From 2387c72af9818857824366b5f2cc6194544d3ee4 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: test Date: Sun, 29 Dec 2024 01:42:22 +0530 Subject: [PATCH] update --- analyse_translation.py | 2 +- experiments/04_commentary_assisted.py | 15 +- experiments/experiment.py | 4 +- extract_glossary.py | 377 +- ...ith_multiple_translations_01_zero_shot.csv | 1681 ++ ...le_translations_04_commentary_assisted.csv | 2513 ++ results.json | 20709 +++++++++++----- results.py | 50 +- results_diff.txt | 3100 --- 9 files changed, 18339 insertions(+), 10112 deletions(-) create mode 100644 reports/terms_with_multiple_translations_01_zero_shot.csv create mode 100644 reports/terms_with_multiple_translations_04_commentary_assisted.csv delete mode 100644 results_diff.txt diff --git a/analyse_translation.py b/analyse_translation.py index 192ca59..a86d7e7 100644 --- a/analyse_translation.py +++ b/analyse_translation.py @@ -61,5 +61,5 @@ def export_to_csv(label): if __name__ == "__main__": - label = "target_gt" + label = "04_commentary_assisted" export_to_csv(label) diff --git a/experiments/04_commentary_assisted.py b/experiments/04_commentary_assisted.py index 9ba0e0b..5c0dac6 100644 --- a/experiments/04_commentary_assisted.py +++ b/experiments/04_commentary_assisted.py @@ -24,13 +24,15 @@ def load_commentaries(): def generate_prompt(tibetan_text, text_id): text_commentaries = commentaries[text_id] return f""" -Translate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided. +In order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following: +1. Translate and summarize each commentary +2. Combine the meaning of the commentaries +3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries. -## Core Instructions - - Enclose final English translation in tags +Core Instructions +Enclose final English translation in tags -Input: -{tibetan_text} +Input: {tibetan_text} Commentary 1: {text_commentaries[0]} @@ -42,6 +44,7 @@ def generate_prompt(tibetan_text, text_id): if __name__ == "__main__": arg_parser = argparse.ArgumentParser() arg_parser.add_argument("--test", action="store_true") + arg_parser.add_argument("--replace", action="store_true") args = arg_parser.parse_args() exp_name = Path(__file__).stem @@ -52,4 +55,4 @@ def generate_prompt(tibetan_text, text_id): claud_sonet_chat, generate_prompt, ) - exp.run_experiment(test=args.test) + exp.run_experiment(replace=args.replace, test=args.test) diff --git a/experiments/experiment.py b/experiments/experiment.py index 466dc1a..4883932 100644 --- a/experiments/experiment.py +++ b/experiments/experiment.py @@ -46,9 +46,9 @@ def is_translated(self, text_id): and self.exp_name in results[text_id]["target_pred"] ) - def run_experiment(self, test=False): + def run_experiment(self, replace=False, test=False): for text_id, source_text in self.get_source_texts(): - if self.is_translated(text_id): + if not replace and self.is_translated(text_id): continue prompt = self.prompt_generator(source_text, text_id) response = self.llm(prompt) diff --git a/extract_glossary.py b/extract_glossary.py index b4529e8..ca2d73b 100644 --- a/extract_glossary.py +++ b/extract_glossary.py @@ -114,372 +114,23 @@ def is_glossary_extracted(text_id, exp_name=None): return exp_name in results[text_id]["glossary"] -text_ids = [ - "3", - "4", - "5", - "8", - "10", - "13", - "17", - "18", - "19", - "22", - "25", - "26", - "33", - "36", - "39", - "40", - "41", - "42", - "43", - "44", - "47", - "49", - "50", - "51", - "52", - "53", - "58", - "59", - "63", - "64", - "65", - "67", - "68", - "72", - "76", - "78", - "79", - "81", - "82", - "86", - "89", - "92", - "96", - "97", - "98", - "99", - "103", - "105", - "106", - "107", - "108", - "111", - "113", - "115", - "116", - "117", - "121", - "125", - "129", - "134", - "137", - "138", - "142", - "144", - "152", - "158", - "167", - "172", - "180", - "181", - "185", - "187", - "188", - "190", - "192", - "193", - "195", - "197", - "200", - "202", - "204", - "207", - "209", - "212", - "213", - "215", - "217", - "218", - "220", - "221", - "222", - "223", - "224", - "225", - "232", - "235", - "236", - "238", - "240", - "242", - "243", - "245", - "248", - "250", - "258", - "260", - "264", - "265", - "267", - "269", - "270", - "271", - "272", - "273", - "277", - "280", - "283", - "285", - "287", - "288", - "289", - "290", - "291", - "293", - "295", - "298", - "300", - "304", - "307", - "309", - "310", - "311", - "312", - "314", - "315", - "318", - "321", - "322", - "325", - "328", - "329", - "331", - "335", - "336", - "339", - "340", - "342", - "345", - "348", - "351", - "354", - "355", - "364", - "368", - "374", - "376", - "378", - "380", - "381", - "382", - "388", - "395", - "398", - "399", - "402", - "403", - "404", - "410", - "413", - "414", - "415", - "416", - "423", - "425", - "430", - "432", - "437", - "439", - "440", - "445", - "448", - "449", - "450", - "451", - "452", - "453", - "454", - "458", - "464", - "465", - "466", - "467", - "468", - "471", - "472", - "485", - "488", - "489", - "491", - "492", - "497", - "498", - "510", - "513", - "514", - "518", - "520", - "525", - "530", - "531", - "535", - "536", - "538", - "544", - "546", - "547", - "552", - "553", - "554", - "556", - "558", - "561", - "564", - "565", - "566", - "567", - "569", - "571", - "573", - "574", - "575", - "576", - "580", - "581", - "583", - "584", - "586", - "592", - "594", - "603", - "605", - "606", - "607", - "608", - "609", - "610", - "611", - "612", - "613", - "614", - "616", - "617", - "619", - "621", - "622", - "623", - "629", - "634", - "647", - "649", - "652", - "654", - "655", - "656", - "657", - "661", - "662", - "663", - "664", - "665", - "666", - "667", - "668", - "670", - "671", - "672", - "674", - "675", - "678", - "680", - "681", - "682", - "683", - "686", - "688", - "689", - "696", - "700", - "704", - "705", - "707", - "712", - "713", - "716", - "717", - "720", - "721", - "722", - "724", - "725", - "730", - "731", - "733", - "735", - "737", - "741", - "743", - "749", - "752", - "755", - "756", - "757", - "760", - "761", - "763", - "764", - "766", - "768", - "769", - "771", - "773", - "774", - "777", - "778", - "779", - "780", - "787", - "792", - "794", - "796", - "799", - "801", - "807", - "808", - "812", - "813", - "814", - "815", - "817", - "818", - "826", - "830", - "832", - "836", -] - - def extract_glossary(): for text_id in tqdm(results): - if text_id not in text_ids: - continue - if is_glossary_extracted(text_id): - continue source, target = get_source_and_target(text_id) - prompt = generate_prompt(source, target) - output = claud_sonet_chat(prompt) - glossary = parse_glossary(output) - save_glossary(text_id, glossary) - # for exp_name, llm_translation in get_experiments_translation(text_id): - # if is_glossary_extracted(text_id, exp_name=exp_name): - # continue - # prompt = generate_prompt(source, llm_translation) - # output = claud_sonet_chat(prompt) - # glossary = parse_glossary(output) - # save_glossary(text_id, glossary, exp_name=exp_name) + if not is_glossary_extracted(text_id): + prompt = generate_prompt(source, target) + output = claud_sonet_chat(prompt) + glossary = parse_glossary(output) + save_glossary(text_id, glossary) + for exp_name, llm_translation in get_experiments_translation(text_id): + if exp_name != "04_commentary_assisted": + continue + if is_glossary_extracted(text_id, exp_name=exp_name): + continue + prompt = generate_prompt(source, llm_translation) + output = claud_sonet_chat(prompt) + glossary = parse_glossary(output) + save_glossary(text_id, glossary, exp_name=exp_name) json.dump(results, open(results_fn, "w"), indent=2, ensure_ascii=False) diff --git a/reports/terms_with_multiple_translations_01_zero_shot.csv b/reports/terms_with_multiple_translations_01_zero_shot.csv new file mode 100644 index 0000000..7ec5903 --- /dev/null +++ b/reports/terms_with_multiple_translations_01_zero_shot.csv @@ -0,0 +1,1681 @@ +Word,Translation,Line,Verse +བདེ་གཤེགས་,Sugata,བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་།,བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། ། +བདེ་གཤེགས་,Sugatas,བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །,བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། ། +བདེ་གཤེགས་,blissful enlightenment,བདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྤྱན་སྔར་འགྲོ་བ་བདེ་གཤེགས་ཉིད་དང་ནི། །,བདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྤྱན་སྔར་འགྲོ་བ་བདེ་གཤེགས་ཉིད་དང་ནི། །བར་དུ་བདེ་ལ་མགྲོན་དུ་བོས་ཟིན་གྱིས། །ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་དགའ་བར་གྱིས། ། +བདེ་གཤེགས་,Buddha,བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས། །,བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས། །ལེགས་སྤྱད་གང་ཡིན་དེ་ཀུན་ཡང་། །ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་པར་བྱེད། ། +མངའ་,possess,བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་།,བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། ། +མངའ་,endowed,ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་རྣམས་ལ། །,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་རྣམས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། ། +སྲས་,spiritual heirs,བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་།,བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། ། +སྲས་,heirs,།བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི།,བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། ། +སྲས་,children,བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །,བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། ། +སྲས་,Sons,དེ་བཞིན་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་མཆོད། །,ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པས། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་མཛད་པ། །དེ་བཞིན་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་མཆོད། ། +སྲས་,child,དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། །,དེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། ། +ཕྱག་འཚལ་,bow,།ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ།,བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། ། +ཕྱག་འཚལ་,bow down,གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །,གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +ཕྱག་འཚལ་,pay homage,ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། །,དུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན། །ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། ། +ཕྱག་འཚལ་,prostrate,བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་གཞི་རྣམས་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་བདག་ཕྱག་འཚལ། །,བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་གཞི་རྣམས་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་བདག་ཕྱག་འཚལ། །མཁན་པོ་དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། +འཇུག་པ་,enter,།བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི།,བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། ། +འཇུག་པ་,engaging,ཀུན་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་པ་ན། །,བྲེ་མོའི་གཏམ་ནི་སྣ་ཚོགས་དང་། །ངོ་མཚར་ལྟད་མོ་རྣམ་མང་པོ། །ཀུན་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་པ་ན། །དེ་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བར་བྱ། ། +མདོར་བསྡུས་,briefly,།ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ།,བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། ། +མདོར་བསྡུས་,brief,བྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་མདོར་བསྡུས་ན། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །,བྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་མདོར་བསྡུས་ན། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་དང་ནི། །བྱང་ཆུབ་འཇུག་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། ། +བརྗོད་པར་བྱ་,explain,།ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ།,བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། ། +བརྗོད་པར་བྱ་,should say,ལེགས་པར་སྨས་པ་ཐམས་ཅད་ལ། །དགེ་བར་གསུངས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། །,ལེགས་པར་སྨས་པ་ཐམས་ཅད་ལ། །དགེ་བར་གསུངས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། །བསོད་ནམས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །བསྟོད་པས་ལེགས་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད། ། +སྔོན་ཆད་,before,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད།,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +སྔོན་ཆད་,past,སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །,སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །ད་ནི་འཇིགས་པ་ཆེ་མཐོང་ནས། །ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱིས། །འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། ། +སྔོན་ཆད་,previously,གང་གིས་གཞན་དག་གནོད་བྱེད་པའི། །ལས་དེ་སྔོན་ཆད་ཅི་ཕྱིར་བྱས། །,གང་གིས་གཞན་དག་གནོད་བྱེད་པའི། །ལས་དེ་སྔོན་ཆད་ཅི་ཕྱིར་བྱས། །ཐམས་ཅད་ལས་ལ་རག་ལས་ན། །བདག་གིས་འདི་ལ་ཅི་སྟེ་བཀོན། ། +བརྗོད་,express,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད།,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +བརྗོད་,say,འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། །,ལྟ་བ་ངལ་བསོའི་ཆེད་དུ་ནི། །རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། ། +བརྗོད་,praise,ལྐོག་ན་ཡོན་ཏན་བརྗོད་བྱ་ཞིང་།,ལྐོག་ན་ཡོན་ཏན་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་རྗེས་སུ་བརྗོད། །རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་དེ། །ཡོན་ཏན་ཤེས་པར་རིག་པར་བྱ། ། +མཁས་པ་,skilled,།སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ།,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +མཁས་པ་,wise ones,དེ་ལྟར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་གང་ཡང་མེད། །,རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པ། །དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ལྟར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་གང་ཡང་མེད། ། +མཁས་པ་,wise,མཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི། །,མཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི། །སེམས་ཀྱི་རབ་དང་རྙོག་མི་བྱ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་དང་གཡུལ་འགྱེད་ལ། །གཡུལ་འགྱེད་ཚེ་ན་གནོད་པ་མང་། ། +མཁས་པ་,wisdom,མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན། །,བསོད་ནམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་བདེ་ལ། །མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན། །གཞན་དོན་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི། །སྙིང་རྗེ་ཅན་དག་ཅི་སྟེ་སྐྱོ། ། +བདག་,I,།སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ།,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +བདག་,myself,དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །,དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། ། +བདག་,me,བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས། །,བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན། །ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས། ། +བདག་,my,བདག་གི་དོན་སླད་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག །,བདག་ནི་བསོད་ནམས་མི་ལྡན་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། །མཆོད་པའི་ནོར་གཞན་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས། །དེས་ན་གཞན་དོན་དགོངས་པའི་མགོན་གྱིས་འདི། །བདག་གི་དོན་སླད་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག ། +བདག་,oneself,བདག་ཡིད་ལས་བསལ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །,ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་ཤེས་རབ་མིག་གིས་སྤང་། །བདག་ཡིད་ལས་བསལ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །གང་དུ་གནས་ནས་བདག་གནོད་བྱ་ཕྱིར་འོང་། །བློ་ཞེན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད། ། +བདག་,self,བློ་ཞེན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད། །,ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་ཤེས་རབ་མིག་གིས་སྤང་། །བདག་ཡིད་ལས་བསལ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །གང་དུ་གནས་ནས་བདག་གནོད་བྱ་ཕྱིར་འོང་། །བློ་ཞེན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད། ། +བདག་,mine,དེ་ལྟས་བདག་གི་སེམས་འདི་ནི། །ལེགས་གཟུང་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་བྱ། །,དེ་ལྟས་བདག་གི་སེམས་འདི་ནི། །ལེགས་གཟུང་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་བྱ། །སེམས་བསྲུང་བརྟུལ་ཞུགས་མ་གཏོགས་པ། །བརྟུལ་ཞུགས་མང་པོས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +བདག་,"['me', 'my']",དེ་ཕྱིར་བདག་གི་བསྟོད་སོགས་ནི། །གཞིག་ཕྱིར་གང་དག་ཉེར་གནས་པ། །,དེ་ཕྱིར་བདག་གི་བསྟོད་སོགས་ནི། །གཞིག་ཕྱིར་གང་དག་ཉེར་གནས་པ། །དེ་དག་བདག་ནི་ངན་སོང་དུ། །ལྟུང་བ་བསྲུང་ཕྱིར་ཞུགས་མིན་ནམ། ། +བདག་,inherent identity,རང་དབང་དང་ནི་བདག་མིན་ལ། །,ཀེང་རུས་ཉིད་ཡིན་གཞན་མིན་ན། །རང་དབང་དང་ནི་བདག་མིན་ལ། །རབ་ཏུ་འདོད་ཅིང་ཡོངས་ཞེན་ནས། །ཅི་ཕྱིར་མྱ་ངན་འདས་མི་འགྲོ། ། +བདག་,themselves,བདག་ལ་ཕན་འདོད་རྣམ་རྨོངས་པས། །,བདག་ལ་ཕན་འདོད་རྣམ་རྨོངས་པས། །གང་དོན་ཉིད་དུ་བཙོང་བ་ཡང་། །དེ་མ་ཐོབ་པར་དོན་མེད་པའི། །གཞན་གྱི་ལས་ཀྱི་རླུང་གིས་བདས། ། +གཞན་དོན་,welfare of others,དེས་ན་གཞན་དོན་དགོངས་པའི་མགོན་གྱིས་འདི། །,བདག་ནི་བསོད་ནམས་མི་ལྡན་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། །མཆོད་པའི་ནོར་གཞན་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས། །དེས་ན་གཞན་དོན་དགོངས་པའི་མགོན་གྱིས་འདི། །བདག་གི་དོན་སླད་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག ། +གཞན་དོན་,others' welfare,གཞན་དོན་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་། །,གཞན་དོན་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་། །རང་དོན་གཉེར་བར་འདོད་པ་དང་། །སྨྲ་བར་འདོད་པའི་སེམས་བྱུང་ན། །དེས་ནི་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +གཞན་དོན་,benefiting others,དེ་ལྟར་རིག་བྱས་གཞན་དོན་ལ། །རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་བྱ། །,དེ་ལྟར་རིག་བྱས་གཞན་དོན་ལ། །རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་བྱ། །ཐུགས་རྗེ་མངའ་བ་རིང་གཟིགས་པས། །བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་། ། +གཞན་དོན་,sake of others,གཞན་དོན་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི། །,བསོད་ནམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་བདེ་ལ། །མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན། །གཞན་དོན་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི། །སྙིང་རྗེ་ཅན་དག་ཅི་སྟེ་སྐྱོ། ། +བསམ་པ་,intention,།དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད།,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +བསམ་པ་,wishes,ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ། །,སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ། །བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ། །རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +བསམ་པ་,mind,དེར་གཏང་བ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས། །,གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་བྱར་བརྩམས་པ། །དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམ་སྟེ། །དེར་གཏང་བ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས། །དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ། ། +བསམ་པ་,thoughts,མཚང་འབྲུ་བ་ཡི་བསམ་པ་དང་། །གལ་ཏེ་སྐྱོར་འབྱིན་སླུ་སེམས་སམ། །,དགོད་དང་ག་ཞར་བཅས་པའམ། །གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་རྒྱགས་ལྡན་པའམ། །མཚང་འབྲུ་བ་ཡི་བསམ་པ་དང་། །གལ་ཏེ་སྐྱོར་འབྱིན་སླུ་སེམས་སམ། ། +བསམ་པ་,aspirations,བསམ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར། །,དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས། །ཕྲན་ཚེགས་ཆེད་དུ་གནོད་མི་བྱ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་སེམས་ཅན་གྱི། །བསམ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར། ། +བསམ་པ་,intentions,གལ་ཏེ་བདག་ལ་བསམ་པ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཡོད་ན་དམྱལ་མི་འགྲོ། །,གལ་ཏེ་བདག་ལ་བསམ་པ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཡོད་ན་དམྱལ་མི་འགྲོ། །གལ་ཏེ་བདག་གིས་བདག་བསྲུངས་ན། །དེ་དག་ལ་འདིར་ཅི་ཞིག་བྱུང་། ། +བསམ་པ་,concerns,དེ་བས་འཇིག་རྟེན་བསམ་པ་བཏང་། །,སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་ན། །བདག་འདྲ་ངན་པས་སྨོས་ཅི་དགོས། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་བསམ་པ་བཏང་། ། +མེད་,not,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད།,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +མེད་,not have,།དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད།,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +རང་གི་,own,།རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས།,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +རང་གི་,your own,ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་འདི། །རང་གི་བློ་ཡིས་ཐ་དད་ཕྱེ། །,ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་འདི། །རང་གི་བློ་ཡིས་ཐ་དད་ཕྱེ། །ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲ་བ་ལས། །ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ། ། +རང་གི་,their own,རང་གི་ཉེས་པས་གནོད་གྱུར་པ། །,བྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ལ་བརྐམ་པས་ན། །རང་གི་ཉེས་པས་གནོད་གྱུར་པ། །གཞན་ལ་བཀོན་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +རང་གི་,one's own,རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་པ། །,དཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་པ། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། ། +ཡིད་,mind,།རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས།,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +ཡིད་,minds,ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ། །,སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ། །བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ། །རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +བསྒོམ་,cultivate,།རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས།,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +བསྒོམ་,meditate,དེ་བས་དགེ་ལ་མོས་བྱ་ཞིང་། །གུས་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །,དེ་བས་དགེ་ལ་མོས་བྱ་ཞིང་། །གུས་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཆོ་ག་ཡིས། །བརྩམས་ནས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ། ། +ཕྱིར་,for,།རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས།,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +ཕྱིར་,in order to,དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །,དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། ། +བརྩམས་,composed,།རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས།,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +བརྩམས་,begin,རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཆོ་ག་ཡིས། །བརྩམས་ནས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ། །,དེ་བས་དགེ་ལ་མོས་བྱ་ཞིང་། །གུས་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཆོ་ག་ཡིས། །བརྩམས་ནས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ། ། +བརྩམས་,begun,བརྩམས་ནས་ལྡོག་པར་མི་བྱའོ། །,དང་པོར་འབྱོར་པ་བརྟགས་ནས་ནི། །བརྩམ་མམ་ཡང་ན་མི་བརྩམ་བྱ། །མ་བརྩམས་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་གྱི། །བརྩམས་ནས་ལྡོག་པར་མི་བྱའོ། ། +ཡོད་,have,།སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ།,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +ཡོད་,exist,ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། །,དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། ། +ཡོད་,benefit,དེ་ལ་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །,གལ་ཏེ་དགྲ་ཞིག་མི་དགའ་ནའང་། །དེ་ལ་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཁྱོད་ཀྱི་ཡིད་སྨོན་ཙམ་གྱིས་ནི། །དེ་ལ་གནོད་པའི་རྒྱུར་མི་འགྱུར། ། +ཡོད་,exists,གང་ཞིག་ཡོད་ན་ཡོད་གྱུར་པ། །,གང་ཞིག་གང་མེད་མི་འབྱུང་ལ། །གང་ཞིག་ཡོད་ན་ཡོད་གྱུར་པ། །དེ་ཉིད་དེ་ཡི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །ཇི་ལྟར་དེ་ལ་གེགས་ཞེས་བྱ། ། +གཞན་,others,།དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད།,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +གཞན་,other,ཚེ་རབས་འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ། །,ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས། །ཚེ་རབས་འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ། །བདག་གིས་མ་འཚལ་སྡིག་བགྱིས་པའམ། །བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི། ། +གཞན་,else,དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམ་སྟེ། །,གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་བྱར་བརྩམས་པ། །དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམ་སྟེ། །དེར་གཏང་བ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས། །དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ། ། +གཞན་,another's,བཞོན་པ་མལ་སྟན་གནས་དག་ཏུ། །བུད་མེད་གཞན་དང་གཅིག་མི་བྱ།,བཞོན་པ་མལ་སྟན་གནས་དག་ཏུ། །བུད་མེད་གཞན་དང་གཅིག་མི་བྱ། །འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། ། +གཞན་,another,།གཞན་ཞིག་ཡུད་ཙམ་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ།,རྨི་ལམ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་། །གཞན་ཞིག་ཡུད་ཙམ་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ། ། +གཞན་,others',གཞན་གྱི་ཟས་ཟའི་བྲན་དང་ནི། །,ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནི། །ངན་འགྲོར་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁྲིད་ཅིང་། །མི་ཡི་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་དང་། །གཞན་གྱི་ཟས་ཟའི་བྲན་དང་ནི། ། +དོན་,benefit,།དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད།,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +དོན་,meaning,ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། །,དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། ། +དོན་,purpose,སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ།,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། ། +དོན་,sake,མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། །,ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། ། +དོན་,welfare,དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །,དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +དོན་,aims,།དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་དེ་དག་གི །དོན་ཀུན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག །,བདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གི །ཁྲོའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ། །དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་དེ་དག་གི །དོན་ཀུན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག ། +དོན་,goal,དོན་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན། །,རང་བཞིན་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་དག །གཡུལ་ངོར་མདར་ཚེ་ནན་གྱིས་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་། །མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས། །དོན་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན། ། +དོན་,beneficial,བདག་ཀྱང་དེ་དོན་མི་འགྱུར་བས། །,དེ་ལྟར་བདག་དང་གཞན་བསྟེན་པ། །དེས་ནི་ཕུང་བར་འགྱུར་བར་ཟད། །དེས་ཀྱང་བདག་དོན་མ་བྱས་ལ། །བདག་ཀྱང་དེ་དོན་མི་འགྱུར་བས། ། +དོན་,essence,ཆོས་ཀྱི་དོན་ཙམ་བླངས་ནས་ནི། །,བུང་བས་མེ་ཏོག་སྦྲང་རྩི་བཞིན། །ཆོས་ཀྱི་དོན་ཙམ་བླངས་ནས་ནི། །ཀུན་ལས་སྔོན་ཆད་མ་མཐོང་བཞིན། །འདྲིས་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱ། ། +དགེ་བ་,virtue,དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །,དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། ། +དགེ་བ་,virtuous deeds,དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །,དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། ། +དགེ་བ་,virtuous,དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར། །,འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ། །སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། །བརྙས་བཅས་ཉིན་ཕྱེད་འདྲངས་པར་བྱེད་པ་ཡང་། །དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར། ། +དགེ་བ་,merit,དགེ་བ་བདག་གིས་བསགས་པ་གང་། །,དེ་ལྟར་འདི་དག་ཀུན་བྱས་ཏེ། །དགེ་བ་བདག་གིས་བསགས་པ་གང་། །དེས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་ཤོག ། +དགེ་བ་,virtues,།དུས་གསུམ་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་།,ལུས་དང་དེ་བཞིན་ལོངས་སྤྱོད་དང་། །དུས་གསུམ་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་ཕྱིར། །ཕོངས་བ་མེད་པར་གཏང་བར་བྱ། ། +ཤུགས་,power,དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །,དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། ། +ཤུགས་,force,དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །,དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། ། +མཐོང་,see,ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། །,དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། ། +མཐོང་,seen,ནོངས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས། །,གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་ཏེ། །རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་གང་བགྱིས་པ། །ནོངས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས། །བསམ་པ་ཐག་པས་མགོན་ལ་བཤགས། ། +མཐོང་,seeing,བསོད་ནམས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །བསྟོད་པས་ལེགས་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད། །,ལེགས་པར་སྨས་པ་ཐམས་ཅད་ལ། །དགེ་བར་གསུངས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། །བསོད་ནམས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །བསྟོད་པས་ལེགས་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད། ། +རེ་ཞིག་,for a time,འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །,དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། ། +རེ་ཞིག་,for now,རེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །,རེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ། །ཟུངས་ཐུབ་པར་ནི་གནས་པར་བྱ། ། +རེ་ཞིག་,for the time being,དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །,གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་བྱར་བརྩམས་པ། །དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམ་སྟེ། །དེར་གཏང་བ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས། །དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ། ། +རེ་ཞིག་,For a moment,རེ་ཞིག་སྒྲ་ལ་སེམས་མེད་ཕྱིར། །,རེ་ཞིག་སྒྲ་ལ་སེམས་མེད་ཕྱིར། །བདག་ལ་བསྟོད་སེམས་ཡོད་མི་སྲིད། །བདག་ལ་གཞན་དགའ་ཞེས་གྲགས་པ། །དེ་ནི་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་གྲང་། ། +རེ་ཞིག་,For a time,རེ་ཞིག་བདག་གི་རྗེར་གྱུར་ཉིད་ཀྱང་ནི། །,རེ་ཞིག་བདག་གི་རྗེར་གྱུར་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གང་ཕྱིར་རང་གི་སྐུ་ལའང་མི་གཟིགས་པ། །དེ་ལ་རྨོངས་པ་བདག་གིས་ཇི་ལྟར་ན། །ང་རྒྱལ་བྱ་ཞིང་བྲན་གྱི་དངོས་མི་བྱ། ། +འགྱུར་,become,འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །,དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། ། +འགྱུར་,change,ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། །,སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། ། +འགྱུར་,grow,ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །,སྙོམ་ལས་བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་། །གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ཡིས། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས། །ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། +དལ་འབྱོར་,precious human life,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ།,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། ། +དལ་འབྱོར་,human rebirth,དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་རྙེད་དཀའ་འདི། །ལས་ཀྱིས་མནར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ། །,ཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ནའང་མི་དཀོན་པའི། །མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ། །དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་རྙེད་དཀའ་འདི། །ལས་ཀྱིས་མནར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ། ། +ཕན་པ་,beneficial,གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན།,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། ། +ཕན་པ་,benefit,ཕན་པ་མེད་པར་འདི་ལ་ནི། །ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། །,འདི་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་ནས་ནི། །ད་ནི་རང་གི་དོན་བྱེད་ཆུག །ཕན་པ་མེད་པར་འདི་ལ་ནི། །ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། ། +ཕྱིས་,later,ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར།,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། ། +ཕྱིས་,again,།བདག་ལ་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བ། །དེ་ལྟར་བྱ་ཞེས་ཡུན་རིང་བསམ། །,ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་། །བདག་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །བདག་ལ་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བ། །དེ་ལྟར་བྱ་ཞེས་ཡུན་རིང་བསམ། ། +རྙེད་པ་,obtain,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ།,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། ། +རྙེད་པ་,gains,བདག་གི་རྙེད་པ་འདིར་འདོར་གྱི། །སྡིག་པ་དག་ནི་བརྟན་པར་གནས། །,རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་འདི་བདག་མི་འདོད་ན། །བདག་གི་རྙེད་པ་འདིར་འདོར་གྱི། །སྡིག་པ་དག་ནི་བརྟན་པར་གནས། ། +རྙེད་པ་,possessions,རྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ།,རྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་བདེ་སྤྱད་ཀྱང་། །ཆོམ་པོས་ཕྲོགས་པ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ། ། +རྙེད་པ་,gained,རྙེད་པ་གྱུར་པ་མི་འཛིན་པ། །གང་གིས་ཁྲོ་བ་མི་བྱེད་སྨྲོས། །,བསོད་ནམས་དང་ནི་དད་པའམ། །རང་གི་ཡོན་ཏན་ཅི་ཕྱིར་འདོར། །རྙེད་པ་གྱུར་པ་མི་འཛིན་པ། །གང་གིས་ཁྲོ་བ་མི་བྱེད་སྨྲོས། ། +རྙེད་པ་,find,དེ་བཞིན་གླགས་ནི་རྙེད་པ་ན། །,ཇི་ལྟར་ཁྲག་ལ་བརྟེན་བཅས་ནས། །དུག་ནི་ལུས་ལ་ཁྱབ་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་གླགས་ནི་རྙེད་པ་ན། །ཉེས་པས་སེམས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར། ། +ཤིན་ཏུ་,very,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ།,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། ། +ཤིན་ཏུ་,utterly,།སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ།,དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། །སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ། །དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར། ། +སྐྱེས་བུ་,beings,སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ།,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། ། +སྐྱེས་བུ་,minions,གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །,གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ། །འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། ། +སྒྲུབ་,fulfill,སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ།,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། ། +སྒྲུབ་,achieves,བདག་བློ་མྱ་ངན་འདས་པ་སྒྲུབ། །,ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་འདའ། །བདག་བློ་མྱ་ངན་འདས་པ་སྒྲུབ། །ཐམས་ཅད་གཏོང་བར་ཆབས་གཅིག་ལ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བཏང་བ་མཆོག ། +སྒྲུབ་,accomplish,གཞན་དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི། །དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་སྒྲུབ་མི་འགྱུར། །,སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །གཞན་དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི། །དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་སྒྲུབ་མི་འགྱུར། ། +སྒྲུབ་,bring about,།ཕ་རོལ་དུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ།,འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད། །འདིར་ནི་བསད་དང་བཅིང་དང་གཅོད། །ཕ་རོལ་དུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ། ། +ཐོབ་པ་,attain,སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ།,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། ། +ཐོབ་པ་,obtaining,དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་། །དད་དང་མི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་།,དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་། །དད་དང་མི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་། །དགེ་གོམས་རུང་བ་དེ་ལྟ་བུ། །དཀོན་པ་ནམ་ཞིག་ཐོབ་པར་འགྱུར། ། +ཐོབ་པ་,obtained,རིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག །ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་བསམས་ནས། །,རིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག །ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་བསམས་ནས། །སེམས་དེ་ལྟ་བུར་རི་རབ་ལྟར། །རབ་ཏུ་མི་གཡོ་གཟུང་བར་བྱ། ། +གྱུར་པ་,become,སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ།,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། ། +གྱུར་པ་,born,དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་ངང་བརྟན་དང་། །སྡར་མའི་ཚུལ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན།,དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་ངང་བརྟན་དང་། །སྡར་མའི་ཚུལ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཁྱད་བསད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱོས། ། +གལ་ཏེ་,if,གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན།,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། ། +གལ་ཏེ་,If,གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་ཡོད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །,གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་ཡོད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་མེད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགའ་བྱས་ཅི་ཕན། ། +ཡང་དག་,perfect,ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར།,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། ། +ཡང་དག་,genuinely,མི་ལྡོག་པ་ཡི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །སེམས་དེ་ཡང་དག་བླངས་གྱུར་པ། །,གང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་ཁམས། །མཐའ་ཡས་རབ་ཏུ་དགྲོལ་བའི་ཕྱིར། །མི་ལྡོག་པ་ཡི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །སེམས་དེ་ཡང་དག་བླངས་གྱུར་པ། ། +འབྱོར་པ་,opportunity,ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར།,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། ། +འབྱོར་པ་,resources,དང་པོར་འབྱོར་པ་བརྟགས་ནས་ནི། །,དང་པོར་འབྱོར་པ་བརྟགས་ནས་ནི། །བརྩམ་མམ་ཡང་ན་མི་བརྩམ་བྱ། །མ་བརྩམས་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་གྱི། །བརྩམས་ནས་ལྡོག་པར་མི་བྱའོ། ། +སྤྲིན་,cloud,ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན།,ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། ། +སྤྲིན་,clouds,སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག །,དེ་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པའི་ཚོགས། །རོལ་མོ་དབྱངས་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །སེམས་ཅན་སྔག་བསྔལ་ཚིམ་བྱེད་པའི། །སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག ། +སྐད་ཅིག་,moment,གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར།,ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། ། +སྐད་ཅིག་,instant,བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །,བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། ། +སྟོན་པ་,illuminate,གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར།,ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། ། +སྟོན་པ་,taught,དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་སྟོན་པས། །,གང་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི། །དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་སྟོན་པས། །བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་། །ངེས་པར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ། ། +སངས་རྒྱས་,Buddha,དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན།,ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། ། +སངས་རྒྱས་,Buddhas,ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །,ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །བདེ་དོན་བརྩོན་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +སངས་རྒྱས་,Buddhahood,།མ་འོངས་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་ལྟ་ཞོག །,སེམས་ཅན་མགུ་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །མ་འོངས་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་ལྟ་ཞོག །ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་དཔལ་ཆེན་དང་། །གྲགས་དང་སྐྱེད་འགྱུར་ཅིས་མ་མཐོང་། ། +མཐུ་,power,དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན།,ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། ། +མཐུ་,strength,།རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེ་ཡི་མཐུ། །,འདི་ལྟར་དེ་གཅིག་མ་ཡིན་གྱི། །རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེ་ཡི་མཐུ། །དེ་བཞིན་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ། །འགའ་ཡང་ཁྱད་དུ་གསད་མི་བྱ། ། +མཐུ་,ability,།ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མཐུ་ཡོད་པ།,ཅི་ནས་ལས་བྱེད་སྔོན་རོལ་ནས། །ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མཐུ་ཡོད་པ། །དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ། །བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ། ། +འཇིག་རྟེན་,worldly,འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་།,ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། ། +འཇིག་རྟེན་,world,འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། །,བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། ། +འཇིག་རྟེན་,worlds,ལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །,ལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །སྤོས་དང་དཔག་བསམ་ཤིང་དང་རིན་ཆེན་ཤིང་། །མ་རྨོས་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་རྣམ་པ་དང་། །གཞན་ཡང་མཆོད་པར་འོས་པའི་རྒྱན་རྣམས་ནི། ། +འཇིག་རྟེན་,worldly things,།འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། །,བཞོན་པ་མལ་སྟན་གནས་དག་ཏུ། །བུད་མེད་གཞན་དང་གཅིག་མི་བྱ། །འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། ། +འཇིག་རྟེན་,worldly affairs,དེ་བས་འཇིག་རྟེན་སྤང་བྱ་ཞིང་། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དོར། །,ལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་སྤང་བྱ་ཞིང་། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དོར། ། +བསོད་ནམས་,merit,འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་།,ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། ། +བསོད་ནམས་,meritorious deeds,བསོད་ནམས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །བསྟོད་པས་ལེགས་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད། །,ལེགས་པར་སྨས་པ་ཐམས་ཅད་ལ། །དགེ་བར་གསུངས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། །བསོད་ནམས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །བསྟོད་པས་ལེགས་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད། ། +བསོད་ནམས་,virtuous deeds,བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་བྱ། །,དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་བྱམས་སེམས་སུ། །འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བདག་གིས་ནི། །བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་བྱ། ། +འབྱུང་,arise,འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་།,ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། ། +འབྱུང་,arises,།དེས་ན་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་པའང་། །དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབྱུང་། །,དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་དང་། །གུས་དང་འཇིགས་ལྡན་དེ་བཞིན་གནོས་། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་པའང་། །དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབྱུང་། ། +འབྱུང་,comes,།དེ་བས་སེམས་ཅན་འཚེ་བྱེད་པ། །བདག་ལ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་རིགས།,བདག་གིས་སྔོན་ཆད་སེམས་ཅན་ལ། །འདི་འདྲ་བ་ཡི་གནོད་པ་བྱས། །དེ་བས་སེམས་ཅན་འཚེ་བྱེད་པ། །བདག་ལ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་རིགས། ། +ཇི་ལྟར་,just as,ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན།,ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། ། +ཇི་ལྟར་,how,བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་ཇི་ལྟར་འདུག །,གཞན་དག་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་ཇི་ལྟར་འདུག །ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་མི་བྱས་ཏེ། །བདག་ལ་ང་རྒྱལ་མེད་པ་མཆོག ། +དེ་བཞིན་,likewise,དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན།,ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། ། +དེ་བཞིན་,Likewise,དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། །,དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། ། +དེ་ལྟས་,therefore,དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག།,དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། །སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ། །དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར། ། +དེ་ལྟས་,Therefore,དེ་ལྟས་བདག་གི་སེམས་འདི་ནི། །ལེགས་གཟུང་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་བྱ། །,དེ་ལྟས་བདག་གི་སེམས་འདི་ནི། །ལེགས་གཟུང་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་བྱ། །སེམས་བསྲུང་བརྟུལ་ཞུགས་མ་གཏོགས་པ། །བརྟུལ་ཞུགས་མང་པོས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +ཉིད་,itself,དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག།,དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། །སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ། །དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར། ། +ཉིད་,own,བདག་གི་དོན་སླད་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག །,བདག་ནི་བསོད་ནམས་མི་ལྡན་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། །མཆོད་པའི་ནོར་གཞན་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས། །དེས་ན་གཞན་དོན་དགོངས་པའི་མགོན་གྱིས་འདི། །བདག་གི་དོན་སླད་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག ། +རྟག་,always,དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག།,དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། །སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ། །དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར། ། +རྟག་,constant,འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་པ་བརྒྱའི། །ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས། །,ཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་པ་བརྒྱའི། །ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +རྟག་,permanent,ཅི་སྟེ་བདག་དེ་རྟག་ན་ནི། །མཁའ་བཞིན་བྱེད་པ་མེད་པར་མངོན། །,ཅི་སྟེ་བདག་དེ་རྟག་ན་ནི། །མཁའ་བཞིན་བྱེད་པ་མེད་པར་མངོན། །རྐྱེན་རྣམས་གཞན་དང་ཕྲད་ན་ཡང་། །འགྱུར་བ་མེད་ལ་ཅི་བྱར་ཡོད། ། +སྡིག་པ་,evil,།སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ།,དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། །སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ། །དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར། ། +སྡིག་པ་,misdeeds,སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བྱས་ན་ཡང་། །,སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བྱས་ན་ཡང་། །དཔའ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལྟར། །གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ། །དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟེན། ། +སྡིག་པ་,negativity,རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། །,འོན་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིད་རབ་དང་བྱེད་ན། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ། །རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། ། +སྡིག་པ་,negative actions,སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླན་ཆད་མི་བགྱིད་དོ། །,བདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན། །སྲིད་ན་མི་འཇིགས་སེམས་ཅན་ཕན་པ་བགྱིད། །སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ཡང་དག་འདའ་བགྱིད་ཅིང་། །སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླན་ཆད་མི་བགྱིད་དོ། ། +སྡིག་པ་,evil deeds,ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་།,ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། ། +སྡིག་པ་,negative karma,བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི། །,བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི། །ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། ། +སྡིག་པ་,sins,མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། །,ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། ། +སྡིག་པ་,wrongdoing,།མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་དགེ་བ་མེད། །,བདག་གི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི། །མི་ཡི་ལུས་ཀྱང་འཐོབ་མི་འགྱུར། །མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་དགེ་བ་མེད། ། +སྡིག་པ་,sin,ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་མེད། །,ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་མེད། །བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད། །དེ་བས་བཟོད་ལ་ནན་ཏན་དུ། །སྣ་ཚོགས་ཚུལ་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། ། +སྟོབས་ཆེན་,powerful,།སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ།,དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། །སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ། །དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར། ། +སྟོབས་ཆེན་,Mighty One,སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །,དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +བྱང་ཆུབ་,enlightenment,།དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ།,དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། །སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ། །དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར། ། +བྱང་ཆུབ་,"['enlightenment', 'awakening']",འདོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བས། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་བྱང་ཆུབ་མེད། །,དེ་ཡི་བྱེ་བའི་ཆ་ཙམ་གྱི། །ཚེགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། །འདོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བས། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་བྱང་ཆུབ་མེད། ། +སེམས་,mind,།དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ།,དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། །སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ། །དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར། ། +སེམས་,minds,དེ་བཞིན་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། །,ནད་ཀྱིས་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། ། +སེམས་,contemplating,གཞན་ལ་ཕན་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད། །,སྐལ་ལྡན་ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བའི། །ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཁང་བཟངས་ཉམས་དགའ་བར། །སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་རླུང་གཡོ་བ་ཡིས། །གཞན་ལ་ཕན་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད། ། +བསྐལ་པ་,eons,བསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས།,བསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས། །འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་མཆོག་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད། ། +བསྐལ་པ་,age,།མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ། །བདག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་དུ་གྱུར།,ཟས་དང་སྐོམ་གྱི་ཆར་ཕབ་སྟེ། །བཀྲེས་དང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ། །མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ། །བདག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་དུ་གྱུར། ། +བསྐལ་པ་,eon,བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས། །,བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས། །ལེགས་སྤྱད་གང་ཡིན་དེ་ཀུན་ཡང་། །ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་པར་བྱེད། ། +ཐུབ་དབང་,supreme sages,བསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས།,བསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས། །འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་མཆོག་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད། ། +ཐུབ་དབང་,mighty sages,སྟོང་གསུམ་ཀུན་དུ་དྲི་ངད་ལྡང་བ་ཡི། །དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་ཀུན་གྱི་སྐུ། །,སྟོང་གསུམ་ཀུན་དུ་དྲི་ངད་ལྡང་བ་ཡི། །དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་ཀུན་གྱི་སྐུ། །གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་བྱི་དོར་བྱས་པ་ལྟར། །འོད་ཆགས་འབར་བ་དེ་དག་བྱུག་པར་བགྱི། ། +ཐུབ་དབང་,Mighty Sage,ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི། །,ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི། །མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་པདྨ་དང་། །ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་དྲི་ཞིམ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། ། +ཚད་མེད་,countless,།འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་མཆོག་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད།,བསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས། །འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་མཆོག་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད། ། +ཚད་མེད་,immeasurable,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། ། +སྐྱེ་བོ་,beings,།འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་མཆོག་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད།,བསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས། །འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་མཆོག་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད། ། +སྐྱེ་བོ་,people,དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར། །,འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ། །སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། །བརྙས་བཅས་ཉིན་ཕྱེད་འདྲངས་པར་བྱེད་པ་ཡང་། །དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར། ། +ཚོགས་,multitudes,།འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་མཆོག་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད།,བསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས། །འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་མཆོག་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད། ། +ཚོགས་,clouds,དེ་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པའི་ཚོགས། །,དེ་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པའི་ཚོགས། །རོལ་མོ་དབྱངས་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །སེམས་ཅན་སྔག་བསྔལ་ཚིམ་བྱེད་པའི། །སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག ། +ཚོགས་,Sangha,ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །,དུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན། །ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། ། +ཚོགས་,assembly,ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །ཚོགས་ལའང་དེ་བཞིན་སྐྱབས་སུ་མཆི། །,བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །ཚོགས་ལའང་དེ་བཞིན་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +ཚོགས་,hosts,གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །,དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ། །གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ན། །འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར། ། +ཚོགས་,band,ཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་ནི། །གླགས་སྐབས་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །,ཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་ནི། །གླགས་སྐབས་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །གླགས་རྙེད་གྱུར་ནས་དགེ་འཕྲོག་ཅིང་། །བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད། ། +ཚོགས་,collection,མི་གཙང་ཚོགས་ཀྱི་འཁྲུལ་འཁོར་འདི། །,རྨོངས་པའི་ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཡི་ཕྱིར། །ཤིང་གཟུགས་གཙང་མ་གཟུང་མི་བྱེད། །མི་གཙང་ཚོགས་ཀྱི་འཁྲུལ་འཁོར་འདི། །རུལ་བ་བསྲུངས་ཏེ་ཅི་ཞིག་རུང་། ། +ཚོགས་,host,ཉོན་མོངས་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱ། །,ཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྲོད་གནས་ན། །རྣམ་པ་སྟོང་དུ་སྲན་གཟུགས་ཏེ། །ཝ་ལ་སོགས་པས་སེང་གེ་བཞིན། །ཉོན་མོངས་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱ། ། +ཚོགས་,accumulations,རྙེད་དང་གྲགས་པའི་ཚོགས་བཅས་ཏེ། །,རྙེད་པ་དག་ནི་མང་བྱུང་ཞིང་། །གྲགས་དང་སྙན་པ་བྱུང་གྱུར་ཀྱང་། །རྙེད་དང་གྲགས་པའི་ཚོགས་བཅས་ཏེ། །གང་དུ་འདོང་བའི་གཏོལ་མེད་དོ། ། +སྡུག་བསྔལ་,sufferings,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། ། +སྡུག་བསྔལ་,suffering,སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ། །,འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ། །རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་། ། +སྡུག་བསྔལ་,pain,མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས། །,རང་བཞིན་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་དག །གཡུལ་ངོར་མདར་ཚེ་ནན་གྱིས་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་། །མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས། །དོན་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན། ། +སྡུག་བསྔལ་,torments,དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ། །ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་བཟློག་མི་བྱེད། །,ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་ལའང་། །བདག་གིས་བཟོད་པར་མི་ནུས་ན། །དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ། །ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་བཟློག་མི་བྱེད། ། +སྡུག་བསྔལ་,anguish,།སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད།,འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད། ། +སྡུག་བསྔལ་,Suffering,སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་།,སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི། །སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། +སྡུག་བསྔལ་,suffer,འདོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བས། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་བྱང་ཆུབ་མེད། །,དེ་ཡི་བྱེ་བའི་ཆ་ཙམ་གྱི། །ཚེགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། །འདོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བས། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་བྱང་ཆུབ་མེད། ། +བརྒྱ་ཕྲག་,hundreds,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། ། +བརྒྱ་ཕྲག་,hundred,སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུར་གྱུར་གང་གིས་ཀྱང་། །,རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུར་གྱུར་གང་གིས་ཀྱང་། །ཡི་ཆད་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +གཞོམ་,destroy,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། ། +གཞོམ་,overcome,དེ་དག་གཞོམ་གྱིས་ཡོང་མི་ལང་། །,སེམས་ཅན་མི་སྲུན་ནམ་མཁའ་བཞིན། །དེ་དག་གཞོམ་གྱིས་ཡོང་མི་ལང་། །ཁྲོ་བའི་སེམས་འདི་གཅིག་བཅོམ་ན། །དགྲ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོམས་དང་འདྲ། ། +གཞོམ་,destroyed,ཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པས། །སུས་ཀྱང་གང་དུའང་གཞོམ་མི་ནུས། །,ཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པས། །སུས་ཀྱང་གང་དུའང་གཞོམ་མི་ནུས། །ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་ན། །ལུས་ནི་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་གནོད། ། +གཞོམ་,conquer,དེ་བས་སེམས་ནི་བརྟན་པ་ཡིས། །ལྟུང་བ་རྣམས་ནི་གཞོམ་བྱ་སྟེ།,དེ་བས་སེམས་ནི་བརྟན་པ་ཡིས། །ལྟུང་བ་རྣམས་ནི་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །བདག་ནི་ལྟུང་བས་ཕམ་བྱས་ན། །ཁམས་གསུམ་རྒྱལ་འདོད་བཞད་གད་འགྱུར། ། +གཞོམ་,defeat,ཉོན་མོངས་མཚོན་ལས་གཟུར་བྱ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་དགྲ་རྣམས་གཞོམ་པར་བཏེག །,ལེགས་པར་ཟིན་ན་ཕྱི་མ་དང་། །ཕྱི་མ་འདོད་པས་དེ་སྤང་བྱ། །འཐབ་རྙིང་དགྲ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །གཡུལ་ངོར་རལ་ཁ་ལྷགས་པ་བཞིན། །ཉོན་མོངས་མཚོན་ལས་གཟུར་བྱ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་དགྲ་རྣམས་གཞོམ་པར་བཏེག ། +སེམས་ཅན་,sentient beings,སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། ། +སེམས་ཅན་,beings,།དམན་མོས་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར།,འདི་ནི་འཐད་པ་དང་བཅས་པར། །ལག་བཟང་གིས་ནི་ཞུས་པ་ལས། །དམན་མོས་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས། ། +སེམས་ཅན་,sentient being,སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །,སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ། །བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +སེམས་ཅན་,sentient creatures,སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ། །,འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ། །རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་། ། +སེམས་ཅན་,being,སེམས་ཅན་གཅིག་གི་བདེ་བ་ཡང་། །བཤིག་ན་བདག་ཉིད་ཉམས་འགྱུར་ན།,སེམས་ཅན་གཅིག་གི་བདེ་བ་ཡང་། །བཤིག་ན་བདག་ཉིད་ཉམས་འགྱུར་ན། །ནམ་མཁའ་མ་ལུས་མཐའ་ཀླས་པའི། །ལུས་ཅན་བདེ་བཤིག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +སེམས་ཅན་,those,སེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་སྨོད། །,སེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་སྨོད། །རྙེད་པ་ཅན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད། །རང་བཞིན་འགྲོགས་དཀའ་དེ་དག་གིས། །དགའ་བ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། +མི་བདེ་,unhappiness,སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། ། +མི་བདེ་,discomfort,།དེ་བས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག །གཞོམ་ཕྱིར་མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་བྱ།,སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད། །དེ་བས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག །གཞོམ་ཕྱིར་མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་བྱ། ། +བསལ་བ་,remove,སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། ། +བསལ་བ་,removed,སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་ཤོག །,དེ་ལྟར་འདི་དག་ཀུན་བྱས་ཏེ། །དགེ་བ་བདག་གིས་བསགས་པ་གང་། །དེས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་ཤོག ། +བདེ་,joys,བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། ། +བདེ་,happiness,སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི། །ཐུགས་བསྐྱེད་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། །,སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་། །རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི། །ཐུགས་བསྐྱེད་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། །སེམས་ཅན་ཕན་པ་མཛད་པ་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། ། +བདེ་,comfortable,འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །,འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བྱ་བར་གསུངས། ། +བདེ་,happy,གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ། །དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ། །,ཁྲོ་བའི་དགྲ་ཡིས་དེ་ལ་སོགས། །སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་བྱེད་པར་འགྱུར། །གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ། །དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ། ། +བདེ་,at ease,བསོད་ནམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་བདེ་ལ། །,བསོད་ནམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་བདེ་ལ། །མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན། །གཞན་དོན་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི། །སྙིང་རྗེ་ཅན་དག་ཅི་སྟེ་སྐྱོ། ། +བདེ་,at peace,མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན། །,བསོད་ནམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་བདེ་ལ། །མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན། །གཞན་དོན་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི། །སྙིང་རྗེ་ཅན་དག་ཅི་སྟེ་སྐྱོ། ། +བདེ་,comfort,།ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །,འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད། ། +བདེ་,ease,གང་གི་ལས་ཉིད་བདེ་འགྱུར་བ། །དེ་ལས་མི་བྱེད་ཇི་ལྟར་བདེ། །,གང་གི་ལས་ཉིད་བདེ་འགྱུར་བ། །དེ་ལས་མི་བྱེད་ཇི་ལྟར་བདེ། །སྤུ་གྲིའི་སོར་ཆགས་སྦྲང་རྩི་ལྟའི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ངོམས་ན། ། +སྤྱོད་པ་,experience,བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། ། +སྤྱོད་པ་,conduct,ཐུགས་རྗེས་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་ལ་ཡང་། །,ཐུགས་རྗེས་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་ལ་ཡང་། །ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད། །སྡིག་ལྡན་བདག་ལ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། ། +སྤྱོད་པ་,practice,དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས། །,དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས། །ཕྲན་ཚེགས་ཆེད་དུ་གནོད་མི་བྱ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་སེམས་ཅན་གྱི། །བསམ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར། ། +སྤྱོད་པ་,behavior,བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད། །,དེ་བས་བདག་ནི་བསྟོད་དོ་ཞེས། །རང་གི་དགའ་བ་སྐྱེ་འགྱུར་བ། །དེ་ཡང་དེ་ལྟར་མི་འཐད་པས། །བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད། ། +སྤྱོད་པ་,path,།བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་གྱུར་པས། །བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱ། །,དེ་བས་ངལ་བས་མ་བསྒྲུབས་པའི། །ཁྱིམ་དུ་གཏེར་ནི་བྱུང་བ་ལྟར། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་གྱུར་པས། །བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱ། ། +བྱང་ཆུབ་སེམས་,mind of enlightenment,བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། །,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། ། +བྱང་ཆུབ་སེམས་,bodhicitta,འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། །,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། ། +བྱང་ཆུབ་སེམས་,bodhisattvas,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་རྣམས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། ། +བྱང་ཆུབ་སེམས་,enlightened mind,འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ཀྱིས། །,འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ཀྱིས། །སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་ཟད་བྱེད་ཅིང་། །བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་སྡུད་བྱེད་ཕྱིར། །ཉན་ཐོས་རྣམས་པས་མཆོག་ཏུ་བཤད། ། +རྟག་ཏུ་,constant,རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས། །,སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ། །བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ། །རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +རྟག་ཏུ་,always,རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །,རིན་ཆེན་གདུགས་མཛེས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན། །ཁོར་ཡུག་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་འོང་ལྡན། །དབྱིབས་ལེགས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་བསྒྲེང་བ་ཡང་། །རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +རྟག་ཏུ་,constantly,ཚེ་འདི་རྟག་ཏུ་གོད་འགྱུར་ཞིང་། །,ཉིན་མཚན་སྡོད་པ་ཡོད་མེད་པར། །ཚེ་འདི་རྟག་ཏུ་གོད་འགྱུར་ཞིང་། །སྣོན་པ་གུད་ནས་འོང་མེད་ན། །བདག་ལྟ་འཆི་བར་ཅིས་མི་འགྱུར། ། +རྟག་ཏུ་,at all times,གཡེལ་བ་མེད་པར་རྟག་ཏུ་ཡང་། །,རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་རབ་བརྟན་བཟུང་ནས། །གཡེལ་བ་མེད་པར་རྟག་ཏུ་ཡང་། །བསླབ་ལས་མི་འདའ་འབད་པར་བྱ། ། +འཁོར་བ་,samsara,བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །,བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། ། +འཁོར་བ་,cyclic existence,ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས། །,ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས། །ཚེ་རབས་འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ། །བདག་གིས་མ་འཚལ་སྡིག་བགྱིས་པའམ། །བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི། ། +ཉམ་ཐག་,wretched beings,བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །,བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། ། +ཉམ་ཐག་,misery,རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་སྨོས་ཅི་དགོས། །,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི། །ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་། །འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ། །རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ཉམ་ཐག་,distress,ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད། །སྡིག་ལྡན་བདག་ལ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །,ཐུགས་རྗེས་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་ལ་ཡང་། །ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད། །སྡིག་ལྡན་བདག་ལ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། ། +ཉམ་ཐག་,suffering,།ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །,འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད། ། +མི་,humans,འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། །,བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། ། +མི་,people,དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ།,དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ། །དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། ། +མི་,human,དེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །,དེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། ། +མི་,person,མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། །,དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། ། +མི་,men,དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག །,དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་གནོད་བྱེད་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མིག་རྒྱང་རིང་པོ་དག །ནུས་ཀྱང་ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་དེ། ། +མཆོག་,excellent,རྒྱན་མཆོག་བརྒྱ་ཕྲག་དེ་དང་དེ་དག་གིས། །,གོས་བཟང་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །རྒྱན་མཆོག་བརྒྱ་ཕྲག་དེ་དང་དེ་དག་གིས། །འཕགས་པ་ཀུན་དུ་བཟང་དང་འཇམ་དབྱངས་དང་། །འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་སོགས་ལའང་བརྒྱན་པར་བགྱི། ། +མཆོག་,supreme,ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི། །,ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི། །མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་པདྨ་དང་། །ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་དྲི་ཞིམ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། ། +མཆོག་,best,མ་བརྩམས་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་གྱི། །,དང་པོར་འབྱོར་པ་བརྟགས་ནས་ནི། །བརྩམ་མམ་ཡང་ན་མི་བརྩམ་བྱ། །མ་བརྩམས་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་གྱི། །བརྩམས་ནས་ལྡོག་པར་མི་བྱའོ། ། +རིན་ཆེན་,priceless value,རིན་ཆེན་རིང་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུང་། །,གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །རིན་ཆེན་རིང་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུང་། ། +རིན་ཆེན་,precious,འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། །,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། ། +རིན་ཆེན་,jewel,།སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི། །སྔ་ན་མེད་པའི་རྨད་ཅིག་འཁྲུངས། །,གཞན་དག་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་། །མི་འབྱུང་སེམས་ཅན་དོན་སེམས་གང་། །སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི། །སྔ་ན་མེད་པའི་རྨད་ཅིག་འཁྲུངས། ། +རིན་ཆེན་,precious things,།འཇིག་རྟེན་རིན་ཆེན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་།,མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །སྨན་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། །འཇིག་རྟེན་རིན་ཆེན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། ། +རིན་ཆེན་,jewels,རིན་ཆེན་འབར་བའི་ཀ་བ་ཡིད་འོང་ལྡན། །,ཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ། །ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་གསལ་ཞིང་འཚེར་བ་ལྟར། །རིན་ཆེན་འབར་བའི་ཀ་བ་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་བླ་རེ་བྲེས་པ་དེར། ། +བསྒྱུར་,transmuting,རིན་ཆེན་རིང་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུང་། །,གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །རིན་ཆེན་རིང་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུང་། ། +བསྒྱུར་,transform,།ཡིད་བཞིན་གྱི་ནི་ལུས་སུ་བསྒྱུར།,འགྲོ་དང་འོང་བའི་རྟེན་ཙམ་དུ། །ལུས་ལ་གྲུ་ཡི་བློ་བཞག་སྟེ། །སེམས་ཅན་རྣམས་དོན་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། །ཡིད་བཞིན་གྱི་ནི་ལུས་སུ་བསྒྱུར། ། +མི་གཙང་,impure,གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །,གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །རིན་ཆེན་རིང་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུང་། ། +མི་གཙང་,impurities,མི་གཙང་ཚོགས་ཀྱི་འཁྲུལ་འཁོར་འདི། །,རྨོངས་པའི་ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཡི་ཕྱིར། །ཤིང་གཟུགས་གཙང་མ་གཟུང་མི་བྱེད། །མི་གཙང་ཚོགས་ཀྱི་འཁྲུལ་འཁོར་འདི། །རུལ་བ་བསྲུངས་ཏེ་ཅི་ཞིག་རུང་། ། +མི་གཙང་,unclean,སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་། །,རང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་། །དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས། །སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་། །མྱོས་པར་འགྱུར་ཚེ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +མི་གཙང་,impurity,གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །,གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །རུས་གཟེབ་རྒྱུས་པས་སྦྲེལ་བ་ལ། །ཤ་ཡི་འདམ་གྱིས་ཞལ་ཞལ་བྱས། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། ། +ལུས་,body,གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །,གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །རིན་ཆེན་རིང་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུང་། ། +ལུས་,bodies,ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། །,དུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན། །ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། ། +ལུས་,wound,ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར། །ལུས་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན། །,བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་ཡི། །སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཚོད་ཡོད་དེ། །ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར། །ལུས་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན། ། +རྒྱལ་བ་,Victorious Ones,ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པས། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་མཛད་པ། །,ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པས། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་མཛད་པ། །དེ་བཞིན་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་མཆོད། ། +རྒྱལ་བ་,Victorious One,དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །,དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +རྒྱལ་བ་,victorious,རྒྱལ་བ་སེང་གེའི་སྲས་བདག་གིས། །,བདག་གིས་ཀུན་ལས་རྒྱལ་བྱ་སྟེ། །བདག་ལས་སུ་ཡང་རྒྱལ་མི་བྱ། །རྒྱལ་བ་སེང་གེའི་སྲས་བདག་གིས། །ང་རྒྱལ་འདི་ལ་གནས་པར་བྱ། ། +རྒྱལ་བ་,victory,འགྲོ་ལ་འདོད་བཞིན་རྒྱལ་བའི་འབྲས་བུ་རྫོགས་པར་བྱེད། །,གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་ལས་རྒྱལ་ཕྱིར་ང་རྒྱལ་འཆང་། །དེ་ནི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་རྣམ་རྒྱལ་དཔའ་དེ་ཉིད། །གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་བདོ་བ་ཡང་ངེས་བཅོམ་སྟེ། །འགྲོ་ལ་འདོད་བཞིན་རྒྱལ་བའི་འབྲས་བུ་རྫོགས་པར་བྱེད། ། +རྒྱལ་བ་,Buddhas,སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་ན། །,སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་ན། །བདག་འདྲ་ངན་པས་སྨོས་ཅི་དགོས། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་བསམ་པ་བཏང་། ། +འགྲོ་བ་,beings,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། ། +འགྲོ་བ་,going,འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར།,འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། ། +འགྲོ་བ་,rebirths,བདག་གི་འགྲོ་བ་ཅི་འདྟར་འགྱུར། །,གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་དམ་བཅས་ནས། །ལས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པ་མ་བྱས་ན། །སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀུན་བསླུས་པས། །བདག་གི་འགྲོ་བ་ཅི་འདྟར་འགྱུར། ། +འགྲོ་བ་,move,སྒྲ་མེད་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས། །,ཆུ་སྐྱར་བྱི་ལ་ཆོམ་རྐུན་དག །སྒྲ་མེད་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས། །མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ། །ཐུབ་པས་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་སྤྱད། ། +བློ་,wisdom,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། ། +བློ་,mind,བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །,བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན། །ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས། ། +བརྟགས་,examined,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། ། +བརྟགས་,examine,།དང་པོར་རང་གི་སེམས་བརྟགས་ནས།,གང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ། །སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་། །དང་པོར་རང་གི་སེམས་བརྟགས་ནས། །བརྟན་པས་རིག་པ་ལྡན་པར་བྱ། ། +གནས་,realms,འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། །,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། ། +གནས་,appear,སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག །,དེ་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པའི་ཚོགས། །རོལ་མོ་དབྱངས་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །སེམས་ཅན་སྔག་བསྔལ་ཚིམ་བྱེད་པའི། །སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག ། +གནས་,remain,ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག །,སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག ། +གནས་,abides,འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེར་གནས་ཏེ། །,འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་། །བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ལ། །འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེར་གནས་ཏེ། །སེམས་ཅན་མགྲོན་ཆེན་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན། ། +གནས་,dwelling,བདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ། །,བདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ། །དགའ་མགུར་བདག་ལ་གནོད་བྱེད་པ། །དེ་ལའང་མི་ཁྲོ་བཟོད་པ་ནི། །གནས་མིན་བཟོད་པ་སྨད་པའི་གནས། ། +གནས་,dwell,ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་གནས་ཤིང་ཡོངས་བཟུང་ནས། །,ཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ནི། །ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་གནས་ཤིང་ཡོངས་བཟུང་ནས། །ནུས་པ་བརྟས་ནས་དེ་ནས་ཕྱིར་ལྡོག་གི །ཉོན་མོངས་དགྲ་ཚུལ་དེ་དང་འདྲ་མ་ཡིན། ། +གནས་,living,སྐྱེ་བོ་ངན་ཁྲོད་གནས་པས་ཀྱང་། །,མ་གྲངས་དྲོལ་བའི་ཁྲོད་གནས་ན། །སྒྲིམས་ཏེ་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་བཞིན། །སྐྱེ་བོ་ངན་ཁྲོད་གནས་པས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱི་རྨ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྲུང་། ། +གནས་,abiding,།རྟག་པར་བདག་ནི་གནས་སོ་ཞེས།,སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག །ཀུན་དུ་ཐོགས་མེད་གཟིགས་པར་ལྡན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྤྱན་སྔ་ན། །རྟག་པར་བདག་ནི་གནས་སོ་ཞེས། ། +གནས་,remains,གང་ཚེ་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །བསྲུང་བའི་དོན་དུ་གནས་གྱུར་པ། །,གང་ཚེ་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །བསྲུང་བའི་དོན་དུ་གནས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤེས་བཞིན་འོང་འགྱུར་ཞིང་། །སོང་བ་དག་ཀྱང་འོང་བར་འགྱུར། ། +གནས་,dwellings,བཞོན་པ་མལ་སྟན་གནས་དག་ཏུ། །བུད་མེད་གཞན་དང་གཅིག་མི་བྱ།,བཞོན་པ་མལ་སྟན་གནས་དག་ཏུ། །བུད་མེད་གཞན་དང་གཅིག་མི་བྱ། །འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། ། +གནས་,established,བདག་གི་རྙེད་པ་འདིར་འདོར་གྱི། །སྡིག་པ་དག་ནི་བརྟན་པར་གནས། །,རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་འདི་བདག་མི་འདོད་ན། །བདག་གི་རྙེད་པ་འདིར་འདོར་གྱི། །སྡིག་པ་དག་ནི་བརྟན་པར་གནས། ། +གནས་,live,བདག་ལྟ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཀྱང་། །,བདག་ནི་དེང་ཉིད་ཤི་ཡང་བླའི། །ལོག་འཚོས་ཡུན་རིང་གསོན་མི་རུང་། །བདག་ལྟ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཀྱང་། །འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་ཡིན། ། +གནས་,dwells,སྦྱིན་བདག་ཁྱིམ་ན་གནས་གྱུར་པ། །,གལ་ཏེ་དེས་དེ་ལས་རྙེད་དམ། །སྦྱིན་བདག་ཁྱིམ་ན་གནས་གྱུར་པ། །ཀུན་དུ་དེ་ཁྱོད་ལ་མེད་ན། །བྱིན་མ་བྱིན་རུང་དེས་ཅི་བྱ། ། +གནས་,abide,དེ་ལ་བདག་ནི་མི་གནས་སམ། །,འདི་ནི་བསོད་ནམས་གེགས་བྱེད་ཅེས། །དེ་ལའང་ཁྲོ་བར་རིགས་མིན་ཏེ། །བཟོད་མཚུངས་དཀའ་ཐུབ་ཡོད་མིན་ན། །དེ་ལ་བདག་ནི་མི་གནས་སམ། ། +གནས་,remaining,གཞན་དོན་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི། །,བསོད་ནམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་བདེ་ལ། །མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན། །གཞན་དོན་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི། །སྙིང་རྗེ་ཅན་དག་ཅི་སྟེ་སྐྱོ། ། +གནས་,place,སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་གནས། །བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྙིང་མ་གས། །,ཉེས་ཟད་རྩོམ་པ་དེ་ཡི་ནི། །ཆ་ཡང་བདག་ལ་མ་མཐོང་ན། །སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་གནས། །བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྙིང་མ་གས། ། +གནས་,abodes,ཇི་ལྟར་གནས་ནི་འཛིན་བྱེད་ལྟར། །,ལམ་དག་ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཇི་ལྟར་གནས་ནི་འཛིན་བྱེད་ལྟར། །དེ་བཞིན་སྲིད་པའི་ལམ་ཞུགས་པའང་། །སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན། ། +གནས་,places,སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན། །,ལམ་དག་ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཇི་ལྟར་གནས་ནི་འཛིན་བྱེད་ལྟར། །དེ་བཞིན་སྲིད་པའི་ལམ་ཞུགས་པའང་། །སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན། ། +བྲལ་བ་,free,འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། །,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། ། +བྲལ་བ་,lacked,ཆོས་ལ་མོས་དང་བྲལ་བ་ཡིས། །,བདག་ནི་སྔོན་དང་ད་ལྟར་ཡང་། །ཆོས་ལ་མོས་དང་བྲལ་བ་ཡིས། །ཕོངས་པ་འདི་འདྲ་བྱུང་བར་གྱུར། །སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་། ། +བྲལ་བ་,separation,།འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི།,སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི། །སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། +འདོད་པ་,wish,འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། །,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། ། +འདོད་པ་,desiring,བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ལ། །,འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་། །བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ལ། །འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེར་གནས་ཏེ། །སེམས་ཅན་མགྲོན་ཆེན་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན། ། +འདོད་པ་,wishes,གང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་། །ཁྲོ་བར་འདོད་པ་དེ་ཡི་ཚེ། །,གང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་། །ཁྲོ་བར་འདོད་པ་དེ་ཡི་ཚེ། །ལས་སུ་མི་བྱ་སྨྲ་མི་བྱ། །ཤིང་བཞིན་དུ་ནི་གནས་པར་བྱ། ། +འདོད་པ་,desire,རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །,རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ། །བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +འདོད་པ་,desires,ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་བྱིས་པ་ཡི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་། །,ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་བྱིས་པ་ཡི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པ་འདི་དག་གི། །སེམས་འདི་བྱུང་སྙམ་བརྩེར་ལྡན་དང་། ། +འདོད་པ་,desired,མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ།,མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས། །ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། ། +འདོད་པ་,Desires,འདོད་པ་ངེས་པར་འཇིག་འགྱུར་ཞིང་། །,འདོད་པ་ངེས་པར་འཇིག་འགྱུར་ཞིང་། །དམྱལ་ལ་སོགས་པར་ལྟུང་བྱེད་པ། །ཆེན་པོ་མིན་ཕྱིར་དུས་ཀུན་དུ། །དུབ་པའི་ཚེགས་བྱུང་གང་ཡིན་པ། ། +བརྟན་པ་,firmly,འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། །,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། ། +བརྟན་པ་,steadfast,སྡོམ་བརྩོན་བརྟན་པ་ཉམས་མི་འགྱུར། །,སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་གནས་བྱེད་ན། །སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་གནས་སམ། །བུད་མེད་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་རུང་། །སྡོམ་བརྩོན་བརྟན་པ་ཉམས་མི་འགྱུར། ། +གཅིག་པུ་,alone,བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར། །,བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ། །གཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཀྱང་། །སྲོག་འཆད་པ་ཡི་ཚོར་བ་དག །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར། ། +གཅིག་པུ་,single,གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །,དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ། །གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ན། །འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར། ། +གཅིག་པུ་,single-pointed,།བདག་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས།,བསམ་པ་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ། །བདག་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས། །སེམས་ནི་མཉམ་པར་གཞག་ཕྱིར་དང་། །དུལ་བར་བྱ་ཕྱིར་བརྩོན་ཏེ་བྱ། ། +འབྲས་བུ་,fruit,དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །,དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། ། +འབྲས་བུ་,results,བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི། །འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་། །,བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི། །འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་། །ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་བཞིན་དུ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་མིན། ། +འབྲས་བུ་,fruits,འོན་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིད་རབ་དང་བྱེད་ན། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ། །,འོན་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིད་རབ་དང་བྱེད་ན། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ། །རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། ། +འབྲས་བུ་,causes,འབྲས་བུ་ལས་ཡིན་དེས་མཚུངས་པར། །,བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་རང་གིས་མིན། །འབྲས་བུ་ལས་ཡིན་དེས་མཚུངས་པར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་ཡོན་ཏན་ཡོད། །དེ་ཕྱིར་དེ་དག་མཉམ་པ་ཡིན། ། +ལྗོན་ཤིང་,tree,བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། །,དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། ། +ལྗོན་ཤིང་,trees,ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་། །,རིན་ཆེན་རི་བོ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་། །ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་། །ཤིང་གང་འབྲས་བཟང་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་། ། +མི་ཟད་,inexhaustibly,བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། །,དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། ། +མི་ཟད་,inexhaustible,སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །,སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག ། +རྟག་པར་,everlasting,བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། །,དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། ། +རྟག་པར་,always,ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་རྟག་པར་ཡང་། །,ས་སོགས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དང་། །ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་རྟག་པར་ཡང་། །སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡི། །རྣམ་མང་ཉེར་འཚོའི་གཞིར་ཡང་ཤོག ། +རྟག་པར་,constant,རྟག་པར་མངོན་ཞེན་གྱིས་བསླང་བའམ། །གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླང་བ་ཉིད། །,རྟག་པར་མངོན་ཞེན་གྱིས་བསླང་བའམ། །གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླང་བ་ཉིད། །ཡོན་ཏན་དང་ནི་ཕན་འདོགས་ཞིང་། །སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་དགེ་ཆེན་འགྱུར། ། +ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་,utterly unbearable,སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བྱས་ན་ཡང་། །,སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བྱས་ན་ཡང་། །དཔའ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལྟར། །གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ། །དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟེན། ། +ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་,extremely unbearable,།ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། །,ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། ། +བརྟེན་,relying,དཔའ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལྟར། །,སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བྱས་ན་ཡང་། །དཔའ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལྟར། །གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ། །དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟེན། ། +བརྟེན་,relies,གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ། །,སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བྱས་ན་ཡང་། །དཔའ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལྟར། །གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ། །དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟེན། ། +བརྟེན་,rely,དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟེན། །,སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བྱས་ན་ཡང་། །དཔའ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལྟར། །གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ། །དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟེན། ། +བརྟེན་,relied upon,གང་དག་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ཡིས། །དྲིན་བྱིན་དེ་ལ་བརྟེན་གྱུར་པ།,གང་དག་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ཡིས། །དྲིན་བྱིན་དེ་ལ་བརྟེན་གྱུར་པ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྡང་ལྡན་པའི། །རྗེ་དཔོན་དེ་ལ་གསོད་པར་རྒོལ། ། +བརྟེན་,enters,ཇི་ལྟར་ཁྲག་ལ་བརྟེན་བཅས་ནས། །,ཇི་ལྟར་ཁྲག་ལ་བརྟེན་བཅས་ནས། །དུག་ནི་ལུས་ལ་ཁྱབ་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་གླགས་ནི་རྙེད་པ་ན། །ཉེས་པས་སེམས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར། ། +སྒྲོལ་,liberates,གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ། །,སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བྱས་ན་ཡང་། །དཔའ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལྟར། །གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ། །དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟེན། ། +སྒྲོལ་,cross over,སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོ་ཆེ་ལས་སྒྲོལ། །,མི་ཡི་གྲུ་ལ་བརྟེན་ནས་སུ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོ་ཆེ་ལས་སྒྲོལ། །གྲུ་འདི་ཕྱི་ནས་རྙེད་དཀའ་བས། །རྨོངས་པ་དུས་སུ་གཉིད་མ་ལོག ། +མི་བཟད་,unbearable,།དེ་དག་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག །མི་བཟད་གང་ཡིན་མདུན་ན་གནས། །,རེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས། །དེ་དག་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག །མི་བཟད་གང་ཡིན་མདུན་ན་གནས། ། +མི་བཟད་,unendurable,འགྱོད་པ་མི་བཟད་མེ་འབར་བས། །,དམྱལ་མེ་བཟོད་དཀས་དུས་རིང་དུ། །བདག་གི་ལུས་ལ་བསྲེགས་གྱུར་ན། །འགྱོད་པ་མི་བཟད་མེ་འབར་བས། །སེམས་གདུང་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟ། ། +འཇིགས་པ་,fears,མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །,མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། ། +འཇིགས་པ་,fear,བདག་ནི་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་པས། །ཀུན་དུ་བཟང་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ། །,བདག་ནི་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་པས། །ཀུན་དུ་བཟང་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །བདག་གི་ལུས་ནི་དབུལ་བར་བགྱི། ། +འཇིགས་པ་,fearsome,དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ན། །སེམས་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད། །,དེ་འདྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སྡིག་སེམས་ཡིན་པར་ཐུབ་པས་གསུངས། །དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ན། །སེམས་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད། ། +འཇིགས་པ་,awe,འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ། །,བླ་མ་དང་ནི་འགྲོགས་པ་ལས། །མཁན་པོས་རྗེས་སུ་བརྟན་པ་དང་། །འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ། །དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ། ། +འཇིགས་པ་,dangers,ལམ་སོགས་འཇིགས་པ་བརྟག་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ། །,ལམ་སོགས་འཇིགས་པ་བརྟག་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ། །ངལ་བསོས་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ནས། །རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། ། +འཇིགས་པ་,fearing,བོ་ན་གསོད་བསྡིགས་འཇིགས་པ་ལྟར། །,ཡུངས་མར་བཀང་བའི་སྣོད་བཀུར་ལ། །རལ་གྲི་ཐོགས་པས་དྲུང་བསྡད་དེ། །བོ་ན་གསོད་བསྡིགས་འཇིགས་པ་ལྟར། །བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱིས་དེ་བཞིན་སྒྲིམ། ། +འཇིགས་པ་,frightful,།གཅེར་བུ་འཇིགས་པ་ཉིད་ཡིན་ན།,གལ་ཏེ་སྐྲ་སེན་རིང་བ་དང་། །སོ་སྐྱ་དྲིར་བཅས་འདམ་གྱི་དྲིས། །བསྒོས་པས་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །གཅེར་བུ་འཇིགས་པ་ཉིད་ཡིན་ན། ། +སྐད་ཅིག་གཅིག་,single instant,དེས་ནི་དུས་མཐའི་མེ་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད། །,དེས་ནི་དུས་མཐའི་མེ་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག །བྱམས་མགོན་བློ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟངས་བཤད། ། +སྐད་ཅིག་གཅིག་,instant,སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་མཛའ་འགྱུར་ལ། །ཡུད་ཙམ་གྱིས་ནི་དགྲར་ཡང་འགྱུར། །,སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་མཛའ་འགྱུར་ལ། །ཡུད་ཙམ་གྱིས་ནི་དགྲར་ཡང་འགྱུར། །དགའ་བའི་གནས་ལ་ཁྲོ་བྱེད་པས། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མགུ་བར་དཀའ། ། +དཔག་ཏུ་མེད་པ་,boundless,དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག །བྱམས་མགོན་བློ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟངས་བཤད། །,དེས་ནི་དུས་མཐའི་མེ་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག །བྱམས་མགོན་བློ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟངས་བཤད། ། +དཔག་ཏུ་མེད་པ་,immeasurable,སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །,སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ། །བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +མེ་,fires,མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། །,གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་རྣམས། །ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་ཀྱང་། །དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི། །མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། ། +མེ་,fire,སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ། །,གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བྱེད་པ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ། ། +ངེས་པར་,certainly,ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག །,ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ། །ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག ། +ངེས་པར་,surely,ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། །,བྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན། །ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། །སྐལ་མི་མཉམ་པར་ཁྲིད་བྱེད་ན། །བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +བྱེ་བྲག་,difference,འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར།,འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། ། +བྱེ་བྲག་,distinction,།དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ།,འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། ། +ཤེས་པ་,understands,འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར།,འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། ། +ཤེས་པ་,knowledge,།ཡོན་ཏན་ཤེས་པར་རིག་པར་བྱ།,ལྐོག་ན་ཡོན་ཏན་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་རྗེས་སུ་བརྗོད། །རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་དེ། །ཡོན་ཏན་ཤེས་པར་རིག་པར་བྱ། ། +ཤེས་པ་,consciousness,གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །,འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +ཤེས་པར་བྱ་,understand,།དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ།,འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། ། +ཤེས་པར་བྱ་,understood,འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། །,དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། ། +འདོད་,desiring,བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། །,སྡུག་བསྔལ་འདོར་འདོད་སེམས་ཡོད་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག །བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། ། +འདོད་,desire,བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་། །དེ་དག་དོན་མེད་གྱི་ནར་འཁྱམ། །,གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་གཙོ་བོ་མཆོག །སེམས་ཀྱི་གསང་འདི་མ་ཤེས་ན། །བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་། །དེ་དག་དོན་མེད་གྱི་ནར་འཁྱམ། ། +འདོད་,wish,གང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ།,གང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ། །སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་། །དང་པོར་རང་གི་སེམས་བརྟགས་ནས། །བརྟན་པས་རིག་པ་ལྡན་པར་བྱ། ། +འདོད་,crave,བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན། །,རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ། །བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +འདོད་,accomplishes,མི་དགའ་བྱས་ཀྱང་འདོད་མི་འགྲུབ། །དགེ་བ་དག་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར། །,ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི། །དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་མི་བྱ། །མི་དགའ་བྱས་ཀྱང་འདོད་མི་འགྲུབ། །དགེ་བ་དག་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར། ། +འདོད་,desires,འགའ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པས། །,གལ་ཏེ་རང་དགས་འགྲུབ་འགྱུར་ན། །འགའ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པས། །ལུས་ཅན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སུ་ལའང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་མི་འགྱུར། ། +འདོད་,long for,བུ་སྨད་འདོད་བཞིན་བུ་སྨད་རྣམས། །,ཁ་ཅིག་བྱེས་བགྲོད་ཉོན་མོངས་དང་། །རིང་དུ་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །བུ་སྨད་འདོད་བཞིན་བུ་སྨད་རྣམས། །ཁྱུད་ཁོར་ལོས་ཀྱང་མཐོང་མི་འགྱུར། ། +རིམ་བཞིན་,in sequence,།དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ།,འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། ། +རིམ་བཞིན་,progressively,དེ་དག་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། །,ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །དེ་དག་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། ། +འཁོར་,samsara,བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི། །འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་། །,བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི། །འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་། །ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་བཞིན་དུ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་མིན། ། +འཁོར་,circling,འཁོར་ཚེ་བཟོད་པས་མཛེས་སོགས་དང་།,འཁོར་ཚེ་བཟོད་པས་མཛེས་སོགས་དང་། །ནད་མེད་པ་དང་གྲགས་པ་ཡིས། །ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་འཚོ་བ་དང་། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་བདེ་རྒྱས་ཐོབ། ། +རྒྱུན་ཆགས་,continuous stream,ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་བཞིན་དུ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་མིན། །,བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི། །འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་། །ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་བཞིན་དུ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་མིན། ། +རྒྱུན་ཆགས་,continuous,དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ། །,དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ། །གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ན། །འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར། ། +མཐའ་ཡས་,infinite,གང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་ཁམས། །མཐའ་ཡས་རབ་ཏུ་དགྲོལ་བའི་ཕྱིར། །,གང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་ཁམས། །མཐའ་ཡས་རབ་ཏུ་དགྲོལ་བའི་ཕྱིར། །མི་ལྡོག་པ་ཡི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །སེམས་དེ་ཡང་དག་བླངས་གྱུར་པ། ། +མཐའ་ཡས་,endless,བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །,བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་རྣམས། །སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་སྐབས་མེད་དོ། ། +བླངས་,take up,མི་ལྡོག་པ་ཡི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །སེམས་དེ་ཡང་དག་བླངས་གྱུར་པ། །,གང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་ཁམས། །མཐའ་ཡས་རབ་ཏུ་དགྲོལ་བའི་ཕྱིར། །མི་ལྡོག་པ་ཡི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །སེམས་དེ་ཡང་དག་བླངས་གྱུར་པ། ། +བླངས་,taken up,བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །,བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན། །ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས། ། +བླངས་,take,ཆོས་ཀྱི་དོན་ཙམ་བླངས་ནས་ནི། །,བུང་བས་མེ་ཏོག་སྦྲང་རྩི་བཞིན། །ཆོས་ཀྱི་དོན་ཙམ་བླངས་ནས་ནི། །ཀུན་ལས་སྔོན་ཆད་མ་མཐོང་བཞིན། །འདྲིས་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱ། ། +གཉིད་ལོག་,sleeping,དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །,དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། ། +གཉིད་ལོག་,sleep,།འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ།,ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ། །འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་། །འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ། ། +བག་མེད་,carelessness,དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །,དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། ། +བག་མེད་,heedless,མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །,མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། ། +རྒྱུན་མི་འཆད་པར་,continuously,རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། །,དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། ། +རྒྱུན་མི་འཆད་པར་,uninterruptedly,རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་ཆར། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབབ་པར་ཤོག །,དམ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཐམས་ཅད་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་དང་སྐུ་གཟུགས་ལ། །རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་ཆར། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབབ་པར་ཤོག ། +དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་,Tathagata,།དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས།,འདི་ནི་འཐད་པ་དང་བཅས་པར། །ལག་བཟང་གིས་ནི་ཞུས་པ་ལས། །དམན་མོས་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས། ། +དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་,Tathagatas,དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་དམ་པའི་ཆོས། །,རིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་དམ་པའི་ཆོས། །དཀོན་མཆོག་དྲི་མ་མེད་དང་སངས་རྒྱས་སྲས། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་མཆོད། ། +དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་,Thus-Gone One,འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི། །བདེན་པ་གསུང་བས་བདེན་འདི་གསུངས། །,བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ག་ལ་ཞེས། །སྒྱིད་ལུག་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི། །བདེན་པ་གསུང་བས་བདེན་འདི་གསུངས། ། +གསུངས་,taught,འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བྱ་བར་གསུངས། །,འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བྱ་བར་གསུངས། ། +གསུངས་,spoken,ལེགས་པར་སྨས་པ་ཐམས་ཅད་ལ། །དགེ་བར་གསུངས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། །,ལེགས་པར་སྨས་པ་ཐམས་ཅད་ལ། །དགེ་བར་གསུངས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། །བསོད་ནམས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །བསྟོད་པས་ལེགས་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད། ། +བསལ་,removing,སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ། །བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམས་ན་ཡང་། །,སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ། །བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམས་ན་ཡང་། །ཕན་འདོགས་བསམ་པ་དང་ལྡན་དེ། །བསོད་ནམས་དཔག་མེད་ལྡན་གྱུར་ན། ། +བསལ་,remove,སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །,སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ། །བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +བསལ་,dispelled,ཟས་དང་སྐོམ་གྱི་ཆར་ཕབ་སྟེ། །བཀྲེས་དང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ།,ཟས་དང་སྐོམ་གྱི་ཆར་ཕབ་སྟེ། །བཀྲེས་དང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ། །མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ། །བདག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་དུ་གྱུར། ། +བསལ་,removed,བདག་ཡིད་ལས་བསལ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །,ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་ཤེས་རབ་མིག་གིས་སྤང་། །བདག་ཡིད་ལས་བསལ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །གང་དུ་གནས་ནས་བདག་གནོད་བྱ་ཕྱིར་འོང་། །བློ་ཞེན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད། ། +དཔག་མེད་,immeasurable,ཕན་འདོགས་བསམ་པ་དང་ལྡན་དེ། །བསོད་ནམས་དཔག་མེད་ལྡན་གྱུར་ན། །,སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ། །བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམས་ན་ཡང་། །ཕན་འདོགས་བསམ་པ་དང་ལྡན་དེ། །བསོད་ནམས་དཔག་མེད་ལྡན་གྱུར་ན། ། +དཔག་མེད་,countless,ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་ཡིས། །ནད་ཆེན་དཔག་མེད་གསོ་བར་མཛད། །,གསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་འདི་འདྲ་བ། །སྨན་པ་མཆོག་གིས་མ་མཛད་དེ། །ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་ཡིས། །ནད་ཆེན་དཔག་མེད་གསོ་བར་མཛད། ། +བསམས་,thinks,སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ། །བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམས་ན་ཡང་། །,སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ། །བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམས་ན་ཡང་། །ཕན་འདོགས་བསམ་པ་དང་ལྡན་དེ། །བསོད་ནམས་དཔག་མེད་ལྡན་གྱུར་ན། ། +བསམས་,contemplation,ཐོས་དང་བསམས་དང་བསྒོམས་པ་ཡང་། །,ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི། །ཐོས་དང་བསམས་དང་བསྒོམས་པ་ཡང་། །གློ་རྡོལ་བུམ་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ། །དྲན་པ་ལ་ནི་དེ་མི་གནས། ། +བསམས་,reflected,དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་དང་། །གུས་དང་འཇིགས་ལྡན་དེ་བཞིན་གནོས་།,དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་དང་། །གུས་དང་འཇིགས་ལྡན་དེ་བཞིན་གནོས་། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་པའང་། །དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབྱུང་། ། +བསམས་,considered,གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་བྱར་བརྩམས་པ། །,གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་བྱར་བརྩམས་པ། །དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམ་སྟེ། །དེར་གཏང་བ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས། །དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ། ། +བསམས་,reflecting,རིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག །ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་བསམས་ནས། །,རིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག །ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་བསམས་ནས། །སེམས་དེ་ལྟ་བུར་རི་རབ་ལྟར། །རབ་ཏུ་མི་གཡོ་གཟུང་བར་བྱ། ། +བསམས་,contemplating,ཆེད་དུ་བསམས་ཤིང་འབྱུང་བ་མེད། །,གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་། །བདག་ཅེས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཉིད་བདག་ནི་འབྱུང་བྱ་ཞེས། །ཆེད་དུ་བསམས་ཤིང་འབྱུང་བ་མེད། ། +ལྡན་,possess,རོལ་མོ་དབྱངས་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །,དེ་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པའི་ཚོགས། །རོལ་མོ་དབྱངས་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །སེམས་ཅན་སྔག་བསྔལ་ཚིམ་བྱེད་པའི། །སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག ། +ལྡན་,possessing,བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན། །,ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཕན་པའི་ས། །ཇི་ཞིག་ལྟར་ཏེ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན། ། +མི་བདེ་བ་,suffering,སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །,སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ། །བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +མི་བདེ་བ་,uncomfortable,སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད།,སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད། །དེ་བས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག །གཞོམ་ཕྱིར་མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་བྱ། ། +ཡོན་ཏན་,qualities,རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ། །བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། །,སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ། །བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ཡོན་ཏན་,virtues,ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །,ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ། །ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག ། +ཡོན་ཏན་,virtuous,གལ་ཏེ་བདག་ལ་བསམ་པ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཡོད་ན་དམྱལ་མི་འགྲོ། །,གལ་ཏེ་བདག་ལ་བསམ་པ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཡོད་ན་དམྱལ་མི་འགྲོ། །གལ་ཏེ་བདག་གིས་བདག་བསྲུངས་ན། །དེ་དག་ལ་འདིར་ཅི་ཞིག་བྱུང་། ། +ཡོན་ཏན་,good qualities,གཞན་གྱིས་ཡོན་ཏན་ལྡན་བསྟོད་ནས། །,གཞན་གྱིས་ཡོན་ཏན་ལྡན་བསྟོད་ནས། །གལ་ཏེ་དགའ་བའི་བདེ་ཐོབ་ན། །ཡིད་ཁྱོད་ཀྱང་ནི་དེ་བསྟོད་ནས། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་དགའ་མི་བྱེད། ། +བསྒྲུབ་པ་,accomplish,རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ། །བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། །,སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ། །བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +བསྒྲུབ་པ་,fulfill,ལས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པ་མ་བྱས་ན། །,གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་དམ་བཅས་ནས། །ལས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པ་མ་བྱས་ན། །སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀུན་བསླུས་པས། །བདག་གི་འགྲོ་བ་ཅི་འདྟར་འགྱུར། ། +བསྒྲུབ་པ་,practice,བསླབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་འབད་པར་བྱ། །,དེ་ལྟར་རྣམ་བསམས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡི། །བསླབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་འབད་པར་བྱ། །སྨན་པའི་ངག་མ་མཉན་ན་སྨན་དག་གིས། །བཅོས་དགོས་ནད་པ་སོས་པ་ག་ལ་ཡོད། ། +རང་གི་དོན་དུ་,for one's own benefit,རང་གི་དོན་དུ་འདི་འདྲའི་སེམས། །,སེམས་ཅན་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྔོན། །རང་གི་དོན་དུ་འདི་འདྲའི་སེམས། །རྨི་ལམ་དུ་ཡང་མ་རྨིས་ན། །གཞན་གྱི་དོན་དུ་ག་ལ་སྐྱེ། ། +རང་གི་དོན་དུ་,own sake,གཞན་དག་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་། །མི་འབྱུང་སེམས་ཅན་དོན་སེམས་གང་།,གཞན་དག་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་། །མི་འབྱུང་སེམས་ཅན་དོན་སེམས་གང་། །སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི། །སྔ་ན་མེད་པའི་རྨད་ཅིག་འཁྲུངས། ། +རྨི་ལམ་,dreams,རྨི་ལམ་དུ་ཡང་མ་རྨིས་ན། །,སེམས་ཅན་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྔོན། །རང་གི་དོན་དུ་འདི་འདྲའི་སེམས། །རྨི་ལམ་དུ་ཡང་མ་རྨིས་ན། །གཞན་གྱི་དོན་དུ་ག་ལ་སྐྱེ། ། +རྨི་ལམ་,dream,རྨི་ལམ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་།,རྨི་ལམ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་། །གཞན་ཞིག་ཡུད་ཙམ་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ། ། +སྔོན་,past,བདག་ནི་སྔོན་དང་ད་ལྟར་ཡང་། །,བདག་ནི་སྔོན་དང་ད་ལྟར་ཡང་། །ཆོས་ལ་མོས་དང་བྲལ་བ་ཡིས། །ཕོངས་པ་འདི་འདྲ་བྱུང་བར་གྱུར། །སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་། ། +སྔོན་,previously,ཕོ་ཉ་ཕོ་ཉ་མོ་ཡིས་སྔོན། །གང་ཕྱིར་དུ་མར་གསོལ་བཏབ་ཅིང་། །,ཕོ་ཉ་ཕོ་ཉ་མོ་ཡིས་སྔོན། །གང་ཕྱིར་དུ་མར་གསོལ་བཏབ་ཅིང་། །སྡིག་པ་རྣམས་སམ་གྲགས་མིན་ལའང་། །གང་གི་དོན་དུ་མ་འཛེམས་པར། ། +སྔོན་,before,སྔོན་ནི་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་། །,གང་ཞིག་དང་པོ་འབད་དེ་བཏེག །དྲངས་ཀྱང་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་ལྟ། །སྔོན་ནི་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་། །གོས་ཀྱིས་གདོང་ནི་གཡོགས་པར་གྱུར། ། +རང་,own,བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པས་དེའི། །,སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་མཛད་པའི། །སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པས་དེའི། །གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་གྱུར་ཏོ། ། +རང་,one's own,རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །,རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། ། +རང་,oneself,།གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །རང་ལའང་བདེ་བ་མི་འདོད་བྱེད།,རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །གཞན་ལ་བདེ་བའང་འདོད་པར་བྱེད། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །རང་ལའང་བདེ་བ་མི་འདོད་བྱེད། ། +སྐྱེ་,arise,གཞན་གྱི་དོན་དུ་ག་ལ་སྐྱེ། །,སེམས་ཅན་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྔོན། །རང་གི་དོན་དུ་འདི་འདྲའི་སེམས། །རྨི་ལམ་དུ་ཡང་མ་རྨིས་ན། །གཞན་གྱི་དོན་དུ་ག་ལ་སྐྱེ། ། +སྐྱེ་,proliferate,འདི་ལྟར་དེ་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ། །སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ། །,དེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོང་གྱུར་ནས། །དེ་ནི་རྣམ་ཐར་མི་འགྱུར་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ། །སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ། ། +སྐྱེ་,arises,དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ། །,བླ་མ་དང་ནི་འགྲོགས་པ་ལས། །མཁན་པོས་རྗེས་སུ་བརྟན་པ་དང་། །འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ། །དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ། ། +སྐྱེ་,become,ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །,ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན། །བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད། ། +སྐྱེ་,arising,ཉོན་མོངས་སྐྱེ་ལ་རག་ལས་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད། །,མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །ཉོན་མོངས་སྐྱེ་ལ་རག་ལས་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད། ། +སྐྱེ་,born,།ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ།,དེ་བས་མཁས་པས་ཆགས་མི་བྱ། །ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །འདི་དག་རང་བཞིན་འདོར་འགྱུར་བས། །བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས། ། +དོན་དུ་,for the sake of,དོན་དུ་བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྔར། །,དཀའ་ཟློག་དད་དང་ཀརྣ་པ། །བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །དོན་མེད་བཟོད་བྱེད་ཐར་པ་ཡི། །དོན་དུ་བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྔར། ། +དོན་དུ་,purpose,གང་གི་དོན་དུ་བདག་གསོན་པ། །,གང་གི་དོན་དུ་བདག་གསོན་པ། །དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི། །གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +གཞན་དག་,Others,གཞན་དག་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་། །མི་འབྱུང་སེམས་ཅན་དོན་སེམས་གང་།,གཞན་དག་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་། །མི་འབྱུང་སེམས་ཅན་དོན་སེམས་གང་། །སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི། །སྔ་ན་མེད་པའི་རྨད་ཅིག་འཁྲུངས། ། +གཞན་དག་,others,གཞན་དག་བདག་ལ་མི་དགའ་བ། །,གཞན་དག་བདག་ལ་མི་དགའ་བ། །དེས་ནི་ཚེ་འདིའམ་ཚེ་གཞན་ལ། །བདག་ལ་ཟ་བར་མི་བྱེད་ན། །བདག་ནི་ཅི་ཕྱིར་དེ་མི་འདོད། ། +གཞན་དག་,other,མི་གཙང་རྐྱལ་པ་གཞན་དག་ལའང་། །,ཁྱོད་ཉིད་མི་གཙང་མང་ཡོད་པ། །དེ་ཉིད་ལ་ཁྱོད་གཏན་སྤྱོད་ཅིང་། །མི་གཙང་རྐྱལ་པ་གཞན་དག་ལའང་། །མི་གཙང་བརྐམ་པས་འདོད་པར་བྱེད། ། +མི་འབྱུང་,do not arise,གཞན་དག་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་། །མི་འབྱུང་སེམས་ཅན་དོན་སེམས་གང་།,གཞན་དག་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་། །མི་འབྱུང་སེམས་ཅན་དོན་སེམས་གང་། །སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི། །སྔ་ན་མེད་པའི་རྨད་ཅིག་འཁྲུངས། ། +མི་འབྱུང་,does not arise,གང་ཞིག་གང་མེད་མི་འབྱུང་ལ། །,གང་ཞིག་གང་མེད་མི་འབྱུང་ལ། །གང་ཞིག་ཡོད་ན་ཡོད་གྱུར་པ། །དེ་ཉིད་དེ་ཡི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །ཇི་ལྟར་དེ་ལ་གེགས་ཞེས་བྱ། ། +ཁྱད་པར་,special,།སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི། །སྔ་ན་མེད་པའི་རྨད་ཅིག་འཁྲུངས། །,གཞན་དག་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་། །མི་འབྱུང་སེམས་ཅན་དོན་སེམས་གང་། །སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི། །སྔ་ན་མེད་པའི་རྨད་ཅིག་འཁྲུངས། ། +ཁྱད་པར་,difference,བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། །གང་ཕྱིར་བདག་གཅིག་བདེ་བར་བརྩོན། །,གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉི་ག །བདེ་བ་འདོད་དུ་མཚུངས་པ་ལ། །བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། །གང་ཕྱིར་བདག་གཅིག་བདེ་བར་བརྩོན། ། +དགའ་བ་,joy,འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །,འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ། །རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་། ། +དགའ་བ་,gladness,།དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །,སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ངན་སོང་གི །སྡུག་བསྔལ་ངལ་སོའི་དགེ་བ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་དག་བདེར་གནས་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། ། +དགའ་བ་,delight,སེམས་ཅན་ཕན་པ་མཛད་པ་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །,སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་། །རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི། །ཐུགས་བསྐྱེད་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། །སེམས་ཅན་ཕན་པ་མཛད་པ་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། ། +དགའ་བ་,joyful,འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར། །,དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ། །གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ན། །འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར། ། +དགའ་བ་,rejoicing,།དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས། །དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ། །,རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས། །དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ། ། +དགའ་བ་,happiness,དགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པའི། །དམ་ཆོས་དགའ་བའི་མཆོག་སྤངས་ནས།,དགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པའི། །དམ་ཆོས་དགའ་བའི་མཆོག་སྤངས་ནས། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིས་གཡེང་བ་དང་། །རྒོད་སོགས་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། ། +དགའ་བ་,delighting,།འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །,བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། ། +རྒྱུ་,cause,འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །,འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ། །རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་། ། +རྒྱུ་,source,བདག་ནི་ཉེར་འཚོའི་རྒྱུར་ཡང་ཤོག །,དེ་བཞིན་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །སེམས་ཅན་ཁམས་ལ་རྣམ་ཀུན་དུ། །ཐམས་ཅད་མྱ་ངན་འདས་བར་དུ། །བདག་ནི་ཉེར་འཚོའི་རྒྱུར་ཡང་ཤོག ། +རྒྱུ་,causes,གཉི་ག་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །,དེ་ཡི་མཚོན་དང་བདག་གི་ལུས། །གཉི་ག་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །དེས་མཚོན་བདག་གི་ལུས་ཕྱུང་ན། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། ། +ཀུན་,all,འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །,འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ། །རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་། ། +ཀུན་,everyone,རྟག་ཏུ་ཀུན་གྱི་སློབ་མར་གྱུར། །,གཞན་ལ་བཞེན་བསྐུལ་འདེབས་མཁས་ཤིང་། །མ་བཅོལ་ཕན་པ་བྱེད་པའི་ངག །གུས་པས་སྤྱི་བོས་བླང་གྱིས་ཏེ། །རྟག་ཏུ་ཀུན་གྱི་སློབ་མར་གྱུར། ། +ཕན་པར་,benefiting,ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །,ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །བདེ་དོན་བརྩོན་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ཕན་པར་,beneficially,ཕན་པར་སྨྲས་ན་ཁྲོ་བར་བྱེད།,ཕན་པར་སྨྲས་ན་ཁྲོ་བར་བྱེད། །བདག་ཀྱང་ཕན་ལས་བཟློག་པར་བྱེད། །དེ་དག་ངག་ནི་མ་མཉན་ན། །ཁྲོ་བས་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར། ། +བསམས་པ་,thinking,ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །,ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །བདེ་དོན་བརྩོན་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +བསམས་པ་,conceived,ཡིད་ལ་བསམས་པའི་དགེ་བྱས་པས། །,ཡིད་ལ་བསམས་པའི་དགེ་བྱས་པས། །གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །དེ་དང་དེར་ནི་བསོད་ནམས་དེས། །འབྲས་བུའི་ཡོན་གྱིས་མངོན་མཆོད་འགྱུར། ། +མཆོད་,offerings,ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །,ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །བདེ་དོན་བརྩོན་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +མཆོད་,offer,ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། །,ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི། །མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་པདྨ་དང་། །ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་དྲི་ཞིམ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། ། +མཆོད་,offering,བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས། །,བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས། །ལེགས་སྤྱད་གང་ཡིན་དེ་ཀུན་ཡང་། །ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་པར་བྱེད། ། +མཆོད་,honor,གལ་ཏེ་བཟོད་བསྒྲུབ་བསམ་མེད་པས། །དགྲ་འདི་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །,གལ་ཏེ་བཟོད་བསྒྲུབ་བསམ་མེད་པས། །དགྲ་འདི་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །གྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྒྱུར་རུང་བ། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཅི་སྟེ་མཆོད། ། +མཆོད་,worshipped,བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་མ་མཆོད་ཅིང་། །དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་མ་བྱིན། །,བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་མ་མཆོད་ཅིང་། །དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་མ་བྱིན། །བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་། །དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས། ། +མཆོད་,honored,འབྲས་བུའི་ཡོན་གྱིས་མངོན་མཆོད་འགྱུར། །,ཡིད་ལ་བསམས་པའི་དགེ་བྱས་པས། །གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །དེ་དང་དེར་ནི་བསོད་ནམས་དེས། །འབྲས་བུའི་ཡོན་གྱིས་མངོན་མཆོད་འགྱུར། ། +མཆོད་,adorn,།ཕྲེང་བ་ཙནྡན་རྒྱན་གྱིས་མཆོད།,ཤ་ཡི་ཕུང་པོ་འདི་མཐོང་ནས། །བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཟ་བྱེད་ན། །གཞན་གྱི་ཟས་ལ་མེ་ཏོག་གི །ཕྲེང་བ་ཙནྡན་རྒྱན་གྱིས་མཆོད། ། +བརྩོན་པ་,striving,སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །བདེ་དོན་བརྩོན་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། །,ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །བདེ་དོན་བརྩོན་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +བརྩོན་པ་,strives,དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །,དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +བརྩོན་པ་,strive,འདི་ནི་སྒྱུ་འདྲ་དེ་ཕྱིར་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྤོངས་ཤེས་ཕྱིར་བརྩོན་པ་བསྟེན། །,ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་དབང་ཚོགས་ལ་མིན་པར་ནའང་མིན། །དེ་ལས་གཞན་ནའང་མིན་ན་འདི་དག་གར་གནས་འགྲོ་བ་ཀུན་གནོད་བྱེད། །འདི་ནི་སྒྱུ་འདྲ་དེ་ཕྱིར་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྤོངས་ཤེས་ཕྱིར་བརྩོན་པ་བསྟེན། །དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད། ། +བརྩོན་པ་,diligent,ཐོས་ལྡན་དད་པ་ཅན་དང་ནི། །བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་དུ་མ་ཡང་། །,ཐོས་ལྡན་དད་པ་ཅན་དང་ནི། །བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་དུ་མ་ཡང་། །ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སྐྱོན་ཆགས་པས། །ལྟུང་བའི་རྙོག་དང་བཅས་པར་འགྱུར། ། +འདོར་,cast aside,དེར་བདག་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་འདོར། །,ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཅན་དགྲ་འདིས་ནི། །གང་དང་ཕྲད་ན་རི་རབ་ཀྱང་། །ཐལ་བ་ཡང་ནི་མི་ལུས་པ། །དེར་བདག་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་འདོར། ། +འདོར་,abandon,བདག་གི་རྙེད་པ་འདིར་འདོར་གྱི། །སྡིག་པ་དག་ནི་བརྟན་པར་གནས། །,རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་འདི་བདག་མི་འདོད་ན། །བདག་གི་རྙེད་པ་འདིར་འདོར་གྱི། །སྡིག་པ་དག་ནི་བརྟན་པར་གནས། ། +འདོར་,abandoned,།འདི་དག་རང་བཞིན་འདོར་འགྱུར་བས།,དེ་བས་མཁས་པས་ཆགས་མི་བྱ། །ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །འདི་དག་རང་བཞིན་འདོར་འགྱུར་བས། །བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས། ། +བདེ་བ་,happiness,བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། །,སྡུག་བསྔལ་འདོར་འདོད་སེམས་ཡོད་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག །བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། ། +བདེ་བ་,bliss,བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད། །,སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ། །བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ། །རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +བདེ་བ་,pleasure,སྙོམ་ལས་བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་། །,སྙོམ་ལས་བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་། །གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ཡིས། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས། །ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། +བདེ་བ་,peaceful,འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་དང་། །,ནགས་ན་རི་དགས་བྱ་རྣམས་དང་། །ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད། །འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་དང་། །ནམ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་བདག་གནས་འགྱུར། ། +གཏི་མུག་,ignorance,བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། །,སྡུག་བསྔལ་འདོར་འདོད་སེམས་ཡོད་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག །བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། ། +གཏི་མུག་,foolish,བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། །,དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། ། +གཏི་མུག་,delusion,བདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས། །,བདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས། །རང་བཞིན་ཁ་ན་མ་ཐོའམ། །བཅས་པའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་ལས། །གང་ཡང་རུང་བ་བགྱིས་པ་རྣམས། ། +དགྲ་,enemy,བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། །,སྡུག་བསྔལ་འདོར་འདོད་སེམས་ཡོད་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག །བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། ། +དགྲ་,enemies,ཞེ་སྡང་སྲེད་སོགས་དགྲ་རྣམས་ནི། །རྐང་ལག་ལ་སོགས་ཡོད་མིན་ལ། །,ཞེ་སྡང་སྲེད་སོགས་དགྲ་རྣམས་ནི། །རྐང་ལག་ལ་སོགས་ཡོད་མིན་ལ། །དཔའ་མཛངས་མིན་ཡང་ཇི་ཞིག་ལྟར། །དེ་དག་གིས་བདག་བྲན་བཞིན་བྱས། ། +དགྲ་,foes,ཉོན་མོངས་མཚོན་ལས་གཟུར་བྱ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་དགྲ་རྣམས་གཞོམ་པར་བཏེག །,ལེགས་པར་ཟིན་ན་ཕྱི་མ་དང་། །ཕྱི་མ་འདོད་པས་དེ་སྤང་བྱ། །འཐབ་རྙིང་དགྲ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །གཡུལ་ངོར་རལ་ཁ་ལྷགས་པ་བཞིན། །ཉོན་མོངས་མཚོན་ལས་གཟུར་བྱ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་དགྲ་རྣམས་གཞོམ་པར་བཏེག ། +འཇོམས་,destroy,བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། །,སྡུག་བསྔལ་འདོར་འདོད་སེམས་ཡོད་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག །བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། ། +འཇོམས་,conquers,འགྲོ་བའི་འཆི་བདག་འཇོམས་བྱེད་པའི། །བདུད་རྩི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ།,འགྲོ་བའི་འཆི་བདག་འཇོམས་བྱེད་པའི། །བདུད་རྩི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །འགྲོ་བའི་དབུལ་བ་སེལ་བ་ཡི། །མི་ཟད་གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ། ། +འཇོམས་,destroys,།ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། །,མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས། །ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། ། +བདེ་བ,happiness,གང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ།,གང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ། །བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་བྱེད་ཅིང་། ། +བདེ་བ,joys,།བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་བྱེད་ཅིང་། །,གང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ། །བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་བྱེད་ཅིང་། ། +སྡུག་བསྔལ,suffering,གང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ།,གང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ། །བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་བྱེད་ཅིང་། ། +སྡུག་བསྔལ,sufferings,།བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་བྱེད་ཅིང་། །,གང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ། །བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་བྱེད་ཅིང་། ། +སྡུག་བསྔལ,ruinous,ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །,ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །གྲུབ་ནའང་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །གལ་ཏེ་འཚེངས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། །དེ་ལས་ཕུང་བའང་གཞན་ཅི་ཡོད། ། +མང་,much,གང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ།,གང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ། །བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་བྱེད་ཅིང་། ། +མང་,many,བཟེ་རེ་ཅན་ལ་གནོད་མང་ཞིང་། །,བརྩོན་མེད་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་། །བཟེ་རེ་ཅན་ལ་གནོད་མང་ཞིང་། །འཆི་བས་བཟུང་བཞིན་ལྷ་འདྲ་བ། །ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ། ། +བཤེས་,spiritual friend,དེ་འདྲའི་བཤེས་ཀྱང་ག་ལ་ཡོད། །,གཏི་མུག་ཀྱང་ནི་སེལ་བྱེད་པ། །དེ་དང་དགེ་མཚུངས་ག་ལ་ཡོད། །དེ་འདྲའི་བཤེས་ཀྱང་ག་ལ་ཡོད། །བསོད་ནམས་དེ་འདྲའང་ག་ལ་ཡོད། ། +བཤེས་,friends,གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། །,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ། །གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། །དེ་ཚེ་བསོད་ནམས་གཅིག་བསྐྱབས་ན། །དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། ། +བཤེས་,friend,།འགྲོ་བའི་བཤེས་དང་གསོང་པོར་གྱིས། །,དེ་ལྟར་རང་དབང་ཡོད་ཀྱིས་དེ། །རྟག་ཏུ་འཛུམ་པའི་བཞིན་དུ་གྱིས། །ཁྲོ་གཉེར་ངོ་ཟུམ་ཡོངས་ཐོང་སྟེ། །འགྲོ་བའི་བཤེས་དང་གསོང་པོར་གྱིས། ། +ཕན་བཏགས་,kindness,ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཡང་རེ་ཞིག་བསྔགས་འོས་ན། །,ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཡང་རེ་ཞིག་བསྔགས་འོས་ན། །མ་བཅོལ་ལེགས་པར་བྱེད་པ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ཕན་བཏགས་,benefiting,དེ་ལ་ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་འགྱུར་བས་ན། །,གང་ཕྱིར་སྐུ་གཏོང་མནར་མེད་འཇུག་པ་ལ། །དེ་ལ་ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་འགྱུར་བས་ན། །དེ་བས་འདི་དག་གནོད་ཆེན་བྱེད་ན་ཡང་། །ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ། ། +ལན་ལོན་,repays,ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཡང་རེ་ཞིག་བསྔགས་འོས་ན། །,ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཡང་རེ་ཞིག་བསྔགས་འོས་ན། །མ་བཅོལ་ལེགས་པར་བྱེད་པ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ལན་ལོན་,repay,གཞན་གང་ཞིག་གིས་ལན་ལོན་འགྱུར། །,གཞན་ཡང་གཡོ་མེད་གཉེན་གྱུར་ཅིང་། །ཕན་པ་དཔག་མེད་མཛད་རྣམས་ལ། །སེམས་ཅན་མགུ་བྱ་མ་གཏོགས་པར། །གཞན་གང་ཞིག་གིས་ལན་ལོན་འགྱུར། ། +བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་,bodhisattva,མ་བཅོལ་ལེགས་པར་བྱེད་པ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོས་ཅི་དགོས། །,ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཡང་རེ་ཞིག་བསྔགས་འོས་ན། །མ་བཅོལ་ལེགས་པར་བྱེད་པ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་,Bodhisattvas,ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །ཚོགས་ལའང་དེ་བཞིན་སྐྱབས་སུ་མཆི། །,བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །ཚོགས་ལའང་དེ་བཞིན་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་,bodhisattvas,སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག །ཀུན་དུ་ཐོགས་མེད་གཟིགས་པར་ལྡན།,སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག །ཀུན་དུ་ཐོགས་མེད་གཟིགས་པར་ལྡན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྤྱན་སྔ་ན། །རྟག་པར་བདག་ནི་གནས་སོ་ཞེས། ། +ཟས་,food,འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ། །,འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ། །སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། །བརྙས་བཅས་ཉིན་ཕྱེད་འདྲངས་པར་བྱེད་པ་ཡང་། །དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར། ། +ཟས་,nourishment,།ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས།,མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས། །ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། ། +ཟས་,nectar,རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །,རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། ། +སྦྱོར་བ་,nourishment,འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ། །,འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ། །སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། །བརྙས་བཅས་ཉིན་ཕྱེད་འདྲངས་པར་བྱེད་པ་ཡང་། །དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར། ། +སྦྱོར་བ་,practice,ཚོད་མ་ལ་སོགས་སྦྱིན་པ་ལའང་། །འདྲེན་པས་ཐོག་མར་སྦྱོར་བར་མཛད།,ཚོད་མ་ལ་སོགས་སྦྱིན་པ་ལའང་། །འདྲེན་པས་ཐོག་མར་སྦྱོར་བར་མཛད། །དེ་ལ་གོམས་ནས་ཕྱི་ནས་ནི། །རིམ་གྱིས་རང་གི་ཤ་ཡང་གཏོང་། ། +སྦྱིན་པ་,giving,སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། །,འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ། །སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། །བརྙས་བཅས་ཉིན་ཕྱེད་འདྲངས་པར་བྱེད་པ་ཡང་། །དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར། ། +སྦྱིན་པ་,give away,དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །,དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། ། +སྦྱིན་པ་,give,མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། །,དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། ། +སྦྱིན་པ་,generosity,སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཡིན་ན། །,གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་དབུལ་བོར་ནས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཡིན་ན། །ད་རུང་འགྲོ་བཀྲེན་ཡོད་ན་སྔོན། །སྐྱོབ་པ་ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་ཕྱིན། ། +བྱེད་པ་,doing,དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར། །,འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ། །སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། །བརྙས་བཅས་ཉིན་ཕྱེད་འདྲངས་པར་བྱེད་པ་ཡང་། །དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར། ། +བྱེད་པ་,commits,སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི། །,གང་གི་དོན་དུ་བདག་གསོན་པ། །དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི། །གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +བཀུར་,respected,དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར། །,འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ། །སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། །བརྙས་བཅས་ཉིན་ཕྱེད་འདྲངས་པར་བྱེད་པ་ཡང་། །དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར། ། +བཀུར་,carrying,ཡུངས་མར་བཀང་བའི་སྣོད་བཀུར་ལ། །,ཡུངས་མར་བཀང་བའི་སྣོད་བཀུར་ལ། །རལ་གྲི་ཐོགས་པས་དྲུང་བསྡད་དེ། །བོ་ན་གསོད་བསྡིགས་འཇིགས་པ་ལྟར། །བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱིས་དེ་བཞིན་སྒྲིམ། ། +རྒྱལ་སྲས་,bodhisattva,གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ། །,གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ། །གལ་ཏེ་ངན་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ། །ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གྲངས་བཞིན་བསྐལ་པར་ནི། །དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། ། +རྒྱལ་སྲས་,bodhisattvas,རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། །,འོན་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིད་རབ་དང་བྱེད་ན། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ། །རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། ། +སྦྱིན་བདག་,benefactor,གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ། །,གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ། །གལ་ཏེ་ངན་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ། །ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གྲངས་བཞིན་བསྐལ་པར་ནི། །དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། ། +སྦྱིན་བདག་,patron,སྦྱིན་བདག་ཁྱིམ་ན་གནས་གྱུར་པ། །,གལ་ཏེ་དེས་དེ་ལས་རྙེད་དམ། །སྦྱིན་བདག་ཁྱིམ་ན་གནས་གྱུར་པ། །ཀུན་དུ་དེ་ཁྱོད་ལ་མེད་ན། །བྱིན་མ་བྱིན་རུང་དེས་ཅི་བྱ། ། +དམྱལ་བ་,hell,དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །,གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ། །གལ་ཏེ་ངན་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ། །ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གྲངས་བཞིན་བསྐལ་པར་ནི། །དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། ། +དམྱལ་བ་,hells,བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན། །,ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཕན་པའི་ས། །ཇི་ཞིག་ལྟར་ཏེ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན། ། +དམྱལ་བ་,hell realm,སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །,སྟག་དང་སེང་གེ་གླང་ཆེན་དྲེད། །སྦྲུལ་དང་དགྲ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །བྱད་མ་དེ་བཞིན་སྲིན་པོ་རྣམས། ། +ཐུབ་པ་,Sage,དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །,གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ། །གལ་ཏེ་ངན་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ། །ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གྲངས་བཞིན་བསྐལ་པར་ནི། །དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། ། +ཐུབ་པ་,Buddha,བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །,བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན། །ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས། ། +ཐུབ་པ་,endure,དགྲ་གཞན་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར། །ཡུན་རིང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །,བདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་། །དུས་རིང་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ལྟར། །དགྲ་གཞན་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར། །ཡུན་རིང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། ། +གནས་པ་,dwelling,དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ།,དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ། །དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། ། +གནས་པ་,dwelt,དེ་དག་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། །,ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །དེ་དག་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། ། +གནས་པ་,abiding,།སྐབས་སུ་ལུས་འདི་ཇི་ལྟ་བུར། །གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བལྟ་བར་བྱ། །,ལུས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གནས་བྱ་ཞེས། །བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་ནི། །སྐབས་སུ་ལུས་འདི་ཇི་ལྟ་བུར། །གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བལྟ་བར་བྱ། ། +གནས་པ་,remain,ལས་སུ་མི་བྱ་སྨྲ་མི་བྱ། །ཤིང་བཞིན་དུ་ནི་གནས་པར་བྱ། །,གང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་། །ཁྲོ་བར་འདོད་པ་དེ་ཡི་ཚེ། །ལས་སུ་མི་བྱ་སྨྲ་མི་བྱ། །ཤིང་བཞིན་དུ་ནི་གནས་པར་བྱ། ། +གནས་པ་,abide,དེ་ལྟར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་གང་ཡང་མེད། །,རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པ། །དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ལྟར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་གང་ཡང་མེད། ། +གནས་པ་,dwells,མདོར་ན་ཁྲོ་བ་བདེར་གནས་པ། །,དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་འགྱུར། །སྦྱིན་པས་བསྡུས་ཀྱང་བསྟེན་མི་བྱེད། །མདོར་ན་ཁྲོ་བ་བདེར་གནས་པ། །དེ་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། ། +གནས་པ་,dwell,འདྲིས་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱ། །,བུང་བས་མེ་ཏོག་སྦྲང་རྩི་བཞིན། །ཆོས་ཀྱི་དོན་ཙམ་བླངས་ནས་ནི། །ཀུན་ལས་སྔོན་ཆད་མ་མཐོང་བཞིན། །འདྲིས་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱ། ། +སྐྱེས་པ་,arisen,གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །,གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +སྐྱེས་པ་,men,དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་། །སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན།,དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་། །སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན། །དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད། ། +སྐྱེས་པ་,born,མི་གཙང་སྐྱེས་པའང་འདོད་པར་བྱེད། །,མི་གཙང་ལས་བྱུང་མི་གཙང་སྲིན། །ཆུང་ངུའང་ཁྱོད་འདོད་མི་བྱེད་ལ། །མི་གཙང་མང་གི་རང་བཞིན་ལུས། །མི་གཙང་སྐྱེས་པའང་འདོད་པར་བྱེད། ། +སྐུ་,body,གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །,གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +སྐུ་,bodies,དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ།,དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ། ། +གནོད་པ་,harm,གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །,གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +གནོད་པ་,harms,གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །,དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ། །གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ན། །འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར། ། +གནོད་པ་,troubles,།དེ་ལྟར་བྱས་ན་གནོད་པ་འཕེལ།,ཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་། །ནད་དང་འཆིང་དང་རྡེག་སོགས་ལ། །བདག་གིས་བཟེ་རེ་མི་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་གནོད་པ་འཕེལ། ། +སྐྱབས་སུ་མཆི་,go for refuge,དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། །,དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +སྐྱབས་སུ་མཆི་,take refuge,།རྡོ་རྗེ་ཅན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི།,གང་ཞིག་མཐོང་ནས་གཤིན་རྗེ་ཡི། །ཕོ་ཉ་ལ་སོགས་སྡང་བ་རྣམས། །སྐྲག་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་འབྱེར་བྱེད་པ། །རྡོ་རྗེ་ཅན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +དམ་པ་,supreme,གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །,གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +དམ་པ་,holy,ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །,བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན། །ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས། ། +འབྱུང་གནས་,source,གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །,གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +འབྱུང་གནས་,sources,མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །འབྱུང་གནས་ཆེ་ལ་མི་ཁྲོ་བར།,མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །འབྱུང་གནས་ཆེ་ལ་མི་ཁྲོ་བར། །སེམས་ཡོད་རྣམས་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ། །དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐུལ། ། +དམ་པའི་ཆོས་,holy Dharma,དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་དམ་པའི་ཆོས། །,རིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་དམ་པའི་ཆོས། །དཀོན་མཆོག་དྲི་མ་མེད་དང་སངས་རྒྱས་སྲས། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་མཆོད། ། +དམ་པའི་ཆོས་,sublime Dharma,གྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྒྱུར་རུང་བ། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཅི་སྟེ་མཆོད། །,གལ་ཏེ་བཟོད་བསྒྲུབ་བསམ་མེད་པས། །དགྲ་འདི་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །གྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྒྱུར་རུང་བ། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཅི་སྟེ་མཆོད། ། +དམ་པའི་ཆོས་,sacred Dharma,དེ་ཉིད་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས། །དམ་པའི་ཆོས་བཞིན་མཆོད་པར་འོས། །,དེ་བས་རབ་ཏུ་སྡང་སེམས་ལ། །བརྟེན་ནས་བཟོད་པ་སྐྱེ་བས་ན། །དེ་ཉིད་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས། །དམ་པའི་ཆོས་བཞིན་མཆོད་པར་འོས། ། +རྒྱ་མཚོ་,ocean,ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །,ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ། །ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག ། +རྒྱ་མཚོ་,oceans,བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ཟད་འགྱུར་བ། །,བདག་དང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ནི། །དཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །གང་དུ་ཉེས་པ་རེ་རེ་ལའང་། །བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ཟད་འགྱུར་བ། ། +མེ་ཏོག་,flowers,མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་།,མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །སྨན་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། །འཇིག་རྟེན་རིན་ཆེན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། ། +མེ་ཏོག་,flower,།མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་པར་བྱ། །,གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་ཡི། །རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱི། །ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱིས་བྱུགས་པ་དེར། །མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་པར་བྱ། ། +སྨན་,medicines,།སྨན་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཞིག་ཡོད་པ་དང་།,མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །སྨན་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། །འཇིག་རྟེན་རིན་ཆེན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། ། +སྨན་,medicine,།དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། །,དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ། །དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། ། +ཆུ་,waters,།ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་།,མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །སྨན་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། །འཇིག་རྟེན་རིན་ཆེན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། ། +ཆུ་,water,གློ་རྡོལ་བུམ་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ། །,ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི། །ཐོས་དང་བསམས་དང་བསྒོམས་པ་ཡང་། །གློ་རྡོལ་བུམ་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ། །དྲན་པ་ལ་ནི་དེ་མི་གནས། ། +གཙང་,pure,།ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་།,མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །སྨན་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། །འཇིག་རྟེན་རིན་ཆེན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། ། +གཙང་,clean,དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ།,དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ། ། +ཡིད་དུ་འོང་བ་,pleasing,།ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་།,མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །སྨན་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། །འཇིག་རྟེན་རིན་ཆེན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། ། +ཡིད་དུ་འོང་བ་,pleasing to the mind,དོན་གསལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། །,སྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་འབྲེལ་པ་དང་། །དོན་གསལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། །ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། །འཇམ་ཞིང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱ། ། +ནགས་ཚལ་,forests,ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་། །,རིན་ཆེན་རི་བོ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་། །ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་། །ཤིང་གང་འབྲས་བཟང་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་། ། +ནགས་ཚལ་,forest,རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །,དཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་པ། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། ། +ཤིང་,trees,ཤིང་གང་འབྲས་བཟང་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་། །,རིན་ཆེན་རི་བོ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་། །ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་། །ཤིང་གང་འབྲས་བཟང་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་། ། +ཤིང་,tree,དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ། །ཟུངས་ཐུབ་པར་ནི་གནས་པར་བྱ། །,རེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ། །ཟུངས་ཐུབ་པར་ནི་གནས་པར་བྱ། ། +ས་ཕྱོགས་,places,ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་། །,རིན་ཆེན་རི་བོ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་། །ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་། །ཤིང་གང་འབྲས་བཟང་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་། ། +ས་ཕྱོགས་,land,ས་ཕྱོགས་བདག་གིར་བཟུང་མེད་པ། །,ས་ཕྱོགས་བདག་གིར་བཟུང་མེད་པ། །རང་བཞིན་གྱིས་ནི་ཡངས་རྣམས་སུ། །རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར། །ནམ་ཞིག་བདག་ནི་གནས་པར་འགྱུར། ། +ས་ཕྱོགས་,place,ས་ཕྱོགས་མི་གཙང་གིས་གོས་པ། །,ས་ཕྱོགས་མི་གཙང་གིས་གོས་པ། །གལ་ཏེ་རེག་པར་མི་འདོད་ན། །གང་ལས་དེ་ནི་བྱུང་བ་ཡི། །ལུས་ལ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རེག་འདོད། ། +དྲི་,fragrances,ལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །,ལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །སྤོས་དང་དཔག་བསམ་ཤིང་དང་རིན་ཆེན་ཤིང་། །མ་རྨོས་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་རྣམ་པ་དང་། །གཞན་ཡང་མཆོད་པར་འོས་པའི་རྒྱན་རྣམས་ནི། ། +དྲི་,stench,གང་གི་དྲི་ཡིས་ཝ་དག་ཀྱང་། །,བདག་གི་ལུས་ནི་འདི་ཉིད་ཀྱང་། །གང་གི་དྲི་ཡིས་ཝ་དག་ཀྱང་། །དྲུང་དུ་ཉེར་འགྲོ་མི་འགྱུར་བ། །དེ་ལྟ་བུར་ནི་འགྱུར་བར་འོང་། ། +དྲི་,scent,ལུས་ལ་བསྐུས་པའི་དྲི་དེ་ཡང་། །,ལུས་ལ་བསྐུས་པའི་དྲི་དེ་ཡང་། །ཙནྡན་སོགས་ཡིན་གཞན་མ་ཡིན། །གཞན་གྱི་དྲི་དེས་གཞན་དག་ལ། །ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད། ། +དྲི་,smelling,།སོ་སྐྱ་དྲིར་བཅས་འདམ་གྱི་དྲིས།,གལ་ཏེ་སྐྲ་སེན་རིང་བ་དང་། །སོ་སྐྱ་དྲིར་བཅས་འདམ་གྱི་དྲིས། །བསྒོས་པས་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །གཅེར་བུ་འཇིགས་པ་ཉིད་ཡིན་ན། ། +མཚོ་,lakes,མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག །,མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག །ངང་པ་ཤིན་ཏུ་སྐད་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་ན། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན། ། +མཚོ་,lake,གླང་ཆེན་མཚོ་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་ལྟར། །,གླང་ཆེན་མཚོ་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་ལྟར། །ལས་དེ་ལ་ཡང་འཇུག་པར་བྱ། །སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་འབྲེལ་ན། །སླར་བྱའི་དོན་དུ་དོར་བར་བྱ། ། +ཡིད་འོང་,pleasing,ངང་པ་ཤིན་ཏུ་སྐད་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །,མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག །ངང་པ་ཤིན་ཏུ་སྐད་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་ན། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན། ། +ཡིད་འོང་,lovely,རིན་ཆེན་འབར་བའི་ཀ་བ་ཡིད་འོང་ལྡན། །,ཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ། །ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་གསལ་ཞིང་འཚེར་བ་ལྟར། །རིན་ཆེན་འབར་བའི་ཀ་བ་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་བླ་རེ་བྲེས་པ་དེར། ། +ཡིད་འོང་,delightful,ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། །,ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི། །མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་པདྨ་དང་། །ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་དྲི་ཞིམ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། ། +ཡིད་འོང་,resounding,གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །,གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +ཡིད་འོང་,pleasant,ག་པུར་ལ་སོགས་ཡིད་འོང་དང་། །,ག་པུར་ལ་སོགས་ཡིད་འོང་དང་། །འབྲས་ཆན་དག་གམ་ཚོད་མའང་རུང་། །ཁར་བཅུག་ཕྱིར་ཕྱུང་བོར་བ་ཡིས ། །ས་ཡང་མི་གཙང་བཙོག་པར་འགྱུར། ། +གཟུང་བ་,grasping,ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན། །,མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག །ངང་པ་ཤིན་ཏུ་སྐད་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་ན། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན། ། +གཟུང་བ་,grasp,དེ་ཚེ་དཔའ་བོས་གཉེན་པོ་ཡིས། །དེ་ནི་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱ། །,དེ་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་། །དོན་མེད་བརྩོན་པའི་ཡིད་བརྟགས་ནས། །དེ་ཚེ་དཔའ་བོས་གཉེན་པོ་ཡིས། །དེ་ནི་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱ། ། +གཟུང་བ་,held,སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ང་མེད་པར། །ཡིད་འདི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ། །,ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་། །སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ང་མེད་པར། །ཡིད་འདི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ། ། +གཟུང་བ་,hold,སེམས་དེ་ལྟ་བུར་རི་རབ་ལྟར། །རབ་ཏུ་མི་གཡོ་གཟུང་བར་བྱ། །,རིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག །ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་བསམས་ནས། །སེམས་དེ་ལྟ་བུར་རི་རབ་ལྟར། །རབ་ཏུ་མི་གཡོ་གཟུང་བར་བྱ། ། +མཐས་,limits,ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་ན། །,མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག །ངང་པ་ཤིན་ཏུ་སྐད་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་ན། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན། ། +མཐས་,ends,ཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །,ཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །འགྲོ་བ་ཉོན་མོངས་ལས་བསྒྲལ་བར། །དམ་བཅས་གང་ཚེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ལས་མ་གྲོལ་བ། ། +མེད་པ་,without,ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན། །,མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག །ངང་པ་ཤིན་ཏུ་སྐད་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་ན། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན། ། +མེད་པ་,free of,བདག་ལ་ང་རྒྱལ་མེད་པ་མཆོག །,གཞན་དག་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་ཇི་ལྟར་འདུག །ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་མི་བྱས་ཏེ། །བདག་ལ་ང་རྒྱལ་མེད་པ་མཆོག ། +པདྨ་,lotus,མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་པདྨ་དང་། །,ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི། །མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་པདྨ་དང་། །ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་དྲི་ཞིམ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། ། +པདྨ་,lotuses,གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་ཡི། །རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱི།,གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་ཡི། །རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱི། །ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱིས་བྱུགས་པ་དེར། །མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་པར་བྱ། ། +སྐྱེས་,born,དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། །,དེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། ། +སྐྱེས་,arise,སྙིང་རྗེ་རྒྱ་ལ་མ་སྐྱེས་ན། །,ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པས་དེ་ལྟ་བུར། །བདག་གསོད་ལ་སོགས་ཞུགས་པ་ལ། །སྙིང་རྗེ་རྒྱ་ལ་མ་སྐྱེས་ན། །ཁྲོ་བར་འགྱུར་བ་ཅི་ཐ་ཚིག ། +ཐུགས་རྗེ་ཆེ་,great compassion,ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །,བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན། །ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས། ། +ཐུགས་རྗེ་ཆེ་,greatly compassionate ones,ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་དགྱེས་པའི་ཐབས་མེད་དོ། །,ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བ། །འདོད་པ་ཀུན་གྱིས་ཡིད་བདེར་མི་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱས་ན་ཡང་། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་དགྱེས་པའི་ཐབས་མེད་དོ། ། +འབུལ་,offered,།དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ།,དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ། ། +འབུལ་,offer,བདག་ནི་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་པས། །ཀུན་དུ་བཟང་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ། །,བདག་ནི་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་པས། །ཀུན་དུ་བཟང་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །བདག་གི་ལུས་ནི་དབུལ་བར་བགྱི། ། +ནོར་,wealth,མཆོད་པའི་ནོར་གཞན་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས། །,བདག་ནི་བསོད་ནམས་མི་ལྡན་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། །མཆོད་པའི་ནོར་གཞན་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས། །དེས་ན་གཞན་དོན་དགོངས་པའི་མགོན་གྱིས་འདི། །བདག་གི་དོན་སླད་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག ། +ནོར་,riches,ནོར་སོགས་པ་ཡིས་ཚེ་གཏུགས་ན། །,བྱིས་པ་ནོར་སྤེལ་མི་ནུས་པས། །དར་ལ་བབ་ན་འདི་ཅི་བདེ། །ནོར་སོགས་པ་ཡིས་ཚེ་གཏུགས་ན། །རྒས་ནས་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +མགོན་,Protector,དེས་ན་གཞན་དོན་དགོངས་པའི་མགོན་གྱིས་འདི། །,བདག་ནི་བསོད་ནམས་མི་ལྡན་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། །མཆོད་པའི་ནོར་གཞན་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས། །དེས་ན་གཞན་དོན་དགོངས་པའི་མགོན་གྱིས་འདི། །བདག་གི་དོན་སླད་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག ། +མགོན་,protector,ཐུགས་རྗེས་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་ལ་ཡང་། །,ཐུགས་རྗེས་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་ལ་ཡང་། །ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད། །སྡིག་ལྡན་བདག་ལ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། ། +རྒྱལ་,Victorious Ones,རྒྱལ་དང་དེ་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་དབུལ་བར་བགྱི། །,རྒྱལ་དང་དེ་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་དབུལ་བར་བགྱི། །སེམས་དཔའ་མཆོག་རྣམས་བདག་ནི་ཡོངས་བཞེས་ཤིག །གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་བར་བགྱི། ། +རྒྱལ་,Victors,རྒྱལ་ལ་གུས་བྱ་དེ་བཞིན་དུ། །,སེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས། །སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་འདྲ་བ་ལ། །རྒྱལ་ལ་གུས་བྱ་དེ་བཞིན་དུ། །སེམས་ཅན་ལ་མིན་ཅི་ཡི་ཚུལ། ། +རྒྱལ་,king,དེ་ལྟར་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་གཏུམ་བཞིན། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་མགུ་བར་བྱ། །,འདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེ་ཡི་དཔུང་། །དེ་ལྟར་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་གཏུམ་བཞིན། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་མགུ་བར་བྱ། ། +རྒྱལ་,conquer,།བདག་ནི་ལྟུང་བས་ཕམ་བྱས་ན། །ཁམས་གསུམ་རྒྱལ་འདོད་བཞད་གད་འགྱུར། །,དེ་བས་སེམས་ནི་བརྟན་པ་ཡིས། །ལྟུང་བ་རྣམས་ནི་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །བདག་ནི་ལྟུང་བས་ཕམ་བྱས་ན། །ཁམས་གསུམ་རྒྱལ་འདོད་བཞད་གད་འགྱུར། ། +དབུལ་བར་བགྱི་,offer,རྒྱལ་དང་དེ་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་དབུལ་བར་བགྱི། །,རྒྱལ་དང་དེ་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་དབུལ་བར་བགྱི། །སེམས་དཔའ་མཆོག་རྣམས་བདག་ནི་ཡོངས་བཞེས་ཤིག །གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་བར་བགྱི། ། +དབུལ་བར་བགྱི་,present,།ཞལ་ཟས་བཟའ་བཏུང་སྣ་ཚོགས་བཅས་པ་ཡི། །ལྷ་བཤོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ་བར་བགྱི།,སྤོས་མཆོག་ཡིད་འཕྲོག་དྲི་ངད་ཁྱབ་པ་ཡི། །བདུག་པའི་སྤྲིན་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ། །ཞལ་ཟས་བཟའ་བཏུང་སྣ་ཚོགས་བཅས་པ་ཡི། །ལྷ་བཤོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +གུས་པས་,With devotion,གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་བར་བགྱི། །,རྒྱལ་དང་དེ་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་དབུལ་བར་བགྱི། །སེམས་དཔའ་མཆོག་རྣམས་བདག་ནི་ཡོངས་བཞེས་ཤིག །གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་བར་བགྱི། ། +གུས་པས་,respectfully,གུས་པས་སྤྱི་བོས་བླང་གྱིས་ཏེ། །,གཞན་ལ་བཞེན་བསྐུལ་འདེབས་མཁས་ཤིང་། །མ་བཅོལ་ཕན་པ་བྱེད་པའི་ངག །གུས་པས་སྤྱི་བོས་བླང་གྱིས་ཏེ། །རྟག་ཏུ་ཀུན་གྱི་སློབ་མར་གྱུར། ། +གུས་པས་,reverence,།དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད།,དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་། །སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན། །དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད། ། +མི་འཇིགས་,fearlessly,སྲིད་ན་མི་འཇིགས་སེམས་ཅན་ཕན་པ་བགྱིད། །,བདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན། །སྲིད་ན་མི་འཇིགས་སེམས་ཅན་ཕན་པ་བགྱིད། །སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ཡང་དག་འདའ་བགྱིད་ཅིང་། །སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླན་ཆད་མི་བགྱིད་དོ། ། +མི་འཇིགས་,fearlessness,བདག་ལ་མི་འཇིགས་སུ་ཡིས་བྱིན། །,བདག་ལ་མི་འཇིགས་སུ་ཡིས་བྱིན། །འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ངེས་ཐར་ཞེས། །གདོན་མི་ཟ་བར་མེད་འགྱུར་ན། །ཇི་ལྟར་བདག་ཡིད་བདེ་བར་འདུག ། +སྔོན་གྱི་,past,སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ཡང་དག་འདའ་བགྱིད་ཅིང་། །,བདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན། །སྲིད་ན་མི་འཇིགས་སེམས་ཅན་ཕན་པ་བགྱིད། །སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ཡང་དག་འདའ་བགྱིད་ཅིང་། །སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླན་ཆད་མི་བགྱིད་དོ། ། +སྔོན་གྱི་,previous,སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་ཟད་བྱེད་ཅིང་། །,འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ཀྱིས། །སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་ཟད་བྱེད་ཅིང་། །བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་སྡུད་བྱེད་ཕྱིར། །ཉན་ཐོས་རྣམས་པས་མཆོག་ཏུ་བཤད། ། +འབར་བ་,blazing,མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །,གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +འབར་བ་,flaming,འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །,གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ། །འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། ། +འབར་བ་,hot,ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། །,གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ། །འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། ། +གོས་,garments,དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ།,དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ། ། +གོས་,clothing,བྲན་གཡོག་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་ལའང་། །གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། །,བྲན་གཡོག་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་ལའང་། །གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། །ལུས་འདི་བསྙོད་ཀྱང་གཞན་འགྲོ་ན། །ཁྱོད་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཤ་ཐང་གསོ། ། +གོས་,clothes,སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་། །,རང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་། །དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས། །སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་། །མྱོས་པར་འགྱུར་ཚེ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +གོས་,robes,ཀུན་ལ་མི་མཁོའི་གོས་འཆང་ཞིང་། །,ལྷུང་བཟེད་ལ་སོགས་ཉི་ཚེ་དང་། །ཀུན་ལ་མི་མཁོའི་གོས་འཆང་ཞིང་། །ལུས་འདི་སྦ་བ་མ་བྱས་ཀྱང་། །འཇིགས་མེད་གནས་པ་ནམ་ཞིག་འགྱུར། ། +དྲི་ཞིམ་,fragrant,།དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ།,དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ། ། +དྲི་ཞིམ་,fragrance,།འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་སྲེག་པ་དག །ཇི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད།,གལ་ཏེ་རང་བཞིན་དྲི་ང་བས། །འདི་ལ་མ་ཆགས་ལེགས་མིན་ནམ། །འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་སྲེག་པ་དག །ཇི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད། ། +འཕགས་པ་,noble ones,འཕགས་པ་ཀུན་དུ་བཟང་དང་འཇམ་དབྱངས་དང་། །,གོས་བཟང་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །རྒྱན་མཆོག་བརྒྱ་ཕྲག་དེ་དང་དེ་དག་གིས། །འཕགས་པ་ཀུན་དུ་བཟང་དང་འཇམ་དབྱངས་དང་། །འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་སོགས་ལའང་བརྒྱན་པར་བགྱི། ། +འཕགས་པ་,noble,འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི། །གཉིས་པོ་འང་འབད་པས་བལྟ་བར་བྱ། །,ཡང་ན་རེ་ཞིག་མདོར་བསྡུས་པའི། །མདོ་རྣམས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་བལྟ། །འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི། །གཉིས་པོ་འང་འབད་པས་བལྟ་བར་བྱ། ། +བཟང་,fine,གོས་བཟང་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །,གོས་བཟང་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །རྒྱན་མཆོག་བརྒྱ་ཕྲག་དེ་དང་དེ་དག་གིས། །འཕགས་པ་ཀུན་དུ་བཟང་དང་འཇམ་དབྱངས་དང་། །འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་སོགས་ལའང་བརྒྱན་པར་བགྱི། ། +བཟང་,best,ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ། །,གང་ཕྱིར་སྐུ་གཏོང་མནར་མེད་འཇུག་པ་ལ། །དེ་ལ་ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་འགྱུར་བས་ན། །དེ་བས་འདི་དག་གནོད་ཆེན་བྱེད་ན་ཡང་། །ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ། ། +དྲི་ངད་,fragrances,སྟོང་གསུམ་ཀུན་དུ་དྲི་ངད་ལྡང་བ་ཡི། །དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་ཀུན་གྱི་སྐུ། །,སྟོང་གསུམ་ཀུན་དུ་དྲི་ངད་ལྡང་བ་ཡི། །དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་ཀུན་གྱི་སྐུ། །གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་བྱི་དོར་བྱས་པ་ལྟར། །འོད་ཆགས་འབར་བ་དེ་དག་བྱུག་པར་བགྱི། ། +དྲི་ངད་,fragrance,སྤོས་མཆོག་ཡིད་འཕྲོག་དྲི་ངད་ཁྱབ་པ་ཡི། །བདུག་པའི་སྤྲིན་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ།,སྤོས་མཆོག་ཡིད་འཕྲོག་དྲི་ངད་ཁྱབ་པ་ཡི། །བདུག་པའི་སྤྲིན་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ། །ཞལ་ཟས་བཟའ་བཏུང་སྣ་ཚོགས་བཅས་པ་ཡི། །ལྷ་བཤོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +ཐམས་ཅད་,all,།ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། །,ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། ། +ཐམས་ཅད་,everything,ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །,ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། ། +ཐམས་ཅད་,all things,དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་། །དེ་ཡི་དབང་གིས་དེ་དབང་མེད། །,དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་། །དེ་ཡི་དབང་གིས་དེ་དབང་མེད། །དེ་ལྟར་ཤེས་ན་སྦྲུལ་ལྟ་བུའི། །དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་མི་འགྱུར། ། +ཐམས་ཅད་,all aspects,།ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མཐུ་ཡོད་པ།,ཅི་ནས་ལས་བྱེད་སྔོན་རོལ་ནས། །ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མཐུ་ཡོད་པ། །དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ། །བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ། ། +སྒྲོན་མ་,lamps,གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་ཡི། །རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱི།,གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་ཡི། །རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱི། །ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱིས་བྱུགས་པ་དེར། །མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་པར་བྱ། ། +སྒྲོན་མ་,lamp,ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་སྤར་དུ་གསོལ། །,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་མུན་འཐོམས་ལ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་སྤར་དུ་གསོལ། ། +དབུལ་བ་,poor,སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །,སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག ། +དབུལ་བ་,poverty,།འགྲོ་བའི་དབུལ་བ་སེལ་བ་ཡི། །མི་ཟད་གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ།,འགྲོ་བའི་འཆི་བདག་འཇོམས་བྱེད་པའི། །བདུད་རྩི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །འགྲོ་བའི་དབུལ་བ་སེལ་བ་ཡི། །མི་ཟད་གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ། ། +བསྟོད་དབྱངས་,melodious praise,གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །,གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +བསྟོད་དབྱངས་,praise,བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།,ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ། །ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག ། +བསྟོད་དབྱངས་,laudatory songs,བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ། །,ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ། །ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག ། +ནམ་མཁའི་,sky,དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །,གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +ནམ་མཁའི་,space,ཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །,ཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །འགྲོ་བ་ཉོན་མོངས་ལས་བསྒྲལ་བར། །དམ་བཅས་གང་ཚེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ལས་མ་གྲོལ་བ། ། +མཛེས་,beautifully,མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །,གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +མཛེས་,beauty,འཁོར་ཚེ་བཟོད་པས་མཛེས་སོགས་དང་།,འཁོར་ཚེ་བཟོད་པས་མཛེས་སོགས་དང་། །ནད་མེད་པ་དང་གྲགས་པ་ཡིས། །ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་འཚོ་བ་དང་། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་བདེ་རྒྱས་ཐོབ། ། +རང་བཞིན་,nature,ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །,གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +རང་བཞིན་,naturally,རང་བཞིན་ཁ་ན་མ་ཐོའམ། །,བདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས། །རང་བཞིན་ཁ་ན་མ་ཐོའམ། །བཅས་པའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་ལས། །གང་ཡང་རུང་བ་བགྱིས་པ་རྣམས། ། +རང་བཞིན་,natural,རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །,རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུར་གྱུར་གང་གིས་ཀྱང་། །ཡི་ཆད་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +རང་བཞིན་,natures,རང་བཞིན་འགྲོགས་དཀའ་དེ་དག་གིས། །,སེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་སྨོད། །རྙེད་པ་ཅན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད། །རང་བཞིན་འགྲོགས་དཀའ་དེ་དག་གིས། །དགའ་བ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། +རང་བཞིན་,composed,མི་གཙང་མང་གི་རང་བཞིན་ལུས། །,མི་གཙང་ལས་བྱུང་མི་གཙང་སྲིན། །ཆུང་ངུའང་ཁྱོད་འདོད་མི་བྱེད་ལ། །མི་གཙང་མང་གི་རང་བཞིན་ལུས། །མི་གཙང་སྐྱེས་པའང་འདོད་པར་བྱེད། ། +རང་བཞིན་,natural state,།བསྒོས་པས་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི།,གལ་ཏེ་སྐྲ་སེན་རིང་བ་དང་། །སོ་སྐྱ་དྲིར་བཅས་འདམ་གྱི་དྲིས། །བསྒོས་པས་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །གཅེར་བུ་འཇིགས་པ་ཉིད་ཡིན་ན། ། +གདུགས་,parasols,རིན་ཆེན་གདུགས་མཛེས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན། །,རིན་ཆེན་གདུགས་མཛེས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན། །ཁོར་ཡུག་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་འོང་ལྡན། །དབྱིབས་ལེགས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་བསྒྲེང་བ་ཡང་། །རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +གདུགས་,umbrellas,།གདུགས་དང་འཁར་བ་མཚོན་ཐོགས་དང་།,མ་གུས་པ་ལ་ཆོས་མི་བཤད། །མི་ན་བཞིན་དུ་མགོ་དཀྲིས་དང་། །གདུགས་དང་འཁར་བ་མཚོན་ཐོགས་དང་། །མགོ་བོ་གཡོགས་པ་དག་ལ་མིན། ། +བལྟ་,behold,དབྱིབས་ལེགས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་བསྒྲེང་བ་ཡང་། །,རིན་ཆེན་གདུགས་མཛེས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན། །ཁོར་ཡུག་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་འོང་ལྡན། །དབྱིབས་ལེགས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་བསྒྲེང་བ་ཡང་། །རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +བལྟ་,examined,ངེས་པར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ། །,གང་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི། །དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་སྟོན་པས། །བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་། །ངེས་པར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ། ། +བལྟ་,Look,ཡང་ན་རེ་ཞིག་མདོར་བསྡུས་པའི། །མདོ་རྣམས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་བལྟ། །,ཡང་ན་རེ་ཞིག་མདོར་བསྡུས་པའི། །མདོ་རྣམས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་བལྟ། །འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི། །གཉིས་པོ་འང་འབད་པས་བལྟ་བར་བྱ། ། +བལྟ་,gaze,ཉེ་དུ་རེ་ཐག་ཆད་པ་དང་། །གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་བལྟ། །,མྱ་ངན་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྲངས་པ་ཡི། །མིག་དམར་གདོང་ལ་མཆི་མ་འཛག །ཉེ་དུ་རེ་ཐག་ཆད་པ་དང་། །གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་བལྟ། ། +བལྟ་,look,གཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་།,གཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་། །གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུང་གྱུར་པ། །ཇི་སྲིད་དེ་ནི་དེས་ཟ་ན། །སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་། ། +སྡུག་པ་,pleasing,དབྱིབས་ལེགས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་བསྒྲེང་བ་ཡང་། །,རིན་ཆེན་གདུགས་མཛེས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན། །ཁོར་ཡུག་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་འོང་ལྡན། །དབྱིབས་ལེགས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་བསྒྲེང་བ་ཡང་། །རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +སྡུག་པ་,beloved,དེས་ནི་ཚེ་རབས་སྟོང་ཕྲག་ཏུ། །སྡུག་པ་མཐོང་བར་ཡོང་མི་འགྱུར། །,མི་རྟག་སུ་ཞིག་མི་རྟག་ལ། །ཡང་དག་ཆགས་པར་བྱེད་པ་ཡོད། །དེས་ནི་ཚེ་རབས་སྟོང་ཕྲག་ཏུ། །སྡུག་པ་མཐོང་བར་ཡོང་མི་འགྱུར། ། +སོ་སོར་,separately,སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག །,དེ་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པའི་ཚོགས། །རོལ་མོ་དབྱངས་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །སེམས་ཅན་སྔག་བསྔལ་ཚིམ་བྱེད་པའི། །སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག ། +སོ་སོར་,carefully,བདག་གི་ཡིད་འདི་གར་སྤྱོད་ཅེས། །དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་སོ་སོར་བརྟག །,ཅི་ནས་ཏིང་འཛིན་བརྩོན་པ་ནི། །སྐད་ཅིག་གཅིག་ཀྱང་མི་འཆོར་བར། །བདག་གི་ཡིད་འདི་གར་སྤྱོད་ཅེས། །དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་སོ་སོར་བརྟག ། +ཆར་,shower,རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་ཆར། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབབ་པར་ཤོག །,དམ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཐམས་ཅད་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་དང་སྐུ་གཟུགས་ལ། །རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་ཆར། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབབ་པར་ཤོག ། +ཆར་,rain,ཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་།,ཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་། །ནད་དང་འཆིང་དང་རྡེག་སོགས་ལ། །བདག་གིས་བཟེ་རེ་མི་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་གནོད་པ་འཕེལ། ། +དམ་ཆོས་,holy Dharma,།དམ་ཆོས་འོ་མ་བསྲུབས་པ་ལས།,འགྲོ་བའི་མི་ཤེས་རབ་རིབ་དག །དཔྱིས་འབྱིན་ཉི་མ་ཆེན་པོ་ཡིན། །དམ་ཆོས་འོ་མ་བསྲུབས་པ་ལས། །མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་བྱུང་བ་ཡིན། ། +དམ་ཆོས་,holy scriptures,སྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་དམ་ཆོས་ལ། །,སྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་དམ་ཆོས་ལ། །འཁྱལ་ཞིང་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལའང་། །བདག་གིས་ཞེ་སྡང་མི་རིགས་ཏེ། །སངས་རྒྱས་སོགས་ལ་གནོད་མི་མངའ། ། +མགོན་པོ་,Protectors,དེ་བཞིན་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་མཆོད། །,ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པས། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་མཛད་པ། །དེ་བཞིན་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་མཆོད། ། +མགོན་པོ་,Protector,མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །,མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། ། +ཡན་ལག་,verses,བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།,ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ། །ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག ། +ཡན་ལག་,limbs,སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །,སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། ། +ཆོས་,Dharma,ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །,དུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན། །ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། ། +ཆོས་,dharmas,།དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད།,དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་། །སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན། །དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད། ། +ཆོས་,teachings,དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་མི་བྱ། །,རྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་པ། །དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་མི་བྱ། །སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་དོར་མི་བྱ། །མདོ་དང་སྔགས་ཀྱིས་འདྲིད་མི་བྱ། ། +ཆོས་,qualities,སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་འདྲ་བ་ལ། །,སེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས། །སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་འདྲ་བ་ལ། །རྒྱལ་ལ་གུས་བྱ་དེ་བཞིན་དུ། །སེམས་ཅན་ལ་མིན་ཅི་ཡི་ཚུལ། ། +མཁན་པོ་,preceptors,མཁན་པོ་དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །,བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་གཞི་རྣམས་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་བདག་ཕྱག་འཚལ། །མཁན་པོ་དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། +མཁན་པོ་,preceptor,མཁན་པོས་རྗེས་སུ་བརྟན་པ་དང་། །,བླ་མ་དང་ནི་འགྲོགས་པ་ལས། །མཁན་པོས་རྗེས་སུ་བརྟན་པ་དང་། །འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ། །དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ། ། +བརྟུལ་ཞུགས་,discipline,སེམས་བསྲུང་བརྟུལ་ཞུགས་མ་གཏོགས་པ། །བརྟུལ་ཞུགས་མང་པོས་ཅི་ཞིག་བྱ། །,དེ་ལྟས་བདག་གི་སེམས་འདི་ནི། །ལེགས་གཟུང་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་བྱ། །སེམས་བསྲུང་བརྟུལ་ཞུགས་མ་གཏོགས་པ། །བརྟུལ་ཞུགས་མང་པོས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +བརྟུལ་ཞུགས་,ascetic practices,ལོག་པར་ལྷུང་དང་མགོན་མེད་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་གནས་ལ་བགོ་བྱ་ཞིང་།,ལོག་པར་ལྷུང་དང་མགོན་མེད་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་གནས་ལ་བགོ་བྱ་ཞིང་། །རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བྱ་སྟེ། །ཆོས་གོས་གསུམ་མ་གཏོགས་པ་སྦྱིན། ། +སྙིང་པོ་,essence,བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །,བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །ཚོགས་ལའང་དེ་བཞིན་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +སྙིང་པོ་,heart,རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །,རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། ། +བཞུགས་པ་,dwelling,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་རྣམས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། ། +བཞུགས་པ་,remain,བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་བཞུགས་པར་གསོལ། །,རྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་བཞེད་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །འགྲོ་འདི་ལྡོངས་པར་མི་དགོད་ཅིང་། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་བཞུགས་པར་གསོལ། ། +ཐལ་མོ་སྦྱར་,join palms together,ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་རྣམས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། ། +ཐལ་མོ་སྦྱར་,palms joined,ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་མུན་འཐོམས་ལ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་སྤར་དུ་གསོལ། ། +ཐལ་མོ་སྦྱར་,palms joined together,ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །,རྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་བཞེད་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །འགྲོ་འདི་ལྡོངས་པར་མི་དགོད་ཅིང་། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་བཞུགས་པར་གསོལ། ། +གསོལ་བ་,pray,ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་རྣམས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། ། +གསོལ་བ་,request,ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་མུན་འཐོམས་ལ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་སྤར་དུ་གསོལ། ། +གསོལ་བ་,supplication,ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །,རྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་བཞེད་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །འགྲོ་འདི་ལྡོངས་པར་མི་དགོད་ཅིང་། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་བཞུགས་པར་གསོལ། ། +ཕྱོགས་,directions,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་རྣམས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། ། +ཕྱོགས་,direction,།དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། །,དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ། །དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། ། +ཚེ་རབས་,life,ཚེ་རབས་འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ། །,ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས། །ཚེ་རབས་འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ། །བདག་གིས་མ་འཚལ་སྡིག་བགྱིས་པའམ། །བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི། ། +ཚེ་རབས་,lifetimes,དེས་ནི་ཚེ་རབས་སྟོང་ཕྲག་ཏུ། །སྡུག་པ་མཐོང་བར་ཡོང་མི་འགྱུར། །,མི་རྟག་སུ་ཞིག་མི་རྟག་ལ། །ཡང་དག་ཆགས་པར་བྱེད་པ་ཡོད། །དེས་ནི་ཚེ་རབས་སྟོང་ཕྲག་ཏུ། །སྡུག་པ་མཐོང་བར་ཡོང་མི་འགྱུར། ། +སྡིག་,negative actions,བདག་གིས་མ་འཚལ་སྡིག་བགྱིས་པའམ། །,ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས། །ཚེ་རབས་འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ། །བདག་གིས་མ་འཚལ་སྡིག་བགྱིས་པའམ། །བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི། ། +སྡིག་,sins,།དེ་དག་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག །མི་བཟད་གང་ཡིན་མདུན་ན་གནས། །,རེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས། །དེ་དག་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག །མི་བཟད་གང་ཡིན་མདུན་ན་གནས། ། +སྡིག་,misdeeds,འདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་སྡིག །ནོངས་པ་ལགས་པར་གཟུང་དུ་གསོལ།,འདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་སྡིག །ནོངས་པ་ལགས་པར་གཟུང་དུ་གསོལ། །འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ལགས་པས། །སླན་ཆད་བདག་ནི་ཡོང་མི་བགྱིད། ། +སྡིག་,wrongdoing,།སྡིག་ལ་འཛེམ་དང་དགེ་ལ་དགའ།,གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡོན་ཏན་ནི། །སྐྱོ་བས་དྲེགས་པ་སེལ་བར་བྱེད། །འཁོར་བ་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ། །སྡིག་ལ་འཛེམ་དང་དགེ་ལ་དགའ། ། +བླ་མ་,teacher,བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས། །,སྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པ་ལས། །བདག་ལ་ལྷག་པ་ཅི་ཡོད་ན། །བདག་ནི་དེ་ལ་མངོན་ཞེན་ནས། །བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས། ། +བླ་མ་,lama,བླ་མ་དང་ནི་འགྲོགས་པ་ལས། །,བླ་མ་དང་ནི་འགྲོགས་པ་ལས། །མཁན་པོས་རྗེས་སུ་བརྟན་པ་དང་། །འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ། །དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ། ། +བླ་མ་,spiritual teacher,དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །,དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། ། +བླ་མ་,teachers,བླ་མ་གཉེན་ལ་སོགས་པ་དང་། །བཤེས་ལ་གནོད་པ་བྱེད་རྣམས་ལའང་།,བླ་མ་གཉེན་ལ་སོགས་པ་དང་། །བཤེས་ལ་གནོད་པ་བྱེད་རྣམས་ལའང་། །སྔ་མའི་ཚུལ་གྱིས་རྐྱེན་དག་ལས། །འགྱུར་བར་མཐོང་ནས་ཁྲོ་བ་བཟློག ། +ཉོན་མོངས་,affliction,ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ལུས་ངག་དང་། །,བདག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ནི། །ཕ་མའམ་བླ་མ་གཞན་དག་ལ། །ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ལུས་ངག་དང་། །ཡིད་ཀྱིས་གནོད་བགྱིས་གང་ལགས་དང་། ། +ཉོན་མོངས་,afflictions,།འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་གདུང་སེལ་བའི། །སེམས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཤར་བ་ཡིན།,འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ངན་འགྲོ་ལས། །སྒྲོལ་བར་བྱེད་པའི་སྤྱི་སྟེགས་ཡིན། །འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་གདུང་སེལ་བའི། །སེམས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཤར་བ་ཡིན། ། +ཉོན་མོངས་,afflictive emotions,ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཅན་དགྲ་འདིས་ནི། །,ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཅན་དགྲ་འདིས་ནི། །གང་དང་ཕྲད་ན་རི་རབ་ཀྱང་། །ཐལ་བ་ཡང་ནི་མི་ལུས་པ། །དེར་བདག་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་འདོར། ། +ཉོན་མོངས་,defilements,དེ་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་། །དོན་མེད་བརྩོན་པའི་ཡིད་བརྟགས་ནས། །,དེ་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་། །དོན་མེད་བརྩོན་པའི་ཡིད་བརྟགས་ནས། །དེ་ཚེ་དཔའ་བོས་གཉེན་པོ་ཡིས། །དེ་ནི་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱ། ། +ཉོན་མོངས་,afflicted,།ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་ཅན་མ་ཡིན།,འགྲོ་གང་ང་རྒྱལ་གྱིས་བཅོམ་དེ། །ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་ཅན་མ་ཡིན། །ང་རྒྱལ་ཅན་དགྲའི་དབང་མི་འགྲོ། །དེ་དག་ང་རྒྱལ་དགྲ་དབང་འགྱུར། ། +ངག་,speech,ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ལུས་ངག་དང་། །,བདག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ནི། །ཕ་མའམ་བླ་མ་གཞན་དག་ལ། །ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ལུས་ངག་དང་། །ཡིད་ཀྱིས་གནོད་བགྱིས་གང་ལགས་དང་། ། +ངག་,words,ཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །,ཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་པ་བརྒྱའི། །ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +གནོད་,harm,ཡིད་ཀྱིས་གནོད་བགྱིས་གང་ལགས་དང་། །,བདག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ནི། །ཕ་མའམ་བླ་མ་གཞན་དག་ལ། །ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ལུས་ངག་དང་། །ཡིད་ཀྱིས་གནོད་བགྱིས་གང་ལགས་དང་། ། +གནོད་,harms,གྲང་དང་ཚལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན། །,ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །གྲང་དང་ཚལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན། །འགྲོ་བ་བདེ་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད། ། +གནོད་,damage,གླང་ཆེན་མ་ཐུལ་མྱོས་པ་ཡིས། །འདི་ན་དེ་འདྲའི་གནོད་མི་བྱེད། །,སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་ཡན་བཏང་བས། །མནར་མེད་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལྟར། །གླང་ཆེན་མ་ཐུལ་མྱོས་པ་ཡིས། །འདི་ན་དེ་འདྲའི་གནོད་མི་བྱེད། ། +གནོད་,harmed,ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་ན། །ལུས་ནི་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་གནོད། །,ཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པས། །སུས་ཀྱང་གང་དུའང་གཞོམ་མི་ནུས། །ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་ན། །ལུས་ནི་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་གནོད། ། +གནོད་,harmful,འདི་ནི་དེ་ཙམ་གནོད་མིན་ལ། །,འདི་ནི་དེ་ཙམ་གནོད་མིན་ལ། །དོན་ཆེན་དག་ཀྱང་འགྲུབ་འགྱུར་བས། །འགྲོ་བའི་གནོད་སེལ་སྡུག་བསྔལ་ལ། །དགའ་བ་འབའ་ཞིག་འདིར་བྱ་རིགས། ། +སྒོ་,doors,ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ལུས་ངག་དང་། །,བདག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ནི། །ཕ་མའམ་བླ་མ་གཞན་དག་ལ། །ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ལུས་ངག་དང་། །ཡིད་ཀྱིས་གནོད་བགྱིས་གང་ལགས་དང་། ། +སྒོ་,door,མི་གཏོང་སྒོ་འཕར་ཉིད་གྱུར་པ། །,བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཇུག་འདོད་ལ། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བྱིན་བརླབས་བཞིན། །མི་གཏོང་སྒོ་འཕར་ཉིད་གྱུར་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། ། +ཉེས་པ་,faults,ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་།,ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། ། +ཉེས་པ་,fault,གང་དུ་ཉེས་པ་རེ་རེ་ལའང་། །,བདག་དང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ནི། །དཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །གང་དུ་ཉེས་པ་རེ་རེ་ལའང་། །བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ཟད་འགྱུར་བ། ། +བགྱིས་པ་,acts,།ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། །,ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། ། +བགྱིས་པ་,committed,གང་ཡང་རུང་བ་བགྱིས་པ་རྣམས། །,བདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས། །རང་བཞིན་ཁ་ན་མ་ཐོའམ། །བཅས་པའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་ལས། །གང་ཡང་རུང་བ་བགྱིས་པ་རྣམས། ། +འདྲེན་པ་,guides,།ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། །,ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། ། +འདྲེན་པ་,guide,ཚོད་མ་ལ་སོགས་སྦྱིན་པ་ལའང་། །འདྲེན་པས་ཐོག་མར་སྦྱོར་བར་མཛད།,ཚོད་མ་ལ་སོགས་སྦྱིན་པ་ལའང་། །འདྲེན་པས་ཐོག་མར་སྦྱོར་བར་མཛད། །དེ་ལ་གོམས་ནས་ཕྱི་ནས་ནི། །རིམ་གྱིས་རང་གི་ཤ་ཡང་གཏོང་། ། +སྐྱོན་,flaws,ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་།,ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། ། +སྐྱོན་,flaw,ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སྐྱོན་ཆགས་པས། །,ཐོས་ལྡན་དད་པ་ཅན་དང་ནི། །བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་དུ་མ་ཡང་། །ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སྐྱོན་ཆགས་པས། །ལྟུང་བའི་རྙོག་དང་བཅས་པར་འགྱུར། ། +སྐྱོན་,faults,འོན་ཏེ་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་ལ། །,འོན་ཏེ་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་ལ། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་དེས་པ་ནའང་། །འོ་ནའང་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །མཁའ་ལ་དུད་འཐུལ་དཀོན་པ་བཞིན། ། +སྐྱོན་,fault,སྐྱོན་དང་བཅས་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིན། །,ལ་ལ་རྨོངས་པས་ཉེས་པ་བྱེད། །ལ་ལ་རྨོངས་ཏེ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་སྐྱོན་མེད་གང་གིས་བྱ། །སྐྱོན་དང་བཅས་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིན། ། +བསྐྱབ་,protected,ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །,བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི། །ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། ། +བསྐྱབ་,protect,ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད། །སྡིག་ལྡན་བདག་ལ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །,ཐུགས་རྗེས་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་ལ་ཡང་། །ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད། །སྡིག་ལྡན་བདག་ལ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། ། +ངེས་ཐར་,liberate,ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །,བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི། །ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། ། +ངེས་ཐར་,liberation,འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ངེས་ཐར་ཞེས། །,བདག་ལ་མི་འཇིགས་སུ་ཡིས་བྱིན། །འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ངེས་ཐར་ཞེས། །གདོན་མི་ཟ་བར་མེད་འགྱུར་ན། །ཇི་ལྟར་བདག་ཡིད་བདེ་བར་འདུག ། +གསོལ་,pray,ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །,བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི། །ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། ། +གསོལ་,beseech,འདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་སྡིག །ནོངས་པ་ལགས་པར་གཟུང་དུ་གསོལ།,འདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་སྡིག །ནོངས་པ་ལགས་པར་གཟུང་དུ་གསོལ། །འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ལགས་པས། །སླན་ཆད་བདག་ནི་ཡོང་མི་བགྱིད། ། +འཆི་བདག་,Lord of Death,ཡིད་བརྟན་མི་རུང་འཆི་བདག་འདི། །,ཡིད་བརྟན་མི་རུང་འཆི་བདག་འདི། །བྱས་དང་མ་བྱས་མི་སྡོད་པས། །ན་དང་མི་ན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །གློ་བུར་ཚེ་ལ་ཡིད་མི་བརྟན། ། +འཆི་བདག་,lord of death,འགྲོ་བའི་འཆི་བདག་འཇོམས་བྱེད་པའི། །བདུད་རྩི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ།,འགྲོ་བའི་འཆི་བདག་འཇོམས་བྱེད་པའི། །བདུད་རྩི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །འགྲོ་བའི་དབུལ་བ་སེལ་བ་ཡི། །མི་ཟད་གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ། ། +བྱས་,done,བྱས་དང་མ་བྱས་མི་སྡོད་པས། །,ཡིད་བརྟན་མི་རུང་འཆི་བདག་འདི། །བྱས་དང་མ་བྱས་མི་སྡོད་པས། །ན་དང་མི་ན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །གློ་བུར་ཚེ་ལ་ཡིད་མི་བརྟན། ། +བྱས་,committed,མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། །,ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། ། +བྱས་,practice,བདག་གིས་དགེ་གོམས་མ་བྱས་ན། །,འདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་གིས་དགེ་གོམས་མ་བྱས་ན། །འདི་ལས་བསླུས་པ་གཞན་མེད་དེ། །འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ། ། +མ་བྱས་,undone,བྱས་དང་མ་བྱས་མི་སྡོད་པས། །,ཡིད་བརྟན་མི་རུང་འཆི་བདག་འདི། །བྱས་དང་མ་བྱས་མི་སྡོད་པས། །ན་དང་མི་ན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །གློ་བུར་ཚེ་ལ་ཡིད་མི་བརྟན། ། +མ་བྱས་,not accomplished,གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ། །,འདོད་པའི་དོན་དུ་སྲེག་ལ་སོགས། །དམྱལ་བར་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཡང་། །བདག་གིས་རང་གི་དོན་དང་ནི། །གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ། ། +མི་ན་,healthy,ན་དང་མི་ན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །,ཡིད་བརྟན་མི་རུང་འཆི་བདག་འདི། །བྱས་དང་མ་བྱས་མི་སྡོད་པས། །ན་དང་མི་ན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །གློ་བུར་ཚེ་ལ་ཡིད་མི་བརྟན། ། +མི་ན་,not ill,།མི་ན་བཞིན་དུ་མགོ་དཀྲིས་དང་།,མ་གུས་པ་ལ་ཆོས་མི་བཤད། །མི་ན་བཞིན་དུ་མགོ་དཀྲིས་དང་། །གདུགས་དང་འཁར་བ་མཚོན་ཐོགས་དང་། །མགོ་བོ་གཡོགས་པ་དག་ལ་མིན། ། +གློ་བུར་,impermanent,དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས། །བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས། །,དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས། །བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས། །གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས། ། +གློ་བུར་,temporary,འོན་ཏེ་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་ལ། །,འོན་ཏེ་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་ལ། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་དེས་པ་ནའང་། །འོ་ནའང་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །མཁའ་ལ་དུད་འཐུལ་དཀོན་པ་བཞིན། ། +གློ་བུར་,suddenly,གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི། །,འདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་། །འདི་ཕྱེད་བྱས་པར་གནས་པ་ལ། །གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི། །ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། ། +ཤེས་,awareness,བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན། །,ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཕན་པའི་ས། །ཇི་ཞིག་ལྟར་ཏེ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན། ། +ཤེས་,recognize,རེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །,རེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ། །ཟུངས་ཐུབ་པར་ནི་གནས་པར་བྱ། ། +ཤེས་,understanding,དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། །,མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །འགྲོའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། ། +ཤེས་,understand,བདག་ནི་རང་དོན་ཤེས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །,བདག་ནི་རང་དོན་ཤེས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་འདོད་ན་ནི། །རྒྱན་སོགས་ཆང་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། ། +ཤེས་,knows,ཤེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་དེ་ཉིད་ལ། །ཕྱིར་ཞིང་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །,གང་ལས་པགས་པའི་ཁ་ཕྱེ་ན། །འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་འགྱུར་བར། །ཤེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་དེ་ཉིད་ལ། །ཕྱིར་ཞིང་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། +ཤེས་,knew,དེས་ན་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས། །རྒྱལ་པོའི་གནོད་པ་ཤེས་ཀྱང་ནི།,དེས་ན་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས། །རྒྱལ་པོའི་གནོད་པ་ཤེས་ཀྱང་ནི། །བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་མ་བསལ་ཏེ། །མང་པོའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་འགྱུར་ཕྱིར། ། +མཛའ་,friends,མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། །,ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། ། +མཛའ་,loved ones,མཛའ་དང་མི་མཛའ་ཀུན་ཅི་རུང་། །,གསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ། །གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམ་སྤངས་ནས། །གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་ཀུན་ཅི་རུང་། ། +མཛའ་,friend,དེ་བས་དགྲའམ་མཛའ་ཡང་རུང་། །,དེ་བས་དགྲའམ་མཛའ་ཡང་རུང་། །མི་རིགས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །འདི་འདྲའི་རྐྱེན་ལས་གྱུར་ཏོ་ཞེས། །དེ་ལྟར་སོམས་ཏེ་བདེ་བར་མནོས། ། +རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་,various,མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། །,ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། ། +རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་,various kinds,སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །,ཉེས་པ་ཇི་སྙེད་ཐམས་ཅད་དང་། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །དེ་ཀུན་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ལས་བྱུང་། །རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། ། +རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་,Various forms,སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་།,སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི། །སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། +གསོན་ཚེ་,lifetime,རེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས། །,རེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས། །དེ་དག་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག །མི་བཟད་གང་ཡིན་མདུན་ན་གནས། ། +གསོན་ཚེ་,life,གསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ། །,གསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ། །གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམ་སྤངས་ནས། །གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་ཀུན་ཅི་རུང་། ། +འདས་,passed away,རེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས། །,རེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས། །དེ་དག་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག །མི་བཟད་གང་ཡིན་མདུན་ན་གནས། ། +འདས་,transgressed,སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །,སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །ད་ནི་འཇིགས་པ་ཆེ་མཐོང་ནས། །ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱིས། །འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། ། +འདས་,gone,སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་མཛད་པའི། །སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །,སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་མཛད་པའི། །སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པས་དེའི། །གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་གྱུར་ཏོ། ། +མདུན་,before,།དེ་དག་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག །མི་བཟད་གང་ཡིན་མདུན་ན་གནས། །,རེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས། །དེ་དག་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག །མི་བཟད་གང་ཡིན་མདུན་ན་གནས། ། +མདུན་,front,མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །,མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །འགྲོའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། ། +རྟོགས་པར་,realizing,དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས། །བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས། །,དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས། །བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས། །གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས། ། +རྟོགས་པར་,recognize,རང་ཉིད་མི་གཙང་ཉིད་ཡིན་པར། །རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ངོ་མཚར་ཆེ། །,མི་གཙང་རང་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས། །མི་རྟོགས་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་ཡི། །རང་ཉིད་མི་གཙང་ཉིད་ཡིན་པར། །རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ངོ་མཚར་ཆེ། ། +ཆགས་,attachment,གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས། །,དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས། །བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས། །གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས། ། +ཆགས་,attached,དེ་བཞིན་གང་ལ་སེམས་ཆགས་ན། །,དེ་བཞིན་གང་ལ་སེམས་ཆགས་ན། །ཞེ་སྡང་མེ་ནི་མཆེད་གྱུར་པ། །བསོད་ནམས་ཚིག་པར་དོགས་པ་ཡིས། །དེ་ནི་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། ། +ཞེ་སྡང་,anger,གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས། །,དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས། །བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས། །གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས། ། +ཞེ་སྡང་,aversion,ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། །,སྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་འབྲེལ་པ་དང་། །དོན་གསལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། །ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། །འཇམ་ཞིང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱ། ། +ཞེ་སྡང་,hatred,ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་མེད། །,ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་མེད། །བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད། །དེ་བས་བཟོད་ལ་ནན་ཏན་དུ། །སྣ་ཚོགས་ཚུལ་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། ། +ཚེ་འདི་,This life,ཚེ་འདི་རྟག་ཏུ་གོད་འགྱུར་ཞིང་། །,ཉིན་མཚན་སྡོད་པ་ཡོད་མེད་པར། །ཚེ་འདི་རྟག་ཏུ་གོད་འགྱུར་ཞིང་། །སྣོན་པ་གུད་ནས་འོང་མེད་ན། །བདག་ལྟ་འཆི་བར་ཅིས་མི་འགྱུར། ། +ཚེ་འདི་,this life,དེས་ནི་ཚེ་འདིའམ་ཚེ་གཞན་ལ། །,གཞན་དག་བདག་ལ་མི་དགའ་བ། །དེས་ནི་ཚེ་འདིའམ་ཚེ་གཞན་ལ། །བདག་ལ་ཟ་བར་མི་བྱེད་ན། །བདག་ནི་ཅི་ཕྱིར་དེ་མི་འདོད། ། +འོང་,return,གང་དུ་གནས་ནས་བདག་གནོད་བྱ་ཕྱིར་འོང་། །,ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་ཤེས་རབ་མིག་གིས་སྤང་། །བདག་ཡིད་ལས་བསལ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །གང་དུ་གནས་ནས་བདག་གནོད་བྱ་ཕྱིར་འོང་། །བློ་ཞེན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད། ། +འོང་,come,དེ་ཚེ་ཤེས་བཞིན་འོང་འགྱུར་ཞིང་། །སོང་བ་དག་ཀྱང་འོང་བར་འགྱུར། །,གང་ཚེ་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །བསྲུང་བའི་དོན་དུ་གནས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤེས་བཞིན་འོང་འགྱུར་ཞིང་། །སོང་བ་དག་ཀྱང་འོང་བར་འགྱུར། ། +འདུག་,lie,བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ། །,བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ། །གཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཀྱང་། །སྲོག་འཆད་པ་ཡི་ཚོར་བ་དག །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར། ། +འདུག་,sit,རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་མི་འདུག་ཅིང་། །,ཁ་བཀང་བ་དང་སྒྲ་བཅས་དང་། །ཁ་གདངས་ནས་ནི་བཟའ་མི་བྱ། །རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་མི་འདུག་ཅིང་། །ལག་པ་མཉམ་པར་མི་མཉེའོ། ། +སྲོག་,chance,གླགས་རྙེད་གྱུར་ནས་དགེ་འཕྲོག་ཅིང་། །བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད། །,ཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་ནི། །གླགས་སྐབས་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །གླགས་རྙེད་གྱུར་ནས་དགེ་འཕྲོག་ཅིང་། །བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད། ། +སྲོག་,life,སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་བཏང་ངོ་། །,རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི། །ཐེག་ཆེན་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག །སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་བཏང་ངོ་། ། +ཚོར་བ་,experience,སྲོག་འཆད་པ་ཡི་ཚོར་བ་དག །,བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ། །གཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཀྱང་། །སྲོག་འཆད་པ་ཡི་ཚོར་བ་དག །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར། ། +ཚོར་བ་,Sensations,བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །,དཀའ་ཟློག་དད་དང་ཀརྣ་པ། །བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །དོན་མེད་བཟོད་བྱེད་ཐར་པ་ཡི། །དོན་དུ་བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྔར། ། +ཚོར་བ་,sensations,བཀྲེས་སྐོམ་ལ་སོགས་ཚོར་བ་དང་། །,སྦྲུལ་དང་ཤ་སྦྲང་དག་དང་ནི། །བཀྲེས་སྐོམ་ལ་སོགས་ཚོར་བ་དང་། །གཡན་པ་ལ་སོགས་བཅས་པ་ཡི། །དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཅིས་མ་མཐོང་། ། +བདག་ཉིད་,I,བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར། །,བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ། །གཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཀྱང་། །སྲོག་འཆད་པ་ཡི་ཚོར་བ་དག །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར། ། +བདག་ཉིད་,myself,བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བརྟག་བརྟགས་པ། །,སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་ཡི་སྲས། །ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་གང་བརྟགས་ཤིང་། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བརྟག་བརྟགས་པ། །དེ་ལ་བཤོལ་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +བདག་ཉིད་,oneself,སེམས་ཅན་གཅིག་གི་བདེ་བ་ཡང་། །བཤིག་ན་བདག་ཉིད་ཉམས་འགྱུར་ན།,སེམས་ཅན་གཅིག་གི་བདེ་བ་ཡང་། །བཤིག་ན་བདག་ཉིད་ཉམས་འགྱུར་ན། །ནམ་མཁའ་མ་ལུས་མཐའ་ཀླས་པའི། །ལུས་ཅན་བདེ་བཤིག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +བདག་ཉིད་,one's own,།བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་གསོད་བྱེད་ན།,གྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་ཤོར་ཅིང་། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་གསོད་བྱེད་ན། །ཚིག་འབྲུ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཤ་ནི་དེས་ཀོ་སུ་ལ་བདེ། ། +མྱོང་བ་,undergo,བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར། །,བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ། །གཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཀྱང་། །སྲོག་འཆད་པ་ཡི་ཚོར་བ་དག །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར། ། +མྱོང་བ་,experience,བཅད་དང་གཤེག་སོགས་མྱོང་བར་འགྱུར། །,ད་དུང་དེ་བཞིན་བདག་བྱེད་ན། །ཡང་དང་ཡང་དུའང་དེ་བཞིན་ཏེ། །ངན་འགྲོར་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་། །བཅད་དང་གཤེག་སོགས་མྱོང་བར་འགྱུར། ། +གཤིན་རྗེ་,death,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ། །,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ། །གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། །དེ་ཚེ་བསོད་ནམས་གཅིག་བསྐྱབས་ན། །དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། ། +གཤིན་རྗེ་,Lord of Death,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི། །,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི། །ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་། །འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ། །རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ཕོ་ཉ་,messenger,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ། །,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ། །གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། །དེ་ཚེ་བསོད་ནམས་གཅིག་བསྐྱབས་ན། །དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། ། +ཕོ་ཉ་,messengers,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི། །,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི། །ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་། །འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ། །རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +གཉེན་,relatives,གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། །,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ། །གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། །དེ་ཚེ་བསོད་ནམས་གཅིག་བསྐྱབས་ན། །དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། ། +གཉེན་,friends,གཞན་ཡང་གཡོ་མེད་གཉེན་གྱུར་ཅིང་། །,གཞན་ཡང་གཡོ་མེད་གཉེན་གྱུར་ཅིང་། །ཕན་པ་དཔག་མེད་མཛད་རྣམས་ལ། །སེམས་ཅན་མགུ་བྱ་མ་གཏོགས་པར། །གཞན་གང་ཞིག་གིས་ལན་ལོན་འགྱུར། ། +བསྟེན་,cultivated,དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། །,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ། །གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། །དེ་ཚེ་བསོད་ནམས་གཅིག་བསྐྱབས་ན། །དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། ། +བསྟེན་,practices,མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན། །ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ལ། །,མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན། །ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ལ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་བསྟེན་བྱས་ན། །ཕྱིར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་གནོད་པ་བྱེད། ། +བསྟེན་,indulges,།ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་བསྟེན་བྱས་ན། །ཕྱིར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་གནོད་པ་བྱེད། །,མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན། །ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ལ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་བསྟེན་བྱས་ན། །ཕྱིར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་གནོད་པ་བྱེད། ། +བསྟེན་,rely,སྦྱིན་པས་བསྡུས་ཀྱང་བསྟེན་མི་བྱེད། །,དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་འགྱུར། །སྦྱིན་པས་བསྡུས་ཀྱང་བསྟེན་མི་བྱེད། །མདོར་ན་ཁྲོ་བ་བདེར་གནས་པ། །དེ་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། ། +བསྟེན་,indulge,ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་འདོད་ན་ནི། །རྒྱན་སོགས་ཆང་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། །,བདག་ནི་རང་དོན་ཤེས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་འདོད་ན་ནི། །རྒྱན་སོགས་ཆང་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། ། +བསྟེན་,relying,བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །,བྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན། །ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། །སྐལ་མི་མཉམ་པར་ཁྲིད་བྱེད་ན། །བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +མི་རྟག་,impermanent,མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། །,མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། ། +མི་རྟག་,impermanence,མི་རྟག་སུ་ཞིག་མི་རྟག་ལ། །ཡང་དག་ཆགས་པར་བྱེད་པ་ཡོད། །,མི་རྟག་སུ་ཞིག་མི་རྟག་ལ། །ཡང་དག་ཆགས་པར་བྱེད་པ་ཡོད། །དེས་ནི་ཚེ་རབས་སྟོང་ཕྲག་ཏུ། །སྡུག་པ་མཐོང་བར་ཡོང་མི་འགྱུར། ། +བཅད་པ་,cut off,སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །,སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། ། +བཅད་པ་,cut,བསྐལ་པ་བྱེ་བ་གྲངས་མེད་དུ། །ལན་གྲངས་དུ་མར་བཅད་པ་དང་།,བསྐལ་པ་བྱེ་བ་གྲངས་མེད་དུ། །ལན་གྲངས་དུ་མར་བཅད་པ་དང་། །དབུག་དང་བསྲེག་དང་གཤེགས་འགྱུར་གྱི། །བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། ། +ས་,place,སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །,སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། ། +ས་,grounds,སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་། །རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །,སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་། །རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི། །ཐུགས་བསྐྱེད་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། །སེམས་ཅན་ཕན་པ་མཛད་པ་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། ། +ས་,earth,ས་སོགས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དང་། །,ས་སོགས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དང་། །ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་རྟག་པར་ཡང་། །སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡི། །རྣམ་མང་ཉེར་འཚོའི་གཞིར་ཡང་ཤོག ། +ས་,ground,ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཕན་པའི་ས། །ཇི་ཞིག་ལྟར་ཏེ་རྙེད་གྱུར་ནས། །,ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཕན་པའི་ས། །ཇི་ཞིག་ལྟར་ཏེ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན། ། +མིག་,eye,ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་ཤེས་རབ་མིག་གིས་སྤང་། །,ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་ཤེས་རབ་མིག་གིས་སྤང་། །བདག་ཡིད་ལས་བསལ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །གང་དུ་གནས་ནས་བདག་གནོད་བྱ་ཕྱིར་འོང་། །བློ་ཞེན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད། ། +མིག་,gaze,ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི། །མིག་ནི་ཕབ་སྟེ་བལྟ་བར་བྱ། །,དོན་མེད་གཡེང་བར་ལྟ་བ་ནི། །ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ། །ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི། །མིག་ནི་ཕབ་སྟེ་བལྟ་བར་བྱ། ། +མིག་,eyes,མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལྟ་ན་ཡང་། །,མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལྟ་ན་ཡང་། །འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས། །དྲང་ཞིང་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟ། ། +ངན་,distress,ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། །,སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། ། +ངན་,wrongdoing,ལེ་ལོ་ངན་ལ་ཞེན་པ་དང་། །,བརྩོན་གང་དགེ་ལ་སྤྲོ་བའོ། །དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བཤད་བྱ། །ལེ་ལོ་ངན་ལ་ཞེན་པ་དང་། །སྒྱིད་ལུག་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ། ། +དི་རིང་,today,སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །,སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། ། +དི་རིང་,Today,དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། །,དེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། ། +སྣང་,appear,ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། །,སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། ། +སྣང་,seen,ཁ་ཅིག་བསྲེགས་པ་དག་ཀྱང་སྣང་། །,འདོད་ལྡན་ལ་ལ་ལུས་ཀྱང་བཅད། །ཁ་ཅིག་གསལ་ཤིང་རྩེ་ལ་བཙུགས། །ཁ་ཅིག་མདུང་ཐུང་དག་གིས་བསྣུན། །ཁ་ཅིག་བསྲེགས་པ་དག་ཀྱང་སྣང་། ། +བཟུང་,seized,ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་། །,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི། །ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་། །འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ། །རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +བཟུང་,grasped,དེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས། །རབ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཟུང་ནས། །,དེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས། །རབ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཟུང་ནས། །མཇུག་ཀྱང་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །སེམས་ནི་འདི་ལྟར་གཟེངས་བསྟོད་དོ། ། +བཟུང་,grasp,སྲེད་མདོངས་བདག་གིས་བཟུང་གྱུར་ན། །,ཤུ་བ་མི་ཡི་གཟུགས་འདྲ་བ། །རེག་ཏུ་མི་བཟོད་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །སྲེད་མདོངས་བདག་གིས་བཟུང་གྱུར་ན། །དེ་ལ་གནོད་པ་སུ་ལ་ཁྲོ། ། +བཟུང་,caught,དེས་བཟུང་སེམས་དམྱལ་བུམ་པར་ཡང་། །,ཉོན་མོངས་ཉ་པས་བཏབ་པ་ཡི། །མཆིལ་པ་འདི་ནི་མི་བཟད་གཟེ། །དེས་བཟུང་སེམས་དམྱལ་བུམ་པར་ཡང་། །དམྱལ་བའི་སྲུང་མས་བདག་འཚེད་དེས། ། +ནད་,illness,འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ། །,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི། །ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་། །འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ། །རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ནད་,affliction,འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་པ་བརྒྱའི། །ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས། །,ཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་པ་བརྒྱའི། །ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ནད་,illnesses,འགྲོ་བའི་ནད་རབ་ཞི་བྱེད་པའི། །སྨན་གྱི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །,འགྲོ་བའི་ནད་རབ་ཞི་བྱེད་པའི། །སྨན་གྱི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །སྲིད་ལམ་འཁྱམ་ཞིང་དུབ་པ་ཡི། །འགྲོ་བའི་ངལ་སོ་ལྗོན་ཤིང་ཡིན། ། +ནད་,sickness,ངན་འགྲོར་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་། །,ད་དུང་དེ་བཞིན་བདག་བྱེད་ན། །ཡང་དང་ཡང་དུའང་དེ་བཞིན་ཏེ། །ངན་འགྲོར་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་། །བཅད་དང་གཤེག་སོགས་མྱོང་བར་འགྱུར། ། +སྐྱོབ་པ་,saving,དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །,དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +སྐྱོབ་པ་,protectors,སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་། །རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །,སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་། །རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི། །ཐུགས་བསྐྱེད་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། །སེམས་ཅན་ཕན་པ་མཛད་པ་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། ། +སྐྱོབ་པ་,Protectors,སྐྱོབ་པ་ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །,གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་དབུལ་བོར་ནས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཡིན་ན། །ད་རུང་འགྲོ་བཀྲེན་ཡོད་ན་སྔོན། །སྐྱོབ་པ་ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་ཕྱིན། ། +སྐྲག་པས་,out of fear,བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས། །སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། །,དོན་མེད་ས་རྐོ་རྩྭ་གཅོད་དང་། །ས་རིས་འདྲི་སོགས་བྱེད་གྱུར་ན། །བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས། །སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། ། +སྐྲག་པས་,terrified,སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་། །,རང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་། །དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས། །སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་། །མྱོས་པར་འགྱུར་ཚེ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +སྐྲག་པ་,terrified,བདག་ནི་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་པས། །ཀུན་དུ་བཟང་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ། །,བདག་ནི་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་པས། །ཀུན་དུ་བཟང་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །བདག་གི་ལུས་ནི་དབུལ་བར་བགྱི། ། +སྐྲག་པ་,frightened,རྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས། །སྐྲག་པའང་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་ན། །,རྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས། །སྐྲག་པའང་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་ན། །བསྡུས་འཇོམས་རིས་འཇོམས་སྐྲག་པ་དག །སེམས་ཀྱི་རྨ་ལྟ་ཅིས་མི་སྲུང་། ། +སྐྲག་པ་,terrors,བསྡུས་འཇོམས་རིས་འཇོམས་སྐྲག་པ་དག །སེམས་ཀྱི་རྨ་ལྟ་ཅིས་མི་སྲུང་། །,རྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས། །སྐྲག་པའང་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་ན། །བསྡུས་འཇོམས་རིས་འཇོམས་སྐྲག་པ་དག །སེམས་ཀྱི་རྨ་ལྟ་ཅིས་མི་སྲུང་། ། +སྐྲག་,fear,།སྐྲག་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་འབྱེར་བྱེད་པ།,གང་ཞིག་མཐོང་ནས་གཤིན་རྗེ་ཡི། །ཕོ་ཉ་ལ་སོགས་སྡང་བ་རྣམས། །སྐྲག་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་འབྱེར་བྱེད་པ། །རྡོ་རྗེ་ཅན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +སྐྲག་,frightened,རུས་གོང་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ནི། །མི་འགུལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་སྐྲག་ན། །,རུས་གོང་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ནི། །མི་འགུལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་སྐྲག་ན། །རོ་ལངས་བཞིན་དུ་འགའ་ཡིས་ཀྱང་། །བསྐྱོད་པར་གྱུར་ན་ཅིས་མི་འཇིགས། ། +བཀའ་,teachings,སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །,སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །ད་ནི་འཇིགས་པ་ཆེ་མཐོང་ནས། །ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱིས། །འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། ། +བཀའ་,instructions,བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། །,དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། ། +མྱུར་དུ་,swiftly,འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། །,སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །ད་ནི་འཇིགས་པ་ཆེ་མཐོང་ནས། །ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱིས། །འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། ། +མྱུར་དུ་,quickly,ཤེས་བཞིན་མྱུར་དུ་ལྡང་སེམས་ལ། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྦྱར། །,མགོན་པོ་མྱ་ངན་འདས་གཟིམས་ལྟར། །འདོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཉལ་བར་བྱ། །ཤེས་བཞིན་མྱུར་དུ་ལྡང་སེམས་ལ། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྦྱར། ། +འཇིགས་,fear,ཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །,ཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་པ་བརྒྱའི། །ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +འཇིགས་,afraid,འོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ། །བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན།,འོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ། །བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན། །ལྕི་དང་ཡང་བ་མ་དཔྱད་པར། །རྨོངས་པས་བདག་ནི་འཇིགས་པར་ཟད། ། +འཇིགས་,fearful,འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་།,འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད། ། +འཇིགས་,terrors,དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། །,གཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན། །འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དྲན་པའི་མཚོན་ཤོར་ན། །དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། ། +འཇིགས་,terrified,རོ་ལངས་བཞིན་དུ་འགའ་ཡིས་ཀྱང་། །བསྐྱོད་པར་གྱུར་ན་ཅིས་མི་འཇིགས། །,རུས་གོང་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ནི། །མི་འགུལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་སྐྲག་ན། །རོ་ལངས་བཞིན་དུ་འགའ་ཡིས་ཀྱང་། །བསྐྱོད་པར་གྱུར་ན་ཅིས་མི་འཇིགས། ། +སྨན་པ་,doctor,ཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །,ཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་པ་བརྒྱའི། །ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +སྨན་པ་,Physician,དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །,དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། ། +སྨན་པ་,physicians,སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད།,སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད། །དེ་བས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག །གཞོམ་ཕྱིར་མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་བྱ། ། +སྨན་པ་,physician,གསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་འདི་འདྲ་བ། །སྨན་པ་མཆོག་གིས་མ་མཛད་དེ། །,གསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་འདི་འདྲ་བ། །སྨན་པ་མཆོག་གིས་མ་མཛད་དེ། །ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་ཡིས། །ནད་ཆེན་དཔག་མེད་གསོ་བར་མཛད། ། +གཅིག་,one,དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ།,དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ། །དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། ། +གཅིག་,one thing,འདི་ལྟར་དེ་གཅིག་མ་ཡིན་གྱི། །,འདི་ལྟར་དེ་གཅིག་མ་ཡིན་གྱི། །རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེ་ཡི་མཐུ། །དེ་བཞིན་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ། །འགའ་ཡང་ཁྱད་དུ་གསད་མི་བྱ། ། +གཅིག་,alone,།འཆི་ནའང་དེ་ཉིད་གཅིག་འཆི་སྟེ།,སྐྱེ་ན་གཅིག་པུ་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང་། །འཆི་ནའང་དེ་ཉིད་གཅིག་འཆི་སྟེ། །སྡུག་བསྔལ་སྐལ་གཞན་མི་ལེན་ན། །གེགས་བྱེད་མཛའ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +བརླག་,destroy,དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ།,དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ། །དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། ། +བརླག་,destroyed,བདག་གིས་དེ་དག་མ་བརླག་གམ། །,བདག་གི་ལས་ཀྱིས་བསྐུལ་བྱས་ནས། །བདག་ལ་གནོད་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། །དེས་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་དོང་ན། །བདག་གིས་དེ་དག་མ་བརླག་གམ། ། +གསོ་བ་,heal,།དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། །,དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ། །དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། ། +གསོ་བ་,healing,གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་གྱུར་ཏོ། །,སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་མཛད་པའི། །སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པས་དེའི། །གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་གྱུར་ཏོ། ། +གསོ་བ་,cure,ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་ཡིས། །ནད་ཆེན་དཔག་མེད་གསོ་བར་མཛད། །,གསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་འདི་འདྲ་བ། །སྨན་པ་མཆོག་གིས་མ་མཛད་དེ། །ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་ཡིས། །ནད་ཆེན་དཔག་མེད་གསོ་བར་མཛད། ། +རྙེད་,found,།དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། །,དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ། །དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། ། +རྙེད་,obtained,འདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་གྱུར་ནས། །,འདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་གིས་དགེ་གོམས་མ་བྱས་ན། །འདི་ལས་བསླུས་པ་གཞན་མེད་དེ། །འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ། ། +རྙེད་,possessions,བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །ལུས་དང་འཚོ་བ་མེད་བླ་ཞིང་། །,བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །ལུས་དང་འཚོ་བ་མེད་བླ་ཞིང་། །དགེ་བ་གཞན་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི། །སེམས་ནི་ནམས་ཀྱང་ཉམས་མི་བྱ། ། +རྙེད་,gain,རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །,རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ། །བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +རྙེད་,obtains,གལ་ཏེ་དེས་དེ་ལས་རྙེད་དམ། །,གལ་ཏེ་དེས་དེ་ལས་རྙེད་དམ། །སྦྱིན་བདག་ཁྱིམ་ན་གནས་གྱུར་པ། །ཀུན་དུ་དེ་ཁྱོད་ལ་མེད་ན། །བྱིན་མ་བྱིན་རུང་དེས་ཅི་བྱ། ། +ཟུག་རྔུ་,pain and suffering,དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །,དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། ། +ཟུག་རྔུ་,resentment,ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན། །,ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན། །ཡིད་ནི་ཞི་བ་ཉམས་མི་མྱོང་། །དགའ་དང་བདེ་བའང་མི་འཐོབ་ལ། །གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་འགྱུར། ། +ཟུག་རྔུ་,thorn,ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར། །ལུས་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན། །,བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་ཡི། །སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཚོད་ཡོད་དེ། །ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར། །ལུས་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན། ། +ཟུག་རྔུ་,pain,མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་།,འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད། ། +མི་བྱེད་,do not follow,བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། །,དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། ། +མི་བྱེད་,do not,བདག་ལ་ཟ་བར་མི་བྱེད་ན། །,གཞན་དག་བདག་ལ་མི་དགའ་བ། །དེས་ནི་ཚེ་འདིའམ་ཚེ་གཞན་ལ། །བདག་ལ་ཟ་བར་མི་བྱེད་ན། །བདག་ནི་ཅི་ཕྱིར་དེ་མི་འདོད། ། +གཡང་ས་,precipice,གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །,གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +གཡང་ས་,abyss,དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། །,གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +གཡང་ས་,precipices,དུག་དང་མེ་དང་གཡང་ས་དང་།,དམྱལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། །འདོད་པ་རྣམས་ལ་མཚོན་དང་ནི། །དུག་དང་མེ་དང་གཡང་ས་དང་། །དགྲ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དཔེར་མི་ཕོད། ། +ཆུང་ངུ་,small,གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །,གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ཆུང་ངུ་,lesser,།ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏང་།,སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས། །གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད། །ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏང་། །གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་བསམ་མོ། ། +བག་ཡོད་,mindful,གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །,གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +བག་ཡོད་,mindfully,།དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ།,ཅི་ནས་ལས་བྱེད་སྔོན་རོལ་ནས། །ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མཐུ་ཡོད་པ། །དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ། །བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ། ། +ལྷུང་བ་,fall,དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། །,གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ལྷུང་བ་,falls,ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། །,གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ། །འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། ། +ཡུན་རིང་,long,དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། །,གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ཡུན་རིང་,long time,ས་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་ཐོགས། །,དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་སྟོབས་ལྡན་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ལྡན་པ་དག །འཁོར་བར་རེས་ཀྱིས་འདྲེ་བྱེད་ན། །ས་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་ཐོགས། ། +གནས་པར་,remain,གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །,གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +གནས་པར་,abide,ང་རྒྱལ་འདི་ལ་གནས་པར་བྱ། །,བདག་གིས་ཀུན་ལས་རྒྱལ་བྱ་སྟེ། །བདག་ལས་སུ་ཡང་རྒྱལ་མི་བྱ། །རྒྱལ་བ་སེང་གེའི་སྲས་བདག་གིས། །ང་རྒྱལ་འདི་ལ་གནས་པར་བྱ། ། +གནས་པར་,dwell,ནམ་ཞིག་བདག་ནི་གནས་པར་འགྱུར། །,ས་ཕྱོགས་བདག་གིར་བཟུང་མེད་པ། །རང་བཞིན་གྱིས་ནི་ཡངས་རྣམས་སུ། །རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར། །ནམ་ཞིག་བདག་ནི་གནས་པར་འགྱུར། ། +དུས་,time,བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། །དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་། །,དི་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། །བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། །བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། །དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་། ། +དུས་,times,འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བྱ་བར་གསུངས། །,འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བྱ་བར་གསུངས། ། +གདོན་མི་ཟ་བར་,surely,བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། །དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་། །,དི་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། །བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། །བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། །དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་། ། +གདོན་མི་ཟ་བར་,inevitable,གདོན་མི་ཟ་བར་མེད་འགྱུར་ན། །,བདག་ལ་མི་འཇིགས་སུ་ཡིས་བྱིན། །འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ངེས་ཐར་ཞེས། །གདོན་མི་ཟ་བར་མེད་འགྱུར་ན། །ཇི་ལྟར་བདག་ཡིད་བདེ་བར་འདུག ། +བདེ་བར་,at ease,དི་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། །བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། །,དི་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། །བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། །བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། །དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་། ། +བདེ་བར་,happy,།ཇི་ལྟར་གཞན་ལ་དགའ་བ་ཡིས། །བདེ་བར་གྱུར་ན་བདག་མི་བདེ། །,དེ་བདེ་བ་ཡི་བདག་བདེ་ན། །ཀུན་ལའང་དེ་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །ཇི་ལྟར་གཞན་ལ་དགའ་བ་ཡིས། །བདེ་བར་གྱུར་ན་བདག་མི་བདེ། ། +བདེ་བར་,comfortable,ཅི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བདེ་བར་གནས། །,ཆུ་ཚན་གྱིས་ནི་རེག་པ་ན། །གཞོན་ཤ་ཅན་ལ་རབ་ཚ་བའི། །དམྱལ་བ་ཡི་ནི་ལས་བྱས་ནས། །ཅི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བདེ་བར་གནས། ། +འཆི་,death,མྱུར་བ་ཉིད་དུ་འཆི་འགྱུར་བས། །,མྱུར་བ་ཉིད་དུ་འཆི་འགྱུར་བས། །ཇི་སྲིད་དུ་ནི་ཚོགས་བསག་བྱ། །དེ་ཚེ་ལེ་ལོ་སྤངས་ཀྱང་ནི། །དུས་མ་ཡིན་པར་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +འཆི་,dies,།འཆི་ནའང་དེ་ཉིད་གཅིག་འཆི་སྟེ།,སྐྱེ་ན་གཅིག་པུ་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང་། །འཆི་ནའང་དེ་ཉིད་གཅིག་འཆི་སྟེ། །སྡུག་བསྔལ་སྐལ་གཞན་མི་ལེན་ན། །གེགས་བྱེད་མཛའ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +རིགས་,family,དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། །,དེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། ། +རིགས་,proper,།བྱའམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས།,བབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། །གང་ཞིག་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ། །དེ་ནི་དམ་བཅས་བྱས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱའམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས། ། +རིགས་,fitting,།དེ་བས་སེམས་ཅན་འཚེ་བྱེད་པ། །བདག་ལ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་རིགས།,བདག་གིས་སྔོན་ཆད་སེམས་ཅན་ལ། །འདི་འདྲ་བ་ཡི་གནོད་པ་བྱས། །དེ་བས་སེམས་ཅན་འཚེ་བྱེད་པ། །བདག་ལ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་རིགས། ། +བྱིན་,given,བདག་ལ་མི་འཇིགས་སུ་ཡིས་བྱིན། །,བདག་ལ་མི་འཇིགས་སུ་ཡིས་བྱིན། །འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ངེས་ཐར་ཞེས། །གདོན་མི་ཟ་བར་མེད་འགྱུར་ན། །ཇི་ལྟར་བདག་ཡིད་བདེ་བར་འདུག ། +བྱིན་,give,འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་།,འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད། ། +ཐར་,liberation,ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས། །ངེས་པར་ཐར་ལ་ཡི་རང་ངོ་། །,བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་དགེ་བསགས་པ། །དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས། །ངེས་པར་ཐར་ལ་ཡི་རང་ངོ་། ། +ཐར་,escapes,གསད་བྱའི་མི་ཞིག་ལག་བཅད་དེ། །གལ་ཏེ་ཐར་ན་ཅིས་མ་ལེགས། །,གསད་བྱའི་མི་ཞིག་ལག་བཅད་དེ། །གལ་ཏེ་ཐར་ན་ཅིས་མ་ལེགས། །གལ་ཏེ་མི་ཡི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །དམྱལ་བ་བྲལ་ན་ཅིས་མ་ལེགས། ། +མྱོང་,experienced,སྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པ་ལས། །,སྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པ་ལས། །བདག་ལ་ལྷག་པ་ཅི་ཡོད་ན། །བདག་ནི་དེ་ལ་མངོན་ཞེན་ནས། །བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས། ། +མྱོང་,experiencing,འདི་ལྟར་དེ་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ། །སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ། །,དེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོང་གྱུར་ནས། །དེ་ནི་རྣམ་ཐར་མི་འགྱུར་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ། །སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ། ། +མྱོང་,experiences,རྨི་ལམ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་།,རྨི་ལམ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་། །གཞན་ཞིག་ཡུད་ཙམ་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ། ། +མྱོང་,experience,དམྱལ་བར་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཡང་། །,འདོད་པའི་དོན་དུ་སྲེག་ལ་སོགས། །དམྱལ་བར་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཡང་། །བདག་གིས་རང་གི་དོན་དང་ནི། །གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ། ། +མངོན་ཞེན་,cling,བདག་ནི་དེ་ལ་མངོན་ཞེན་ནས། །,སྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པ་ལས། །བདག་ལ་ལྷག་པ་ཅི་ཡོད་ན། །བདག་ནི་དེ་ལ་མངོན་ཞེན་ནས། །བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས། ། +མངོན་ཞེན་,attachment,རྟག་པར་མངོན་ཞེན་གྱིས་བསླང་བའམ། །གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླང་བ་ཉིད། །,རྟག་པར་མངོན་ཞེན་གྱིས་བསླང་བའམ། །གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླང་བ་ཉིད། །ཡོན་ཏན་དང་ནི་ཕན་འདོགས་ཞིང་། །སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་དགེ་ཆེན་འགྱུར། ། +སྤངས་,abandoned,གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམ་སྤངས་ནས། །,གསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ། །གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམ་སྤངས་ནས། །གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་ཀུན་ཅི་རུང་། ། +སྤངས་,abandoning,།གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར། །,གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་འགྱུར་ཞེས། །གལ་ཏེ་ཁྱོད་བདེ་འདི་མི་འདོད། །གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར། །མཐོང་དང་མ་མཐོང་ཉམས་པར་འགྱུར། ། +འགྲོ་,go,གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན། །,གསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ། །གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམ་སྤངས་ནས། །གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་ཀུན་ཅི་རུང་། ། +འགྲོ་,world,འགྲོ་འདི་ལྡོངས་པར་མི་དགོད་ཅིང་། །,རྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་བཞེད་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །འགྲོ་འདི་ལྡོངས་པར་མི་དགོད་ཅིང་། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་བཞུགས་པར་གསོལ། ། +འགྲོ་,beings,དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། །,དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། ། +འགྲོ་,goes,ལུས་འདི་བསྙོད་ཀྱང་གཞན་འགྲོ་ན། །ཁྱོད་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཤ་ཐང་གསོ། །,བྲན་གཡོག་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་ལའང་། །གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། །ལུས་འདི་བསྙོད་ཀྱང་གཞན་འགྲོ་ན། །ཁྱོད་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཤ་ཐང་གསོ། ། +འགྲོ་,coming,འགྲོ་དང་འོང་བའི་རྟེན་ཙམ་དུ། །ལུས་ལ་གྲུ་ཡི་བློ་བཞག་སྟེ།,འགྲོ་དང་འོང་བའི་རྟེན་ཙམ་དུ། །ལུས་ལ་གྲུ་ཡི་བློ་བཞག་སྟེ། །སེམས་ཅན་རྣམས་དོན་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། །ཡིད་བཞིན་གྱི་ནི་ལུས་སུ་བསྒྱུར། ། +འགྲོ་,approach,དྲུང་དུ་ཉེར་འགྲོ་མི་འགྱུར་བ། །,བདག་གི་ལུས་ནི་འདི་ཉིད་ཀྱང་། །གང་གི་དྲི་ཡིས་ཝ་དག་ཀྱང་། །དྲུང་དུ་ཉེར་འགྲོ་མི་འགྱུར་བ། །དེ་ལྟ་བུར་ནི་འགྱུར་བར་འོང་། ། +མི་ཤེས་,ignorance,བདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས། །,བདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས། །རང་བཞིན་ཁ་ན་མ་ཐོའམ། །བཅས་པའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་ལས། །གང་ཡང་རུང་བ་བགྱིས་པ་རྣམས། ། +མི་ཤེས་,not understand,།ཅི་སྟེ་ད་དུང་མི་ཤེས་སམ།,ཉོན་མོངས་རྒྱ་བས་བཤོར་ནས་ནི། །སྐྱེ་བའི་རྒྱར་ནི་ཆུད་གྱུར་ནས། །འཆི་བདག་ཁར་ནི་སོང་གྱུར་པ། །ཅི་སྟེ་ད་དུང་མི་ཤེས་སམ། ། +ངན་སོང་,lower realms,སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ངན་སོང་གི །སྡུག་བསྔལ་ངལ་སོའི་དགེ་བ་དང་།,སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ངན་སོང་གི །སྡུག་བསྔལ་ངལ་སོའི་དགེ་བ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་དག་བདེར་གནས་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། ། +ངན་སོང་,lower rebirths,ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་རྨོངས་པ། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད། །,གང་ཚེ་དགེ་སྤྱད་སྐལ་ལྡན་ཡང་། །དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན། །ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་རྨོངས་པ། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད། ། +ལུས་ཅན་,sentient beings,ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས། །ངེས་པར་ཐར་ལ་ཡི་རང་ངོ་། །,བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་དགེ་བསགས་པ། །དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས། །ངེས་པར་ཐར་ལ་ཡི་རང་ངོ་། ། +ལུས་ཅན་,beings,ལུས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་འཇོར་གྱུར། །,ཡིད་བཞིན་ནོར་དང་བུམ་པ་བཟང་། །རིག་སྔགས་གྲུབ་དང་སྨན་ཆེན་དང་། །དཔག་བསམ་གྱི་ནི་ཤིང་དག་དང་། །ལུས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་འཇོར་གྱུར། ། +ལུས་ཅན་,embodied beings,ལུས་ཅན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །,གལ་ཏེ་རང་དགས་འགྲུབ་འགྱུར་ན། །འགའ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པས། །ལུས་ཅན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སུ་ལའང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་མི་འགྱུར། ། +ལུས་ཅན་,formless,ཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པས། །སུས་ཀྱང་གང་དུའང་གཞོམ་མི་ནུས། །,ཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པས། །སུས་ཀྱང་གང་དུའང་གཞོམ་མི་ནུས། །ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་ན། །ལུས་ནི་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་གནོད། ། +མྱ་ངན་འདའ་,pass into nirvana,རྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་བཞེད་ལ། །,རྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་བཞེད་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །འགྲོ་འདི་ལྡོངས་པར་མི་དགོད་ཅིང་། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་བཞུགས་པར་གསོལ། ། +མྱ་ངན་འདའ་,transcends sorrow,ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་འདའ། །,ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་འདའ། །བདག་བློ་མྱ་ངན་འདས་པ་སྒྲུབ། །ཐམས་ཅད་གཏོང་བར་ཆབས་གཅིག་ལ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བཏང་བ་མཆོག ། +ནད་པ་,sick,འགྲོ་བ་ནད་པ་ཇི་སྲིད་དུ། །,འགྲོ་བ་ནད་པ་ཇི་སྲིད་དུ། །ནད་སོས་གྱུར་གྱི་བར་དུ་ནི། །སྨན་དང་སྨན་པ་ཉིད་དག་དང་། །དེ་ཡི་ནད་གཡོག་བྱེད་པར་ཤོག ། +ནད་པ་,patient,བཅོས་དགོས་ནད་པ་སོས་པ་ག་ལ་ཡོད། །,དེ་ལྟར་རྣམ་བསམས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡི། །བསླབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་འབད་པར་བྱ། །སྨན་པའི་ངག་མ་མཉན་ན་སྨན་དག་གིས། །བཅོས་དགོས་ནད་པ་སོས་པ་ག་ལ་ཡོད། ། +ནད་པ་,patients,ནད་པ་དག་ལ་ཕན་འགྱུར་རམ། །,ལུས་ཀྱིས་འདི་དག་སྤྱད་པར་བྱ། །ཚིག་ཙམ་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་འགྲུབ། །སྨན་དཔྱད་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི། །ནད་པ་དག་ལ་ཕན་འགྱུར་རམ། ། +གྱུར་,became,།མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ། །བདག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་དུ་གྱུར།,ཟས་དང་སྐོམ་གྱི་ཆར་ཕབ་སྟེ། །བཀྲེས་དང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ། །མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ། །བདག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་དུ་གྱུར། ། +གྱུར་,become,དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། །,དེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། ། +གྱུར་,arose,།འདི་འདྲའི་རྐྱེན་ལས་གྱུར་ཏོ་ཞེས། །,དེ་བས་དགྲའམ་མཛའ་ཡང་རུང་། །མི་རིགས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །འདི་འདྲའི་རྐྱེན་ལས་གྱུར་ཏོ་ཞེས། །དེ་ལྟར་སོམས་ཏེ་བདེ་བར་མནོས། ། +ཕོངས་,destitute,སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །,སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག ། +ཕོངས་,poverty,ཞུམ་བཅས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ། །ཕོངས་ལས་ཐར་བ་ཡོད་དམ་ཅི།,ཞུམ་བཅས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ། །ཕོངས་ལས་ཐར་བ་ཡོད་དམ་ཅི། །ང་རྒྱལ་རྩོལ་བ་བསྐྱེད་པས་ནི། །ཆེན་པོ་ཡིས་ཀྱང་ཐུབ་པར་དཀའ། ། +ཉེ་བར་,close,ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག །,སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག ། +ཉེ་བར་,near,ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །,སྙོམ་ལས་བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་། །གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ཡིས། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས། །ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། +ལོངས་སྤྱོད་,possessions,ལུས་དང་དེ་བཞིན་ལོངས་སྤྱོད་དང་།,ལུས་དང་དེ་བཞིན་ལོངས་སྤྱོད་དང་། །དུས་གསུམ་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་ཕྱིར། །ཕོངས་བ་མེད་པར་གཏང་བར་བྱ། ། +ལོངས་སྤྱོད་,enjoyments,བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ལ། །,འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་། །བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ལ། །འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེར་གནས་ཏེ། །སེམས་ཅན་མགྲོན་ཆེན་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན། ། +གསོད་,kill,རྟག་ཏུ་གསོད་དང་སྨོད་པའམ། །བརྡེག་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག །,བདག་གིས་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །ལུས་འདི་ཅི་བདེར་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །རྟག་ཏུ་གསོད་དང་སྨོད་པའམ། །བརྡེག་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག ། +གསོད་,killing,ཉ་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་ཏུ། །དེ་དག་གསོད་མི་འགྱུར་བར་བསྐྲད། །,ཉ་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་ཏུ། །དེ་དག་གསོད་མི་འགྱུར་བར་བསྐྲད། །སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལས། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པར་བཤད། ། +གསོད་,"['harm', 'destroy']",གང་ཚེ་ཉོན་མོངས་དབང་གྱུར་པས། །བདག་སྡུག་ཉིད་ཀྱང་གསོད་བྱེད་པ། །,གང་ཚེ་ཉོན་མོངས་དབང་གྱུར་པས། །བདག་སྡུག་ཉིད་ཀྱང་གསོད་བྱེད་པ། །དེ་ཚེ་དེ་དག་གཞན་ལུས་ལ། །གནོད་མི་བྱེད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། ། +གསོད་,destroyed,།བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་གསོད་བྱེད་ན།,གྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་ཤོར་ཅིང་། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་གསོད་བྱེད་ན། །ཚིག་འབྲུ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཤ་ནི་དེས་ཀོ་སུ་ལ་བདེ། ། +གསོད་,death,བོ་ན་གསོད་བསྡིགས་འཇིགས་པ་ལྟར། །,ཡུངས་མར་བཀང་བའི་སྣོད་བཀུར་ལ། །རལ་གྲི་ཐོགས་པས་དྲུང་བསྡད་དེ། །བོ་ན་གསོད་བསྡིགས་འཇིགས་པ་ལྟར། །བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱིས་དེ་བཞིན་སྒྲིམ། ། +སྨོད་,criticize,རྟག་ཏུ་གསོད་དང་སྨོད་པའམ། །བརྡེག་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག །,བདག་གིས་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །ལུས་འདི་ཅི་བདེར་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །རྟག་ཏུ་གསོད་དང་སྨོད་པའམ། །བརྡེག་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག ། +སྨོད་,disparage,སེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་སྨོད། །,སེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་སྨོད། །རྙེད་པ་ཅན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད། །རང་བཞིན་འགྲོགས་དཀའ་དེ་དག་གིས། །དགའ་བ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། +སྨོད་པ་,disparage,གཞན་ལ་སྨོད་པ་ཉིད་དང་ནི། །,གང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ། །གཞན་ལ་སྨོད་པ་ཉིད་དང་ནི། །གཤེ་བཅས་འགྱོད་དང་བཅས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +སྨོད་པ་,criticism,།བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །,བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། ། +སྨོད་པ་,criticize,བདག་ལ་སྨོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །བསྟོད་པས་བདག་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །,བདག་ལ་སྨོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །བསྟོད་པས་བདག་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །བདག་ལ་བསྟོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །སྨད་པས་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +བྱ་,do,འདི་ལ་བདག་གིས་ཞེན་བྱ་ཞིང་། །,འདི་ལ་བདག་གིས་ཞེན་བྱ་ཞིང་། །ཁོན་དུ་བཟུང་ནས་གཡུལ་སྤྲད་དེ། །རྣམ་པ་དེ་འདྲའི་ཉོན་མོངས་པ། །ཉོན་མོངས་འཇོམས་བྱེད་མ་གཏོགས་སོ། ། +བྱ་,birds,ཕྲོགས་ཏེ་བྱ་དང་ཁྱིར་བྱིན་ན། །,འདི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྲུངས་ཀྱང་ནི། །འཆི་བདག་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཡིས། །ཕྲོགས་ཏེ་བྱ་དང་ཁྱིར་བྱིན་ན། །དེ་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བྱར་ཡོད། ། +བྱ་,accomplish,བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའོ་ཞེས། །,ལས་དང་ཉོན་མོངས་ནུས་པས་ཏེ། །གསུམ་པོ་དག་ལ་ང་རྒྱལ་བྱ། །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའོ་ཞེས། །འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ཉིད། ། +ལས་,actions,དེ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི། །ལས་གང་ཡིན་པའང་བྱེད་དུ་ཆུག །,དེ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི། །ལས་གང་ཡིན་པའང་བྱེད་དུ་ཆུག །བདག་ལ་དམིགས་ནས་ནམ་དུ་ཡང་། །འགའ་ཡང་དོན་མེད་མ་གྱུར་ཅིག ། +ལས་,action,ལས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པ་མ་བྱས་ན། །,གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་དམ་བཅས་ནས། །ལས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པ་མ་བྱས་ན། །སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀུན་བསླུས་པས། །བདག་གི་འགྲོ་བ་ཅི་འདྟར་འགྱུར། ། +ལས་,duties,མཁས་ཤིང་ལྡང་དང་ལྡན་བྱས་ནས། །ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ།,མཁས་ཤིང་ལྡང་དང་ལྡན་བྱས་ནས། །ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་སུ་ལ་ཡང་། །ལྟོས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། ། +ལས་,karma,རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་པ། །,དཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་པ། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། ། +ལས་,deeds,གཞན་དག་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན།,གཞན་དག་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་ཇི་ལྟར་འདུག །ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་མི་བྱས་ཏེ། །བདག་ལ་ང་རྒྱལ་མེད་པ་མཆོག ། +ལས་,work,འདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི། །ཉིན་རངས་ལས་ཀྱིས་ཡོངས་དུབ་སྟེ།,འདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི། །ཉིན་རངས་ལས་ཀྱིས་ཡོངས་དུབ་སྟེ། །ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས་ཆད་པའི་ལུས། །རོ་དང་འདྲ་བར་ཉལ་བར་བྱེད། ། +དོན་མེད་,purposeless,བདག་ལ་དམིགས་ནས་ནམ་དུ་ཡང་། །འགའ་ཡང་དོན་མེད་མ་གྱུར་ཅིག །,དེ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི། །ལས་གང་ཡིན་པའང་བྱེད་དུ་ཆུག །བདག་ལ་དམིགས་ནས་ནམ་དུ་ཡང་། །འགའ་ཡང་དོན་མེད་མ་གྱུར་ཅིག ། +དོན་མེད་,meaningless,དོན་མེད་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་། །,དོན་མེད་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་། །ལུས་ལ་རྒྱན་དང་འདྲ་བར་སྲེལ་བྱེད་ན། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་ཕྱིར་ཡང་དག་བརྩོན་གྱུར་པ། །བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཅི་ཕྱིར་གནོད་བྱེད་ཡིན། ། +དོན་མེད་,needlessly,དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད། །,ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་དབང་ཚོགས་ལ་མིན་པར་ནའང་མིན། །དེ་ལས་གཞན་ནའང་མིན་ན་འདི་དག་གར་གནས་འགྲོ་བ་ཀུན་གནོད་བྱེད། །འདི་ནི་སྒྱུ་འདྲ་དེ་ཕྱིར་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྤོངས་ཤེས་ཕྱིར་བརྩོན་པ་བསྟེན། །དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད། ། +དོན་མེད་,without purpose,བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་། །དེ་དག་དོན་མེད་གྱི་ནར་འཁྱམ། །,གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་གཙོ་བོ་མཆོག །སེམས་ཀྱི་གསང་འདི་མ་ཤེས་ན། །བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་། །དེ་དག་དོན་མེད་གྱི་ནར་འཁྱམ། ། +དོན་མེད་,pointless,དོན་མེད་ས་རྐོ་རྩྭ་གཅོད་དང་། །ས་རིས་འདྲི་སོགས་བྱེད་གྱུར་ན། །,དོན་མེད་ས་རྐོ་རྩྭ་གཅོད་དང་། །ས་རིས་འདྲི་སོགས་བྱེད་གྱུར་ན། །བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས། །སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། ། +དོན་མེད་,without meaning,དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཚེ་འདི་དོན་མེད་འདའ་བར་འགྱུར།,དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཚེ་འདི་དོན་མེད་འདའ་བར་འགྱུར། །རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས། །གཡུང་དྲུང་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར། ། +དོན་མེད་,emptiness,དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། །,འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +དོན་མེད་,pointlessly,།འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་སྲེག་པ་དག །ཇི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད།,གལ་ཏེ་རང་བཞིན་དྲི་ང་བས། །འདི་ལ་མ་ཆགས་ལེགས་མིན་ནམ། །འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་སྲེག་པ་དག །ཇི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད། ། +ཁྲོ་,anger,བདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གི །ཁྲོའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ།,བདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གི །ཁྲོའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ། །དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་དེ་དག་གི །དོན་ཀུན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག ། +ཁྲོ་,angry,མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །འབྱུང་གནས་ཆེ་ལ་མི་ཁྲོ་བར།,མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །འབྱུང་གནས་ཆེ་ལ་མི་ཁྲོ་བར། །སེམས་ཡོད་རྣམས་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ། །དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐུལ། ། +ཁྲོ་,enraged,།སེམས་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཁྲོ། །,བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་། །མི་སྙན་པ་ཡི་ཚིག་དེ་ཡིས། །ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ན། །སེམས་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཁྲོ། ། +བྱུང་,arises,བདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གི །ཁྲོའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ།,བདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གི །ཁྲོའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ། །དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་དེ་དག་གི །དོན་ཀུན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག ། +བྱུང་,occur,འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་ལ་དམན། །,དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ། །ལྟུང་བའི་ནང་ན་ལྕི་བ་སྟེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་ལ་དམན། ། +བྱུང་,arise,མེ་ཚོགས་དེ་དག་ཅི་ལས་བྱུང་། །,སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་མཚོན་ཆ་རྣམས། །སུ་ཞིག་གིས་ནི་ཆེད་དུ་བྱས། །ལྕགས་སྲེག་ས་གཞི་སུ་ཡིས་བྱས། །མེ་ཚོགས་དེ་དག་ཅི་ལས་བྱུང་། ། +བྱུང་,born,མི་གཙང་ཞིང་ལས་བྱུང་གྱུར་ཅིང་། །,གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །མི་གཙང་ཞིང་ལས་བྱུང་གྱུར་ཅིང་། །དེ་ཡི་ས་བོན་དེས་བསྐྱེད་པ། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། ། +སྐལ་ལྡན་,destined,ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་སྐལ་ལྡན་གྱུར། །,གང་དག་བདག་ལ་ཁ་ཟེར་རམ། །གཞན་དག་གནོད་པ་བྱེད་པའམ། །དེ་བཞིན་ཕྱར་ཀ་གཏོང་ཡང་རུང་། །ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་སྐལ་ལྡན་གྱུར། ། +སྐལ་ལྡན་,fortune,གང་ཚེ་དགེ་སྤྱད་སྐལ་ལྡན་ཡང་། །དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན། །,གང་ཚེ་དགེ་སྤྱད་སྐལ་ལྡན་ཡང་། །དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན། །ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་རྨོངས་པ། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད། ། +སྐལ་ལྡན་,fortunate ones,འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ། །,བླ་མ་དང་ནི་འགྲོགས་པ་ལས། །མཁན་པོས་རྗེས་སུ་བརྟན་པ་དང་། །འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ། །དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ། ། +སྐལ་ལྡན་,fortunate,སྐལ་ལྡན་ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བའི། །,སྐལ་ལྡན་ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བའི། །ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཁང་བཟངས་ཉམས་དགའ་བར། །སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་རླུང་གཡོ་བ་ཡིས། །གཞན་ལ་ཕན་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད། ། +གྲུ་,boat,བརྒལ་འདོད་རྣམས་ཀྱི་གྲུ་དང་ནི། །,བདག་ནི་མགོན་མེད་རྣམས་ཀྱི་མགོན། །ལམ་ཞུགས་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་དང་། །བརྒལ་འདོད་རྣམས་ཀྱི་གྲུ་དང་ནི། །གཟིངས་དང་ཟམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར། ། +གྲུ་,vessel,མི་ཡི་གྲུ་ལ་བརྟེན་ནས་སུ། །,མི་ཡི་གྲུ་ལ་བརྟེན་ནས་སུ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོ་ཆེ་ལས་སྒྲོལ། །གྲུ་འདི་ཕྱི་ནས་རྙེད་དཀའ་བས། །རྨོངས་པ་དུས་སུ་གཉིད་མ་ལོག ། +བསྐྱེད་པ་,generated,བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། །,ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །དེ་དག་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། ། +བསྐྱེད་པ་,produced,རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་པ། །,དཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་པ། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། ། +བསླབ་པ་,training,བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །,ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །དེ་དག་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། ། +བསླབ་པ་,precepts,དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། །,དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། ། +བསླབ་པ་,train,རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པ། །དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །,རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པ། །དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ལྟར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་གང་ཡང་མེད། ། +བསླབ་པ་,trainings,མདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་བསླབ་པ་སྣང་། །དེ་བས་མདོ་སྡེ་བཀླག་པར་བྱ། །,མདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་བསླབ་པ་སྣང་། །དེ་བས་མདོ་སྡེ་བཀླག་པར་བྱ། །ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ། ། +བསྐྱེད་,generate,དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། །,དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། ། +བསྐྱེད་,generated,དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། །,སེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། ། +བསྐྱེད་,produce,།སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད།,འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད། ། +བསྐྱེད་,give rise,འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད།,འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད། །འདིར་ནི་བསད་དང་བཅིང་དང་གཅོད། །ཕ་རོལ་དུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ། ། +བསྐྱེད་,cultivate,དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད། །,དེ་ལྟར་འདོད་ལ་སྐྱོ་བྱས་ཏེ། །དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད། །རྩོད་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ། །ཞི་བའི་ནགས་ཀྱི་ནང་དག་ཏུ། ། +ཐོབ་,obtained,དེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །,དེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། ། +ཐོབ་,obtain,རྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ།,རྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་བདེ་སྤྱད་ཀྱང་། །ཆོམ་པོས་ཕྲོགས་པ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ། ། +རྙེད་པ,find,ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རྙེད་པ་ལྟར། །,ལོང་བས་ཕྱག་དང་ཕུང་པོ་ལས། །ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རྙེད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་ནས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་འདི་བདག་ལ་སྐྱེས། ། +རྙེད་པ,wealth/gain,རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་འདི་བདག་མི་འདོད་ན། །,རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་འདི་བདག་མི་འདོད་ན། །བདག་གི་རྙེད་པ་འདིར་འདོར་གྱི། །སྡིག་པ་དག་ནི་བརྟན་པར་གནས། ། +རྙེད་པ,gain,གལ་ཏེ་རྙེད་པས་གསོན་གྱུར་ན། །སྡིག་ཟད་བསོད་ནམས་བྱ་ཞེ་ན། །,གལ་ཏེ་རྙེད་པས་གསོན་གྱུར་ན། །སྡིག་ཟད་བསོད་ནམས་བྱ་ཞེ་ན། །རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །བསོད་ནམས་ཟད་སྡིག་མི་འགྱུར་རམ། ། +འཁྱམ་,wanderers,སྲིད་ལམ་འཁྱམ་ཞིང་དུབ་པ་ཡི། །འགྲོ་བའི་ངལ་སོ་ལྗོན་ཤིང་ཡིན། །,འགྲོ་བའི་ནད་རབ་ཞི་བྱེད་པའི། །སྨན་གྱི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །སྲིད་ལམ་འཁྱམ་ཞིང་དུབ་པ་ཡི། །འགྲོ་བའི་ངལ་སོ་ལྗོན་ཤིང་ཡིན། ། +འཁྱམ་,wander,བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་། །དེ་དག་དོན་མེད་གྱི་ནར་འཁྱམ། །,གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་གཙོ་བོ་མཆོག །སེམས་ཀྱི་གསང་འདི་མ་ཤེས་ན། །བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་། །དེ་དག་དོན་མེད་གྱི་ནར་འཁྱམ། ། +ངན་འགྲོ་,lower realms,འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ངན་འགྲོ་ལས། །སྒྲོལ་བར་བྱེད་པའི་སྤྱི་སྟེགས་ཡིན།,འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ངན་འགྲོ་ལས། །སྒྲོལ་བར་བྱེད་པའི་སྤྱི་སྟེགས་ཡིན། །འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་གདུང་སེལ་བའི། །སེམས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཤར་བ་ཡིན། ། +ངན་འགྲོ་,lower rebirths,།སེམས་ཅན་དོན་ལ་དམན་གྱུར་པས། །དེ་ཡི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད། །,གང་གཞན་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་འདིའི། །བསོད་ནམས་བར་ཆད་གེགས་བྱེད་པ། །སེམས་ཅན་དོན་ལ་དམན་གྱུར་པས། །དེ་ཡི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད། ། +གདུང་,tormented,སེམས་གདུང་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟ། །,དམྱལ་མེ་བཟོད་དཀས་དུས་རིང་དུ། །བདག་གི་ལུས་ལ་བསྲེགས་གྱུར་ན། །འགྱོད་པ་མི་བཟད་མེ་འབར་བས། །སེམས་གདུང་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟ། ། +གདུང་,burning with suffering,འཇིག་རྟེན་ཀུན་ནས་གདུང་བཞིན་དུ།,འཇིག་རྟེན་ཀུན་ནས་གདུང་བཞིན་དུ། །ཇི་སྲིད་སྐྱེས་བུ་བཞི་ཡིས་ནི། །དེ་ལས་དེ་ནི་མ་བཏེག་པ། །དེ་སྲིད་དུ་ནི་ནགས་སུ་སོང་། ། +ལམ་,path,འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་། །,འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་། །བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ལ། །འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེར་གནས་ཏེ། །སེམས་ཅན་མགྲོན་ཆེན་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན། ། +ལམ་,way,ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ། །,སོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །གུས་དང་བཅས་པས་གཡས་པ་ཡི། །ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ། ། +ལམ་,paths,ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ།,ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ། །འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་། །འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ། ། +དགའ་བར་,rejoice,ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་དགའ་བར་གྱིས། །,བདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྤྱན་སྔར་འགྲོ་བ་བདེ་གཤེགས་ཉིད་དང་ནི། །བར་དུ་བདེ་ལ་མགྲོན་དུ་བོས་ཟིན་གྱིས། །ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་དགའ་བར་གྱིས། ། +དགའ་བར་,delight,སྒོ་ཡང་དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་སྟེ། །རྟག་ཏུ་གཅོམ་བསྐྱུངས་དགའ་བར་བྱ། །,ཁྲི་ལ་སོགས་པ་བབ་ཅོལ་དུ། །སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །སྒོ་ཡང་དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་སྟེ། །རྟག་ཏུ་གཅོམ་བསྐྱུངས་དགའ་བར་བྱ། ། +དགའ་བར་,delighting,ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི། །སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར།,ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི། །སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར། །དྲི་ང་འཛག་པ་མ་ཡིན་ཞེས། །འདོད་ལྡན་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས། ། +བརྟན་,steadfast,ཤིན་ཏུ་ངེས་དང་རབ་དད་དང་། །བརྟན་དང་གུས་དང་ཞེ་སར་བཅས།,ཤིན་ཏུ་ངེས་དང་རབ་དད་དང་། །བརྟན་དང་གུས་དང་ཞེ་སར་བཅས། །ངོ་ཚ་ཤེས་དང་འཇིགས་བཅས་དང་། །ཞི་ཞིང་གཞན་དགའ་བྱེད་ལ་བརྩོན། ། +བརྟན་,stability,གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་འགྱུར། །,ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན། །ཡིད་ནི་ཞི་བ་ཉམས་མི་མྱོང་། །དགའ་དང་བདེ་བའང་མི་འཐོབ་ལ། །གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་འགྱུར། ། +བསླབ་,trainings,བསླབ་ལས་མི་འདའ་འབད་པར་བྱ། །,རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་རབ་བརྟན་བཟུང་ནས། །གཡེལ་བ་མེད་པར་རྟག་ཏུ་ཡང་། །བསླབ་ལས་མི་འདའ་འབད་པར་བྱ། ། +བསླབ་,train,གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། །,རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། ། +བསླབ་,learn,དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །,དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། ། +འབད་པ་,striving,དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག །,སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་ནི། །ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ། །ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་མི་འཆོར་བར། །དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག ། +འབད་པ་,diligence,འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི། །གཉིས་པོ་འང་འབད་པས་བལྟ་བར་བྱ། །,ཡང་ན་རེ་ཞིག་མདོར་བསྡུས་པའི། །མདོ་རྣམས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་བལྟ། །འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི། །གཉིས་པོ་འང་འབད་པས་བལྟ་བར་བྱ། ། +འབད་པར་བྱ་,strive diligently,བསླབ་ལས་མི་འདའ་འབད་པར་བྱ། །,རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་རབ་བརྟན་བཟུང་ནས། །གཡེལ་བ་མེད་པར་རྟག་ཏུ་ཡང་། །བསླབ་ལས་མི་འདའ་འབད་པར་བྱ། ། +འབད་པར་བྱ་,strive,བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་ཕྱིར་འབད་པར་བྱ། །,དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། །མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་ཕྱིར་འབད་པར་བྱ། ། +བབ་ཅོལ་,hastily,བབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། །གང་ཞིག་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ།,བབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། །གང་ཞིག་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ། །དེ་ནི་དམ་བཅས་བྱས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱའམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས། ། +བབ་ཅོལ་,carelessly,ཁྲི་ལ་སོགས་པ་བབ་ཅོལ་དུ། །སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །,ཁྲི་ལ་སོགས་པ་བབ་ཅོལ་དུ། །སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །སྒོ་ཡང་དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་སྟེ། །རྟག་ཏུ་གཅོམ་བསྐྱུངས་དགའ་བར་བྱ། ། +བརྩམས་པ་,undertaken,བབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། །གང་ཞིག་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ།,བབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། །གང་ཞིག་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ། །དེ་ནི་དམ་བཅས་བྱས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱའམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས། ། +བརྩམས་པ་,begun,འདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་། །,འདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་། །འདི་ཕྱེད་བྱས་པར་གནས་པ་ལ། །གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི། །ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། ། +བརྟགས་པ་,examined,བབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། །གང་ཞིག་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ།,བབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། །གང་ཞིག་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ། །དེ་ནི་དམ་བཅས་བྱས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱའམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས། ། +བརྟགས་པ་,reconsider,།བྱའམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས།,བབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། །གང་ཞིག་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ། །དེ་ནི་དམ་བཅས་བྱས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱའམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས། ། +བརྟགས་པ་,imagined,བདག་ཅེས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ། །,གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་། །བདག་ཅེས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཉིད་བདག་ནི་འབྱུང་བྱ་ཞེས། །ཆེད་དུ་བསམས་ཤིང་འབྱུང་བ་མེད། ། +དམ་བཅས་,vow,།དེ་ནི་དམ་བཅས་བྱས་གྱུར་ཀྱང་།,བབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། །གང་ཞིག་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ། །དེ་ནི་དམ་བཅས་བྱས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱའམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས། ། +དམ་བཅས་,vowed,དེ་ལྟས་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་བཞིན། །,དེ་ལྟས་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་བཞིན། །བདག་གིས་གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན། །འོག་ནས་འོག་ཏུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། ། +བཏང་,abandon,།བྱའམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས།,བབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། །གང་ཞིག་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ། །དེ་ནི་དམ་བཅས་བྱས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱའམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས། ། +བཏང་,give away,འོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ། །བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན།,འོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ། །བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན། །ལྕི་དང་ཡང་བ་མ་དཔྱད་པར། །རྨོངས་པས་བདག་ནི་འཇིགས་པར་ཟད། ། +བཏང་,abandoning,བསམ་པ་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ།,བསམ་པ་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ། །བདག་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས། །སེམས་ནི་མཉམ་པར་གཞག་ཕྱིར་དང་། །དུལ་བར་བྱ་ཕྱིར་བརྩོན་ཏེ་བྱ། ། +བསླུས་པ་,deceived,སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀུན་བསླུས་པས། །,གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་དམ་བཅས་ནས། །ལས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པ་མ་བྱས་ན། །སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀུན་བསླུས་པས། །བདག་གི་འགྲོ་བ་ཅི་འདྟར་འགྱུར། ། +བསླུས་པ་,deception,འདི་ལས་བསླུས་པ་གཞན་མེད་དེ། །,འདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་གིས་དགེ་གོམས་མ་བྱས་ན། །འདི་ལས་བསླུས་པ་གཞན་མེད་དེ། །འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ། ། +དངོས་པོ་,thing,དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །,དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། ། +དངོས་པོ་,phenomena,དེ་ལྟར་ཤེས་ན་སྦྲུལ་ལྟ་བུའི། །དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་མི་འགྱུར། །,དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་། །དེ་ཡི་དབང་གིས་དེ་དབང་མེད། །དེ་ལྟར་ཤེས་ན་སྦྲུལ་ལྟ་བུའི། །དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་མི་འགྱུར། ། +བསམ་,consider,།གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་བསམ་མོ།,སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས། །གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད། །ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏང་། །གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་བསམ་མོ། ། +བསམ་,contemplate,།བདག་ལ་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བ། །དེ་ལྟར་བྱ་ཞེས་ཡུན་རིང་བསམ། །,ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་། །བདག་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །བདག་ལ་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བ། །དེ་ལྟར་བྱ་ཞེས་ཡུན་རིང་བསམ། ། +བསམ་,contemplating,དམྱལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན།,དམྱལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། །འདོད་པ་རྣམས་ལ་མཚོན་དང་ནི། །དུག་དང་མེ་དང་གཡང་ས་དང་། །དགྲ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དཔེར་མི་ཕོད། ། +བདེ་འགྲོ་,higher rebirth,བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི། །བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། །,དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ལ། །སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན། །བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི། །བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། ། +བདེ་འགྲོ་,fortunate rebirth,གླགས་རྙེད་གྱུར་ནས་དགེ་འཕྲོག་ཅིང་། །བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད། །,ཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་ནི། །གླགས་སྐབས་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །གླགས་རྙེད་གྱུར་ནས་དགེ་འཕྲོག་ཅིང་། །བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད། ། +ལྟུང་བ་,downfall,དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ། །ལྟུང་བའི་ནང་ན་ལྕི་བ་སྟེ། །,དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ། །ལྟུང་བའི་ནང་ན་ལྕི་བ་སྟེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་ལ་དམན། ། +ལྟུང་བ་,downfalls,དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་སྟོབས་ལྡན་དང་། །,དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་སྟོབས་ལྡན་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ལྡན་པ་དག །འཁོར་བར་རེས་ཀྱིས་འདྲེ་བྱེད་ན། །ས་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་ཐོགས། ། +ལྟུང་བ་,falling,དེ་དག་བདག་ནི་ངན་སོང་དུ། །ལྟུང་བ་བསྲུང་ཕྱིར་ཞུགས་མིན་ནམ། །,དེ་ཕྱིར་བདག་གི་བསྟོད་སོགས་ནི། །གཞིག་ཕྱིར་གང་དག་ཉེར་གནས་པ། །དེ་དག་བདག་ནི་ངན་སོང་དུ། །ལྟུང་བ་བསྲུང་ཕྱིར་ཞུགས་མིན་ནམ། ། +ལྟུང་བ་,mistake,ལྟུང་བ་ཆུང་ངུའང་གནོད་པར་བྱེད། །,ཤི་བའི་སྦྲུལ་དང་ཕྲད་གྱུར་ན། །ཁྭ་ཡང་མཁའ་ལྡིང་ལྟ་བུར་སྤྱོད། །གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཉམ་ཆུང་ན། །ལྟུང་བ་ཆུང་ངུའང་གནོད་པར་བྱེད། ། +དམན་,diminish,འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་ལ་དམན། །,དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ། །ལྟུང་བའི་ནང་ན་ལྕི་བ་སྟེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་ལ་དམན། ། +དམན་,diminishing,།སེམས་ཅན་དོན་ལ་དམན་གྱུར་པས། །དེ་ཡི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད། །,གང་གཞན་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་འདིའི། །བསོད་ནམས་བར་ཆད་གེགས་བྱེད་པ། །སེམས་ཅན་དོན་ལ་དམན་གྱུར་པས། །དེ་ཡི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད། ། +དམན་,humble,དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་། །སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན།,དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་། །སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན། །དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད། ། +དམན་,lowly,།དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད།,དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་། །སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན། །དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད། ། +དམན་,degraded,གཞན་དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི། །དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་སྒྲུབ་མི་འགྱུར། །,སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །གཞན་དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི། །དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་སྒྲུབ་མི་འགྱུར། ། +བར་ཆད་,obstruct,གང་གཞན་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་འདིའི། །བསོད་ནམས་བར་ཆད་གེགས་བྱེད་པ།,གང་གཞན་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་འདིའི། །བསོད་ནམས་བར་ཆད་གེགས་བྱེད་པ། །སེམས་ཅན་དོན་ལ་དམན་གྱུར་པས། །དེ་ཡི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད། ། +བར་ཆད་,obstacles,རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་འདི་བདག་མི་འདོད་ན། །,རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་འདི་བདག་མི་འདོད་ན། །བདག་གི་རྙེད་པ་འདིར་འདོར་གྱི། །སྡིག་པ་དག་ནི་བརྟན་པར་གནས། ། +གེགས་བྱེད་,hinder,གང་གཞན་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་འདིའི། །བསོད་ནམས་བར་ཆད་གེགས་བྱེད་པ།,གང་གཞན་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་འདིའི། །བསོད་ནམས་བར་ཆད་གེགས་བྱེད་པ། །སེམས་ཅན་དོན་ལ་དམན་གྱུར་པས། །དེ་ཡི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད། ། +གེགས་བྱེད་,obstacle,འདི་ནི་བསོད་ནམས་གེགས་བྱེད་ཅེས། །,འདི་ནི་བསོད་ནམས་གེགས་བྱེད་ཅེས། །དེ་ལའང་ཁྲོ་བར་རིགས་མིན་ཏེ། །བཟོད་མཚུངས་དཀའ་ཐུབ་ཡོད་མིན་ན། །དེ་ལ་བདག་ནི་མི་གནས་སམ། ། +གེགས་བྱེད་,obstacles,།གེགས་བྱེད་མཛའ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ།,སྐྱེ་ན་གཅིག་པུ་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང་། །འཆི་ནའང་དེ་ཉིད་གཅིག་འཆི་སྟེ། །སྡུག་བསྔལ་སྐལ་གཞན་མི་ལེན་ན། །གེགས་བྱེད་མཛའ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +བརྩོན་པར་,strive,དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན། །,དེ་ལྟས་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་བཞིན། །བདག་གིས་གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན། །འོག་ནས་འོག་ཏུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། ། +བརྩོན་པར་,diligent,དེ་ལྟར་རིག་བྱས་གཞན་དོན་ལ། །རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་བྱ། །,དེ་ལྟར་རིག་བྱས་གཞན་དོན་ལ། །རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་བྱ། །ཐུགས་རྗེ་མངའ་བ་རིང་གཟིགས་པས། །བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་། ། +ཡང་དང་ཡང་དུ་,again and again,ཡང་དང་ཡང་དུའང་དེ་བཞིན་ཏེ། །,ད་དུང་དེ་བཞིན་བདག་བྱེད་ན། །ཡང་དང་ཡང་དུའང་དེ་བཞིན་ཏེ། །ངན་འགྲོར་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་། །བཅད་དང་གཤེག་སོགས་མྱོང་བར་འགྱུར། ། +ཡང་དང་ཡང་དུ་,repeatedly,ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟག་བྱ་བ། །,ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ། །ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟག་བྱ་བ། །དེ་ཉིད་ཁོ་ན་མདོར་ན་ནི། །ཤེས་བཞིན་བསྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། ། +བཅད་,cut,བཅད་དང་གཤེག་སོགས་མྱོང་བར་འགྱུར། །,ད་དུང་དེ་བཞིན་བདག་བྱེད་ན། །ཡང་དང་ཡང་དུའང་དེ་བཞིན་ཏེ། །ངན་འགྲོར་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་། །བཅད་དང་གཤེག་སོགས་མྱོང་བར་འགྱུར། ། +བཅད་,cut off,།བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་བླའི།,བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ། །བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་བླའི། །རྣམ་པ་ཀུན་དུ་ཉོན་མོངས་པའི། །དགྲ་ལ་མདུད་པར་མི་བྱའོ། ། +བཅད་,cutting,བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །,དཀའ་ཟློག་དད་དང་ཀརྣ་པ། །བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །དོན་མེད་བཟོད་བྱེད་ཐར་པ་ཡི། །དོན་དུ་བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྔར། ། +བཅད་,cut up,འདོད་ལྡན་ལ་ལ་ལུས་ཀྱང་བཅད། །,འདོད་ལྡན་ལ་ལ་ལུས་ཀྱང་བཅད། །ཁ་ཅིག་གསལ་ཤིང་རྩེ་ལ་བཙུགས། །ཁ་ཅིག་མདུང་ཐུང་དག་གིས་བསྣུན། །ཁ་ཅིག་བསྲེགས་པ་དག་ཀྱང་སྣང་། ། +དཀོན་པ་,rare occurrences,།དགེ་གོམས་རུང་བ་དེ་ལྟ་བུ། །དཀོན་པ་ནམ་ཞིག་ཐོབ་པར་འགྱུར། །,དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་། །དད་དང་མི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་། །དགེ་གོམས་རུང་བ་དེ་ལྟ་བུ། །དཀོན་པ་ནམ་ཞིག་ཐོབ་པར་འགྱུར། ། +དཀོན་པ་,rarely,མཁའ་ལ་དུད་འཐུལ་དཀོན་པ་བཞིན། །,འོན་ཏེ་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་ལ། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་དེས་པ་ནའང་། །འོ་ནའང་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །མཁའ་ལ་དུད་འཐུལ་དཀོན་པ་བཞིན། ། +དཀོན་པ་,rare,གནོད་པ་བྱེད་པ་དཀོན་པ་སྟེ། །,འཇིག་རྟེན་ན་ནི་སློང་བ་མོད། །གནོད་པ་བྱེད་པ་དཀོན་པ་སྟེ། །འདི་ལྟར་ཕར་གནོད་མ་བྱས་ན། །འགའ་ཡང་གནོད་པ་མི་བྱེད་དོ། ། +ནད་མེད་,free of illness,ནད་མེད་ཉི་མ་འདི་ལྟ་བུ། །,ནད་མེད་ཉི་མ་འདི་ལྟ་བུ། །ཟས་བཅས་འཚེ་བ་མེད་ཀྱང་ནི། །ཚེ་ནི་སྐད་ཅིག་བསླུ་བ་སྟེ། །ལུས་ནི་ཐང་ཅིག་བརྙན་པོ་བཞིན། ། +ནད་མེད་,health,བདག་སྟོབས་མི་འགྱུར་ནད་མེད་མིན། །,བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་ཆེར་མི་འགྱུར། །བདག་སྟོབས་མི་འགྱུར་ནད་མེད་མིན། །ལུས་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། ། +ནད་མེད་,illness,སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད།,སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད། །དེ་བས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག །གཞོམ་ཕྱིར་མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་བྱ། ། +འཐོབ་,obtain,བདག་གི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི། །མི་ཡི་ལུས་ཀྱང་འཐོབ་མི་འགྱུར། །,བདག་གི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི། །མི་ཡི་ལུས་ཀྱང་འཐོབ་མི་འགྱུར། །མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་དགེ་བ་མེད། ། +འཐོབ་,attain,དགའ་དང་བདེ་བའང་མི་འཐོབ་ལ། །,ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན། །ཡིད་ནི་ཞི་བ་ཉམས་མི་མྱོང་། །དགའ་དང་བདེ་བའང་མི་འཐོབ་ལ། །གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་འགྱུར། ། +རྨོངས་པ་,delusion,ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་རྨོངས་པ། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད། །,གང་ཚེ་དགེ་སྤྱད་སྐལ་ལྡན་ཡང་། །དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན། །ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་རྨོངས་པ། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད། ། +རྨོངས་པ་,foolishness,འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ། །,འདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་གིས་དགེ་གོམས་མ་བྱས་ན། །འདི་ལས་བསླུས་པ་གཞན་མེད་དེ། །འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ། ། +རྨོངས་པ་,bewildered,སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན། །,སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན། །བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད། །ཅིས་རྨོངས་བདག་ཀྱང་མ་ཤེས་ཏེ། །བདག་གི་ཁོང་ན་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +རྨོངས་པ་,ignorance,དེ་བཞིན་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། །,ནད་ཀྱིས་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། ། +རྨོངས་པ་,deluded,རྨོངས་པའི་ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཡི་ཕྱིར། །,རྨོངས་པའི་ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཡི་ཕྱིར། །ཤིང་གཟུགས་གཙང་མ་གཟུང་མི་བྱེད། །མི་གཙང་ཚོགས་ཀྱི་འཁྲུལ་འཁོར་འདི། །རུལ་བ་བསྲུངས་ཏེ་ཅི་ཞིག་རུང་། ། +རྨོངས་པ་,foolish,འདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས། །,འདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས། །ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ལའང་། །ཉལ་པོ་བྱ་བར་མི་ནུས་ཞེས། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དག་ཏུ་བྱེད། ། +བསགས་,accumulated,དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ལ། །སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན། །,དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ལ། །སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན། །བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི། །བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། ། +བསགས་,accumulation,བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །,བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་རྣམས། །སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་སྐབས་མེད་དོ། ། +སྒྲ་,sound,བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི། །བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། །,དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ལ། །སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན། །བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི། །བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། ། +སྒྲ་,noises,ཁྲི་ལ་སོགས་པ་བབ་ཅོལ་དུ། །སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །,ཁྲི་ལ་སོགས་པ་བབ་ཅོལ་དུ། །སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །སྒོ་ཡང་དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་སྟེ། །རྟག་ཏུ་གཅོམ་བསྐྱུངས་དགའ་བར་བྱ། ། +སྒྲ་,noise,ཁ་བཀང་བ་དང་སྒྲ་བཅས་དང་། །,ཁ་བཀང་བ་དང་སྒྲ་བཅས་དང་། །ཁ་གདངས་ནས་ནི་བཟའ་མི་བྱ། །རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་མི་འདུག་ཅིང་། །ལག་པ་མཉམ་པར་མི་མཉེའོ། ། +སྒྲ་,sounds,དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས། །,རང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་། །དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས། །སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་། །མྱོས་པར་འགྱུར་ཚེ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +ཐོས་,hear,བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི། །བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། །,དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ལ། །སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན། །བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི། །བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། ། +ཐོས་,hearing,ཐོས་དང་བསམས་དང་བསྒོམས་པ་ཡང་། །,ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི། །ཐོས་དང་བསམས་དང་བསྒོམས་པ་ཡང་། །གློ་རྡོལ་བུམ་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ། །དྲན་པ་ལ་ནི་དེ་མི་གནས། ། +མནར་མེད་,hell,སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་ཡན་བཏང་བས། །མནར་མེད་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལྟར། །,སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་ཡན་བཏང་བས། །མནར་མེད་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལྟར། །གླང་ཆེན་མ་ཐུལ་མྱོས་པ་ཡིས། །འདི་ན་དེ་འདྲའི་གནོད་མི་བྱེད། ། +མནར་མེད་,Avici hell,གང་ཕྱིར་སྐུ་གཏོང་མནར་མེད་འཇུག་པ་ལ། །,གང་ཕྱིར་སྐུ་གཏོང་མནར་མེད་འཇུག་པ་ལ། །དེ་ལ་ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་འགྱུར་བས་ན། །དེ་བས་འདི་དག་གནོད་ཆེན་བྱེད་ན་ཡང་། །ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ། ། +སྡིག,sin,།ཐོག་མེད་འཁོར་བར་བསགས་སྡིག་གིས། །བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་སྨོས་ཅི་དགོས། །,སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པས་ཀྱང་། །བསྐལ་པར་མནར་མེད་གནས་འགྱུར་ན། །ཐོག་མེད་འཁོར་བར་བསགས་སྡིག་གིས། །བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +སྡིག,sins,གལ་ཏེ་རྙེད་པས་གསོན་གྱུར་ན། །སྡིག་ཟད་བསོད་ནམས་བྱ་ཞེ་ན། །,གལ་ཏེ་རྙེད་པས་གསོན་གྱུར་ན། །སྡིག་ཟད་བསོད་ནམས་བྱ་ཞེ་ན། །རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །བསོད་ནམས་ཟད་སྡིག་མི་འགྱུར་རམ། ། +རྣམ་ཐར་,liberated,དེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོང་གྱུར་ནས། །དེ་ནི་རྣམ་ཐར་མི་འགྱུར་ཏེ། །,དེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོང་གྱུར་ནས། །དེ་ནི་རྣམ་ཐར་མི་འགྱུར་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ། །སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ། ། +རྣམ་ཐར་,life story,དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །,དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། ། +གོམས་,familiarity,གོམས་ནི་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི། །དངོས་དེ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །,གོམས་ནི་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི། །དངོས་དེ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཆུང་གོམས་པས། །གནོད་པ་ཆེན་པོ་བཟོད་པར་བྱོས། ། +གོམས་,grown accustomed,།དེ་ལ་གོམས་ནས་ཕྱི་ནས་ནི། །རིམ་གྱིས་རང་གི་ཤ་ཡང་གཏོང་། །,ཚོད་མ་ལ་སོགས་སྦྱིན་པ་ལའང་། །འདྲེན་པས་ཐོག་མར་སྦྱོར་བར་མཛད། །དེ་ལ་གོམས་ནས་ཕྱི་ནས་ནི། །རིམ་གྱིས་རང་གི་ཤ་ཡང་གཏོང་། ། +གོམས་,habituated,སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །,སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །གཞན་དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི། །དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་སྒྲུབ་མི་འགྱུར། ། +རྟོགས་,realized,གལ་ཏེ་བདག་གིས་དེ་རྟོགས་ནས། །,གལ་ཏེ་བདག་གིས་དེ་རྟོགས་ནས། །རྨོངས་པས་ཕྱིས་ཀྱང་སྒྱིད་ལུག་ན། །འཆི་བར་འགྱུར་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ། །མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་བར་འགྱུར། ། +རྟོགས་,realize,།བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས།,དེ་བས་མཁས་པས་ཆགས་མི་བྱ། །ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །འདི་དག་རང་བཞིན་འདོར་འགྱུར་བས། །བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས། ། +སྒྱིད་ལུག་,lazy,རྨོངས་པས་ཕྱིས་ཀྱང་སྒྱིད་ལུག་ན། །,གལ་ཏེ་བདག་གིས་དེ་རྟོགས་ནས། །རྨོངས་པས་ཕྱིས་ཀྱང་སྒྱིད་ལུག་ན། །འཆི་བར་འགྱུར་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ། །མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་བར་འགྱུར། ། +སྒྱིད་ལུག་,disheartened,ཡི་ཆད་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་སྨོས་ཅི་དགོས། །,རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུར་གྱུར་གང་གིས་ཀྱང་། །ཡི་ཆད་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +སྒྱིད་ལུག་,Discouragement,སྒྱིད་ལུག་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ། །,བརྩོན་གང་དགེ་ལ་སྤྲོ་བའོ། །དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བཤད་བྱ། །ལེ་ལོ་ངན་ལ་ཞེན་པ་དང་། །སྒྱིད་ལུག་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ། ། +རྨོངས་པ,ignorance,ལ་ལ་རྨོངས་པས་ཉེས་པ་བྱེད། །,ལ་ལ་རྨོངས་པས་ཉེས་པ་བྱེད། །ལ་ལ་རྨོངས་ཏེ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་སྐྱོན་མེད་གང་གིས་བྱ། །སྐྱོན་དང་བཅས་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིན། ། +རྨོངས་པ,ignorant,བདག་ལ་རྨོངས་པའི་འབད་པ་ཡིས། །སྨྱོས་པས་ས་འདི་ཀུན་ཏུ་འཁྲུགས། །,རང་ལ་གནོད་པའི་མཚོན་བཞིན་དུ། །དེ་འབད་ཅི་ཕྱིར་བྱི་དོར་བྱེད། །བདག་ལ་རྨོངས་པའི་འབད་པ་ཡིས། །སྨྱོས་པས་ས་འདི་ཀུན་ཏུ་འཁྲུགས། ། +བསྲེགས་,burn,བདག་གི་ལུས་ལ་བསྲེགས་གྱུར་ན། །,དམྱལ་མེ་བཟོད་དཀས་དུས་རིང་དུ། །བདག་གི་ལུས་ལ་བསྲེགས་གྱུར་ན། །འགྱོད་པ་མི་བཟད་མེ་འབར་བས། །སེམས་གདུང་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟ། ། +བསྲེགས་,burned,བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ།,བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ། །བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་བླའི། །རྣམ་པ་ཀུན་དུ་ཉོན་མོངས་པའི། །དགྲ་ལ་མདུད་པར་མི་བྱའོ། ། +མེ་འབར་,blazing flames,འགྱོད་པ་མི་བཟད་མེ་འབར་བས། །,དམྱལ་མེ་བཟོད་དཀས་དུས་རིང་དུ། །བདག་གི་ལུས་ལ་བསྲེགས་གྱུར་ན། །འགྱོད་པ་མི་བཟད་མེ་འབར་བས། །སེམས་གདུང་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟ། ། +མེ་འབར་,engulfed in flames,ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བ། །,ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བ། །འདོད་པ་ཀུན་གྱིས་ཡིད་བདེར་མི་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱས་ན་ཡང་། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་དགྱེས་པའི་ཐབས་མེད་དོ། ། +ཁྲིད་,led,བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན། །,ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཕན་པའི་ས། །ཇི་ཞིག་ལྟར་ཏེ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན། ། +ཁྲིད་,lead,མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། །,གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་རྣམས། །ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་ཀྱང་། །དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི། །མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། ། +ཁྲིད་,leads,ངན་འགྲོར་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁྲིད་ཅིང་། །,ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནི། །ངན་འགྲོར་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁྲིད་ཅིང་། །མི་ཡི་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་དང་། །གཞན་གྱི་ཟས་ཟའི་བྲན་དང་ནི། ། +རྙེད་དཀའ་,difficult to find,གྲུ་འདི་ཕྱི་ནས་རྙེད་དཀའ་བས། །,མི་ཡི་གྲུ་ལ་བརྟེན་ནས་སུ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོ་ཆེ་ལས་སྒྲོལ། །གྲུ་འདི་ཕྱི་ནས་རྙེད་དཀའ་བས། །རྨོངས་པ་དུས་སུ་གཉིད་མ་ལོག ། +རྙེད་དཀའ་,hard to find,།དབང་པོས་ཀྱང་ནི་དེ་རྙེད་དཀའ།,རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་ལ། །གང་དང་ཡང་ནི་འབྲེལ་མེད་པ། །ཆོག་ཤེས་བདེ་སྤྱོད་གང་ཡིན་པ། །དབང་པོས་ཀྱང་ནི་དེ་རྙེད་དཀའ། ། +སྔགས་,spell,སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན། །,སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན། །བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད། །ཅིས་རྨོངས་བདག་ཀྱང་མ་ཤེས་ཏེ། །བདག་གི་ཁོང་ན་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +སྔགས་,mantras,མདོ་དང་སྔགས་ཀྱིས་འདྲིད་མི་བྱ། །,རྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་པ། །དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་མི་བྱ། །སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་དོར་མི་བྱ། །མདོ་དང་སྔགས་ཀྱིས་འདྲིད་མི་བྱ། ། +རྨོངས་,confused,ཅིས་རྨོངས་བདག་ཀྱང་མ་ཤེས་ཏེ། །,སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན། །བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད། །ཅིས་རྨོངས་བདག་ཀྱང་མ་ཤེས་ཏེ། །བདག་གི་ཁོང་ན་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +རྨོངས་,delusion,ལ་ལ་རྨོངས་ཏེ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །,ལ་ལ་རྨོངས་པས་ཉེས་པ་བྱེད། །ལ་ལ་རྨོངས་ཏེ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་སྐྱོན་མེད་གང་གིས་བྱ། །སྐྱོན་དང་བཅས་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིན། ། +རྨོངས་,deluded,།དྲི་ང་འཛག་པ་མ་ཡིན་ཞེས། །འདོད་ལྡན་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས།,ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི། །སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར། །དྲི་ང་འཛག་པ་མ་ཡིན་ཞེས། །འདོད་ལྡན་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས། ། +རྐང་ལག་,arms or legs,ཞེ་སྡང་སྲེད་སོགས་དགྲ་རྣམས་ནི། །རྐང་ལག་ལ་སོགས་ཡོད་མིན་ལ། །,ཞེ་སྡང་སྲེད་སོགས་དགྲ་རྣམས་ནི། །རྐང་ལག་ལ་སོགས་ཡོད་མིན་ལ། །དཔའ་མཛངས་མིན་ཡང་ཇི་ཞིག་ལྟར། །དེ་དག་གིས་བདག་བྲན་བཞིན་བྱས། ། +རྐང་ལག་,limbs,འོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ། །བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན།,འོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ། །བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན། །ལྕི་དང་ཡང་བ་མ་དཔྱད་པར། །རྨོངས་པས་བདག་ནི་འཇིགས་པར་ཟད། ། +བྲན་,servant,།དཔའ་མཛངས་མིན་ཡང་ཇི་ཞིག་ལྟར། །དེ་དག་གིས་བདག་བྲན་བཞིན་བྱས། །,ཞེ་སྡང་སྲེད་སོགས་དགྲ་རྣམས་ནི། །རྐང་ལག་ལ་སོགས་ཡོད་མིན་ལ། །དཔའ་མཛངས་མིན་ཡང་ཇི་ཞིག་ལྟར། །དེ་དག་གིས་བདག་བྲན་བཞིན་བྱས། ། +བྲན་,slave,དེང་ནས་བཟུང་ནས་འཇིག་རྟེན་བྲན་དུ་མཆི། །,དེ་བཞིན་གཤེགས་རྣམས་དགྱེས་པར་བགྱི་སླད་དུ། །དེང་ནས་བཟུང་ནས་འཇིག་རྟེན་བྲན་དུ་མཆི། །འགྲོ་མང་རྡོག་པས་བདག་གི་སྤྱིར་འཚོག་གམ། །འགུམས་ཀྱང་མི་བསྡོ་འཇིག་རྟེན་མགོན་དགྱེས་མཛོད། ། +བདག་གི་,my,བདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ། །,བདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ། །དགའ་མགུར་བདག་ལ་གནོད་བྱེད་པ། །དེ་ལའང་མི་ཁྲོ་བཟོད་པ་ནི། །གནས་མིན་བཟོད་པ་སྨད་པའི་གནས། ། +བདག་གི་,their own,ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །,ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན། །བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད། ། +བདག་གི་,my own,བདག་གི་ལས་ཀྱིས་བསྐུལ་བྱས་ནས། །,བདག་གི་ལས་ཀྱིས་བསྐུལ་བྱས་ནས། །བདག་ལ་གནོད་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། །དེས་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་དོང་ན། །བདག་གིས་དེ་དག་མ་བརླག་གམ། ། +གནོད་བྱེད་,harms,རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། །,དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། ། +གནོད་བྱེད་,harm,བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཅི་ཕྱིར་གནོད་བྱེད་ཡིན། །,དོན་མེད་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་། །ལུས་ལ་རྒྱན་དང་འདྲ་བར་སྲེལ་བྱེད་ན། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་ཕྱིར་ཡང་དག་བརྩོན་གྱུར་པ། །བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཅི་ཕྱིར་གནོད་བྱེད་ཡིན། ། +གནོད་བྱེད་,harmful things,དེ་ལས་གཞན་ནའང་མིན་ན་འདི་དག་གར་གནས་འགྲོ་བ་ཀུན་གནོད་བྱེད། །,ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་དབང་ཚོགས་ལ་མིན་པར་ནའང་མིན། །དེ་ལས་གཞན་ནའང་མིན་ན་འདི་དག་གར་གནས་འགྲོ་བ་ཀུན་གནོད་བྱེད། །འདི་ནི་སྒྱུ་འདྲ་དེ་ཕྱིར་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྤོངས་ཤེས་ཕྱིར་བརྩོན་པ་བསྟེན། །དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད། ། +གནོད་བྱེད་,Harm,སྐྱེ་བོ་མང་ལ་གནོད་བྱེད་ཀྱང་། །,དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་གནོད་བྱེད་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མིག་རྒྱང་རིང་པོ་དག །ནུས་ཀྱང་ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་དེ། ། +གནོད་བྱེད་,enemy,།དེ་བཞིན་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ། །,འདི་ལྟར་དེ་གཅིག་མ་ཡིན་གྱི། །རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེ་ཡི་མཐུ། །དེ་བཞིན་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ། །འགའ་ཡང་ཁྱད་དུ་གསད་མི་བྱ། ། +བཟོད་པ་,patience,དེ་ལའང་མི་ཁྲོ་བཟོད་པ་ནི། །,བདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ། །དགའ་མགུར་བདག་ལ་གནོད་བྱེད་པ། །དེ་ལའང་མི་ཁྲོ་བཟོད་པ་ནི། །གནས་མིན་བཟོད་པ་སྨད་པའི་གནས། ། +བཟོད་པ་,endure,།དེ་བས་གནོད་པ་ཆུང་གོམས་པས། །གནོད་པ་ཆེན་པོ་བཟོད་པར་བྱོས། །,གོམས་ནི་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི། །དངོས་དེ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཆུང་གོམས་པས། །གནོད་པ་ཆེན་པོ་བཟོད་པར་བྱོས། ། +འཇུག་,into,མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། །,གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་རྣམས། །ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་ཀྱང་། །དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི། །མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། ། +འཇུག་,enter,བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཇུག་འདོད་ལ། །,བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཇུག་འདོད་ལ། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བྱིན་བརླབས་བཞིན། །མི་གཏོང་སྒོ་འཕར་ཉིད་གྱུར་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། ། +འཇུག་,entering,གླང་ཆེན་མཚོ་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་ལྟར། །,གླང་ཆེན་མཚོ་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་ལྟར། །ལས་དེ་ལ་ཡང་འཇུག་པར་བྱ། །སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་འབྲེལ་ན། །སླར་བྱའི་དོན་དུ་དོར་བར་བྱ། ། +ནུས་,capable,ནུས་ཀྱང་ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་དེ། །,དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་གནོད་བྱེད་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མིག་རྒྱང་རིང་པོ་དག །ནུས་ཀྱང་ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་དེ། ། +ནུས་,can,གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །,འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +མི་ནུས་,unable,འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །,འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བྱ་བར་གསུངས། ། +མི་ནུས་,incapable,འགྲོ་བས་བདག་ལྟར་མི་ནུས་ཏེ། །,ཉོན་མོངས་དབང་མེད་འཇིག་རྟེན་འདིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པས། །འགྲོ་བས་བདག་ལྟར་མི་ནུས་ཏེ། །དེ་བས་བདག་གིས་འདི་བྱའོ། ། +མི་ནུས་,cannot perform,ཉལ་པོ་བྱ་བར་མི་ནུས་ཞེས། །,འདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས། །ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ལའང་། །ཉལ་པོ་བྱ་བར་མི་ནུས་ཞེས། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དག་ཏུ་བྱེད། ། +མི་ནུས་,cannot,འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །,འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +ཕྲད་,encountered,གང་དང་ཕྲད་ན་རི་རབ་ཀྱང་། །,ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཅན་དགྲ་འདིས་ནི། །གང་དང་ཕྲད་ན་རི་རབ་ཀྱང་། །ཐལ་བ་ཡང་ནི་མི་ལུས་པ། །དེར་བདག་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་འདོར། ། +ཕྲད་,encountering,རྐྱེན་རྣམས་གཞན་དང་ཕྲད་ན་ཡང་། །འགྱུར་བ་མེད་ལ་ཅི་བྱར་ཡོད། །,ཅི་སྟེ་བདག་དེ་རྟག་ན་ནི། །མཁའ་བཞིན་བྱེད་པ་མེད་པར་མངོན། །རྐྱེན་རྣམས་གཞན་དང་ཕྲད་ན་ཡང་། །འགྱུར་བ་མེད་ལ་ཅི་བྱར་ཡོད། ། +ཕྲད་,meet,།ཕྲད་ན་དགའ་བས་མགུ་བྱས་ཏེ།,བྱིས་ལས་ཐག་རིང་བྱོལ་བར་བྱ། །ཕྲད་ན་དགའ་བས་མགུ་བྱས་ཏེ། །འདྲིས་ཆེན་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བར། །ཐ་མལ་པ་ཙམ་ལེགས་པར་བྱ། ། +དགྲ་བོ་,enemies,བདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་། །དུས་རིང་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ལྟར། །,བདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་། །དུས་རིང་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ལྟར། །དགྲ་གཞན་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར། །ཡུན་རིང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། ། +དགྲ་བོ་,enemy,དེ་ལྟས་བདག་གིས་དགྲ་བོ་དེའི། །ཟས་ནི་རྣམ་པར་གཞོམ་པར་བྱ།,དེ་ལྟས་བདག་གིས་དགྲ་བོ་དེའི། །ཟས་ནི་རྣམ་པར་གཞོམ་པར་བྱ། །འདི་ལྟར་བདག་ལ་གནོད་པ་ལས། །དགྲ་འདི་ལ་ནི་ལས་གཞན་མེད། ། +ཕན་,benefit,མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན། །ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ལ། །,མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན། །ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ལ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་བསྟེན་བྱས་ན། །ཕྱིར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་གནོད་པ་བྱེད། ། +ཕན་,helped,ནད་པ་དག་ལ་ཕན་འགྱུར་རམ། །,ལུས་ཀྱིས་འདི་དག་སྤྱད་པར་བྱ། །ཚིག་ཙམ་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་འགྲུབ། །སྨན་དཔྱད་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི། །ནད་པ་དག་ལ་ཕན་འགྱུར་རམ། ། +ཕན་,help,སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་བརྩོན་ན། །བདག་གི་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ། །,གལ་ཏེ་དགྲ་འདི་གནོད་བྱ་བའི། །བསམ་ཡོད་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་བརྩོན་ན། །བདག་གི་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ། ། +ཕན་,helps,ཕན་དང་གནོད་པའི་ངོ་ཤེས་པས། །,བདག་ལྟ་རིགས་ཀྱིས་མིར་སྐྱེས་ལ། །ཕན་དང་གནོད་པའི་ངོ་ཤེས་པས། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་མ་བཏང་ན། །བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཅིས་མི་འཐོབ། ། +ཕན་,benefits,།བདག་ཀྱང་ཕན་ལས་བཟློག་པར་བྱེད།,ཕན་པར་སྨྲས་ན་ཁྲོ་བར་བྱེད། །བདག་ཀྱང་ཕན་ལས་བཟློག་པར་བྱེད། །དེ་དག་ངག་ནི་མ་མཉན་ན། །ཁྲོ་བས་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར། ། +རིམ་གྲོ་,rituals,མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན། །ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ལ། །,མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན། །ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ལ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་བསྟེན་བྱས་ན། །ཕྱིར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་གནོད་པ་བྱེད། ། +རིམ་གྲོ་,respect and reverence,བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན། །,རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ། །བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +རིམ་གྲོ་,offerings,བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི། །,བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་ཆེར་མི་འགྱུར། །བདག་སྟོབས་མི་འགྱུར་ནད་མེད་མིན། །ལུས་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། ། +འཇིགས་མེད་,fearless,འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར། །,དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ། །གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ན། །འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར། ། +འཇིགས་མེད་,without fear,འཇིགས་མེད་གནས་པ་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །,ལྷུང་བཟེད་ལ་སོགས་ཉི་ཚེ་དང་། །ཀུན་ལ་མི་མཁོའི་གོས་འཆང་ཞིང་། །ལུས་འདི་སྦ་བ་མ་བྱས་ཀྱང་། །འཇིགས་མེད་གནས་པ་ནམ་ཞིག་འགྱུར། ། +སྲུང་མ་,guardians,འཁོར་བའི་བཙོན་རའི་སྲུང་མས་དམྱལ་སོགས་སུ། །,འཁོར་བའི་བཙོན་རའི་སྲུང་མས་དམྱལ་སོགས་སུ། །གསོད་བྱེད་གཤེད་མར་གྱུར་པ་འདི་དག་ནི། །གལ་ཏེ་བློ་གནས་ཆགས་པའི་དྲ་བ་ན། །གནས་ན་བདག་ལ་བདེ་བ་ག་ལ་ཡོད། ། +སྲུང་མ་,guardian,སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །,སྟག་དང་སེང་གེ་གླང་ཆེན་དྲེད། །སྦྲུལ་དང་དགྲ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །བྱད་མ་དེ་བཞིན་སྲིན་པོ་རྣམས། ། +དམྱལ་,hells,འཁོར་བའི་བཙོན་རའི་སྲུང་མས་དམྱལ་སོགས་སུ། །,འཁོར་བའི་བཙོན་རའི་སྲུང་མས་དམྱལ་སོགས་སུ། །གསོད་བྱེད་གཤེད་མར་གྱུར་པ་འདི་དག་ནི། །གལ་ཏེ་བློ་གནས་ཆགས་པའི་དྲ་བ་ན། །གནས་ན་བདག་ལ་བདེ་བ་ག་ལ་ཡོད། ། +དམྱལ་,hell,དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད། །,ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་དབང་ཚོགས་ལ་མིན་པར་ནའང་མིན། །དེ་ལས་གཞན་ནའང་མིན་ན་འདི་དག་གར་གནས་འགྲོ་བ་ཀུན་གནོད་བྱེད། །འདི་ནི་སྒྱུ་འདྲ་དེ་ཕྱིར་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྤོངས་ཤེས་ཕྱིར་བརྩོན་པ་བསྟེན། །དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད། ། +ཆགས་པ་,attachment,གལ་ཏེ་བློ་གནས་ཆགས་པའི་དྲ་བ་ན། །,འཁོར་བའི་བཙོན་རའི་སྲུང་མས་དམྱལ་སོགས་སུ། །གསོད་བྱེད་གཤེད་མར་གྱུར་པ་འདི་དག་ནི། །གལ་ཏེ་བློ་གནས་ཆགས་པའི་དྲ་བ་ན། །གནས་ན་བདག་ལ་བདེ་བ་ག་ལ་ཡོད། ། +ཆགས་པ་,attached,བྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །,བྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །ཕན་ཚུན་ཀུན་དུ་བཤལ་ཁྲིད་ཀྱང་། །ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་ཁ་ཏ་བྱེད། ། +དྲ་བ་,net,གལ་ཏེ་བློ་གནས་ཆགས་པའི་དྲ་བ་ན། །,འཁོར་བའི་བཙོན་རའི་སྲུང་མས་དམྱལ་སོགས་སུ། །གསོད་བྱེད་གཤེད་མར་གྱུར་པ་འདི་དག་ནི། །གལ་ཏེ་བློ་གནས་ཆགས་པའི་དྲ་བ་ན། །གནས་ན་བདག་ལ་བདེ་བ་ག་ལ་ཡོད། ། +དྲ་བ་,network,ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲ་བ་ལས། །ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ། །,ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་འདི། །རང་གི་བློ་ཡིས་ཐ་དད་ཕྱེ། །ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲ་བ་ལས། །ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ། ། +བཅོམ་,conquered,དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །,དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། ། +བཅོམ་,vanquish,ཁྲོ་བའི་སེམས་འདི་གཅིག་བཅོམ་ན། །,སེམས་ཅན་མི་སྲུན་ནམ་མཁའ་བཞིན། །དེ་དག་གཞོམ་གྱིས་ཡོང་མི་ལང་། །ཁྲོ་བའི་སེམས་འདི་གཅིག་བཅོམ་ན། །དགྲ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོམས་དང་འདྲ། ། +བཅོམ་,ruined,ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། །,འདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་། །འདི་ཕྱེད་བྱས་པར་གནས་པ་ལ། །གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི། །ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། ། +བཅོམ་,destroyed,ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ། །,བརྩོན་མེད་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་། །བཟེ་རེ་ཅན་ལ་གནོད་མང་ཞིང་། །འཆི་བས་བཟུང་བཞིན་ལྷ་འདྲ་བ། །ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ། ། +བཅོམ་,overcome,འགྲོ་གང་ང་རྒྱལ་གྱིས་བཅོམ་དེ།,འགྲོ་གང་ང་རྒྱལ་གྱིས་བཅོམ་དེ། །ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་ཅན་མ་ཡིན། །ང་རྒྱལ་ཅན་དགྲའི་དབང་མི་འགྲོ། །དེ་དག་ང་རྒྱལ་དགྲ་དབང་འགྱུར། ། +བཅོམ་,destroys,མི་ཡི་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་དང་། །,ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནི། །ངན་འགྲོར་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁྲིད་ཅིང་། །མི་ཡི་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་དང་། །གཞན་གྱི་ཟས་ཟའི་བྲན་དང་ནི། ། +བརྩོན་,efforts,དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །,དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། ། +བརྩོན་,strive,རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །,རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུར་གྱུར་གང་གིས་ཀྱང་། །ཡི་ཆད་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +བརྩོན་,striving,།ངོ་ཚ་ཤེས་དང་འཇིགས་བཅས་དང་། །ཞི་ཞིང་གཞན་དགའ་བྱེད་ལ་བརྩོན།,ཤིན་ཏུ་ངེས་དང་རབ་དད་དང་། །བརྟན་དང་གུས་དང་ཞེ་སར་བཅས། །ངོ་ཚ་ཤེས་དང་འཇིགས་བཅས་དང་། །ཞི་ཞིང་གཞན་དགའ་བྱེད་ལ་བརྩོན། ། +བརྩོན་,Diligence,བརྩོན་གང་དགེ་ལ་སྤྲོ་བའོ། །,བརྩོན་གང་དགེ་ལ་སྤྲོ་བའོ། །དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བཤད་བྱ། །ལེ་ལོ་ངན་ལ་ཞེན་པ་དང་། །སྒྱིད་ལུག་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ། ། +བརྩོན་,strive diligently,།དུལ་བར་བྱ་ཕྱིར་བརྩོན་ཏེ་བྱ།,བསམ་པ་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ། །བདག་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས། །སེམས་ནི་མཉམ་པར་གཞག་ཕྱིར་དང་། །དུལ་བར་བྱ་ཕྱིར་བརྩོན་ཏེ་བྱ། ། +ང་རྒྱལ་,proud,རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། །,དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། ། +ང་རྒྱལ་,pride,དགོད་དང་ག་ཞར་བཅས་པའམ། །གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་རྒྱགས་ལྡན་པའམ། །,དགོད་དང་ག་ཞར་བཅས་པའམ། །གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་རྒྱགས་ལྡན་པའམ། །མཚང་འབྲུ་བ་ཡི་བསམ་པ་དང་། །གལ་ཏེ་སྐྱོར་འབྱིན་སླུ་སེམས་སམ། ། +མཚོན་,weapons,མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས། །,རང་བཞིན་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་དག །གཡུལ་ངོར་མདར་ཚེ་ནན་གྱིས་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་། །མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས། །དོན་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན། ། +མཚོན་,sword,ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲ་བ་ལས། །ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ། །,ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་འདི། །རང་གི་བློ་ཡིས་ཐ་དད་ཕྱེ། །ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲ་བ་ལས། །ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ། ། +མཚོན་,weapon,དེ་ཡི་མཚོན་དང་བདག་གི་ལུས། །,དེ་ཡི་མཚོན་དང་བདག་གི་ལུས། །གཉི་ག་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །དེས་མཚོན་བདག་གི་ལུས་ཕྱུང་ན། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། ། +རྨ་,wounds,དོན་མེད་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་། །,དོན་མེད་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་། །ལུས་ལ་རྒྱན་དང་འདྲ་བར་སྲེལ་བྱེད་ན། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་ཕྱིར་ཡང་དག་བརྩོན་གྱུར་པ། །བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཅི་ཕྱིར་གནོད་བྱེད་ཡིན། ། +རྨ་,wound,སྒྲིམས་ཏེ་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་བཞིན། །,མ་གྲངས་དྲོལ་བའི་ཁྲོད་གནས་ན། །སྒྲིམས་ཏེ་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་བཞིན། །སྐྱེ་བོ་ངན་ཁྲོད་གནས་པས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱི་རྨ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྲུང་། ། +དོན་ཆེན་,great purpose,དོན་ཆེན་སྒྲུབ་ཕྱིར་ཡང་དག་བརྩོན་གྱུར་པ། །,དོན་མེད་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་། །ལུས་ལ་རྒྱན་དང་འདྲ་བར་སྲེལ་བྱེད་ན། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་ཕྱིར་ཡང་དག་བརྩོན་གྱུར་པ། །བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཅི་ཕྱིར་གནོད་བྱེད་ཡིན། ། +དོན་ཆེན་,great purposes,དོན་ཆེན་དག་ཀྱང་འགྲུབ་འགྱུར་བས། །,འདི་ནི་དེ་ཙམ་གནོད་མིན་ལ། །དོན་ཆེན་དག་ཀྱང་འགྲུབ་འགྱུར་བས། །འགྲོ་བའི་གནོད་སེལ་སྡུག་བསྔལ་ལ། །དགའ་བ་འབའ་ཞིག་འདིར་བྱ་རིགས། ། +ཉ་པ་,fishermen,ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །,ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །གྲང་དང་ཚལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན། །འགྲོ་བ་བདེ་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད། ། +ཉ་པ་,fisherman,ཉོན་མོངས་ཉ་པས་བཏབ་པ་ཡི། །,ཉོན་མོངས་ཉ་པས་བཏབ་པ་ཡི། །མཆིལ་པ་འདི་ནི་མི་བཟད་གཟེ། །དེས་བཟུང་སེམས་དམྱལ་བུམ་པར་ཡང་། །དམྱལ་བའི་སྲུང་མས་བདག་འཚེད་དེས། ། +གདོལ་པ་,butchers,ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །,ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །གྲང་དང་ཚལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན། །འགྲོ་བ་བདེ་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད། ། +གདོལ་པ་,outcast,།འོན་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་གང་། །གདོལ་པ་དང་ནི་མ་ཧེ་བཞིན།,རང་སྡེ་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་། །ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ། །འོན་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་གང་། །གདོལ་པ་དང་ནི་མ་ཧེ་བཞིན། ། +སེམས་པ་,think,རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །,ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །གྲང་དང་ཚལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན། །འགྲོ་བ་བདེ་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད། ། +སེམས་པ་,contemplating,ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ། །,སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་ནི། །ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ། །ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་མི་འཆོར་བར། །དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག ། +སེམས་པ་,thinking,དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཚེ་འདི་དོན་མེད་འདའ་བར་འགྱུར།,དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཚེ་འདི་དོན་མེད་འདའ་བར་འགྱུར། །རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས། །གཡུང་དྲུང་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར། ། +སེམས་པ་,focus,།བདག་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས།,བསམ་པ་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ། །བདག་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས། །སེམས་ནི་མཉམ་པར་གཞག་ཕྱིར་དང་། །དུལ་བར་བྱ་ཕྱིར་བརྩོན་ཏེ་བྱ། ། +བཟོད་,endure,གྲང་དང་ཚལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན། །,ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །གྲང་དང་ཚལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན། །འགྲོ་བ་བདེ་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད། ། +བཟོད་,patience,དེ་བས་བཟོད་ལ་ནན་ཏན་དུ། །,ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་མེད། །བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད། །དེ་བས་བཟོད་ལ་ནན་ཏན་དུ། །སྣ་ཚོགས་ཚུལ་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། ། +བཟོད་,tolerate,མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །,མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །ཉོན་མོངས་སྐྱེ་ལ་རག་ལས་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད། ། +གྲོལ་བ་,free,ཉོན་མོངས་རྣམས་ལས་མ་གྲོལ་བ། །,ཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །འགྲོ་བ་ཉོན་མོངས་ལས་བསྒྲལ་བར། །དམ་བཅས་གང་ཚེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ལས་མ་གྲོལ་བ། ། +གྲོལ་བ་,liberation,བདག་ནི་གྲོལ་བ་དོན་གཉེར་ལ། །,བདག་ནི་གྲོལ་བ་དོན་གཉེར་ལ། །རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་འཆིང་མི་དགོས། །གང་དག་བདག་བཅིངས་གྲོལ་བྱེད་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། ། +སྨྲ་བ་,speaking,བདག་གི་ཚོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པར། །སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་སྨྱོན་པ་མིན། །,བདག་གི་ཚོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པར། །སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་སྨྱོན་པ་མིན། །དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་གཞོམ་པ་ལ། །རྟག་ཏུ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་བྱ། ། +སྨྲ་བ་,speak,འཇམ་ཞིང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱ། །,སྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་འབྲེལ་པ་དང་། །དོན་གསལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། །ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། །འཇམ་ཞིང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱ། ། +ཞེན་,cling,འདི་ལ་བདག་གིས་ཞེན་བྱ་ཞིང་། །,འདི་ལ་བདག་གིས་ཞེན་བྱ་ཞིང་། །ཁོན་དུ་བཟུང་ནས་གཡུལ་སྤྲད་དེ། །རྣམ་པ་དེ་འདྲའི་ཉོན་མོངས་པ། །ཉོན་མོངས་འཇོམས་བྱེད་མ་གཏོགས་སོ། ། +ཞེན་,attachment,རབ་ཏུ་འདོད་ཅིང་ཡོངས་ཞེན་ནས། །,ཀེང་རུས་ཉིད་ཡིན་གཞན་མིན་ན། །རང་དབང་དང་ནི་བདག་མིན་ལ། །རབ་ཏུ་འདོད་ཅིང་ཡོངས་ཞེན་ནས། །ཅི་ཕྱིར་མྱ་ངན་འདས་མི་འགྲོ། ། +ཉོན་མོངས་པ་,afflictive emotions,རྣམ་པ་དེ་འདྲའི་ཉོན་མོངས་པ། །,འདི་ལ་བདག་གིས་ཞེན་བྱ་ཞིང་། །ཁོན་དུ་བཟུང་ནས་གཡུལ་སྤྲད་དེ། །རྣམ་པ་དེ་འདྲའི་ཉོན་མོངས་པ། །ཉོན་མོངས་འཇོམས་བྱེད་མ་གཏོགས་སོ། ། +ཉོན་མོངས་པ་,afflictions,ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པའི་གདོང་དེ་ནི། །,ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པའི་གདོང་དེ་ནི། །ད་ལྟ་མངོན་སུམ་གྱུར་པ་བཞིན། །བྱ་རྒོད་ཀྱིས་བསལ་བྱས་མཐོང་ནས། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་འབྱེར་བར་བྱེད། ། +བསད་,killed,བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ།,བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ། །བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་བླའི། །རྣམ་པ་ཀུན་དུ་ཉོན་མོངས་པའི། །དགྲ་ལ་མདུད་པར་མི་བྱའོ། ། +བསད་,killing,།འདིར་ནི་བསད་དང་བཅིང་དང་གཅོད།,འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད། །འདིར་ནི་བསད་དང་བཅིང་དང་གཅོད། །ཕ་རོལ་དུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ། ། +ཡུལ་,land,ཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ནི། །,ཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ནི། །ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་གནས་ཤིང་ཡོངས་བཟུང་ནས། །ནུས་པ་བརྟས་ནས་དེ་ནས་ཕྱིར་ལྡོག་གི །ཉོན་མོངས་དགྲ་ཚུལ་དེ་དང་འདྲ་མ་ཡིན། ། +ཡུལ་,objects,ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་དབང་ཚོགས་ལ་མིན་པར་ནའང་མིན། །,ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་དབང་ཚོགས་ལ་མིན་པར་ནའང་མིན། །དེ་ལས་གཞན་ནའང་མིན་ན་འདི་དག་གར་གནས་འགྲོ་བ་ཀུན་གནོད་བྱེད། །འདི་ནི་སྒྱུ་འདྲ་དེ་ཕྱིར་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྤོངས་ཤེས་ཕྱིར་བརྩོན་པ་བསྟེན། །དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད། ། +ཕྱུང་,driven,ཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ནི། །,ཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ནི། །ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་གནས་ཤིང་ཡོངས་བཟུང་ནས། །ནུས་པ་བརྟས་ནས་དེ་ནས་ཕྱིར་ལྡོག་གི །ཉོན་མོངས་དགྲ་ཚུལ་དེ་དང་འདྲ་མ་ཡིན། ། +ཕྱུང་,extinguished,དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། །,དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ། །དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། ། +བརྟས་,renewed,ནུས་པ་བརྟས་ནས་དེ་ནས་ཕྱིར་ལྡོག་གི །,ཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ནི། །ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་གནས་ཤིང་ཡོངས་བཟུང་ནས། །ནུས་པ་བརྟས་ནས་དེ་ནས་ཕྱིར་ལྡོག་གི །ཉོན་མོངས་དགྲ་ཚུལ་དེ་དང་འདྲ་མ་ཡིན། ། +བརྟས་,grows strong,།ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། །,མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས། །ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། ། +ཟད་,exhausted,བློ་ཞེན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད། །,ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་ཤེས་རབ་མིག་གིས་སྤང་། །བདག་ཡིད་ལས་བསལ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །གང་དུ་གནས་ནས་བདག་གནོད་བྱ་ཕྱིར་འོང་། །བློ་ཞེན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད། ། +ཟད་,exhausting,།བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་མ་བསལ་ཏེ། །མང་པོའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་འགྱུར་ཕྱིར།,དེས་ན་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས། །རྒྱལ་པོའི་གནོད་པ་ཤེས་ཀྱང་ནི། །བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་མ་བསལ་ཏེ། །མང་པོའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་འགྱུར་ཕྱིར། ། +བསྲུང་བ་,guard,བསླབ་པ་བསྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས། །རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་ནས་སེམས་བསྲུང་སྟེ།,བསླབ་པ་བསྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས། །རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་ནས་སེམས་བསྲུང་སྟེ། །སེམས་འདི་བསྲུང་བར་མ་བྱས་ན། །བསླབ་པ་བསྲུང་བར་ཡོང་མི་ནུས། ། +བསྲུང་བ་,guarding,ཤེས་བཞིན་བསྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །,ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ། །ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟག་བྱ་བ། །དེ་ཉིད་ཁོ་ན་མདོར་ན་ནི། །ཤེས་བཞིན་བསྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། ། +བསྒྲིམས་,diligently,གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ། །དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ། །,ཁྲོ་བའི་དགྲ་ཡིས་དེ་ལ་སོགས། །སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་བྱེད་པར་འགྱུར། །གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ། །དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ། ། +བསྒྲིམས་,strive diligently,བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་བྱ། །,དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་བྱམས་སེམས་སུ། །འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བདག་གིས་ནི། །བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་བྱ། ། +དྲན་པ་,mindfulness,དྲན་པ་དང་ནི་ཤེས་བཞིན་དག །,སེམས་བསྲུང་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ནི། །དྲན་པ་དང་ནི་ཤེས་བཞིན་དག །ཐམས་ཅད་འབད་པས་སྲུངས་ཤིག་ཅེས། །བདག་ནི་དེ་ལྟར་ཐལ་མོ་སྦྱོར། ། +དྲན་པ་,memory,དྲན་པ་ལ་ནི་དེ་མི་གནས། །,ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི། །ཐོས་དང་བསམས་དང་བསྒོམས་པ་ཡང་། །གློ་རྡོལ་བུམ་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ། །དྲན་པ་ལ་ནི་དེ་མི་གནས། ། +དྲན་པ་,awareness,དྲན་པ་ཉམས་པའི་རྗེས་འབྲང་བས། །,ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཆོམ་རྐུན་དག །དྲན་པ་ཉམས་པའི་རྗེས་འབྲང་བས། །བསོད་ནམས་དག་ནི་ཉེར་བསགས་ཀྱང་། །རྐུན་པོས་ཕྲོགས་བཞིན་ངན་འགྲོར་འགྲོ། ། +དྲན་པ་,recalled,སོང་ནའང་ངན་འགྲོ་གནོད་པ་དག །དྲན་པར་བྱས་ཏེ་ཉེ་བར་བཞག །,དེ་བས་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །གུད་དུ་ནམ་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །སོང་ནའང་ངན་འགྲོ་གནོད་པ་དག །དྲན་པར་བྱས་ཏེ་ཉེ་བར་བཞག ། +སེང་གེ་,lion,སྟག་དང་སེང་གེ་གླང་ཆེན་དྲེད། །,སྟག་དང་སེང་གེ་གླང་ཆེན་དྲེད། །སྦྲུལ་དང་དགྲ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །བྱད་མ་དེ་བཞིན་སྲིན་པོ་རྣམས། ། +སེང་གེ་,lions,རྒྱལ་བ་སེང་གེའི་སྲས་བདག་གིས། །,བདག་གིས་ཀུན་ལས་རྒྱལ་བྱ་སྟེ། །བདག་ལས་སུ་ཡང་རྒྱལ་མི་བྱ། །རྒྱལ་བ་སེང་གེའི་སྲས་བདག་གིས། །ང་རྒྱལ་འདི་ལ་གནས་པར་བྱ། ། +སྦྲུལ་,snake,སྦྲུལ་དང་དགྲ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་། །,སྟག་དང་སེང་གེ་གླང་ཆེན་དྲེད། །སྦྲུལ་དང་དགྲ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །བྱད་མ་དེ་བཞིན་སྲིན་པོ་རྣམས། ། +སྦྲུལ་,snakes,སྦྲུལ་དང་ཤ་སྦྲང་དག་དང་ནི། །,སྦྲུལ་དང་ཤ་སྦྲང་དག་དང་ནི། །བཀྲེས་སྐོམ་ལ་སོགས་ཚོར་བ་དང་། །གཡན་པ་ལ་སོགས་བཅས་པ་ཡི། །དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཅིས་མ་མཐོང་། ། +བཏགས་པ་,taming,སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏགས་པ་ཡིས། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏགས་པར་འགྱུར།,སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏགས་པ་ཡིས། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏགས་པར་འགྱུར། །སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏུལ་བས་ན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཐུལ་བར་འགྱུར། ། +བཏགས་པ་,tethered,ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་མི་འཆོར་བར། །,སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་ནི། །ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ། །ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་མི་འཆོར་བར། །དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག ། +བྱུང་བ་,arise,།སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས། །ཡང་དག་གསུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན།,འདི་ལྟར་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་། །སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡང་། །སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས། །ཡང་དག་གསུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན། ། +བྱུང་བ་,arisen,ཕོངས་པ་འདི་འདྲ་བྱུང་བར་གྱུར། །,བདག་ནི་སྔོན་དང་ད་ལྟར་ཡང་། །ཆོས་ལ་མོས་དང་བྲལ་བ་ཡིས། །ཕོངས་པ་འདི་འདྲ་བྱུང་བར་གྱུར། །སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་། ། +བྱུང་བ་,occurs,ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་། །བདག་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་།,ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་། །བདག་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །བདག་ལ་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བ། །དེ་ལྟར་བྱ་ཞེས་ཡུན་རིང་བསམ། ། +བྱུང་བ་,came,གང་ལས་དེ་ནི་བྱུང་བ་ཡི། །,ས་ཕྱོགས་མི་གཙང་གིས་གོས་པ། །གལ་ཏེ་རེག་པར་མི་འདོད་ན། །གང་ལས་དེ་ནི་བྱུང་བ་ཡི། །ལུས་ལ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རེག་འདོད། ། +འཇིག་རྟེན་གསུམ་,three worlds,དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ན། །སེམས་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད། །,དེ་འདྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སྡིག་སེམས་ཡིན་པར་ཐུབ་པས་གསུངས། །དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ན། །སེམས་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད། ། +འཇིག་རྟེན་གསུམ་,Three Worlds,འཇིག་རྟེན་གསུམ་མཆོད་འཚང་རྒྱ་བར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་འདོད་ཅེ་ན།,འཇིག་རྟེན་གསུམ་མཆོད་འཚང་རྒྱ་བར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་འདོད་ཅེ་ན། །བསྙེན་བཀུར་ངན་ངོན་ཙམ་མཐོང་ནས། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ལ་གདུང་བར་བྱེད། ། +ཕ་རོལ་ཕྱིན་,perfection,སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཡིན་ན། །,གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་དབུལ་བོར་ནས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཡིན་ན། །ད་རུང་འགྲོ་བཀྲེན་ཡོད་ན་སྔོན། །སྐྱོབ་པ་ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་ཕྱིན། ། +ཕ་རོལ་ཕྱིན་,perfect,སྐྱོབ་པ་ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །,གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་དབུལ་བོར་ནས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཡིན་ན། །ད་རུང་འགྲོ་བཀྲེན་ཡོད་ན་སྔོན། །སྐྱོབ་པ་ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་ཕྱིན། ། +ཕ་རོལ་ཕྱིན་,perfections,སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས། །གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད།,སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས། །གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད། །ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏང་། །གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་བསམ་མོ། ། +ཕ་རོལ་ཕྱིན་,beyond,འདི་དག་མགུ་བྱས་མང་པོ་ཞིག །འདི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །,དེ་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞིང་དང་ནི། །རྒྱལ་བའི་ཞིང་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །འདི་དག་མགུ་བྱས་མང་པོ་ཞིག །འདི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཕ་རོལ་ཕྱིན། ། +ས་སྟེངས་,ground,ས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །,ས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། ། +ས་སྟེངས་,earth,།ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། །,ས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། ། +གཡོགས་,cover,ས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །,ས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། ། +གཡོགས་,covered,།ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། །,ས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། ། +ཀོ་བ་,hide,ས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །,ས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། ། +ཀོ་བ་,leather,།ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། །,ས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། ། +ཕྱིར་བཟློག་,reversed,དེ་བཞིན་ཕྱི་རོལ་དངོས་པོ་ཡང་། །བདག་གིས་ཕྱིར་བཟློག་མི་ལང་གི།,དེ་བཞིན་ཕྱི་རོལ་དངོས་པོ་ཡང་། །བདག་གིས་ཕྱིར་བཟློག་མི་ལང་གི། །བདག་གི་སེམས་འདི་ཕྱིར་བཟློག་བྱའི། །གཞན་རྣམས་བཟློག་གོ་ཅི་ཞིག་དགོས། ། +ཕྱིར་བཟློག་,reverse,།བདག་གི་སེམས་འདི་ཕྱིར་བཟློག་བྱའི། །གཞན་རྣམས་བཟློག་གོ་ཅི་ཞིག་དགོས།,དེ་བཞིན་ཕྱི་རོལ་དངོས་པོ་ཡང་། །བདག་གིས་ཕྱིར་བཟློག་མི་ལང་གི། །བདག་གི་སེམས་འདི་ཕྱིར་བཟློག་བྱའི། །གཞན་རྣམས་བཟློག་གོ་ཅི་ཞིག་དགོས། ། +བཟློག་,prevent,གང་གིས་གང་ཞིག་བཟློག་བྱ་སྟེ། །བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ཞེ་ན། །,གང་གིས་གང་ཞིག་བཟློག་བྱ་སྟེ། །བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ཞེ་ན། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་རྣམས། །རྒྱུན་ཆད་འགྱུར་འདོད་མི་རིགས་མེད། ། +བཟློག་,turn away,།སྔ་མའི་ཚུལ་གྱིས་རྐྱེན་དག་ལས། །འགྱུར་བར་མཐོང་ནས་ཁྲོ་བ་བཟློག །,བླ་མ་གཉེན་ལ་སོགས་པ་དང་། །བཤེས་ལ་གནོད་པ་བྱེད་རྣམས་ལའང་། །སྔ་མའི་ཚུལ་གྱིས་རྐྱེན་དག་ལས། །འགྱུར་བར་མཐོང་ནས་ཁྲོ་བ་བཟློག ། +བཟློག་,reverse,དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ། །ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་བཟློག་མི་བྱེད། །,ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་ལའང་། །བདག་གིས་བཟོད་པར་མི་ནུས་ན། །དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ། །ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་བཟློག་མི་བྱེད། ། +གཞན་རྣམས་,other things,།བདག་གི་སེམས་འདི་ཕྱིར་བཟློག་བྱའི། །གཞན་རྣམས་བཟློག་གོ་ཅི་ཞིག་དགོས།,དེ་བཞིན་ཕྱི་རོལ་དངོས་པོ་ཡང་། །བདག་གིས་ཕྱིར་བཟློག་མི་ལང་གི། །བདག་གི་སེམས་འདི་ཕྱིར་བཟློག་བྱའི། །གཞན་རྣམས་བཟློག་གོ་ཅི་ཞིག་དགོས། ། +གཞན་རྣམས་,others,གཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་།,གཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་། །གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུང་གྱུར་པ། །ཇི་སྲིད་དེ་ནི་དེས་ཟ་ན། །སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་། ། +དཀའ་ཐུབ་,austerities,བཟླས་བརྗོད་དང་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན། །,བཟླས་བརྗོད་དང་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་། །སེམས་གཞན་གཡེངས་པས་བྱས་པ་ནི། །དེ་ཉིད་རིག་པས་དོན་མེད་གསུངས། ། +དཀའ་ཐུབ་,austerity,བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད། །,ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་མེད། །བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད། །དེ་བས་བཟོད་ལ་ནན་ཏན་དུ། །སྣ་ཚོགས་ཚུལ་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། ། +སྤྱད་,practice,ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་། །,བཟླས་བརྗོད་དང་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་། །སེམས་གཞན་གཡེངས་པས་བྱས་པ་ནི། །དེ་ཉིད་རིག་པས་དོན་མེད་གསུངས། ། +སྤྱད་,act,ཐུབ་པས་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་སྤྱད། །,ཆུ་སྐྱར་བྱི་ལ་ཆོམ་རྐུན་དག །སྒྲ་མེད་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས། །མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ། །ཐུབ་པས་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་སྤྱད། ། +སྤྱད་,enjoy,།ཡུན་རིང་དུས་སུ་བདེ་སྤྱད་ཀྱང་།,རྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་བདེ་སྤྱད་ཀྱང་། །ཆོམ་པོས་ཕྲོགས་པ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ། ། +རིག་པ་,wise,དེ་ཉིད་རིག་པས་དོན་མེད་གསུངས། །,བཟླས་བརྗོད་དང་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་། །སེམས་གཞན་གཡེངས་པས་བྱས་པ་ནི། །དེ་ཉིད་རིག་པས་དོན་མེད་གསུངས། ། +རིག་པ་,awareness,།བརྟན་པས་རིག་པ་ལྡན་པར་བྱ།,གང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ། །སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་། །དང་པོར་རང་གི་སེམས་བརྟགས་ནས། །བརྟན་པས་རིག་པ་ལྡན་པར་བྱ། ། +བསྲུང་,guarded,དེ་ལྟས་བདག་གི་སེམས་འདི་ནི། །ལེགས་གཟུང་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་བྱ། །,དེ་ལྟས་བདག་གི་སེམས་འདི་ནི། །ལེགས་གཟུང་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་བྱ། །སེམས་བསྲུང་བརྟུལ་ཞུགས་མ་གཏོགས་པ། །བརྟུལ་ཞུགས་མང་པོས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +བསྲུང་,guard,སེམས་ཀྱི་རྨ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྲུང་། །,མ་གྲངས་དྲོལ་བའི་ཁྲོད་གནས་ན། །སྒྲིམས་ཏེ་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་བཞིན། །སྐྱེ་བོ་ངན་ཁྲོད་གནས་པས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱི་རྨ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྲུང་། ། +བསྲུང་,protecting,དེ་དག་བདག་ནི་ངན་སོང་དུ། །ལྟུང་བ་བསྲུང་ཕྱིར་ཞུགས་མིན་ནམ། །,དེ་ཕྱིར་བདག་གི་བསྟོད་སོགས་ནི། །གཞིག་ཕྱིར་གང་དག་ཉེར་གནས་པ། །དེ་དག་བདག་ནི་ངན་སོང་དུ། །ལྟུང་བ་བསྲུང་ཕྱིར་ཞུགས་མིན་ནམ། ། +བསྲུང་,protected,།གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུང་གྱུར་པ།,གཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་། །གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུང་གྱུར་པ། །ཇི་སྲིད་དེ་ནི་དེས་ཟ་ན། །སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་། ། +བསྲུང་,protect,།སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་།,གཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་། །གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུང་གྱུར་པ། །ཇི་སྲིད་དེ་ནི་དེས་ཟ་ན། །སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་། ། +བསྲུང་,protection,བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །,བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་རྣམས། །སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་སྐབས་མེད་དོ། ། +བསྲུང་,guard against,མ་འོངས་པ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །གནོད་མི་བྱེད་ན་དེ་ཅི་བསྲུང་། །,གལ་ཏེ་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བས། །བདག་ལ་མི་གནོད་ཕྱིར་མི་བསྲུང་། །མ་འོངས་པ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །གནོད་མི་བྱེད་ན་དེ་ཅི་བསྲུང་། ། +བག་བྱེད་,tending,སྒྲིམས་ཏེ་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་བཞིན། །,མ་གྲངས་དྲོལ་བའི་ཁྲོད་གནས་ན། །སྒྲིམས་ཏེ་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་བཞིན། །སྐྱེ་བོ་ངན་ཁྲོད་གནས་པས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱི་རྨ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྲུང་། ། +བག་བྱེད་,protect,རྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས། །སྐྲག་པའང་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་ན། །,རྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས། །སྐྲག་པའང་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་ན། །བསྡུས་འཇོམས་རིས་འཇོམས་སྐྲག་པ་དག །སེམས་ཀྱི་རྨ་ལྟ་ཅིས་མི་སྲུང་། ། +སྲུང་,guard,བསྡུས་འཇོམས་རིས་འཇོམས་སྐྲག་པ་དག །སེམས་ཀྱི་རྨ་ལྟ་ཅིས་མི་སྲུང་། །,རྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས། །སྐྲག་པའང་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་ན། །བསྡུས་འཇོམས་རིས་འཇོམས་སྐྲག་པ་དག །སེམས་ཀྱི་རྨ་ལྟ་ཅིས་མི་སྲུང་། ། +སྲུང་,protect,ཁྱོད་ནི་ལུས་འདི་སྲུང་བར་བྱེད། །,དེ་ལྟར་འབད་དེ་བཙལ་ཀྱང་དེར། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྙིང་པོ་མ་མཐོང་ན། །ད་དུང་ཅི་ཕྱིར་ཆགས་ཚུལ་གྱིས། །ཁྱོད་ནི་ལུས་འདི་སྲུང་བར་བྱེད། ། +བུད་མེད་,women,བུད་མེད་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་རུང་། །,སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་གནས་བྱེད་ན། །སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་གནས་སམ། །བུད་མེད་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་རུང་། །སྡོམ་བརྩོན་བརྟན་པ་ཉམས་མི་འགྱུར། ། +བུད་མེད་,wife,བཞོན་པ་མལ་སྟན་གནས་དག་ཏུ། །བུད་མེད་གཞན་དང་གཅིག་མི་བྱ།,བཞོན་པ་མལ་སྟན་གནས་དག་ཏུ། །བུད་མེད་གཞན་དང་གཅིག་མི་བྱ། །འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། ། +ངན་པ་,lowly,བདག་འདྲ་ངན་པས་སྨོས་ཅི་དགོས། །,སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་ན། །བདག་འདྲ་ངན་པས་སྨོས་ཅི་དགོས། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་བསམ་པ་བཏང་། ། +ངན་པ་,evil,འདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི། །ཉིན་རངས་ལས་ཀྱིས་ཡོངས་དུབ་སྟེ།,འདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི། །ཉིན་རངས་ལས་ཀྱིས་ཡོངས་དུབ་སྟེ། །ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས་ཆད་པའི་ལུས། །རོ་དང་འདྲ་བར་ཉལ་བར་བྱེད། ། +བཀུར་སྟི་,honors,བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །ལུས་དང་འཚོ་བ་མེད་བླ་ཞིང་། །,བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །ལུས་དང་འཚོ་བ་མེད་བླ་ཞིང་། །དགེ་བ་གཞན་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི། །སེམས་ནི་ནམས་ཀྱང་ཉམས་མི་བྱ། ། +བཀུར་སྟི་,honor,རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །,རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ། །བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +ཤེས་བཞིན་,vigilance,དྲན་པ་དང་ནི་ཤེས་བཞིན་དག །,སེམས་བསྲུང་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ནི། །དྲན་པ་དང་ནི་ཤེས་བཞིན་དག །ཐམས་ཅད་འབད་པས་སྲུངས་ཤིག་ཅེས། །བདག་ནི་དེ་ལྟར་ཐལ་མོ་སྦྱོར། ། +ཤེས་བཞིན་,mindfulness,ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི། །,ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི། །ཐོས་དང་བསམས་དང་བསྒོམས་པ་ཡང་། །གློ་རྡོལ་བུམ་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ། །དྲན་པ་ལ་ནི་དེ་མི་གནས། ། +ཤེས་བཞིན་,awareness,ཤེས་བཞིན་བསྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །,ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ། །ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟག་བྱ་བ། །དེ་ཉིད་ཁོ་ན་མདོར་ན་ནི། །ཤེས་བཞིན་བསྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། ། +དཀྲུགས་པ་,afflicted,ནད་ཀྱིས་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ། །,ནད་ཀྱིས་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། ། +དཀྲུགས་པ་,disturbed,དེ་བཞིན་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། །,ནད་ཀྱིས་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། ། +ལྷུར་ལེན་,practice,ཐོས་ལྡན་དད་པ་ཅན་དང་ནི། །བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་དུ་མ་ཡང་། །,ཐོས་ལྡན་དད་པ་ཅན་དང་ནི། །བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་དུ་མ་ཡང་། །ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སྐྱོན་ཆགས་པས། །ལྟུང་བའི་རྙོག་དང་བཅས་པར་འགྱུར། ། +ལྷུར་ལེན་,inclined,གང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ། །,གང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ། །གཞན་ལ་སྨོད་པ་ཉིད་དང་ནི། །གཤེ་བཅས་འགྱོད་དང་བཅས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +རྙོག་,tainted,ལྟུང་བའི་རྙོག་དང་བཅས་པར་འགྱུར། །,ཐོས་ལྡན་དད་པ་ཅན་དང་ནི། །བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་དུ་མ་ཡང་། །ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སྐྱོན་ཆགས་པས། །ལྟུང་བའི་རྙོག་དང་བཅས་པར་འགྱུར། ། +རྙོག་,disturb,སེམས་ཀྱི་རབ་དང་རྙོག་མི་བྱ། །,མཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི། །སེམས་ཀྱི་རབ་དང་རྙོག་མི་བྱ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་དང་གཡུལ་འགྱེད་ལ། །གཡུལ་འགྱེད་ཚེ་ན་གནོད་པ་མང་། ། +ཉམས་པ་,lost,དྲན་པ་ཉམས་པའི་རྗེས་འབྲང་བས། །,ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཆོམ་རྐུན་དག །དྲན་པ་ཉམས་པའི་རྗེས་འབྲང་བས། །བསོད་ནམས་དག་ནི་ཉེར་བསགས་ཀྱང་། །རྐུན་པོས་ཕྲོགས་བཞིན་ངན་འགྲོར་འགྲོ། ། +ཉམས་པ་,impaired,མི་དགའ་བྱས་ཀྱང་འདོད་མི་འགྲུབ། །དགེ་བ་དག་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར། །,ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི། །དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་མི་བྱ། །མི་དགའ་བྱས་ཀྱང་འདོད་མི་འགྲུབ། །དགེ་བ་དག་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར། ། +འཇོམས་པ་,destroy,གླགས་རྙེད་གྱུར་ནས་དགེ་འཕྲོག་ཅིང་། །བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད། །,ཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་ནི། །གླགས་སྐབས་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །གླགས་རྙེད་གྱུར་ནས་དགེ་འཕྲོག་ཅིང་། །བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད། ། +འཇོམས་པ་,conquer,གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ། །དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ། །,ཁྲོ་བའི་དགྲ་ཡིས་དེ་ལ་སོགས། །སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་བྱེད་པར་འགྱུར། །གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ། །དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ། ། +འཇོམས་པ་,conquering,ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་དགྲ་འཇོམས་པ། །,སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་བསད་ནས། །ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་དགྲ་འཇོམས་པ། །དེ་དག་རྒྱལ་བྱེད་དཔའ་བོ་སྟེ། །ལྷག་མ་རོ་ལ་གསོད་པའོ། ། +གཏོང་,let,དེ་བས་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །གུད་དུ་ནམ་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །,དེ་བས་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །གུད་དུ་ནམ་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །སོང་ནའང་ངན་འགྲོ་གནོད་པ་དག །དྲན་པར་བྱས་ཏེ་ཉེ་བར་བཞག ། +གཏོང་,gives,།དེ་ལ་གོམས་ནས་ཕྱི་ནས་ནི། །རིམ་གྱིས་རང་གི་ཤ་ཡང་གཏོང་། །,ཚོད་མ་ལ་སོགས་སྦྱིན་པ་ལའང་། །འདྲེན་པས་ཐོག་མར་སྦྱོར་བར་མཛད། །དེ་ལ་གོམས་ནས་ཕྱི་ནས་ནི། །རིམ་གྱིས་རང་གི་ཤ་ཡང་གཏོང་། ། +གཏོང་,abandon,སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་། །,བདག་ནི་སྔོན་དང་ད་ལྟར་ཡང་། །ཆོས་ལ་མོས་དང་བྲལ་བ་ཡིས། །ཕོངས་པ་འདི་འདྲ་བྱུང་བར་གྱུར། །སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་། ། +སོང་,moves,ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །,དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ། །དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། ། +སོང་,go,།དེ་སྲིད་དུ་ནི་ནགས་སུ་སོང་།,འཇིག་རྟེན་ཀུན་ནས་གདུང་བཞིན་དུ། །ཇི་སྲིད་སྐྱེས་བུ་བཞི་ཡིས་ནི། །དེ་ལས་དེ་ནི་མ་བཏེག་པ། །དེ་སྲིད་དུ་ནི་ནགས་སུ་སོང་། ། +གུས་བྱེད་,respectfully attending,འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ། །,བླ་མ་དང་ནི་འགྲོགས་པ་ལས། །མཁན་པོས་རྗེས་སུ་བརྟན་པ་དང་། །འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ། །དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ། ། +གུས་བྱེད་,revere,མགོན་དེ་བདག་ཉིད་ཅི་ཕྱིར་གུས་མི་བྱེད། །,འགྲོ་བ་འདི་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཅན་དེས། །བདག་ཏུ་མཛད་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །སེམས་ཅན་ངོ་བོར་མཐོང་བ་འདི་དག་ཉིད། །མགོན་དེ་བདག་ཉིད་ཅི་ཕྱིར་གུས་མི་བྱེད། ། +གུས་,respect,དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་དང་། །གུས་དང་འཇིགས་ལྡན་དེ་བཞིན་གནོས་།,དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་དང་། །གུས་དང་འཇིགས་ལྡན་དེ་བཞིན་གནོས་། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་པའང་། །དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབྱུང་། ། +གུས་,respectful,ཤིན་ཏུ་ངེས་དང་རབ་དད་དང་། །བརྟན་དང་གུས་དང་ཞེ་སར་བཅས།,ཤིན་ཏུ་ངེས་དང་རབ་དད་དང་། །བརྟན་དང་གུས་དང་ཞེ་སར་བཅས། །ངོ་ཚ་ཤེས་དང་འཇིགས་བཅས་དང་། །ཞི་ཞིང་གཞན་དགའ་བྱེད་ལ་བརྩོན། ། +བསྲུང་བ,guarding,གང་ཚེ་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །བསྲུང་བའི་དོན་དུ་གནས་གྱུར་པ། །,གང་ཚེ་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །བསྲུང་བའི་དོན་དུ་གནས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤེས་བཞིན་འོང་འགྱུར་ཞིང་། །སོང་བ་དག་ཀྱང་འོང་བར་འགྱུར། ། +བསྲུང་བ,protect,འཇིག་རྟེན་སེམས་ནི་བསྲུང་བའི་ཕྱིར། །,གང་ལས་གང་ནི་མ་བཀག་པ། །དེ་ཉིད་སྤྱད་པར་བྱ་བ་སྟེ། །འཇིག་རྟེན་སེམས་ནི་བསྲུང་བའི་ཕྱིར། །བསླབ་པ་མཐོང་ནས་ཡང་དག་སྤྱད། ། +དང་པོ་,first,རེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །,རེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ། །ཟུངས་ཐུབ་པར་ནི་གནས་པར་བྱ། ། +དང་པོ་,at first,གང་ཞིག་དང་པོ་འབད་དེ་བཏེག །,གང་ཞིག་དང་པོ་འབད་དེ་བཏེག །དྲངས་ཀྱང་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་ལྟ། །སྔོན་ནི་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་། །གོས་ཀྱིས་གདོང་ནི་གཡོགས་པར་གྱུར། ། +གནས་པར་བྱ་,remain,དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །,གང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ། །གཞན་ལ་སྨོད་པ་ཉིད་དང་ནི། །གཤེ་བཅས་འགྱོད་དང་བཅས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +གནས་པར་བྱ་,remain still,དེས་ནི་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །,གཞན་དོན་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་། །རང་དོན་གཉེར་བར་འདོད་པ་དང་། །སྨྲ་བར་འདོད་པའི་སེམས་བྱུང་ན། །དེས་ནི་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +བལྟ་བ་,look,ལྟ་བ་ངལ་བསོའི་ཆེད་དུ་ནི། །རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །,ལྟ་བ་ངལ་བསོའི་ཆེད་དུ་ནི། །རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། ། +བལྟ་བ་,studied,འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི། །གཉིས་པོ་འང་འབད་པས་བལྟ་བར་བྱ། །,ཡང་ན་རེ་ཞིག་མདོར་བསྡུས་པའི། །མདོ་རྣམས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་བལྟ། །འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི། །གཉིས་པོ་འང་འབད་པས་བལྟ་བར་བྱ། ། +བལྟ་བ་,gaze,རེག་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་ཀོ། །,བདག་ནི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་ཞེས། །རེག་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་ཀོ། །སེམས་མེད་པ་ཡི་རང་བཞིན་གྱི། །ཤ་ནི་ཁྱོད་ཀོ་ཇི་ལྟར་འདོད། ། +བལྟས་,look,འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། །,ལྟ་བ་ངལ་བསོའི་ཆེད་དུ་ནི། །རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། ། +བལྟས་,looks,།འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ།,ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ། །འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་། །འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ། ། +རྒྱབ་,behind,ངལ་བསོས་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ནས། །རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །,ལམ་སོགས་འཇིགས་པ་བརྟག་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ། །ངལ་བསོས་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ནས། །རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། ། +རྒྱབ་,back,མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །,མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །འགྲོའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། ། +ལྟ་,looking,མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལྟ་ན་ཡང་། །,མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལྟ་ན་ཡང་། །འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས། །དྲང་ཞིང་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟ། ། +ལྟ་,look,དྲངས་ཀྱང་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་ལྟ། །,གང་ཞིག་དང་པོ་འབད་དེ་བཏེག །དྲངས་ཀྱང་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་ལྟ། །སྔོན་ནི་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་། །གོས་ཀྱིས་གདོང་ནི་གཡོགས་པར་གྱུར། ། +གནས་སྐབས་,circumstances,དེ་ལྟར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །,མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །འགྲོའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། ། +གནས་སྐབས་,situation,གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །,རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། ། +གནས་སྐབས་,state,ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ། །,ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ། །ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟག་བྱ་བ། །དེ་ཉིད་ཁོ་ན་མདོར་ན་ནི། །ཤེས་བཞིན་བསྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། ། +གནས་སྐབས་,temporary states,ཇི་ལྟར་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ། །,ཇི་ལྟར་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ། །དྲན་པ་གོམས་པ་ཉིད་འགྱུར་ཞེས། །རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི་ཕྲད་པའམ། །རིགས་པའི་ལས་ནི་འདོད་པར་བྱ། ། +སྤྱད་པ་,experience,།དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས། །དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ། །,རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས། །དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ། ། +སྤྱད་པ་,practiced,གང་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི། །,གང་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི། །དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་སྟོན་པས། །བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་། །ངེས་པར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ། ། +སྤྱད་པར་བྱ་,act,དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། །,མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །འགྲོའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། ། +སྤྱད་པར་བྱ་,practice,ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ། །,གང་ཕྱིར་སྐུ་གཏོང་མནར་མེད་འཇུག་པ་ལ། །དེ་ལ་ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་འགྱུར་བས་ན། །དེ་བས་འདི་དག་གནོད་ཆེན་བྱེད་ན་ཡང་། །ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ། ། +བྱ་བ་,actions,ལུས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གནས་བྱ་ཞེས། །བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་ནི།,ལུས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གནས་བྱ་ཞེས། །བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་ནི། །སྐབས་སུ་ལུས་འདི་ཇི་ལྟ་བུར། །གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བལྟ་བར་བྱ། ། +བྱ་བ་,worked,བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་། །དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས། །,བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་མ་མཆོད་ཅིང་། །དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་མ་བྱིན། །བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་། །དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས། ། +བལྟ་བར་,observe,།སྐབས་སུ་ལུས་འདི་ཇི་ལྟ་བུར། །གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བལྟ་བར་བྱ། །,ལུས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གནས་བྱ་ཞེས། །བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་ནི། །སྐབས་སུ་ལུས་འདི་ཇི་ལྟ་བུར། །གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བལྟ་བར་བྱ། ། +བལྟ་བར་,seen,འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །,འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +སྤྱོད་,does,གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །,རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། ། +སྤྱོད་,behaves,ཁྭ་ཡང་མཁའ་ལྡིང་ལྟ་བུར་སྤྱོད། །,ཤི་བའི་སྦྲུལ་དང་ཕྲད་གྱུར་ན། །ཁྭ་ཡང་མཁའ་ལྡིང་ལྟ་བུར་སྤྱོད། །གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཉམ་ཆུང་ན། །ལྟུང་བ་ཆུང་ངུའང་གནོད་པར་བྱེད། ། +སྤྱོད་,associate,བྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན། །,བྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན། །ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། །སྐལ་མི་མཉམ་པར་ཁྲིད་བྱེད་ན། །བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +དགའ་སྟོན་,celebration,འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །,འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བྱ་བར་གསུངས། ། +དགའ་སྟོན་,festival,བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་མ་མཆོད་ཅིང་། །དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་མ་བྱིན། །,བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་མ་མཆོད་ཅིང་། །དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་མ་བྱིན། །བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་། །དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས། ། +དགའ་སྟོན་,joy and celebration,མི་ཡི་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་དང་། །,ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནི། །ངན་འགྲོར་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁྲིད་ཅིང་། །མི་ཡི་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་དང་། །གཞན་གྱི་ཟས་ཟའི་བྲན་དང་ནི། ། +གཏང་བ་,focused,དེར་གཏང་བ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས། །,གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་བྱར་བརྩམས་པ། །དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམ་སྟེ། །དེར་གཏང་བ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས། །དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ། ། +གཏང་བ་,give up,སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར། །ལུས་འདི་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། །,སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར། །ལུས་འདི་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། །ཅི་ནས་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཏང་ངོ་། ། +མི་འགྱུར་,will not come to be,དེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །,དེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ཉེ་ཉོན་མོངས། །དེ་ལྟ་ན་ནི་འཕེལ་མི་འགྱུར། ། +མི་འགྱུར་,will not,།ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ཉེ་ཉོན་མོངས། །དེ་ལྟ་ན་ནི་འཕེལ་མི་འགྱུར། །,དེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ཉེ་ཉོན་མོངས། །དེ་ལྟ་ན་ནི་འཕེལ་མི་འགྱུར། ། +མི་འགྱུར་,does not increase,བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་ཆེར་མི་འགྱུར། །,བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་ཆེར་མི་འགྱུར། །བདག་སྟོབས་མི་འགྱུར་ནད་མེད་མིན། །ལུས་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། ། +མི་འགྱུར་,not result,བདེ་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི། །,ལས་དེ་ལ་ནི་ཞེན་བྱ་སྟེ། །ལས་དེས་མི་ངོམས་དགའ་བར་བྱ། །བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་། །བདེ་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི། ། +མང་པོ་,many,ངོ་མཚར་ལྟད་མོ་རྣམ་མང་པོ། །,བྲེ་མོའི་གཏམ་ནི་སྣ་ཚོགས་དང་། །ངོ་མཚར་ལྟད་མོ་རྣམ་མང་པོ། །ཀུན་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་པ་ན། །དེ་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བར་བྱ། ། +མང་པོ་,many people,བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས། །,བདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས། །བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས། །དེ་འདྲའི་སྙེམས་པ་འཆང་གྱུར་ན། །ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ། ། +དོར་,abandon,བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས། །སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། །,དོན་མེད་ས་རྐོ་རྩྭ་གཅོད་དང་། །ས་རིས་འདྲི་སོགས་བྱེད་གྱུར་ན། །བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས། །སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། ། +དོར་,renunciation,མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །,དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། །མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་ཕྱིར་འབད་པར་བྱ། ། +དྲན་,recollect,དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། །,གཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན། །འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དྲན་པའི་མཚོན་ཤོར་ན། །དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། ། +དྲན་,recalling,།དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ།,ཅི་ནས་ལས་བྱེད་སྔོན་རོལ་ནས། །ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མཐུ་ཡོད་པ། །དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ། །བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ། ། +འདོད་པ,wish,།སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་།,གང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ། །སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་། །དང་པོར་རང་གི་སེམས་བརྟགས་ནས། །བརྟན་པས་རིག་པ་ལྡན་པར་བྱ། ། +འདོད་པ,desires,མ་སྐྱེས་པར་ནི་དེ་མེད་ན། །དེ་ཚེ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་གང་། །,མ་སྐྱེས་པར་ནི་དེ་མེད་ན། །དེ་ཚེ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་གང་། །ཡུལ་ལ་རྟག་ཏུ་གཡེང་འགྱུར་བ། །འགག་པར་འགྱུར་བའང་མ་ཡིན་ནོ། ། +འདོད་པ,desire,འདོད་པས་བསླུས་པའི་གླེན་པ་དག །,འདོད་པས་བསླུས་པའི་གླེན་པ་དག །འཚོ་འདོད་འཚོ་བར་བྱའོ་ཞེས། །སྲོག་སྟོར་དོགས་བཞིན་གཡུལ་དུ་འཇུག །ཁེ་ཕྱིར་བྲན་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད། ། +བརྟན་པ,steadiness,།བརྟན་པས་རིག་པ་ལྡན་པར་བྱ།,གང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ། །སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་། །དང་པོར་རང་གི་སེམས་བརྟགས་ནས། །བརྟན་པས་རིག་པ་ལྡན་པར་བྱ། ། +བརྟན་པ,steadfast,དེ་བས་སེམས་ཁྱོད་བརྟན་པར་མནོས། །,བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རེས་འགའ་འབྱུང་། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་། །སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ངེས་འབྱུང་མེད། །དེ་བས་སེམས་ཁྱོད་བརྟན་པར་མནོས། ། +ཁྲོ་བ་,angry,གང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་། །ཁྲོ་བར་འདོད་པ་དེ་ཡི་ཚེ། །,གང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་། །ཁྲོ་བར་འདོད་པ་དེ་ཡི་ཚེ། །ལས་སུ་མི་བྱ་སྨྲ་མི་བྱ། །ཤིང་བཞིན་དུ་ནི་གནས་པར་བྱ། ། +ཁྲོ་བ་,anger,མདོར་ན་ཁྲོ་བ་བདེར་གནས་པ། །,དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་འགྱུར། །སྦྱིན་པས་བསྡུས་ཀྱང་བསྟེན་མི་བྱེད། །མདོར་ན་ཁྲོ་བ་བདེར་གནས་པ། །དེ་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། ། +སྨྲ་,speak,ལས་སུ་མི་བྱ་སྨྲ་མི་བྱ། །ཤིང་བཞིན་དུ་ནི་གནས་པར་བྱ། །,གང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་། །ཁྲོ་བར་འདོད་པ་དེ་ཡི་ཚེ། །ལས་སུ་མི་བྱ་སྨྲ་མི་བྱ། །ཤིང་བཞིན་དུ་ནི་གནས་པར་བྱ། ། +སྨྲ་,speaking,སྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་འབྲེལ་པ་དང་། །,སྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་འབྲེལ་པ་དང་། །དོན་གསལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། །ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། །འཇམ་ཞིང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱ། ། +བདག་བསྟོད་,praise myself,གང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ། །,གང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ། །གཞན་ལ་སྨོད་པ་ཉིད་དང་ནི། །གཤེ་བཅས་འགྱོད་དང་བཅས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +བདག་བསྟོད་,self-praise,།བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །,བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། ། +རང་དོན་,one's own interests,རང་དོན་གཉེར་བར་འདོད་པ་དང་། །,གཞན་དོན་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་། །རང་དོན་གཉེར་བར་འདོད་པ་དང་། །སྨྲ་བར་འདོད་པའི་སེམས་བྱུང་ན། །དེས་ནི་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +རང་དོན་,self-interest,བདག་ནི་རང་དོན་ཤེས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །,བདག་ནི་རང་དོན་ཤེས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་འདོད་ན་ནི། །རྒྱན་སོགས་ཆང་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། ། +རང་དོན་,one's own purpose,རང་དོན་ཡང་དག་སྒྲུབ་པའང་འདི་ཉིད་དོ། །,འདི་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤགས་པ་མཉེས་བྱེད་ཡིན། །རང་དོན་ཡང་དག་སྒྲུབ་པའང་འདི་ཉིད་དོ། །འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའང་འདི་ཉིད་དེ། །དེ་ལྟས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་དེ་ཉིད་བྱ། ། +རང་དོན་,own welfare,རང་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པས། །,ཉོན་མོངས་དབང་མེད་འཇིག་རྟེན་འདིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པས། །འགྲོ་བས་བདག་ལྟར་མི་ནུས་ཏེ། །དེ་བས་བདག་གིས་འདི་བྱའོ། ། +མི་བཟོད་,impatience,མི་བཟོད་ལེ་ལོ་འཇིགས་པ་དང་།,མི་བཟོད་ལེ་ལོ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་བཞིན་སྤྱི་རྟོལ་མུ་ཅོར་དང་། །རང་གི་ཕྱོགས་ཞེན་སེམས་བྱུང་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +མི་བཟོད་,unbearable,རེག་ཏུ་མི་བཟོད་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །,ཤུ་བ་མི་ཡི་གཟུགས་འདྲ་བ། །རེག་ཏུ་མི་བཟོད་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །སྲེད་མདོངས་བདག་གིས་བཟུང་གྱུར་ན། །དེ་ལ་གནོད་པ་སུ་ལ་ཁྲོ། ། +ལེ་ལོ་,laziness,མི་བཟོད་ལེ་ལོ་འཇིགས་པ་དང་།,མི་བཟོད་ལེ་ལོ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་བཞིན་སྤྱི་རྟོལ་མུ་ཅོར་དང་། །རང་གི་ཕྱོགས་ཞེན་སེམས་བྱུང་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +ལེ་ལོ་,Laziness,ལེ་ལོ་ངན་ལ་ཞེན་པ་དང་། །,བརྩོན་གང་དགེ་ལ་སྤྲོ་བའོ། །དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བཤད་བྱ། །ལེ་ལོ་ངན་ལ་ཞེན་པ་དང་། །སྒྱིད་ལུག་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ། ། +ལེ་ལོ་,sloth,ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །,སྙོམ་ལས་བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་། །གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ཡིས། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས། །ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། +དཔའ་བོ་,hero,དེ་ཚེ་དཔའ་བོས་གཉེན་པོ་ཡིས། །དེ་ནི་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱ། །,དེ་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་། །དོན་མེད་བརྩོན་པའི་ཡིད་བརྟགས་ནས། །དེ་ཚེ་དཔའ་བོས་གཉེན་པོ་ཡིས། །དེ་ནི་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱ། ། +དཔའ་བོ་,heroes,དེ་དག་རྒྱལ་བྱེད་དཔའ་བོ་སྟེ། །,སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་བསད་ནས། །ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་དགྲ་འཇོམས་པ། །དེ་དག་རྒྱལ་བྱེད་དཔའ་བོ་སྟེ། །ལྷག་མ་རོ་ལ་གསོད་པའོ། ། +ཕན་ཚུན་,each other,ཕན་ཚུན་ཀུན་དུ་བཤལ་ཁྲིད་ཀྱང་། །,བྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །ཕན་ཚུན་ཀུན་དུ་བཤལ་ཁྲིད་ཀྱང་། །ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་ཁ་ཏ་བྱེད། ། +ཕན་ཚུན་,one another,ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་བྱམས་སེམས་སུ། །,དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་བྱམས་སེམས་སུ། །འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བདག་གིས་ནི། །བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་བྱ། ། +བྱིས་པ་,childish beings,ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་བྱིས་པ་ཡི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་། །,ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་བྱིས་པ་ཡི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པ་འདི་དག་གི། །སེམས་འདི་བྱུང་སྙམ་བརྩེར་ལྡན་དང་། ། +བྱིས་པ་,childish people,བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །,གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བྱེད་པ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ། ། +བྱིས་པ་,children,བྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་། །,བྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ལ་བརྐམ་པས་ན། །རང་གི་ཉེས་པས་གནོད་གྱུར་པ། །གཞན་ལ་བཀོན་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +བྱིས་པ་,child,རང་གི་སེམས་ནི་བྱིས་པ་བཞིན། །,བྱེ་མའི་ཁང་བུ་རྡིབ་གྱུར་ན། །བྱིས་པ་རྣམས་ནི་ག་ཆད་དུ། །དེ་བཞིན་བསྟོད་དང་གྲགས་ཉམས་ན། །རང་གི་སེམས་ནི་བྱིས་པ་བཞིན། ། +བྱིས་པ་,fools,བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །,བྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན། །ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། །སྐལ་མི་མཉམ་པར་ཁྲིད་བྱེད་ན། །བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +མི་སྐྱོ་,not discouraged,ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་བྱིས་པ་ཡི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་། །,ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་བྱིས་པ་ཡི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པ་འདི་དག་གི། །སེམས་འདི་བྱུང་སྙམ་བརྩེར་ལྡན་དང་། ། +མི་སྐྱོ་,not wearying,འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས། །,སྙོམ་ལས་བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་། །གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ཡིས། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས། །ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། +ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་,free from wrongdoing,ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་། །,ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་། །སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ང་མེད་པར། །ཡིད་འདི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ། ། +ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་,free from fault,བདེ་འབྱུང་ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད། །,ཁྱོད་ཀྱི་དགའ་བའི་བདེ་བ་འདི། །བདེ་འབྱུང་ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནང་། །གཞན་སྡུད་པ་ཡི་མཆོག་ཀྱང་ཡིན། ། +དངོས་,directly,དངོས་སམ་ཡང་ན་བརྒྱུད་ཀྱང་རུང་། །སེམས་ཅན་དོན་ལས་གཞན་མི་སྤྱད།,དངོས་སམ་ཡང་ན་བརྒྱུད་ཀྱང་རུང་། །སེམས་ཅན་དོན་ལས་གཞན་མི་སྤྱད། །སེམས་ཅན་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བསྔོའོ། ། +དངོས་,nothing,གོམས་ནི་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི། །དངོས་དེ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །,གོམས་ནི་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི། །དངོས་དེ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཆུང་གོམས་པས། །གནོད་པ་ཆེན་པོ་བཟོད་པར་བྱོས། ། +དབང་,mastery,ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་། །,ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་། །སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ང་མེད་པར། །ཡིད་འདི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ། ། +དབང་,power,རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །,རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། ། +དབང་,dependent,དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་། །དེ་ཡི་དབང་གིས་དེ་དབང་མེད། །,དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་། །དེ་ཡི་དབང་གིས་དེ་དབང་མེད། །དེ་ལྟར་ཤེས་ན་སྦྲུལ་ལྟ་བུའི། །དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་མི་འགྱུར། ། +བྱ་རྒོད་,vultures,བྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །,བྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །ཕན་ཚུན་ཀུན་དུ་བཤལ་ཁྲིད་ཀྱང་། །ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་ཁ་ཏ་བྱེད། ། +བྱ་རྒོད་,vulture,བྱ་རྒོད་ཀྱིས་བསལ་བྱས་མཐོང་ནས། །,ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པའི་གདོང་དེ་ནི། །ད་ལྟ་མངོན་སུམ་གྱུར་པ་བཞིན། །བྱ་རྒོད་ཀྱིས་བསལ་བྱས་མཐོང་ནས། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་འབྱེར་བར་བྱེད། ། +མི་དགར་,displeased,ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན། །,བྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །ཕན་ཚུན་ཀུན་དུ་བཤལ་ཁྲིད་ཀྱང་། །ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་ཁ་ཏ་བྱེད། ། +མི་དགར་,sorrow,བདག་ལ་བསྟོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །སྨད་པས་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །,བདག་ལ་སྨོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །བསྟོད་པས་བདག་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །བདག་ལ་བསྟོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །སྨད་པས་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +ཅི་ཞིག་བྱ་,what use,དེས་ཀོ་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །,ལུས་འདི་བདག་གིར་གཟུང་བྱས་ནས། །ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་སྲུང་བར་བྱེད། །ཁྱོད་དང་འདི་གཉིས་སོ་སོ་ན། །དེས་ཀོ་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +ཅི་ཞིག་བྱ་,what should one do,མྱོས་པར་འགྱུར་ཚེ་ཅི་ཞིག་བྱ། །,རང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་། །དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས། །སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་། །མྱོས་པར་འགྱུར་ཚེ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +བསྲུངས་,guard,རུལ་བ་བསྲུངས་ཏེ་ཅི་ཞིག་རུང་། །,རྨོངས་པའི་ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཡི་ཕྱིར། །ཤིང་གཟུགས་གཙང་མ་གཟུང་མི་བྱེད། །མི་གཙང་ཚོགས་ཀྱི་འཁྲུལ་འཁོར་འདི། །རུལ་བ་བསྲུངས་ཏེ་ཅི་ཞིག་རུང་། ། +བསྲུངས་,protect,གལ་ཏེ་བདག་གིས་བདག་བསྲུངས་ན། །དེ་དག་ལ་འདིར་ཅི་ཞིག་བྱུང་། །,གལ་ཏེ་བདག་ལ་བསམ་པ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཡོད་ན་དམྱལ་མི་འགྲོ། །གལ་ཏེ་བདག་གིས་བདག་བསྲུངས་ན། །དེ་དག་ལ་འདིར་ཅི་ཞིག་བྱུང་། ། +ཐོག་མར་,First,ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་འདི། །རང་གི་བློ་ཡིས་ཐ་དད་ཕྱེ། །,ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་འདི། །རང་གི་བློ་ཡིས་ཐ་དད་ཕྱེ། །ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲ་བ་ལས། །ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ། ། +ཐོག་མར་,first,འདི་ལ་ཐོག་མར་བདར་འོས་ཏེ། །,འདི་དང་བདག་གིས་བསྒྲུབས་པས་ན། །དེ་ཕྱིར་བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ནི། །འདི་ལ་ཐོག་མར་བདར་འོས་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བཟོད་པའི་རྒྱུ། ། +འབད་,searched,དེ་ལྟར་འབད་དེ་བཙལ་ཀྱང་དེར། །,དེ་ལྟར་འབད་དེ་བཙལ་ཀྱང་དེར། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྙིང་པོ་མ་མཐོང་ན། །ད་དུང་ཅི་ཕྱིར་ཆགས་ཚུལ་གྱིས། །ཁྱོད་ནི་ལུས་འདི་སྲུང་བར་བྱེད། ། +འབད་,strive,གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། །,རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། ། +ཁྲག་,blood,ཁྲག་ཀྱང་བཏུང་དུ་མི་རུང་ལ། །,ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་། །ཁྲག་ཀྱང་བཏུང་དུ་མི་རུང་ལ། །རྒྱུ་ལྟོའང་གཞིབ་ཏུ་མི་རུང་ན། །ལུས་ཀྱིས་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +ཁྲག་,bloodstream,ཇི་ལྟར་ཁྲག་ལ་བརྟེན་བཅས་ནས། །,ཇི་ལྟར་ཁྲག་ལ་བརྟེན་བཅས་ནས། །དུག་ནི་ལུས་ལ་ཁྱབ་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་གླགས་ནི་རྙེད་པ་ན། །ཉེས་པས་སེམས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར། ། +ཝ་,foxes,ཉིས་ན་ཝ་དང་བྱ་རྒོད་ཀྱིས། །ཟས་ཀྱི་དོན་དུ་འདི་བསྲུང་རིགས།,ཉིས་ན་ཝ་དང་བྱ་རྒོད་ཀྱིས། །ཟས་ཀྱི་དོན་དུ་འདི་བསྲུང་རིགས། །མི་འོ་ཅོག་གི་ལུས་འདི་ནི། །བཀོལ་བར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ཟད། ། +ཝ་,jackals,ཝ་ལ་སོགས་པས་སེང་གེ་བཞིན། །,ཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྲོད་གནས་ན། །རྣམ་པ་སྟོང་དུ་སྲན་གཟུགས་ཏེ། །ཝ་ལ་སོགས་པས་སེང་གེ་བཞིན། །ཉོན་མོངས་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱ། ། +བཀོལ་,work,བྲན་གཡོག་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་ལའང་། །གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། །,བྲན་གཡོག་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་ལའང་། །གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། །ལུས་འདི་བསྙོད་ཀྱང་གཞན་འགྲོ་ན། །ཁྱོད་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཤ་ཐང་གསོ། ། +བཀོལ་,enslaved,དབང་མེད་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ། །,ལ་ལ་རང་གི་ལུས་བཙོང་ཞིང་། །དབང་མེད་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ། །ཆུང་མ་དག་ཀྱང་བུ་བྱུང་ན། །ཤིང་དྲུང་དགོན་པར་བབ་བབ་འབྱུང་། ། +སྦྱིན་,give away,།རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བྱ་སྟེ། །ཆོས་གོས་གསུམ་མ་གཏོགས་པ་སྦྱིན།,ལོག་པར་ལྷུང་དང་མགོན་མེད་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་གནས་ལ་བགོ་བྱ་ཞིང་། །རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བྱ་སྟེ། །ཆོས་གོས་གསུམ་མ་གཏོགས་པ་སྦྱིན། ། +སྦྱིན་,generosity,བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས། །,བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས། །ལེགས་སྤྱད་གང་ཡིན་དེ་ཀུན་ཡང་། །ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་པར་བྱེད། ། +སྦྱིན་,giving,།གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར། །,གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་འགྱུར་ཞེས། །གལ་ཏེ་ཁྱོད་བདེ་འདི་མི་འདོད། །གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར། །མཐོང་དང་མ་མཐོང་ཉམས་པར་འགྱུར། ། +གླ་རྔན་,reward,འདི་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་ནས་ནི། །ད་ནི་རང་གི་དོན་བྱེད་ཆུག །,འདི་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་ནས་ནི། །ད་ནི་རང་གི་དོན་བྱེད་ཆུག །ཕན་པ་མེད་པར་འདི་ལ་ནི། །ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། ། +གླ་རྔན་,rewards,།གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར། །,གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་འགྱུར་ཞེས། །གལ་ཏེ་ཁྱོད་བདེ་འདི་མི་འདོད། །གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར། །མཐོང་དང་མ་མཐོང་ཉམས་པར་འགྱུར། ། +རང་དབང་,self-control,དེ་ལྟར་རང་དབང་ཡོད་ཀྱིས་དེ། །རྟག་ཏུ་འཛུམ་པའི་བཞིན་དུ་གྱིས།,དེ་ལྟར་རང་དབང་ཡོད་ཀྱིས་དེ། །རྟག་ཏུ་འཛུམ་པའི་བཞིན་དུ་གྱིས། །ཁྲོ་གཉེར་ངོ་ཟུམ་ཡོངས་ཐོང་སྟེ། །འགྲོ་བའི་བཤེས་དང་གསོང་པོར་གྱིས། ། +རང་དབང་,independent,རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །,ཉེས་པ་ཇི་སྙེད་ཐམས་ཅད་དང་། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །དེ་ཀུན་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ལས་བྱུང་། །རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། ། +རང་དབང་,self-existent,རང་དབང་དང་ནི་བདག་མིན་ལ། །,ཀེང་རུས་ཉིད་ཡིན་གཞན་མིན་ན། །རང་དབང་དང་ནི་བདག་མིན་ལ། །རབ་ཏུ་འདོད་ཅིང་ཡོངས་ཞེན་ནས། །ཅི་ཕྱིར་མྱ་ངན་འདས་མི་འགྲོ། ། +རང་དབང་,free,རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་ལ།,རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་ལ། །གང་དང་ཡང་ནི་འབྲེལ་མེད་པ། །ཆོག་ཤེས་བདེ་སྤྱོད་གང་ཡིན་པ། །དབང་པོས་ཀྱང་ནི་དེ་རྙེད་དཀའ། ། +དགའ་བར་བྱ་,rejoice,།བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་གྱུར་པས། །བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱ། །,དེ་བས་ངལ་བས་མ་བསྒྲུབས་པའི། །ཁྱིམ་དུ་གཏེར་ནི་བྱུང་བ་ལྟར། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་གྱུར་པས། །བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱ། ། +དགའ་བར་བྱ་,delight,ལས་དེས་མི་ངོམས་དགའ་བར་བྱ། །,ལས་དེ་ལ་ནི་ཞེན་བྱ་སྟེ། །ལས་དེས་མི་ངོམས་དགའ་བར་བྱ། །བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་། །བདེ་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི། ། +སྒྲ་མེད་,silently,སྒྲ་མེད་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས། །,ཆུ་སྐྱར་བྱི་ལ་ཆོམ་རྐུན་དག །སྒྲ་མེད་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས། །མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ། །ཐུབ་པས་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་སྤྱད། ། +སྒྲ་མེད་,silent,སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་རླུང་གཡོ་བ་ཡིས། །,སྐལ་ལྡན་ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བའི། །ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཁང་བཟངས་ཉམས་དགའ་བར། །སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་རླུང་གཡོ་བ་ཡིས། །གཞན་ལ་ཕན་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད། ། +སྒྲུབ་པ་,accomplish,མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ། །,ཆུ་སྐྱར་བྱི་ལ་ཆོམ་རྐུན་དག །སྒྲ་མེད་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས། །མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ། །ཐུབ་པས་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་སྤྱད། ། +སྒྲུབ་པ་,accomplishing,ཅི་ནས་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཏང་ངོ་། །,སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར། །ལུས་འདི་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། །ཅི་ནས་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཏང་ངོ་། ། +སྒྲུབ་པ་,pursuit,བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་ཡི། །སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཚོད་ཡོད་དེ། །,བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་ཡི། །སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཚོད་ཡོད་དེ། །ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར། །ལུས་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན། ། +མཁས་,skillful,གཞན་ལ་བཞེན་བསྐུལ་འདེབས་མཁས་ཤིང་། །,གཞན་ལ་བཞེན་བསྐུལ་འདེབས་མཁས་ཤིང་། །མ་བཅོལ་ཕན་པ་བྱེད་པའི་ངག །གུས་པས་སྤྱི་བོས་བླང་གྱིས་ཏེ། །རྟག་ཏུ་ཀུན་གྱི་སློབ་མར་གྱུར། ། +མཁས་,wise,མཁས་ཤིང་ལྡང་དང་ལྡན་བྱས་ནས། །ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ།,མཁས་ཤིང་ལྡང་དང་ལྡན་བྱས་ནས། །ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་སུ་ལ་ཡང་། །ལྟོས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། ། +རྩོམ་པ་,endeavors,རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །,རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས། །དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ། ། +རྩོམ་པ་,effort,ཉེས་ཟད་རྩོམ་པ་དེ་ཡི་ནི། །ཆ་ཡང་བདག་ལ་མ་མཐོང་ན། །,ཉེས་ཟད་རྩོམ་པ་དེ་ཡི་ནི། །ཆ་ཡང་བདག་ལ་མ་མཐོང་ན། །སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་གནས། །བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྙིང་མ་གས། ། +དགའ་,joy,རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །,རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས། །དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ། ། +དགའ་,delight,།སྡིག་ལ་འཛེམ་དང་དགེ་ལ་དགའ།,གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡོན་ཏན་ནི། །སྐྱོ་བས་དྲེགས་པ་སེལ་བར་བྱེད། །འཁོར་བ་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ། །སྡིག་ལ་འཛེམ་དང་དགེ་ལ་དགའ། ། +དགའ་,pleased,བདག་ལ་གཞན་དགའ་ཞེས་གྲགས་པ། །,རེ་ཞིག་སྒྲ་ལ་སེམས་མེད་ཕྱིར། །བདག་ལ་བསྟོད་སེམས་ཡོད་མི་སྲིད། །བདག་ལ་གཞན་དགའ་ཞེས་གྲགས་པ། །དེ་ནི་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་གྲང་། ། +དགའ་,pleasure,།ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་།,ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ། །འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་། །འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ། ། +དགའ་,contentedly,།འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ།,ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ། །འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་། །འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ། ། +དགའ་,fond,བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས། །,བདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས། །བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས། །དེ་འདྲའི་སྙེམས་པ་འཆང་གྱུར་ན། །ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ། ། +དགའ་,desire,བདག་ནི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་ཞེས། །,བདག་ནི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་ཞེས། །རེག་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་ཀོ། །སེམས་མེད་པ་ཡི་རང་བཞིན་གྱི། །ཤ་ནི་ཁྱོད་ཀོ་ཇི་ལྟར་འདོད། ། +ཕ་རོལ་,next life,བདག་ལ་འདིར་གོང་ཡོང་མེད་ལ། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་བདེ་བ་ཆེ། །,བདག་ལ་འདིར་གོང་ཡོང་མེད་ལ། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་བདེ་བ་ཆེ། །ཉེས་པས་མི་དགའ་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ། ། +ཕ་རོལ་,next,འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད།,འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད། །འདིར་ནི་བསད་དང་བཅིང་དང་གཅོད། །ཕ་རོལ་དུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ། ། +ཕ་རོལ་,next world,།ཕ་རོལ་དུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ།,འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད། །འདིར་ནི་བསད་དང་བཅིང་དང་གཅོད། །ཕ་རོལ་དུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ། ། +མི་དགའ་,unhappy,ཉེས་པས་མི་དགའ་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ། །,བདག་ལ་འདིར་གོང་ཡོང་མེད་ལ། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་བདེ་བ་ཆེ། །ཉེས་པས་མི་དགའ་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ། ། +མི་དགའ་,displeased,མི་དགའ་བྱས་ཀྱང་འདོད་མི་འགྲུབ། །དགེ་བ་དག་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར། །,ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི། །དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་མི་བྱ། །མི་དགའ་བྱས་ཀྱང་འདོད་མི་འགྲུབ། །དགེ་བ་དག་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར། ། +མི་དགའ་,dislike,གལ་ཏེ་དགྲ་ཞིག་མི་དགའ་ནའང་། །,གལ་ཏེ་དགྲ་ཞིག་མི་དགའ་ནའང་། །དེ་ལ་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཁྱོད་ཀྱི་ཡིད་སྨོན་ཙམ་གྱིས་ནི། །དེ་ལ་གནོད་པའི་རྒྱུར་མི་འགྱུར། ། +མི་དགའ་,unhappiness,མཁས་པའི་ཕྱིར་ན་མི་དགའ་མེད། །,སྡིག་པ་སྤང་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་མེད། །མཁས་པའི་ཕྱིར་ན་མི་དགའ་མེད། །འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོག་པ་དང་། །སྡིག་པས་སེམས་དང་ལུས་ལ་གནོད། ། +ལྡང་,diligent,མཁས་ཤིང་ལྡང་དང་ལྡན་བྱས་ནས། །ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ།,མཁས་ཤིང་ལྡང་དང་ལྡན་བྱས་ནས། །ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་སུ་ལ་ཡང་། །ལྟོས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། ། +ལྡང་,rise,ཤེས་བཞིན་མྱུར་དུ་ལྡང་སེམས་ལ། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྦྱར། །,མགོན་པོ་མྱ་ངན་འདས་གཟིམས་ལྟར། །འདོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཉལ་བར་བྱ། །ཤེས་བཞིན་མྱུར་དུ་ལྡང་སེམས་ལ། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྦྱར། ། +ལྡང་,arises,དེ་དང་དེ་བསྡོངས་སྟོང་འགྱུར་དུ། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་གྱུར་ཅིང་ལྡང་། །,དེ་བས་རྣམ་པར་རྨོངས་པའི་ཡིད། །གང་དང་གང་ལ་ཆགས་གྱུར་པ། །དེ་དང་དེ་བསྡོངས་སྟོང་འགྱུར་དུ། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་གྱུར་ཅིང་ལྡང་། ། +གནང་,permitted,ཐུགས་རྗེ་མངའ་བ་རིང་གཟིགས་པས། །བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་། །,དེ་ལྟར་རིག་བྱས་གཞན་དོན་ལ། །རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་བྱ། །ཐུགས་རྗེ་མངའ་བ་རིང་གཟིགས་པས། །བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་། ། +གནང་,approved,ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནང་། །,ཁྱོད་ཀྱི་དགའ་བའི་བདེ་བ་འདི། །བདེ་འབྱུང་ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནང་། །གཞན་སྡུད་པ་ཡི་མཆོག་ཀྱང་ཡིན། ། +རྒྱ་ཆེ་,expansive,དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་། །སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན།,དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་། །སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན། །དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད། ། +རྒྱ་ཆེ་,vast,རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །,རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། ། +དམན་པའི་,inferior,དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་མི་བྱ། །,རྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་པ། །དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་མི་བྱ། །སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་དོར་མི་བྱ། །མདོ་དང་སྔགས་ཀྱིས་འདྲིད་མི་བྱ། ། +དམན་པའི་,lowly,གཞན་དག་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན།,གཞན་དག་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་ཇི་ལྟར་འདུག །ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་མི་བྱས་ཏེ། །བདག་ལ་ང་རྒྱལ་མེད་པ་མཆོག ། +དོར་བ་,discarding,སོ་ཤིང་དང་ནི་མཆིལ་མ་དག །དོར་བ་ན་ནི་དགབ་པར་བྱ། །,སོ་ཤིང་དང་ནི་མཆིལ་མ་དག །དོར་བ་ན་ནི་དགབ་པར་བྱ། །གཅི་ལ་སོགས་པའང་ལོངས་སྤྱོད་པའི། །ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད། ། +དོར་བ་,disposed of,གཅི་ལ་སོགས་པའང་ལོངས་སྤྱོད་པའི། །ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད། །,སོ་ཤིང་དང་ནི་མཆིལ་མ་དག །དོར་བ་ན་ནི་དགབ་པར་བྱ། །གཅི་ལ་སོགས་པའང་ལོངས་སྤྱོད་པའི། །ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད། ། +དོར་བ་,discarded,དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། །,དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ། །དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། ། +དོར་བ་,renunciation,མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །,སེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། ། +དོར་བ་,give up,ཞུམ་བཅས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ། །ཕོངས་ལས་ཐར་བ་ཡོད་དམ་ཅི།,ཞུམ་བཅས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ། །ཕོངས་ལས་ཐར་བ་ཡོད་དམ་ཅི། །ང་རྒྱལ་རྩོལ་བ་བསྐྱེད་པས་ནི། །ཆེན་པོ་ཡིས་ཀྱང་ཐུབ་པར་དཀའ། ། +ལག་པ་,hands,ལག་པ་མཉམ་པར་མི་མཉེའོ། །,ཁ་བཀང་བ་དང་སྒྲ་བཅས་དང་། །ཁ་གདངས་ནས་ནི་བཟའ་མི་བྱ། །རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་མི་འདུག་ཅིང་། །ལག་པ་མཉམ་པར་མི་མཉེའོ། ། +ལག་པ་,hand,ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །,སོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །གུས་དང་བཅས་པས་གཡས་པ་ཡི། །ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ། ། +མ་དད་,loss of faith,།འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། །,བཞོན་པ་མལ་སྟན་གནས་དག་ཏུ། །བུད་མེད་གཞན་དང་གཅིག་མི་བྱ། །འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། ། +མ་དད་,lack of faith,མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །,མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །ཉོན་མོངས་སྐྱེ་ལ་རག་ལས་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད། ། +བརྡ་,point,སོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །,སོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །གུས་དང་བཅས་པས་གཡས་པ་ཡི། །ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ། ། +བརྡ་,signals,།སེ་གོལ་ལ་སོགས་བརྡ་བྱས་ཏེ།,ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་མིན་ཏེ། །ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ། །སེ་གོལ་ལ་སོགས་བརྡ་བྱས་ཏེ། །གཞན་དུ་མ་བསྡམས་པར་འགྱུར་རོ། ། +བསྐྱོད་,move,ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་མིན་ཏེ།,ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་མིན་ཏེ། །ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ། །སེ་གོལ་ལ་སོགས་བརྡ་བྱས་ཏེ། །གཞན་དུ་མ་བསྡམས་པར་འགྱུར་རོ། ། +བསྐྱོད་,movement,།ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ།,ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་མིན་ཏེ། །ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ། །སེ་གོལ་ལ་སོགས་བརྡ་བྱས་ཏེ། །གཞན་དུ་མ་བསྡམས་པར་འགྱུར་རོ། ། +ལྷག་མ་,remainder,ལྟུང་བའི་ལྷག་མ་དེས་ཞི་བྱ། །,ཉིན་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ། །ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་བྱ་ཞིང་། །རྒྱལ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བརྟེན་པས། །ལྟུང་བའི་ལྷག་མ་དེས་ཞི་བྱ། ། +ལྷག་མ་,rest,ལྷག་མ་རོ་ལ་གསོད་པའོ། །,སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་བསད་ནས། །ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་དགྲ་འཇོམས་པ། །དེ་དག་རྒྱལ་བྱེད་དཔའ་བོ་སྟེ། །ལྷག་མ་རོ་ལ་གསོད་པའོ། ། +བསྟེན་པ་,rely on,དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །,དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། ། +བསྟེན་པ་,relying,དེ་ལྟར་བདག་དང་གཞན་བསྟེན་པ། །,དེ་ལྟར་བདག་དང་གཞན་བསྟེན་པ། །དེས་ནི་ཕུང་བར་འགྱུར་བར་ཟད། །དེས་ཀྱང་བདག་དོན་མ་བྱས་ལ། །བདག་ཀྱང་དེ་དོན་མི་འགྱུར་བས། ། +མདོ་སྡེ་,sutras,འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། །,དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། ། +མདོ་སྡེ་,Sutra,ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ། །,མདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་བསླབ་པ་སྣང་། །དེ་བས་མདོ་སྡེ་བཀླག་པར་བྱ། །ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ། ། +བཏུས་པ་,compendium,བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་། །,གང་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི། །དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་སྟོན་པས། །བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་། །ངེས་པར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ། ། +བཏུས་པ་,collection,ཡང་ན་རེ་ཞིག་མདོར་བསྡུས་པའི། །མདོ་རྣམས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་བལྟ། །,ཡང་ན་རེ་ཞིག་མདོར་བསྡུས་པའི། །མདོ་རྣམས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་བལྟ། །འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི། །གཉིས་པོ་འང་འབད་པས་བལྟ་བར་བྱ། ། +མདོར་ན་,in brief,དེ་ཉིད་ཁོ་ན་མདོར་ན་ནི། །,ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ། །ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟག་བྱ་བ། །དེ་ཉིད་ཁོ་ན་མདོར་ན་ནི། །ཤེས་བཞིན་བསྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། ། +མདོར་ན་,In short,མདོར་ན་ཁྲོ་བ་བདེར་གནས་པ། །,དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་འགྱུར། །སྦྱིན་པས་བསྡུས་ཀྱང་བསྟེན་མི་བྱེད། །མདོར་ན་ཁྲོ་བ་བདེར་གནས་པ། །དེ་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། ། +ཚིག་,speech,བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་། །མི་སྙན་པ་ཡི་ཚིག་དེ་ཡིས།,བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་། །མི་སྙན་པ་ཡི་ཚིག་དེ་ཡིས། །ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ན། །སེམས་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཁྲོ། ། +ཚིག་,burned down,དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །,དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ། །དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། ། +འགྲུབ་,accomplished,ཚིག་ཙམ་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་འགྲུབ། །,ལུས་ཀྱིས་འདི་དག་སྤྱད་པར་བྱ། །ཚིག་ཙམ་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་འགྲུབ། །སྨན་དཔྱད་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི། །ནད་པ་དག་ལ་ཕན་འགྱུར་རམ། ། +འགྲུབ་,perfected,སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་བརྩོན་ན། །བདག་གི་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ། །,གལ་ཏེ་དགྲ་འདི་གནོད་བྱ་བའི། །བསམ་ཡོད་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་བརྩོན་ན། །བདག་གི་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ། ། +འགྲུབ་,attainment,སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་འདྲ་བ་ལ། །,སེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས། །སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་འདྲ་བ་ལ། །རྒྱལ་ལ་གུས་བྱ་དེ་བཞིན་དུ། །སེམས་ཅན་ལ་མིན་ཅི་ཡི་ཚུལ། ། +འགྲུབ་,attained,སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་ཆ་ཡོད་པ། །དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད། །,སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་ཆ་ཡོད་པ། །དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི། །སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་འགའ་མི་མཉམ། ། +འགྲུབ་,achieving,།མ་འོངས་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་ལྟ་ཞོག །,སེམས་ཅན་མགུ་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །མ་འོངས་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་ལྟ་ཞོག །ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་དཔལ་ཆེན་དང་། །གྲགས་དང་སྐྱེད་འགྱུར་ཅིས་མ་མཐོང་། ། +འགྲུབ་,achieved,དེ་ཡི་བྱེ་བའི་ཆ་ཙམ་གྱི། །ཚེགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། །,དེ་ཡི་བྱེ་བའི་ཆ་ཙམ་གྱི། །ཚེགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། །འདོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བས། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་བྱང་ཆུབ་མེད། ། +ཞི་བ་,peace,ཡིད་ནི་ཞི་བ་ཉམས་མི་མྱོང་། །,ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན། །ཡིད་ནི་ཞི་བ་ཉམས་མི་མྱོང་། །དགའ་དང་བདེ་བའང་མི་འཐོབ་ལ། །གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་འགྱུར། ། +ཞི་བ་,peaceful,སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་རླུང་གཡོ་བ་ཡིས། །,སྐལ་ལྡན་ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བའི། །ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཁང་བཟངས་ཉམས་དགའ་བར། །སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་རླུང་གཡོ་བ་ཡིས། །གཞན་ལ་ཕན་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད། ། +འཆང་,harbor,ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན། །,ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན། །ཡིད་ནི་ཞི་བ་ཉམས་མི་མྱོང་། །དགའ་དང་བདེ་བའང་མི་འཐོབ་ལ། །གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་འགྱུར། ། +འཆང་,hold,གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་ལས་རྒྱལ་ཕྱིར་ང་རྒྱལ་འཆང་། །,གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་ལས་རྒྱལ་ཕྱིར་ང་རྒྱལ་འཆང་། །དེ་ནི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་རྣམ་རྒྱལ་དཔའ་དེ་ཉིད། །གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་བདོ་བ་ཡང་ངེས་བཅོམ་སྟེ། །འགྲོ་ལ་འདོད་བཞིན་རྒྱལ་བའི་འབྲས་བུ་རྫོགས་པར་བྱེད། ། +མཛའ་བཤེས་,friends,དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་འགྱུར། །,དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་འགྱུར། །སྦྱིན་པས་བསྡུས་ཀྱང་བསྟེན་མི་བྱེད། །མདོར་ན་ཁྲོ་བ་བདེར་གནས་པ། །དེ་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། ། +མཛའ་བཤེས་,friends and companions,།རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས། །གཡུང་དྲུང་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར།,དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཚེ་འདི་དོན་མེད་འདའ་བར་འགྱུར། །རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས། །གཡུང་དྲུང་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར། ། +མི་འདོད་,unwanted,མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ།,མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས། །ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། ། +མི་འདོད་,not desired,མི་སྙན་ཞེས་བྱ་མི་འདོད་དེ། །,བདག་གམ་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ། །སྡུག་བསྔལ་བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་དང་། །མི་སྙན་ཞེས་བྱ་མི་འདོད་དེ། །དགྲ་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པས་སོ། ། +མི་འདོད་,do not wish,དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །,དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། +མི་འདོད་,against our will,དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །,དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། +མི་འདོད་,do not desire,བྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་། །,བྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ལ་བརྐམ་པས་ན། །རང་གི་ཉེས་པས་གནོད་གྱུར་པ། །གཞན་ལ་བཀོན་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +མི་འདོད་,not wish,བདག་ནི་ཅི་ཕྱིར་དེ་མི་འདོད། །,གཞན་དག་བདག་ལ་མི་དགའ་བ། །དེས་ནི་ཚེ་འདིའམ་ཚེ་གཞན་ལ། །བདག་ལ་ཟ་བར་མི་བྱེད་ན། །བདག་ནི་ཅི་ཕྱིར་དེ་མི་འདོད། ། +མི་འདོད་,does not wish,།གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །རང་ལའང་བདེ་བ་མི་འདོད་བྱེད།,རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །གཞན་ལ་བདེ་བའང་འདོད་པར་བྱེད། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །རང་ལའང་བདེ་བ་མི་འདོད་བྱེད། ། +གེགས་,obstacles,མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ།,མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས། །ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། ། +གེགས་,obstacle,ཇི་ལྟར་དེ་ལ་གེགས་ཞེས་བྱ། །,གང་ཞིག་གང་མེད་མི་འབྱུང་ལ། །གང་ཞིག་ཡོད་ན་ཡོད་གྱུར་པ། །དེ་ཉིད་དེ་ཡི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །ཇི་ལྟར་དེ་ལ་གེགས་ཞེས་བྱ། ། +གེགས་,obstructed,དུས་སུ་ཕྱིན་པའི་སློང་མོ་བས། །སྦྱིན་པའི་གེགས་བྱས་ཡོད་མ་ཡིན། །,དུས་སུ་ཕྱིན་པའི་སློང་མོ་བས། །སྦྱིན་པའི་གེགས་བྱས་ཡོད་མ་ཡིན། །རབ་ཏུ་འབྱིན་པར་བྱེད་གྱུར་པ། །རབ་བྱུང་གེགས་ཞེས་བྱར་མི་རུང་། ། +ཡིད་མི་བདེ་བ་,uneasy,།ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས།,མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས། །ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། ། +ཡིད་མི་བདེ་བ་,mental distress,སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་།,སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི། །སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། +མི་སྙན་,unpleasant,མི་སྙན་ཞེས་བྱ་མི་འདོད་དེ། །,བདག་གམ་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ། །སྡུག་བསྔལ་བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་དང་། །མི་སྙན་ཞེས་བྱ་མི་འདོད་དེ། །དགྲ་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པས་སོ། ། +མི་སྙན་,harshly,གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཉམས་བྱེད་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཁྲོ་ཞེ་ན། །,གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཉམས་བྱེད་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཁྲོ་ཞེ་ན། །གཞན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད་ལའང་ཁྱོད། །དེ་བཞིན་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་མི་བྱེད། ། +མི་སྙན་,unpleasantly,།ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད། །,ནགས་ན་རི་དགས་བྱ་རྣམས་དང་། །ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད། །འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་དང་། །ནམ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་བདག་གནས་འགྱུར། ། +བསྲེག་,burning,བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །,དཀའ་ཟློག་དད་དང་ཀརྣ་པ། །བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །དོན་མེད་བཟོད་བྱེད་ཐར་པ་ཡི། །དོན་དུ་བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྔར། ། +བསྲེག་,burned,།དབུག་དང་བསྲེག་དང་གཤེགས་འགྱུར་གྱི།,བསྐལ་པ་བྱེ་བ་གྲངས་མེད་དུ། །ལན་གྲངས་དུ་མར་བཅད་པ་དང་། །དབུག་དང་བསྲེག་དང་གཤེགས་འགྱུར་གྱི། །བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། ། +གོམས་པ་,accustomed,།དེ་བས་གནོད་པ་ཆུང་གོམས་པས། །གནོད་པ་ཆེན་པོ་བཟོད་པར་བྱོས། །,གོམས་ནི་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི། །དངོས་དེ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཆུང་གོམས་པས། །གནོད་པ་ཆེན་པོ་བཟོད་པར་བྱོས། ། +གོམས་པ་,habitual,དྲན་པ་གོམས་པ་ཉིད་འགྱུར་ཞེས། །,ཇི་ལྟར་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ། །དྲན་པ་གོམས་པ་ཉིད་འགྱུར་ཞེས། །རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི་ཕྲད་པའམ། །རིགས་པའི་ལས་ནི་འདོད་པར་བྱ། ། +འགྱུར་བ་,become,གོམས་ནི་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི། །དངོས་དེ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །,གོམས་ནི་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི། །དངོས་དེ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཆུང་གོམས་པས། །གནོད་པ་ཆེན་པོ་བཟོད་པར་བྱོས། ། +འགྱུར་བ་,develop,འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བདག་གིས་ནི། །,དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་བྱམས་སེམས་སུ། །འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བདག་གིས་ནི། །བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་བྱ། ། +རླུང་,wind,ཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་།,ཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་། །ནད་དང་འཆིང་དང་རྡེག་སོགས་ལ། །བདག་གིས་བཟེ་རེ་མི་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་གནོད་པ་འཕེལ། ། +རླུང་,winds,གཞན་གྱི་ལས་ཀྱི་རླུང་གིས་བདས། །,བདག་ལ་ཕན་འདོད་རྣམ་རྨོངས་པས། །གང་དོན་ཉིད་དུ་བཙོང་བ་ཡང་། །དེ་མ་ཐོབ་པར་དོན་མེད་པའི། །གཞན་གྱི་ལས་ཀྱི་རླུང་གིས་བདས། ། +འཆིང་,bondage,།ནད་དང་འཆིང་དང་རྡེག་སོགས་ལ།,ཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་། །ནད་དང་འཆིང་དང་རྡེག་སོགས་ལ། །བདག་གིས་བཟེ་རེ་མི་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་གནོད་པ་འཕེལ། ། +འཆིང་,bonds,རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་འཆིང་མི་དགོས། །,བདག་ནི་གྲོལ་བ་དོན་གཉེར་ལ། །རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་འཆིང་མི་དགོས། །གང་དག་བདག་བཅིངས་གྲོལ་བྱེད་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། ། +ལ་ལ་,Some,ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །,ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན། །བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད། ། +ལ་ལ་,Others,ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན། །བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད། །,ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན། །བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད། ། +གཞན་གྱི་,another's,ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན། །བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད། །,ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན། །བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད། ། +གཞན་གྱི་,others',།གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །རང་ལའང་བདེ་བ་མི་འདོད་བྱེད།,རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །གཞན་ལ་བདེ་བའང་འདོད་པར་བྱེད། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །རང་ལའང་བདེ་བ་མི་འདོད་བྱེད། ། +ཁྱད་བསད་,disregard,།དེ་བས་གནོད་པ་ཁྱད་བསད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱོས།,དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་ངང་བརྟན་དང་། །སྡར་མའི་ཚུལ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཁྱད་བསད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱོས། ། +ཁྱད་བསད་,endured,སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་བསད་ནས། །,སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་བསད་ནས། །ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་དགྲ་འཇོམས་པ། །དེ་དག་རྒྱལ་བྱེད་དཔའ་བོ་སྟེ། །ལྷག་མ་རོ་ལ་གསོད་པའོ། ། +མི་ཚུགས་,unshaken,།དེ་བས་གནོད་པ་ཁྱད་བསད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱོས།,དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་ངང་བརྟན་དང་། །སྡར་མའི་ཚུལ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཁྱད་བསད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱོས། ། +མི་ཚུགས་,unassailable,ཉོན་མོངས་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱ། །,ཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྲོད་གནས་ན། །རྣམ་པ་སྟོང་དུ་སྲན་གཟུགས་ཏེ། །ཝ་ལ་སོགས་པས་སེང་གེ་བཞིན། །ཉོན་མོངས་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱ། ། +གཡུལ་འགྱེད་,battling,ཉོན་མོངས་རྣམས་དང་གཡུལ་འགྱེད་ལ། །,མཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི། །སེམས་ཀྱི་རབ་དང་རྙོག་མི་བྱ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་དང་གཡུལ་འགྱེད་ལ། །གཡུལ་འགྱེད་ཚེ་ན་གནོད་པ་མང་། ། +གཡུལ་འགྱེད་,fight,གཡུལ་འགྱེད་ཚེ་ན་གནོད་པ་མང་། །,མཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི། །སེམས་ཀྱི་རབ་དང་རྙོག་མི་བྱ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་དང་གཡུལ་འགྱེད་ལ། །གཡུལ་འགྱེད་ཚེ་ན་གནོད་པ་མང་། ། +གསོད་པ་,killing,ལྷག་མ་རོ་ལ་གསོད་པའོ། །,སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་བསད་ནས། །ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་དགྲ་འཇོམས་པ། །དེ་དག་རྒྱལ་བྱེད་དཔའ་བོ་སྟེ། །ལྷག་མ་རོ་ལ་གསོད་པའོ། ། +གསོད་པ་,kill,རང་སྡེ་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་། །ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ།,རང་སྡེ་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་། །ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ། །འོན་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་གང་། །གདོལ་པ་དང་ནི་མ་ཧེ་བཞིན། ། +སྐྱོ་བ་,disillusionment,།སྐྱོ་བས་དྲེགས་པ་སེལ་བར་བྱེད།,གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡོན་ཏན་ནི། །སྐྱོ་བས་དྲེགས་པ་སེལ་བར་བྱེད། །འཁོར་བ་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ། །སྡིག་ལ་འཛེམ་དང་དགེ་ལ་དགའ། ། +སྐྱོ་བ་,weariness,དེས་ནི་སྐྱོ་བའང་འཇིག་པར་བྱེད། །,བསྟོད་སོགས་བདག་ནི་གཡེང་བར་བྱེད། །དེས་ནི་སྐྱོ་བའང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་ལ་ཕྲག་དོག་དང་། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའང་འཇིག་པར་བྱེད། ། +སེམས་ཡོད་,sentient beings,།སེམས་ཡོད་རྣམས་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ། །དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐུལ།,མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །འབྱུང་གནས་ཆེ་ལ་མི་ཁྲོ་བར། །སེམས་ཡོད་རྣམས་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ། །དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐུལ། ། +སེམས་ཡོད་,with minds,ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་ཡོད་དང་། །,ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་ཡོད་དང་། །སེམས་མེད་གཉི་གས་གནོད་བྱས་ན། །སེམས་ཡོད་ཅི་སྟེ་བཀར་ཏེ་བཀོན། །དེ་བས་གནོད་པ་བཟོད་པར་གྱིས། ། +དཔེར་ན་,Just as,དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །,དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། +དཔེར་ན་,For example,དཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །,དཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་པ། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། ། +འབྱུང་བར་འགྱུར་,arises,དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །,དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། +འབྱུང་བར་འགྱུར་,arise,དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །,དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། +སྟོབས་,power,དེ་ཀུན་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ལས་བྱུང་། །,ཉེས་པ་ཇི་སྙེད་ཐམས་ཅད་དང་། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །དེ་ཀུན་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ལས་བྱུང་། །རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། ། +སྟོབས་,strength,སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་འབྲེལ་ན། །,གླང་ཆེན་མཚོ་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་ལྟར། །ལས་དེ་ལ་ཡང་འཇུག་པར་བྱ། །སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་འབྲེལ་ན། །སླར་བྱའི་དོན་དུ་དོར་བར་བྱ། ། +མཁའ་,space,ཅི་སྟེ་བདག་དེ་རྟག་ན་ནི། །མཁའ་བཞིན་བྱེད་པ་མེད་པར་མངོན། །,ཅི་སྟེ་བདག་དེ་རྟག་ན་ནི། །མཁའ་བཞིན་བྱེད་པ་མེད་པར་མངོན། །རྐྱེན་རྣམས་གཞན་དང་ཕྲད་ན་ཡང་། །འགྱུར་བ་མེད་ལ་ཅི་བྱར་ཡོད། ། +མཁའ་,sky,མཁའ་ལ་དུད་འཐུལ་དཀོན་པ་བཞིན། །,འོན་ཏེ་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་ལ། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་དེས་པ་ནའང་། །འོ་ནའང་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །མཁའ་ལ་དུད་འཐུལ་དཀོན་པ་བཞིན། ། +བྱེད་པ,acting,བྱེད་པའི་ཚེ་ཡང་སྔོན་བཞིན་ན། །,བྱེད་པའི་ཚེ་ཡང་སྔོན་བཞིན་ན། །བྱེད་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །དེ་ཡི་བྱེད་པ་འདི་ཡིན་ཞེས། །འབྲེལ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་ཡོད། ། +བྱེད་པ,action,།བྱེད་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །,བྱེད་པའི་ཚེ་ཡང་སྔོན་བཞིན་ན། །བྱེད་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །དེ་ཡི་བྱེད་པ་འདི་ཡིན་ཞེས། །འབྲེལ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་ཡོད། ། +དབང་མེད་,no power,དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་། །དེ་ཡི་དབང་གིས་དེ་དབང་མེད། །,དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་། །དེ་ཡི་དབང་གིས་དེ་དབང་མེད། །དེ་ལྟར་ཤེས་ན་སྦྲུལ་ལྟ་བུའི། །དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་མི་འགྱུར། ། +དབང་མེད་,powerless,ཉོན་མོངས་དབང་མེད་འཇིག་རྟེན་འདིས། །,ཉོན་མོངས་དབང་མེད་འཇིག་རྟེན་འདིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པས། །འགྲོ་བས་བདག་ལྟར་མི་ནུས་ཏེ། །དེ་བས་བདག་གིས་འདི་བྱའོ། ། +དབང་མེད་,helplessly,དབང་མེད་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ། །,ལ་ལ་རང་གི་ལུས་བཙོང་ཞིང་། །དབང་མེད་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ། །ཆུང་མ་དག་ཀྱང་བུ་བྱུང་ན། །ཤིང་དྲུང་དགོན་པར་བབ་བབ་འབྱུང་། ། +རིགས་པ་,reasonable,གང་གིས་གང་ཞིག་བཟློག་བྱ་སྟེ། །བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ཞེ་ན། །,གང་གིས་གང་ཞིག་བཟློག་བྱ་སྟེ། །བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ཞེ་ན། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་རྣམས། །རྒྱུན་ཆད་འགྱུར་འདོད་མི་རིགས་མེད། ། +རིགས་པ་,reason,དེ་བཞིན་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །རིགས་པ་ལས་ནི་གཞན་མི་སྤྱད།,དེ་བཞིན་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །རིགས་པ་ལས་ནི་གཞན་མི་སྤྱད། །རྩེད་མོའི་བདེ་འབྲས་འདོད་པ་ལྟར། །འདི་ཡིས་བྱ་བའི་ལས་གང་ཡིན། ། +རིགས་པ་,logical,གལ་ཏེ་རིགས་པ་མིན་ཡང་འདིར། །བདག་ཏུ་འཛིན་པས་འཇུག་ཅེ་ན། །,གལ་ཏེ་རིགས་པ་མིན་ཡང་འདིར། །བདག་ཏུ་འཛིན་པས་འཇུག་ཅེ་ན། །བདག་གཞན་མི་རིགས་གང་ཡིན་ཏེ། །ཅི་ནུས་པར་ནི་སྤང་བྱ་ཉིད། ། +མི་རིགས་,unreasonable,དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་རྣམས། །རྒྱུན་ཆད་འགྱུར་འདོད་མི་རིགས་མེད། །,གང་གིས་གང་ཞིག་བཟློག་བྱ་སྟེ། །བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ཞེ་ན། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་རྣམས། །རྒྱུན་ཆད་འགྱུར་འདོད་མི་རིགས་མེད། ། +མི་རིགས་,not right,དེ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །,གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བྱེད་པ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ། ། +མི་རིགས་,not appropriate,འོ་ནའང་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །,འོན་ཏེ་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་ལ། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་དེས་པ་ནའང་། །འོ་ནའང་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །མཁའ་ལ་དུད་འཐུལ་དཀོན་པ་བཞིན། ། +མི་རིགས་,illogical,བདག་གཞན་མི་རིགས་གང་ཡིན་ཏེ། །ཅི་ནུས་པར་ནི་སྤང་བྱ་ཉིད། །,གལ་ཏེ་རིགས་པ་མིན་ཡང་འདིར། །བདག་ཏུ་འཛིན་པས་འཇུག་ཅེ་ན། །བདག་གཞན་མི་རིགས་གང་ཡིན་ཏེ། །ཅི་ནུས་པར་ནི་སྤང་བྱ་ཉིད། ། +ཞུགས་པ་,engages,བདག་གསོད་ལ་སོགས་ཞུགས་པ་ལ། །,ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པས་དེ་ལྟ་བུར། །བདག་གསོད་ལ་སོགས་ཞུགས་པ་ལ། །སྙིང་རྗེ་རྒྱ་ལ་མ་སྐྱེས་ན། །ཁྲོ་བར་འགྱུར་བ་ཅི་ཐ་ཚིག ། +ཞུགས་པ་,entered,ལམ་དག་ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་རྣམས། །,ལམ་དག་ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཇི་ལྟར་གནས་ནི་འཛིན་བྱེད་ལྟར། །དེ་བཞིན་སྲིད་པའི་ལམ་ཞུགས་པའང་། །སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན། ། +སྲེག་པ་,burning,སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ། །,གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བྱེད་པ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ། ། +སྲེག་པ་,burn,།འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་སྲེག་པ་དག །ཇི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད།,གལ་ཏེ་རང་བཞིན་དྲི་ང་བས། །འདི་ལ་མ་ཆགས་ལེགས་མིན་ནམ། །འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་སྲེག་པ་དག །ཇི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད། ། +བཀོན་,resenting,སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ། །,གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བྱེད་པ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ། ། +བཀོན་,blame,གཞན་ལ་བཀོན་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །,བྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ལ་བརྐམ་པས་ན། །རང་གི་ཉེས་པས་གནོད་གྱུར་པ། །གཞན་ལ་བཀོན་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +བཀོན་,angry,ཐམས་ཅད་ལས་ལ་རག་ལས་ན། །བདག་གིས་འདི་ལ་ཅི་སྟེ་བཀོན། །,གང་གིས་གཞན་དག་གནོད་བྱེད་པའི། །ལས་དེ་སྔོན་ཆད་ཅི་ཕྱིར་བྱས། །ཐམས་ཅད་ལས་ལ་རག་ལས་ན། །བདག་གིས་འདི་ལ་ཅི་སྟེ་བཀོན། ། +གཟུགས་,form,ཤུ་བ་མི་ཡི་གཟུགས་འདྲ་བ། །,ཤུ་བ་མི་ཡི་གཟུགས་འདྲ་བ། །རེག་ཏུ་མི་བཟོད་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །སྲེད་མདོངས་བདག་གིས་བཟུང་གྱུར་ན། །དེ་ལ་གནོད་པ་སུ་ལ་ཁྲོ། ། +གཟུགས་,transform,རྣམ་པ་སྟོང་དུ་སྲན་གཟུགས་ཏེ། །,ཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྲོད་གནས་ན། །རྣམ་པ་སྟོང་དུ་སྲན་གཟུགས་ཏེ། །ཝ་ལ་སོགས་པས་སེང་གེ་བཞིན། །ཉོན་མོངས་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱ། ། +རེག་,touch,རེག་ཏུ་མི་བཟོད་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །,ཤུ་བ་མི་ཡི་གཟུགས་འདྲ་བ། །རེག་ཏུ་མི་བཟོད་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །སྲེད་མདོངས་བདག་གིས་བཟུང་གྱུར་ན། །དེ་ལ་གནོད་པ་སུ་ལ་ཁྲོ། ། +རེག་,touching,ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ལའང་། །,འདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས། །ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ལའང་། །ཉལ་པོ་བྱ་བར་མི་ནུས་ཞེས། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དག་ཏུ་བྱེད། ། +རེག་,touched,འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །,འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +རལ་གྲི་,sword,རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །,དཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་པ། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། ། +རལ་གྲི་,swords,འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །,གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ། །འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། ། +ཉམས་པར་འགྱུར་,degenerate,བདག་གི་སྤྱོད་པའང་ཉམས་པར་འགྱུར། །,འོན་ཏེ་ལན་དུ་གནོད་བྱས་ན། །དེ་དག་བསྲུངས་པར་མ་གྱུར་ལ། །བདག་གི་སྤྱོད་པའང་ཉམས་པར་འགྱུར། །དེས་ན་དཀའ་ཐུབ་ཞིག་པར་འགྱུར། ། +ཉམས་པར་འགྱུར་,deteriorate,།མཐོང་དང་མ་མཐོང་ཉམས་པར་འགྱུར། །,གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་འགྱུར་ཞེས། །གལ་ཏེ་ཁྱོད་བདེ་འདི་མི་འདོད། །གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར། །མཐོང་དང་མ་མཐོང་ཉམས་པར་འགྱུར། ། +བརྟན་པར་,firmly,བདག་གི་རྙེད་པ་འདིར་འདོར་གྱི། །སྡིག་པ་དག་ནི་བརྟན་པར་གནས། །,རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་འདི་བདག་མི་འདོད་ན། །བདག་གི་རྙེད་པ་འདིར་འདོར་གྱི། །སྡིག་པ་དག་ནི་བརྟན་པར་གནས། ། +བརྟན་པར་,steadfast,།བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས།,དེ་བས་མཁས་པས་ཆགས་མི་བྱ། །ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །འདི་དག་རང་བཞིན་འདོར་འགྱུར་བས། །བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས། ། +ཤི་,die,བདག་ནི་དེང་ཉིད་ཤི་ཡང་བླའི། །,བདག་ནི་དེང་ཉིད་ཤི་ཡང་བླའི། །ལོག་འཚོས་ཡུན་རིང་གསོན་མི་རུང་། །བདག་ལྟ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཀྱང་། །འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་ཡིན། ། +ཤི་,dead,སྔ་ནས་ཤི་དང་འདྲར་བརྩིས་ནས། །,བཤེས་མེད་འཁོན་པའང་མེད་བྱས་ནས། །ལུས་འདི་གཅིག་པུ་དབེན་གནས་ཏེ། །སྔ་ནས་ཤི་དང་འདྲར་བརྩིས་ནས། །ཤི་ནའང་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད། ། +ཤི་,death,ཤི་ནའང་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད། །,བཤེས་མེད་འཁོན་པའང་མེད་བྱས་ནས། །ལུས་འདི་གཅིག་པུ་དབེན་གནས་ཏེ། །སྔ་ནས་ཤི་དང་འདྲར་བརྩིས་ནས། །ཤི་ནའང་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད། ། +སྟོང་པ་,empty,།སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ།,རྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་བདེ་སྤྱད་ཀྱང་། །ཆོམ་པོས་ཕྲོགས་པ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ། ། +སྟོང་པ་,free,རྩོད་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ། །,དེ་ལྟར་འདོད་ལ་སྐྱོ་བྱས་ཏེ། །དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད། །རྩོད་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ། །ཞི་བའི་ནགས་ཀྱི་ནང་དག་ཏུ། ། +ཟད,exhaust,གལ་ཏེ་རྙེད་པས་གསོན་གྱུར་ན། །སྡིག་ཟད་བསོད་ནམས་བྱ་ཞེ་ན། །,གལ་ཏེ་རྙེད་པས་གསོན་གྱུར་ན། །སྡིག་ཟད་བསོད་ནམས་བྱ་ཞེ་ན། །རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །བསོད་ནམས་ཟད་སྡིག་མི་འགྱུར་རམ། ། +ཟད,exhausted,རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །བསོད་ནམས་ཟད་སྡིག་མི་འགྱུར་རམ། །,གལ་ཏེ་རྙེད་པས་གསོན་གྱུར་ན། །སྡིག་ཟད་བསོད་ནམས་བྱ་ཞེ་ན། །རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །བསོད་ནམས་ཟད་སྡིག་མི་འགྱུར་རམ། ། +བསོད་ནམས,virtuous deeds,གལ་ཏེ་རྙེད་པས་གསོན་གྱུར་ན། །སྡིག་ཟད་བསོད་ནམས་བྱ་ཞེ་ན། །,གལ་ཏེ་རྙེད་པས་གསོན་གྱུར་ན། །སྡིག་ཟད་བསོད་ནམས་བྱ་ཞེ་ན། །རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །བསོད་ནམས་ཟད་སྡིག་མི་འགྱུར་རམ། ། +བསོད་ནམས,virtues,རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །བསོད་ནམས་ཟད་སྡིག་མི་འགྱུར་རམ། །,གལ་ཏེ་རྙེད་པས་གསོན་གྱུར་ན། །སྡིག་ཟད་བསོད་ནམས་བྱ་ཞེ་ན། །རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །བསོད་ནམས་ཟད་སྡིག་མི་འགྱུར་རམ། ། +བསོད་ནམས,merit,བསོད་ནམས་བརྩོན་འགྲུས་མེད་མི་འབྱུང་། །,དེ་ལྟར་བཟོད་པས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ། །འདི་ལྟར་བརྩོན་ལ་བྱང་ཆུབ་གནས། །རླུང་མེད་གཡོ་བ་མེད་པ་བཞིན། །བསོད་ནམས་བརྩོན་འགྲུས་མེད་མི་འབྱུང་། ། +གསོན་པ་,live,གང་གི་དོན་དུ་བདག་གསོན་པ། །,གང་གི་དོན་དུ་བདག་གསོན་པ། །དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི། །གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +གསོན་པ་,life,གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ། །,གང་གི་དོན་དུ་བདག་གསོན་པ། །དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི། །གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +རག་ལས་,depends,མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །,མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །ཉོན་མོངས་སྐྱེ་ལ་རག་ལས་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད། ། +རག་ལས་,depend,ཉོན་མོངས་སྐྱེ་ལ་རག་ལས་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད། །,མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །ཉོན་མོངས་སྐྱེ་ལ་རག་ལས་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད། ། +འགྱུར་བར་,changed,།སྔ་མའི་ཚུལ་གྱིས་རྐྱེན་དག་ལས། །འགྱུར་བར་མཐོང་ནས་ཁྲོ་བ་བཟློག །,བླ་མ་གཉེན་ལ་སོགས་པ་དང་། །བཤེས་ལ་གནོད་པ་བྱེད་རྣམས་ལའང་། །སྔ་མའི་ཚུལ་གྱིས་རྐྱེན་དག་ལས། །འགྱུར་བར་མཐོང་ནས་ཁྲོ་བ་བཟློག ། +འགྱུར་བར་,become,དེ་ལྟ་བུར་ནི་འགྱུར་བར་འོང་། །,བདག་གི་ལུས་ནི་འདི་ཉིད་ཀྱང་། །གང་གི་དྲི་ཡིས་ཝ་དག་ཀྱང་། །དྲུང་དུ་ཉེར་འགྲོ་མི་འགྱུར་བ། །དེ་ལྟ་བུར་ནི་འགྱུར་བར་འོང་། ། +བྱམས་སེམས་,loving-kindness,ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་བྱམས་སེམས་སུ། །,དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་བྱམས་སེམས་སུ། །འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བདག་གིས་ནི། །བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་བྱ། ། +བྱམས་སེམས་,loving mind,བྱམས་སེམས་ལྡན་ལ་མཆོད་པ་གང་། །དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཆེ་བ་ཉིད། །,བྱམས་སེམས་ལྡན་ལ་མཆོད་པ་གང་། །དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཆེ་བ་ཉིད། །སངས་རྒྱས་དད་པའི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཆེ་བ་ཉིད། ། +ཁྱིམ་,house,དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །,དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ། །དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། ། +ཁྱིམ་,home,།ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས་ཆད་པའི་ལུས།,འདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི། །ཉིན་རངས་ལས་ཀྱིས་ཡོངས་དུབ་སྟེ། །ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས་ཆད་པའི་ལུས། །རོ་དང་འདྲ་བར་ཉལ་བར་བྱེད། ། +མཆེད་,spreads,རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ། །,དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ། །དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། ། +མཆེད་,flares up,ཞེ་སྡང་མེ་ནི་མཆེད་གྱུར་པ། །,དེ་བཞིན་གང་ལ་སེམས་ཆགས་ན། །ཞེ་སྡང་མེ་ནི་མཆེད་གྱུར་པ། །བསོད་ནམས་ཚིག་པར་དོགས་པ་ཡིས། །དེ་ནི་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། ། +དམྱལ་བའི་,hell's,དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ། །ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་བཟློག་མི་བྱེད། །,ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་ལའང་། །བདག་གིས་བཟོད་པར་མི་ནུས་ན། །དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ། །ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་བཟློག་མི་བྱེད། ། +དམྱལ་བའི་,hell,དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས། །,རང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་། །དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས། །སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་། །མྱོས་པར་འགྱུར་ཚེ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +བསྟོད་,praise,གཞན་གྱིས་ཡོན་ཏན་ལྡན་བསྟོད་ནས། །,གཞན་གྱིས་ཡོན་ཏན་ལྡན་བསྟོད་ནས། །གལ་ཏེ་དགའ་བའི་བདེ་ཐོབ་ན། །ཡིད་ཁྱོད་ཀྱང་ནི་དེ་བསྟོད་ནས། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་དགའ་མི་བྱེད། ། +བསྟོད་,praised,དེ་བས་བདག་ནི་བསྟོད་དོ་ཞེས། །,དེ་བས་བདག་ནི་བསྟོད་དོ་ཞེས། །རང་གི་དགའ་བ་སྐྱེ་འགྱུར་བ། །དེ་ཡང་དེ་ལྟར་མི་འཐད་པས། །བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད། ། +མ་མཐོང་,unseen,།མཐོང་དང་མ་མཐོང་ཉམས་པར་འགྱུར། །,གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་འགྱུར་ཞེས། །གལ་ཏེ་ཁྱོད་བདེ་འདི་མི་འདོད། །གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར། །མཐོང་དང་མ་མཐོང་ཉམས་པར་འགྱུར། ། +མ་མཐོང་,never seen,ཀུན་ལས་སྔོན་ཆད་མ་མཐོང་བཞིན། །,བུང་བས་མེ་ཏོག་སྦྲང་རྩི་བཞིན། །ཆོས་ཀྱི་དོན་ཙམ་བླངས་ནས་ནི། །ཀུན་ལས་སྔོན་ཆད་མ་མཐོང་བཞིན། །འདྲིས་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱ། ། +གདུང་བ་,distressed,།བསྙེན་བཀུར་ངན་ངོན་ཙམ་མཐོང་ནས། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ལ་གདུང་བར་བྱེད།,འཇིག་རྟེན་གསུམ་མཆོད་འཚང་རྒྱ་བར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་འདོད་ཅེ་ན། །བསྙེན་བཀུར་ངན་ངོན་ཙམ་མཐོང་ནས། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ལ་གདུང་བར་བྱེད། ། +གདུང་བ་,tormented,རང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་། །,རང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་། །དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས། །སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་། །མྱོས་པར་འགྱུར་ཚེ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +གདུང་བ་,anguish,ཐ་མར་མྱ་ངན་གདུང་བར་འགྱུར། །,སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆགས་བྱས་ན། །ཡང་དག་ཉིད་ལ་ཀུན་ནས་སྒྲིབ། །སྐྱོ་བའི་སེམས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཐ་མར་མྱ་ངན་གདུང་བར་འགྱུར། ། +དགར་,disliking,དེ་ལ་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །,གལ་ཏེ་དགྲ་ཞིག་མི་དགའ་ནའང་། །དེ་ལ་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཁྱོད་ཀྱི་ཡིད་སྨོན་ཙམ་གྱིས་ནི། །དེ་ལ་གནོད་པའི་རྒྱུར་མི་འགྱུར། ། +དགར་,joyful,མ་མཐོང་ན་ནི་དགར་མི་འགྱུར། །,མ་མཐོང་ན་ནི་དགར་མི་འགྱུར། །ཡིད་ཀྱང་མཉམ་འཇོག་མི་འགྱུར་ལ། །མཐོང་ཡང་ངོམས་པར་མི་འགྱུར་བས། །སྔར་བཞིན་སྲེད་པས་གདུང་བར་འགྱུར། ། +དགར་,joy,བདག་ལ་སྨོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །བསྟོད་པས་བདག་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །,བདག་ལ་སྨོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །བསྟོད་པས་བདག་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །བདག་ལ་བསྟོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །སྨད་པས་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +གྲགས་པ་,fame,བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི། །,བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་ཆེར་མི་འགྱུར། །བདག་སྟོབས་མི་འགྱུར་ནད་མེད་མིན། །ལུས་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། ། +གྲགས་པ་,renown,རྙེད་དང་གྲགས་པའི་ཚོགས་བཅས་ཏེ། །,རྙེད་པ་དག་ནི་མང་བྱུང་ཞིང་། །གྲགས་དང་སྙན་པ་བྱུང་གྱུར་ཀྱང་། །རྙེད་དང་གྲགས་པའི་ཚོགས་བཅས་ཏེ། །གང་དུ་འདོང་བའི་གཏོལ་མེད་དོ། ། +ཡིད་བདེ་,mental pleasure,ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་འདོད་ན་ནི། །རྒྱན་སོགས་ཆང་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། །,བདག་ནི་རང་དོན་ཤེས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་འདོད་ན་ནི། །རྒྱན་སོགས་ཆང་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། ། +ཡིད་བདེ་,pleasure,འདོད་པ་ཀུན་གྱིས་ཡིད་བདེར་མི་འགྱུར་བ། །,ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བ། །འདོད་པ་ཀུན་གྱིས་ཡིད་བདེར་མི་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱས་ན་ཡང་། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་དགྱེས་པའི་ཐབས་མེད་དོ། ། +ཤོར་,lost,གྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་ཤོར་ཅིང་།,གྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་ཤོར་ཅིང་། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་གསོད་བྱེད་ན། །ཚིག་འབྲུ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཤ་ནི་དེས་ཀོ་སུ་ལ་བདེ། ། +ཤོར་,lose,དེ་བཞིན་དྲན་པའི་མཚོན་ཤོར་ན། །,གཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན། །འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དྲན་པའི་མཚོན་ཤོར་ན། །དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། ། +འཇིག་པར་,destroys,དེས་ནི་སྐྱོ་བའང་འཇིག་པར་བྱེད། །,བསྟོད་སོགས་བདག་ནི་གཡེང་བར་བྱེད། །དེས་ནི་སྐྱོ་བའང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་ལ་ཕྲག་དོག་དང་། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའང་འཇིག་པར་བྱེད། ། +འཇིག་པར་,destroyed,།རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས། །གཡུང་དྲུང་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར།,དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཚེ་འདི་དོན་མེད་འདའ་བར་འགྱུར། །རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས། །གཡུང་དྲུང་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར། ། +ཉེར་གནས་པ་,remain near,དེ་ཕྱིར་བདག་གི་བསྟོད་སོགས་ནི། །གཞིག་ཕྱིར་གང་དག་ཉེར་གནས་པ། །,དེ་ཕྱིར་བདག་གི་བསྟོད་སོགས་ནི། །གཞིག་ཕྱིར་གང་དག་ཉེར་གནས་པ། །དེ་དག་བདག་ནི་ངན་སོང་དུ། །ལྟུང་བ་བསྲུང་ཕྱིར་ཞུགས་མིན་ནམ། ། +ཉེར་གནས་པ་,nearby,བསོད་ནམས་རྒྱུ་ནི་ཉེར་གནས་པ། །འདི་ལ་བདག་གེགས་བྱེད་པར་ཟད། །,གལ་ཏེ་བདག་ནི་རང་སྐྱོན་གྱིས། །འདི་ལ་བཟོད་པ་མི་བྱེད་ན། །བསོད་ནམས་རྒྱུ་ནི་ཉེར་གནས་པ། །འདི་ལ་བདག་གེགས་བྱེད་པར་ཟད། ། +ཞུགས་,engaged,དེ་དག་བདག་ནི་ངན་སོང་དུ། །ལྟུང་བ་བསྲུང་ཕྱིར་ཞུགས་མིན་ནམ། །,དེ་ཕྱིར་བདག་གི་བསྟོད་སོགས་ནི། །གཞིག་ཕྱིར་གང་དག་ཉེར་གནས་པ། །དེ་དག་བདག་ནི་ངན་སོང་དུ། །ལྟུང་བ་བསྲུང་ཕྱིར་ཞུགས་མིན་ནམ། ། +ཞུགས་,entered,འཇིགས་པ་ལ་ཡང་བདག་ཞུགས་ཤིང་། །,འཇིགས་པ་ལ་ཡང་བདག་ཞུགས་ཤིང་། །རྫས་ཀྱང་ཟད་པར་བྱས་གྱུར་ཏེ། །གང་ལ་ཡོངས་སུ་འཁྱུད་པས་ན། །མཆོག་ཏུ་དགའ་འགྱུར་དེ་དག་ཉིད། ། +རྒྱལ་བའི་,Buddha's,རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །,རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། ། +རྒྱལ་བའི་,Victorious Ones,རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། །,རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། ། +མགུ་བྱས་,pleasing,འདི་དག་མགུ་བྱས་མང་པོ་ཞིག །འདི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །,དེ་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞིང་དང་ནི། །རྒྱལ་བའི་ཞིང་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །འདི་དག་མགུ་བྱས་མང་པོ་ཞིག །འདི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཕ་རོལ་ཕྱིན། ། +མགུ་བྱས་,courteous,།ཕྲད་ན་དགའ་བས་མགུ་བྱས་ཏེ།,བྱིས་ལས་ཐག་རིང་བྱོལ་བར་བྱ། །ཕྲད་ན་དགའ་བས་མགུ་བྱས་ཏེ། །འདྲིས་ཆེན་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བར། །ཐ་མལ་པ་ཙམ་ལེགས་པར་བྱ། ། +མཚུངས་པ་,equal,འབྲས་བུ་ལས་ཡིན་དེས་མཚུངས་པར། །,བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་རང་གིས་མིན། །འབྲས་བུ་ལས་ཡིན་དེས་མཚུངས་པར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་ཡོན་ཏན་ཡོད། །དེ་ཕྱིར་དེ་དག་མཉམ་པ་ཡིན། ། +མཚུངས་པ་,equally,གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉི་ག །བདེ་བ་འདོད་དུ་མཚུངས་པ་ལ། །,གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉི་ག །བདེ་བ་འདོད་དུ་མཚུངས་པ་ལ། །བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། །གང་ཕྱིར་བདག་གཅིག་བདེ་བར་བརྩོན། ། +དཔུང་,army,འདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེ་ཡི་དཔུང་། །,འདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེ་ཡི་དཔུང་། །དེ་ལྟར་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་གཏུམ་བཞིན། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་མགུ་བར་བྱ། ། +དཔུང་,allies,སེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །,སེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། ། +འཚོ་བ,life,།ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་འཚོ་བ་དང་།,འཁོར་ཚེ་བཟོད་པས་མཛེས་སོགས་དང་། །ནད་མེད་པ་དང་གྲགས་པ་ཡིས། །ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་འཚོ་བ་དང་། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་བདེ་རྒྱས་ཐོབ། ། +འཚོ་བ,live,འཚོ་འདོད་འཚོ་བར་བྱའོ་ཞེས། །,འདོད་པས་བསླུས་པའི་གླེན་པ་དག །འཚོ་འདོད་འཚོ་བར་བྱའོ་ཞེས། །སྲོག་སྟོར་དོགས་བཞིན་གཡུལ་དུ་འཇུག །ཁེ་ཕྱིར་བྲན་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད། ། +མི་མཐུན་ཕྱོགས་,opposite aspects,དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བཤད་བྱ། །,བརྩོན་གང་དགེ་ལ་སྤྲོ་བའོ། །དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བཤད་བྱ། །ལེ་ལོ་ངན་ལ་ཞེན་པ་དང་། །སྒྱིད་ལུག་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ། ། +མི་མཐུན་ཕྱོགས་,opposing factors,དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། །,དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། །མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་ཕྱིར་འབད་པར་བྱ། ། +སྐྱེ་བ་,arise,ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །,སྙོམ་ལས་བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་། །གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ཡིས། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས། །ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། +སྐྱེ་བ་,lifetimes,སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །,སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །གཞན་དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི། །དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་སྒྲུབ་མི་འགྱུར། ། +སྐྱེ་བ་,born,།འདི་ལྟར་ཤི་བའང་གཞན་ཉིད་ལ། །སྐྱེ་བ་ཡང་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན།,བདག་གིས་དེ་ནི་མྱོང་སྙམ་པའི། །རྣམ་པར་རྟོག་དེ་ལོག་པ་སྟེ། །འདི་ལྟར་ཤི་བའང་གཞན་ཉིད་ལ། །སྐྱེ་བ་ཡང་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན། ། +བརྟེན་པ་,relies,གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ཡིས། །,སྙོམ་ལས་བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་། །གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ཡིས། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས། །ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། +བརྟེན་པ་,rely,།འོན་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་གང་། །གདོལ་པ་དང་ནི་མ་ཧེ་བཞིན།,རང་སྡེ་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་། །ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ། །འོན་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་གང་། །གདོལ་པ་དང་ནི་མ་ཧེ་བཞིན། ། +ཟ་,eat,།ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་།,ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ། །འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་། །འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ། ། +ཟ་,eating,གཞན་གྱི་ཟས་ཟའི་བྲན་དང་ནི། །,ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནི། །ངན་འགྲོར་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁྲིད་ཅིང་། །མི་ཡི་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་དང་། །གཞན་གྱི་ཟས་ཟའི་བྲན་དང་ནི། ། +ཟ་,consumed,།ཇི་སྲིད་དེ་ནི་དེས་ཟ་ན།,གཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་། །གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུང་གྱུར་པ། །ཇི་སྲིད་དེ་ནི་དེས་ཟ་ན། །སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་། ། +ཟ་,feed,།བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཟ་བྱེད་ན།,ཤ་ཡི་ཕུང་པོ་འདི་མཐོང་ནས། །བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཟ་བྱེད་ན། །གཞན་གྱི་ཟས་ལ་མེ་ཏོག་གི །ཕྲེང་བ་ཙནྡན་རྒྱན་གྱིས་མཆོད། ། +འོངས་,arrives,གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི། །,འདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་། །འདི་ཕྱེད་བྱས་པར་གནས་པ་ལ། །གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི། །ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། ། +འོངས་,return,།ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས་ཆད་པའི་ལུས།,འདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི། །ཉིན་རངས་ལས་ཀྱིས་ཡོངས་དུབ་སྟེ། །ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས་ཆད་པའི་ལུས། །རོ་དང་འདྲ་བར་ཉལ་བར་བྱེད། ། +ཀྱི་ཧུད་,Alas,ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། །,འདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་། །འདི་ཕྱེད་བྱས་པར་གནས་པ་ལ། །གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི། །ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། ། +ཀྱི་ཧུད་,Alas!,ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ། །,བརྩོན་མེད་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་། །བཟེ་རེ་ཅན་ལ་གནོད་མང་ཞིང་། །འཆི་བས་བཟུང་བཞིན་ལྷ་འདྲ་བ། །ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ། ། +གདོང་,faces,མྱ་ངན་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྲངས་པ་ཡི། །མིག་དམར་གདོང་ལ་མཆི་མ་འཛག །,མྱ་ངན་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྲངས་པ་ཡི། །མིག་དམར་གདོང་ལ་མཆི་མ་འཛག །ཉེ་དུ་རེ་ཐག་ཆད་པ་དང་། །གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་བལྟ། ། +གདོང་,face,གོས་ཀྱིས་གདོང་ནི་གཡོགས་པར་གྱུར། །,གང་ཞིག་དང་པོ་འབད་དེ་བཏེག །དྲངས་ཀྱང་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་ལྟ། །སྔོན་ནི་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་། །གོས་ཀྱིས་གདོང་ནི་གཡོགས་པར་གྱུར། ། +རེག་པ་,touched,ཆུ་ཚན་གྱིས་ནི་རེག་པ་ན། །,ཆུ་ཚན་གྱིས་ནི་རེག་པ་ན། །གཞོན་ཤ་ཅན་ལ་རབ་ཚ་བའི། །དམྱལ་བ་ཡི་ནི་ལས་བྱས་ནས། །ཅི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བདེ་བར་གནས། ། +རེག་པ་,touch,གལ་ཏེ་རེག་པར་མི་འདོད་ན། །,ས་ཕྱོགས་མི་གཙང་གིས་གོས་པ། །གལ་ཏེ་རེག་པར་མི་འདོད་ན། །གང་ལས་དེ་ནི་བྱུང་བ་ཡི། །ལུས་ལ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རེག་འདོད། ། +ཡང་བ་,light,།ལྕི་དང་ཡང་བ་མ་དཔྱད་པར། །རྨོངས་པས་བདག་ནི་འཇིགས་པར་ཟད།,འོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ། །བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན། །ལྕི་དང་ཡང་བ་མ་དཔྱད་པར། །རྨོངས་པས་བདག་ནི་འཇིགས་པར་ཟད། ། +ཡང་བ་,lightness,།བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ།,ཅི་ནས་ལས་བྱེད་སྔོན་རོལ་ནས། །ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མཐུ་ཡོད་པ། །དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ། །བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ། ། +གསོ་དཔྱད་,treat,སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད།,སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད། །དེ་བས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག །གཞོམ་ཕྱིར་མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་བྱ། ། +གསོ་དཔྱད་,medical treatments,གསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་འདི་འདྲ་བ། །སྨན་པ་མཆོག་གིས་མ་མཛད་དེ། །,གསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་འདི་འདྲ་བ། །སྨན་པ་མཆོག་གིས་མ་མཛད་དེ། །ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་ཡིས། །ནད་ཆེན་དཔག་མེད་གསོ་བར་མཛད། ། +ཆོ་ག་,methods,ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་ཡིས། །ནད་ཆེན་དཔག་མེད་གསོ་བར་མཛད། །,གསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་འདི་འདྲ་བ། །སྨན་པ་མཆོག་གིས་མ་མཛད་དེ། །ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་ཡིས། །ནད་ཆེན་དཔག་མེད་གསོ་བར་མཛད། ། +ཆོ་ག་,ritual,རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཆོ་ག་ཡིས། །བརྩམས་ནས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ། །,དེ་བས་དགེ་ལ་མོས་བྱ་ཞིང་། །གུས་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཆོ་ག་ཡིས། །བརྩམས་ནས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ། ། +སྐྱོ་,grow weary,སྙིང་རྗེ་ཅན་དག་ཅི་སྟེ་སྐྱོ། །,བསོད་ནམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་བདེ་ལ། །མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན། །གཞན་དོན་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི། །སྙིང་རྗེ་ཅན་དག་ཅི་སྟེ་སྐྱོ། ། +སྐྱོ་,weary,དེ་ལྟར་འདོད་ལ་སྐྱོ་བྱས་ཏེ། །,དེ་ལྟར་འདོད་ལ་སྐྱོ་བྱས་ཏེ། །དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད། །རྩོད་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ། །ཞི་བའི་ནགས་ཀྱི་ནང་དག་ཏུ། ། +མོས་,Aspiration,མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །,སེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། ། +མོས་,devotion,མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །,དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། །མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་ཕྱིར་འབད་པར་བྱ། ། +མོས་,faith,ཆོས་ལ་མོས་དང་བྲལ་བ་ཡིས། །,བདག་ནི་སྔོན་དང་ད་ལྟར་ཡང་། །ཆོས་ལ་མོས་དང་བྲལ་བ་ཡིས། །ཕོངས་པ་འདི་འདྲ་བྱུང་བར་གྱུར། །སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་། ། +མོས་,devoted,དེ་བས་དགེ་ལ་མོས་བྱ་ཞིང་། །གུས་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །,དེ་བས་དགེ་ལ་མོས་བྱ་ཞིང་། །གུས་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཆོ་ག་ཡིས། །བརྩམས་ནས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ། ། +མོས་པ་,Aspiration,མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །,སེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། ། +མོས་པ་,faith,སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་། །,བདག་ནི་སྔོན་དང་ད་ལྟར་ཡང་། །ཆོས་ལ་མོས་དང་བྲལ་བ་ཡིས། །ཕོངས་པ་འདི་འདྲ་བྱུང་བར་གྱུར། །སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་། ། +མོས་པ་,inclinations,སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་ན། །,སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་ན། །བདག་འདྲ་ངན་པས་སྨོས་ཅི་དགོས། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་བསམ་པ་བཏང་། ། +དབང་བསྒྱུར་,mastering,ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །,དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། །མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་ཕྱིར་འབད་པར་བྱ། ། +དབང་བསྒྱུར་,controls,ཇི་ལྟར་རླུང་ནི་འགྲོ་བ་དང་། །འོང་བས་ཤིང་བལ་དབང་བསྒྱུར་བ།,ཇི་ལྟར་རླུང་ནི་འགྲོ་བ་དང་། །འོང་བས་ཤིང་བལ་དབང་བསྒྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སྤྲོ་བས་དབང་བསྒྱུར་ཏེ། །དེ་ལྟར་ན་ནི་འགྲུབ་པར་འགྱུར། ། +མི་དགེ་,negative deeds,ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། །,གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ། །འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། ། +མི་དགེ་,non-virtues,།མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། །,བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། ། +བསྣུན་,pierce,འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །,གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ། །འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། ། +བསྣུན་,stabbed,ཁ་ཅིག་མདུང་ཐུང་དག་གིས་བསྣུན། །,འདོད་ལྡན་ལ་ལ་ལུས་ཀྱང་བཅད། །ཁ་ཅིག་གསལ་ཤིང་རྩེ་ལ་བཙུགས། །ཁ་ཅིག་མདུང་ཐུང་དག་གིས་བསྣུན། །ཁ་ཅིག་བསྲེགས་པ་དག་ཀྱང་སྣང་། ། +ཤི་བའི་,dead,ཤི་བའི་སྦྲུལ་དང་ཕྲད་གྱུར་ན། །,ཤི་བའི་སྦྲུལ་དང་ཕྲད་གྱུར་ན། །ཁྭ་ཡང་མཁའ་ལྡིང་ལྟ་བུར་སྤྱོད། །གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཉམ་ཆུང་ན། །ལྟུང་བ་ཆུང་ངུའང་གནོད་པར་བྱེད། ། +ཤི་བའི་,death,ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །,བདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས། །བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས། །དེ་འདྲའི་སྙེམས་པ་འཆང་གྱུར་ན། །ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ། ། +སྦྲང་རྩི་,honey,སྤུ་གྲིའི་སོར་ཆགས་སྦྲང་རྩི་ལྟའི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ངོམས་ན། །,གང་གི་ལས་ཉིད་བདེ་འགྱུར་བ། །དེ་ལས་མི་བྱེད་ཇི་ལྟར་བདེ། །སྤུ་གྲིའི་སོར་ཆགས་སྦྲང་རྩི་ལྟའི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ངོམས་ན། ། +སྦྲང་རྩི་,nectar,བུང་བས་མེ་ཏོག་སྦྲང་རྩི་བཞིན། །,བུང་བས་མེ་ཏོག་སྦྲང་རྩི་བཞིན། །ཆོས་ཀྱི་དོན་ཙམ་བླངས་ནས་ནི། །ཀུན་ལས་སྔོན་ཆད་མ་མཐོང་བཞིན། །འདྲིས་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱ། ། +སྤང་བྱ་,renounce,དེ་བས་འཇིག་རྟེན་སྤང་བྱ་ཞིང་། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དོར། །,ལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་སྤང་བྱ་ཞིང་། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དོར། ། +སྤང་བྱ་,abandon,བདག་གཞན་མི་རིགས་གང་ཡིན་ཏེ། །ཅི་ནུས་པར་ནི་སྤང་བྱ་ཉིད། །,གལ་ཏེ་རིགས་པ་མིན་ཡང་འདིར། །བདག་ཏུ་འཛིན་པས་འཇུག་ཅེ་ན། །བདག་གཞན་མི་རིགས་གང་ཡིན་ཏེ། །ཅི་ནུས་པར་ནི་སྤང་བྱ་ཉིད། ། +གཏམ་,advice,།དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ།,ཅི་ནས་ལས་བྱེད་སྔོན་རོལ་ནས། །ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མཐུ་ཡོད་པ། །དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ། །བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ། ། +གཏམ་,talk,།འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །,བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། ། +དབེན་པ་,seclusion,ལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་། །,ལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་སྤང་བྱ་ཞིང་། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དོར། ། +དབེན་པ་,solitude,དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད། །,དེ་ལྟར་འདོད་ལ་སྐྱོ་བྱས་ཏེ། །དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད། །རྩོད་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ། །ཞི་བའི་ནགས་ཀྱི་ནང་དག་ཏུ། ། +འཇིག་,destroys,སྐྱོ་བའི་སེམས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད། །,སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆགས་བྱས་ན། །ཡང་དག་ཉིད་ལ་ཀུན་ནས་སྒྲིབ། །སྐྱོ་བའི་སེམས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཐ་མར་མྱ་ངན་གདུང་བར་འགྱུར། ། +འཇིག་,destroyed,འདོད་པ་ངེས་པར་འཇིག་འགྱུར་ཞིང་། །,འདོད་པ་ངེས་པར་འཇིག་འགྱུར་ཞིང་། །དམྱལ་ལ་སོགས་པར་ལྟུང་བྱེད་པ། །ཆེན་པོ་མིན་ཕྱིར་དུས་ཀུན་དུ། །དུབ་པའི་ཚེགས་བྱུང་གང་ཡིན་པ། ། +བྱིས་,fools,བྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན། །,བྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན། །ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། །སྐལ་མི་མཉམ་པར་ཁྲིད་བྱེད་ན། །བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +བྱིས་,childish,།ནམ་ཞིག་བྱིས་ལས་ཕན་པ་ཐོབ།,མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་དང་འགྲན། །དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་བསྟོད་ན་དྲེགས། །མི་སྙན་བརྗོད་ན་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེ། །ནམ་ཞིག་བྱིས་ལས་ཕན་པ་ཐོབ། +བྱིས་,childish people,བྱིས་ལས་ཐག་རིང་བྱོལ་བར་བྱ།,བྱིས་ལས་ཐག་རིང་བྱོལ་བར་བྱ། །ཕྲད་ན་དགའ་བས་མགུ་བྱས་ཏེ། །འདྲིས་ཆེན་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བར། །ཐ་མལ་པ་ཙམ་ལེགས་པར་བྱ། ། +འགྲོགས་,associating,བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །,བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། ། +འགྲོགས་,companions,འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་དང་། །,ནགས་ན་རི་དགས་བྱ་རྣམས་དང་། །ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད། །འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་དང་། །ནམ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་བདག་གནས་འགྱུར། ། +འོག་ཏུ་,after,ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །,བདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས། །བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས། །དེ་འདྲའི་སྙེམས་པ་འཆང་གྱུར་ན། །ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ། ། +འོག་ཏུ་,down,དྲངས་ཀྱང་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་ལྟ། །,གང་ཞིག་དང་པོ་འབད་དེ་བཏེག །དྲངས་ཀྱང་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་ལྟ། །སྔོན་ནི་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་། །གོས་ཀྱིས་གདོང་ནི་གཡོགས་པར་གྱུར། ། +ཆགས་མེད་,free from attachment,རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར། །,ས་ཕྱོགས་བདག་གིར་བཟུང་མེད་པ། །རང་བཞིན་གྱིས་ནི་ཡངས་རྣམས་སུ། །རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར། །ནམ་ཞིག་བདག་ནི་གནས་པར་འགྱུར། ། +ཆགས་མེད་,not attached,གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །,གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །མི་གཙང་ཞིང་ལས་བྱུང་གྱུར་ཅིང་། །དེ་ཡི་ས་བོན་དེས་བསྐྱེད་པ། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། ། +ཆགས་མེད་,unattached,རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་ལ།,རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་ལ། །གང་དང་ཡང་ནི་འབྲེལ་མེད་པ། །ཆོག་ཤེས་བདེ་སྤྱོད་གང་ཡིན་པ། །དབང་པོས་ཀྱང་ནི་དེ་རྙེད་དཀའ། ། +དུར་ཁྲོད་,charnel ground,དུར་ཁྲོད་སོང་ནས་གཞན་དག་གི། །,དུར་ཁྲོད་སོང་ནས་གཞན་དག་གི། །རུས་གོང་དག་དང་བདག་གི་ལུས། །འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དག་ཏུ་ནི། །ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་བྱེད་པར་འགྱུར། ། +དུར་ཁྲོད་,charnel grounds,དུར་ཁྲོད་དག་ཏུ་བོར་བའི་ལུས། །མི་གཙང་གཞན་ཡང་བལྟ་བར་གྱིས། །,གལ་ཏེ་མི་གཙང་འདི་འདྲ་བ། །མངོན་སུམ་གྱུར་ཀྱང་ཐེ་ཚོམ་ན། །དུར་ཁྲོད་དག་ཏུ་བོར་བའི་ལུས། །མི་གཙང་གཞན་ཡང་བལྟ་བར་གྱིས། ། +རུས་གོང་,skulls,རུས་གོང་དག་དང་བདག་གི་ལུས། །,དུར་ཁྲོད་སོང་ནས་གཞན་དག་གི། །རུས་གོང་དག་དང་བདག་གི་ལུས། །འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དག་ཏུ་ནི། །ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་བྱེད་པར་འགྱུར། ། +རུས་གོང་,pile of bones,རུས་གོང་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ནི། །མི་འགུལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་སྐྲག་ན། །,རུས་གོང་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ནི། །མི་འགུལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་སྐྲག་ན། །རོ་ལངས་བཞིན་དུ་འགའ་ཡིས་ཀྱང་། །བསྐྱོད་པར་གྱུར་ན་ཅིས་མི་འཇིགས། ། +རུས་གོང་,bones,རུས་གོང་འབའ་ཞིག་མཐོང་ནས་ནི། །དུར་ཁྲོད་དུ་ནི་ཡིད་འབྱུང་ན། །,རུས་གོང་འབའ་ཞིག་མཐོང་ནས་ནི། །དུར་ཁྲོད་དུ་ནི་ཡིད་འབྱུང་ན། །གཡོ་བའི་རུས་གོང་གིས་ཁྱབ་པའི། །གྲོང་གི་དུར་ཁྲོད་ལ་དགའ་འམ། ། +རུས་གོང་,skeletons,གཡོ་བའི་རུས་གོང་གིས་ཁྱབ་པའི། །གྲོང་གི་དུར་ཁྲོད་ལ་དགའ་འམ། །,རུས་གོང་འབའ་ཞིག་མཐོང་ནས་ནི། །དུར་ཁྲོད་དུ་ནི་ཡིད་འབྱུང་ན། །གཡོ་བའི་རུས་གོང་གིས་ཁྱབ་པའི། །གྲོང་གི་དུར་ཁྲོད་ལ་དགའ་འམ། ། +མཛའ་བ་,loved ones,མཛའ་བ་གཞན་དག་ཅི་ཞིག་སྨོས། །,ལུས་འདི་གཅིག་པུ་བྱུང་བ་ཡང་། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཤ་རུས་དག །ཞིག་སྟེ་སོ་སོར་འགྱེས་འགྱུར་ན། །མཛའ་བ་གཞན་དག་ཅི་ཞིག་སྨོས། ། +མཛའ་བ་,friends,།གེགས་བྱེད་མཛའ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ།,སྐྱེ་ན་གཅིག་པུ་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང་། །འཆི་ནའང་དེ་ཉིད་གཅིག་འཆི་སྟེ། །སྡུག་བསྔལ་སྐལ་གཞན་མི་ལེན་ན། །གེགས་བྱེད་མཛའ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +ཕུང་ཁྲོལ་,misery,འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད།,འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད། །འདིར་ནི་བསད་དང་བཅིང་དང་གཅོད། །ཕ་རོལ་དུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ། ། +ཕུང་ཁྲོལ་,trouble,བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །,བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་རྣམས། །སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་སྐབས་མེད་དོ། ། +མངོན་སུམ་,manifest,ད་ལྟ་མངོན་སུམ་གྱུར་པ་བཞིན། །,ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པའི་གདོང་དེ་ནི། །ད་ལྟ་མངོན་སུམ་གྱུར་པ་བཞིན། །བྱ་རྒོད་ཀྱིས་བསལ་བྱས་མཐོང་ནས། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་འབྱེར་བར་བྱེད། ། +མངོན་སུམ་,directly apparent,གལ་ཏེ་མི་གཙང་འདི་འདྲ་བ། །མངོན་སུམ་གྱུར་ཀྱང་ཐེ་ཚོམ་ན། །,གལ་ཏེ་མི་གཙང་འདི་འདྲ་བ། །མངོན་སུམ་གྱུར་ཀྱང་ཐེ་ཚོམ་ན། །དུར་ཁྲོད་དག་ཏུ་བོར་བའི་ལུས། །མི་གཙང་གཞན་ཡང་བལྟ་བར་གྱིས། ། +འདོད་ལྡན་,lustful,།དྲི་ང་འཛག་པ་མ་ཡིན་ཞེས། །འདོད་ལྡན་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས།,ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི། །སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར། །དྲི་ང་འཛག་པ་མ་ཡིན་ཞེས། །འདོད་ལྡན་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས། ། +འདོད་ལྡན་,consumed by desire,འདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས། །,འདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས། །ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ལའང་། །ཉལ་པོ་བྱ་བར་མི་ནུས་ཞེས། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དག་ཏུ་བྱེད། ། +འདོད་ལྡན་,greedy,འདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི། །ཉིན་རངས་ལས་ཀྱིས་ཡོངས་དུབ་སྟེ།,འདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི། །ཉིན་རངས་ལས་ཀྱིས་ཡོངས་དུབ་སྟེ། །ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས་ཆད་པའི་ལུས། །རོ་དང་འདྲ་བར་ཉལ་བར་བྱེད། ། +འདོད་ལྡན་,filled with desire,འདོད་ལྡན་ལ་ལ་ལུས་ཀྱང་བཅད། །,འདོད་ལྡན་ལ་ལ་ལུས་ཀྱང་བཅད། །ཁ་ཅིག་གསལ་ཤིང་རྩེ་ལ་བཙུགས། །ཁ་ཅིག་མདུང་ཐུང་དག་གིས་བསྣུན། །ཁ་ཅིག་བསྲེགས་པ་དག་ཀྱང་སྣང་། ། +འདོད་ལྡན་,desire,འདོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བས། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་བྱང་ཆུབ་མེད། །,དེ་ཡི་བྱེ་བའི་ཆ་ཙམ་གྱི། །ཚེགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། །འདོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བས། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་བྱང་ཆུབ་མེད། ། +འཁྱུད་,embrace,གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། །,གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །རུས་གཟེབ་རྒྱུས་པས་སྦྲེལ་བ་ལ། །ཤ་ཡི་འདམ་གྱིས་ཞལ་ཞལ་བྱས། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། ། +འཁྱུད་,embracing,དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། །,འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +མནོག་ཆུང་,little benefit,འདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་དེ་ལ་སོགས། །ཉེས་དམིགས་མང་ལ་མནོག་ཆུང་སྟེ། །,འདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་དེ་ལ་སོགས། །ཉེས་དམིགས་མང་ལ་མནོག་ཆུང་སྟེ། །ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་ཕྱུགས་དག་གིས། །རྩྭ་ནི་ཁམ་འགའ་ཟོས་པ་བཞིན། ། +མནོག་ཆུང་,trivial things,ཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ནའང་མི་དཀོན་པའི། །མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ། །,ཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ནའང་མི་དཀོན་པའི། །མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ། །དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་རྙེད་དཀའ་འདི། །ལས་ཀྱིས་མནར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ། ། +ཕྱུགས་,oxen,ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་ཕྱུགས་དག་གིས། །རྩྭ་ནི་ཁམ་འགའ་ཟོས་པ་བཞིན། །,འདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་དེ་ལ་སོགས། །ཉེས་དམིགས་མང་ལ་མནོག་ཆུང་སྟེ། །ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་ཕྱུགས་དག་གིས། །རྩྭ་ནི་ཁམ་འགའ་ཟོས་པ་བཞིན། ། +ཕྱུགས་,animals,ཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ནའང་མི་དཀོན་པའི། །མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ། །,ཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ནའང་མི་དཀོན་པའི། །མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ། །དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་རྙེད་དཀའ་འདི། །ལས་ཀྱིས་མནར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ། ། diff --git a/reports/terms_with_multiple_translations_04_commentary_assisted.csv b/reports/terms_with_multiple_translations_04_commentary_assisted.csv new file mode 100644 index 0000000..e677068 --- /dev/null +++ b/reports/terms_with_multiple_translations_04_commentary_assisted.csv @@ -0,0 +1,2513 @@ +Word,Translation,Line,Verse +བདེ་གཤེགས་,Sugatas,བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་།,བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། ། +བདེ་གཤེགས་,Buddha,།བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས། །སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར།,དོན་མེད་ས་རྐོ་རྩྭ་གཅོད་དང་། །ས་རིས་འདྲི་སོགས་བྱེད་གྱུར་ན། །བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས། །སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། ། +བདེ་གཤེགས་,Sugata,བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས།,བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས། །ལེགས་སྤྱད་གང་ཡིན་དེ་ཀུན་ཡང་། །ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་པར་བྱེད། ། +བདེ་གཤེགས་,Tathagatas,རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། །,རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། ། +བདེ་གཤེགས་,Blissfully Gone Ones,གཞལ་མེད་ཁང་གྱུར་བདེ་གཤེགས་གང་བར་ཤོག །,སོལ་ཕུང་དེ་དག་རིན་ཆེན་ཕུང་པོར་གྱུར། །ས་བསྲེགས་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བར་ཤོག །བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་རྣམས་ཀྱང་མཆོད་པ་ཡི། །གཞལ་མེད་ཁང་གྱུར་བདེ་གཤེགས་གང་བར་ཤོག ། +སྲས་,Sons,བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་།,བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། ། +སྲས་,children,བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །,བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། ། +སྲས་,disciples,བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན།,བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན། །ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས། ། +སྲས་,spiritual son,དེ་བཞིན་གཤེགས་དང་དེ་ཡི་སྲས་རྣམས་ལ།,དེ་བཞིན་གཤེགས་དང་དེ་ཡི་སྲས་རྣམས་ལ། །རིན་ཆེན་བུམ་པ་མང་པོ་སྤོས་ཀྱི་ཆུ། །ཡིད་འོང་ལེགས་པར་བཀང་བ་གླུ་དང་ནི། །རོལ་མོར་བཅས་པ་དུ་མས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ། ། +སྲས་,heirs,དེ་བཞིན་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་མཆོད། །,ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པས། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་མཛད་པ། །དེ་བཞིན་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་མཆོད། ། +སྲས་,child,རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། །,རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། ། +གུས་པར་,respectfully,།ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ།,བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། ། +གུས་པར་,diligently,བདག་གིས་གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །,དེ་ལྟས་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་བཞིན། །བདག་གིས་གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན། །འོག་ནས་འོག་ཏུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། ། +ཕྱག་འཚལ་,bow,།ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ།,བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། ། +ཕྱག་འཚལ་,bow down,གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །,གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +ཕྱག་འཚལ་,prostrate,ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། །,དུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན། །ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། ། +ཕྱག་འཚལ་,pay homage,བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་གཞི་རྣམས་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་བདག་ཕྱག་འཚལ། །,བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་གཞི་རྣམས་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་བདག་ཕྱག་འཚལ། །མཁན་པོ་དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། +འཇུག་པ་,engage,།བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི།,བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། ། +འཇུག་པ་,become involved,ཀུན་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་པ་ན། །,བྲེ་མོའི་གཏམ་ནི་སྣ་ཚོགས་དང་། །ངོ་མཚར་ལྟད་མོ་རྣམ་མང་པོ། །ཀུན་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་པ་ན། །དེ་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བར་བྱ། ། +འཇུག་པ་,enter,གང་ཕྱིར་སྐུ་གཏོང་མནར་མེད་འཇུག་པ་ལ། །,གང་ཕྱིར་སྐུ་གཏོང་མནར་མེད་འཇུག་པ་ལ། །དེ་ལ་ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་འགྱུར་བས་ན། །དེ་བས་འདི་དག་གནོད་ཆེན་བྱེད་ན་ཡང་། །ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ། ། +འཇུག་པ་,entering,འཇུག་པ་རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི། །,བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །འཇུག་པ་རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི། །དགེ་བ་གང་དེས་འགྲོ་བ་ཀུན། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་འཇུག་པར་ཤོག ། +ལུང་,scriptures,།ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ།,བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། ། +ལུང་,scripture,ཀུན་རྫོབ་བམ་ནི་དེ་ཉིད་དུའང་། །རུང་སྟེ་དེར་འབྲས་ལུང་ལས་ཡིན།,ཀུན་རྫོབ་བམ་ནི་དེ་ཉིད་དུའང་། །རུང་སྟེ་དེར་འབྲས་ལུང་ལས་ཡིན། །དཔེར་ན་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་བཅས་པ་བཞིན། ། +མདོར་བསྡུས་,brief,།ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ།,བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། ། +མདོར་བསྡུས་,in brief,བྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་མདོར་བསྡུས་ན། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །,བྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་མདོར་བསྡུས་ན། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་དང་ནི། །བྱང་ཆུབ་འཇུག་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། ། +སྔོན་ཆད་,before,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +སྔོན་ཆད་,In the past,སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །,སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །ད་ནི་འཇིགས་པ་ཆེ་མཐོང་ནས། །ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱིས། །འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། ། +སྔོན་ཆད་,past,སྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པ་ལས། །,སྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པ་ལས། །བདག་ལ་ལྷག་པ་ཅི་ཡོད་ན། །བདག་ནི་དེ་ལ་མངོན་ཞེན་ནས། །བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས། ། +སྔོན་ཆད་,previously,ལས་དེ་སྔོན་ཆད་ཅི་ཕྱིར་བྱས། །,གང་གིས་གཞན་དག་གནོད་བྱེད་པའི། །ལས་དེ་སྔོན་ཆད་ཅི་ཕྱིར་བྱས། །ཐམས་ཅད་ལས་ལ་རག་ལས་ན། །བདག་གིས་འདི་ལ་ཅི་སྟེ་བཀོན། ། +བརྗོད་,said,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +བརྗོད་,say,འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། །,ལྟ་བ་ངལ་བསོའི་ཆེད་དུ་ནི། །རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། ། +བརྗོད་,praise,ལྐོག་ན་ཡོན་ཏན་བརྗོད་བྱ་ཞིང་།,ལྐོག་ན་ཡོན་ཏན་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་རྗེས་སུ་བརྗོད། །རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་དེ། །ཡོན་ཏན་ཤེས་པར་རིག་པར་བྱ། ། +བརྗོད་,speaking,།རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་དེ།,ལྐོག་ན་ཡོན་ཏན་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་རྗེས་སུ་བརྗོད། །རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་དེ། །ཡོན་ཏན་ཤེས་པར་རིག་པར་བྱ། ། +བརྗོད་,speak,གཞན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད་ལའང་ཁྱོད། །དེ་བཞིན་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་མི་བྱེད། །,གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཉམས་བྱེད་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཁྲོ་ཞེ་ན། །གཞན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད་ལའང་ཁྱོད། །དེ་བཞིན་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་མི་བྱེད། ། +བརྗོད་,spoken,མི་སྙན་བརྗོད་ན་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེ། །,མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་དང་འགྲན། །དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་བསྟོད་ན་དྲེགས། །མི་སྙན་བརྗོད་ན་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེ། །ནམ་ཞིག་བྱིས་ལས་ཕན་པ་ཐོབ། +བརྗོད་,declares,བློ་ནི་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ཞེས། །གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད། །,མར་མེ་གསལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས། །ཤེས་པས་ཤེས་ཏེ་རྗོད་བྱེད་ན། །བློ་ནི་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ཞེས། །གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད། ། +བརྗོད་,described,དེ་ན་བརྗོད་ཀྱང་དོན་མེད་དོ། །,གང་ཚེ་འགས་ཀྱང་མཐོང་མིན་ན། །གསལ་བའམ་ནི་མི་གསལ་བ། །མོ་གཤམ་བུ་མོའི་འགྱིང་བག་བཞིན། །དེ་ན་བརྗོད་ཀྱང་དོན་མེད་དོ། ། +མཁས་པ་,skill,སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +མཁས་པ་,wise person,དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །,འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། ། +མཁས་པ་,wise ones,དེ་ལྟར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་གང་ཡང་མེད། །,རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པ། །དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ལྟར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་གང་ཡང་མེད། ། +མཁས་པ་,skilled,ཐེག་ཆེན་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་། །,རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི། །ཐེག་ཆེན་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག །སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་བཏང་ངོ་། ། +མཁས་པ་,wise,མཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི། །,མཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི། །སེམས་ཀྱི་རབ་དང་རྙོག་མི་བྱ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་དང་གཡུལ་འགྱེད་ལ། །གཡུལ་འགྱེད་ཚེ་ན་གནོད་པ་མང་། ། +མཁས་པ་,wisdom,མཁས་པའི་ཕྱིར་ན་མི་དགའ་མེད། །,སྡིག་པ་སྤང་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་མེད། །མཁས་པའི་ཕྱིར་ན་མི་དགའ་མེད། །འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོག་པ་དང་། །སྡིག་པས་སེམས་དང་ལུས་ལ་གནོད། ། +བདག་,I,སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +བདག་,my,དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །,དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། ། +བདག་,me,།བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས།,བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན། །ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས། ། +བདག་,myself,།དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན། །,གང་ཚེ་དགེ་སྤྱད་སྐལ་ལྡན་ཡང་། །དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན། །ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་རྨོངས་པ། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད། ། +བདག་,"['I', 'myself']",བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད། །,སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན། །བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད། །ཅིས་རྨོངས་བདག་ཀྱང་མ་ཤེས་ཏེ། །བདག་གི་ཁོང་ན་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +བདག་,oneself,ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་། །,ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་། །སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ང་མེད་པར། །ཡིད་འདི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ། ། +བདག་,self,གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་། །བདག་ཅེས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ། །,གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་། །བདག་ཅེས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཉིད་བདག་ནི་འབྱུང་བྱ་ཞེས། །ཆེད་དུ་བསམས་ཤིང་འབྱུང་བ་མེད། ། +བདག་,Himself,བདག་ཏུ་མཛད་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །,འགྲོ་བ་འདི་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཅན་དེས། །བདག་ཏུ་མཛད་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །སེམས་ཅན་ངོ་བོར་མཐོང་བ་འདི་དག་ཉིད། །མགོན་དེ་བདག་ཉིད་ཅི་ཕྱིར་གུས་མི་བྱེད། ། +བདག་,"['me', 'mine']",གལ་ཏེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །གཞན་གྱི་ལུས་ལ་མི་གནོད་པ། །,གལ་ཏེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །གཞན་གྱི་ལུས་ལ་མི་གནོད་པ། །དེ་ལྟའང་དེ་བདག་སྡུག་བསྔལ་དེ། །བདག་ཏུ་ཞེན་པས་མི་བཟོད་ཉིད། ། +བདག་,one's own,གལ་ཏེ་བཟློག་ནའང་ཐམས་ཅད་བཟློག །དེ་མིན་བདག་ཀྱང་སེམས་ཅན་བཞིན། །,ཅི་ཕྱིར་ཀུན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། །བཟློག་པར་བྱ་ཞེས་བརྩད་དུ་མེད། །གལ་ཏེ་བཟློག་ནའང་ཐམས་ཅད་བཟློག །དེ་མིན་བདག་ཀྱང་སེམས་ཅན་བཞིན། ། +བདག་,own,བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་མཐོང་བ། །,དེས་ན་སེམས་ཅན་གཙོར་བྱ་སྟེ། །བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་མཐོང་བ། །དེ་དང་དེ་ནི་ཕྲོགས་ནས་ཀྱང་། །གཞན་དག་ལ་ནི་ཕན་པར་སྤྱོད། ། +བདག་,yourself,དམན་སོགས་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དང་།,དམན་སོགས་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དང་། །གཞན་ཉིད་དུ་ནི་བདག་བྱས་ནས། །རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །ཕྲག་དོག་འགྲན་དང་ང་རྒྱལ་བསྒོམ། ། +བདག་,my own,བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་ནི། །,བདག་དང་མཉམ་ལ་བལྟས་ནས་ནི། །གང་གིས་རང་ཉིད་ལྷག་བྱའི་ཕྱིར། །བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་ནི། །རྩོད་པ་ཡིས་ཀྱང་ངེས་པར་བསྒྲུབ། ། +བདག་,you,བདག་གི་ཉེས་པ་ཆུང་བྱས་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་རབ་ཏུ་ཤོགས། །,གཞན་གྱིས་ཉེས་པ་བྱས་པ་ཡང་། །རང་གི་སྐྱོན་དུ་བསྒྱུར་བྱོས་ལ། །བདག་གི་ཉེས་པ་ཆུང་བྱས་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་རབ་ཏུ་ཤོགས། ། +བདག་,your own,མདོར་ན་བདག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་གང་།,མདོར་ན་བདག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་གང་། །གནོད་དེ་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །བདག་ཉིད་ལ་ནི་འབབ་པར་གྱིས། ། +བདག་,itself,སྔོ་ཉིད་མིན་ལ་སྔོན་པོར་དེ། །བདག་གིས་བདག་ཉིད་བྱས་པ་མེད། །,དེ་བཞིན་འགའ་ཞིག་གཞན་ལ་ནི། །ལྟོས་དང་ལྟོས་མེད་པ་ཡང་མཐོང་། །སྔོ་ཉིད་མིན་ལ་སྔོན་པོར་དེ། །བདག་གིས་བདག་ཉིད་བྱས་པ་མེད། ། +ཡོད་མིན་,do not possess,སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +ཡོད་མིན་,does not exist,གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་ནི། །རིགས་མིན་དེས་ན་དེ་ཡོད་མིན། །,གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་ནི། །རིགས་མིན་དེས་ན་དེ་ཡོད་མིན། །དེ་བཞིན་ཡོན་ཏན་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་གསུམ་ཕྱིར། ། +ཡོད་མིན་,do not exist,དེ་བཞིན་ཡོན་ཏན་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་གསུམ་ཕྱིར། །,གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་ནི། །རིགས་མིན་དེས་ན་དེ་ཡོད་མིན། །དེ་བཞིན་ཡོན་ཏན་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་གསུམ་ཕྱིར། ། +གཞན་དོན་,benefit others,དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +གཞན་དོན་,others' welfare,དེས་ན་གཞན་དོན་དགོངས་པའི་མགོན་གྱིས་འདི། །,བདག་ནི་བསོད་ནམས་མི་ལྡན་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། །མཆོད་པའི་ནོར་གཞན་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས། །དེས་ན་གཞན་དོན་དགོངས་པའི་མགོན་གྱིས་འདི། །བདག་གི་དོན་སླད་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག ། +གཞན་དོན་,benefiting others,དེ་ལྟར་རིག་བྱས་གཞན་དོན་ལ། །རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་བྱ།,དེ་ལྟར་རིག་བྱས་གཞན་དོན་ལ། །རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་བྱ། །ཐུགས་རྗེ་མངའ་བ་རིང་གཟིགས་པས། །བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་། ། +གཞན་དོན་,others' benefit,གཞན་དོན་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི། །,བསོད་ནམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་བདེ་ལ། །མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན། །གཞན་དོན་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི། །སྙིང་རྗེ་ཅན་དག་ཅི་སྟེ་སྐྱོ། ། +གཞན་དོན་,concern for others,།གལ་ཏེ་སྤྱད་ན་ཅི་སྦྱིན་ཅེས། །གཞན་དོན་སེམས་པ་ལྷ་ཡི་ཆོས།,གལ་ཏེ་བྱིན་ན་ཅི་སྤྱད་ཅེས། །བདག་དོན་སེམས་པ་འདྲེ་ཡི་ཚུལ། །གལ་ཏེ་སྤྱད་ན་ཅི་སྦྱིན་ཅེས། །གཞན་དོན་སེམས་པ་ལྷ་ཡི་ཆོས། ། +བསམ་པ་,intention,དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +བསམ་པ་,wishes,།ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ།,སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ། །བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ། །རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +བསམ་པ་,mind,དེར་གཏང་བ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས། །,གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་བྱར་བརྩམས་པ། །དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམ་སྟེ། །དེར་གཏང་བ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས། །དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ། ། +བསམ་པ་,aspirations,དེ་ལྟར་བྱས་ན་སེམས་ཅན་གྱི། །བསམ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར། །,དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས། །ཕྲན་ཚེགས་ཆེད་དུ་གནོད་མི་བྱ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་སེམས་ཅན་གྱི། །བསམ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར། ། +བསམ་པ་,intentions,གལ་ཏེ་བདག་ལ་བསམ་པ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཡོད་ན་དམྱལ་མི་འགྲོ། །,གལ་ཏེ་བདག་ལ་བསམ་པ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཡོད་ན་དམྱལ་མི་འགྲོ། །གལ་ཏེ་བདག་གིས་བདག་བསྲུངས་ན། །དེ་དག་ལ་འདིར་ཅི་ཞིག་བྱུང་། ། +བསམ་པ་,contemplating,མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། །,སེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། ། +བསམ་པ་,thoughts,དེ་བས་འཇིག་རྟེན་བསམ་པ་བཏང་། །,སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་ན། །བདག་འདྲ་ངན་པས་སྨོས་ཅི་དགོས། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་བསམ་པ་བཏང་། ། +མེད་,does not exist,མ་སྐྱེས་པར་ནི་དེ་མེད་ན། །དེ་ཚེ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་གང་།,མ་སྐྱེས་པར་ནི་དེ་མེད་ན། །དེ་ཚེ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་གང་། །ཡུལ་ལ་རྟག་ཏུ་གཡེང་འགྱུར་བ། །འགག་པར་འགྱུར་བའང་མ་ཡིན་ནོ། ། +མེད་,absence,།དེ་ཉིད་མེད་ན་མི་དགར་འགྱུར།,དཀའ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་མི་བྱ་སྟེ། །འདི་ལྟར་གོམས་པའི་མཐུ་ཡིས་ནི། །གང་གི་མིང་ཐོས་འཇིགས་པ་ཡང་། །དེ་ཉིད་མེད་ན་མི་དགར་འགྱུར། ། +མེད་,not to exist,གང་ཚེ་གང་ཞིག་མེད་དོ་ཞེས། །བརྟག་བྱའི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་པ། །,གང་ཚེ་གང་ཞིག་མེད་དོ་ཞེས། །བརྟག་བྱའི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་པ། །དེ་ཚེ་དངོས་མེད་རྟེན་བྲལ་བ། །བློ་ཡི་མདུན་ན་ཇི་ལྟར་གནས། ། +མེད་,no longer exists,རེ་ཞིག་ཉེར་ལེན་སྲེད་པ་ནི། །མེད་ཅེས་ངེས་པ་ཉིད་ཅེ་ན། །,རེ་ཞིག་ཉེར་ལེན་སྲེད་པ་ནི། །མེད་ཅེས་ངེས་པ་ཉིད་ཅེ་ན། །སྲེད་དེ་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་ཡང་། །ཀུན་རྨོངས་བཞིན་དུ་ཅི་སྟེ་མེད། ། +མེད་,absent,སྲེད་དེ་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་ཡང་། །ཀུན་རྨོངས་བཞིན་དུ་ཅི་སྟེ་མེད། །,རེ་ཞིག་ཉེར་ལེན་སྲེད་པ་ནི། །མེད་ཅེས་ངེས་པ་ཉིད་ཅེ་ན། །སྲེད་དེ་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་ཡང་། །ཀུན་རྨོངས་བཞིན་དུ་ཅི་སྟེ་མེད། ། +མེད་,do not exist,མཁའ་བཞིན་དེས་ན་རྡུལ་ཡང་མེད། །,ཆ་ཡང་རྡུལ་དུ་ཕྱེ་བས་ཏེ། །རྡུལ་དེའང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ཕྱོགས་དབྱེའང་ཆ་ཤས་དང་བྲལ་ཕྱིར། །མཁའ་བཞིན་དེས་ན་རྡུལ་ཡང་མེད། ། +མེད་,not exist,སྐྱེ་མིན་མེད་ཕྱིར་ཞེས་འདོད་ན། །,རགས་པ་བདེ་ལས་གཞན་མིན་ན། །བདེ་བ་གསལ་བ་མི་རྟག་ཉིད། །གལ་ཏེ་མེད་པ་འགའ་ཡང་ནི། །སྐྱེ་མིན་མེད་ཕྱིར་ཞེས་འདོད་ན། ། +མེད་,doesn't exist,དེ་མེད་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི། །,དེས་ན་རྨི་ལམ་བུ་ཤི་ལ། །དེ་མེད་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི། །དེ་ཡོད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡི། །གེགས་ཡིན་དེ་ཡང་བརྫུན་པ་ཡིན། ། +རང་གི་,own,བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པས་དེའི། །གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་གྱུར་ཏོ། །,སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་མཛད་པའི། །སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པས་དེའི། །གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་གྱུར་ཏོ། ། +རང་གི་,your own,ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་འདི། །རང་གི་བློ་ཡིས་ཐ་དད་ཕྱེ། །,ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་འདི། །རང་གི་བློ་ཡིས་ཐ་དད་ཕྱེ། །ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲ་བ་ལས། །ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ། ། +རང་གི་,one's own,།རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་དེ།,ལྐོག་ན་ཡོན་ཏན་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་རྗེས་སུ་བརྗོད། །རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་དེ། །ཡོན་ཏན་ཤེས་པར་རིག་པར་བྱ། ། +ཡིད་,heartfelt,།ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ།,སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ། །བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ། །རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ཡིད་,mind,ཡིད་ཀྱིས་གནོད་བགྱིས་གང་ལགས་དང་། །,བདག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ནི། །ཕ་མའམ་བླ་མ་གཞན་དག་ལ། །ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ལུས་ངག་དང་། །ཡིད་ཀྱིས་གནོད་བགྱིས་གང་ལགས་དང་། ། +ཡིད་,mindset,སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ང་མེད་པར། །ཡིད་འདི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ། །,ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་། །སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ང་མེད་པར། །ཡིད་འདི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ། ། +བསྒོམ་,cultivate,རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། །,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +བསྒོམ་,practiced,བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི། །དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ། །,བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི། །དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ། །བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པས་ན། །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བསྲུང་བར་བྱ། ། +བསྒོམ་,meditate,ཕྲག་དོག་འགྲན་དང་ང་རྒྱལ་བསྒོམ།,དམན་སོགས་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དང་། །གཞན་ཉིད་དུ་ནི་བདག་བྱས་ནས། །རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །ཕྲག་དོག་འགྲན་དང་ང་རྒྱལ་བསྒོམ། ། +འདི་,this,ཅི་ནས་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཏང་ངོ་། །,སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར། །ལུས་འདི་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། །ཅི་ནས་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཏང་ངོ་། ། +འདི་,This,འདི་ནི་དེ་ཙམ་གནོད་མིན་ལ། །,འདི་ནི་དེ་ཙམ་གནོད་མིན་ལ། །དོན་ཆེན་དག་ཀྱང་འགྲུབ་འགྱུར་བས། །འགྲོ་བའི་གནོད་སེལ་སྡུག་བསྔལ་ལ། །དགའ་བ་འབའ་ཞིག་འདིར་བྱ་རིགས། ། +འདི་,this one,འདི་ལ་ཐོག་མར་བདར་འོས་ཏེ། །,འདི་དང་བདག་གིས་བསྒྲུབས་པས་ན། །དེ་ཕྱིར་བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ནི། །འདི་ལ་ཐོག་མར་བདར་འོས་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བཟོད་པའི་རྒྱུ། ། +བརྩམས་,composed,རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། །,སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། +བརྩམས་,initiate,རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཆོ་ག་ཡིས། །བརྩམས་ནས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ། །,དེ་བས་དགེ་ལ་མོས་བྱ་ཞིང་། །གུས་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཆོ་ག་ཡིས། །བརྩམས་ནས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ། ། +བརྩམས་,begun,བརྩམས་ནས་ལྡོག་པར་མི་བྱའོ། །,དང་པོར་འབྱོར་པ་བརྟགས་ནས་ནི། །བརྩམ་མམ་ཡང་ན་མི་བརྩམ་བྱ། །མ་བརྩམས་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་གྱི། །བརྩམས་ནས་ལྡོག་པར་མི་བྱའོ། ། +ཡོད་,exists,གང་ཞིག་ཡོད་ན་ཡོད་གྱུར་པ། །,གང་ཞིག་གང་མེད་མི་འབྱུང་ལ། །གང་ཞིག་ཡོད་ན་ཡོད་གྱུར་པ། །དེ་ཉིད་དེ་ཡི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །ཇི་ལྟར་དེ་ལ་གེགས་ཞེས་བྱ། ། +ཡོད་,exist,ཚོར་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཡོད། །,ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཡིན། །ཚོར་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཡོད། །དམིགས་པ་དང་ནི་བཅས་པའི་སེམས། །འགའ་ཞིག་ལ་ནི་གནས་པར་འགྱུར། ། +ཡོད་,existence,སེམས་པ་སེམས་མེད་དེ་དག་ཀྱང་། །གཅིག་འགྱུར་གང་ཕྱིར་ཡོད་ཉིད་མཚུངས།,སེམས་པ་སེམས་མེད་དེ་དག་ཀྱང་། །གཅིག་འགྱུར་གང་ཕྱིར་ཡོད་ཉིད་མཚུངས། །གང་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཕྱིན་ཅི་ལོག །དེ་ཚེ་འབྲ་བའི་རྟེན་གང་ཡིན། ། +ཡོད་,existent,བདེ་སོགས་གསལ་བ་ཡོད་ཉིད་ན། །མྱོང་བ་ཅི་ཕྱིར་འཛིན་མ་ཡིན། །,བདེ་སོགས་གསལ་བ་ཡོད་ཉིད་ན། །མྱོང་བ་ཅི་ཕྱིར་འཛིན་མ་ཡིན། །དེ་ཉིད་ཕྲ་མོར་གྱུར་ན་དེ། །རགས་དང་ཕྲ་བའང་ཇི་ལྟར་ཡིན། ། +གཞན་,others,བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །,དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། ། +གཞན་,else,དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམ་སྟེ། །,གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་བྱར་བརྩམས་པ། །དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམ་སྟེ། །དེར་གཏང་བ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས། །དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ། ། +གཞན་,another,རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །,རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། ། +གཞན་,other,གཞན་དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི། །དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་སྒྲུབ་མི་འགྱུར། །,སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །གཞན་དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི། །དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་སྒྲུབ་མི་འགྱུར། ། +གཞན་,others',གཞན་གྱི་ཟས་ཟའི་བྲན་དང་ནི། །,ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནི། །ངན་འགྲོར་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁྲིད་ཅིང་། །མི་ཡི་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་དང་། །གཞན་གྱི་ཟས་ཟའི་བྲན་དང་ནི། ། +གཞན་,elsewhere,།ཙནྡན་སོགས་ཡིན་གཞན་མ་ཡིན། །,ལུས་ལ་བསྐུས་པའི་དྲི་དེ་ཡང་། །ཙནྡན་སོགས་ཡིན་གཞན་མ་ཡིན། །གཞན་གྱི་དྲི་དེས་གཞན་དག་ལ། །ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད། ། +གཞན་,anything else,།དེ་ནི་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མིན། །,རྟག་ཏུ་ཅི་ཕྱིར་བྱེད་མིན་ཏེ། །དེ་ནི་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མིན། །དེས་བྱས་མིན་གཞན་ཡོད་མིན་ན། །དེས་འདི་གང་ལ་ལྟོས་པར་འགྱུར། ། +དོན་,sake,།དམན་མོས་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར།,འདི་ནི་འཐད་པ་དང་བཅས་པར། །ལག་བཟང་གིས་ནི་ཞུས་པ་ལས། །དམན་མོས་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས། ། +དོན་,wishes,དོན་ཀུན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག །,བདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གི །ཁྲོའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ། །དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་དེ་དག་གི །དོན་ཀུན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག ། +དོན་,benefit,འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་ལ་དམན། །,དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ། །ལྟུང་བའི་ནང་ན་ལྕི་བ་སྟེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་ལ་དམན། ། +དོན་,goal,དོན་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན། །,རང་བཞིན་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་དག །གཡུལ་ངོར་མདར་ཚེ་ནན་གྱིས་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་། །མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས། །དོན་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན། ། +དོན་,purpose,ད་ནི་རང་གི་དོན་བྱེད་ཆུག །,འདི་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་ནས་ནི། །ད་ནི་རང་གི་དོན་བྱེད་ཆུག །ཕན་པ་མེད་པར་འདི་ལ་ནི། །ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། ། +དོན་,aims,མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ། །,ཆུ་སྐྱར་བྱི་ལ་ཆོམ་རྐུན་དག །སྒྲ་མེད་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས། །མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ། །ཐུབ་པས་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་སྤྱད། ། +དོན་,welfare,།གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་བསམ་མོ།,སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས། །གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད། །ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏང་། །གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་བསམ་མོ། ། +དོན་,purposes,ཚེ་འདིའི་དོན་ཡང་འགྲུབ་མི་འགྱུར། །,འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཕར་ཞོག་གི །བྲན་གཡོག་ལས་མི་བྱེད་པ་དང་། །རྗེ་དཔོན་རྔན་པ་མི་སྟེར་བའི། །ཚེ་འདིའི་དོན་ཡང་འགྲུབ་མི་འགྱུར། ། +དོན་,goals,ད་དུང་བདག་ལ་རང་གི་དོན། །ཡོད་སྙམ་སེམས་པ་དེ་དོར་ཅིག །,ད་དུང་བདག་ལ་རང་གི་དོན། །ཡོད་སྙམ་སེམས་པ་དེ་དོར་ཅིག །བདག་གིས་གཞན་ལ་ཁྱོད་བཙོང་གིས། །སྐྱོ་བར་མ་སེམས་ཞོ་ཤ་ཕུལ། ། +དོན་,beneficial,བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མྱ་ངན་ལས། །འདས་ཀྱང་དོན་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཛད། །,བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་རྗེས་མཐུན་པས། །རྒྱལ་བའི་མཆོད་སྡོང་སྒྲུབ་པ་ཡང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མྱ་ངན་ལས། །འདས་ཀྱང་དོན་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཛད། ། +དོན་,objects,གལ་ཏེ་དབང་དོན་པར་བཅས་ན། །,གལ་ཏེ་དབང་དོན་པར་བཅས་ན། །དེ་དག་གང་དུ་ཕྲད་པར་འགྱུར། །བར་མེད་ན་ཡང་གཅིག་ཉིད་དེ། །གང་ཞིག་གང་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར། ། +དགེ་བ་,virtue,དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །,དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། ། +དགེ་བ་,virtuous deeds,དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །,དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། ། +དགེ་བ་,virtues,རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། །,འོན་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིད་རབ་དང་བྱེད་ན། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ། །རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། ། +འཕེལ་,increased,འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །,དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། ། +འཕེལ་,increase,འོན་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིད་རབ་དང་བྱེད་ན། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ། །,འོན་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིད་རབ་དང་བྱེད་ན། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ། །རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། ། +འཕེལ་,flourish,རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། །,འོན་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིད་རབ་དང་བྱེད་ན། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ། །རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། ། +མཉམ་པ་,equal,དེ་ཕྱིར་དེ་དག་མཉམ་པ་ཡིན། །,བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་རང་གིས་མིན། །འབྲས་བུ་ལས་ཡིན་དེས་མཚུངས་པར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་ཡོན་ཏན་ཡོད། །དེ་ཕྱིར་དེ་དག་མཉམ་པ་ཡིན། ། +མཉམ་པ་,equalizing,བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི། །དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ། །,བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི། །དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ། །བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པས་ན། །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བསྲུང་བར་བྱ། ། +མཐོང་,see,ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། །,དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། ། +མཐོང་,recognized,།ནོངས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས།,གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་ཏེ། །རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་གང་བགྱིས་པ། །ནོངས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས། །བསམ་པ་ཐག་པས་མགོན་ལ་བཤགས། ། +མཐོང་,seeing,གང་ཞིག་མཐོང་ནས་གཤིན་རྗེ་ཡི། །,གང་ཞིག་མཐོང་ནས་གཤིན་རྗེ་ཡི། །ཕོ་ཉ་ལ་སོགས་སྡང་བ་རྣམས། །སྐྲག་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་འབྱེར་བྱེད་པ། །རྡོ་རྗེ་ཅན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +མཐོང་,observation,།འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། །,བཞོན་པ་མལ་སྟན་གནས་དག་ཏུ། །བུད་མེད་གཞན་དང་གཅིག་མི་བྱ། །འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། ། +མཐོང་,seen,དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །,དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་བྱམས་སེམས་སུ། །འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བདག་གིས་ནི། །བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་བྱ། ། +མཐོང་,sees,དེ་ཚེ་གང་ཞིག་གང་གིས་མཐོང་། །,གང་ཚེ་སེམས་ཉིད་སྒྱུ་མ་ན། །དེ་ཚེ་གང་ཞིག་གང་གིས་མཐོང་། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་མགོན་པོས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱིས་སེམས་མི་མཐོང་ཞེས་གསུངས། ། +མཐོང་,reveals,བུམ་མཐོང་མིག་སྨན་ཉིད་འགྱུར་མིན། །,རྐྱེན་གཞན་དག་དང་ལྡན་པ་ནི། །མཐོང་ཕྱིར་རང་ཉིད་རབ་གསལ་ན། །གྲུབ་པའི་མིག་སྨན་སྦྱོར་བ་ལས། །བུམ་མཐོང་མིག་སྨན་ཉིད་འགྱུར་མིན། ། +མཐོང་,perceive,།ཕྲད་པ་དང་ནི་ཆ་མེད་པར། །གལ་ཏེ་མཐོང་ན་བསྟན་པར་གྱིས།,ཆ་མེད་པ་ལའང་ཕྲད་པ་ཞེས། །བྱ་བ་ཇི་ལྟར་འཐད་པར་འགྱུར། །ཕྲད་པ་དང་ནི་ཆ་མེད་པར། །གལ་ཏེ་མཐོང་ན་བསྟན་པར་གྱིས། ། +རེ་ཞིག་,for now,འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །,དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། ། +རེ་ཞིག་,first,དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །,གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་བྱར་བརྩམས་པ། །དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམ་སྟེ། །དེར་གཏང་བ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས། །དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ། ། +རེ་ཞིག་,For now,རེ་ཞིག་སྒྲ་ལ་སེམས་མེད་ཕྱིར། །,རེ་ཞིག་སྒྲ་ལ་སེམས་མེད་ཕྱིར། །བདག་ལ་བསྟོད་སེམས་ཡོད་མི་སྲིད། །བདག་ལ་གཞན་དགའ་ཞེས་གྲགས་པ། །དེ་ནི་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་གྲང་། ། +འགྱུར་,changed,ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། །,སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། ། +འགྱུར་,become,དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། །,དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། ། +འགྱུར་,attain,སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས། །,མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལྟ་ན་ཡང་། །འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས། །དྲང་ཞིང་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟ། ། +འགྱུར་,grow,ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན། །བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད། །,ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན། །བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད། ། +འགྱུར་,becomes,རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། །,རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། ། +འགྱུར་,remain,ཡིད་ཀྱང་མཉམ་འཇོག་མི་འགྱུར་ལ། །,མ་མཐོང་ན་ནི་དགར་མི་འགྱུར། །ཡིད་ཀྱང་མཉམ་འཇོག་མི་འགྱུར་ལ། །མཐོང་ཡང་ངོམས་པར་མི་འགྱུར་བས། །སྔར་བཞིན་སྲེད་པས་གདུང་བར་འགྱུར། ། +དལ་འབྱོར་,human life of leisure and endowments,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ།,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། ། +དལ་འབྱོར་,freedoms and advantages,།དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་རྙེད་དཀའ་འདི།,ཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ནའང་མི་དཀོན་པའི། །མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ། །དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་རྙེད་དཀའ་འདི། །ལས་ཀྱིས་མནར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ། ། +ཤིན་ཏུ་དཀའ་,extremely difficult,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ།,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། ། +ཤིན་ཏུ་དཀའ་,extremely rare,སླར་ཡང་དལ་བ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་། །སངས་རྒྱས་འབྱུང་རྙེད་ཤིན་ཏུ་དཀའ།,སླར་ཡང་དལ་བ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་། །སངས་རྒྱས་འབྱུང་རྙེད་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །ཉོན་མོངས་ཆུ་བོ་སྤང་དཀའ་སྟེ། །ཨེ་མ་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱུད་པར་གྱུར། ། +ཕན་པ་,beneficial,གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན།,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། ། +ཕན་པ་,benefit,སེམས་ཅན་ཕན་པ་མཛད་པ་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །,སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་། །རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི། །ཐུགས་བསྐྱེད་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། །སེམས་ཅན་ཕན་པ་མཛད་པ་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། ། +ཕན་པ་,benefits,ཕན་པ་དཔག་མེད་མཛད་རྣམས་ལ། །,གཞན་ཡང་གཡོ་མེད་གཉེན་གྱུར་ཅིང་། །ཕན་པ་དཔག་མེད་མཛད་རྣམས་ལ། །སེམས་ཅན་མགུ་བྱ་མ་གཏོགས་པར། །གཞན་གང་ཞིག་གིས་ལན་ལོན་འགྱུར། ། +བསྒྲུབས་,achieve,གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན།,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། ། +བསྒྲུབས་,committed,མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། །,མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། ། +བསྒྲུབས་,accomplishment,འདི་དང་བདག་གིས་བསྒྲུབས་པས་ན། །,འདི་དང་བདག་གིས་བསྒྲུབས་པས་ན། །དེ་ཕྱིར་བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ནི། །འདི་ལ་ཐོག་མར་བདར་འོས་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བཟོད་པའི་རྒྱུ། ། +བསྒྲུབས་,accomplished,ཁྱོད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབས། །,ཡིད་ཁྱོད་རང་དོན་བྱེད་འདོད་པས། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །ངལ་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟ་བུར། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབས། ། +ཕྱིས་,later,ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར།,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། ། +ཕྱིས་,future,བདག་ལ་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བ། །,ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་། །བདག་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །བདག་ལ་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བ། །དེ་ལྟར་བྱ་ཞེས་ཡུན་རིང་བསམ། ། +རྙེད་པ་,find,ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རྙེད་པ་ལྟར། །,ལོང་བས་ཕྱག་དང་ཕུང་པོ་ལས། །ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རྙེད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་ནས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་འདི་བདག་ལ་སྐྱེས། ། +རྙེད་པ་,material gain,རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་འདི་བདག་མི་འདོད་ན། །,རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་འདི་བདག་མི་འདོད་ན། །བདག་གི་རྙེད་པ་འདིར་འདོར་གྱི། །སྡིག་པ་དག་ནི་བརྟན་པར་གནས། ། +རྙེད་པ་,possessions,རྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ།,རྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་བདེ་སྤྱད་ཀྱང་། །ཆོམ་པོས་ཕྲོགས་པ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ། ། +རྙེད་པ་,gain,རྙེད་པ་གྱུར་པ་མི་འཛིན་པ། །གང་གིས་ཁྲོ་བ་མི་བྱེད་སྨྲོས། །,བསོད་ནམས་དང་ནི་དད་པའམ། །རང་གི་ཡོན་ཏན་ཅི་ཕྱིར་འདོར། །རྙེད་པ་གྱུར་པ་མི་འཛིན་པ། །གང་གིས་ཁྲོ་བ་མི་བྱེད་སྨྲོས། ། +རྙེད་པ་,gains,རྙེད་པ་དག་ནི་མང་བྱུང་ཞིང་།,རྙེད་པ་དག་ནི་མང་བྱུང་ཞིང་། །གྲགས་དང་སྙན་པ་བྱུང་གྱུར་ཀྱང་། །རྙེད་དང་གྲགས་པའི་ཚོགས་བཅས་ཏེ། །གང་དུ་འདོང་བའི་གཏོལ་མེད་དོ། ། +ཤིན་ཏུ་,extremely,ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། །,དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། ། +ཤིན་ཏུ་,extreme,དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །,དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །རང་སྡུག་མི་མཐོང་གང་ཡིན་པ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོར་གནས་འདི་དག །ཀྱི་ཧུད་མྱ་ངན་བྱ་བར་འོས། ། +སྐྱེས་བུ་,servants,གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །,གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ། །འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། ། +སྐྱེས་བུ་,men,།ཇི་སྲིད་སྐྱེས་བུ་བཞི་ཡིས་ནི།,འཇིག་རྟེན་ཀུན་ནས་གདུང་བཞིན་དུ། །ཇི་སྲིད་སྐྱེས་བུ་བཞི་ཡིས་ནི། །དེ་ལས་དེ་ནི་མ་བཏེག་པ། །དེ་སྲིད་དུ་ནི་ནགས་སུ་སོང་། ། +སྐྱེས་བུ་,person,སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བསད་སོགས་ལ། །སེམས་མེད་ཕྱིར་ན་སྡིག་མེད་དེ། །,སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བསད་སོགས་ལ། །སེམས་མེད་ཕྱིར་ན་སྡིག་མེད་དེ། །སྒྱུ་མའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ལ། །བསོད་ནམས་དང་ནི་སྡིག་པ་འབྱུང་། ། +སྒྲུབ་,accomplish,སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ།,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། ། +སྒྲུབ་,strives,།བདག་བློ་མྱ་ངན་འདས་པ་སྒྲུབ།,ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་འདའ། །བདག་བློ་མྱ་ངན་འདས་པ་སྒྲུབ། །ཐམས་ཅད་གཏོང་བར་ཆབས་གཅིག་ལ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བཏང་བ་མཆོག ། +སྒྲུབ་,accomplished,གཞན་དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི། །དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་སྒྲུབ་མི་འགྱུར། །,སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །གཞན་དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི། །དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་སྒྲུབ་མི་འགྱུར། ། +སྒྲུབ་,bring about,།ཕ་རོལ་དུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ། །,འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད། །འདིར་ནི་བསད་དང་བཅིང་དང་གཅོད། །ཕ་རོལ་དུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ། ། +ཐོབ་པ་,attain,ས་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་ཐོགས། །,དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་སྟོབས་ལྡན་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ལྡན་པ་དག །འཁོར་བར་རེས་ཀྱིས་འདྲེ་བྱེད་ན། །ས་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་ཐོགས། ། +ཐོབ་པ་,attainment,དད་དང་མི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་། །,དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་། །དད་དང་མི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་། །དགེ་གོམས་རུང་བ་དེ་ལྟ་བུ། །དཀོན་པ་ནམ་ཞིག་ཐོབ་པར་འགྱུར། ། +ཐོབ་པ་,obtaining,སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལས། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པར་བཤད། །,ཉ་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་ཏུ། །དེ་དག་གསོད་མི་འགྱུར་བར་བསྐྲད། །སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལས། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པར་བཤད། ། +ཡང་དག་,true,རང་དོན་ཡང་དག་སྒྲུབ་པའང་འདི་ཉིད་དོ། །,འདི་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤགས་པ་མཉེས་བྱེད་ཡིན། །རང་དོན་ཡང་དག་སྒྲུབ་པའང་འདི་ཉིད་དོ། །འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའང་འདི་ཉིད་དེ། །དེ་ལྟས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་དེ་ཉིད་བྱ། ། +ཡང་དག་,correct,ཡང་དག་དམིགས་ལ་རྟག་པར་ཡང་། །,དེ་བས་སྒྲིབ་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །ལོག་པའི་ལམ་ལས་སེམས་བླན་ཏེ། །ཡང་དག་དམིགས་ལ་རྟག་པར་ཡང་། །བདག་གིས་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱ། ། +ཡང་དག་,ultimate reality,གཅིག་ནི་ཕ་དང་བུ་ཉིད་དུ། །བརྟགས་ཡིན་ཡང་དག་ཉིད་མིན་ཏེ། །,སྒྲ་འཛིན་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ། །དེ་གཟུགས་འཛིན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །གཅིག་ནི་ཕ་དང་བུ་ཉིད་དུ། །བརྟགས་ཡིན་ཡང་དག་ཉིད་མིན་ཏེ། ། +ཐོབ་པར་,attained,སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ།,དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། ། +ཐོབ་པར་,achieving,དེ་མ་ཐོབ་པར་དོན་མེད་པའི། །,བདག་ལ་ཕན་འདོད་རྣམ་རྨོངས་པས། །གང་དོན་ཉིད་དུ་བཙོང་བ་ཡང་། །དེ་མ་ཐོབ་པར་དོན་མེད་པའི། །གཞན་གྱི་ལས་ཀྱི་རླུང་གིས་བདས། ། +ཐོབ་པར་,obtain,བདེ་དགའ་རྒྱ་མཚོ་ཐོབ་པར་ཤོག །,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་ལུས་དང་སེམས། །སྡུག་བསྔལ་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་བདག་གི་བསོད་ནམས་ཀྱིས། །བདེ་དགའ་རྒྱ་མཚོ་ཐོབ་པར་ཤོག ། +ཐོབ་པར་,attain,ཚེ་རབས་ཀུན་དུ་དབེན་གནས་པར། །ཕུན་སུམ་ལྡན་པ་ཐོབ་པར་ཤོག །,བདག་ནི་ཁ་ཟས་གྱི་ནས་ཀྱང་། །ཉམས་དང་ལྡན་ཞིང་འཚོ་བར་ཤོག །ཚེ་རབས་ཀུན་དུ་དབེན་གནས་པར། །ཕུན་སུམ་ལྡན་པ་ཐོབ་པར་ཤོག ། +སྐད་ཅིག་,momentarily,གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །,ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། ། +སྐད་ཅིག་,instant,བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །,བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། ། +སྐད་ཅིག་,moment,།སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་།,འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ། །སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། །བརྙས་བཅས་ཉིན་ཕྱེད་འདྲངས་པར་བྱེད་པ་ཡང་། །དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར། ། +སྟོན་པ་,illuminates,གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །,ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། ། +སྟོན་པ་,taught,དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་སྟོན་པས། །,གང་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི། །དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་སྟོན་པས། །བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་། །ངེས་པར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ། ། +སངས་རྒྱས་,Buddha,དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །,ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། ། +སངས་རྒྱས་,Buddhas,ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །,ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །བདེ་དོན་བརྩོན་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +སངས་རྒྱས་,Buddhahood,སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས། །,མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལྟ་ན་ཡང་། །འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས། །དྲང་ཞིང་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟ། ། +མཐུ་,power,དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །,ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། ། +མཐུ་,strength,རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེ་ཡི་མཐུ། །,འདི་ལྟར་དེ་གཅིག་མ་ཡིན་གྱི། །རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེ་ཡི་མཐུ། །དེ་བཞིན་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ། །འགའ་ཡང་ཁྱད་དུ་གསད་མི་བྱ། ། +འཇིག་རྟེན་,world,འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། །,ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། ། +འཇིག་རྟེན་,worlds,ལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །སྤོས་དང་དཔག་བསམ་ཤིང་དང་རིན་ཆེན་ཤིང་།,ལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །སྤོས་དང་དཔག་བསམ་ཤིང་དང་རིན་ཆེན་ཤིང་། །མ་རྨོས་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་རྣམ་པ་དང་། །གཞན་ཡང་མཆོད་པར་འོས་པའི་རྒྱན་རྣམས་ནི། ། +འཇིག་རྟེན་,people,།འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། །,བཞོན་པ་མལ་སྟན་གནས་དག་ཏུ། །བུད་མེད་གཞན་དང་གཅིག་མི་བྱ། །འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། ། +འཇིག་རྟེན་,worldly,འཇིག་རྟེན་སེམས་ནི་བསྲུང་བའི་ཕྱིར། །བསླབ་པ་མཐོང་ནས་ཡང་དག་སྤྱད། །,གང་ལས་གང་ནི་མ་བཀག་པ། །དེ་ཉིད་སྤྱད་པར་བྱ་བ་སྟེ། །འཇིག་རྟེན་སེམས་ནི་བསྲུང་བའི་ཕྱིར། །བསླབ་པ་མཐོང་ནས་ཡང་དག་སྤྱད། ། +འཇིག་རྟེན་,worldly affairs,།དེ་བས་འཇིག་རྟེན་སྤང་བྱ་ཞིང་། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དོར། །,ལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་སྤང་བྱ་ཞིང་། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དོར། ། +འཇིག་རྟེན་,worldly concerns,སྲེད་པས་འཇིག་རྟེན་མི་སྤོང་སྟེ། །,ཆགས་པའི་ཕྱིར་དང་རྙེད་སོགས་ལ། །སྲེད་པས་འཇིག་རྟེན་མི་སྤོང་སྟེ། །དེ་བས་འདི་དག་ཡོངས་སྤོངས་ལ། །མཁས་པས་འདི་ལྟར་དཔྱད་པར་བྱ། ། +འཇིག་རྟེན་,worldly beings,དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་རྣམ་གཉིས་མཐོང་། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པའོ། །,དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་རྣམ་གཉིས་མཐོང་། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པའོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ནི། །རྣལ་འབྱོར་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་ཅིང་། ། +འཇིག་རྟེན་,World,འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་མགོན་པོས་ཀྱང་། །,གང་ཚེ་སེམས་ཉིད་སྒྱུ་མ་ན། །དེ་ཚེ་གང་ཞིག་གང་གིས་མཐོང་། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་མགོན་པོས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱིས་སེམས་མི་མཐོང་ཞེས་གསུངས། ། +བསོད་ནམས་,virtuous,འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། །,ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། ། +བསོད་ནམས་,merit,ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་བཞིན་དུ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་མིན། །,བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི། །འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་། །ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་བཞིན་དུ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་མིན། ། +བསོད་ནམས་,merits,བསོད་ནམས་དག་ནི་ཉེར་བསགས་ཀྱང་། །,ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཆོམ་རྐུན་དག །དྲན་པ་ཉམས་པའི་རྗེས་འབྲང་བས། །བསོད་ནམས་དག་ནི་ཉེར་བསགས་ཀྱང་། །རྐུན་པོས་ཕྲོགས་བཞིན་ངན་འགྲོར་འགྲོ། ། +བསོད་ནམས་,meritorious,དེ་ལྟར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་གང་ཡང་མེད། །,རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པ། །དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ལྟར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་གང་ཡང་མེད། ། +འབྱུང་,arise,འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། །,ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། ། +འབྱུང་,arrive,བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། །དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་། །,དི་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། །བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། །བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། །དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་། ། +འབྱུང་,arises,།དེས་ན་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་པའང་། །དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབྱུང་། །,དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་དང་། །གུས་དང་འཇིགས་ལྡན་དེ་བཞིན་གནོས་། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་པའང་། །དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབྱུང་། ། +འབྱུང་,experience,སུ་ལའང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་མི་འགྱུར། །,གལ་ཏེ་རང་དགས་འགྲུབ་འགྱུར་ན། །འགའ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པས། །ལུས་ཅན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སུ་ལའང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་མི་འགྱུར། ། +འབྱུང་,comes,།དེ་བས་སེམས་ཅན་འཚེ་བྱེད་པ། །བདག་ལ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་རིགས།,བདག་གིས་སྔོན་ཆད་སེམས་ཅན་ལ། །འདི་འདྲ་བ་ཡི་གནོད་པ་བྱས། །དེ་བས་སེམས་ཅན་འཚེ་བྱེད་པ། །བདག་ལ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་རིགས། ། +འབྱུང་,lead to,མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། །,བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། ། +དེ་བཞིན་,Likewise,དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །,དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། ། +དེ་བཞིན་,same way,ད་དུང་དེ་བཞིན་བདག་བྱེད་ན། །,ད་དུང་དེ་བཞིན་བདག་བྱེད་ན། །ཡང་དང་ཡང་དུའང་དེ་བཞིན་ཏེ། །ངན་འགྲོར་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་། །བཅད་དང་གཤེག་སོགས་མྱོང་བར་འགྱུར། ། +དེ་བཞིན་,thus,ཡང་དང་ཡང་དུའང་དེ་བཞིན་ཏེ། །,ད་དུང་དེ་བཞིན་བདག་བྱེད་ན། །ཡང་དང་ཡང་དུའང་དེ་བཞིན་ཏེ། །ངན་འགྲོར་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་། །བཅད་དང་གཤེག་སོགས་མྱོང་བར་འགྱུར། ། +དེ་བཞིན་,Similarly,དེ་བཞིན་འགའ་ཞིག་གཞན་ལ་ནི། །ལྟོས་དང་ལྟོས་མེད་པ་ཡང་མཐོང་། །,དེ་བཞིན་འགའ་ཞིག་གཞན་ལ་ནི། །ལྟོས་དང་ལྟོས་མེད་པ་ཡང་མཐོང་། །སྔོ་ཉིད་མིན་ལ་སྔོན་པོར་དེ། །བདག་གིས་བདག་ཉིད་བྱས་པ་མེད། ། +དེ་བཞིན་,likewise,དེ་བཞིན་ཇི་སྲིད་ལག་སོགས་ལ། །དེ་ཡོད་དེ་སྲིད་དེ་ལུས་སྣང་། །,ཇི་སྲིད་རྐྱེན་ཚོགས་དེ་སྲིད་དུ། །ལུས་ནི་སྐྱེས་བུ་ལྟར་སྣང་བ། །དེ་བཞིན་ཇི་སྲིད་ལག་སོགས་ལ། །དེ་ཡོད་དེ་སྲིད་དེ་ལུས་སྣང་། ། +ཉམ་ཆུང་,feeble,དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། །,དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། །སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ། །དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར། ། +ཉམ་ཆུང་,weak,དེ་བཞིན་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ། །,འདི་ལྟར་དེ་གཅིག་མ་ཡིན་གྱི། །རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེ་ཡི་མཐུ། །དེ་བཞིན་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ། །འགའ་ཡང་ཁྱད་དུ་གསད་མི་བྱ། ། +རྟག་,always,དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། །,དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། །སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ། །དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར། ། +རྟག་,constant,།འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་པ་བརྒྱའི། །ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས། །,ཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་པ་བརྒྱའི། །ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +རྟག་,permanent,ཅི་སྟེ་བདག་དེ་རྟག་ན་ནི། །མཁའ་བཞིན་བྱེད་པ་མེད་པར་མངོན། །,ཅི་སྟེ་བདག་དེ་རྟག་ན་ནི། །མཁའ་བཞིན་བྱེད་པ་མེད་པར་མངོན། །རྐྱེན་རྣམས་གཞན་དང་ཕྲད་ན་ཡང་། །འགྱུར་བ་མེད་ལ་ཅི་བྱར་ཡོད། ། +རྟག་,constantly,འདི་ནི་བདེ་ལས་ཉམས་བྱ་ཞིང་། །བདག་གི་གནོད་དང་རྟག་སྦྱར་བྱ། །,འདི་ནི་བདེ་ལས་ཉམས་བྱ་ཞིང་། །བདག་གི་གནོད་དང་རྟག་སྦྱར་བྱ། །འདི་ཡིས་བརྒྱ་ཕྲག་ཐམས་ཅད་དུ། །འཁོར་བར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས། ། +སྡིག་པ་,negative actions,སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །,དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། །སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ། །དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར། ། +སྡིག་པ་,negativity,རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། །,འོན་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིད་རབ་དང་བྱེད་ན། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ། །རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། ། +སྡིག་པ་,misdeeds,སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླན་ཆད་མི་བགྱིད་དོ། །,བདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན། །སྲིད་ན་མི་འཇིགས་སེམས་ཅན་ཕན་པ་བགྱིད། །སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ཡང་དག་འདའ་བགྱིད་ཅིང་། །སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླན་ཆད་མི་བགྱིད་དོ། ། +སྡིག་པ་,sins,བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །,བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི། །ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། ། +སྡིག་པ་,negative deeds,མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། །,མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། ། +སྡིག་པ་,negative action,སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པས་ཀྱང་། །བསྐལ་པར་མནར་མེད་གནས་འགྱུར་ན། །,སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པས་ཀྱང་། །བསྐལ་པར་མནར་མེད་གནས་འགྱུར་ན། །ཐོག་མེད་འཁོར་བར་བསགས་སྡིག་གིས། །བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +སྡིག་པ་,negative karma,སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་ཟད་བྱེད་ཅིང་། །,འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ཀྱིས། །སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་ཟད་བྱེད་ཅིང་། །བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་སྡུད་བྱེད་ཕྱིར། །ཉན་ཐོས་རྣམས་པས་མཆོག་ཏུ་བཤད། ། +སྡིག་པ་,negative,།སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །,སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི། །སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། +སྡིག་པ་,sin,སྒྱུ་མའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ལ། །བསོད་ནམས་དང་ནི་སྡིག་པ་འབྱུང་། །,སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བསད་སོགས་ལ། །སེམས་མེད་ཕྱིར་ན་སྡིག་མེད་དེ། །སྒྱུ་མའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ལ། །བསོད་ནམས་དང་ནི་སྡིག་པ་འབྱུང་། ། +སྟོབས་ཆེན་,mighty,སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །,དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། །སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ། །དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར། ། +སྟོབས་ཆེན་,mighty one,།སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། །,དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +བྱང་ཆུབ་,enlightenment,བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི། །འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་། །,བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི། །འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་། །ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་བཞིན་དུ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་མིན། ། +བྱང་ཆུབ་,enlightened,བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་རྗེས་མཐུན་པས། །རྒྱལ་བའི་མཆོད་སྡོང་སྒྲུབ་པ་ཡང་། །,བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་རྗེས་མཐུན་པས། །རྒྱལ་བའི་མཆོད་སྡོང་སྒྲུབ་པ་ཡང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མྱ་ངན་ལས། །འདས་ཀྱང་དོན་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཛད། ། +སེམས་,mind,མི་ལྡོག་པ་ཡི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །སེམས་དེ་ཡང་དག་བླངས་གྱུར་པ། །,གང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་ཁམས། །མཐའ་ཡས་རབ་ཏུ་དགྲོལ་བའི་ཕྱིར། །མི་ལྡོག་པ་ཡི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །སེམས་དེ་ཡང་དག་བླངས་གྱུར་པ། ། +སེམས་,minds,མཇུག་ཀྱང་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །སེམས་ནི་འདི་ལྟར་གཟེངས་བསྟོད་དོ། །,དེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས། །རབ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཟུང་ནས། །མཇུག་ཀྱང་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །སེམས་ནི་འདི་ལྟར་གཟེངས་བསྟོད་དོ། ། +སེམས་,state of mind,རེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །,རེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ། །ཟུངས་ཐུབ་པར་ནི་གནས་པར་བྱ། ། +སེམས་,mental,དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་ངང་བརྟན་དང་། །སྡར་མའི་ཚུལ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན།,དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་ངང་བརྟན་དང་། །སྡར་མའི་ཚུལ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཁྱད་བསད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱོས། ། +སེམས་,contemplating,གཞན་ལ་ཕན་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད། །,སྐལ་ལྡན་ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བའི། །ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཁང་བཟངས་ཉམས་དགའ་བར། །སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་རླུང་གཡོ་བ་ཡིས། །གཞན་ལ་ཕན་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད། ། +དགེ་,virtue,དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར། །,དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། །སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ། །དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར། ། +དགེ་,virtues,གླགས་རྙེད་གྱུར་ནས་དགེ་འཕྲོག་ཅིང་། །,ཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་ནི། །གླགས་སྐབས་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །གླགས་རྙེད་གྱུར་ནས་དགེ་འཕྲོག་ཅིང་། །བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད། ། +དགེ་,virtuous,ཡིད་ལ་བསམས་པའི་དགེ་བྱས་པས། །,ཡིད་ལ་བསམས་པའི་དགེ་བྱས་པས། །གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །དེ་དང་དེར་ནི་བསོད་ནམས་དེས། །འབྲས་བུའི་ཡོན་གྱིས་མངོན་མཆོད་འགྱུར། ། +བསྐལ་པ་,eons,བསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས།,བསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས། །འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་མཆོག་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད། ། +བསྐལ་པ་,kalpa,།མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ། །བདག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་དུ་གྱུར།,ཟས་དང་སྐོམ་གྱི་ཆར་ཕབ་སྟེ། །བཀྲེས་དང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ། །མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ། །བདག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་དུ་གྱུར། ། +བསྐལ་པ་,eon,སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པས་ཀྱང་། །བསྐལ་པར་མནར་མེད་གནས་འགྱུར་ན། །,སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པས་ཀྱང་། །བསྐལ་པར་མནར་མེད་གནས་འགྱུར་ན། །ཐོག་མེད་འཁོར་བར་བསགས་སྡིག་གིས། །བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ཐུབ་དབང་,mighty sages,བསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས།,བསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས། །འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་མཆོག་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད། ། +ཐུབ་དབང་,mighty Sages,དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་ཀུན་གྱི་སྐུ། །,སྟོང་གསུམ་ཀུན་དུ་དྲི་ངད་ལྡང་བ་ཡི། །དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་ཀུན་གྱི་སྐུ། །གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་བྱི་དོར་བྱས་པ་ལྟར། །འོད་ཆགས་འབར་བ་དེ་དག་བྱུག་པར་བགྱི། ། +ཚད་མེད་,countless,།འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་མཆོག་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད།,བསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས། །འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་མཆོག་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད། ། +ཚད་མེད་,immeasurable,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། ། +སྐྱེ་བོ་,person,སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །,སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། ། +སྐྱེ་བོ་,beings,བདོག་པ་ཐམས་ཅད་འབྲས་བཅས་ཏེ། །སྐྱེ་བོ་ཀུན་ལ་བཏང་སེམས་ཀྱིས།,བདོག་པ་ཐམས་ཅད་འབྲས་བཅས་ཏེ། །སྐྱེ་བོ་ཀུན་ལ་བཏང་སེམས་ཀྱིས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་གསུངས་ཏེ། །དེ་ལྟས་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་དོ། ། +སྐྱེ་བོ་,people,དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་གནོད་བྱེད་ཀྱང་།,དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་གནོད་བྱེད་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མིག་རྒྱང་རིང་པོ་དག །ནུས་ཀྱང་ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་དེ། ། +ཚོགས་,clouds,དེ་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པའི་ཚོགས། །,དེ་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པའི་ཚོགས། །རོལ་མོ་དབྱངས་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །སེམས་ཅན་སྔག་བསྔལ་ཚིམ་བྱེད་པའི། །སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག ། +ཚོགས་,assembly,ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །,དུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན། །ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། ། +ཚོགས་,mass,གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །,དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ། །གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ན། །འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར། ། +ཚོགས་,groups,ཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་ནི། །,ཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་ནི། །གླགས་སྐབས་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །གླགས་རྙེད་གྱུར་ནས་དགེ་འཕྲོག་ཅིང་། །བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད། ། +ཚོགས་,host,ཉོན་མོངས་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱ། །,ཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྲོད་གནས་ན། །རྣམ་པ་སྟོང་དུ་སྲན་གཟུགས་ཏེ། །ཝ་ལ་སོགས་པས་སེང་གེ་བཞིན། །ཉོན་མོངས་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱ། ། +ཚོགས་,accumulations,།རྙེད་དང་གྲགས་པའི་ཚོགས་བཅས་ཏེ།,རྙེད་པ་དག་ནི་མང་བྱུང་ཞིང་། །གྲགས་དང་སྙན་པ་བྱུང་གྱུར་ཀྱང་། །རྙེད་དང་གྲགས་པའི་ཚོགས་བཅས་ཏེ། །གང་དུ་འདོང་བའི་གཏོལ་མེད་དོ། ། +ཚོགས་,aggregates,རྒྱུད་དང་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། །,རྒྱུད་དང་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། །ཕྲེང་བ་དམག་ལ་སོགས་བཞིན་བརྫུན། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་གང་དེ་མེད་པ། །དེས་འདི་སུ་ཞིག་སྤང་བར་འགྱུར། ། +ཚོགས་,collection,དེ་བཞིན་སོར་མོའི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། །ལག་པའང་གང་ཞིག་ཡིན་པར་འགྱུར། །,དེ་བཞིན་སོར་མོའི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། །ལག་པའང་གང་ཞིག་ཡིན་པར་འགྱུར། །དེ་ཡང་ཚིགས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། །ཚིགས་ཀྱང་རང་གི་ཆ་ཕྱེ་བས། ། +ཚོགས་,assembled,ཚོགས་ན་མི་སྐྱེ་དབང་མེད་ཅིང་། །དེ་མེད་པར་ནི་སྐྱེ་དབང་མེད། །,གལ་ཏེ་ལྟོས་ན་ཚོགས་པ་ཉིད། །རྒྱུ་ཡིན་འགྱུར་གྱི་དབང་ཕྱུག་མིན། །ཚོགས་ན་མི་སྐྱེ་དབང་མེད་ཅིང་། །དེ་མེད་པར་ནི་སྐྱེ་དབང་མེད། ། +ཚོགས་,accumulated,རང་གི་བདེ་བའི་ཚོགས་ཆར་གྱིས། །,དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་མེས་གདུངས་ལ། །བསོད་ནམས་སྤྲིན་ལས་ལེགས་འཁྲུངས་པའི། །རང་གི་བདེ་བའི་ཚོགས་ཆར་གྱིས། །ཞི་བྱེད་པར་བདག་ནམ་ཞིག་འགྱུར། ། +ཚོགས་,stores,གུས་པས་བསོད་ནམས་ཚོགས་བསགས་ཏེ། །,ནམ་ཞིག་དམིགས་པ་མེད་ཚུལ་དུ། །གུས་པས་བསོད་ནམས་ཚོགས་བསགས་ཏེ། །དམིགས་པས་ཕུང་བར་འགྱུར་རྣམས་ལ། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོན་པར་འགྱུར། ། +ཕན་པར་,beneficial,བསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས།,བསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས། །འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་མཆོག་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད། ། +ཕན་པར་,benefit,བདག་གིས་གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱ། །,བདག་གིས་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བསལ། །སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཕྱིར་བདག་སྡུག་བཞིན། །བདག་གིས་གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱ། །སེམས་ཅན་ཡིན་ཕྱིར་བདག་ལུས་བཞིན། ། +སྲིད་པ་,cyclic existence,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། ། +སྲིད་པ་,existence,འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་། །,འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་། །བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ལ། །འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེར་གནས་ཏེ། །སེམས་ཅན་མགྲོན་ཆེན་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན། ། +སྲིད་པ་,samsara,སྲིད་པ་ན་ནི་གཡང་ས་མང་། །,སྲིད་པ་ན་ནི་གཡང་ས་མང་། །དེར་ནི་དེ་ཉིད་མིན་འདི་འདྲ། །དེར་ཡང་ཕན་ཚུན་འགལ་བས་ན། །སྲིད་ན་དེ་ཉིད་འདི་འདྲ་མེད། ། +སྡུག་བསྔལ་,sufferings,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། ། +སྡུག་བསྔལ་,suffering,།སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ།,འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ། །རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་། ། +སྡུག་བསྔལ་,pain,མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས། །,རང་བཞིན་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་དག །གཡུལ་ངོར་མདར་ཚེ་ནན་གྱིས་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་། །མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས། །དོན་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན། ། +སྡུག་བསྔལ་,sorrow,བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པས་ན། །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བསྲུང་བར་བྱ། །,བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི། །དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ། །བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པས་ན། །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བསྲུང་བར་བྱ། ། +སྡུག་བསྔལ་,suffer,འདི་བདེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ། །,འདི་ནི་བཀུར་བྱས་བདག་ནི་མིན། །འདི་བཞིན་བདག་གིས་མ་རྙེད་ཅིང་། །འདི་ནི་བསྟོད་བྱས་བདག་ལ་སྨོད། །འདི་བདེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ། ། +གཞོམ་,destroy,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། ། +གཞོམ་,defeat,རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །,རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུར་གྱུར་གང་གིས་ཀྱང་། །ཡི་ཆད་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +གཞོམ་,subdue,དེ་དག་གཞོམ་གྱིས་ཡོང་མི་ལང་། །,སེམས་ཅན་མི་སྲུན་ནམ་མཁའ་བཞིན། །དེ་དག་གཞོམ་གྱིས་ཡོང་མི་ལང་། །ཁྲོ་བའི་སེམས་འདི་གཅིག་བཅོམ་ན། །དགྲ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོམས་དང་འདྲ། ། +གཞོམ་,destroyed,ཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པས། །སུས་ཀྱང་གང་དུའང་གཞོམ་མི་ནུས། །,ཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པས། །སུས་ཀྱང་གང་དུའང་གཞོམ་མི་ནུས། །ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་ན། །ལུས་ནི་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་གནོད། ། +གཞོམ་,eliminate,དཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །,བདག་དང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ནི། །དཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །གང་དུ་ཉེས་པ་རེ་རེ་ལའང་། །བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ཟད་འགྱུར་བ། ། +གཞོམ་,Destroy,ང་ནི་ཁོན་རྣམས་དྲན་བྱས་ཏེ། །ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་སེམས་པ་གཞོམ། །,དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་རེ་ལྟ་ཞིག །ཁོ་བོ་བྱིན་པས་ཡུན་རིངས་སྡུག །ང་ནི་ཁོན་རྣམས་དྲན་བྱས་ཏེ། །ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་སེམས་པ་གཞོམ། ། +སེམས་ཅན་,sentient beings,སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། ། +སེམས་ཅན་,beings,གང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་ཁམས། །མཐའ་ཡས་རབ་ཏུ་དགྲོལ་བའི་ཕྱིར། །,གང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་ཁམས། །མཐའ་ཡས་རབ་ཏུ་དགྲོལ་བའི་ཕྱིར། །མི་ལྡོག་པ་ཡི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །སེམས་དེ་ཡང་དག་བླངས་གྱུར་པ། ། +སེམས་ཅན་,sentient being,སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །,སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ། །བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +སེམས་ཅན་,being,སེམས་ཅན་གཅིག་གི་བདེ་བ་ཡང་། །བཤིག་ན་བདག་ཉིད་ཉམས་འགྱུར་ན།,སེམས་ཅན་གཅིག་གི་བདེ་བ་ཡང་། །བཤིག་ན་བདག་ཉིད་ཉམས་འགྱུར་ན། །ནམ་མཁའ་མ་ལུས་མཐའ་ཀླས་པའི། །ལུས་ཅན་བདེ་བཤིག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +མི་བདེ་,distress,སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། ། +མི་བདེ་,discomforts,།དེ་བས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག །གཞོམ་ཕྱིར་མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་བྱ།,སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད། །དེ་བས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག །གཞོམ་ཕྱིར་མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་བྱ། ། +བསལ་བ་,eliminate,སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། ། +བསལ་བ་,dispel,འཁོར་གྱི་འཇིགས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །,དེ་བས་མགོན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་འགྲོ་བ་ཡི། །འཁོར་གྱི་འཇིགས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །རང་གི་མཚན་ཡང་བྱིན་གྱིས་བརླབས། ། +བསལ་བ་,remove,དེ་བས་སྒྲིབ་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །,དེ་བས་སྒྲིབ་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །ལོག་པའི་ལམ་ལས་སེམས་བླན་ཏེ། །ཡང་དག་དམིགས་ལ་རྟག་པར་ཡང་། །བདག་གིས་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱ། ། +བདེ་,joys,བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། ། +བདེ་,happiness,བར་དུ་བདེ་ལ་མགྲོན་དུ་བོས་ཟིན་གྱིས། །,བདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྤྱན་སྔར་འགྲོ་བ་བདེ་གཤེགས་ཉིད་དང་ནི། །བར་དུ་བདེ་ལ་མགྲོན་དུ་བོས་ཟིན་གྱིས། །ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་དགའ་བར་གྱིས། ། +བདེ་,joy,འགྲོ་བ་བདེ་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད། །,ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །གྲང་དང་ཚལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན། །འགྲོ་བ་བདེ་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད། ། +བདེ་,comfortable,འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །,འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བྱ་བར་གསུངས། ། +བདེ་,happy,།གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ། །དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ། །,ཁྲོ་བའི་དགྲ་ཡིས་དེ་ལ་སོགས། །སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་བྱེད་པར་འགྱུར། །གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ། །དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ། ། +བདེ་,enjoy,ཤ་ནི་དེས་ཀོ་སུ་ལ་བདེ། །,གྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་ཤོར་ཅིང་། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་གསོད་བྱེད་ན། །ཚིག་འབྲུ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཤ་ནི་དེས་ཀོ་སུ་ལ་བདེ། ། +བདེ་,ease,བསོད་ནམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་བདེ་ལ། །,བསོད་ནམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་བདེ་ལ། །མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན། །གཞན་དོན་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི། །སྙིང་རྗེ་ཅན་དག་ཅི་སྟེ་སྐྱོ། ། +བདེ་,peace,མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན། །,བསོད་ནམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་བདེ་ལ། །མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན། །གཞན་དོན་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི། །སྙིང་རྗེ་ཅན་དག་ཅི་སྟེ་སྐྱོ། ། +བདེ་,"['happy', 'happiness']",གང་གི་ལས་ཉིད་བདེ་འགྱུར་བ། །དེ་ལས་མི་བྱེད་ཇི་ལྟར་བདེ། །,གང་གི་ལས་ཉིད་བདེ་འགྱུར་བ། །དེ་ལས་མི་བྱེད་ཇི་ལྟར་བདེ། །སྤུ་གྲིའི་སོར་ཆགས་སྦྲང་རྩི་ལྟའི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ངོམས་ན། ། +བདེ་,bliss,རགས་པ་བདེ་ལས་གཞན་མིན་ན། །,རགས་པ་བདེ་ལས་གཞན་མིན་ན། །བདེ་བ་གསལ་བ་མི་རྟག་ཉིད། །གལ་ཏེ་མེད་པ་འགའ་ཡང་ནི། །སྐྱེ་མིན་མེད་ཕྱིར་ཞེས་འདོད་ན། ། +སྤྱོད་པ་,experience,བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། ། +སྤྱོད་པ་,conduct,བདག་གི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི། །,བདག་གི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི། །མི་ཡི་ལུས་ཀྱང་འཐོབ་མི་འགྱུར། །མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་དགེ་བ་མེད། ། +སྤྱོད་པ་,practices,བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དག །ཚད་མེད་པར་ནི་གསུངས་པ་ལས། །,བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དག །ཚད་མེད་པར་ནི་གསུངས་པ་ལས། །སེམས་སྦྱང་བ་ཡི་སྤྱོད་པ་ནི། །ངེས་པར་དེ་སྲིད་སྤྱད་པར་བྱ། ། +སྤྱོད་པ་,behavior,དེ་ཡང་དེ་ལྟར་མི་འཐད་པས། །བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད། །,དེ་བས་བདག་ནི་བསྟོད་དོ་ཞེས། །རང་གི་དགའ་བ་སྐྱེ་འགྱུར་བ། །དེ་ཡང་དེ་ལྟར་མི་འཐད་པས། །བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད། ། +སྤྱོད་པ་,path,།བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་གྱུར་པས། །བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱ། །,དེ་བས་ངལ་བས་མ་བསྒྲུབས་པའི། །ཁྱིམ་དུ་གཏེར་ནི་བྱུང་བ་ལྟར། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་གྱུར་པས། །བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱ། ། +སྤྱོད་པ་,practice,འདོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བས། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་བྱང་ཆུབ་མེད། །,དེ་ཡི་བྱེ་བའི་ཆ་ཙམ་གྱི། །ཚེགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། །འདོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བས། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་བྱང་ཆུབ་མེད། ། +བྱང་ཆུབ་སེམས་,mind of enlightenment,བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། །,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། ། +བྱང་ཆུབ་སེམས་,bodhicitta,བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །,བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། ། +བྱང་ཆུབ་སེམས་,Bodhisattvas,རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་རྣམས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། ། +གཏང་,abandon,བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། །,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། ། +གཏང་,dedicate,ཅི་ནས་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཏང་ངོ་། །,སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར། །ལུས་འདི་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། །ཅི་ནས་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཏང་ངོ་། ། +གཏང་,give up,དེ་བས་བདག་གིས་ཆགས་མེད་པར། །འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་ལུས་གཏང་བྱ། །,དེ་བས་བདག་གིས་ཆགས་མེད་པར། །འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་ལུས་གཏང་བྱ། །དེས་ན་འདི་ལ་ཉེས་མང་ཡང་། །ལས་ཀྱི་སྤྱད་བཞིན་གཟུང་བར་བྱ། ། +རྟག་ཏུ་,never,བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། །,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། ། +རྟག་ཏུ་,constant,།རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས།,སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ། །བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ། །རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +རྟག་ཏུ་,always,རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱི།,རིན་ཆེན་གདུགས་མཛེས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན། །ཁོར་ཡུག་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་འོང་ལྡན། །དབྱིབས་ལེགས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་བསྒྲེང་བ་ཡང་། །རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +རྟག་ཏུ་,constantly,ཚེ་འདི་རྟག་ཏུ་གོད་འགྱུར་ཞིང་། །,ཉིན་མཚན་སྡོད་པ་ཡོད་མེད་པར། །ཚེ་འདི་རྟག་ཏུ་གོད་འགྱུར་ཞིང་། །སྣོན་པ་གུད་ནས་འོང་མེད་ན། །བདག་ལྟ་འཆི་བར་ཅིས་མི་འགྱུར། ། +རྟག་ཏུ་,continuously,རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་གྱུར་ཅིག །,མི་ངལ་ཀུན་ལས་ཐར་བ་དང་། །དད་དང་ཤེས་རབ་བརྩེ་ལྡན་ཞིང་། །ཟས་དང་སྤྱོད་པ་ཕུན་ཚོགས་ནས། །རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་གྱུར་ཅིག ། +འཁོར་བ་,samsara,འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །,བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། ། +འཁོར་བ་,cyclic existence,འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །,བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། ། +ཉམ་ཐག་,wretched ones,འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །,བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། ། +ཉམ་ཐག་,miserable,།རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་སྨོས་ཅི་དགོས། །,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི། །ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་། །འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ། །རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ཉམ་ཐག་,utter distress,ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད། །,ཐུགས་རྗེས་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་ལ་ཡང་། །ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད། །སྡིག་ལྡན་བདག་ལ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། ། +ཉམ་ཐག་,suffering,ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །,འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད། ། +ལྷ་,gods,འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། །,བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། ། +ལྷ་,devas,གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་རྣམས། །,གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་རྣམས། །ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་ཀྱང་། །དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི། །མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། ། +ལྷ་,divine,བདག་གི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ལྷ་ཡི་ལུས་ཐོབ་ནས། །,ཆུ་བོ་རབ་མེད་མེ་དོང་འདྲ་ནང་བྱིང་བ་དག །ཤ་ཀུན་ཞིག་གྱུར་རུས་གོང་མེ་ཏོག་ཀུནྡའི་མདོག །བདག་གི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ལྷ་ཡི་ལུས་ཐོབ་ནས། །ལྷ་མོ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་དལ་གྱིས་འབབ་གནས་ཤོག ། +ལྷ་,deities,ཁྱོད་ཀྱི་ལྷ་བརྒྱའི་ཅོད་པན་དག་གིས་ཞབས་ཀྱི་པདྨ་ལ་མཆོད་ཅིང་།,ཁྱོད་ཀྱི་ལྷ་བརྒྱའི་ཅོད་པན་དག་གིས་ཞབས་ཀྱི་པདྨ་ལ་མཆོད་ཅིང་། །ཐུགས་རྗེའི་རླན་སྤྱན་དབུ་ལ་མེ་ཏོག་དུ་མའི་ཚོགས་ཀྱིས་ཆར་འབབ་པ། །ཁང་བརྩེགས་ཡིད་འོང་ལྷ་མོ་སྟོང་ཕྲག་བསྟོད་དབྱངས་སྒྲོགས་ལྡན་འདི་ལྟོས་ཞེས། །འཇམ་དབྱངས་དེ་འདྲ་མཐོང་ནས་ད་ནི་སེམས་དམྱལ་ཅ་ཅོ་འདོན་པར་ཤོག ། +མི་,humans,འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། །,བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། ། +མི་,people,དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ།,དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ། །དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། ། +མི་,not,མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །,དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། ། +མི་,human,མི་ཡི་ལུས་ཀྱང་འཐོབ་མི་འགྱུར། །,བདག་གི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི། །མི་ཡི་ལུས་ཀྱང་འཐོབ་མི་འགྱུར། །མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་དགེ་བ་མེད། ། +མི་,those,ནད་ཀྱིས་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ། །,ནད་ཀྱིས་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། ། +མི་,men,དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་གནོད་བྱེད་ཀྱང་།,དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་གནོད་བྱེད་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མིག་རྒྱང་རིང་པོ་དག །ནུས་ཀྱང་ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་དེ། ། +མི་,person,སེམས་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པའི་མི། །,དེ་ལྟར་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་ནས་ནི། །ཡིད་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞག །སེམས་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པའི་མི། །ཉོན་མོངས་མཆི་བའི་ཕྲག་ན་གནས། ། +མཆོག་,supreme,གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །,གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །རིན་ཆེན་རིང་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུང་། ། +མཆོག་,best,མ་བརྩམས་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་གྱི། །,དང་པོར་འབྱོར་པ་བརྟགས་ནས་ནི། །བརྩམ་མམ་ཡང་ན་མི་བརྩམ་བྱ། །མ་བརྩམས་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་གྱི། །བརྩམས་ནས་ལྡོག་པར་མི་བྱའོ། ། +མཆོག་,superior,གང་བས་འདི་དམན་དེ་ཡོད་ཅིང་། །གང་བས་བདག་མཆོག་དེ་ཡང་ཡོད། །,ཡོན་ཏན་མེད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །བདག་ཀུན་ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་ཉིད། །གང་བས་འདི་དམན་དེ་ཡོད་ཅིང་། །གང་བས་བདག་མཆོག་དེ་ཡང་ཡོད། ། +རིན་ཆེན་,precious,རིན་ཆེན་རིང་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །,གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །རིན་ཆེན་རིང་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུང་། ། +རིན་ཆེན་,precious treasures,འཇིག་རྟེན་རིན་ཆེན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །,མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །སྨན་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། །འཇིག་རྟེན་རིན་ཆེན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། ། +རིན་ཆེན་,jewels,རིན་ཆེན་འབར་བའི་ཀ་བ་ཡིད་འོང་ལྡན། །,ཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ། །ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་གསལ་ཞིང་འཚེར་བ་ལྟར། །རིན་ཆེན་འབར་བའི་ཀ་བ་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་བླ་རེ་བྲེས་པ་དེར། ། +རིན་ཆེན་,precious gems,མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །,གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +རིན་ཆེན་,precious jewel,ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རྙེད་པ་ལྟར། །,ལོང་བས་ཕྱག་དང་ཕུང་པོ་ལས། །ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རྙེད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་ནས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་འདི་བདག་ལ་སྐྱེས། ། +བསྒྱུར་,transform,།ཡིད་བཞིན་གྱི་ནི་ལུས་སུ་བསྒྱུར།,འགྲོ་དང་འོང་བའི་རྟེན་ཙམ་དུ། །ལུས་ལ་གྲུ་ཡི་བློ་བཞག་སྟེ། །སེམས་ཅན་རྣམས་དོན་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། །ཡིད་བཞིན་གྱི་ནི་ལུས་སུ་བསྒྱུར། ། +བསྒྱུར་,transformed,དངོས་པོ་མེད་པ་བསྒྱུར་དུ་མེད། །,བྱེ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུ་ཡིས་ཀྱང་། །དངོས་པོ་མེད་པ་བསྒྱུར་དུ་མེད། །གནས་སྐབས་དེ་དངོས་ཇི་ལྟར་ཡིན། །དངོས་འགྱུར་གཞན་ཡང་གང་ཞིག་ཡིན། ། +མི་གཙང་,impure,མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །,གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །རིན་ཆེན་རིང་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུང་། ། +མི་གཙང་,impurities,ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་། །,ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་། །ཁྲག་ཀྱང་བཏུང་དུ་མི་རུང་ལ། །རྒྱུ་ལྟོའང་གཞིབ་ཏུ་མི་རུང་ན། །ལུས་ཀྱིས་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +མི་གཙང་,impurity,གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །,གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །རུས་གཟེབ་རྒྱུས་པས་སྦྲེལ་བ་ལ། །ཤ་ཡི་འདམ་གྱིས་ཞལ་ཞལ་བྱས། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། ། +མི་གཙང་,excrement,གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་གནས་ན། །ཟན་ཟ་མི་གཙང་ཟ་བར་འགྱུར། །,གསལ་བ་མེད་པ་སྐྱེ་བར་ནི། །ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་གནས་པ་ཉིད། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་གནས་ན། །ཟན་ཟ་མི་གཙང་ཟ་བར་འགྱུར། ། +ལུས་,body,མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །,གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །རིན་ཆེན་རིང་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུང་། ། +ལུས་,being,རྒྱལ་དང་དེ་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་དབུལ་བར་བགྱི། །,རྒྱལ་དང་དེ་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་དབུལ་བར་བགྱི། །སེམས་དཔའ་མཆོག་རྣམས་བདག་ནི་ཡོངས་བཞེས་ཤིག །གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་བར་བགྱི། ། +ལུས་,bodies,ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། །,དུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན། །ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། ། +ལུས་,physical,ལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་། །,ལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་སྤང་བྱ་ཞིང་། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དོར། ། +ལུས་,bodily,དེ་བས་ལུས་ཀྱི་འདོད་པ་ནི། །འཕེལ་ཕྱིར་སྐབས་དབྱེ་མི་བྱ་སྟེ།,དེ་བས་ལུས་ཀྱི་འདོད་པ་ནི། །འཕེལ་ཕྱིར་སྐབས་དབྱེ་མི་བྱ་སྟེ། །གང་ཞིག་ཡིད་འོང་མི་འཛིན་པ། །དེ་ནི་དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡིན། ། +རྒྱལ་བ་,Victor,མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །,གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །རིན་ཆེན་རིང་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུང་། ། +རྒྱལ་བ་,Victorious Ones,ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པས། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་མཛད་པ། །,ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པས། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་མཛད་པ། །དེ་བཞིན་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་མཆོད། ། +རྒྱལ་བ་,Victorious One,དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ།,དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +རྒྱལ་བ་,Victorious,རྒྱལ་བ་སེང་གེའི་སྲས་བདག་གིས། །,བདག་གིས་ཀུན་ལས་རྒྱལ་བྱ་སྟེ། །བདག་ལས་སུ་ཡང་རྒྱལ་མི་བྱ། །རྒྱལ་བ་སེང་གེའི་སྲས་བདག་གིས། །ང་རྒྱལ་འདི་ལ་གནས་པར་བྱ། ། +རྒྱལ་བ་,victory,འགྲོ་ལ་འདོད་བཞིན་རྒྱལ་བའི་འབྲས་བུ་རྫོགས་པར་བྱེད། །,གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་ལས་རྒྱལ་ཕྱིར་ང་རྒྱལ་འཆང་། །དེ་ནི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་རྣམ་རྒྱལ་དཔའ་དེ་ཉིད། །གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་བདོ་བ་ཡང་ངེས་བཅོམ་སྟེ། །འགྲོ་ལ་འདོད་བཞིན་རྒྱལ་བའི་འབྲས་བུ་རྫོགས་པར་བྱེད། ། +རྒྱལ་བ་,victorious one,བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་རྗེས་མཐུན་པས། །རྒྱལ་བའི་མཆོད་སྡོང་སྒྲུབ་པ་ཡང་། །,བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་རྗེས་མཐུན་པས། །རྒྱལ་བའི་མཆོད་སྡོང་སྒྲུབ་པ་ཡང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མྱ་ངན་ལས། །འདས་ཀྱང་དོན་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཛད། ། +རྒྱལ་བ་,Buddha,མདོ་མཚུངས་གཅིག་གིས་ཐམས་ཅད་ནི། །རྒྱལ་བས་གསུངས་པ་ཅིས་མ་ཡིན། །,གལ་ཏེ་མ་གཏོགས་གཅིག་གིས་ནི། །ཐམས་ཅད་སྐྱོན་དང་བཅས་འགྱུར་ན། །མདོ་མཚུངས་གཅིག་གིས་ཐམས་ཅད་ནི། །རྒྱལ་བས་གསུངས་པ་ཅིས་མ་ཡིན། ། +ཟུང་,grasp,བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུང་། །,གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །རིན་ཆེན་རིང་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུང་། ། +ཟུང་,hold,རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། །,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། ། +འགྲོ་བ་,go,འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །,འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། ། +འགྲོ་བ་,beings,འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ།,འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ། །རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་། ། +འགྲོ་བ་,wandering beings,འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་། །,འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་། །བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ལ། །འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེར་གནས་ཏེ། །སེམས་ཅན་མགྲོན་ཆེན་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན། ། +འགྲོ་བ་,moving,སྒྲ་མེད་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས། །,ཆུ་སྐྱར་བྱི་ལ་ཆོམ་རྐུན་དག །སྒྲ་མེད་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས། །མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ། །ཐུབ་པས་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་སྤྱད། ། +འགྲོ་བ་,going,ཇི་ལྟར་རླུང་ནི་འགྲོ་བ་དང་། །འོང་བས་ཤིང་བལ་དབང་བསྒྱུར་བ། །,ཇི་ལྟར་རླུང་ནི་འགྲོ་བ་དང་། །འོང་བས་ཤིང་བལ་དབང་བསྒྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སྤྲོ་བས་དབང་བསྒྱུར་ཏེ། །དེ་ལྟར་ན་ནི་འགྲུབ་པར་འགྱུར། ། +འགྲོ་བ་,migrators,དེ་བཞིན་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཏུ། །ཅི་ཕྱིར་ལུས་ཅན་རྣམས་མི་འདོད། །,ཇི་ལྟར་ལག་པ་ལ་སོགས་པ། །ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་འདོད་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཏུ། །ཅི་ཕྱིར་ལུས་ཅན་རྣམས་མི་འདོད། ། +འགྲོ་བ་,world,།མི་མཉམ་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད། །,སྙིང་སྟོབས་རྡུལ་དང་མུན་པ་ཞེས། །བྱ་བའི་ཡོན་ཏན་མཉམ་གནས་ནི། །གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་རབ་བརྗོད་དེ། །མི་མཉམ་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད། ། +འགྲོ་བ་,Sentient beings,འགྲོ་བ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ།,འགྲོ་བ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ། །རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ཆུ་ཤིང་འདྲ། །མྱ་ངན་འདས་དང་མ་འདས་པའང་། །དེ་ཉིད་དུ་ན་ཁྱད་པར་མེད། ། +འགྲོ་བ་,sentient beings,འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཅིའང་རུང་། །དེ་ཀུན་བདག་ལ་སྨིན་གྱུར་ཅིག །,འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཅིའང་རུང་། །དེ་ཀུན་བདག་ལ་སྨིན་གྱུར་ཅིག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་གྱིས། །འགྲོ་བ་བདེ་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག ། +དེད་དཔོན་,captain,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། ། +དེད་དཔོན་,guide,།ལམ་ཞུགས་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་དང་།,བདག་ནི་མགོན་མེད་རྣམས་ཀྱི་མགོན། །ལམ་ཞུགས་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་དང་། །བརྒལ་འདོད་རྣམས་ཀྱི་གྲུ་དང་ནི། །གཟིངས་དང་ཟམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར། ། +བློ་,wisdom,དེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས། །རབ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཟུང་ནས། །,དེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས། །རབ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཟུང་ནས། །མཇུག་ཀྱང་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །སེམས་ནི་འདི་ལྟར་གཟེངས་བསྟོད་དོ། ། +བློ་,mind,གལ་ཏེ་བློ་གནས་ཆགས་པའི་དྲ་བ་ན། །,འཁོར་བའི་བཙོན་རའི་སྲུང་མས་དམྱལ་སོགས་སུ། །གསོད་བྱེད་གཤེད་མར་གྱུར་པ་འདི་དག་ནི། །གལ་ཏེ་བློ་གནས་ཆགས་པའི་དྲ་བ་ན། །གནས་ན་བདག་ལ་བདེ་བ་ག་ལ་ཡོད། ། +བློ་,notion,གོམས་པས་བདག་གི་བློ་བྱུང་བ། །,ཇི་ལྟར་བདག་མེད་ལུས་འདི་ལ། །གོམས་པས་བདག་གི་བློ་བྱུང་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཡང་། །གོམས་པས་བདག་བློ་ཅིས་མི་སྐྱེ། ། +བློ་,consciousness,བློ་ནི་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ཞེས། །གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད། །,མར་མེ་གསལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས། །ཤེས་པས་ཤེས་ཏེ་རྗོད་བྱེད་ན། །བློ་ནི་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ཞེས། །གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད། ། +བློ་,perceive,དེས་ན་ལུས་མེད་ལ་སོགས་ལ། །རྨོངས་པ་ཡིས་ནི་ལུས་བློར་འགྱུར།,དེས་ན་ལུས་མེད་ལ་སོགས་ལ། །རྨོངས་པ་ཡིས་ནི་ལུས་བློར་འགྱུར། །དབྱིབས་སུ་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས། །ཐོ་ཡོར་ལ་ནི་མི་བློ་བཞིན། ། +བརྟགས་,examined,ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། ། +བརྟགས་,examine,དང་པོར་རང་གི་སེམས་བརྟགས་ནས། །,གང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ། །སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་། །དང་པོར་རང་གི་སེམས་བརྟགས་ནས། །བརྟན་པས་རིག་པ་ལྡན་པར་བྱ། ། +བརྟགས་,conceiving,བརྟགས་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །,གང་ཚེ་སེམས་ནི་གཟུང་བྲལ་བ། །དེ་ཚེ་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་སེམས་ཙམ་དུ། །བརྟགས་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +བརྟགས་,conceptualized,གཅིག་ནི་ཕ་དང་བུ་ཉིད་དུ། །བརྟགས་ཡིན་ཡང་དག་ཉིད་མིན་ཏེ། །,སྒྲ་འཛིན་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ། །དེ་གཟུགས་འཛིན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །གཅིག་ནི་ཕ་དང་བུ་ཉིད་དུ། །བརྟགས་ཡིན་ཡང་དག་ཉིད་མིན་ཏེ། ། +གནས་,realms,འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། ། +གནས་,remain,སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག །,དེ་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པའི་ཚོགས། །རོལ་མོ་དབྱངས་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །སེམས་ཅན་སྔག་བསྔལ་ཚིམ་བྱེད་པའི། །སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག ། +གནས་,appear,མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག །,སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག ། +གནས་,abides,འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེར་གནས་ཏེ། །,འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་། །བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ལ། །འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེར་གནས་ཏེ། །སེམས་ཅན་མགྲོན་ཆེན་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན། ། +གནས་,dwelling,བདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ། །,བདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ། །དགའ་མགུར་བདག་ལ་གནོད་བྱེད་པ། །དེ་ལའང་མི་ཁྲོ་བཟོད་པ་ནི། །གནས་མིན་བཟོད་པ་སྨད་པའི་གནས། ། +གནས་,settle,ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་གནས་ཤིང་ཡོངས་བཟུང་ནས། །,ཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ནི། །ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་གནས་ཤིང་ཡོངས་བཟུང་ནས། །ནུས་པ་བརྟས་ནས་དེ་ནས་ཕྱིར་ལྡོག་གི །ཉོན་མོངས་དགྲ་ཚུལ་དེ་དང་འདྲ་མ་ཡིན། ། +གནས་,abide,སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་གནས་བྱེད་ན། །,སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་གནས་བྱེད་ན། །སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་གནས་སམ། །བུད་མེད་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་རུང་། །སྡོམ་བརྩོན་བརྟན་པ་ཉམས་མི་འགྱུར། ། +གནས་,dwell,སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་གནས་སམ། །,སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་གནས་བྱེད་ན། །སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་གནས་སམ། །བུད་མེད་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་རུང་། །སྡོམ་བརྩོན་བརྟན་པ་ཉམས་མི་འགྱུར། ། +གནས་,established,གང་ཚེ་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །བསྲུང་བའི་དོན་དུ་གནས་གྱུར་པ། །,གང་ཚེ་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །བསྲུང་བའི་དོན་དུ་གནས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤེས་བཞིན་འོང་འགྱུར་ཞིང་། །སོང་བ་དག་ཀྱང་འོང་བར་འགྱུར། ། +གནས་,positioned,ལུས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གནས་བྱ་ཞེས། །,ལུས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གནས་བྱ་ཞེས། །བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་ནི། །སྐབས་སུ་ལུས་འདི་ཇི་ལྟ་བུར། །གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བལྟ་བར་བྱ། ། +གནས་,dwellings,བཞོན་པ་མལ་སྟན་གནས་དག་ཏུ། །བུད་མེད་གཞན་དང་གཅིག་མི་བྱ།,བཞོན་པ་མལ་སྟན་གནས་དག་ཏུ། །བུད་མེད་གཞན་དང་གཅིག་མི་བྱ། །འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། ། +གནས་,live,བདག་ལྟ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཀྱང་། །འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་ཡིན། །,བདག་ནི་དེང་ཉིད་ཤི་ཡང་བླའི། །ལོག་འཚོས་ཡུན་རིང་གསོན་མི་རུང་། །བདག་ལྟ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཀྱང་། །འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་ཡིན། ། +གནས་,remaining,གཞན་དོན་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི། །,བསོད་ནམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་བདེ་ལ། །མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན། །གཞན་དོན་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི། །སྙིང་རྗེ་ཅན་དག་ཅི་སྟེ་སྐྱོ། ། +གནས་,vessel,སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་གནས། །བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྙིང་མ་གས། །,ཉེས་ཟད་རྩོམ་པ་དེ་ཡི་ནི། །ཆ་ཡང་བདག་ལ་མ་མཐོང་ན། །སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་གནས། །བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྙིང་མ་གས། ། +གནས་,dwells,ཉོན་མོངས་མཆི་བའི་ཕྲག་ན་གནས། །,དེ་ལྟར་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་ནས་ནི། །ཡིད་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞག །སེམས་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པའི་མི། །ཉོན་མོངས་མཆི་བའི་ཕྲག་ན་གནས། ། +གནས་,resting place,ཇི་ལྟར་གནས་ནི་འཛིན་བྱེད་ལྟར། །,ལམ་དག་ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཇི་ལྟར་གནས་ནི་འཛིན་བྱེད་ལྟར། །དེ་བཞིན་སྲིད་པའི་ལམ་ཞུགས་པའང་། །སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན། ། +གནས་,place,སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན། །,ལམ་དག་ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཇི་ལྟར་གནས་ནི་འཛིན་བྱེད་ལྟར། །དེ་བཞིན་སྲིད་པའི་ལམ་ཞུགས་པའང་། །སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན། ། +གནས་,stand,དེ་ཚེ་དངོས་མེད་རྟེན་བྲལ་བ། །བློ་ཡི་མདུན་ན་ཇི་ལྟར་གནས། །,གང་ཚེ་གང་ཞིག་མེད་དོ་ཞེས། །བརྟག་བྱའི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་པ། །དེ་ཚེ་དངོས་མེད་རྟེན་བྲལ་བ། །བློ་ཡི་མདུན་ན་ཇི་ལྟར་གནས། ། +གནས་,reside,གལ་ཏེ་ལུས་འདི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རེ་ཡིས་ནི་གནས་གྱུར་ན། །,གལ་ཏེ་ལུས་འདི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རེ་ཡིས་ནི་གནས་གྱུར་ན། །ཆ་རྣམས་ཆ་ལ་གནས་གྱུར་མོད། །དེ་རང་ཉིད་ནི་གང་ལ་གནས། ། +གནས་,existed,གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་གནས་ན། །ཟན་ཟ་མི་གཙང་ཟ་བར་འགྱུར། །,གསལ་བ་མེད་པ་སྐྱེ་བར་ནི། །ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་གནས་པ་ཉིད། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་གནས་ན། །ཟན་ཟ་མི་གཙང་ཟ་བར་འགྱུར། ། +གནས་,situations,བཞིན་དུ་སྤྱོད་པས་གནས་རྣམས་ལ། །,དེ་ལྟར་རྒ་དང་འཆི་མེད་པ། །བཞིན་དུ་སྤྱོད་པས་གནས་རྣམས་ལ། །དང་པོ་ཉིད་དུ་བསད་བྱས་ནས། །ངན་སོང་ལྟུང་བ་མི་བཟད་འོང་། ། +གནས་,endure,།བཅས་ཏེ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཅིག །,འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྨན་གཅིག་པུ། །བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གནས། །བསྟན་པ་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །བཅས་ཏེ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཅིག ། +བྲལ་བ་,lack,ཆོས་ལ་མོས་དང་བྲལ་བ་ཡིས། །,བདག་ནི་སྔོན་དང་ད་ལྟར་ཡང་། །ཆོས་ལ་མོས་དང་བྲལ་བ་ཡིས། །ཕོངས་པ་འདི་འདྲ་བྱུང་བར་གྱུར། །སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་། ། +བྲལ་བ་,separation,།འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི།,སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི། །སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། +བྲལ་བ་,separate,སྟོང་ཉིད་དང་ནི་བྲལ་བའི་སེམས། །,སྟོང་ཉིད་དང་ནི་བྲལ་བའི་སེམས། །འགགས་པ་སླར་ཡང་སྐྱེ་འགྱུར་ཏེ། །འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་བཞིན། །དེས་ན་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱ། ། +འདོད་པ་,wish,འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། ། +འདོད་པ་,desiring,བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ལ། །,འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་། །བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ལ། །འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེར་གནས་ཏེ། །སེམས་ཅན་མགྲོན་ཆེན་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན། ། +འདོད་པ་,desire,རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ།,རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ། །བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +འདོད་པ་,desires,ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་བྱིས་པ་ཡི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་།,ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་བྱིས་པ་ཡི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པ་འདི་དག་གི། །སེམས་འདི་བྱུང་སྙམ་བརྩེར་ལྡན་དང་། ། +འདོད་པ་,desired,མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ།,མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས། །ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། ། +འདོད་པ་,sensual objects,འདོད་པ་ཀུན་གྱིས་ཡིད་བདེར་མི་འགྱུར་བ། །,ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བ། །འདོད་པ་ཀུན་གྱིས་ཡིད་བདེར་མི་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱས་ན་ཡང་། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་དགྱེས་པའི་ཐབས་མེད་དོ། ། +འདོད་པ་,Desires,འདོད་པ་ངེས་པར་འཇིག་འགྱུར་ཞིང་། །,འདོད་པ་ངེས་པར་འཇིག་འགྱུར་ཞིང་། །དམྱལ་ལ་སོགས་པར་ལྟུང་བྱེད་པ། །ཆེན་པོ་མིན་ཕྱིར་དུས་ཀུན་དུ། །དུབ་པའི་ཚེགས་བྱུང་གང་ཡིན་པ། ། +འདོད་པ་,cravings,དེ་ཡི་འདོད་པ་སུས་བྱེད་ནུས། །,དེ་ལྟར་ལྷུང་བ་དེ་ཡི་ཡང་། །འདོད་པ་ས་འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །རྫོགས་པར་ནུས་པ་ཡོད་མིན་ན། །དེ་ཡི་འདོད་པ་སུས་བྱེད་ནུས། ། +བརྟན་པ་,steadfast,སྡོམ་བརྩོན་བརྟན་པ་ཉམས་མི་འགྱུར། །,སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་གནས་བྱེད་ན། །སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་གནས་སམ། །བུད་མེད་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་རུང་། །སྡོམ་བརྩོན་བརྟན་པ་ཉམས་མི་འགྱུར། ། +བརྟན་པ་,stability,བརྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག །,བཀྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནོར་ཐོབ་ཤོག །མྱ་ངན་ཉམ་ཐག་དགའ་ཐོབ་ཤོག །ཡི་ཆད་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་སོས་ཤིང་། །བརྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག ། +གཅིག་པུ་,sole,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། ། +གཅིག་པུ་,alone,།བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར།,བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ། །གཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཀྱང་། །སྲོག་འཆད་པ་ཡི་ཚོར་བ་དག །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར། ། +གཅིག་པུ་,singular,ཡོན་ཏན་མཆོག་ཚོགས་གཅིག་པུ་ཡི། །,ཡོན་ཏན་མཆོག་ཚོགས་གཅིག་པུ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཤས་ཙམ་འགའ་ཞིག་ལ། །སྣང་ནའང་དེ་ལ་མཆོད་དོན་དུ། །ཁམས་གསུམ་ཕུལ་ཡང་ཆུང་བར་འགྱུར། ། +གཅིག་པུ་,single,ལུས་འདི་གཅིག་པུ་བྱུང་བ་ཡང་། །,ལུས་འདི་གཅིག་པུ་བྱུང་བ་ཡང་། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཤ་རུས་དག །ཞིག་སྟེ་སོ་སོར་འགྱེས་འགྱུར་ན། །མཛའ་བ་གཞན་དག་ཅི་ཞིག་སྨོས། ། +གཅིག་པུ་,single-minded,།བདག་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས།,བསམ་པ་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ། །བདག་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས། །སེམས་ནི་མཉམ་པར་གཞག་ཕྱིར་དང་། །དུལ་བར་བྱ་ཕྱིར་བརྩོན་ཏེ་བྱ། ། +ལེགས་པར་,thoroughly,ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། ། +ལེགས་པར་,well,སུ་ཞིག་འཇིགས་ཆེན་འདི་ལས་བདག །ལེགས་པར་སྐྱོབ་པར་བྱེད་འགྱུར་ཞེས།,སུ་ཞིག་འཇིགས་ཆེན་འདི་ལས་བདག །ལེགས་པར་སྐྱོབ་པར་བྱེད་འགྱུར་ཞེས། །བྲེད་ཤ་ཐོན་པའི་མིག་བགྲད་ནས། །ཕྱོགས་བཞིར་སྐྱབས་དག་ཚོལ་བར་བྱེད། ། +ལེགས་པར་,excellently,མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །,དེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། ། +འགྲོ་བའི་,beings,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། ། +འགྲོ་བའི་,beings',འགྲོ་བའི་མི་ཤེས་རབ་རིབ་དག །དཔྱིས་འབྱིན་ཉི་མ་ཆེན་པོ་ཡིན། །,འགྲོ་བའི་མི་ཤེས་རབ་རིབ་དག །དཔྱིས་འབྱིན་ཉི་མ་ཆེན་པོ་ཡིན། །དམ་ཆོས་འོ་མ་བསྲུབས་པ་ལས། །མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་བྱུང་བ་ཡིན། ། +བརྟན་པར་,firmly,རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། །,འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། ། +བརྟན་པར་,steadfast,།དེ་བས་སེམས་ཁྱོད་བརྟན་པར་མནོས།,བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རེས་འགའ་འབྱུང་། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་། །སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ངེས་འབྱུང་མེད། །དེ་བས་སེམས་ཁྱོད་བརྟན་པར་མནོས། ། +བརྟན་པར་,firmness,།བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས།,དེ་བས་མཁས་པས་ཆགས་མི་བྱ། །ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །འདི་དག་རང་བཞིན་འདོར་འགྱུར་བས། །བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས། ། +ཆུ་ཤིང་,water plants,དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །,དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། ། +ཆུ་ཤིང་,plantain trees,།རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ཆུ་ཤིང་འདྲ།,འགྲོ་བ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ། །རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ཆུ་ཤིང་འདྲ། །མྱ་ངན་འདས་དང་མ་འདས་པའང་། །དེ་ཉིད་དུ་ན་ཁྱད་པར་མེད། ། +འབྲས་བུ་,fruit,དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །,དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། ། +འབྲས་བུ་,fruits,བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི། །འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་། །,བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི། །འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་། །ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་བཞིན་དུ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་མིན། ། +འབྲས་བུ་,fruitful,དེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །,དེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། ། +འབྲས་བུ་,result,ལུས་ངག་བཅས་པའི་འབྲས་བུ་མང་། །,སེམས་གསལ་གཅིག་བསྐྱེད་འབྲས་བུ་གང་། །ཚངས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པ་ལྟར། །ལུས་ངག་བཅས་པའི་འབྲས་བུ་མང་། །སྤྱོད་པ་ཞན་པས་དེ་ལྟ་མིན། ། +འབྲས་བུ་,fruition,གཞན་དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི། །དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་སྒྲུབ་མི་འགྱུར། །,སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །གཞན་དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི། །དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་སྒྲུབ་མི་འགྱུར། ། +འབྲས་བུ་,results,གཅིག་ཏུ་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བས། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུའི་རེ་བ་མེད། །,དེ་ལྟས་གཞན་གྱི་དོན་བྱས་ཀྱང་། །རློམ་སེམས་དང་ནི་ངོ་མཚར་མེད། །གཅིག་ཏུ་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བས། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུའི་རེ་བ་མེད། ། +འབྲས་བུ་,effect,འབྲས་བུའི་ཐོག་མ་ག་ལ་ཡོད། །,ཐོག་མེད་བདེ་སྡུག་ལས་ལས་ཡིན། །དེ་ཡིས་གང་ཞིག་བསྐྱེད་པ་སྨྲོས། །རྒྱུ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་མིན་ན། །འབྲས་བུའི་ཐོག་མ་ག་ལ་ཡོད། ། +ལྗོན་ཤིང་,tree,བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། །,དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། ། +ལྗོན་ཤིང་,trees,།ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་།,རིན་ཆེན་རི་བོ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་། །ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་། །ཤིང་གང་འབྲས་བཟང་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་། ། +མི་ཟད་,without exhaustion,བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། །,དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། ། +མི་ཟད་,inexhaustible,བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །,སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག ། +རྟག་པར་,always,ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་རྟག་པར་ཡང་། །,ས་སོགས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དང་། །ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་རྟག་པར་ཡང་། །སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡི། །རྣམ་མང་ཉེར་འཚོའི་གཞིར་ཡང་ཤོག ། +རྟག་པར་,constantly,རྟག་པར་མངོན་ཞེན་གྱིས་བསླང་བའམ། །གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླང་བ་ཉིད། །,རྟག་པར་མངོན་ཞེན་གྱིས་བསླང་བའམ། །གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླང་བ་ཉིད། །ཡོན་ཏན་དང་ནི་ཕན་འདོགས་ཞིང་། །སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་དགེ་ཆེན་འགྱུར། ། +རྟག་པར་,Always,རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི། །,རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི། །ཐེག་ཆེན་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག །སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་བཏང་ངོ་། ། +དཔའ་,brave,དཔའ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལྟར། །,སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བྱས་ན་ཡང་། །དཔའ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལྟར། །གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ། །དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟེན། ། +དཔའ་,heroic,དེ་ནི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་རྣམ་རྒྱལ་དཔའ་དེ་ཉིད། །,གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་ལས་རྒྱལ་ཕྱིར་ང་རྒྱལ་འཆང་། །དེ་ནི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་རྣམ་རྒྱལ་དཔའ་དེ་ཉིད། །གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་བདོ་བ་ཡང་ངེས་བཅོམ་སྟེ། །འགྲོ་ལ་འདོད་བཞིན་རྒྱལ་བའི་འབྲས་བུ་རྫོགས་པར་བྱེད། ། +བརྟེན་,rely,དཔའ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལྟར། །,སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བྱས་ན་ཡང་། །དཔའ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལྟར། །གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ། །དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟེན། ། +བརྟེན་,relying,འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག །,མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལྟ་ན་ཡང་། །འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས། །དྲང་ཞིང་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟ། ། +བརྟེན་,depend,གང་དག་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ཡིས། །དྲིན་བྱིན་དེ་ལ་བརྟེན་གྱུར་པ། །,གང་དག་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ཡིས། །དྲིན་བྱིན་དེ་ལ་བརྟེན་གྱུར་པ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྡང་ལྡན་པའི། །རྗེ་དཔོན་དེ་ལ་གསོད་པར་རྒོལ། ། +བརྟེན་,based on,དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་རྣམས། །རྒྱུན་ཆད་འགྱུར་འདོད་མི་རིགས་མེད། །,གང་གིས་གང་ཞིག་བཟློག་བྱ་སྟེ། །བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ཞེ་ན། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་རྣམས། །རྒྱུན་ཆད་འགྱུར་འདོད་མི་རིགས་མེད། ། +སྒྲོལ་,liberate,གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ། །,སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བྱས་ན་ཡང་། །དཔའ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལྟར། །གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ། །དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟེན། ། +སྒྲོལ་,cross over,སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོ་ཆེ་ལས་སྒྲོལ། །,མི་ཡི་གྲུ་ལ་བརྟེན་ནས་སུ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོ་ཆེ་ལས་སྒྲོལ། །གྲུ་འདི་ཕྱི་ནས་རྙེད་དཀའ་བས། །རྨོངས་པ་དུས་སུ་གཉིད་མ་ལོག ། +འཇིགས་པ་,fearful,མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །,མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། ། +འཇིགས་པ་,fears,།སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། །,དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +འཇིགས་པ་,fear,ད་ནི་འཇིགས་པ་ཆེ་མཐོང་ནས། །,སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །ད་ནི་འཇིགས་པ་ཆེ་མཐོང་ནས། །ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱིས། །འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། ། +འཇིགས་པ་,frightening,།དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ན། །སེམས་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད།,དེ་འདྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སྡིག་སེམས་ཡིན་པར་ཐུབ་པས་གསུངས། །དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ན། །སེམས་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད། ། +འཇིགས་པ་,dangers,ལམ་སོགས་འཇིགས་པ་བརྟག་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ།,ལམ་སོགས་འཇིགས་པ་བརྟག་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ། །ངལ་བསོས་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ནས། །རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། ། +འཇིགས་པ་,fearing,བོ་ན་གསོད་བསྡིགས་འཇིགས་པ་ལྟར། །,ཡུངས་མར་བཀང་བའི་སྣོད་བཀུར་ལ། །རལ་གྲི་ཐོགས་པས་དྲུང་བསྡད་དེ། །བོ་ན་གསོད་བསྡིགས་འཇིགས་པ་ལྟར། །བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱིས་དེ་བཞིན་སྒྲིམ། ། +འཇིགས་པ་,terror,འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་འགྱུར་བར། །,གང་ལས་པགས་པའི་ཁ་ཕྱེ་ན། །འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་འགྱུར་བར། །ཤེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་དེ་ཉིད་ལ། །ཕྱིར་ཞིང་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། +འཇིགས་པ་,terrifying,གཅེར་བུ་འཇིགས་པ་ཉིད་ཡིན་ན། །,གལ་ཏེ་སྐྲ་སེན་རིང་བ་དང་། །སོ་སྐྱ་དྲིར་བཅས་འདམ་གྱི་དྲིས། །བསྒོས་པས་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །གཅེར་བུ་འཇིགས་པ་ཉིད་ཡིན་ན། ། +འཇིགས་པ་,afraid,སྟོང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བྱེད་པ། །དེ་ལ་འཇིགས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ། །,དངོས་གང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་བྱེད་པ། །དེ་ལས་སྐྲག་པ་སྐྱེ་འགྱུར་ན། །སྟོང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བྱེད་པ། །དེ་ལ་འཇིགས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ། ། +སྐད་ཅིག་གཅིག་,instantly,དེས་ནི་དུས་མཐའི་མེ་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད།,དེས་ནི་དུས་མཐའི་མེ་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག །བྱམས་མགོན་བློ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟངས་བཤད། ། +སྐད་ཅིག་གཅིག་,single moment,སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པས་ཀྱང་། །བསྐལ་པར་མནར་མེད་གནས་འགྱུར་ན། །,སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པས་ཀྱང་། །བསྐལ་པར་མནར་མེད་གནས་འགྱུར་ན། །ཐོག་མེད་འཁོར་བར་བསགས་སྡིག་གིས། །བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +དཔག་ཏུ་མེད་པ་,immeasurable,།དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག །བྱམས་མགོན་བློ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟངས་བཤད།,དེས་ནི་དུས་མཐའི་མེ་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག །བྱམས་མགོན་བློ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟངས་བཤད། ། +དཔག་ཏུ་མེད་པ་,countless,སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །,སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ། །བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +མེ་,fire,དེས་ནི་དུས་མཐའི་མེ་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད།,དེས་ནི་དུས་མཐའི་མེ་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག །བྱམས་མགོན་བློ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟངས་བཤད། ། +མེ་,fires,།མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། །,གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་རྣམས། །ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་ཀྱང་། །དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི། །མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། ། +ངེས་པར་,certainly,དེས་ནི་དུས་མཐའི་མེ་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད།,དེས་ནི་དུས་མཐའི་མེ་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག །བྱམས་མགོན་བློ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟངས་བཤད། ། +ངེས་པར་,definitely,ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག །,ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ། །ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག ། +ངེས་པར་,definitively,དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །,དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། ། +ངེས་པར་,focused,ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི། །མིག་ནི་ཕབ་སྟེ་བལྟ་བར་བྱ། །,དོན་མེད་གཡེང་བར་ལྟ་བ་ནི། །ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ། །ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི། །མིག་ནི་ཕབ་སྟེ་བལྟ་བར་བྱ། ། +ངེས་པར་,firmly,ཤེས་བཞིན་མྱུར་དུ་ལྡང་སེམས་ལ། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྦྱར། །,མགོན་པོ་མྱ་ངན་འདས་གཟིམས་ལྟར། །འདོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཉལ་བར་བྱ། །ཤེས་བཞིན་མྱུར་དུ་ལྡང་སེམས་ལ། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྦྱར། ། +ངེས་པར་,inevitably,མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། །,བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། ། +ཤེས་བྱ་,objects of knowledge,དེ་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་བྱ་ལ། །ཉོན་མོངས་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པ།,དེ་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་བྱ་ལ། །ཉོན་མོངས་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པ། །དེས་ན་དེ་མཐོང་བ་ན་དེ། །སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་ཉམ་ཆུང་ཉིད། ། +ཤེས་བྱ་,object to be known,ཤེས་བྱ་མེད་ན་ཅི་ཞིག་རིག །,གལ་ཏེ་སྒྲ་ཡི་ཤེས་རྟག་ན། །ཐམས་ཅད་ཚེ་ན་སྒྲ་འཛིན་འགྱུར། །ཤེས་བྱ་མེད་ན་ཅི་ཞིག་རིག །གང་གིས་ཤེས་པ་ཞེས་རྗོད་བྱེད། ། +ཤེས་བྱ་,object of knowledge,དེས་ན་ཤེས་བྱ་ཉེར་གནས་པ། །མེད་པར་ཤེས་པ་མེད་ཅེས་ངེས། །,གལ་ཏེ་ཤེས་མེད་ཤེས་ཡིན་ན། །ཤིང་ཡང་ཤེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར། །དེས་ན་ཤེས་བྱ་ཉེར་གནས་པ། །མེད་པར་ཤེས་པ་མེད་ཅེས་ངེས། ། +ཤེས་བྱ་,object,གང་ཕྱིར་ཤེས་བྱ་དེ་རྟོགས་པ། །ཤེས་པ་ཡོད་ཉིད་གང་ལས་རྟོགས། །,མྱུ་གུ་ལས་གཞན་ཤེས་པ་ཡིས། །ས་བོན་ཡོད་ཅེས་རྟོགས་འགྱུར་ན། །གང་ཕྱིར་ཤེས་བྱ་དེ་རྟོགས་པ། །ཤེས་པ་ཡོད་ཉིད་གང་ལས་རྟོགས། ། +བྱེ་བྲག་,difference,བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །,འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། ། +བྱེ་བྲག་,distinction,བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། །,འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། ། +བྱེ་བྲག་,distinctions,།གང་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཕྱིན་ཅི་ལོག །དེ་ཚེ་འབྲ་བའི་རྟེན་གང་ཡིན།,སེམས་པ་སེམས་མེད་དེ་དག་ཀྱང་། །གཅིག་འགྱུར་གང་ཕྱིར་ཡོད་ཉིད་མཚུངས། །གང་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཕྱིན་ཅི་ལོག །དེ་ཚེ་འབྲ་བའི་རྟེན་གང་ཡིན། ། +ཤེས་པ་,understand,བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །,འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། ། +ཤེས་པ་,consciousness,གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །,འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +ཤེས་པ་,know,།བདག་གོ་ཞེས་ནི་ཤེས་པ་ལྟར།,གོམས་པ་ཡིས་ནི་གཞན་དག་གི། །ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ། །དངོས་པོ་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་ནི། །བདག་གོ་ཞེས་ནི་ཤེས་པ་ལྟར། ། +ཤེས་པ་,knowledge,མར་མེ་གསལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས། །ཤེས་པས་ཤེས་ཏེ་རྗོད་བྱེད་ན། །,མར་མེ་གསལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས། །ཤེས་པས་ཤེས་ཏེ་རྗོད་བྱེད་ན། །བློ་ནི་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ཞེས། །གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད། ། +ཤེས་པ་,known,ཇི་ལྟར་མཐོང་ཐོས་ཤེས་པ་དག །འདིར་ནི་དགག་པར་བྱ་མིན་ཏེ།,ཇི་ལྟར་མཐོང་ཐོས་ཤེས་པ་དག །འདིར་ནི་དགག་པར་བྱ་མིན་ཏེ། །འདིར་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུར་གྱུར་པ། །བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་བྱ་ཡིན། ། +ཤེས་པ་,awareness,དེས་ན་ཤེས་བྱ་ཉེར་གནས་པ། །མེད་པར་ཤེས་པ་མེད་ཅེས་ངེས། །,གལ་ཏེ་ཤེས་མེད་ཤེས་ཡིན་ན། །ཤིང་ཡང་ཤེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར། །དེས་ན་ཤེས་བྱ་ཉེར་གནས་པ། །མེད་པར་ཤེས་པ་མེད་ཅེས་ངེས། ། +ཤེས་པ་,cognition,།ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་ཤེས་པ་ཡིས། །དེ་ཡོད་པ་ནི་ཅིས་མི་རྟོགས།,མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་ཞིང་། །ས་བོན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་བཞིན། །ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་ཤེས་པ་ཡིས། །དེ་ཡོད་པ་ནི་ཅིས་མི་རྟོགས། ། +གཉིས་,two,འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས། །,མང་དུ་བཤད་ལྟ་ཅི་ཞིག་དགོས། །བྱིས་པ་རང་གི་དོན་བྱེད་དང་། །ཐུབ་པ་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་པ། །འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས། ། +གཉིས་,both,གང་གི་ལྟར་ན་འདི་གཉིས་བདེན། །,གང་གི་ལྟར་ན་འདི་གཉིས་བདེན། །དེ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བར་གནས། །གལ་ཏེ་ཤེས་དབང་ལས་དོན་གྲུབ། །ཤེས་ཡོད་ཉིད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། ། +འདོད་,wish,འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །,འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། ། +འདོད་,intend,གང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ། །,གང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ། །སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་། །དང་པོར་རང་གི་སེམས་བརྟགས་ནས། །བརྟན་པས་རིག་པ་ལྡན་པར་བྱ། ། +འདོད་,craves,།བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན།,རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ། །བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +འདོད་,desires,མི་དགའ་བྱས་ཀྱང་འདོད་མི་འགྲུབ། །,ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི། །དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་མི་བྱ། །མི་དགའ་བྱས་ཀྱང་འདོད་མི་འགྲུབ། །དགེ་བ་དག་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར། ། +འདོད་,desire,དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་རྣམས། །རྒྱུན་ཆད་འགྱུར་འདོད་མི་རིགས་མེད། །,གང་གིས་གང་ཞིག་བཟློག་བྱ་སྟེ། །བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ཞེ་ན། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་རྣམས། །རྒྱུན་ཆད་འགྱུར་འདོད་མི་རིགས་མེད། ། +འདོད་,longing,།བུ་སྨད་འདོད་བཞིན་བུ་སྨད་རྣམས།,ཁ་ཅིག་བྱེས་བགྲོད་ཉོན་མོངས་དང་། །རིང་དུ་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །བུ་སྨད་འདོད་བཞིན་བུ་སྨད་རྣམས། །ཁྱུད་ཁོར་ལོས་ཀྱང་མཐོང་མི་འགྱུར། ། +འདོད་,desiring,འཇིག་རྟེན་བདེ་བ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་གཞན་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་། །,འཇིག་རྟེན་བདེ་བ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་གཞན་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་། །འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་རང་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་། ། +འདོད་,desired,བདེན་ཏེ་འོན་ཀྱང་རྨོངས་ལས་འདོད། །,སེམས་ཅན་མེད་འབྲས་སུ་ཡི་ཡིན། །བདེན་ཏེ་འོན་ཀྱང་རྨོངས་ལས་འདོད། །སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་དོན་དུ། །འབྲས་བུའི་རྨོངས་པ་བཟློག་མི་བྱ། ། +འདོད་,willingly,འདོད་ནའང་འདོད་ལ་རག་ལས་འགྱུར། །,གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་བཞིན། །བྱེད་ན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ། །འདོད་ནའང་འདོད་ལ་རག་ལས་འགྱུར། །བྱེད་ནའང་དབང་ཕྱུག་ག་ལ་ཡིན། ། +འདོད་,assert,སྐྱེ་མིན་མེད་ཕྱིར་ཞེས་འདོད་ན། །,རགས་པ་བདེ་ལས་གཞན་མིན་ན། །བདེ་བ་གསལ་བ་མི་རྟག་ཉིད། །གལ་ཏེ་མེད་པ་འགའ་ཡང་ནི། །སྐྱེ་མིན་མེད་ཕྱིར་ཞེས་འདོད་ན། ། +རིམ་བཞིན་,in sequence,བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། །,འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། ། +རིམ་བཞིན་,progressively,དེ་དག་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། །,ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །དེ་དག་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། ། +འཁོར་,wandering,བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི། །འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་། །,བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི། །འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་། །ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་བཞིན་དུ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་མིན། ། +འཁོར་,cycling through,འཁོར་ཚེ་བཟོད་པས་མཛེས་སོགས་དང་།,འཁོར་ཚེ་བཟོད་པས་མཛེས་སོགས་དང་། །ནད་མེད་པ་དང་གྲགས་པ་ཡིས། །ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་འཚོ་བ་དང་། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་བདེ་རྒྱས་ཐོབ། ། +འཁོར་,assemblies,འཁོར་གྱི་འཇིགས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །,དེ་བས་མགོན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་འགྲོ་བ་ཡི། །འཁོར་གྱི་འཇིགས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །རང་གི་མཚན་ཡང་བྱིན་གྱིས་བརླབས། ། +འཁོར་,samsara,སངས་རྒྱས་ཀྱང་ནི་འཁོར་འགྱུར་བས། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །,སངས་རྒྱས་ཀྱང་ནི་འཁོར་འགྱུར་བས། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་མ་ཆད་ན། །སྒྱུ་མའང་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་གྱི། ། +རྒྱུན་ཆགས་,continuous stream,ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་བཞིན་དུ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་མིན། །,བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི། །འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་། །ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་བཞིན་དུ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་མིན། ། +རྒྱུན་ཆགས་,unceasing,དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ། །,དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ། །གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ན། །འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར། ། +མཐའ་ཡས་,limitless,གང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་ཁམས། །མཐའ་ཡས་རབ་ཏུ་དགྲོལ་བའི་ཕྱིར། །,གང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་ཁམས། །མཐའ་ཡས་རབ་ཏུ་དགྲོལ་བའི་ཕྱིར། །མི་ལྡོག་པ་ཡི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །སེམས་དེ་ཡང་དག་བླངས་གྱུར་པ། ། +མཐའ་ཡས་,endless,ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །,བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་རྣམས། །སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་སྐབས་མེད་དོ། ། +གཉིད་ལོག་,sleeping,དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །,དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། ། +གཉིད་ལོག་,sleep,།ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་། །འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ།,ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ། །འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་། །འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ། ། +གཉིད་ལོག་,asleep,།གཉིད་ལོག་མྱོས་ཤིང་རབ་མྱོས་རྣམས།,དགོན་སོགས་ལམ་མེད་ཉམ་ང་བར། །བྱིས་པ་རྒན་པོ་མགོན་མེད་པ། །གཉིད་ལོག་མྱོས་ཤིང་རབ་མྱོས་རྣམས། །ལྷ་དག་སྲུང་བར་བྱེད་པར་ཤོག ། +བག་མེད་,heedlessness,དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །,དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། ། +བག་མེད་,careless,མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །,མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། ། +རྒྱུན་མི་འཆད་པར་,unceasing,རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། །,དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། ། +རྒྱུན་མི་འཆད་པར་,ceaseless,རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབབ་པར་ཤོག །,དམ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཐམས་ཅད་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་དང་སྐུ་གཟུགས་ལ། །རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་ཆར། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབབ་པར་ཤོག ། +རྒྱུན་མི་འཆད་པར་,continuously,རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཐོས་པར་ཤོག །,ལུས་ཅན་ཀུན་གྱིས་བྱ་དང་ནི། །ཤིང་དང་འོད་ཟེར་ཐམས་ཅད་དང་། །ནམ་མཁའ་ལས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཐོས་པར་ཤོག ། +དུ་མ་,manifold,རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། །,དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། ། +དུ་མ་,many,འོན་ཀྱང་ས་སོགས་དུ་མ་དང་། །,འོན་ཀྱང་ས་སོགས་དུ་མ་དང་། །མི་རྟག་གཡོ་མེད་ལྷ་མིན་ཞིང་། །འགོམ་བྱ་ཉིད་དང་མི་གཙང་བས། །དེ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཉིད་མ་ཡིན། ། +ནམ་མཁའ་,space,རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། །,དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། ། +ནམ་མཁའ་,empty space,།དེ་ལྟར་ཤེས་མེད་བྱ་བྲལ་བ། །ནམ་མཁའ་བདག་ཏུ་བྱས་པར་འགྱུར།,ཇི་སྟེ་བདག་ལ་འགྱུར་མེད་ན། །སེམས་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །དེ་ལྟར་ཤེས་མེད་བྱ་བྲལ་བ། །ནམ་མཁའ་བདག་ཏུ་བྱས་པར་འགྱུར། ། +ནམ་མཁའ་,sky,ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་འདྲ་བར་ནི། །བདག་འདྲས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་གྱིས།,ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་འདྲ་བར་ནི། །བདག་འདྲས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་གྱིས། །བདག་ཉིད་བདེ་བར་འདོད་རྣམས་ནི། །འཐབ་དང་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གིས། ། +མཉམ་པར་,equal to,རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། །,དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། ། +མཉམ་པར་,simultaneously,ལག་པ་མཉམ་པར་མི་མཉེའོ། །,ཁ་བཀང་བ་དང་སྒྲ་བཅས་དང་། །ཁ་གདངས་ནས་ནི་བཟའ་མི་བྱ། །རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་མི་འདུག་ཅིང་། །ལག་པ་མཉམ་པར་མི་མཉེའོ། ། +དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་,Tathagata,།དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས།,འདི་ནི་འཐད་པ་དང་བཅས་པར། །ལག་བཟང་གིས་ནི་ཞུས་པ་ལས། །དམན་མོས་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས། ། +དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་,Tathagatas,དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་དམ་པའི་ཆོས། །,རིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་དམ་པའི་ཆོས། །དཀོན་མཆོག་དྲི་མ་མེད་དང་སངས་རྒྱས་སྲས། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་མཆོད། ། +འཐད་པ་,reasoning,འདི་ནི་འཐད་པ་དང་བཅས་པར། །ལག་བཟང་གིས་ནི་ཞུས་པ་ལས།,འདི་ནི་འཐད་པ་དང་བཅས་པར། །ལག་བཟང་གིས་ནི་ཞུས་པ་ལས། །དམན་མོས་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས། ། +འཐད་པ་,justified,ཆ་མེད་པ་ལའང་ཕྲད་པ་ཞེས། །བྱ་བ་ཇི་ལྟར་འཐད་པར་འགྱུར།,ཆ་མེད་པ་ལའང་ཕྲད་པ་ཞེས། །བྱ་བ་ཇི་ལྟར་འཐད་པར་འགྱུར། །ཕྲད་པ་དང་ནི་ཆ་མེད་པར། །གལ་ཏེ་མཐོང་ན་བསྟན་པར་གྱིས། ། +གསུངས་,taught,།དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས།,འདི་ནི་འཐད་པ་དང་བཅས་པར། །ལག་བཟང་གིས་ནི་ཞུས་པ་ལས། །དམན་མོས་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས། ། +གསུངས་,said,དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། །,དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། ། +གསུངས་,words,།གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་གསུངས་འདོད་ན། །,ངག་གང་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་དེ། །གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་གསུངས་འདོད་ན། །ཐེག་ཆེན་ཕལ་ཆེར་ཁྱེད་ཅག་གི །མདོ་དང་མཚུངས་འདོད་མིན་ནམ་ཅི། ། +བསལ་,removing,བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམས་ན་ཡང་། །,སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ། །བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམས་ན་ཡང་། །ཕན་འདོགས་བསམ་པ་དང་ལྡན་དེ། །བསོད་ནམས་དཔག་མེད་ལྡན་གྱུར་ན། ། +བསལ་,remove,སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །,སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ། །བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +བསལ་,dispel,འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། །,སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །ད་ནི་འཇིགས་པ་ཆེ་མཐོང་ནས། །ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱིས། །འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། ། +བསལ་,removed,བདག་ཡིད་ལས་བསལ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །,ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་ཤེས་རབ་མིག་གིས་སྤང་། །བདག་ཡིད་ལས་བསལ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །གང་དུ་གནས་ནས་བདག་གནོད་བྱ་ཕྱིར་འོང་། །བློ་ཞེན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད། ། +བསལ་,cleared away,བྱ་རྒོད་ཀྱིས་བསལ་བྱས་མཐོང་ནས། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་འབྱེར་བར་བྱེད། །,ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པའི་གདོང་དེ་ནི། །ད་ལྟ་མངོན་སུམ་གྱུར་པ་བཞིན། །བྱ་རྒོད་ཀྱིས་བསལ་བྱས་མཐོང་ནས། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་འབྱེར་བར་བྱེད། ། +དཔག་མེད་,immeasurable,བསོད་ནམས་དཔག་མེད་ལྡན་གྱུར་ན། །,སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ། །བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམས་ན་ཡང་། །ཕན་འདོགས་བསམ་པ་དང་ལྡན་དེ། །བསོད་ནམས་དཔག་མེད་ལྡན་གྱུར་ན། ། +དཔག་མེད་,countless,དཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །,བདག་དང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ནི། །དཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །གང་དུ་ཉེས་པ་རེ་རེ་ལའང་། །བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ཟད་འགྱུར་བ། ། +བསམས་,thinks,བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམས་ན་ཡང་། །,སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ། །བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམས་ན་ཡང་། །ཕན་འདོགས་བསམ་པ་དང་ལྡན་དེ། །བསོད་ནམས་དཔག་མེད་ལྡན་གྱུར་ན། ། +བསམས་,contemplate,།ཐོས་དང་བསམས་དང་བསྒོམས་པ་ཡང་།,ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི། །ཐོས་དང་བསམས་དང་བསྒོམས་པ་ཡང་། །གློ་རྡོལ་བུམ་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ། །དྲན་པ་ལ་ནི་དེ་མི་གནས། ། +བསམས་,reflected,དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་དང་། །གུས་དང་འཇིགས་ལྡན་དེ་བཞིན་གནོས་།,དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་དང་། །གུས་དང་འཇིགས་ལྡན་དེ་བཞིན་གནོས་། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་པའང་། །དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབྱུང་། ། +བསམས་,considered,གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་བྱར་བརྩམས་པ། །,གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་བྱར་བརྩམས་པ། །དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམ་སྟེ། །དེར་གཏང་བ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས། །དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ། ། +བསམས་,reflect,རིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག །ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་བསམས་ནས། །,རིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག །ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་བསམས་ནས། །སེམས་དེ་ལྟ་བུར་རི་རབ་ལྟར། །རབ་ཏུ་མི་གཡོ་གཟུང་བར་བྱ། ། +ལྡན་,possessing,བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །,ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཕན་པའི་ས། །ཇི་ཞིག་ལྟར་ཏེ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན། ། +ལྡན་,possess,སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག །ཀུན་དུ་ཐོགས་མེད་གཟིགས་པར་ལྡན།,སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག །ཀུན་དུ་ཐོགས་མེད་གཟིགས་པར་ལྡན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྤྱན་སྔ་ན། །རྟག་པར་བདག་ནི་གནས་སོ་ཞེས། ། +ལྡན་,filled,མཁས་ཤིང་ལྡང་དང་ལྡན་བྱས་ནས། །ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ།,མཁས་ཤིང་ལྡང་དང་ལྡན་བྱས་ནས། །ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་སུ་ལ་ཡང་། །ལྟོས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། ། +ལྡན་,filled with,ཚེ་འདིར་འཇིགས་དང་ལྡན་གྱུར་ན། །,ཁྱོད་ནི་ཉ་གསོན་འགྲེ་བ་ལྟའི། །ཚེ་འདིར་འཇིགས་དང་ལྡན་གྱུར་ན། །སྡིག་བྱས་དམྱལ་བ་མི་བཟད་པའི། །སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ནི་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ལྡན་,possessed,སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག །,སྨན་རྣམས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང་། །གསང་སྔགས་བཟླས་བརྗོད་གྲུབ་པར་ཤོག །མཁའ་འགྲོ་སྲིན་པོ་ལ་སོགས་པ། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག ། +ལྡན་,endowed with,།རྟག་ཏུ་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག །,སེམས་ཅན་ཀུན་གྱིས་ལན་མང་དུ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་མཆོད་བྱེད་ཅིང་། །སངས་རྒྱས་བདེ་བ་བསམ་ཡས་ཀྱིས། །རྟག་ཏུ་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག ། +ཕན་འདོགས་,beneficent,ཕན་འདོགས་བསམ་པ་དང་ལྡན་དེ། །,སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ། །བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམས་ན་ཡང་། །ཕན་འདོགས་བསམ་པ་དང་ལྡན་དེ། །བསོད་ནམས་དཔག་མེད་ལྡན་གྱུར་ན། ། +ཕན་འདོགས་,benefit,ཡོན་ཏན་དང་ནི་ཕན་འདོགས་ཞིང་། །,རྟག་པར་མངོན་ཞེན་གྱིས་བསླང་བའམ། །གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླང་བ་ཉིད། །ཡོན་ཏན་དང་ནི་ཕན་འདོགས་ཞིང་། །སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་དགེ་ཆེན་འགྱུར། ། +མི་བདེ་བ་,suffering,སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །,སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ། །བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +མི་བདེ་བ་,discomfort,སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད།,སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད། །དེ་བས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག །གཞོམ་ཕྱིར་མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་བྱ། ། +ཡོན་ཏན་,qualities,རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ། །བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། །,སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ། །བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ཡོན་ཏན་,virtues,།ཡོན་ཏན་ཤེས་པར་རིག་པར་བྱ།,ལྐོག་ན་ཡོན་ཏན་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་རྗེས་སུ་བརྗོད། །རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་དེ། །ཡོན་ཏན་ཤེས་པར་རིག་པར་བྱ། ། +ཡོན་ཏན་,virtue,གལ་ཏེ་བདག་ལ་བསམ་པ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཡོད་ན་དམྱལ་མི་འགྲོ། །,གལ་ཏེ་བདག་ལ་བསམ་པ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཡོད་ན་དམྱལ་མི་འགྲོ། །གལ་ཏེ་བདག་གིས་བདག་བསྲུངས་ན། །དེ་དག་ལ་འདིར་ཅི་ཞིག་བྱུང་། ། +ཡོན་ཏན་,good qualities,ཡོན་ཏན་ལྡན་ལ་ཕྲག་དོག་དང་། །,བསྟོད་སོགས་བདག་ནི་གཡེང་བར་བྱེད། །དེས་ནི་སྐྱོ་བའང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་ལ་ཕྲག་དོག་དང་། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའང་འཇིག་པར་བྱེད། ། +ཡོན་ཏན་,benefit,བརྟགས་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །,གང་ཚེ་སེམས་ནི་གཟུང་བྲལ་བ། །དེ་ཚེ་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་སེམས་ཙམ་དུ། །བརྟགས་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +རྨི་ལམ་,dreamed,རྨི་ལམ་དུ་ཡང་མ་རྨིས་ན། །,སེམས་ཅན་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྔོན། །རང་གི་དོན་དུ་འདི་འདྲའི་སེམས། །རྨི་ལམ་དུ་ཡང་མ་རྨིས་ན། །གཞན་གྱི་དོན་དུ་ག་ལ་སྐྱེ། ། +རྨི་ལམ་,dream,རྨི་ལམ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་།,རྨི་ལམ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་། །གཞན་ཞིག་ཡུད་ཙམ་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ། ། +རྨི་ལམ་,dreams,རྨི་ལམ་སྒྱུ་འདྲའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །,མཐོང་བ་འམ་ནི་རེག་པ་ཡང་། །རྨི་ལམ་སྒྱུ་འདྲའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། །ཚོར་བ་དེ་ཡིས་མཐོང་མ་ཡིན། ། +སྔོན་,previous,ད་རུང་འགྲོ་བཀྲེན་ཡོད་ན་སྔོན། །སྐྱོབ་པ་ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །,གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་དབུལ་བོར་ནས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཡིན་ན། །ད་རུང་འགྲོ་བཀྲེན་ཡོད་ན་སྔོན། །སྐྱོབ་པ་ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་ཕྱིན། ། +སྔོན་,past,བདག་ནི་སྔོན་དང་ད་ལྟར་ཡང་། །,བདག་ནི་སྔོན་དང་ད་ལྟར་ཡང་། །ཆོས་ལ་མོས་དང་བྲལ་བ་ཡིས། །ཕོངས་པ་འདི་འདྲ་བྱུང་བར་གྱུར། །སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་། ། +སྔོན་,before,སྔོན་ནི་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་། །,གང་ཞིག་དང་པོ་འབད་དེ་བཏེག །དྲངས་ཀྱང་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་ལྟ། །སྔོན་ནི་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་། །གོས་ཀྱིས་གདོང་ནི་གཡོགས་པར་གྱུར། ། +རང་,oneself,རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །,རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། ། +རང་,themselves,།རང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ཡོད།,ཁ་ཅིག་འགག་ཅིང་གཡང་སར་མཆོང་། །དུག་དང་མི་འཕྲོད་ཟ་བ་དང་། །བསོད་ནམས་མ་ཡིན་སྤྱོད་པ་ཡིས། །རང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ཡོད། ། +རང་,self,བརྩེ་དང་ལྡན་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །རང་དང་གཞན་ལ་བསྐྱེད་བྱ་ཉིད། །,གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་གིས་ནི། །སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་མེད་འགྱུར་ན། །བརྩེ་དང་ལྡན་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །རང་དང་གཞན་ལ་བསྐྱེད་བྱ་ཉིད། ། +རང་,one's own,འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་རང་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་། །,འཇིག་རྟེན་བདེ་བ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་གཞན་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་། །འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་རང་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་། ། +རང་,own,གཞན་གྱིས་ཉེས་པ་བྱས་པ་ཡང་། །རང་གི་སྐྱོན་དུ་བསྒྱུར་བྱོས་ལ། །,གཞན་གྱིས་ཉེས་པ་བྱས་པ་ཡང་། །རང་གི་སྐྱོན་དུ་བསྒྱུར་བྱོས་ལ། །བདག་གི་ཉེས་པ་ཆུང་བྱས་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་རབ་ཏུ་ཤོགས། ། +རང་,myself,དེ་སྟེ་བདག་ནི་དགའ་འདོད་ན། །རང་ལ་བདག་གིས་དགར་མི་བྱ། །,དེ་སྟེ་བདག་ནི་དགའ་འདོད་ན། །རང་ལ་བདག་གིས་དགར་མི་བྱ། །དེ་སྟེ་བདག་ནི་བསྲུང་འདོད་ན། །གཞན་དག་རྟག་ཏུ་བསྲུང་བར་བྱ། ། +སྐྱེ་,arise,གཞན་གྱི་དོན་དུ་ག་ལ་སྐྱེ། །,སེམས་ཅན་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྔོན། །རང་གི་དོན་དུ་འདི་འདྲའི་སེམས། །རྨི་ལམ་དུ་ཡང་མ་རྨིས་ན། །གཞན་གྱི་དོན་དུ་ག་ལ་སྐྱེ། ། +སྐྱེ་,proliferate,འདི་ལྟར་དེ་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ། །སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ། །,དེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོང་གྱུར་ནས། །དེ་ནི་རྣམ་ཐར་མི་འགྱུར་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ། །སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ། ། +སྐྱེ་,arises,དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ། །,བླ་མ་དང་ནི་འགྲོགས་པ་ལས། །མཁན་པོས་རྗེས་སུ་བརྟན་པ་དང་། །འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ། །དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ། ། +སྐྱེ་,become,ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །,ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན། །བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད། ། +སྐྱེ་,arising,ཉོན་མོངས་སྐྱེ་ལ་རག་ལས་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད། །,མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །ཉོན་མོངས་སྐྱེ་ལ་རག་ལས་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད། ། +སྐྱེ་,born,།ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ།,དེ་བས་མཁས་པས་ཆགས་མི་བྱ། །ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །འདི་དག་རང་བཞིན་འདོར་འགྱུར་བས། །བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས། ། +སྐྱེ་,cause,འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་འགྱུར་བར། །,གང་ལས་པགས་པའི་ཁ་ཕྱེ་ན། །འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་འགྱུར་བར། །ཤེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་དེ་ཉིད་ལ། །ཕྱིར་ཞིང་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། +སྐྱེ་,experience,།སྤུ་ལྡང་དགའ་བ་སྐྱེ་གྱུར་པའི། །བདེ་སྐྱིད་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་སྤྱོད།,དེ་ལྟར་ཀུན་ལ་བསྒྲགས་པ་ཡི། །བདག་གི་ཡོན་ཏན་ཐོས་ནས་ནི། །སྤུ་ལྡང་དགའ་བ་སྐྱེ་གྱུར་པའི། །བདེ་སྐྱིད་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་སྤྱོད། ། +སྐྱེ་,develop,དེ་བྱེད་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་སྐྱེ་འགྱུར། །,སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་ཡང་། །ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་ལྡོག་འགྱུར་ཏེ། །གང་ཚེ་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ། །དེ་བྱེད་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་སྐྱེ་འགྱུར། ། +དོན་དུ་,for the sake of,དོན་དུ་བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྔར། །,དཀའ་ཟློག་དད་དང་ཀརྣ་པ། །བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །དོན་མེད་བཟོད་བྱེད་ཐར་པ་ཡི། །དོན་དུ་བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྔར། ། +དོན་དུ་,purpose,གང་གི་དོན་དུ་བདག་གསོན་པ། །,གང་གི་དོན་དུ་བདག་གསོན་པ། །དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི། །གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +མི་འབྱུང་,do not act,གཞན་དག་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་། །མི་འབྱུང་སེམས་ཅན་དོན་སེམས་གང་།,གཞན་དག་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་། །མི་འབྱུང་སེམས་ཅན་དོན་སེམས་གང་། །སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི། །སྔ་ན་མེད་པའི་རྨད་ཅིག་འཁྲུངས། ། +མི་འབྱུང་,does not arise,གང་ཞིག་གང་མེད་མི་འབྱུང་ལ། །,གང་ཞིག་གང་མེད་མི་འབྱུང་ལ། །གང་ཞིག་ཡོད་ན་ཡོད་གྱུར་པ། །དེ་ཉིད་དེ་ཡི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །ཇི་ལྟར་དེ་ལ་གེགས་ཞེས་བྱ། ། +ཁྱད་པར་,extraordinary,།སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི། །སྔ་ན་མེད་པའི་རྨད་ཅིག་འཁྲུངས། །,གཞན་དག་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་། །མི་འབྱུང་སེམས་ཅན་དོན་སེམས་གང་། །སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི། །སྔ་ན་མེད་པའི་རྨད་ཅིག་འཁྲུངས། ། +ཁྱད་པར་,difference,བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། །གང་ཕྱིར་བདག་གཅིག་བདེ་བར་བརྩོན། །,གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉི་ག །བདེ་བ་འདོད་དུ་མཚུངས་པ་ལ། །བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། །གང་ཕྱིར་བདག་གཅིག་བདེ་བར་བརྩོན། ། +འཁྲུངས་,arisen,།སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི། །སྔ་ན་མེད་པའི་རྨད་ཅིག་འཁྲུངས། །,གཞན་དག་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་། །མི་འབྱུང་སེམས་ཅན་དོན་སེམས་གང་། །སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི། །སྔ་ན་མེད་པའི་རྨད་ཅིག་འཁྲུངས། ། +འཁྲུངས་,born,བསོད་ནམས་སྤྲིན་ལས་ལེགས་འཁྲུངས་པའི། །,དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་མེས་གདུངས་ལ། །བསོད་ནམས་སྤྲིན་ལས་ལེགས་འཁྲུངས་པའི། །རང་གི་བདེ་བའི་ཚོགས་ཆར་གྱིས། །ཞི་བྱེད་པར་བདག་ནམ་ཞིག་འགྱུར། ། +རང་གི་དོན་,own welfare,བདག་གིས་རང་གི་དོན་དང་ནི། །,འདོད་པའི་དོན་དུ་སྲེག་ལ་སོགས། །དམྱལ་བར་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཡང་། །བདག་གིས་རང་གི་དོན་དང་ནི། །གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ། ། +རང་གི་དོན་,own sake,བྱིས་པ་རང་གི་དོན་བྱེད་དང་། །,མང་དུ་བཤད་ལྟ་ཅི་ཞིག་དགོས། །བྱིས་པ་རང་གི་དོན་བྱེད་དང་། །ཐུབ་པ་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་པ། །འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས། ། +དགའ་བ་,joy,འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ།,འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ། །རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་། ། +དགའ་བ་,joyful,འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར། །,དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ། །གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ན། །འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར། ། +དགའ་བ་,rejoicing,དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས། །དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ། །,རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས། །དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ། ། +དགའ་བ་,rejoice,དགའ་བ་འབའ་ཞིག་འདིར་བྱ་རིགས། །,འདི་ནི་དེ་ཙམ་གནོད་མིན་ལ། །དོན་ཆེན་དག་ཀྱང་འགྲུབ་འགྱུར་བས། །འགྲོ་བའི་གནོད་སེལ་སྡུག་བསྔལ་ལ། །དགའ་བ་འབའ་ཞིག་འདིར་བྱ་རིགས། ། +དགའ་བ་,delight,དགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པའི། །དམ་ཆོས་དགའ་བའི་མཆོག་སྤངས་ནས། །,དགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པའི། །དམ་ཆོས་དགའ་བའི་མཆོག་སྤངས་ནས། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིས་གཡེང་བ་དང་། །རྒོད་སོགས་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། ། +དགའ་བ་,delighting,འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །,བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། ། +དགའ་བ་,delights,གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་དགའ་བས། །,དེ་ལྟར་རྒྱུད་ནི་གོམས་གྱུར་པ། །གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་དགའ་བས། །པདྨའི་མཚོ་རུ་ངང་པ་ལྟར། །མནར་མེད་པ་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར། ། +རྒྱུ་,source,འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ།,འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ། །རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་། ། +རྒྱུ་,cause,བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་དགེ་བསགས་པ། །དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །,བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་དགེ་བསགས་པ། །དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས། །ངེས་པར་ཐར་ལ་ཡི་རང་ངོ་། ། +རྒྱུ་,result,སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུར་གྱུར་གང་གིས་ཀྱང་། །,རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུར་གྱུར་གང་གིས་ཀྱང་། །ཡི་ཆད་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +རྒྱུ་,causes,བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རེས་འགའ་འབྱུང་།,བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རེས་འགའ་འབྱུང་། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་། །སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ངེས་འབྱུང་མེད། །དེ་བས་སེམས་ཁྱོད་བརྟན་པར་མནོས། ། +གཞལ་,measure,།དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་།,འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ། །རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་། ། +གཞལ་,measures,གལ་ཏེ་ཚད་མ་ཚད་མིན་ན། །དེས་གཞལ་བརྫུན་པར་མི་འགྱུར་རམ། །,གལ་ཏེ་ཚད་མ་ཚད་མིན་ན། །དེས་གཞལ་བརྫུན་པར་མི་འགྱུར་རམ། །དེ་ཉིད་དུ་ན་སྟོང་པ་ཉིད། །སྒོམ་པ་དེ་ཕྱིར་མི་འཐད་འགྱུར། ། +ཀུན་,all,འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ།,འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ། །རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་། ། +ཀུན་,everything,དེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །,དེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ཉེ་ཉོན་མོངས། །དེ་ལྟ་ན་ནི་འཕེལ་མི་འགྱུར། ། +ཀུན་,everyone,།ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་།,སོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །གུས་དང་བཅས་པས་གཡས་པ་ཡི། །ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ། ། +མཆོད་,offerings,ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །,ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །བདེ་དོན་བརྩོན་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +མཆོད་,offer,ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། །,ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི། །མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་པདྨ་དང་། །ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་དྲི་ཞིམ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། ། +མཆོད་,offering,བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས།,བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས། །ལེགས་སྤྱད་གང་ཡིན་དེ་ཀུན་ཡང་། །ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་པར་བྱེད། ། +མཆོད་,honored,གལ་ཏེ་བཟོད་བསྒྲུབ་བསམ་མེད་པས། །དགྲ་འདི་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །,གལ་ཏེ་བཟོད་བསྒྲུབ་བསམ་མེད་པས། །དགྲ་འདི་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །གྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྒྱུར་རུང་བ། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཅི་སྟེ་མཆོད། ། +མཆོད་,honor,གྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྒྱུར་རུང་བ། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཅི་སྟེ་མཆོད། །,གལ་ཏེ་བཟོད་བསྒྲུབ་བསམ་མེད་པས། །དགྲ་འདི་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །གྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྒྱུར་རུང་བ། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཅི་སྟེ་མཆོད། ། +མཆོད་,worshipped,བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་མ་མཆོད་ཅིང་། །,བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་མ་མཆོད་ཅིང་། །དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་མ་བྱིན། །བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་། །དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས། ། +མཆོད་,worship,ཁྱོད་ཀྱི་ལྷ་བརྒྱའི་ཅོད་པན་དག་གིས་ཞབས་ཀྱི་པདྨ་ལ་མཆོད་ཅིང་།,ཁྱོད་ཀྱི་ལྷ་བརྒྱའི་ཅོད་པན་དག་གིས་ཞབས་ཀྱི་པདྨ་ལ་མཆོད་ཅིང་། །ཐུགས་རྗེའི་རླན་སྤྱན་དབུ་ལ་མེ་ཏོག་དུ་མའི་ཚོགས་ཀྱིས་ཆར་འབབ་པ། །ཁང་བརྩེགས་ཡིད་འོང་ལྷ་མོ་སྟོང་ཕྲག་བསྟོད་དབྱངས་སྒྲོགས་ལྡན་འདི་ལྟོས་ཞེས། །འཇམ་དབྱངས་དེ་འདྲ་མཐོང་ནས་ད་ནི་སེམས་དམྱལ་ཅ་ཅོ་འདོན་པར་ཤོག ། +བརྩོན་པ་,striving,སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །བདེ་དོན་བརྩོན་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། །,ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །བདེ་དོན་བརྩོན་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +བརྩོན་པ་,strives diligently,དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ།,དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +བརྩོན་པ་,diligence,བློ་ཞེན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད། །,ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་ཤེས་རབ་མིག་གིས་སྤང་། །བདག་ཡིད་ལས་བསལ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །གང་དུ་གནས་ནས་བདག་གནོད་བྱ་ཕྱིར་འོང་། །བློ་ཞེན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད། ། +བརྩོན་པ་,strive,འདི་ནི་སྒྱུ་འདྲ་དེ་ཕྱིར་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྤོངས་ཤེས་ཕྱིར་བརྩོན་པ་བསྟེན། །,ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་དབང་ཚོགས་ལ་མིན་པར་ནའང་མིན། །དེ་ལས་གཞན་ནའང་མིན་ན་འདི་དག་གར་གནས་འགྲོ་བ་ཀུན་གནོད་བྱེད། །འདི་ནི་སྒྱུ་འདྲ་དེ་ཕྱིར་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྤོངས་ཤེས་ཕྱིར་བརྩོན་པ་བསྟེན། །དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད། ། +བརྩོན་པ་,diligent,ཐོས་ལྡན་དད་པ་ཅན་དང་ནི། །བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་དུ་མ་ཡང་། །,ཐོས་ལྡན་དད་པ་ཅན་དང་ནི། །བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་དུ་མ་ཡང་། །ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སྐྱོན་ཆགས་པས། །ལྟུང་བའི་རྙོག་དང་བཅས་པར་འགྱུར། ། +འདོར་,discard,སྡུག་བསྔལ་འདོར་འདོད་སེམས་ཡོད་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག །,སྡུག་བསྔལ་འདོར་འདོད་སེམས་ཡོད་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག །བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། ། +འདོར་,cast,དེར་བདག་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་འདོར། །,ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཅན་དགྲ་འདིས་ནི། །གང་དང་ཕྲད་ན་རི་རབ་ཀྱང་། །ཐལ་བ་ཡང་ནི་མི་ལུས་པ། །དེར་བདག་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་འདོར། ། +འདོར་,abandon,དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །,དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། ། +འདོར་,discarded,།འདི་དག་རང་བཞིན་འདོར་འགྱུར་བས།,དེ་བས་མཁས་པས་ཆགས་མི་བྱ། །ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །འདི་དག་རང་བཞིན་འདོར་འགྱུར་བས། །བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས། ། +བདེ་བ་,happiness,བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། །,སྡུག་བསྔལ་འདོར་འདོད་སེམས་ཡོད་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག །བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། ། +བདེ་བ་,bliss,།བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད།,སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ། །བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ། །རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +བདེ་བ་,joy,རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །གཞན་ལ་བདེ་བའང་འདོད་པར་བྱེད།,རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །གཞན་ལ་བདེ་བའང་འདོད་པར་བྱེད། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །རང་ལའང་བདེ་བ་མི་འདོད་བྱེད། ། +བདེ་བ་,happy,དེ་བདེ་བ་ཡི་བདག་བདེ་ན། །,དེ་བདེ་བ་ཡི་བདག་བདེ་ན། །ཀུན་ལའང་དེ་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །ཇི་ལྟར་གཞན་ལ་དགའ་བ་ཡིས། །བདེ་བར་གྱུར་ན་བདག་མི་བདེ། ། +བདེ་བ་,pleasure,སྙོམ་ལས་བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་། །,སྙོམ་ལས་བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་། །གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ཡིས། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས། །ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། +བདེ་བ་,peaceful,འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་དང་། །,ནགས་ན་རི་དགས་བྱ་རྣམས་དང་། །ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད། །འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་དང་། །ནམ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་བདག་གནས་འགྱུར། ། +བདེ་བ་,ease,འདི་ནི་བདེ་བ་ཉིད་དུ་གནས། །,བདག་ནི་ལས་རྣམས་བྱེད་པ་དང་། །འདི་ནི་བདེ་བ་ཉིད་དུ་གནས། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་ཆེ་དང་། །བདག་དམན་ཡོན་ཏན་མེད་པར་གྲག ། +བདེ་བ་,pleasures,བདེ་བ་མང་པོ་སྤྱད་སྤྱད་ནས། །,བདེ་འགྲོར་ཡང་དང་ཡང་འོངས་ཏེ། །བདེ་བ་མང་པོ་སྤྱད་སྤྱད་ནས། །ཤི་ནས་ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ནི། །ཡུན་རིང་མི་བཟད་རྣམས་སུ་ལྟུང་། ། +གཏི་མུག་,confusion,བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། །,སྡུག་བསྔལ་འདོར་འདོད་སེམས་ཡོད་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག །བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། ། +གཏི་མུག་,ignorance,གཏི་མུག་ཀྱང་ནི་སེལ་བྱེད་པ། །,གཏི་མུག་ཀྱང་ནི་སེལ་བྱེད་པ། །དེ་དང་དགེ་མཚུངས་ག་ལ་ཡོད། །དེ་འདྲའི་བཤེས་ཀྱང་ག་ལ་ཡོད། །བསོད་ནམས་དེ་འདྲའང་ག་ལ་ཡོད། ། +གཏི་མུག་,foolish,ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། །,དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། ། +གཏི་མུག་,delusion,བདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས། །,བདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས། །རང་བཞིན་ཁ་ན་མ་ཐོའམ། །བཅས་པའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་ལས། །གང་ཡང་རུང་བ་བགྱིས་པ་རྣམས། ། +དགྲ་,enemy,བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། །,སྡུག་བསྔལ་འདོར་འདོད་སེམས་ཡོད་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག །བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། ། +དགྲ་,enemies,ཞེ་སྡང་སྲེད་སོགས་དགྲ་རྣམས་ནི། །,ཞེ་སྡང་སྲེད་སོགས་དགྲ་རྣམས་ནི། །རྐང་ལག་ལ་སོགས་ཡོད་མིན་ལ། །དཔའ་མཛངས་མིན་ཡང་ཇི་ཞིག་ལྟར། །དེ་དག་གིས་བདག་བྲན་བཞིན་བྱས། ། +དགྲ་,foes,དགྲ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོམས་དང་འདྲ། །,སེམས་ཅན་མི་སྲུན་ནམ་མཁའ་བཞིན། །དེ་དག་གཞོམ་གྱིས་ཡོང་མི་ལང་། །ཁྲོ་བའི་སེམས་འདི་གཅིག་བཅོམ་ན། །དགྲ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོམས་དང་འདྲ། ། +དགྲ་,foe,གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་བདོ་བ་ཡང་ངེས་བཅོམ་སྟེ། །,གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་ལས་རྒྱལ་ཕྱིར་ང་རྒྱལ་འཆང་། །དེ་ནི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་རྣམ་རྒྱལ་དཔའ་དེ་ཉིད། །གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་བདོ་བ་ཡང་ངེས་བཅོམ་སྟེ། །འགྲོ་ལ་འདོད་བཞིན་རྒྱལ་བའི་འབྲས་བུ་རྫོགས་པར་བྱེད། ། +འཇོམས་,destroy,བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། །,སྡུག་བསྔལ་འདོར་འདོད་སེམས་ཡོད་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག །བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། ། +འཇོམས་,conquer,འགྲོ་བའི་འཆི་བདག་འཇོམས་བྱེད་པའི། །བདུད་རྩི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ།,འགྲོ་བའི་འཆི་བདག་འཇོམས་བྱེད་པའི། །བདུད་རྩི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །འགྲོ་བའི་དབུལ་བ་སེལ་བ་ཡི། །མི་ཟད་གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ། ། +འཇོམས་,destroys,།ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ།,མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས། །ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། ། +བདེ་བ,happiness,གང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ། །,གང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ། །བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་བྱེད་ཅིང་། ། +བདེ་བ,joy,བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་བྱེད་ཅིང་། །,གང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ། །བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་བྱེད་ཅིང་། ། +སྡུག་བསྔལ,sufferings,གང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ། །,གང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ། །བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་བྱེད་ཅིང་། ། +སྡུག་བསྔལ,suffering,ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །,ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །གྲུབ་ནའང་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །གལ་ཏེ་འཚེངས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། །དེ་ལས་ཕུང་བའང་གཞན་ཅི་ཡོད། ། +མང་,plentiful,རྙེད་པ་དག་ནི་མང་བྱུང་ཞིང་།,རྙེད་པ་དག་ནི་མང་བྱུང་ཞིང་། །གྲགས་དང་སྙན་པ་བྱུང་གྱུར་ཀྱང་། །རྙེད་དང་གྲགས་པའི་ཚོགས་བཅས་ཏེ། །གང་དུ་འདོང་བའི་གཏོལ་མེད་དོ། ། +མང་,many,མི་གཙང་མང་གི་རང་བཞིན་ལུས། །མི་གཙང་སྐྱེས་པའང་འདོད་པར་བྱེད། །,མི་གཙང་ལས་བྱུང་མི་གཙང་སྲིན། །ཆུང་ངུའང་ཁྱོད་འདོད་མི་བྱེད་ལ། །མི་གཙང་མང་གི་རང་བཞིན་ལུས། །མི་གཙང་སྐྱེས་པའང་འདོད་པར་བྱེད། ། +བཤེས་,spiritual friend,དེ་འདྲའི་བཤེས་ཀྱང་ག་ལ་ཡོད། །,གཏི་མུག་ཀྱང་ནི་སེལ་བྱེད་པ། །དེ་དང་དགེ་མཚུངས་ག་ལ་ཡོད། །དེ་འདྲའི་བཤེས་ཀྱང་ག་ལ་ཡོད། །བསོད་ནམས་དེ་འདྲའང་ག་ལ་ཡོད། ། +བཤེས་,friends,གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། །,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ། །གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། །དེ་ཚེ་བསོད་ནམས་གཅིག་བསྐྱབས་ན། །དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། ། +བཤེས་,friend,འགྲོ་བའི་བཤེས་དང་གསོང་པོར་གྱིས། །,དེ་ལྟར་རང་དབང་ཡོད་ཀྱིས་དེ། །རྟག་ཏུ་འཛུམ་པའི་བཞིན་དུ་གྱིས། །ཁྲོ་གཉེར་ངོ་ཟུམ་ཡོངས་ཐོང་སྟེ། །འགྲོ་བའི་བཤེས་དང་གསོང་པོར་གྱིས། ། +ཕན་བཏགས་,kindness,ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཡང་རེ་ཞིག་བསྔགས་འོས་ན། །,ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཡང་རེ་ཞིག་བསྔགས་འོས་ན། །མ་བཅོལ་ལེགས་པར་བྱེད་པ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ཕན་བཏགས་,benefits,དེ་ལ་ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་འགྱུར་བས་ན། །,གང་ཕྱིར་སྐུ་གཏོང་མནར་མེད་འཇུག་པ་ལ། །དེ་ལ་ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་འགྱུར་བས་ན། །དེ་བས་འདི་དག་གནོད་ཆེན་བྱེད་ན་ཡང་། །ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ། ། +ལན་ལོན་,repays,ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཡང་རེ་ཞིག་བསྔགས་འོས་ན། །,ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཡང་རེ་ཞིག་བསྔགས་འོས་ན། །མ་བཅོལ་ལེགས་པར་བྱེད་པ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ལན་ལོན་,repay,གཞན་གང་ཞིག་གིས་ལན་ལོན་འགྱུར། །,གཞན་ཡང་གཡོ་མེད་གཉེན་གྱུར་ཅིང་། །ཕན་པ་དཔག་མེད་མཛད་རྣམས་ལ། །སེམས་ཅན་མགུ་བྱ་མ་གཏོགས་པར། །གཞན་གང་ཞིག་གིས་ལན་ལོན་འགྱུར། ། +ལན་ལོན་,repaid,དེ་ལ་ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་འགྱུར་བས་ན། །,གང་ཕྱིར་སྐུ་གཏོང་མནར་མེད་འཇུག་པ་ལ། །དེ་ལ་ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་འགྱུར་བས་ན། །དེ་བས་འདི་དག་གནོད་ཆེན་བྱེད་ན་ཡང་། །ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ། ། +བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་,bodhisattvas,མ་བཅོལ་ལེགས་པར་བྱེད་པ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོས་ཅི་དགོས། །,ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཡང་རེ་ཞིག་བསྔགས་འོས་ན། །མ་བཅོལ་ལེགས་པར་བྱེད་པ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་,Bodhisattvas,ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །ཚོགས་ལའང་དེ་བཞིན་སྐྱབས་སུ་མཆི། །,བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །ཚོགས་ལའང་དེ་བཞིན་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་,bodhisattva,བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །,ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །དེ་དག་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། ། +ཟས་,food,འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ།,འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ། །སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། །བརྙས་བཅས་ཉིན་ཕྱེད་འདྲངས་པར་བྱེད་པ་ཡང་། །དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར། ། +ཟས་,meal,།སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་།,འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ། །སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། །བརྙས་བཅས་ཉིན་ཕྱེད་འདྲངས་པར་བྱེད་པ་ཡང་། །དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར། ། +ཟས་,feeding,ཉིས་ན་ཝ་དང་བྱ་རྒོད་ཀྱིས། །ཟས་ཀྱི་དོན་དུ་འདི་བསྲུང་རིགས།,ཉིས་ན་ཝ་དང་བྱ་རྒོད་ཀྱིས། །ཟས་ཀྱི་དོན་དུ་འདི་བསྲུང་རིགས། །མི་འོ་ཅོག་གི་ལུས་འདི་ནི། །བཀོལ་བར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ཟད། ། +ཟས་,nourishment,།ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས།,མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས། །ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། ། +ཟས་,sustenance,རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །,རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། ། +སྦྱིན་པ་,giving,།རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས།,སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ། །བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ། །རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +སྦྱིན་པ་,give away,ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །,དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། ། +སྦྱིན་པ་,give,མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །,དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། ། +སྦྱིན་པ་,generosity,སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས། །གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད།,སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས། །གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད། །ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏང་། །གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་བསམ་མོ། ། +བྱེད་པ་,inflict,།རང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ཡོད།,ཁ་ཅིག་འགག་ཅིང་གཡང་སར་མཆོང་། །དུག་དང་མི་འཕྲོད་ཟ་བ་དང་། །བསོད་ནམས་མ་ཡིན་སྤྱོད་པ་ཡིས། །རང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ཡོད། ། +བྱེད་པ་,commits,སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི། །,གང་གི་དོན་དུ་བདག་གསོན་པ། །དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི། །གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +བྱེད་པ་,commit,སྡིག་པ་བྱེད་པ་བདེ་འདོད་ཀྱང་། །གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ།,སྡིག་པ་བྱེད་པ་བདེ་འདོད་ཀྱང་། །གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །དེ་དང་དེར་ནི་སྡིག་པ་དེས། །སྡུག་བསྔལ་མཚོན་གྱིས་རྣམ་པར་འཇོམས། ། +བྱེད་པ་,does,བདག་ནི་ལས་རྣམས་བྱེད་པ་དང་། །,བདག་ནི་ལས་རྣམས་བྱེད་པ་དང་། །འདི་ནི་བདེ་བ་ཉིད་དུ་གནས། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་ཆེ་དང་། །བདག་དམན་ཡོན་ཏན་མེད་པར་གྲག ། +བྱེད་པ་,creates,དེ་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་བྱ་ལ། །ཉོན་མོངས་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པ།,དེ་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་བྱ་ལ། །ཉོན་མོངས་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པ། །དེས་ན་དེ་མཐོང་བ་ན་དེ། །སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་ཉམ་ཆུང་ཉིད། ། +བྱེད་པ་,performing,དེ་བདག་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡང་། །,བྱ་བ་འབྲས་བཞི་ཐ་དད་དང་། །དེ་བདག་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡང་། །ཡུ་བུ་གཉི་ག་ལ་གྲུབ་པས། །འདིར་བརྩད་དོན་མེད་མ་ཡིན་ནམ། ། +བཀུར་,honored,།དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར།,འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ། །སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། །བརྙས་བཅས་ཉིན་ཕྱེད་འདྲངས་པར་བྱེད་པ་ཡང་། །དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར། ། +བཀུར་,carrying,ཡུངས་མར་བཀང་བའི་སྣོད་བཀུར་ལ། །,ཡུངས་མར་བཀང་བའི་སྣོད་བཀུར་ལ། །རལ་གྲི་ཐོགས་པས་དྲུང་བསྡད་དེ། །བོ་ན་གསོད་བསྡིགས་འཇིགས་པ་ལྟར། །བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱིས་དེ་བཞིན་སྒྲིམ། ། +བཀུར་,respected,བདག་དེང་རྙེད་པ་ལེགས་རྙེད་ཅིང་། །བདག་ནི་བཀུར་འགྱུར་འདི་ལ་མིན། །,བདག་གི་སྐྱོན་ཡང་སྦ་བྱ་ཞིང་། །བདག་ནི་མཆོད་འགྱུར་འདི་ལ་མིན། །བདག་དེང་རྙེད་པ་ལེགས་རྙེད་ཅིང་། །བདག་ནི་བཀུར་འགྱུར་འདི་ལ་མིན། ། +དུས་རིང་,long time,སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ།,སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ། །བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ། །རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +དུས་རིང་,eons,བདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་། །དུས་རིང་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ལྟར། །,བདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་། །དུས་རིང་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ལྟར། །དགྲ་གཞན་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར། །ཡུན་རིང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། ། +རྒྱལ་སྲས་,Bodhisattva,གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ།,གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ། །གལ་ཏེ་ངན་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ། །ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གྲངས་བཞིན་བསྐལ་པར་ནི། །དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། ། +རྒྱལ་སྲས་,bodhisattvas,རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། །,འོན་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིད་རབ་དང་བྱེད་ན། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ། །རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། ། +རྒྱལ་སྲས་,sons of the conquerors,རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པ། །དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །,རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པ། །དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ལྟར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་གང་ཡང་མེད། ། +ངན་སེམས་,negative thoughts,གལ་ཏེ་ངན་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ།,གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ། །གལ་ཏེ་ངན་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ། །ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གྲངས་བཞིན་བསྐལ་པར་ནི། །དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། ། +ངན་སེམས་,ill intentions,ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གྲངས་བཞིན་བསྐལ་པར་ནི།,གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ། །གལ་ཏེ་ངན་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ། །ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གྲངས་བཞིན་བསྐལ་པར་ནི། །དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། ། +དམྱལ་བ་,hell,དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས།,གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ། །གལ་ཏེ་ངན་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ། །ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གྲངས་བཞིན་བསྐལ་པར་ནི། །དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། ། +དམྱལ་བ་,hells,དམྱལ་བར་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཡང་། །,འདོད་པའི་དོན་དུ་སྲེག་ལ་སོགས། །དམྱལ་བར་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཡང་། །བདག་གིས་རང་གི་དོན་དང་ནི། །གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ། ། +དམྱལ་བ་,hell realms,སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་དག་མངོན་པར་དགའ་གྱུར་ཅིག །,དེ་ལྟར་བདག་གི་དགེ་རྩས་ཀུན་དུ་བཟང་ལ་སོགས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲིབ་པ་མེད་སྤྲིན་བདེ་བ་དང་། །བསིལ་ཞིང་དྲི་ཞིམ་དང་ལྡན་ཆར་པ་འབེབས་མཐོང་ནས། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་དག་མངོན་པར་དགའ་གྱུར་ཅིག ། +ཐུབ་པ་,Buddha,དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས།,གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ། །གལ་ཏེ་ངན་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ། །ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གྲངས་བཞིན་བསྐལ་པར་ནི། །དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། ། +ཐུབ་པ་,Sage,བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན།,བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན། །ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས། ། +ཐུབ་པ་,persist,དགྲ་གཞན་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར། །ཡུན་རིང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །,བདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་། །དུས་རིང་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ལྟར། །དགྲ་གཞན་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར། །ཡུན་རིང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། ། +ཐུབ་པ་,sage,ཐུབ་པ་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་པ། །,མང་དུ་བཤད་ལྟ་ཅི་ཞིག་དགོས། །བྱིས་པ་རང་གི་དོན་བྱེད་དང་། །ཐུབ་པ་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་པ། །འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས། ། +གནས་པ་,dwelling,སྐྱེ་བོ་ངན་ཁྲོད་གནས་པས་ཀྱང་། །,མ་གྲངས་དྲོལ་བའི་ཁྲོད་གནས་ན། །སྒྲིམས་ཏེ་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་བཞིན། །སྐྱེ་བོ་ངན་ཁྲོད་གནས་པས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱི་རྨ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྲུང་། ། +གནས་པ་,positioned,གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བལྟ་བར་བྱ། །,ལུས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གནས་བྱ་ཞེས། །བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་ནི། །སྐབས་སུ་ལུས་འདི་ཇི་ལྟ་བུར། །གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བལྟ་བར་བྱ། ། +གནས་པ་,abide,དེ་ལྟར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་གང་ཡང་མེད། །,རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པ། །དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ལྟར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་གང་ཡང་མེད། ། +གནས་པ་,dwell,འཇིགས་མེད་གནས་པ་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །,ལྷུང་བཟེད་ལ་སོགས་ཉི་ཚེ་དང་། །ཀུན་ལ་མི་མཁོའི་གོས་འཆང་ཞིང་། །ལུས་འདི་སྦ་བ་མ་བྱས་ཀྱང་། །འཇིགས་མེད་གནས་པ་ནམ་ཞིག་འགྱུར། ། +གནས་པ་,remain,གང་ཚེ་དངོས་དང་དངོས་མེད་དག །བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ། །,གང་ཚེ་དངོས་དང་དངོས་མེད་དག །བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ། །དེ་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་མེད་པས། །དམིགས་པ་མེད་པར་རབ་ཏུ་ཞི། ། +གནས་པ་,abiding,།འཁོར་བར་གནས་པ་གྲུབ་འགྱུར་བ།,རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དོན་དུ། །ཆགས་དང་འཇིགས་མཐའ་ལས་གྲོལ་བ། །འཁོར་བར་གནས་པ་གྲུབ་འགྱུར་བ། །འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་འབྲས་བུ་ཡིན། ། +གནས་པ་,exists,གསལ་བ་མེད་པ་སྐྱེ་བར་ནི། །ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་གནས་པ་ཉིད། །,གསལ་བ་མེད་པ་སྐྱེ་བར་ནི། །ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་གནས་པ་ཉིད། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་གནས་ན། །ཟན་ཟ་མི་གཙང་ཟ་བར་འགྱུར། ། +སྐྱེས་པ་,arisen,གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །,གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +སྐྱེས་པ་,arise,།ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པ་འདི་དག་གི། །སེམས་འདི་བྱུང་སྙམ་བརྩེར་ལྡན་དང་།,ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་བྱིས་པ་ཡི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པ་འདི་དག་གི། །སེམས་འདི་བྱུང་སྙམ་བརྩེར་ལྡན་དང་། ། +སྐྱེས་པ་,men,།སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན།,དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་། །སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན། །དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད། ། +སྐྱེས་པ་,born,མི་གཙང་མང་གི་རང་བཞིན་ལུས། །མི་གཙང་སྐྱེས་པའང་འདོད་པར་བྱེད། །,མི་གཙང་ལས་བྱུང་མི་གཙང་སྲིན། །ཆུང་ངུའང་ཁྱོད་འདོད་མི་བྱེད་ལ། །མི་གཙང་མང་གི་རང་བཞིན་ལུས། །མི་གཙང་སྐྱེས་པའང་འདོད་པར་བྱེད། ། +སྐུ་,body,གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །,གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +སྐུ་,bodies,དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ།,དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ། ། +གནོད་པ་,harm,གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །,གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +གནོད་པ་,suffer,དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད། །,ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་དབང་ཚོགས་ལ་མིན་པར་ནའང་མིན། །དེ་ལས་གཞན་ནའང་མིན་ན་འདི་དག་གར་གནས་འགྲོ་བ་ཀུན་གནོད་བྱེད། །འདི་ནི་སྒྱུ་འདྲ་དེ་ཕྱིར་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྤོངས་ཤེས་ཕྱིར་བརྩོན་པ་བསྟེན། །དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད། ། +གནོད་པ་,harms,སོང་ནའང་ངན་འགྲོ་གནོད་པ་དག །དྲན་པར་བྱས་ཏེ་ཉེ་བར་བཞག །,དེ་བས་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །གུད་དུ་ནམ་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །སོང་ནའང་ངན་འགྲོ་གནོད་པ་དག །དྲན་པར་བྱས་ཏེ་ཉེ་བར་བཞག ། +གནོད་པ་,harmed,དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱས་ན་ཡང་། །,ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བ། །འདོད་པ་ཀུན་གྱིས་ཡིད་བདེར་མི་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱས་ན་ཡང་། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་དགྱེས་པའི་ཐབས་མེད་དོ། ། +གནོད་པ་,harmful,ཕན་དང་གནོད་པའི་ངོ་ཤེས་པས། །,བདག་ལྟ་རིགས་ཀྱིས་མིར་སྐྱེས་ལ། །ཕན་དང་གནོད་པའི་ངོ་ཤེས་པས། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་མ་བཏང་ན། །བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཅིས་མི་འཐོབ། ། +སྐྱབས་སུ་མཆི་,take refuge,གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །,གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +སྐྱབས་སུ་མཆི་,go for refuge,།སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། །,དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +དམ་པ་,supreme,གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །,གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +དམ་པ་,noble,།ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས།,བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན། །ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས། ། +འབྱུང་གནས་,source,གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །,གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +འབྱུང་གནས་,sources,མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །འབྱུང་གནས་ཆེ་ལ་མི་ཁྲོ་བར།,མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །འབྱུང་གནས་ཆེ་ལ་མི་ཁྲོ་བར། །སེམས་ཡོད་རྣམས་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ། །དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐུལ། ། +དམ་པའི་ཆོས་,holy Dharma,དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་དམ་པའི་ཆོས། །,རིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་དམ་པའི་ཆོས། །དཀོན་མཆོག་དྲི་མ་མེད་དང་སངས་རྒྱས་སྲས། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་མཆོད། ། +དམ་པའི་ཆོས་,sublime Dharma,དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས། །ཕྲན་ཚེགས་ཆེད་དུ་གནོད་མི་བྱ། །,དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས། །ཕྲན་ཚེགས་ཆེད་དུ་གནོད་མི་བྱ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་སེམས་ཅན་གྱི། །བསམ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར། ། +སངས་རྒྱས་སྲས་,children of the Buddha,དཀོན་མཆོག་དྲི་མ་མེད་དང་སངས་རྒྱས་སྲས། །,རིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་དམ་པའི་ཆོས། །དཀོན་མཆོག་དྲི་མ་མེད་དང་སངས་རྒྱས་སྲས། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་མཆོད། ། +སངས་རྒྱས་སྲས་,child of the Buddha,སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། །,དེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། ། +རྒྱ་མཚོ་,oceans,ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །,ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ། །ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག ། +རྒྱ་མཚོ་,ocean,བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།,ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ། །ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག ། +གཟུང་བར་བྱ་,hold,རིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །,རིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་དམ་པའི་ཆོས། །དཀོན་མཆོག་དྲི་མ་མེད་དང་སངས་རྒྱས་སྲས། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་མཆོད། ། +གཟུང་བར་བྱ་,maintain,སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ང་མེད་པར། །ཡིད་འདི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ། །,ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་། །སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ང་མེད་པར། །ཡིད་འདི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ། ། +མེ་ཏོག་,flowers,མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །,མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །སྨན་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། །འཇིག་རྟེན་རིན་ཆེན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། ། +མེ་ཏོག་,flower,།ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་།,རིན་ཆེན་རི་བོ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་། །ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་། །ཤིང་གང་འབྲས་བཟང་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་། ། +སྨན་,medicines,སྨན་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། །,མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །སྨན་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། །འཇིག་རྟེན་རིན་ཆེན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། ། +སྨན་,medicine,།དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། །,དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ། །དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། ། +ཆུ་,waters,ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། །,མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །སྨན་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། །འཇིག་རྟེན་རིན་ཆེན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། ། +ཆུ་,water,།གློ་རྡོལ་བུམ་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ།,ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི། །ཐོས་དང་བསམས་དང་བསྒོམས་པ་ཡང་། །གློ་རྡོལ་བུམ་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ། །དྲན་པ་ལ་ནི་དེ་མི་གནས། ། +གཙང་,clean,ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། །,མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །སྨན་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། །འཇིག་རྟེན་རིན་ཆེན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། ། +གཙང་,purity,དེ་ནི་མི་གཙང་ལ་སོགས་ལ། །གཙང་སོགས་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་བརྫུན། །,གཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གྲགས་པས་ཡིན་གྱི་ཚད་མས་མིན། །དེ་ནི་མི་གཙང་ལ་སོགས་ལ། །གཙང་སོགས་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་བརྫུན། ། +ཡིད་དུ་འོང་བ་,delightful,ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། །,མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །སྨན་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། །འཇིག་རྟེན་རིན་ཆེན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། ། +ཡིད་དུ་འོང་བ་,pleasing,དོན་གསལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། །,སྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་འབྲེལ་པ་དང་། །དོན་གསལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། །ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། །འཇམ་ཞིང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱ། ། +ནགས་ཚལ་,forest,།ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་།,རིན་ཆེན་རི་བོ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་། །ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་། །ཤིང་གང་འབྲས་བཟང་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་། ། +ནགས་ཚལ་,forests,རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །,དཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་པ། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། ། +ཤིང་,trees,།ཤིང་གང་འབྲས་བཟང་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་།,རིན་ཆེན་རི་བོ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་། །ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་། །ཤིང་གང་འབྲས་བཟང་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་། ། +ཤིང་,tree,དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ། །,རེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ། །ཟུངས་ཐུབ་པར་ནི་གནས་པར་བྱ། ། +ས་ཕྱོགས་,areas,།ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་།,རིན་ཆེན་རི་བོ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་། །ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་། །ཤིང་གང་འབྲས་བཟང་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་། ། +ས་ཕྱོགས་,places,ས་ཕྱོགས་བདག་གིར་བཟུང་མེད་པ། །,ས་ཕྱོགས་བདག་གིར་བཟུང་མེད་པ། །རང་བཞིན་གྱིས་ནི་ཡངས་རྣམས་སུ། །རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར། །ནམ་ཞིག་བདག་ནི་གནས་པར་འགྱུར། ། +ས་ཕྱོགས་,place on the ground,ས་ཕྱོགས་མི་གཙང་གིས་གོས་པ། །,ས་ཕྱོགས་མི་གཙང་གིས་གོས་པ། །གལ་ཏེ་རེག་པར་མི་འདོད་ན། །གང་ལས་དེ་ནི་བྱུང་བ་ཡི། །ལུས་ལ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རེག་འདོད། ། +རྒྱན་,ornaments,།ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་།,རིན་ཆེན་རི་བོ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་། །ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་། །ཤིང་གང་འབྲས་བཟང་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་། ། +རྒྱན་,decorations,དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །,གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +རྒྱན་,gambling,ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་འདོད་ན་ནི། །རྒྱན་སོགས་ཆང་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། །,བདག་ནི་རང་དོན་ཤེས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་འདོད་ན་ནི། །རྒྱན་སོགས་ཆང་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། ། +དྲི་,fragrances,ལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །སྤོས་དང་དཔག་བསམ་ཤིང་དང་རིན་ཆེན་ཤིང་།,ལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །སྤོས་དང་དཔག་བསམ་ཤིང་དང་རིན་ཆེན་ཤིང་། །མ་རྨོས་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་རྣམ་པ་དང་། །གཞན་ཡང་མཆོད་པར་འོས་པའི་རྒྱན་རྣམས་ནི། ། +དྲི་,fragrance,དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ།,དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ། ། +དྲི་,stench,གང་གི་དྲི་ཡིས་ཝ་དག་ཀྱང་། །,བདག་གི་ལུས་ནི་འདི་ཉིད་ཀྱང་། །གང་གི་དྲི་ཡིས་ཝ་དག་ཀྱང་། །དྲུང་དུ་ཉེར་འགྲོ་མི་འགྱུར་བ། །དེ་ལྟ་བུར་ནི་འགྱུར་བར་འོང་། ། +དྲི་,odor,སོ་སྐྱ་དྲིར་བཅས་འདམ་གྱི་དྲིས། །,གལ་ཏེ་སྐྲ་སེན་རིང་བ་དང་། །སོ་སྐྱ་དྲིར་བཅས་འདམ་གྱི་དྲིས། །བསྒོས་པས་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །གཅེར་བུ་འཇིགས་པ་ཉིད་ཡིན་ན། ། +སྤོས་,incense,ལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །སྤོས་དང་དཔག་བསམ་ཤིང་དང་རིན་ཆེན་ཤིང་།,ལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །སྤོས་དང་དཔག་བསམ་ཤིང་དང་རིན་ཆེན་ཤིང་། །མ་རྨོས་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་རྣམ་པ་དང་། །གཞན་ཡང་མཆོད་པར་འོས་པའི་རྒྱན་རྣམས་ནི། ། +སྤོས་,fragrant,།རིན་ཆེན་བུམ་པ་མང་པོ་སྤོས་ཀྱི་ཆུ།,དེ་བཞིན་གཤེགས་དང་དེ་ཡི་སྲས་རྣམས་ལ། །རིན་ཆེན་བུམ་པ་མང་པོ་སྤོས་ཀྱི་ཆུ། །ཡིད་འོང་ལེགས་པར་བཀང་བ་གླུ་དང་ནི། །རོལ་མོར་བཅས་པ་དུ་མས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ། ། +སྤོས་,fragrance,།ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱིས་བྱུགས་པ་དེར། །མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་པར་བྱ།,གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་ཡི། །རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱི། །ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱིས་བྱུགས་པ་དེར། །མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་པར་བྱ། ། +དཔག་བསམ་ཤིང་,wish-fulfilling trees,ལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །སྤོས་དང་དཔག་བསམ་ཤིང་དང་རིན་ཆེན་ཤིང་།,ལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །སྤོས་དང་དཔག་བསམ་ཤིང་དང་རིན་ཆེན་ཤིང་། །མ་རྨོས་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་རྣམ་པ་དང་། །གཞན་ཡང་མཆོད་པར་འོས་པའི་རྒྱན་རྣམས་ནི། ། +དཔག་བསམ་ཤིང་,wish-granting tree,ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དཔག་བསམ་ཤིང་། །ཇི་ལྟར་རེ་བ་ཡོངས་སྐོང་བ།,ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དཔག་བསམ་ཤིང་། །ཇི་ལྟར་རེ་བ་ཡོངས་སྐོང་བ། །དེ་བཞིན་གདུལ་བྱ་སྨོན་ལམ་གྱི། །དབང་གིས་རྒྱལ་བའི་སྐུར་སྣང་ངོ་། ། +མཚོ་,lakes,མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག །,མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག །ངང་པ་ཤིན་ཏུ་སྐད་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་ན། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན། ། +མཚོ་,lake,གླང་ཆེན་མཚོ་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་ལྟར། །,གླང་ཆེན་མཚོ་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་ལྟར། །ལས་དེ་ལ་ཡང་འཇུག་པར་བྱ། །སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་འབྲེལ་ན། །སླར་བྱའི་དོན་དུ་དོར་བར་བྱ། ། +ངང་པ་,swans,ངང་པ་ཤིན་ཏུ་སྐད་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །,མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག །ངང་པ་ཤིན་ཏུ་སྐད་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་ན། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན། ། +ངང་པ་,geese,པདྨའི་མཚོ་རུ་ངང་པ་ལྟར། །,དེ་ལྟར་རྒྱུད་ནི་གོམས་གྱུར་པ། །གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་དགའ་བས། །པདྨའི་མཚོ་རུ་ངང་པ་ལྟར། །མནར་མེད་པ་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར། ། +སྐད་སྙན་,melodious,ངང་པ་ཤིན་ཏུ་སྐད་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །,མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག །ངང་པ་ཤིན་ཏུ་སྐད་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་ན། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན། ། +སྐད་སྙན་,melodious calls,འཐིང་རིལ་ངུར་པ་དག་དང་ངང་པ་དང་། །བཞད་སོགས་སྐད་སྙན་འབྱིན་པས་མཛེས་གྱུར་ཅིག །,འཐིང་རིལ་ངུར་པ་དག་དང་ངང་པ་དང་། །བཞད་སོགས་སྐད་སྙན་འབྱིན་པས་མཛེས་གྱུར་ཅིག །པདྨ་དྲི་བསུང་ཆེ་ལྡན་མཚོ་དག་གིས། །དམྱལ་བའི་ས་ཕྱོགས་དག་ནི་ཉམས་དགར་ཤོག ། +ཡིད་འོང་,charming,ངང་པ་ཤིན་ཏུ་སྐད་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །,མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག །ངང་པ་ཤིན་ཏུ་སྐད་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་ན། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན། ། +ཡིད་འོང་,pleasing,རིན་ཆེན་འབར་བའི་ཀ་བ་ཡིད་འོང་ལྡན། །,ཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ། །ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་གསལ་ཞིང་འཚེར་བ་ལྟར། །རིན་ཆེན་འབར་བའི་ཀ་བ་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་བླ་རེ་བྲེས་པ་དེར། ། +ཡིད་འོང་,delightful,ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། །,ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི། །མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་པདྨ་དང་། །ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་དྲི་ཞིམ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། ། +ཡིད་འོང་,pleasant,ག་པུར་ལ་སོགས་ཡིད་འོང་དང་།,ག་པུར་ལ་སོགས་ཡིད་འོང་དང་། །འབྲས་ཆན་དག་གམ་ཚོད་མའང་རུང་། །ཁར་བཅུག་ཕྱིར་ཕྱུང་བོར་བ་ཡིས ། །ས་ཡང་མི་གཙང་བཙོག་པར་འགྱུར། ། +མེད་པ་,"['no', 'without']",དེ་བདག་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡང་། །,བྱ་བ་འབྲས་བཞི་ཐ་དད་དང་། །དེ་བདག་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡང་། །ཡུ་བུ་གཉི་ག་ལ་གྲུབ་པས། །འདིར་བརྩད་དོན་མེད་མ་ཡིན་ནམ། ། +མེད་པ་,do not exist,འདས་དང་མ་འོངས་པ་ཡི་སེམས། །བདག་མིན་དེ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར། །,འདས་དང་མ་འོངས་པ་ཡི་སེམས། །བདག་མིན་དེ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར། །འོན་ཏེ་སྐྱེས་སེམས་བདག་ཡིན་ན། །དེ་ཞིག་ན་ཡང་བདག་མེད་དོ། ། +མེད་པ་,does not exist,ཕྱིས་དེ་ངེས་ན་དེ་ཡོད་དེ། །མིན་ན་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད། །,འདི་ནི་གཞན་སེམས་རྣམ་རྟོག་སྟེ། །དེ་ནི་རང་གི་ཀུན་རྫོབ་མིན། །ཕྱིས་དེ་ངེས་ན་དེ་ཡོད་དེ། །མིན་ན་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད། ། +མེད་པ་,non-existent,།བུ་མེད་པར་ནི་ཕ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་དེ་གཉིས་མེད་པ་ཉིད། །,གལ་ཏེ་བུ་མེད་ཕ་མིན་ན། །བུ་ཉིད་གང་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། །བུ་མེད་པར་ནི་ཕ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་དེ་གཉིས་མེད་པ་ཉིད། ། +མེད་པ་,non-existence,གལ་ཏེ་མེད་པ་འགའ་ཡང་ནི། །,རགས་པ་བདེ་ལས་གཞན་མིན་ན། །བདེ་བ་གསལ་བ་མི་རྟག་ཉིད། །གལ་ཏེ་མེད་པ་འགའ་ཡང་ནི། །སྐྱེ་མིན་མེད་ཕྱིར་ཞེས་འདོད་ན། ། +པདྨ་,lotuses,མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་པདྨ་དང་། །,ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི། །མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་པདྨ་དང་། །ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་དྲི་ཞིམ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། ། +པདྨ་,lotus,ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །,རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། ། +སྐྱེས་,born,དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །,དེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། ། +སྐྱེས་,arisen,བྱང་ཆུབ་སེམས་འདི་བདག་ལ་སྐྱེས། །,ལོང་བས་ཕྱག་དང་ཕུང་པོ་ལས། །ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རྙེད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་ནས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་འདི་བདག་ལ་སྐྱེས། ། +སྐྱེས་,beings,ཤེས་ཉིད་ཅེ་ན་དེ་ལྟ་ན། །སྐྱེས་ཀུན་གཅིག་ཏུ་ཐལ་བར་འགྱུར། །,གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་བདེན་མིན་ན། །དེ་ཡི་རང་གི་རང་བཞིན་སྨྲོས། །ཤེས་ཉིད་ཅེ་ན་དེ་ལྟ་ན། །སྐྱེས་ཀུན་གཅིག་ཏུ་ཐལ་བར་འགྱུར། ། +སྐྱེས་,male,གང་ཚེ་དེ་ལྟར་ལུས་མེད་པ། །དེ་ཚེ་སྐྱེས་གང་བུད་མེད་གང་། །,དེ་ལྟར་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ཡི། །གཟུགས་ལ་དཔྱོད་ལྡན་སུ་ཞིག་ཆགས། །གང་ཚེ་དེ་ལྟར་ལུས་མེད་པ། །དེ་ཚེ་སྐྱེས་གང་བུད་མེད་གང་། ། +སྐྱེས་,arise,གལ་ཏེ་འགལ་རྐྱེན་སྐྱེས་པས་ན། །,གལ་ཏེ་འགལ་རྐྱེན་སྐྱེས་པས་ན། །སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་པ་མིན་ན་ནི། །ཚོར་བར་རྟོག་པ་མངོན་ཞེན་ཉིད། །ཡིན་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་མིན་ནམ། ། +མཆོག,Supreme,བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན།,བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན། །ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས། ། +མཆོག,supreme,བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག །,རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི། །ཐེག་ཆེན་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག །སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་བཏང་ངོ་། ། +ཐུགས་རྗེ་ཆེ་,great compassion,།ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས།,བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན། །ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས། ། +ཐུགས་རྗེ་ཆེ་,greatly compassionate ones,ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་དགྱེས་པའི་ཐབས་མེད་དོ། །,ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བ། །འདོད་པ་ཀུན་གྱིས་ཡིད་བདེར་མི་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱས་ན་ཡང་། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་དགྱེས་པའི་ཐབས་མེད་དོ། ། +ནོར་,wealth,གང་དག་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ཡིས། །དྲིན་བྱིན་དེ་ལ་བརྟེན་གྱུར་པ། །,གང་དག་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ཡིས། །དྲིན་བྱིན་དེ་ལ་བརྟེན་གྱུར་པ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྡང་ལྡན་པའི། །རྗེ་དཔོན་དེ་ལ་གསོད་པར་རྒོལ། ། +ནོར་,riches,ནོར་སོགས་པ་ཡིས་ཚེ་གཏུགས་ན། །,བྱིས་པ་ནོར་སྤེལ་མི་ནུས་པས། །དར་ལ་བབ་ན་འདི་ཅི་བདེ། །ནོར་སོགས་པ་ཡིས་ཚེ་གཏུགས་ན། །རྒས་ནས་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +མགོན་,Protector,དེས་ན་གཞན་དོན་དགོངས་པའི་མགོན་གྱིས་འདི། །,བདག་ནི་བསོད་ནམས་མི་ལྡན་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། །མཆོད་པའི་ནོར་གཞན་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས། །དེས་ན་གཞན་དོན་དགོངས་པའི་མགོན་གྱིས་འདི། །བདག་གི་དོན་སླད་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག ། +མགོན་,protector,དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ།,དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +མཆོད་པ་,offerings,དེ་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པའི་ཚོགས། །,དེ་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པའི་ཚོགས། །རོལ་མོ་དབྱངས་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །སེམས་ཅན་སྔག་བསྔལ་ཚིམ་བྱེད་པའི། །སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག ། +མཆོད་པ་,offering,བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་རྣམས་ཀྱང་མཆོད་པ་ཡི། །,སོལ་ཕུང་དེ་དག་རིན་ཆེན་ཕུང་པོར་གྱུར། །ས་བསྲེགས་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བར་ཤོག །བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་རྣམས་ཀྱང་མཆོད་པ་ཡི། །གཞལ་མེད་ཁང་གྱུར་བདེ་གཤེགས་གང་བར་ཤོག ། +རྒྱལ་,Victorious Ones,རྒྱལ་དང་དེ་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་དབུལ་བར་བགྱི། །,རྒྱལ་དང་དེ་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་དབུལ་བར་བགྱི། །སེམས་དཔའ་མཆོག་རྣམས་བདག་ནི་ཡོངས་བཞེས་ཤིག །གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་བར་བགྱི། ། +རྒྱལ་,king,དེ་ལྟར་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་གཏུམ་བཞིན། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་མགུ་བར་བྱ། །,འདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེ་ཡི་དཔུང་། །དེ་ལྟར་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་གཏུམ་བཞིན། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་མགུ་བར་བྱ། ། +རྒྱལ་,conquer,།བདག་ནི་ལྟུང་བས་ཕམ་བྱས་ན། །ཁམས་གསུམ་རྒྱལ་འདོད་བཞད་གད་འགྱུར། །,དེ་བས་སེམས་ནི་བརྟན་པ་ཡིས། །ལྟུང་བ་རྣམས་ནི་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །བདག་ནི་ལྟུང་བས་ཕམ་བྱས་ན། །ཁམས་གསུམ་རྒྱལ་འདོད་བཞད་གད་འགྱུར། ། +རྒྱལ་,Buddha,སྒྱུ་འདྲའི་རྒྱལ་ལས་བསོད་ནམས་ནི། །,སྒྱུ་འདྲའི་རྒྱལ་ལས་བསོད་ནམས་ནི། །ཇི་ལྟར་དངོས་ཡོད་ལ་ཇི་བཞིན། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྱུ་འདྲ་ན། །ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། ། +གུས་པས་,With devotion,གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་བར་བགྱི། །,རྒྱལ་དང་དེ་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་དབུལ་བར་བགྱི། །སེམས་དཔའ་མཆོག་རྣམས་བདག་ནི་ཡོངས་བཞེས་ཤིག །གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་བར་བགྱི། ། +གུས་པས་,respectfully,གུས་པས་སྤྱི་བོས་བླང་གྱིས་ཏེ། །,གཞན་ལ་བཞེན་བསྐུལ་འདེབས་མཁས་ཤིང་། །མ་བཅོལ་ཕན་པ་བྱེད་པའི་ངག །གུས་པས་སྤྱི་བོས་བླང་གྱིས་ཏེ། །རྟག་ཏུ་ཀུན་གྱི་སློབ་མར་གྱུར། ། +གུས་པས་,respect,།མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད།,དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་། །སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན། །དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད། ། +སྲིད་,existence,སྲིད་ན་མི་འཇིགས་སེམས་ཅན་ཕན་པ་བགྱིད། །,བདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན། །སྲིད་ན་མི་འཇིགས་སེམས་ཅན་ཕན་པ་བགྱིད། །སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ཡང་དག་འདའ་བགྱིད་ཅིང་། །སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླན་ཆད་མི་བགྱིད་དོ། ། +སྲིད་,samsara,སྲིད་ན་དེ་ཉིད་འདི་འདྲ་མེད། །,སྲིད་པ་ན་ནི་གཡང་ས་མང་། །དེར་ནི་དེ་ཉིད་མིན་འདི་འདྲ། །དེར་ཡང་ཕན་ཚུན་འགལ་བས་ན། །སྲིད་ན་དེ་ཉིད་འདི་འདྲ་མེད། ། +མི་འཇིགས་,fearless,སྲིད་ན་མི་འཇིགས་སེམས་ཅན་ཕན་པ་བགྱིད། །,བདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན། །སྲིད་ན་མི་འཇིགས་སེམས་ཅན་ཕན་པ་བགྱིད། །སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ཡང་དག་འདའ་བགྱིད་ཅིང་། །སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླན་ཆད་མི་བགྱིད་དོ། ། +མི་འཇིགས་,fearlessness,བདག་ལ་མི་འཇིགས་སུ་ཡིས་བྱིན། །,བདག་ལ་མི་འཇིགས་སུ་ཡིས་བྱིན། །འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ངེས་ཐར་ཞེས། །གདོན་མི་ཟ་བར་མེད་འགྱུར་ན། །ཇི་ལྟར་བདག་ཡིད་བདེ་བར་འདུག ། +ས་གཞི་,ground,།ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱིས་བྱུགས་པ་དེར། །མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་པར་བྱ།,གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་ཡི། །རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱི། །ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱིས་བྱུགས་པ་དེར། །མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་པར་བྱ། ། +ས་གཞི་,expanse,ས་བསྲེགས་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བར་ཤོག །,སོལ་ཕུང་དེ་དག་རིན་ཆེན་ཕུང་པོར་གྱུར། །ས་བསྲེགས་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བར་ཤོག །བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་རྣམས་ཀྱང་མཆོད་པ་ཡི། །གཞལ་མེད་ཁང་གྱུར་བདེ་གཤེགས་གང་བར་ཤོག ། +གསལ་,clear,ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་གསལ་ཞིང་འཚེར་བ་ལྟར། །,ཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ། །ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་གསལ་ཞིང་འཚེར་བ་ལྟར། །རིན་ཆེན་འབར་བའི་ཀ་བ་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་བླ་རེ་བྲེས་པ་དེར། ། +གསལ་,clearly,མཐོང་ཕྱིར་རང་ཉིད་རབ་གསལ་ན། །,རྐྱེན་གཞན་དག་དང་ལྡན་པ་ནི། །མཐོང་ཕྱིར་རང་ཉིད་རབ་གསལ་ན། །གྲུབ་པའི་མིག་སྨན་སྦྱོར་བ་ལས། །བུམ་མཐོང་མིག་སྨན་ཉིད་འགྱུར་མིན། ། +འབར་བ་,blazing,མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །,གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +འབར་བ་,hot,ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། །,གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ། །འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། ། +དེ་བཞིན་གཤེགས་,Tathagata,དེ་བཞིན་གཤེགས་དང་དེ་ཡི་སྲས་རྣམས་ལ།,དེ་བཞིན་གཤེགས་དང་དེ་ཡི་སྲས་རྣམས་ལ། །རིན་ཆེན་བུམ་པ་མང་པོ་སྤོས་ཀྱི་ཆུ། །ཡིད་འོང་ལེགས་པར་བཀང་བ་གླུ་དང་ནི། །རོལ་མོར་བཅས་པ་དུ་མས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ། ། +དེ་བཞིན་གཤེགས་,Tathagatas,དེ་བཞིན་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་མཆོད། །,ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པས། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་མཛད་པ། །དེ་བཞིན་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་མཆོད། ། +དེ་བཞིན་གཤེགས་,Thus-Gone Ones,དེ་ཚེ་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས། །,གང་ཚེ་སེམས་ནི་གཟུང་བྲལ་བ། །དེ་ཚེ་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་སེམས་ཙམ་དུ། །བརྟགས་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +རོལ་མོ་,musical instrument,།རོལ་མོར་བཅས་པ་དུ་མས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ།,དེ་བཞིན་གཤེགས་དང་དེ་ཡི་སྲས་རྣམས་ལ། །རིན་ཆེན་བུམ་པ་མང་པོ་སྤོས་ཀྱི་ཆུ། །ཡིད་འོང་ལེགས་པར་བཀང་བ་གླུ་དང་ནི། །རོལ་མོར་བཅས་པ་དུ་མས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ། ། +རོལ་མོ་,music,རོལ་མོ་དབྱངས་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །,དེ་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པའི་ཚོགས། །རོལ་མོ་དབྱངས་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །སེམས་ཅན་སྔག་བསྔལ་ཚིམ་བྱེད་པའི། །སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག ། +གོས་,cloths,དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ།,དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ། ། +གོས་,clothes,བྲན་གཡོག་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་ལའང་། །གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། །,བྲན་གཡོག་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་ལའང་། །གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། །ལུས་འདི་བསྙོད་ཀྱང་གཞན་འགྲོ་ན། །ཁྱོད་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཤ་ཐང་གསོ། ། +གོས་,soiled,སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་། །,རང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་། །དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས། །སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་། །མྱོས་པར་འགྱུར་ཚེ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +གོས་,robes,ཀུན་ལ་མི་མཁོའི་གོས་འཆང་ཞིང་། །,ལྷུང་བཟེད་ལ་སོགས་ཉི་ཚེ་དང་། །ཀུན་ལ་མི་མཁོའི་གོས་འཆང་ཞིང་། །ལུས་འདི་སྦ་བ་མ་བྱས་ཀྱང་། །འཇིགས་མེད་གནས་པ་ནམ་ཞིག་འགྱུར། ། +གོས་,cloth,གོས་ཀྱིས་གདོང་ནི་གཡོགས་པར་གྱུར། །,གང་ཞིག་དང་པོ་འབད་དེ་བཏེག །དྲངས་ཀྱང་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་ལྟ། །སྔོན་ནི་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་། །གོས་ཀྱིས་གདོང་ནི་གཡོགས་པར་གྱུར། ། +དྲི་ཞིམ་,scent,།དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ།,དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ། ། +དྲི་ཞིམ་,fragrant,ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་དྲི་ཞིམ་ཐམས་ཅད་དང་། །,ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི། །མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་པདྨ་དང་། །ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་དྲི་ཞིམ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། ། +དྲི་ཞིམ་,pleasant scents,ཇི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད། །,གལ་ཏེ་རང་བཞིན་དྲི་ང་བས། །འདི་ལ་མ་ཆགས་ལེགས་མིན་ནམ། །འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་སྲེག་པ་དག །ཇི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད། ། +བསྒོས་པས་,infused,དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ།,དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ། ། +བསྒོས་པས་,smeared,བསྒོས་པས་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །,གལ་ཏེ་སྐྲ་སེན་རིང་བ་དང་། །སོ་སྐྱ་དྲིར་བཅས་འདམ་གྱི་དྲིས། །བསྒོས་པས་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །གཅེར་བུ་འཇིགས་པ་ཉིད་ཡིན་ན། ། +སྣ་ཚོགས་,various kinds,གོས་བཟང་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །,གོས་བཟང་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །རྒྱན་མཆོག་བརྒྱ་ཕྲག་དེ་དང་དེ་དག་གིས། །འཕགས་པ་ཀུན་དུ་བཟང་དང་འཇམ་དབྱངས་དང་། །འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་སོགས་ལའང་བརྒྱན་པར་བགྱི། ། +སྣ་ཚོགས་,various,ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །,སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག ། +དྲི་ངད་,fragrances,སྟོང་གསུམ་ཀུན་དུ་དྲི་ངད་ལྡང་བ་ཡི། །,སྟོང་གསུམ་ཀུན་དུ་དྲི་ངད་ལྡང་བ་ཡི། །དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་ཀུན་གྱི་སྐུ། །གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་བྱི་དོར་བྱས་པ་ལྟར། །འོད་ཆགས་འབར་བ་དེ་དག་བྱུག་པར་བགྱི། ། +དྲི་ངད་,fragrance,སྤོས་མཆོག་ཡིད་འཕྲོག་དྲི་ངད་ཁྱབ་པ་ཡི། །བདུག་པའི་སྤྲིན་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ།,སྤོས་མཆོག་ཡིད་འཕྲོག་དྲི་ངད་ཁྱབ་པ་ཡི། །བདུག་པའི་སྤྲིན་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ། །ཞལ་ཟས་བཟའ་བཏུང་སྣ་ཚོགས་བཅས་པ་ཡི། །ལྷ་བཤོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +ལྡང་བ་,arise,མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་བར་འགྱུར། །,གལ་ཏེ་བདག་གིས་དེ་རྟོགས་ནས། །རྨོངས་པས་ཕྱིས་ཀྱང་སྒྱིད་ལུག་ན། །འཆི་བར་འགྱུར་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ། །མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་བར་འགྱུར། ། +ལྡང་བ་,rise,།བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ།,ཅི་ནས་ལས་བྱེད་སྔོན་རོལ་ནས། །ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མཐུ་ཡོད་པ། །དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ། །བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ། ། +ཕྲེང་བ་,garlands,ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། །,ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི། །མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་པདྨ་དང་། །ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་དྲི་ཞིམ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། ། +ཕྲེང་བ་,garland,ཕྲེང་བ་དམག་ལ་སོགས་བཞིན་བརྫུན། །,རྒྱུད་དང་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། །ཕྲེང་བ་དམག་ལ་སོགས་བཞིན་བརྫུན། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་གང་དེ་མེད་པ། །དེས་འདི་སུ་ཞིག་སྤང་བར་འགྱུར། ། +སྒྲོན་མ་,lamps,གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་ཡི། །རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱི།,གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་ཡི། །རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱི། །ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱིས་བྱུགས་པ་དེར། །མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་པར་བྱ། ། +སྒྲོན་མ་,lamp,ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་སྤར་དུ་གསོལ། །,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་མུན་འཐོམས་ལ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་སྤར་དུ་གསོལ། ། +དབུལ་བ་,impoverished,སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །,སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག ། +དབུལ་བ་,poverty,།འགྲོ་བའི་དབུལ་བ་སེལ་བ་ཡི། །མི་ཟད་གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ།,འགྲོ་བའི་འཆི་བདག་འཇོམས་བྱེད་པའི། །བདུད་རྩི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །འགྲོ་བའི་དབུལ་བ་སེལ་བ་ཡི། །མི་ཟད་གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ། ། +བསྟོད་དབྱངས་,hymns of praise,གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །,གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +བསྟོད་དབྱངས་,praise,བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།,ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ། །ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག ། +བསྟོད་དབྱངས་,praises,།ཁང་བརྩེགས་ཡིད་འོང་ལྷ་མོ་སྟོང་ཕྲག་བསྟོད་དབྱངས་སྒྲོགས་ལྡན་འདི་ལྟོས་ཞེས།,ཁྱོད་ཀྱི་ལྷ་བརྒྱའི་ཅོད་པན་དག་གིས་ཞབས་ཀྱི་པདྨ་ལ་མཆོད་ཅིང་། །ཐུགས་རྗེའི་རླན་སྤྱན་དབུ་ལ་མེ་ཏོག་དུ་མའི་ཚོགས་ཀྱིས་ཆར་འབབ་པ། །ཁང་བརྩེགས་ཡིད་འོང་ལྷ་མོ་སྟོང་ཕྲག་བསྟོད་དབྱངས་སྒྲོགས་ལྡན་འདི་ལྟོས་ཞེས། །འཇམ་དབྱངས་དེ་འདྲ་མཐོང་ནས་ད་ནི་སེམས་དམྱལ་ཅ་ཅོ་འདོན་པར་ཤོག ། +ནམ་མཁའི་,sky,དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །,གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +ནམ་མཁའི་,space,དེ་བཞིན་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི།,དེ་བཞིན་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །སེམས་ཅན་ཁམས་ལ་རྣམ་ཀུན་དུ། །ཐམས་ཅད་མྱ་ངན་འདས་བར་དུ། །བདག་ནི་ཉེར་འཚོའི་རྒྱུར་ཡང་ཤོག ། +ནམ་མཁའི་,sky's,ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའི་མཛོད་བཞིན་དུ། །ལོངས་སྤྱོད་ཆད་པ་མེད་པར་ཤོག །,ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའི་མཛོད་བཞིན་དུ། །ལོངས་སྤྱོད་ཆད་པ་མེད་པར་ཤོག །རྩོད་པ་མེད་ཅིང་འཚེ་མེད་པར། །རང་དབང་དུ་ནི་སྤྱོད་པར་ཤོག ། +མཛེས་,beauty,མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །,གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +མཛེས་,beautiful,རིན་ཆེན་གདུགས་མཛེས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན།,རིན་ཆེན་གདུགས་མཛེས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན། །ཁོར་ཡུག་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་འོང་ལྡན། །དབྱིབས་ལེགས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་བསྒྲེང་བ་ཡང་། །རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +མཛེས་,beautified,འཐིང་རིལ་ངུར་པ་དག་དང་ངང་པ་དང་། །བཞད་སོགས་སྐད་སྙན་འབྱིན་པས་མཛེས་གྱུར་ཅིག །,འཐིང་རིལ་ངུར་པ་དག་དང་ངང་པ་དང་། །བཞད་སོགས་སྐད་སྙན་འབྱིན་པས་མཛེས་གྱུར་ཅིག །པདྨ་དྲི་བསུང་ཆེ་ལྡན་མཚོ་དག་གིས། །དམྱལ་བའི་ས་ཕྱོགས་དག་ནི་ཉམས་དགར་ཤོག ། +རང་བཞིན་,nature,ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །,གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +རང་བཞིན་,naturally,རང་བཞིན་ཁ་ན་མ་ཐོའམ། །,བདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས། །རང་བཞིན་ཁ་ན་མ་ཐོའམ། །བཅས་པའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་ལས། །གང་ཡང་རུང་བ་བགྱིས་པ་རྣམས། ། +རང་བཞིན་,inherent nature,རང་བཞིན་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་དག །,རང་བཞིན་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་དག །གཡུལ་ངོར་མདར་ཚེ་ནན་གྱིས་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་། །མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས། །དོན་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན། ། +རང་བཞིན་,natural,རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །,རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུར་གྱུར་གང་གིས་ཀྱང་། །ཡི་ཆད་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +རང་བཞིན་,natural state,བསྒོས་པས་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །,གལ་ཏེ་སྐྲ་སེན་རིང་བ་དང་། །སོ་སྐྱ་དྲིར་བཅས་འདམ་གྱི་དྲིས། །བསྒོས་པས་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །གཅེར་བུ་འཇིགས་པ་ཉིད་ཡིན་ན། ། +རང་བཞིན་,natures,གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་ནི། །རིགས་མིན་དེས་ན་དེ་ཡོད་མིན། །,གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་ནི། །རིགས་མིན་དེས་ན་དེ་ཡོད་མིན། །དེ་བཞིན་ཡོན་ཏན་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་གསུམ་ཕྱིར། ། +གདུགས་,umbrella,རིན་ཆེན་གདུགས་མཛེས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན།,རིན་ཆེན་གདུགས་མཛེས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན། །ཁོར་ཡུག་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་འོང་ལྡན། །དབྱིབས་ལེགས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་བསྒྲེང་བ་ཡང་། །རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +གདུགས་,umbrellas,།གདུགས་དང་འཁར་བ་མཚོན་ཐོགས་དང་།,མ་གུས་པ་ལ་ཆོས་མི་བཤད། །མི་ན་བཞིན་དུ་མགོ་དཀྲིས་དང་། །གདུགས་དང་འཁར་བ་མཚོན་ཐོགས་དང་། །མགོ་བོ་གཡོགས་པ་དག་ལ་མིན། ། +དབྱིབས་,shapely,དབྱིབས་ལེགས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་བསྒྲེང་བ་ཡང་།,རིན་ཆེན་གདུགས་མཛེས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན། །ཁོར་ཡུག་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་འོང་ལྡན། །དབྱིབས་ལེགས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་བསྒྲེང་བ་ཡང་། །རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། +དབྱིབས་,shape,།དབྱིབས་སུ་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས། །ཐོ་ཡོར་ལ་ནི་མི་བློ་བཞིན།,དེས་ན་ལུས་མེད་ལ་སོགས་ལ། །རྨོངས་པ་ཡིས་ནི་ལུས་བློར་འགྱུར། །དབྱིབས་སུ་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས། །ཐོ་ཡོར་ལ་ནི་མི་བློ་བཞིན། ། +ལེགས་,good,འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། །,ལྟ་བ་ངལ་བསོའི་ཆེད་དུ་ནི། །རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། ། +ལེགས་,fortunate,གསད་བྱའི་མི་ཞིག་ལག་བཅད་དེ། །གལ་ཏེ་ཐར་ན་ཅིས་མ་ལེགས། །,གསད་བྱའི་མི་ཞིག་ལག་བཅད་དེ། །གལ་ཏེ་ཐར་ན་ཅིས་མ་ལེགས། །གལ་ཏེ་མི་ཡི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །དམྱལ་བ་བྲལ་ན་ཅིས་མ་ལེགས། ། +ལེགས་,excellent,བདག་དེང་རྙེད་པ་ལེགས་རྙེད་ཅིང་། །བདག་ནི་བཀུར་འགྱུར་འདི་ལ་མིན། །,བདག་གི་སྐྱོན་ཡང་སྦ་བྱ་ཞིང་། །བདག་ནི་མཆོད་འགྱུར་འདི་ལ་མིན། །བདག་དེང་རྙེད་པ་ལེགས་རྙེད་ཅིང་། །བདག་ནི་བཀུར་འགྱུར་འདི་ལ་མིན། ། +བལྟ་,view,དྲང་ཞིང་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟ། །,མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལྟ་ན་ཡང་། །འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས། །དྲང་ཞིང་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟ། ། +བལྟ་,look,ངེས་པར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ། །,གང་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི། །དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་སྟོན་པས། །བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་། །ངེས་པར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ། ། +བལྟ་,gaze,ཉེ་དུ་རེ་ཐག་ཆད་པ་དང་། །གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་བལྟ། །,མྱ་ངན་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྲངས་པ་ཡི། །མིག་དམར་གདོང་ལ་མཆི་མ་འཛག །ཉེ་དུ་རེ་ཐག་ཆད་པ་དང་། །གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་བལྟ། ། +སོ་སོར་,separate,ཞིག་སྟེ་སོ་སོར་འགྱེས་འགྱུར་ན། །,ལུས་འདི་གཅིག་པུ་བྱུང་བ་ཡང་། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཤ་རུས་དག །ཞིག་སྟེ་སོ་སོར་འགྱེས་འགྱུར་ན། །མཛའ་བ་གཞན་དག་ཅི་ཞིག་སྨོས། ། +སོ་སོར་,each,དེ་བཞིན་ཡོན་ཏན་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་གསུམ་ཕྱིར། །,གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་ནི། །རིགས་མིན་དེས་ན་དེ་ཡོད་མིན། །དེ་བཞིན་ཡོན་ཏན་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་གསུམ་ཕྱིར། ། +སྐུ་གཟུགས་,images of enlightened beings,མཆོད་རྟེན་རྣམས་དང་སྐུ་གཟུགས་ལ། །,དམ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཐམས་ཅད་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་དང་སྐུ་གཟུགས་ལ། །རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་ཆར། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབབ་པར་ཤོག ། +སྐུ་གཟུགས་,statues,སྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་དམ་ཆོས་ལ། །,སྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་དམ་ཆོས་ལ། །འཁྱལ་ཞིང་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལའང་། །བདག་གིས་ཞེ་སྡང་མི་རིགས་ཏེ། །སངས་རྒྱས་སོགས་ལ་གནོད་མི་མངའ། ། +ཆར་,rain,ཟས་དང་སྐོམ་གྱི་ཆར་ཕབ་སྟེ། །བཀྲེས་དང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ།,ཟས་དང་སྐོམ་གྱི་ཆར་ཕབ་སྟེ། །བཀྲེས་དང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ། །མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ། །བདག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་དུ་གྱུར། ། +ཆར་,shower,རང་གི་བདེ་བའི་ཚོགས་ཆར་གྱིས། །,དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་མེས་གདུངས་ལ། །བསོད་ནམས་སྤྲིན་ལས་ལེགས་འཁྲུངས་པའི། །རང་གི་བདེ་བའི་ཚོགས་ཆར་གྱིས། །ཞི་བྱེད་པར་བདག་ནམ་ཞིག་འགྱུར། ། +དམ་ཆོས་,holy Dharma,དམ་ཆོས་འོ་མ་བསྲུབས་པ་ལས། །མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་བྱུང་བ་ཡིན། །,འགྲོ་བའི་མི་ཤེས་རབ་རིབ་དག །དཔྱིས་འབྱིན་ཉི་མ་ཆེན་པོ་ཡིན། །དམ་ཆོས་འོ་མ་བསྲུབས་པ་ལས། །མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་བྱུང་བ་ཡིན། ། +དམ་ཆོས་,holy scriptures,སྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་དམ་ཆོས་ལ། །,སྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་དམ་ཆོས་ལ། །འཁྱལ་ཞིང་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལའང་། །བདག་གིས་ཞེ་སྡང་མི་རིགས་ཏེ། །སངས་རྒྱས་སོགས་ལ་གནོད་མི་མངའ། ། +ཐམས་ཅད་,all,།ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། །,ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། ། +ཐམས་ཅད་,everything,ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །,ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། ། +ཐམས་ཅད་,everyone,བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པས་ན། །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བསྲུང་བར་བྱ། །,བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི། །དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ། །བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པས་ན། །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བསྲུང་བར་བྱ། ། +ཐམས་ཅད་,always,ཐམས་ཅད་ཚེ་ན་སྒྲ་འཛིན་འགྱུར། །,གལ་ཏེ་སྒྲ་ཡི་ཤེས་རྟག་ན། །ཐམས་ཅད་ཚེ་ན་སྒྲ་འཛིན་འགྱུར། །ཤེས་བྱ་མེད་ན་ཅི་ཞིག་རིག །གང་གིས་ཤེས་པ་ཞེས་རྗོད་བྱེད། ། +ཐམས་ཅད་,All things,ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་འདྲ་བར་ནི། །བདག་འདྲས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་གྱིས།,ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་འདྲ་བར་ནི། །བདག་འདྲས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་གྱིས། །བདག་ཉིད་བདེ་བར་འདོད་རྣམས་ནི། །འཐབ་དང་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གིས། ། +མགོན་པོ་,protectors,དེ་བཞིན་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་མཆོད། །,ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པས། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་མཛད་པ། །དེ་བཞིན་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་མཆོད། ། +མགོན་པོ་,Protector,མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །,མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། ། +མགོན་པོ་,Lord,དེ་བས་མགོན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས། །,དེ་བས་མགོན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་འགྲོ་བ་ཡི། །འཁོར་གྱི་འཇིགས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །རང་གི་མཚན་ཡང་བྱིན་གྱིས་བརླབས། ། +ཀུན་དུ་,continuously,ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག །,ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ། །ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག ། +ཀུན་དུ་,all things,སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག །ཀུན་དུ་ཐོགས་མེད་གཟིགས་པར་ལྡན།,སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག །ཀུན་དུ་ཐོགས་མེད་གཟིགས་པར་ལྡན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྤྱན་སྔ་ན། །རྟག་པར་བདག་ནི་གནས་སོ་ཞེས། ། +ཀུན་དུ་,in all cases,ཀུན་དུ་དེ་ཁྱོད་ལ་མེད་ན། །,གལ་ཏེ་དེས་དེ་ལས་རྙེད་དམ། །སྦྱིན་བདག་ཁྱིམ་ན་གནས་གྱུར་པ། །ཀུན་དུ་དེ་ཁྱོད་ལ་མེད་ན། །བྱིན་མ་བྱིན་རུང་དེས་ཅི་བྱ། ། +ཡན་ལག་,aspects,བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།,ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ། །ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག ། +ཡན་ལག་,limbs,སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །,སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། ། +ཡན་ལག་,parts,ཇི་ལྟར་ལག་པ་ལ་སོགས་པ། །ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་འདོད་ལྟར། །,ཇི་ལྟར་ལག་པ་ལ་སོགས་པ། །ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་འདོད་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཏུ། །ཅི་ཕྱིར་ལུས་ཅན་རྣམས་མི་འདོད། ། +ཡན་ལག་,branches,ཡན་ལག་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། །ཐུབ་པས་ཤེས་རབ་དོན་དུ་གསུངས། །,ཡན་ལག་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། །ཐུབ་པས་ཤེས་རབ་དོན་དུ་གསུངས། །དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་སྡུག་བསྔལ་དག །ཞི་བར་འདོད་པས་ཤེས་རབ་བསྐྱེད། ། +ཆོས་,Dharma,ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །,དུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན། །ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། ། +ཆོས་,teachings,།དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ།,དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་། །སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན། །དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད། ། +ཆོས་,qualities,སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་འདྲ་བ་ལ། །,སེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས། །སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་འདྲ་བ་ལ། །རྒྱལ་ལ་གུས་བྱ་དེ་བཞིན་དུ། །སེམས་ཅན་ལ་མིན་ཅི་ཡི་ཚུལ། ། +ཆོས་,dharma,།གལ་ཏེ་སྤྱད་ན་ཅི་སྦྱིན་ཅེས། །གཞན་དོན་སེམས་པ་ལྷ་ཡི་ཆོས།,གལ་ཏེ་བྱིན་ན་ཅི་སྤྱད་ཅེས། །བདག་དོན་སེམས་པ་འདྲེ་ཡི་ཚུལ། །གལ་ཏེ་སྤྱད་ན་ཅི་སྦྱིན་ཅེས། །གཞན་དོན་སེམས་པ་ལྷ་ཡི་ཆོས། ། +ཞིང་,realms,ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །,དུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན། །ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། ། +ཞིང་,field,དེ་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞིང་དང་ནི། །རྒྱལ་བའི་ཞིང་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །,དེ་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞིང་དང་ནི། །རྒྱལ་བའི་ཞིང་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །འདི་དག་མགུ་བྱས་མང་པོ་ཞིག །འདི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཕ་རོལ་ཕྱིན། ། +རྡུལ་,atoms,ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །,དུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན། །ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། ། +རྡུལ་,sweat,བདག་ནི་ཞག་དང་རྡུལ་མིན་ཏེ། །,བདག་ནི་ཞག་དང་རྡུལ་མིན་ཏེ། །གློ་མཆིན་དག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་གཞན་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །བདག་ནི་ཕྱི་ས་གཅིན་མ་ཡིན། ། +རྡུལ་,rajas,འདི་ལྟར་སྙིང་སྟོབས་རྡུལ་དང་ནི། །མུན་པ་བུ་མིན་ཕ་ཡང་མིན། །,འདི་ལྟར་སྙིང་སྟོབས་རྡུལ་དང་ནི། །མུན་པ་བུ་མིན་ཕ་ཡང་མིན། །དེ་ནི་སྒྲ་འཛིན་དང་ལྡན་པའི། །རང་བཞིན་དུ་ནི་མཐོང་མ་ཡིན། ། +རྡུལ་,particles,ཆ་ཡང་རྡུལ་དུ་ཕྱེ་བས་ཏེ། །,ཆ་ཡང་རྡུལ་དུ་ཕྱེ་བས་ཏེ། །རྡུལ་དེའང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ཕྱོགས་དབྱེའང་ཆ་ཤས་དང་བྲལ་ཕྱིར། །མཁའ་བཞིན་དེས་ན་རྡུལ་ཡང་མེད། ། +མཁན་པོ་,preceptors,མཁན་པོ་དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །,བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་གཞི་རྣམས་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་བདག་ཕྱག་འཚལ། །མཁན་པོ་དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། +མཁན་པོ་,abbot,མཁན་པོས་རྗེས་སུ་བརྟན་པ་དང་། །,བླ་མ་དང་ནི་འགྲོགས་པ་ལས། །མཁན་པོས་རྗེས་སུ་བརྟན་པ་དང་། །འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ། །དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ། ། +བརྟུལ་ཞུགས་,spiritual discipline,མཁན་པོ་དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །,བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་གཞི་རྣམས་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་བདག་ཕྱག་འཚལ། །མཁན་པོ་དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། +བརྟུལ་ཞུགས་,discipline,སེམས་བསྲུང་བརྟུལ་ཞུགས་མ་གཏོགས་པ། །བརྟུལ་ཞུགས་མང་པོས་ཅི་ཞིག་བྱ། །,དེ་ལྟས་བདག་གི་སེམས་འདི་ནི། །ལེགས་གཟུང་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་བྱ། །སེམས་བསྲུང་བརྟུལ་ཞུགས་མ་གཏོགས་པ། །བརྟུལ་ཞུགས་མང་པོས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +བརྟུལ་ཞུགས་,ascetics,ལོག་པར་ལྷུང་དང་མགོན་མེད་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་གནས་ལ་བགོ་བྱ་ཞིང་། །,ལོག་པར་ལྷུང་དང་མགོན་མེད་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་གནས་ལ་བགོ་བྱ་ཞིང་། །རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བྱ་སྟེ། །ཆོས་གོས་གསུམ་མ་གཏོགས་པ་སྦྱིན། ། +བཞུགས་པ་,dwell,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་རྣམས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། ། +བཞུགས་པ་,remain,བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་བཞུགས་པར་གསོལ། །,རྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་བཞེད་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །འགྲོ་འདི་ལྡོངས་པར་མི་དགོད་ཅིང་། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་བཞུགས་པར་གསོལ། ། +བཞུགས་པ་,present,གང་ཕྱིར་བཞུགས་པའམ་མྱ་ངན་འདས། །མཚུངས་པ་ཉིད་དུ་བཤད་ཕྱིར་རོ། །,སེམས་མེད་པ་ལ་མཆོད་བྱས་པས། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་ལྡན་པར་འགྱུར། །གང་ཕྱིར་བཞུགས་པའམ་མྱ་ངན་འདས། །མཚུངས་པ་ཉིད་དུ་བཤད་ཕྱིར་རོ། ། +ཐལ་མོ་སྦྱར་,join palms together,ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་རྣམས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། ། +ཐལ་མོ་སྦྱར་,palms joined,ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་མུན་འཐོམས་ལ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་སྤར་དུ་གསོལ། ། +གསོལ་བ་,supplication,ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་རྣམས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། ། +གསོལ་བ་,supplicate,ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་མུན་འཐོམས་ལ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་སྤར་དུ་གསོལ། ། +ཕྱོགས་,direction,།དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། །,དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ། །དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། ། +ཕྱོགས་,perspective,དེ་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད་ཕྱོགས་ལ། །སུན་འབྱིན་པ་ནི་འཐད་མ་ཡིན། །,དེ་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད་ཕྱོགས་ལ། །སུན་འབྱིན་པ་ནི་འཐད་མ་ཡིན། །དེས་ན་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་བར། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། ། +ཚེ་རབས་,life,།ཚེ་རབས་འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ།,ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས། །ཚེ་རབས་འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ། །བདག་གིས་མ་འཚལ་སྡིག་བགྱིས་པའམ། །བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི། ། +ཚེ་རབས་,lifetimes,དེས་ནི་ཚེ་རབས་སྟོང་ཕྲག་ཏུ། །སྡུག་པ་མཐོང་བར་ཡོང་མི་འགྱུར། །,མི་རྟག་སུ་ཞིག་མི་རྟག་ལ། །ཡང་དག་ཆགས་པར་བྱེད་པ་ཡོད། །དེས་ནི་ཚེ་རབས་སྟོང་ཕྲག་ཏུ། །སྡུག་པ་མཐོང་བར་ཡོང་མི་འགྱུར། ། +ཚེ་རབས་,past lives,རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་གྱུར་ཅིག །,མི་ངལ་ཀུན་ལས་ཐར་བ་དང་། །དད་དང་ཤེས་རབ་བརྩེ་ལྡན་ཞིང་། །ཟས་དང་སྤྱོད་པ་ཕུན་ཚོགས་ནས། །རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་གྱུར་ཅིག ། +སྡིག་,negative actions,།བདག་གིས་མ་འཚལ་སྡིག་བགྱིས་པའམ།,ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས། །ཚེ་རབས་འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ། །བདག་གིས་མ་འཚལ་སྡིག་བགྱིས་པའམ། །བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི། ། +སྡིག་,sins,།དེ་དག་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག །མི་བཟད་གང་ཡིན་མདུན་ན་གནས།,རེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས། །དེ་དག་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག །མི་བཟད་གང་ཡིན་མདུན་ན་གནས། ། +སྡིག་,negativity,ཐོག་མེད་འཁོར་བར་བསགས་སྡིག་གིས། །བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་སྨོས་ཅི་དགོས། །,སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པས་ཀྱང་། །བསྐལ་པར་མནར་མེད་གནས་འགྱུར་ན། །ཐོག་མེད་འཁོར་བར་བསགས་སྡིག་གིས། །བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +སྡིག་,misdeeds,སྡིག་དེ་དེ་རིང་སོ་སོར་བཤགས་བགྱི་ཡིས། །,དེ་བས་བདག་གིས་འགྲོ་ལ་གནོད་བྱས་པས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཀུན་མི་དགྱེས་གྱུར་པ་གང་། །སྡིག་དེ་དེ་རིང་སོ་སོར་བཤགས་བགྱི་ཡིས། །མི་དགྱེས་གང་ལགས་དེ་ཐུབ་བཟོད་པར་གསོལ། ། +སྡིག་,negative karma,སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །,སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །གཞན་དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི། །དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་སྒྲུབ་མི་འགྱུར། ། +སྡིག་,sin,སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བསད་སོགས་ལ། །སེམས་མེད་ཕྱིར་ན་སྡིག་མེད་དེ། །,སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བསད་སོགས་ལ། །སེམས་མེད་ཕྱིར་ན་སྡིག་མེད་དེ། །སྒྱུ་མའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ལ། །བསོད་ནམས་དང་ནི་སྡིག་པ་འབྱུང་། ། +མ་འཚལ་,unknowingly,།བདག་གིས་མ་འཚལ་སྡིག་བགྱིས་པའམ།,ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས། །ཚེ་རབས་འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ། །བདག་གིས་མ་འཚལ་སྡིག་བགྱིས་པའམ། །བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི། ། +མ་འཚལ་,not realizing,མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །,མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། ། +བགྱིས་,committed,།བདག་གིས་མ་འཚལ་སྡིག་བགྱིས་པའམ།,ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས། །ཚེ་རབས་འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ། །བདག་གིས་མ་འཚལ་སྡིག་བགྱིས་པའམ། །བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི། ། +བགྱིས་,done,།རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་གང་བགྱིས་པ།,གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་ཏེ། །རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་གང་བགྱིས་པ། །ནོངས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས། །བསམ་པ་ཐག་པས་མགོན་ལ་བཤགས། ། +ནོངས་པ་,faults,།ནོངས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས།,གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་ཏེ། །རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་གང་བགྱིས་པ། །ནོངས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས། །བསམ་པ་ཐག་པས་མགོན་ལ་བཤགས། ། +ནོངས་པ་,misdeeds,འདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་སྡིག །ནོངས་པ་ལགས་པར་གཟུང་དུ་གསོལ།,འདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་སྡིག །ནོངས་པ་ལགས་པར་གཟུང་དུ་གསོལ། །འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ལགས་པས། །སླན་ཆད་བདག་ནི་ཡོང་མི་བགྱིད། ། +བསམ་པ་ཐག་པས་,sincerely,།བསམ་པ་ཐག་པས་མགོན་ལ་བཤགས།,གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་ཏེ། །རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་གང་བགྱིས་པ། །ནོངས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས། །བསམ་པ་ཐག་པས་མགོན་ལ་བཤགས། ། +བསམ་པ་ཐག་པས་,firmly resolved,བླ་ན་མེད་པའི་བདེ་བ་ལ། །བསམ་པ་ཐག་པས་མགྲོན་གཉེར་ནས།,བླ་ན་མེད་པའི་བདེ་བ་ལ། །བསམ་པ་ཐག་པས་མགྲོན་གཉེར་ནས། །འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་བསླུ་བྱས་ན། །བདེ་འགྲོར་ཇི་ག་འགྲོ་འགྱུར་རམ། ། +བླ་མ་,teachers,ཕ་མའམ་བླ་མ་གཞན་དག་ལ། །,བདག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ནི། །ཕ་མའམ་བླ་མ་གཞན་དག་ལ། །ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ལུས་ངག་དང་། །ཡིད་ཀྱིས་གནོད་བགྱིས་གང་ལགས་དང་། ། +བླ་མ་,lamas,བླ་མ་དང་ནི་འགྲོགས་པ་ལས། །,བླ་མ་དང་ནི་འགྲོགས་པ་ལས། །མཁན་པོས་རྗེས་སུ་བརྟན་པ་དང་། །འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ། །དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ། ། +བླ་མ་,guru,དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །,དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། ། +ཉོན་མོངས་,afflicted states,ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ལུས་ངག་དང་། །,བདག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ནི། །ཕ་མའམ་བླ་མ་གཞན་དག་ལ། །ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ལུས་ངག་དང་། །ཡིད་ཀྱིས་གནོད་བགྱིས་གང་ལགས་དང་། ། +ཉོན་མོངས་,afflictions,།འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་གདུང་སེལ་བའི། །སེམས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཤར་བ་ཡིན།,འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ངན་འགྲོ་ལས། །སྒྲོལ་བར་བྱེད་པའི་སྤྱི་སྟེགས་ཡིན། །འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་གདུང་སེལ་བའི། །སེམས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཤར་བ་ཡིན། ། +ཉོན་མོངས་,afflictive emotions,བདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་། །དུས་རིང་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ལྟར། །,བདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་། །དུས་རིང་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ལྟར། །དགྲ་གཞན་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར། །ཡུན་རིང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། ། +ཉོན་མོངས་,Afflictive emotions,དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །,དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། +ཉོན་མོངས་,afflicted,འགྲོ་གང་ང་རྒྱལ་གྱིས་བཅོམ་དེ། །ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་ཅན་མ་ཡིན། །,འགྲོ་གང་ང་རྒྱལ་གྱིས་བཅོམ་དེ། །ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་ཅན་མ་ཡིན། །ང་རྒྱལ་ཅན་དགྲའི་དབང་མི་འགྲོ། །དེ་དག་ང་རྒྱལ་དགྲ་དབང་འགྱུར། ། +ཉོན་མོངས་,afflictive,ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནི། །,ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནི། །ངན་འགྲོར་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁྲིད་ཅིང་། །མི་ཡི་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་དང་། །གཞན་གྱི་ཟས་ཟའི་བྲན་དང་ནི། ། +ཉོན་མོངས་,mental anguish,ཁ་ཅིག་བྱེས་བགྲོད་ཉོན་མོངས་དང་། །རིང་དུ་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན།,ཁ་ཅིག་བྱེས་བགྲོད་ཉོན་མོངས་དང་། །རིང་དུ་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །བུ་སྨད་འདོད་བཞིན་བུ་སྨད་རྣམས། །ཁྱུད་ཁོར་ལོས་ཀྱང་མཐོང་མི་འགྱུར། ། +ངག་,speech,ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ལུས་ངག་དང་། །,བདག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ནི། །ཕ་མའམ་བླ་མ་གཞན་དག་ལ། །ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ལུས་ངག་དང་། །ཡིད་ཀྱིས་གནོད་བགྱིས་གང་ལགས་དང་། ། +ངག་,words,ཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །,ཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་པ་བརྒྱའི། །ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +གནོད་,harms,གྲང་དང་ཚལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན། །,ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །གྲང་དང་ཚལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན། །འགྲོ་བ་བདེ་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད། ། +གནོད་,harm,གང་དུ་གནས་ནས་བདག་གནོད་བྱ་ཕྱིར་འོང་། །,ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་ཤེས་རབ་མིག་གིས་སྤང་། །བདག་ཡིད་ལས་བསལ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །གང་དུ་གནས་ནས་བདག་གནོད་བྱ་ཕྱིར་འོང་། །བློ་ཞེན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད། ། +གནོད་,harmed,རང་གི་ཉེས་པས་གནོད་གྱུར་པ། །,བྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ལ་བརྐམ་པས་ན། །རང་གི་ཉེས་པས་གནོད་གྱུར་པ། །གཞན་ལ་བཀོན་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +གནོད་,harmful,འདི་ནི་དེ་ཙམ་གནོད་མིན་ལ། །,འདི་ནི་དེ་ཙམ་གནོད་མིན་ལ། །དོན་ཆེན་དག་ཀྱང་འགྲུབ་འགྱུར་བས། །འགྲོ་བའི་གནོད་སེལ་སྡུག་བསྔལ་ལ། །དགའ་བ་འབའ་ཞིག་འདིར་བྱ་རིགས། ། +གནོད་,refuted,དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ནི། །རྣལ་འབྱོར་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་ཅིང་། །,དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་རྣམ་གཉིས་མཐོང་། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པའོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ནི། །རྣལ་འབྱོར་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་ཅིང་། ། +གནོད་,refute,རྣལ་འབྱོར་པ་ཡང་བློ་ཁྱད་ཀྱིས། །གོང་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་གནོད།,རྣལ་འབྱོར་པ་ཡང་བློ་ཁྱད་ཀྱིས། །གོང་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་གནོད། །གཉི་ག་ཡང་ནི་འདོད་པའི་དཔེས། །འབྲས་བུའི་དོན་དུ་མ་དཔྱད་ཕྱིར། +སྒོ་,doors,སྒོ་ཡང་དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་སྟེ། །,ཁྲི་ལ་སོགས་པ་བབ་ཅོལ་དུ། །སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །སྒོ་ཡང་དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་སྟེ། །རྟག་ཏུ་གཅོམ་བསྐྱུངས་དགའ་བར་བྱ། ། +སྒོ་,door,མི་གཏོང་སྒོ་འཕར་ཉིད་གྱུར་པ། །,བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཇུག་འདོད་ལ། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བྱིན་བརླབས་བཞིན། །མི་གཏོང་སྒོ་འཕར་ཉིད་གྱུར་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། ། +ཉེས་པ་,faults,ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་།,ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། ། +ཉེས་པ་,fault,གང་དུ་ཉེས་པ་རེ་རེ་ལའང་། །,བདག་དང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ནི། །དཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །གང་དུ་ཉེས་པ་རེ་རེ་ལའང་། །བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ཟད་འགྱུར་བ། ། +ཉེས་པ་,mistake,ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་། །,ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་། །བདག་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །བདག་ལ་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བ། །དེ་ལྟར་བྱ་ཞེས་ཡུན་རིང་བསམ། ། +འདྲེན་པ་,guides,།ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། །,ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། ། +འདྲེན་པ་,Guide,ཚོད་མ་ལ་སོགས་སྦྱིན་པ་ལའང་། །འདྲེན་པས་ཐོག་མར་སྦྱོར་བར་མཛད།,ཚོད་མ་ལ་སོགས་སྦྱིན་པ་ལའང་། །འདྲེན་པས་ཐོག་མར་སྦྱོར་བར་མཛད། །དེ་ལ་གོམས་ནས་ཕྱི་ནས་ནི། །རིམ་གྱིས་རང་གི་ཤ་ཡང་གཏོང་། ། +འདྲེན་པ་,pulling,ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་ཕྱུགས་དག་གིས། །རྩྭ་ནི་ཁམ་འགའ་ཟོས་པ་བཞིན། །,འདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་དེ་ལ་སོགས། །ཉེས་དམིགས་མང་ལ་མནོག་ཆུང་སྟེ། །ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་ཕྱུགས་དག་གིས། །རྩྭ་ནི་ཁམ་འགའ་ཟོས་པ་བཞིན། ། +སྐྱོན་,afflicted,ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་།,ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། ། +སྐྱོན་,flaw,ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སྐྱོན་ཆགས་པས། །ལྟུང་བའི་རྙོག་དང་བཅས་པར་འགྱུར། །,ཐོས་ལྡན་དད་པ་ཅན་དང་ནི། །བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་དུ་མ་ཡང་། །ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སྐྱོན་ཆགས་པས། །ལྟུང་བའི་རྙོག་དང་བཅས་པར་འགྱུར། ། +སྐྱོན་,faults,འོན་ཏེ་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་ལ། །,འོན་ཏེ་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་ལ། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་དེས་པ་ནའང་། །འོ་ནའང་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །མཁའ་ལ་དུད་འཐུལ་དཀོན་པ་བཞིན། ། +སྐྱོན་,fault,སྐྱོན་དང་བཅས་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིན། །,ལ་ལ་རྨོངས་པས་ཉེས་པ་བྱེད། །ལ་ལ་རྨོངས་ཏེ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་སྐྱོན་མེད་གང་གིས་བྱ། །སྐྱོན་དང་བཅས་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིན། ། +སྐྱོན་,faulty,བདག་ཉིད་སྐྱོན་བཅས་གཞན་ལ་ཡང་། །,བདག་ཉིད་སྐྱོན་བཅས་གཞན་ལ་ཡང་། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོར་ཤེས་བྱས་ནས། །བདག་འཛིན་ཡོངས་སུ་དོར་བ་དང་། །གཞན་བླང་བ་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། ། +སྐྱོན་,shortcomings,གཞན་གྱིས་ཉེས་པ་བྱས་པ་ཡང་། །རང་གི་སྐྱོན་དུ་བསྒྱུར་བྱོས་ལ། །,གཞན་གྱིས་ཉེས་པ་བྱས་པ་ཡང་། །རང་གི་སྐྱོན་དུ་བསྒྱུར་བྱོས་ལ། །བདག་གི་ཉེས་པ་ཆུང་བྱས་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་རབ་ཏུ་ཤོགས། ། +ངེས་,surely,ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །,བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི། །ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། ། +ངེས་,ascertained,ཕྱིས་དེ་ངེས་ན་དེ་ཡོད་དེ། །མིན་ན་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད། །,འདི་ནི་གཞན་སེམས་རྣམ་རྟོག་སྟེ། །དེ་ནི་རང་གི་ཀུན་རྫོབ་མིན། །ཕྱིས་དེ་ངེས་ན་དེ་ཡོད་དེ། །མིན་ན་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད། ། +ཐར་བ་,freed,ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །,བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི། །ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། ། +ཐར་བ་,liberation,དེ་དག་ཐར་བར་བྱེད་པ་ནི། །,མི་གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཏང་ཡང་། །དེ་དག་ཐར་བར་བྱེད་པ་ནི། །ལས་ཚུལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནས་མཁྱེན། ། +ཐར་བ་,escape,ཞུམ་བཅས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ། །ཕོངས་ལས་ཐར་བ་ཡོད་དམ་ཅི།,ཞུམ་བཅས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ། །ཕོངས་ལས་ཐར་བ་ཡོད་དམ་ཅི། །ང་རྒྱལ་རྩོལ་བ་བསྐྱེད་པས་ནི། །ཆེན་པོ་ཡིས་ཀྱང་ཐུབ་པར་དཀའ། ། +ཐར་བ་,free,མི་ངལ་ཀུན་ལས་ཐར་བ་དང་། །,མི་ངལ་ཀུན་ལས་ཐར་བ་དང་། །དད་དང་ཤེས་རབ་བརྩེ་ལྡན་ཞིང་། །ཟས་དང་སྤྱོད་པ་ཕུན་ཚོགས་ནས། །རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་གྱུར་ཅིག ། +མྱུར་བ་,swift,མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །,བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི། །ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། ། +མྱུར་བ་,swiftly,མྱུར་བ་ཉིད་དུ་འཆི་འགྱུར་བས། །,མྱུར་བ་ཉིད་དུ་འཆི་འགྱུར་བས། །ཇི་སྲིད་དུ་ནི་ཚོགས་བསག་བྱ། །དེ་ཚེ་ལེ་ལོ་སྤངས་ཀྱང་ནི། །དུས་མ་ཡིན་པར་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +འཆི་བདག་,lord of death,ཡིད་བརྟན་མི་རུང་འཆི་བདག་འདི། །,ཡིད་བརྟན་མི་རུང་འཆི་བདག་འདི། །བྱས་དང་མ་བྱས་མི་སྡོད་པས། །ན་དང་མི་ན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །གློ་བུར་ཚེ་ལ་ཡིད་མི་བརྟན། ། +འཆི་བདག་,Lord of Death,།འཆི་བདག་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཡིས།,འདི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྲུངས་ཀྱང་ནི། །འཆི་བདག་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཡིས། །ཕྲོགས་ཏེ་བྱ་དང་ཁྱིར་བྱིན་ན། །དེ་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བྱར་ཡོད། ། +འཆི་བདག་,death,།འཆི་བདག་ཁར་ནི་སོང་གྱུར་པ།,ཉོན་མོངས་རྒྱ་བས་བཤོར་ནས་ནི། །སྐྱེ་བའི་རྒྱར་ནི་ཆུད་གྱུར་ནས། །འཆི་བདག་ཁར་ནི་སོང་གྱུར་པ། །ཅི་སྟེ་ད་དུང་མི་ཤེས་སམ། ། +བྱས་,committed,སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། །,ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། ། +བྱས་,actions,མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ།,མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས། །ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། ། +བྱས་,inflicted,བདག་གིས་སྔོན་ཆད་སེམས་ཅན་ལ། །འདི་འདྲ་བ་ཡི་གནོད་པ་བྱས།,བདག་གིས་སྔོན་ཆད་སེམས་ཅན་ལ། །འདི་འདྲ་བ་ཡི་གནོད་པ་བྱས། །དེ་བས་སེམས་ཅན་འཚེ་བྱེད་པ། །བདག་ལ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་རིགས། ། +བྱས་,performed,ལས་བྱས་ནས་ནི་ཞིག་པས་ན། །,གལ་ཏེ་བདག་ནི་ཡོད་མིན་ན། །ལས་འབྲས་འབྲེལ་པ་རིགས་མིན་ཏེ། །ལས་བྱས་ནས་ནི་ཞིག་པས་ན། །སུ་ཡི་ལས་སུ་འགྱུར་ཞེ་ན། ། +བྱས་,made,།དེས་བྱས་མིན་གཞན་ཡོད་མིན་ན། །,རྟག་ཏུ་ཅི་ཕྱིར་བྱེད་མིན་ཏེ། །དེ་ནི་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མིན། །དེས་བྱས་མིན་གཞན་ཡོད་མིན་ན། །དེས་འདི་གང་ལ་ལྟོས་པར་འགྱུར། ། +གློ་བུར་,sudden,གློ་བུར་ཚེ་ལ་ཡིད་མི་བརྟན། །,ཡིད་བརྟན་མི་རུང་འཆི་བདག་འདི། །བྱས་དང་མ་བྱས་མི་སྡོད་པས། །ན་དང་མི་ན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །གློ་བུར་ཚེ་ལ་ཡིད་མི་བརྟན། ། +གློ་བུར་,temporary,འོན་ཏེ་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་ལ། །,འོན་ཏེ་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་ལ། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་དེས་པ་ནའང་། །འོ་ནའང་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །མཁའ་ལ་དུད་འཐུལ་དཀོན་པ་བཞིན། ། +གློ་བུར་,suddenly,གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི། །,འདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་། །འདི་ཕྱེད་བྱས་པར་གནས་པ་ལ། །གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི། །ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། ། +ཤེས་,knowledge,བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །,ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཕན་པའི་ས། །ཇི་ཞིག་ལྟར་ཏེ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན། ། +ཤེས་,wisdom,འདི་ནི་སྒྱུ་འདྲ་དེ་ཕྱིར་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྤོངས་ཤེས་ཕྱིར་བརྩོན་པ་བསྟེན། །,ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་དབང་ཚོགས་ལ་མིན་པར་ནའང་མིན། །དེ་ལས་གཞན་ནའང་མིན་ན་འདི་དག་གར་གནས་འགྲོ་བ་ཀུན་གནོད་བྱེད། །འདི་ནི་སྒྱུ་འདྲ་དེ་ཕྱིར་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྤོངས་ཤེས་ཕྱིར་བརྩོན་པ་བསྟེན། །དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད། ། +ཤེས་,Recognizing,འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །,རེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ། །ཟུངས་ཐུབ་པར་ནི་གནས་པར་བྱ། ། +ཤེས་,awareness,དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། །,མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །འགྲོའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། ། +ཤེས་,understanding,དེ་ལྟར་ཤེས་ན་སྦྲུལ་ལྟ་བུའི། །,དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་། །དེ་ཡི་དབང་གིས་དེ་དབང་མེད། །དེ་ལྟར་ཤེས་ན་སྦྲུལ་ལྟ་བུའི། །དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་མི་འགྱུར། ། +ཤེས་,understand,བདག་ནི་རང་དོན་ཤེས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །,བདག་ནི་རང་དོན་ཤེས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་འདོད་ན་ནི། །རྒྱན་སོགས་ཆང་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། ། +ཤེས་,knowing,ཤེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་དེ་ཉིད་ལ། །,གང་ལས་པགས་པའི་ཁ་ཕྱེ་ན། །འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་འགྱུར་བར། །ཤེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་དེ་ཉིད་ལ། །ཕྱིར་ཞིང་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། +ཤེས་,knew,དེས་ན་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས། །རྒྱལ་པོའི་གནོད་པ་ཤེས་ཀྱང་ནི། །,དེས་ན་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས། །རྒྱལ་པོའི་གནོད་པ་ཤེས་ཀྱང་ནི། །བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་མ་བསལ་ཏེ། །མང་པོའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་འགྱུར་ཕྱིར། ། +ཤེས་,realize,ཡིད་ཁྱོད་ངེས་པར་ཤེས་གྱིས་ལ། །,བདག་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གྱུར་ཅེས། །ཡིད་ཁྱོད་ངེས་པར་ཤེས་གྱིས་ལ། །སེམས་ཅན་ཀུན་དོན་མ་གཏོགས་པར། །ད་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་མི་བསམ། ། +ཤེས་,know,འགས་ཀྱང་མི་ཤེས་དེ་ལྟར་གྱིས། །,འདི་ནི་སྐྱོན་ཅན་རང་བཞིན་ཏེ། །གློ་བུར་ཡོན་ཏན་ཆས་མི་བསྟོད། །འདི་ཡི་ཡོན་ཏན་ཅི་ནས་ཀྱང་། །འགས་ཀྱང་མི་ཤེས་དེ་ལྟར་གྱིས། ། +ཤེས་,understands,བློ་ནི་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ཞེས། །གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད། །,མར་མེ་གསལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས། །ཤེས་པས་ཤེས་ཏེ་རྗོད་བྱེད་ན། །བློ་ནི་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ཞེས། །གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད། ། +ཤེས་,knows,སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་ཡང་། །,སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་ཡང་། །ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་ལྡོག་འགྱུར་ཏེ། །གང་ཚེ་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ། །དེ་བྱེད་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་སྐྱེ་འགྱུར། ། +ཤེས་,consciousness,གལ་ཏེ་སྒྲ་ཡི་ཤེས་རྟག་ན། །,གལ་ཏེ་སྒྲ་ཡི་ཤེས་རྟག་ན། །ཐམས་ཅད་ཚེ་ན་སྒྲ་འཛིན་འགྱུར། །ཤེས་བྱ་མེད་ན་ཅི་ཞིག་རིག །གང་གིས་ཤེས་པ་ཞེས་རྗོད་བྱེད། ། +ཤེས་,cognition,གལ་ཏེ་ཤེས་དབང་ལས་དོན་གྲུབ། །,གང་གི་ལྟར་ན་འདི་གཉིས་བདེན། །དེ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བར་གནས། །གལ་ཏེ་ཤེས་དབང་ལས་དོན་གྲུབ། །ཤེས་ཡོད་ཉིད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། ། +མཛའ་,friends,མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །,ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། ། +མཛའ་,friend,དེ་བས་དགྲའམ་མཛའ་ཡང་རུང་། །མི་རིགས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན།,དེ་བས་དགྲའམ་མཛའ་ཡང་རུང་། །མི་རིགས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །འདི་འདྲའི་རྐྱེན་ལས་གྱུར་ཏོ་ཞེས། །དེ་ལྟར་སོམས་ཏེ་བདེ་བར་མནོས། ། +མི་མཛའ་,enemies,མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །,ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། ། +མི་མཛའ་,foes,རེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས།,རེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས། །དེ་དག་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག །མི་བཟད་གང་ཡིན་མདུན་ན་གནས། ། +རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་,various,སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། །,ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། ། +རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་,various forms,སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་།,སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི། །སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། +མ་ཤེས་,not knowing,བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །,ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། ། +མ་ཤེས་,do not know,ཅིས་རྨོངས་བདག་ཀྱང་མ་ཤེས་ཏེ། །,སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན། །བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད། །ཅིས་རྨོངས་བདག་ཀྱང་མ་ཤེས་ཏེ། །བདག་གི་ཁོང་ན་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +གསོན་ཚེ་,lifetime,རེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས།,རེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས། །དེ་དག་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག །མི་བཟད་གང་ཡིན་མདུན་ན་གནས། ། +གསོན་ཚེ་,life,གསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ། །,གསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ། །གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམ་སྤངས་ནས། །གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་ཀུན་ཅི་རུང་། ། +འདས་,passed away,རེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས།,རེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས། །དེ་དག་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག །མི་བཟད་གང་ཡིན་མདུན་ན་གནས། ། +འདས་,transgressed,སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །,སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །ད་ནི་འཇིགས་པ་ཆེ་མཐོང་ནས། །ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱིས། །འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། ། +འདས་,passed,སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་མཛད་པའི། །སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །,སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་མཛད་པའི། །སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པས་དེའི། །གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་གྱུར་ཏོ། ། +འདས་,transgress,དེ་ལས་འདས་ན་ཚར་གཅད་བྱ། །,དེ་བྱ་དེ་ལྟར་གནས་བྱ་ཞིང་། །དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་བྱ་བ། །དེ་ལྟར་འདི་ནི་དབང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལས་འདས་ན་ཚར་གཅད་བྱ། ། +འདས་,past,འདས་དང་མ་འོངས་པ་ཡི་སེམས། །བདག་མིན་དེ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར། །,འདས་དང་མ་འོངས་པ་ཡི་སེམས། །བདག་མིན་དེ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར། །འོན་ཏེ་སྐྱེས་སེམས་བདག་ཡིན་ན། །དེ་ཞིག་ན་ཡང་བདག་མེད་དོ། ། +རྟོགས་པར་,realized,དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས། །བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས། །,དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས། །བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས། །གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས། ། +རྟོགས་པར་,realize,རང་ཉིད་མི་གཙང་ཉིད་ཡིན་པར། །རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ངོ་མཚར་ཆེ། །,མི་གཙང་རང་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས། །མི་རྟོགས་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་ཡི། །རང་ཉིད་མི་གཙང་ཉིད་ཡིན་པར། །རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ངོ་མཚར་ཆེ། ། +ཆགས་,attachment,གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས། །,དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས། །བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས། །གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས། ། +ཆགས་,attached,དེ་བཞིན་གང་ལ་སེམས་ཆགས་ན། །,དེ་བཞིན་གང་ལ་སེམས་ཆགས་ན། །ཞེ་སྡང་མེ་ནི་མཆེད་གྱུར་པ། །བསོད་ནམས་ཚིག་པར་དོགས་པ་ཡིས། །དེ་ནི་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། ། +ཞེ་སྡང་,anger,གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས། །,དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས། །བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས། །གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས། ། +ཞེ་སྡང་,aversion,ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། །,སྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་འབྲེལ་པ་དང་། །དོན་གསལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། །ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། །འཇམ་ཞིང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱ། ། +ཞེ་སྡང་,hatred,ཆགས་མེད་ཞེ་སྡང་ཡོད་མིན་ན། །,བདག་གིས་འདི་ལྟར་བསྐྱངས་པའམ། །བྱ་རྒོད་སོགས་ཀྱིས་ཟོས་ཀྱང་རུང་། །ཆགས་མེད་ཞེ་སྡང་ཡོད་མིན་ན། །ཅི་སྟེ་དེ་ལ་ཆགས་པར་བྱེད། ། +འོང་,arise,དེ་ཚེ་ཤེས་བཞིན་འོང་འགྱུར་ཞིང་། །སོང་བ་དག་ཀྱང་འོང་བར་འགྱུར། །,གང་ཚེ་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །བསྲུང་བའི་དོན་དུ་གནས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤེས་བཞིན་འོང་འགྱུར་ཞིང་། །སོང་བ་དག་ཀྱང་འོང་བར་འགྱུར། ། +འོང་,return,འགྲོའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། །,མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །འགྲོའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། ། +འདུག་,lie,བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ།,བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ། །གཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཀྱང་། །སྲོག་འཆད་པ་ཡི་ཚོར་བ་དག །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར། ། +འདུག་,sit,རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་མི་འདུག་ཅིང་། །,ཁ་བཀང་བ་དང་སྒྲ་བཅས་དང་། །ཁ་གདངས་ནས་ནི་བཟའ་མི་བྱ། །རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་མི་འདུག་ཅིང་། །ལག་པ་མཉམ་པར་མི་མཉེའོ། ། +འདུག་,stand by,བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་ཇི་ལྟར་འདུག །,གཞན་དག་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་ཇི་ལྟར་འདུག །ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་མི་བྱས་ཏེ། །བདག་ལ་ང་རྒྱལ་མེད་པ་མཆོག ། +སྲོག་,life force,བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད། །,ཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་ནི། །གླགས་སྐབས་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །གླགས་རྙེད་གྱུར་ནས་དགེ་འཕྲོག་ཅིང་། །བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད། ། +སྲོག་,life,སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་བཏང་ངོ་། །,རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི། །ཐེག་ཆེན་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག །སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་བཏང་ངོ་། ། +ཚོར་བ་,experience,།སྲོག་འཆད་པ་ཡི་ཚོར་བ་དག,བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ། །གཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཀྱང་། །སྲོག་འཆད་པ་ཡི་ཚོར་བ་དག །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར། ། +ཚོར་བ་,sensations,བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །,དཀའ་ཟློག་དད་དང་ཀརྣ་པ། །བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །དོན་མེད་བཟོད་བྱེད་ཐར་པ་ཡི། །དོན་དུ་བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྔར། ། +ཚོར་བ་,feeling,ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཡིན། །,ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཡིན། །ཚོར་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཡོད། །དམིགས་པ་དང་ནི་བཅས་པའི་སེམས། །འགའ་ཞིག་ལ་ནི་གནས་པར་འགྱུར། ། +ཚོར་བ་,feelings,ཚོར་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཡོད། །,ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཡིན། །ཚོར་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཡོད། །དམིགས་པ་དང་ནི་བཅས་པའི་སེམས། །འགའ་ཞིག་ལ་ནི་གནས་པར་འགྱུར། ། +ཚོར་བ་,sensation,ཚོར་བ་དེ་ཡིས་མཐོང་མ་ཡིན། །,མཐོང་བ་འམ་ནི་རེག་པ་ཡང་། །རྨི་ལམ་སྒྱུ་འདྲའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། །ཚོར་བ་དེ་ཡིས་མཐོང་མ་ཡིན། ། +བདག་ཉིད་,I,།བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར།,བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ། །གཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཀྱང་། །སྲོག་འཆད་པ་ཡི་ཚོར་བ་དག །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར། ། +བདག་ཉིད་,own,སེམས་ཅན་གཅིག་གི་བདེ་བ་ཡང་། །བཤིག་ན་བདག་ཉིད་ཉམས་འགྱུར་ན།,སེམས་ཅན་གཅིག་གི་བདེ་བ་ཡང་། །བཤིག་ན་བདག་ཉིད་ཉམས་འགྱུར་ན། །ནམ་མཁའ་མ་ལུས་མཐའ་ཀླས་པའི། །ལུས་ཅན་བདེ་བཤིག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +བདག་ཉིད་,yourself,འདི་ལ་སྙིང་པོ་ཅི་ཡོད་ཅེས། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་བརྟག་པར་གྱིས། །,རུས་པ་རྣམས་ཀྱང་དབྱེ་བྱས་ནས། །རྐང་གི་བར་དུ་བལྟ་བྱ་ཞིང་། །འདི་ལ་སྙིང་པོ་ཅི་ཡོད་ཅེས། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་བརྟག་པར་གྱིས། ། +བདག་ཉིད་,oneself,བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་གསོད་བྱེད་ན། །,གྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་ཤོར་ཅིང་། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་གསོད་བྱེད་ན། །ཚིག་འབྲུ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཤ་ནི་དེས་ཀོ་སུ་ལ་བདེ། ། +བདག་ཉིད་,one's own,གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཉམ་ཆུང་ན། །,ཤི་བའི་སྦྲུལ་དང་ཕྲད་གྱུར་ན། །ཁྭ་ཡང་མཁའ་ལྡིང་ལྟ་བུར་སྤྱོད། །གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཉམ་ཆུང་ན། །ལྟུང་བ་ཆུང་ངུའང་གནོད་པར་བྱེད། ། +བདག་ཉིད་,one,།བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ།,ཅི་ནས་ལས་བྱེད་སྔོན་རོལ་ནས། །ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མཐུ་ཡོད་པ། །དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ། །བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ། ། +བདག་ཉིད་,themselves,བདག་ཉིད་མཐོ་བར་འདོད་པ་དེས། །ངན་འགྲོ་ངན་དང་གླེན་པར་འགྱུར།,བདག་ཉིད་མཐོ་བར་འདོད་པ་དེས། །ངན་འགྲོ་ངན་དང་གླེན་པར་འགྱུར། །དེ་ཉིད་གཞན་ལ་སྤོ་བྱས་ན། །བདེ་འགྲོ་རིམ་གྲོ་འཐོབ་པར་འགྱུར། ། +བདག་ཉིད་,nature,གང་ཞིག་ཉམས་མྱོང་བདག་ཉིད་མིན། །,སྟོབས་དང་ལྡན་པས་ཟིལ་མནན་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་དེ་མྱོང་མ་ཡིན་ན། །གང་ཞིག་ཉམས་མྱོང་བདག་ཉིད་མིན། །དེ་ན་ཚོར་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན། ། +མྱོང་བ་,experiencing,གཞན་མྱོང་བ་ན་འབྲེལ་པ་ལས། །དྲན་འགྱུར་བྱི་བའི་དུག་བཞིན་ནོ། །,གལ་ཏེ་རང་རིག་ཡོད་མིན་ན། །རྣམ་ཤེས་དྲན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །གཞན་མྱོང་བ་ན་འབྲེལ་པ་ལས། །དྲན་འགྱུར་བྱི་བའི་དུག་བཞིན་ནོ། ། +མྱོང་བ་,experienced,བདེ་སོགས་གསལ་བ་ཡོད་ཉིད་ན། །མྱོང་བ་ཅི་ཕྱིར་འཛིན་མ་ཡིན། །,བདེ་སོགས་གསལ་བ་ཡོད་ཉིད་ན། །མྱོང་བ་ཅི་ཕྱིར་འཛིན་མ་ཡིན། །དེ་ཉིད་ཕྲ་མོར་གྱུར་ན་དེ། །རགས་དང་ཕྲ་བའང་ཇི་ལྟར་ཡིན། ། +མྱོང་བར་འགྱུར་,undergo,།བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར།,བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ། །གཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཀྱང་། །སྲོག་འཆད་པ་ཡི་ཚོར་བ་དག །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར། ། +མྱོང་བར་འགྱུར་,experience,བཅད་དང་གཤེག་སོགས་མྱོང་བར་འགྱུར། །,ད་དུང་དེ་བཞིན་བདག་བྱེད་ན། །ཡང་དང་ཡང་དུའང་དེ་བཞིན་ཏེ། །ངན་འགྲོར་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་། །བཅད་དང་གཤེག་སོགས་མྱོང་བར་འགྱུར། ། +གཤིན་རྗེ་,Lord of Death,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ། །,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ། །གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། །དེ་ཚེ་བསོད་ནམས་གཅིག་བསྐྱབས་ན། །དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། ། +གཤིན་རྗེ་,Yama,གང་ཞིག་མཐོང་ནས་གཤིན་རྗེ་ཡི། །,གང་ཞིག་མཐོང་ནས་གཤིན་རྗེ་ཡི། །ཕོ་ཉ་ལ་སོགས་སྡང་བ་རྣམས། །སྐྲག་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་འབྱེར་བྱེད་པ། །རྡོ་རྗེ་ཅན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +ཕོ་ཉ་,messengers,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ། །,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ། །གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། །དེ་ཚེ་བསོད་ནམས་གཅིག་བསྐྱབས་ན། །དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། ། +ཕོ་ཉ་,male messengers,ཕོ་ཉ་ཕོ་ཉ་མོ་ཡིས་སྔོན། །གང་ཕྱིར་དུ་མར་གསོལ་བཏབ་ཅིང་། །,ཕོ་ཉ་ཕོ་ཉ་མོ་ཡིས་སྔོན། །གང་ཕྱིར་དུ་མར་གསོལ་བཏབ་ཅིང་། །སྡིག་པ་རྣམས་སམ་གྲགས་མིན་ལའང་། །གང་གི་དོན་དུ་མ་འཛེམས་པར། ། +གཉེན་,relatives,གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། །,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ། །གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། །དེ་ཚེ་བསོད་ནམས་གཅིག་བསྐྱབས་ན། །དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། ། +གཉེན་,friends,གཞན་ཡང་གཡོ་མེད་གཉེན་གྱུར་ཅིང་། །,གཞན་ཡང་གཡོ་མེད་གཉེན་གྱུར་ཅིང་། །ཕན་པ་དཔག་མེད་མཛད་རྣམས་ལ། །སེམས་ཅན་མགུ་བྱ་མ་གཏོགས་པར། །གཞན་གང་ཞིག་གིས་ལན་ལོན་འགྱུར། ། +གཉེན་,loved ones,གཉེན་དང་ལྷན་ཅིག་དགའ་བར་ཤོག །,གྲུ་དང་གྲུ་ཆེན་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་གྲུབ་གྱུར་ཏེ། །ཆུ་ཡི་ངོགས་སུ་བདེར་ཕྱིན་ནས། །གཉེན་དང་ལྷན་ཅིག་དགའ་བར་ཤོག ། +བསྟེན་,cultivated,དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། །,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ། །གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། །དེ་ཚེ་བསོད་ནམས་གཅིག་བསྐྱབས་ན། །དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། ། +བསྟེན་,relies,མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན། །ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ལ། །,མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན། །ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ལ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་བསྟེན་བྱས་ན། །ཕྱིར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་གནོད་པ་བྱེད། ། +བསྟེན་,stay,སྦྱིན་པས་བསྡུས་ཀྱང་བསྟེན་མི་བྱེད། །,དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་འགྱུར། །སྦྱིན་པས་བསྡུས་ཀྱང་བསྟེན་མི་བྱེད། །མདོར་ན་ཁྲོ་བ་བདེར་གནས་པ། །དེ་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། ། +བསྟེན་,indulge,ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་འདོད་ན་ནི། །རྒྱན་སོགས་ཆང་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། །,བདག་ནི་རང་དོན་ཤེས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་འདོད་ན་ནི། །རྒྱན་སོགས་ཆང་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། ། +བསྟེན་,rely,ཁྱོད་ལ་ཉེས་པ་ཀུན་བསྟེན་པས། །,འོན་ཏེ་དེ་ལྟར་གདམས་ཀྱང་ནི། །སེམས་ཁྱོད་དེ་ལྟར་མི་བྱེད་ན། །ཁྱོད་ལ་ཉེས་པ་ཀུན་བསྟེན་པས། །ཁྱོད་ཉིད་ཚར་གཅད་བྱ་བར་ཟད། ། +མང་པོ་,many,མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། །,མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། ། +མང་པོ་,numerous,ངོ་མཚར་ལྟད་མོ་རྣམ་མང་པོ། །,བྲེ་མོའི་གཏམ་ནི་སྣ་ཚོགས་དང་། །ངོ་མཚར་ལྟད་མོ་རྣམ་མང་པོ། །ཀུན་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་པ་ན། །དེ་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བར་བྱ། ། +བཅད་པ་,severed,སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །,སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། ། +བཅད་པ་,cut,བསྐལ་པ་བྱེ་བ་གྲངས་མེད་དུ། །ལན་གྲངས་དུ་མར་བཅད་པ་དང་།,བསྐལ་པ་བྱེ་བ་གྲངས་མེད་དུ། །ལན་གྲངས་དུ་མར་བཅད་པ་དང་། །དབུག་དང་བསྲེག་དང་གཤེགས་འགྱུར་གྱི། །བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། ། +ས་,grounds,སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་། །རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །,སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་། །རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི། །ཐུགས་བསྐྱེད་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། །སེམས་ཅན་ཕན་པ་མཛད་པ་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། ། +ས་,earth,ས་སོགས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དང་། །,ས་སོགས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དང་། །ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་རྟག་པར་ཡང་། །སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡི། །རྣམ་མང་ཉེར་འཚོའི་གཞིར་ཡང་ཤོག ། +ས་,ground,ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཕན་པའི་ས། །ཇི་ཞིག་ལྟར་ཏེ་རྙེད་གྱུར་ནས། །,ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཕན་པའི་ས། །ཇི་ཞིག་ལྟར་ཏེ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན། ། +མིག་,eye,ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་ཤེས་རབ་མིག་གིས་སྤང་། །,ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་ཤེས་རབ་མིག་གིས་སྤང་། །བདག་ཡིད་ལས་བསལ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །གང་དུ་གནས་ནས་བདག་གནོད་བྱ་ཕྱིར་འོང་། །བློ་ཞེན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད། ། +མིག་,eyes,ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི། །མིག་ནི་ཕབ་སྟེ་བལྟ་བར་བྱ། །,དོན་མེད་གཡེང་བར་ལྟ་བ་ནི། །ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ། །ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི། །མིག་ནི་ཕབ་སྟེ་བལྟ་བར་བྱ། ། +ངན་,negative,།ལེ་ལོ་ངན་ལ་ཞེན་པ་དང་།,བརྩོན་གང་དགེ་ལ་སྤྲོ་བའོ། །དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བཤད་བྱ། །ལེ་ལོ་ངན་ལ་ཞེན་པ་དང་། །སྒྱིད་ལུག་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ། ། +ངན་,ugly,བདག་ཉིད་མཐོ་བར་འདོད་པ་དེས། །ངན་འགྲོ་ངན་དང་གླེན་པར་འགྱུར།,བདག་ཉིད་མཐོ་བར་འདོད་པ་དེས། །ངན་འགྲོ་ངན་དང་གླེན་པར་འགྱུར། །དེ་ཉིད་གཞན་ལ་སྤོ་བྱས་ན། །བདེ་འགྲོ་རིམ་གྲོ་འཐོབ་པར་འགྱུར། ། +དི་རིང་,today,སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །,སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། ། +དི་རིང་,Today,དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །,དེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། ། +སྣང་,appears,འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། །,ལྟ་བ་ངལ་བསོའི་ཆེད་དུ་ནི། །རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། ། +སྣང་,seen,ཁ་ཅིག་བསྲེགས་པ་དག་ཀྱང་སྣང་། །,འདོད་ལྡན་ལ་ལ་ལུས་ཀྱང་བཅད། །ཁ་ཅིག་གསལ་ཤིང་རྩེ་ལ་བཙུགས། །ཁ་ཅིག་མདུང་ཐུང་དག་གིས་བསྣུན། །ཁ་ཅིག་བསྲེགས་པ་དག་ཀྱང་སྣང་། ། +སྣང་,appear,དེ་བཞིན་ཇི་སྲིད་ལག་སོགས་ལ། །དེ་ཡོད་དེ་སྲིད་དེ་ལུས་སྣང་། །,ཇི་སྲིད་རྐྱེན་ཚོགས་དེ་སྲིད་དུ། །ལུས་ནི་སྐྱེས་བུ་ལྟར་སྣང་བ། །དེ་བཞིན་ཇི་སྲིད་ལག་སོགས་ལ། །དེ་ཡོད་དེ་སྲིད་དེ་ལུས་སྣང་། ། +བཟུང་,seized,།ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་། །,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི། །ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་། །འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ། །རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +བཟུང་,generated,དེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས། །རབ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཟུང་ནས། །,དེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས། །རབ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཟུང་ནས། །མཇུག་ཀྱང་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །སེམས་ནི་འདི་ལྟར་གཟེངས་བསྟོད་དོ། ། +བཟུང་,grasp,སྲེད་མདོངས་བདག་གིས་བཟུང་གྱུར་ན། །,ཤུ་བ་མི་ཡི་གཟུགས་འདྲ་བ། །རེག་ཏུ་མི་བཟོད་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །སྲེད་མདོངས་བདག་གིས་བཟུང་གྱུར་ན། །དེ་ལ་གནོད་པ་སུ་ལ་ཁྲོ། ། +བཟུང་,catches,དེས་བཟུང་སེམས་དམྱལ་བུམ་པར་ཡང་། །,ཉོན་མོངས་ཉ་པས་བཏབ་པ་ཡི། །མཆིལ་པ་འདི་ནི་མི་བཟད་གཟེ། །དེས་བཟུང་སེམས་དམྱལ་བུམ་པར་ཡང་། །དམྱལ་བའི་སྲུང་མས་བདག་འཚེད་དེས། ། +བཟུང་,grip,འཆི་བས་བཟུང་བཞིན་ལྷ་འདྲ་བ། །,བརྩོན་མེད་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་། །བཟེ་རེ་ཅན་ལ་གནོད་མང་ཞིང་། །འཆི་བས་བཟུང་བཞིན་ལྷ་འདྲ་བ། །ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ། ། +འཇིགས་ཆེན་,greatly terrifying,།འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ། །,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི། །ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་། །འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ། །རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +འཇིགས་ཆེན་,great terror,སུ་ཞིག་འཇིགས་ཆེན་འདི་ལས་བདག །ལེགས་པར་སྐྱོབ་པར་བྱེད་འགྱུར་ཞེས།,སུ་ཞིག་འཇིགས་ཆེན་འདི་ལས་བདག །ལེགས་པར་སྐྱོབ་པར་བྱེད་འགྱུར་ཞེས། །བྲེད་ཤ་ཐོན་པའི་མིག་བགྲད་ནས། །ཕྱོགས་བཞིར་སྐྱབས་དག་ཚོལ་བར་བྱེད། ། +ནད་,illness,།འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ། །,གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི། །ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་། །འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ། །རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ནད་,affliction,།འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་པ་བརྒྱའི། །ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས། །,ཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་པ་བརྒྱའི། །ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ནད་,illnesses,འགྲོ་བའི་ནད་རབ་ཞི་བྱེད་པའི། །སྨན་གྱི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །,འགྲོ་བའི་ནད་རབ་ཞི་བྱེད་པའི། །སྨན་གྱི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །སྲིད་ལམ་འཁྱམ་ཞིང་དུབ་པ་ཡི། །འགྲོ་བའི་ངལ་སོ་ལྗོན་ཤིང་ཡིན། ། +ནད་,diseases,སེམས་ཅན་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །མྱུར་དུ་ནད་ལས་ཐར་གྱུར་ཅིག །,སེམས་ཅན་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །མྱུར་དུ་ནད་ལས་ཐར་གྱུར་ཅིག །འགྲོ་བའི་ནད་ནི་མ་ལུས་པ། །རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་མེད་པར་ཤོག ། +བདག,me,བདག་ལ་དམིགས་ནས་ནམ་དུ་ཡང་། །འགའ་ཡང་དོན་མེད་མ་གྱུར་ཅིག །,དེ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི། །ལས་གང་ཡིན་པའང་བྱེད་དུ་ཆུག །བདག་ལ་དམིགས་ནས་ནམ་དུ་ཡང་། །འགའ་ཡང་དོན་མེད་མ་གྱུར་ཅིག ། +བདག,self,བདག་ལ་རྨོངས་པའི་འབད་པ་ཡིས། །སྨྱོས་པས་ས་འདི་ཀུན་ཏུ་འཁྲུགས། །,རང་ལ་གནོད་པའི་མཚོན་བཞིན་དུ། །དེ་འབད་ཅི་ཕྱིར་བྱི་དོར་བྱེད། །བདག་ལ་རྨོངས་པའི་འབད་པ་ཡིས། །སྨྱོས་པས་ས་འདི་ཀུན་ཏུ་འཁྲུགས། ། +བདག,I,།བདག་གིས་གང་གི་ངལ་བ་བྱས།,གང་ཞིག་སྨོད་པས་ཁྲོ་བ་དང་། །གང་ཞིག་བསྟོད་པས་མགུ་འགྱུར་བ། །གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་ཤེས་མེད་ན། །བདག་གིས་གང་གི་ངལ་བ་བྱས། ། +སྐྱོབ་པ་,save,དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ།,དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +སྐྱོབ་པ་,protectors,སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་། །རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །,སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་། །རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི། །ཐུགས་བསྐྱེད་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། །སེམས་ཅན་ཕན་པ་མཛད་པ་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། ། +སེལ་,dispels,།སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། །,དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +སེལ་,dispel,།བོང་སོགས་འདི་ཁྱད་ཅི་ཡོད་ན། །ཀྱི་ཧུད་ང་རྒྱལ་སེལ་མི་བྱེད།,གསོན་ནམ་ཡང་ན་ཤི་ཡང་བླའི། །བདག་ལ་འཁྲུལ་འཁོར་འདིས་ཅི་བྱ། །བོང་སོགས་འདི་ཁྱད་ཅི་ཡོད་ན། །ཀྱི་ཧུད་ང་རྒྱལ་སེལ་མི་བྱེད། ། +འཇིགས་པས་,fear,བདག་ནི་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་པས། །ཀུན་དུ་བཟང་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ། །,བདག་ནི་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་པས། །ཀུན་དུ་བཟང་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །བདག་གི་ལུས་ནི་དབུལ་བར་བགྱི། ། +འཇིགས་པས་,out of fear,འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། །,གཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན། །འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དྲན་པའི་མཚོན་ཤོར་ན། །དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། ། +སྐྲག་པས་,terrified,བདག་ནི་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་པས། །ཀུན་དུ་བཟང་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ། །,བདག་ནི་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་པས། །ཀུན་དུ་བཟང་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །བདག་གི་ལུས་ནི་དབུལ་བར་བགྱི། ། +སྐྲག་པས་,fear,།བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས། །སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར།,དོན་མེད་ས་རྐོ་རྩྭ་གཅོད་དང་། །ས་རིས་འདྲི་སོགས་བྱེད་གྱུར་ན། །བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས། །སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། ། +སྐྲག་པ་,precautions,རྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས། །སྐྲག་པའང་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་ན། །,རྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས། །སྐྲག་པའང་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་ན། །བསྡུས་འཇོམས་རིས་འཇོམས་སྐྲག་པ་དག །སེམས་ཀྱི་རྨ་ལྟ་ཅིས་མི་སྲུང་། ། +སྐྲག་པ་,fear,དངོས་གང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་བྱེད་པ། །དེ་ལས་སྐྲག་པ་སྐྱེ་འགྱུར་ན། །,དངོས་གང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་བྱེད་པ། །དེ་ལས་སྐྲག་པ་སྐྱེ་འགྱུར་ན། །སྟོང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བྱེད་པ། །དེ་ལ་འཇིགས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ། ། +ཐུགས་རྗེ་,Compassionate One,འགྲོ་བ་འདི་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཅན་དེས། །,འགྲོ་བ་འདི་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཅན་དེས། །བདག་ཏུ་མཛད་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །སེམས་ཅན་ངོ་བོར་མཐོང་བ་འདི་དག་ཉིད། །མགོན་དེ་བདག་ཉིད་ཅི་ཕྱིར་གུས་མི་བྱེད། ། +ཐུགས་རྗེ་,compassion,འདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེ་ཡི་དཔུང་། །,འདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེ་ཡི་དཔུང་། །དེ་ལྟར་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་གཏུམ་བཞིན། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་མགུ་བར་བྱ། ། +སྐྲག་,terrified,སྐྲག་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་འབྱེར་བྱེད་པ། །,གང་ཞིག་མཐོང་ནས་གཤིན་རྗེ་ཡི། །ཕོ་ཉ་ལ་སོགས་སྡང་བ་རྣམས། །སྐྲག་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་འབྱེར་བྱེད་པ། །རྡོ་རྗེ་ཅན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། +སྐྲག་,frightened,རུས་གོང་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ནི། །མི་འགུལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་སྐྲག་ན། །,རུས་གོང་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ནི། །མི་འགུལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་སྐྲག་ན། །རོ་ལངས་བཞིན་དུ་འགའ་ཡིས་ཀྱང་། །བསྐྱོད་པར་གྱུར་ན་ཅིས་མི་འཇིགས། ། +བཀའ་,commands,སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །,སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །ད་ནི་འཇིགས་པ་ཆེ་མཐོང་ནས། །ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱིས། །འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། ། +བཀའ་,words,བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །,དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། ། +བཀའ་,instructions,བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས། །,སྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པ་ལས། །བདག་ལ་ལྷག་པ་ཅི་ཡོད་ན། །བདག་ནི་དེ་ལ་མངོན་ཞེན་ནས། །བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས། ། +ཆེ་,great,ད་ནི་འཇིགས་པ་ཆེ་མཐོང་ནས། །,སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །ད་ནི་འཇིགས་པ་ཆེ་མཐོང་ནས། །ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱིས། །འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། ། +ཆེ་,greater,།ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏང་།,སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས། །གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད། །ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏང་། །གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་བསམ་མོ། ། +མྱུར་དུ་,swiftly,འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། །,སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །ད་ནི་འཇིགས་པ་ཆེ་མཐོང་ནས། །ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱིས། །འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། ། +མྱུར་དུ་,quickly,འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། །,གཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན། །འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དྲན་པའི་མཚོན་ཤོར་ན། །དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། ། +འཇིགས་,fear,ཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །,ཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་པ་བརྒྱའི། །ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +འཇིགས་,afraid,འོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ། །བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན།,འོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ། །བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན། །ལྕི་དང་ཡང་བ་མ་དཔྱད་པར། །རྨོངས་པས་བདག་ནི་འཇིགས་པར་ཟད། ། +འཇིགས་,fearful,འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །,འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད། ། +འཇིགས་,terrors,དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། །,གཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན། །འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དྲན་པའི་མཚོན་ཤོར་ན། །དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། ། +འཇིགས་,terrified,རོ་ལངས་བཞིན་དུ་འགའ་ཡིས་ཀྱང་། །བསྐྱོད་པར་གྱུར་ན་ཅིས་མི་འཇིགས། །,རུས་གོང་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ནི། །མི་འགུལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་སྐྲག་ན། །རོ་ལངས་བཞིན་དུ་འགའ་ཡིས་ཀྱང་། །བསྐྱོད་པར་གྱུར་ན་ཅིས་མི་འཇིགས། ། +འཇིགས་,fears,།འཇིགས་དང་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་གྱུར་པ།,འཇིག་རྟེན་དག་ན་འཚེ་བ་གང་ཡོད་དང་། །འཇིགས་དང་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་གྱུར་པ། །དེ་ཀུན་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལས་བྱུང་ན། །འདྲེ་ཆེན་དེས་ཀོ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +འཇིགས་,caution,།བག་མ་གསར་པའི་ཚུལ་བཞིན་དུ། །ངོ་ཚ་འཇིགས་དང་བསྡམས་ཏེ་བཞག །,འདི་ནི་གཉའ་དྲག་འགྱུར་ཚུལ་དུ། །ཤེད་བསྐྱེད་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །བག་མ་གསར་པའི་ཚུལ་བཞིན་དུ། །ངོ་ཚ་འཇིགས་དང་བསྡམས་ཏེ་བཞག ། +སྨན་པ་,doctor,ཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །,ཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་པ་བརྒྱའི། །ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +སྨན་པ་,Physician,དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །,དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། ། +སྨན་པ་,physician,སྨན་པའི་ངག་མ་མཉན་ན་སྨན་དག་གིས། །,དེ་ལྟར་རྣམ་བསམས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡི། །བསླབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་འབད་པར་བྱ། །སྨན་པའི་ངག་མ་མཉན་ན་སྨན་དག་གིས། །བཅོས་དགོས་ནད་པ་སོས་པ་ག་ལ་ཡོད། ། +སྨན་པ་,doctors,སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད།,སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད། །དེ་བས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག །གཞོམ་ཕྱིར་མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་བྱ། ། +གཅིག་,one,དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ།,དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ། །དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། ། +གཅིག་,single,སེམས་གསལ་གཅིག་བསྐྱེད་འབྲས་བུ་གང་། །,སེམས་གསལ་གཅིག་བསྐྱེད་འབྲས་བུ་གང་། །ཚངས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པ་ལྟར། །ལུས་ངག་བཅས་པའི་འབྲས་བུ་མང་། །སྤྱོད་པ་ཞན་པས་དེ་ལྟ་མིན། ། +གཅིག་,alone,འདི་ལྟར་དེ་གཅིག་མ་ཡིན་གྱི། །,འདི་ལྟར་དེ་གཅིག་མ་ཡིན་གྱི། །རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེ་ཡི་མཐུ། །དེ་བཞིན་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ། །འགའ་ཡང་ཁྱད་དུ་གསད་མི་བྱ། ། +གཅིག་,single entity,གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་ནི། །རིགས་མིན་དེས་ན་དེ་ཡོད་མིན། །,གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་ནི། །རིགས་མིན་དེས་ན་དེ་ཡོད་མིན། །དེ་བཞིན་ཡོན་ཏན་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་གསུམ་ཕྱིར། ། +རྙེད་,found,།དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། །,དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ། །དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། ། +རྙེད་,obtained,འདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་གྱུར་ནས།,འདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་གིས་དགེ་གོམས་མ་བྱས་ན། །འདི་ལས་བསླུས་པ་གཞན་མེད་དེ། །འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ། ། +རྙེད་,possessions,བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །ལུས་དང་འཚོ་བ་མེད་བླ་ཞིང་། །,བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །ལུས་དང་འཚོ་བ་མེད་བླ་ཞིང་། །དགེ་བ་གཞན་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི། །སེམས་ནི་ནམས་ཀྱང་ཉམས་མི་བྱ། ། +རྙེད་,gain,རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ།,རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ། །བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +རྙེད་,finding,།ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས།,མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས། །ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། ། +རྙེད་,find,སེམས་ཅན་རང་གིས་བདེ་རྙེད་ན། །,སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་འདོད་པས། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་ནས། །སེམས་ཅན་རང་གིས་བདེ་རྙེད་ན། །དེས་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་བར་བྱེད། ། +རྙེད་,obtain,གལ་ཏེ་དེས་དེ་ལས་རྙེད་དམ། །,གལ་ཏེ་དེས་དེ་ལས་རྙེད་དམ། །སྦྱིན་བདག་ཁྱིམ་ན་གནས་གྱུར་པ། །ཀུན་དུ་དེ་ཁྱོད་ལ་མེད་ན། །བྱིན་མ་བྱིན་རུང་དེས་ཅི་བྱ། ། +རྙེད་,material gains,རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་འཆིང་མི་དགོས། །,བདག་ནི་གྲོལ་བ་དོན་གཉེར་ལ། །རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་འཆིང་མི་དགོས། །གང་དག་བདག་བཅིངས་གྲོལ་བྱེད་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། ། +རྙེད་,gains,ཆགས་པའི་ཕྱིར་དང་རྙེད་སོགས་ལ། །,ཆགས་པའི་ཕྱིར་དང་རྙེད་སོགས་ལ། །སྲེད་པས་འཇིག་རྟེན་མི་སྤོང་སྟེ། །དེ་བས་འདི་དག་ཡོངས་སྤོངས་ལ། །མཁས་པས་འདི་ལྟར་དཔྱད་པར་བྱ། ། +རྙེད་,gained,འདི་བཞིན་བདག་གིས་མ་རྙེད་ཅིང་། །,འདི་ནི་བཀུར་བྱས་བདག་ནི་མིན། །འདི་བཞིན་བདག་གིས་མ་རྙེད་ཅིང་། །འདི་ནི་བསྟོད་བྱས་བདག་ལ་སྨོད། །འདི་བདེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ། ། +རྙེད་,wealth,ཅི་སྟེ་འདི་ལ་རྙེད་ཡོད་ཀྱང་། །,ཅི་སྟེ་འདི་ལ་རྙེད་ཡོད་ཀྱང་། །གལ་ཏེ་ང་ཡི་ལས་བྱེད་ན། །འདི་ལ་འཚོ་བ་ཙམ་བྱིན་ནས། །བདག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་བླང་བྱ། ། +གསོ་བའི་,cure,།དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། །,དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ། །དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། ། +གསོ་བའི་,healing,བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པས་དེའི། །གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་གྱུར་ཏོ། །,སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་མཛད་པའི། །སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པས་དེའི། །གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་གྱུར་ཏོ། ། +ཐམས་ཅད་མཁྱེན་,All-Knowing,དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །,དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། ། +ཐམས་ཅད་མཁྱེན་,omniscience,།མྱུར་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་འདོད་པས།,ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཡི། །མུན་པའི་གཉེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད། །མྱུར་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་འདོད་པས། །དེ་ནི་ཇི་ལྟར་སྒོམ་མི་བྱེད། ། +ཟུག་རྔུ་,thorns,ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །,དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། ། +ཟུག་རྔུ་,splinter,ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར། །ལུས་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན། །,བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་ཡི། །སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཚོད་ཡོད་དེ། །ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར། །ལུས་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན། ། +ཟུག་རྔུ་,pain,མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་། །,འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད། ། +སྨད་པའི་,deserving of criticism,ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། །,དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། ། +སྨད་པའི་,criticism,གནས་མིན་བཟོད་པ་སྨད་པའི་གནས། །,བདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ། །དགའ་མགུར་བདག་ལ་གནོད་བྱེད་པ། །དེ་ལའང་མི་ཁྲོ་བཟོད་པ་ནི། །གནས་མིན་བཟོད་པ་སྨད་པའི་གནས། ། +སེམས་པ་,contemplate,བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །,དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། ། +སེམས་པ་,think,ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །,ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །གྲང་དང་ཚལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན། །འགྲོ་བ་བདེ་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད། ། +སེམས་པ་,mind,ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི། །མིག་ནི་ཕབ་སྟེ་བལྟ་བར་བྱ། །,དོན་མེད་གཡེང་བར་ལྟ་བ་ནི། །ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ། །ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི། །མིག་ནི་ཕབ་སྟེ་བལྟ་བར་བྱ། ། +སེམས་པ་,contemplation,།ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ།,སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་ནི། །ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ། །ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་མི་འཆོར་བར། །དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག ། +སེམས་པ་,thoughts,དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཚེ་འདི་དོན་མེད་འདའ་བར་འགྱུར།,དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཚེ་འདི་དོན་མེད་འདའ་བར་འགྱུར། །རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས། །གཡུང་དྲུང་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར། ། +སེམས་པ་,focus,།བདག་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས།,བསམ་པ་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ། །བདག་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས། །སེམས་ནི་མཉམ་པར་གཞག་ཕྱིར་དང་། །དུལ་བར་བྱ་ཕྱིར་བརྩོན་ཏེ་བྱ། ། +སེམས་པ་,thinking,གལ་ཏེ་བྱིན་ན་ཅི་སྤྱད་ཅེས། །བདག་དོན་སེམས་པ་འདྲེ་ཡི་ཚུལ།,གལ་ཏེ་བྱིན་ན་ཅི་སྤྱད་ཅེས། །བདག་དོན་སེམས་པ་འདྲེ་ཡི་ཚུལ། །གལ་ཏེ་སྤྱད་ན་ཅི་སྦྱིན་ཅེས། །གཞན་དོན་སེམས་པ་ལྷ་ཡི་ཆོས། ། +སེམས་པ་,thought,ད་དུང་བདག་ལ་རང་གི་དོན། །ཡོད་སྙམ་སེམས་པ་དེ་དོར་ཅིག །,ད་དུང་བདག་ལ་རང་གི་དོན། །ཡོད་སྙམ་སེམས་པ་དེ་དོར་ཅིག །བདག་གིས་གཞན་ལ་ཁྱོད་བཙོང་གིས། །སྐྱོ་བར་མ་སེམས་ཞོ་ཤ་ཕུལ། ། +སེམས་པ་,Consciousness,སེམས་པ་སེམས་མེད་དེ་དག་ཀྱང་། །གཅིག་འགྱུར་གང་ཕྱིར་ཡོད་ཉིད་མཚུངས།,སེམས་པ་སེམས་མེད་དེ་དག་ཀྱང་། །གཅིག་འགྱུར་གང་ཕྱིར་ཡོད་ཉིད་མཚུངས། །གང་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཕྱིན་ཅི་ལོག །དེ་ཚེ་འབྲ་བའི་རྟེན་གང་ཡིན། ། +སེམས་པ་,consciousness,ཇི་སྟེ་བདག་ལ་འགྱུར་མེད་ན། །སེམས་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས།,ཇི་སྟེ་བདག་ལ་འགྱུར་མེད་ན། །སེམས་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །དེ་ལྟར་ཤེས་མེད་བྱ་བྲལ་བ། །ནམ་མཁའ་བདག་ཏུ་བྱས་པར་འགྱུར། ། +གཡང་ས་,precipices,གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །,གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +གཡང་ས་,precipice,ཁ་ཅིག་འགག་ཅིང་གཡང་སར་མཆོང་།,ཁ་ཅིག་འགག་ཅིང་གཡང་སར་མཆོང་། །དུག་དང་མི་འཕྲོད་ཟ་བ་དང་། །བསོད་ནམས་མ་ཡིན་སྤྱོད་པ་ཡིས། །རང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ཡོད། ། +གཡང་ས་,pitfalls,སྲིད་པ་ན་ནི་གཡང་ས་མང་། །,སྲིད་པ་ན་ནི་གཡང་ས་མང་། །དེར་ནི་དེ་ཉིད་མིན་འདི་འདྲ། །དེར་ཡང་ཕན་ཚུན་འགལ་བས་ན། །སྲིད་ན་དེ་ཉིད་འདི་འདྲ་མེད། ། +ཆུང་ངུ་,small,གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །,གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ཆུང་ངུ་,minor,རྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས། །སྐྲག་པའང་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་ན། །,རྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས། །སྐྲག་པའང་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་ན། །བསྡུས་འཇོམས་རིས་འཇོམས་སྐྲག་པ་དག །སེམས་ཀྱི་རྨ་ལྟ་ཅིས་མི་སྲུང་། ། +ཆུང་ངུ་,lesser,།ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏང་།,སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས། །གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད། །ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏང་། །གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་བསམ་མོ། ། +ཆུང་ངུ་,tiny,མི་གཙང་ལས་བྱུང་མི་གཙང་སྲིན། །ཆུང་ངུའང་ཁྱོད་འདོད་མི་བྱེད་ལ། །,མི་གཙང་ལས་བྱུང་མི་གཙང་སྲིན། །ཆུང་ངུའང་ཁྱོད་འདོད་མི་བྱེད་ལ། །མི་གཙང་མང་གི་རང་བཞིན་ལུས། །མི་གཙང་སྐྱེས་པའང་འདོད་པར་བྱེད། ། +ཆུང་ངུ་,slightest,དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །,དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །དེ་བཞིན་གཞན་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་བྱ། ། +ཆུང་ངུ་,smallest,དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །,དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །དེ་བཞིན་འགྲེ་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་གོམས་པར་བྱ། ། +ཆུང་ངུ་,little,སེམས་ཅན་གཟི་བརྗིད་ཆུང་ངུ་གང་། །དེ་དག་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་ཤོག །,སེམས་ཅན་གཟི་བརྗིད་ཆུང་ངུ་གང་། །དེ་དག་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་ཤོག །དཀའ་ཐུབ་ཅན་གང་གཟུགས་ངན་པ། །གཟུགས་བཟང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་ཅིག ། +བག་ཡོད་,mindful,གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །,གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +བག་ཡོད་,mindfulness,།དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ།,ཅི་ནས་ལས་བྱེད་སྔོན་རོལ་ནས། །ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མཐུ་ཡོད་པ། །དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ། །བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ། ། +ལྷུང་བ་,fall,དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། །,གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ལྷུང་བ་,falling,ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། །,གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ། །འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། ། +ལྷུང་བ་,fallen,དེ་ལྟར་ལྷུང་བ་དེ་ཡི་ཡང་། །,དེ་ལྟར་ལྷུང་བ་དེ་ཡི་ཡང་། །འདོད་པ་ས་འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །རྫོགས་པར་ནུས་པ་ཡོད་མིན་ན། །དེ་ཡི་འདོད་པ་སུས་བྱེད་ནུས། ། +ཡུན་རིང་,long-lasting,དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། །,གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ཡུན་རིང་,extended time,དགྲ་གཞན་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར། །ཡུན་རིང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །,བདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་། །དུས་རིང་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ལྟར། །དགྲ་གཞན་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར། །ཡུན་རིང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། ། +ཡུན་རིང་,long period,ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་། །,བཟླས་བརྗོད་དང་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་། །སེམས་གཞན་གཡེངས་པས་བྱས་པ་ནི། །དེ་ཉིད་རིག་པས་དོན་མེད་གསུངས། ། +ཡུན་རིང་,long,བདག་ནི་དེང་ཉིད་ཤི་ཡང་བླའི། །ལོག་འཚོས་ཡུན་རིང་གསོན་མི་རུང་། །,བདག་ནི་དེང་ཉིད་ཤི་ཡང་བླའི། །ལོག་འཚོས་ཡུན་རིང་གསོན་མི་རུང་། །བདག་ལྟ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཀྱང་། །འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་ཡིན། ། +ཡུན་རིང་,long time,བདག་ལྟ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཀྱང་། །འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་ཡིན། །,བདག་ནི་དེང་ཉིད་ཤི་ཡང་བླའི། །ལོག་འཚོས་ཡུན་རིང་གསོན་མི་རུང་། །བདག་ལྟ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཀྱང་། །འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་ཡིན། ། +གནས་པར་,remain,གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །,གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +གནས་པར་,abide,ང་རྒྱལ་འདི་ལ་གནས་པར་བྱ། །,བདག་གིས་ཀུན་ལས་རྒྱལ་བྱ་སྟེ། །བདག་ལས་སུ་ཡང་རྒྱལ་མི་བྱ། །རྒྱལ་བ་སེང་གེའི་སྲས་བདག་གིས། །ང་རྒྱལ་འདི་ལ་གནས་པར་བྱ། ། +གནས་པར་,dwell,ནམ་ཞིག་བདག་ནི་གནས་པར་འགྱུར། །,ས་ཕྱོགས་བདག་གིར་བཟུང་མེད་པ། །རང་བཞིན་གྱིས་ནི་ཡངས་རྣམས་སུ། །རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར། །ནམ་ཞིག་བདག་ནི་གནས་པར་འགྱུར། ། +རིགས་མ་ཡིན་,unwise,དི་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། །བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། །,དི་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། །བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། །བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། །དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་། ། +རིགས་མ་ཡིན་,not right,གཞན་དབང་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་རིགས་མ་ཡིན། །,གཞན་དབང་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་རིགས་མ་ཡིན། །དེ་དོན་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །དེ་ལ་ལོག་པར་བྱ་མི་རིགས། ། +མེད་པར་འགྱུར་,cease to be,བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། །དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་། །,དི་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། །བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། །བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། །དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་། ། +མེད་པར་འགྱུར་,turn out to be non-existent,གཉི་ག་ཡང་ནི་མེད་པར་འགྱུར། །,འོན་ཏེ་ཤེས་བྱ་ལས་ཤེས་གྲུབ། །ཤེས་བྱ་ཡོད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། །དེ་སྟེ་ཕན་ཚུན་དབང་གིས་ཡོད། །གཉི་ག་ཡང་ནི་མེད་པར་འགྱུར། ། +དུས་,time,བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། །དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་། །,དི་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། །བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། །བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། །དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་། ། +དུས་,times,འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བྱ་བར་གསུངས། །,འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བྱ་བར་གསུངས། ། +བདེ་བར་,comfort,དི་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། །བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། །,དི་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། །བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། །བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། །དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་། ། +བདེ་བར་,at ease,ཇི་ལྟར་བདག་ཡིད་བདེ་བར་འདུག །,བདག་ལ་མི་འཇིགས་སུ་ཡིས་བྱིན། །འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ངེས་ཐར་ཞེས། །གདོན་མི་ཟ་བར་མེད་འགྱུར་ན། །ཇི་ལྟར་བདག་ཡིད་བདེ་བར་འདུག ། +བདེ་བར་,happiness,དམྱལ་བ་ཡི་ནི་ལས་བྱས་ནས། །ཅི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བདེ་བར་གནས། །,ཆུ་ཚན་གྱིས་ནི་རེག་པ་ན། །གཞོན་ཤ་ཅན་ལ་རབ་ཚ་བའི། །དམྱལ་བ་ཡི་ནི་ལས་བྱས་ནས། །ཅི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བདེ་བར་གནས། ། +བྱིན་,given,བདག་གིས་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །ལུས་འདི་ཅི་བདེར་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །,བདག་གིས་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །ལུས་འདི་ཅི་བདེར་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །རྟག་ཏུ་གསོད་དང་སྨོད་པའམ། །བརྡེག་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག ། +བྱིན་,bestowed,དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་མ་བྱིན། །,བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་མ་མཆོད་ཅིང་། །དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་མ་བྱིན། །བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་། །དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས། ། +བྱིན་,give,འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །,འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད། ། +བྱིན་,bring,ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །,འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད། ། +ཐར་,escape,གསད་བྱའི་མི་ཞིག་ལག་བཅད་དེ། །གལ་ཏེ་ཐར་ན་ཅིས་མ་ལེགས། །,གསད་བྱའི་མི་ཞིག་ལག་བཅད་དེ། །གལ་ཏེ་ཐར་ན་ཅིས་མ་ལེགས། །གལ་ཏེ་མི་ཡི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །དམྱལ་བ་བྲལ་ན་ཅིས་མ་ལེགས། ། +ཐར་,freed,སེམས་ཅན་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །མྱུར་དུ་ནད་ལས་ཐར་གྱུར་ཅིག །,སེམས་ཅན་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །མྱུར་དུ་ནད་ལས་ཐར་གྱུར་ཅིག །འགྲོ་བའི་ནད་ནི་མ་ལུས་པ། །རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་མེད་པར་ཤོག ། +མེད་འགྱུར་,cease to exist,གདོན་མི་ཟ་བར་མེད་འགྱུར་ན། །,བདག་ལ་མི་འཇིགས་སུ་ཡིས་བྱིན། །འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ངེས་ཐར་ཞེས། །གདོན་མི་ཟ་བར་མེད་འགྱུར་ན། །ཇི་ལྟར་བདག་ཡིད་བདེ་བར་འདུག ། +མེད་འགྱུར་,eliminated,འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་འགྱུར་ཞིང་། །,ཀུན་ནས་དྲན་པའི་ཐག་པ་ཡིས། །སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་དམ་བཏགས་ན། །འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་འགྱུར་ཞིང་། །དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ལག་ཏུ་འོང་། ། +མྱོང་,experienced,སྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པ་ལས། །,སྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པ་ལས། །བདག་ལ་ལྷག་པ་ཅི་ཡོད་ན། །བདག་ནི་དེ་ལ་མངོན་ཞེན་ནས། །བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས། ། +མྱོང་,experiencing,དེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོང་གྱུར་ནས། །དེ་ནི་རྣམ་ཐར་མི་འགྱུར་ཏེ། །,དེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོང་གྱུར་ནས། །དེ་ནི་རྣམ་ཐར་མི་འགྱུར་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ། །སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ། ། +མྱོང་,experience,རྨི་ལམ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་།,རྨི་ལམ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་། །གཞན་ཞིག་ཡུད་ཙམ་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ། ། +ཞིག་པ་,lost,སྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པ་ལས། །,སྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པ་ལས། །བདག་ལ་ལྷག་པ་ཅི་ཡོད་ན། །བདག་ནི་དེ་ལ་མངོན་ཞེན་ནས། །བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས། ། +ཞིག་པ་,destroy,དེས་ན་དཀའ་ཐུབ་ཞིག་པར་འགྱུར། །,འོན་ཏེ་ལན་དུ་གནོད་བྱས་ན། །དེ་དག་བསྲུངས་པར་མ་གྱུར་ལ། །བདག་གི་སྤྱོད་པའང་ཉམས་པར་འགྱུར། །དེས་ན་དཀའ་ཐུབ་ཞིག་པར་འགྱུར། ། +མངོན་ཞེན་,attached,བདག་ནི་དེ་ལ་མངོན་ཞེན་ནས། །,སྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པ་ལས། །བདག་ལ་ལྷག་པ་ཅི་ཡོད་ན། །བདག་ནི་དེ་ལ་མངོན་ཞེན་ནས། །བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས། ། +མངོན་ཞེན་,strong intention,རྟག་པར་མངོན་ཞེན་གྱིས་བསླང་བའམ། །གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླང་བ་ཉིད། །,རྟག་པར་མངོན་ཞེན་གྱིས་བསླང་བའམ། །གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླང་བ་ཉིད། །ཡོན་ཏན་དང་ནི་ཕན་འདོགས་ཞིང་། །སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་དགེ་ཆེན་འགྱུར། ། +མངོན་ཞེན་,clinging,ཚོར་བར་རྟོག་པ་མངོན་ཞེན་ཉིད། །,གལ་ཏེ་འགལ་རྐྱེན་སྐྱེས་པས་ན། །སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་པ་མིན་ན་ནི། །ཚོར་བར་རྟོག་པ་མངོན་ཞེན་ཉིད། །ཡིན་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་མིན་ནམ། ། +སྤངས་,abandoned,གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམ་སྤངས་ནས། །,གསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ། །གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམ་སྤངས་ནས། །གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་ཀུན་ཅི་རུང་། ། +སྤངས་,rejecting,།གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར།,གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་འགྱུར་ཞེས། །གལ་ཏེ་ཁྱོད་བདེ་འདི་མི་འདོད། །གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར། །མཐོང་དང་མ་མཐོང་ཉམས་པར་འགྱུར། ། +སྤངས་,abandoning,པདྨ་གཞོན་ནུ་སྤངས་ནས་ནི། །,སྤྲིན་བྲལ་ཉི་ཟེར་གྱིས་ཕྱེ་བའི། །པདྨ་གཞོན་ནུ་སྤངས་ནས་ནི། །མི་གཙང་ཞེན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ནི། །མི་གཙང་གཟེབ་ལ་ཅི་ཕྱིར་དགའ། ། +འགྲོ་,go,གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན། །,གསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ། །གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམ་སྤངས་ནས། །གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་ཀུན་ཅི་རུང་། ། +འགྲོ་,beings,འགྲོ་འདི་ལྡོངས་པར་མི་དགོད་ཅིང་། །,རྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་བཞེད་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །འགྲོ་འདི་ལྡོངས་པར་མི་དགོད་ཅིང་། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་བཞུགས་པར་གསོལ། ། +འགྲོ་,proceed,འགྲོའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། །,མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །འགྲོའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། ། +འགྲོ་,depart,།སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ།,རྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་བདེ་སྤྱད་ཀྱང་། །ཆོམ་པོས་ཕྲོགས་པ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ། ། +འགྲོ་,fall,ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། །,བྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན། །ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། །སྐལ་མི་མཉམ་པར་ཁྲིད་བྱེད་ན། །བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +འགྲོ་,sentient beings,འགྲོ་ལ་སྙིང་རྗེ་མེད་པར་འདི། །,ངན་འགྲོ་གདུག་པའི་ཁར་གནས་པ། །འགྲོ་ལ་སྙིང་རྗེ་མེད་པར་འདི། །ཕྱིར་ལ་ཡོན་ཏན་རློམ་པ་ཡིས། །མཁས་པ་དག་ལ་བདོ་བར་འདོད། ། +འགྲོ་,travel,གང་གི་དོན་དུ་འགྲོ་བྱེད་པ། །དེ་འབད་མི་དགོས་གྲུབ་གྱུར་ཅིག །,འདྲོན་པ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་ཤོག །གང་གི་དོན་དུ་འགྲོ་བྱེད་པ། །དེ་འབད་མི་དགོས་གྲུབ་གྱུར་ཅིག ། +མི་ཤེས་,ignorance,བདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས། །,བདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས། །རང་བཞིན་ཁ་ན་མ་ཐོའམ། །བཅས་པའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་ལས། །གང་ཡང་རུང་བ་བགྱིས་པ་རྣམས། ། +མི་ཤེས་,not knowing,བདག་གི་ཚོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པར། །སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་སྨྱོན་པ་མིན། །,བདག་གི་ཚོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པར། །སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་སྨྱོན་པ་མིན། །དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་གཞོམ་པ་ལ། །རྟག་ཏུ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་བྱ། ། +མི་ཤེས་,not understand,།ཅི་སྟེ་ད་དུང་མི་ཤེས་སམ།,ཉོན་མོངས་རྒྱ་བས་བཤོར་ནས་ནི། །སྐྱེ་བའི་རྒྱར་ནི་ཆུད་གྱུར་ནས། །འཆི་བདག་ཁར་ནི་སོང་གྱུར་པ། །ཅི་སྟེ་ད་དུང་མི་ཤེས་སམ། ། +མི་ཤེས་,non-knowing,འོན་ཏེ་སེམས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །ཤེས་ན་མི་ཤེས་འཇིག་པར་ཐལ། །,སེམས་མེད་པ་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །སེམས་མེད་ཉིད་ཕྱིར་བུམ་སོགས་བཞིན། །འོན་ཏེ་སེམས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །ཤེས་ན་མི་ཤེས་འཇིག་པར་ཐལ། ། +གཟུང་,acknowledge,འདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་སྡིག །ནོངས་པ་ལགས་པར་གཟུང་དུ་གསོལ།,འདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་སྡིག །ནོངས་པ་ལགས་པར་གཟུང་དུ་གསོལ། །འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ལགས་པས། །སླན་ཆད་བདག་ནི་ཡོང་མི་བགྱིད། ། +གཟུང་,grasp,ཤིང་གཟུགས་གཙང་མ་གཟུང་མི་བྱེད། །,རྨོངས་པའི་ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཡི་ཕྱིར། །ཤིང་གཟུགས་གཙང་མ་གཟུང་མི་བྱེད། །མི་གཙང་ཚོགས་ཀྱི་འཁྲུལ་འཁོར་འདི། །རུལ་བ་བསྲུངས་ཏེ་ཅི་ཞིག་རུང་། ། +གཟུང་,hold onto,དེས་ན་འདི་ལ་ཉེས་མང་ཡང་། །ལས་ཀྱི་སྤྱད་བཞིན་གཟུང་བར་བྱ། །,དེ་བས་བདག་གིས་ཆགས་མེད་པར། །འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་ལུས་གཏང་བྱ། །དེས་ན་འདི་ལ་ཉེས་མང་ཡང་། །ལས་ཀྱི་སྤྱད་བཞིན་གཟུང་བར་བྱ། ། +བཟང་པོ་,virtuous,།འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ལགས་པས། །སླན་ཆད་བདག་ནི་ཡོང་མི་བགྱིད།,འདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་སྡིག །ནོངས་པ་ལགས་པར་གཟུང་དུ་གསོལ། །འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ལགས་པས། །སླན་ཆད་བདག་ནི་ཡོང་མི་བགྱིད། ། +བཟང་པོ་,excellent,།གང་ཞིག་ཡིད་འོང་མི་འཛིན་པ། །དེ་ནི་དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡིན།,དེ་བས་ལུས་ཀྱི་འདོད་པ་ནི། །འཕེལ་ཕྱིར་སྐབས་དབྱེ་མི་བྱ་སྟེ། །གང་ཞིག་ཡིད་འོང་མི་འཛིན་པ། །དེ་ནི་དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡིན། ། +སྡུག་བསྔལ་ཅན་,afflicted,སྡུག་བསྔལ་ཅན་དག་བདེར་གནས་ལ། །,སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ངན་སོང་གི །སྡུག་བསྔལ་ངལ་སོའི་དགེ་བ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་དག་བདེར་གནས་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། ། +སྡུག་བསྔལ་ཅན་,sufferer,སྡུག་བསྔལ་ཅན་གང་དེ་མེད་པ། །,རྒྱུད་དང་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། །ཕྲེང་བ་དམག་ལ་སོགས་བཞིན་བརྫུན། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་གང་དེ་མེད་པ། །དེས་འདི་སུ་ཞིག་སྤང་བར་འགྱུར། ། +དགའ་བས་,joyfully,དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །,སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ངན་སོང་གི །སྡུག་བསྔལ་ངལ་སོའི་དགེ་བ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་དག་བདེར་གནས་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། ། +དགའ་བས་,joyful,།ཕྲད་ན་དགའ་བས་མགུ་བྱས་ཏེ།,བྱིས་ལས་ཐག་རིང་བྱོལ་བར་བྱ། །ཕྲད་ན་དགའ་བས་མགུ་བྱས་ཏེ། །འདྲིས་ཆེན་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བར། །ཐ་མལ་པ་ཙམ་ལེགས་པར་བྱ། ། +ཡི་རང་,rejoice,ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས། །ངེས་པར་ཐར་ལ་ཡི་རང་ངོ་། །,བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་དགེ་བསགས་པ། །དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས། །ངེས་པར་ཐར་ལ་ཡི་རང་ངོ་། ། +ཡི་རང་,celebrate,སེམས་ཅན་ཕན་པ་མཛད་པ་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །,སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་། །རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི། །ཐུགས་བསྐྱེད་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། །སེམས་ཅན་ཕན་པ་མཛད་པ་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། ། +ལུས་ཅན་,sentient beings,ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས། །ངེས་པར་ཐར་ལ་ཡི་རང་ངོ་། །,བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་དགེ་བསགས་པ། །དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས། །ངེས་པར་ཐར་ལ་ཡི་རང་ངོ་། ། +ལུས་ཅན་,embodied beings,།ནམ་མཁའ་མ་ལུས་མཐའ་ཀླས་པའི། །ལུས་ཅན་བདེ་བཤིག་སྨོས་ཅི་དགོས།,སེམས་ཅན་གཅིག་གི་བདེ་བ་ཡང་། །བཤིག་ན་བདག་ཉིད་ཉམས་འགྱུར་ན། །ནམ་མཁའ་མ་ལུས་མཐའ་ཀླས་པའི། །ལུས་ཅན་བདེ་བཤིག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ལུས་ཅན་,physical,ཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པས། །སུས་ཀྱང་གང་དུའང་གཞོམ་མི་ནུས། །,ཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པས། །སུས་ཀྱང་གང་དུའང་གཞོམ་མི་ནུས། །ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་ན། །ལུས་ནི་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་གནོད། ། +ལུས་ཅན་,beings,ལུས་ཅན་ཀུན་གྱིས་བྱ་དང་ནི། །,ལུས་ཅན་ཀུན་གྱིས་བྱ་དང་ནི། །ཤིང་དང་འོད་ཟེར་ཐམས་ཅད་དང་། །ནམ་མཁའ་ལས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཐོས་པར་ཤོག ། +ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་,all directions,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ། །,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་མུན་འཐོམས་ལ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་སྤར་དུ་གསོལ། ། +ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་,every direction,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་ལུས་དང་སེམས།,ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་ལུས་དང་སེམས། །སྡུག་བསྔལ་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་བདག་གི་བསོད་ནམས་ཀྱིས། །བདེ་དགའ་རྒྱ་མཚོ་ཐོབ་པར་ཤོག ། +མྱ་ངན་འདའ་,pass into nirvana,རྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་བཞེད་ལ། །,རྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་བཞེད་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །འགྲོ་འདི་ལྡོངས་པར་མི་དགོད་ཅིང་། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་བཞུགས་པར་གསོལ། ། +མྱ་ངན་འདའ་,transcends sorrow,ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་འདའ།,ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་འདའ། །བདག་བློ་མྱ་ངན་འདས་པ་སྒྲུབ། །ཐམས་ཅད་གཏོང་བར་ཆབས་གཅིག་ལ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བཏང་བ་མཆོག ། +མྱ་ངན་འདའ་,pass beyond sorrow,དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་གཞན་གྱིས་ན། །སེམས་ཅན་མྱ་ངན་ག་ལ་འདའ། །,གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་མེད། །དེ་ལ་བདེན་གཉིས་ག་ལ་ཡོད། །དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་གཞན་གྱིས་ན། །སེམས་ཅན་མྱ་ངན་ག་ལ་འདའ། ། +དེ་ལྟར་,Having done,དེ་ལྟར་འདི་དག་ཀུན་བྱས་ཏེ། །,དེ་ལྟར་འདི་དག་ཀུན་བྱས་ཏེ། །དགེ་བ་བདག་གིས་བསགས་པ་གང་། །དེས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་ཤོག ། +དེ་ལྟར་,Thus,དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་རེ་ལྟ་ཞིག །ཁོ་བོ་བྱིན་པས་ཡུན་རིངས་སྡུག །,དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་རེ་ལྟ་ཞིག །ཁོ་བོ་བྱིན་པས་ཡུན་རིངས་སྡུག །ང་ནི་ཁོན་རྣམས་དྲན་བྱས་ཏེ། །ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་སེམས་པ་གཞོམ། ། +ནད་པ་,sick,འགྲོ་བ་ནད་པ་ཇི་སྲིད་དུ། །,འགྲོ་བ་ནད་པ་ཇི་སྲིད་དུ། །ནད་སོས་གྱུར་གྱི་བར་དུ་ནི། །སྨན་དང་སྨན་པ་ཉིད་དག་དང་། །དེ་ཡི་ནད་གཡོག་བྱེད་པར་ཤོག ། +ནད་པ་,patient,བཅོས་དགོས་ནད་པ་སོས་པ་ག་ལ་ཡོད། །,དེ་ལྟར་རྣམ་བསམས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡི། །བསླབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་འབད་པར་བྱ། །སྨན་པའི་ངག་མ་མཉན་ན་སྨན་དག་གིས། །བཅོས་དགོས་ནད་པ་སོས་པ་ག་ལ་ཡོད། ། +ནད་པ་,ill,སེམས་ཅན་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །མྱུར་དུ་ནད་ལས་ཐར་གྱུར་ཅིག །,སེམས་ཅན་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །མྱུར་དུ་ནད་ལས་ཐར་གྱུར་ཅིག །འགྲོ་བའི་ནད་ནི་མ་ལུས་པ། །རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་མེད་པར་ཤོག ། +སྐོམ་,drink,ཟས་དང་སྐོམ་གྱི་ཆར་ཕབ་སྟེ། །བཀྲེས་དང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ།,ཟས་དང་སྐོམ་གྱི་ཆར་ཕབ་སྟེ། །བཀྲེས་དང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ། །མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ། །བདག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་དུ་གྱུར། ། +སྐོམ་,thirst,ལུས་གང་བཀྲེས་དང་སྐོམ་སོགས་ནད། །,ལུས་གང་བཀྲེས་དང་སྐོམ་སོགས་ནད། །གསོ་བའི་ཆོ་ག་བྱེད་འདོད་པས། །བྱ་དང་ཉ་དང་རི་དགས་དག །གསོད་པར་བྱེད་ཅིང་ལམ་སྒུགས་བྱེད། ། +གྱུར་,become,སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། །,དེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། ། +གྱུར་,arises,།འདི་འདྲའི་རྐྱེན་ལས་གྱུར་ཏོ་ཞེས། །དེ་ལྟར་སོམས་ཏེ་བདེ་བར་མནོས། །,དེ་བས་དགྲའམ་མཛའ་ཡང་རུང་། །མི་རིགས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །འདི་འདྲའི་རྐྱེན་ལས་གྱུར་ཏོ་ཞེས། །དེ་ལྟར་སོམས་ཏེ་བདེ་བར་མནོས། ། +ཕོངས་,destitute,སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །,སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག ། +ཕོངས་,poverty,ཞུམ་བཅས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ། །ཕོངས་ལས་ཐར་བ་ཡོད་དམ་ཅི།,ཞུམ་བཅས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ། །ཕོངས་ལས་ཐར་བ་ཡོད་དམ་ཅི། །ང་རྒྱལ་རྩོལ་བ་བསྐྱེད་པས་ནི། །ཆེན་པོ་ཡིས་ཀྱང་ཐུབ་པར་དཀའ། ། +ཉེ་བར་,readily,མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག །,སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག ། +ཉེ་བར་,nearby,ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །,སྙོམ་ལས་བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་། །གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ཡིས། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས། །ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། +ལོངས་སྤྱོད་,possessions,ལུས་དང་དེ་བཞིན་ལོངས་སྤྱོད་དང་།,ལུས་དང་དེ་བཞིན་ལོངས་སྤྱོད་དང་། །དུས་གསུམ་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་ཕྱིར། །ཕོངས་བ་མེད་པར་གཏང་བར་བྱ། ། +ལོངས་སྤྱོད་,enjoyments,བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ལ། །,འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་། །བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ལ། །འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེར་གནས་ཏེ། །སེམས་ཅན་མགྲོན་ཆེན་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན། ། +མྱ་ངན་འདས་པ་,beyond sorrow,།བདག་བློ་མྱ་ངན་འདས་པ་སྒྲུབ།,ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་འདའ། །བདག་བློ་མྱ་ངན་འདས་པ་སྒྲུབ། །ཐམས་ཅད་གཏོང་བར་ཆབས་གཅིག་ལ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བཏང་བ་མཆོག ། +མྱ་ངན་འདས་པ་,nirvana,སེམས་ནི་དམིགས་དང་བཅས་རྣམས་ཀྱི། །མྱ་ངན་འདས་པའང་དཀའ་བར་གནས། །,བསྟན་རྩ་དགེ་སློང་ཉིད་ཡིན་ན། །དགེ་སློང་ཉིད་ཀྱང་དཀའ་བར་གནས། །སེམས་ནི་དམིགས་དང་བཅས་རྣམས་ཀྱི། །མྱ་ངན་འདས་པའང་དཀའ་བར་གནས། ། +མྱ་ངན་,sorrow,མྱ་ངན་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྲངས་པ་ཡི། །མིག་དམར་གདོང་ལ་མཆི་མ་འཛག །,མྱ་ངན་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྲངས་པ་ཡི། །མིག་དམར་གདོང་ལ་མཆི་མ་འཛག །ཉེ་དུ་རེ་ཐག་ཆད་པ་དང་། །གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་བལྟ། ། +མྱ་ངན་,mourning,།ཤི་ནའང་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད།,བཤེས་མེད་འཁོན་པའང་མེད་བྱས་ནས། །ལུས་འདི་གཅིག་པུ་དབེན་གནས་ཏེ། །སྔ་ནས་ཤི་དང་འདྲར་བརྩིས་ནས། །ཤི་ནའང་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད། ། +མྱ་ངན་,grief,དྲུང་ན་འཁོད་པ་སུ་དག་ཀྱང་། །མྱ་ངན་གནོད་པ་བྱེད་མེད་པས།,དྲུང་ན་འཁོད་པ་སུ་དག་ཀྱང་། །མྱ་ངན་གནོད་པ་བྱེད་མེད་པས། །འདི་ཡིས་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་སོགས། །སུས་ཀྱང་གཡེངས་པར་འགྱུར་བ་མེད། ། +མྱ་ངན་,grieve,མྱ་ངན་འབད་རྩོལ་རྩོད་པ་དང་། །,རབ་ཏུ་འཁྲུག་དང་དགའ་བར་བྱེད། །མྱ་ངན་འབད་རྩོལ་རྩོད་པ་དང་། །ཕན་ཚུན་གཅོད་དང་འབིགས་པ་དང་། །སྡིག་དག་གིས་ནི་ཚེགས་ཆེན་འཚོ། ། +མྱ་ངན་,lamentation,ཀྱི་ཧུད་མྱ་ངན་བྱ་བར་འོས། །,དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །རང་སྡུག་མི་མཐོང་གང་ཡིན་པ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོར་གནས་འདི་དག །ཀྱི་ཧུད་མྱ་ངན་བྱ་བར་འོས། ། +མྱ་ངན་,sorrowful,མྱ་ངན་ཉམ་ཐག་དགའ་ཐོབ་ཤོག །,བཀྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནོར་ཐོབ་ཤོག །མྱ་ངན་ཉམ་ཐག་དགའ་ཐོབ་ཤོག །ཡི་ཆད་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་སོས་ཤིང་། །བརྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག ། +གསོད་,kill,རྟག་ཏུ་གསོད་དང་སྨོད་པའམ། །བརྡེག་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག །,བདག་གིས་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །ལུས་འདི་ཅི་བདེར་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །རྟག་ཏུ་གསོད་དང་སྨོད་པའམ། །བརྡེག་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག ། +གསོད་,killing,ཉ་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་ཏུ། །དེ་དག་གསོད་མི་འགྱུར་བར་བསྐྲད། །,ཉ་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་ཏུ། །དེ་དག་གསོད་མི་འགྱུར་བར་བསྐྲད། །སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལས། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པར་བཤད། ། +གསོད་,death,བོ་ན་གསོད་བསྡིགས་འཇིགས་པ་ལྟར། །,ཡུངས་མར་བཀང་བའི་སྣོད་བཀུར་ལ། །རལ་གྲི་ཐོགས་པས་དྲུང་བསྡད་དེ། །བོ་ན་གསོད་བསྡིགས་འཇིགས་པ་ལྟར། །བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱིས་དེ་བཞིན་སྒྲིམ། ། +སྨོད་,criticize,སེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་སྨོད། །,སེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་སྨོད། །རྙེད་པ་ཅན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད། །རང་བཞིན་འགྲོགས་དཀའ་དེ་དག་གིས། །དགའ་བ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། +སྨོད་,criticized,འདི་ནི་བསྟོད་བྱས་བདག་ལ་སྨོད། །,འདི་ནི་བཀུར་བྱས་བདག་ནི་མིན། །འདི་བཞིན་བདག་གིས་མ་རྙེད་ཅིང་། །འདི་ནི་བསྟོད་བྱས་བདག་ལ་སྨོད། །འདི་བདེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ། ། +སྨོད་པ་,criticize,རྟག་ཏུ་གསོད་དང་སྨོད་པའམ། །བརྡེག་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག །,བདག་གིས་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །ལུས་འདི་ཅི་བདེར་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །རྟག་ཏུ་གསོད་དང་སྨོད་པའམ། །བརྡེག་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག ། +སྨོད་པ་,criticism,བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །,བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། ། +བདག་གི་,my,བདག་གི་ལུས་ལ་རྩེ་བྱེད་དམ། །,བདག་གི་ལུས་ལ་རྩེ་བྱེད་དམ། །ཅོ་འདྲི་ག་ཞའི་རྒྱུ་བྱེད་ཀྱང་། །བདག་གི་ལུས་འདི་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །འདི་ཡི་ཁ་ཏས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +བདག་གི་,"['my', 'me']",བདག་གི་ཁོང་ན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །,སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན། །བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད། །ཅིས་རྨོངས་བདག་ཀྱང་མ་ཤེས་ཏེ། །བདག་གི་ཁོང་ན་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +བདག་གི་,their own,ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །,ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན། །བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད། ། +གནོད་པ,harm,དེ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི། །ལས་གང་ཡིན་པའང་བྱེད་དུ་ཆུག །,དེ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི། །ལས་གང་ཡིན་པའང་བྱེད་དུ་ཆུག །བདག་ལ་དམིགས་ནས་ནམ་དུ་ཡང་། །འགའ་ཡང་དོན་མེད་མ་གྱུར་ཅིག ། +གནོད་པ,harms,རང་ལ་གནོད་པའི་མཚོན་བཞིན་དུ། །དེ་འབད་ཅི་ཕྱིར་བྱི་དོར་བྱེད། །,རང་ལ་གནོད་པའི་མཚོན་བཞིན་དུ། །དེ་འབད་ཅི་ཕྱིར་བྱི་དོར་བྱེད། །བདག་ལ་རྨོངས་པའི་འབད་པ་ཡིས། །སྨྱོས་པས་ས་འདི་ཀུན་ཏུ་འཁྲུགས། ། +ལས་,karma,ལས་ཚུལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ། །,མི་གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཏང་ཡང་། །དེ་དག་ཐར་བར་བྱེད་པ་ནི། །ལས་ཚུལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནས་མཁྱེན། ། +ལས་,actions,ནད་ཀྱིས་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ། །,ནད་ཀྱིས་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། ། +ལས་,endeavors,དེ་བཞིན་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། །,ནད་ཀྱིས་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། ། +ལས་,tasks,།ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་སུ་ལ་ཡང་། །ལྟོས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །,མཁས་ཤིང་ལྡང་དང་ལྡན་བྱས་ནས། །ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་སུ་ལ་ཡང་། །ལྟོས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། ། +ལས་,function,།འདི་ལྟར་བདག་ལ་གནོད་པ་ལས། །དགྲ་འདི་ལ་ནི་ལས་གཞན་མེད།,དེ་ལྟས་བདག་གིས་དགྲ་བོ་དེའི། །ཟས་ནི་རྣམ་པར་གཞོམ་པར་བྱ། །འདི་ལྟར་བདག་ལ་གནོད་པ་ལས། །དགྲ་འདི་ལ་ནི་ལས་གཞན་མེད། ། +ལས་,action,།བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའོ་ཞེས། །འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ཉིད།,ལས་དང་ཉོན་མོངས་ནུས་པས་ཏེ། །གསུམ་པོ་དག་ལ་ང་རྒྱལ་བྱ། །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའོ་ཞེས། །འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ཉིད། ། +ལས་,deeds,།བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་། །བདེ་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི། །,ལས་དེ་ལ་ནི་ཞེན་བྱ་སྟེ། །ལས་དེས་མི་ངོམས་དགའ་བར་བྱ། །བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་། །བདེ་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི། ། +ལས་,activities,རིགས་པའི་ལས་ནི་འདོད་པར་བྱ། །,ཇི་ལྟར་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ། །དྲན་པ་གོམས་པ་ཉིད་འགྱུར་ཞེས། །རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི་ཕྲད་པའམ། །རིགས་པའི་ལས་ནི་འདོད་པར་བྱ། ། +ལས་,work,ཉིན་རངས་ལས་ཀྱིས་ཡོངས་དུབ་སྟེ། །,འདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི། །ཉིན་རངས་ལས་ཀྱིས་ཡོངས་དུབ་སྟེ། །ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས་ཆད་པའི་ལུས། །རོ་དང་འདྲ་བར་ཉལ་བར་བྱེད། ། +བྱེད་,pursue,ད་ནི་རང་གི་དོན་བྱེད་ཆུག །,འདི་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་ནས་ནི། །ད་ནི་རང་གི་དོན་བྱེད་ཆུག །ཕན་པ་མེད་པར་འདི་ལ་ནི། །ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། ། +བྱེད་,cause,བསྟོད་སོགས་བདག་ནི་གཡེང་བར་བྱེད། །,བསྟོད་སོགས་བདག་ནི་གཡེང་བར་བྱེད། །དེས་ནི་སྐྱོ་བའང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་ལ་ཕྲག་དོག་དང་། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའང་འཇིག་པར་བྱེད། ། +བྱེད་,become,དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དག་ཏུ་བྱེད། །,འདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས། །ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ལའང་། །ཉལ་པོ་བྱ་བར་མི་ནུས་ཞེས། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དག་ཏུ་བྱེད། ། +བྱེད་,act,བྱིས་པ་རང་གི་དོན་བྱེད་དང་། །,མང་དུ་བཤད་ལྟ་ཅི་ཞིག་དགོས། །བྱིས་པ་རང་གི་དོན་བྱེད་དང་། །ཐུབ་པ་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་པ། །འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས། ། +བྱེད་,efficacy,དངོས་མེད་དངོས་ལ་བརྟེན་པས་ན། །བྱེད་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར།,དངོས་མེད་དངོས་ལ་བརྟེན་པས་ན། །བྱེད་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ནི་གྲོགས་མེད་པ། །གཅིག་པུ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན། ། +བྱེད་,creator,དེ་བྱེད་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་སྐྱེ་འགྱུར། །,སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་ཡང་། །ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་ལྡོག་འགྱུར་ཏེ། །གང་ཚེ་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ། །དེ་བྱེད་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་སྐྱེ་འགྱུར། ། +བྱེད་,produce,རྟག་ཏུ་ཅི་ཕྱིར་བྱེད་མིན་ཏེ། །,རྟག་ཏུ་ཅི་ཕྱིར་བྱེད་མིན་ཏེ། །དེ་ནི་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མིན། །དེས་བྱས་མིན་གཞན་ཡོད་མིན་ན། །དེས་འདི་གང་ལ་ལྟོས་པར་འགྱུར། ། +བྱེད་,acts,གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་བཞིན། །བྱེད་ན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ། །,གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་བཞིན། །བྱེད་ན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ། །འདོད་ནའང་འདོད་ལ་རག་ལས་འགྱུར། །བྱེད་ནའང་དབང་ཕྱུག་ག་ལ་ཡིན། ། +བྱེད་,doing,དེར་ཡང་གསོན་དང་ནད་མེད་ཀྱི། །བྱེད་དང་བཀྲེས་ནའི་ངལ་བ་དང་།,དེར་ཡང་གསོན་དང་ནད་མེད་ཀྱི། །བྱེད་དང་བཀྲེས་ནའི་ངལ་བ་དང་། །གཉིད་དང་འཚེ་དང་དེ་བཞིན་དུ། །བྱིས་དང་འགྲོགས་པ་དོན་མེད་ཀྱིས། ། +དམིགས་,towards,བདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གི །,བདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གི །ཁྲོའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ། །དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་དེ་དག་གི །དོན་ཀུན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག ། +དམིགས་,objects of meditation,ཡང་དག་དམིགས་ལ་རྟག་པར་ཡང་། །,དེ་བས་སྒྲིབ་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །ལོག་པའི་ལམ་ལས་སེམས་བླན་ཏེ། །ཡང་དག་དམིགས་ལ་རྟག་པར་ཡང་། །བདག་གིས་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱ། ། +དམིགས་,perceived,གང་ཚེ་ཁྱོད་ལ་སྒྱུ་མ་ཉིད། །མེད་ནའང་དེ་ཚེ་ཅི་ཞིག་དམིགས། །,གང་ཚེ་ཁྱོད་ལ་སྒྱུ་མ་ཉིད། །མེད་ནའང་དེ་ཚེ་ཅི་ཞིག་དམིགས། །གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་དུ་གཞན་ཡོད། །རྣམ་པ་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་ཡིན། ། +དམིགས་,objects of focus,སེམས་ནི་དམིགས་དང་བཅས་རྣམས་ཀྱི། །མྱ་ངན་འདས་པའང་དཀའ་བར་གནས། །,བསྟན་རྩ་དགེ་སློང་ཉིད་ཡིན་ན། །དགེ་སློང་ཉིད་ཀྱང་དཀའ་བར་གནས། །སེམས་ནི་དམིགས་དང་བཅས་རྣམས་ཀྱི། །མྱ་ངན་འདས་པའང་དཀའ་བར་གནས། ། +དམིགས་,focus,ཤེས་བྱ་ལས་སྔར་ཤེས་ཡོད་ན། །དེ་ནི་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ། །,ཤེས་བྱ་ལས་སྔར་ཤེས་ཡོད་ན། །དེ་ནི་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ། །ཤེས་དང་ཤེས་བྱ་ལྷན་ཅིག་ན། །དེ་ནི་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ། ། +དོན་མེད་,meaningless,དོན་མེད་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་། །,དོན་མེད་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་། །ལུས་ལ་རྒྱན་དང་འདྲ་བར་སྲེལ་བྱེད་ན། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་ཕྱིར་ཡང་དག་བརྩོན་གྱུར་པ། །བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཅི་ཕྱིར་གནོད་བྱེད་ཡིན། ། +དོན་མེད་,needlessly,དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད། །,ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་དབང་ཚོགས་ལ་མིན་པར་ནའང་མིན། །དེ་ལས་གཞན་ནའང་མིན་ན་འདི་དག་གར་གནས་འགྲོ་བ་ཀུན་གནོད་བྱེད། །འདི་ནི་སྒྱུ་འདྲ་དེ་ཕྱིར་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྤོངས་ཤེས་ཕྱིར་བརྩོན་པ་བསྟེན། །དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད། ། +དོན་མེད་,purposeless,དོན་མེད་གཡེང་བར་ལྟ་བ་ནི། །ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ། །,དོན་མེད་གཡེང་བར་ལྟ་བ་ནི། །ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ། །ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི། །མིག་ནི་ཕབ་སྟེ་བལྟ་བར་བྱ། ། +དོན་མེད་,pointless,དོན་མེད་ས་རྐོ་རྩྭ་གཅོད་དང་། །ས་རིས་འདྲི་སོགས་བྱེད་གྱུར་ན།,དོན་མེད་ས་རྐོ་རྩྭ་གཅོད་དང་། །ས་རིས་འདྲི་སོགས་བྱེད་གྱུར་ན། །བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས། །སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། ། +དོན་མེད་,meaninglessly,དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཚེ་འདི་དོན་མེད་འདའ་བར་འགྱུར།,དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཚེ་འདི་དོན་མེད་འདའ་བར་འགྱུར། །རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས། །གཡུང་དྲུང་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར། ། +དོན་མེད་,pointlessly,འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་སྲེག་པ་དག །,གལ་ཏེ་རང་བཞིན་དྲི་ང་བས། །འདི་ལ་མ་ཆགས་ལེགས་མིན་ནམ། །འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་སྲེག་པ་དག །ཇི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད། ། +དོན་མེད་,without meaning,ཚེ་ནི་དོན་མེད་མྱུར་འདའ་ཡི། །,ཚེ་ནི་དོན་མེད་མྱུར་འདའ་ཡི། །རྣམ་དཔྱོད་ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ། །དེར་ཡང་རྣམ་གཡེང་གོམས་པ་ནི། །བཟློག་པའི་ཐབས་ནི་ག་ལ་ཡོད། ། +ཁྲོ་,anger,ཁྲོའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ། །,བདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གི །ཁྲོའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ། །དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་དེ་དག་གི །དོན་ཀུན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག ། +ཁྲོ་,angry,མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །འབྱུང་གནས་ཆེ་ལ་མི་ཁྲོ་བར།,མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །འབྱུང་གནས་ཆེ་ལ་མི་ཁྲོ་བར། །སེམས་ཡོད་རྣམས་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ། །དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐུལ། ། +ཁྲོ་,enraged,སེམས་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཁྲོ། །,བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་། །མི་སྙན་པ་ཡི་ཚིག་དེ་ཡིས། །ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ན། །སེམས་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཁྲོ། ། +བྱུང་,arises,ཁྲོའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ། །,བདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གི །ཁྲོའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ། །དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་དེ་དག་གི །དོན་ཀུན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག ། +བྱུང་,arise,མེ་ཚོགས་དེ་དག་ཅི་ལས་བྱུང་། །,སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་མཚོན་ཆ་རྣམས། །སུ་ཞིག་གིས་ནི་ཆེད་དུ་བྱས། །ལྕགས་སྲེག་ས་གཞི་སུ་ཡིས་བྱས། །མེ་ཚོགས་དེ་དག་ཅི་ལས་བྱུང་། ། +བྱུང་,occur,མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ།,མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས། །ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། ། +བྱུང་,emerging,ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །,རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། ། +བྱུང་,emerged,མི་གཙང་ཞིང་ལས་བྱུང་གྱུར་ཅིང་། །,གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །མི་གཙང་ཞིང་ལས་བྱུང་གྱུར་ཅིང་། །དེ་ཡི་ས་བོན་དེས་བསྐྱེད་པ། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། ། +སྐལ་ལྡན་,fortunate enough,ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་སྐལ་ལྡན་གྱུར། །,གང་དག་བདག་ལ་ཁ་ཟེར་རམ། །གཞན་དག་གནོད་པ་བྱེད་པའམ། །དེ་བཞིན་ཕྱར་ཀ་གཏོང་ཡང་རུང་། །ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་སྐལ་ལྡན་གྱུར། ། +སྐལ་ལྡན་,fortune,གང་ཚེ་དགེ་སྤྱད་སྐལ་ལྡན་ཡང་། །,གང་ཚེ་དགེ་སྤྱད་སྐལ་ལྡན་ཡང་། །དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན། །ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་རྨོངས་པ། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད། ། +སྐལ་ལྡན་,fortunate,འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ། །,བླ་མ་དང་ནི་འགྲོགས་པ་ལས། །མཁན་པོས་རྗེས་སུ་བརྟན་པ་དང་། །འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ། །དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ། ། +སྐལ་ལྡན་,fortunate one,སྐལ་ལྡན་ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བའི། །ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཁང་བཟངས་ཉམས་དགའ་བར། །,སྐལ་ལྡན་ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བའི། །ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཁང་བཟངས་ཉམས་དགའ་བར། །སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་རླུང་གཡོ་བ་ཡིས། །གཞན་ལ་ཕན་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད། ། +མགོན་མེད་,without protection,བདག་ནི་མགོན་མེད་རྣམས་ཀྱི་མགོན།,བདག་ནི་མགོན་མེད་རྣམས་ཀྱི་མགོན། །ལམ་ཞུགས་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་དང་། །བརྒལ་འདོད་རྣམས་ཀྱི་གྲུ་དང་ནི། །གཟིངས་དང་ཟམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར། ། +མགོན་མེད་,without protector,ལོག་པར་ལྷུང་དང་མགོན་མེད་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་གནས་ལ་བགོ་བྱ་ཞིང་། །,ལོག་པར་ལྷུང་དང་མགོན་མེད་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་གནས་ལ་བགོ་བྱ་ཞིང་། །རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བྱ་སྟེ། །ཆོས་གོས་གསུམ་མ་གཏོགས་པ་སྦྱིན། ། +འབྱུང་བ་,appearance,དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་། །,དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་། །དད་དང་མི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་། །དགེ་གོམས་རུང་བ་དེ་ལྟ་བུ། །དཀོན་པ་ནམ་ཞིག་ཐོབ་པར་འགྱུར། ། +འབྱུང་བ་,arise,སྒྱུ་མའི་སེམས་ནི་འབྱུང་བ་མེད། །,སྔགས་སོགས་རྣམས་ལ་ནུས་མེད་ཕྱིར། །སྒྱུ་མའི་སེམས་ནི་འབྱུང་བ་མེད། །སྣ་ཚོགས་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །སྒྱུ་མ་དེ་ཡང་སྣ་ཚོགས་ཉིད། ། +བསྐྱེད་པ་,generated,བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། །,ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །དེ་དག་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། ། +བསྐྱེད་པ་,produced,རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་པ། །,དཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་པ། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། ། +བསླབ་པ་,practices,བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །,ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །དེ་དག་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། ། +བསླབ་པ་,trainings,དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །,དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། ། +བསླབ་པ་,vows,བསླབ་པ་བསྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས། །,བསླབ་པ་བསྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས། །རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་ནས་སེམས་བསྲུང་སྟེ། །སེམས་འདི་བསྲུང་བར་མ་བྱས་ན། །བསླབ་པ་བསྲུང་བར་ཡོང་མི་ནུས། ། +བསླབ་པ་,precepts,།བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས། །སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར།,དོན་མེད་ས་རྐོ་རྩྭ་གཅོད་དང་། །ས་རིས་འདྲི་སོགས་བྱེད་གྱུར་ན། །བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས། །སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། ། +བསླབ་པ་,training,བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །,རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། ། +བསླབ་པ་,learn,རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པ། །དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །,རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པ། །དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ལྟར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་གང་ཡང་མེད། ། +བསླབ་པ་,Training,བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་། །,གང་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི། །དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་སྟོན་པས། །བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་། །ངེས་པར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ། ། +བསྐྱེད་,generate,བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། །,དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། ། +བསྐྱེད་,generated,མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། །,སེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། ། +བསྐྱེད་,produced,སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད། །,འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད། ། +བསྐྱེད་,cultivate,དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད། །,དེ་ལྟར་འདོད་ལ་སྐྱོ་བྱས་ཏེ། །དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད། །རྩོད་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ། །ཞི་བའི་ནགས་ཀྱི་ནང་དག་ཏུ། ། +བསྐྱེད་,produce,དེས་བསྐྱེད་འདོད་པའང་གང་ཞིག་ཡིན། །,དེས་བསྐྱེད་འདོད་པའང་གང་ཞིག་ཡིན། །བདག་ནི་དེ་དང་ས་སོགས་དང་། །དབང་ཕྱུག་ངོ་བོའང་རྟག་མིན་ནམ། །ཤེས་པ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེ་དང་། ། +ཐོབ་,obtained,མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །,དེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། ། +ཐོབ་,acquire,རྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ།,རྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་བདེ་སྤྱད་ཀྱང་། །ཆོམ་པོས་ཕྲོགས་པ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ། ། +ཐོབ་,attaining,།འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་བདེ་རྒྱས་ཐོབ།,འཁོར་ཚེ་བཟོད་པས་མཛེས་སོགས་དང་། །ནད་མེད་པ་དང་གྲགས་པ་ཡིས། །ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་འཚོ་བ་དང་། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་བདེ་རྒྱས་ཐོབ། ། +ཐོབ་,obtain,བདག་གི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ལྷ་ཡི་ལུས་ཐོབ་ནས། །,ཆུ་བོ་རབ་མེད་མེ་དོང་འདྲ་ནང་བྱིང་བ་དག །ཤ་ཀུན་ཞིག་གྱུར་རུས་གོང་མེ་ཏོག་ཀུནྡའི་མདོག །བདག་གི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ལྷ་ཡི་ལུས་ཐོབ་ནས། །ལྷ་མོ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་དལ་གྱིས་འབབ་གནས་ཤོག ། +ཐོབ་,find,མྱ་ངན་ཉམ་ཐག་དགའ་ཐོབ་ཤོག །,བཀྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནོར་ཐོབ་ཤོག །མྱ་ངན་ཉམ་ཐག་དགའ་ཐོབ་ཤོག །ཡི་ཆད་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་སོས་ཤིང་། །བརྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག ། +རིགས་,logical,དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་རྣམས། །རྒྱུན་ཆད་འགྱུར་འདོད་མི་རིགས་མེད། །,གང་གིས་གང་ཞིག་བཟློག་བྱ་སྟེ། །བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ཞེ་ན། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་རྣམས། །རྒྱུན་ཆད་འགྱུར་འདོད་མི་རིགས་མེད། ། +རིགས་,appropriate,ཉེས་ན་ཞེ་སྡང་ལ་ཁྲོ་རིགས། །,དབྱུག་པ་ལ་སོགས་དངོས་བཀོལ་ཏེ། །གལ་ཏེ་འཕེན་པ་ལ་ཁྲོ་ན། །དེ་ཡང་ཞེ་སྡང་གིས་སྦད་པས། །ཉེས་ན་ཞེ་སྡང་ལ་ཁྲོ་རིགས། ། +རིགས་,fitting,།དེ་བས་སེམས་ཅན་འཚེ་བྱེད་པ། །བདག་ལ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་རིགས།,བདག་གིས་སྔོན་ཆད་སེམས་ཅན་ལ། །འདི་འདྲ་བ་ཡི་གནོད་པ་བྱས། །དེ་བས་སེམས་ཅན་འཚེ་བྱེད་པ། །བདག་ལ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་རིགས། ། +རིགས་,lineage,བདག་ལྟ་རིགས་ཀྱིས་མིར་སྐྱེས་ལ། །,བདག་ལྟ་རིགས་ཀྱིས་མིར་སྐྱེས་ལ། །ཕན་དང་གནོད་པའི་ངོ་ཤེས་པས། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་མ་བཏང་ན། །བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཅིས་མི་འཐོབ། ། +རིགས་,social status,འདི་དག་ཐོས་དང་ཤེས་རབ་བམ། །གཟུགས་རིགས་ནོར་གྱིས་མཉམ་མམ་ཅི། །,ཉོན་མོངས་འདི་ཡང་བདག་དང་ནི། །ལྷན་ཅིག་ཏུ་ནི་འགྲན་ཅེས་གྲག །འདི་དག་ཐོས་དང་ཤེས་རབ་བམ། །གཟུགས་རིགས་ནོར་གྱིས་མཉམ་མམ་ཅི། ། +དེང་,Now,སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། །,དེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། ། +དེང་,today,རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །,རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུར་གྱུར་གང་གིས་ཀྱང་། །ཡི་ཆད་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ལོང་བ་,blind person,ལོང་བས་ཕྱག་དང་ཕུང་པོ་ལས། །,ལོང་བས་ཕྱག་དང་ཕུང་པོ་ལས། །ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རྙེད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་ནས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་འདི་བདག་ལ་སྐྱེས། ། +ལོང་བ་,blind,ལོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་མིག་མཐོང་ཞིང་། །འོན་པས་རྟག་ཏུ་སྒྲ་ཐོས་ཤོག །,ལོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་མིག་མཐོང་ཞིང་། །འོན་པས་རྟག་ཏུ་སྒྲ་ཐོས་ཤོག །ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྦྲུམ་མའང་གནོད་མེད་བཙའ་བར་ཤོག ། +ཕུང་པོ་,pile,ལོང་བས་ཕྱག་དང་ཕུང་པོ་ལས། །,ལོང་བས་ཕྱག་དང་ཕུང་པོ་ལས། །ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རྙེད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་ནས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་འདི་བདག་ལ་སྐྱེས། ། +ཕུང་པོ་,heap,ཤ་ཡི་ཕུང་པོ་འདི་མཐོང་ནས། །,ཤ་ཡི་ཕུང་པོ་འདི་མཐོང་ནས། །བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཟ་བྱེད་ན། །གཞན་གྱི་ཟས་ལ་མེ་ཏོག་གི །ཕྲེང་བ་ཙནྡན་རྒྱན་གྱིས་མཆོད། ། +ཕུང་པོ་,mounds,སོལ་ཕུང་དེ་དག་རིན་ཆེན་ཕུང་པོར་གྱུར། །,སོལ་ཕུང་དེ་དག་རིན་ཆེན་ཕུང་པོར་གྱུར། །ས་བསྲེགས་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བར་ཤོག །བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་རྣམས་ཀྱང་མཆོད་པ་ཡི། །གཞལ་མེད་ཁང་གྱུར་བདེ་གཤེགས་གང་བར་ཤོག ། +སེལ་བ་,dispel,།འགྲོ་བའི་དབུལ་བ་སེལ་བ་ཡི། །མི་ཟད་གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ།,འགྲོ་བའི་འཆི་བདག་འཇོམས་བྱེད་པའི། །བདུད་རྩི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །འགྲོ་བའི་དབུལ་བ་སེལ་བ་ཡི། །མི་ཟད་གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ། ། +སེལ་བ་,removes,སྐྱོ་བས་དྲེགས་པ་སེལ་བར་བྱེད། །,གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡོན་ཏན་ནི། །སྐྱོ་བས་དྲེགས་པ་སེལ་བར་བྱེད། །འཁོར་བ་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ། །སྡིག་ལ་འཛེམ་དང་དགེ་ལ་དགའ། ། +སེལ་བ་,dispels,འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའང་འདི་ཉིད་དེ། །,འདི་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤགས་པ་མཉེས་བྱེད་ཡིན། །རང་དོན་ཡང་དག་སྒྲུབ་པའང་འདི་ཉིད་དོ། །འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའང་འདི་ཉིད་དེ། །དེ་ལྟས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་དེ་ཉིད་བྱ། ། +འཁྱམ་,wanderers,སྲིད་ལམ་འཁྱམ་ཞིང་དུབ་པ་ཡི། །འགྲོ་བའི་ངལ་སོ་ལྗོན་ཤིང་ཡིན། །,འགྲོ་བའི་ནད་རབ་ཞི་བྱེད་པའི། །སྨན་གྱི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །སྲིད་ལམ་འཁྱམ་ཞིང་དུབ་པ་ཡི། །འགྲོ་བའི་ངལ་སོ་ལྗོན་ཤིང་ཡིན། ། +འཁྱམ་,wandering,བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་། །དེ་དག་དོན་མེད་གྱི་ནར་འཁྱམ། །,གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་གཙོ་བོ་མཆོག །སེམས་ཀྱི་གསང་འདི་མ་ཤེས་ན། །བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་། །དེ་དག་དོན་མེད་གྱི་ནར་འཁྱམ། ། +ངན་འགྲོ་,lower realms,འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ངན་འགྲོ་ལས། །སྒྲོལ་བར་བྱེད་པའི་སྤྱི་སྟེགས་ཡིན།,འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ངན་འགྲོ་ལས། །སྒྲོལ་བར་བྱེད་པའི་སྤྱི་སྟེགས་ཡིན། །འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་གདུང་སེལ་བའི། །སེམས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཤར་བ་ཡིན། ། +ངན་འགྲོ་,lower rebirths,།དེ་ཡི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད།,གང་གཞན་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་འདིའི། །བསོད་ནམས་བར་ཆད་གེགས་བྱེད་པ། །སེམས་ཅན་དོན་ལ་དམན་གྱུར་པས། །དེ་ཡི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད། ། +གདུང་,burning,།འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་གདུང་སེལ་བའི། །སེམས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཤར་བ་ཡིན།,འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ངན་འགྲོ་ལས། །སྒྲོལ་བར་བྱེད་པའི་སྤྱི་སྟེགས་ཡིན། །འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་གདུང་སེལ་བའི། །སེམས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཤར་བ་ཡིན། ། +གདུང་,tormented,སེམས་གདུང་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟ། །,དམྱལ་མེ་བཟོད་དཀས་དུས་རིང་དུ། །བདག་གི་ལུས་ལ་བསྲེགས་གྱུར་ན། །འགྱོད་པ་མི་བཟད་མེ་འབར་བས། །སེམས་གདུང་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟ། ། +གདུང་,afflicted,འཇིག་རྟེན་ཀུན་ནས་གདུང་བཞིན་དུ།,འཇིག་རྟེན་ཀུན་ནས་གདུང་བཞིན་དུ། །ཇི་སྲིད་སྐྱེས་བུ་བཞི་ཡིས་ནི། །དེ་ལས་དེ་ནི་མ་བཏེག་པ། །དེ་སྲིད་དུ་ནི་ནགས་སུ་སོང་། ། +གདུང་,distress,བདེན་མྱ་ངན་གདུང་སོགས་ལ། །ཞིམ་སོགས་ཅི་སྟེ་དགའ་མི་བྱེད། །,སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་དུ་ཡོད་ན། །ཅི་སྟེ་རབ་དགའ་ལ་མི་གནོད། །བདེན་མྱ་ངན་གདུང་སོགས་ལ། །ཞིམ་སོགས་ཅི་སྟེ་དགའ་མི་བྱེད། ། +བྱུང་བ་,emerges,དམ་ཆོས་འོ་མ་བསྲུབས་པ་ལས། །མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་བྱུང་བ་ཡིན། །,འགྲོ་བའི་མི་ཤེས་རབ་རིབ་དག །དཔྱིས་འབྱིན་ཉི་མ་ཆེན་པོ་ཡིན། །དམ་ཆོས་འོ་མ་བསྲུབས་པ་ལས། །མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་བྱུང་བ་ཡིན། ། +བྱུང་བ་,arise,།སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས། །ཡང་དག་གསུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན།,འདི་ལྟར་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་། །སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡང་། །སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས། །ཡང་དག་གསུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན། ། +བྱུང་བ་,occurs,ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་། །,ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་། །བདག་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །བདག་ལ་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བ། །དེ་ལྟར་བྱ་ཞེས་ཡུན་རིང་བསམ། ། +བྱུང་བ་,arisen,ལུས་འདི་གཅིག་པུ་བྱུང་བ་ཡང་། །,ལུས་འདི་གཅིག་པུ་བྱུང་བ་ཡང་། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཤ་རུས་དག །ཞིག་སྟེ་སོ་སོར་འགྱེས་འགྱུར་ན། །མཛའ་བ་གཞན་དག་ཅི་ཞིག་སྨོས། ། +བྱུང་བ་,originate,གང་ལས་དེ་ནི་བྱུང་བ་ཡི། །,ས་ཕྱོགས་མི་གཙང་གིས་གོས་པ། །གལ་ཏེ་རེག་པར་མི་འདོད་ན། །གང་ལས་དེ་ནི་བྱུང་བ་ཡི། །ལུས་ལ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རེག་འདོད། ། +བྱུང་བ་,arising,སྣ་ཚོགས་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །,སྔགས་སོགས་རྣམས་ལ་ནུས་མེད་ཕྱིར། །སྒྱུ་མའི་སེམས་ནི་འབྱུང་བ་མེད། །སྣ་ཚོགས་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །སྒྱུ་མ་དེ་ཡང་སྣ་ཚོགས་ཉིད། ། +བྱུང་བ་,arises,རྣམ་བརྟགས་ཞིང་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །བསམ་གཏན་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་ཟས། །,དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་འདི་ཡི་ནི། །གཉེན་པོ་རྣམ་དཔྱོད་འདི་བསྒོམ་སྟེ། །རྣམ་བརྟགས་ཞིང་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །བསམ་གཏན་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་ཟས། ། +ལམ་,path,འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་། །,འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་། །བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ལ། །འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེར་གནས་ཏེ། །སེམས་ཅན་མགྲོན་ཆེན་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན། ། +ལམ་,way,།ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ།,སོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །གུས་དང་བཅས་པས་གཡས་པ་ཡི། །ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ། ། +ལམ་,paths,ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ། །འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ།,ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ། །འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་། །འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ། ། +ལྷ་མིན་,demigods,ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་དགའ་བར་གྱིས། །,བདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྤྱན་སྔར་འགྲོ་བ་བདེ་གཤེགས་ཉིད་དང་ནི། །བར་དུ་བདེ་ལ་མགྲོན་དུ་བོས་ཟིན་གྱིས། །ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་དགའ་བར་གྱིས། ། +ལྷ་མིན་,asuras,གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་རྣམས། །,གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་རྣམས། །ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་ཀྱང་། །དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི། །མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། ། +ལྷ་མིན་,not divine,མི་རྟག་གཡོ་མེད་ལྷ་མིན་ཞིང་། །,འོན་ཀྱང་ས་སོགས་དུ་མ་དང་། །མི་རྟག་གཡོ་མེད་ལྷ་མིན་ཞིང་། །འགོམ་བྱ་ཉིད་དང་མི་གཙང་བས། །དེ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཉིད་མ་ཡིན། ། +དགའ་བར་,rejoice,ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་དགའ་བར་གྱིས། །,བདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྤྱན་སྔར་འགྲོ་བ་བདེ་གཤེགས་ཉིད་དང་ནི། །བར་དུ་བདེ་ལ་མགྲོན་དུ་བོས་ཟིན་གྱིས། །ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་དགའ་བར་གྱིས། ། +དགའ་བར་,delight,ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི། །སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར།,ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི། །སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར། །དྲི་ང་འཛག་པ་མ་ཡིན་ཞེས། །འདོད་ལྡན་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས། ། +བརྟན་,steadfast,བརྟན་དང་གུས་དང་ཞེ་སར་བཅས། །,ཤིན་ཏུ་ངེས་དང་རབ་དད་དང་། །བརྟན་དང་གུས་དང་ཞེ་སར་བཅས། །ངོ་ཚ་ཤེས་དང་འཇིགས་བཅས་དང་། །ཞི་ཞིང་གཞན་དགའ་བྱེད་ལ་བརྩོན། ། +བརྟན་,steadfastness,སེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །,སེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། ། +བསླབ་,training,བསླབ་ལས་མི་འདའ་འབད་པར་བྱ། །,རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་རབ་བརྟན་བཟུང་ནས། །གཡེལ་བ་མེད་པར་རྟག་ཏུ་ཡང་། །བསླབ་ལས་མི་འདའ་འབད་པར་བྱ། ། +བསླབ་,practice,གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། །,རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། ། +བསླབ་,learn,དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །,དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། ། +འབད་པར་བྱ་,strive,བསླབ་ལས་མི་འདའ་འབད་པར་བྱ། །,རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་རབ་བརྟན་བཟུང་ནས། །གཡེལ་བ་མེད་པར་རྟག་ཏུ་ཡང་། །བསླབ་ལས་མི་འདའ་འབད་པར་བྱ། ། +འབད་པར་བྱ་,strive diligently,བསླབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་འབད་པར་བྱ། །,དེ་ལྟར་རྣམ་བསམས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡི། །བསླབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་འབད་པར་བྱ། །སྨན་པའི་ངག་མ་མཉན་ན་སྨན་དག་གིས། །བཅོས་དགོས་ནད་པ་སོས་པ་ག་ལ་ཡོད། ། +བརྩམས་པ་,started,འདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་། །,འདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་། །འདི་ཕྱེད་བྱས་པར་གནས་པ་ལ། །གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི། །ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། ། +བརྩམས་པ་,composed,འཇུག་པ་རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི། །,བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །འཇུག་པ་རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི། །དགེ་བ་གང་དེས་འགྲོ་བ་ཀུན། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་འཇུག་པར་ཤོག ། +བརྟགས་པ་,reconsider,།དེ་ནི་དམ་བཅས་བྱས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱའམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས།,བབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། །གང་ཞིག་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ། །དེ་ནི་དམ་བཅས་བྱས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱའམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས། ། +བརྟགས་པ་,conceptualized,གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་། །བདག་ཅེས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ། །,གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་། །བདག་ཅེས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཉིད་བདག་ནི་འབྱུང་བྱ་ཞེས། །ཆེད་དུ་བསམས་ཤིང་འབྱུང་བ་མེད། ། +དམ་བཅས་,commitment,།དེ་ནི་དམ་བཅས་བྱས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱའམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས།,བབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། །གང་ཞིག་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ། །དེ་ནི་དམ་བཅས་བྱས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱའམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས། ། +དམ་བཅས་,vowed,དེ་ལྟས་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་བཞིན། །,དེ་ལྟས་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་བཞིན། །བདག་གིས་གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན། །འོག་ནས་འོག་ཏུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། ། +བཏང་,abandon,མི་གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཏང་ཡང་། །,མི་གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཏང་ཡང་། །དེ་དག་ཐར་བར་བྱེད་པ་ནི། །ལས་ཚུལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནས་མཁྱེན། ། +བཏང་,give up,འོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ། །བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན།,འོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ། །བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན། །ལྕི་དང་ཡང་བ་མ་དཔྱད་པར། །རྨོངས་པས་བདག་ནི་འཇིགས་པར་ཟད། ། +ཅུང་ཟད་,smallest,དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །,དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། ། +ཅུང་ཟད་,nothing whatsoever,།དེ་ནི་ཅུང་ཟད་མིན་དེའི་ཕྱིར། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་མྱ་ངན་འདས།,གང་ཞིག་ལུས་མིན་གཞན་དུ་མིན། །འདྲེས་མིན་ལོགས་སུའང་འགར་མེད་པ། །དེ་ནི་ཅུང་ཟད་མིན་དེའི་ཕྱིར། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་མྱ་ངན་འདས། ། +ཡི་དགས་,hungry ghost,དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། །,དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། ། +ཡི་དགས་,hungry ghosts,ཡི་དགས་རྣམས་ནི་ཚིམ་བྱས་ཤིང་།,འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་གི །ཕྱག་ནས་འབབ་པའི་འོ་རྒྱུན་གྱིས། །ཡི་དགས་རྣམས་ནི་ཚིམ་བྱས་ཤིང་། །ཁྲུས་བྱས་རྟག་ཏུ་བསིལ་བར་ཤོག ། +དངོས་པོ་,thing,དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །,དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། ། +དངོས་པོ་,phenomenon,དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་མི་འགྱུར། །,དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་། །དེ་ཡི་དབང་གིས་དེ་དབང་མེད། །དེ་ལྟར་ཤེས་ན་སྦྲུལ་ལྟ་བུའི། །དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་མི་འགྱུར། ། +དངོས་པོ་,real existence,གཞན་མིན་ཞེ་ན་དངོས་པོར་མེད། །,སེམས་ལས་སྒྱུ་མ་གཞན་མིན་ཞིང་། །གཞན་མིན་པར་ཡང་མི་རྟག་ན། །དངོས་ན་ཇི་ལྟར་དེ་གཞན་མིན། །གཞན་མིན་ཞེ་ན་དངོས་པོར་མེད། ། +དངོས་པོ་,object,གང་ཚེ་གང་ཞིག་མེད་དོ་ཞེས། །བརྟག་བྱའི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་པ། །,གང་ཚེ་གང་ཞིག་མེད་དོ་ཞེས། །བརྟག་བྱའི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་པ། །དེ་ཚེ་དངོས་མེད་རྟེན་བྲལ་བ། །བློ་ཡི་མདུན་ན་ཇི་ལྟར་གནས། ། +དངོས་པོ་,exist,ཚོགས་པའང་དངོས་པོ་མེད་ཕྱིར་ཏེ། །སྔར་ནི་ཇི་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་བཞིན། །,རྣམ་ཤེས་ལུས་མེད་པ་ལ་ནི། །ཕྲད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་ཉིད། །ཚོགས་པའང་དངོས་པོ་མེད་ཕྱིར་ཏེ། །སྔར་ནི་ཇི་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་བཞིན། ། +དངོས་པོ་,things,དངོས་པོ་རྣམ་དཔྱད་མ་ཟིན་ནམ། །,དངོས་རྣམས་དེ་རྒྱུའི་རང་བཞིན་ན། །དངོས་པོ་རྣམ་དཔྱད་མ་ཟིन་ནམ། །ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡང་བདེ་སོགས་ཉིད། །དེ་ལས་སྣམ་སོགས་འབྱུང་བའང་མེད། ། +དངོས་པོ་,phenomena,།དེ་བཞིན་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི།,རགས་པ་དོར་ནས་ཕྲ་གྱུར་པས། །ཕྲ་རགས་དེ་དག་མི་རྟག་ཉིད། །དེ་བཞིན་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི། །མི་རྟག་ཉིད་དུ་ཅིས་མི་འདོད། ། +དངོས་པོ་,that which,དངོས་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་པ་ལ། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད།,དངོས་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་པ་ལ། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །འོན་ཏེ་དེ་ནི་མེད་ན་ཡང་། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +དངོས་པོ་,entities,མེད་ཚེ་དངོས་ཡོད་སྲིད་མིན་ན། །དངོས་པོ་ཡོད་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །,མེད་ཚེ་དངོས་ཡོད་སྲིད་མིན་ན། །དངོས་པོ་ཡོད་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །དངོས་པོ་སྐྱེས་པར་མ་གྱུར་པར། །དངོས་མེད་དེ་ནི་འབྲལ་མི་འགྱུར། ། +དངོས་པོ་,existence,དངོས་པོ་ཡོད་པའི་སྐབས་མི་སྲིད། །,དངོས་མེད་དང་ནི་མ་བྲལ་ན། །དངོས་པོ་ཡོད་པའི་སྐབས་མི་སྲིད། །དངོས་པོའང་མེད་པར་འགྱུར་མིན་ཏེ། །རང་བཞིན་གཉིས་སུ་ཐལ་འགྱུར་ཕྱིར། ། +ཕལ་པ་,ordinary,དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །,དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། ། +ཕལ་པ་,ordinary people,དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་རྣམ་གཉིས་མཐོང་། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པའོ། །,དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་རྣམ་གཉིས་མཐོང་། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པའོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ནི། །རྣལ་འབྱོར་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་ཅིང་། ། +བསམ་,think,ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །,དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། ། +བསམ་,consider,།གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་བསམ་མོ།,སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས། །གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད། །ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏང་། །གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་བསམ་མོ། ། +བསམ་,intentions,གལ་ཏེ་དགྲ་འདི་གནོད་བྱ་བའི། །བསམ་ཡོད་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །,གལ་ཏེ་དགྲ་འདི་གནོད་བྱ་བའི། །བསམ་ཡོད་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་བརྩོན་ན། །བདག་གི་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ། ། +བསམ་,contemplating,དམྱལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན།,དམྱལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། །འདོད་པ་རྣམས་ལ་མཚོན་དང་ནི། །དུག་དང་མེ་དང་གཡང་ས་དང་། །དགྲ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དཔེར་མི་ཕོད། ། +བསམ་,contemplated,དེ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིས། །དབེན་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་བྱས་ནས། །,དེ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིས། །དབེན་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་བྱས་ནས། །རྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། ། +བདེ་འགྲོ་,fortunate rebirth,བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། །,དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ལ། །སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན། །བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི། །བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། ། +བདེ་འགྲོ་,happy rebirths,།དེ་ཉིད་གཞན་ལ་སྤོ་བྱས་ན། །བདེ་འགྲོ་རིམ་གྲོ་འཐོབ་པར་འགྱུར།,བདག་ཉིད་མཐོ་བར་འདོད་པ་དེས། །ངན་འགྲོ་ངན་དང་གླེན་པར་འགྱུར། །དེ་ཉིད་གཞན་ལ་སྤོ་བྱས་ན། །བདེ་འགྲོ་རིམ་གྲོ་འཐོབ་པར་འགྱུར། ། +བདེ་འགྲོ་,happy realms,བདེ་འགྲོར་ཡང་དང་ཡང་འོངས་ཏེ། །,བདེ་འགྲོར་ཡང་དང་ཡང་འོངས་ཏེ། །བདེ་བ་མང་པོ་སྤྱད་སྤྱད་ནས། །ཤི་ནས་ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ནི། །ཡུན་རིང་མི་བཟད་རྣམས་སུ་ལྟུང་། ། +ལྟུང་བ་,downfall,དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ། །ལྟུང་བའི་ནང་ན་ལྕི་བ་སྟེ། །,དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ། །ལྟུང་བའི་ནང་ན་ལྕི་བ་སྟེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་ལ་དམན། ། +ལྟུང་བ་,downfalls,དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་སྟོབས་ལྡན་དང་། །,དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་སྟོབས་ལྡན་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ལྡན་པ་དག །འཁོར་བར་རེས་ཀྱིས་འདྲེ་བྱེད་ན། །ས་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་ཐོགས། ། +ལྟུང་བ་,transgressions,ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སྐྱོན་ཆགས་པས། །ལྟུང་བའི་རྙོག་དང་བཅས་པར་འགྱུར། །,ཐོས་ལྡན་དད་པ་ཅན་དང་ནི། །བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་དུ་མ་ཡང་། །ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སྐྱོན་ཆགས་པས། །ལྟུང་བའི་རྙོག་དང་བཅས་པར་འགྱུར། ། +ལྟུང་བ་,falling,དེ་དག་བདག་ནི་ངན་སོང་དུ། །ལྟུང་བ་བསྲུང་ཕྱིར་ཞུགས་མིན་ནམ། །,དེ་ཕྱིར་བདག་གི་བསྟོད་སོགས་ནི། །གཞིག་ཕྱིར་གང་དག་ཉེར་གནས་པ། །དེ་དག་བདག་ནི་ངན་སོང་དུ། །ལྟུང་བ་བསྲུང་ཕྱིར་ཞུགས་མིན་ནམ། ། +ལྟུང་བ་,fall,ངན་སོང་ལྟུང་བ་མི་བཟད་འོང་། །,དེ་ལྟར་རྒ་དང་འཆི་མེད་པ། །བཞིན་དུ་སྤྱོད་པས་གནས་རྣམས་ལ། །དང་པོ་ཉིད་དུ་བསད་བྱས་ནས། །ངན་སོང་ལྟུང་བ་མི་བཟད་འོང་། ། +དམན་,diminished,འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་ལ་དམན། །,དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ། །ལྟུང་བའི་ནང་ན་ལྕི་བ་སྟེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་ལ་དམན། ། +དམན་,lowly,དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་།,དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་། །སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན། །དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད། ། +དམན་,lesser,།དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ།,དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་། །སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན། །དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད། ། +དམན་,lower,དམན་སོགས་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དང་།,དམན་སོགས་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དང་། །གཞན་ཉིད་དུ་ནི་བདག་བྱས་ནས། །རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །ཕྲག་དོག་འགྲན་དང་ང་རྒྱལ་བསྒོམ། ། +དམན་,inferior,བདག་དམན་ཡོན་ཏན་མེད་པར་གྲག །,བདག་ནི་ལས་རྣམས་བྱེད་པ་དང་། །འདི་ནི་བདེ་བ་ཉིད་དུ་གནས། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་ཆེ་དང་། །བདག་དམན་ཡོན་ཏན་མེད་པར་གྲག ། +གེགས་བྱེད་,obstacle,འདི་ནི་བསོད་ནམས་གེགས་བྱེད་ཅེས། །,འདི་ནི་བསོད་ནམས་གེགས་བྱེད་ཅེས། །དེ་ལའང་ཁྲོ་བར་རིགས་མིན་ཏེ། །བཟོད་མཚུངས་དཀའ་ཐུབ་ཡོད་མིན་ན། །དེ་ལ་བདག་ནི་མི་གནས་སམ། ། +གེགས་བྱེད་,obstructing,འདི་ལ་བདག་གེགས་བྱེད་པར་ཟད། །,གལ་ཏེ་བདག་ནི་རང་སྐྱོན་གྱིས། །འདི་ལ་བཟོད་པ་མི་བྱེད་ན། །བསོད་ནམས་རྒྱུ་ནི་ཉེར་གནས་པ། །འདི་ལ་བདག་གེགས་བྱེད་པར་ཟད། ། +གེགས་བྱེད་,obstacles,སྡུག་བསྔལ་སྐལ་གཞན་མི་ལེན་ན། །གེགས་བྱེད་མཛའ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། །,སྐྱེ་ན་གཅིག་པུ་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང་། །འཆི་ནའང་དེ་ཉིད་གཅིག་འཆི་སྟེ། །སྡུག་བསྔལ་སྐལ་གཞན་མི་ལེན་ན། །གེགས་བྱེད་མཛའ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +ཉམས་,decline,དགེ་བ་གཞན་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི། །སེམས་ནི་ནམས་ཀྱང་ཉམས་མི་བྱ། །,བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །ལུས་དང་འཚོ་བ་མེད་བླ་ཞིང་། །དགེ་བ་གཞན་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི། །སེམས་ནི་ནམས་ཀྱང་ཉམས་མི་བྱ། ། +ཉམས་,corrupted,དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན། །,གང་གི་དོན་དུ་བདག་གསོན་པ། །དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི། །གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +ཉམས་,fall,འདི་ནི་བདེ་ལས་ཉམས་བྱ་ཞིང་། །བདག་གི་གནོད་དང་རྟག་སྦྱར་བྱ། །,འདི་ནི་བདེ་ལས་ཉམས་བྱ་ཞིང་། །བདག་གི་གནོད་དང་རྟག་སྦྱར་བྱ། །འདི་ཡིས་བརྒྱ་ཕྲག་ཐམས་ཅད་དུ། །འཁོར་བར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས། ། +ཉམས་,sustained,བདག་ནི་ཁ་ཟས་གྱི་ནས་ཀྱང་། །ཉམས་དང་ལྡན་ཞིང་འཚོ་བར་ཤོག །,བདག་ནི་ཁ་ཟས་གྱི་ནས་ཀྱང་། །ཉམས་དང་ལྡན་ཞིང་འཚོ་བར་ཤོག །ཚེ་རབས་ཀུན་དུ་དབེན་གནས་པར། །ཕུན་སུམ་ལྡན་པ་ཐོབ་པར་ཤོག ། +བརྩོན་པར་,effort,དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན། །,དེ་ལྟས་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་བཞིན། །བདག་གིས་གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན། །འོག་ནས་འོག་ཏུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། ། +བརྩོན་པར་,diligent,དེ་ལྟར་རིག་བྱས་གཞན་དོན་ལ། །རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་བྱ།,དེ་ལྟར་རིག་བྱས་གཞན་དོན་ལ། །རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་བྱ། །ཐུགས་རྗེ་མངའ་བ་རིང་གཟིགས་པས། །བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་། ། +བསྒྲུབ་པར་བྱ་,strive to fulfill,བདག་གིས་གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །,དེ་ལྟས་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་བཞིན། །བདག་གིས་གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན། །འོག་ནས་འོག་ཏུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། ། +བསྒྲུབ་པར་བྱ་,accomplish,དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །,གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་བྱར་བརྩམས་པ། །དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམ་སྟེ། །དེར་གཏང་བ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས། །དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ། ། +ཡང་དང་ཡང་དུ་,again and again,ཡང་དང་ཡང་དུའང་དེ་བཞིན་ཏེ། །,ད་དུང་དེ་བཞིན་བདག་བྱེད་ན། །ཡང་དང་ཡང་དུའང་དེ་བཞིན་ཏེ། །ངན་འགྲོར་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་། །བཅད་དང་གཤེག་སོགས་མྱོང་བར་འགྱུར། ། +ཡང་དང་ཡང་དུ་,repeatedly,ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟག་བྱ་བ། །,ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ། །ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟག་བྱ་བ། །དེ་ཉིད་ཁོ་ན་མདོར་ན་ནི། །ཤེས་བཞིན་བསྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། ། +བཅད་,cut,བཅད་དང་གཤེག་སོགས་མྱོང་བར་འགྱུར། །,ད་དུང་དེ་བཞིན་བདག་བྱེད་ན། །ཡང་དང་ཡང་དུའང་དེ་བཞིན་ཏེ། །ངན་འགྲོར་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་། །བཅད་དང་གཤེག་སོགས་མྱོང་བར་འགྱུར། ། +བཅད་,cut off,།བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་བླའི།,བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ། །བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་བླའི། །རྣམ་པ་ཀུན་དུ་ཉོན་མོངས་པའི། །དགྲ་ལ་མདུད་པར་མི་བྱའོ། ། +བཅད་,cutting,བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །,དཀའ་ཟློག་དད་དང་ཀརྣ་པ། །བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །དོན་མེད་བཟོད་བྱེད་ཐར་པ་ཡི། །དོན་དུ་བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྔར། ། +དད་,faith,དད་དང་མི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་། །,དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་། །དད་དང་མི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་། །དགེ་གོམས་རུང་བ་དེ་ལྟ་བུ། །དཀོན་པ་ནམ་ཞིག་ཐོབ་པར་འགྱུར། ། +དད་,faithful,དཀའ་ཟློག་དད་དང་ཀརྣ་པ། །,དཀའ་ཟློག་དད་དང་ཀརྣ་པ། །བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །དོན་མེད་བཟོད་བྱེད་ཐར་པ་ཡི། །དོན་དུ་བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྔར། ། +དཀོན་པ་,rare occurrences,དཀོན་པ་ནམ་ཞིག་ཐོབ་པར་འགྱུར། །,དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་། །དད་དང་མི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་། །དགེ་གོམས་རུང་བ་དེ་ལྟ་བུ། །དཀོན་པ་ནམ་ཞིག་ཐོབ་པར་འགྱུར། ། +དཀོན་པ་,rare,མཁའ་ལ་དུད་འཐུལ་དཀོན་པ་བཞིན། །,འོན་ཏེ་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་ལ། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་དེས་པ་ནའང་། །འོ་ནའང་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །མཁའ་ལ་དུད་འཐུལ་དཀོན་པ་བཞིན། ། +ནད་མེད་,perfect health,ནད་མེད་ཉི་མ་འདི་ལྟ་བུ། །,ནད་མེད་ཉི་མ་འདི་ལྟ་བུ། །ཟས་བཅས་འཚེ་བ་མེད་ཀྱང་ནི། །ཚེ་ནི་སྐད་ཅིག་བསླུ་བ་སྟེ། །ལུས་ནི་ཐང་ཅིག་བརྙན་པོ་བཞིན། ། +ནད་མེད་,freedom from illness,བདག་སྟོབས་མི་འགྱུར་ནད་མེད་མིན། །,བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་ཆེར་མི་འགྱུར། །བདག་སྟོབས་མི་འགྱུར་ནད་མེད་མིན། །ལུས་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། ། +ནད་མེད་,cure,སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད།,སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད། །དེ་བས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག །གཞོམ་ཕྱིར་མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་བྱ། ། +ནད་མེད་,healthy,དེར་ཡང་གསོན་དང་ནད་མེད་ཀྱི། །བྱེད་དང་བཀྲེས་ནའི་ངལ་བ་དང་།,དེར་ཡང་གསོན་དང་ནད་མེད་ཀྱི། །བྱེད་དང་བཀྲེས་ནའི་ངལ་བ་དང་། །གཉིད་དང་འཚེ་དང་དེ་བཞིན་དུ། །བྱིས་དང་འགྲོགས་པ་དོན་མེད་ཀྱིས། ། +འཐོབ་,obtain,མི་ཡི་ལུས་ཀྱང་འཐོབ་མི་འགྱུར། །,བདག་གི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི། །མི་ཡི་ལུས་ཀྱང་འཐོབ་མི་འགྱུར། །མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་དགེ་བ་མེད། ། +འཐོབ་,attain,དགའ་དང་བདེ་བའང་མི་འཐོབ་ལ། །,ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན། །ཡིད་ནི་ཞི་བ་ཉམས་མི་མྱོང་། །དགའ་དང་བདེ་བའང་མི་འཐོབ་ལ། །གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་འགྱུར། ། +ཐོབ་པ,attain,མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ན། །,བདག་གི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི། །མི་ཡི་ལུས་ཀྱང་འཐོབ་མི་འགྱུར། །མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་དགེ་བ་མེད། ། +ཐོབ་པ,obtained,རིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག །ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་བསམས་ནས། །,རིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག །ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་བསམས་ནས། །སེམས་དེ་ལྟ་བུར་རི་རབ་ལྟར། །རབ་ཏུ་མི་གཡོ་གཟུང་བར་བྱ། ། +རྨོངས་པ་,confused,།ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་རྨོངས་པ། །,གང་ཚེ་དགེ་སྤྱད་སྐལ་ལྡན་ཡང་། །དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན། །ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་རྨོངས་པ། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད། ། +རྨོངས་པ་,delusion,།འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ།,འདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་གིས་དགེ་གོམས་མ་བྱས་ན། །འདི་ལས་བསླུས་པ་གཞན་མེད་དེ། །འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ། ། +རྨོངས་པ་,deluded one,རྨོངས་པ་དུས་སུ་གཉིད་མ་ལོག །,མི་ཡི་གྲུ་ལ་བརྟེན་ནས་སུ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོ་ཆེ་ལས་སྒྲོལ། །གྲུ་འདི་ཕྱི་ནས་རྙེད་དཀའ་བས། །རྨོངས་པ་དུས་སུ་གཉིད་མ་ལོག ། +རྨོངས་པ་,foolish,འདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས། །,འདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས། །ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ལའང་། །ཉལ་པོ་བྱ་བར་མི་ནུས་ཞེས། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དག་ཏུ་བྱེད། ། +རྨོངས་པ་,ignorant,རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་ལེན། །,མཐོང་དང་མ་མཐོང་བདེ་འགྲུབ་པའི། །ཕུན་སུམ་བདེ་སྐྱིད་ཡོངས་བོར་ཞིང་། །གཞན་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱས་པའི་རྒྱུས། །རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་ལེན། ། +རྨོངས་པ་,ignorance,དེས་ན་ལུས་མེད་ལ་སོགས་ལ། །རྨོངས་པ་ཡིས་ནི་ལུས་བློར་འགྱུར།,དེས་ན་ལུས་མེད་ལ་སོགས་ལ། །རྨོངས་པ་ཡིས་ནི་ལུས་བློར་འགྱུར། །དབྱིབས་སུ་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས། །ཐོ་ཡོར་ལ་ནི་མི་བློ་བཞིན། ། +བསགས་,accumulate,སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན། །,དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ལ། །སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན། །བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི། །བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། ། +བསགས་,accumulating,བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །,བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་རྣམས། །སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་སྐབས་མེད་དོ། ། +སྒྲ་,sound,བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། །,དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ལ། །སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན། །བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི། །བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། ། +སྒྲ་,noise,ཁྲི་ལ་སོགས་པ་བབ་ཅོལ་དུ། །སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །,ཁྲི་ལ་སོགས་པ་བབ་ཅོལ་དུ། །སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །སྒོ་ཡང་དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་སྟེ། །རྟག་ཏུ་གཅོམ་བསྐྱུངས་དགའ་བར་བྱ། ། +སྒྲ་,sounds,།ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ།,ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་མིན་ཏེ། །ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ། །སེ་གོལ་ལ་སོགས་བརྡ་བྱས་ཏེ། །གཞན་དུ་མ་བསྡམས་པར་འགྱུར་རོ། ། +ཐོས་,hear,བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། །,དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ལ། །སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན། །བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི། །བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། ། +ཐོས་,learning,འདི་དག་ཐོས་དང་ཤེས་རབ་བམ། །གཟུགས་རིགས་ནོར་གྱིས་མཉམ་མམ་ཅི། །,ཉོན་མོངས་འདི་ཡང་བདག་དང་ནི། །ལྷན་ཅིག་ཏུ་ནི་འགྲན་ཅེས་གྲག །འདི་དག་ཐོས་དང་ཤེས་རབ་བམ། །གཟུགས་རིགས་ནོར་གྱིས་མཉམ་མམ་ཅི། ། +ཐོས་,hearing,དེ་ལྟར་ཀུན་ལ་བསྒྲགས་པ་ཡི། །བདག་གི་ཡོན་ཏན་ཐོས་ནས་ནི།,དེ་ལྟར་ཀུན་ལ་བསྒྲགས་པ་ཡི། །བདག་གི་ཡོན་ཏན་ཐོས་ནས་ནི། །སྤུ་ལྡང་དགའ་བ་སྐྱེ་གྱུར་པའི། །བདེ་སྐྱིད་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་སྤྱོད། ། +ཐོས་,heard,ཇི་ལྟར་མཐོང་ཐོས་ཤེས་པ་དག །འདིར་ནི་དགག་པར་བྱ་མིན་ཏེ།,ཇི་ལྟར་མཐོང་ཐོས་ཤེས་པ་དག །འདིར་ནི་དགག་པར་བྱ་མིན་ཏེ། །འདིར་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུར་གྱུར་པ། །བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་བྱ་ཡིན། ། +མནར་མེད་,Avīci hell,སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པས་ཀྱང་། །བསྐལ་པར་མནར་མེད་གནས་འགྱུར་ན། །,སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པས་ཀྱང་། །བསྐལ་པར་མནར་མེད་གནས་འགྱུར་ན། །ཐོག་མེད་འཁོར་བར་བསགས་སྡིག་གིས། །བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +མནར་མེད་,Avici,།དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི། །,གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་རྣམས། །ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་ཀྱང་། །དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི། །མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། ། +མནར་མེད་,hell realms,སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་ཡན་བཏང་བས། །མནར་མེད་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལྟར། །,སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་ཡན་བཏང་བས། །མནར་མེད་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལྟར། །གླང་ཆེན་མ་ཐུལ་མྱོས་པ་ཡིས། །འདི་ན་དེ་འདྲའི་གནོད་མི་བྱེད། ། +མནར་མེད་,Avici hell,གང་ཕྱིར་སྐུ་གཏོང་མནར་མེད་འཇུག་པ་ལ། །,གང་ཕྱིར་སྐུ་གཏོང་མནར་མེད་འཇུག་པ་ལ། །དེ་ལ་ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་འགྱུར་བས་ན། །དེ་བས་འདི་དག་གནོད་ཆེན་བྱེད་ན་ཡང་། །ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ། ། +ཐོག་མེད་,beginningless,ཐོག་མེད་འཁོར་བར་བསགས་སྡིག་གིས། །བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་སྨོས་ཅི་དགོས། །,སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པས་ཀྱང་། །བསྐལ་པར་མནར་མེད་གནས་འགྱུར་ན། །ཐོག་མེད་འཁོར་བར་བསགས་སྡིག་གིས། །བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ཐོག་མེད་,Beginningless,ཐོག་མེད་བདེ་སྡུག་ལས་ལས་ཡིན། །,ཐོག་མེད་བདེ་སྡུག་ལས་ལས་ཡིན། །དེ་ཡིས་གང་ཞིག་བསྐྱེད་པ་སྨྲོས། །རྒྱུ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་མིན་ན། །འབྲས་བུའི་ཐོག་མ་ག་ལ་ཡོད། ། +རྣམ་ཐར་,liberated,དེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོང་གྱུར་ནས། །དེ་ནི་རྣམ་ཐར་མི་འགྱུར་ཏེ། །,དེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོང་གྱུར་ནས། །དེ་ནི་རྣམ་ཐར་མི་འགྱུར་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ། །སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ། ། +རྣམ་ཐར་,life story,དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །,དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། ། +གོམས་,habituate,།བདག་གིས་དགེ་གོམས་མ་བྱས་ན།,འདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་གིས་དགེ་གོམས་མ་བྱས་ན། །འདི་ལས་བསླུས་པ་གཞན་མེད་དེ། །འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ། ། +གོམས་,practice,གོམས་ནི་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི། །དངོས་དེ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །,གོམས་ནི་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི། །དངོས་དེ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཆུང་གོམས་པས། །གནོད་པ་ཆེན་པོ་བཟོད་པར་བྱོས། ། +གོམས་,accustomed,།དེ་ལ་གོམས་ནས་ཕྱི་ནས་ནི། །རིམ་གྱིས་རང་གི་ཤ་ཡང་གཏོང་། །,ཚོད་མ་ལ་སོགས་སྦྱིན་པ་ལའང་། །འདྲེན་པས་ཐོག་མར་སྦྱོར་བར་མཛད། །དེ་ལ་གོམས་ནས་ཕྱི་ནས་ནི། །རིམ་གྱིས་རང་གི་ཤ་ཡང་གཏོང་། ། +གོམས་,habituated,སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །,སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །གཞན་དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི། །དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་སྒྲུབ་མི་འགྱུར། ། +གོམས་,well-trained,དེ་ལྟར་རྒྱུད་ནི་གོམས་གྱུར་པ། །,དེ་ལྟར་རྒྱུད་ནི་གོམས་གྱུར་པ། །གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་དགའ་བས། །པདྨའི་མཚོ་རུ་ངང་པ་ལྟར། །མནར་མེད་པ་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར། ། +རྟོགས་,understood,གལ་ཏེ་བདག་གིས་དེ་རྟོགས་ནས། །,གལ་ཏེ་བདག་གིས་དེ་རྟོགས་ནས། །རྨོངས་པས་ཕྱིས་ཀྱང་སྒྱིད་ལུག་ན། །འཆི་བར་འགྱུར་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ། །མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་བར་འགྱུར། ། +རྟོགས་,understand,།བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས།,དེ་བས་མཁས་པས་ཆགས་མི་བྱ། །ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །འདི་དག་རང་བཞིན་འདོར་འགྱུར་བས། །བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས། ། +རྟོགས་,confirm,མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་ཞིང་། །ས་བོན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་བཞིན།,མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་ཞིང་། །ས་བོན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་བཞིན། །ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་ཤེས་པ་ཡིས། །དེ་ཡོད་པ་ནི་ཅིས་མི་རྟོགས། ། +རྟོགས་,know,མྱུ་གུ་ལས་གཞན་ཤེས་པ་ཡིས། །ས་བོན་ཡོད་ཅེས་རྟོགས་འགྱུར་ན། །,མྱུ་གུ་ལས་གཞན་ཤེས་པ་ཡིས། །ས་བོན་ཡོད་ཅེས་རྟོགས་འགྱུར་ན། །གང་ཕྱིར་ཤེས་བྱ་དེ་རྟོགས་པ། །ཤེས་པ་ཡོད་ཉིད་གང་ལས་རྟོགས། ། +སྒྱིད་ལུག་,discouraged,རྨོངས་པས་ཕྱིས་ཀྱང་སྒྱིད་ལུག་ན། །,གལ་ཏེ་བདག་གིས་དེ་རྟོགས་ནས། །རྨོངས་པས་ཕྱིས་ཀྱང་སྒྱིད་ལུག་ན། །འཆི་བར་འགྱུར་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ། །མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་བར་འགྱུར། ། +སྒྱིད་ལུག་,disheartened,ཡི་ཆད་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་སྨོས་ཅི་དགོས། །,རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུར་གྱུར་གང་གིས་ཀྱང་། །ཡི་ཆད་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +སྒྱིད་ལུག་,discouragement,།སྒྱིད་ལུག་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ།,བརྩོན་གང་དགེ་ལ་སྤྲོ་བའོ། །དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བཤད་བྱ། །ལེ་ལོ་ངན་ལ་ཞེན་པ་དང་། །སྒྱིད་ལུག་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ། ། +རྨོངས་པ,ignorance,ལ་ལ་རྨོངས་པས་ཉེས་པ་བྱེད། །,ལ་ལ་རྨོངས་པས་ཉེས་པ་བྱེད། །ལ་ལ་རྨོངས་ཏེ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་སྐྱོན་མེད་གང་གིས་བྱ། །སྐྱོན་དང་བཅས་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིན། ། +རྨོངས་པ,ignorant,བདག་ལ་རྨོངས་པའི་འབད་པ་ཡིས། །སྨྱོས་པས་ས་འདི་ཀུན་ཏུ་འཁྲུགས། །,རང་ལ་གནོད་པའི་མཚོན་བཞིན་དུ། །དེ་འབད་ཅི་ཕྱིར་བྱི་དོར་བྱེད། །བདག་ལ་རྨོངས་པའི་འབད་པ་ཡིས། །སྨྱོས་པས་ས་འདི་ཀུན་ཏུ་འཁྲུགས། ། +ཆེན་པོ་,great,དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་མ་བྱིན། །,བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་མ་མཆོད་ཅིང་། །དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་མ་བྱིན། །བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་། །དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས། ། +ཆེན་པོ་,greatly,སེམས་ཅན་གཟི་བརྗིད་ཆུང་ངུ་གང་། །དེ་དག་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་ཤོག །,སེམས་ཅན་གཟི་བརྗིད་ཆུང་ངུ་གང་། །དེ་དག་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་ཤོག །དཀའ་ཐུབ་ཅན་གང་གཟུགས་ངན་པ། །གཟུགས་བཟང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་ཅིག ། +བསྲེགས་,burn,བདག་གི་ལུས་ལ་བསྲེགས་གྱུར་ན། །,དམྱལ་མེ་བཟོད་དཀས་དུས་རིང་དུ། །བདག་གི་ལུས་ལ་བསྲེགས་གྱུར་ན། །འགྱོད་པ་མི་བཟད་མེ་འབར་བས། །སེམས་གདུང་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟ། ། +བསྲེགས་,burned,བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ།,བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ། །བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་བླའི། །རྣམ་པ་ཀུན་དུ་ཉོན་མོངས་པའི། །དགྲ་ལ་མདུད་པར་མི་བྱའོ། ། +མེ་འབར་,blazing fire,འགྱོད་པ་མི་བཟད་མེ་འབར་བས། །,དམྱལ་མེ་བཟོད་དཀས་དུས་རིང་དུ། །བདག་གི་ལུས་ལ་བསྲེགས་གྱུར་ན། །འགྱོད་པ་མི་བཟད་མེ་འབར་བས། །སེམས་གདུང་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟ། ། +མེ་འབར་,flames,ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བ། །,ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བ། །འདོད་པ་ཀུན་གྱིས་ཡིད་བདེར་མི་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱས་ན་ཡང་། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་དགྱེས་པའི་ཐབས་མེད་དོ། ། +ཁྲིད་,led,ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན། །,ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཕན་པའི་ས། །ཇི་ཞིག་ལྟར་ཏེ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན། ། +ཁྲིད་,lead,།མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། །,གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་རྣམས། །ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་ཀྱང་། །དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི། །མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། ། +ཁྲིད་,leads,སྐལ་མི་མཉམ་པར་ཁྲིད་བྱེད་ན། །,བྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན། །ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། །སྐལ་མི་མཉམ་པར་ཁྲིད་བྱེད་ན། །བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +རྙེད་དཀའ་,hard to find,གྲུ་འདི་ཕྱི་ནས་རྙེད་དཀའ་བས། །,མི་ཡི་གྲུ་ལ་བརྟེན་ནས་སུ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོ་ཆེ་ལས་སྒྲོལ། །གྲུ་འདི་ཕྱི་ནས་རྙེད་དཀའ་བས། །རྨོངས་པ་དུས་སུ་གཉིད་མ་ལོག ། +རྙེད་དཀའ་,rare to obtain,།དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་རྙེད་དཀའ་འདི།,ཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ནའང་མི་དཀོན་པའི། །མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ། །དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་རྙེད་དཀའ་འདི། །ལས་ཀྱིས་མནར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ། ། +རྙེད་དཀའ་,difficult to attain,།དབང་པོས་ཀྱང་ནི་དེ་རྙེད་དཀའ།,རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་ལ། །གང་དང་ཡང་ནི་འབྲེལ་མེད་པ། །ཆོག་ཤེས་བདེ་སྤྱོད་གང་ཡིན་པ། །དབང་པོས་ཀྱང་ནི་དེ་རྙེད་དཀའ། ། +རྙེད་དཀའ་,difficult to find,སླར་ཡང་དལ་བ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་། །སངས་རྒྱས་འབྱུང་རྙེད་ཤིན་ཏུ་དཀའ།,སླར་ཡང་དལ་བ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་། །སངས་རྒྱས་འབྱུང་རྙེད་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །ཉོན་མོངས་ཆུ་བོ་སྤང་དཀའ་སྟེ། །ཨེ་མ་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱུད་པར་གྱུར། ། +སྔགས་,spell,སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན། །,སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན། །བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད། །ཅིས་རྨོངས་བདག་ཀྱང་མ་ཤེས་ཏེ། །བདག་གི་ཁོང་ན་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +སྔགས་,mantras,མདོ་དང་སྔགས་ཀྱིས་འདྲིད་མི་བྱ། །,རྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་པ། །དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་མི་བྱ། །སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་དོར་མི་བྱ། །མདོ་དང་སྔགས་ཀྱིས་འདྲིད་མི་བྱ། ། +སེམས་མེད་,devoid of mind,བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད། །,སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན། །བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད། །ཅིས་རྨོངས་བདག་ཀྱང་མ་ཤེས་ཏེ། །བདག་གི་ཁོང་ན་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +སེམས་མེད་,those without minds,ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་ཡོད་དང་། །སེམས་མེད་གཉི་གས་གནོད་བྱས་ན། །,ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་ཡོད་དང་། །སེམས་མེད་གཉི་གས་གནོད་བྱས་ན། །སེམས་ཡོད་ཅི་སྟེ་བཀར་ཏེ་བཀོན། །དེ་བས་གནོད་པ་བཟོད་པར་གྱིས། ། +སེམས་མེད་,unconscious,སེམས་པ་སེམས་མེད་དེ་དག་ཀྱང་། །གཅིག་འགྱུར་གང་ཕྱིར་ཡོད་ཉིད་མཚུངས།,སེམས་པ་སེམས་མེད་དེ་དག་ཀྱང་། །གཅིག་འགྱུར་གང་ཕྱིར་ཡོད་ཉིད་མཚུངས། །གང་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཕྱིན་ཅི་ལོག །དེ་ཚེ་འབྲ་བའི་རྟེན་གང་ཡིན། ། +སེམས་མེད་,mindless,།སེམས་མེད་གོས་ལ་སོགས་པ་ལ། །བདེ་སོགས་ཡོད་པ་སྲིད་པའང་མིན།,ཡོན་ཏན་མེད་ན་སྒྲ་སོགས་ཀྱང་། །ཡོད་ཉིད་ཤིན་ཏུ་རྒྱང་རིང་འགྱུར། །སེམས་མེད་གོས་ལ་སོགས་པ་ལ། །བདེ་སོགས་ཡོད་པ་སྲིད་པའང་མིན། ། +རྨོངས་,deluded,ཅིས་རྨོངས་བདག་ཀྱང་མ་ཤེས་ཏེ། །,སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན། །བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད། །ཅིས་རྨོངས་བདག་ཀྱང་མ་ཤེས་ཏེ། །བདག་གི་ཁོང་ན་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +རྨོངས་,ignorance,ལ་ལ་རྨོངས་ཏེ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །,ལ་ལ་རྨོངས་པས་ཉེས་པ་བྱེད། །ལ་ལ་རྨོངས་ཏེ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་སྐྱོན་མེད་གང་གིས་བྱ། །སྐྱོན་དང་བཅས་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིན། ། +རྨོངས་,delusion,བདེན་ཏེ་འོན་ཀྱང་རྨོངས་ལས་འདོད། །,སེམས་ཅན་མེད་འབྲས་སུ་ཡི་ཡིན། །བདེན་ཏེ་འོན་ཀྱང་རྨོངས་ལས་འདོད། །སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་དོན་དུ། །འབྲས་བུའི་རྨོངས་པ་བཟློག་མི་བྱ། ། +བྲན་,slave,དེ་དག་གིས་བདག་བྲན་བཞིན་བྱས། །,ཞེ་སྡང་སྲེད་སོགས་དགྲ་རྣམས་ནི། །རྐང་ལག་ལ་སོགས་ཡོད་མིན་ལ། །དཔའ་མཛངས་མིན་ཡང་ཇི་ཞིག་ལྟར། །དེ་དག་གིས་བདག་བྲན་བཞིན་བྱས། ། +བྲན་,servant,དེ་ལ་རྨོངས་པ་བདག་གིས་ཇི་ལྟར་ན། །ང་རྒྱལ་བྱ་ཞིང་བྲན་གྱི་དངོས་མི་བྱ། །,རེ་ཞིག་བདག་གི་རྗེར་གྱུར་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གང་ཕྱིར་རང་གི་སྐུ་ལའང་མི་གཟིགས་པ། །དེ་ལ་རྨོངས་པ་བདག་གིས་ཇི་ལྟར་ན། །ང་རྒྱལ་བྱ་ཞིང་བྲན་གྱི་དངོས་མི་བྱ། ། +བྲན་,servants,བདག་ནི་བྲན་གྱི་ཐ་མ་ལྟར། །,གཞན་གྱི་གྲགས་པ་ལྷག་བརྗོད་པས། །རང་གི་གྲགས་པ་ཟིལ་གྱིས་ནོན། །བདག་ནི་བྲན་གྱི་ཐ་མ་ལྟར། །དོན་རྣམས་ཀུན་ལ་བཀོལ་བར་གྱིས། ། +གནོད་བྱེད་,harm,དགའ་མགུར་བདག་ལ་གནོད་བྱེད་པ། །,བདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ། །དགའ་མགུར་བདག་ལ་གནོད་བྱེད་པ། །དེ་ལའང་མི་ཁྲོ་བཟོད་པ་ནི། །གནས་མིན་བཟོད་པ་སྨད་པའི་གནས། ། +གནོད་བྱེད་,harms,རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། །,དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། ། +གནོད་བྱེད་,adversary,དེ་བཞིན་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ། །,འདི་ལྟར་དེ་གཅིག་མ་ཡིན་གྱི། །རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེ་ཡི་མཐུ། །དེ་བཞིན་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ། །འགའ་ཡང་ཁྱད་དུ་གསད་མི་བྱ། ། +བཟོད་པ་,patient,དེ་ལའང་མི་ཁྲོ་བཟོད་པ་ནི། །,བདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ། །དགའ་མགུར་བདག་ལ་གནོད་བྱེད་པ། །དེ་ལའང་མི་ཁྲོ་བཟོད་པ་ནི། །གནས་མིན་བཟོད་པ་སྨད་པའི་གནས། ། +བཟོད་པ་,patience,གནས་མིན་བཟོད་པ་སྨད་པའི་གནས། །,བདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ། །དགའ་མགུར་བདག་ལ་གནོད་བྱེད་པ། །དེ་ལའང་མི་ཁྲོ་བཟོད་པ་ནི། །གནས་མིན་བཟོད་པ་སྨད་པའི་གནས། ། +བཟོད་པ་,endure,དེ་བས་གནོད་པ་ཆུང་གོམས་པས། །གནོད་པ་ཆེན་པོ་བཟོད་པར་བྱོས། །,གོམས་ནི་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི། །དངོས་དེ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཆུང་གོམས་པས། །གནོད་པ་ཆེན་པོ་བཟོད་པར་བྱོས། ། +བཟོད་པ་,forbearance,མི་དགྱེས་གང་ལགས་དེ་ཐུབ་བཟོད་པར་གསོལ། །,དེ་བས་བདག་གིས་འགྲོ་ལ་གནོད་བྱས་པས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཀུན་མི་དགྱེས་གྱུར་པ་གང་། །སྡིག་དེ་དེ་རིང་སོ་སོར་བཤགས་བགྱི་ཡིས། །མི་དགྱེས་གང་ལགས་དེ་ཐུབ་བཟོད་པར་གསོལ། ། +འཇུག་,cast,།མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། །,གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་རྣམས། །ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་ཀྱང་། །དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི། །མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། ། +འཇུག་,enter,བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཇུག་འདོད་ལ། །,བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཇུག་འདོད་ལ། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བྱིན་བརླབས་བཞིན། །མི་གཏོང་སྒོ་འཕར་ཉིད་གྱུར་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། ། +འཇུག་,plunge,གླང་ཆེན་མཚོ་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་ལྟར། །,གླང་ཆེན་མཚོ་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་ལྟར། །ལས་དེ་ལ་ཡང་འཇུག་པར་བྱ། །སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་འབྲེལ་ན། །སླར་བྱའི་དོན་དུ་དོར་བར་བྱ། ། +འཇུག་,engages,གལ་ཏེ་རིགས་པ་མིན་ཡང་འདིར། །བདག་ཏུ་འཛིན་པས་འཇུག་ཅེ་ན། །,གལ་ཏེ་རིགས་པ་མིན་ཡང་འདིར། །བདག་ཏུ་འཛིན་པས་འཇུག་ཅེ་ན། །བདག་གཞན་མི་རིགས་གང་ཡིན་ཏེ། །ཅི་ནུས་པར་ནི་སྤང་བྱ་ཉིད། ། +འཇུག་,engage,དོན་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་གྱིས་དང་། །,དེ་ལྟར་ངེས་པར་གཞན་དག་གི །དོན་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་གྱིས་དང་། །ཐུབ་པའི་བཀའ་ནི་མི་སླུ་བས། །དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་ཕྱིས་མཐོང་འགྱུར། ། +ནུས་,capable,།སྐྱེ་བོ་མིག་རྒྱང་རིང་པོ་དག །ནུས་ཀྱང་ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་དེ།,དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་གནོད་བྱེད་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མིག་རྒྱང་རིང་པོ་དག །ནུས་ཀྱང་ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་དེ། ། +ནུས་,can,གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །,འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +ནུས་,power,སྔགས་སོགས་རྣམས་ལ་ནུས་མེད་ཕྱིར། །,སྔགས་སོགས་རྣམས་ལ་ནུས་མེད་ཕྱིར། །སྒྱུ་མའི་སེམས་ནི་འབྱུང་བ་མེད། །སྣ་ཚོགས་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །སྒྱུ་མ་དེ་ཡང་སྣ་ཚོགས་ཉིད། ། +མི་ནུས་,not have the power,།མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། །,གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་རྣམས། །ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་ཀྱང་། །དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི། །མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། ། +མི་ནུས་,unable,འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །,འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བྱ་བར་གསུངས། ། +མི་ནུས་,cannot,ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་ལའང་། །བདག་གིས་བཟོད་པར་མི་ནུས་ན། །,ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་ལའང་། །བདག་གིས་བཟོད་པར་མི་ནུས་ན། །དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ། །ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་བཟློག་མི་བྱེད། ། +ཕྲད་,encountered,གང་དང་ཕྲད་ན་རི་རབ་ཀྱང་། །,ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཅན་དགྲ་འདིས་ནི། །གང་དང་ཕྲད་ན་རི་རབ་ཀྱང་། །ཐལ་བ་ཡང་ནི་མི་ལུས་པ། །དེར་བདག་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་འདོར། ། +ཕྲད་,encountering,རྐྱེན་རྣམས་གཞན་དང་ཕྲད་ན་ཡང་། །འགྱུར་བ་མེད་ལ་ཅི་བྱར་ཡོད། །,ཅི་སྟེ་བདག་དེ་རྟག་ན་ནི། །མཁའ་བཞིན་བྱེད་པ་མེད་པར་མངོན། །རྐྱེན་རྣམས་གཞན་དང་ཕྲད་ན་ཡང་། །འགྱུར་བ་མེད་ལ་ཅི་བྱར་ཡོད། ། +ཕྲད་,encounter,།ཕྲད་ན་དགའ་བས་མགུ་བྱས་ཏེ།,བྱིས་ལས་ཐག་རིང་བྱོལ་བར་བྱ། །ཕྲད་ན་དགའ་བས་མགུ་བྱས་ཏེ། །འདྲིས་ཆེན་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བར། །ཐ་མལ་པ་ཙམ་ལེགས་པར་བྱ། ། +ཕྲད་,meet,།དེ་དག་གང་དུ་ཕྲད་པར་འགྱུར། །,གལ་ཏེ་དབང་དོན་པར་བཅས་ན། །དེ་དག་གང་དུ་ཕྲད་པར་འགྱུར། །བར་མེད་ན་ཡང་གཅིག་ཉིད་དེ། །གང་ཞིག་གང་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར། ། +དགྲ་བོ་,enemies,བདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་། །དུས་རིང་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ལྟར། །,བདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་། །དུས་རིང་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ལྟར། །དགྲ་གཞན་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར། །ཡུན་རིང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། ། +དགྲ་བོ་,enemy,དེ་ལྟས་བདག་གིས་དགྲ་བོ་དེའི། །ཟས་ནི་རྣམ་པར་གཞོམ་པར་བྱ།,དེ་ལྟས་བདག་གིས་དགྲ་བོ་དེའི། །ཟས་ནི་རྣམ་པར་གཞོམ་པར་བྱ། །འདི་ལྟར་བདག་ལ་གནོད་པ་ལས། །དགྲ་འདི་ལ་ནི་ལས་གཞན་མེད། ། +ཕན་,benefits,མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན། །ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ལ། །,མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན། །ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ལ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་བསྟེན་བྱས་ན། །ཕྱིར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་གནོད་པ་བྱེད། ། +ཕན་,heal,ནད་པ་དག་ལ་ཕན་འགྱུར་རམ། །,ལུས་ཀྱིས་འདི་དག་སྤྱད་པར་བྱ། །ཚིག་ཙམ་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་འགྲུབ། །སྨན་དཔྱད་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི། །ནད་པ་དག་ལ་ཕན་འགྱུར་རམ། ། +ཕན་,benefit,གཞན་དགའ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་ཕན། །,གཞན་ནམ་ཡང་ན་བདག་ལའང་རུང་། །གཞན་དགའ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་ཕན། །དགའ་བདེ་དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི། །བདག་གིས་དེ་ལས་ཤས་མི་འཐོབ། ། +ཕན་,beneficial,ཕན་དང་གནོད་པའི་ངོ་ཤེས་པས། །,བདག་ལྟ་རིགས་ཀྱིས་མིར་སྐྱེས་ལ། །ཕན་དང་གནོད་པའི་ངོ་ཤེས་པས། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་མ་བཏང་ན། །བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཅིས་མི་འཐོབ། ། +རིམ་གྲོ་,rituals,མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན། །ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ལ། །,མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན། །ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ལ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་བསྟེན་བྱས་ན། །ཕྱིར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་གནོད་པ་བྱེད། ། +རིམ་གྲོ་,respect and service,།བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན།,རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ། །བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +རིམ་གྲོ་,offerings,བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི། །,བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་ཆེར་མི་འགྱུར། །བདག་སྟོབས་མི་འགྱུར་ནད་མེད་མིན། །ལུས་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། ། +རིམ་གྲོ་,respect,།དེ་ཉིད་གཞན་ལ་སྤོ་བྱས་ན། །བདེ་འགྲོ་རིམ་གྲོ་འཐོབ་པར་འགྱུར།,བདག་ཉིད་མཐོ་བར་འདོད་པ་དེས། །ངན་འགྲོ་ངན་དང་གླེན་པར་འགྱུར། །དེ་ཉིད་གཞན་ལ་སྤོ་བྱས་ན། །བདེ་འགྲོ་རིམ་གྲོ་འཐོབ་པར་འགྱུར། ། +འཕེལ་བ་,increasing,གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །,དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ། །གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ན། །འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར། ། +འཕེལ་བ་,increase,བདག་ཏུ་རྨོངས་པས་འཕེལ་བར་འགྱུར། །,སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡི་ང་རྒྱལ་ནི། །བདག་ཏུ་རྨོངས་པས་འཕེལ་བར་འགྱུར། །དེ་ལས་ཀྱང་བཟློག་མེད་ཅེ་ན། །བདག་མེད་བསྒོམ་པ་མཆོག་ཡིན་ནོ། ། +འཇིགས་མེད་,fearless,འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར། །,དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ། །གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ན། །འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར། ། +འཇིགས་མེད་,fearlessly,འཇིགས་མེད་གནས་པ་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །,ལྷུང་བཟེད་ལ་སོགས་ཉི་ཚེ་དང་། །ཀུན་ལ་མི་མཁོའི་གོས་འཆང་ཞིང་། །ལུས་འདི་སྦ་བ་མ་བྱས་ཀྱང་། །འཇིགས་མེད་གནས་པ་ནམ་ཞིག་འགྱུར། ། +སྲུང་མ་,guards,འཁོར་བའི་བཙོན་རའི་སྲུང་མས་དམྱལ་སོགས་སུ། །,འཁོར་བའི་བཙོན་རའི་སྲུང་མས་དམྱལ་སོགས་སུ། །གསོད་བྱེད་གཤེད་མར་གྱུར་པ་འདི་དག་ནི། །གལ་ཏེ་བློ་གནས་ཆགས་པའི་དྲ་བ་ན། །གནས་ན་བདག་ལ་བདེ་བ་ག་ལ་ཡོད། ། +སྲུང་མ་,guardians,དཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །,དཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་པ། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། ། +ཆགས་པ་,attachment,གལ་ཏེ་བློ་གནས་ཆགས་པའི་དྲ་བ་ན། །,འཁོར་བའི་བཙོན་རའི་སྲུང་མས་དམྱལ་སོགས་སུ། །གསོད་བྱེད་གཤེད་མར་གྱུར་པ་འདི་དག་ནི། །གལ་ཏེ་བློ་གནས་ཆགས་པའི་དྲ་བ་ན། །གནས་ན་བདག་ལ་བདེ་བ་ག་ལ་ཡོད། ། +ཆགས་པ་,attached,བྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །,བྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །ཕན་ཚུན་ཀུན་དུ་བཤལ་ཁྲིད་ཀྱང་། །ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་ཁ་ཏ་བྱེད། ། +དྲ་བ་,net,གལ་ཏེ་བློ་གནས་ཆགས་པའི་དྲ་བ་ན། །,འཁོར་བའི་བཙོན་རའི་སྲུང་མས་དམྱལ་སོགས་སུ། །གསོད་བྱེད་གཤེད་མར་གྱུར་པ་འདི་དག་ནི། །གལ་ཏེ་བློ་གནས་ཆགས་པའི་དྲ་བ་ན། །གནས་ན་བདག་ལ་བདེ་བ་ག་ལ་ཡོད། ། +དྲ་བ་,network,ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲ་བ་ལས། །ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ། །,ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་འདི། །རང་གི་བློ་ཡིས་ཐ་དད་ཕྱེ། །ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲ་བ་ལས། །ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ། ། +བཅོམ་,defeated,དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །,དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། ། +བཅོམ་,conquer,ཁྲོ་བའི་སེམས་འདི་གཅིག་བཅོམ་ན། །,སེམས་ཅན་མི་སྲུན་ནམ་མཁའ་བཞིན། །དེ་དག་གཞོམ་གྱིས་ཡོང་མི་ལང་། །ཁྲོ་བའི་སེམས་འདི་གཅིག་བཅོམ་ན། །དགྲ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོམས་དང་འདྲ། ། +བཅོམ་,ruined,ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། །,འདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་། །འདི་ཕྱེད་བྱས་པར་གནས་པ་ལ། །གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི། །ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། ། +བཅོམ་,overcome,ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ། །,བརྩོན་མེད་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་། །བཟེ་རེ་ཅན་ལ་གནོད་མང་ཞིང་། །འཆི་བས་བཟུང་བཞིན་ལྷ་འདྲ་བ། །ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ། ། +བཅོམ་,squandered,།ལས་ཀྱིས་མནར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ།,ཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ནའང་མི་དཀོན་པའི། །མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ། །དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་རྙེད་དཀའ་འདི། །ལས་ཀྱིས་མནར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ། ། +བརྩོན་,effort,དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །,དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། ། +བརྩོན་,strive,རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །,རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུར་གྱུར་གང་གིས་ཀྱང་། །ཡི་ཆད་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +བརྩོན་,strives,དོན་ཆེན་སྒྲུབ་ཕྱིར་ཡང་དག་བརྩོན་གྱུར་པ། །,དོན་མེད་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་། །ལུས་ལ་རྒྱན་དང་འདྲ་བར་སྲེལ་བྱེད་ན། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་ཕྱིར་ཡང་དག་བརྩོན་གྱུར་པ། །བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཅི་ཕྱིར་གནོད་བྱེད་ཡིན། ། +བརྩོན་,striving,ཞི་ཞིང་གཞན་དགའ་བྱེད་ལ་བརྩོན། །,ཤིན་ཏུ་ངེས་དང་རབ་དད་དང་། །བརྟན་དང་གུས་དང་ཞེ་སར་བཅས། །ངོ་ཚ་ཤེས་དང་འཇིགས་བཅས་དང་། །ཞི་ཞིང་གཞན་དགའ་བྱེད་ལ་བརྩོན། ། +བརྩོན་,diligence,འདི་ལྟར་བརྩོན་ལ་བྱང་ཆུབ་གནས། །,དེ་ལྟར་བཟོད་པས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ། །འདི་ལྟར་བརྩོན་ལ་བྱང་ཆུབ་གནས། །རླུང་མེད་གཡོ་བ་མེད་པ་བཞིན། །བསོད་ནམས་བརྩོན་འགྲུས་མེད་མི་འབྱུང་། ། +བརྩོན་,Diligence,བརྩོན་གང་དགེ་ལ་སྤྲོ་བའོ།,བརྩོན་གང་དགེ་ལ་སྤྲོ་བའོ། །དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བཤད་བྱ། །ལེ་ལོ་ངན་ལ་ཞེན་པ་དང་། །སྒྱིད་ལུག་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ། ། +བརྩོན་,strive diligently,།དུལ་བར་བྱ་ཕྱིར་བརྩོན་ཏེ་བྱ།,བསམ་པ་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ། །བདག་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས། །སེམས་ནི་མཉམ་པར་གཞག་ཕྱིར་དང་། །དུལ་བར་བྱ་ཕྱིར་བརྩོན་ཏེ་བྱ། ། +ང་རྒྱལ་,proud,རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། །,དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། ། +ང་རྒྱལ་,pride,གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་རྒྱགས་ལྡན་པའམ། །,དགོད་དང་ག་ཞར་བཅས་པའམ། །གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་རྒྱགས་ལྡན་པའམ། །མཚང་འབྲུ་བ་ཡི་བསམ་པ་དང་། །གལ་ཏེ་སྐྱོར་འབྱིན་སླུ་སེམས་སམ། ། +ང་རྒྱལ་,steadfastness,མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །,དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། །མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་ཕྱིར་འབད་པར་བྱ། ། +ང་རྒྱལ་,divine pride,རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཆོ་ག་ཡིས། །བརྩམས་ནས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ། །,དེ་བས་དགེ་ལ་མོས་བྱ་ཞིང་། །གུས་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཆོ་ག་ཡིས། །བརྩམས་ནས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ། ། +ང་རྒྱལ་,arrogance,ངན་འགྲོར་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁྲིད་ཅིང་། །,ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནི། །ངན་འགྲོར་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁྲིད་ཅིང་། །མི་ཡི་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་དང་། །གཞན་གྱི་ཟས་ཟའི་བྲན་དང་ནི། ། +གཉིད་,sleep,རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། །,དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། ། +གཉིད་,sleepiness,གཉིད་དང་རྨུགས་པ་བཟློག་པར་བྱ། །,དེ་བས་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པས་ཆོག །བདག་གིས་མཁས་པའི་རྗེས་བསྙགས་ཏེ། །བག་ཡོད་གཏམ་ནི་དྲན་བྱས་ནས། །གཉིད་དང་རྨུགས་པ་བཟློག་པར་བྱ། ། +མཚོན་,weapons,མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས། །,རང་བཞིན་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་དག །གཡུལ་ངོར་མདར་ཚེ་ནན་གྱིས་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་། །མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས། །དོན་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན། ། +མཚོན་,weapon,ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲ་བ་ལས། །ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ། །,ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་འདི། །རང་གི་བློ་ཡིས་ཐ་དད་ཕྱེ། །ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲ་བ་ལས། །ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ། ། +ནན་གྱིས་,forcefully,གཡུལ་ངོར་མདར་ཚེ་ནན་གྱིས་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་། །,རང་བཞིན་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་དག །གཡུལ་ངོར་མདར་ཚེ་ནན་གྱིས་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་། །མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས། །དོན་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན། ། +ནན་གྱིས་,deliberately,སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་གྱུར་པ། །ཅི་ཕྱིར་ནན་གྱིས་སྐྱེད་ཅེ་ན། །,སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་གྱུར་པ། །ཅི་ཕྱིར་ནན་གྱིས་སྐྱེད་ཅེ་ན། །འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། །ཇི་ལྟར་སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་། ། +གཞོམ་པ་,destroy,གཡུལ་ངོར་མདར་ཚེ་ནན་གྱིས་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་། །,རང་བཞིན་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་དག །གཡུལ་ངོར་མདར་ཚེ་ནན་གྱིས་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་། །མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས། །དོན་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན། ། +གཞོམ་པ་,destroying,དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་གཞོམ་པ་ལ། །རྟག་ཏུ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་བྱ། །,བདག་གི་ཚོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པར། །སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་སྨྱོན་པ་མིན། །དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་གཞོམ་པ་ལ། །རྟག་ཏུ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་བྱ། ། +ཁྱད་བསད་,enduring,མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས། །,རང་བཞིན་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་དག །གཡུལ་ངོར་མདར་ཚེ་ནན་གྱིས་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་། །མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས། །དོན་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན། ། +ཁྱད་བསད་,endured,སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་བསད་ནས། །,སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་བསད་ནས། །ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་དགྲ་འཇོམས་པ། །དེ་དག་རྒྱལ་བྱེད་དཔའ་བོ་སྟེ། །ལྷག་མ་རོ་ལ་གསོད་པའོ། ། +ཡི་ཆད་,discouraged,ཡི་ཆད་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་སྨོས་ཅི་དགོས། །,རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུར་གྱུར་གང་གིས་ཀྱང་། །ཡི་ཆད་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། +ཡི་ཆད་,despondent,ཡི་ཆད་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་སོས་ཤིང་།,བཀྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནོར་ཐོབ་ཤོག །མྱ་ངན་ཉམ་ཐག་དགའ་ཐོབ་ཤོག །ཡི་ཆད་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་སོས་ཤིང་། །བརྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག ། +རྨ་,wounds,དོན་མེད་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་། །,དོན་མེད་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་། །ལུས་ལ་རྒྱན་དང་འདྲ་བར་སྲེལ་བྱེད་ན། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་ཕྱིར་ཡང་དག་བརྩོན་གྱུར་པ། །བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཅི་ཕྱིར་གནོད་བྱེད་ཡིན། ། +རྨ་,wound,སྒྲིམས་ཏེ་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་བཞིན། །,མ་གྲངས་དྲོལ་བའི་ཁྲོད་གནས་ན། །སྒྲིམས་ཏེ་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་བཞིན། །སྐྱེ་བོ་ངན་ཁྲོད་གནས་པས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱི་རྨ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྲུང་། ། +རྨ་,incision,ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར། །ལུས་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན། །,བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་ཡི། །སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཚོད་ཡོད་དེ། །ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར། །ལུས་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན། ། +དོན་ཆེན་,great purpose,དོན་ཆེན་སྒྲུབ་ཕྱིར་ཡང་དག་བརྩོན་གྱུར་པ། །,དོན་མེད་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་། །ལུས་ལ་རྒྱན་དང་འདྲ་བར་སྲེལ་བྱེད་ན། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་ཕྱིར་ཡང་དག་བརྩོན་གྱུར་པ། །བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཅི་ཕྱིར་གནོད་བྱེད་ཡིན། ། +དོན་ཆེན་,great benefit,ཅི་ནས་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཏང་ངོ་། །,སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར། །ལུས་འདི་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། །ཅི་ནས་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཏང་ངོ་། ། +དོན་ཆེན་,great purposes,དོན་ཆེན་དག་ཀྱང་འགྲུབ་འགྱུར་བས། །,འདི་ནི་དེ་ཙམ་གནོད་མིན་ལ། །དོན་ཆེན་དག་ཀྱང་འགྲུབ་འགྱུར་བས། །འགྲོ་བའི་གནོད་སེལ་སྡུག་བསྔལ་ལ། །དགའ་བ་འབའ་ཞིག་འདིར་བྱ་རིགས། ། +ཉ་པ་,fishermen,ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །,ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །གྲང་དང་ཚལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན། །འགྲོ་བ་བདེ་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད། ། +ཉ་པ་,fisherman,ཉོན་མོངས་ཉ་པས་བཏབ་པ་ཡི། །,ཉོན་མོངས་ཉ་པས་བཏབ་པ་ཡི། །མཆིལ་པ་འདི་ནི་མི་བཟད་གཟེ། །དེས་བཟུང་སེམས་དམྱལ་བུམ་པར་ཡང་། །དམྱལ་བའི་སྲུང་མས་བདག་འཚེད་དེས། ། +གདོལ་པ་,butchers,ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །,ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །གྲང་དང་ཚལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན། །འགྲོ་བ་བདེ་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད། ། +གདོལ་པ་,butcher,།འོན་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་གང་། །གདོལ་པ་དང་ནི་མ་ཧེ་བཞིན།,རང་སྡེ་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་། །ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ། །འོན་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་གང་། །གདོལ་པ་དང་ནི་མ་ཧེ་བཞིན། ། +འཚོ་བ་,livelihood,ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །,ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །གྲང་དང་ཚལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན། །འགྲོ་བ་བདེ་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད། ། +འཚོ་བ་,living,།ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་འཚོ་བ་དང་།,འཁོར་ཚེ་བཟོད་པས་མཛེས་སོགས་དང་། །ནད་མེད་པ་དང་གྲགས་པ་ཡིས། །ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་འཚོ་བ་དང་། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་བདེ་རྒྱས་ཐོབ། ། +འཚོ་བ་,live,འདི་ལ་འཚོ་བ་ཙམ་བྱིན་ནས། །,ཅི་སྟེ་འདི་ལ་རྙེད་ཡོད་ཀྱང་། །གལ་ཏེ་ང་ཡི་ལས་བྱེད་ན། །འདི་ལ་འཚོ་བ་ཙམ་བྱིན་ནས། །བདག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་བླང་བྱ། ། +བཟོད་,endure,གྲང་དང་ཚལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན། །,ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །གྲང་དང་ཚལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན། །འགྲོ་བ་བདེ་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད། ། +བཟོད་,patience,དེ་བས་བཟོད་ལ་ནན་ཏན་དུ། །,ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་མེད། །བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད། །དེ་བས་བཟོད་ལ་ནན་ཏན་དུ། །སྣ་ཚོགས་ཚུལ་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། ། +བཟོད་,tolerate,མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །,མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །ཉོན་མོངས་སྐྱེ་ལ་རག་ལས་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད། ། +གྲོལ་བ་,free,།ཉོན་མོངས་རྣམས་ལས་མ་གྲོལ་བ། །,ཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །འགྲོ་བ་ཉོན་མོངས་ལས་བསྒྲལ་བར། །དམ་བཅས་གང་ཚེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ལས་མ་གྲོལ་བ། ། +གྲོལ་བ་,liberation,བདག་ནི་གྲོལ་བ་དོན་གཉེར་ལ། །,བདག་ནི་གྲོལ་བ་དོན་གཉེར་ལ། །རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་འཆིང་མི་དགོས། །གང་དག་བདག་བཅིངས་གྲོལ་བྱེད་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། ། +གྲོལ་བ་,freed,།ཆགས་དང་འཇིགས་མཐའ་ལས་གྲོལ་བ།,རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དོན་དུ། །ཆགས་དང་འཇིགས་མཐའ་ལས་གྲོལ་བ། །འཁོར་བར་གནས་པ་གྲུབ་འགྱུར་བ། །འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་འབྲས་བུ་ཡིན། ། +སྨྲ་བ་,speaking,བདག་གི་ཚོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པར། །སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་སྨྱོན་པ་མིན། །,བདག་གི་ཚོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པར། །སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་སྨྱོན་པ་མིན། །དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་གཞོམ་པ་ལ། །རྟག་ཏུ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་བྱ། ། +སྨྲ་བ་,speak,འཇམ་ཞིང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱ། །,སྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་འབྲེལ་པ་དང་། །དོན་གསལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། །ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། །འཇམ་ཞིང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱ། ། +སྨྲ་བ་,speech,བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་། །,བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་། །མི་སྙན་པ་ཡི་ཚིག་དེ་ཡིས། །ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ན། །སེམས་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཁྲོ། ། +ཞེན་,attachment,།རང་གི་ཕྱོགས་ཞེན་སེམས་བྱུང་ན།,མི་བཟོད་ལེ་ལོ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་བཞིན་སྤྱི་རྟོལ་མུ་ཅོར་དང་། །རང་གི་ཕྱོགས་ཞེན་སེམས་བྱུང་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +ཞེན་,cling,ལས་དེ་ལ་ནི་ཞེན་བྱ་སྟེ། །ལས་དེས་མི་ངོམས་དགའ་བར་བྱ།,ལས་དེ་ལ་ནི་ཞེན་བྱ་སྟེ། །ལས་དེས་མི་ངོམས་དགའ་བར་བྱ། །བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་། །བདེ་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི། ། +བྱ་,birds,།ཕྲོགས་ཏེ་བྱ་དང་ཁྱིར་བྱིན་ན།,འདི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྲུངས་ཀྱང་ནི། །འཆི་བདག་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཡིས། །ཕྲོགས་ཏེ་བྱ་དང་ཁྱིར་བྱིན་ན། །དེ་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བྱར་ཡོད། ། +བྱ་,act,ཀུན་ལའང་དེ་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །,དེ་བདེ་བ་ཡི་བདག་བདེ་ན། །ཀུན་ལའང་དེ་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །ཇི་ལྟར་གཞན་ལ་དགའ་བ་ཡིས། །བདེ་བར་གྱུར་ན་བདག་མི་བདེ། ། +བྱ་,engage,དེ་ལྟས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་དེ་ཉིད་བྱ། །,འདི་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤགས་པ་མཉེས་བྱེད་ཡིན། །རང་དོན་ཡང་དག་སྒྲུབ་པའང་འདི་ཉིད་དོ། །འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའང་འདི་ཉིད་དེ། །དེ་ལྟས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་དེ་ཉིད་བྱ། ། +བྱ་,do,ཐར་པ་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །,སེམས་ཅན་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ན། །དགའ་བའི་རྒྱ་མཚོ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཆོག་མིན་ནམ། །ཐར་པ་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +བྱ་,cultivate,དེ་བཞིན་གཞན་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་བྱ། །,དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །དེ་བཞིན་གཞན་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་བྱ། ། +བསད་,killed,བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ།,བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ། །བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་བླའི། །རྣམ་པ་ཀུན་དུ་ཉོན་མོངས་པའི། །དགྲ་ལ་མདུད་པར་མི་བྱའོ། ། +བསད་,killing,།འདིར་ནི་བསད་དང་བཅིང་དང་གཅོད།,འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད། །འདིར་ནི་བསད་དང་བཅིང་དང་གཅོད། །ཕ་རོལ་དུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ། ། +བསད་,slain,དང་པོ་ཉིད་དུ་བསད་བྱས་ནས། །,དེ་ལྟར་རྒ་དང་འཆི་མེད་པ། །བཞིན་དུ་སྤྱོད་པས་གནས་རྣམས་ལ། །དང་པོ་ཉིད་དུ་བསད་བྱས་ནས། །ངན་སོང་ལྟུང་བ་མི་བཟད་འོང་། ། +ཡུལ་,land,ཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ནི། །,ཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ནི། །ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་གནས་ཤིང་ཡོངས་བཟུང་ནས། །ནུས་པ་བརྟས་ནས་དེ་ནས་ཕྱིར་ལྡོག་གི །ཉོན་མོངས་དགྲ་ཚུལ་དེ་དང་འདྲ་མ་ཡིན། ། +ཡུལ་,objects,ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་དབང་ཚོགས་ལ་མིན་པར་ནའང་མིན། །,ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་དབང་ཚོགས་ལ་མིན་པར་ནའང་མིན། །དེ་ལས་གཞན་ནའང་མིན་ན་འདི་དག་གར་གནས་འགྲོ་བ་ཀུན་གནོད་བྱེད། །འདི་ནི་སྒྱུ་འདྲ་དེ་ཕྱིར་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྤོངས་ཤེས་ཕྱིར་བརྩོན་པ་བསྟེན། །དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད། ། +ཕྱུང་,expelled,ཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ནི། །,ཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ནི། །ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་གནས་ཤིང་ཡོངས་བཟུང་ནས། །ནུས་པ་བརྟས་ནས་དེ་ནས་ཕྱིར་ལྡོག་གི །ཉོན་མོངས་དགྲ་ཚུལ་དེ་དང་འདྲ་མ་ཡིན། ། +ཕྱུང་,brought forth,དེས་མཚོན་བདག་གི་ལུས་ཕྱུང་ན། །,དེ་ཡི་མཚོན་དང་བདག་གི་ལུས། །གཉི་ག་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །དེས་མཚོན་བདག་གི་ལུས་ཕྱུང་ན། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། ། +ཕྱུང་,removed,དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། །,དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ། །དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། ། +ནུས་པ་,power,ལས་དང་ཉོན་མོངས་ནུས་པས་ཏེ། །གསུམ་པོ་དག་ལ་ང་རྒྱལ་བྱ།,ལས་དང་ཉོན་མོངས་ནུས་པས་ཏེ། །གསུམ་པོ་དག་ལ་ང་རྒྱལ་བྱ། །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའོ་ཞེས། །འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ཉིད། ། +ནུས་པ་,satisfied,རྫོགས་པར་ནུས་པ་ཡོད་མིན་ན། །,དེ་ལྟར་ལྷུང་བ་དེ་ཡི་ཡང་། །འདོད་པ་ས་འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །རྫོགས་པར་ནུས་པ་ཡོད་མིན་ན། །དེ་ཡི་འདོད་པ་སུས་བྱེད་ནུས། ། +ཕྱིར་ལྡོག་,return,ནུས་པ་བརྟས་ནས་དེ་ནས་ཕྱིར་ལྡོག་གི །,ཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ནི། །ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་གནས་ཤིང་ཡོངས་བཟུང་ནས། །ནུས་པ་བརྟས་ནས་དེ་ནས་ཕྱིར་ལྡོག་གི །ཉོན་མོངས་དགྲ་ཚུལ་དེ་དང་འདྲ་མ་ཡིན། ། +ཕྱིར་ལྡོག་,turn back,དཀའ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་མི་བྱ་སྟེ།,དཀའ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་མི་བྱ་སྟེ། །འདི་ལྟར་གོམས་པའི་མཐུ་ཡིས་ནི། །གང་གི་མིང་ཐོས་འཇིགས་པ་ཡང་། །དེ་ཉིད་མེད་ན་མི་དགར་འགྱུར། ། +སྤང་,abandon,ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་ཤེས་རབ་མིག་གིས་སྤང་། །,ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་ཤེས་རབ་མིག་གིས་སྤང་། །བདག་ཡིད་ལས་བསལ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །གང་དུ་གནས་ནས་བདག་གནོད་བྱ་ཕྱིར་འོང་། །བློ་ཞེན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད། ། +སྤང་,abandoning,སྡིག་པ་སྤང་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་མེད། །,སྡིག་པ་སྤང་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་མེད། །མཁས་པའི་ཕྱིར་ན་མི་དགའ་མེད། །འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོག་པ་དང་། །སྡིག་པས་སེམས་དང་ལུས་ལ་གནོད། ། +མཉན་,heed,སྨན་པའི་ངག་མ་མཉན་ན་སྨན་དག་གིས། །,དེ་ལྟར་རྣམ་བསམས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡི། །བསླབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་འབད་པར་བྱ། །སྨན་པའི་ངག་མ་མཉན་ན་སྨན་དག་གིས། །བཅོས་དགོས་ནད་པ་སོས་པ་ག་ལ་ཡོད། ། +མཉན་,heeded,།དེ་དག་ངག་ནི་མ་མཉན་ན།,ཕན་པར་སྨྲས་ན་ཁྲོ་བར་བྱེད། །བདག་ཀྱང་ཕན་ལས་བཟློག་པར་བྱེད། །དེ་དག་ངག་ནི་མ་མཉན་ན། །ཁྲོ་བས་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར། ། +བསྲུང་བ་,guard,བསླབ་པ་བསྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས། །,བསླབ་པ་བསྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས། །རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་ནས་སེམས་བསྲུང་སྟེ། །སེམས་འདི་བསྲུང་བར་མ་བྱས་ན། །བསླབ་པ་བསྲུང་བར་ཡོང་མི་ནུས། ། +བསྲུང་བ་,guarding,སེམས་འདི་བསྲུང་བར་མ་བྱས་ན། །,བསླབ་པ་བསྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས། །རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་ནས་སེམས་བསྲུང་སྟེ། །སེམས་འདི་བསྲུང་བར་མ་བྱས་ན། །བསླབ་པ་བསྲུང་བར་ཡོང་མི་ནུས། ། +བསྲུང་བ་,protect,བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པས་ན། །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བསྲུང་བར་བྱ། །,བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི། །དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ། །བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པས་ན། །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བསྲུང་བར་བྱ། ། +བསྒྲིམས་,diligently,།གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ། །དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ། །,ཁྲོ་བའི་དགྲ་ཡིས་དེ་ལ་སོགས། །སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་བྱེད་པར་འགྱུར། །གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ། །དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ། ། +བསྒྲིམས་,strive,བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་བྱ། །,དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་བྱམས་སེམས་སུ། །འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བདག་གིས་ནི། །བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་བྱ། ། +བསྲུང་,guard,རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་ནས་སེམས་བསྲུང་སྟེ། །,བསླབ་པ་བསྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས། །རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་ནས་སེམས་བསྲུང་སྟེ། །སེམས་འདི་བསྲུང་བར་མ་བྱས་ན། །བསླབ་པ་བསྲུང་བར་ཡོང་མི་ནུས། ། +བསྲུང་,protected,ཉིས་ན་ཝ་དང་བྱ་རྒོད་ཀྱིས། །ཟས་ཀྱི་དོན་དུ་འདི་བསྲུང་རིགས།,ཉིས་ན་ཝ་དང་བྱ་རྒོད་ཀྱིས། །ཟས་ཀྱི་དོན་དུ་འདི་བསྲུང་རིགས། །མི་འོ་ཅོག་གི་ལུས་འདི་ནི། །བཀོལ་བར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ཟད། ། +བསྲུང་,protecting,དེ་དག་བདག་ནི་ངན་སོང་དུ། །ལྟུང་བ་བསྲུང་ཕྱིར་ཞུགས་མིན་ནམ། །,དེ་ཕྱིར་བདག་གི་བསྟོད་སོགས་ནི། །གཞིག་ཕྱིར་གང་དག་ཉེར་གནས་པ། །དེ་དག་བདག་ནི་ངན་སོང་དུ། །ལྟུང་བ་བསྲུང་ཕྱིར་ཞུགས་མིན་ནམ། ། +བསྲུང་,guarded,གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུང་གྱུར་པ། །,གཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་། །གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུང་གྱུར་པ། །ཇི་སྲིད་དེ་ནི་དེས་ཟ་ན། །སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་། ། +བསྲུང་,protect,སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་། །,གཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་། །གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུང་གྱུར་པ། །ཇི་སྲིད་དེ་ནི་དེས་ཟ་ན། །སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་། ། +བསྲུང་,guarding,བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །,བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་རྣམས། །སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་སྐབས་མེད་དོ། ། +བསྲུང་,guard against,མ་འོངས་པ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །གནོད་མི་བྱེད་ན་དེ་ཅི་བསྲུང་། །,གལ་ཏེ་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བས། །བདག་ལ་མི་གནོད་ཕྱིར་མི་བསྲུང་། །མ་འོངས་པ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །གནོད་མི་བྱེད་ན་དེ་ཅི་བསྲུང་། ། +དྲན་པ་,mindfulness,དྲན་པ་དང་ནི་ཤེས་བཞིན་དག །,སེམས་བསྲུང་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ནི། །དྲན་པ་དང་ནི་ཤེས་བཞིན་དག །ཐམས་ཅད་འབད་པས་སྲུངས་ཤིག་ཅེས། །བདག་ནི་དེ་ལྟར་ཐལ་མོ་སྦྱོར། ། +དྲན་པ་,memory,།དྲན་པ་ལ་ནི་དེ་མི་གནས།,ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི། །ཐོས་དང་བསམས་དང་བསྒོམས་པ་ཡང་། །གློ་རྡོལ་བུམ་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ། །དྲན་པ་ལ་ནི་དེ་མི་གནས། ། +དྲན་པ་,remembered,གལ་ཏེ་རང་རིག་ཡོད་མིན་ན། །རྣམ་ཤེས་དྲན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །,གལ་ཏེ་རང་རིག་ཡོད་མིན་ན། །རྣམ་ཤེས་དྲན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །གཞན་མྱོང་བ་ན་འབྲེལ་པ་ལས། །དྲན་འགྱུར་བྱི་བའི་དུག་བཞིན་ནོ། ། +སེང་གེ་,lion,སྟག་དང་སེང་གེ་གླང་ཆེན་དྲེད། །,སྟག་དང་སེང་གེ་གླང་ཆེན་དྲེད། །སྦྲུལ་དང་དགྲ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །བྱད་མ་དེ་བཞིན་སྲིན་པོ་རྣམས། ། +སེང་གེ་,Lion,རྒྱལ་བ་སེང་གེའི་སྲས་བདག་གིས། །,བདག་གིས་ཀུན་ལས་རྒྱལ་བྱ་སྟེ། །བདག་ལས་སུ་ཡང་རྒྱལ་མི་བྱ། །རྒྱལ་བ་སེང་གེའི་སྲས་བདག་གིས། །ང་རྒྱལ་འདི་ལ་གནས་པར་བྱ། ། +སྦྲུལ་,snake,སྦྲུལ་དང་དགྲ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་། །,སྟག་དང་སེང་གེ་གླང་ཆེན་དྲེད། །སྦྲུལ་དང་དགྲ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །བྱད་མ་དེ་བཞིན་སྲིན་པོ་རྣམས། ། +སྦྲུལ་,snakes,སྦྲུལ་དང་ཤ་སྦྲང་དག་དང་ནི། །,སྦྲུལ་དང་ཤ་སྦྲང་དག་དང་ནི། །བཀྲེས་སྐོམ་ལ་སོགས་ཚོར་བ་དང་། །གཡན་པ་ལ་སོགས་བཅས་པ་ཡི། །དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཅིས་མ་མཐོང་། ། +སྲིན་པོ་,demon,བྱད་མ་དེ་བཞིན་སྲིན་པོ་རྣམས། །,སྟག་དང་སེང་གེ་གླང་ཆེན་དྲེད། །སྦྲུལ་དང་དགྲ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །བྱད་མ་དེ་བཞིན་སྲིན་པོ་རྣམས། ། +སྲིན་པོ་,rakshasas,མཁའ་འགྲོ་སྲིན་པོ་ལ་སོགས་པ། །,སྨན་རྣམས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང་། །གསང་སྔགས་བཟླས་བརྗོད་གྲུབ་པར་ཤོག །མཁའ་འགྲོ་སྲིན་པོ་ལ་སོགས་པ། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག ། +བཏགས་པ་,labeling,སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏགས་པ་ཡིས། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏགས་པར་འགྱུར།,སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏགས་པ་ཡིས། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏགས་པར་འགྱུར། །སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏུལ་བས་ན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཐུལ་བར་འགྱུར། ། +བཏགས་པ་,tethered,།ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་མི་འཆོར་བར།,སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་ནི། །ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ། །ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་མི་འཆོར་བར། །དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག ། +ཕ་རོལ་ཕྱིན་,perfection,གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་དབུལ་བོར་ནས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཡིན་ན། །,གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་དབུལ་བོར་ནས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཡིན་ན། །ད་རུང་འགྲོ་བཀྲེན་ཡོད་ན་སྔོན། །སྐྱོབ་པ་ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་ཕྱིན། ། +ཕ་རོལ་ཕྱིན་,perfected,ད་རུང་འགྲོ་བཀྲེན་ཡོད་ན་སྔོན། །སྐྱོབ་པ་ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །,གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་དབུལ་བོར་ནས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཡིན་ན། །ད་རུང་འགྲོ་བཀྲེན་ཡོད་ན་སྔོན། །སྐྱོབ་པ་ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་ཕྱིན། ། +ཕ་རོལ་ཕྱིན་,perfections,སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས། །གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད།,སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས། །གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད། །ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏང་། །གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་བསམ་མོ། ། +འབྲས་,fruits,བདོག་པ་ཐམས་ཅད་འབྲས་བཅས་ཏེ། །སྐྱེ་བོ་ཀུན་ལ་བཏང་སེམས་ཀྱིས།,བདོག་པ་ཐམས་ཅད་འབྲས་བཅས་ཏེ། །སྐྱེ་བོ་ཀུན་ལ་བཏང་སེམས་ཀྱིས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་གསུངས་ཏེ། །དེ་ལྟས་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་དོ། ། +འབྲས་,result,ཀུན་རྫོབ་བམ་ནི་དེ་ཉིད་དུའང་། །རུང་སྟེ་དེར་འབྲས་ལུང་ལས་ཡིན།,ཀུན་རྫོབ་བམ་ནི་དེ་ཉིད་དུའང་། །རུང་སྟེ་དེར་འབྲས་ལུང་ལས་ཡིན། །དཔེར་ན་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་བཅས་པ་བཞིན། ། +འབྲས་,results,ལས་འབྲས་འབྲེལ་པ་རིགས་མིན་ཏེ། །,གལ་ཏེ་བདག་ནི་ཡོད་མིན་ན། །ལས་འབྲས་འབྲེལ་པ་རིགས་མིན་ཏེ། །ལས་བྱས་ནས་ནི་ཞིག་པས་ན། །སུ་ཡི་ལས་སུ་འགྱུར་ཞེ་ན། ། +འབྲས་,effects,གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་གནས་ན། །ཟན་ཟ་མི་གཙང་ཟ་བར་འགྱུར། །,གསལ་བ་མེད་པ་སྐྱེ་བར་ནི། །ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་གནས་པ་ཉིད། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་གནས་ན། །ཟན་ཟ་མི་གཙང་ཟ་བར་འགྱུར། ། +ཚུལ་ཁྲིམས་,moral discipline,སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལས། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པར་བཤད། །,ཉ་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་ཏུ། །དེ་དག་གསོད་མི་འགྱུར་བར་བསྐྲད། །སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལས། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པར་བཤད། ། +ཚུལ་ཁྲིམས་,ethical rules,འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བྱ་བར་གསུངས། །,འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བྱ་བར་གསུངས། ། +གཡོགས་,cover,ས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །,ས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། ། +གཡོགས་,covered,།ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། །,ས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། ། +ཀོ་བས་,hide,ས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །,ས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། ། +ཀོ་བས་,leather,།ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། །,ས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། ། +བཟློག་,stop,གང་གིས་གང་ཞིག་བཟློག་བྱ་སྟེ། །བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ཞེ་ན། །,གང་གིས་གང་ཞིག་བཟློག་བྱ་སྟེ། །བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ཞེ་ན། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་རྣམས། །རྒྱུན་ཆད་འགྱུར་འདོད་མི་རིགས་མེད། ། +བཟློག་,abandon,།སྔ་མའི་ཚུལ་གྱིས་རྐྱེན་དག་ལས། །འགྱུར་བར་མཐོང་ནས་ཁྲོ་བ་བཟློག །,བླ་མ་གཉེན་ལ་སོགས་པ་དང་། །བཤེས་ལ་གནོད་པ་བྱེད་རྣམས་ལའང་། །སྔ་མའི་ཚུལ་གྱིས་རྐྱེན་དག་ལས། །འགྱུར་བར་མཐོང་ནས་ཁྲོ་བ་བཟློག ། +བཟློག་,reverse,དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ། །ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་བཟློག་མི་བྱེད། །,ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་ལའང་། །བདག་གིས་བཟོད་པར་མི་ནུས་ན། །དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ། །ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་བཟློག་མི་བྱེད། ། +བཟློག་,eliminated,གལ་ཏེ་བཟློག་ནའང་ཐམས་ཅད་བཟློག །དེ་མིན་བདག་ཀྱང་སེམས་ཅན་བཞིན། །,ཅི་ཕྱིར་ཀུན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། །བཟློག་པར་བྱ་ཞེས་བརྩད་དུ་མེད། །གལ་ཏེ་བཟློག་ནའང་ཐམས་ཅད་བཟློག །དེ་མིན་བདག་ཀྱང་སེམས་ཅན་བཞིན། ། +བཟློག་,reversed,།བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་བྱ་ཡིན།,ཇི་ལྟར་མཐོང་ཐོས་ཤེས་པ་དག །འདིར་ནི་དགག་པར་བྱ་མིན་ཏེ། །འདིར་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུར་གྱུར་པ། །བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་བྱ་ཡིན། ། +བཟློག་,refuted,གང་དག་རྡུལ་ཕྲན་རྟག་སྨྲ་བ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྔར་བཟློག་ཟིན། །,གང་དག་རྡུལ་ཕྲན་རྟག་སྨྲ་བ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྔར་བཟློག་ཟིན། །གཙོ་བོ་རྟག་པ་འགྲོ་བ་ཡི། །རྒྱུ་ཡིན་པར་ནི་གྲངས་ཅན་འདོད། ། +གཞན་རྣམས་,other things,།བདག་གི་སེམས་འདི་ཕྱིར་བཟློག་བྱའི། །གཞན་རྣམས་བཟློག་གོ་ཅི་ཞིག་དགོས།,དེ་བཞིན་ཕྱི་རོལ་དངོས་པོ་ཡང་། །བདག་གིས་ཕྱིར་བཟློག་མི་ལང་གི། །བདག་གི་སེམས་འདི་ཕྱིར་བཟློག་བྱའི། །གཞན་རྣམས་བཟློག་གོ་ཅི་ཞིག་དགོས། ། +གཞན་རྣམས་,others,གཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་། །,གཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་། །གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུང་གྱུར་པ། །ཇི་སྲིད་དེ་ནི་དེས་ཟ་ན། །སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་། ། +བཟླས་བརྗོད་,recitations,བཟླས་བརྗོད་དང་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན། །,བཟླས་བརྗོད་དང་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་། །སེམས་གཞན་གཡེངས་པས་བྱས་པ་ནི། །དེ་ཉིད་རིག་པས་དོན་མེད་གསུངས། ། +བཟླས་བརྗོད་,recitation,།གསང་སྔགས་བཟླས་བརྗོད་གྲུབ་པར་ཤོག །,སྨན་རྣམས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང་། །གསང་སྔགས་བཟླས་བརྗོད་གྲུབ་པར་ཤོག །མཁའ་འགྲོ་སྲིན་པོ་ལ་སོགས་པ། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག ། +དཀའ་ཐུབ་,austerities,བཟླས་བརྗོད་དང་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན། །,བཟླས་བརྗོད་དང་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་། །སེམས་གཞན་གཡེངས་པས་བྱས་པ་ནི། །དེ་ཉིད་རིག་པས་དོན་མེད་གསུངས། ། +དཀའ་ཐུབ་,spiritual practice,བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད། །,ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་མེད། །བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད། །དེ་བས་བཟོད་ལ་ནན་ཏན་དུ། །སྣ་ཚོགས་ཚུལ་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། ། +དཀའ་ཐུབ་,austerity,དེས་ན་དཀའ་ཐུབ་ཞིག་པར་འགྱུར། །,འོན་ཏེ་ལན་དུ་གནོད་བྱས་ན། །དེ་དག་བསྲུངས་པར་མ་གྱུར་ལ། །བདག་གི་སྤྱོད་པའང་ཉམས་པར་འགྱུར། །དེས་ན་དཀའ་ཐུབ་ཞིག་པར་འགྱུར། ། +སྤྱད་,practice,ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་། །,བཟླས་བརྗོད་དང་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་། །སེམས་གཞན་གཡེངས་པས་བྱས་པ་ནི། །དེ་ཉིད་རིག་པས་དོན་མེད་གསུངས། ། +སྤྱད་,act,ཐུབ་པས་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་སྤྱད། །,ཆུ་སྐྱར་བྱི་ལ་ཆོམ་རྐུན་དག །སྒྲ་མེད་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས། །མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ། །ཐུབ་པས་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་སྤྱད། ། +སྤྱད་,engage,།སེམས་ཅན་དོན་ལས་གཞན་མི་སྤྱད།,དངོས་སམ་ཡང་ན་བརྒྱུད་ཀྱང་རུང་། །སེམས་ཅན་དོན་ལས་གཞན་མི་སྤྱད། །སེམས་ཅན་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བསྔོའོ། ། +སྤྱད་,use,གལ་ཏེ་བྱིན་ན་ཅི་སྤྱད་ཅེས། །བདག་དོན་སེམས་པ་འདྲེ་ཡི་ཚུལ།,གལ་ཏེ་བྱིན་ན་ཅི་སྤྱད་ཅེས། །བདག་དོན་སེམས་པ་འདྲེ་ཡི་ཚུལ། །གལ་ཏེ་སྤྱད་ན་ཅི་སྦྱིན་ཅེས། །གཞན་དོན་སེམས་པ་ལྷ་ཡི་ཆོས། ། +སྤྱད་,instrument,དེས་ན་འདི་ལ་ཉེས་མང་ཡང་། །ལས་ཀྱི་སྤྱད་བཞིན་གཟུང་བར་བྱ། །,དེ་བས་བདག་གིས་ཆགས་མེད་པར། །འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་ལུས་གཏང་བྱ། །དེས་ན་འདི་ལ་ཉེས་མང་ཡང་། །ལས་ཀྱི་སྤྱད་བཞིན་གཟུང་བར་བྱ། ། +སྤྱད་,experienced,བདེ་བ་མང་པོ་སྤྱད་སྤྱད་ནས། །,བདེ་འགྲོར་ཡང་དང་ཡང་འོངས་ཏེ། །བདེ་བ་མང་པོ་སྤྱད་སྤྱད་ནས། །ཤི་ནས་ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ནི། །ཡུན་རིང་མི་བཟད་རྣམས་སུ་ལྟུང་། ། +སེམས་བསྲུང་,guarding the mind,སེམས་བསྲུང་བརྟུལ་ཞུགས་མ་གཏོགས་པ། །བརྟུལ་ཞུགས་མང་པོས་ཅི་ཞིག་བྱ། །,དེ་ལྟས་བདག་གི་སེམས་འདི་ནི། །ལེགས་གཟུང་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་བྱ། །སེམས་བསྲུང་བརྟུལ་ཞུགས་མ་གཏོགས་པ། །བརྟུལ་ཞུགས་མང་པོས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +སེམས་བསྲུང་,guard their minds,སེམས་བསྲུང་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ནི། །,སེམས་བསྲུང་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ནི། །དྲན་པ་དང་ནི་ཤེས་བཞིན་དག །ཐམས་ཅད་འབད་པས་སྲུངས་ཤིག་ཅེས། །བདག་ནི་དེ་ལྟར་ཐལ་མོ་སྦྱོར། ། +བུད་མེད་,women,བུད་མེད་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་རུང་། །,སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་གནས་བྱེད་ན། །སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་གནས་སམ། །བུད་མེད་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་རུང་། །སྡོམ་བརྩོན་བརྟན་པ་ཉམས་མི་འགྱུར། ། +བུད་མེད་,woman,གང་ཚེ་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ། །,སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་ཡང་། །ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་ལྡོག་འགྱུར་ཏེ། །གང་ཚེ་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ། །དེ་བྱེད་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་སྐྱེ་འགྱུར། ། +བུད་མེད་,female,གང་ཚེ་དེ་ལྟར་ལུས་མེད་པ། །དེ་ཚེ་སྐྱེས་གང་བུད་མེད་གང་། །,དེ་ལྟར་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ཡི། །གཟུགས་ལ་དཔྱོད་ལྡན་སུ་ཞིག་ཆགས། །གང་ཚེ་དེ་ལྟར་ལུས་མེད་པ། །དེ་ཚེ་སྐྱེས་གང་བུད་མེད་གང་། ། +ངན་པ་,inferior,བདག་འདྲ་ངན་པས་སྨོས་ཅི་དགོས། །,སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་ན། །བདག་འདྲ་ངན་པས་སྨོས་ཅི་དགོས། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་བསམ་པ་བཏང་། ། +ངན་པ་,ugly,དཀའ་ཐུབ་ཅན་གང་གཟུགས་ངན་པ། །གཟུགས་བཟང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་ཅིག །,སེམས་ཅན་གཟི་བརྗིད་ཆུང་ངུ་གང་། །དེ་དག་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་ཤོག །དཀའ་ཐུབ་ཅན་གང་གཟུགས་ངན་པ། །གཟུགས་བཟང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་ཅིག ། +བཀུར་སྟི་,honors,བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །ལུས་དང་འཚོ་བ་མེད་བླ་ཞིང་། །,བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །ལུས་དང་འཚོ་བ་མེད་བླ་ཞིང་། །དགེ་བ་གཞན་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི། །སེམས་ནི་ནམས་ཀྱང་ཉམས་མི་བྱ། ། +བཀུར་སྟི་,honor,རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ།,རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ། །བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +བཀུར་སྟི་,respected,།བསྟན་པ་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་།,འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྨན་གཅིག་པུ། །བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གནས། །བསྟན་པ་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །བཅས་ཏེ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཅིག ། +ཤེས་བཞིན་,introspective awareness,དྲན་པ་དང་ནི་ཤེས་བཞིན་དག །,སེམས་བསྲུང་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ནི། །དྲན་པ་དང་ནི་ཤེས་བཞིན་དག །ཐམས་ཅད་འབད་པས་སྲུངས་ཤིག་ཅེས། །བདག་ནི་དེ་ལྟར་ཐལ་མོ་སྦྱོར། ། +ཤེས་བཞིན་,mindfulness,ཤེས་བཞིན་མྱུར་དུ་ལྡང་སེམས་ལ། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྦྱར། །,མགོན་པོ་མྱ་ངན་འདས་གཟིམས་ལྟར། །འདོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཉལ་བར་བྱ། །ཤེས་བཞིན་མྱུར་དུ་ལྡང་སེམས་ལ། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྦྱར། ། +ཤེས་བཞིན་མེད་པ་,lacking mindfulness,ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི།,ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི། །ཐོས་དང་བསམས་དང་བསྒོམས་པ་ཡང་། །གློ་རྡོལ་བུམ་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ། །དྲན་པ་ལ་ནི་དེ་མི་གནས། ། +ཤེས་བཞིན་མེད་པ་,unmindfulness,ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཆོམ་རྐུན་དག །,ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཆོམ་རྐུན་དག །དྲན་པ་ཉམས་པའི་རྗེས་འབྲང་བས། །བསོད་ནམས་དག་ནི་ཉེར་བསགས་ཀྱང་། །རྐུན་པོས་ཕྲོགས་བཞིན་ངན་འགྲོར་འགྲོ། ། +ལྷུར་ལེན་,indulge,གང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ།,གང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ། །གཞན་ལ་སྨོད་པ་ཉིད་དང་ནི། །གཤེ་བཅས་འགྱོད་དང་བཅས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +ལྷུར་ལེན་,commitment,ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །,དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། །མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་ཕྱིར་འབད་པར་བྱ། ། +ཉམས་པ་,deteriorate,བདག་གི་སྤྱོད་པའང་ཉམས་པར་འགྱུར། །,འོན་ཏེ་ལན་དུ་གནོད་བྱས་ན། །དེ་དག་བསྲུངས་པར་མ་གྱུར་ལ། །བདག་གི་སྤྱོད་པའང་ཉམས་པར་འགྱུར། །དེས་ན་དཀའ་ཐུབ་ཞིག་པར་འགྱུར། ། +ཉམས་པ་,wane,སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་འབྲེལ་ན། །,གླང་ཆེན་མཚོ་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་ལྟར། །ལས་དེ་ལ་ཡང་འཇུག་པར་བྱ། །སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་འབྲེལ་ན། །སླར་བྱའི་དོན་དུ་དོར་བར་བྱ། ། +ཉམས་པ་,deterioration,བསམ་པ་ཉམས་པའང་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །,ནུས་མེད་འདོད་པ་ཉོན་མོངས་དང་། །བསམ་པ་ཉམས་པའང་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །གང་ཞིག་ཀུན་ལ་ལྟོས་མེད་པ། །དེ་ཡི་ཕུན་ཚོགས་ཟད་མི་ཤེས། ། +ཕྲོགས་,snatches,།ཕྲོགས་ཏེ་བྱ་དང་ཁྱིར་བྱིན་ན།,འདི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྲུངས་ཀྱང་ནི། །འཆི་བདག་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཡིས། །ཕྲོགས་ཏེ་བྱ་དང་ཁྱིར་བྱིན་ན། །དེ་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བྱར་ཡོད། ། +ཕྲོགས་,take away,དེ་དང་དེ་ནི་ཕྲོགས་ནས་ཀྱང་། །,དེས་ན་སེམས་ཅན་གཙོར་བྱ་སྟེ། །བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་མཐོང་བ། །དེ་དང་དེ་ནི་ཕྲོགས་ནས་ཀྱང་། །གཞན་དག་ལ་ནི་ཕན་པར་སྤྱོད། ། +འཇོམས་པ་,overcomes,།གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ། །དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ། །,ཁྲོ་བའི་དགྲ་ཡིས་དེ་ལ་སོགས། །སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་བྱེད་པར་འགྱུར། །གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ། །དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ། ། +འཇོམས་པ་,vanquish,ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་དགྲ་འཇོམས་པ། །,སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་བསད་ནས། །ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་དགྲ་འཇོམས་པ། །དེ་དག་རྒྱལ་བྱེད་དཔའ་བོ་སྟེ། །ལྷག་མ་རོ་ལ་གསོད་པའོ། ། +ངོ་ཚ་,shame,དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་དང་། །གུས་དང་འཇིགས་ལྡན་དེ་བཞིན་གནོས་།,དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་དང་། །གུས་དང་འཇིགས་ལྡན་དེ་བཞིན་གནོས་། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་པའང་། །དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབྱུང་། ། +ངོ་ཚ་,modesty,།བག་མ་གསར་པའི་ཚུལ་བཞིན་དུ། །ངོ་ཚ་འཇིགས་དང་བསྡམས་ཏེ་བཞག །,འདི་ནི་གཉའ་དྲག་འགྱུར་ཚུལ་དུ། །ཤེད་བསྐྱེད་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །བག་མ་གསར་པའི་ཚུལ་བཞིན་དུ། །ངོ་ཚ་འཇིགས་དང་བསྡམས་ཏེ་བཞག ། +གུས་,respect,དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་དང་། །གུས་དང་འཇིགས་ལྡན་དེ་བཞིན་གནོས་།,དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་དང་། །གུས་དང་འཇིགས་ལྡན་དེ་བཞིན་གནོས་། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་པའང་། །དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབྱུང་། ། +གུས་,respectful,བརྟན་དང་གུས་དང་ཞེ་སར་བཅས། །,ཤིན་ཏུ་ངེས་དང་རབ་དད་དང་། །བརྟན་དང་གུས་དང་ཞེ་སར་བཅས། །ངོ་ཚ་ཤེས་དང་འཇིགས་བཅས་དང་། །ཞི་ཞིང་གཞན་དགའ་བྱེད་ལ་བརྩོན། ། +གུས་,respectfully,།གུས་དང་བཅས་པས་གཡས་པ་ཡི།,སོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །གུས་དང་བཅས་པས་གཡས་པ་ཡི། །ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ། ། +དང་པོ་,First,རེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །,རེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ། །ཟུངས་ཐུབ་པར་ནི་གནས་པར་བྱ། ། +དང་པོ་,at first,གང་ཞིག་དང་པོ་འབད་དེ་བཏེག །,གང་ཞིག་དང་པོ་འབད་དེ་བཏེག །དྲངས་ཀྱང་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་ལྟ། །སྔོན་ནི་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་། །གོས་ཀྱིས་གདོང་ནི་གཡོགས་པར་གྱུར། ། +དང་པོ་,first,བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི། །དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ། །,བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི། །དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ། །བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པས་ན། །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བསྲུང་བར་བྱ། ། +དེ་ཚེ་,At that time,དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ། །,རེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ། །ཟུངས་ཐུབ་པར་ནི་གནས་པར་བྱ། ། +དེ་ཚེ་,at that time,།དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ།,རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ། །བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +གནས་པར་བྱ་,remain,།ཤིང་བཞིན་དུ་ནི་གནས་པར་བྱ། །,གང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་། །ཁྲོ་བར་འདོད་པ་དེ་ཡི་ཚེ། །ལས་སུ་མི་བྱ་སྨྲ་མི་བྱ། །ཤིང་བཞིན་དུ་ནི་གནས་པར་བྱ། ། +གནས་པར་བྱ་,remain still,།དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ།,རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ། །བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +གཡེང་བ་,distracted,དོན་མེད་གཡེང་བར་ལྟ་བ་ནི། །ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ། །,དོན་མེད་གཡེང་བར་ལྟ་བ་ནི། །ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ། །ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི། །མིག་ནི་ཕབ་སྟེ་བལྟ་བར་བྱ། ། +གཡེང་བ་,distractions,སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིས་གཡེང་བ་དང་། །རྒོད་སོགས་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །,དགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པའི། །དམ་ཆོས་དགའ་བའི་མཆོག་སྤངས་ནས། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིས་གཡེང་བ་དང་། །རྒོད་སོགས་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། ། +ལྟ་བ་,gazing,དོན་མེད་གཡེང་བར་ལྟ་བ་ནི། །ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ། །,དོན་མེད་གཡེང་བར་ལྟ་བ་ནི། །ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ། །ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི། །མིག་ནི་ཕབ་སྟེ་བལྟ་བར་བྱ། ། +ལྟ་བ་,gaze,ལྟ་བ་ངལ་བསོའི་ཆེད་དུ་ནི། །རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །,ལྟ་བ་ངལ་བསོའི་ཆེད་དུ་ནི། །རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། ། +ལྟ་བ་,views,ཚུལ་ཁྲིམས་ལྟ་བ་གུད་སོགས་ནི། །ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཀྱིས་བདག་དབང་མིན། །,ཚུལ་ཁྲིམས་ལྟ་བ་གུད་སོགས་ནི། །ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཀྱིས་བདག་དབང་མིན། །ཅི་ནུས་བདག་ནི་གསོ་དགོས་ཏེ། །གནོད་པའང་བདག་གིས་དང་དུ་བླང་། ། +བལྟ་བ་,look,ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི། །མིག་ནི་ཕབ་སྟེ་བལྟ་བར་བྱ། །,དོན་མེད་གཡེང་བར་ལྟ་བ་ནི། །ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ། །ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི། །མིག་ནི་ཕབ་སྟེ་བལྟ་བར་བྱ། ། +བལྟ་བ་,gaze,ངལ་བསོས་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ནས། །རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ།,ལམ་སོགས་འཇིགས་པ་བརྟག་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ། །ངལ་བསོས་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ནས། །རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། ། +བལྟ་བ་,gaze upon,རེག་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་ཀོ། །,བདག་ནི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་ཞེས། །རེག་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་ཀོ། །སེམས་མེད་པ་ཡི་རང་བཞིན་གྱི། །ཤ་ནི་ཁྱོད་ཀོ་ཇི་ལྟར་འདོད། ། +བལྟ་བ་,seen,འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །,འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +བལྟ་བར་བྱ་,look,ལྟ་བ་ངལ་བསོའི་ཆེད་དུ་ནི། །རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །,ལྟ་བ་ངལ་བསོའི་ཆེད་དུ་ནི། །རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། ། +བལྟ་བར་བྱ་,examine,གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བལྟ་བར་བྱ། །,ལུས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གནས་བྱ་ཞེས། །བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་ནི། །སྐབས་སུ་ལུས་འདི་ཇི་ལྟ་བུར། །གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བལྟ་བར་བྱ། ། +བལྟ་བར་བྱ་,studied,ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ། །,མདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་བསླབ་པ་སྣང་། །དེ་བས་མདོ་སྡེ་བཀླག་པར་བྱ། །ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ། ། +བལྟས་,look,འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། །,ལྟ་བ་ངལ་བསོའི་ཆེད་དུ་ནི། །རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། ། +བལྟས་,watches,ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ། །འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ།,ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ། །འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་། །འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ། ། +བལྟས་,looking,བདག་དང་མཉམ་ལ་བལྟས་ནས་ནི། །,བདག་དང་མཉམ་ལ་བལྟས་ནས་ནི། །གང་གིས་རང་ཉིད་ལྷག་བྱའི་ཕྱིར། །བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་ནི། །རྩོད་པ་ཡིས་ཀྱང་ངེས་པར་བསྒྲུབ། ། +རྒྱབ་,behind,ངལ་བསོས་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ནས། །རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ།,ལམ་སོགས་འཇིགས་པ་བརྟག་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ། །ངལ་བསོས་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ནས། །རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། ། +རྒྱབ་,back,མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །,མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །འགྲོའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། ། +བརྟག་པ་,check,ལམ་སོགས་འཇིགས་པ་བརྟག་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ།,ལམ་སོགས་འཇིགས་པ་བརྟག་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ། །ངལ་བསོས་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ནས། །རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། ། +བརྟག་པ་,examine,དེ་ནི་གང་ནས་འོངས་གྱུར་ཅིང་། །གང་དུ་འགྲོ་བའང་བརྟག་པར་གྱིས། །,སྒྱུ་མས་སྤྲུལ་པ་གང་ཡིན་དང་། །རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གང་སྤྲུལ་པ། །དེ་ནི་གང་ནས་འོངས་གྱུར་ཅིང་། །གང་དུ་འགྲོ་བའང་བརྟག་པར་གྱིས། ། +ལྟ་,look,ལམ་སོགས་འཇིགས་པ་བརྟག་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ།,ལམ་སོགས་འཇིགས་པ་བརྟག་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ། །ངལ་བསོས་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ནས། །རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། ། +ལྟ་,looking,མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལྟ་ན་ཡང་། །,མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལྟ་ན་ཡང་། །འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས། །དྲང་ཞིང་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟ། ། +གནས་སྐབས་,circumstances,དེ་ལྟར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །,མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །འགྲོའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། ། +གནས་སྐབས་,situation,གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །,རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། ། +གནས་སྐབས་,context,གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། །,རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། ། +གནས་སྐབས་,state,ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ། །,ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ། །ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟག་བྱ་བ། །དེ་ཉིད་ཁོ་ན་མདོར་ན་ནི། །ཤེས་བཞིན་བསྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། ། +གནས་སྐབས་,times,དེ་བཞིན་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །རིགས་པ་ལས་ནི་གཞན་མི་སྤྱད།,དེ་བཞིན་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །རིགས་པ་ལས་ནི་གཞན་མི་སྤྱད། །རྩེད་མོའི་བདེ་འབྲས་འདོད་པ་ལྟར། །འདི་ཡིས་བྱ་བའི་ལས་གང་ཡིན། ། +གནས་སྐབས་,situations,ཇི་ལྟར་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ། །,ཇི་ལྟར་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ། །དྲན་པ་གོམས་པ་ཉིད་འགྱུར་ཞེས། །རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི་ཕྲད་པའམ། །རིགས་པའི་ལས་ནི་འདོད་པར་བྱ། ། +དགོས་པ་,purpose,དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། །,མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །འགྲོའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། ། +དགོས་པ་,need,དངོས་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་པ་ལ། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད།,དངོས་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་པ་ལ། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །འོན་ཏེ་དེ་ནི་མེད་ན་ཡང་། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +དགོས་པ་,use,།འོན་ཏེ་དེ་ནི་མེད་ན་ཡང་། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད།,དངོས་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་པ་ལ། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །འོན་ཏེ་དེ་ནི་མེད་ན་ཡང་། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +སྤྱད་པ་,experience,དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས། །དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ། །,རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས། །དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ། ། +སྤྱད་པ་,practice,གང་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི། །,གང་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི། །དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་སྟོན་པས། །བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་། །ངེས་པར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ། ། +སྤྱད་པར་བྱ་,act,དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། །,མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །འགྲོའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། ། +སྤྱད་པར་བྱ་,engage in,ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ། །,གང་ཕྱིར་སྐུ་གཏོང་མནར་མེད་འཇུག་པ་ལ། །དེ་ལ་ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་འགྱུར་བས་ན། །དེ་བས་འདི་དག་གནོད་ཆེན་བྱེད་ན་ཡང་། །ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ། ། +བྱ་བ་,activity,བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་ནི། །,ལུས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གནས་བྱ་ཞེས། །བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་ནི། །སྐབས་སུ་ལུས་འདི་ཇི་ལྟ་བུར། །གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བལྟ་བར་བྱ། ། +བྱ་བ་,worked,བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་། །,བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་མ་མཆོད་ཅིང་། །དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་མ་བྱིན། །བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་། །དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས། ། +བྱ་བ་,work,།རྩེད་མོའི་བདེ་འབྲས་འདོད་པ་ལྟར། །འདི་ཡིས་བྱ་བའི་ལས་གང་ཡིན།,དེ་བཞིན་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །རིགས་པ་ལས་ནི་གཞན་མི་སྤྱད། །རྩེད་མོའི་བདེ་འབྲས་འདོད་པ་ལྟར། །འདི་ཡིས་བྱ་བའི་ལས་གང་ཡིན། ། +བྱ་བ་,actions,བྱ་བ་འབྲས་བཞི་ཐ་དད་དང་། །,བྱ་བ་འབྲས་བཞི་ཐ་དད་དང་། །དེ་བདག་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡང་། །ཡུ་བུ་གཉི་ག་ལ་གྲུབ་པས། །འདིར་བརྩད་དོན་མེད་མ་ཡིན་ནམ། ། +བརྟག་,strive,།དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག །,སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་ནི། །ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ། །ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་མི་འཆོར་བར། །དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག ། +བརྟག་,examine,བདག་གི་ཡིད་འདི་གར་སྤྱོད་ཅེས། །དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་སོ་སོར་བརྟག །,ཅི་ནས་ཏིང་འཛིན་བརྩོན་པ་ནི། །སྐད་ཅིག་གཅིག་ཀྱང་མི་འཆོར་བར། །བདག་གི་ཡིད་འདི་གར་སྤྱོད་ཅེས། །དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་སོ་སོར་བརྟག ། +སྤྱོད་,engaged,བདག་གི་ཡིད་འདི་གར་སྤྱོད་ཅེས། །དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་སོ་སོར་བརྟག །,ཅི་ནས་ཏིང་འཛིན་བརྩོན་པ་ནི། །སྐད་ཅིག་གཅིག་ཀྱང་མི་འཆོར་བར། །བདག་གི་ཡིད་འདི་གར་སྤྱོད་ཅེས། །དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་སོ་སོར་བརྟག ། +སྤྱོད་,activity,གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །,རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། ། +སྤྱོད་,actions,།སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །,སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི། །སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། +སྤྱོད་,behaves,ཁྭ་ཡང་མཁའ་ལྡིང་ལྟ་བུར་སྤྱོད། །,ཤི་བའི་སྦྲུལ་དང་ཕྲད་གྱུར་ན། །ཁྭ་ཡང་མཁའ་ལྡིང་ལྟ་བུར་སྤྱོད། །གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཉམ་ཆུང་ན། །ལྟུང་བ་ཆུང་ངུའང་གནོད་པར་བྱེད། ། +སྤྱོད་,associates,བྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན། །,བྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན། །ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། །སྐལ་མི་མཉམ་པར་ཁྲིད་བྱེད་ན། །བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +སྤྱོད་,moving,རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར། །,ས་ཕྱོགས་བདག་གིར་བཟུང་མེད་པ། །རང་བཞིན་གྱིས་ནི་ཡངས་རྣམས་སུ། །རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར། །ནམ་ཞིག་བདག་ནི་གནས་པར་འགྱུར། ། +སྤྱོད་,indulge,དེ་ཉིད་ལ་ཁྱོད་གཏན་སྤྱོད་ཅིང་། །,ཁྱོད་ཉིད་མི་གཙང་མང་ཡོད་པ། །དེ་ཉིད་ལ་ཁྱོད་གཏན་སྤྱོད་ཅིང་། །མི་གཙང་རྐྱལ་པ་གཞན་དག་ལའང་། །མི་གཙང་བརྐམ་པས་འདོད་པར་བྱེད། ། +སྤྱོད་,conduct yourself,ལྟོས་པ་མེད་པར་བག་ཡངས་སྤྱོད། །,ཁང་སྟོང་ཤིང་དྲུང་ཕུག་དག་ཏུ། །གང་དུ་ཇི་སྲིད་འདོད་གནས་ཤིང་། །ཡོངས་འཛིན་བསྲུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས། །ལྟོས་པ་མེད་པར་བག་ཡངས་སྤྱོད། ། +སྤྱོད་,acts,རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་ལ།,རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་ལ། །གང་དང་ཡང་ནི་འབྲེལ་མེད་པ། །ཆོག་ཤེས་བདེ་སྤྱོད་གང་ཡིན་པ། །དབང་པོས་ཀྱང་ནི་དེ་རྙེད་དཀའ། ། +སྤྱོད་,conduct,བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་འཇུག་པར་ཤོག །,བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །འཇུག་པ་རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི། །དགེ་བ་གང་དེས་འགྲོ་བ་ཀུན། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་འཇུག་པར་ཤོག ། +དགའ་སྟོན་,celebrations,འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །,འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བྱ་བར་གསུངས། ། +དགའ་སྟོན་,festival,དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་མ་བྱིན། །,བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་མ་མཆོད་ཅིང་། །དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་མ་བྱིན། །བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་། །དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས། ། +གཏང་བ་,focused,དེར་གཏང་བ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས། །,གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་བྱར་བརྩམས་པ། །དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམ་སྟེ། །དེར་གཏང་བ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས། །དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ། ། +གཏང་བ་,give away,སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར། །ལུས་འདི་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། །,སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར། །ལུས་འདི་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། །ཅི་ནས་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཏང་ངོ་། ། +དེ་ལྟ་ན་,in this way,དེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །,དེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ཉེ་ཉོན་མོངས། །དེ་ལྟ་ན་ནི་འཕེལ་མི་འགྱུར། ། +དེ་ལྟ་ན་,in this manner,།ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ཉེ་ཉོན་མོངས། །དེ་ལྟ་ན་ནི་འཕེལ་མི་འགྱུར། །,དེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ཉེ་ཉོན་མོངས། །དེ་ལྟ་ན་ནི་འཕེལ་མི་འགྱུར། ། +གཞན་དུ་,otherwise,དེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །,དེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ཉེ་ཉོན་མོངས། །དེ་ལྟ་ན་ནི་འཕེལ་མི་འགྱུར། ། +གཞན་དུ་,elsewhere,།གཞན་དུ་ཡང་ནི་རྙེད་མ་ཡིན།,ཡིད་ནི་དབང་རྣམས་ལ་མི་གནས། །གཟུགས་སོགས་ལ་མིན་བར་ནའང་མིན། །ནང་ཡང་སེམས་མིན་ཕྱི་མིན་ཞིང་། །གཞན་དུ་ཡང་ནི་རྙེད་མ་ཡིན། ། +མི་འགྱུར་,will not be achieved,དེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །,དེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ཉེ་ཉོན་མོངས། །དེ་ལྟ་ན་ནི་འཕེལ་མི་འགྱུར། ། +མི་འགྱུར་,do not increase,བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་ཆེར་མི་འགྱུར། །,བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་ཆེར་མི་འགྱུར། །བདག་སྟོབས་མི་འགྱུར་ནད་མེད་མིན། །ལུས་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། ། +མི་འགྱུར་,uncertain,།བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་། །བདེ་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི། །,ལས་དེ་ལ་ནི་ཞེན་བྱ་སྟེ། །ལས་དེས་མི་ངོམས་དགའ་བར་བྱ། །བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་། །བདེ་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི། ། +མི་འགྱུར་,fails,རང་ཉིད་མི་གཙང་ཉིད་ཡིན་པར། །རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ངོ་མཚར་ཆེ། །,མི་གཙང་རང་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས། །མི་རྟོགས་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་ཡི། །རང་ཉིད་མི་གཙང་ཉིད་ཡིན་པར། །རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ངོ་མཚར་ཆེ། ། +གཉི་ག་,neither,དེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །,དེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ཉེ་ཉོན་མོངས། །དེ་ལྟ་ན་ནི་འཕེལ་མི་འགྱུར། ། +གཉི་ག་,both,གཉི་ག་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །,དེ་ཡི་མཚོན་དང་བདག་གི་ལུས། །གཉི་ག་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །དེས་མཚོན་བདག་གི་ལུས་ཕྱུང་ན། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། ། +གཉི་ག་,Both,གཉི་ག་ཡང་ནི་མེད་པར་འགྱུར། །,འོན་ཏེ་ཤེས་བྱ་ལས་ཤེས་གྲུབ། །ཤེས་བྱ་ཡོད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། །དེ་སྟེ་ཕན་ཚུན་དབང་གིས་ཡོད། །གཉི་ག་ཡང་ནི་མེད་པར་འགྱུར། ། +དོར་,abandon,།བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས། །སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར།,དོན་མེད་ས་རྐོ་རྩྭ་གཅོད་དང་། །ས་རིས་འདྲི་སོགས་བྱེད་གྱུར་ན། །བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས། །སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། ། +དོར་,renunciation,མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །,དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། །མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་ཕྱིར་འབད་པར་བྱ། ། +དོར་,discard,།དེ་བས་འཇིག་རྟེན་སྤང་བྱ་ཞིང་། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དོར། །,ལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་སྤང་བྱ་ཞིང་། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དོར། ། +དོར་,abandoned,རགས་པ་དོར་ནས་ཕྲ་གྱུར་པས།,རགས་པ་དོར་ནས་ཕྲ་གྱུར་པས། །ཕྲ་རགས་དེ་དག་མི་རྟག་ཉིད། །དེ་བཞིན་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི། །མི་རྟག་ཉིད་དུ་ཅིས་མི་འདོད། ། +དྲན་,recalling,དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། །,གཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན། །འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དྲན་པའི་མཚོན་ཤོར་ན། །དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། ། +དྲན་,remembering,།དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ།,ཅི་ནས་ལས་བྱེད་སྔོན་རོལ་ནས། །ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མཐུ་ཡོད་པ། །དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ། །བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ། ། +དྲན་,remember,རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་གྱུར་ཅིག །,མི་ངལ་ཀུན་ལས་ཐར་བ་དང་། །དད་དང་ཤེས་རབ་བརྩེ་ལྡན་ཞིང་། །ཟས་དང་སྤྱོད་པ་ཕུན་ཚོགས་ནས། །རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་གྱུར་ཅིག ། +བསྐྱོད་པར་,move,གང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ། །,གང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ། །སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་། །དང་པོར་རང་གི་སེམས་བརྟགས་ནས། །བརྟན་པས་རིག་པ་ལྡན་པར་བྱ། ། +བསྐྱོད་པར་,moves,རོ་ལངས་བཞིན་དུ་འགའ་ཡིས་ཀྱང་། །བསྐྱོད་པར་གྱུར་ན་ཅིས་མི་འཇིགས། །,རུས་གོང་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ནི། །མི་འགུལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་སྐྲག་ན། །རོ་ལངས་བཞིན་དུ་འགའ་ཡིས་ཀྱང་། །བསྐྱོད་པར་གྱུར་ན་ཅིས་མི་འཇིགས། ། +འདོད་པར་,wish,སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་། །,གང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ། །སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་། །དང་པོར་རང་གི་སེམས་བརྟགས་ནས། །བརྟན་པས་རིག་པ་ལྡན་པར་བྱ། ། +འདོད་པར་,desires,རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །གཞན་ལ་བདེ་བའང་འདོད་པར་བྱེད།,རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །གཞན་ལ་བདེ་བའང་འདོད་པར་བྱེད། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །རང་ལའང་བདེ་བ་མི་འདོད་བྱེད། ། +དང་པོར་,first,དང་པོར་རང་གི་སེམས་བརྟགས་ནས། །,གང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ། །སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་། །དང་པོར་རང་གི་སེམས་བརྟགས་ནས། །བརྟན་པས་རིག་པ་ལྡན་པར་བྱ། ། +དང་པོར་,First,དང་པོར་འབྱོར་པ་བརྟགས་ནས་ནི། །,དང་པོར་འབྱོར་པ་བརྟགས་ནས་ནི། །བརྩམ་མམ་ཡང་ན་མི་བརྩམ་བྱ། །མ་བརྩམས་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་གྱི། །བརྩམས་ནས་ལྡོག་པར་མི་བྱའོ། ། +འདོད་པ,claimed,མ་སྐྱེས་པར་ནི་དེ་མེད་ན། །དེ་ཚེ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་གང་།,མ་སྐྱེས་པར་ནི་དེ་མེད་ན། །དེ་ཚེ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་གང་། །ཡུལ་ལ་རྟག་ཏུ་གཡེང་འགྱུར་བ། །འགག་པར་འགྱུར་བའང་མ་ཡིན་ནོ། ། +འདོད་པ,desire,ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །,ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །གྲུབ་ནའང་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །གལ་ཏེ་འཚེངས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། །དེ་ལས་ཕུང་བའང་གཞན་ཅི་ཡོད། ། +ཁྲོ་བ་,anger,།ཁྲོ་བར་འདོད་པ་དེ་ཡི་ཚེ། །,གང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་། །ཁྲོ་བར་འདོད་པ་དེ་ཡི་ཚེ། །ལས་སུ་མི་བྱ་སྨྲ་མི་བྱ། །ཤིང་བཞིན་དུ་ནི་གནས་པར་བྱ། ། +ཁྲོ་བ་,angry,།དེ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ།,གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བྱེད་པ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ། ། +རང་དོན་,one's own interests,རང་དོན་གཉེར་བར་འདོད་པ་དང་། །,གཞན་དོན་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་། །རང་དོན་གཉེར་བར་འདོད་པ་དང་། །སྨྲ་བར་འདོད་པའི་སེམས་བྱུང་ན། །དེས་ནི་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +རང་དོན་,self-interest,བདག་ནི་རང་དོན་ཤེས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །,བདག་ནི་རང་དོན་ཤེས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་འདོད་ན་ནི། །རྒྱན་སོགས་ཆང་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། ། +རང་དོན་,one's own purpose,རང་དོན་ཡང་དག་སྒྲུབ་པའང་འདི་ཉིད་དོ། །,འདི་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤགས་པ་མཉེས་བྱེད་ཡིན། །རང་དོན་ཡང་དག་སྒྲུབ་པའང་འདི་ཉིད་དོ། །འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའང་འདི་ཉིད་དེ། །དེ་ལྟས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་དེ་ཉིད་བྱ། ། +རང་དོན་,own purposes,རང་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པས། །,ཉོན་མོངས་དབང་མེད་འཇིག་རྟེན་འདིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པས། །འགྲོ་བས་བདག་ལྟར་མི་ནུས་ཏེ། །དེ་བས་བདག་གིས་འདི་བྱའོ། ། +རང་དོན་,one's own purposes,གཞན་དབང་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་རིགས་མ་ཡིན། །,གཞན་དབང་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་རིགས་མ་ཡིན། །དེ་དོན་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །དེ་ལ་ལོག་པར་བྱ་མི་རིགས། ། +རང་དོན་,self-serving,ང་ནི་ཁོན་རྣམས་དྲན་བྱས་ཏེ། །ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་སེམས་པ་གཞོམ། །,དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་རེ་ལྟ་ཞིག །ཁོ་བོ་བྱིན་པས་ཡུན་རིངས་སྡུག །ང་ནི་ཁོན་རྣམས་དྲན་བྱས་ཏེ། །ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་སེམས་པ་གཞོམ། ། +མི་བཟོད་,intolerance,མི་བཟོད་ལེ་ལོ་འཇིགས་པ་དང་།,མི་བཟོད་ལེ་ལོ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་བཞིན་སྤྱི་རྟོལ་མུ་ཅོར་དང་། །རང་གི་ཕྱོགས་ཞེན་སེམས་བྱུང་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། +མི་བཟོད་,unbearable,དེ་ལྟའང་དེ་བདག་སྡུག་བསྔལ་དེ། །བདག་ཏུ་ཞེན་པས་མི་བཟོད་ཉིད། །,གལ་ཏེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །གཞན་གྱི་ལུས་ལ་མི་གནོད་པ། །དེ་ལྟའང་དེ་བདག་སྡུག་བསྔལ་དེ། །བདག་ཏུ་ཞེན་པས་མི་བཟོད་ཉིད། ། +དཔའ་བོ་,hero,དེ་ཚེ་དཔའ་བོས་གཉེན་པོ་ཡིས། །,དེ་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་། །དོན་མེད་བརྩོན་པའི་ཡིད་བརྟགས་ནས། །དེ་ཚེ་དཔའ་བོས་གཉེན་པོ་ཡིས། །དེ་ནི་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱ། ། +དཔའ་བོ་,heroes,དེ་དག་རྒྱལ་བྱེད་དཔའ་བོ་སྟེ། །,སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་བསད་ནས། །ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་དགྲ་འཇོམས་པ། །དེ་དག་རྒྱལ་བྱེད་དཔའ་བོ་སྟེ། །ལྷག་མ་རོ་ལ་གསོད་པའོ། ། +གཉེན་པོ་,antidote,དེ་ཚེ་དཔའ་བོས་གཉེན་པོ་ཡིས། །,དེ་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་། །དོན་མེད་བརྩོན་པའི་ཡིད་བརྟགས་ནས། །དེ་ཚེ་དཔའ་བོས་གཉེན་པོ་ཡིས། །དེ་ནི་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱ། ། +གཉེན་པོ་,antidotes,རྟག་པར་མངོན་ཞེན་གྱིས་བསླང་བའམ། །གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླང་བ་ཉིད། །,རྟག་པར་མངོན་ཞེན་གྱིས་བསླང་བའམ། །གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླང་བ་ཉིད། །ཡོན་ཏན་དང་ནི་ཕན་འདོགས་ཞིང་། །སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་དགེ་ཆེན་འགྱུར། ། +ཞི་,peaceful,ཞི་ཞིང་གཞན་དགའ་བྱེད་ལ་བརྩོན། །,ཤིན་ཏུ་ངེས་དང་རབ་དད་དང་། །བརྟན་དང་གུས་དང་ཞེ་སར་བཅས། །ངོ་ཚ་ཤེས་དང་འཇིགས་བཅས་དང་། །ཞི་ཞིང་གཞན་དགའ་བྱེད་ལ་བརྩོན། ། +ཞི་,relieving,གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་དགའ་བས། །,དེ་ལྟར་རྒྱུད་ནི་གོམས་གྱུར་པ། །གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་དགའ་བས། །པདྨའི་མཚོ་རུ་ངང་པ་ལྟར། །མནར་མེད་པ་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར། ། +ཞི་,pacified,དེ་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་མེད་པས། །དམིགས་པ་མེད་པར་རབ་ཏུ་ཞི། །,གང་ཚེ་དངོས་དང་དངོས་མེད་དག །བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ། །དེ་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་མེད་པས། །དམིགས་པ་མེད་པར་རབ་ཏུ་ཞི། ། +ཞི་,pacifying,སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་དོན་དུ། །,སེམས་ཅན་མེད་འབྲས་སུ་ཡི་ཡིན། །བདེན་ཏེ་འོན་ཀྱང་རྨོངས་ལས་འདོད། །སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་དོན་དུ། །འབྲས་བུའི་རྨོངས་པ་བཟློག་མི་བྱ། ། +ཕན་ཚུན་,directions,ཕན་ཚུན་ཀུན་དུ་བཤལ་ཁྲིད་ཀྱང་། །,བྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །ཕན་ཚུན་ཀུན་དུ་བཤལ་ཁྲིད་ཀྱང་། །ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་ཁ་ཏ་བྱེད། ། +ཕན་ཚུན་,mutual,ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་བྱམས་སེམས་སུ། །,དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་བྱམས་སེམས་སུ། །འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བདག་གིས་ནི། །བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་བྱ། ། +ཕན་ཚུན་,mutually,ཕན་ཚུན་གཅོད་དང་འབིགས་པ་དང་། །,རབ་ཏུ་འཁྲུག་དང་དགའ་བར་བྱེད། །མྱ་ངན་འབད་རྩོལ་རྩོད་པ་དང་། །ཕན་ཚུན་གཅོད་དང་འབིགས་པ་དང་། །སྡིག་དག་གིས་ནི་ཚེགས་ཆེན་འཚོ། ། +བྱིས་པ་,childish,ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་བྱིས་པ་ཡི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་།,ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་བྱིས་པ་ཡི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པ་འདི་དག་གི། །སེམས་འདི་བྱུང་སྙམ་བརྩེར་ལྡན་དང་། ། +བྱིས་པ་,foolish beings,གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བྱེད་པ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི།,གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བྱེད་པ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ། ། +བྱིས་པ་,children,བྱིས་པ་རྣམས་ནི་ག་ཆད་དུ། །,བྱེ་མའི་ཁང་བུ་རྡིབ་གྱུར་ན། །བྱིས་པ་རྣམས་ནི་ག་ཆད་དུ། །དེ་བཞིན་བསྟོད་དང་གྲགས་ཉམས་ན། །རང་གི་སེམས་ནི་བྱིས་པ་བཞིན། ། +བྱིས་པ་,childlike,རང་གི་སེམས་ནི་བྱིས་པ་བཞིན། །,བྱེ་མའི་ཁང་བུ་རྡིབ་གྱུར་ན། །བྱིས་པ་རྣམས་ནི་ག་ཆད་དུ། །དེ་བཞིན་བསྟོད་དང་གྲགས་ཉམས་ན། །རང་གི་སེམས་ནི་བྱིས་པ་བཞིན། ། +བྱིས་པ་,fools,བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །,བྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན། །ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། །སྐལ་མི་མཉམ་པར་ཁྲིད་བྱེད་ན། །བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +བྱིས་པ་,childhood,བྱིས་པ་ནོར་སྤེལ་མི་ནུས་པས། །,བྱིས་པ་ནོར་སྤེལ་མི་ནུས་པས། །དར་ལ་བབ་ན་འདི་ཅི་བདེ། །ནོར་སོགས་པ་ཡིས་ཚེ་གཏུགས་ན། །རྒས་ནས་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +མི་སྐྱོ་,not discouraged,ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་བྱིས་པ་ཡི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་།,ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་བྱིས་པ་ཡི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པ་འདི་དག་གི། །སེམས་འདི་བྱུང་སྙམ་བརྩེར་ལྡན་དང་། ། +མི་སྐྱོ་,not wearying,འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས། །,སྙོམ་ལས་བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་། །གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ཡིས། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས། །ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། +ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་,faultless,ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་། །,ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་། །སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ང་མེད་པར། །ཡིད་འདི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ། ། +ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་,blameless,བདེ་འབྱུང་ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད། །,ཁྱོད་ཀྱི་དགའ་བའི་བདེ་བ་འདི། །བདེ་འབྱུང་ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནང་། །གཞན་སྡུད་པ་ཡི་མཆོག་ཀྱང་ཡིན། ། +སྤྲུལ་པ་,emanation,སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ང་མེད་པར། །ཡིད་འདི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ། །,ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་། །སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ང་མེད་པར། །ཡིད་འདི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ། ། +སྤྲུལ་པ་,created,སྒྱུ་མས་སྤྲུལ་པ་གང་ཡིན་དང་། །རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གང་སྤྲུལ་པ། །,སྒྱུ་མས་སྤྲུལ་པ་གང་ཡིན་དང་། །རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གང་སྤྲུལ་པ། །དེ་ནི་གང་ནས་འོངས་གྱུར་ཅིང་། །གང་དུ་འགྲོ་བའང་བརྟག་པར་གྱིས། ། +དངོས་,directly,དངོས་སམ་ཡང་ན་བརྒྱུད་ཀྱང་རུང་།,དངོས་སམ་ཡང་ན་བརྒྱུད་ཀྱང་རུང་། །སེམས་ཅན་དོན་ལས་གཞན་མི་སྤྱད། །སེམས་ཅན་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བསྔོའོ། ། +དངོས་,objects,དབྱུག་པ་ལ་སོགས་དངོས་བཀོལ་ཏེ། །,དབྱུག་པ་ལ་སོགས་དངོས་བཀོལ་ཏེ། །གལ་ཏེ་འཕེན་པ་ལ་ཁྲོ་ན། །དེ་ཡང་ཞེ་སྡང་གིས་སྦད་པས། །ཉེས་ན་ཞེ་སྡང་ལ་ཁྲོ་རིགས། ། +དངོས་,real,འཇིག་རྟེན་པ་ཡིས་དངོས་མཐོང་ཞིང་། །,འཇིག་རྟེན་པ་ཡིས་དངོས་མཐོང་ཞིང་། །ཡང་དག་ཉིད་དུའང་རྟོག་བྱེད་ཀྱི། །སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མིན་པས་འདིར། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་འཇིག་རྟེན་རྩོད། ། +དངོས་,truly existent things,གལ་ཏེ་འཁོར་བ་དངོས་རྟེན་ཅན། །དེ་ནི་གཞན་དུ་མཁའ་འདྲར་འགྱུར། །,ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་བདེན་མིན་ཡང་། །བལྟ་བྱ་དེ་བཞིན་ལྟ་བྱེད་ཡིད། །གལ་ཏེ་འཁོར་བ་དངོས་རྟེན་ཅན། །དེ་ནི་གཞན་དུ་མཁའ་འདྲར་འགྱུར། ། +དངོས་,existent,དངོས་མེད་དངོས་ལ་བརྟེན་པས་ན། །བྱེད་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར།,དངོས་མེད་དངོས་ལ་བརྟེན་པས་ན། །བྱེད་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ནི་གྲོགས་མེད་པ། །གཅིག་པུ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན། ། +དངོས་,existence,གང་ཚེ་དངོས་དང་དངོས་མེད་དག །བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ། །,གང་ཚེ་དངོས་དང་དངོས་མེད་དག །བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ། །དེ་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་མེད་པས། །དམིགས་པ་མེད་པར་རབ་ཏུ་ཞི། ། +དངོས་,entity,བརྟགས་པའི་དངོས་ལ་མ་རེག་པར། །,བརྟགས་པའི་དངོས་ལ་མ་རེག་པར། །དེ་ཡི་དངོས་མེད་འཛིན་མ་ཡིན། །དེ་ཕྱིར་བརྫུན་པའི་དངོས་གང་ཡིན། །དེ་ཡི་དངོས་མེད་གསལ་བར་བརྫུན། ། +དབང་,influence,རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །,རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། ། +དབང་,dependent,དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་། །,དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་། །དེ་ཡི་དབང་གིས་དེ་དབང་མེད། །དེ་ལྟར་ཤེས་ན་སྦྲུལ་ལྟ་བུའི། །དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་མི་འགྱུར། ། +དབང་,dependence,དེ་ཡི་དབང་གིས་དེ་དབང་མེད། །,དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་། །དེ་ཡི་དབང་གིས་དེ་དབང་མེད། །དེ་ལྟར་ཤེས་ན་སྦྲུལ་ལྟ་བུའི། །དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་མི་འགྱུར། ། +དབང་,control,གང་ཚེ་ཉོན་མོངས་དབང་གྱུར་པས། །བདག་སྡུག་ཉིད་ཀྱང་གསོད་བྱེད་པ། །,གང་ཚེ་ཉོན་མོངས་དབང་གྱུར་པས། །བདག་སྡུག་ཉིད་ཀྱང་གསོད་བྱེད་པ། །དེ་ཚེ་དེ་དག་གཞན་ལུས་ལ། །གནོད་མི་བྱེད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། ། +དབང་,power,ང་རྒྱལ་ཅན་དགྲའི་དབང་མི་འགྲོ། །,འགྲོ་གང་ང་རྒྱལ་གྱིས་བཅོམ་དེ། །ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་ཅན་མ་ཡིན། །ང་རྒྱལ་ཅན་དགྲའི་དབང་མི་འགྲོ། །དེ་དག་ང་རྒྱལ་དགྲ་དབང་འགྱུར། ། +དབང་,sense organs,གལ་ཏེ་དབང་དོན་པར་བཅས་ན། །,གལ་ཏེ་དབང་དོན་པར་བཅས་ན། །དེ་དག་གང་དུ་ཕྲད་པར་འགྱུར། །བར་མེད་ན་ཡང་གཅིག་ཉིད་དེ། །གང་ཞིག་གང་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར། ། +དབང་,sense faculties,ཡིད་ནི་དབང་རྣམས་ལ་མི་གནས།,ཡིད་ནི་དབང་རྣམས་ལ་མི་གནས། །གཟུགས་སོགས་ལ་མིན་བར་ནའང་མིན། །ནང་ཡང་སེམས་མིན་ཕྱི་མིན་ཞིང་། །གཞན་དུ་ཡང་ནི་རྙེད་མ་ཡིན། ། +དབང་,Noble,འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་གི །,འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་གི །ཕྱག་ནས་འབབ་པའི་འོ་རྒྱུན་གྱིས། །ཡི་དགས་རྣམས་ནི་ཚིམ་བྱས་ཤིང་། །ཁྲུས་བྱས་རྟག་ཏུ་བསིལ་བར་ཤོག ། +མི་གཡོ་,unmoved,སེམས་དེ་ལྟ་བུར་རི་རབ་ལྟར། །རབ་ཏུ་མི་གཡོ་གཟུང་བར་བྱ། །,རིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག །ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་བསམས་ནས། །སེམས་དེ་ལྟ་བུར་རི་རབ་ལྟར། །རབ་ཏུ་མི་གཡོ་གཟུང་བར་བྱ། ། +མི་གཡོ་,immobile,མི་གཡོ་གཞན་གྱིས་བསྐྱོད་བྱ་བ། །,ཐ་མར་ཐལ་བའི་མཐར་གཏུགས་ཤིང་། །མི་གཡོ་གཞན་གྱིས་བསྐྱོད་བྱ་བ། །མི་གཙང་གཟུགས་ནི་མི་བཟད་པ། །འདི་ལ་ཅི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་འཛིན། ། +མི་དགར་,displeasure,ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན། །,བྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །ཕན་ཚུན་ཀུན་དུ་བཤལ་ཁྲིད་ཀྱང་། །ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་ཁ་ཏ་བྱེད། ། +མི་དགར་,displeased,གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་ཡོད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །,གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་ཡོད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་མེད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགའ་བྱས་ཅི་ཕན། ། +མི་དགར་,discontent,།དེ་ཉིད་མེད་ན་མི་དགར་འགྱུར།,དཀའ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་མི་བྱ་སྟེ། །འདི་ལྟར་གོམས་པའི་མཐུ་ཡིས་ནི། །གང་གི་མིང་ཐོས་འཇིགས་པ་ཡང་། །དེ་ཉིད་མེད་ན་མི་དགར་འགྱུར། ། +འཁྲུལ་འཁོར་,machine,མི་གཙང་ཚོགས་ཀྱི་འཁྲུལ་འཁོར་འདི། །,རྨོངས་པའི་ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཡི་ཕྱིར། །ཤིང་གཟུགས་གཙང་མ་གཟུང་མི་བྱེད། །མི་གཙང་ཚོགས་ཀྱི་འཁྲུལ་འཁོར་འདི། །རུལ་བ་བསྲུངས་ཏེ་ཅི་ཞིག་རུང་། ། +འཁྲུལ་འཁོར་,mechanical body,གསོན་ནམ་ཡང་ན་ཤི་ཡང་བླའི། །བདག་ལ་འཁྲུལ་འཁོར་འདིས་ཅི་བྱ།,གསོན་ནམ་ཡང་ན་ཤི་ཡང་བླའི། །བདག་ལ་འཁྲུལ་འཁོར་འདིས་ཅི་བྱ། །བོང་སོགས་འདི་ཁྱད་ཅི་ཡོད་ན། །ཀྱི་ཧུད་ང་རྒྱལ་སེལ་མི་བྱེད། ། +བསྲུངས་,preserve,རུལ་བ་བསྲུངས་ཏེ་ཅི་ཞིག་རུང་། །,རྨོངས་པའི་ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཡི་ཕྱིར། །ཤིང་གཟུགས་གཙང་མ་གཟུང་མི་བྱེད། །མི་གཙང་ཚོགས་ཀྱི་འཁྲུལ་འཁོར་འདི། །རུལ་བ་བསྲུངས་ཏེ་ཅི་ཞིག་རུང་། ། +བསྲུངས་,guard,འདི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྲུངས་ཀྱང་ནི།,འདི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྲུངས་ཀྱང་ནི། །འཆི་བདག་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཡིས། །ཕྲོགས་ཏེ་བྱ་དང་ཁྱིར་བྱིན་ན། །དེ་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བྱར་ཡོད། ། +བསྲུངས་,protect,གལ་ཏེ་བདག་གིས་བདག་བསྲུངས་ན། །དེ་དག་ལ་འདིར་ཅི་ཞིག་བྱུང་། །,གལ་ཏེ་བདག་ལ་བསམ་པ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཡོད་ན་དམྱལ་མི་འགྲོ། །གལ་ཏེ་བདག་གིས་བདག་བསྲུངས་ན། །དེ་དག་ལ་འདིར་ཅི་ཞིག་བྱུང་། ། +བསྲུངས་,protected,དེ་དག་བསྲུངས་པར་མ་གྱུར་ལ། །,འོན་ཏེ་ལན་དུ་གནོད་བྱས་ན། །དེ་དག་བསྲུངས་པར་མ་གྱུར་ལ། །བདག་གི་སྤྱོད་པའང་ཉམས་པར་འགྱུར། །དེས་ན་དཀའ་ཐུབ་ཞིག་པར་འགྱུར། ། +ཐོག་མར་,First,ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་འདི། །རང་གི་བློ་ཡིས་ཐ་དད་ཕྱེ། །,ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་འདི། །རང་གི་བློ་ཡིས་ཐ་དད་ཕྱེ། །ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲ་བ་ལས། །ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ། ། +ཐོག་མར་,first,འདི་ལ་ཐོག་མར་བདར་འོས་ཏེ། །,འདི་དང་བདག་གིས་བསྒྲུབས་པས་ན། །དེ་ཕྱིར་བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ནི། །འདི་ལ་ཐོག་མར་བདར་འོས་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བཟོད་པའི་རྒྱུ། ། +བལྟ་བྱ་,examine,རུས་པ་རྣམས་ཀྱང་དབྱེ་བྱས་ནས། །རྐང་གི་བར་དུ་བལྟ་བྱ་ཞིང་། །,རུས་པ་རྣམས་ཀྱང་དབྱེ་བྱས་ནས། །རྐང་གི་བར་དུ་བལྟ་བྱ་ཞིང་། །འདི་ལ་སྙིང་པོ་ཅི་ཡོད་ཅེས། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་བརྟག་པར་གྱིས། ། +བལྟ་བྱ་,perceived,ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་བདེན་མིན་ཡང་། །བལྟ་བྱ་དེ་བཞིན་ལྟ་བྱེད་ཡིད། །,ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་བདེན་མིན་ཡང་། །བལྟ་བྱ་དེ་བཞིན་ལྟ་བྱེད་ཡིད། །གལ་ཏེ་འཁོར་བ་དངོས་རྟེན་ཅན། །དེ་ནི་གཞན་དུ་མཁའ་འདྲར་འགྱུར། ། +འབད་,strive,གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། །,རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། ། +འབད་,diligence,བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི། །དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ། །,བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི། །དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ། །བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པས་ན། །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བསྲུང་བར་བྱ། ། +འབད་,effort,གང་གི་དོན་དུ་འགྲོ་བྱེད་པ། །དེ་འབད་མི་དགོས་གྲུབ་གྱུར་ཅིག །,འདྲོན་པ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་ཤོག །གང་གི་དོན་དུ་འགྲོ་བྱེད་པ། །དེ་འབད་མི་དགོས་གྲུབ་གྱུར་ཅིག ། +ཁྱོད་,you,།ཁྱོད་ཀྱིས་སྙིང་པོ་མ་མཐོང་ན། །,དེ་ལྟར་འབད་དེ་བཙལ་ཀྱང་དེར། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྙིང་པོ་མ་མཐོང་ན། །ད་དུང་ཅི་ཕྱིར་ཆགས་ཚུལ་གྱིས། །ཁྱོད་ནི་ལུས་འདི་སྲུང་བར་བྱེད། ། +ཁྱོད་,your,ཁྱོད་ཉིད་མི་གཙང་མང་ཡོད་པ། །,ཁྱོད་ཉིད་མི་གཙང་མང་ཡོད་པ། །དེ་ཉིད་ལ་ཁྱོད་གཏན་སྤྱོད་ཅིང་། །མི་གཙང་རྐྱལ་པ་གཞན་དག་ལའང་། །མི་གཙང་བརྐམ་པས་འདོད་པར་བྱེད། ། +བྲན་གཡོག་,servant,བྲན་གཡོག་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་ལའང་། །གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། །,བྲན་གཡོག་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་ལའང་། །གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། །ལུས་འདི་བསྙོད་ཀྱང་གཞན་འགྲོ་ན། །ཁྱོད་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཤ་ཐང་གསོ། ། +བྲན་གཡོག་,servants,བྲན་གཡོག་ལས་མི་བྱེད་པ་དང་། །,འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཕར་ཞོག་གི །བྲན་གཡོག་ལས་མི་བྱེད་པ་དང་། །རྗེ་དཔོན་རྔན་པ་མི་སྟེར་བའི། །ཚེ་འདིའི་དོན་ཡང་འགྲུབ་མི་འགྱུར། ། +བཀོལ་,use,དབྱུག་པ་ལ་སོགས་དངོས་བཀོལ་ཏེ། །,དབྱུག་པ་ལ་སོགས་དངོས་བཀོལ་ཏེ། །གལ་ཏེ་འཕེན་པ་ལ་ཁྲོ་ན། །དེ་ཡང་ཞེ་སྡང་གིས་སྦད་པས། །ཉེས་ན་ཞེ་སྡང་ལ་ཁྲོ་རིགས། ། +བཀོལ་,controlled,ལ་ལ་རང་གི་ལུས་བཙོང་ཞིང་། །དབང་མེད་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ། །,ལ་ལ་རང་གི་ལུས་བཙོང་ཞིང་། །དབང་མེད་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ། །ཆུང་མ་དག་ཀྱང་བུ་བྱུང་ན། །ཤིང་དྲུང་དགོན་པར་བབ་བབ་འབྱུང་། ། +སྦྱིན་,give,བྲན་གཡོག་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་ལའང་། །གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། །,བྲན་གཡོག་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་ལའང་། །གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། །ལུས་འདི་བསྙོད་ཀྱང་གཞན་འགྲོ་ན། །ཁྱོད་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཤ་ཐང་གསོ། ། +སྦྱིན་,give away,རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བྱ་སྟེ། །ཆོས་གོས་གསུམ་མ་གཏོགས་པ་སྦྱིན། །,ལོག་པར་ལྷུང་དང་མགོན་མེད་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་གནས་ལ་བགོ་བྱ་ཞིང་། །རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བྱ་སྟེ། །ཆོས་གོས་གསུམ་མ་གཏོགས་པ་སྦྱིན། ། +སྦྱིན་,generosity,བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས།,བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས། །ལེགས་སྤྱད་གང་ཡིན་དེ་ཀུན་ཡང་། །ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་པར་བྱེད། ། +སྦྱིན་,rewards,།གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར།,གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་འགྱུར་ཞེས། །གལ་ཏེ་ཁྱོད་བདེ་འདི་མི་འདོད། །གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར། །མཐོང་དང་མ་མཐོང་ཉམས་པར་འགྱུར། ། +གླ་རྔན་,compensation,འདི་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་ནས་ནི། །,འདི་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་ནས་ནི། །ད་ནི་རང་གི་དོན་བྱེད་ཆུག །ཕན་པ་མེད་པར་འདི་ལ་ནི། །ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། ། +གླ་རྔན་,wages,།གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར།,གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་འགྱུར་ཞེས། །གལ་ཏེ་ཁྱོད་བདེ་འདི་མི་འདོད། །གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར། །མཐོང་དང་མ་མཐོང་ཉམས་པར་འགྱུར། ། +རྟེན་,support,འགྲོ་དང་འོང་བའི་རྟེན་ཙམ་དུ། །ལུས་ལ་གྲུ་ཡི་བློ་བཞག་སྟེ།,འགྲོ་དང་འོང་བའི་རྟེན་ཙམ་དུ། །ལུས་ལ་གྲུ་ཡི་བློ་བཞག་སྟེ། །སེམས་ཅན་རྣམས་དོན་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། །ཡིད་བཞིན་གྱི་ནི་ལུས་སུ་བསྒྱུར། ། +རྟེན་,basis,།གང་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཕྱིན་ཅི་ལོག །དེ་ཚེ་འབྲ་བའི་རྟེན་གང་ཡིན།,སེམས་པ་སེམས་མེད་དེ་དག་ཀྱང་། །གཅིག་འགྱུར་གང་ཕྱིར་ཡོད་ཉིད་མཚུངས། །གང་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཕྱིན་ཅི་ལོག །དེ་ཚེ་འབྲ་བའི་རྟེན་གང་ཡིན། ། +རྟེན་,supports,ཤེས་བྱ་ཡོད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། །,འོན་ཏེ་ཤེས་བྱ་ལས་ཤེས་གྲུབ། །ཤེས་བྱ་ཡོད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། །དེ་སྟེ་ཕན་ཚུན་དབང་གིས་ཡོད། །གཉི་ག་ཡང་ནི་མེད་པར་འགྱུར། ། +རང་དབང་,self-control,དེ་ལྟར་རང་དབང་ཡོད་ཀྱིས་དེ། །,དེ་ལྟར་རང་དབང་ཡོད་ཀྱིས་དེ། །རྟག་ཏུ་འཛུམ་པའི་བཞིན་དུ་གྱིས། །ཁྲོ་གཉེར་ངོ་ཟུམ་ཡོངས་ཐོང་སྟེ། །འགྲོ་བའི་བཤེས་དང་གསོང་པོར་གྱིས། ། +རང་དབང་,freely,རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར། །,ས་ཕྱོགས་བདག་གིར་བཟུང་མེད་པ། །རང་བཞིན་གྱིས་ནི་ཡངས་རྣམས་སུ། །རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར། །ནམ་ཞིག་བདག་ནི་གནས་པར་འགྱུར། ། +བཞིན་,countenance,རྟག་ཏུ་འཛུམ་པའི་བཞིན་དུ་གྱིས། །,དེ་ལྟར་རང་དབང་ཡོད་ཀྱིས་དེ། །རྟག་ཏུ་འཛུམ་པའི་བཞིན་དུ་གྱིས། །ཁྲོ་གཉེར་ངོ་ཟུམ་ཡོངས་ཐོང་སྟེ། །འགྲོ་བའི་བཤེས་དང་གསོང་པོར་གྱིས། ། +བཞིན་,visage,ཉེ་དུ་རེ་ཐག་ཆད་པ་དང་། །གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་བལྟ། །,མྱ་ངན་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྲངས་པ་ཡི། །མིག་དམར་གདོང་ལ་མཆི་མ་འཛག །ཉེ་དུ་རེ་ཐག་ཆད་པ་དང་། །གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་བལྟ། ། +དགའ་བར་བྱ་,find joy,རྟག་ཏུ་གཅོམ་བསྐྱུངས་དགའ་བར་བྱ། །,ཁྲི་ལ་སོགས་པ་བབ་ཅོལ་དུ། །སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །སྒོ་ཡང་དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་སྟེ། །རྟག་ཏུ་གཅོམ་བསྐྱུངས་དགའ་བར་བྱ། ། +དགའ་བར་བྱ་,rejoice,།བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་གྱུར་པས། །བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱ། །,དེ་བས་ངལ་བས་མ་བསྒྲུབས་པའི། །ཁྱིམ་དུ་གཏེར་ནི་བྱུང་བ་ལྟར། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་གྱུར་པས། །བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱ། ། +སྒྲ་མེད་,silently,སྒྲ་མེད་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས། །,ཆུ་སྐྱར་བྱི་ལ་ཆོམ་རྐུན་དག །སྒྲ་མེད་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས། །མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ། །ཐུབ་པས་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་སྤྱད། ། +སྒྲ་མེད་,silent,སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་རླུང་གཡོ་བ་ཡིས། །,སྐལ་ལྡན་ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བའི། །ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཁང་བཟངས་ཉམས་དགའ་བར། །སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་རླུང་གཡོ་བ་ཡིས། །གཞན་ལ་ཕན་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད། ། +སྒྲུབ་པ་,accomplish,མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ། །,ཆུ་སྐྱར་བྱི་ལ་ཆོམ་རྐུན་དག །སྒྲ་མེད་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས། །མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ། །ཐུབ་པས་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་སྤྱད། ། +སྒྲུབ་པ་,accomplishing,ཅི་ནས་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཏང་ངོ་། །,སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར། །ལུས་འདི་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། །ཅི་ནས་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཏང་ངོ་། ། +སྒྲུབ་པ་,accomplishes,རང་དོན་ཡང་དག་སྒྲུབ་པའང་འདི་ཉིད་དོ། །,འདི་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤགས་པ་མཉེས་བྱེད་ཡིན། །རང་དོན་ཡང་དག་སྒྲུབ་པའང་འདི་ཉིད་དོ། །འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའང་འདི་ཉིད་དེ། །དེ་ལྟས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་དེ་ཉིད་བྱ། ། +སྒྲུབ་པ་,attain,བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་ཡི། །སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཚོད་ཡོད་དེ། །,བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་ཡི། །སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཚོད་ཡོད་དེ། །ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར། །ལུས་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན། ། +མཁས་,skillful,གཞན་ལ་བཞེན་བསྐུལ་འདེབས་མཁས་ཤིང་། །,གཞན་ལ་བཞེན་བསྐུལ་འདེབས་མཁས་ཤིང་། །མ་བཅོལ་ཕན་པ་བྱེད་པའི་ངག །གུས་པས་སྤྱི་བོས་བླང་གྱིས་ཏེ། །རྟག་ཏུ་ཀུན་གྱི་སློབ་མར་གྱུར། ། +མཁས་,skilled,མཁས་ཤིང་ལྡང་དང་ལྡན་བྱས་ནས། །ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ།,མཁས་ཤིང་ལྡང་དང་ལྡན་བྱས་ནས། །ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་སུ་ལ་ཡང་། །ལྟོས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། ། +བླང་,accept,གུས་པས་སྤྱི་བོས་བླང་གྱིས་ཏེ། །,གཞན་ལ་བཞེན་བསྐུལ་འདེབས་མཁས་ཤིང་། །མ་བཅོལ་ཕན་པ་བྱེད་པའི་ངག །གུས་པས་སྤྱི་བོས་བླང་གྱིས་ཏེ། །རྟག་ཏུ་ཀུན་གྱི་སློབ་མར་གྱུར། ། +བླང་,retrieve,དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། །,གཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན། །འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དྲན་པའི་མཚོན་ཤོར་ན། །དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། ། +བླང་,take,བདག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་བླང་བྱ། །,ཅི་སྟེ་འདི་ལ་རྙེད་ཡོད་ཀྱང་། །གལ་ཏེ་ང་ཡི་ལས་བྱེད་ན། །འདི་ལ་འཚོ་བ་ཙམ་བྱིན་ནས། །བདག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་བླང་བྱ། ། +བསྟོད་པ་,praised,བདག་ལ་སྨོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །བསྟོད་པས་བདག་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །,བདག་ལ་སྨོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །བསྟོད་པས་བདག་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །བདག་ལ་བསྟོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །སྨད་པས་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +བསྟོད་པ་,praise,བདག་ལ་བསྟོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །སྨད་པས་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །,བདག་ལ་སྨོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །བསྟོད་པས་བདག་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །བདག་ལ་བསྟོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །སྨད་པས་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +རྩོམ་པ་,endeavors,རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །,རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས། །དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ། ། +རྩོམ་པ་,effort,ཉེས་ཟད་རྩོམ་པ་དེ་ཡི་ནི། །ཆ་ཡང་བདག་ལ་མ་མཐོང་ན། །,ཉེས་ཟད་རྩོམ་པ་དེ་ཡི་ནི། །ཆ་ཡང་བདག་ལ་མ་མཐོང་ན། །སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་གནས། །བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྙིང་མ་གས། ། +དགའ་,joy,རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །,རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས། །དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ། ། +དགའ་,happiness,།ཅི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་དགའ་མི་བྱེད། །,གཞན་གྱིས་ཡོན་ཏན་ལྡན་བསྟོད་ནས། །གལ་ཏེ་དགའ་བའི་བདེ་ཐོབ་ན། །ཡིད་ཁྱོད་ཀྱང་ནི་དེ་བསྟོད་ནས། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་དགའ་མི་བྱེད། ། +དགའ་,pleased,བདག་ལ་གཞན་དགའ་ཞེས་གྲགས་པ། །,རེ་ཞིག་སྒྲ་ལ་སེམས་མེད་ཕྱིར། །བདག་ལ་བསྟོད་སེམས་ཡོད་མི་སྲིད། །བདག་ལ་གཞན་དགའ་ཞེས་གྲགས་པ། །དེ་ནི་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་གྲང་། ། +དགའ་,"['delight', 'pleasure']",།ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་། །འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ།,ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ། །འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་། །འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ། ། +དགའ་,pleasure,སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིས་གཡེང་བ་དང་། །རྒོད་སོགས་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །,དགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པའི། །དམ་ཆོས་དགའ་བའི་མཆོག་སྤངས་ནས། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིས་གཡེང་བ་དང་། །རྒོད་སོགས་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། ། +དགའ་,adore,བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས། །,བདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས། །བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས། །དེ་འདྲའི་སྙེམས་པ་འཆང་གྱུར་ན། །ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ། ། +དགའ་,delight,ཁ་ཆུ་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །,ཟས་ནི་གཅིག་པུ་ཉིད་ལས་ནི། །བཤང་དང་ཁ་ཆུ་བྱུང་གྱུར་ན། །དེ་ལས་བཤང་ལ་མི་དགའ་ཞིང་། །ཁ་ཆུ་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། ། +དགའ་,like,བདག་ནི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་ཞེས། །,བདག་ནི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་ཞེས། །རེག་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་ཀོ། །སེམས་མེད་པ་ཡི་རང་བཞིན་གྱི། །ཤ་ནི་ཁྱོད་ཀོ་ཇི་ལྟར་འདོད། ། +དགའ་,fond,ཐམས་ཅད་རང་གི་ལུས་འདོད་པས། །དེ་ལ་བདག་གོ་ཅིས་མི་དགའ། །,གང་ཞིག་ལུས་འདི་འདོད་འགྱུར་བ། །དེ་དང་བདག་བཤེས་ཡིན་ཞེ་ན། །ཐམས་ཅད་རང་གི་ལུས་འདོད་པས། །དེ་ལ་བདག་གོ་ཅིས་མི་དགའ། ། +དགའ་,rejoice,སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་དག་མངོན་པར་དགའ་གྱུར་ཅིག །,དེ་ལྟར་བདག་གི་དགེ་རྩས་ཀུན་དུ་བཟང་ལ་སོགས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲིབ་པ་མེད་སྤྲིན་བདེ་བ་དང་། །བསིལ་ཞིང་དྲི་ཞིམ་དང་ལྡན་ཆར་པ་འབེབས་མཐོང་ནས། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་དག་མངོན་པར་དགའ་གྱུར་ཅིག ། +རིན་,riches,རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །,རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས། །དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ། ། +རིན་,price,རས་ཀྱི་རིན་གྱིས་རས་བལ་གྱི། །ས་བོན་ཉོས་ལ་བགོ་བར་གྱིས།,རས་ཀྱི་རིན་གྱིས་རས་བལ་གྱི། །ས་བོན་ཉོས་ལ་བགོ་བར་གྱིས། །འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པས་མ་མཐོང་ན། །དེ་ཉིད་ཤེས་ཀྱིས་བཞག་དེ་ཉིད། ། +ཕ་རོལ་,next life,ཕ་རོལ་དུ་ཡང་བདེ་བ་ཆེ། །,བདག་ལ་འདིར་གོང་ཡོང་མེད་ལ། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་བདེ་བ་ཆེ། །ཉེས་པས་མི་དགའ་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ། ། +ཕ་རོལ་,next,འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད།,འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད། །འདིར་ནི་བསད་དང་བཅིང་དང་གཅོད། །ཕ་རོལ་དུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ། ། +མི་དགའ་,displeasure,ཉེས་པས་མི་དགའ་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་། །,བདག་ལ་འདིར་གོང་ཡོང་མེད་ལ། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་བདེ་བ་ཆེ། །ཉེས་པས་མི་དགའ་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ། ། +མི་དགའ་,unhappy,མི་དགའ་བྱས་ཀྱང་འདོད་མི་འགྲུབ། །,ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི། །དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་མི་བྱ། །མི་དགའ་བྱས་ཀྱང་འདོད་མི་འགྲུབ། །དགེ་བ་དག་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར། ། +མི་དགའ་,displeased,གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་མེད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགའ་བྱས་ཅི་ཕན། །,གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་ཡོད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་མེད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགའ་བྱས་ཅི་ཕན། ། +མི་དགའ་,dissatisfaction,མཁས་པའི་ཕྱིར་ན་མི་དགའ་མེད། །,སྡིག་པ་སྤང་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་མེད། །མཁས་པའི་ཕྱིར་ན་མི་དགའ་མེད། །འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོག་པ་དང་། །སྡིག་པས་སེམས་དང་ལུས་ལ་གནོད། ། +མི་དགའ་,dislike,དེ་ལས་བཤང་ལ་མི་དགའ་ཞིང་། །,ཟས་ནི་གཅིག་པུ་ཉིད་ལས་ནི། །བཤང་དང་ཁ་ཆུ་བྱུང་གྱུར་ན། །དེ་ལས་བཤང་ལ་མི་དགའ་ཞིང་། །ཁ་ཆུ་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། ། +འབྲེལ་པ་,coherence,སྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་འབྲེལ་པ་དང་། །,སྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་འབྲེལ་པ་དང་། །དོན་གསལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། །ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། །འཇམ་ཞིང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱ། ། +འབྲེལ་པ་,connection,གཞན་མྱོང་བ་ན་འབྲེལ་པ་ལས། །དྲན་འགྱུར་བྱི་བའི་དུག་བཞིན་ནོ། །,གལ་ཏེ་རང་རིག་ཡོད་མིན་ན། །རྣམ་ཤེས་དྲན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །གཞན་མྱོང་བ་ན་འབྲེལ་པ་ལས། །དྲན་འགྱུར་བྱི་བའི་དུག་བཞིན་ནོ། ། +སྤངས་པ་,abandon,ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། །,སྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་འབྲེལ་པ་དང་། །དོན་གསལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། །ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། །འཇམ་ཞིང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱ། ། +སྤངས་པ་,abandoned,དེ་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་བྱ་ལ། །ཉོན་མོངས་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པ།,དེ་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་བྱ་ལ། །ཉོན་མོངས་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པ། །དེས་ན་དེ་མཐོང་བ་ན་དེ། །སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་ཉམ་ཆུང་ཉིད། ། +ལྡང་,rise,ཤེས་བཞིན་མྱུར་དུ་ལྡང་སེམས་ལ། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྦྱར། །,མགོན་པོ་མྱ་ངན་འདས་གཟིམས་ལྟར། །འདོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཉལ་བར་བྱ། །ཤེས་བཞིན་མྱུར་དུ་ལྡང་སེམས་ལ། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྦྱར། ། +ལྡང་,arises,དེ་དང་དེ་བསྡོངས་སྟོང་འགྱུར་དུ། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་གྱུར་ཅིང་ལྡང་། །,དེ་བས་རྣམ་པར་རྨོངས་པའི་ཡིད། །གང་དང་གང་ལ་ཆགས་གྱུར་པ། །དེ་དང་དེ་བསྡོངས་སྟོང་འགྱུར་དུ། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་གྱུར་ཅིང་ལྡང་། ། +གནང་,permits,།ཐུགས་རྗེ་མངའ་བ་རིང་གཟིགས་པས། །བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་།,དེ་ལྟར་རིག་བྱས་གཞན་དོན་ལ། །རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་བྱ། །ཐུགས་རྗེ་མངའ་བ་རིང་གཟིགས་པས། །བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་། ། +གནང་,approved,ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནང་། །,ཁྱོད་ཀྱི་དགའ་བའི་བདེ་བ་འདི། །བདེ་འབྱུང་ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནང་། །གཞན་སྡུད་པ་ཡི་མཆོག་ཀྱང་ཡིན། ། +རྫོགས་པར་,fulfilled,དེ་ལྟར་བྱས་ན་སེམས་ཅན་གྱི། །བསམ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར། །,དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས། །ཕྲན་ཚེགས་ཆེད་དུ་གནོད་མི་བྱ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་སེམས་ཅན་གྱི། །བསམ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར། ། +རྫོགས་པར་,fully,རྫོགས་པར་ནུས་པ་ཡོད་མིན་ན། །,དེ་ལྟར་ལྷུང་བ་དེ་ཡི་ཡང་། །འདོད་པ་ས་འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །རྫོགས་པར་ནུས་པ་ཡོད་མིན་ན། །དེ་ཡི་འདོད་པ་སུས་བྱེད་ནུས། ། +སྙིང་རྗེ་,compassionate,སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར། །ལུས་འདི་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། །,སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར། །ལུས་འདི་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། །ཅི་ནས་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཏང་ངོ་། ། +སྙིང་རྗེ་,compassion,འཁོར་བ་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ། །,གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡོན་ཏན་ནི། །སྐྱོ་བས་དྲེགས་པ་སེལ་བར་བྱེད། །འཁོར་བ་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ། །སྡིག་ལ་འཛེམ་དང་དགེ་ལ་དགའ། ། +སྣོད་,vessels,རྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་པ། །,རྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་པ། །དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་མི་བྱ། །སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་དོར་མི་བྱ། །མདོ་དང་སྔགས་ཀྱིས་འདྲིད་མི་བྱ། ། +སྣོད་,vessel,ཡུངས་མར་བཀང་བའི་སྣོད་བཀུར་ལ། །,ཡུངས་མར་བཀང་བའི་སྣོད་བཀུར་ལ། །རལ་གྲི་ཐོགས་པས་དྲུང་བསྡད་དེ། །བོ་ན་གསོད་བསྡིགས་འཇིགས་པ་ལྟར། །བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱིས་དེ་བཞིན་སྒྲིམ། ། +མདོ་,sutras,མདོ་དང་སྔགས་ཀྱིས་འདྲིད་མི་བྱ། །,རྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་པ། །དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་མི་བྱ། །སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་དོར་མི་བྱ། །མདོ་དང་སྔགས་ཀྱིས་འདྲིད་མི་བྱ། ། +མདོ་,sutra,མདོ་མཚུངས་གཅིག་གིས་ཐམས་ཅད་ནི། །རྒྱལ་བས་གསུངས་པ་ཅིས་མ་ཡིན། །,གལ་ཏེ་མ་གཏོགས་གཅིག་གིས་ནི། །ཐམས་ཅད་སྐྱོན་དང་བཅས་འགྱུར་ན། །མདོ་མཚུངས་གཅིག་གིས་ཐམས་ཅད་ནི། །རྒྱལ་བས་གསུངས་པ་ཅིས་མ་ཡིན། ། +དམན་པའི་,inferior,དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་མི་བྱ། །,རྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་པ། །དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་མི་བྱ། །སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་དོར་མི་བྱ། །མདོ་དང་སྔགས་ཀྱིས་འདྲིད་མི་བྱ། ། +དམན་པའི་,lowly,གཞན་དག་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན། །,གཞན་དག་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་ཇི་ལྟར་འདུག །ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་མི་བྱས་ཏེ། །བདག་ལ་ང་རྒྱལ་མེད་པ་མཆོག ། +དོར་བ་,discarding,སོ་ཤིང་དང་ནི་མཆིལ་མ་དག །དོར་བ་ན་ནི་དགབ་པར་བྱ། །,སོ་ཤིང་དང་ནི་མཆིལ་མ་དག །དོར་བ་ན་ནི་དགབ་པར་བྱ། །གཅི་ལ་སོགས་པའང་ལོངས་སྤྱོད་པའི། །ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད། ། +དོར་བ་,disposing,གཅི་ལ་སོགས་པའང་ལོངས་སྤྱོད་པའི། །ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད། །,སོ་ཤིང་དང་ནི་མཆིལ་མ་དག །དོར་བ་ན་ནི་དགབ་པར་བྱ། །གཅི་ལ་སོགས་པའང་ལོངས་སྤྱོད་པའི། །ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད། ། +དོར་བ་,discarded,དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། །,དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ། །དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། ། +དོར་བ་,relinquishing,སེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །,སེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། ། +དོར་བ་,abandoning,ཞུམ་བཅས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ། །ཕོངས་ལས་ཐར་བ་ཡོད་དམ་ཅི།,ཞུམ་བཅས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ། །ཕོངས་ལས་ཐར་བ་ཡོད་དམ་ཅི། །ང་རྒྱལ་རྩོལ་བ་བསྐྱེད་པས་ནི། །ཆེན་པོ་ཡིས་ཀྱང་ཐུབ་པར་དཀའ། ། +སྨད་,discouraged,གཅི་ལ་སོགས་པའང་ལོངས་སྤྱོད་པའི། །ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད། །,སོ་ཤིང་དང་ནི་མཆིལ་མ་དག །དོར་བ་ན་ནི་དགབ་པར་བྱ། །གཅི་ལ་སོགས་པའང་ལོངས་སྤྱོད་པའི། །ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད། ། +སྨད་,criticized,བདག་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །,ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་། །བདག་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །བདག་ལ་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བ། །དེ་ལྟར་བྱ་ཞེས་ཡུན་རིང་བསམ། ། +ལག་པ་,hands,ལག་པ་མཉམ་པར་མི་མཉེའོ། །,ཁ་བཀང་བ་དང་སྒྲ་བཅས་དང་། །ཁ་གདངས་ནས་ནི་བཟའ་མི་བྱ། །རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་མི་འདུག་ཅིང་། །ལག་པ་མཉམ་པར་མི་མཉེའོ། ། +ལག་པ་,hand,།ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་།,སོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །གུས་དང་བཅས་པས་གཡས་པ་ཡི། །ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ། ། +ལག་པ་,sides,རྩིབ་ལོགས་ལག་པའང་ལུས་མིན་ཏེ། །མཆན་ཁུང་ཕྲག་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །,རྩིབ་ལོགས་ལག་པའང་ལུས་མིན་ཏེ། །མཆན་ཁུང་ཕྲག་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་རྣམས་ཀྱང་དེ་མིན་ལ། །མགོ་དང་མགྲིན་པའང་ལུས་མིན་ན། །འདི་ལ་ལུས་ནི་གང་ཞིག་ཡིན། ། +རྐང་པ་,legs,རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་མི་འདུག་ཅིང་། །,ཁ་བཀང་བ་དང་སྒྲ་བཅས་དང་། །ཁ་གདངས་ནས་ནི་བཟའ་མི་བྱ། །རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་མི་འདུག་ཅིང་། །ལག་པ་མཉམ་པར་མི་མཉེའོ། ། +རྐང་པ་,foot,རྐང་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལག་པས་མིན། །,གང་ཚེ་གང་གི་སྡུག་བསྔལ་གང་། །དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བསྲུངས་ན། །རྐང་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལག་པས་མིན། །ཅི་ཕྱིར་དེས་ནི་དེ་བསྲུང་བྱ། ། +རྐང་པ་,feet,ལུས་ནི་རྐང་པ་བྱིན་པ་མིན། །,ལུས་ནི་རྐང་པ་བྱིན་པ་མིན། །བརླ་དང་རྐེད་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །ལྟོ་དང་རྒྱབ་ཀྱང་ལུས་མིན་ཏེ། །བྲང་དང་དཔུང་པའང་ལུས་མ་ཡིན། ། +མ་དད་,lose faith,།འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། །,བཞོན་པ་མལ་སྟན་གནས་དག་ཏུ། །བུད་མེད་གཞན་དང་གཅིག་མི་བྱ། །འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། ། +མ་དད་,disbelief,མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །,མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །ཉོན་མོངས་སྐྱེ་ལ་རག་ལས་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད། ། +སྤང་བར་,abandoned,།འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། །,བཞོན་པ་མལ་སྟན་གནས་དག་ཏུ། །བུད་མེད་གཞན་དང་གཅིག་མི་བྱ། །འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། ། +སྤང་བར་,abandon,དེས་འདི་སུ་ཞིག་སྤང་བར་འགྱུར། །,རྒྱུད་དང་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། །ཕྲེང་བ་དམག་ལ་སོགས་བཞིན་བརྫུན། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་གང་དེ་མེད་པ། །དེས་འདི་སུ་ཞིག་སྤང་བར་འགྱུར། ། +སོར་མོ་,finger,སོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ།,སོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །གུས་དང་བཅས་པས་གཡས་པ་ཡི། །ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ། ། +སོར་མོ་,fingers,དེ་བཞིན་སོར་མོའི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། །ལག་པའང་གང་ཞིག་ཡིན་པར་འགྱུར། །,དེ་བཞིན་སོར་མོའི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། །ལག་པའང་གང་ཞིག་ཡིན་པར་འགྱུར། །དེ་ཡང་ཚིགས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། །ཚིགས་ཀྱང་རང་གི་ཆ་ཕྱེ་བས། ། +བརྡ་,point,སོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ།,སོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །གུས་དང་བཅས་པས་གཡས་པ་ཡི། །ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ། ། +བརྡ་,gestures,།སེ་གོལ་ལ་སོགས་བརྡ་བྱས་ཏེ།,ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་མིན་ཏེ། །ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ། །སེ་གོལ་ལ་སོགས་བརྡ་བྱས་ཏེ། །གཞན་དུ་མ་བསྡམས་པར་འགྱུར་རོ། ། +བསྟན་པ་,indicate,།ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ།,སོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །གུས་དང་བཅས་པས་གཡས་པ་ཡི། །ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ། ། +བསྟན་པ་,demonstrate,།ཕྲད་པ་དང་ནི་ཆ་མེད་པར། །གལ་ཏེ་མཐོང་ན་བསྟན་པར་གྱིས།,ཆ་མེད་པ་ལའང་ཕྲད་པ་ཞེས། །བྱ་བ་ཇི་ལྟར་འཐད་པར་འགྱུར། །ཕྲད་པ་དང་ནི་ཆ་མེད་པར། །གལ་ཏེ་མཐོང་ན་བསྟན་པར་གྱིས། ། +བསྟན་པ་,teachings,།བསྟན་པ་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་།,འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྨན་གཅིག་པུ། །བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གནས། །བསྟན་པ་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །བཅས་ཏེ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཅིག ། +བསྐྱོད་,move,ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་མིན་ཏེ།,ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་མིན་ཏེ། །ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ། །སེ་གོལ་ལ་སོགས་བརྡ་བྱས་ཏེ། །གཞན་དུ་མ་བསྡམས་པར་འགྱུར་རོ། ། +བསྐྱོད་,movements,།ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ།,ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་མིན་ཏེ། །ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ། །སེ་གོལ་ལ་སོགས་བརྡ་བྱས་ཏེ། །གཞན་དུ་མ་བསྡམས་པར་འགྱུར་རོ། ། +བསྐྱོད་,moved,མི་གཡོ་གཞན་གྱིས་བསྐྱོད་བྱ་བ། །,ཐ་མར་ཐལ་བའི་མཐར་གཏུགས་ཤིང་། །མི་གཡོ་གཞན་གྱིས་བསྐྱོད་བྱ་བ། །མི་གཙང་གཟུགས་ནི་མི་བཟད་པ། །འདི་ལ་ཅི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་འཛིན། ། +ཐོག་མ་,beginning,ཤེས་བཞིན་མྱུར་དུ་ལྡང་སེམས་ལ། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྦྱར། །,མགོན་པོ་མྱ་ངན་འདས་གཟིམས་ལྟར། །འདོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཉལ་བར་བྱ། །ཤེས་བཞིན་མྱུར་དུ་ལྡང་སེམས་ལ། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྦྱར། ། +ཐོག་མ་,first,ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ། །,མདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་བསླབ་པ་སྣང་། །དེ་བས་མདོ་སྡེ་བཀླག་པར་བྱ། །ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ། ། +ལྷག་མ་,remaining,ལྟུང་བའི་ལྷག་མ་དེས་ཞི་བྱ། །,ཉིན་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ། །ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་བྱ་ཞིང་། །རྒྱལ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བརྟེན་པས། །ལྟུང་བའི་ལྷག་མ་དེས་ཞི་བྱ། ། +ལྷག་མ་,rest,ལྷག་མ་རོ་ལ་གསོད་པའོ། །,སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་བསད་ནས། །ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་དགྲ་འཇོམས་པ། །དེ་དག་རྒྱལ་བྱེད་དཔའ་བོ་སྟེ། །ལྷག་མ་རོ་ལ་གསོད་པའོ། ། +ཐེག་ཆེན་,Great Vehicle,ཐེག་ཆེན་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་། །,རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི། །ཐེག་ཆེན་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག །སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་བཏང་ངོ་། ། +ཐེག་ཆེན་,Mahayana,གལ་ཏེ་ཐེག་ཆེན་མ་གྲུབ་ན། །,གལ་ཏེ་ཐེག་ཆེན་མ་གྲུབ་ན། །ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་ནི་ཇི་ལྟར་གྲུབ། །གང་ཕྱིར་གཉིས་ཀ་ལ་འདི་གྲུབ། །དང་པོ་ཁྱོད་ལ་འདི་མ་གྲུབ། ། +བསྟེན་པ་,serve,དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །,དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། ། +བསྟེན་པ་,relying,དེ་ལྟར་བདག་དང་གཞན་བསྟེན་པ། །,དེ་ལྟར་བདག་དང་གཞན་བསྟེན་པ། །དེས་ནི་ཕུང་བར་འགྱུར་བར་ཟད། །དེས་ཀྱང་བདག་དོན་མ་བྱས་ལ། །བདག་ཀྱང་དེ་དོན་མི་འགྱུར་བས། ། +མདོ་སྡེ་,sutras,འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། །,དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། ། +མདོ་སྡེ་,Sutra,ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ། །,མདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་བསླབ་པ་སྣང་། །དེ་བས་མདོ་སྡེ་བཀླག་པར་བྱ། །ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ། ། +མདོར་ན་,in brief,དེ་ཉིད་ཁོ་ན་མདོར་ན་ནི། །,ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ། །ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟག་བྱ་བ། །དེ་ཉིད་ཁོ་ན་མདོར་ན་ནི། །ཤེས་བཞིན་བསྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། ། +མདོར་ན་,In short,མདོར་ན་ཁྲོ་བ་བདེར་གནས་པ། །,དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་འགྱུར། །སྦྱིན་པས་བསྡུས་ཀྱང་བསྟེན་མི་བྱེད། །མདོར་ན་ཁྲོ་བ་བདེར་གནས་པ། །དེ་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། ། +མདོར་ན་,In brief,མདོར་ན་བདག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་གང་།,མདོར་ན་བདག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་གང་། །གནོད་དེ་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །བདག་ཉིད་ལ་ནི་འབབ་པར་གྱིས། ། +ཚིག་,speech,མི་སྙན་པ་ཡི་ཚིག་དེ་ཡིས། །,བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་། །མི་སྙན་པ་ཡི་ཚིག་དེ་ཡིས། །ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ན། །སེམས་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཁྲོ། ། +ཚིག་,burning,དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །,དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ། །དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། ། +འགྲུབ་,fulfilled,གལ་ཏེ་རང་དགས་འགྲུབ་འགྱུར་ན། །,གལ་ཏེ་རང་དགས་འགྲུབ་འགྱུར་ན། །འགའ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པས། །ལུས་ཅན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སུ་ལའང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་མི་འགྱུར། ། +འགྲུབ་,accomplished,དོན་ཆེན་དག་ཀྱང་འགྲུབ་འགྱུར་བས། །,འདི་ནི་དེ་ཙམ་གནོད་མིན་ལ། །དོན་ཆེན་དག་ཀྱང་འགྲུབ་འགྱུར་བས། །འགྲོ་བའི་གནོད་སེལ་སྡུག་བསྔལ་ལ། །དགའ་བ་འབའ་ཞིག་འདིར་བྱ་རིགས། ། +འགྲུབ་,accomplish,བདག་གི་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ། །,གལ་ཏེ་དགྲ་འདི་གནོད་བྱ་བའི། །བསམ་ཡོད་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་བརྩོན་ན། །བདག་གི་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ། ། +འགྲུབ་,accomplishing,སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་འདྲ་བ་ལ། །,སེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས། །སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་འདྲ་བ་ལ། །རྒྱལ་ལ་གུས་བྱ་དེ་བཞིན་དུ། །སེམས་ཅན་ལ་མིན་ཅི་ཡི་ཚུལ། ། +འགྲུབ་,achieved,མ་འོངས་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་ལྟ་ཞོག །,སེམས་ཅན་མགུ་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །མ་འོངས་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་ལྟ་ཞོག །ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་དཔལ་ཆེན་དང་། །གྲགས་དང་སྐྱེད་འགྱུར་ཅིས་མ་མཐོང་། ། +བསྒོམ་པ་,meditation,སྣ་ཚོགས་ཚུལ་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །,ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་མེད། །བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད། །དེ་བས་བཟོད་ལ་ནན་ཏན་དུ། །སྣ་ཚོགས་ཚུལ་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། ། +བསྒོམ་པ་,meditate,བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །,དེ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིས། །དབེན་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་བྱས་ནས། །རྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། ། +བསྒོམ་པ་,meditating,བདག་མེད་བསྒོམ་པ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །,སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡི་ང་རྒྱལ་ནི། །བདག་ཏུ་རྨོངས་པས་འཕེལ་བར་འགྱུར། །དེ་ལས་ཀྱང་བཟློག་མེད་ཅེ་ན། །བདག་མེད་བསྒོམ་པ་མཆོག་ཡིན་ནོ། ། +ཞི་བ་,peace,ཡིད་ནི་ཞི་བ་ཉམས་མི་མྱོང་། །,ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན། །ཡིད་ནི་ཞི་བ་ཉམས་མི་མྱོང་། །དགའ་དང་བདེ་བའང་མི་འཐོབ་ལ། །གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་འགྱུར། ། +ཞི་བ་,peaceful,སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་རླུང་གཡོ་བ་ཡིས། །,སྐལ་ལྡན་ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བའི། །ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཁང་བཟངས་ཉམས་དགའ་བར། །སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་རླུང་གཡོ་བ་ཡིས། །གཞན་ལ་ཕན་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད། ། +ཞི་བ་,pacify,རྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་། །,དེ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིས། །དབེན་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་བྱས་ནས། །རྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། ། +འཆང་,harbor,ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན། །,ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན། །ཡིད་ནི་ཞི་བ་ཉམས་མི་མྱོང་། །དགའ་དང་བདེ་བའང་མི་འཐོབ་ལ། །གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་འགྱུར། ། +འཆང་,hold,གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་ལས་རྒྱལ་ཕྱིར་ང་རྒྱལ་འཆང་། །,གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་ལས་རྒྱལ་ཕྱིར་ང་རྒྱལ་འཆང་། །དེ་ནི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་རྣམ་རྒྱལ་དཔའ་དེ་ཉིད། །གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་བདོ་བ་ཡང་ངེས་བཅོམ་སྟེ། །འགྲོ་ལ་འདོད་བཞིན་རྒྱལ་བའི་འབྲས་བུ་རྫོགས་པར་བྱེད། ། +ཉམས་མྱོང་,experience,ཡིད་ནི་ཞི་བ་ཉམས་མི་མྱོང་། །,ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན། །ཡིད་ནི་ཞི་བ་ཉམས་མི་མྱོང་། །དགའ་དང་བདེ་བའང་མི་འཐོབ་ལ། །གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་འགྱུར། ། +ཉམས་མྱོང་,experienced,གང་ཞིག་ཉམས་མྱོང་བདག་ཉིད་མིན། །,སྟོབས་དང་ལྡན་པས་ཟིལ་མནན་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་དེ་མྱོང་མ་ཡིན་ན། །གང་ཞིག་ཉམས་མྱོང་བདག་ཉིད་མིན། །དེ་ན་ཚོར་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན། ། +རྗེ་དཔོན་,master,དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྡང་ལྡན་པའི། །རྗེ་དཔོན་དེ་ལ་གསོད་པར་རྒོལ། །,གང་དག་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ཡིས། །དྲིན་བྱིན་དེ་ལ་བརྟེན་གྱུར་པ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྡང་ལྡན་པའི། །རྗེ་དཔོན་དེ་ལ་གསོད་པར་རྒོལ། ། +རྗེ་དཔོན་,masters,རྗེ་དཔོན་རྔན་པ་མི་སྟེར་བའི། །,འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཕར་ཞོག་གི །བྲན་གཡོག་ལས་མི་བྱེད་པ་དང་། །རྗེ་དཔོན་རྔན་པ་མི་སྟེར་བའི། །ཚེ་འདིའི་དོན་ཡང་འགྲུབ་མི་འགྱུར། ། +མི་འདོད་,unwanted,མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ།,མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས། །ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། ། +མི་འདོད་,do not desire,མི་སྙན་ཞེས་བྱ་མི་འདོད་དེ། །,བདག་གམ་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ། །སྡུག་བསྔལ་བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་དང་། །མི་སྙན་ཞེས་བྱ་མི་འདོད་དེ། །དགྲ་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པས་སོ། ། +མི་འདོད་,against our will,དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །,དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། +མི་འདོད་,be averse,བདག་ནི་ཅི་ཕྱིར་དེ་མི་འདོད། །,གཞན་དག་བདག་ལ་མི་དགའ་བ། །དེས་ནི་ཚེ་འདིའམ་ཚེ་གཞན་ལ། །བདག་ལ་ཟ་བར་མི་བྱེད་ན། །བདག་ནི་ཅི་ཕྱིར་དེ་མི་འདོད། ། +མི་འདོད་,dislike,རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་འདི་བདག་མི་འདོད་ན། །,རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་འདི་བདག་མི་འདོད་ན། །བདག་གི་རྙེད་པ་འདིར་འདོར་གྱི། །སྡིག་པ་དག་ནི་བརྟན་པར་གནས། ། +མི་འདོད་,does not desire,།གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །རང་ལའང་བདེ་བ་མི་འདོད་བྱེད།,རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །གཞན་ལ་བདེ་བའང་འདོད་པར་བྱེད། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །རང་ལའང་བདེ་བ་མི་འདོད་བྱེད། ། +མི་འདོད་,do not wish,གལ་ཏེ་རེག་པར་མི་འདོད་ན། །,ས་ཕྱོགས་མི་གཙང་གིས་གོས་པ། །གལ་ཏེ་རེག་པར་མི་འདོད་ན། །གང་ལས་དེ་ནི་བྱུང་བ་ཡི། །ལུས་ལ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རེག་འདོད། ། +མི་འདོད་,unwillingly,གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་བཞིན། །བྱེད་ན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ། །,གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་བཞིན། །བྱེད་ན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ། །འདོད་ནའང་འདོད་ལ་རག་ལས་འགྱུར། །བྱེད་ནའང་དབང་ཕྱུག་ག་ལ་ཡིན། ། +མི་འདོད་,do not accept,གསལ་བ་མེད་པ་སྐྱེ་བར་ནི། །ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་གནས་པ་ཉིད། །,གསལ་བ་མེད་པ་སྐྱེ་བར་ནི། །ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་གནས་པ་ཉིད། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་གནས་ན། །ཟན་ཟ་མི་གཙང་ཟ་བར་འགྱུར། ། +ཡིད་མི་བདེ་བ་,mental discontent,།ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས།,མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས། །ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། ། +ཡིད་མི་བདེ་བ་,mental distress,སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་།,སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི། །སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། +མི་སྙན་,unpleasant speech,མི་སྙན་ཞེས་བྱ་མི་འདོད་དེ། །,བདག་གམ་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ། །སྡུག་བསྔལ་བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་དང་། །མི་སྙན་ཞེས་བྱ་མི་འདོད་དེ། །དགྲ་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པས་སོ། ། +མི་སྙན་,unpleasantly,གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཉམས་བྱེད་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཁྲོ་ཞེ་ན། །,གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཉམས་བྱེད་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཁྲོ་ཞེ་ན། །གཞན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད་ལའང་ཁྱོད། །དེ་བཞིན་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་མི་བྱེད། ། +མི་སྙན་,unpleasant,མི་སྙན་བརྗོད་ན་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེ། །,མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་དང་འགྲན། །དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་བསྟོད་ན་དྲེགས། །མི་སྙན་བརྗོད་ན་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེ། །ནམ་ཞིག་བྱིས་ལས་ཕན་པ་ཐོབ། +མི་སྙན་,unpleasant criticism,དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །,དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །དེ་བཞིན་གཞན་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་བྱ། ། +མི་སྙན་,unpleasantness,དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །,དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །དེ་བཞིན་འགྲེ་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་གོམས་པར་བྱ། ། +བཟློག་པ་,opposite,དགྲ་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པས་སོ། །,བདག་གམ་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ། །སྡུག་བསྔལ་བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་དང་། །མི་སྙན་ཞེས་བྱ་མི་འདོད་དེ། །དགྲ་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པས་སོ། ། +བཟློག་པ་,dispel,གཉིད་དང་རྨུགས་པ་བཟློག་པར་བྱ། །,དེ་བས་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པས་ཆོག །བདག་གིས་མཁས་པའི་རྗེས་བསྙགས་ཏེ། །བག་ཡོད་གཏམ་ནི་དྲན་བྱས་ནས། །གཉིད་དང་རྨུགས་པ་བཟློག་པར་བྱ། ། +བསྲེག་,burning,བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །,དཀའ་ཟློག་དད་དང་ཀརྣ་པ། །བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །དོན་མེད་བཟོད་བྱེད་ཐར་པ་ཡི། །དོན་དུ་བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྔར། ། +བསྲེག་,burned,།དབུག་དང་བསྲེག་དང་གཤེགས་འགྱུར་གྱི།,བསྐལ་པ་བྱེ་བ་གྲངས་མེད་དུ། །ལན་གྲངས་དུ་མར་བཅད་པ་དང་། །དབུག་དང་བསྲེག་དང་གཤེགས་འགྱུར་གྱི། །བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། ། +གོམས་པ་,accustomed,དེ་བས་གནོད་པ་ཆུང་གོམས་པས། །གནོད་པ་ཆེན་པོ་བཟོད་པར་བྱོས། །,གོམས་ནི་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི། །དངོས་དེ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཆུང་གོམས་པས། །གནོད་པ་ཆེན་པོ་བཟོད་པར་བྱོས། ། +གོམས་པ་,habituation,གོམས་པ་ཡིས་ནི་གཞན་དག་གི།,གོམས་པ་ཡིས་ནི་གཞན་དག་གི། །ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ། །དངོས་པོ་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་ནི། །བདག་གོ་ཞེས་ནི་ཤེས་པ་ལྟར། ། +གོམས་པ་,familiarity,།འདི་ལྟར་གོམས་པའི་མཐུ་ཡིས་ནི།,དཀའ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་མི་བྱ་སྟེ། །འདི་ལྟར་གོམས་པའི་མཐུ་ཡིས་ནི། །གང་གི་མིང་ཐོས་འཇིགས་པ་ཡང་། །དེ་ཉིད་མེད་ན་མི་དགར་འགྱུར། ། +གོམས་པ་,habit,དེར་ཡང་རྣམ་གཡེང་གོམས་པ་ནི། །,ཚེ་ནི་དོན་མེད་མྱུར་འདའ་ཡི། །རྣམ་དཔྱོད་ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ། །དེར་ཡང་རྣམ་གཡེང་གོམས་པ་ནི། །བཟློག་པའི་ཐབས་ནི་ག་ལ་ཡོད། ། +འགྱུར་བ་,change,རྐྱེན་རྣམས་གཞན་དང་ཕྲད་ན་ཡང་། །འགྱུར་བ་མེད་ལ་ཅི་བྱར་ཡོད། །,ཅི་སྟེ་བདག་དེ་རྟག་ན་ནི། །མཁའ་བཞིན་བྱེད་པ་མེད་པར་མངོན། །རྐྱེན་རྣམས་གཞན་དང་ཕྲད་ན་ཡང་། །འགྱུར་བ་མེད་ལ་ཅི་བྱར་ཡོད། ། +འགྱུར་བ་,develop,འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བདག་གིས་ནི། །,དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་བྱམས་སེམས་སུ། །འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བདག་གིས་ནི། །བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་བྱ། ། +རླུང་,wind,ཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་།,ཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་། །ནད་དང་འཆིང་དང་རྡེག་སོགས་ལ། །བདག་གིས་བཟེ་རེ་མི་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་གནོད་པ་འཕེལ། ། +རླུང་,winds,གཞན་གྱི་ལས་ཀྱི་རླུང་གིས་བདས། །,བདག་ལ་ཕན་འདོད་རྣམ་རྨོངས་པས། །གང་དོན་ཉིད་དུ་བཙོང་བ་ཡང་། །དེ་མ་ཐོབ་པར་དོན་མེད་པའི། །གཞན་གྱི་ལས་ཀྱི་རླུང་གིས་བདས། ། +རླུང་,breath,དྲོད་དང་རླུང་ཡང་བདག་མ་ཡིན།,ཤ་དང་པགས་པ་བདག་མིན་ཏེ། །དྲོད་དང་རླུང་ཡང་བདག་མ་ཡིན། །བུ་ག་བདག་མིན་རྣམ་ཀུན་དུ། །རྣམ་ཤེས་དྲུག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། ། +འཆིང་,bondage,།ནད་དང་འཆིང་དང་རྡེག་སོགས་ལ།,ཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་། །ནད་དང་འཆིང་དང་རྡེག་སོགས་ལ། །བདག་གིས་བཟེ་རེ་མི་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་གནོད་པ་འཕེལ། ། +འཆིང་,bound,རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་འཆིང་མི་དགོས། །,བདག་ནི་གྲོལ་བ་དོན་གཉེར་ལ། །རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་འཆིང་མི་དགོས། །གང་དག་བདག་བཅིངས་གྲོལ་བྱེད་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། ། +ལ་ལ་,Some,ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །,ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན། །བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད། ། +ལ་ལ་,Others,ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན། །བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད། །,ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན། །བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད། ། +གཞན་གྱི་,another's,ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན། །བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད། །,ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན། །བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད། ། +གཞན་གྱི་,others',།གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །རང་ལའང་བདེ་བ་མི་འདོད་བྱེད།,རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །གཞན་ལ་བདེ་བའང་འདོད་པར་བྱེད། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །རང་ལའང་བདེ་བ་མི་འདོད་བྱེད། ། +གཡུལ་འགྱེད་,battling,ཉོན་མོངས་རྣམས་དང་གཡུལ་འགྱེད་ལ། །,མཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི། །སེམས་ཀྱི་རབ་དང་རྙོག་མི་བྱ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་དང་གཡུལ་འགྱེད་ལ། །གཡུལ་འགྱེད་ཚེ་ན་གནོད་པ་མང་། ། +གཡུལ་འགྱེད་,conflict,གཡུལ་འགྱེད་ཚེ་ན་གནོད་པ་མང་། །,མཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི། །སེམས་ཀྱི་རབ་དང་རྙོག་མི་བྱ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་དང་གཡུལ་འགྱེད་ལ། །གཡུལ་འགྱེད་ཚེ་ན་གནོད་པ་མང་། ། +གསོད་པ་,slay,ལྷག་མ་རོ་ལ་གསོད་པའོ། །,སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་བསད་ནས། །ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་དགྲ་འཇོམས་པ། །དེ་དག་རྒྱལ་བྱེད་དཔའ་བོ་སྟེ། །ལྷག་མ་རོ་ལ་གསོད་པའོ། ། +གསོད་པ་,killed,རང་སྡེ་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་། །ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ།,རང་སྡེ་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་། །ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ། །འོན་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་གང་། །གདོལ་པ་དང་ནི་མ་ཧེ་བཞིན། ། +སྐྱོ་བ་,disillusionment,སྐྱོ་བས་དྲེགས་པ་སེལ་བར་བྱེད། །,གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡོན་ཏན་ནི། །སྐྱོ་བས་དྲེགས་པ་སེལ་བར་བྱེད། །འཁོར་བ་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ། །སྡིག་ལ་འཛེམ་དང་དགེ་ལ་དགའ། ། +སྐྱོ་བ་,weariness,དེས་ནི་སྐྱོ་བའང་འཇིག་པར་བྱེད། །,བསྟོད་སོགས་བདག་ནི་གཡེང་བར་བྱེད། །དེས་ནི་སྐྱོ་བའང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་ལ་ཕྲག་དོག་དང་། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའང་འཇིག་པར་བྱེད། ། +སྐྱོ་བ་,discouraged,སྐྱོ་བར་མ་སེམས་ཞོ་ཤ་ཕུལ། །,ད་དུང་བདག་ལ་རང་གི་དོན། །ཡོད་སྙམ་སེམས་པ་དེ་དོར་ཅིག །བདག་གིས་གཞན་ལ་ཁྱོད་བཙོང་གིས། །སྐྱོ་བར་མ་སེམས་ཞོ་ཤ་ཕུལ། ། +རྐྱེན་,conditions,།སེམས་ཡོད་རྣམས་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ། །དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐུལ།,མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །འབྱུང་གནས་ཆེ་ལ་མི་ཁྲོ་བར། །སེམས་ཡོད་རྣམས་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ། །དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐུལ། ། +རྐྱེན་,condition,རྐྱེན་གཅིག་གིས་ནི་ཀུན་ནུས་པ། །གང་ན་ཡང་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །,རྐྱེན་གཅིག་གིས་ནི་ཀུན་ནུས་པ། །གང་ན་ཡང་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །གལ་ཏེ་དོན་དམ་མྱ་ངན་འདས། །འཁོར་བ་ཀུན་རྫོབ་དེ་ལྟ་ན། ། +རྐྱེན་,reasons,རྐྱེན་གང་གིས་ནི་དེར་ཡིད་ཆེས། །དེ་ནི་ཐེག་ཆེན་ལ་ཡང་མཚུངས། །,རྐྱེན་གང་གིས་ནི་དེར་ཡིད་ཆེས། །དེ་ནི་ཐེག་ཆེན་ལ་ཡང་མཚུངས། །གཞན་གཉིས་འདོད་པས་བདེན་ན་ནི། །རིག་བྱེད་སོགས་ཀྱང་བདེན་པར་འགྱུར། ། +རྐྱེན་,due to,ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཡིན། །,ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཡིན། །ཚོར་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཡོད། །དམིགས་པ་དང་ནི་བཅས་པའི་སེམས། །འགའ་ཞིག་ལ་ནི་གནས་པར་འགྱུར། ། +དཔེར་ན་,For instance,དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །,དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། +དཔེར་ན་,For example,དཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །,དཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་པ། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། ། +དཔེར་ན་,for example,།དཔེར་ན་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་བཅས་པ་བཞིན།,ཀུན་རྫོབ་བམ་ནི་དེ་ཉིད་དུའང་། །རུང་སྟེ་དེར་འབྲས་ལུང་ལས་ཡིན། །དཔེར་ན་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་བཅས་པ་བཞིན། ། +འབྱུང་བར་འགྱུར་,arises,དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །,དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། +འབྱུང་བར་འགྱུར་,emerge,དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །,དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། +འབྱུང་བར་འགྱུར་,arise,།སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །,སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི། །སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། +སྟོབས་,power,།དེ་ཀུན་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ལས་བྱུང་།,ཉེས་པ་ཇི་སྙེད་ཐམས་ཅད་དང་། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །དེ་ཀུན་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ལས་བྱུང་། །རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། ། +སྟོབས་,strength,ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །,དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། །མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་ཕྱིར་འབད་པར་བྱ། ། +གཙོ་བོ་,principal,གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་། །བདག་ཅེས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ། །,གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་། །བདག་ཅེས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཉིད་བདག་ནི་འབྱུང་བྱ་ཞེས། །ཆེད་དུ་བསམས་ཤིང་འབྱུང་བ་མེད། ། +གཙོ་བོ་,primordial nature,གཙོ་བོ་རྟག་པ་འགྲོ་བ་ཡི། །རྒྱུ་ཡིན་པར་ནི་གྲངས་ཅན་འདོད། །,གང་དག་རྡུལ་ཕྲན་རྟག་སྨྲ་བ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྔར་བཟློག་ཟིན། །གཙོ་བོ་རྟག་པ་འགྲོ་བ་ཡི། །རྒྱུ་ཡིན་པར་ནི་གྲངས་ཅན་འདོད། ། +གཙོ་བོ་,pradhāna,།གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་རབ་བརྗོད་དེ།,སྙིང་སྟོབས་རྡུལ་དང་མུན་པ་ཞེས། །བྱ་བའི་ཡོན་ཏན་མཉམ་གནས་ནི། །གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་རབ་བརྗོད་དེ། །མི་མཉམ་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད། ། +སྐྱེ་བ,arise,མ་སྐྱེས་པར་ནི་དེ་མེད་ན། །དེ་ཚེ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་གང་།,མ་སྐྱེས་པར་ནི་དེ་མེད་ན། །དེ་ཚེ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་གང་། །ཡུལ་ལ་རྟག་ཏུ་གཡེང་འགྱུར་བ། །འགག་པར་འགྱུར་བའང་མ་ཡིན་ནོ། ། +སྐྱེ་བ,arises,གསལ་བ་མེད་པ་སྐྱེ་བར་ནི། །ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་གནས་པ་ཉིད། །,གསལ་བ་མེད་པ་སྐྱེ་བར་ནི། །ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་གནས་པ་ཉིད། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་གནས་ན། །ཟན་ཟ་མི་གཙང་ཟ་བར་འགྱུར། ། +མཁའ་,space,ཅི་སྟེ་བདག་དེ་རྟག་ན་ནི། །མཁའ་བཞིན་བྱེད་པ་མེད་པར་མངོན། །,ཅི་སྟེ་བདག་དེ་རྟག་ན་ནི། །མཁའ་བཞིན་བྱེད་པ་མེད་པར་མངོན། །རྐྱེན་རྣམས་གཞན་དང་ཕྲད་ན་ཡང་། །འགྱུར་བ་མེད་ལ་ཅི་བྱར་ཡོད། ། +མཁའ་,sky,མཁའ་ལ་དུད་འཐུལ་དཀོན་པ་བཞིན། །,འོན་ཏེ་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་ལ། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་དེས་པ་ནའང་། །འོ་ནའང་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །མཁའ་ལ་དུད་འཐུལ་དཀོན་པ་བཞིན། ། +མཁའ་,empty space,གལ་ཏེ་འཁོར་བ་དངོས་རྟེན་ཅན། །དེ་ནི་གཞན་དུ་མཁའ་འདྲར་འགྱུར། །,ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་བདེན་མིན་ཡང་། །བལྟ་བྱ་དེ་བཞིན་ལྟ་བྱེད་ཡིད། །གལ་ཏེ་འཁོར་བ་དངོས་རྟེན་ཅན། །དེ་ནི་གཞན་དུ་མཁའ་འདྲར་འགྱུར། ། +བྱེད་པ,acting,བྱེད་པའི་ཚེ་ཡང་སྔོན་བཞིན་ན། །,བྱེད་པའི་ཚེ་ཡང་སྔོན་བཞིན་ན། །བྱེད་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །དེ་ཡི་བྱེད་པ་འདི་ཡིན་ཞེས། །འབྲེལ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་ཡོད། ། +བྱེད་པ,action,།བྱེད་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །,བྱེད་པའི་ཚེ་ཡང་སྔོན་བཞིན་ན། །བྱེད་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །དེ་ཡི་བྱེད་པ་འདི་ཡིན་ཞེས། །འབྲེལ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་ཡོད། ། +དབང་མེད་,independence,དེ་ཡི་དབང་གིས་དེ་དབང་མེད། །,དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་། །དེ་ཡི་དབང་གིས་དེ་དབང་མེད། །དེ་ལྟར་ཤེས་ན་སྦྲུལ་ལྟ་བུའི། །དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་མི་འགྱུར། ། +དབང་མེད་,powerless,ཉོན་མོངས་དབང་མེད་འཇིག་རྟེན་འདིས། །,ཉོན་མོངས་དབང་མེད་འཇིག་རྟེན་འདིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པས། །འགྲོ་བས་བདག་ལྟར་མི་ནུས་ཏེ། །དེ་བས་བདག་གིས་འདི་བྱའོ། ། +དབང་མེད་,involuntarily,ལ་ལ་རང་གི་ལུས་བཙོང་ཞིང་། །དབང་མེད་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ། །,ལ་ལ་རང་གི་ལུས་བཙོང་ཞིང་། །དབང་མེད་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ། །ཆུང་མ་དག་ཀྱང་བུ་བྱུང་ན། །ཤིང་དྲུང་དགོན་པར་བབ་བབ་འབྱུང་། ། +རིགས་པ་,logical,གང་གིས་གང་ཞིག་བཟློག་བྱ་སྟེ། །བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ཞེ་ན། །,གང་གིས་གང་ཞིག་བཟློག་བྱ་སྟེ། །བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ཞེ་ན། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་རྣམས། །རྒྱུན་ཆད་འགྱུར་འདོད་མི་རིགས་མེད། ། +རིགས་པ་,reasonable,དེ་བཞིན་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །རིགས་པ་ལས་ནི་གཞན་མི་སྤྱད།,དེ་བཞིན་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །རིགས་པ་ལས་ནི་གཞན་མི་སྤྱད། །རྩེད་མོའི་བདེ་འབྲས་འདོད་པ་ལྟར། །འདི་ཡིས་བྱ་བའི་ལས་གང་ཡིན། ། +རིགས་པ་,reasoning,རིགས་པའི་ལས་ནི་འདོད་པར་བྱ། །,ཇི་ལྟར་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ། །དྲན་པ་གོམས་པ་ཉིད་འགྱུར་ཞེས། །རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི་ཕྲད་པའམ། །རིགས་པའི་ལས་ནི་འདོད་པར་བྱ། ། +མི་རིགས་,not right,།དེ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ།,གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བྱེད་པ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ། ། +མི་རིགས་,illogical,བདག་གཞན་མི་རིགས་གང་ཡིན་ཏེ། །ཅི་ནུས་པར་ནི་སྤང་བྱ་ཉིད། །,གལ་ཏེ་རིགས་པ་མིན་ཡང་འདིར། །བདག་ཏུ་འཛིན་པས་འཇུག་ཅེ་ན། །བདག་གཞན་མི་རིགས་གང་ཡིན་ཏེ། །ཅི་ནུས་པར་ནི་སྤང་བྱ་ཉིད། ། +མི་རིགས་,not appropriate,དེ་དོན་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །དེ་ལ་ལོག་པར་བྱ་མི་རིགས། །,གཞན་དབང་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་རིགས་མ་ཡིན། །དེ་དོན་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །དེ་ལ་ལོག་པར་བྱ་མི་རིགས། ། +དུག་,poison,།དུག་དང་མི་འཕྲོད་ཟ་བ་དང་།,ཁ་ཅིག་འགག་ཅིང་གཡང་སར་མཆོང་། །དུག་དང་མི་འཕྲོད་ཟ་བ་དང་། །བསོད་ནམས་མ་ཡིན་སྤྱོད་པ་ཡིས། །རང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ཡོད། ། +དུག་,poisons,དུག་ལ་སོགས་པ་ཞི་བྱེད་བཞིན། །,དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་ནི། །མཆོད་སྡོང་བསྒྲུབས་ནས་འདས་གྱུར་པ། །དེ་འདས་ཡུན་རིང་ལོན་ཡང་དེ། །དུག་ལ་སོགས་པ་ཞི་བྱེད་བཞིན། ། +ཞུགས་པ་,engage,བདག་གསོད་ལ་སོགས་ཞུགས་པ་ལ། །,ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པས་དེ་ལྟ་བུར། །བདག་གསོད་ལ་སོགས་ཞུགས་པ་ལ། །སྙིང་རྗེ་རྒྱ་ལ་མ་སྐྱེས་ན། །ཁྲོ་བར་འགྱུར་བ་ཅི་ཐ་ཚིག ། +ཞུགས་པ་,entered,ལམ་དག་ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་རྣམས། །,ལམ་དག་ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཇི་ལྟར་གནས་ནི་འཛིན་བྱེད་ལྟར། །དེ་བཞིན་སྲིད་པའི་ལམ་ཞུགས་པའང་། །སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན། ། +ཞུགས་པ་,travel,དེ་བཞིན་སྲིད་པའི་ལམ་ཞུགས་པའང་། །,ལམ་དག་ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཇི་ལྟར་གནས་ནི་འཛིན་བྱེད་ལྟར། །དེ་བཞིན་སྲིད་པའི་ལམ་ཞུགས་པའང་། །སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན། ། +ཞུགས་པ་,enter,མ་ཞུགས་པ་ལ་འདྲེ་མེད་ཅིང་། །མ་འདྲེས་པ་ལ་ཕྲད་པ་མེད། །,རྡུལ་ཕྲན་རྡུལ་ཕྲན་ལ་འཇུག་མེད། །དེ་ནི་སྐབས་མེད་མཉམ་པ་ཡིན། །མ་ཞུགས་པ་ལ་འདྲེ་མེད་ཅིང་། །མ་འདྲེས་པ་ལ་ཕྲད་པ་མེད། ། +ཞུགས་པ་,embarked,གྲུ་དང་གྲུ་ཆེན་ཞུགས་པ་རྣམས། །,གྲུ་དང་གྲུ་ཆེན་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་གྲུབ་གྱུར་ཏེ། །ཆུ་ཡི་ངོགས་སུ་བདེར་ཕྱིན་ནས། །གཉེན་དང་ལྷན་ཅིག་དགའ་བར་ཤོག ། +སྲེག་པ་,burning,།སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ།,གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བྱེད་པ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ། ། +སྲེག་པ་,burn,འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་སྲེག་པ་དག །,གལ་ཏེ་རང་བཞིན་དྲི་ང་བས། །འདི་ལ་མ་ཆགས་ལེགས་མིན་ནམ། །འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་སྲེག་པ་དག །ཇི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད། ། +བཀོན་,resenting,།སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ།,གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བྱེད་པ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ། ། +བཀོན་,blame,གཞན་ལ་བཀོན་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །,བྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ལ་བརྐམ་པས་ན། །རང་གི་ཉེས་པས་གནོད་གྱུར་པ། །གཞན་ལ་བཀོན་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +བཀོན་,anger,སེམས་ཡོད་ཅི་སྟེ་བཀར་ཏེ་བཀོན། །དེ་བས་གནོད་པ་བཟོད་པར་གྱིས། །,ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་ཡོད་དང་། །སེམས་མེད་གཉི་གས་གནོད་བྱས་ན། །སེམས་ཡོད་ཅི་སྟེ་བཀར་ཏེ་བཀོན། །དེ་བས་གནོད་པ་བཟོད་པར་གྱིས། ། +བཀོན་,angry,བདག་གིས་འདི་ལ་ཅི་སྟེ་བཀོན། །,གང་གིས་གཞན་དག་གནོད་བྱེད་པའི། །ལས་དེ་སྔོན་ཆད་ཅི་ཕྱིར་བྱས། །ཐམས་ཅད་ལས་ལ་རག་ལས་ན། །བདག་གིས་འདི་ལ་ཅི་སྟེ་བཀོན། ། +གཟུགས་,physical appearance,འདི་དག་ཐོས་དང་ཤེས་རབ་བམ། །གཟུགས་རིགས་ནོར་གྱིས་མཉམ་མམ་ཅི། །,ཉོན་མོངས་འདི་ཡང་བདག་དང་ནི། །ལྷན་ཅིག་ཏུ་ནི་འགྲན་ཅེས་གྲག །འདི་དག་ཐོས་དང་ཤེས་རབ་བམ། །གཟུགས་རིགས་ནོར་གྱིས་མཉམ་མམ་ཅི། ། +གཟུགས་,form,མི་གཙང་གཟུགས་ནི་མི་བཟད་པ། །,ཐ་མར་ཐལ་བའི་མཐར་གཏུགས་ཤིང་། །མི་གཡོ་གཞན་གྱིས་བསྐྱོད་བྱ་བ། །མི་གཙང་གཟུགས་ནི་མི་བཟད་པ། །འདི་ལ་ཅི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་འཛིན། ། +གཟུགས་,Forms,གཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གྲགས་པས་ཡིན་གྱི་ཚད་མས་མིན། །,གཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གྲགས་པས་ཡིན་གྱི་ཚད་མས་མིན། །དེ་ནི་མི་གཙང་ལ་སོགས་ལ། །གཙང་སོགས་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་བརྫུན། ། +གཟུགས་,forms,དེ་ལྟར་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ཡི། །གཟུགས་ལ་དཔྱོད་ལྡན་སུ་ཞིག་ཆགས། །,དེ་ལྟར་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ཡི། །གཟུགས་ལ་དཔྱོད་ལྡན་སུ་ཞིག་ཆགས། །གང་ཚེ་དེ་ལྟར་ལུས་མེད་པ། །དེ་ཚེ་སྐྱེས་གང་བུད་མེད་གང་། ། +རེག་,touch,ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི། །སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར།,ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི། །སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར། །དྲི་ང་འཛག་པ་མ་ཡིན་ཞེས། །འདོད་ལྡན་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས། ། +རེག་,touched,འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །,འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +རེག་,touching,བརྟགས་པའི་དངོས་ལ་མ་རེག་པར། །,བརྟགས་པའི་དངོས་ལ་མ་རེག་པར། །དེ་ཡི་དངོས་མེད་འཛིན་མ་ཡིན། །དེ་ཕྱིར་བརྫུན་པའི་དངོས་གང་ཡིན། །དེ་ཡི་དངོས་མེད་གསལ་བར་བརྫུན། ། +རལ་གྲི་,sword,རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །,དཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་པ། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། ། +རལ་གྲི་,swords,འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །,གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ། །འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། ། +ལོ་མ་,leaves,རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །,དཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་པ། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། ། +ལོ་མ་,leaf,རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ཡང་། །དེ་ལ་ཙནྡན་ནགས་སྟུག་ཤོག །,རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ཡང་། །དེ་ལ་ཙནྡན་ནགས་སྟུག་ཤོག །ཤལ་མ་རི་ཡི་སྡོང་པོ་ཡང་། །དཔག་བསམ་ཤིང་དུ་འཁྲུངས་པར་ཤོག ། +ཤི་,die,བདག་ནི་དེང་ཉིད་ཤི་ཡང་བླའི། །ལོག་འཚོས་ཡུན་རིང་གསོན་མི་རུང་། །,བདག་ནི་དེང་ཉིད་ཤི་ཡང་བླའི། །ལོག་འཚོས་ཡུན་རིང་གསོན་མི་རུང་། །བདག་ལྟ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཀྱང་། །འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་ཡིན། ། +ཤི་,dead,།སྔ་ནས་ཤི་དང་འདྲར་བརྩིས་ནས།,བཤེས་མེད་འཁོན་པའང་མེད་བྱས་ནས། །ལུས་འདི་གཅིག་པུ་དབེན་གནས་ཏེ། །སྔ་ནས་ཤི་དང་འདྲར་བརྩིས་ནས། །ཤི་ནའང་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད། ། +ཤི་,death,།ཤི་ནའང་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད།,བཤེས་མེད་འཁོན་པའང་མེད་བྱས་ནས། །ལུས་འདི་གཅིག་པུ་དབེན་གནས་ཏེ། །སྔ་ནས་ཤི་དང་འདྲར་བརྩིས་ནས། །ཤི་ནའང་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད། ། +གསོན་,live,བདག་ནི་དེང་ཉིད་ཤི་ཡང་བླའི། །ལོག་འཚོས་ཡུན་རིང་གསོན་མི་རུང་། །,བདག་ནི་དེང་ཉིད་ཤི་ཡང་བླའི། །ལོག་འཚོས་ཡུན་རིང་གསོན་མི་རུང་། །བདག་ལྟ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཀྱང་། །འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་ཡིན། ། +གསོན་,alive,གསོན་ནམ་ཡང་ན་ཤི་ཡང་བླའི། །བདག་ལ་འཁྲུལ་འཁོར་འདིས་ཅི་བྱ།,གསོན་ནམ་ཡང་ན་ཤི་ཡང་བླའི། །བདག་ལ་འཁྲུལ་འཁོར་འདིས་ཅི་བྱ། །བོང་སོགས་འདི་ཁྱད་ཅི་ཡོད་ན། །ཀྱི་ཧུད་ང་རྒྱལ་སེལ་མི་བྱེད། ། +གསོན་,staying alive,དེར་ཡང་གསོན་དང་ནད་མེད་ཀྱི། །བྱེད་དང་བཀྲེས་ནའི་ངལ་བ་དང་།,དེར་ཡང་གསོན་དང་ནད་མེད་ཀྱི། །བྱེད་དང་བཀྲེས་ནའི་ངལ་བ་དང་། །གཉིད་དང་འཚེ་དང་དེ་བཞིན་དུ། །བྱིས་དང་འགྲོགས་པ་དོན་མེད་ཀྱིས། ། +ཟད,exhaust,གལ་ཏེ་རྙེད་པས་གསོན་གྱུར་ན། །སྡིག་ཟད་བསོད་ནམས་བྱ་ཞེ་ན། །,གལ་ཏེ་རྙེད་པས་གསོན་གྱུར་ན། །སྡིག་ཟད་བསོད་ནམས་བྱ་ཞེ་ན། །རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །བསོད་ནམས་ཟད་སྡིག་མི་འགྱུར་རམ། ། +ཟད,deplete,རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །བསོད་ནམས་ཟད་སྡིག་མི་འགྱུར་རམ། །,གལ་ཏེ་རྙེད་པས་གསོན་གྱུར་ན། །སྡིག་ཟད་བསོད་ནམས་བྱ་ཞེ་ན། །རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །བསོད་ནམས་ཟད་སྡིག་མི་འགྱུར་རམ། ། +གསོན་པ་,live,གང་གི་དོན་དུ་བདག་གསོན་པ། །,གང་གི་དོན་དུ་བདག་གསོན་པ། །དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི། །གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +གསོན་པ་,life,གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ། །,གང་གི་དོན་དུ་བདག་གསོན་པ། །དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི། །གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +རག་ལས་,depends,མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །,མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །ཉོན་མོངས་སྐྱེ་ལ་རག་ལས་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད། ། +རག་ལས་,depend,ཉོན་མོངས་སྐྱེ་ལ་རག་ལས་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད། །,མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །ཉོན་མོངས་སྐྱེ་ལ་རག་ལས་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད། ། +རག་ལས་,dependent,འདོད་ནའང་འདོད་ལ་རག་ལས་འགྱུར། །,གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་བཞིན། །བྱེད་ན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ། །འདོད་ནའང་འདོད་ལ་རག་ལས་འགྱུར། །བྱེད་ནའང་དབང་ཕྱུག་ག་ལ་ཡིན། ། +ཁྱིམ་,house,དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །,དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ། །དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། ། +ཁྱིམ་,dwelling,ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །,དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ། །དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། ། +ཁྱིམ་,home,སྦྱིན་བདག་ཁྱིམ་ན་གནས་གྱུར་པ། །,གལ་ཏེ་དེས་དེ་ལས་རྙེད་དམ། །སྦྱིན་བདག་ཁྱིམ་ན་གནས་གྱུར་པ། །ཀུན་དུ་དེ་ཁྱོད་ལ་མེད་ན། །བྱིན་མ་བྱིན་རུང་དེས་ཅི་བྱ། ། +སོང་,spreads,ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །,དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ། །དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། ། +སོང་,go,།དེ་སྲིད་དུ་ནི་ནགས་སུ་སོང་།,འཇིག་རྟེན་ཀུན་ནས་གདུང་བཞིན་དུ། །ཇི་སྲིད་སྐྱེས་བུ་བཞི་ཡིས་ནི། །དེ་ལས་དེ་ནི་མ་བཏེག་པ། །དེ་སྲིད་དུ་ནི་ནགས་སུ་སོང་། ། +མཆེད་,ignite,རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ། །,དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ། །དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། ། +མཆེད་,flares up,ཞེ་སྡང་མེ་ནི་མཆེད་གྱུར་པ། །,དེ་བཞིན་གང་ལ་སེམས་ཆགས་ན། །ཞེ་སྡང་མེ་ནི་མཆེད་གྱུར་པ། །བསོད་ནམས་ཚིག་པར་དོགས་པ་ཡིས། །དེ་ནི་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། ། +བྲལ་,freed,གལ་ཏེ་མི་ཡི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །དམྱལ་བ་བྲལ་ན་ཅིས་མ་ལེགས། །,གསད་བྱའི་མི་ཞིག་ལག་བཅད་དེ། །གལ་ཏེ་ཐར་ན་ཅིས་མ་ལེགས། །གལ་ཏེ་མི་ཡི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །དམྱལ་བ་བྲལ་ན་ཅིས་མ་ལེགས། ། +བྲལ་,free from,ཕྱོགས་དབྱེའང་ཆ་ཤས་དང་བྲལ་ཕྱིར། །,ཆ་ཡང་རྡུལ་དུ་ཕྱེ་བས་ཏེ། །རྡུལ་དེའང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ཕྱོགས་དབྱེའང་ཆ་ཤས་དང་བྲལ་ཕྱིར། །མཁའ་བཞིན་དེས་ན་རྡུལ་ཡང་མེད། ། +བྲལ་,separated,དངོས་མེད་དང་ནི་མ་བྲལ་ན། །,དངོས་མེད་དང་ནི་མ་བྲལ་ན། །དངོས་པོ་ཡོད་པའི་སྐབས་མི་སྲིད། །དངོས་པོའང་མེད་པར་འགྱུར་མིན་ཏེ། །རང་བཞིན་གཉིས་སུ་ཐལ་འགྱུར་ཕྱིར། ། +དམྱལ་བའི་,hell realms,དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ། །ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་བཟློག་མི་བྱེད། །,ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་ལའང་། །བདག་གིས་བཟོད་པར་མི་ནུས་ན། །དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ། །ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་བཟློག་མི་བྱེད། ། +དམྱལ་བའི་,hell,དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། །,གཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན། །འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དྲན་པའི་མཚོན་ཤོར་ན། །དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། ། +གཞན་གྱི་དོན་,welfare of others,གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ། །,འདོད་པའི་དོན་དུ་སྲེག་ལ་སོགས། །དམྱལ་བར་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཡང་། །བདག་གིས་རང་གི་དོན་དང་ནི། །གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ། ། +གཞན་གྱི་དོན་,others' benefit,ཐུབ་པ་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་པ། །,མང་དུ་བཤད་ལྟ་ཅི་ཞིག་དགོས། །བྱིས་པ་རང་གི་དོན་བྱེད་དང་། །ཐུབ་པ་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་པ། །འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས། ། +བསྟོད་,praise,གཞན་གྱིས་ཡོན་ཏན་ལྡན་བསྟོད་ནས། །,གཞན་གྱིས་ཡོན་ཏན་ལྡན་བསྟོད་ནས། །གལ་ཏེ་དགའ་བའི་བདེ་ཐོབ་ན། །ཡིད་ཁྱོད་ཀྱང་ནི་དེ་བསྟོད་ནས། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་དགའ་མི་བྱེད། ། +བསྟོད་,praised,དེ་བས་བདག་ནི་བསྟོད་དོ་ཞེས། །རང་གི་དགའ་བ་སྐྱེ་འགྱུར་བ། །,དེ་བས་བདག་ནི་བསྟོད་དོ་ཞེས། །རང་གི་དགའ་བ་སྐྱེ་འགྱུར་བ། །དེ་ཡང་དེ་ལྟར་མི་འཐད་པས། །བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད། ། +གདུང་བ་,resentment,བསྙེན་བཀུར་ངན་ངོན་ཙམ་མཐོང་ནས། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ལ་གདུང་བར་བྱེད། །,འཇིག་རྟེན་གསུམ་མཆོད་འཚང་རྒྱ་བར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་འདོད་ཅེ་ན། །བསྙེན་བཀུར་ངན་ངོན་ཙམ་མཐོང་ནས། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ལ་གདུང་བར་བྱེད། ། +གདུང་བ་,tormented,རང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་། །,རང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་། །དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས། །སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་། །མྱོས་པར་འགྱུར་ཚེ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +གདུང་བ་,anguish,བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །,བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་རྣམས། །སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་སྐབས་མེད་དོ། ། +འཛིན་པ་,holding onto,རྙེད་པ་གྱུར་པ་མི་འཛིན་པ། །གང་གིས་ཁྲོ་བ་མི་བྱེད་སྨྲོས། །,བསོད་ནམས་དང་ནི་དད་པའམ། །རང་གི་ཡོན་ཏན་ཅི་ཕྱིར་འདོར། །རྙེད་པ་གྱུར་པ་མི་འཛིན་པ། །གང་གིས་ཁྲོ་བ་མི་བྱེད་སྨྲོས། ། +འཛིན་པ་,cling,།གང་ཞིག་ཡིད་འོང་མི་འཛིན་པ། །དེ་ནི་དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡིན།,དེ་བས་ལུས་ཀྱི་འདོད་པ་ནི། །འཕེལ་ཕྱིར་སྐབས་དབྱེ་མི་བྱ་སྟེ། །གང་ཞིག་ཡིད་འོང་མི་འཛིན་པ། །དེ་ནི་དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡིན། ། +དགར་,joy,དེ་ལ་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །,གལ་ཏེ་དགྲ་ཞིག་མི་དགའ་ནའང་། །དེ་ལ་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཁྱོད་ཀྱི་ཡིད་སྨོན་ཙམ་གྱིས་ནི། །དེ་ལ་གནོད་པའི་རྒྱུར་མི་འགྱུར། ། +དགར་,pleased,བདག་ལ་སྨོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །བསྟོད་པས་བདག་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །,བདག་ལ་སྨོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །བསྟོད་པས་བདག་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །བདག་ལ་བསྟོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །སྨད་པས་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +དགར,joy,གྲུབ་ནའང་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །,ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །གྲུབ་ནའང་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །གལ་ཏེ་འཚེངས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། །དེ་ལས་ཕུང་བའང་གཞན་ཅི་ཡོད། ། +དགར,pleasant,མི་དགར་ཅི་ཡོད་དགར་ཅི་ཡོད། །,བདེ་བའང་སྡུག་བསྔལ་གང་ལས་ཡིན། །མི་དགར་ཅི་ཡོད་དགར་ཅི་ཡོད། །དེ་ཉིད་དུ་ནི་བཙལ་བྱས་ན། །གང་ཞིག་སྲེད་ཅིང་གང་ལ་སྲེད། ། +སེམས་དམྱལ་,hell-minds,དེས་བཟུང་སེམས་དམྱལ་བུམ་པར་ཡང་། །,ཉོན་མོངས་ཉ་པས་བཏབ་པ་ཡི། །མཆིལ་པ་འདི་ནི་མི་བཟད་གཟེ། །དེས་བཟུང་སེམས་དམྱལ་བུམ་པར་ཡང་། །དམྱལ་བའི་སྲུང་མས་བདག་འཚེད་དེས། ། +སེམས་དམྱལ་,hell beings,།སེམས་དམྱལ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱག་ན་པདྨ་མཐོང་བར་ཤོག །,མེ་ཏོག་ཆར་པ་སྤོས་ཆུ་དང་འདྲེས་བབས་པ་ཡིས། །དམྱལ་བའི་མེ་མདག་ཆིལ་ཆིལ་གསོད་པར་མཐོང་གྱུར་ནས། །གློ་བུར་བདེ་བས་ཚིམ་པ་འདི་ཅི་བསམ་པ་དང་། །སེམས་དམྱལ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱག་ན་པདྨ་མཐོང་བར་ཤོག ། +སེམས་དམྱལ་,minds in hell,།འཇམ་དབྱངས་དེ་འདྲ་མཐོང་ནས་ད་ནི་སེམས་དམྱལ་ཅ་ཅོ་འདོན་པར་ཤོག །,ཁྱོད་ཀྱི་ལྷ་བརྒྱའི་ཅོད་པན་དག་གིས་ཞབས་ཀྱི་པདྨ་ལ་མཆོད་ཅིང་། །ཐུགས་རྗེའི་རླན་སྤྱན་དབུ་ལ་མེ་ཏོག་དུ་མའི་ཚོགས་ཀྱིས་ཆར་འབབ་པ། །ཁང་བརྩེགས་ཡིད་འོང་ལྷ་མོ་སྟོང་ཕྲག་བསྟོད་དབྱངས་སྒྲོགས་ལྡན་འདི་ལྟོས་ཞེས། །འཇམ་དབྱངས་དེ་འདྲ་མཐོང་ནས་ད་ནི་སེམས་དམྱལ་ཅ་ཅོ་འདོན་པར་ཤོག ། +གྲགས་པ་,fame,བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི། །,བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་ཆེར་མི་འགྱུར། །བདག་སྟོབས་མི་འགྱུར་ནད་མེད་མིན། །ལུས་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། ། +གྲགས་པ་,renowned,བདག་ལ་གཞན་དགའ་ཞེས་གྲགས་པ། །,རེ་ཞིག་སྒྲ་ལ་སེམས་མེད་ཕྱིར། །བདག་ལ་བསྟོད་སེམས་ཡོད་མི་སྲིད། །བདག་ལ་གཞན་དགའ་ཞེས་གྲགས་པ། །དེ་ནི་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་གྲང་། ། +གྲགས་པ་,reputation,རང་གི་གྲགས་པ་ཟིལ་གྱིས་ནོན། །,གཞན་གྱི་གྲགས་པ་ལྷག་བརྗོད་པས། །རང་གི་གྲགས་པ་ཟིལ་གྱིས་ནོན། །བདག་ནི་བྲན་གྱི་ཐ་མ་ལྟར། །དོན་རྣམས་ཀུན་ལ་བཀོལ་བར་གྱིས། ། +གྲགས་པ་,convention,གཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གྲགས་པས་ཡིན་གྱི་ཚད་མས་མིན། །,གཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གྲགས་པས་ཡིན་གྱི་ཚད་མས་མིན། །དེ་ནི་མི་གཙང་ལ་སོགས་ལ། །གཙང་སོགས་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་བརྫུན། ། +གྲགས་པ་,notion,དེ་ནི་མི་གཙང་ལ་སོགས་ལ། །གཙང་སོགས་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་བརྫུན། །,གཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གྲགས་པས་ཡིན་གྱི་ཚད་མས་མིན། །དེ་ནི་མི་གཙང་ལ་སོགས་ལ། །གཙང་སོགས་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་བརྫུན། ། +གྲགས་པ་,conventionally known,།ཇི་ལྟར་གྲགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཐམས་ཅད་བརྗོད།,རྟོག་དང་བརྟག་པར་བྱ་བ་དག །གཉིས་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ཡིན། །ཇི་ལྟར་གྲགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཐམས་ཅད་བརྗོད། ། +ཡིད་བདེ་,mental happiness,ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་འདོད་ན་ནི། །རྒྱན་སོགས་ཆང་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། །,བདག་ནི་རང་དོན་ཤེས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་འདོད་ན་ནི། །རྒྱན་སོགས་ཆང་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། ། +ཡིད་བདེ་,pleasure,འདོད་པ་ཀུན་གྱིས་ཡིད་བདེར་མི་འགྱུར་བ། །,ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བ། །འདོད་པ་ཀུན་གྱིས་ཡིད་བདེར་མི་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱས་ན་ཡང་། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་དགྱེས་པའི་ཐབས་མེད་དོ། ། +ཤོར་,lose,གྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་ཤོར་ཅིང་། །,གྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་ཤོར་ཅིང་། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་གསོད་བྱེད་ན། །ཚིག་འབྲུ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཤ་ནི་དེས་ཀོ་སུ་ལ་བདེ། ། +ཤོར་,lost,དེ་བཞིན་དྲན་པའི་མཚོན་ཤོར་ན། །,གཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན། །འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དྲན་པའི་མཚོན་ཤོར་ན། །དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། ། +ཤས་,share,བདག་གིས་དེ་ལས་ཤས་མི་འཐོབ། །,གཞན་ནམ་ཡང་ན་བདག་ལའང་རུང་། །གཞན་དགའ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་ཕན། །དགའ་བདེ་དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི། །བདག་གིས་དེ་ལས་ཤས་མི་འཐོབ། ། +ཤས་,portion,སངས་རྒྱས་ཆོས་མཆོག་སྐྱེ་བའི་ཤས། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡོད་པས་ན། །,སངས་རྒྱས་ཆོས་མཆོག་སྐྱེ་བའི་ཤས། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡོད་པས་ན། །འདི་ཙམ་ངག་གིས་ཆ་བསྟུན་ནས། །སེམས་ཅན་མཆོད་བྱར་རིགས་པར་འགྱུར། ། +འཇིག་པ་,decay,འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དག་ཏུ་ནི། །,དུར་ཁྲོད་སོང་ནས་གཞན་དག་གི། །རུས་གོང་དག་དང་བདག་གི་ལུས། །འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དག་ཏུ་ནི། །ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་བྱེད་པར་འགྱུར། ། +འཇིག་པ་,destroyed,འོན་ཏེ་སེམས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །ཤེས་ན་མི་ཤེས་འཇིག་པར་ཐལ། །,སེམས་མེད་པ་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །སེམས་མེད་ཉིད་ཕྱིར་བུམ་སོགས་བཞིན། །འོན་ཏེ་སེམས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །ཤེས་ན་མི་ཤེས་འཇིག་པར་ཐལ། ། +ཕྲག་དོག་,jealousy,ཡོན་ཏན་ལྡན་ལ་ཕྲག་དོག་དང་། །,བསྟོད་སོགས་བདག་ནི་གཡེང་བར་བྱེད། །དེས་ནི་སྐྱོ་བའང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་ལ་ཕྲག་དོག་དང་། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའང་འཇིག་པར་བྱེད། ། +ཕྲག་དོག་,envy,མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་དང་འགྲན། །,མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་དང་འགྲན། །དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་བསྟོད་ན་དྲེགས། །མི་སྙན་བརྗོད་ན་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེ། །ནམ་ཞིག་བྱིས་ལས་ཕན་པ་ཐོབ། +ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་,prosperity,ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའང་འཇིག་པར་བྱེད། །,བསྟོད་སོགས་བདག་ནི་གཡེང་བར་བྱེད། །དེས་ནི་སྐྱོ་བའང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་ལ་ཕྲག་དོག་དང་། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའང་འཇིག་པར་བྱེད། ། +ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་,excellent qualities,གཞན་ཕྱིར་བདག་ལ་གནོད་བྱས་ན། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་འཐོབ། །,བདག་ཕྱིར་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་ན། །དམྱལ་ལ་སོགས་པར་གདུངས་པར་འགྱུར། །གཞན་ཕྱིར་བདག་ལ་གནོད་བྱས་ན། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་འཐོབ། ། +ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་,perfect,བརྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག །,བཀྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནོར་ཐོབ་ཤོག །མྱ་ངན་ཉམ་ཐག་དགའ་ཐོབ་ཤོག །ཡི་ཆད་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་སོས་ཤིང་། །བརྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག ། +འཇིག་པར་,destroys,དེས་ནི་སྐྱོ་བའང་འཇིག་པར་བྱེད། །,བསྟོད་སོགས་བདག་ནི་གཡེང་བར་བྱེད། །དེས་ནི་སྐྱོ་བའང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་ལ་ཕྲག་དོག་དང་། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའང་འཇིག་པར་བྱེད། ། +འཇིག་པར་,destroyed,།རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས། །གཡུང་དྲུང་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར།,དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཚེ་འདི་དོན་མེད་འདའ་བར་འགྱུར། །རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས། །གཡུང་དྲུང་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར། ། +ཞུགས་,engaged,དེ་དག་བདག་ནི་ངན་སོང་དུ། །ལྟུང་བ་བསྲུང་ཕྱིར་ཞུགས་མིན་ནམ། །,དེ་ཕྱིར་བདག་གི་བསྟོད་སོགས་ནི། །གཞིག་ཕྱིར་གང་དག་ཉེར་གནས་པ། །དེ་དག་བདག་ནི་ངན་སོང་དུ། །ལྟུང་བ་བསྲུང་ཕྱིར་ཞུགས་མིན་ནམ། ། +ཞུགས་,enter,འཇིགས་པ་ལ་ཡང་བདག་ཞུགས་ཤིང་།,འཇིགས་པ་ལ་ཡང་བདག་ཞུགས་ཤིང་། །རྫས་ཀྱང་ཟད་པར་བྱས་གྱུར་ཏེ། །གང་ལ་ཡོངས་སུ་འཁྱུད་པས་ན། །མཆོག་ཏུ་དགའ་འགྱུར་དེ་དག་ཉིད། ། +གྲོལ་,free,གང་དག་བདག་བཅིངས་གྲོལ་བྱེད་པ། །,བདག་ནི་གྲོལ་བ་དོན་གཉེར་ལ། །རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་འཆིང་མི་དགོས། །གང་དག་བདག་བཅིངས་གྲོལ་བྱེད་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། ། +གྲོལ་,freedom,སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་སྐབས་མེད་དོ། །,བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་རྣམས། །སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་སྐབས་མེད་དོ། ། +གྲོལ་,liberated,བདེན་པ་མཐོང་བས་གྲོལ་འགྱུར་གྱི། །,བདེན་པ་མཐོང་བས་གྲོལ་འགྱུར་གྱི། །སྟོང་ཉིད་མཐོང་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། །གང་ཕྱིར་ལུང་ལས་ལམ་འདི་ནི། །མེད་པར་བྱང་ཆུབ་མེད་པར་གསུངས། ། +གྲོལ་,liberation,ཉོན་མོངས་སྤངས་པས་གྲོལ་ན་དེའི། །དེ་མ་ཐག་ཏུ་དེར་འགྱུར་རོ། །,ཉོན་མོངས་སྤངས་པས་གྲོལ་ན་དེའི། །དེ་མ་ཐག་ཏུ་དེར་འགྱུར་རོ། །ཉོན་མོངས་མེད་ཀྱང་དེ་དག་ལ། །ལས་ཀྱི་ནུས་པ་མཐོང་བ་ཡིན། ། +རིགས་མིན་,not right,དེ་ལའང་ཁྲོ་བར་རིགས་མིན་ཏེ། །,འདི་ནི་བསོད་ནམས་གེགས་བྱེད་ཅེས། །དེ་ལའང་ཁྲོ་བར་རིགས་མིན་ཏེ། །བཟོད་མཚུངས་དཀའ་ཐུབ་ཡོད་མིན་ན། །དེ་ལ་བདག་ནི་མི་གནས་སམ། ། +རིགས་མིན་,unreasonable,གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་ནི། །རིགས་མིན་དེས་ན་དེ་ཡོད་མིན། །,གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་ནི། །རིགས་མིན་དེས་ན་དེ་ཡོད་མིན། །དེ་བཞིན་ཡོན་ཏན་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་གསུམ་ཕྱིར། ། +དེ་ཉིད་,ultimately,ཀུན་རྫོབ་བམ་ནི་དེ་ཉིད་དུའང་། །རུང་སྟེ་དེར་འབྲས་ལུང་ལས་ཡིན།,ཀུན་རྫོབ་བམ་ནི་དེ་ཉིད་དུའང་། །རུང་སྟེ་དེར་འབྲས་ལུང་ལས་ཡིན། །དཔེར་ན་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་བཅས་པ་བཞིན། ། +དེ་ཉིད་,true nature,དེར་ནི་དེ་ཉིད་མིན་འདི་འདྲ། །,སྲིད་པ་ན་ནི་གཡང་ས་མང་། །དེར་ནི་དེ་ཉིད་མིན་འདི་འདྲ། །དེར་ཡང་ཕན་ཚུན་འགལ་བས་ན། །སྲིད་ན་དེ་ཉིད་འདི་འདྲ་མེད། ། +དེ་ཉིད་,reality,སྲིད་ན་དེ་ཉིད་འདི་འདྲ་མེད། །,སྲིད་པ་ན་ནི་གཡང་ས་མང་། །དེར་ནི་དེ་ཉིད་མིན་འདི་འདྲ། །དེར་ཡང་ཕན་ཚུན་འགལ་བས་ན། །སྲིད་ན་དེ་ཉིད་འདི་འདྲ་མེད། ། +གྲོགས་,companions,།བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་གྱུར་པས། །བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱ། །,དེ་བས་ངལ་བས་མ་བསྒྲུབས་པའི། །ཁྱིམ་དུ་གཏེར་ནི་བྱུང་བ་ལྟར། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་གྱུར་པས། །བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱ། ། +གྲོགས་,Friends,གྲོགས་དག་འཇིགས་པ་བོར་ལ་རིངས་པར་ཚུར་ཤོག་འུ་བུའི་ཐད་དུ་ནི། །,གྲོགས་དག་འཇིགས་པ་བོར་ལ་རིངས་པར་ཚུར་ཤོག་འུ་བུའི་ཐད་དུ་ནི། །གང་གི་མཐུ་ཡིས་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་བྲལ་དགའ་བའི་ཤུགས་ཕྱིན་ལ། །འགྲོ་བ་ཀུན་ནས་ཡོངས་སྐྱོབ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དང་བརྩེ་བ་སྐྱེས་གྱུར་པ། །གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་འབར་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པ་ཅི་ཞིག་ཕྱིན། ། +གྲུབ་པ་,accomplishment,གྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྒྱུར་རུང་བ། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཅི་སྟེ་མཆོད། །,གལ་ཏེ་བཟོད་བསྒྲུབ་བསམ་མེད་པས། །དགྲ་འདི་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །གྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྒྱུར་རུང་བ། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཅི་སྟེ་མཆོད། ། +གྲུབ་པ་,agree,ཡུ་བུ་གཉི་ག་ལ་གྲུབ་པས། །,བྱ་བ་འབྲས་བཞི་ཐ་དད་དང་། །དེ་བདག་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡང་། །ཡུ་བུ་གཉི་ག་ལ་གྲུབ་པས། །འདིར་བརྩད་དོན་མེད་མ་ཡིན་ནམ། ། +གྲུབ་པ་,accomplished,།གསང་སྔགས་བཟླས་བརྗོད་གྲུབ་པར་ཤོག །,སྨན་རྣམས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང་། །གསང་སྔགས་བཟླས་བརྗོད་གྲུབ་པར་ཤོག །མཁའ་འགྲོ་སྲིན་པོ་ལ་སོགས་པ། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག ། +རྒྱལ་བའི་,Buddha's,རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །,རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། ། +རྒྱལ་བའི་,Victorious Ones,རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། །,རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། ། +རྒྱལ་བའི་,Victor's,།དེ་བཞིན་གདུལ་བྱ་སྨོན་ལམ་གྱི། །དབང་གིས་རྒྱལ་བའི་སྐུར་སྣང་ངོ་།,ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དཔག་བསམ་ཤིང་། །ཇི་ལྟར་རེ་བ་ཡོངས་སྐོང་བ། །དེ་བཞིན་གདུལ་བྱ་སྨོན་ལམ་གྱི། །དབང་གིས་རྒྱལ་བའི་སྐུར་སྣང་ངོ་། ། +མགུ་བྱས་,pleasing,འདི་དག་མགུ་བྱས་མང་པོ་ཞིག །འདི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །,དེ་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞིང་དང་ནི། །རྒྱལ་བའི་ཞིང་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །འདི་དག་མགུ་བྱས་མང་པོ་ཞིག །འདི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཕ་རོལ་ཕྱིན། ། +མགུ་བྱས་,please,།ཕྲད་ན་དགའ་བས་མགུ་བྱས་ཏེ།,བྱིས་ལས་ཐག་རིང་བྱོལ་བར་བྱ། །ཕྲད་ན་དགའ་བས་མགུ་བྱས་ཏེ། །འདྲིས་ཆེན་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བར། །ཐ་མལ་པ་ཙམ་ལེགས་པར་བྱ། ། +ཕུན་སུམ་,excellence,འདི་དག་མགུ་བྱས་མང་པོ་ཞིག །འདི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །,དེ་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞིང་དང་ནི། །རྒྱལ་བའི་ཞིང་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །འདི་དག་མགུ་བྱས་མང་པོ་ཞིག །འདི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཕ་རོལ་ཕྱིན། ། +ཕུན་སུམ་,excellent,ཕུན་སུམ་བདེ་སྐྱིད་ཡོངས་བོར་ཞིང་། །,མཐོང་དང་མ་མཐོང་བདེ་འགྲུབ་པའི། །ཕུན་སུམ་བདེ་སྐྱིད་ཡོངས་བོར་ཞིང་། །གཞན་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱས་པའི་རྒྱུས། །རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་ལེན། ། +མཚུངས་པ་,equal,འབྲས་བུ་ལས་ཡིན་དེས་མཚུངས་པར། །,བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་རང་གིས་མིན། །འབྲས་བུ་ལས་ཡིན་དེས་མཚུངས་པར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་ཡོན་ཏན་ཡོད། །དེ་ཕྱིར་དེ་དག་མཉམ་པ་ཡིན། ། +མཚུངས་པ་,equally,གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉི་ག །བདེ་བ་འདོད་དུ་མཚུངས་པ་ལ། །,གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉི་ག །བདེ་བ་འདོད་དུ་མཚུངས་པ་ལ། །བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། །གང་ཕྱིར་བདག་གཅིག་བདེ་བར་བརྩོན། ། +ཆ་,fraction,ཉེས་ཟད་རྩོམ་པ་དེ་ཡི་ནི། །ཆ་ཡང་བདག་ལ་མ་མཐོང་ན། །,ཉེས་ཟད་རྩོམ་པ་དེ་ཡི་ནི། །ཆ་ཡང་བདག་ལ་མ་མཐོང་ན། །སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་གནས། །བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྙིང་མ་གས། ། +ཆ་,parts,།ཆ་རྣམས་ཆ་ལ་གནས་གྱུར་མོད། །དེ་རང་ཉིད་ནི་གང་ལ་གནས། །,གལ་ཏེ་ལུས་འདི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རེ་ཡིས་ནི་གནས་གྱུར་ན། །ཆ་རྣམས་ཆ་ལ་གནས་གྱུར་མོད། །དེ་རང་ཉིད་ནི་གང་ལ་གནས། ། +ཆ་,part,ཆ་ཡང་རྡུལ་དུ་ཕྱེ་བས་ཏེ། །,ཆ་ཡང་རྡུལ་དུ་ཕྱེ་བས་ཏེ། །རྡུལ་དེའང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ཕྱོགས་དབྱེའང་ཆ་ཤས་དང་བྲལ་ཕྱིར། །མཁའ་བཞིན་དེས་ན་རྡུལ་ཡང་མེད། ། +མཐའ་ཡས་པ་,boundless,ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི། །སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་འགའ་མི་མཉམ། །,སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་ཆ་ཡོད་པ། །དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི། །སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་འགའ་མི་མཉམ། ། +མཐའ་ཡས་པ་,endless,དགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པའི། །དམ་ཆོས་དགའ་བའི་མཆོག་སྤངས་ནས། །,དགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པའི། །དམ་ཆོས་དགའ་བའི་མཆོག་སྤངས་ནས། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིས་གཡེང་བ་དང་། །རྒོད་སོགས་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། ། +མཉམ་,equal,ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི། །སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་འགའ་མི་མཉམ། །,སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་ཆ་ཡོད་པ། །དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི། །སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་འགའ་མི་མཉམ། ། +མཉམ་,equals,མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་དང་འགྲན། །,མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་དང་འགྲན། །དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་བསྟོད་ན་དྲེགས། །མི་སྙན་བརྗོད་ན་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེ། །ནམ་ཞིག་བྱིས་ལས་ཕན་པ་ཐོབ། +ཕུལ་,presenting,ཁམས་གསུམ་ཕུལ་ཡང་ཆུང་བར་འགྱུར། །,ཡོན་ཏན་མཆོག་ཚོགས་གཅིག་པུ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཤས་ཙམ་འགའ་ཞིག་ལ། །སྣང་ནའང་དེ་ལ་མཆོད་དོན་དུ། །ཁམས་གསུམ་ཕུལ་ཡང་ཆུང་བར་འགྱུར། ། +ཕུལ་,offer,སྐྱོ་བར་མ་སེམས་ཞོ་ཤ་ཕུལ། །,ད་དུང་བདག་ལ་རང་གི་དོན། །ཡོད་སྙམ་སེམས་པ་དེ་དོར་ཅིག །བདག་གིས་གཞན་ལ་ཁྱོད་བཙོང་གིས། །སྐྱོ་བར་མ་སེམས་ཞོ་ཤ་ཕུལ། ། +སྐྱེ་བའི་,give rise to,སངས་རྒྱས་ཆོས་མཆོག་སྐྱེ་བའི་ཤས། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡོད་པས་ན། །,སངས་རྒྱས་ཆོས་མཆོག་སྐྱེ་བའི་ཤས། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡོད་པས་ན། །འདི་ཙམ་ངག་གིས་ཆ་བསྟུན་ནས། །སེམས་ཅན་མཆོད་བྱར་རིགས་པར་འགྱུར། ། +སྐྱེ་བའི་,rebirth,།སྐྱེ་བའི་རྒྱར་ནི་ཆུད་གྱུར་ནས།,ཉོན་མོངས་རྒྱ་བས་བཤོར་ནས་ནི། །སྐྱེ་བའི་རྒྱར་ནི་ཆུད་གྱུར་ནས། །འཆི་བདག་ཁར་ནི་སོང་གྱུར་པ། །ཅི་སྟེ་ད་དུང་མི་ཤེས་སམ། ། +ཡོད་པས་,possess,སངས་རྒྱས་ཆོས་མཆོག་སྐྱེ་བའི་ཤས། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡོད་པས་ན། །,སངས་རྒྱས་ཆོས་མཆོག་སྐྱེ་བའི་ཤས། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡོད་པས་ན། །འདི་ཙམ་ངག་གིས་ཆ་བསྟུན་ནས། །སེམས་ཅན་མཆོད་བྱར་རིགས་པར་འགྱུར། ། +ཡོད་པས་,exists,ཤེས་དེ་འཇིག་རྟེན་ལ་ཡང་ནི། །ཡོད་པས་ཅི་སྟེ་མཐོང་མ་ཡིན། །,ཤེས་དེ་འཇིག་རྟེན་ལ་ཡང་ནི། །ཡོད་པས་ཅི་སྟེ་མཐོང་མ་ཡིན། །འཇིག་རྟེན་ཚད་མ་ཉིད་མིན་ན། །གསལ་བ་མཐོང་བའང་བདེན་མ་ཡིན། ། +གཡོ་མེད་,unwavering,གཞན་ཡང་གཡོ་མེད་གཉེན་གྱུར་ཅིང་། །,གཞན་ཡང་གཡོ་མེད་གཉེན་གྱུར་ཅིང་། །ཕན་པ་དཔག་མེད་མཛད་རྣམས་ལ། །སེམས་ཅན་མགུ་བྱ་མ་གཏོགས་པར། །གཞན་གང་ཞིག་གིས་ལན་ལོན་འགྱུར། ། +གཡོ་མེད་,without mind,མི་རྟག་གཡོ་མེད་ལྷ་མིན་ཞིང་། །,འོན་ཀྱང་ས་སོགས་དུ་མ་དང་། །མི་རྟག་གཡོ་མེད་ལྷ་མིན་ཞིང་། །འགོམ་བྱ་ཉིད་དང་མི་གཙང་བས། །དེ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཉིད་མ་ཡིན། ། +གཡོ་མེད་,immovable,དབང་ཕྱུག་མཁའ་མིན་གཡོ་མེད་ཕྱིར། །,དབང་ཕྱུག་མཁའ་མིན་གཡོ་མེད་ཕྱིར། །བདག་མིན་སྔར་ནི་བཀག་ཟིན་ཕྱིར། །བསམ་མིན་པ་ཡི་བྱེད་པོ་ཡང་། །བསམ་མིན་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +ཐུབ་,Capable Ones,མི་དགྱེས་གང་ལགས་དེ་ཐུབ་བཟོད་པར་གསོལ། །,དེ་བས་བདག་གིས་འགྲོ་ལ་གནོད་བྱས་པས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཀུན་མི་དགྱེས་གྱུར་པ་གང་། །སྡིག་དེ་དེ་རིང་སོ་སོར་བཤགས་བགྱི་ཡིས། །མི་དགྱེས་གང་ལགས་དེ་ཐུབ་བཟོད་པར་གསོལ། ། +ཐུབ་,Sage,ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །,རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། ། +ཐེ་ཚོམ་,doubt,བདག་ཏུ་མཛད་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །,འགྲོ་བ་འདི་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཅན་དེས། །བདག་ཏུ་མཛད་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །སེམས་ཅན་ངོ་བོར་མཐོང་བ་འདི་དག་ཉིད། །མགོན་དེ་བདག་ཉིད་ཅི་ཕྱིར་གུས་མི་བྱེད། ། +ཐེ་ཚོམ་,doubts,དེར་ནི་ལོག་པའི་ལམ་མང་ཞིང་། །ཐེ་ཚོམ་ལས་ཀྱང་བརྒལ་དཀའ་སྟེ། །,དེར་ཡང་ངན་སོང་ཆེན་པོར་ནི། །ལྟུང་ཕྱིར་བདུད་ནི་བརྩོན་པར་བྱེད། །དེར་ནི་ལོག་པའི་ལམ་མང་ཞིང་། །ཐེ་ཚོམ་ལས་ཀྱང་བརྒལ་དཀའ་སྟེ། ། +ངོ་བོ་,true nature,སེམས་ཅན་ངོ་བོར་མཐོང་བ་འདི་དག་ཉིད། །,འགྲོ་བ་འདི་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཅན་དེས། །བདག་ཏུ་མཛད་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །སེམས་ཅན་ངོ་བོར་མཐོང་བ་འདི་དག་ཉིད། །མགོན་དེ་བདག་ཉིད་ཅི་ཕྱིར་གུས་མི་བྱེད། ། +ངོ་བོ་,nature,དབང་ཕྱུག་ངོ་བོའང་རྟག་མིན་ནམ། །,དེས་བསྐྱེད་འདོད་པའང་གང་ཞིག་ཡིན། །བདག་ནི་དེ་དང་ས་སོགས་དང་། །དབང་ཕྱུག་ངོ་བོའང་རྟག་མིན་ནམ། །ཤེས་པ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེ་དང་། ། +མཐོང་བ་,seeing,སེམས་ཅན་ངོ་བོར་མཐོང་བ་འདི་དག་ཉིད། །,འགྲོ་བ་འདི་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཅན་དེས། །བདག་ཏུ་མཛད་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །སེམས་ཅན་ངོ་བོར་མཐོང་བ་འདི་དག་ཉིད། །མགོན་དེ་བདག་ཉིད་ཅི་ཕྱིར་གུས་མི་བྱེད། ། +མཐོང་བ་,seen,རང་སྡེ་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་། །ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ།,རང་སྡེ་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་། །ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ། །འོན་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་གང་། །གདོལ་པ་དང་ནི་མ་ཧེ་བཞིན། ། +མཐོང་བ་,see,རྒྱུ་ལྡན་འབྲས་བུ་དང་བཅས་ཞེས། །མཐོང་བ་འདི་ནི་སྲིད་མ་ཡིན། །,རྒྱུ་ལྡན་འབྲས་བུ་དང་བཅས་ཞེས། །མཐོང་བ་འདི་ནི་སྲིད་མ་ཡིན། །རྒྱུད་གཅིག་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །བྱེད་པོ་སྤྱོད་པོ་ཞེས་བྱར་བསྟན། ། +དཔུང་,army,འདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེ་ཡི་དཔུང་། །,འདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེ་ཡི་དཔུང་། །དེ་ལྟར་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་གཏུམ་བཞིན། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་མགུ་བར་བྱ། ། +དཔུང་,forces,སེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །,སེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། ། +སྐྱེད་,cultivate,སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་གྱུར་པ། །ཅི་ཕྱིར་ནན་གྱིས་སྐྱེད་ཅེ་ན། །,སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་གྱུར་པ། །ཅི་ཕྱིར་ནན་གྱིས་སྐྱེད་ཅེ་ན། །འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། །ཇི་ལྟར་སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་། ། +སྐྱེད་,produces,དངོས་གང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་བྱེད་པ། །དེ་ལས་སྐྲག་པ་སྐྱེ་འགྱུར་ན། །,དངོས་གང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་བྱེད་པ། །དེ་ལས་སྐྲག་པ་སྐྱེ་འགྱུར་ན། །སྟོང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བྱེད་པ། །དེ་ལ་འཇིགས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ། ། +གཡོ་བ་,movement,རླུང་མེད་གཡོ་བ་མེད་པ་བཞིན། །,དེ་ལྟར་བཟོད་པས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ། །འདི་ལྟར་བརྩོན་ལ་བྱང་ཆུབ་གནས། །རླུང་མེད་གཡོ་བ་མེད་པ་བཞིན། །བསོད་ནམས་བརྩོན་འགྲུས་མེད་མི་འབྱུང་། ། +གཡོ་བ་,stirred,སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་རླུང་གཡོ་བ་ཡིས། །,སྐལ་ལྡན་ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བའི། །ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཁང་བཟངས་ཉམས་དགའ་བར། །སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་རླུང་གཡོ་བ་ཡིས། །གཞན་ལ་ཕན་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད། ། +མི་མཐུན་ཕྱོགས་,opposites,།དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བཤད་བྱ།,བརྩོན་གང་དགེ་ལ་སྤྲོ་བའོ། །དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བཤད་བྱ། །ལེ་ལོ་ངན་ལ་ཞེན་པ་དང་། །སྒྱིད་ལུག་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ། ། +མི་མཐུན་ཕྱོགས་,opposing factors,དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། །,དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། །མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་ཕྱིར་འབད་པར་བྱ། ། +སྐྱེ་བ་,arise,ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །,སྙོམ་ལས་བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་། །གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ཡིས། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས། །ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། +སྐྱེ་བ་,birth,སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན། །,ལམ་དག་ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཇི་ལྟར་གནས་ནི་འཛིན་བྱེད་ལྟར། །དེ་བཞིན་སྲིད་པའི་ལམ་ཞུགས་པའང་། །སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན། ། +སྐྱེ་བ་,born,འདི་ལྟར་ཤི་བའང་གཞན་ཉིད་ལ། །སྐྱེ་བ་ཡང་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན། །,བདག་གིས་དེ་ནི་མྱོང་སྙམ་པའི། །རྣམ་པར་རྟོག་དེ་ལོག་པ་སྟེ། །འདི་ལྟར་ཤི་བའང་གཞན་ཉིད་ལ། །སྐྱེ་བ་ཡང་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན། ། +བརྟེན་པ་,relies,གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ཡིས། །,སྙོམ་ལས་བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་། །གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ཡིས། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས། །ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། +བརྟེན་པ་,rely,།འོན་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་གང་། །གདོལ་པ་དང་ནི་མ་ཧེ་བཞིན།,རང་སྡེ་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་། །ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ། །འོན་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་གང་། །གདོལ་པ་དང་ནི་མ་ཧེ་བཞིན། ། +བཀག་,blocked,ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ། །འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ།,ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ། །འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་། །འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ། ། +བཀག་,refuted,བདག་མིན་སྔར་ནི་བཀག་ཟིན་ཕྱིར། །,དབང་ཕྱུག་མཁའ་མིན་གཡོ་མེད་ཕྱིར། །བདག་མིན་སྔར་ནི་བཀག་ཟིན་ཕྱིར། །བསམ་མིན་པ་ཡི་བྱེད་པོ་ཡང་། །བསམ་མིན་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +ཟ་,eating,།ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་། །འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ།,ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ། །འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་། །འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ། ། +ཟ་,devoured,ཇི་སྲིད་དེ་ནི་དེས་ཟ་ན། །,གཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་། །གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུང་གྱུར་པ། །ཇི་སྲིད་དེ་ནི་དེས་ཟ་ན། །སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་། ། +ཟ་,feed,བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཟ་བྱེད་ན། །,ཤ་ཡི་ཕུང་པོ་འདི་མཐོང་ནས། །བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཟ་བྱེད་ན། །གཞན་གྱི་ཟས་ལ་མེ་ཏོག་གི །ཕྲེང་བ་ཙནྡན་རྒྱན་གྱིས་མཆོད། ། +འཆི་,death,མྱུར་བ་ཉིད་དུ་འཆི་འགྱུར་བས། །,མྱུར་བ་ཉིད་དུ་འཆི་འགྱུར་བས། །ཇི་སྲིད་དུ་ནི་ཚོགས་བསག་བྱ། །དེ་ཚེ་ལེ་ལོ་སྤངས་ཀྱང་ནི། །དུས་མ་ཡིན་པར་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +འཆི་,dies,སྐྱེ་ན་གཅིག་པུ་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང་། །འཆི་ནའང་དེ་ཉིད་གཅིག་འཆི་སྟེ། །,སྐྱེ་ན་གཅིག་པུ་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང་། །འཆི་ནའང་དེ་ཉིད་གཅིག་འཆི་སྟེ། །སྡུག་བསྔལ་སྐལ་གཞན་མི་ལེན་ན། །གེགས་བྱེད་མཛའ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +འོངས་,arrive,གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི། །,འདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་། །འདི་ཕྱེད་བྱས་པར་གནས་པ་ལ། །གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི། །ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། ། +འོངས་,returning,ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས་ཆད་པའི་ལུས། །,འདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི། །ཉིན་རངས་ལས་ཀྱིས་ཡོངས་དུབ་སྟེ། །ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས་ཆད་པའི་ལུས། །རོ་དང་འདྲ་བར་ཉལ་བར་བྱེད། ། +འོངས་,come from,དེ་ནི་གང་ནས་འོངས་གྱུར་ཅིང་། །གང་དུ་འགྲོ་བའང་བརྟག་པར་གྱིས། །,སྒྱུ་མས་སྤྲུལ་པ་གང་ཡིན་དང་། །རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གང་སྤྲུལ་པ། །དེ་ནི་གང་ནས་འོངས་གྱུར་ཅིང་། །གང་དུ་འགྲོ་བའང་བརྟག་པར་གྱིས། ། +འོངས་,come,བདེ་འགྲོར་ཡང་དང་ཡང་འོངས་ཏེ། །,བདེ་འགྲོར་ཡང་དང་ཡང་འོངས་ཏེ། །བདེ་བ་མང་པོ་སྤྱད་སྤྱད་ནས། །ཤི་ནས་ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ནི། །ཡུན་རིང་མི་བཟད་རྣམས་སུ་ལྟུང་། ། +ཀྱི་ཧུད་,Alas,ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། །,འདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་། །འདི་ཕྱེད་བྱས་པར་གནས་པ་ལ། །གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི། །ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། ། +ཀྱི་ཧུད་,Alas!,ཀྱི་ཧུད་མྱ་ངན་བྱ་བར་འོས། །,དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །རང་སྡུག་མི་མཐོང་གང་ཡིན་པ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོར་གནས་འདི་དག །ཀྱི་ཧུད་མྱ་ངན་བྱ་བར་འོས། ། +ཐོས་པ་,hearing,དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས། །,རང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་། །དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས། །སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་། །མྱོས་པར་འགྱུར་ཚེ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +ཐོས་པ་,heard,དེ་ཚེ་ཐོས་པའང་ཅི་སྟེ་མིན། །,དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་གཟུགས་ཤེས་ན། །དེ་ཚེ་ཐོས་པའང་ཅི་སྟེ་མིན། །གལ་ཏེ་སྒྲ་མི་ཉེ་ཕྱིར་ན། །དེས་ན་དེ་ཡི་ཤེས་པའང་མེད། ། +རེག་པ་,touches,ཆུ་ཚན་གྱིས་ནི་རེག་པ་ན། །གཞོན་ཤ་ཅན་ལ་རབ་ཚ་བའི། །,ཆུ་ཚན་གྱིས་ནི་རེག་པ་ན། །གཞོན་ཤ་ཅན་ལ་རབ་ཚ་བའི། །དམྱལ་བ་ཡི་ནི་ལས་བྱས་ནས། །ཅི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བདེ་བར་གནས། ། +རེག་པ་,touch,གལ་ཏེ་རེག་པར་མི་འདོད་ན། །,ས་ཕྱོགས་མི་གཙང་གིས་གོས་པ། །གལ་ཏེ་རེག་པར་མི་འདོད་ན། །གང་ལས་དེ་ནི་བྱུང་བ་ཡི། །ལུས་ལ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རེག་འདོད། ། +རེག་པ་,contact,དེ་ལྟར་རེག་པ་ཡོད་མིན་ན། །,དེ་ལྟར་རེག་པ་ཡོད་མིན་ན། །ཚོར་བ་གང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །ངལ་འདི་ཅི་ཡི་དོན་དུ་ཡིན། །གང་གིས་གང་ལ་གནོད་པར་འགྱུར། ། +རེག་པ་,touched,མཐོང་བ་འམ་ནི་རེག་པ་ཡང་། །,མཐོང་བ་འམ་ནི་རེག་པ་ཡང་། །རྨི་ལམ་སྒྱུ་འདྲའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། །ཚོར་བ་དེ་ཡིས་མཐོང་མ་ཡིན། ། +བཟེ་རེ་ཅན་,impatient,བཟེ་རེ་ཅན་ལ་གནོད་མང་ཞིང་། །,བརྩོན་མེད་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་། །བཟེ་རེ་ཅན་ལ་གནོད་མང་ཞིང་། །འཆི་བས་བཟུང་བཞིན་ལྷ་འདྲ་བ། །ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ། ། +བཟེ་རེ་ཅན་,sensitive,དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་ནི། །བཟེ་རེ་ཅན་གྱུར་ཉིད་དུ་ལྟུང་། །,ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ལུས་འདི་ནི། །ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བར་བྱེད་གྱུར་པ། །དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་ནི། །བཟེ་རེ་ཅན་གྱུར་ཉིད་དུ་ལྟུང་། ། +ཆུ་བོ་,river,སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོ་ཆེ་ལས་སྒྲོལ། །,མི་ཡི་གྲུ་ལ་བརྟེན་ནས་སུ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོ་ཆེ་ལས་སྒྲོལ། །གྲུ་འདི་ཕྱི་ནས་རྙེད་དཀའ་བས། །རྨོངས་པ་དུས་སུ་གཉིད་མ་ལོག ། +ཆུ་བོ་,flood,།ཉོན་མོངས་ཆུ་བོ་སྤང་དཀའ་སྟེ།,སླར་ཡང་དལ་བ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་། །སངས་རྒྱས་འབྱུང་རྙེད་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །ཉོན་མོངས་ཆུ་བོ་སྤང་དཀའ་སྟེ། །ཨེ་མ་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱུད་པར་གྱུར། ། +བདེན་པ་,truth,འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི། །བདེན་པ་གསུང་བས་བདེན་འདི་གསུངས། །,བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ག་ལ་ཞེས། །སྒྱིད་ལུག་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི། །བདེན་པ་གསུང་བས་བདེན་འདི་གསུངས། ། +བདེན་པ་,truths,ཀུན་རྫོབ་དང་ནི་དོན་དམ་སྟེ། །འདི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་འདོད། །,ཀུན་རྫོབ་དང་ནི་དོན་དམ་སྟེ། །འདི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་འདོད། །དོན་དམ་བློ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད། ། +ཡང་བ་,minor,།ལྕི་དང་ཡང་བ་མ་དཔྱད་པར། །རྨོངས་པས་བདག་ནི་འཇིགས་པར་ཟད།,འོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ། །བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན། །ལྕི་དང་ཡང་བ་མ་དཔྱད་པར། །རྨོངས་པས་བདག་ནི་འཇིགས་པར་ཟད། ། +ཡང་བ་,lightness,།བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ།,ཅི་ནས་ལས་བྱེད་སྔོན་རོལ་ནས། །ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མཐུ་ཡོད་པ། །དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ། །བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ། ། +དཔྱད་,examining,།ལྕི་དང་ཡང་བ་མ་དཔྱད་པར། །རྨོངས་པས་བདག་ནི་འཇིགས་པར་ཟད།,འོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ། །བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན། །ལྕི་དང་ཡང་བ་མ་དཔྱད་པར། །རྨོངས་པས་བདག་ནི་འཇིགས་པར་ཟད། ། +དཔྱད་,examination,དཔྱད་ན་གསོན་པོའི་འཇིག་རྟེན་འདི།,དཔྱད་ན་གསོན་པོའི་འཇིག་རྟེན་འདི། །གང་ཞིག་འདིར་ནི་འཆི་འགྱུར་ཏེ། །འབྱུང་འགྱུར་གང་ཡིན་བྱུང་གྱུར་གང་། །གཉེན་དང་བཤེས་ཀྱང་གང་ཞིག་ཡིན། ། +གསོ་དཔྱད་,treatments,སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད།,སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད། །དེ་བས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག །གཞོམ་ཕྱིར་མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་བྱ། ། +གསོ་དཔྱད་,medical treatments,གསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་འདི་འདྲ་བ། །སྨན་པ་མཆོག་གིས་མ་མཛད་དེ། །,གསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་འདི་འདྲ་བ། །སྨན་པ་མཆོག་གིས་མ་མཛད་དེ། །ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་ཡིས། །ནད་ཆེན་དཔག་མེད་གསོ་བར་མཛད། ། +ཆོ་ག་,methods,ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་ཡིས། །ནད་ཆེན་དཔག་མེད་གསོ་བར་མཛད། །,གསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་འདི་འདྲ་བ། །སྨན་པ་མཆོག་གིས་མ་མཛད་དེ། །ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་ཡིས། །ནད་ཆེན་དཔག་མེད་གསོ་བར་མཛད། ། +ཆོ་ག་,ritual,རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཆོ་ག་ཡིས། །བརྩམས་ནས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ། །,དེ་བས་དགེ་ལ་མོས་བྱ་ཞིང་། །གུས་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཆོ་ག་ཡིས། །བརྩམས་ནས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ། ། +ཆོ་ག་,rituals,གསོ་བའི་ཆོ་ག་བྱེད་འདོད་པས། །,ལུས་གང་བཀྲེས་དང་སྐོམ་སོགས་ནད། །གསོ་བའི་ཆོ་ག་བྱེད་འདོད་པས། །བྱ་དང་ཉ་དང་རི་དགས་དག །གསོད་པར་བྱེད་ཅིང་ལམ་སྒུགས་བྱེད། ། +དཀའ་བ་,difficulty,དེ་ལ་དཀའ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །,གང་ཚེ་རང་གི་ལུས་ལ་ནི། །ཚོད་སོགས་ལྟ་བུའི་བློ་སྐྱེས་པ། །དེ་ཚེ་ཤ་ལ་སོགས་གཏོང་བ། །དེ་ལ་དཀའ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། +དཀའ་བ་,difficult,དེ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བར་གནས། །,གང་གི་ལྟར་ན་འདི་གཉིས་བདེན། །དེ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བར་གནས། །གལ་ཏེ་ཤེས་དབང་ལས་དོན་གྲུབ། །ཤེས་ཡོད་ཉིད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། ། +མོས་,Aspiration,སེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །,སེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། ། +མོས་,faith,མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །,དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། །མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་ཕྱིར་འབད་པར་བྱ། ། +མོས་པ་,Aspiration,མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། །,སེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། ། +མོས་པ་,faith,སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་། །,བདག་ནི་སྔོན་དང་ད་ལྟར་ཡང་། །ཆོས་ལ་མོས་དང་བྲལ་བ་ཡིས། །ཕོངས་པ་འདི་འདྲ་བྱུང་བར་གྱུར། །སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་། ། +མོས་པ་,inclinations,སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །,སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་ན། །བདག་འདྲ་ངན་པས་སྨོས་ཅི་དགོས། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་བསམ་པ་བཏང་། ། +དབང་བསྒྱུར་,mastery,ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །,དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། །མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་ཕྱིར་འབད་པར་བྱ། ། +དབང་བསྒྱུར་,controls,ཇི་ལྟར་རླུང་ནི་འགྲོ་བ་དང་། །འོང་བས་ཤིང་བལ་དབང་བསྒྱུར་བ། །,ཇི་ལྟར་རླུང་ནི་འགྲོ་བ་དང་། །འོང་བས་ཤིང་བལ་དབང་བསྒྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སྤྲོ་བས་དབང་བསྒྱུར་ཏེ། །དེ་ལྟར་ན་ནི་འགྲུབ་པར་འགྱུར། ། +བསྟན་,doctrine,བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་། །,བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་མ་མཆོད་ཅིང་། །དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་མ་བྱིན། །བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་། །དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས། ། +བསྟན་,taught,རྒྱུད་གཅིག་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །བྱེད་པོ་སྤྱོད་པོ་ཞེས་བྱར་བསྟན། །,རྒྱུ་ལྡན་འབྲས་བུ་དང་བཅས་ཞེས། །མཐོང་བ་འདི་ནི་སྲིད་མ་ཡིན། །རྒྱུད་གཅིག་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །བྱེད་པོ་སྤྱོད་པོ་ཞེས་བྱར་བསྟན། ། +བྱས་པ་,performing,ཡིད་ལ་བསམས་པའི་དགེ་བྱས་པས། །,ཡིད་ལ་བསམས་པའི་དགེ་བྱས་པས། །གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །དེ་དང་དེར་ནི་བསོད་ནམས་དེས། །འབྲས་བུའི་ཡོན་གྱིས་མངོན་མཆོད་འགྱུར། ། +བྱས་པ་,causing,གཞན་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱས་པའི་རྒྱུས། །,མཐོང་དང་མ་མཐོང་བདེ་འགྲུབ་པའི། །ཕུན་སུམ་བདེ་སྐྱིད་ཡོངས་བོར་ཞིང་། །གཞན་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱས་པའི་རྒྱུས། །རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་ལེན། ། +བྱས་པ་,make,སྔོ་ཉིད་མིན་ལ་སྔོན་པོར་དེ། །བདག་གིས་བདག་ཉིད་བྱས་པ་མེད། །,དེ་བཞིན་འགའ་ཞིག་གཞན་ལ་ནི། །ལྟོས་དང་ལྟོས་མེད་པ་ཡང་མཐོང་། །སྔོ་ཉིད་མིན་ལ་སྔོན་པོར་དེ། །བདག་གིས་བདག་ཉིད་བྱས་པ་མེད། ། +གཟི་བརྗིད་,resplendent,རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །,རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། ། +གཟི་བརྗིད་,power,སེམས་ཅན་གཟི་བརྗིད་ཆུང་ངུ་གང་། །དེ་དག་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་ཤོག །,སེམས་ཅན་གཟི་བརྗིད་ཆུང་ངུ་གང་། །དེ་དག་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་ཤོག །དཀའ་ཐུབ་ཅན་གང་གཟུགས་ངན་པ། །གཟུགས་བཟང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་ཅིག ། +མི་དགེ་,non-virtuous deeds,ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། །,གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ། །འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། ། +མི་དགེ་,non-virtuous,མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། །,བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། ། +བསྣུན་,struck,འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །,གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ། །འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། ། +བསྣུན་,stabbed,ཁ་ཅིག་མདུང་ཐུང་དག་གིས་བསྣུན། །,འདོད་ལྡན་ལ་ལ་ལུས་ཀྱང་བཅད། །ཁ་ཅིག་གསལ་ཤིང་རྩེ་ལ་བཙུགས། །ཁ་ཅིག་མདུང་ཐུང་དག་གིས་བསྣུན། །ཁ་ཅིག་བསྲེགས་པ་དག་ཀྱང་སྣང་། ། +བཞད་གད་,laughable,།བདག་ནི་ལྟུང་བས་ཕམ་བྱས་ན། །ཁམས་གསུམ་རྒྱལ་འདོད་བཞད་གད་འགྱུར། །,དེ་བས་སེམས་ནི་བརྟན་པ་ཡིས། །ལྟུང་བ་རྣམས་ནི་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །བདག་ནི་ལྟུང་བས་ཕམ་བྱས་ན། །ཁམས་གསུམ་རྒྱལ་འདོད་བཞད་གད་འགྱུར། ། +བཞད་གད་,laughingstock,།འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་བཞད་གད་དང་།,འདི་ནི་མ་རུངས་བྱས་པ་ལ། །ཡུན་རིང་བདག་ནི་དགའ་བས་ལྟ། །འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་བཞད་གད་དང་། །ཕན་ཚུན་སྨོད་པ་དག་ཏུ་བྱ། ། +ང་རྒྱལ་ཅན་,proud,ང་རྒྱལ་ཅན་དགྲའི་དབང་མི་འགྲོ། །,འགྲོ་གང་ང་རྒྱལ་གྱིས་བཅོམ་དེ། །ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་ཅན་མ་ཡིན། །ང་རྒྱལ་ཅན་དགྲའི་དབང་མི་འགྲོ། །དེ་དག་ང་རྒྱལ་དགྲ་དབང་འགྱུར། ། +ང་རྒྱལ་ཅན་,arrogant,ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་དཀའ་ཐུབ་ཅན། །དེ་ཡང་ང་རྒྱལ་ཅན་གཏོགས་ན།,གླེན་པ་མི་སྡུག་ཉམ་ཆུང་དང་། །ཐམས་ཅད་དུ་ནི་བརྙས་པར་འགྱུར། །ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་དཀའ་ཐུབ་ཅན། །དེ་ཡང་ང་རྒྱལ་ཅན་གཏོགས་ན། །དམན་པ་ཅི་འདྲ་ཡིན་པ་སྨྲོས། ། +བཅོམ་པ་,destroys,མི་ཡི་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་དང་། །,ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནི། །ངན་འགྲོར་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁྲིད་ཅིང་། །མི་ཡི་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་དང་། །གཞན་གྱི་ཟས་ཟའི་བྲན་དང་ནི། ། +བཅོམ་པ་,conquered,མ་རབས་རྣམས་ནི་མཐོ་ཐོབ་ཅིང་། །ང་རྒྱལ་དག་ཀྱང་བཅོམ་པར་ཤོག །,འཇིག་རྟེན་བུད་མེད་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་སྐྱེས་པ་ཉིད་གྱུར་ཅིག །མ་རབས་རྣམས་ནི་མཐོ་ཐོབ་ཅིང་། །ང་རྒྱལ་དག་ཀྱང་བཅོམ་པར་ཤོག ། +དཀའ་ཐུབ་ཅན་,ascetic,ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་དཀའ་ཐུབ་ཅན། །དེ་ཡང་ང་རྒྱལ་ཅན་གཏོགས་ན།,གླེན་པ་མི་སྡུག་ཉམ་ཆུང་དང་། །ཐམས་ཅད་དུ་ནི་བརྙས་པར་འགྱུར། །ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་དཀའ་ཐུབ་ཅན། །དེ་ཡང་ང་རྒྱལ་ཅན་གཏོགས་ན། །དམན་པ་ཅི་འདྲ་ཡིན་པ་སྨྲོས། ། +དཀའ་ཐུབ་ཅན་,afflicted ones,དཀའ་ཐུབ་ཅན་གང་གཟུགས་ངན་པ། །གཟུགས་བཟང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་ཅིག །,སེམས་ཅན་གཟི་བརྗིད་ཆུང་ངུ་གང་། །དེ་དག་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་ཤོག །དཀའ་ཐུབ་ཅན་གང་གཟུགས་ངན་པ། །གཟུགས་བཟང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་ཅིག ། +སྤང་བྱ་,abandon,ལེགས་པར་ཟིན་ན་ཕྱི་མ་དང་། །ཕྱི་མ་འདོད་པས་དེ་སྤང་བྱ། །,ལེགས་པར་ཟིན་ན་ཕྱི་མ་དང་། །ཕྱི་མ་འདོད་པས་དེ་སྤང་བྱ། །འཐབ་རྙིང་དགྲ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །གཡུལ་ངོར་རལ་ཁ་ལྷགས་པ་བཞིན། །ཉོན་མོངས་མཚོན་ལས་གཟུར་བྱ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་དགྲ་རྣམས་གཞོམ་པར་བཏེག ། +སྤང་བྱ་,abandoned,བདག་གཞན་མི་རིགས་གང་ཡིན་ཏེ། །ཅི་ནུས་པར་ནི་སྤང་བྱ་ཉིད། །,གལ་ཏེ་རིགས་པ་མིན་ཡང་འདིར། །བདག་ཏུ་འཛིན་པས་འཇུག་ཅེ་ན། །བདག་གཞན་མི་རིགས་གང་ཡིན་ཏེ། །ཅི་ནུས་པར་ནི་སྤང་བྱ་ཉིད། ། +འདོད་པས་,aspire,ལེགས་པར་ཟིན་ན་ཕྱི་མ་དང་། །ཕྱི་མ་འདོད་པས་དེ་སྤང་བྱ། །,ལེགས་པར་ཟིན་ན་ཕྱི་མ་དང་། །ཕྱི་མ་འདོད་པས་དེ་སྤང་བྱ། །འཐབ་རྙིང་དགྲ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །གཡུལ་ངོར་རལ་ཁ་ལྷགས་པ་བཞིན། །ཉོན་མོངས་མཚོན་ལས་གཟུར་བྱ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་དགྲ་རྣམས་གཞོམ་པར་བཏེག ། +འདོད་པས་,desiring,ཐར་པ་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །,སེམས་ཅན་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ན། །དགའ་བའི་རྒྱ་མཚོ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཆོག་མིན་ནམ། །ཐར་པ་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +འདོད་པས་,desired,ཡིད་ཁྱོད་རང་དོན་བྱེད་འདོད་པས། །,ཡིད་ཁྱོད་རང་དོན་བྱེད་འདོད་པས། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །ངལ་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟ་བུར། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབས། ། +འདོད་པས་,accept,གཞན་གཉིས་འདོད་པས་བདེན་ན་ནི། །རིག་བྱེད་སོགས་ཀྱང་བདེན་པར་འགྱུར། །,རྐྱེན་གང་གིས་ནི་དེར་ཡིད་ཆེས། །དེ་ནི་ཐེག་ཆེན་ལ་ཡང་མཚུངས། །གཞན་གཉིས་འདོད་པས་བདེན་ན་ནི། །རིག་བྱེད་སོགས་ཀྱང་བདེན་པར་འགྱུར། ། +འདོད་པས་,wish,།མྱུར་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་འདོད་པས།,ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཡི། །མུན་པའི་གཉེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད། །མྱུར་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་འདོད་པས། །དེ་ནི་ཇི་ལྟར་སྒོམ་མི་བྱེད། ། +ཁྱབ་,spread,དུག་ནི་ལུས་ལ་ཁྱབ་འགྱུར་བ། །,ཇི་ལྟར་ཁྲག་ལ་བརྟེན་བཅས་ནས། །དུག་ནི་ལུས་ལ་ཁྱབ་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་གླགས་ནི་རྙེད་པ་ན། །ཉེས་པས་སེམས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར། ། +ཁྱབ་,pervade,ཉེས་པས་སེམས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར། །,ཇི་ལྟར་ཁྲག་ལ་བརྟེན་བཅས་ནས། །དུག་ནི་ལུས་ལ་ཁྱབ་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་གླགས་ནི་རྙེད་པ་ན། །ཉེས་པས་སེམས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར། ། +ཕྲད་པ་,meet,རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི་ཕྲད་པའམ། །,ཇི་ལྟར་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ། །དྲན་པ་གོམས་པ་ཉིད་འགྱུར་ཞེས། །རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི་ཕྲད་པའམ། །རིགས་པའི་ལས་ནི་འདོད་པར་བྱ། ། +ཕྲད་པ་,touch,མ་ཞུགས་པ་ལ་འདྲེ་མེད་ཅིང་། །མ་འདྲེས་པ་ལ་ཕྲད་པ་མེད། །,རྡུལ་ཕྲན་རྡུལ་ཕྲན་ལ་འཇུག་མེད། །དེ་ནི་སྐབས་མེད་མཉམ་པ་ཡིན། །མ་ཞུགས་པ་ལ་འདྲེ་མེད་ཅིང་། །མ་འདྲེས་པ་ལ་ཕྲད་པ་མེད། ། +ཕྲད་པ་,connection,ཆ་མེད་པ་ལའང་ཕྲད་པ་ཞེས། །བྱ་བ་ཇི་ལྟར་འཐད་པར་འགྱུར།,ཆ་མེད་པ་ལའང་ཕྲད་པ་ཞེས། །བྱ་བ་ཇི་ལྟར་འཐད་པར་འགྱུར། །ཕྲད་པ་དང་ནི་ཆ་མེད་པར། །གལ་ཏེ་མཐོང་ན་བསྟན་པར་གྱིས། ། +ཕྲད་པ་,contact,རྣམ་ཤེས་ལུས་མེད་པ་ལ་ནི། །ཕྲད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་ཉིད། །,རྣམ་ཤེས་ལུས་མེད་པ་ལ་ནི། །ཕྲད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་ཉིད། །ཚོགས་པའང་དངོས་པོ་མེད་ཕྱིར་ཏེ། །སྔར་ནི་ཇི་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་བཞིན། ། +ལས་བྱེད་,action,ཅི་ནས་ལས་བྱེད་སྔོན་རོལ་ནས།,ཅི་ནས་ལས་བྱེད་སྔོན་རོལ་ནས། །ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མཐུ་ཡོད་པ། །དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ། །བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ། ། +ལས་བྱེད་,do bidding,གལ་ཏེ་ང་ཡི་ལས་བྱེད་ན། །,ཅི་སྟེ་འདི་ལ་རྙེད་ཡོད་ཀྱང་། །གལ་ཏེ་ང་ཡི་ལས་བྱེད་ན། །འདི་ལ་འཚོ་བ་ཙམ་བྱིན་ནས། །བདག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་བླང་བྱ། ། +གཏམ་,words,།དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ།,ཅི་ནས་ལས་བྱེད་སྔོན་རོལ་ནས། །ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མཐུ་ཡོད་པ། །དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ། །བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ། ། +གཏམ་,talk,འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །,བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། ། +དབེན་པ་,solitude,ལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་། །,ལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་སྤང་བྱ་ཞིང་། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དོར། ། +དབེན་པ་,seclusion,དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད། །,དེ་ལྟར་འདོད་ལ་སྐྱོ་བྱས་ཏེ། །དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད། །རྩོད་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ། །ཞི་བའི་ནགས་ཀྱི་ནང་དག་ཏུ། ། +རྣམ་པར་རྟོག་པ་,conceptual thoughts,།དེ་བས་འཇིག་རྟེན་སྤང་བྱ་ཞིང་། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དོར། །,ལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་སྤང་བྱ་ཞིང་། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དོར། ། +རྣམ་པར་རྟོག་པ་,thought,དེ་ཡོད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡི། །,དེས་ན་རྨི་ལམ་བུ་ཤི་ལ། །དེ་མེད་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི། །དེ་ཡོད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡི། །གེགས་ཡིན་དེ་ཡང་བརྫུན་པ་ཡིན། ། +སྤོང་,renounce,སྲེད་པས་འཇིག་རྟེན་མི་སྤོང་སྟེ། །,ཆགས་པའི་ཕྱིར་དང་རྙེད་སོགས་ལ། །སྲེད་པས་འཇིག་རྟེན་མི་སྤོང་སྟེ། །དེ་བས་འདི་དག་ཡོངས་སྤོངས་ལ། །མཁས་པས་འདི་ལྟར་དཔྱད་པར་བྱ། ། +སྤོང་,abandon,སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་གོམས་པས་ནི། །དངོས་པོའི་བག་ཆགས་སྤོང་འགྱུར་ཞིང་། །,སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་གོམས་པས་ནི། །དངོས་པོའི་བག་ཆགས་སྤོང་འགྱུར་ཞིང་། །ཅི་ཡང་མེད་ཅེས་གོམས་པས་ནི། །དེ་ཡང་ཕྱི་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར། ། +ཡང་དག་ཉིད་,true reality,ཡང་དག་ཉིད་ལ་ཀུན་ནས་སྒྲིབ། །,སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆགས་བྱས་ན། །ཡང་དག་ཉིད་ལ་ཀུན་ནས་སྒྲིབ། །སྐྱོ་བའི་སེམས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཐ་མར་མྱ་ངན་གདུང་བར་འགྱུར། ། +ཡང་དག་ཉིད་,truly existent,ཡང་དག་ཉིད་དུའང་རྟོག་བྱེད་ཀྱི། །,འཇིག་རྟེན་པ་ཡིས་དངོས་མཐོང་ཞིང་། །ཡང་དག་ཉིད་དུའང་རྟོག་བྱེད་ཀྱི། །སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མིན་པས་འདིར། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་འཇིག་རྟེན་རྩོད། ། +ཐ་མར་,finally,ཐ་མར་མྱ་ངན་གདུང་བར་འགྱུར། །,སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆགས་བྱས་ན། །ཡང་དག་ཉིད་ལ་ཀུན་ནས་སྒྲིབ། །སྐྱོ་བའི་སེམས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཐ་མར་མྱ་ངན་གདུང་བར་འགྱུར། ། +ཐ་མར་,in the end,ཐ་མར་ཐལ་བའི་མཐར་གཏུགས་ཤིང་། །,ཐ་མར་ཐལ་བའི་མཐར་གཏུགས་ཤིང་། །མི་གཡོ་གཞན་གྱིས་བསྐྱོད་བྱ་བ། །མི་གཙང་གཟུགས་ནི་མི་བཟད་པ། །འདི་ལ་ཅི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་འཛིན། ། +བྱིས་,foolish,བྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན། །,བྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན། །ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། །སྐལ་མི་མཉམ་པར་ཁྲིད་བྱེད་ན། །བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +བྱིས་,childish,ནམ་ཞིག་བྱིས་ལས་ཕན་པ་ཐོབ།,མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་དང་འགྲན། །དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་བསྟོད་ན་དྲེགས། །མི་སྙན་བརྗོད་ན་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེ། །ནམ་ཞིག་བྱིས་ལས་ཕན་པ་ཐོབ། +བྱིས་,immature,བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །,བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། ། +བཟློག་པར་,turn away,།བདག་ཀྱང་ཕན་ལས་བཟློག་པར་བྱེད།,ཕན་པར་སྨྲས་ན་ཁྲོ་བར་བྱེད། །བདག་ཀྱང་ཕན་ལས་བཟློག་པར་བྱེད། །དེ་དག་ངག་ནི་མ་མཉན་ན། །ཁྲོ་བས་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར། ། +བཟློག་པར་,alleviating,ཅི་ཕྱིར་ཀུན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། །བཟློག་པར་བྱ་ཞེས་བརྩད་དུ་མེད། །,ཅི་ཕྱིར་ཀུན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། །བཟློག་པར་བྱ་ཞེས་བརྩད་དུ་མེད། །གལ་ཏེ་བཟློག་ནའང་ཐམས་ཅད་བཟློག །དེ་མིན་བདག་ཀྱང་སེམས་ཅན་བཞིན། ། +འགྲན་,compete,མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་དང་འགྲན། །,མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་དང་འགྲན། །དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་བསྟོད་ན་དྲེགས། །མི་སྙན་བརྗོད་ན་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེ། །ནམ་ཞིག་བྱིས་ལས་ཕན་པ་ཐོབ། +འགྲན་,competitiveness,ཕྲག་དོག་འགྲན་དང་ང་རྒྱལ་བསྒོམ།,དམན་སོགས་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དང་། །གཞན་ཉིད་དུ་ནི་བདག་བྱས་ནས། །རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །ཕྲག་དོག་འགྲན་དང་ང་རྒྱལ་བསྒོམ། ། +འགྲོགས་,associating,བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །,བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། ། +འགྲོགས་,companions,འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་དང་། །,ནགས་ན་རི་དགས་བྱ་རྣམས་དང་། །ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད། །འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་དང་། །ནམ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་བདག་གནས་འགྱུར། ། +བདག་དོན་,one's own purpose,དེས་ཀྱང་བདག་དོན་མ་བྱས་ལ། །,དེ་ལྟར་བདག་དང་གཞན་བསྟེན་པ། །དེས་ནི་ཕུང་བར་འགྱུར་བར་ཟད། །དེས་ཀྱང་བདག་དོན་མ་བྱས་ལ། །བདག་ཀྱང་དེ་དོན་མི་འགྱུར་བས། ། +བདག་དོན་,self-centered,གལ་ཏེ་བྱིན་ན་ཅི་སྤྱད་ཅེས། །བདག་དོན་སེམས་པ་འདྲེ་ཡི་ཚུལ།,གལ་ཏེ་བྱིན་ན་ཅི་སྤྱད་ཅེས། །བདག་དོན་སེམས་པ་འདྲེ་ཡི་ཚུལ། །གལ་ཏེ་སྤྱད་ན་ཅི་སྦྱིན་ཅེས། །གཞན་དོན་སེམས་པ་ལྷ་ཡི་ཆོས། ། +ཕུང་བར་,ruin,དེས་ནི་ཕུང་བར་འགྱུར་བར་ཟད། །,དེ་ལྟར་བདག་དང་གཞན་བསྟེན་པ། །དེས་ནི་ཕུང་བར་འགྱུར་བར་ཟད། །དེས་ཀྱང་བདག་དོན་མ་བྱས་ལ། །བདག་ཀྱང་དེ་དོན་མི་འགྱུར་བས། ། +ཕུང་བར་,ruined,དམིགས་པས་ཕུང་བར་འགྱུར་རྣམས་ལ། །,ནམ་ཞིག་དམིགས་པ་མེད་ཚུལ་དུ། །གུས་པས་བསོད་ནམས་ཚོགས་བསགས་ཏེ། །དམིགས་པས་ཕུང་བར་འགྱུར་རྣམས་ལ། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོན་པར་འགྱུར། ། +ཤི་བ་,death,ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །,བདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས། །བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས། །དེ་འདྲའི་སྙེམས་པ་འཆང་གྱུར་ན། །ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ། ། +ཤི་བ་,dies,འདི་ལྟར་ཤི་བའང་གཞན་ཉིད་ལ། །སྐྱེ་བ་ཡང་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན། །,བདག་གིས་དེ་ནི་མྱོང་སྙམ་པའི། །རྣམ་པར་རྟོག་དེ་ལོག་པ་སྟེ། །འདི་ལྟར་ཤི་བའང་གཞན་ཉིད་ལ། །སྐྱེ་བ་ཡང་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན། ། +ནགས་,forest,ནགས་ན་རི་དགས་བྱ་རྣམས་དང་། །,ནགས་ན་རི་དགས་བྱ་རྣམས་དང་། །ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད། །འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་དང་། །ནམ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་བདག་གནས་འགྱུར། ། +ནགས་,forests,ཞི་བའི་ནགས་ཀྱི་ནང་དག་ཏུ། །,དེ་ལྟར་འདོད་ལ་སྐྱོ་བྱས་ཏེ། །དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད། །རྩོད་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ། །ཞི་བའི་ནགས་ཀྱི་ནང་དག་ཏུ། ། +རི་དགས་,deer,ནགས་ན་རི་དགས་བྱ་རྣམས་དང་། །,ནགས་ན་རི་དགས་བྱ་རྣམས་དང་། །ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད། །འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་དང་། །ནམ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་བདག་གནས་འགྱུར། ། +རི་དགས་,wild animals,བྱ་དང་ཉ་དང་རི་དགས་དག །,ལུས་གང་བཀྲེས་དང་སྐོམ་སོགས་ནད། །གསོ་བའི་ཆོ་ག་བྱེད་འདོད་པས། །བྱ་དང་ཉ་དང་རི་དགས་དག །གསོད་པར་བྱེད་ཅིང་ལམ་སྒུགས་བྱེད། ། +ཕུག་,cave,ཕུག་གམ་ལྷ་ཁང་སྟེང་པའམ། །,ཕུག་གམ་ལྷ་ཁང་སྟེང་པའམ། །ལྗོན་ཤིང་དྲུང་དུ་གནས་བཅས་ཏེ། །ནམ་ཞིག་རྒྱབ་ཏུ་མི་ལྟ་ཞིང་། །ཆགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ། ། +ཕུག་,caves,ཁང་སྟོང་ཤིང་དྲུང་ཕུག་དག་ཏུ། །,ཁང་སྟོང་ཤིང་དྲུང་ཕུག་དག་ཏུ། །གང་དུ་ཇི་སྲིད་འདོད་གནས་ཤིང་། །ཡོངས་འཛིན་བསྲུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས། །ལྟོས་པ་མེད་པར་བག་ཡངས་སྤྱོད། ། +ཆགས་མེད་,without attachment,རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར། །,ས་ཕྱོགས་བདག་གིར་བཟུང་མེད་པ། །རང་བཞིན་གྱིས་ནི་ཡངས་རྣམས་སུ། །རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར། །ནམ་ཞིག་བདག་ནི་གནས་པར་འགྱུར། ། +ཆགས་མེད་,no attachment,གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །,གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །རུས་གཟེབ་རྒྱུས་པས་སྦྲེལ་བ་ལ། །ཤ་ཡི་འདམ་གྱིས་ཞལ་ཞལ་བྱས། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། ། +ཆགས་མེད་,not attached,གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །,གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །མི་གཙང་ཞིང་ལས་བྱུང་གྱུར་ཅིང་། །དེ་ཡི་ས་བོན་དེས་བསྐྱེད་པ། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། ། +དུར་ཁྲོད་,charnel ground,དུར་ཁྲོད་སོང་ནས་གཞན་དག་གི། །,དུར་ཁྲོད་སོང་ནས་གཞན་དག་གི། །རུས་གོང་དག་དང་བདག་གི་ལུས། །འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དག་ཏུ་ནི། །ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་བྱེད་པར་འགྱུར། ། +དུར་ཁྲོད་,charnel grounds,དུར་ཁྲོད་དག་ཏུ་བོར་བའི་ལུས། །མི་གཙང་གཞན་ཡང་བལྟ་བར་གྱིས། །,གལ་ཏེ་མི་གཙང་འདི་འདྲ་བ། །མངོན་སུམ་གྱུར་ཀྱང་ཐེ་ཚོམ་ན། །དུར་ཁྲོད་དག་ཏུ་བོར་བའི་ལུས། །མི་གཙང་གཞན་ཡང་བལྟ་བར་གྱིས། ། +རུས་གོང་,bones,རུས་གོང་དག་དང་བདག་གི་ལུས། །,དུར་ཁྲོད་སོང་ནས་གཞན་དག་གི། །རུས་གོང་དག་དང་བདག་གི་ལུས། །འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དག་ཏུ་ནི། །ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་བྱེད་པར་འགྱུར། ། +རུས་གོང་,skeletons,གཡོ་བའི་རུས་གོང་གིས་ཁྱབ་པའི། །གྲོང་གི་དུར་ཁྲོད་ལ་དགའ་འམ། །,རུས་གོང་འབའ་ཞིག་མཐོང་ནས་ནི། །དུར་ཁྲོད་དུ་ནི་ཡིད་འབྱུང་ན། །གཡོ་བའི་རུས་གོང་གིས་ཁྱབ་པའི། །གྲོང་གི་དུར་ཁྲོད་ལ་དགའ་འམ། ། +ཞིག་,decay,ཞིག་སྟེ་སོ་སོར་འགྱེས་འགྱུར་ན། །,ལུས་འདི་གཅིག་པུ་བྱུང་བ་ཡང་། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཤ་རུས་དག །ཞིག་སྟེ་སོ་སོར་འགྱེས་འགྱུར་ན། །མཛའ་བ་གཞན་དག་ཅི་ཞིག་སྨོས། ། +ཞིག་,ceases,འོན་ཏེ་སྐྱེས་སེམས་བདག་ཡིན་ན། །དེ་ཞིག་ན་ཡང་བདག་མེད་དོ། །,འདས་དང་མ་འོངས་པ་ཡི་སེམས། །བདག་མིན་དེ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར། །འོན་ཏེ་སྐྱེས་སེམས་བདག་ཡིན་ན། །དེ་ཞིག་ན་ཡང་བདག་མེད་དོ། ། +འཛིན་,take up,སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན། །,ལམ་དག་ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཇི་ལྟར་གནས་ནི་འཛིན་བྱེད་ལྟར། །དེ་བཞིན་སྲིད་པའི་ལམ་ཞུགས་པའང་། །སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན། ། +འཛིན་,cling,འདི་ལ་ཅི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་འཛིན། །,ཐ་མར་ཐལ་བའི་མཐར་གཏུགས་ཤིང་། །མི་གཡོ་གཞན་གྱིས་བསྐྱོད་བྱ་བ། །མི་གཙང་གཟུགས་ནི་མི་བཟད་པ། །འདི་ལ་ཅི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་འཛིན། ། +འཛིན་,perceive,ཐམས་ཅད་ཚེ་ན་སྒྲ་འཛིན་འགྱུར། །,གལ་ཏེ་སྒྲ་ཡི་ཤེས་རྟག་ན། །ཐམས་ཅད་ཚེ་ན་སྒྲ་འཛིན་འགྱུར། །ཤེས་བྱ་མེད་ན་ཅི་ཞིག་རིག །གང་གིས་ཤེས་པ་ཞེས་རྗོད་བྱེད། ། +འཛིན་,grasped,དེ་ཡི་དངོས་མེད་འཛིན་མ་ཡིན། །,བརྟགས་པའི་དངོས་ལ་མ་རེག་པར། །དེ་ཡི་དངོས་མེད་འཛིན་མ་ཡིན། །དེ་ཕྱིར་བརྫུན་པའི་དངོས་གང་ཡིན། །དེ་ཡི་དངོས་མེད་གསལ་བར་བརྫུན། ། +ཇི་སྲིད་,As long as,ཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་འཚོགས་གྱུར་པ། །,ཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་འཚོགས་གྱུར་པ། །དེ་སྲིད་སྒྱུ་མའང་འབྱུང་བར་འགྱུར། །རྒྱུན་རིང་ཙམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་ན། །སེམས་ཅན་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཡིན། ། +ཇི་སྲིད་,as long as,ཇི་སྲིད་རྐྱེན་ཚོགས་དེ་སྲིད་དུ། །ལུས་ནི་སྐྱེས་བུ་ལྟར་སྣང་བ། །,ཇི་སྲིད་རྐྱེན་ཚོགས་དེ་སྲིད་དུ། །ལུས་ནི་སྐྱེས་བུ་ལྟར་སྣང་བ། །དེ་བཞིན་ཇི་སྲིད་ལག་སོགས་ལ། །དེ་ཡོད་དེ་སྲིད་དེ་ལུས་སྣང་། ། +དབེན་གནས་,dwells in solitude,།ལུས་འདི་གཅིག་པུ་དབེན་གནས་ཏེ།,བཤེས་མེད་འཁོན་པའང་མེད་བྱས་ནས། །ལུས་འདི་གཅིག་པུ་དབེན་གནས་ཏེ། །སྔ་ནས་ཤི་དང་འདྲར་བརྩིས་ནས། །ཤི་ནའང་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད། ། +དབེན་གནས་,solitary dwellings,ཚེ་རབས་ཀུན་དུ་དབེན་གནས་པར། །ཕུན་སུམ་ལྡན་པ་ཐོབ་པར་ཤོག །,བདག་ནི་ཁ་ཟས་གྱི་ནས་ཀྱང་། །ཉམས་དང་ལྡན་ཞིང་འཚོ་བར་ཤོག །ཚེ་རབས་ཀུན་དུ་དབེན་གནས་པར། །ཕུན་སུམ་ལྡན་པ་ཐོབ་པར་ཤོག ། +ཕུང་ཁྲོལ་,ruin,འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད།,འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད། །འདིར་ནི་བསད་དང་བཅིང་དང་གཅོད། །ཕ་རོལ་དུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ། ། +ཕུང་ཁྲོལ་,trouble,ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །,བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་རྣམས། །སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་སྐབས་མེད་དོ། ། +གཅོད་,cutting,།འདིར་ནི་བསད་དང་བཅིང་དང་གཅོད།,འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད། །འདིར་ནི་བསད་དང་བཅིང་དང་གཅོད། །ཕ་རོལ་དུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ། ། +གཅོད་,harm,ཕན་ཚུན་གཅོད་དང་འབིགས་པ་དང་། །,རབ་ཏུ་འཁྲུག་དང་དགའ་བར་བྱེད། །མྱ་ངན་འབད་རྩོལ་རྩོད་པ་དང་། །ཕན་ཚུན་གཅོད་དང་འབིགས་པ་དང་། །སྡིག་དག་གིས་ནི་ཚེགས་ཆེན་འཚོ། ། +མངོན་སུམ་,clearly visible,ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པའི་གདོང་དེ་ནི། །ད་ལྟ་མངོན་སུམ་གྱུར་པ་བཞིན། །,ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པའི་གདོང་དེ་ནི། །ད་ལྟ་མངོན་སུམ་གྱུར་པ་བཞིན། །བྱ་རྒོད་ཀྱིས་བསལ་བྱས་མཐོང་ནས། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་འབྱེར་བར་བྱེད། ། +མངོན་སུམ་,directly apparent,གལ་ཏེ་མི་གཙང་འདི་འདྲ་བ། །མངོན་སུམ་གྱུར་ཀྱང་ཐེ་ཚོམ་ན། །,གལ་ཏེ་མི་གཙང་འདི་འདྲ་བ། །མངོན་སུམ་གྱུར་ཀྱང་ཐེ་ཚོམ་ན། །དུར་ཁྲོད་དག་ཏུ་བོར་བའི་ལུས། །མི་གཙང་གཞན་ཡང་བལྟ་བར་གྱིས། ། +མངོན་སུམ་,directly perceived,གཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གྲགས་པས་ཡིན་གྱི་ཚད་མས་མིན། །,གཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གྲགས་པས་ཡིན་གྱི་ཚད་མས་མིན། །དེ་ནི་མི་གཙང་ལ་སོགས་ལ། །གཙང་སོགས་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་བརྫུན། ། +མངོན་སུམ་,direct perception,རེ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་མངོན་སུམ་གྱིས། །རྒྱུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་ཡིན། །,རེ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་མངོན་སུམ་གྱིས། །རྒྱུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་ཡིན། །པདྨའི་སྡོང་བུ་སོགས་དབྱེ་ནི། །རྒྱུ་ཡི་དབྱེ་བས་བསྐྱེད་པ་ཡིན། ། +འདོད་ལྡན་,full of desire,།དྲི་ང་འཛག་པ་མ་ཡིན་ཞེས། །འདོད་ལྡན་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས།,ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི། །སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར། །དྲི་ང་འཛག་པ་མ་ཡིན་ཞེས། །འདོད་ལྡན་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས། ། +འདོད་ལྡན་,consumed by desire,འདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས། །,འདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས། །ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ལའང་། །ཉལ་པོ་བྱ་བར་མི་ནུས་ཞེས། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དག་ཏུ་བྱེད། ། +འདོད་ལྡན་,driven by desire,འདོད་ལྡན་ལ་ལ་ལུས་ཀྱང་བཅད། །,འདོད་ལྡན་ལ་ལ་ལུས་ཀྱང་བཅད། །ཁ་ཅིག་གསལ་ཤིང་རྩེ་ལ་བཙུགས། །ཁ་ཅིག་མདུང་ཐུང་དག་གིས་བསྣུན། །ཁ་ཅིག་བསྲེགས་པ་དག་ཀྱང་སྣང་། ། +འདོད་ལྡན་,desire,འདོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བས། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་བྱང་ཆུབ་མེད། །,དེ་ཡི་བྱེ་བའི་ཆ་ཙམ་གྱི། །ཚེགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། །འདོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བས། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་བྱང་ཆུབ་མེད། ། +འདམ་,mud,ཤ་ཡི་འདམ་གྱིས་ཞལ་ཞལ་བྱས། །,གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །རུས་གཟེབ་རྒྱུས་པས་སྦྲེལ་བ་ལ། །ཤ་ཡི་འདམ་གྱིས་ཞལ་ཞལ་བྱས། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། ། +འདམ་,muddy,སོ་སྐྱ་དྲིར་བཅས་འདམ་གྱི་དྲིས། །,གལ་ཏེ་སྐྲ་སེན་རིང་བ་དང་། །སོ་སྐྱ་དྲིར་བཅས་འདམ་གྱི་དྲིས། །བསྒོས་པས་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །གཅེར་བུ་འཇིགས་པ་ཉིད་ཡིན་ན། ། +འཁྱུད་,embrace,གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། །,གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །རུས་གཟེབ་རྒྱུས་པས་སྦྲེལ་བ་ལ། །ཤ་ཡི་འདམ་གྱིས་ཞལ་ཞལ་བྱས། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། ། +འཁྱུད་,embracing,དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། །,འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +པང་,lap,གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། །,གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །རུས་གཟེབ་རྒྱུས་པས་སྦྲེལ་བ་ལ། །ཤ་ཡི་འདམ་གྱིས་ཞལ་ཞལ་བྱས། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། ། +པང་,arms,གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། །,གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །མི་གཙང་ཞིང་ལས་བྱུང་གྱུར་ཅིང་། །དེ་ཡི་ས་བོན་དེས་བསྐྱེད་པ། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། ། +སེམས་མེད་པ་,mindless,སེམས་མེད་པ་ཡི་རང་བཞིན་གྱི། །,བདག་ནི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་ཞེས། །རེག་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་ཀོ། །སེམས་མེད་པ་ཡི་རང་བཞིན་གྱི། །ཤ་ནི་ཁྱོད་ཀོ་ཇི་ལྟར་འདོད། ། +སེམས་མེད་པ་,without mind,སེམས་མེད་པ་ལ་མཆོད་བྱས་པས། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་ལྡན་པར་འགྱུར། །,སེམས་མེད་པ་ལ་མཆོད་བྱས་པས། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་ལྡན་པར་འགྱུར། །གང་ཕྱིར་བཞུགས་པའམ་མྱ་ངན་འདས། །མཚུངས་པ་ཉིད་དུ་བཤད་ཕྱིར་རོ། ། +སེམས་མེད་པ་,unconscious entity,སེམས་མེད་པ་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །སེམས་མེད་ཉིད་ཕྱིར་བུམ་སོགས་བཞིན། །,སེམས་མེད་པ་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །སེམས་མེད་ཉིད་ཕྱིར་བུམ་སོགས་བཞིན། །འོན་ཏེ་སེམས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །ཤེས་ན་མི་ཤེས་འཇིག་པར་ཐལ། ། +ངོ་མཚར་,wondrous,མི་གཙང་རང་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས། །མི་རྟོགས་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་ཡི། །,མི་གཙང་རང་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས། །མི་རྟོགས་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་ཡི། །རང་ཉིད་མི་གཙང་ཉིད་ཡིན་པར། །རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ངོ་མཚར་ཆེ། ། +ངོ་མཚར་,astonishing,རང་ཉིད་མི་གཙང་ཉིད་ཡིན་པར། །རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ངོ་མཚར་ཆེ། །,མི་གཙང་རང་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས། །མི་རྟོགས་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་ཡི། །རང་ཉིད་མི་གཙང་ཉིད་ཡིན་པར། །རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ངོ་མཚར་ཆེ། ། +ངོ་མཚར་,amazement,དེ་ལྟས་གཞན་གྱི་དོན་བྱས་ཀྱང་། །རློམ་སེམས་དང་ནི་ངོ་མཚར་མེད། །,དེ་ལྟས་གཞན་གྱི་དོན་བྱས་ཀྱང་། །རློམ་སེམས་དང་ནི་ངོ་མཚར་མེད། །གཅིག་ཏུ་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བས། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུའི་རེ་བ་མེད། ། +རང་ཉིད་,one's own,རང་ཉིད་མི་གཙང་ཉིད་ཡིན་པར། །རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ངོ་མཚར་ཆེ། །,མི་གཙང་རང་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས། །མི་རྟོགས་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་ཡི། །རང་ཉིད་མི་གཙང་ཉིད་ཡིན་པར། །རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ངོ་མཚར་ཆེ། ། +རང་ཉིད་,them,གང་གིས་རང་ཉིད་ལྷག་བྱའི་ཕྱིར། །,བདག་དང་མཉམ་ལ་བལྟས་ནས་ནི། །གང་གིས་རང་ཉིད་ལྷག་བྱའི་ཕྱིར། །བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་ནི། །རྩོད་པ་ཡིས་ཀྱང་ངེས་པར་བསྒྲུབ། ། +རང་ཉིད་,external things,མཐོང་ཕྱིར་རང་ཉིད་རབ་གསལ་ན། །,རྐྱེན་གཞན་དག་དང་ལྡན་པ་ནི། །མཐོང་ཕྱིར་རང་ཉིད་རབ་གསལ་ན། །གྲུབ་པའི་མིག་སྨན་སྦྱོར་བ་ལས། །བུམ་མཐོང་མིག་སྨན་ཉིད་འགྱུར་མིན། ། +རང་ཉིད་,itself,།ཆ་རྣམས་ཆ་ལ་གནས་གྱུར་མོད། །དེ་རང་ཉིད་ནི་གང་ལ་གནས། །,གལ་ཏེ་ལུས་འདི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རེ་ཡིས་ནི་གནས་གྱུར་ན། །ཆ་རྣམས་ཆ་ལ་གནས་གྱུར་མོད། །དེ་རང་ཉིད་ནི་གང་ལ་གནས། ། +གཞོན་ནུ་,young,པདྨ་གཞོན་ནུ་སྤངས་ནས་ནི། །,སྤྲིན་བྲལ་ཉི་ཟེར་གྱིས་ཕྱེ་བའི། །པདྨ་གཞོན་ནུ་སྤངས་ནས་ནི། །མི་གཙང་ཞེན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ནི། །མི་གཙང་གཟེབ་ལ་ཅི་ཕྱིར་དགའ། ། +གཞོན་ནུ་,youth,གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་འབར་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པ་ཅི་ཞིག་ཕྱིན། །,གྲོགས་དག་འཇིགས་པ་བོར་ལ་རིངས་པར་ཚུར་ཤོག་འུ་བུའི་ཐད་དུ་ནི། །གང་གི་མཐུ་ཡིས་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་བྲལ་དགའ་བའི་ཤུགས་ཕྱིན་ལ། །འགྲོ་བ་ཀུན་ནས་ཡོངས་སྐྱོབ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དང་བརྩེ་བ་སྐྱེས་གྱུར་པ། །གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་འབར་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པ་ཅི་ཞིག་ཕྱིན། ། +ས་བོན་,seeds,དེ་ཡི་ས་བོན་དེས་བསྐྱེད་པ། །,གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །མི་གཙང་ཞིང་ལས་བྱུང་གྱུར་ཅིང་། །དེ་ཡི་ས་བོན་དེས་བསྐྱེད་པ། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། ། +ས་བོན་,seed,མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་ཞིང་། །ས་བོན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་བཞིན།,མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་ཞིང་། །ས་བོན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་བཞིན། །ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་ཤེས་པ་ཡིས། །དེ་ཡོད་པ་ནི་ཅིས་མི་རྟོགས། ། +ཆགས་པར་བྱེད་,become attached,།ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད། །,ལུས་ལ་བསྐུས་པའི་དྲི་དེ་ཡང་། །ཙནྡན་སོགས་ཡིན་གཞན་མ་ཡིན། །གཞན་གྱི་དྲི་དེས་གཞན་དག་ལ། །ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད། ། +ཆགས་པར་བྱེད་,be attached,ཅི་སྟེ་དེ་ལ་ཆགས་པར་བྱེད། །,བདག་གིས་འདི་ལྟར་བསྐྱངས་པའམ། །བྱ་རྒོད་སོགས་ཀྱིས་ཟོས་ཀྱང་རུང་། །ཆགས་མེད་ཞེ་སྡང་ཡོད་མིན་ན། །ཅི་སྟེ་དེ་ལ་ཆགས་པར་བྱེད། ། +སོ་,teeth,སོ་སྐྱ་དྲིར་བཅས་འདམ་གྱི་དྲིས། །,གལ་ཏེ་སྐྲ་སེན་རིང་བ་དང་། །སོ་སྐྱ་དྲིར་བཅས་འདམ་གྱི་དྲིས། །བསྒོས་པས་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །གཅེར་བུ་འཇིགས་པ་ཉིད་ཡིན་ན། ། +སོ་,edge,རལ་གྲི་སོ་ནི་རང་ལ་རང་། །ཇི་ལྟར་མི་གཅོད་དེ་བཞིན་ཡིད། །,རལ་གྲི་སོ་ནི་རང་ལ་རང་། །ཇི་ལྟར་མི་གཅོད་དེ་བཞིན་ཡིད། །ཇི་ལྟར་མར་མེ་རང་གི་དངོས། །ཡང་དག་གསལ་བར་བྱེད་བཞིན་ན། ། +བུ་,children,ཆུང་མ་དག་ཀྱང་བུ་བྱུང་ན། །ཤིང་དྲུང་དགོན་པར་བབ་བབ་འབྱུང་། །,ལ་ལ་རང་གི་ལུས་བཙོང་ཞིང་། །དབང་མེད་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ། །ཆུང་མ་དག་ཀྱང་བུ་བྱུང་ན། །ཤིང་དྲུང་དགོན་པར་བབ་བབ་འབྱུང་། ། +བུ་,son,གཅིག་ནི་ཕ་དང་བུ་ཉིད་དུ། །བརྟགས་ཡིན་ཡང་དག་ཉིད་མིན་ཏེ། །,སྒྲ་འཛིན་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ། །དེ་གཟུགས་འཛིན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །གཅིག་ནི་ཕ་དང་བུ་ཉིད་དུ། །བརྟགས་ཡིན་ཡང་དག་ཉིད་མིན་ཏེ། ། +བུ་,child,དེས་ན་རྨི་ལམ་བུ་ཤི་ལ། །,དེས་ན་རྨི་ལམ་བུ་ཤི་ལ། །དེ་མེད་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི། །དེ་ཡོད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡི། །གེགས་ཡིན་དེ་ཡང་བརྫུན་པ་ཡིན། ། +བརླག་པ་,losing,བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །,བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་རྣམས། །སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་སྐབས་མེད་དོ། ། +བརླག་པ་,led astray,ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་གར་བརླག་པའི། །སྔོན་གྱི་དུས་དེ་གཞན་ཡིན་ཏེ། །,ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་གར་བརླག་པའི། །སྔོན་གྱི་དུས་དེ་གཞན་ཡིན་ཏེ། །ངས་མཐོང་ང་ཁྱོད་གང་དུ་འགྲོ། །ཁྱོད་ཀྱི་དྲེགས་པ་ཀུན་གཞོམ་བྱ། ། +མནོག་ཆུང་,small benefits,འདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་དེ་ལ་སོགས། །ཉེས་དམིགས་མང་ལ་མནོག་ཆུང་སྟེ། །,འདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་དེ་ལ་སོགས། །ཉེས་དམིགས་མང་ལ་མནོག་ཆུང་སྟེ། །ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་ཕྱུགས་དག་གིས། །རྩྭ་ནི་ཁམ་འགའ་ཟོས་པ་བཞིན། ། +མནོག་ཆུང་,trivial goals,ཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ནའང་མི་དཀོན་པའི། །མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ།,ཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ནའང་མི་དཀོན་པའི། །མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ། །དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་རྙེད་དཀའ་འདི། །ལས་ཀྱིས་མནར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ། ། +ལྟུང་,falls,དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་ནི། །བཟེ་རེ་ཅན་གྱུར་ཉིད་དུ་ལྟུང་། །,ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ལུས་འདི་ནི། །ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བར་བྱེད་གྱུར་པ། །དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་ནི། །བཟེ་རེ་ཅན་གྱུར་ཉིད་དུ་ལྟུང་། ། +ལྟུང་,downfall,དེར་ཡང་ངན་སོང་ཆེན་པོར་ནི། །ལྟུང་ཕྱིར་བདུད་ནི་བརྩོན་པར་བྱེད། །,དེར་ཡང་ངན་སོང་ཆེན་པོར་ནི། །ལྟུང་ཕྱིར་བདུད་ནི་བརྩོན་པར་བྱེད། །དེར་ནི་ལོག་པའི་ལམ་མང་ཞིང་། །ཐེ་ཚོམ་ལས་ཀྱང་བརྒལ་དཀའ་སྟེ། ། +རྩོད་,conflicts,རྩོད་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ། །,དེ་ལྟར་འདོད་ལ་སྐྱོ་བྱས་ཏེ། །དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད། །རྩོད་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ། །ཞི་བའི་ནགས་ཀྱི་ནང་དག་ཏུ། ། +རྩོད་,dispute,རྣལ་འབྱོར་པ་དང་འཇིག་རྟེན་རྩོད། །,འཇིག་རྟེན་པ་ཡིས་དངོས་མཐོང་ཞིང་། །ཡང་དག་ཉིད་དུའང་རྟོག་བྱེད་ཀྱི། །སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མིན་པས་འདིར། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་འཇིག་རྟེན་རྩོད། ། +རྣམ་རྟོག་,conceptual thoughts,རྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་། །,དེ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིས། །དབེན་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་བྱས་ནས། །རྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། ། +རྣམ་རྟོག་,conceptual thought,འདི་ནི་གཞན་སེམས་རྣམ་རྟོག་སྟེ། །དེ་ནི་རང་གི་ཀུན་རྫོབ་མིན། །,འདི་ནི་གཞན་སེམས་རྣམ་རྟོག་སྟེ། །དེ་ནི་རང་གི་ཀུན་རྫོབ་མིན། །ཕྱིས་དེ་ངེས་ན་དེ་ཡོད་དེ། །མིན་ན་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད། ། +རྣམ་རྟོག་,thought,དེ་མེད་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི། །,དེས་ན་རྨི་ལམ་བུ་ཤི་ལ། །དེ་མེད་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི། །དེ་ཡོད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡི། །གེགས་ཡིན་དེ་ཡང་བརྫུན་པ་ཡིན། ། +དབྱེ་བ་,parts,ལག་པ་ལ་སོགས་དབྱེ་བ་རྣམ་མང་ཡང་། །ཡོངས་སུ་བསྲུང་བྱའི་ལུས་སུ་གཅིག་པ་ལྟར། །,ལག་པ་ལ་སོགས་དབྱེ་བ་རྣམ་མང་ཡང་། །ཡོངས་སུ་བསྲུང་བྱའི་ལུས་སུ་གཅིག་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་ཐ་དད་བདེ་སྡུག་དག །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བདེ་བ་འདོད་མཉམ་གཅིག ། +དབྱེ་བ་,divided,རྡུལ་དེའང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡིས། །,ཆ་ཡང་རྡུལ་དུ་ཕྱེ་བས་ཏེ། །རྡུལ་དེའང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ཕྱོགས་དབྱེའང་ཆ་ཤས་དང་བྲལ་ཕྱིར། །མཁའ་བཞིན་དེས་ན་རྡུལ་ཡང་མེད། ། +ཐ་དད་,diverse,དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་ཐ་དད་བདེ་སྡུག་དག །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བདེ་བ་འདོད་མཉམ་གཅིག །,ལག་པ་ལ་སོགས་དབྱེ་བ་རྣམ་མང་ཡང་། །ཡོངས་སུ་བསྲུང་བྱའི་ལུས་སུ་གཅིག་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་ཐ་དད་བདེ་སྡུག་དག །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བདེ་བ་འདོད་མཉམ་གཅིག ། +ཐ་དད་,distinct,བྱ་བ་འབྲས་བཞི་ཐ་དད་དང་། །,བྱ་བ་འབྲས་བཞི་ཐ་དད་དང་། །དེ་བདག་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡང་། །ཡུ་བུ་གཉི་ག་ལ་གྲུབ་པས། །འདིར་བརྩད་དོན་མེད་མ་ཡིན་ནམ། ། +བདེ་སྡུག་,joys and sorrows,དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་ཐ་དད་བདེ་སྡུག་དག །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བདེ་བ་འདོད་མཉམ་གཅིག །,ལག་པ་ལ་སོགས་དབྱེ་བ་རྣམ་མང་ཡང་། །ཡོངས་སུ་བསྲུང་བྱའི་ལུས་སུ་གཅིག་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་ཐ་དད་བདེ་སྡུག་དག །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བདེ་བ་འདོད་མཉམ་གཅིག ། +བདེ་སྡུག་,happiness and suffering,ཐོག་མེད་བདེ་སྡུག་ལས་ལས་ཡིན། །,ཐོག་མེད་བདེ་སྡུག་ལས་ལས་ཡིན། །དེ་ཡིས་གང་ཞིག་བསྐྱེད་པ་སྨྲོས། །རྒྱུ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་མིན་ན། །འབྲས་བུའི་ཐོག་མ་ག་ལ་ཡོད། ། +ལོག་པ་,mistaken,བདག་གིས་དེ་ནི་མྱོང་སྙམ་པའི། །རྣམ་པར་རྟོག་དེ་ལོག་པ་སྟེ། །,བདག་གིས་དེ་ནི་མྱོང་སྙམ་པའི། །རྣམ་པར་རྟོག་དེ་ལོག་པ་སྟེ། །འདི་ལྟར་ཤི་བའང་གཞན་ཉིད་ལ། །སྐྱེ་བ་ཡང་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན། ། +ལོག་པ་,wrong,ལོག་པའི་ལམ་ལས་སེམས་བླན་ཏེ། །,དེ་བས་སྒྲིབ་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །ལོག་པའི་ལམ་ལས་སེམས་བླན་ཏེ། །ཡང་དག་དམིགས་ལ་རྟག་པར་ཡང་། །བདག་གིས་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱ། ། +རྒྱུད་,continuum,རྒྱུད་དང་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། །,རྒྱུད་དང་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། །ཕྲེང་བ་དམག་ལ་སོགས་བཞིན་བརྫུན། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་གང་དེ་མེད་པ། །དེས་འདི་སུ་ཞིག་སྤང་བར་འགྱུར། ། +རྒྱུད་,mind,དེ་ལྟར་རྒྱུད་ནི་གོམས་གྱུར་པ། །,དེ་ལྟར་རྒྱུད་ནི་གོམས་གྱུར་པ། །གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་དགའ་བས། །པདྨའི་མཚོ་རུ་ངང་པ་ལྟར། །མནར་མེད་པ་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར། ། +བརྩེ་,compassionate,བརྩེ་དང་ལྡན་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །རང་དང་གཞན་ལ་བསྐྱེད་བྱ་ཉིད། །,གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་གིས་ནི། །སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་མེད་འགྱུར་ན། །བརྩེ་དང་ལྡན་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །རང་དང་གཞན་ལ་བསྐྱེད་བྱ་ཉིད། ། +བརྩེ་,compassion,དད་དང་ཤེས་རབ་བརྩེ་ལྡན་ཞིང་། །,མི་ངལ་ཀུན་ལས་ཐར་བ་དང་། །དད་དང་ཤེས་རབ་བརྩེ་ལྡན་ཞིང་། །ཟས་དང་སྤྱོད་པ་ཕུན་ཚོགས་ནས། །རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་གྱུར་ཅིག ། +རེ་བ་,expectation,གཅིག་ཏུ་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བས། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུའི་རེ་བ་མེད། །,དེ་ལྟས་གཞན་གྱི་དོན་བྱས་ཀྱང་། །རློམ་སེམས་དང་ནི་ངོ་མཚར་མེད། །གཅིག་ཏུ་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བས། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུའི་རེ་བ་མེད། ། +རེ་བ་,desires,ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དཔག་བསམ་ཤིང་། །ཇི་ལྟར་རེ་བ་ཡོངས་སྐོང་བ།,ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དཔག་བསམ་ཤིང་། །ཇི་ལྟར་རེ་བ་ཡོངས་སྐོང་བ། །དེ་བཞིན་གདུལ་བྱ་སྨོན་ལམ་གྱི། །དབང་གིས་རྒྱལ་བའི་སྐུར་སྣང་ངོ་། ། +བསྲུང་སེམས་,mind of protection,དེ་བཞིན་གཞན་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་བྱ། །,དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །དེ་བཞིན་གཞན་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་བྱ། ། +བསྲུང་སེམས་,protective attitude,དེ་བཞིན་འགྲེ་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་གོམས་པར་བྱ། །,དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །དེ་བཞིན་འགྲེ་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་གོམས་པར་བྱ། ། +སྙིང་རྗེའི་སེམས་,compassion,དེ་བཞིན་གཞན་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་བྱ། །,དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །དེ་བཞིན་གཞན་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་བྱ། ། +སྙིང་རྗེའི་སེམས་,compassionate mind,དེ་བཞིན་འགྲེ་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་གོམས་པར་བྱ། །,དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །དེ་བཞིན་འགྲེ་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་གོམས་པར་བྱ། ། +དངོས་པོ་མེད་པ་,no real self-nature,།དངོས་པོ་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་ནི།,གོམས་པ་ཡིས་ནི་གཞན་དག་གི། །ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ། །དངོས་པོ་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་ནི། །བདག་གོ་ཞེས་ནི་ཤེས་པ་ལྟར། ། +དངོས་པོ་མེད་པ་,does not exist,དངོས་པོ་མེད་པ་བསྒྱུར་དུ་མེད། །,བྱེ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུ་ཡིས་ཀྱང་། །དངོས་པོ་མེད་པ་བསྒྱུར་དུ་མེད། །གནས་སྐབས་དེ་དངོས་ཇི་ལྟར་ཡིན། །དངོས་འགྱུར་གཞན་ཡང་གང་ཞིག་ཡིན། ། +བདག་མེད་,selfless,ཇི་ལྟར་བདག་མེད་ལུས་འདི་ལ། །,ཇི་ལྟར་བདག་མེད་ལུས་འདི་ལ། །གོམས་པས་བདག་གི་བློ་བྱུང་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཡང་། །གོམས་པས་བདག་བློ་ཅིས་མི་སྐྱེ། ། +བདག་མེད་,selflessness,བདག་མེད་བསྒོམ་པ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །,སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡི་ང་རྒྱལ་ནི། །བདག་ཏུ་རྨོངས་པས་འཕེལ་བར་འགྱུར། །དེ་ལས་ཀྱང་བཟློག་མེད་ཅེ་ན། །བདག་མེད་བསྒོམ་པ་མཆོག་ཡིན་ནོ། ། +གོམས་པས་,through habituation,གོམས་པས་བདག་གི་བློ་བྱུང་བ། །,ཇི་ལྟར་བདག་མེད་ལུས་འདི་ལ། །གོམས་པས་བདག་གི་བློ་བྱུང་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཡང་། །གོམས་པས་བདག་བློ་ཅིས་མི་སྐྱེ། ། +གོམས་པས་,habituation,སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་གོམས་པས་ནི། །དངོས་པོའི་བག་ཆགས་སྤོང་འགྱུར་ཞིང་། །,སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་གོམས་པས་ནི། །དངོས་པོའི་བག་ཆགས་སྤོང་འགྱུར་ཞིང་། །ཅི་ཡང་མེད་ཅེས་གོམས་པས་ནི། །དེ་ཡང་ཕྱི་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར། ། +གོམས་པས་,habituating,ཅི་ཡང་མེད་ཅེས་གོམས་པས་ནི། །དེ་ཡང་ཕྱི་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར། །,སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་གོམས་པས་ནི། །དངོས་པོའི་བག་ཆགས་སྤོང་འགྱུར་ཞིང་། །ཅི་ཡང་མེད་ཅེས་གོམས་པས་ནི། །དེ་ཡང་ཕྱི་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར། ། +མིང་,name,།གང་གི་མིང་ཐོས་འཇིགས་པ་ཡང་།,དཀའ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་མི་བྱ་སྟེ། །འདི་ལྟར་གོམས་པའི་མཐུ་ཡིས་ནི། །གང་གི་མིང་ཐོས་འཇིགས་པ་ཡང་། །དེ་ཉིད་མེད་ན་མི་དགར་འགྱུར། ། +མིང་,names,འབྱུང་རྣམས་ཞེ་ན་དེ་ལྟ་མོད། །མིང་ཙམ་ལ་ཡང་ཅི་ཞིག་ངལ། །,དབང་ཕྱུག་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །རེ་ཞིག་དབང་ཕྱུག་གང་ཡིན་སྨྲོས། །འབྱུང་རྣམས་ཞེ་ན་དེ་ལྟ་མོད། །མིང་ཙམ་ལ་ཡང་ཅི་ཞིག་ངལ། ། +འདྲེ་,spirits,གལ་ཏེ་བྱིན་ན་ཅི་སྤྱད་ཅེས། །བདག་དོན་སེམས་པ་འདྲེ་ཡི་ཚུལ།,གལ་ཏེ་བྱིན་ན་ཅི་སྤྱད་ཅེས། །བདག་དོན་སེམས་པ་འདྲེ་ཡི་ཚུལ། །གལ་ཏེ་སྤྱད་ན་ཅི་སྦྱིན་ཅེས། །གཞན་དོན་སེམས་པ་ལྷ་ཡི་ཆོས། ། +འདྲེ་,mix,མ་ཞུགས་པ་ལ་འདྲེ་མེད་ཅིང་། །མ་འདྲེས་པ་ལ་ཕྲད་པ་མེད། །,རྡུལ་ཕྲན་རྡུལ་ཕྲན་ལ་འཇུག་མེད། །དེ་ནི་སྐབས་མེད་མཉམ་པ་ཡིན། །མ་ཞུགས་པ་ལ་འདྲེ་མེད་ཅིང་། །མ་འདྲེས་པ་ལ་ཕྲད་པ་མེད། ། +གདུངས་,torment,བདག་ཕྱིར་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་ན། །དམྱལ་ལ་སོགས་པར་གདུངས་པར་འགྱུར། །,བདག་ཕྱིར་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་ན། །དམྱལ་ལ་སོགས་པར་གདུངས་པར་འགྱུར། །གཞན་ཕྱིར་བདག་ལ་གནོད་བྱས་ན། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་འཐོབ། ། +གདུངས་,tormented,དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་མེས་གདུངས་ལ། །,དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་མེས་གདུངས་ལ། །བསོད་ནམས་སྤྲིན་ལས་ལེགས་འཁྲུངས་པའི། །རང་གི་བདེ་བའི་ཚོགས་ཆར་གྱིས། །ཞི་བྱེད་པར་བདག་ནམ་ཞིག་འགྱུར། ། +ལྟོས་,observe,འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས། །,མང་དུ་བཤད་ལྟ་ཅི་ཞིག་དགོས། །བྱིས་པ་རང་གི་དོན་བྱེད་དང་། །ཐུབ་པ་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་པ། །འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས། ། +ལྟོས་,depend,དེ་བཞིན་འགའ་ཞིག་གཞན་ལ་ནི། །ལྟོས་དང་ལྟོས་མེད་པ་ཡང་མཐོང་། །,དེ་བཞིན་འགའ་ཞིག་གཞན་ལ་ནི། །ལྟོས་དང་ལྟོས་མེད་པ་ཡང་མཐོང་། །སྔོ་ཉིད་མིན་ལ་སྔོན་པོར་དེ། །བདག་གིས་བདག་ཉིད་བྱས་པ་མེད། ། +ལྟོས་,depends,གལ་ཏེ་ལྟོས་ན་ཚོགས་པ་ཉིད། །རྒྱུ་ཡིན་འགྱུར་གྱི་དབང་ཕྱུག་མིན། །,གལ་ཏེ་ལྟོས་ན་ཚོགས་པ་ཉིད། །རྒྱུ་ཡིན་འགྱུར་གྱི་དབང་ཕྱུག་མིན། །ཚོགས་ན་མི་སྐྱེ་དབང་མེད་ཅིང་། །དེ་མེད་པར་ནི་སྐྱེ་དབང་མེད། ། +བདེ་སྐྱིད་,happiness,ཕུན་སུམ་བདེ་སྐྱིད་ཡོངས་བོར་ཞིང་། །,མཐོང་དང་མ་མཐོང་བདེ་འགྲུབ་པའི། །ཕུན་སུམ་བདེ་སྐྱིད་ཡོངས་བོར་ཞིང་། །གཞན་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱས་པའི་རྒྱུས། །རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་ལེན། ། +བདེ་སྐྱིད་,happiness and well-being,།སྤུ་ལྡང་དགའ་བ་སྐྱེ་གྱུར་པའི། །བདེ་སྐྱིད་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་སྤྱོད།,དེ་ལྟར་ཀུན་ལ་བསྒྲགས་པ་ཡི། །བདག་གི་ཡོན་ཏན་ཐོས་ནས་ནི། །སྤུ་ལྡང་དགའ་བ་སྐྱེ་གྱུར་པའི། །བདེ་སྐྱིད་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་སྤྱོད། ། +རྩོད་པ་,dispute,རྩོད་པ་ཡིས་ཀྱང་ངེས་པར་བསྒྲུབ། །,བདག་དང་མཉམ་ལ་བལྟས་ནས་ནི། །གང་གིས་རང་ཉིད་ལྷག་བྱའི་ཕྱིར། །བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་ནི། །རྩོད་པ་ཡིས་ཀྱང་ངེས་པར་བསྒྲུབ། ། +རྩོད་པ་,argue,མྱ་ངན་འབད་རྩོལ་རྩོད་པ་དང་། །,རབ་ཏུ་འཁྲུག་དང་དགའ་བར་བྱེད། །མྱ་ངན་འབད་རྩོལ་རྩོད་པ་དང་། །ཕན་ཚུན་གཅོད་དང་འབིགས་པ་དང་། །སྡིག་དག་གིས་ནི་ཚེགས་ཆེན་འཚོ། ། +ངལ་བ་,exhaustion,ངལ་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟ་བུར། །,ཡིད་ཁྱོད་རང་དོན་བྱེད་འདོད་པས། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །ངལ་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟ་བུར། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབས། ། +ངལ་བ་,fatigue,དེར་ཡང་གསོན་དང་ནད་མེད་ཀྱི། །བྱེད་དང་བཀྲེས་ནའི་ངལ་བ་དང་།,དེར་ཡང་གསོན་དང་ནད་མེད་ཀྱི། །བྱེད་དང་བཀྲེས་ནའི་ངལ་བ་དང་། །གཉིད་དང་འཚེ་དང་དེ་བཞིན་དུ། །བྱིས་དང་འགྲོགས་པ་དོན་མེད་ཀྱིས། ། +སྣང་བ་,see,བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་སྣང་བ། །,གཞན་གྱི་རྟོག་ཆེན་བྱས་ནས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་སྣང་བ། །དེ་དང་དེ་ཉིད་ཕྲོགས་བྱས་ནས། །ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་ཕན་པ་སྤྱོད། ། +སྣང་བ་,appear,ཇི་སྲིད་རྐྱེན་ཚོགས་དེ་སྲིད་དུ། །ལུས་ནི་སྐྱེས་བུ་ལྟར་སྣང་བ། །,ཇི་སྲིད་རྐྱེན་ཚོགས་དེ་སྲིད་དུ། །ལུས་ནི་སྐྱེས་བུ་ལྟར་སྣང་བ། །དེ་བཞིན་ཇི་སྲིད་ལག་སོགས་ལ། །དེ་ཡོད་དེ་སྲིད་དེ་ལུས་སྣང་། ། +ཚར་གཅད་,discipline,དེ་ལས་འདས་ན་ཚར་གཅད་བྱ། །,དེ་བྱ་དེ་ལྟར་གནས་བྱ་ཞིང་། །དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་བྱ་བ། །དེ་ལྟར་འདི་ནི་དབང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལས་འདས་ན་ཚར་གཅད་བྱ། ། +ཚར་གཅད་,subdue,ཁྱོད་ཉིད་ཚར་གཅད་བྱ་བར་ཟད། །,འོན་ཏེ་དེ་ལྟར་གདམས་ཀྱང་ནི། །སེམས་ཁྱོད་དེ་ལྟར་མི་བྱེད་ན། །ཁྱོད་ལ་ཉེས་པ་ཀུན་བསྟེན་པས། །ཁྱོད་ཉིད་ཚར་གཅད་བྱ་བར་ཟད། ། +ཕུན་ཚོགས་,excellence,དེ་ཡི་ཕུན་ཚོགས་ཟད་མི་ཤེས། །,ནུས་མེད་འདོད་པ་ཉོན་མོངས་དང་། །བསམ་པ་ཉམས་པའང་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །གང་ཞིག་ཀུན་ལ་ལྟོས་མེད་པ། །དེ་ཡི་ཕུན་ཚོགས་ཟད་མི་ཤེས། ། +ཕུན་ཚོགས་,perfect,ཟས་དང་སྤྱོད་པ་ཕུན་ཚོགས་ནས། །,མི་ངལ་ཀུན་ལས་ཐར་བ་དང་། །དད་དང་ཤེས་རབ་བརྩེ་ལྡན་ཞིང་། །ཟས་དང་སྤྱོད་པ་ཕུན་ཚོགས་ནས། །རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་གྱུར་ཅིག ། +ཀུན་རྫོབ་,conventional,ཀུན་རྫོབ་དང་ནི་དོན་དམ་སྟེ། །འདི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་འདོད། །,ཀུན་རྫོབ་དང་ནི་དོན་དམ་སྟེ། །འདི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་འདོད། །དོན་དམ་བློ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད། ། +ཀུན་རྫོབ་,conventional reality,དེ་དག་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་མིན། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་འགལ་ཞེ་ན། །,འཇིག་རྟེན་གཞུག་པའི་དོན་དུ་ནི། །མགོན་པོས་དངོས་བསྟན་དེ་ཉིད་དུ། །དེ་དག་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་མིན། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་འགལ་ཞེ་ན། ། +ཀུན་རྫོབ་,conventional truth,གལ་ཏེ་དོན་དམ་མྱ་ངན་འདས། །འཁོར་བ་ཀུན་རྫོབ་དེ་ལྟ་ན། །,རྐྱེན་གཅིག་གིས་ནི་ཀུན་ནུས་པ། །གང་ན་ཡང་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །གལ་ཏེ་དོན་དམ་མྱ་ངན་འདས། །འཁོར་བ་ཀུན་རྫོབ་དེ་ལྟ་ན། ། +ཀུན་རྫོབ་,conventionally,ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །,རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་ཆད་པས་ན། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །གང་ཚེ་འཁྲུལ་པའང་ཡོད་མིན་ན། །སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར། ། +དོན་དམ་,ultimate,ཀུན་རྫོབ་དང་ནི་དོན་དམ་སྟེ། །འདི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་འདོད། །,ཀུན་རྫོབ་དང་ནི་དོན་དམ་སྟེ། །འདི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་འདོད། །དོན་དམ་བློ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད། ། +དོན་དམ་,ultimate truth,གལ་ཏེ་དོན་དམ་མྱ་ངན་འདས། །འཁོར་བ་ཀུན་རྫོབ་དེ་ལྟ་ན། །,རྐྱེན་གཅིག་གིས་ནི་ཀུན་ནུས་པ། །གང་ན་ཡང་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །གལ་ཏེ་དོན་དམ་མྱ་ངན་འདས། །འཁོར་བ་ཀུན་རྫོབ་དེ་ལྟ་ན། ། +རྣལ་འབྱོར་པ་,yogis,དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་རྣམ་གཉིས་མཐོང་། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པའོ། །,དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་རྣམ་གཉིས་མཐོང་། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པའོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ནི། །རྣལ་འབྱོར་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་ཅིང་། ། +རྣལ་འབྱོར་པ་,yogi,རྣམ་བརྟགས་ཞིང་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །བསམ་གཏན་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་ཟས། །,དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་འདི་ཡི་ནི། །གཉེན་པོ་རྣམ་དཔྱོད་འདི་བསྒོམ་སྟེ། །རྣམ་བརྟགས་ཞིང་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །བསམ་གཏན་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་ཟས། ། +སྒྱུ་མ་,illusion,སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མིན་པས་འདིར། །,འཇིག་རྟེན་པ་ཡིས་དངོས་མཐོང་ཞིང་། །ཡང་དག་ཉིད་དུའང་རྟོག་བྱེད་ཀྱི། །སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མིན་པས་འདིར། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་འཇིག་རྟེན་རྩོད། ། +སྒྱུ་མ་,illusions,དེ་སྲིད་སྒྱུ་མའང་འབྱུང་བར་འགྱུར། །,ཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་འཚོགས་གྱུར་པ། །དེ་སྲིད་སྒྱུ་མའང་འབྱུང་བར་འགྱུར། །རྒྱུན་རིང་ཙམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་ན། །སེམས་ཅན་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཡིན། ། +ཚད་མ་,valid cognition,གཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གྲགས་པས་ཡིན་གྱི་ཚད་མས་མིན། །,གཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གྲགས་པས་ཡིན་གྱི་ཚད་མས་མིན། །དེ་ནི་མི་གཙང་ལ་སོགས་ལ། །གཙང་སོགས་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་བརྫུན། ། +ཚད་མ་,valid,འཇིག་རྟེན་ཚད་མ་ཉིད་མིན་ན། །གསལ་བ་མཐོང་བའང་བདེན་མ་ཡིན། །,ཤེས་དེ་འཇིག་རྟེན་ལ་ཡང་ནི། །ཡོད་པས་ཅི་སྟེ་མཐོང་མ་ཡིན། །འཇིག་རྟེན་ཚད་མ་ཉིད་མིན་ན། །གསལ་བ་མཐོང་བའང་བདེན་མ་ཡིན། ། +དངོས་ཡོད་,truly existing,ཇི་ལྟར་དངོས་ཡོད་ལ་ཇི་བཞིན། །,སྒྱུ་འདྲའི་རྒྱལ་ལས་བསོད་ནམས་ནི། །ཇི་ལྟར་དངོས་ཡོད་ལ་ཇི་བཞིན། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྱུ་འདྲ་ན། །ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། ། +དངོས་ཡོད་,real existence,མེད་ཚེ་དངོས་ཡོད་སྲིད་མིན་ན། །དངོས་པོ་ཡོད་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །,མེད་ཚེ་དངོས་ཡོད་སྲིད་མིན་ན། །དངོས་པོ་ཡོད་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །དངོས་པོ་སྐྱེས་པར་མ་གྱུར་པར། །དངོས་མེད་དེ་ནི་འབྲལ་མི་འགྱུར། ། +བདེན་པར་,truly,སེམས་ཅན་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཡིན། །,ཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་འཚོགས་གྱུར་པ། །དེ་སྲིད་སྒྱུ་མའང་འབྱུང་བར་འགྱུར། །རྒྱུན་རིང་ཙམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་ན། །སེམས་ཅན་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཡིན། ། +བདེན་པར་,truth,།བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་བྱ་ཡིན།,ཇི་ལྟར་མཐོང་ཐོས་ཤེས་པ་དག །འདིར་ནི་དགག་པར་བྱ་མིན་ཏེ། །འདིར་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུར་གྱུར་པ། །བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་བྱ་ཡིན། ། +ཡོད་པ་,exist,སེམས་ཅན་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཡིན། །,ཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་འཚོགས་གྱུར་པ། །དེ་སྲིད་སྒྱུ་མའང་འབྱུང་བར་འགྱུར། །རྒྱུན་རིང་ཙམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་ན། །སེམས་ཅན་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཡིན། ། +ཡོད་པ་,existence,།ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་ཤེས་པ་ཡིས། །དེ་ཡོད་པ་ནི་ཅིས་མི་རྟོགས།,མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་ཞིང་། །ས་བོན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་བཞིན། །ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་ཤེས་པ་ཡིས། །དེ་ཡོད་པ་ནི་ཅིས་མི་རྟོགས། ། +རྒྱུན་,stream,རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་མ་ཆད་ན། །སྒྱུ་མའང་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་གྱི། །,སངས་རྒྱས་ཀྱང་ནི་འཁོར་འགྱུར་བས། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་མ་ཆད་ན། །སྒྱུ་མའང་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་གྱི། ། +རྒྱུན་,continuum,རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་ཆད་པས་ན། །,རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་ཆད་པས་ན། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །གང་ཚེ་འཁྲུལ་པའང་ཡོད་མིན་ན། །སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར། ། +དམིགས་པ་,perceived,སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར། །,རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་ཆད་པས་ན། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །གང་ཚེ་འཁྲུལ་པའང་ཡོད་མིན་ན། །སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར། ། +དམིགས་པ་,reference point,དེ་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་མེད་པས། །དམིགས་པ་མེད་པར་རབ་ཏུ་ཞི། །,གང་ཚེ་དངོས་དང་དངོས་མེད་དག །བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ། །དེ་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་མེད་པས། །དམིགས་པ་མེད་པར་རབ་ཏུ་ཞི། ། +དམིགས་པ་,objects of focus,དམིགས་པ་དང་ནི་བཅས་པའི་སེམས། །,ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཡིན། །ཚོར་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཡོད། །དམིགས་པ་དང་ནི་བཅས་པའི་སེམས། །འགའ་ཞིག་ལ་ནི་གནས་པར་འགྱུར། ། +དམིགས་པ་,observed,བདེ་སོགས་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཡང་། །ནམ་ཡང་དམིགས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །,སྣམ་སོགས་ལས་ནི་བདེ་སོགས་ཡིན། །དེ་མེད་ཕྱིར་ན་བདེ་སོགས་མེད། །བདེ་སོགས་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཡང་། །ནམ་ཡང་དམིགས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། ། +དམིགས་པ་,conceptual fixation,ནམ་ཞིག་དམིགས་པ་མེད་ཚུལ་དུ། །,ནམ་ཞིག་དམིགས་པ་མེད་ཚུལ་དུ། །གུས་པས་བསོད་ནམས་ཚོགས་བསགས་ཏེ། །དམིགས་པས་ཕུང་བར་འགྱུར་རྣམས་ལ། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོན་པར་འགྱུར། ། +གསལ་བ་,luminous,བློ་ནི་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ཞེས། །གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད། །,མར་མེ་གསལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས། །ཤེས་པས་ཤེས་ཏེ་རྗོད་བྱེད་ན། །བློ་ནི་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ཞེས། །གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད། ། +གསལ་བ་,clear,གསལ་བའམ་ནི་མི་གསལ་བ། །,གང་ཚེ་འགས་ཀྱང་མཐོང་མིན་ན། །གསལ་བའམ་ནི་མི་གསལ་བ། །མོ་གཤམ་བུ་མོའི་འགྱིང་བག་བཞིན། །དེ་ན་བརྗོད་ཀྱང་དོན་མེད་དོ། ། +གསལ་བ་,clearly,བདེ་སོགས་གསལ་བ་ཡོད་ཉིད་ན། །མྱོང་བ་ཅི་ཕྱིར་འཛིན་མ་ཡིན། །,བདེ་སོགས་གསལ་བ་ཡོད་ཉིད་ན། །མྱོང་བ་ཅི་ཕྱིར་འཛིན་མ་ཡིན། །དེ་ཉིད་ཕྲ་མོར་གྱུར་ན་དེ། །རགས་དང་ཕྲ་བའང་ཇི་ལྟར་ཡིན། ། +གསལ་བ་,clarity,བདེ་བ་གསལ་བ་མི་རྟག་ཉིད། །,རགས་པ་བདེ་ལས་གཞན་མིན་ན། །བདེ་བ་གསལ་བ་མི་རྟག་ཉིད། །གལ་ཏེ་མེད་པ་འགའ་ཡང་ནི། །སྐྱེ་མིན་མེད་ཕྱིར་ཞེས་འདོད་ན། ། +རྟོག་པ་,conception,།བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་བྱ་ཡིན།,ཇི་ལྟར་མཐོང་ཐོས་ཤེས་པ་དག །འདིར་ནི་དགག་པར་བྱ་མིན་ཏེ། །འདིར་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུར་གྱུར་པ། །བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་བྱ་ཡིན། ། +རྟོག་པ་,concept,ཚོར་བར་རྟོག་པ་མངོན་ཞེན་ཉིད། །,གལ་ཏེ་འགལ་རྐྱེན་སྐྱེས་པས་ན། །སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་པ་མིན་ན་ནི། །ཚོར་བར་རྟོག་པ་མངོན་ཞེན་ཉིད། །ཡིན་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་མིན་ནམ། ། +གཞན་མིན་,not other,སེམས་ལས་སྒྱུ་མ་གཞན་མིན་ཞིང་། །,སེམས་ལས་སྒྱུ་མ་གཞན་མིན་ཞིང་། །གཞན་མིན་པར་ཡང་མི་རྟག་ན། །དངོས་ན་ཇི་ལྟར་དེ་གཞན་མིན། །གཞན་མིན་ཞེ་ན་དངོས་པོར་མེད། ། +གཞན་མིན་,non-other,གཞན་མིན་པར་ཡང་མི་རྟག་ན། །,སེམས་ལས་སྒྱུ་མ་གཞན་མིན་ཞིང་། །གཞན་མིན་པར་ཡང་མི་རྟག་ན། །དངོས་ན་ཇི་ལྟར་དེ་གཞན་མིན། །གཞན་མིན་ཞེ་ན་དངོས་པོར་མེད། ། +བདེན་,real,ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་བདེན་མིན་ཡང་། །བལྟ་བྱ་དེ་བཞིན་ལྟ་བྱེད་ཡིད། །,ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་བདེན་མིན་ཡང་། །བལྟ་བྱ་དེ་བཞིན་ལྟ་བྱེད་ཡིད། །གལ་ཏེ་འཁོར་བ་དངོས་རྟེན་ཅན། །དེ་ནི་གཞན་དུ་མཁའ་འདྲར་འགྱུར། ། +བདེན་,true,གཞན་གཉིས་འདོད་པས་བདེན་ན་ནི། །རིག་བྱེད་སོགས་ཀྱང་བདེན་པར་འགྱུར། །,རྐྱེན་གང་གིས་ནི་དེར་ཡིད་ཆེས། །དེ་ནི་ཐེག་ཆེན་ལ་ཡང་མཚུངས། །གཞན་གཉིས་འདོད་པས་བདེན་ན་ནི། །རིག་བྱེད་སོགས་ཀྱང་བདེན་པར་འགྱུར། ། +བདེན་,truth,གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་བདེན་མིན་ན། །དེ་ཡི་རང་གི་རང་བཞིན་སྨྲོས། །,གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་བདེན་མིན་ན། །དེ་ཡི་རང་གི་རང་བཞིན་སྨྲོས། །ཤེས་ཉིད་ཅེ་ན་དེ་ལྟ་ན། །སྐྱེས་ཀུན་གཅིག་ཏུ་ཐལ་བར་འགྱུར། ། +དངོས་མེད་,non-existent,དངོས་མེད་དངོས་ལ་བརྟེན་པས་ན། །བྱེད་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར།,དངོས་མེད་དངོས་ལ་བརྟེན་པས་ན། །བྱེད་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ནི་གྲོགས་མེད་པ། །གཅིག་པུ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན། ། +དངོས་མེད་,non-existence,དེ་ཚེ་དངོས་མེད་རྟེན་བྲལ་བ། །བློ་ཡི་མདུན་ན་ཇི་ལྟར་གནས། །,གང་ཚེ་གང་ཞིག་མེད་དོ་ཞེས། །བརྟག་བྱའི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་པ། །དེ་ཚེ་དངོས་མེད་རྟེན་བྲལ་བ། །བློ་ཡི་མདུན་ན་ཇི་ལྟར་གནས། ། +ལྡོག་,reversed,ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་ལྡོག་འགྱུར་ཏེ། །,སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་ཡང་། །ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་ལྡོག་འགྱུར་ཏེ། །གང་ཚེ་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ། །དེ་བྱེད་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་སྐྱེ་འགྱུར། ། +ལྡོག་,cease,སྲེད་པ་ཅི་ཕྱིར་ལྡོག་མི་འགྱུར། །,གང་ཚེ་ཚོར་པོ་འགའ་མེད་ཅིང་། །ཚོར་བའང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ། །དེ་ཚེ་གནས་སྐབས་འདི་མཐོང་ནས། །སྲེད་པ་ཅི་ཕྱིར་ལྡོག་མི་འགྱུར། ། +བག་ཆགས་,habitual patterns,དེ་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་བྱ་ལ། །ཉོན་མོངས་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པ།,དེ་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་བྱ་ལ། །ཉོན་མོངས་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པ། །དེས་ན་དེ་མཐོང་བ་ན་དེ། །སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་ཉམ་ཆུང་ཉིད། ། +བག་ཆགས་,imprints,སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་གོམས་པས་ནི། །དངོས་པོའི་བག་ཆགས་སྤོང་འགྱུར་ཞིང་། །,སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་གོམས་པས་ནི། །དངོས་པོའི་བག་ཆགས་སྤོང་འགྱུར་ཞིང་། །ཅི་ཡང་མེད་ཅེས་གོམས་པས་ནི། །དེ་ཡང་ཕྱི་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར། ། +མཆོད་སྡོང་,Ritual pillar,མཆོད་སྡོང་བསྒྲུབས་ནས་འདས་གྱུར་པ། །,དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་ནི། །མཆོད་སྡོང་བསྒྲུབས་ནས་འདས་གྱུར་པ། །དེ་འདས་ཡུན་རིང་ལོན་ཡང་དེ། །དུག་ལ་སོགས་པ་ཞི་བྱེད་བཞིན། ། +མཆོད་སྡོང་,object of worship,བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་རྗེས་མཐུན་པས། །རྒྱལ་བའི་མཆོད་སྡོང་སྒྲུབ་པ་ཡང་། །,བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་རྗེས་མཐུན་པས། །རྒྱལ་བའི་མཆོད་སྡོང་སྒྲུབ་པ་ཡང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མྱ་ངན་ལས། །འདས་ཀྱང་དོན་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཛད། ། +གྲུབ་,accomplished,།འཁོར་བར་གནས་པ་གྲུབ་འགྱུར་བ།,རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དོན་དུ། །ཆགས་དང་འཇིགས་མཐའ་ལས་གྲོལ་བ། །འཁོར་བར་གནས་པ་གྲུབ་འགྱུར་བ། །འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་འབྲས་བུ་ཡིན། ། +གྲུབ་,established,ཡིན་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་མིན་ནམ། །,གལ་ཏེ་འགལ་རྐྱེན་སྐྱེས་པས་ན། །སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་པ་མིན་ན་ནི། །ཚོར་བར་རྟོག་པ་མངོན་ཞེན་ཉིད། །ཡིན་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་མིན་ནམ། ། +གྲུབ་,fulfilled,ཡིད་ལ་བསམ་པ་གྲུབ་གྱུར་ཏེ། །,གྲུ་དང་གྲུ་ཆེན་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་གྲུབ་གྱུར་ཏེ། །ཆུ་ཡི་ངོགས་སུ་བདེར་ཕྱིན་ནས། །གཉེན་དང་ལྷན་ཅིག་དགའ་བར་ཤོག ། +མཚུངས་,apply equally,རྐྱེན་གང་གིས་ནི་དེར་ཡིད་ཆེས། །དེ་ནི་ཐེག་ཆེན་ལ་ཡང་མཚུངས། །,རྐྱེན་གང་གིས་ནི་དེར་ཡིད་ཆེས། །དེ་ནི་ཐེག་ཆེན་ལ་ཡང་མཚུངས། །གཞན་གཉིས་འདོད་པས་བདེན་ན་ནི། །རིག་བྱེད་སོགས་ཀྱང་བདེན་པར་འགྱུར། ། +མཚུངས་,equivalent,།མདོ་དང་མཚུངས་འདོད་མིན་ནམ་ཅི། །,ངག་གང་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་དེ། །གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་གསུངས་འདོད་ན། །ཐེག་ཆེན་ཕལ་ཆེར་ཁྱེད་ཅག་གི །མདོ་དང་མཚུངས་འདོད་མིན་ནམ་ཅི། ། +མཚུངས་,alike,སེམས་པ་སེམས་མེད་དེ་དག་ཀྱང་། །གཅིག་འགྱུར་གང་ཕྱིར་ཡོད་ཉིད་མཚུངས།,སེམས་པ་སེམས་མེད་དེ་དག་ཀྱང་། །གཅིག་འགྱུར་གང་ཕྱིར་ཡོད་ཉིད་མཚུངས། །གང་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཕྱིན་ཅི་ལོག །དེ་ཚེ་འབྲ་བའི་རྟེན་གང་ཡིན། ། +རྩོད་བཅས་,disputed,ཐེག་ཆེན་རྩོད་བཅས་ཕྱིར་ཞེ་ན། །,ཐེག་ཆེན་རྩོད་བཅས་ཕྱིར་ཞེ་ན། །ལུང་ལ་མུ་སྟེགས་པ་རྣམས་དང་། །ལུང་གཞན་ལ་ཡང་རང་གཞན་དག །རྩོད་བཅས་ཡིན་ཕྱིར་དོར་བྱར་འགྱུར། ། +རྩོད་བཅས་,dispute,རྩོད་བཅས་ཡིན་ཕྱིར་དོར་བྱར་འགྱུར། །,ཐེག་ཆེན་རྩོད་བཅས་ཕྱིར་ཞེ་ན། །ལུང་ལ་མུ་སྟེགས་པ་རྣམས་དང་། །ལུང་གཞན་ལ་ཡང་རང་གཞན་དག །རྩོད་བཅས་ཡིན་ཕྱིར་དོར་བྱར་འགྱུར། ། +དགེ་སློང་,monk,བསྟན་རྩ་དགེ་སློང་ཉིད་ཡིན་ན། །དགེ་སློང་ཉིད་ཀྱང་དཀའ་བར་གནས། །,བསྟན་རྩ་དགེ་སློང་ཉིད་ཡིན་ན། །དགེ་སློང་ཉིད་ཀྱང་དཀའ་བར་གནས། །སེམས་ནི་དམིགས་དང་བཅས་རྣམས་ཀྱི། །མྱ་ངན་འདས་པའང་དཀའ་བར་གནས། ། +དགེ་སློང་,monks,བསླབ་པ་འདོད་པའི་དགེ་སློང་དག །དབེན་པ་དག་ཀྱང་ཐོབ་པར་ཤོག །,བསླབ་པ་འདོད་པའི་དགེ་སློང་དག །དབེན་པ་དག་ཀྱང་ཐོབ་པར་ཤོག །གཡེང་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་ནི། །སེམས་ནི་ལས་རུང་སྒོམ་གྱུར་ཅིག ། +དཀའ་བར་གནས་,difficult to maintain,བསྟན་རྩ་དགེ་སློང་ཉིད་ཡིན་ན། །དགེ་སློང་ཉིད་ཀྱང་དཀའ་བར་གནས། །,བསྟན་རྩ་དགེ་སློང་ཉིད་ཡིན་ན། །དགེ་སློང་ཉིད་ཀྱང་དཀའ་བར་གནས། །སེམས་ནི་དམིགས་དང་བཅས་རྣམས་ཀྱི། །མྱ་ངན་འདས་པའང་དཀའ་བར་གནས། ། +དཀའ་བར་གནས་,difficult to achieve,སེམས་ནི་དམིགས་དང་བཅས་རྣམས་ཀྱི། །མྱ་ངན་འདས་པའང་དཀའ་བར་གནས། །,བསྟན་རྩ་དགེ་སློང་ཉིད་ཡིན་ན། །དགེ་སློང་ཉིད་ཀྱང་དཀའ་བར་གནས། །སེམས་ནི་དམིགས་དང་བཅས་རྣམས་ཀྱི། །མྱ་ངན་འདས་པའང་དཀའ་བར་གནས། ། +སྒོམ་,meditate,།དེ་ནི་ཇི་ལྟར་སྒོམ་མི་བྱེད།,ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཡི། །མུན་པའི་གཉེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད། །མྱུར་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་འདོད་པས། །དེ་ནི་ཇི་ལྟར་སྒོམ་མི་བྱེད། ། +སྒོམ་,meditation,གཡེང་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་ནི། །སེམས་ནི་ལས་རུང་སྒོམ་གྱུར་ཅིག །,བསླབ་པ་འདོད་པའི་དགེ་སློང་དག །དབེན་པ་དག་ཀྱང་ཐོབ་པར་ཤོག །གཡེང་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་ནི། །སེམས་ནི་ལས་རུང་སྒོམ་གྱུར་ཅིག ། +ཤེས་མེད་,absence of awareness,གལ་ཏེ་ཤེས་མེད་ཤེས་ཡིན་ན། །ཤིང་ཡང་ཤེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར། །,གལ་ཏེ་ཤེས་མེད་ཤེས་ཡིན་ན། །ཤིང་ཡང་ཤེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར། །དེས་ན་ཤེས་བྱ་ཉེར་གནས་པ། །མེད་པར་ཤེས་པ་མེད་ཅེས་ངེས། ། +ཤེས་མེད་,unconscious,།དེ་ལྟར་ཤེས་མེད་བྱ་བྲལ་བ། །ནམ་མཁའ་བདག་ཏུ་བྱས་པར་འགྱུར།,ཇི་སྟེ་བདག་ལ་འགྱུར་མེད་ན། །སེམས་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །དེ་ལྟར་ཤེས་མེད་བྱ་བྲལ་བ། །ནམ་མཁའ་བདག་ཏུ་བྱས་པར་འགྱུར། ། +བྱེད་པོ་,doer,རྒྱུད་གཅིག་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །བྱེད་པོ་སྤྱོད་པོ་ཞེས་བྱར་བསྟན། །,རྒྱུ་ལྡན་འབྲས་བུ་དང་བཅས་ཞེས། །མཐོང་བ་འདི་ནི་སྲིད་མ་ཡིན། །རྒྱུད་གཅིག་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །བྱེད་པོ་སྤྱོད་པོ་ཞེས་བྱར་བསྟན། ། +བྱེད་པོ་,agent,བསམ་མིན་པ་ཡི་བྱེད་པོ་ཡང་། །,དབང་ཕྱུག་མཁའ་མིན་གཡོ་མེད་ཕྱིར། །བདག་མིན་སྔར་ནི་བཀག་ཟིན་ཕྱིར། །བསམ་མིན་པ་ཡི་བྱེད་པོ་ཡང་། །བསམ་མིན་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +ལག་སོགས་,limb and other parts,གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀུན་གྱི་ལུས། །ལག་སོགས་རྣམས་ལ་གནས་ན་ནི།,གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀུན་གྱི་ལུས། །ལག་སོགས་རྣམས་ལ་གནས་ན་ནི། །ལག་སོགས་དེ་དག་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་སྙེད་ཀྱི་ནི་ལུས་སུ་འགྱུར། ། +ལག་སོགས་,limbs and parts,།ལག་སོགས་དེ་དག་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་སྙེད་ཀྱི་ནི་ལུས་སུ་འགྱུར།,གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀུན་གྱི་ལུས། །ལག་སོགས་རྣམས་ལ་གནས་ན་ནི། །ལག་སོགས་དེ་དག་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་སྙེད་ཀྱི་ནི་ལུས་སུ་འགྱུར། ། +ལག་སོགས་,limbs and other parts,ཕྱི་དང་ནང་ན་ལུས་མེད་ན། །ཇི་ལྟར་ལག་སོགས་ལ་ལུས་ཡོད། །,ཕྱི་དང་ནང་ན་ལུས་མེད་ན། །ཇི་ལྟར་ལག་སོགས་ལ་ལུས་ཡོད། །ལག་སོགས་རྣམས་ལས་གཞན་མེད་ན། །དེ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་ཡིན། ། +རགས་པ་,gross,འདི་ཡི་རགས་པ་བསལ་མིན་ནམ། །,སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོ་ཉིད་དུ་ཡོད། །འདི་ཡི་རགས་པ་བསལ་མིན་ནམ། །དེ་ནི་དེ་ལས་གཞན་དགའ་ཙམ། །ཞེ་ན་ཕྲ་ཉིད་དེ་ཡང་དེའི། ། +རགས་པ་,coarse,རགས་པ་དོར་ནས་ཕྲ་གྱུར་པས།,རགས་པ་དོར་ནས་ཕྲ་གྱུར་པས། །ཕྲ་རགས་དེ་དག་མི་རྟག་ཉིད། །དེ་བཞིན་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི། །མི་རྟག་ཉིད་དུ་ཅིས་མི་འདོད། ། +རྣམ་དཔྱོད་,discerning wisdom,དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་འདི་ཡི་ནི། །གཉེན་པོ་རྣམ་དཔྱོད་འདི་བསྒོམ་སྟེ། །,དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་འདི་ཡི་ནི། །གཉེན་པོ་རྣམ་དཔྱོད་འདི་བསྒོམ་སྟེ། །རྣམ་བརྟགས་ཞིང་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །བསམ་གཏན་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་ཟས། ། +རྣམ་དཔྱོད་,discernment,དེ་ཚེ་རྣམ་དཔྱོད་དེ་ཡང་ནི། །རྣམ་དཔྱོད་ཕྱིར་ན་ཐུག་པ་མེད། །,གང་ཚེ་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཡི། །རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས་ནི་དཔྱོད་བྱེད་ན། །དེ་ཚེ་རྣམ་དཔྱོད་དེ་ཡང་ནི། །རྣམ་དཔྱོད་ཕྱིར་ན་ཐུག་པ་མེད། ། +རྣམ་དཔྱོད་,analytical mind,རྣམ་དཔྱོད་ལ་ནི་རྟེན་ཡོད་མིན། །,དཔྱད་བྱ་རྣམ་པར་དཔྱད་བྱས་ན། །རྣམ་དཔྱོད་ལ་ནི་རྟེན་ཡོད་མིན། །རྟེན་མེད་ཕྱིར་ན་མི་སྐྱེ་སྟེ། །དེ་ཡང་མྱ་ངན་འདས་པར་བརྗོད། ། +རྣམ་དཔྱོད་,wisdom,རྣམ་དཔྱོད་ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ། །,ཚེ་ནི་དོན་མེད་མྱུར་འདའ་ཡི། །རྣམ་དཔྱོད་ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ། །དེར་ཡང་རྣམ་གཡེང་གོམས་པ་ནི། །བཟློག་པའི་ཐབས་ནི་ག་ལ་ཡོད། ། +རྡུལ་ཕྲན་,particles,རྡུལ་ཕྲན་རྡུལ་ཕྲན་ལ་འཇུག་མེད། །དེ་ནི་སྐབས་མེད་མཉམ་པ་ཡིན། །,རྡུལ་ཕྲན་རྡུལ་ཕྲན་ལ་འཇུག་མེད། །དེ་ནི་སྐབས་མེད་མཉམ་པ་ཡིན། །མ་ཞུགས་པ་ལ་འདྲེ་མེད་ཅིང་། །མ་འདྲེས་པ་ལ་ཕྲད་པ་མེད། ། +རྡུལ་ཕྲན་,atoms,གང་དག་རྡུལ་ཕྲན་རྟག་སྨྲ་བ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྔར་བཟློག་ཟིན། །,གང་དག་རྡུལ་ཕྲན་རྟག་སྨྲ་བ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྔར་བཟློག་ཟིན། །གཙོ་བོ་རྟག་པ་འགྲོ་བ་ཡི། །རྒྱུ་ཡིན་པར་ནི་གྲངས་ཅན་འདོད། ། +ཚོགས་པ་,aggregation,ཚོགས་པའང་དངོས་པོ་མེད་ཕྱིར་ཏེ། །སྔར་ནི་ཇི་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་བཞིན། །,རྣམ་ཤེས་ལུས་མེད་པ་ལ་ནི། །ཕྲད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་ཉིད། །ཚོགས་པའང་དངོས་པོ་མེད་ཕྱིར་ཏེ། །སྔར་ནི་ཇི་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་བཞིན། ། +ཚོགས་པ་,assembly,གལ་ཏེ་ལྟོས་ན་ཚོགས་པ་ཉིད། །རྒྱུ་ཡིན་འགྱུར་གྱི་དབང་ཕྱུག་མིན། །,གལ་ཏེ་ལྟོས་ན་ཚོགས་པ་ཉིད། །རྒྱུ་ཡིན་འགྱུར་གྱི་དབང་ཕྱུག་མིན། །ཚོགས་ན་མི་སྐྱེ་དབང་མེད་ཅིང་། །དེ་མེད་པར་ནི་སྐྱེ་དབང་མེད། ། +རྣམ་དཔྱད་,analyzed,ཚོགས་པའང་དངོས་པོ་མེད་ཕྱིར་ཏེ། །སྔར་ནི་ཇི་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་བཞིན། །,རྣམ་ཤེས་ལུས་མེད་པ་ལ་ནི། །ཕྲད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་ཉིད། །ཚོགས་པའང་དངོས་པོ་མེད་ཕྱིར་ཏེ། །སྔར་ནི་ཇི་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་བཞིན། ། +རྣམ་དཔྱད་,examined,དངོས་པོ་རྣམ་དཔྱད་མ་ཟིན་ནམ། །,དངོས་རྣམས་དེ་རྒྱུའི་རང་བཞིན་ན། །དངོས་པོ་རྣམ་དཔྱད་མ་ཟིन་ནམ། །ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡང་བདེ་སོགས་ཉིད། །དེ་ལས་སྣམ་སོགས་འབྱུང་བའང་མེད། ། +རྣམ་དཔྱད་,analysis,དེ་བས་དེ་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་པས། །འགའ་ཡང་རྒྱུ་མེད་ཡོད་མ་ཡིན། །,དེ་བས་དེ་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་པས། །འགའ་ཡང་རྒྱུ་མེད་ཡོད་མ་ཡིན། །སོ་སོ་བའམ་འདུས་པ་ཡི། །རྐྱེན་རྣམས་ལ་ཡང་གནས་མ་ཡིན། ། +ངལ་,striving,ངལ་འདི་ཅི་ཡི་དོན་དུ་ཡིན། །,དེ་ལྟར་རེག་པ་ཡོད་མིན་ན། །ཚོར་བ་གང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །ངལ་འདི་ཅི་ཡི་དོན་དུ་ཡིན། །གང་གིས་གང་ལ་གནོད་པར་འགྱུར། ། +ངལ་,exhaust,འབྱུང་རྣམས་ཞེ་ན་དེ་ལྟ་མོད། །མིང་ཙམ་ལ་ཡང་ཅི་ཞིག་ངལ། །,དབང་ཕྱུག་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །རེ་ཞིག་དབང་ཕྱུག་གང་ཡིན་སྨྲོས། །འབྱུང་རྣམས་ཞེ་ན་དེ་ལྟ་མོད། །མིང་ཙམ་ལ་ཡང་ཅི་ཞིག་ངལ། ། +རྣམ་པར་དཔྱད་པ་,analysis,།ཇི་ལྟར་གྲགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཐམས་ཅད་བརྗོད།,རྟོག་དང་བརྟག་པར་བྱ་བ་དག །གཉིས་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ཡིན། །ཇི་ལྟར་གྲགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཐམས་ཅད་བརྗོད། ། +རྣམ་པར་དཔྱད་པ་,analyzes,གང་ཚེ་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཡི། །རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས་ནི་དཔྱོད་བྱེད་ན། །,གང་ཚེ་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཡི། །རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས་ནི་དཔྱོད་བྱེད་ན། །དེ་ཚེ་རྣམ་དཔྱོད་དེ་ཡང་ནི། །རྣམ་དཔྱོད་ཕྱིར་ན་ཐུག་པ་མེད། ། +རྣམ་པར་དཔྱད་,thoroughly examined,དཔྱད་བྱ་རྣམ་པར་དཔྱད་བྱས་ན། །,དཔྱད་བྱ་རྣམ་པར་དཔྱད་བྱས་ན། །རྣམ་དཔྱོད་ལ་ནི་རྟེན་ཡོད་མིན། །རྟེན་མེད་ཕྱིར་ན་མི་སྐྱེ་སྟེ། །དེ་ཡང་མྱ་ངན་འདས་པར་བརྗོད། ། +རྣམ་པར་དཔྱད་,analyzed,།རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ཆུ་ཤིང་འདྲ།,འགྲོ་བ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ། །རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ཆུ་ཤིང་འདྲ། །མྱ་ངན་འདས་དང་མ་འདས་པའང་། །དེ་ཉིད་དུ་ན་ཁྱད་པར་མེད། ། +དབང་ཕྱུག་,Ishvara,དབང་ཕྱུག་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །རེ་ཞིག་དབང་ཕྱུག་གང་ཡིན་སྨྲོས། །,དབང་ཕྱུག་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །རེ་ཞིག་དབང་ཕྱུག་གང་ཡིན་སྨྲོས། །འབྱུང་རྣམས་ཞེ་ན་དེ་ལྟ་མོད། །མིང་ཙམ་ལ་ཡང་ཅི་ཞིག་ངལ། ། +དབང་ཕྱུག་,Supreme Lord,དེ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཉིད་མ་ཡིན། །,འོན་ཀྱང་ས་སོགས་དུ་མ་དང་། །མི་རྟག་གཡོ་མེད་ལྷ་མིན་ཞིང་། །འགོམ་བྱ་ཉིད་དང་མི་གཙང་བས། །དེ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཉིད་མ་ཡིན། ། +དབང་ཕྱུག་,supreme being,གལ་ཏེ་ལྟོས་ན་ཚོགས་པ་ཉིད། །རྒྱུ་ཡིན་འགྱུར་གྱི་དབང་ཕྱུག་མིན། །,གལ་ཏེ་ལྟོས་ན་ཚོགས་པ་ཉིད། །རྒྱུ་ཡིན་འགྱུར་གྱི་དབང་ཕྱུག་མིན། །ཚོགས་ན་མི་སྐྱེ་དབང་མེད་ཅིང་། །དེ་མེད་པར་ནི་སྐྱེ་དབང་མེད། ། +བསམ་མིན་,inconceivable,བསམ་མིན་པ་ཡི་བྱེད་པོ་ཡང་། །,དབང་ཕྱུག་མཁའ་མིན་གཡོ་མེད་ཕྱིར། །བདག་མིན་སྔར་ནི་བཀག་ཟིན་ཕྱིར། །བསམ་མིན་པ་ཡི་བྱེད་པོ་ཡང་། །བསམ་མིན་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +བསམ་མིན་,beyond thought,བསམ་མིན་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །,དབང་ཕྱུག་མཁའ་མིན་གཡོ་མེད་ཕྱིར། །བདག་མིན་སྔར་ནི་བཀག་ཟིན་ཕྱིར། །བསམ་མིན་པ་ཡི་བྱེད་པོ་ཡང་། །བསམ་མིན་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། +དགེ་འདུན་,Sangha,རྟག་ཏུ་དགེ་འདུན་མཐུན་པ་དང་། །དགེ་འདུན་དོན་ཡང་གྲུབ་པར་ཤོག །,གཙུག་ལག་ཁང་རྣམས་ཀློག་པ་དང་། །ཁ་ཐོན་གྱིས་བརྒྱན་ལེགས་གནས་ཤོག །རྟག་ཏུ་དགེ་འདུན་མཐུན་པ་དང་། །དགེ་འདུན་དོན་ཡང་གྲུབ་པར་ཤོག ། +དགེ་འདུན་,community,བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་གྱིས། །འགྲོ་བ་བདེ་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག །,འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཅིའང་རུང་། །དེ་ཀུན་བདག་ལ་སྨིན་གྱུར་ཅིག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་གྱིས། །འགྲོ་བ་བདེ་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག ། diff --git a/results.json b/results.json index 4c443ee..4d6d8fb 100644 --- a/results.json +++ b/results.json @@ -10,7 +10,7 @@ "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nI respectfully bow to the Dharmakaya of the Sugatas and their spiritual heirs,\nAnd to all who are worthy of veneration.\nI will now briefly explain, in accordance with scripture,\nHow to enter the vows of the Sugatas' heirs.\n", "translation": "I respectfully bow to the Dharmakaya of the Sugatas and their spiritual heirs,\nAnd to all who are worthy of veneration.\nI will now briefly explain, in accordance with scripture,\nHow to enter the vows of the Sugatas' heirs." }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nབདེ་གཤེགས་ (Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ (dharmakāya), མངའ་ (possess), སྲས་ (offspring), ཕྱག་འོས་ (worthy of veneration), སྡོམ་ (vows), འཇུག་པ་ (enter), ལུང་ (scripture)\n\nGrammatical notes:\n- བཅས་དང་ connects the first two lines\n- ཏེ་ at the end of line 2 indicates the end of the homage section\n- ནི་ in lines 3 and 4 emphasizes the following phrases\n\n\nI respectfully prostrate to the Sugatas who possess the dharmakāya along with their offspring,\nAnd also to all who are worthy of veneration.\nI shall explain in brief, according to the scriptures,\nThe way to enter the vows of the Sugatas' offspring.\n\nNote: \"Sugatas' offspring\" refers to bodhisattvas. The term སྡོམ་ (vows) specifically indicates the bodhisattva vows in this context.", "translation": "I respectfully prostrate to the Sugatas who possess the dharmakāya along with their offspring,\nAnd also to all who are worthy of veneration.\nI shall explain in brief, according to the scriptures,\nThe way to enter the vows of the Sugatas' offspring." @@ -21,9 +21,9 @@ "translation": "I respectfully prostrate to the Sugatas who possess the dharmakaya, along with their offspring,\nAnd to all who are worthy of veneration.\nI will now briefly explain, in accordance with scripture,\nHow to enter into the vows of the Sugatas' offspring." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: །ཅུང་ཟད་རྟོགས་པར་དཀའ་བའི་ཚིག་ཡོད་པ། །དེ་དག་གསལ་བར་རྟོགས་པར་བྱ་ཕྱིར་འདིར། །ད་ནི་བདག་གིས་ཅུང་ཟད་ཙམ་འདི་བྲི། །གྲགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྱས་པའི་འགྲེལ་པ་ཡོད་མོད་ཀྱི། །དེ་ལྟར་ཁོ་བོས་ཚུལ་བཞིན་བྲི་བར་བྱ། །གང་ཞིག་ཟོལ་མེད་བློ་ལྡན་བྱེ་བྲག་ཤེས། །དེ་ཡིས་འདི་ཡི་བྱེ་བྲག་ཤེས་པར་འགྱུར། །འདིར་སློབ་དཔོན་ཞི་བའི་ལྷ་གསུང་རབ་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རིག་པ། རང་དང་གཞན་གྱི་བདེ་བ་ལ་རེ་བ་མེད་པ་དང་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡོན་ཏན་ལ་ངེས་པར་གནས་པས། གཞན་རྣམས་ལ་ཡོན་ཏན་དེ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་མཛད་པར་བཞེད་ནས། བདེ་གཤེགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་སོ། །ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་ལ་དོན་དྲུག་གིས་བསྟན་ཏེ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ཉན་ཐོས་དང་མཁན་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ཕྱག་བཙལ་བ་དང་། བརྗོད་པར་བྱ་བ་དང་། འབྲེལ་པ་དང་། དགོས་པ་དང་། རང་དགའི་སྐྱོན་སྤང་བ་དང་། ཟློས་པའི་སྐྱོན་སྤང་བའོ། ཕྱག་བཙལ་བ་ནི་བྱ་བའི་ཁྱད་པར་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན་པའོ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ཞེས་པ་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཚིག་གོ། །བསྟན་པར་བྱ་ཞེས་པ་ནི་དགོས་པ་མངོན་པར་བརྗོད་པ་དང་། འབྲེལ་པ་ནི་ཤུགས་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །གསུང་རབ་ཀྱི་ཚིག་ཅེས་པ་ནི་རང་དགའི་སྐྱོན་སྤང་བའོ། །བཏུས་པ་ཞེས་པ་ནི་ཟློས་པའི་སྐྱོན་སྤང་བ་སྟེ། དེ་དག་ནི་བསྡུས་པའི་དོན་ཏོ། །ཡན་ལག་གི་དོན་ནི། བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། བདེ་བའི་སྒྲ་ནི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཏོ། །ཉོན་མོངས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པས་མཛེས་པར་གཤེགས་པས་ན་བདེ་བར་གཤེགས་པ་སྟེ། བུ་མོ་གཟུགས་མཛེས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མི་གསལ་བར་བྱེད་པའི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་རབ་ཏུ་བསལ་ནས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་གཤེགས་པའི་ཕྱིར་ན་ཡང་སྟེ། རིམས་ནད་ལེགས་པར་བྱང་བ་བཞིན་ནོ། །བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་བསལ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་འགྲོ་བར་བྱ་བའི་མཐར་ཕྱིན་པས་ན་ཡང་སྟེ། བུམ་པ་ལེགས་པར་གང་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བུའི་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ལ་གུས་པར་ཕྱག་བཙལ་ནས། བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ལ་འཇུག་པ་བསྟན་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བར་འབྲེལ་ཏོ།།སྲས་བཅས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྲས་པོས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་རྣམས་དང་བཅས་ཏེ་སྟབས་གཅིག་ཏུའོ། །དེ་དག་གིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་བསྟན་ཏོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་ཞེས་པ་ནི་ལུང་དང་རྟོགས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་བ་དང་སྟབས་གཅིག་ཏུའོ། །ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་བཅས་ཞེས་པའི་ཚིག་གིས་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་ཡང་བརྗོད་དེ། ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་ཕྱག་བྱ་བའི་འོས་སུ་གྱུར་པ་མ་ལུས་པ་ལ་ཕྱག་བྱས་པའོ། །ཅི་སྟེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྗེས་ལ་ཆོས་ལ། དེའི་རྗེས་ལ་དགེ་འདུན་ལའོ་ཞེས་བསྟན་པར་བྱ་བ་ལ་ཅི་སྟེ་གོ་རིམས་བཟློག་ནས་བསྟན་ཞེ་ན། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འབྲེལ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བདེ་བར་གཤེགས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དེའི་དབང་གིས་བསྐྱེད་པ་ནི་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྲས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་གི་སྡོམ་པའམ་སྡོམ་པར་བྱེད་པས་ན་སྡོམ་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གཟུང་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་གྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་དེ་ལ། གང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་ལ་སོགས་པ་དེས་འཇུག་པར་བྱེད་པའོ། །ཅི་སྟེ་ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དགར་བརྩམས་པ་ལ་སུས་འཛིན་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ་བརྗོད་པ། གསུང་རབ་ཀྱི་ཚིག་སྟེ་ལུང་ལས་མ་འདས་པའོ། །ཅི་སྟེ་ལུང་ལ་དད་པ་རྣམས་དེ་ཉིད་ལ་འཇུག་པར་རག་མོད། ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བསྟན་ཞེ་ན། བརྗོད་པ་བཏུས་པ་སྟེ་མདོར་བསྡུས་ནས་སོ། །ཅི་ལུང་བཞིན་དུ་ཞེས་སྨོས་པས་དོན་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་གཞན་དག་འཇུག་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: འདིར་རྩོམ་པ་ལ་འཇུག་པའི་ཚུལ་དང་། འཇུག་བྱའི་རང་བཞིན་དང་། མཐར་ཕྱིན་པའི་དོན་ཏེ་གསུམ་གྱིས་བསྟན་པའི་དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། དེ་དག་གིས་བསྟན་པའི་དགོས་འབྲེལ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མཆོད་བརྗོད། བཤད་པར་དམ་བཅའ་བ། ཁེངས་སྐྱུངས་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདེ་གཤེགས་ཞེས་པ་ལ་རྣམ་སྣང་འཚོ་ནི་ལེགས་པར་གཤེགས་པས་ན་བདེ་བར་གཤེགས་པ་སྟེ། དཔེར་ན། གཟུགས་ལེགས་པ་དང་། རིམས་ནད་ལེགས་པར་བྱང་བ་དང་། བུམ་པ་ལེགས་པར་གང་ཞེས་པ་ལྟར། ཉོན་མོངས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་ནས་མཛེས་པར་གཤེགས་པ་དང་། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མི་གསལ་བར་བྱེད་པའི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་བསལ་ནས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་གཤེགས་པ་དང་། བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་བསལ་ནས་མཐར་ཕྱིན་པར་གཤེགས་པ་སྟེ། སྤངས་པའི་དོན་དུ་འཆད་ཅིང་། དགེ་ལྷ་ནི། རྟོགས་བྱ་ཐམས་ཅད་རྟོགས་པས་བདེ་གཤེགས་ཞེས་བཞེད་པས། མདོར་ན་སྤངས་རྟོགས་ལེགས་པར་རྫོགས་པའམ། མཆོག་ཏུ་བདེ་བའི་སར་གཤེགས་པས་ན་བདེར་གཤེགས་ཏེ། བྱང་ས་ལས་ཀྱང་། མཆོག་ཏུ་ཁྱད་ཞུགས་པར་གཤེགས་པ་དང་། མི་ལྡོག་པར་གཤེགས་པས་ན་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ནི་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ནི། རྒྱུད་བླ་མ་ལས། ཆོས་སྐུ་རྣམ་གཉིས་ཤེས་བྱ་སྟེ། །ཆོས་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་དྲི་མེད་དང་། །དེ་ཡི་རྒྱུ་མཐུན་ཟབ་པ་དང་། །སྣ་ཚོགས་ཚུལ་ནི་སྟོན་པ་འོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རྟོགས་པའི་ཆོས་སྐུ་ཆོས་དབྱིངས་དག་པ་གཉིས་ལྡན་ཟག་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང་དབྱེར་མེད་པའོ། ། བསྟན་པ་ཡི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་ཟབ་མོ་དང་སྣ་ཚོགས་གསུངས་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཡིན་ལ། དེ་དག་བདེ་གཤེགས་དེ་ལ་ལྡན་པས་ན་མངའ་ཞེས་བྱའོ། །སྲས་ནི། རྒྱུད་བླ་མ་ལས། ཐེག་མཆོག་ལ་མོས་ས་བོན་ཤེས་རབ་ནི། །སངས་རྒྱས་ཆོས་སྐྱེད་མ་དང་བསམ་གཏན་གྱི། །བདེ་བའི་མངལ་གནས་སྙིང་རྗེའི་མ་མ་ཅན། །གང་ཡིན་དེ་ནི་ཐུབ་པའི་རྗེས་སྐྱེས་སྲས། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། བདེ་གཤེགས་ཀྱི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པའམ། དེའི་གདུང་འཚོབ་ནུས་པས་ན། དེའི་སྲས་བྱང་སེམས་འཕགས་པ་རྣམས་ནི་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་སྟེ། དེ་དང་བཅས་པའི་སྐྱབས་གནས་གསུམ་དང་། ཐེག་ཆེན་པའི་སྐྱབས་གནས་མ་ཡིན་ཡང་། སྤྱིར་ཡོན་ཏན་གྱིས་མཐོ་བས་ཕྱག་བྱ་བའི་འོས་སུ་གྱུར་པའི་ཉན་རང་མཁན་སློབ་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ལའང་སྒོ་གསུམ་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ཞེས་པ་ནི། དེ་ལྟར་བྱས་ཏེ་བསྟན་བཅོས་རྩོམ། །ཞེས་ཕྱི་མ་དང་འབྲེལ་བའི་ཚིག་གོ །དེ་ལྟར་མཆོད་བརྗོད་བྱས་པའི་དགོས་པ་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བསྔགས་པའི་མདོར། གང་དག་སྟོན་པ་བདེ་གཤེགས་ལ། །མཆོད་པ་ཆུང་ངུ་བྱེད་པ་ཡང་། །ལྷ་མིའི་བདེ་བ་ཀུན་བགྲོད་ནས། །འཆི་མེད་དམ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་པ་ལྟར། གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་གི་བདེ་བ་འགྲུབ་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། བརྗོད་པར་བྱ་ཞེས་སྦྱར་ཏེ། གང་ཞེ་ན། བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ནི། ཉེས་སྤྱོད་སྡོམ་པ་དང་། དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་དང་། སེམས་ཅན་དོན་བྱེད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་འཇུག་པ་སྟེ། དེ་དག་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ལེའུ་བཅུའི་སྒོ་ནས་སྟོན་པ་ནིའོ། །ཚུལ་ཇི་ལྟར་བྱ་ཞེ་ན། ལུང་སྟེ་མདོ་སྡེ་དང་བསྟན་བཅོས་དག་ལས་གསུངས་པ་བཞིན་དུའོ། །དེ་དག་ཉིད་ལས་གསུངས་པས་འདིར་བསྟན་པ་ལ་དགོས་པ་མེད་དོ་སྙམ་ན། དེ་དག་ན་འཁྲུགས་པ་རྣམས་བསྡེབས། མི་གསལ་བ་རྣམས་གསལ་བར་བྱས། འཐོར་བ་རྣམས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བྱས་ཤིང་གཞུང་མང་པོ་རྣམས་མདོར་བསྡུས་ནས་བསྟན་པས་སྐྱོན་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་བཤད་པར་དམ་བཅས་པའི་དགོས་པ་ནི། དམ་པ་རྣམས་དམ་བཅས་པའི་ཁུར་མི་འདོར་བས་ན་རྩོམ་པ་མཐར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the commentaries provided:\n\n\nI respectfully bow to the Sugatas who possess the dharmakaya, along with their spiritual heirs,\nAnd to all who are worthy of veneration.\nI will now explain how to enter the vows of the Sugatas' heirs,\nConcisely summarizing according to scripture.\n", - "translation": "I respectfully bow to the Sugatas who possess the dharmakaya, along with their spiritual heirs,\nAnd to all who are worthy of veneration.\nI will now explain how to enter the vows of the Sugatas' heirs,\nConcisely summarizing according to scripture." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: །ཅུང་ཟད་རྟོགས་པར་དཀའ་བའི་ཚིག་ཡོད་པ། །དེ་དག་གསལ་བར་རྟོགས་པར་བྱ་ཕྱིར་འདིར། །ད་ནི་བདག་གིས་ཅུང་ཟད་ཙམ་འདི་བྲི། །གྲགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྱས་པའི་འགྲེལ་པ་ཡོད་མོད་ཀྱི། །དེ་ལྟར་ཁོ་བོས་ཚུལ་བཞིན་བྲི་བར་བྱ། །གང་ཞིག་ཟོལ་མེད་བློ་ལྡན་བྱེ་བྲག་ཤེས། །དེ་ཡིས་འདི་ཡི་བྱེ་བྲག་ཤེས་པར་འགྱུར། །འདིར་སློབ་དཔོན་ཞི་བའི་ལྷ་གསུང་རབ་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རིག་པ། རང་དང་གཞན་གྱི་བདེ་བ་ལ་རེ་བ་མེད་པ་དང་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡོན་ཏན་ལ་ངེས་པར་གནས་པས། གཞན་རྣམས་ལ་ཡོན་ཏན་དེ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་མཛད་པར་བཞེད་ནས། བདེ་གཤེགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་སོ། །ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་ལ་དོན་དྲུག་གིས་བསྟན་ཏེ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ཉན་ཐོས་དང་མཁན་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ཕྱག་བཙལ་བ་དང་། བརྗོད་པར་བྱ་བ་དང་། འབྲེལ་པ་དང་། དགོས་པ་དང་། རང་དགའི་སྐྱོན་སྤང་བ་དང་། ཟློས་པའི་སྐྱོན་སྤང་བའོ། ཕྱག་བཙལ་བ་ནི་བྱ་བའི་ཁྱད་པར་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན་པའོ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ཞེས་པ་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཚིག་གོ། །བསྟན་པར་བྱ་ཞེས་པ་ནི་དགོས་པ་མངོན་པར་བརྗོད་པ་དང་། འབྲེལ་པ་ནི་ཤུགས་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །གསུང་རབ་ཀྱི་ཚིག་ཅེས་པ་ནི་རང་དགའི་སྐྱོན་སྤང་བའོ། །བཏུས་པ་ཞེས་པ་ནི་ཟློས་པའི་སྐྱོན་སྤང་བ་སྟེ། དེ་དག་ནི་བསྡུས་པའི་དོན་ཏོ། །ཡན་ལག་གི་དོན་ནི། བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། བདེ་བའི་སྒྲ་ནི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཏོ། །ཉོན་མོངས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པས་མཛེས་པར་གཤེགས་པས་ན་བདེ་བར་གཤེགས་པ་སྟེ། བུ་མོ་གཟུགས་མཛེས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མི་གསལ་བར་བྱེད་པའི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་རབ་ཏུ་བསལ་ནས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་གཤེགས་པའི་ཕྱིར་ན་ཡང་སྟེ། རིམས་ནད་ལེགས་པར་བྱང་བ་བཞིན་ནོ། །བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་བསལ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་འགྲོ་བར་བྱ་བའི་མཐར་ཕྱིན་པས་ན་ཡང་སྟེ། བུམ་པ་ལེགས་པར་གང་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བུའི་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ལ་གུས་པར་ཕྱག་བཙལ་ནས། བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ལ་འཇུག་པ་བསྟན་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བར་འབྲེལ་ཏོ།།སྲས་བཅས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྲས་པོས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་རྣམས་དང་བཅས་ཏེ་སྟབས་གཅིག་ཏུའོ། །དེ་དག་གིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་བསྟན་ཏོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་ཞེས་པ་ནི་ལུང་དང་རྟོགས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་བ་དང་སྟབས་གཅིག་ཏུའོ། །ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་བཅས་ཞེས་པའི་ཚིག་གིས་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་ཡང་བརྗོད་དེ། ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་ཕྱག་བྱ་བའི་འོས་སུ་གྱུར་པ་མ་ལུས་པ་ལ་ཕྱག་བྱས་པའོ། །ཅི་སྟེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྗེས་ལ་ཆོས་ལ། དེའི་རྗེས་ལ་དགེ་འདུན་ལའོ་ཞེས་བསྟན་པར་བྱ་བ་ལ་ཅི་སྟེ་གོ་རིམས་བཟློག་ནས་བསྟན་ཞེ་ན། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འབྲེལ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བདེ་བར་གཤེགས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དེའི་དབང་གིས་བསྐྱེད་པ་ནི་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྲས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་གི་སྡོམ་པའམ་སྡོམ་པར་བྱེད་པས་ན་སྡོམ་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གཟུང་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་གྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་དེ་ལ། གང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་ལ་སོགས་པ་དེས་འཇུག་པར་བྱེད་པའོ། །ཅི་སྟེ་ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དགར་བརྩམས་པ་ལ་སུས་འཛིན་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ་བརྗོད་པ། གསུང་རབ་ཀྱི་ཚིག་སྟེ་ལུང་ལས་མ་འདས་པའོ། །ཅི་སྟེ་ལུང་ལ་དད་པ་རྣམས་དེ་ཉིད་ལ་འཇུག་པར་རག་མོད། ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བསྟན་ཞེ་ན། བརྗོད་པ་བཏུས་པ་སྟེ་མདོར་བསྡུས་ནས་སོ། །ཅི་ལུང་བཞིན་དུ་ཞེས་སྨོས་པས་དོན་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་གཞན་དག་འཇུག་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: འདིར་རྩོམ་པ་ལ་འཇུག་པའི་ཚུལ་དང་། འཇུག་བྱའི་རང་བཞིན་དང་། མཐར་ཕྱིན་པའི་དོན་ཏེ་གསུམ་གྱིས་བསྟན་པའི་དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། དེ་དག་གིས་བསྟན་པའི་དགོས་འབྲེལ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མཆོད་བརྗོད། བཤད་པར་དམ་བཅའ་བ། ཁེངས་སྐྱུངས་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདེ་གཤེགས་ཞེས་པ་ལ་རྣམ་སྣང་འཚོ་ནི་ལེགས་པར་གཤེགས་པས་ན་བདེ་བར་གཤེགས་པ་སྟེ། དཔེར་ན། གཟུགས་ལེགས་པ་དང་། རིམས་ནད་ལེགས་པར་བྱང་བ་དང་། བུམ་པ་ལེགས་པར་གང་ཞེས་པ་ལྟར། ཉོན་མོངས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་ནས་མཛེས་པར་གཤེགས་པ་དང་། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མི་གསལ་བར་བྱེད་པའི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་བསལ་ནས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་གཤེགས་པ་དང་། བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་བསལ་ནས་མཐར་ཕྱིན་པར་གཤེགས་པ་སྟེ། སྤངས་པའི་དོན་དུ་འཆད་ཅིང་། དགེ་ལྷ་ནི། རྟོགས་བྱ་ཐམས་ཅད་རྟོགས་པས་བདེ་གཤེགས་ཞེས་བཞེད་པས། མདོར་ན་སྤངས་རྟོགས་ལེགས་པར་རྫོགས་པའམ། མཆོག་ཏུ་བདེ་བའི་སར་གཤེགས་པས་ན་བདེར་གཤེགས་ཏེ། བྱང་ས་ལས་ཀྱང་། མཆོག་ཏུ་ཁྱད་ཞུགས་པར་གཤེགས་པ་དང་། མི་ལྡོག་པར་གཤེགས་པས་ན་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ནི་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ནི། རྒྱུད་བླ་མ་ལས། ཆོས་སྐུ་རྣམ་གཉིས་ཤེས་བྱ་སྟེ། །ཆོས་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་དྲི་མེད་དང་། །དེ་ཡི་རྒྱུ་མཐུན་ཟབ་པ་དང་། །སྣ་ཚོགས་ཚུལ་ནི་སྟོན་པ་འོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རྟོགས་པའི་ཆོས་སྐུ་ཆོས་དབྱིངས་དག་པ་གཉིས་ལྡན་ཟག་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང་དབྱེར་མེད་པའོ། ། བསྟན་པ་ཡི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་ཟབ་མོ་དང་སྣ་ཚོགས་གསུངས་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཡིན་ལ། དེ་དག་བདེ་གཤེགས་དེ་ལ་ལྡན་པས་ན་མངའ་ཞེས་བྱའོ། །སྲས་ནི། རྒྱུད་བླ་མ་ལས། ཐེག་མཆོག་ལ་མོས་ས་བོན་ཤེས་རབ་ནི། །སངས་རྒྱས་ཆོས་སྐྱེད་མ་དང་བསམ་གཏན་གྱི། །བདེ་བའི་མངལ་གནས་སྙིང་རྗེའི་མ་མ་ཅན། །གང་ཡིན་དེ་ནི་ཐུབ་པའི་རྗེས་སྐྱེས་སྲས། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། བདེ་གཤེགས་ཀྱི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པའམ། དེའི་གདུང་འཚོབ་ནུས་པས་ན། དེའི་སྲས་བྱང་སེམས་འཕགས་པ་རྣམས་ནི་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་སྟེ། དེ་དང་བཅས་པའི་སྐྱབས་གནས་གསུམ་དང་། ཐེག་ཆེན་པའི་སྐྱབས་གནས་མ་ཡིན་ཡང་། སྤྱིར་ཡོན་ཏན་གྱིས་མཐོ་བས་ཕྱག་བྱ་བའི་འོས་སུ་གྱུར་པའི་ཉན་རང་མཁན་སློབ་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ལའང་སྒོ་གསུམ་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ཞེས་པ་ནི། དེ་ལྟར་བྱས་ཏེ་བསྟན་བཅོས་རྩོམ། །ཞེས་ཕྱི་མ་དང་འབྲེལ་བའི་ཚིག་གོ །དེ་ལྟར་མཆོད་བརྗོད་བྱས་པའི་དགོས་པ་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བསྔགས་པའི་མདོར། གང་དག་སྟོན་པ་བདེ་གཤེགས་ལ། །མཆོད་པ་ཆུང་ངུ་བྱེད་པ་ཡང་། །ལྷ་མིའི་བདེ་བ་ཀུན་བགྲོད་ནས། །འཆི་མེད་དམ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་པ་ལྟར། གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་གི་བདེ་བ་འགྲུབ་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། བརྗོད་པར་བྱ་ཞེས་སྦྱར་ཏེ། གང་ཞེ་ན། བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ནི། ཉེས་སྤྱོད་སྡོམ་པ་དང་། དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་དང་། སེམས་ཅན་དོན་བྱེད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་འཇུག་པ་སྟེ། དེ་དག་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ལེའུ་བཅུའི་སྒོ་ནས་སྟོན་པ་ནིའོ། །ཚུལ་ཇི་ལྟར་བྱ་ཞེ་ན། ལུང་སྟེ་མདོ་སྡེ་དང་བསྟན་བཅོས་དག་ལས་གསུངས་པ་བཞིན་དུའོ། །དེ་དག་ཉིད་ལས་གསུངས་པས་འདིར་བསྟན་པ་ལ་དགོས་པ་མེད་དོ་སྙམ་ན། དེ་དག་ན་འཁྲུགས་པ་རྣམས་བསྡེབས། མི་གསལ་བ་རྣམས་གསལ་བར་བྱས། འཐོར་བ་རྣམས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བྱས་ཤིང་གཞུང་མང་པོ་རྣམས་མདོར་བསྡུས་ནས་བསྟན་པས་སྐྱོན་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་བཤད་པར་དམ་བཅས་པའི་དགོས་པ་ནི། དམ་པ་རྣམས་དམ་བཅས་པའི་ཁུར་མི་འདོར་བས་ན་རྩོམ་པ་མཐར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Based on the commentaries, here is a summary and combined meaning:\n\nThe commentaries explain that this is the opening verse of Shantideva's \"Engaging in the Bodhisattva's Way of Life.\" It contains homage to the Three Jewels, a statement of intent to compose the text, and an explanation of how it will be composed. \n\nKey points:\n- \"Sugata\" refers to the Buddha who has gone well to the state of perfect enlightenment\n- \"Dharma body\" refers to the Buddha's realization and teachings\n- \"Sons\" refers to the bodhisattvas \n- The author pays homage to the Three Jewels and other worthy objects of reverence\n- He states he will explain how to engage in the bodhisattva vows/discipline\n- He will do so based on scripture, but in a condensed form\n- The purpose is to make the teachings clearer and more accessible\n\nBased on this combined meaning, here is a translation of the input text:\n\n\nI respectfully bow to the Sugatas who possess the Dharma body, together with their Sons,\nAnd to all who are worthy of veneration.\nI shall explain how to engage in the vows of the Sons of the Sugatas,\nIn brief, according to the scriptures.\n", + "translation": "I respectfully bow to the Sugatas who possess the Dharma body, together with their Sons,\nAnd to all who are worthy of veneration.\nI shall explain how to engage in the vows of the Sons of the Sugatas,\nIn brief, according to the scriptures." } }, "glossary": { @@ -75,7 +75,7 @@ "བརྗོད་པར་བྱ་": "explain" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་།": { "བདེ་གཤེགས་": "Sugata", "ཆོས་ཀྱི་སྐུ་": "dharmakāya", @@ -125,10 +125,10 @@ }, "04_commentary_assisted": { "བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་།": { - "བདེ་གཤེགས་": "Sugata", - "ཆོས་ཀྱི་སྐུ་": "dharmakaya", + "བདེ་གཤེགས་": "Sugatas", + "ཆོས་ཀྱི་སྐུ་": "Dharma body", "མངའ་": "possess", - "སྲས་": "spiritual heirs" + "སྲས་": "Sons" }, "།ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ།": { "ཕྱག་འོས་": "worthy of veneration", @@ -136,14 +136,14 @@ "ཕྱག་འཚལ་": "bow" }, "།བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི།": { - "བདེ་གཤེགས་": "Sugata", - "སྲས་": "heirs", + "བདེ་གཤེགས་": "Sugatas", + "སྲས་": "Sons", "སྡོམ་": "vows", - "འཇུག་པ་": "enter" + "འཇུག་པ་": "engage" }, "།ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ།": { - "ལུང་": "scripture", - "མདོར་བསྡུས་": "concisely summarizing", + "ལུང་": "scriptures", + "མདོར་བསྡུས་": "brief", "བརྗོད་པར་བྱ་": "explain" } } @@ -155,7 +155,7 @@ "commentary_1": "སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ནི་འདིར་བརྗོད་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ངེས་པར་གཟུང་བའོ། །སྡུད་སྦྱོར་ནི་ཚིག་མཛེས་ཤིང་འཇེབས་པར་དགོད་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་སྔར་མ་བྱུང་བ་བརྗོད་པ་དང་། སྡུད་སྦྱོར་མཁས་པ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་ཅིའི་དོན་དུ་བྱས་ཤེ་ན། རང་གི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། རང་གི་ཞེས་ཡིད་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། བསླབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བདག་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ།", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སྔོན་ཆད་མདོ་ལ་སོགས་པ་ལས་མ་བྱུང་བའི་དོན་ཅིའང་འདིར་བརྗོད་དུ་མེད་ལ། སྔོན་མ་བྱུང་བའི་ཚིག་གི་སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་ཞི་ལྷ་བདག་ལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་མཚན་དེ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱིར་གཞན་དོན་དུ་བདག་གིས་བསྟན་བཅོས་འདི་མ་བྱས་སོ། །འོ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་བྱས་ཤེ་ན། རང་གི་ཡིད་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་ངས་བསྟན་བཅོས་འདི་བརྩམས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་རང་གིས་ཤེས་པས་ཆོག་མོད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྔོན་ཆད་(previously), བརྗོད་(express), སྡེབ་སྦྱོར་(poetic composition), གཞན་དོན་(benefit of others), བསྒོམ་(meditate)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཡང་...མེད་ construction for negation\n- ཕྱིར་ indicating purpose\n\n\nThere is nothing expressed here that has not been said before,\nAnd I do not possess skill in poetic composition.\nTherefore, I have no intention to benefit others.\nI composed this to meditate within my own mind.\n\nNote: This verse appears to be a standard disclaimer often found in Tibetan Buddhist texts, where the author expresses humility and clarifies their intention in writing.", "translation": "There is nothing expressed here that has not been said before,\nAnd I do not possess skill in poetic composition.\nTherefore, I have no intention to benefit others.\nI composed this to meditate within my own mind." @@ -171,9 +171,9 @@ "translation": "Nothing new that has not been said before is expressed here.\nI do not possess the skill of elegant composition.\nTherefore, I have no intention to benefit others.\nI composed this to meditate within my own mind." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། །\n\nCommentary 1: སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ནི་འདིར་བརྗོད་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ངེས་པར་གཟུང་བའོ། །སྡུད་སྦྱོར་ནི་ཚིག་མཛེས་ཤིང་འཇེབས་པར་དགོད་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་སྔར་མ་བྱུང་བ་བརྗོད་པ་དང་། སྡུད་སྦྱོར་མཁས་པ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་ཅིའི་དོན་དུ་བྱས་ཤེ་ན། རང་གི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། རང་གི་ཞེས་ཡིད་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། བསླབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བདག་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། སྔོན་ཆད་མདོ་ལ་སོགས་པ་ལས་མ་བྱུང་བའི་དོན་ཅིའང་འདིར་བརྗོད་དུ་མེད་ལ། སྔོན་མ་བྱུང་བའི་ཚིག་གི་སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་ཞི་ལྷ་བདག་ལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་མཚན་དེ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱིར་གཞན་དོན་དུ་བདག་གིས་བསྟན་བཅོས་འདི་མ་བྱས་སོ། །འོ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་བྱས་ཤེ་ན། རང་གི་ཡིད་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་ངས་བསྟན་བཅོས་འདི་བརྩམས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་རང་གིས་ཤེས་པས་ཆོག་མོད།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThere is nothing new stated here that has not been said before.\nI do not possess the skill of elegant composition.\nTherefore, I have no intention of benefiting others.\nI have composed this for the sake of cultivating my own mind.\n", - "translation": "There is nothing new stated here that has not been said before.\nI do not possess the skill of elegant composition.\nTherefore, I have no intention of benefiting others.\nI have composed this for the sake of cultivating my own mind." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། །\n\nCommentary 1: སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ནི་འདིར་བརྗོད་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ངེས་པར་གཟུང་བའོ། །སྡུད་སྦྱོར་ནི་ཚིག་མཛེས་ཤིང་འཇེབས་པར་དགོད་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་སྔར་མ་བྱུང་བ་བརྗོད་པ་དང་། སྡུད་སྦྱོར་མཁས་པ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་ཅིའི་དོན་དུ་བྱས་ཤེ་ན། རང་གི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། རང་གི་ཞེས་ཡིད་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། བསླབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བདག་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། སྔོན་ཆད་མདོ་ལ་སོགས་པ་ལས་མ་བྱུང་བའི་དོན་ཅིའང་འདིར་བརྗོད་དུ་མེད་ལ། སྔོན་མ་བྱུང་བའི་ཚིག་གི་སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་ཞི་ལྷ་བདག་ལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་མཚན་དེ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱིར་གཞན་དོན་དུ་བདག་གིས་བསྟན་བཅོས་འདི་མ་བྱས་སོ། །འོ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་བྱས་ཤེ་ན། རང་གི་ཡིད་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་ངས་བསྟན་བཅོས་འདི་བརྩམས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་རང་གིས་ཤེས་པས་ཆོག་མོད།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the author is not presenting anything new or previously unknown. It clarifies that the author lacks skill in poetic composition. The purpose of writing is for the author's own mind, to cultivate bodhicitta (the mind of enlightenment).\n\nCommentary 2: This commentary similarly states that the text doesn't contain anything not already found in sutras. It identifies the author as Shantideva and reiterates his lack of poetic skill. It emphasizes that the text was not composed for others' benefit, but for the author's own cultivation of bodhicitta.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that the author (identified as Shantideva in the second commentary) is not presenting new information or displaying poetic skill. The text is written primarily for the author's own spiritual practice, specifically to cultivate bodhicitta, rather than for the benefit of others.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThere is nothing said here that has not been said before,\nNor do I possess skill in composition.\nTherefore, I have no intention to benefit others;\nI have composed this to cultivate my own mind.\n\nThis translation reflects the author's humility, acknowledging the lack of novelty and poetic skill, while emphasizing the personal, meditative purpose of the text in cultivating bodhicitta.", + "translation": "There is nothing said here that has not been said before,\nNor do I possess skill in composition.\nTherefore, I have no intention to benefit others;\nI have composed this to cultivate my own mind." } }, "glossary": { @@ -207,7 +207,7 @@ "བརྩམས་": "composed" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །": { "སྔོན་ཆད་": "before", "མ་བྱུང་བ་": "not occurred", @@ -309,33 +309,23 @@ "04_commentary_assisted": { "སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །": { "སྔོན་ཆད་": "before", - "མ་བྱུང་བ་": "not occurred", - "འདིར་": "here", - "བརྗོད་": "stated", - "མེད་": "is not" + "མ་བྱུང་བ་": "not been", + "བརྗོད་": "said" }, "སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །": { "སྡེབ་སྦྱོར་": "composition", - "མཁས་པ་": "skilled", + "མཁས་པ་": "skill", "བདག་": "I", - "ཡོད་": "have", - "མིན་": "not" + "ཡོད་མིན་": "do not possess" }, "དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །": { - "དེ་ཕྱིར་": "therefore", - "གཞན་": "others", - "དོན་": "benefit", + "གཞན་དོན་": "benefit others", "བསམ་པ་": "intention", - "བདག་": "I", - "མེད་": "do not have" + "བདག་": "I" }, "རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། །": { - "རང་གི་": "own", - "ཡིད་": "mind", + "རང་གི་ཡིད་": "own mind", "བསྒོམ་": "cultivate", - "ཕྱིར་": "for the sake of", - "ངས་": "I", - "འདི་": "this", "བརྩམས་": "composed" } } @@ -347,7 +337,7 @@ "commentary_1": "དགེ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོ། །དད་པའི་ཤུགས་ཏེ་དད་པའི་སྟོབས་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །རེ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་གཞན་གྱི་དོན་ལ་རེ་ལྟོས་ཡོད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སྨོས་ཏེ། ཅི་སྟེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ནི་སྐལ་བ་མཚུངས་པའོ། །སྡོམ་པ་ལ་འཇིག་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་བརྗོད་པར་བཞེད་ནས།", "commentary_2": "བསྟན་བཅོས་བརྩམས་པ་ལ་དགོས་པ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། དགེ་བ་བྱང་སེམས་དེ་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས་ཏེ་རྒྱུན་རང་གིས་རྟོགས་པའི་ཁྱད་པར་གཞུང་དུ་བཀོད་པ་འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཞིང་ཞེས་སོ། །དགེ་ལྷ་དང་རྣམ་སྣང་ནི་རེ་ཞིག་ཅེས་པའི་སྒྲས་གཞན་དོན་ལ་ལྟོས་པ་ཡོད་པར་སྟོན་ཅེས་འཆད་དོ། །ཅི་སྟེ་བརྒྱ་ལམ་ན་བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་སྟེ་རིགས་འདྲ་བ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཚུལ་དོན་དུ་གཉེར་ཞིང་གཟུ་བོར་གནས་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་གཞུང་འདི་དག་མཐོང་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འཕེལ་བ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཡོད་པར་འགྱུར་སྲིད་ཅེས་སོ། །དེ་ལྟར་ཁེངས་ཀྱུངས་བྱས་པས་ནི་རྩོམ་པ་པོ་ང་རྒྱལ་ཆུང་བར་ཤེས་ཤིང་། ཉེས་པ་བྱུང་ན་བཟོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། །\n", "output": "For the given Tibetan text:\n\nKey terms:\nདགེ་བ་(virtue), བསྒོམ་(cultivate/meditate), དད་པ་(faith), ཤུགས་(force/power), སྐལ་བ་(fortune/karma)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་གི་ (my) indicates possession\n- གིས་ཀྱང་ (also/even) emphasizes inclusion\n- རེ་ཞིག་ (for a while) indicates temporary state\n- ཅི་སྟེ་ (if) introduces conditional clause\n\n\nFor the sake of cultivating virtue, may the power of my faith\nAlso increase for a while through these [teachings].\nAnd if others with fortune equal to mine\nShould see these, may it become meaningful.\n\nTechnical note: The phrase སྐལ་བ་མཉམ་པ་ (equal fortune) often refers to those with similar karmic potential or spiritual capacity.", "translation": "For the sake of cultivating virtue, may the power of my faith\nAlso increase for a while through these [teachings].\nAnd if others with fortune equal to mine\nShould see these, may it become meaningful." @@ -363,9 +353,9 @@ "translation": "Through the force of my faith, in order to cultivate virtue,\nMay these for a time increase.\nAnd if others of equal fortune to myself\nShould see these, may it become meaningful." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དགེ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོ། །དད་པའི་ཤུགས་ཏེ་དད་པའི་སྟོབས་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །རེ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་གཞན་གྱི་དོན་ལ་རེ་ལྟོས་ཡོད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སྨོས་ཏེ། ཅི་སྟེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ནི་སྐལ་བ་མཚུངས་པའོ། །སྡོམ་པ་ལ་འཇིག་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་བརྗོད་པར་བཞེད་ནས།\n\nCommentary 2: བསྟན་བཅོས་བརྩམས་པ་ལ་དགོས་པ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། དགེ་བ་བྱང་སེམས་དེ་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས་ཏེ་རྒྱུན་རང་གིས་རྟོགས་པའི་ཁྱད་པར་གཞུང་དུ་བཀོད་པ་འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཞིང་ཞེས་སོ། །དགེ་ལྷ་དང་རྣམ་སྣང་ནི་རེ་ཞིག་ཅེས་པའི་སྒྲས་གཞན་དོན་ལ་ལྟོས་པ་ཡོད་པར་སྟོན་ཅེས་འཆད་དོ། །ཅི་སྟེ་བརྒྱ་ལམ་ན་བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་སྟེ་རིགས་འདྲ་བ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཚུལ་དོན་དུ་གཉེར་ཞིང་གཟུ་བོར་གནས་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་གཞུང་འདི་དག་མཐོང་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འཕེལ་བ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཡོད་པར་འགྱུར་སྲིད་ཅེས་སོ། །དེ་ལྟར་ཁེངས་ཀྱུངས་བྱས་པས་ནི་རྩོམ་པ་པོ་ང་རྒྱལ་ཆུང་བར་ཤེས་ཤིང་། ཉེས་པ་བྱུང་ན་བཟོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nIn order to cultivate virtue, may these words increase\nThe force of my faith for now.\nAnd should others of equal fortune to myself\nHappen to see this, may it become meaningful for them as well.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points from the original text and commentaries:\n\n1. The purpose is to cultivate virtue, specifically bodhicitta (the awakening mind).\n2. The author hopes his words will increase his own faith and practice.\n3. There is also hope that others of similar spiritual capacity might benefit if they encounter this text.\n4. The modest tone indicates the author's humility and openness to others finding meaning in the work.", - "translation": "In order to cultivate virtue, may these words increase\nThe force of my faith for now.\nAnd should others of equal fortune to myself\nHappen to see this, may it become meaningful for them as well." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དགེ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོ། །དད་པའི་ཤུགས་ཏེ་དད་པའི་སྟོབས་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །རེ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་གཞན་གྱི་དོན་ལ་རེ་ལྟོས་ཡོད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སྨོས་ཏེ། ཅི་སྟེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ནི་སྐལ་བ་མཚུངས་པའོ། །སྡོམ་པ་ལ་འཇིག་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་བརྗོད་པར་བཞེད་ནས།\n\nCommentary 2: བསྟན་བཅོས་བརྩམས་པ་ལ་དགོས་པ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། དགེ་བ་བྱང་སེམས་དེ་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས་ཏེ་རྒྱུན་རང་གིས་རྟོགས་པའི་ཁྱད་པར་གཞུང་དུ་བཀོད་པ་འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཞིང་ཞེས་སོ། །དགེ་ལྷ་དང་རྣམ་སྣང་ནི་རེ་ཞིག་ཅེས་པའི་སྒྲས་གཞན་དོན་ལ་ལྟོས་པ་ཡོད་པར་སྟོན་ཅེས་འཆད་དོ། །ཅི་སྟེ་བརྒྱ་ལམ་ན་བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་སྟེ་རིགས་འདྲ་བ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཚུལ་དོན་དུ་གཉེར་ཞིང་གཟུ་བོར་གནས་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་གཞུང་འདི་དག་མཐོང་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འཕེལ་བ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཡོད་པར་འགྱུར་སྲིད་ཅེས་སོ། །དེ་ལྟར་ཁེངས་ཀྱུངས་བྱས་པས་ནི་རྩོམ་པ་པོ་ང་རྒྱལ་ཆུང་བར་ཤེས་ཤིང་། ཉེས་པ་བྱུང་ན་བཟོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"virtue\" refers to bodhicitta (the mind of enlightenment). It states that the force of faith will increase. The phrase \"for now\" indicates consideration for the benefit of others. \"Those of equal fortune\" means those with similar karma. It mentions that the author intends to explain the benefits of bodhicitta, which is the cause for maintaining vows.\n\nCommentary 2:\nThis commentary addresses the purpose of composing the treatise. It explains that the force of one's own faith will increase through contemplating bodhicitta and writing down one's realizations. It agrees with the first commentary about \"for now\" indicating consideration for others. It adds that if others with similar aspirations see this text, it may benefit them by increasing their bodhicitta. The humble tone of the author is noted as a way to show humility and ask for forgiveness for any mistakes.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize that the text is about increasing one's faith and bodhicitta through contemplation and writing. They highlight the dual purpose of benefiting oneself and potentially benefiting others who may read the text. The humble tone of the author is seen as important for showing the right attitude and asking for understanding if there are any errors.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nIn order to cultivate virtue, may the force of my faith\nBe increased, at least for now, by these [writings].\nAnd should others of equal fortune\nHappen to see these, may it become meaningful for them as well.", + "translation": "In order to cultivate virtue, may the force of my faith\nBe increased, at least for now, by these [writings].\nAnd should others of equal fortune\nHappen to see these, may it become meaningful for them as well." } }, "glossary": { @@ -393,7 +383,7 @@ "དོན་ཡོད་": "meaningful" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །": { "དགེ་བ་": "virtue", "བསྒོམ་": "cultivate", @@ -487,29 +477,24 @@ "དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །": { "དགེ་བ་": "virtue", "བསྒོམ་": "cultivate", - "བདག་": "self", + "བདག་": "my", "དད་པ་": "faith", "ཤུགས་": "force" }, "འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །": { "འདི་དག་": "these", "རེ་ཞིག་": "for now", - "འཕེལ་": "increase", - "འགྱུར་": "become" + "འཕེལ་": "increased" }, "བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །": { - "བདག་": "self", - "སྐལ་བ་": "fortune", - "མཉམ་པ་": "equal", + "བདག་": "my", + "སྐལ་བ་མཉམ་པ་": "equal fortune", "གཞན་": "others" }, "ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། །": { - "ཅི་སྟེ་": "should", "འདི་དག་": "these", "མཐོང་": "see", - "དོན་": "meaning", - "ཡོད་": "exist", - "འགྱུར་": "become" + "དོན་ཡོད་": "meaningful" } } } @@ -520,7 +505,7 @@ "commentary_1": "སྐབས་སུ་བབ་པའི་ཚིག་དལ་འབྱོར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དལ་འབྱོར་ནི་མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་མིའི་དངོས་པོའོ། །མི་ཁོམ་པ་ནི་འདི་དག་རྣམས་ཏེ། དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་བྱོལ་སོང་དང་། །ཀླ་ཀློ་ཚེ་རིངས་ལྷ་དང་ནི། །ལོག་ལྟ་སངས་རྒྱས་མེད་པ་དང་། །ལྐུགས་པ་ལ་སོགས་མི་ཁོམ་བརྒྱད། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་སོ་སོའི་ངོ་བོ་ལ། བརྗོད་བྱ་ནི་བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་པས་མཚོན་ནས་ཐེག་ཆེན་གྱི་རིགས་དང་། ལམ་དང་། འབྲས་བུ་མ་ཚང་བ་མེད་པ་ཡིན་ལ། གཙོ་ཆེར་བྱང་སེམས་ཀྱི་བསླབ་བྱ་རྣམས་སོ། །བརྗོད་བྱ་དེ་དག་གཞུང་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་རྟོགས་པ་ནི་དགོས་པའོ། །རྟོགས་པ་གཞུང་ལ་རག་ལས་པ་ནི་འབྲེལ་པ་ཡིན་ཞིང་། རྟོགས་པའི་དོན་ཉམས་སུ་བླངས་ནས་དེའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་ནི་ཉིང་དགོས་སོ། །གཉིས་པ་བསྟན་པའི་དགོས་པ་ནི། རྟོག་ལྡན་དག་བསྟན་བཅོས་ལ་དགོས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པར་གོ་ནས་འཇུག་པའོ། ། གསུམ་པ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་བསྟན་ཚུལ་ནི། ནག་པོ་པའི་དཀའ་འགྲེལ་ལས། འདིའི་དགོས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཞུང་གི་མིང་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ་ཞེས་བཤད་ཅིང་། དགེ་ལྷ་ནི། བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ཞེས་བརྗོད་བྱ་དང་། རང་གཞན་གྱི་དོན་ནི་དགོས་པ་དང་། བསྟན་བཅོས་དང་དགོས་པ་ཐབས་དང་ཐབས་ལས་བྱུང་བ་འབྲེལ་པར་བཞེད་དོ། །གཉིས་པ་འཇུག་བྱའི་རང་བཞིན་ལ་གསུམ་སྟེ། འཇུག་པ་པོ་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་དང་། གང་གིས་འཇུག་པའི་བསམ་པ་དང་། ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སྦྱོར་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཀྱི། ལུས་ཀྱི་རྟེན་དལ་འབྱོར་རྙེད་དཀའ་བར་བསྟན་པ་ནི། དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ་དང་། །ཀླ་ཀློ་ཚེ་རིང་ལྷ་དང་ནི། །ལོག་ལྟ་སངས་རྒྱས་མི་འབྱུང་བ། །ལྐུགས་པ་འདི་དག་མི་ཁོམ་བརྒྱད། །ཅེས་པ་འདི་དག་སྤངས་བས་དལ་བའོ། ། མི་ཉིད་ཡུལ་དབུས་དབང་པོ་ཚང་། །ལས་མཐའ་མ་ལོག་གནས་ལ་དད། །སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་བྱོན་ཆོས་གསུངས། །བསྟན་གནས་རྗེས་འཇུག་སྦྱིན་བདག་ཡོད། །ཅེས་པ་ཕོ་མོ་གང་རུང་གི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པའི་མི་ཉིད། ཡུལ་དབུས་སུ་སྐྱེས་པ་དང་། མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ཚང་བ་དང་། མཚམས་མེད་པ་ལྔ་སྤངས་པས་ལས་ཀྱི་མཐའ་མ་ལོག་པ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དད་པ་ན་གནས་ལ་དད་པ་སྟེ་རང་འབྱོར་ལྔ་དང་། སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱོན་པ་དང་། དེས་ཆོས་གསུངས་པ་དང་། བདེན་པ་མཐོང་བའི་གང་ཟག་ཡོད་པས་བསྟན་པ་གནས་པ་དང་། འཕགས་པའི་རྟོགས་པ་དང་མཐུན་པར་གདམས་ངག་བསྟན་ནས་ཆོས་གནས་པ་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཡོད་པ་དང་། ཡོ་བྱད་སྦྱར་བའི་སྦྱིན་བདག་ཡོད་པས་གཞན་གྱི་ཕྱིར་སྙིང་བརྩེ་བ་དང་ལྔ་ནི་གཞན་འབྱོར་ཏེ་བཅུ་པོ་དེ་དང་ལྡན་པས་ན་འབྱོར་པའོ། ། དེ་ལྟར་ཡོན་ཏན་བཅོ་བརྒྱད་དང་ལྡན་པའི་ལུས་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ་སྟེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པའི་རྒྱལ་བའི་དྲོད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ལས། མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་ལས་བཟློག་པ་ཡང་རྙེད་པར་དཀའ། དལ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་རྙེད་པར་དཀའ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟ་བུའི་དལ་འབྱོར་སྐྱེས་བུའི་དོན་མངོན་མཐོ་དང་ངེས་ལེགས་སྒྲུབ་པའི་ནུས་པ་ཡོད་པ་འདི་ཐོབ་པར་གྱུར་པའི་དུས་འདི་ལ་དགེ་བ་སྒྲུབ་པ་ལ་འབད་པར་བྱ་ཡི། གལ་ཏེ་དུས་འདི་ལ་རང་གཞན་ལ་ཕན་པ་དགེ་བ་མ་བསྒྲུབས་ན་ཕྱིས་དལ་འབྱོར་འདི་འདྲ་ཡང་དག་པར་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར་ཏེ། མི་འགྱུར་བས་འདི་དོན་མེད་པར་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་གདམས་པ་སྟེ། མདོ་ལས། དེ་ལྟ་ཡིན་གྱི་དལ་བ་འདི་དོན་མེད་པར་མ་བྱེད་ཅིག ཅེས་པ་དང་། སློབ་སྤྲིང་ལས། གང་ཞིག་ཐོབ་ནས་སྐྱེ་བའི་རྒྱ་མཚོ་མཐར་ཕྱིན་ཅིང་། །བྱང་ཆུབ་མཆོག་གི་ས་བོན་དགེ་བ་འདེབས་འགྱུར་བ། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་བས་ཀྱང་ཡོན་ཏན་ཆེས་ལྷག་པས། །མི་ཉིད་དེ་ནི་སུ་ཞིག་འབྲས་བུ་མེད་པར་བྱེད། །ཅེས་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདལ་འབྱོར་ (leisure and endowments), རྙེད་པར་ (to find/obtain), སྐྱེས་བུ་ (person), དོན་སྒྲུབ་ (accomplish purpose), ཕན་པ་ (benefit)\n\nGrammar:\n- གལ་ཏེ་...ན། (if...then) conditional structure\n- ག་ལ་འགྱུར། (rhetorical question indicating impossibility)\n\n\nThis leisure and endowment is extremely difficult to obtain.\nHaving attained that which accomplishes a person's purpose,\nIf in this [life] one does not accomplish benefit,\nHow will this perfect endowment be obtained later?\n\n\nNote: དལ་འབྱོར་ (dal 'byor) is a technical term referring to the eight freedoms and ten endowments of a precious human rebirth in Buddhism.", "translation": "This leisure and endowment is extremely difficult to obtain.\nHaving attained that which accomplishes a person's purpose,\nIf in this [life] one does not accomplish benefit,\nHow will this perfect endowment be obtained later?" @@ -536,9 +521,9 @@ "translation": "This precious human rebirth is extremely difficult to obtain.\nHaving attained the ability to accomplish the purpose of beings,\nIf in this life we do not achieve what is beneficial,\nHow will we later obtain such a perfect opportunity again?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: སྐབས་སུ་བབ་པའི་ཚིག་དལ་འབྱོར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དལ་འབྱོར་ནི་མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་མིའི་དངོས་པོའོ། །མི་ཁོམ་པ་ནི་འདི་དག་རྣམས་ཏེ། དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་བྱོལ་སོང་དང་། །ཀླ་ཀློ་ཚེ་རིངས་ལྷ་དང་ནི། །ལོག་ལྟ་སངས་རྒྱས་མེད་པ་དང་། །ལྐུགས་པ་ལ་སོགས་མི་ཁོམ་བརྒྱད། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་སོ་སོའི་ངོ་བོ་ལ། བརྗོད་བྱ་ནི་བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་པས་མཚོན་ནས་ཐེག་ཆེན་གྱི་རིགས་དང་། ལམ་དང་། འབྲས་བུ་མ་ཚང་བ་མེད་པ་ཡིན་ལ། གཙོ་ཆེར་བྱང་སེམས་ཀྱི་བསླབ་བྱ་རྣམས་སོ། །བརྗོད་བྱ་དེ་དག་གཞུང་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་རྟོགས་པ་ནི་དགོས་པའོ། །རྟོགས་པ་གཞུང་ལ་རག་ལས་པ་ནི་འབྲེལ་པ་ཡིན་ཞིང་། རྟོགས་པའི་དོན་ཉམས་སུ་བླངས་ནས་དེའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་ནི་ཉིང་དགོས་སོ། །གཉིས་པ་བསྟན་པའི་དགོས་པ་ནི། རྟོག་ལྡན་དག་བསྟན་བཅོས་ལ་དགོས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པར་གོ་ནས་འཇུག་པའོ། ། གསུམ་པ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་བསྟན་ཚུལ་ནི། ནག་པོ་པའི་དཀའ་འགྲེལ་ལས། འདིའི་དགོས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཞུང་གི་མིང་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ་ཞེས་བཤད་ཅིང་། དགེ་ལྷ་ནི། བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ཞེས་བརྗོད་བྱ་དང་། རང་གཞན་གྱི་དོན་ནི་དགོས་པ་དང་། བསྟན་བཅོས་དང་དགོས་པ་ཐབས་དང་ཐབས་ལས་བྱུང་བ་འབྲེལ་པར་བཞེད་དོ། །གཉིས་པ་འཇུག་བྱའི་རང་བཞིན་ལ་གསུམ་སྟེ། འཇུག་པ་པོ་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་དང་། གང་གིས་འཇུག་པའི་བསམ་པ་དང་། ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སྦྱོར་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཀྱི། ལུས་ཀྱི་རྟེན་དལ་འབྱོར་རྙེད་དཀའ་བར་བསྟན་པ་ནི། དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ་དང་། །ཀླ་ཀློ་ཚེ་རིང་ལྷ་དང་ནི། །ལོག་ལྟ་སངས་རྒྱས་མི་འབྱུང་བ། །ལྐུགས་པ་འདི་དག་མི་ཁོམ་བརྒྱད། །ཅེས་པ་འདི་དག་སྤངས་བས་དལ་བའོ། ། མི་ཉིད་ཡུལ་དབུས་དབང་པོ་ཚང་། །ལས་མཐའ་མ་ལོག་གནས་ལ་དད། །སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་བྱོན་ཆོས་གསུངས། །བསྟན་གནས་རྗེས་འཇུག་སྦྱིན་བདག་ཡོད། །ཅེས་པ་ཕོ་མོ་གང་རུང་གི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པའི་མི་ཉིད། ཡུལ་དབུས་སུ་སྐྱེས་པ་དང་། མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ཚང་བ་དང་། མཚམས་མེད་པ་ལྔ་སྤངས་པས་ལས་ཀྱི་མཐའ་མ་ལོག་པ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དད་པ་ན་གནས་ལ་དད་པ་སྟེ་རང་འབྱོར་ལྔ་དང་། སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱོན་པ་དང་། དེས་ཆོས་གསུངས་པ་དང་། བདེན་པ་མཐོང་བའི་གང་ཟག་ཡོད་པས་བསྟན་པ་གནས་པ་དང་། འཕགས་པའི་རྟོགས་པ་དང་མཐུན་པར་གདམས་ངག་བསྟན་ནས་ཆོས་གནས་པ་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཡོད་པ་དང་། ཡོ་བྱད་སྦྱར་བའི་སྦྱིན་བདག་ཡོད་པས་གཞན་གྱི་ཕྱིར་སྙིང་བརྩེ་བ་དང་ལྔ་ནི་གཞན་འབྱོར་ཏེ་བཅུ་པོ་དེ་དང་ལྡན་པས་ན་འབྱོར་པའོ། ། དེ་ལྟར་ཡོན་ཏན་བཅོ་བརྒྱད་དང་ལྡན་པའི་ལུས་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ་སྟེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པའི་རྒྱལ་བའི་དྲོད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ལས། མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་ལས་བཟློག་པ་ཡང་རྙེད་པར་དཀའ། དལ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་རྙེད་པར་དཀའ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟ་བུའི་དལ་འབྱོར་སྐྱེས་བུའི་དོན་མངོན་མཐོ་དང་ངེས་ལེགས་སྒྲུབ་པའི་ནུས་པ་ཡོད་པ་འདི་ཐོབ་པར་གྱུར་པའི་དུས་འདི་ལ་དགེ་བ་སྒྲུབ་པ་ལ་འབད་པར་བྱ་ཡི། གལ་ཏེ་དུས་འདི་ལ་རང་གཞན་ལ་ཕན་པ་དགེ་བ་མ་བསྒྲུབས་ན་ཕྱིས་དལ་འབྱོར་འདི་འདྲ་ཡང་དག་པར་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར་ཏེ། མི་འགྱུར་བས་འདི་དོན་མེད་པར་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་གདམས་པ་སྟེ། མདོ་ལས། དེ་ལྟ་ཡིན་གྱི་དལ་བ་འདི་དོན་མེད་པར་མ་བྱེད་ཅིག ཅེས་པ་དང་། སློབ་སྤྲིང་ལས། གང་ཞིག་ཐོབ་ནས་སྐྱེ་བའི་རྒྱ་མཚོ་མཐར་ཕྱིན་ཅིང་། །བྱང་ཆུབ་མཆོག་གི་ས་བོན་དགེ་བ་འདེབས་འགྱུར་བ། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་བས་ཀྱང་ཡོན་ཏན་ཆེས་ལྷག་པས། །མི་ཉིད་དེ་ནི་སུ་ཞིག་འབྲས་བུ་མེད་པར་བྱེད། །ཅེས་པ་བཞིན་ནོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nThis human life of leisure and opportunity is extremely difficult to obtain.\nHaving attained this state that can accomplish the purpose of beings,\nIf we do not achieve benefit in this life,\nHow will we later obtain such a perfect opportunity again?\n\n\nThis translation aims to capture the key points from the original verse:\n1. The precious human rebirth with freedoms and advantages is very rare\n2. This life has the potential to fulfill meaningful purposes \n3. We should use this opportunity to practice virtue and benefit others\n4. If we waste this chance, it will be extremely difficult to obtain such an ideal rebirth again in the future\n\nThe commentaries provide extensive context about the eight freedoms, ten advantages, and importance of using this human life for spiritual practice, which informed the translation.", - "translation": "This human life of leisure and opportunity is extremely difficult to obtain.\nHaving attained this state that can accomplish the purpose of beings,\nIf we do not achieve benefit in this life,\nHow will we later obtain such a perfect opportunity again?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: སྐབས་སུ་བབ་པའི་ཚིག་དལ་འབྱོར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དལ་འབྱོར་ནི་མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་མིའི་དངོས་པོའོ། །མི་ཁོམ་པ་ནི་འདི་དག་རྣམས་ཏེ། དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་བྱོལ་སོང་དང་། །ཀླ་ཀློ་ཚེ་རིངས་ལྷ་དང་ནི། །ལོག་ལྟ་སངས་རྒྱས་མེད་པ་དང་། །ལྐུགས་པ་ལ་སོགས་མི་ཁོམ་བརྒྱད། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་སོ་སོའི་ངོ་བོ་ལ། བརྗོད་བྱ་ནི་བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་པས་མཚོན་ནས་ཐེག་ཆེན་གྱི་རིགས་དང་། ལམ་དང་། འབྲས་བུ་མ་ཚང་བ་མེད་པ་ཡིན་ལ། གཙོ་ཆེར་བྱང་སེམས་ཀྱི་བསླབ་བྱ་རྣམས་སོ། །བརྗོད་བྱ་དེ་དག་གཞུང་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་རྟོགས་པ་ནི་དགོས་པའོ། །རྟོགས་པ་གཞུང་ལ་རག་ལས་པ་ནི་འབྲེལ་པ་ཡིན་ཞིང་། རྟོགས་པའི་དོན་ཉམས་སུ་བླངས་ནས་དེའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་ནི་ཉིང་དགོས་སོ། །གཉིས་པ་བསྟན་པའི་དགོས་པ་ནི། རྟོག་ལྡན་དག་བསྟན་བཅོས་ལ་དགོས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པར་གོ་ནས་འཇུག་པའོ། ། གསུམ་པ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་བསྟན་ཚུལ་ནི། ནག་པོ་པའི་དཀའ་འགྲེལ་ལས། འདིའི་དགོས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཞུང་གི་མིང་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ་ཞེས་བཤད་ཅིང་། དགེ་ལྷ་ནི། བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ཞེས་བརྗོད་བྱ་དང་། རང་གཞན་གྱི་དོན་ནི་དགོས་པ་དང་། བསྟན་བཅོས་དང་དགོས་པ་ཐབས་དང་ཐབས་ལས་བྱུང་བ་འབྲེལ་པར་བཞེད་དོ། །གཉིས་པ་འཇུག་བྱའི་རང་བཞིན་ལ་གསུམ་སྟེ། འཇུག་པ་པོ་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་དང་། གང་གིས་འཇུག་པའི་བསམ་པ་དང་། ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སྦྱོར་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཀྱི། ལུས་ཀྱི་རྟེན་དལ་འབྱོར་རྙེད་དཀའ་བར་བསྟན་པ་ནི། དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ་དང་། །ཀླ་ཀློ་ཚེ་རིང་ལྷ་དང་ནི། །ལོག་ལྟ་སངས་རྒྱས་མི་འབྱུང་བ། །ལྐུགས་པ་འདི་དག་མི་ཁོམ་བརྒྱད། །ཅེས་པ་འདི་དག་སྤངས་བས་དལ་བའོ། ། མི་ཉིད་ཡུལ་དབུས་དབང་པོ་ཚང་། །ལས་མཐའ་མ་ལོག་གནས་ལ་དད། །སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་བྱོན་ཆོས་གསུངས། །བསྟན་གནས་རྗེས་འཇུག་སྦྱིན་བདག་ཡོད། །ཅེས་པ་ཕོ་མོ་གང་རུང་གི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པའི་མི་ཉིད། ཡུལ་དབུས་སུ་སྐྱེས་པ་དང་། མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ཚང་བ་དང་། མཚམས་མེད་པ་ལྔ་སྤངས་པས་ལས་ཀྱི་མཐའ་མ་ལོག་པ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དད་པ་ན་གནས་ལ་དད་པ་སྟེ་རང་འབྱོར་ལྔ་དང་། སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱོན་པ་དང་། དེས་ཆོས་གསུངས་པ་དང་། བདེན་པ་མཐོང་བའི་གང་ཟག་ཡོད་པས་བསྟན་པ་གནས་པ་དང་། འཕགས་པའི་རྟོགས་པ་དང་མཐུན་པར་གདམས་ངག་བསྟན་ནས་ཆོས་གནས་པ་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཡོད་པ་དང་། ཡོ་བྱད་སྦྱར་བའི་སྦྱིན་བདག་ཡོད་པས་གཞན་གྱི་ཕྱིར་སྙིང་བརྩེ་བ་དང་ལྔ་ནི་གཞན་འབྱོར་ཏེ་བཅུ་པོ་དེ་དང་ལྡན་པས་ན་འབྱོར་པའོ། ། དེ་ལྟར་ཡོན་ཏན་བཅོ་བརྒྱད་དང་ལྡན་པའི་ལུས་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ་སྟེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པའི་རྒྱལ་བའི་དྲོད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ལས། མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་ལས་བཟློག་པ་ཡང་རྙེད་པར་དཀའ། དལ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་རྙེད་པར་དཀའ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟ་བུའི་དལ་འབྱོར་སྐྱེས་བུའི་དོན་མངོན་མཐོ་དང་ངེས་ལེགས་སྒྲུབ་པའི་ནུས་པ་ཡོད་པ་འདི་ཐོབ་པར་གྱུར་པའི་དུས་འདི་ལ་དགེ་བ་སྒྲུབ་པ་ལ་འབད་པར་བྱ་ཡི། གལ་ཏེ་དུས་འདི་ལ་རང་གཞན་ལ་ཕན་པ་དགེ་བ་མ་བསྒྲུབས་ན་ཕྱིས་དལ་འབྱོར་འདི་འདྲ་ཡང་དག་པར་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར་ཏེ། མི་འགྱུར་བས་འདི་དོན་མེད་པར་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་གདམས་པ་སྟེ། མདོ་ལས། དེ་ལྟ་ཡིན་གྱི་དལ་བ་འདི་དོན་མེད་པར་མ་བྱེད་ཅིག ཅེས་པ་དང་། སློབ་སྤྲིང་ལས། གང་ཞིག་ཐོབ་ནས་སྐྱེ་བའི་རྒྱ་མཚོ་མཐར་ཕྱིན་ཅིང་། །བྱང་ཆུབ་མཆོག་གི་ས་བོན་དགེ་བ་འདེབས་འགྱུར་བ། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་བས་ཀྱང་ཡོན་ཏན་ཆེས་ལྷག་པས། །མི་ཉིད་དེ་ནི་སུ་ཞིག་འབྲས་བུ་མེད་པར་བྱེད། །ཅེས་པ་བཞིན་ནོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary explains the concept of \"leisure and endowment\" (dal 'byor), defining it as the human state free from the eight states of non-leisure. It lists these eight states: hell beings, hungry ghosts, animals, barbarians, long-lived gods, those with wrong views, those born when there is no Buddha, and those who are mute.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis longer commentary discusses the importance of understanding the text's purpose and connection. It elaborates on the eight states of non-leisure and the ten endowments (five personal and five circumstantial). It emphasizes the rarity and preciousness of obtaining a human rebirth with these qualities, and the importance of using this opportunity to practice virtue for oneself and others.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries stress the rarity and value of human life with leisure and endowments. They explain in detail what these qualities are and why they are so precious for spiritual practice. The main point is that this human life is an extremely rare opportunity that should not be wasted, but used for spiritual development and helping others.\n\n4. Translation of input text based on commentaries:\n\n\nThis human life of leisure and endowments is extremely difficult to obtain.\nHaving attained this state that can accomplish the purpose of beings,\nIf in this life one does not achieve what is beneficial,\nHow will such a perfect opportunity be found again later?\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the rarity of human rebirth with spiritual opportunities, the ability to practice the Dharma in this state, and the urgency to use this chance wisely, as it may not come again.", + "translation": "This human life of leisure and endowments is extremely difficult to obtain.\nHaving attained this state that can accomplish the purpose of beings,\nIf in this life one does not achieve what is beneficial,\nHow will such a perfect opportunity be found again later?" } }, "glossary": { @@ -560,7 +545,7 @@ "ཕྱིས་": "again" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ།": { "དལ་འབྱོར་": "leisure and endowment", "རྙེད་པ་": "obtain", @@ -650,31 +635,22 @@ }, "04_commentary_assisted": { "དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ།": { - "དལ་འབྱོར་": "leisure and opportunity", - "རྙེད་པ་": "obtain", - "ཤིན་ཏུ་": "extremely", - "དཀའ་": "difficult" + "དལ་འབྱོར་": "human life of leisure and endowments", + "རྙེད་པར་": "obtain", + "ཤིན་ཏུ་དཀའ་": "extremely difficult" }, "སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ།": { - "སྐྱེས་བུ་": "being", - "དོན་": "purpose", + "སྐྱེས་བུའི་དོན་": "purpose of beings", "སྒྲུབ་": "accomplish", - "ཐོབ་པ་": "attain", - "གྱུར་པ་": "become" + "ཐོབ་པར་": "attained" }, "གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན།": { - "གལ་ཏེ་": "if", - "འདི་": "this", - "ཕན་པ་": "benefit", + "ཕན་པ་": "beneficial", "བསྒྲུབས་": "achieve" }, "ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར།": { "ཕྱིས་": "later", - "འདི་": "this", - "ཡང་དག་": "perfect", - "འབྱོར་པ་": "opportunity", - "ག་ལ་": "how", - "འགྱུར་": "become" + "ཡང་དག་འབྱོར་པར་": "perfect opportunity" } } } @@ -685,7 +661,7 @@ "commentary_1": "གང་ན་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་དུ་གྱུར་པ་དེ་ནའམ། ཡང་ན་དེ་ནས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་འཁོར་བའི་མུན་ནག་སྡིག་པའི་སྤྲིན་རུམ་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གློག་གི་མཐུས་བསོད་ནམས་ཀྱི་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་སྟེ་སྐད་ཅིག་ཙམ་འབྱུང་བའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་བསམ་པའི་རྟེན་བསོད་ནམས་ཀྱི་བློ་དཀོན་པ་ནི། ཇི་ལྟར་དེ་དཔེར་ན་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན་གློག་འགྱུ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་དུས་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཞིག་གཟུགས་རབ་ཏུ་སྣང་བ་སྟོན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན་སྡིག་པའི་དབང་གིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མུན་རུམ་ན་གནས་པའི་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ལ་བསོད་ནམས་ཏེ་དགེ་བ་སྒྲུབ་པའི་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་ཙམ་ཞིག་འབྱུང་གི་ལན་མང་པོ་དང་རྒྱུན་རིང་པོར་མི་འབྱུང་བས་དགེ་བ་སྒྲུབ་པའི་བློ་བསྐྱེད་པ་དང་སྤེལ་བ་ལ་འབད་པར་བྱའོ། ། དལ་དང་འབྱོར་པའི་འདབ་མ་གཉིས་ལྡན་ཞིང་། །དགེ་སྡིག་སྐྱོན་ཡོན་མཐོང་བའི་མིག་ལྡན་ཡང་། །རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་རྙིས་བཟུང་ནས། །སྡིག་པའི་གཟེབ་ཏུ་ཆུད་པར་མ་གྱུར་ཏམ། །གཉིས་པ་གང་གིས་འཇུག་པའི་བསམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ཕན་ཡོན་དང་། དེ་བླང་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཕན་ཡོན་དངོས་དང་། ཕན་ཡོན་དང་ལྡན་པའི་འཐད་པ་དང་། དེས་ན་སེམས་བསྐྱེད་ཅན་གྱི་གང་ཟག་བསྔགས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཐུན་མོང་དང་། ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ཕན་ཡོན་ནོ། །དང་པོ་ལ་ལྔ་ལས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམཚན་མོ་(night), མུན་ནག་(darkness), སྤྲིན་རུམ་(cloud-covered), གློག་(lightning), སྐད་ཅིག་(instant), སངས་རྒྱས་(Buddha), མཐུ་(power), བསོད་ནམས་(merit), བློ་གྲོས་(wisdom)\n\nGrammar:\n- ཇི་ལྟར་...ལྟར་: \"just as...likewise\" comparison structure\n- བརྒྱ་ལམ་ན་: \"rarely, once in a hundred times\"\n- ཐང་འགའ་: \"occasionally, for a moment\"\n\n\nJust as lightning illuminates the sky for an instant\nOn a dark, cloud-covered night,\nLikewise, by the Buddha's power, rarely\nDoes merit and wisdom arise in the world for a moment.\n\n\nNote: This verse uses a simile comparing the rarity and brevity of wisdom arising in the world to a flash of lightning in a dark night, emphasizing the precious nature of such moments of insight.", "translation": "Just as lightning illuminates the sky for an instant\nOn a dark, cloud-covered night,\nLikewise, by the Buddha's power, rarely\nDoes merit and wisdom arise in the world for a moment." @@ -701,9 +677,9 @@ "translation": "Just as in a pitch-dark night shrouded by clouds,\nA flash of lightning briefly illuminates the sky,\nLikewise, by the power of the Buddha, once in a while,\nWorldly merit and wisdom arise for a moment." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། །\n\nCommentary 1: གང་ན་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་དུ་གྱུར་པ་དེ་ནའམ། ཡང་ན་དེ་ནས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་འཁོར་བའི་མུན་ནག་སྡིག་པའི་སྤྲིན་རུམ་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གློག་གི་མཐུས་བསོད་ནམས་ཀྱི་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་སྟེ་སྐད་ཅིག་ཙམ་འབྱུང་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་བསམ་པའི་རྟེན་བསོད་ནམས་ཀྱི་བློ་དཀོན་པ་ནི། ཇི་ལྟར་དེ་དཔེར་ན་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན་གློག་འགྱུ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་དུས་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཞིག་གཟུགས་རབ་ཏུ་སྣང་བ་སྟོན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན་སྡིག་པའི་དབང་གིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མུན་རུམ་ན་གནས་པའི་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ལ་བསོད་ནམས་ཏེ་དགེ་བ་སྒྲུབ་པའི་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་ཙམ་ཞིག་འབྱུང་གི་ལན་མང་པོ་དང་རྒྱུན་རིང་པོར་མི་འབྱུང་བས་དགེ་བ་སྒྲུབ་པའི་བློ་བསྐྱེད་པ་དང་སྤེལ་བ་ལ་འབད་པར་བྱའོ། ། དལ་དང་འབྱོར་པའི་འདབ་མ་གཉིས་ལྡན་ཞིང་། །དགེ་སྡིག་སྐྱོན་ཡོན་མཐོང་བའི་མིག་ལྡན་ཡང་། །རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་རྙིས་བཟུང་ནས། །སྡིག་པའི་གཟེབ་ཏུ་ཆུད་པར་མ་གྱུར་ཏམ། །གཉིས་པ་གང་གིས་འཇུག་པའི་བསམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ཕན་ཡོན་དང་། དེ་བླང་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཕན་ཡོན་དངོས་དང་། ཕན་ཡོན་དང་ལྡན་པའི་འཐད་པ་དང་། དེས་ན་སེམས་བསྐྱེད་ཅན་གྱི་གང་ཟག་བསྔགས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཐུན་མོང་དང་། ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ཕན་ཡོན་ནོ། །དང་པོ་ལ་ལྔ་ལས།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nJust as lightning momentarily illuminates the sky\nIn the darkness of a cloudy night,\nLikewise, by the power of the Buddha, \nOccasionally there arises in the world\nA brief flash of merit and wisdom.\n\n\nThis translation attempts to capture the core meaning and poetic imagery of the original Tibetan verse, drawing on the explanations given in the commentaries. The verse uses the simile of lightning briefly illuminating the dark night sky to describe how, through the Buddha's power, moments of virtuous thoughts and wisdom occasionally arise in the world that is otherwise shrouded in the darkness of ignorance and negative karma.", - "translation": "Just as lightning momentarily illuminates the sky\nIn the darkness of a cloudy night,\nLikewise, by the power of the Buddha, \nOccasionally there arises in the world\nA brief flash of merit and wisdom." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། །\n\nCommentary 1: གང་ན་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་དུ་གྱུར་པ་དེ་ནའམ། ཡང་ན་དེ་ནས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་འཁོར་བའི་མུན་ནག་སྡིག་པའི་སྤྲིན་རུམ་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གློག་གི་མཐུས་བསོད་ནམས་ཀྱི་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་སྟེ་སྐད་ཅིག་ཙམ་འབྱུང་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་བསམ་པའི་རྟེན་བསོད་ནམས་ཀྱི་བློ་དཀོན་པ་ནི། ཇི་ལྟར་དེ་དཔེར་ན་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན་གློག་འགྱུ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་དུས་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཞིག་གཟུགས་རབ་ཏུ་སྣང་བ་སྟོན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན་སྡིག་པའི་དབང་གིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མུན་རུམ་ན་གནས་པའི་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ལ་བསོད་ནམས་ཏེ་དགེ་བ་སྒྲུབ་པའི་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་ཙམ་ཞིག་འབྱུང་གི་ལན་མང་པོ་དང་རྒྱུན་རིང་པོར་མི་འབྱུང་བས་དགེ་བ་སྒྲུབ་པའི་བློ་བསྐྱེད་པ་དང་སྤེལ་བ་ལ་འབད་པར་བྱའོ། ། དལ་དང་འབྱོར་པའི་འདབ་མ་གཉིས་ལྡན་ཞིང་། །དགེ་སྡིག་སྐྱོན་ཡོན་མཐོང་བའི་མིག་ལྡན་ཡང་། །རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་རྙིས་བཟུང་ནས། །སྡིག་པའི་གཟེབ་ཏུ་ཆུད་པར་མ་གྱུར་ཏམ། །གཉིས་པ་གང་གིས་འཇུག་པའི་བསམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ཕན་ཡོན་དང་། དེ་བླང་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཕན་ཡོན་དངོས་དང་། ཕན་ཡོན་དང་ལྡན་པའི་འཐད་པ་དང་། དེས་ན་སེམས་བསྐྱེད་ཅན་གྱི་གང་ཟག་བསྔགས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཐུན་མོང་དང་། ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ཕན་ཡོན་ནོ། །དང་པོ་ལ་ལྔ་ལས།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that just as lightning briefly illuminates the dark night sky filled with clouds, similarly, through the power of the Buddha, virtuous thoughts and wisdom occasionally arise in the dark clouded world of samsara and negativity.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the rarity of virtuous thoughts. It compares the brief illumination by lightning on a dark cloudy night to how, through the Buddha's power, virtuous thoughts and wisdom occasionally arise in beings suffering in the darkness of negative karma. It emphasizes that such thoughts are rare and fleeting, encouraging effort in cultivating and expanding virtuous intentions.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries interpret the verse as an analogy comparing lightning in a dark night to virtuous thoughts arising in samsara. They emphasize the rarity and brevity of such positive thoughts, attributing their occurrence to the Buddha's power. The second commentary adds more detail about the suffering state of beings and the need to actively cultivate virtue.\n\n3. Translation of input text based on combined meaning:\n\n\nJust as lightning momentarily illuminates the sky\nOn a dark night shrouded in clouds,\nSo too, by the Buddha's power, rarely\nDo virtuous thoughts and wisdom briefly arise in the world.\n", + "translation": "Just as lightning momentarily illuminates the sky\nOn a dark night shrouded in clouds,\nSo too, by the Buddha's power, rarely\nDo virtuous thoughts and wisdom briefly arise in the world." } }, "glossary": { @@ -731,7 +707,7 @@ "འབྱུང་": "arise" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །": { "ཇི་ལྟར་": "just as", "མཚན་མོ་": "night", @@ -823,28 +799,24 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །": { - "ཇི་ལྟར་": "just as", "མཚན་མོ་": "night", - "མུན་ནག་": "darkness", - "སྤྲིན་": "cloud", - "རུམ་": "cloudy" + "མུན་ནག་": "dark", + "སྤྲིན་": "clouds" }, "གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །": { "གློག་": "lightning", - "འགྱུ་": "flash", - "སྐད་ཅིག་": "moment", + "སྐད་ཅིག་": "momentarily", "བར་སྣང་": "sky", - "སྟོན་པ་": "illuminate" + "སྟོན་པ་": "illuminates" }, "དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །": { - "དེ་བཞིན་": "likewise", "སངས་རྒྱས་": "Buddha", "མཐུ་": "power", - "བརྒྱ་ལམ་ན་": "occasionally" + "བརྒྱ་ལམ་ན་": "rarely" }, "འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། །": { "འཇིག་རྟེན་": "world", - "བསོད་ནམས་": "merit", + "བསོད་ནམས་": "virtuous", "བློ་གྲོས་": "wisdom", "ཐང་འགའ་": "briefly", "འབྱུང་": "arise" @@ -858,7 +830,7 @@ "commentary_1": "གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལྟ་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་བ་ཉིད་ལ་རྟག་པའོ། །སྡིག་པའི་སྟོབས་ནི་ནུས་པའོ། །ཆེན་པོ་ནི་མི་ཁོམ་པའོ། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ་ནི་འཇིགས་པར་བྱེད་པའོ། །གལ་ཏེ་སྟོབས་ཆེན་པོ་ཡིན་དུ་ཟིན་མོད། དེ་ལྟ་ན་ཡང་བསོད་ནམས་གཞན་གྱིས་རྒྱལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་དོགས་པ་ལ། དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། མིན་པ་ཞེས་པ་ནི་རྟག་པའི་མཐའ་བཟུང་བའོ། །ཡང་ན་བར་ཞེས་པ་མི་སྲིད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དོ། །སེམས་ནི་སྙིང་རྗེའི་སེམས་སོ། །གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་མེད་ན། དགེ་བ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་སྲིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །འདིའི་ཕྱིར་ཡང་བླང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "དང་པོ་སྡིག་པ་སྤོང་བ་ནི། རྟེན་དང་བསམ་པ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་ཡུན་ཐུང་བ་དེ་ལྟ་བས་ན་གཉེན་པོ་དགེ་བ་ནི་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག་སྟེ་དུས་ཀུན་ཏུ་སྟོབས་ཆུང་བར་གནས་ལ། མི་དགེ་བའི་རྒྱུ་རྣམས་ཚོགས་སླ་བས་སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ་རྒྱུན་ཆགས་སུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས་ད་ནི་དེ་འཇོམས་ནུས་ཀྱི་དགེ་བ་བསྐྱེད་དགོས་ལ། སྡིག་ཆེན་དེ་ནི་ཤེས་རབ་དང་སྙིང་རྗེའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མིན་པའི་དགེ་བ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་བས་སེམས་བསྐྱེད་པར་བྱ་སྟེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། བྱི་ལའི་མིག་གིས་བལྟས་པས་བྱི་བ་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་མི་བཟོད་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སེམས་རིན་པོ་ཆེའི་མིག་གིས་ཀྱང་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་བྱི་བ་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་མི་བཟོད་པར་བྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། །སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ། །དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདགེ་བ་(virtue), སྡིག་པ་(negativity), རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་(bodhicitta), ཟིལ་གྱིས་གནོན་(overcome)\n\nGrammatical notes:\n- ལྟས་ indicates reason/cause\n- རྟག་ and མི་བཟད་པ་ are adjectives\n- མིན་པ་ is a negation particle\n- གང་གིས་ is an interrogative\n\n\nTherefore, virtue is always feeble,\nWhile negativity is mighty and unbearable.\nExcept for the mind of perfect awakening,\nWhat other virtue could overcome it?\n\n\nTechnical note: བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta) refers to the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings, a central concept in Mahayana Buddhism.", "translation": "Therefore, virtue is always feeble,\nWhile negativity is mighty and unbearable.\nExcept for the mind of perfect awakening,\nWhat other virtue could overcome it?" @@ -874,9 +846,9 @@ "translation": "Therefore, virtue is always weak and feeble,\nWhile evil is extremely powerful and unbearable.\nExcept for the mind of perfect enlightenment,\nWhat other virtue could overcome it?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། །སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ། །དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལྟ་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་བ་ཉིད་ལ་རྟག་པའོ། །སྡིག་པའི་སྟོབས་ནི་ནུས་པའོ། །ཆེན་པོ་ནི་མི་ཁོམ་པའོ། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ་ནི་འཇིགས་པར་བྱེད་པའོ། །གལ་ཏེ་སྟོབས་ཆེན་པོ་ཡིན་དུ་ཟིན་མོད། དེ་ལྟ་ན་ཡང་བསོད་ནམས་གཞན་གྱིས་རྒྱལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་དོགས་པ་ལ། དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། མིན་པ་ཞེས་པ་ནི་རྟག་པའི་མཐའ་བཟུང་བའོ། །ཡང་ན་བར་ཞེས་པ་མི་སྲིད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དོ། །སེམས་ནི་སྙིང་རྗེའི་སེམས་སོ། །གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་མེད་ན། དགེ་བ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་སྲིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །འདིའི་ཕྱིར་ཡང་བླང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དང་པོ་སྡིག་པ་སྤོང་བ་ནི། རྟེན་དང་བསམ་པ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་ཡུན་ཐུང་བ་དེ་ལྟ་བས་ན་གཉེན་པོ་དགེ་བ་ནི་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག་སྟེ་དུས་ཀུན་ཏུ་སྟོབས་ཆུང་བར་གནས་ལ། མི་དགེ་བའི་རྒྱུ་རྣམས་ཚོགས་སླ་བས་སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ་རྒྱུན་ཆགས་སུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས་ད་ནི་དེ་འཇོམས་ནུས་ཀྱི་དགེ་བ་བསྐྱེད་དགོས་ལ། སྡིག་ཆེན་དེ་ནི་ཤེས་རབ་དང་སྙིང་རྗེའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མིན་པའི་དགེ་བ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་བས་སེམས་བསྐྱེད་པར་བྱ་སྟེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། བྱི་ལའི་མིག་གིས་བལྟས་པས་བྱི་བ་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་མི་བཟོད་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སེམས་རིན་པོ་ཆེའི་མིག་གིས་ཀྱང་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་བྱི་བ་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་མི་བཟོད་པར་བྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nTherefore, virtue is always weak and feeble,\nWhile evil is powerful and utterly unbearable.\nExcept for the mind of perfect enlightenment,\nWhat other virtue could possibly overcome it?\n", - "translation": "Therefore, virtue is always weak and feeble,\nWhile evil is powerful and utterly unbearable.\nExcept for the mind of perfect enlightenment,\nWhat other virtue could possibly overcome it?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། །སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ། །དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལྟ་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་བ་ཉིད་ལ་རྟག་པའོ། །སྡིག་པའི་སྟོབས་ནི་ནུས་པའོ། །ཆེན་པོ་ནི་མི་ཁོམ་པའོ། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ་ནི་འཇིགས་པར་བྱེད་པའོ། །གལ་ཏེ་སྟོབས་ཆེན་པོ་ཡིན་དུ་ཟིན་མོད། དེ་ལྟ་ན་ཡང་བསོད་ནམས་གཞན་གྱིས་རྒྱལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་དོགས་པ་ལ། དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། མིན་པ་ཞེས་པ་ནི་རྟག་པའི་མཐའ་བཟུང་བའོ། །ཡང་ན་བར་ཞེས་པ་མི་སྲིད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དོ། །སེམས་ནི་སྙིང་རྗེའི་སེམས་སོ། །གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་མེད་ན། དགེ་བ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་སྲིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །འདིའི་ཕྱིར་ཡང་བླང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དང་པོ་སྡིག་པ་སྤོང་བ་ནི། རྟེན་དང་བསམ་པ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་ཡུན་ཐུང་བ་དེ་ལྟ་བས་ན་གཉེན་པོ་དགེ་བ་ནི་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག་སྟེ་དུས་ཀུན་ཏུ་སྟོབས་ཆུང་བར་གནས་ལ། མི་དགེ་བའི་རྒྱུ་རྣམས་ཚོགས་སླ་བས་སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ་རྒྱུན་ཆགས་སུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས་ད་ནི་དེ་འཇོམས་ནུས་ཀྱི་དགེ་བ་བསྐྱེད་དགོས་ལ། སྡིག་ཆེན་དེ་ནི་ཤེས་རབ་དང་སྙིང་རྗེའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མིན་པའི་དགེ་བ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་བས་སེམས་བསྐྱེད་པར་བྱ་སྟེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། བྱི་ལའི་མིག་གིས་བལྟས་པས་བྱི་བ་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་མི་བཟོད་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སེམས་རིན་པོ་ཆེའི་མིག་གིས་ཀྱང་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་བྱི་བ་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་མི་བཟོད་པར་བྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the given commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that virtuous deeds are weak and constant, while negative actions are powerful and unbearable. It emphasizes that without bodhicitta (the mind of enlightenment), no other virtue can overcome these powerful negative actions.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates on how virtuous deeds are difficult to cultivate and short-lived, while negative actions are easily accumulated and powerful. It stresses that only bodhicitta, which embodies wisdom and compassion, can overcome these great negativities. It uses a metaphor of a cat's gaze overpowering mice to illustrate how bodhicitta overpowers karma and afflictions.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the weakness of ordinary virtuous deeds compared to the strength of negative actions. They agree that only bodhicitta, the mind aimed at complete enlightenment for the benefit of all beings, has the power to overcome these strong negative forces. The commentaries stress the importance of generating bodhicitta as the supreme method for counteracting negativity.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nTherefore, virtue is always feeble,\nWhile negative actions are mighty and utterly unbearable.\nExcept for the mind of perfect enlightenment,\nWhat other virtue could possibly overcome them?\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the contrast between weak virtue and strong negativity, as well as the unique power of bodhicitta to overcome negative forces.", + "translation": "Therefore, virtue is always feeble,\nWhile negative actions are mighty and utterly unbearable.\nExcept for the mind of perfect enlightenment,\nWhat other virtue could possibly overcome them?" } }, "glossary": { @@ -908,7 +880,7 @@ "འགྱུར་": "becomes" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག།": { "དེ་ལྟས་": "therefore", "དགེ་བ་": "virtue", @@ -993,31 +965,22 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག།": { - "དེ་ལྟས་": "therefore", + "དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། །": { "དགེ་བ་": "virtue", - "ཉམ་ཆུང་": "weak", - "ཉིད་": "itself", + "ཉམ་ཆུང་": "feeble", "རྟག་": "always" }, - "།སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ།": { - "སྡིག་པ་": "evil", - "སྟོབས་ཆེན་": "powerful", - "ཤིན་ཏུ་": "utterly", + "སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །": { + "སྡིག་པ་": "negative actions", + "སྟོབས་ཆེན་": "mighty", "མི་བཟད་པ་": "unbearable" }, - "།དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ།": { - "དེ་ནི་": "that", - "རྫོགས་པའི་": "perfect", - "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment", - "སེམས་": "mind", - "མིན་པ་": "except" + "དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ། །": { + "རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་": "mind of perfect enlightenment" }, - "།དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར།": { - "དགེ་གཞན་": "other virtue", - "གང་གིས་": "what", - "ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་": "overcome", - "འགྱུར་": "become" + "དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར། །": { + "དགེ་": "virtue", + "ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་": "overcome" } } } @@ -1028,7 +991,7 @@ "commentary_1": "བསྐལ་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྐལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐམས་ཅད་དཔག་ཚད་ཕྱེད་ཕྱེད་པ་ལ་ཀ་ཤི་ཀའི་རས་ཀྱིས་ལོ་བརྒྱ་བརྒྱ་ན་ཕོགས་རེ་ཕྱགས་པས་ནམ་ཟད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ཙམ་ན་བསྐལ་པ་བར་མའོ། །བར་གྱི་བསྐལ་པ་བརྒྱད་ཅུ་ཐམས་ཅད་པ་ན་བསྐལ་པ་ཆེན་པོའོ། །གང་གི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ཁོ་ན་དེ་ལ་ཕན་པ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། འདི་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྟེ། སྐྲ་འབལ་བ་ལ་སོགས་པའི་དཀའ་ལས་མེད་པར་རོ། །བདེ་མཆོག་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོ། །ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ནི་རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་གྱི་བར་དུ་འབྲེལ་བར་བྱེད་ཅིང་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་འདོན་ཅིང་ཐར་བར་བྱེད་པའོ། །བྱམས་པའི་སྟོབས་ལ་སོགས་པའི་གཏམ་རྒྱུད་ནི་གཞན་ལ་ཕན་པར་འགྱུར་བ་འདོད་པའི་བདེ་བ་ཉིད་བདེ་བར་སྒྲོ་བཏགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིའི་ཕྱིར་ཡང་གཏང་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ཕན་བདེ་སྒྲུབ་པ་ནི། བསྐལ་པ་དུ་མར་ཏེ་གྲངས་མེད་གསུམ་དུ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པའི་ཐབས་ལ་རབ་ཏུ་དགོངས་ཤིང་དཔྱད་པར་མཛད་པའི་ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདི་ཉིད་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་གཟིགས་ཏེ། འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས་བདེ་མཆོག་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱང་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས། །འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་མཆོག་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད། །\n", "output": "Key terms:\nབསྐལ་པ་(kalpa), ཐུབ་དབང་(Lord of Sages), ཕན་པ་(benefit), ཚད་མེད་(immeasurable), བདེ་མཆོག་(supreme bliss)\n\nGrammatical notes:\n- དུ་མར་: \"for many\"\n- རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི་: \"who have thoroughly contemplated\"\n- འདི་ཉིད་: \"this very [practice]\"\n- བདེ་བླག་ཉིད་དུ་: \"easily\"\n\n\nThe Lords of Sages, who have thoroughly contemplated for many kalpas,\nHave seen that this very [practice] is beneficial.\nBy this, immeasurable multitudes of beings\nWill easily attain supreme bliss.\n\nNote: \"བདེ་མཆོག་\" (supreme bliss) likely refers to enlightenment or buddhahood in this context.", "translation": "The Lords of Sages, who have thoroughly contemplated for many kalpas,\nHave seen that this very [practice] is beneficial.\nBy this, immeasurable multitudes of beings\nWill easily attain supreme bliss." @@ -1044,9 +1007,9 @@ "translation": "The mighty sages, contemplating deeply for many eons,\nHave seen this very thing to be beneficial.\nThrough this, countless multitudes of beings\nWill easily attain supreme bliss." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས། །འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་མཆོག་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: བསྐལ་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྐལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐམས་ཅད་དཔག་ཚད་ཕྱེད་ཕྱེད་པ་ལ་ཀ་ཤི་ཀའི་རས་ཀྱིས་ལོ་བརྒྱ་བརྒྱ་ན་ཕོགས་རེ་ཕྱགས་པས་ནམ་ཟད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ཙམ་ན་བསྐལ་པ་བར་མའོ། །བར་གྱི་བསྐལ་པ་བརྒྱད་ཅུ་ཐམས་ཅད་པ་ན་བསྐལ་པ་ཆེན་པོའོ། །གང་གི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ཁོ་ན་དེ་ལ་ཕན་པ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། འདི་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྟེ། སྐྲ་འབལ་བ་ལ་སོགས་པའི་དཀའ་ལས་མེད་པར་རོ། །བདེ་མཆོག་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོ། །ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ནི་རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་གྱི་བར་དུ་འབྲེལ་བར་བྱེད་ཅིང་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་འདོན་ཅིང་ཐར་བར་བྱེད་པའོ། །བྱམས་པའི་སྟོབས་ལ་སོགས་པའི་གཏམ་རྒྱུད་ནི་གཞན་ལ་ཕན་པར་འགྱུར་བ་འདོད་པའི་བདེ་བ་ཉིད་བདེ་བར་སྒྲོ་བཏགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིའི་ཕྱིར་ཡང་གཏང་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཕན་བདེ་སྒྲུབ་པ་ནི། བསྐལ་པ་དུ་མར་ཏེ་གྲངས་མེད་གསུམ་དུ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པའི་ཐབས་ལ་རབ་ཏུ་དགོངས་ཤིང་དཔྱད་པར་མཛད་པའི་ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདི་ཉིད་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་གཟིགས་ཏེ། འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས་བདེ་མཆོག་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱང་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", - "output": "Here is my English translation based on the input text and commentaries:\n\n\nFor countless eons, the mighty sages deeply contemplated\nAnd saw this alone as beneficial for beings.\nThrough this, innumerable multitudes of people\nEasily attain supreme bliss.\n\n\nThis translation aims to capture the key points that:\n1. The Buddhas/sages contemplated for many eons on how to benefit beings\n2. They determined bodhicitta (the awakening mind) to be most beneficial\n3. Through bodhicitta, countless beings can easily attain the highest enlightenment/bliss\n4. This is presented as a reason to not abandon bodhicitta practice", - "translation": "For countless eons, the mighty sages deeply contemplated\nAnd saw this alone as beneficial for beings.\nThrough this, innumerable multitudes of people\nEasily attain supreme bliss." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས། །འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་མཆོག་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: བསྐལ་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྐལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐམས་ཅད་དཔག་ཚད་ཕྱེད་ཕྱེད་པ་ལ་ཀ་ཤི་ཀའི་རས་ཀྱིས་ལོ་བརྒྱ་བརྒྱ་ན་ཕོགས་རེ་ཕྱགས་པས་ནམ་ཟད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ཙམ་ན་བསྐལ་པ་བར་མའོ། །བར་གྱི་བསྐལ་པ་བརྒྱད་ཅུ་ཐམས་ཅད་པ་ན་བསྐལ་པ་ཆེན་པོའོ། །གང་གི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ཁོ་ན་དེ་ལ་ཕན་པ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། འདི་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྟེ། སྐྲ་འབལ་བ་ལ་སོགས་པའི་དཀའ་ལས་མེད་པར་རོ། །བདེ་མཆོག་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོ། །ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ནི་རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་གྱི་བར་དུ་འབྲེལ་བར་བྱེད་ཅིང་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་འདོན་ཅིང་ཐར་བར་བྱེད་པའོ། །བྱམས་པའི་སྟོབས་ལ་སོགས་པའི་གཏམ་རྒྱུད་ནི་གཞན་ལ་ཕན་པར་འགྱུར་བ་འདོད་པའི་བདེ་བ་ཉིད་བདེ་བར་སྒྲོ་བཏགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིའི་ཕྱིར་ཡང་གཏང་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཕན་བདེ་སྒྲུབ་པ་ནི། བསྐལ་པ་དུ་མར་ཏེ་གྲངས་མེད་གསུམ་དུ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པའི་ཐབས་ལ་རབ་ཏུ་དགོངས་ཤིང་དཔྱད་པར་མཛད་པའི་ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདི་ཉིད་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་གཟིགས་ཏེ། འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས་བདེ་མཆོག་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱང་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the concept of kalpas (eons) and emphasizes that bodhicitta (the awakening mind) is beneficial for easily attaining supreme happiness without hardships. It leads beings to ultimate enlightenment and liberates them from the sufferings of samsara.\n\nCommentary 2: This commentary focuses on how the Buddhas, after contemplating for countless eons on methods to benefit beings, realized that bodhicitta is the most beneficial. It enables countless beings to easily attain supreme enlightenment.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that bodhicitta, as realized by the Buddhas after long contemplation, is the most effective means for beings to attain supreme enlightenment easily and swiftly. It is seen as the ultimate method for benefiting all sentient beings.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThe mighty sages, having contemplated deeply for many eons,\nSaw this very [bodhicitta] as beneficial.\nThrough this, countless multitudes of beings\nEasily attain supreme happiness.\n", + "translation": "The mighty sages, having contemplated deeply for many eons,\nSaw this very [bodhicitta] as beneficial.\nThrough this, countless multitudes of beings\nEasily attain supreme happiness." } }, "glossary": { @@ -1064,7 +1027,7 @@ "ཐོབ་པ་": "gain" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས།": { "བསྐལ་པ་": "kalpas", "ཐུབ་དབང་": "Lords of Sages", @@ -1109,15 +1072,17 @@ "04_commentary_assisted": { "བསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས།": { "བསྐལ་པ་": "eons", + "རབ་དགོངས་མཛད་པ་": "contemplated deeply", "ཐུབ་དབང་": "mighty sages", - "ཕན་པ་": "beneficial" + "ཕན་པར་": "beneficial", + "གཟིགས་": "saw" }, "།འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་མཆོག་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད།": { - "ཚད་མེད་": "innumerable", - "སྐྱེ་བོ་": "people", - "ཚོགས་": "multitudes", - "བདེ་མཆོག་": "supreme bliss", - "ཐོབ་པ་": "attain" + "ཚད་མེད་": "countless", + "སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་": "multitudes of beings", + "བདེ་མཆོག་": "supreme happiness", + "བདེ་བླག་ཉིད་དུ་": "easily", + "ཐོབ་པར་བྱེད་": "attain" } } } @@ -1128,7 +1093,7 @@ "commentary_1": "སྲིད་པའི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ལུང་ལས་མི་རྟག་པའི་ཕྱིར། གཞོམ་པར་འདོད་པའོ་ཞེས་འབྱུང་བས་ན་གཞོམ་པར་འདོད་པའོ། །ཀྱང་གི་སྒྲ་ནི་མི་བདེ་བ་ཞེས་པའི་མཐར་ཡང་ངོ་། །མི་བདེ་བ་ནི་བྲེལ་ཞིང་ཕོངས་པའོ། །ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་འདིའི་ཕྱིར་ཡང་གཟུང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་", "commentary_2": "གསུམ་པ་རེ་འདོད་སྐོང་བ་ནི། རང་གི་སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོ་གཞོམ་པར་འདོད་ཅིང་སེམས་ཅན་གཞན་རྣམས་ཀྱི་མི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། རང་གཞན་ཐམས་ཅད་བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། དེས་དོན་དེ་དག་འགྲུབ་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྲིད་པ་ (existence/becoming), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), སེམས་ཅན་ (sentient beings), བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta)\n\nGrammar:\n- Use of འདོད་ (desire/wish) to express intentions\n- Parallel structure with ཅིང་, དང་, and པས་ཀྱང་\n- Negation with མི་བྱ (should not do)\n\n\nWishing to destroy the hundreds of sufferings of existence,\nDesiring to remove the unhappiness of sentient beings,\nAnd wishing to experience hundreds of manifold joys,\nOne should never abandon bodhicitta.\n\n\nNote: བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta) is left untranslated as a technical term, referring to the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings.", "translation": "Wishing to destroy the hundreds of sufferings of existence,\nDesiring to remove the unhappiness of sentient beings,\nAnd wishing to experience hundreds of manifold joys,\nOne should never abandon bodhicitta." @@ -1144,9 +1109,9 @@ "translation": "Wishing to destroy the hundred sufferings of existence,\nDesiring to dispel the unhappiness of beings,\nAnd longing to experience hundreds of joys,\nNever abandon bodhichitta." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། །\n\nCommentary 1: སྲིད་པའི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ལུང་ལས་མི་རྟག་པའི་ཕྱིར། གཞོམ་པར་འདོད་པའོ་ཞེས་འབྱུང་བས་ན་གཞོམ་པར་འདོད་པའོ། །ཀྱང་གི་སྒྲ་ནི་མི་བདེ་བ་ཞེས་པའི་མཐར་ཡང་ངོ་། །མི་བདེ་བ་ནི་བྲེལ་ཞིང་ཕོངས་པའོ། །ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་འདིའི་ཕྱིར་ཡང་གཟུང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་རེ་འདོད་སྐོང་བ་ནི། རང་གི་སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོ་གཞོམ་པར་འདོད་ཅིང་སེམས་ཅན་གཞན་རྣམས་ཀྱི་མི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། རང་གཞན་ཐམས་ཅད་བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། དེས་དོན་དེ་དག་འགྲུབ་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nDesiring to destroy the hundreds of sufferings of existence,\nWishing to dispel the unhappiness of sentient beings,\nAnd longing to experience hundreds of joys,\nNever abandon bodhicitta.\n", - "translation": "Desiring to destroy the hundreds of sufferings of existence,\nWishing to dispel the unhappiness of sentient beings,\nAnd longing to experience hundreds of joys,\nNever abandon bodhicitta." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། །\n\nCommentary 1: སྲིད་པའི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ལུང་ལས་མི་རྟག་པའི་ཕྱིར། གཞོམ་པར་འདོད་པའོ་ཞེས་འབྱུང་བས་ན་གཞོམ་པར་འདོད་པའོ། །ཀྱང་གི་སྒྲ་ནི་མི་བདེ་བ་ཞེས་པའི་མཐར་ཡང་ངོ་། །མི་བདེ་བ་ནི་བྲེལ་ཞིང་ཕོངས་པའོ། །ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་འདིའི་ཕྱིར་ཡང་གཟུང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་རེ་འདོད་སྐོང་བ་ནི། རང་གི་སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོ་གཞོམ་པར་འདོད་ཅིང་སེམས་ཅན་གཞན་རྣམས་ཀྱི་མི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། རང་གཞན་ཐམས་ཅད་བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། དེས་དོན་དེ་དག་འགྲུབ་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the phrase \"srid pa'i\" (of existence) is mentioned to indicate impermanence, and the desire to destroy it. It also clarifies that the term \"mi bde ba\" means distress and poverty, and emphasizes the importance of maintaining bodhicitta for its special qualities.\n\nCommentary 2: This commentary explains that the verse is about fulfilling wishes. It describes the desire to destroy hundreds of one's own sufferings of existence, to eliminate all the sufferings of other sentient beings, and to experience hundreds of joys for oneself and others. It emphasizes that one should never abandon bodhicitta because it is certain to accomplish these goals.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the importance of maintaining bodhicitta (the mind of enlightenment) as a means to overcome the sufferings of cyclic existence, both for oneself and others. They highlight that bodhicitta is the key to destroying one's own sufferings, eliminating the distress of others, and bringing about numerous joys for all beings.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nDesiring to destroy the hundreds of sufferings of cyclic existence,\nWishing to eliminate the distress of sentient beings,\nAnd longing to experience hundreds of joys,\nOne should never abandon the mind of enlightenment.", + "translation": "Desiring to destroy the hundreds of sufferings of cyclic existence,\nWishing to eliminate the distress of sentient beings,\nAnd longing to experience hundreds of joys,\nOne should never abandon the mind of enlightenment." } }, "glossary": { @@ -1172,7 +1137,7 @@ "གཏང་": "forsake" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །": { "སྲིད་པ་": "existence", "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings", @@ -1242,15 +1207,15 @@ }, "04_commentary_assisted": { "སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །": { - "སྲིད་པ་": "existence", + "སྲིད་པ་": "cyclic existence", "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings", "བརྒྱ་ཕྲག་": "hundreds", "གཞོམ་": "destroy" }, "སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", - "མི་བདེ་": "unhappiness", - "བསལ་བ་": "dispel" + "མི་བདེ་": "distress", + "བསལ་བ་": "eliminate" }, "བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །": { "བདེ་": "joys", @@ -1258,7 +1223,8 @@ "སྤྱོད་པ་": "experience" }, "བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། །": { - "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "bodhicitta", + "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "mind of enlightenment", + "རྟག་ཏུ་": "never", "གཏང་": "abandon" } } @@ -1270,7 +1236,7 @@ "commentary_1": "འཁོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། འཁོར་བ་ཉིད་བཙོན་རའོ། །བསྡམས་པ་ནི་དེར་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པས་བཅིངས་པའོ། །ཉམ་ཐག་པ་ནི་འདིར་ཤིན་ཏུ་ཉེན་པའོ། །གང་འཇིག་རྟེན་ལྷ་དང་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱ་བ་དང་། བསྟོད་ཅིང་བཀུར་བར་ཡང་ངོ་། །ཡང་ན་བཅས་པའི་སྒྲ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའོ། །འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་འདས་པའི་ཚིག་ཁ་སྐོང་བའོ། །", "commentary_2": "བཞི་པ་མིང་དོན་འཕོ་བ་ནི། འཁོར་བའི་བཙོན་རྭར་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་འཆིང་བས་བསྡམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཉམ་ཐག་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པར་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས་ཏེ་དེ་ཕྱིན་ཆད་མིང་བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞིང་། དོན་ནི་འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱ་བའི་གནས་སུ་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་(bodhicitta), སྐད་ཅིག་(instant), འཁོར་བ་(samsara), བཙོན་ར་(prison), བདེ་གཤེགས་(sugata), སྲས་(offspring)\n\nGrammatical notes:\n- གྱུར་ན་ indicates a conditional clause\n- བསྡམས་པའི་ is a past participle modifying ཉམ་ཐག་རྣམས་\n- ཞེས་བརྗོད་བྱ་ indicates reported speech or designation\n- ཕྱག་བྱར་འགྱུར་ is a future tense construction\n\n\nWhen bodhicitta is generated, in an instant,\nThose wretched ones bound in the prison of samsara\nAre called offspring of the sugatas,\nAnd become worthy of veneration by worldly gods and humans.\n\n\nTechnical note: བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta) refers to the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all sentient beings, a central concept in Mahayana Buddhism.", "translation": "When bodhicitta is generated, in an instant,\nThose wretched ones bound in the prison of samsara\nAre called offspring of the sugatas,\nAnd become worthy of veneration by worldly gods and humans." @@ -1286,9 +1252,9 @@ "translation": "When bodhicitta is generated, in an instant,\nThose wretched beings bound in samsara's prison\nAre called children of the Sugatas,\nAnd become worthy of homage from worldly gods and humans." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: འཁོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། འཁོར་བ་ཉིད་བཙོན་རའོ། །བསྡམས་པ་ནི་དེར་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པས་བཅིངས་པའོ། །ཉམ་ཐག་པ་ནི་འདིར་ཤིན་ཏུ་ཉེན་པའོ། །གང་འཇིག་རྟེན་ལྷ་དང་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱ་བ་དང་། བསྟོད་ཅིང་བཀུར་བར་ཡང་ངོ་། །ཡང་ན་བཅས་པའི་སྒྲ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའོ། །འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་འདས་པའི་ཚིག་ཁ་སྐོང་བའོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་མིང་དོན་འཕོ་བ་ནི། འཁོར་བའི་བཙོན་རྭར་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་འཆིང་བས་བསྡམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཉམ་ཐག་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པར་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས་ཏེ་དེ་ཕྱིན་ཆད་མིང་བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞིང་། དོན་ནི་འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱ་བའི་གནས་སུ་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhen the mind of enlightenment is generated, in an instant,\nThose wretched beings bound in the prison of samsara\nWill be called children of the Sugatas,\nAnd become worthy of reverence by gods and humans of the world.\n\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. The moment one generates bodhicitta (the mind of enlightenment)\n2. Those who were suffering in the cycle of existence (samsara), described as a prison\n3. Are immediately elevated to the status of \"children of the Buddhas\"\n4. And become worthy of respect and veneration by both divine and human beings", - "translation": "When the mind of enlightenment is generated, in an instant,\nThose wretched beings bound in the prison of samsara\nWill be called children of the Sugatas,\nAnd become worthy of reverence by gods and humans of the world." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: འཁོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། འཁོར་བ་ཉིད་བཙོན་རའོ། །བསྡམས་པ་ནི་དེར་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པས་བཅིངས་པའོ། །ཉམ་ཐག་པ་ནི་འདིར་ཤིན་ཏུ་ཉེན་པའོ། །གང་འཇིག་རྟེན་ལྷ་དང་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱ་བ་དང་། བསྟོད་ཅིང་བཀུར་བར་ཡང་ངོ་། །ཡང་ན་བཅས་པའི་སྒྲ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའོ། །འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་འདས་པའི་ཚིག་ཁ་སྐོང་བའོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་མིང་དོན་འཕོ་བ་ནི། འཁོར་བའི་བཙོན་རྭར་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་འཆིང་བས་བསྡམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཉམ་ཐག་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པར་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས་ཏེ་དེ་ཕྱིན་ཆད་མིང་བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞིང་། དོན་ནི་འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱ་བའི་གནས་སུ་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that samsara itself is like a prison. Beings are bound there by attachments and other afflictions. They are in a very vulnerable state. The bodhisattva who generates bodhicitta becomes worthy of prostration, praise, and respect from gods and humans in the world.\n\nCommentary 2:\nThis commentary clarifies that those bound in the prison of samsara by karma and afflictions are suffering greatly. If they generate bodhicitta, they instantly become known as children of the buddhas and worthy of prostration by gods and humans in the world.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that ordinary beings are trapped and suffering in samsara as if in a prison. However, the moment they generate bodhicitta (the mind of enlightenment), they are transformed. They gain a new identity as children of the buddhas and become worthy of reverence even from gods and humans.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nWhen bodhicitta arises, in an instant,\nThose wretched ones bound in samsara's prison\nAre called children of the Sugatas,\nAnd become worthy of prostration by gods and humans of the world.\n", + "translation": "When bodhicitta arises, in an instant,\nThose wretched ones bound in samsara's prison\nAre called children of the Sugatas,\nAnd become worthy of prostration by gods and humans of the world." } }, "glossary": { @@ -1309,7 +1275,7 @@ "ཕྱག་བྱ་": "revered" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །": { "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "bodhicitta", "སྐད་ཅིག་": "instant", @@ -1367,12 +1333,14 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །": { - "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "mind of enlightenment", - "སྐད་ཅིག་": "instant", + "བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །": { + "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "bodhicitta", + "སྐད་ཅིག་": "instant" + }, + "འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །": { "འཁོར་བ་": "samsara", "བཙོན་ར་": "prison", - "ཉམ་ཐག་": "wretched beings" + "ཉམ་ཐག་": "wretched ones" }, "བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །": { "བདེ་གཤེགས་": "Sugatas", @@ -1382,7 +1350,7 @@ "འཇིག་རྟེན་": "world", "ལྷ་": "gods", "མི་": "humans", - "ཕྱག་བྱ་": "reverence" + "ཕྱག་བྱ་": "prostration" } } } @@ -1393,7 +1361,7 @@ "commentary_1": "ད་ནི་ཡང་དག་པར་བསྐུལ་བའི་ཕྱིར། མི་གཙང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རིན་ཐང་མེད་པའི་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དོན་ཆེན་པོར་འགྱུར་བའོ། །གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་ནི་གསེར་འགྱུར་རྩིའི་བྱེ་བྲག་གོ། །སྒྱུར་བས་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པར་སྒྱུར་བར་བྱེད་པའོ། །དེས་ན་བདག་གི་དོན་དུ་ཡང་གཟུང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པར་བྱའོ། །", "commentary_2": "ལྔ་པ་ཕན་ཡོན་དཔེས་བསྔགས་པ་ལ་དྲུག་ལས། དང་པོ་གསེར་འགྱུར་གྱི་དཔེས་དམན་པ་མཆོག་ཏུ་བསྒྱུར་བར་བསྟན་པ་ནི། གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུར་མི་གཙང་བའི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར་པའི་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ་རིན་པོ་ཆེ་རིན་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། ནུས་པ་དེ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་ཏུ་བརྟན་པར་ཟུངས་ཤིག་པ་སྟེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། དངུལ་ཆུའི་རིགས་གསེར་དུ་སྣང་བ་སྲང་གཅིག་གིས་ལྕགས་སྲང་སྟོང་གསེར་དུ་བསྒྱུར་ནུས་པ་དཔེར་མཛད་ནས། དེ་བཞིན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་དངུལ་ཆུའི་ཁམས་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་བཟུང་བ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པའི་ལྕགས་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་བྱས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཁ་དོག་ཏུ་བྱེད་ཀྱང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་རོའི་ཁམས་གཅིག་པོ་དེ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་ལྕགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱ་བའམ་ཟད་པར་བྱ་མི་ནུས་སོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །རིན་ཆེན་རིང་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུང་། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགསེར་འགྱུར་རྩི་ (alchemical elixir), རྒྱལ་བའི་སྐུ་ (victor's body/buddhakāya), བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནས་ to indicate sequence of actions\n- བས་ན་ indicating causation\n- Imperative form ཟུང་ at the end\n\n\nLike the supreme form of an alchemical elixir,\nHaving taken this impure body and transformed it\nInto the priceless victor's body,\nTherefore, firmly hold what is called bodhicitta.\n\n\nTechnical note: \"གསེར་འགྱུར་རྩི་\" refers to the mythical substance that can turn base metals into gold, used here as a metaphor for the transformative power of bodhicitta.", "translation": "Like the supreme form of an alchemical elixir,\nHaving taken this impure body and transformed it\nInto the priceless victor's body,\nTherefore, firmly hold what is called bodhicitta." @@ -1409,9 +1377,9 @@ "translation": "Like the supreme form of an alchemical elixir,\nTaking this impure body and transforming it\nInto a priceless, precious buddha form -\nHold firm to what is called bodhichitta." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །རིན་ཆེན་རིང་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུང་། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་ཡང་དག་པར་བསྐུལ་བའི་ཕྱིར། མི་གཙང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རིན་ཐང་མེད་པའི་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དོན་ཆེན་པོར་འགྱུར་བའོ། །གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་ནི་གསེར་འགྱུར་རྩིའི་བྱེ་བྲག་གོ། །སྒྱུར་བས་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པར་སྒྱུར་བར་བྱེད་པའོ། །དེས་ན་བདག་གི་དོན་དུ་ཡང་གཟུང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: ལྔ་པ་ཕན་ཡོན་དཔེས་བསྔགས་པ་ལ་དྲུག་ལས། དང་པོ་གསེར་འགྱུར་གྱི་དཔེས་དམན་པ་མཆོག་ཏུ་བསྒྱུར་བར་བསྟན་པ་ནི། གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུར་མི་གཙང་བའི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར་པའི་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ་རིན་པོ་ཆེ་རིན་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། ནུས་པ་དེ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་ཏུ་བརྟན་པར་ཟུངས་ཤིག་པ་སྟེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། དངུལ་ཆུའི་རིགས་གསེར་དུ་སྣང་བ་སྲང་གཅིག་གིས་ལྕགས་སྲང་སྟོང་གསེར་དུ་བསྒྱུར་ནུས་པ་དཔེར་མཛད་ནས། དེ་བཞིན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་དངུལ་ཆུའི་ཁམས་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་བཟུང་བ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པའི་ལྕགས་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་བྱས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཁ་དོག་ཏུ་བྱེད་ཀྱང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་རོའི་ཁམས་གཅིག་པོ་དེ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་ལྕགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱ་བའམ་ཟད་པར་བྱ་མི་ནུས་སོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nLike the supreme form of the alchemical elixir,\nTaking this impure body and transforming it\nInto the priceless body of a Buddha,\nFirmly grasp what is called bodhicitta.\n\n\nThis translation aims to capture the core meaning of the verse, which uses the metaphor of an alchemical elixir (གསེར་འགྱུར་རྩི) that can transform base metals into gold to illustrate how bodhicitta (བྱང་ཆུབ་སེམས) can transform our impure bodies into the precious body of a Buddha. The commentaries emphasize the power of bodhicitta to elevate the lowly to the supreme and its indestructible nature. They also highlight the preciousness and transformative power of bodhicitta, comparing it to a wish-fulfilling jewel.", - "translation": "Like the supreme form of the alchemical elixir,\nTaking this impure body and transforming it\nInto the priceless body of a Buddha,\nFirmly grasp what is called bodhicitta." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །རིན་ཆེན་རིང་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུང་། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་ཡང་དག་པར་བསྐུལ་བའི་ཕྱིར། མི་གཙང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རིན་ཐང་མེད་པའི་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དོན་ཆེན་པོར་འགྱུར་བའོ། །གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་ནི་གསེར་འགྱུར་རྩིའི་བྱེ་བྲག་གོ། །སྒྱུར་བས་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པར་སྒྱུར་བར་བྱེད་པའོ། །དེས་ན་བདག་གི་དོན་དུ་ཡང་གཟུང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: ལྔ་པ་ཕན་ཡོན་དཔེས་བསྔགས་པ་ལ་དྲུག་ལས། དང་པོ་གསེར་འགྱུར་གྱི་དཔེས་དམན་པ་མཆོག་ཏུ་བསྒྱུར་བར་བསྟན་པ་ནི། གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུར་མི་གཙང་བའི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར་པའི་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ་རིན་པོ་ཆེ་རིན་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། ནུས་པ་དེ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་ཏུ་བརྟན་པར་ཟུངས་ཤིག་པ་སྟེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། དངུལ་ཆུའི་རིགས་གསེར་དུ་སྣང་བ་སྲང་གཅིག་གིས་ལྕགས་སྲང་སྟོང་གསེར་དུ་བསྒྱུར་ནུས་པ་དཔེར་མཛད་ནས། དེ་བཞིན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་དངུལ་ཆུའི་ཁམས་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་བཟུང་བ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པའི་ལྕགས་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་བྱས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཁ་དོག་ཏུ་བྱེད་ཀྱང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་རོའི་ཁམས་གཅིག་པོ་དེ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་ལྕགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱ་བའམ་ཟད་པར་བྱ་མི་ནུས་སོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the verse is encouraging the reader to firmly grasp bodhicitta. It compares bodhicitta to a precious wish-fulfilling jewel that can transform something impure into something of immeasurable value. The alchemical elixir mentioned is a specific type that can turn things into gold. The transformation is described as definite or certain.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates on the benefits of bodhicitta using the metaphor of an alchemical elixir. It explains that bodhicitta can transform our impure bodies into the precious, priceless body of a Buddha. It cites a sutra that compares bodhicitta to mercury that can turn iron into gold, emphasizing that bodhicitta can transform all karmic obscurations and afflictions into the state of omniscience.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the transformative power of bodhicitta, comparing it to an alchemical substance that can turn base metals into gold. They highlight how bodhicitta can take our impure, ordinary bodies and transform them into the precious, priceless body of a Buddha. The commentaries stress the importance of firmly grasping or maintaining bodhicitta due to its immense value and power to bring about spiritual transformation.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nLike the supreme form of an alchemical elixir,\nThat transforms this impure body we've taken\nInto the priceless, precious body of a Victor,\nFirmly grasp what is called bodhicitta.", + "translation": "Like the supreme form of an alchemical elixir,\nThat transforms this impure body we've taken\nInto the priceless, precious body of a Victor,\nFirmly grasp what is called bodhicitta." } }, "glossary": { @@ -1434,7 +1402,7 @@ "རབ་བརྟན་ཟུང་": "firmly grasp" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །": { "གསེར་འགྱུར་རྩི་": "alchemical elixir", "མི་གཙང་": "impure", @@ -1492,15 +1460,17 @@ "མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །": { "མི་གཙང་": "impure", "ལུས་": "body", - "རྒྱལ་བ་": "Buddha" + "བླངས་": "taken", + "རྒྱལ་བ་": "Victor" }, "རིན་ཆེན་རིང་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །": { - "རིན་ཆེན་": "priceless", - "བསྒྱུར་": "transforming" + "རིན་ཆེན་": "precious", + "རིང་ཐང་མེད་པ་": "priceless" }, "བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུང་། །": { "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "bodhicitta", - "རབ་བརྟན་": "firmly" + "རབ་བརྟན་": "firmly", + "ཟུང་": "grasp" } } } @@ -1511,7 +1481,7 @@ "commentary_1": "ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ་འགྲོ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཚོང་དུས་སུ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ལས་བཙོང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཟོང་དེ་བྱེད་པའི་གནས་ནི་གནས་ཏེ། དེ་དང་བྲལ་བར་འདོད་པའོ། རིན་པོ་ཆེ་བཞིན་དུ་རྙེད་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་རིན་ཆེན་ནོ། །དོན་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཁྱོད་ཚོང་པ་བཞིན་དུ་བདེ་བ་དང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྙེད་པ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ཡིན་པས། དོན་ཆེན་པོའི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་རིན་ཐང་མེད་པ་འདི་ཟུང་ཤིག་པའོ། །ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་བཞིན་དུ་དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྙེད་པར་དཀའོ། །སུས་དེ་ལྟར་བརྟགས་སྙམ་པ་ལ། ཚད་མེད་པ་སྟེ་གཞལ་དུ་མེད་པའི་བློ་ལ་སོགས་པ་དང་གང་ལྡན་པ་དེ་འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་ནོ། །དེ་ནི་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་སྟེ་གཉིས་པ་མེད་པ་དེས་བརྟགས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་རིན་པོ་ཆེའི་དཔེས་རྙེད་དཀའ་ཞིང་རིན་ཐང་ཆེ་བར་བསྟན་པ་ནི། འགྲོ་བ་ཀུན་ཐར་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འཁྲིད་པ་དང་ཡོན་ཏན་གྱི་ནོར་ལ་སྦྱོར་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་སྟེ་འགྲན་ཟླ་མེད་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཁྱེན་པས་ཤེས་བྱ་ལ་ཁྱབ་པ་ལས་གཞན་གྱིས་གཞལ་བར་མི་ནུས་པས་ན་ཚད་མེད་པའི་བློས་ཆོས་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདི་དཀོན་ཞིང་ཕན་ཡོན་ཆེ་བས་རིན་ཆེ་བར་གཟིགས་ཏེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། ནོར་ཀུན་གྱི་ནང་ནས་དབང་གི་རྒྱལ་པོ་རིན་ཆེ་བར་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ། དུས་གསུམ་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཡུལ་སྣང་བར་མཛད་པ་དེ་སྲིད་དུ། ལྷ་དང་མི་ཐམས་ཅད་དང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པ་གང་ཇི་སྙེད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་དབང་གི་རྒྱལ་པོའི་རིན་དུ་མི་ཆོག་གོ །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེས་ན་འགྲོ་བ་སྡུག་བསྔལ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུངས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། །\n", "output": "I'll provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nའགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་ (Guide of beings), ཚད་མེད་བློས་ (Immeasurable mind), རིན་ཆེ་བ (Precious), བྱང་ཆུབ་སེམས་ (Bodhicitta)\n\nGrammatical notes:\n- ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་ (If thoroughly examined well)\n- བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས་ (Those who wish to be free from)\n- ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་ (Hold firmly well)\n\n\nThe sole guide of beings, with immeasurable mind,\nIf thoroughly examined well, is precious.\nThose who wish to be free from the abodes of beings,\nHold firmly well the precious bodhicitta.\n\n\nTechnical note: བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta) refers to the altruistic mind of enlightenment in Mahayana Buddhism.", "translation": "The sole guide of beings, with immeasurable mind,\nIf thoroughly examined well, is precious.\nThose who wish to be free from the abodes of beings,\nHold firmly well the precious bodhicitta." @@ -1527,9 +1497,9 @@ "translation": "The sole captain of beings, with immeasurable mind,\nWhen thoroughly examined, is found to be precious.\nThose who wish to be free from the realms of beings,\nHold firmly to the precious, excellent bodhicitta." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། །\n\nCommentary 1: ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ་འགྲོ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཚོང་དུས་སུ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ལས་བཙོང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཟོང་དེ་བྱེད་པའི་གནས་ནི་གནས་ཏེ། དེ་དང་བྲལ་བར་འདོད་པའོ། རིན་པོ་ཆེ་བཞིན་དུ་རྙེད་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་རིན་ཆེན་ནོ། །དོན་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཁྱོད་ཚོང་པ་བཞིན་དུ་བདེ་བ་དང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྙེད་པ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ཡིན་པས། དོན་ཆེན་པོའི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་རིན་ཐང་མེད་པ་འདི་ཟུང་ཤིག་པའོ། །ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་བཞིན་དུ་དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྙེད་པར་དཀའོ། །སུས་དེ་ལྟར་བརྟགས་སྙམ་པ་ལ། ཚད་མེད་པ་སྟེ་གཞལ་དུ་མེད་པའི་བློ་ལ་སོགས་པ་དང་གང་ལྡན་པ་དེ་འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་ནོ། །དེ་ནི་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་སྟེ་གཉིས་པ་མེད་པ་དེས་བརྟགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་རིན་པོ་ཆེའི་དཔེས་རྙེད་དཀའ་ཞིང་རིན་ཐང་ཆེ་བར་བསྟན་པ་ནི། འགྲོ་བ་ཀུན་ཐར་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འཁྲིད་པ་དང་ཡོན་ཏན་གྱི་ནོར་ལ་སྦྱོར་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་སྟེ་འགྲན་ཟླ་མེད་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཁྱེན་པས་ཤེས་བྱ་ལ་ཁྱབ་པ་ལས་གཞན་གྱིས་གཞལ་བར་མི་ནུས་པས་ན་ཚད་མེད་པའི་བློས་ཆོས་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདི་དཀོན་ཞིང་ཕན་ཡོན་ཆེ་བས་རིན་ཆེ་བར་གཟིགས་ཏེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། ནོར་ཀུན་གྱི་ནང་ནས་དབང་གི་རྒྱལ་པོ་རིན་ཆེ་བར་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ། དུས་གསུམ་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཡུལ་སྣང་བར་མཛད་པ་དེ་སྲིད་དུ། ལྷ་དང་མི་ཐམས་ཅད་དང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པ་གང་ཇི་སྙེད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་དབང་གི་རྒྱལ་པོའི་རིན་དུ་མི་ཆོག་གོ །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེས་ན་འགྲོ་བ་སྡུག་བསྔལ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུངས།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nThe sole guide of beings, with immeasurable wisdom,\nHas thoroughly examined and found it most precious.\nThose who wish to be free from the realm of suffering,\nHold firmly to the precious, excellent bodhicitta.\n\n\nThis translation captures the key points from the original Tibetan verse and the commentaries:\n\n1. The Buddha, as the unrivaled guide of beings, has examined all phenomena with his boundless wisdom.\n2. He has determined that bodhicitta (the mind of enlightenment) is extremely rare and valuable.\n3. Those who wish to escape the cycle of suffering and attain liberation are advised to firmly grasp and maintain bodhicitta.\n4. Bodhicitta is compared to a wish-fulfilling jewel, emphasizing its preciousness and power to fulfill all aspirations for enlightenment and the benefit of all beings.", - "translation": "The sole guide of beings, with immeasurable wisdom,\nHas thoroughly examined and found it most precious.\nThose who wish to be free from the realm of suffering,\nHold firmly to the precious, excellent bodhicitta." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། །\n\nCommentary 1: ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ་འགྲོ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཚོང་དུས་སུ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ལས་བཙོང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཟོང་དེ་བྱེད་པའི་གནས་ནི་གནས་ཏེ། དེ་དང་བྲལ་བར་འདོད་པའོ། རིན་པོ་ཆེ་བཞིན་དུ་རྙེད་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་རིན་ཆེན་ནོ། །དོན་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཁྱོད་ཚོང་པ་བཞིན་དུ་བདེ་བ་དང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྙེད་པ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ཡིན་པས། དོན་ཆེན་པོའི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་རིན་ཐང་མེད་པ་འདི་ཟུང་ཤིག་པའོ། །ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་བཞིན་དུ་དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྙེད་པར་དཀའོ། །སུས་དེ་ལྟར་བརྟགས་སྙམ་པ་ལ། ཚད་མེད་པ་སྟེ་གཞལ་དུ་མེད་པའི་བློ་ལ་སོགས་པ་དང་གང་ལྡན་པ་དེ་འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་ནོ། །དེ་ནི་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་སྟེ་གཉིས་པ་མེད་པ་དེས་བརྟགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་རིན་པོ་ཆེའི་དཔེས་རྙེད་དཀའ་ཞིང་རིན་ཐང་ཆེ་བར་བསྟན་པ་ནི། འགྲོ་བ་ཀུན་ཐར་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འཁྲིད་པ་དང་ཡོན་ཏན་གྱི་ནོར་ལ་སྦྱོར་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་སྟེ་འགྲན་ཟླ་མེད་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཁྱེན་པས་ཤེས་བྱ་ལ་ཁྱབ་པ་ལས་གཞན་གྱིས་གཞལ་བར་མི་ནུས་པས་ན་ཚད་མེད་པའི་བློས་ཆོས་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདི་དཀོན་ཞིང་ཕན་ཡོན་ཆེ་བས་རིན་ཆེ་བར་གཟིགས་ཏེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། ནོར་ཀུན་གྱི་ནང་ནས་དབང་གི་རྒྱལ་པོ་རིན་ཆེ་བར་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ། དུས་གསུམ་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཡུལ་སྣང་བར་མཛད་པ་དེ་སྲིད་དུ། ལྷ་དང་མི་ཐམས་ཅད་དང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པ་གང་ཇི་སྙེད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་དབང་གི་རྒྱལ་པོའི་རིན་དུ་མི་ཆོག་གོ །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེས་ན་འགྲོ་བ་སྡུག་བསྔལ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུངས།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary explains that the bodhicitta (enlightened mind) is like a precious jewel, rare and valuable. It compares the practitioner to a merchant seeking happiness and prosperity. The \"captain of beings\" refers to one with immeasurable wisdom who has thoroughly examined the value of bodhicitta.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary also emphasizes the rarity and great value of bodhicitta. It describes the Buddha as the unrivaled captain who leads beings to liberation. The commentary cites a sutra that compares bodhicitta to a wish-fulfilling jewel, stating that it is more valuable than all other virtues combined.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries stress the preciousness and rarity of bodhicitta. They use the metaphor of a jewel and a merchant to illustrate its value. The Buddha or one with great wisdom is described as the captain who recognizes the importance of bodhicitta for liberating beings from suffering.\n\n4. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nThe sole captain of beings, with immeasurable wisdom,\nHas thoroughly examined and found it most precious.\nThose who wish to be free from the realms of suffering,\nHold firmly to the precious jewel of bodhicitta.\n", + "translation": "The sole captain of beings, with immeasurable wisdom,\nHas thoroughly examined and found it most precious.\nThose who wish to be free from the realms of suffering,\nHold firmly to the precious jewel of bodhicitta." } }, "glossary": { @@ -1553,7 +1523,7 @@ "ཟུང་": "grasp" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །": { "འགྲོ་བ་": "beings", "དེད་དཔོན་": "guide", @@ -1615,22 +1585,29 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །": { - "འགྲོ་བ་": "beings", - "དེད་དཔོན་": "guide", + "འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །": { + "འགྲོ་བའི་": "beings", + "དེད་དཔོན་": "captain", + "གཅིག་པུ་": "sole", "ཚད་མེད་": "immeasurable", - "བློ་": "wisdom", + "བློས་": "wisdom" + }, + "ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །": { + "ལེགས་པར་": "thoroughly", "བརྟགས་": "examined", - "རིན་ཆེ་བ་": "precious" + "རིན་ཆེ་བས་": "precious" }, - "འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། །": { - "འགྲོ་བ་": "beings", - "གནས་": "realm", - "བྲལ་བ་": "free", - "འདོད་པ་": "wish", + "འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །": { + "འགྲོ་བའི་": "beings", + "གནས་": "realms", + "བྲལ་བར་": "free from", + "འདོད་པ་": "wish" + }, + "རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། །": { "རིན་ཆེན་": "precious", "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "bodhicitta", - "བརྟན་པ་": "firmly" + "བརྟན་པར་": "firmly", + "ཟུང་": "hold" } } } @@ -1641,7 +1618,7 @@ "commentary_1": "དེའི་དོན་དུ་ཆེན་པོའི་བདག་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཆུ་ཤིང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྐྱེད་པ་བྱིན་ནས་སོ། །རྟག་ཏུ་འབྲས་བུ་འབྱིན་པ་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་སྟེར་བའི་ཕྱིར་རོ། །མི་ཟད་པ་ནི་སྐྱེ་བ་རེ་རེར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྦྱིན་པས་རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་དེའི་དབང་གིས་གཞན་རྣམས་ལ་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལྗོན་ཤིང་ལྟ་བུར་མཚོན་པ་ནི་སྟག་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ལྟ་བུའི་བསྡུ་བ་བྱས་པའོ། །སྡིག་པ་ཟད་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ཡང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གསུམ་པ་ལྗོན་ཤིང་གི་དཔེས་འབྲས་བུ་མི་ཟད་ཅིང་འཕེལ་བར་བསྟན་པ་ནི། དགེ་བ་གཞན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་མ་ཟིན་པ་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་རང་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་ཡིན་ལ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་ནི་རྟག་པར་ཡང་འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་ཅིང་སླར་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དཀོན་མཆོག་གི་ཟ་མ་ཏོག་ལས། འཇམ་དཔལ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཤིང་ལྗོན་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ནི་ཁམས་བཞིས་བཟུང་ནས་རྣམ་པར་འཕེལ་བའོ། །འཇམ་དཔལ་དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་བཟུང་ཞིང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་བསྔོས་ན་རྣམ་པར་འཕེལ་ལོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། །\n", "output": "I understand. I'll provide a literal English translation of the Tibetan text you've given, following the guidelines you've outlined. Here's the translation:\n\nKey terms:\nདགེ་བ་ (virtue), ཆུ་ཤིང་ (plantain tree), འབྲས་བུ་ (fruit), བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta), ལྗོན་ཤིང་ (tree)\n\nGrammar notes:\n- Use of བཞིན་དུ་ for comparison\n- ནས་...པར་འགྱུར་བ་ construction indicating change of state\n- པས་ indicating causation\n\n\nAll other virtues, like plantain trees,\nProduce their fruit and then are exhausted.\nThe tree of bodhicitta, however,\nConstantly bears fruit and increases inexhaustibly.\n\n\nTechnical note: The plantain tree (ཆུ་ཤིང་) is often used in Buddhist texts as a metaphor for impermanence, as it dies after bearing fruit once.", "translation": "All other virtues, like plantain trees,\nProduce their fruit and then are exhausted.\nThe tree of bodhicitta, however,\nConstantly bears fruit and increases inexhaustibly." @@ -1657,9 +1634,9 @@ "translation": "All other virtues are like water trees -\nAfter bearing fruit, they are exhausted.\nBut the tree of bodhicitta always\nProduces fruit without exhaustion and keeps growing." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དེའི་དོན་དུ་ཆེན་པོའི་བདག་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཆུ་ཤིང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྐྱེད་པ་བྱིན་ནས་སོ། །རྟག་ཏུ་འབྲས་བུ་འབྱིན་པ་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་སྟེར་བའི་ཕྱིར་རོ། །མི་ཟད་པ་ནི་སྐྱེ་བ་རེ་རེར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྦྱིན་པས་རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་དེའི་དབང་གིས་གཞན་རྣམས་ལ་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལྗོན་ཤིང་ལྟ་བུར་མཚོན་པ་ནི་སྟག་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ལྟ་བུའི་བསྡུ་བ་བྱས་པའོ། །སྡིག་པ་ཟད་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ཡང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལྗོན་ཤིང་གི་དཔེས་འབྲས་བུ་མི་ཟད་ཅིང་འཕེལ་བར་བསྟན་པ་ནི། དགེ་བ་གཞན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་མ་ཟིན་པ་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་རང་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་ཡིན་ལ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་ནི་རྟག་པར་ཡང་འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་ཅིང་སླར་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དཀོན་མཆོག་གི་ཟ་མ་ཏོག་ལས། འཇམ་དཔལ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཤིང་ལྗོན་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ནི་ཁམས་བཞིས་བཟུང་ནས་རྣམ་པར་འཕེལ་བའོ། །འཇམ་དཔལ་དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་བཟུང་ཞིང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་བསྔོས་ན་རྣམ་པར་འཕེལ་ལོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nAll other virtues are like water trees:\nOnce they bear fruit, they are exhausted.\nBut the tree of bodhicitta, eternally,\nProduces fruit without exhaustion and continues to grow.\n\n\nThis translation captures the key ideas from the original text and commentaries:\n\n1. The comparison of ordinary virtues to water trees (or plantain trees) that exhaust themselves after bearing fruit.\n2. The contrast with bodhicitta (the mind of enlightenment), which is likened to an ever-fruitful tree.\n3. The emphasis on bodhicitta's ability to continually produce benefits without being depleted.\n4. The idea that bodhicitta not only doesn't exhaust itself but actually grows and increases over time.\n\nThe commentaries provide additional context about the continuous nature of bodhicitta's benefits and its ability to inspire others, which is reflected in the \"continues to grow\" part of the translation.", - "translation": "All other virtues are like water trees:\nOnce they bear fruit, they are exhausted.\nBut the tree of bodhicitta, eternally,\nProduces fruit without exhaustion and continues to grow." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དེའི་དོན་དུ་ཆེན་པོའི་བདག་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཆུ་ཤིང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྐྱེད་པ་བྱིན་ནས་སོ། །རྟག་ཏུ་འབྲས་བུ་འབྱིན་པ་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་སྟེར་བའི་ཕྱིར་རོ། །མི་ཟད་པ་ནི་སྐྱེ་བ་རེ་རེར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྦྱིན་པས་རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་དེའི་དབང་གིས་གཞན་རྣམས་ལ་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལྗོན་ཤིང་ལྟ་བུར་མཚོན་པ་ནི་སྟག་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ལྟ་བུའི་བསྡུ་བ་བྱས་པའོ། །སྡིག་པ་ཟད་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ཡང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལྗོན་ཤིང་གི་དཔེས་འབྲས་བུ་མི་ཟད་ཅིང་འཕེལ་བར་བསྟན་པ་ནི། དགེ་བ་གཞན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་མ་ཟིན་པ་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་རང་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་ཡིན་ལ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་ནི་རྟག་པར་ཡང་འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་ཅིང་སླར་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དཀོན་མཆོག་གི་ཟ་མ་ཏོག་ལས། འཇམ་དཔལ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཤིང་ལྗོན་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ནི་ཁམས་བཞིས་བཟུང་ནས་རྣམ་པར་འཕེལ་བའོ། །འཇམ་དཔལ་དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་བཟུང་ཞིང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་བསྔོས་ན་རྣམ་པར་འཕེལ་ལོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the bodhicitta (enlightenment mind) is compared to a wish-fulfilling tree that continuously produces fruits without exhaustion. It contrasts this with other virtuous actions that are like water plants, which produce fruit and then are depleted. The bodhicitta tree keeps giving fruits (positive results) in each moment and each lifetime, and it also causes the enlightenment mind to arise in others.\n\nCommentary 2: This commentary also contrasts other virtuous actions with bodhicitta. It states that other virtuous actions not embraced by bodhicitta are like water plants that produce fruit and then are exhausted. The tree of bodhicitta, however, continually produces fruit without being exhausted and keeps growing. It quotes a sutra that compares bodhicitta to the elements that nourish trees, saying that when virtuous roots are embraced by bodhicitta and dedicated to omniscience, they increase.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize that bodhicitta is superior to other virtuous actions because it continually produces positive results without being exhausted. They use the metaphor of a tree (for bodhicitta) versus water plants (for other virtuous actions) to illustrate this difference. Bodhicitta not only benefits oneself but also inspires others and leads to exponential growth of virtue.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nAll other virtuous deeds are like water plants,\nProducing fruit and then becoming exhausted.\nBut the tree of bodhicitta continually\nBears fruit without exhaustion and keeps growing.\n\n\nThis translation captures the core meaning explained in the commentaries, contrasting the limited nature of ordinary virtuous actions with the inexhaustible and ever-growing nature of bodhicitta.", + "translation": "All other virtuous deeds are like water plants,\nProducing fruit and then becoming exhausted.\nBut the tree of bodhicitta continually\nBears fruit without exhaustion and keeps growing." } }, "glossary": { @@ -1677,7 +1654,7 @@ "མི་ཟད་": "inexhaustibly" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །": { "དགེ་བ་": "virtues", "ཆུ་ཤིང་": "plantain trees", @@ -1723,18 +1700,17 @@ }, "04_commentary_assisted": { "དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །": { - "དགེ་བ་": "virtues", - "ཆུ་ཤིང་": "water trees", + "དགེ་བ་": "virtuous deeds", + "ཆུ་ཤིང་": "water plants", "འབྲས་བུ་": "fruit", - "ཟད་པར་": "exhausted" + "ཟད་པར་འགྱུར་": "becoming exhausted" }, "བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། །": { "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "bodhicitta", "ལྗོན་ཤིང་": "tree", - "རྟག་པར་": "eternally", "འབྲས་བུ་": "fruit", "མི་ཟད་": "without exhaustion", - "འཕེལ་བར་": "grow" + "འཕེལ་བར་འགྱུར་": "keeps growing" } } } @@ -1745,7 +1721,7 @@ "commentary_1": "སྡིག་པ་བྱས་ནས་ཡང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྲོལ་བ་ནི་ཁུ་བར་བྱེད་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་རྟེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བྱས་ཤིང་བསགས་པའི་སྡིག་པ་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །རྟེན་ནི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་མོ། །འདི་ནི་སྲེད་པར་བྱེད་པ་ཡང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "བཞི་པ་སྐྱེལ་མའི་དཔེས་སྡིག་པའི་འབྲས་བུ་ལས་སྐྱོབ་པར་བསྟན་པ་ནི། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་གནོད་པ་ལ་སོགས་པ་སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ་བྱས་ན་ཡང་། སྐྱེལ་མ་དཔའ་བོ་ལ་བརྟེན་ནས་དགྲའི་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལས་གྲོལ་བ་ལྟར་གང་ལ་བརྟེན་ནས་སྡིག་ཆེན་དེའི་རྣམ་སྨིན་ལས་ཡུད་ཙམ་གྱིས་དགྲོལ་བར་འགྱུར་བའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ལ་བག་ཡོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བསྟེན་ཏེ་བསྟེན་པར་རིགས་ཏེ། བློ་གྲོས་མི་ཟད་པས་བསྟན་པ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་དཔའ་བོ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་དགྲ་བོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་འཇིགས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་དཔའ་བོ་ཡང་དག་པར་བསྟེན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པའི་དགྲ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་འཇིགས་པའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བྱས་ན་ཡང་། །དཔའ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལྟར། །གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ། །དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟེན། །\n", "output": "Key terms:\nསྡིག་པ་(negative actions), དཔའ་(hero/courage), འཇིགས་པ་(fear), སྒྲོལ་(liberate), བག་ཅན་(cautious/mindful)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ཡང་: concessive clause (\"even if\")\n- གང་ལ་བརྟེན་ནས: relative clause (\"that which, when relied upon\")\n- ཅིས་མི་: rhetorical question particle\n\n\nEven if one has committed extremely unbearable negative actions,\nJust as one who is terrified relies on a hero,\nThose who are cautious, why would they not rely\nOn that which, when relied upon, swiftly liberates?\n\nTechnical note: This verse likely refers to the power of refuge or a spiritual method to overcome even severe karmic obstacles.", "translation": "Even if one has committed extremely unbearable negative actions,\nJust as one who is terrified relies on a hero,\nThose who are cautious, why would they not rely\nOn that which, when relied upon, swiftly liberates?" @@ -1761,9 +1737,9 @@ "translation": "Even if one has committed utterly unbearable misdeeds,\nBy relying on the brave, like in great fear,\nOne who swiftly liberates by relying on them -\nWhy would the conscientious not rely on such a one?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བྱས་ན་ཡང་། །དཔའ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལྟར། །གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ། །དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟེན། །\n\nCommentary 1: སྡིག་པ་བྱས་ནས་ཡང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྲོལ་བ་ནི་ཁུ་བར་བྱེད་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་རྟེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བྱས་ཤིང་བསགས་པའི་སྡིག་པ་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །རྟེན་ནི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་མོ། །འདི་ནི་སྲེད་པར་བྱེད་པ་ཡང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: བཞི་པ་སྐྱེལ་མའི་དཔེས་སྡིག་པའི་འབྲས་བུ་ལས་སྐྱོབ་པར་བསྟན་པ་ནི། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་གནོད་པ་ལ་སོགས་པ་སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ་བྱས་ན་ཡང་། སྐྱེལ་མ་དཔའ་བོ་ལ་བརྟེན་ནས་དགྲའི་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལས་གྲོལ་བ་ལྟར་གང་ལ་བརྟེན་ནས་སྡིག་ཆེན་དེའི་རྣམ་སྨིན་ལས་ཡུད་ཙམ་གྱིས་དགྲོལ་བར་འགྱུར་བའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ལ་བག་ཡོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བསྟེན་ཏེ་བསྟེན་པར་རིགས་ཏེ། བློ་གྲོས་མི་ཟད་པས་བསྟན་པ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་དཔའ་བོ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་དགྲ་བོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་འཇིགས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་དཔའ་བོ་ཡང་དག་པར་བསྟེན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པའི་དགྲ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་འཇིགས་པའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nEven if one has committed utterly unbearable misdeeds,\nJust as one relies on a hero to escape great danger,\nWhy would those who are mindful not rely on that\nWhich swiftly liberates one from the results of such actions?\n\n\nThis translation captures the core meaning that even if one has committed severe negative actions, by relying on the Three Jewels (Buddha, Dharma, and Sangha) and especially on the mind of enlightenment (bodhicitta), one can be swiftly liberated from the karmic consequences. The verse uses the analogy of relying on a brave escort to escape from enemies, suggesting that the wise should similarly rely on bodhicitta to overcome the results of negative actions.", - "translation": "Even if one has committed utterly unbearable misdeeds,\nJust as one relies on a hero to escape great danger,\nWhy would those who are mindful not rely on that\nWhich swiftly liberates one from the results of such actions?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བྱས་ན་ཡང་། །དཔའ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལྟར། །གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ། །དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟེན། །\n\nCommentary 1: སྡིག་པ་བྱས་ནས་ཡང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྲོལ་བ་ནི་ཁུ་བར་བྱེད་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་རྟེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བྱས་ཤིང་བསགས་པའི་སྡིག་པ་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །རྟེན་ནི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་མོ། །འདི་ནི་སྲེད་པར་བྱེད་པ་ཡང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: བཞི་པ་སྐྱེལ་མའི་དཔེས་སྡིག་པའི་འབྲས་བུ་ལས་སྐྱོབ་པར་བསྟན་པ་ནི། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་གནོད་པ་ལ་སོགས་པ་སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ་བྱས་ན་ཡང་། སྐྱེལ་མ་དཔའ་བོ་ལ་བརྟེན་ནས་དགྲའི་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལས་གྲོལ་བ་ལྟར་གང་ལ་བརྟེན་ནས་སྡིག་ཆེན་དེའི་རྣམ་སྨིན་ལས་ཡུད་ཙམ་གྱིས་དགྲོལ་བར་འགྱུར་བའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ལ་བག་ཡོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བསྟེན་ཏེ་བསྟེན་པར་རིགས་ཏེ། བློ་གྲོས་མི་ཟད་པས་བསྟན་པ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་དཔའ་བོ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་དགྲ་བོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་འཇིགས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་དཔའ་བོ་ཡང་དག་པར་བསྟེན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པའི་དགྲ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་འཇིགས་པའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the given commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that even after committing negative actions, one can overcome them through the power of reliance on the Three Jewels (Buddha, Dharma, and Sangha). It emphasizes that reliance on these can subdue accumulated negative karma.\n\nCommentary 2: This commentary uses the analogy of a brave escort to illustrate how one can be protected from the results of negative actions. It states that just as a brave escort can protect one from great dangers, relying on bodhicitta (the mind of enlightenment) can quickly liberate one from the ripening effects of even the most severe negative actions. It quotes a sutra to support this idea, comparing a person who has generated bodhicitta to a brave warrior who is unafraid of enemies.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the power of reliance on positive forces (the Three Jewels and bodhicitta) to overcome the effects of negative actions. They suggest that even severe negative karma can be quickly overcome through proper reliance on these spiritual supports.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nEven if one has committed utterly unbearable negative actions,\nJust as one relies on the brave to escape great fears,\nWhy would those who are conscientious not rely\nOn that which can swiftly liberate them?\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the power of reliance on spiritual supports (like bodhicitta or the Three Jewels) to overcome even severe negative karma, using the analogy of relying on a brave protector to escape dangers.", + "translation": "Even if one has committed utterly unbearable negative actions,\nJust as one relies on the brave to escape great fears,\nWhy would those who are conscientious not rely\nOn that which can swiftly liberate them?" } }, "glossary": { @@ -1787,7 +1763,7 @@ "བརྟེན་": "rely" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བྱས་ན་ཡང་། །": { "སྡིག་པ་": "negative actions", "ཤིན་ཏུ་": "extremely", @@ -1850,21 +1826,21 @@ }, "04_commentary_assisted": { "སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བྱས་ན་ཡང་། །": { - "སྡིག་པ་": "misdeeds", + "སྡིག་པ་": "negative actions", "ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་": "utterly unbearable" }, "དཔའ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལྟར། །": { - "དཔའ་": "hero", - "བརྟེན་": "relies", - "འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་": "great danger" + "དཔའ་": "brave", + "བརྟེན་": "rely", + "འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་": "great fears" }, "གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ། །": { - "བརྟེན་": "relies", + "བརྟེན་": "rely", "ཡུད་ཀྱིས་": "swiftly", - "སྒྲོལ་": "liberates" + "སྒྲོལ་": "liberate" }, "དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟེན། །": { - "བག་ཅན་": "mindful", + "བག་ཅན་": "conscientious", "བརྟེན་": "rely" } } @@ -1876,7 +1852,7 @@ "commentary_1": "དུས་མཐའི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དུས་མཐའ་ནི་འཇིག་རྟེན་འཇིག་པའི་དུས་སོ། །མེ་ནི་ཉི་མ་བདུན་ཤར་བ་སྟེ། དེ་ཀུན་དུ་བྱུང་བས་འདོད་པའི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ནས་བསམ་གཏན་དང་པོའི་བར་དུ་ལྷག་མ་མེད་པར་རིམ་གྱིས་སྲེག་པ་སྟེ་དེ་བཞིན་དུའོ། །ཕན་ཡོན་ནི་ཡོན་ཏན་ནོ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་ནི་གཞལ་གྱིས་མི་ལང་བའོ། །ནོར་བཟངས་ནི་ཚོང་དཔོན་གྱི་བུའོ། །བློ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཆེན་པོ་ཅན་ནོ། །གསུངས་པ་ནི་དེས་རིགས་ཀྱི་བུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ས་བོན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟན། །ཞེས་བྱ་བ་དེ་འདིར་ཡང་སྦྱར་རོ། །ཅི་སྟེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། ལུས་ཅན་དག་གི་ལས་རྣམས་ནི། །བསྐལ་པ་བརྒྱར་ཡང་ཆུད་མི་ཟ། །ཞེས་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ཇི་ལྟར་འཐད་ཅེ་ན་ཆུད་མ་ཟོས་པ་ནི་འདིར་འབྲས་བུ་སྟེར་བའི་ནུས་པ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དེས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །", "commentary_2": "ལྔ་པ་མེའི་དཔེས་སྡིག་པ་རྩ་བ་ནས་འཇོམས་པ་ནི། དུས་མཐའ་སྟེ་བསྐལ་པ་འཇིག་པའི་མེས་བསམ་གཏན་དང་པོ་མན་ཆད་ཀྱི་སྣོད་མ་ལུས་པར་སྲེག་པ་བཞིན་དུ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེས་ནི་མཚམས་མེད་པ་ལྔ་ལ་སོགས་པའི་སྡིག་པ་ཆེན་པོ་རྣམས་སྐད་ཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པ་སྟེ་རྩ་བ་ནས་འཇོམས་པར་བྱེད་དེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། ཉེས་པར་བྱས་པ་ཐམས་ཅད་སྲེག་པའི་བསྐལ་པའི་མེ་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དགེ་བ་ལྷ་ནི། བཟོད་པ་ཆེན་པོ་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་གཟུང་བར་བྱ་བ་མི་དམིགས་པས་ན་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད་ཅེས་འཆད་དོ། ། སྔ་མ་དང་མི་ཟློས་ཏེ། སྔ་མ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དང་། འདི་རྩ་བ་ནས་འཇོམས་པ་ཡིན་པས་སོ། །འོ་ན་སེམས་བསྐྱེད་གཅིག་ལ་ཕན་ཡོན་གཉིས་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་བསྐྱེད་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་ཐོབ་པ་ན་ཕན་ཡོན་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར་འཕགས་པ་རྣམས་རིམ་གྱིས་འབྱུང་བས་སོ། །དྲུག་པ་ཕན་ཡོན་གཞན་མདོ་ལས་བསྟན་པའི་ཚུལ་ནི། གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདིའི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག་བྱམས་མགོན་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟང་ལ་བཤད་དེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། གྲོང་ཁྱེར་སྐྱིད་པའི་འབྱུང་གནས་ཀྱི་ཚོང་དཔོན་ནོར་བརྟན་གྱི་བུ་ནོར་བཟང་གིས་འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གྱི་དྲུང་དུ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་བཙལ་བའི་ཕྱིར་རིམ་གྱིས་སོང་བ་དང་། འཕགས་པ་བྱམས་པ་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱ་མཚོའི་འགྲམ་ཁང་པ་བརྩེགས་པ་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཀྱིས་བརྒྱན་པའི་སྙིང་པོ་ཅན་གྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ན། འཁོར་རྒྱ་མཚོ་ལྟ་བུ་ལ་ཆོས་སྟོན་པ་མཐོང་ནས་དེས་ཕྱག་འཚལ་བ་ན། བྱམས་པས་དེ་འཁོར་རྣམས་ལ་བསྟན་ཏེ། བལྟོས་ཤིག་བསམ་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་འདི། །ནོར་བཟང་ནོར་རྣམས་རབ་ཏུ་བརྟན་པའི་བུ། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་དམ་པ་ཡོངས་འཚོལ་ཞིང་། །མཁས་པ་ང་ཡི་དྲུང་དུ་ཉེ་བར་འོངས། །ཞེས་གསུངས་ནས། ལེགས་པར་འོངས་སམ་སྙིང་རྗེ་བྱམས་བྱུང་ཁྱོད། །བྱམས་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡངས་པ་ལེགས་འོངས་སམ། །ལེགས་པར་འོངས་སམ་བལྟ་ན་རབ་ཞི་བ། །དཀའ་བ་སྤྱོད་ཚེ་དུབ་པར་མ་གྱུར་ཏམ། །རྣམ་དག་བསམ་ལྡན་ཚུར་ཤོག་འོངས་པ་ལེགས། ། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་དང་། ནོར་བཟང་གིས། འཕགས་པ་བདག་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཞུགས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ་ཇི་ལྟར་བསླབ་པར་བགྱི་བ་དང་། ཇི་ལྟར་ནན་ཏན་དུ་བགྱི་བ་མ་འཚལ་བས་བསྟན་དུ་གསོལ། ཞེས་ཞུས་པའི་ལན་དུ། རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་ངོ་། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཅེ་ན། རིགས་ཀྱི་བུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་བོན་ལྟ་བུའོ། །འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དཀར་པོའི་ཆོས་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་པས་ཞིང་ལྟ་བུའོ། །འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་སོ་སོར་བརྟེན་པས་ས་ལྟ་བུའོ། །དབུལ་བ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་གཅོད་པས་རྣམ་ཐོས་ཀྱི་བུ་ལྟ་བུའོ། ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྲུང་བས་ཕ་ལྟ་བུའོ། །དོན་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པས་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུའི་རྒྱལ་པོ་ལྟ་བུའོ། །བསམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པས་བུམ་པ་བཟང་པོ་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་པ་ནས། རིགས་ཀྱི་བུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ནི་ཡོན་ཏན་དེ་དག་དང་ཕན་ཡོན་གྱི་བྱེ་བྲག་ཚད་མེད་པ་གཞན་དག་དང་ཡང་ལྡན་ནོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེས་ནི་དུས་མཐའི་མེ་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག །བྱམས་མགོན་བློ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟངས་བཤད། །\n", "output": "For the Tibetan input:\n\nདེས་ནི་དུས་མཐའི་མེ་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག །བྱམས་མགོན་བློ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟངས་བཤད། །\n\nKey terms:\nདུས་མཐའི་མེ་ (fire at the end of time), སྡིག་ཆེན་ (great negativities), སྐད་ཅིག་གཅིག་ (single instant), སྲེག་ (burn), ཕན་ཡོན་ (benefits), བྱམས་མགོན་ (Maitreya), ནོར་བཟངས་ (Sudhana)\n\nGrammatical notes:\n- དེས་ནི་ (instrumental case) indicates the subject\n- བཞིན་ (comparative particle)\n- ངེས་པར་ (adverbial intensifier)\n- དཔག་ཏུ་མེད་པ་ (immeasurable)\n- བློ་དང་ལྡན་པས་ (instrumental, \"with intelligence\")\n\n\nLike the fire at the end of time, this [bodhisattva vow] certainly burns great negativities in a single instant. Its immeasurable benefits were explained to Sudhana by the intelligent protector Maitreya.\n\n\nTechnical note: This verse refers to the purifying power of the bodhisattva vow and its ability to eliminate negative karma. The reference to Maitreya explaining to Sudhana alludes to the Gaṇḍavyūha Sūtra, a part of the Avataṃsaka Sūtra.", "translation": "Like the fire at the end of time, this [bodhisattva vow] certainly burns great negativities in a single instant. Its immeasurable benefits were explained to Sudhana by the intelligent protector Maitreya." @@ -1892,9 +1868,9 @@ "translation": "Like the fire at the end of time, it instantly and certainly\nBurns away even great negativities.\nIts boundless benefits\nWere explained to Sudhana by the loving protector Maitreya." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེས་ནི་དུས་མཐའི་མེ་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག །བྱམས་མགོན་བློ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟངས་བཤད། །\n\nCommentary 1: དུས་མཐའི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དུས་མཐའ་ནི་འཇིག་རྟེན་འཇིག་པའི་དུས་སོ། །མེ་ནི་ཉི་མ་བདུན་ཤར་བ་སྟེ། དེ་ཀུན་དུ་བྱུང་བས་འདོད་པའི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ནས་བསམ་གཏན་དང་པོའི་བར་དུ་ལྷག་མ་མེད་པར་རིམ་གྱིས་སྲེག་པ་སྟེ་དེ་བཞིན་དུའོ། །ཕན་ཡོན་ནི་ཡོན་ཏན་ནོ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་ནི་གཞལ་གྱིས་མི་ལང་བའོ། །ནོར་བཟངས་ནི་ཚོང་དཔོན་གྱི་བུའོ། །བློ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཆེན་པོ་ཅན་ནོ། །གསུངས་པ་ནི་དེས་རིགས་ཀྱི་བུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ས་བོན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟན། །ཞེས་བྱ་བ་དེ་འདིར་ཡང་སྦྱར་རོ། །ཅི་སྟེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། ལུས་ཅན་དག་གི་ལས་རྣམས་ནི། །བསྐལ་པ་བརྒྱར་ཡང་ཆུད་མི་ཟ། །ཞེས་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ཇི་ལྟར་འཐད་ཅེ་ན་ཆུད་མ་ཟོས་པ་ནི་འདིར་འབྲས་བུ་སྟེར་བའི་ནུས་པ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དེས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །\n\nCommentary 2: ལྔ་པ་མེའི་དཔེས་སྡིག་པ་རྩ་བ་ནས་འཇོམས་པ་ནི། དུས་མཐའ་སྟེ་བསྐལ་པ་འཇིག་པའི་མེས་བསམ་གཏན་དང་པོ་མན་ཆད་ཀྱི་སྣོད་མ་ལུས་པར་སྲེག་པ་བཞིན་དུ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེས་ནི་མཚམས་མེད་པ་ལྔ་ལ་སོགས་པའི་སྡིག་པ་ཆེན་པོ་རྣམས་སྐད་ཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པ་སྟེ་རྩ་བ་ནས་འཇོམས་པར་བྱེད་དེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། ཉེས་པར་བྱས་པ་ཐམས་ཅད་སྲེག་པའི་བསྐལ་པའི་མེ་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དགེ་བ་ལྷ་ནི། བཟོད་པ་ཆེན་པོ་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་གཟུང་བར་བྱ་བ་མི་དམིགས་པས་ན་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད་ཅེས་འཆད་དོ། ། སྔ་མ་དང་མི་ཟློས་ཏེ། སྔ་མ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དང་། འདི་རྩ་བ་ནས་འཇོམས་པ་ཡིན་པས་སོ། །འོ་ན་སེམས་བསྐྱེད་གཅིག་ལ་ཕན་ཡོན་གཉིས་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་བསྐྱེད་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་ཐོབ་པ་ན་ཕན་ཡོན་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར་འཕགས་པ་རྣམས་རིམ་གྱིས་འབྱུང་བས་སོ། །དྲུག་པ་ཕན་ཡོན་གཞན་མདོ་ལས་བསྟན་པའི་ཚུལ་ནི། གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདིའི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག་བྱམས་མགོན་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟང་ལ་བཤད་དེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། གྲོང་ཁྱེར་སྐྱིད་པའི་འབྱུང་གནས་ཀྱི་ཚོང་དཔོན་ནོར་བརྟན་གྱི་བུ་ནོར་བཟང་གིས་འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གྱི་དྲུང་དུ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་བཙལ་བའི་ཕྱིར་རིམ་གྱིས་སོང་བ་དང་། འཕགས་པ་བྱམས་པ་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱ་མཚོའི་འགྲམ་ཁང་པ་བརྩེགས་པ་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཀྱིས་བརྒྱན་པའི་སྙིང་པོ་ཅན་གྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ན། འཁོར་རྒྱ་མཚོ་ལྟ་བུ་ལ་ཆོས་སྟོན་པ་མཐོང་ནས་དེས་ཕྱག་འཚལ་བ་ན། བྱམས་པས་དེ་འཁོར་རྣམས་ལ་བསྟན་ཏེ། བལྟོས་ཤིག་བསམ་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་འདི། །ནོར་བཟང་ནོར་རྣམས་རབ་ཏུ་བརྟན་པའི་བུ། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་དམ་པ་ཡོངས་འཚོལ་ཞིང་། །མཁས་པ་ང་ཡི་དྲུང་དུ་ཉེ་བར་འོངས། །ཞེས་གསུངས་ནས། ལེགས་པར་འོངས་སམ་སྙིང་རྗེ་བྱམས་བྱུང་ཁྱོད། །བྱམས་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡངས་པ་ལེགས་འོངས་སམ། །ལེགས་པར་འོངས་སམ་བལྟ་ན་རབ་ཞི་བ། །དཀའ་བ་སྤྱོད་ཚེ་དུབ་པར་མ་གྱུར་ཏམ། །རྣམ་དག་བསམ་ལྡན་ཚུར་ཤོག་འོངས་པ་ལེགས། ། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་དང་། ནོར་བཟང་གིས། འཕགས་པ་བདག་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཞུགས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ་ཇི་ལྟར་བསླབ་པར་བགྱི་བ་དང་། ཇི་ལྟར་ནན་ཏན་དུ་བགྱི་བ་མ་འཚལ་བས་བསྟན་དུ་གསོལ། ཞེས་ཞུས་པའི་ལན་དུ། རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་ངོ་། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཅེ་ན། རིགས་ཀྱི་བུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་བོན་ལྟ་བུའོ། །འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དཀར་པོའི་ཆོས་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་པས་ཞིང་ལྟ་བུའོ། །འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་སོ་སོར་བརྟེན་པས་ས་ལྟ་བུའོ། །དབུལ་བ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་གཅོད་པས་རྣམ་ཐོས་ཀྱི་བུ་ལྟ་བུའོ། ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྲུང་བས་ཕ་ལྟ་བུའོ། །དོན་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པས་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུའི་རྒྱལ་པོ་ལྟ་བུའོ། །བསམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པས་བུམ་པ་བཟང་པོ་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་པ་ནས། རིགས་ཀྱི་བུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ནི་ཡོན་ཏན་དེ་དག་དང་ཕན་ཡོན་གྱི་བྱེ་བྲག་ཚད་མེད་པ་གཞན་དག་དང་ཡང་ལྡན་ནོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nLike the fire at the end of time, it burns away great sins in an instant.\nIts immeasurable benefits were explained to Sudhana\nBy the compassionate protector Maitreya, endowed with wisdom.\n", - "translation": "Like the fire at the end of time, it burns away great sins in an instant.\nIts immeasurable benefits were explained to Sudhana\nBy the compassionate protector Maitreya, endowed with wisdom." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེས་ནི་དུས་མཐའི་མེ་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག །བྱམས་མགོན་བློ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟངས་བཤད། །\n\nCommentary 1: དུས་མཐའི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དུས་མཐའ་ནི་འཇིག་རྟེན་འཇིག་པའི་དུས་སོ། །མེ་ནི་ཉི་མ་བདུན་ཤར་བ་སྟེ། དེ་ཀུན་དུ་བྱུང་བས་འདོད་པའི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ནས་བསམ་གཏན་དང་པོའི་བར་དུ་ལྷག་མ་མེད་པར་རིམ་གྱིས་སྲེག་པ་སྟེ་དེ་བཞིན་དུའོ། །ཕན་ཡོན་ནི་ཡོན་ཏན་ནོ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་ནི་གཞལ་གྱིས་མི་ལང་བའོ། །ནོར་བཟངས་ནི་ཚོང་དཔོན་གྱི་བུའོ། །བློ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཆེན་པོ་ཅན་ནོ། །གསུངས་པ་ནི་དེས་རིགས་ཀྱི་བུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ས་བོན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟན། །ཞེས་བྱ་བ་དེ་འདིར་ཡང་སྦྱར་རོ། །ཅི་སྟེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། ལུས་ཅན་དག་གི་ལས་རྣམས་ནི། །བསྐལ་པ་བརྒྱར་ཡང་ཆུད་མི་ཟ། །ཞེས་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ཇི་ལྟར་འཐད་ཅེ་ན་ཆུད་མ་ཟོས་པ་ནི་འདིར་འབྲས་བུ་སྟེར་བའི་ནུས་པ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དེས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །\n\nCommentary 2: ལྔ་པ་མེའི་དཔེས་སྡིག་པ་རྩ་བ་ནས་འཇོམས་པ་ནི། དུས་མཐའ་སྟེ་བསྐལ་པ་འཇིག་པའི་མེས་བསམ་གཏན་དང་པོ་མན་ཆད་ཀྱི་སྣོད་མ་ལུས་པར་སྲེག་པ་བཞིན་དུ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེས་ནི་མཚམས་མེད་པ་ལྔ་ལ་སོགས་པའི་སྡིག་པ་ཆེན་པོ་རྣམས་སྐད་ཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པ་སྟེ་རྩ་བ་ནས་འཇོམས་པར་བྱེད་དེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། ཉེས་པར་བྱས་པ་ཐམས་ཅད་སྲེག་པའི་བསྐལ་པའི་མེ་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དགེ་བ་ལྷ་ནི། བཟོད་པ་ཆེན་པོ་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་གཟུང་བར་བྱ་བ་མི་དམིགས་པས་ན་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད་ཅེས་འཆད་དོ། ། སྔ་མ་དང་མི་ཟློས་ཏེ། སྔ་མ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དང་། འདི་རྩ་བ་ནས་འཇོམས་པ་ཡིན་པས་སོ། །འོ་ན་སེམས་བསྐྱེད་གཅིག་ལ་ཕན་ཡོན་གཉིས་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་བསྐྱེད་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་ཐོབ་པ་ན་ཕན་ཡོན་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར་འཕགས་པ་རྣམས་རིམ་གྱིས་འབྱུང་བས་སོ། །དྲུག་པ་ཕན་ཡོན་གཞན་མདོ་ལས་བསྟན་པའི་ཚུལ་ནི། གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདིའི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག་བྱམས་མགོན་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟང་ལ་བཤད་དེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། གྲོང་ཁྱེར་སྐྱིད་པའི་འབྱུང་གནས་ཀྱི་ཚོང་དཔོན་ནོར་བརྟན་གྱི་བུ་ནོར་བཟང་གིས་འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གྱི་དྲུང་དུ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་བཙལ་བའི་ཕྱིར་རིམ་གྱིས་སོང་བ་དང་། འཕགས་པ་བྱམས་པ་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱ་མཚོའི་འགྲམ་ཁང་པ་བརྩེགས་པ་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཀྱིས་བརྒྱན་པའི་སྙིང་པོ་ཅན་གྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ན། འཁོར་རྒྱ་མཚོ་ལྟ་བུ་ལ་ཆོས་སྟོན་པ་མཐོང་ནས་དེས་ཕྱག་འཚལ་བ་ན། བྱམས་པས་དེ་འཁོར་རྣམས་ལ་བསྟན་ཏེ། བལྟོས་ཤིག་བསམ་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་འདི། །ནོར་བཟང་ནོར་རྣམས་རབ་ཏུ་བརྟན་པའི་བུ། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་དམ་པ་ཡོངས་འཚོལ་ཞིང་། །མཁས་པ་ང་ཡི་དྲུང་དུ་ཉེ་བར་འོངས། །ཞེས་གསུངས་ནས། ལེགས་པར་འོངས་སམ་སྙིང་རྗེ་བྱམས་བྱུང་ཁྱོད། །བྱམས་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡངས་པ་ལེགས་འོངས་སམ། །ལེགས་པར་འོངས་སམ་བལྟ་ན་རབ་ཞི་བ། །དཀའ་བ་སྤྱོད་ཚེ་དུབ་པར་མ་གྱུར་ཏམ། །རྣམ་དག་བསམ་ལྡན་ཚུར་ཤོག་འོངས་པ་ལེགས། ། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་དང་། ནོར་བཟང་གིས། འཕགས་པ་བདག་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཞུགས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ་ཇི་ལྟར་བསླབ་པར་བགྱི་བ་དང་། ཇི་ལྟར་ནན་ཏན་དུ་བགྱི་བ་མ་འཚལ་བས་བསྟན་དུ་གསོལ། ཞེས་ཞུས་པའི་ལན་དུ། རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་ངོ་། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཅེ་ན། རིགས་ཀྱི་བུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་བོན་ལྟ་བུའོ། །འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དཀར་པོའི་ཆོས་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་པས་ཞིང་ལྟ་བུའོ། །འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་སོ་སོར་བརྟེན་པས་ས་ལྟ་བུའོ། །དབུལ་བ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་གཅོད་པས་རྣམ་ཐོས་ཀྱི་བུ་ལྟ་བུའོ། ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྲུང་བས་ཕ་ལྟ་བུའོ། །དོན་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པས་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུའི་རྒྱལ་པོ་ལྟ་བུའོ། །བསམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པས་བུམ་པ་བཟང་པོ་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་པ་ནས། རིགས་ཀྱི་བུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ནི་ཡོན་ཏན་དེ་དག་དང་ཕན་ཡོན་གྱི་བྱེ་བྲག་ཚད་མེད་པ་གཞན་དག་དང་ཡང་ལྡན་ནོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་སོ། །\n", + "output": "Here's a summary and combination of the two commentaries:\n\n1. Commentary 1 summary:\nThe text compares the bodhicitta (enlightenment mind) to the fire at the end of time that destroys everything up to the first dhyana realm. It explains that the benefits of bodhicitta are immeasurable. The commentary also mentions Norbu Zangpo, a merchant's son, and explains that bodhicitta is the seed of all Buddha qualities.\n\n2. Commentary 2 summary:\nThis commentary also compares bodhicitta to the fire at the end of time, stating that it destroys even the five inexpiable sins instantly. It cites the Gandavyuha Sutra, which describes bodhicitta as similar to the fire at the end of an eon. The commentary then narrates the story of Norbu Zangpo meeting Maitreya and receiving teachings on the benefits of bodhicitta, which are described as immeasurable.\n\nCombined meaning:\nBoth commentaries emphasize the power of bodhicitta to destroy negative karma, comparing it to the cosmic fire at the end of time. They both highlight the immeasurable benefits of generating bodhicitta and refer to the story of Norbu Zangpo receiving teachings from Maitreya on this topic. The commentaries stress that bodhicitta is the foundation for all Buddha qualities and has numerous benefits for all beings.\n\nTranslation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nLike the fire at the end of time, it instantly and certainly burns away great negativities.\nIts immeasurable benefits were explained to Norbu Zangpo by the wise protector Maitreya.", + "translation": "Like the fire at the end of time, it instantly and certainly burns away great negativities.\nIts immeasurable benefits were explained to Norbu Zangpo by the wise protector Maitreya." } }, "glossary": { @@ -1913,7 +1889,7 @@ "ནོར་བཟངས་": "Sudhana" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེས་ནི་དུས་མཐའི་མེ་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད།": { "དུས་མཐའི་": "end of time", "མེ་": "fire", @@ -1960,18 +1936,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དེས་ནི་དུས་མཐའི་མེ་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད། །": { - "དུས་མཐའི་མེ་": "fire at the end of time", - "སྡིག་ཆེན་": "great sins", - "སྐད་ཅིག་གཅིག་": "instant", + "དེས་ནི་དུས་མཐའི་མེ་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད།": { + "དུས་མཐའི་": "end of time", + "མེ་": "fire", + "སྡིག་ཆེན་": "great negativities", + "སྐད་ཅིག་གཅིག་": "instantly", + "ངེས་པར་": "certainly", "སྲེག་པར་བྱེད་": "burns away" }, - "དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག །བྱམས་མགོན་བློ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟངས་བཤད། །": { + "།དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག །བྱམས་མགོན་བློ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟངས་བཤད།": { "ཕན་ཡོན་": "benefits", "དཔག་ཏུ་མེད་པ་": "immeasurable", "བྱམས་མགོན་": "Maitreya", - "བློ་དང་ལྡན་པ་": "endowed with wisdom", - "ནོར་བཟངས་": "Sudhana" + "བློ་དང་ལྡན་པས་": "wise", + "ནོར་བཟངས་": "Norbu Zangpo", + "བཤད་": "explained" } } } @@ -1982,7 +1961,7 @@ "commentary_1": "ད་ནི་དེའི་དབྱེ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་དུ་མ་ཡོད་དུ་ཟིན་གྱིས་ཀྱང་། །མདོར་བསྡུས་ནས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་གསུངས་སོ། །སྨོན་པའི་སེམས་ནི་སངས་རྒྱས་གྲུབ་པར་ཤོག །ཅེས་པའོ། སྨོན་པ་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ནས་སྤྱོད་བཞིན་པའི་སེམས་ནི་འཇུག་པའི་སེམས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ཕན་ཡོན་ལ་གསུམ་སྟེ། དབྱེ་བ་དང་། ངོ་བོའི་ཁྱད་པར་དང་། ཕན་ཡོན་གྱི་ཁྱད་པར་རོ། །དང་པོ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་མདོར་བསྡུས་ན། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། སེམས་ཅན་གང་དག་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སྨོན་པ་དེ་དག་ཀྱང་དཀོན་ནོ། །དེ་བས་ཀྱང་གང་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འཇུག་པ་དེ་དག་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་དཀོན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་དང་ནི། བྱང་ཆུབ་འཇུག་པའི་སེམས་ཉིད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་མདོར་བསྡུས་ན། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་དང་ནི། །བྱང་ཆུབ་འཇུག་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །\n", "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta), མདོར་བསྡུས་ (in brief), རྣམ་པ་གཉིས་ (two types), སྨོན་པའི་སེམས་ (aspiration mind), འཇུག་པ་ (engagement)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ as a locative/temporal particle\n- སྟེ་ used as a conjunction\n- ཉིད་ used as an emphatic particle\n\n\nBodhicitta, in brief, should be understood as two types: the mind of aspiration for enlightenment and the actual engagement in enlightenment.\n\nNote: The term བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta) is left untranslated as it's a crucial technical term in Tibetan Buddhism, referring to the mind of enlightenment or the aspiration to attain Buddhahood for the benefit of all beings.", "translation": "Bodhicitta, in brief, should be understood as two types: the mind of aspiration for enlightenment and the actual engagement in enlightenment." @@ -1998,9 +1977,9 @@ "translation": "In brief, the bodhicitta mind\nShould be understood as twofold:\nThe mind aspiring to enlightenment\nAnd the mind entering enlightenment." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་མདོར་བསྡུས་ན། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་དང་ནི། །བྱང་ཆུབ་འཇུག་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་དེའི་དབྱེ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་དུ་མ་ཡོད་དུ་ཟིན་གྱིས་ཀྱང་། །མདོར་བསྡུས་ནས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་གསུངས་སོ། །སྨོན་པའི་སེམས་ནི་སངས་རྒྱས་གྲུབ་པར་ཤོག །ཅེས་པའོ། སྨོན་པ་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ནས་སྤྱོད་བཞིན་པའི་སེམས་ནི་འཇུག་པའི་སེམས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ཕན་ཡོན་ལ་གསུམ་སྟེ། དབྱེ་བ་དང་། ངོ་བོའི་ཁྱད་པར་དང་། ཕན་ཡོན་གྱི་ཁྱད་པར་རོ། །དང་པོ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་མདོར་བསྡུས་ན། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། སེམས་ཅན་གང་དག་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སྨོན་པ་དེ་དག་ཀྱང་དཀོན་ནོ། །དེ་བས་ཀྱང་གང་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འཇུག་པ་དེ་དག་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་དཀོན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་དང་ནི། བྱང་ཆུབ་འཇུག་པའི་སེམས་ཉིད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIn brief, the bodhicitta mind\nShould be understood as twofold:\nThe mind aspiring to enlightenment\nAnd the mind engaging in enlightenment.\n\n\nThis translation captures the essence of the original Tibetan verse, which describes the two main types of bodhicitta (the mind of enlightenment) according to Mahayana Buddhist philosophy. The commentaries elaborate that while there may be many subdivisions, bodhicitta can be summarized into these two primary categories: the aspiring mind that wishes to attain Buddhahood, and the engaging mind that actively practices the path to enlightenment after generating that aspiration.", - "translation": "In brief, the bodhicitta mind\nShould be understood as twofold:\nThe mind aspiring to enlightenment\nAnd the mind engaging in enlightenment." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་མདོར་བསྡུས་ན། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་དང་ནི། །བྱང་ཆུབ་འཇུག་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་དེའི་དབྱེ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་དུ་མ་ཡོད་དུ་ཟིན་གྱིས་ཀྱང་། །མདོར་བསྡུས་ནས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་གསུངས་སོ། །སྨོན་པའི་སེམས་ནི་སངས་རྒྱས་གྲུབ་པར་ཤོག །ཅེས་པའོ། སྨོན་པ་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ནས་སྤྱོད་བཞིན་པའི་སེམས་ནི་འཇུག་པའི་སེམས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ཕན་ཡོན་ལ་གསུམ་སྟེ། དབྱེ་བ་དང་། ངོ་བོའི་ཁྱད་པར་དང་། ཕན་ཡོན་གྱི་ཁྱད་པར་རོ། །དང་པོ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་མདོར་བསྡུས་ན། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། སེམས་ཅན་གང་དག་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སྨོན་པ་དེ་དག་ཀྱང་དཀོན་ནོ། །དེ་བས་ཀྱང་གང་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འཇུག་པ་དེ་དག་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་དཀོན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་དང་ནི། བྱང་ཆུབ་འཇུག་པའི་སེམས་ཉིད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that while there are many types of bodhicitta, they can be summarized into two main categories. The aspiring bodhicitta is the wish to attain Buddhahood, while the engaging bodhicitta is the mind that engages in practices after generating the aspiration for supreme enlightenment.\n\nCommentary 2: This commentary outlines the structure of explaining bodhicitta's benefits, mentioning its divisions, essential nature, and specific benefits. It then quotes a sutra to illustrate the rarity of both aspiring and engaging bodhicitta, with engaging bodhicitta being even rarer.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries agree that bodhicitta can be divided into two main types: aspiring and engaging. The first commentary provides a brief definition of each, while the second emphasizes their rarity and importance. Together, they highlight that bodhicitta is the foundation of the Mahayana path, with aspiring bodhicitta being the wish to attain Buddhahood for the benefit of all beings, and engaging bodhicitta being the actual implementation of that wish through practice.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nIn brief, bodhicitta should be understood as two types:\nThe mind of aspiration for enlightenment,\nAnd the mind of engagement in enlightenment.\n\nThis translation reflects the commentaries' explanation of the two types of bodhicitta, emphasizing both the aspiration for enlightenment and the active engagement in the path to achieve it.", + "translation": "In brief, bodhicitta should be understood as two types:\nThe mind of aspiration for enlightenment,\nAnd the mind of engagement in enlightenment." } }, "glossary": { @@ -2014,7 +1993,7 @@ "བྱང་ཆུབ་འཇུག་པ་": "engagement in awakening" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་མདོར་བསྡུས་ན། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །": { "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "bodhicitta", "མདོར་བསྡུས་": "brief", @@ -2050,14 +2029,13 @@ }, "04_commentary_assisted": { "བྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་མདོར་བསྡུས་ན། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །": { - "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "bodhicitta mind", - "མདོར་བསྡུས་": "brief", - "རྣམ་པ་གཉིས་": "twofold", - "ཤེས་བྱ་": "understood" + "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "bodhicitta", + "མདོར་བསྡུས་": "in brief", + "རྣམ་པ་གཉིས་": "two types" }, "བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་དང་ནི། །བྱང་ཆུབ་འཇུག་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །": { - "བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་": "mind aspiring to enlightenment", - "བྱང་ཆུབ་འཇུག་པ་": "mind engaging in enlightenment" + "བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་": "mind of aspiration for enlightenment", + "བྱང་ཆུབ་འཇུག་པ་": "mind of engagement in enlightenment" } } } @@ -2068,7 +2046,7 @@ "commentary_1": "དེ་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འགྲོ་བར་འདོད་དང་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དཔེར་ན་གཅིག་ལ་གྲོང་དུ་འགྲོ་བར་འདོད་པའི་བསམ་པ་ཡོད་པ་དང་། གཞན་དག་གཅིག་ལམ་དུ་ཞུགས་ནས་འགྲོ་བ་དེ་དག་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་བཞིན་ནོ། །མཁས་པ་ནི་གང་ལས་ཤེས་རབ་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེས་པ་དེས་སོ། །རིམ་བཞིན་ནི་རིམ་པ་ལས་མ་འདས་པ་སྟེ། གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བར་གྲངས་བཞིན་ནོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དཔེར་ན་ཡུལ་འགའ་ཞིག་ཏུ་འགྲོ་བར་འདོད་པ་ལྟར་གཞན་དོན་དུ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འདོད་པའི་བསམ་པ་ནི་སྨོན་པ་ཡིན་ལ། དེར་ཡོངས་སུ་འགྲོ་བ་ལྟར་སངས་རྒྱས་འཐོབ་བྱེད་ཀྱི་ལམ་ལ་ཞུགས་ཤིང་ལམ་དེ་སྒྲུབ་པར་འདོད་པ་ནི་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བདག་གཞན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པར་འདོད་པའི་མཁས་པས་དཔེ་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་བཞིན་དུ་དོན་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nའགྲོ་བ (to go), འདོད་ (desire), བྱེ་བྲག (distinction), མཁས་པ (wise one)\n\nGrammatical structure:\n- Parallel construction comparing two sets of distinctions\n- Use of ཇི་ལྟར...ལྟར (just as...so too) to draw the comparison\n- རིམ་བཞིན (in order, respectively) indicating a systematic understanding\n\n\nJust as one understands the distinction\nBetween desiring to go and actually going,\nSo too should the wise one understand\nThe distinction between these two, respectively.\n\nNote: This verse appears to be drawing an analogy between the process of going somewhere and another set of concepts (likely referring to the bodhisattva vows or stages of the path), emphasizing the importance of distinguishing between aspiration and actual engagement.", "translation": "Just as one understands the distinction\nBetween desiring to go and actually going,\nSo too should the wise one understand\nThe distinction between these two, respectively." @@ -2084,8 +2062,8 @@ "translation": "Just as one knows the difference\nBetween wishing to go and going,\nSo should the wise understand\nThe distinction between these two in sequence." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འགྲོ་བར་འདོད་དང་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དཔེར་ན་གཅིག་ལ་གྲོང་དུ་འགྲོ་བར་འདོད་པའི་བསམ་པ་ཡོད་པ་དང་། གཞན་དག་གཅིག་ལམ་དུ་ཞུགས་ནས་འགྲོ་བ་དེ་དག་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་བཞིན་ནོ། །མཁས་པ་ནི་གང་ལས་ཤེས་རབ་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེས་པ་དེས་སོ། །རིམ་བཞིན་ནི་རིམ་པ་ལས་མ་འདས་པ་སྟེ། གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བར་གྲངས་བཞིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དཔེར་ན་ཡུལ་འགའ་ཞིག་ཏུ་འགྲོ་བར་འདོད་པ་ལྟར་གཞན་དོན་དུ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འདོད་པའི་བསམ་པ་ནི་སྨོན་པ་ཡིན་ལ། དེར་ཡོངས་སུ་འགྲོ་བ་ལྟར་སངས་རྒྱས་འཐོབ་བྱེད་ཀྱི་ལམ་ལ་ཞུགས་ཤིང་ལམ་དེ་སྒྲུབ་པར་འདོད་པ་ནི་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བདག་གཞན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པར་འདོད་པའི་མཁས་པས་དཔེ་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་བཞིན་དུ་དོན་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input verse and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nJust as one understands the difference\nBetween wishing to go and actually going,\nSo should the wise person understand\nThe distinction between these two in sequence.\n\n\nThis translation captures the essence of the verse, which uses the analogy of wishing to go somewhere versus actually going to explain the difference between aspiration (wishing to attain enlightenment for the benefit of others) and engagement (actually practicing the path to enlightenment). The commentaries clarify that this distinction should be understood by wise practitioners who wish to accomplish both their own and others' welfare.", + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འགྲོ་བར་འདོད་དང་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དཔེར་ན་གཅིག་ལ་གྲོང་དུ་འགྲོ་བར་འདོད་པའི་བསམ་པ་ཡོད་པ་དང་། གཞན་དག་གཅིག་ལམ་དུ་ཞུགས་ནས་འགྲོ་བ་དེ་དག་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་བཞིན་ནོ། །མཁས་པ་ནི་གང་ལས་ཤེས་རབ་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེས་པ་དེས་སོ། །རིམ་བཞིན་ནི་རིམ་པ་ལས་མ་འདས་པ་སྟེ། གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བར་གྲངས་བཞིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དཔེར་ན་ཡུལ་འགའ་ཞིག་ཏུ་འགྲོ་བར་འདོད་པ་ལྟར་གཞན་དོན་དུ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འདོད་པའི་བསམ་པ་ནི་སྨོན་པ་ཡིན་ལ། དེར་ཡོངས་སུ་འགྲོ་བ་ལྟར་སངས་རྒྱས་འཐོབ་བྱེད་ཀྱི་ལམ་ལ་ཞུགས་ཤིང་ལམ་དེ་སྒྲུབ་པར་འདོད་པ་ནི་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བདག་གཞན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པར་འདོད་པའི་མཁས་པས་དཔེ་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་བཞིན་དུ་དོན་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This explains the difference between wishing to go and actually going. It uses the example of someone who wishes to go to a village versus someone who has actually set out on the path. A wise person with superior wisdom should understand these distinctions in order.\n\nCommentary 2: This compares the wish to attain Buddhahood for the sake of others to the aspiration to go somewhere, and compares actually engaging in the path to attain Buddhahood to actually traveling there. A wise person who wishes to accomplish the welfare of self and others should understand these distinctions in sequence, just as they understand the distinction in the examples.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries explain that there's a difference between aspiration and engagement. They use the analogy of wishing to travel versus actually traveling to illustrate the difference between aspiring to attain Buddhahood and actually engaging in the Buddhist path. A wise person should understand these distinctions clearly and in the proper order.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nJust as one understands the difference\nBetween wishing to go and actually going,\nSo should the wise person understand\nThe distinction between these two in sequence.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on distinguishing between aspiration and engagement, using the travel analogy, and the importance of a wise person understanding these concepts in the proper order.", "translation": "Just as one understands the difference\nBetween wishing to go and actually going,\nSo should the wise person understand\nThe distinction between these two in sequence." } }, @@ -2104,7 +2082,7 @@ "ཤེས་པར་བྱ་": "understand" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར།": { "འགྲོ་བ་": "go", "འདོད་": "desire", @@ -2150,18 +2128,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར།": { - "འགྲོ་བར་འདོད་": "wishing to go", - "འགྲོ་བ་": "going", + "འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །": { + "འགྲོ་བ་": "go", + "འདོད་": "wish" + }, + "བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །": { "བྱེ་བྲག་": "difference", - "ཤེས་པ་": "understands" + "ཤེས་པ་": "understand" }, - "།དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ།": { - "མཁས་པས་": "wise person", - "གཉིས་": "two", + "དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །": { + "མཁས་པ་": "wise person" + }, + "བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། །": { "བྱེ་བྲག་": "distinction", "རིམ་བཞིན་": "in sequence", - "ཤེས་པར་བྱ་": "understand" + "ཤེས་པ་": "understand" } } } @@ -2172,7 +2153,7 @@ "commentary_1": "སྨོན་པའི་སེམས་ལ་རྟོགས་པ་མ་ཚང་ཡང་འཁོར་བར་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་ཅེས་སྨོས་ཏེ། འཁོར་ཚེའང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ནས་རང་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་ལྟ་ཞོག་ཅེས་བྱ་བའོ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི་འཁོར་བ་ན་གནས་པའི་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་འབྱུང་སྟེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་ནི་ཆག་ཀྱང་གསེར་གྱི་རྒྱན་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་མིང་ཡང་མི་འདོར་རོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་སེམས་བསྐྱེད་པའི་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་ནི་ནན་ཏན་དང་བྲལ་ཡང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་གསེར་གྱི་རྒྱན་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མིང་ཡང་མི་འདོར་ལ་འཁོར་བའི་དབུལ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བཟློག་གོ །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་ལས་བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་ལ་འབྱུང་བ་མིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི། །འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་། །ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་བཞིན་དུ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་མིན། །\n", "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ (bodhicitta of aspiration), འཇུག་པའི་སེམས་ (bodhicitta of engagement), བསོད་ནམས་ (merit)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ནི་ (ablative particle + topic marker)\n- འབྱུང་ཡང་ (concessive construction)\n- ཇི་ལྟར་...བཞིན་དུ་ (comparative construction)\n\n\nAlthough great fruits arise while in samsara\nFrom the bodhicitta of aspiration,\nA continuous stream of merit\nDoes not arise as it does from the bodhicitta of engagement.\n\n\nNote: This verse contrasts the relative merits of aspirational and engaged bodhicitta, emphasizing the superior efficacy of engaged bodhicitta for generating continuous merit.", "translation": "Although great fruits arise while in samsara\nFrom the bodhicitta of aspiration,\nA continuous stream of merit\nDoes not arise as it does from the bodhicitta of engagement." @@ -2188,9 +2169,9 @@ "translation": "Although great results arise from the aspiring mind of enlightenment\nWhen circling in samsara,\nUnlike the mind of actual engagement,\nIt does not produce a continuous stream of merit." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི། །འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་། །ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་བཞིན་དུ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་མིན། །\n\nCommentary 1: སྨོན་པའི་སེམས་ལ་རྟོགས་པ་མ་ཚང་ཡང་འཁོར་བར་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་ཅེས་སྨོས་ཏེ། འཁོར་ཚེའང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ནས་རང་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་ལྟ་ཞོག་ཅེས་བྱ་བའོ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི་འཁོར་བ་ན་གནས་པའི་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་འབྱུང་སྟེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་ནི་ཆག་ཀྱང་གསེར་གྱི་རྒྱན་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་མིང་ཡང་མི་འདོར་རོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་སེམས་བསྐྱེད་པའི་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་ནི་ནན་ཏན་དང་བྲལ་ཡང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་གསེར་གྱི་རྒྱན་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མིང་ཡང་མི་འདོར་ལ་འཁོར་བའི་དབུལ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བཟློག་གོ །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་ལས་བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་ལ་འབྱུང་བ་མིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my English translation:\n\n\nAlthough the aspiring bodhicitta mind produces great results while in samsara,\nIt does not generate a continuous stream of merit\nIn the same way as the engaging bodhicitta mind does.\n\n\nThis translation captures the key points that:\n1. The aspiring bodhicitta mind (the wish to attain enlightenment) does produce significant positive results even while one remains in cyclic existence.\n2. However, it does not generate an uninterrupted flow of merit in the same way that the engaging bodhicitta mind (actually engaging in bodhisattva practices) does.\n3. There is a distinction made between the benefits of aspiring and engaging bodhicitta, with the latter being portrayed as superior in terms of continuous merit accumulation.", - "translation": "Although the aspiring bodhicitta mind produces great results while in samsara,\nIt does not generate a continuous stream of merit\nIn the same way as the engaging bodhicitta mind does." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི། །འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་། །ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་བཞིན་དུ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་མིན། །\n\nCommentary 1: སྨོན་པའི་སེམས་ལ་རྟོགས་པ་མ་ཚང་ཡང་འཁོར་བར་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་ཅེས་སྨོས་ཏེ། འཁོར་ཚེའང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ནས་རང་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་ལྟ་ཞོག་ཅེས་བྱ་བའོ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི་འཁོར་བ་ན་གནས་པའི་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་འབྱུང་སྟེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་ནི་ཆག་ཀྱང་གསེར་གྱི་རྒྱན་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་མིང་ཡང་མི་འདོར་རོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་སེམས་བསྐྱེད་པའི་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་ནི་ནན་ཏན་དང་བྲལ་ཡང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་གསེར་གྱི་རྒྱན་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མིང་ཡང་མི་འདོར་ལ་འཁོར་བའི་དབུལ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བཟློག་གོ །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་ལས་བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་ལ་འབྱུང་བ་མིན་ནོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that even though the aspiring bodhicitta may lack full realization, it still produces great results in samsara. It emphasizes that the benefits of bodhicitta are not limited to just oneself but extend to others as well. It also indicates that the merit from aspiring bodhicitta is not as continuous as that from engaged bodhicitta.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates on the great fruits of aspiring bodhicitta even while in samsara, using a metaphor from the Gandavyuha Sutra. It compares aspiring bodhicitta to a precious diamond that, even if broken, still outshines all gold ornaments and retains its name. Similarly, even without effort, the aspiration for enlightenment surpasses the qualities of shravakas and pratyekabuddhas, retains the name of bodhisattva, and overcomes all poverty in samsara. However, it notes that the continuous stream of merit from aspiring bodhicitta is not the same as that from engaged bodhicitta.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that aspiring bodhicitta produces great results in samsara, benefiting oneself and others. They emphasize its power to surpass lower vehicles and overcome samsaric suffering. However, they both point out that the continuous stream of merit from aspiring bodhicitta is not equal to that of engaged bodhicitta.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nAlthough great fruits arise from the mind of aspiration for enlightenment\nEven while wandering in samsara,\nA continuous stream of merit\nDoes not occur as it does with the mind of engagement.\n", + "translation": "Although great fruits arise from the mind of aspiration for enlightenment\nEven while wandering in samsara,\nA continuous stream of merit\nDoes not occur as it does with the mind of engagement." } }, "glossary": { @@ -2205,7 +2186,7 @@ "བསོད་ནམས་": "merit" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི། །འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་། །": { "བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་": "bodhicitta of aspiration", "འཁོར་": "samsara", @@ -2244,13 +2225,15 @@ }, "04_commentary_assisted": { "བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི། །འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་། །": { - "བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་": "aspiring bodhicitta mind", - "འཁོར་": "samsara", - "འབྲས་བུ་": "results" + "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment", + "སྨོན་པའི་སེམས་": "mind of aspiration", + "འཁོར་": "wandering", + "འབྲས་བུ་": "fruits" }, "ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་བཞིན་དུ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་མིན། །": { - "འཇུག་པའི་སེམས་": "engaging bodhicitta mind", - "བསོད་ནམས་": "merit" + "འཇུག་པའི་སེམས་": "mind of engagement", + "བསོད་ནམས་": "merit", + "རྒྱུན་ཆགས་": "continuous stream" } } } @@ -2261,7 +2244,7 @@ "commentary_1": "གང་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ནི་རང་བཞིན་ནོ། །ཉོན་མོངས་པ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །དེ་དགྲོལ་བ་འམ་སྟོང་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་སོ། །སེམས་དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཏེ། ཡང་དག་པར་བླང་བ་ལ་ཞུགས་པར་གྱུར་པའི་མི་ལྡོག་པ་ནི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའོ། །", "commentary_2": "དུས་གང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་མཐའ་ཡས་པ་རྣམས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་འཆིང་བ་དང་། འཁོར་བའི་བཙོན་ར་ལས་དགྲོལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་བར་གཞན་དོན་ལས་མི་ལྡོག་པའི་སེམས་ཀྱིས་འཇུག་པའི་སེམས་དེ་ཡང་དག་པར་བླངས་པར་གྱུར་པ་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་ཁམས། །མཐའ་ཡས་རབ་ཏུ་དགྲོལ་བའི་ཕྱིར། །མི་ལྡོག་པ་ཡི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །སེམས་དེ་ཡང་དག་བླངས་གྱུར་པ། །\n", "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་ཁམས་ (realm of sentient beings), མཐའ་ཡས་ (limitless), དགྲོལ་བ་ (liberate), མི་ལྡོག་པ་ (irreversible), སེམས་ (mind/intention)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ནས་བཟུང་སྟེ་ (from the moment that)\n- ཕྱིར་ (for the purpose of)\n- ཀྱིས་སུ་ (instrumental case)\n- ཡང་དག་བླངས་ (perfectly/truly taken up)\n\n\nFrom the moment that, for the purpose of\nLiberating the limitless realm of sentient beings,\nOne truly takes up that intention\nWith an irreversible mind.\n\nNote: This verse describes the initial generation of bodhicitta, the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings.", "translation": "From the moment that, for the purpose of\nLiberating the limitless realm of sentient beings,\nOne truly takes up that intention\nWith an irreversible mind." @@ -2277,9 +2260,9 @@ "translation": "From this moment on, in order to liberate\nThe infinite realms of sentient beings,\nWith an unwavering mind,\nI genuinely generate that resolve." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་ཁམས། །མཐའ་ཡས་རབ་ཏུ་དགྲོལ་བའི་ཕྱིར། །མི་ལྡོག་པ་ཡི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །སེམས་དེ་ཡང་དག་བླངས་གྱུར་པ། །\n\nCommentary 1: གང་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ནི་རང་བཞིན་ནོ། །ཉོན་མོངས་པ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །དེ་དགྲོལ་བ་འམ་སྟོང་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་སོ། །སེམས་དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཏེ། ཡང་དག་པར་བླང་བ་ལ་ཞུགས་པར་གྱུར་པའི་མི་ལྡོག་པ་ནི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའོ། །\n\nCommentary 2: དུས་གང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་མཐའ་ཡས་པ་རྣམས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་འཆིང་བ་དང་། འཁོར་བའི་བཙོན་ར་ལས་དགྲོལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་བར་གཞན་དོན་ལས་མི་ལྡོག་པའི་སེམས་ཀྱིས་འཇུག་པའི་སེམས་དེ་ཡང་དག་པར་བླངས་པར་གྱུར་པ་\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nFrom the moment one genuinely generates the irreversible mind\nTo liberate the infinite realms of sentient beings,\nWith unwavering resolve,\nThat mind is truly taken up.\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which describes the generation of bodhicitta (the mind of enlightenment) with the intention to free all sentient beings from suffering and the cycle of existence. The commentaries emphasize the vastness of sentient beings to be liberated, the irreversible nature of this commitment, and the ultimate goal of complete enlightenment for the benefit of all.", - "translation": "From the moment one genuinely generates the irreversible mind\nTo liberate the infinite realms of sentient beings,\nWith unwavering resolve,\nThat mind is truly taken up." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་ཁམས། །མཐའ་ཡས་རབ་ཏུ་དགྲོལ་བའི་ཕྱིར། །མི་ལྡོག་པ་ཡི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །སེམས་དེ་ཡང་དག་བླངས་གྱུར་པ། །\n\nCommentary 1: གང་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ནི་རང་བཞིན་ནོ། །ཉོན་མོངས་པ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །དེ་དགྲོལ་བ་འམ་སྟོང་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་སོ། །སེམས་དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཏེ། ཡང་དག་པར་བླང་བ་ལ་ཞུགས་པར་གྱུར་པའི་མི་ལྡོག་པ་ནི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའོ། །\n\nCommentary 2: དུས་གང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་མཐའ་ཡས་པ་རྣམས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་འཆིང་བ་དང་། འཁོར་བའི་བཙོན་ར་ལས་དགྲོལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་བར་གཞན་དོན་ལས་མི་ལྡོག་པའི་སེམས་ཀྱིས་འཇུག་པའི་སེམས་དེ་ཡང་དག་པར་བླངས་པར་གྱུར་པ་\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"realm of beings\" refers to their inherent nature, including afflictions. The purpose is to liberate or empty this nature. The \"mind\" mentioned is the mind of complete enlightenment, which is irreversible once genuinely undertaken.\n\nCommentary 2:\nThis commentary clarifies that the verse is about the time from which one takes up the irreversible mind to liberate limitless beings from the bondage of karma and afflictions, and from the prison of samsara, for as long as samsara exists.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the aspiration to liberate all beings from their afflictions and the cycle of samsara. They highlight that this aspiration is taken up with an irreversible determination, aiming for complete enlightenment for the sake of all beings.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nFrom the moment one genuinely takes up\nWith an irreversible mind\nThe aspiration to completely liberate\nThe limitless realms of beings.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the bodhisattva's irreversible commitment to liberating all beings from samsara, undertaken from the very moment of generating this aspiration.", + "translation": "From the moment one genuinely takes up\nWith an irreversible mind\nThe aspiration to completely liberate\nThe limitless realms of beings." } }, "glossary": { @@ -2296,7 +2279,7 @@ "ཡང་དག་བླངས་": "truly take up" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་ཁམས། །མཐའ་ཡས་རབ་ཏུ་དགྲོལ་བའི་ཕྱིར། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "ཁམས་": "realm", @@ -2340,16 +2323,15 @@ }, "04_commentary_assisted": { "གང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་ཁམས། །མཐའ་ཡས་རབ་ཏུ་དགྲོལ་བའི་ཕྱིར། །": { - "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "སེམས་ཅན་": "beings", "ཁམས་": "realms", - "མཐའ་ཡས་": "infinite", + "མཐའ་ཡས་": "limitless", "དགྲོལ་བ་": "liberate" }, "མི་ལྡོག་པ་ཡི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །སེམས་དེ་ཡང་དག་བླངས་གྱུར་པ། །": { "མི་ལྡོག་པ་": "irreversible", "སེམས་": "mind", - "ཡང་དག་": "genuinely", - "བླངས་": "generates" + "ཡང་དག་བླངས་": "genuinely takes up" } } } @@ -2360,7 +2342,7 @@ "commentary_1": "གཉིད་ལོག་པ་ནི་ཉལ་བའོ། །བག་མེད་པ་ནི་སྙེས་པའོ། །དུ་མ་ནི་སྐད་ཅིག་སོ་སོ་རེ་རེ་ལ་རྣམ་པ་དུ་མ་འབྱུང་བའོ། །རྒྱུན་ནི་རབ་ཏུ་འབྲེལ་པའོ། །མཁའ་ནི་ནམ་མཁའོ། །མཉམ་པ་ནི་དེ་དང་མཚུངས་པ་སྟེ་མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "commentary_2": "དེ་ནས་བཟུང་སྟེ་དེ་མ་ཉམས་ན་གཉིད་ལོག་གམ། ར་རོ་བ་ལ་སོགས་པས་བག་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཤུགས་དུས་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་རྣམ་པ་དུ་མ་ཞིག་ཚད་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་ངོ་། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། །\n", "output": "Key terms:\nདེང་ནས་བཟུང་སྟེ་ (From now on), གཉིད་ལོག་ (Sleep), བག་མེད་ (Careless), བསོད་ནམས་ (Merit), ཤུགས་ (Force), རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ (Uninterruptedly), ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་ (Equal to space)\n\nGrammatical notes:\n- གམ་ and ཀྱང་ are conjunctions indicating alternatives or concession\n- དུ་མ་ཞིག་ indicates plurality\n- རབ་ཏུ་འབྱུང་ is a verb meaning \"to arise\" or \"to occur\"\n\n\nFrom now on, whether I am asleep\nOr even if I become careless,\nAn uninterrupted force of merit,\nManifold and equal to space, will continually arise.\n\n\nNote: This verse describes the continuous generation of merit that occurs once one has taken the bodhisattva vows, even during states of unconsciousness or inattention.", "translation": "From now on, whether I am asleep\nOr even if I become careless,\nAn uninterrupted force of merit,\nManifold and equal to space, will continually arise." @@ -2376,9 +2358,9 @@ "translation": "From this day forward, even while asleep\nOr heedless, the force of merit\nShall flow unceasingly and manifold,\nArising vastly, equal to space." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། །\n\nCommentary 1: གཉིད་ལོག་པ་ནི་ཉལ་བའོ། །བག་མེད་པ་ནི་སྙེས་པའོ། །དུ་མ་ནི་སྐད་ཅིག་སོ་སོ་རེ་རེ་ལ་རྣམ་པ་དུ་མ་འབྱུང་བའོ། །རྒྱུན་ནི་རབ་ཏུ་འབྲེལ་པའོ། །མཁའ་ནི་ནམ་མཁའོ། །མཉམ་པ་ནི་དེ་དང་མཚུངས་པ་སྟེ་མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ནས་བཟུང་སྟེ་དེ་མ་ཉམས་ན་གཉིད་ལོག་གམ། ར་རོ་བ་ལ་སོགས་པས་བག་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཤུགས་དུས་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་རྣམ་པ་དུ་མ་ཞིག་ཚད་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་ངོ་། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nFrom this moment on, even while sleeping or being careless,\nThe force of merit, unceasing and manifold,\nWill arise abundantly, equal to the expanse of space.\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. The merit-generating effect begins immediately (\"from this moment on\")\n2. It continues even during unconscious states like sleep or times of carelessness\n3. The merit generated is continuous, diverse, and abundant\n4. The scale of the merit is compared to the vastness of space, implying it is immeasurable or limitless", - "translation": "From this moment on, even while sleeping or being careless,\nThe force of merit, unceasing and manifold,\nWill arise abundantly, equal to the expanse of space." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། །\n\nCommentary 1: གཉིད་ལོག་པ་ནི་ཉལ་བའོ། །བག་མེད་པ་ནི་སྙེས་པའོ། །དུ་མ་ནི་སྐད་ཅིག་སོ་སོ་རེ་རེ་ལ་རྣམ་པ་དུ་མ་འབྱུང་བའོ། །རྒྱུན་ནི་རབ་ཏུ་འབྲེལ་པའོ། །མཁའ་ནི་ནམ་མཁའོ། །མཉམ་པ་ནི་དེ་དང་མཚུངས་པ་སྟེ་མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ནས་བཟུང་སྟེ་དེ་མ་ཉམས་ན་གཉིད་ལོག་གམ། ར་རོ་བ་ལ་སོགས་པས་བག་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཤུགས་དུས་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་རྣམ་པ་དུ་མ་ཞིག་ཚད་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་ངོ་། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary defines key terms: \"Sleeping\" means lying down. \"Heedless\" means being careless. \"Many\" refers to various types occurring in each moment. \"Continually\" means constantly connected. \"Sky\" refers to space. \"Equal to\" means comparable, implying limitlessness.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that from that point on, if one doesn't lose the practice, even while sleeping or becoming heedless (such as through intoxication), the force of merit will arise continuously in many forms, equal in measure to space.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that the text is referring to a continuous generation of merit, even during states of unconsciousness or carelessness. This merit is described as vast and limitless, comparable to the expanse of space.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nFrom this moment onward, even while sleeping or in a state of heedlessness,\nThe force of merit, unceasing and manifold,\nWill arise abundantly, equal to the expanse of space.", + "translation": "From this moment onward, even while sleeping or in a state of heedlessness,\nThe force of merit, unceasing and manifold,\nWill arise abundantly, equal to the expanse of space." } }, "glossary": { @@ -2402,7 +2384,7 @@ "རབ་ཏུ་འབྱུང་": "flow forth" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །": { "དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་": "From now on", "གཉིད་ལོག་": "asleep", @@ -2452,18 +2434,18 @@ }, "04_commentary_assisted": { "དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །": { - "དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་": "From this moment on", + "དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་": "From this moment onward", "གཉིད་ལོག་": "sleeping", - "བག་མེད་": "careless", + "བག་མེད་": "heedlessness", "བསོད་ནམས་": "merit", "ཤུགས་": "force" }, - "།རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། །": { + "རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། །": { "རྒྱུན་མི་འཆད་པར་": "unceasing", "དུ་མ་": "manifold", "ནམ་མཁའ་": "space", - "མཉམ་པར་": "equal", - "འབྱུང་": "arise" + "མཉམ་པར་": "equal to", + "རབ་ཏུ་འབྱུང་": "arise abundantly" } } } @@ -2474,7 +2456,7 @@ "commentary_1": "འདིའི་རིགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། འདི་ནི་ཞེས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོ། །ལག་བཟངས་ཀྱིས་ཞུས་པའི་མདོ་ལས། འཐད་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ། རིགས་པ་དང་བཅས་པར་གསུངས་པའོ། །དམན་པ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པའོ། །མོས་པ་ནི་གང་དག་དེའི་མོས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ཕན་ཡོན་དང་ལྡན་པའི་འཐད་པ་ལ། ལུང་དང་རིགས་པའི་འཐད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། འཇུག་པས་བསོད་ནམས་མང་པོ་འབྱུང་བ་འདི་ནི་འཐད་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ་རིགས་པ་དང་ལྡན་པར་ལག་བཟངས་ཀྱིས་ཞུས་པའི་མདོ་ལས་ཐེག་དམན་ལ་མོས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཐེག་ཆེན་ལ་གཞུག་པའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལས། བདག་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཚོགས་མཐའ་ཡས་པ་དེ་ལ་ཕན་པ་དང་བདེ་བའི་ཕྱིར་གོ་བགོས་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པ་དང་བདེ་བར་དམིགས་པ་མཐའ་ཡས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་མཐའ་ཡས་པ་དག་བག་མེད་པར་གྱུར་ཏམ། གཉིད་ཀྱིས་ལོག་ཀྱང་ཉིན་མཚན་དུ་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་ལ་འཕེལ་བ་དང་རྒྱས་པ་དང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ནི་འཐད་པ་དང་བཅས་པར། །ལག་བཟང་གིས་ནི་ཞུས་པ་ལས། །དམན་མོས་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nའཐད་པ་(Reasoning), ལག་བཟང་(Subahupariprccha), ཞུས་པ་(Request), དམན་མོས་(Lesser inclination), སེམས་ཅན་(Sentient beings), དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་(Tathagata)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case (གིས་) with ལག་བཟང་\n- Genitive particle (གྱི་) connecting དོན་ and ཕྱིར་\n- Emphatic particle (ནི་) used twice for emphasis\n\n\nThis, along with reasoning, was requested by Subahu.\nFor the sake of sentient beings of lesser inclination,\nThe Tathagata himself taught this.\n\nTechnical note: \"Subahu\" refers to the bodhisattva who requested these teachings, as found in the Subahupariprccha Sutra.", "translation": "This, along with reasoning, was requested by Subahu.\nFor the sake of sentient beings of lesser inclination,\nThe Tathagata himself taught this." @@ -2490,9 +2472,9 @@ "translation": "This was requested with reasoning\nBy Subahu in his questions.\nFor the sake of beings of lesser inclination,\nThe Tathagata himself taught it thus." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདི་ནི་འཐད་པ་དང་བཅས་པར། །ལག་བཟང་གིས་ནི་ཞུས་པ་ལས། །དམན་མོས་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས། །\n\nCommentary 1: འདིའི་རིགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། འདི་ནི་ཞེས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོ། །ལག་བཟངས་ཀྱིས་ཞུས་པའི་མདོ་ལས། འཐད་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ། རིགས་པ་དང་བཅས་པར་གསུངས་པའོ། །དམན་པ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པའོ། །མོས་པ་ནི་གང་དག་དེའི་མོས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཕན་ཡོན་དང་ལྡན་པའི་འཐད་པ་ལ། ལུང་དང་རིགས་པའི་འཐད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། འཇུག་པས་བསོད་ནམས་མང་པོ་འབྱུང་བ་འདི་ནི་འཐད་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ་རིགས་པ་དང་ལྡན་པར་ལག་བཟངས་ཀྱིས་ཞུས་པའི་མདོ་ལས་ཐེག་དམན་ལ་མོས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཐེག་ཆེན་ལ་གཞུག་པའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལས། བདག་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཚོགས་མཐའ་ཡས་པ་དེ་ལ་ཕན་པ་དང་བདེ་བའི་ཕྱིར་གོ་བགོས་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པ་དང་བདེ་བར་དམིགས་པ་མཐའ་ཡས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་མཐའ་ཡས་པ་དག་བག་མེད་པར་གྱུར་ཏམ། གཉིད་ཀྱིས་ལོག་ཀྱང་ཉིན་མཚན་དུ་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་ལ་འཕེལ་བ་དང་རྒྱས་པ་དང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nThis is explained with reasoning\nIn the Sutra Requested by Subahu.\nFor the sake of beings with lesser inclinations,\nThe Tathagata himself taught this.\n", - "translation": "This is explained with reasoning\nIn the Sutra Requested by Subahu.\nFor the sake of beings with lesser inclinations,\nThe Tathagata himself taught this." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདི་ནི་འཐད་པ་དང་བཅས་པར། །ལག་བཟང་གིས་ནི་ཞུས་པ་ལས། །དམན་མོས་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས། །\n\nCommentary 1: འདིའི་རིགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། འདི་ནི་ཞེས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོ། །ལག་བཟངས་ཀྱིས་ཞུས་པའི་མདོ་ལས། འཐད་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ། རིགས་པ་དང་བཅས་པར་གསུངས་པའོ། །དམན་པ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པའོ། །མོས་པ་ནི་གང་དག་དེའི་མོས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཕན་ཡོན་དང་ལྡན་པའི་འཐད་པ་ལ། ལུང་དང་རིགས་པའི་འཐད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། འཇུག་པས་བསོད་ནམས་མང་པོ་འབྱུང་བ་འདི་ནི་འཐད་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ་རིགས་པ་དང་ལྡན་པར་ལག་བཟངས་ཀྱིས་ཞུས་པའི་མདོ་ལས་ཐེག་དམན་ལ་མོས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཐེག་ཆེན་ལ་གཞུག་པའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལས། བདག་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཚོགས་མཐའ་ཡས་པ་དེ་ལ་ཕན་པ་དང་བདེ་བའི་ཕྱིར་གོ་བགོས་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པ་དང་བདེ་བར་དམིགས་པ་མཐའ་ཡས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་མཐའ་ཡས་པ་དག་བག་མེད་པར་གྱུར་ཏམ། གཉིད་ཀྱིས་ལོག་ཀྱང་ཉིན་མཚན་དུ་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་ལ་འཕེལ་བ་དང་རྒྱས་པ་དང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the verse is about bodhicitta (the awakening mind). It was taught with reasoning in the Sutra Requested by Subahu. The \"inferior\" refers to the vehicles of hearers and solitary realizers, and \"inclined\" refers to those who are inclined towards these paths.\n\nCommentary 2: This commentary discusses the benefits and reasoning behind the verse. It cites the Sutra Requested by Subahu, explaining that the Buddha taught this for the sake of beings inclined towards the lesser vehicle, to lead them to the great vehicle. It emphasizes the immeasurable merit gained through generating bodhicitta, which increases even while sleeping.\n\n2. Combined meaning:\nThe verse is about bodhicitta, taught by the Buddha with reasoning in the Sutra Requested by Subahu. Its purpose is to benefit beings inclined towards the lesser vehicles (hearers and solitary realizers) and lead them to the great vehicle. The teaching emphasizes the vast merit generated through bodhicitta, which continuously increases.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThis [teaching on bodhicitta], with reasoning,\nWas requested by Subahu.\nFor the sake of beings inclined to the lesser [vehicles],\nThe Tathagata himself taught it.\n", + "translation": "This [teaching on bodhicitta], with reasoning,\nWas requested by Subahu.\nFor the sake of beings inclined to the lesser [vehicles],\nThe Tathagata himself taught it." } }, "glossary": { @@ -2506,7 +2488,7 @@ "དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་": "Tathagata" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདི་ནི་འཐད་པ་དང་བཅས་པར། །ལག་བཟང་གིས་ནི་ཞུས་པ་ལས།": { "འཐད་པ་": "reasoning", "ལག་བཟང་": "Subahu", @@ -2552,12 +2534,17 @@ "04_commentary_assisted": { "འདི་ནི་འཐད་པ་དང་བཅས་པར། །ལག་བཟང་གིས་ནི་ཞུས་པ་ལས།": { "འཐད་པ་": "reasoning", - "ལག་བཟང་": "Subahu" + "ལག་བཟང་": "Subahu", + "ཞུས་པ་": "requested" }, - "།དམན་མོས་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས།": { - "དམན་མོས་": "lesser inclinations", + "།དམན་མོས་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར།": { + "དམན་མོས་": "lesser", "སེམས་ཅན་": "beings", - "དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་": "Tathagata" + "དོན་": "sake" + }, + "།དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས།": { + "དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་": "Tathagata", + "གསུངས་": "taught" } } } @@ -2568,7 +2555,7 @@ "commentary_1": "དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། གླད་ནད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་ཏེ། བསལ་ལོ་སྙམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སྨན་དང་སྔགས་ལ་སོགས་པས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷག་མའོ། །ཕན་འདོགས་པའི་བསམ་པ་ནི་སྲེད་པ་དང་བྲལ་བའི་སྨན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །མི་བདེ་བ་ནི་ལུས་དང་སེམས་གཉིས་ཀྱི་མི་བདེ་བའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསམ་པ་དང་། སྦྱོར་བ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསམ་པའི་དམིགས་རྣམ་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་། དེ་འཇིག་རྟེན་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། སྙིང་རྗེའི་སེམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཉུང་ཟད་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ་སྨན་ལ་སོགས་པས་བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམ་ན་ཡང་ཕན་འདོགས་བསམ་པ་དང་ལྡན་ཏེ། བསོད་ནམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ན་ཞེས་པ་འདིར་འགའ་ཞིག་མཛའ་བོའི་བུ་མོའི་གཏམ་རྒྱུད་སྦྱར་ནས་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ། །བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམས་ན་ཡང་། །ཕན་འདོགས་བསམ་པ་དང་ལྡན་དེ། །བསོད་ནམས་དཔག་མེད་ལྡན་གྱུར་ན། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), ཀླད་ནད་ (headache), བསལ་ (remove/eliminate), ཕན་འདོགས་ (benefit), བསམ་པ་ (intention), བསོད་ནམས་ (merit), དཔག་མེད་ (immeasurable)\n\nGrammatical notes:\n- ཙམ་ (just/merely) particle indicating limitation\n- ལོ་ at the end of བསལ་ལོ་ indicates a statement of intent\n- ན་ཡང་ (even if) conditional structure\n- དང་ལྡན་ (possessing/endowed with)\n- གྱུར་ན་ (if it becomes/if it is the case that)\n\n\nEven if one merely thinks, \"I will remove\nJust the headaches of sentient beings,\"\nIf one possesses such a beneficent intention,\nOne becomes endowed with immeasurable merit.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the power of bodhicitta (the intention to benefit all beings) by showing that even a small wish to help others generates vast merit.", "translation": "Even if one merely thinks, \"I will remove\nJust the headaches of sentient beings,\"\nIf one possesses such a beneficent intention,\nOne becomes endowed with immeasurable merit." @@ -2584,9 +2571,9 @@ "translation": "Even if one merely thinks of removing\nThe headaches of sentient beings,\nSuch a beneficent intention\nIs endowed with immeasurable merit." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ། །བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམས་ན་ཡང་། །ཕན་འདོགས་བསམ་པ་དང་ལྡན་དེ། །བསོད་ནམས་དཔག་མེད་ལྡན་གྱུར་ན། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། གླད་ནད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་ཏེ། བསལ་ལོ་སྙམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སྨན་དང་སྔགས་ལ་སོགས་པས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷག་མའོ། །ཕན་འདོགས་པའི་བསམ་པ་ནི་སྲེད་པ་དང་བྲལ་བའི་སྨན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །མི་བདེ་བ་ནི་ལུས་དང་སེམས་གཉིས་ཀྱི་མི་བདེ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསམ་པ་དང་། སྦྱོར་བ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསམ་པའི་དམིགས་རྣམ་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་། དེ་འཇིག་རྟེན་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། སྙིང་རྗེའི་སེམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཉུང་ཟད་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ་སྨན་ལ་སོགས་པས་བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམ་ན་ཡང་ཕན་འདོགས་བསམ་པ་དང་ལྡན་ཏེ། བསོད་ནམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ན་ཞེས་པ་འདིར་འགའ་ཞིག་མཛའ་བོའི་བུ་མོའི་གཏམ་རྒྱུད་སྦྱར་ནས་འཆད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nEven if one merely thinks of removing\nJust a headache from sentient beings,\nSuch a wish to benefit others\nIs endowed with immeasurable merit.\n\n\nThis translation aims to capture the key points from the original Tibetan and the commentaries:\n\n1. The text is discussing the merit gained from the intention to help others, even in small ways.\n2. It specifically mentions thinking about removing a headache (or brain disease) from sentient beings as an example.\n3. The commentaries clarify that this refers to the intention of benefiting others without attachment, like a doctor free from craving.\n4. The result of such an intention is described as \"immeasurable merit.\"\n5. The overall message emphasizes the power of compassionate thoughts and intentions to help others, even if the action itself seems minor.", - "translation": "Even if one merely thinks of removing\nJust a headache from sentient beings,\nSuch a wish to benefit others\nIs endowed with immeasurable merit." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ། །བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམས་ན་ཡང་། །ཕན་འདོགས་བསམ་པ་དང་ལྡན་དེ། །བསོད་ནམས་དཔག་མེད་ལྡན་གྱུར་ན། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། གླད་ནད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་ཏེ། བསལ་ལོ་སྙམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སྨན་དང་སྔགས་ལ་སོགས་པས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷག་མའོ། །ཕན་འདོགས་པའི་བསམ་པ་ནི་སྲེད་པ་དང་བྲལ་བའི་སྨན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །མི་བདེ་བ་ནི་ལུས་དང་སེམས་གཉིས་ཀྱི་མི་བདེ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསམ་པ་དང་། སྦྱོར་བ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསམ་པའི་དམིགས་རྣམ་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་། དེ་འཇིག་རྟེན་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། སྙིང་རྗེའི་སེམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཉུང་ཟད་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ་སྨན་ལ་སོགས་པས་བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམ་ན་ཡང་ཕན་འདོགས་བསམ་པ་དང་ལྡན་ཏེ། བསོད་ནམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ན་ཞེས་པ་འདིར་འགའ་ཞིག་མཛའ་བོའི་བུ་མོའི་གཏམ་རྒྱུད་སྦྱར་ནས་འཆད་དོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the verse is about removing even just headaches of beings through medicine, mantras, etc. It emphasizes the altruistic intention of healers free from attachment, aiming to relieve both physical and mental suffering.\n\nCommentary 2: This commentary discusses the vastness of compassionate intention and how it surpasses worldly concerns. It explains that even thinking of removing just headaches for a few beings through medicine generates immeasurable merit due to the altruistic motivation.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries emphasize the power of altruistic intention, even for small acts of healing like curing headaches. They highlight that the merit generated comes from the compassionate motivation to benefit others, rather than the scale of the action itself.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\nEven if one merely thinks of removing\nJust the headaches of beings,\nSuch a beneficent intention\nIs endowed with immeasurable merit.\n\nThis translation captures the key points from the commentaries: the seemingly small act of curing headaches, the importance of altruistic intention, and the vast merit generated from such compassionate thoughts.", + "translation": "Even if one merely thinks of removing\nJust the headaches of beings,\nSuch a beneficent intention\nIs endowed with immeasurable merit." } }, "glossary": { @@ -2602,7 +2589,7 @@ "དཔག་མེད་": "immeasurable" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ། །བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམས་ན་ཡང་། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "ཀླད་ནད་": "headaches", @@ -2643,15 +2630,19 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ། །བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམས་ན་ཡང་། །": { - "སེམས་ཅན་": "sentient beings", - "ཀླད་ནད་": "headache", + "སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ། །": { + "སེམས་ཅན་": "beings", + "ཀླད་ནད་": "headaches" + }, + "བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམས་ན་ཡང་། །": { "བསལ་": "removing", "བསམས་": "thinks" }, - "ཕན་འདོགས་བསམ་པ་དང་ལྡན་དེ། །བསོད་ནམས་དཔག་མེད་ལྡན་གྱུར་ན། །": { - "ཕན་འདོགས་": "benefit", - "བསམ་པ་": "wish", + "ཕན་འདོགས་བསམ་པ་དང་ལྡན་དེ། །": { + "ཕན་འདོགས་": "beneficent", + "བསམ་པ་": "intention" + }, + "བསོད་ནམས་དཔག་མེད་ལྡན་གྱུར་ན། །": { "བསོད་ནམས་": "merit", "དཔག་མེད་": "immeasurable" } @@ -2664,7 +2655,7 @@ "commentary_1": "རེ་རེ་ནི་སེམས་ཅན་སོ་སོའི་འོ། །བསལ་བར་འདོད་པ་ནི་བྲལ་བར་འདོད་པའོ། །ཡོན་ཏན་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་དངོས་པོར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མཆོད་པར་བྱ་བའི་འོས་སུ་གྱུར་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སུ་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སུ་ལ་འདི་འདྲའི་ཕན་སེམས་ཡོད། །ཅེས་པས་སྤྱིར་བསྟན་ནས།", "commentary_2": "དམིགས་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་ནས་རྣམ་པ་དེ་དག་རེ་རེའི་ཡང་མི་བདེ་བ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དང་ལྡན་པ་ཉིད་སྒྲུབ་པར་འདོད་པ་ལ་བསོད་ནམས་དཔག་མེད་འབྱུང་བ་སྨྲོས་ཅི་དགོས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ། །བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n", "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), མི་བདེ་བ་ (suffering), དཔག་ཏུ་མེད་པ་ (immeasurable), བསལ་ (remove), ཡོན་ཏན་ (qualities), བསྒྲུབ་པ་ (accomplish)\n\nGrammatical notes:\n- རེ་རེའི་ and རེ་རེའང་ indicate \"each and every\"\n- འདོད་ expresses wish/desire\n- སྨོས་ཅི་དགོས་ is an idiomatic expression meaning \"needless to say\"\n\n\nWishing to remove the immeasurable sufferings\nOf each and every sentient being,\nAnd to accomplish immeasurable qualities\nFor each and every one - needless to say!\n\nTechnical note: This verse expresses the bodhisattva's aspiration to benefit all beings, a key aspect of the Mahayana path.", "translation": "Wishing to remove the immeasurable sufferings\nOf each and every sentient being,\nAnd to accomplish immeasurable qualities\nFor each and every one - needless to say!" @@ -2680,9 +2671,9 @@ "translation": "Wishing to remove the immeasurable sufferings\nOf each and every sentient being,\nAnd to establish each one\nIn boundless qualities—what need is there to mention?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ། །བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n\nCommentary 1: རེ་རེ་ནི་སེམས་ཅན་སོ་སོའི་འོ། །བསལ་བར་འདོད་པ་ནི་བྲལ་བར་འདོད་པའོ། །ཡོན་ཏན་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་དངོས་པོར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མཆོད་པར་བྱ་བའི་འོས་སུ་གྱུར་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སུ་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སུ་ལ་འདི་འདྲའི་ཕན་སེམས་ཡོད། །ཅེས་པས་སྤྱིར་བསྟན་ནས།\n\nCommentary 2: དམིགས་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་ནས་རྣམ་པ་དེ་དག་རེ་རེའི་ཡང་མི་བདེ་བ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དང་ལྡན་པ་ཉིད་སྒྲུབ་པར་འདོད་པ་ལ་བསོད་ནམས་དཔག་མེད་འབྱུང་བ་སྨྲོས་ཅི་དགོས།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nWishing to remove the immeasurable sufferings\nOf each and every sentient being,\nAnd desiring to establish each one\nIn immeasurable qualities - what need is there to say more?\n", - "translation": "Wishing to remove the immeasurable sufferings\nOf each and every sentient being,\nAnd desiring to establish each one\nIn immeasurable qualities - what need is there to say more?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ། །བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n\nCommentary 1: རེ་རེ་ནི་སེམས་ཅན་སོ་སོའི་འོ། །བསལ་བར་འདོད་པ་ནི་བྲལ་བར་འདོད་པའོ། །ཡོན་ཏན་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་དངོས་པོར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མཆོད་པར་བྱ་བའི་འོས་སུ་གྱུར་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སུ་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སུ་ལ་འདི་འདྲའི་ཕན་སེམས་ཡོད། །ཅེས་པས་སྤྱིར་བསྟན་ནས།\n\nCommentary 2: དམིགས་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་ནས་རྣམ་པ་དེ་དག་རེ་རེའི་ཡང་མི་བདེ་བ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དང་ལྡན་པ་ཉིད་སྒྲུབ་པར་འདོད་པ་ལ་བསོད་ནམས་དཔག་མེད་འབྱུང་བ་སྨྲོས་ཅི་དགོས།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that \"re re\" refers to each individual sentient being. It clarifies that \"wanting to remove\" means wanting to separate or eliminate. It also mentions immeasurable qualities and states that this is why the Buddha is worthy of worship. The commentary emphasizes the question \"Who has such altruistic thoughts?\" to illustrate the exceptional nature of this mindset.\n\nCommentary 2: This commentary focuses on the vast scope of the bodhisattva's intention. It explains that the bodhisattva aims to remove countless sufferings from each and every sentient being while also wishing to establish them in immeasurable qualities. The commentary concludes by stating that the merit generated from such an intention is beyond measure.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the extraordinary scope and depth of a bodhisattva's compassion and aspiration. They highlight the intention to remove innumerable sufferings from each individual sentient being while simultaneously wishing to establish them in boundless positive qualities. This vast and all-encompassing altruistic mindset is presented as something rare and worthy of veneration, generating immeasurable merit.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nWishing to remove the countless sufferings\nOf each and every sentient being,\nAnd desiring to establish each one\nIn immeasurable qualities—need it be said how vast this aspiration is?\n\nThis translation captures the essence of the bodhisattva's boundless compassion and aspiration as explained in the commentaries, emphasizing both the removal of suffering and the establishment of positive qualities for all beings.", + "translation": "Wishing to remove the countless sufferings\nOf each and every sentient being,\nAnd desiring to establish each one\nIn immeasurable qualities—need it be said how vast this aspiration is?" } }, "glossary": { @@ -2699,7 +2690,7 @@ "བསྒྲུབ་པར་": "endow" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient being", "མི་བདེ་བ་": "suffering", @@ -2742,13 +2733,13 @@ "སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient being", "མི་བདེ་བ་": "suffering", - "དཔག་ཏུ་མེད་པ་": "immeasurable", + "དཔག་ཏུ་མེད་པ་": "countless", "བསལ་": "remove" }, "རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ། །བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། །": { "ཡོན་ཏན་": "qualities", "དཔག་མེད་": "immeasurable", - "བསྒྲུབ་པ་": "establish" + "བསྒྲུབ་པར་": "establish" } } } @@ -2759,7 +2750,7 @@ "commentary_1": "བྱེ་བྲག་ཏུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཕའམ་ཞེས་སྨོས་སོ། །འམ་གྱི་སྒྲས་ནི་སྤུན་ཟླ་ལ་སོགས་པ་གཟུང་ངོ་། །ལྷ་ནི་ཕྱོགས་སྐྱོང་བ་རྣམས་ལ་སོགས་པའོ། །ཚངས་པ་ནི་སྤྲུལ་པར་བྱེད་པ་སྟེ་གཞན་དག་གི་འདོད་པས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཕའམ་ཡང་ན་མ་ཡང་རུང་སྟེ་གཉེན་བཤེས་རྣམས་སུ་ལ་འདི་འདྲའི་ཕན་སེམས་ཡོད་དེ་མེད་ལ། ལྷ་དང་དྲང་སྲོང་རྣམས་ཀྱང་རུང་ཚངས་པ་ལ་ཡང་འདི་ཡོད་དམ་སྟེ་མེད་དེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། ཇི་ལྟར་རྒྱས་སྲས་ཕན་པའི་བསམ་པས་འདིར། །འགྲོ་ཀུན་རྣམ་པར་སྨིན་བྱེད་གནས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཕ་དང་མ་དང་གཉེན་བཤེས་རྣམས། །བུ་དང་གཉེན་པ་དག་ལ་ལེགས་མི་གནས། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕའམ་ཡང་ན་མ་ཡང་རུང་། །སུ་ལ་འདི་འདྲའི་ཕན་སེམས་ཡོད། །ལྷ་དང་དྲང་སྲོང་རྣམས་ཀྱང་རུང་། །ཚངས་པ་ལ་ཡང་འདི་ཡོད་དམ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཕ་(father), མ་(mother), ཕན་སེམས་(altruistic mind/intention), ལྷ་(deva/god), དྲང་སྲོང་(sage/ṛṣi), ཚངས་པ་(Brahma)\n\nGrammatical notes:\n- འམ་and ཡང་ན་: alternative conjunctions (\"or\")\n- ཡང་རུང་: concessive particle (\"even\")\n- སུ་ལ་: interrogative + dative (\"to whom\")\n- ཀྱང་: emphatic particle\n- ལ་ཡང་: dative + emphatic (\"even to\")\n\n\nFather or even mother,\nWho has such an altruistic intention?\nEven among devas and sages,\nDoes even Brahma have this?\n\n\nNote: This verse appears to be questioning the rarity and profundity of genuine altruistic intention, comparing it to the love of parents and suggesting it might be absent even among divine beings.", "translation": "Father or even mother,\nWho has such an altruistic intention?\nEven among devas and sages,\nDoes even Brahma have this?" @@ -2775,9 +2766,9 @@ "translation": "Who has such altruistic intent as this?\nBe it father or mother,\nOr gods and sages,\nDoes even Brahma possess this?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཕའམ་ཡང་ན་མ་ཡང་རུང་། །སུ་ལ་འདི་འདྲའི་ཕན་སེམས་ཡོད། །ལྷ་དང་དྲང་སྲོང་རྣམས་ཀྱང་རུང་། །ཚངས་པ་ལ་ཡང་འདི་ཡོད་དམ། །\n\nCommentary 1: བྱེ་བྲག་ཏུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཕའམ་ཞེས་སྨོས་སོ། །འམ་གྱི་སྒྲས་ནི་སྤུན་ཟླ་ལ་སོགས་པ་གཟུང་ངོ་། །ལྷ་ནི་ཕྱོགས་སྐྱོང་བ་རྣམས་ལ་སོགས་པའོ། །ཚངས་པ་ནི་སྤྲུལ་པར་བྱེད་པ་སྟེ་གཞན་དག་གི་འདོད་པས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཕའམ་ཡང་ན་མ་ཡང་རུང་སྟེ་གཉེན་བཤེས་རྣམས་སུ་ལ་འདི་འདྲའི་ཕན་སེམས་ཡོད་དེ་མེད་ལ། ལྷ་དང་དྲང་སྲོང་རྣམས་ཀྱང་རུང་ཚངས་པ་ལ་ཡང་འདི་ཡོད་དམ་སྟེ་མེད་དེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། ཇི་ལྟར་རྒྱས་སྲས་ཕན་པའི་བསམ་པས་འདིར། །འགྲོ་ཀུན་རྣམ་པར་སྨིན་བྱེད་གནས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཕ་དང་མ་དང་གཉེན་བཤེས་རྣམས། །བུ་དང་གཉེན་པ་དག་ལ་ལེགས་མི་གནས། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nWhether it be a father or a mother, who has such altruistic thoughts? Even among gods and sages, or even Brahma himself, does such benevolence exist?\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which is questioning whether anyone, including parents, gods, sages, or even the highest deity Brahma, possesses the same level of altruistic intent as a bodhisattva. The commentaries clarify that this level of benevolence is not found in ordinary relationships or even among divine beings, emphasizing the exceptional nature of a bodhisattva's compassion.", - "translation": "Whether it be a father or a mother, who has such altruistic thoughts? Even among gods and sages, or even Brahma himself, does such benevolence exist?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཕའམ་ཡང་ན་མ་ཡང་རུང་། །སུ་ལ་འདི་འདྲའི་ཕན་སེམས་ཡོད། །ལྷ་དང་དྲང་སྲོང་རྣམས་ཀྱང་རུང་། །ཚངས་པ་ལ་ཡང་འདི་ཡོད་དམ། །\n\nCommentary 1: བྱེ་བྲག་ཏུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཕའམ་ཞེས་སྨོས་སོ། །འམ་གྱི་སྒྲས་ནི་སྤུན་ཟླ་ལ་སོགས་པ་གཟུང་ངོ་། །ལྷ་ནི་ཕྱོགས་སྐྱོང་བ་རྣམས་ལ་སོགས་པའོ། །ཚངས་པ་ནི་སྤྲུལ་པར་བྱེད་པ་སྟེ་གཞན་དག་གི་འདོད་པས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཕའམ་ཡང་ན་མ་ཡང་རུང་སྟེ་གཉེན་བཤེས་རྣམས་སུ་ལ་འདི་འདྲའི་ཕན་སེམས་ཡོད་དེ་མེད་ལ། ལྷ་དང་དྲང་སྲོང་རྣམས་ཀྱང་རུང་ཚངས་པ་ལ་ཡང་འདི་ཡོད་དམ་སྟེ་མེད་དེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། ཇི་ལྟར་རྒྱས་སྲས་ཕན་པའི་བསམ་པས་འདིར། །འགྲོ་ཀུན་རྣམ་པར་སྨིན་བྱེད་གནས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཕ་དང་མ་དང་གཉེན་བཤེས་རྣམས། །བུ་དང་གཉེན་པ་དག་ལ་ལེགས་མི་གནས། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains specific terms in the verse. It clarifies that \"father\" (pha) can also refer to siblings and other relatives. \"Deities\" (lha) refers to protector deities and others. \"Brahma\" (tshangs pa) is described as a creator according to others' beliefs.\n\nCommentary 2: This commentary expands on the meaning, stating that neither parents nor relatives have such altruistic thoughts. It also confirms that neither deities, sages, nor Brahma possess such thoughts. It quotes a verse from the Sutra Alamkara to support this point, emphasizing that only bodhisattvas have such all-encompassing altruistic intent for all beings, unlike parents or relatives towards their children and loved ones.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries together emphasize that the verse is comparing the altruistic intent of bodhisattvas to that of parents, relatives, deities, sages, and even Brahma. They assert that none of these beings, despite their closeness or divine status, possess the same level of altruistic intent as bodhisattvas do for all sentient beings.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nWhether it be father or mother,\nWho has such altruistic intent as this?\nEven among deities and sages,\nOr even Brahma, does such exist?\n\nThis translation conveys the rhetorical nature of the questions, implying that no one, not even parents or divine beings, possesses the same level of altruistic intent as bodhisattvas.", + "translation": "Whether it be father or mother,\nWho has such altruistic intent as this?\nEven among deities and sages,\nOr even Brahma, does such exist?" } }, "glossary": { @@ -2793,7 +2784,7 @@ "ཚངས་པ": "Brahmas" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཕའམ་ཡང་ན་མ་ཡང་རུང་། །": { "ཕ": "Father", "མ": "mother" @@ -2838,14 +2829,18 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཕའམ་ཡང་ན་མ་ཡང་རུང་། །སུ་ལ་འདི་འདྲའི་ཕན་སེམས་ཡོད།": { + "ཕའམ་ཡང་ན་མ་ཡང་རུང་།": { "ཕ": "father", - "མ": "mother", - "ཕན་སེམས": "altruistic thoughts" + "མ": "mother" }, - "།ལྷ་དང་དྲང་སྲོང་རྣམས་ཀྱང་རུང་། །ཚངས་པ་ལ་ཡང་འདི་ཡོད་དམ། །": { - "ལྷ": "gods", - "དྲང་སྲོང་": "sages", + "།སུ་ལ་འདི་འདྲའི་ཕན་སེམས་ཡོད།": { + "ཕན་སེམས": "altruistic intent" + }, + "།ལྷ་དང་དྲང་སྲོང་རྣམས་ཀྱང་རུང་།": { + "ལྷ": "deities", + "དྲང་སྲོང་": "sages" + }, + "།ཚངས་པ་ལ་ཡང་འདི་ཡོད་དམ།": { "ཚངས་པ": "Brahma" } } @@ -2857,7 +2852,7 @@ "commentary_1": "གང་གི་ཕྱིར་སེམས་དེ་སྐྱེས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། དེ་དག་ཉིད་ལའང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ན་སྙིང་བརྩེ་བ་ནི་རང་ཡིན་ཡང་། དེ་ལ་ཡང་འདི་འདྲ་བའི་སེམས་མ་སྐྱེས་ན་གཞན་ལ་ཅི་ལ་སྐྱེ་ཞེས་བྱའོ། སྔོན་ནི་སྔར་ཞེས་ཤེས་པར་བྱའོ། །འདི་ནི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཉིད་བསྟན་ནས་མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "སེམས་ཅན་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྔོན་འདི་འདྲ་བའི་སེམས་རང་དོན་དུ་རྨི་ལམ་དུའང་མི་འབྱུང་ན་གཞན་གྱི་དོན་དུ་དངོས་སུ་ག་ལ་སྐྱེ་སྟེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྔོན། །རང་གི་དོན་དུ་འདི་འདྲའི་སེམས། །རྨི་ལམ་དུ་ཡང་མ་རྨིས་ན། །གཞན་གྱི་དོན་དུ་ག་ལ་སྐྱེ། །\n", "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), རང་གི་དོན་ (one's own benefit), རྨི་ལམ་ (dream), གཞན་གྱི་དོན་ (benefit of others)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་དག་ཉིད་ལ་སྔོན། (in the past, for those very beings)\n- མ་རྨིས་ན། (if not even dreamed)\n- ག་ལ་སྐྱེ། (rhetorical question: how could it arise?)\n\n\nIf in the past, for these very sentient beings,\nSuch a mind for one's own benefit\nWas not even dreamed of in a dream,\nHow could it arise for the benefit of others?\n\nNote: This verse emphasizes the rarity and preciousness of bodhicitta (the mind aspiring to enlightenment for the sake of all beings) by contrasting it with self-interest.", "translation": "If in the past, for these very sentient beings,\nSuch a mind for one's own benefit\nWas not even dreamed of in a dream,\nHow could it arise for the benefit of others?" @@ -2873,9 +2868,9 @@ "translation": "These sentient beings themselves\nHave never even dreamed such thoughts\nFor their own sake in the past,\nSo how could they arise for others' sake?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཅན་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྔོན། །རང་གི་དོན་དུ་འདི་འདྲའི་སེམས། །རྨི་ལམ་དུ་ཡང་མ་རྨིས་ན། །གཞན་གྱི་དོན་དུ་ག་ལ་སྐྱེ། །\n\nCommentary 1: གང་གི་ཕྱིར་སེམས་དེ་སྐྱེས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། དེ་དག་ཉིད་ལའང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ན་སྙིང་བརྩེ་བ་ནི་རང་ཡིན་ཡང་། དེ་ལ་ཡང་འདི་འདྲ་བའི་སེམས་མ་སྐྱེས་ན་གཞན་ལ་ཅི་ལ་སྐྱེ་ཞེས་བྱའོ། སྔོན་ནི་སྔར་ཞེས་ཤེས་པར་བྱའོ། །འདི་ནི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཉིད་བསྟན་ནས་མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: སེམས་ཅན་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྔོན་འདི་འདྲ་བའི་སེམས་རང་དོན་དུ་རྨི་ལམ་དུའང་མི་འབྱུང་ན་གཞན་གྱི་དོན་དུ་དངོས་སུ་ག་ལ་སྐྱེ་སྟེ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIf these sentient beings have never before\nEven dreamed of such an intention\nFor their own sake,\nHow could it arise for the sake of others?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which emphasizes the rarity and difficulty of generating genuine altruistic intention, especially when beings have not even conceived of such thoughts for their own benefit.", - "translation": "If these sentient beings have never before\nEven dreamed of such an intention\nFor their own sake,\nHow could it arise for the sake of others?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཅན་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྔོན། །རང་གི་དོན་དུ་འདི་འདྲའི་སེམས། །རྨི་ལམ་དུ་ཡང་མ་རྨིས་ན། །གཞན་གྱི་དོན་དུ་ག་ལ་སྐྱེ། །\n\nCommentary 1: གང་གི་ཕྱིར་སེམས་དེ་སྐྱེས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། དེ་དག་ཉིད་ལའང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ན་སྙིང་བརྩེ་བ་ནི་རང་ཡིན་ཡང་། དེ་ལ་ཡང་འདི་འདྲ་བའི་སེམས་མ་སྐྱེས་ན་གཞན་ལ་ཅི་ལ་སྐྱེ་ཞེས་བྱའོ། སྔོན་ནི་སྔར་ཞེས་ཤེས་པར་བྱའོ། །འདི་ནི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཉིད་བསྟན་ནས་མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: སེམས་ཅན་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྔོན་འདི་འདྲ་བའི་སེམས་རང་དོན་དུ་རྨི་ལམ་དུའང་མི་འབྱུང་ན་གཞན་གྱི་དོན་དུ་དངོས་སུ་ག་ལ་སྐྱེ་སྟེ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that if such a compassionate mind hasn't arisen even for oneself, who is naturally dear to oneself, how could it arise for others? It emphasizes the uniqueness of this mindset and serves as a conclusion.\n\nCommentary 2: This commentary restates the main point that if such a mind hasn't even appeared in dreams for one's own sake, how could it actually arise for the sake of others?\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the rarity and difficulty of generating such a compassionate mind, even for oneself. They suggest that if this mindset is so rare for one's own benefit, it's even more extraordinary to generate it for others.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThese very beings have never before\nEven dreamed of such a mind\nFor their own sake,\nHow then could it arise for the sake of others?\n\nThis translation captures the essence of the original text while incorporating the insights from the commentaries, emphasizing the extraordinary nature of the bodhisattva's compassionate mindset.", + "translation": "These very beings have never before\nEven dreamed of such a mind\nFor their own sake,\nHow then could it arise for the sake of others?" } }, "glossary": { @@ -2890,7 +2885,7 @@ "གཞན་གྱི་དོན་དུ་": "for another" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སེམས་ཅན་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྔོན། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "སྔོན་": "past" @@ -2945,11 +2940,11 @@ }, "04_commentary_assisted": { "སེམས་ཅན་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྔོན། །": { - "སེམས་ཅན་": "sentient beings" + "སེམས་ཅན་": "beings" }, "རང་གི་དོན་དུ་འདི་འདྲའི་སེམས། །": { "རང་གི་དོན་དུ་": "for their own sake", - "སེམས་": "intention" + "སེམས་": "mind" }, "རྨི་ལམ་དུ་ཡང་མ་རྨིས་ན། །": { "རྨི་ལམ་": "dreamed" @@ -2967,7 +2962,7 @@ "commentary_1": "སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་འཁྲུངས་ཞེས་རྨད་དུ་བྱུང་བར་བསྟན་པའམ། ཡང་ན་གང་ནས་བྱུང་ཞེས་བྱ་སྟེ། གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མ་བྱུང་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གང་གི་ཕྱིར་དེ་སྐད་དུ་བརྗོད་ཅེས་དགོས་པ་ལ། གཞན་དག་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཕན་ཡོན་གྱི་སྒོ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསོད་ནམས་གཞལ་དུ་མེད་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་", "commentary_2": "དེས་ན་སེམས་ཅན་གཞན་དག་ལ་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་མི་འབྱུང་ན་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཁོ་ན་སེམས་པ་གང་ཡིན་པའི་སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བ་ཞིག་འཁྲུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་དག་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་། །མི་འབྱུང་སེམས་ཅན་དོན་སེམས་གང་། །སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི། །སྔ་ན་མེད་པའི་རྨད་ཅིག་འཁྲུངས། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཞན་དག་(others), རང་གི་དོན་(own benefit), སེམས་ཅན་(sentient beings), སེམས་(mind), རིན་ཆེན་(precious), འཁྲུངས་(arise)\n\nGrammatical notes:\n- མི་འབྱུང་: negative present tense\n- དོན་སེམས་: compound noun \"benefit-mind\"\n- ཁྱད་པར་: special, exceptional\n- སྔ་ན་མེད་པའི་: unprecedented (literally \"before not existing\")\n\n\nThat which does not arise in others\nEven for their own benefit,\nThe thought of benefiting sentient beings—\nThis special precious mind\nHas arisen as an unprecedented wonder.\n\n\nNote: The term \"precious mind\" (སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་) here refers to bodhicitta, the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings.", "translation": "That which does not arise in others\nEven for their own benefit,\nThe thought of benefiting sentient beings—\nThis special precious mind\nHas arisen as an unprecedented wonder." @@ -2983,9 +2978,9 @@ "translation": "This extraordinary jewel of the mind,\nWhich thinks of benefiting beings\nEven when others won't act\nFor their own sake, has newly arisen -\nAn unprecedented marvel." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཞན་དག་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་། །མི་འབྱུང་སེམས་ཅན་དོན་སེམས་གང་། །སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི། །སྔ་ན་མེད་པའི་རྨད་ཅིག་འཁྲུངས། །\n\nCommentary 1: སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་འཁྲུངས་ཞེས་རྨད་དུ་བྱུང་བར་བསྟན་པའམ། ཡང་ན་གང་ནས་བྱུང་ཞེས་བྱ་སྟེ། གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མ་བྱུང་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གང་གི་ཕྱིར་དེ་སྐད་དུ་བརྗོད་ཅེས་དགོས་པ་ལ། གཞན་དག་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཕན་ཡོན་གྱི་སྒོ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསོད་ནམས་གཞལ་དུ་མེད་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་\n\nCommentary 2: དེས་ན་སེམས་ཅན་གཞན་དག་ལ་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་མི་འབྱུང་ན་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཁོ་ན་སེམས་པ་གང་ཡིན་པའི་སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བ་ཞིག་འཁྲུངས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation based on the input text and commentaries provided:\n\n\nWhile others do not arise even for their own benefit,\nThat which considers only the welfare of beings,\nThis extraordinary jewel of the mind,\nAn unprecedented marvel has arisen.\n", - "translation": "While others do not arise even for their own benefit,\nThat which considers only the welfare of beings,\nThis extraordinary jewel of the mind,\nAn unprecedented marvel has arisen." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཞན་དག་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་། །མི་འབྱུང་སེམས་ཅན་དོན་སེམས་གང་། །སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི། །སྔ་ན་མེད་པའི་རྨད་ཅིག་འཁྲུངས། །\n\nCommentary 1: སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་འཁྲུངས་ཞེས་རྨད་དུ་བྱུང་བར་བསྟན་པའམ། ཡང་ན་གང་ནས་བྱུང་ཞེས་བྱ་སྟེ། གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མ་བྱུང་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གང་གི་ཕྱིར་དེ་སྐད་དུ་བརྗོད་ཅེས་དགོས་པ་ལ། གཞན་དག་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཕན་ཡོན་གྱི་སྒོ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསོད་ནམས་གཞལ་དུ་མེད་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་\n\nCommentary 2: དེས་ན་སེམས་ཅན་གཞན་དག་ལ་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་མི་འབྱུང་ན་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཁོ་ན་སེམས་པ་གང་ཡིན་པའི་སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བ་ཞིག་འཁྲུངས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains the phrase \"sentient beings\" and emphasizes how remarkable the arising of bodhicitta is. It suggests that without bodhicitta, there would be no benefit. The commentary also mentions that bodhisattvas' merit is immeasurable due to the benefits of bodhicitta.\n\nCommentary 2:\nThis commentary clarifies that while others don't even act for their own benefit, the precious and extraordinary mind that thinks solely of benefiting sentient beings has arisen as an unprecedented wonder.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries highlight the extraordinary nature of bodhicitta - the mind that is focused on benefiting all sentient beings. They emphasize how rare and precious this mindset is, especially in contrast to the self-centered attitudes that are more common. The arising of such a mind is described as unprecedented and wonderful.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nWhile others do not act even for their own sake,\nThis mind that contemplates the welfare of all beings,\nThis precious and extraordinary state of mind,\nHas arisen as an unprecedented marvel.", + "translation": "While others do not act even for their own sake,\nThis mind that contemplates the welfare of all beings,\nThis precious and extraordinary state of mind,\nHas arisen as an unprecedented marvel." } }, "glossary": { @@ -3005,7 +3000,7 @@ "འཁྲུངས་": "born" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གཞན་དག་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་། །མི་འབྱུང་སེམས་ཅན་དོན་སེམས་གང་།": { "གཞན་དག་": "others", "རང་གི་དོན་": "own benefit", @@ -3058,14 +3053,14 @@ "04_commentary_assisted": { "གཞན་དག་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་། །མི་འབྱུང་སེམས་ཅན་དོན་སེམས་གང་།": { "གཞན་དག་": "others", - "རང་གི་དོན་": "own benefit", - "མི་འབྱུང་": "do not arise", + "རང་གི་དོན་དུ་": "for their own sake", + "མི་འབྱུང་": "do not act", "སེམས་ཅན་": "beings", - "དོན་སེམས་": "considers welfare" + "དོན་སེམས་": "contemplates the welfare" }, "།སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི། །སྔ་ན་མེད་པའི་རྨད་ཅིག་འཁྲུངས། །": { "སེམས་": "mind", - "རིན་ཆེན་": "jewel", + "རིན་ཆེན་": "precious", "ཁྱད་པར་": "extraordinary", "སྔ་ན་མེད་པའི་": "unprecedented", "རྨད་": "marvel", @@ -3080,7 +3075,7 @@ "commentary_1": "འགྲོ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་བ་ནི་ལྷ་ལ་སོགས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །རྒྱུ་ནི་ས་བོན་ནོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་ཞེས་པ་ནི་དེ་རྣམས་གང་གི་སྒོ་ནས་བགྲང་བར་ནུས་ཞེས་བྱ་བའོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ནི་གཟུགས་ཅན་ཡིན་གྱུར་ན། །ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀུན་གང་བའམ། །དེ་བས་ཀྱང་ནི་ལྷག་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ། སྦྱོར་བའི་དམིགས་རྣམ་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་། དེ་གཞན་ལ་མེད་པར་བསྟན་པ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ་སེམས་ཅན་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ནད་སེལ་བའི་རྩི་སྨན་དུ་གྱུར་པའི་རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་སྟེ། དཔལ་བྱིན་གྱིས་ཞུས་པ་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །གལ་ཏེ་དེ་ལ་གཟུགས་མཆིས་ན། །ནམ་མཁའི་ཁམས་ནི་ཀུན་གང་སྟེ། །དེ་བས་ཀྱང་ནི་ལྷག་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ། །རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་། །\n", "output": "Key terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), དགའ་བ་ (joy), སེམས་ཅན་ (sentient beings), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), རིན་ཆེན་སེམས་ (precious mind/bodhicitta)\n\nGrammatical notes:\n- གྱི and ཀྱི are genitive particles\n- རྒྱུ (cause) and རྩིར་གྱུར་པ (become medicine) are nominalized verbs\n- ཇི་ལྟར་...ལང་ is a rhetorical question structure\n\n\nThe cause of joy for all beings,\nThe medicine for the suffering of sentient beings,\nThe merit of the precious mind (bodhicitta) —\nHow could it ever be measured?\n\nNote: རིན་ཆེན་སེམས་ (precious mind) is a common term for bodhicitta in Tibetan Buddhist literature.", "translation": "The cause of joy for all beings,\nThe medicine for the suffering of sentient beings,\nThe merit of the precious mind (bodhicitta) —\nHow could it ever be measured?" @@ -3096,9 +3091,9 @@ "translation": "The cause of joy for all beings,\nThe nectar that relieves suffering creatures,\nThe merit of this precious mind -\nHow could it ever be measured?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ། །རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་། །\n\nCommentary 1: འགྲོ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་བ་ནི་ལྷ་ལ་སོགས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །རྒྱུ་ནི་ས་བོན་ནོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་ཞེས་པ་ནི་དེ་རྣམས་གང་གི་སྒོ་ནས་བགྲང་བར་ནུས་ཞེས་བྱ་བའོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ནི་གཟུགས་ཅན་ཡིན་གྱུར་ན། །ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀུན་གང་བའམ། །དེ་བས་ཀྱང་ནི་ལྷག་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ། སྦྱོར་བའི་དམིགས་རྣམ་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་། དེ་གཞན་ལ་མེད་པར་བསྟན་པ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ་སེམས་ཅན་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ནད་སེལ་བའི་རྩི་སྨན་དུ་གྱུར་པའི་རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་སྟེ། དཔལ་བྱིན་གྱིས་ཞུས་པ་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །གལ་ཏེ་དེ་ལ་གཟུགས་མཆིས་ན། །ནམ་མཁའི་ཁམས་ནི་ཀུན་གང་སྟེ། །དེ་བས་ཀྱང་ནི་ལྷག་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nThe cause of joy for all beings,\nThe medicine that cures the suffering of sentient beings,\nThe merit of this precious bodhicitta -\nHow could it ever be measured?\n", - "translation": "The cause of joy for all beings,\nThe medicine that cures the suffering of sentient beings,\nThe merit of this precious bodhicitta -\nHow could it ever be measured?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ། །རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་། །\n\nCommentary 1: འགྲོ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་བ་ནི་ལྷ་ལ་སོགས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །རྒྱུ་ནི་ས་བོན་ནོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་ཞེས་པ་ནི་དེ་རྣམས་གང་གི་སྒོ་ནས་བགྲང་བར་ནུས་ཞེས་བྱ་བའོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ནི་གཟུགས་ཅན་ཡིན་གྱུར་ན། །ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀུན་གང་བའམ། །དེ་བས་ཀྱང་ནི་ལྷག་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ། སྦྱོར་བའི་དམིགས་རྣམ་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་། དེ་གཞན་ལ་མེད་པར་བསྟན་པ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ་སེམས་ཅན་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ནད་སེལ་བའི་རྩི་སྨན་དུ་གྱུར་པའི་རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་སྟེ། དཔལ་བྱིན་གྱིས་ཞུས་པ་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །གལ་ཏེ་དེ་ལ་གཟུགས་མཆིས་ན། །ནམ་མཁའི་ཁམས་ནི་ཀུན་གང་སྟེ། །དེ་བས་ཀྱང་ནི་ལྷག་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\nCommentary 1 Summary:\nThis commentary explains that \"joy\" refers to the excellent qualities of beings like devas. It questions how one could measure the merit of bodhicitta, stating that if it had physical form, it would fill all of space and more.\n\nCommentary 2 Summary:\nThis commentary describes bodhicitta as the cause of joy for all beings and a medicine that cures the suffering of sentient beings. It also quotes a sutra stating that if the merit of bodhicitta had physical form, it would exceed the entirety of space.\n\nCombined Meaning:\nBoth commentaries emphasize the immeasurable nature of the merit generated by bodhicitta (the mind of enlightenment). They describe it as the source of joy and wellbeing for all beings, likening it to a powerful medicine that alleviates suffering. The commentaries use the metaphor of space to illustrate the vast, incalculable nature of this merit.\n\nTranslation of the input text based on the commentaries:\n\nThe source of joy for all beings,\nThe medicine that cures the suffering of sentient beings,\nThe merit of this precious mind of enlightenment—\nHow could one possibly measure its extent?", + "translation": "The source of joy for all beings,\nThe medicine that cures the suffering of sentient beings,\nThe merit of this precious mind of enlightenment—\nHow could one possibly measure its extent?" } }, "glossary": { @@ -3122,7 +3117,7 @@ "གཞལ་": "measure" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །": { "འགྲོ་བ་": "beings", "ཀུན་": "all", @@ -3185,24 +3180,24 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །": { + "འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ།": { "འགྲོ་བ་": "beings", "ཀུན་": "all", "དགའ་བ་": "joy", - "རྒྱུ་": "cause" + "རྒྱུ་": "source" }, - "སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ། །": { + "།སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ།": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", "རྩི་": "medicine" }, - "རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །": { + "།རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་།": { "རིན་ཆེན་": "precious", - "སེམས་": "bodhicitta", + "སེམས་": "mind", "བསོད་ནམས་": "merit" }, - "དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་། །": { - "གཞལ་": "measured" + "།དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་།": { + "གཞལ་": "measure" } } } @@ -3213,7 +3208,7 @@ "commentary_1": "གཞན་ཡང་ཕན་པར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་ཉིད་ཀྱིས་ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་ལས་བརྩམས་པའི་མཆོད་པའི་ཁྱད་པར་གཞལ་གྱིས་མི་ལང་བས། སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པ་བས་ཀྱང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་སྐྱེས་བུ་འགའ་ཞིག་གིས་གངྒཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་བགྲང་གིས་མི་ལང་བ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་གྱིས་བཀང་སྟེ། འཇིག་རྟེན་མགོན་པོ་ལ་ཕུལ་བ་བས་གང་ཞིག་གིས་ཐལ་མོ་སྦྱར་བས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་འདི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ཏེ། མཆོད་པ་སྔ་མ་དེས་འདི་ལ་ཆར་ཡང་མི་ཕོད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྲིན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་རང་རང་གི་ཕན་པ་དང་མི་ཕན་པ་བླང་བ་དང་དོར་བ་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ནམ་དེ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བསྟན་ཞེས་དགོངས་པ་ལ། སྡུག་བསྔལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ནི་མེར་འཇུག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །མངོན་པར་བརྒྱུག་པ་ནི་བསམ་པ་དེས་འཇུག་པའོ། །", "commentary_2": "སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་བསམ་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་མཆོད་པ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་གཏམས་པའི་ཞིང་དག་ན། །མཆོད་པ་རྣམ་མང་དཔག་མེད་ཅི་ཡོད་པ། །སྐྱེས་མཆོག་རྣམས་ལ་ཉིན་རེར་རྟག་མཆོད་པས། །བྱམས་པའི་སེམས་ལ་གྲངས་དང་ཆར་མི་ཕོད། །ཅེས་གསུངས་ན། སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདེ་བ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་ལ་བརྩོན་པ་དེ་བས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་སྨྲོས་ཅི་དགོས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །བདེ་དོན་བརྩོན་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n", "output": "Key terms:\nཕན་པ (benefit), བསམས་པ (thought/intention), སངས་རྒྱས (Buddha), མཆོད (offering/worship), སེམས་ཅན (sentient beings), བདེ་དོན (welfare/happiness)\n\nGrammatical notes:\n- ཙམ་གྱིས་ཀྱང་ indicates \"even by merely\"\n- ལས་ཁྱད་འཕགས་ན shows comparison \"surpasses\"\n- མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི emphasizes \"all without exception\"\n- སྨོས་ཅི་དགོས is an idiomatic expression meaning \"needless to say\"\n\n\nEven by merely thinking of benefiting others,\nOne surpasses making offerings to the Buddhas.\nSo what need is there to mention striving\nFor the welfare of all sentient beings without exception?\n\n\nNote: This verse emphasizes the superiority of the bodhisattva's altruistic intention over even offerings to Buddhas, highlighting the paramount importance of working for the benefit of all beings in Mahayana Buddhism.", "translation": "Even by merely thinking of benefiting others,\nOne surpasses making offerings to the Buddhas.\nSo what need is there to mention striving\nFor the welfare of all sentient beings without exception?" @@ -3229,9 +3224,9 @@ "translation": "Even by merely thinking to benefit others,\nOne surpasses making offerings to Buddhas.\nSo what need is there to mention\nStriving for the welfare and happiness of all beings without exception?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །བདེ་དོན་བརྩོན་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་ཕན་པར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་ཉིད་ཀྱིས་ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་ལས་བརྩམས་པའི་མཆོད་པའི་ཁྱད་པར་གཞལ་གྱིས་མི་ལང་བས། སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པ་བས་ཀྱང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་སྐྱེས་བུ་འགའ་ཞིག་གིས་གངྒཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་བགྲང་གིས་མི་ལང་བ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་གྱིས་བཀང་སྟེ། འཇིག་རྟེན་མགོན་པོ་ལ་ཕུལ་བ་བས་གང་ཞིག་གིས་ཐལ་མོ་སྦྱར་བས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་འདི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ཏེ། མཆོད་པ་སྔ་མ་དེས་འདི་ལ་ཆར་ཡང་མི་ཕོད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྲིན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་རང་རང་གི་ཕན་པ་དང་མི་ཕན་པ་བླང་བ་དང་དོར་བ་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ནམ་དེ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བསྟན་ཞེས་དགོངས་པ་ལ། སྡུག་བསྔལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ནི་མེར་འཇུག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །མངོན་པར་བརྒྱུག་པ་ནི་བསམ་པ་དེས་འཇུག་པའོ། །\n\nCommentary 2: སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་བསམ་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་མཆོད་པ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་གཏམས་པའི་ཞིང་དག་ན། །མཆོད་པ་རྣམ་མང་དཔག་མེད་ཅི་ཡོད་པ། །སྐྱེས་མཆོག་རྣམས་ལ་ཉིན་རེར་རྟག་མཆོད་པས། །བྱམས་པའི་སེམས་ལ་གྲངས་དང་ཆར་མི་ཕོད། །ཅེས་གསུངས་ན། སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདེ་བ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་ལ་བརྩོན་པ་དེ་བས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་སྨྲོས་ཅི་དགོས།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nIf merely thinking of benefiting others\nIs superior to making offerings to Buddhas,\nWhat need is there to mention striving\nFor the welfare and happiness of all sentient beings without exception?\n", - "translation": "If merely thinking of benefiting others\nIs superior to making offerings to Buddhas,\nWhat need is there to mention striving\nFor the welfare and happiness of all sentient beings without exception?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །བདེ་དོན་བརྩོན་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་ཕན་པར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་ཉིད་ཀྱིས་ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་ལས་བརྩམས་པའི་མཆོད་པའི་ཁྱད་པར་གཞལ་གྱིས་མི་ལང་བས། སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པ་བས་ཀྱང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་སྐྱེས་བུ་འགའ་ཞིག་གིས་གངྒཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་བགྲང་གིས་མི་ལང་བ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་གྱིས་བཀང་སྟེ། འཇིག་རྟེན་མགོན་པོ་ལ་ཕུལ་བ་བས་གང་ཞིག་གིས་ཐལ་མོ་སྦྱར་བས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་འདི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ཏེ། མཆོད་པ་སྔ་མ་དེས་འདི་ལ་ཆར་ཡང་མི་ཕོད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྲིན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་རང་རང་གི་ཕན་པ་དང་མི་ཕན་པ་བླང་བ་དང་དོར་བ་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ནམ་དེ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བསྟན་ཞེས་དགོངས་པ་ལ། སྡུག་བསྔལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ནི་མེར་འཇུག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །མངོན་པར་བརྒྱུག་པ་ནི་བསམ་པ་དེས་འཇུག་པའོ། །\n\nCommentary 2: སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་བསམ་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་མཆོད་པ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་གཏམས་པའི་ཞིང་དག་ན། །མཆོད་པ་རྣམ་མང་དཔག་མེད་ཅི་ཡོད་པ། །སྐྱེས་མཆོག་རྣམས་ལ་ཉིན་རེར་རྟག་མཆོད་པས། །བྱམས་པའི་སེམས་ལ་གྲངས་དང་ཆར་མི་ཕོད། །ཅེས་གསུངས་ན། སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདེ་བ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་ལ་བརྩོན་པ་དེ་བས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་སྨྲོས་ཅི་དགོས།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary emphasizes that even merely thinking of benefiting sentient beings is superior to making material offerings to Buddhas. It cites an example stating that generating bodhicitta (the mind of enlightenment) with joined palms is far superior to offering countless Buddha-fields filled with precious jewels.\n\nCommentary 2: This commentary also highlights that merely thinking of benefiting sentient beings is superior to making offerings to Buddhas. It quotes a sutra stating that cultivating loving-kindness is immeasurably greater than making countless offerings in numerous Buddha-fields. It then rhetorically asks how much more superior would be the effort to establish all sentient beings in happiness.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress that the intention to benefit sentient beings, even if it's just a thought, is far superior to making elaborate material offerings to Buddhas. They both use examples to illustrate this point and suggest that actually working for the welfare of all beings is even more praiseworthy.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nIf merely thinking of benefiting others\nIs superior to making offerings to Buddhas,\nWhat need is there to mention the excellence\nOf striving for the welfare of all sentient beings without exception?\n\n\nThis translation captures the essence of the original text while incorporating the context and explanations provided by the commentaries.", + "translation": "If merely thinking of benefiting others\nIs superior to making offerings to Buddhas,\nWhat need is there to mention the excellence\nOf striving for the welfare of all sentient beings without exception?" } }, "glossary": { @@ -3249,7 +3244,7 @@ "བརྩོན་པ་": "striving" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །": { "ཕན་པར་": "benefiting", "བསམས་པ་": "thinking", @@ -3297,16 +3292,15 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །": { - "ཕན་པར་": "benefiting", - "བསམས་པ་": "thinking", + "ཕན་པར་བསམས་པ་": "thinking of benefiting", "སངས་རྒྱས་": "Buddhas", "མཆོད་": "offerings", "ཁྱད་འཕགས་": "superior" }, "སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །བདེ་དོན་བརྩོན་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", - "མ་ལུས་": "without exception", - "བདེ་དོན་": "welfare and happiness", + "མ་ལུས་ཐམས་ཅད་": "all without exception", + "བདེ་དོན་": "welfare", "བརྩོན་པ་": "striving" } } @@ -3318,7 +3312,7 @@ "commentary_1": "སྡུག་བསྔལ་ནི་སྲིད་པའོ། །དོར་བར་འདོད་པ་ནི་གང་ལས་ཐར་བར་འདོད་པའི་བསམ་པ་ཡོད་པའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། བདེ་བར་འདོད་ཀྱང་སྟེ་བདེ་བར་མངོན་པར་འདོད་ཀྱང་ངོ་། །བདེ་བ་ནི་མཐོང་བ་དང་མ་མཐོང་བའི་དངོས་པོའོ། །ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། གཏི་མུག་པ་སྟེ། མཐོ་རིས་ལ་སོགས་པའི་ལས་མ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ད་ནི་དེའི་དགོངས་པ་བསྐང་བའི་དོན་དུ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། སྡུག་བསྔལ་འདོར་བར་འདོད་པའི་སེམས་ཡོད་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དེའི་རྒྱུ་མི་དགེ་བ་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག་ཅིང་བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་དེའི་ཐབས་མི་ཤེས་པའི་གཏི་མུག་པས་དགེ་བ་སྤངས་པས་རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས་པ་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྡུག་བསྔལ་འདོར་འདོད་སེམས་ཡོད་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག །བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), འདོར་འདོད་ (wish to abandon), མངོན་པར་རྒྱུག (run towards), བདེ་བ་ (happiness), གཏི་མུག་པ (deluded/ignorant), དགྲ་ (enemy)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཀྱང་ (although) in lines 1 and 3\n- Contrasting structure between desire and action in each couplet\n\n\nAlthough they have a mind wishing to abandon suffering,\nThey run directly towards suffering itself.\nAlthough desiring happiness, due to ignorance,\nThey destroy their own happiness as if it were an enemy.\n\n\nTechnical note: This verse illustrates the Buddhist concept of ignorance (གཏི་མུག་) leading to actions contrary to one's wishes, a key aspect of the First Noble Truth of suffering and its causes.", "translation": "Although they have a mind wishing to abandon suffering,\nThey run directly towards suffering itself.\nAlthough desiring happiness, due to ignorance,\nThey destroy their own happiness as if it were an enemy." @@ -3334,9 +3328,9 @@ "translation": "Though wishing to avoid suffering,\nThey run headlong into suffering itself.\nThough desiring happiness, in their ignorance\nThey destroy their own happiness like an enemy." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྡུག་བསྔལ་འདོར་འདོད་སེམས་ཡོད་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག །བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། །\n\nCommentary 1: སྡུག་བསྔལ་ནི་སྲིད་པའོ། །དོར་བར་འདོད་པ་ནི་གང་ལས་ཐར་བར་འདོད་པའི་བསམ་པ་ཡོད་པའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། བདེ་བར་འདོད་ཀྱང་སྟེ་བདེ་བར་མངོན་པར་འདོད་ཀྱང་ངོ་། །བདེ་བ་ནི་མཐོང་བ་དང་མ་མཐོང་བའི་དངོས་པོའོ། །ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། གཏི་མུག་པ་སྟེ། མཐོ་རིས་ལ་སོགས་པའི་ལས་མ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ད་ནི་དེའི་དགོངས་པ་བསྐང་བའི་དོན་དུ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། སྡུག་བསྔལ་འདོར་བར་འདོད་པའི་སེམས་ཡོད་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དེའི་རྒྱུ་མི་དགེ་བ་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག་ཅིང་བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་དེའི་ཐབས་མི་ཤེས་པའི་གཏི་མུག་པས་དགེ་བ་སྤངས་པས་རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས་པ་\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my English translation:\n\n\nAlthough we wish to be free from suffering,\nWe rush headlong into the very causes of suffering.\nThough desiring happiness, out of ignorance\nWe destroy our own happiness as if it were an enemy.\n\n\nThis translation captures the key ideas from the original Tibetan:\n1. The paradox of wanting to avoid suffering yet engaging in actions that cause it\n2. The desire for happiness, but due to ignorance or delusion\n3. The self-defeating behavior of destroying one's own happiness\n\nThe commentaries helped clarify that the \"ignorance\" (གཏི་མུག་པ) refers to not understanding the causes of higher rebirth and happiness, and that by abandoning virtuous actions, one destroys one's own wellbeing.", - "translation": "Although we wish to be free from suffering,\nWe rush headlong into the very causes of suffering.\nThough desiring happiness, out of ignorance\nWe destroy our own happiness as if it were an enemy." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྡུག་བསྔལ་འདོར་འདོད་སེམས་ཡོད་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག །བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། །\n\nCommentary 1: སྡུག་བསྔལ་ནི་སྲིད་པའོ། །དོར་བར་འདོད་པ་ནི་གང་ལས་ཐར་བར་འདོད་པའི་བསམ་པ་ཡོད་པའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། བདེ་བར་འདོད་ཀྱང་སྟེ་བདེ་བར་མངོན་པར་འདོད་ཀྱང་ངོ་། །བདེ་བ་ནི་མཐོང་བ་དང་མ་མཐོང་བའི་དངོས་པོའོ། །ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། གཏི་མུག་པ་སྟེ། མཐོ་རིས་ལ་སོགས་པའི་ལས་མ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ད་ནི་དེའི་དགོངས་པ་བསྐང་བའི་དོན་དུ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། སྡུག་བསྔལ་འདོར་བར་འདོད་པའི་སེམས་ཡོད་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དེའི་རྒྱུ་མི་དགེ་བ་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག་ཅིང་བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་དེའི་ཐབས་མི་ཤེས་པའི་གཏི་མུག་པས་དགེ་བ་སྤངས་པས་རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས་པ་\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that suffering refers to existence, and the desire to abandon it means wanting to be liberated from it. It also mentions that happiness is both seen and unseen things. The commentary points out that due to ignorance, one doesn't understand the actions leading to higher realms and other positive outcomes.\n\nCommentary 2: This commentary clarifies that even though one wants to abandon suffering, they run towards its causes (negative actions). Despite desiring happiness, due to ignorance of the methods to achieve it, one destroys their own happiness like an enemy by abandoning virtuous actions.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the paradox of human behavior: people want to avoid suffering and attain happiness, but due to ignorance, they engage in actions that produce the opposite results. They highlight the importance of understanding the causes of suffering and happiness, and the need for wisdom in choosing appropriate actions.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThough wishing to discard suffering, they run headlong into suffering itself.\nThough desiring happiness, in their confusion,\nThey destroy their own happiness as if it were an enemy.\n\n\nThis translation reflects the core message from both commentaries, emphasizing the contradiction between people's desires and their actions due to ignorance or confusion.", + "translation": "Though wishing to discard suffering, they run headlong into suffering itself.\nThough desiring happiness, in their confusion,\nThey destroy their own happiness as if it were an enemy." } }, "glossary": { @@ -3353,7 +3347,7 @@ "འཇོམས་": "crush" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྡུག་བསྔལ་འདོར་འདོད་སེམས་ཡོད་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག །": { "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", "འདོར་": "abandon", @@ -3397,13 +3391,12 @@ "04_commentary_assisted": { "སྡུག་བསྔལ་འདོར་འདོད་སེམས་ཡོད་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག །": { "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", - "འདོར་འདོད་": "wish to be free from", - "མངོན་པར་རྒྱུག་": "rush headlong" + "འདོར་": "discard", + "རྒྱུག": "run" }, "བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། །": { "བདེ་བ་": "happiness", - "འདོད་": "desiring", - "གཏི་མུག་": "ignorance", + "གཏི་མུག་": "confusion", "དགྲ་": "enemy", "འཇོམས་": "destroy" } @@ -3416,7 +3409,7 @@ "commentary_1": "གང་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བསྟོད་པ་གསུངས་པ་ལ། བདེ་བ་ནི་ཀུན་ནས་ཚིམ་པའོ། །ཕོངས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་མང་པོས་གཟིར་བའོ། །ཚིམ་པ་ནི་ངོམས་པར་བྱས་པའོ། །", "commentary_2": "གང་ཞིག བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ལ་བྱམས་པ་ཆེན་པོས་བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་དང་། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་པར་བྱེད་ཅིང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ། །བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་བྱེད་ཅིང་། །\n", "output": "Key terms:\nབདེ་བ (happiness/bliss), ཕོངས་པ (deprived/poor), སྡུག་བསྔལ (suffering), ཚིམ་པ (satisfied), གཅོད (cut off/eliminate)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག...དེ་དག་ལ: \"To those who...\"\n- ཀུན་གྱིས: Instrumental case, \"by all\"\n- བྱེད: Present tense verb\n\n\nTo those who are deprived of happiness\nAnd endowed with much suffering,\nMay [I] satisfy [them] with all happiness\nAnd cut off all [their] suffering.\n\nNote: The subject \"I\" is implied in the Tibetan but added in brackets for clarity in English.", "translation": "To those who are deprived of happiness\nAnd endowed with much suffering,\nMay [I] satisfy [them] with all happiness\nAnd cut off all [their] suffering." @@ -3432,9 +3425,9 @@ "translation": "For those who are deprived of happiness\nAnd endure much suffering,\nMay they be satisfied with all joys\nAnd may all their sufferings be cut off." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ། །བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་བྱེད་ཅིང་། །\n\nCommentary 1: གང་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བསྟོད་པ་གསུངས་པ་ལ། བདེ་བ་ནི་ཀུན་ནས་ཚིམ་པའོ། །ཕོངས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་མང་པོས་གཟིར་བའོ། །ཚིམ་པ་ནི་ངོམས་པར་བྱས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གང་ཞིག བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ལ་བྱམས་པ་ཆེན་པོས་བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་དང་། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་པར་བྱེད་ཅིང་།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nTo those who are deprived of happiness\nAnd afflicted with many sufferings,\nMay they be fully satisfied with all happiness\nAnd may all their sufferings be eliminated.\n\n\nThis translation aims to capture the essence of the Tibetan verse, which expresses a compassionate wish for the well-being of those who are suffering, in line with Buddhist principles of loving-kindness and compassion.", - "translation": "To those who are deprived of happiness\nAnd afflicted with many sufferings,\nMay they be fully satisfied with all happiness\nAnd may all their sufferings be eliminated." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ། །བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་བྱེད་ཅིང་། །\n\nCommentary 1: གང་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བསྟོད་པ་གསུངས་པ་ལ། བདེ་བ་ནི་ཀུན་ནས་ཚིམ་པའོ། །ཕོངས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་མང་པོས་གཟིར་བའོ། །ཚིམ་པ་ནི་ངོམས་པར་བྱས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གང་ཞིག བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ལ་བྱམས་པ་ཆེན་པོས་བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་དང་། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་པར་བྱེད་ཅིང་།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains the terms used in the verse. It states that \"happiness\" refers to complete satisfaction. \"Deprived\" means afflicted by many sufferings. \"Satisfied\" means to be fully content.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the meaning, explaining that through great loving-kindness, one satisfies those who are deprived of happiness and afflicted with many sufferings. Through great compassion, one cuts off all their sufferings.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that the verse is about bringing contentment to those who lack happiness and are afflicted by suffering. This is done through great loving-kindness (to bring satisfaction) and great compassion (to eliminate suffering).\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nTo those who are deprived of happiness\nAnd burdened with many sufferings,\nMay [I] satisfy them with all forms of joy\nAnd cut off all their sufferings.\n\nThis translation reflects the understanding that the verse is an aspiration to bring happiness to the suffering and eliminate their pain through loving-kindness and compassion.", + "translation": "To those who are deprived of happiness\nAnd burdened with many sufferings,\nMay [I] satisfy them with all forms of joy\nAnd cut off all their sufferings." } }, "glossary": { @@ -3454,7 +3447,7 @@ "གཅོད": "severs" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ།": { "བདེ་བ": "happiness", "ཕོངས་པ": "deprived", @@ -3501,19 +3494,17 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "གང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ།": { + "གང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ། །": { "བདེ་བ": "happiness", "ཕོངས་པ": "deprived", "སྡུག་བསྔལ": "sufferings", - "མང་": "many" + "མང་ལྡན": "burdened" }, - "།བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་བྱེད་ཅིང་། །": { - "བདེ་བ": "happiness", - "ཀུན": "all", - "ཚིམ་པ": "satisfied", + "བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་བྱེད་ཅིང་། །": { + "བདེ་བ": "joy", + "ཚིམ་པ": "satisfy", "སྡུག་བསྔལ": "sufferings", - "ཐམས་ཅད": "all", - "གཅོད": "eliminated" + "གཅོད་བྱེད": "cut off" } } } @@ -3524,7 +3515,7 @@ "commentary_1": "སེལ་བར་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་སོ། །དགེ་བ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པའོ། །གང་དེ་ལྟར་རྒྱུ་བར་བྱེད་པ་དང་མཚུངས་པ་གཞན་ན་མེད་པའོ། །", "commentary_2": "ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་བདེ་སྡུག་གི་རྒྱུ་མི་ཤེས་པའི་གཏི་མུག་ཀྱང་ནི་སེལ་བར་བྱེད་པ་དེ་དང་མཚུངས་པའི་དགེ་བ་ག་ལ་ཡོད་དེ། དེ་འདྲའི་ཕན་འདོགས་པའི་བཤེས་ཀྱང་ག་ལ་ཡོད། དེས་བསྐྱེད་པའི་བསོད་ནམས་དེ་འདྲའང་ག་ལ་ཡོད། གསུམ་པ་དེ་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་བསྔགས་པ་ལ་ལྔ་སྟེ། ལྟོས་མེད་ཕན་འདོགས་པ་དང་། སྦྱིན་བདག་མཆོག་ཡིན་པ་དང་། ཞིང་ཁྱད་པར་ཅན་ཡིན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མི་བརྫི་བ་དང་། ཕྱག་འོས་དང་སྐྱབས་གནས་སུ་བསྟན་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཏི་མུག་ཀྱང་ནི་སེལ་བྱེད་པ། །དེ་དང་དགེ་མཚུངས་ག་ལ་ཡོད། །དེ་འདྲའི་བཤེས་ཀྱང་ག་ལ་ཡོད། །བསོད་ནམས་དེ་འདྲའང་ག་ལ་ཡོད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཏི་མུག་ (ignorance), སེལ་བྱེད་ (dispel), དགེ་མཚུངས་ (equal virtue), བཤེས་ (spiritual friend), བསོད་ནམས་ (merit)\n\nGrammatical notes:\n- Repeated use of ག་ལ་ཡོད། (rhetorical question structure: \"where is there?\")\n- ཀྱང་ (also) used for emphasis\n\n\nThat which also dispels ignorance,\nWhere is there virtue equal to that?\nWhere is there such a spiritual friend?\nWhere is there such merit?\n\nTechnical note: This verse emphasizes the rarity and supreme value of that which dispels ignorance, likely referring to the Dharma or a qualified teacher.", "translation": "That which also dispels ignorance,\nWhere is there virtue equal to that?\nWhere is there such a spiritual friend?\nWhere is there such merit?" @@ -3540,9 +3531,9 @@ "translation": "What else dispels ignorance like this?\nWhere is there virtue equal to this?\nWhere is there a friend like this?\nWhere is there merit like this?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཏི་མུག་ཀྱང་ནི་སེལ་བྱེད་པ། །དེ་དང་དགེ་མཚུངས་ག་ལ་ཡོད། །དེ་འདྲའི་བཤེས་ཀྱང་ག་ལ་ཡོད། །བསོད་ནམས་དེ་འདྲའང་ག་ལ་ཡོད། །\n\nCommentary 1: སེལ་བར་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་སོ། །དགེ་བ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པའོ། །གང་དེ་ལྟར་རྒྱུ་བར་བྱེད་པ་དང་མཚུངས་པ་གཞན་ན་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་བདེ་སྡུག་གི་རྒྱུ་མི་ཤེས་པའི་གཏི་མུག་ཀྱང་ནི་སེལ་བར་བྱེད་པ་དེ་དང་མཚུངས་པའི་དགེ་བ་ག་ལ་ཡོད་དེ། དེ་འདྲའི་ཕན་འདོགས་པའི་བཤེས་ཀྱང་ག་ལ་ཡོད། དེས་བསྐྱེད་པའི་བསོད་ནམས་དེ་འདྲའང་ག་ལ་ཡོད། གསུམ་པ་དེ་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་བསྔགས་པ་ལ་ལྔ་སྟེ། ལྟོས་མེད་ཕན་འདོགས་པ་དང་། སྦྱིན་བདག་མཆོག་ཡིན་པ་དང་། ཞིང་ཁྱད་པར་ཅན་ཡིན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མི་བརྫི་བ་དང་། ཕྱག་འོས་དང་སྐྱབས་གནས་སུ་བསྟན་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThat which dispels even ignorance,\nWhat virtue could equal that?\nWhere is there such a friend?\nWhere is there such merit?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which praises the power of wisdom to dispel ignorance and questions whether any other virtue, friendship, or merit can compare to it. The commentaries emphasize that this wisdom is great wisdom (ཤེས་རབ་ཆེན་པོ) that removes the ignorance of not understanding the causes of happiness and suffering. They also highlight that this wisdom is unparalleled in its benefit to sentient beings and in the merit it generates.", - "translation": "That which dispels even ignorance,\nWhat virtue could equal that?\nWhere is there such a friend?\nWhere is there such merit?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཏི་མུག་ཀྱང་ནི་སེལ་བྱེད་པ། །དེ་དང་དགེ་མཚུངས་ག་ལ་ཡོད། །དེ་འདྲའི་བཤེས་ཀྱང་ག་ལ་ཡོད། །བསོད་ནམས་དེ་འདྲའང་ག་ལ་ཡོད། །\n\nCommentary 1: སེལ་བར་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་སོ། །དགེ་བ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པའོ། །གང་དེ་ལྟར་རྒྱུ་བར་བྱེད་པ་དང་མཚུངས་པ་གཞན་ན་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་བདེ་སྡུག་གི་རྒྱུ་མི་ཤེས་པའི་གཏི་མུག་ཀྱང་ནི་སེལ་བར་བྱེད་པ་དེ་དང་མཚུངས་པའི་དགེ་བ་ག་ལ་ཡོད་དེ། དེ་འདྲའི་ཕན་འདོགས་པའི་བཤེས་ཀྱང་ག་ལ་ཡོད། དེས་བསྐྱེད་པའི་བསོད་ནམས་དེ་འདྲའང་ག་ལ་ཡོད། གསུམ་པ་དེ་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་བསྔགས་པ་ལ་ལྔ་སྟེ། ལྟོས་མེད་ཕན་འདོགས་པ་དང་། སྦྱིན་བདག་མཆོག་ཡིན་པ་དང་། ཞིང་ཁྱད་པར་ཅན་ཡིན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མི་བརྫི་བ་དང་། ཕྱག་འོས་དང་སྐྱབས་གནས་སུ་བསྟན་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that great wisdom dispels ignorance. Virtue is defined as benefiting sentient beings. It states that there is nothing else comparable to acting in this way.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that great wisdom dispels the ignorance of not understanding the causes of happiness and suffering. It questions whether there is any virtue, beneficial friend, or merit comparable to this. It then outlines five qualities of a praiseworthy individual who possesses these attributes.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the power of wisdom to dispel ignorance. They highlight the uniqueness and incomparable nature of this wisdom and its effects. The second commentary provides more detail, connecting this wisdom to understanding the causes of happiness and suffering, and emphasizing its rarity and value.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nThat which dispels even ignorance,\nWhat virtue could equal that?\nWhere is there such a spiritual friend?\nWhere is there such merit?\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the unparalleled nature of wisdom that dispels ignorance, and its rarity in terms of virtue, spiritual friendship, and merit-generating potential.", + "translation": "That which dispels even ignorance,\nWhat virtue could equal that?\nWhere is there such a spiritual friend?\nWhere is there such merit?" } }, "glossary": { @@ -3557,7 +3548,7 @@ "བསོད་ནམས་": "merit" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གཏི་མུག་ཀྱང་ནི་སེལ་བྱེད་པ། །": { "གཏི་མུག་": "ignorance", "སེལ་བྱེད་": "dispels" @@ -3607,7 +3598,7 @@ "དགེ་": "virtue" }, "དེ་འདྲའི་བཤེས་ཀྱང་ག་ལ་ཡོད། །": { - "བཤེས་": "friend" + "བཤེས་": "spiritual friend" }, "བསོད་ནམས་དེ་འདྲའང་ག་ལ་ཡོད། །": { "བསོད་ནམས་": "merit" @@ -3621,7 +3612,7 @@ "commentary_1": "ཕན་གདགས་པ་ནི་མཁོ་དགུ་བྱས་པའོ། །ལན་ལྡོན་པ་ནི་སྔར་ཕན་འདོགས་པའོ། །བསྔགས་པར་འོས་པ་ནི་འདོད་པར་འོས་པའོ། །མ་བཅོལ་བར་ཕན་པར་བྱེད་པ་ནི་མ་བསྐུལ་བར་ཕན་པར་བྱེད་པའོ། །སྨོས་ཅི་དགོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆེར་བསྔགས་པར་འོས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནི་ཚད་དུ་བྱས་པ་ལ་སྟེར་བའོ། །", "commentary_2": "དང་པོ་ནི། ཕན་བཏགས་པའི་ལན་ལྡོན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་བྱས་པ་གཟོ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རེ་ཞིག་བསྔགས་པར་འོས་ན། མ་བཅོལ་ཡང་ལེགས་པར་ཕན་བདེ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨྲོས་ཅི་དགོས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕན་བཏགས་ལན་ལོན་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཡང་རེ་ཞིག་བསྔགས་འོས་ན། །མ་བཅོལ་ལེགས་པར་བྱེད་པ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཕན་བཏགས་(benefit), ལན་ལོན་(repay), བསྔགས་འོས་(praiseworthy), མ་བཅོལ་(unsolicited), བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་(bodhisattva)\n\nGrammatical notes:\n- རེ་ཞིག་: for now, temporarily\n- སྨོས་ཅི་དགོས་: rhetorical question structure (\"what need is there to mention?\")\n\n\nThose who repay benefits received\nAre, for now, praiseworthy.\nWhat need is there to mention bodhisattvas\nWho do good deeds without being asked?\n\n\nTechnical note: This verse contrasts ordinary virtuous behavior (repaying kindness) with the spontaneous, unsolicited beneficence of bodhisattvas, emphasizing the superiority of bodhisattva conduct.", "translation": "Those who repay benefits received\nAre, for now, praiseworthy.\nWhat need is there to mention bodhisattvas\nWho do good deeds without being asked?" @@ -3637,9 +3628,9 @@ "translation": "Even one who repays kindness\nIs praiseworthy for a time.\nWhat need to mention bodhisattvas\nWho do good without being asked?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཕན་བཏགས་ལན་ལོན་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཡང་རེ་ཞིག་བསྔགས་འོས་ན། །མ་བཅོལ་ལེགས་པར་བྱེད་པ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n\nCommentary 1: ཕན་གདགས་པ་ནི་མཁོ་དགུ་བྱས་པའོ། །ལན་ལྡོན་པ་ནི་སྔར་ཕན་འདོགས་པའོ། །བསྔགས་པར་འོས་པ་ནི་འདོད་པར་འོས་པའོ། །མ་བཅོལ་བར་ཕན་པར་བྱེད་པ་ནི་མ་བསྐུལ་བར་ཕན་པར་བྱེད་པའོ། །སྨོས་ཅི་དགོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆེར་བསྔགས་པར་འོས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནི་ཚད་དུ་བྱས་པ་ལ་སྟེར་བའོ། །\n\nCommentary 2: དང་པོ་ནི། ཕན་བཏགས་པའི་ལན་ལྡོན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་བྱས་པ་གཟོ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རེ་ཞིག་བསྔགས་པར་འོས་ན། མ་བཅོལ་ཡང་ལེགས་པར་ཕན་བདེ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨྲོས་ཅི་དགོས།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nIf one who repays kindness\nIs worthy of praise for a time,\nWhat need is there to mention the bodhisattva\nWho does good without being asked?\n", - "translation": "If one who repays kindness\nIs worthy of praise for a time,\nWhat need is there to mention the bodhisattva\nWho does good without being asked?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཡང་རེ་ཞིག་བསྔགས་འོས་ན། །མ་བཅོལ་ལེགས་པར་བྱེད་པ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n\nCommentary 1: ཕན་གདགས་པ་ནི་མཁོ་དགུ་བྱས་པའོ། །ལན་ལྡོན་པ་ནི་སྔར་ཕན་འདོགས་པའོ། །བསྔགས་པར་འོས་པ་ནི་འདོད་པར་འོས་པའོ། །མ་བཅོལ་བར་ཕན་པར་བྱེད་པ་ནི་མ་བསྐུལ་བར་ཕན་པར་བྱེད་པའོ། །སྨོས་ཅི་དགོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆེར་བསྔགས་པར་འོས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནི་ཚད་དུ་བྱས་པ་ལ་སྟེར་བའོ། །\n\nCommentary 2: དང་པོ་ནི། ཕན་བཏགས་པའི་ལན་ལྡོན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་བྱས་པ་གཟོ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རེ་ཞིག་བསྔགས་པར་འོས་ན། མ་བཅོལ་ཡང་ལེགས་པར་ཕན་བདེ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨྲོས་ཅི་དགོས།\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1 summary:\nThis commentary explains key terms in the verse. It defines \"benefiting\" as providing necessities, \"repaying kindness\" as reciprocating previous help, \"praiseworthy\" as deserving desire/admiration, and \"helping without being asked\" as assisting without prompting. The phrase \"needless to say\" implies that such actions are highly praiseworthy.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary interprets the verse as comparing two types of actions. It states that if repaying kindness is considered praiseworthy, then the actions of bodhisattvas who help others without being asked are even more commendable.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the praiseworthiness of repaying kindness and highlight that the spontaneous, unprompted beneficial actions of bodhisattvas are even more admirable. They provide context for understanding the comparative nature of the verse and explain key terms and concepts.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nIf one who repays kindness is already praiseworthy,\nWhat need is there to mention bodhisattvas\nWho do good without being asked?\n\nThis translation reflects the comparative structure highlighted in the commentaries, emphasizing the exceptional nature of bodhisattvas' actions in contrast to the already commendable act of repaying kindness.", + "translation": "If one who repays kindness is already praiseworthy,\nWhat need is there to mention bodhisattvas\nWho do good without being asked?" } }, "glossary": { @@ -3654,7 +3645,7 @@ "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་": "bodhisattvas" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཡང་རེ་ཞིག་བསྔགས་འོས་ན། །": { "ཕན་བཏགས་": "benefits", "ལན་ལོན་": "repay", @@ -3694,12 +3685,12 @@ "ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཡང་རེ་ཞིག་བསྔགས་འོས་ན། །": { "ཕན་བཏགས་": "kindness", "ལན་ལོན་": "repays", - "བསྔགས་འོས་": "worthy of praise" + "བསྔགས་འོས་": "praiseworthy" }, "མ་བཅོལ་ལེགས་པར་བྱེད་པ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོས་ཅི་དགོས། །": { "མ་བཅོལ་": "without being asked", - "ལེགས་པར་བྱེད་པ་": "does good", - "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་": "bodhisattva" + "ལེགས་པར་བྱེད་པ་": "do good", + "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་": "bodhisattvas" } } } @@ -3710,7 +3701,7 @@ "commentary_1": "ནར་མ་ནི་སེམས་ཅན་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པས་ན་ནར་མའོ། །ནར་མ་དེ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་སྟེར་སྙམ་པ་ལ། སྐད་ཅིག་སྟེ་ཡུན་མི་རིང་བར་རོ། །ཟས་ཙམ་སྟེ་འབྲས་ངན་གྱི་ཟན་གཏོང་འབའ་ཞིག་པོ་དེ་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར་པའི་སྦྱིན་པ་ཞིག་སྙམ་པ་ལ། བརྙས་བཅས་ཏེ་གུས་པ་མེད་པར་བཙན་ཐབས་སུ་གར་བབ་ཏུ་གྲལ་ལ་བཅུག་ནས་སོ། །ཉིན་ཕྱེད་ནི་གང་དགོངས་ཀ་ཡན་ཆད་འགྲངས་ཙམ་སྟེ། དེ་ཡང་དགོངས་ཀ་ཟས་བཙལ་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར་བ་ནི་སྟོད་པར་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཡུལ་འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ཙམ་ལ་དུས་ནར་མ་སྟེ་ལོ་དང་ཟླ་བ་རེ་ལ་སྐད་ཅིག་སྟེ་ལན་རེ་དངོས་པོ་ཟས་ཕལ་པ་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། སྦྱོར་བ་བརྙས་བཅས་ཏེ་མ་གུས་པ་དང་། ཕན་པའི་ཁྱད་པར་ཉིན་ཕྱེད་འགྲང་བར་བྱེད་པའི་ཟས་ཙམ་སྦྱོར་བ་དེ་ཡང་དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར་བར་བྱེད་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ། །སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། །བརྙས་བཅས་ཉིན་ཕྱེད་འདྲངས་པར་བྱེད་པ་ཡང་། །དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), ཟས་སྦྱོར་བ་ (prepare food), སྦྱིན་པ་ (give), བརྙས་བཅས་ (with contempt), འདྲངས་པ་ (satisfy), དགེ་བ་ (virtue)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཡང་ as a conjunction\n- ཞེས་introducing reported speech or thought\n\n\nThose who prepare a small amount of ordinary food for beings,\nThose who give just a moment's worth of food,\nAnd even those who contemptuously provide enough for half a day,\nAre honored by people as \"ones who perform virtue.\"\n\n\nTechnical note: This verse appears to be commenting on the relative nature of virtuous actions and how even small or imperfect acts of generosity are viewed positively by ordinary people.", "translation": "Those who prepare a small amount of ordinary food for beings,\nThose who give just a moment's worth of food,\nAnd even those who contemptuously provide enough for half a day,\nAre honored by people as \"ones who perform virtue.\"" @@ -3726,9 +3717,9 @@ "translation": "Even giving a small amount of ordinary food to beings,\nOr offering just a moment's worth of food,\nOr providing enough for half a day with contempt -\nThese acts of virtue are honored by people." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ། །སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། །བརྙས་བཅས་ཉིན་ཕྱེད་འདྲངས་པར་བྱེད་པ་ཡང་། །དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར། །\n\nCommentary 1: ནར་མ་ནི་སེམས་ཅན་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པས་ན་ནར་མའོ། །ནར་མ་དེ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་སྟེར་སྙམ་པ་ལ། སྐད་ཅིག་སྟེ་ཡུན་མི་རིང་བར་རོ། །ཟས་ཙམ་སྟེ་འབྲས་ངན་གྱི་ཟན་གཏོང་འབའ་ཞིག་པོ་དེ་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར་པའི་སྦྱིན་པ་ཞིག་སྙམ་པ་ལ། བརྙས་བཅས་ཏེ་གུས་པ་མེད་པར་བཙན་ཐབས་སུ་གར་བབ་ཏུ་གྲལ་ལ་བཅུག་ནས་སོ། །ཉིན་ཕྱེད་ནི་གང་དགོངས་ཀ་ཡན་ཆད་འགྲངས་ཙམ་སྟེ། དེ་ཡང་དགོངས་ཀ་ཟས་བཙལ་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར་བ་ནི་སྟོད་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཡུལ་འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ཙམ་ལ་དུས་ནར་མ་སྟེ་ལོ་དང་ཟླ་བ་རེ་ལ་སྐད་ཅིག་སྟེ་ལན་རེ་དངོས་པོ་ཟས་ཕལ་པ་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། སྦྱོར་བ་བརྙས་བཅས་ཏེ་མ་གུས་པ་དང་། ཕན་པའི་ཁྱད་པར་ཉིན་ཕྱེད་འགྲང་བར་བྱེད་པའི་ཟས་ཙམ་སྦྱོར་བ་དེ་ཡང་དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར་བར་བྱེད་ན།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nEven giving just a little food to beings,\nOffering merely a moment's meal,\nOr disrespectfully providing enough for half a day,\nIs praised by people as doing virtue.\n\n\nThis translation captures the essence of the original Tibetan verse, which describes how even small acts of charity, such as giving a little food or a quick meal, even if done disrespectfully or only providing enough for half a day, are still considered virtuous acts by ordinary people. The commentaries provide additional context, explaining that these acts of giving, though limited in quantity and quality, are still viewed positively by society despite their shortcomings.", - "translation": "Even giving just a little food to beings,\nOffering merely a moment's meal,\nOr disrespectfully providing enough for half a day,\nIs praised by people as doing virtue." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ། །སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། །བརྙས་བཅས་ཉིན་ཕྱེད་འདྲངས་པར་བྱེད་པ་ཡང་། །དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར། །\n\nCommentary 1: ནར་མ་ནི་སེམས་ཅན་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པས་ན་ནར་མའོ། །ནར་མ་དེ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་སྟེར་སྙམ་པ་ལ། སྐད་ཅིག་སྟེ་ཡུན་མི་རིང་བར་རོ། །ཟས་ཙམ་སྟེ་འབྲས་ངན་གྱི་ཟན་གཏོང་འབའ་ཞིག་པོ་དེ་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར་པའི་སྦྱིན་པ་ཞིག་སྙམ་པ་ལ། བརྙས་བཅས་ཏེ་གུས་པ་མེད་པར་བཙན་ཐབས་སུ་གར་བབ་ཏུ་གྲལ་ལ་བཅུག་ནས་སོ། །ཉིན་ཕྱེད་ནི་གང་དགོངས་ཀ་ཡན་ཆད་འགྲངས་ཙམ་སྟེ། དེ་ཡང་དགོངས་ཀ་ཟས་བཙལ་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར་བ་ནི་སྟོད་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཡུལ་འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ཙམ་ལ་དུས་ནར་མ་སྟེ་ལོ་དང་ཟླ་བ་རེ་ལ་སྐད་ཅིག་སྟེ་ལན་རེ་དངོས་པོ་ཟས་ཕལ་པ་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། སྦྱོར་བ་བརྙས་བཅས་ཏེ་མ་གུས་པ་དང་། ཕན་པའི་ཁྱད་པར་ཉིན་ཕྱེད་འགྲང་བར་བྱེད་པའི་ཟས་ཙམ་སྦྱོར་བ་དེ་ཡང་དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར་བར་བྱེད་ན།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"narma\" refers to protecting sentient beings. It describes giving food briefly, only giving poor quality rice, and doing so disrespectfully by forcing people into rows. It mentions feeding people just enough to be full until evening, after which they must search for food again. It concludes by saying that people praise this as doing virtue.\n\nCommentary 2:\nThis commentary describes giving food to a small number of beings, occasionally (once a year or month), giving only ordinary food. It's done disrespectfully, providing just enough food to last half a day. It states that even this is praised by people as virtuous action.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize that even minimal, infrequent, and disrespectful acts of giving food are praised as virtuous by ordinary people. They highlight the limited nature of the giving in terms of quantity, quality, frequency, and the short-term benefit it provides.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nGiving ordinary food to a few beings,\nOffering merely a moment's meal,\nAnd disrespectfully providing enough for half a day,\nEven this is honored by people as doing virtue.\n", + "translation": "Giving ordinary food to a few beings,\nOffering merely a moment's meal,\nAnd disrespectfully providing enough for half a day,\nEven this is honored by people as doing virtue." } }, "glossary": { @@ -3757,7 +3748,7 @@ "བཀུར་": "extol" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ། །": { "འགྲོ་བ་": "beings", "ཉུང་ཟད་": "small amount", @@ -3831,26 +3822,26 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ། །": { + "འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ།": { "འགྲོ་བ་": "beings", - "ཉུང་ཟད་": "little", - "ཟས་": "food", - "སྦྱོར་བ་": "giving" + "ཉུང་ཟད་": "few", + "ནར་མའི་": "ordinary", + "ཟས་": "food" }, - "སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། །": { + "།སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་།": { "སྐད་ཅིག་": "moment", "ཟས་": "meal", - "སྦྱིན་པ་": "offering" + "སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་": "offering" }, - "བརྙས་བཅས་ཉིན་ཕྱེད་འདྲངས་པར་བྱེད་པ་ཡང་། །": { + "།བརྙས་བཅས་ཉིན་ཕྱེད་འདྲངས་པར་བྱེད་པ་ཡང་།": { "བརྙས་བཅས་": "disrespectfully", "ཉིན་ཕྱེད་": "half a day", - "འདྲངས་པ་": "providing enough" + "འདྲངས་པར་བྱེད་པ་": "providing enough" }, - "དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར། །": { - "དགེ་བ་": "virtue", - "སྐྱེ་བོ་": "people", - "བཀུར་": "praised" + "།དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར།": { + "དགེ་བ་བྱེད་པ་": "doing virtue", + "སྐྱེ་བོས་": "people", + "བཀུར་": "honored" } } } @@ -3861,7 +3852,7 @@ "commentary_1": "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་དུས་འདི་ཙམ་དུའོ་ཞེས་བྱ་བ་མེད་པ་ནི་དུས་རིང་དུའོ། །སེམས་ཅན་གྱི་གྲངས་མཐའ་ཡས་པ་དེ་ལ་སྦྱིན་པ་སྟེར་བར་བྱེད་པའོ། །འགྲོ་བ་ལ་ཕན་པ་རྣམས་ལ་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་མཐའ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཀྱང་དེར་ཟད་པའོ། །མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་འདི་ཙམ་དུ་ཟད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་མེད་པས་ན་ཟད་པ་མེད་པའོ། །ཡང་ན་འགྲོ་བ་དང་ནམ་མཁའོ་ཞེས་ཟླས་དབྱེ་བའོ། །རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་བྱིན་པས་སོ། །སྨོས་ཅི་དགོས་ནི་སྨོས་མི་དགོས་པའོ། །དེས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤིན་ཏུ་བཀུར་བའི་འོས་སུ་བསྟན་ནས།", "commentary_2": "ཡུལ་སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ་རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་དངོས་པོ་བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད་པ། ཕན་པའི་ཁྱད་པར་ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་པར་བྱེད་པ། རྟག་ཏུ་ཞེས་བྱ་བ་འགྲེལ་པ་དག་ལས། ནམ་མཁའ་འགྲོ་བ་ཟད་ཀྱང་མི་ཟད་པ། །ཞེས་བྱ་བར་བཤད་ཅིང་། དེའང་ཤེར་འབྱུང་དུས་དང་། དགེ་ལྷ་དངོས་པོའི་ཁྱད་པར་དུ་སྦྱོར། སྦྱོར་བ་གུས་པའི་སྒོ་ནས་སྦྱིན་པ་དེ་ལྟ་ཞིག་སྨྲོས་ཅི་དགོས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ། །བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ། །རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n", "output": "For this Tibetan verse, I'll provide a breakdown and translation as requested:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), བདེ་བར་གཤེགས་ (sugata), བདེ་བ་ (bliss/happiness), སྦྱིན་པ་ (giving/generosity)\n\nGrammatical notes:\n- གྲངས་མཐའ་ཡས་ (limitless number) modifies སེམས་ཅན་\n- བླ་ན་མེད་ (unsurpassed) modifies བདེ་བ་\n- ལྟ་ཞིག་ (let alone) and སྨོས་ཅི་དགོས་ (what need is there to mention) form an idiomatic expression\n\n\nFor limitless sentient beings, for a long time,\nThe unsurpassed bliss of the sugatas\nFulfills all wishes held in mind—\nWhat need is there to mention constant giving?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the superiority of the bodhisattva's aspiration to bring all beings to buddhahood over mere acts of generosity, however constant.", "translation": "For limitless sentient beings, for a long time,\nThe unsurpassed bliss of the sugatas\nFulfills all wishes held in mind—\nWhat need is there to mention constant giving?" @@ -3877,9 +3868,9 @@ "translation": "For countless sentient beings, for a long time,\nThe unsurpassed bliss of the Sugatas,\nFulfilling all wishes in their minds,\nIs constantly given - what need to mention other gifts?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ། །བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ། །རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n\nCommentary 1: བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་དུས་འདི་ཙམ་དུའོ་ཞེས་བྱ་བ་མེད་པ་ནི་དུས་རིང་དུའོ། །སེམས་ཅན་གྱི་གྲངས་མཐའ་ཡས་པ་དེ་ལ་སྦྱིན་པ་སྟེར་བར་བྱེད་པའོ། །འགྲོ་བ་ལ་ཕན་པ་རྣམས་ལ་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་མཐའ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཀྱང་དེར་ཟད་པའོ། །མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་འདི་ཙམ་དུ་ཟད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་མེད་པས་ན་ཟད་པ་མེད་པའོ། །ཡང་ན་འགྲོ་བ་དང་ནམ་མཁའོ་ཞེས་ཟླས་དབྱེ་བའོ། །རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་བྱིན་པས་སོ། །སྨོས་ཅི་དགོས་ནི་སྨོས་མི་དགོས་པའོ། །དེས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤིན་ཏུ་བཀུར་བའི་འོས་སུ་བསྟན་ནས།\n\nCommentary 2: ཡུལ་སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ་རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་དངོས་པོ་བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད་པ། ཕན་པའི་ཁྱད་པར་ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་པར་བྱེད་པ། རྟག་ཏུ་ཞེས་བྱ་བ་འགྲེལ་པ་དག་ལས། ནམ་མཁའ་འགྲོ་བ་ཟད་ཀྱང་མི་ཟད་པ། །ཞེས་བྱ་བར་བཤད་ཅིང་། དེའང་ཤེར་འབྱུང་དུས་དང་། དགེ་ལྷ་དངོས་པོའི་ཁྱད་པར་དུ་སྦྱོར། སྦྱོར་བ་གུས་པའི་སྒོ་ནས་སྦྱིན་པ་དེ་ལྟ་ཞིག་སྨྲོས་ཅི་དགོས།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan text, based on the provided commentaries:\n\n\nFor countless sentient beings, over a long time,\nThe unsurpassed bliss of the Sugatas,\nFulfilling all wishes in their minds,\nIs constantly given - what need is there to mention this?\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that bodhisattvas constantly and tirelessly give the highest happiness to limitless sentient beings, fulfilling all their desires, over an immeasurable period of time. The rhetorical question at the end emphasizes how this extraordinary generosity goes without saying for bodhisattvas.", - "translation": "For countless sentient beings, over a long time,\nThe unsurpassed bliss of the Sugatas,\nFulfilling all wishes in their minds,\nIs constantly given - what need is there to mention this?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ། །བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ། །རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n\nCommentary 1: བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་དུས་འདི་ཙམ་དུའོ་ཞེས་བྱ་བ་མེད་པ་ནི་དུས་རིང་དུའོ། །སེམས་ཅན་གྱི་གྲངས་མཐའ་ཡས་པ་དེ་ལ་སྦྱིན་པ་སྟེར་བར་བྱེད་པའོ། །འགྲོ་བ་ལ་ཕན་པ་རྣམས་ལ་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་མཐའ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཀྱང་དེར་ཟད་པའོ། །མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་འདི་ཙམ་དུ་ཟད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་མེད་པས་ན་ཟད་པ་མེད་པའོ། །ཡང་ན་འགྲོ་བ་དང་ནམ་མཁའོ་ཞེས་ཟླས་དབྱེ་བའོ། །རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་བྱིན་པས་སོ། །སྨོས་ཅི་དགོས་ནི་སྨོས་མི་དགོས་པའོ། །དེས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤིན་ཏུ་བཀུར་བའི་འོས་སུ་བསྟན་ནས།\n\nCommentary 2: ཡུལ་སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ་རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་དངོས་པོ་བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད་པ། ཕན་པའི་ཁྱད་པར་ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་པར་བྱེད་པ། རྟག་ཏུ་ཞེས་བྱ་བ་འགྲེལ་པ་དག་ལས། ནམ་མཁའ་འགྲོ་བ་ཟད་ཀྱང་མི་ཟད་པ། །ཞེས་བྱ་བར་བཤད་ཅིང་། དེའང་ཤེར་འབྱུང་དུས་དང་། དགེ་ལྷ་དངོས་པོའི་ཁྱད་པར་དུ་སྦྱོར། སྦྱོར་བ་གུས་པའི་སྒོ་ནས་སྦྱིན་པ་དེ་ལྟ་ཞིག་སྨྲོས་ཅི་དགོས།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1 summary:\nThis commentary explains that bodhisattvas give gifts to countless beings for an immeasurable time. Their generosity is limitless like space and inexhaustible. It fulfills all the wishes of beings. The commentary emphasizes that bodhisattvas are worthy of great respect due to their boundless generosity.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary describes giving supreme happiness of the Sugatas to countless beings for a long time, continuously fulfilling all their wishes. It mentions that this giving is inexhaustible like space and beings. The commentary emphasizes the special qualities of the gift, the recipients, and the manner of giving with respect.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the vast scale of bodhisattva generosity - to countless beings, for an immeasurable time, giving supreme happiness and fulfilling all wishes. They highlight that this generosity is inexhaustible and worthy of great respect. The second commentary adds details about the continuity and special qualities of the giving.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nTo countless beings for a long time,\nThe supreme bliss of the Sugatas,\nFulfilling all their heartfelt wishes -\nWhat need to mention constant giving?\n\n\nThis translation attempts to capture the vast scale of giving (to countless beings for a long time), the supreme quality of the gift (bliss of the Sugatas), the fulfillment of all wishes, and the implication that such extraordinary giving makes ordinary giving seem unremarkable in comparison.", + "translation": "To countless beings for a long time,\nThe supreme bliss of the Sugatas,\nFulfilling all their heartfelt wishes -\nWhat need to mention constant giving?" } }, "glossary": { @@ -3905,7 +3896,7 @@ "སྦྱིན་པ་": "give" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "གྲངས་མཐའ་ཡས་": "limitless", @@ -3969,24 +3960,25 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ། །": { - "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ།": { + "སེམས་ཅན་": "beings", "གྲངས་མཐའ་ཡས་": "countless", "དུས་རིང་": "long time" }, - "བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད། །": { + "།བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད།": { "བདེ་བར་གཤེགས་": "Sugatas", "བདེ་བ་": "bliss", - "བླ་ན་མེད་": "unsurpassed" + "བླ་ན་མེད་": "supreme" }, - "ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ། །": { - "ཡིད་": "minds", + "།ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ།": { + "ཡིད་": "heartfelt", "བསམ་པ་": "wishes", - "རྫོགས་བྱེད་པ་": "fulfilling" + "མཐའ་དག་": "all", + "རྫོགས་བྱེད་": "fulfilling" }, - "རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས། །": { - "རྟག་ཏུ་": "constantly", - "སྦྱིན་པ་": "given" + "།རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས།": { + "རྟག་ཏུ་": "constant", + "སྦྱིན་པ་": "giving" } } } @@ -3997,7 +3989,7 @@ "commentary_1": "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ཉེས་དམིགས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲ་བའི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དེ་འདྲ་བའི་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པའོ། །སྲས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡུལ་གྱི་བདུན་པའོ། །ངན་སེམས་ནི་མ་དད་པས་སོ། །ཇི་སྲིད་དུ་ན་ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་འདི་སྲིད་ཀྱི་བསྐལ་པར་དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་དགོངས་སོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ་གལ་ཏེ་ངན་སེམས་བསྐྱེད་པར་བྱེད་ན་སེམས་སྐྱེད་པ་པོ་དེ་ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་སྐད་ཅིག་གྲངས་ཇི་ཙམ་ཡོད་པ་བཞིན་དུ། དེ་སྙེད་ཀྱི་བསྐལ་པར་ནི་དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་རབ་ཏུ་ཞི་བ་རྣམ་པར་ངེས་པ་ཆོ་འཕྲུལ་གྱི་མདོ་ལས། འཇམ་དཔལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་བརྙས་པའི་སེམས་ཇི་ཙམ་པ་དེ་སྙེད་ཀྱི་བསྐལ་པར་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་གནས་པར་གོ་ཆ་བགོ་བར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ། །གལ་ཏེ་ངན་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ། །ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གྲངས་བཞིན་བསྐལ་པར་ནི། །དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརྒྱལ་སྲས་ (prince, bodhisattva), སྦྱིན་བདག་ (benefactor), ངན་སེམས་ (malicious thoughts), བསྐལ་པ་ (kalpa), དམྱལ་བ་ (hell), ཐུབ་པ་ (Sage, Buddha)\n\nGrammar notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ conditional structure\n- བཞིན་ comparative particle\n- ཞེས་ quotative particle\n\n\nWhoever generates malicious thoughts\nTowards such a bodhisattva benefactor,\nWill dwell in hell for as many kalpas\nAs the number of malicious thoughts generated -\nThus spoke the Sage.\n\nTechnical note: The verse emphasizes the severe karmic consequences of harboring ill will towards bodhisattvas, using the duration in hell as a metric directly correlated to the number of negative thoughts.", "translation": "Whoever generates malicious thoughts\nTowards such a bodhisattva benefactor,\nWill dwell in hell for as many kalpas\nAs the number of malicious thoughts generated -\nThus spoke the Sage." @@ -4013,9 +4005,9 @@ "translation": "Whoever harbors ill will towards such a bodhisattva benefactor,\nFor as many eons as the number of ill thoughts generated,\nThey will dwell in hell realms -\nThus spoke the Sage." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ། །གལ་ཏེ་ངན་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ། །ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གྲངས་བཞིན་བསྐལ་པར་ནི། །དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །\n\nCommentary 1: བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ཉེས་དམིགས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲ་བའི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དེ་འདྲ་བའི་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པའོ། །སྲས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡུལ་གྱི་བདུན་པའོ། །ངན་སེམས་ནི་མ་དད་པས་སོ། །ཇི་སྲིད་དུ་ན་ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་འདི་སྲིད་ཀྱི་བསྐལ་པར་དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་དགོངས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ་གལ་ཏེ་ངན་སེམས་བསྐྱེད་པར་བྱེད་ན་སེམས་སྐྱེད་པ་པོ་དེ་ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་སྐད་ཅིག་གྲངས་ཇི་ཙམ་ཡོད་པ་བཞིན་དུ། དེ་སྙེད་ཀྱི་བསྐལ་པར་ནི་དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་རབ་ཏུ་ཞི་བ་རྣམ་པར་ངེས་པ་ཆོ་འཕྲུལ་གྱི་མདོ་ལས། འཇམ་དཔལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་བརྙས་པའི་སེམས་ཇི་ཙམ་པ་དེ་སྙེད་ཀྱི་བསྐལ་པར་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་གནས་པར་གོ་ཆ་བགོ་བར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan text, based on the commentaries provided:\n\n\nWhoever generates ill will towards such a bodhisattva benefactor,\nFor as many moments as they harbor that malicious intent,\nThey will remain in hell for that many eons - \nThus spoke the Sage.\n", - "translation": "Whoever generates ill will towards such a bodhisattva benefactor,\nFor as many moments as they harbor that malicious intent,\nThey will remain in hell for that many eons - \nThus spoke the Sage." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ། །གལ་ཏེ་ངན་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ། །ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གྲངས་བཞིན་བསྐལ་པར་ནི། །དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །\n\nCommentary 1: བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ཉེས་དམིགས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲ་བའི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དེ་འདྲ་བའི་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པའོ། །སྲས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡུལ་གྱི་བདུན་པའོ། །ངན་སེམས་ནི་མ་དད་པས་སོ། །ཇི་སྲིད་དུ་ན་ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་འདི་སྲིད་ཀྱི་བསྐལ་པར་དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་དགོངས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ་གལ་ཏེ་ངན་སེམས་བསྐྱེད་པར་བྱེད་ན་སེམས་སྐྱེད་པ་པོ་དེ་ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་སྐད་ཅིག་གྲངས་ཇི་ཙམ་ཡོད་པ་བཞིན་དུ། དེ་སྙེད་ཀྱི་བསྐལ་པར་ནི་དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་རབ་ཏུ་ཞི་བ་རྣམ་པར་ངེས་པ་ཆོ་འཕྲུལ་གྱི་མདོ་ལས། འཇམ་དཔལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་བརྙས་པའི་སེམས་ཇི་ཙམ་པ་དེ་སྙེད་ཀྱི་བསྐལ་པར་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་གནས་པར་གོ་ཆ་བགོ་བར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", + "output": "Here's the process to translate the input text based on the given commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the consequences of generating negative thoughts towards a Bodhisattva. It states that for each moment of negative thought generated, one will remain in hell for an equal number of eons.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates on the same point, citing a sutra that says whoever generates negative thoughts towards a Bodhisattva will remain in hell for as many eons as the number of moments they held those negative thoughts.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the severe karmic consequences of harboring negative thoughts towards Bodhisattvas or great spiritual practitioners. They warn that the duration of one's stay in hell will correspond directly to the number of moments one held such negative thoughts.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nWhoever generates negative thoughts towards such a Bodhisattva benefactor, for as many moments as they harbor those ill intentions, they will remain in hell for an equal number of eons - thus spoke the Buddha.\n\nThis translation reflects the severe karmic consequences described in both commentaries, emphasizing the direct correlation between the duration of negative thoughts and the resulting time in hell, as taught by the Buddha.", + "translation": "Whoever generates negative thoughts towards such a Bodhisattva benefactor, for as many moments as they harbor those ill intentions, they will remain in hell for an equal number of eons - thus spoke the Buddha." } }, "glossary": { @@ -4038,7 +4030,7 @@ "ཐུབ་པ་": "Sage" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ། །": { "རྒྱལ་སྲས་": "bodhisattva", "སྦྱིན་བདག་": "benefactor" @@ -4094,21 +4086,22 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ། །": { - "རྒྱལ་སྲས་": "bodhisattva", + "གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ།": { + "རྒྱལ་སྲས་": "Bodhisattva", "སྦྱིན་བདག་": "benefactor" }, - "གལ་ཏེ་ངན་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ། །": { - "ངན་སེམས་": "ill will", + "གལ་ཏེ་ངན་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ།": { + "ངན་སེམས་": "negative thoughts", "སྐྱེད་པར་བྱེད་": "generates" }, - "ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གྲངས་བཞིན་བསྐལ་པར་ནི། །": { - "གྲངས་": "moments", + "ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གྲངས་བཞིན་བསྐལ་པར་ནི།": { + "ངན་སེམས་": "ill intentions", + "གྲངས་": "number", "བསྐལ་པ་": "eons" }, - "དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །": { + "དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས།": { "དམྱལ་བ་": "hell", - "ཐུབ་པ་": "Sage" + "ཐུབ་པ་": "Buddha" } } } @@ -4119,7 +4112,7 @@ "commentary_1": "ད་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འོན་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡིད་ནི་སེམས་སོ། །སེམས་དང་བ་དེའི་འབྲས་བུ་སྔ་མ་དེ་བས་ཁྱད་ཆེས་འཕགས་པར་ལྷག་པར་འཕེལ་བའོ། །གང་གི་ཕྱིར་རྒྱལ་བའི་སྲས་པོ་རྣམས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་འབའ་ཞིག་བྱེད་པས་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "commentary_2": "འོན་ཏེ་གང་ཞིག་དེ་ལ་ཡིད་རབ་ཏུ་དང་བར་བྱེད་ན་དེ་ཡི་འབྲས་བུ་ངན་སེམས་ཀྱི་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ་ཏེ། ངེས་པ་དང་མ་ངེས་པར་འཇུག་པའི་ཕྱག་རྒྱའི་མདོ་ལས། འཇམ་དཔལ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་བཟུང་ནས་གལ་ཏེ་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མིག་ཕྱུང་བར་འགྱུར་ལ། ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་བཟུང་སྟེ་རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་ལ་ལས་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལ་བྱམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་དེ་དག་གི་མིག་བསྐྱེད་པ་བས། འཇམ་དཔལ་རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་གཞན་གང་གིས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་དད་པའི་སེམས་ཀྱིས་བལྟ་ན། འདི་ནི་དེ་བས་བསོད་ནམས་ཆེས་གྲངས་མེད་པ་བསྐྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། བཞི་པ་ནི། རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཏེ་གནོད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་སྡིག་པའི་སེམས་མི་འབྱུང་ཞིང་། རྐྱེན་དེའི་སྟོབས་ཀྱིས་སླར་ཡང་དགེ་བ་ངང་གི་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཕར་ཕྱིན་བསྡུས་པ་ལས། གནོད་པའི་རྣམ་པ་མི་བཟད་མང་པོས་ཀྱང་། །སྐྱེས་མཆོག་དེ་དག་ཡིད་ནི་འགྱུར་བ་མེད། །བཟོད་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པས་ན། །བྱང་ཆུབ་མཆོག་སྒྲུབ་མོས་པ་མང་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའོན་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིད་རབ་དང་བྱེད་ན། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ། །རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཡིད་རབ་དང་བྱེད་(generate supreme faith), འབྲས་བུ་(result), རྒྱལ་སྲས་(bodhisattva), སྡིག་པ་(negativity), དགེ་བ་(virtue)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་...ན། conditional structure\n- དེ་ཡི་...དེ་བས་ལྷག་པར་ comparative structure\n- མི་འབྱུང་ negative present/future\n- ངང་གིས་ adverbial particle indicating naturalness\n\n\nHowever, if one generates supreme faith,\nThe result will increase even more than that.\nFor bodhisattvas, even with great carelessness,\nNegativity does not arise, and virtue naturally increases.\n\n\nTechnical note: རྒྱལ་སྲས་ (literally \"victorious offspring\") is a standard term for bodhisattva in Tibetan texts.", "translation": "However, if one generates supreme faith,\nThe result will increase even more than that.\nFor bodhisattvas, even with great carelessness,\nNegativity does not arise, and virtue naturally increases." @@ -4135,9 +4128,9 @@ "translation": "However, if one cultivates a mind of pure faith,\nThe fruits of that will increase even more abundantly.\nFor the bodhisattvas, even in times of great urgency,\nNo negativity arises, and virtue naturally increases." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའོན་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིད་རབ་དང་བྱེད་ན། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ། །རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འོན་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡིད་ནི་སེམས་སོ། །སེམས་དང་བ་དེའི་འབྲས་བུ་སྔ་མ་དེ་བས་ཁྱད་ཆེས་འཕགས་པར་ལྷག་པར་འཕེལ་བའོ། །གང་གི་ཕྱིར་རྒྱལ་བའི་སྲས་པོ་རྣམས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་འབའ་ཞིག་བྱེད་པས་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: འོན་ཏེ་གང་ཞིག་དེ་ལ་ཡིད་རབ་ཏུ་དང་བར་བྱེད་ན་དེ་ཡི་འབྲས་བུ་ངན་སེམས་ཀྱི་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ་ཏེ། ངེས་པ་དང་མ་ངེས་པར་འཇུག་པའི་ཕྱག་རྒྱའི་མདོ་ལས། འཇམ་དཔལ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་བཟུང་ནས་གལ་ཏེ་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མིག་ཕྱུང་བར་འགྱུར་ལ། ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་བཟུང་སྟེ་རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་ལ་ལས་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལ་བྱམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་དེ་དག་གི་མིག་བསྐྱེད་པ་བས། འཇམ་དཔལ་རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་གཞན་གང་གིས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་དད་པའི་སེམས་ཀྱིས་བལྟ་ན། འདི་ནི་དེ་བས་བསོད་ནམས་ཆེས་གྲངས་མེད་པ་བསྐྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། བཞི་པ་ནི། རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཏེ་གནོད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་སྡིག་པའི་སེམས་མི་འབྱུང་ཞིང་། རྐྱེན་དེའི་སྟོབས་ཀྱིས་སླར་ཡང་དགེ་བ་ངང་གི་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཕར་ཕྱིན་བསྡུས་པ་ལས། གནོད་པའི་རྣམ་པ་མི་བཟད་མང་པོས་ཀྱང་། །སྐྱེས་མཆོག་དེ་དག་ཡིད་ནི་འགྱུར་བ་མེད། །བཟོད་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པས་ན། །བྱང་ཆུབ་མཆོག་སྒྲུབ་མོས་པ་མང་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nHowever, if one generates a mind of pure faith,\nThe fruits of that will increase even more abundantly.\nFor the bodhisattvas, even in times of great difficulty,\nNo negativity arises, and virtue naturally increases.\n", - "translation": "However, if one generates a mind of pure faith,\nThe fruits of that will increase even more abundantly.\nFor the bodhisattvas, even in times of great difficulty,\nNo negativity arises, and virtue naturally increases." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འོན་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིད་རབ་དང་བྱེད་ན། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ། །རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འོན་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡིད་ནི་སེམས་སོ། །སེམས་དང་བ་དེའི་འབྲས་བུ་སྔ་མ་དེ་བས་ཁྱད་ཆེས་འཕགས་པར་ལྷག་པར་འཕེལ་བའོ། །གང་གི་ཕྱིར་རྒྱལ་བའི་སྲས་པོ་རྣམས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་འབའ་ཞིག་བྱེད་པས་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: འོན་ཏེ་གང་ཞིག་དེ་ལ་ཡིད་རབ་ཏུ་དང་བར་བྱེད་ན་དེ་ཡི་འབྲས་བུ་ངན་སེམས་ཀྱི་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ་ཏེ། ངེས་པ་དང་མ་ངེས་པར་འཇུག་པའི་ཕྱག་རྒྱའི་མདོ་ལས། འཇམ་དཔལ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་བཟུང་ནས་གལ་ཏེ་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མིག་ཕྱུང་བར་འགྱུར་ལ། ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་བཟུང་སྟེ་རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་ལ་ལས་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལ་བྱམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་དེ་དག་གི་མིག་བསྐྱེད་པ་བས། འཇམ་དཔལ་རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་གཞན་གང་གིས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་དད་པའི་སེམས་ཀྱིས་བལྟ་ན། འདི་ནི་དེ་བས་བསོད་ནམས་ཆེས་གྲངས་མེད་པ་བསྐྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། བཞི་པ་ནི། རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཏེ་གནོད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་སྡིག་པའི་སེམས་མི་འབྱུང་ཞིང་། རྐྱེན་དེའི་སྟོབས་ཀྱིས་སླར་ཡང་དགེ་བ་ངང་གི་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཕར་ཕྱིན་བསྡུས་པ་ལས། གནོད་པའི་རྣམ་པ་མི་བཟད་མང་པོས་ཀྱང་། །སྐྱེས་མཆོག་དེ་དག་ཡིད་ནི་འགྱུར་བ་མེད། །བཟོད་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པས་ན། །བྱང་ཆུབ་མཆོག་སྒྲུབ་མོས་པ་མང་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This explains the opposite of the previous point. If one's mind is pure, the results will be even greater than before. For bodhisattvas who work solely for the benefit of beings, virtues naturally increase.\n\nCommentary 2: If one has pure faith towards bodhisattvas, the results are far greater than negative thoughts. It cites a sutra stating that having faith in a bodhisattva devoted to the Mahayana generates immeasurably more merit than even restoring the eyesight of all beings in countless world systems.\n\nCommentary 3: Even when faced with great harm or suffering, bodhisattvas do not generate negative thoughts like anger. Instead, such conditions cause their virtues to naturally increase further. It cites a text saying that the minds of great beings remain unchanged by unbearable harms, and their aspiration for supreme enlightenment increases through the power of patience.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries emphasize that having a pure, faithful mind towards bodhisattvas produces immense positive results. Bodhisattvas themselves do not generate negativity even when harmed, but rather increase in virtue. Their minds remain stable and their aspiration for enlightenment grows stronger through difficulties.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nHowever, if one generates pure faith,\nThe fruits of that will increase even more abundantly.\nFor the bodhisattvas, even when faced with great adversity,\nNo negativity arises, and virtues naturally flourish.\n", + "translation": "However, if one generates pure faith,\nThe fruits of that will increase even more abundantly.\nFor the bodhisattvas, even when faced with great adversity,\nNo negativity arises, and virtues naturally flourish." } }, "glossary": { @@ -4154,7 +4147,7 @@ "དགེ་བ་": "good" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འོན་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིད་རབ་དང་བྱེད་ན། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ། །": { "ཡིད་རབ་དང་": "supreme faith", "འབྲས་བུ་": "result", @@ -4199,17 +4192,16 @@ }, "04_commentary_assisted": { "འོན་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིད་རབ་དང་བྱེད་ན། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ། །": { - "ཡིད་": "mind", - "དང་": "faith", + "ཡིད་རབ་དང་": "pure faith", "འབྲས་བུ་": "fruits", "འཕེལ་": "increase" }, "རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། །": { "རྒྱལ་སྲས་": "bodhisattvas", - "དོ་གལ་ཆེན་པོ་": "great difficulty", + "དོ་གལ་ཆེན་པོ་": "great adversity", "སྡིག་པ་": "negativity", - "དགེ་བ་": "virtue", - "འཕེལ་": "increase" + "དགེ་བ་": "virtues", + "འཕེལ་": "flourish" } } } @@ -4220,7 +4212,7 @@ "commentary_1": "ད་ནི་བསྟན་བཅོས་མཁན་པོ་རང་གི་སེམས་ཀྱི་དང་བ་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་ལ་སྟེ་ལུས་པོ་རྣམས་ལའོ། །སྐྱེས་པ་ནི་རྫོགས་པར་གྲུབ་པའོ། །བདེ་འབྲེལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གནོད་པར་བྱེད་མཁན་དེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཟོད་པ་མཐོང་ནས་དང་བའི་སེམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའམ། ཡང་ན་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་བས་འཛིན་ཅིང་དང་བས་འདོན་པའོ། །འབྱུང་གནས་ནི་ཞིང་ངོ་། །སྐྱབས་སུ་མཆི་བ་ནི་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དུ་ཁས་བླངས་པའོ། །དམྱལ་བར་ངེས་པར་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་གནོད་པར་བྱས་པའི་རྗེས་ལ་དམྱལ་བར་མ་སྐྱེས་པ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཕན་ཡོན་ནི་འབྲས་བུའོ། །ལེའུ་ནི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་རྫོགས་པའོ། །", "commentary_2": "ལྔ་པ་ནི། དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ལས། དཔེར་ན་ས་བདག་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ལ། །མཚན་གྱིས་ལུས་སྤྲས་བུ་ཞིག་ཡོད་གྱུར་པ། །གཞོན་ནུ་དེ་ནི་བཙས་པ་མཐོང་མ་ཐག །གྲོང་ཁྱེར་མི་དང་རྒྱལ་ཕྲན་ཐམས་ཅད་འདུ། །དེ་བཞིན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་མ་ཐག །མཚན་ལྡན་རྒྱལ་བའི་སྲས་པོ་དེ་ལ་ནི། །ལྷ་དང་བཅས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །དྭངས་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་གཅེས་པར་འཛིན། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་པོ་ཆེ་དེ་ཉིད་སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། གང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་ཀྱང་གནོད་བྱེད་བདེ་བ་དང་འབྲེལ་བར་མཛད་པའི་ཕྱིར་ན་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་སུ་གྱུར་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །འོ་ན་གལ་ཏེ་དེ་འདྲའི་ཞེས་སོགས་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མི་འགལ་ཏེ། དེ་ནི་ངན་སེམས་དེའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པ་ཡིན་ལ། འདིར་ནི་བྱང་སེམས་ཀྱིས་གནོད་བྱེད་འཕྲལ་དང་ཡུན་དུའང་རྗེས་སུ་འཛིན་པ་ལ་དགོངས་ཏེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་བྱམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་གནོད་སྦྱིན་ལྔ་འཕྲལ་དང་ཡུན་དུ་བདེ་བར་མཛད་པ་བཞིན་ནོ། །གང་གིས་སྒྲིབ་གཉིས་མུན་པ་ཀུན་སེལ་བའི། །བྱང་ཆུབ་འོད་སྟོང་ལྡན་འདི་མི་མཐོང་བར། །གཏི་མུག་མུན་པའི་ཁྲོད་དུ་རྟག་ཆད་ཀྱི། །མཐའ་གཉིས་ལྟ་བའི་བློ་མིག་ཨེ་མ་མཚར། །ལེའུ་དང་པོ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།གཉིས་པ་ཕན་ཡོན་ཅན་གྱི་སེམས་དེ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྤྱི་དོན་དང་། གཞུང་གི་དོན་ནོ། ། དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སེམས་བསྐྱེད་གཏན་ལ་དབབ་པ་དང་། རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་ངོ་བོ་དང་། དབྱེ་བ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི། སྤྱིར་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་གསུང་རབ་ལ་ལེགས་པར་བརྟགས་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་སེམས་ཐམས་ཅད་སེམས་བསྐྱེད་ཡིན་པར་གསལ་ལ། འདིར་སྐབས་སུ་བབ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལས། སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་གཞན་དོན་ཕྱིར། །ཡང་དག་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད། །ཅེས་པ་ལྟར་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། སྤྱིར་སེམས་བསྐྱེད་ཙམ་ལ་ས་མཚམས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་ན། སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ལ་མོས་པས་སྤྱོད་པ་དང་། མ་དག་པའི་ས་བདུན་ལ་ལྷག་བསམ་དག་པ་དང་། དག་པའི་ས་གསུམ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་དེ་བཞི་ཡིན་ཏེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། སེམས་བསྐྱེད་དེ་ན་ས་རྣམས་ལ། །མོས་དང་ལྷག་བསམ་དག་པ་དང་། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཞན་དུ་འདོད། །དེ་བཞིན་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའོ། །ཞེས་སོ། །གྲོགས་སམ་དཔེའི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་ན། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལས། དེ་ཡང་ས་གསེར་ཟླ་བ་མེ། །གཏེར་དང་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་མཚོ། །རྡོ་རྗེ་རི་སྨན་བཤེས་གཉེན་དང་། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཉི་མ་གླུ། །རྒྱལ་པོ་མཛོད་དང་ལམ་པོ་ཆེ། །བཞོན་པ་བཀོད་མའི་ཆུ་དང་ནི། །སྒྲ་སྙན་ཆུ་བོ་སྤྲིན་རྣམས་ཀྱིས། །རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་སོ། །ཞེས་གསུངས་ལ། ཐོབ་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་ན། བརྡ་དང་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པ་གཉིས་སམ། དམིགས་ཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས་དོན་དམ་ཀུན་རྫོབ་གཉིས་སམ། བསམ་སྦྱོར་གྱི་སྒོ་ནས་སྨོན་འཇུག་གཉིས་ལས། འདིར་སྐབས་སུ་བབ་པའི་དབྱེ་བ་ནི་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ལེན་ཚུལ་དང་། སྲུང་ཚུལ་དང་། བཅོས་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། བླང་བའི་ཡུལ་དང་། ལེན་པའི་གང་ཟག་དང་། བླང་བའི་ཆོ་གའོ། །དང་པོ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སོ་སོར་ཐར་པ་ལས། ལུང་ནོད་པ་དང་། སྡོམ་པ་བཟུང་བ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པའི་གནས་ལ་སྒོམ་པ་ལྷུར་བྱེད་པ་སྡོམ་པ་དང་ལྡན་པ་ལས་ནོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པ་ལས། བླ་མ་སྡོམ་ལ་གནས་ཤིང་མཁས། །ནུས་དང་ལྡན་ལས་བླང་བར་བྱ། །ཞེས་དང་། འདིར་ཡང་། རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི། །ཐེག་ཆེན་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག །ཅེས་གསུངས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟ་བུ་མ་རྙེད་ན་རྟེན་གྱི་དྲུང་དུ་བླང་བར་བྱང་ས་ལས་གསུངས་ཤིང་། བསླབ་བཏུས་ལས། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་མེད་ན། ཕྱོགས་བཅུ་ན་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་མངོན་སུམ་དུ་བསྒོམས་ཏེ། བདག་གིས་ཅི་ནུས་པ་དང་སྦྱར་ཞིང་སྡོམ་པ་བཟུང་ངོ་། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། ལམ་སྒྲོན་ལས། སོ་སོར་ཐར་པ་རིས་བདུན་གྱིས། །རྟག་ཏུ་སྡོམ་གཞན་ལྡན་པ་ལ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་ཡི། །སྐལ་བ་ཡོད་ཀྱི་གཞན་དུ་མིན། །ཞེས་གསུངས་ཀྱང་། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སོ་ཐར་ངེས་པར་རྟེན་དུ་དགོས་ན། དག་པའི་ཞིང་གི་བྱང་སེམས་ལ་དེའི་སྡོམ་པ་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང་། ཤི་བ་ན་གཏོང་བར་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པ་ཉེས་པ་དུ་མ་རྣམ་བཤད་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་བསམས་ན། ཇོ་བོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ལ་ཤིན་ཏུ་མཁས་པས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སོ་ཐར་རྟེན་དུ་དགོས་པར་མི་བཞེད་ཀྱང་། སོ་ཐར་གྱི་སྡོམ་པ་སྣ་རེ་ཙམ་ཡང་བསྲུང་མི་ནུས་བཞིན་དུ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་དང་ལྡན་པར་ཁས་འཆེ་བ་དང་། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་འདི་དོན་ཆུང་ལ་མེད་པ་ཡིན་སྙམ་དུ། ད་ལྟ་ཡང་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་རྟོག་པ་འདི་ལྟ་བུ་རྣམས་དགག་པའི་ཕྱིར་སོ་ཐར་རྟེན་དུ་དགོས་པར་གསུངས་པ་ཡིན་སྙམ་སྟེ། ལམ་སྒྲོན་གྱི་རང་འགྲེལ་ལས་ཀྱང་རྟེན་ཁྱད་པར་ཅན་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཡིན་གྱི་གཞན་ལ་ཡང་སྐྱེ་བར་བཤད་པས་སོ། ། དེས་ན་སོ་ཐར་དང་ལྡན་ནམ་མི་ལྡན་ཡང་རུང་སྟེ། སྙིང་རྗེ་དང་དད་པ་དང་ལེན་འདོད་གསུམ་དང་ལྡན་པ་ལ་ངེས་པར་སྐྱེའོ། །གསུམ་པ་ནི། བྱང་ས་ལས། སྨོན་པའི་ཆོ་ག་མ་གསུངས་ཤིང་ཆོས་བཤེས་ལ་སོགས་པ་སྨོན་པ་ཆོ་ག་ལ་མི་ལྟོས་པར་བཞེད་ཅིང་། ཇོ་བོ་སྨོན་འཇུག་གི་ཆོ་ག་རིམ་གྱིས་མཛད་ལ། གཞུང་འདིར་བཤད་པ་འདི་རྣམ་བཤད་ལས་གང་ཟག་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྨོན་འཇུག་དུས་གཅིག་ཏུ་ལེན་པའི་ཆོ་ག་ཡིན་པར་འཆད་ཅིང་། ནག་པོ་ཞབས་ནི་སྨོན་པ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་དང་། འཇུག་པ་ལ་སྡོམ་པ་ཞེས་ཟེར་ཞིང་། གཞུང་འདིས་དེ་གཉིས་རིམ་གྱིས་དང་། དུས་གཅིག་ཏུ་ལེན་ཚུལ་གཉིས་ཀ་བསྟན་པར་བཞེད་དོ། །ཡང་ཤེར་འབྱུང་ལ་སོགས་པ་སྨོན་པ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་དང་། འཇུག་པ་ལ་སྡོམ་པ་ཞེས་བཞེད་པ་ཤིན་ཏུ་མང་ཡང་འདི་ཅུང་ཟད་དཔྱད་ན། སྨོན་པ་ནི་ཆོ་གས་མ་བསྐྱེད་ཅིང་སྡོམ་པར་མི་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་པ་བདེན་མོད་ཀྱི། ཆོ་ག་ལས་སྐྱེ་བ་མི་འགལ་ཞིང་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སྤང་བྱ་རྣམས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བར་དུ་སྤོང་བའི་སེམས་དང་ལྡན་ན་དེ་སྡོམ་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ཉིད་ལས། སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཅེས་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །འཇུག་པ་ནི་སྡོམ་པས་བསྡུས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། དེ་གཉིས་རིམ་གྱིས་སམ་ཅིག་ཅར་ལེན་པ་ཡང་རུང་སྟེ། ཚུལ་གཉིས་ཀ་བྱུང་ཞིང་གནོད་བྱེད་མེད་པས་སོ། །སྤྱིར་ཆོ་གའི་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་མང་དུ་ཡོད་ཀྱང་འདིར་སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གསུམ་གཞུང་དུ་འཆད་པ་ལྟར་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་སྲུང་ཚུལ་ནི། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤང་བྱ་རྣམས་སྤོང་ཞིང་བསླབ་བྱ་རྣམས་ལ་སློབ་པ་ཡིན་ལ། སྤང་བྱ་ཡང་བྱང་ས་ལས་ཕམ་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་བཞི་དང་། ཉེས་བྱས་བཞི་བཅུ་རྩ་ལྔ་གསུངས་ལ། འདིར་ནི་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་ལས་བཅོ་བརྒྱད་གསུངས་པ་བསླབ་བཏུས་སུ་ཚིགས་བཅད་དུ་བསྡུས་པ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་འཕྲོག་རྐུ་བ། །ཕས་ཕམ་པ་ཡི་ལྟུང་བར་འདོད། །དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤོང་བྱེད་པ། །གཉིས་པར་ཐུབ་པས་གསུངས་པ་ཡིན། །ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བའི་དགེ་སློང་ལའང་། །ངུར་སྨྲིག་འཕྲོག་དང་བརྡེག་པ་དང་། །བཙོན་རར་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང་། །རབ་ཏུ་བྱུང་ལས་འབེབས་པ་དང་། །སྲོག་དང་འབྲལ་བྱེད་གསུམ་པ་ཡིན། །མཚམས་མེད་ལྔ་པོ་བྱེད་པ་དང་། །ལོག་པར་ལྟ་བ་འཛིན་པ་དང་། །ཞེས་རྒྱལ་པོ་ལ་འབྱུང་བ་ལྔ་དང་། དེ་ཉིད་ཀྱི་དང་པོ་བཞི་དང་། གྲོང་ལ་སོགས་པ་འཇིག་པ་ཡང་། །རྩ་བའི་ལྟུང་བར་ཐུབ་པས་གསུངས། །ཞེས་པ་དང་ལྔ་ནི་བློན་པོ་ལ་འབྱུང་པ་ལྔའོ། ། བློ་སྦྱངས་མ་བྱས་སེམས་ཅན་ལ། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་བརྗོད་པ་དང་། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་བཟློག་པ་དང་། །སོ་སོར་ཐར་པ་ཡོངས་སྤངས་ནས། །ཐེག་པ་ཆེ་ལ་སྦྱོར་བ་དང་། །སློབ་པའི་ཐེག་པས་ཆགས་ལ་སོགས། །སྤོང་བར་འགྱུར་བ་མིན་ཞེས་འཛིན། །ཕ་རོལ་དག་ཀྱང་འཛིན་འཇུག་དང་། །རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པ་དང་། །རྙེད་པ་དང་ནི་བཀུར་སྟི་དང་། །ཚིགས་བཅད་རྒྱུ་ཡིས་གཞན་སྨོད་དང་། །བདག་ནི་ཟབ་མོ་བཟོད་པའོ་ཞེས། །ལོག་པ་ཉིད་ནི་སྨྲ་བ་དང་། །དགེ་སྦྱོང་ཆད་པས་གཅོད་འཇུག་དང་། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་སྦྱིན་བྱེད་དང་། །སྦྱིན་པ་ལེན་པར་བྱེད་པ་དང་། །ཞིག་ནས་འདོར་བར་བྱེད་པ་དང་། །ཡང་དག་འཇོག་གི་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས། ། ཁ་ཏོན་བྱེད་ལ་སྦྱིན་པ་དང་། །འདི་དག་རྩ་བའི་ལྟུང་བ་སྟེ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ། །ཞེས་པ་ལྟར་རྒྱལ་པོ་དང་བློན་པོ་ལ་འབྱུང་བ་བཅུ་དང་། ལས་དང་པོ་ལ་འབྱུང་བ་བརྒྱད་དང་། སྨོན་པའི་སེམས་བཏང་བ་དང་བཅུ་དགུར་བཞེད་དོ། །དགོངས་རྒྱན་དུ་བཅོ་བརྒྱད་པོ་འདི་བྱང་སར་བཤད་པའི་བཞི་པོར་བསྡུས་སོ། །མདོར་ན་སྤྱིར་བསླབ་བྱ་འདི་ལ་སྤང་བྱ་སྤོང་བ་སྡོམ་པ་དང་། ཕར་ཕྱིན་དྲུག་སྒྲུབ་པ་དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་དང་། སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་འབའ་ཞིག་སྒྲུབ་པ་སེམས་ཅན་དོན་བྱེད་དེ་ཚུལ་ཁྲིམས་གསུམ་མོ། །མདོར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ནི་བདག་གཞན་ལ་གནོད་པ་གཞི་དང་བཅས་པ་སྤོང་ཞིང་ཕན་པ་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ལ། སྒྲུབ་ཚུལ་ཡང་སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པ་ལས། གཞན་རྣམས་དང་ནི་བདག་ལའང་རུང་། །སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཡང་གང་ཕན་པ། །ཕན་དང་བདེ་བ་རྣམས་བྱ་སྟེ། །བདེ་ཡང་མི་ཕན་མི་བྱ་འོ། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །དེ་ཡང་བསམ་སྦྱོར་གཉིས་ཀ་དགེ་བ་ནི་ལྟུང་མེད་འབའ་ཞིག་དང་། ལྡོག་པ་ནི་ལྟུང་བ་འབའ་ཞིག་ཡིན་ལ། བསམ་པ་དགེ་ན་སྦྱོར་བ་མི་དགེ་བ་ལྟར་སྣང་ཡང་ལྟུང་བའི་གཟུགས་བརྙན་དང་། ལྡོག་པ་ནི་ལྟུང་མེད་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པ་ལས། སྡོམ་པ་སླར་ཡང་བླང་བར་བྱ། །ཟག་པ་འབྲིང་ནི་གསུམ་ལ་བཤག །གཅིག་གི་མདུན་དུ་ལྷག་མ་རྣམས། །ཉོན་མོངས་མི་མོངས་བདག་སེམས་བཞིན། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། བསླབ་བཏུས་ལས། རྨི་ལམ་འཕགས་པ་མཁའ་སྙིང་པོའི། །མདུན་དུ་འདུག་སྟེ་བཤགས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། འདི་ཉིད་དུ། ཉིན་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ། །ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་བྱ་ཞིང་། །རྒྱལ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བརྟན་ནས། །ལྟུང་བའི་ལྷག་མ་ངེས་ཞི་བྱ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གཉིས་པ་གཞུང་གི་དོན་ལ་གསུམ་སྟེ། སྦྱོར་བ་དང་། དངོས་གཞི་དང་། རྗེས་སོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྒྱུད་དག་པར་བྱ་བ་དང་། གཞན་དོན་ལ་བློ་སྦྱང་བའོ། །དང་པོ་ལ་བརྒྱད། མཆོད་པ་དང་། ཕྱག་འཚལ་བ་དང་། སྐྱབས་འགྲོ་དང་། སྡིག་པ་བཤགས་པ་དང་། རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བར་བསྐུལ་བ་དང་། མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་གསོལ་བ་གདབ་པ་དང་། བསོད་ནམས་བསྔོ་བའོ། ། སྤྱོད་འཇུག་ལེའུ་གཉིས་པ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །\n", "output": "Key terms:\nསེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་ (precious supreme mind/bodhicitta), སྐུ་ (body), ཕྱག་འཚལ་ (prostrate), གནོད་པ་ (harm), བདེ་འབྲེལ་བ་ (connect with happiness), བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་ (source of happiness), སྐྱབས་སུ་མཆི་ (go for refuge)\n\n\nI prostrate to the body of those in whom\nThe precious supreme mind has arisen.\nI go for refuge to that source of happiness\nWhich brings bliss even when harmed.\n\nNote: \"སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་\" is a poetic reference to bodhicitta, the altruistic mind of enlightenment. The verse expresses reverence for those who have generated bodhicitta and seeks refuge in them as a source of happiness, emphasizing their quality of responding to harm with kindness.", "translation": "I prostrate to the body of those in whom\nThe precious supreme mind has arisen.\nI go for refuge to that source of happiness\nWhich brings bliss even when harmed." @@ -4236,9 +4228,9 @@ "translation": "I prostrate to the body of one\nIn whom that precious, supreme mind has arisen.\nTo the source of bliss, who brings happiness\nEven to those who harm them, I go for refuge." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་བསྟན་བཅོས་མཁན་པོ་རང་གི་སེམས་ཀྱི་དང་བ་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་ལ་སྟེ་ལུས་པོ་རྣམས་ལའོ། །སྐྱེས་པ་ནི་རྫོགས་པར་གྲུབ་པའོ། །བདེ་འབྲེལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གནོད་པར་བྱེད་མཁན་དེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཟོད་པ་མཐོང་ནས་དང་བའི་སེམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའམ། ཡང་ན་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་བས་འཛིན་ཅིང་དང་བས་འདོན་པའོ། །འབྱུང་གནས་ནི་ཞིང་ངོ་། །སྐྱབས་སུ་མཆི་བ་ནི་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དུ་ཁས་བླངས་པའོ། །དམྱལ་བར་ངེས་པར་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་གནོད་པར་བྱས་པའི་རྗེས་ལ་དམྱལ་བར་མ་སྐྱེས་པ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཕན་ཡོན་ནི་འབྲས་བུའོ། །ལེའུ་ནི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་རྫོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: ལྔ་པ་ནི། དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ལས། དཔེར་ན་ས་བདག་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ལ། །མཚན་གྱིས་ལུས་སྤྲས་བུ་ཞིག་ཡོད་གྱུར་པ། །གཞོན་ནུ་དེ་ནི་བཙས་པ་མཐོང་མ་ཐག །གྲོང་ཁྱེར་མི་དང་རྒྱལ་ཕྲན་ཐམས་ཅད་འདུ། །དེ་བཞིན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་མ་ཐག །མཚན་ལྡན་རྒྱལ་བའི་སྲས་པོ་དེ་ལ་ནི། །ལྷ་དང་བཅས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །དྭངས་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་གཅེས་པར་འཛིན། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་པོ་ཆེ་དེ་ཉིད་སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། གང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་ཀྱང་གནོད་བྱེད་བདེ་བ་དང་འབྲེལ་བར་མཛད་པའི་ཕྱིར་ན་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་སུ་གྱུར་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །འོ་ན་གལ་ཏེ་དེ་འདྲའི་ཞེས་སོགས་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མི་འགལ་ཏེ། དེ་ནི་ངན་སེམས་དེའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པ་ཡིན་ལ། འདིར་ནི་བྱང་སེམས་ཀྱིས་གནོད་བྱེད་འཕྲལ་དང་ཡུན་དུའང་རྗེས་སུ་འཛིན་པ་ལ་དགོངས་ཏེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་བྱམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་གནོད་སྦྱིན་ལྔ་འཕྲལ་དང་ཡུན་དུ་བདེ་བར་མཛད་པ་བཞིན་ནོ། །གང་གིས་སྒྲིབ་གཉིས་མུན་པ་ཀུན་སེལ་བའི། །བྱང་ཆུབ་འོད་སྟོང་ལྡན་འདི་མི་མཐོང་བར། །གཏི་མུག་མུན་པའི་ཁྲོད་དུ་རྟག་ཆད་ཀྱི། །མཐའ་གཉིས་ལྟ་བའི་བློ་མིག་ཨེ་མ་མཚར། །ལེའུ་དང་པོ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།གཉིས་པ་ཕན་ཡོན་ཅན་གྱི་སེམས་དེ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྤྱི་དོན་དང་། གཞུང་གི་དོན་ནོ། ། དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སེམས་བསྐྱེད་གཏན་ལ་དབབ་པ་དང་། རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་ངོ་བོ་དང་། དབྱེ་བ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི། སྤྱིར་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་གསུང་རབ་ལ་ལེགས་པར་བརྟགས་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་སེམས་ཐམས་ཅད་སེམས་བསྐྱེད་ཡིན་པར་གསལ་ལ། འདིར་སྐབས་སུ་བབ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལས། སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་གཞན་དོན་ཕྱིར། །ཡང་དག་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད། །ཅེས་པ་ལྟར་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། སྤྱིར་སེམས་བསྐྱེད་ཙམ་ལ་ས་མཚམས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་ན། སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ལ་མོས་པས་སྤྱོད་པ་དང་། མ་དག་པའི་ས་བདུན་ལ་ལྷག་བསམ་དག་པ་དང་། དག་པའི་ས་གསུམ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་དེ་བཞི་ཡིན་ཏེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། སེམས་བསྐྱེད་དེ་ན་ས་རྣམས་ལ། །མོས་དང་ལྷག་བསམ་དག་པ་དང་། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཞན་དུ་འདོད། །དེ་བཞིན་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའོ། །ཞེས་སོ། །གྲོགས་སམ་དཔེའི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་ན། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལས། དེ་ཡང་ས་གསེར་ཟླ་བ་མེ། །གཏེར་དང་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་མཚོ། །རྡོ་རྗེ་རི་སྨན་བཤེས་གཉེན་དང་། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཉི་མ་གླུ། །རྒྱལ་པོ་མཛོད་དང་ལམ་པོ་ཆེ། །བཞོན་པ་བཀོད་མའི་ཆུ་དང་ནི། །སྒྲ་སྙན་ཆུ་བོ་སྤྲིན་རྣམས་ཀྱིས། །རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་སོ། །ཞེས་གསུངས་ལ། ཐོབ་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་ན། བརྡ་དང་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པ་གཉིས་སམ། དམིགས་ཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས་དོན་དམ་ཀུན་རྫོབ་གཉིས་སམ། བསམ་སྦྱོར་གྱི་སྒོ་ནས་སྨོན་འཇུག་གཉིས་ལས། འདིར་སྐབས་སུ་བབ་པའི་དབྱེ་བ་ནི་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ལེན་ཚུལ་དང་། སྲུང་ཚུལ་དང་། བཅོས་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། བླང་བའི་ཡུལ་དང་། ལེན་པའི་གང་ཟག་དང་། བླང་བའི་ཆོ་གའོ། །དང་པོ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སོ་སོར་ཐར་པ་ལས། ལུང་ནོད་པ་དང་། སྡོམ་པ་བཟུང་བ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པའི་གནས་ལ་སྒོམ་པ་ལྷུར་བྱེད་པ་སྡོམ་པ་དང་ལྡན་པ་ལས་ནོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པ་ལས། བླ་མ་སྡོམ་ལ་གནས་ཤིང་མཁས། །ནུས་དང་ལྡན་ལས་བླང་བར་བྱ། །ཞེས་དང་། འདིར་ཡང་། རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི། །ཐེག་ཆེན་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག །ཅེས་གསུངས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟ་བུ་མ་རྙེད་ན་རྟེན་གྱི་དྲུང་དུ་བླང་བར་བྱང་ས་ལས་གསུངས་ཤིང་། བསླབ་བཏུས་ལས། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་མེད་ན། ཕྱོགས་བཅུ་ན་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་མངོན་སུམ་དུ་བསྒོམས་ཏེ། བདག་གིས་ཅི་ནུས་པ་དང་སྦྱར་ཞིང་སྡོམ་པ་བཟུང་ངོ་། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། ལམ་སྒྲོན་ལས། སོ་སོར་ཐར་པ་རིས་བདུན་གྱིས། །རྟག་ཏུ་སྡོམ་གཞན་ལྡན་པ་ལ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་ཡི། །སྐལ་བ་ཡོད་ཀྱི་གཞན་དུ་མིན། །ཞེས་གསུངས་ཀྱང་། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སོ་ཐར་ངེས་པར་རྟེན་དུ་དགོས་ན། དག་པའི་ཞིང་གི་བྱང་སེམས་ལ་དེའི་སྡོམ་པ་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང་། ཤི་བ་ན་གཏོང་བར་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པ་ཉེས་པ་དུ་མ་རྣམ་བཤད་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་བསམས་ན། ཇོ་བོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ལ་ཤིན་ཏུ་མཁས་པས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སོ་ཐར་རྟེན་དུ་དགོས་པར་མི་བཞེད་ཀྱང་། སོ་ཐར་གྱི་སྡོམ་པ་སྣ་རེ་ཙམ་ཡང་བསྲུང་མི་ནུས་བཞིན་དུ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་དང་ལྡན་པར་ཁས་འཆེ་བ་དང་། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་འདི་དོན་ཆུང་ལ་མེད་པ་ཡིན་སྙམ་དུ། ད་ལྟ་ཡང་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་རྟོག་པ་འདི་ལྟ་བུ་རྣམས་དགག་པའི་ཕྱིར་སོ་ཐར་རྟེན་དུ་དགོས་པར་གསུངས་པ་ཡིན་སྙམ་སྟེ། ལམ་སྒྲོན་གྱི་རང་འགྲེལ་ལས་ཀྱང་རྟེན་ཁྱད་པར་ཅན་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཡིན་གྱི་གཞན་ལ་ཡང་སྐྱེ་བར་བཤད་པས་སོ། ། དེས་ན་སོ་ཐར་དང་ལྡན་ནམ་མི་ལྡན་ཡང་རུང་སྟེ། སྙིང་རྗེ་དང་དད་པ་དང་ལེན་འདོད་གསུམ་དང་ལྡན་པ་ལ་ངེས་པར་སྐྱེའོ། །གསུམ་པ་ནི། བྱང་ས་ལས། སྨོན་པའི་ཆོ་ག་མ་གསུངས་ཤིང་ཆོས་བཤེས་ལ་སོགས་པ་སྨོན་པ་ཆོ་ག་ལ་མི་ལྟོས་པར་བཞེད་ཅིང་། ཇོ་བོ་སྨོན་འཇུག་གི་ཆོ་ག་རིམ་གྱིས་མཛད་ལ། གཞུང་འདིར་བཤད་པ་འདི་རྣམ་བཤད་ལས་གང་ཟག་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྨོན་འཇུག་དུས་གཅིག་ཏུ་ལེན་པའི་ཆོ་ག་ཡིན་པར་འཆད་ཅིང་། ནག་པོ་ཞབས་ནི་སྨོན་པ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་དང་། འཇུག་པ་ལ་སྡོམ་པ་ཞེས་ཟེར་ཞིང་། གཞུང་འདིས་དེ་གཉིས་རིམ་གྱིས་དང་། དུས་གཅིག་ཏུ་ལེན་ཚུལ་གཉིས་ཀ་བསྟན་པར་བཞེད་དོ། །ཡང་ཤེར་འབྱུང་ལ་སོགས་པ་སྨོན་པ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་དང་། འཇུག་པ་ལ་སྡོམ་པ་ཞེས་བཞེད་པ་ཤིན་ཏུ་མང་ཡང་འདི་ཅུང་ཟད་དཔྱད་ན། སྨོན་པ་ནི་ཆོ་གས་མ་བསྐྱེད་ཅིང་སྡོམ་པར་མི་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་པ་བདེན་མོད་ཀྱི། ཆོ་ག་ལས་སྐྱེ་བ་མི་འགལ་ཞིང་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སྤང་བྱ་རྣམས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བར་དུ་སྤོང་བའི་སེམས་དང་ལྡན་ན་དེ་སྡོམ་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ཉིད་ལས། སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཅེས་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །འཇུག་པ་ནི་སྡོམ་པས་བསྡུས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། དེ་གཉིས་རིམ་གྱིས་སམ་ཅིག་ཅར་ལེན་པ་ཡང་རུང་སྟེ། ཚུལ་གཉིས་ཀ་བྱུང་ཞིང་གནོད་བྱེད་མེད་པས་སོ། །སྤྱིར་ཆོ་གའི་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་མང་དུ་ཡོད་ཀྱང་འདིར་སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གསུམ་གཞུང་དུ་འཆད་པ་ལྟར་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་སྲུང་ཚུལ་ནི། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤང་བྱ་རྣམས་སྤོང་ཞིང་བསླབ་བྱ་རྣམས་ལ་སློབ་པ་ཡིན་ལ། སྤང་བྱ་ཡང་བྱང་ས་ལས་ཕམ་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་བཞི་དང་། ཉེས་བྱས་བཞི་བཅུ་རྩ་ལྔ་གསུངས་ལ། འདིར་ནི་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་ལས་བཅོ་བརྒྱད་གསུངས་པ་བསླབ་བཏུས་སུ་ཚིགས་བཅད་དུ་བསྡུས་པ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་འཕྲོག་རྐུ་བ། །ཕས་ཕམ་པ་ཡི་ལྟུང་བར་འདོད། །དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤོང་བྱེད་པ། །གཉིས་པར་ཐུབ་པས་གསུངས་པ་ཡིན། །ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བའི་དགེ་སློང་ལའང་། །ངུར་སྨྲིག་འཕྲོག་དང་བརྡེག་པ་དང་། །བཙོན་རར་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང་། །རབ་ཏུ་བྱུང་ལས་འབེབས་པ་དང་། །སྲོག་དང་འབྲལ་བྱེད་གསུམ་པ་ཡིན། །མཚམས་མེད་ལྔ་པོ་བྱེད་པ་དང་། །ལོག་པར་ལྟ་བ་འཛིན་པ་དང་། །ཞེས་རྒྱལ་པོ་ལ་འབྱུང་བ་ལྔ་དང་། དེ་ཉིད་ཀྱི་དང་པོ་བཞི་དང་། གྲོང་ལ་སོགས་པ་འཇིག་པ་ཡང་། །རྩ་བའི་ལྟུང་བར་ཐུབ་པས་གསུངས། །ཞེས་པ་དང་ལྔ་ནི་བློན་པོ་ལ་འབྱུང་པ་ལྔའོ། ། བློ་སྦྱངས་མ་བྱས་སེམས་ཅན་ལ། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་བརྗོད་པ་དང་། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་བཟློག་པ་དང་། །སོ་སོར་ཐར་པ་ཡོངས་སྤངས་ནས། །ཐེག་པ་ཆེ་ལ་སྦྱོར་བ་དང་། །སློབ་པའི་ཐེག་པས་ཆགས་ལ་སོགས། །སྤོང་བར་འགྱུར་བ་མིན་ཞེས་འཛིན། །ཕ་རོལ་དག་ཀྱང་འཛིན་འཇུག་དང་། །རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པ་དང་། །རྙེད་པ་དང་ནི་བཀུར་སྟི་དང་། །ཚིགས་བཅད་རྒྱུ་ཡིས་གཞན་སྨོད་དང་། །བདག་ནི་ཟབ་མོ་བཟོད་པའོ་ཞེས། །ལོག་པ་ཉིད་ནི་སྨྲ་བ་དང་། །དགེ་སྦྱོང་ཆད་པས་གཅོད་འཇུག་དང་། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་སྦྱིན་བྱེད་དང་། །སྦྱིན་པ་ལེན་པར་བྱེད་པ་དང་། །ཞིག་ནས་འདོར་བར་བྱེད་པ་དང་། །ཡང་དག་འཇོག་གི་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས། ། ཁ་ཏོན་བྱེད་ལ་སྦྱིན་པ་དང་། །འདི་དག་རྩ་བའི་ལྟུང་བ་སྟེ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ། །ཞེས་པ་ལྟར་རྒྱལ་པོ་དང་བློན་པོ་ལ་འབྱུང་བ་བཅུ་དང་། ལས་དང་པོ་ལ་འབྱུང་བ་བརྒྱད་དང་། སྨོན་པའི་སེམས་བཏང་བ་དང་བཅུ་དགུར་བཞེད་དོ། །དགོངས་རྒྱན་དུ་བཅོ་བརྒྱད་པོ་འདི་བྱང་སར་བཤད་པའི་བཞི་པོར་བསྡུས་སོ། །མདོར་ན་སྤྱིར་བསླབ་བྱ་འདི་ལ་སྤང་བྱ་སྤོང་བ་སྡོམ་པ་དང་། ཕར་ཕྱིན་དྲུག་སྒྲུབ་པ་དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་དང་། སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་འབའ་ཞིག་སྒྲུབ་པ་སེམས་ཅན་དོན་བྱེད་དེ་ཚུལ་ཁྲིམས་གསུམ་མོ། །མདོར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ནི་བདག་གཞན་ལ་གནོད་པ་གཞི་དང་བཅས་པ་སྤོང་ཞིང་ཕན་པ་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ལ། སྒྲུབ་ཚུལ་ཡང་སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པ་ལས། གཞན་རྣམས་དང་ནི་བདག་ལའང་རུང་། །སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཡང་གང་ཕན་པ། །ཕན་དང་བདེ་བ་རྣམས་བྱ་སྟེ། །བདེ་ཡང་མི་ཕན་མི་བྱ་འོ། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །དེ་ཡང་བསམ་སྦྱོར་གཉིས་ཀ་དགེ་བ་ནི་ལྟུང་མེད་འབའ་ཞིག་དང་། ལྡོག་པ་ནི་ལྟུང་བ་འབའ་ཞིག་ཡིན་ལ། བསམ་པ་དགེ་ན་སྦྱོར་བ་མི་དགེ་བ་ལྟར་སྣང་ཡང་ལྟུང་བའི་གཟུགས་བརྙན་དང་། ལྡོག་པ་ནི་ལྟུང་མེད་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པ་ལས། སྡོམ་པ་སླར་ཡང་བླང་བར་བྱ། །ཟག་པ་འབྲིང་ནི་གསུམ་ལ་བཤག །གཅིག་གི་མདུན་དུ་ལྷག་མ་རྣམས། །ཉོན་མོངས་མི་མོངས་བདག་སེམས་བཞིན། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། བསླབ་བཏུས་ལས། རྨི་ལམ་འཕགས་པ་མཁའ་སྙིང་པོའི། །མདུན་དུ་འདུག་སྟེ་བཤགས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། འདི་ཉིད་དུ། ཉིན་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ། །ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་བྱ་ཞིང་། །རྒྱལ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བརྟན་ནས། །ལྟུང་བའི་ལྷག་མ་ངེས་ཞི་བྱ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གཉིས་པ་གཞུང་གི་དོན་ལ་གསུམ་སྟེ། སྦྱོར་བ་དང་། དངོས་གཞི་དང་། རྗེས་སོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྒྱུད་དག་པར་བྱ་བ་དང་། གཞན་དོན་ལ་བློ་སྦྱང་བའོ། །དང་པོ་ལ་བརྒྱད། མཆོད་པ་དང་། ཕྱག་འཚལ་བ་དང་། སྐྱབས་འགྲོ་དང་། སྡིག་པ་བཤགས་པ་དང་། རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བར་བསྐུལ་བ་དང་། མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་གསོལ་བ་གདབ་པ་དང་། བསོད་ནམས་བསྔོ་བའོ། ། སྤྱོད་འཇུག་ལེའུ་གཉིས་པ།\n", - "output": "Here is my attempt at an English translation of the Tibetan text, enclosed in tags:\n\n\nTo those in whom the precious supreme mind has arisen,\nI bow down to their bodies.\nTo those who bring happiness even to those who harm them,\nI go for refuge to those sources of bliss.\n\n\nThis translation aims to capture the key meaning of the four lines of Tibetan verse, based on the commentaries provided. The first two lines express paying homage to those who have generated bodhicitta (the mind aspiring to enlightenment for the sake of all beings). The second two lines express taking refuge in bodhisattvas who bring benefit even to those who harm them, seeing them as sources of happiness. The translation attempts to convey these core ideas in simple English while preserving some of the poetic quality of the original.", - "translation": "tags:\n\n\nTo those in whom the precious supreme mind has arisen,\nI bow down to their bodies.\nTo those who bring happiness even to those who harm them,\nI go for refuge to those sources of bliss." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་བསྟན་བཅོས་མཁན་པོ་རང་གི་སེམས་ཀྱི་དང་བ་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་ལ་སྟེ་ལུས་པོ་རྣམས་ལའོ། །སྐྱེས་པ་ནི་རྫོགས་པར་གྲུབ་པའོ། །བདེ་འབྲེལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གནོད་པར་བྱེད་མཁན་དེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཟོད་པ་མཐོང་ནས་དང་བའི་སེམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའམ། ཡང་ན་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་བས་འཛིན་ཅིང་དང་བས་འདོན་པའོ། །འབྱུང་གནས་ནི་ཞིང་ངོ་། །སྐྱབས་སུ་མཆི་བ་ནི་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དུ་ཁས་བླངས་པའོ། །དམྱལ་བར་ངེས་པར་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་གནོད་པར་བྱས་པའི་རྗེས་ལ་དམྱལ་བར་མ་སྐྱེས་པ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཕན་ཡོན་ནི་འབྲས་བུའོ། །ལེའུ་ནི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་རྫོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: ལྔ་པ་ནི། དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ལས། དཔེར་ན་ས་བདག་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ལ། །མཚན་གྱིས་ལུས་སྤྲས་བུ་ཞིག་ཡོད་གྱུར་པ། །གཞོན་ནུ་དེ་ནི་བཙས་པ་མཐོང་མ་ཐག །གྲོང་ཁྱེར་མི་དང་རྒྱལ་ཕྲན་ཐམས་ཅད་འདུ། །དེ་བཞིན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་མ་ཐག །མཚན་ལྡན་རྒྱལ་བའི་སྲས་པོ་དེ་ལ་ནི། །ལྷ་དང་བཅས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །དྭངས་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་གཅེས་པར་འཛིན། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་པོ་ཆེ་དེ་ཉིད་སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། གང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་ཀྱང་གནོད་བྱེད་བདེ་བ་དང་འབྲེལ་བར་མཛད་པའི་ཕྱིར་ན་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་སུ་གྱུར་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །འོ་ན་གལ་ཏེ་དེ་འདྲའི་ཞེས་སོགས་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མི་འགལ་ཏེ། དེ་ནི་ངན་སེམས་དེའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པ་ཡིན་ལ། འདིར་ནི་བྱང་སེམས་ཀྱིས་གནོད་བྱེད་འཕྲལ་དང་ཡུན་དུའང་རྗེས་སུ་འཛིན་པ་ལ་དགོངས་ཏེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་བྱམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་གནོད་སྦྱིན་ལྔ་འཕྲལ་དང་ཡུན་དུ་བདེ་བར་མཛད་པ་བཞིན་ནོ། །གང་གིས་སྒྲིབ་གཉིས་མུན་པ་ཀུན་སེལ་བའི། །བྱང་ཆུབ་འོད་སྟོང་ལྡན་འདི་མི་མཐོང་བར། །གཏི་མུག་མུན་པའི་ཁྲོད་དུ་རྟག་ཆད་ཀྱི། །མཐའ་གཉིས་ལྟ་བའི་བློ་མིག་ཨེ་མ་མཚར། །ལེའུ་དང་པོ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།གཉིས་པ་ཕན་ཡོན་ཅན་གྱི་སེམས་དེ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྤྱི་དོན་དང་། གཞུང་གི་དོན་ནོ། ། དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སེམས་བསྐྱེད་གཏན་ལ་དབབ་པ་དང་། རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་ངོ་བོ་དང་། དབྱེ་བ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི། སྤྱིར་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་གསུང་རབ་ལ་ལེགས་པར་བརྟགས་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་སེམས་ཐམས་ཅད་སེམས་བསྐྱེད་ཡིན་པར་གསལ་ལ། འདིར་སྐབས་སུ་བབ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལས། སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་གཞན་དོན་ཕྱིར། །ཡང་དག་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད། །ཅེས་པ་ལྟར་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། སྤྱིར་སེམས་བསྐྱེད་ཙམ་ལ་ས་མཚམས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་ན། སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ལ་མོས་པས་སྤྱོད་པ་དང་། མ་དག་པའི་ས་བདུན་ལ་ལྷག་བསམ་དག་པ་དང་། དག་པའི་ས་གསུམ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་དེ་བཞི་ཡིན་ཏེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། སེམས་བསྐྱེད་དེ་ན་ས་རྣམས་ལ། །མོས་དང་ལྷག་བསམ་དག་པ་དང་། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཞན་དུ་འདོད། །དེ་བཞིན་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའོ། །ཞེས་སོ། །གྲོགས་སམ་དཔེའི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་ན། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལས། དེ་ཡང་ས་གསེར་ཟླ་བ་མེ། །གཏེར་དང་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་མཚོ། །རྡོ་རྗེ་རི་སྨན་བཤེས་གཉེན་དང་། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཉི་མ་གླུ། །རྒྱལ་པོ་མཛོད་དང་ལམ་པོ་ཆེ། །བཞོན་པ་བཀོད་མའི་ཆུ་དང་ནི། །སྒྲ་སྙན་ཆུ་བོ་སྤྲིན་རྣམས་ཀྱིས། །རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་སོ། །ཞེས་གསུངས་ལ། ཐོབ་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་ན། བརྡ་དང་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པ་གཉིས་སམ། དམིགས་ཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས་དོན་དམ་ཀུན་རྫོབ་གཉིས་སམ། བསམ་སྦྱོར་གྱི་སྒོ་ནས་སྨོན་འཇུག་གཉིས་ལས། འདིར་སྐབས་སུ་བབ་པའི་དབྱེ་བ་ནི་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ལེན་ཚུལ་དང་། སྲུང་ཚུལ་དང་། བཅོས་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། བླང་བའི་ཡུལ་དང་། ལེན་པའི་གང་ཟག་དང་། བླང་བའི་ཆོ་གའོ། །དང་པོ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སོ་སོར་ཐར་པ་ལས། ལུང་ནོད་པ་དང་། སྡོམ་པ་བཟུང་བ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པའི་གནས་ལ་སྒོམ་པ་ལྷུར་བྱེད་པ་སྡོམ་པ་དང་ལྡན་པ་ལས་ནོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པ་ལས། བླ་མ་སྡོམ་ལ་གནས་ཤིང་མཁས། །ནུས་དང་ལྡན་ལས་བླང་བར་བྱ། །ཞེས་དང་། འདིར་ཡང་། རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི། །ཐེག་ཆེན་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག །ཅེས་གསུངས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟ་བུ་མ་རྙེད་ན་རྟེན་གྱི་དྲུང་དུ་བླང་བར་བྱང་ས་ལས་གསུངས་ཤིང་། བསླབ་བཏུས་ལས། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་མེད་ན། ཕྱོགས་བཅུ་ན་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་མངོན་སུམ་དུ་བསྒོམས་ཏེ། བདག་གིས་ཅི་ནུས་པ་དང་སྦྱར་ཞིང་སྡོམ་པ་བཟུང་ངོ་། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། ལམ་སྒྲོན་ལས། སོ་སོར་ཐར་པ་རིས་བདུན་གྱིས། །རྟག་ཏུ་སྡོམ་གཞན་ལྡན་པ་ལ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་ཡི། །སྐལ་བ་ཡོད་ཀྱི་གཞན་དུ་མིན། །ཞེས་གསུངས་ཀྱང་། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སོ་ཐར་ངེས་པར་རྟེན་དུ་དགོས་ན། དག་པའི་ཞིང་གི་བྱང་སེམས་ལ་དེའི་སྡོམ་པ་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང་། ཤི་བ་ན་གཏོང་བར་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པ་ཉེས་པ་དུ་མ་རྣམ་བཤད་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་བསམས་ན། ཇོ་བོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ལ་ཤིན་ཏུ་མཁས་པས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སོ་ཐར་རྟེན་དུ་དགོས་པར་མི་བཞེད་ཀྱང་། སོ་ཐར་གྱི་སྡོམ་པ་སྣ་རེ་ཙམ་ཡང་བསྲུང་མི་ནུས་བཞིན་དུ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་དང་ལྡན་པར་ཁས་འཆེ་བ་དང་། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་འདི་དོན་ཆུང་ལ་མེད་པ་ཡིན་སྙམ་དུ། ད་ལྟ་ཡང་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་རྟོག་པ་འདི་ལྟ་བུ་རྣམས་དགག་པའི་ཕྱིར་སོ་ཐར་རྟེན་དུ་དགོས་པར་གསུངས་པ་ཡིན་སྙམ་སྟེ། ལམ་སྒྲོན་གྱི་རང་འགྲེལ་ལས་ཀྱང་རྟེན་ཁྱད་པར་ཅན་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཡིན་གྱི་གཞན་ལ་ཡང་སྐྱེ་བར་བཤད་པས་སོ། ། དེས་ན་སོ་ཐར་དང་ལྡན་ནམ་མི་ལྡན་ཡང་རུང་སྟེ། སྙིང་རྗེ་དང་དད་པ་དང་ལེན་འདོད་གསུམ་དང་ལྡན་པ་ལ་ངེས་པར་སྐྱེའོ། །གསུམ་པ་ནི། བྱང་ས་ལས། སྨོན་པའི་ཆོ་ག་མ་གསུངས་ཤིང་ཆོས་བཤེས་ལ་སོགས་པ་སྨོན་པ་ཆོ་ག་ལ་མི་ལྟོས་པར་བཞེད་ཅིང་། ཇོ་བོ་སྨོན་འཇུག་གི་ཆོ་ག་རིམ་གྱིས་མཛད་ལ། གཞུང་འདིར་བཤད་པ་འདི་རྣམ་བཤད་ལས་གང་ཟག་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྨོན་འཇུག་དུས་གཅིག་ཏུ་ལེན་པའི་ཆོ་ག་ཡིན་པར་འཆད་ཅིང་། ནག་པོ་ཞབས་ནི་སྨོན་པ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་དང་། འཇུག་པ་ལ་སྡོམ་པ་ཞེས་ཟེར་ཞིང་། གཞུང་འདིས་དེ་གཉིས་རིམ་གྱིས་དང་། དུས་གཅིག་ཏུ་ལེན་ཚུལ་གཉིས་ཀ་བསྟན་པར་བཞེད་དོ། །ཡང་ཤེར་འབྱུང་ལ་སོགས་པ་སྨོན་པ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་དང་། འཇུག་པ་ལ་སྡོམ་པ་ཞེས་བཞེད་པ་ཤིན་ཏུ་མང་ཡང་འདི་ཅུང་ཟད་དཔྱད་ན། སྨོན་པ་ནི་ཆོ་གས་མ་བསྐྱེད་ཅིང་སྡོམ་པར་མི་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་པ་བདེན་མོད་ཀྱི། ཆོ་ག་ལས་སྐྱེ་བ་མི་འགལ་ཞིང་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སྤང་བྱ་རྣམས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བར་དུ་སྤོང་བའི་སེམས་དང་ལྡན་ན་དེ་སྡོམ་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ཉིད་ལས། སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཅེས་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །འཇུག་པ་ནི་སྡོམ་པས་བསྡུས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། དེ་གཉིས་རིམ་གྱིས་སམ་ཅིག་ཅར་ལེན་པ་ཡང་རུང་སྟེ། ཚུལ་གཉིས་ཀ་བྱུང་ཞིང་གནོད་བྱེད་མེད་པས་སོ། །སྤྱིར་ཆོ་གའི་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་མང་དུ་ཡོད་ཀྱང་འདིར་སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གསུམ་གཞུང་དུ་འཆད་པ་ལྟར་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་སྲུང་ཚུལ་ནི། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤང་བྱ་རྣམས་སྤོང་ཞིང་བསླབ་བྱ་རྣམས་ལ་སློབ་པ་ཡིན་ལ། སྤང་བྱ་ཡང་བྱང་ས་ལས་ཕམ་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་བཞི་དང་། ཉེས་བྱས་བཞི་བཅུ་རྩ་ལྔ་གསུངས་ལ། འདིར་ནི་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་ལས་བཅོ་བརྒྱད་གསུངས་པ་བསླབ་བཏུས་སུ་ཚིགས་བཅད་དུ་བསྡུས་པ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་འཕྲོག་རྐུ་བ། །ཕས་ཕམ་པ་ཡི་ལྟུང་བར་འདོད། །དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤོང་བྱེད་པ། །གཉིས་པར་ཐུབ་པས་གསུངས་པ་ཡིན། །ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བའི་དགེ་སློང་ལའང་། །ངུར་སྨྲིག་འཕྲོག་དང་བརྡེག་པ་དང་། །བཙོན་རར་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང་། །རབ་ཏུ་བྱུང་ལས་འབེབས་པ་དང་། །སྲོག་དང་འབྲལ་བྱེད་གསུམ་པ་ཡིན། །མཚམས་མེད་ལྔ་པོ་བྱེད་པ་དང་། །ལོག་པར་ལྟ་བ་འཛིན་པ་དང་། །ཞེས་རྒྱལ་པོ་ལ་འབྱུང་བ་ལྔ་དང་། དེ་ཉིད་ཀྱི་དང་པོ་བཞི་དང་། གྲོང་ལ་སོགས་པ་འཇིག་པ་ཡང་། །རྩ་བའི་ལྟུང་བར་ཐུབ་པས་གསུངས། །ཞེས་པ་དང་ལྔ་ནི་བློན་པོ་ལ་འབྱུང་པ་ལྔའོ། ། བློ་སྦྱངས་མ་བྱས་སེམས་ཅན་ལ། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་བརྗོད་པ་དང་། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་བཟློག་པ་དང་། །སོ་སོར་ཐར་པ་ཡོངས་སྤངས་ནས། །ཐེག་པ་ཆེ་ལ་སྦྱོར་བ་དང་། །སློབ་པའི་ཐེག་པས་ཆགས་ལ་སོགས། །སྤོང་བར་འགྱུར་བ་མིན་ཞེས་འཛིན། །ཕ་རོལ་དག་ཀྱང་འཛིན་འཇུག་དང་། །རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པ་དང་། །རྙེད་པ་དང་ནི་བཀུར་སྟི་དང་། །ཚིགས་བཅད་རྒྱུ་ཡིས་གཞན་སྨོད་དང་། །བདག་ནི་ཟབ་མོ་བཟོད་པའོ་ཞེས། །ལོག་པ་ཉིད་ནི་སྨྲ་བ་དང་། །དགེ་སྦྱོང་ཆད་པས་གཅོད་འཇུག་དང་། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་སྦྱིན་བྱེད་དང་། །སྦྱིན་པ་ལེན་པར་བྱེད་པ་དང་། །ཞིག་ནས་འདོར་བར་བྱེད་པ་དང་། །ཡང་དག་འཇོག་གི་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས། ། ཁ་ཏོན་བྱེད་ལ་སྦྱིན་པ་དང་། །འདི་དག་རྩ་བའི་ལྟུང་བ་སྟེ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ། །ཞེས་པ་ལྟར་རྒྱལ་པོ་དང་བློན་པོ་ལ་འབྱུང་བ་བཅུ་དང་། ལས་དང་པོ་ལ་འབྱུང་བ་བརྒྱད་དང་། སྨོན་པའི་སེམས་བཏང་བ་དང་བཅུ་དགུར་བཞེད་དོ། །དགོངས་རྒྱན་དུ་བཅོ་བརྒྱད་པོ་འདི་བྱང་སར་བཤད་པའི་བཞི་པོར་བསྡུས་སོ། །མདོར་ན་སྤྱིར་བསླབ་བྱ་འདི་ལ་སྤང་བྱ་སྤོང་བ་སྡོམ་པ་དང་། ཕར་ཕྱིན་དྲུག་སྒྲུབ་པ་དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་དང་། སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་འབའ་ཞིག་སྒྲུབ་པ་སེམས་ཅན་དོན་བྱེད་དེ་ཚུལ་ཁྲིམས་གསུམ་མོ། །མདོར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ནི་བདག་གཞན་ལ་གནོད་པ་གཞི་དང་བཅས་པ་སྤོང་ཞིང་ཕན་པ་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ལ། སྒྲུབ་ཚུལ་ཡང་སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པ་ལས། གཞན་རྣམས་དང་ནི་བདག་ལའང་རུང་། །སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཡང་གང་ཕན་པ། །ཕན་དང་བདེ་བ་རྣམས་བྱ་སྟེ། །བདེ་ཡང་མི་ཕན་མི་བྱ་འོ། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །དེ་ཡང་བསམ་སྦྱོར་གཉིས་ཀ་དགེ་བ་ནི་ལྟུང་མེད་འབའ་ཞིག་དང་། ལྡོག་པ་ནི་ལྟུང་བ་འབའ་ཞིག་ཡིན་ལ། བསམ་པ་དགེ་ན་སྦྱོར་བ་མི་དགེ་བ་ལྟར་སྣང་ཡང་ལྟུང་བའི་གཟུགས་བརྙན་དང་། ལྡོག་པ་ནི་ལྟུང་མེད་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པ་ལས། སྡོམ་པ་སླར་ཡང་བླང་བར་བྱ། །ཟག་པ་འབྲིང་ནི་གསུམ་ལ་བཤག །གཅིག་གི་མདུན་དུ་ལྷག་མ་རྣམས། །ཉོན་མོངས་མི་མོངས་བདག་སེམས་བཞིན། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། བསླབ་བཏུས་ལས། རྨི་ལམ་འཕགས་པ་མཁའ་སྙིང་པོའི། །མདུན་དུ་འདུག་སྟེ་བཤགས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། འདི་ཉིད་དུ། ཉིན་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ། །ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་བྱ་ཞིང་། །རྒྱལ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བརྟན་ནས། །ལྟུང་བའི་ལྷག་མ་ངེས་ཞི་བྱ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གཉིས་པ་གཞུང་གི་དོན་ལ་གསུམ་སྟེ། སྦྱོར་བ་དང་། དངོས་གཞི་དང་། རྗེས་སོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྒྱུད་དག་པར་བྱ་བ་དང་། གཞན་དོན་ལ་བློ་སྦྱང་བའོ། །དང་པོ་ལ་བརྒྱད། མཆོད་པ་དང་། ཕྱག་འཚལ་བ་དང་། སྐྱབས་འགྲོ་དང་། སྡིག་པ་བཤགས་པ་དང་། རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བར་བསྐུལ་བ་དང་། མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་གསོལ་བ་གདབ་པ་དང་། བསོད་ནམས་བསྔོ་བའོ། ། སྤྱོད་འཇུག་ལེའུ་གཉིས་པ།\n", + "output": "Here is a summary and translation of the Tibetan commentaries, followed by an English translation of the input text:\n\nSummary of commentaries:\n\nThe commentaries explain that this verse is expressing reverence and taking refuge in bodhisattvas who have generated the precious mind of enlightenment. Key points:\n\n1. It praises those who have fully developed bodhicitta, the altruistic intention to attain enlightenment for the sake of all beings. \n\n2. Even when harmed, bodhisattvas respond with kindness and benefit their attackers, connecting them to happiness.\n\n3. Bodhisattvas are a source of happiness for all beings, so one takes refuge in them.\n\n4. This does not contradict teachings on the negative karma of harming bodhisattvas, as it refers to how bodhisattvas themselves respond with compassion.\n\n5. The verse expresses the author's sincere faith and clarity of mind regarding the qualities of bodhisattvas.\n\nCombined meaning:\nThis verse expresses deep reverence for bodhisattvas who have generated bodhicitta, praising how they respond to harm with kindness and are a source of benefit for all beings. It conveys taking refuge in such realized beings who embody the enlightened attitude.\n\nEnglish translation of the input text:\n\n\nI bow down to the body of one \nIn whom the precious, supreme mind has arisen.\nI take refuge in that source of happiness\nWho brings joy even to those who harm them.\n", + "translation": "I bow down to the body of one \nIn whom the precious, supreme mind has arisen.\nI take refuge in that source of happiness\nWho brings joy even to those who harm them." } }, "glossary": { @@ -4260,7 +4252,7 @@ "སྐྱབས་སུ་མཆི་": "go for refuge" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །": { "སེམས་": "mind", "དམ་པ་": "supreme", @@ -4315,14 +4307,14 @@ "དམ་པ་": "supreme", "རིན་ཆེན་": "precious", "སྐྱེས་པ་": "arisen", - "སྐུ་": "bodies", + "སྐུ་": "body", "ཕྱག་འཚལ་": "bow down" }, "གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །": { "གནོད་པ་": "harm", - "བདེ་": "happiness", - "འབྱུང་གནས་": "sources", - "སྐྱབས་": "refuge" + "བདེ་བ་": "happiness", + "འབྱུང་གནས་": "source", + "སྐྱབས་སུ་མཆི་": "take refuge" } } } @@ -4333,7 +4325,7 @@ "commentary_1": "ད་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་མཆོད་པར་བྱ་བ་བསྟན་པའི་ཆེད་དུ་སེམས་དེ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། །དྲི་མ་མེད་པ་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དྲི་མ་སྤངས་པས་སོ། །མཆོད་པ་ནི་ཡིད་ཀྱིས་སོ། །", "commentary_2": "དང་པོ་ལ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། དགོས་ཆེད། རིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་ཡུལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་། དམ་པའི་ཆོས་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྟོག་པའི་དྲི་མ་མེད་པ་རྣམས་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པ་མངའ་བའི་བྱང་སེམས་འཕགས་པ་རྣམས་ཏེ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་ལ། ཚུལ་ནི་ལེགས་པར་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་འདོད་ཀྱི་བསམ་པ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་ཆེད་དུ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བའི་དངོས་པོས་དང་། འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པས་དང་། མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་དྲི་མ་མེད་པས་དང་། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་བསྔོས་པས་ཏེ་དྲུག་གི་སྒོ་ནས་མཆོད་ཅེས་རྣམ་བཤད་ལས་སོ།།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་དམ་པའི་ཆོས། །དཀོན་མཆོག་དྲི་མ་མེད་དང་སངས་རྒྱས་སྲས། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་མཆོད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརིན་ཆེན་སེམས་ (precious mind/bodhicitta), གཟུང་བར་བྱ་ (to grasp/hold), དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ (tathāgata), དམ་པའི་ཆོས་ (sublime dharma), དཀོན་མཆོག་ (jewel/ratna), སངས་རྒྱས་སྲས་ (buddha's offspring/bodhisattva), ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་ (ocean of qualities)\n\nGrammar: \n- Purpose clause with ཕྱིར་ (in order to)\n- Honorific plural རྣམས་\n- Instrumental དང་ connecting list items\n\n\nIn order to grasp that precious mind,\nI excellently make offerings to the tathāgatas,\nThe sublime dharma, the stainless jewel,\nAnd the oceans of qualities—the buddha's offspring.\n\n\nNote: \"རིན་ཆེན་སེམས་\" (precious mind) refers to bodhicitta, the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings.", "translation": "In order to grasp that precious mind,\nI excellently make offerings to the tathāgatas,\nThe sublime dharma, the stainless jewel,\nAnd the oceans of qualities—the buddha's offspring." @@ -4349,9 +4341,9 @@ "translation": "In order to grasp that precious mind,\nI make excellent offerings to the Tathagatas,\nThe sublime Dharma, the stainless Triple Gem,\nAnd the ocean of qualities of the Buddha's children." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་དམ་པའི་ཆོས། །དཀོན་མཆོག་དྲི་མ་མེད་དང་སངས་རྒྱས་སྲས། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་མཆོད། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་མཆོད་པར་བྱ་བ་བསྟན་པའི་ཆེད་དུ་སེམས་དེ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། །དྲི་མ་མེད་པ་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དྲི་མ་སྤངས་པས་སོ། །མཆོད་པ་ནི་ཡིད་ཀྱིས་སོ། །\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། དགོས་ཆེད། རིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་ཡུལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་། དམ་པའི་ཆོས་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྟོག་པའི་དྲི་མ་མེད་པ་རྣམས་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པ་མངའ་བའི་བྱང་སེམས་འཕགས་པ་རྣམས་ཏེ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་ལ། ཚུལ་ནི་ལེགས་པར་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་འདོད་ཀྱི་བསམ་པ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་ཆེད་དུ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བའི་དངོས་པོས་དང་། འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པས་དང་། མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་དྲི་མ་མེད་པས་དང་། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་བསྔོས་པས་ཏེ་དྲུག་གི་སྒོ་ནས་མཆོད་ཅེས་རྣམ་བཤད་ལས་སོ།།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nIn order to firmly grasp this precious bodhicitta,\nI make excellent offerings to the Tathagatas,\nThe sacred Dharma free from stains,\nAnd the ocean of qualities that are the Buddha's children.\n", - "translation": "In order to firmly grasp this precious bodhicitta,\nI make excellent offerings to the Tathagatas,\nThe sacred Dharma free from stains,\nAnd the ocean of qualities that are the Buddha's children." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་དམ་པའི་ཆོས། །དཀོན་མཆོག་དྲི་མ་མེད་དང་སངས་རྒྱས་སྲས། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་མཆོད། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་མཆོད་པར་བྱ་བ་བསྟན་པའི་ཆེད་དུ་སེམས་དེ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། །དྲི་མ་མེད་པ་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དྲི་མ་སྤངས་པས་སོ། །མཆོད་པ་ནི་ཡིད་ཀྱིས་སོ། །\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། དགོས་ཆེད། རིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་ཡུལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་། དམ་པའི་ཆོས་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྟོག་པའི་དྲི་མ་མེད་པ་རྣམས་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པ་མངའ་བའི་བྱང་སེམས་འཕགས་པ་རྣམས་ཏེ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་ལ། ཚུལ་ནི་ལེགས་པར་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་འདོད་ཀྱི་བསམ་པ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་ཆེད་དུ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བའི་དངོས་པོས་དང་། འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པས་དང་། མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་དྲི་མ་མེད་པས་དང་། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་བསྔོས་པས་ཏེ་དྲུག་གི་སྒོ་ནས་མཆོད་ཅེས་རྣམ་བཤད་ལས་སོ།།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that in order to hold the bodhicitta (enlightened mind), one should make offerings to the Tathagatas and others. The offerings should be made mentally, free from conceptual elaborations about existence and non-existence.\n\nCommentary 2: This commentary provides a more detailed explanation. It states that in order to hold the precious bodhicitta, one should make excellent offerings to the Three Jewels: the Tathagatas, the holy Dharma free from conceptual elaborations, and the noble Bodhisattvas who possess infinite qualities. The offerings should be made with six aspects: the wish to attain Buddhahood, for the sake of sentient beings, with pleasing objects, with purity of the three spheres, free from opposing stains, and dedicated to great enlightenment.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of making offerings to hold bodhicitta. They agree that the offerings should be made to the Three Jewels and should be free from conceptual elaborations. The second commentary provides more detail on how to make these offerings, emphasizing the importance of motivation, purity, and dedication.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIn order to hold the precious bodhicitta,\nI shall make excellent offerings to the Tathagatas,\nThe stainless holy Dharma, and the precious Sangha—\nThe children of the Buddha with their ocean of qualities.\n\nThis translation reflects the purpose of making offerings (to hold bodhicitta), the recipients of the offerings (the Three Jewels), and the quality of the offerings (excellent), as explained in the commentaries.", + "translation": "In order to hold the precious bodhicitta,\nI shall make excellent offerings to the Tathagatas,\nThe stainless holy Dharma, and the precious Sangha—\nThe children of the Buddha with their ocean of qualities." } }, "glossary": { @@ -4375,7 +4367,7 @@ "མཆོད་": "offerings" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །": { "རིན་ཆེན་": "precious", "སེམས་": "mind", @@ -4439,19 +4431,19 @@ "04_commentary_assisted": { "རིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །": { "རིན་ཆེན་སེམས་": "precious bodhicitta", - "གཟུང་བར་བྱ་": "grasp" + "གཟུང་བར་བྱ་": "hold" }, "དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་དམ་པའི་ཆོས། །": { "དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་": "Tathagatas", - "དམ་པའི་ཆོས་": "sacred Dharma" + "དམ་པའི་ཆོས་": "holy Dharma" }, "དཀོན་མཆོག་དྲི་མ་མེད་དང་སངས་རྒྱས་སྲས། །": { - "དྲི་མ་མེད་": "free from stains", - "སངས་རྒྱས་སྲས་": "Buddha's children" + "དྲི་མ་མེད་": "stainless", + "སངས་རྒྱས་སྲས་": "children of the Buddha" }, "ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་མཆོད། །": { "ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་": "ocean of qualities", - "མཆོད་": "offerings" + "ལེགས་པར་མཆོད་": "make excellent offerings" } } } @@ -4462,7 +4454,7 @@ "commentary_1": "མཆོད་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པ་ནི་རིགས་སོ། །དབེན་པ་ནི་དགེ་ཞིང་ཉམས་དགའ་བའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་གནས་སོ། མེ་ཏོག་མཛེས་པ་དང་ལྡན་པ་ཉིད་རྒྱན་དུ་སྤུད་པ་སྟེ། དེས་སྤྲས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་དྲུག་སྟེ། བདག་པོས་ཡོངས་སུ་མ་བཟུང་བ་དང་། ལུས་དང་། བློས་སྤྲུལ་པ་དང་། མཆོད་པ་གནས་པར་སྨོན་པ་དང་། བླ་ན་མེད་པ་དང་། བསྟོད་པའི་མཆོད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། དེ་དག་འབུལ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ནོ། །དང་པོ་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ན་ཆུ་དང་ཐང་ལས་སྐྱེས་པའི་མེ་ཏོག་དང་། རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་གཞན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མ་བཟུང་བ་རྣམས་ཀྱང་འབུལ་བར་བྱའོ། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ན་མེ་ཏོག་དང་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། སྨན་གྱི་རྣམ་པ་སྟེ་རིགས་གང་དག་ཡོད་པ་དང་། རིན་ཆེན་གྱི་བྱེ་བྲག་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་སྟེ། བསིལ་དང་ཞིམ་དང་ཡང་དང་འཇམ། །དྭངས་བའི་ཆུ་ནི་དྲི་མ་མེད། །འཐུང་ན་ལྟོ་ལ་མི་གནོད་ཅིང་། །མགྲིན་པ་ལ་ནི་མི་གནོད་པ། །ཞེས་པས་ཡན་ལག་བརྒྱད་ལྡན་ཅི་ཡོད་དང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །སྨན་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། །འཇིག་རྟེན་རིན་ཆེན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམེ་ཏོག་(flowers), འབྲས་བུ་(fruits), སྨན་(medicine), རིན་ཆེན་(precious things), ཆུ་གཙང་(pure water)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྙེད་ and གང་ཞིག་: \"whatever\" or \"all that\"\n- Repeated use of དང་ at line ends: connects list items\n\n\nWhatever flowers and fruits there are,\nAnd whatever kinds of medicine there are,\nWhatever precious things there are in the world,\nAnd whatever pure and pleasing waters there are,\n\nNote: This appears to be the beginning of a longer offering verse, listing various items to be mentally offered.", "translation": "Whatever flowers and fruits there are,\nAnd whatever kinds of medicine there are,\nWhatever precious things there are in the world,\nAnd whatever pure and pleasing waters there are," @@ -4478,9 +4470,9 @@ "translation": "Whatever flowers and fruits there may be,\nAnd whatever kinds of medicine exist,\nWhatever precious substances are in the world,\nAnd whatever pure and pleasing waters there are," }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །སྨན་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། །འཇིག་རྟེན་རིན་ཆེན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། །\n\nCommentary 1: མཆོད་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པ་ནི་རིགས་སོ། །དབེན་པ་ནི་དགེ་ཞིང་ཉམས་དགའ་བའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་གནས་སོ། མེ་ཏོག་མཛེས་པ་དང་ལྡན་པ་ཉིད་རྒྱན་དུ་སྤུད་པ་སྟེ། དེས་སྤྲས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་དྲུག་སྟེ། བདག་པོས་ཡོངས་སུ་མ་བཟུང་བ་དང་། ལུས་དང་། བློས་སྤྲུལ་པ་དང་། མཆོད་པ་གནས་པར་སྨོན་པ་དང་། བླ་ན་མེད་པ་དང་། བསྟོད་པའི་མཆོད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། དེ་དག་འབུལ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ནོ། །དང་པོ་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ན་ཆུ་དང་ཐང་ལས་སྐྱེས་པའི་མེ་ཏོག་དང་། རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་གཞན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མ་བཟུང་བ་རྣམས་ཀྱང་འབུལ་བར་བྱའོ། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ན་མེ་ཏོག་དང་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། སྨན་གྱི་རྣམ་པ་སྟེ་རིགས་གང་དག་ཡོད་པ་དང་། རིན་ཆེན་གྱི་བྱེ་བྲག་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་སྟེ། བསིལ་དང་ཞིམ་དང་ཡང་དང་འཇམ། །དྭངས་བའི་ཆུ་ནི་དྲི་མ་མེད། །འཐུང་ན་ལྟོ་ལ་མི་གནོད་ཅིང་། །མགྲིན་པ་ལ་ནི་མི་གནོད་པ། །ཞེས་པས་ཡན་ལག་བརྒྱད་ལྡན་ཅི་ཡོད་དང་།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nWhatever flowers and fruits there may be,\nWhatever types of medicines there may be,\nWhatever precious substances there may be in the world,\nWhatever pure and pleasing waters there may be,\n\nI offer all of these to the enlightened ones. These offerings include all the unowned flowers, fruits, medicinal substances, precious gems, and pure, delightful waters that exist throughout the world realms in all directions. The waters possess the eight qualities of being cool, sweet, light, soft, clear, pure, soothing to the stomach and throat when drunk. I mentally gather all these excellent, naturally beautiful offerings not claimed by others and present them as offerings.\n", - "translation": "Whatever flowers and fruits there may be,\nWhatever types of medicines there may be,\nWhatever precious substances there may be in the world,\nWhatever pure and pleasing waters there may be,\n\nI offer all of these to the enlightened ones. These offerings include all the unowned flowers, fruits, medicinal substances, precious gems, and pure, delightful waters that exist throughout the world realms in all directions. The waters possess the eight qualities of being cool, sweet, light, soft, clear, pure, soothing to the stomach and throat when drunk. I mentally gather all these excellent, naturally beautiful offerings not claimed by others and present them as offerings." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །སྨན་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། །འཇིག་རྟེན་རིན་ཆེན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། །\n\nCommentary 1: མཆོད་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པ་ནི་རིགས་སོ། །དབེན་པ་ནི་དགེ་ཞིང་ཉམས་དགའ་བའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་གནས་སོ། མེ་ཏོག་མཛེས་པ་དང་ལྡན་པ་ཉིད་རྒྱན་དུ་སྤུད་པ་སྟེ། དེས་སྤྲས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་དྲུག་སྟེ། བདག་པོས་ཡོངས་སུ་མ་བཟུང་བ་དང་། ལུས་དང་། བློས་སྤྲུལ་པ་དང་། མཆོད་པ་གནས་པར་སྨོན་པ་དང་། བླ་ན་མེད་པ་དང་། བསྟོད་པའི་མཆོད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། དེ་དག་འབུལ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ནོ། །དང་པོ་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ན་ཆུ་དང་ཐང་ལས་སྐྱེས་པའི་མེ་ཏོག་དང་། རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་གཞན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མ་བཟུང་བ་རྣམས་ཀྱང་འབུལ་བར་བྱའོ། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ན་མེ་ཏོག་དང་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། སྨན་གྱི་རྣམ་པ་སྟེ་རིགས་གང་དག་ཡོད་པ་དང་། རིན་ཆེན་གྱི་བྱེ་བྲག་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་སྟེ། བསིལ་དང་ཞིམ་དང་ཡང་དང་འཇམ། །དྭངས་བའི་ཆུ་ནི་དྲི་མ་མེད། །འཐུང་ན་ལྟོ་ལ་མི་གནོད་ཅིང་། །མགྲིན་པ་ལ་ནི་མི་གནོད་པ། །ཞེས་པས་ཡན་ལག་བརྒྱད་ལྡན་ཅི་ཡོད་དང་།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary explains that the verse is about making offerings. It mentions flowers, medicinal substances, and pleasant places as types of offerings.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary provides more context, explaining that this is part of a six-fold structure of offerings not owned by anyone. It references a sutra that mentions offering flowers, precious substances, and pure water from the ten directions.\n\n3. Combined meaning:\nThe commentaries indicate that this verse is listing various types of offerings that are naturally occurring and not owned by anyone. These include flowers, fruits, medicinal substances, precious objects, and pure water. The offerings are meant to be imagined from all directions and realms.\n\n4. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nAll the flowers and fruits that exist,\nWhatever varieties of medicines there are,\nAll the precious treasures in the world,\nAnd all the clean, delightful waters;\n\nThis translation captures the essence of listing various natural offerings as explained in the commentaries, while staying true to the structure and content of the original Tibetan verse.", + "translation": "All the flowers and fruits that exist,\nWhatever varieties of medicines there are,\nAll the precious treasures in the world,\nAnd all the clean, delightful waters;" } }, "glossary": { @@ -4501,7 +4493,7 @@ "གཙང་": "clean" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་།": { "མེ་ཏོག་": "flowers", "འབྲས་བུ་": "fruits" @@ -4565,11 +4557,12 @@ }, "འཇིག་རྟེན་རིན་ཆེན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །": { "འཇིག་རྟེན་": "world", - "རིན་ཆེན་": "precious substances" + "རིན་ཆེན་": "precious treasures" }, "ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། །": { - "ཆུ་གཙང་": "pure waters", - "ཡིད་དུ་འོང་བ་": "pleasing" + "ཆུ་": "waters", + "གཙང་": "clean", + "ཡིད་དུ་འོང་བ་": "delightful" } } } @@ -4580,7 +4573,7 @@ "commentary_1": "འབྲས་བཟང་སྟེ་འབྲས་བུ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པས་ཡལ་ག་གང་དག་དུད་པར་བྱས་པའི་ཚུལ་དུ་ལྡན་པ་ནི་ཡལ་ག་དུད་པའོ།", "commentary_2": "རིན་ཆེན་གསེར་ལ་སོགས་པའི་རི་བོ་དང་ནི། དེ་བཞིན་དུ་ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་འདུ་འཛིས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་བ་དང་། ལྗོན་ཤིང་རང་གི་མེ་ཏོག་གི་རྒྱན་གྱིས་སྤྲས་ཤིང་སྤུད་པ་སྟེ་མཛད་པ་དང་། ཤིང་གང་འབྲས་བུ་བཟང་པོའི་ལྕིད་ཀྱིས་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརིན་ཆེན་རི་བོ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་། །ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་། །ཤིང་གང་འབྲས་བཟང་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་། །\n", "output": "I'll provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nརིན་ཆེན་(precious), རི་བོ་(mountain), ནགས་ཚལ་(forest), ས་ཕྱོགས་(place/region), དབེན་(isolated), ཉམས་དགའ་(delightful), ལྗོན་ཤིང་(tree), མེ་ཏོག་(flower), རྒྱན་(ornament), འབྲས་(fruit), ཡལ་ག་(branch)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ (and) to list items\n- ཞིང་ connects related qualities\n- གང་ used as a relative pronoun\n\n\nPrecious mountains and likewise,\nForests and places isolated and delightful,\nTrees adorned with flower ornaments,\nAnd trees whose branches bend with excellent fruit,\n\n\nNote: This verse appears to be describing various pleasant natural settings, likely as objects of offering or visualization in a Buddhist practice context.", "translation": "Precious mountains and likewise,\nForests and places isolated and delightful,\nTrees adorned with flower ornaments,\nAnd trees whose branches bend with excellent fruit," @@ -4596,9 +4589,9 @@ "translation": "Like precious mountains, and likewise\nSecluded forest places delightful to the mind,\nTrees adorned and beautified with flowers,\nAnd trees with fine fruits weighing down their branches," }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརིན་ཆེན་རི་བོ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་། །ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་། །ཤིང་གང་འབྲས་བཟང་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་། །\n\nCommentary 1: འབྲས་བཟང་སྟེ་འབྲས་བུ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པས་ཡལ་ག་གང་དག་དུད་པར་བྱས་པའི་ཚུལ་དུ་ལྡན་པ་ནི་ཡལ་ག་དུད་པའོ།\n\nCommentary 2: རིན་ཆེན་གསེར་ལ་སོགས་པའི་རི་བོ་དང་ནི། དེ་བཞིན་དུ་ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་འདུ་འཛིས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་བ་དང་། ལྗོན་ཤིང་རང་གི་མེ་ཏོག་གི་རྒྱན་གྱིས་སྤྲས་ཤིང་སྤུད་པ་སྟེ་མཛད་པ་དང་། ཤིང་གང་འབྲས་བུ་བཟང་པོའི་ལྕིད་ཀྱིས་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nPrecious mountains, and likewise,\nForest groves in secluded and delightful places,\nTrees adorned and beautified with flower ornaments,\nAnd trees whose branches bend with the weight of excellent fruits.\n", - "translation": "Precious mountains, and likewise,\nForest groves in secluded and delightful places,\nTrees adorned and beautified with flower ornaments,\nAnd trees whose branches bend with the weight of excellent fruits." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རིན་ཆེན་རི་བོ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་། །ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་། །ཤིང་གང་འབྲས་བཟང་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་། །\n\nCommentary 1: འབྲས་བཟང་སྟེ་འབྲས་བུ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པས་ཡལ་ག་གང་དག་དུད་པར་བྱས་པའི་ཚུལ་དུ་ལྡན་པ་ནི་ཡལ་ག་དུད་པའོ།\n\nCommentary 2: རིན་ཆེན་གསེར་ལ་སོགས་པའི་རི་བོ་དང་ནི། དེ་བཞིན་དུ་ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་འདུ་འཛིས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་བ་དང་། ལྗོན་ཤིང་རང་གི་མེ་ཏོག་གི་རྒྱན་གྱིས་སྤྲས་ཤིང་སྤུད་པ་སྟེ་མཛད་པ་དང་། ཤིང་གང་འབྲས་བུ་བཟང་པོའི་ལྕིད་ཀྱིས་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary explains that \"branches bowing down\" refers to branches that are laden with excellent fruits, causing them to bend downwards.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates on the entire verse, mentioning precious mountains like those of gold, secluded and pleasant forest areas, trees adorned with their own flower ornaments, and trees with branches bowing down due to the weight of good fruits.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together provide a comprehensive explanation of the verse, describing various natural elements like precious mountains, peaceful forests, beautifully adorned trees, and fruit-laden branches. They emphasize the beauty, serenity, and abundance found in nature.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nPrecious mountains, and likewise,\nSecluded and delightful forest areas,\nTrees adorned and beautified with flower ornaments,\nAnd trees whose branches bow down with excellent fruits.", + "translation": "Precious mountains, and likewise,\nSecluded and delightful forest areas,\nTrees adorned and beautified with flower ornaments,\nAnd trees whose branches bow down with excellent fruits." } }, "glossary": { @@ -4621,7 +4614,7 @@ "དུད་པ་": "bow" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རིན་ཆེན་རི་བོ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །": { "རིན་ཆེན་": "precious", "རི་བོ་": "mountains" @@ -4694,8 +4687,8 @@ "རི་བོ་": "mountains" }, "།ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་།": { - "ནགས་ཚལ་": "forest groves", - "ས་ཕྱོགས་": "places", + "ནགས་ཚལ་": "forest", + "ས་ཕྱོགས་": "areas", "དབེན་": "secluded", "ཉམས་དགའ་": "delightful" }, @@ -4710,7 +4703,7 @@ "ཤིང་": "trees", "འབྲས་བཟང་": "excellent fruits", "ཡལ་ག་": "branches", - "དུད་པ་": "bend" + "དུད་པ་": "bow down" } } } @@ -4721,7 +4714,7 @@ "commentary_1": "།སྤོས་ནི་ཙནྡན་ལ་སོགས་པའོ། །མངོན་པར་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ངོ་། །མ་རྨོས་པ་ནི་ཐོང་ལྕགས་ལ་སོགས་པས་མ་རློག་པའོ། །འཁྲུངས་པ་ནི་སྐྱེས་པའོ། །ལོ་ཐོག་ནི་འབྲས་བུ་རྣམས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ནི་སོ་སོར་བརྗོད་ཀྱིས་མི་ལང་བའོ། །མཆོད་པར་འོས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ལ་མཛེས་པར་བྱེད་པའོ།", "commentary_2": "ལྷ་ལ་སོགས་པ་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་སྦྱར་བྱུང་ལ་སོགས་པའི་དྲི་དང་ནི་ཨ་ཀ་རུ་ལ་སོགས་པའི་སྤོས་དང་། འདོད་རྒུར་འབྱུང་བའི་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་དང་། རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་ལས་གྲུབ་པའི་ཤིང་དང་། མ་རྨོས་ཤིང་མ་བཏབ་པར་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་གི་རྣམ་པ་དང་དེ་དག་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པར་འོས་པའི་རྒྱན་རྣམས་ནི་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །སྤོས་དང་དཔག་བསམ་ཤིང་དང་རིན་ཆེན་ཤིང་། །མ་རྨོས་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་རྣམ་པ་དང་། །གཞན་ཡང་མཆོད་པར་འོས་པའི་རྒྱན་རྣམས་ནི། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nལྷ་(deva), འཇིག་རྟེན་(world), དྲི་(fragrance), སྤོས་(incense), དཔག་བསམ་ཤིང་(wish-fulfilling tree), རིན་ཆེན་ཤིང་(jewel tree), མ་རྨོས་འཁྲུངས་པ་(spontaneously grown), ལོ་ཏོག་(harvest), མཆོད་པ་(offering), རྒྱན་(ornament)\n\nGrammar: \n- ན་ཡང་: locative particle + emphatic, \"even in\"\n- དང་ནི།: connective particle + topic marker\n- རྣམ་པ་དང་: type/variety + connective\n- གཞན་ཡང་: \"and others\"\n- འོས་པའི་: genitive particle, \"worthy of\"\n\nEven in the worlds of devas and others, fragrances and incenses, wish-fulfilling trees and jewel trees, varieties of spontaneously grown harvests, and other ornaments worthy of offering\n\nNote: This verse appears to be listing various offerings found in celestial realms, continuing into the next verse. The full sentence likely concludes in the following lines.", "translation": "Even in the worlds of devas and others, fragrances and incenses, wish-fulfilling trees and jewel trees, varieties of spontaneously grown harvests, and other ornaments worthy of offering" @@ -4737,9 +4730,9 @@ "translation": "Even in the realms of gods and others, there are fragrances and\nIncense, wish-fulfilling trees and precious trees,\nVarious crops that grow without plowing,\nAnd other ornaments worthy of offering." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །སྤོས་དང་དཔག་བསམ་ཤིང་དང་རིན་ཆེན་ཤིང་། །མ་རྨོས་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་རྣམ་པ་དང་། །གཞན་ཡང་མཆོད་པར་འོས་པའི་རྒྱན་རྣམས་ནི། །\n\nCommentary 1: །སྤོས་ནི་ཙནྡན་ལ་སོགས་པའོ། །མངོན་པར་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ངོ་། །མ་རྨོས་པ་ནི་ཐོང་ལྕགས་ལ་སོགས་པས་མ་རློག་པའོ། །འཁྲུངས་པ་ནི་སྐྱེས་པའོ། །ལོ་ཐོག་ནི་འབྲས་བུ་རྣམས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ནི་སོ་སོར་བརྗོད་ཀྱིས་མི་ལང་བའོ། །མཆོད་པར་འོས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ལ་མཛེས་པར་བྱེད་པའོ།\n\nCommentary 2: ལྷ་ལ་སོགས་པ་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་སྦྱར་བྱུང་ལ་སོགས་པའི་དྲི་དང་ནི་ཨ་ཀ་རུ་ལ་སོགས་པའི་སྤོས་དང་། འདོད་རྒུར་འབྱུང་བའི་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་དང་། རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་ལས་གྲུབ་པའི་ཤིང་དང་། མ་རྨོས་ཤིང་མ་བཏབ་པར་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་གི་རྣམ་པ་དང་དེ་དག་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པར་འོས་པའི་རྒྱན་རྣམས་ནི་\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my English translation:\n\n\nEven in the realms of gods and other worlds, there are fragrances and\nIncenses, wish-fulfilling trees and precious trees,\nVarious types of crops that grow without cultivation,\nAnd other ornaments worthy of offering.\n", - "translation": "Even in the realms of gods and other worlds, there are fragrances and\nIncenses, wish-fulfilling trees and precious trees,\nVarious types of crops that grow without cultivation,\nAnd other ornaments worthy of offering." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །སྤོས་དང་དཔག་བསམ་ཤིང་དང་རིན་ཆེན་ཤིང་། །མ་རྨོས་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་རྣམ་པ་དང་། །གཞན་ཡང་མཆོད་པར་འོས་པའི་རྒྱན་རྣམས་ནི། །\n\nCommentary 1: །སྤོས་ནི་ཙནྡན་ལ་སོགས་པའོ། །མངོན་པར་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ངོ་། །མ་རྨོས་པ་ནི་ཐོང་ལྕགས་ལ་སོགས་པས་མ་རློག་པའོ། །འཁྲུངས་པ་ནི་སྐྱེས་པའོ། །ལོ་ཐོག་ནི་འབྲས་བུ་རྣམས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ནི་སོ་སོར་བརྗོད་ཀྱིས་མི་ལང་བའོ། །མཆོད་པར་འོས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ལ་མཛེས་པར་བྱེད་པའོ།\n\nCommentary 2: ལྷ་ལ་སོགས་པ་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་སྦྱར་བྱུང་ལ་སོགས་པའི་དྲི་དང་ནི་ཨ་ཀ་རུ་ལ་སོགས་པའི་སྤོས་དང་། འདོད་རྒུར་འབྱུང་བའི་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་དང་། རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་ལས་གྲུབ་པའི་ཤིང་དང་། མ་རྨོས་ཤིང་མ་བཏབ་པར་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་གི་རྣམ་པ་དང་དེ་དག་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པར་འོས་པའི་རྒྱན་རྣམས་ནི་\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\n- Explains that \"incense\" refers to sandalwood and similar substances\n- \"Wish-fulfilling trees\" bear desired fruits\n- \"Unsown\" means not plowed or disturbed by tools\n- \"Crops\" refers to various fruits\n- \"Other\" indicates there are too many items to list individually\n- \"Worthy of offering\" means suitable for adorning Buddhas and similar beings\n\nCommentary 2:\n- Mentions gods and other worldly beings\n- Lists various types of fragrances, incense (like aloe wood), wish-fulfilling trees\n- Describes trees made of various precious materials\n- Mentions crops that grow without being sown or planted\n- Indicates there are other ornaments suitable for offerings beyond those listed\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries describe various precious and miraculous substances found in divine and worldly realms that are suitable as offerings. These include special fragrances, incense, wish-fulfilling trees, jewel trees, spontaneously growing crops, and other ornaments too numerous to list individually.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\nIn the realms of gods and other worlds, there are fragrances, incense, wish-fulfilling trees, jewel trees, spontaneously growing crops of various kinds, and other ornaments worthy of offering.", + "translation": "In the realms of gods and other worlds, there are fragrances, incense, wish-fulfilling trees, jewel trees, spontaneously growing crops of various kinds, and other ornaments worthy of offering." } }, "glossary": { @@ -4758,7 +4751,7 @@ "རྒྱན་": "ornaments" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །": { "ལྷ་": "devas", "འཇིག་རྟེན་": "worlds", @@ -4814,20 +4807,16 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །": { + "ལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །སྤོས་དང་དཔག་བསམ་ཤིང་དང་རིན་ཆེན་ཤིང་།": { "ལྷ་": "gods", "འཇིག་རྟེན་": "worlds", - "དྲི་": "fragrances" - }, - "སྤོས་དང་དཔག་བསམ་ཤིང་དང་རིན་ཆེན་ཤིང་། །": { - "སྤོས་": "incenses", + "དྲི་": "fragrances", + "སྤོས་": "incense", "དཔག་བསམ་ཤིང་": "wish-fulfilling trees", - "རིན་ཆེན་ཤིང་": "precious trees" - }, - "མ་རྨོས་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་རྣམ་པ་དང་། །": { - "མ་རྨོས་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་": "crops that grow without cultivation" + "རིན་ཆེན་ཤིང་": "jewel trees" }, - "གཞན་ཡང་མཆོད་པར་འོས་པའི་རྒྱན་རྣམས་ནི། །": { + "།མ་རྨོས་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་རྣམ་པ་དང་། །གཞན་ཡང་མཆོད་པར་འོས་པའི་རྒྱན་རྣམས་ནི། །": { + "མ་རྨོས་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་": "spontaneously growing crops", "མཆོད་པར་འོས་པའི་རྒྱན་": "ornaments worthy of offering" } } @@ -4839,7 +4828,7 @@ "commentary_1": "།ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམ་ཁམས་ཀྱི་ཞེས་པ་ནི་གོ་འབྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །གཏུགས་པ་ནི་དེའི་མཐར་གཏུགས་པའོ། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་ནི་སུས་ཀྱང་བདག་ཏུ་བྱས་པ་མེད་པའོ།", "commentary_2": "མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག་ལ་ངང་པ་སྐད་སྙན་ཤིན་ཏུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་སྒྲོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་སོགས་པ་ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་པ་སྟེ་ཚད་མེད་པ། དག་པའི་ཞིང་དང་སྒྲ་མི་སྙན་ལ་སོགས་པ་ན་ཡོད་པའི་རྫས་བདག་པོས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག །ངང་པ་ཤིན་ཏུ་སྐད་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་ན། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམཚོ་(lake), རྫིང་བུ་(pond), པདྨ་(lotus), ངང་པ་(swan), ནམ་མཁའ་(sky), ཁམས་(realm)\n\nGrammatical notes:\n- དག and ཀུན are plural markers\n- ལྡན at the end of line 2 indicates possession\n- ན at the end of line 3 is a locative particle\n\n\nLakes and ponds adorned with lotuses,\nSwans with extremely melodious and pleasing calls,\nVast skies extending to the limits of realms,\nAll these without any grasping.\n\nTechnical note: This verse appears to be describing pure land offerings or visualizations, emphasizing their boundless and ungraspable nature.", "translation": "Lakes and ponds adorned with lotuses,\nSwans with extremely melodious and pleasing calls,\nVast skies extending to the limits of realms,\nAll these without any grasping." @@ -4855,9 +4844,9 @@ "translation": "Lakes and ponds adorned with lotus flowers,\nSwans with extremely melodious and pleasing calls,\nThe vast expanse of space reaching to the limits of the realm,\nAll these without exception are completely ungraspable." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག །ངང་པ་ཤིན་ཏུ་སྐད་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་ན། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན། །\n\nCommentary 1: །ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམ་ཁམས་ཀྱི་ཞེས་པ་ནི་གོ་འབྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །གཏུགས་པ་ནི་དེའི་མཐར་གཏུགས་པའོ། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་ནི་སུས་ཀྱང་བདག་ཏུ་བྱས་པ་མེད་པའོ།\n\nCommentary 2: མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག་ལ་ངང་པ་སྐད་སྙན་ཤིན་ཏུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་སྒྲོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་སོགས་པ་ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་པ་སྟེ་ཚད་མེད་པ། དག་པའི་ཞིང་དང་སྒྲ་མི་སྙན་ལ་སོགས་པ་ན་ཡོད་པའི་རྫས་བདག་པོས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན་\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nLakes and ponds adorned with lotuses,\nWhere melodious and charming swans reside,\nAll these, extending to the limits of the vast expanse of space,\nAre without any possessor or owner.\n\n\nThis translation captures the imagery of beautiful water bodies decorated with lotus flowers and inhabited by sweet-sounding swans. It then expands the scope to encompass everything in the entire universe, emphasizing that none of it is truly owned or possessed by anyone. The commentaries help clarify that this refers to the limitless nature of space and the concept that no one can claim ultimate ownership over these things.", - "translation": "Lakes and ponds adorned with lotuses,\nWhere melodious and charming swans reside,\nAll these, extending to the limits of the vast expanse of space,\nAre without any possessor or owner." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག །ངང་པ་ཤིན་ཏུ་སྐད་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་ན། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན། །\n\nCommentary 1: །ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམ་ཁམས་ཀྱི་ཞེས་པ་ནི་གོ་འབྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །གཏུགས་པ་ནི་དེའི་མཐར་གཏུགས་པའོ། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་ནི་སུས་ཀྱང་བདག་ཏུ་བྱས་པ་མེད་པའོ།\n\nCommentary 2: མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག་ལ་ངང་པ་སྐད་སྙན་ཤིན་ཏུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་སྒྲོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་སོགས་པ་ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་པ་སྟེ་ཚད་མེད་པ། དག་པའི་ཞིང་དང་སྒྲ་མི་སྙན་ལ་སོགས་པ་ན་ཡོད་པའི་རྫས་བདག་པོས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན་\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary explains that \"vast expanse of space\" refers to opening up or expanding. \"Reaching\" means reaching to its limits. \"Not grasped\" means that no one has claimed ownership of it.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates on the imagery, describing lakes and ponds adorned with lotuses where melodious swans sing pleasantly. It extends the imagery to the vast expanse of space, referring to immeasurable pure realms and places like Uttarakuru. It emphasizes that all these things are not possessed by any owner.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the vastness and boundlessness of the described scene, extending from beautiful lakes to the entire cosmos. They highlight that these wondrous elements, despite their beauty and extent, are not owned or possessed by anyone.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nLakes and ponds adorned with lotuses,\nWhere melodious and charming swans reside,\nAnd all such things reaching to the limits of the vast expanse of space,\nNone of these are possessed or owned by anyone.", + "translation": "Lakes and ponds adorned with lotuses,\nWhere melodious and charming swans reside,\nAnd all such things reaching to the limits of the vast expanse of space,\nNone of these are possessed or owned by anyone." } }, "glossary": { @@ -4881,7 +4870,7 @@ "གཟུང་བ་མེད་པ་": "unowned" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག །": { "མཚོ་": "lakes", "རྫིང་བུ་": "ponds", @@ -4965,7 +4954,7 @@ "མཐས་": "limits" }, "ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན། །": { - "གཟུང་བ་མེད་པ་": "without any possessor" + "གཟུང་བ་": "possessed" } } } @@ -4976,7 +4965,7 @@ "commentary_1": "།བླངས་ནས་དེ་བཟུང་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་སྟེ་ཡ་རབས་སུ་གྱུར་པ་ལ་ལེགས་པར་འབུལ་བའོ། །དེ་དག་ནི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པའོ། །བཞེས་ཞེས་པ་ནི་བཞེས་པར་རུང་བའི་ཡོན་བཞེས་ཤིག་པའོ། །", "commentary_2": "བདག་གི་བློ་ཡིས་བླངས་ནས་མཆོད་ཡུལ་ཐུབ་པ་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་འབུལ་ན། ཡོན་ཕུལ་ན་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་འབྱུང་བའི་ཡོན་གནས་ཀྱི་དམ་པ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཛད་པར་བཞེད་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ལ་བརྩེ་བར་དགོངས་ཏེ་བདག་གི་མཆོད་རྫས་འདི་དག་བཞེས་ཤིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན། །ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབློ་ཡིས་བླངས་ (mentally taken/imagined), ཐུབ་པ་ (Sage/Buddha), སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག (supreme among beings), སྲས་ (offspring/bodhisattvas), ཡོན་གནས་ (object of offerings), ཐུགས་རྗེ་ (compassion)\n\nGrammar: \n- ན་ conditional particle\n- ཀྱིས་ agentive particle\n- Honorific terms: ལེགས་འབུལ་, ཐུགས་རྗེ་, དགོངས་, བཞེས་\n\n\nIf I mentally imagine and excellently offer to the supreme Sage among beings and his offspring,\nMay the holy objects of offering, those of great compassion,\nLovingly consider me and accept these [offerings] of mine.\n\n\nNote: \"ཐུབ་པ་\" (Sage) refers to the Buddha. \"སྲས་\" (offspring) typically refers to bodhisattvas.", "translation": "If I mentally imagine and excellently offer to the supreme Sage among beings and his offspring,\nMay the holy objects of offering, those of great compassion,\nLovingly consider me and accept these [offerings] of mine." @@ -4992,9 +4981,9 @@ "translation": "Having taken up with my mind the supreme sage's birth,\nIf I make excellent offerings to him and his sons,\nMay the holy recipients, those of great compassion,\nConsider me with love and accept these offerings of mine." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན། །ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས། །\n\nCommentary 1: །བླངས་ནས་དེ་བཟུང་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་སྟེ་ཡ་རབས་སུ་གྱུར་པ་ལ་ལེགས་པར་འབུལ་བའོ། །དེ་དག་ནི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པའོ། །བཞེས་ཞེས་པ་ནི་བཞེས་པར་རུང་བའི་ཡོན་བཞེས་ཤིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: བདག་གི་བློ་ཡིས་བླངས་ནས་མཆོད་ཡུལ་ཐུབ་པ་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་འབུལ་ན། ཡོན་ཕུལ་ན་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་འབྱུང་བའི་ཡོན་གནས་ཀྱི་དམ་པ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཛད་པར་བཞེད་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ལ་བརྩེ་བར་དགོངས་ཏེ་བདག་གི་མཆོད་རྫས་འདི་དག་བཞེས་ཤིག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nHaving mentally gathered offerings, I respectfully present them to the Supreme Sage, the Buddha, along with his spiritual heirs. O noble recipients of offerings, great compassionate ones, please consider me with loving-kindness and accept these offerings of mine.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the Tibetan verse, incorporating insights from both commentaries. It conveys the act of making mental offerings to the Buddha and his disciples, while also requesting their compassionate acceptance of the offerings and blessings for the one making the offering.", - "translation": "Having mentally gathered offerings, I respectfully present them to the Supreme Sage, the Buddha, along with his spiritual heirs. O noble recipients of offerings, great compassionate ones, please consider me with loving-kindness and accept these offerings of mine." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན། །ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས། །\n\nCommentary 1: །བླངས་ནས་དེ་བཟུང་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་སྟེ་ཡ་རབས་སུ་གྱུར་པ་ལ་ལེགས་པར་འབུལ་བའོ། །དེ་དག་ནི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པའོ། །བཞེས་ཞེས་པ་ནི་བཞེས་པར་རུང་བའི་ཡོན་བཞེས་ཤིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: བདག་གི་བློ་ཡིས་བླངས་ནས་མཆོད་ཡུལ་ཐུབ་པ་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་འབུལ་ན། ཡོན་ཕུལ་ན་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་འབྱུང་བའི་ཡོན་གནས་ཀྱི་དམ་པ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཛད་པར་བཞེད་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ལ་བརྩེ་བར་དགོངས་ཏེ་བདག་གི་མཆོད་རྫས་འདི་དག་བཞེས་ཤིག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the offerings (such as flowers) are to be presented properly to the supreme beings who are noble. It also mentions that the offerings should be accepted as suitable gifts.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that the offerings are mentally taken and presented to the supreme sage (Buddha) along with his disciples. It emphasizes that when offerings are made to these worthy recipients who have great compassion and wish to benefit sentient beings, great results will occur. It requests these compassionate ones to kindly accept the offerings out of love for the giver.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the act of making offerings to supreme beings (Buddha and his disciples) who are described as noble and compassionate. They stress the importance of presenting the offerings properly and request that these offerings be accepted. The second commentary adds more detail about the recipients' qualities and the potential benefits of making such offerings.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nHaving mentally gathered offerings, I properly present them to the Supreme Sage and his disciples. May you noble recipients, endowed with great compassion, kindly consider me with love and accept these offerings of mine.", + "translation": "Having mentally gathered offerings, I properly present them to the Supreme Sage and his disciples. May you noble recipients, endowed with great compassion, kindly consider me with love and accept these offerings of mine." } }, "glossary": { @@ -5017,7 +5006,7 @@ "བཞེས་": "accept" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན།": { "བློ་": "mentally", "ཐུབ་པ་": "Sage", @@ -5083,22 +5072,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །": { + "བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན།": { "བློ་ཡིས་བླངས་": "mentally gathered", "ཐུབ་པ་": "Sage", - "མཆོག": "Supreme" + "མཆོག": "Supreme", + "སྲས་": "disciples", + "ལེགས་འབུལ་": "properly present" }, - "སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན། །": { - "སྲས་": "spiritual heirs", - "ལེགས་འབུལ་": "respectfully present" - }, - "ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །": { - "ཡོན་གནས་": "recipients of offerings", + "།ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས།": { + "ཡོན་གནས་": "recipients", "དམ་པ་": "noble", - "ཐུགས་རྗེ་ཆེ་": "great compassionate ones" + "ཐུགས་རྗེ་ཆེ་": "great compassion" }, - "བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས། །": { - "བརྩེར་དགོངས་": "consider with loving-kindness", + "།བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས།": { + "བདག་": "me", + "བརྩེར་དགོངས་": "consider with love", "བཞེས་": "accept" } } @@ -5110,7 +5098,7 @@ "commentary_1": "དངོས་པོའི་མཆོད་པ་མི་བྱེད་པ་ཅི་སྟེ་སྙམ་པ་ལ།བསོད་ནམས་དང་མི་ལྡན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཆོད་པའི་ནོར་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་སྒྲའི་ཁྱད་པར་དུ་བྱེད་པའོ། །ནོར་ནི་དགོས་པའོ། །ཉིད་ཀྱི་མཐུ་སྟེ་རང་གི་ནུས་པ་ཡོད་ཙམ་གྱིས་ཕུལ་བའི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་འདི་བཞེས་ཤིག་པ་སྟེ་བཞེས་པར་མཛོད་ཅིག་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བདག་ཉིད་ཀྱི་རྫས་མི་འབུལ་བར་དེ་དག་འབུལ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཞེ་ན། བདག་ནི་སྔོན་བསོད་ནམས་བྱས་པ་དང་མི་ལྡན་པས་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། དེས་ན་མཆོད་པའི་ནོར་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས་ལ། ཁྱེད་ལ་མཆོད་པར་འདོད་པ་དེས་ན་གཞན་དོན་འབའ་ཞིག་མཛད་པར་དགོངས་པའི་མགོན་པོ་རྣམས་ཀྱིས། མཆོད་རྫས་འདི་རྣམས་མཆོད་པ་པོ་བདག་གི་དོན་གྱི་སླད་དུ་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་བསོད་ནམས་མི་ལྡན་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། །མཆོད་པའི་ནོར་གཞན་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས། །དེས་ན་གཞན་དོན་དགོངས་པའི་མགོན་གྱིས་འདི། །བདག་གི་དོན་སླད་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབསོད་ནམས་(merit), བཀྲེན་(poor), མཆོད་པ་(offering), ནོར་(wealth), གཞན་དོན་(benefit of others), མགོན་(protector)\n\nGrammatical notes:\n- མི་ལྡན་: negative possession\n- མ་མཆིས་: honorific negative existential verb\n- གྱིས་: instrumental particle\n- སླད་: for the sake of\n\n\nI am one without merit, greatly impoverished.\nI have no other wealth of offerings whatsoever.\nTherefore, Protector who considers others' welfare,\nPlease accept this by your own power, for my sake.\n\n\nTechnical note: The verse expresses humility and a request for the spiritual protector to accept the practitioner's meager offering through compassion and power.", "translation": "I am one without merit, greatly impoverished.\nI have no other wealth of offerings whatsoever.\nTherefore, Protector who considers others' welfare,\nPlease accept this by your own power, for my sake." @@ -5126,9 +5114,9 @@ "translation": "I am one without merit, greatly impoverished.\nI have no other wealth of offerings.\nTherefore, for the sake of benefiting others, O Protector,\nPlease accept this through your own power, for my sake." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ནི་བསོད་ནམས་མི་ལྡན་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། །མཆོད་པའི་ནོར་གཞན་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས། །དེས་ན་གཞན་དོན་དགོངས་པའི་མགོན་གྱིས་འདི། །བདག་གི་དོན་སླད་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག །\n\nCommentary 1: དངོས་པོའི་མཆོད་པ་མི་བྱེད་པ་ཅི་སྟེ་སྙམ་པ་ལ།བསོད་ནམས་དང་མི་ལྡན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཆོད་པའི་ནོར་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་སྒྲའི་ཁྱད་པར་དུ་བྱེད་པའོ། །ནོར་ནི་དགོས་པའོ། །ཉིད་ཀྱི་མཐུ་སྟེ་རང་གི་ནུས་པ་ཡོད་ཙམ་གྱིས་ཕུལ་བའི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་འདི་བཞེས་ཤིག་པ་སྟེ་བཞེས་པར་མཛོད་ཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བདག་ཉིད་ཀྱི་རྫས་མི་འབུལ་བར་དེ་དག་འབུལ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཞེ་ན། བདག་ནི་སྔོན་བསོད་ནམས་བྱས་པ་དང་མི་ལྡན་པས་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། དེས་ན་མཆོད་པའི་ནོར་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས་ལ། ཁྱེད་ལ་མཆོད་པར་འདོད་པ་དེས་ན་གཞན་དོན་འབའ་ཞིག་མཛད་པར་དགོངས་པའི་མགོན་པོ་རྣམས་ཀྱིས། མཆོད་རྫས་འདི་རྣམས་མཆོད་པ་པོ་བདག་གི་དོན་གྱི་སླད་དུ་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nI am one lacking in merit, a great pauper.\nI have no other wealth for offerings.\nTherefore, O Protector who considers others' welfare,\nPlease accept this by your own power, for my sake.\n\n\nThis translation conveys the speaker's humble admission of poverty and lack of merit, explaining they have no other possessions to offer. They appeal to the compassionate nature of the Buddha or protector, asking them to accept their modest offering through their own power, for the benefit of the supplicant.", - "translation": "I am one lacking in merit, a great pauper.\nI have no other wealth for offerings.\nTherefore, O Protector who considers others' welfare,\nPlease accept this by your own power, for my sake." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ནི་བསོད་ནམས་མི་ལྡན་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། །མཆོད་པའི་ནོར་གཞན་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས། །དེས་ན་གཞན་དོན་དགོངས་པའི་མགོན་གྱིས་འདི། །བདག་གི་དོན་སླད་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག །\n\nCommentary 1: དངོས་པོའི་མཆོད་པ་མི་བྱེད་པ་ཅི་སྟེ་སྙམ་པ་ལ།བསོད་ནམས་དང་མི་ལྡན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཆོད་པའི་ནོར་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་སྒྲའི་ཁྱད་པར་དུ་བྱེད་པའོ། །ནོར་ནི་དགོས་པའོ། །ཉིད་ཀྱི་མཐུ་སྟེ་རང་གི་ནུས་པ་ཡོད་ཙམ་གྱིས་ཕུལ་བའི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་འདི་བཞེས་ཤིག་པ་སྟེ་བཞེས་པར་མཛོད་ཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བདག་ཉིད་ཀྱི་རྫས་མི་འབུལ་བར་དེ་དག་འབུལ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཞེ་ན། བདག་ནི་སྔོན་བསོད་ནམས་བྱས་པ་དང་མི་ལྡན་པས་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། དེས་ན་མཆོད་པའི་ནོར་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས་ལ། ཁྱེད་ལ་མཆོད་པར་འདོད་པ་དེས་ན་གཞན་དོན་འབའ་ཞིག་མཛད་པར་དགོངས་པའི་མགོན་པོ་རྣམས་ཀྱིས། མཆོད་རྫས་འདི་རྣམས་མཆོད་པ་པོ་བདག་གི་དོན་གྱི་སླད་དུ་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the speaker lacks merit and offerings. It clarifies that \"wealth of offerings\" refers to other people's possessions. It asks the recipient to accept whatever modest offerings are made through their own power.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on why the speaker offers others' possessions instead of their own. It explains that the speaker lacks merit from previous actions and is therefore very poor. It requests the protectors, who act solely for others' benefit, to accept these offerings for the sake of the one making the offering.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize the speaker's lack of merit and material wealth for making offerings. They explain that the speaker is using others' possessions as offerings due to their own poverty. The commentaries request the recipient(s) to compassionately accept these modest offerings for the benefit of the one making the offering.\n\n3. Translation of input text based on combined meaning:\n\n\nI am one without merit, greatly impoverished.\nI have no wealth of my own to offer.\nTherefore, O Protector who contemplates others' welfare,\nPlease accept this through your own power, for my sake.\n", + "translation": "I am one without merit, greatly impoverished.\nI have no wealth of my own to offer.\nTherefore, O Protector who contemplates others' welfare,\nPlease accept this through your own power, for my sake." } }, "glossary": { @@ -5156,7 +5144,7 @@ "བཞེས་": "accept" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་ནི་བསོད་ནམས་མི་ལྡན་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། །": { "བདག་": "I", "བསོད་ནམས་": "merit", @@ -5233,21 +5221,19 @@ "04_commentary_assisted": { "བདག་ནི་བསོད་ནམས་མི་ལྡན་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། །": { "བདག་": "I", - "བསོད་ནམས་": "merit", - "མི་ལྡན་": "lacking", - "བཀྲེན་ཆེན་": "great pauper" + "བསོད་ནམས་མི་ལྡན་": "without merit", + "བཀྲེན་ཆེན་": "greatly impoverished" }, "མཆོད་པའི་ནོར་གཞན་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས། །": { - "མཆོད་པ་": "offerings", - "ནོར་": "wealth" + "མཆོད་པའི་ནོར་": "wealth to offer" }, "དེས་ན་གཞན་དོན་དགོངས་པའི་མགོན་གྱིས་འདི། །": { "གཞན་དོན་": "others' welfare", "མགོན་": "Protector" }, "བདག་གི་དོན་སླད་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག །": { - "དོན་སླད་": "for my sake", - "མཐུས་": "power", + "བདག་གི་དོན་སླད་": "for my sake", + "ཉིད་ཀྱི་མཐུས་": "through your own power", "བཞེས་": "accept" } } @@ -5259,7 +5245,7 @@ "commentary_1": "དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་ཡོངས་སུ་གཏང་བ་ལ་སོགས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྒྱལ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྒྱལ་དང་དེའི་སྲས་ཞེས་པ་ནི་ཁ་བསྐངས་པའོ། །ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་སམ་ཡང་ན་གཏན་དུ་དུས་གསུམ་གྱི་དགེ་བ་དང་ལྷན་ཅིག་བདག་གི་དངོས་པོ་ཀུན་འབུལ་བའོ། །ཀྱེ་སེམས་དཔའི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་རྣམས་ཡོངས་སུ་བཞེས་ཤིག་སྟེ། བཞེས་པར་མཛོད་ཅིག་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བདུད་བཞི་ལས་རྒྱལ་བས་ན་རྒྱལ་བ་སྟེ་སངས་རྒྱས་དང་། དེའི་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི་བདག་རང་གི་ལུས་ཀུན་དུས་གཏན་དུ་འབུལ་བར་བགྱི་ཡི། ཀྱེ་སེམས་དཔའ་མཆོག་རྣམས་བདག་ནི་ཡོངས་སུ་བཞེས་ཏེ་བདག་གིར་མཛོད་ཅིག གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་སྟེ་བཀའ་བཞིན་བསྒྲུབ་པར་བགྱིའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྒྱལ་དང་དེ་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་དབུལ་བར་བགྱི། །སེམས་དཔའ་མཆོག་རྣམས་བདག་ནི་ཡོངས་བཞེས་ཤིག །གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་བར་བགྱི། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྒྱལ་ (Victor/Buddha), སྲས་ (Offspring/Bodhisattva), སེམས་དཔའ་ (Bodhisattva), འབངས་ (Subject/Servant)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་གིས་ནི་ (ergative + focus particle): emphasizes the subject \"I\"\n- གཏན་དུ་ (adverb): \"forever\"\n- བགྱི་ (honorific form of བྱེད་): \"do/make\"\n- ཡོངས་བཞེས་ཤིག་ (imperative): \"please fully accept\"\n\n\nI shall forever offer my entire body\nTo the Victors and their offspring.\nSupreme bodhisattvas, please fully accept me.\nWith devotion, I shall become your servant.\n\n\nTechnical note: \"Victor\" (རྒྱལ་) is a common epithet for Buddha, while \"offspring\" (སྲས་) typically refers to bodhisattvas.", "translation": "I shall forever offer my entire body\nTo the Victors and their offspring.\nSupreme bodhisattvas, please fully accept me.\nWith devotion, I shall become your servant." @@ -5275,9 +5261,9 @@ "translation": "To the Victorious Ones and their heirs,\nI offer my entire body for all time.\nSupreme bodhisattvas, please accept me fully.\nWith devotion, I shall become your servant." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྒྱལ་དང་དེ་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་དབུལ་བར་བགྱི། །སེམས་དཔའ་མཆོག་རྣམས་བདག་ནི་ཡོངས་བཞེས་ཤིག །གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་བར་བགྱི། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་ཡོངས་སུ་གཏང་བ་ལ་སོགས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྒྱལ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྒྱལ་དང་དེའི་སྲས་ཞེས་པ་ནི་ཁ་བསྐངས་པའོ། །ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་སམ་ཡང་ན་གཏན་དུ་དུས་གསུམ་གྱི་དགེ་བ་དང་ལྷན་ཅིག་བདག་གི་དངོས་པོ་ཀུན་འབུལ་བའོ། །ཀྱེ་སེམས་དཔའི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་རྣམས་ཡོངས་སུ་བཞེས་ཤིག་སྟེ། བཞེས་པར་མཛོད་ཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བདུད་བཞི་ལས་རྒྱལ་བས་ན་རྒྱལ་བ་སྟེ་སངས་རྒྱས་དང་། དེའི་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི་བདག་རང་གི་ལུས་ཀུན་དུས་གཏན་དུ་འབུལ་བར་བགྱི་ཡི། ཀྱེ་སེམས་དཔའ་མཆོག་རྣམས་བདག་ནི་ཡོངས་སུ་བཞེས་ཏེ་བདག་གིར་མཛོད་ཅིག གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་སྟེ་བཀའ་བཞིན་བསྒྲུབ་པར་བགྱིའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation based on the Tibetan input and commentaries provided:\n\n\nTo the Victorious Ones and their heirs,\nI forever offer my entire body.\nSupreme Bodhisattvas, please accept me completely.\nWith devotion, I shall become your servant.\n", - "translation": "To the Victorious Ones and their heirs,\nI forever offer my entire body.\nSupreme Bodhisattvas, please accept me completely.\nWith devotion, I shall become your servant." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྒྱལ་དང་དེ་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་དབུལ་བར་བགྱི། །སེམས་དཔའ་མཆོག་རྣམས་བདག་ནི་ཡོངས་བཞེས་ཤིག །གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་བར་བགྱི། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་ཡོངས་སུ་གཏང་བ་ལ་སོགས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྒྱལ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྒྱལ་དང་དེའི་སྲས་ཞེས་པ་ནི་ཁ་བསྐངས་པའོ། །ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་སམ་ཡང་ན་གཏན་དུ་དུས་གསུམ་གྱི་དགེ་བ་དང་ལྷན་ཅིག་བདག་གི་དངོས་པོ་ཀུན་འབུལ་བའོ། །ཀྱེ་སེམས་དཔའི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་རྣམས་ཡོངས་སུ་བཞེས་ཤིག་སྟེ། བཞེས་པར་མཛོད་ཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བདུད་བཞི་ལས་རྒྱལ་བས་ན་རྒྱལ་བ་སྟེ་སངས་རྒྱས་དང་། དེའི་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི་བདག་རང་གི་ལུས་ཀུན་དུས་གཏན་དུ་འབུལ་བར་བགྱི་ཡི། ཀྱེ་སེམས་དཔའ་མཆོག་རྣམས་བདག་ནི་ཡོངས་སུ་བཞེས་ཏེ་བདག་གིར་མཛོད་ཅིག གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་སྟེ་བཀའ་བཞིན་བསྒྲུབ་པར་བགྱིའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the verse is about completely offering oneself. It clarifies that \"victorious ones and their children\" refers to Buddhas and Bodhisattvas. The offering of the body is explained as offering one's entire being along with all virtues of the three times (past, present, and future). It urges the great Bodhisattvas to accept this offering.\n\nCommentary 2: This commentary defines \"victorious ones\" as Buddhas who have conquered the four maras (demons). It emphasizes offering one's body eternally to the Buddhas and their children (Bodhisattvas). It interprets the verse as a request to the great Bodhisattvas to accept the practitioner as their own and expresses the commitment to become their devoted subject, following their instructions.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries agree that this verse is about making a complete offering of oneself to the Buddhas and Bodhisattvas. They emphasize the eternal nature of this offering and the sincere request to be accepted by the great Bodhisattvas. The commentaries also highlight the aspiration to become a devoted follower of these enlightened beings.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nTo the Victorious Ones and their children, I eternally offer my entire being.\nO Supreme Bodhisattvas, please accept me completely.\nWith devotion, I come to be your humble servant.", + "translation": "To the Victorious Ones and their children, I eternally offer my entire being.\nO Supreme Bodhisattvas, please accept me completely.\nWith devotion, I come to be your humble servant." } }, "glossary": { @@ -5298,7 +5284,7 @@ "འབངས་": "servant" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རྒྱལ་དང་དེ་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་དབུལ་བར་བགྱི། །": { "རྒྱལ་": "Victor", "སྲས་": "offspring", @@ -5358,10 +5344,10 @@ "04_commentary_assisted": { "རྒྱལ་དང་དེ་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་དབུལ་བར་བགྱི། །": { "རྒྱལ་": "Victorious Ones", - "སྲས་": "heirs", + "སྲས་": "children", "བདག་": "I", - "ལུས་": "body", - "གཏན་དུ་": "forever", + "ལུས་": "being", + "གཏན་དུ་": "eternally", "དབུལ་བར་བགྱི་": "offer" }, "སེམས་དཔའ་མཆོག་རྣམས་བདག་ནི་ཡོངས་བཞེས་ཤིག །": { @@ -5371,7 +5357,8 @@ }, "གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་བར་བགྱི། །": { "གུས་པས་": "With devotion", - "འབངས་": "servant" + "འབངས་": "servant", + "མཆི་བར་བགྱི་": "come to be" } } } @@ -5382,7 +5369,7 @@ "commentary_1": "ཡོངས་སུ་བཞེས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། ཡོངས་སུ་བཟུང་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་འཇིགས་པ་ནི་འཇིགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་བགྱིད་པའོ། །སྔོན་ནི་འདས་པའོ། །གཞན་ཡང་ནི་མ་འོངས་པའོ། །", "commentary_2": "བདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན་ཆེན་པོ་ལ་བསྟེན་པའི་ཕྱིར་སྲིད་པ་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མི་འཇིགས་ཤིང་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་བགྱི་ནུས་པར་བགྱིད་དོ། །དེ་ལྟ་ན་བདག་ཉིད་སྡིག་པ་དང་ལྡན་ན་དེ་མི་ནུས་པས་སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་སྟེ་འཆགས་པར་བགྱིད་ཅིང་སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླན་ཆད་མི་བགྱིད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན། །སྲིད་ན་མི་འཇིགས་སེམས་ཅན་ཕན་པ་བགྱིད། །སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ཡང་དག་འདའ་བགྱིད་ཅིང་། །སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླན་ཆད་མི་བགྱིད་དོ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཡོངས་སུ་བཟུང་ (fully embraced), སྲིད་ (existence), མི་འཇིགས་ (fearless), སེམས་ཅན་ (sentient beings), སྡིག་ལས་ (negative actions)\n\nGrammatical notes:\n- བས་ན་: causal connector \"because\"\n- བགྱིད་: honorific form of \"do/perform\"\n- འདའ་བགྱིད་: \"transcend/go beyond\"\n- སླན་ཆད་: \"henceforth\"\n\n\nBecause I am fully embraced by you,\nI shall fearlessly benefit sentient beings in existence.\nI shall completely transcend previous negative actions,\nAnd henceforth not commit other misdeeds.\n\n\nTechnical note: The term སྡིག་ལས་ (negative actions) is often used interchangeably with karma in Buddhist contexts, specifically referring to actions that lead to negative karmic results.", "translation": "Because I am fully embraced by you,\nI shall fearlessly benefit sentient beings in existence.\nI shall completely transcend previous negative actions,\nAnd henceforth not commit other misdeeds." @@ -5398,9 +5385,9 @@ "translation": "Since I am fully embraced by you,\nI shall benefit beings fearlessly in existence.\nI will completely transcend past negative actions,\nAnd henceforth commit no more misdeeds." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན། །སྲིད་ན་མི་འཇིགས་སེམས་ཅན་ཕན་པ་བགྱིད། །སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ཡང་དག་འདའ་བགྱིད་ཅིང་། །སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླན་ཆད་མི་བགྱིད་དོ། །\n\nCommentary 1: ཡོངས་སུ་བཞེས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། ཡོངས་སུ་བཟུང་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་འཇིགས་པ་ནི་འཇིགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་བགྱིད་པའོ། །སྔོན་ནི་འདས་པའོ། །གཞན་ཡང་ནི་མ་འོངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: བདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན་ཆེན་པོ་ལ་བསྟེན་པའི་ཕྱིར་སྲིད་པ་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མི་འཇིགས་ཤིང་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་བགྱི་ནུས་པར་བགྱིད་དོ། །དེ་ལྟ་ན་བདག་ཉིད་སྡིག་པ་དང་ལྡན་ན་དེ་མི་ནུས་པས་སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་སྟེ་འཆགས་པར་བགྱིད་ཅིང་སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླན་ཆད་མི་བགྱིད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nSince I am fully embraced by you,\nI shall fearlessly benefit beings in existence.\nI shall completely transcend past negative actions,\nAnd henceforth commit no more misdeeds.\n\n\nThis translation captures the main ideas expressed in the Tibetan verse and elaborated on in the commentaries:\n1. The speaker feels protected by being embraced by the addressee (likely a spiritual guide or deity)\n2. This protection allows them to benefit beings without fear\n3. They resolve to overcome past negative karma\n4. They commit to not creating new negative actions in the future", - "translation": "Since I am fully embraced by you,\nI shall fearlessly benefit beings in existence.\nI shall completely transcend past negative actions,\nAnd henceforth commit no more misdeeds." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན། །སྲིད་ན་མི་འཇིགས་སེམས་ཅན་ཕན་པ་བགྱིད། །སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ཡང་དག་འདའ་བགྱིད་ཅིང་། །སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླན་ཆད་མི་བགྱིད་དོ། །\n\nCommentary 1: ཡོངས་སུ་བཞེས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། ཡོངས་སུ་བཟུང་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་འཇིགས་པ་ནི་འཇིགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་བགྱིད་པའོ། །སྔོན་ནི་འདས་པའོ། །གཞན་ཡང་ནི་མ་འོངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: བདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན་ཆེན་པོ་ལ་བསྟེན་པའི་ཕྱིར་སྲིད་པ་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མི་འཇིགས་ཤིང་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་བགྱི་ནུས་པར་བགྱིད་དོ། །དེ་ལྟ་ན་བདག་ཉིད་སྡིག་པ་དང་ལྡན་ན་དེ་མི་ནུས་པས་སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་སྟེ་འཆགས་པར་བགྱིད་ཅིང་སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླན་ཆད་མི་བགྱིད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains the benefits of being fully accepted by the Buddha. It states that when one is fully accepted, they become fearless and able to benefit sentient beings. It also mentions overcoming past negative actions and not committing new ones in the future.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that by relying on a great being (the Buddha), one becomes fearless of suffering in existence and capable of benefiting sentient beings. It emphasizes that to be able to do this, one must overcome past negative actions and refrain from committing new ones.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that being accepted by the Buddha leads to fearlessness and the ability to benefit others. They stress the importance of purifying past negative actions and avoiding future ones to fully realize this potential.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nSince I am fully embraced by you [Buddha],\nI shall be fearless in existence and work to benefit sentient beings.\nI will transcend my past negative actions,\nAnd henceforth, I will not commit any further misdeeds.\n", + "translation": "Since I am fully embraced by you [Buddha],\nI shall be fearless in existence and work to benefit sentient beings.\nI will transcend my past negative actions,\nAnd henceforth, I will not commit any further misdeeds." } }, "glossary": { @@ -5426,7 +5413,7 @@ "མི་བགྱིད་": "never do" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན། །": { "བདག་": "I", "ཡོངས་སུ་བཟུང་": "embraced" @@ -5495,23 +5482,24 @@ "04_commentary_assisted": { "བདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན། །": { "བདག་": "I", + "ཁྱེད་": "you", "ཡོངས་སུ་བཟུང་": "fully embraced" }, "སྲིད་ན་མི་འཇིགས་སེམས་ཅན་ཕན་པ་བགྱིད། །": { "སྲིད་": "existence", - "མི་འཇིགས་": "fearlessly", - "སེམས་ཅན་": "beings", - "ཕན་པ་བགྱིད་": "benefit" + "མི་འཇིགས་": "fearless", + "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "ཕན་པ་བགྱིད་": "work to benefit" }, "སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ཡང་དག་འདའ་བགྱིད་ཅིང་། །": { "སྔོན་གྱི་": "past", "སྡིག་ལས་": "negative actions", - "ཡང་དག་འདའ་བགྱིད་": "completely transcend" + "ཡང་དག་འདའ་བགྱིད་": "transcend" }, "སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླན་ཆད་མི་བགྱིད་དོ། །": { "སྡིག་པ་": "misdeeds", "སླན་ཆད་": "henceforth", - "མི་བགྱིད་": "commit no more" + "མི་བགྱིད་": "not commit" } } } @@ -5522,7 +5510,7 @@ "commentary_1": "འོད་གསལ་ནི་ཤེལ་ལོ། །དེ་དེས་བརྩམས་པས་ན་ཤེལ་ལས་བརྩམས་པའི་ས་གཞིའམ། ཡང་ན་ཤེལ་དེའི་ས་གཞི་བསྟར་བའོ། །རིན་ཆེན་འབར་བ་ནི་འོད་གསལ་བ་སྟེ་གང་དེ་ལས་གྲུབ་པའི་ཀ་བ་ནི་ཡིད་དུ་འོང་བའོ། །མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་ནི་འོད་གསལ་ཞིང་འཕྲོ་བ་སྟེ་དེས་བླ་རེ་བྲེས་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཁྲུས་དང་བྱི་དོར་ན་བཟའ་རྒྱན། །དྲི་དང་མེ་ཏོག་སྤོས་དང་བཤོས། །སྒྲོན་མེ་ས་གཞི་ཁང་པ་གདུགས། །བློས་སྤྲུལ་མཆོད་པ་བཅུ་གཉིས་སོ། །ཞེས་པ་རིམ་པ་ལྟར་བསྟན་པའི་དང་པོ་ནི། ཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་ཙནྡན་ལ་སོགས་པས་བསྒོས་པས་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་ཁ་དོག་གསལ་ཞིང་དྭངས་ལ་འོད་འཚེར་བ་བསྟར་ཏེ་བྱི་དོར་ལེགས་པར་བྱས་ཤིང་། རིན་ཆེན་སྣ་ཚོགས་འོད་འབར་བ་དང་ལྡན་པའི་ཀ་བ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ལྡན་པ་མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་བླ་བྲེ་སྟེང་དུ་བྲེས་པ་དེར།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ། །ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་གསལ་ཞིང་འཚེར་བ་ལྟར། །རིན་ཆེན་འབར་བའི་ཀ་བ་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་བླ་རེ་བྲེས་པ་དེར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ (bathhouse), ཤེལ་གྱི་ས་གཞི (crystal floor), རིན་ཆེན་ (jewels), ཀ་བ (pillars), མུ་ཏིག་ (pearls), བླ་རེ་ (canopy)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལྟར་ to indicate simile\n- Genitive particles (ཀྱི) showing possession\n- Adjectival phrases modifying nouns\n\n\nIn a bathhouse extremely fragrant,\nWith a crystal floor clear and sparkling,\nAdorned with lovely pillars blazing with jewels,\nThere, where a canopy of lustrous pearls is spread,\n\n\nTechnical notes:\n- This verse describes an idealized, opulent setting, likely as part of a visualization practice or description of a pure realm.\n- The imagery emphasizes purity, clarity, and precious materials, common motifs in Tibetan Buddhist descriptions of sacred spaces.", "translation": "In a bathhouse extremely fragrant,\nWith a crystal floor clear and sparkling,\nAdorned with lovely pillars blazing with jewels,\nThere, where a canopy of lustrous pearls is spread," @@ -5538,9 +5526,9 @@ "translation": "The bathing chamber, extremely fragrant,\nWith crystal floor shining and gleaming,\nAdorned with lovely jewel-blazing pillars,\nThere, draped with glittering pearl canopies." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ། །ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་གསལ་ཞིང་འཚེར་བ་ལྟར། །རིན་ཆེན་འབར་བའི་ཀ་བ་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་བླ་རེ་བྲེས་པ་དེར། །\n\nCommentary 1: འོད་གསལ་ནི་ཤེལ་ལོ། །དེ་དེས་བརྩམས་པས་ན་ཤེལ་ལས་བརྩམས་པའི་ས་གཞིའམ། ཡང་ན་ཤེལ་དེའི་ས་གཞི་བསྟར་བའོ། །རིན་ཆེན་འབར་བ་ནི་འོད་གསལ་བ་སྟེ་གང་དེ་ལས་གྲུབ་པའི་ཀ་བ་ནི་ཡིད་དུ་འོང་བའོ། །མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་ནི་འོད་གསལ་ཞིང་འཕྲོ་བ་སྟེ་དེས་བླ་རེ་བྲེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། ཁྲུས་དང་བྱི་དོར་ན་བཟའ་རྒྱན། །དྲི་དང་མེ་ཏོག་སྤོས་དང་བཤོས། །སྒྲོན་མེ་ས་གཞི་ཁང་པ་གདུགས། །བློས་སྤྲུལ་མཆོད་པ་བཅུ་གཉིས་སོ། །ཞེས་པ་རིམ་པ་ལྟར་བསྟན་པའི་དང་པོ་ནི། ཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་ཙནྡན་ལ་སོགས་པས་བསྒོས་པས་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་ཁ་དོག་གསལ་ཞིང་དྭངས་ལ་འོད་འཚེར་བ་བསྟར་ཏེ་བྱི་དོར་ལེགས་པར་བྱས་ཤིང་། རིན་ཆེན་སྣ་ཚོགས་འོད་འབར་བ་དང་ལྡན་པའི་ཀ་བ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ལྡན་པ་མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་བླ་བྲེ་སྟེང་དུ་བྲེས་པ་དེར།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nA bathing chamber with an exquisitely sweet fragrance,\nWith a crystal floor, clear and sparkling,\nAdorned with charming pillars of glowing jewels,\nAnd there, a canopy draped with lustrous pearls.\n\n\nThis translation captures the key elements described in the Tibetan verse:\n1. A fragrant bathing chamber\n2. A crystal floor that is clear and shining\n3. Beautiful pillars made of radiant precious stones\n4. A canopy or awning decorated with gleaming pearls\n\nThe commentaries provide additional context, explaining that the crystal floor is bright and transparent, the jeweled pillars are pleasing to the mind, and the pearl-adorned canopy emits a clear, radiant light. This imagery is part of a visualization practice involving twelve types of offerings, with this verse specifically describing the first offering related to bathing and cleansing.", - "translation": "A bathing chamber with an exquisitely sweet fragrance,\nWith a crystal floor, clear and sparkling,\nAdorned with charming pillars of glowing jewels,\nAnd there, a canopy draped with lustrous pearls." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ། །ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་གསལ་ཞིང་འཚེར་བ་ལྟར། །རིན་ཆེན་འབར་བའི་ཀ་བ་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་བླ་རེ་བྲེས་པ་དེར། །\n\nCommentary 1: འོད་གསལ་ནི་ཤེལ་ལོ། །དེ་དེས་བརྩམས་པས་ན་ཤེལ་ལས་བརྩམས་པའི་ས་གཞིའམ། ཡང་ན་ཤེལ་དེའི་ས་གཞི་བསྟར་བའོ། །རིན་ཆེན་འབར་བ་ནི་འོད་གསལ་བ་སྟེ་གང་དེ་ལས་གྲུབ་པའི་ཀ་བ་ནི་ཡིད་དུ་འོང་བའོ། །མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་ནི་འོད་གསལ་ཞིང་འཕྲོ་བ་སྟེ་དེས་བླ་རེ་བྲེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། ཁྲུས་དང་བྱི་དོར་ན་བཟའ་རྒྱན། །དྲི་དང་མེ་ཏོག་སྤོས་དང་བཤོས། །སྒྲོན་མེ་ས་གཞི་ཁང་པ་གདུགས། །བློས་སྤྲུལ་མཆོད་པ་བཅུ་གཉིས་སོ། །ཞེས་པ་རིམ་པ་ལྟར་བསྟན་པའི་དང་པོ་ནི། ཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་ཙནྡན་ལ་སོགས་པས་བསྒོས་པས་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་ཁ་དོག་གསལ་ཞིང་དྭངས་ལ་འོད་འཚེར་བ་བསྟར་ཏེ་བྱི་དོར་ལེགས་པར་བྱས་ཤིང་། རིན་ཆེན་སྣ་ཚོགས་འོད་འབར་བ་དང་ལྡན་པའི་ཀ་བ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ལྡན་པ་མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་བླ་བྲེ་སྟེང་དུ་བྲེས་པ་དེར།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains the imagery used in the verse. It describes a crystal floor that is clear and shining, pillars made of precious gems that are radiant and pleasing to the mind, and a canopy adorned with luminous pearls.\n\nCommentary 2:\nThis commentary places the verse in the context of the twelve types of offerings visualized in Buddhist practice. It specifically relates to the first offering - that of bathing. It describes a bathing house fragrant with sandalwood, having a crystal floor that is clear and shining, pillars made of various precious gems that are radiant and pleasing, and a canopy adorned with lustrous pearls.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries agree on the basic imagery of the verse. They describe a luxurious bathing house with a crystal floor, jeweled pillars, and a pearl-adorned canopy. This imagery is used to create a visualization of an offering to the Buddha or other enlightened beings.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nThe bathing house, extremely fragrant,\nWith a crystal floor clear and sparkling,\nAdorned with pleasing pillars of radiant jewels,\nAnd there, a canopy spread with lustrous pearls.\n", + "translation": "The bathing house, extremely fragrant,\nWith a crystal floor clear and sparkling,\nAdorned with pleasing pillars of radiant jewels,\nAnd there, a canopy spread with lustrous pearls." } }, "glossary": { @@ -5565,7 +5553,7 @@ "བླ་རེ་": "canopies" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ། །": { "ཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་": "bathhouse", "དྲི་ཞིམ་པ་": "fragrant" @@ -5634,8 +5622,8 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ། །": { - "ཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་": "bathing chamber", - "དྲི་ཞིམ་པ་": "sweet fragrance" + "ཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་": "bathing house", + "དྲི་ཞིམ་པ་": "fragrant" }, "ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་གསལ་ཞིང་འཚེར་བ་ལྟར། །": { "ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་": "crystal floor", @@ -5644,13 +5632,11 @@ }, "རིན་ཆེན་འབར་བའི་ཀ་བ་ཡིད་འོང་ལྡན། །": { "རིན་ཆེན་": "jewels", - "འབར་བའི་": "glowing", "ཀ་བ་": "pillars", - "ཡིད་འོང་": "charming" + "ཡིད་འོང་": "pleasing" }, "མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་བླ་རེ་བྲེས་པ་དེར། །": { "མུ་ཏིག་": "pearls", - "འོད་ཆགས་": "lustrous", "བླ་རེ་": "canopy" } } @@ -5662,7 +5648,7 @@ "commentary_1": "དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབྲེལ་པ་དྲུག་པའོ། །སྤོས་ཀྱི་ཆུ་ཡོད་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་ཡིད་དགའ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། མེ་ཏོག་གིས་ཀྱང་བཀང་བ་དེས་དེ་དག་ལ་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གླུ་དང་རོལ་མོར་བཅས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁྲུས་ཀྱི་ཆེད་དུ་བྱེད་པའམ།", "commentary_2": "དེ་བཞིན་གཤེགས་དང་དེ་ཡི་སྲས་རྣམས་ལ་རིན་ཆེན་གསེར་ལ་སོགས་པའི་བུམ་པ་མང་པོ་སྤོས་དྲི་ཞིམ་པོ་དང་སྦྱར་བའི་ཆུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་མེ་ཏོག་དང་བཅས་པས་ལེགས་པར་བཀང་བ་གླུ་དང་ནི་རོལ་མོར་བཅས་པ་དུ་མས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ་བར་བགྱིའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བཞིན་གཤེགས་དང་དེ་ཡི་སྲས་རྣམས་ལ། །རིན་ཆེན་བུམ་པ་མང་པོ་སྤོས་ཀྱི་ཆུ། །ཡིད་འོང་ལེགས་པར་བཀང་བ་གླུ་དང་ནི། །རོལ་མོར་བཅས་པ་དུ་མས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ། །\n", "output": "Key terms:\nདེ་བཞིན་གཤེགས་ (Tathāgata), སྲས་ (Offspring), བུམ་པ་ (Vase), སྤོས་ (Incense), སྐུ་ཁྲུས་ (Ritual Bath)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ (to/for) indicates the recipients of the offering\n- ཀྱི་ (genitive particle) connects \"incense\" and \"water\"\n- དང་ནི་ (and) connects elements of the offering\n\n\nTo the Tathāgatas and their offspring,\nI offer a bath with many precious vases\nFilled well with fragrant water of incense,\nAccompanied by many songs and music.\n\nTechnical note: This verse describes a ritual bath offering (སྐུ་ཁྲུས་) to buddhas and bodhisattvas, a common practice in Tibetan Buddhism.", "translation": "To the Tathāgatas and their offspring,\nI offer a bath with many precious vases\nFilled well with fragrant water of incense,\nAccompanied by many songs and music." @@ -5678,9 +5664,9 @@ "translation": "To the Tathagatas and their offspring,\nWith many precious vases filled with fragrant water,\nPleasing and well-prepared, along with songs\nAnd various musical instruments, I offer a bath." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བཞིན་གཤེགས་དང་དེ་ཡི་སྲས་རྣམས་ལ། །རིན་ཆེན་བུམ་པ་མང་པོ་སྤོས་ཀྱི་ཆུ། །ཡིད་འོང་ལེགས་པར་བཀང་བ་གླུ་དང་ནི། །རོལ་མོར་བཅས་པ་དུ་མས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབྲེལ་པ་དྲུག་པའོ། །སྤོས་ཀྱི་ཆུ་ཡོད་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་ཡིད་དགའ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། མེ་ཏོག་གིས་ཀྱང་བཀང་བ་དེས་དེ་དག་ལ་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གླུ་དང་རོལ་མོར་བཅས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁྲུས་ཀྱི་ཆེད་དུ་བྱེད་པའམ།\n\nCommentary 2: དེ་བཞིན་གཤེགས་དང་དེ་ཡི་སྲས་རྣམས་ལ་རིན་ཆེན་གསེར་ལ་སོགས་པའི་བུམ་པ་མང་པོ་སྤོས་དྲི་ཞིམ་པོ་དང་སྦྱར་བའི་ཆུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་མེ་ཏོག་དང་བཅས་པས་ལེགས་པར་བཀང་བ་གླུ་དང་ནི་རོལ་མོར་བཅས་པ་དུ་མས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ་བར་བགྱིའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nTo the Tathagatas and their spiritual heirs,\nI offer a bath with many precious vases\nFilled with fragrant, pleasing scented water,\nAccompanied by songs and various musical instruments.\n", - "translation": "To the Tathagatas and their spiritual heirs,\nI offer a bath with many precious vases\nFilled with fragrant, pleasing scented water,\nAccompanied by songs and various musical instruments." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བཞིན་གཤེགས་དང་དེ་ཡི་སྲས་རྣམས་ལ། །རིན་ཆེན་བུམ་པ་མང་པོ་སྤོས་ཀྱི་ཆུ། །ཡིད་འོང་ལེགས་པར་བཀང་བ་གླུ་དང་ནི། །རོལ་མོར་བཅས་པ་དུ་མས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབྲེལ་པ་དྲུག་པའོ། །སྤོས་ཀྱི་ཆུ་ཡོད་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་ཡིད་དགའ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། མེ་ཏོག་གིས་ཀྱང་བཀང་བ་དེས་དེ་དག་ལ་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གླུ་དང་རོལ་མོར་བཅས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁྲུས་ཀྱི་ཆེད་དུ་བྱེད་པའམ།\n\nCommentary 2: དེ་བཞིན་གཤེགས་དང་དེ་ཡི་སྲས་རྣམས་ལ་རིན་ཆེན་གསེར་ལ་སོགས་པའི་བུམ་པ་མང་པོ་སྤོས་དྲི་ཞིམ་པོ་དང་སྦྱར་བའི་ཆུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་མེ་ཏོག་དང་བཅས་པས་ལེགས་པར་བཀང་བ་གླུ་དང་ནི་རོལ་མོར་བཅས་པ་དུ་མས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ་བར་བགྱིའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"de bzhin gshegs pa rnams kyi\" is in the sixth case (genitive). The fragrant water is pleasing to the mind. It also mentions that the vessels are filled with flowers. The bathing is performed with songs and music.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that the precious vessels are made of gold and other materials. The water is mixed with fragrant scents and flowers. The bathing is performed with many songs and musical instruments.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that precious vessels filled with fragrant water, flowers, and pleasing scents are used to bathe the Tathagatas and their spiritual sons. The bathing ceremony is accompanied by songs and music.\n\n3. English translation of the input text based on the combined meaning:\n\nTo the Tathagatas and their spiritual sons,\nI offer a bath with many precious vessels\nFilled with fragrant, pleasing water and flowers,\nAccompanied by numerous songs and musical instruments.", + "translation": "To the Tathagatas and their spiritual sons,\nI offer a bath with many precious vessels\nFilled with fragrant, pleasing water and flowers,\nAccompanied by numerous songs and musical instruments." } }, "glossary": { @@ -5702,7 +5688,7 @@ "སྐུ་ཁྲུས་གསོལ་": "bathe" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་བཞིན་གཤེགས་དང་དེ་ཡི་སྲས་རྣམས་ལ། །": { "དེ་བཞིན་གཤེགས་": "Tathāgata", "སྲས་": "offspring" @@ -5760,22 +5746,22 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དེ་བཞིན་གཤེགས་དང་དེ་ཡི་སྲས་རྣམས་ལ། །": { - "དེ་བཞིན་གཤེགས་": "Tathagatas", - "སྲས་": "spiritual heirs" + "དེ་བཞིན་གཤེགས་དང་དེ་ཡི་སྲས་རྣམས་ལ།": { + "དེ་བཞིན་གཤེགས་": "Tathagata", + "སྲས་": "spiritual son" }, - "རིན་ཆེན་བུམ་པ་མང་པོ་སྤོས་ཀྱི་ཆུ། །": { - "རིན་ཆེན་བུམ་པ་": "precious vases", - "སྤོས་ཀྱི་ཆུ་": "fragrant water" + "།རིན་ཆེན་བུམ་པ་མང་པོ་སྤོས་ཀྱི་ཆུ།": { + "རིན་ཆེན་བུམ་པ་": "precious vessel", + "སྤོས་": "fragrant" }, - "ཡིད་འོང་ལེགས་པར་བཀང་བ་གླུ་དང་ནི། །": { + "།ཡིད་འོང་ལེགས་པར་བཀང་བ་གླུ་དང་ནི།": { "ཡིད་འོང་": "pleasing", "བཀང་བ་": "filled", - "གླུ་": "songs" + "གླུ་": "song" }, - "རོལ་མོར་བཅས་པ་དུ་མས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ། །": { - "རོལ་མོ་": "musical instruments", - "སྐུ་ཁྲུས་གསོལ་": "offer a bath" + "།རོལ་མོར་བཅས་པ་དུ་མས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ།": { + "རོལ་མོ་": "musical instrument", + "སྐུ་ཁྲུས་": "bath" } } } @@ -5786,7 +5772,7 @@ "commentary_1": "ཡང་ན་བྱས་པའོ། །མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས་སམ་ཡང་ན་སྤུ་དང་བཅས་པའི་གོས་ཀྱིས་སྐུ་ཁྲུས་བྱས་ལ་རླན་འབྱིན་པ་དང་།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས་འཇམ་པོ་གཙང་ལ་དྲི་ཞིམ་པོས་རབ་ཏུ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །གསུམ་པ་ནི། བྱི་དོར་བྱས་པའི་རྗེས་དེ་ནས་དེ་དག་ལ་ཁ་དོག་ངུར་སྨྲིག་ལ་སོགས་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་རུང་བ་ལེགས་པར་བསྒྱུར་བའི་ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ་དམ་པ་རྣམས་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཆ་བྱད་ཅན་རྣམས་ལ་འབུལ་ཞིང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ། །\n", "output": "For this Tibetan text, I'll provide a breakdown and translation as requested:\n\nKey terms:\nསྐུ་(body/form), མཚུངས་པ་མེད་པ་(incomparable), གོས་(garment), གཙང་(pure), དྲི་(scent), ན་བཟའ་(robes)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case (པས) in སྒོས་པས\n- Honorific forms: སྐུ་, ན་བཟའ་\n\n\nWith incomparable garments for their bodies,\nI wipe their forms with pure, fragrant [cloths].\nThen, to them I offer excellent, color-transformed,\nSupreme robes of the finest fragrance.\n\n\nTechnical notes:\n- སྐུ་ refers to the enlightened body of a buddha or high-level bodhisattva\n- The text describes ritual offerings and veneration practices", "translation": "With incomparable garments for their bodies,\nI wipe their forms with pure, fragrant [cloths].\nThen, to them I offer excellent, color-transformed,\nSupreme robes of the finest fragrance." @@ -5802,9 +5788,9 @@ "translation": "Those unmatched robes on their bodies,\nClean and infused with the finest scents, wipe their forms.\nThen, to them are offered\nSupremely fragrant garments of excellent hue." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ། །\n\nCommentary 1: ཡང་ན་བྱས་པའོ། །མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས་སམ་ཡང་ན་སྤུ་དང་བཅས་པའི་གོས་ཀྱིས་སྐུ་ཁྲུས་བྱས་ལ་རླན་འབྱིན་པ་དང་།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས་འཇམ་པོ་གཙང་ལ་དྲི་ཞིམ་པོས་རབ་ཏུ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །གསུམ་པ་ནི། བྱི་དོར་བྱས་པའི་རྗེས་དེ་ནས་དེ་དག་ལ་ཁ་དོག་ངུར་སྨྲིག་ལ་སོགས་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་རུང་བ་ལེགས་པར་བསྒྱུར་བའི་ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ་དམ་པ་རྣམས་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཆ་བྱད་ཅན་རྣམས་ལ་འབུལ་ཞིང་།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nTheir bodies are wiped with incomparable cloth,\nClean and well-scented, to dry them after bathing.\nThen, they are offered excellent robes\nOf proper color, supremely fragrant.\n", - "translation": "Their bodies are wiped with incomparable cloth,\nClean and well-scented, to dry them after bathing.\nThen, they are offered excellent robes\nOf proper color, supremely fragrant." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ། །\n\nCommentary 1: ཡང་ན་བྱས་པའོ། །མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས་སམ་ཡང་ན་སྤུ་དང་བཅས་པའི་གོས་ཀྱིས་སྐུ་ཁྲུས་བྱས་ལ་རླན་འབྱིན་པ་དང་།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས་འཇམ་པོ་གཙང་ལ་དྲི་ཞིམ་པོས་རབ་ཏུ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །གསུམ་པ་ནི། བྱི་དོར་བྱས་པའི་རྗེས་དེ་ནས་དེ་དག་ལ་ཁ་དོག་ངུར་སྨྲིག་ལ་སོགས་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་རུང་བ་ལེགས་པར་བསྒྱུར་བའི་ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ་དམ་པ་རྣམས་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཆ་བྱད་ཅན་རྣམས་ལ་འབུལ་ཞིང་།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary suggests using incomparable or fur-lined cloth to bathe the body and dry it.\n\nCommentary 2: \nThis commentary explains the process in three steps:\na) Wipe the body with incomparably soft, clean cloth infused with fragrance.\nb) After cleaning, offer excellent robes of appropriate colors (like saffron) for monastics.\nc) These robes should be very fragrant and of high quality, offered to those in monastic attire.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries describe a reverent process of bathing and dressing holy figures or monastics. It involves using special, fragrant cloths to clean the body, followed by offering high-quality, appropriately colored, and fragrant robes.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nWipe their bodies with incomparable, clean cloths infused with fragrance.\nThen offer them excellent robes of proper hue,\nSupreme garments of most pleasant scent.\n", + "translation": "Wipe their bodies with incomparable, clean cloths infused with fragrance.\nThen offer them excellent robes of proper hue,\nSupreme garments of most pleasant scent." } }, "glossary": { @@ -5825,7 +5811,7 @@ "འབུལ་": "offer" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །": { "སྐུ་": "bodies", "མཚུངས་པ་མེད་པ་": "incomparable", @@ -5877,19 +5863,22 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །": { + "དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ།": { "སྐུ་": "bodies", - "མཚུངས་པ་མེད་པ་": "incomparable", - "གོས་": "cloth", + "མཚུངས་པ་མེད་པའི་": "incomparable", + "གོས་": "cloths", "གཙང་": "clean", - "དྲི་": "scented", - "སྐུ་ཕྱི་": "wiped" + "དྲི་": "fragrance", + "བསྒོས་པས་": "infused", + "སྐུ་ཕྱིའོ་": "wipe" }, - "དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ། །": { - "ཁ་དོག་": "color", + "།དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ།": { + "ཁ་དོག་": "hue", + "ལེགས་བསྒྱུར་བའི་": "proper", "ན་བཟའ་": "robes", - "དྲི་ཞིམ་": "fragrant", - "འབུལ་": "offered" + "དྲི་ཞིམ་": "scent", + "དམ་པ་": "supreme", + "འབུལ་": "offer" } } } @@ -5900,7 +5889,7 @@ "commentary_1": "བཟང་བ་ནི་ལྷ་ལ་འོས་པའི་གོས་སོ། །སྲབ་པ་ནི་ཕྲ་བའོ། །འཇམ་པ་ནི་འབོལ་བའོ། །སྣ་ཚོགས་ནི་གང་ཁ་དོག་དུ་མས་མཛེས་པའོ། །", "commentary_2": "ཁྱིམ་པའི་ཆ་བྱད་ཅན་རྣམས་ལ་གོས་བཟང་པོ་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་ཅན་རྣམས་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །བཞི་པ་ནི། ཅོད་པན་ལ་སོགས་པའི་རྒྱན་མཆོག་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པ་བརྒྱ་ཕྲག་དེ་དང་དེ་དག་གིས་བདེན་པ་མངོན་སུམ་དུ་གཟིགས་པས་ན་འཕགས་པ་སྟེ་དེའི་ཁྱད་པར་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་དང་འཇམ་དབྱངས་དང་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་དང་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་དང་བྱམས་པ་ལ་སོགས་གདུལ་བྱའི་དབང་གིས་ཁྱིམ་པའི་རྟགས་འཛིན་པ་རྣམས་ལ་བརྒྱན་པར་བགྱིའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགོས་བཟང་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །རྒྱན་མཆོག་བརྒྱ་ཕྲག་དེ་དང་དེ་དག་གིས། །འཕགས་པ་ཀུན་དུ་བཟང་དང་འཇམ་དབྱངས་དང་། །འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་སོགས་ལའང་བརྒྱན་པར་བགྱི། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགོས་བཟང་(fine garments), རྒྱན་མཆོག་(supreme ornaments), འཕགས་པ་(noble one), ཀུན་དུ་བཟང་(Samantabhadra), འཇམ་དབྱངས་(Mañjuśrī), འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་(Lokeśvara)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ for listing items\n- སོགས་ལའང་ indicating \"and others as well\"\n- བགྱི as honorific form of བྱེད་ (to do)\n\n\nWith various fine garments, thin and soft,\nAnd hundreds of those supreme ornaments,\nI shall adorn the noble Samantabhadra, Mañjuśrī,\nLokeśvara, and others as well.\n\n\nNote: The translation preserves the Sanskrit names of the bodhisattvas as per the instructions.", "translation": "With various fine garments, thin and soft,\nAnd hundreds of those supreme ornaments,\nI shall adorn the noble Samantabhadra, Mañjuśrī,\nLokeśvara, and others as well." @@ -5916,9 +5905,9 @@ "translation": "With various fine, thin, and soft garments,\nAnd hundreds of excellent ornaments of all kinds,\nI will adorn Samantabhadra, Manjushri,\nAvalokiteshvara, and other noble ones." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགོས་བཟང་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །རྒྱན་མཆོག་བརྒྱ་ཕྲག་དེ་དང་དེ་དག་གིས། །འཕགས་པ་ཀུན་དུ་བཟང་དང་འཇམ་དབྱངས་དང་། །འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་སོགས་ལའང་བརྒྱན་པར་བགྱི། །\n\nCommentary 1: བཟང་བ་ནི་ལྷ་ལ་འོས་པའི་གོས་སོ། །སྲབ་པ་ནི་ཕྲ་བའོ། །འཇམ་པ་ནི་འབོལ་བའོ། །སྣ་ཚོགས་ནི་གང་ཁ་དོག་དུ་མས་མཛེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཁྱིམ་པའི་ཆ་བྱད་ཅན་རྣམས་ལ་གོས་བཟང་པོ་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་ཅན་རྣམས་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །བཞི་པ་ནི། ཅོད་པན་ལ་སོགས་པའི་རྒྱན་མཆོག་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པ་བརྒྱ་ཕྲག་དེ་དང་དེ་དག་གིས་བདེན་པ་མངོན་སུམ་དུ་གཟིགས་པས་ན་འཕགས་པ་སྟེ་དེའི་ཁྱད་པར་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་དང་འཇམ་དབྱངས་དང་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་དང་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་དང་བྱམས་པ་ལ་སོགས་གདུལ་བྱའི་དབང་གིས་ཁྱིམ་པའི་རྟགས་འཛིན་པ་རྣམས་ལ་བརྒྱན་པར་བགྱིའོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nWith various fine, thin, and soft garments,\nAnd hundreds of excellent ornaments of all kinds,\nI shall adorn the noble Samantabhadra, Manjushri,\nAvalokiteshvara, and others.\n", - "translation": "With various fine, thin, and soft garments,\nAnd hundreds of excellent ornaments of all kinds,\nI shall adorn the noble Samantabhadra, Manjushri,\nAvalokiteshvara, and others." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གོས་བཟང་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །རྒྱན་མཆོག་བརྒྱ་ཕྲག་དེ་དང་དེ་དག་གིས། །འཕགས་པ་ཀུན་དུ་བཟང་དང་འཇམ་དབྱངས་དང་། །འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་སོགས་ལའང་བརྒྱན་པར་བགྱི། །\n\nCommentary 1: བཟང་བ་ནི་ལྷ་ལ་འོས་པའི་གོས་སོ། །སྲབ་པ་ནི་ཕྲ་བའོ། །འཇམ་པ་ནི་འབོལ་བའོ། །སྣ་ཚོགས་ནི་གང་ཁ་དོག་དུ་མས་མཛེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཁྱིམ་པའི་ཆ་བྱད་ཅན་རྣམས་ལ་གོས་བཟང་པོ་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་ཅན་རྣམས་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །བཞི་པ་ནི། ཅོད་པན་ལ་སོགས་པའི་རྒྱན་མཆོག་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པ་བརྒྱ་ཕྲག་དེ་དང་དེ་དག་གིས་བདེན་པ་མངོན་སུམ་དུ་གཟིགས་པས་ན་འཕགས་པ་སྟེ་དེའི་ཁྱད་པར་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་དང་འཇམ་དབྱངས་དང་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་དང་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་དང་བྱམས་པ་ལ་སོགས་གདུལ་བྱའི་དབང་གིས་ཁྱིམ་པའི་རྟགས་འཛིན་པ་རྣམས་ལ་བརྒྱན་པར་བགྱིའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains the qualities of the robes:\n- \"Excellent\" refers to robes suitable for deities\n- \"Fine\" means thin\n- \"Soft\" means smooth\n- \"Various\" refers to being adorned with many colors\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on offering robes and ornaments:\n- Excellent, fine, soft robes of various colors should be offered to those in lay attire\n- Hundreds of supreme ornaments like crowns should be used to adorn noble ones who have directly realized the truth\n- Specifically mentions adorning Samantabhadra, Manjushri, Avalokiteshvara, Vajrapani, Maitreya and others who appear in lay form to benefit beings\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries describe offering exquisite robes and ornaments to enlightened beings who appear in worldly form. The robes are of the highest quality - excellent, fine, soft, and colorful. Hundreds of supreme ornaments like crowns are also offered. This is done to adorn noble ones like Samantabhadra, Manjushri, and Avalokiteshvara, who manifest in lay form to benefit beings.\n\n3. Translation of input text based on commentary meanings:\n\n\nWith excellent, fine, and soft robes of various kinds,\nAnd hundreds of supreme ornaments of every sort,\nI shall adorn the noble ones like Samantabhadra, Manjushri,\nAnd Avalokiteshvara, among others.\n", + "translation": "With excellent, fine, and soft robes of various kinds,\nAnd hundreds of supreme ornaments of every sort,\nI shall adorn the noble ones like Samantabhadra, Manjushri,\nAnd Avalokiteshvara, among others." } }, "glossary": { @@ -5938,7 +5927,7 @@ "བརྒྱན་པར་བགྱི་": "drape" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གོས་བཟང་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །རྒྱན་མཆོག་བརྒྱ་ཕྲག་དེ་དང་དེ་དག་གིས། །": { "གོས་བཟང་": "fine garments", "སྲབ་": "thin", @@ -6005,19 +5994,17 @@ }, "04_commentary_assisted": { "གོས་བཟང་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །": { - "གོས་": "garments", - "བཟང་": "fine", - "སྲབ་": "thin", + "གོས་བཟང་": "excellent robes", + "སྲབ་": "fine", "འཇམ་པ་": "soft", - "སྣ་ཚོགས་": "various" + "སྣ་ཚོགས་": "various kinds" }, "རྒྱན་མཆོག་བརྒྱ་ཕྲག་དེ་དང་དེ་དག་གིས། །": { - "རྒྱན་": "ornaments", - "མཆོག་": "excellent", + "རྒྱན་མཆོག་": "supreme ornaments", "བརྒྱ་ཕྲག་": "hundreds" }, "འཕགས་པ་ཀུན་དུ་བཟང་དང་འཇམ་དབྱངས་དང་། །": { - "འཕགས་པ་": "noble", + "འཕགས་པ་": "noble ones", "ཀུན་དུ་བཟང་": "Samantabhadra", "འཇམ་དབྱངས་": "Manjushri" }, @@ -6034,7 +6021,7 @@ "commentary_1": "གླིང་བཞི་པ་དང་ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་དང་རི་རབ་དང་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་དང་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་རྣམས་སོ་སོར་སྟོང་ཕྲག་རེར་བརྩིས་པ་ནི་སྟོང་ངོ་། །སྟོང་པ་དེ་ཉིད་སོ་སོར་སྟོང་འགྱུར་དུ་བརྩིས་པ་དེ་ཉིད་སྟོང་གཉིས་པའོ། །སྟོང་གཉིས་པ་ཉིད་སྟོང་འགྱུར་དུ་བསྒྲེས་པ་ནི་སྟོང་གསུམ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། གླིང་བཞི་པ་ནི་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱའོ། །དེ་ནི་སངས་རྒྱས་གཅིག་གི་ཞིང་ཁམས་སོ། །ཞིང་ཁམས་རྣམས་ཕྱོགས་བཅུར་མཐའ་མེད་པ་དེ་དག་ཏུ་ཁྱབ་པར་དྲི་ལྡང་བའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པའོ། །བྱུག་པར་བགྱི་བ་ནི་ཡང་དག་པར་བྱུག་པར་བགྱི་བའོ། །", "commentary_2": "ལྔ་པ་ནི། མཛོད་ལས། གླིང་བཞི་དང་ནི་ཉི་ཟླ་དང་། །རི་རབ་དང་ནི་འདོད་ལྷ་དང་། །ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་སྟོང་ལ་ནི། །སྟོང་ནི་སྤྱི་ཕུད་ཡིན་པར་འདོད། །དེ་སྟོང་ལ་ནི་སྟོང་གཉིས་པ། །བར་མའི་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཞེས་བྱ། །དེ་སྟོང་ལ་ནི་སྟོང་གསུམ་མོ། །ཞེས་པས་སྟོང་གསུམ་ལ་སོགས་པའི་ཞིང་ཁམས་མཐའ་ཡས་པ་ཀུན་ན་དྲི་ངད་ལྡང་བ་སྟེ་རྟག་ཏུ་དྲིས་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་བྱི་དོར་བྱས་པ་འདྲ་བ་འོད་ཆགས་འབར་བ་དེ་དག་བྱུག་པར་བགྱིའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྟོང་གསུམ་ཀུན་དུ་དྲི་ངད་ལྡང་བ་ཡི། །དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་ཀུན་གྱི་སྐུ། །གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་བྱི་དོར་བྱས་པ་ལྟར། །འོད་ཆགས་འབར་བ་དེ་དག་བྱུག་པར་བགྱི། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྟོང་གསུམ་ (trichiliocosm), དྲི་ངད་ (fragrance), ཐུབ་དབང་ (Lord of Sages), གསེར་སྦྱངས་ (refined gold), བྱི་དོར་ (polished)\n\nGrammar notes:\n- ཀུན་དུ་ (locative particle)\n- ལྡང་བ་ཡི་ (genitive particle connecting to དྲི་མཆོག་)\n- བྱས་པ་ལྟར་ (comparative construction)\n- བྱུག་པར་བགྱི་ (honorific future tense)\n\n\nWith the supreme fragrances that waft throughout the trichiliocosm,\nI shall anoint the bodies of all the Lords of Sages,\nGleaming and radiant like refined gold\nThat has been well polished.\n\n\nTechnical note: ཐུབ་དབང་ (Lord of Sages) is an epithet for the Buddha. The verse describes making offerings to the Buddhas, imagining anointing their bodies with the finest fragrances from throughout the universe.", "translation": "With the supreme fragrances that waft throughout the trichiliocosm,\nI shall anoint the bodies of all the Lords of Sages,\nGleaming and radiant like refined gold\nThat has been well polished." @@ -6050,9 +6037,9 @@ "translation": "With the finest fragrances wafting throughout the three thousand worlds,\nI shall anoint the bodies of all the Mighty Sages,\nGleaming and radiant like well-polished refined gold,\nWith these supreme scented unguents." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྟོང་གསུམ་ཀུན་དུ་དྲི་ངད་ལྡང་བ་ཡི། །དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་ཀུན་གྱི་སྐུ། །གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་བྱི་དོར་བྱས་པ་ལྟར། །འོད་ཆགས་འབར་བ་དེ་དག་བྱུག་པར་བགྱི། །\n\nCommentary 1: གླིང་བཞི་པ་དང་ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་དང་རི་རབ་དང་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་དང་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་རྣམས་སོ་སོར་སྟོང་ཕྲག་རེར་བརྩིས་པ་ནི་སྟོང་ངོ་། །སྟོང་པ་དེ་ཉིད་སོ་སོར་སྟོང་འགྱུར་དུ་བརྩིས་པ་དེ་ཉིད་སྟོང་གཉིས་པའོ། །སྟོང་གཉིས་པ་ཉིད་སྟོང་འགྱུར་དུ་བསྒྲེས་པ་ནི་སྟོང་གསུམ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། གླིང་བཞི་པ་ནི་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱའོ། །དེ་ནི་སངས་རྒྱས་གཅིག་གི་ཞིང་ཁམས་སོ། །ཞིང་ཁམས་རྣམས་ཕྱོགས་བཅུར་མཐའ་མེད་པ་དེ་དག་ཏུ་ཁྱབ་པར་དྲི་ལྡང་བའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པའོ། །བྱུག་པར་བགྱི་བ་ནི་ཡང་དག་པར་བྱུག་པར་བགྱི་བའོ། །\n\nCommentary 2: ལྔ་པ་ནི། མཛོད་ལས། གླིང་བཞི་དང་ནི་ཉི་ཟླ་དང་། །རི་རབ་དང་ནི་འདོད་ལྷ་དང་། །ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་སྟོང་ལ་ནི། །སྟོང་ནི་སྤྱི་ཕུད་ཡིན་པར་འདོད། །དེ་སྟོང་ལ་ནི་སྟོང་གཉིས་པ། །བར་མའི་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཞེས་བྱ། །དེ་སྟོང་ལ་ནི་སྟོང་གསུམ་མོ། །ཞེས་པས་སྟོང་གསུམ་ལ་སོགས་པའི་ཞིང་ཁམས་མཐའ་ཡས་པ་ཀུན་ན་དྲི་ངད་ལྡང་བ་སྟེ་རྟག་ཏུ་དྲིས་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་བྱི་དོར་བྱས་པ་འདྲ་བ་འོད་ཆགས་འབར་བ་དེ་དག་བྱུག་པར་བགྱིའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWith the finest fragrances that permeate throughout the billion-fold universe,\nI shall anoint the bodies of all the mighty Buddhas,\nWhich shine and blaze with light,\nLike pure refined gold that has been polished.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which describes offering fragrant ointments to the Buddhas across vast cosmic scales. The commentaries provide context about the \"billion-fold universe\" (stong gsum) and elaborate on the imagery of the Buddhas' bodies being like polished gold.", - "translation": "With the finest fragrances that permeate throughout the billion-fold universe,\nI shall anoint the bodies of all the mighty Buddhas,\nWhich shine and blaze with light,\nLike pure refined gold that has been polished." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྟོང་གསུམ་ཀུན་དུ་དྲི་ངད་ལྡང་བ་ཡི། །དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་ཀུན་གྱི་སྐུ། །གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་བྱི་དོར་བྱས་པ་ལྟར། །འོད་ཆགས་འབར་བ་དེ་དག་བྱུག་པར་བགྱི། །\n\nCommentary 1: གླིང་བཞི་པ་དང་ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་དང་རི་རབ་དང་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་དང་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་རྣམས་སོ་སོར་སྟོང་ཕྲག་རེར་བརྩིས་པ་ནི་སྟོང་ངོ་། །སྟོང་པ་དེ་ཉིད་སོ་སོར་སྟོང་འགྱུར་དུ་བརྩིས་པ་དེ་ཉིད་སྟོང་གཉིས་པའོ། །སྟོང་གཉིས་པ་ཉིད་སྟོང་འགྱུར་དུ་བསྒྲེས་པ་ནི་སྟོང་གསུམ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། གླིང་བཞི་པ་ནི་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱའོ། །དེ་ནི་སངས་རྒྱས་གཅིག་གི་ཞིང་ཁམས་སོ། །ཞིང་ཁམས་རྣམས་ཕྱོགས་བཅུར་མཐའ་མེད་པ་དེ་དག་ཏུ་ཁྱབ་པར་དྲི་ལྡང་བའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པའོ། །བྱུག་པར་བགྱི་བ་ནི་ཡང་དག་པར་བྱུག་པར་བགྱི་བའོ། །\n\nCommentary 2: ལྔ་པ་ནི། མཛོད་ལས། གླིང་བཞི་དང་ནི་ཉི་ཟླ་དང་། །རི་རབ་དང་ནི་འདོད་ལྷ་དང་། །ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་སྟོང་ལ་ནི། །སྟོང་ནི་སྤྱི་ཕུད་ཡིན་པར་འདོད། །དེ་སྟོང་ལ་ནི་སྟོང་གཉིས་པ། །བར་མའི་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཞེས་བྱ། །དེ་སྟོང་ལ་ནི་སྟོང་གསུམ་མོ། །ཞེས་པས་སྟོང་གསུམ་ལ་སོགས་པའི་ཞིང་ཁམས་མཐའ་ཡས་པ་ཀུན་ན་དྲི་ངད་ལྡང་བ་སྟེ་རྟག་ཏུ་དྲིས་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་བྱི་དོར་བྱས་པ་འདྲ་བ་འོད་ཆགས་འབར་བ་དེ་དག་བྱུག་པར་བགྱིའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the concept of \"trichiliocosm\" (three thousand great thousand world systems) in Buddhist cosmology. It describes how this vast universe is calculated and emphasizes that the fragrance mentioned in the verse pervades all these countless world systems. It also clarifies that \"anointing\" means to properly apply the fragrance.\n\nCommentary 2: This commentary also explains the concept of trichiliocosm, quoting from the Abhidharmakosha. It then interprets the verse, stating that the finest fragrances that constantly pervade these infinite world systems are used to anoint the bodies of the Buddhas, which are likened to well-polished pure gold and radiate brilliant light.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the vastness of the universe (trichiliocosm) to highlight the extent of the offering. They explain that the finest fragrances pervade this entire vast cosmos and are used to anoint the radiant bodies of the Buddhas, which are compared to pure, polished gold.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nWith the finest fragrances that waft throughout the trichiliocosm,\nI shall anoint the bodies of all the mighty Sages,\nWhich shine and blaze like pure refined gold\nThat has been polished to perfection.", + "translation": "With the finest fragrances that waft throughout the trichiliocosm,\nI shall anoint the bodies of all the mighty Sages,\nWhich shine and blaze like pure refined gold\nThat has been polished to perfection." } }, "glossary": { @@ -6071,7 +6058,7 @@ "བྱུག་པར་བགྱི་": "apply" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྟོང་གསུམ་ཀུན་དུ་དྲི་ངད་ལྡང་བ་ཡི། །": { "སྟོང་གསུམ་": "trichiliocosm", "དྲི་ངད་": "fragrances", @@ -6123,17 +6110,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "སྟོང་གསུམ་ཀུན་དུ་དྲི་ངད་ལྡང་བ་ཡི། །དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་ཀུན་གྱི་སྐུ། །": { - "སྟོང་གསུམ་": "billion-fold universe", - "དྲི་ངད་": "fragrances", + "སྟོང་གསུམ་ཀུན་དུ་དྲི་ངད་ལྡང་བ་ཡི། །": { + "སྟོང་གསུམ་": "trichiliocosm", + "དྲི་ངད་": "fragrances" + }, + "དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་ཀུན་གྱི་སྐུ། །": { "དྲི་མཆོག་": "finest fragrances", - "ཐུབ་དབང་": "mighty Buddhas", + "ཐུབ་དབང་": "mighty Sages", "སྐུ་": "bodies" }, - "གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་བྱི་དོར་བྱས་པ་ལྟར། །འོད་ཆགས་འབར་བ་དེ་དག་བྱུག་པར་བགྱི། །": { + "གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་བྱི་དོར་བྱས་པ་ལྟར། །": { "གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་": "pure refined gold", - "བྱི་དོར་བྱས་པ་": "polished", - "འོད་ཆགས་འབར་བ་": "shine and blaze with light", + "བྱི་དོར་བྱས་པ་": "polished to perfection" + }, + "འོད་ཆགས་འབར་བ་དེ་དག་བྱུག་པར་བགྱི། །": { + "འོད་ཆགས་འབར་བ་": "shine and blaze", "བྱུག་པར་བགྱི་": "anoint" } } @@ -6145,7 +6136,7 @@ "commentary_1": "མན་དཱ་ར་བ་ནི་ལྷའི་མེ་ཏོག་གོ། །པདྨ་ནི་མ་ལི་ཀའོ། །ཨུཏྤལ་ནི་ཨུཏྤལ་སྔོན་པོའོ། །སོགས་པའི་སྒྲས་ནི་གང་དེ་ལ་སོགས་པའི་མེ་ཏོག་གང་བྱུང་བ་རྣམས་སོ། །དྲི་ཞིམ་པོས་ཞེས་འབྲུ་མང་པོའི་སྒྲ་ཐོབ་ཏུ་ཟིན་ཀྱང་ལུང་གི་ཚིག་དྲི་ཞིམ་ཞེས་སྨོས་སོ། །ཕྲེང་བ་ནི་མེ་ཏོག་གི་ཕྲེང་བའོ། །སྤེལ་ལེགས་པ་ནི་བརྒྱུད་པའི་བཀོད་པ་ལེགས་པ་སྟེ་དེས་ཡིད་དགའ་བར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བའོ། །", "commentary_2": "དྲུག་པ་ནི། ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡིད་དུ་འོང་བའི་ལྷའི་མེ་ཏོག་མནྡཱ་ར་བ་དང་པདྨ་དང་ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་པ་དྲི་ཞིམ་པོ་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་། དེ་དག་དང་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པའི་ཕྲེང་བ་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་ལེགས་པར་སྤེལ་ཞིང་ཡིད་དུ་འོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་མཆོད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི། །མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་པདྨ་དང་། །ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་དྲི་ཞིམ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། །\n", "output": "Key terms:\nཐུབ་དབང་ (Lord of Sages), མཆོད་གནས་ (Object of worship), མེ་ཏོག་ (Flowers), མནྡ་ར་ (Mandārava), པདྨ་ (Lotus), ཨུཏྤལ་ (Utpala), ཕྲེང་བ་ (Garland)\n\n\nTo the supreme object of worship, the Lord of Sages,\nI offer pleasing flowers: mandārava, lotus,\nUtpala, and all other fragrant blooms,\nAlong with beautifully arranged, delightful garlands.\n\n\nNote: མནྡ་ར་ (mandārava), པདྨ་ (padma), and ཨུཏྤལ་ (utpala) are specific types of celestial flowers often mentioned in Buddhist offerings.", "translation": "To the supreme object of worship, the Lord of Sages,\nI offer pleasing flowers: mandārava, lotus,\nUtpala, and all other fragrant blooms,\nAlong with beautifully arranged, delightful garlands." @@ -6161,9 +6152,9 @@ "translation": "To the supreme object of worship, the Mighty Sage,\nI offer pleasing flowers - mandarava and lotus,\nUtpala and all other fragrant blooms,\nAlong with beautiful, delightful garlands." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི། །མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་པདྨ་དང་། །ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་དྲི་ཞིམ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། །\n\nCommentary 1: མན་དཱ་ར་བ་ནི་ལྷའི་མེ་ཏོག་གོ། །པདྨ་ནི་མ་ལི་ཀའོ། །ཨུཏྤལ་ནི་ཨུཏྤལ་སྔོན་པོའོ། །སོགས་པའི་སྒྲས་ནི་གང་དེ་ལ་སོགས་པའི་མེ་ཏོག་གང་བྱུང་བ་རྣམས་སོ། །དྲི་ཞིམ་པོས་ཞེས་འབྲུ་མང་པོའི་སྒྲ་ཐོབ་ཏུ་ཟིན་ཀྱང་ལུང་གི་ཚིག་དྲི་ཞིམ་ཞེས་སྨོས་སོ། །ཕྲེང་བ་ནི་མེ་ཏོག་གི་ཕྲེང་བའོ། །སྤེལ་ལེགས་པ་ནི་བརྒྱུད་པའི་བཀོད་པ་ལེགས་པ་སྟེ་དེས་ཡིད་དགའ་བར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: དྲུག་པ་ནི། ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡིད་དུ་འོང་བའི་ལྷའི་མེ་ཏོག་མནྡཱ་ར་བ་དང་པདྨ་དང་ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་པ་དྲི་ཞིམ་པོ་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་། དེ་དག་དང་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པའི་ཕྲེང་བ་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་ལེགས་པར་སྤེལ་ཞིང་ཡིད་དུ་འོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་མཆོད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nTo the supreme objects of worship, the mighty sages,\nI offer pleasing flowers: mandārava, lotus, and utpala,\nAlong with all other fragrant blossoms,\nAnd beautiful, delightful garlands well-arranged.\n\n\nThis translation captures the essence of making flower offerings to the Buddha and other enlightened beings, including specific types of celestial and earthly flowers, as well as fragrant blossoms and well-crafted garlands that are pleasing to the mind.", - "translation": "To the supreme objects of worship, the mighty sages,\nI offer pleasing flowers: mandārava, lotus, and utpala,\nAlong with all other fragrant blossoms,\nAnd beautiful, delightful garlands well-arranged." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི། །མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་པདྨ་དང་། །ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་དྲི་ཞིམ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། །\n\nCommentary 1: མན་དཱ་ར་བ་ནི་ལྷའི་མེ་ཏོག་གོ། །པདྨ་ནི་མ་ལི་ཀའོ། །ཨུཏྤལ་ནི་ཨུཏྤལ་སྔོན་པོའོ། །སོགས་པའི་སྒྲས་ནི་གང་དེ་ལ་སོགས་པའི་མེ་ཏོག་གང་བྱུང་བ་རྣམས་སོ། །དྲི་ཞིམ་པོས་ཞེས་འབྲུ་མང་པོའི་སྒྲ་ཐོབ་ཏུ་ཟིན་ཀྱང་ལུང་གི་ཚིག་དྲི་ཞིམ་ཞེས་སྨོས་སོ། །ཕྲེང་བ་ནི་མེ་ཏོག་གི་ཕྲེང་བའོ། །སྤེལ་ལེགས་པ་ནི་བརྒྱུད་པའི་བཀོད་པ་ལེགས་པ་སྟེ་དེས་ཡིད་དགའ་བར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: དྲུག་པ་ནི། ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡིད་དུ་འོང་བའི་ལྷའི་མེ་ཏོག་མནྡཱ་ར་བ་དང་པདྨ་དང་ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་པ་དྲི་ཞིམ་པོ་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་། དེ་དག་དང་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པའི་ཕྲེང་བ་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་ལེགས་པར་སྤེལ་ཞིང་ཡིད་དུ་འོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་མཆོད་དོ། །\n", + "output": "Here's the process to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using the given Tibetan commentaries:\n\n1. Translation and summary of each commentary:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains the types of flowers mentioned in the verse. Mandārava is a divine flower, padma is a jasmine, and utpala is a blue lotus. The phrase \"and so on\" includes all other types of flowers. It mentions fragrant scents and flower garlands that are beautifully arranged and pleasing to the mind.\n\nCommentary 2:\nThis commentary describes offering various pleasing objects to the supreme objects of worship, the Buddhas. It mentions divine flowers like mandārava, lotus, and utpala, along with all other fragrant flowers. It also includes garlands made of precious materials, beautifully arranged in various colors, that are pleasing to the mind.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the offering of various beautiful and fragrant flowers, particularly divine flowers like mandārava, lotus, and utpala. They also mention flower garlands that are beautifully arranged and pleasing to the mind. The second commentary adds that these offerings are made to the supreme objects of worship (the Buddhas) and includes garlands made of precious materials.\n\n3. Translation of the Input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nTo the supreme objects of worship, the mighty sages,\nI offer pleasing mandārava flowers, lotuses,\nUtpalas, and all other fragrant blossoms,\nAlong with beautiful, delightful garlands, skillfully arranged.", + "translation": "To the supreme objects of worship, the mighty sages,\nI offer pleasing mandārava flowers, lotuses,\nUtpalas, and all other fragrant blossoms,\nAlong with beautiful, delightful garlands, skillfully arranged." } }, "glossary": { @@ -6190,7 +6181,7 @@ "མཆོད་": "offer" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི། །": { "ཐུབ་དབང་": "Lord of Sages", "མཆོད་གནས་": "object of worship", @@ -6267,16 +6258,15 @@ "མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་པདྨ་དང་། །": { "མེ་ཏོག་": "flowers", "མནྡ་ར་": "mandārava", - "པདྨ་": "lotus" + "པདྨ་": "lotuses" }, "ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་དྲི་ཞིམ་ཐམས་ཅད་དང་། །": { - "ཨུཏྤལ་": "utpala", - "དྲི་ཞིམ་": "fragrant", - "ཐམས་ཅད་": "all" + "ཨུཏྤལ་": "utpalas", + "དྲི་ཞིམ་": "fragrant" }, "ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། །": { "ཕྲེང་བ་": "garlands", - "སྤེལ་ལེགས་": "well-arranged", + "སྤེལ་ལེགས་": "skillfully arranged", "ཡིད་འོང་": "delightful", "མཆོད་": "offer" } @@ -6289,7 +6279,7 @@ "commentary_1": "དྲི་ངད་ནི་དྲི་གྲུབ་པའོ། །ཁྱབ་པ་ནི་དྲི་འཕྲོས་པའོ། །བདུག་པའི་སྤྲིན་ལྟ་བུར་ནམ་མཁའ་ལས་འཁྲིགས་པའམ། ཡང་ན་དེའི་ཚོགས་སོ། །ཞལ་ཟས་ནི་བཟའ་བའི་རིགས་སོ། །བཟའ་ཞེས་པ་ནི་སོས་བཅད་དགོས་པའི་རིགས་སོ། །དབུལ་བར་བགྱི་བ་ནི་མཆོད་པར་བགྱི་བའོ། །", "commentary_2": "བདུན་པ་ནི། སྤོས་ཀྱི་མཆོག་ཡིད་འཕྲོག་པའི་དྲི་ངད་ཀྱིས་ཕྱོགས་མང་པོར་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་བདུག་པའི་སྤྲིན་ཏེ་ནམ་མཁའ་ལ་འཁྲིགས་པའམ་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་དག་ལ་དབུལ་ལོ། །བརྒྱད་པ་ནི། ཞལ་ཟས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཀ་ར་དཀར་པོ་དང་། རྒྱ་སྟར་གྱི་ཁུ་བ་ལ་སོགས་པ་བཟའ་བཏུང་སྣ་ཚོགས་བཅས་པ་ཡི་ལྷ་བཤོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྤོས་མཆོག་ཡིད་འཕྲོག་དྲི་ངད་ཁྱབ་པ་ཡི། །བདུག་པའི་སྤྲིན་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ། །ཞལ་ཟས་བཟའ་བཏུང་སྣ་ཚོགས་བཅས་པ་ཡི། །ལྷ་བཤོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྤོས་(incense), བདུག་པ་(fumigation/incense offering), སྤྲིན་(cloud), ཞལ་ཟས་(food offerings), ལྷ་བཤོས་(torma/ritual cake)\n\nGrammar notes:\n- Use of ཀྱང་ (also/even) in both verses\n- Instrumental case marker ཡི་ in both verses\n- Future tense marker བགྱི in the last line\n\n\nI offer to them clouds of incense offerings,\nPervading with the captivating scent of supreme fragrance.\nI also offer to them tormas,\nAlong with various foods and drinks.\n\n\nTechnical notes:\n- བདུག་པ་ refers specifically to incense offerings in ritual contexts\n- ལྷ་བཤོས་ (torma) are sculpted ritual cakes used in Tibetan Buddhist offerings", "translation": "I offer to them clouds of incense offerings,\nPervading with the captivating scent of supreme fragrance.\nI also offer to them tormas,\nAlong with various foods and drinks." @@ -6305,9 +6295,9 @@ "translation": "I offer clouds of incense smoke as well,\nPervading all with captivating scents.\nI offer various foods and drinks,\nDivine cakes and tormas, all to you." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྤོས་མཆོག་ཡིད་འཕྲོག་དྲི་ངད་ཁྱབ་པ་ཡི། །བདུག་པའི་སྤྲིན་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ། །ཞལ་ཟས་བཟའ་བཏུང་སྣ་ཚོགས་བཅས་པ་ཡི། །ལྷ་བཤོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །\n\nCommentary 1: དྲི་ངད་ནི་དྲི་གྲུབ་པའོ། །ཁྱབ་པ་ནི་དྲི་འཕྲོས་པའོ། །བདུག་པའི་སྤྲིན་ལྟ་བུར་ནམ་མཁའ་ལས་འཁྲིགས་པའམ། ཡང་ན་དེའི་ཚོགས་སོ། །ཞལ་ཟས་ནི་བཟའ་བའི་རིགས་སོ། །བཟའ་ཞེས་པ་ནི་སོས་བཅད་དགོས་པའི་རིགས་སོ། །དབུལ་བར་བགྱི་བ་ནི་མཆོད་པར་བགྱི་བའོ། །\n\nCommentary 2: བདུན་པ་ནི། སྤོས་ཀྱི་མཆོག་ཡིད་འཕྲོག་པའི་དྲི་ངད་ཀྱིས་ཕྱོགས་མང་པོར་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་བདུག་པའི་སྤྲིན་ཏེ་ནམ་མཁའ་ལ་འཁྲིགས་པའམ་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་དག་ལ་དབུལ་ལོ། །བརྒྱད་པ་ནི། ཞལ་ཟས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཀ་ར་དཀར་པོ་དང་། རྒྱ་སྟར་གྱི་ཁུ་བ་ལ་སོགས་པ་བཟའ་བཏུང་སྣ་ཚོགས་བཅས་པ་ཡི་ལྷ་བཤོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan text, based on the provided commentaries:\n\n\nI offer clouds of incense smoke, permeating the air\nWith the captivating fragrance of supreme perfume.\nI also offer divine food offerings,\nConsisting of various edibles and drinks.\n", - "translation": "I offer clouds of incense smoke, permeating the air\nWith the captivating fragrance of supreme perfume.\nI also offer divine food offerings,\nConsisting of various edibles and drinks." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྤོས་མཆོག་ཡིད་འཕྲོག་དྲི་ངད་ཁྱབ་པ་ཡི། །བདུག་པའི་སྤྲིན་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ། །ཞལ་ཟས་བཟའ་བཏུང་སྣ་ཚོགས་བཅས་པ་ཡི། །ལྷ་བཤོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །\n\nCommentary 1: དྲི་ངད་ནི་དྲི་གྲུབ་པའོ། །ཁྱབ་པ་ནི་དྲི་འཕྲོས་པའོ། །བདུག་པའི་སྤྲིན་ལྟ་བུར་ནམ་མཁའ་ལས་འཁྲིགས་པའམ། ཡང་ན་དེའི་ཚོགས་སོ། །ཞལ་ཟས་ནི་བཟའ་བའི་རིགས་སོ། །བཟའ་ཞེས་པ་ནི་སོས་བཅད་དགོས་པའི་རིགས་སོ། །དབུལ་བར་བགྱི་བ་ནི་མཆོད་པར་བགྱི་བའོ། །\n\nCommentary 2: བདུན་པ་ནི། སྤོས་ཀྱི་མཆོག་ཡིད་འཕྲོག་པའི་དྲི་ངད་ཀྱིས་ཕྱོགས་མང་པོར་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་བདུག་པའི་སྤྲིན་ཏེ་ནམ་མཁའ་ལ་འཁྲིགས་པའམ་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་དག་ལ་དབུལ་ལོ། །བརྒྱད་པ་ནི། ཞལ་ཟས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཀ་ར་དཀར་པོ་དང་། རྒྱ་སྟར་གྱི་ཁུ་བ་ལ་སོགས་པ་བཟའ་བཏུང་སྣ་ཚོགས་བཅས་པ་ཡི་ལྷ་བཤོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains the terms used in the verse. It clarifies that \"fragrance\" means a perfected scent, \"pervading\" means the scent spreading, and \"incense clouds\" are like clouds gathering in the sky or a collection of incense. \"Food offerings\" refer to edible items, especially those that need to be chewed. \"To offer\" means to present as an offering.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the seventh and eighth offerings. The seventh is described as supreme incense with an enchanting fragrance that pervades many directions, forming clouds in the sky. The eighth offering consists of various food and drink offerings, including white sugar and syrup, presented as divine food offerings.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries provide complementary explanations of the verse. They describe the offering of fragrant incense that spreads widely, forming cloud-like formations. They also explain the offering of various foods and drinks as divine offerings. The commentaries emphasize the act of presenting these as offerings to the deities or enlightened beings.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nI offer clouds of incense, supreme and captivating,\nTheir fragrance pervading all around.\nI also offer divine food offerings,\nConsisting of various foods and drinks.\n\nThis translation captures the essence of offering both incense and food items as described in the original Tibetan text and explained in the commentaries.", + "translation": "I offer clouds of incense, supreme and captivating,\nTheir fragrance pervading all around.\nI also offer divine food offerings,\nConsisting of various foods and drinks." } }, "glossary": { @@ -6325,7 +6315,7 @@ "དབུལ་": "offer" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྤོས་མཆོག་ཡིད་འཕྲོག་དྲི་ངད་ཁྱབ་པ་ཡི། །བདུག་པའི་སྤྲིན་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ།": { "སྤོས་མཆོག་": "supreme fragrance", "དྲི་ངད་": "scent", @@ -6378,16 +6368,16 @@ }, "04_commentary_assisted": { "སྤོས་མཆོག་ཡིད་འཕྲོག་དྲི་ངད་ཁྱབ་པ་ཡི། །བདུག་པའི་སྤྲིན་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ།": { - "སྤོས་མཆོག་": "supreme perfume", + "སྤོས་": "incense", "དྲི་ངད་": "fragrance", - "ཁྱབ་པ་": "permeating", + "ཁྱབ་པ་": "pervading", "བདུག་པ་": "incense", "སྤྲིན་ཚོགས་": "clouds", "དབུལ་": "offer" }, "།ཞལ་ཟས་བཟའ་བཏུང་སྣ་ཚོགས་བཅས་པ་ཡི། །ལྷ་བཤོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ་བར་བགྱི།": { "ཞལ་ཟས་": "food", - "བཟའ་བཏུང་": "edibles and drinks", + "བཟའ་བཏུང་": "foods and drinks", "ལྷ་བཤོས་": "divine food offerings", "དབུལ་": "offer" } @@ -6400,7 +6390,7 @@ "commentary_1": "ཚར་དུ་དངར་བ་ནི་ཕྲེང་དུ་བཀོད་པའོ། །དབུལ་བར་བགྱི་ཞེས་པ་ནི་མཆོད་པར་བགྱི་བའོ།།ནོར་བུ་མུ་ཏིག་གི་ཆུན་འཕྱང་རབ་ཏུ་མཛེས་པར་བྱས་པས་མཛེས་པར་གང་གྱུར་པ་དེའོ།", "commentary_2": "དགུ་པ་ནི། གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་སྟེ་བསྒྲིགས་པའི་ནང་དུ་འོད་འཕྲོ་བའི་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་བཞག་པའི་སྒྲོན་མེ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །བཅུ་པ་ནི། ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱི་ཆུས་བྱུགས་པ་དེར་མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་ཞིང་དེ་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་ཡི། །རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱི། །ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱིས་བྱུགས་པ་དེར། །མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་པར་བྱ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགསེར་(gold), པདྨ་(lotus), རིན་ཆེན་(precious), སྒྲོན་མ་(lamp), ས་གཞི་(ground), སྤོས་(incense), མེ་ཏོག་(flower)\n\nGrammar:\n- གསེར་གྱི་པདྨ་ (genitive construction)\n- དབུལ་བར་བགྱི། (future tense)\n- བྱུགས་པ་དེར། (locative particle)\n- དགྲམ་པར་བྱ། (future tense)\n\n\nI offer precious lamps of golden lotuses, gleaming brilliantly.\nOn the ground prepared and anointed with incense,\nI scatter petals of pleasing flowers.\n\nNote: The phrase ཚར་དུ་དངར་བ་ is an idiomatic expression meaning \"brilliantly gleaming\" or \"vividly shining,\" often used in ritual contexts to describe offerings.", "translation": "I offer precious lamps of golden lotuses, gleaming brilliantly.\nOn the ground prepared and anointed with incense,\nI scatter petals of pleasing flowers." @@ -6416,9 +6406,9 @@ "translation": "I offer precious lamps adorned with\nGleaming golden lotus blossoms.\nOn the ground spread with fragrant incense,\nI scatter beautiful, pleasing flowers." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་ཡི། །རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱི། །ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱིས་བྱུགས་པ་དེར། །མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ཚར་དུ་དངར་བ་ནི་ཕྲེང་དུ་བཀོད་པའོ། །དབུལ་བར་བགྱི་ཞེས་པ་ནི་མཆོད་པར་བགྱི་བའོ།།ནོར་བུ་མུ་ཏིག་གི་ཆུན་འཕྱང་རབ་ཏུ་མཛེས་པར་བྱས་པས་མཛེས་པར་གང་གྱུར་པ་དེའོ།\n\nCommentary 2: དགུ་པ་ནི། གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་སྟེ་བསྒྲིགས་པའི་ནང་དུ་འོད་འཕྲོ་བའི་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་བཞག་པའི་སྒྲོན་མེ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །བཅུ་པ་ནི། ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱི་ཆུས་བྱུགས་པ་དེར་མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་ཞིང་དེ་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nI offer golden lotus lamps arranged in rows,\nAdorned with precious jewels radiating light.\nOn the ground prepared and anointed with fragrant water,\nI scatter beautiful and pleasing flower petals.\n\n\nThis translation captures the imagery of offering golden lotus-shaped lamps set with precious stones, as well as the act of preparing the ground with scented water and scattering flower petals as offerings. The commentaries help clarify that \"དབུལ་བར་བགྱི\" means \"to offer\" or \"to present as an offering,\" and that the lamps are arranged in rows or sequences (ཚར་དུ་དངར་བ).", - "translation": "I offer golden lotus lamps arranged in rows,\nAdorned with precious jewels radiating light.\nOn the ground prepared and anointed with fragrant water,\nI scatter beautiful and pleasing flower petals." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་ཡི། །རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱི། །ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱིས་བྱུགས་པ་དེར། །མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ཚར་དུ་དངར་བ་ནི་ཕྲེང་དུ་བཀོད་པའོ། །དབུལ་བར་བགྱི་ཞེས་པ་ནི་མཆོད་པར་བགྱི་བའོ།།ནོར་བུ་མུ་ཏིག་གི་ཆུན་འཕྱང་རབ་ཏུ་མཛེས་པར་བྱས་པས་མཛེས་པར་གང་གྱུར་པ་དེའོ།\n\nCommentary 2: དགུ་པ་ནི། གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་སྟེ་བསྒྲིགས་པའི་ནང་དུ་འོད་འཕྲོ་བའི་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་བཞག་པའི་སྒྲོན་མེ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །བཅུ་པ་ནི། ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱི་ཆུས་བྱུགས་པ་དེར་མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་ཞིང་དེ་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly.\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1:\n\"Arranged in rows\" means arranged in a string or garland. \"I offer\" means \"I present as an offering.\" It refers to something beautifully adorned with hanging strings of jewels and pearls.\n\nCommentary 2:\nThe ninth verse: Golden lotuses arranged in rows, within which various precious gems emitting light are placed as lamps, are offered.\nThe tenth verse: On the ground that has been anointed with fragrant water, pleasing flowers are scattered and offered.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries describe the offering of golden lotuses arranged in rows, adorned with precious gems that serve as lamps. They also mention the offering of scattered flowers on fragrant ground. The offerings are presented in a beautiful and orderly manner.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\n\nI offer rows of radiant golden lotuses,\nAlong with precious lamps adorned with gems.\nUpon the ground anointed with fragrance,\nI scatter pleasing flower petals.\n", + "translation": "I offer rows of radiant golden lotuses,\nAlong with precious lamps adorned with gems.\nUpon the ground anointed with fragrance,\nI scatter pleasing flower petals." } }, "glossary": { @@ -6440,7 +6430,7 @@ "དགྲམ་པར་བྱ་": "scatter" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་ཡི། །རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱི།": { "གསེར་": "golden", "པདྨ་": "lotuses", @@ -6497,20 +6487,20 @@ "04_commentary_assisted": { "གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་ཡི། །རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱི།": { "གསེར་": "golden", - "པདྨ་": "lotus", - "སྒྲོན་མ་": "lamps", + "པདྨ་": "lotuses", + "ཚར་དུ་དངར་བ་": "radiant", "རིན་ཆེན་": "precious", - "དབུལ་བ་": "offer" + "སྒྲོན་མ་": "lamps", + "དབུལ་བར་བགྱི་": "offer" }, - "།ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱིས་བྱུགས་པ་དེར།": { + "།ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱིས་བྱུགས་པ་དེར། །མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་པར་བྱ།": { "ས་གཞི་": "ground", - "སྤོས་": "fragrant" - }, - "།མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་པར་བྱ། །": { + "སྤོས་": "fragrance", + "བྱུགས་པ་": "anointed", "མེ་ཏོག་": "flower", "ཡིད་འོང་": "pleasing", "སིལ་མ་": "petals", - "དགྲམ་པ་": "scatter" + "དགྲམ་པར་བྱ་": "scatter" } } } @@ -6521,7 +6511,7 @@ "commentary_1": "།འབར་བ་ནི་ཀུན་ནས་འབར་བས་མཛེས་པའི་ཚུལ་དང་ལྡན་པའམ། ཡང་ན་འོད་གསལ་གྱི་ལྷའི་ཡུལ་དུ་སྐྱེས་པའོ། །དཔག་ཡས་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་བའི་སྤྲིན་ནོ།", "commentary_2": "བཅུ་གཅིག་པ་ནི། མཛེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་གཞལ་དུ་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕོ་བྲང་ལྷའི་བུ་མོས་བླངས་པའི་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ལྡན་ཞིང་། མུ་ཏིག་དང་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཆུན་པོའི་རྒྱན་འཕྱང་བས་མཛེས་ཤིང་རྒྱལ་མཚན་ལ་སོགས་པ་འོད་འཕྲོ་ཞིང་འབར་བ་དང་ལྡན་པ་དཔག་ཡས་ཏེ་མཐའ་ཡས་པའི་ནམ་མཁའི་ཁམས་འོད་ཀྱིས་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའི་རྒྱན་དུ་གྱུར་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཉིད་ཅན་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཞལ་མེད་ (Immeasurable), ཕོ་བྲང་ (Palace), བསྟོད་དབྱངས་ (Hymns), མུ་ཏིག་ (Pearls), རིན་ཆེན་ (Jewels), ནམ་མཁའི་ (Sky's), ཐུགས་རྗེ་ (Compassion)\n\nGrammar:\n- Genitive particle འི་ in ནམ་མཁའི་ (of the sky)\n- Instrumental particle ས་ in དཔག་ཡས་ (limitless)\n- Future tense marker པར་ in དབུལ་བར་ (will offer)\n\n\nImmeasurable palaces endowed with pleasing hymns,\nAdorned with hanging ornaments of pearls and precious gems blazing beautifully,\nThose limitless ornaments of the sky,\nI offer to those whose nature is compassion.\n\nNote: The term ཐུགས་རྗེ་ (thugs rje) is often used as an honorific form of \"compassion\" in Tibetan Buddhist contexts, particularly when referring to enlightened beings.", "translation": "Immeasurable palaces endowed with pleasing hymns,\nAdorned with hanging ornaments of pearls and precious gems blazing beautifully,\nThose limitless ornaments of the sky,\nI offer to those whose nature is compassion." @@ -6537,9 +6527,9 @@ "translation": "In immeasurable palaces resounding with melodious praise,\nAdorned with dangling jewels and pearls blazing beautifully,\nThose ornaments of boundless space,\nI offer to the compassionate ones." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །\n\nCommentary 1: །འབར་བ་ནི་ཀུན་ནས་འབར་བས་མཛེས་པའི་ཚུལ་དང་ལྡན་པའམ། ཡང་ན་འོད་གསལ་གྱི་ལྷའི་ཡུལ་དུ་སྐྱེས་པའོ། །དཔག་ཡས་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་བའི་སྤྲིན་ནོ།\n\nCommentary 2: བཅུ་གཅིག་པ་ནི། མཛེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་གཞལ་དུ་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕོ་བྲང་ལྷའི་བུ་མོས་བླངས་པའི་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ལྡན་ཞིང་། མུ་ཏིག་དང་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཆུན་པོའི་རྒྱན་འཕྱང་བས་མཛེས་ཤིང་རྒྱལ་མཚན་ལ་སོགས་པ་འོད་འཕྲོ་ཞིང་འབར་བ་དང་ལྡན་པ་དཔག་ཡས་ཏེ་མཐའ་ཡས་པའི་ནམ་མཁའི་ཁམས་འོད་ཀྱིས་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའི་རྒྱན་དུ་གྱུར་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཉིད་ཅན་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIn the immeasurable palace resounding with pleasing hymns of praise,\nAdorned with dangling ornaments of pearls and precious gems, beautifully radiant,\nThese countless celestial decorations that embellish the sky,\nI offer to those of compassionate nature.\n\n\nThis translation attempts to capture the imagery of a magnificent celestial palace, filled with beautiful sounds and adorned with precious ornaments. The text describes these ornaments as illuminating the vast expanse of space, and concludes with an offering of all these splendors to compassionate beings.", - "translation": "In the immeasurable palace resounding with pleasing hymns of praise,\nAdorned with dangling ornaments of pearls and precious gems, beautifully radiant,\nThese countless celestial decorations that embellish the sky,\nI offer to those of compassionate nature." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །\n\nCommentary 1: །འབར་བ་ནི་ཀུན་ནས་འབར་བས་མཛེས་པའི་ཚུལ་དང་ལྡན་པའམ། ཡང་ན་འོད་གསལ་གྱི་ལྷའི་ཡུལ་དུ་སྐྱེས་པའོ། །དཔག་ཡས་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་བའི་སྤྲིན་ནོ།\n\nCommentary 2: བཅུ་གཅིག་པ་ནི། མཛེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་གཞལ་དུ་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕོ་བྲང་ལྷའི་བུ་མོས་བླངས་པའི་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ལྡན་ཞིང་། མུ་ཏིག་དང་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཆུན་པོའི་རྒྱན་འཕྱང་བས་མཛེས་ཤིང་རྒྱལ་མཚན་ལ་སོགས་པ་འོད་འཕྲོ་ཞིང་འབར་བ་དང་ལྡན་པ་དཔག་ཡས་ཏེ་མཐའ་ཡས་པའི་ནམ་མཁའི་ཁམས་འོད་ཀྱིས་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའི་རྒྱན་དུ་གྱུར་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཉིད་ཅན་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"blazing\" (འབར་བ) refers to being beautifully radiant all around, or alternatively, being born in the realm of clear light deities. \"Immeasurable\" (དཔག་ཡས) is described as clouds moving in the sky.\n\nCommentary 2:\nThis commentary provides a more detailed explanation of the verse. It describes a palace with immeasurable beautiful qualities, filled with pleasing songs of praise sung by celestial maidens. The palace is adorned with hanging ornaments of pearls and various precious gems, and blazing banners radiating light. These immeasurable ornaments fill the entire expanse of space, becoming decorations of the sky.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries together paint a picture of an immeasurably beautiful celestial palace, adorned with radiant ornaments and filled with divine music. These ornaments are so vast and brilliant that they illuminate the entire sky, like countless shining clouds.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nTo those of compassionate nature, I offer:\nThe immeasurable palace, filled with pleasing hymns of praise,\nAdorned with hanging ornaments of pearls and precious gems, blazing with beauty,\nAnd those countless celestial decorations that adorn the limitless sky.\n", + "translation": "To those of compassionate nature, I offer:\nThe immeasurable palace, filled with pleasing hymns of praise,\nAdorned with hanging ornaments of pearls and precious gems, blazing with beauty,\nAnd those countless celestial decorations that adorn the limitless sky." } }, "glossary": { @@ -6562,7 +6552,7 @@ "དབུལ་བར་བགྱི་": "offer" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །": { "གཞལ་མེད་": "immeasurable", "ཕོ་བྲང་": "palaces", @@ -6650,12 +6640,12 @@ "མུ་ཏིག་": "pearls", "རིན་ཆེན་": "precious gems", "རྒྱན་": "ornaments", - "འཕྱང་": "dangling", - "མཛེས་": "beautifully", - "འབར་བ་": "radiant" + "འཕྱང་": "hanging", + "མཛེས་": "beauty", + "འབར་བ་": "blazing" }, "དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །": { - "དཔག་ཡས་": "countless", + "དཔག་ཡས་": "limitless", "ནམ་མཁའི་": "sky", "རྒྱན་": "decorations" }, @@ -6673,7 +6663,7 @@ "commentary_1": " །རིན་པོ་ཆེ་ལས་བརྩམས་པའི་གདུགས་ཀྱིས་ཚད་པ་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པ་ནི་རིན་ཆེན་གདུགས་སོ། །གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན་གྱིས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་བའམ། ཡང་ན་སེམས་ཅན་ཞེས་མཚོན་པར་སྦྱར་རོ། །འཁོར་ཡུག་སྟེ་ཀུན་ཆུབ་པར་མུ་ཏིག་ལ་སོགས་པས་བརྒྱན་པའོ། །བསྒྲེང་བ་ཞེས་པ་ནི་བསླང་ནས་བཟུང་བའོ། །", "commentary_2": "བཅུ་གཉིས་པ་ནི། རིན་པོ་ཆེ་ལས་གྲུབ་པའི་གདུགས་མཛེས་ཤིང་ཡིད་དུ་འོང་བ་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན་ཁོར་ཡུག་ཏུ་མུ་ཏིག་ལ་སོགས་པའི་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་དུ་འོང་བས་བརྒྱན་པ་དབྱིབས་ལེགས་ཤིང་བལྟ་ན་སྡུག་པ་གྱེན་དུ་སྒྲེང་བ་ཡང་རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱིའོ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརིན་ཆེན་གདུགས་མཛེས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན། །ཁོར་ཡུག་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་འོང་ལྡན། །དབྱིབས་ལེགས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་བསྒྲེང་བ་ཡང་། །རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརིན་ཆེན་(precious), གདུགས་(parasol), གསེར་(gold), ཡུ་བ་(handle), ཁོར་ཡུག་(circumference), རྒྱན་(ornament), དབྱིབས་(shape), ཐུབ་དབང་(Buddha)\n\nGrammar:\n- Genitive particle གྱི connecting གསེར་ and ཡུ་བ\n- Instrumental particle གྱིས indicating ornamentation\n- Final verb བགྱི in honorific form\n\n\nBeautiful precious parasols with golden handles,\nAdorned with pleasing ornamental patterns around the rim,\nWith excellent shape and lovely to behold, raised high—\nThese I continually offer to the mighty buddhas.\n\n\nNote: The term ཐུབ་དབང་ (thub dbang) literally means \"Lord of Sages\" and is a common epithet for Buddha.", "translation": "Beautiful precious parasols with golden handles,\nAdorned with pleasing ornamental patterns around the rim,\nWith excellent shape and lovely to behold, raised high—\nThese I continually offer to the mighty buddhas." @@ -6689,9 +6679,9 @@ "translation": "Beautiful precious parasols with golden handles,\nAdorned all around with lovely ornaments,\nWell-shaped and pleasing to behold when raised aloft -\nI offer these always to the mighty sages." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརིན་ཆེན་གདུགས་མཛེས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན། །ཁོར་ཡུག་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་འོང་ལྡན། །དབྱིབས་ལེགས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་བསྒྲེང་བ་ཡང་། །རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །\n\nCommentary 1: །རིན་པོ་ཆེ་ལས་བརྩམས་པའི་གདུགས་ཀྱིས་ཚད་པ་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པ་ནི་རིན་ཆེན་གདུགས་སོ། །གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན་གྱིས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་བའམ། ཡང་ན་སེམས་ཅན་ཞེས་མཚོན་པར་སྦྱར་རོ། །འཁོར་ཡུག་སྟེ་ཀུན་ཆུབ་པར་མུ་ཏིག་ལ་སོགས་པས་བརྒྱན་པའོ། །བསྒྲེང་བ་ཞེས་པ་ནི་བསླང་ནས་བཟུང་བའོ། །\n\nCommentary 2: བཅུ་གཉིས་པ་ནི། རིན་པོ་ཆེ་ལས་གྲུབ་པའི་གདུགས་མཛེས་ཤིང་ཡིད་དུ་འོང་བ་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན་ཁོར་ཡུག་ཏུ་མུ་ཏིག་ལ་སོགས་པའི་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་དུ་འོང་བས་བརྒྱན་པ་དབྱིབས་ལེགས་ཤིང་བལྟ་ན་སྡུག་པ་གྱེན་དུ་སྒྲེང་བ་ཡང་རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱིའོ།\n", - "output": "Here is my English translation based on the input text and commentaries:\n\n\nBeautiful precious parasols with golden handles,\nAdorned all around with lovely ornaments,\nElegantly shaped and pleasing to behold when raised aloft -\nThese I shall constantly offer to the mighty sages.\n", - "translation": "Beautiful precious parasols with golden handles,\nAdorned all around with lovely ornaments,\nElegantly shaped and pleasing to behold when raised aloft -\nThese I shall constantly offer to the mighty sages." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རིན་ཆེན་གདུགས་མཛེས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན། །ཁོར་ཡུག་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་འོང་ལྡན། །དབྱིབས་ལེགས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་བསྒྲེང་བ་ཡང་། །རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །\n\nCommentary 1: །རིན་པོ་ཆེ་ལས་བརྩམས་པའི་གདུགས་ཀྱིས་ཚད་པ་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པ་ནི་རིན་ཆེན་གདུགས་སོ། །གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན་གྱིས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་བའམ། ཡང་ན་སེམས་ཅན་ཞེས་མཚོན་པར་སྦྱར་རོ། །འཁོར་ཡུག་སྟེ་ཀུན་ཆུབ་པར་མུ་ཏིག་ལ་སོགས་པས་བརྒྱན་པའོ། །བསྒྲེང་བ་ཞེས་པ་ནི་བསླང་ནས་བཟུང་བའོ། །\n\nCommentary 2: བཅུ་གཉིས་པ་ནི། རིན་པོ་ཆེ་ལས་གྲུབ་པའི་གདུགས་མཛེས་ཤིང་ཡིད་དུ་འོང་བ་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན་ཁོར་ཡུག་ཏུ་མུ་ཏིག་ལ་སོགས་པའི་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་དུ་འོང་བས་བརྒྱན་པ་དབྱིབས་ལེགས་ཤིང་བལྟ་ན་སྡུག་པ་གྱེན་དུ་སྒྲེང་བ་ཡང་རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱིའོ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the precious umbrella protects from heat. It's made of precious materials with a golden handle. The rim is adorned with pearls and other ornaments. \"Raising\" means lifting and holding it up.\n\nCommentary 2: This commentary describes a beautiful precious umbrella with a golden handle, adorned with pearls and other ornaments around its rim. It's pleasing to look at and is raised up. The author expresses the wish to offer such umbrellas to the mighty sages at all times.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries describe a precious, beautiful umbrella with a golden handle and ornate decorations around its rim. It's pleasing to look at and is raised up as an offering to enlightened beings.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThe precious umbrella, beautiful with its golden handle,\nAdorned around its rim with pleasing ornaments,\nShapely and lovely to behold, raised high—\nI shall always offer these to the mighty sages.\n", + "translation": "The precious umbrella, beautiful with its golden handle,\nAdorned around its rim with pleasing ornaments,\nShapely and lovely to behold, raised high—\nI shall always offer these to the mighty sages." } }, "glossary": { @@ -6718,7 +6708,7 @@ "དབུལ་བར་བགྱི་": "offer" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རིན་ཆེན་གདུགས་མཛེས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན། །": { "རིན་ཆེན་": "precious", "གདུགས་": "parasols", @@ -6794,26 +6784,25 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "རིན་ཆེན་གདུགས་མཛེས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན། །": { + "རིན་ཆེན་གདུགས་མཛེས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན།": { "རིན་ཆེན་": "precious", - "གདུགས་": "parasols", + "གདུགས་": "umbrella", "མཛེས་": "beautiful", "གསེར་": "golden", - "ཡུ་བ་": "handles" + "ཡུ་བ་": "handle" }, - "ཁོར་ཡུག་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་འོང་ལྡན། །": { - "ཁོར་ཡུག་": "all around", + "ཁོར་ཡུག་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་འོང་ལྡན།": { + "ཁོར་ཡུག་": "rim", "རྒྱན་": "ornaments", - "ཡིད་འོང་": "lovely" + "ཡིད་འོང་": "pleasing" }, - "དབྱིབས་ལེགས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་བསྒྲེང་བ་ཡང་། །": { - "དབྱིབས་": "shaped", - "ལེགས་": "elegantly", - "བལྟ་ན་སྡུག་པ་": "pleasing to behold", - "བསྒྲེང་བ་": "raised aloft" + "དབྱིབས་ལེགས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་བསྒྲེང་བ་ཡང་།": { + "དབྱིབས་": "shapely", + "བལྟ་ན་སྡུག་པ་": "lovely to behold", + "བསྒྲེང་བ་": "raised high" }, - "རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །": { - "རྟག་ཏུ་": "constantly", + "རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱི།": { + "རྟག་ཏུ་": "always", "ཐུབ་དབང་": "mighty sages", "དབུལ་བར་བགྱི་": "offer" } @@ -6826,7 +6815,7 @@ "commentary_1": "སྤྱིར་མཆོད་པ་དབུལ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དེ་ལས་གཞན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་བདག་གིས་ཡོངས་སུ་བཏང་བའི་མཆོད་པའི་ཚོགས་དེ་དག་དང་དེ་ལས་གཞན་ཡང་ངོ་། །རོལ་མོ་ནི་རྔ་ལ་སོགས་པའོ། །དབྱངས་སྙན་པ་ནི་ཚོགས་ནས་བླངས་པའམ། ཡང་ན་གར་ལ་སོགས་པ་དང་འདུས་པར་ལྡན་པའོ། །ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་ཡི་རངས་པར་བྱེད་པའོ། །སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པ་ནི། མཆོད་པའི་རྒྱུན་སོ་སོར་གནས་པར་གྱུར་ཅིག་པའོ། །", "commentary_2": "བཞི་པ་ནི། སྔར་གྱི་དེ་དག་ལས་གཞན་ཡང་དེ་དག་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་མཆོད་པའི་ཚོགས་རོལ་མོ་དང་དབྱངས་སྙན་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ལྡན་པ། ནུས་པའི་ཁྱད་པར་སེམས་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་སིམ་པ་སྟེ་ཞི་ནས་བདེ་བར་བྱེད་པའི་སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་ཇི་ལྟར་འོས་པས་གནས་པར་གྱུར་ཅིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པའི་ཚོགས། །རོལ་མོ་དབྱངས་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །སེམས་ཅན་སྔག་བསྔལ་ཚིམ་བྱེད་པའི། །སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nམཆོད་པ་ (offering), རོལ་མོ་ (music), དབྱངས་ (melody), སེམས་ཅན་ (sentient beings), སྔག་བསྔལ་ (suffering), ཚིམ་བྱེད་ (satisfy), སྤྲིན་ (clouds)\n\nGrammatical notes:\n- སོ་སོར་ indicates \"individually\" or \"separately\"\n- གྱུར་ཅིག is an optative form, expressing a wish\n\n\nFurthermore, may clouds of offerings,\nMusic and melodies pleasing to the mind,\nThat satisfy the sufferings of sentient beings,\nAbide separately [for each being].\n\nNote: This verse appears to be describing an aspiration for various pleasing offerings to manifest and alleviate the suffering of beings. The imagery of \"clouds\" (སྤྲིན་) is often used in Tibetan Buddhist texts to denote abundance and pervasiveness.", "translation": "Furthermore, may clouds of offerings,\nMusic and melodies pleasing to the mind,\nThat satisfy the sufferings of sentient beings,\nAbide separately [for each being]." @@ -6842,9 +6831,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nFurthermore, may there also be\nClouds of pleasing offerings:\nSweet melodies and music\nThat soothe the suffering of beings,\nEach abiding in its own place." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པའི་ཚོགས། །རོལ་མོ་དབྱངས་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །སེམས་ཅན་སྔག་བསྔལ་ཚིམ་བྱེད་པའི། །སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: སྤྱིར་མཆོད་པ་དབུལ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དེ་ལས་གཞན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་བདག་གིས་ཡོངས་སུ་བཏང་བའི་མཆོད་པའི་ཚོགས་དེ་དག་དང་དེ་ལས་གཞན་ཡང་ངོ་། །རོལ་མོ་ནི་རྔ་ལ་སོགས་པའོ། །དབྱངས་སྙན་པ་ནི་ཚོགས་ནས་བླངས་པའམ། ཡང་ན་གར་ལ་སོགས་པ་དང་འདུས་པར་ལྡན་པའོ། །ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་ཡི་རངས་པར་བྱེད་པའོ། །སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པ་ནི། མཆོད་པའི་རྒྱུན་སོ་སོར་གནས་པར་གྱུར་ཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་ནི། སྔར་གྱི་དེ་དག་ལས་གཞན་ཡང་དེ་དག་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་མཆོད་པའི་ཚོགས་རོལ་མོ་དང་དབྱངས་སྙན་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ལྡན་པ། ནུས་པའི་ཁྱད་པར་སེམས་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་སིམ་པ་སྟེ་ཞི་ནས་བདེ་བར་བྱེད་པའི་སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་ཇི་ལྟར་འོས་པས་གནས་པར་གྱུར་ཅིག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nFurthermore, may there be clouds of various offerings,\nIncluding melodious music and pleasing songs,\nThat remain present individually,\nSatisfying and alleviating the suffering of sentient beings.\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which describes additional offerings beyond those previously mentioned. It emphasizes musical offerings that are pleasing to the senses and have the power to relieve the suffering of sentient beings. The imagery of \"clouds\" suggests an abundance of these offerings, and the phrase \"remain present individually\" indicates that these offerings should continue to exist in their appropriate forms or places.", - "translation": "Furthermore, may there be clouds of various offerings,\nIncluding melodious music and pleasing songs,\nThat remain present individually,\nSatisfying and alleviating the suffering of sentient beings." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པའི་ཚོགས། །རོལ་མོ་དབྱངས་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །སེམས་ཅན་སྔག་བསྔལ་ཚིམ་བྱེད་པའི། །སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: སྤྱིར་མཆོད་པ་དབུལ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དེ་ལས་གཞན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་བདག་གིས་ཡོངས་སུ་བཏང་བའི་མཆོད་པའི་ཚོགས་དེ་དག་དང་དེ་ལས་གཞན་ཡང་ངོ་། །རོལ་མོ་ནི་རྔ་ལ་སོགས་པའོ། །དབྱངས་སྙན་པ་ནི་ཚོགས་ནས་བླངས་པའམ། ཡང་ན་གར་ལ་སོགས་པ་དང་འདུས་པར་ལྡན་པའོ། །ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་ཡི་རངས་པར་བྱེད་པའོ། །སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པ་ནི། མཆོད་པའི་རྒྱུན་སོ་སོར་གནས་པར་གྱུར་ཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་ནི། སྔར་གྱི་དེ་དག་ལས་གཞན་ཡང་དེ་དག་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་མཆོད་པའི་ཚོགས་རོལ་མོ་དང་དབྱངས་སྙན་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ལྡན་པ། ནུས་པའི་ཁྱད་པར་སེམས་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་སིམ་པ་སྟེ་ཞི་ནས་བདེ་བར་བྱེད་པའི་སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་ཇི་ལྟར་འོས་པས་གནས་པར་གྱུར་ཅིག\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that the verse is about making offerings. It describes various types of offerings, including musical instruments like drums, melodious songs sung in groups or accompanied by dance, and other pleasing offerings. The commentary emphasizes that these offerings should remain continuously present.\n\nCommentary 2:\nThis commentary adds that these offerings are superior to previously mentioned ones. It describes musical instruments, sweet melodies, and pleasing sounds. Importantly, it mentions that these offerings have the special power to soothe and pacify the suffering of sentient beings, bringing them happiness. The commentary wishes for these offering clouds to remain present as appropriate.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe verse is about making superior offerings, particularly in the form of music, melodies, and pleasing sounds. These offerings are not only enjoyable but also have the power to alleviate the suffering of sentient beings and bring them happiness. The wish is for these offerings to continually remain present in appropriate ways.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nFurthermore, may clouds of offerings remain present,\nEach with pleasing melodies and sweet music,\nCapable of satisfying and relieving the suffering of sentient beings.", + "translation": "Furthermore, may clouds of offerings remain present,\nEach with pleasing melodies and sweet music,\nCapable of satisfying and relieving the suffering of sentient beings." } }, "glossary": { @@ -6868,7 +6857,7 @@ "གནས་གྱུར": "extend" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པའི་ཚོགས། །": { "མཆོད་པ་": "offerings", "ཚོགས་": "clouds" @@ -6934,24 +6923,22 @@ }, "04_commentary_assisted": { "དེ་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པའི་ཚོགས། །": { - "མཆོད་པ": "offerings", - "ཚོགས": "clouds" + "མཆོད་པ་": "offerings", + "ཚོགས་": "clouds" }, "རོལ་མོ་དབྱངས་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །": { - "རོལ་མོ": "music", - "དབྱངས་སྙན": "melodious", - "ཡིད་འོང": "pleasing", - "ལྡན": "including" + "རོལ་མོ་": "music", + "དབྱངས་སྙན་": "melodies", + "ཡིད་འོང་": "pleasing" }, "སེམས་ཅན་སྔག་བསྔལ་ཚིམ་བྱེད་པའི། །": { - "སེམས་ཅན": "sentient beings", - "སྔག་བསྔལ": "suffering", - "ཚིམ་བྱེད་པ": "satisfying" + "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "སྔག་བསྔལ་": "suffering", + "ཚིམ་བྱེད་": "satisfying" }, "སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག །": { - "སྤྲིན": "clouds", - "སོ་སོར": "individually", - "གནས": "remain" + "སྤྲིན་": "clouds", + "གནས་": "remain" } } } @@ -6962,7 +6949,7 @@ "commentary_1": "རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ནི་རྒྱུན་མི་ཆད་པའོ། །", "commentary_2": "ལུང་དང་རྟོགས་པའི་དམ་པའི་ཆོས་དཀོན་མཆོག་དེའི་རྟེན་གླེགས་བམ་ལ་སོགས་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་དང་མཆོད་རྟེན་རྣམས་དང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའི་སྐུ་གཟུགས་རྣམས་ལ་རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པའི་ཆར་རྒྱུན་མི་ཆད་པ་འབབ་པར་ཤོག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདམ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཐམས་ཅད་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་དང་སྐུ་གཟུགས་ལ། །རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་ཆར། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབབ་པར་ཤོག །\n", "output": "Here's the translation following the provided guidelines:\n\nKey terms:\nདམ་ཆོས་ (true Dharma), དཀོན་མཆོག་ (jewel/precious), མཆོད་རྟེན་ (stupa), སྐུ་གཟུགས་ (image/statue), རིན་ཆེན་ (precious), མེ་ཏོག་ (flower)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ particle indicating indirect object\n- རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ construction for \"unceasing\"\n- Optative mood with ཤོག་ (may it be)\n\n\nMay a shower of precious jewels, flowers, and such\nUnceasingly fall upon all the jewels of the true Dharma,\nUpon all stupas, and upon all images.\n\nTechnical note: དཀོན་མཆོག་ here likely refers to the Three Jewels (Buddha, Dharma, Sangha), but is left as \"jewels\" to maintain literal translation.", "translation": "May a shower of precious jewels, flowers, and such\nUnceasingly fall upon all the jewels of the true Dharma,\nUpon all stupas, and upon all images." @@ -6978,9 +6965,9 @@ "translation": "May a continuous rain of precious jewels, flowers, and other offerings\nUnceasingly fall upon all the rare and sublime Dharma,\nUpon all the stupas and images,\nAnd upon the Three Jewels." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདམ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཐམས་ཅད་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་དང་སྐུ་གཟུགས་ལ། །རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་ཆར། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབབ་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ནི་རྒྱུན་མི་ཆད་པའོ། །\n\nCommentary 2: ལུང་དང་རྟོགས་པའི་དམ་པའི་ཆོས་དཀོན་མཆོག་དེའི་རྟེན་གླེགས་བམ་ལ་སོགས་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་དང་མཆོད་རྟེན་རྣམས་དང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའི་སྐུ་གཟུགས་རྣམས་ལ་རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པའི་ཆར་རྒྱུན་མི་ཆད་པ་འབབ་པར་ཤོག\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\nMay a continuous shower of precious flowers and other offerings\nRain down uninterruptedly\nUpon all the sacred Dharma jewels,\nThe stupas, and the images of enlightened beings.", - "translation": "May a continuous shower of precious flowers and other offerings\nRain down uninterruptedly\nUpon all the sacred Dharma jewels,\nThe stupas, and the images of enlightened beings." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དམ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཐམས་ཅད་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་དང་སྐུ་གཟུགས་ལ། །རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་ཆར། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབབ་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ནི་རྒྱུན་མི་ཆད་པའོ། །\n\nCommentary 2: ལུང་དང་རྟོགས་པའི་དམ་པའི་ཆོས་དཀོན་མཆོག་དེའི་རྟེན་གླེགས་བམ་ལ་སོགས་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་དང་མཆོད་རྟེན་རྣམས་དང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའི་སྐུ་གཟུགས་རྣམས་ལ་རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པའི་ཆར་རྒྱུན་མི་ཆད་པ་འབབ་པར་ཤོག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \"Those precious flowers and so forth are unceasing.\"\n\nCommentary 2: \"May a continuous shower of precious flowers and so forth fall upon all the sacred Dharma jewels of scripture and realization along with their supports such as texts, as well as upon all stupas and images of Buddhas and others.\"\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize the continuous offering of precious flowers and other valuable items to the Dharma, sacred objects, and representations of enlightened beings. This is seen as an unceasing stream of offerings.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nMay a ceaseless rain of precious flowers and other offerings\nContinuously shower down upon all the sacred Dharma jewels,\nAll stupas, and all images of enlightened beings.", + "translation": "May a ceaseless rain of precious flowers and other offerings\nContinuously shower down upon all the sacred Dharma jewels,\nAll stupas, and all images of enlightened beings." } }, "glossary": { @@ -6997,7 +6984,7 @@ "རྒྱུན་མི་འཆད་པར་": "continuously" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དམ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཐམས་ཅད་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་དང་སྐུ་གཟུགས་ལ།": { "དམ་ཆོས་": "true Dharma", "དཀོན་མཆོག་": "jewels", @@ -7046,16 +7033,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དམ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཐམས་ཅད་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་དང་སྐུ་གཟུགས་ལ། །": { - "དམ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་": "sacred Dharma jewels", + "དམ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཐམས་ཅད་དང་། །": { + "དམ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་": "sacred Dharma jewels" + }, + "མཆོད་རྟེན་རྣམས་དང་སྐུ་གཟུགས་ལ། །": { "མཆོད་རྟེན་": "stupas", "སྐུ་གཟུགས་": "images of enlightened beings" }, - "རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་ཆར། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབབ་པར་ཤོག །": { - "རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་": "precious flowers", - "ཆར་": "shower", - "རྒྱུན་མི་འཆད་པར་": "uninterruptedly", - "འབབ་པར་": "rain down" + "རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་ཆར། །": { + "རིན་ཆེན་": "precious", + "མེ་ཏོག་": "flowers" + }, + "རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབབ་པར་ཤོག །": { + "རྒྱུན་མི་འཆད་པར་": "ceaseless", + "འབབ་པར་": "shower down" } } } @@ -7066,7 +7057,7 @@ "commentary_1": "བླ་ན་མེད་པའི་མཆོད་པ་དབུལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་བཞིན་ནི་བསམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུའོ། །ཞིང་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་སྙེད་ཀྱི་གྲངས་བརྩིས་པ་དེ་ནི་ཞིང་རྡུལ་སྙེད་ཀྱི་གྲངས་སྙེད་དོ། །", "commentary_2": "ལྔ་པ་ནི། ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱོགས་བཅུའི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་པར་མཛད་པའི་ཚུལ། དཀོན་མཆོག་ཏ་ལ་ལས། མེ་ཏོག་ཕལ་ཆེར་མེ་ཏོག་བླ་རེ་དང་། །མེ་ཏོག་བཀོད་པའི་འོད་ཟེར་རབ་བཀྱེ་སྟེ། །མེ་ཏོག་སྣ་ཚོགས་ཀུན་ཏུ་བཀྲམ་བྱས་ནས། །བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་དེ་དག་རྒྱལ་བ་མཆོད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་བདག་གིས་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་མཆོད་པར་མོས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པས། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་མཛད་པ། །དེ་བཞིན་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་མཆོད། །\n", "output": "Key terms:\nའཇམ་དབྱངས་ (Mañjuśrī), རྒྱལ་བ་ (Victorious Ones/Buddhas), མཆོད་ (offer/worship), དེ་བཞིན་གཤེགས་ (Tathāgata), མགོན་པོ་ (Protector), སྲས་ (Offspring/Bodhisattvas)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...དེ་བཞིན་ construction indicating \"just as...in the same way\"\n- ལ་སོགས་པས་ (\"and others\") following Mañjuśrī\n- བདག་གིས་ (instrumental case) indicating the subject \"I\"\n\n\nJust as Mañjuśrī and others\nMake offerings to the Victorious Ones,\nLikewise, I offer to the Tathāgatas,\nThe Protectors, along with their offspring.\n\n\nTechnical note: \"Offspring\" (སྲས་) here refers specifically to the bodhisattvas.", "translation": "Just as Mañjuśrī and others\nMake offerings to the Victorious Ones,\nLikewise, I offer to the Tathāgatas,\nThe Protectors, along with their offspring." @@ -7082,9 +7073,9 @@ "translation": "Just as Manjushri and others\nMake offerings to the Victorious Ones,\nLikewise, I offer to the Tathagatas,\nThe protectors, along with their offspring." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པས། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་མཛད་པ། །དེ་བཞིན་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་མཆོད། །\n\nCommentary 1: བླ་ན་མེད་པའི་མཆོད་པ་དབུལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་བཞིན་ནི་བསམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུའོ། །ཞིང་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་སྙེད་ཀྱི་གྲངས་བརྩིས་པ་དེ་ནི་ཞིང་རྡུལ་སྙེད་ཀྱི་གྲངས་སྙེད་དོ། །\n\nCommentary 2: ལྔ་པ་ནི། ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱོགས་བཅུའི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་པར་མཛད་པའི་ཚུལ། དཀོན་མཆོག་ཏ་ལ་ལས། མེ་ཏོག་ཕལ་ཆེར་མེ་ཏོག་བླ་རེ་དང་། །མེ་ཏོག་བཀོད་པའི་འོད་ཟེར་རབ་བཀྱེ་སྟེ། །མེ་ཏོག་སྣ་ཚོགས་ཀུན་ཏུ་བཀྲམ་བྱས་ནས། །བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་དེ་དག་རྒྱལ་བ་མཆོད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་བདག་གིས་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་མཆོད་པར་མོས་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is the English translation:\n\n\nJust as Manjushri and others\nMake offerings to the Victorious Ones,\nLikewise, I too shall offer\nTo the Thus Gone Ones, the Protectors, along with their Sons.\n\n\nThis translation conveys the essence of the Tibetan verse, expressing the aspiration to make offerings to the Buddhas and Bodhisattvas in the same manner as great beings like Manjushri do. The commentaries provide context, explaining that this is about making supreme offerings with the same intention and vastness as exemplified by great Bodhisattvas, using elaborate offerings like flowers and light rays to honor the Buddhas of all directions.", - "translation": "Just as Manjushri and others\nMake offerings to the Victorious Ones,\nLikewise, I too shall offer\nTo the Thus Gone Ones, the Protectors, along with their Sons." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པས། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་མཛད་པ། །དེ་བཞིན་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་མཆོད། །\n\nCommentary 1: བླ་ན་མེད་པའི་མཆོད་པ་དབུལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་བཞིན་ནི་བསམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུའོ། །ཞིང་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་སྙེད་ཀྱི་གྲངས་བརྩིས་པ་དེ་ནི་ཞིང་རྡུལ་སྙེད་ཀྱི་གྲངས་སྙེད་དོ། །\n\nCommentary 2: ལྔ་པ་ནི། ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱོགས་བཅུའི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་པར་མཛད་པའི་ཚུལ། དཀོན་མཆོག་ཏ་ལ་ལས། མེ་ཏོག་ཕལ་ཆེར་མེ་ཏོག་བླ་རེ་དང་། །མེ་ཏོག་བཀོད་པའི་འོད་ཟེར་རབ་བཀྱེ་སྟེ། །མེ་ཏོག་སྣ་ཚོགས་ཀུན་ཏུ་བཀྲམ་བྱས་ནས། །བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་དེ་དག་རྒྱལ་བ་མཆོད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་བདག་གིས་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་མཆོད་པར་མོས་པའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary emphasizes making supreme offerings, comparing the act to how Manjushri makes offerings. It mentions counting the number of particles in all realms to indicate the vast scale of offerings.\n\nCommentary 2: This commentary explains that great bodhisattvas like Manjushri make offerings to Buddhas of the ten directions. It quotes a text describing elaborate flower offerings and expresses the aspiration to make similar offerings to the Tathagatas, protectors, and their spiritual children.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the importance of making vast, elaborate offerings to the Buddhas and bodhisattvas, following the example of great beings like Manjushri. They highlight the scale and beauty of these offerings, comparing them to countless particles and describing ornate flower arrangements.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nJust as Manjushri and others\nMake offerings to the Victorious Ones,\nIn the same way, I too shall offer\nTo the Tathagatas, protectors, and their heirs.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on emulating the offerings of great bodhisattvas like Manjushri, and extends the recipients to include Tathagatas (Buddhas), protectors, and their spiritual heirs (bodhisattvas).", + "translation": "Just as Manjushri and others\nMake offerings to the Victorious Ones,\nIn the same way, I too shall offer\nTo the Tathagatas, protectors, and their heirs." } }, "glossary": { @@ -7101,7 +7092,7 @@ "མཆོད་": "offer" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པས། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་མཛད་པ། །": { "འཇམ་དབྱངས་": "Mañjuśrī", "རྒྱལ་བ་": "Victorious Ones", @@ -7147,9 +7138,9 @@ "མཆོད་": "offerings" }, "དེ་བཞིན་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་མཆོད། །": { - "དེ་བཞིན་གཤེགས་": "Thus Gone Ones", - "མགོན་པོ་": "Protectors", - "སྲས་": "Sons", + "དེ་བཞིན་གཤེགས་": "Tathagatas", + "མགོན་པོ་": "protectors", + "སྲས་": "heirs", "མཆོད་": "offer" } } @@ -7161,7 +7152,7 @@ "commentary_1": "དབྱངས་ནི་སྐད་གསང་བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བདུན་ནོ། །ཡན་ལག་ནི་ལྔ་པ་ལ་སོགས་པའོ། །རྒྱ་མཚོ་ནི་དེ་དག་མང་པོ་རྣམས་སོ། །བསྟོད་པས་བསྟོད་པ་ནི་འདུས་པ་ནས་གཞན་མ་ཡིན་པར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུའོ། །", "commentary_2": "དྲུག་པ་ནི། ཡོན་ཏན་གྱི་རྒྱ་མཚོ་སངས་རྒྱས་དང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་བདག་གིས་བསྟོད་དབྱངས་ཀྱི་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོ་སྟེ་མཐའ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟོད་དོ། །བསྟོད་དབྱངས་སྙན་པའི་སྤྲིན་དེ་རྣམས་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་དེ་དག་ལ་སྟེ་དྲུང་དུ་ངེས་པར་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བར་གྱུར་ཅིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ། །ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nཡོན་ཏན་ (qualities), རྒྱ་མཚོ་ (ocean), བསྟོད་དབྱངས་ (praise song), ཡན་ལག་ (limbs/aspects), སྙན་སྤྲིན་ (melodious clouds)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ (to/for) indicates the object of praise\n- ས་ (instrumental case) shows the means of praising\n- གྱུར་ཅིག (optative) expresses a wish or aspiration\n\n\nTo the oceans of qualities, I\nOffer praise with oceans of melodious aspects.\nMay those clouds of melodious praise\nCertainly arise everywhere.\n\n\nThis verse appears to be a dedication of praise, likely to enlightened beings or qualities. The repetition of \"ocean\" (རྒྱ་མཚོ་) emphasizes vastness, while the \"melodious clouds\" (སྙན་སྤྲིན་) create an image of pervasive, pleasing sound. The final line expresses a wish for this praise to spread widely.", "translation": "To the oceans of qualities, I\nOffer praise with oceans of melodious aspects.\nMay those clouds of melodious praise\nCertainly arise everywhere." @@ -7177,9 +7168,9 @@ "translation": "To the ocean of qualities, I\nOffer praise with an ocean of melodious verses.\nMay those clouds of sweet praise\nCertainly arise everywhere." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ། །ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: དབྱངས་ནི་སྐད་གསང་བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བདུན་ནོ། །ཡན་ལག་ནི་ལྔ་པ་ལ་སོགས་པའོ། །རྒྱ་མཚོ་ནི་དེ་དག་མང་པོ་རྣམས་སོ། །བསྟོད་པས་བསྟོད་པ་ནི་འདུས་པ་ནས་གཞན་མ་ཡིན་པར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུའོ། །\n\nCommentary 2: དྲུག་པ་ནི། ཡོན་ཏན་གྱི་རྒྱ་མཚོ་སངས་རྒྱས་དང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་བདག་གིས་བསྟོད་དབྱངས་ཀྱི་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོ་སྟེ་མཐའ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟོད་དོ། །བསྟོད་དབྱངས་སྙན་པའི་སྤྲིན་དེ་རྣམས་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་དེ་དག་ལ་སྟེ་དྲུང་དུ་ངེས་པར་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བར་གྱུར་ཅིག\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nTo the oceans of qualities, I\nOffer praise with oceans of melodious verses.\nMay these clouds of sweet praises\nCertainly arise everywhere before them.\n", - "translation": "To the oceans of qualities, I\nOffer praise with oceans of melodious verses.\nMay these clouds of sweet praises\nCertainly arise everywhere before them." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ། །ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: དབྱངས་ནི་སྐད་གསང་བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བདུན་ནོ། །ཡན་ལག་ནི་ལྔ་པ་ལ་སོགས་པའོ། །རྒྱ་མཚོ་ནི་དེ་དག་མང་པོ་རྣམས་སོ། །བསྟོད་པས་བསྟོད་པ་ནི་འདུས་པ་ནས་གཞན་མ་ཡིན་པར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུའོ། །\n\nCommentary 2: དྲུག་པ་ནི། ཡོན་ཏན་གྱི་རྒྱ་མཚོ་སངས་རྒྱས་དང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་བདག་གིས་བསྟོད་དབྱངས་ཀྱི་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོ་སྟེ་མཐའ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟོད་དོ། །བསྟོད་དབྱངས་སྙན་པའི་སྤྲིན་དེ་རྣམས་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་དེ་དག་ལ་སྟེ་དྲུང་དུ་ངེས་པར་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བར་གྱུར་ཅིག\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"melody\" refers to seven types of praise, including vocal praise. \"Aspects\" refers to the five aspects and others. \"Ocean\" signifies the multitude of these. The praise is to be done exactly as it is, not differently from what is gathered.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that the \"ocean of qualities\" refers to Buddhas and Bodhisattvas. The author praises them with an \"ocean of aspects of melodious praise,\" meaning limitless praise. The author wishes for these \"pleasant clouds of praise\" to definitely arise before these oceans of qualities.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the vastness and multitude of praises offered, likening them to an ocean. They explain that these praises are directed towards the Buddha, Bodhisattvas, and their immense qualities. The praise should be melodious, encompassing various aspects, and arise continuously before the objects of praise.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nTo the oceans of qualities (Buddhas and Bodhisattvas), I offer praise with an ocean of melodious aspects. May these pleasant clouds of praise definitely and continuously arise before them.", + "translation": "To the oceans of qualities (Buddhas and Bodhisattvas), I offer praise with an ocean of melodious aspects. May these pleasant clouds of praise definitely and continuously arise before them." } }, "glossary": { @@ -7202,7 +7193,7 @@ "འབྱུང་": "arise" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།": { "ཡོན་ཏན་": "qualities", "རྒྱ་མཚོ་": "oceans", @@ -7259,17 +7250,23 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།": { + "ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །": { "ཡོན་ཏན་": "qualities", - "རྒྱ་མཚོ་": "oceans", + "རྒྱ་མཚོ་": "oceans" + }, + "བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།": { "བསྟོད་དབྱངས་": "praise", - "ཡན་ལག་": "verses" + "ཡན་ལག་": "aspects", + "རྒྱ་མཚོ་": "ocean" }, - "བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ། །ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག །": { - "བསྟོད་དབྱངས་": "praises", - "སྙན་སྤྲིན་": "clouds", - "ངེས་པར་": "certainly", - "ཀུན་དུ་": "everywhere", + "བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ། །": { + "བསྟོད་དབྱངས་": "praise", + "སྙན་": "pleasant", + "སྤྲིན་": "clouds" + }, + "ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག །": { + "ངེས་པར་": "definitely", + "ཀུན་དུ་": "continuously", "འབྱུང་": "arise" } } @@ -7281,7 +7278,7 @@ "commentary_1": "དུས་གསུམ་སྟེ་དུས་གསུམ་པོ་དེར་གཤེགས་པའོ། །ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་ནོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འདས་མ་འོངས་ད་ལྟར་གྱི་དུས་གསུམ་དུ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན་དང་ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་དགེ་འདུན་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ཞིང་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི་ལུས་བཏུད་ནས་བདག་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན། །ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། །\n", "output": "Key terms:\nདུས་གསུམ་(Three times), སངས་རྒྱས་(Buddha), ཆོས་(Dharma), ཚོགས་(Assembly), ཞིང་རྡུལ་(Particles of realms), ལུས་བཏུད་(Bowing the body), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\nGrammatical notes:\n- གཤེགས་པའི་ - genitive particle indicating possession\n- བཅས་ལ་ - postposition \"together with\"\n- གྲངས་སྙེད་ཀྱི་ - \"equal in number to\"\n- པ་ཡིས་ - instrumental particle\n\n\nTo all the Buddhas gone in the three times,\nTogether with the supreme Dharma and Assembly,\nWith bodies equal in number to all particles of realms,\nI prostrate, bowing down.\n\nNote: \"Three times\" refers to past, present, and future. The verse emphasizes the vast scale of prostration, imagining bodies as numerous as particles in all realms.", "translation": "To all the Buddhas gone in the three times,\nTogether with the supreme Dharma and Assembly,\nWith bodies equal in number to all particles of realms,\nI prostrate, bowing down." @@ -7297,9 +7294,9 @@ "translation": "To all the Buddhas of the three times,\nAlong with the supreme Dharma and Assembly,\nI prostrate with bodies as numerous\nAs atoms in all realms and pay homage." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན། །ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། །\n\nCommentary 1: དུས་གསུམ་སྟེ་དུས་གསུམ་པོ་དེར་གཤེགས་པའོ། །ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། འདས་མ་འོངས་ད་ལྟར་གྱི་དུས་གསུམ་དུ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན་དང་ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་དགེ་འདུན་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ཞིང་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི་ལུས་བཏུད་ནས་བདག་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nTo all the Buddhas who have gone in the three times,\nAlong with the supreme Dharma and Assembly,\nWith as many bodies as there are atoms in all realms,\nI bow down and pay homage.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which expresses reverence and prostration to the Buddhas of the past, present, and future, as well as to the Dharma (teachings) and the Sangha (spiritual community). The commentaries clarify that the \"supreme Assembly\" refers to the community of bodhisattvas, and that the prostration is done with as many bodies as there are atoms in all the realms or buddha-fields.", - "translation": "To all the Buddhas who have gone in the three times,\nAlong with the supreme Dharma and Assembly,\nWith as many bodies as there are atoms in all realms,\nI bow down and pay homage." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན། །ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། །\n\nCommentary 1: དུས་གསུམ་སྟེ་དུས་གསུམ་པོ་དེར་གཤེགས་པའོ། །ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། འདས་མ་འོངས་ད་ལྟར་གྱི་དུས་གསུམ་དུ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན་དང་ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་དགེ་འདུན་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ཞིང་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི་ལུས་བཏུད་ནས་བདག་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"dus gsum\" refers to the three times. It also clarifies that \"tshogs kyi mchog\" means the supreme assembly, which is the Bodhisattva Sangha.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that \"dus gsum\" means the past, present, and future. It explains that the verse is about prostrating to all the Buddhas of the three times, the Dharma, and the supreme assembly (Sangha). It emphasizes that the prostration is done with as many bodies as there are atoms in all realms.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree on the meaning of \"dus gsum\" as the three times. They both clarify that \"tshogs kyi mchog\" refers to the supreme assembly or Sangha, specifically the Bodhisattva Sangha. The second commentary provides more detail about the prostration, explaining the scale and intensity of the devotional act.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nTo all the Buddhas who have gone in the three times,\nAlong with the Dharma and the supreme assembly,\nWith as many bodies as there are atoms in all realms,\nI prostrate and pay homage.\n\nThis translation reflects the understanding provided by the commentaries, emphasizing the three times (past, present, and future), the objects of prostration (Buddhas, Dharma, and Sangha), and the vast scale of the devotional act.", + "translation": "To all the Buddhas who have gone in the three times,\nAlong with the Dharma and the supreme assembly,\nWith as many bodies as there are atoms in all realms,\nI prostrate and pay homage." } }, "glossary": { @@ -7316,7 +7313,7 @@ "ཕྱག་འཚལ་": "prostrate" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན། །": { "དུས་གསུམ་": "three times", "གཤེགས་པ་": "gone", @@ -7383,7 +7380,7 @@ }, "ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །": { "ཆོས་": "Dharma", - "ཚོགས་": "Assembly", + "ཚོགས་": "assembly", "མཆོག་": "supreme" }, "ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །": { @@ -7392,8 +7389,7 @@ }, "ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། །": { "ལུས་": "bodies", - "བཏུད་པ་": "bow down", - "ཕྱག་འཚལ་": "pay homage" + "ཕྱག་འཚལ་": "prostrate" } } } @@ -7404,7 +7400,7 @@ "commentary_1": "གཞི་རྣམས་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེས་པའི་གནས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སོ། །སྲོག་ཤིང་དང་འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པ་འདུས་ནས་དབྱིབས་སུ་བྱས་པ་ནི་མཆོད་པའི་རྟེན་དེ་ཉིད་ལ་མཆོད་རྟེན་ཞེས་བྱ་བའམ། ཡང་ན་བསགས་པ་ལས་ཡང་དག་པར་བྱུང་བས་ན་མཆོད་རྟེན་ནོ། །དྲུང་དུ་ཕྱིན་ནས་འདོན་དུ་འཇུག་པའི་མཁན་པོ་ཡིན་པས་ན་མཁན་པོའོ། །ཐར་པའི་དོན་སློབ་པས་ན་སློབ་དཔོན་ནོ། །", "commentary_2": "གང་ལ་བརྟེན་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འབྱུང་བའི་གཞི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་གཟུགས་དང་། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་ལ་སོགས་པ་དང་། གང་དུ་དེ་བསྐྱེད་པའམ་བསྒོམ་པའམ་བསྟན་པའི་གཞི་རྣམས་དང་མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལའང་བདག་ཕྱག་འཚལ། ཆོས་ནོད་པའི་མཁན་པོ་དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་དང་ཐར་པའི་དོན་དུ་འབད་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཅན་རྣམས་ལའང་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་གཞི་རྣམས་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་བདག་ཕྱག་འཚལ། །མཁན་པོ་དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །\n", "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་(bodhicitta), མཆོད་རྟེན་(stupa), མཁན་པོ་(abbot), སློབ་དཔོན་(teacher), བརྟུལ་ཞུགས་(disciplined practitioner)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ particle to indicate objects of prostration\n- དེ་བཞིན་ connects \"abbot\" and \"teacher\"\n- མཆོག་ (supreme) modifies བརྟུལ་ཞུགས་\n\n\nI prostrate to the foundations of bodhicitta,\nAnd to the stupas.\nLikewise to the abbot and the teacher,\nAnd I prostrate to the supreme disciplined practitioners.\n\nNote: \"Foundations of bodhicitta\" likely refers to the sources or supports for generating bodhicitta, such as the Three Jewels or bodhisattvas.", "translation": "I prostrate to the foundations of bodhicitta,\nAnd to the stupas.\nLikewise to the abbot and the teacher,\nAnd I prostrate to the supreme disciplined practitioners." @@ -7420,9 +7416,9 @@ "translation": "I prostrate to the foundations of bodhicitta,\nAnd to all the stupas.\nI pay homage to the abbots,\nThe teachers, and those of supreme discipline." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་གཞི་རྣམས་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་བདག་ཕྱག་འཚལ། །མཁན་པོ་དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །\n\nCommentary 1: གཞི་རྣམས་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེས་པའི་གནས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སོ། །སྲོག་ཤིང་དང་འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པ་འདུས་ནས་དབྱིབས་སུ་བྱས་པ་ནི་མཆོད་པའི་རྟེན་དེ་ཉིད་ལ་མཆོད་རྟེན་ཞེས་བྱ་བའམ། ཡང་ན་བསགས་པ་ལས་ཡང་དག་པར་བྱུང་བས་ན་མཆོད་རྟེན་ནོ། །དྲུང་དུ་ཕྱིན་ནས་འདོན་དུ་འཇུག་པའི་མཁན་པོ་ཡིན་པས་ན་མཁན་པོའོ། །ཐར་པའི་དོན་སློབ་པས་ན་སློབ་དཔོན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གང་ལ་བརྟེན་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འབྱུང་བའི་གཞི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་གཟུགས་དང་། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་ལ་སོགས་པ་དང་། གང་དུ་དེ་བསྐྱེད་པའམ་བསྒོམ་པའམ་བསྟན་པའི་གཞི་རྣམས་དང་མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལའང་བདག་ཕྱག་འཚལ། ཆོས་ནོད་པའི་མཁན་པོ་དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་དང་ཐར་པའི་དོན་དུ་འབད་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཅན་རྣམས་ལའང་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nI pay homage to the foundations of bodhicitta,\nAnd to all the stupas.\nLikewise, I prostrate to the preceptors and teachers,\nAnd to those of supreme spiritual discipline.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which expresses reverence to various objects and individuals important in Buddhist practice. The \"foundations of bodhicitta\" refers to things like Buddha images and Bodhisattva scriptures that inspire the awakening mind. \"Stupas\" are sacred monuments. \"Preceptors\" (mkhan po) are senior monks who give ordination, while \"teachers\" (slob dpon) instruct in the path to liberation. Those of \"supreme spiritual discipline\" (brtul zhugs mchog) are practitioners striving diligently for enlightenment.", - "translation": "I pay homage to the foundations of bodhicitta,\nAnd to all the stupas.\nLikewise, I prostrate to the preceptors and teachers,\nAnd to those of supreme spiritual discipline." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་གཞི་རྣམས་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་བདག་ཕྱག་འཚལ། །མཁན་པོ་དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །\n\nCommentary 1: གཞི་རྣམས་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེས་པའི་གནས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སོ། །སྲོག་ཤིང་དང་འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པ་འདུས་ནས་དབྱིབས་སུ་བྱས་པ་ནི་མཆོད་པའི་རྟེན་དེ་ཉིད་ལ་མཆོད་རྟེན་ཞེས་བྱ་བའམ། ཡང་ན་བསགས་པ་ལས་ཡང་དག་པར་བྱུང་བས་ན་མཆོད་རྟེན་ནོ། །དྲུང་དུ་ཕྱིན་ནས་འདོན་དུ་འཇུག་པའི་མཁན་པོ་ཡིན་པས་ན་མཁན་པོའོ། །ཐར་པའི་དོན་སློབ་པས་ན་སློབ་དཔོན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གང་ལ་བརྟེན་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འབྱུང་བའི་གཞི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་གཟུགས་དང་། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་ལ་སོགས་པ་དང་། གང་དུ་དེ་བསྐྱེད་པའམ་བསྒོམ་པའམ་བསྟན་པའི་གཞི་རྣམས་དང་མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལའང་བདག་ཕྱག་འཚལ། ཆོས་ནོད་པའི་མཁན་པོ་དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་དང་ཐར་པའི་དོན་དུ་འབད་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཅན་རྣམས་ལའང་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains the terms used in the verse. It defines \"bases\" as places of origin, \"stupas\" as structures made of components like central poles and wheels, or as accumulations of merit. It describes \"preceptors\" as those who guide recitations and \"teachers\" as those who teach the path to liberation.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the meaning, explaining that the \"bases of bodhicitta\" refer to Buddha images, bodhisattva scriptures, and places where bodhicitta is generated, cultivated, or taught. It also mentions paying homage to stupas, preceptors who bestow teachings, teachers, and those who strive for liberation through spiritual discipline.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries together emphasize paying respect to various sacred objects, places, and individuals that are instrumental in generating, cultivating, and teaching bodhicitta (the mind of enlightenment). This includes physical representations of the Buddha, scriptures, stupas, and spiritual mentors who guide practitioners on the path to enlightenment.\n\n3. English translation based on the combined meaning of the commentaries:\n\nI pay homage to the bases of bodhicitta and to all stupas.\nI bow down to preceptors, likewise to teachers,\nAnd to those of supreme spiritual discipline.\n\nThis translation reflects the broader context provided by the commentaries, emphasizing the respect paid to various supports of Buddhist practice and those who guide practitioners on the path to enlightenment.", + "translation": "I pay homage to the bases of bodhicitta and to all stupas.\nI bow down to preceptors, likewise to teachers,\nAnd to those of supreme spiritual discipline." } }, "glossary": { @@ -7439,7 +7435,7 @@ "ཕྱག་འཚལ་": "prostrate" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་གཞི་རྣམས་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་བདག་ཕྱག་འཚལ། །": { "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "bodhicitta", "གཞི་": "foundations", @@ -7485,7 +7481,7 @@ "04_commentary_assisted": { "བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་གཞི་རྣམས་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་བདག་ཕྱག་འཚལ། །": { "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "bodhicitta", - "གཞི་": "foundations", + "གཞི་": "bases", "མཆོད་རྟེན་": "stupas", "ཕྱག་འཚལ་": "pay homage" }, @@ -7493,7 +7489,7 @@ "མཁན་པོ་": "preceptors", "སློབ་དཔོན་": "teachers", "བརྟུལ་ཞུགས་": "spiritual discipline", - "ཕྱག་འཚལ་": "prostrate" + "ཕྱག་འཚལ་": "bow down" } } } @@ -7504,7 +7500,7 @@ "commentary_1": "སྙིང་པོ་ནི་བཅུད་དོ། །སྐྱབས་ནི་སྐྱོབ་པའོ། །མཆི་ཞེས་པ་བཀའ་སྩལ་པ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ལས། སྤྱི་དོན་ལ་གཉིས་ཏེ། གཏན་ལ་དབབ་པ་དང་། རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། ངོ་བོ་དང་། དབྱེ་བ་དང་། སོ་སོའི་རང་བཞིན་ནོ། །དང་པོ་ནི། འཇིགས་པ་སྤང་བའི་དོན་དུ་སྐྱབས་གནས་ལ་བསྟེན་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་པ་དང་དེ་ལས་འདས་པ་གཉིས་སམ། འདས་པ་ལའང་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་སྐྱབས་འགྲོ་གཉིས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་ནི་འཇིགས་པ་འགའ་ཞིག་ལས་ཐར་པར་འདོད་ནས་འཇིག་རྟེན་པའི་ལྷ་ལ་སོགས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ནི་སྐྱབས་འགྲོ་མཆོག་མ་ཡིན་ཏེ། མདོ་རྒྱལ་མཚན་དམ་པ་ལས། འཇིགས་པས་སྐྲག་པའི་ས་རྣམས་ནི། །ཕལ་ཆེར་རི་དང་ནགས་ཚལ་དང་། །ཀུན་དགའ་རྭ་བ་ལྗོན་ཤིང་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ། །སྐྱབས་དེ་གཙོ་བོ་མ་ཡིན་ཞིང་། །སྐྱབས་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ནི། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལས་རབ་མི་ཐར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདས་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་ལ། རང་ཉིད་ནི་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུས་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ལ། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྐྱབས་འགྲོ་ནི། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་ཀུན་ནས་བསླངས་ཏེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་བདག་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འདོད་པས། དུས་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་བར་དུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལུགས་ཀྱི་སྐྱབས་གནས་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའོ། །གཉིས་པ་ནི། དང་པོར་སློབ་དཔོན་ལས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་སྡོམ་པ་བླངས་ནས། མདོ་ལས། སངས་རྒྱས་ལ་ནི་སྐྱབས་གསོལ་བ། །དེ་ནི་ཡང་དག་དགེ་བསྙེན་ཏེ། །ནམ་དུའང་ལྷ་རྣམས་གཞན་དག་ལ། །སྐྱབས་གསོལ་བར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །དམ་པའི་ཆོས་ལ་སྐྱབས་གསོལ་བ། །འཚེ་ཞིང་གནོད་པའི་སེམས་དང་བྲལ། །དགེ་འདུན་ལ་ནི་སྐྱབས་གསོལ་བ། །མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་ཕྱོགས་མི་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚུལ་ལྟར་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་བློ་གཏད་ཅིང་། དེ་དག་ལ་གུས་པས་མཆོད་པ་ལ་བརྩོན་པ་དང་། སེམས་ཅན་སུ་ལའང་གནོད་པར་མི་བྱ་བ་དང་། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་དང་མི་འགྲོགས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་སྐྱབས་འགྲོའི་བསླབ་པ་མི་ཉམས་པར་བྱ་ཞིང་། གལ་ཏེ་ཉམས་ན་སླར་བླངས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་ཉེས་པ་སྤོང་ཞིང་ཡོན་ཏན་འཕེལ་བར་བྱེད་པའོ། །གཉིས་པ་གཞུང་གི་དོན་ནི། དུས་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར་དུ། ཡུལ་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་ལ་ཡང་ངོ་། །ཚུལ་ནི་སྐྱབས་སུ་མཆི་སྟེ་བདག་ཁྱེད་ལ་བསྟེན་པས་སྐྱོབས་ཤིག་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །ཚོགས་ལའང་དེ་བཞིན་སྐྱབས་སུ་མཆི། །\n", "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་(Essence of enlightenment), སྐྱབས་སུ་མཆི་(Go for refuge), སངས་རྒྱས་(Buddha), ཆོས་(Dharma), བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་(Bodhisattva), ཚོགས་(Assembly)\n\nGrammatical notes:\n- མཆིས་ཀྱི་བར་ indicates \"until\" or \"up to the point of\"\n- ལའང་ is a particle meaning \"also to\"\n\n\nUntil I reach the essence of enlightenment,\nI go for refuge to the Buddhas.\nLikewise, I go for refuge\nTo the Dharma and the assembly of Bodhisattvas.\n\n\nNote: \"Essence of enlightenment\" (བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་) is often translated as \"heart of enlightenment\" or \"enlightenment itself,\" referring to the ultimate state of Buddhahood.", "translation": "Until I reach the essence of enlightenment,\nI go for refuge to the Buddhas.\nLikewise, I go for refuge\nTo the Dharma and the assembly of Bodhisattvas." @@ -7520,8 +7516,8 @@ "translation": "Until I reach enlightenment's essence,\nI go for refuge to the buddhas.\nI go for refuge to the dharma\nAnd sangha of bodhisattvas too." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །ཚོགས་ལའང་དེ་བཞིན་སྐྱབས་སུ་མཆི། །\n\nCommentary 1: སྙིང་པོ་ནི་བཅུད་དོ། །སྐྱབས་ནི་སྐྱོབ་པའོ། །མཆི་ཞེས་པ་བཀའ་སྩལ་པ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ལས། སྤྱི་དོན་ལ་གཉིས་ཏེ། གཏན་ལ་དབབ་པ་དང་། རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། ངོ་བོ་དང་། དབྱེ་བ་དང་། སོ་སོའི་རང་བཞིན་ནོ། །དང་པོ་ནི། འཇིགས་པ་སྤང་བའི་དོན་དུ་སྐྱབས་གནས་ལ་བསྟེན་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་པ་དང་དེ་ལས་འདས་པ་གཉིས་སམ། འདས་པ་ལའང་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་སྐྱབས་འགྲོ་གཉིས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་ནི་འཇིགས་པ་འགའ་ཞིག་ལས་ཐར་པར་འདོད་ནས་འཇིག་རྟེན་པའི་ལྷ་ལ་སོགས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ནི་སྐྱབས་འགྲོ་མཆོག་མ་ཡིན་ཏེ། མདོ་རྒྱལ་མཚན་དམ་པ་ལས། འཇིགས་པས་སྐྲག་པའི་ས་རྣམས་ནི། །ཕལ་ཆེར་རི་དང་ནགས་ཚལ་དང་། །ཀུན་དགའ་རྭ་བ་ལྗོན་ཤིང་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ། །སྐྱབས་དེ་གཙོ་བོ་མ་ཡིན་ཞིང་། །སྐྱབས་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ནི། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལས་རབ་མི་ཐར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདས་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་ལ། རང་ཉིད་ནི་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུས་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ལ། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྐྱབས་འགྲོ་ནི། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་ཀུན་ནས་བསླངས་ཏེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་བདག་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འདོད་པས། དུས་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་བར་དུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལུགས་ཀྱི་སྐྱབས་གནས་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའོ། །གཉིས་པ་ནི། དང་པོར་སློབ་དཔོན་ལས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་སྡོམ་པ་བླངས་ནས། མདོ་ལས། སངས་རྒྱས་ལ་ནི་སྐྱབས་གསོལ་བ། །དེ་ནི་ཡང་དག་དགེ་བསྙེན་ཏེ། །ནམ་དུའང་ལྷ་རྣམས་གཞན་དག་ལ། །སྐྱབས་གསོལ་བར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །དམ་པའི་ཆོས་ལ་སྐྱབས་གསོལ་བ། །འཚེ་ཞིང་གནོད་པའི་སེམས་དང་བྲལ། །དགེ་འདུན་ལ་ནི་སྐྱབས་གསོལ་བ། །མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་ཕྱོགས་མི་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚུལ་ལྟར་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་བློ་གཏད་ཅིང་། དེ་དག་ལ་གུས་པས་མཆོད་པ་ལ་བརྩོན་པ་དང་། སེམས་ཅན་སུ་ལའང་གནོད་པར་མི་བྱ་བ་དང་། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་དང་མི་འགྲོགས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་སྐྱབས་འགྲོའི་བསླབ་པ་མི་ཉམས་པར་བྱ་ཞིང་། གལ་ཏེ་ཉམས་ན་སླར་བླངས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་ཉེས་པ་སྤོང་ཞིང་ཡོན་ཏན་འཕེལ་བར་བྱེད་པའོ། །གཉིས་པ་གཞུང་གི་དོན་ནི། དུས་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར་དུ། ཡུལ་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་ལ་ཡང་ངོ་། །ཚུལ་ནི་སྐྱབས་སུ་མཆི་སྟེ་བདག་ཁྱེད་ལ་བསྟེན་པས་སྐྱོབས་ཤིག་པའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nUntil I reach the essence of enlightenment,\nI go for refuge to the Buddhas.\nLikewise, I go for refuge\nTo the Dharma and the assembly of Bodhisattvas.\n", + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །ཚོགས་ལའང་དེ་བཞིན་སྐྱབས་སུ་མཆི། །\n\nCommentary 1: སྙིང་པོ་ནི་བཅུད་དོ། །སྐྱབས་ནི་སྐྱོབ་པའོ། །མཆི་ཞེས་པ་བཀའ་སྩལ་པ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ལས། སྤྱི་དོན་ལ་གཉིས་ཏེ། གཏན་ལ་དབབ་པ་དང་། རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། ངོ་བོ་དང་། དབྱེ་བ་དང་། སོ་སོའི་རང་བཞིན་ནོ། །དང་པོ་ནི། འཇིགས་པ་སྤང་བའི་དོན་དུ་སྐྱབས་གནས་ལ་བསྟེན་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་པ་དང་དེ་ལས་འདས་པ་གཉིས་སམ། འདས་པ་ལའང་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་སྐྱབས་འགྲོ་གཉིས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་ནི་འཇིགས་པ་འགའ་ཞིག་ལས་ཐར་པར་འདོད་ནས་འཇིག་རྟེན་པའི་ལྷ་ལ་སོགས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ནི་སྐྱབས་འགྲོ་མཆོག་མ་ཡིན་ཏེ། མདོ་རྒྱལ་མཚན་དམ་པ་ལས། འཇིགས་པས་སྐྲག་པའི་ས་རྣམས་ནི། །ཕལ་ཆེར་རི་དང་ནགས་ཚལ་དང་། །ཀུན་དགའ་རྭ་བ་ལྗོན་ཤིང་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ། །སྐྱབས་དེ་གཙོ་བོ་མ་ཡིན་ཞིང་། །སྐྱབས་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ནི། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལས་རབ་མི་ཐར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདས་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་ལ། རང་ཉིད་ནི་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུས་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ལ། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྐྱབས་འགྲོ་ནི། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་ཀུན་ནས་བསླངས་ཏེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་བདག་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འདོད་པས། དུས་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་བར་དུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལུགས་ཀྱི་སྐྱབས་གནས་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའོ། །གཉིས་པ་ནི། དང་པོར་སློབ་དཔོན་ལས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་སྡོམ་པ་བླངས་ནས། མདོ་ལས། སངས་རྒྱས་ལ་ནི་སྐྱབས་གསོལ་བ། །དེ་ནི་ཡང་དག་དགེ་བསྙེན་ཏེ། །ནམ་དུའང་ལྷ་རྣམས་གཞན་དག་ལ། །སྐྱབས་གསོལ་བར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །དམ་པའི་ཆོས་ལ་སྐྱབས་གསོལ་བ། །འཚེ་ཞིང་གནོད་པའི་སེམས་དང་བྲལ། །དགེ་འདུན་ལ་ནི་སྐྱབས་གསོལ་བ། །མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་ཕྱོགས་མི་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚུལ་ལྟར་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་བློ་གཏད་ཅིང་། དེ་དག་ལ་གུས་པས་མཆོད་པ་ལ་བརྩོན་པ་དང་། སེམས་ཅན་སུ་ལའང་གནོད་པར་མི་བྱ་བ་དང་། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་དང་མི་འགྲོགས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་སྐྱབས་འགྲོའི་བསླབ་པ་མི་ཉམས་པར་བྱ་ཞིང་། གལ་ཏེ་ཉམས་ན་སླར་བླངས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་ཉེས་པ་སྤོང་ཞིང་ཡོན་ཏན་འཕེལ་བར་བྱེད་པའོ། །གཉིས་པ་གཞུང་གི་དོན་ནི། དུས་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར་དུ། ཡུལ་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་ལ་ཡང་ངོ་། །ཚུལ་ནི་སྐྱབས་སུ་མཆི་སྟེ་བདག་ཁྱེད་ལ་བསྟེན་པས་སྐྱོབས་ཤིག་པའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary defines key terms:\n- \"Essence\" means \"essence/core\"\n- \"Refuge\" means \"protector\"\n- \"Go\" means \"to fully protect as instructed\"\n\nCommentary 2:\nThis longer commentary explains:\n- The nature of taking refuge is relying on sources of refuge to dispel fears\n- There are worldly and transcendent types of refuge\n- Transcendent refuge includes Hinayana and Mahayana approaches\n- Mahayana refuge involves taking refuge in the Three Jewels until enlightenment, motivated by great compassion to free all beings from suffering\n- It outlines the proper way to take and maintain refuge vows\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nThe commentaries emphasize that this is a Mahayana-style refuge prayer, taken until full enlightenment is achieved. It involves relying on the Three Jewels (Buddha, Dharma, and Sangha) as sources of protection and guidance, with the motivation of great compassion to liberate all beings. The act of going for refuge should be maintained through proper conduct and renewed if broken.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nUntil I reach the essence of enlightenment,\nI go for refuge to the Buddhas.\nLikewise, I go for refuge\nTo the Dharma and the assembly of Bodhisattvas.\n\n\nThis translation reflects the Mahayana context and long-term commitment explained in the commentaries, while staying true to the literal meaning of the original Tibetan verse.", "translation": "Until I reach the essence of enlightenment,\nI go for refuge to the Buddhas.\nLikewise, I go for refuge\nTo the Dharma and the assembly of Bodhisattvas." } }, @@ -7540,7 +7536,7 @@ "སྐྱབས་": "refuge" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །": { "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment", "སྙིང་པོ་": "essence", @@ -7604,7 +7600,7 @@ "commentary_1": "གསོལ་བ་ཞེས་པ་ནི་སྡིག་པ་བཤགས་པའི་དོན་དུ་གསོལ་བ་འདེབས་པའོ། །", "commentary_2": "བཞི་པ་སྡིག་པ་བཤགས་པ་ལ། སྤྱི་དོན་དང་། གཞུང་དོན་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྦྱང་བྱ་སྡིག་པའི་སྒོ་དྲུག སྦྱོང་བྱེད་གཉེན་པོ་སྟོབས་བཞི། སྦྱོང་ཚུལ་སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གསུམ་མོ། །དང་པོ་ནི། དུས་དང་། རྒྱུ་དང་། སྒོ་དང་། སྦྱོར་བ་དང་། ཡུལ་དང་། རྣམ་པའི་དབྱེ་བ་རྣམས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། སུན་འབྱིན་པ་དང་། རྟེན་དང་། གཉེན་པོ་དང་། ཉེས་པ་ལས་ལྡོག་པ་རྣམས་ཏེ། དང་པོ་ནི། ཉེས་དམིགས་མཐོང་ནས་འགྱོད་པ་སྟེ། དུག་འཐུངས་པས་དེའི་འབྲས་བུ་མཐོང་བ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། དེ་ལས་སྐྱོབ་ནུས་བསྟེན་པ་སྟེ། སྨན་པ་ལ་བསྟེན་པ་བཞིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། དགེ་བ་སྤྱོད་པ་སྟེ། སྨན་ཟ་བ་བཞིན་ནོ། ། བཞི་པ་ནི། ཕྱིན་ཆད་སྲོག་ལ་བབ་ཀྱང་མི་སྤྱོད་པ་སྟེ་ཕྱིས་དུག་མི་ཟ་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་དག་ཚང་དགོས་ཤིང་ཚང་ན་ངེས་པར་འདག་པས་དེ་དག་གྲངས་ངེས་ཏེ། ཆོས་བཞི་བསྟན་པའི་མདོ་ལས། བྱམས་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་བཞི་དང་ལྡན་ན་སྡིག་པའི་ལས་བྱས་ཤིང་བསགས་པ་ཐམས་ཅད་དག་པར་འགྱུར་ཏེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་བརྟེན་པ་དང་། གཉེན་པོ་སྒོམ་པ་དང་། ཉེས་པ་བཟློག་པའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། སྦྱོར་བ་སྐྱབས་འགྲོ་སེམས་བསྐྱེད། དངོས་གཞི་སྟོབས་བཞི་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་བཤགས་ཚིག་བརྗོད་ཅིང་དག་པར་སྒོམ་པ་དང་། རྗེས་བཤགས་ཡུལ་གྱི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས་སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་དག་པར་བསྒོམ་ཞིང་། བསྔོ་བ་ལ་སོགས་པ་བྱ་སྟེ་བླ་མ་རྣམས་ཀྱི་མན་ངག་གོ །གཉིས་པ་གཞུང་དོན་ལ་བཞི་སྟེ། རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ་དང་། རྟེན་དང་། གཉེན་པོ་དང་། ཉེས་པ་ལས་སླར་ལྡོག་པའི་སྟོབས་སོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྡིག་པ་བཤགས་ཚུལ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། ཡུལ་མཆོག་ལ་བརྟེན་པའི་སྡིག་པ་ཁྱད་པར་དུ་བཤགས་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ནི། བཤགས་ཡུལ་ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི་རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་བ་རྣམས་ལ་སྟེ། དེ་དག་གི་སྤྱན་སྔར་ལུས་ཀྱིས་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་ངག་ཏུ་གསོལ་བ་ནི།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་རྣམས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །\n", "output": "Key terms:\nཕྱོགས་རྣམས་ (all directions), རྫོགས་སངས་རྒྱས་ (perfect buddhas), བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhisattvas), ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ (great compassion), ཐལ་མོ་སྦྱར་ (join palms), གསོལ་བ་ (supplication)\n\nGrammar: \n- Locative particle ན in first line\n- Associative དང་ connecting buddhas and bodhisattvas\n- Instrumental ཏེ showing manner of supplication\n\n\nTo the perfect buddhas and bodhisattvas\nDwelling in all directions,\nThose possessing great compassion,\nWith joined palms, I make this supplication:\n\n\nNote: ཐུགས་རྗེ་ (thugs rje) is an honorific term for compassion, specifically used for enlightened beings.", "translation": "To the perfect buddhas and bodhisattvas\nDwelling in all directions,\nThose possessing great compassion,\nWith joined palms, I make this supplication:" @@ -7620,9 +7616,9 @@ "translation": "To all the perfect buddhas and bodhisattvas\nWho dwell in all directions,\nThose endowed with great compassion,\nI join my palms and make this supplication:" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་རྣམས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །\n\nCommentary 1: གསོལ་བ་ཞེས་པ་ནི་སྡིག་པ་བཤགས་པའི་དོན་དུ་གསོལ་བ་འདེབས་པའོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་སྡིག་པ་བཤགས་པ་ལ། སྤྱི་དོན་དང་། གཞུང་དོན་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྦྱང་བྱ་སྡིག་པའི་སྒོ་དྲུག སྦྱོང་བྱེད་གཉེན་པོ་སྟོབས་བཞི། སྦྱོང་ཚུལ་སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གསུམ་མོ། །དང་པོ་ནི། དུས་དང་། རྒྱུ་དང་། སྒོ་དང་། སྦྱོར་བ་དང་། ཡུལ་དང་། རྣམ་པའི་དབྱེ་བ་རྣམས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། སུན་འབྱིན་པ་དང་། རྟེན་དང་། གཉེན་པོ་དང་། ཉེས་པ་ལས་ལྡོག་པ་རྣམས་ཏེ། དང་པོ་ནི། ཉེས་དམིགས་མཐོང་ནས་འགྱོད་པ་སྟེ། དུག་འཐུངས་པས་དེའི་འབྲས་བུ་མཐོང་བ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། དེ་ལས་སྐྱོབ་ནུས་བསྟེན་པ་སྟེ། སྨན་པ་ལ་བསྟེན་པ་བཞིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། དགེ་བ་སྤྱོད་པ་སྟེ། སྨན་ཟ་བ་བཞིན་ནོ། ། བཞི་པ་ནི། ཕྱིན་ཆད་སྲོག་ལ་བབ་ཀྱང་མི་སྤྱོད་པ་སྟེ་ཕྱིས་དུག་མི་ཟ་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་དག་ཚང་དགོས་ཤིང་ཚང་ན་ངེས་པར་འདག་པས་དེ་དག་གྲངས་ངེས་ཏེ། ཆོས་བཞི་བསྟན་པའི་མདོ་ལས། བྱམས་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་བཞི་དང་ལྡན་ན་སྡིག་པའི་ལས་བྱས་ཤིང་བསགས་པ་ཐམས་ཅད་དག་པར་འགྱུར་ཏེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་བརྟེན་པ་དང་། གཉེན་པོ་སྒོམ་པ་དང་། ཉེས་པ་བཟློག་པའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། སྦྱོར་བ་སྐྱབས་འགྲོ་སེམས་བསྐྱེད། དངོས་གཞི་སྟོབས་བཞི་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་བཤགས་ཚིག་བརྗོད་ཅིང་དག་པར་སྒོམ་པ་དང་། རྗེས་བཤགས་ཡུལ་གྱི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས་སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་དག་པར་བསྒོམ་ཞིང་། བསྔོ་བ་ལ་སོགས་པ་བྱ་སྟེ་བླ་མ་རྣམས་ཀྱི་མན་ངག་གོ །གཉིས་པ་གཞུང་དོན་ལ་བཞི་སྟེ། རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ་དང་། རྟེན་དང་། གཉེན་པོ་དང་། ཉེས་པ་ལས་སླར་ལྡོག་པའི་སྟོབས་སོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྡིག་པ་བཤགས་ཚུལ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། ཡུལ་མཆོག་ལ་བརྟེན་པའི་སྡིག་པ་ཁྱད་པར་དུ་བཤགས་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ནི། བཤགས་ཡུལ་ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི་རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་བ་རྣམས་ལ་སྟེ། དེ་དག་གི་སྤྱན་སྔར་ལུས་ཀྱིས་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་ངག་ཏུ་གསོལ་བ་ནི།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nTo all the perfectly enlightened Buddhas and Bodhisattvas\nWho dwell in all directions,\nPossessing great compassion,\nWith palms joined, I pray:\n\n\nThis translation aims to capture the essence of the verse, which is addressing the Buddhas and Bodhisattvas in all directions and making a supplication to them with joined palms. The commentaries indicate this is the beginning of a confession of misdeeds, with the supplication being made specifically for the purpose of confessing negative actions.", - "translation": "To all the perfectly enlightened Buddhas and Bodhisattvas\nWho dwell in all directions,\nPossessing great compassion,\nWith palms joined, I pray:" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་རྣམས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །\n\nCommentary 1: གསོལ་བ་ཞེས་པ་ནི་སྡིག་པ་བཤགས་པའི་དོན་དུ་གསོལ་བ་འདེབས་པའོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་སྡིག་པ་བཤགས་པ་ལ། སྤྱི་དོན་དང་། གཞུང་དོན་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྦྱང་བྱ་སྡིག་པའི་སྒོ་དྲུག སྦྱོང་བྱེད་གཉེན་པོ་སྟོབས་བཞི། སྦྱོང་ཚུལ་སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གསུམ་མོ། །དང་པོ་ནི། དུས་དང་། རྒྱུ་དང་། སྒོ་དང་། སྦྱོར་བ་དང་། ཡུལ་དང་། རྣམ་པའི་དབྱེ་བ་རྣམས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། སུན་འབྱིན་པ་དང་། རྟེན་དང་། གཉེན་པོ་དང་། ཉེས་པ་ལས་ལྡོག་པ་རྣམས་ཏེ། དང་པོ་ནི། ཉེས་དམིགས་མཐོང་ནས་འགྱོད་པ་སྟེ། དུག་འཐུངས་པས་དེའི་འབྲས་བུ་མཐོང་བ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། དེ་ལས་སྐྱོབ་ནུས་བསྟེན་པ་སྟེ། སྨན་པ་ལ་བསྟེན་པ་བཞིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། དགེ་བ་སྤྱོད་པ་སྟེ། སྨན་ཟ་བ་བཞིན་ནོ། ། བཞི་པ་ནི། ཕྱིན་ཆད་སྲོག་ལ་བབ་ཀྱང་མི་སྤྱོད་པ་སྟེ་ཕྱིས་དུག་མི་ཟ་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་དག་ཚང་དགོས་ཤིང་ཚང་ན་ངེས་པར་འདག་པས་དེ་དག་གྲངས་ངེས་ཏེ། ཆོས་བཞི་བསྟན་པའི་མདོ་ལས། བྱམས་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་བཞི་དང་ལྡན་ན་སྡིག་པའི་ལས་བྱས་ཤིང་བསགས་པ་ཐམས་ཅད་དག་པར་འགྱུར་ཏེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་བརྟེན་པ་དང་། གཉེན་པོ་སྒོམ་པ་དང་། ཉེས་པ་བཟློག་པའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། སྦྱོར་བ་སྐྱབས་འགྲོ་སེམས་བསྐྱེད། དངོས་གཞི་སྟོབས་བཞི་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་བཤགས་ཚིག་བརྗོད་ཅིང་དག་པར་སྒོམ་པ་དང་། རྗེས་བཤགས་ཡུལ་གྱི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས་སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་དག་པར་བསྒོམ་ཞིང་། བསྔོ་བ་ལ་སོགས་པ་བྱ་སྟེ་བླ་མ་རྣམས་ཀྱི་མན་ངག་གོ །གཉིས་པ་གཞུང་དོན་ལ་བཞི་སྟེ། རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ་དང་། རྟེན་དང་། གཉེན་པོ་དང་། ཉེས་པ་ལས་སླར་ལྡོག་པའི་སྟོབས་སོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྡིག་པ་བཤགས་ཚུལ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། ཡུལ་མཆོག་ལ་བརྟེན་པའི་སྡིག་པ་ཁྱད་པར་དུ་བཤགས་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ནི། བཤགས་ཡུལ་ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི་རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་བ་རྣམས་ལ་སྟེ། དེ་དག་གི་སྤྱན་སྔར་ལུས་ཀྱིས་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་ངག་ཏུ་གསོལ་བ་ནི།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This explains that \"supplication\" means to supplicate for the purpose of confessing misdeeds.\n\nCommentary 2: This is a lengthy commentary on the practice of confessing misdeeds, including the six types of misdeeds, the four powers of purification, and the three-step method of purification. It emphasizes the importance of the four powers: regret, reliance, antidote, and resolve. It also outlines the structure of the confession practice.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nThe commentaries explain that this verse is about confessing misdeeds to the Buddhas and Bodhisattvas. It emphasizes the importance of proper confession using the four powers of purification, with a focus on generating regret and relying on enlightened beings for support in the purification process.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\nTo all the perfectly enlightened Buddhas and Bodhisattvas,\nWho dwell in all directions and possess great compassion,\nI join my palms together and offer this supplication [to confess my misdeeds].\n\nThis translation reflects the commentaries' explanation that this verse is an introduction to a confession practice, addressing the Buddhas and Bodhisattvas as objects of refuge and support for purification.", + "translation": "To all the perfectly enlightened Buddhas and Bodhisattvas,\nWho dwell in all directions and possess great compassion,\nI join my palms together and offer this supplication [to confess my misdeeds]." } }, "glossary": { @@ -7644,7 +7640,7 @@ "གསོལ་བ་": "supplicate" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །": { "ཕྱོགས་": "directions", "བཞུགས་པ་": "dwelling" @@ -7698,7 +7694,7 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །": { - "ཕྱོགས་": "directions", + "ཕྱོགས་རྣམས་": "directions", "བཞུགས་པ་": "dwell" }, "རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །": { @@ -7707,11 +7703,11 @@ }, "ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་རྣམས་ལ། །": { "ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་": "great compassion", - "མངའ་": "possessing" + "མངའ་": "possess" }, "ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །": { - "ཐལ་མོ་སྦྱར་": "palms joined", - "གསོལ་བ་": "pray" + "ཐལ་མོ་སྦྱར་": "join palms together", + "གསོལ་བ་": "supplication" } } } @@ -7722,7 +7718,7 @@ "commentary_1": "ཐོག་མ་མེད་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་དང་བྲལ་བའོ། །མ་འཚལ་བ་ནི་རྨོངས་པའོ། །", "commentary_2": "དུས་ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས་ཚེ་རབས་འདིའམ་སྔོན་གྱི་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་བདག་གིས་སྡིག་པའི་ཉེས་དམིགས་ལ་སོགས་པ་མ་འཚལ་ཏེ་མ་ཤེས་ནས་རང་གིས་སྡིག་པ་བགྱིས་པའམ་གཞན་ལ་བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས། །ཚེ་རབས་འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ། །བདག་གིས་མ་འཚལ་སྡིག་བགྱིས་པའམ། །བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི། །\n", "output": "I'll provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཐོག་མ་མེད་ (beginningless), འཁོར་བ་ (samsara), ཚེ་རབས་ (lifetimes), སྡིག་ (negative actions/sins), བགྱིས་ (done/committed)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་ indicates \"from\" or \"since\"\n- འམ་ and དག་ཏུ་ indicate alternatives or possibilities\n- བདག་གིས་ is the agentive case, indicating the doer of the action\n- མ་འཚལ་ is a negative form, indicating \"not knowing\" or \"unaware\"\n\n\nFrom beginningless samsara,\nIn this lifetime or in others,\nThe negative actions I have unknowingly committed,\nOr caused others to commit,\n\nTechnical note: This verse appears to be the beginning of a confession of negative actions (སྡིག་པ་བཤགས་པ་), a common practice in Tibetan Buddhism.", "translation": "From beginningless samsara,\nIn this lifetime or in others,\nThe negative actions I have unknowingly committed,\nOr caused others to commit," @@ -7738,9 +7734,9 @@ "translation": "From beginningless cyclic existence,\nIn this life or in other lives,\nThe negative actions I have unknowingly committed,\nOr caused others to commit, or rejoiced in -" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས། །ཚེ་རབས་འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ། །བདག་གིས་མ་འཚལ་སྡིག་བགྱིས་པའམ། །བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི། །\n\nCommentary 1: ཐོག་མ་མེད་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་དང་བྲལ་བའོ། །མ་འཚལ་བ་ནི་རྨོངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དུས་ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས་ཚེ་རབས་འདིའམ་སྔོན་གྱི་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་བདག་གིས་སྡིག་པའི་ཉེས་དམིགས་ལ་སོགས་པ་མ་འཚལ་ཏེ་མ་ཤེས་ནས་རང་གིས་སྡིག་པ་བགྱིས་པའམ་གཞན་ལ་བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nFrom beginningless samsara, in this life or in other lives, I have committed sins unknowingly, or caused others to commit them.\n\nThis translation takes into account the following key points from the commentaries:\n1. \"Beginningless\" (ཐོག་མ་མེད་ལྡན) is explained as being without beginning or end.\n2. \"Unknowingly\" (མ་འཚལ) is interpreted as being in a state of ignorance or not understanding.\n3. The text refers to sins committed in this life or previous lives.\n4. It includes both sins committed directly by oneself and those one caused others to commit.", - "translation": "From beginningless samsara, in this life or in other lives, I have committed sins unknowingly, or caused others to commit them." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས། །ཚེ་རབས་འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ། །བདག་གིས་མ་འཚལ་སྡིག་བགྱིས་པའམ། །བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི། །\n\nCommentary 1: ཐོག་མ་མེད་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་དང་བྲལ་བའོ། །མ་འཚལ་བ་ནི་རྨོངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དུས་ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས་ཚེ་རབས་འདིའམ་སྔོན་གྱི་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་བདག་གིས་སྡིག་པའི་ཉེས་དམིགས་ལ་སོགས་པ་མ་འཚལ་ཏེ་མ་ཤེས་ནས་རང་གིས་སྡིག་པ་བགྱིས་པའམ་གཞན་ལ་བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི།\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"Thog ma med ldan\" means without beginning or end. \"Ma tshal\" means ignorance or confusion.\n\nCommentary 2:\nFrom beginningless time in samsara, in this life or in other previous lives, not knowing the faults and consequences of negative actions, I have either committed negative actions myself or caused others to commit them.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries explain that this verse is referring to negative actions committed from beginningless time in samsara, either in this life or previous lives, due to ignorance of their consequences. It includes both actions done personally and those one caused others to do.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nFrom beginningless samsara,\nIn this life or in other lives,\nThe negative actions I have unknowingly committed,\nOr caused others to commit,", + "translation": "From beginningless samsara,\nIn this life or in other lives,\nThe negative actions I have unknowingly committed,\nOr caused others to commit," } }, "glossary": { @@ -7759,7 +7755,7 @@ "བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་": "instigated" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས། །": { "ཐོག་མ་མེད་": "beginningless", "འཁོར་བ་": "samsara" @@ -7813,18 +7809,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས། །ཚེ་རབས་འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ། །": { + "ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས།": { "ཐོག་མ་མེད་": "beginningless", - "འཁོར་བ་": "samsara", - "ཚེ་རབས་": "life", - "གཞན་": "other" + "འཁོར་བ་": "samsara" + }, + "།ཚེ་རབས་འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ།": { + "ཚེ་རབས་": "life" }, - "བདག་གིས་མ་འཚལ་སྡིག་བགྱིས་པའམ། །བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི། །": { + "།བདག་གིས་མ་འཚལ་སྡིག་བགྱིས་པའམ།": { "བདག་": "I", "མ་འཚལ་": "unknowingly", - "སྡིག་": "sins", - "བགྱིས་": "committed", - "སྩལ་བ་": "caused" + "སྡིག་": "negative actions", + "བགྱིས་": "committed" + }, + "།བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི།": { + "བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་": "caused to commit" } } } @@ -7835,7 +7834,7 @@ "commentary_1": "གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་པ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་གནོད་པར་མ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ནི་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བའོ། །ནོངས་ཞེས་པ་ནི་ལྟུང་བ་སྟེ་ངན་སོང་དུ་ཁྲིད་པར་བྱེད་ལྟུང་བར་བྱེད་པས་ན་ལྟུང་བའོ། །བཤགས་པར་བགྱིད་པ་ནི་རབ་ཏུ་གསལ་བར་བགྱིད་པའོ། །", "commentary_2": "གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་ཏེ་གཞན་སྡིག་པ་བྱེད་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་སྟེ་དགའ་བ་གང་བགྱིས་པའི་ནོངས་པ་སྟེ་ཉེས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས་བསམ་པ་ཐག་པས་མགོན་པོ་རྣམས་ལ་བཤགས་ཏེ་མི་འཆབ་བོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་ཏེ། །རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་གང་བགྱིས་པ། །ནོངས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས། །བསམ་པ་ཐག་པས་མགོན་ལ་བཤགས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཏི་མུག་ (ignorance), འཁྲུལ་པ་ (delusion), རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་ (rejoicing), ནོངས་པ་ (mistake/fault), མཐོང་ (see/realize), བསམ་པ་ཐག་པ་ (sincerely/from the depths of one's heart), མགོན་ (protector), བཤགས་ (confess)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཏེ། as a clause connector\n- བགྱིས་པ། and བགྱིས་ནས། as past tense markers\n- ལ་ as the indirect object marker for མགོན་\n\n\nOverwhelmed by the delusion of ignorance,\nWhatever [wrong] I have rejoiced in,\nHaving seen these faults,\nI sincerely confess to the Protector.\n\n\nNote: མགོན་ (Protector) here likely refers to the Buddha or a high spiritual being to whom one confesses.", "translation": "Overwhelmed by the delusion of ignorance,\nWhatever [wrong] I have rejoiced in,\nHaving seen these faults,\nI sincerely confess to the Protector." @@ -7851,9 +7850,9 @@ "translation": "Overwhelmed by the delusion of ignorance,\nWhatever I have done with rejoicing mind,\nHaving seen those faults and mistakes,\nI sincerely confess to the Protector from the depths of my heart." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་ཏེ། །རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་གང་བགྱིས་པ། །ནོངས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས། །བསམ་པ་ཐག་པས་མགོན་ལ་བཤགས། །\n\nCommentary 1: གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་པ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་གནོད་པར་མ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ནི་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བའོ། །ནོངས་ཞེས་པ་ནི་ལྟུང་བ་སྟེ་ངན་སོང་དུ་ཁྲིད་པར་བྱེད་ལྟུང་བར་བྱེད་པས་ན་ལྟུང་བའོ། །བཤགས་པར་བགྱིད་པ་ནི་རབ་ཏུ་གསལ་བར་བགྱིད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་ཏེ་གཞན་སྡིག་པ་བྱེད་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་སྟེ་དགའ་བ་གང་བགྱིས་པའི་ནོངས་པ་སྟེ་ཉེས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས་བསམ་པ་ཐག་པས་མགོན་པོ་རྣམས་ལ་བཤགས་ཏེ་མི་འཆབ་བོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nOverwhelmed by the delusion of ignorance,\nWhatever joyful approval I gave\nTo wrongdoings that I now recognize,\nI sincerely confess to the Protector.\n\n\nThis translation attempts to capture the key elements explained in the commentaries:\n- Being overcome by ignorance and delusion\n- Rejoicing in or approving of negative actions\n- Recognizing these as faults or wrongdoings\n- Sincerely confessing to the spiritual protector/guide without concealment", - "translation": "Overwhelmed by the delusion of ignorance,\nWhatever joyful approval I gave\nTo wrongdoings that I now recognize,\nI sincerely confess to the Protector." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་ཏེ། །རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་གང་བགྱིས་པ། །ནོངས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས། །བསམ་པ་ཐག་པས་མགོན་ལ་བཤགས། །\n\nCommentary 1: གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་པ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་གནོད་པར་མ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ནི་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བའོ། །ནོངས་ཞེས་པ་ནི་ལྟུང་བ་སྟེ་ངན་སོང་དུ་ཁྲིད་པར་བྱེད་ལྟུང་བར་བྱེད་པས་ན་ལྟུང་བའོ། །བཤགས་པར་བགྱིད་པ་ནི་རབ་ཏུ་གསལ་བར་བགྱིད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་ཏེ་གཞན་སྡིག་པ་བྱེད་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་སྟེ་དགའ་བ་གང་བགྱིས་པའི་ནོངས་པ་སྟེ་ཉེས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས་བསམ་པ་ཐག་པས་མགོན་པོ་རྣམས་ལ་བཤགས་ཏེ་མི་འཆབ་བོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that being overcome by ignorance and delusion leads to harmful actions without understanding their consequences in hell realms and such. It defines \"rejoicing\" as being genuinely delighted. \"Fault\" is explained as a downfall that leads to lower realms. Confession is described as making things clear.\n\nCommentary 2:\nThis commentary interprets the verse as referring to rejoicing in others' misdeeds due to ignorance and delusion. It emphasizes recognizing one's faults and confessing them sincerely to the protectors (spiritual guides) without concealment.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries together emphasize that ignorance and delusion lead to harmful actions, including rejoicing in others' misdeeds. They stress the importance of recognizing these faults, understanding their consequences, and sincerely confessing them to spiritual guides without hiding anything.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nOvercome by ignorance and delusion,\nWhatever rejoicing in wrongdoing I have done,\nHaving recognized these faults,\nI sincerely confess to the Protector.", + "translation": "Overcome by ignorance and delusion,\nWhatever rejoicing in wrongdoing I have done,\nHaving recognized these faults,\nI sincerely confess to the Protector." } }, "glossary": { @@ -7876,7 +7875,7 @@ "བཤགས་": "confess" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་ཏེ།": { "གཏི་མུག་": "ignorance", "འཁྲུལ་པ": "delusion", @@ -7941,21 +7940,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་ཏེ། །": { + "གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་ཏེ།": { "གཏི་མུག་": "ignorance", - "འཁྲུལ་པ": "delusion", - "བདག་": "I", - "ནོན་": "overwhelmed" + "འཁྲུལ་པ་": "delusion", + "ནོན་": "overcome" }, - "རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་གང་བགྱིས་པ། །": { - "རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་": "joyful approval", - "བགྱིས་": "gave" + "།རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་གང་བགྱིས་པ།": { + "རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་": "rejoicing", + "བགྱིས་": "done" }, - "ནོངས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས། །": { - "ནོངས་པ་": "wrongdoings", - "མཐོང་": "recognize" + "།ནོངས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས།": { + "ནོངས་པ་": "faults", + "མཐོང་": "recognized" }, - "བསམ་པ་ཐག་པས་མགོན་ལ་བཤགས། །": { + "།བསམ་པ་ཐག་པས་མགོན་ལ་བཤགས།": { "བསམ་པ་ཐག་པས་": "sincerely", "མགོན་": "Protector", "བཤགས་": "confess" @@ -7969,7 +7967,7 @@ "commentary_1": "གཙོ་བོ་ནས་མས་རིམ་བཞིན་དུ་ལྟུང་བ་བཤགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །བདག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་ཏེ། ཕ་མ་ནི་ཕ་དང་མའོ། །གཞན་དག་ནི་སློབ་དཔོན་ལ་སོགས་པའོ། །ཉོན་མོངས་པའི་སྒོ་ནས་ནི་བསམ་པ་ངན་པའི་སྒོ་ནས་སོ། །གནོད་པ་ནི་བསླུས་བྱས་པའོ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བྱེད་པ་པོ་བདག་གིས་ཡུལ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ཕ་མའམ་བླ་མ་སྟེ་མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་དང་གཞན་གང་ཡང་རུང་བ་དག་ལ། བསམ་པ་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་སྒོ་ནས་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ནོངས་པའམ་གནོད་པ་བགྱིས་པ་གང་ལགས་པ་དང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ནི། །ཕ་མའམ་བླ་མ་གཞན་དག་ལ། །ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ལུས་ངག་དང་། །ཡིད་ཀྱིས་གནོད་བགྱིས་གང་ལགས་དང་། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདཀོན་མཆོག་གསུམ་ (Three Jewels), ཕ་མ་ (parents), བླ་མ་ (lama), ཉོན་མོངས་ (afflictions), ལུས་ངག་ཡིད་ (body, speech, mind)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ནི་ and འམ་ for listing\n- གང་ལགས་དང་ at the end indicating \"whatever\" or \"any\"\n\n\nWhatever harm I have done through body, speech,\nAnd mind, under the influence of afflictions,\nTo the Three Jewels, my parents,\nMy lamas, or others;\n\nNote: The translation preserves the structure of the Tibetan, listing the objects of harm first (Three Jewels, parents, lamas, others), then the means of harm (body, speech, mind), and the cause (afflictions).", "translation": "Whatever harm I have done through body, speech,\nAnd mind, under the influence of afflictions,\nTo the Three Jewels, my parents,\nMy lamas, or others;" @@ -7985,9 +7983,9 @@ "translation": "Whatever harm I have done with body, speech, and mind,\nDriven by afflictive emotions,\nTo the Three Jewels, my parents,\nMy teachers, or others -" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ནི། །ཕ་མའམ་བླ་མ་གཞན་དག་ལ། །ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ལུས་ངག་དང་། །ཡིད་ཀྱིས་གནོད་བགྱིས་གང་ལགས་དང་། །\n\nCommentary 1: གཙོ་བོ་ནས་མས་རིམ་བཞིན་དུ་ལྟུང་བ་བཤགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །བདག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་ཏེ། ཕ་མ་ནི་ཕ་དང་མའོ། །གཞན་དག་ནི་སློབ་དཔོན་ལ་སོགས་པའོ། །ཉོན་མོངས་པའི་སྒོ་ནས་ནི་བསམ་པ་ངན་པའི་སྒོ་ནས་སོ། །གནོད་པ་ནི་བསླུས་བྱས་པའོ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བྱེད་པ་པོ་བདག་གིས་ཡུལ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ཕ་མའམ་བླ་མ་སྟེ་མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་དང་གཞན་གང་ཡང་རུང་བ་དག་ལ། བསམ་པ་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་སྒོ་ནས་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ནོངས་པའམ་གནོད་པ་བགྱིས་པ་གང་ལགས་པ་དང་།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nWhatever harm I have done through body, speech, and mind,\nDriven by afflictive emotions,\nTo the Three Jewels, my parents,\nMy teachers, or others;\n\nThis translation captures the essence of confessing negative actions committed towards sacred objects of refuge (the Three Jewels), one's parents, spiritual teachers, and others, performed under the influence of afflictive emotions through the three doors of body, speech, and mind.", - "translation": "Whatever harm I have done through body, speech, and mind,\nDriven by afflictive emotions,\nTo the Three Jewels, my parents,\nMy teachers, or others;" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ནི། །ཕ་མའམ་བླ་མ་གཞན་དག་ལ། །ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ལུས་ངག་དང་། །ཡིད་ཀྱིས་གནོད་བགྱིས་གང་ལགས་དང་། །\n\nCommentary 1: གཙོ་བོ་ནས་མས་རིམ་བཞིན་དུ་ལྟུང་བ་བཤགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །བདག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་ཏེ། ཕ་མ་ནི་ཕ་དང་མའོ། །གཞན་དག་ནི་སློབ་དཔོན་ལ་སོགས་པའོ། །ཉོན་མོངས་པའི་སྒོ་ནས་ནི་བསམ་པ་ངན་པའི་སྒོ་ནས་སོ། །གནོད་པ་ནི་བསླུས་བྱས་པའོ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བྱེད་པ་པོ་བདག་གིས་ཡུལ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ཕ་མའམ་བླ་མ་སྟེ་མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་དང་གཞན་གང་ཡང་རུང་བ་དག་ལ། བསམ་པ་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་སྒོ་ནས་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ནོངས་པའམ་གནོད་པ་བགྱིས་པ་གང་ལགས་པ་དང་།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the verse is about confessing transgressions. It clarifies that \"parents\" refers to father and mother, \"others\" refers to teachers and so on. \"Through afflictions\" means through negative intentions. \"Harm\" refers to deception or wrongdoing.\n\nCommentary 2:\nThis commentary identifies the subject as \"I\" and the objects as the Three Jewels, parents, teachers (including preceptors and instructors), and others. It explains that the harmful actions are done through body, speech, and mind, motivated by afflicted states of mind.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that this verse is about confessing harmful actions done to respected figures (Three Jewels, parents, teachers, and others) through body, speech, and mind, motivated by negative mental states or afflictions.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nWhatever harm I have done through body, speech, and mind,\nDriven by afflicted states,\nTo the Three Jewels, my parents, teachers,\nOr any others - [I confess].", + "translation": "Whatever harm I have done through body, speech, and mind,\nDriven by afflicted states,\nTo the Three Jewels, my parents, teachers,\nOr any others - [I confess]." } }, "glossary": { @@ -8007,7 +8005,7 @@ "གནོད་": "harm" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ནི། །ཕ་མའམ་བླ་མ་གཞན་དག་ལ།": { "དཀོན་མཆོག་གསུམ་": "Three Jewels", "ཕ་མ་": "parents", @@ -8059,18 +8057,19 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བདག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ནི། །ཕ་མའམ་བླ་མ་གཞན་དག་ལ།": { - "དཀོན་མཆོག་གསུམ་": "Three Jewels", + "བདག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ནི། །": { + "དཀོན་མཆོག་གསུམ་": "Three Jewels" + }, + "ཕ་མའམ་བླ་མ་གཞན་དག་ལ། །": { "ཕ་མ་": "parents", - "བླ་མ་": "teachers", - "གཞན་དག་": "others" + "བླ་མ་": "teachers" }, - "།ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ལུས་ངག་དང་།": { - "ཉོན་མོངས་": "afflictive emotions", + "ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ལུས་ངག་དང་། །": { + "ཉོན་མོངས་": "afflicted states", "ལུས་": "body", "ངག་": "speech" }, - "།ཡིད་ཀྱིས་གནོད་བགྱིས་གང་ལགས་དང་།": { + "ཡིད་ཀྱིས་གནོད་བགྱིས་གང་ལགས་དང་། །": { "ཡིད་": "mind", "གནོད་བགྱིས་": "harm" } @@ -8083,7 +8082,7 @@ "commentary_1": "།མི་བཟད་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཡང་བ་སྟེར་བའི་ཕྱིར་རོ། །", "commentary_2": "མདོར་ན་ཆགས་སོགས་ཀྱི་ཉེས་པ་དུ་མའི་སྐྱོན་ཆགས་པའི་སྡིག་ལྡན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ་ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་འཆགས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གང་གིས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་མཚན། གང་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་ཡུལ། ཇི་ལྟར་སྐྱབས་སུ་སོང་བའི་དོན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཉེས་པ་ (faults), སྐྱོན་ (flaws), སྡིག་ཅན་ (sinner), སྡིག་པ་ (negative actions), མི་བཟད་ (unbearable), འདྲེན་པ་ (guides)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case in first line (དུ་མས)\n- Relative clause structure with གང་... དེ་\n- Honorific verb བགྱིས་པ་ used\n\n\nI, a sinner tainted by many faults and flaws,\nWhatever extremely unbearable negative actions I have committed,\nAll of these I confess to the guides.\n\n\nTechnical note: འདྲེན་པ་ (guides) is often used as an epithet for buddhas and bodhisattvas.", "translation": "I, a sinner tainted by many faults and flaws,\nWhatever extremely unbearable negative actions I have committed,\nAll of these I confess to the guides." @@ -8099,9 +8098,9 @@ "translation": "I confess to all the guides\nThe extremely unbearable misdeeds\nThat I, a sinner, have committed -\nThe many faults and negative actions." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། །\n\nCommentary 1: །མི་བཟད་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཡང་བ་སྟེར་བའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: མདོར་ན་ཆགས་སོགས་ཀྱི་ཉེས་པ་དུ་མའི་སྐྱོན་ཆགས་པའི་སྡིག་ལྡན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ་ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་འཆགས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གང་གིས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་མཚན། གང་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་ཡུལ། ཇི་ལྟར་སྐྱབས་སུ་སོང་བའི་དོན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nI, a sinner tainted by numerous faults,\nConfess to all the guides (Buddhas)\nAll the extremely unbearable misdeeds\nThat I have committed.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which expresses a confession of wrongdoings to the Buddhas. The commentaries provide additional context, explaining that the misdeeds are considered \"unbearable\" because they bring about severe consequences, and that this confession is part of a broader practice of taking refuge in the Buddha, Dharma, and Sangha.", - "translation": "I, a sinner tainted by numerous faults,\nConfess to all the guides (Buddhas)\nAll the extremely unbearable misdeeds\nThat I have committed." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། །\n\nCommentary 1: །མི་བཟད་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཡང་བ་སྟེར་བའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: མདོར་ན་ཆགས་སོགས་ཀྱི་ཉེས་པ་དུ་མའི་སྐྱོན་ཆགས་པའི་སྡིག་ལྡན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ་ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་འཆགས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གང་གིས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་མཚན། གང་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་ཡུལ། ཇི་ལྟར་སྐྱབས་སུ་སོང་བའི་དོན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \"Unbearable\" refers to actions that bring about extremely negative results.\n\nCommentary 2: In short, I, who am afflicted with many faults such as attachment, confess all the unbearable negative actions I have committed to all the guides (enlightened beings). This is followed by three points about taking refuge: the reason for taking refuge, the objects of refuge, and the meaning of how to take refuge.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries emphasize the severity of negative actions, describing them as \"unbearable\" due to their harmful consequences. They highlight the importance of confessing these actions to enlightened beings. The second commentary also introduces the concept of taking refuge as a follow-up practice.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nI, a sinner afflicted with numerous faults,\nConfess to all the guides (enlightened beings)\nAll the negative actions I have committed\nThat are utterly unbearable in their consequences.", + "translation": "I, a sinner afflicted with numerous faults,\nConfess to all the guides (enlightened beings)\nAll the negative actions I have committed\nThat are utterly unbearable in their consequences." } }, "glossary": { @@ -8125,7 +8124,7 @@ "བཤགས་": "confess" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་།": { "ཉེས་པ་": "faults", "སྐྱོན་": "flaws", @@ -8173,13 +8172,12 @@ "04_commentary_assisted": { "ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་།": { "ཉེས་པ་": "faults", - "སྐྱོན་": "tainted", + "སྐྱོན་": "afflicted", "སྡིག་ཅན་": "sinner", - "བདག་": "I", - "སྡིག་པ་": "misdeeds" + "བདག་": "I" }, "།ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། །": { - "ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་": "extremely unbearable", + "ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་": "utterly unbearable", "བགྱིས་པ་": "committed", "ཐམས་ཅད་": "all", "འདྲེན་པ་": "guides", @@ -8194,7 +8192,7 @@ "commentary_1": "སྡིག་པའི་ལས་ཡིད་ལ་གཅགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ཏེ། འཁོར་བར་འཆིང་བའི་སྡིག་པ་ལས་སོ།།ཐར་ཞེས་པ་ནི་སྡིག་པ་འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ཐར་བར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱའོ། །མྱུར་བར་ཞེས་པ་ནི་བསྡད་ལོང་མེད་པའོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྡིག་པ་བྱས་ཀྱང་འཆི་བདག་གིས་གླགས་ག་ལ་རྙེད་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཅིའི་ཕྱིར་འབད་ནས་འཆགས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། གལ་ཏེ་བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར་སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི་ལ། དེ་ལྟར་ན་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བས་ཇི་ལྟར་སྡིག་པ་འདི་ལས་ངེས་པར་ཐར་བར་འགྱུར་བར་མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ་ཞེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མྱུར་དུ་འཆི་བ་ལ་བསམས་ནས་སྐྱབས་འགྲོའི་བློ་བསྐྱེད་པ་དང་། འཆི་བའི་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལ་བསམས་ནས་སྐྱབས་འགྲོའི་བློ་བསྐྱེད་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི། །ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །\n", "output": "Key terms:\nསྡིག་པ་(negative actions), བྱང་(purified), འགུམ་(die), ངེས་ཐར་(definite liberation), བསྐྱབ་(protect/save)\n\nGrammatical notes:\n- མ་...བར་: \"without having...\"\n- འགྱུར་དུ་མཆི: future tense + honorific verb\n- ཇི་ལྟར་...བར་: \"how to...\"\n\n\nWithout having purified my negative actions,\nI will certainly die.\nHow can I be definitively liberated from this?\nI beseech you to swiftly protect me.\n\nTechnical note: This verse expresses urgency in purifying negative karma before death, seeking rapid spiritual protection and liberation.", "translation": "Without having purified my negative actions,\nI will certainly die.\nHow can I be definitively liberated from this?\nI beseech you to swiftly protect me." @@ -8210,9 +8208,9 @@ "translation": "Before my negative karma is purified,\nI may meet with death.\nPlease protect me swiftly\nSo I may surely be freed from this." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི། །ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །\n\nCommentary 1: སྡིག་པའི་ལས་ཡིད་ལ་གཅགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ཏེ། འཁོར་བར་འཆིང་བའི་སྡིག་པ་ལས་སོ།།ཐར་ཞེས་པ་ནི་སྡིག་པ་འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ཐར་བར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱའོ། །མྱུར་བར་ཞེས་པ་ནི་བསྡད་ལོང་མེད་པའོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྡིག་པ་བྱས་ཀྱང་འཆི་བདག་གིས་གླགས་ག་ལ་རྙེད་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཅིའི་ཕྱིར་འབད་ནས་འཆགས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། གལ་ཏེ་བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར་སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི་ལ། དེ་ལྟར་ན་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བས་ཇི་ལྟར་སྡིག་པ་འདི་ལས་ངེས་པར་ཐར་བར་འགྱུར་བར་མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ་ཞེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མྱུར་དུ་འཆི་བ་ལ་བསམས་ནས་སྐྱབས་འགྲོའི་བློ་བསྐྱེད་པ་དང་། འཆི་བའི་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལ་བསམས་ནས་སྐྱབས་འགྲོའི་བློ་བསྐྱེད་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nBefore my negative karma is purified,\nI may die prematurely.\nPlease protect me swiftly,\nSo I may surely be freed from this.\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which expresses urgency in seeking protection and liberation from negative karma before death arrives. The commentaries emphasize the speaker's concern about dying before purifying their misdeeds, the need for quick action without delay, and the plea for swift protection to ensure liberation from the bondage of samsara caused by negative actions.", - "translation": "Before my negative karma is purified,\nI may die prematurely.\nPlease protect me swiftly,\nSo I may surely be freed from this." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི། །ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །\n\nCommentary 1: སྡིག་པའི་ལས་ཡིད་ལ་གཅགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ཏེ། འཁོར་བར་འཆིང་བའི་སྡིག་པ་ལས་སོ།།ཐར་ཞེས་པ་ནི་སྡིག་པ་འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ཐར་བར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱའོ། །མྱུར་བར་ཞེས་པ་ནི་བསྡད་ལོང་མེད་པའོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྡིག་པ་བྱས་ཀྱང་འཆི་བདག་གིས་གླགས་ག་ལ་རྙེད་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཅིའི་ཕྱིར་འབད་ནས་འཆགས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། གལ་ཏེ་བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར་སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི་ལ། དེ་ལྟར་ན་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བས་ཇི་ལྟར་སྡིག་པ་འདི་ལས་ངེས་པར་ཐར་བར་འགྱུར་བར་མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ་ཞེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མྱུར་དུ་འཆི་བ་ལ་བསམས་ནས་སྐྱབས་འགྲོའི་བློ་བསྐྱེད་པ་དང་། འཆི་བའི་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལ་བསམས་ནས་སྐྱབས་འགྲོའི་བློ་བསྐྱེད་པའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the verse is about being attached to sinful actions. It emphasizes the urgency of being liberated from sins that bind one to samsara, without delay.\n\nCommentary 2: This commentary explains the verse as a plea for quick protection, realizing that one might die before purifying sins and thus be reborn in lower realms. It emphasizes generating the mind of taking refuge due to contemplating imminent death and the great fear of death.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the urgency of purifying sins before death, the fear of dying with unpurified sins leading to lower rebirths, and the importance of taking refuge quickly as a means of protection from this fate.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nBefore I have purified my sins,\nI may soon meet my death.\nHow can I be surely freed from this?\nI pray for swift protection.\n\nThis translation captures the urgency expressed in both commentaries, the concern about dying before purifying sins, and the plea for quick protection through taking refuge.", + "translation": "Before I have purified my sins,\nI may soon meet my death.\nHow can I be surely freed from this?\nI pray for swift protection." } }, "glossary": { @@ -8232,7 +8230,7 @@ "བསྐྱབ་": "deliver" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི། །": { "བདག་": "I", "སྡིག་པ་": "negative actions", @@ -8274,16 +8272,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི། །": { - "བདག་": "I", - "སྡིག་པ་": "negative karma", - "བྱང་": "purified", - "འགུམ་པ": "die" + "བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །": { + "སྡིག་པ་": "sins", + "བྱང་བ་": "purified" }, - "ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །": { - "ཐར་བ": "freed", - "མྱུར་བ": "swiftly", - "བསྐྱབ་": "protect" + "སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི། །": { + "འགུམ་པ་": "death" + }, + "ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །": { + "ངེས་": "surely", + "ཐར་བ་": "freed" + }, + "མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །": { + "མྱུར་བ་": "swift", + "བསྐྱབ་": "protection" } } } @@ -8294,7 +8296,7 @@ "commentary_1": "ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་ཞེས་སྨོས་ཏེ།ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བ་ནི་ཡིད་ཆེས་བྱར་མེད་པའོ། །གསོད་པར་བྱེད་པས་ན་འཆི་བདག་གོ། །བྱས་པ་ནི་བྱས་ཟིན་པའོ། །མ་བྱས་པ་ནི་བྱས་མ་ཟིན་པའོ། །མི་སྡོད་པ་ནི་དེ་དག་གིས་སྤྱད་པ་མི་བྱེད་པའོ། །བདག་ནི་ནད་མེད་པའོ་ཞེས་གནས་པ་ལ་དེས་འཇོམས་པར་བྱེད་དོ། །མི་ན་བ་ནི་བདེ་བར་གནས་པའོ། །གློ་བུར་ཞེས་པ་ནི་མ་དཔྱད་པར་ཐོག་འབབ་པ་དང་འདྲའོ། །", "commentary_2": "དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་གྱི། དང་པོ་ནི། མྱུར་དུ་སྐྱབས་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅིའི་ཕྱིར་ན་འདི་སྲིད་ཅིག་མི་འོང་ཞེས་ཡིད་བརྟན་ཏུ་མི་རུང་བའི་འཆི་བདག་འདི་ནི་སྡིག་སྦྱོང་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བ་བྱས་པ་དང་མ་བྱས་པ་ལ་སོགས་པའི་དུས་ལ་མི་སྡོད་ཅིང་བྱ་བ་ཚར་མ་ཚར་ལ་མི་ལྟོས་པས། ན་དང་མི་ན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་གློ་བུར་དུ་མི་འཆི་ཞེས་ཚེ་ལ་ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡིད་བརྟན་མི་རུང་འཆི་བདག་འདི། །བྱས་དང་མ་བྱས་མི་སྡོད་པས། །ན་དང་མི་ན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །གློ་བུར་ཚེ་ལ་ཡིད་མི་བརྟན། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཡིད་བརྟན་ (trust, rely on), འཆི་བདག་ (Lord of Death), བྱས་དང་མ་བྱས་ (done and not done), ན་དང་མི་ན་ (sick and not sick), གློ་བུར་ (sudden, unexpected), ཚེ་ (life)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཀྱང་ (even, also) for emphasis\n- མི་...པས་ construction indicating reason or cause\n\n\nThis untrustworthy Lord of Death\nDoes not wait for what is done or not done.\nFor both the sick and the healthy alike,\nThis life is not to be trusted as sudden [death can come].\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the unpredictability of death (འཆི་བདག་) and the importance of not procrastinating in one's spiritual practice, a common theme in Tibetan Buddhist teachings on impermanence.", "translation": "This untrustworthy Lord of Death\nDoes not wait for what is done or not done.\nFor both the sick and the healthy alike,\nThis life is not to be trusted as sudden [death can come]." @@ -8310,9 +8312,9 @@ "translation": "This untrustworthy lord of death\nDoes not wait for what's done or undone.\nFor the sick and healthy alike,\nThis fleeting life cannot be trusted." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཡིད་བརྟན་མི་རུང་འཆི་བདག་འདི། །བྱས་དང་མ་བྱས་མི་སྡོད་པས། །ན་དང་མི་ན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །གློ་བུར་ཚེ་ལ་ཡིད་མི་བརྟན། །\n\nCommentary 1: ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་ཞེས་སྨོས་ཏེ།ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བ་ནི་ཡིད་ཆེས་བྱར་མེད་པའོ། །གསོད་པར་བྱེད་པས་ན་འཆི་བདག་གོ། །བྱས་པ་ནི་བྱས་ཟིན་པའོ། །མ་བྱས་པ་ནི་བྱས་མ་ཟིན་པའོ། །མི་སྡོད་པ་ནི་དེ་དག་གིས་སྤྱད་པ་མི་བྱེད་པའོ། །བདག་ནི་ནད་མེད་པའོ་ཞེས་གནས་པ་ལ་དེས་འཇོམས་པར་བྱེད་དོ། །མི་ན་བ་ནི་བདེ་བར་གནས་པའོ། །གློ་བུར་ཞེས་པ་ནི་མ་དཔྱད་པར་ཐོག་འབབ་པ་དང་འདྲའོ། །\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་གྱི། དང་པོ་ནི། མྱུར་དུ་སྐྱབས་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅིའི་ཕྱིར་ན་འདི་སྲིད་ཅིག་མི་འོང་ཞེས་ཡིད་བརྟན་ཏུ་མི་རུང་བའི་འཆི་བདག་འདི་ནི་སྡིག་སྦྱོང་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བ་བྱས་པ་དང་མ་བྱས་པ་ལ་སོགས་པའི་དུས་ལ་མི་སྡོད་ཅིང་བྱ་བ་ཚར་མ་ཚར་ལ་མི་ལྟོས་པས། ན་དང་མི་ན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་གློ་བུར་དུ་མི་འཆི་ཞེས་ཚེ་ལ་ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་ལ།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nThis untrustworthy Lord of Death\nDoes not wait for what's done or undone.\nFor the sick and healthy alike,\nLife is suddenly unreliable.\n", - "translation": "This untrustworthy Lord of Death\nDoes not wait for what's done or undone.\nFor the sick and healthy alike,\nLife is suddenly unreliable." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཡིད་བརྟན་མི་རུང་འཆི་བདག་འདི། །བྱས་དང་མ་བྱས་མི་སྡོད་པས། །ན་དང་མི་ན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །གློ་བུར་ཚེ་ལ་ཡིད་མི་བརྟན། །\n\nCommentary 1: ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་ཞེས་སྨོས་ཏེ།ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བ་ནི་ཡིད་ཆེས་བྱར་མེད་པའོ། །གསོད་པར་བྱེད་པས་ན་འཆི་བདག་གོ། །བྱས་པ་ནི་བྱས་ཟིན་པའོ། །མ་བྱས་པ་ནི་བྱས་མ་ཟིན་པའོ། །མི་སྡོད་པ་ནི་དེ་དག་གིས་སྤྱད་པ་མི་བྱེད་པའོ། །བདག་ནི་ནད་མེད་པའོ་ཞེས་གནས་པ་ལ་དེས་འཇོམས་པར་བྱེད་དོ། །མི་ན་བ་ནི་བདེ་བར་གནས་པའོ། །གློ་བུར་ཞེས་པ་ནི་མ་དཔྱད་པར་ཐོག་འབབ་པ་དང་འདྲའོ། །\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་གྱི། དང་པོ་ནི། མྱུར་དུ་སྐྱབས་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅིའི་ཕྱིར་ན་འདི་སྲིད་ཅིག་མི་འོང་ཞེས་ཡིད་བརྟན་ཏུ་མི་རུང་བའི་འཆི་བདག་འདི་ནི་སྡིག་སྦྱོང་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བ་བྱས་པ་དང་མ་བྱས་པ་ལ་སོགས་པའི་དུས་ལ་མི་སྡོད་ཅིང་བྱ་བ་ཚར་མ་ཚར་ལ་མི་ལྟོས་པས། ན་དང་མི་ན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་གློ་བུར་དུ་མི་འཆི་ཞེས་ཚེ་ལ་ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་ལ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This explains that death is untrustworthy and unpredictable. It doesn't wait for actions to be completed or not completed. It strikes suddenly, regardless of whether one is sick or healthy.\n\nCommentary 2: This commentary emphasizes the urgency of seeking refuge due to the unpredictable nature of death. It doesn't wait for virtuous actions to be completed and can strike suddenly, whether one is ill or healthy.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the unreliable and sudden nature of death. It doesn't discriminate based on one's health status or whether one has completed their tasks or spiritual practices. The main point is that life is uncertain and death can come at any moment, so one should not be complacent.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThis untrustworthy lord of death\nDoes not wait for what's done or undone.\nFor the sick and healthy alike,\nSudden death makes life unreliable.\n\n\nThis translation captures the key ideas from the original text and the commentaries, emphasizing the unpredictable nature of death and the consequent unreliability of life.", + "translation": "This untrustworthy lord of death\nDoes not wait for what's done or undone.\nFor the sick and healthy alike,\nSudden death makes life unreliable." } }, "glossary": { @@ -8334,7 +8336,7 @@ "ཡིད་མི་བརྟན་": "should not place their trust" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཡིད་བརྟན་མི་རུང་འཆི་བདག་འདི། །": { "ཡིད་བརྟན་མི་རུང་": "untrustworthy", "འཆི་བདག་": "Lord of Death" @@ -8393,15 +8395,19 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཡིད་བརྟན་མི་རུང་འཆི་བདག་འདི། །བྱས་དང་མ་བྱས་མི་སྡོད་པས། །": { + "ཡིད་བརྟན་མི་རུང་འཆི་བདག་འདི། །": { "ཡིད་བརྟན་མི་རུང་": "untrustworthy", - "འཆི་བདག་": "Lord of Death", + "འཆི་བདག་": "lord of death" + }, + "བྱས་དང་མ་བྱས་མི་སྡོད་པས། །": { + "བྱས་དང་མ་བྱས་": "done or undone", "མི་སྡོད་": "does not wait" }, - "ན་དང་མི་ན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །གློ་བུར་ཚེ་ལ་ཡིད་མི་བརྟན། །": { - "ན་": "sick", - "མི་ན་": "healthy", - "གློ་བུར་": "suddenly", + "ན་དང་མི་ན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །": { + "ན་དང་མི་ན་": "sick and healthy" + }, + "གློ་བུར་ཚེ་ལ་ཡིད་མི་བརྟན། །": { + "གློ་བུར་": "sudden", "ཚེ་": "life", "ཡིད་མི་བརྟན་": "unreliable" } @@ -8414,7 +8420,7 @@ "commentary_1": "གལ་ཏེ་ཡིད་བརྟན་དུ་མེད་པར་ཆ་ཡོད་ན་སྡིག་པ་ཅིའི་ཕྱིར་བྱས་ཤེ་ན། ཐམས་ཅད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཐམས་ཅད་ནི་མཛའ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བོར་བ་ནི་འདོར་བའོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་མི་མཛའ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་མཛའ་བ་ནི་དགྲ་རྣམས་སོ། །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པ་དུ་མའོ། །", "commentary_2": "འཆི་བ་ན་དགྲ་གཉེན་སོགས་ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་བདག་ཉིད་གཅིག་པུ་ཆ་དགོས་པར་བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་པས་མཛའ་བ་ལ་ཕན་པ་དང་མི་མཛའ་བ་ལ་གནོད་པའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཐམས་ཅད་བོར་ (abandon everything), ཆས་དགོས་ (need to depart), མཛའ་དང་མི་མཛའ་ (friends and enemies), སྡིག་པ་ (negative actions)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཏེ to connect clauses\n- གྱི་ཕྱིར་ indicating \"for the sake of\"\n- རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ meaning \"various types\"\n\n\nNot knowing that I must depart, abandoning everything,\nI have committed various types of negative actions,\nFor the sake of friends and enemies.\n\nTechnical note: This verse reflects on the impermanence of life and the accumulation of karma through actions motivated by attachment and aversion.", "translation": "Not knowing that I must depart, abandoning everything,\nI have committed various types of negative actions,\nFor the sake of friends and enemies." @@ -8430,9 +8436,9 @@ "translation": "Not knowing that I must depart leaving everything behind,\nI have committed various misdeeds\nFor the sake of friends and enemies." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཡིད་བརྟན་དུ་མེད་པར་ཆ་ཡོད་ན་སྡིག་པ་ཅིའི་ཕྱིར་བྱས་ཤེ་ན། ཐམས་ཅད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཐམས་ཅད་ནི་མཛའ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བོར་བ་ནི་འདོར་བའོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་མི་མཛའ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་མཛའ་བ་ནི་དགྲ་རྣམས་སོ། །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པ་དུ་མའོ། །\n\nCommentary 2: འཆི་བ་ན་དགྲ་གཉེན་སོགས་ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་བདག་ཉིད་གཅིག་པུ་ཆ་དགོས་པར་བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་པས་མཛའ་བ་ལ་ཕན་པ་དང་མི་མཛའ་བ་ལ་གནོད་པའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས་ཞེས་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nNot knowing that I must depart leaving everything behind,\nI have committed various kinds of misdeeds\nFor the sake of friends and enemies.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which expresses regret for committing negative actions out of attachment to friends and aversion to enemies, without realizing the impermanence of all relationships and the inevitability of death when one must leave everything behind.", - "translation": "Not knowing that I must depart leaving everything behind,\nI have committed various kinds of misdeeds\nFor the sake of friends and enemies." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཡིད་བརྟན་དུ་མེད་པར་ཆ་ཡོད་ན་སྡིག་པ་ཅིའི་ཕྱིར་བྱས་ཤེ་ན། ཐམས་ཅད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཐམས་ཅད་ནི་མཛའ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བོར་བ་ནི་འདོར་བའོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་མི་མཛའ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་མཛའ་བ་ནི་དགྲ་རྣམས་སོ། །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པ་དུ་མའོ། །\n\nCommentary 2: འཆི་བ་ན་དགྲ་གཉེན་སོགས་ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་བདག་ཉིད་གཅིག་པུ་ཆ་དགོས་པར་བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་པས་མཛའ་བ་ལ་ཕན་པ་དང་མི་མཛའ་བ་ལ་གནོད་པའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས་ཞེས་པའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the meaning of key terms in the verse. It clarifies that \"everything\" refers to friends and loved ones, \"abandoning\" means letting go, and \"various sins\" means many types of negative actions. It also explains that \"enemies\" are those who are not friends.\n\nCommentary 2: This commentary provides a more contextual interpretation. It explains that at the time of death, one must leave behind all friends and enemies, and go alone. The verse expresses regret for not understanding this truth and consequently committing various sins for the sake of helping friends and harming enemies.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that the verse is about the realization that at death, one must leave behind all relationships - both positive and negative. The speaker expresses regret for not understanding this truth earlier and admits to having committed various sins motivated by attachment to friends and aversion to enemies.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nNot knowing that I must depart leaving everything behind,\nI have committed various sins\nFor the sake of friends and enemies.\n\nThis translation captures the core meaning explained in the commentaries: the speaker's lack of awareness about the impermanence of relationships led to committing negative actions motivated by worldly attachments and aversions.", + "translation": "Not knowing that I must depart leaving everything behind,\nI have committed various sins\nFor the sake of friends and enemies." } }, "glossary": { @@ -8455,7 +8461,7 @@ "རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་": "various" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །": { "ཐམས་ཅད་": "everything", "བོར་": "abandoning", @@ -8506,19 +8512,23 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །": { + "ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །": { "ཐམས་ཅད་": "everything", "བོར་": "leaving", - "ཆས་དགོས་": "must depart", + "ཆས་དགོས་": "must depart" + }, + "བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །": { "བདག་": "I", "མ་ཤེས་": "not knowing" }, - "མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། །": { + "མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །": { "མཛའ་": "friends", - "མི་མཛའ་": "enemies", - "དོན་": "sake", - "སྡིག་པ་": "misdeeds", - "རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་": "various kinds" + "མི་མཛའ་": "enemies" + }, + "སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། །": { + "སྡིག་པ་": "sins", + "རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་": "various", + "བྱས་": "committed" } } } @@ -8529,7 +8539,7 @@ "commentary_1": "སྐྱེ་བ་གཞན་ཡང་ལྟ་ཞོག་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དུ་མ་ནི་རྣམ་པ་མང་པོའོ། །འོ་ན་ད་ཅི་ཞིག་གནས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། དེ་དག་དོན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཛའ་བ་ལ་སོགས་པའི་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མཇུག་བསྡུ་བར་བཞེད་ནས།", "commentary_2": "འོན་ཀྱང་དེ་དག་གི་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག་པ་མི་བཟད་པའི་བག་ཆགས་གང་ཡིན་དེ་ནི་མདུན་ན་སྒུག་པའི་ཚུལ་གྱིས་གནས་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས། །དེ་དག་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག །མི་བཟད་གང་ཡིན་མདུན་ན་གནས། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརེ་ཞིག་ (for now, temporarily), གསོན་ཚེ་ (lifetime), མཛའ་ (friend), མི་མཛའ་ (enemy), སྡིག་ (negative actions, sins), མི་བཟད་ (unbearable, intolerable)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ཉིད་ལ་ indicates \"in this very [lifetime]\"\n- དུ་མ་འདས་ means \"many have passed away\"\n- དོན་དུ་བྱས་པའི་ means \"done for the sake of\"\n- མདུན་ན་གནས་ means \"exists before [me]\" or \"remains in front\"\n\n\nEven in this very lifetime,\nMany friends and enemies have passed away.\nThe unbearable negative actions\nDone for their sake remain before me.\n\n\nTechnical note: This verse reflects on the impermanence of relationships and the karmic consequences of actions performed out of attachment or aversion.", "translation": "Even in this very lifetime,\nMany friends and enemies have passed away.\nThe unbearable negative actions\nDone for their sake remain before me." @@ -8545,9 +8555,9 @@ "translation": "For now, in this very lifetime,\nMany friends and foes have passed away.\nThe unbearable negative karma\nCreated for their sake remains before me." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས། །དེ་དག་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག །མི་བཟད་གང་ཡིན་མདུན་ན་གནས། །\n\nCommentary 1: སྐྱེ་བ་གཞན་ཡང་ལྟ་ཞོག་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དུ་མ་ནི་རྣམ་པ་མང་པོའོ། །འོ་ན་ད་ཅི་ཞིག་གནས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། དེ་དག་དོན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཛའ་བ་ལ་སོགས་པའི་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མཇུག་བསྡུ་བར་བཞེད་ནས།\n\nCommentary 2: འོན་ཀྱང་དེ་དག་གི་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག་པ་མི་བཟད་པའི་བག་ཆགས་གང་ཡིན་དེ་ནི་མདུན་ན་སྒུག་པའི་ཚུལ་གྱིས་གནས་ཞེས་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nEven in this very lifetime, many friends and enemies have passed away.\nThe unbearable sins committed for their sake remain before us.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which reflects on the transient nature of relationships in this life and the karmic consequences of actions performed for the sake of friends and foes. The commentaries emphasize that these negative karmic imprints from our misdeeds await us, ready to bear fruit.", - "translation": "Even in this very lifetime, many friends and enemies have passed away.\nThe unbearable sins committed for their sake remain before us." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས། །དེ་དག་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག །མི་བཟད་གང་ཡིན་མདུན་ན་གནས། །\n\nCommentary 1: སྐྱེ་བ་གཞན་ཡང་ལྟ་ཞོག་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དུ་མ་ནི་རྣམ་པ་མང་པོའོ། །འོ་ན་ད་ཅི་ཞིག་གནས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། དེ་དག་དོན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཛའ་བ་ལ་སོགས་པའི་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མཇུག་བསྡུ་བར་བཞེད་ནས།\n\nCommentary 2: འོན་ཀྱང་དེ་དག་གི་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག་པ་མི་བཟད་པའི་བག་ཆགས་གང་ཡིན་དེ་ནི་མདུན་ན་སྒུག་པའི་ཚུལ་གྱིས་གནས་ཞེས་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary emphasizes that even within this current lifetime, many friends and enemies have passed away. It questions what remains now, suggesting that it is the negative karma accumulated for the sake of these relationships.\n\nCommentary 2: This commentary explains that the unbearable negative imprints of sins committed for the sake of these relationships remain, waiting in front of us.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that within a single lifetime, we experience the loss of many friends and foes. However, the negative karma accumulated through actions done for their sake remains as a powerful force, metaphorically described as waiting before us.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nEven in this very lifetime, many friends and foes have passed away.\nThe unbearable sins committed for their sake\nNow stand before us, waiting.", + "translation": "Even in this very lifetime, many friends and foes have passed away.\nThe unbearable sins committed for their sake\nNow stand before us, waiting." } }, "glossary": { @@ -8565,7 +8575,7 @@ "མདུན་ན་གནས་": "remain before" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས། །": { "གསོན་ཚེ་": "lifetime", "མཛའ་": "friends", @@ -8605,16 +8615,16 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "རེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས། །": { + "རེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས།": { "གསོན་ཚེ་": "lifetime", "མཛའ་": "friends", - "མི་མཛའ་": "enemies", + "མི་མཛའ་": "foes", "འདས་": "passed away" }, - "།དེ་དག་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག །མི་བཟད་གང་ཡིན་མདུན་ན་གནས། །": { + "།དེ་དག་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག །མི་བཟད་གང་ཡིན་མདུན་ན་གནས།": { "སྡིག་": "sins", "མི་བཟད་": "unbearable", - "མདུན་": "before" + "མདུན་ན་གནས་": "stand before" } } } @@ -8625,7 +8635,7 @@ "commentary_1": " དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་སྐྱེ་བ་སྔ་མ་ནས་ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་འོངས་ནས་སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་འགྲོ་བ་ནི་གློ་བུར་ཏེ་འདྲོན་པོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །རྟོགས་པ་ནི་རྣམ་པར་དཔྱད་པའི་རྒྱུ་དེས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པའོ། །ཅི་སྟེ་ཚེ་རིང་བར་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནམ་འཆི་བའི་དོགས་པ་བྱ་ཅི་དགོས་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས་བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས་གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས་སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས་པ་སྟེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས། །བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས། །གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགློ་བུར་ (sudden, temporary), རྟོགས་པ (realize, understand), གཏི་མུག (ignorance), ཆགས (attachment), ཞེ་སྡང (anger), སྡིག་པ (negative actions, sins)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...ཞེས: \"thus...that\"\n- མ་གྱུར་པས: negative past tense + causal particle\n- གིས: instrumental particle\n\n\nThus, not having realized\nThat I am temporary,\nDue to ignorance, attachment, and anger,\nI have committed many kinds of negative actions.\n\n\nTechnical note: གཏི་མུག (ignorance) here refers specifically to the fundamental misunderstanding of reality in Buddhist philosophy, often translated as \"delusion\" or \"confusion\" in other contexts.", "translation": "Thus, not having realized\nThat I am temporary,\nDue to ignorance, attachment, and anger,\nI have committed many kinds of negative actions." @@ -8641,9 +8651,9 @@ "translation": "Thus, not realizing\nThat I am impermanent,\nDue to ignorance, attachment and anger,\nI have committed many kinds of misdeeds." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས། །བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས། །གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་སྐྱེ་བ་སྔ་མ་ནས་ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་འོངས་ནས་སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་འགྲོ་བ་ནི་གློ་བུར་ཏེ་འདྲོན་པོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །རྟོགས་པ་ནི་རྣམ་པར་དཔྱད་པའི་རྒྱུ་དེས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པའོ། །ཅི་སྟེ་ཚེ་རིང་བར་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནམ་འཆི་བའི་དོགས་པ་བྱ་ཅི་དགོས་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས་བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས་གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས་སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས་པ་སྟེ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nThus, not realizing\nThat I am like a sudden guest,\nDue to ignorance, attachment, and anger,\nI have committed many kinds of misdeeds.\n\n\nThis translation captures the essence of the original Tibetan verse, emphasizing the speaker's lack of awareness about the transient nature of existence (\"sudden guest\"), which led to various negative actions rooted in the three poisons of ignorance, attachment, and anger.", - "translation": "Thus, not realizing\nThat I am like a sudden guest,\nDue to ignorance, attachment, and anger,\nI have committed many kinds of misdeeds." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས། །བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས། །གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་སྐྱེ་བ་སྔ་མ་ནས་ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་འོངས་ནས་སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་འགྲོ་བ་ནི་གློ་བུར་ཏེ་འདྲོན་པོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །རྟོགས་པ་ནི་རྣམ་པར་དཔྱད་པའི་རྒྱུ་དེས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པའོ། །ཅི་སྟེ་ཚེ་རིང་བར་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནམ་འཆི་བའི་དོགས་པ་བྱ་ཅི་དགོས་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས་བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས་གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས་སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས་པ་སྟེ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that \"de ltar\" refers to how we come from a previous life, leaving everything behind, and go to another birth suddenly like a guest. It states that we haven't realized this through analysis. It also addresses a potential objection about long life.\n\nCommentary 2: This commentary simply restates the input text without adding much additional explanation.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe main insight from the commentaries is that the text is talking about how we move from one life to another suddenly, like a guest, without realizing this truth. This lack of understanding leads to negative actions driven by ignorance, attachment, and anger.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThus, not having realized\nThat I am like a sudden guest,\nDue to ignorance, attachment, and anger,\nI have committed many kinds of misdeeds.", + "translation": "Thus, not having realized\nThat I am like a sudden guest,\nDue to ignorance, attachment, and anger,\nI have committed many kinds of misdeeds." } }, "glossary": { @@ -8660,7 +8670,7 @@ "སྡིག་པ་": "wrongs" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས། །བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས། །": { "བདག་": "I", "གློ་བུར་": "temporary", @@ -8705,7 +8715,7 @@ "དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས། །བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས། །": { "བདག་": "I", "གློ་བུར་": "sudden", - "རྟོགས་པར་": "realizing" + "རྟོགས་པར་": "realized" }, "གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས། །": { "གཏི་མུག་": "ignorance", @@ -8722,7 +8732,7 @@ "commentary_1": " ཉིན་མཚན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྣོན་པ་ནི་འཕེལ་བར་བྱེད་པའོ། །འགོད་པ་ནི་ཐབས་སམ་ཡང་ན་འབྲིད་པའོ། །ཅིས་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་བག་ཚ་བའོ། །", "commentary_2": "ཚེ་འདི་ལ་དག་པར་འདོད་ན་མྱུར་དུ་སྦྱང་དགོས་ཏེ། ཉིན་མཚན་སྡོད་པ་ཡང་མེད་པར་ཚེ་འདི་སྐད་ཅིག་གོད་འགྱུར་ཞིང་སྣོན་པ་གུད་ན་ཡོང་མེད་ན་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་བདག་ལྟ་འཆི་བར་ཅིས་མི་འགྱུར་ཏེ་ངེས་པར་འཆི་བས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉིན་མཚན་སྡོད་པ་ཡོད་མེད་པར། །ཚེ་འདི་རྟག་ཏུ་གོད་འགྱུར་ཞིང་། །སྣོན་པ་གུད་ནས་འོང་མེད་ན། །བདག་ལྟ་འཆི་བར་ཅིས་མི་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཉིན་མཚན་ (day and night), སྡོད་པ་ (staying/remaining), གོད་ (diminishing), སྣོན་པ་ (addition/increase)\n\nGrammatical notes:\n- ཡོད་མེད་པར་ (without existing or not existing) indicates continuity\n- རྟག་ཏུ་ (always) emphasizes the constant nature\n- གུད་ནས་ (from elsewhere) indicates external source\n- ཅིས་མི་འགྱུར་ (how would it not become) rhetorical question structure\n\n\nWithout pause in day or night,\nThis life constantly diminishes.\nWith no increase coming from elsewhere,\nHow could I not become subject to death?\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist concept of impermanence (འདུས་བྱས་མི་རྟག་པ་) and the inevitability of death.", "translation": "Without pause in day or night,\nThis life constantly diminishes.\nWith no increase coming from elsewhere,\nHow could I not become subject to death?" @@ -8738,9 +8748,9 @@ "translation": "Day and night, without pause,\nThis life constantly diminishes.\nWith no additions coming from elsewhere,\nHow can I not be approaching death?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཉིན་མཚན་སྡོད་པ་ཡོད་མེད་པར། །ཚེ་འདི་རྟག་ཏུ་གོད་འགྱུར་ཞིང་། །སྣོན་པ་གུད་ནས་འོང་མེད་ན། །བདག་ལྟ་འཆི་བར་ཅིས་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཉིན་མཚན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྣོན་པ་ནི་འཕེལ་བར་བྱེད་པའོ། །འགོད་པ་ནི་ཐབས་སམ་ཡང་ན་འབྲིད་པའོ། །ཅིས་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་བག་ཚ་བའོ། །\n\nCommentary 2: ཚེ་འདི་ལ་དག་པར་འདོད་ན་མྱུར་དུ་སྦྱང་དགོས་ཏེ། ཉིན་མཚན་སྡོད་པ་ཡང་མེད་པར་ཚེ་འདི་སྐད་ཅིག་གོད་འགྱུར་ཞིང་སྣོན་པ་གུད་ན་ཡོང་མེད་ན་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་བདག་ལྟ་འཆི་བར་ཅིས་མི་འགྱུར་ཏེ་ངེས་པར་འཆི་བས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nDay and night, without pause,\nThis life constantly diminishes.\nWith no addition coming from elsewhere,\nHow can I not face death?\n\n\nThis translation captures the essence of the original Tibetan verse, which emphasizes the constant passing of time, the inevitable diminishing of one's lifespan, and the certainty of death. The commentaries help clarify that \"addition\" (སྣོན་པ) refers to increase or growth, and that the final question expresses a sense of urgency or concern about the inevitability of death.", - "translation": "Day and night, without pause,\nThis life constantly diminishes.\nWith no addition coming from elsewhere,\nHow can I not face death?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཉིན་མཚན་སྡོད་པ་ཡོད་མེད་པར། །ཚེ་འདི་རྟག་ཏུ་གོད་འགྱུར་ཞིང་། །སྣོན་པ་གུད་ནས་འོང་མེད་ན། །བདག་ལྟ་འཆི་བར་ཅིས་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཉིན་མཚན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྣོན་པ་ནི་འཕེལ་བར་བྱེད་པའོ། །འགོད་པ་ནི་ཐབས་སམ་ཡང་ན་འབྲིད་པའོ། །ཅིས་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་བག་ཚ་བའོ། །\n\nCommentary 2: ཚེ་འདི་ལ་དག་པར་འདོད་ན་མྱུར་དུ་སྦྱང་དགོས་ཏེ། ཉིན་མཚན་སྡོད་པ་ཡང་མེད་པར་ཚེ་འདི་སྐད་ཅིག་གོད་འགྱུར་ཞིང་སྣོན་པ་གུད་ན་ཡོང་མེད་ན་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་བདག་ལྟ་འཆི་བར་ཅིས་མི་འགྱུར་ཏེ་ངེས་པར་འཆི་བས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains some key terms. It states that \"day and night\" are mentioned, \"addition\" means increase, \"loss\" means method or decrease, and \"why would I not\" expresses concern.\n\nCommentary 2: This commentary emphasizes the urgency of purifying oneself in this life. It explains that life diminishes moment by moment without pause, day and night, and there's no way to add to it. Therefore, death is certain and inevitable.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the impermanence of life, explaining that it constantly diminishes without the possibility of increase. They stress the inevitability of death and the urgency to purify oneself while there's still time.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nWithout pause, day and night,\nThis life constantly diminishes.\nWith no way to add more,\nHow can I not face death?\n\nThis translation captures the sense of urgency and inevitability conveyed by the commentaries, emphasizing the constant diminishing of life and the certainty of death.", + "translation": "Without pause, day and night,\nThis life constantly diminishes.\nWith no way to add more,\nHow can I not face death?" } }, "glossary": { @@ -8757,7 +8767,7 @@ "འཆི་བ་": "die" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཉིན་མཚན་སྡོད་པ་ཡོད་མེད་པར། །": { "ཉིན་མཚན་": "day or night", "སྡོད་པ་": "pause" @@ -8813,17 +8823,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཉིན་མཚན་སྡོད་པ་ཡོད་མེད་པར། །ཚེ་འདི་རྟག་ཏུ་གོད་འགྱུར་ཞིང་། །": { + "ཉིན་མཚན་སྡོད་པ་ཡོད་མེད་པར། །": { "ཉིན་མཚན་": "day and night", - "སྡོད་པ་": "pause", - "ཚེ་": "life", + "སྡོད་པ་": "pause" + }, + "ཚེ་འདི་རྟག་ཏུ་གོད་འགྱུར་ཞིང་། །": { + "ཚེ་འདི་": "this life", "རྟག་ཏུ་": "constantly", "གོད་འགྱུར་": "diminishes" }, - "སྣོན་པ་གུད་ནས་འོང་མེད་ན། །བདག་ལྟ་འཆི་བར་ཅིས་མི་འགྱུར། །": { - "སྣོན་པ་": "addition", - "འོང་": "coming", - "འཆི་བ་": "death" + "སྣོན་པ་གུད་ནས་འོང་མེད་ན། །": { + "སྣོན་པ་": "add" + }, + "བདག་ལྟ་འཆི་བར་ཅིས་མི་འགྱུར། །": { + "བདག་": "I", + "འཆི་བར་": "death" } } } @@ -8834,7 +8848,7 @@ "commentary_1": " ཅི་སྟེ་གང་གི་དོན་དུ་སྡིག་པ་བྱས་པའི་སྡེ་ཚན་དེ་དག་གིས་ཁྱོད་ཀྱི་གྲོགས་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ་བདག་ནི་མལ་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ།སྲོག་གཅོད་པ་ནི་སྲོག་གཏོང་བའོ།།གང་དེ་དག་ཉིད་ལ་སོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཚོར་བའོ། །ཤི་ནས་ནམས་ཀྱང་ཅི་ཕན་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། ངེས་པར་འཆི་མོད་དེ་དུས་ན་གཉེན་སོགས་དགོས་སོ་སྙམ་ན། འཆི་བའི་ཚེ་བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ་མཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཡང་སྲོག་འཆད་པའི་ཚོར་བ་ནི་བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར་གྱི་དེ་དག་གིས་མི་བགོད་དོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་དེ་དག་གིས་ཀྱང་དེའི་ཚེ་སྐྱོབ་ནུས་སོ་སྙམ་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ། །གཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཀྱང་། །སྲོག་འཆད་པ་ཡི་ཚོར་བ་དག །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམལ་ (bed), གཉེན་བཤེས་ (relatives and friends), སྲོག་འཆད་པ་ (life ceasing), ཚོར་བ་ (sensations/feelings), མྱོང་བ་ (experience)\n\nGrammatical notes:\n- ན་འདུག་བཞིན་དུ་: while staying in/on\n- ཀྱིས་...བསྐོར་ཀྱང་: although surrounded by\n- གཅིག་པུས་: alone (instrumental case)\n\n\nAlthough I am lying on my bed,\nSurrounded by all my relatives and friends,\nThe sensations of my life ceasing\nI alone will have to experience.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the solitary nature of death, a common theme in Tibetan Buddhist contemplations on impermanence.", "translation": "Although I am lying on my bed,\nSurrounded by all my relatives and friends,\nThe sensations of my life ceasing\nI alone will have to experience." @@ -8850,9 +8864,9 @@ "translation": "Though I may lie on my bed\nSurrounded by all my relatives and friends,\nThe experience of my life-force ending\nI alone will have to undergo." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ། །གཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཀྱང་། །སྲོག་འཆད་པ་ཡི་ཚོར་བ་དག །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་གང་གི་དོན་དུ་སྡིག་པ་བྱས་པའི་སྡེ་ཚན་དེ་དག་གིས་ཁྱོད་ཀྱི་གྲོགས་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ་བདག་ནི་མལ་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ།སྲོག་གཅོད་པ་ནི་སྲོག་གཏོང་བའོ།།གང་དེ་དག་ཉིད་ལ་སོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཚོར་བའོ། །ཤི་ནས་ནམས་ཀྱང་ཅི་ཕན་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། ངེས་པར་འཆི་མོད་དེ་དུས་ན་གཉེན་སོགས་དགོས་སོ་སྙམ་ན། འཆི་བའི་ཚེ་བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ་མཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཡང་སྲོག་འཆད་པའི་ཚོར་བ་ནི་བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར་གྱི་དེ་དག་གིས་མི་བགོད་དོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་དེ་དག་གིས་ཀྱང་དེའི་ཚེ་སྐྱོབ་ནུས་སོ་སྙམ་ན།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nEven as I lie on my deathbed,\nSurrounded by all my loved ones and friends,\nThe experience of my life ending\nIs something I alone must undergo.\n\n\nThis translation captures the core meaning that at the moment of death, despite being surrounded by family and friends, the actual experience of dying is ultimately a solitary one that cannot be shared or alleviated by others. The commentaries emphasize that no one else can take on or divide up this final experience for the dying person.", - "translation": "Even as I lie on my deathbed,\nSurrounded by all my loved ones and friends,\nThe experience of my life ending\nIs something I alone must undergo." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ། །གཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཀྱང་། །སྲོག་འཆད་པ་ཡི་ཚོར་བ་དག །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་གང་གི་དོན་དུ་སྡིག་པ་བྱས་པའི་སྡེ་ཚན་དེ་དག་གིས་ཁྱོད་ཀྱི་གྲོགས་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ་བདག་ནི་མལ་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ།སྲོག་གཅོད་པ་ནི་སྲོག་གཏོང་བའོ།།གང་དེ་དག་ཉིད་ལ་སོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཚོར་བའོ། །ཤི་ནས་ནམས་ཀྱང་ཅི་ཕན་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། ངེས་པར་འཆི་མོད་དེ་དུས་ན་གཉེན་སོགས་དགོས་སོ་སྙམ་ན། འཆི་བའི་ཚེ་བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ་མཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཡང་སྲོག་འཆད་པའི་ཚོར་བ་ནི་བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར་གྱི་དེ་དག་གིས་མི་བགོད་དོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་དེ་དག་གིས་ཀྱང་དེའི་ཚེ་སྐྱོབ་ནུས་སོ་སྙམ་ན།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that even if you think those for whom you committed negative actions will help you, at the time of death when you're lying on your deathbed, the experience of losing your life is something you alone will experience. It emphasizes that after death, others can't help you.\n\nCommentary 2: This commentary addresses the misconception that relatives and friends are needed at the time of death. It explains that even when surrounded by loved ones on your deathbed, the experience of dying is something you alone will undergo, and others cannot share or alleviate that experience.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the solitary nature of the dying experience. They highlight that despite being surrounded by loved ones, the actual process of dying and the sensations associated with it are experienced individually. The commentaries aim to dispel the notion that others can truly help or share in this final moment.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThough I may lie on my deathbed,\nSurrounded by all my loved ones,\nThe experience of my life ending\nIs something I alone will undergo.\n\nThis translation captures the essence of the original text while incorporating the insights from the commentaries, emphasizing the solitary nature of death despite the presence of others.", + "translation": "Though I may lie on my deathbed,\nSurrounded by all my loved ones,\nThe experience of my life ending\nIs something I alone will undergo." } }, "glossary": { @@ -8874,7 +8888,7 @@ "མྱོང་བ་": "experience" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ། །": { "བདག་": "I", "མལ་": "bed", @@ -8938,24 +8952,24 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ། །": { + "བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ།": { "བདག་": "I", "མལ་": "deathbed", "འདུག་": "lie" }, - "གཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཀྱང་། །": { + "།གཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཀྱང་།": { "གཉེན་བཤེས་": "loved ones", "ཀུན་": "all", "མཐའ་བསྐོར་": "surrounded" }, - "སྲོག་འཆད་པ་ཡི་ཚོར་བ་དག །": { + "།སྲོག་འཆད་པ་ཡི་ཚོར་བ་དག": { "སྲོག་འཆད་པ་": "life ending", "ཚོར་བ་": "experience" }, - "བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར། །": { + "།བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར།": { "བདག་ཉིད་": "I", "གཅིག་པུ་": "alone", - "མྱོང་བ་": "undergo" + "མྱོང་བར་འགྱུར་": "undergo" } } } @@ -8966,7 +8980,7 @@ "commentary_1": " གཤིན་རྗེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་སོ་སོ་ནས་སྣང་བའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པའོ། །གཉེན་ནི་ཕྱོགས་སུ་དགའ་བཙམ་མོ། །བཤེས་ཞེས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་གཅུགས་པའོ། །", "commentary_2": "གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ་གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན་ཏེ་མི་ཕན་ནོ། །འོ་ན་གང་གིས་ཕན་ཞེ་ན། དེའི་ཚེ་བསོད་ནམས་གཅིག་བསྐྱབ་ན་དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ། །གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། །དེ་ཚེ་བསོད་ནམས་གཅིག་བསྐྱབས་ན། །དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགཤིན་རྗེ་ (Yama, Lord of Death), ཕོ་ཉ་ (messenger), གཉེན་ (relatives), བཤེས་ (friends), བསོད་ནམས་ (merit)\n\nGrammatical notes:\n- ཟིན་པ་ལ་ indicates a conditional clause\n- ཅི་ཕན་ is a rhetorical question structure meaning \"what use is...?\"\n- བསྐྱབས་ན་ is another conditional structure\n- མ་བསྟེན་ཏོ་ is a past negative\n\n\nWhen seized by the messengers of the Lord of Death,\nWhat use are relatives? What use are friends?\nAt that time, if only merit could protect one,\nYet even that, I have not cultivated.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the futility of worldly connections in the face of death and the importance of accumulating merit, a key concept in Tibetan Buddhism.", "translation": "When seized by the messengers of the Lord of Death,\nWhat use are relatives? What use are friends?\nAt that time, if only merit could protect one,\nYet even that, I have not cultivated." @@ -8982,9 +8996,9 @@ "translation": "When seized by the messenger of death,\nWhat help are relatives or friends?\nAt that time, if merit alone could save you,\nEven that I have not cultivated." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ། །གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། །དེ་ཚེ་བསོད་ནམས་གཅིག་བསྐྱབས་ན། །དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། །\n\nCommentary 1: གཤིན་རྗེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་སོ་སོ་ནས་སྣང་བའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པའོ། །གཉེན་ནི་ཕྱོགས་སུ་དགའ་བཙམ་མོ། །བཤེས་ཞེས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་གཅུགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ་གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན་ཏེ་མི་ཕན་ནོ། །འོ་ན་གང་གིས་ཕན་ཞེ་ན། དེའི་ཚེ་བསོད་ནམས་གཅིག་བསྐྱབ་ན་དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhen seized by the messengers of death,\nWhat help are relatives? What help are friends?\nAt that time, if only merit could save one,\nYet even that I have not cultivated.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which reflects on the helplessness of a person facing death and the realization that only one's own accumulated merit can be of assistance in that moment, yet lamenting that even this has been neglected.", - "translation": "When seized by the messengers of death,\nWhat help are relatives? What help are friends?\nAt that time, if only merit could save one,\nYet even that I have not cultivated." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ། །གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། །དེ་ཚེ་བསོད་ནམས་གཅིག་བསྐྱབས་ན། །དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། །\n\nCommentary 1: གཤིན་རྗེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་སོ་སོ་ནས་སྣང་བའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པའོ། །གཉེན་ནི་ཕྱོགས་སུ་དགའ་བཙམ་མོ། །བཤེས་ཞེས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་གཅུགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ་གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན་ཏེ་མི་ཕན་ནོ། །འོ་ན་གང་གིས་ཕན་ཞེ་ན། དེའི་ཚེ་བསོད་ནམས་གཅིག་བསྐྱབ་ན་དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains the terms used in the verse. It clarifies that \"Lord of Death's messenger\" refers to the experience of being seized by messengers that appear individually. \"Relatives\" are those who are partial in their affection, and \"friends\" are those who are extremely close.\n\nCommentary 2:\nThis commentary emphasizes that when seized by the Lord of Death's messenger, neither relatives nor friends can help. It then poses the question of what can help, answering that only merit can provide protection at that time. However, it notes that even this merit has not been cultivated by the speaker.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together explain that at the time of death, when one is seized by the messengers of the Lord of Death, neither partial relatives nor close friends can be of any help. The only thing that could potentially offer protection is merit, but the speaker laments not having cultivated such merit.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nWhen seized by the messengers of the Lord of Death,\nWhat use are relatives? What use are friends?\nAt that time, if only merit could protect one,\nBut even that, I have not cultivated.", + "translation": "When seized by the messengers of the Lord of Death,\nWhat use are relatives? What use are friends?\nAt that time, if only merit could protect one,\nBut even that, I have not cultivated." } }, "glossary": { @@ -9002,7 +9016,7 @@ "བདག་": "I" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ། །": { "གཤིན་རྗེ་": "Lord of Death", "ཕོ་ཉ་": "messengers", @@ -9061,7 +9075,7 @@ }, "04_commentary_assisted": { "གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ། །": { - "གཤིན་རྗེ་": "death", + "གཤིན་རྗེ་": "Lord of Death", "ཕོ་ཉ་": "messengers", "ཟིན་པ་": "seized" }, @@ -9071,7 +9085,7 @@ }, "དེ་ཚེ་བསོད་ནམས་གཅིག་བསྐྱབས་ན། །": { "བསོད་ནམས་": "merit", - "བསྐྱབས་": "save" + "བསྐྱབས་": "protect" }, "དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། །": { "བདག་": "I", @@ -9086,7 +9100,7 @@ "commentary_1": " ཅིའི་ཕྱིར་དགེ་བ་མ་བསགས་སྙམ་པ་ལ། མགོན་པོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བག་མེད་པ་ནི་སྡིག་པ་སོགས་པའི་རྒྱུའོ། །དེ་ཙམ་དུ་སེམས་ཁྲལ་མང་པོ་བྱ་ཅི་དགོས་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "མགོན་པོ་ཞེས་བོས་ནས། དགེ་བ་མི་སྒོམ་ཞིང་ཟག་བཅས་ཀྱི་ཆོས་ལ་སེམས་མི་སྲུང་བས་ན་བག་མེད་པ་ཅན་བདག་གིས་ནི་འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས་མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དུ་ནི་སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ཞེས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམགོན་པོ་ (Protector), བག་མེད་ (Heedless), འཇིགས་པ་ (Fear), མི་རྟག་ (Impermanent), སྡིག་པ་ (Negative actions)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་གིས་ (instrumental case, \"by me\")\n- མ་འཚལ་ནས་ (negative perfect, \"not having known\")\n- ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ་ (purposive construction, \"for the sake of this life\")\n\n\nProtector, heedlessly, I,\nNot having known such fears,\nFor the sake of this impermanent life,\nHave committed many negative actions.\n\nTechnical note: མགོན་པོ་ (Protector) is often used as an epithet for the Buddha or other enlightened beings, implying a plea for protection or guidance.", "translation": "Protector, heedlessly, I,\nNot having known such fears,\nFor the sake of this impermanent life,\nHave committed many negative actions." @@ -9102,9 +9116,9 @@ "translation": "O Protector, through my carelessness,\nI did not recognize such dangers.\nFor the sake of this impermanent life,\nI have committed many evil deeds." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། །\n\nCommentary 1: ཅིའི་ཕྱིར་དགེ་བ་མ་བསགས་སྙམ་པ་ལ། མགོན་པོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བག་མེད་པ་ནི་སྡིག་པ་སོགས་པའི་རྒྱུའོ། །དེ་ཙམ་དུ་སེམས་ཁྲལ་མང་པོ་བྱ་ཅི་དགོས་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: མགོན་པོ་ཞེས་བོས་ནས། དགེ་བ་མི་སྒོམ་ཞིང་ཟག་བཅས་ཀྱི་ཆོས་ལ་སེམས་མི་སྲུང་བས་ན་བག་མེད་པ་ཅན་བདག་གིས་ནི་འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས་མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དུ་ནི་སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ཞེས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\nO Protector, through my carelessness,\nNot knowing such fears would come,\nFor the sake of this impermanent life,\nI have committed many sins.\n\nThis translation attempts to capture the essence of the original Tibetan verse, incorporating insights from the commentaries. The speaker is addressing a protector or guardian figure, admitting to careless behavior and accumulation of negative karma due to ignorance of future consequences, all for the sake of temporary worldly concerns.", - "translation": "O Protector, through my carelessness,\nNot knowing such fears would come,\nFor the sake of this impermanent life,\nI have committed many sins." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། །\n\nCommentary 1: ཅིའི་ཕྱིར་དགེ་བ་མ་བསགས་སྙམ་པ་ལ། མགོན་པོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བག་མེད་པ་ནི་སྡིག་པ་སོགས་པའི་རྒྱུའོ། །དེ་ཙམ་དུ་སེམས་ཁྲལ་མང་པོ་བྱ་ཅི་དགོས་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: མགོན་པོ་ཞེས་བོས་ནས། དགེ་བ་མི་སྒོམ་ཞིང་ཟག་བཅས་ཀྱི་ཆོས་ལ་སེམས་མི་སྲུང་བས་ན་བག་མེད་པ་ཅན་བདག་གིས་ནི་འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས་མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དུ་ནི་སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ཞེས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"Protector\" is mentioned to address why virtuous deeds were not accumulated. It states that carelessness is the cause of accumulating negative actions. It questions the need for excessive worry about this.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that after addressing the \"Protector,\" it explains that the speaker, being careless by not practicing virtue and not guarding the mind against contaminated phenomena, has committed many negative actions for the sake of this impermanent life without realizing such fearful consequences.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that the verse is addressing a protector or guardian figure, acknowledging the speaker's carelessness in not accumulating virtue and instead committing many negative actions. This carelessness stems from not guarding the mind and focusing on temporary worldly concerns without realizing the fearful consequences of such actions.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nO Protector, I, being careless,\nNot realizing such fearful consequences,\nHave committed many negative deeds\nFor the sake of this impermanent life.", + "translation": "O Protector, I, being careless,\nNot realizing such fearful consequences,\nHave committed many negative deeds\nFor the sake of this impermanent life." } }, "glossary": { @@ -9120,7 +9134,7 @@ "སྡིག་པ་": "misdeeds" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །": { "མགོན་པོ་": "Protector", "བག་མེད་": "heedlessly", @@ -9160,13 +9174,17 @@ "04_commentary_assisted": { "མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །": { "མགོན་པོ་": "Protector", - "བག་མེད་": "carelessness", - "འཇིགས་པ་": "fears" + "བག་མེད་": "careless", + "བདག་": "I", + "འཇིགས་པ་": "fearful", + "མ་འཚལ་": "not realizing" }, "མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། །": { "མི་རྟག་": "impermanent", "ཚེ་": "life", - "སྡིག་པ་": "sins" + "སྡིག་པ་": "negative deeds", + "མང་པོ་": "many", + "བསྒྲུབས་": "committed" } } } @@ -9177,7 +9195,7 @@ "commentary_1": " སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཡན་ལག་ནི་ལག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བྲེད་པར་གྱུར་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ནས་སྐྲག་པར་གྱུར་པའོ། །ཁ་སྐམས་པ་ནི་ཧྲིད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །མིག་རྩ་ངན་པ་ནི་གང་མིག་རྩ་དམའ་བར་གྱུར་པའོ། །གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དཔེར་ན་སྐྱེ་བོ་ཉེས་པ་ཅན་ཡན་ལག་གཅོད་པའི་སར་དེ་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ་ཁ་སྐམ་ཞིང་མིག་རྩ་ངན་པ་ལ་སོགས་པ་སྔར་ལས་རྣམ་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བར་སྣང་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྐྱེ་བོ་ (person/being), ཡན་ལག་ (limb), བཅད་པ་ (cut off), ས་ (place), ཁྲིད་པ་ (led/taken), བྲེད་ (fear), ཁ་སྐམས་ (dry mouth), མིག་རྩ་ (eyes), ངན་ (bad/worse)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་སོགས་ (and so on) to indicate a list\n- འགྱུར་ (become) used twice, indicating change of state\n- སྔ་ལས་ (from before) contrasted with གཞན་དུ་ (differently)\n\n\nWhen a person is led today\nTo the place where limbs are cut off,\nTheir mouth becomes dry, eyes worsen, and so on—\nThey appear to change from how they were before.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be describing the physical and emotional changes in a person facing imminent execution or severe punishment, using it as an analogy for a more profound spiritual or philosophical point.", "translation": "When a person is led today\nTo the place where limbs are cut off,\nTheir mouth becomes dry, eyes worsen, and so on—\nThey appear to change from how they were before." @@ -9193,9 +9211,9 @@ "translation": "Today, even those led to the place where limbs are cut off\nAppear to change from before:\nTheir mouths dry up, their eyes grow dim,\nAnd other such signs of distress arise." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། །\n\nCommentary 1: སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཡན་ལག་ནི་ལག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བྲེད་པར་གྱུར་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ནས་སྐྲག་པར་གྱུར་པའོ། །ཁ་སྐམས་པ་ནི་ཧྲིད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །མིག་རྩ་ངན་པ་ནི་གང་མིག་རྩ་དམའ་བར་གྱུར་པའོ། །གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དཔེར་ན་སྐྱེ་བོ་ཉེས་པ་ཅན་ཡན་ལག་གཅོད་པའི་སར་དེ་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ་ཁ་སྐམ་ཞིང་མིག་རྩ་ངན་པ་ལ་སོགས་པ་སྔར་ལས་རྣམ་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བར་སྣང་ན།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nWhen a person is led today to the place where limbs are cut off,\nThey become terrified.\nTheir mouth dries up, their eyes look downcast,\nAnd their appearance changes from before.\n", - "translation": "When a person is led today to the place where limbs are cut off,\nThey become terrified.\nTheir mouth dries up, their eyes look downcast,\nAnd their appearance changes from before." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། །\n\nCommentary 1: སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཡན་ལག་ནི་ལག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བྲེད་པར་གྱུར་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ནས་སྐྲག་པར་གྱུར་པའོ། །ཁ་སྐམས་པ་ནི་ཧྲིད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །མིག་རྩ་ངན་པ་ནི་གང་མིག་རྩ་དམའ་བར་གྱུར་པའོ། །གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དཔེར་ན་སྐྱེ་བོ་ཉེས་པ་ཅན་ཡན་ལག་གཅོད་པའི་སར་དེ་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ་ཁ་སྐམ་ཞིང་མིག་རྩ་ངན་པ་ལ་སོགས་པ་སྔར་ལས་རྣམ་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བར་སྣང་ན།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains the terms used in the verse. It clarifies that \"limbs\" refer to hands and other body parts. \"Trembling\" indicates being completely terrified. \"Dry mouth\" refers to thirst and related symptoms. \"Sunken eyes\" means eyes that appear lowered. \"Changing\" implies becoming the opposite of normal.\n\nCommentary 2:\nThis commentary provides a simpler explanation, stating that the verse is using an example of a criminal being led to a place where their limbs will be cut off. It describes how their appearance changes, with a dry mouth and sunken eyes, looking different from before.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries agree that the verse is describing the physical and emotional state of a person facing severe punishment, specifically dismemberment. The person exhibits signs of extreme fear and distress, including trembling, dry mouth, and sunken eyes, which make them look noticeably different from their normal state.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nWhen a person is led today to the place where limbs are severed,\nThey tremble in fear;\nWith dry mouth, sunken eyes, and such,\nThey appear changed from before.", + "translation": "When a person is led today to the place where limbs are severed,\nThey tremble in fear;\nWith dry mouth, sunken eyes, and such,\nThey appear changed from before." } }, "glossary": { @@ -9212,7 +9230,7 @@ "འགྱུར་": "different" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །": { "སྐྱེ་བོ་": "person", "ཡན་ལག་": "limbs", @@ -9268,18 +9286,15 @@ "སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །": { "སྐྱེ་བོ་": "person", "ཡན་ལག་": "limbs", - "བཅད་པ་": "cut off", - "ས་": "place", + "བཅད་པ་": "severed", + "དི་རིང་": "today", "ཁྲིད་པ་": "led", - "བྲེད་": "terrified" + "བྲེད་": "tremble" }, "ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། །": { - "ཁ་": "mouth", - "སྐམས་": "dries up", - "མིག་": "eyes", - "ངན་": "downcast", - "འགྱུར་": "changes", - "སྣང་": "appearance" + "ཁ་སྐམས་": "dry mouth", + "མིག་རྩ་ངན་": "sunken eyes", + "འགྱུར་": "changed" } } } @@ -9290,7 +9305,7 @@ "commentary_1": " འཇིགས་འཇིགས་ལྟ་ཞེས་པ་ནི་འཇིགས་སུ་རུང་བའི་གཟུགས་ཅན་ནོ། །གཟུང་བར་གྱུར་པ་ནི་བདག་གིར་བྱས་པའོ། །གང་གིས་ལུས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོའི་ནད་ཀྱིས་བཏབ་པ་དེའི་ལུས་རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་པ་སྟེ། དེའི་བཤང་བའི་ལམ་ནས་བྱུང་བས་བསྒོས་པར་འགྱུར་བའོ། །སྨོས་ཅི་དགོས་ཞེས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ངན་པའི་དོན་ཏོ། །", "commentary_2": "གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་ཤིན་ཏུ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟར་འདུག་པའི་ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་བར་གྱུར་ཅིང་། འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་པར་གྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་པ་ན་བྲེད་པར་ལྟ་སྨྲོས་ཀྱང་ཅི་དགོས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི། །ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་། །འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ། །རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཤིན་རྗེ་ (Yama), ཕོ་ཉ་ (messenger), འཇིགས་ (terrifying), ཤ་ཚུགས་ (appearance), ནད་ (illness)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གྱུར་ as auxiliary verb indicating completed action\n- ཅི་དགོས་ rhetorical question construction\n\n\nSeized by those with terrifying appearances,\nThe frightful messengers of Yama,\nAfflicted by the great terror of illness—\nWhat need to mention their utter misery?\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist conception of death and the bardo state, where beings encounter terrifying visions often described as messengers of Yama, the lord of death.", "translation": "Seized by those with terrifying appearances,\nThe frightful messengers of Yama,\nAfflicted by the great terror of illness—\nWhat need to mention their utter misery?" @@ -9306,9 +9321,9 @@ "translation": "Seized by the terrifying messengers of the Lord of Death,\nWith their frightful appearances,\nAfflicted by the great terror of illness -\nWhat need to mention their utter misery and despair?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི། །ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་། །འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ། །རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n\nCommentary 1: འཇིགས་འཇིགས་ལྟ་ཞེས་པ་ནི་འཇིགས་སུ་རུང་བའི་གཟུགས་ཅན་ནོ། །གཟུང་བར་གྱུར་པ་ནི་བདག་གིར་བྱས་པའོ། །གང་གིས་ལུས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོའི་ནད་ཀྱིས་བཏབ་པ་དེའི་ལུས་རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་པ་སྟེ། དེའི་བཤང་བའི་ལམ་ནས་བྱུང་བས་བསྒོས་པར་འགྱུར་བའོ། །སྨོས་ཅི་དགོས་ཞེས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ངན་པའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་ཤིན་ཏུ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟར་འདུག་པའི་ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་བར་གྱུར་ཅིང་། འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་པར་གྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་པ་ན་བྲེད་པར་ལྟ་སྨྲོས་ཀྱང་ཅི་དགོས།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhen seized by the terrifying messengers of the Lord of Death,\nWith their frightful appearances,\nAnd struck by the greatly fearsome illness,\nHow much more utterly miserable one becomes - need it even be mentioned?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, describing the terrifying experience of facing death and severe illness, and the extreme suffering that results from it.", - "translation": "When seized by the terrifying messengers of the Lord of Death,\nWith their frightful appearances,\nAnd struck by the greatly fearsome illness,\nHow much more utterly miserable one becomes - need it even be mentioned?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི། །ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་། །འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ། །རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n\nCommentary 1: འཇིགས་འཇིགས་ལྟ་ཞེས་པ་ནི་འཇིགས་སུ་རུང་བའི་གཟུགས་ཅན་ནོ། །གཟུང་བར་གྱུར་པ་ནི་བདག་གིར་བྱས་པའོ། །གང་གིས་ལུས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོའི་ནད་ཀྱིས་བཏབ་པ་དེའི་ལུས་རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་པ་སྟེ། དེའི་བཤང་བའི་ལམ་ནས་བྱུང་བས་བསྒོས་པར་འགྱུར་བའོ། །སྨོས་ཅི་དགོས་ཞེས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ངན་པའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་ཤིན་ཏུ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟར་འདུག་པའི་ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་བར་གྱུར་ཅིང་། འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་པར་གྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་པ་ན་བྲེད་པར་ལྟ་སྨྲོས་ཀྱང་ཅི་དགོས།\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"frightening appearance\" refers to a terrifying form. Being \"seized\" means being taken possession of. When one's body is struck by a greatly terrifying illness, the body becomes extremely weak and may soil itself. \"Needless to say\" implies an extremely negative state.\n\nCommentary 2:\nThis commentary describes the messengers of the Lord of Death as having an extremely frightening appearance. It mentions being seized by these messengers and afflicted with a greatly terrifying illness. The commentary emphasizes the extreme suffering and weakness that results, stating that it goes without saying how dreadful this situation is.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the terrifying nature of the messengers of death and the extreme suffering caused by severe illness. They highlight the weakness and helplessness of the person in this situation, implying that this state is so obviously terrible that it doesn't need further explanation.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nSeized by the frightening messengers of the Lord of Death,\nWith their terrifying appearance,\nAfflicted by a greatly terrifying illness,\nNeedless to say how utterly miserable one becomes.", + "translation": "Seized by the frightening messengers of the Lord of Death,\nWith their terrifying appearance,\nAfflicted by a greatly terrifying illness,\nNeedless to say how utterly miserable one becomes." } }, "glossary": { @@ -9330,7 +9345,7 @@ "ཉམ་ཐག་": "wretched" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི། །ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་། །": { "གཤིན་རྗེ་": "Yama", "ཕོ་ཉ་": "messengers", @@ -9386,18 +9401,18 @@ "གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི། །": { "གཤིན་རྗེ་": "Lord of Death", "ཕོ་ཉ་": "messengers", - "འཇིགས་འཇིགས་": "terrifying" + "འཇིགས་འཇིགས་": "frightening" }, - "ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་། །": { - "ཤ་ཚུགས་": "appearances", + "།ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་། །": { + "ཤ་ཚུགས་": "appearance", "བཟུང་": "seized" }, - "འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ། །": { - "འཇིགས་ཆེན་": "greatly fearsome", + "།འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ། །": { + "འཇིགས་ཆེན་": "greatly terrifying", "ནད་": "illness", - "ཐེབས་": "struck" + "ཐེབས་": "afflicted" }, - "རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་སྨོས་ཅི་དགོས། །": { + "།རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་སྨོས་ཅི་དགོས། །": { "ཉམ་ཐག་": "miserable" } } @@ -9409,7 +9424,7 @@ "commentary_1": " ཇི་ལྟ་བུར་སྙམ་པ་ལ། སུ་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སུ་སྐྱོབ་ཅེས་པའོ། །བྲེད་ཤ་ཐོན་པའི་མིག་བགྲད་ཅེས་པ་ནི་མིག་རྩ་དམད་ནས་བཟློག་ཅིང་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ་བའོ། །འདིའི་ཕྱིར་དེ་རིང་ཉིད་ནས་བག་ཟོན་བགྱིའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "དེའི་ཚེ་སུ་ཞིག་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་འདི་ལས་བདག་ལེགས་པར་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་བྲེད་ཤ་ཐོན་པ་སྟེ་ཤིན་ཏུ་སྐྲག་པའི་མིག་བགྲད་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་སྐྱབས་དག་འཚོལ་བར་བྱེད་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསུ་ཞིག་འཇིགས་ཆེན་འདི་ལས་བདག །ལེགས་པར་སྐྱོབ་པར་བྱེད་འགྱུར་ཞེས། །བྲེད་ཤ་ཐོན་པའི་མིག་བགྲད་ནས། །ཕྱོགས་བཞིར་སྐྱབས་དག་ཚོལ་བར་བྱེད། །\n", "output": "Key terms:\nའཇིགས་ཆེན་(great fear), སྐྱོབ་པ་(protect), བྲེད་ཤ་ཐོན་པ་(terrified), མིག་བགྲད་(eyes wide open), ཕྱོགས་བཞི་(four directions), སྐྱབས་(refuge)\n\nGrammatical notes:\n- སུ་ཞིག་...བྱེད་འགྱུར་ཞེས་: Interrogative construction \"Who will...?\"\n- ལེགས་པར་: Adverbial modifier \"well/thoroughly\"\n- བྱེད་འགྱུར་: Future tense marker\n- ནས་: Connective particle indicating sequence of actions\n\n\n\"Who will thoroughly protect me from this great fear?\" \nWith terrified, wide-open eyes,\nOne searches for refuge in the four directions.\n\nNote: The verse depicts a state of intense fear and the desperate search for protection, a common theme in Buddhist texts discussing the nature of samsara and the need for spiritual refuge.", "translation": "\"Who will thoroughly protect me from this great fear?\" \nWith terrified, wide-open eyes,\nOne searches for refuge in the four directions." @@ -9425,9 +9440,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nWho will protect me well\nFrom this great terror?\" they ask.\nWith eyes wide open in fear,\nThey search in all four directions for refuge." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསུ་ཞིག་འཇིགས་ཆེན་འདི་ལས་བདག །ལེགས་པར་སྐྱོབ་པར་བྱེད་འགྱུར་ཞེས། །བྲེད་ཤ་ཐོན་པའི་མིག་བགྲད་ནས། །ཕྱོགས་བཞིར་སྐྱབས་དག་ཚོལ་བར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: ཇི་ལྟ་བུར་སྙམ་པ་ལ། སུ་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སུ་སྐྱོབ་ཅེས་པའོ། །བྲེད་ཤ་ཐོན་པའི་མིག་བགྲད་ཅེས་པ་ནི་མིག་རྩ་དམད་ནས་བཟློག་ཅིང་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ་བའོ། །འདིའི་ཕྱིར་དེ་རིང་ཉིད་ནས་བག་ཟོན་བགྱིའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དེའི་ཚེ་སུ་ཞིག་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་འདི་ལས་བདག་ལེགས་པར་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་བྲེད་ཤ་ཐོན་པ་སྟེ་ཤིན་ཏུ་སྐྲག་པའི་མིག་བགྲད་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་སྐྱབས་དག་འཚོལ་བར་བྱེད་ལ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\n\"Who will protect me well from this great terror?\"\nWith eyes wide open in extreme fear,\nI search in all four directions for refuge.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which describes someone in a state of intense fear, desperately looking in all directions for protection or refuge from a great danger or terror, likely referring to the fear of rebirth in lower realms like hell realms as mentioned in the commentaries.", - "translation": "\"Who will protect me well from this great terror?\"\nWith eyes wide open in extreme fear,\nI search in all four directions for refuge." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སུ་ཞིག་འཇིགས་ཆེན་འདི་ལས་བདག །ལེགས་པར་སྐྱོབ་པར་བྱེད་འགྱུར་ཞེས། །བྲེད་ཤ་ཐོན་པའི་མིག་བགྲད་ནས། །ཕྱོགས་བཞིར་སྐྱབས་དག་ཚོལ་བར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: ཇི་ལྟ་བུར་སྙམ་པ་ལ། སུ་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སུ་སྐྱོབ་ཅེས་པའོ། །བྲེད་ཤ་ཐོན་པའི་མིག་བགྲད་ཅེས་པ་ནི་མིག་རྩ་དམད་ནས་བཟློག་ཅིང་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ་བའོ། །འདིའི་ཕྱིར་དེ་རིང་ཉིད་ནས་བག་ཟོན་བགྱིའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དེའི་ཚེ་སུ་ཞིག་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་འདི་ལས་བདག་ལེགས་པར་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་བྲེད་ཤ་ཐོན་པ་སྟེ་ཤིན་ཏུ་སྐྲག་པའི་མིག་བགྲད་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་སྐྱབས་དག་འཚོལ་བར་བྱེད་ལ།\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"Who\" refers to someone seeking protection in places like hell. \"Eyes wide with terror\" means looking around with sunken eye sockets. It advises being cautious from this very day.\n\nCommentary 2:\nThis commentary describes the scene of someone with eyes wide open in extreme fear, looking in all four directions for refuge from great terror.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the intense fear and desperation of someone seeking protection from great danger. They describe the physical manifestation of this fear through wide, terrified eyes and the act of frantically searching in all directions for help.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nWho will protect me well from this great terror?\nWith eyes wide open in fright,\nI search in all four directions for refuge.\n\nThis translation captures the essence of desperate fear and the search for protection as described in the commentaries, while staying true to the original input text.", + "translation": "Who will protect me well from this great terror?\nWith eyes wide open in fright,\nI search in all four directions for refuge." } }, "glossary": { @@ -9450,7 +9465,7 @@ "ཚོལ་བར་": "search" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སུ་ཞིག་འཇིགས་ཆེན་འདི་ལས་བདག །ལེགས་པར་སྐྱོབ་པར་བྱེད་འགྱུར་ཞེས།": { "སུ་ཞིག་": "who", "འཇིགས་ཆེན་": "great fear", @@ -9506,7 +9521,7 @@ }, "04_commentary_assisted": { "སུ་ཞིག་འཇིགས་ཆེན་འདི་ལས་བདག །ལེགས་པར་སྐྱོབ་པར་བྱེད་འགྱུར་ཞེས།": { - "སུ་ཞིག་": "who", + "སུ་ཞིག་": "Who", "འཇིགས་ཆེན་": "great terror", "བདག་": "me", "ལེགས་པར་": "well", @@ -9515,7 +9530,7 @@ "།བྲེད་ཤ་ཐོན་པའི་མིག་བགྲད་ནས།": { "མིག་བགྲད་": "eyes wide open" }, - "།ཕྱོགས་བཞིར་སྐྱབས་དག་ཚོལ་བར་བྱེད། །": { + "།ཕྱོགས་བཞིར་སྐྱབས་དག་ཚོལ་བར་བྱེད།": { "ཕྱོགས་བཞིར་": "four directions", "སྐྱབས་": "refuge", "ཚོལ་བར་": "search" @@ -9529,7 +9544,7 @@ "commentary_1": " དེ་བས་རྒྱལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ནུས་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་ལྡན་པས་ན། སྟོབས་ཆེན་ནོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་རྒྱལ་བའོ། །དེ་བཞིན་ཡང་དག་སྟེ་བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་སོ། །ད་ནི་གཙོ་བོ་ནས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་བདག་ཉིད་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་གང་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་ཡུལ་དཀོན་མཆོག་སྤྱི་དང་། སྨོན་ལམ་གྱི་སྟོབས་ཅན་གྱི་བྱང་སེམས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། དེའི་ཚེ་སྐྱབས་མེད་པ་དེ་བས་ན་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་སྐྱོབ་པའི་དོན་ཤིན་ཏུ་བརྩོན་པ་མཐར་ཕྱིན་ཅིང་། དེ་སྐྱོབ་པའི་ནུས་པ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བས་སྟོབས་ཆེན་པོ་སྟེ་དེ་གཉིས་དང་ལྡན་པས་ན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་བ་དེ་ལ་དེ་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། །\n", "output": "Key terms:\nརྒྱལ་བ་ (Victor/Buddha), འགྲོ་བ་ (beings), མགོན་ (protector), སྐྱོབ་པ་ (savior), སྟོབས་ (power), འཇིགས་པ་ (fear), སྐྱབས་སུ་མཆི་ (take refuge)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- ལ་ (to/in)\n- དི་རིང་ཉིད་ནས་ (from this very day)\n\n\nTherefore, in the Victorious Ones, protectors of beings,\nWho strive to save beings,\nWho are mighty and dispel all fears,\nFrom this very day, I take refuge.\n\n\nNote: རྒྱལ་བ་ (Victor) is a common epithet for Buddha. The verse emphasizes the Buddha's role as a protector and savior of beings, highlighting the act of taking refuge as a fundamental practice in Tibetan Buddhism.", "translation": "Therefore, in the Victorious Ones, protectors of beings,\nWho strive to save beings,\nWho are mighty and dispel all fears,\nFrom this very day, I take refuge." @@ -9545,9 +9560,9 @@ "translation": "Therefore, to the Victorious One, protector of beings,\nWho strives for the welfare of saving beings,\nThe mighty one who dispels all fears,\nFrom this very day I go for refuge." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། །\n\nCommentary 1: དེ་བས་རྒྱལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ནུས་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་ལྡན་པས་ན། སྟོབས་ཆེན་ནོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་རྒྱལ་བའོ། །དེ་བཞིན་ཡང་དག་སྟེ་བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་སོ། །ད་ནི་གཙོ་བོ་ནས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་བདག་ཉིད་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་གང་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་ཡུལ་དཀོན་མཆོག་སྤྱི་དང་། སྨོན་ལམ་གྱི་སྟོབས་ཅན་གྱི་བྱང་སེམས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། དེའི་ཚེ་སྐྱབས་མེད་པ་དེ་བས་ན་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་སྐྱོབ་པའི་དོན་ཤིན་ཏུ་བརྩོན་པ་མཐར་ཕྱིན་ཅིང་། དེ་སྐྱོབ་པའི་ནུས་པ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བས་སྟོབས་ཆེན་པོ་སྟེ་དེ་གཉིས་དང་ལྡན་པས་ན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་བ་དེ་ལ་དེ་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nTherefore, to the Victorious One, protector of beings,\nWho strives for the welfare of all creatures,\nThe mighty one who dispels all fears,\nFrom this very day, I go for refuge.\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which describes taking refuge in the Buddha (the Victorious One) who is characterized as a powerful protector and savior of all beings, capable of removing all fears and anxieties. The commentaries emphasize the Buddha's immeasurable power, his status as the conqueror, and his sincere dedication to protecting and benefiting all sentient beings.", - "translation": "Therefore, to the Victorious One, protector of beings,\nWho strives for the welfare of all creatures,\nThe mighty one who dispels all fears,\nFrom this very day, I go for refuge." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། །\n\nCommentary 1: དེ་བས་རྒྱལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ནུས་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་ལྡན་པས་ན། སྟོབས་ཆེན་ནོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་རྒྱལ་བའོ། །དེ་བཞིན་ཡང་དག་སྟེ་བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་སོ། །ད་ནི་གཙོ་བོ་ནས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་བདག་ཉིད་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་གང་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་ཡུལ་དཀོན་མཆོག་སྤྱི་དང་། སྨོན་ལམ་གྱི་སྟོབས་ཅན་གྱི་བྱང་སེམས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། དེའི་ཚེ་སྐྱབས་མེད་པ་དེ་བས་ན་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་སྐྱོབ་པའི་དོན་ཤིན་ཏུ་བརྩོན་པ་མཐར་ཕྱིན་ཅིང་། དེ་སྐྱོབ་པའི་ནུས་པ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བས་སྟོབས་ཆེན་པོ་སྟེ་དེ་གཉིས་དང་ལྡན་པས་ན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་བ་དེ་ལ་དེ་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the Buddha has immeasurable power, which makes him mighty and victorious. It emphasizes the sincerity of taking refuge and introduces the idea of self-sacrifice.\n\nCommentary 2:\nThis commentary clarifies that the verse is about taking refuge in the Three Jewels and bodhisattvas with powerful aspirations. It describes the Buddha as a protector of all beings, diligent in his efforts to save them, possessing supreme power to protect, and able to dispel all fears.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries together emphasize the Buddha's immense power, his role as a protector and savior of all beings, and his ability to remove fears. They stress the importance of sincerely taking refuge in such a powerful and compassionate being.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nTherefore, to the Victorious One, protector of beings,\nWho strives diligently to save all creatures,\nThe mighty one who dispels all fears,\nFrom this very day, I go for refuge.\n\nThis translation reflects the Buddha's role as a powerful protector and savior, his diligence in helping beings, and his ability to remove fears, all of which are emphasized in the commentaries. The act of taking refuge is presented as an immediate and sincere commitment.", + "translation": "Therefore, to the Victorious One, protector of beings,\nWho strives diligently to save all creatures,\nThe mighty one who dispels all fears,\nFrom this very day, I go for refuge." } }, "glossary": { @@ -9566,7 +9581,7 @@ "སྐྱབས་": "refuge" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །": { "རྒྱལ་བ་": "Victorious Ones", "འགྲོ་བ་": "beings", @@ -9616,19 +9631,18 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །": { + "དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ།": { "རྒྱལ་བ་": "Victorious One", "འགྲོ་བ་": "beings", "མགོན་": "protector", - "སྐྱོབ་པ་": "protector", - "དོན་": "welfare", - "བརྩོན་པ་": "strives" + "སྐྱོབ་པ་": "save", + "བརྩོན་པ་": "strives diligently" }, - "སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། །": { + "།སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། །": { "སྟོབས་ཆེན་": "mighty one", "འཇིགས་པ་": "fears", "སེལ་": "dispels", - "སྐྱབས་": "refuge" + "སྐྱབས་སུ་མཆི་": "go for refuge" } } } @@ -9639,7 +9653,7 @@ "commentary_1": " བདག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པར་སྐྲག་པ་ནི་ཐབས་འཁྱར་བའོ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བདག་ནི་དམྱལ་བ་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་ནས་བྱང་སེམས་ཆེན་པོ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ་ཞིང་། འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་གི་ལུས་འདི་འབུལ་བར་བགྱི་ཞིང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་པས། །ཀུན་དུ་བཟང་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །བདག་གི་ལུས་ནི་དབུལ་བར་བགྱི། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nའཇིགས་པ (fear), རྣམ་སྐྲག་པ (terrified), ཀུན་དུ་བཟང་ (Samantabhadra), འཇམ་པའི་དབྱངས་ (Mañjuśrī), དབུལ་བ (offer)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ particle to indicate recipient\n- བདག་ཉིད and བདག་གི་ལུས both refer to oneself, emphasizing complete offering\n\n\nTerrified by fear,\nI offer myself to Samantabhadra.\nTo Mañjuśrī, I myself\nOffer my very body.\n\nTechnical note: Samantabhadra and Mañjuśrī are important bodhisattvas in Mahāyāna Buddhism, often invoked for protection and wisdom respectively.", "translation": "Terrified by fear,\nI offer myself to Samantabhadra.\nTo Mañjuśrī, I myself\nOffer my very body." @@ -9655,9 +9669,9 @@ "translation": "Terrified and utterly frightened,\nI offer myself to Samantabhadra.\nTo Manjushri, by my own self,\nI humbly offer this body of mine." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ནི་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་པས། །ཀུན་དུ་བཟང་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །བདག་གི་ལུས་ནི་དབུལ་བར་བགྱི། །\n\nCommentary 1: བདག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པར་སྐྲག་པ་ནི་ཐབས་འཁྱར་བའོ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བདག་ནི་དམྱལ་བ་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་ནས་བྱང་སེམས་ཆེན་པོ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ་ཞིང་། འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་གི་ལུས་འདི་འབུལ་བར་བགྱི་ཞིང་།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nTerrified by fear,\nI offer myself to Samantabhadra.\nTo Manjushri,\nI myself offer my body.\n\n\nThis translation captures the essence of the original Tibetan verse, which expresses the speaker's fear and their subsequent offering of themselves to the bodhisattvas Samantabhadra and Manjushri. The commentaries provide context that the fear is related to the sufferings of hell and other realms, and that the offerings are made out of this fear and as a form of seeking protection or refuge.", - "translation": "Terrified by fear,\nI offer myself to Samantabhadra.\nTo Manjushri,\nI myself offer my body." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ནི་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་པས། །ཀུན་དུ་བཟང་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །བདག་གི་ལུས་ནི་དབུལ་བར་བགྱི། །\n\nCommentary 1: བདག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པར་སྐྲག་པ་ནི་ཐབས་འཁྱར་བའོ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བདག་ནི་དམྱལ་བ་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་ནས་བྱང་སེམས་ཆེན་པོ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ་ཞིང་། འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་གི་ལུས་འདི་འབུལ་བར་བགྱི་ཞིང་།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary briefly explains that \"I am\" (བདག་ནི) and the following words indicate being completely frightened or terrified.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that \"I\" refers to being terrified by the sufferings of hell and other realms. Out of this fear, one offers oneself to the great bodhisattva Samantabhadra and offers one's body to Manjushri.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries explain that the verse expresses deep fear of suffering, particularly in lower realms like hell. This fear motivates the speaker to offer themselves completely to the bodhisattvas Samantabhadra and Manjushri as a way of seeking protection and guidance.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nTerrified by fear, I offer myself to Samantabhadra.\nTo Manjushri, I myself offer this body of mine.\n\nThis translation reflects the sense of fear and the act of offering oneself to the bodhisattvas Samantabhadra and Manjushri as explained in the commentaries.", + "translation": "Terrified by fear, I offer myself to Samantabhadra.\nTo Manjushri, I myself offer this body of mine." } }, "glossary": { @@ -9674,7 +9688,7 @@ "དབུལ་བར་བགྱི་": "make an offering" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་ནི་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་པས། །ཀུན་དུ་བཟང་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ། །": { "འཇིགས་པ་": "fear", "སྐྲག་པ་": "terrified", @@ -9720,12 +9734,10 @@ "འཇིགས་པས་": "fear", "སྐྲག་པས་": "terrified", "ཀུན་དུ་བཟང་": "Samantabhadra", - "བདག་ཉིད་": "myself", "འབུལ་": "offer" }, "འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །བདག་གི་ལུས་ནི་དབུལ་བར་བགྱི། །": { "འཇམ་པའི་དབྱངས་": "Manjushri", - "བདག་ཉིད་": "myself", "ལུས་": "body", "དབུལ་བར་བགྱི་": "offer" } @@ -9738,7 +9750,7 @@ "commentary_1": " །ཉམ་ཐག་པའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པ་དེའི་ང་རོས་མཚན་ནས་འོ་དོད་འབོད་པ་ནི་ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད་པ་སྟེ་སྡུག་ཅིང་བསྔལ་བའི་སྐད་གདངས་ཀྱིས་སྔར་ལངས་བཞིན་དུ་འབོད་པའོ། །", "commentary_2": "ཐུགས་རྗེའི་བསམ་པ་དང་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ་ཅན་སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་ལ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཉམ་ཐག་པའི་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད་དོ། །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། སྡིག་ལྡན་བདག་ལ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ་ཞེས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐུགས་རྗེས་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་ལ་ཡང་། །ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད། །སྡིག་ལྡན་བདག་ལ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཐུགས་རྗེ་ (compassion), སྤྱོད་པ་ (conduct), མ་འཁྲུལ་བ་ (unerring), \nསྤྱན་རས་གཟིགས་ (Avalokiteśvara), མགོན་ (protector),\nཉམ་ཐག་ (miserable), ང་རོ་ (cry), འོ་དོད་ (wail),\nསྡིག་ལྡན་ (sinful)\n\n\nTo that protector Avalokiteśvara,\nWhose compassionate conduct is unerring,\nI cry out with the wail of one who is miserable.\nI, who am sinful, beseech you for protection.\n\n\nNote: སྤྱན་རས་གཟིགས་ (Avalokiteśvara) is kept in Sanskrit as it's a proper name of a bodhisattva. The structure uses the honorific ཐུགས་རྗེ་ for \"compassion\" when referring to Avalokiteśvara. The last line uses the honorific གསོལ་ for \"beseech\" or \"request,\" indicating respect towards the bodhisattva.", "translation": "To that protector Avalokiteśvara,\nWhose compassionate conduct is unerring,\nI cry out with the wail of one who is miserable.\nI, who am sinful, beseech you for protection." @@ -9754,9 +9766,9 @@ "translation": "To the compassionate protector Avalokiteshvara,\nWhose conduct is unerring,\nI cry out with the anguished voice of one in distress.\nPlease protect this sinful one, I beseech you!" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཐུགས་རྗེས་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་ལ་ཡང་། །ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད། །སྡིག་ལྡན་བདག་ལ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །\n\nCommentary 1: །ཉམ་ཐག་པའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པ་དེའི་ང་རོས་མཚན་ནས་འོ་དོད་འབོད་པ་ནི་ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད་པ་སྟེ་སྡུག་ཅིང་བསྔལ་བའི་སྐད་གདངས་ཀྱིས་སྔར་ལངས་བཞིན་དུ་འབོད་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཐུགས་རྗེའི་བསམ་པ་དང་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ་ཅན་སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་ལ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཉམ་ཐག་པའི་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད་དོ། །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། སྡིག་ལྡན་བདག་ལ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ་ཞེས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nTo the protector Avalokiteshvara, whose compassionate conduct is unerring,\nI cry out with the anguished voice of one in misery.\nPlease protect me, a sinner, I implore!\n", - "translation": "To the protector Avalokiteshvara, whose compassionate conduct is unerring,\nI cry out with the anguished voice of one in misery.\nPlease protect me, a sinner, I implore!" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཐུགས་རྗེས་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་ལ་ཡང་། །ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད། །སྡིག་ལྡན་བདག་ལ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །\n\nCommentary 1: །ཉམ་ཐག་པའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པ་དེའི་ང་རོས་མཚན་ནས་འོ་དོད་འབོད་པ་ནི་ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད་པ་སྟེ་སྡུག་ཅིང་བསྔལ་བའི་སྐད་གདངས་ཀྱིས་སྔར་ལངས་བཞིན་དུ་འབོད་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཐུགས་རྗེའི་བསམ་པ་དང་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ་ཅན་སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་ལ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཉམ་ཐག་པའི་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད་དོ། །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། སྡིག་ལྡན་བདག་ལ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ་ཞེས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This explains that calling out with a distressed voice means crying out loudly with a sorrowful and suffering tone, as one would do when in great distress.\n\nCommentary 2: This commentary describes Avalokiteshvara as one whose compassionate thoughts and actions are unerring. It explains that those who are suffering call out to him with cries of distress, specifically asking for protection despite being sinful.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the act of calling out to Avalokiteshvara in times of great suffering and distress. They highlight Avalokiteshvara's unfailing compassion and the desperate nature of the supplicant's plea, acknowledging their own sinfulness while seeking protection.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nTo the protector Avalokiteshvara, whose compassionate actions are unerring,\nI cry out with the voice of one in utter distress.\nThough I am filled with sin, I beseech you for protection.", + "translation": "To the protector Avalokiteshvara, whose compassionate actions are unerring,\nI cry out with the voice of one in utter distress.\nThough I am filled with sin, I beseech you for protection." } }, "glossary": { @@ -9779,7 +9791,7 @@ "གསོལ་": "beg" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཐུགས་རྗེས་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་ལ་ཡང་། །": { "ཐུགས་རྗེ་": "compassion", "སྤྱོད་པ་": "conduct", @@ -9831,18 +9843,20 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཐུགས་རྗེས་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་ལ་ཡང་། །": { - "ཐུགས་རྗེ་": "compassion", - "སྤྱོད་པ་": "conduct", - "མ་འཁྲུལ་བ་": "unerring", + "ཐུགས་རྗེས་སྤྱོད་པ་": "compassionate actions", + "མ་འཁྲུལ་བ།": "unerring", "སྤྱན་རས་གཟིགས་": "Avalokiteshvara", "མགོན་": "protector" }, - "ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད། །སྡིག་ལྡན་བདག་ལ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །": { - "ཉམ་ཐག་": "misery", - "ང་རོ་": "voice", - "འོ་དོད་འབོད་": "cry out", - "སྡིག་ལྡན་": "sinner", - "བསྐྱབ་": "protect" + "ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད། །": { + "ཉམ་ཐག་": "utter distress", + "ང་རོས་": "voice", + "འོ་དོད་འབོད།": "cry out" + }, + "སྡིག་ལྡན་བདག་ལ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །": { + "སྡིག་ལྡན་": "filled with sin", + "བསྐྱབ་": "protection", + "གསོལ།": "beseech" } } } @@ -9853,7 +9867,7 @@ "commentary_1": " ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཅེས་པ་ནི་གཞན་མ་སྨོས་པ་རྣམས་ཀྱང་ངོ་། །རྡོ་རྗེ་ཅན་ནི་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའོ།", "commentary_2": "གང་ཞིག་མཐོང་ནས་གཤིན་རྗེ་ཡི་ཕོ་ཉ་ལ་སོགས་པ་སེམས་ཅན་ལ་སྡང་བ་རྣམས་སྐྲག་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་འབྱེར་བར་བྱེད་པའི་རྡོ་རྗེ་ཅན་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་མཐོང་ནས་གཤིན་རྗེ་ཡི། །ཕོ་ཉ་ལ་སོགས་སྡང་བ་རྣམས། །སྐྲག་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་འབྱེར་བྱེད་པ། །རྡོ་རྗེ་ཅན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །\n", "output": "Key terms:\nགཤིན་རྗེ་ (Yama), ཕོ་ཉ་ (messenger), སྡང་བ་ (hostile ones), སྐྲག་ (frightened), འབྱེར་ (scatter), རྡོ་རྗེ་ཅན་ (Vajra-holder)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་...པ། structure indicating \"that which...\"\n- ལ་སོགས་ meaning \"and so forth\"\n- Instrumental case in མཐོང་ནས་ (having seen)\n\n\nThat which, having been seen, causes\nThe messengers of Yama and other hostile ones\nTo become frightened and scatter in the four directions—\nI take refuge in the Vajra-holder.\n\n\nTechnical note: རྡོ་རྗེ་ཅན་ (Vajra-holder) is an epithet for Vajrapāṇi or other wrathful deities.", "translation": "That which, having been seen, causes\nThe messengers of Yama and other hostile ones\nTo become frightened and scatter in the four directions—\nI take refuge in the Vajra-holder." @@ -9869,9 +9883,9 @@ "translation": "Whoever, upon seeing him,\nCauses the messengers of the Lord of Death\nAnd other hostile forces\nTo flee in fear in the four directions -\nI take refuge in the Vajra-holder." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཞིག་མཐོང་ནས་གཤིན་རྗེ་ཡི། །ཕོ་ཉ་ལ་སོགས་སྡང་བ་རྣམས། །སྐྲག་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་འབྱེར་བྱེད་པ། །རྡོ་རྗེ་ཅན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །\n\nCommentary 1: ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཅེས་པ་ནི་གཞན་མ་སྨོས་པ་རྣམས་ཀྱང་ངོ་། །རྡོ་རྗེ་ཅན་ནི་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའོ།\n\nCommentary 2: གང་ཞིག་མཐོང་ནས་གཤིན་རྗེ་ཡི་ཕོ་ཉ་ལ་སོགས་པ་སེམས་ཅན་ལ་སྡང་བ་རྣམས་སྐྲག་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་འབྱེར་བར་བྱེད་པའི་རྡོ་རྗེ་ཅན་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nI take refuge in the Vajra-holder (Vajrapani),\nUpon seeing whom the messengers of Yama (the Lord of Death)\nAnd other malevolent beings become frightened\nAnd scatter in the four directions.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which describes taking refuge in Vajrapani, a powerful Buddhist deity. The commentaries clarify that \"Vajra-holder\" (རྡོ་རྗེ་ཅན་) refers specifically to Vajrapani (ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་), and that his appearance causes fear in the messengers of death and other harmful entities, causing them to flee.", - "translation": "I take refuge in the Vajra-holder (Vajrapani),\nUpon seeing whom the messengers of Yama (the Lord of Death)\nAnd other malevolent beings become frightened\nAnd scatter in the four directions." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཞིག་མཐོང་ནས་གཤིན་རྗེ་ཡི། །ཕོ་ཉ་ལ་སོགས་སྡང་བ་རྣམས། །སྐྲག་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་འབྱེར་བྱེད་པ། །རྡོ་རྗེ་ཅན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །\n\nCommentary 1: ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཅེས་པ་ནི་གཞན་མ་སྨོས་པ་རྣམས་ཀྱང་ངོ་། །རྡོ་རྗེ་ཅན་ནི་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའོ།\n\nCommentary 2: གང་ཞིག་མཐོང་ནས་གཤིན་རྗེ་ཡི་ཕོ་ཉ་ལ་སོགས་པ་སེམས་ཅན་ལ་སྡང་བ་རྣམས་སྐྲག་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་འབྱེར་བར་བྱེད་པའི་རྡོ་རྗེ་ཅན་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary clarifies that \"All-knowing\" refers to others not explicitly mentioned. It also identifies \"Vajra-holder\" as Vajrapani.\n\nCommentary 2: This commentary explains the verse, stating that upon seeing Vajrapani (the Vajra-holder), the messengers of Yama and other harmful beings who are angry towards sentient beings become frightened and scatter in the four directions. It concludes by saying one takes refuge in this Vajrapani.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together identify the \"Vajra-holder\" as Vajrapani, a powerful protector deity. They explain that his mere sight causes malevolent beings like Yama's messengers to flee in fear. The verse is understood as an expression of taking refuge in this powerful, protective figure.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nI take refuge in the Vajra-holder,\nUpon seeing whom, the messengers of Yama\nAnd other wrathful ones become terrified\nAnd scatter in the four directions.", + "translation": "I take refuge in the Vajra-holder,\nUpon seeing whom, the messengers of Yama\nAnd other wrathful ones become terrified\nAnd scatter in the four directions." } }, "glossary": { @@ -9892,7 +9906,7 @@ "སྐྱབས་སུ་མཆི་": "go for refuge" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་ཞིག་མཐོང་ནས་གཤིན་རྗེ་ཡི། །ཕོ་ཉ་ལ་སོགས་སྡང་བ་རྣམས།": { "མཐོང་": "seen", "གཤིན་རྗེ་": "Yama", @@ -9943,17 +9957,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "གང་ཞིག་མཐོང་ནས་གཤིན་རྗེ་ཡི། །ཕོ་ཉ་ལ་སོགས་སྡང་བ་རྣམས།": { - "གཤིན་རྗེ་": "Yama", + "གང་ཞིག་མཐོང་ནས་གཤིན་རྗེ་ཡི། །": { + "མཐོང་": "seeing", + "གཤིན་རྗེ་": "Yama" + }, + "ཕོ་ཉ་ལ་སོགས་སྡང་བ་རྣམས། །": { "ཕོ་ཉ་": "messengers", - "སྡང་བ་": "malevolent beings" + "སྡང་བ་": "wrathful ones" }, - "།སྐྲག་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་འབྱེར་བྱེད་པ།": { - "སྐྲག་": "frightened", + "སྐྲག་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་འབྱེར་བྱེད་པ། །": { + "སྐྲག་": "terrified", "ཕྱོགས་བཞིར་": "four directions", "འབྱེར་བྱེད་": "scatter" }, - "།རྡོ་རྗེ་ཅན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི།": { + "རྡོ་རྗེ་ཅན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །": { "རྡོ་རྗེ་ཅན་": "Vajra-holder", "སྐྱབས་སུ་མཆི་": "take refuge" } @@ -9966,7 +9983,7 @@ "commentary_1": " །ཡང་དེ་རྣམས་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་ནས་བརྗོད་པར་བྱ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྔོན་ཆད་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། བཀའ་ནི་བསྒོ་བའོ། །འདས་པ་ན་དེ་ལས་རྒལ་བའོ། །ད་ནི་སྟེ་དེང་ནས་བརྩམས་ཏེའོ། །འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་མཐོང་ནས་ཏེ་ཆེར་མི་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་མཐོང་ནས་སོ། །མི་འདོད་པའི་འབྲས་བུས་བསྒྲགས་པ་ནི་འཇིགས་པ་བརླང་བའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱབས་སུ་སོང་བའི་དོན་ནི། སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས་ཏེ་སྡིག་པ་བྱས་ན། ད་ནི་སྡིག་པའི་འབྲས་བུ་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་མཐོང་ནས་ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱི་འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། གསུམ་པ་གཉེན་པོའི་སྟོབས་ལ་གསུམ་སྟེ། གཉེན་པོ་ལ་འབད་པར་རིགས་པ་དང་། མྱུར་དུ་འབད་པ་དང་། ཇི་ལྟར་འབད་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །ད་ནི་འཇིགས་པ་ཆེ་མཐོང་ནས། །ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱིས། །འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྔོན་ཆད་(previously), བཀའ་(command), འདས་(transgressed), འཇིགས་པ་(fear), སྐྱབས་(refuge), མཆི་(go/come), བསལ་(remove/clear away)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱིས་ at the end of the third line indicates a causal relationship\n- དུ་གསོལ་ is a respectful request form\n\n\nPreviously, I transgressed your commands.\nNow, having seen great fear,\nI come to you for refuge.\nPlease swiftly clear away my fears.\n\nNote: The term འཇིགས་པ་ (fear) is repeated, emphasizing its importance in this verse. The structure moves from past transgression to present realization and seeking refuge, concluding with a plea for liberation from fear.", "translation": "Previously, I transgressed your commands.\nNow, having seen great fear,\nI come to you for refuge.\nPlease swiftly clear away my fears." @@ -9982,9 +9999,9 @@ "translation": "In the past, I transgressed your commands.\nNow, having seen great fears,\nI come to you for refuge.\nPlease swiftly dispel my fears." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །ད་ནི་འཇིགས་པ་ཆེ་མཐོང་ནས། །ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱིས། །འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། །\n\nCommentary 1: །ཡང་དེ་རྣམས་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་ནས་བརྗོད་པར་བྱ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྔོན་ཆད་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། བཀའ་ནི་བསྒོ་བའོ། །འདས་པ་ན་དེ་ལས་རྒལ་བའོ། །ད་ནི་སྟེ་དེང་ནས་བརྩམས་ཏེའོ། །འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་མཐོང་ནས་ཏེ་ཆེར་མི་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་མཐོང་ནས་སོ། །མི་འདོད་པའི་འབྲས་བུས་བསྒྲགས་པ་ནི་འཇིགས་པ་བརླང་བའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱབས་སུ་སོང་བའི་དོན་ནི། སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས་ཏེ་སྡིག་པ་བྱས་ན། ད་ནི་སྡིག་པའི་འབྲས་བུ་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་མཐོང་ནས་ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱི་འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། གསུམ་པ་གཉེན་པོའི་སྟོབས་ལ་གསུམ་སྟེ། གཉེན་པོ་ལ་འབད་པར་རིགས་པ་དང་། མྱུར་དུ་འབད་པ་དང་། ཇི་ལྟར་འབད་པའོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nIn the past, I transgressed your commands.\nNow, having seen great fears,\nI come to you for refuge.\nPlease swiftly dispel these fears.\n", - "translation": "In the past, I transgressed your commands.\nNow, having seen great fears,\nI come to you for refuge.\nPlease swiftly dispel these fears." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །ད་ནི་འཇིགས་པ་ཆེ་མཐོང་ནས། །ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱིས། །འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། །\n\nCommentary 1: །ཡང་དེ་རྣམས་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་ནས་བརྗོད་པར་བྱ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྔོན་ཆད་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། བཀའ་ནི་བསྒོ་བའོ། །འདས་པ་ན་དེ་ལས་རྒལ་བའོ། །ད་ནི་སྟེ་དེང་ནས་བརྩམས་ཏེའོ། །འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་མཐོང་ནས་ཏེ་ཆེར་མི་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་མཐོང་ནས་སོ། །མི་འདོད་པའི་འབྲས་བུས་བསྒྲགས་པ་ནི་འཇིགས་པ་བརླང་བའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱབས་སུ་སོང་བའི་དོན་ནི། སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས་ཏེ་སྡིག་པ་བྱས་ན། ད་ནི་སྡིག་པའི་འབྲས་བུ་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་མཐོང་ནས་ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱི་འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། གསུམ་པ་གཉེན་པོའི་སྟོབས་ལ་གསུམ་སྟེ། གཉེན་པོ་ལ་འབད་པར་རིགས་པ་དང་། མྱུར་དུ་འབད་པ་དང་། ཇི་ལྟར་འབད་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the verse line by line. It says that in the past, one has transgressed the Buddha's commands. Now, seeing great fear (undesirable results), one seeks refuge. The great fear refers to the frightening consequences of one's actions.\n\nCommentary 2: This commentary explains how one goes for refuge. It states that having committed sins by transgressing the Buddha's commands in the past, now seeing the great fear that is the result of those sins, one goes for refuge and requests swift removal of those fears. It also mentions this as part of the power of remedies, emphasizing the importance of applying antidotes quickly and diligently.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize the recognition of past transgressions against the Buddha's teachings, the resulting fear of consequences, and the act of seeking refuge as a remedy. They highlight the urgency of seeking protection and the removal of fears resulting from past negative actions.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nIn the past, I transgressed your commands.\nNow, seeing great fear (of consequences),\nI come to you for refuge.\nPlease swiftly dispel my fears.", + "translation": "In the past, I transgressed your commands.\nNow, seeing great fear (of consequences),\nI come to you for refuge.\nPlease swiftly dispel my fears." } }, "glossary": { @@ -10013,7 +10030,7 @@ "གསོལ་": "plead" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །": { "སྔོན་ཆད་": "Previously", "ཁྱེད་": "you", @@ -10082,16 +10099,18 @@ }, "04_commentary_assisted": { "སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །": { - "སྔོན་ཆད་": "past", + "སྔོན་ཆད་": "In the past", "བཀའ་": "commands", "འདས་": "transgressed" }, "ད་ནི་འཇིགས་པ་ཆེ་མཐོང་ནས། །": { - "འཇིགས་པ་": "fears", - "མཐོང་": "seen" + "འཇིགས་པ་": "fear", + "ཆེ་": "great", + "མཐོང་": "seeing" }, "ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱིས། །": { - "སྐྱབས་": "refuge" + "སྐྱབས་": "refuge", + "མཆི་": "come" }, "འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། །": { "འཇིགས་པ་": "fears", @@ -10107,7 +10126,7 @@ "commentary_1": " དོན་འདི་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཐ་མལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཐ་མལ་ནད་ཅེས་པ་ནི་ཡུན་མི་རིང་བར་མྱུར་དུ་སོས་ནས་འགྲོ་བའི་ནད་དོ། །བཞི་བརྒྱ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བས་སོ། །རྩ་བཞི་ཞེས་པ་ནི་བཞི་ཡིས་ལྷག་པའོ། །དེ་ལྟར་ཡིན་མོད་འཇིགས་ཅི་དགོས་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནད་ཀྱི་དཔེས་བསྟན་པ་ནི། རླུང་མཁྲིས་ལ་སོགས་པ་ཐ་མལ་གྱི་ནད་ཀྱི་འཇིགས་ན་ཡང་སྨན་པའི་ངག་བཞིན་དུ་དེའི་གཉེན་པོ་བསྟེན་པར་བྱ་དགོས་ན། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་བརྒྱའི་ནད་ཀྱིས་རྟག་ཏུ་བཏབ་པས་རྒྱལ་བའི་བཀའ་བཞིན་དུ་གཉེན་པོ་ལ་འབད་དགོས་པ་ལྟ་སྨྲོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། ནད་ཉེས་པ་ཆེ་ཞིང་སེལ་བྱེད་རྙེད་དཀའ་བས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་པ་བརྒྱའི། །ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཐ་མལ་(ordinary), ནད་(illness), འཇིགས་(fear), སྨན་པ་(doctor), འདོད་ཆགས་(desire), ཉེས་པ་(faults), རྟག་བཏབ་(constantly afflicted)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན་ཡང་ and ན་\n- Rhetorical question with སྨོས་ཅི་དགོས་\n\n\nIf one fears even ordinary illnesses,\nAnd must follow the doctor's words,\nWhat need to mention [the need to follow instructions for]\nThe illnesses of hundreds of faults like desire, which constantly afflict?\n\n\nTechnical note: འདོད་ཆགས་ (desire) is the first of the three poisons in Buddhist philosophy, often translated as \"attachment\" or \"greed\".", "translation": "If one fears even ordinary illnesses,\nAnd must follow the doctor's words,\nWhat need to mention [the need to follow instructions for]\nThe illnesses of hundreds of faults like desire, which constantly afflict?" @@ -10123,9 +10142,9 @@ "translation": "Even if one fears ordinary illness,\nOne must follow the doctor's words.\nWhat need to mention those constantly afflicted\nBy the hundred ills of desire and other faults?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་པ་བརྒྱའི། །ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n\nCommentary 1: དོན་འདི་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཐ་མལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཐ་མལ་ནད་ཅེས་པ་ནི་ཡུན་མི་རིང་བར་མྱུར་དུ་སོས་ནས་འགྲོ་བའི་ནད་དོ། །བཞི་བརྒྱ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བས་སོ། །རྩ་བཞི་ཞེས་པ་ནི་བཞི་ཡིས་ལྷག་པའོ། །དེ་ལྟར་ཡིན་མོད་འཇིགས་ཅི་དགོས་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནད་ཀྱི་དཔེས་བསྟན་པ་ནི། རླུང་མཁྲིས་ལ་སོགས་པ་ཐ་མལ་གྱི་ནད་ཀྱི་འཇིགས་ན་ཡང་སྨན་པའི་ངག་བཞིན་དུ་དེའི་གཉེན་པོ་བསྟེན་པར་བྱ་དགོས་ན། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་བརྒྱའི་ནད་ཀྱིས་རྟག་ཏུ་བཏབ་པས་རྒྱལ་བའི་བཀའ་བཞིན་དུ་གཉེན་པོ་ལ་འབད་དགོས་པ་ལྟ་སྨྲོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། ནད་ཉེས་པ་ཆེ་ཞིང་སེལ་བྱེད་རྙེད་དཀའ་བས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIf even for ordinary illnesses that cause fear,\nOne must follow the doctor's instructions,\nWhat need is there to mention that for the hundred afflictions\nLike desire and so on, which constantly strike us?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which uses the analogy of following a doctor's advice for common illnesses to emphasize the importance of addressing mental afflictions like desire. The commentaries clarify that \"ordinary illnesses\" refer to those that heal quickly, while the \"hundred afflictions\" represent the various forms of desire and other mental disturbances that persistently affect us. The verse implies that if we take ordinary illnesses seriously, we should be even more diligent in addressing these more pervasive and harmful mental afflictions.", - "translation": "If even for ordinary illnesses that cause fear,\nOne must follow the doctor's instructions,\nWhat need is there to mention that for the hundred afflictions\nLike desire and so on, which constantly strike us?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་པ་བརྒྱའི། །ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n\nCommentary 1: དོན་འདི་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཐ་མལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཐ་མལ་ནད་ཅེས་པ་ནི་ཡུན་མི་རིང་བར་མྱུར་དུ་སོས་ནས་འགྲོ་བའི་ནད་དོ། །བཞི་བརྒྱ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བས་སོ། །རྩ་བཞི་ཞེས་པ་ནི་བཞི་ཡིས་ལྷག་པའོ། །དེ་ལྟར་ཡིན་མོད་འཇིགས་ཅི་དགོས་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནད་ཀྱི་དཔེས་བསྟན་པ་ནི། རླུང་མཁྲིས་ལ་སོགས་པ་ཐ་མལ་གྱི་ནད་ཀྱི་འཇིགས་ན་ཡང་སྨན་པའི་ངག་བཞིན་དུ་དེའི་གཉེན་པོ་བསྟེན་པར་བྱ་དགོས་ན། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་བརྒྱའི་ནད་ཀྱིས་རྟག་ཏུ་བཏབ་པས་རྒྱལ་བའི་བཀའ་བཞིན་དུ་གཉེན་པོ་ལ་འབད་དགོས་པ་ལྟ་སྨྲོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། ནད་ཉེས་པ་ཆེ་ཞིང་སེལ་བྱེད་རྙེད་དཀའ་བས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This explains that \"ordinary illness\" refers to diseases that heal quickly. It mentions 400 types of afflictions like desire. The commentary questions why one should be afraid of these.\n\nCommentary 2: This uses the analogy of illness to explain that if one follows a doctor's advice for ordinary illnesses like wind and bile disorders, then one should certainly follow the Buddha's teachings to remedy the constant afflictions of desire and other faults, which are more severe and harder to cure.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nThe commentaries explain that the verse compares ordinary physical illnesses to mental afflictions like desire. It argues that if we take ordinary illnesses seriously and follow medical advice, we should be even more diligent in following spiritual teachings to cure more severe and persistent mental afflictions.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIf one fears even ordinary illness and must follow a doctor's words,\nWhat need is there to mention the constant affliction of a hundred faults like desire?\n\nThis translation captures the comparison between ordinary illnesses and mental afflictions, emphasizing that we should be even more concerned about addressing our mental afflictions than we are about treating physical illnesses.", + "translation": "If one fears even ordinary illness and must follow a doctor's words,\nWhat need is there to mention the constant affliction of a hundred faults like desire?" } }, "glossary": { @@ -10143,7 +10162,7 @@ "རྟག་བཏབ་": "infected continually" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །": { "ཐ་མལ་": "ordinary", "ནད་": "illnesses", @@ -10195,18 +10214,17 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །": { - "ཐ་མལ་": "ordinary", - "ནད་": "illnesses", + "ཐ་མལ་ནད་": "ordinary illness", "འཇིགས་": "fear", "སྨན་པ་": "doctor", - "ངག་": "instructions" + "ངག་": "words" }, - "འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་པ་བརྒྱའི། །ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས། །": { + "།འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་པ་བརྒྱའི། །ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས། །": { "འདོད་ཆགས་": "desire", - "ཉེས་པ་": "afflictions", + "ཉེས་པ་": "faults", "བརྒྱ་": "hundred", - "ནད་": "illnesses", - "རྟག་": "constantly" + "ནད་": "affliction", + "རྟག་": "constant" } } } @@ -10217,7 +10235,7 @@ "commentary_1": " དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དེ་དག་གི་ནང་ནས་མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་པ་གང་ཡང་རུང་བ་གཅིག་གིས་ཀྱང་ངོ་། །སྨན་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱིའོ། །", "commentary_2": "དེ་ཅི་སྟེ་ཞེ་ན། ཆགས་སོགས་ཀྱི་ནད་དེ་དག་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་བུའི་གླིང་ན་གནས་པས་མཚོན་ཏེ་མི་མང་པོ་ཀུན་རླག་པར་བྱེད་ལ། དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་རྒྱལ་བའི་བཀའ་བཞིན་སྒྲུབ་པ་ལས་གཞན་ནི་ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ། །དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཅིག་(one), འཛམ་གླིང་(Jambudvīpa/world), བརླག་(destroy), གསོ་བ་(heal), སྨན་(medicine)\n\nGrammatical notes:\n- གིས་ - instrumental case\n- ན་ - locative particle\n- ལ་ - dative particle\n- ནི་ - topic marker\n- ན་ - conditional particle at the end\n\n\nIf even one of these [negative actions] destroys\nAll humans dwelling in Jambudvīpa,\nAnd if other medicine to heal them\nCannot be found in any direction,\n\nTechnical note: This verse appears to be describing the severe consequences of negative actions and the difficulty of finding a remedy, likely in the context of emphasizing the importance of ethical conduct or the rarity of an antidote to negative karma.", "translation": "If even one of these [negative actions] destroys\nAll humans dwelling in Jambudvīpa,\nAnd if other medicine to heal them\nCannot be found in any direction," @@ -10233,9 +10251,9 @@ "translation": "If even one of these could destroy\nAll the people dwelling in the world,\nAnd no other medicine to heal them\nCould be found in any direction," }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ། །དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། །\n\nCommentary 1: དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དེ་དག་གི་ནང་ནས་མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་པ་གང་ཡང་རུང་བ་གཅིག་གིས་ཀྱང་ངོ་། །སྨན་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱིའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ཅི་སྟེ་ཞེ་ན། ཆགས་སོགས་ཀྱི་ནད་དེ་དག་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་བུའི་གླིང་ན་གནས་པས་མཚོན་ཏེ་མི་མང་པོ་ཀུན་རླག་པར་བྱེད་ལ། དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་རྒྱལ་བའི་བཀའ་བཞིན་སྒྲུབ་པ་ལས་གཞན་ནི་ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\nEven one of these [afflictions] can destroy\nAll the people dwelling in this world.\nIf no other medicine to cure them\nCan be found in any direction,\n\nThis translation attempts to capture the meaning that even a single affliction (like anger or attachment) can cause great harm to many people in the world, and that there is no other medicine or cure to be found anywhere except the Buddha's teachings and practice.", - "translation": "Even one of these [afflictions] can destroy\nAll the people dwelling in this world.\nIf no other medicine to cure them\nCan be found in any direction," + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ། །དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། །\n\nCommentary 1: དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དེ་དག་གི་ནང་ནས་མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་པ་གང་ཡང་རུང་བ་གཅིག་གིས་ཀྱང་ངོ་། །སྨན་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱིའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ཅི་སྟེ་ཞེ་ན། ཆགས་སོགས་ཀྱི་ནད་དེ་དག་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་བུའི་གླིང་ན་གནས་པས་མཚོན་ཏེ་མི་མང་པོ་ཀུན་རླག་པར་བྱེད་ལ། དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་རྒྱལ་བའི་བཀའ་བཞིན་སྒྲུབ་པ་ལས་གཞན་ནི་ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary explains that even one of these (referring to mental afflictions like anger) can cause harm. It also mentions that medicine here refers to external remedies.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates that even one of these afflictions like attachment can destroy many people in Jambudvipa (the human world). It states that there is no other medicine to cure these afflictions except practicing according to the Buddha's teachings.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that the verse is talking about mental afflictions like anger and attachment. Even a single such affliction can cause widespread harm to people in this world. While external remedies (conventional medicine) cannot cure these afflictions, the only effective treatment is following the Buddha's teachings.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nEven one of these (afflictions) can destroy\nAll people dwelling in this world.\nIf no other medicine to cure them\nCan be found in any direction,\n\nThis translation reflects the idea that mental afflictions are extremely harmful, potentially affecting all of humanity, and that conventional remedies are ineffective against them, setting up the contrast with the Buddha's teachings as the true cure.", + "translation": "Even one of these (afflictions) can destroy\nAll people dwelling in this world.\nIf no other medicine to cure them\nCan be found in any direction," } }, "glossary": { @@ -10259,7 +10277,7 @@ "རྙེད་": "obtained" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ།": { "གཅིག་": "one", "འཛམ་གླིང་": "Jambudvīpa", @@ -10310,7 +10328,7 @@ "འཛམ་གླིང་": "world", "གནས་པའི་": "dwelling", "མི་": "people", - "བརླག་": "destroy" + "བརླག་བྱེད་": "destroy" }, "།དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། །": { "གསོ་བའི་": "cure", @@ -10327,7 +10345,7 @@ "commentary_1": " ཟུག་རྔུ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའོ། །", "commentary_2": "ཉོན་མོངས་པའི་ནད་དེ་ལ་སྟེ་དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེས་དེའི་ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པར་མཛད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དེའི་བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་པར་སེམས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་ཅན་སྨད་པའི་གནས་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསྨན་པ་(Physician), ཐམས་ཅད་མཁྱེན་(All-knowing), ཟུག་རྔུ་(Pain/affliction), འབྱིན་པ་(Remove/extract), བཀའ་(Word/instruction), གཏི་མུག་(Ignorance), སྨད་པ་(Blame/criticize)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལྟར་ to indicate \"according to\"\n- མི་བྱེད་ as a negative verb form\n- ཤིན་ཏུ་ as an intensifier\n\n\nNot acting according to the word\nOf the All-knowing Physician\nWho removes all afflictions,\nIs extremely ignorant and a cause for blame.\n\n\nTechnical note: The \"All-knowing Physician\" likely refers to the Buddha, who is often described as the supreme healer of spiritual afflictions.", "translation": "Not acting according to the word\nOf the All-knowing Physician\nWho removes all afflictions,\nIs extremely ignorant and a cause for blame." @@ -10343,9 +10361,9 @@ "translation": "Not following the instructions of the omniscient physician\nWho removes all thorns of suffering\nIs extremely foolish and a cause for reproach." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། །\n\nCommentary 1: ཟུག་རྔུ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཉོན་མོངས་པའི་ནད་དེ་ལ་སྟེ་དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེས་དེའི་ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པར་མཛད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དེའི་བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་པར་སེམས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་ཅན་སྨད་པའི་གནས་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nRegarding this, not following the instructions\nOf the omniscient physician\nWho removes all thorns of suffering,\nIs extremely foolish and a cause for reproach.\n\n\nThis translation takes into account the following insights from the commentaries:\n1. \"Thorns\" (ཟུག་རྔུ) refers to afflictions like desire.\n2. The \"omniscient physician\" refers to the Buddha, who knows how to cure the illness of mental afflictions.\n3. The Buddha's teachings are likened to medical instructions that remove all suffering.\n4. Ignoring or not following these teachings is considered extremely foolish and worthy of criticism.", - "translation": "Regarding this, not following the instructions\nOf the omniscient physician\nWho removes all thorns of suffering,\nIs extremely foolish and a cause for reproach." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། །\n\nCommentary 1: ཟུག་རྔུ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཉོན་མོངས་པའི་ནད་དེ་ལ་སྟེ་དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེས་དེའི་ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པར་མཛད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དེའི་བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་པར་སེམས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་ཅན་སྨད་པའི་གནས་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \"Thorns\" refer to desire and other afflictions.\n\nCommentary 2: The sickness here refers to afflictive emotions. The physician who heals these is the All-Knowing One (Buddha). He removes all the \"thorns\" (afflictions). Therefore, those who think of not following his instructions are extremely foolish and deserve criticism.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries explain that the \"thorns\" mentioned in the verse are metaphors for afflictive emotions like desire. The Buddha is likened to an all-knowing physician who can remove these afflictions. Not following the Buddha's teachings is considered extremely foolish.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nRegarding this, the All-Knowing Physician\nWho removes all thorns of affliction,\nThose who contemplate not following His words\nAre extremely foolish and deserving of criticism.\n", + "translation": "Regarding this, the All-Knowing Physician\nWho removes all thorns of affliction,\nThose who contemplate not following His words\nAre extremely foolish and deserving of criticism." } }, "glossary": { @@ -10362,7 +10380,7 @@ "སྨད་པའི་": "blameworthy" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །": { "སྨན་པ་": "Physician", "ཐམས་ཅད་མཁྱེན་": "All-knowing", @@ -10404,16 +10422,24 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །": { - "སྨན་པ་": "physician", - "ཐམས་ཅད་མཁྱེན་": "omniscient", - "ཟུག་རྔུ་": "thorns of suffering", + "དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །": { + "སྨན་པ་": "Physician", + "ཐམས་ཅད་མཁྱེན་": "All-Knowing" + }, + "ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །": { + "ཟུག་རྔུ་": "thorns", + "ཐམས་ཅད་": "all", "འབྱིན་པ་": "removes" }, - "བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། །": { - "བཀའ་": "instructions", + "བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །": { + "བཀའ་": "words", + "མི་བྱེད་": "not following", + "སེམས་པ་": "contemplate" + }, + "ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། །": { + "ཤིན་ཏུ་": "extremely", "གཏི་མུག་": "foolish", - "སྨད་པའི་གནས་": "cause for reproach" + "སྨད་པའི་": "deserving of criticism" } } } @@ -10424,7 +10450,7 @@ "commentary_1": " ད་ནི་བག་མེད་པ་ལས་ལྡོག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཡང་ས་ཐ་མལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཡང་ས་ཐ་མལ་ནི་འོབས་དང་གཅོང་ལ་སོགས་པའོ། །བག་ཡོད་པར་གནས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་བག་ཟོན་ཆེར་བྱེད་པའོ། །ཅིག་ཤོས་གཞན་མནར་མེད་པའི་གཡང་ས་དཔག་ཚད་སྟོང་ཐམ་པའི་ཚད་དུ་ཡུན་རིང་སྟེ་བསྐལ་པ་བར་མ་ལ་སོགས་པའི་ཡུན་གྱི་དུས་སུ་གནས་པའི་ས་དེར་སྨོས་ཅི་དགོས་ཏེ། ཅིས་ཀྱང་བྱ་དགོས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་གཡང་སའི་དཔེས་བསྟན་པ་ནི། གཡང་ས་ཐ་མལ་པ་ཆུང་ངུ་ལའང་དེར་མི་ལྷུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བག་ཡོད་པར་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། དཔག་ཚད་སྟོང་ནི་ཆེ་བ་མཚོན་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོར་ལྟུང་ཞིང་ཡུན་རིང་མི་ཐར་བའི་གཡང་སར་བག་ཡོད་པར་བྱ་དགོས་པ་སྨྲོས་ཅི་དགོས་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགཡང་ས་ (precipice, dangerous place), ཐ་མལ་ (ordinary), བག་ཡོད་ (mindful, careful), དཔག་ཚད་ (yojana, a measure of distance), ཡུན་རིང་ (long-lasting)\n\nGrammatical notes:\n- ལའང་ (even to/at)\n- དགོས་ན་ (if it is necessary)\n- སྨོས་ཅི་དགོས་ (what need is there to mention)\n\n\nIf one must be mindful\nEven at a small ordinary precipice,\nWhat need is there to mention\nA long-lasting precipice of a thousand yojanas?\n\nTechnical note: This verse uses a rhetorical device comparing the need for mindfulness in everyday situations to the obvious need for extreme caution in dire circumstances. The \"precipice of a thousand yojanas\" likely refers to the dangers of samsara or negative rebirths.", "translation": "If one must be mindful\nEven at a small ordinary precipice,\nWhat need is there to mention\nA long-lasting precipice of a thousand yojanas?" @@ -10440,9 +10466,9 @@ "translation": "Even for a small ordinary precipice,\nOne must remain vigilant and careful.\nWhat need is there to mention\nThe long-lasting abyss of falling a thousand leagues?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་བག་མེད་པ་ལས་ལྡོག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཡང་ས་ཐ་མལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཡང་ས་ཐ་མལ་ནི་འོབས་དང་གཅོང་ལ་སོགས་པའོ། །བག་ཡོད་པར་གནས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་བག་ཟོན་ཆེར་བྱེད་པའོ། །ཅིག་ཤོས་གཞན་མནར་མེད་པའི་གཡང་ས་དཔག་ཚད་སྟོང་ཐམ་པའི་ཚད་དུ་ཡུན་རིང་སྟེ་བསྐལ་པ་བར་མ་ལ་སོགས་པའི་ཡུན་གྱི་དུས་སུ་གནས་པའི་ས་དེར་སྨོས་ཅི་དགོས་ཏེ། ཅིས་ཀྱང་བྱ་དགོས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་གཡང་སའི་དཔེས་བསྟན་པ་ནི། གཡང་ས་ཐ་མལ་པ་ཆུང་ངུ་ལའང་དེར་མི་ལྷུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བག་ཡོད་པར་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། དཔག་ཚད་སྟོང་ནི་ཆེ་བ་མཚོན་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོར་ལྟུང་ཞིང་ཡུན་རིང་མི་ཐར་བའི་གཡང་སར་བག་ཡོད་པར་བྱ་དགོས་པ་སྨྲོས་ཅི་དགོས་ཞེས་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nEven for small, ordinary precipices,\nOne must remain vigilant and careful.\nWhat need is there to mention\nThe deep abyss of a thousand leagues,\nInto which one may fall for a long time?\n\n\nThis verse emphasizes the importance of mindfulness and caution. It suggests that if we need to be careful even with small, everyday dangers, we should be even more vigilant about the greater dangers that could lead to prolonged suffering, such as those represented by the metaphorical abyss of a thousand leagues.", - "translation": "Even for small, ordinary precipices,\nOne must remain vigilant and careful.\nWhat need is there to mention\nThe deep abyss of a thousand leagues,\nInto which one may fall for a long time?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་བག་མེད་པ་ལས་ལྡོག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཡང་ས་ཐ་མལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཡང་ས་ཐ་མལ་ནི་འོབས་དང་གཅོང་ལ་སོགས་པའོ། །བག་ཡོད་པར་གནས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་བག་ཟོན་ཆེར་བྱེད་པའོ། །ཅིག་ཤོས་གཞན་མནར་མེད་པའི་གཡང་ས་དཔག་ཚད་སྟོང་ཐམ་པའི་ཚད་དུ་ཡུན་རིང་སྟེ་བསྐལ་པ་བར་མ་ལ་སོགས་པའི་ཡུན་གྱི་དུས་སུ་གནས་པའི་ས་དེར་སྨོས་ཅི་དགོས་ཏེ། ཅིས་ཀྱང་བྱ་དགོས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་གཡང་སའི་དཔེས་བསྟན་པ་ནི། གཡང་ས་ཐ་མལ་པ་ཆུང་ངུ་ལའང་དེར་མི་ལྷུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བག་ཡོད་པར་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། དཔག་ཚད་སྟོང་ནི་ཆེ་བ་མཚོན་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོར་ལྟུང་ཞིང་ཡུན་རིང་མི་ཐར་བའི་གཡང་སར་བག་ཡོད་པར་བྱ་དགོས་པ་སྨྲོས་ཅི་དགོས་ཞེས་པའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that even for ordinary small precipices like ditches or ravines, one should be very cautious. It then contrasts this with the great precipice of the Avici hell, which is a thousand yojanas deep and where one remains for a long time, such as an intermediate kalpa. The point is that if caution is needed for small dangers, it's even more necessary for great dangers.\n\nCommentary 2: This commentary uses the analogy of a precipice to teach. It states that if one needs to be cautious even for small ordinary precipices to avoid falling, then it goes without saying that one needs to be even more cautious for a precipice that is a thousand yojanas deep, symbolizing great suffering from which one cannot easily escape for a long time.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the need for caution and mindfulness, using the analogy of precipices. They contrast small, ordinary dangers with the immense danger of falling into a deep abyss (representing severe suffering or hell realms). The main point is that if we need to be careful with small risks, we must be extremely vigilant regarding major spiritual dangers.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nIf one must remain mindful even of small ordinary precipices,\nWhat need is there to mention the long-lasting great abyss,\nInto which one might fall for a thousand yojanas?\n\n\nThis translation captures the essence of the verse, emphasizing the contrast between minor and major dangers, and the imperative of maintaining vigilance and mindfulness in spiritual practice.", + "translation": "If one must remain mindful even of small ordinary precipices,\nWhat need is there to mention the long-lasting great abyss,\nInto which one might fall for a thousand yojanas?" } }, "glossary": { @@ -10461,7 +10487,7 @@ "གཡང་ས་": "abyss" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །": { "གཡང་ས་": "precipice", "ཐ་མལ་": "ordinary", @@ -10512,14 +10538,15 @@ "གཡང་ས་": "precipices", "ཐ་མལ་": "ordinary", "ཆུང་ངུ་": "small", - "བག་ཡོད་": "vigilant" + "བག་ཡོད་": "mindful", + "གནས་པར་": "remain" }, "དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། །": { - "དཔག་ཚད་": "leagues", + "དཔག་ཚད་": "yojanas", "སྟོང་": "thousand", "ལྷུང་བ་": "fall", - "ཡུན་རིང་": "long time", - "གཡང་ས་": "abyss" + "ཡུན་རིང་": "long-lasting", + "གཡང་སར་": "abyss" } } } @@ -10530,7 +10557,7 @@ "commentary_1": "དེ་རིང་ཉིད་དུ་འཆི་བ་ནི་མ་ཡིན་ན་དེ་ཙམ་ཅི་ཐུག་སྙམ་པ་ལ། དེ་རིང་ཁོ་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདུག་པ་ནི་གནས་པའོ། །དུས་ཞེས་པ་ནི་དུས་འདི་ཉིད་དོ།།འབྱུང་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པར་འོང་བ་སྟེ། ད་ལྟ་བས་ཀྱང་ཉེ་བས་ན་ད་ལྟ་བ་བཞིན་སྦྱར་རོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་མྱུར་དུ་འབད་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ཚེ་ལ་ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བ་ནི། སྡིག་པ་དེ་ཉེས་པ་ཆེ་མོད་དེ་དུས་ཕྱིས་བཤགས་པས་ཆོག་གོ་སྙམ་ན། དེ་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས་ཡིད་བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་པ་མ་ཡིན་གྱི། བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ་འཆི་བའི་དུས་དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདི་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། །བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། །བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། །དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདི་རིང་ (today), མི་འཆི་ (not die), བདེ་བར་འདུག་པ་ (to remain at ease), མེད་པར་འགྱུར་ (cease to exist), གདོན་མི་ཟ་བར་ (inevitably)\n\nGrammatical notes:\n- ཞེས་ indicates reported speech or thought\n- མ་ཡིན་ is a negation of ཡིན་ (to be)\n- བའི་ is a genitive particle connecting དུས་ (time) to the preceding phrase\n\n\nThinking \"I will not die today,\"\nIt is not right to remain at ease.\nThe time when I will cease to exist\nWill inevitably come.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist concept of impermanence (འདུས་བྱས་མི་རྟག་པ་) and the importance of not being complacent about one's mortality.", "translation": "Thinking \"I will not die today,\"\nIt is not right to remain at ease.\nThe time when I will cease to exist\nWill inevitably come." @@ -10546,9 +10573,9 @@ "translation": "It is not right to rest at ease,\nThinking \"I will not die today.\"\nThe time when I will cease to be\nWill certainly, inevitably come." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདི་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། །བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། །བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། །དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་། །\n\nCommentary 1: དེ་རིང་ཉིད་དུ་འཆི་བ་ནི་མ་ཡིན་ན་དེ་ཙམ་ཅི་ཐུག་སྙམ་པ་ལ། དེ་རིང་ཁོ་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདུག་པ་ནི་གནས་པའོ། །དུས་ཞེས་པ་ནི་དུས་འདི་ཉིད་དོ།།འབྱུང་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པར་འོང་བ་སྟེ། ད་ལྟ་བས་ཀྱང་ཉེ་བས་ན་ད་ལྟ་བ་བཞིན་སྦྱར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་མྱུར་དུ་འབད་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ཚེ་ལ་ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བ་ནི། སྡིག་པ་དེ་ཉེས་པ་ཆེ་མོད་དེ་དུས་ཕྱིས་བཤགས་པས་ཆོག་གོ་སྙམ་ན། དེ་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས་ཡིད་བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་པ་མ་ཡིན་གྱི། བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ་འཆི་བའི་དུས་དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nThinking \"I certainly won't die today,\"\nIt is not right to remain at ease.\nThe time when I will cease to exist\nWill inevitably come.\n\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. One should not be complacent thinking death won't come today\n2. It's unwise to remain comfortable with this assumption\n3. The time of one's death and non-existence is certain\n4. This moment will undoubtedly arrive, perhaps sooner than expected\n\nThe commentaries emphasize the urgency of this message, warning against procrastination in spiritual practice and highlighting the unpredictability and inevitability of death.", - "translation": "Thinking \"I certainly won't die today,\"\nIt is not right to remain at ease.\nThe time when I will cease to exist\nWill inevitably come." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དི་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། །བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། །བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། །དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་། །\n\nCommentary 1: དེ་རིང་ཉིད་དུ་འཆི་བ་ནི་མ་ཡིན་ན་དེ་ཙམ་ཅི་ཐུག་སྙམ་པ་ལ། དེ་རིང་ཁོ་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདུག་པ་ནི་གནས་པའོ། །དུས་ཞེས་པ་ནི་དུས་འདི་ཉིད་དོ།།འབྱུང་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པར་འོང་བ་སྟེ། ད་ལྟ་བས་ཀྱང་ཉེ་བས་ན་ད་ལྟ་བ་བཞིན་སྦྱར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་མྱུར་དུ་འབད་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ཚེ་ལ་ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བ་ནི། སྡིག་པ་དེ་ཉེས་པ་ཆེ་མོད་དེ་དུས་ཕྱིས་བཤགས་པས་ཆོག་གོ་སྙམ་ན། དེ་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས་ཡིད་བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་པ་མ་ཡིན་གྱི། བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ་འཆི་བའི་དུས་དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that one shouldn't think \"I won't die today, so what's the hurry?\" It emphasizes that death is certain to come, and may be even closer than we think, so we should act as if it's imminent.\n\nCommentary 2: This commentary warns against complacency in thinking we can confess our misdeeds later. It stresses that it's not appropriate to be at ease thinking we won't die today, because the time of our death will certainly come.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the uncertainty of life and the certainty of death. They warn against complacency and procrastination, urging immediate action and mindfulness of our mortality.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThinking \"I surely won't die today,\"\nIt's unwise to rest in comfort.\nThe time when I will cease to be\nWill undoubtedly arrive.\n\n\nThis translation captures the core message of impermanence and the urgency to act wisely in the present moment, as emphasized in both commentaries.", + "translation": "Thinking \"I surely won't die today,\"\nIt's unwise to rest in comfort.\nThe time when I will cease to be\nWill undoubtedly arrive." } }, "glossary": { @@ -10565,7 +10592,7 @@ "གདོན་མི་ཟ་བར་": "inevitable" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དི་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། །བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། །": { "དི་རིང་": "today", "མི་འཆི་": "not die", @@ -10611,15 +10638,16 @@ "04_commentary_assisted": { "དི་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། །བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། །": { "དི་རིང་": "today", - "འཆི་": "die", - "བདེ་བར་": "at ease", - "རིགས་": "right" + "མི་འཆི་": "won't die", + "བདེ་བར་": "comfort", + "རིགས་མ་ཡིན་": "unwise" }, "བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། །དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་། །": { "བདག་": "I", - "མེད་པར་འགྱུར་": "cease to exist", + "མེད་པར་འགྱུར་": "cease to be", "དུས་": "time", - "གདོན་མི་ཟ་བར་": "inevitably" + "གདོན་མི་ཟ་བར་": "undoubtedly", + "འབྱུང་": "arrive" } } } @@ -10630,7 +10658,7 @@ "commentary_1": " དེ་ལྟ་ན་ཡང་འཇིགས་པར་མི་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། བདག་ལ་མི་འཇིགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་འཇིགས་ཞེས་པ་ནི་འཁོར་བ་ལས་ངེས་པར་འདོན་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་ཐབས་གང་གིས་པའོ། །འདིའི་ཕྱིར་ན་ཡང་བདེ་བར་འདུག་པར་མི་རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "བདག་ལ་མི་འཆིའོ་ཞེས་པའི་མི་འཇིགས་པ་སུ་ཡིས་བྱིན་ཏེ་སུས་ཀྱང་མ་བྱིན་ཞིང་འཆི་བ་འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ངེས་པར་ཐར་བར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་བས་སོ། །དེ་བས་ན་གདོན་མི་ཟ་བར་མེད་འགྱུར་ན་ཇི་ལྟར་བདག་ཡིད་བདེ་བར་འདུག་པ་མི་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ལ་མི་འཇིགས་སུ་ཡིས་བྱིན། །འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ངེས་ཐར་ཞེས། །གདོན་མི་ཟ་བར་མེད་འགྱུར་ན། །ཇི་ལྟར་བདག་ཡིད་བདེ་བར་འདུག །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nམི་འཇིགས་ (fearlessness), ངེས་ཐར་ (definite liberation), གདོན་མི་ཟ་བར་ (certainly, without doubt), ཡིད་བདེ་བ་ (mental ease/happiness)\n\nGrammatical notes:\n- སུ་ཡིས་ is an interrogative particle meaning \"who\"\n- ཇི་ལྟར་ means \"how\"\n- འགྱུར་ན་ is a conditional particle\n\n\nWho has given me fearlessness? How can I be definitely liberated from this? If it certainly does not happen, How can my mind be at ease?\n\nNote: This verse appears to express uncertainty or anxiety about attaining liberation, questioning the source of fearlessness and the possibility of definite liberation.", "translation": "Who has given me fearlessness? How can I be definitely liberated from this? If it certainly does not happen, How can my mind be at ease?" @@ -10646,9 +10674,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nWho has given me fearlessness?\nHow can I be certain to escape from this?\nIf it is inevitable that I will cease to exist,\nHow can my mind remain at ease?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ལ་མི་འཇིགས་སུ་ཡིས་བྱིན། །འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ངེས་ཐར་ཞེས། །གདོན་མི་ཟ་བར་མེད་འགྱུར་ན། །ཇི་ལྟར་བདག་ཡིད་བདེ་བར་འདུག །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟ་ན་ཡང་འཇིགས་པར་མི་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། བདག་ལ་མི་འཇིགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་འཇིགས་ཞེས་པ་ནི་འཁོར་བ་ལས་ངེས་པར་འདོན་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་ཐབས་གང་གིས་པའོ། །འདིའི་ཕྱིར་ན་ཡང་བདེ་བར་འདུག་པར་མི་རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: བདག་ལ་མི་འཆིའོ་ཞེས་པའི་མི་འཇིགས་པ་སུ་ཡིས་བྱིན་ཏེ་སུས་ཀྱང་མ་བྱིན་ཞིང་འཆི་བ་འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ངེས་པར་ཐར་བར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་བས་སོ། །དེ་བས་ན་གདོན་མི་ཟ་བར་མེད་འགྱུར་ན་ཇི་ལྟར་བདག་ཡིད་བདེ་བར་འདུག་པ་མི་རིགས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nWho has given me fearlessness? How can I be certain to escape from this? When it is inevitable that I will cease to exist, how can my mind remain at ease?\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which expresses uncertainty about death and the impossibility of escaping it. The commentaries clarify that no one can grant true fearlessness from death, and that it's unreasonable to be at ease given the inevitability of one's own non-existence.", - "translation": "Who has given me fearlessness? How can I be certain to escape from this? When it is inevitable that I will cease to exist, how can my mind remain at ease?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ལ་མི་འཇིགས་སུ་ཡིས་བྱིན། །འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ངེས་ཐར་ཞེས། །གདོན་མི་ཟ་བར་མེད་འགྱུར་ན། །ཇི་ལྟར་བདག་ཡིད་བདེ་བར་འདུག །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟ་ན་ཡང་འཇིགས་པར་མི་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། བདག་ལ་མི་འཇིགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་འཇིགས་ཞེས་པ་ནི་འཁོར་བ་ལས་ངེས་པར་འདོན་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་ཐབས་གང་གིས་པའོ། །འདིའི་ཕྱིར་ན་ཡང་བདེ་བར་འདུག་པར་མི་རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: བདག་ལ་མི་འཆིའོ་ཞེས་པའི་མི་འཇིགས་པ་སུ་ཡིས་བྱིན་ཏེ་སུས་ཀྱང་མ་བྱིན་ཞིང་འཆི་བ་འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ངེས་པར་ཐར་བར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་བས་སོ། །དེ་བས་ན་གདོན་མི་ཟ་བར་མེད་འགྱུར་ན་ཇི་ལྟར་བདག་ཡིད་བདེ་བར་འདུག་པ་མི་རིགས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide a translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary suggests that one should not be afraid. It explains that \"fearlessness\" refers to definitely being freed from samsara. \"How\" refers to by what means. It concludes by saying that because of this, it is not appropriate to remain content.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that no one has given the assurance of immortality. It questions how one can definitely be freed from death, implying that it's not possible. Therefore, since death is inevitable, it is not appropriate for one's mind to remain content or at ease.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the inevitability of death and the inappropriateness of being content or at ease in the face of this reality. They suggest that no one can provide true fearlessness or freedom from death, and therefore one should not remain complacent.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nWho has given me fearlessness? How can I definitely be freed from this [death]? Since it is certain that I will cease to exist, how can my mind remain at ease?\n\nThis translation reflects the questioning nature of the original text while incorporating the commentaries' emphasis on the inevitability of death and the inappropriateness of complacency in the face of this reality.", + "translation": "Who has given me fearlessness? How can I definitely be freed from this [death]? Since it is certain that I will cease to exist, how can my mind remain at ease?" } }, "glossary": { @@ -10671,7 +10699,7 @@ "བདེ་བར་": "at ease" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་ལ་མི་འཇིགས་སུ་ཡིས་བྱིན། །": { "བདག་": "me", "མི་འཇིགས་": "fearlessness", @@ -10728,20 +10756,15 @@ }, "04_commentary_assisted": { "བདག་ལ་མི་འཇིགས་སུ་ཡིས་བྱིན། །": { - "བདག་": "I", - "མི་འཇིགས་": "fearlessness", - "བྱིན་": "given" + "མི་འཇིགས་": "fearlessness" }, "འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ངེས་ཐར་ཞེས། །": { - "འདི་": "this", - "ཐར་": "escape" + "ངེས་ཐར་": "freed" }, "གདོན་མི་ཟ་བར་མེད་འགྱུར་ན། །": { - "གདོན་མི་ཟ་བར་": "inevitable", - "མེད་": "cease to exist" + "མེད་འགྱུར་": "cease to exist" }, "ཇི་ལྟར་བདག་ཡིད་བདེ་བར་འདུག །": { - "བདག་": "I", "ཡིད་": "mind", "བདེ་བར་": "at ease" } @@ -10754,7 +10777,7 @@ "commentary_1": " སྔོན་ཆད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། སྔར་སྤྱད་ཅིང་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཀུན་ནི་ཞིག་པར་འགྱུར་ན་ཞེས་པའོ། །ལྷག་པ་སྟེ་བོགས་སུ་འགྱུར་བ་ཁོ་ནའི་སྙིང་པོའོ། །བཀའ་ནི་བཀའ་བསྒོ་བའོ། །དེའི་ཕྱིར་ད་ནི་ཡིད་ལ་བྱ་བར་རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བ་ནི། སྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དེ་དག་ལས་བདག་ལ་ལྷག་པར་མི་འཇིག་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ཅི་ཞིག་ཡོད་ན། བདག་ནི་ལོངས་སྤྱོད་དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ནས་བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས་པ་ནི་མི་རིགས་པས་དེ་ལྟར་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པ་ལས། །བདག་ལ་ལྷག་པ་ཅི་ཡོད་ན། །བདག་ནི་དེ་ལ་མངོན་ཞེན་ནས། །བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nསྔོན་ཆད་ (previously), མྱོང་ (experience), ཞིག་པ་ (destroyed/ceased), \nལྷག་པ་ (superior/remaining), མངོན་ཞེན་ (attachment), \nབླ་མ་ (lama/guru), བཀའ་ (command/instruction), འགལ་བ་ (transgress/violate)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ here indicates \"from\" or \"than\"\n- ན་ is a conditional particle\n- ནས་ shows completion of one action before another\n\n\nFrom what was previously experienced and ceased,\nIf there is anything superior remaining for me,\nI, becoming attached to that,\nHave transgressed the lama's instructions.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be expressing regret for becoming attached to past experiences or remnants of them, leading to a violation of the teacher's guidance.", "translation": "From what was previously experienced and ceased,\nIf there is anything superior remaining for me,\nI, becoming attached to that,\nHave transgressed the lama's instructions." @@ -10770,9 +10793,9 @@ "translation": "What more do I have left\nThat I have not already experienced and exhausted?\nYet I cling to these things,\nDisobeying my teacher's instructions." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པ་ལས། །བདག་ལ་ལྷག་པ་ཅི་ཡོད་ན། །བདག་ནི་དེ་ལ་མངོན་ཞེན་ནས། །བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས། །\n\nCommentary 1: སྔོན་ཆད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། སྔར་སྤྱད་ཅིང་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཀུན་ནི་ཞིག་པར་འགྱུར་ན་ཞེས་པའོ། །ལྷག་པ་སྟེ་བོགས་སུ་འགྱུར་བ་ཁོ་ནའི་སྙིང་པོའོ། །བཀའ་ནི་བཀའ་བསྒོ་བའོ། །དེའི་ཕྱིར་ད་ནི་ཡིད་ལ་བྱ་བར་རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བ་ནི། སྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དེ་དག་ལས་བདག་ལ་ལྷག་པར་མི་འཇིག་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ཅི་ཞིག་ཡོད་ན། བདག་ནི་ལོངས་སྤྱོད་དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ནས་བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས་པ་ནི་མི་རིགས་པས་དེ་ལྟར་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nHaving experienced and lost things in the past,\nWhat more do I have that will last?\nYet I, clinging to these transient things,\nHave disobeyed my teacher's instructions.\n\n\nThis translation attempts to capture the key ideas from the original Tibetan and the commentaries:\n1. The impermanence of past experiences and possessions\n2. Questioning what truly remains or has lasting value\n3. The speaker's attachment to temporary things\n4. How this attachment led to disobeying the teacher's guidance\n5. The implied lesson to not repeat this mistake and instead follow the teacher's instructions", - "translation": "Having experienced and lost things in the past,\nWhat more do I have that will last?\nYet I, clinging to these transient things,\nHave disobeyed my teacher's instructions." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པ་ལས། །བདག་ལ་ལྷག་པ་ཅི་ཡོད་ན། །བདག་ནི་དེ་ལ་མངོན་ཞེན་ནས། །བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས། །\n\nCommentary 1: སྔོན་ཆད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། སྔར་སྤྱད་ཅིང་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཀུན་ནི་ཞིག་པར་འགྱུར་ན་ཞེས་པའོ། །ལྷག་པ་སྟེ་བོགས་སུ་འགྱུར་བ་ཁོ་ནའི་སྙིང་པོའོ། །བཀའ་ནི་བཀའ་བསྒོ་བའོ། །དེའི་ཕྱིར་ད་ནི་ཡིད་ལ་བྱ་བར་རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བ་ནི། སྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དེ་དག་ལས་བདག་ལ་ལྷག་པར་མི་འཇིག་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ཅི་ཞིག་ཡོད་ན། བདག་ནི་ལོངས་སྤྱོད་དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ནས་བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས་པ་ནི་མི་རིགས་པས་དེ་ལྟར་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that everything experienced in the past has disintegrated. It emphasizes the importance of focusing on what is truly beneficial. It mentions that \"command\" refers to instructions given, and suggests that one should now act mindfully.\n\nCommentary 2: This commentary discusses the unreliability of material possessions. It questions whether there are any possessions that won't eventually perish, unlike those experienced and lost in the past. It warns against becoming attached to such possessions and disobeying the teacher's instructions, stating that such behavior is inappropriate.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the impermanence of past experiences and material possessions. They warn against attachment to things that will inevitably perish and stress the importance of following the teacher's instructions. The overall message is to focus on what is truly beneficial and lasting, rather than clinging to temporary pleasures or possessions.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nHaving experienced and lost things in the past,\nWhat lasting thing do I possess?\nYet I, becoming attached to these,\nHave disobeyed my teacher's instructions.\n\n\nThis translation reflects the themes of impermanence, attachment, and the importance of following spiritual guidance as emphasized in the commentaries.", + "translation": "Having experienced and lost things in the past,\nWhat lasting thing do I possess?\nYet I, becoming attached to these,\nHave disobeyed my teacher's instructions." } }, "glossary": { @@ -10792,7 +10815,7 @@ "འགལ་བ་": "against" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པ་ལས། །": { "སྔོན་ཆད་": "previously", "མྱོང་": "experienced", @@ -10862,17 +10885,16 @@ }, "བདག་ལ་ལྷག་པ་ཅི་ཡོད་ན། །": { "བདག་": "I", - "ལྷག་པ་": "more", - "ཅི་": "what" + "ལྷག་པ་": "lasting" }, "བདག་ནི་དེ་ལ་མངོན་ཞེན་ནས། །": { "བདག་": "I", - "མངོན་ཞེན་": "clinging" + "མངོན་ཞེན་": "attached" }, "བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས། །": { - "བླ་མ་": "teacher", + "བླ་མའི་": "teacher's", "བཀའ་": "instructions", - "འགལ་བ་": "disobeyed" + "འགལ་བར་": "disobeyed" } } } @@ -10883,7 +10905,7 @@ "commentary_1": " གསོན་ཚེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གསོན་ཚེ་ནི་མི་ལ་སོགས་པའོ། །གཤེད་ཅེས་པ་ནི་ཡི་དྭགས་ལ་སོགས་པར་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་འགྲོ་བའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་གཉེན་བཤེས་ལ་ཡིད་བརྟན་མི་རུང་བ་ནི། ལོངས་སྤྱོད་དུ་མ་ཟད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་གསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ་གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམས་སྤངས་ནས་བདག་ཉིད་གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན་མཛའ་དང་མི་མཛའ་བ་ཀུན་ཅི་རུང་སྟེ་དེ་དག་ལ་ཞེན་པ་དོན་མེད་ཅེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ། །གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམ་སྤངས་ནས། །གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་ཀུན་ཅི་རུང་། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགསོན་ཚེ་ (lifetime), གཉེན་ (relatives), བཤེས་པ་ (friends), སྤངས་ (abandon), གཅིག་པུ་ (alone), ག་ཤེད་ (where), མཛའ་ (loved ones), མི་མཛའ་ (non-loved ones)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ། : \"in this and likewise\" (indicating present and future lives)\n- རྣམ་སྤངས་ནས། : \"having completely abandoned\" (past tense)\n- འགྲོ་དགོས་ན། : \"if one must go\" (conditional)\n- ཅི་རུང་། : \"what use?\" (rhetorical question)\n\n\nIn this lifetime and likewise [in future lives],\nHaving completely abandoned relatives and friends,\nIf one must go alone to who knows where,\nWhat use are loved ones and non-loved ones?\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist concept of impermanence and the ultimate solitude of the individual in the face of death and rebirth.", "translation": "In this lifetime and likewise [in future lives],\nHaving completely abandoned relatives and friends,\nIf one must go alone to who knows where,\nWhat use are loved ones and non-loved ones?" @@ -10899,9 +10921,9 @@ "translation": "In this life and likewise the next,\nHaving abandoned relatives and friends,\nWhen one must go alone wherever,\nWhat use are loved ones and enemies?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ། །གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམ་སྤངས་ནས། །གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་ཀུན་ཅི་རུང་། །\n\nCommentary 1: གསོན་ཚེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གསོན་ཚེ་ནི་མི་ལ་སོགས་པའོ། །གཤེད་ཅེས་པ་ནི་ཡི་དྭགས་ལ་སོགས་པར་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་འགྲོ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་གཉེན་བཤེས་ལ་ཡིད་བརྟན་མི་རུང་བ་ནི། ལོངས་སྤྱོད་དུ་མ་ཟད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་གསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ་གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམས་སྤངས་ནས་བདག་ཉིད་གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན་མཛའ་དང་མི་མཛའ་བ་ཀུན་ཅི་རུང་སྟེ་དེ་དག་ལ་ཞེན་པ་དོན་མེད་ཅེས་པའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation based on the input text and commentaries provided:\n\n\nIn this life and likewise after,\nHaving abandoned relatives and friends,\nWhen one must go alone to the next realm,\nWhat use are loved ones or enemies?\n\n\nThis translation attempts to capture the core meaning that at death, we must leave behind all our relationships and face the consequences of our actions alone, so becoming overly attached to others in this life is ultimately futile.", - "translation": "In this life and likewise after,\nHaving abandoned relatives and friends,\nWhen one must go alone to the next realm,\nWhat use are loved ones or enemies?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ། །གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམ་སྤངས་ནས། །གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་ཀུན་ཅི་རུང་། །\n\nCommentary 1: གསོན་ཚེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གསོན་ཚེ་ནི་མི་ལ་སོགས་པའོ། །གཤེད་ཅེས་པ་ནི་ཡི་དྭགས་ལ་སོགས་པར་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་འགྲོ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་གཉེན་བཤེས་ལ་ཡིད་བརྟན་མི་རུང་བ་ནི། ལོངས་སྤྱོད་དུ་མ་ཟད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་གསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ་གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམས་སྤངས་ནས་བདག་ཉིད་གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན་མཛའ་དང་མི་མཛའ་བ་ཀུན་ཅི་རུང་སྟེ་དེ་དག་ལ་ཞེན་པ་དོན་མེད་ཅེས་པའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"གསོན་ཚེ\" refers to human life and other forms of existence. \"གཤེད\" is interpreted as going to realms like that of hungry ghosts due to the power of negative, non-virtuous actions.\n\nCommentary 2:\nThis commentary emphasizes that one should not rely on friends and relatives. It explains that not only possessions but also one's own life and relationships must be abandoned when one goes alone to the next life. Therefore, attachment to friends or enemies is meaningless.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the transient nature of life and relationships. They highlight that at the time of death, one must leave behind all worldly connections and face the consequences of one's actions alone. This renders the distinction between friends and enemies ultimately meaningless in the grand scheme of things.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIn this life and likewise after,\nHaving abandoned relatives and friends,\nWhen you must go alone to the next realm,\nWhat use are friends or foes?\n\nThis translation captures the essence of impermanence and the futility of worldly attachments as emphasized in the commentaries, while staying true to the original Tibetan text.", + "translation": "In this life and likewise after,\nHaving abandoned relatives and friends,\nWhen you must go alone to the next realm,\nWhat use are friends or foes?" } }, "glossary": { @@ -10923,7 +10945,7 @@ "མི་མཛའ་": "dislike" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ། །གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམ་སྤངས་ནས།": { "གསོན་ཚེ་": "lifetime", "གཉེན་": "relatives", @@ -10984,12 +11006,11 @@ }, "གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན། །": { "གཅིག་པུ་": "alone", - "འགྲོ་": "go", - "དགོས་": "must" + "འགྲོ་": "go" }, "མཛའ་དང་མི་མཛའ་ཀུན་ཅི་རུང་། །": { - "མཛའ་": "loved ones", - "མི་མཛའ་": "enemies" + "མཛའ་": "friends", + "མི་མཛའ་": "foes" } } } @@ -11000,7 +11021,7 @@ "commentary_1": " ད་ནི་མཇུག་བསྡུ་བའི་སྒོ་ནས་སྡིག་པ་བཤགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མི་ཤེས་པ་ནི་བྱིས་པ་སྟེ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཏི་མུག་པ་ནི་ཕན་པ་ལ་སོགས་པ་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ནི་ཆང་འཐུང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བགྱིས་པ་ནི་བསགས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་སྦྱོར་བ་ནི། བདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས་རང་བཞིན་གྱི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་སྟེ་སུས་བྱས་ཀྱང་སྡིག་པར་འགྱུར་བ་སྲོག་གཅོད་པ་ལྟ་བུའམ། བཅས་པའི་སྡིག་པ་སྟེ་སྡོམ་པ་བླངས་པ་ཁོ་ན་ལ་སྡིག་པར་འགྱུར་བ་ཕྱི་དྲོའི་ཁ་ཟས་ལྟ་བུ་གང་ཡིན་པ་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་གྱིས་པ་རྣམས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས། །རང་བཞིན་ཁ་ན་མ་ཐོའམ། །བཅས་པའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་ལས། །གང་ཡང་རུང་བ་བགྱིས་པ་རྣམས། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nམི་ཤེས་ (not knowing), གཏི་མུག་ (delusion), རང་བཞིན་ (natural), ཁ་ན་མ་ཐོ་ (wrongdoing), བཅས་པ་ (prescribed), སྡིག་པ་ (negative action)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་ནི་ (As for me) sets the topic\n- པས་ (due to) indicates causation\n- འམ་ (or) connects two types of wrongdoings\n- གང་ཡིན་ལས་ (from among which) introduces a relative clause\n- གང་ཡང་རུང་བ་ (whichever) indicates any of the mentioned actions\n- བགྱིས་པ་ (done) is the past tense of བྱེད་པ་ (to do)\n- རྣམས་ (plural marker) indicates multiple actions\n\n\nDue to my ignorance and delusion,\nWhatever negative actions I have committed—\nBe they natural wrongdoings\nOr those prescribed [as wrong]—\nWhichever among these I have done,\n\nTechnical note: The distinction between \"natural wrongdoings\" (རང་བཞིན་ཁ་ན་མ་ཐོ་) and \"prescribed wrongdoings\" (བཅས་པའི་སྡིག་པ་) is important in Buddhist ethics, referring to actions inherently negative versus those designated as negative by precept or convention.", "translation": "Due to my ignorance and delusion,\nWhatever negative actions I have committed—\nBe they natural wrongdoings\nOr those prescribed [as wrong]—\nWhichever among these I have done," @@ -11016,9 +11037,9 @@ "translation": "Due to my ignorance and delusion,\nI have committed various misdeeds,\nWhether natural transgressions\nOr those prohibited by precepts." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས། །རང་བཞིན་ཁ་ན་མ་ཐོའམ། །བཅས་པའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་ལས། །གང་ཡང་རུང་བ་བགྱིས་པ་རྣམས། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་མཇུག་བསྡུ་བའི་སྒོ་ནས་སྡིག་པ་བཤགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མི་ཤེས་པ་ནི་བྱིས་པ་སྟེ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཏི་མུག་པ་ནི་ཕན་པ་ལ་སོགས་པ་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ནི་ཆང་འཐུང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བགྱིས་པ་ནི་བསགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་སྦྱོར་བ་ནི། བདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས་རང་བཞིན་གྱི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་སྟེ་སུས་བྱས་ཀྱང་སྡིག་པར་འགྱུར་བ་སྲོག་གཅོད་པ་ལྟ་བུའམ། བཅས་པའི་སྡིག་པ་སྟེ་སྡོམ་པ་བླངས་པ་ཁོ་ན་ལ་སྡིག་པར་འགྱུར་བ་ཕྱི་དྲོའི་ཁ་ཟས་ལྟ་བུ་གང་ཡིན་པ་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་གྱིས་པ་རྣམས།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\nDue to my ignorance and delusion,\nI have committed various misdeeds,\nWhether naturally wrong actions\nOr those prohibited by precepts.\nFor all such negative deeds I have done,\nWhichever they may be, I confess.", - "translation": "Due to my ignorance and delusion,\nI have committed various misdeeds,\nWhether naturally wrong actions\nOr those prohibited by precepts.\nFor all such negative deeds I have done,\nWhichever they may be, I confess." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས། །རང་བཞིན་ཁ་ན་མ་ཐོའམ། །བཅས་པའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་ལས། །གང་ཡང་རུང་བ་བགྱིས་པ་རྣམས། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་མཇུག་བསྡུ་བའི་སྒོ་ནས་སྡིག་པ་བཤགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མི་ཤེས་པ་ནི་བྱིས་པ་སྟེ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཏི་མུག་པ་ནི་ཕན་པ་ལ་སོགས་པ་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ནི་ཆང་འཐུང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བགྱིས་པ་ནི་བསགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་སྦྱོར་བ་ནི། བདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས་རང་བཞིན་གྱི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་སྟེ་སུས་བྱས་ཀྱང་སྡིག་པར་འགྱུར་བ་སྲོག་གཅོད་པ་ལྟ་བུའམ། བཅས་པའི་སྡིག་པ་སྟེ་སྡོམ་པ་བླངས་པ་ཁོ་ན་ལ་སྡིག་པར་འགྱུར་བ་ཕྱི་དྲོའི་ཁ་ཟས་ལྟ་བུ་གང་ཡིན་པ་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་གྱིས་པ་རྣམས།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This explains the confession of misdeeds. It describes the speaker as ignorant and deluded, not understanding what is beneficial. It distinguishes between naturally wrong actions (like killing) and those wrong by precept (like drinking alcohol). \"Committed\" means \"accumulated.\"\n\nCommentary 2: This explains the application of the verse. It distinguishes between naturally wrong actions that are wrong for anyone (like killing) and actions wrong only for those who have taken vows (like eating after noon for monastics).\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries emphasize the distinction between actions that are inherently wrong and those that are wrong due to specific precepts or vows. They highlight the speaker's ignorance and delusion as the cause of committing these misdeeds. The commentaries provide examples to clarify these categories of wrongdoing.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nDue to my ignorance and delusion,\nWhatever misdeeds I have committed,\nWhether naturally wrong\nOr wrong by precept,\n\nThis translation reflects the speaker's acknowledgment of wrongdoing caused by ignorance, and includes both categories of misdeeds mentioned in the commentaries.", + "translation": "Due to my ignorance and delusion,\nWhatever misdeeds I have committed,\nWhether naturally wrong\nOr wrong by precept," } }, "glossary": { @@ -11041,7 +11062,7 @@ "རྣམས་": "every one" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས། །": { "མི་ཤེས་": "ignorance", "གཏི་མུག་": "delusion" @@ -11101,7 +11122,7 @@ "རང་བཞིན་": "naturally" }, "བཅས་པའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་ལས། །": { - "བཅས་པ་": "prohibited", + "བཅས་པའི་": "precept", "སྡིག་པ་": "misdeeds" }, "གང་ཡང་རུང་བ་བགྱིས་པ་རྣམས། །": { @@ -11116,7 +11137,7 @@ "commentary_1": " སྡིག་པ་ནི་ལྟུང་བས་ན་སྡིག་པ་སྟེ་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་ཁྲིད་ནས་འགྲོ་བའོ། །གཟུང་དུ་གསོལ་ཞེས་པ་ནི་དྲང་དུ་གསོལ་ཞེས་བྱ་བའོ། །སྡིག་པ་བཤགས་པ་ཕལ་ཆེ་བས་ན་སྡིག་པ་བཤགས་པའི་ལེའུ་འོ། །", "commentary_2": "བཞི་པ་ཉེས་པ་ལས་ལྡོག་པའི་སྟོབས་ནི། འདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་སྡིག་པ་ནོངས་པ་ལགས་པར་བཟུང་ནས་ནོངས་པ་བསལ་དུ་གསོལ། སྡིག་པ་འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ལགས་པས་དེང་སླན་ཆད་བདག་ནི་ཡོང་མི་བགྱིད་དོ་ཞེས་པའོ། །ལེའུ་གཉིས་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་སྡིག །ནོངས་པ་ལགས་པར་གཟུང་དུ་གསོལ། །འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ལགས་པས། །སླན་ཆད་བདག་ནི་ཡོང་མི་བགྱིད། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nའདྲེན་པ་ (Guide, Leader), སྡིག་ (Negativity, Sin), ནོངས་པ་ (Mistake, Error), གཟུང་ (Hold, Grasp), བཟང་པོ་ (Good, Virtuous)\n\nGrammatical notes:\n- Use of honorific language (ལགས་, གསོལ་, བགྱིད་)\n- Future negation with ཡོང་མི་\n\n\nO guides, please consider my negativities\nAs mistakes that have occurred.\nThis is not good,\nHenceforth, I will never do it again.\n\n\nTechnical notes:\n- འདྲེན་པ་ often refers to spiritual guides or teachers\n- སྡིག་ can refer to negative actions or karmic obscurations\n- The phrase སླན་ཆད་ (henceforth) emphasizes a future commitment\n\nThis translation aims to preserve the literal meaning while capturing the sense of confession and commitment expressed in the verse.", "translation": "O guides, please consider my negativities\nAs mistakes that have occurred.\nThis is not good,\nHenceforth, I will never do it again." @@ -11132,9 +11153,9 @@ "translation": "O guides, I beseech you to recognize\nMy misdeeds and transgressions.\nAs this is not virtuous,\nHenceforth I shall never do it again." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་སྡིག །ནོངས་པ་ལགས་པར་གཟུང་དུ་གསོལ། །འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ལགས་པས། །སླན་ཆད་བདག་ནི་ཡོང་མི་བགྱིད། །\n\nCommentary 1: སྡིག་པ་ནི་ལྟུང་བས་ན་སྡིག་པ་སྟེ་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་ཁྲིད་ནས་འགྲོ་བའོ། །གཟུང་དུ་གསོལ་ཞེས་པ་ནི་དྲང་དུ་གསོལ་ཞེས་བྱ་བའོ། །སྡིག་པ་བཤགས་པ་ཕལ་ཆེ་བས་ན་སྡིག་པ་བཤགས་པའི་ལེའུ་འོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་ཉེས་པ་ལས་ལྡོག་པའི་སྟོབས་ནི། འདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་སྡིག་པ་ནོངས་པ་ལགས་པར་བཟུང་ནས་ནོངས་པ་བསལ་དུ་གསོལ། སྡིག་པ་འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ལགས་པས་དེང་སླན་ཆད་བདག་ནི་ཡོང་མི་བགྱིད་དོ་ཞེས་པའོ། །ལེའུ་གཉིས་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nO guides, I beseech you to recognize my misdeeds and transgressions.\nAs these are not virtuous,\nHenceforth, I shall never commit them again.\n\n\nThis translation captures the essence of confessing one's negative actions to spiritual guides or teachers, acknowledging that these actions are not good, and making a commitment to avoid repeating them in the future. The commentaries provide context about the nature of misdeeds (leading to lower realms) and the importance of confession in Buddhist practice.", - "translation": "O guides, I beseech you to recognize my misdeeds and transgressions.\nAs these are not virtuous,\nHenceforth, I shall never commit them again." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་སྡིག །ནོངས་པ་ལགས་པར་གཟུང་དུ་གསོལ། །འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ལགས་པས། །སླན་ཆད་བདག་ནི་ཡོང་མི་བགྱིད། །\n\nCommentary 1: སྡིག་པ་ནི་ལྟུང་བས་ན་སྡིག་པ་སྟེ་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་ཁྲིད་ནས་འགྲོ་བའོ། །གཟུང་དུ་གསོལ་ཞེས་པ་ནི་དྲང་དུ་གསོལ་ཞེས་བྱ་བའོ། །སྡིག་པ་བཤགས་པ་ཕལ་ཆེ་བས་ན་སྡིག་པ་བཤགས་པའི་ལེའུ་འོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་ཉེས་པ་ལས་ལྡོག་པའི་སྟོབས་ནི། འདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་སྡིག་པ་ནོངས་པ་ལགས་པར་བཟུང་ནས་ནོངས་པ་བསལ་དུ་གསོལ། སྡིག་པ་འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ལགས་པས་དེང་སླན་ཆད་བདག་ནི་ཡོང་མི་བགྱིད་དོ་ཞེས་པའོ། །ལེའུ་གཉིས་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that sin (སྡིག་པ) leads to downfall and guides beings to realms like hell. The phrase \"གཟུང་དུ་གསོལ\" means \"please accept/acknowledge\". It states that this is a chapter on confessing sins, as confession of sins is a major part of it.\n\nCommentary 2:\nThis commentary describes the fourth power, which is the power of turning away from wrongdoing. It explains that one should ask the guides (spiritual teachers) to acknowledge one's misdeeds and sins, and remove them. It emphasizes that these negative actions are not good, and one resolves not to commit them again in the future. It concludes by stating that this is the end of the second chapter.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of acknowledging and confessing one's sins or misdeeds. They highlight the negative consequences of such actions and stress the importance of resolving not to repeat them in the future. The commentaries also indicate that this text is part of a larger work on confession and purification of negative actions.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nO guides, please acknowledge my sins and misdeeds. As these are not virtuous, I shall never commit them again henceforth.\n\nThis translation reflects the act of confessing to spiritual guides, acknowledging the negative nature of one's actions, and making a firm resolution to avoid such behavior in the future, as emphasized in both commentaries.", + "translation": "O guides, please acknowledge my sins and misdeeds. As these are not virtuous, I shall never commit them again henceforth." } }, "glossary": { @@ -11153,7 +11174,7 @@ "བགྱིད་": "do" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་སྡིག །ནོངས་པ་ལགས་པར་གཟུང་དུ་གསོལ།": { "འདྲེན་པ་": "guides", "བདག་": "my", @@ -11204,16 +11225,13 @@ "04_commentary_assisted": { "འདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་སྡིག །ནོངས་པ་ལགས་པར་གཟུང་དུ་གསོལ།": { "འདྲེན་པ་": "guides", - "བདག་": "I", - "སྡིག་": "misdeeds", - "ནོངས་པ་": "transgressions", - "གཟུང་": "recognize" - }, - "།འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ལགས་པས།": { - "བཟང་པོ་": "virtuous" + "བདག་": "my", + "སྡིག་": "sins", + "ནོངས་པ་": "misdeeds", + "གཟུང་": "acknowledge" }, - "།སླན་ཆད་བདག་ནི་ཡོང་མི་བགྱིད།": { - "སླན་ཆད་": "henceforth", + "།འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ལགས་པས། །སླན་ཆད་བདག་ནི་ཡོང་མི་བགྱིད།": { + "བཟང་པོ་": "virtuous", "བདག་": "I", "བགྱིད་": "commit" } @@ -11226,7 +11244,7 @@ "commentary_1": " ད་ནི་སྡིག་པ་བཤགས་པའི་རྗེས་ལ་བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་ཀུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ངན་སོང་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །མནར་ཞིང་གདུངས་པར་བྱེད་པས་ན་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །ངལ་བ་སོས་པར་བྱེད་པས་ན་ངལ་སོས་པའི་དགེ་བ་སྟེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ལམ་བཀག་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདེར་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བ་དེ་དག་འཕེལ་བར་གྱུར་ཅིག་པའོ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ནི་ཡང་དག་པར་དགའ་བས་སོ། །", "commentary_2": "ལྔ་པ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པ་དང་། དེ་ལས་འདས་པའི་ལེགས་པ་ལ་ཡི་རང་བའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་ངལ་གསོ་བ་སྟེ། རེ་ཞིག་མི་མྱོང་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་དགེ་བ་དེ་དང་དེའི་འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དག་དེ་ལས་ཐར་ནས་བདེ་བར་གནས་པ་ལ་དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ངན་སོང་གི །སྡུག་བསྔལ་ངལ་སོའི་དགེ་བ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་དག་བདེར་གནས་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །\n", "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), ངན་སོང་ (lower realms), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ངལ་སོ་ (rest/relief), དགེ་བ་ (virtue), བདེར་གནས་ (abide in happiness), རྗེས་སུ་ཡི་རང་ (rejoice)\n\nGrammatical notes:\n- གྱི་ (genitive particle)\n- ལ་ (locative particle)\n- ངོ་ (final particle indicating statement)\n\n\nI rejoice with joy in the virtue that brings relief from the suffering of all sentient beings' lower realms, and in those who suffer abiding in happiness.\n\nNote: The structure here expresses rejoicing (རྗེས་སུ་ཡི་རང་) in two aspects: the virtue that relieves suffering and the happiness of those who suffer.", "translation": "I rejoice with joy in the virtue that brings relief from the suffering of all sentient beings' lower realms, and in those who suffer abiding in happiness." @@ -11242,9 +11260,9 @@ "translation": "I joyfully rejoice in the virtuous deeds\nThat relieve the sufferings of all beings in lower realms,\nAnd in those who suffer finding happiness and peace." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ངན་སོང་གི །སྡུག་བསྔལ་ངལ་སོའི་དགེ་བ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་དག་བདེར་གནས་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་སྡིག་པ་བཤགས་པའི་རྗེས་ལ་བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་ཀུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ངན་སོང་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །མནར་ཞིང་གདུངས་པར་བྱེད་པས་ན་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །ངལ་བ་སོས་པར་བྱེད་པས་ན་ངལ་སོས་པའི་དགེ་བ་སྟེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ལམ་བཀག་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདེར་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བ་དེ་དག་འཕེལ་བར་གྱུར་ཅིག་པའོ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ནི་ཡང་དག་པར་དགའ་བས་སོ། །\n\nCommentary 2: ལྔ་པ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པ་དང་། དེ་ལས་འདས་པའི་ལེགས་པ་ལ་ཡི་རང་བའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་ངལ་གསོ་བ་སྟེ། རེ་ཞིག་མི་མྱོང་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་དགེ་བ་དེ་དང་དེའི་འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དག་དེ་ལས་ཐར་ནས་བདེ་བར་གནས་པ་ལ་དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nI joyfully rejoice in the virtuous deeds that relieve the suffering of all beings in the lower realms,\nAnd in the happiness of those who were afflicted but now dwell in comfort.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which expresses rejoicing in the virtuous actions that alleviate the suffering of beings in lower realms (like hell realms) and in the happiness of those who have been freed from suffering and now experience well-being. The commentaries emphasize that this rejoicing is done with genuine joy and is part of the practice of accumulating merit after confessing negative actions.", - "translation": "I joyfully rejoice in the virtuous deeds that relieve the suffering of all beings in the lower realms,\nAnd in the happiness of those who were afflicted but now dwell in comfort." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ངན་སོང་གི །སྡུག་བསྔལ་ངལ་སོའི་དགེ་བ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་དག་བདེར་གནས་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་སྡིག་པ་བཤགས་པའི་རྗེས་ལ་བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་ཀུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ངན་སོང་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །མནར་ཞིང་གདུངས་པར་བྱེད་པས་ན་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །ངལ་བ་སོས་པར་བྱེད་པས་ན་ངལ་སོས་པའི་དགེ་བ་སྟེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ལམ་བཀག་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདེར་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བ་དེ་དག་འཕེལ་བར་གྱུར་ཅིག་པའོ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ནི་ཡང་དག་པར་དགའ་བས་སོ། །\n\nCommentary 2: ལྔ་པ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པ་དང་། དེ་ལས་འདས་པའི་ལེགས་པ་ལ་ཡི་རང་བའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་ངལ་གསོ་བ་སྟེ། རེ་ཞིག་མི་མྱོང་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་དགེ་བ་དེ་དང་དེའི་འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དག་དེ་ལས་ཐར་ནས་བདེ་བར་གནས་པ་ལ་དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that after confessing negative actions, one should rejoice in merit. It defines the lower realms as hell and similar states, and describes suffering as that which torments and afflicts. The virtuous actions that relieve exhaustion are those that block mistaken paths. \"Abiding in happiness\" means wishing for these virtues to increase. Rejoicing with joy means genuinely delighting in these.\n\nCommentary 2: This commentary divides rejoicing into two types: rejoicing in worldly and transcendent goodness. It explains that the verse is about rejoicing in the virtuous causes that temporarily prevent beings from experiencing lower realm sufferings, and in the result of beings being freed from suffering and abiding in happiness.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize rejoicing in the virtuous actions that relieve the sufferings of beings in lower realms, and in their resultant state of happiness. They highlight the importance of genuine joy in others' relief from suffering and their well-being.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nI joyfully rejoice in the virtuous deeds that relieve the sufferings of all beings in lower realms, and in the happiness of those who were afflicted but now dwell in comfort.", + "translation": "I joyfully rejoice in the virtuous deeds that relieve the sufferings of all beings in lower realms, and in the happiness of those who were afflicted but now dwell in comfort." } }, "glossary": { @@ -11265,7 +11283,7 @@ "རྗེས་སུ་ཡི་རང་": "rejoice" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ངན་སོང་གི །སྡུག་བསྔལ་ངལ་སོའི་དགེ་བ་དང་།": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "ངན་སོང་": "lower realms", @@ -11315,19 +11333,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ངན་སོང་གི །སྡུག་བསྔལ་ངལ་སོའི་དགེ་བ་དང་།": { + "སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ངན་སོང་གི །": { "སེམས་ཅན་": "beings", - "ངན་སོང་": "lower realms", - "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", - "ངལ་སོ་": "relieve", + "ཀུན་": "all", + "ངན་སོང་": "lower realms" + }, + "སྡུག་བསྔལ་ངལ་སོའི་དགེ་བ་དང་། །": { + "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings", "དགེ་བ་": "virtuous deeds" }, - "།སྡུག་བསྔལ་ཅན་དག་བདེར་གནས་ལ།": { + "སྡུག་བསྔལ་ཅན་དག་བདེར་གནས་ལ། །": { "སྡུག་བསྔལ་ཅན་": "afflicted", "བདེར་གནས་": "dwell in comfort" }, - "།དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །": { - "དགའ་བ་": "joyfully", + "དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །": { + "དགའ་བས་": "joyfully", "རྗེས་སུ་ཡི་རང་": "rejoice" } } @@ -11339,7 +11359,7 @@ "commentary_1": " འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་ཞེས་གསུངས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་པ་ཞེས་པ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོའི་ཚོགས་གཉིས་སོ། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ངེས་པར་ཐར་བར་བྱེད་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་བཞི། ཐེག་ཆུང་གི་དགེ་བ་ལ་ཡི་རང་བ་ནི། ཉན་རང་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་དགེ་བ་བསགས་པ་དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །འབྲས་བུ་ལ་ཡི་རང་བ་ནི། ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ངེས་པར་ཐར་པ་སྟེ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་པ་ལ་ཡི་རང་ངོ་། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་དགེ་བསགས་པ། །དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས། །ངེས་པར་ཐར་ལ་ཡི་རང་ངོ་། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབྱང་ཆུབ་(Enlightenment), དགེ་བསགས་(Accumulate virtue), རྗེས་སུ་ཡི་རང་(Rejoice), འཁོར་བ་(Samsara), སྡུག་བསྔལ་(Suffering), ཐར་(Liberation)\n\nGrammatical notes:\n- རྒྱུར་གྱུར་: Compound indicating \"become a cause for\"\n- ལུས་ཅན་: Literally \"those with bodies,\" referring to sentient beings\n- ངེས་པར་: Adverbial phrase meaning \"definitely\" or \"certainly\"\n\n\nI rejoice in the accumulation of virtue that becomes the cause for enlightenment.\nI rejoice in the definite liberation of sentient beings from the suffering of samsara.\n\n\nNote: The term རྗེས་སུ་ཡི་རང་ (rejoicing) is a key practice in Tibetan Buddhism, often included in the seven-limb prayer. It refers to taking joy in the virtuous actions of others and oneself.", "translation": "I rejoice in the accumulation of virtue that becomes the cause for enlightenment.\nI rejoice in the definite liberation of sentient beings from the suffering of samsara." @@ -11355,9 +11375,9 @@ "translation": "I rejoice in the accumulation of virtue\nThat becomes the cause of enlightenment.\nI rejoice in the definite liberation\nOf embodied beings from samsara's suffering." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་དགེ་བསགས་པ། །དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས། །ངེས་པར་ཐར་ལ་ཡི་རང་ངོ་། །\n\nCommentary 1: འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་ཞེས་གསུངས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་པ་ཞེས་པ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོའི་ཚོགས་གཉིས་སོ། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ངེས་པར་ཐར་བར་བྱེད་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་བཞི། ཐེག་ཆུང་གི་དགེ་བ་ལ་ཡི་རང་བ་ནི། ཉན་རང་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་དགེ་བ་བསགས་པ་དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །འབྲས་བུ་ལ་ཡི་རང་བ་ནི། ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ངེས་པར་ཐར་པ་སྟེ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་པ་ལ་ཡི་རང་ངོ་། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nI rejoice in the accumulation of virtue that becomes the cause of enlightenment.\nI rejoice in the definite liberation of sentient beings from the sufferings of samsara.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan text, which expresses rejoicing in both the causes of enlightenment (accumulation of virtue) and the results (liberation from samsara's sufferings). The commentaries provide context that this refers to the two accumulations (merit and wisdom) and includes rejoicing in the virtues and attainments of practitioners of the lesser vehicle (Shravakas and Pratyekabuddhas).", - "translation": "I rejoice in the accumulation of virtue that becomes the cause of enlightenment.\nI rejoice in the definite liberation of sentient beings from the sufferings of samsara." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་དགེ་བསགས་པ། །དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས། །ངེས་པར་ཐར་ལ་ཡི་རང་ངོ་། །\n\nCommentary 1: འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་ཞེས་གསུངས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་པ་ཞེས་པ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོའི་ཚོགས་གཉིས་སོ། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ངེས་པར་ཐར་བར་བྱེད་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་བཞི། ཐེག་ཆུང་གི་དགེ་བ་ལ་ཡི་རང་བ་ནི། ཉན་རང་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་དགེ་བ་བསགས་པ་དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །འབྲས་བུ་ལ་ཡི་རང་བ་ནི། ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ངེས་པར་ཐར་པ་སྟེ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་པ་ལ་ཡི་རང་ངོ་། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that \"becoming a cause for enlightenment\" refers to the path beyond the worldly realm. It involves the two accumulations of merit and wisdom. The accumulation of wisdom is what definitively liberates beings from the sufferings of samsara.\n\nCommentary 2: This commentary interprets the verse as expressing rejoicing in the virtues of practitioners of the lesser vehicle (Hinayana) and in their attainment of the fruition. It specifically mentions rejoicing in the virtues that are causes for the enlightenment of hearers and solitary realizers, and in their definitive liberation from samsara by attaining arhatship.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that the verse is about rejoicing in the virtuous actions that lead to enlightenment and in the liberation from samsara. They emphasize the importance of both the accumulation of merit (virtuous actions) and wisdom, which together lead to liberation. The second commentary specifies that this can be understood in the context of the Hinayana path as well.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nI rejoice in the accumulation of virtue that becomes the cause for enlightenment.\nI rejoice in the definitive liberation of sentient beings from the sufferings of samsara.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on rejoicing both in the causes (virtuous actions) and the results (liberation from samsara) of the spiritual path, while being applicable to both Mahayana and Hinayana contexts.", + "translation": "I rejoice in the accumulation of virtue that becomes the cause for enlightenment.\nI rejoice in the definitive liberation of sentient beings from the sufferings of samsara." } }, "glossary": { @@ -11375,7 +11395,7 @@ "ཡི་རང་": "rejoice" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་དགེ་བསགས་པ། །དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །": { "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment", "རྒྱུ་": "cause", @@ -11426,13 +11446,13 @@ "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment", "རྒྱུ་": "cause", "དགེ་བསགས་": "accumulation of virtue", - "ཡི་རང་": "rejoice" + "རྗེས་སུ་ཡི་རང་": "rejoice" }, "ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས། །ངེས་པར་ཐར་ལ་ཡི་རང་ངོ་། །": { "ལུས་ཅན་": "sentient beings", "འཁོར་བ་": "samsara", "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings", - "ཐར་": "liberation", + "ངེས་པར་ཐར་": "definitive liberation", "ཡི་རང་": "rejoice" } } @@ -11444,7 +11464,7 @@ "commentary_1": " རང་གིས་མཐོང་བའི་ལམ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྐྱོབ་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པ། །ཞེས་པ་ནི་འཇུག་པའི་སེམས་སམ་ཡང་ན་བདེ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །རྒྱ་མཚོ་དང་འདྲ་བར་མཐའ་གཏིང་མི་རྟོགས་པས་ན་རྒྱ་མཚོའོ། ། ཕན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བསྟན་པའི་ཐབས་ལ་གོམས་པར་བསླབ་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་ལ་ཕན་པ་ཞེས་བརྟགས་ནས་བརྗོད་དོ། །", "commentary_2": "ཐེག་ཆེན་གྱི་དགེ་བ་ལ་ཡི་རང་བ་ནི། མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུ་སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །རྒྱུ་ལ་ཡི་རང་བ་ནི། བསམ་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི་ཐུགས་བསྐྱེད་པའི་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། སྦྱོར་བ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་མཛད་པ་ལ་དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་། །རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི། །ཐུགས་བསྐྱེད་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། །སེམས་ཅན་ཕན་པ་མཛད་པ་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྐྱོབ་པ་ (Protector), བྱང་ཆུབ་ (Enlightenment), རྒྱལ་སྲས་ (Bodhisattva), ས་ (Bhūmi), ཡི་རང་ (Rejoice), ཐུགས་བསྐྱེད་ (Bodhicitta), དགེ་བ་ (Virtue)\n\n\nI rejoice in the enlightenment of the protectors,\nAnd in the bhūmis of the bodhisattvas.\nIn the ocean of virtue of bodhicitta\nThat brings happiness to all sentient beings,\nAnd in the actions that benefit sentient beings,\nI rejoice with joy.\n\n\nNote: \"སྐྱོབ་པ་\" (Protector) here refers to the Buddhas. \"ས་\" (Bhūmi) refers to the ten stages or grounds of bodhisattva development. \"ཐུགས་བསྐྱེད་\" (Bodhicitta) is the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings.", "translation": "I rejoice in the enlightenment of the protectors,\nAnd in the bhūmis of the bodhisattvas.\nIn the ocean of virtue of bodhicitta\nThat brings happiness to all sentient beings,\nAnd in the actions that benefit sentient beings,\nI rejoice with joy." @@ -11460,9 +11480,9 @@ "translation": "I rejoice in the enlightenment of the protectors\nAnd in the grounds of the bodhisattvas.\nI rejoice with delight in the ocean of virtue\nOf the mind generation that brings happiness to all beings,\nAnd in the beneficial deeds\nPerformed for sentient beings." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་། །རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི། །ཐུགས་བསྐྱེད་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། །སེམས་ཅན་ཕན་པ་མཛད་པ་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །\n\nCommentary 1: རང་གིས་མཐོང་བའི་ལམ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྐྱོབ་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པ། །ཞེས་པ་ནི་འཇུག་པའི་སེམས་སམ་ཡང་ན་བདེ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །རྒྱ་མཚོ་དང་འདྲ་བར་མཐའ་གཏིང་མི་རྟོགས་པས་ན་རྒྱ་མཚོའོ། ། ཕན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བསྟན་པའི་ཐབས་ལ་གོམས་པར་བསླབ་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་ལ་ཕན་པ་ཞེས་བརྟགས་ནས་བརྗོད་དོ། །\n\nCommentary 2: ཐེག་ཆེན་གྱི་དགེ་བ་ལ་ཡི་རང་བ་ནི། མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུ་སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །རྒྱུ་ལ་ཡི་རང་བ་ནི། བསམ་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི་ཐུགས་བསྐྱེད་པའི་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། སྦྱོར་བ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་མཛད་པ་ལ་དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan text, based on the provided commentaries:\n\n\nI rejoice in the enlightenment of the protectors,\nAnd in the grounds of the bodhisattvas.\nI joyfully rejoice in the ocean of virtues\nOf the awakening mind that brings happiness to all beings,\nAnd in the beneficial deeds\nPerformed for the welfare of sentient beings.\n", - "translation": "I rejoice in the enlightenment of the protectors,\nAnd in the grounds of the bodhisattvas.\nI joyfully rejoice in the ocean of virtues\nOf the awakening mind that brings happiness to all beings,\nAnd in the beneficial deeds\nPerformed for the welfare of sentient beings." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་། །རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི། །ཐུགས་བསྐྱེད་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། །སེམས་ཅན་ཕན་པ་མཛད་པ་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །\n\nCommentary 1: རང་གིས་མཐོང་བའི་ལམ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྐྱོབ་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པ། །ཞེས་པ་ནི་འཇུག་པའི་སེམས་སམ་ཡང་ན་བདེ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །རྒྱ་མཚོ་དང་འདྲ་བར་མཐའ་གཏིང་མི་རྟོགས་པས་ན་རྒྱ་མཚོའོ། ། ཕན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བསྟན་པའི་ཐབས་ལ་གོམས་པར་བསླབ་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་ལ་ཕན་པ་ཞེས་བརྟགས་ནས་བརྗོད་དོ། །\n\nCommentary 2: ཐེག་ཆེན་གྱི་དགེ་བ་ལ་ཡི་རང་བ་ནི། མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུ་སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །རྒྱུ་ལ་ཡི་རང་བ་ནི། བསམ་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི་ཐུགས་བསྐྱེད་པའི་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། སྦྱོར་བ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་མཛད་པ་ལ་དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །\n", + "output": "Here's my translation process based on the given instructions:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains the use of terms like \"protectors\" and \"bodhisattvas.\" It emphasizes rejoicing in the merits of bodhisattvas and their actions to bring happiness to all beings. The commentary likens the virtuous mind to an ocean, vast and unfathomable. It also explains that benefiting others means practicing the methods taught by the Buddha.\n\nCommentary 2:\nThis commentary divides the rejoicing into two parts: rejoicing in the ultimate fruit (enlightenment of protectors) and temporary fruit (bodhisattva grounds), and rejoicing in the causes - the vast virtuous intention to bring happiness to all beings and the actions that benefit sentient beings.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of rejoicing in the enlightenment of Buddhas, the attainments of bodhisattvas, and their vast virtuous intentions and actions to benefit all sentient beings. They highlight the immeasurable nature of this virtue and the importance of both the aspiration and application in benefiting others.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nI rejoice in the enlightenment of the protectors\nAnd in the grounds of the bodhisattvas.\nI joyfully celebrate the ocean of virtue\nOf the mind that brings happiness to all beings,\nAnd the actions that benefit sentient beings.", + "translation": "I rejoice in the enlightenment of the protectors\nAnd in the grounds of the bodhisattvas.\nI joyfully celebrate the ocean of virtue\nOf the mind that brings happiness to all beings,\nAnd the actions that benefit sentient beings." } }, "glossary": { @@ -11482,7 +11502,7 @@ "ཡི་རང་": "rejoice" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་། །རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །": { "སྐྱོབ་པ་": "protectors", "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment", @@ -11559,17 +11579,16 @@ }, "སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི། །ཐུགས་བསྐྱེད་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། །": { "སེམས་ཅན་": "beings", - "བདེ་": "happiness", - "ཐུགས་བསྐྱེད་": "awakening mind", - "དགེ་བ་": "virtues", + "བདེ་མཛད་": "brings happiness", + "ཐུགས་བསྐྱེད་": "mind", + "དགེ་བ་": "virtue", "རྒྱ་མཚོ་": "ocean" }, "སེམས་ཅན་ཕན་པ་མཛད་པ་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", - "ཕན་པ་": "beneficial", - "མཛད་པ་": "deeds", + "ཕན་པ་": "benefit", "དགའ་བས་": "joyfully", - "ཡི་རང་": "rejoice" + "ཡི་རང་": "celebrate" } } } @@ -11580,7 +11599,7 @@ "commentary_1": " གསོལ་བ་བཏབ་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གསོལ་བ་འདེབས་པ་ནི་འབྲས་བུའི་དོན་དུའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་ནི་ཆོས་སྟོན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྣང་བ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མགོ་ལྟུང་བར་བྱེད་པའི་ཚུལ་གང་ལྡན་པའོ། །", "commentary_2": "དྲུག་པ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བར་བསྐུལ་བ་ནི། ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མུན་པའམ། སྡུག་བསྔལ་ཞིང་མི་ཤེས་པའི་མུན་པས་འཐོམས་ནས་ལམ་དང་ལམ་མིན་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མེ་སྦར་ནས་ལམ་བསྟན་དུ་གསོལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་མུན་འཐོམས་ལ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་སྤར་དུ་གསོལ། །\n", "output": "Key terms:\nཕྱོགས་རྣམས་ (directions), སངས་རྒྱས་ (Buddhas), ཐལ་མོ་སྦྱར་ (join palms), གསོལ་བ་ (request/pray), སེམས་ཅན་ (sentient beings), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), མུན་འཐོམས་ (darkness/confusion), ཆོས་ (Dharma), སྒྲོན་མ་ (lamp)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ to indicate indirect object\n- Imperative form སྤར་དུ་གསོལ་ (please light)\n\n\nTo the Buddhas of all directions,\nJoining my palms, I pray:\nFor sentient beings confused in the darkness of suffering,\nPlease light the lamp of Dharma.\n\n\nNote: The phrase མུན་འཐོམས་ literally means \"bewildered by darkness,\" emphasizing both the ignorance and confusion of beings.", "translation": "To the Buddhas of all directions,\nJoining my palms, I pray:\nFor sentient beings confused in the darkness of suffering,\nPlease light the lamp of Dharma." @@ -11596,9 +11615,9 @@ "translation": "To all the Buddhas of every direction,\nWith palms joined, I make this request:\nFor sentient beings lost in the darkness of suffering,\nPlease kindle the lamp of Dharma." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་མུན་འཐོམས་ལ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་སྤར་དུ་གསོལ། །\n\nCommentary 1: གསོལ་བ་བཏབ་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གསོལ་བ་འདེབས་པ་ནི་འབྲས་བུའི་དོན་དུའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་ནི་ཆོས་སྟོན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྣང་བ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མགོ་ལྟུང་བར་བྱེད་པའི་ཚུལ་གང་ལྡན་པའོ། །\n\nCommentary 2: དྲུག་པ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བར་བསྐུལ་བ་ནི། ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མུན་པའམ། སྡུག་བསྔལ་ཞིང་མི་ཤེས་པའི་མུན་པས་འཐོམས་ནས་ལམ་དང་ལམ་མིན་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མེ་སྦར་ནས་ལམ་བསྟན་དུ་གསོལ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nTo all the Buddhas in every direction,\nWith palms joined, I make this request:\nFor sentient beings lost in the darkness of suffering,\nPlease kindle the lamp of Dharma.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which is a prayer or supplication to the Buddhas. The commentaries clarify that this is a request for the Buddhas to turn the wheel of Dharma (teach) for the benefit of sentient beings who are suffering and confused, likening the teachings to a lamp that illuminates the path out of darkness.", - "translation": "To all the Buddhas in every direction,\nWith palms joined, I make this request:\nFor sentient beings lost in the darkness of suffering,\nPlease kindle the lamp of Dharma." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་མུན་འཐོམས་ལ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་སྤར་དུ་གསོལ། །\n\nCommentary 1: གསོལ་བ་བཏབ་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གསོལ་བ་འདེབས་པ་ནི་འབྲས་བུའི་དོན་དུའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་ནི་ཆོས་སྟོན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྣང་བ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མགོ་ལྟུང་བར་བྱེད་པའི་ཚུལ་གང་ལྡན་པའོ། །\n\nCommentary 2: དྲུག་པ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བར་བསྐུལ་བ་ནི། ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མུན་པའམ། སྡུག་བསྔལ་ཞིང་མི་ཤེས་པའི་མུན་པས་འཐོམས་ནས་ལམ་དང་ལམ་མིན་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མེ་སྦར་ནས་ལམ་བསྟན་དུ་གསོལ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the phrase \"in all directions\" is used to show the act of supplication. The supplication is made for the sake of attaining the result. The \"lamp of Dharma\" refers to the illumination of the nature of teaching the Dharma, which has the quality of dispelling the causes of suffering.\n\nCommentary 2:\nThis commentary describes the verse as an exhortation to turn the wheel of Dharma. It explains that the supplication is made to the Buddhas in all directions, asking them to light the lamp of Dharma for sentient beings who are confused by the darkness of suffering and ignorance, unable to distinguish between the right and wrong paths.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the act of supplication to the Buddhas, asking them to teach the Dharma. The \"lamp of Dharma\" is seen as a metaphor for the teachings that illuminate the path and dispel ignorance and suffering. The commentaries highlight the state of confusion and suffering of sentient beings, who need the light of the Dharma to find their way.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nWith palms joined, I supplicate\nTo the Buddhas in all directions:\nFor sentient beings lost in the darkness of suffering,\nPlease kindle the lamp of Dharma.\n\nThis translation captures the essence of the original text while incorporating the insights from the commentaries, emphasizing the act of supplication, the state of suffering beings, and the request for the illuminating teachings of the Dharma.", + "translation": "With palms joined, I supplicate\nTo the Buddhas in all directions:\nFor sentient beings lost in the darkness of suffering,\nPlease kindle the lamp of Dharma." } }, "glossary": { @@ -11622,7 +11641,7 @@ "སྤར་": "light" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ། །": { "ཕྱོགས་རྣམས་": "directions", "སངས་རྒྱས་": "Buddhas" @@ -11684,17 +11703,17 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ། །": { - "ཕྱོགས་རྣམས་": "directions", + "ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་": "all directions", "སངས་རྒྱས་": "Buddhas" }, "ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །": { "ཐལ་མོ་སྦྱར་": "palms joined", - "གསོལ་བ་": "request" + "གསོལ་བ་": "supplicate" }, "སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་མུན་འཐོམས་ལ། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", - "མུན་འཐོམས་": "darkness" + "མུན་འཐོམས་": "lost in the darkness" }, "ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་སྤར་དུ་གསོལ། །": { "ཆོས་": "Dharma", @@ -11710,7 +11729,7 @@ "commentary_1": " བཞུགས་སུ་གསོལ་བར་ཞུ་བ་དབུལ་བའི་ཕྱིར། རྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །", "commentary_2": "བདུན་པ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་གསོལ་བ་ནི། རྒྱལ་བ་གང་དག་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བཞེད་པ་རྣམས་ལ་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། འགྲོ་བ་འདི་མི་ཤེས་པས་ལྡོངས་པར་མི་འགོད་ཅིང་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པར་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་བཞུགས་པར་གསོལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་བཞེད་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །འགྲོ་འདི་ལྡོངས་པར་མི་དགོད་ཅིང་། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་བཞུགས་པར་གསོལ། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྒྱལ་བ་ (Jina/Conqueror), མྱ་ངན་འདའ་ (pass into nirvana), ཐལ་མོ་སྦྱར་ (join palms), གསོལ་བ་ (request/pray), འགྲོ་ (beings), ལྡོངས་པ་ (blind/confused), བསྐལ་པ་ (kalpa)\n\nGrammar notes:\n- Use of ལ་ particle indicating intention/purpose\n- བཞེད་ (honorific for \"wish/intend\")\n- མི་...ཅིང་ construction for \"not...and\"\n\n\nTo the Conqueror who intends to pass into nirvana,\nJoining my palms, I make this request:\nDo not leave these beings in blindness,\nBut please remain for countless kalpas.\n\n\nNote: This verse appears to be a prayer requesting the Buddha to remain in the world and continue teaching, rather than entering parinirvana. The imagery of joining palms (ཐལ་མོ་སྦྱར་) is a common gesture of supplication in Tibetan Buddhism.", "translation": "To the Conqueror who intends to pass into nirvana,\nJoining my palms, I make this request:\nDo not leave these beings in blindness,\nBut please remain for countless kalpas." @@ -11726,9 +11745,9 @@ "translation": "As the Victorious One wishes to pass into nirvana,\nWith palms joined together, I beseech:\nDo not leave this world in darkness,\nBut remain for countless eons, I pray." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་བཞེད་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །འགྲོ་འདི་ལྡོངས་པར་མི་དགོད་ཅིང་། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་བཞུགས་པར་གསོལ། །\n\nCommentary 1: བཞུགས་སུ་གསོལ་བར་ཞུ་བ་དབུལ་བའི་ཕྱིར། རྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: བདུན་པ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་གསོལ་བ་ནི། རྒྱལ་བ་གང་དག་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བཞེད་པ་རྣམས་ལ་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། འགྲོ་བ་འདི་མི་ཤེས་པས་ལྡོངས་པར་མི་འགོད་ཅིང་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པར་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་བཞུགས་པར་གསོལ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nTo the Victorious Ones who intend to pass into nirvana,\nWith palms joined, I make this request:\nDo not leave these beings in blindness,\nBut please remain for countless eons.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which is a plea to enlightened beings (Buddhas) not to enter final nirvana but to remain in the world to help sentient beings. The commentaries clarify that this is a request for the Buddhas to stay for immeasurable eons to guide beings who are blinded by ignorance.", - "translation": "To the Victorious Ones who intend to pass into nirvana,\nWith palms joined, I make this request:\nDo not leave these beings in blindness,\nBut please remain for countless eons." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་བཞེད་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །འགྲོ་འདི་ལྡོངས་པར་མི་དགོད་ཅིང་། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་བཞུགས་པར་གསོལ། །\n\nCommentary 1: བཞུགས་སུ་གསོལ་བར་ཞུ་བ་དབུལ་བའི་ཕྱིར། རྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: བདུན་པ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་གསོལ་བ་ནི། རྒྱལ་བ་གང་དག་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བཞེད་པ་རྣམས་ལ་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། འགྲོ་བ་འདི་མི་ཤེས་པས་ལྡོངས་པར་མི་འགོད་ཅིང་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པར་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་བཞུགས་པར་གསོལ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the verse is a request for the Buddha to remain, using the phrase \"Please stay\" as a supplication.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates that this is the seventh point, requesting the Buddha not to pass into nirvana. It explains that with joined palms, one beseeches the Victorious Ones who intend to pass into nirvana to remain for countless eons, not leaving beings in ignorance.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries indicate that this verse is a heartfelt request for the Buddha to remain in the world and not pass into nirvana. The purpose is to continue guiding beings who are still in ignorance. The request is made with reverence, symbolized by joined palms.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nTo the Victorious Ones who intend to pass into nirvana,\nWith palms joined, we make this supplication:\nDo not leave these beings in blindness,\nBut please remain for countless eons.", + "translation": "To the Victorious Ones who intend to pass into nirvana,\nWith palms joined, we make this supplication:\nDo not leave these beings in blindness,\nBut please remain for countless eons." } }, "glossary": { @@ -11751,7 +11770,7 @@ "བཞུགས་པ་": "stay" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་བཞེད་ལ། །": { "རྒྱལ་བ་": "Conqueror", "མྱ་ངན་འདའ་": "pass into nirvana" @@ -11815,7 +11834,7 @@ }, "ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །": { "ཐལ་མོ་སྦྱར་": "palms joined", - "གསོལ་བ་": "request" + "གསོལ་བ་": "supplication" }, "འགྲོ་འདི་ལྡོངས་པར་མི་དགོད་ཅིང་། །": { "འགྲོ་": "beings", @@ -11835,7 +11854,7 @@ "commentary_1": " ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། མཆོད་པ་ནས་བཞུགས་སུ་གསོལ་བའི་བར་དུའོ། །", "commentary_2": "བརྒྱད་པ་བསྔོ་བ་ལ་གཉིས་ལས། སྤྱིར་བསྔོ་བ་ནི། དེ་ལྟར་སྔར་བཤད་པའི་མཆོད་པ་ནས་བཞུགས་པར་གསོལ་བའི་བར་འདི་དག་ཀུན་བྱས་ཏེ། དགེ་བ་བདག་གིས་བསགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་ཤོག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་འདི་དག་ཀུན་བྱས་ཏེ། །དགེ་བ་བདག་གིས་བསགས་པ་གང་། །དེས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་ཤོག །\n", "output": "Here's the translation following the provided guidelines:\n\nKey terms:\nདགེ་བ་(virtue), བསགས་པ་(accumulate), སེམས་ཅན་(sentient beings), སྡུག་བསྔལ་(suffering)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...ཏེ་ (Having done thus...)\n- གང་ (whatever)\n- དེས་ནི་ (by that)\n- ཤོག (optative: may it be)\n\n\nHaving done all these things thus,\nWhatever virtue I have accumulated,\nBy that, may all the suffering\nOf all sentient beings be removed.\n\n\nNote: The verse expresses the dedication of merit, a common concluding practice in Tibetan Buddhist texts, where the practitioner dedicates any virtue accumulated to the benefit of all sentient beings.", "translation": "Having done all these things thus,\nWhatever virtue I have accumulated,\nBy that, may all the suffering\nOf all sentient beings be removed." @@ -11851,9 +11870,9 @@ "translation": "Having done all these things in this way,\nWhatever virtue I have accumulated,\nBy that, may all the sufferings\nOf all sentient beings be removed." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་འདི་དག་ཀུན་བྱས་ཏེ། །དགེ་བ་བདག་གིས་བསགས་པ་གང་། །དེས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་ཤོག །\n\nCommentary 1: ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། མཆོད་པ་ནས་བཞུགས་སུ་གསོལ་བའི་བར་དུའོ། །\n\nCommentary 2: བརྒྱད་པ་བསྔོ་བ་ལ་གཉིས་ལས། སྤྱིར་བསྔོ་བ་ནི། དེ་ལྟར་སྔར་བཤད་པའི་མཆོད་པ་ནས་བཞུགས་པར་གསོལ་བའི་བར་འདི་དག་ཀུན་བྱས་ཏེ། དགེ་བ་བདག་གིས་བསགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་ཤོག\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nHaving done all these things in this way,\nWhatever virtue I have accumulated,\nBy this, may all the sufferings\nOf all sentient beings be removed.\n\n\nThis translation aims to capture the meaning of dedicating the merit of one's virtuous actions towards relieving the suffering of all beings, as explained in the commentaries.", - "translation": "Having done all these things in this way,\nWhatever virtue I have accumulated,\nBy this, may all the sufferings\nOf all sentient beings be removed." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་འདི་དག་ཀུན་བྱས་ཏེ། །དགེ་བ་བདག་གིས་བསགས་པ་གང་། །དེས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་ཤོག །\n\nCommentary 1: ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། མཆོད་པ་ནས་བཞུགས་སུ་གསོལ་བའི་བར་དུའོ། །\n\nCommentary 2: བརྒྱད་པ་བསྔོ་བ་ལ་གཉིས་ལས། སྤྱིར་བསྔོ་བ་ནི། དེ་ལྟར་སྔར་བཤད་པའི་མཆོད་པ་ནས་བཞུགས་པར་གསོལ་བའི་བར་འདི་དག་ཀུན་བྱས་ཏེ། དགེ་བ་བདག་གིས་བསགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་ཤོག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This explains the dedication of merit. The phrase \"In this way\" refers to everything from making offerings up to requesting the Buddha to remain.\n\nCommentary 2: This is the eighth part, which is about dedication. It has two aspects, with this being the general dedication. It means that by doing all these things mentioned earlier, from making offerings to requesting the Buddha to remain, whatever virtue has been accumulated should be dedicated to eliminating all suffering of all sentient beings.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that this verse is about dedicating the merit accumulated from all the previous practices described. The dedication is aimed at benefiting all sentient beings by eliminating their suffering.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning of the commentaries:\n\nHaving done all these things,\nWhatever virtue I have accumulated,\nBy this, may all the suffering\nOf all sentient beings be eliminated.\n\nThis translation reflects the understanding that the verse is dedicating the merit from all previous practices towards the welfare of all sentient beings, specifically to eliminate their suffering.", + "translation": "Having done all these things,\nWhatever virtue I have accumulated,\nBy this, may all the suffering\nOf all sentient beings be eliminated." } }, "glossary": { @@ -11869,7 +11888,7 @@ "བསལ་བ": "eliminate" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟར་འདི་དག་ཀུན་བྱས་ཏེ། །": { "དེ་ལྟར་": "thus", "འདི་དག་ཀུན་": "all these things", @@ -11926,21 +11945,22 @@ }, "04_commentary_assisted": { "དེ་ལྟར་འདི་དག་ཀུན་བྱས་ཏེ། །": { - "དེ་ལྟར་": "in this way", - "འདི་དག་ཀུན་": "all these things", - "བྱས་": "done" + "དེ་ལྟར་": "Having done", + "འདི་དག་ཀུན་": "all these things" }, "དགེ་བ་བདག་གིས་བསགས་པ་གང་། །": { "དགེ་བ་": "virtue", - "བདག་": "I", + "བདག་གིས་": "I", "བསགས་པ་": "accumulated" }, "དེས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །": { - "སེམས་ཅན་": "sentient beings" + "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "ཐམས་ཅད་": "all" }, "སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་ཤོག །": { - "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings", - "བསལ་བ་": "removed" + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "ཐམས་ཅད་": "all", + "བསལ་བར་": "eliminated" } } } @@ -11951,7 +11971,7 @@ "commentary_1": " ཇི་ལྟ་བུ་སྙམ་པ་ལ། འགྲོ་བ་ནད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ནད་པ་ནི་ནད་ཀྱིས་གཟིར་བའོ། །ཇི་སྲིད་དུ་ཞེས་པ་ནི་ནད་སོས་ཀྱི་བར་རོ། །སྨན་ནི་ཉ་རོ་ཧི་ཏ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོར་རོ། །ཤོག་ཅེས་པ་ནི་གྱུར་ཅིག་པའོ། །", "commentary_2": "བྱེ་བྲག་ཏུ་བསྔོ་བ་ལ་གསུམ་ལས། ནད་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། འགྲོ་བ་ནད་པ་ཇི་སྲིད་དུ་ནད་སོས་གྱུར་གྱི་བར་དུ་ནི་བདག་སྨན་དང་སྨན་པ་ཉིད་དག་དང་དེ་ཡི་ནད་གཡོག་བྱེད་པར་ཤོག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བ་ནད་པ་ཇི་སྲིད་དུ། །ནད་སོས་གྱུར་གྱི་བར་དུ་ནི། །སྨན་དང་སྨན་པ་ཉིད་དག་དང་། །དེ་ཡི་ནད་གཡོག་བྱེད་པར་ཤོག །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), ནད་པ་ (sick/patients), སྨན་ (medicine), སྨན་པ་ (doctor), ནད་གཡོག་ (nurse/caretaker)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྲིད་དུ་ and བར་དུ་ form a correlative construction: \"as long as... until...\"\n- གྱུར་གྱི་ is the future/optative form of འགྱུར་, indicating a wish or aspiration\n- ཤོག at the end is an optative particle, expressing a wish or prayer\n\n\nAs long as beings are sick,\nUntil they have recovered from illness,\nMay I be their medicine, their doctor,\nAnd their nurse who tends to them.\n\n\nTechnical note: This verse expresses the bodhisattva's aspiration to care for all beings, using the metaphor of healing to represent the path to enlightenment.", "translation": "As long as beings are sick,\nUntil they have recovered from illness,\nMay I be their medicine, their doctor,\nAnd their nurse who tends to them." @@ -11967,9 +11987,9 @@ "translation": "For as long as beings are sick,\nUntil their illnesses are cured,\nMay I be their medicine and their doctor,\nAnd may I serve as their nurse." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའགྲོ་བ་ནད་པ་ཇི་སྲིད་དུ། །ནད་སོས་གྱུར་གྱི་བར་དུ་ནི། །སྨན་དང་སྨན་པ་ཉིད་དག་དང་། །དེ་ཡི་ནད་གཡོག་བྱེད་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: ཇི་ལྟ་བུ་སྙམ་པ་ལ། འགྲོ་བ་ནད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ནད་པ་ནི་ནད་ཀྱིས་གཟིར་བའོ། །ཇི་སྲིད་དུ་ཞེས་པ་ནི་ནད་སོས་ཀྱི་བར་རོ། །སྨན་ནི་ཉ་རོ་ཧི་ཏ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོར་རོ། །ཤོག་ཅེས་པ་ནི་གྱུར་ཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: བྱེ་བྲག་ཏུ་བསྔོ་བ་ལ་གསུམ་ལས། ནད་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། འགྲོ་བ་ནད་པ་ཇི་སྲིད་དུ་ནད་སོས་གྱུར་གྱི་བར་དུ་ནི་བདག་སྨན་དང་སྨན་པ་ཉིད་དག་དང་དེ་ཡི་ནད་གཡོག་བྱེད་པར་ཤོག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nFor as long as beings are sick,\nUntil their illnesses are cured,\nMay I become their medicine, their doctor,\nAnd their nurse who tends to them.\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which expresses a compassionate wish to serve as medicine, doctor, and caregiver for all sick beings until they recover from their illnesses.", - "translation": "For as long as beings are sick,\nUntil their illnesses are cured,\nMay I become their medicine, their doctor,\nAnd their nurse who tends to them." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འགྲོ་བ་ནད་པ་ཇི་སྲིད་དུ། །ནད་སོས་གྱུར་གྱི་བར་དུ་ནི། །སྨན་དང་སྨན་པ་ཉིད་དག་དང་། །དེ་ཡི་ནད་གཡོག་བྱེད་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: ཇི་ལྟ་བུ་སྙམ་པ་ལ། འགྲོ་བ་ནད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ནད་པ་ནི་ནད་ཀྱིས་གཟིར་བའོ། །ཇི་སྲིད་དུ་ཞེས་པ་ནི་ནད་སོས་ཀྱི་བར་རོ། །སྨན་ནི་ཉ་རོ་ཧི་ཏ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོར་རོ། །ཤོག་ཅེས་པ་ནི་གྱུར་ཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: བྱེ་བྲག་ཏུ་བསྔོ་བ་ལ་གསུམ་ལས། ནད་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། འགྲོ་བ་ནད་པ་ཇི་སྲིད་དུ་ནད་སོས་གྱུར་གྱི་བར་དུ་ནི་བདག་སྨན་དང་སྨན་པ་ཉིད་དག་དང་དེ་ཡི་ནད་གཡོག་བྱེད་པར་ཤོག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This explains the terms used in the verse. \"Sick beings\" refers to those afflicted by illness. \"As long as\" means until they recover. \"Medicine\" refers to substances like fish and rohita. \"May I become\" is the aspiration.\n\nCommentary 2: This is part of a specific dedication of merit. It's dedicating merit for the sake of the sick, aspiring to become medicine, doctor, and caretaker for sick beings until they recover.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries explain this verse as an aspiration to help sick beings by becoming medicine, doctor, and caretaker for them until they fully recover from their illnesses. This is seen as a way of dedicating merit for the benefit of others.\n\n3. Translating the input text based on the combined commentary meaning:\n\nMay I become medicine, doctor, and caretaker\nFor sick beings for as long as\nIt takes until they recover from their illness.", + "translation": "May I become medicine, doctor, and caretaker\nFor sick beings for as long as\nIt takes until they recover from their illness." } }, "glossary": { @@ -11990,7 +12010,7 @@ "ནད་གཡོག་": "nurse" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འགྲོ་བ་ནད་པ་ཇི་སྲིད་དུ། །": { "འགྲོ་བ་": "beings", "ནད་པ་": "sick" @@ -12046,15 +12066,14 @@ "ནད་པ་": "sick" }, "ནད་སོས་གྱུར་གྱི་བར་དུ་ནི། །": { - "ནད་སོས་": "cured", - "བར་དུ་": "until" + "ནད་སོས་": "recover" }, "སྨན་དང་སྨན་པ་ཉིད་དག་དང་། །": { "སྨན་": "medicine", "སྨན་པ་": "doctor" }, "དེ་ཡི་ནད་གཡོག་བྱེད་པར་ཤོག །": { - "ནད་གཡོག་": "nurse" + "ནད་གཡོག་": "caretaker" } } } @@ -12065,7 +12084,7 @@ "commentary_1": " བཀྲེས་པ་སྟེ་ལྟོགས་པ་ལ་ཟས་ཀྱི་ཆར་པ་འབབ་པར་ཤོག་ཅེས་པ་ནི་ཁ་ཅིག་གི་འདོད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མར་གྱུར་པའི་ཚེ་ནི་བསྐལ་པ་བར་མའི་མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ཚད་ཚེ་ལོ་བཅུ་པ་ལ་ཐུག་པར་གྱུར་པའི་ཚེ་མུ་གེ་དང་ནད་དང་མཚོན་རྣམས་རིམ་པ་བཞིན་དུ། ལོ་བདུན་དང་ཟླ་བ་བདུན་དང་ཞག་བདུན་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཚེ་ཟས་དང་སྐོམ་མེད་ནས་ཕན་ཚུན་གཅིག་ལ་གཅིག་གི་ཤ་དང་རུས་པ་འབའ་ཞིག་གི་ཟས་བྱེད་ཅིང་། བཟའ་རྒྱུ་མ་རྙེད་ཙམ་ན་ཚེའི་དུས་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་དེའི་ཚེ་དེར་ལྟོགས་པ་རྣམས་ལ་ཟས་དང་། སྐོམ་པ་ལ་བཏུང་བ་རྣམས་དང་། ནད་པ་རྣམས་ལ་སྨན་དང་། མཚོན་ཆ་རྣམས་མེ་ཏོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག་པའོ། །", "commentary_2": "བཀྲེས་སྐོམ་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། ཟས་དང་སྐོམ་གྱི་ཆར་ཕབ་སྟེ་བཀྲེས་དང་སྐོམ་པའི་གནོད་པ་བསལ་བར་བྱའོ། ། མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ་བདག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་དུ་གྱུར་ནས་དེ་དག་གི་བཀྲེས་སྐོམ་སེལ་ནུས་པར་གྱུར་ཅིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཟས་དང་སྐོམ་གྱི་ཆར་ཕབ་སྟེ། །བཀྲེས་དང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ། །མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ། །བདག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་དུ་གྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཟས་(food), སྐོམ་(drink), ཆར་ཕབ་(rain down), བཀྲེས་(hunger), སྐོམ་པ་(thirst), སྡུག་བསྔལ་(suffering), མུ་གེ་(famine), བསྐལ་པ་བར་མ་(intermediate kalpa)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to connect nouns\n- ཏེ་ as a clause connector\n- གྱུར་ as a final verb indicating transformation\n\n\nRaining down food and drink,\nI will remove the sufferings of hunger and thirst.\nDuring the intermediate kalpa of famine,\nMay I myself become food and drink.\n\nTechnical note: བསྐལ་པ་བར་མ་ (intermediate kalpa) refers to a specific period in Buddhist cosmology, often associated with periods of decline or hardship.", "translation": "Raining down food and drink,\nI will remove the sufferings of hunger and thirst.\nDuring the intermediate kalpa of famine,\nMay I myself become food and drink." @@ -12081,9 +12100,9 @@ "translation": "I showered down food and drink,\nDispelling the sufferings of hunger and thirst.\nDuring the intermediate age of famine,\nI became food and drink myself." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཟས་དང་སྐོམ་གྱི་ཆར་ཕབ་སྟེ། །བཀྲེས་དང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ། །མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ། །བདག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་དུ་གྱུར། །\n\nCommentary 1: བཀྲེས་པ་སྟེ་ལྟོགས་པ་ལ་ཟས་ཀྱི་ཆར་པ་འབབ་པར་ཤོག་ཅེས་པ་ནི་ཁ་ཅིག་གི་འདོད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མར་གྱུར་པའི་ཚེ་ནི་བསྐལ་པ་བར་མའི་མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ཚད་ཚེ་ལོ་བཅུ་པ་ལ་ཐུག་པར་གྱུར་པའི་ཚེ་མུ་གེ་དང་ནད་དང་མཚོན་རྣམས་རིམ་པ་བཞིན་དུ། ལོ་བདུན་དང་ཟླ་བ་བདུན་དང་ཞག་བདུན་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཚེ་ཟས་དང་སྐོམ་མེད་ནས་ཕན་ཚུན་གཅིག་ལ་གཅིག་གི་ཤ་དང་རུས་པ་འབའ་ཞིག་གི་ཟས་བྱེད་ཅིང་། བཟའ་རྒྱུ་མ་རྙེད་ཙམ་ན་ཚེའི་དུས་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་དེའི་ཚེ་དེར་ལྟོགས་པ་རྣམས་ལ་ཟས་དང་། སྐོམ་པ་ལ་བཏུང་བ་རྣམས་དང་། ནད་པ་རྣམས་ལ་སྨན་དང་། མཚོན་ཆ་རྣམས་མེ་ཏོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: བཀྲེས་སྐོམ་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། ཟས་དང་སྐོམ་གྱི་ཆར་ཕབ་སྟེ་བཀྲེས་དང་སྐོམ་པའི་གནོད་པ་བསལ་བར་བྱའོ། ། མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ་བདག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་དུ་གྱུར་ནས་དེ་དག་གི་བཀྲེས་སྐོམ་སེལ་ནུས་པར་གྱུར་ཅིག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nMay I cause a rain of food and drink to fall,\nDispelling the suffering of hunger and thirst.\nDuring the intermediate age of famine,\nMay I myself become food and drink.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan text, which expresses a wish to alleviate hunger and thirst through miraculous provision of sustenance, especially during times of great scarcity. The commentaries provide context about the \"intermediate age of famine\" (a period of extreme hardship in Buddhist cosmology) and emphasize the aspiration to become a source of nourishment for others during such difficult times.", - "translation": "May I cause a rain of food and drink to fall,\nDispelling the suffering of hunger and thirst.\nDuring the intermediate age of famine,\nMay I myself become food and drink." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཟས་དང་སྐོམ་གྱི་ཆར་ཕབ་སྟེ། །བཀྲེས་དང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ། །མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ། །བདག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་དུ་གྱུར། །\n\nCommentary 1: བཀྲེས་པ་སྟེ་ལྟོགས་པ་ལ་ཟས་ཀྱི་ཆར་པ་འབབ་པར་ཤོག་ཅེས་པ་ནི་ཁ་ཅིག་གི་འདོད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མར་གྱུར་པའི་ཚེ་ནི་བསྐལ་པ་བར་མའི་མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ཚད་ཚེ་ལོ་བཅུ་པ་ལ་ཐུག་པར་གྱུར་པའི་ཚེ་མུ་གེ་དང་ནད་དང་མཚོན་རྣམས་རིམ་པ་བཞིན་དུ། ལོ་བདུན་དང་ཟླ་བ་བདུན་དང་ཞག་བདུན་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཚེ་ཟས་དང་སྐོམ་མེད་ནས་ཕན་ཚུན་གཅིག་ལ་གཅིག་གི་ཤ་དང་རུས་པ་འབའ་ཞིག་གི་ཟས་བྱེད་ཅིང་། བཟའ་རྒྱུ་མ་རྙེད་ཙམ་ན་ཚེའི་དུས་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་དེའི་ཚེ་དེར་ལྟོགས་པ་རྣམས་ལ་ཟས་དང་། སྐོམ་པ་ལ་བཏུང་བ་རྣམས་དང་། ནད་པ་རྣམས་ལ་སྨན་དང་། མཚོན་ཆ་རྣམས་མེ་ཏོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: བཀྲེས་སྐོམ་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། ཟས་དང་སྐོམ་གྱི་ཆར་ཕབ་སྟེ་བཀྲེས་དང་སྐོམ་པའི་གནོད་པ་བསལ་བར་བྱའོ། ། མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ་བདག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་དུ་གྱུར་ནས་དེ་དག་གི་བཀྲེས་སྐོམ་སེལ་ནུས་པར་གྱུར་ཅིག\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the concept of a famine during an intermediate kalpa, when human lifespan decreases to 10 years. During this time, famine, disease, and weapons cause suffering for 7 years, 7 months, and 7 days respectively. People resort to cannibalism due to lack of food and drink. The aspiration is for food, drink, medicine, and weapons to transform into beneficial things for those suffering.\n\nCommentary 2: This is a dedication prayer for those suffering from hunger and thirst. It expresses the wish to relieve hunger and thirst by causing a rain of food and drink. During the intermediate kalpa of famine, the aspiration is to become food and drink to relieve the hunger and thirst of beings.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries focus on the aspiration to relieve the suffering of beings during times of famine, particularly in an intermediate kalpa when human lifespan is very short. The main idea is to provide nourishment through miraculous means, either by causing a rain of food and drink or by transforming oneself into sustenance for others.\n\n3. Translation of input text based on combined meaning:\n\nMay I cause a rain of food and drink,\nRelieving the suffering of hunger and thirst.\nDuring the intermediate kalpa of famine,\nMay I become food and drink for beings.", + "translation": "May I cause a rain of food and drink,\nRelieving the suffering of hunger and thirst.\nDuring the intermediate kalpa of famine,\nMay I become food and drink for beings." } }, "glossary": { @@ -12103,7 +12122,7 @@ "སྐོམ་": "drink" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཟས་དང་སྐོམ་གྱི་ཆར་ཕབ་སྟེ། །བཀྲེས་དང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ།": { "ཟས་": "food", "སྐོམ་": "drink", @@ -12164,7 +12183,8 @@ }, "།མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ། །བདག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་དུ་གྱུར།": { "མུ་གེ་": "famine", - "བསྐལ་པ་": "age", + "བསྐལ་པ་": "kalpa", + "བར་མ་": "intermediate", "ཟས་": "food", "སྐོམ་": "drink" } @@ -12177,7 +12197,7 @@ "commentary_1": " ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྤྲུལ་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །", "commentary_2": "དེ་བཞིན་དུ་མཚོན་གྱི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ་མེ་ཏོག་གི་ཆར་འབེབས་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དབུལ་པོའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ་བདག་ནི་སྤྱད་པས་མི་ཟད་པའི་གཏེར་དུ་གྱུར་ཏེ། ཡོ་བྱད་མཁོ་རྒུ་སྣ་ཚོགས་སུ་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་མདུན་ན་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ཅིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), ཕོངས་ (destitute), དབུལ་བ་ (poor), མི་ཟད་ (inexhaustible), གཏེར་ (treasure), ཡོ་བྱད་ (necessities), མཁོ་དགུ་ (all that is needed)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ to indicate the object of compassion\n- གྱུར་ཏེ་ and གྱུར་ཅིག་ as aspiration particles\n\n\nFor sentient beings who are destitute and poor,\nMay I become an inexhaustible treasure.\nAs various necessities and all that is needed,\nMay I remain readily present before them.\n\n\nThis verse expresses the bodhisattva's aspiration to be a source of endless support for all beings in need, manifesting as whatever resources they require.", "translation": "For sentient beings who are destitute and poor,\nMay I become an inexhaustible treasure.\nAs various necessities and all that is needed,\nMay I remain readily present before them." @@ -12193,9 +12213,9 @@ "translation": "For sentient beings who are destitute and poor,\nMay I become an inexhaustible treasure,\nProviding various necessities and resources,\nRemaining close at hand before them." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྤྲུལ་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བཞིན་དུ་མཚོན་གྱི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ་མེ་ཏོག་གི་ཆར་འབེབས་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དབུལ་པོའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ་བདག་ནི་སྤྱད་པས་མི་ཟད་པའི་གཏེར་དུ་གྱུར་ཏེ། ཡོ་བྱད་མཁོ་རྒུ་སྣ་ཚོགས་སུ་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་མདུན་ན་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ཅིག\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nFor sentient beings who are destitute and poor,\nMay I become an inexhaustible treasure.\nMay various necessities and requisites\nAppear before them, manifested nearby.\n", - "translation": "For sentient beings who are destitute and poor,\nMay I become an inexhaustible treasure.\nMay various necessities and requisites\nAppear before them, manifested nearby." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྤྲུལ་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བཞིན་དུ་མཚོན་གྱི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ་མེ་ཏོག་གི་ཆར་འབེབས་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དབུལ་པོའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ་བདག་ནི་སྤྱད་པས་མི་ཟད་པའི་གཏེར་དུ་གྱུར་ཏེ། ཡོ་བྱད་མཁོ་རྒུ་སྣ་ཚོགས་སུ་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་མདུན་ན་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ཅིག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary suggests adding the word \"emanating\" (སྤྲུལ་ནས) to complete the phrase \"various necessary articles\" (ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ).\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains the context and intention of the verse. It mentions that this is a dedication for the poor, wishing that the speaker becomes an inexhaustible treasure of resources for sentient beings who are destitute and impoverished. It emphasizes that various necessary articles should appear before these beings.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together indicate that this verse is a dedication or aspiration to become a source of support for the poor and needy. The speaker wishes to emanate or manifest as various necessary articles, appearing as an inexhaustible treasure before those in need.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nFor sentient beings who are destitute and impoverished,\nMay I become an inexhaustible treasure.\nEmanating as various necessary articles,\nMay I appear readily before them.\n\nThis translation incorporates the idea of \"emanating\" from Commentary 1 and the overall context and intention explained in Commentary 2, presenting the verse as an aspiration to be a constant source of support for those in need.", + "translation": "For sentient beings who are destitute and impoverished,\nMay I become an inexhaustible treasure.\nEmanating as various necessary articles,\nMay I appear readily before them." } }, "glossary": { @@ -12220,7 +12240,7 @@ "ཉེ་བར་": "stay" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ།": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "ཕོངས་": "destitute", @@ -12275,20 +12295,24 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །": { + "སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "ཕོངས་": "destitute", - "དབུལ་བ་": "poor", + "དབུལ་བ་": "impoverished" + }, + "བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །": { "བདག་": "I", "མི་ཟད་": "inexhaustible", "གཏེར་": "treasure" }, - "ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག །": { - "ཡོ་བྱད་": "necessities", - "མཁོ་དགུ་": "requisites", - "སྣ་ཚོགས་": "various", + "ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །": { + "ཡོ་བྱད་": "articles", + "མཁོ་དགུ་": "necessary", + "སྣ་ཚོགས་": "various" + }, + "མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག །": { "མདུན་དུ་": "before", - "ཉེ་བར་": "nearby", + "ཉེ་བར་": "readily", "གནས་": "appear" } } @@ -12300,7 +12324,7 @@ "commentary_1": " ད་ནི་བདག་གིས་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་བཏང་བ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ལུས་དང་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ལུས་ནི་བདག་གི་ལུས་སོ། །ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བས་ན་ལོངས་སྤྱོད་དོ། །ཕངས་པ་མེད་པ་ནི་རེ་བ་མེད་པ་སྟེ། ལ་ལ་རེ་བ་མེད་པའོ། །གཏོང་བའི་འཐད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་གཞན་དོན་ལ་བློ་སྦྱོང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཐམས་ཅད་བཏང་བ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། ལུས་བཏང་བ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་གཏོང་བྱ་ནི། ལུས་དང་དེ་བཞིན་ལོངས་སྤྱོད་དང་དུས་གསུམ་དུ་བྱས་པ་དང་བྱེད་པ་དང་བྱ་འགྱུར་གྱི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དགོས་ཆེད་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་ཕྱིར་བསམ་པར་ཕངས་པར་མེད་པར་གཏོང་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་དང་དེ་བཞིན་ལོངས་སྤྱོད་དང་། །དུས་གསུམ་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་ཕྱིར། །ཕོངས་བ་མེད་པར་གཏང་བར་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nལུས་(body), ལོངས་སྤྱོད་(enjoyments/possessions), དུས་གསུམ་(three times), དགེ་བ་(virtue), སེམས་ཅན་(sentient beings), དོན་སྒྲུབ་(accomplish purpose), ཕོངས་བ་མེད་པར་(without poverty/without holding back), གཏང་བར་བྱ་(give/relinquish)\n\nGrammatical structure:\n- Parallel construction listing three things to be given: body, enjoyments, and virtues of three times\n- Final line indicates purpose (ཕྱིར་) and manner (ཕོངས་བ་མེད་པར་) of giving\n\n\nBody and likewise enjoyments,\nAnd all virtues of the three times,\nFor the sake of accomplishing the purpose of all sentient beings,\nShall be given without holding back.\n\n\nNote: \"Three times\" refers to past, present, and future. This verse describes the practice of complete generosity in Mahayana Buddhism.", "translation": "Body and likewise enjoyments,\nAnd all virtues of the three times,\nFor the sake of accomplishing the purpose of all sentient beings,\nShall be given without holding back." @@ -12316,9 +12340,9 @@ "translation": "My body, my possessions, and\nAll my virtues of the three times as well,\nI shall give away without hesitation\nTo accomplish the welfare of all sentient beings." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལུས་དང་དེ་བཞིན་ལོངས་སྤྱོད་དང་། །དུས་གསུམ་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་ཕྱིར། །ཕོངས་བ་མེད་པར་གཏང་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་བདག་གིས་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་བཏང་བ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ལུས་དང་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ལུས་ནི་བདག་གི་ལུས་སོ། །ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བས་ན་ལོངས་སྤྱོད་དོ། །ཕངས་པ་མེད་པ་ནི་རེ་བ་མེད་པ་སྟེ། ལ་ལ་རེ་བ་མེད་པའོ། །གཏོང་བའི་འཐད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་གཞན་དོན་ལ་བློ་སྦྱོང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཐམས་ཅད་བཏང་བ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། ལུས་བཏང་བ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་གཏོང་བྱ་ནི། ལུས་དང་དེ་བཞིན་ལོངས་སྤྱོད་དང་དུས་གསུམ་དུ་བྱས་པ་དང་བྱེད་པ་དང་བྱ་འགྱུར་གྱི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དགོས་ཆེད་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་ཕྱིར་བསམ་པར་ཕངས་པར་མེད་པར་གཏོང་བར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nMy body, my possessions, and all virtuous deeds of the three times,\nI shall give away without hesitation\nFor the sake of accomplishing the welfare of all sentient beings.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which describes the bodhisattva's commitment to selflessly offering everything - including one's body, wealth, and all past, present, and future virtuous actions - for the benefit of all sentient beings. The commentaries emphasize that this giving should be done without reservation or expectation of return, purely for the purpose of fulfilling the needs of others.", - "translation": "My body, my possessions, and all virtuous deeds of the three times,\nI shall give away without hesitation\nFor the sake of accomplishing the welfare of all sentient beings." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལུས་དང་དེ་བཞིན་ལོངས་སྤྱོད་དང་། །དུས་གསུམ་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་ཕྱིར། །ཕོངས་བ་མེད་པར་གཏང་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་བདག་གིས་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་བཏང་བ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ལུས་དང་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ལུས་ནི་བདག་གི་ལུས་སོ། །ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བས་ན་ལོངས་སྤྱོད་དོ། །ཕངས་པ་མེད་པ་ནི་རེ་བ་མེད་པ་སྟེ། ལ་ལ་རེ་བ་མེད་པའོ། །གཏོང་བའི་འཐད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་གཞན་དོན་ལ་བློ་སྦྱོང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཐམས་ཅད་བཏང་བ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། ལུས་བཏང་བ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་གཏོང་བྱ་ནི། ལུས་དང་དེ་བཞིན་ལོངས་སྤྱོད་དང་དུས་གསུམ་དུ་བྱས་པ་དང་བྱེད་པ་དང་བྱ་འགྱུར་གྱི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དགོས་ཆེད་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་ཕྱིར་བསམ་པར་ཕངས་པར་མེད་པར་གཏོང་བར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains the meaning of giving up one's possessions. It clarifies that \"body\" refers to one's own body, \"enjoyments\" are things to be enjoyed, and \"without regret\" means without expectation or hope for anything in return.\n\nCommentary 2:\nThis commentary outlines the structure of the verse, explaining that it's about training the mind for the benefit of others. It specifies that the things to be given are the body, enjoyments, and all virtuous actions of the three times (past, present, and future). The purpose is to accomplish the welfare of all sentient beings, and it should be done without any sense of loss.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the act of giving without reservation for the benefit of all beings. They clarify that this includes one's body, possessions, and all virtuous actions across time. The giving should be done without expectation of return and with the sole purpose of benefiting others.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nOne should give away without hesitation\nOne's body, likewise possessions,\nAnd all virtues of the three times,\nTo accomplish the welfare of all sentient beings.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on complete giving for the benefit of others, encompassing physical, material, and spiritual aspects across all times.", + "translation": "One should give away without hesitation\nOne's body, likewise possessions,\nAnd all virtues of the three times,\nTo accomplish the welfare of all sentient beings." } }, "glossary": { @@ -12339,7 +12363,7 @@ "གཏང་བར་བྱ་": "give" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལུས་དང་དེ་བཞིན་ལོངས་སྤྱོད་དང་།": { "ལུས་": "Body", "ལོངས་སྤྱོད་": "enjoyments" @@ -12397,13 +12421,13 @@ }, "།དུས་གསུམ་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་།": { "དུས་གསུམ་": "three times", - "དགེ་བ་": "virtuous deeds" + "དགེ་བ་": "virtues" }, "།སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་ཕྱིར།": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", - "དོན་སྒྲུབ་": "accomplishing the welfare" + "དོན་སྒྲུབ་": "accomplish the welfare" }, - "།ཕོངས་བ་མེད་པར་གཏང་བར་བྱ།": { + "།ཕོངས་བ་མེད་པར་གཏང་བར་བྱ། །": { "གཏང་བར་བྱ་": "give away" } } @@ -12415,7 +12439,7 @@ "commentary_1": " ཐམས་ཅད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཐམས་ཅད་གཏོང་ཞེས་པ་ནི་གང་ལ་ཆགས་པ་སྟེ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའོ། །སྡིག་པ་སེལ་བར་བྱེད་པ་འདའ་བར་བྱེད་པས་ན། མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་ཏེ་ཐར་པར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་འདིའི་ཚུལ་དང་མཐུན་པར་གཏང་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་རྒྱུ་མཚན་ནི། ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་ཞིང་བདག་གི་བློ་ནི་རང་ཞན་གྱི་དོན་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཆི་བའི་ཚེ་ལུས་ལོངས་སྤྱོད་ཐམས་ཅད་གཏོང་བར་ཆབས་ཅིག་སྟེ་འདྲ་བ་ལ། ད་ལྟ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གཏོང་བ་མཆོག་ཡིན་ཏེ། རང་གཞན་གྱི་དོན་ཆེན་པོར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་འདའ། །བདག་བློ་མྱ་ངན་འདས་པ་སྒྲུབ། །ཐམས་ཅད་གཏོང་བར་ཆབས་གཅིག་ལ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བཏང་བ་མཆོག །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཐམས་ཅད་(all), བཏང་བས་(by giving up), མྱ་ངན་འདའ་(pass beyond sorrow/nirvana), བདག་བློ་(my mind), སྒྲུབ་(accomplish), གཏོང་བར་(to give), ཆབས་གཅིག་(simultaneously), སེམས་ཅན་(sentient beings)\n\n\nBy giving up all, one passes beyond sorrow.\nMy mind accomplishes passing beyond sorrow.\nWhile simultaneously giving up all,\nGiving to sentient beings is supreme.\n\n\nNotes:\n- མྱ་ངན་འདའ་ (mya ngan 'da') is a common Tibetan term for nirvana, literally meaning \"to pass beyond sorrow\"\n- The third line uses ཆབས་གཅིག་ (chabs gcig) to indicate a simultaneous action\n- The last line emphasizes the supremacy of giving to sentient beings as part of the bodhisattva path", "translation": "By giving up all, one passes beyond sorrow.\nMy mind accomplishes passing beyond sorrow.\nWhile simultaneously giving up all,\nGiving to sentient beings is supreme." @@ -12431,9 +12455,9 @@ "translation": "By giving up everything, one passes beyond sorrow.\nMy mind strives to pass beyond sorrow.\nIn giving up everything all at once,\nGiving to sentient beings is supreme." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་འདའ། །བདག་བློ་མྱ་ངན་འདས་པ་སྒྲུབ། །ཐམས་ཅད་གཏོང་བར་ཆབས་གཅིག་ལ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བཏང་བ་མཆོག །\n\nCommentary 1: ཐམས་ཅད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཐམས་ཅད་གཏོང་ཞེས་པ་ནི་གང་ལ་ཆགས་པ་སྟེ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའོ། །སྡིག་པ་སེལ་བར་བྱེད་པ་འདའ་བར་བྱེད་པས་ན། མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་ཏེ་ཐར་པར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་འདིའི་ཚུལ་དང་མཐུན་པར་གཏང་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་རྒྱུ་མཚན་ནི། ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་ཞིང་བདག་གི་བློ་ནི་རང་ཞན་གྱི་དོན་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཆི་བའི་ཚེ་ལུས་ལོངས་སྤྱོད་ཐམས་ཅད་གཏོང་བར་ཆབས་ཅིག་སྟེ་འདྲ་བ་ལ། ད་ལྟ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གཏོང་བ་མཆོག་ཡིན་ཏེ། རང་གཞན་གྱི་དོན་ཆེན་པོར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nBy renouncing everything, one transcends sorrow.\nMy mind strives to achieve transcendence of sorrow.\nWhile all must be given up simultaneously at death,\nGiving to sentient beings now is supreme.\n\n\nThis translation attempts to capture the key ideas from the original Tibetan and the explanations in the commentaries:\n1. Renouncing all attachments leads to liberation from suffering\n2. The aspiration to achieve this state of liberation beyond sorrow\n3. The inevitability of losing everything at death\n4. The superiority of voluntarily giving to others now, which benefits both self and others", - "translation": "By renouncing everything, one transcends sorrow.\nMy mind strives to achieve transcendence of sorrow.\nWhile all must be given up simultaneously at death,\nGiving to sentient beings now is supreme." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་འདའ། །བདག་བློ་མྱ་ངན་འདས་པ་སྒྲུབ། །ཐམས་ཅད་གཏོང་བར་ཆབས་གཅིག་ལ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བཏང་བ་མཆོག །\n\nCommentary 1: ཐམས་ཅད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཐམས་ཅད་གཏོང་ཞེས་པ་ནི་གང་ལ་ཆགས་པ་སྟེ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའོ། །སྡིག་པ་སེལ་བར་བྱེད་པ་འདའ་བར་བྱེད་པས་ན། མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་ཏེ་ཐར་པར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་འདིའི་ཚུལ་དང་མཐུན་པར་གཏང་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་རྒྱུ་མཚན་ནི། ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་ཞིང་བདག་གི་བློ་ནི་རང་ཞན་གྱི་དོན་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཆི་བའི་ཚེ་ལུས་ལོངས་སྤྱོད་ཐམས་ཅད་གཏོང་བར་ཆབས་ཅིག་སྟེ་འདྲ་བ་ལ། ད་ལྟ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གཏོང་བ་མཆོག་ཡིན་ཏེ། རང་གཞན་གྱི་དོན་ཆེན་པོར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1 summary:\n\"All\" refers to giving up everything one is attached to. By eliminating sins, one transcends sorrow and attains liberation. This verse teaches the method of giving in accordance with this principle.\n\nCommentary 2 summary:\nBy giving up everything, one transcends sorrow. One's mind strives to achieve nirvana for oneself and others. At the time of death, one must give up body and possessions all at once. However, giving to sentient beings now is supreme, as it accomplishes great benefit for both self and others.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize that giving up all attachments leads to liberation from sorrow. This includes material possessions and the body itself. While we inevitably give these up at death, voluntarily giving to sentient beings in the present is considered supreme. This act of generosity benefits both the giver and the recipients, leading to the ultimate goal of nirvana.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nBy relinquishing all, one transcends sorrow.\nMy mind strives to achieve the state beyond sorrow.\nWhile all must be given up at once [at death],\nGiving to sentient beings now is supreme.\n", + "translation": "By relinquishing all, one transcends sorrow.\nMy mind strives to achieve the state beyond sorrow.\nWhile all must be given up at once [at death],\nGiving to sentient beings now is supreme." } }, "glossary": { @@ -12458,7 +12482,7 @@ "མཆོག་": "best" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་འདའ། །": { "ཐམས་ཅད་": "all", "བཏང་བ་": "giving up", @@ -12526,21 +12550,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་འདའ། །": { - "ཐམས་ཅད་": "everything", - "བཏང་བས་": "renouncing", + "ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་འདའ།": { + "ཐམས་ཅད་": "all", + "བཏང་བས་": "relinquishing", "མྱ་ངན་འདའ་": "transcends sorrow" }, - "བདག་བློ་མྱ་ངན་འདས་པ་སྒྲུབ། །": { + "།བདག་བློ་མྱ་ངན་འདས་པ་སྒྲུབ།": { "བདག་བློ་": "my mind", - "མྱ་ངན་འདས་པ་": "transcendence of sorrow", - "སྒྲུབ་": "strives to achieve" + "མྱ་ངན་འདས་པ་": "beyond sorrow", + "སྒྲུབ་": "strives" }, - "ཐམས་ཅད་གཏོང་བར་ཆབས་གཅིག་ལ། །": { + "།ཐམས་ཅད་གཏོང་བར་ཆབས་གཅིག་ལ།": { "ཐམས་ཅད་": "all", "གཏོང་བར་": "given up" }, - "སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བཏང་བ་མཆོག །": { + "།སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བཏང་བ་མཆོག །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "བཏང་བ་": "giving", "མཆོག་": "supreme" @@ -12554,7 +12578,7 @@ "commentary_1": " བདག་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཅི་འདོད་པའི་རྒྱུར་སྦྱིན་ནོ་ཞེས་སྦྱར་རོ། །ཅི་བདེ་ཞེས་པ་ནི་ཅི་དགར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གསོད་དང་སྟེ་བརྡུང་གཏག་བྱེད་པའོ། །རྡེག་སོགས་ནི་གཤག་མ་ལ་སོགས་པས་འབྲབ་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་ལ་དམིགས་ནས་ལས་གསོག་པ་ལ་གཏོང་བ་དང་། ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་རྒྱུར་སྨོན་པའོ། །དང་པོ་ལ་ལྟོས་མེད་དུ་གཏོང་བ་དང་། ཕན་པའི་རྒྱུར་བསྔོ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། བདག་གིས་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་རང་གི་ལུས་འདི་ཅི་བདེར་བྱིན་ཟིན་གྱིས་དུས་རྟག་ཏུ་གསོད་པ་དང་ཚིག་གིས་སྨོད་པ་དང་ལུས་ཀྱིས་བརྡེག་པ་ལ་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག་སྟེ་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་ལྟར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །ལུས་འདི་ཅི་བདེར་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །རྟག་ཏུ་གསོད་དང་སྨོད་པའམ། །བརྡེག་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་(I/self), ལུས་ཅན་(embodied beings), ལུས་(body), བྱིན་(give), གསོད་(kill), སྨོད་(criticize), བརྡེག་(beat)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་བདེར་: \"as they please\"\n- ཟིན་གྱིས་: perfective + imperative particle, indicating completed action\n- རྟག་ཏུ་: \"always\"\n- ཅི་དགར་: \"whatever they like\"\n- ལ་རག: final particle indicating purpose or result\n\n\nI have already given this body\nTo all embodied beings as they please.\nLet them always kill, criticize,\nBeat, and do whatever they like with it.\n\nTechnical note: This verse reflects the bodhisattva practice of giving away one's body, a form of extreme generosity (dāna pāramitā) in Mahāyāna Buddhism.", "translation": "I have already given this body\nTo all embodied beings as they please.\nLet them always kill, criticize,\nBeat, and do whatever they like with it." @@ -12570,9 +12594,9 @@ "translation": "I have already given this body\nTo all sentient beings as they please.\nLet them always kill, revile,\nBeat, or do whatever they like with it." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་གིས་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །ལུས་འདི་ཅི་བདེར་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །རྟག་ཏུ་གསོད་དང་སྨོད་པའམ། །བརྡེག་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག །\n\nCommentary 1: བདག་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཅི་འདོད་པའི་རྒྱུར་སྦྱིན་ནོ་ཞེས་སྦྱར་རོ། །ཅི་བདེ་ཞེས་པ་ནི་ཅི་དགར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གསོད་དང་སྟེ་བརྡུང་གཏག་བྱེད་པའོ། །རྡེག་སོགས་ནི་གཤག་མ་ལ་སོགས་པས་འབྲབ་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་ལ་དམིགས་ནས་ལས་གསོག་པ་ལ་གཏོང་བ་དང་། ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་རྒྱུར་སྨོན་པའོ། །དང་པོ་ལ་ལྟོས་མེད་དུ་གཏོང་བ་དང་། ཕན་པའི་རྒྱུར་བསྔོ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། བདག་གིས་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་རང་གི་ལུས་འདི་ཅི་བདེར་བྱིན་ཟིན་གྱིས་དུས་རྟག་ཏུ་གསོད་པ་དང་ཚིག་གིས་སྨོད་པ་དང་ལུས་ཀྱིས་བརྡེག་པ་ལ་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག་སྟེ་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་ལྟར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\nI have already given this body freely to all sentient beings.\nLet them constantly kill, insult, beat, or do whatever they please with it.\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which expresses the bodhisattva's complete selflessness and willingness to sacrifice their own body for the benefit of all beings, even if it means enduring harm or abuse. The commentaries clarify that this offering is made without expectation, allowing others to use the body as they wish, whether for good or ill.", - "translation": "I have already given this body freely to all sentient beings.\nLet them constantly kill, insult, beat, or do whatever they please with it." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་གིས་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །ལུས་འདི་ཅི་བདེར་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །རྟག་ཏུ་གསོད་དང་སྨོད་པའམ། །བརྡེག་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག །\n\nCommentary 1: བདག་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཅི་འདོད་པའི་རྒྱུར་སྦྱིན་ནོ་ཞེས་སྦྱར་རོ། །ཅི་བདེ་ཞེས་པ་ནི་ཅི་དགར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གསོད་དང་སྟེ་བརྡུང་གཏག་བྱེད་པའོ། །རྡེག་སོགས་ནི་གཤག་མ་ལ་སོགས་པས་འབྲབ་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་ལ་དམིགས་ནས་ལས་གསོག་པ་ལ་གཏོང་བ་དང་། ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་རྒྱུར་སྨོན་པའོ། །དང་པོ་ལ་ལྟོས་མེད་དུ་གཏོང་བ་དང་། ཕན་པའི་རྒྱུར་བསྔོ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། བདག་གིས་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་རང་གི་ལུས་འདི་ཅི་བདེར་བྱིན་ཟིན་གྱིས་དུས་རྟག་ཏུ་གསོད་པ་དང་ཚིག་གིས་སྨོད་པ་དང་ལུས་ཀྱིས་བརྡེག་པ་ལ་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག་སྟེ་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་ལྟར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་པའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that the verse is about offering one's body to all sentient beings for whatever purpose they desire. It clarifies that \"whatever pleases them\" means \"whatever they wish.\" It explains that the verse refers to killing, beating, striking, and other harmful actions.\n\nCommentary 2:\nThis commentary divides the verse into two parts: giving oneself without expectation and dedicating it as a cause of benefit for all. It explains that the speaker is offering their body to all sentient beings to do with as they please, including killing, verbal abuse, and physical harm.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that this verse is about selflessly offering one's body to all sentient beings, allowing them to use it however they wish, even if it involves harm or abuse. The emphasis is on complete surrender and acceptance of whatever others might do to oneself.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nI have already given this body of mine\nTo all sentient beings for their pleasure.\nLet them constantly kill, criticize,\nOr beat it - whatever they wish.\n\nThis translation captures the essence of selfless offering and acceptance of potential harm as described in the commentaries, while staying true to the structure and content of the original Tibetan verse.", + "translation": "I have already given this body of mine\nTo all sentient beings for their pleasure.\nLet them constantly kill, criticize,\nOr beat it - whatever they wish." } }, "glossary": { @@ -12594,7 +12618,7 @@ "བརྡེག་": "beat" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་གིས་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །ལུས་འདི་ཅི་བདེར་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །": { "བདག་": "I", "ལུས་ཅན་": "embodied beings", @@ -12646,7 +12670,7 @@ "རྟག་ཏུ་གསོད་དང་སྨོད་པའམ། །བརྡེག་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག །": { "རྟག་ཏུ་": "constantly", "གསོད་": "kill", - "སྨོད་": "insult", + "སྨོད་པ་": "criticize", "བརྡེག་": "beat" } } @@ -12658,7 +12682,7 @@ "commentary_1": " ལུས་ལ་ཞེས་པ་ནི་རྒྱུར་བྱས་ནས་སོ། །ག་ཞ་ནི་འདིས་ག་ཞར་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "བདག་གི་ལུས་ལ་རྩེད་མོ་རྩེ་བར་བྱེད་དམ་ཅོ་འདྲིའམ་ག་ཞའི་རྒྱུ་བྱེད་ཀྱང་རུང་སྟེ་བདག་གི་ལུས་འདི་བྱིན་ཟིན་གྱིས་འདི་ཡི་གནོད་པ་སྲུང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཁ་ཏས་ཅི་ཞིག་བྱ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གི་ལུས་ལ་རྩེ་བྱེད་དམ། །ཅོ་འདྲི་ག་ཞའི་རྒྱུ་བྱེད་ཀྱང་། །བདག་གི་ལུས་འདི་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །འདི་ཡི་ཁ་ཏས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྩེ་བྱེད་ (to play with), ཅོ་འདྲི་ (to mock), ག་ཞའི་རྒྱུ་བྱེད་ (to make fun of), བྱིན་ཟིན་ (have given)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དམ་ as a disjunctive particle\n- ཀྱང་ as a concessive particle\n- གྱིས་ as an instrumental particle\n- Rhetorical question structure in the last line\n\n\nEven if they play with my body,\nOr mock and make fun of it,\nI have already given this body away.\nWhat use is there in defending it?\n\nTechnical note: This verse reflects the bodhisattva practice of patience (བཟོད་པ་, kṣānti) and the view of the body as something to be given up for the benefit of others.", "translation": "Even if they play with my body,\nOr mock and make fun of it,\nI have already given this body away.\nWhat use is there in defending it?" @@ -12674,9 +12698,9 @@ "translation": "Whether they play with my body,\nOr mock and ridicule me,\nI have already given this body away.\nWhat use is there in defending it?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་གི་ལུས་ལ་རྩེ་བྱེད་དམ། །ཅོ་འདྲི་ག་ཞའི་རྒྱུ་བྱེད་ཀྱང་། །བདག་གི་ལུས་འདི་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །འདི་ཡི་ཁ་ཏས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: ལུས་ལ་ཞེས་པ་ནི་རྒྱུར་བྱས་ནས་སོ། །ག་ཞ་ནི་འདིས་ག་ཞར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: བདག་གི་ལུས་ལ་རྩེད་མོ་རྩེ་བར་བྱེད་དམ་ཅོ་འདྲིའམ་ག་ཞའི་རྒྱུ་བྱེད་ཀྱང་རུང་སྟེ་བདག་གི་ལུས་འདི་བྱིན་ཟིན་གྱིས་འདི་ཡི་གནོད་པ་སྲུང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཁ་ཏས་ཅི་ཞིག་བྱ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nWhether they play with my body,\nOr use it as a cause for mockery or laughter,\nI have already given this body away.\nWhat use is there in advising about its welfare?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which conveys a sense of detachment from one's body and indifference to how others may treat it or use it, as the speaker has already mentally relinquished attachment to their physical form.", - "translation": "Whether they play with my body,\nOr use it as a cause for mockery or laughter,\nI have already given this body away.\nWhat use is there in advising about its welfare?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་གི་ལུས་ལ་རྩེ་བྱེད་དམ། །ཅོ་འདྲི་ག་ཞའི་རྒྱུ་བྱེད་ཀྱང་། །བདག་གི་ལུས་འདི་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །འདི་ཡི་ཁ་ཏས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: ལུས་ལ་ཞེས་པ་ནི་རྒྱུར་བྱས་ནས་སོ། །ག་ཞ་ནི་འདིས་ག་ཞར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: བདག་གི་ལུས་ལ་རྩེད་མོ་རྩེ་བར་བྱེད་དམ་ཅོ་འདྲིའམ་ག་ཞའི་རྒྱུ་བྱེད་ཀྱང་རུང་སྟེ་བདག་གི་ལུས་འདི་བྱིན་ཟིན་གྱིས་འདི་ཡི་གནོད་པ་སྲུང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཁ་ཏས་ཅི་ཞིག་བྱ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"to the body\" indicates a cause or reason. It also clarifies that \"ga zha\" means \"to make someone laugh or joke\".\n\nCommentary 2:\nThis commentary expands on the meaning, saying whether others play with one's body, mock it, or use it as a cause for laughter, one has already given away this body. It questions why one should be concerned with protecting it from harm or giving it advice.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together suggest that the verse is about detachment from one's body. It addresses situations where others might use one's body for entertainment or mockery, emphasizing that since one has already given up attachment to the body, there's no need to be concerned about protecting it or giving it advice.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nWhether they play with my body,\nOr use it as a cause for mockery and laughter,\nI have already given this body away.\nWhat use is there in advising or protecting it?", + "translation": "Whether they play with my body,\nOr use it as a cause for mockery and laughter,\nI have already given this body away.\nWhat use is there in advising or protecting it?" } }, "glossary": { @@ -12698,7 +12722,7 @@ "ཁ་ཏས་": "holding dear" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་གི་ལུས་ལ་རྩེ་བྱེད་དམ། །": { "བདག་གི་ལུས་": "my body", "རྩེ་བྱེད་": "play" @@ -12751,20 +12775,21 @@ }, "04_commentary_assisted": { "བདག་གི་ལུས་ལ་རྩེ་བྱེད་དམ། །": { - "བདག་གི་ལུས་": "my body", + "བདག་གི་": "my", + "ལུས་": "body", "རྩེ་བྱེད་": "play" }, "ཅོ་འདྲི་ག་ཞའི་རྒྱུ་བྱེད་ཀྱང་། །": { - "རྒྱུ་": "cause", - "ག་ཞ་": "mockery or laughter" + "ག་ཞའི་": "mockery", + "རྒྱུ་": "cause" }, "བདག་གི་ལུས་འདི་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །": { - "བདག་གི་ལུས་": "my body", - "བྱིན་": "given away" + "བདག་གི་": "my", + "ལུས་": "body", + "བྱིན་ཟིན་": "given away" }, "འདི་ཡི་ཁ་ཏས་ཅི་ཞིག་བྱ། །": { - "ཁ་ཏ་": "advising", - "བྱ་": "use" + "ཁ་ཏས་": "advising" } } } @@ -12775,7 +12800,7 @@ "commentary_1": " ཇི་ལྟར་དེ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་ན་ཡང་བསྲན་དཀའ་བའི་ལས་ཀྱང་སྟེ། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ལས་རྣམས་ཀྱིས་ཤིག་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་དག་ལ་འཕྲལ་དང་ཡུན་དུ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་བྱེད་དུ་ཆུག་ཅེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། སྤྱིར་བསྟན་པ་ནི། བདག་ལ་དམིགས་ནས་དུས་ནམ་དུ་ཡང་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་ཕན་བདེའི་དོན་མེད་པར་མ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི། །ལས་གང་ཡིན་པའང་བྱེད་དུ་ཆུག །བདག་ལ་དམིགས་ནས་ནམ་དུ་ཡང་། །འགའ་ཡང་དོན་མེད་མ་གྱུར་ཅིག །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགནོད་པ (harm), ལས (action/karma), དམིགས (focus/aim), དོན་མེད (meaningless/purposeless)\n\nGrammatical notes:\n- མི་འགྱུར་བའི་ is a negation of \"becoming\"\n- བྱེད་དུ་ཆུག is an imperative form\n- མ་གྱུར་ཅིག is a negative wish/aspiration\n\n\nLet them perform any action\nThat does not bring harm to that [vow].\nFocusing on me, at any time,\nMay nothing ever become meaningless.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the bodhisattva vow and the aspiration that all actions related to it be meaningful and non-harmful.", "translation": "Let them perform any action\nThat does not bring harm to that [vow].\nFocusing on me, at any time,\nMay nothing ever become meaningless." @@ -12791,9 +12816,9 @@ "translation": "Whatever actions do not harm them,\nAllow them to be done.\nMay no one ever\nBecome purposeless by focusing on me." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི། །ལས་གང་ཡིན་པའང་བྱེད་དུ་ཆུག །བདག་ལ་དམིགས་ནས་ནམ་དུ་ཡང་། །འགའ་ཡང་དོན་མེད་མ་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: ཇི་ལྟར་དེ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་ན་ཡང་བསྲན་དཀའ་བའི་ལས་ཀྱང་སྟེ། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ལས་རྣམས་ཀྱིས་ཤིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་དག་ལ་འཕྲལ་དང་ཡུན་དུ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་བྱེད་དུ་ཆུག་ཅེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། སྤྱིར་བསྟན་པ་ནི། བདག་ལ་དམིགས་ནས་དུས་ནམ་དུ་ཡང་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་ཕན་བདེའི་དོན་མེད་པར་མ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པའོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nAllow them to perform any actions that do not cause harm.\nMay no one ever be without purpose when focusing on me.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the original text and commentaries, which emphasize allowing actions that don't cause harm and wishing for all beings to have purpose or benefit when interacting with oneself.", - "translation": "Allow them to perform any actions that do not cause harm.\nMay no one ever be without purpose when focusing on me." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི། །ལས་གང་ཡིན་པའང་བྱེད་དུ་ཆུག །བདག་ལ་དམིགས་ནས་ནམ་དུ་ཡང་། །འགའ་ཡང་དོན་མེད་མ་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: ཇི་ལྟར་དེ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་ན་ཡང་བསྲན་དཀའ་བའི་ལས་ཀྱང་སྟེ། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ལས་རྣམས་ཀྱིས་ཤིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་དག་ལ་འཕྲལ་དང་ཡུན་དུ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་བྱེད་དུ་ཆུག་ཅེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། སྤྱིར་བསྟན་པ་ནི། བདག་ལ་དམིགས་ནས་དུས་ནམ་དུ་ཡང་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་ཕན་བདེའི་དོན་མེད་པར་མ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: Even if it does not harm them, one should still perform difficult tasks, meaning engage in actions that are not morally wrong.\n\nCommentary 2: Allow them to do whatever actions that do not cause harm to others, either immediately or in the long term. Generally speaking, may no sentient being ever be without purpose or benefit when focusing on me at any time.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries suggest that one should allow and encourage actions that do not cause harm to others, even if they are difficult. Furthermore, one should aspire that all beings find purpose and benefit through their connection to oneself.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nLet them perform whatever actions that do not cause harm.\nMay no one ever be without purpose\nWhen focusing on me\nAt any time.", + "translation": "Let them perform whatever actions that do not cause harm.\nMay no one ever be without purpose\nWhen focusing on me\nAt any time." } }, "glossary": { @@ -12809,7 +12834,7 @@ "དོན་མེད": "meaningless" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི། །ལས་གང་ཡིན་པའང་བྱེད་དུ་ཆུག །": { "གནོད་པ": "harm", "ལས་": "action", @@ -12844,11 +12869,13 @@ "04_commentary_assisted": { "དེ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི། །ལས་གང་ཡིན་པའང་བྱེད་དུ་ཆུག །": { "གནོད་པ": "harm", - "ལས་": "actions" + "ལས": "actions", + "བྱེད": "perform" }, "བདག་ལ་དམིགས་ནས་ནམ་དུ་ཡང་། །འགའ་ཡང་དོན་མེད་མ་གྱུར་ཅིག །": { - "དམིགས་": "focusing", - "དོན་མེད་": "without purpose" + "བདག": "me", + "དམིགས": "focusing", + "དོན་མེད": "without purpose" } } } @@ -12859,7 +12886,7 @@ "commentary_1": " དེ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་དོ། །", "commentary_2": "བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ལས། བསམ་པ་དོན་ཡོད་པར་བསྔོ་བ་ནི། བདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གིས་ཁྲོ་བའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ་ན་དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་དེ་དག་གིས་འདོད་པའི་དོན་ཀུན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པའོ། །དད་པའི་སེམས་ཞེས་པ་འདི་ལ་འགྲེལ་ཆེན་ལས། མ་དད་ཅེས་པར་བཤད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གི །ཁྲོའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ། །དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་དེ་དག་གི །དོན་ཀུན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདམིགས་ (focus/object), ཁྲོ་ (anger), དད་པ་ (faith), སེམས་བྱུང་ (mental state), རྟག་ཏུ་ (always), དོན་ (purpose/benefit), འགྲུབ་ (accomplish)\n\nGrammatical notes:\n- གང་དག་གི: relative clause marker\n- བྱུང་བ: past tense verb\n- གྱུར་ཅིག: optative/aspirational particle\n\n\nWhoever, focusing on me,\nGenerates a mind of anger or faith,\nMay that very [mental state] always\nBecome the cause accomplishing all their purposes.\n\n\nTechnical note: This verse expresses the bodhisattva's aspiration to transform even negative mental states directed towards them into causes for others' benefit, exemplifying the practice of patience (kṣānti) and dedication of merit.", "translation": "Whoever, focusing on me,\nGenerates a mind of anger or faith,\nMay that very [mental state] always\nBecome the cause accomplishing all their purposes." @@ -12875,9 +12902,9 @@ "translation": "May whatever anger or faith\nThat arises in anyone's mind toward me\nAlways become the cause\nFor all their aims to be accomplished." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གི །ཁྲོའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ། །དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་དེ་དག་གི །དོན་ཀུན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ལས། བསམ་པ་དོན་ཡོད་པར་བསྔོ་བ་ནི། བདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གིས་ཁྲོ་བའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ་ན་དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་དེ་དག་གིས་འདོད་པའི་དོན་ཀུན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པའོ། །དད་པའི་སེམས་ཞེས་པ་འདི་ལ་འགྲེལ་ཆེན་ལས། མ་དད་ཅེས་པར་བཤད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\nMay whatever anger or faith\nThat arises in anyone's mind towards me\nAlways become the very cause\nFor accomplishing all their wishes.\n\nThis translation attempts to capture the essence of the Tibetan verse, which expresses a wish that both positive (faith) and negative (anger) emotions directed towards the speaker may ultimately serve as causes for fulfilling the wishes of those who experience such emotions. The commentaries clarify that \"that very\" (དེ་ཉིད) refers to the anger and faith themselves, and that this is a dedication of merit hoping that others' intentions towards the speaker become meaningful or fruitful.", - "translation": "May whatever anger or faith\nThat arises in anyone's mind towards me\nAlways become the very cause\nFor accomplishing all their wishes." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གི །ཁྲོའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ། །དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་དེ་དག་གི །དོན་ཀུན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ལས། བསམ་པ་དོན་ཡོད་པར་བསྔོ་བ་ནི། བདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གིས་ཁྲོ་བའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ་ན་དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་དེ་དག་གིས་འདོད་པའི་དོན་ཀུན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པའོ། །དད་པའི་སེམས་ཞེས་པ་འདི་ལ་འགྲེལ་ཆེན་ལས། མ་དད་ཅེས་པར་བཤད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \"དེ་ཉིད་\" (de nyid) refers to anger and other emotions themselves.\n\nCommentary 2: This commentary explains the verse in detail. It states that whether others feel anger or faith towards oneself, one should dedicate that those very emotions become the cause for fulfilling all their wishes. Interestingly, it notes that some major commentaries interpret \"དད་པའི་སེམས་\" (dad pa'i sems, faithful mind) as \"མ་དད་\" (ma dad, lack of faith).\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries suggest that the verse is about dedicating both positive and negative emotions directed towards oneself as causes for fulfilling others' wishes. The emotions specifically mentioned are anger and faith (or possibly lack of faith).\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nMay whatever anger or faith\nThat arises in anyone's mind towards me\nAlways become the very cause\nFor fulfilling all their wishes.\n\nThis translation takes into account the commentaries' emphasis on dedicating both positive and negative emotions as causes for others' benefit, while maintaining the ambiguity around whether the second emotion is faith or lack of faith.", + "translation": "May whatever anger or faith\nThat arises in anyone's mind towards me\nAlways become the very cause\nFor fulfilling all their wishes." } }, "glossary": { @@ -12896,7 +12923,7 @@ "རྒྱུ་": "cause" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གི །ཁྲོའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ།": { "བདག་": "me", "དམིགས་": "focusing", @@ -12944,16 +12971,23 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གི །ཁྲོའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ།": { + "བདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གི །": { "བདག་": "me", - "དམིགས་": "towards", + "དམིགས་": "towards" + }, + "ཁྲོའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ། །": { + "ཁྲོ་": "anger", + "དད་པ་": "faith", "སེམས་": "mind", "བྱུང་": "arises" }, - "།དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་དེ་དག་གི །དོན་ཀུན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག །": { - "རྟག་ཏུ་": "always", + "དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་དེ་དག་གི །": { + "རྟག་ཏུ་": "always" + }, + "དོན་ཀུན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག །": { "དོན་": "wishes", - "འགྲུབ་པ་": "accomplishing", + "ཀུན་": "all", + "འགྲུབ་པ་": "fulfilling", "རྒྱུ་": "cause" } } @@ -12965,7 +12999,7 @@ "commentary_1": " གཞན་དག་ཅེས་པ་ནི་བཏང་སྙོམས་པའོ། །གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་བཞད་གད་དུ་བྱེད་པའམ་ཡང་ན་ཅོ་འདྲི་བའོ། །ཕྱར་ཁ་གཏོང་བ་ནི་བརྫུན་གྱིས་སུན་འབྱིན་པའོ། །", "commentary_2": "སྦྱོར་བ་དོན་ཡོད་པར་བསྔོ་བ་ནི། གང་དག་བདག་ལ་དངོས་སུ་ཁ་ངན་ཟེར་རམ། གཞན་དག་གནོད་པ་བྱེད་པའམ། དེ་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་གམ་དུ་ཕྱར་ཀ་གཏོང་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་དག་བདག་ལ་ཁ་ཟེར་རམ། །གཞན་དག་གནོད་པ་བྱེད་པའམ། །དེ་བཞིན་ཕྱར་ཀ་གཏོང་ཡང་རུང་། །ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་སྐལ་ལྡན་གྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཁ་ཟེར་ (verbal abuse), གནོད་པ་ (harm), ཕྱར་ཀ་ (mockery), བྱང་ཆུབ་ (enlightenment), སྐལ་ལྡན་ (fortunate/destined)\n\nGrammatical notes:\n- གང་དག་...རམ། ...འམ། ...ཡང་རུང་། : \"Whether... or... or even...\"\n- ཐམས་ཅད་...གྱུར། : \"May all become...\"\n\n\nWhether some verbally abuse me,\nOr others inflict harm,\nOr even mock me,\nMay all become fortunate ones destined for enlightenment.\n\n\nTechnical note: བྱང་ཆུབ་ (enlightenment) here refers specifically to the enlightenment of a buddha, not lesser forms of awakening.", "translation": "Whether some verbally abuse me,\nOr others inflict harm,\nOr even mock me,\nMay all become fortunate ones destined for enlightenment." @@ -12981,9 +13015,9 @@ "translation": "Whoever speaks ill of me,\nOr causes harm to others,\nOr even mocks and ridicules -\nMay they all become destined for enlightenment." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་དག་བདག་ལ་ཁ་ཟེར་རམ། །གཞན་དག་གནོད་པ་བྱེད་པའམ། །དེ་བཞིན་ཕྱར་ཀ་གཏོང་ཡང་རུང་། །ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་སྐལ་ལྡན་གྱུར། །\n\nCommentary 1: གཞན་དག་ཅེས་པ་ནི་བཏང་སྙོམས་པའོ། །གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་བཞད་གད་དུ་བྱེད་པའམ་ཡང་ན་ཅོ་འདྲི་བའོ། །ཕྱར་ཁ་གཏོང་བ་ནི་བརྫུན་གྱིས་སུན་འབྱིན་པའོ། །\n\nCommentary 2: སྦྱོར་བ་དོན་ཡོད་པར་བསྔོ་བ་ནི། གང་དག་བདག་ལ་དངོས་སུ་ཁ་ངན་ཟེར་རམ། གཞན་དག་གནོད་པ་བྱེད་པའམ། དེ་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་གམ་དུ་ཕྱར་ཀ་གཏོང་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhether some speak ill of me,\nOr others cause harm,\nOr likewise spread rumors,\nMay they all become fortunate ones destined for enlightenment.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which expresses a compassionate wish for even those who harm or speak badly of oneself to attain enlightenment. The commentaries provide additional context, explaining that \"others\" refers to neutral parties, \"causing harm\" can mean mockery or questioning, and \"spreading rumors\" involves discrediting through lies. The overall message is one of forgiveness and universal aspiration for all beings to achieve enlightenment, regardless of their actions towards oneself.", - "translation": "Whether some speak ill of me,\nOr others cause harm,\nOr likewise spread rumors,\nMay they all become fortunate ones destined for enlightenment." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་དག་བདག་ལ་ཁ་ཟེར་རམ། །གཞན་དག་གནོད་པ་བྱེད་པའམ། །དེ་བཞིན་ཕྱར་ཀ་གཏོང་ཡང་རུང་། །ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་སྐལ་ལྡན་གྱུར། །\n\nCommentary 1: གཞན་དག་ཅེས་པ་ནི་བཏང་སྙོམས་པའོ། །གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་བཞད་གད་དུ་བྱེད་པའམ་ཡང་ན་ཅོ་འདྲི་བའོ། །ཕྱར་ཁ་གཏོང་བ་ནི་བརྫུན་གྱིས་སུན་འབྱིན་པའོ། །\n\nCommentary 2: སྦྱོར་བ་དོན་ཡོད་པར་བསྔོ་བ་ནི། གང་དག་བདག་ལ་དངོས་སུ་ཁ་ངན་ཟེར་རམ། གཞན་དག་གནོད་པ་བྱེད་པའམ། དེ་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་གམ་དུ་ཕྱར་ཀ་གཏོང་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains some terms:\n- \"Others\" refers to neutral parties.\n- \"Harming\" means mocking or questioning.\n- \"Slandering\" means discrediting through lies.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains the verse as a dedication of merit, wishing that even those who verbally abuse, harm, or slander the speaker may attain enlightenment.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries together suggest that this verse is about responding to various forms of negativity (verbal abuse, harm, or slander) from others (including neutral parties) with a compassionate wish for their enlightenment.\n\n3. Translating the input text based on the combined commentary meaning:\n\nWhether some verbally abuse me,\nOr others cause harm,\nOr likewise spread slander,\nMay they all become fortunate enough to attain enlightenment.\n\nThis translation reflects the idea of responding to negativity with compassion, wishing for the spiritual benefit of even those who mistreat the speaker, in line with the Buddhist principle of universal compassion.", + "translation": "Whether some verbally abuse me,\nOr others cause harm,\nOr likewise spread slander,\nMay they all become fortunate enough to attain enlightenment." } }, "glossary": { @@ -13005,7 +13039,7 @@ "སྐལ་ལྡན་": "fortune" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་དག་བདག་ལ་ཁ་ཟེར་རམ། །": { "ཁ་ཟེར་": "verbally abuse" }, @@ -13052,17 +13086,17 @@ }, "04_commentary_assisted": { "གང་དག་བདག་ལ་ཁ་ཟེར་རམ། །": { - "ཁ་ཟེར་": "speak ill" + "ཁ་ཟེར་": "verbally abuse" }, "གཞན་དག་གནོད་པ་བྱེད་པའམ། །": { "གནོད་པ་བྱེད་པ་": "cause harm" }, "དེ་བཞིན་ཕྱར་ཀ་གཏོང་ཡང་རུང་། །": { - "ཕྱར་ཀ་གཏོང་": "spread rumors" + "ཕྱར་ཀ་གཏོང་": "spread slander" }, "ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་སྐལ་ལྡན་གྱུར། །": { "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment", - "སྐལ་ལྡན་": "fortunate ones" + "སྐལ་ལྡན་": "fortunate enough" } } } @@ -13073,7 +13107,7 @@ "commentary_1": " མགོན་ཞེས་པ་ནི་སྐྱོབ་པའོ། །ལམ་དུ་ཞུགས་པ་ནི་ལམ་ནས་འགྲོ་བའོ། །སེམས་ཅན་མང་པོ་ལམ་དུ་ཞུགས་ནས་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་བྱེད་པ་ནི་དེད་དཔོན་ནོ། །ཟམ་པ་ནི་ཟམ་སྟེགས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་རྒྱུར་བསྔོ་བ་ནི། བདག་ནི་མགོན་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་མགོན་དང་། ལམ་དུ་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་དང་། ཆུ་ལས་བརྒལ་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་གྲུ་དང་ནི་གཟིངས་དང་ཟམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་ཅིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་མགོན་མེད་རྣམས་ཀྱི་མགོན། །ལམ་ཞུགས་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་དང་། །བརྒལ་འདོད་རྣམས་ཀྱི་གྲུ་དང་ནི། །གཟིངས་དང་ཟམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nམགོན་མེད་ (protectorless), མགོན་ (protector), ལམ་ཞུགས་ (those who have entered the path), དེད་དཔོན་ (guide), བརྒལ་འདོད་ (those wishing to cross over), གྲུ་ (boat), གཟིངས་ (ship), ཟམ་པ་ (bridge)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཀྱི་ to indicate possession or relation\n- Repetition of རྣམས་ཀྱི་ to list multiple groups\n- ཉིད་དུ་གྱུར་ at the end indicating \"become\" or \"transform into\"\n\n\nMay I become a protector for the protectorless,\nA guide for those who have entered the path,\nA boat, a ship, and a bridge\nFor those wishing to cross over.\n\n\nThis verse expresses aspirations to become various forms of support and guidance for beings in need, using metaphors of protection and transportation across difficult terrain or waters.", "translation": "May I become a protector for the protectorless,\nA guide for those who have entered the path,\nA boat, a ship, and a bridge\nFor those wishing to cross over." @@ -13089,9 +13123,9 @@ "translation": "I shall become a protector for those without protection,\nA guide for those who have entered the path,\nA boat, a raft, and a bridge\nFor those who wish to cross over." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ནི་མགོན་མེད་རྣམས་ཀྱི་མགོན། །ལམ་ཞུགས་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་དང་། །བརྒལ་འདོད་རྣམས་ཀྱི་གྲུ་དང་ནི། །གཟིངས་དང་ཟམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར། །\n\nCommentary 1: མགོན་ཞེས་པ་ནི་སྐྱོབ་པའོ། །ལམ་དུ་ཞུགས་པ་ནི་ལམ་ནས་འགྲོ་བའོ། །སེམས་ཅན་མང་པོ་ལམ་དུ་ཞུགས་ནས་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་བྱེད་པ་ནི་དེད་དཔོན་ནོ། །ཟམ་པ་ནི་ཟམ་སྟེགས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་རྒྱུར་བསྔོ་བ་ནི། བདག་ནི་མགོན་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་མགོན་དང་། ལམ་དུ་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་དང་། ཆུ་ལས་བརྒལ་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་གྲུ་དང་ནི་གཟིངས་དང་ཟམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་ཅིག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nMay I become a protector for those without protection,\nA guide for those who have entered the path,\nA boat, a ship, and a bridge\nFor those who wish to cross over.\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, where the speaker aspires to be a source of support and guidance for various groups of beings in need. The commentaries help clarify that \"mgon\" means protector or savior, \"ded dpon\" refers to a guide for those traveling on a path, and the last line refers to different means of crossing water, metaphorically representing assistance in overcoming obstacles or difficulties.", - "translation": "May I become a protector for those without protection,\nA guide for those who have entered the path,\nA boat, a ship, and a bridge\nFor those who wish to cross over." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ནི་མགོན་མེད་རྣམས་ཀྱི་མགོན། །ལམ་ཞུགས་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་དང་། །བརྒལ་འདོད་རྣམས་ཀྱི་གྲུ་དང་ནི། །གཟིངས་དང་ཟམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར། །\n\nCommentary 1: མགོན་ཞེས་པ་ནི་སྐྱོབ་པའོ། །ལམ་དུ་ཞུགས་པ་ནི་ལམ་ནས་འགྲོ་བའོ། །སེམས་ཅན་མང་པོ་ལམ་དུ་ཞུགས་ནས་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་བྱེད་པ་ནི་དེད་དཔོན་ནོ། །ཟམ་པ་ནི་ཟམ་སྟེགས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་རྒྱུར་བསྔོ་བ་ནི། བདག་ནི་མགོན་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་མགོན་དང་། ལམ་དུ་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་དང་། ཆུ་ལས་བརྒལ་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་གྲུ་དང་ནི་གཟིངས་དང་ཟམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་ཅིག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the terms used in the verse. It defines \"protector\" as one who guards, \"those who have entered the path\" as those who are traveling on the path, \"guide\" as one who leads many beings who have entered the path, and \"bridge\" as a structure for crossing.\n\nCommentary 2: This commentary describes the verse as a dedication to be a cause of benefit for all. It paraphrases the verse, explaining that one aspires to become a protector for those without protection, a guide for those who have entered the path, and a boat, ship, and bridge for those who wish to cross water.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that this verse is an aspiration to become a source of help and guidance for various beings in need. It uses metaphors of protection, guidance, and means of crossing obstacles to express the wish to assist others on their spiritual journey.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nMay I become a protector for those without protection,\nA guide for those who have entered the path,\nAnd for those wishing to cross over,\nMay I be a boat, a ship, and a bridge.\n\nThis translation reflects the aspiration to be of service to others in various capacities, as explained in the commentaries, using the metaphors of protection, guidance, and means of crossing to represent spiritual assistance.", + "translation": "May I become a protector for those without protection,\nA guide for those who have entered the path,\nAnd for those wishing to cross over,\nMay I be a boat, a ship, and a bridge." } }, "glossary": { @@ -13113,7 +13147,7 @@ "ཟམ་པ་": "bridge" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་ནི་མགོན་མེད་རྣམས་ཀྱི་མགོན། །": { "བདག་": "I", "མགོན་མེད་": "protectorless", @@ -13172,20 +13206,19 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བདག་ནི་མགོན་མེད་རྣམས་ཀྱི་མགོན། །": { - "བདག་": "I", + "བདག་ནི་མགོན་མེད་རྣམས་ཀྱི་མགོན།": { "མགོན་མེད་": "without protection", "མགོན་": "protector" }, - "ལམ་ཞུགས་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་དང་། །": { + "།ལམ་ཞུགས་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་དང་།": { "ལམ་ཞུགས་": "entered the path", "དེད་དཔོན་": "guide" }, - "བརྒལ་འདོད་རྣམས་ཀྱི་གྲུ་དང་ནི། །": { - "བརྒལ་འདོད་": "wish to cross over", + "།བརྒལ་འདོད་རྣམས་ཀྱི་གྲུ་དང་ནི།": { + "བརྒལ་འདོད་": "wishing to cross over", "གྲུ་": "boat" }, - "གཟིངས་དང་ཟམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར། །": { + "།གཟིངས་དང་ཟམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར།": { "གཟིངས་": "ship", "ཟམ་པ་": "bridge" } @@ -13198,7 +13231,7 @@ "commentary_1": " ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དང་བུམ་པ་ནི་ཅི་བསམས་པའི་དོན་སྟེར་བའོ། །རིག་སྔགས་གྲུབ་ནི་སྔགས་གྲུབ་པའོ། །ཅི་བརྟགས་པའི་དོན་སྟེར་བ་ནི་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ངོ་། །ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་བཞོར་རུང་ཡོད་པས་ན་འདོད་འཇོའོ། །", "commentary_2": "ཇི་ལྟར་བསམ་པ་འབྱུང་བའི་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དང་། བུམ་པ་བཟང་པོ་དང་། གང་འདོད་པའི་ལས་འགྲུབ་པའི་རིགས་སྔགས་གྲུབ་པ་དང་། ནད་ཐམས་ཅད་སེལ་བའི་སྨན་ཆེན་པོ་དང་། དགོས་འདོད་འབྱུང་བའི་དཔག་བསམ་གྱི་ནི་ཤིང་དག་དང་། གང་འདོད་པ་བཞོར་ཡོད་པས་ལུས་ཅན་ཀུན་གྱི་འདོད་འཇོའི་བར་གྱུར་ཅིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡིད་བཞིན་ནོར་དང་བུམ་པ་བཟང་། །རིག་སྔགས་གྲུབ་དང་སྨན་ཆེན་དང་། །དཔག་བསམ་གྱི་ནི་ཤིང་དག་དང་། །ལུས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་འཇོར་གྱུར། །\n", "output": "Key terms:\nཡིད་བཞིན་ནོར་ (wish-fulfilling jewel), བུམ་པ་བཟང་ (excellent vase), རིག་སྔགས་ (vidyāmantra), སྨན་ཆེན་ (great medicine), དཔག་བསམ་ཤིང་ (wish-fulfilling tree), འདོད་འཇོར་ (wish-granter)\n\nGrammatical structure:\n- List of items connected by དང་ (and)\n- Final line uses གྱུར (become) to indicate the function of these items\n\n\nThe wish-fulfilling jewel and excellent vase,\nAccomplished vidyāmantras and great medicine,\nThe wish-fulfilling trees as well,\nBecome wish-granters for embodied beings.\n\nNote: This verse lists various mythical objects known for their ability to fulfill wishes or provide abundance, comparing them to the subject of the larger text (likely the bodhisattva vows or bodhicitta).", "translation": "The wish-fulfilling jewel and excellent vase,\nAccomplished vidyāmantras and great medicine,\nThe wish-fulfilling trees as well,\nBecome wish-granters for embodied beings." @@ -13214,9 +13247,9 @@ "translation": "Like a wish-fulfilling jewel, an excellent vase,\nA realized mantra, a great medicine,\nA wish-granting tree,\nMay they fulfill the desires of all beings." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཡིད་བཞིན་ནོར་དང་བུམ་པ་བཟང་། །རིག་སྔགས་གྲུབ་དང་སྨན་ཆེན་དང་། །དཔག་བསམ་གྱི་ནི་ཤིང་དག་དང་། །ལུས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་འཇོར་གྱུར། །\n\nCommentary 1: ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དང་བུམ་པ་ནི་ཅི་བསམས་པའི་དོན་སྟེར་བའོ། །རིག་སྔགས་གྲུབ་ནི་སྔགས་གྲུབ་པའོ། །ཅི་བརྟགས་པའི་དོན་སྟེར་བ་ནི་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ངོ་། །ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་བཞོར་རུང་ཡོད་པས་ན་འདོད་འཇོའོ། །\n\nCommentary 2: ཇི་ལྟར་བསམ་པ་འབྱུང་བའི་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དང་། བུམ་པ་བཟང་པོ་དང་། གང་འདོད་པའི་ལས་འགྲུབ་པའི་རིགས་སྔགས་གྲུབ་པ་དང་། ནད་ཐམས་ཅད་སེལ་བའི་སྨན་ཆེན་པོ་དང་། དགོས་འདོད་འབྱུང་བའི་དཔག་བསམ་གྱི་ནི་ཤིང་དག་དང་། གང་འདོད་པ་བཞོར་ཡོད་པས་ལུས་ཅན་ཀུན་གྱི་འདོད་འཇོའི་བར་གྱུར་ཅིག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nMay the wish-fulfilling jewel, the excellent vase,\nThe accomplished knowledge mantras, the great medicine,\nThe wish-granting trees,\nAnd the wish-fulfilling cow for all beings come to be.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which lists various mythical or magical objects known for granting wishes and fulfilling desires. The commentaries provide additional context, explaining that these objects represent different ways of obtaining whatever one desires or needs, whether it's through magical means, medicinal cures, or abundant resources.", - "translation": "May the wish-fulfilling jewel, the excellent vase,\nThe accomplished knowledge mantras, the great medicine,\nThe wish-granting trees,\nAnd the wish-fulfilling cow for all beings come to be." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཡིད་བཞིན་ནོར་དང་བུམ་པ་བཟང་། །རིག་སྔགས་གྲུབ་དང་སྨན་ཆེན་དང་། །དཔག་བསམ་གྱི་ནི་ཤིང་དག་དང་། །ལུས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་འཇོར་གྱུར། །\n\nCommentary 1: ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དང་བུམ་པ་ནི་ཅི་བསམས་པའི་དོན་སྟེར་བའོ། །རིག་སྔགས་གྲུབ་ནི་སྔགས་གྲུབ་པའོ། །ཅི་བརྟགས་པའི་དོན་སྟེར་བ་ནི་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ངོ་། །ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་བཞོར་རུང་ཡོད་པས་ན་འདོད་འཇོའོ། །\n\nCommentary 2: ཇི་ལྟར་བསམ་པ་འབྱུང་བའི་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དང་། བུམ་པ་བཟང་པོ་དང་། གང་འདོད་པའི་ལས་འགྲུབ་པའི་རིགས་སྔགས་གྲུབ་པ་དང་། ནད་ཐམས་ཅད་སེལ་བའི་སྨན་ཆེན་པོ་དང་། དགོས་འདོད་འབྱུང་བའི་དཔག་བསམ་གྱི་ནི་ཤིང་དག་དང་། གང་འདོད་པ་བཞོར་ཡོད་པས་ལུས་ཅན་ཀུན་གྱི་འདོད་འཇོའི་བར་གྱུར་ཅིག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the wish-fulfilling jewel and vase grant whatever is wished for. The accomplished mantra refers to mastery of mantras. The wish-fulfilling tree grants whatever is contemplated. The wish-granting cow provides all desired objects.\n\nCommentary 2:\nThis commentary describes the wish-fulfilling jewel, excellent vase, accomplished mantra that fulfills desired actions, great medicine that cures all illnesses, wish-fulfilling tree that grants needs and desires, and the wish-granting cow that provides whatever is desired for all beings.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries describe various mythical objects that grant wishes and fulfill desires. These include the wish-fulfilling jewel, a special vase, accomplished mantras, powerful medicine, a wish-fulfilling tree, and a wish-granting cow. These objects are said to provide whatever is needed or desired for all beings.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nMay the wish-fulfilling jewel and excellent vase,\nThe accomplished mantra and great medicine,\nAlong with the wish-fulfilling trees,\nBecome wish-granters for all sentient beings.", + "translation": "May the wish-fulfilling jewel and excellent vase,\nThe accomplished mantra and great medicine,\nAlong with the wish-fulfilling trees,\nBecome wish-granters for all sentient beings." } }, "glossary": { @@ -13233,7 +13266,7 @@ "འདོད་འཇོར་": "bountiful cow" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཡིད་བཞིན་ནོར་དང་བུམ་པ་བཟང་། །": { "ཡིད་བཞིན་ནོར་": "wish-fulfilling jewel", "བུམ་པ་བཟང་": "excellent vase" @@ -13288,15 +13321,15 @@ "བུམ་པ་བཟང་": "excellent vase" }, "རིག་སྔགས་གྲུབ་དང་སྨན་ཆེན་དང་། །": { - "རིག་སྔགས་གྲུབ་": "accomplished knowledge mantras", + "རིག་སྔགས་གྲུབ་": "accomplished mantra", "སྨན་ཆེན་": "great medicine" }, "དཔག་བསམ་གྱི་ནི་ཤིང་དག་དང་། །": { - "དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་": "wish-granting trees" + "དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་": "wish-fulfilling trees" }, "ལུས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་འཇོར་གྱུར། །": { - "ལུས་ཅན་": "beings", - "འདོད་འཇོར་": "wish-fulfilling cow" + "ལུས་ཅན་": "sentient beings", + "འདོད་འཇོར་": "wish-granters" } } } @@ -13307,7 +13340,7 @@ "commentary_1": " འབྱུང་བས་འབྱུང་བའོ། །མ་ལུས་པ་ནི་མཐའ་དག་གོ། །གང་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་གནས་པའི་ཚུལ་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །རྣམ་པ་མང་སྟེ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སོ། །", "commentary_2": "ས་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དང་ནམ་མཁའ་རྟག་ཏུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉེར་འཚེའི་གཞི་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པས་རྣམ་པ་མང་པོའི་སྒོ་ནས་ཉེ་བར་འཚོ་བའི་གཞིར་ཡང་ཤོག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nས་སོགས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དང་། །ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་རྟག་པར་ཡང་། །སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡི། །རྣམ་མང་ཉེར་འཚོའི་གཞིར་ཡང་ཤོག །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nས་སོགས་(earth, etc.), འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་(great elements), ནམ་མཁའ་(space), རྟག་པར་(always), སེམས་ཅན་(sentient beings), ཉེར་འཚོ་(sustenance)\n\nGrammatical notes:\n- Comparative particle བཞིན་དུ་ (like, similar to)\n- Optative/aspirational ending ཤོག (may it be)\n\n\nLike the great elements such as earth,\nAnd like space, may I always be\nThe ground of life and sustenance\nFor sentient beings infinite in number.\n\nNote: This verse expresses an aspiration to be like the fundamental elements that support all life, emphasizing the bodhisattva ideal of selfless service to all beings.", "translation": "Like the great elements such as earth,\nAnd like space, may I always be\nThe ground of life and sustenance\nFor sentient beings infinite in number." @@ -13323,9 +13356,9 @@ "translation": "Like earth and other great elements,\nAnd like space, may I always be\nThe basis for the varied needs\nOf boundless sentient beings." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nས་སོགས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དང་། །ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་རྟག་པར་ཡང་། །སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡི། །རྣམ་མང་ཉེར་འཚོའི་གཞིར་ཡང་ཤོག །\n\nCommentary 1: འབྱུང་བས་འབྱུང་བའོ། །མ་ལུས་པ་ནི་མཐའ་དག་གོ། །གང་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་གནས་པའི་ཚུལ་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །རྣམ་པ་མང་སྟེ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སོ། །\n\nCommentary 2: ས་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དང་ནམ་མཁའ་རྟག་ཏུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉེར་འཚེའི་གཞི་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པས་རྣམ་པ་མང་པོའི་སྒོ་ནས་ཉེ་བར་འཚོ་བའི་གཞིར་ཡང་ཤོག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nLike the earth and other great elements, and like space itself, may I always be the basis for the varied needs of countless beings.\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan text, which expresses an aspiration to be as constant and supportive as the fundamental elements of nature (earth, water, fire, air) and space in providing for the diverse needs of all sentient beings.", - "translation": "Like the earth and other great elements, and like space itself, may I always be the basis for the varied needs of countless beings." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ས་སོགས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དང་། །ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་རྟག་པར་ཡང་། །སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡི། །རྣམ་མང་ཉེར་འཚོའི་གཞིར་ཡང་ཤོག །\n\nCommentary 1: འབྱུང་བས་འབྱུང་བའོ། །མ་ལུས་པ་ནི་མཐའ་དག་གོ། །གང་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་གནས་པའི་ཚུལ་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །རྣམ་པ་མང་སྟེ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སོ། །\n\nCommentary 2: ས་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དང་ནམ་མཁའ་རྟག་ཏུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉེར་འཚེའི་གཞི་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པས་རྣམ་པ་མང་པོའི་སྒོ་ནས་ཉེ་བར་འཚོ་བའི་གཞིར་ཡང་ཤོག\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the elements are all-encompassing and exist like space. It emphasizes the immeasurable nature of sentient beings and the diverse ways they are sustained.\n\nCommentary 2:\nThis commentary directly relates the four great elements (earth, etc.) and space to how they constantly serve as the basis for sustaining all sentient beings. It expresses a wish to similarly become a basis for sustaining countless beings in many ways.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries together emphasize how the elements and space universally and constantly support all sentient beings. They draw a parallel between this natural phenomenon and an aspiration to similarly sustain countless beings in diverse ways.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nLike the earth and other great elements, and like space,\nMay I always be the basis for sustaining\nThe diverse needs of countless sentient beings\nIn their myriad forms.", + "translation": "Like the earth and other great elements, and like space,\nMay I always be the basis for sustaining\nThe diverse needs of countless sentient beings\nIn their myriad forms." } }, "glossary": { @@ -13346,7 +13379,7 @@ "གཞིར་": "ground" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ས་སོགས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དང་། །": { "ས་": "earth", "འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་": "great elements" @@ -13411,11 +13444,11 @@ "རྟག་པར་": "always" }, "སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡི། །": { - "སེམས་ཅན་": "beings", + "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "དཔག་ཏུ་མེད་པ་": "countless" }, "རྣམ་མང་ཉེར་འཚོའི་གཞིར་ཡང་ཤོག །": { - "རྣམ་མང་": "varied", + "རྣམ་མང་": "diverse", "ཉེར་འཚོའི་": "needs", "གཞིར་": "basis" } @@ -13428,7 +13461,7 @@ "commentary_1": " གང་ནམ་མཁའ་ལ་མཐའ་ཐུག་པ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་མ་བཅད་པའོ།།རྣམ་ཀུན་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་དུ་མའོ། །ཇི་སྲིད་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་སངས་མ་རྒྱས་ཀྱི་བར་དུ་ཉེར་འཚོ་སྟེ།ལོངས་སྤྱོད་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་བཞིན་དུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་མྱ་ངན་འདས་བར་དུ་བདག་ནི་ཉེར་འཚོའི་གཞིར་ཡང་ཤོག་ཅེས་སོ། །འདི་དག་དགེ་ལྷ་དང་དགྲ་ལས་རྣམ་རྒྱལ་སྨོན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་དུ་བཞེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བཞིན་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །སེམས་ཅན་ཁམས་ལ་རྣམ་ཀུན་དུ། །ཐམས་ཅད་མྱ་ངན་འདས་བར་དུ། །བདག་ནི་ཉེར་འཚོའི་རྒྱུར་ཡང་ཤོག །\n", "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པ (reaching the limits of space), སེམས་ཅན་ཁམས་ (realm of sentient beings), མྱ་ངན་འདས་ (nirvana), ཉེར་འཚོ (sustenance/support)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བཞིན (likewise/similarly) connects this verse to the previous context\n- རྣམ་ཀུན་དུ (in all ways/aspects) modifies the action\n- བར་དུ (until) indicates the duration of the action\n- ཤོག (may it be so) expresses an aspiration\n\n\nLikewise, for the realm of sentient beings\nReaching to the limits of space,\nIn all ways, until all attain nirvana,\nMay I be a cause of their sustenance.\n\nTechnical note: ཉེར་འཚོ (nyertsho) is often used in the context of providing necessities for life or spiritual practice.", "translation": "Likewise, for the realm of sentient beings\nReaching to the limits of space,\nIn all ways, until all attain nirvana,\nMay I be a cause of their sustenance." @@ -13444,9 +13477,9 @@ "translation": "Just as space extends to its limits,\nMay I be a source of sustenance\nFor all beings in every realm,\nUntil they all attain nirvana." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བཞིན་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །སེམས་ཅན་ཁམས་ལ་རྣམ་ཀུན་དུ། །ཐམས་ཅད་མྱ་ངན་འདས་བར་དུ། །བདག་ནི་ཉེར་འཚོའི་རྒྱུར་ཡང་ཤོག །\n\nCommentary 1: གང་ནམ་མཁའ་ལ་མཐའ་ཐུག་པ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་མ་བཅད་པའོ།།རྣམ་ཀུན་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་དུ་མའོ། །ཇི་སྲིད་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་སངས་མ་རྒྱས་ཀྱི་བར་དུ་ཉེར་འཚོ་སྟེ།ལོངས་སྤྱོད་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བཞིན་དུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་མྱ་ངན་འདས་བར་དུ་བདག་ནི་ཉེར་འཚོའི་གཞིར་ཡང་ཤོག་ཅེས་སོ། །འདི་དག་དགེ་ལྷ་དང་དགྲ་ལས་རྣམ་རྒྱལ་སྨོན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་དུ་བཞེད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\nJust as space extends without limit,\nMay I be a source of sustenance\nFor all beings in every realm,\nUntil they all attain nirvana.\n\nThis translation captures the essence of the aspiration to benefit all sentient beings throughout space, providing for their needs until they achieve liberation. The commentaries clarify that this refers to serving beings in numerous ways, for as long as they have not yet attained enlightenment, acting as a cause for their enjoyment and well-being.", - "translation": "Just as space extends without limit,\nMay I be a source of sustenance\nFor all beings in every realm,\nUntil they all attain nirvana." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བཞིན་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །སེམས་ཅན་ཁམས་ལ་རྣམ་ཀུན་དུ། །ཐམས་ཅད་མྱ་ངན་འདས་བར་དུ། །བདག་ནི་ཉེར་འཚོའི་རྒྱུར་ཡང་ཤོག །\n\nCommentary 1: གང་ནམ་མཁའ་ལ་མཐའ་ཐུག་པ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་མ་བཅད་པའོ།།རྣམ་ཀུན་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་དུ་མའོ། །ཇི་སྲིད་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་སངས་མ་རྒྱས་ཀྱི་བར་དུ་ཉེར་འཚོ་སྟེ།ལོངས་སྤྱོད་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བཞིན་དུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་མྱ་ངན་འདས་བར་དུ་བདག་ནི་ཉེར་འཚོའི་གཞིར་ཡང་ཤོག་ཅེས་སོ། །འདི་དག་དགེ་ལྷ་དང་དགྲ་ལས་རྣམ་རྒྱལ་སྨོན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་དུ་བཞེད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that just as space is limitless, so too is the aspiration boundless. \"In all ways\" means in many aspects. The aspiration is to be a source of sustenance and enjoyment for all beings until they attain enlightenment.\n\nCommentary 2:\nThis commentary reiterates the main points of the verse, emphasizing the aspiration to be a source of support for all beings throughout space until they attain nirvana. It notes that this is considered a bodhisattva vow of aspiration by some masters.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize the vast scope of the aspiration, encompassing all beings throughout space. They highlight the commitment to support and sustain beings until they reach enlightenment or nirvana. The aspiration is seen as an important element of the bodhisattva path.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nJust as space extends to its limits,\nMay I be a source of sustenance\nFor all beings throughout the realms,\nIn every way, until they all attain nirvana.", + "translation": "Just as space extends to its limits,\nMay I be a source of sustenance\nFor all beings throughout the realms,\nIn every way, until they all attain nirvana." } }, "glossary": { @@ -13468,7 +13501,7 @@ "ཉེར་འཚོའི་": "sustenance" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་བཞིན་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །": { "དེ་བཞིན་": "Likewise", "ནམ་མཁའི་": "space", @@ -13528,20 +13561,22 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དེ་བཞིན་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །": { - "ནམ་མཁའ་": "space" + "དེ་བཞིན་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི།": { + "ནམ་མཁའི་": "space", + "མཐས་": "limits" }, - "སེམས་ཅན་ཁམས་ལ་རྣམ་ཀུན་དུ། །": { + "།སེམས་ཅན་ཁམས་ལ་རྣམ་ཀུན་དུ།": { "སེམས་ཅན་": "beings", - "ཁམས་": "realm" + "ཁམས་": "realms", + "རྣམ་ཀུན་དུ་": "in every way" }, - "ཐམས་ཅད་མྱ་ངན་འདས་བར་དུ། །": { + "།ཐམས་ཅད་མྱ་ངན་འདས་བར་དུ།": { + "ཐམས་ཅད་": "all", "མྱ་ངན་འདས་": "nirvana" }, - "བདག་ནི་ཉེར་འཚོའི་རྒྱུར་ཡང་ཤོག །": { + "།བདག་ནི་ཉེར་འཚོའི་རྒྱུར་ཡང་ཤོག །": { "བདག་": "I", - "ཉེར་འཚོ་": "sustenance", - "རྒྱུ་": "source" + "ཉེར་འཚོའི་རྒྱུ་": "source of sustenance" } } } @@ -13552,7 +13587,7 @@ "commentary_1": " བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པའོ། །དེ་ནི་བླ་མ་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་ཁོ་ན་ལས་བླང་བར་བྱའི། དེ་མ་རྙེད་ན་ཐོགས་པ་མི་མངའ་བའི་གཟིགས་པ་དང་ལྡན་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་མདུན་དུ་བལྟས་ལ། མཆོད་པ་བྱས་ཏེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་གཉིས་ལན་གསུམ་དུ་བཟླས་ཏེ་གཟུང་ངོ་། །སྔོན་གྱི་སྒྲ་ནི་སྔོན་གྱི་དུས་ཙམ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་དངོས་གཞི་ནི། སློབ་དཔོན་ལས་ལེན་ན་སློབ་དཔོན་ནམ། རྟེན་ལས་ལེན་ན། ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགོངས་སུ་གསོལ། ཞེས་པ་སྔོན་དུ་བཏང་ནས་སྨོན་འཇུག་སོ་སོར་ལེན་ན། ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་པར་བགྱི། །ཞེས་པ་ལན་གསུམ་གྱིས་སྨོན་པ་དང་། ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །ཇི་ལྟར་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། །ཞེས་པ་ལན་གསུམ་གྱིས་འཇུག་པ་བླང་ཞིང་། ལྷན་དུ་ལེན་ན་གཞུང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་བརྗོད་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ཏེ་དཔེར་ན་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱིས་གཞན་དོན་དུ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འདོད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པར་བྱ་བ་རྣམས་ལ་དེ་དག་གིས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་ཅིང་གནས་པ་ལྟར།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །དེ་དག་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། །\n", "output": "Key terms:\nབདེ་གཤེགས་ (Sugata), བྱང་ཆུབ་ (Enlightenment), ཐུགས་བསྐྱེད་ (Generate mind/intention), བསླབ་པ་ (Training/precepts)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...ལྟར་ construction indicating \"just as...in the same way\"\n- རིམ་བཞིན་ indicating \"in sequence/gradually\"\n\n\nJust as the previous sugatas\nGenerated the mind of enlightenment,\nAnd gradually abided\nIn the training of bodhisattvas,\n\nNote: ཐུགས་བསྐྱེད་ (thugs bskyed) is a honorific form referring to the generation of bodhicitta, often translated as \"generating the mind of enlightenment\" in this context.", "translation": "Just as the previous sugatas\nGenerated the mind of enlightenment,\nAnd gradually abided\nIn the training of bodhisattvas," @@ -13568,9 +13603,9 @@ "translation": "Just as the sugatas of the past\nGenerated the mind of enlightenment,\nAnd progressively abided in\nThe training of bodhisattvas," }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །དེ་དག་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། །\n\nCommentary 1: བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པའོ། །དེ་ནི་བླ་མ་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་ཁོ་ན་ལས་བླང་བར་བྱའི། དེ་མ་རྙེད་ན་ཐོགས་པ་མི་མངའ་བའི་གཟིགས་པ་དང་ལྡན་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་མདུན་དུ་བལྟས་ལ། མཆོད་པ་བྱས་ཏེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་གཉིས་ལན་གསུམ་དུ་བཟླས་ཏེ་གཟུང་ངོ་། །སྔོན་གྱི་སྒྲ་ནི་སྔོན་གྱི་དུས་ཙམ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དངོས་གཞི་ནི། སློབ་དཔོན་ལས་ལེན་ན་སློབ་དཔོན་ནམ། རྟེན་ལས་ལེན་ན། ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགོངས་སུ་གསོལ། ཞེས་པ་སྔོན་དུ་བཏང་ནས་སྨོན་འཇུག་སོ་སོར་ལེན་ན། ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་པར་བགྱི། །ཞེས་པ་ལན་གསུམ་གྱིས་སྨོན་པ་དང་། ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །ཇི་ལྟར་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། །ཞེས་པ་ལན་གསུམ་གྱིས་འཇུག་པ་བླང་ཞིང་། ལྷན་དུ་ལེན་ན་གཞུང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་བརྗོད་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ཏེ་དཔེར་ན་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱིས་གཞན་དོན་དུ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འདོད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པར་བྱ་བ་རྣམས་ལ་དེ་དག་གིས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་ཅིང་གནས་པ་ལྟར།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nJust as the Sugatas of the past\nGenerated the mind of enlightenment,\nAnd progressively dwelt in the training\nOf the bodhisattvas,\n\n\nThis translation aims to capture the meaning that, like the enlightened ones of the past who generated bodhicitta (the mind aspiring to enlightenment) and then gradually trained in the bodhisattva practices, the speaker is also committing to follow this same path of generating bodhicitta and training in the bodhisattva practices step by step.", - "translation": "Just as the Sugatas of the past\nGenerated the mind of enlightenment,\nAnd progressively dwelt in the training\nOf the bodhisattvas," + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །དེ་དག་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། །\n\nCommentary 1: བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པའོ། །དེ་ནི་བླ་མ་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་ཁོ་ན་ལས་བླང་བར་བྱའི། དེ་མ་རྙེད་ན་ཐོགས་པ་མི་མངའ་བའི་གཟིགས་པ་དང་ལྡན་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་མདུན་དུ་བལྟས་ལ། མཆོད་པ་བྱས་ཏེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་གཉིས་ལན་གསུམ་དུ་བཟླས་ཏེ་གཟུང་ངོ་། །སྔོན་གྱི་སྒྲ་ནི་སྔོན་གྱི་དུས་ཙམ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དངོས་གཞི་ནི། སློབ་དཔོན་ལས་ལེན་ན་སློབ་དཔོན་ནམ། རྟེན་ལས་ལེན་ན། ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགོངས་སུ་གསོལ། ཞེས་པ་སྔོན་དུ་བཏང་ནས་སྨོན་འཇུག་སོ་སོར་ལེན་ན། ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་པར་བགྱི། །ཞེས་པ་ལན་གསུམ་གྱིས་སྨོན་པ་དང་། ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །ཇི་ལྟར་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། །ཞེས་པ་ལན་གསུམ་གྱིས་འཇུག་པ་བླང་ཞིང་། ལྷན་དུ་ལེན་ན་གཞུང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་བརྗོད་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ཏེ་དཔེར་ན་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱིས་གཞན་དོན་དུ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འདོད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པར་བྱ་བ་རྣམས་ལ་དེ་དག་གིས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་ཅིང་གནས་པ་ལྟར།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This explains the process of generating bodhicitta (the mind of enlightenment). It states that one should take the bodhisattva vows from a qualified teacher, or if unavailable, visualize the Buddhas and recite these verses three times.\n\nCommentary 2: This outlines the formal procedure for taking the bodhisattva vows, either from a teacher or by oneself. It involves reciting verses for both the aspiration and engagement aspects of bodhicitta, following the example of previous Buddhas.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize following the example of previous Buddhas in generating bodhicitta and training in the bodhisattva path. They describe this as a formal process involving recitation of verses and commitment to training.\n\n3. Translation of input text based on combined meaning:\n\n\nJust as the previous Sugatas (Buddhas)\nGenerated the mind of enlightenment,\nAnd progressively trained\nIn the bodhisattva practices,\n\n\nThis translation captures the core meaning of following the example of past Buddhas in generating bodhicitta and training in the bodhisattva path, as emphasized in both commentaries.", + "translation": "Just as the previous Sugatas (Buddhas)\nGenerated the mind of enlightenment,\nAnd progressively trained\nIn the bodhisattva practices," } }, "glossary": { @@ -13591,7 +13626,7 @@ "རིམ་བཞིན་": "step-by-step" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །": { "བདེ་གཤེགས་": "sugata" }, @@ -13648,7 +13683,7 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །": { - "བདེ་གཤེགས་": "Sugata" + "བདེ་གཤེགས་": "Sugatas" }, "བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། །": { "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment", @@ -13657,11 +13692,10 @@ }, "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །": { "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་": "bodhisattva", - "བསླབ་པ་": "training" + "བསླབ་པ་": "practices" }, "དེ་དག་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། །": { - "རིམ་བཞིན་": "progressively", - "གནས་པ་": "dwelt" + "རིམ་བཞིན་": "progressively" } } } @@ -13672,7 +13706,7 @@ "commentary_1": " །འགྲོ་བ་ཕན་པ་དེ་དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནོ། །བསླབ་པར་བགྱི་ཞེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་བསྒྲུབ་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་སྡོམ་པའི་མཇུག་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "དེ་བཞིན་དུ་བདག་གིས་ཀྱང་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། དེ་བཞིན་དུ་བསླབ་པ་ལའང་རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱིའོ། །ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། །\n", "output": "Key terms:\nའགྲོ་(beings), ཕན་དོན་(benefit), བྱང་ཆུབ་སེམས་(bodhicitta), བསྐྱེད་(generate), བསླབ་པ་(training/precepts)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བཞིན་...དུ་: \"likewise\" or \"in the same way\"\n- བགྱི་: honorific form of བྱེད་ (to do)\n- རིམ་པ་བཞིན་དུ་: \"in sequence\" or \"step by step\"\n\n\nLikewise, for the benefit of beings,\nI shall generate bodhicitta,\nAnd in the same way, in the trainings too,\nI shall train step by step.\n\nTechnical note: བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta) refers to the altruistic intention to attain enlightenment for the sake of all sentient beings.", "translation": "Likewise, for the benefit of beings,\nI shall generate bodhicitta,\nAnd in the same way, in the trainings too,\nI shall train step by step." @@ -13688,9 +13722,9 @@ "translation": "Likewise, for the benefit of beings,\nI shall generate the mind of enlightenment.\nAnd in the same way, regarding the trainings,\nI shall train in them step by step." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། །\n\nCommentary 1: །འགྲོ་བ་ཕན་པ་དེ་དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནོ། །བསླབ་པར་བགྱི་ཞེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་བསྒྲུབ་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་སྡོམ་པའི་མཇུག་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དེ་བཞིན་དུ་བདག་གིས་ཀྱང་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། དེ་བཞིན་དུ་བསླབ་པ་ལའང་རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱིའོ། །ཞེས་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nLikewise, for the benefit of beings,\nI shall generate the mind of enlightenment.\nAnd similarly, I shall train\nIn the precepts, step by step.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, expressing the bodhisattva's commitment to generate bodhicitta (the mind of enlightenment) for the welfare of all beings, and to progressively train in the precepts or disciplines associated with the bodhisattva path.", - "translation": "Likewise, for the benefit of beings,\nI shall generate the mind of enlightenment.\nAnd similarly, I shall train\nIn the precepts, step by step." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། །\n\nCommentary 1: །འགྲོ་བ་ཕན་པ་དེ་དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནོ། །བསླབ་པར་བགྱི་ཞེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་བསྒྲུབ་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་སྡོམ་པའི་མཇུག་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དེ་བཞིན་དུ་བདག་གིས་ཀྱང་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། དེ་བཞིན་དུ་བསླབ་པ་ལའང་རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱིའོ། །ཞེས་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis explains the reason for benefiting beings. \"I will train\" means to accomplish accordingly. This is to elaborate on the conclusion of bodhicitta and vows.\n\nCommentary 2:\nThis is saying: \"Likewise, I too will generate bodhicitta for the benefit of beings, and similarly, I will train step by step in the trainings.\"\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize that the verse is about generating bodhicitta to benefit beings and committing to train in the practices step-by-step. It's seen as a conclusion or summary statement of one's commitment to the bodhisattva path.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nLikewise, for the benefit of beings,\nI will generate the mind of enlightenment.\nAnd similarly, in the trainings as well,\nI will train step by step.", + "translation": "Likewise, for the benefit of beings,\nI will generate the mind of enlightenment.\nAnd similarly, in the trainings as well,\nI will train step by step." } }, "glossary": { @@ -13706,7 +13740,7 @@ "རིམ་པ་བཞིན་དུ་": "step-by-step" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །": { "དེ་བཞིན་": "Likewise", "འགྲོ་": "beings", @@ -13766,7 +13800,7 @@ }, "དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །": { "དེ་བཞིན་དུ་": "similarly", - "བསླབ་པ་": "precepts" + "བསླབ་པ་": "trainings" }, "རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། །": { "རིམ་པ་བཞིན་དུ་": "step by step", @@ -13781,7 +13815,7 @@ "commentary_1": " དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། རབ་ཏུ་དང་བ་ནི་དད་པ་ལྷག་པའི་སྒོ་ནས་སོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་འཇུག་གི་ཆོ་ག་ལ་གཉིས་ཏེ། མཚམས་སྦྱོར་དང་། དངོས་སོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས་རབ་ཏུ་དང་བའི་སྒོ་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཟུང་སྟེ་བསྐྱེད་ནས་འཇུག་ཀྱང་མི་ཉམས་ཤིང་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་ནི་འདི་ལྟར་གཟེངས་བསྟོད་དོ་ཞེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་དགའ་བ་བསྐྱེད་པ་དང་། གཞན་དགའ་བ་བསྐྱེད་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས། །རབ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཟུང་ནས། །མཇུག་ཀྱང་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །སེམས་ནི་འདི་ལྟར་གཟེངས་བསྟོད་དོ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབློ་དང་ལྡན་པ་ (intelligent one), བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta), གཟེངས་བསྟོད་ (exalt, uplift)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...ནས་ construction indicating sequence of actions\n- མཇུག་ཀྱང་...ཕྱིར་ indicating purpose\n\n\nThus, the intelligent one, having firmly grasped the excellent bodhicitta, in order to further develop it afterwards, should exalt the mind in this way:\n\nNote: \"བྱང་ཆུབ་སེམས་\" is translated as \"bodhicitta\" to preserve the technical Sanskrit term. \"གཟེངས་བསྟོད་\" is rendered as \"exalt\" to maintain the sense of uplifting or praising the mind.", "translation": "Thus, the intelligent one, having firmly grasped the excellent bodhicitta, in order to further develop it afterwards, should exalt the mind in this way:" @@ -13797,9 +13831,9 @@ "translation": "Thus, those endowed with wisdom,\nHaving firmly grasped the awakening mind,\nIn order to further expand it thereafter,\nShould praise and encourage the mind in this way." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས། །རབ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཟུང་ནས། །མཇུག་ཀྱང་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །སེམས་ནི་འདི་ལྟར་གཟེངས་བསྟོད་དོ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། རབ་ཏུ་དང་བ་ནི་དད་པ་ལྷག་པའི་སྒོ་ནས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་འཇུག་གི་ཆོ་ག་ལ་གཉིས་ཏེ། མཚམས་སྦྱོར་དང་། དངོས་སོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས་རབ་ཏུ་དང་བའི་སྒོ་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཟུང་སྟེ་བསྐྱེད་ནས་འཇུག་ཀྱང་མི་ཉམས་ཤིང་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་ནི་འདི་ལྟར་གཟེངས་བསྟོད་དོ་ཞེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་དགའ་བ་བསྐྱེད་པ་དང་། གཞན་དགའ་བ་བསྐྱེད་པའོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nThus, those endowed with wisdom,\nHaving firmly grasped the awakening mind with great faith,\nIn order to further develop it to completion,\nShould uplift the mind in this way:\n", - "translation": "Thus, those endowed with wisdom,\nHaving firmly grasped the awakening mind with great faith,\nIn order to further develop it to completion,\nShould uplift the mind in this way:" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས། །རབ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཟུང་ནས། །མཇུག་ཀྱང་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །སེམས་ནི་འདི་ལྟར་གཟེངས་བསྟོད་དོ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། རབ་ཏུ་དང་བ་ནི་དད་པ་ལྷག་པའི་སྒོ་ནས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་འཇུག་གི་ཆོ་ག་ལ་གཉིས་ཏེ། མཚམས་སྦྱོར་དང་། དངོས་སོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས་རབ་ཏུ་དང་བའི་སྒོ་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཟུང་སྟེ་བསྐྱེད་ནས་འཇུག་ཀྱང་མི་ཉམས་ཤིང་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་ནི་འདི་ལྟར་གཟེངས་བསྟོད་དོ་ཞེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་དགའ་བ་བསྐྱེད་པ་དང་། གཞན་དགའ་བ་བསྐྱེད་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary emphasizes that \"rab tu dang ba\" refers to having exceptional faith.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains the structure of the verse, stating that it's about generating bodhicitta with great faith, maintaining it without decline, and expanding it. It also mentions that the verse is about uplifting the mind and is divided into two parts: generating joy in oneself and generating joy in others.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries highlight the importance of faith in generating and maintaining bodhicitta. The second commentary provides more context, explaining that this verse serves as a transition to the actual practice, emphasizing the need to uplift the mind to sustain and expand bodhicitta.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nThus, those endowed with wisdom,\nHaving generated bodhicitta with utmost faith,\nIn order to further expand it in the end,\nShould uplift their minds in this way:\n\nThis translation reflects the emphasis on faith, the generation of bodhicitta, and the intention to maintain and expand it through uplifting the mind, as indicated by the commentaries.", + "translation": "Thus, those endowed with wisdom,\nHaving generated bodhicitta with utmost faith,\nIn order to further expand it in the end,\nShould uplift their minds in this way:" } }, "glossary": { @@ -13819,7 +13853,7 @@ "གཟེངས་བསྟོད་": "take delight" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས། །རབ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཟུང་ནས།": { "བློ་དང་ལྡན་པ་": "intelligent one", "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "bodhicitta", @@ -13861,17 +13895,16 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས། །རབ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཟུང་ནས།": { + "དེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས། །རབ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཟུང་ནས། །": { "བློ་": "wisdom", "ལྡན་པ་": "endowed", - "རབ་དང་": "great faith", - "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "awakening mind", - "བཟུང་": "grasped" + "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "bodhicitta", + "བཟུང་": "generated" }, - "།མཇུག་ཀྱང་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །སེམས་ནི་འདི་ལྟར་གཟེངས་བསྟོད་དོ། །": { - "མཇུག་": "completion", - "རྒྱས་པར་": "develop", - "སེམས་": "mind", + "མཇུག་ཀྱང་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །སེམས་ནི་འདི་ལྟར་གཟེངས་བསྟོད་དོ། །": { + "མཇུག་": "end", + "རྒྱས་པར་": "expand", + "སེམས་": "minds", "གཟེངས་བསྟོད་": "uplift" } } @@ -13883,7 +13916,7 @@ "commentary_1": " མིའི་ཞེས་པ་ནི་མིའི་སྲིད་པ་འདིའོ། །འདིའི་སྒོ་ནས་ཀྱང་རང་གི་སེམས་གཟེངས་བསྟོད་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །", "commentary_2": "དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། རང་དོན་གྲུབ་པས་དགའ་བ་བསྐྱེད་པ་ནི། དེང་དུས་བདག་གི་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་ཏོ། །ཅི་སྟེ་ན་མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ་ཅིང་། དེ་རིང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་སུ་སྐྱེས་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་སུ་ད་གྱུར་ཏོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདེང་དུ་(Today), འབྲས་བུ་(Result/fruit), མི་ཡི་སྲིད་པ་(Human existence), སངས་རྒྱས་རིགས་(Buddha lineage), སངས་རྒྱས་སྲས་(Buddha's offspring/Bodhisattva)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དེང་ (today) and དི་རིང་ (today) for emphasis\n- ལེགས་པར་ (well/excellently) modifying ཐོབ་ (obtained)\n- སུ་ particle indicating transformation or becoming\n\n\nToday, my life has become fruitful.\nI have excellently obtained a human existence.\nToday, I am born into the Buddha's lineage.\nNow, I have become a child of the Buddhas.\n\nTechnical note: This verse is often recited as part of the bodhisattva vow ceremony, expressing the transformation that occurs upon taking the vow.", "translation": "Today, my life has become fruitful.\nI have excellently obtained a human existence.\nToday, I am born into the Buddha's lineage.\nNow, I have become a child of the Buddhas." @@ -13899,9 +13932,9 @@ "translation": "Today my life has borne fruit;\nI have well obtained a human existence.\nToday I am born into the Buddha's family;\nI have now become a child of the Buddha." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། །\n\nCommentary 1: མིའི་ཞེས་པ་ནི་མིའི་སྲིད་པ་འདིའོ། །འདིའི་སྒོ་ནས་ཀྱང་རང་གི་སེམས་གཟེངས་བསྟོད་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། རང་དོན་གྲུབ་པས་དགའ་བ་བསྐྱེད་པ་ནི། དེང་དུས་བདག་གི་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་ཏོ། །ཅི་སྟེ་ན་མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ་ཅིང་། དེ་རིང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་སུ་སྐྱེས་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་སུ་ད་གྱུར་ཏོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nToday my life has become fruitful.\nI have excellently obtained a human existence.\nToday I am born into the Buddha's family.\nNow I have become a child of the Buddhas.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, expressing joy and gratitude for attaining a precious human rebirth and entering the Buddhist path, symbolically becoming part of the Buddha's family.", - "translation": "Today my life has become fruitful.\nI have excellently obtained a human existence.\nToday I am born into the Buddha's family.\nNow I have become a child of the Buddhas." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། །\n\nCommentary 1: མིའི་ཞེས་པ་ནི་མིའི་སྲིད་པ་འདིའོ། །འདིའི་སྒོ་ནས་ཀྱང་རང་གི་སེམས་གཟེངས་བསྟོད་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། རང་དོན་གྲུབ་པས་དགའ་བ་བསྐྱེད་པ་ནི། དེང་དུས་བདག་གི་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་ཏོ། །ཅི་སྟེ་ན་མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ་ཅིང་། དེ་རིང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་སུ་སྐྱེས་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་སུ་ད་གྱུར་ཏོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"mi'i\" refers to the human realm of existence. It also indicates that this verse is meant to uplift one's own mind or boost one's confidence.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that the verse is about generating joy from achieving one's own purpose. It elaborates on the meaning of each line, emphasizing the great fruition of one's life, obtaining a good human rebirth, being born into the Buddha's lineage, and becoming a child of the Buddha.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries suggest that this verse is about recognizing the value and potential of human life, particularly in the context of Buddhist practice. It's meant to inspire confidence and joy in the practitioner by highlighting their fortunate circumstances and spiritual potential.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nToday, my life has become fruitful.\nI have excellently obtained a human existence.\nToday, I am born into the Buddha's family.\nNow, I have become a child of the Buddha.\n\nThis translation reflects the idea of recognizing the value of human life, the joy of spiritual accomplishment, and the sense of belonging to the Buddhist lineage, as emphasized in the commentaries.", + "translation": "Today, my life has become fruitful.\nI have excellently obtained a human existence.\nToday, I am born into the Buddha's family.\nNow, I have become a child of the Buddha." } }, "glossary": { @@ -13923,7 +13956,7 @@ "གྱུར་": "become" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ།": { "དེང་དུ་": "Today", "བདག་ཚེ་": "my life", @@ -13999,14 +14032,11 @@ }, "དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །": { "དི་རིང་": "Today", - "སངས་རྒྱས་": "Buddha's", - "རིགས་": "family", + "སངས་རྒྱས་རིགས་": "Buddha's family", "སྐྱེས་": "born" }, "སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། །": { - "སངས་རྒྱས་": "Buddhas", - "སྲས་": "child", - "བདག་": "I", + "སངས་རྒྱས་སྲས་": "child of the Buddha", "དེང་": "Now", "གྱུར་": "become" } @@ -14019,7 +14049,7 @@ "commentary_1": " ལོང་བས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ་ཕྱག་དར་བྱས་པའི་ས་རྡུལ་སྤུངས་པ་ནི་ཕྱག་དར་ཕུང་པོའོ། །ཅི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་ཞེས་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱིས་སོ།", "commentary_2": "དཔེར་ན་ལོང་བས་ཕྱག་དར་གྱི་ཕུང་པོ་ལས་ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རྙེད་པ་ནི་ངོ་མཚར་བ་ལྟར་དེ་བཞིན་དུ་ཇི་བཞིན་ལྟར་སྟེས་ནས་ཏེ་སྟེས་དབང་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་འདི་བདག་ལ་སྐྱེས་པ་འདི་ངོ་མཚར་རོ་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལོང་བས་ཕྱག་དང་ཕུང་པོ་ལས། །ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རྙེད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་ནས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་འདི་བདག་ལ་སྐྱེས། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nལོང་བ་(blind person), ཕྱག་(hand/rubbish), ཕུང་པོ་(heap), རིན་ཆེན་(precious jewel), བྱང་ཆུབ་སེམས་(bodhicitta)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...ལྟར་: \"just as...in the same way\"\n- ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་ནས་: \"somehow by chance\"\n\n\nJust as a blind person might find a jewel\nIn a heap of rubbish,\nSo too, somehow by chance,\nThis bodhicitta has arisen in me.\n\n\nTechnical note: བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta) refers to the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all sentient beings, a central concept in Mahayana Buddhism.", "translation": "Just as a blind person might find a jewel\nIn a heap of rubbish,\nSo too, somehow by chance,\nThis bodhicitta has arisen in me." @@ -14035,9 +14065,9 @@ "translation": "Just as a blind person might find\nA precious jewel in a heap of rubbish,\nLikewise, somehow by chance,\nThis awakening mind has arisen in me." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལོང་བས་ཕྱག་དང་ཕུང་པོ་ལས། །ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རྙེད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་ནས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་འདི་བདག་ལ་སྐྱེས། །\n\nCommentary 1: ལོང་བས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ་ཕྱག་དར་བྱས་པའི་ས་རྡུལ་སྤུངས་པ་ནི་ཕྱག་དར་ཕུང་པོའོ། །ཅི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་ཞེས་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱིས་སོ།\n\nCommentary 2: དཔེར་ན་ལོང་བས་ཕྱག་དར་གྱི་ཕུང་པོ་ལས་ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རྙེད་པ་ནི་ངོ་མཚར་བ་ལྟར་དེ་བཞིན་དུ་ཇི་བཞིན་ལྟར་སྟེས་ནས་ཏེ་སྟེས་དབང་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་འདི་བདག་ལ་སྐྱེས་པ་འདི་ངོ་མཚར་རོ་ཞེས་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nJust as a blind person might unexpectedly find a precious jewel\nIn a heap of discarded rubbish,\nSo too, by some fortunate coincidence,\nThis awakening mind has somehow arisen in me.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which uses the metaphor of a blind person finding a precious gem in a pile of garbage to express amazement at the arising of bodhicitta (the awakening mind) in oneself. The commentaries clarify that this fortunate occurrence is due to merit or auspicious circumstances.", - "translation": "Just as a blind person might unexpectedly find a precious jewel\nIn a heap of discarded rubbish,\nSo too, by some fortunate coincidence,\nThis awakening mind has somehow arisen in me." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལོང་བས་ཕྱག་དང་ཕུང་པོ་ལས། །ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རྙེད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་ནས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་འདི་བདག་ལ་སྐྱེས། །\n\nCommentary 1: ལོང་བས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ་ཕྱག་དར་བྱས་པའི་ས་རྡུལ་སྤུངས་པ་ནི་ཕྱག་དར་ཕུང་པོའོ། །ཅི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་ཞེས་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱིས་སོ།\n\nCommentary 2: དཔེར་ན་ལོང་བས་ཕྱག་དར་གྱི་ཕུང་པོ་ལས་ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རྙེད་པ་ནི་ངོ་མཚར་བ་ལྟར་དེ་བཞིན་དུ་ཇི་བཞིན་ལྟར་སྟེས་ནས་ཏེ་སྟེས་དབང་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་འདི་བདག་ལ་སྐྱེས་པ་འདི་ངོ་མཚར་རོ་ཞེས་པའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"phyag dar phung po\" refers to a pile of dust swept up during cleaning. It also clarifies that \"ci zhig ltar stes\" means \"by merit\" or \"due to good fortune.\"\n\nCommentary 2:\nThis commentary compares finding a precious jewel in a pile of sweepings to the miraculous arising of bodhicitta in oneself. It emphasizes the wonder and amazement of this occurrence.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together suggest that the verse is using a metaphor of a blind person unexpectedly finding a precious jewel in a pile of swept-up dust to illustrate the miraculous and fortunate arising of bodhicitta (the mind of enlightenment) in oneself.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nJust as a blind person might somehow find a precious jewel\nIn a pile of swept-up dust,\nSo too, by some fortunate circumstance,\nThis mind of enlightenment has arisen in me.", + "translation": "Just as a blind person might somehow find a precious jewel\nIn a pile of swept-up dust,\nSo too, by some fortunate circumstance,\nThis mind of enlightenment has arisen in me." } }, "glossary": { @@ -14054,7 +14084,7 @@ "སྐྱེས": "born" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལོང་བས་ཕྱག་དང་ཕུང་པོ་ལས། །": { "ལོང་བ": "blind person", "ཕུང་པོ": "heap" @@ -14107,19 +14137,19 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ལོང་བས་ཕྱག་དང་ཕུང་པོ་ལས། །": { - "ལོང་བ": "blind person", - "ཕུང་པོ": "heap" + "ལོང་བ་": "blind person", + "ཕུང་པོ་": "pile" }, "ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རྙེད་པ་ལྟར། །": { - "རིན་ཆེན": "precious jewel", - "རྙེད་པ": "find" + "རིན་ཆེན་": "precious jewel", + "རྙེད་པ་": "find" }, "དེ་བཞིན་ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་ནས། །": { - "སྟེས": "fortunate coincidence" + "སྟེས་": "fortunate circumstance" }, "བྱང་ཆུབ་སེམས་འདི་བདག་ལ་སྐྱེས། །": { - "བྱང་ཆུབ་སེམས": "awakening mind", - "སྐྱེས": "arisen" + "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "mind of enlightenment", + "སྐྱེས་": "arisen" } } } @@ -14130,7 +14160,7 @@ "commentary_1": " །དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུན་བཅད་པ་ནི་འཆི་བདག་བཅོམ་པའོ། །མི་ཟད་གཏེར་ཞེས་པ་ནི་ལོངས་སྤྱད་ཀྱང་ཟད་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ན", "commentary_2": "གཞན་དོན་འགྲུབ་པས་དགའ་བ་བསྐྱེད་པ་ནི། འགྲོ་བའི་འཆི་བདག་འཇོམས་པར་བྱེད་པས་འཆི་བ་མེད་པར་བྱེད་པའི་བདུད་རྩི་མཆོག་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདི་ཡིན་ལ། འགྲོ་བའི་དབུལ་བ་ཐམས་ཅད་སེལ་བའི་མི་ཟད་པའི་གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བའི་འཆི་བདག་འཇོམས་བྱེད་པའི། །བདུད་རྩི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །འགྲོ་བའི་དབུལ་བ་སེལ་བ་ཡི། །མི་ཟད་གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ། །\n", "output": "Key terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), འཆི་བདག་ (lord of death), འཇོམས་ (conquer/destroy), བདུད་རྩི་ (amrita/nectar), དབུལ་བ་ (poverty), མི་ཟད་གཏེར་ (inexhaustible treasure)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ། structure for emphasis\n- Parallel structure in both couplets\n\n\nThis is also the supreme amrita\nThat conquers the lord of death for beings.\nThis is also the inexhaustible treasure\nThat eliminates the poverty of beings.\n\n\nTechnical note: བདུད་རྩི་ (amrita) refers to the nectar of immortality in Buddhist and Hindu traditions.", "translation": "This is also the supreme amrita\nThat conquers the lord of death for beings.\nThis is also the inexhaustible treasure\nThat eliminates the poverty of beings." @@ -14146,9 +14176,9 @@ "translation": "This is also the supreme nectar\nThat conquers the lord of death for beings.\nThis is also the inexhaustible treasure\nThat dispels the poverty of beings." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའགྲོ་བའི་འཆི་བདག་འཇོམས་བྱེད་པའི། །བདུད་རྩི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །འགྲོ་བའི་དབུལ་བ་སེལ་བ་ཡི། །མི་ཟད་གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 1: །དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུན་བཅད་པ་ནི་འཆི་བདག་བཅོམ་པའོ། །མི་ཟད་གཏེར་ཞེས་པ་ནི་ལོངས་སྤྱད་ཀྱང་ཟད་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ན\n\nCommentary 2: གཞན་དོན་འགྲུབ་པས་དགའ་བ་བསྐྱེད་པ་ནི། འགྲོ་བའི་འཆི་བདག་འཇོམས་པར་བྱེད་པས་འཆི་བ་མེད་པར་བྱེད་པའི་བདུད་རྩི་མཆོག་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདི་ཡིན་ལ། འགྲོ་བའི་དབུལ་བ་ཐམས་ཅད་སེལ་བའི་མི་ཟད་པའི་གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nThis is also the supreme elixir\nThat conquers the lord of death for beings.\nThis is also the inexhaustible treasure\nThat eliminates the poverty of beings.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning conveyed in the original Tibetan verse and elaborated upon in the commentaries. The \"supreme elixir\" and \"inexhaustible treasure\" refer to bodhicitta (the awakening mind), which is described as having the power to overcome death (by cutting off the cycle of rebirth in lower realms) and eliminate poverty (by providing an endless source of benefit for beings).", - "translation": "This is also the supreme elixir\nThat conquers the lord of death for beings.\nThis is also the inexhaustible treasure\nThat eliminates the poverty of beings." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འགྲོ་བའི་འཆི་བདག་འཇོམས་བྱེད་པའི། །བདུད་རྩི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །འགྲོ་བའི་དབུལ་བ་སེལ་བ་ཡི། །མི་ཟད་གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 1: །དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུན་བཅད་པ་ནི་འཆི་བདག་བཅོམ་པའོ། །མི་ཟད་གཏེར་ཞེས་པ་ནི་ལོངས་སྤྱད་ཀྱང་ཟད་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ན\n\nCommentary 2: གཞན་དོན་འགྲུབ་པས་དགའ་བ་བསྐྱེད་པ་ནི། འགྲོ་བའི་འཆི་བདག་འཇོམས་པར་བྱེད་པས་འཆི་བ་མེད་པར་བྱེད་པའི་བདུད་རྩི་མཆོག་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདི་ཡིན་ལ། འགྲོ་བའི་དབུལ་བ་ཐམས་ཅད་སེལ་བའི་མི་ཟད་པའི་གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary explains that cutting off the continuum of rebirth in hell realms and other lower states is considered conquering the lord of death. The term \"inexhaustible treasure\" is used because it does not diminish even when used.\n\nCommentary 2: This commentary states that generating joy by accomplishing the welfare of others is the supreme nectar that conquers the lord of death for beings, making them deathless. The bodhicitta (enlightened mind) is this supreme nectar and also the inexhaustible treasure that eliminates all poverty of beings.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the power of bodhicitta or enlightened mind to overcome death and suffering. It is described as a supreme nectar that conquers death by preventing rebirth in lower realms and as an inexhaustible treasure that eliminates all forms of poverty or lack. The focus is on the transformative and liberating power of this mindset for the benefit of all beings.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nThis is the supreme nectar \nThat conquers the lord of death for beings.\nThis is also the inexhaustible treasure\nThat dispels the poverty of beings.\n\nThis translation reflects the understanding that the text is referring to bodhicitta or the enlightened mind as a powerful force that overcomes death and suffering, and serves as an endless source of benefit for all beings.", + "translation": "This is the supreme nectar \nThat conquers the lord of death for beings.\nThis is also the inexhaustible treasure\nThat dispels the poverty of beings." } }, "glossary": { @@ -14167,7 +14197,7 @@ "གཏེར་": "treasure" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འགྲོ་བའི་འཆི་བདག་འཇོམས་བྱེད་པའི། །བདུད་རྩི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ།": { "འགྲོ་བ་": "beings", "འཆི་བདག་": "lord of death", @@ -14220,13 +14250,13 @@ "འགྲོ་བ་": "beings", "འཆི་བདག་": "lord of death", "འཇོམས་": "conquer", - "བདུད་རྩི་": "elixir", + "བདུད་རྩི་": "nectar", "མཆོག་": "supreme" }, "།འགྲོ་བའི་དབུལ་བ་སེལ་བ་ཡི། །མི་ཟད་གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ།": { "འགྲོ་བ་": "beings", "དབུལ་བ་": "poverty", - "སེལ་བ་": "eliminate", + "སེལ་བ་": "dispel", "མི་ཟད་": "inexhaustible", "གཏེར་": "treasure" } @@ -14239,7 +14269,7 @@ "commentary_1": " ད་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སོ། །དེ་རྣམས་རབ་ཏུ་ཞི་བར་བྱེད་པ་ནི་གོང་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ཉིད་ལྗོན་ཤིང་ངོ་། །", "commentary_2": "འགྲོ་བའི་ལུས་སེམས་ཀྱི་ནད་རབ་ཏུ་ཞི་བར་བྱེད་པའི་སྨན་གྱི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །སྲིད་པའི་ལམ་དུ་འཁྱམས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་དུབ་པའི་འགྲོ་བ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ངལ་བ་གསོ་བའི་བསིལ་གྲིབ་ཅན་གྱི་ལྗོན་ཤིང་ཡིན་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བའི་ནད་རབ་ཞི་བྱེད་པའི། །སྨན་གྱི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །སྲིད་ལམ་འཁྱམ་ཞིང་དུབ་པ་ཡི། །འགྲོ་བའི་ངལ་སོ་ལྗོན་ཤིང་ཡིན། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), ནད་ (illness), ཞི་བྱེད་ (pacify), སྨན་ (medicine), སྲིད་ལམ་ (samsara), འཁྱམ་ (wander), དུབ་པ་ (exhausted), ངལ་སོ་ (rest), ལྗོན་ཤིང་ (wish-fulfilling tree)\n\n\nThis is also the supreme medicine\nThat pacifies the illnesses of beings.\nIt is the wish-fulfilling tree of rest\nFor beings exhausted from wandering the paths of existence.\n\n\nNotes:\n- The text uses metaphors comparing the subject (likely bodhicitta or the bodhisattva path) to medicine and a wish-fulfilling tree.\n- སྲིད་ལམ་ literally means \"path of existence\" but often refers to samsara.\n- ལྗོན་ཤིང་ (wish-fulfilling tree) is a common Buddhist metaphor for something that provides all needs.", "translation": "This is also the supreme medicine\nThat pacifies the illnesses of beings.\nIt is the wish-fulfilling tree of rest\nFor beings exhausted from wandering the paths of existence." @@ -14255,9 +14285,9 @@ "translation": "This is also the supreme medicine\nThat pacifies the illnesses of beings.\nIt is the resting tree for weary travelers\nWandering exhausted on the paths of existence." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའགྲོ་བའི་ནད་རབ་ཞི་བྱེད་པའི། །སྨན་གྱི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །སྲིད་ལམ་འཁྱམ་ཞིང་དུབ་པ་ཡི། །འགྲོ་བའི་ངལ་སོ་ལྗོན་ཤིང་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སོ། །དེ་རྣམས་རབ་ཏུ་ཞི་བར་བྱེད་པ་ནི་གོང་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ཉིད་ལྗོན་ཤིང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: འགྲོ་བའི་ལུས་སེམས་ཀྱི་ནད་རབ་ཏུ་ཞི་བར་བྱེད་པའི་སྨན་གྱི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །སྲིད་པའི་ལམ་དུ་འཁྱམས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་དུབ་པའི་འགྲོ་བ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ངལ་བ་གསོ་བའི་བསིལ་གྲིབ་ཅན་གྱི་ལྗོན་ཤིང་ཡིན་ལ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nThis is also the supreme medicine\nThat pacifies the illnesses of beings.\nIt is the tree that provides rest\nFor wanderers weary on the paths of existence.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning conveyed in the original Tibetan text and elaborated on in the commentaries. The \"supreme medicine\" and \"tree\" refer metaphorically to bodhicitta (the awakened mind), which is described as having the power to alleviate the sufferings and afflictions of beings as they wander through cyclic existence.", - "translation": "This is also the supreme medicine\nThat pacifies the illnesses of beings.\nIt is the tree that provides rest\nFor wanderers weary on the paths of existence." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འགྲོ་བའི་ནད་རབ་ཞི་བྱེད་པའི། །སྨན་གྱི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །སྲིད་ལམ་འཁྱམ་ཞིང་དུབ་པ་ཡི། །འགྲོ་བའི་ངལ་སོ་ལྗོན་ཤིང་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སོ། །དེ་རྣམས་རབ་ཏུ་ཞི་བར་བྱེད་པ་ནི་གོང་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ཉིད་ལྗོན་ཤིང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: འགྲོ་བའི་ལུས་སེམས་ཀྱི་ནད་རབ་ཏུ་ཞི་བར་བྱེད་པའི་སྨན་གྱི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །སྲིད་པའི་ལམ་དུ་འཁྱམས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་དུབ་པའི་འགྲོ་བ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ངལ་བ་གསོ་བའི་བསིལ་གྲིབ་ཅན་གྱི་ལྗོན་ཤིང་ཡིན་ལ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This refers to the afflictions. The bodhicitta (enlightened mind) mentioned earlier is like a tree that thoroughly pacifies these afflictions.\n\nCommentary 2: This is the supreme medicine that thoroughly pacifies the physical and mental illnesses of beings. It is like a cool, shady tree that relieves the fatigue and suffering of beings who wander and become exhausted on the path of cyclic existence.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries explain that bodhicitta (the enlightened mind or altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings) is likened to both supreme medicine and a sheltering tree. It has the power to pacify mental afflictions, cure physical and mental illnesses, and provide relief from the exhaustion and suffering experienced in cyclic existence.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nThis is also the supreme medicine\nThat pacifies the illnesses of beings.\nIt is the tree that gives rest\nTo wanderers exhausted on the paths of existence.", + "translation": "This is also the supreme medicine\nThat pacifies the illnesses of beings.\nIt is the tree that gives rest\nTo wanderers exhausted on the paths of existence." } }, "glossary": { @@ -14278,7 +14308,7 @@ "ལྗོན་ཤིང་": "tree" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འགྲོ་བའི་ནད་རབ་ཞི་བྱེད་པའི། །སྨན་གྱི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །": { "འགྲོ་བ་": "beings", "ནད་": "illnesses", @@ -14331,7 +14361,7 @@ }, "04_commentary_assisted": { "འགྲོ་བའི་ནད་རབ་ཞི་བྱེད་པའི། །སྨན་གྱི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །": { - "འགྲོ་བ་": "beings", + "འགྲོ་བའི་": "beings", "ནད་": "illnesses", "ཞི་བྱེད་": "pacifies", "སྨན་": "medicine", @@ -14340,8 +14370,8 @@ "སྲིད་ལམ་འཁྱམ་ཞིང་དུབ་པ་ཡི། །འགྲོ་བའི་ངལ་སོ་ལྗོན་ཤིང་ཡིན། །": { "སྲིད་ལམ་": "paths of existence", "འཁྱམ་": "wanderers", - "དུབ་པ་": "weary", - "འགྲོ་བ་": "beings", + "དུབ་པ་": "exhausted", + "འགྲོ་བའི་": "beings", "ངལ་སོ་": "rest", "ལྗོན་ཤིང་": "tree" } @@ -14354,7 +14384,7 @@ "commentary_1": " ཐར་པའི་དོན་དུ་འགྲོ་བས་ན་འགྲོ་བའོ། །ངན་པར་འགྲོ་བས་ན་ངན་འགྲོ་སྟེ་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་གདུང་བ་སྟེ་སྲེག་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དེ་སེལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་སེལ་བར་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ངན་འགྲོ་ལས་སྒྲོལ་བར་བྱེད་པའི་སྤྱི་སྟེ་ཐུན་མོང་གི་སྟེགས་སམ་ཟམ་པ་ལྟ་བུར་འགྱུར་བའང་ཡིན་ཞིང་། འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པའི་གདུང་བ་སེལ་བའི་སེམས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཤར་བ་ཡིན་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ངན་འགྲོ་ལས། །སྒྲོལ་བར་བྱེད་པའི་སྤྱི་སྟེགས་ཡིན། །འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་གདུང་སེལ་བའི། །སེམས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཤར་བ་ཡིན། །\n", "output": "Key terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), ངན་འགྲོ་ (lower realms), སྒྲོལ་བ་ (liberate), སྤྱི་སྟེགས་ (common foundation), ཉོན་མོངས་ (afflictions), གདུང་སེལ་ (remove torment), སེམས་ (mind), ཟླ་བ་ (moon)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལས་ to indicate \"from\" \n- བྱེད་པའི་ and སེལ་བའི་ are attributive clauses\n- ཡིན་ at the end of each couplet indicates equative statements\n\n\nIt is the common foundation that liberates\nAll beings from the lower realms.\nIt is the rising of the mind's moon\nThat removes the torment of beings' afflictions.\n\n\nNote: This verse likely refers to bodhicitta or the awakening mind, metaphorically described as a foundation and a moon.", "translation": "It is the common foundation that liberates\nAll beings from the lower realms.\nIt is the rising of the mind's moon\nThat removes the torment of beings' afflictions." @@ -14370,9 +14400,9 @@ "translation": "It is the common vehicle that liberates\nAll beings from the lower realms.\nIt is the rising of the mind's moon\nThat dispels the torment of beings' afflictions." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ངན་འགྲོ་ལས། །སྒྲོལ་བར་བྱེད་པའི་སྤྱི་སྟེགས་ཡིན། །འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་གདུང་སེལ་བའི། །སེམས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཤར་བ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ཐར་པའི་དོན་དུ་འགྲོ་བས་ན་འགྲོ་བའོ། །ངན་པར་འགྲོ་བས་ན་ངན་འགྲོ་སྟེ་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་གདུང་བ་སྟེ་སྲེག་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དེ་སེལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་སེལ་བར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ངན་འགྲོ་ལས་སྒྲོལ་བར་བྱེད་པའི་སྤྱི་སྟེ་ཐུན་མོང་གི་སྟེགས་སམ་ཟམ་པ་ལྟ་བུར་འགྱུར་བའང་ཡིན་ཞིང་། འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པའི་གདུང་བ་སེལ་བའི་སེམས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཤར་བ་ཡིན་ལ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nIt is the universal bridge that liberates\nAll beings from the lower realms.\nIt is the moon of mind that has risen,\nDispelling the torment of beings' afflictions.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the original Tibetan verse while incorporating insights from the commentaries. The \"universal bridge\" (སྤྱི་སྟེགས) is described as a means of rescuing all beings from lower rebirths. The \"moon of mind\" (སེམས་ཀྱི་ཟླ་བ) metaphor is used to illustrate how it alleviates the suffering caused by mental afflictions.", - "translation": "It is the universal bridge that liberates\nAll beings from the lower realms.\nIt is the moon of mind that has risen,\nDispelling the torment of beings' afflictions." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ངན་འགྲོ་ལས། །སྒྲོལ་བར་བྱེད་པའི་སྤྱི་སྟེགས་ཡིན། །འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་གདུང་སེལ་བའི། །སེམས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཤར་བ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ཐར་པའི་དོན་དུ་འགྲོ་བས་ན་འགྲོ་བའོ། །ངན་པར་འགྲོ་བས་ན་ངན་འགྲོ་སྟེ་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་གདུང་བ་སྟེ་སྲེག་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དེ་སེལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་སེལ་བར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ངན་འགྲོ་ལས་སྒྲོལ་བར་བྱེད་པའི་སྤྱི་སྟེ་ཐུན་མོང་གི་སྟེགས་སམ་ཟམ་པ་ལྟ་བུར་འགྱུར་བའང་ཡིན་ཞིང་། འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པའི་གདུང་བ་སེལ་བའི་སེམས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཤར་བ་ཡིན་ལ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains the terms used in the verse. It defines \"beings\" as those who go towards liberation, \"lower realms\" as places like hell, and \"afflictions\" as that which burns or torments. It emphasizes that the verse is about dispelling the obscurations of afflictions.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the metaphors used in the verse. It describes the teaching as a common bridge or platform that liberates all beings from lower realms. It also explains the concept of the mind's moon rising to dispel the heat of afflictive obscurations.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that the verse is about a universal method (like a bridge) that helps all beings escape from lower realms of existence. This method is likened to the rising of a moon in the mind, which has the power to cool and dispel the burning afflictions that obscure beings' true nature.\n\n3. Translation of the input text according to the combined meaning:\n\n\nIt is the universal platform that liberates\nAll beings from the lower realms.\nIt is the rising of the mind's moon\nThat dispels the burning afflictions of beings.\n", + "translation": "It is the universal platform that liberates\nAll beings from the lower realms.\nIt is the rising of the mind's moon\nThat dispels the burning afflictions of beings." } }, "glossary": { @@ -14393,7 +14423,7 @@ "ཤར་བ་": "rising" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ངན་འགྲོ་ལས། །སྒྲོལ་བར་བྱེད་པའི་སྤྱི་སྟེགས་ཡིན།": { "འགྲོ་བ་": "beings", "ངན་འགྲོ་": "lower realms", @@ -14446,16 +14476,16 @@ "འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ངན་འགྲོ་ལས། །སྒྲོལ་བར་བྱེད་པའི་སྤྱི་སྟེགས་ཡིན།": { "འགྲོ་བ་": "beings", "ངན་འགྲོ་": "lower realms", - "སྒྲོལ་བ་": "liberate", - "སྤྱི་སྟེགས་": "universal bridge" + "སྒྲོལ་བ་": "liberates", + "སྤྱི་སྟེགས་": "universal platform" }, "།འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་གདུང་སེལ་བའི། །སེམས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཤར་བ་ཡིན།": { "འགྲོ་བ་": "beings", "ཉོན་མོངས་": "afflictions", - "གདུང་": "torment", - "སེལ་བ་": "dispel", + "གདུང་": "burning", "སེམས་": "mind", - "ཟླ་བ་": "moon" + "ཟླ་བ་": "moon", + "ཤར་བ་": "rising" } } } @@ -14466,7 +14496,7 @@ "commentary_1": " ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤོང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དཔྱིས་འབྱིན་པ་སྟེ་རྩད་ནས་འཇོམས་པའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་གྱིས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འ", "commentary_2": "འགྲོ་བའི་མི་ཤེས་པ་སྟེ་ཤེས་སྒྲིབ་ཀྱི་རབ་རིབ་དག་དཔྱིས་འབྱིན་པའི་ཉི་མ་ཆེན་པོ་ཡིན། དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་འོ་མ་ཐམས་ཅད་བསྲུབས་པ་ལས་མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་ཕྱུང་བ་ཡིན་ཞིང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བའི་མི་ཤེས་རབ་རིབ་དག །དཔྱིས་འབྱིན་ཉི་མ་ཆེན་པོ་ཡིན། །དམ་ཆོས་འོ་མ་བསྲུབས་པ་ལས། །མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་བྱུང་བ་ཡིན། །\n", "output": "Key terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), མི་ཤེས་ (ignorance), རབ་རིབ་ (cataracts), དཔྱིས་འབྱིན་ (eradicate), ཉི་མ་ (sun), དམ་ཆོས་ (sacred Dharma), འོ་མ་ (milk), བསྲུབས་པ་ (churned), མར་ (butter), ཉིང་ཁུ་ (essence)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure in the first two lines and last two lines\n- Use of ལས་ to indicate \"from\" or \"out of\"\n- བྱུང་བ་ཡིན་ as a past tense construction\n\n\nIt is the great sun that eradicates\nThe cataracts of beings' ignorance.\nIt is the essence of butter that emerges\nFrom churning the milk of the sacred Dharma.\n\n\nNote: This verse uses metaphors comparing the Dharma to the sun dispelling darkness and to the process of churning milk to extract butter, emphasizing its power to remove ignorance and distill wisdom.", "translation": "It is the great sun that eradicates\nThe cataracts of beings' ignorance.\nIt is the essence of butter that emerges\nFrom churning the milk of the sacred Dharma." @@ -14482,9 +14512,9 @@ "translation": "The great sun dispels\nThe cataracts of beings' ignorance.\nFrom churning the milk of the holy Dharma,\nThe essence of butter has emerged." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའགྲོ་བའི་མི་ཤེས་རབ་རིབ་དག །དཔྱིས་འབྱིན་ཉི་མ་ཆེན་པོ་ཡིན། །དམ་ཆོས་འོ་མ་བསྲུབས་པ་ལས། །མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་བྱུང་བ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤོང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དཔྱིས་འབྱིན་པ་སྟེ་རྩད་ནས་འཇོམས་པའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་གྱིས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འ\n\nCommentary 2: འགྲོ་བའི་མི་ཤེས་པ་སྟེ་ཤེས་སྒྲིབ་ཀྱི་རབ་རིབ་དག་དཔྱིས་འབྱིན་པའི་ཉི་མ་ཆེན་པོ་ཡིན། དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་འོ་མ་ཐམས་ཅད་བསྲུབས་པ་ལས་མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་ཕྱུང་བ་ཡིན་ཞིང་།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nThe great sun that thoroughly dispels\nThe cataracts of beings' ignorance;\nFrom churning the milk of the sacred Dharma,\nThe essence of butter has emerged.\n\n\nThis translation attempts to capture the metaphorical language comparing the Buddha's teachings to a powerful sun that removes ignorance, and to the finest essence extracted from churning milk. The commentaries clarify that this refers to eliminating cognitive obscurations and distilling the most essential wisdom from the entirety of the Dharma teachings.", - "translation": "The great sun that thoroughly dispels\nThe cataracts of beings' ignorance;\nFrom churning the milk of the sacred Dharma,\nThe essence of butter has emerged." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འགྲོ་བའི་མི་ཤེས་རབ་རིབ་དག །དཔྱིས་འབྱིན་ཉི་མ་ཆེན་པོ་ཡིན། །དམ་ཆོས་འོ་མ་བསྲུབས་པ་ལས། །མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་བྱུང་བ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤོང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དཔྱིས་འབྱིན་པ་སྟེ་རྩད་ནས་འཇོམས་པའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་གྱིས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འ\n\nCommentary 2: འགྲོ་བའི་མི་ཤེས་པ་སྟེ་ཤེས་སྒྲིབ་ཀྱི་རབ་རིབ་དག་དཔྱིས་འབྱིན་པའི་ཉི་མ་ཆེན་པོ་ཡིན། དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་འོ་མ་ཐམས་ཅད་བསྲུབས་པ་ལས་མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་ཕྱུང་བ་ཡིན་ཞིང་།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the text is about eliminating cognitive obscurations completely, like uprooting them. It mentions that this is taught through various enumerations or categories.\n\nCommentary 2: This commentary clarifies that the \"great sun\" refers to that which dispels the ignorance or cognitive obscurations of beings. It also explains that the \"butter essence\" is extracted from churning all the milk of the holy Dharma.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that the verse is using metaphors to describe how the Buddha's teachings (likened to a great sun) dispel ignorance and cognitive obscurations in beings. The essence of the Dharma is compared to butter extracted from churning milk, suggesting that the most profound teachings come from thoroughly processing all aspects of the Dharma.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\n\nIt is the great sun that thoroughly dispels\nThe cataracts of beings' ignorance.\nIt is the butter essence that emerges\nFrom churning the milk of the holy Dharma.\n", + "translation": "It is the great sun that thoroughly dispels\nThe cataracts of beings' ignorance.\nIt is the butter essence that emerges\nFrom churning the milk of the holy Dharma." } }, "glossary": { @@ -14500,7 +14530,7 @@ "མར་": "butter" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འགྲོ་བའི་མི་ཤེས་རབ་རིབ་དག །དཔྱིས་འབྱིན་ཉི་མ་ཆེན་པོ་ཡིན།": { "འགྲོ་བ་": "beings", "མི་ཤེས་": "ignorance", @@ -14551,20 +14581,19 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "འགྲོ་བའི་མི་ཤེས་རབ་རིབ་དག །དཔྱིས་འབྱིན་ཉི་མ་ཆེན་པོ་ཡིན།": { - "འགྲོ་བ་": "beings", + "འགྲོ་བའི་མི་ཤེས་རབ་རིབ་དག །དཔྱིས་འབྱིན་ཉི་མ་ཆེན་པོ་ཡིན། །": { + "འགྲོ་བའི་": "beings'", "མི་ཤེས་": "ignorance", "རབ་རིབ་": "cataracts", - "དཔྱིས་འབྱིན་": "dispels", + "དཔྱིས་འབྱིན་": "thoroughly dispels", "ཉི་མ་ཆེན་པོ་": "great sun" }, - "།དམ་ཆོས་འོ་མ་བསྲུབས་པ་ལས།": { - "དམ་ཆོས་": "sacred Dharma", + "དམ་ཆོས་འོ་མ་བསྲུབས་པ་ལས། །མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་བྱུང་བ་ཡིན། །": { + "དམ་ཆོས་": "holy Dharma", "འོ་མ་": "milk", - "བསྲུབས་པ་": "churning" - }, - "།མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་བྱུང་བ་ཡིན།": { - "མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་": "essence of butter" + "བསྲུབས་པ་": "churning", + "མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་": "butter essence", + "བྱུང་བ་": "emerges" } } } @@ -14575,7 +14604,7 @@ "commentary_1": " འགྲོ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འགྲོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གློ་བུར་བའི་གཅེས་འགྲོན་ནོ། །བདེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སོ་བསོད་པར་ལོངས་སྤྱོད་པ་སྟེ། དེ་ལོངས་སྤྱོད་པར་འདོད་པའོ། །འགྲངས་ཤིང་ངོམས་པར་བྱེད་པས་ན་ཚིམ་པར་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་རྣམས་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེ་བར་གནས་ཏེ་སེམས་ཅན་གྱི་མགྲོན་ཆེན་མང་པོ་རྣམས་བདེ་བས་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་། །བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ལ། །འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེར་གནས་ཏེ། །སེམས་ཅན་མགྲོན་ཆེན་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན། །\n", "output": "For this Tibetan verse, I'll provide a breakdown and translation as requested:\n\nKey terms:\nའགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ (guests of beings), སྲིད་པའི་ལམ (path of existence), ལོངས་སྤྱོད (enjoyments), སེམས་ཅན་མགྲོན་ཆེན (great guests of sentient beings)\n\nGrammatical notes:\n- རྒྱུ་ཞིང་ (while traveling)\n- འདོད་པ་ལ (for those who desire)\n- ཉེར་གནས་ཏེ (abides closely as)\n- ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན (is that which satisfies)\n\n\nFor the guests of beings traveling the path of existence,\nWho desire to experience enjoyments of happiness,\nThis abides as the supreme of happiness,\nIt is that which satisfies the great guests of sentient beings.\n\n\nTechnical note: \"གྲོན་པོ\" (guest) is a metaphor often used in Tibetan Buddhism to refer to beings in cyclic existence, emphasizing their transient nature in samsara.", "translation": "For the guests of beings traveling the path of existence,\nWho desire to experience enjoyments of happiness,\nThis abides as the supreme of happiness,\nIt is that which satisfies the great guests of sentient beings." @@ -14591,9 +14620,9 @@ "translation": "As a guest traveling the paths of existence,\nDesiring to enjoy pleasures and comforts,\nThis is the supreme abode of happiness:\nSatisfying the great guest of sentient beings." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་། །བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ལ། །འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེར་གནས་ཏེ། །སེམས་ཅན་མགྲོན་ཆེན་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: འགྲོ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འགྲོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གློ་བུར་བའི་གཅེས་འགྲོན་ནོ། །བདེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སོ་བསོད་པར་ལོངས་སྤྱོད་པ་སྟེ། དེ་ལོངས་སྤྱོད་པར་འདོད་པའོ། །འགྲངས་ཤིང་ངོམས་པར་བྱེད་པས་ན་ཚིམ་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་རྣམས་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེ་བར་གནས་ཏེ་སེམས་ཅན་གྱི་མགྲོན་ཆེན་མང་པོ་རྣམས་བདེ་བས་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nFor wandering guests traversing the paths of existence,\nWho desire to enjoy pleasant experiences,\nThis bodhicitta abides as the supreme bliss,\nSatisfying the great multitude of sentient beings as guests.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the Tibetan verse, incorporating insights from the commentaries. The \"wandering guests\" refers to sentient beings in cyclic existence, while \"bodhicitta\" (the awakening mind) is implied as the subject that provides supreme happiness and satisfaction to all beings.", - "translation": "For wandering guests traversing the paths of existence,\nWho desire to enjoy pleasant experiences,\nThis bodhicitta abides as the supreme bliss,\nSatisfying the great multitude of sentient beings as guests." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་། །བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ལ། །འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེར་གནས་ཏེ། །སེམས་ཅན་མགྲོན་ཆེན་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: འགྲོ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འགྲོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གློ་བུར་བའི་གཅེས་འགྲོན་ནོ། །བདེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སོ་བསོད་པར་ལོངས་སྤྱོད་པ་སྟེ། དེ་ལོངས་སྤྱོད་པར་འདོད་པའོ། །འགྲངས་ཤིང་ངོམས་པར་བྱེད་པས་ན་ཚིམ་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་རྣམས་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེ་བར་གནས་ཏེ་སེམས་ཅན་གྱི་མགྲོན་ཆེན་མང་པོ་རྣམས་བདེ་བས་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"beings\" refers to unexpected honored guests. \"Happiness\" means enjoying prosperity and abundance. \"Satisfying\" means making them full and content.\n\nCommentary 2:\nThis commentary interprets the verse as referring to the bodhicitta (enlightened mind) as the supreme source of happiness for beings wandering in samsara who desire to experience pleasures. It states that this bodhicitta satisfies the great multitude of beings as guests with happiness.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together suggest that the verse is about how bodhicitta (the enlightened mind) serves as the supreme source of happiness and satisfaction for all beings. It treats all wandering beings as honored guests, providing them with the highest form of prosperity and contentment.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\n\nFor wandering beings who are guests traversing the path of existence,\nDesiring to experience the enjoyments of happiness,\nThis [bodhicitta] abides as the supreme source of bliss,\nSatisfying the great multitude of beings as guests.\n", + "translation": "For wandering beings who are guests traversing the path of existence,\nDesiring to experience the enjoyments of happiness,\nThis [bodhicitta] abides as the supreme source of bliss,\nSatisfying the great multitude of beings as guests." } }, "glossary": { @@ -14620,7 +14649,7 @@ "ཚིམ་པ་": "satisfy" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་། །": { "འགྲོ་བ་": "beings", "མགྲོན་པོ་": "guests", @@ -14691,15 +14720,15 @@ }, "04_commentary_assisted": { "འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་། །": { - "འགྲོ་བ་": "wandering", + "འགྲོ་བ་": "wandering beings", "མགྲོན་པོ་": "guests", "སྲིད་པ་": "existence", - "ལམ་": "paths" + "ལམ་": "path" }, "བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ལ། །": { - "བདེ་བ་": "pleasant", - "ལོངས་སྤྱོད་": "experiences", - "འདོད་པ་": "desire" + "བདེ་བ་": "happiness", + "ལོངས་སྤྱོད་": "enjoyments", + "འདོད་པ་": "desiring" }, "འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེར་གནས་ཏེ། །": { "བདེ་བ་": "bliss", @@ -14707,7 +14736,7 @@ "གནས་": "abides" }, "སེམས་ཅན་མགྲོན་ཆེན་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན། །": { - "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "སེམས་ཅན་": "beings", "མགྲོན་": "guests", "ཚིམ་པ་": "satisfying" } @@ -14720,7 +14749,7 @@ "commentary_1": " ད་ནི་ཆེར་སྤྲོ་བར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བར་དུ་ཤེས་པ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མ་གྱུར་གྱི་བར་དེ་སྲིད་དུའོ། །བདེ་ལ་ཞེས་པ་ནི་ལྷ་ལ་སོགས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལའོ། །དགའ་བར་གྱིས་ཞེས་པ་ནི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་མཛོད་ཅིག་ཅེས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་ཏེ་དེ་དག་དཔང་དུ་བཞག་ནས་འགྲོ་བ་རྣམས་མཐར་ཐུག་བདེ་གཤེགས་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བདེ་བ་ཉིད་དང་ནི་བར་དུ་སྟེ་གནས་སྐབས་ཀྱི་བདེ་བ་ལ་མགྲོན་དུ་བོས་ཟིན་གྱིས་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དགའ་བར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །ལེའུ་གསུམ་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །། སྤྱོད་འཇུག་ལེའུ་བཞི་བ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྤྱན་སྔར་འགྲོ་བ་བདེ་གཤེགས་ཉིད་དང་ནི། །བར་དུ་བདེ་ལ་མགྲོན་དུ་བོས་ཟིན་གྱིས། །ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་དགའ་བར་གྱིས། །\n", "output": "Key terms:\nསྐྱོབ་པ་(Protector), སྤྱན་སྔར་(In the presence), འགྲོ་བ་(Beings), བདེ་གཤེགས་(Sugata), མགྲོན་དུ་བོས་(Invited as guests), ལྷ་(Gods), ལྷ་མིན་(Asuras)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་རིང་ (today) indicates present tense\n- གྱིས་ at the end is an imperative particle\n\nToday, in the presence of all protectors,\nI have invited beings as guests to sugatahood\nAnd to happiness in the interim.\nGods, asuras, and others, rejoice!\n\nNote: \"སྐྱོབ་པ་\" (Protector) here likely refers to buddhas and bodhisattvas. The verse describes a ritual invitation or aspiration for beings to attain enlightenment.", "translation": "Today, in the presence of all protectors,\nI have invited beings as guests to sugatahood\nAnd to happiness in the interim.\nGods, asuras, and others, rejoice!" @@ -14736,9 +14765,9 @@ "translation": "Today, in the presence of all protectors,\nI invite beings to the state of the Sugatas,\nAnd meanwhile to happiness as my guests.\nMay gods, asuras, and others rejoice!" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྤྱན་སྔར་འགྲོ་བ་བདེ་གཤེགས་ཉིད་དང་ནི། །བར་དུ་བདེ་ལ་མགྲོན་དུ་བོས་ཟིན་གྱིས། །ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་དགའ་བར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་ཆེར་སྤྲོ་བར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བར་དུ་ཤེས་པ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མ་གྱུར་གྱི་བར་དེ་སྲིད་དུའོ། །བདེ་ལ་ཞེས་པ་ནི་ལྷ་ལ་སོགས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལའོ། །དགའ་བར་གྱིས་ཞེས་པ་ནི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་མཛོད་ཅིག་ཅེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་ཏེ་དེ་དག་དཔང་དུ་བཞག་ནས་འགྲོ་བ་རྣམས་མཐར་ཐུག་བདེ་གཤེགས་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བདེ་བ་ཉིད་དང་ནི་བར་དུ་སྟེ་གནས་སྐབས་ཀྱི་བདེ་བ་ལ་མགྲོན་དུ་བོས་ཟིན་གྱིས་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དགའ་བར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །ལེའུ་གསུམ་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །། སྤྱོད་འཇུག་ལེའུ་བཞི་བ།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nToday, in the presence of all protectors,\nI invite beings to the state of the Sugatas,\nAnd in the meantime, to happiness as guests.\nMay gods, demigods, and all others rejoice!\n\n\nThis translation aims to capture the meaning that the speaker is making a commitment before all the buddhas to lead beings to ultimate enlightenment, while also inviting them to experience temporary happiness along the way. The final line encourages all classes of beings to rejoice in this aspiration.", - "translation": "Today, in the presence of all protectors,\nI invite beings to the state of the Sugatas,\nAnd in the meantime, to happiness as guests.\nMay gods, demigods, and all others rejoice!" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྤྱན་སྔར་འགྲོ་བ་བདེ་གཤེགས་ཉིད་དང་ནི། །བར་དུ་བདེ་ལ་མགྲོན་དུ་བོས་ཟིན་གྱིས། །ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་དགའ་བར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་ཆེར་སྤྲོ་བར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བར་དུ་ཤེས་པ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མ་གྱུར་གྱི་བར་དེ་སྲིད་དུའོ། །བདེ་ལ་ཞེས་པ་ནི་ལྷ་ལ་སོགས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལའོ། །དགའ་བར་གྱིས་ཞེས་པ་ནི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་མཛོད་ཅིག་ཅེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་ཏེ་དེ་དག་དཔང་དུ་བཞག་ནས་འགྲོ་བ་རྣམས་མཐར་ཐུག་བདེ་གཤེགས་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བདེ་བ་ཉིད་དང་ནི་བར་དུ་སྟེ་གནས་སྐབས་ཀྱི་བདེ་བ་ལ་མགྲོན་དུ་བོས་ཟིན་གྱིས་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དགའ་བར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །ལེའུ་གསུམ་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །། སྤྱོད་འཇུག་ལེའུ་བཞི་བ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the verse is encouraging great enthusiasm. It clarifies that \"in the meantime\" refers to the period until one becomes a Buddha. \"To happiness\" refers to the excellent qualities of gods and others. \"Rejoice\" means to express appreciation.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that the speaker is making a declaration before all protectors (Buddhas), inviting beings to ultimate happiness (Buddhahood) and temporary happiness. It calls on all beings, including gods and demigods, to rejoice in this.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries agree that this verse is about inviting all beings to both ultimate and temporary happiness, with the Buddhas as witnesses. It encourages all beings, including celestial ones, to rejoice in this invitation. The verse marks a significant declaration of bodhisattva aspiration.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nToday, before all the protectors,\nI invite beings to the state of the Sugatas (Buddhas)\nAnd, meanwhile, to happiness as guests.\nMay gods, demigods, and all others rejoice!\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the invitation to both ultimate and temporary happiness, the presence of the Buddhas as witnesses, and the call for all beings to rejoice in this aspiration.", + "translation": "Today, before all the protectors,\nI invite beings to the state of the Sugatas (Buddhas)\nAnd, meanwhile, to happiness as guests.\nMay gods, demigods, and all others rejoice!" } }, "glossary": { @@ -14761,7 +14790,7 @@ "དགའ་བར་གྱིས་": "rejoice" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྤྱན་སྔར་འགྲོ་བ་བདེ་གཤེགས་ཉིད་དང་ནི། །": { "སྐྱོབ་པ་": "protectors", "སྤྱན་སྔར་": "presence", @@ -14815,9 +14844,10 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྤྱན་སྔར་འགྲོ་བ་བདེ་གཤེགས་ཉིད་དང་ནི། །": { - "སྐྱོབ་པ་": "protectors", - "སྤྱན་སྔར་": "presence", + "བདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །": { + "སྐྱོབ་པ་": "protectors" + }, + "སྤྱན་སྔར་འགྲོ་བ་བདེ་གཤེགས་ཉིད་དང་ནི། །": { "འགྲོ་བ་": "beings", "བདེ་གཤེགས་": "Sugatas" }, @@ -14839,7 +14869,7 @@ "commentary_1": "ད་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པས་ཤིན་ཏུ་འབད་དེ་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བུར་ཞེས་པ་ནི་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོ་ག་སྔོན་དུ་སོང་བ་ཅན་ནོ།།རབ་བརྟན་ཞེས་པ་ནི་སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་གཏོང་བའོ། །གཡེལ་བ་མེད་པ་ནི་མ་ཡེངས་པའོ། །བསླབ་ལས་ཞེས་པ་ནི་བྱ་རྒྱུའོ། །སྡོམ་པ་བཟུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་བསམ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གསུམ་པ་ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སྦྱོར་བ་ལ། སྤྱིར་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ཡིན་པ་ལས་འདིར་སྦྱིན་པ་ལོགས་སུ་མ་སྨྲོས་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ལྔའི་དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བག་ཡོད་དང་། ཤེས་བཞིན་ནོ། །དང་པོ་བག་ཡོད་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི། བླང་དོར་ལ་གཟོབ་པ་ལྷུར་ལེན་པ་སྟེ། ཀུན་ལས་བཏུས་ལས། བག་ཡོད་པ་གང་ཞེ་ན། མ་ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང་གཏི་མུག་མེད་པ་བརྩོན་འགྲུས་དང་བཅས་པ་ལ་གནས་ནས་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་སྒོམ་པ་དང་། ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་སྲུང་བ་སྟེ་ཞེས་སོ། །དེ་དག་ནི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐབས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། དགེ་བའི་ཆོས་སུ་བརྗོད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །ཀུན་གྱི་རྩ་བ་བག་ཡོད་འདི་ཡིན་ཏེ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་རབ་བརྟན་བཟུང་ནས། །གཡེལ་བ་མེད་པར་རྟག་ཏུ་ཡང་། །བསླབ་ལས་མི་འདའ་འབད་པར་བྱ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྒྱལ་བའི་སྲས་ (Offspring of the Victorious Ones), བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta), བསླབ་ (training)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟ་བུར་ (in that way) modifies the action of holding bodhicitta\n- རབ་བརྟན་ (very firmly) modifies བཟུང་ (hold/grasp)\n- གཡེལ་བ་མེད་པར་ (without distraction) and རྟག་ཏུ་ (always) modify the effort\n\n\nThe offspring of the Victorious Ones, having thus\nFirmly grasped bodhicitta,\nShould always strive without distraction\nTo not transgress the trainings.\n\nTechnical note: \"Offspring of the Victorious Ones\" (རྒྱལ་བའི་སྲས་) is a common epithet for bodhisattvas.", "translation": "The offspring of the Victorious Ones, having thus\nFirmly grasped bodhicitta,\nShould always strive without distraction\nTo not transgress the trainings." @@ -14855,9 +14885,9 @@ "translation": "Thus, the children of the Victorious Ones\nShould firmly hold the awakening mind.\nWithout laziness, always and ever,\nStrive not to transgress the trainings." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་རབ་བརྟན་བཟུང་ནས། །གཡེལ་བ་མེད་པར་རྟག་ཏུ་ཡང་། །བསླབ་ལས་མི་འདའ་འབད་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པས་ཤིན་ཏུ་འབད་དེ་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བུར་ཞེས་པ་ནི་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོ་ག་སྔོན་དུ་སོང་བ་ཅན་ནོ།།རབ་བརྟན་ཞེས་པ་ནི་སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་གཏོང་བའོ། །གཡེལ་བ་མེད་པ་ནི་མ་ཡེངས་པའོ། །བསླབ་ལས་ཞེས་པ་ནི་བྱ་རྒྱུའོ། །སྡོམ་པ་བཟུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་བསམ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སྦྱོར་བ་ལ། སྤྱིར་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ཡིན་པ་ལས་འདིར་སྦྱིན་པ་ལོགས་སུ་མ་སྨྲོས་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ལྔའི་དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བག་ཡོད་དང་། ཤེས་བཞིན་ནོ། །དང་པོ་བག་ཡོད་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི། བླང་དོར་ལ་གཟོབ་པ་ལྷུར་ལེན་པ་སྟེ། ཀུན་ལས་བཏུས་ལས། བག་ཡོད་པ་གང་ཞེ་ན། མ་ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང་གཏི་མུག་མེད་པ་བརྩོན་འགྲུས་དང་བཅས་པ་ལ་གནས་ནས་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་སྒོམ་པ་དང་། ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་སྲུང་བ་སྟེ་ཞེས་སོ། །དེ་དག་ནི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐབས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། དགེ་བའི་ཆོས་སུ་བརྗོད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །ཀུན་གྱི་རྩ་བ་བག་ཡོད་འདི་ཡིན་ཏེ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my English translation:\n\n\nThus, the Bodhisattva, having firmly grasped the awakening mind,\nShould strive diligently, without distraction,\nTo never transgress the trainings at all times.\n\n\nThis translation aims to capture the key points from the original Tibetan verse and the explanatory commentaries:\n\n1. The \"Bodhisattva\" (child of the Victorious Ones) is encouraged to firmly hold the bodhicitta or awakening mind.\n2. This commitment should be unshakeable, even at the cost of one's life.\n3. The practitioner should remain undistracted and vigilant.\n4. There is an emphasis on not transgressing or violating the trainings or precepts.\n5. This practice should be continuous and consistent (\"at all times\").\n\nThe commentaries provide context about the importance of mindfulness, ethical discipline, and unwavering dedication to the bodhisattva path.", - "translation": "Thus, the Bodhisattva, having firmly grasped the awakening mind,\nShould strive diligently, without distraction,\nTo never transgress the trainings at all times." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་རབ་བརྟན་བཟུང་ནས། །གཡེལ་བ་མེད་པར་རྟག་ཏུ་ཡང་། །བསླབ་ལས་མི་འདའ་འབད་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པས་ཤིན་ཏུ་འབད་དེ་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བུར་ཞེས་པ་ནི་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོ་ག་སྔོན་དུ་སོང་བ་ཅན་ནོ།།རབ་བརྟན་ཞེས་པ་ནི་སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་གཏོང་བའོ། །གཡེལ་བ་མེད་པ་ནི་མ་ཡེངས་པའོ། །བསླབ་ལས་ཞེས་པ་ནི་བྱ་རྒྱུའོ། །སྡོམ་པ་བཟུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་བསམ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སྦྱོར་བ་ལ། སྤྱིར་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ཡིན་པ་ལས་འདིར་སྦྱིན་པ་ལོགས་སུ་མ་སྨྲོས་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ལྔའི་དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བག་ཡོད་དང་། ཤེས་བཞིན་ནོ། །དང་པོ་བག་ཡོད་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི། བླང་དོར་ལ་གཟོབ་པ་ལྷུར་ལེན་པ་སྟེ། ཀུན་ལས་བཏུས་ལས། བག་ཡོད་པ་གང་ཞེ་ན། མ་ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང་གཏི་མུག་མེད་པ་བརྩོན་འགྲུས་དང་བཅས་པ་ལ་གནས་ནས་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་སྒོམ་པ་དང་། ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་སྲུང་བ་སྟེ་ཞེས་སོ། །དེ་དག་ནི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐབས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། དགེ་བའི་ཆོས་སུ་བརྗོད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །ཀུན་གྱི་རྩ་བ་བག་ཡོད་འདི་ཡིན་ཏེ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that after generating bodhicitta (the enlightened mind), one should make great effort in training. It emphasizes the importance of firmly holding bodhicitta, not abandoning it even at the cost of one's life, remaining undistracted, and striving to not transgress the trainings.\n\nCommentary 2: This commentary discusses the practice of mindfulness (bag yod) as part of the six perfections. It defines mindfulness as being careful about what to adopt and what to abandon, and quotes sources to show that mindfulness is the root of all virtuous qualities.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize the importance of firmly maintaining bodhicitta and practicing mindfulness in one's spiritual training. They stress the need for unwavering commitment, constant effort, and careful attention to one's actions in following the Buddhist path.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThus, the children of the Victorious Ones,\nHaving firmly grasped bodhicitta,\nShould constantly strive without distraction\nTo never transgress their training.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on firmly maintaining bodhicitta, making constant effort, avoiding distraction, and strictly adhering to one's spiritual training.", + "translation": "Thus, the children of the Victorious Ones,\nHaving firmly grasped bodhicitta,\nShould constantly strive without distraction\nTo never transgress their training." } }, "glossary": { @@ -14874,7 +14904,7 @@ "འབད་པ་": "strive" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར། །": { "རྒྱལ་བ་": "Victorious Ones", "སྲས་": "offspring" @@ -14933,17 +14963,22 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་རབ་བརྟན་བཟུང་ནས། །": { - "རྒྱལ་བའི་སྲས་": "Bodhisattva", - "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "awakening mind", + "རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར། །": { + "རྒྱལ་བ་": "Victorious Ones", + "སྲས་": "children" + }, + "བྱང་ཆུབ་སེམས་རབ་བརྟན་བཟུང་ནས། །": { + "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "bodhicitta", "བརྟན་བཟུང་": "firmly grasped" }, - "གཡེལ་བ་མེད་པར་རྟག་ཏུ་ཡང་། །བསླབ་ལས་མི་འདའ་འབད་པར་བྱ། །": { + "གཡེལ་བ་མེད་པར་རྟག་ཏུ་ཡང་། །": { "གཡེལ་བ་མེད་པར་": "without distraction", - "རྟག་ཏུ་": "at all times", - "བསླབ་": "trainings", + "རྟག་ཏུ་": "constantly" + }, + "བསླབ་ལས་མི་འདའ་འབད་པར་བྱ། །": { + "བསླབ་": "training", "མི་འདའ་": "never transgress", - "འབད་པར་བྱ་": "strive diligently" + "འབད་པར་བྱ་": "strive" } } } @@ -14954,7 +14989,7 @@ "commentary_1": "བབ་ཅོལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བབ་ཅོལ་ཞེས་པ་ནི་དེ་དཔྱད་པ་དང་བཅས་པར་མ་བྱས་པའོ། །དམ་བཅས་པ་ནི་ཁས་ལེན་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་ཉིད་འདིར་འཆད་པ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་གྱི། དང་པོ་ནི། རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར་སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རབ་ཏུ་བརྟན་པར་བཟུང་ནས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་གཡེལ་བ་མེད་པར་དུས་རྟག་ཏུ་ནི། དེའི་བསླབ་བྱ་ལས་མི་འདའ་བར་འབད་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བསྒྲུབ་བྱ་བསླབ་པ་དང་། རྟེན་དལ་འབྱོར་དང་། སྤང་བྱ་ཉོན་མོངས་པ་ལ་བག་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མི་འདོར་བའི་འཐད་པ། དོར་བའི་ཉེས་དམིགས། དེས་ན་མི་འདོར་བར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ནི། བྱ་བ་གང་ཡིན་བབ་ཅོལ་ཏེ་མ་དཔྱད་པར་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། གང་ཞིག་ཅུང་ཟད་དཔྱད་ཀྱང་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པའི་བྱ་བ་དེ་ནི་བྱེད་པར་དམ་བཅའ་བྱས་པར་གྱུར་ཀྱང་བྱ་བའམ་གཏང་ཞེས་ད་དུང་བརྟགས་ནས་འཇུག་པར་རིགས་ཀྱི་འདིར་ནི་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ཏེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། །གང་ཞིག་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ། །དེ་ནི་དམ་བཅས་བྱས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱའམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབབ་ཅོལ་ (rash, impulsive), བརྩམས་པ་ (undertaken), བརྟགས་པ་ (examined), དམ་བཅས་ (vow, commitment), བྱའམ་བཏང་ (do or abandon)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཡིན་པའམ་ and གང་ཞིག་ are correlative constructions\n- གྱུར་ཀྱང་ indicates a concessive clause (\"even though\")\n- བརྟགས་པའི་རིགས་ indicates \"it is proper to examine\"\n\n\nWhatever has been rashly undertaken,\nOr whatever has not been well examined,\nEven though a commitment has been made,\nIt is proper to examine whether to do it or abandon it.\n\n\nNote: This verse appears to be discussing the importance of careful consideration in making and keeping commitments, even after they've been made, which is a common theme in Buddhist ethical teachings.", "translation": "Whatever has been rashly undertaken,\nOr whatever has not been well examined,\nEven though a commitment has been made,\nIt is proper to examine whether to do it or abandon it." @@ -14970,9 +15005,9 @@ "translation": "Whatever was begun rashly,\nOr whatever was not well examined,\nEven if a commitment was made,\nIt is proper to reconsider whether to do it or abandon it." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། །གང་ཞིག་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ། །དེ་ནི་དམ་བཅས་བྱས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱའམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས། །\n\nCommentary 1: བབ་ཅོལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བབ་ཅོལ་ཞེས་པ་ནི་དེ་དཔྱད་པ་དང་བཅས་པར་མ་བྱས་པའོ། །དམ་བཅས་པ་ནི་ཁས་ལེན་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ཉིད་འདིར་འཆད་པ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་གྱི། དང་པོ་ནི། རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར་སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རབ་ཏུ་བརྟན་པར་བཟུང་ནས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་གཡེལ་བ་མེད་པར་དུས་རྟག་ཏུ་ནི། དེའི་བསླབ་བྱ་ལས་མི་འདའ་བར་འབད་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བསྒྲུབ་བྱ་བསླབ་པ་དང་། རྟེན་དལ་འབྱོར་དང་། སྤང་བྱ་ཉོན་མོངས་པ་ལ་བག་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མི་འདོར་བའི་འཐད་པ། དོར་བའི་ཉེས་དམིགས། དེས་ན་མི་འདོར་བར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ནི། བྱ་བ་གང་ཡིན་བབ་ཅོལ་ཏེ་མ་དཔྱད་པར་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། གང་ཞིག་ཅུང་ཟད་དཔྱད་ཀྱང་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པའི་བྱ་བ་དེ་ནི་བྱེད་པར་དམ་བཅའ་བྱས་པར་གྱུར་ཀྱང་བྱ་བའམ་གཏང་ཞེས་ད་དུང་བརྟགས་ནས་འཇུག་པར་རིགས་ཀྱི་འདིར་ནི་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ཏེ།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nWhatever action was hastily undertaken,\nOr whatever was not thoroughly examined,\nEven if one has made a commitment to it,\nIt is proper to reconsider whether to do it or abandon it.\n\n\nThis translation aims to capture the core meaning that actions or commitments made impulsively or without proper consideration should be re-evaluated, even if one has already committed to them. The commentaries provide context that this relates to the bodhisattva's vows and practices, emphasizing the importance of careful examination before making commitments in one's spiritual path.", - "translation": "Whatever action was hastily undertaken,\nOr whatever was not thoroughly examined,\nEven if one has made a commitment to it,\nIt is proper to reconsider whether to do it or abandon it." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། །གང་ཞིག་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ། །དེ་ནི་དམ་བཅས་བྱས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱའམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས། །\n\nCommentary 1: བབ་ཅོལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བབ་ཅོལ་ཞེས་པ་ནི་དེ་དཔྱད་པ་དང་བཅས་པར་མ་བྱས་པའོ། །དམ་བཅས་པ་ནི་ཁས་ལེན་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ཉིད་འདིར་འཆད་པ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་གྱི། དང་པོ་ནི། རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར་སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རབ་ཏུ་བརྟན་པར་བཟུང་ནས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་གཡེལ་བ་མེད་པར་དུས་རྟག་ཏུ་ནི། དེའི་བསླབ་བྱ་ལས་མི་འདའ་བར་འབད་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བསྒྲུབ་བྱ་བསླབ་པ་དང་། རྟེན་དལ་འབྱོར་དང་། སྤང་བྱ་ཉོན་མོངས་པ་ལ་བག་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མི་འདོར་བའི་འཐད་པ། དོར་བའི་ཉེས་དམིགས། དེས་ན་མི་འདོར་བར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ནི། བྱ་བ་གང་ཡིན་བབ་ཅོལ་ཏེ་མ་དཔྱད་པར་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། གང་ཞིག་ཅུང་ཟད་དཔྱད་ཀྱང་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པའི་བྱ་བ་དེ་ནི་བྱེད་པར་དམ་བཅའ་བྱས་པར་གྱུར་ཀྱང་བྱ་བའམ་གཏང་ཞེས་ད་དུང་བརྟགས་ནས་འཇུག་པར་རིགས་ཀྱི་འདིར་ནི་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ཏེ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"བབ་ཅོལ\" (babcol) means acting without proper investigation or analysis. \"དམ་བཅས་པ\" (dam chas pa) is explained as making a commitment or promise.\n\nCommentary 2:\nThis longer commentary discusses the importance of maintaining bodhicitta (the enlightened attitude) and following its precepts without negligence. It then explains the verse, saying that actions undertaken hastily without proper analysis, or even after some consideration but without thorough examination, should be reconsidered even after making a commitment to do them. However, it states that this principle of reconsideration does not apply in this particular context (likely referring to the bodhisattva vows).\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize the importance of careful consideration before making commitments. They suggest that hasty or poorly examined decisions can be reconsidered, but imply that this doesn't apply to certain important commitments (like bodhisattva vows), which should be upheld once made.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nWhatever action is hastily undertaken,\nOr that which is not well-examined,\nEven if one has made a commitment to do it,\nIt is proper to reconsider whether to do it or abandon it.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the need for careful consideration of actions and commitments, while allowing for reconsideration of hasty decisions.", + "translation": "Whatever action is hastily undertaken,\nOr that which is not well-examined,\nEven if one has made a commitment to do it,\nIt is proper to reconsider whether to do it or abandon it." } }, "glossary": { @@ -14989,7 +15024,7 @@ "རིགས་": "best" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། །གང་ཞིག་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ། །": { "བབ་ཅོལ་": "rashly", "བརྩམས་པ་": "undertaken", @@ -15031,19 +15066,13 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། །གང་ཞིག་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ། །": { - "བབ་ཅོལ་": "hastily", - "བརྩམས་པ་": "undertaken", - "ལེགས་པར་": "thoroughly", - "བརྟགས་པ་": "examined" + "བབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། །གང་ཞིག་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ།": { + "བབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་": "hastily undertaken", + "ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ་": "not well-examined" }, - "དེ་ནི་དམ་བཅས་བྱས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱའམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས། །": { + "།དེ་ནི་དམ་བཅས་བྱས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱའམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས།": { "དམ་བཅས་": "commitment", - "བྱས་": "made", - "བྱའམ་": "do", - "བཏང་": "abandon", - "བརྟགས་པ་": "reconsider", - "རིགས་": "proper" + "བརྟགས་པ་": "reconsider" } } } @@ -15054,7 +15083,7 @@ "commentary_1": "འདི་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་ཉིད་ཀྱི་ནུས་པ་ཡོད་ཙམ་གྱིས་ཚུལ་བཞིན་དུ་བརྟགས་པའོ། །བཤོལ་དུ་ཅི་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་འགར་འགོར་ཅི་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། མི་དཔྱད་པར་འཇུག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །", "commentary_2": "སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་ཡིའི་སྲས་ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་གང་ཞིག་ལེགས་པར་བརྟགས་ཤིང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་སྡོམ་པ་ལེན་པའི་སྔོན་དུ་ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟགས་བརྟགས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་བསླབ་པ་དེ་ལ་བཤོལ་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་ཡི་སྲས། །ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་གང་བརྟགས་ཤིང་། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བརྟག་བརྟགས་པ། །དེ་ལ་བཤོལ་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n", "output": "Key terms:\nསངས་རྒྱས་ (Buddha), སྲས་ (Offspring/Bodhisattva), ཤེས་རབ་ (Wisdom), བརྟགས་ (Examined/Analyzed), བཤོལ་ (Postpone/Delay)\n\nGrammatical notes:\n- གང་...ཤིང་ construction indicating \"that which...\"\n- བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་ emphasizing \"I myself also\"\n- ཅི་ཞིག་ rhetorical question particle\n\n\nThat which the Buddhas and their offspring\nHave examined with great wisdom,\nAnd which I myself have also analyzed—\nWhat reason is there to delay in this?\n\nNote: \"སྲས་\" here refers to the spiritual offspring of the Buddhas, i.e., advanced bodhisattvas. The rhetorical question implies there is no reason to delay in following the path they have examined.", "translation": "That which the Buddhas and their offspring\nHave examined with great wisdom,\nAnd which I myself have also analyzed—\nWhat reason is there to delay in this?" @@ -15070,9 +15099,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nWhat the Buddhas and their heirs\nHave examined with great wisdom,\nAnd what I myself have also analyzed,\nHow could there be any hesitation about that?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་ཡི་སྲས། །ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་གང་བརྟགས་ཤིང་། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བརྟག་བརྟགས་པ། །དེ་ལ་བཤོལ་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n\nCommentary 1: འདི་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་ཉིད་ཀྱི་ནུས་པ་ཡོད་ཙམ་གྱིས་ཚུལ་བཞིན་དུ་བརྟགས་པའོ། །བཤོལ་དུ་ཅི་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་འགར་འགོར་ཅི་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། མི་དཔྱད་པར་འཇུག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །\n\nCommentary 2: སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་ཡིའི་སྲས་ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་གང་ཞིག་ལེགས་པར་བརྟགས་ཤིང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་སྡོམ་པ་ལེན་པའི་སྔོན་དུ་ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟགས་བརྟགས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་བསླབ་པ་དེ་ལ་བཤོལ་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWhat the Buddhas and their spiritual heirs\nHave thoroughly examined with great wisdom,\nAnd what I myself have carefully investigated—\nWhat reason is there to delay in practicing this?\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that the path or teachings examined by the enlightened ones and also investigated by the speaker should be followed without hesitation or delay, as suggested by both commentaries.", - "translation": "What the Buddhas and their spiritual heirs\nHave thoroughly examined with great wisdom,\nAnd what I myself have carefully investigated—\nWhat reason is there to delay in practicing this?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་ཡི་སྲས། །ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་གང་བརྟགས་ཤིང་། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བརྟག་བརྟགས་པ། །དེ་ལ་བཤོལ་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n\nCommentary 1: འདི་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་ཉིད་ཀྱི་ནུས་པ་ཡོད་ཙམ་གྱིས་ཚུལ་བཞིན་དུ་བརྟགས་པའོ། །བཤོལ་དུ་ཅི་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་འགར་འགོར་ཅི་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། མི་དཔྱད་པར་འཇུག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །\n\nCommentary 2: སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་ཡིའི་སྲས་ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་གང་ཞིག་ལེགས་པར་བརྟགས་ཤིང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་སྡོམ་པ་ལེན་པའི་སྔོན་དུ་ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟགས་བརྟགས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་བསླབ་པ་དེ་ལ་བཤོལ་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the verse is refuting a potential objection. It emphasizes that the Buddha and others have thoroughly examined these teachings to the best of their abilities. The phrase \"bshol du ci yod\" is interpreted as meaning \"why delay?\" or \"why not engage without hesitation?\"\n\nCommentary 2: This commentary focuses on the bodhisattva vow and the precepts associated with generating bodhicitta (the aspiration to attain enlightenment for the benefit of all beings). It states that these teachings have been well-examined by the Buddhas, their spiritual heirs, and by oneself before taking the vows. It concludes that there's no reason to postpone or avoid these commitments.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the thorough examination of Buddhist teachings by enlightened beings and practitioners. They suggest that since these teachings have been so carefully scrutinized, one should engage with them without hesitation or delay. The second commentary specifically relates this to the bodhisattva vow and bodhicitta practices.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThat which has been examined by the Buddhas and their heirs\nWith their great wisdom, and which I too have thoroughly investigated—\nWhat reason is there to delay in embracing these teachings?\n\n\nThis translation attempts to capture the sense of careful examination by enlightened beings and oneself, as well as the implication that one should engage with these teachings without hesitation, as emphasized in both commentaries.", + "translation": "That which has been examined by the Buddhas and their heirs\nWith their great wisdom, and which I too have thoroughly investigated—\nWhat reason is there to delay in embracing these teachings?" } }, "glossary": { @@ -15093,7 +15122,7 @@ "བཤོལ་": "put off" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་ཡི་སྲས། །": { "སངས་རྒྱས་": "Buddhas", "སྲས་": "offspring" @@ -15147,19 +15176,18 @@ "04_commentary_assisted": { "སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་ཡི་སྲས། །": { "སངས་རྒྱས་": "Buddhas", - "སྲས་": "spiritual heirs" + "སྲས་": "heirs" }, "ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་གང་བརྟགས་ཤིང་། །": { "ཤེས་རབ་ཆེན་པོ་": "great wisdom", "བརྟགས་": "examined" }, "བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བརྟག་བརྟགས་པ། །": { - "བདག་ཉིད་": "myself", + "བདག་ཉིད་": "I", "བརྟག་བརྟགས་": "investigated" }, "དེ་ལ་བཤོལ་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །": { - "བཤོལ་": "delay", - "ཅི་ཞིག་": "what reason" + "བཤོལ་": "delay" } } } @@ -15170,7 +15198,7 @@ "commentary_1": "", "commentary_2": "", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དེ་ལྟར་དམ་བཅས་ནས། །ལས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པ་མ་བྱས་ན། །སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀུན་བསླུས་པས། །བདག་གི་འགྲོ་བ་ཅི་འདྟར་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདམ་བཅས་ (vow, promise), བསྒྲུབ་པ་ (accomplish, fulfill), བསླུས་ (deceive), འགྲོ་བ་ (destiny, rebirth)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ conditional structure\n- མ་ + བྱས་ན་ negative perfect\n- ཅི་འདྟར་འགྱུར interrogative future\n\n\nIf, having made such a vow,\nI do not accomplish it through action,\nI will have deceived all those beings.\nWhat will my destiny be?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the karmic consequences of breaking bodhisattva vows, a central concept in Mahayana Buddhism.", "translation": "If, having made such a vow,\nI do not accomplish it through action,\nI will have deceived all those beings.\nWhat will my destiny be?" @@ -15186,9 +15214,9 @@ "translation": "If after making such a commitment,\nOne does not follow through with actions,\nHaving deceived all those beings,\nWhat will become of my destiny?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དེ་ལྟར་དམ་བཅས་ནས། །ལས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པ་མ་བྱས་ན། །སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀུན་བསླུས་པས། །བདག་གི་འགྲོ་བ་ཅི་འདྟར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: \n\nCommentary 2: \n", - "output": "Based on the input Tibetan text and without any additional commentaries provided, I'll do my best to translate it into English:\n\n\nIf after making such a vow,\nOne does not fulfill it through action,\nHaving deceived all those sentient beings,\nWhat will become of my own journey?\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the Tibetan verse, which appears to be discussing the importance of following through on one's commitments or vows, especially in relation to helping sentient beings. It warns about the karmic consequences of making promises but failing to act on them.", - "translation": "If after making such a vow,\nOne does not fulfill it through action,\nHaving deceived all those sentient beings,\nWhat will become of my own journey?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་དམ་བཅས་ནས། །ལས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པ་མ་བྱས་ན། །སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀུན་བསླུས་པས། །བདག་གི་འགྲོ་བ་ཅི་འདྟར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: \n\nCommentary 2: \n", + "output": "I apologize, but I do not have any Tibetan commentaries provided to work with for this input text. Without commentaries to analyze and synthesize, I cannot follow the requested steps to produce a translation based on commentary meanings. \n\nTo properly translate this Tibetan verse in accordance with commentaries, I would need at least one, preferably multiple, Tibetan language commentaries explaining the meaning and context of these lines. Without that additional information, I can only provide a basic literal translation of the Tibetan text itself, which would not fulfill the instructions given.\n\nIf you're able to provide some Tibetan language commentaries on this verse, I'd be happy to analyze them and use that information to produce a more nuanced translation as requested. Let me know if you'd like to provide any commentaries, or if you'd prefer a basic translation of just the input text without commentary analysis.", + "translation": "" } }, "glossary": { @@ -15208,7 +15236,7 @@ "འགྲོ་བ་": "destiny" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་དམ་བཅས་ནས། །": { "དམ་བཅས་": "vow" }, @@ -15259,23 +15287,7 @@ "འགྲོ་བ་": "destiny" } }, - "04_commentary_assisted": { - "གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་དམ་བཅས་ནས། །": { - "དམ་བཅས་": "vow" - }, - "ལས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པ་མ་བྱས་ན། །": { - "ལས་": "action", - "བསྒྲུབ་པ་": "fulfill" - }, - "སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀུན་བསླུས་པས། །": { - "སེམས་ཅན་": "sentient beings", - "བསླུས་པ་": "deceived" - }, - "བདག་གི་འགྲོ་བ་ཅི་འདྟར་འགྱུར། །": { - "བདག་": "my own", - "འགྲོ་བ་": "journey" - } - } + "04_commentary_assisted": {} } }, "130": { @@ -15284,7 +15296,7 @@ "commentary_1": "དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་ངོ་། །ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་མདོ་ལས་འདི་ངེས་པར་སྦྱིན་པར་བྱའོ་ཞེས་ཡིད་ཀྱིས་བསམས་ནས་གང་མ་བྱིན་པར་གྱུར་ན་དེ་ཡི་དྭགས་སུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་དེའི་འཐད་པ་ནི། ཟས་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས་མི་གང་ཞིག་སླར་དེ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་ཡང་ཡི་དྭགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པར་དམ་པའི་ཆོས་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་ལས། ཅུང་ཟད་ཙམ་བསམ་པ་ལས་མ་བྱིན་ན་ཡི་དྭགས་སུ་སྐྱེ་ལ། དམ་བཅས་པ་ལས་མ་བྱིན་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་འགྲོའོ། །ཞེས་གསུངས་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nདངོས་པོ་(object), སྦྱིན་པ་(giving), ཡི་དགས་(preta/hungry ghost)\n\nGrammatical notes:\n- ལའང་: even to/for\n- བསམ་བྱས་ནས: having thought\n- མི་གང་: whoever\n- འགྱུར་གསུངས་: it is said to become\n\n\nEven for a trivial object,\nHaving thought in mind to give it,\nWhoever does not actually give,\nIt is said they will become a preta.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of following through on the intention to give, even for small things, to avoid rebirth as a hungry ghost (preta).", "translation": "Even for a trivial object,\nHaving thought in mind to give it,\nWhoever does not actually give,\nIt is said they will become a preta." @@ -15300,9 +15312,9 @@ "translation": "Even for the slightest ordinary thing,\nIf one thinks of giving it in one's mind,\nYet does not actually give it away,\nIt is said one will become a hungry ghost." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་ངོ་། །ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་མདོ་ལས་འདི་ངེས་པར་སྦྱིན་པར་བྱའོ་ཞེས་ཡིད་ཀྱིས་བསམས་ནས་གང་མ་བྱིན་པར་གྱུར་ན་དེ་ཡི་དྭགས་སུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དེའི་འཐད་པ་ནི། ཟས་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས་མི་གང་ཞིག་སླར་དེ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་ཡང་ཡི་དྭགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པར་དམ་པའི་ཆོས་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་ལས། ཅུང་ཟད་ཙམ་བསམ་པ་ལས་མ་བྱིན་ན་ཡི་དྭགས་སུ་སྐྱེ་ལ། དམ་བཅས་པ་ལས་མ་བྱིན་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་འགྲོའོ། །ཞེས་གསུངས་ན།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nEven for a small, ordinary thing,\nIf one thinks in their mind to give it,\nBut then does not actually give it,\nIt is said they will become a hungry ghost.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which warns about the karmic consequences of intending to give something but failing to follow through. The commentaries clarify that this applies even to small, ordinary items like food, and that merely thinking of giving but not doing so can lead to rebirth as a hungry ghost (yi dwags). They also mention that this teaching comes from Buddhist sutras emphasizing the importance of generosity and following through on one's intentions to give.", - "translation": "Even for a small, ordinary thing,\nIf one thinks in their mind to give it,\nBut then does not actually give it,\nIt is said they will become a hungry ghost." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་ངོ་། །ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་མདོ་ལས་འདི་ངེས་པར་སྦྱིན་པར་བྱའོ་ཞེས་ཡིད་ཀྱིས་བསམས་ནས་གང་མ་བྱིན་པར་གྱུར་ན་དེ་ཡི་དྭགས་སུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དེའི་འཐད་པ་ནི། ཟས་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས་མི་གང་ཞིག་སླར་དེ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་ཡང་ཡི་དྭགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པར་དམ་པའི་ཆོས་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་ལས། ཅུང་ཟད་ཙམ་བསམ་པ་ལས་མ་བྱིན་ན་ཡི་དྭགས་སུ་སྐྱེ་ལ། དམ་བཅས་པ་ལས་མ་བྱིན་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་འགྲོའོ། །ཞེས་གསུངས་ན།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that according to the Dharma-samgiti-sutra, if one thinks in their mind to give something but doesn't actually give it, they will be reborn as a hungry ghost.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates that even for small ordinary things like food, if one thinks to give but doesn't follow through, it becomes a cause for rebirth as a hungry ghost. It cites the Saddharma-smrtyupasthana which states that not giving after merely thinking about it leads to rebirth as a hungry ghost, while not giving after making a promise leads to rebirth in hell.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries emphasize that merely thinking about giving something, even small items, without actually following through can lead to rebirth as a hungry ghost. The second commentary adds that breaking a promise to give is even worse, resulting in hell rebirth.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\nEven for the smallest ordinary thing,\nIf one thinks in their mind to give it away,\nBut then does not actually give it,\nIt is said they will become a hungry ghost.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the karmic consequences of thinking about giving but not following through, even for small items, resulting in rebirth as a hungry ghost.", + "translation": "Even for the smallest ordinary thing,\nIf one thinks in their mind to give it away,\nBut then does not actually give it,\nIt is said they will become a hungry ghost." } }, "glossary": { @@ -15319,7 +15331,7 @@ "ཡི་དགས་": "hungry ghost" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །": { "དངོས་པོ་": "object", "ཕལ་པ་": "trivial" @@ -15370,19 +15382,20 @@ "དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །": { "དངོས་པོ་": "thing", "ཕལ་པ་": "ordinary", - "ཅུང་ཟད་": "small" + "ཅུང་ཟད་": "smallest" }, "ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །": { "ཡིད་": "mind", - "སྦྱིན་པ་": "give", + "སྦྱིན་པ་": "give away", "བསམ་": "think" }, "མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །": { - "མི་": "one", + "མི་": "not", "སྦྱིན་པ་": "give" }, "དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། །": { "ཡི་དགས་": "hungry ghost", + "འགྱུར་": "become", "གསུངས་": "said" } } @@ -15394,7 +15407,7 @@ "commentary_1": "བླ་ན་མེད་པའི་བདེ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུའོ། །བསམ་པ་ཐག་པ་ནི་ངེས་པར་བསམས་ནས་སོ། །མགྲོན་དུ་གཉེར་བ་ནི་ཁས་བླངས་པའོ། །ཅི་ག་འགྲོ་འགྱུར་རམ་ཞེས་པ་ནི་གང་ན་ཡང་འགྲོ་ས་མེད་པའོ། །", "commentary_2": "བླ་ན་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་དང་གནས་སྐབས་ཀྱི་བདེ་བ་ལ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བསམ་པ་ཐག་པས་མགྲོན་གཉེར་ནས་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་བསླུས་བྱས་ན་བདེ་འགྲོར་ཅི་ག་འགྲོ་འགྱུར་རམ་སྟེ་མི་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབླ་ན་མེད་པའི་བདེ་བ་ལ། །བསམ་པ་ཐག་པས་མགྲོན་གཉེར་ནས། །འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་བསླུ་བྱས་ན། །བདེ་འགྲོར་ཇི་ག་འགྲོ་འགྱུར་རམ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབླ་ན་མེད་པ (unsurpassed), བདེ་བ (happiness/bliss), མགྲོན་གཉེར (invite/host), འགྲོ་བ (beings), བསླུ (deceive), བདེ་འགྲོ (happy realms)\n\nGrammatical notes:\n- བསམ་པ་ཐག་པས: instrumental case, \"with wholehearted intention\"\n- བསླུ་བྱས་ན: conditional clause, \"if one deceives\"\n- ཇི་ག་འགྲོ་འགྱུར་རམ: rhetorical question structure\n\n\nHaving wholeheartedly invited [oneself] to unsurpassed bliss,\nIf one deceives all beings,\nHow could one possibly go to the happy realms?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the karmic consequences of deceiving beings after aspiring to supreme enlightenment, emphasizing the importance of ethical conduct on the Buddhist path.", "translation": "Having wholeheartedly invited [oneself] to unsurpassed bliss,\nIf one deceives all beings,\nHow could one possibly go to the happy realms?" @@ -15410,9 +15423,9 @@ "translation": "If one earnestly seeks unsurpassed happiness,\nYet deceives all beings,\nHow could one possibly attain\nA fortunate rebirth?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབླ་ན་མེད་པའི་བདེ་བ་ལ། །བསམ་པ་ཐག་པས་མགྲོན་གཉེར་ནས། །འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་བསླུ་བྱས་ན། །བདེ་འགྲོར་ཇི་ག་འགྲོ་འགྱུར་རམ། །\n\nCommentary 1: བླ་ན་མེད་པའི་བདེ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུའོ། །བསམ་པ་ཐག་པ་ནི་ངེས་པར་བསམས་ནས་སོ། །མགྲོན་དུ་གཉེར་བ་ནི་ཁས་བླངས་པའོ། །ཅི་ག་འགྲོ་འགྱུར་རམ་ཞེས་པ་ནི་གང་ན་ཡང་འགྲོ་ས་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: བླ་ན་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་དང་གནས་སྐབས་ཀྱི་བདེ་བ་ལ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བསམ་པ་ཐག་པས་མགྲོན་གཉེར་ནས་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་བསླུས་བྱས་ན་བདེ་འགྲོར་ཅི་ག་འགྲོ་འགྱུར་རམ་སྟེ་མི་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nHaving earnestly aspired to unsurpassed happiness,\nIf one then deceives all beings,\nHow could one possibly attain a fortunate rebirth?\n\n\nThis translation attempts to capture the key ideas:\n1. The \"unsurpassed happiness\" refers to Buddhahood or enlightenment.\n2. There's a sense of making a sincere commitment or vow towards this goal.\n3. The verse questions how one could achieve a positive rebirth if they then betray or deceive all beings, despite this aspiration.\n4. The rhetorical question implies that such deception would make a fortunate rebirth impossible.", - "translation": "Having earnestly aspired to unsurpassed happiness,\nIf one then deceives all beings,\nHow could one possibly attain a fortunate rebirth?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བླ་ན་མེད་པའི་བདེ་བ་ལ། །བསམ་པ་ཐག་པས་མགྲོན་གཉེར་ནས། །འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་བསླུ་བྱས་ན། །བདེ་འགྲོར་ཇི་ག་འགྲོ་འགྱུར་རམ། །\n\nCommentary 1: བླ་ན་མེད་པའི་བདེ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུའོ། །བསམ་པ་ཐག་པ་ནི་ངེས་པར་བསམས་ནས་སོ། །མགྲོན་དུ་གཉེར་བ་ནི་ཁས་བླངས་པའོ། །ཅི་ག་འགྲོ་འགྱུར་རམ་ཞེས་པ་ནི་གང་ན་ཡང་འགྲོ་ས་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: བླ་ན་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་དང་གནས་སྐབས་ཀྱི་བདེ་བ་ལ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བསམ་པ་ཐག་པས་མགྲོན་གཉེར་ནས་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་བསླུས་བྱས་ན་བདེ་འགྲོར་ཅི་ག་འགྲོ་འགྱུར་རམ་སྟེ་མི་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"unsurpassed happiness\" refers to Buddhahood. \"With firm resolve\" means having decided with certainty. \"Inviting as a guest\" means making a commitment. \"How could one go to a happy realm?\" implies there is nowhere to go.\n\nCommentary 2:\nThis commentary interprets the verse as referring to both ultimate Buddhahood and temporary happiness. It states that if one invites all beings with firm resolve but then deceives them all, one cannot go to a happy realm.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that the verse is about making a commitment to pursue the highest happiness (Buddhahood) for all beings, but then deceiving them. They both conclude that such actions would prevent one from reaching a positive rebirth or ultimate enlightenment.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nHaving firmly resolved to invite as guests\nAll beings to unsurpassed happiness,\nIf one then deceives all these beings,\nHow could one possibly reach a happy realm?\n\nThis translation reflects the commentaries' interpretation that the verse is about the consequences of making a commitment to lead all beings to enlightenment but then betraying that commitment through deception.", + "translation": "Having firmly resolved to invite as guests\nAll beings to unsurpassed happiness,\nIf one then deceives all these beings,\nHow could one possibly reach a happy realm?" } }, "glossary": { @@ -15428,7 +15441,7 @@ "བདེ་འགྲོ་": "higher realms" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བླ་ན་མེད་པའི་བདེ་བ་ལ། །བསམ་པ་ཐག་པས་མགྲོན་གཉེར་ནས། །": { "བླ་ན་མེད་པའི་": "unsurpassed", "བདེ་བ་": "bliss", @@ -15481,17 +15494,16 @@ "བླ་ན་མེད་པའི་བདེ་བ་ལ། །བསམ་པ་ཐག་པས་མགྲོན་གཉེར་ནས།": { "བླ་ན་མེད་པའི་": "unsurpassed", "བདེ་བ་": "happiness", - "བསམ་པ་ཐག་པས་": "earnestly", - "མགྲོན་གཉེར་": "aspired" + "བསམ་པ་ཐག་པས་": "firmly resolved", + "མགྲོན་གཉེར་": "invite as guests" }, "།འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་བསླུ་བྱས་ན།": { "འགྲོ་བ་": "beings", "ཐམས་ཅད་": "all", - "བསླུ་": "deceives" + "བསླུ་བྱས་": "deceives" }, "།བདེ་འགྲོར་ཇི་ག་འགྲོ་འགྱུར་རམ།": { - "བདེ་འགྲོར་": "fortunate rebirth", - "འགྲོ་འགྱུར་": "attain" + "བདེ་འགྲོར་": "happy realm" } } } @@ -15502,7 +15514,7 @@ "commentary_1": "གལ་ཏེ་ཤཱ་རིའི་བུས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཏང་ཡང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཁོང་དུ་ཆུད་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱས་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་དོགས་པ་ལ། མི་གང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མེད་ཀྱང་སེམས་ཅན་ཐར་པར་མཛད་པ་སྟེ་འཁོར་བ་ལས་གྲོལ་བར་མཛད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཁོ་ནས་མཁྱེན་གྱི། བདག་ལྟ་བུ་བློ་གྲོས་དམན་པས་མི་རྟོགས་ཞེས་བྱ་བའོ། །ཞར་ལ་བྱུང་བའི་རྩོད་པ་བསལ་ནས་སྐབས་ལ་བབ་པའི་དོན་སྦྱར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གསུམ་པ་རྩོད་པ་སྤང་བ་ནི། འོ་ན་འཕགས་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པ་ན། བདུད་ཀྱི་ལག་པ་གཡས་བསླངས་པ་ལ་གཡས་བཅད་དེ་གཡོན་གྱིས་བྱིན་པས་བདུད་ཀྱིས་མ་རངས་པའི་ཚིག་བརྗོད་པས་སྐྱོ་སྟེ་སེམས་བསྐྱེད་བཏང་ཡང་དགྲ་བཅོམ་ཐོབ་པ་དང་། གསེར་མདོག་གི་སྔོན་གྱི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱང་སེམས་བསྐལ་པ་བཞི་བཅུར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པ་ཞིག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཏང་མ་ཐག་ཏུ་རང་རྒྱལ་དུ་གྱུར་པར་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། མི་གང་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཏང་ཡང་དེ་དག་ཐར་པར་མཛད་པ་ནི་ལས་ཚུལ་དེ་ཐ་མལ་པས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ། དེ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནས་མཁྱེན་གྱི་བདག་ཅག་གིས་ནི་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་རྣམ་སྣང་དང་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། ། དགེ་ལྷ་ནི། ཐབས་ཀྱིས་བཏང་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཡང་དག་པར་ལེན་པས་སེམས་ཅན་གྲོལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་ལ། བི་བྷཱུ་ཏི་ནི། ཀུན་རྫོབ་བྱང་སེམས་བཏང་ཡང་དོན་དམ་བྱང་སེམས་མ་བཏང་བ་ཞེས་གསུངས་སོ། །འདི་འཐད་དེ། གཞན་དོན་གྱི་སེམས་བཏང་ཡང་བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་མ་བཏང་བས་ངན་འགྲོར་མི་འགྲོ་བ་ཡིན་སྙམ་མོ། །འོན་ཀྱང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་བསམ་པའི་ངལ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམི་གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཏང་ཡང་། །དེ་དག་ཐར་བར་བྱེད་པ་ནི། །ལས་ཚུལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནས་མཁྱེན། །\n", "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་(bodhicitta), ཐར་བ་(liberation), ལས་ཚུལ་(karma/actions), བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་(inconceivable), ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་(omniscient one)\n\nGrammatical notes:\n- གང་...ཡང་: \"even though\" construction\n- དེ་དག: demonstrative pronoun referring back to \"those people\"\n- བྱེད་པ་ནི: nominalizer + topic marker, indicating the main topic\n\n\nEven if someone abandons bodhicitta,\nThe way those people are liberated\nIs through inconceivable karmic workings,\nKnown only by the omniscient one.\n\nNote: \"བྱང་ཆུབ་སེམས་\" (bodhicitta) is left untranslated as a technical term. \"ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་\" (omniscient one) refers to a buddha.", "translation": "Even if someone abandons bodhicitta,\nThe way those people are liberated\nIs through inconceivable karmic workings,\nKnown only by the omniscient one." @@ -15518,9 +15530,9 @@ "translation": "Even for those who have abandoned bodhicitta,\nTheir liberation is accomplished\nThrough inconceivable methods of karma.\nThis is known only by the Omniscient One." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམི་གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཏང་ཡང་། །དེ་དག་ཐར་བར་བྱེད་པ་ནི། །ལས་ཚུལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནས་མཁྱེན། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཤཱ་རིའི་བུས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཏང་ཡང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཁོང་དུ་ཆུད་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱས་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་དོགས་པ་ལ། མི་གང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མེད་ཀྱང་སེམས་ཅན་ཐར་པར་མཛད་པ་སྟེ་འཁོར་བ་ལས་གྲོལ་བར་མཛད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཁོ་ནས་མཁྱེན་གྱི། བདག་ལྟ་བུ་བློ་གྲོས་དམན་པས་མི་རྟོགས་ཞེས་བྱ་བའོ། །ཞར་ལ་བྱུང་བའི་རྩོད་པ་བསལ་ནས་སྐབས་ལ་བབ་པའི་དོན་སྦྱར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་རྩོད་པ་སྤང་བ་ནི། འོ་ན་འཕགས་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པ་ན། བདུད་ཀྱི་ལག་པ་གཡས་བསླངས་པ་ལ་གཡས་བཅད་དེ་གཡོན་གྱིས་བྱིན་པས་བདུད་ཀྱིས་མ་རངས་པའི་ཚིག་བརྗོད་པས་སྐྱོ་སྟེ་སེམས་བསྐྱེད་བཏང་ཡང་དགྲ་བཅོམ་ཐོབ་པ་དང་། གསེར་མདོག་གི་སྔོན་གྱི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱང་སེམས་བསྐལ་པ་བཞི་བཅུར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པ་ཞིག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཏང་མ་ཐག་ཏུ་རང་རྒྱལ་དུ་གྱུར་པར་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། མི་གང་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཏང་ཡང་དེ་དག་ཐར་པར་མཛད་པ་ནི་ལས་ཚུལ་དེ་ཐ་མལ་པས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ། དེ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནས་མཁྱེན་གྱི་བདག་ཅག་གིས་ནི་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་རྣམ་སྣང་དང་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། ། དགེ་ལྷ་ནི། ཐབས་ཀྱིས་བཏང་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཡང་དག་པར་ལེན་པས་སེམས་ཅན་གྲོལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་ལ། བི་བྷཱུ་ཏི་ནི། ཀུན་རྫོབ་བྱང་སེམས་བཏང་ཡང་དོན་དམ་བྱང་སེམས་མ་བཏང་བ་ཞེས་གསུངས་སོ། །འདི་འཐད་དེ། གཞན་དོན་གྱི་སེམས་བཏང་ཡང་བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་མ་བཏང་བས་ངན་འགྲོར་མི་འགྲོ་བ་ཡིན་སྙམ་མོ། །འོན་ཀྱང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་བསམ་པའི་ངལ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nEven for those who have abandoned the mind of enlightenment,\nThere are ways to bring about their liberation.\nThe workings of karma are inconceivable;\nOnly the Omniscient One truly knows this.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points from the original Tibetan verse and the explanatory commentaries:\n\n1. It acknowledges that some may abandon bodhicitta (the mind of enlightenment).\n2. It indicates that liberation is still possible for such individuals.\n3. It emphasizes that the karmic processes involved are beyond ordinary comprehension.\n4. It states that only a fully enlightened buddha can truly understand these matters.\n\nThe commentaries provide context about specific examples (like Shariputra) and different interpretations, but the core message aligns with this more general translation of the verse itself.", - "translation": "Even for those who have abandoned the mind of enlightenment,\nThere are ways to bring about their liberation.\nThe workings of karma are inconceivable;\nOnly the Omniscient One truly knows this." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མི་གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཏང་ཡང་། །དེ་དག་ཐར་བར་བྱེད་པ་ནི། །ལས་ཚུལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནས་མཁྱེན། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཤཱ་རིའི་བུས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཏང་ཡང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཁོང་དུ་ཆུད་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱས་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་དོགས་པ་ལ། མི་གང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མེད་ཀྱང་སེམས་ཅན་ཐར་པར་མཛད་པ་སྟེ་འཁོར་བ་ལས་གྲོལ་བར་མཛད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཁོ་ནས་མཁྱེན་གྱི། བདག་ལྟ་བུ་བློ་གྲོས་དམན་པས་མི་རྟོགས་ཞེས་བྱ་བའོ། །ཞར་ལ་བྱུང་བའི་རྩོད་པ་བསལ་ནས་སྐབས་ལ་བབ་པའི་དོན་སྦྱར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་རྩོད་པ་སྤང་བ་ནི། འོ་ན་འཕགས་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པ་ན། བདུད་ཀྱི་ལག་པ་གཡས་བསླངས་པ་ལ་གཡས་བཅད་དེ་གཡོན་གྱིས་བྱིན་པས་བདུད་ཀྱིས་མ་རངས་པའི་ཚིག་བརྗོད་པས་སྐྱོ་སྟེ་སེམས་བསྐྱེད་བཏང་ཡང་དགྲ་བཅོམ་ཐོབ་པ་དང་། གསེར་མདོག་གི་སྔོན་གྱི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱང་སེམས་བསྐལ་པ་བཞི་བཅུར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པ་ཞིག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཏང་མ་ཐག་ཏུ་རང་རྒྱལ་དུ་གྱུར་པར་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། མི་གང་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཏང་ཡང་དེ་དག་ཐར་པར་མཛད་པ་ནི་ལས་ཚུལ་དེ་ཐ་མལ་པས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ། དེ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནས་མཁྱེན་གྱི་བདག་ཅག་གིས་ནི་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་རྣམ་སྣང་དང་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། ། དགེ་ལྷ་ནི། ཐབས་ཀྱིས་བཏང་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཡང་དག་པར་ལེན་པས་སེམས་ཅན་གྲོལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་ལ། བི་བྷཱུ་ཏི་ནི། ཀུན་རྫོབ་བྱང་སེམས་བཏང་ཡང་དོན་དམ་བྱང་སེམས་མ་བཏང་བ་ཞེས་གསུངས་སོ། །འདི་འཐད་དེ། གཞན་དོན་གྱི་སེམས་བཏང་ཡང་བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་མ་བཏང་བས་ངན་འགྲོར་མི་འགྲོ་བ་ཡིན་སྙམ་མོ། །འོན་ཀྱང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་བསམ་པའི་ངལ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary addresses a doubt about whether those who abandon bodhicitta can still benefit beings. It states that only the Omniscient Buddha truly understands how beings can be liberated even without bodhicitta, and that this is beyond the comprehension of ordinary people.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary discusses apparent contradictions in Buddhist texts regarding those who abandon bodhicitta but still attain liberation. It offers several explanations:\n- The workings of karma in these cases are inconceivable to ordinary beings.\n- Even if bodhicitta is temporarily abandoned, it may be taken up again through skillful means.\n- Conventional bodhicitta may be abandoned, but ultimate bodhicitta is not.\n- While the aspiration for others' benefit may be abandoned, the wisdom realizing selflessness is not.\n\n3. Combined meaning:\nThe commentaries agree that the way beings can attain liberation even after abandoning bodhicitta is a profound mystery, known only to the Buddha. They suggest various explanations, but ultimately emphasize that this topic is beyond ordinary comprehension.\n\n4. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nEven if some people abandon the mind of enlightenment,\nThe way they are led to liberation\nIs an inconceivable working of karma.\nOnly the Omniscient One truly knows this.\n", + "translation": "Even if some people abandon the mind of enlightenment,\nThe way they are led to liberation\nIs an inconceivable working of karma.\nOnly the Omniscient One truly knows this." } }, "glossary": { @@ -15541,7 +15553,7 @@ "ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་": "omniscient" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མི་གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཏང་ཡང་། །": { "མི་": "someone", "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "bodhicitta", @@ -15590,9 +15602,9 @@ }, "04_commentary_assisted": { "མི་གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཏང་ཡང་། །": { - "མི་": "those", + "མི་": "people", "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "mind of enlightenment", - "བཏང་": "abandoned" + "བཏང་": "abandon" }, "དེ་དག་ཐར་བར་བྱེད་པ་ནི། །": { "ཐར་བ་": "liberation" @@ -15613,7 +15625,7 @@ "commentary_1": "དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འདོན་པར་དམ་བཅས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ལྟུང་བ་བྱུང་བ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་ལྕི་བ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་ལྕི་བ་ཡིན་པས་ན་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཉིད་ལ་དམན་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། སེམས་བསྐྱེད་བཏང་བ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ལྟུང་བའི་ནང་ནས་ལྕི་བ་སྟེ། འཕགས་པ་སྡུད་པ་ལས། གལ་ཏེ་བསྐལ་བ་བྱེ་བར་དགེ་བའི་ལས་ལམ་བཅུ། །སྤྱད་ཀྱང་རང་རྒྱལ་དགྲ་བཅོམ་ཉིད་ལ་འདོད་བསྐྱེད་ན། །དེ་ཚེ་ཚུལ་ཁྲིམས་སྐྱོན་བྱུང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་ཡིན། །སེམས་བསྐྱེད་དེ་ནི་ཕས་ཕམ་པས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་ལྕི། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པ་ལ་ནུས་པ་དམན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ། །ལྟུང་བའི་ནང་ན་ལྕི་བ་སྟེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་ལ་དམན། །\n", "output": "Certainly. I'll provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined.\n\nKey terms:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattva), ལྟུང་བ་ (downfall), ལྕི་བ་ (heavy), སེམས་ཅན་ (sentient beings), དོན་ (benefit/purpose)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ particle indicating indirect object\n- ན་ particle indicating conditional \"if/when\"\n- གྱི་ genitive particle\n\n\nFor the bodhisattva, this is the heaviest among downfalls. If this occurs, it diminishes the benefit of all sentient beings.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing a serious transgression or downfall for a bodhisattva, emphasizing its severity and its negative impact on the bodhisattva's ability to benefit sentient beings.", "translation": "For the bodhisattva, this is the heaviest among downfalls. If this occurs, it diminishes the benefit of all sentient beings." @@ -15629,9 +15641,9 @@ "translation": "This is the heaviest downfall\nFor a bodhisattva among transgressions.\nFor if this were to occur,\nIt would diminish the welfare of all beings." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ། །ལྟུང་བའི་ནང་ན་ལྕི་བ་སྟེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་ལ་དམན། །\n\nCommentary 1: དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འདོན་པར་དམ་བཅས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ལྟུང་བ་བྱུང་བ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་ལྕི་བ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་ལྕི་བ་ཡིན་པས་ན་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཉིད་ལ་དམན་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། སེམས་བསྐྱེད་བཏང་བ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ལྟུང་བའི་ནང་ནས་ལྕི་བ་སྟེ། འཕགས་པ་སྡུད་པ་ལས། གལ་ཏེ་བསྐལ་བ་བྱེ་བར་དགེ་བའི་ལས་ལམ་བཅུ། །སྤྱད་ཀྱང་རང་རྒྱལ་དགྲ་བཅོམ་ཉིད་ལ་འདོད་བསྐྱེད་ན། །དེ་ཚེ་ཚུལ་ཁྲིམས་སྐྱོན་བྱུང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་ཡིན། །སེམས་བསྐྱེད་དེ་ནི་ཕས་ཕམ་པས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་ལྕི། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པ་ལ་ནུས་པ་དམན་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nFor a bodhisattva, this is the heaviest among downfalls.\nIf this occurs, one becomes inferior in benefiting all sentient beings.\n\n\nThis translation captures the key points that:\n1. The text is referring to a serious transgression for bodhisattvas.\n2. It is considered the heaviest or most severe type of downfall.\n3. If this downfall occurs, it severely impairs the bodhisattva's ability to benefit all sentient beings, which is their core purpose.\n\nThe commentaries clarify that this likely refers to abandoning bodhicitta (the aspiration to attain enlightenment for the sake of all beings), which is considered an extremely serious breach of a bodhisattva's vows and commitments.", - "translation": "For a bodhisattva, this is the heaviest among downfalls.\nIf this occurs, one becomes inferior in benefiting all sentient beings." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ། །ལྟུང་བའི་ནང་ན་ལྕི་བ་སྟེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་ལ་དམན། །\n\nCommentary 1: དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འདོན་པར་དམ་བཅས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ལྟུང་བ་བྱུང་བ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་ལྕི་བ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་ལྕི་བ་ཡིན་པས་ན་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཉིད་ལ་དམན་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། སེམས་བསྐྱེད་བཏང་བ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ལྟུང་བའི་ནང་ནས་ལྕི་བ་སྟེ། འཕགས་པ་སྡུད་པ་ལས། གལ་ཏེ་བསྐལ་བ་བྱེ་བར་དགེ་བའི་ལས་ལམ་བཅུ། །སྤྱད་ཀྱང་རང་རྒྱལ་དགྲ་བཅོམ་ཉིད་ལ་འདོད་བསྐྱེད་ན། །དེ་ཚེ་ཚུལ་ཁྲིམས་སྐྱོན་བྱུང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་ཡིན། །སེམས་བསྐྱེད་དེ་ནི་ཕས་ཕམ་པས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་ལྕི། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པ་ལ་ནུས་པ་དམན་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that for bodhisattvas who have vowed to liberate all sentient beings, abandoning bodhicitta is the heaviest downfall. It severely diminishes one's ability to benefit all beings.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that abandoning bodhicitta is the heaviest downfall for bodhisattvas. It quotes a sutra saying that even if one practices the ten virtuous actions for eons, if one aspires to become an arhat or pratyekabuddha instead of a buddha, it's a severe breach of ethics. Abandoning bodhicitta is even heavier than a root downfall and greatly diminishes one's capacity to benefit all beings.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize that for bodhisattvas, abandoning bodhicitta is the most serious downfall. It's considered even more severe than other major transgressions because it fundamentally undermines the bodhisattva's ability to fulfill their vow of benefiting all sentient beings.\n\n3. Translating the input text based on the commentaries:\n\nFor a bodhisattva, this is the heaviest among downfalls. If this occurs, one's ability to benefit all sentient beings is severely diminished.", + "translation": "For a bodhisattva, this is the heaviest among downfalls. If this occurs, one's ability to benefit all sentient beings is severely diminished." } }, "glossary": { @@ -15645,7 +15657,7 @@ "དོན་": "benefit" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ། །ལྟུང་བའི་ནང་ན་ལྕི་བ་སྟེ། །": { "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་": "bodhisattva", "ལྟུང་བ་": "downfall", @@ -15691,10 +15703,9 @@ "ལྕི་བ་": "heaviest" }, "འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་ལ་དམན། །": { - "བྱུང་": "occurs", "སེམས་ཅན་": "sentient beings", - "དོན་": "benefiting", - "དམན་": "inferior" + "དོན་": "benefit", + "དམན་": "diminished" } } } @@ -15705,7 +15716,7 @@ "commentary_1": "གཞན་གང་ཞིག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསོད་ནམས་ལ་བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་ནའོ། །མུ་མཐའ་མེད་པ་ནི་ཕྱ་ཆད་པའོ། །", "commentary_2": "དེར་མ་ཟད་ཀྱི་གང་སེམས་ཅན་གཞན་འགའ་ཞིག་བྱང་སེམས་འདི་ཡི་ནི་བསོད་ནམས་ཏེ། སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་བར་ཆད་དང་གེགས་བྱེད་པ་དེས་ཀྱང་བྱང་སེམས་དེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ལ་དམན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་མི་ནུས་པར་བྱས་པས་གེགས་བྱེད་པ་པོ་དེའི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད་དེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་གཞན་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་འདིའི། །བསོད་ནམས་བར་ཆད་གེགས་བྱེད་པ། །སེམས་ཅན་དོན་ལ་དམན་གྱུར་པས། །དེ་ཡི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྐད་ཅིག་(moment), བསོད་ནམས་(merit), བར་ཆད་(obstacle), གེགས་(hindrance), སེམས་ཅན་(sentient beings), དོན་(benefit/purpose), ངན་འགྲོ་(lower realms)\n\nGrammatical notes:\n- གང་གཞན་: Relative clause marker \"whoever\"\n- ཙམ་ཡང་: Emphatic particle \"even\"\n- གྱུར་པས་: Causative particle \"because of becoming\"\n- མུ་མཐའ་མེད་: Negation of \"limit\" or \"end\"\n\n\nWhoever, even for a single moment,\nObstructs or hinders the merit of this,\nBecause of diminishing the welfare of sentient beings,\nTheir lower realms [rebirths] will be without end.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the severe karmic consequences of interfering with the accumulation of merit, particularly when it relates to benefiting sentient beings.", "translation": "Whoever, even for a single moment,\nObstructs or hinders the merit of this,\nBecause of diminishing the welfare of sentient beings,\nTheir lower realms [rebirths] will be without end." @@ -15721,9 +15732,9 @@ "translation": "Whoever, even for a single moment,\nObstructs or hinders the merit\nOf this one devoted to beings' welfare,\nTheir lower rebirths will be endless." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་གཞན་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་འདིའི། །བསོད་ནམས་བར་ཆད་གེགས་བྱེད་པ། །སེམས་ཅན་དོན་ལ་དམན་གྱུར་པས། །དེ་ཡི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད། །\n\nCommentary 1: གཞན་གང་ཞིག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསོད་ནམས་ལ་བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་ནའོ། །མུ་མཐའ་མེད་པ་ནི་ཕྱ་ཆད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེར་མ་ཟད་ཀྱི་གང་སེམས་ཅན་གཞན་འགའ་ཞིག་བྱང་སེམས་འདི་ཡི་ནི་བསོད་ནམས་ཏེ། སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་བར་ཆད་དང་གེགས་བྱེད་པ་དེས་ཀྱང་བྱང་སེམས་དེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ལ་དམན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་མི་ནུས་པར་བྱས་པས་གེགས་བྱེད་པ་པོ་དེའི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད་དེ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWhoever, even for just a moment, obstructs\nThe merit of this bodhisattva,\nBy diminishing the benefit to sentient beings,\nTheir lower rebirths will be endless.\n\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. Anyone who interferes with or obstructs a bodhisattva's accumulation of merit, even briefly\n2. Is effectively reducing the bodhisattva's ability to benefit sentient beings\n3. As a result, the obstructor will experience endless lower rebirths or negative consequences\n\nThe commentaries help clarify that this refers specifically to obstructing a bodhisattva's meritorious activities and bodhicitta (awakening mind), and that the \"endless\" lower rebirths mean they will be without limit or cessation.", - "translation": "Whoever, even for just a moment, obstructs\nThe merit of this bodhisattva,\nBy diminishing the benefit to sentient beings,\nTheir lower rebirths will be endless." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་གཞན་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་འདིའི། །བསོད་ནམས་བར་ཆད་གེགས་བྱེད་པ། །སེམས་ཅན་དོན་ལ་དམན་གྱུར་པས། །དེ་ཡི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད། །\n\nCommentary 1: གཞན་གང་ཞིག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསོད་ནམས་ལ་བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་ནའོ། །མུ་མཐའ་མེད་པ་ནི་ཕྱ་ཆད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེར་མ་ཟད་ཀྱི་གང་སེམས་ཅན་གཞན་འགའ་ཞིག་བྱང་སེམས་འདི་ཡི་ནི་བསོད་ནམས་ཏེ། སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་བར་ཆད་དང་གེགས་བྱེད་པ་དེས་ཀྱང་བྱང་སེམས་དེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ལ་དམན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་མི་ནུས་པར་བྱས་པས་གེགས་བྱེད་པ་པོ་དེའི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད་དེ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis refers to someone who obstructs the merit of a bodhisattva. \"Endless\" means without limit.\n\nCommentary 2:\nMoreover, if any other sentient being creates obstacles or hindrances to this bodhisattva's merit (i.e., their bodhicitta), they cause the bodhisattva to become inferior in benefiting all sentient beings. By making the bodhisattva unable to help others, the one who creates obstacles will experience endless lower rebirths.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries explain that the verse is about those who obstruct a bodhisattva's accumulation of merit and generation of bodhicitta. Such obstruction hinders the bodhisattva's ability to benefit all sentient beings. As a consequence, the obstructor will experience limitless suffering in lower realms of rebirth.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nWhoever, even for a moment, obstructs\nThe merit of this [bodhisattva],\nDiminishes the benefit for sentient beings.\nTheir lower rebirths will be endless.", + "translation": "Whoever, even for a moment, obstructs\nThe merit of this [bodhisattva],\nDiminishes the benefit for sentient beings.\nTheir lower rebirths will be endless." } }, "glossary": { @@ -15742,7 +15753,7 @@ "མུ་མཐའ་མེད་": "endlessly" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་གཞན་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་འདིའི། །བསོད་ནམས་བར་ཆད་གེགས་བྱེད་པ།": { "གང་": "whoever", "སྐད་ཅིག་": "moment", @@ -15793,16 +15804,16 @@ }, "04_commentary_assisted": { "གང་གཞན་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་འདིའི། །བསོད་ནམས་བར་ཆད་གེགས་བྱེད་པ།": { - "གང་": "whoever", "སྐད་ཅིག་": "moment", "བསོད་ནམས་": "merit", - "བར་ཆད་": "obstruct", - "གེགས་བྱེད་": "obstruct" + "བར་ཆད་གེགས་བྱེད་": "obstructs" }, - "།སེམས་ཅན་དོན་ལ་དམན་གྱུར་པས། །དེ་ཡི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད། །": { + "།སེམས་ཅན་དོན་ལ་དམན་གྱུར་པས།": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "དོན་": "benefit", - "དམན་": "diminish", + "དམན་གྱུར་": "diminishes" + }, + "།དེ་ཡི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད།": { "ངན་འགྲོ་": "lower rebirths", "མུ་མཐའ་མེད་": "endless" } @@ -15815,7 +15826,7 @@ "commentary_1": "དེ་ཉིད་ཀྱི་འཐད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།སེམས་ཅན་གཅིག་གི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉམས་པ་ནི་ངན་སོང་དུ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སོ། །", "commentary_2": "དེའི་རྒྱུ་མཚན་སེམས་ཅན་གཅིག་གི་བདེ་བ་ཙམ་ཡང་བཤིག་ན་བདག་ཉིད་ཉམས་འགྱུར་ན། བྱང་སེམས་ཀྱི་དགེ་བའི་བར་ཆད་བྱས་ན་ནམ་མཁའ་མ་ལུས་མཐའ་ཀླས་པའི་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདེ་བ་བཤིག་པ་དེ་བཞིན་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བ་སྨྲོས་ཅི་དགོས་ཏེ། རབ་ཏུ་ཞི་བ་རྣམ་པར་ངེས་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱི་མདོ་ལས། གང་ལ་ལ་ཞིག་གིས་འཛམ་བུ་གླིང་གི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདོག་པ་ཕྲོགས་ཤིང་སྲོག་བཅད་པ་བས། གང་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་བ་ཐ་ན་དུད་འགྲོ་ལ་ཟན་ཆངས་པ་གཅིག་སྦྱིན་པའི་བར་ཆད་བྱས་ན་དེ་ནི་དེ་བས་སྡིག་པ་ཆེས་གྲངས་མང་དུ་བསྐྱེད་དེ། སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་སྐྱེད་པའི་དགེ་བ་ལ་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་གཅིག་གི་བདེ་བ་ཡང་། །བཤིག་ན་བདག་ཉིད་ཉམས་འགྱུར་ན། །ནམ་མཁའ་མ་ལུས་མཐའ་ཀླས་པའི། །ལུས་ཅན་བདེ་བཤིག་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n", "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་(sentient being), བདེ་བ་(happiness), བཤིག་(destroy), ཉམས་(degenerate), ནམ་མཁའ་(space), མཐའ་ཀླས་པ་(limitless), ལུས་ཅན་(embodied beings)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན་ (if/when)\n- Rhetorical question with སྨོས་ཅི་དགོས་ (what need is there to mention?)\n\n\nIf destroying even one sentient being's happiness\nWould cause myself to degenerate,\nWhat need is there to mention destroying the happiness\nOf embodied beings as limitless as space?\n\nNote: This verse emphasizes the bodhisattva's commitment to the welfare of all beings, using a rhetorical structure to highlight the vast scope of this aspiration.", "translation": "If destroying even one sentient being's happiness\nWould cause myself to degenerate,\nWhat need is there to mention destroying the happiness\nOf embodied beings as limitless as space?" @@ -15831,9 +15842,9 @@ "translation": "If destroying even one being's happiness\nWould cause oneself to decline,\nWhat need is there to mention destroying\nThe happiness of limitless beings filling space?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཅན་གཅིག་གི་བདེ་བ་ཡང་། །བཤིག་ན་བདག་ཉིད་ཉམས་འགྱུར་ན། །ནམ་མཁའ་མ་ལུས་མཐའ་ཀླས་པའི། །ལུས་ཅན་བདེ་བཤིག་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་ཀྱི་འཐད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།སེམས་ཅན་གཅིག་གི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉམས་པ་ནི་ངན་སོང་དུ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སོ། །\n\nCommentary 2: དེའི་རྒྱུ་མཚན་སེམས་ཅན་གཅིག་གི་བདེ་བ་ཙམ་ཡང་བཤིག་ན་བདག་ཉིད་ཉམས་འགྱུར་ན། བྱང་སེམས་ཀྱི་དགེ་བའི་བར་ཆད་བྱས་ན་ནམ་མཁའ་མ་ལུས་མཐའ་ཀླས་པའི་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདེ་བ་བཤིག་པ་དེ་བཞིན་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བ་སྨྲོས་ཅི་དགོས་ཏེ། རབ་ཏུ་ཞི་བ་རྣམ་པར་ངེས་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱི་མདོ་ལས། གང་ལ་ལ་ཞིག་གིས་འཛམ་བུ་གླིང་གི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདོག་པ་ཕྲོགས་ཤིང་སྲོག་བཅད་པ་བས། གང་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་བ་ཐ་ན་དུད་འགྲོ་ལ་ཟན་ཆངས་པ་གཅིག་སྦྱིན་པའི་བར་ཆད་བྱས་ན་དེ་ནི་དེ་བས་སྡིག་པ་ཆེས་གྲངས་མང་དུ་བསྐྱེད་དེ། སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་སྐྱེད་པའི་དགེ་བ་ལ་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIf destroying even one being's happiness\nCauses oneself to fall into ruin,\nWhat need is there to mention the consequences\nOf destroying the happiness of limitless beings filling all of space?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which emphasizes the severe karmic consequences of harming others' happiness. The commentaries explain that harming even one being's happiness can lead to rebirth in lower realms, and obstructing the virtuous deeds of a bodhisattva is even more severe, as it affects the happiness of countless beings throughout space. The verse uses this comparison to highlight the gravity of such negative actions.", - "translation": "If destroying even one being's happiness\nCauses oneself to fall into ruin,\nWhat need is there to mention the consequences\nOf destroying the happiness of limitless beings filling all of space?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཅན་གཅིག་གི་བདེ་བ་ཡང་། །བཤིག་ན་བདག་ཉིད་ཉམས་འགྱུར་ན། །ནམ་མཁའ་མ་ལུས་མཐའ་ཀླས་པའི། །ལུས་ཅན་བདེ་བཤིག་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་ཀྱི་འཐད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།སེམས་ཅན་གཅིག་གི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉམས་པ་ནི་ངན་སོང་དུ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སོ། །\n\nCommentary 2: དེའི་རྒྱུ་མཚན་སེམས་ཅན་གཅིག་གི་བདེ་བ་ཙམ་ཡང་བཤིག་ན་བདག་ཉིད་ཉམས་འགྱུར་ན། བྱང་སེམས་ཀྱི་དགེ་བའི་བར་ཆད་བྱས་ན་ནམ་མཁའ་མ་ལུས་མཐའ་ཀླས་པའི་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདེ་བ་བཤིག་པ་དེ་བཞིན་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བ་སྨྲོས་ཅི་དགོས་ཏེ། རབ་ཏུ་ཞི་བ་རྣམ་པར་ངེས་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱི་མདོ་ལས། གང་ལ་ལ་ཞིག་གིས་འཛམ་བུ་གླིང་གི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདོག་པ་ཕྲོགས་ཤིང་སྲོག་བཅད་པ་བས། གང་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་བ་ཐ་ན་དུད་འགྲོ་ལ་ཟན་ཆངས་པ་གཅིག་སྦྱིན་པའི་བར་ཆད་བྱས་ན་དེ་ནི་དེ་བས་སྡིག་པ་ཆེས་གྲངས་མང་དུ་བསྐྱེད་དེ། སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་སྐྱེད་པའི་དགེ་བ་ལ་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This explains the reasoning behind the verse. It states that if one harms even a single sentient being's happiness, one will degenerate and suffer in lower realms.\n\nCommentary 2: This elaborates on the reasoning, saying that if harming one being's happiness leads to one's own degeneration, then harming the happiness of all limitless beings throughout space would certainly lead to rebirth in lower realms. It cites a sutra stating that obstructing even a small virtuous act of a bodhisattva creates more negative karma than killing all beings in Jambudvipa, because it obstructs the arising of Buddhahood.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries emphasize the severe karmic consequences of harming sentient beings' happiness, especially in relation to bodhisattvas' virtuous actions. They highlight the vast scope of beings affected and the profound impact on one's own spiritual path.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nIf destroying even one being's happiness\nLeads to my own degeneration,\nThen what need is there to mention\nDestroying the happiness of limitless embodied beings\nThroughout the entirety of space?\n\n\nThis translation conveys the escalating scale of negative consequences for harming beings' happiness, from one individual to all beings in existence, as emphasized in the commentaries.", + "translation": "If destroying even one being's happiness\nLeads to my own degeneration,\nThen what need is there to mention\nDestroying the happiness of limitless embodied beings\nThroughout the entirety of space?" } }, "glossary": { @@ -15852,7 +15863,7 @@ "བདེ་བཤིག་": "ruining the well-being" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སེམས་ཅན་གཅིག་གི་བདེ་བ་ཡང་། །བཤིག་ན་བདག་ཉིད་ཉམས་འགྱུར་ན།": { "སེམས་ཅན་": "sentient being", "བདེ་བ་": "happiness", @@ -15899,13 +15910,14 @@ "སེམས་ཅན་": "being", "བདེ་བ་": "happiness", "བཤིག་": "destroying", - "བདག་ཉིད་": "oneself", - "ཉམས་འགྱུར་": "fall into ruin" + "བདག་ཉིད་": "own", + "ཉམས་འགྱུར་": "degeneration" }, "།ནམ་མཁའ་མ་ལུས་མཐའ་ཀླས་པའི། །ལུས་ཅན་བདེ་བཤིག་སྨོས་ཅི་དགོས།": { "ནམ་མཁའ་": "space", "མཐའ་ཀླས་པའི་": "limitless", - "ལུས་ཅན་": "beings" + "ལུས་ཅན་": "embodied beings", + "བདེ་བཤིག་": "destroying the happiness" } } } @@ -15916,7 +15928,7 @@ "commentary_1": "གལ་ཏེ་གང་ཞིག་ལ་ལྟུང་བ་ཡང་བྱུང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱང་མ་ཤོར་ན། དེ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ནི་འཁོར་བ་ངན་སོང་དུ་ཁྲིད་ཅིང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཁྲིད་པས་ཕན་ཚུན་དུ་འཐེན་པ་ན་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་ས་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་དུ་འགོར་ཞིང་དུས་རིང་མོར་འཁོར་བར་འཁོར་བར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལྟ་ན་ད་ཅི་བྱ་བར་འོས་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་སྟོབས་ཅན་དེ་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་གཉིས་འཁོར་བར་རེས་མོས་ཀྱིས་འདྲེ་བར་བྱེད་ན། ས་དང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་དུ་ཐོགས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ལྟུང་བ་སྟོབས་ལྡན་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ལྡན་པ་དག །འཁོར་བར་རེས་ཀྱིས་འདྲེ་བྱེད་ན། །ས་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་ཐོགས། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nལྟུང་བ་ (downfall/transgression), སྟོབས་ལྡན་ (powerful), \nབྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta), འཁོར་བ་ (samsara), \nས་ཐོབ་པ་ (attaining bhūmis/grounds)\n\nGrammatical notes:\n- རེས་ཀྱིས་ indicates alternation or taking turns\n- ན་ here functions as a conditional particle\n\n\nThus, if powerful downfalls\nAnd powerful bodhicitta\nAlternate in samsara,\nIt will take long to attain the grounds.\n\n\nTechnical note: \"Grounds\" (ས་, bhūmi) refers to the ten bodhisattva levels of realization.", "translation": "Thus, if powerful downfalls\nAnd powerful bodhicitta\nAlternate in samsara,\nIt will take long to attain the grounds." @@ -15932,9 +15944,9 @@ "translation": "In this way, those with powerful downfalls\nAnd those with powerful bodhicitta,\nIf they alternate between them in samsara,\nIt will take a long time to attain the grounds." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ལྟུང་བ་སྟོབས་ལྡན་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ལྡན་པ་དག །འཁོར་བར་རེས་ཀྱིས་འདྲེ་བྱེད་ན། །ས་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་ཐོགས། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་གང་ཞིག་ལ་ལྟུང་བ་ཡང་བྱུང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱང་མ་ཤོར་ན། དེ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ནི་འཁོར་བ་ངན་སོང་དུ་ཁྲིད་ཅིང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཁྲིད་པས་ཕན་ཚུན་དུ་འཐེན་པ་ན་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་ས་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་དུ་འགོར་ཞིང་དུས་རིང་མོར་འཁོར་བར་འཁོར་བར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལྟ་ན་ད་ཅི་བྱ་བར་འོས་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་སྟོབས་ཅན་དེ་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་གཉིས་འཁོར་བར་རེས་མོས་ཀྱིས་འདྲེ་བར་བྱེད་ན། ས་དང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་དུ་ཐོགས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThus, if one alternates between powerful downfalls and powerful bodhicitta,\nMixing them in turns within samsara,\nIt will take a very long time to attain the grounds.\n\n\nThis translation conveys the idea that when a practitioner oscillates between committing serious negative actions and generating strong bodhicitta (the mind of enlightenment), they will experience a prolonged journey in samsara before attaining the bodhisattva grounds. The commentaries explain that this back-and-forth between negative actions pulling one towards lower realms and bodhicitta pulling one towards liberation creates a tension that delays spiritual progress significantly.", - "translation": "Thus, if one alternates between powerful downfalls and powerful bodhicitta,\nMixing them in turns within samsara,\nIt will take a very long time to attain the grounds." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་སྟོབས་ལྡན་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ལྡན་པ་དག །འཁོར་བར་རེས་ཀྱིས་འདྲེ་བྱེད་ན། །ས་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་ཐོགས། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་གང་ཞིག་ལ་ལྟུང་བ་ཡང་བྱུང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱང་མ་ཤོར་ན། དེ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ནི་འཁོར་བ་ངན་སོང་དུ་ཁྲིད་ཅིང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཁྲིད་པས་ཕན་ཚུན་དུ་འཐེན་པ་ན་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་ས་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་དུ་འགོར་ཞིང་དུས་རིང་མོར་འཁོར་བར་འཁོར་བར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལྟ་ན་ད་ཅི་བྱ་བར་འོས་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་སྟོབས་ཅན་དེ་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་གཉིས་འཁོར་བར་རེས་མོས་ཀྱིས་འདྲེ་བར་བྱེད་ན། ས་དང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་དུ་ཐོགས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that if one commits a downfall but doesn't lose bodhicitta, there will be a struggle between the negative karma pulling towards samsara and bodhicitta pulling towards nirvana. This conflict will cause a long delay in attaining the stages of enlightenment, such as the stage of joy.\n\nCommentary 2: This commentary similarly states that if powerful downfalls and powerful bodhicitta alternate in samsara, it will take a long time to attain the first and subsequent stages of enlightenment.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that when strong negative actions and strong bodhicitta coexist, they create opposing forces that delay progress on the path to enlightenment, specifically in attaining the bodhisattva grounds.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThus, if powerful downfalls and powerful bodhicitta\nAlternate in their influence within samsara,\nIt will take a long time\nTo attain the grounds of enlightenment.", + "translation": "Thus, if powerful downfalls and powerful bodhicitta\nAlternate in their influence within samsara,\nIt will take a long time\nTo attain the grounds of enlightenment." } }, "glossary": { @@ -15949,7 +15961,7 @@ "ས་": "levels" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་སྟོབས་ལྡན་དང་། །": { "ལྟུང་བ་": "downfalls", "སྟོབས་ལྡན་": "powerful" @@ -16005,20 +16017,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་སྟོབས་ལྡན་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ལྡན་པ་དག །": { + "དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་སྟོབས་ལྡན་དང་། །": { "ལྟུང་བ་": "downfalls", - "སྟོབས་ལྡན་": "powerful", - "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "bodhicitta" + "སྟོབས་ལྡན་": "powerful" + }, + "བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ལྡན་པ་དག །": { + "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "bodhicitta", + "སྟོབས་ལྡན་": "powerful" }, "འཁོར་བར་རེས་ཀྱིས་འདྲེ་བྱེད་ན། །": { - "འཁོར་བ་": "samsara", - "རེས་ཀྱིས་": "alternates", - "འདྲེ་བྱེད་": "mixing" + "འཁོར་བ་": "samsara" }, "ས་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་ཐོགས། །": { "ས་": "grounds", - "ཐོབ་པ་": "attain", - "ཡུན་རིང་": "very long time" + "ཐོབ་པ་": "attain" } } } @@ -16029,7 +16041,7 @@ "commentary_1": "དེ་ལྟས་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་འདོན་པར་འོས་པའོ། །གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའོ། །འོག་ནས་ཏེ་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བའོ། །འོག་ཏུ་སྟེ་ངན་འགྲོ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟ་བས་ན་སེམས་བསྐྱེད་བའི་དུས་སུ་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་པ་བཞིན་དུ་བདག་གིས་གུས་པས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་དགོས་ཏེ། དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན་ཕྱིས་འོག་ནས་འོག་སྟེ་ངན་སོང་ནས་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟས་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་བཞིན། །བདག་གིས་གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན། །འོག་ནས་འོག་ཏུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདམ་བཅས་ (promise/vow), བསྒྲུབ་ (accomplish/fulfill), བརྩོན་པ་ (diligence/effort), འོག་ནས་འོག་ཏུ་ (lower and lower)\n\nGrammar notes:\n- ཇི་ལྟར་...བཞིན་ construction indicating \"just as...\"\n- དེང་ནས་ (from now on) paired with མ་བྱས་ན་ (if not done) in conditional structure\n\n\nTherefore, just as I have vowed,\nI shall respectfully accomplish it.\nIf from now on I do not apply diligence,\nI will descend lower and lower.\n\n\nThis verse emphasizes the importance of keeping one's vows and applying diligence in spiritual practice, warning that failure to do so will result in spiritual decline.", "translation": "Therefore, just as I have vowed,\nI shall respectfully accomplish it.\nIf from now on I do not apply diligence,\nI will descend lower and lower." @@ -16045,9 +16057,9 @@ "translation": "Therefore, just as I have vowed,\nI shall diligently accomplish it.\nIf I do not make effort from today,\nI will fall lower and lower." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟས་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་བཞིན། །བདག་གིས་གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན། །འོག་ནས་འོག་ཏུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟས་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་འདོན་པར་འོས་པའོ། །གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའོ། །འོག་ནས་ཏེ་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བའོ། །འོག་ཏུ་སྟེ་ངན་འགྲོ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟ་བས་ན་སེམས་བསྐྱེད་བའི་དུས་སུ་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་པ་བཞིན་དུ་བདག་གིས་གུས་པས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་དགོས་ཏེ། དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན་ཕྱིས་འོག་ནས་འོག་སྟེ་ངན་སོང་ནས་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Here is my English translation based on the input text and commentaries provided:\n\n\nTherefore, just as I have vowed,\nI shall diligently fulfill my commitment.\nIf from this day I do not strive,\nI will fall lower and lower into the lower realms.\n", - "translation": "Therefore, just as I have vowed,\nI shall diligently fulfill my commitment.\nIf from this day I do not strive,\nI will fall lower and lower into the lower realms." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟས་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་བཞིན། །བདག་གིས་གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན། །འོག་ནས་འོག་ཏུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟས་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་འདོན་པར་འོས་པའོ། །གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའོ། །འོག་ནས་ཏེ་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བའོ། །འོག་ཏུ་སྟེ་ངན་འགྲོ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟ་བས་ན་སེམས་བསྐྱེད་བའི་དུས་སུ་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་པ་བཞིན་དུ་བདག་གིས་གུས་པས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་དགོས་ཏེ། དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན་ཕྱིས་འོག་ནས་འོག་སྟེ་ངན་སོང་ནས་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide a translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that one should strive to fulfill the vows made to liberate sentient beings. It emphasizes doing this diligently and correctly. It warns that failing to do so will lead to rebirth in lower realms, cycling from one bad rebirth to another.\n\nCommentary 2:\nThis commentary stresses the importance of fulfilling the bodhisattva vows made when generating bodhicitta (the aspiration to attain enlightenment for the benefit of all beings). It warns that if one doesn't make an effort from now on, they will fall into lower realms, moving from one bad rebirth to another.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of keeping one's vows or commitments, particularly those related to the bodhisattva path. They stress the need for diligence and warn of the consequences of not making effort, which is rebirth in lower realms.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nTherefore, just as I have vowed,\nI shall diligently strive to fulfill.\nIf I do not make effort from now on,\nI will descend lower and lower into unfortunate rebirths.", + "translation": "Therefore, just as I have vowed,\nI shall diligently strive to fulfill.\nIf I do not make effort from now on,\nI will descend lower and lower into unfortunate rebirths." } }, "glossary": { @@ -16067,7 +16079,7 @@ "འགྲོ་བར་": "go" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟས་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་བཞིན། །བདག་གིས་གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །": { "དམ་བཅས་": "vowed", "བདག་": "I", @@ -16113,17 +16125,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དེ་ལྟས་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་བཞིན། །བདག་གིས་གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །": { - "དམ་བཅས་": "vowed", - "བདག་": "I", + "དེ་ལྟས་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་བཞིན། །": { + "དམ་བཅས་": "vowed" + }, + "བདག་གིས་གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །": { "གུས་པར་": "diligently", - "བསྒྲུབ་": "fulfill" + "བསྒྲུབ་པར་བྱ་": "strive to fulfill" }, - "དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན། །འོག་ནས་འོག་ཏུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །": { - "དེང་": "this day", - "བརྩོན་པར་": "strive", - "འོག་": "lower", - "འགྲོ་": "fall" + "དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན། །": { + "དེང་ནས་": "from now on", + "བརྩོན་པར་": "effort" + }, + "འོག་ནས་འོག་ཏུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །": { + "འོག་ནས་འོག་ཏུ་": "lower and lower", + "འགྲོ་བར་འགྱུར་": "descend" } } } @@ -16134,7 +16149,7 @@ "commentary_1": "ཅི་སྟེ་དེ་དག་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་གདོན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནམ་སྙམ་པ་ལ།སེམས་ཅན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གྲངས་མེད་པ་འདས་སུ་ཟིན་ཀྱང་རང་གི་ཉེས་པ་སྟེ་ལེ་ལོ་ལ་སོགས་པས་བདག་ནི་གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་པའོ། །", "commentary_2": "སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སྐྱོབ་པས་དེ་ལྟར་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། སྔར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་མཛད་པའི་སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་པ་འདས་པར་གྱུར་ཀྱང་བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པ་བསླབ་པ་ལས་འདས་པ་དེས་སངས་རྒྱས་དེས་གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་ཏོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་མཛད་པའི། །སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པས་དེའི། །གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་གྱུར་ཏོ། །\n", "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་(sentient beings), སངས་རྒྱས་(Buddha), གྲངས་མེད་(countless), ཉེས་པ་(faults), གསོ་བ་(healing/curing)\n\nGrammatical notes:\n- ཐམས་ཅད་: all, every\n- མཛད་པའི་: who do/make (honorific)\n- འདས་གྱུར་ཀྱང་: although have passed\n- རང་གི་: one's own\n- སྤྱོད་ཡུལ་: object of experience/engagement\n\n\nAlthough countless Buddhas who benefit all sentient beings have passed,\nI, due to my own faults, have not become an object of their healing activity.\n\nNote: \"གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་\" (object of healing activity) is a technical term referring to being receptive to or within the sphere of the Buddha's liberating influence.", "translation": "Although countless Buddhas who benefit all sentient beings have passed,\nI, due to my own faults, have not become an object of their healing activity." @@ -16150,9 +16165,9 @@ "translation": "Though countless Buddhas who benefit all beings\nHave passed away,\nI, due to my own faults,\nHave not become an object of their healing care." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་མཛད་པའི། །སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པས་དེའི། །གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་གྱུར་ཏོ། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་དེ་དག་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་གདོན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནམ་སྙམ་པ་ལ།སེམས་ཅན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གྲངས་མེད་པ་འདས་སུ་ཟིན་ཀྱང་རང་གི་ཉེས་པ་སྟེ་ལེ་ལོ་ལ་སོགས་པས་བདག་ནི་གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་པའོ། །\n\nCommentary 2: སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སྐྱོབ་པས་དེ་ལྟར་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། སྔར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་མཛད་པའི་སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་པ་འདས་པར་གྱུར་ཀྱང་བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པ་བསླབ་པ་ལས་འདས་པ་དེས་སངས་རྒྱས་དེས་གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་ཏོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nAlthough countless Buddhas who benefit all sentient beings have passed,\nI, due to my own faults, have not become an object of their healing care.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, emphasizing that despite the existence of numerous Buddhas who work for the welfare of all beings, the speaker has not been able to receive their healing influence due to their own shortcomings, such as laziness or transgressions against precepts, as mentioned in the commentaries.", - "translation": "Although countless Buddhas who benefit all sentient beings have passed,\nI, due to my own faults, have not become an object of their healing care." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་མཛད་པའི། །སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པས་དེའི། །གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་གྱུར་ཏོ། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་དེ་དག་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་གདོན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནམ་སྙམ་པ་ལ།སེམས་ཅན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གྲངས་མེད་པ་འདས་སུ་ཟིན་ཀྱང་རང་གི་ཉེས་པ་སྟེ་ལེ་ལོ་ལ་སོགས་པས་བདག་ནི་གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་པའོ། །\n\nCommentary 2: སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སྐྱོབ་པས་དེ་ལྟར་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། སྔར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་མཛད་པའི་སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་པ་འདས་པར་གྱུར་ཀྱང་བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པ་བསླབ་པ་ལས་འདས་པ་དེས་སངས་རྒྱས་དེས་གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་ཏོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that although countless Buddhas have passed, due to one's own faults like laziness, one has not become an object of their healing activity.\n\nCommentary 2: This commentary clarifies that despite the passing of innumerable Buddhas who brought happiness to all beings, due to one's own faults of transgressing the precepts, one has not become an object of their healing activity.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that countless Buddhas have appeared in the past with the intention to benefit all beings. However, due to one's own faults - specifically mentioned are laziness and breaking precepts - one has not become a suitable recipient of the Buddhas' healing or liberating activities.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nAlthough countless Buddhas who benefit all sentient beings have passed,\nI, due to my own faults, have not become an object of their healing activity.\n", + "translation": "Although countless Buddhas who benefit all sentient beings have passed,\nI, due to my own faults, have not become an object of their healing activity." } }, "glossary": { @@ -16175,7 +16190,7 @@ "གསོ་བ་": "succor" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་མཛད་པའི། །སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "ཕན་མཛད་པ་": "benefit", @@ -16226,15 +16241,17 @@ "04_commentary_assisted": { "སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་མཛད་པའི། །སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", - "ཕན་མཛད་པ་": "benefit", + "ཐམས་ཅད་": "all", + "ཕན་མཛད་པའི་": "benefit", "སངས་རྒྱས་": "Buddhas", "གྲངས་མེད་": "countless", "འདས་": "passed" }, "བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པས་དེའི། །གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་གྱུར་ཏོ། །": { "བདག་": "I", - "ཉེས་པ་": "faults", - "གསོ་བ་": "healing", + "རང་གི་": "own", + "ཉེས་པས་": "faults", + "གསོ་བའི་": "healing", "སྤྱོད་ཡུལ་": "object" } } @@ -16246,7 +16263,7 @@ "commentary_1": "ཡང་ནས་ཡང་དུ་ནི་སྐྱེ་བ་སྔ་མ་སྔ་མ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གལ་ཏེ་བག་མེད་པར་གྱུར་ནའོ། །ངན་འགྲོ་སྟེ་ཡི་དྭགས་ལ་སོགས་པའོ། །བདེ་འགྲོར་སྐྱེས་ཀྱང་ནད་པར་རོ། །འཆི་བ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་འགག་པའོ། །བཅད་པ་ནི་རྐང་པ་ལ་སོགས་པའོ། །གཤེགས་པ་ནི་མདུང་ལ་སོགས་པས་སོ། །", "commentary_2": "ཕྱིས་སྐྱོབ་བོ་སྙམ་ན་ད་དུང་སྔར་གྱི་དེ་བཞིན་དུ་བདག་སྤྱོད་པར་བྱེད་ན་ཡང་དང་ཡང་དུ་དེ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་ངན་འགྲོར་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། མཐོ་རིས་ཐོབ་ཀྱང་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་ལུས་གཅད་པ་དང་གཤགས་པ་ལ་སོགས་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nད་དུང་དེ་བཞིན་བདག་བྱེད་ན། །ཡང་དང་ཡང་དུའང་དེ་བཞིན་ཏེ། །ངན་འགྲོར་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་། །བཅད་དང་གཤེག་སོགས་མྱོང་བར་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nད་དུང་(still), བདག་བྱེད་(do/act), ཡང་དང་ཡང་དུ་(again and again), ངན་འགྲོ་(lower realms), ནད་(illness), འཆིང་བ་(bondage), བཅད་(cutting), གཤེག་(splitting), མྱོང་བ་(experience)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན་\n- Future tense marker འགྱུར་\n\n\nIf I continue to act in this way,\nAgain and again it will be the same:\nIn the lower realms, illness and bondage,\nCutting and splitting and so on I will experience.\n\n\nTechnical note: This verse describes the karmic consequences of negative actions, emphasizing the cyclical nature of samsaric suffering.", "translation": "If I continue to act in this way,\nAgain and again it will be the same:\nIn the lower realms, illness and bondage,\nCutting and splitting and so on I will experience." @@ -16262,9 +16279,9 @@ "translation": "If I continue to act in this same way,\nAgain and again it will be just the same:\nI will experience suffering in lower realms,\nSickness and bondage,\nBeing cut and torn apart, and so on." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nད་དུང་དེ་བཞིན་བདག་བྱེད་ན། །ཡང་དང་ཡང་དུའང་དེ་བཞིན་ཏེ། །ངན་འགྲོར་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་། །བཅད་དང་གཤེག་སོགས་མྱོང་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཡང་ནས་ཡང་དུ་ནི་སྐྱེ་བ་སྔ་མ་སྔ་མ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གལ་ཏེ་བག་མེད་པར་གྱུར་ནའོ། །ངན་འགྲོ་སྟེ་ཡི་དྭགས་ལ་སོགས་པའོ། །བདེ་འགྲོར་སྐྱེས་ཀྱང་ནད་པར་རོ། །འཆི་བ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་འགག་པའོ། །བཅད་པ་ནི་རྐང་པ་ལ་སོགས་པའོ། །གཤེགས་པ་ནི་མདུང་ལ་སོགས་པས་སོ། །\n\nCommentary 2: ཕྱིས་སྐྱོབ་བོ་སྙམ་ན་ད་དུང་སྔར་གྱི་དེ་བཞིན་དུ་བདག་སྤྱོད་པར་བྱེད་ན་ཡང་དང་ཡང་དུ་དེ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་ངན་འགྲོར་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། མཐོ་རིས་ཐོབ་ཀྱང་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་ལུས་གཅད་པ་དང་གཤགས་པ་ལ་སོགས་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nIf I continue to act in this same way,\nAgain and again it will be the same:\nI will experience the sufferings of lower realms,\nSickness, bondage, mutilation,\nBeing cut and pierced, and so forth.\n", - "translation": "If I continue to act in this same way,\nAgain and again it will be the same:\nI will experience the sufferings of lower realms,\nSickness, bondage, mutilation,\nBeing cut and pierced, and so forth." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ད་དུང་དེ་བཞིན་བདག་བྱེད་ན། །ཡང་དང་ཡང་དུའང་དེ་བཞིན་ཏེ། །ངན་འགྲོར་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་། །བཅད་དང་གཤེག་སོགས་མྱོང་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཡང་ནས་ཡང་དུ་ནི་སྐྱེ་བ་སྔ་མ་སྔ་མ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གལ་ཏེ་བག་མེད་པར་གྱུར་ནའོ། །ངན་འགྲོ་སྟེ་ཡི་དྭགས་ལ་སོགས་པའོ། །བདེ་འགྲོར་སྐྱེས་ཀྱང་ནད་པར་རོ། །འཆི་བ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་འགག་པའོ། །བཅད་པ་ནི་རྐང་པ་ལ་སོགས་པའོ། །གཤེགས་པ་ནི་མདུང་ལ་སོགས་པས་སོ། །\n\nCommentary 2: ཕྱིས་སྐྱོབ་བོ་སྙམ་ན་ད་དུང་སྔར་གྱི་དེ་བཞིན་དུ་བདག་སྤྱོད་པར་བྱེད་ན་ཡང་དང་ཡང་དུ་དེ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་ངན་འགྲོར་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། མཐོ་རིས་ཐོབ་ཀྱང་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་ལུས་གཅད་པ་དང་གཤགས་པ་ལ་སོགས་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This explains that if one continues to be careless life after life, they will experience rebirth in lower realms like the hungry ghost realm. Even if born in higher realms, they will face illness. Death is described as the cessation of consciousness. \"Cutting\" refers to amputation of limbs, and \"piercing\" refers to being stabbed by weapons.\n\nCommentary 2: If one thinks they can protect themselves later but continues to behave as before, they will repeatedly experience suffering. This includes suffering in lower realms, and even if one attains higher realms, they will experience illness, bondage, bodily mutilation, and piercing.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize that continuing negative behaviors leads to repeated suffering across multiple lifetimes. This suffering occurs in lower realms and even in higher realms, manifesting as various forms of physical pain, illness, and violent experiences.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nIf one continues to act in this same way,\nAgain and again it will be thus:\nOne will experience lower realms, illness, and bondage,\nAs well as being cut, pierced, and so forth.", + "translation": "If one continues to act in this same way,\nAgain and again it will be thus:\nOne will experience lower realms, illness, and bondage,\nAs well as being cut, pierced, and so forth." } }, "glossary": { @@ -16282,7 +16299,7 @@ "མྱོང་བ་": "experience" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ད་དུང་དེ་བཞིན་བདག་བྱེད་ན། །": { "བདག་བྱེད་": "act" }, @@ -16345,17 +16362,17 @@ }, "ཡང་དང་ཡང་དུའང་དེ་བཞིན་ཏེ། །": { "ཡང་དང་ཡང་དུ་": "again and again", - "དེ་བཞིན་": "same" + "དེ་བཞིན་": "thus" }, "ངན་འགྲོར་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་། །": { "ངན་འགྲོ་": "lower realms", - "ནད་": "sickness", + "ནད་": "illness", "འཆིང་བ་": "bondage" }, "བཅད་དང་གཤེག་སོགས་མྱོང་བར་འགྱུར། །": { "བཅད་": "cut", "གཤེག་": "pierced", - "མྱོང་བ་": "experience" + "མྱོང་བར་འགྱུར་": "experience" } } } @@ -16366,7 +16383,7 @@ "commentary_1": "གཞན་ཡང་ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ་བ་ཇི་ལྟར་འཁར་ཆེས་རྙེད་པ་འདི་ལ་ཆེར་འབད་རྩོལ་བྱ་བར་རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མི་ནི་མི་ཉིད་དེ་རུང་བ་ནི་བཟོད་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་རྟེན་དལ་འབྱོར་ལ་བག་བྱ་བ་ལ་གསུམ་སྟེ། རྙེད་དཀའ་བ་དང་། མ་རྙེད་པའི་ཉེས་པ་དང་། རྙེད་ནས་མི་འབད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་གནས་ལ་དད་པ་དང་མིའི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་དགེ་བ་གོམས་སུ་རུང་བ་སྟེ། མདོར་ན་དལ་འབྱོར་ཆོས་བཅོ་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་འདི་ལྟ་བུ་དཀོན་ན་གཞན་དུ་ནམ་ཞིག་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་། །དད་དང་མི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་། །དགེ་གོམས་རུང་བ་དེ་ལྟ་བུ། །དཀོན་པ་ནམ་ཞིག་ཐོབ་པར་འགྱུར། །\n", "output": "Key terms:\nདེ་བཞིན་གཤེགས་པ་(Tathāgata), འབྱུང་བ་(arising), དད་(faith), མི་ལུས་(human body), ཐོབ་པ་(obtain), དགེ་གོམས་(habituated to virtue), རུང་བ་(suitable/fit), དཀོན་པ་(rare)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to list multiple conditions\n- ནམ་ཞིག་ indicating a rhetorical question about when these rare conditions will occur\n\n\nThe arising of a Tathāgata,\nFaith and obtaining a human body,\nAnd being fit to habituate to virtue—\nWhen will such rare [conditions] be obtained?\n\nNote: This verse emphasizes the rarity and preciousness of the conditions necessary for spiritual practice, particularly in the Buddhist context.", "translation": "The arising of a Tathāgata,\nFaith and obtaining a human body,\nAnd being fit to habituate to virtue—\nWhen will such rare [conditions] be obtained?" @@ -16382,9 +16399,9 @@ "translation": "The arising of a Tathagata,\nFaith and obtaining a human body,\nThe opportunity to practice virtue -\nWhen will such rare occurrences be attained?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་། །དད་དང་མི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་། །དགེ་གོམས་རུང་བ་དེ་ལྟ་བུ། །དཀོན་པ་ནམ་ཞིག་ཐོབ་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ་བ་ཇི་ལྟར་འཁར་ཆེས་རྙེད་པ་འདི་ལ་ཆེར་འབད་རྩོལ་བྱ་བར་རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མི་ནི་མི་ཉིད་དེ་རུང་བ་ནི་བཟོད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་རྟེན་དལ་འབྱོར་ལ་བག་བྱ་བ་ལ་གསུམ་སྟེ། རྙེད་དཀའ་བ་དང་། མ་རྙེད་པའི་ཉེས་པ་དང་། རྙེད་ནས་མི་འབད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་གནས་ལ་དད་པ་དང་མིའི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་དགེ་བ་གོམས་སུ་རུང་བ་སྟེ། མདོར་ན་དལ་འབྱོར་ཆོས་བཅོ་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་འདི་ལྟ་བུ་དཀོན་ན་གཞན་དུ་ནམ་ཞིག་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input verse and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhen will one obtain such rare occurrences:\nThe arising of a Tathagata,\nFaith and attainment of a human body,\nAnd the capacity to cultivate virtue?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which emphasizes the rarity and preciousness of four conditions: the appearance of a Buddha, having faith, obtaining a human rebirth, and having the ability to practice virtue. The commentaries further explain that these represent the eighteen qualities of leisure and endowment (dal 'byor) that are extremely difficult to obtain, highlighting the importance of making great effort when such conditions are present.", - "translation": "When will one obtain such rare occurrences:\nThe arising of a Tathagata,\nFaith and attainment of a human body,\nAnd the capacity to cultivate virtue?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་། །དད་དང་མི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་། །དགེ་གོམས་རུང་བ་དེ་ལྟ་བུ། །དཀོན་པ་ནམ་ཞིག་ཐོབ་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ་བ་ཇི་ལྟར་འཁར་ཆེས་རྙེད་པ་འདི་ལ་ཆེར་འབད་རྩོལ་བྱ་བར་རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མི་ནི་མི་ཉིད་དེ་རུང་བ་ནི་བཟོད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་རྟེན་དལ་འབྱོར་ལ་བག་བྱ་བ་ལ་གསུམ་སྟེ། རྙེད་དཀའ་བ་དང་། མ་རྙེད་པའི་ཉེས་པ་དང་། རྙེད་ནས་མི་འབད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་གནས་ལ་དད་པ་དང་མིའི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་དགེ་བ་གོམས་སུ་རུང་བ་སྟེ། མདོར་ན་དལ་འབྱོར་ཆོས་བཅོ་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་འདི་ལྟ་བུ་དཀོན་ན་གཞན་དུ་ནམ་ཞིག་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary emphasizes the rarity and difficulty of obtaining these conditions. It suggests that one should make great effort in this life, given how hard it is to obtain such circumstances. It specifically mentions the appearance of a Tathagata, faith, obtaining a human body, and the ability to practice virtue.\n\nCommentary 2: This commentary discusses the importance of making use of the precious human rebirth. It outlines three points: the difficulty of obtaining it, the faults of not obtaining it, and abandoning laziness after obtaining it. It lists the elements of a precious human rebirth: the appearance of a Tathagata, faith in the teachings, obtaining a human body, and the ability to practice virtue. It emphasizes that these conditions are extremely rare and questions when one might obtain them again if not now.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries stress the rarity and preciousness of obtaining a human rebirth with all the right conditions for practicing the Dharma. They highlight specific elements such as the appearance of a Buddha, having faith, obtaining a human body, and having the capacity to practice virtue. The commentaries urge readers to recognize this rare opportunity and make the most of it through diligent practice, as such conditions are extremely difficult to come by.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nWhen will one ever obtain such rare occurrences as:\nThe appearance of a Tathagata,\nFaith [in the teachings],\nAttainment of a human body,\nAnd the capacity to habituate oneself to virtue?\n\nThis translation emphasizes the extreme rarity of these conditions and implies the urgency to practice diligently when such conditions are met, as suggested by the commentaries.", + "translation": "When will one ever obtain such rare occurrences as:\nThe appearance of a Tathagata,\nFaith [in the teachings],\nAttainment of a human body,\nAnd the capacity to habituate oneself to virtue?" } }, "glossary": { @@ -16401,7 +16418,7 @@ "དཀོན་པ་": "rare" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་། །དད་དང་མི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་། །": { "དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་": "Tathāgata", "འབྱུང་བ་": "arising", @@ -16445,16 +16462,19 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་། །དད་དང་མི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་། །": { + "དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་། །": { "དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་": "Tathagata", - "འབྱུང་བ་": "arising", + "འབྱུང་བ་": "appearance" + }, + "དད་དང་མི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་། །": { "དད་": "faith", "མི་ལུས་": "human body", "ཐོབ་པ་": "attainment" }, - "དགེ་གོམས་རུང་བ་དེ་ལྟ་བུ། །དཀོན་པ་ནམ་ཞིག་ཐོབ་པར་འགྱུར། །": { - "དགེ་གོམས་": "cultivate virtue", - "རུང་བ་": "capacity", + "དགེ་གོམས་རུང་བ་དེ་ལྟ་བུ། །": { + "དགེ་གོམས་": "habituate oneself to virtue" + }, + "དཀོན་པ་ནམ་ཞིག་ཐོབ་པར་འགྱུར། །": { "དཀོན་པ་": "rare occurrences", "ཐོབ་པར་འགྱུར་": "obtain" } @@ -16467,7 +16487,7 @@ "commentary_1": "ནད་མེད་པའང་དེ་ཉིད་མིའང་དེའོ་ཞེས་བྱ་བའམ་ཡང་ན་ཐ་དད་དུའོ། །སྐད་ཅིག་སླུ་བ་ཞེས་པ་ནི་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་ཡིད་བརྟན་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བརྙན་པོ་ནི་གཡར་པོ་ཉིད་དེ་གང་དེ་དང་འདྲ་བའོ། །", "commentary_2": "ཐོབ་པའི་དུས་འདིར་ཡང་ནད་མེད་པའི་ཉི་མ་སྟེ་དུས་འདི་ལྟ་བུར་གྱུར་ཅིང་མཐུན་རྐྱེན་ཟས་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་རྐྱེན་འཚེ་བ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ནི། ཚེ་ནི་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བས་བསླུ་བས་ཏེ་ལུས་འདི་ཐང་ཅིག་ཙམ་གྱི་བརྙན་པོ་བཞིན་དུ་རང་དབང་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nནད་མེད་ཉི་མ་འདི་ལྟ་བུ། །ཟས་བཅས་འཚེ་བ་མེད་ཀྱང་ནི། །ཚེ་ནི་སྐད་ཅིག་བསླུ་བ་སྟེ། །ལུས་ནི་ཐང་ཅིག་བརྙན་པོ་བཞིན། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nནད་མེད་ (without illness), ཉི་མ་ (day/sun), ཟས་ (food), འཚེ་བ་ (harm), ཚེ་ (life), སྐད་ཅིག་ (moment), བསླུ་བ་ (deceptive), ལུས་ (body), ཐང་ཅིག་ (temporary), བརྙན་པོ་ (borrowed)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཀྱང་ནི་ to indicate concession\n- Comparative particle བཞིན་ at the end\n\n\nThough this day is without illness,\nAnd there's food and no harm,\nLife is deceptive in a moment,\nThe body is like a temporary loan.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist concept of impermanence (འདུས་བྱས་མི་རྟག་པ་), particularly in relation to human life and health.", "translation": "Though this day is without illness,\nAnd there's food and no harm,\nLife is deceptive in a moment,\nThe body is like a temporary loan." @@ -16483,9 +16503,9 @@ "translation": "Though this day is free of illness,\nAnd there is food and no harm,\nLife is deceptive in an instant,\nThe body like a borrowed thing for a moment." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nནད་མེད་ཉི་མ་འདི་ལྟ་བུ། །ཟས་བཅས་འཚེ་བ་མེད་ཀྱང་ནི། །ཚེ་ནི་སྐད་ཅིག་བསླུ་བ་སྟེ། །ལུས་ནི་ཐང་ཅིག་བརྙན་པོ་བཞིན། །\n\nCommentary 1: ནད་མེད་པའང་དེ་ཉིད་མིའང་དེའོ་ཞེས་བྱ་བའམ་ཡང་ན་ཐ་དད་དུའོ། །སྐད་ཅིག་སླུ་བ་ཞེས་པ་ནི་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་ཡིད་བརྟན་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བརྙན་པོ་ནི་གཡར་པོ་ཉིད་དེ་གང་དེ་དང་འདྲ་བའོ། །\n\nCommentary 2: ཐོབ་པའི་དུས་འདིར་ཡང་ནད་མེད་པའི་ཉི་མ་སྟེ་དུས་འདི་ལྟ་བུར་གྱུར་ཅིང་མཐུན་རྐྱེན་ཟས་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་རྐྱེན་འཚེ་བ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ནི། ཚེ་ནི་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བས་བསླུ་བས་ཏེ་ལུས་འདི་ཐང་ཅིག་ཙམ་གྱི་བརྙན་པོ་བཞིན་དུ་རང་དབང་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nEven on such a day of good health,\nThough we have food and are free from harm,\nLife is deceptive, lasting but a moment,\nAnd the body is like a temporary loan.\n\n\nThis translation attempts to capture the key ideas from the original Tibetan:\n1. The fleeting nature of good health and favorable conditions\n2. The deceptive and momentary nature of life\n3. The impermanence of the body, compared to a temporary loan or borrowed object\n\nThe commentaries helped clarify some of the more nuanced meanings, particularly around the concepts of momentariness (སྐད་ཅིག) and the body being like a loan (བརྙན་པོ).", - "translation": "Even on such a day of good health,\nThough we have food and are free from harm,\nLife is deceptive, lasting but a moment,\nAnd the body is like a temporary loan." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ནད་མེད་ཉི་མ་འདི་ལྟ་བུ། །ཟས་བཅས་འཚེ་བ་མེད་ཀྱང་ནི། །ཚེ་ནི་སྐད་ཅིག་བསླུ་བ་སྟེ། །ལུས་ནི་ཐང་ཅིག་བརྙན་པོ་བཞིན། །\n\nCommentary 1: ནད་མེད་པའང་དེ་ཉིད་མིའང་དེའོ་ཞེས་བྱ་བའམ་ཡང་ན་ཐ་དད་དུའོ། །སྐད་ཅིག་སླུ་བ་ཞེས་པ་ནི་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་ཡིད་བརྟན་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བརྙན་པོ་ནི་གཡར་པོ་ཉིད་དེ་གང་དེ་དང་འདྲ་བའོ། །\n\nCommentary 2: ཐོབ་པའི་དུས་འདིར་ཡང་ནད་མེད་པའི་ཉི་མ་སྟེ་དུས་འདི་ལྟ་བུར་གྱུར་ཅིང་མཐུན་རྐྱེན་ཟས་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་རྐྱེན་འཚེ་བ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ནི། ཚེ་ནི་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བས་བསླུ་བས་ཏེ་ལུས་འདི་ཐང་ཅིག་ཙམ་གྱི་བརྙན་པོ་བཞིན་དུ་རང་དབང་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that even those without illness are not exempt from impermanence. It emphasizes that life is unreliable even for a moment, comparing the body to something borrowed, implying its temporary nature.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the present moment when one is healthy, has food, and faces no harm. Despite these favorable conditions, it stresses that life is deceptive and unreliable even for an instant. It compares the body to something borrowed for a short time, emphasizing our lack of control over it.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries highlight the fleeting nature of life and the body's impermanence. They stress that even in ideal conditions of health and safety, life remains uncertain and beyond our control. The body is likened to a temporary loan, emphasizing its transient nature.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nEven on such a day of perfect health,\nWith food and free from harm,\nLife deceives us in an instant,\nThe body, but a brief borrowed form.\n", + "translation": "Even on such a day of perfect health,\nWith food and free from harm,\nLife deceives us in an instant,\nThe body, but a brief borrowed form." } }, "glossary": { @@ -16507,7 +16527,7 @@ "བརྙན་པོ་": "loan" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ནད་མེད་ཉི་མ་འདི་ལྟ་བུ། །ཟས་བཅས་འཚེ་བ་མེད་ཀྱང་ནི། །": { "ནད་མེད་": "without illness", "ཟས་": "food", @@ -16558,7 +16578,7 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ནད་མེད་ཉི་མ་འདི་ལྟ་བུ། །": { - "ནད་མེད་": "good health", + "ནད་མེད་": "perfect health", "ཉི་མ་": "day" }, "ཟས་བཅས་འཚེ་བ་མེད་ཀྱང་ནི། །": { @@ -16567,12 +16587,13 @@ }, "ཚེ་ནི་སྐད་ཅིག་བསླུ་བ་སྟེ། །": { "ཚེ་": "life", - "སྐད་ཅིག་": "moment", - "བསླུ་བ་": "deceptive" + "སྐད་ཅིག་": "instant", + "བསླུ་བ་": "deceive" }, "ལུས་ནི་ཐང་ཅིག་བརྙན་པོ་བཞིན། །": { "ལུས་": "body", - "བརྙན་པོ་": "loan" + "ཐང་ཅིག་": "brief", + "བརྙན་པོ་": "borrowed" } } } @@ -16583,7 +16604,7 @@ "commentary_1": "དེ་བཞིན་དུ་ཡང་འདི་རྙེད་པར་དཀའ་བའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གི་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་དངོས་དང་། དེའི་སྒྲུབ་བྱེད་དོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། ངན་འགྲོར་དགེ་བ་མི་འགྲུབ་པ་ནི། བདག་གི་ད་ལྟའི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི་ཕྱིས་མིའི་ལུས་ཀྱང་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་བས་ངན་འགྲོར་ལྟུང་ལ། མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ཏེ་ངན་འགྲོར་སོང་བ་ན་སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་སྤྱོད་ཀྱི་དགེ་བ་བྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི། །མི་ཡི་ལུས་ཀྱང་འཐོབ་མི་འགྱུར། །མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་དགེ་བ་མེད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྤྱོད་པ (conduct), མི་ཡི་ལུས (human body), འཐོབ (obtain), སྡིག་པ (negative actions), དགེ་བ (virtue)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་འདྲས་ནི (instrumental case, emphasizing particle)\n- འགྱུར (future tense marker)\n- མ་གྱུར་ན (negative conditional)\n\n\nBy such conduct as this,\nEven a human body I will not obtain.\nIf a human body is not obtained,\nThere will be only negative actions, no virtue.\n\n\nTechnical notes:\n- The text emphasizes the rarity and preciousness of human rebirth in Buddhist thought.\n- \"སྡིག་པ\" (negative actions) refers to non-virtuous karma-producing actions.\n- \"དགེ་བ\" (virtue) refers to positive, merit-generating actions.", "translation": "By such conduct as this,\nEven a human body I will not obtain.\nIf a human body is not obtained,\nThere will be only negative actions, no virtue." @@ -16599,9 +16620,9 @@ "translation": "With conduct such as this of mine,\nI will not even attain a human body.\nIf I do not obtain a human form,\nThere will be only negativity, no virtue." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་གི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི། །མི་ཡི་ལུས་ཀྱང་འཐོབ་མི་འགྱུར། །མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་དགེ་བ་མེད། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་དུ་ཡང་འདི་རྙེད་པར་དཀའ་བའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གི་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་དངོས་དང་། དེའི་སྒྲུབ་བྱེད་དོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། ངན་འགྲོར་དགེ་བ་མི་འགྲུབ་པ་ནི། བདག་གི་ད་ལྟའི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི་ཕྱིས་མིའི་ལུས་ཀྱང་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་བས་ངན་འགྲོར་ལྟུང་ལ། མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ཏེ་ངན་འགྲོར་སོང་བ་ན་སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་སྤྱོད་ཀྱི་དགེ་བ་བྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་དོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nWith conduct such as mine,\nI will not even obtain a human body.\nIf I do not attain a human body,\nThere will be only evil deeds, no virtue.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that one's current negative conduct will prevent rebirth as a human, and without a human rebirth, one will only accumulate negative karma in lower realms without the ability to create virtue.", - "translation": "With conduct such as mine,\nI will not even obtain a human body.\nIf I do not attain a human body,\nThere will be only evil deeds, no virtue." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་གི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི། །མི་ཡི་ལུས་ཀྱང་འཐོབ་མི་འགྱུར། །མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་དགེ་བ་མེད། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་དུ་ཡང་འདི་རྙེད་པར་དཀའ་བའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གི་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་དངོས་དང་། དེའི་སྒྲུབ་བྱེད་དོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། ངན་འགྲོར་དགེ་བ་མི་འགྲུབ་པ་ནི། བདག་གི་ད་ལྟའི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི་ཕྱིས་མིའི་ལུས་ཀྱང་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་བས་ངན་འགྲོར་ལྟུང་ལ། མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ཏེ་ངན་འགྲོར་སོང་བ་ན་སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་སྤྱོད་ཀྱི་དགེ་བ་བྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary indicates that the verse is showing how difficult it is to obtain a human rebirth. It points out that the verse starting with \"བདག་གི་སྤྱོད་པ\" (my conduct) is stated to illustrate this point.\n\nCommentary 2: This commentary explains the verse in more detail. It states that with one's current negative conduct, one will not obtain a human body in the future and will fall into lower realms. In those lower realms, one will only engage in negative actions and will not have the ability to perform virtuous deeds.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the rarity and preciousness of human rebirth. They explain that negative conduct in this life leads to rebirth in lower realms, where it's extremely difficult to perform virtuous actions. This underscores the importance of using the current human life wisely to practice virtue.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nWith my current conduct,\nI will not obtain even a human body.\nIf I do not attain a human body,\nThere will be only negativity, no virtue.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the consequences of negative conduct leading to lower rebirths, where virtuous actions become nearly impossible to perform.", + "translation": "With my current conduct,\nI will not obtain even a human body.\nIf I do not attain a human body,\nThere will be only negativity, no virtue." } }, "glossary": { @@ -16624,7 +16645,7 @@ "དགེ་བ་": "good" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་གི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི། །མི་ཡི་ལུས་ཀྱང་འཐོབ་མི་འགྱུར། །": { "སྤྱོད་པ་": "conduct", "མི་": "human", @@ -16668,16 +16689,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བདག་གི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི། །མི་ཡི་ལུས་ཀྱང་འཐོབ་མི་འགྱུར། །": { - "སྤྱོད་པ་": "conduct", + "བདག་གི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི། །": { + "སྤྱོད་པ་": "conduct" + }, + "མི་ཡི་ལུས་ཀྱང་འཐོབ་མི་འགྱུར། །": { "མི་": "human", "ལུས་": "body", "འཐོབ་": "obtain" }, - "།མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་དགེ་བ་མེད། །": { + "མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ན། །": { "མི་": "human", "ལུས་": "body", - "སྡིག་པ་": "evil deeds", + "ཐོབ་པ": "attain" + }, + "སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་དགེ་བ་མེད། །": { + "སྡིག་པ་": "negativity", "དགེ་བ་": "virtue" } } @@ -16689,7 +16715,7 @@ "commentary_1": "དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གང་ཚེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །ངན་སོང་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །", "commentary_2": "གང་གི་ཚེ་ད་ལྟ་དགེ་བ་སྤྱོད་པའི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་ཡང་དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན་ཕྱིས་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དེའི་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད་དེ་དགེ་བ་བྱེད་པའི་གོ་སྐབས་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་དགེ་སྤྱད་སྐལ་ལྡན་ཡང་། །དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན། །ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་རྨོངས་པ། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད། །\n", "output": "Here's the translation following the provided guidelines:\n\nKey terms:\nདགེ་སྤྱད་ (virtuous actions), སྐལ་ལྡན་ (fortunate one), དགེ་བ་ (virtue), ངན་སོང་ (lower realms), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཀུན་རྨོངས་པ་ (completely deluded)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ...དེ་ཚེ construction (when...then)\n- བདག་གིས (ergative, indicating agency)\n- མ་བྱས་ན (negative past + conditional)\n\n\nWhen, though fortunate with the opportunity for virtuous actions,\nIf I have not performed virtue myself,\nThen, completely deluded by the sufferings of the lower realms,\nWhat will I be able to do?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of seizing opportunities for virtuous actions and the consequences of failing to do so, a common theme in Buddhist teachings on karma and rebirth.", "translation": "When, though fortunate with the opportunity for virtuous actions,\nIf I have not performed virtue myself,\nThen, completely deluded by the sufferings of the lower realms,\nWhat will I be able to do?" @@ -16705,9 +16731,9 @@ "translation": "When I have the fortune to practice virtue,\nIf I do not perform virtuous deeds myself,\nConfused by the sufferings of lower realms,\nWhat will I be able to do then?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཚེ་དགེ་སྤྱད་སྐལ་ལྡན་ཡང་། །དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན། །ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་རྨོངས་པ། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གང་ཚེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །ངན་སོང་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གང་གི་ཚེ་ད་ལྟ་དགེ་བ་སྤྱོད་པའི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་ཡང་དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན་ཕྱིས་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དེའི་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད་དེ་དགེ་བ་བྱེད་པའི་གོ་སྐབས་མེད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWhen I have the fortune to practice virtue,\nIf I do not perform good deeds myself,\nConfused by all the sufferings of the lower realms,\nWhat will I be able to do then?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, emphasizing the importance of seizing the opportunity to practice virtue while one has the chance, and warning of the consequences of failing to do so. The commentaries clarify that the \"lower realms\" refer to hell and similar states, and that once one falls into such states of suffering, the opportunity to perform virtuous actions is lost.", - "translation": "When I have the fortune to practice virtue,\nIf I do not perform good deeds myself,\nConfused by all the sufferings of the lower realms,\nWhat will I be able to do then?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཚེ་དགེ་སྤྱད་སྐལ་ལྡན་ཡང་། །དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན། །ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་རྨོངས་པ། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གང་ཚེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །ངན་སོང་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གང་གི་ཚེ་ད་ལྟ་དགེ་བ་སྤྱོད་པའི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་ཡང་དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན་ཕྱིས་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དེའི་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད་དེ་དགེ་བ་བྱེད་པའི་གོ་སྐབས་མེད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the phrase \"gang tshe\" (when) is used to introduce the verse. It also clarifies that \"ngan song\" refers to lower realms such as hell realms.\n\nCommentary 2:\nThis commentary expands on the meaning, explaining that if one doesn't perform virtuous actions now when one has the opportunity, later when one is confused by the sufferings of lower realms, there will be no opportunity to perform virtuous actions.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the importance of performing virtuous actions while one has the opportunity in this life. They warn that failing to do so will lead to rebirth in lower realms like hell, where one will be overwhelmed by suffering and unable to perform virtuous actions.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nWhen I have the fortune to perform virtuous deeds,\nIf I do not engage in virtue myself,\nLater, confused by the sufferings of lower realms,\nWhat will I be able to do then?\n\nThis translation reflects the urgency of practicing virtue while one has the opportunity, as emphasized in the commentaries, and the consequences of failing to do so.", + "translation": "When I have the fortune to perform virtuous deeds,\nIf I do not engage in virtue myself,\nLater, confused by the sufferings of lower realms,\nWhat will I be able to do then?" } }, "glossary": { @@ -16723,7 +16749,7 @@ "རྨོངས་པ་": "stupefied" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་ཚེ་དགེ་སྤྱད་སྐལ་ལྡན་ཡང་། །དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན། །": { "དགེ་སྤྱད་": "virtuous actions", "སྐལ་ལྡན་": "fortunate", @@ -16762,15 +16788,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "གང་ཚེ་དགེ་སྤྱད་སྐལ་ལྡན་ཡང་། །དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན། །": { - "དགེ་སྤྱད་": "practice virtue", - "སྐལ་ལྡན་": "fortune", - "དགེ་བ་": "good deeds" + "གང་ཚེ་དགེ་སྤྱད་སྐལ་ལྡན་ཡང་། །": { + "དགེ་སྤྱད་": "virtuous deeds", + "སྐལ་ལྡན་": "fortune" }, - "ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་རྨོངས་པ། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད། །": { + "།དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན། །": { + "དགེ་བ་": "virtue", + "བདག་": "myself" + }, + "།ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་རྨོངས་པ། །": { "ངན་སོང་": "lower realms", "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings", "རྨོངས་པ་": "confused" + }, + "།དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད། །": { + "བདག་": "I" } } } @@ -16781,7 +16813,7 @@ "commentary_1": "དགེ་བ་དག་མ་བྱས་ན་སྟེ་དེང་ནས་བརྩམས་ཏེ་དགེ་བ་མ་བྱས་ནའོ། །ཉེ་བར་བསགས་པ་ནི་འཕེལ་བར་རོ། །བསྐལ་པ་བརྒྱར་ཡང་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ལྟ་ཞོག །དེའི་སྒྲ་ཡང་མི་ཐོས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་དེས་ན་བདེ་འགྲོ་མི་འཐོབ་པ་ནི། དེར་ཡང་དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ཤིང་སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེ་བར་བསགས་ན་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི་བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཙམ་ཡང་ཐོས་པ་མི་འགྱུར་ན་དེ་ཐོབ་པ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ལ། །སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན། །བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི། །བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདགེ་བ་ (virtue), སྡིག་པ་ (non-virtue/sin), བསྐལ་པ་ (kalpa), བདེ་འགྲོ་ (happy realm)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དག་ཀྱང་ (even) for emphasis\n- ཉེར་བསགས་ (intensively accumulated)\n- བྱེ་བ་བརྒྱ་ (hundred million)\n- ཐོས་མི་འགྱུར་ (will not hear)\n\n\nIf one has not performed virtues,\nYet has intensively accumulated non-virtues,\nEven for a hundred million kalpas,\nOne will not even hear the sound of a happy realm.\n\n\nTechnical note: བདེ་འགྲོ་ (happy realm) typically refers to the three higher realms of rebirth in Buddhist cosmology: gods, demigods, and humans.", "translation": "If one has not performed virtues,\nYet has intensively accumulated non-virtues,\nEven for a hundred million kalpas,\nOne will not even hear the sound of a happy realm." @@ -16797,9 +16829,9 @@ "translation": "If one has not done any virtuous deeds,\nBut has accumulated many negative actions,\nEven for a hundred billion eons,\nOne will not even hear the sound of a higher rebirth." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ལ། །སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན། །བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི། །བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དགེ་བ་དག་མ་བྱས་ན་སྟེ་དེང་ནས་བརྩམས་ཏེ་དགེ་བ་མ་བྱས་ནའོ། །ཉེ་བར་བསགས་པ་ནི་འཕེལ་བར་རོ། །བསྐལ་པ་བརྒྱར་ཡང་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ལྟ་ཞོག །དེའི་སྒྲ་ཡང་མི་ཐོས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དེས་ན་བདེ་འགྲོ་མི་འཐོབ་པ་ནི། དེར་ཡང་དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ཤིང་སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེ་བར་བསགས་ན་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི་བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཙམ་ཡང་ཐོས་པ་མི་འགྱུར་ན་དེ་ཐོབ་པ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nIf one does not perform virtuous deeds,\nBut instead accumulates many negative actions,\nEven for hundreds of billions of eons,\nOne will not even hear the sound of a fortunate rebirth.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that if a person fails to engage in positive actions and instead commits many negative deeds, they will not experience or even hear about the possibility of a higher rebirth for an extremely long time, emphasizing the importance of virtuous conduct for spiritual progress.", - "translation": "If one does not perform virtuous deeds,\nBut instead accumulates many negative actions,\nEven for hundreds of billions of eons,\nOne will not even hear the sound of a fortunate rebirth." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ལ། །སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན། །བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི། །བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དགེ་བ་དག་མ་བྱས་ན་སྟེ་དེང་ནས་བརྩམས་ཏེ་དགེ་བ་མ་བྱས་ནའོ། །ཉེ་བར་བསགས་པ་ནི་འཕེལ་བར་རོ། །བསྐལ་པ་བརྒྱར་ཡང་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ལྟ་ཞོག །དེའི་སྒྲ་ཡང་མི་ཐོས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དེས་ན་བདེ་འགྲོ་མི་འཐོབ་པ་ནི། དེར་ཡང་དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ཤིང་སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེ་བར་བསགས་ན་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི་བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཙམ་ཡང་ཐོས་པ་མི་འགྱུར་ན་དེ་ཐོབ་པ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that if one does not perform virtuous deeds from now on, and instead accumulates negative actions, then for hundreds of eons, one will not even hear the sound of a fortunate rebirth, let alone actually experience one.\n\nCommentary 2:\nThis commentary emphasizes that if one does not perform virtuous deeds and instead accumulates negative actions, then for hundreds of billions of eons, one will not even hear the mere sound of a fortunate rebirth, so actually attaining one is out of the question.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the importance of performing virtuous deeds and avoiding negative actions. They warn that failing to do so will result in an extremely long period (hundreds or billions of eons) during which one won't even hear about fortunate rebirths, making it impossible to attain one.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nIf you do not perform virtuous deeds,\nAnd instead accumulate negative actions,\nEven for hundreds of billions of eons,\nYou will not even hear the sound of a fortunate rebirth.", + "translation": "If you do not perform virtuous deeds,\nAnd instead accumulate negative actions,\nEven for hundreds of billions of eons,\nYou will not even hear the sound of a fortunate rebirth." } }, "glossary": { @@ -16818,7 +16850,7 @@ "བདེ་འགྲོ་": "higher realms" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ལ། །སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན། །": { "དགེ་བ་": "virtues", "སྡིག་པ་": "non-virtues", @@ -16858,13 +16890,17 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ལ། །སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན། །": { - "དགེ་བ་": "virtuous deeds", + "དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ལ། །": { + "དགེ་བ་": "virtuous deeds" + }, + "སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན། །": { "སྡིག་པ་": "negative actions", - "བསགས་": "accumulates" + "བསགས་": "accumulate" }, - "བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི། །བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། །": { - "བསྐལ་པ་": "eons", + "བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི། །": { + "བསྐལ་པ་": "eons" + }, + "བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། །": { "བདེ་འགྲོ་": "fortunate rebirth", "སྒྲ་": "sound", "ཐོས་": "hear" @@ -16878,7 +16914,7 @@ "commentary_1": "དེ་ལྟ་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དག་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་རླུང་གིས་ཁྱེར་བའི་གཉའ་ཤིང་གི་བུ་ག་གཅིག་པ་དེར་ལོ་བརྒྱ་ཞིང་ཕོགས་རེའི་རྒྱ་མཚོའི་སྟེང་དུ་དེ་ལྟ་བུར་འོང་བའི་རུས་སྦལ་གྱི་མགྲིན་པ་ཆུད་པ་ནི་ཁྭའི་མགོ་དང་ཏ་ལ་བཞིན་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བ་དེ་བཞིན་དུ་མིའི་དངོས་པོ་ཡང་དཀའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། ལུང་གི་སྒྲུབ་བྱེད་ནི། རྒྱུ་མཚན་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྒྱ་མཚོ་ཆེར་གཡེངས་གཉའ་ཤིང་གི་བུ་གར་རུས་སྦལ་མགྲིན་ཆུད་ལྟར་མི་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ཐོབ་དཀའ་བར་གསུངས་ཏེ། ཡང་དག་པར་ལྡན་པའི་ལུང་ལས། དགེ་སློང་དག་ས་ཆེན་པོ་འདི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་གྱུར་ཅིང་། དེ་ན་གཉའ་ཤིང་བུ་ག་གཅིག་པ་ཞིག་ཡོད་པ་རླུང་གིས་གཡེངས་ཤིང་འདི་ནས་བསྐྱོད་པ་དང་། རུས་སྦལ་ལོང་བ་གཅིག་ཡོད་ལ་རུས་སྦལ་ཡང་ལོ་བརྒྱ་བརྒྱ་ཞིང་མགྲིན་པ་འདེགས་པར་གྱུར་ན་དགེ་སློང་དག་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་གཉའ་ཤིང་གི་བུ་གར་རུས་སྦལ་གྱི་མགྲིན་པ་ཆུད་པ་དེ་རྙེད་པར་སླ་བ་ཡིན་ནམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལྟ་མ་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་དག་དེ་བཞིན་དུ་མི་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ཐོབ་པར་དཀའ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་བཅོམ་ལྡན་གྱིས། །རྒྱ་མཚོ་ཆེར་གཡེངས་གཉའ་ཤིང་གི། །བུ་གར་རུས་སྦལ་མགྲིན་ཆུད་ལྟར། །མི་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ཐོབ་དཀར་གསུངས། །\n", "output": "Key terms:\nབཅོམ་ལྡན་ (Bhagavan), རྒྱ་མཚོ་ (ocean), གཉའ་ཤིང་ (yoke), རུས་སྦལ་ (turtle), མི་ཉིད་ (human existence)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ - instrumental particle\n- ལྟར་ - comparative particle\n- གསུངས་ - past tense of \"to speak\"\n\n\nFor this very reason, the Bhagavan has said\nThat human existence is extremely difficult to obtain,\nLike a turtle's neck passing through a hole\nIn a yoke tossed about on a vast ocean.\n\nNote: This verse uses a classic Buddhist simile comparing the rarity of human rebirth to the unlikely event of a blind turtle surfacing and putting its head through a floating yoke.", "translation": "For this very reason, the Bhagavan has said\nThat human existence is extremely difficult to obtain,\nLike a turtle's neck passing through a hole\nIn a yoke tossed about on a vast ocean." @@ -16894,9 +16930,9 @@ "translation": "Therefore, the Blessed One has said:\nLike a turtle's neck chancing to enter\nA yoke's hole in a vast ocean,\nAttaining human birth is extremely rare." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་བཅོམ་ལྡན་གྱིས། །རྒྱ་མཚོ་ཆེར་གཡེངས་གཉའ་ཤིང་གི། །བུ་གར་རུས་སྦལ་མགྲིན་ཆུད་ལྟར། །མི་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ཐོབ་དཀར་གསུངས། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟ་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དག་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་རླུང་གིས་ཁྱེར་བའི་གཉའ་ཤིང་གི་བུ་ག་གཅིག་པ་དེར་ལོ་བརྒྱ་ཞིང་ཕོགས་རེའི་རྒྱ་མཚོའི་སྟེང་དུ་དེ་ལྟ་བུར་འོང་བའི་རུས་སྦལ་གྱི་མགྲིན་པ་ཆུད་པ་ནི་ཁྭའི་མགོ་དང་ཏ་ལ་བཞིན་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བ་དེ་བཞིན་དུ་མིའི་དངོས་པོ་ཡང་དཀའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། ལུང་གི་སྒྲུབ་བྱེད་ནི། རྒྱུ་མཚན་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྒྱ་མཚོ་ཆེར་གཡེངས་གཉའ་ཤིང་གི་བུ་གར་རུས་སྦལ་མགྲིན་ཆུད་ལྟར་མི་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ཐོབ་དཀའ་བར་གསུངས་ཏེ། ཡང་དག་པར་ལྡན་པའི་ལུང་ལས། དགེ་སློང་དག་ས་ཆེན་པོ་འདི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་གྱུར་ཅིང་། དེ་ན་གཉའ་ཤིང་བུ་ག་གཅིག་པ་ཞིག་ཡོད་པ་རླུང་གིས་གཡེངས་ཤིང་འདི་ནས་བསྐྱོད་པ་དང་། རུས་སྦལ་ལོང་བ་གཅིག་ཡོད་ལ་རུས་སྦལ་ཡང་ལོ་བརྒྱ་བརྒྱ་ཞིང་མགྲིན་པ་འདེགས་པར་གྱུར་ན་དགེ་སློང་དག་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་གཉའ་ཤིང་གི་བུ་གར་རུས་སྦལ་གྱི་མགྲིན་པ་ཆུད་པ་དེ་རྙེད་པར་སླ་བ་ཡིན་ནམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལྟ་མ་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་དག་དེ་བཞིན་དུ་མི་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ཐོབ་པར་དཀའ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nFor this very reason, the Blessed One has said:\nLike a turtle's neck entering the hole of a yoke\nFloating in the great ocean,\nAttaining human birth is extremely difficult.\n\n\nThis translation captures the essence of the original Tibetan verse, which uses the analogy of a blind turtle in a vast ocean chancing upon a floating yoke with a single hole to illustrate the rarity and preciousness of human rebirth in Buddhist thought. The commentaries provide context, explaining that this is a teaching given by the Buddha to emphasize how difficult and rare it is to obtain a human life, compared to the extremely unlikely event of a turtle's neck finding the hole of a yoke in an immense ocean.", - "translation": "For this very reason, the Blessed One has said:\nLike a turtle's neck entering the hole of a yoke\nFloating in the great ocean,\nAttaining human birth is extremely difficult." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་བཅོམ་ལྡན་གྱིས། །རྒྱ་མཚོ་ཆེར་གཡེངས་གཉའ་ཤིང་གི། །བུ་གར་རུས་སྦལ་མགྲིན་ཆུད་ལྟར། །མི་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ཐོབ་དཀར་གསུངས། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟ་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དག་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་རླུང་གིས་ཁྱེར་བའི་གཉའ་ཤིང་གི་བུ་ག་གཅིག་པ་དེར་ལོ་བརྒྱ་ཞིང་ཕོགས་རེའི་རྒྱ་མཚོའི་སྟེང་དུ་དེ་ལྟ་བུར་འོང་བའི་རུས་སྦལ་གྱི་མགྲིན་པ་ཆུད་པ་ནི་ཁྭའི་མགོ་དང་ཏ་ལ་བཞིན་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བ་དེ་བཞིན་དུ་མིའི་དངོས་པོ་ཡང་དཀའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། ལུང་གི་སྒྲུབ་བྱེད་ནི། རྒྱུ་མཚན་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྒྱ་མཚོ་ཆེར་གཡེངས་གཉའ་ཤིང་གི་བུ་གར་རུས་སྦལ་མགྲིན་ཆུད་ལྟར་མི་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ཐོབ་དཀའ་བར་གསུངས་ཏེ། ཡང་དག་པར་ལྡན་པའི་ལུང་ལས། དགེ་སློང་དག་ས་ཆེན་པོ་འདི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་གྱུར་ཅིང་། དེ་ན་གཉའ་ཤིང་བུ་ག་གཅིག་པ་ཞིག་ཡོད་པ་རླུང་གིས་གཡེངས་ཤིང་འདི་ནས་བསྐྱོད་པ་དང་། རུས་སྦལ་ལོང་བ་གཅིག་ཡོད་ལ་རུས་སྦལ་ཡང་ལོ་བརྒྱ་བརྒྱ་ཞིང་མགྲིན་པ་འདེགས་པར་གྱུར་ན་དགེ་སློང་དག་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་གཉའ་ཤིང་གི་བུ་གར་རུས་སྦལ་གྱི་མགྲིན་པ་ཆུད་པ་དེ་རྙེད་པར་སླ་བ་ཡིན་ནམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལྟ་མ་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་དག་དེ་བཞིན་དུ་མི་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ཐོབ་པར་དཀའ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སོ། །\n", + "output": "Here's the process to translate the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the Buddha taught his disciples using the analogy of a blind turtle in a vast ocean. The turtle surfaces once every hundred years, and the likelihood of its head passing through a single hole in a yoke floating on the ocean is extremely rare. Similarly, obtaining a human rebirth is equally difficult.\n\nCommentary 2: This commentary provides the scriptural source for the analogy. It quotes the Buddha asking his disciples to imagine the earth as a great ocean with a yoke having a single hole floating on it, moved by the wind. A blind turtle surfaces once every hundred years. The Buddha then asks if it's easy for the turtle's neck to pass through the hole in the yoke, to which the disciples reply it's not. The Buddha then states that obtaining a human rebirth is equally difficult.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the extreme rarity and preciousness of human rebirth using the analogy of a blind turtle in a vast ocean. They highlight that the chance of a turtle's neck passing through a small hole in a floating yoke is incredibly slim, just as obtaining a human rebirth is exceedingly rare and difficult.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nFor this very reason, the Blessed One said:\nLike a turtle's neck passing through a hole\nIn a yoke tossed about in the great ocean,\nAttaining human birth is extremely difficult.\n\nThis translation captures the essence of the analogy and its meaning as explained in the commentaries, emphasizing the rarity and preciousness of human rebirth in Buddhist thought.", + "translation": "For this very reason, the Blessed One said:\nLike a turtle's neck passing through a hole\nIn a yoke tossed about in the great ocean,\nAttaining human birth is extremely difficult." } }, "glossary": { @@ -16912,7 +16948,7 @@ "མི་ཉིད་": "human body" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་བཅོམ་ལྡན་གྱིས། །": { "བཅོམ་ལྡན་": "Bhagavan" }, @@ -16963,12 +16999,11 @@ "རྒྱ་མཚོ་": "ocean", "གཉའ་ཤིང་": "yoke" }, - "།བུ་གར་རུས་སྦལ་མགྲིན་ཆུད་ལྟར། །མི་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ཐོབ་དཀར་གསུངས། །": { - "བུ་ག": "hole", + "བུ་གར་རུས་སྦལ་མགྲིན་ཆུད་ལྟར། །མི་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ཐོབ་དཀར་གསུངས། །": { "རུས་སྦལ་": "turtle", "མགྲིན་": "neck", "མི་ཉིད་": "human birth", - "ཐོབ་དཀའ་": "difficult" + "ཐོབ་དཀར་": "difficult" } } } @@ -16979,7 +17014,7 @@ "commentary_1": "ཅིའི་ཕྱིར་རྙེད་པར་དཀའ་སྙམ་པ་ལ།སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡིག་པ་ནི་མཚམས་མེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བསྐལ་པ་ནི་བསྐལ་པ་བར་མར་རོ། །སྡིག་པ་ཟད་ན་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "རིགས་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ནི། སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པ་ཞེས་པ་ནི་འགྲེལ་པ་དག་ལས་མཚམས་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ན་བྱ་རྫོགས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་ཡིན་ལ། ཡུལ་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་ངན་སེམས་སྐྱེས་པ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་བྱས་ན་དུས་མཐའི་ལ་ཡང་རུང་སྟེ། དེས་ཀྱང་བསྐལ་པར་མནར་མེད་པར་གནས་པར་འགྱུར་ན་ཐོག་མ་མེད་པར་འཁོར་བར་བསགས་པའི་སྡིག་པ་དག་གིས་བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་བ་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པས་ཀྱང་། །བསྐལ་པར་མནར་མེད་གནས་འགྱུར་ན། །ཐོག་མེད་འཁོར་བར་བསགས་སྡིག་གིས། །བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྐད་ཅིག་(Instant), སྡིག་པ་(Negative action), བསྐལ་པ་(Eon), མནར་མེད་(Avīci hell), ཐོག་མེད་(Beginningless), འཁོར་བ་(Saṃsāra), བདེ་འགྲོ་(Higher rebirth)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན་ (if/when)\n- Rhetorical question with སྨོས་ཅི་དགོས་ (what need is there to mention?)\n\n\nIf by negative actions done in a single instant\nOne dwells in the Avīci hell for an eon,\nThen by negative actions accumulated in beginningless saṃsāra,\nWhat need is there to mention not going to higher rebirths?\n\n\nTechnical note: མནར་མེད་ (Avīci) refers to the most severe hell realm in Buddhist cosmology.", "translation": "If by negative actions done in a single instant\nOne dwells in the Avīci hell for an eon,\nThen by negative actions accumulated in beginningless saṃsāra,\nWhat need is there to mention not going to higher rebirths?" @@ -16995,9 +17030,9 @@ "translation": "Even by a single moment's negative action,\nOne may dwell in the Avici hell for an eon.\nSo by the negativities accumulated\nSince beginningless samsara,\nHow could one possibly go to higher realms?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པས་ཀྱང་། །བསྐལ་པར་མནར་མེད་གནས་འགྱུར་ན། །ཐོག་མེད་འཁོར་བར་བསགས་སྡིག་གིས། །བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n\nCommentary 1: ཅིའི་ཕྱིར་རྙེད་པར་དཀའ་སྙམ་པ་ལ།སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡིག་པ་ནི་མཚམས་མེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བསྐལ་པ་ནི་བསྐལ་པ་བར་མར་རོ། །སྡིག་པ་ཟད་ན་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: རིགས་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ནི། སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པ་ཞེས་པ་ནི་འགྲེལ་པ་དག་ལས་མཚམས་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ན་བྱ་རྫོགས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་ཡིན་ལ། ཡུལ་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་ངན་སེམས་སྐྱེས་པ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་བྱས་ན་དུས་མཐའི་ལ་ཡང་རུང་སྟེ། དེས་ཀྱང་བསྐལ་པར་མནར་མེད་པར་གནས་པར་འགྱུར་ན་ཐོག་མ་མེད་པར་འཁོར་བར་བསགས་པའི་སྡིག་པ་དག་གིས་བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་བ་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\nIf even a single moment's evil deed\nCan lead to eons in the Avici hell,\nThen with evil accumulated since beginningless samsara,\nNeed it be said one won't go to higher realms?\n\nThis translation attempts to capture the core meaning of the Tibetan verse, which emphasizes how even a brief negative action can have severe karmic consequences, and therefore the accumulated negative karma from countless lifetimes makes a favorable rebirth extremely difficult to attain without purification.", - "translation": "If even a single moment's evil deed\nCan lead to eons in the Avici hell,\nThen with evil accumulated since beginningless samsara,\nNeed it be said one won't go to higher realms?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པས་ཀྱང་། །བསྐལ་པར་མནར་མེད་གནས་འགྱུར་ན། །ཐོག་མེད་འཁོར་བར་བསགས་སྡིག་གིས། །བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n\nCommentary 1: ཅིའི་ཕྱིར་རྙེད་པར་དཀའ་སྙམ་པ་ལ།སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡིག་པ་ནི་མཚམས་མེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བསྐལ་པ་ནི་བསྐལ་པ་བར་མར་རོ། །སྡིག་པ་ཟད་ན་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: རིགས་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ནི། སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པ་ཞེས་པ་ནི་འགྲེལ་པ་དག་ལས་མཚམས་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ན་བྱ་རྫོགས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་ཡིན་ལ། ཡུལ་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་ངན་སེམས་སྐྱེས་པ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་བྱས་ན་དུས་མཐའི་ལ་ཡང་རུང་སྟེ། དེས་ཀྱང་བསྐལ་པར་མནར་མེད་པར་གནས་པར་འགྱུར་ན་ཐོག་མ་མེད་པར་འཁོར་བར་བསགས་པའི་སྡིག་པ་དག་གིས་བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་བ་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains why attaining a good rebirth is difficult. It clarifies that even a single moment of negative action, especially heinous acts like the five inexpiable sins, can lead to rebirth in the Avīci hell for an intermediate kalpa. It also addresses the misconception that one might be liberated once negative karma is exhausted.\n\nCommentary 2:\nThis commentary provides a logical explanation, stating that even a single moment of negative action, particularly referring to the five inexpiable sins or generating ill will towards a special object, can result in rebirth in the Avīci hell for an eon. It emphasizes that if such a brief negative action has such severe consequences, then the accumulated negative karma from beginningless samsara would make a fortunate rebirth impossible.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the severe consequences of even momentary negative actions, especially grave ones. They highlight how even a single such act can lead to prolonged suffering in the lowest hell realm. This serves to illustrate the immense difficulty of attaining a fortunate rebirth given the accumulated negative karma from countless past lives in samsara.\n\n3. English translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nIf even a single moment of negative action\nCan lead to rebirth in the Avīci hell for an eon,\nThen due to the negativity accumulated since beginningless samsara,\nHow could one possibly attain a fortunate rebirth?\n", + "translation": "If even a single moment of negative action\nCan lead to rebirth in the Avīci hell for an eon,\nThen due to the negativity accumulated since beginningless samsara,\nHow could one possibly attain a fortunate rebirth?" } }, "glossary": { @@ -17015,7 +17050,7 @@ "བདེ་འགྲོ": "higher realms" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པས་ཀྱང་། །བསྐལ་པར་མནར་མེད་གནས་འགྱུར་ན། །": { "སྐད་ཅིག་": "instant", "སྡིག་པ": "negative actions", @@ -17059,16 +17094,16 @@ }, "04_commentary_assisted": { "སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པས་ཀྱང་། །བསྐལ་པར་མནར་མེད་གནས་འགྱུར་ན། །": { - "སྐད་ཅིག་": "moment", - "སྡིག་པ": "evil deed", - "བསྐལ་པ": "eons", - "མནར་མེད་": "Avici hell" + "སྐད་ཅིག་གཅིག་": "single moment", + "སྡིག་པ་": "negative action", + "བསྐལ་པ་": "eon", + "མནར་མེད་": "Avīci hell" }, - "།ཐོག་མེད་འཁོར་བར་བསགས་སྡིག་གིས། །བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་སྨོས་ཅི་དགོས། །": { + "ཐོག་མེད་འཁོར་བར་བསགས་སྡིག་གིས། །བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་སྨོས་ཅི་དགོས། །": { "ཐོག་མེད་": "beginningless", - "འཁོར་བ": "samsara", - "སྡིག་": "evil", - "བདེ་འགྲོ": "higher realms" + "འཁོར་བ་": "samsara", + "སྡིག་": "negativity", + "བདེ་འགྲོ་": "fortunate rebirth" } } } @@ -17079,7 +17114,7 @@ "commentary_1": "དེ་ཙམ་ཁོ་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མྱོང་བ་ནི་ཉམས་སུ་མྱོང་བའོ། །རྣམ་པར་ཐར་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བའོ། །གཅིག་ལ་གཅིག་ཟ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྡིག་པ་བཞིན་ནོ། །", "commentary_2": "སྔར་གྱི་སྡིག་པའི་འབྲས་བུ་དེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོང་བར་གྱུར་ནས་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་ཐར་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ་སྟེ་གསོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོང་གྱུར་ནས། །དེ་ནི་རྣམ་ཐར་མི་འགྱུར་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ། །སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nདེ་ཙམ་(That much), མྱོང་(Experience), རྣམ་ཐར་(Complete liberation), སྡིག་པ་(Negative actions/sins)\n\nGrammatical notes:\n- གྱུར་ནས་ indicates a completed action\n- མི་འགྱུར་ཏེ་ is a negation of becoming/transforming\n- བཞིན་དུ་ indicates a simultaneous action\n\n\nHaving merely experienced that much,\nOne does not become completely liberated.\nFor while experiencing that,\nOther negative actions proliferate greatly.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the limitations of certain experiences in achieving complete liberation, emphasizing that negative actions can still arise even during seemingly positive experiences.", "translation": "Having merely experienced that much,\nOne does not become completely liberated.\nFor while experiencing that,\nOther negative actions proliferate greatly." @@ -17095,9 +17130,9 @@ "translation": "Having merely experienced that much,\nOne does not become liberated.\nFor while experiencing that,\nOther misdeeds rapidly arise." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོང་གྱུར་ནས། །དེ་ནི་རྣམ་ཐར་མི་འགྱུར་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ། །སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ། །\n\nCommentary 1: དེ་ཙམ་ཁོ་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མྱོང་བ་ནི་ཉམས་སུ་མྱོང་བའོ། །རྣམ་པར་ཐར་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བའོ། །གཅིག་ལ་གཅིག་ཟ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྡིག་པ་བཞིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: སྔར་གྱི་སྡིག་པའི་འབྲས་བུ་དེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོང་བར་གྱུར་ནས་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་ཐར་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ་སྟེ་གསོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nMerely experiencing that much [suffering],\nOne does not become liberated.\nFor while experiencing that,\nOther misdeeds are greatly produced.\n\n\nThis translation conveys that simply undergoing the consequences of past negative actions does not lead to liberation. Rather, while experiencing those results, one tends to create further negative karma, perpetuating the cycle of suffering.", - "translation": "Merely experiencing that much [suffering],\nOne does not become liberated.\nFor while experiencing that,\nOther misdeeds are greatly produced." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོང་གྱུར་ནས། །དེ་ནི་རྣམ་ཐར་མི་འགྱུར་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ། །སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ། །\n\nCommentary 1: དེ་ཙམ་ཁོ་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མྱོང་བ་ནི་ཉམས་སུ་མྱོང་བའོ། །རྣམ་པར་ཐར་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བའོ། །གཅིག་ལ་གཅིག་ཟ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྡིག་པ་བཞིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: སྔར་གྱི་སྡིག་པའི་འབྲས་བུ་དེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོང་བར་གྱུར་ནས་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་ཐར་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ་སྟེ་གསོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"merely that much\" refers to experiencing or undergoing something. It clarifies that \"not becoming liberated\" means not attaining freedom. It also mentions that actions like cannibalism are considered sinful.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that after experiencing just the results of previous negative actions, one does not become free from suffering. While experiencing these results, one continues to accumulate other negative actions, which are causes for future suffering.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that merely experiencing the results of past negative actions does not lead to liberation. They suggest that while undergoing the consequences of past misdeeds, beings tend to create new negative actions, perpetuating the cycle of suffering.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nMerely experiencing that [result of past actions],\nOne does not become liberated.\nFor while experiencing this,\nOther negative actions proliferate rapidly.\n\nThis translation reflects the commentaries' explanation that simply undergoing the consequences of past actions doesn't lead to freedom from suffering, as new negative actions continue to be generated during this process.", + "translation": "Merely experiencing that [result of past actions],\nOne does not become liberated.\nFor while experiencing this,\nOther negative actions proliferate rapidly." } }, "glossary": { @@ -17112,7 +17147,7 @@ "སྐྱེ་": "produce" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོང་གྱུར་ནས། །དེ་ནི་རྣམ་ཐར་མི་འགྱུར་ཏེ། །": { "མྱོང་": "experienced", "རྣམ་ཐར་": "liberated" @@ -17152,8 +17187,8 @@ }, "འདི་ལྟར་དེ་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ། །སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ། །": { "མྱོང་": "experiencing", - "སྡིག་པ་": "misdeeds", - "སྐྱེ་": "produced" + "སྡིག་པ་": "negative actions", + "སྐྱེ་": "proliferate" } } } @@ -17164,7 +17199,7 @@ "commentary_1": "རང་གི་ཡིད་ལ་གཅགས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འདི་འདྲ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། སླུ་བ་ནི་རང་དང་གཞན་སླུ་བའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། འདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་པར་གྱུར་ནས་བདག་གིས་དགེ་བ་གོམས་པར་མ་བྱས་ན་འདི་ལས་བསླུས་པ་ཆེ་བ་གཞན་མེད་དེ། འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་གིས་དགེ་གོམས་མ་བྱས་ན། །འདི་ལས་བསླུས་པ་གཞན་མེད་དེ། །འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ། །\n", "output": "Key terms:\nདལ་བ་ (leisure), རྙེད་ (obtain), དགེ་གོམས་ (familiarize with virtue), བསླུས་པ་ (deceived), རྨོངས་པ་ (deluded)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་འདྲའི་ (of this kind) modifies དལ་བ་\n- ནས་ (having) connects the first two lines\n- ན་ (if) sets up the conditional\n- དེ་ and དོ་ are sentence-final particles\n\n\nHaving obtained such leisure as this,\nIf I do not familiarize myself with virtue,\nThere is no greater deception than this,\nThere is no greater delusion than this.\n\n\nNote: \"དལ་བ་\" (leisure) is a technical term in Tibetan Buddhism referring to the eight freedoms and ten endowments that make human rebirth precious for spiritual practice.", "translation": "Having obtained such leisure as this,\nIf I do not familiarize myself with virtue,\nThere is no greater deception than this,\nThere is no greater delusion than this." @@ -17180,9 +17215,9 @@ "translation": "Having obtained such leisure and opportunity,\nIf I do not habituate myself to virtue,\nThere is no greater deception than this,\nThere is no greater delusion than this." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་གིས་དགེ་གོམས་མ་བྱས་ན། །འདི་ལས་བསླུས་པ་གཞན་མེད་དེ། །འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ། །\n\nCommentary 1: རང་གི་ཡིད་ལ་གཅགས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འདི་འདྲ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། སླུ་བ་ནི་རང་དང་གཞན་སླུ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། འདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་པར་གྱུར་ནས་བདག་གིས་དགེ་བ་གོམས་པར་མ་བྱས་ན་འདི་ལས་བསླུས་པ་ཆེ་བ་གཞན་མེད་དེ། འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ་ཞེས་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nHaving obtained such leisure and opportunity,\nIf I do not habituate myself to virtue,\nThere is no greater deception than this,\nThere is no greater delusion than this.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, emphasizing the importance of using one's rare human rebirth and favorable circumstances (leisure and opportunity) to practice virtue. It warns that failing to do so is the greatest self-deception and delusion one can fall into.", - "translation": "Having obtained such leisure and opportunity,\nIf I do not habituate myself to virtue,\nThere is no greater deception than this,\nThere is no greater delusion than this." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་གིས་དགེ་གོམས་མ་བྱས་ན། །འདི་ལས་བསླུས་པ་གཞན་མེད་དེ། །འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ། །\n\nCommentary 1: རང་གི་ཡིད་ལ་གཅགས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འདི་འདྲ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། སླུ་བ་ནི་རང་དང་གཞན་སླུ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། འདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་པར་གྱུར་ནས་བདག་གིས་དགེ་བ་གོམས་པར་མ་བྱས་ན་འདི་ལས་བསླུས་པ་ཆེ་བ་གཞན་མེད་དེ། འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ་ཞེས་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This explains how to cherish in one's mind. The phrase \"like this\" is used to indicate deception of oneself and others.\n\nCommentary 2: This verse has two parts: presentation and explanation. The first part states that if one obtains such leisure and does not practice virtue, there is no greater deception than this, nor is there any greater delusion.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries emphasize the importance of recognizing the rare opportunity of human rebirth with favorable conditions (leisure). They warn that failing to use this opportunity to practice virtue is the greatest form of self-deception and delusion.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nHaving obtained such precious human life with leisure,\nIf I do not habituate myself to virtue,\nThere is no greater deception than this,\nNor is there any greater delusion.", + "translation": "Having obtained such precious human life with leisure,\nIf I do not habituate myself to virtue,\nThere is no greater deception than this,\nNor is there any greater delusion." } }, "glossary": { @@ -17202,7 +17237,7 @@ "རྨོངས་པ་": "idiocy" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་གྱུར་ནས། །": { "དལ་བ་": "leisure", "རྙེད་": "obtained" @@ -17251,18 +17286,18 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "འདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་གྱུར་ནས། །": { + "འདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་གྱུར་ནས།": { "དལ་བ་": "leisure", "རྙེད་": "obtained" }, - "བདག་གིས་དགེ་གོམས་མ་བྱས་ན། །": { + "།བདག་གིས་དགེ་གོམས་མ་བྱས་ན།": { "དགེ་": "virtue", "གོམས་": "habituate" }, - "འདི་ལས་བསླུས་པ་གཞན་མེད་དེ། །": { + "།འདི་ལས་བསླུས་པ་གཞན་མེད་དེ།": { "བསླུས་པ་": "deception" }, - "འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ། །": { + "།འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ།": { "རྨོངས་པ་": "delusion" } } @@ -17274,7 +17309,7 @@ "commentary_1": "གལ་ཏེ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་རོ། །རྨོངས་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པའོ། །གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་འདས་མ་ཐག་ཏུ་བརྗོད་པ་རྣམས་དཔྱད་ཅིང་གཞིགས་པས་སྒྱིད་ལུག་པར་གྱུར་ནས་བསླབ་པ་མི་བསྲུང་ནའོ། །མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་ཞེས་པ་ནི་གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཅིའི་དོན་དུ་ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་བྱས་ཞེས་འགྱོད་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བླུན་རྨོངས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལ་བསམ་པ་དང་། ངོ་བོ་ལ་སྨད་པ་དང་། དེའི་རྒྱུ་ལ་བརྟག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་བདག་གི་བསླབ་པ་ལས་འདས་པའི་ཉེས་དམིགས་དེ་རྟོགས་ནས་ཀྱང་རྨོངས་པས་ཕྱིས་ཀྱང་སྒྱིད་ལུག་སྟེ། བསླབ་པ་ལ་མ་འབད་ན་འཆི་བར་འགྱུར་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ་འགྱོད་ཅིང་མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་བར་འགྱུར་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བདག་གིས་དེ་རྟོགས་ནས། །རྨོངས་པས་ཕྱིས་ཀྱང་སྒྱིད་ལུག་ན། །འཆི་བར་འགྱུར་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ། །མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་བར་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྟོགས་ (realize), རྨོངས་པ (delusion), སྒྱིད་ལུག (laziness), འཆི་བ (death), མྱ་ངན་ (sorrow)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན conditional structure\n- ཕྱིས་ཀྱང་ \"even later\"\n- འགྱུར་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ temporal clause\n\n\nIf, having realized this,\nI later become lazy due to delusion,\nAt the time when death occurs,\nGreat sorrow will arise.\n\n\nNote: The verse emphasizes the consequences of not maintaining diligence in practice after gaining understanding.", "translation": "If, having realized this,\nI later become lazy due to delusion,\nAt the time when death occurs,\nGreat sorrow will arise." @@ -17290,9 +17325,9 @@ "translation": "If, having realized this, I later become lazy due to delusion,\nAt the time when death approaches,\nGreat sorrow will arise." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བདག་གིས་དེ་རྟོགས་ནས། །རྨོངས་པས་ཕྱིས་ཀྱང་སྒྱིད་ལུག་ན། །འཆི་བར་འགྱུར་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ། །མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་རོ། །རྨོངས་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པའོ། །གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་འདས་མ་ཐག་ཏུ་བརྗོད་པ་རྣམས་དཔྱད་ཅིང་གཞིགས་པས་སྒྱིད་ལུག་པར་གྱུར་ནས་བསླབ་པ་མི་བསྲུང་ནའོ། །མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་ཞེས་པ་ནི་གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཅིའི་དོན་དུ་ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་བྱས་ཞེས་འགྱོད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བླུན་རྨོངས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལ་བསམ་པ་དང་། ངོ་བོ་ལ་སྨད་པ་དང་། དེའི་རྒྱུ་ལ་བརྟག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་བདག་གི་བསླབ་པ་ལས་འདས་པའི་ཉེས་དམིགས་དེ་རྟོགས་ནས་ཀྱང་རྨོངས་པས་ཕྱིས་ཀྱང་སྒྱིད་ལུག་སྟེ། བསླབ་པ་ལ་མ་འབད་ན་འཆི་བར་འགྱུར་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ་འགྱོད་ཅིང་མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་བར་འགྱུར་ལ།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nIf, having understood this,\nI still become discouraged due to delusion,\nThen at the time when death approaches,\nGreat sorrow will arise.\n\n\nThis translation attempts to capture the key ideas from the original text and commentaries:\n- Understanding the consequences of breaking vows or precepts\n- Still becoming discouraged or lazy due to ignorance/delusion\n- The resulting intense regret and sorrow at the time of death\n- The implication that one should strive to practice diligently while there is still time", - "translation": "If, having understood this,\nI still become discouraged due to delusion,\nThen at the time when death approaches,\nGreat sorrow will arise." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་བདག་གིས་དེ་རྟོགས་ནས། །རྨོངས་པས་ཕྱིས་ཀྱང་སྒྱིད་ལུག་ན། །འཆི་བར་འགྱུར་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ། །མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་རོ། །རྨོངས་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པའོ། །གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་འདས་མ་ཐག་ཏུ་བརྗོད་པ་རྣམས་དཔྱད་ཅིང་གཞིགས་པས་སྒྱིད་ལུག་པར་གྱུར་ནས་བསླབ་པ་མི་བསྲུང་ནའོ། །མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་ཞེས་པ་ནི་གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཅིའི་དོན་དུ་ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་བྱས་ཞེས་འགྱོད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བླུན་རྨོངས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལ་བསམ་པ་དང་། ངོ་བོ་ལ་སྨད་པ་དང་། དེའི་རྒྱུ་ལ་བརྟག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་བདག་གི་བསླབ་པ་ལས་འདས་པའི་ཉེས་དམིགས་དེ་རྟོགས་ནས་ཀྱང་རྨོངས་པས་ཕྱིས་ཀྱང་སྒྱིད་ལུག་སྟེ། བསླབ་པ་ལ་མ་འབད་ན་འཆི་བར་འགྱུར་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ་འགྱོད་ཅིང་མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་བར་འགྱུར་ལ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"rmongs pa\" means completely deluded. It warns that if one becomes discouraged after examining the previously mentioned points and doesn't protect their vows, great sorrow will arise. This refers to regret when the messengers of death ask why one committed such sins.\n\nCommentary 2:\nThis commentary outlines three points: considering the results of foolishness, criticizing its nature, and examining its causes. It explains that if one understands the faults of transgressing vows but still becomes discouraged due to delusion and doesn't strive in the training, they will experience great regret and sorrow at the time of death.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize the danger of becoming discouraged or deluded after understanding the importance of ethical conduct. They warn that failing to protect one's vows or not striving in spiritual training will lead to intense regret and sorrow at the time of death.\n\n3. Translation of input text based on combined meaning:\n\nIf, having understood this,\nI later become discouraged through delusion,\nThen at the time when death approaches,\nGreat sorrow will arise.\n\nThis translation captures the key ideas from the commentaries about understanding the importance of ethical conduct, the danger of becoming discouraged or deluded, and the resulting regret and sorrow at the time of death.", + "translation": "If, having understood this,\nI later become discouraged through delusion,\nThen at the time when death approaches,\nGreat sorrow will arise." } }, "glossary": { @@ -17313,7 +17348,7 @@ "མྱ་ངན་": "grief" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་བདག་གིས་དེ་རྟོགས་ནས། །རྨོངས་པས་ཕྱིས་ཀྱང་སྒྱིད་ལུག་ན། །": { "རྟོགས་": "realized", "རྨོངས་པ": "delusion", @@ -17356,15 +17391,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "གལ་ཏེ་བདག་གིས་དེ་རྟོགས་ནས། །རྨོངས་པས་ཕྱིས་ཀྱང་སྒྱིད་ལུག་ན། །": { - "རྟོགས་": "understood", - "རྨོངས་པ": "delusion", + "གལ་ཏེ་བདག་གིས་དེ་རྟོགས་ནས། །": { + "རྟོགས་": "understood" + }, + "རྨོངས་པས་ཕྱིས་ཀྱང་སྒྱིད་ལུག་ན། །": { + "རྨོངས་པ་": "delusion", "སྒྱིད་ལུག་": "discouraged" }, - "འཆི་བར་འགྱུར་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ། །མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་བར་འགྱུར། །": { - "འཆི་བ": "death", - "དུས་": "time", - "མྱ་ངན་ཆེན་པོ་": "great sorrow" + "འཆི་བར་འགྱུར་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ། །": { + "འཆི་བ་": "death", + "དུས་": "time" + }, + "མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་བར་འགྱུར། །": { + "མྱ་ངན་ཆེན་པོ་": "great sorrow", + "ལྡང་བ་": "arise" } } } @@ -17375,7 +17415,7 @@ "commentary_1": "སྲེག་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཐལ་བར་རློག་པར་འགྱུར་བའོ། །མེ་འབར་ཞེས་པ་ནི་བདག་གིས་འདི་ལྟ་བུའི་ལས་ངན་པ་ཇི་ལྟར་བྱས་ཞེས་ཕྱིས་གདུང་ཞིང་འགྱོད་པའི་མེ་འབར་བས་སེམས་སྲེག་པའོ། །", "commentary_2": "ཤི་ནས་དམྱལ་བའི་མི་བཟོད་པར་དཀའ་བས་ཡུན་རིང་དུ་བདག་གི་ལུས་བསྲེགས་པར་གྱུར་པ་ན་འགྱོད་པ་མི་བཟད་པའི་མེ་འབར་བས་རང་གི་སེམས་གདུང་བར་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདམྱལ་མེ་བཟོད་དཀས་དུས་རིང་དུ། །བདག་གི་ལུས་ལ་བསྲེགས་གྱུར་ན། །འགྱོད་པ་མི་བཟད་མེ་འབར་བས། །སེམས་གདུང་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟ། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདམྱལ་མེ་ (hell fire), བཟོད་དཀའ་ (difficult to endure), ལུས་ (body), བསྲེགས་ (burn), འགྱོད་པ་ (regret), མི་བཟད་ (unbearable), སེམས་གདུང་ (mental anguish)\n\nGrammatical notes:\n- Use of conditional ན་ (if/when) in the second line\n- Instrumental case བས་ in the third line\n- Future tense འགྱུར་བ་ in the last line\n\n\nIf my body were to burn\nFor a long time in the hard-to-endure hell fire,\nIt is certain that my mind would be tormented\nBy the blazing fire of unbearable regret.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be describing the consequences of negative actions, emphasizing the mental suffering that accompanies physical torment in hell realms according to Buddhist cosmology.", "translation": "If my body were to burn\nFor a long time in the hard-to-endure hell fire,\nIt is certain that my mind would be tormented\nBy the blazing fire of unbearable regret." @@ -17391,9 +17431,9 @@ "translation": "If for a long time my body were to burn\nIn the unbearable fires of hell,\nMy mind would surely be tormented\nBy the unendurable blazing fire of regret." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདམྱལ་མེ་བཟོད་དཀས་དུས་རིང་དུ། །བདག་གི་ལུས་ལ་བསྲེགས་གྱུར་ན། །འགྱོད་པ་མི་བཟད་མེ་འབར་བས། །སེམས་གདུང་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟ། །\n\nCommentary 1: སྲེག་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཐལ་བར་རློག་པར་འགྱུར་བའོ། །མེ་འབར་ཞེས་པ་ནི་བདག་གིས་འདི་ལྟ་བུའི་ལས་ངན་པ་ཇི་ལྟར་བྱས་ཞེས་ཕྱིས་གདུང་ཞིང་འགྱོད་པའི་མེ་འབར་བས་སེམས་སྲེག་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཤི་ནས་དམྱལ་བའི་མི་བཟོད་པར་དཀའ་བས་ཡུན་རིང་དུ་བདག་གི་ལུས་བསྲེགས་པར་གྱུར་པ་ན་འགྱོད་པ་མི་བཟད་པའི་མེ་འབར་བས་རང་གི་སེམས་གདུང་བར་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nIf my body is burned for a long time\nIn the unbearable fires of hell,\nThen without doubt my mind will be tormented\nBy the blazing, unbearable fire of regret.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the original Tibetan verse, incorporating insights from the commentaries which emphasize the intense regret and mental anguish that follows negative actions leading to hellish experiences.", - "translation": "If my body is burned for a long time\nIn the unbearable fires of hell,\nThen without doubt my mind will be tormented\nBy the blazing, unbearable fire of regret." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དམྱལ་མེ་བཟོད་དཀས་དུས་རིང་དུ། །བདག་གི་ལུས་ལ་བསྲེགས་གྱུར་ན། །འགྱོད་པ་མི་བཟད་མེ་འབར་བས། །སེམས་གདུང་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟ། །\n\nCommentary 1: སྲེག་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཐལ་བར་རློག་པར་འགྱུར་བའོ། །མེ་འབར་ཞེས་པ་ནི་བདག་གིས་འདི་ལྟ་བུའི་ལས་ངན་པ་ཇི་ལྟར་བྱས་ཞེས་ཕྱིས་གདུང་ཞིང་འགྱོད་པའི་མེ་འབར་བས་སེམས་སྲེག་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཤི་ནས་དམྱལ་བའི་མི་བཟོད་པར་དཀའ་བས་ཡུན་རིང་དུ་བདག་གི་ལུས་བསྲེགས་པར་གྱུར་པ་ན་འགྱོད་པ་མི་བཟད་པའི་མེ་འབར་བས་རང་གི་སེམས་གདུང་བར་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"burning\" means being reduced to ashes. The \"blazing fire\" refers to the burning of one's mind by the fire of regret and anguish, thinking \"How did I commit such evil deeds?\"\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that after death, when one's body is burned for a long time by the unbearable fires of hell, one's mind will undoubtedly be tormented by the unbearable blazing fire of regret.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the intense regret and mental anguish that follows evil deeds, comparing it to a blazing fire that torments the mind. They relate this to the physical burning in hell, suggesting that the mental suffering from regret is as intense as, or even worse than, the physical pain.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nIf my body were to burn for a long time\nIn the unbearable fires of hell,\nMy mind would undoubtedly be tormented\nBy the blazing fire of unbearable regret.\n", + "translation": "If my body were to burn for a long time\nIn the unbearable fires of hell,\nMy mind would undoubtedly be tormented\nBy the blazing fire of unbearable regret." } }, "glossary": { @@ -17418,7 +17458,7 @@ "གདོན་མི་ཟ་": "no doubt" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དམྱལ་མེ་བཟོད་དཀས་དུས་རིང་དུ། །": { "དམྱལ་མེ་": "hell fire", "བཟོད་དཀས་": "hard-to-endure", @@ -17484,7 +17524,7 @@ }, "བདག་གི་ལུས་ལ་བསྲེགས་གྱུར་ན། །": { "བདག་གི་ལུས་": "my body", - "བསྲེགས་": "burned" + "བསྲེགས་": "burn" }, "འགྱོད་པ་མི་བཟད་མེ་འབར་བས། །": { "འགྱོད་པ་": "regret", @@ -17494,7 +17534,7 @@ "སེམས་གདུང་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟ། །": { "སེམས་": "mind", "གདུང་": "tormented", - "གདོན་མི་ཟ་": "without doubt" + "གདོན་མི་ཟ་": "undoubtedly" } } } @@ -17505,7 +17545,7 @@ "commentary_1": "ཕན་པའི་ས་ནི་བདེ་འགྲོའོ། ། ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པའོ། ། ཁྲིད་ཅེས་པ་ནི་བདག་ཉོན་མོངས་པས་ཁྲིད་པའོ། ། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཤེས་པ་དང་ལྡན་ན་བཀྲིར་ཉན་པ་ཇི་ལྟར་སོང་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་ཕན་པ་སྒྲུབ་པར་ནུས་པའི་ས་དལ་འབྱོར་འདི་ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་རྙེད་པར་གྱུར་ནས་བདག་ཉིད་དགེ་སྡིག་སྐྱོན་ཡོན་ཤེས་པའི་བློ་དང་ལྡན་བཞིན་དུ་སྡིག་པ་བྱས་ཏེ་ཕྱིར་ཡང་རང་ཉིད་དམྱལ་བར་དེར་ཁྲིད་ན་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཕན་པའི་ས། །ཇི་ཞིག་ལྟར་ཏེ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྙེད་དཀའ་ (difficult to obtain), ཕན་པའི་ས་ (beneficial ground/state), རྙེད་ (obtain), བདག་ཉིད་ (oneself), ཤེས་ (know/aware), དམྱལ་བ་ (hell), ཁྲིད་ (lead/guide)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ཞིག་ལྟར་ཏེ་ indicates \"somehow\" or \"in some way\"\n- ནས་ here functions as \"after\" or \"having\"\n- བཞིན་དུ་ means \"while\" or \"even though\"\n\n\nThis extremely difficult to obtain beneficial state,\nHaving somehow obtained it,\nIf, while being aware of myself,\nI am led back again to that hell,\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the precious human rebirth (མི་ལུས་རིན་པོ་ཆེ་) and the danger of wasting it by falling back into lower realms.", "translation": "This extremely difficult to obtain beneficial state,\nHaving somehow obtained it,\nIf, while being aware of myself,\nI am led back again to that hell," @@ -17521,9 +17561,9 @@ "translation": "Having obtained with great difficulty this beneficial ground,\nIf I, though possessing knowledge and awareness,\nAm led back again to those hells,\nIt is as if I were deceived by confusion." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཕན་པའི་ས། །ཇི་ཞིག་ལྟར་ཏེ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན། །\n\nCommentary 1: ཕན་པའི་ས་ནི་བདེ་འགྲོའོ། ། ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པའོ། ། ཁྲིད་ཅེས་པ་ནི་བདག་ཉོན་མོངས་པས་ཁྲིད་པའོ། ། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཤེས་པ་དང་ལྡན་ན་བཀྲིར་ཉན་པ་ཇི་ལྟར་སོང་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་ཕན་པ་སྒྲུབ་པར་ནུས་པའི་ས་དལ་འབྱོར་འདི་ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་རྙེད་པར་གྱུར་ནས་བདག་ཉིད་དགེ་སྡིག་སྐྱོན་ཡོན་ཤེས་པའི་བློ་དང་ལྡན་བཞིན་དུ་སྡིག་པ་བྱས་ཏེ་ཕྱིར་ཡང་རང་ཉིད་དམྱལ་བར་དེར་ཁྲིད་ན་\n", - "output": "Here is my English translation based on the input text and commentaries:\n\n\nHaving somehow obtained this extremely rare and beneficial ground,\nWhich is so difficult to find,\nIf I, despite possessing knowledge and understanding,\nAm led back again to those hells,\n\n\nThis translation attempts to capture the key ideas:\n- The precious human rebirth is extremely rare and beneficial\n- It has been obtained somehow\n- The person has knowledge/understanding of right and wrong\n- Yet they may still commit negative actions\n- Leading them back to rebirth in hell realms", - "translation": "Having somehow obtained this extremely rare and beneficial ground,\nWhich is so difficult to find,\nIf I, despite possessing knowledge and understanding,\nAm led back again to those hells," + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཕན་པའི་ས། །ཇི་ཞིག་ལྟར་ཏེ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན། །\n\nCommentary 1: ཕན་པའི་ས་ནི་བདེ་འགྲོའོ། ། ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པའོ། ། ཁྲིད་ཅེས་པ་ནི་བདག་ཉོན་མོངས་པས་ཁྲིད་པའོ། ། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཤེས་པ་དང་ལྡན་ན་བཀྲིར་ཉན་པ་ཇི་ལྟར་སོང་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་ཕན་པ་སྒྲུབ་པར་ནུས་པའི་ས་དལ་འབྱོར་འདི་ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་རྙེད་པར་གྱུར་ནས་བདག་ཉིད་དགེ་སྡིག་སྐྱོན་ཡོན་ཤེས་པའི་བློ་དང་ལྡན་བཞིན་དུ་སྡིག་པ་བྱས་ཏེ་ཕྱིར་ཡང་རང་ཉིད་དམྱལ་བར་དེར་ཁྲིད་ན་\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"The beneficial ground refers to a fortunate rebirth. Having knowledge means possessing wisdom arising from learning and so on. 'Led' means being led by one's own afflictions. If you have knowledge, how could you allow yourself to be led?\"\n\nThis commentary explains key terms and questions how one with knowledge could still be led astray.\n\nCommentary 2:\n\"This precious human rebirth, which is extremely rare to obtain and capable of accomplishing benefit, having somehow been obtained, if one, while possessing discernment of virtue, non-virtue, faults and qualities, commits negative actions and is again led to hell...\"\n\nThis commentary emphasizes the rarity and value of human rebirth, and the tragedy of wasting it through negative actions despite having discernment.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries highlight the preciousness of human rebirth, the importance of wisdom and discernment, and the tragedy of wasting this opportunity by allowing oneself to be led by afflictions into negative actions that result in rebirth in hell.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\nHaving somehow obtained this extremely rare and beneficial ground [of human rebirth],\nIf I, while possessing knowledge [of right and wrong],\nAm once again led to that hell,\n[How foolish and tragic would that be!]", + "translation": "Having somehow obtained this extremely rare and beneficial ground [of human rebirth],\nIf I, while possessing knowledge [of right and wrong],\nAm once again led to that hell,\n[How foolish and tragic would that be!]" } }, "glossary": { @@ -17540,7 +17580,7 @@ "ཁྲིད་": "led" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཕན་པའི་ས། །": { "ཤིན་ཏུ་": "extremely", "རྙེད་དཀའ་": "difficult to obtain", @@ -17594,13 +17634,16 @@ "ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་": "extremely rare", "ཕན་པའི་": "beneficial", "ས་": "ground", - "རྙེད་": "obtain" + "རྙེད་": "obtained" }, - "བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན། །": { + "བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །": { "བདག་ཉིད་": "I", "ཤེས་": "knowledge", - "ལྡན་": "possessing", - "དམྱལ་བ་": "hells", + "ལྡན་": "possessing" + }, + "ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན། །": { + "ཕྱིར་ཡང་": "once again", + "དམྱལ་བ་": "hell", "ཁྲིད་": "led" } } @@ -17612,7 +17655,7 @@ "commentary_1": "སྔགས་ཀྱིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདིར་ཞེས་པ་ནི་ཕན་པའི་ས་ལའོ། །སེམས་ཞེས་པ་ནི་བསླབ་པ་ལས་བརྩོན་པའོ། །ཅིས་རྨོངས་མ་ཤེས་པ་ནི་རྒྱུ་ཅིས་རྨོངས་པར་བྱས་ཆ་མེད་པའོ། །ཁོང་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་པོ་ལའོ། །གལ་ཏེ་སྲིད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན་དུ་བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད་ཅེས་པའོ། །གསུམ་པ་ནི། རྒྱུ་ཅིས་རྨོངས་ནས་བསླུས་པར་བྱས་པ་བདག་གིས་ཀྱང་སྔར་མ་ཤེས་ཏེ་བདག་གི་ཁོང་ན་དེ་ལྟར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེས་བརྟགས་ན་ཉོན་མོངས་པ་ལས་འོས་མེད་ཅེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན། །བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད། །ཅིས་རྨོངས་བདག་ཀྱང་མ་ཤེས་ཏེ། །བདག་གི་ཁོང་ན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nསྔགས་ (mantra), རྨོངས་པ (deluded/confused), སེམས་ (mind), ཁོང་ (inside)\n\nGrammatical notes:\n- བཞིན་ (like/as if) at the end of the first line\n- མེད་དུ་ཟད་ (completely without) in the second line\n- ཅིས་ (by what) interrogative in the third line\n- ཅི་ཞིག་ (what) interrogative in the fourth line\n\n\nAs if bewildered by mantras,\nI am here completely without mind.\nBy what am I confused? I do not know.\nWhat is there inside me?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be expressing a state of confusion or bewilderment, possibly in the context of meditation or mantra practice. The speaker is questioning their own mental state and inner experience.", "translation": "As if bewildered by mantras,\nI am here completely without mind.\nBy what am I confused? I do not know.\nWhat is there inside me?" @@ -17628,9 +17671,9 @@ "translation": "As if bewildered by a mantra,\nMy mind here has become blank.\nI don't even know how I'm confused;\nWhat is there within me?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན། །བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད། །ཅིས་རྨོངས་བདག་ཀྱང་མ་ཤེས་ཏེ། །བདག་གི་ཁོང་ན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n\nCommentary 1: སྔགས་ཀྱིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདིར་ཞེས་པ་ནི་ཕན་པའི་ས་ལའོ། །སེམས་ཞེས་པ་ནི་བསླབ་པ་ལས་བརྩོན་པའོ། །ཅིས་རྨོངས་མ་ཤེས་པ་ནི་རྒྱུ་ཅིས་རྨོངས་པར་བྱས་ཆ་མེད་པའོ། །ཁོང་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་པོ་ལའོ། །གལ་ཏེ་སྲིད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན་དུ་བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད་ཅེས་པའོ། །གསུམ་པ་ནི། རྒྱུ་ཅིས་རྨོངས་ནས་བསླུས་པར་བྱས་པ་བདག་གིས་ཀྱང་སྔར་མ་ཤེས་ཏེ་བདག་གི་ཁོང་ན་དེ་ལྟར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེས་བརྟགས་ན་ཉོན་མོངས་པ་ལས་འོས་མེད་ཅེས་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nLike one bewildered by a magical spell,\nI have become utterly mindless here.\nHow I became confused, even I do not know.\nWhat is it that lies within me?\n\n\nThis translation attempts to capture the sense of confusion and self-questioning expressed in the original Tibetan verse, as elaborated on in the commentaries. The speaker compares their state of mind to someone under the influence of a magical spell, feeling a loss of awareness or mindfulness. They express uncertainty about the cause of their confusion and question what internal factors might be responsible for their condition, with the commentaries suggesting that afflictive emotions (kleshas) are likely the root cause.", - "translation": "Like one bewildered by a magical spell,\nI have become utterly mindless here.\nHow I became confused, even I do not know.\nWhat is it that lies within me?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན། །བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད། །ཅིས་རྨོངས་བདག་ཀྱང་མ་ཤེས་ཏེ། །བདག་གི་ཁོང་ན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n\nCommentary 1: སྔགས་ཀྱིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདིར་ཞེས་པ་ནི་ཕན་པའི་ས་ལའོ། །སེམས་ཞེས་པ་ནི་བསླབ་པ་ལས་བརྩོན་པའོ། །ཅིས་རྨོངས་མ་ཤེས་པ་ནི་རྒྱུ་ཅིས་རྨོངས་པར་བྱས་ཆ་མེད་པའོ། །ཁོང་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་པོ་ལའོ། །གལ་ཏེ་སྲིད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན་དུ་བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད་ཅེས་པའོ། །གསུམ་པ་ནི། རྒྱུ་ཅིས་རྨོངས་ནས་བསླུས་པར་བྱས་པ་བདག་གིས་ཀྱང་སྔར་མ་ཤེས་ཏེ་བདག་གི་ཁོང་ན་དེ་ལྟར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེས་བརྟགས་ན་ཉོན་མོངས་པ་ལས་འོས་མེད་ཅེས་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains the terms used in the verse. It says \"here\" refers to a beneficial place, \"mind\" refers to diligence in training, \"why deluded, not knowing\" means there's no reason for being deluded, and \"inside\" refers to the body. It questions if this relates to existence and such.\n\nCommentary 2:\nThis commentary paraphrases the first two lines of the verse. It then explains that the speaker didn't know earlier why they were deluded and deceived, and upon examining what could be inside them to cause such a change, concludes it must be afflictions (negative emotions/mental states).\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries suggest that the verse is about a state of confusion or delusion, likened to being under a spell. The speaker is in a place of potential benefit but lacks mental clarity or diligence. They are questioning the cause of their delusion, looking within themselves for an explanation, and concluding that it must be due to afflictions or negative mental states.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nLike one bewildered by a spell,\nI find myself here, devoid of mind.\nHow I became deluded, I do not know.\nWhat could be within me causing this?\n\n\nThis translation reflects the state of confusion described in the verse, the questioning of the cause of delusion, and the introspective search for the source of this mental state, as explained in the commentaries.", + "translation": "Like one bewildered by a spell,\nI find myself here, devoid of mind.\nHow I became deluded, I do not know.\nWhat could be within me causing this?" } }, "glossary": { @@ -17653,7 +17696,7 @@ "ཁོང་": "inside" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན། །": { "སྔགས་": "mantras", "རྨོངས་པ་": "bewildered" @@ -17709,17 +17752,27 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན། །བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད། །": { - "སྔགས་": "magical spell", - "རྨོངས་པ་": "bewildered", - "བདག་": "I", - "སེམས་མེད་": "mindless" + "སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན། །": { + "སྔགས་": "spell", + "རྨོངས་པར་བྱས་པ་": "bewildered" }, - "ཅིས་རྨོངས་བདག་ཀྱང་མ་ཤེས་ཏེ། །བདག་གི་ཁོང་ན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །": { - "རྨོངས་": "confused", - "བདག་": "I", - "ཤེས་": "know", - "ཁོང་": "within" + "བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད། །": { + "བདག་": [ + "I", + "myself" + ], + "སེམས་མེད་": "devoid of mind" + }, + "ཅིས་རྨོངས་བདག་ཀྱང་མ་ཤེས་ཏེ། །": { + "རྨོངས་": "deluded", + "མ་ཤེས་": "do not know" + }, + "བདག་གི་ཁོང་ན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །": { + "བདག་གི་": [ + "my", + "me" + ], + "ཁོང་ན་": "within" } } } @@ -17730,7 +17783,7 @@ "commentary_1": "ཞེ་སྡང་སྲེད་སོགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྲེད་པ་ནི་ཕྱིར་ཞིང་འདོད་པ་སྐྱེས་པའོ། །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དཔའ་བོ་མ་ཡིན་པའོ། །གཏི་མུག་དང་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་མཁས་པ་མ་ཡིན་པའོ། །བྲན་བཞིན་དུ་བྱས་པ་ནི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་བས་ན་ད་ནི་གསུམ་པ་སྤང་བྱ་ཉོན་མོངས་པ་ལ་བག་བྱ་བ་སྟོན་པས། དེ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བྱར་བརྟག་པ་དང་། སྤོང་བའི་འདུན་པ་བསྐྱེད་པ་དང་། སྤོང་ནུས་ཀྱི་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཉེས་དམིགས་བསམ་པ་དང་། དེས་ན་བསྟེན་བྱ་མ་ཡིན་པར་ཡིད་ལ་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མི་རིགས་བཞིན་དུ་གནོད་པ་བྱེད་པ་དང་། གནོད་པ་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་དང་། བསྟེན་དུ་མི་རུང་བར་གདམས་པའོ། ། དང་པོ་ནི། ཞེ་སྡང་དང་སྲེད་པ་སོགས་དགྲ་རྣམས་ནི་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ་ཡོད་མིན་ཞིང་བརྩོན་འགྲུས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པས་དཔའ་བོ་དང་སྤོབས་པ་དང་ལྡན་པས་མཛངས་པ་མིན་ཡང་ཇི་ཞིག་ལྟར་དེ་དག་གིས་བདག་བྲན་བཞིན་དབང་མེད་དུ་བཀོལ་བར་བྱས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཞེ་སྡང་སྲེད་སོགས་དགྲ་རྣམས་ནི། །རྐང་ལག་ལ་སོགས་ཡོད་མིན་ལ། །དཔའ་མཛངས་མིན་ཡང་ཇི་ཞིག་ལྟར། །དེ་དག་གིས་བདག་བྲན་བཞིན་བྱས། །\n", "output": "Key terms:\nཞེ་སྡང་ (anger), སྲེད་ (craving), དགྲ་ (enemies), རྐང་ལག་ (limbs), དཔའ་མཛངས་ (brave and wise), བྲན་ (slave)\n\nGrammatical notes:\n- སོགས་ (etc.) used twice to indicate lists\n- ལ་ at end of second line as locative/existential particle\n- མིན་ཡང་ (although not) as concessive construction\n- གིས་ as agentive particle\n\n\nEnemies like anger, craving, and so on,\nHave no limbs and such,\nThough not brave or wise, somehow\nThey have made me their slave.\n\nNote: This verse metaphorically describes how mental afflictions control us despite not having physical form or intelligence.", "translation": "Enemies like anger, craving, and so on,\nHave no limbs and such,\nThough not brave or wise, somehow\nThey have made me their slave." @@ -17746,9 +17799,9 @@ "translation": "Enemies like anger and craving\nHave no arms or legs,\nYet without being brave or clever,\nHow have they enslaved me?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཞེ་སྡང་སྲེད་སོགས་དགྲ་རྣམས་ནི། །རྐང་ལག་ལ་སོགས་ཡོད་མིན་ལ། །དཔའ་མཛངས་མིན་ཡང་ཇི་ཞིག་ལྟར། །དེ་དག་གིས་བདག་བྲན་བཞིན་བྱས། །\n\nCommentary 1: ཞེ་སྡང་སྲེད་སོགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྲེད་པ་ནི་ཕྱིར་ཞིང་འདོད་པ་སྐྱེས་པའོ། །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དཔའ་བོ་མ་ཡིན་པའོ། །གཏི་མུག་དང་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་མཁས་པ་མ་ཡིན་པའོ། །བྲན་བཞིན་དུ་བྱས་པ་ནི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བས་ན་ད་ནི་གསུམ་པ་སྤང་བྱ་ཉོན་མོངས་པ་ལ་བག་བྱ་བ་སྟོན་པས། དེ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བྱར་བརྟག་པ་དང་། སྤོང་བའི་འདུན་པ་བསྐྱེད་པ་དང་། སྤོང་ནུས་ཀྱི་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཉེས་དམིགས་བསམ་པ་དང་། དེས་ན་བསྟེན་བྱ་མ་ཡིན་པར་ཡིད་ལ་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མི་རིགས་བཞིན་དུ་གནོད་པ་བྱེད་པ་དང་། གནོད་པ་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་དང་། བསྟེན་དུ་མི་རུང་བར་གདམས་པའོ། ། དང་པོ་ནི། ཞེ་སྡང་དང་སྲེད་པ་སོགས་དགྲ་རྣམས་ནི་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ་ཡོད་མིན་ཞིང་བརྩོན་འགྲུས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པས་དཔའ་བོ་དང་སྤོབས་པ་དང་ལྡན་པས་མཛངས་པ་མིན་ཡང་ཇི་ཞིག་ལྟར་དེ་དག་གིས་བདག་བྲན་བཞིན་དབང་མེད་དུ་བཀོལ་བར་བྱས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nThough enemies like anger and craving have no arms or legs,\nAnd are neither brave nor wise,\nHow is it that they have somehow\nMade me their slave?\n", - "translation": "Though enemies like anger and craving have no arms or legs,\nAnd are neither brave nor wise,\nHow is it that they have somehow\nMade me their slave?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཞེ་སྡང་སྲེད་སོགས་དགྲ་རྣམས་ནི། །རྐང་ལག་ལ་སོགས་ཡོད་མིན་ལ། །དཔའ་མཛངས་མིན་ཡང་ཇི་ཞིག་ལྟར། །དེ་དག་གིས་བདག་བྲན་བཞིན་བྱས། །\n\nCommentary 1: ཞེ་སྡང་སྲེད་སོགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྲེད་པ་ནི་ཕྱིར་ཞིང་འདོད་པ་སྐྱེས་པའོ། །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དཔའ་བོ་མ་ཡིན་པའོ། །གཏི་མུག་དང་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་མཁས་པ་མ་ཡིན་པའོ། །བྲན་བཞིན་དུ་བྱས་པ་ནི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བས་ན་ད་ནི་གསུམ་པ་སྤང་བྱ་ཉོན་མོངས་པ་ལ་བག་བྱ་བ་སྟོན་པས། དེ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བྱར་བརྟག་པ་དང་། སྤོང་བའི་འདུན་པ་བསྐྱེད་པ་དང་། སྤོང་ནུས་ཀྱི་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཉེས་དམིགས་བསམ་པ་དང་། དེས་ན་བསྟེན་བྱ་མ་ཡིན་པར་ཡིད་ལ་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མི་རིགས་བཞིན་དུ་གནོད་པ་བྱེད་པ་དང་། གནོད་པ་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་དང་། བསྟེན་དུ་མི་རུང་བར་གདམས་པའོ། ། དང་པོ་ནི། ཞེ་སྡང་དང་སྲེད་པ་སོགས་དགྲ་རྣམས་ནི་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ་ཡོད་མིན་ཞིང་བརྩོན་འགྲུས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པས་དཔའ་བོ་དང་སྤོབས་པ་དང་ལྡན་པས་མཛངས་པ་མིན་ཡང་ཇི་ཞིག་ལྟར་དེ་དག་གིས་བདག་བྲན་བཞིན་དབང་མེད་དུ་བཀོལ་བར་བྱས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that desires are recurring wants. The afflictions are not physical, so they are not brave. They are associated with ignorance, so they are not wise. Making one a slave means bringing one under control.\n\nCommentary 2:\nThis commentary discusses the need to abandon afflictive emotions. It emphasizes that afflictions like anger and desire, despite not having physical form or being brave or wise, somehow manage to enslave us and control us against our will.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries highlight that afflictive emotions like anger and desire, though intangible and lacking in true power or wisdom, somehow manage to control us completely, as if we were their slaves.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nEnemies like anger and desire have no limbs or bodies,\nNor are they brave or wise in any way.\nYet somehow they have made me their slave,\nControlling me as if I were their servant.\n", + "translation": "Enemies like anger and desire have no limbs or bodies,\nNor are they brave or wise in any way.\nYet somehow they have made me their slave,\nControlling me as if I were their servant." } }, "glossary": { @@ -17770,7 +17823,7 @@ "བྲན་": "slave" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཞེ་སྡང་སྲེད་སོགས་དགྲ་རྣམས་ནི། །": { "ཞེ་སྡང་": "anger", "སྲེད་": "craving", @@ -17822,11 +17875,11 @@ "04_commentary_assisted": { "ཞེ་སྡང་སྲེད་སོགས་དགྲ་རྣམས་ནི། །": { "ཞེ་སྡང་": "anger", - "སྲེད་": "craving", + "སྲེད་": "desire", "དགྲ་": "enemies" }, "རྐང་ལག་ལ་སོགས་ཡོད་མིན་ལ། །": { - "རྐང་ལག་": "arms or legs" + "རྐང་ལག་": "limbs" }, "དཔའ་མཛངས་མིན་ཡང་ཇི་ཞིག་ལྟར། །": { "དཔའ་": "brave", @@ -17845,7 +17898,7 @@ "commentary_1": "དེ་བཞིན་དུ་འདི་ཡང་ངོ་མཚར་དུ་གྱུར་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་མགུར་ཞེས་པ་ནི་དགོས་པ་མེད་པར་རོ། །གནས་མ་ཡིན་པ་ནི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའོ། །བཟོད་པ་ནི་སྲོན་པའོ། །", "commentary_2": "འདི་ལྟར་བདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ་དགའ་མགུར་ཏེ་འཛེམས་མེད་དུ་བདག་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ལའང་མི་ཁྲོ་བར་བཟོད་པ་ནི་བཟོད་པའི་གནས་མིན་པ་ལ་བཟོད་པ་དམ་པས་སྨད་པའི་གནས་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ། །དགའ་མགུར་བདག་ལ་གནོད་བྱེད་པ། །དེ་ལའང་མི་ཁྲོ་བཟོད་པ་ནི། །གནས་མིན་བཟོད་པ་སྨད་པའི་གནས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསེམས་(mind), གནས་(abide/dwell), དགའ་མགུར་(happily/joyfully), གནོད་བྱེད་(harm-doer), ཁྲོ་(anger), བཟོད་པ་(patience), གནས་མིན་(improper/inappropriate), སྨད་(criticize/disparage)\n\nGrammatical notes:\n- བཞིན་དུ་ indicates a continuous state\n- ལའང་ is a particle meaning \"also\" or \"even\"\n- པའི་ is a genitive particle connecting nouns\n\n\nWhile abiding in my mind,\nThose who joyfully harm me,\nNot being angry at them and having patience,\nIs inappropriate patience, a cause for criticism.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the concept of discerning patience (སོ་སོར་རྟོག་པའི་བཟོད་པ་) in Tibetan Buddhist ethics, suggesting that indiscriminate patience towards those who intentionally harm oneself is not always virtuous.", "translation": "While abiding in my mind,\nThose who joyfully harm me,\nNot being angry at them and having patience,\nIs inappropriate patience, a cause for criticism." @@ -17861,9 +17914,9 @@ "translation": "While abiding in my own mind,\nThose who harm me with joy and delight,\nNot getting angry at them and being patient -\nThis patience in the wrong place is cause for reproach." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ། །དགའ་མགུར་བདག་ལ་གནོད་བྱེད་པ། །དེ་ལའང་མི་ཁྲོ་བཟོད་པ་ནི། །གནས་མིན་བཟོད་པ་སྨད་པའི་གནས། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་དུ་འདི་ཡང་ངོ་མཚར་དུ་གྱུར་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་མགུར་ཞེས་པ་ནི་དགོས་པ་མེད་པར་རོ། །གནས་མ་ཡིན་པ་ནི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའོ། །བཟོད་པ་ནི་སྲོན་པའོ། །\n\nCommentary 2: འདི་ལྟར་བདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ་དགའ་མགུར་ཏེ་འཛེམས་མེད་དུ་བདག་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ལའང་མི་ཁྲོ་བར་བཟོད་པ་ནི་བཟོད་པའི་གནས་མིན་པ་ལ་བཟོད་པ་དམ་པས་སྨད་པའི་གནས་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWhile dwelling in my own mind,\nThose who harm me with delight and pleasure,\nTo not be angry at them and to be patient,\nIs patience towards an improper object, a cause for reproach by the noble.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that being patient towards those who deliberately and joyfully harm you, while you are simply minding your own business, is not considered proper patience. Such misplaced patience is actually criticized by those who truly understand the practice of patience.", - "translation": "While dwelling in my own mind,\nThose who harm me with delight and pleasure,\nTo not be angry at them and to be patient,\nIs patience towards an improper object, a cause for reproach by the noble." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ། །དགའ་མགུར་བདག་ལ་གནོད་བྱེད་པ། །དེ་ལའང་མི་ཁྲོ་བཟོད་པ་ནི། །གནས་མིན་བཟོད་པ་སྨད་པའི་གནས། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་དུ་འདི་ཡང་ངོ་མཚར་དུ་གྱུར་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་མགུར་ཞེས་པ་ནི་དགོས་པ་མེད་པར་རོ། །གནས་མ་ཡིན་པ་ནི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའོ། །བཟོད་པ་ནི་སྲོན་པའོ། །\n\nCommentary 2: འདི་ལྟར་བདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ་དགའ་མགུར་ཏེ་འཛེམས་མེད་དུ་བདག་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ལའང་མི་ཁྲོ་བར་བཟོད་པ་ནི་བཟོད་པའི་གནས་མིན་པ་ལ་བཟོད་པ་དམ་པས་སྨད་པའི་གནས་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary emphasizes the extraordinary nature of the verse. It explains that \"with delight\" means \"without necessity.\" It also clarifies that \"improper place\" means \"inappropriate object\" and that \"patience\" here means \"to endure.\"\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that when someone harms us shamelessly while dwelling in our mind, not getting angry at them and being patient is actually patience towards an improper object. Such patience is criticized by the noble ones.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries highlight that the verse is discussing a situation where someone who is close to us (dwelling in our mind) harms us unnecessarily or shamelessly. They both emphasize that showing patience in this situation is not appropriate and is actually criticized by wise or noble people.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nWhile dwelling in my mind,\nThose who harm me with unnecessary delight,\nNot getting angry and being patient with them\nIs patience in an improper place, worthy of criticism.\n\nThis translation reflects the idea that showing patience towards those who are close to us yet harm us unnecessarily is not considered virtuous patience, but rather a misplaced tolerance that is actually criticized by wise people.", + "translation": "While dwelling in my mind,\nThose who harm me with unnecessary delight,\nNot getting angry and being patient with them\nIs patience in an improper place, worthy of criticism." } }, "glossary": { @@ -17887,7 +17940,7 @@ "སྨད་པའི་": "blameworthy" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ། །": { "བདག་གི་": "my", "སེམས་": "mind", @@ -17952,20 +18005,23 @@ }, "04_commentary_assisted": { "བདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ། །": { - "བདག་གི་སེམས་": "my own mind", + "བདག་གི་": "my", + "སེམས་": "mind", "གནས་": "dwelling" }, "དགའ་མགུར་བདག་ལ་གནོད་བྱེད་པ། །": { - "དགའ་མགུར་": "delight and pleasure", - "གནོད་བྱེད་པ་": "harm" + "དགའ་མགུར་": "delight", + "བདག་": "me", + "གནོད་བྱེད་": "harm" }, "དེ་ལའང་མི་ཁྲོ་བཟོད་པ་ནི། །": { - "མི་ཁྲོ་": "not be angry", + "མི་ཁྲོ་": "not getting angry", "བཟོད་པ་": "patient" }, "གནས་མིན་བཟོད་པ་སྨད་པའི་གནས། །": { - "གནས་མིན་": "improper object", - "སྨད་པའི་གནས་": "cause for reproach" + "གནས་མིན་": "improper place", + "བཟོད་པ་": "patience", + "སྨད་པའི་": "criticism" } } } @@ -17976,7 +18032,7 @@ "commentary_1": "གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་དག་དེ་ཙམ་དུ་མི་བཟོད་དུ་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མནར་མེད་པ་ནི་དམྱལ་བའོ། །འཇུག་པ་ནི་དེར་འཇུག་པའོ། །མེ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ། གནོད་པའི་ངོ་བོ་ཆེ་བ་ནི། གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་སོགས་ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི་མེའི་ནང་དུ་འཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས་ཀྱི།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་རྣམས། །ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་ཀྱང་། །དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི། །མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nལྷ་(deva), ལྷ་མིན་(asura), དགྲ་(enemy), མནར་མེད་(Avīci hell)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ཀྱང་: even if... construction\n- གིས་: instrumental case, indicating agent\n- མི་ནུས: negation of ability\n\n\nEven if all the devas and asuras\nWere to rise up as enemies against me,\nThey would not be able to lead and cast [me]\nInto the fires of the Avīci hell.\n\nTechnical note: མནར་མེད་ (Avīci) refers to the lowest and most severe hell realm in Buddhist cosmology.", "translation": "Even if all the devas and asuras\nWere to rise up as enemies against me,\nThey would not be able to lead and cast [me]\nInto the fires of the Avīci hell." @@ -17992,9 +18048,9 @@ "translation": "Even if all the gods and demigods\nWere to rise up against me as enemies,\nThey still would not have the power\nTo lead and cast me into the fires of Avici hell." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་རྣམས། །ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་ཀྱང་། །དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི། །མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་དག་དེ་ཙམ་དུ་མི་བཟོད་དུ་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མནར་མེད་པ་ནི་དམྱལ་བའོ། །འཇུག་པ་ནི་དེར་འཇུག་པའོ། །མེ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ། གནོད་པའི་ངོ་བོ་ཆེ་བ་ནི། གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་སོགས་ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི་མེའི་ནང་དུ་འཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས་ཀྱི།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nEven if all the gods and demigods\nWere to rise up against me as enemies,\nThey would still not be able to lead me\nAnd cast me into the fires of the Avici hell.\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which emphasizes that even if powerful celestial beings became one's enemies, they would not have the ability to condemn one to the most severe hell realm. The commentaries clarify that \"Avici\" (མནར་མེད་པ) refers to the hell realm, and that the verse is addressing the inability of others to force one into such a state of suffering.", - "translation": "Even if all the gods and demigods\nWere to rise up against me as enemies,\nThey would still not be able to lead me\nAnd cast me into the fires of the Avici hell." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་རྣམས། །ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་ཀྱང་། །དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི། །མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་དག་དེ་ཙམ་དུ་མི་བཟོད་དུ་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མནར་མེད་པ་ནི་དམྱལ་བའོ། །འཇུག་པ་ནི་དེར་འཇུག་པའོ། །མེ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ། གནོད་པའི་ངོ་བོ་ཆེ་བ་ནི། གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་སོགས་ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི་མེའི་ནང་དུ་འཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས་ཀྱི།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that if you think those (devas and asuras) are so unbearable, it's mentioned \"If devas and...\" The \"Avici\" refers to hell. \"Entering\" means entering there. It then asks what kind of fire it is.\n\nCommentary 2:\nThis commentary discusses the nature of great harm. It states that even if all devas and asuras were to rise as enemies against oneself, they still wouldn't be able to lead or force one into the fires of the Avici hell.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize that even if powerful beings like devas and asuras become enemies, they cannot force one into the worst hell (Avici). The commentaries suggest that the verse is discussing the limits of external threats compared to internal negative states.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nEven if all the devas and asuras\nWere to rise against me as enemies,\nThey still would not have the power\nTo lead or cast me into the fires of the Avici hell.\n\nThis translation reflects the idea that external threats, even from powerful beings, are limited in their ability to cause the worst suffering, which is implied to come from one's own negative mental states or actions.", + "translation": "Even if all the devas and asuras\nWere to rise against me as enemies,\nThey still would not have the power\nTo lead or cast me into the fires of the Avici hell." } }, "glossary": { @@ -18017,7 +18073,7 @@ "འཇུག་": "force" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་རྣམས། །": { "ལྷ་": "devas", "ལྷ་མིན་": "asuras" @@ -18077,22 +18133,21 @@ }, "04_commentary_assisted": { "གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་རྣམས། །": { - "ལྷ་": "gods", - "ལྷ་མིན་": "demigods" + "ལྷ་": "devas", + "ལྷ་མིན་": "asuras" }, - "ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་ཀྱང་། །": { + "།ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་ཀྱང་། །": { "ཐམས་ཅད་": "all", - "བདག་": "me", - "དགྲར་ལངས་": "rise up against" + "དགྲར་ལངས་": "rise against" }, - "དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི། །": { - "མནར་མེད་པའི་": "Avici" + "།དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི། །": { + "མནར་མེད་": "Avici" }, - "མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། །": { + "།མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། །": { "མེ་": "fires", "ཁྲིད་": "lead", "འཇུག་": "cast", - "མི་ནུས་": "not be able to" + "མི་ནུས་": "not have the power" } } } @@ -18103,7 +18158,7 @@ "commentary_1": "ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ།ཕྲད་ན་སྟེ་རེག་ནའོ། །རི་རབ་ནི་རིའི་རྒྱལ་པོ་རི་རབ་པོ། །དེར་ཞེས་པ་ནི་མེའི་ནང་དུའོ། །འདི་བས་གནང་བའི་དགྲ་གཞན་ན་མེད་དམ་དེ་ཙམ་དུ་ཞེད་ཅི་དགོས་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཅན་དགྲ་འདིས་ནི་གང་དང་ཕྲད་ན་རི་རབ་ཀྱང་ཐལ་བར་ཡང་ནི་མི་ལུས་པར་སྲེག་པའི་མནར་མེད་ཀྱི་མེ་ནང་དེར་བདག་སྐད་ཅིག་ལ་འདོར་ཏེ་འཕེན་པར་བྱེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་སྟོབས་ཅན་དགྲ་འདིས་ནི། །གང་དང་ཕྲད་ན་རི་རབ་ཀྱང་། །ཐལ་བ་ཡང་ནི་མི་ལུས་པ། །དེར་བདག་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་འདོར། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa, afflictions), དགྲ་ (enemy), རི་རབ་ (Mount Meru), ཐལ་བ་ (dust/ash), སྐད་ཅིག་ (instant/moment)\n\nGrammatical notes:\n- གང་དང་ཕྲད་ན་: \"when encountering which\"\n- མི་ལུས་པ་: negative of \"remaining\"\n- སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་: \"in a single instant\"\n\n\nThis powerful enemy of afflictions,\nWhen encountering which even Mount Meru\nWould not remain as even dust,\nIn an instant, I will cast it away.\n\nTechnical note: This verse metaphorically compares the strength of afflictions (kleśas) to a force capable of pulverizing even Mount Meru, emphasizing the practitioner's determination to overcome them swiftly.", "translation": "This powerful enemy of afflictions,\nWhen encountering which even Mount Meru\nWould not remain as even dust,\nIn an instant, I will cast it away." @@ -18119,9 +18174,9 @@ "translation": "This powerful enemy of afflictions,\nWhatever it encounters, even Mount Meru,\nIs reduced to not even dust remaining.\nIn an instant, it casts me down there." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཉོན་མོངས་སྟོབས་ཅན་དགྲ་འདིས་ནི། །གང་དང་ཕྲད་ན་རི་རབ་ཀྱང་། །ཐལ་བ་ཡང་ནི་མི་ལུས་པ། །དེར་བདག་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་འདོར། །\n\nCommentary 1: ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ།ཕྲད་ན་སྟེ་རེག་ནའོ། །རི་རབ་ནི་རིའི་རྒྱལ་པོ་རི་རབ་པོ། །དེར་ཞེས་པ་ནི་མེའི་ནང་དུའོ། །འདི་བས་གནང་བའི་དགྲ་གཞན་ན་མེད་དམ་དེ་ཙམ་དུ་ཞེད་ཅི་དགོས་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཅན་དགྲ་འདིས་ནི་གང་དང་ཕྲད་ན་རི་རབ་ཀྱང་ཐལ་བར་ཡང་ནི་མི་ལུས་པར་སྲེག་པའི་མནར་མེད་ཀྱི་མེ་ནང་དེར་བདག་སྐད་ཅིག་ལ་འདོར་ཏེ་འཕེན་པར་བྱེད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nThis powerful enemy of afflictions,\nWhen encountered, even Mount Meru\nWould be reduced to nothing but ash.\nIn an instant, it casts me into that [fire].\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning conveyed in the original Tibetan verse and elaborated on in the commentaries. The verse speaks of the destructive power of afflictions (negative emotions or mental states), comparing their strength to a fire that could instantly consume even the mighty Mount Meru. The commentaries clarify that this refers to being cast into the fires of hell as a result of these afflictions.", - "translation": "This powerful enemy of afflictions,\nWhen encountered, even Mount Meru\nWould be reduced to nothing but ash.\nIn an instant, it casts me into that [fire]." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཅན་དགྲ་འདིས་ནི། །གང་དང་ཕྲད་ན་རི་རབ་ཀྱང་། །ཐལ་བ་ཡང་ནི་མི་ལུས་པ། །དེར་བདག་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་འདོར། །\n\nCommentary 1: ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ།ཕྲད་ན་སྟེ་རེག་ནའོ། །རི་རབ་ནི་རིའི་རྒྱལ་པོ་རི་རབ་པོ། །དེར་ཞེས་པ་ནི་མེའི་ནང་དུའོ། །འདི་བས་གནང་བའི་དགྲ་གཞན་ན་མེད་དམ་དེ་ཙམ་དུ་ཞེད་ཅི་དགོས་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཅན་དགྲ་འདིས་ནི་གང་དང་ཕྲད་ན་རི་རབ་ཀྱང་ཐལ་བར་ཡང་ནི་མི་ལུས་པར་སྲེག་པའི་མནར་མེད་ཀྱི་མེ་ནང་དེར་བདག་སྐད་ཅིག་ལ་འདོར་ཏེ་འཕེན་པར་བྱེད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains some key terms in the verse. It clarifies that \"when encountered\" means \"when touched.\" It identifies \"Mount Meru\" as the king of mountains. \"There\" refers to being inside the fire. The commentary also suggests that this enemy (afflictions) is the most fearsome, questioning if there's any need to be afraid of other permitted enemies to this extent.\n\nCommentary 2:\nThis commentary provides a more direct explanation of the verse. It states that when one encounters these powerful afflictions (as enemies), they throw one instantly into the fire of the Avīci hell, which can burn even Mount Meru to ashes without leaving any remnants.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the extreme destructive power of afflictions (negative emotions and mental states). They are portrayed as enemies so potent that they can destroy even the mightiest of objects (Mount Meru) and instantly cast a person into the most severe hell realm. The comparison to Mount Meru and the reference to being burned to ashes highlight the overwhelming nature of these afflictions.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nThese powerful afflictions, our enemies,\nWhen encountered, can reduce even Mount Meru\nTo nothing but ashes.\nIn an instant, they cast me into that [hellfire].\n\nThis translation captures the essence of the verse as explained by the commentaries, emphasizing the destructive power of afflictions and their ability to instantly lead one to severe suffering.", + "translation": "These powerful afflictions, our enemies,\nWhen encountered, can reduce even Mount Meru\nTo nothing but ashes.\nIn an instant, they cast me into that [hellfire]." } }, "glossary": { @@ -18143,7 +18198,7 @@ "འདོར་": "cast" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཅན་དགྲ་འདིས་ནི། །": { "ཉོན་མོངས་": "afflictions", "སྟོབས་ཅན་": "powerful", @@ -18201,18 +18256,18 @@ "ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཅན་དགྲ་འདིས་ནི། །": { "ཉོན་མོངས་": "afflictions", "སྟོབས་ཅན་": "powerful", - "དགྲ་": "enemy" + "དགྲ་": "enemies" }, "གང་དང་ཕྲད་ན་རི་རབ་ཀྱང་། །": { "ཕྲད་": "encountered", "རི་རབ་": "Mount Meru" }, "ཐལ་བ་ཡང་ནི་མི་ལུས་པ། །": { - "ཐལ་བ་": "ash" + "ཐལ་བ་": "ashes" }, "དེར་བདག་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་འདོར། །": { "སྐད་ཅིག་": "instant", - "འདོར་": "casts" + "འདོར་": "cast" } } } @@ -18223,7 +18278,7 @@ "commentary_1": "བདག་གི་ཉོན་མོངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྟོབས་འབའ་ཞིག་ཆེ་བར་མ་ཟད་དེ། ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཚེ་རིང་བའོ། །", "commentary_2": "དུས་རིང་བ་ནི། བདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་ཡིན་པ་འདི་དུས་རིང་པོ་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ནས་ཀྱི་དགྲ་ཡིན་པ་ལྟར་དགྲ་གཞན་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར་དུས་རིང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་། །དུས་རིང་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ལྟར། །དགྲ་གཞན་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར། །ཡུན་རིང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །\n", "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa), དགྲ་བོ་ (enemy), ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ (beginningless and endless), ཡུན་རིང་ (long-lasting), ཐུབ་པ་ (to endure)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་གི་ (my) genitive particle\n- གང་ (which) relative pronoun\n- ལྟར་ (like) comparative particle\n- ཀྱང་ (also) emphatic particle\n- མ་ཡིན་ནོ་ (are not) negative verb + final particle\n\n\nMy enemies, the kleśas, which\nAre as if beginningless and endless,\nAll other enemies likewise\nAre not able to endure so long.\n\n\nTechnical note: \"kleśa\" refers to afflictive mental states in Buddhist psychology, often translated as \"defilements\" or \"afflictions.\"", "translation": "My enemies, the kleśas, which\nAre as if beginningless and endless,\nAll other enemies likewise\nAre not able to endure so long." @@ -18239,9 +18294,9 @@ "translation": "My afflictive emotions, which are like enemies,\nHave existed for a long time without beginning or end.\nBut all other enemies are not like that -\nThey cannot endure for such a long time." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་། །དུས་རིང་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ལྟར། །དགྲ་གཞན་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར། །ཡུན་རིང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 1: བདག་གི་ཉོན་མོངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྟོབས་འབའ་ཞིག་ཆེ་བར་མ་ཟད་དེ། ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཚེ་རིང་བའོ། །\n\nCommentary 2: དུས་རིང་བ་ནི། བདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་ཡིན་པ་འདི་དུས་རིང་པོ་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ནས་ཀྱི་དགྲ་ཡིན་པ་ལྟར་དགྲ་གཞན་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར་དུས་རིང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nMy afflictive emotions, which are my enemies,\nHave persisted for a long time, seemingly without beginning or end.\nAll other enemies are not like this -\nThey cannot endure for such a long time.\n\n\nThis translation captures the core meaning that one's inner afflictions or negative emotions are long-lasting enemies without clear beginning or end, unlike external enemies which are more temporary in nature.", - "translation": "My afflictive emotions, which are my enemies,\nHave persisted for a long time, seemingly without beginning or end.\nAll other enemies are not like this -\nThey cannot endure for such a long time." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་། །དུས་རིང་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ལྟར། །དགྲ་གཞན་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར། །ཡུན་རིང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 1: བདག་གི་ཉོན་མོངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྟོབས་འབའ་ཞིག་ཆེ་བར་མ་ཟད་དེ། ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཚེ་རིང་བའོ། །\n\nCommentary 2: དུས་རིང་བ་ནི། བདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་ཡིན་པ་འདི་དུས་རིང་པོ་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ནས་ཀྱི་དགྲ་ཡིན་པ་ལྟར་དགྲ་གཞན་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར་དུས་རིང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary emphasizes that our afflictions (negative emotions) are not only powerful, but also long-lasting, without beginning or end.\n\nCommentary 2: This commentary explains that our inner afflictions have been our enemies since beginningless time, unlike other external enemies who cannot persist for such a long duration.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries highlight the enduring nature of our inner afflictions or negative emotions, contrasting them with external enemies. They stress that these inner afflictions have been with us since beginningless time and continue without end, making them uniquely persistent and challenging enemies.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nMy afflictive emotions, which are my enemies,\nSeem to have no beginning or end, lasting for eons.\nNo other foes can persist\nFor such an extended time.\n\nThis translation reflects the idea that our inner afflictions (negative emotions) are uniquely persistent enemies, outlasting any external foes we might face in life.", + "translation": "My afflictive emotions, which are my enemies,\nSeem to have no beginning or end, lasting for eons.\nNo other foes can persist\nFor such an extended time." } }, "glossary": { @@ -18258,7 +18313,7 @@ "ཐུབ་པ་": "able" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་། །དུས་རིང་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ལྟར། །": { "ཉོན་མོངས་": "kleśas", "དགྲ་བོ་": "enemies", @@ -18300,13 +18355,13 @@ "བདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་། །དུས་རིང་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ལྟར། །": { "ཉོན་མོངས་": "afflictive emotions", "དགྲ་བོ་": "enemies", - "དུས་རིང་": "long time", - "ཐོག་མཐའ་མེད་པ་": "without beginning or end" + "དུས་རིང་": "eons", + "ཐོག་མཐའ་མེད་པ་": "no beginning or end" }, "དགྲ་གཞན་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར། །ཡུན་རིང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །": { - "དགྲ་": "enemies", - "ཡུན་རིང་": "long time", - "ཐུབ་པ་": "endure" + "དགྲ་གཞན་": "other foes", + "ཡུན་རིང་": "extended time", + "ཐུབ་པ་": "persist" } } } @@ -18317,7 +18372,7 @@ "commentary_1": "དེ་ལྟར་ན་མཐུན་པའི་རིམ་གྲོས་བསྟེན་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་ལ། མཐུན་པར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མཐུན་པའི་རིམ་གྲོས་ནི་བསམ་པ་དང་མཐུན་པར་རོ། །ཕན་པ་དང་བདེ་བར་བྱེད་པ་ནི་ནུས་པ་ཡོད་ཚད་ཀྱིས་སོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བྱས་ཏེ་བསྟེན་པར་བྱས་ན་གཞན་ཐམས་ཅད་ཕན་པ་དང་བདེ་བར་བྱེད་ན། ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་བསྟེན་བྱས་ན་ཕྱིར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་དང་གནོད་པ་ཆེན་པོ་བྱེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན། །ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ལ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་བསྟེན་བྱས་ན། །ཕྱིར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་གནོད་པ་བྱེད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nམཐུན་པར་(harmoniously), རིམ་གྲོ་(ritual service), བསྟེན་(rely on/practice), \nཉོན་མོངས་(afflictions/kleśas), སྡུག་བསྔལ་(suffering)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན་ (if/when) in lines 1 and 3\n- ལ་ as a connector in line 2\n- Instrumental བྱས་ in lines 1 and 3\n\n\nIf one practices ritual service harmoniously,\nIt brings benefit and happiness to all.\nIf one relies on the afflictions,\nAgain and again, it causes suffering and harm.\n\n\nTechnical note: རིམ་གྲོ་ (rim gro) refers to ritual practices or services in Tibetan Buddhism, often performed to accumulate merit or show respect.", "translation": "If one practices ritual service harmoniously,\nIt brings benefit and happiness to all.\nIf one relies on the afflictions,\nAgain and again, it causes suffering and harm." @@ -18333,9 +18388,9 @@ "translation": "If one relies on harmonious spiritual practice,\nIt brings benefit and happiness to all.\nBut if one indulges in afflictive emotions,\nIt leads again to suffering and harm." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན། །ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ལ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་བསྟེན་བྱས་ན། །ཕྱིར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་གནོད་པ་བྱེད། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ན་མཐུན་པའི་རིམ་གྲོས་བསྟེན་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་ལ། མཐུན་པར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མཐུན་པའི་རིམ་གྲོས་ནི་བསམ་པ་དང་མཐུན་པར་རོ། །ཕན་པ་དང་བདེ་བར་བྱེད་པ་ནི་ནུས་པ་ཡོད་ཚད་ཀྱིས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བྱས་ཏེ་བསྟེན་པར་བྱས་ན་གཞན་ཐམས་ཅད་ཕན་པ་དང་བདེ་བར་བྱེད་ན། ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་བསྟེན་བྱས་ན་ཕྱིར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་དང་གནོད་པ་ཆེན་པོ་བྱེད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIf one relies on harmonious practices,\nIt brings benefit and happiness to all.\nBut if one relies on afflictive emotions,\nIt repeatedly causes suffering and harm.\n\n\nThis translation captures the core meaning that following positive, harmonious practices leads to widespread benefit and happiness, while indulging in negative emotions and afflictions results in recurring suffering and harm to oneself and others.", - "translation": "If one relies on harmonious practices,\nIt brings benefit and happiness to all.\nBut if one relies on afflictive emotions,\nIt repeatedly causes suffering and harm." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན། །ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ལ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་བསྟེན་བྱས་ན། །ཕྱིར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་གནོད་པ་བྱེད། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ན་མཐུན་པའི་རིམ་གྲོས་བསྟེན་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་ལ། མཐུན་པར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མཐུན་པའི་རིམ་གྲོས་ནི་བསམ་པ་དང་མཐུན་པར་རོ། །ཕན་པ་དང་བདེ་བར་བྱེད་པ་ནི་ནུས་པ་ཡོད་ཚད་ཀྱིས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བྱས་ཏེ་བསྟེན་པར་བྱས་ན་གཞན་ཐམས་ཅད་ཕན་པ་དང་བདེ་བར་བྱེད་ན། ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་བསྟེན་བྱས་ན་ཕྱིར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་དང་གནོད་པ་ཆེན་པོ་བྱེད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that one should rely on harmonious rituals. \"Harmoniously\" means in accordance with one's intentions. \"Benefiting and bringing happiness\" means to the fullest extent of one's abilities.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that if one relies on harmonious rituals, it will benefit and bring happiness to all others. However, if one relies on afflictive emotions, it will repeatedly cause suffering and great harm.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the importance of relying on harmonious rituals or practices that align with one's positive intentions. They contrast this with relying on afflictive emotions, which leads to negative outcomes. The first commentary adds that one should act to the best of one's abilities to benefit others and bring happiness.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nIf one relies on harmonious rituals,\nIt benefits all and brings happiness.\nBut if one relies on afflictive emotions,\nIt repeatedly causes suffering and harm.", + "translation": "If one relies on harmonious rituals,\nIt benefits all and brings happiness.\nBut if one relies on afflictive emotions,\nIt repeatedly causes suffering and harm." } }, "glossary": { @@ -18354,7 +18409,7 @@ "གནོད་པ་": "inflict" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན། །ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ལ། །": { "མཐུན་པར་": "harmoniously", "རིམ་གྲོ་": "ritual service", @@ -18404,10 +18459,10 @@ "04_commentary_assisted": { "མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན། །ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ལ། །": { "མཐུན་པར་": "harmonious", - "རིམ་གྲོ་": "practices", + "རིམ་གྲོ་": "rituals", "བསྟེན་": "relies", "ཐམས་ཅད་": "all", - "ཕན་": "benefit", + "ཕན་": "benefits", "བདེ་": "happiness" }, "ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་བསྟེན་བྱས་ན། །ཕྱིར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་གནོད་པ་བྱེད། །": { @@ -18425,7 +18480,7 @@ "commentary_1": "ཡང་ན་སེམས་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལྟར་ཏེ་དེ་ལྟ་བུར་རོ། །ཡུན་རིང་ནི་དུས་རིང་དུའོ། །རྒྱུན་ཆགས་ནི་བར་ཆད་མེད་པའོ། །དགྲར་གྱུར་པ་ནི་སྡང་བར་བྱེད་ཅིང་ཡོད་པའོ། །གནོད་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་གནོད་པའོ། །ཚོགས་ནི་བསྡུས་པས་སོ། །དགའ་བ་ནི་ཡིད་བདེ་བའོ། །བདེ་བ་རང་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་པོ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་རྒྱུན་ཆགས་ཏེ་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་གནོད་པ་སྐྱེལ་བའི་དགྲར་གྱུར་པ་གནོད་པའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ་ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་འདི་བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ཞིང་གནས་ན་བདག་འཁོར་བར་འཇིགས་པ་མེད་ཅིང་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ། །གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ན། །འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nཡུན་རིང་ (long time), རྒྱུན་ཆགས་ (continuous), དགྲ་ (enemy), གནོད་པ་ (harm), སྙིང་ (heart), འཁོར་བ་ (samsara)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ conditional particle\n- གལ་ལ་འགྱུར་ rhetorical question structure\n\n\nThus, if this long-time continuous enemy,\nThe single cause proliferating hosts of harm,\nCertainly takes residence within my heart,\nHow could I fearlessly rejoice in samsara?\n\nTechnical note: \"སྙིང་\" (heart) here refers to the mind or core of one's being, not the physical organ.", "translation": "Thus, if this long-time continuous enemy,\nThe single cause proliferating hosts of harm,\nCertainly takes residence within my heart,\nHow could I fearlessly rejoice in samsara?" @@ -18441,9 +18496,9 @@ "translation": "If that which has long been a constant enemy,\nThe sole cause of an increase in harmful forces,\nDefinitely takes up residence in my heart,\nHow could I be fearless and joyful in samsara?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ། །གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ན། །འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཡང་ན་སེམས་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལྟར་ཏེ་དེ་ལྟ་བུར་རོ། །ཡུན་རིང་ནི་དུས་རིང་དུའོ། །རྒྱུན་ཆགས་ནི་བར་ཆད་མེད་པའོ། །དགྲར་གྱུར་པ་ནི་སྡང་བར་བྱེད་ཅིང་ཡོད་པའོ། །གནོད་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་གནོད་པའོ། །ཚོགས་ནི་བསྡུས་པས་སོ། །དགའ་བ་ནི་ཡིད་བདེ་བའོ། །བདེ་བ་རང་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་པོ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་རྒྱུན་ཆགས་ཏེ་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་གནོད་པ་སྐྱེལ་བའི་དགྲར་གྱུར་པ་གནོད་པའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ་ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་འདི་བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ཞིང་གནས་ན་བདག་འཁོར་བར་འཇིགས་པ་མེད་ཅིང་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThus, if this long-standing, continuous enemy,\nThe sole cause of the proliferation of harmful forces,\nCertainly takes residence in my heart,\nHow can I be fearless and joyful in samsara?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which describes the afflictive emotions (klesha) as a persistent enemy that causes harm and prevents one from finding true happiness in the cycle of existence (samsara). The commentaries provide additional context, explaining that this enemy has been present since beginningless time, continuously causing harm, and is the root of all suffering. The rhetorical question at the end emphasizes the impossibility of finding genuine peace and joy while this inner enemy remains.", - "translation": "Thus, if this long-standing, continuous enemy,\nThe sole cause of the proliferation of harmful forces,\nCertainly takes residence in my heart,\nHow can I be fearless and joyful in samsara?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ། །གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ན། །འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཡང་ན་སེམས་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལྟར་ཏེ་དེ་ལྟ་བུར་རོ། །ཡུན་རིང་ནི་དུས་རིང་དུའོ། །རྒྱུན་ཆགས་ནི་བར་ཆད་མེད་པའོ། །དགྲར་གྱུར་པ་ནི་སྡང་བར་བྱེད་ཅིང་ཡོད་པའོ། །གནོད་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་གནོད་པའོ། །ཚོགས་ནི་བསྡུས་པས་སོ། །དགའ་བ་ནི་ཡིད་བདེ་བའོ། །བདེ་བ་རང་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་པོ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་རྒྱུན་ཆགས་ཏེ་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་གནོད་པ་སྐྱེལ་བའི་དགྲར་གྱུར་པ་གནོད་པའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ་ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་འདི་བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ཞིང་གནས་ན་བདག་འཁོར་བར་འཇིགས་པ་མེད་ཅིང་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains key terms in the verse. It describes the enemy as long-lasting, continuous, harmful, and causing great damage. It also mentions that there is no real happiness in samsara.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates that the enemy referred to is the afflictions (kleshas) that have been harming us since beginningless time. It emphasizes that if these afflictions continue to dwell in our hearts, we cannot be fearless or happy in samsara.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together clarify that the verse is talking about mental afflictions as the enemy that has been continuously harming us for a very long time. These afflictions are the source of all suffering and prevent us from finding true happiness in the cycle of existence.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nIf this long-lasting, unceasing enemy,\nThe sole cause of an ever-increasing mass of harm,\nDefinitely takes up residence in my heart,\nHow could I be fearless and joyful in samsara?\n\n\nThis translation reflects the understanding that the \"enemy\" refers to mental afflictions, which have been harming us continuously since beginningless time. It conveys the idea that if these afflictions continue to dwell within us, it's impossible to find true happiness or freedom from fear while trapped in the cycle of existence.", + "translation": "If this long-lasting, unceasing enemy,\nThe sole cause of an ever-increasing mass of harm,\nDefinitely takes up residence in my heart,\nHow could I be fearless and joyful in samsara?" } }, "glossary": { @@ -18469,7 +18524,7 @@ "དགའ་བ་": "happy" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ། །": { "ཡུན་རིང་": "long-time", "རྒྱུན་ཆགས་": "continuous", @@ -18545,21 +18600,21 @@ }, "04_commentary_assisted": { "དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ། །": { - "ཡུན་རིང་": "long-standing", - "རྒྱུན་ཆགས་": "continuous", + "ཡུན་རིང་": "long-lasting", + "རྒྱུན་ཆགས་": "unceasing", "དགྲ་": "enemy" }, "གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །": { - "གནོད་པ་": "harmful", - "ཚོགས་": "forces", - "འཕེལ་བ་": "proliferation", - "རྒྱུ་": "cause" + "གནོད་པ་": "harm", + "ཚོགས་": "mass", + "འཕེལ་བ་": "increasing", + "རྒྱུ་": "cause", + "གཅིག་པུ་": "sole" }, "བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ན། །": { "བདག་": "my", "སྙིང་": "heart", - "ངེས་པར་": "certainly", - "གནས་འཆའ་": "takes residence" + "གནས་འཆའ་": "takes up residence" }, "འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར། །": { "འཁོར་བ་": "samsara", @@ -18575,7 +18630,7 @@ "commentary_1": "འདི་ན་འཁོར་བའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཁོར་བ་ཉིད་བཙོན་ར་སྟེ་འཆིང་བར་བྱེད་པའི་གནས་ཡིན་པས་སོ། །སྲུང་བར་བྱེད་པས་ན་སྲུང་མ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པས་མི་ཐར་བར་འཆིང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དམྱལ་བའི་ནང་དེར་གནོད་པར་བྱར་བཏུབ་ཚད་ཀྱིས་གནོད་པ་བྱེད་པའོ། །གསོད་པར་བྱེད་པས་ན་གཤེད་མ་ནི་གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུ་ལ་སོགས་པར་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བློ་ནི་སེམས་སོ། །གནས་ནི་ཁྱིམ་དང་འདྲ་བས་ནའོ། །ཆགས་པ་ཉིད་ལྕགས་གཟེབ་སྟེ་དེ་ནའོ། །གལ་ཏེ་གནས་པར་གྱུར་ན་ཞེས་པ་ནི་གལ་ཏེ་གནས་ཤིང་སྡོད་ནའོ། །", "commentary_2": "གཞན་ཡང་འཁོར་བའི་བཙོན་ར་ལས་མི་ཐར་བར་བྱེད་པས་ན་དེའི་སྲུང་མ་དམྱལ་སོགས་སུ་གསོད་བྱེད་གཤེད་མར་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་པ་འདི་དག་ནི་གལ་ཏེ་བློ་ཡི་གནས་ལ་ཆགས་པ་སྟེ་ཞེན་པའི་དྲྭ་བ་ན་གནས་ན་བདག་ལ་བདེ་བ་ག་ལ་ཡོད་ཅེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཁོར་བའི་བཙོན་རའི་སྲུང་མས་དམྱལ་སོགས་སུ། །གསོད་བྱེད་གཤེད་མར་གྱུར་པ་འདི་དག་ནི། །གལ་ཏེ་བློ་གནས་ཆགས་པའི་དྲ་བ་ན། །གནས་ན་བདག་ལ་བདེ་བ་ག་ལ་ཡོད། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nའཁོར་བ་ (saṃsāra), བཙོན་ར་ (prison), དམྱལ་ (hell), གཤེད་མ་ (executioner), བློ་གནས་ (mind), ཆགས་པ་ (attachment)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་: \"if\" conditional structure\n- ག་ལ་ཡོད་: rhetorical question indicating impossibility\n\n\nThese guardians of saṃsāra's prison, who have become executioners in the hells and other realms,\nIf they remain in the net of attachment where the mind dwells,\nHow could there possibly be happiness for me?\n\n\nTechnical note: This verse is describing the nature of saṃsāra and its karmic guardians (often depicted as wrathful deities or protectors in Tibetan Buddhism), emphasizing the impossibility of finding true happiness while still caught in the cycle of attachment and rebirth.", "translation": "These guardians of saṃsāra's prison, who have become executioners in the hells and other realms,\nIf they remain in the net of attachment where the mind dwells,\nHow could there possibly be happiness for me?" @@ -18591,9 +18646,9 @@ "translation": "These guardians of samsara's prison, who become\nExecutioners in hell and other realms -\nIf my mind remains caught in the web of attachment,\nHow could there be any happiness for me?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའཁོར་བའི་བཙོན་རའི་སྲུང་མས་དམྱལ་སོགས་སུ། །གསོད་བྱེད་གཤེད་མར་གྱུར་པ་འདི་དག་ནི། །གལ་ཏེ་བློ་གནས་ཆགས་པའི་དྲ་བ་ན། །གནས་ན་བདག་ལ་བདེ་བ་ག་ལ་ཡོད། །\n\nCommentary 1: འདི་ན་འཁོར་བའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཁོར་བ་ཉིད་བཙོན་ར་སྟེ་འཆིང་བར་བྱེད་པའི་གནས་ཡིན་པས་སོ། །སྲུང་བར་བྱེད་པས་ན་སྲུང་མ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པས་མི་ཐར་བར་འཆིང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དམྱལ་བའི་ནང་དེར་གནོད་པར་བྱར་བཏུབ་ཚད་ཀྱིས་གནོད་པ་བྱེད་པའོ། །གསོད་པར་བྱེད་པས་ན་གཤེད་མ་ནི་གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུ་ལ་སོགས་པར་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བློ་ནི་སེམས་སོ། །གནས་ནི་ཁྱིམ་དང་འདྲ་བས་ནའོ། །ཆགས་པ་ཉིད་ལྕགས་གཟེབ་སྟེ་དེ་ནའོ། །གལ་ཏེ་གནས་པར་གྱུར་ན་ཞེས་པ་ནི་གལ་ཏེ་གནས་ཤིང་སྡོད་ནའོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་འཁོར་བའི་བཙོན་ར་ལས་མི་ཐར་བར་བྱེད་པས་ན་དེའི་སྲུང་མ་དམྱལ་སོགས་སུ་གསོད་བྱེད་གཤེད་མར་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་པ་འདི་དག་ནི་གལ་ཏེ་བློ་ཡི་གནས་ལ་ཆགས་པ་སྟེ་ཞེན་པའི་དྲྭ་བ་ན་གནས་ན་བདག་ལ་བདེ་བ་ག་ལ་ཡོད་ཅེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThe guardians of samsara's prison, who become executioners in hell and other realms,\nIf these remain entangled in the web of attachment within the abode of my mind,\nHow can there be any happiness for me?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which describes the afflictions (kleshas) as guardians of the prison of cyclic existence (samsara) that manifest as tormentors in hell and other lower realms. The verse emphasizes that if these afflictions continue to reside in one's mind, ensnared by attachment, there can be no true happiness or peace for the individual.", - "translation": "The guardians of samsara's prison, who become executioners in hell and other realms,\nIf these remain entangled in the web of attachment within the abode of my mind,\nHow can there be any happiness for me?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འཁོར་བའི་བཙོན་རའི་སྲུང་མས་དམྱལ་སོགས་སུ། །གསོད་བྱེད་གཤེད་མར་གྱུར་པ་འདི་དག་ནི། །གལ་ཏེ་བློ་གནས་ཆགས་པའི་དྲ་བ་ན། །གནས་ན་བདག་ལ་བདེ་བ་ག་ལ་ཡོད། །\n\nCommentary 1: འདི་ན་འཁོར་བའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཁོར་བ་ཉིད་བཙོན་ར་སྟེ་འཆིང་བར་བྱེད་པའི་གནས་ཡིན་པས་སོ། །སྲུང་བར་བྱེད་པས་ན་སྲུང་མ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པས་མི་ཐར་བར་འཆིང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དམྱལ་བའི་ནང་དེར་གནོད་པར་བྱར་བཏུབ་ཚད་ཀྱིས་གནོད་པ་བྱེད་པའོ། །གསོད་པར་བྱེད་པས་ན་གཤེད་མ་ནི་གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུ་ལ་སོགས་པར་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བློ་ནི་སེམས་སོ། །གནས་ནི་ཁྱིམ་དང་འདྲ་བས་ནའོ། །ཆགས་པ་ཉིད་ལྕགས་གཟེབ་སྟེ་དེ་ནའོ། །གལ་ཏེ་གནས་པར་གྱུར་ན་ཞེས་པ་ནི་གལ་ཏེ་གནས་ཤིང་སྡོད་ནའོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་འཁོར་བའི་བཙོན་ར་ལས་མི་ཐར་བར་བྱེད་པས་ན་དེའི་སྲུང་མ་དམྱལ་སོགས་སུ་གསོད་བྱེད་གཤེད་མར་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་པ་འདི་དག་ནི་གལ་ཏེ་བློ་ཡི་གནས་ལ་ཆགས་པ་སྟེ་ཞེན་པའི་དྲྭ་བ་ན་གནས་ན་བདག་ལ་བདེ་བ་ག་ལ་ཡོད་ཅེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that samsara itself is like a prison, binding beings. The \"guards\" are the afflictions that prevent liberation. In hell realms, beings experience maximum harm possible. The \"executioners\" are like the minions of Yama, appearing due to the power of afflictions. The mind is compared to a home, and attachment is like an iron net. The verse questions what would happen if one remains in this state.\n\nCommentary 2:\nThis commentary emphasizes that the afflictions act as guards of samsara's prison, preventing escape. These afflictions, which become executioners in hell and other lower realms, are described as a net of attachment in which the mind dwells. The verse questions how happiness can exist for oneself in such a condition.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries interpret the verse as a reflection on the nature of samsara and its afflictions. They describe samsara as a prison with afflictions acting as guards and executioners, especially in lower realms like hell. The mind's attachment to these afflictions is compared to being caught in a net. The overall message is a contemplation on the impossibility of finding true happiness while remaining entangled in samsaric existence and its afflictions.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThe guards of samsara's prison, who become executioners in hell and other realms,\nIf these remain dwelling in the net of attachment in my mind,\nHow could there be any happiness for me?\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on samsara as a prison, afflictions as guards and executioners, and the mind's attachment as a barrier to happiness.", + "translation": "The guards of samsara's prison, who become executioners in hell and other realms,\nIf these remain dwelling in the net of attachment in my mind,\nHow could there be any happiness for me?" } }, "glossary": { @@ -18618,7 +18673,7 @@ "བདེ་བ་": "happiness" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འཁོར་བའི་བཙོན་རའི་སྲུང་མས་དམྱལ་སོགས་སུ། །": { "འཁོར་བ་": "saṃsāra", "བཙོན་ར་": "prison", @@ -18682,16 +18737,16 @@ "འཁོར་བའི་བཙོན་རའི་སྲུང་མས་དམྱལ་སོགས་སུ། །": { "འཁོར་བ་": "samsara", "བཙོན་ར་": "prison", - "སྲུང་མ་": "guardians", + "སྲུང་མ་": "guards", "དམྱལ་": "hell" }, "གསོད་བྱེད་གཤེད་མར་གྱུར་པ་འདི་དག་ནི། །": { "གསོད་བྱེད་": "executioners" }, "གལ་ཏེ་བློ་གནས་ཆགས་པའི་དྲ་བ་ན། །": { - "བློ་གནས་": "mind", + "བློ་": "mind", "ཆགས་པ་": "attachment", - "དྲ་བ་": "web" + "དྲ་བ་": "net" }, "གནས་ན་བདག་ལ་བདེ་བ་ག་ལ་ཡོད། །": { "བདག་": "me", @@ -18706,7 +18761,7 @@ "commentary_1": "འདིར་འདི་ཉིད་རིགས་པར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མངོན་སུམ་དུ་ཞེས་པ་ནི་མངོན་སུམ་དུའོ། །འདིར་ཞེས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་གཡུལ་ངོར་རོ། །བཙོན་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཁྲལ་གྱི་ཁུར་བུར་རོ། །མི་འདོར་བ་ནི་མི་གཏོང་བའོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་གནོད་པར་བྱེད་མཁན་ནོ། དཔེའི་སྒོ་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བའི་གོ་ཆ་བགོ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མི་སྐྱོ་བར་བྱ་བ་དང་། གཉེན་པོའི་སྲན་གཟུག་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ་ངེས་པར་མ་བཅོམ་པ་དེ་སྲིད་དུ་བདག་འདིར་བརྩོན་པ་མི་འདོར་བར་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་སྟེ་ཐ་མལ་པའི་དགྲ་ལ་ཡང་ཁྲོས་པར་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་ང་རྒྱལ་བདོ་བ་རྣམས་དགྲ་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་ན། ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་འཇོམས་པ་ལ་བརྩོན་དགོས་པ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདགྲ་(enemy), མངོན་སུམ་དུ་(directly), བཅོམ་(defeat), བརྩོན་(effort), གནོད་བྱེད་(harm-doer), ཁྲོས་(anger), ང་རྒྱལ་(pride)\n\nGrammar:\n- ཇི་སྲིད་...དེ་སྲིད་ structure indicating \"as long as...until then\"\n- མ་ + verb stem (མ་བཅོམ) for past negation\n- མི་ + verb (མི་འདོར, མི་འོང་) for future negation\n\n\nThus, as long as I have not directly and certainly defeated this enemy,\nI will not abandon my effort here.\nThose who become angry even at small harm-doers,\nThe proud ones, will not sleep until they have defeated them.\n\nNote: The \"enemy\" here likely refers to mental afflictions (kleśas) in the context of Buddhist practice, not literal external foes.", "translation": "Thus, as long as I have not directly and certainly defeated this enemy,\nI will not abandon my effort here.\nThose who become angry even at small harm-doers,\nThe proud ones, will not sleep until they have defeated them." @@ -18722,9 +18777,9 @@ "translation": "Thus, until I have directly and definitively\nDefeated this enemy, I will not abandon my efforts here.\nEven those proud ones who become angry at small harms\nWill not sleep until they have vanquished their foe." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། །\n\nCommentary 1: འདིར་འདི་ཉིད་རིགས་པར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མངོན་སུམ་དུ་ཞེས་པ་ནི་མངོན་སུམ་དུའོ། །འདིར་ཞེས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་གཡུལ་ངོར་རོ། །བཙོན་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཁྲལ་གྱི་ཁུར་བུར་རོ། །མི་འདོར་བ་ནི་མི་གཏོང་བའོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་གནོད་པར་བྱེད་མཁན་ནོ། དཔེའི་སྒོ་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བའི་གོ་ཆ་བགོ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མི་སྐྱོ་བར་བྱ་བ་དང་། གཉེན་པོའི་སྲན་གཟུག་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ་ངེས་པར་མ་བཅོམ་པ་དེ་སྲིད་དུ་བདག་འདིར་བརྩོན་པ་མི་འདོར་བར་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་སྟེ་ཐ་མལ་པའི་དགྲ་ལ་ཡང་ཁྲོས་པར་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་ང་རྒྱལ་བདོ་བ་རྣམས་དགྲ་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་ན། ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་འཇོམས་པ་ལ་བརྩོན་དགོས་པ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས་ཞེས་པའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nThus, as long as I have not definitively conquered this enemy face to face,\nI will not abandon my efforts here.\nEven those filled with pride, who become angry at the slightest harm,\nWill not sleep until they have defeated their foe.\n\nTherefore, until I have directly and certainly vanquished the enemy of afflictive emotions,\nI will not give up my diligence in this battlefield of mental afflictions.\nJust as those consumed by pride and anger will not rest \nUntil they have overcome even a minor adversary,\nHow much more should I strive to conquer the foe of mental afflictions?\n", - "translation": "Thus, as long as I have not definitively conquered this enemy face to face,\nI will not abandon my efforts here.\nEven those filled with pride, who become angry at the slightest harm,\nWill not sleep until they have defeated their foe.\n\nTherefore, until I have directly and certainly vanquished the enemy of afflictive emotions,\nI will not give up my diligence in this battlefield of mental afflictions.\nJust as those consumed by pride and anger will not rest \nUntil they have overcome even a minor adversary,\nHow much more should I strive to conquer the foe of mental afflictions?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། །\n\nCommentary 1: འདིར་འདི་ཉིད་རིགས་པར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མངོན་སུམ་དུ་ཞེས་པ་ནི་མངོན་སུམ་དུའོ། །འདིར་ཞེས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་གཡུལ་ངོར་རོ། །བཙོན་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཁྲལ་གྱི་ཁུར་བུར་རོ། །མི་འདོར་བ་ནི་མི་གཏོང་བའོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་གནོད་པར་བྱེད་མཁན་ནོ། དཔེའི་སྒོ་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བའི་གོ་ཆ་བགོ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མི་སྐྱོ་བར་བྱ་བ་དང་། གཉེན་པོའི་སྲན་གཟུག་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ་ངེས་པར་མ་བཅོམ་པ་དེ་སྲིད་དུ་བདག་འདིར་བརྩོན་པ་མི་འདོར་བར་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་སྟེ་ཐ་མལ་པའི་དགྲ་ལ་ཡང་ཁྲོས་པར་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་ང་རྒྱལ་བདོ་བ་རྣམས་དགྲ་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་ན། ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་འཇོམས་པ་ལ་བརྩོན་དགོས་པ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས་ཞེས་པའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains some key terms in the verse. It clarifies that \"directly\" means \"in person,\" \"here\" refers to the battlefield of afflictions, \"effort\" means carrying the burden of mental distress, and \"not abandoning\" means not giving up. It also identifies \"that\" as referring to the one who causes harm.\n\nCommentary 2:\nThis commentary outlines three aspects of dealing with afflictions: donning armor to abandon afflictions, not being discouraged by suffering, and applying antidotes. It explains that one should not abandon effort until the enemy of afflictions is completely defeated. It uses the analogy of proud people who can't sleep until they've defeated even a small enemy to emphasize the importance of overcoming afflictions.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of persistent effort in overcoming afflictions. They highlight the analogy of defeating an enemy and stress that one should not give up until the afflictions are completely conquered. The commentaries clarify key terms and provide context for understanding the verse as a call to diligence in spiritual practice.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThus, until I have directly and definitively defeated this enemy of afflictions,\nI will not abandon my effort here [in this battle].\nJust as proud people who become angry even at small harms\nCannot sleep until they have defeated that [enemy],\n[So too must I persist in overcoming afflictions].", + "translation": "Thus, until I have directly and definitively defeated this enemy of afflictions,\nI will not abandon my effort here [in this battle].\nJust as proud people who become angry even at small harms\nCannot sleep until they have defeated that [enemy],\n[So too must I persist in overcoming afflictions]." } }, "glossary": { @@ -18743,7 +18798,7 @@ "གཉིད་": "sleep" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །": { "དགྲ་": "enemy", "མངོན་སུམ་དུ་": "directly", @@ -18793,14 +18848,17 @@ "04_commentary_assisted": { "དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །": { "དགྲ་": "enemy", - "མངོན་སུམ་དུ་": "face to face", - "བཅོམ་": "conquered", - "བརྩོན་": "efforts" + "མངོན་སུམ་དུ་": "directly", + "ངེས་པར་": "definitively", + "བཅོམ་": "defeated", + "བརྩོན་": "effort", + "འདོར་": "abandon" }, "རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། །": { - "གནོད་བྱེད་": "harm", + "གནོད་བྱེད་": "harms", + "ཆུང་ངུ་": "small", "ཁྲོས་": "angry", - "ང་རྒྱལ་": "pride", + "ང་རྒྱལ་": "proud", "བཅོམ་": "defeated", "གཉིད་": "sleep" } @@ -18813,7 +18871,7 @@ "commentary_1": "རང་བཞིན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཇིག་པ་ལ་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་གྱིས་ཏེ་རང་གི་ངང་གིས་གང་འཆི་བ་དེས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པ་ནི་ཉོན་མོངས་ཏེ་ལྟ་ངན་ནོ། །གཡུལ་ངོ་ནི་གཡུལ་བྲིས་པའོ། །དངར་བ་ནི་བཙན་ཐབས་སུ་ཆས་པའོ། །ནན་གྱིས་ཏེ་དྲག་གཏུམ་གྱིས་སོ། །མདའ་ལ་སོགས་པ་གྲངས་མེད་ཅིང་བརྩིས་མི་ལང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་དུ་བསད་ནས་དེ་ཕྱིར་ལྡོག་པའི་སྐབས་མི་འབྱེད་པའོ། །དཔེ་བཤད་ནས་དོན་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྤང་བྱའི་ཉེས་པ་དང་། གཉེན་པོའི་ཕན་ཡོན་དང་། རང་གིས་ཁས་བླངས་ལ་བརྟགས་ཏེ་མི་སྐྱོ་བར་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ནི། གསོད་བྱེད་ལ་མི་ལྟོས་པར་རང་བཞིན་གྱིས་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ། སྙིང་རྗེ་བའི་གནས་སུ་གྱུར་པའི་དགྲ་བོ་དག་དང་གཡུལ་ངོར་དངར་ནས་འཐབ་པའི་ཚེ་ནན་གྱིས་དེ་ལྟ་བུའི་དགྲ་བོ་དེ་དག་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་རང་ལ་མདའ་དང་མདུང་ལ་སོགས་པའི་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་དུ་བསད་ནས་དོན་དེ་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་ཤིང་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརང་བཞིན་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་དག །གཡུལ་ངོར་མདར་ཚེ་ནན་གྱིས་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་། །མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས། །དོན་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརང་བཞིན་(Nature), འཆི་བ་(Death), སྡུག་བསྔལ་(Suffering), ཉོན་མོངས་(Afflictions), གཡུལ་ངོ་(Battlefield), གཞོམ་(Defeat), མདའ་མདུང་མཚོན་(Arrows, spears, weapons)\n\n\nThose who wish to forcefully defeat on the battlefield\nThe afflictions that cause suffering by their nature of death,\nDisregarding the pain of being struck by arrows, spears, and weapons,\nDo not turn back and flee without accomplishing their goal.\n\nNote: This verse uses military metaphors to describe the determination needed in confronting afflictions (ཉོན་མོངས་, kleśa) in spiritual practice. The \"nature of death\" (རང་བཞིན་འཆི་བ) refers to the inherently transient nature of afflictions.", "translation": "Those who wish to forcefully defeat on the battlefield\nThe afflictions that cause suffering by their nature of death,\nDisregarding the pain of being struck by arrows, spears, and weapons,\nDo not turn back and flee without accomplishing their goal." @@ -18829,9 +18887,9 @@ "translation": "Those who wish to forcefully destroy at the end of life\nThe afflictions that cause suffering due to the nature of death,\nDisregarding the pain of being struck by arrows, spears and weapons,\nDo not turn back and flee without accomplishing their purpose on the battlefield." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརང་བཞིན་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་དག །གཡུལ་ངོར་མདར་ཚེ་ནན་གྱིས་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་། །མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས། །དོན་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན། །\n\nCommentary 1: རང་བཞིན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཇིག་པ་ལ་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་གྱིས་ཏེ་རང་གི་ངང་གིས་གང་འཆི་བ་དེས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པ་ནི་ཉོན་མོངས་ཏེ་ལྟ་ངན་ནོ། །གཡུལ་ངོ་ནི་གཡུལ་བྲིས་པའོ། །དངར་བ་ནི་བཙན་ཐབས་སུ་ཆས་པའོ། །ནན་གྱིས་ཏེ་དྲག་གཏུམ་གྱིས་སོ། །མདའ་ལ་སོགས་པ་གྲངས་མེད་ཅིང་བརྩིས་མི་ལང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་དུ་བསད་ནས་དེ་ཕྱིར་ལྡོག་པའི་སྐབས་མི་འབྱེད་པའོ། །དཔེ་བཤད་ནས་དོན་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྤང་བྱའི་ཉེས་པ་དང་། གཉེན་པོའི་ཕན་ཡོན་དང་། རང་གིས་ཁས་བླངས་ལ་བརྟགས་ཏེ་མི་སྐྱོ་བར་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ནི། གསོད་བྱེད་ལ་མི་ལྟོས་པར་རང་བཞིན་གྱིས་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ། སྙིང་རྗེ་བའི་གནས་སུ་གྱུར་པའི་དགྲ་བོ་དག་དང་གཡུལ་ངོར་དངར་ནས་འཐབ་པའི་ཚེ་ནན་གྱིས་དེ་ལྟ་བུའི་དགྲ་བོ་དེ་དག་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་རང་ལ་མདའ་དང་མདུང་ལ་སོགས་པའི་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་དུ་བསད་ནས་དོན་དེ་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་ཤིང་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nThose afflictions that cause suffering due to the natural inevitability of death,\nWhen one desires to forcefully destroy them in the heat of battle,\nEven disregarding the pain of being struck by arrows, spears and weapons,\nOne does not retreat or flee without achieving one's goal.\n", - "translation": "Those afflictions that cause suffering due to the natural inevitability of death,\nWhen one desires to forcefully destroy them in the heat of battle,\nEven disregarding the pain of being struck by arrows, spears and weapons,\nOne does not retreat or flee without achieving one's goal." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རང་བཞིན་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་དག །གཡུལ་ངོར་མདར་ཚེ་ནན་གྱིས་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་། །མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས། །དོན་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན། །\n\nCommentary 1: རང་བཞིན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཇིག་པ་ལ་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་གྱིས་ཏེ་རང་གི་ངང་གིས་གང་འཆི་བ་དེས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པ་ནི་ཉོན་མོངས་ཏེ་ལྟ་ངན་ནོ། །གཡུལ་ངོ་ནི་གཡུལ་བྲིས་པའོ། །དངར་བ་ནི་བཙན་ཐབས་སུ་ཆས་པའོ། །ནན་གྱིས་ཏེ་དྲག་གཏུམ་གྱིས་སོ། །མདའ་ལ་སོགས་པ་གྲངས་མེད་ཅིང་བརྩིས་མི་ལང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་དུ་བསད་ནས་དེ་ཕྱིར་ལྡོག་པའི་སྐབས་མི་འབྱེད་པའོ། །དཔེ་བཤད་ནས་དོན་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྤང་བྱའི་ཉེས་པ་དང་། གཉེན་པོའི་ཕན་ཡོན་དང་། རང་གིས་ཁས་བླངས་ལ་བརྟགས་ཏེ་མི་སྐྱོ་བར་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ནི། གསོད་བྱེད་ལ་མི་ལྟོས་པར་རང་བཞིན་གྱིས་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ། སྙིང་རྗེ་བའི་གནས་སུ་གྱུར་པའི་དགྲ་བོ་དག་དང་གཡུལ་ངོར་དངར་ནས་འཐབ་པའི་ཚེ་ནན་གྱིས་དེ་ལྟ་བུའི་དགྲ་བོ་དེ་དག་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་རང་ལ་མདའ་དང་མདུང་ལ་སོགས་པའི་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་དུ་བསད་ནས་དོན་དེ་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་ཤིང་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary explains that death is inherent in nature, causing suffering. It describes a battle scene where warriors face numerous weapons and sufferings without retreating, determined to defeat the enemy.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary discusses the faults to be abandoned and the benefits of their antidotes. It describes enemies worthy of compassion and the determination of warriors who face weapons and pain without retreating, even if they haven't achieved their goal.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize the inherent nature of death and suffering, and use the analogy of determined warriors in battle who face great pain and danger without retreating. This is used to illustrate the attitude one should have when facing afflictions or negative states of mind.\n\n4. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThose afflictions that cause suffering due to the inherent nature of death,\nWhen wishing to forcefully destroy them in the heat of battle,\nEven when struck by arrows, spears, and weapons, enduring the pain,\nDo not turn back and flee without accomplishing the goal.\n\n\nThis translation captures the metaphor of battling afflictions as if they were enemies in warfare, emphasizing the need for determination and perseverance in overcoming mental obstacles, even in the face of great difficulty and suffering.", + "translation": "Those afflictions that cause suffering due to the inherent nature of death,\nWhen wishing to forcefully destroy them in the heat of battle,\nEven when struck by arrows, spears, and weapons, enduring the pain,\nDo not turn back and flee without accomplishing the goal." } }, "glossary": { @@ -18856,7 +18914,7 @@ "ཕྱིར་ཕྱོགས་": "retreat" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རང་བཞིན་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་དག །": { "རང་བཞིན་": "nature", "འཆི་བ": "death", @@ -18929,25 +18987,28 @@ }, "04_commentary_assisted": { "རང་བཞིན་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་དག །": { - "རང་བཞིན་": "natural", - "འཆི་བ": "death", + "རང་བཞིན་": "inherent nature", + "འཆི་བ་": "death", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", "ཉོན་མོངས་": "afflictions" }, "གཡུལ་ངོར་མདར་ཚེ་ནན་གྱིས་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་། །": { "གཡུལ་ངོ་": "battle", - "གཞོམ་པ": "destroy" + "ནན་གྱིས་": "forcefully", + "གཞོམ་པ་": "destroy" }, "མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས། །": { "མདའ་": "arrows", "མདུང་": "spears", "མཚོན་": "weapons", - "སྡུག་བསྔལ་": "pain" + "སྡུག་བསྔལ་": "pain", + "ཁྱད་བསད་": "enduring" }, "དོན་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན། །": { "དོན་": "goal", - "ཕྱིར་ཕྱོགས་": "retreat", - "འབྱེར་བ": "flee" + "མ་གྲུབ་པ་": "without accomplishing", + "ཕྱིར་ཕྱོགས་": "turn back", + "འབྱེར་བ་": "flee" } } } @@ -18958,7 +19019,7 @@ "commentary_1": "རྟག་ཏུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རང་བཞིན་གྱི་དགྲ་ནི་ཉོན་མོངས་པའོ། །རྒྱུ་ནི་བྱེད་པའི་རྒྱུའོ། །གྱུར་ཞེས་པ་ནི་ཚིག་ཁ་སྐོང་བའོ།།ཡི་ཆད་པ་ནི་ཡིད་ཞུམ་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་བར་མི་འགྱུར་བ་ནི་མི་སྤྲོ་བར་མི་འགྱུར་བའོ། །", "commentary_2": "རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ་རང་བཞིན་ཏེ་ཡོད་ཙམ་གྱིས་དགྲར་ངེས་པ་དག་གཞོམ་པར་བརྩོན་པ་བདག་ལ་དེང་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་དུ་མའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་གནོད་པ་གང་གིས་ཀྱང་ཡི་ཆད་པ་སྟེ་ཞུམ་པ། སྒྱིད་ལུག་པ་སྟེ་མི་སྤྲོ་བར་མི་འགྱུར་བ་སྨྲོས་ཅི་དགོས་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུར་གྱུར་གང་གིས་ཀྱང་། །ཡི་ཆད་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), རྒྱུ་ (cause), དགྲ་ (enemy), གཞོམ་ (destroy), ཡི་ཆད་ (despair), སྒྱིད་ལུག་ (discouraged)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གྱུར་པ་ to indicate \"become\" or \"turn into\"\n- བདག་ལ་དེང་ indicates \"for me today\"\n- གང་གིས་ཀྱང་ is a construction meaning \"by whatever\"\n- མི་འགྱུར་ is a negative future/present form of \"become\"\n\n\nThat which has always become the cause of all suffering,\nThat natural enemy—I strive to destroy it today.\nBy whatever becomes the cause of a hundred sufferings,\nHow could I possibly become despairing or discouraged?\n\n\nTechnical note: The \"natural enemy\" likely refers to self-grasping or ego-clinging in Buddhist philosophy, which is seen as the root cause of suffering.", "translation": "That which has always become the cause of all suffering,\nThat natural enemy—I strive to destroy it today.\nBy whatever becomes the cause of a hundred sufferings,\nHow could I possibly become despairing or discouraged?" @@ -18974,9 +19035,9 @@ "translation": "That which is always the cause of all suffering,\nThe natural enemy I strive to destroy today.\nEven if it becomes the cause of a hundred sufferings,\nNeed it be said that I will not become discouraged or lazy?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུར་གྱུར་གང་གིས་ཀྱང་། །ཡི་ཆད་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n\nCommentary 1: རྟག་ཏུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རང་བཞིན་གྱི་དགྲ་ནི་ཉོན་མོངས་པའོ། །རྒྱུ་ནི་བྱེད་པའི་རྒྱུའོ། །གྱུར་ཞེས་པ་ནི་ཚིག་ཁ་སྐོང་བའོ།།ཡི་ཆད་པ་ནི་ཡིད་ཞུམ་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་བར་མི་འགྱུར་བ་ནི་མི་སྤྲོ་བར་མི་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ་རང་བཞིན་ཏེ་ཡོད་ཙམ་གྱིས་དགྲར་ངེས་པ་དག་གཞོམ་པར་བརྩོན་པ་བདག་ལ་དེང་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་དུ་མའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་གནོད་པ་གང་གིས་ཀྱང་ཡི་ཆད་པ་སྟེ་ཞུམ་པ། སྒྱིད་ལུག་པ་སྟེ་མི་སྤྲོ་བར་མི་འགྱུར་བ་སྨྲོས་ཅི་དགོས་ཞེས་པའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nConstantly being the cause of all suffering,\nToday, as I strive to defeat that natural enemy,\nEven if it becomes the cause of hundreds of sufferings,\nNeed it be said that I will not become discouraged or disheartened?\n", - "translation": "Constantly being the cause of all suffering,\nToday, as I strive to defeat that natural enemy,\nEven if it becomes the cause of hundreds of sufferings,\nNeed it be said that I will not become discouraged or disheartened?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུར་གྱུར་གང་གིས་ཀྱང་། །ཡི་ཆད་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n\nCommentary 1: རྟག་ཏུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རང་བཞིན་གྱི་དགྲ་ནི་ཉོན་མོངས་པའོ། །རྒྱུ་ནི་བྱེད་པའི་རྒྱུའོ། །གྱུར་ཞེས་པ་ནི་ཚིག་ཁ་སྐོང་བའོ།།ཡི་ཆད་པ་ནི་ཡིད་ཞུམ་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་བར་མི་འགྱུར་བ་ནི་མི་སྤྲོ་བར་མི་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ་རང་བཞིན་ཏེ་ཡོད་ཙམ་གྱིས་དགྲར་ངེས་པ་དག་གཞོམ་པར་བརྩོན་པ་བདག་ལ་དེང་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་དུ་མའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་གནོད་པ་གང་གིས་ཀྱང་ཡི་ཆད་པ་སྟེ་ཞུམ་པ། སྒྱིད་ལུག་པ་སྟེ་མི་སྤྲོ་བར་མི་འགྱུར་བ་སྨྲོས་ཅི་དགོས་ཞེས་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains key terms in the verse. It identifies the \"natural enemy\" as afflictive emotions. It clarifies that \"cause\" means an active cause. \"Discouraged\" is explained as feeling dejected, and \"not becoming suffering\" is interpreted as not becoming disheartened.\n\nCommentary 2:\nThis commentary provides a more detailed explanation of the verse's meaning. It describes the effort to defeat the natural enemy that is the cause of all suffering. It emphasizes that even hundreds of sufferings caused by this effort should not lead to discouragement or lack of enthusiasm.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together explain that the verse is about confronting afflictive emotions, which are the root cause of all suffering. The practitioner is encouraged to maintain enthusiasm and not become discouraged, even when facing numerous hardships in the process of overcoming these inner enemies.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nToday, as I strive to defeat the natural enemy\nThat has always been the cause of all suffering,\nEven if I face hundreds of sufferings as a result,\nNeed it be said that I will not become discouraged or disheartened?", + "translation": "Today, as I strive to defeat the natural enemy\nThat has always been the cause of all suffering,\nEven if I face hundreds of sufferings as a result,\nNeed it be said that I will not become discouraged or disheartened?" } }, "glossary": { @@ -19003,7 +19064,7 @@ "སྒྱིད་ལུག་": "daunted" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །": { "རྟག་ཏུ་": "always", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", @@ -19078,7 +19139,7 @@ }, "04_commentary_assisted": { "རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །": { - "རྟག་ཏུ་": "constantly", + "རྟག་ཏུ་": "always", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", "ཀུན་": "all", "རྒྱུ་": "cause" @@ -19087,12 +19148,13 @@ "རང་བཞིན་": "natural", "དགྲ་": "enemy", "གཞོམ་": "defeat", - "བརྩོན་": "strive" + "བརྩོན་": "strive", + "དེང་": "today" }, "སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུར་གྱུར་གང་གིས་ཀྱང་། །": { "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", "བརྒྱ་ཕྲག་": "hundreds", - "རྒྱུ་": "cause" + "རྒྱུ་": "result" }, "ཡི་ཆད་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་སྨོས་ཅི་དགོས། །": { "ཡི་ཆད་": "discouraged", @@ -19107,7 +19169,7 @@ "commentary_1": "ཇི་ལྟར་ན་མི་རིགས་སྙམ་པ་ལ། དོན་མེད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་གྱི་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་མེད་པའོ། །རྨ་ཞེས་པ་ནི་མཚོན་གྱི་རྨའོ། །དོན་ཆེན་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ནོ། །ཡང་དཔེ་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གང་དང་འཐབ་པ་དོན་མེད་པའི་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་དཔའ་བར་མཚོན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ལ་རྒྱན་དང་འདྲ་བར་སྲེལ་བྱེད་ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ཆེན་པོ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པར་བརྩོན་པར་གྱུར་པ་བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཅིའི་ཕྱིར་གནོད་བྱེད་ཡིན་བསམ་ཞིང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདོན་མེད་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་། །ལུས་ལ་རྒྱན་དང་འདྲ་བར་སྲེལ་བྱེད་ན། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་ཕྱིར་ཡང་དག་བརྩོན་གྱུར་པ། །བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཅི་ཕྱིར་གནོད་བྱེད་ཡིན། །\n", "output": "I understand. I'll provide a literal English translation of the Tibetan text you've given, following the guidelines you've outlined. Here's the translation:\n\nKey terms:\nདགྲ་ (enemy), རྨ་སྲོལ་ (wound), རྒྱན་ (ornament), སྒྲུབ་ (accomplish), བརྩོན་ (diligence/effort), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་འདྲ་བར་ to make a comparison\n- Rhetorical question structure in the last line with ཅི་ཕྱིར་\n\n\nEven wounds inflicted by a meaningless enemy\nAre worn like ornaments on the body.\nSo why should suffering harm me\nWhen I strive diligently to accomplish great purpose?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the bodhisattva's attitude towards hardship, comparing it to how some might wear battle scars as badges of honor.", "translation": "Even wounds inflicted by a meaningless enemy\nAre worn like ornaments on the body.\nSo why should suffering harm me\nWhen I strive diligently to accomplish great purpose?" @@ -19123,9 +19185,9 @@ "translation": "Even if a meaningless enemy inflicts wounds on the body,\nIf one regards them as ornaments adorning oneself,\nThen why should suffering harm me,\nWhen I strive diligently for a great purpose?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདོན་མེད་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་། །ལུས་ལ་རྒྱན་དང་འདྲ་བར་སྲེལ་བྱེད་ན། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་ཕྱིར་ཡང་དག་བརྩོན་གྱུར་པ། །བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཅི་ཕྱིར་གནོད་བྱེད་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ཇི་ལྟར་ན་མི་རིགས་སྙམ་པ་ལ། དོན་མེད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་གྱི་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་མེད་པའོ། །རྨ་ཞེས་པ་ནི་མཚོན་གྱི་རྨའོ། །དོན་ཆེན་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ནོ། །ཡང་དཔེ་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གང་དང་འཐབ་པ་དོན་མེད་པའི་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་དཔའ་བར་མཚོན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ལ་རྒྱན་དང་འདྲ་བར་སྲེལ་བྱེད་ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ཆེན་པོ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པར་བརྩོན་པར་གྱུར་པ་བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཅིའི་ཕྱིར་གནོད་བྱེད་ཡིན་བསམ་ཞིང་།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nIf even wounds inflicted by a meaningless enemy\nAre worn like ornaments on the body,\nThen why should suffering harm me\nWhen I am striving earnestly for the great purpose?\n", - "translation": "If even wounds inflicted by a meaningless enemy\nAre worn like ornaments on the body,\nThen why should suffering harm me\nWhen I am striving earnestly for the great purpose?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དོན་མེད་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་། །ལུས་ལ་རྒྱན་དང་འདྲ་བར་སྲེལ་བྱེད་ན། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་ཕྱིར་ཡང་དག་བརྩོན་གྱུར་པ། །བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཅི་ཕྱིར་གནོད་བྱེད་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ཇི་ལྟར་ན་མི་རིགས་སྙམ་པ་ལ། དོན་མེད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་གྱི་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་མེད་པའོ། །རྨ་ཞེས་པ་ནི་མཚོན་གྱི་རྨའོ། །དོན་ཆེན་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ནོ། །ཡང་དཔེ་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གང་དང་འཐབ་པ་དོན་མེད་པའི་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་དཔའ་བར་མཚོན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ལ་རྒྱན་དང་འདྲ་བར་སྲེལ་བྱེད་ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ཆེན་པོ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པར་བརྩོན་པར་གྱུར་པ་བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཅིའི་ཕྱིར་གནོད་བྱེད་ཡིན་བསམ་ཞིང་།\n", + "output": "Here's my approach to translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains key terms in the verse. It clarifies that \"meaningless\" refers to actions without benefit in the next life. \"Wound\" means a weapon wound. \"Great purpose\" refers to benefiting sentient beings.\n\nCommentary 2: This commentary expands on the verse's meaning. It contrasts how some proudly display wounds from meaningless fights as ornaments, with the speaker who questions why they should be harmed by suffering when striving for the great purpose of benefiting all sentient beings.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries together emphasize the contrast between meaningless worldly conflicts and the meaningful pursuit of benefiting all beings. They highlight the paradox of proudly bearing wounds from pointless fights while questioning suffering endured for a noble cause.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nIf even wounds inflicted by a meaningless enemy\nAre worn like ornaments on the body,\nWhy should suffering harm me\nWho earnestly strives for a great purpose?\n\n\nThis translation aims to capture the contrast between meaningless wounds and meaningful suffering, as well as the questioning attitude towards suffering when engaged in beneficial pursuits, as highlighted in the commentaries.", + "translation": "If even wounds inflicted by a meaningless enemy\nAre worn like ornaments on the body,\nWhy should suffering harm me\nWho earnestly strives for a great purpose?" } }, "glossary": { @@ -19150,7 +19212,7 @@ "གནོད་བྱེད་": "injury" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དོན་མེད་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་། །": { "དོན་མེད་": "meaningless", "དགྲ་": "enemy", @@ -19220,8 +19282,7 @@ "དོན་མེད་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་། །": { "དོན་མེད་": "meaningless", "དགྲ་": "enemy", - "རྨ་": "wounds", - "བཏོད་པ་": "inflicted" + "རྨ་": "wounds" }, "ལུས་ལ་རྒྱན་དང་འདྲ་བར་སྲེལ་བྱེད་ན། །": { "ལུས་": "body", @@ -19229,7 +19290,7 @@ }, "དོན་ཆེན་སྒྲུབ་ཕྱིར་ཡང་དག་བརྩོན་གྱུར་པ། །": { "དོན་ཆེན་": "great purpose", - "བརྩོན་": "striving" + "བརྩོན་": "strives" }, "བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཅི་ཕྱིར་གནོད་བྱེད་ཡིན། །": { "བདག་": "me", @@ -19245,7 +19306,7 @@ "commentary_1": "ཉ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཚོ་བ་ནི་འཚོ་བ་སྟེ་ཟས་སྐོམ་ལ་སོགས་པའོ། །ཙམ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཙམ་མོ། །བཟོད་ཅེས་པ་ནི་སྲན་འཛུགས་པའི་ཚིག་གོ། །", "commentary_2": "གཞན་ཡང་ཉ་པ་དང་གདོལ་པ་སྟེ་བཤན་པ་དང་ཞིང་ལས་པ་ལ་སོགས་པ་རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་ཤིང་སྒྲུབ་པ་ཡང་གྲང་དང་ཚ་ལ་སོགས་པའི་གནོད་པ་བཟོད་པར་བྱེད་ན། འགྲོ་བ་ཀུན་བདེ་བའི་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད་དེ་བཟོད་དགོས་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །གྲང་དང་ཚལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན། །འགྲོ་བ་བདེ་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད། །\n", "output": "Here's the translation following the provided guidelines:\n\nKey terms:\nཉ་པ་(fisherman), གདོལ་པ་(butcher), ཞིང་པ་(farmer), འཚོ་བ་(livelihood), གྲང་(cold), ཚ་(heat), གནོད་(harm), བཟོད་(endure), འགྲོ་བ་(beings)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་པ་ (and so forth) indicates an open-ended list\n- ཙམ་ཞིག་ (merely) emphasizes the basic nature of their livelihood\n- ཅིས་མི་བཟོད་ (why not endure) is a rhetorical question implying one should endure\n\n\nFishermen, butchers, farmers, and the like,\nWho think merely of their own livelihood,\nEndure the harm of cold and heat and such.\nFor beings' happiness, why should I not endure?\n\n\nTechnical note: This verse compares the endurance of ordinary workers with the bodhisattva's motivation to endure hardships for others' benefit.", "translation": "Fishermen, butchers, farmers, and the like,\nWho think merely of their own livelihood,\nEndure the harm of cold and heat and such.\nFor beings' happiness, why should I not endure?" @@ -19261,9 +19322,9 @@ "translation": "Even fishermen, butchers, farmers and the like,\nWho think only of their own livelihood,\nEndure the harms of cold, heat and so forth.\nSo why should I not endure for the happiness of beings?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །གྲང་དང་ཚལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན། །འགྲོ་བ་བདེ་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད། །\n\nCommentary 1: ཉ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཚོ་བ་ནི་འཚོ་བ་སྟེ་ཟས་སྐོམ་ལ་སོགས་པའོ། །ཙམ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཙམ་མོ། །བཟོད་ཅེས་པ་ནི་སྲན་འཛུགས་པའི་ཚིག་གོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་ཉ་པ་དང་གདོལ་པ་སྟེ་བཤན་པ་དང་ཞིང་ལས་པ་ལ་སོགས་པ་རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་ཤིང་སྒྲུབ་པ་ཡང་གྲང་དང་ཚ་ལ་སོགས་པའི་གནོད་པ་བཟོད་པར་བྱེད་ན། འགྲོ་བ་ཀུན་བདེ་བའི་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད་དེ་བཟོད་དགོས་ཞེས་པའོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nIf fishermen, butchers, farmers, and the like,\nWho merely think of their own livelihood,\nEndure the harms of cold, heat, and so forth,\nWhy should I not endure for the sake of all beings' happiness?\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning conveyed in the original Tibetan verse and elaborated on in the commentaries, emphasizing the contrast between those who endure hardships for their own basic sustenance and the aspiration to endure difficulties for the welfare of all sentient beings.", - "translation": "If fishermen, butchers, farmers, and the like,\nWho merely think of their own livelihood,\nEndure the harms of cold, heat, and so forth,\nWhy should I not endure for the sake of all beings' happiness?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །གྲང་དང་ཚལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན། །འགྲོ་བ་བདེ་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད། །\n\nCommentary 1: ཉ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཚོ་བ་ནི་འཚོ་བ་སྟེ་ཟས་སྐོམ་ལ་སོགས་པའོ། །ཙམ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཙམ་མོ། །བཟོད་ཅེས་པ་ནི་སྲན་འཛུགས་པའི་ཚིག་གོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་ཉ་པ་དང་གདོལ་པ་སྟེ་བཤན་པ་དང་ཞིང་ལས་པ་ལ་སོགས་པ་རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་ཤིང་སྒྲུབ་པ་ཡང་གྲང་དང་ཚ་ལ་སོགས་པའི་གནོད་པ་བཟོད་པར་བྱེད་ན། འགྲོ་བ་ཀུན་བདེ་བའི་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད་དེ་བཟོད་དགོས་ཞེས་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains some key terms:\n- \"Fishermen\" is mentioned as an example\n- \"Livelihood\" refers to food, drink, etc.\n- \"Merely\" emphasizes the limited scope\n- \"Endure\" is a term indicating patience or tolerance\n\nCommentary 2:\nThis commentary expands on the meaning:\n- It mentions fishermen, butchers, and farmers as examples of people who work for their livelihood\n- These people endure hardships like heat and cold for their basic sustenance\n- It questions why one shouldn't endure hardships for the sake of all beings' happiness\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that even people in difficult professions endure various hardships just for their basic livelihood. This is used as a point of comparison to encourage enduring hardships for the noble purpose of benefiting all beings.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nFishermen, butchers, farmers, and the like,\nWho merely think of their own livelihood,\nEndure the harms of cold and heat and such.\nSo why should I not endure for beings' joy?\n\nThis translation reflects the meaning explained in the commentaries, emphasizing the contrast between enduring hardships for personal livelihood and for the benefit of all beings.", + "translation": "Fishermen, butchers, farmers, and the like,\nWho merely think of their own livelihood,\nEndure the harms of cold and heat and such.\nSo why should I not endure for beings' joy?" } }, "glossary": { @@ -19289,7 +19350,7 @@ "བཟོད་": "bear" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །": { "ཉ་པ་": "fishermen", "གདོལ་པ་": "butchers", @@ -19370,8 +19431,9 @@ }, "འགྲོ་བ་བདེ་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད། །": { "འགྲོ་བ་": "beings", - "བདེ་": "happiness", - "བདག་": "I" + "བདེ་": "joy", + "བདག་": "I", + "བཟོད་": "endure" } } } @@ -19382,7 +19444,7 @@ "commentary_1": "ཕྱོགས་བཅུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ཕྱོགས་བཅུའོ། །དགྲོལ་བར་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱེད་པའོ། །དམ་བཅས་པ་ནི་དམ་བཅས་པར་གྱུར་པའོ།", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཉོན་མོངས་ལས་བསྒྲལ་བར་དམ་བཅས་ནས་གང་གི་ཚེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་ཉོན་མོངས་རྣམས་ལས་མ་གྲོལ་བར་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །འགྲོ་བ་ཉོན་མོངས་ལས་བསྒྲལ་བར། །དམ་བཅས་གང་ཚེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ལས་མ་གྲོལ་བ། །\n", "output": "Key terms:\nཕྱོགས་བཅུ་(Ten directions), ནམ་མཁའི་མཐས་(Limits of space), འགྲོ་བ་(Beings), ཉོན་མོངས་(Afflictions), བསྒྲལ་བར་(To liberate), དམ་བཅས་(Vow/promise), བདག་ཉིད་(Oneself), མ་གྲོལ་བ་(Not liberated)\n\nGrammatical notes:\n- གཏུགས་པའི་ - Genitive particle connecting to འགྲོ་བ་\n- གང་ཚེ་ - \"When\" or \"At the time when\"\n- ཀྱང་ - Emphatic particle\n\n\nWhen I vowed to liberate\nBeings throughout the ten directions to the limits of space\nFrom their afflictions,\nWhile I myself was not free from afflictions.\n\nNote: This verse highlights the paradoxical nature of the bodhisattva vow, where one promises to liberate all beings while not yet being liberated oneself.", "translation": "When I vowed to liberate\nBeings throughout the ten directions to the limits of space\nFrom their afflictions,\nWhile I myself was not free from afflictions." @@ -19398,9 +19460,9 @@ "translation": "When I vowed to liberate\nAll beings throughout space's reaches\nFrom their afflictions,\nI myself was not yet free from afflictions." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །འགྲོ་བ་ཉོན་མོངས་ལས་བསྒྲལ་བར། །དམ་བཅས་གང་ཚེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ལས་མ་གྲོལ་བ། །\n\nCommentary 1: ཕྱོགས་བཅུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ཕྱོགས་བཅུའོ། །དགྲོལ་བར་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱེད་པའོ། །དམ་བཅས་པ་ནི་དམ་བཅས་པར་གྱུར་པའོ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། ཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཉོན་མོངས་ལས་བསྒྲལ་བར་དམ་བཅས་ནས་གང་གི་ཚེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་ཉོན་མོངས་རྣམས་ལས་མ་གྲོལ་བར་\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWhen I made a vow to liberate\nAll beings throughout the ten directions to the ends of space\nFrom their afflictions,\nYet I myself was not free from afflictions.\n", - "translation": "When I made a vow to liberate\nAll beings throughout the ten directions to the ends of space\nFrom their afflictions,\nYet I myself was not free from afflictions." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །འགྲོ་བ་ཉོན་མོངས་ལས་བསྒྲལ་བར། །དམ་བཅས་གང་ཚེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ལས་མ་གྲོལ་བ། །\n\nCommentary 1: ཕྱོགས་བཅུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ཕྱོགས་བཅུའོ། །དགྲོལ་བར་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱེད་པའོ། །དམ་བཅས་པ་ནི་དམ་བཅས་པར་གྱུར་པའོ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། ཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཉོན་མོངས་ལས་བསྒྲལ་བར་དམ་བཅས་ནས་གང་གི་ཚེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་ཉོན་མོངས་རྣམས་ལས་མ་གྲོལ་བར་\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains some key terms:\n- \"Ten directions\" refers to all directions.\n- \"To liberate\" means to completely free.\n- \"Vowed\" means to have made a promise or commitment.\n\nCommentary 2:\nThis commentary paraphrases the input text, emphasizing:\n- The beings to be liberated are those in all ten directions, to the limits of space.\n- The bodhisattva vowed to liberate all beings from afflictions.\n- However, the bodhisattva himself is not yet free from afflictions.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together clarify that the verse is about a bodhisattva's vow to liberate all beings everywhere from afflictions, while acknowledging that the bodhisattva is not yet free from afflictions himself.\n\n3. Translating the input text based on the combined commentary meaning:\n\nWhen I vowed to liberate beings\nFrom afflictions in all ten directions,\nTo the very limits of space,\nYet I myself am not free from afflictions.\n\nThis translation captures the essence of the bodhisattva's vast aspiration to help all beings, contrasted with the humbling realization of their own ongoing struggle with afflictions.", + "translation": "When I vowed to liberate beings\nFrom afflictions in all ten directions,\nTo the very limits of space,\nYet I myself am not free from afflictions." } }, "glossary": { @@ -19419,7 +19481,7 @@ "གྲོལ་བ་": "free" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །འགྲོ་བ་ཉོན་མོངས་ལས་བསྒྲལ་བར། །": { "ཕྱོགས་བཅུ་": "ten directions", "ནམ་མཁའི་མཐས་": "limits of space", @@ -19468,16 +19530,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །འགྲོ་བ་ཉོན་མོངས་ལས་བསྒྲལ་བར། །": { + "ཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །": { "ཕྱོགས་བཅུ་": "ten directions", - "ནམ་མཁའི་མཐས་": "ends of space", + "ནམ་མཁའི་": "space", + "མཐས་": "limits" + }, + "།འགྲོ་བ་ཉོན་མོངས་ལས་བསྒྲལ་བར། །": { "འགྲོ་བ་": "beings", "ཉོན་མོངས་": "afflictions", "བསྒྲལ་བར་": "liberate" }, - "དམ་བཅས་གང་ཚེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ལས་མ་གྲོལ་བ། །": { - "དམ་བཅས་": "vow", - "བདག་ཉིད་": "myself", + "།དམ་བཅས་གང་ཚེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་། །": { + "དམ་བཅས་": "vowed" + }, + "།ཉོན་མོངས་རྣམས་ལས་མ་གྲོལ་བ། །": { "ཉོན་མོངས་": "afflictions", "གྲོལ་བ་": "free" } @@ -19490,7 +19556,7 @@ "commentary_1": "།གཞན་ལྟ་ཞོག་དང་ད་རུང་དུ་བདག་ཉིད་ཀྱང་མ་གྲོལ་བས་ན་ཚོད་དེ་རང་གི་ནུས་སྦུངས་མི་ཤེས་པར་རང་དགར་སྨྲ་བ་ནི་སྨྱོན་པའོ། །དེ་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འཇོམས་པ་སྟེ་ཉམས་པར་བྱེད་པ་ལ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ནི་སླར་མི་ལྡོག་པའི་ཚུལ་ཅན་ནོ། །", "commentary_2": "བདག་གི་བློའམ་ནུས་པའི་ཚོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པར་དེ་ལྟར་སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་སྨྱོན་པ་མིན་ཏེ། སྨྱོན་པ་དང་འདྲ་བར་གྱུར་པས་དེ་ན་གཞན་འགྲོལ་བར་བྱེད་པས་རང་གྲོལ་བར་བྱ་དགོས་སོ། །ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གི་ཚོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པར། །སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་སྨྱོན་པ་མིན། །དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་གཞོམ་པ་ལ། །རྟག་ཏུ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་བྱ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཚོད་ (measure/limit), སྨྲ་བ་ (speak), སྨྱོན་པ་ (mad/insane), ཉོན་མོངས་ (kleśa/afflictions), གཞོམ་པ་ (destroy/overcome), ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ (non-returning/irreversible)\n\nGrammatical notes:\n- མི་ཤེས་པར་ (not knowing) - verbal negation\n- ཇི་ལྟར་ (how) - interrogative particle\n- དེ་ལྟར་ (thus/in that way) - demonstrative\n- རྟག་ཏུ་ (always) - adverbial phrase\n\n\nNot knowing even my own measure,\nHow is my speech not that of a madman?\nThus, to destroy the afflictions,\nI shall always be irreversible.\n\n\nTechnical note: ཉོན་མོངས་ (nyön mong) is the Tibetan translation of the Sanskrit term kleśa, referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions.", "translation": "Not knowing even my own measure,\nHow is my speech not that of a madman?\nThus, to destroy the afflictions,\nI shall always be irreversible." @@ -19506,9 +19572,9 @@ "translation": "Not knowing my own limits,\nHow am I not like a madman speaking?\nThus, to overcome afflictions,\nI will never turn back." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་གི་ཚོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པར། །སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་སྨྱོན་པ་མིན། །དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་གཞོམ་པ་ལ། །རྟག་ཏུ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: །གཞན་ལྟ་ཞོག་དང་ད་རུང་དུ་བདག་ཉིད་ཀྱང་མ་གྲོལ་བས་ན་ཚོད་དེ་རང་གི་ནུས་སྦུངས་མི་ཤེས་པར་རང་དགར་སྨྲ་བ་ནི་སྨྱོན་པའོ། །དེ་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འཇོམས་པ་སྟེ་ཉམས་པར་བྱེད་པ་ལ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ནི་སླར་མི་ལྡོག་པའི་ཚུལ་ཅན་ནོ། །\n\nCommentary 2: བདག་གི་བློའམ་ནུས་པའི་ཚོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པར་དེ་ལྟར་སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་སྨྱོན་པ་མིན་ཏེ། སྨྱོན་པ་དང་འདྲ་བར་གྱུར་པས་དེ་ན་གཞན་འགྲོལ་བར་བྱེད་པས་རང་གྲོལ་བར་བྱ་དགོས་སོ། །ཞེས་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWithout knowing even my own capacity,\nHow am I not like a madman when I speak?\nThus, in destroying the afflictions,\nI shall always be unwavering.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, emphasizing the importance of self-awareness and steadfast determination in overcoming mental afflictions, as elaborated in the commentaries.", - "translation": "Without knowing even my own capacity,\nHow am I not like a madman when I speak?\nThus, in destroying the afflictions,\nI shall always be unwavering." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་གི་ཚོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པར། །སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་སྨྱོན་པ་མིན། །དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་གཞོམ་པ་ལ། །རྟག་ཏུ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: །གཞན་ལྟ་ཞོག་དང་ད་རུང་དུ་བདག་ཉིད་ཀྱང་མ་གྲོལ་བས་ན་ཚོད་དེ་རང་གི་ནུས་སྦུངས་མི་ཤེས་པར་རང་དགར་སྨྲ་བ་ནི་སྨྱོན་པའོ། །དེ་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འཇོམས་པ་སྟེ་ཉམས་པར་བྱེད་པ་ལ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ནི་སླར་མི་ལྡོག་པའི་ཚུལ་ཅན་ནོ། །\n\nCommentary 2: བདག་གི་བློའམ་ནུས་པའི་ཚོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པར་དེ་ལྟར་སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་སྨྱོན་པ་མིན་ཏེ། སྨྱོན་པ་དང་འདྲ་བར་གྱུར་པས་དེ་ན་གཞན་འགྲོལ་བར་བྱེད་པས་རང་གྲོལ་བར་བྱ་དགོས་སོ། །ཞེས་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide a translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary suggests that speaking without knowing one's own capabilities, while not yet liberated oneself, is like being insane. It emphasizes the importance of continuously working to overcome afflictions without turning back.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that speaking without knowing one's own mental capacity or abilities is like being insane. It implies that before trying to liberate others, one should first liberate oneself.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of self-awareness and caution against speaking or acting beyond one's capabilities. They suggest that one should focus on overcoming one's own afflictions and achieving liberation before attempting to help others. The commentaries stress the need for continuous, unwavering effort in this pursuit.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nHow am I not like a madman,\nSpeaking without knowing my own capacity?\nThus, in destroying afflictions,\nI shall never turn back.\n\n\nThis translation reflects the idea of recognizing one's limitations, the importance of self-awareness, and the commitment to persistently work on overcoming one's afflictions without retreating from this goal.", + "translation": "How am I not like a madman,\nSpeaking without knowing my own capacity?\nThus, in destroying afflictions,\nI shall never turn back." } }, "glossary": { @@ -19531,7 +19597,7 @@ "ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ": "be turned back" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་གི་ཚོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པར། །སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་སྨྱོན་པ་མིན། །": { "བདག་": "my", "ཚོད་": "measure", @@ -19577,14 +19643,15 @@ "བདག་གི་ཚོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པར། །སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་སྨྱོན་པ་མིན། །": { "བདག་": "I", "ཚོད་": "capacity", - "སྨྲ་བ་": "speak", + "མི་ཤེས་": "not knowing", + "སྨྲ་བ་": "speaking", "སྨྱོན་པ་": "madman" }, "དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་གཞོམ་པ་ལ། །རྟག་ཏུ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་བྱ། །": { "ཉོན་མོངས་": "afflictions", "གཞོམ་པ་": "destroying", - "རྟག་ཏུ་": "always", - "ལྡོག་པར་": "unwavering" + "རྟག་ཏུ་": "never", + "ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་": "turn back" } } } @@ -19595,7 +19662,7 @@ "commentary_1": "ཀུན་ནས་ཞེན་པར་བྱས་པ་ནི་གདུག་པ་དྲག་པོས་སོ། །ཁོན་དུ་བཟུང་བ་ནི་གནོད་པར་བྱེད་པའི་བསམ་པ་མི་འདོར་བའོ། །གཡུལ་སྤྲད་པ་ནི་འཐབ་པ་ལ་བརྩོན་པའོ། །ཅི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བའམ་སྙམ་པ་ལ། གཞན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པའི་གནོད་པ་འཇོམས་པར་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་གཞག་པར་བྱའོ། །དེའི་ཕྱིར་གཞན་དུ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་མཐའ་དག་རྒྱུན་གཅོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟ་བས་ན་ཉོན་མོངས་པ་གཞོམ་པ་ལ་རྟག་ཏུ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་འདི་ལ་བདག་གིས་ཞེན་པར་བྱ་ཞིང་། ཉོན་མོངས་པ་ལ་འཁོན་དུ་བཟུང་ནས་གཡུལ་སྤྲད་དེ་གཞོམ་པར་བྱའོ། །འོ་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤང་བྱ་ཡིན་མོད། ཞེན་པའམ་འཁོན་འཛིན་དེ་ཇི་ལྟར་བསྟེན་ཞེ་ན། རྣམ་པ་དེ་འདྲའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འཇོམས་བྱེད་དེ་ནི་རེ་ཞིག་སྤང་བྱར་མ་གཏོགས་པ་དེ་རེ་ཞིག་མི་སྤོང་ལ། མཐར་དེ་ཡང་སྤོང་ཞེས་བྱ་བར་འགྲེལ་པ་དག་ལས་གསལ་ལོ། །འགའ་ཞིག་ཉོན་མོངས་སུ་མ་གཏོགས་ཞེས་ཟེར་བ་ཡང་འགྲེལ་ཆེན་ལས་དེར་སྣང་བ་ཡིན་གྱི་དེ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་པ་དང་མཐུན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ལ་བདག་གིས་ཞེན་བྱ་ཞིང་། །ཁོན་དུ་བཟུང་ནས་གཡུལ་སྤྲད་དེ། །རྣམ་པ་དེ་འདྲའི་ཉོན་མོངས་པ། །ཉོན་མོངས་འཇོམས་བྱེད་མ་གཏོགས་སོ། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཞེན་བྱ་ (to cling to), ཁོན་དུ་བཟུང་ (to hold a grudge), གཡུལ་སྤྲད་ (to engage in battle), ཉོན་མོངས་པ་ (afflictions), ཉོན་མོངས་འཇོམས་བྱེད་ (destroyer of afflictions)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཞིང་ as a connector between clauses\n- མ་གཏོགས་སོ་ at the end indicating an exception\n\n\nTo this I should cling and,\nHolding a grudge, engage in battle.\nSuch types of afflictions\nAre excepted only for the destroyer of afflictions.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the paradoxical nature of confronting afflictions (ཉོན་མོངས་པ་, kleśa) in Buddhist practice. The \"destroyer of afflictions\" likely refers to wisdom or a realized being who can skillfully work with afflictive emotions.", "translation": "To this I should cling and,\nHolding a grudge, engage in battle.\nSuch types of afflictions\nAre excepted only for the destroyer of afflictions." @@ -19611,9 +19678,9 @@ "translation": "To this I cling and become attached,\nHolding grudges and engaging in battle.\nSuch afflictive emotions as these\nAre conquered only by the destroyer of afflictions." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདི་ལ་བདག་གིས་ཞེན་བྱ་ཞིང་། །ཁོན་དུ་བཟུང་ནས་གཡུལ་སྤྲད་དེ། །རྣམ་པ་དེ་འདྲའི་ཉོན་མོངས་པ། །ཉོན་མོངས་འཇོམས་བྱེད་མ་གཏོགས་སོ། །\n\nCommentary 1: ཀུན་ནས་ཞེན་པར་བྱས་པ་ནི་གདུག་པ་དྲག་པོས་སོ། །ཁོན་དུ་བཟུང་བ་ནི་གནོད་པར་བྱེད་པའི་བསམ་པ་མི་འདོར་བའོ། །གཡུལ་སྤྲད་པ་ནི་འཐབ་པ་ལ་བརྩོན་པའོ། །ཅི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བའམ་སྙམ་པ་ལ། གཞན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པའི་གནོད་པ་འཇོམས་པར་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་གཞག་པར་བྱའོ། །དེའི་ཕྱིར་གཞན་དུ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་མཐའ་དག་རྒྱུན་གཅོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟ་བས་ན་ཉོན་མོངས་པ་གཞོམ་པ་ལ་རྟག་ཏུ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་འདི་ལ་བདག་གིས་ཞེན་པར་བྱ་ཞིང་། ཉོན་མོངས་པ་ལ་འཁོན་དུ་བཟུང་ནས་གཡུལ་སྤྲད་དེ་གཞོམ་པར་བྱའོ། །འོ་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤང་བྱ་ཡིན་མོད། ཞེན་པའམ་འཁོན་འཛིན་དེ་ཇི་ལྟར་བསྟེན་ཞེ་ན། རྣམ་པ་དེ་འདྲའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འཇོམས་བྱེད་དེ་ནི་རེ་ཞིག་སྤང་བྱར་མ་གཏོགས་པ་དེ་རེ་ཞིག་མི་སྤོང་ལ། མཐར་དེ་ཡང་སྤོང་ཞེས་བྱ་བར་འགྲེལ་པ་དག་ལས་གསལ་ལོ། །འགའ་ཞིག་ཉོན་མོངས་སུ་མ་གཏོགས་ཞེས་ཟེར་བ་ཡང་འགྲེལ་ཆེན་ལས་དེར་སྣང་བ་ཡིན་གྱི་དེ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་པ་དང་མཐུན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nRegarding this, I should be attached to and hold a grudge,\nEngaging in battle against it.\nSuch types of afflictions,\nExcept for those that destroy afflictions.\n\n\nThis translation conveys that one should be passionately committed to battling against afflictive emotions and mental states, holding a strong stance against them. However, it makes an exception for those afflictive states that actually serve to destroy other afflictions, suggesting these may be temporarily useful on the path. The commentaries clarify that while generally all afflictions should be abandoned, those that help overcome other afflictions may be provisionally retained, though ultimately they too will be let go of.", - "translation": "Regarding this, I should be attached to and hold a grudge,\nEngaging in battle against it.\nSuch types of afflictions,\nExcept for those that destroy afflictions." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདི་ལ་བདག་གིས་ཞེན་བྱ་ཞིང་། །ཁོན་དུ་བཟུང་ནས་གཡུལ་སྤྲད་དེ། །རྣམ་པ་དེ་འདྲའི་ཉོན་མོངས་པ། །ཉོན་མོངས་འཇོམས་བྱེད་མ་གཏོགས་སོ། །\n\nCommentary 1: ཀུན་ནས་ཞེན་པར་བྱས་པ་ནི་གདུག་པ་དྲག་པོས་སོ། །ཁོན་དུ་བཟུང་བ་ནི་གནོད་པར་བྱེད་པའི་བསམ་པ་མི་འདོར་བའོ། །གཡུལ་སྤྲད་པ་ནི་འཐབ་པ་ལ་བརྩོན་པའོ། །ཅི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བའམ་སྙམ་པ་ལ། གཞན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པའི་གནོད་པ་འཇོམས་པར་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་གཞག་པར་བྱའོ། །དེའི་ཕྱིར་གཞན་དུ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་མཐའ་དག་རྒྱུན་གཅོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟ་བས་ན་ཉོན་མོངས་པ་གཞོམ་པ་ལ་རྟག་ཏུ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་འདི་ལ་བདག་གིས་ཞེན་པར་བྱ་ཞིང་། ཉོན་མོངས་པ་ལ་འཁོན་དུ་བཟུང་ནས་གཡུལ་སྤྲད་དེ་གཞོམ་པར་བྱའོ། །འོ་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤང་བྱ་ཡིན་མོད། ཞེན་པའམ་འཁོན་འཛིན་དེ་ཇི་ལྟར་བསྟེན་ཞེ་ན། རྣམ་པ་དེ་འདྲའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འཇོམས་བྱེད་དེ་ནི་རེ་ཞིག་སྤང་བྱར་མ་གཏོགས་པ་དེ་རེ་ཞིག་མི་སྤོང་ལ། མཐར་དེ་ཡང་སྤོང་ཞེས་བྱ་བར་འགྲེལ་པ་དག་ལས་གསལ་ལོ། །འགའ་ཞིག་ཉོན་མོངས་སུ་མ་གཏོགས་ཞེས་ཟེར་བ་ཡང་འགྲེལ་ཆེན་ལས་དེར་སྣང་བ་ཡིན་གྱི་དེ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་པ་དང་མཐུན་ནོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that one should firmly grasp onto the intention to eliminate afflictions, hold onto the thought of harming them, and be diligent in battling them. However, it clarifies that not all afflictions should be abandoned; those afflictions that help overcome other harmful afflictions should be retained for the time being.\n\nCommentary 2: This commentary emphasizes the importance of never turning back from the task of destroying afflictions. It explains that one should be attached to eliminating afflictions, hold enmity towards them, and engage in battle to destroy them. However, it clarifies that not all afflictions should be abandoned immediately; those that help in overcoming other afflictions should be temporarily retained, though ultimately they too will be abandoned.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that one should be firmly committed to eliminating afflictions, viewing them as enemies to be destroyed. However, they both emphasize an important nuance: not all afflictions should be immediately abandoned. Those afflictions that serve as tools to overcome other harmful afflictions should be temporarily retained, though the ultimate goal is to eventually abandon all afflictions.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nTo this task of eliminating afflictions, I should be attached.\nHolding them as enemies, I shall engage in battle.\nHowever, such afflictions\nThat serve to destroy other afflictions, are excepted for now.\n\n\nThis translation captures the main ideas presented in the commentaries: the commitment to eliminating afflictions, the attitude of viewing them as enemies, and the nuanced approach of temporarily retaining certain afflictions that help in overcoming others.", + "translation": "To this task of eliminating afflictions, I should be attached.\nHolding them as enemies, I shall engage in battle.\nHowever, such afflictions\nThat serve to destroy other afflictions, are excepted for now." } }, "glossary": { @@ -19630,7 +19697,7 @@ "འཇོམས་": "conquers" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདི་ལ་བདག་གིས་ཞེན་བྱ་ཞིང་། །": { "འདི་": "this", "བདག་": "I", @@ -19690,14 +19757,19 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "འདི་ལ་བདག་གིས་ཞེན་བྱ་ཞིང་། །ཁོན་དུ་བཟུང་ནས་གཡུལ་སྤྲད་དེ། །": { - "ཞེན་": "attached", - "ཁོན་དུ་བཟུང་": "hold a grudge", - "གཡུལ་སྤྲད་": "engaging in battle" + "འདི་ལ་བདག་གིས་ཞེན་བྱ་ཞིང་། །": { + "ཞེན་བྱ་": "attached" }, - "རྣམ་པ་དེ་འདྲའི་ཉོན་མོངས་པ། །ཉོན་མོངས་འཇོམས་བྱེད་མ་གཏོགས་སོ། །": { - "ཉོན་མོངས་པ་": "afflictions", - "འཇོམས་": "destroy" + "ཁོན་དུ་བཟུང་ནས་གཡུལ་སྤྲད་དེ། །": { + "ཁོན་དུ་བཟུང་": "holding as enemies", + "གཡུལ་སྤྲད་": "engage in battle" + }, + "རྣམ་པ་དེ་འདྲའི་ཉོན་མོངས་པ། །": { + "ཉོན་མོངས་པ་": "afflictions" + }, + "ཉོན་མོངས་འཇོམས་བྱེད་མ་གཏོགས་སོ། །": { + "ཉོན་མོངས་": "afflictions", + "འཇོམས་བྱེད་": "destroy" } } } @@ -19708,7 +19780,7 @@ "commentary_1": "བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་འདི་ལྟར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གཏན་འདུད་པར་མི་བྱ་བ་ཉིད་དུ་བསྟན་ཏེ།ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་དང་དགྲ་གཞན་མི་འདྲ་བ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ་བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་བླའི། རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་ལ་འདུད་པར་ཏེ་དེའི་དབང་དུ་འགྲོ་བར་མི་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ། །བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་བླའི། །རྣམ་པ་ཀུན་དུ་ཉོན་མོངས་པའི། །དགྲ་ལ་མདུད་པར་མི་བྱའོ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབསྲེགས་ (burn), བསད་ (kill), མགོ་བོ་ (head), བཅད་ (cut off), ཉོན་མོངས་པ་ (kleśa), དགྲ་ (enemy), མདུད་པ་ (bow down)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཏེ and ཏམ for conditional statements\n- བླའི as a contrastive particle (\"rather than\")\n- རྣམ་པ་ཀུན་དུ as an adverbial phrase (\"in all ways\")\n- མི་བྱའོ as a negative future/imperative\n\n\nEven if I am burned and killed,\nOr even if my head is cut off, so be it;\nBut in no way whatsoever\nWill I bow down to the enemy of kleśas.\n\n\nTechnical note: ཉོན་མོངས་པ་ (kleśa) refers to afflictive emotions or mental states in Buddhist philosophy, often left untranslated due to its technical nature.", "translation": "Even if I am burned and killed,\nOr even if my head is cut off, so be it;\nBut in no way whatsoever\nWill I bow down to the enemy of kleśas." @@ -19724,9 +19796,9 @@ "translation": "Even if I am burned and killed,\nOr even if my head is cut off, it is better than\nIn any way bowing down to\nThe enemy of afflictive emotions." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ། །བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་བླའི། །རྣམ་པ་ཀུན་དུ་ཉོན་མོངས་པའི། །དགྲ་ལ་མདུད་པར་མི་བྱའོ། །\n\nCommentary 1: བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་འདི་ལྟར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གཏན་འདུད་པར་མི་བྱ་བ་ཉིད་དུ་བསྟན་ཏེ།ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་དང་དགྲ་གཞན་མི་འདྲ་བ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ་བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་བླའི། རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་ལ་འདུད་པར་ཏེ་དེའི་དབང་དུ་འགྲོ་བར་མི་བྱའོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nEven if I were to be burned alive or killed,\nEven if my head were to be cut off - that would be better.\nBut in no way whatsoever\nShould I bow down to the enemy of afflictive emotions.\n", - "translation": "Even if I were to be burned alive or killed,\nEven if my head were to be cut off - that would be better.\nBut in no way whatsoever\nShould I bow down to the enemy of afflictive emotions." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ། །བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་བླའི། །རྣམ་པ་ཀུན་དུ་ཉོན་མོངས་པའི། །དགྲ་ལ་མདུད་པར་མི་བྱའོ། །\n\nCommentary 1: བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་འདི་ལྟར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གཏན་འདུད་པར་མི་བྱ་བ་ཉིད་དུ་བསྟན་ཏེ།ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་དང་དགྲ་གཞན་མི་འདྲ་བ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ་བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་བླའི། རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་ལ་འདུད་པར་ཏེ་དེའི་དབང་དུ་འགྲོ་བར་མི་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This verse shows that one should never bow down to the enemy of afflictions in any way, as the enemy of afflictions is unlike any other enemy.\n\nCommentary 2: It is better to be burned, killed, or even have one's head cut off than to submit to or fall under the power of the enemy of afflictions in any way.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of never submitting to or bowing down to afflictions (negative emotions and mental states), even in the face of extreme physical harm or death. They highlight that afflictions are a unique kind of enemy that one must resist at all costs.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nEven if I am burned and killed,\nOr even if my head is cut off, so be it.\nBut in no way whatsoever\nShall I bow down to the enemy of afflictions.\n\nThis translation reflects the strong stance against submitting to afflictions as emphasized in both commentaries, while maintaining the vivid imagery of the original text.", + "translation": "Even if I am burned and killed,\nOr even if my head is cut off, so be it.\nBut in no way whatsoever\nShall I bow down to the enemy of afflictions." } }, "glossary": { @@ -19747,7 +19819,7 @@ "མདུད་པ་": "bow" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ།": { "བསྲེགས་": "burned", "བསད་": "killed" @@ -19803,21 +19875,20 @@ }, "04_commentary_assisted": { "བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ།": { - "བདག་": "I", "བསྲེགས་": "burned", "བསད་": "killed" }, "།བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་བླའི།": { - "བདག་": "I", "མགོ་བོ་": "head", "བཅད་": "cut off" }, "།རྣམ་པ་ཀུན་དུ་ཉོན་མོངས་པའི།": { - "ཉོན་མོངས་པ་": "afflictive emotions" + "རྣམ་པ་ཀུན་དུ་": "in no way whatsoever", + "ཉོན་མོངས་པ་": "afflictions" }, "།དགྲ་ལ་མདུད་པར་མི་བྱའོ།": { "དགྲ་": "enemy", - "མདུད་པ་": "bow down" + "མདུད་པར་": "bow down" } } } @@ -19828,7 +19899,7 @@ "commentary_1": "ཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡུལ་གཞན་ནི་ལྗོངས་བཙན་སའོ། །གང་ཡུལ་དེ་ནས་ནུས་པ་སྟེ། །ཚོགས་པ་འཕེལ་ཙམ་ན་ཕྱིར་ལྡོག་པ་ནི་སླར་ཡང་རྒོལ་དུ་འོང་བའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཐ་མལ་གྱི་དགྲ་བོ་ནི་ལན་ཅིག་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ཡུལ་གཞན་ཞིག་ཏུ་གནས་ཤིང་དེ་ཡོངས་སུ་བཟུང་ནས་དེར་ནུས་པ་བརྟས་ནས་དེ་ནས་ཡང་ཕྱིར་ལྡོག་ཅིང་གནོད་པ་བྱེད་སྲིད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པའི་དགྲའི་ཚུལ་ནི་དེ་དང་འདྲ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། ལན་ཅིག་རྩ་བ་ནས་སྤངས་ན་སླར་ལྡོག་པ་མི་སྲིད་དོ། །དེ་ཇི་ལྟར་སྤོང་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པ་འདི་དཔྱད་ན་གཞོམ་སླ་བས་བརྙས་ཚིག་ཏུ་ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཉོན་མོངས་འདི་ནི་རྩ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་པ་ཙམ་གྱིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་པས་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཡིན་ཞེས་པ་དང་། རྣམ་བཤད་ལས། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་འདི་དག་ནི། །ཞེས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ནི། །ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་གནས་ཤིང་ཡོངས་བཟུང་ནས། །ནུས་པ་བརྟས་ནས་དེ་ནས་ཕྱིར་ལྡོག་གི །ཉོན་མོངས་དགྲ་ཚུལ་དེ་དང་འདྲ་མ་ཡིན། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཐ་མལ་(ordinary), དགྲ་བོ་(enemy), ཡུལ་(country/place), ཉོན་མོངས་(kleśa)\n\nGrammar:\n- ཕྱུང་ཡང་ནི། (although expelled)\n- གནས་ཤིང་ཡོངས་བཟུང་ནས། (having stayed and fully grasped)\n- ནུས་པ་བརྟས་ནས་ (having strengthened power)\n- དེ་དང་འདྲ་མ་ཡིན། (is not like that)\n\n\nAlthough an ordinary enemy, expelled from the country,\nMay dwell in another land and, having fully grasped it,\nReturn later after strengthening their power,\nThe enemy of kleśas does not behave in this way.\n\n\nNote: This verse contrasts the behavior of ordinary enemies with that of kleśas (mental afflictions), emphasizing that kleśas operate differently and are more persistent than worldly foes.", "translation": "Although an ordinary enemy, expelled from the country,\nMay dwell in another land and, having fully grasped it,\nReturn later after strengthening their power,\nThe enemy of kleśas does not behave in this way." @@ -19844,9 +19915,9 @@ "translation": "Though ordinary enemies may be driven from their land,\nThey can dwell and gather strength in other places,\nThen return again with renewed power.\nBut the enemy of afflictions is not like that." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ནི། །ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་གནས་ཤིང་ཡོངས་བཟུང་ནས། །ནུས་པ་བརྟས་ནས་དེ་ནས་ཕྱིར་ལྡོག་གི །ཉོན་མོངས་དགྲ་ཚུལ་དེ་དང་འདྲ་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡུལ་གཞན་ནི་ལྗོངས་བཙན་སའོ། །གང་ཡུལ་དེ་ནས་ནུས་པ་སྟེ། །ཚོགས་པ་འཕེལ་ཙམ་ན་ཕྱིར་ལྡོག་པ་ནི་སླར་ཡང་རྒོལ་དུ་འོང་བའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། ཐ་མལ་གྱི་དགྲ་བོ་ནི་ལན་ཅིག་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ཡུལ་གཞན་ཞིག་ཏུ་གནས་ཤིང་དེ་ཡོངས་སུ་བཟུང་ནས་དེར་ནུས་པ་བརྟས་ནས་དེ་ནས་ཡང་ཕྱིར་ལྡོག་ཅིང་གནོད་པ་བྱེད་སྲིད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པའི་དགྲའི་ཚུལ་ནི་དེ་དང་འདྲ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། ལན་ཅིག་རྩ་བ་ནས་སྤངས་ན་སླར་ལྡོག་པ་མི་སྲིད་དོ། །དེ་ཇི་ལྟར་སྤོང་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པ་འདི་དཔྱད་ན་གཞོམ་སླ་བས་བརྙས་ཚིག་ཏུ་ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཉོན་མོངས་འདི་ནི་རྩ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་པ་ཙམ་གྱིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་པས་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཡིན་ཞེས་པ་དང་། རྣམ་བཤད་ལས། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་འདི་དག་ནི། །ཞེས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nEven if ordinary enemies are expelled from their land,\nThey may settle in another country, gather strength there,\nAnd then return to attack again.\nBut the enemy of afflictive emotions is not like that.\n\n\nThis translation captures the key points that:\n1. Ordinary enemies can be driven out but may regroup elsewhere and return.\n2. The afflictive emotions (kleshas) are different - once truly uprooted, they do not return.\n3. There is a contrast being drawn between worldly enemies and the inner enemies of afflictive emotions.\n\nThe commentaries provide helpful context about the nature of afflictive emotions and how they differ from ordinary enemies in terms of their potential to be permanently eliminated through spiritual practice.", - "translation": "Even if ordinary enemies are expelled from their land,\nThey may settle in another country, gather strength there,\nAnd then return to attack again.\nBut the enemy of afflictive emotions is not like that." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ནི། །ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་གནས་ཤིང་ཡོངས་བཟུང་ནས། །ནུས་པ་བརྟས་ནས་དེ་ནས་ཕྱིར་ལྡོག་གི །ཉོན་མོངས་དགྲ་ཚུལ་དེ་དང་འདྲ་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡུལ་གཞན་ནི་ལྗོངས་བཙན་སའོ། །གང་ཡུལ་དེ་ནས་ནུས་པ་སྟེ། །ཚོགས་པ་འཕེལ་ཙམ་ན་ཕྱིར་ལྡོག་པ་ནི་སླར་ཡང་རྒོལ་དུ་འོང་བའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། ཐ་མལ་གྱི་དགྲ་བོ་ནི་ལན་ཅིག་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ཡུལ་གཞན་ཞིག་ཏུ་གནས་ཤིང་དེ་ཡོངས་སུ་བཟུང་ནས་དེར་ནུས་པ་བརྟས་ནས་དེ་ནས་ཡང་ཕྱིར་ལྡོག་ཅིང་གནོད་པ་བྱེད་སྲིད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པའི་དགྲའི་ཚུལ་ནི་དེ་དང་འདྲ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། ལན་ཅིག་རྩ་བ་ནས་སྤངས་ན་སླར་ལྡོག་པ་མི་སྲིད་དོ། །དེ་ཇི་ལྟར་སྤོང་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པ་འདི་དཔྱད་ན་གཞོམ་སླ་བས་བརྙས་ཚིག་ཏུ་ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཉོན་མོངས་འདི་ནི་རྩ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་པ་ཙམ་གྱིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་པས་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཡིན་ཞེས་པ་དང་། རྣམ་བཤད་ལས། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་འདི་དག་ནི། །ཞེས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\nCommentary 1 summary:\nThis commentary explains that ordinary enemies, when expelled from one place, can go to another stronghold. There, they can gather strength and numbers, and then return to attack again.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary elaborates that while ordinary enemies can be expelled from one place, regroup elsewhere, and return to cause harm, afflictive emotions (kleshas) are different. Once uprooted completely, they cannot return. The commentary suggests that afflictive emotions are easy to destroy when examined closely, and can be eliminated by simply seeing the ultimate truth of reality.\n\nCombined meaning:\nThe commentaries contrast ordinary enemies with mental afflictions. While physical enemies can regroup and return after being expelled, mental afflictions, once truly uprooted through understanding reality, cannot return. This emphasizes the importance and effectiveness of addressing mental afflictions at their root through wisdom and insight.\n\nTranslation of the input text based on the commentaries:\n\nThough ordinary enemies may be expelled from a land,\nThey can settle in another place and gather strength,\nThen return later to attack once more.\nBut the enemy of afflictions does not behave this way.\n\nThis translation reflects the contrast between physical enemies and mental afflictions, emphasizing that while ordinary enemies can regroup and return, properly eliminated mental afflictions cannot.", + "translation": "Though ordinary enemies may be expelled from a land,\nThey can settle in another place and gather strength,\nThen return later to attack once more.\nBut the enemy of afflictions does not behave this way." } }, "glossary": { @@ -19872,7 +19943,7 @@ "དགྲ་": "enemy" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ནི། །": { "ཐ་མལ་": "ordinary", "དགྲ་བོ་": "enemy", @@ -19939,13 +20010,12 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ནི། །": { - "ཐ་མལ་": "ordinary", - "དགྲ་བོ་": "enemies", + "ཐ་མལ་དགྲ་བོ་": "ordinary enemies", "ཡུལ་": "land", "ཕྱུང་": "expelled" }, "ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་གནས་ཤིང་ཡོངས་བཟུང་ནས། །": { - "ཡུལ་གཞན་": "another country", + "ཡུལ་གཞན་": "another place", "གནས་": "settle", "ཡོངས་བཟུང་": "gather strength" }, @@ -19953,8 +20023,7 @@ "ཕྱིར་ལྡོག་": "return" }, "ཉོན་མོངས་དགྲ་ཚུལ་དེ་དང་འདྲ་མ་ཡིན། །": { - "ཉོན་མོངས་": "afflictive emotions", - "དགྲ་": "enemy" + "ཉོན་མོངས་དགྲ་": "enemy of afflictions" } } } @@ -19965,7 +20034,7 @@ "commentary_1": "དེ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ཤེས་རབ་སྟེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སོ་སོར་བརྟགས་པའི་མིག་གིས་གཏན་ནས་སོ། །བདག་ཉིད་ནི་བདག་གི་ཡིད་ལས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བསལ་བ་ནི་བཏོན་ནས་བཏང་བའོ། །གང་དུ་འགྲོ་ཞེས་པ་ནི་འགྲོ་ས་མེད་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་ནི་བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་གིས་བལྟས་པས་སྤང་བར་བྱ་ཞིང་། བདག་གི་ཡིད་ལས་བསལ་བ་ན་དེ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་ཏེ་འགྲོ་ས་མེད་ལ། གང་དུ་གནས་ནས་ནུས་པ་བརྟས་ནས་སླར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱ་བའི་ཕྱིར་འོང་སྟེ་འོང་བ་མེད་དོ། །དེས་ན་བློ་ཞན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད་ཀྱི་ཡོད་ན་མི་སྤོང་མི་སྲིད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་ཤེས་རབ་མིག་གིས་སྤང་། །བདག་ཡིད་ལས་བསལ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །གང་དུ་གནས་ནས་བདག་གནོད་བྱ་ཕྱིར་འོང་། །བློ་ཞེན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa), ཤེས་རབ་ (prajñā), མིག་ (eye), སྤང་ (abandon), བདག་ (self), ཡིད་ (mind), གནས་ (abide), གནོད་ (harm), བློ་ཞེན་ (mental attachment)\n\nGrammatical notes:\n- Use of rhetorical questions with གང་དུ་\n- Causative construction with ཕྱིར་\n- Negation with མེད་པར་\n\n\nAbandon kleśas with the eye of prajñā.\nWhere will they go when removed from my mind?\nWhere will they abide and return from to harm me?\nMental attachment to self is simply without diligence.\n\nTechnical notes:\n- ཉོན་མོངས་ (kleśa) refers to afflictive emotions or mental states\n- ཤེས་རབ་ (prajñā) is often translated as \"wisdom\" but specifically refers to discriminating awareness\n- The verse uses rhetorical questions to emphasize the illusory nature of kleśas when examined with wisdom", "translation": "Abandon kleśas with the eye of prajñā.\nWhere will they go when removed from my mind?\nWhere will they abide and return from to harm me?\nMental attachment to self is simply without diligence." @@ -19981,9 +20050,9 @@ "translation": "Abandon afflictions with the eye of wisdom.\nIf removed from my mind, where will they go?\nWhere will they dwell and return from to harm me?\nMy mind's attachment to them has simply ceased." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་ཤེས་རབ་མིག་གིས་སྤང་། །བདག་ཡིད་ལས་བསལ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །གང་དུ་གནས་ནས་བདག་གནོད་བྱ་ཕྱིར་འོང་། །བློ་ཞེན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ཤེས་རབ་སྟེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སོ་སོར་བརྟགས་པའི་མིག་གིས་གཏན་ནས་སོ། །བདག་ཉིད་ནི་བདག་གི་ཡིད་ལས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བསལ་བ་ནི་བཏོན་ནས་བཏང་བའོ། །གང་དུ་འགྲོ་ཞེས་པ་ནི་འགྲོ་ས་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ནི་བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་གིས་བལྟས་པས་སྤང་བར་བྱ་ཞིང་། བདག་གི་ཡིད་ལས་བསལ་བ་ན་དེ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་ཏེ་འགྲོ་ས་མེད་ལ། གང་དུ་གནས་ནས་ནུས་པ་བརྟས་ནས་སླར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱ་བའི་ཕྱིར་འོང་སྟེ་འོང་བ་མེད་དོ། །དེས་ན་བློ་ཞན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད་ཀྱི་ཡོད་ན་མི་སྤོང་མི་སྲིད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nAfflictions are dispelled by the eye of wisdom.\nOnce removed from my mind, where will they go?\nWhere will they dwell before returning to harm me?\nThe weak-minded lack diligence; that is all there is to it.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the Tibetan verse, which discusses how afflictions (negative mental states) are eliminated through wisdom and insight. It questions where these afflictions go once dispelled, implying they have no real existence outside the mind. The final line suggests that only those lacking in mental strength or diligence fail to overcome these afflictions.", - "translation": "Afflictions are dispelled by the eye of wisdom.\nOnce removed from my mind, where will they go?\nWhere will they dwell before returning to harm me?\nThe weak-minded lack diligence; that is all there is to it." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་ཤེས་རབ་མིག་གིས་སྤང་། །བདག་ཡིད་ལས་བསལ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །གང་དུ་གནས་ནས་བདག་གནོད་བྱ་ཕྱིར་འོང་། །བློ་ཞེན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ཤེས་རབ་སྟེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སོ་སོར་བརྟགས་པའི་མིག་གིས་གཏན་ནས་སོ། །བདག་ཉིད་ནི་བདག་གི་ཡིད་ལས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བསལ་བ་ནི་བཏོན་ནས་བཏང་བའོ། །གང་དུ་འགྲོ་ཞེས་པ་ནི་འགྲོ་ས་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ནི་བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་གིས་བལྟས་པས་སྤང་བར་བྱ་ཞིང་། བདག་གི་ཡིད་ལས་བསལ་བ་ན་དེ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་ཏེ་འགྲོ་ས་མེད་ལ། གང་དུ་གནས་ནས་ནུས་པ་བརྟས་ནས་སླར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱ་བའི་ཕྱིར་འོང་སྟེ་འོང་བ་མེད་དོ། །དེས་ན་བློ་ཞན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད་ཀྱི་ཡོད་ན་མི་སྤོང་མི་སྲིད་དོ། །\n", + "output": "I'll translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly.\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that afflictions are to be completely eliminated by the eye of wisdom, which is the precise individual analysis of reality. \"Self\" refers to one's own mind. \"Removed\" means extracted and discarded. \"Where will they go?\" implies there's nowhere for them to go.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that afflictions should be abandoned by looking with the eye of wisdom that realizes selflessness. When removed from one's mind, they have nowhere to go. They cannot reside anywhere to gain strength and return to harm oneself. Therefore, weak-minded people lack diligence, but if they had it, it would be impossible not to abandon afflictions.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize that afflictions are to be eliminated through wisdom, particularly the wisdom realizing selflessness or the true nature of reality. They agree that once afflictions are removed from the mind, they have nowhere to go or reside. The second commentary adds that this means afflictions cannot regain strength to return and cause harm. Both imply that diligence and correct understanding are necessary to truly abandon afflictions.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\n\nAfflictions are to be abandoned by the eye of wisdom.\nOnce removed from my mind, where will they go?\nWhere could they reside to return and harm me?\nIt is only due to weak resolve that I lack diligence in this endeavor.\n", + "translation": "Afflictions are to be abandoned by the eye of wisdom.\nOnce removed from my mind, where will they go?\nWhere could they reside to return and harm me?\nIt is only due to weak resolve that I lack diligence in this endeavor." } }, "glossary": { @@ -20012,7 +20081,7 @@ "བརྩོན་པ་": "persevered" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་ཤེས་རབ་མིག་གིས་སྤང་། །": { "ཉོན་མོངས་": "kleśa", "ཤེས་རབ་": "prajñā", @@ -20088,20 +20157,20 @@ "ཉོན་མོངས་": "afflictions", "ཤེས་རབ་": "wisdom", "མིག་": "eye", - "སྤང་": "dispelled" + "སྤང་": "abandon" }, "བདག་ཡིད་ལས་བསལ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །": { - "བདག་ཡིད་": "my mind", - "བསལ་": "removed", - "འགྲོ་": "go" + "བདག་": "my", + "ཡིད་": "mind", + "བསལ་": "removed" }, "གང་དུ་གནས་ནས་བདག་གནོད་བྱ་ཕྱིར་འོང་། །": { - "གནས་": "dwell", - "བདག་གནོད་": "harm me", - "འོང་": "returning" + "བདག་": "me", + "གནོད་": "harm" }, "བློ་ཞེན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད། །": { - "བློ་ཞེན་": "weak-minded", + "བློ་ཞེན་": "resolve", + "བདག་": "I", "བརྩོན་པ་": "diligence" } } @@ -20113,7 +20182,7 @@ "commentary_1": "དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡུལ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའོ། །དབང་པོ་ནི་མིག་ལ་སོགས་པ་སྟེ་དེ་དག་གོ། །དབང་པོ་བཏུལ་ན་ཉོན་མོངས་པ་མི་སྐྱེའོ། །བར་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི་བར་རོ། །དེ་ལས་གཞན་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་རྣམས་ལས་གཞན་ནའོ། །གར་གནས་ཞེས་པ་ནི་གང་དུ་གནས་ནས་ཞེས་བྱ་བའོ། །གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་འཚེ་བར་བྱེད་པའོ། །འདི་ནི་རྒྱུ་འདྲ་ཞེས་པ་ནི་བརྫུན་པ་སྟེ། འདི་མི་ཤེས་པས་གནོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་ཕྱིར་ནི་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བསྟོད་པ་ནི་འབད་རྩོལ་ལོ། །དོན་མེད་ཉིད་དུ་སྟེ་སྐབས་སུ་མ་བབ་བཞིན་དུའོ། །", "commentary_2": "ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་གིས་ཇི་ལྟར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་གཟུགས་སོགས་ན་མི་གནས་མིག་གི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་པ་ལ་གནས་པ་མིན་ཏེ་དེ་དག་ཡོད་ཀྱང་མེད་པ་སྲིད་པས་སོ། །ཡུལ་དབང་དེ་དག་གི་བར་ནའང་གནས་པ་མིན་ལ། དེ་དག་ལས་གཞན་ནའང་ཡོད་པ་མིན་ཏེ་མ་དམིགས་པས་སོ། །དེས་ན་ཉོན་མོངས་འདི་དག་ནི་གར་གནས་ནས་འགྲོ་བ་ཀུན་ལ་གནོད་པ་བྱེད་དེ་བརྟགས་ན་གནོད་བྱེད་དུ་མ་གྲུབ་ལ་གནོད་བྱེད་དུ་སྣང་བས་འདི་ནི་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་སྟེ། སྣང་ཡང་བདེན་པ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་སྤོང་མི་ནུས་སྙམ་པའི་སྙིང་ལ་འཇིགས་པ་སྤོང་ལ་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་བརྩོན་པ་སྟེན་ཅིག དེ་ལྟར་མ་བྱས་པར་དོན་མེད་པ་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད་དེ་བྱེད་པ་འདི་མི་རིགས་སོ། །ཞེས་པའམ་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་དབང་ཚོགས་ལ་མིན་པར་ནའང་མིན། །དེ་ལས་གཞན་ནའང་མིན་ན་འདི་དག་གར་གནས་འགྲོ་བ་ཀུན་གནོད་བྱེད། །འདི་ནི་སྒྱུ་འདྲ་དེ་ཕྱིར་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྤོངས་ཤེས་ཕྱིར་བརྩོན་པ་བསྟེན། །དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa), ཡུལ་ (object), དབང་ཚོགས་ (sense faculties), སྒྱུ་ (illusion), དམྱལ་ (hell)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་...ན construction for neither/nor\n- བྱེད་ as an auxiliary verb for active voice\n- རྣམས་སུ་ indicating plural locative\n\n\nThe kleśas do not abide in objects, nor in the sense faculties, nor elsewhere.\nWhere then do these reside, that harm all beings?\nThis is like an illusion; therefore, abandon fear in your heart and strive for understanding.\nWhy do they harm me needlessly in hells and such?\n\n\nTechnical notes:\n- ཉོན་མོངས་ (kleśa) refers to afflictive emotions or mental states in Buddhist psychology\n- The text is exploring the nature and location of kleśas, emphasizing their illusory quality\n- The final line suggests a contemplation on the seemingly arbitrary nature of suffering", "translation": "The kleśas do not abide in objects, nor in the sense faculties, nor elsewhere.\nWhere then do these reside, that harm all beings?\nThis is like an illusion; therefore, abandon fear in your heart and strive for understanding.\nWhy do they harm me needlessly in hells and such?" @@ -20129,9 +20198,9 @@ "translation": "Afflictions do not abide in objects, nor in the sense faculties, nor in between.\nIf they are not elsewhere either, where do these that harm all beings reside?\nThis is like an illusion, so abandon fear in your heart; strive to understand.\nWhy do hell and such needlessly harm me when they have no real existence?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་དབང་ཚོགས་ལ་མིན་པར་ནའང་མིན། །དེ་ལས་གཞན་ནའང་མིན་ན་འདི་དག་གར་གནས་འགྲོ་བ་ཀུན་གནོད་བྱེད། །འདི་ནི་སྒྱུ་འདྲ་དེ་ཕྱིར་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྤོངས་ཤེས་ཕྱིར་བརྩོན་པ་བསྟེན། །དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡུལ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའོ། །དབང་པོ་ནི་མིག་ལ་སོགས་པ་སྟེ་དེ་དག་གོ། །དབང་པོ་བཏུལ་ན་ཉོན་མོངས་པ་མི་སྐྱེའོ། །བར་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི་བར་རོ། །དེ་ལས་གཞན་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་རྣམས་ལས་གཞན་ནའོ། །གར་གནས་ཞེས་པ་ནི་གང་དུ་གནས་ནས་ཞེས་བྱ་བའོ། །གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་འཚེ་བར་བྱེད་པའོ། །འདི་ནི་རྒྱུ་འདྲ་ཞེས་པ་ནི་བརྫུན་པ་སྟེ། འདི་མི་ཤེས་པས་གནོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་ཕྱིར་ནི་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བསྟོད་པ་ནི་འབད་རྩོལ་ལོ། །དོན་མེད་ཉིད་དུ་སྟེ་སྐབས་སུ་མ་བབ་བཞིན་དུའོ། །\n\nCommentary 2: ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་གིས་ཇི་ལྟར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་གཟུགས་སོགས་ན་མི་གནས་མིག་གི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་པ་ལ་གནས་པ་མིན་ཏེ་དེ་དག་ཡོད་ཀྱང་མེད་པ་སྲིད་པས་སོ། །ཡུལ་དབང་དེ་དག་གི་བར་ནའང་གནས་པ་མིན་ལ། དེ་དག་ལས་གཞན་ནའང་ཡོད་པ་མིན་ཏེ་མ་དམིགས་པས་སོ། །དེས་ན་ཉོན་མོངས་འདི་དག་ནི་གར་གནས་ནས་འགྲོ་བ་ཀུན་ལ་གནོད་པ་བྱེད་དེ་བརྟགས་ན་གནོད་བྱེད་དུ་མ་གྲུབ་ལ་གནོད་བྱེད་དུ་སྣང་བས་འདི་ནི་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་སྟེ། སྣང་ཡང་བདེན་པ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་སྤོང་མི་ནུས་སྙམ་པའི་སྙིང་ལ་འཇིགས་པ་སྤོང་ལ་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་བརྩོན་པ་སྟེན་ཅིག དེ་ལྟར་མ་བྱས་པར་དོན་མེད་པ་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད་དེ་བྱེད་པ་འདི་མི་རིགས་སོ། །ཞེས་པའམ་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་པའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nAfflictive emotions do not reside in objects, nor in the sense faculties, nor in between.\nIf they are not elsewhere either, where do these afflictions that harm all beings abide?\nThis is like an illusion, therefore abandon fear in your heart and strive to cultivate wisdom.\nWhy should I needlessly allow myself to be harmed in the hells and other realms?\n", - "translation": "Afflictive emotions do not reside in objects, nor in the sense faculties, nor in between.\nIf they are not elsewhere either, where do these afflictions that harm all beings abide?\nThis is like an illusion, therefore abandon fear in your heart and strive to cultivate wisdom.\nWhy should I needlessly allow myself to be harmed in the hells and other realms?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་དབང་ཚོགས་ལ་མིན་པར་ནའང་མིན། །དེ་ལས་གཞན་ནའང་མིན་ན་འདི་དག་གར་གནས་འགྲོ་བ་ཀུན་གནོད་བྱེད། །འདི་ནི་སྒྱུ་འདྲ་དེ་ཕྱིར་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྤོངས་ཤེས་ཕྱིར་བརྩོན་པ་བསྟེན། །དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡུལ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའོ། །དབང་པོ་ནི་མིག་ལ་སོགས་པ་སྟེ་དེ་དག་གོ། །དབང་པོ་བཏུལ་ན་ཉོན་མོངས་པ་མི་སྐྱེའོ། །བར་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི་བར་རོ། །དེ་ལས་གཞན་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་རྣམས་ལས་གཞན་ནའོ། །གར་གནས་ཞེས་པ་ནི་གང་དུ་གནས་ནས་ཞེས་བྱ་བའོ། །གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་འཚེ་བར་བྱེད་པའོ། །འདི་ནི་རྒྱུ་འདྲ་ཞེས་པ་ནི་བརྫུན་པ་སྟེ། འདི་མི་ཤེས་པས་གནོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་ཕྱིར་ནི་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བསྟོད་པ་ནི་འབད་རྩོལ་ལོ། །དོན་མེད་ཉིད་དུ་སྟེ་སྐབས་སུ་མ་བབ་བཞིན་དུའོ། །\n\nCommentary 2: ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་གིས་ཇི་ལྟར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་གཟུགས་སོགས་ན་མི་གནས་མིག་གི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་པ་ལ་གནས་པ་མིན་ཏེ་དེ་དག་ཡོད་ཀྱང་མེད་པ་སྲིད་པས་སོ། །ཡུལ་དབང་དེ་དག་གི་བར་ནའང་གནས་པ་མིན་ལ། དེ་དག་ལས་གཞན་ནའང་ཡོད་པ་མིན་ཏེ་མ་དམིགས་པས་སོ། །དེས་ན་ཉོན་མོངས་འདི་དག་ནི་གར་གནས་ནས་འགྲོ་བ་ཀུན་ལ་གནོད་པ་བྱེད་དེ་བརྟགས་ན་གནོད་བྱེད་དུ་མ་གྲུབ་ལ་གནོད་བྱེད་དུ་སྣང་བས་འདི་ནི་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་སྟེ། སྣང་ཡང་བདེན་པ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་སྤོང་མི་ནུས་སྙམ་པའི་སྙིང་ལ་འཇིགས་པ་སྤོང་ལ་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་བརྩོན་པ་སྟེན་ཅིག དེ་ལྟར་མ་བྱས་པར་དོན་མེད་པ་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད་དེ་བྱེད་པ་འདི་མི་རིགས་སོ། །ཞེས་པའམ་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་པའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary explains that afflictions (kleshas) do not reside in objects, sense faculties, or elsewhere. It questions where afflictions exist if they harm all beings. It suggests afflictions are like illusions and encourages developing wisdom to overcome fear. It questions why one suffers in hell realms without purpose.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary elaborates that afflictions are not found in sense objects, sense faculties, or anywhere else. It describes afflictions as illusory - appearing to cause harm but lacking true existence. It advises abandoning fear and cultivating wisdom through diligence. It questions the reasonableness of suffering in hell realms without purpose.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize that afflictions have no inherent existence in objects, senses, or elsewhere, yet they appear to harm beings. They liken afflictions to illusions and stress the importance of wisdom to overcome fear and suffering. They encourage diligence in cultivating wisdom and question the purpose of suffering in lower realms.\n\n4. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nAfflictions do not reside in objects, nor in the collection of senses, nor in between;\nIf they exist nowhere else, where do these afflictions dwell that harm all beings?\nThey are like illusions; therefore, dispel fear from your heart and strive to cultivate wisdom.\nWhy should I needlessly suffer in hell and other realms without purpose?\n", + "translation": "Afflictions do not reside in objects, nor in the collection of senses, nor in between;\nIf they exist nowhere else, where do these afflictions dwell that harm all beings?\nThey are like illusions; therefore, dispel fear from your heart and strive to cultivate wisdom.\nWhy should I needlessly suffer in hell and other realms without purpose?" } }, "glossary": { @@ -20157,7 +20226,7 @@ "གནོད་པ་": "torment" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་དབང་ཚོགས་ལ་མིན་པར་ནའང་མིན། །": { "ཉོན་མོངས་": "kleśas", "ཡུལ་": "objects", @@ -20232,16 +20301,16 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་དབང་ཚོགས་ལ་མིན་པར་ནའང་མིན། །": { - "ཉོན་མོངས་": "afflictive emotions", + "ཉོན་མོངས་": "afflictions", "ཡུལ་": "objects", - "དབང་ཚོགས་": "sense faculties" + "དབང་ཚོགས་": "collection of senses" }, "དེ་ལས་གཞན་ནའང་མིན་ན་འདི་དག་གར་གནས་འགྲོ་བ་ཀུན་གནོད་བྱེད། །": { - "གནོད་བྱེད་": "harm", - "འགྲོ་བ་": "beings" + "འགྲོ་བ་": "beings", + "གནོད་བྱེད་": "harm" }, "འདི་ནི་སྒྱུ་འདྲ་དེ་ཕྱིར་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྤོངས་ཤེས་ཕྱིར་བརྩོན་པ་བསྟེན། །": { - "སྒྱུ་": "illusion", + "སྒྱུ་": "illusions", "སྙིང་": "heart", "འཇིགས་": "fear", "ཤེས་": "wisdom", @@ -20249,8 +20318,8 @@ }, "དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད། །": { "དོན་མེད་": "needlessly", - "དམྱལ་": "hells", - "གནོད་པ་": "harmed" + "དམྱལ་": "hell", + "གནོད་པ་": "suffer" } } } @@ -20261,7 +20330,7 @@ "commentary_1": "ད་ནི་མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསླབ་པ་རྣམས་རྟོགས་པར་བྱས་ནས་དེ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་སྟེ་དེའི་དོན་དུའོ། །སྨན་དག་གིས་ཏེ་ནད་པས་སྨན་བསྟེན་པ་ཙམ་གྱིས་སོ། །སོས་གྱུར་ག་ལ་ཡོད་དེ་ནད་མེད་ཅིང་བྱང་བར་ག་ལ་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའོ།།བསྟན་པའི་དོན་རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པ་ནི་བག་ཡོད་ཅེས་བྱ་བའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། དེ་ལྟར་བག་ཡོད་པར་བྱ་བའི་དོན་སྔར་བཤད་པ་དེ་དག་རྣམ་པར་བསམས་ཏེ། མདོ་དང་བསྟན་བཅོས་ལས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་སྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་བག་ཡོད་པར་འབད་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་མ་བྱས་ན་སྨན་པའི་ངག་དག་ལ་མ་མཉན་ན་སྨན་དག་གིས་བཅོས་དགོས་ནད་པ་སོས་པ་ག་ལ་ཡོད་དེ་མེད་པ་ལྟར་ཉོན་མོངས་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ནད་ལས་ཐར་བར་མི་འགྱུར་རོ། ། བསླབ་བཏུས་ལས། གང་གིས་ལྟུང་བར་མི་འགྱུར་བའི། །གནད་ཀྱི་གནས་རྣམས་འདི་རིགས་བྱ། །བདག་གི་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང་། །དགེ་བ་དུས་གསུམ་བསྐྱེད་པ་རྣམས། །སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་བཏང་བ་དང་། །དེ་བསྲུང་དག་དང་སྤེལ་པ་འོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་འབད་པར་རིགས་སོ་ཞེས་གདམས་པའོ། །ལེའུ་བཞི་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་རྣམ་བསམས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡི། །བསླབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་འབད་པར་བྱ། །སྨན་པའི་ངག་མ་མཉན་ན་སྨན་དག་གིས། །བཅོས་དགོས་ནད་པ་སོས་པ་ག་ལ་ཡོད། །\n", "output": "For the given Tibetan text:\n\nKey terms:\nརྣམ་བསམས་(thoroughly consider), བསླབ་པ་(training/discipline), བསྒྲུབ་པ་(accomplish/practice), སྨན་པ་(doctor), ནད་པ་(patient)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡི་: \"as explained\"\n- ཆེད་དུ་: \"for the purpose of\"\n- ག་ལ་ཡོད་: rhetorical question particle\n\n\nHaving thoroughly considered thus, one should strive to practice the training as explained. If a patient does not heed the doctor's words, how could they be cured by medicines?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of following the instructions (བསླབ་པ་) diligently, using a medical analogy to illustrate the point.", "translation": "Having thoroughly considered thus, one should strive to practice the training as explained. If a patient does not heed the doctor's words, how could they be cured by medicines?" @@ -20277,9 +20346,9 @@ "translation": "Having contemplated in this way, as has been explained,\nOne should strive diligently to accomplish the trainings.\nIf patients do not heed the doctor's words,\nHow can they be cured by medicines?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་རྣམ་བསམས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡི། །བསླབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་འབད་པར་བྱ། །སྨན་པའི་ངག་མ་མཉན་ན་སྨན་དག་གིས། །བཅོས་དགོས་ནད་པ་སོས་པ་ག་ལ་ཡོད། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསླབ་པ་རྣམས་རྟོགས་པར་བྱས་ནས་དེ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་སྟེ་དེའི་དོན་དུའོ། །སྨན་དག་གིས་ཏེ་ནད་པས་སྨན་བསྟེན་པ་ཙམ་གྱིས་སོ། །སོས་གྱུར་ག་ལ་ཡོད་དེ་ནད་མེད་ཅིང་བྱང་བར་ག་ལ་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའོ།།བསྟན་པའི་དོན་རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པ་ནི་བག་ཡོད་ཅེས་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། དེ་ལྟར་བག་ཡོད་པར་བྱ་བའི་དོན་སྔར་བཤད་པ་དེ་དག་རྣམ་པར་བསམས་ཏེ། མདོ་དང་བསྟན་བཅོས་ལས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་སྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་བག་ཡོད་པར་འབད་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་མ་བྱས་ན་སྨན་པའི་ངག་དག་ལ་མ་མཉན་ན་སྨན་དག་གིས་བཅོས་དགོས་ནད་པ་སོས་པ་ག་ལ་ཡོད་དེ་མེད་པ་ལྟར་ཉོན་མོངས་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ནད་ལས་ཐར་བར་མི་འགྱུར་རོ། ། བསླབ་བཏུས་ལས། གང་གིས་ལྟུང་བར་མི་འགྱུར་བའི། །གནད་ཀྱི་གནས་རྣམས་འདི་རིགས་བྱ། །བདག་གི་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང་། །དགེ་བ་དུས་གསུམ་བསྐྱེད་པ་རྣམས། །སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་བཏང་བ་དང་། །དེ་བསྲུང་དག་དང་སྤེལ་པ་འོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་འབད་པར་རིགས་སོ་ཞེས་གདམས་པའོ། །ལེའུ་བཞི་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nHaving thus contemplated as explained,\nOne should strive diligently to practice the trainings.\nIf patients do not heed the doctor's words,\nHow can they be cured by medicines alone?\n\n\nThis translation aims to capture the core meaning, which emphasizes the importance of putting Buddhist teachings into practice through diligent effort, using the analogy of a patient needing to follow a doctor's instructions to be cured. The commentaries clarify that this verse serves as a concluding exhortation to mindfully apply the previously taught precepts and trainings of a bodhisattva.", - "translation": "Having thus contemplated as explained,\nOne should strive diligently to practice the trainings.\nIf patients do not heed the doctor's words,\nHow can they be cured by medicines alone?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་རྣམ་བསམས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡི། །བསླབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་འབད་པར་བྱ། །སྨན་པའི་ངག་མ་མཉན་ན་སྨན་དག་གིས། །བཅོས་དགོས་ནད་པ་སོས་པ་ག་ལ་ཡོད། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསླབ་པ་རྣམས་རྟོགས་པར་བྱས་ནས་དེ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་སྟེ་དེའི་དོན་དུའོ། །སྨན་དག་གིས་ཏེ་ནད་པས་སྨན་བསྟེན་པ་ཙམ་གྱིས་སོ། །སོས་གྱུར་ག་ལ་ཡོད་དེ་ནད་མེད་ཅིང་བྱང་བར་ག་ལ་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའོ།།བསྟན་པའི་དོན་རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པ་ནི་བག་ཡོད་ཅེས་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། དེ་ལྟར་བག་ཡོད་པར་བྱ་བའི་དོན་སྔར་བཤད་པ་དེ་དག་རྣམ་པར་བསམས་ཏེ། མདོ་དང་བསྟན་བཅོས་ལས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་སྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་བག་ཡོད་པར་འབད་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་མ་བྱས་ན་སྨན་པའི་ངག་དག་ལ་མ་མཉན་ན་སྨན་དག་གིས་བཅོས་དགོས་ནད་པ་སོས་པ་ག་ལ་ཡོད་དེ་མེད་པ་ལྟར་ཉོན་མོངས་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ནད་ལས་ཐར་བར་མི་འགྱུར་རོ། ། བསླབ་བཏུས་ལས། གང་གིས་ལྟུང་བར་མི་འགྱུར་བའི། །གནད་ཀྱི་གནས་རྣམས་འདི་རིགས་བྱ། །བདག་གི་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང་། །དགེ་བ་དུས་གསུམ་བསྐྱེད་པ་རྣམས། །སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་བཏང་བ་དང་། །དེ་བསྲུང་དག་དང་སྤེལ་པ་འོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་འབད་པར་རིགས་སོ་ཞེས་གདམས་པའོ། །ལེའུ་བཞི་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།\n", + "output": "First, I'll translate and summarize each commentary:\n\nCommentary 1 Summary:\nThis commentary explains that after understanding the trainings, one should strive to accomplish them. It uses the analogy of a patient who merely relies on medicine without following the doctor's instructions, asking rhetorically how such a patient could recover. It emphasizes the importance of diligently practicing the teachings.\n\nCommentary 2 Summary:\nThis commentary concludes by emphasizing the importance of mindfulness in practicing the Bodhisattva trainings as explained in sutras and treatises. It reiterates the analogy of a patient not following a doctor's advice, stating that without proper practice, one cannot be freed from the diseases of afflictions and suffering. It quotes the Śikṣāsamuccaya, emphasizing the need for great effort in practicing generosity and protecting one's virtues.\n\nCombining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the importance of not just understanding, but actively practicing and accomplishing the Bodhisattva trainings with diligence and mindfulness. They use the analogy of a patient and doctor to illustrate that merely knowing the teachings without applying them is ineffective for spiritual progress, just as ignoring a doctor's advice prevents healing.\n\nNow, I'll translate the input text according to the combined meaning of the commentaries:\n\nHaving thus contemplated what has been explained,\nOne should strive diligently to accomplish the trainings.\nIf one does not heed the words of the physician,\nHow can a patient who needs treatment be cured by medicines alone?\n\nThis translation emphasizes the need for active practice and implementation of the Buddhist teachings, not just theoretical understanding, to achieve spiritual progress and liberation from suffering.", + "translation": "Having thus contemplated what has been explained,\nOne should strive diligently to accomplish the trainings.\nIf one does not heed the words of the physician,\nHow can a patient who needs treatment be cured by medicines alone?" } }, "glossary": { @@ -20299,7 +20368,7 @@ "ནད་པ་": "patient" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟར་རྣམ་བསམས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡི། །བསླབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་འབད་པར་བྱ། །": { "རྣམ་བསམས་": "thoroughly considered", "བཤད་པ་": "explained", @@ -20366,18 +20435,19 @@ }, "བསླབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་འབད་པར་བྱ། །": { "བསླབ་པ་": "trainings", - "བསྒྲུབ་པ་": "practice", + "བསྒྲུབ་པ་": "accomplish", "འབད་པར་བྱ་": "strive diligently" }, "སྨན་པའི་ངག་མ་མཉན་ན་སྨན་དག་གིས། །": { - "སྨན་པ་": "doctor", + "སྨན་པ་": "physician", "ངག་": "words", "མཉན་": "heed", "སྨན་": "medicines" }, "བཅོས་དགོས་ནད་པ་སོས་པ་ག་ལ་ཡོད། །": { - "བཅོས་": "cured", - "ནད་པ་": "patients" + "བཅོས་དགོས་": "needs treatment", + "ནད་པ་": "patient", + "སོས་པ་": "cured" } } } @@ -20388,7 +20458,7 @@ "commentary_1": "ད་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་འཇིལ་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་བསླབ་པ་བསྲུང་བར་བྱ་བའི་ཐབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསླབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བསྲུང་བ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དག་གིས་སོ། །གཡོ་བ་ནི་མི་བརྟན་པའོ། །འདིའི་ཕྱིར་ན་ཡང་སེམས་ཁོ་ན་བསྲུང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "ད་ནི་གཉིས་པ་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱི་ལེའུ་སྟོན་ཏེ། འདིར་དྲན་པ་ནི་བདག་གིས་ཁས་བླངས་པའི་སྤང་བྱ་དང་བསྒྲུབ་བྱ་རྣམས་དྲན་པ་ཡིན་ལ། ཤེས་བཞིན་ནི་སྤོང་སྒྲུབ་ཀྱི་བྱ་བ་རྣམས་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ཞིང་། དེ་དག་གཞུང་གིས་སྟོན་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བསླབ་པ་སྲུང་བའི་ཐབས་སུ་སེམས་བསྲུང་བ་དང་། སེམས་སྲུང་བའི་ཐབས་སུ་དྲན་ཤེས་བསྲུང་བ་དང་། དེ་དག་རྒྱུད་ལ་སྦྱར་བ་ལ་འབད་པར་གདམས་པའོ། ། དང་པོ་ལ་གཉིས་ཀྱི་མདོར་བསྟན་ནི། བསླབ་པ་མ་ཉམས་པར་སྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས་རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་ཏེ་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཡུལ་ལ་གཡོ་བར་བསྲུང་བར་བྱ་སྟེ། སེམས་འདི་བསྲུང་བར་མ་བྱས་ན་བསླབ་པ་བསྲུང་བར་ཡོང་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་བཞི་སྟེ། སེམས་སྲུང་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང་། ཇི་ལྟར་སྲུང་ཚུལ་དང་། དེ་ལྟར་བསྲུངས་པའི་ཕན་ཡོན་དང་། བསྲུང་བ་ལ་འབད་དགོས་པའི་ཚུལ་ལོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསླབ་པ་བསྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས། །རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་ནས་སེམས་བསྲུང་སྟེ། །སེམས་འདི་བསྲུང་བར་མ་བྱས་ན། །བསླབ་པ་བསྲུང་བར་ཡོང་མི་ནུས། །\n", "output": "Key terms:\nབསླབ་པ་(training/precepts), བསྲུང་(protect/guard), སེམས་(mind), བསྒྲིམས་(exert/strive)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འདོད་པ་ཡིས་ indicating desire/wish\n- Repetition of བསྲུང་ emphasizing protection\n- མ་བྱས་ན་ conditional structure\n\n\nThose wishing to guard the precepts\nShould strive diligently to guard the mind.\nIf one does not guard this mind,\nIt will be impossible to guard the precepts.\n\n\nTechnical note: བསླབ་པ་ (training/precepts) refers to the ethical guidelines and practices in Buddhism, particularly the bodhisattva vows in this context.", "translation": "Those wishing to guard the precepts\nShould strive diligently to guard the mind.\nIf one does not guard this mind,\nIt will be impossible to guard the precepts." @@ -20404,8 +20474,8 @@ "translation": "Those who wish to guard their vows\nShould diligently guard their minds.\nWithout guarding this mind,\nIt's impossible to guard the vows." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབསླབ་པ་བསྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས། །རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་ནས་སེམས་བསྲུང་སྟེ། །སེམས་འདི་བསྲུང་བར་མ་བྱས་ན། །བསླབ་པ་བསྲུང་བར་ཡོང་མི་ནུས། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་འཇིལ་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་བསླབ་པ་བསྲུང་བར་བྱ་བའི་ཐབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསླབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བསྲུང་བ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དག་གིས་སོ། །གཡོ་བ་ནི་མི་བརྟན་པའོ། །འདིའི་ཕྱིར་ན་ཡང་སེམས་ཁོ་ན་བསྲུང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: ད་ནི་གཉིས་པ་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱི་ལེའུ་སྟོན་ཏེ། འདིར་དྲན་པ་ནི་བདག་གིས་ཁས་བླངས་པའི་སྤང་བྱ་དང་བསྒྲུབ་བྱ་རྣམས་དྲན་པ་ཡིན་ལ། ཤེས་བཞིན་ནི་སྤོང་སྒྲུབ་ཀྱི་བྱ་བ་རྣམས་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ཞིང་། དེ་དག་གཞུང་གིས་སྟོན་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བསླབ་པ་སྲུང་བའི་ཐབས་སུ་སེམས་བསྲུང་བ་དང་། སེམས་སྲུང་བའི་ཐབས་སུ་དྲན་ཤེས་བསྲུང་བ་དང་། དེ་དག་རྒྱུད་ལ་སྦྱར་བ་ལ་འབད་པར་གདམས་པའོ། ། དང་པོ་ལ་གཉིས་ཀྱི་མདོར་བསྟན་ནི། བསླབ་པ་མ་ཉམས་པར་སྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས་རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་ཏེ་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཡུལ་ལ་གཡོ་བར་བསྲུང་བར་བྱ་སྟེ། སེམས་འདི་བསྲུང་བར་མ་བྱས་ན་བསླབ་པ་བསྲུང་བར་ཡོང་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་བཞི་སྟེ། སེམས་སྲུང་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང་། ཇི་ལྟར་སྲུང་ཚུལ་དང་། དེ་ལྟར་བསྲུངས་པའི་ཕན་ཡོན་དང་། བསྲུང་བ་ལ་འབད་དགོས་པའི་ཚུལ་ལོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nThose who wish to guard their vows\nShould vigilantly guard their minds.\nWithout guarding this mind,\nIt is impossible to guard one's vows.\n\n\nThis translation aims to capture the core meaning that protecting one's ethical commitments (vows) requires diligently guarding the mind, as an uncontrolled mind makes it impossible to maintain one's vows. The commentaries emphasize the importance of mindfulness and introspection in this process of guarding the mind to uphold ethical conduct.", + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བསླབ་པ་བསྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས། །རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་ནས་སེམས་བསྲུང་སྟེ། །སེམས་འདི་བསྲུང་བར་མ་བྱས་ན། །བསླབ་པ་བསྲུང་བར་ཡོང་མི་ནུས། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་འཇིལ་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་བསླབ་པ་བསྲུང་བར་བྱ་བའི་ཐབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསླབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བསྲུང་བ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དག་གིས་སོ། །གཡོ་བ་ནི་མི་བརྟན་པའོ། །འདིའི་ཕྱིར་ན་ཡང་སེམས་ཁོ་ན་བསྲུང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: ད་ནི་གཉིས་པ་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱི་ལེའུ་སྟོན་ཏེ། འདིར་དྲན་པ་ནི་བདག་གིས་ཁས་བླངས་པའི་སྤང་བྱ་དང་བསྒྲུབ་བྱ་རྣམས་དྲན་པ་ཡིན་ལ། ཤེས་བཞིན་ནི་སྤོང་སྒྲུབ་ཀྱི་བྱ་བ་རྣམས་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ཞིང་། དེ་དག་གཞུང་གིས་སྟོན་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བསླབ་པ་སྲུང་བའི་ཐབས་སུ་སེམས་བསྲུང་བ་དང་། སེམས་སྲུང་བའི་ཐབས་སུ་དྲན་ཤེས་བསྲུང་བ་དང་། དེ་དག་རྒྱུད་ལ་སྦྱར་བ་ལ་འབད་པར་གདམས་པའོ། ། དང་པོ་ལ་གཉིས་ཀྱི་མདོར་བསྟན་ནི། བསླབ་པ་མ་ཉམས་པར་སྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས་རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་ཏེ་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཡུལ་ལ་གཡོ་བར་བསྲུང་བར་བྱ་སྟེ། སེམས་འདི་བསྲུང་བར་མ་བྱས་ན་བསླབ་པ་བསྲུང་བར་ཡོང་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་བཞི་སྟེ། སེམས་སྲུང་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང་། ཇི་ལྟར་སྲུང་ཚུལ་དང་། དེ་ལྟར་བསྲུངས་པའི་ཕན་ཡོན་དང་། བསྲུང་བ་ལ་འབད་དགོས་པའི་ཚུལ་ལོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that guarding one's vows (བསླབ་པ) is the method for overcoming all afflictions. It emphasizes that guarding the mind is essential, using mindfulness and awareness.\n\nCommentary 2: This commentary introduces a chapter on mindfulness and awareness. It defines mindfulness as remembering what to abandon and what to cultivate, and awareness as being skilled in these actions. It outlines three points: guarding the mind as a method to protect vows, using mindfulness and awareness to guard the mind, and applying these to one's mental continuum.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the importance of guarding the mind as a crucial method for maintaining one's vows or ethical discipline. They emphasize the use of mindfulness and awareness in this process. The second commentary provides more detail on the structure of the teaching and the definitions of mindfulness and awareness in this context.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThose who wish to guard their vows\nShould vigilantly guard their minds.\nWithout guarding this mind,\nIt is impossible to guard one's vows.\n\nThis translation reflects the emphasis both commentaries place on guarding the mind as the key to maintaining ethical discipline, while also capturing the structure and meaning of the original Tibetan verse.", "translation": "Those who wish to guard their vows\nShould vigilantly guard their minds.\nWithout guarding this mind,\nIt is impossible to guard one's vows." } }, @@ -20424,7 +20494,7 @@ "བསླབ་པ་": "precepts" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བསླབ་པ་བསྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས། །རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་ནས་སེམས་བསྲུང་སྟེ།": { "བསླབ་པ་": "precepts", "བསྲུང་བ་": "guard", @@ -20466,16 +20536,23 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བསླབ་པ་བསྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས། །རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་ནས་སེམས་བསྲུང་སྟེ།": { + "བསླབ་པ་བསྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས། །": { "བསླབ་པ་": "vows", "བསྲུང་བ་": "guard", - "འདོད་པ་": "wish", - "སེམས་": "mind" + "འདོད་པ་": "wish" }, - "།སེམས་འདི་བསྲུང་བར་མ་བྱས་ན། །བསླབ་པ་བསྲུང་བར་ཡོང་མི་ནུས། །": { + "རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་ནས་སེམས་བསྲུང་སྟེ། །": { + "རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་": "vigilantly", "སེམས་": "mind", - "བསྲུང་བ་": "guard", - "བསླབ་པ་": "vows" + "བསྲུང་": "guard" + }, + "སེམས་འདི་བསྲུང་བར་མ་བྱས་ན། །": { + "སེམས་": "mind", + "བསྲུང་བ་": "guarding" + }, + "བསླབ་པ་བསྲུང་བར་ཡོང་མི་ནུས། །": { + "བསླབ་པ་": "vows", + "བསྲུང་བ་": "guard" } } } @@ -20486,7 +20563,7 @@ "commentary_1": "སེམས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཡན་བཏང་ཞེས་པ་ནི་གླང་པོ་ཆེ་སྨྱོན་པ་ལྟ་བུར་རང་དགར་ཡན་པར་བཏང་བའོ། །མ་དུལ་བ་ནི་མ་བསླབས་པའོ། །མྱོས་པ་ནི་གླང་སྨྱོན་ནོ། །འདི་ན་ཞེས་པ་ནི་ཚེ་འདི་ནའོ། །དེ་དམ་དུ་བཏགས་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སེམས་མ་བསྲུངས་པའི་ཉེས་དམིགས། བསྲུངས་པའི་ཕན་ཡོན། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་ཆེ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཡུལ་ལ་ཡན་པར་བཏང་བས་མནར་མེད་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལྟར་གླང་ཆེན་མ་ཐུལ་མྱོས་པ་ཡིས་འདི་ན་དེ་འདྲའི་གནོད་མི་བྱེད་དེ་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཀྱི་གླང་པོ་ཡན་བཏང་བས། །མནར་མེད་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལྟར། །གླང་ཆེན་མ་ཐུལ་མྱོས་པ་ཡིས། །འདི་ན་དེ་འདྲའི་གནོད་མི་བྱེད། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསེམས་ (mind), གླང་པོ་ (elephant), ཡན་བཏང་ (let loose), མནར་མེད་ (Avīci hell), གནོད་པ་ (harm), གླང་ཆེན་ (great elephant), མ་ཐུལ་ (untamed), མྱོས་པ་ (intoxicated)\n\nGrammatical notes:\n- Comparative structure using ལྟར་ (like/as)\n- Instrumental case with ཡིས་\n\n\nAn untamed elephant of the mind, when let loose,\nCauses harm like [that experienced in] the Avīci hell.\nAn untamed, intoxicated great elephant\nDoes not cause such harm in this world.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the destructive potential of an untamed mind, comparing it to the sufferings of the Avīci hell, which is considered the most severe of the Buddhist hells. The comparison with a physical elephant underscores that mental afflictions are more dangerous than physical threats.", "translation": "An untamed elephant of the mind, when let loose,\nCauses harm like [that experienced in] the Avīci hell.\nAn untamed, intoxicated great elephant\nDoes not cause such harm in this world." @@ -20502,9 +20579,9 @@ "translation": "Like an untamed elephant causing harm in Avici hell,\nThe wild elephant of the mind, when let loose,\nCreates such damage in this world\nThat even a maddened, untamed elephant cannot match." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཀྱི་གླང་པོ་ཡན་བཏང་བས། །མནར་མེད་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལྟར། །གླང་ཆེན་མ་ཐུལ་མྱོས་པ་ཡིས། །འདི་ན་དེ་འདྲའི་གནོད་མི་བྱེད། །\n\nCommentary 1: སེམས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཡན་བཏང་ཞེས་པ་ནི་གླང་པོ་ཆེ་སྨྱོན་པ་ལྟ་བུར་རང་དགར་ཡན་པར་བཏང་བའོ། །མ་དུལ་བ་ནི་མ་བསླབས་པའོ། །མྱོས་པ་ནི་གླང་སྨྱོན་ནོ། །འདི་ན་ཞེས་པ་ནི་ཚེ་འདི་ནའོ། །དེ་དམ་དུ་བཏགས་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སེམས་མ་བསྲུངས་པའི་ཉེས་དམིགས། བསྲུངས་པའི་ཕན་ཡོན། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་ཆེ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཡུལ་ལ་ཡན་པར་བཏང་བས་མནར་མེད་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལྟར་གླང་ཆེན་མ་ཐུལ་མྱོས་པ་ཡིས་འདི་ན་དེ་འདྲའི་གནོད་མི་བྱེད་དེ་ཞེས་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nLike an uncontrolled elephant of the mind\nCauses harm leading to the hell of unceasing torment,\nEven a wild, intoxicated elephant\nDoes not cause such harm in this world.\n\n\nThis translation captures the core meaning that an untamed mind can cause far more damage than even a rampaging physical elephant, potentially leading to severe karmic consequences. The commentaries clarify that the \"elephant of the mind\" refers to letting the mind run wild without discipline, while contrasting this with the relatively limited harm a physical elephant could do in this lifetime.", - "translation": "Like an uncontrolled elephant of the mind\nCauses harm leading to the hell of unceasing torment,\nEven a wild, intoxicated elephant\nDoes not cause such harm in this world." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་ཡན་བཏང་བས། །མནར་མེད་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལྟར། །གླང་ཆེན་མ་ཐུལ་མྱོས་པ་ཡིས། །འདི་ན་དེ་འདྲའི་གནོད་མི་བྱེད། །\n\nCommentary 1: སེམས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཡན་བཏང་ཞེས་པ་ནི་གླང་པོ་ཆེ་སྨྱོན་པ་ལྟ་བུར་རང་དགར་ཡན་པར་བཏང་བའོ། །མ་དུལ་བ་ནི་མ་བསླབས་པའོ། །མྱོས་པ་ནི་གླང་སྨྱོན་ནོ། །འདི་ན་ཞེས་པ་ནི་ཚེ་འདི་ནའོ། །དེ་དམ་དུ་བཏགས་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སེམས་མ་བསྲུངས་པའི་ཉེས་དམིགས། བསྲུངས་པའི་ཕན་ཡོན། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་ཆེ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཡུལ་ལ་ཡན་པར་བཏང་བས་མནར་མེད་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལྟར་གླང་ཆེན་མ་ཐུལ་མྱོས་པ་ཡིས་འདི་ན་དེ་འདྲའི་གནོད་མི་བྱེད་དེ་ཞེས་པའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains the terms used in the verse. It says \"yan btang\" means letting the mind run wild like a mad elephant. \"Ma dul ba\" means untrained, and \"myos pa\" refers to a mad elephant. \"Di na\" means in this life.\n\nCommentary 2:\nThis commentary outlines the structure of the text, mentioning three parts: the faults of not guarding the mind, the benefits of guarding it, and a summary. It then explains that letting the mind-elephant run wild towards wrong objects causes harm like the hell realms, which is worse than the harm caused by an untamed, intoxicated elephant in this life.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that the verse is comparing an uncontrolled mind to a wild elephant. They emphasize that an uncontrolled mind is even more dangerous than a real untamed, intoxicated elephant, as it can lead to severe consequences like rebirth in hell realms.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nLetting the mind-elephant run wild\nCauses harm like the hell realms.\nAn untamed, intoxicated elephant\nDoes not cause such harm in this life.\n\nThis translation captures the core meaning explained in the commentaries, emphasizing the comparison between an uncontrolled mind and a wild elephant, and highlighting that the harm caused by an uncontrolled mind is even worse than that of a real elephant, potentially leading to rebirth in hell realms.", + "translation": "Letting the mind-elephant run wild\nCauses harm like the hell realms.\nAn untamed, intoxicated elephant\nDoes not cause such harm in this life." } }, "glossary": { @@ -20523,7 +20600,7 @@ "གནོད་": "harm" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་ཡན་བཏང་བས། །མནར་མེད་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལྟར། །": { "སེམས་": "mind", "གླང་པོ་": "elephant", @@ -20572,13 +20649,13 @@ "སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་ཡན་བཏང་བས། །མནར་མེད་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལྟར། །": { "སེམས་": "mind", "གླང་པོ་": "elephant", - "ཡན་བཏང་": "uncontrolled", - "མནར་མེད་": "hell of unceasing torment", + "ཡན་བཏང་": "run wild", + "མནར་མེད་": "hell realms", "གནོད་པ་": "harm" }, "གླང་ཆེན་མ་ཐུལ་མྱོས་པ་ཡིས། །འདི་ན་དེ་འདྲའི་གནོད་མི་བྱེད། །": { "གླང་ཆེན་": "elephant", - "མ་ཐུལ་": "wild", + "མ་ཐུལ་": "untamed", "མྱོས་པ་": "intoxicated", "གནོད་": "harm" } @@ -20591,7 +20668,7 @@ "commentary_1": "ཀུན་ནས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དྲན་པ་ཉིད་ནི་ཐག་པ་སྟེ་དེས་དམ་བཏགས་ནའོ། །འཇིགས་པ་ནི་སྐྲག་པའོ། །དགེ་བ་ནི་མངོན་པར་མཐོ་བའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། མདོར་བསྟན་པ་ནི། ཀུན་ནས་དྲན་པའི་ཐག་པ་ཡིས་སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་དགེ་བའི་དམིགས་པ་ལ་དམ་དུ་བཏགས་ན་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་འགྱུར་ཞིང་། དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ལག་ཏུ་འོང་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཀུན་ནས་དྲན་པའི་ཐག་པ་ཡིས། །སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་དམ་བཏགས་ན། །འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་འགྱུར་ཞིང་། །དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ལག་ཏུ་འོང་། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཀུན་ནས་དྲན་པ་ (mindfulness), ཐག་པ་ (rope), སེམས་ (mind), གླང་པོ་ (elephant), དམ་བཏགས་ (tightly bind)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case with ཡིས་\n- Conditional structure with ན་\n- Future tense markers འགྱུར་ and འོང་\n\n\nIf one tightly binds the elephant of mind\nWith the rope of all-encompassing mindfulness,\nAll fears will become non-existent,\nAnd all virtues will come to hand.\n\n\nTechnical note: This verse uses the common Buddhist metaphor of the mind as an elephant that needs to be tamed through mindfulness practice.", "translation": "If one tightly binds the elephant of mind\nWith the rope of all-encompassing mindfulness,\nAll fears will become non-existent,\nAnd all virtues will come to hand." @@ -20607,9 +20684,9 @@ "translation": "If the elephant of the mind is firmly bound\nBy the rope of mindfulness in all situations,\nAll fears will disappear\nAnd all virtues will come to hand." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཀུན་ནས་དྲན་པའི་ཐག་པ་ཡིས། །སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་དམ་བཏགས་ན། །འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་འགྱུར་ཞིང་། །དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ལག་ཏུ་འོང་། །\n\nCommentary 1: ཀུན་ནས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དྲན་པ་ཉིད་ནི་ཐག་པ་སྟེ་དེས་དམ་བཏགས་ནའོ། །འཇིགས་པ་ནི་སྐྲག་པའོ། །དགེ་བ་ནི་མངོན་པར་མཐོ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། མདོར་བསྟན་པ་ནི། ཀུན་ནས་དྲན་པའི་ཐག་པ་ཡིས་སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་དགེ་བའི་དམིགས་པ་ལ་དམ་དུ་བཏགས་ན་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་འགྱུར་ཞིང་། དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ལག་ཏུ་འོང་ཞེས་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIf one firmly binds the elephant of the mind\nWith the rope of mindfulness in all situations,\nAll fears will disappear\nAnd all virtues will come to hand.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which uses the metaphor of taming an elephant to describe the practice of controlling one's mind through mindfulness. The commentaries clarify that \"mindfulness\" is likened to a rope, \"fears\" refer to terrors or frights, and \"virtues\" indicate higher states or positive qualities. The overall message emphasizes that by maintaining constant mindfulness, one can overcome fears and easily attain virtuous qualities.", - "translation": "If one firmly binds the elephant of the mind\nWith the rope of mindfulness in all situations,\nAll fears will disappear\nAnd all virtues will come to hand." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཀུན་ནས་དྲན་པའི་ཐག་པ་ཡིས། །སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་དམ་བཏགས་ན། །འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་འགྱུར་ཞིང་། །དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ལག་ཏུ་འོང་། །\n\nCommentary 1: ཀུན་ནས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དྲན་པ་ཉིད་ནི་ཐག་པ་སྟེ་དེས་དམ་བཏགས་ནའོ། །འཇིགས་པ་ནི་སྐྲག་པའོ། །དགེ་བ་ནི་མངོན་པར་མཐོ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། མདོར་བསྟན་པ་ནི། ཀུན་ནས་དྲན་པའི་ཐག་པ་ཡིས་སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་དགེ་བའི་དམིགས་པ་ལ་དམ་དུ་བཏགས་ན་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་འགྱུར་ཞིང་། དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ལག་ཏུ་འོང་ཞེས་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that mindfulness itself is like a rope. When one is firmly bound by it, fears (which are defined as terrors) are eliminated, and virtues (defined as higher states) are attained.\n\nCommentary 2:\nThis commentary briefly explains that when the elephant of the mind is firmly tethered to virtuous objects by the rope of all-encompassing mindfulness, all fears are eliminated and all virtues come to hand.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of mindfulness as a tool to control the mind. They liken mindfulness to a rope that binds or tethers the mind (compared to an elephant). When the mind is thus controlled, it leads to the elimination of all fears and the attainment of all virtues. The second commentary specifically mentions tethering the mind to virtuous objects.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\n\nWhen the elephant of the mind is firmly bound\nBy the rope of all-encompassing mindfulness,\nAll fears will be eliminated,\nAnd all virtues will come to hand.\n", + "translation": "When the elephant of the mind is firmly bound\nBy the rope of all-encompassing mindfulness,\nAll fears will be eliminated,\nAnd all virtues will come to hand." } }, "glossary": { @@ -20625,7 +20702,7 @@ "དགེ་བ": "virtues" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཀུན་ནས་དྲན་པའི་ཐག་པ་ཡིས། །སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་དམ་བཏགས་ན། །": { "ཀུན་ནས་དྲན་པ་": "all-encompassing mindfulness", "ཐག་པ་": "rope", @@ -20669,18 +20746,23 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཀུན་ནས་དྲན་པའི་ཐག་པ་ཡིས། །སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་དམ་བཏགས་ན། །": { - "ཀུན་ནས་": "all situations", - "དྲན་པ་": "mindfulness", - "ཐག་པ་": "rope", + "ཀུན་ནས་དྲན་པའི་ཐག་པ་ཡིས། །": { + "ཀུན་ནས་དྲན་པ་": "all-encompassing mindfulness", + "ཐག་པ་": "rope" + }, + "སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་དམ་བཏགས་ན། །": { "སེམས་": "mind", "གླང་པོ་": "elephant", - "དམ་བཏགས་": "firmly binds" + "དམ་བཏགས་": "firmly bound" }, - "འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་འགྱུར་ཞིང་། །དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ལག་ཏུ་འོང་། །": { + "འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་འགྱུར་ཞིང་། །": { "འཇིགས་པ་": "fears", - "མེད་འགྱུར་": "disappear", + "ཐམས་ཅད་": "all", + "མེད་འགྱུར་": "eliminated" + }, + "དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ལག་ཏུ་འོང་། །": { "དགེ་བ་": "virtues", + "ཐམས་ཅད་": "all", "ལག་ཏུ་འོང་": "come to hand" } } @@ -20692,7 +20774,7 @@ "commentary_1": "སྟག་ལ་སོགས་པའི་གཅན་གཟན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་ད་ཇི་ལྟར་ན་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། སྟག་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ།", "commentary_2": "རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིགས་པ་སྤོང་བ་དང་། དགེ་བ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་དངོས་དང་། སྒྲུབ་བྱེད་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། སྟག་དང་སེང་གེ་གླང་ཆེན་དྲེད་སྦྲུལ་དང་དགྲ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་བྱད་མའི་གདོན་དང་དེ་བཞིན་སྲིན་པོ་རྣམས་ཏེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྟག་དང་སེང་གེ་གླང་ཆེན་དྲེད། །སྦྲུལ་དང་དགྲ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །བྱད་མ་དེ་བཞིན་སྲིན་པོ་རྣམས། །\n", "output": "I'll provide a translation for the Tibetan verse you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྟག་(tiger), སེང་གེ་(lion), གླང་ཆེན་(elephant), དྲེད་(bear), སྦྲུལ་(snake), དགྲ་(enemy), སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་(hell beings), སྲུང་མ་(guardian), བྱད་མ་(witch), སྲིན་པོ་(demon/rakshasa)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to list items\n- ཐམས་ཅད་ (all) used as a collective term\n- དེ་བཞིན་ (likewise) connecting similar categories\n\n\nTigers, lions, elephants, and bears;\nSnakes and all enemies;\nThe guardians of hell beings,\nAnd likewise witches and demons.\n\nNote: This verse appears to be listing various dangerous or frightening beings, possibly in the context of transforming fear or generating compassion towards all beings, which is a common theme in Tibetan Buddhist texts.", "translation": "Tigers, lions, elephants, and bears;\nSnakes and all enemies;\nThe guardians of hell beings,\nAnd likewise witches and demons." @@ -20708,9 +20790,9 @@ "translation": "Tigers, lions, elephants, and bears;\nSnakes and all enemies;\nThe guardians of hell realms;\nWitches and likewise demons;" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྟག་དང་སེང་གེ་གླང་ཆེན་དྲེད། །སྦྲུལ་དང་དགྲ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །བྱད་མ་དེ་བཞིན་སྲིན་པོ་རྣམས། །\n\nCommentary 1: སྟག་ལ་སོགས་པའི་གཅན་གཟན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་ད་ཇི་ལྟར་ན་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། སྟག་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ།\n\nCommentary 2: རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིགས་པ་སྤོང་བ་དང་། དགེ་བ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་དངོས་དང་། སྒྲུབ་བྱེད་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། སྟག་དང་སེང་གེ་གླང་ཆེན་དྲེད་སྦྲུལ་དང་དགྲ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་བྱད་མའི་གདོན་དང་དེ་བཞིན་སྲིན་པོ་རྣམས་ཏེ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nTigers, lions, elephants, bears,\nSnakes and all enemies,\nGuardians of hell realms,\nWitches and likewise demons.\n\nThis translation captures the list of fearsome creatures and beings mentioned in the Tibetan text, including wild animals, supernatural entities, and malevolent forces that one might encounter or fear.", - "translation": "Tigers, lions, elephants, bears,\nSnakes and all enemies,\nGuardians of hell realms,\nWitches and likewise demons." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྟག་དང་སེང་གེ་གླང་ཆེན་དྲེད། །སྦྲུལ་དང་དགྲ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །བྱད་མ་དེ་བཞིན་སྲིན་པོ་རྣམས། །\n\nCommentary 1: སྟག་ལ་སོགས་པའི་གཅན་གཟན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་ད་ཇི་ལྟར་ན་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། སྟག་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ།\n\nCommentary 2: རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིགས་པ་སྤོང་བ་དང་། དགེ་བ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་དངོས་དང་། སྒྲུབ་བྱེད་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། སྟག་དང་སེང་གེ་གླང་ཆེན་དྲེད་སྦྲུལ་དང་དགྲ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་བྱད་མའི་གདོན་དང་དེ་བཞིན་སྲིན་པོ་རྣམས་ཏེ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary addresses a potential doubt about how all fears can be eliminated when there are predators like tigers. It suggests that the verse is about to explain this.\n\nCommentary 2: This commentary outlines the structure of a larger explanation, stating that there are two parts: eliminating fears and accomplishing virtues. It then lists the various fearsome beings mentioned in the verse as part of explaining how to eliminate fears.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries indicate that this verse is part of a larger teaching on eliminating fears and cultivating virtues. It specifically addresses how to overcome fear of various dangerous beings, both worldly and supernatural.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nTigers and lions, elephants and bears,\nSnakes and all enemies,\nGuardians of hell realms,\nWitches and likewise demons.\n\nThis translation lists various sources of fear that practitioners aim to overcome, including fierce animals, human enemies, supernatural beings, and even the guardians of hell realms. The context provided by the commentaries suggests that this is part of a teaching on how to eliminate fear of these beings through spiritual practice.", + "translation": "Tigers and lions, elephants and bears,\nSnakes and all enemies,\nGuardians of hell realms,\nWitches and likewise demons." } }, "glossary": { @@ -20733,7 +20815,7 @@ "སྲིན་པོ་": "rakshasa" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྟག་དང་སེང་གེ་གླང་ཆེན་དྲེད། །": { "སྟག་": "tiger", "སེང་གེ་": "lion", @@ -20800,15 +20882,14 @@ "གླང་ཆེན་": "elephant", "དྲེད་": "bear" }, - "།སྦྲུལ་དང་དགྲ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་། །": { + "སྦྲུལ་དང་དགྲ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་། །": { "སྦྲུལ་": "snake", "དགྲ་": "enemy" }, - "།སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །": { - "དམྱལ་བ་": "hell realm", - "སྲུང་མ་": "guardian" + "སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །": { + "དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་": "guardians of hell realms" }, - "།བྱད་མ་དེ་བཞིན་སྲིན་པོ་རྣམས། །": { + "བྱད་མ་དེ་བཞིན་སྲིན་པོ་རྣམས། །": { "བྱད་མ་": "witch", "སྲིན་པོ་": "demon" } @@ -20821,7 +20902,7 @@ "commentary_1": " བཏགས་པར་འགྱུར་བ་ནི་དྲན་པས་སོ།།བཏུལ་བ་ནི་ཤེས་བཞིན་གྱིས་སོ། །ཐུལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་རྣམ་པར་དུལ་བར་གྱུར་པའོ། །", "commentary_2": "རང་གི་སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏགས་པ་ཡིས་གནོད་བྱེད་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏགས་པར་འགྱུར། སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏུལ་བ་ཡིས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏུལ་བར་འགྱུར་ཏེ། སྐྱེས་རབས་ལས། དེ་ཡི་རང་བཞིན་སྙིང་རྗེའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །རྣམ་པར་བརླན་པ་བཞིན་དུ་བརླན་གྱུར་པས། །ཕན་ཚུན་གནོད་པ་མེད་པའི་ཡིད་གྱུར་ཏེ། །དཀའ་ཐུབ་ཅན་བཞིན་གཅན་གཟན་ཁྲོ་བོའང་སྤྱོད། །ཅེས་པ་ལྟར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏགས་པ་ཡིས། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏགས་པར་འགྱུར། །སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏུལ་བས་ན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཐུལ་བར་འགྱུར། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསེམས་ (mind), གཅིག་པུ་ (single/alone), བཏགས་པ་ (label/designate), བཏུལ་བ་ (tame/subdue), ཐུལ་བ་ (tamed/subdued)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case (ཡིས་) and conditional clause (བས་ན་)\n- Repetitive structure emphasizing cause and effect\n\n\nBy labeling this mind alone,\nAll those [phenomena] become labeled.\nWhen this mind alone is tamed,\nAll those [phenomena] become tamed.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the centrality of mind in Buddhist philosophy, suggesting that the nature of all phenomena is determined by the state of one's mind.", "translation": "By labeling this mind alone,\nAll those [phenomena] become labeled.\nWhen this mind alone is tamed,\nAll those [phenomena] become tamed." @@ -20837,9 +20918,9 @@ "translation": "By labeling this mind alone,\nAll those become labeled.\nBy taming this mind alone,\nAll those become tamed." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏགས་པ་ཡིས། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏགས་པར་འགྱུར། །སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏུལ་བས་ན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཐུལ་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: བཏགས་པར་འགྱུར་བ་ནི་དྲན་པས་སོ།།བཏུལ་བ་ནི་ཤེས་བཞིན་གྱིས་སོ། །ཐུལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་རྣམ་པར་དུལ་བར་གྱུར་པའོ། །\n\nCommentary 2: རང་གི་སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏགས་པ་ཡིས་གནོད་བྱེད་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏགས་པར་འགྱུར། སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏུལ་བ་ཡིས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏུལ་བར་འགྱུར་ཏེ། སྐྱེས་རབས་ལས། དེ་ཡི་རང་བཞིན་སྙིང་རྗེའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །རྣམ་པར་བརླན་པ་བཞིན་དུ་བརླན་གྱུར་པས། །ཕན་ཚུན་གནོད་པ་མེད་པའི་ཡིད་གྱུར་ཏེ། །དཀའ་ཐུབ་ཅན་བཞིན་གཅན་གཟན་ཁྲོ་བོའང་སྤྱོད། །ཅེས་པ་ལྟར་རོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nBy taming this mind alone,\nAll those [negative states] will be tamed.\nBy subduing this mind alone,\nAll those [negative states] will be subdued.\n\nTaming is done through mindfulness.\nSubduing is done through vigilant awareness.\nBeing subdued means becoming completely disciplined.\n\nBy taming this single mind alone,\nAll those harmful [states] will be tamed.\nBy subduing this single mind alone,\nAll those [harmful states] will be subdued.\n\nAs it says in the Jataka tales:\n\"His nature, moistened by the essence of compassion,\nBecame thoroughly saturated.\nHis mind became free from mutual harm,\nAnd even fierce predators behaved like ascetics.\"\n", - "translation": "By taming this mind alone,\nAll those [negative states] will be tamed.\nBy subduing this mind alone,\nAll those [negative states] will be subdued.\n\nTaming is done through mindfulness.\nSubduing is done through vigilant awareness.\nBeing subdued means becoming completely disciplined.\n\nBy taming this single mind alone,\nAll those harmful [states] will be tamed.\nBy subduing this single mind alone,\nAll those [harmful states] will be subdued.\n\nAs it says in the Jataka tales:\n\"His nature, moistened by the essence of compassion,\nBecame thoroughly saturated.\nHis mind became free from mutual harm,\nAnd even fierce predators behaved like ascetics.\"" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏགས་པ་ཡིས། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏགས་པར་འགྱུར། །སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏུལ་བས་ན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཐུལ་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: བཏགས་པར་འགྱུར་བ་ནི་དྲན་པས་སོ།།བཏུལ་བ་ནི་ཤེས་བཞིན་གྱིས་སོ། །ཐུལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་རྣམ་པར་དུལ་བར་གྱུར་པའོ། །\n\nCommentary 2: རང་གི་སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏགས་པ་ཡིས་གནོད་བྱེད་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏགས་པར་འགྱུར། སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏུལ་བ་ཡིས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏུལ་བར་འགྱུར་ཏེ། སྐྱེས་རབས་ལས། དེ་ཡི་རང་བཞིན་སྙིང་རྗེའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །རྣམ་པར་བརླན་པ་བཞིན་དུ་བརླན་གྱུར་པས། །ཕན་ཚུན་གནོད་པ་མེད་པའི་ཡིད་གྱུར་ཏེ། །དཀའ་ཐུབ་ཅན་བཞིན་གཅན་གཟན་ཁྲོ་བོའང་སྤྱོད། །ཅེས་པ་ལྟར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\nCommentary 1 summary:\nThis commentary explains that \"becoming labeled\" is through mindfulness, \"taming\" is through awareness, and \"becoming tamed\" means becoming completely disciplined.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary elaborates that by labeling one's own mind alone, all harmful things become labeled. By taming this mind alone, all those things become tamed. It quotes a verse from Jataka tales to illustrate how a compassionate nature can pacify even fierce wild animals.\n\nCombined meaning:\nThe commentaries emphasize the power of working with one's own mind through mindfulness and awareness. By doing so, one can label and tame not only the mind but also all external phenomena and potential harms. This process leads to complete discipline and a compassionate state that can positively influence even hostile environments.\n\nNow, translating the input text according to this combined meaning:\n\nBy labeling this mind alone,\nAll those things become labeled.\nBy taming this mind alone,\nAll those become completely tamed.", + "translation": "By labeling this mind alone,\nAll those things become labeled.\nBy taming this mind alone,\nAll those become completely tamed." } }, "glossary": { @@ -20853,7 +20934,7 @@ "བཏུལ་བ་": "tame" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏགས་པ་ཡིས། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏགས་པར་འགྱུར།": { "སེམས་": "mind", "བཏགས་པ་": "labeling", @@ -20888,13 +20969,13 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏགས་པ་ཡིས། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏགས་པར་འགྱུར། །": { + "སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏགས་པ་ཡིས། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏགས་པར་འགྱུར།": { "སེམས་": "mind", - "བཏགས་པ་": "taming" + "བཏགས་པ་": "labeling" }, - "སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏུལ་བས་ན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཐུལ་བར་འགྱུར། །": { + "།སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏུལ་བས་ན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཐུལ་བར་འགྱུར།": { "སེམས་": "mind", - "བཏུལ་བ་": "subduing" + "བཏུལ་བ་": "taming" } } } @@ -20905,7 +20986,7 @@ "commentary_1": " དེ་གང་གི་ཕྱིར་སྙམ་པ་ལ། འདི་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡང་དག་པའི་དོན་གསུང་བའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་འཕགས་པ་དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་དུ། རིགས་ཀྱི་བུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་སེམས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་ཏེ། གང་གི་ཚེ་སེམས་འབའ་ཞིག་དབང་དུ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་སོ། །ས་བཅུ་པ་ལས་ཀྱང་ཁམས་གསུམ་པ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཙམ་མོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འདི་ལྟར་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་འདི་ཕྱིའི་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡང་རང་གི་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཡང་དག་གསུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས་ཏེ། དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་ལས། སེམས་ཉིད་དབང་དུ་གྱུར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་དབང་དུ་འགྱུར་རོ། །ཞེས་པ་དང་། དགེ་བའམ་འོན་ཏེ་མི་དགེ་བའི། །ལས་ནི་སེམས་ཀྱིས་བསགས་པ་ཡིན། །ཞེས་པ་དང་། ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པ་ལས། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སེམས་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན། ཞེས་གསུངས་སོ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ལྟར་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་། །སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡང་། །སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས། །ཡང་དག་གསུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན། །\n", "output": "Key terms:\nའཇིགས་པ་ (fear), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), སེམས་ (mind), བྱུང་བ་ (arise), ཡང་དག་ (perfect/authentic), གསུང་བ་ (speech/teaching)\n\nGrammatical notes:\n- ཐམས་ཅད་ (all) and དཔག་ཏུ་མེད་པ་ (immeasurable) are modifiers\n- ལས་ (from) indicates origin\n- ཞེས་ introduces a quote or statement\n- ཉིད་ཀྱིས་ emphasizes the subject (the authentic speaker)\n\n\nThus, all fears and\nImmeasurable sufferings as well,\nArise from the mind, it is said —\nThis was taught by the Perfectly Spoken One himself.\n\n\nNote: \"Perfectly Spoken One\" (ཡང་དག་གསུང་བ་) is an epithet for the Buddha, emphasizing the authenticity of his speech.", "translation": "Thus, all fears and\nImmeasurable sufferings as well,\nArise from the mind, it is said —\nThis was taught by the Perfectly Spoken One himself." @@ -20921,9 +21002,9 @@ "translation": "Thus, all fears and\nImmeasurable sufferings as well,\nArise from the mind, it is said.\nThis was taught by the Perfectly Spoken One himself." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདི་ལྟར་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་། །སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡང་། །སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས། །ཡང་དག་གསུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན། །\n\nCommentary 1: དེ་གང་གི་ཕྱིར་སྙམ་པ་ལ། འདི་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡང་དག་པའི་དོན་གསུང་བའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་འཕགས་པ་དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་དུ། རིགས་ཀྱི་བུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་སེམས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་ཏེ། གང་གི་ཚེ་སེམས་འབའ་ཞིག་དབང་དུ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་སོ། །ས་བཅུ་པ་ལས་ཀྱང་ཁམས་གསུམ་པ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཙམ་མོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། འདི་ལྟར་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་འདི་ཕྱིའི་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡང་རང་གི་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཡང་དག་གསུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས་ཏེ། དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་ལས། སེམས་ཉིད་དབང་དུ་གྱུར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་དབང་དུ་འགྱུར་རོ། །ཞེས་པ་དང་། དགེ་བའམ་འོན་ཏེ་མི་དགེ་བའི། །ལས་ནི་སེམས་ཀྱིས་བསགས་པ་ཡིན། །ཞེས་པ་དང་། ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པ་ལས། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སེམས་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན། ཞེས་གསུངས་སོ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThus, all fears and\nImmeasurable sufferings as well,\nArise from the mind, it is said.\nThis was taught by the Perfect One himself.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which emphasizes that all fears and sufferings originate from the mind, as taught by the Buddha. The commentaries support this interpretation by referencing various Buddhist scriptures that highlight the primacy of mind in shaping our experiences and the nature of reality.", - "translation": "Thus, all fears and\nImmeasurable sufferings as well,\nArise from the mind, it is said.\nThis was taught by the Perfect One himself." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདི་ལྟར་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་། །སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡང་། །སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས། །ཡང་དག་གསུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན། །\n\nCommentary 1: དེ་གང་གི་ཕྱིར་སྙམ་པ་ལ། འདི་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡང་དག་པའི་དོན་གསུང་བའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་འཕགས་པ་དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་དུ། རིགས་ཀྱི་བུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་སེམས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་ཏེ། གང་གི་ཚེ་སེམས་འབའ་ཞིག་དབང་དུ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་སོ། །ས་བཅུ་པ་ལས་ཀྱང་ཁམས་གསུམ་པ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཙམ་མོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། འདི་ལྟར་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་འདི་ཕྱིའི་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡང་རང་གི་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཡང་དག་གསུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས་ཏེ། དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་ལས། སེམས་ཉིད་དབང་དུ་གྱུར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་དབང་དུ་འགྱུར་རོ། །ཞེས་པ་དང་། དགེ་བའམ་འོན་ཏེ་མི་དགེ་བའི། །ལས་ནི་སེམས་ཀྱིས་བསགས་པ་ཡིན། །ཞེས་པ་དང་། ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པ་ལས། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སེམས་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན། ཞེས་གསུངས་སོ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This explains that all phenomena are preceded by the mind, as stated by the Buddha in the Ārya Ratnamegha Sūtra. When the mind is controlled, all phenomena are controlled. The Daśabhūmika Sūtra also states that the three realms are mind-only.\n\nCommentary 2: This commentary emphasizes that all fears and immeasurable sufferings in this life and the next arise from one's mistaken mind. It cites the Ratnamegha Sūtra, stating that when the mind is controlled, all phenomena are controlled. It also quotes other sources stating that all virtuous and non-virtuous actions are accumulated by the mind, and all phenomena depend on the mind.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the primacy of the mind in Buddhist philosophy. They assert that all phenomena, including fears and sufferings, originate from the mind. When the mind is controlled or purified, all other aspects of existence fall into place. This underscores the importance of mental cultivation in Buddhist practice.\n\n3. Translation of the input text in accordance with the combined meaning:\n\n\nThus, all fears and immeasurable sufferings\nArise from the mind, as taught\nBy the One who speaks the perfect truth.\n\n\nThis translation reflects the core message from both commentaries that all experiences, particularly negative ones like fears and sufferings, originate from the mind, and this teaching comes from an authoritative source (the Buddha) who speaks the ultimate truth.", + "translation": "Thus, all fears and immeasurable sufferings\nArise from the mind, as taught\nBy the One who speaks the perfect truth." } }, "glossary": { @@ -20937,7 +21018,7 @@ "ཡང་དག་གསུང་བ་": "spoke the truth" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདི་ལྟར་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་། །སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡང་།": { "འཇིགས་པ་": "fears", "ཐམས་ཅད་": "all", @@ -20986,7 +21067,7 @@ "།སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས། །ཡང་དག་གསུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན།": { "སེམས་": "mind", "བྱུང་བ་": "arise", - "ཡང་དག་": "perfect" + "ཡང་དག་གསུང་བ་": "speaks the perfect truth" } } } @@ -20997,7 +21078,7 @@ "commentary_1": " འདིའི་ཕྱིར་ན་ཡང་དེ་ཁོ་ན་ལྟར་ཡིན་གྱི་གཞན་དུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤལ་མ་རིའི་ནགས་ལ་སོགས་པའི་མཚོན་ཆ་རྣམས་སུས་མངོན་པར་སྤྲུལ། དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པས་མ་ཡིན་ཏེ། འོག་ནས་འགེགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལྕགས་བསྲེགས་ལས་བྱས་པའི་ས་གཞི་དང་། གཞན་གྱི་བུད་མེད་ཀྱིས་ཤལ་མ་ལིའི་སྟེང་ནས་ལྟ་བ་རྣམས་ཀྱང་སུས་བྱས་ཞེས་པའོ། །།", "commentary_2": "གཞན་དུ་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་མཚོན་ཆ་རྣམས་བྱེད་པ་པོ་སུ་ཞིག་གིས་ནི་ཆེད་དུ་གཏད་ནས་བྱས་ལྕགས་སྲེག་ས་གཞི་སུ་ཡིས་བྱས། ཤལ་མ་རི་ལ་གནས་པའི་བུད་མེད་འདི་དག་ཅི་ལས་བྱུང་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་དང་རྣམ་སྣང་འཆད་ཅིང་། དགེ་ལྷས་ཀྱང་བུད་མེད་དུ་འཆད་པས། མེ་ཚོགས་ཞེས་པ་མ་དག་པས་འགྲེལ་པ་དེ་དག་ཏུ་བུད་མེད་ཅེས་བྱུང་བའམ། དཔང་ལོ་ཙཱ་བས་མོ་ཚོགས་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ལེགས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་མཚོན་ཆ་རྣམས། །སུ་ཞིག་གིས་ནི་ཆེད་དུ་བྱས། །ལྕགས་སྲེག་ས་གཞི་སུ་ཡིས་བྱས། །མེ་ཚོགས་དེ་དག་ཅི་ལས་བྱུང་། །\n", "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ (hell beings), མཚོན་ཆ་ (weapons), ལྕགས་སྲེག་ (burning iron), ས་གཞི་ (ground), མེ་ཚོགས་ (mass of fire)\n\nGrammatical notes:\n- སུ་ཞིག་གིས་ and སུ་ཡིས་ are interrogative forms asking \"by whom?\"\n- ཅི་ལས་ asks \"from what?\"\n\n\nThe weapons of the hell beings,\nBy whom were they purposely made?\nWho made the burning iron ground?\nFrom what did those masses of fire arise?\n\nNote: This verse is questioning the origin of hell realms and their torments, a common theme in Buddhist philosophical inquiry about karma and the nature of reality.", "translation": "The weapons of the hell beings,\nBy whom were they purposely made?\nWho made the burning iron ground?\nFrom what did those masses of fire arise?" @@ -21013,9 +21094,9 @@ "translation": "Who purposely created the weapons\nOf the hell realms for sentient beings?\nWho made the burning iron ground?\nFrom what did those masses of fire arise?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་མཚོན་ཆ་རྣམས། །སུ་ཞིག་གིས་ནི་ཆེད་དུ་བྱས། །ལྕགས་སྲེག་ས་གཞི་སུ་ཡིས་བྱས། །མེ་ཚོགས་དེ་དག་ཅི་ལས་བྱུང་། །\n\nCommentary 1: འདིའི་ཕྱིར་ན་ཡང་དེ་ཁོ་ན་ལྟར་ཡིན་གྱི་གཞན་དུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤལ་མ་རིའི་ནགས་ལ་སོགས་པའི་མཚོན་ཆ་རྣམས་སུས་མངོན་པར་སྤྲུལ། དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པས་མ་ཡིན་ཏེ། འོག་ནས་འགེགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལྕགས་བསྲེགས་ལས་བྱས་པའི་ས་གཞི་དང་། གཞན་གྱི་བུད་མེད་ཀྱིས་ཤལ་མ་ལིའི་སྟེང་ནས་ལྟ་བ་རྣམས་ཀྱང་སུས་བྱས་ཞེས་པའོ། །།\n\nCommentary 2: གཞན་དུ་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་མཚོན་ཆ་རྣམས་བྱེད་པ་པོ་སུ་ཞིག་གིས་ནི་ཆེད་དུ་གཏད་ནས་བྱས་ལྕགས་སྲེག་ས་གཞི་སུ་ཡིས་བྱས། ཤལ་མ་རི་ལ་གནས་པའི་བུད་མེད་འདི་དག་ཅི་ལས་བྱུང་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་དང་རྣམ་སྣང་འཆད་ཅིང་། དགེ་ལྷས་ཀྱང་བུད་མེད་དུ་འཆད་པས། མེ་ཚོགས་ཞེས་པ་མ་དག་པས་འགྲེལ་པ་དེ་དག་ཏུ་བུད་མེད་ཅེས་བྱུང་བའམ། དཔང་ལོ་ཙཱ་བས་མོ་ཚོགས་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ལེགས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nWho purposely created the weapons of hell beings?\nWho made the burning iron ground?\nFrom what did those assemblies of women arise?\n\nThis translation interprets the text as questioning the origin of hell's torments, specifically mentioning weapons, burning iron ground, and groups of women (likely referring to illusory women on trees in certain hell realms). The commentaries clarify that these are not created by gods like Ishvara, but arise from karma. The last line is translated as \"assemblies of women\" rather than \"masses of fire\" based on the commentaries' explanations and suggestions for a more accurate reading of the original text.", - "translation": "Who purposely created the weapons of hell beings?\nWho made the burning iron ground?\nFrom what did those assemblies of women arise?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་མཚོན་ཆ་རྣམས། །སུ་ཞིག་གིས་ནི་ཆེད་དུ་བྱས། །ལྕགས་སྲེག་ས་གཞི་སུ་ཡིས་བྱས། །མེ་ཚོགས་དེ་དག་ཅི་ལས་བྱུང་། །\n\nCommentary 1: འདིའི་ཕྱིར་ན་ཡང་དེ་ཁོ་ན་ལྟར་ཡིན་གྱི་གཞན་དུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤལ་མ་རིའི་ནགས་ལ་སོགས་པའི་མཚོན་ཆ་རྣམས་སུས་མངོན་པར་སྤྲུལ། དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པས་མ་ཡིན་ཏེ། འོག་ནས་འགེགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལྕགས་བསྲེགས་ལས་བྱས་པའི་ས་གཞི་དང་། གཞན་གྱི་བུད་མེད་ཀྱིས་ཤལ་མ་ལིའི་སྟེང་ནས་ལྟ་བ་རྣམས་ཀྱང་སུས་བྱས་ཞེས་པའོ། །།\n\nCommentary 2: གཞན་དུ་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་མཚོན་ཆ་རྣམས་བྱེད་པ་པོ་སུ་ཞིག་གིས་ནི་ཆེད་དུ་གཏད་ནས་བྱས་ལྕགས་སྲེག་ས་གཞི་སུ་ཡིས་བྱས། ཤལ་མ་རི་ལ་གནས་པའི་བུད་མེད་འདི་དག་ཅི་ལས་བྱུང་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་དང་རྣམ་སྣང་འཆད་ཅིང་། དགེ་ལྷས་ཀྱང་བུད་མེད་དུ་འཆད་པས། མེ་ཚོགས་ཞེས་པ་མ་དག་པས་འགྲེལ་པ་དེ་དག་ཏུ་བུད་མེད་ཅེས་བྱུང་བའམ། དཔང་ལོ་ཙཱ་བས་མོ་ཚོགས་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ལེགས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the weapons, iron-heated grounds, and other torments in hell realms are not created by any external deity like Ishvara. It questions who created these things, implying they are manifestations of karma.\n\nCommentary 2: This commentary also questions who deliberately created the weapons of hell realms and the burning iron ground. It mentions different interpretations of the last line, suggesting it might refer to women on the sword-leaf trees rather than masses of fire.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries emphasize that the torments of hell realms are not created by any external agent. They question the origin of these sufferings, implying they are results of karma. There's a discrepancy in interpreting the last line - it could refer to masses of fire or groups of women in hell realms.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nWho deliberately created the weapons of hell beings?\nWho made the burning iron ground?\nFrom what did those [torments] arise?\n\n\nNote: I've left the last line somewhat ambiguous to reflect the different interpretations in the commentaries, but leaning towards a more general reference to the torments of hell rather than specifically fire or women.", + "translation": "Who deliberately created the weapons of hell beings?\nWho made the burning iron ground?\nFrom what did those [torments] arise?" } }, "glossary": { @@ -21030,7 +21111,7 @@ }, "མེ་ཚོགས་དེ་དག་ཅི་ལས་བྱུང་། །": {} }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་མཚོན་ཆ་རྣམས། །སུ་ཞིག་གིས་ནི་ཆེད་དུ་བྱས། །": { "སེམས་ཅན་": "beings", "དམྱལ་བ་": "hell", @@ -21080,14 +21161,15 @@ "སེམས་ཅན་": "beings", "དམྱལ་བ་": "hell", "མཚོན་ཆ་": "weapons", - "ཆེད་དུ་བྱས་": "purposely created" + "ཆེད་དུ་བྱས་": "deliberately created" }, "ལྕགས་སྲེག་ས་གཞི་སུ་ཡིས་བྱས། །": { "ལྕགས་སྲེག་": "burning iron", "ས་གཞི་": "ground" }, "མེ་ཚོགས་དེ་དག་ཅི་ལས་བྱུང་། །": { - "མེ་ཚོགས་": "assemblies of women" + "མེ་ཚོགས་": "torments", + "བྱུང་": "arise" } } } @@ -21098,7 +21180,7 @@ "commentary_1": " དེ་ལྟ་ན་དེ་ཇི་ལྟ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ།དེ་འདྲ་དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ།དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མཚོན་ཆ་ལ་སོགས་པའོ། །སྡིག་སེམས་ཞེས་པ་ནི་མི་དགེ་བའི་སེམས་སོ། །ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ཐུབ་པ་དང་ལྡན་པས་ན་ཐུབ་པ་སྟེ་རྒྱལ་བས་སོ། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་སེམས་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "དེ་འདྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྡིག་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པར་ཐུབ་པས། སེམས་ནི་དགྲ་ནང་དགྲ་ཆེན་ཏེ། །དེ་ལས་གཞན་པའི་དགྲ་མེད་དེ། །ཞེས་སོགས་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་སོགས་སུ་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ན་སེམས་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད་པས་སེམས་གདུལ་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་འདྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སྡིག་སེམས་ཡིན་པར་ཐུབ་པས་གསུངས། །དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ན། །སེམས་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nསྡིག་སེམས་ (evil mind/thoughts), ཐུབ་པ་ (Buddha/Sage), འཇིག་རྟེན་གསུམ་ (three worlds)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་འདྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ (all those such as these)\n- ཡིན་པར་...གསུངས (taught/said to be)\n- འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད (there is no other fear)\n\n\nAll those such as these,\nThe Sage taught to be evil thoughts.\nThus, in the three worlds,\nThere is no fear other than mind.\n\n\nTechnical note: འཇིག་རྟེན་གསུམ་ (three worlds) typically refers to the desire realm, form realm, and formless realm in Buddhist cosmology.", "translation": "All those such as these,\nThe Sage taught to be evil thoughts.\nThus, in the three worlds,\nThere is no fear other than mind." @@ -21114,9 +21196,9 @@ "translation": "All such thoughts as these\nAre sinful minds, the Sage has said.\nThus in all three worlds,\nThere is no fear greater than the mind." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་འདྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སྡིག་སེམས་ཡིན་པར་ཐུབ་པས་གསུངས། །དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ན། །སེམས་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟ་ན་དེ་ཇི་ལྟ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ།དེ་འདྲ་དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ།དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མཚོན་ཆ་ལ་སོགས་པའོ། །སྡིག་སེམས་ཞེས་པ་ནི་མི་དགེ་བའི་སེམས་སོ། །ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ཐུབ་པ་དང་ལྡན་པས་ན་ཐུབ་པ་སྟེ་རྒྱལ་བས་སོ། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་སེམས་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དེ་འདྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྡིག་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པར་ཐུབ་པས། སེམས་ནི་དགྲ་ནང་དགྲ་ཆེན་ཏེ། །དེ་ལས་གཞན་པའི་དགྲ་མེད་དེ། །ཞེས་སོགས་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་སོགས་སུ་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ན་སེམས་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད་པས་སེམས་གདུལ་བར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nAll such things as these,\nThe Buddha declared to be evil minds.\nThus, in all three worlds,\nThere is no greater danger than the mind.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which emphasizes that harmful actions stem from negative mental states, and that the mind itself is the greatest source of danger in the three realms of existence (desire realm, form realm, and formless realm). The commentaries support this interpretation by explaining that weapons and other harmful objects are manifestations of unwholesome minds, and that the Buddha taught the primacy of mind in both negative and positive actions.", - "translation": "All such things as these,\nThe Buddha declared to be evil minds.\nThus, in all three worlds,\nThere is no greater danger than the mind." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་འདྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སྡིག་སེམས་ཡིན་པར་ཐུབ་པས་གསུངས། །དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ན། །སེམས་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟ་ན་དེ་ཇི་ལྟ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ།དེ་འདྲ་དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ།དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མཚོན་ཆ་ལ་སོགས་པའོ། །སྡིག་སེམས་ཞེས་པ་ནི་མི་དགེ་བའི་སེམས་སོ། །ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ཐུབ་པ་དང་ལྡན་པས་ན་ཐུབ་པ་སྟེ་རྒྱལ་བས་སོ། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་སེམས་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དེ་འདྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྡིག་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པར་ཐུབ་པས། སེམས་ནི་དགྲ་ནང་དགྲ་ཆེན་ཏེ། །དེ་ལས་གཞན་པའི་དགྲ་མེད་དེ། །ཞེས་སོགས་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་སོགས་སུ་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ན་སེམས་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད་པས་སེམས་གདུལ་བར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the \"such things\" mentioned refer to weapons and similar objects. It states that \"evil mind\" means an unwholesome mind. The Buddha, who has mastered body, speech, and mind, taught this. It also emphasizes that even virtuous actions like generosity are primarily dependent on the mind.\n\nCommentary 2:\nThis commentary reinforces that all such things arise from an evil mind, as taught by the Buddha. It quotes teachings that describe the mind as the greatest inner enemy, with no other enemy being greater. It concludes that in the three worlds, there is nothing more frightening than the mind, so one should tame the mind.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that harmful objects and actions originate from an unwholesome or evil mind. They highlight the Buddha's teachings on the primacy of the mind in both negative and positive actions. The commentaries stress that the mind is the most fearsome thing in all three worlds and should therefore be tamed.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nAll such things as these arise from an evil mind, as taught by the Buddha. Thus, in all three worlds, there is nothing more frightening than the mind.", + "translation": "All such things as these arise from an evil mind, as taught by the Buddha. Thus, in all three worlds, there is nothing more frightening than the mind." } }, "glossary": { @@ -21131,7 +21213,7 @@ "འཇིགས་པ་": "danger" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་འདྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སྡིག་སེམས་ཡིན་པར་ཐུབ་པས་གསུངས། །": { "སྡིག་སེམས་": "evil thoughts", "ཐུབ་པ་": "Sage" @@ -21165,14 +21247,14 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དེ་འདྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སྡིག་སེམས་ཡིན་པར་ཐུབ་པས་གསུངས། །": { - "སྡིག་སེམས་": "evil minds", + "དེ་འདྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སྡིག་སེམས་ཡིན་པར་ཐུབ་པས་གསུངས།": { + "སྡིག་སེམས་": "evil mind", "ཐུབ་པ་": "Buddha" }, - "དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ན། །སེམས་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད། །": { + "།དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ན། །སེམས་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད།": { "འཇིག་རྟེན་གསུམ་": "three worlds", "སེམས་": "mind", - "འཇིགས་པ་": "danger" + "འཇིགས་པ་": "frightening" } } } @@ -21183,7 +21265,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དབུལ་བ་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་བདེ་བ་སྲེད་པ་དང་བཅས་པའོ། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་ཏེ། མཐར་ཕྱིན་པས་ན་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འམ། ཡང་ན་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་འགྲོ་བས་ཏེ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ། བྱང་སེམས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་བྱའི་དགེ་བ་ནི་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ཡིན་ལ། དེ་དག་ལའང་སེམས་ཉིད་གཙོ་བོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྟོན་པ་ལ་དྲུག་གི་དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དབུལ་བ་བོར་བར་བྱས་པ་ཞིག་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིན་ན་སྔོན་གྱི་སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཆོས་ཅན། ཇི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་ཏེ། མ་ཕྱིན་པར་ཐལ། ད་དུང་འགྲོ་བ་བཀྲེན་པ་དུ་མ་ཡོད་ན་སྟེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་འགྲོ་བ་དབུལ་བོར་ནས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཡིན་ན། །ད་རུང་འགྲོ་བཀྲེན་ཡོད་ན་སྔོན། །སྐྱོབ་པ་ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), དབུལ་བོར་ (impoverished), སྦྱིན་པ་ (generosity), ཕ་རོལ་ཕྱིན་ (pāramitā), བཀྲེན་ (poor), སྐྱོབ་པ་ (protector/savior)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ (if...then) conditional structure\n- ད་རུང་...ན་ (if still...)\n- ཇི་ལྟར་ (how)\n\n\nIf impoverishing beings\nWere the pāramitā of generosity,\nThen if beings are still poor now,\nHow did the protectors perfect it before?\n\n\nTechnical note: This verse questions the nature of the perfection of generosity (dāna-pāramitā), suggesting that merely giving away everything cannot be its true meaning, as beings remain in poverty.", "translation": "If impoverishing beings\nWere the pāramitā of generosity,\nThen if beings are still poor now,\nHow did the protectors perfect it before?" @@ -21199,9 +21281,9 @@ "translation": "If giving away all beings' wealth\nIs the perfection of generosity,\nThen how did the Protector perfect it before,\nWhen there were still poor beings?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་འགྲོ་བ་དབུལ་བོར་ནས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཡིན་ན། །ད་རུང་འགྲོ་བཀྲེན་ཡོད་ན་སྔོན། །སྐྱོབ་པ་ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དབུལ་བ་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་བདེ་བ་སྲེད་པ་དང་བཅས་པའོ། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་ཏེ། མཐར་ཕྱིན་པས་ན་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འམ། ཡང་ན་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་འགྲོ་བས་ཏེ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ། བྱང་སེམས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་བྱའི་དགེ་བ་ནི་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ཡིན་ལ། དེ་དག་ལའང་སེམས་ཉིད་གཙོ་བོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྟོན་པ་ལ་དྲུག་གི་དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དབུལ་བ་བོར་བར་བྱས་པ་ཞིག་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིན་ན་སྔོན་གྱི་སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཆོས་ཅན། ཇི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་ཏེ། མ་ཕྱིན་པར་ཐལ། ད་དུང་འགྲོ་བ་བཀྲེན་པ་དུ་མ་ཡོད་ན་སྟེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nIf giving away all beings' poverty\nIs the perfection of generosity,\nHow did the previous Protectors perfect it,\nWhen there are still many destitute beings?\n\n\nThis translation attempts to capture the core meaning and poetic structure of the Tibetan verse. The commentaries clarify that this verse is questioning the idea that the perfection of generosity (sbyin pa'i pha rol tu phyin pa) is simply about eliminating material poverty. It suggests that if this were the case, the previous Buddhas and Bodhisattvas could not have perfected generosity, since poverty still exists. The underlying point seems to be that the true perfection of generosity is more about one's mental state and intention rather than external results.", - "translation": "If giving away all beings' poverty\nIs the perfection of generosity,\nHow did the previous Protectors perfect it,\nWhen there are still many destitute beings?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་དབུལ་བོར་ནས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཡིན་ན། །ད་རུང་འགྲོ་བཀྲེན་ཡོད་ན་སྔོན། །སྐྱོབ་པ་ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དབུལ་བ་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་བདེ་བ་སྲེད་པ་དང་བཅས་པའོ། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་ཏེ། མཐར་ཕྱིན་པས་ན་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འམ། ཡང་ན་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་འགྲོ་བས་ཏེ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ། བྱང་སེམས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་བྱའི་དགེ་བ་ནི་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ཡིན་ལ། དེ་དག་ལའང་སེམས་ཉིད་གཙོ་བོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྟོན་པ་ལ་དྲུག་གི་དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དབུལ་བ་བོར་བར་བྱས་པ་ཞིག་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིན་ན་སྔོན་གྱི་སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཆོས་ཅན། ཇི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་ཏེ། མ་ཕྱིན་པར་ཐལ། ད་དུང་འགྲོ་བ་བཀྲེན་པ་དུ་མ་ཡོད་ན་སྟེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"poverty\" refers to contaminated happiness with craving. It defines \"perfection of giving\" as either reaching the ultimate state of giving or progressing towards the far shore of giving.\n\nCommentary 2:\nThis commentary discusses the six perfections as virtues to be accomplished by bodhisattvas, emphasizing that mind is the key factor. It questions whether the perfection of giving means eliminating poverty for all beings, pointing out that if this were the case, previous protectors (buddhas) would not have achieved the perfection of giving since poverty still exists.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries discuss the nature of the perfection of giving. They suggest that true perfection of giving is not simply about eliminating material poverty, but rather about the state of mind and intention behind the act of giving. The second commentary particularly emphasizes that the existence of poverty does not negate the achievement of the perfection of giving by previous buddhas.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nIf the perfection of giving meant eliminating beings' poverty,\nHow could the previous protectors have perfected giving,\nWhen even now there are still many destitute beings?\n\nThis translation reflects the philosophical question raised in the original text, interpreted through the lens of the commentaries which emphasize the spiritual and intentional aspects of the perfection of giving rather than its material outcomes.", + "translation": "If the perfection of giving meant eliminating beings' poverty,\nHow could the previous protectors have perfected giving,\nWhen even now there are still many destitute beings?" } }, "glossary": { @@ -21219,7 +21301,7 @@ "ཕ་རོལ་ཕྱིན་": "transcended" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་དབུལ་བོར་ནས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཡིན་ན། །": { "འགྲོ་བ་": "beings", "དབུལ་བོར་": "impoverishing", @@ -21270,13 +21352,14 @@ "གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་དབུལ་བོར་ནས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཡིན་ན། །": { "འགྲོ་བ་": "beings", "དབུལ་བོར་": "poverty", - "སྦྱིན་པ་": "generosity", + "སྦྱིན་པ་": "giving", "ཕ་རོལ་ཕྱིན་": "perfection" }, "ད་རུང་འགྲོ་བཀྲེན་ཡོད་ན་སྔོན། །སྐྱོབ་པ་ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །": { "འགྲོ་བཀྲེན་": "destitute beings", - "སྐྱོབ་པ་": "Protectors", - "ཕ་རོལ་ཕྱིན་": "perfect" + "སྔོན་": "previous", + "སྐྱོབ་པ་": "protectors", + "ཕ་རོལ་ཕྱིན་": "perfected" } } } @@ -21287,7 +21370,7 @@ "commentary_1": " ཇི་ལྟར་ན་དེ་དེ་ལྟར་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། བདོག་པ་ཐམས་ཅད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། འབྲས་བུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའོ། །ཐམས་ཅད་ནི་ཕྱི་དང་ནང་གི་བདག་ཉིད་དོ། །གསུངས་ཞེས་པ་ནི་ལུང་ལས་སོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་ཤིན་ཏུ་སེམས་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "འོ་ན་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། ཕྱི་ནང་གི་བདོག་པ་ཐམས་ཅད་དང་དེ་དག་བཏང་བའི་འབྲས་བུ་དགེ་བ་དང་བཅས་ཏེ་སྐྱེ་བོ་ཀུན་ལ་གཏོང་བར་གོམས་པ་རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་པས་སེར་སྣ་དང་བྲལ་བའི་སེམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིན་པར་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པ་ལས་གསུངས་ཏེ། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བདོག་པ་ཐམས་ཅད་འབྲས་བུ་བཅས་ཏེ་གཏོང་བའི་སེམས་སོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་དོ་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདོག་པ་ཐམས་ཅད་འབྲས་བཅས་ཏེ། །སྐྱེ་བོ་ཀུན་ལ་བཏང་སེམས་ཀྱིས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་གསུངས་ཏེ། །དེ་ལྟས་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་དོ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདོག་པ་(possessions), འབྲས་བཅས་(with results/fruits), བཏང་སེམས་(attitude of giving), སྦྱིན་པ་(generosity), ཕ་རོལ་ཕྱིན་(pāramitā)\n\nGrammatical notes:\n- ཏེ། at the end of lines 1 and 3 indicates connection between clauses\n- ཀྱིས། in line 2 is an instrumental particle\n- དེ་ལྟས་ in the last line means \"therefore\"\n\n\nAll possessions along with their fruits,\nTo all beings with an attitude of giving -\nThis is taught as the pāramitā of generosity.\nTherefore, it is essentially a state of mind.\n\n\nTechnical note: This verse is discussing the perfection (pāramitā) of generosity, emphasizing that it's fundamentally a mental attitude rather than just the physical act of giving.", "translation": "All possessions along with their fruits,\nTo all beings with an attitude of giving -\nThis is taught as the pāramitā of generosity.\nTherefore, it is essentially a state of mind." @@ -21303,9 +21386,9 @@ "translation": "With a generous mind toward all beings,\nGiving away all possessions along with their fruits,\nIs taught as the perfection of giving.\nTherefore, this is the mind itself." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདོག་པ་ཐམས་ཅད་འབྲས་བཅས་ཏེ། །སྐྱེ་བོ་ཀུན་ལ་བཏང་སེམས་ཀྱིས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་གསུངས་ཏེ། །དེ་ལྟས་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 1: ཇི་ལྟར་ན་དེ་དེ་ལྟར་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། བདོག་པ་ཐམས་ཅད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། འབྲས་བུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའོ། །ཐམས་ཅད་ནི་ཕྱི་དང་ནང་གི་བདག་ཉིད་དོ། །གསུངས་ཞེས་པ་ནི་ལུང་ལས་སོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་ཤིན་ཏུ་སེམས་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: འོ་ན་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། ཕྱི་ནང་གི་བདོག་པ་ཐམས་ཅད་དང་དེ་དག་བཏང་བའི་འབྲས་བུ་དགེ་བ་དང་བཅས་ཏེ་སྐྱེ་བོ་ཀུན་ལ་གཏོང་བར་གོམས་པ་རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་པས་སེར་སྣ་དང་བྲལ་བའི་སེམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིན་པར་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པ་ལས་གསུངས་ཏེ། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བདོག་པ་ཐམས་ཅད་འབྲས་བུ་བཅས་ཏེ་གཏོང་བའི་སེམས་སོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་དོ་ཞེས་པའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation based on the Tibetan input and commentaries provided:\n\n\nWith a mind of generosity towards all beings,\nGiving away all possessions along with their fruits,\nIs taught to be the perfection of giving.\nTherefore, this is the nature of mind itself.\n", - "translation": "With a mind of generosity towards all beings,\nGiving away all possessions along with their fruits,\nIs taught to be the perfection of giving.\nTherefore, this is the nature of mind itself." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདོག་པ་ཐམས་ཅད་འབྲས་བཅས་ཏེ། །སྐྱེ་བོ་ཀུན་ལ་བཏང་སེམས་ཀྱིས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་གསུངས་ཏེ། །དེ་ལྟས་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 1: ཇི་ལྟར་ན་དེ་དེ་ལྟར་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། བདོག་པ་ཐམས་ཅད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། འབྲས་བུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའོ། །ཐམས་ཅད་ནི་ཕྱི་དང་ནང་གི་བདག་ཉིད་དོ། །གསུངས་ཞེས་པ་ནི་ལུང་ལས་སོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་ཤིན་ཏུ་སེམས་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: འོ་ན་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། ཕྱི་ནང་གི་བདོག་པ་ཐམས་ཅད་དང་དེ་དག་བཏང་བའི་འབྲས་བུ་དགེ་བ་དང་བཅས་ཏེ་སྐྱེ་བོ་ཀུན་ལ་གཏོང་བར་གོམས་པ་རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་པས་སེར་སྣ་དང་བྲལ་བའི་སེམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིན་པར་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པ་ལས་གསུངས་ཏེ། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བདོག་པ་ཐམས་ཅད་འབྲས་བུ་བཅས་ཏེ་གཏོང་བའི་སེམས་སོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་དོ་ཞེས་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"all possessions\" refers to both external and internal possessions. \"With results\" means the karmic ripening. It states that this teaching comes from scripture. It also mentions that the perfection of moral discipline is also essentially a state of mind.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that the perfection of giving involves giving away all external and internal possessions, along with the virtuous results of such giving, to all beings. It emphasizes that this giving is done with a mind free from miserliness, as taught in the Akṣayamati Sūtra. It concludes by stating that the perfection of giving is essentially a state of mind.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that the perfection of giving involves giving away all possessions, both external and internal, along with their karmic fruits. They stress that this giving is done with a generous mind, free from attachment. Both commentaries conclude that the essence of the perfection of giving is the state of mind itself, rather than the physical act of giving.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nWith a mind of generosity towards all beings,\nGiving away all possessions along with their fruits,\nIs taught as the perfection of giving.\nTherefore, it is essentially a state of mind.\n", + "translation": "With a mind of generosity towards all beings,\nGiving away all possessions along with their fruits,\nIs taught as the perfection of giving.\nTherefore, it is essentially a state of mind." } }, "glossary": { @@ -21322,7 +21405,7 @@ "སེམས་": "mind" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདོག་པ་ཐམས་ཅད་འབྲས་བཅས་ཏེ། །": { "བདོག་པ་": "possessions", "ཐམས་ཅད་": "all", @@ -21380,12 +21463,10 @@ "སྐྱེ་བོ་": "beings", "བཏང་སེམས་": "generosity" }, - "།སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་གསུངས་ཏེ།": { + "།སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་གསུངས་ཏེ། །དེ་ལྟས་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་དོ། །": { "སྦྱིན་པ་": "giving", - "ཕ་རོལ་ཕྱིན་": "perfection" - }, - "།དེ་ལྟས་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་དོ།": { - "སེམས་ཉིད་": "nature of mind" + "ཕ་རོལ་ཕྱིན་": "perfection", + "སེམས་": "mind" } } } @@ -21396,7 +21477,7 @@ "commentary_1": " ཉ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྲོག་ཆགས་ཉེ་བར་མཚོན་པའོ། །གསོད་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་གཞན་ལ་ཕན་པའི་བྱ་བའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འཚེ་བ་རྒྱུན་ཆད་པ་ཞིག་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་ཡིན་ན། སྔོན་གྱི་སྐྱོབ་པ་དེའི་ཕ་རོལ་ཏུ་མ་ཕྱིན་པར་གྱུར་ཏེ། ཉ་སྦལ་ལ་སོགས་པ་སྲོག་ཆགས་དང་། གཞན་གྱི་ནོར་དང་། བུད་མེད་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་ཏུ་དེ་དག་གསོད་པ་དང་ལེན་པ་ལ་སོགས་པར་མི་འགྱུར་བར་བསྐྲད་དེ་མ་བསྐྲད་པར་འཚེ་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དེ་དག་ཡོད་པ་རྣམས་ལ་འཚེ་བ་སོགས་སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པར། མདོ་ལས། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། གཞན་ལ་གནོད་པ་སྤོང་བའི་སེམས་པའོ། །ཞེས་བཤད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉ་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་ཏུ། །དེ་དག་གསོད་མི་འགྱུར་བར་བསྐྲད། །སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལས། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པར་བཤད། །\n", "output": "Key terms:\nཉ་(fish), གསོད་(kill), བསྐྲད་(expel/drive away), སྤོང་བ་(abandon/renounce), ཚུལ་ཁྲིམས་(moral discipline), ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་(pāramitā)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་ཏུ་: wherever/in whatever place\n- མི་འགྱུར་བར་: without becoming (negative future)\n- ཐོབ་པ་ལས་: from obtaining/achieving\n\n\nWherever there are fish and so forth,\nDrive them away without killing them.\nFrom obtaining a mind of renunciation,\nThis is explained as the perfection of moral discipline.\n\nNote: This verse discusses the practice of saving animals' lives as an aspect of moral discipline (śīla), one of the six perfections (pāramitās) in Mahayana Buddhism.", "translation": "Wherever there are fish and so forth,\nDrive them away without killing them.\nFrom obtaining a mind of renunciation,\nThis is explained as the perfection of moral discipline." @@ -21412,9 +21493,9 @@ "translation": "Fish and such, wherever they may be,\nDrive them away without killing them.\nFrom obtaining a mind of renunciation,\nThis is explained as the perfection of moral discipline." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཉ་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་ཏུ། །དེ་དག་གསོད་མི་འགྱུར་བར་བསྐྲད། །སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལས། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པར་བཤད། །\n\nCommentary 1: ཉ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྲོག་ཆགས་ཉེ་བར་མཚོན་པའོ། །གསོད་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་གཞན་ལ་ཕན་པའི་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། འཚེ་བ་རྒྱུན་ཆད་པ་ཞིག་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་ཡིན་ན། སྔོན་གྱི་སྐྱོབ་པ་དེའི་ཕ་རོལ་ཏུ་མ་ཕྱིན་པར་གྱུར་ཏེ། ཉ་སྦལ་ལ་སོགས་པ་སྲོག་ཆགས་དང་། གཞན་གྱི་ནོར་དང་། བུད་མེད་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་ཏུ་དེ་དག་གསོད་པ་དང་ལེན་པ་ལ་སོགས་པར་མི་འགྱུར་བར་བསྐྲད་དེ་མ་བསྐྲད་པར་འཚེ་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དེ་དག་ཡོད་པ་རྣམས་ལ་འཚེ་བ་སོགས་སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པར། མདོ་ལས། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། གཞན་ལ་གནོད་པ་སྤོང་བའི་སེམས་པའོ། །ཞེས་བཤད་དོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan input text based on the provided commentaries:\n\n\nFor fish and other beings,\nDrive them away without killing.\nFrom attaining a mind of renunciation,\nThis is explained as the perfection of moral discipline.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points that:\n1. The verse refers to fish and other living creatures as examples.\n2. It advocates driving them away rather than killing them, emphasizing non-violence.\n3. The perfection of moral discipline is achieved through developing a mind of renunciation or abandonment of harmful actions.\n4. This aligns with the explanation in sutras that the perfection of moral discipline involves the intention to abandon harming others.", - "translation": "For fish and other beings,\nDrive them away without killing.\nFrom attaining a mind of renunciation,\nThis is explained as the perfection of moral discipline." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཉ་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་ཏུ། །དེ་དག་གསོད་མི་འགྱུར་བར་བསྐྲད། །སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལས། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པར་བཤད། །\n\nCommentary 1: ཉ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྲོག་ཆགས་ཉེ་བར་མཚོན་པའོ། །གསོད་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་གཞན་ལ་ཕན་པའི་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། འཚེ་བ་རྒྱུན་ཆད་པ་ཞིག་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་ཡིན་ན། སྔོན་གྱི་སྐྱོབ་པ་དེའི་ཕ་རོལ་ཏུ་མ་ཕྱིན་པར་གྱུར་ཏེ། ཉ་སྦལ་ལ་སོགས་པ་སྲོག་ཆགས་དང་། གཞན་གྱི་ནོར་དང་། བུད་མེད་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་ཏུ་དེ་དག་གསོད་པ་དང་ལེན་པ་ལ་སོགས་པར་མི་འགྱུར་བར་བསྐྲད་དེ་མ་བསྐྲད་པར་འཚེ་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དེ་དག་ཡོད་པ་རྣམས་ལ་འཚེ་བ་སོགས་སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པར། མདོ་ལས། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། གཞན་ལ་གནོད་པ་སྤོང་བའི་སེམས་པའོ། །ཞེས་བཤད་དོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that \"fish and so on\" refers to living beings in general. It emphasizes not killing, which means abandoning taking life. It defines moral discipline as actions that benefit others.\n\nCommentary 2: This commentary goes into more detail, explaining that the perfection of moral discipline involves completely cutting off harmful actions. It mentions not only refraining from killing fish and frogs, but also from taking others' possessions or women. It emphasizes that true moral discipline comes from developing the mind that abandons harmful actions towards all beings.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that moral discipline involves refraining from harming any living beings, not just through killing but also through stealing or other harmful actions. The key is developing a mind that genuinely wishes to abandon all harmful actions towards others.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nRegarding fish and other beings,\nDrive them away without killing them.\nFrom obtaining a mind that abandons [harm],\nThis is explained as the perfection of moral discipline.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on not harming any beings, developing a mind of non-harm, and understanding this as the essence of the perfection of moral discipline.", + "translation": "Regarding fish and other beings,\nDrive them away without killing them.\nFrom obtaining a mind that abandons [harm],\nThis is explained as the perfection of moral discipline." } }, "glossary": { @@ -21430,7 +21511,7 @@ "ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་": "transcendent" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཉ་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་ཏུ། །དེ་དག་གསོད་མི་འགྱུར་བར་བསྐྲད། །": { "ཉ་": "fish", "གསོད་": "killing", @@ -21479,9 +21560,8 @@ "བསྐྲད་": "drive away" }, "སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལས། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པར་བཤད། །": { - "སྤོང་བ་": "renunciation", - "སེམས་": "mind", - "ཐོབ་པ་": "attaining", + "སྤོང་བའི་སེམས་": "mind that abandons", + "ཐོབ་པ་": "obtaining", "ཚུལ་ཁྲིམས་": "moral discipline", "ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་": "perfection" } @@ -21494,7 +21574,7 @@ "commentary_1": " བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་སེམས་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།སེམས་ཅན་མི་སྲུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བཅོམ་ན་ཞེས་པ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱི་རལ་གྲིས་བཅོམ་ནའོ། །ཆོམས་ཞེས་པ་ནི་ཟློག་པའོ། །འདིའི་དཔེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གསུམ་པ་བཟོད་པའང་དགྲ་བོའམ་དེའི་ཁོང་ཁྲོ་རྒྱུན་ཆད་པ་ལ་མི་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་མི་བསྲུན་པ་ནི་ནམ་མཁའ་བཞིན་མཐའ་ཡས་པ་དེ་དག་ནི་གཞོམ་གྱི་ཡོང་མི་ལང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་རང་གི་ཁྲོ་བའི་སེམས་ནི་གཅིག་བཅོམ་ན་དགྲ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོམ་པ་དང་འདྲ་སྟེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་མི་སྲུན་ནམ་མཁའ་བཞིན། །དེ་དག་གཞོམ་གྱིས་ཡོང་མི་ལང་། །ཁྲོ་བའི་སེམས་འདི་གཅིག་བཅོམ་ན། །དགྲ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོམས་དང་འདྲ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), མི་སྲུན་ (unruly/difficult), ནམ་མཁའ་ (space/sky), \nགཞོམ་ (to destroy/overcome), ཁྲོ་བ་ (anger), དགྲ་ (enemy)\n\nGrammatical notes:\n- Use of བཞིན་ for comparison\n- Conditional structure with ན་\n- Emphatic གཅིག་ with བཅོམ་ན་\n\n\nUnruly sentient beings are like space;\nIt's impossible to destroy them all.\nBut if this angry mind is overcome,\nIt's as if all enemies are vanquished.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the futility of trying to eliminate external enemies, contrasting it with the power of overcoming one's own anger. It's a classic teaching on the importance of mind training in Buddhism.", "translation": "Unruly sentient beings are like space;\nIt's impossible to destroy them all.\nBut if this angry mind is overcome,\nIt's as if all enemies are vanquished." @@ -21510,9 +21590,9 @@ "translation": "Unruly beings are as limitless as space;\nThey cannot all be overcome.\nBut if the mind of anger is defeated,\nAll enemies will be defeated as well." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཅན་མི་སྲུན་ནམ་མཁའ་བཞིན། །དེ་དག་གཞོམ་གྱིས་ཡོང་མི་ལང་། །ཁྲོ་བའི་སེམས་འདི་གཅིག་བཅོམ་ན། །དགྲ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོམས་དང་འདྲ། །\n\nCommentary 1: བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་སེམས་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།སེམས་ཅན་མི་སྲུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བཅོམ་ན་ཞེས་པ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱི་རལ་གྲིས་བཅོམ་ནའོ། །ཆོམས་ཞེས་པ་ནི་ཟློག་པའོ། །འདིའི་དཔེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་བཟོད་པའང་དགྲ་བོའམ་དེའི་ཁོང་ཁྲོ་རྒྱུན་ཆད་པ་ལ་མི་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་མི་བསྲུན་པ་ནི་ནམ་མཁའ་བཞིན་མཐའ་ཡས་པ་དེ་དག་ནི་གཞོམ་གྱི་ཡོང་མི་ལང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་རང་གི་ཁྲོ་བའི་སེམས་ནི་གཅིག་བཅོམ་ན་དགྲ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོམ་པ་དང་འདྲ་སྟེ།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan text, based on the input and commentaries provided:\n\n\nUnruly sentient beings are like space;\nThey cannot all be overcome.\nBut if one conquers this angry mind,\nIt is as if all enemies are vanquished.\n\n\nThis translation aims to capture the core meaning that overcoming one's own anger is more effective than trying to defeat all external enemies, as explained in the commentaries. The image of countless beings being like limitless space is preserved, along with the contrast between the futility of subduing all beings versus the power of subduing one's own mind.", - "translation": "Unruly sentient beings are like space;\nThey cannot all be overcome.\nBut if one conquers this angry mind,\nIt is as if all enemies are vanquished." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཅན་མི་སྲུན་ནམ་མཁའ་བཞིན། །དེ་དག་གཞོམ་གྱིས་ཡོང་མི་ལང་། །ཁྲོ་བའི་སེམས་འདི་གཅིག་བཅོམ་ན། །དགྲ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོམས་དང་འདྲ། །\n\nCommentary 1: བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་སེམས་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།སེམས་ཅན་མི་སྲུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བཅོམ་ན་ཞེས་པ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱི་རལ་གྲིས་བཅོམ་ནའོ། །ཆོམས་ཞེས་པ་ནི་ཟློག་པའོ། །འདིའི་དཔེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་བཟོད་པའང་དགྲ་བོའམ་དེའི་ཁོང་ཁྲོ་རྒྱུན་ཆད་པ་ལ་མི་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་མི་བསྲུན་པ་ནི་ནམ་མཁའ་བཞིན་མཐའ་ཡས་པ་དེ་དག་ནི་གཞོམ་གྱི་ཡོང་མི་ལང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་རང་གི་ཁྲོ་བའི་སེམས་ནི་གཅིག་བཅོམ་ན་དགྲ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོམ་པ་དང་འདྲ་སྟེ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary emphasizes that patience (བཟོད་པ) is a state of mind. It explains that \"subduing\" refers to conquering with the sword of mindfulness and awareness. \"Defeated\" means to reverse or stop. The commentary indicates that an example will be given to illustrate this point.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that patience should not be practiced towards enemies or their anger ceasing. It states that unruly beings are as limitless as space and cannot all be subdued. Instead, it suggests that by conquering one's own anger, it's as if all enemies have been defeated.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of controlling one's own mind, particularly anger, rather than trying to subdue external enemies. They suggest that true patience and victory come from mastering one's own emotions, especially anger, through mindfulness and awareness.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nUnruly beings are as vast as space;\nIt's impossible to subdue them all.\nBut if you conquer this one angry mind,\nIt's as if you've defeated all your foes.\n", + "translation": "Unruly beings are as vast as space;\nIt's impossible to subdue them all.\nBut if you conquer this one angry mind,\nIt's as if you've defeated all your foes." } }, "glossary": { @@ -21531,7 +21611,7 @@ "ཆོམས་": "defeating" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སེམས་ཅན་མི་སྲུན་ནམ་མཁའ་བཞིན། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "མི་སྲུན་": "unruly", @@ -21587,20 +21667,19 @@ }, "04_commentary_assisted": { "སེམས་ཅན་མི་སྲུན་ནམ་མཁའ་བཞིན། །": { - "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "སེམས་ཅན་": "beings", "མི་སྲུན་": "unruly", "ནམ་མཁའ་": "space" }, "དེ་དག་གཞོམ་གྱིས་ཡོང་མི་ལང་། །": { - "གཞོམ་": "overcome" + "གཞོམ་": "subdue" }, "ཁྲོ་བའི་སེམས་འདི་གཅིག་བཅོམ་ན། །": { "ཁྲོ་བའི་སེམས་": "angry mind", "བཅོམ་": "conquer" }, "དགྲ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོམས་དང་འདྲ། །": { - "དགྲ་": "enemies", - "ཆོམས་": "vanquished" + "དགྲ་": "foes" } } } @@ -21611,7 +21690,7 @@ "commentary_1": " ས་སྟེང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཡོགས་པ་ནི་འགེབས་པའོ། །ལྷམ་མཐིལ་ནི་བཅག་ལྷམ་མོ། །དེ་བཞིན་ཕྱི་རོལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ། དེ་བཞིན་ཏེ་ས་སྟེང་བཞིན་ནོ། །", "commentary_2": "དཔེར་ན་ས་སྟེང་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཀོས་གཡོགས་སུ་དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། ལྷྭམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི་ས་སྟེང་ཐམས་ཅད་གཡོགས་པ་དང་འདྲ་བ་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nས་སྟེངས་ (ground surface), ཀོས་ (leather), གཡོགས་ (cover), ལྷམ་མཐིལ་ (shoe sole)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དག་ as plural marker\n- ག་ལ་ལང་ as rhetorical question structure\n- Comparison structure with དང་འདྲ་\n\n\nTo cover all these ground surfaces with leather,\nHow could there ever be enough hide?\nBut with leather just the size of a shoe sole,\nIt's as if the entire ground were covered.\n\n\nTechnical note: This verse is often used in Tibetan Buddhism to illustrate the concept of mind training (བློ་སྦྱོང་), suggesting that transforming one's own mind is more effective than trying to change external circumstances.", "translation": "To cover all these ground surfaces with leather,\nHow could there ever be enough hide?\nBut with leather just the size of a shoe sole,\nIt's as if the entire ground were covered." @@ -21627,9 +21706,9 @@ "translation": "To cover all this ground with leather,\nWhere would so much leather be found?\nBut with leather soles upon one's feet,\nIt's as if the whole earth were covered." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། །\n\nCommentary 1: ས་སྟེང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཡོགས་པ་ནི་འགེབས་པའོ། །ལྷམ་མཐིལ་ནི་བཅག་ལྷམ་མོ། །དེ་བཞིན་ཕྱི་རོལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ། དེ་བཞིན་ཏེ་ས་སྟེང་བཞིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: དཔེར་ན་ས་སྟེང་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཀོས་གཡོགས་སུ་དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། ལྷྭམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི་ས་སྟེང་ཐམས་ཅད་གཡོགས་པ་དང་འདྲ་བ་\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nHow could there be enough leather to cover this entire earth's surface?\nYet with just the leather of a shoe sole,\nIt is as if the whole earth were covered.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which uses the metaphor of covering the earth with leather to illustrate a philosophical point about perception and mind training in Buddhist thought.", - "translation": "How could there be enough leather to cover this entire earth's surface?\nYet with just the leather of a shoe sole,\nIt is as if the whole earth were covered." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། །\n\nCommentary 1: ས་སྟེང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཡོགས་པ་ནི་འགེབས་པའོ། །ལྷམ་མཐིལ་ནི་བཅག་ལྷམ་མོ། །དེ་བཞིན་ཕྱི་རོལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ། དེ་བཞིན་ཏེ་ས་སྟེང་བཞིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: དཔེར་ན་ས་སྟེང་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཀོས་གཡོགས་སུ་དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། ལྷྭམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི་ས་སྟེང་ཐམས་ཅད་གཡོགས་པ་དང་འདྲ་བ་\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary explains that \"sa steng\" means \"surface of the earth\" and \"gyogs pa\" means \"to cover.\" \"Lham thil\" refers to the sole of a shoe. It also mentions that the same principle applies to the external world.\n\nCommentary 2: This commentary paraphrases the original verse, emphasizing that covering the entire earth's surface with leather is impossible, but wearing shoes with leather soles is like covering the whole earth.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the metaphorical nature of the verse. They explain that the text is using the analogy of covering the earth with leather to illustrate a broader principle. The key point is that wearing shoes (covering a small area) is equivalent to covering the entire earth, suggesting a shift in perspective or approach to dealing with the world.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\n\nTo cover this entire earth with leather,\nWhere could one find enough hide?\nBut with just the leather of a shoe's sole,\nIt's as if the whole earth were covered.\n\n\nThis translation conveys the metaphorical meaning explained in the commentaries, emphasizing the idea that a small, practical solution (like wearing shoes) can be as effective as an impossible, grand gesture (covering the whole earth with leather).", + "translation": "To cover this entire earth with leather,\nWhere could one find enough hide?\nBut with just the leather of a shoe's sole,\nIt's as if the whole earth were covered." } }, "glossary": { @@ -21646,7 +21725,7 @@ "གཡོགས་": "covered" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །": { "ས་སྟེངས་": "ground surfaces", "ཀོས་": "leather", @@ -21689,13 +21768,16 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །": { - "ས་སྟེངས་": "earth's surface", - "ཀོ་": "leather" + "ས་སྟེངས་": "earth", + "ཀོས་": "leather", + "གཡོགས་": "cover", + "ཀོ་བས་": "hide" }, - "ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། །": { - "ལྷམ་མཐིལ་": "shoe sole", - "ཀོ་བ་": "leather", - "ས་སྟེངས་": "earth" + "།ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། །": { + "ལྷམ་མཐིལ་": "shoe's sole", + "ཀོ་བས་": "leather", + "ས་སྟེངས་": "earth", + "གཡོགས་": "covered" } } } @@ -21706,7 +21788,7 @@ "commentary_1": " ཕྱི་རོལ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའོ།།ཡང་ཞེས་པ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་གྱི་དོན་ནོ། །གཞན་རྣམས་ནི་དངོས་པོ་གཞན་རྣམས་སོ། །དགེ་བ་ལ་མངོན་པར་སྤྲོ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་སེམས་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "དེ་བཞིན་དུ་ཕྱི་རོལ་གནོད་བྱེད་ཀྱི་དངོས་པོ་ཡང་བདག་གིས་ཕྱིར་བཟློག་མི་ལང་གིས་བདག་གི་སེམས་འདི་ཁོང་ཁྲོ་ལས་ཕྱིར་བཟློག་པར་བྱ་སྟེ། དེས་བཟོད་པ་གྲུབ་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་དག་བཟློག་གོ་ཅི་ཞིག་དགོས་ཏེ་དོན་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བཞིན་ཕྱི་རོལ་དངོས་པོ་ཡང་། །བདག་གིས་ཕྱིར་བཟློག་མི་ལང་གི། །བདག་གི་སེམས་འདི་ཕྱིར་བཟློག་བྱའི། །གཞན་རྣམས་བཟློག་གོ་ཅི་ཞིག་དགོས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཕྱི་རོལ་(external), དངོས་པོ་(phenomena/objects), ཕྱིར་བཟློག་(turn back/reverse), སེམས་(mind)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གི་ and གོ་ as sentence-final particles\n- བྱའི་ as a contraction of བྱ་ཡི་, indicating intention\n\n\nLikewise, external phenomena\nI cannot turn back or restrain.\nThis mind of mine I shall turn back;\nWhat need is there to restrain others?\n\nTechnical notes:\n- This verse emphasizes the importance of controlling one's own mind rather than trying to control external circumstances or other people, a key principle in Buddhist practice.\n- The term ཕྱིར་བཟློག་ (turn back/reverse) is used consistently throughout the verse, emphasizing the central theme of restraint or control.", "translation": "Likewise, external phenomena\nI cannot turn back or restrain.\nThis mind of mine I shall turn back;\nWhat need is there to restrain others?" @@ -21722,9 +21804,9 @@ "translation": "Likewise, external objects\nCannot be reversed by me.\nI should reverse this mind of mine;\nWhat need is there to reverse other things?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བཞིན་ཕྱི་རོལ་དངོས་པོ་ཡང་། །བདག་གིས་ཕྱིར་བཟློག་མི་ལང་གི། །བདག་གི་སེམས་འདི་ཕྱིར་བཟློག་བྱའི། །གཞན་རྣམས་བཟློག་གོ་ཅི་ཞིག་དགོས། །\n\nCommentary 1: ཕྱི་རོལ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའོ།།ཡང་ཞེས་པ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་གྱི་དོན་ནོ། །གཞན་རྣམས་ནི་དངོས་པོ་གཞན་རྣམས་སོ། །དགེ་བ་ལ་མངོན་པར་སྤྲོ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་སེམས་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དེ་བཞིན་དུ་ཕྱི་རོལ་གནོད་བྱེད་ཀྱི་དངོས་པོ་ཡང་བདག་གིས་ཕྱིར་བཟློག་མི་ལང་གིས་བདག་གི་སེམས་འདི་ཁོང་ཁྲོ་ལས་ཕྱིར་བཟློག་པར་བྱ་སྟེ། དེས་བཟོད་པ་གྲུབ་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་དག་བཟློག་གོ་ཅི་ཞིག་དགོས་ཏེ་དོན་མེད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nSimilarly, I cannot reverse external objects.\nInstead, I should reverse my own mind.\nWhat need is there to reverse other things?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which emphasizes the importance of controlling one's own mind rather than trying to change external circumstances. The commentaries clarify that \"external objects\" refer to forms and other phenomena, and that the practice of patience is achieved by turning one's mind away from anger, rather than attempting to control external factors.", - "translation": "Similarly, I cannot reverse external objects.\nInstead, I should reverse my own mind.\nWhat need is there to reverse other things?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བཞིན་ཕྱི་རོལ་དངོས་པོ་ཡང་། །བདག་གིས་ཕྱིར་བཟློག་མི་ལང་གི། །བདག་གི་སེམས་འདི་ཕྱིར་བཟློག་བྱའི། །གཞན་རྣམས་བཟློག་གོ་ཅི་ཞིག་དགོས། །\n\nCommentary 1: ཕྱི་རོལ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའོ།།ཡང་ཞེས་པ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་གྱི་དོན་ནོ། །གཞན་རྣམས་ནི་དངོས་པོ་གཞན་རྣམས་སོ། །དགེ་བ་ལ་མངོན་པར་སྤྲོ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་སེམས་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དེ་བཞིན་དུ་ཕྱི་རོལ་གནོད་བྱེད་ཀྱི་དངོས་པོ་ཡང་བདག་གིས་ཕྱིར་བཟློག་མི་ལང་གིས་བདག་གི་སེམས་འདི་ཁོང་ཁྲོ་ལས་ཕྱིར་བཟློག་པར་བྱ་སྟེ། དེས་བཟོད་པ་གྲུབ་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་དག་བཟློག་གོ་ཅི་ཞིག་དགོས་ཏེ་དོན་མེད་དོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"external\" refers to forms and other sense objects. \"Also\" means \"because.\" \"Others\" refers to other phenomena. It emphasizes that the perfection of diligence, which is characterized by enthusiasm for virtue, is also a matter of mind.\n\nCommentary 2:\nThis commentary interprets the verse as saying that instead of trying to stop external harmful things, one should turn one's own mind away from anger. By doing so, patience is accomplished. There's no need or purpose in trying to stop other things.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize focusing on one's own mind rather than external phenomena. The first commentary relates this to diligence and virtue, while the second specifically mentions turning away from anger to cultivate patience. They both suggest that controlling external things is less important or effective than managing one's own mind.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nLikewise, I cannot reverse all external things.\nInstead, I should reverse my own mind.\nWhat need is there to reverse other things?\n\n\nThis translation captures the core message from both commentaries: the emphasis on working with one's own mind rather than trying to control external phenomena, whether in the context of cultivating virtue and diligence or specifically in developing patience by overcoming anger.", + "translation": "Likewise, I cannot reverse all external things.\nInstead, I should reverse my own mind.\nWhat need is there to reverse other things?" } }, "glossary": { @@ -21742,7 +21824,7 @@ "བཟློག་": "ward off" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་བཞིན་ཕྱི་རོལ་དངོས་པོ་ཡང་། །བདག་གིས་ཕྱིར་བཟློག་མི་ལང་གི།": { "དེ་བཞིན་": "Likewise", "ཕྱི་རོལ་དངོས་པོ་": "external phenomena", @@ -21785,15 +21867,14 @@ }, "04_commentary_assisted": { "དེ་བཞིན་ཕྱི་རོལ་དངོས་པོ་ཡང་། །བདག་གིས་ཕྱིར་བཟློག་མི་ལང་གི།": { - "ཕྱི་རོལ་དངོས་པོ་": "external objects", + "ཕྱི་རོལ་དངོས་པོ་": "external things", "བདག་": "I", "ཕྱིར་བཟློག་": "reverse" }, "།བདག་གི་སེམས་འདི་ཕྱིར་བཟློག་བྱའི། །གཞན་རྣམས་བཟློག་གོ་ཅི་ཞིག་དགོས།": { - "བདག་": "I", - "སེམས་": "mind", + "བདག་གི་སེམས་": "my own mind", "ཕྱིར་བཟློག་": "reverse", - "གཞན་": "other things" + "གཞན་རྣམས་": "other things" } } } @@ -21804,7 +21885,7 @@ "commentary_1": " སེམས་གསལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་ནི་ལུས་དང་ངག་དང་བཅས་པའི་སེམས་གཅིག་གོ། །གསལ་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་མེ་འབར་བ་ལྟ་བུ་གང་ཡིན་པའོ། །དེས་ཚངས་པ་ལ་སོགས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བའོ། །ལུས་ངག་བཅས་པ་ནི་ལུས་དང་ངག་དང་བཅས་པའི་སེམས་སོ། །སྤྱོད་པ་ཞན་པ་ནི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་སུ་གསལ་བར་མ་གྱུར་པའི་སྤྱོད་པའོ། །དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པ་ནི་འབྲས་བུ་མི་མཚུངས་པའོ། །", "commentary_2": "བཞི་པ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱང་སེམས་གཙོ་ཆེ་སྟེ། བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པས་བསྡུས་པའི་སེམས་གསལ་པོ་བག་ཙམ་ཞེས་རྣམ་བཤད་ལས་བྱུང་ཞིང་། དགེ་ལྷ་ནི་ལུས་ངག་གི་ལས་མེད་པ་ཞིག་འཆད་དེ། དེ་ཙམ་གཅིག་བསྐྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ཡང་ཚངས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པ་ལྟར་རོ། །ཁ་ཅིག་མདོ་ལས་བྱམས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པས་ཚངས་པར་སྐྱེས་པ་ལྟར་ཞེས་ཟེར་རོ། །སེམས་སྟོབས་ལྡན་དང་མ་འབྲེལ་ན་ལུས་ངག་དང་བཅས་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཞན་པས་འབྲས་བུ་དེ་ལྟ་བུ་འབྱིན་པ་མིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་གསལ་གཅིག་བསྐྱེད་འབྲས་བུ་གང་། །ཚངས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པ་ལྟར། །ལུས་ངག་བཅས་པའི་འབྲས་བུ་མང་། །སྤྱོད་པ་ཞན་པས་དེ་ལྟ་མིན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསེམས་གསལ་(Clear mind), བསྐྱེད་(generate), འབྲས་བུ་(result/fruit), ཚངས་(Brahma), ལུས་ངག་(body and speech), སྤྱོད་པ་(conduct)\n\nGrammatical notes:\n- གཅིག་བསྐྱེད་ (single generation) modifies སེམས་གསལ་\n- ལྟར་ (like/as) compares the first two lines to the third\n- བཅས་པའི་ (including/with) connects ལུས་ངག་ to འབྲས་བུ་\n- པས་ (because) in the last line indicates reason\n\n\nWhat is the fruit of generating a single clear mind?\nIt is like [becoming] Brahma and such.\nThe fruits of body and speech are many,\nBut not so for those of weak conduct.\n\n\nTechnical note: ཚངས་ (Brahma) refers to a high-level deity in Buddhist cosmology, often used as an example of a positive rebirth resulting from virtuous mental states.", "translation": "What is the fruit of generating a single clear mind?\nIt is like [becoming] Brahma and such.\nThe fruits of body and speech are many,\nBut not so for those of weak conduct." @@ -21820,9 +21901,9 @@ "translation": "Just as generating one clear thought\nBrings the result of becoming Brahma and so forth,\nThe results of physical and verbal actions are many.\nBut due to weak conduct, it is not so." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་གསལ་གཅིག་བསྐྱེད་འབྲས་བུ་གང་། །ཚངས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པ་ལྟར། །ལུས་ངག་བཅས་པའི་འབྲས་བུ་མང་། །སྤྱོད་པ་ཞན་པས་དེ་ལྟ་མིན། །\n\nCommentary 1: སེམས་གསལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་ནི་ལུས་དང་ངག་དང་བཅས་པའི་སེམས་གཅིག་གོ། །གསལ་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་མེ་འབར་བ་ལྟ་བུ་གང་ཡིན་པའོ། །དེས་ཚངས་པ་ལ་སོགས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བའོ། །ལུས་ངག་བཅས་པ་ནི་ལུས་དང་ངག་དང་བཅས་པའི་སེམས་སོ། །སྤྱོད་པ་ཞན་པ་ནི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་སུ་གསལ་བར་མ་གྱུར་པའི་སྤྱོད་པའོ། །དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པ་ནི་འབྲས་བུ་མི་མཚུངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱང་སེམས་གཙོ་ཆེ་སྟེ། བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པས་བསྡུས་པའི་སེམས་གསལ་པོ་བག་ཙམ་ཞེས་རྣམ་བཤད་ལས་བྱུང་ཞིང་། དགེ་ལྷ་ནི་ལུས་ངག་གི་ལས་མེད་པ་ཞིག་འཆད་དེ། དེ་ཙམ་གཅིག་བསྐྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ཡང་ཚངས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པ་ལྟར་རོ། །ཁ་ཅིག་མདོ་ལས་བྱམས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པས་ཚངས་པར་སྐྱེས་པ་ལྟར་ཞེས་ཟེར་རོ། །སེམས་སྟོབས་ལྡན་དང་མ་འབྲེལ་ན་ལུས་ངག་དང་བཅས་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཞན་པས་འབྲས་བུ་དེ་ལྟ་བུ་འབྱིན་པ་མིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nWhen a single clear thought is generated, what is its result?\nJust as it can lead to rebirth in Brahma's realm and the like,\nThe fruits of actions involving body and speech are many.\nBut due to weak mental conduct, it is not so.\n\n\nThis translation attempts to capture the key ideas:\n1. The power of a single clear, focused thought\n2. How such a thought can lead to high rebirth \n3. The potential for many results from physical and verbal actions\n4. But weak mental discipline/conduct prevents such positive results", - "translation": "When a single clear thought is generated, what is its result?\nJust as it can lead to rebirth in Brahma's realm and the like,\nThe fruits of actions involving body and speech are many.\nBut due to weak mental conduct, it is not so." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་གསལ་གཅིག་བསྐྱེད་འབྲས་བུ་གང་། །ཚངས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པ་ལྟར། །ལུས་ངག་བཅས་པའི་འབྲས་བུ་མང་། །སྤྱོད་པ་ཞན་པས་དེ་ལྟ་མིན། །\n\nCommentary 1: སེམས་གསལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་ནི་ལུས་དང་ངག་དང་བཅས་པའི་སེམས་གཅིག་གོ། །གསལ་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་མེ་འབར་བ་ལྟ་བུ་གང་ཡིན་པའོ། །དེས་ཚངས་པ་ལ་སོགས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བའོ། །ལུས་ངག་བཅས་པ་ནི་ལུས་དང་ངག་དང་བཅས་པའི་སེམས་སོ། །སྤྱོད་པ་ཞན་པ་ནི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་སུ་གསལ་བར་མ་གྱུར་པའི་སྤྱོད་པའོ། །དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པ་ནི་འབྲས་བུ་མི་མཚུངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱང་སེམས་གཙོ་ཆེ་སྟེ། བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པས་བསྡུས་པའི་སེམས་གསལ་པོ་བག་ཙམ་ཞེས་རྣམ་བཤད་ལས་བྱུང་ཞིང་། དགེ་ལྷ་ནི་ལུས་ངག་གི་ལས་མེད་པ་ཞིག་འཆད་དེ། དེ་ཙམ་གཅིག་བསྐྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ཡང་ཚངས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པ་ལྟར་རོ། །ཁ་ཅིག་མདོ་ལས་བྱམས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པས་ཚངས་པར་སྐྱེས་པ་ལྟར་ཞེས་ཟེར་རོ། །སེམས་སྟོབས་ལྡན་དང་མ་འབྲེལ་ན་ལུས་ངག་དང་བཅས་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཞན་པས་འབྲས་བུ་དེ་ལྟ་བུ་འབྱིན་པ་མིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"clear mind\" refers to a single mind associated with body and speech. The clarity is likened to blazing diligence. Such a mind leads to rebirth in realms like that of Brahma. \"With body and speech\" refers to the mind associated with physical and verbal actions. \"Weak conduct\" means conduct that has not become clear in terms of virtue. \"Not like that\" means the results are not equivalent.\n\nCommentary 2:\nThis commentary emphasizes that diligence is primarily mental. It mentions that even a slightly clear mind encompassed by meditative discipline can lead to rebirth in Brahma's realm. Some say this is like generating a mind of loving-kindness leading to rebirth in Brahma's realm. Without a powerful mind, even actions of body and speech with weak mental conduct do not produce such results.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the importance of mental clarity and strength in determining rebirth outcomes. They agree that even a brief moment of mental clarity can lead to favorable rebirth, such as in Brahma's realm. However, they also emphasize that weak mental conduct, even when accompanied by physical and verbal actions, does not produce such significant results.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nA single moment of mental clarity - what is its fruit?\nIt is like [rebirth in the realm of] Brahma and such.\nThough actions of body and speech may be many,\nDue to weak conduct, the result is not the same.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the power of mental clarity and its impact on rebirth, while also acknowledging that numerous physical and verbal actions without strong mental conduct do not yield equivalent results.", + "translation": "A single moment of mental clarity - what is its fruit?\nIt is like [rebirth in the realm of] Brahma and such.\nThough actions of body and speech may be many,\nDue to weak conduct, the result is not the same." } }, "glossary": { @@ -21839,7 +21920,7 @@ "སྤྱོད་པ་": "conduct" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སེམས་གསལ་གཅིག་བསྐྱེད་འབྲས་བུ་གང་། །": { "སེམས་གསལ་": "clear mind", "བསྐྱེད་": "generating", @@ -21887,21 +21968,20 @@ }, "04_commentary_assisted": { "སེམས་གསལ་གཅིག་བསྐྱེད་འབྲས་བུ་གང་། །": { - "སེམས་གསལ་": "clear thought", - "བསྐྱེད་": "generated", - "འབྲས་བུ་": "result" + "སེམས་གསལ་": "mental clarity", + "གཅིག་": "single", + "འབྲས་བུ་": "fruit" }, "ཚངས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པ་ལྟར། །": { - "ཚངས་": "Brahma's realm" + "ཚངས་": "Brahma" }, "ལུས་ངག་བཅས་པའི་འབྲས་བུ་མང་། །": { "ལུས་": "body", "ངག་": "speech", - "འབྲས་བུ་": "fruits" + "འབྲས་བུ་": "result" }, "སྤྱོད་པ་ཞན་པས་དེ་ལྟ་མིན། །": { - "སྤྱོད་པ་": "conduct", - "ཞན་པ་": "weak" + "སྤྱོད་པ་": "conduct" } } } @@ -21912,7 +21992,7 @@ "commentary_1": " དགེ་བ་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཅན་གྱི་བསམ་གཏན་ཡང་སེམས་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཟླས་བརྗོད་ཅེས་གསུངས་ཏེ། སྔགས་བརྗོད་པ་ནི་བཟླས་བརྗོད་དོ། །དཀའ་ཐུབ་ནི་དབང་པོ་བསྡམས་པའོ།།སེམས་གཞན་ཏེ་གཞན་དུ་ཞེན་ཅིང་འཕྲོ་བ་དང་ཡེངས་པ་སྟེ་གཉིད་ལ་སོགས་པས་ཉེན་པར་བྱས་པའོ། །དོན་མེད་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཤིན་ཏུ་ངན་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རམ། ཡང་ན་མངོན་པར་འདོད་པ་ལས་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་འབྲས་བུ་ཀུན་ཏུ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བུ་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་བུའི་བྱ་བ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར། བུ་མེད་ཅེས་ཟེར་བ་བཞིན་ནོ། །ཤེས་རབ་ལ་ནི་རྩོད་པ་མེད་པར་སེམས་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "ལྔ་པ་བསམ་གཏན་ཡང་སེམས་ཉིད་ཀྱིས་འགྲུབ་སྟེ། འདི་ལྟར་གསང་སྔགས་སོགས་ཀྱི་བཟླས་བརྗོད་དང་ནི་ལུས་ཀྱི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན་ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་སེམས་གཞན་གཡེངས་བས་བྱས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་ཉིད་རིག་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དོན་མེད་པ་སྟེ་ཆུང་བར་གསུངས་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་སྡུད་པའི་མདོ་ལས། དགེ་སློང་དག་འདོད་པ་ལ་སེམས་གཡེངས་པའི་དཀའ་ཐུབ་དང་ཁ་ཏོན་ལ་སོགས་པ་ནི་འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་པའམ། ཡུམ་ལས། སེམས་གཡེངས་བས་ནི་བདག་གི་དོན་ཡང་མི་འགྲུབ་ཅེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབཟླས་བརྗོད་དང་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་། །སེམས་གཞན་གཡེངས་པས་བྱས་པ་ནི། །དེ་ཉིད་རིག་པས་དོན་མེད་གསུངས། །\n", "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nབཟླས་བརྗོད་ (recitation), དཀའ་ཐུབ་ (austerities), གཡེངས་པ་ (distracted), དེ་ཉིད་རིག་པ་ (knower of reality)\n\nGrammatical notes:\n- ཀུན་ (all) modifies both བཟླས་བརྗོད་ and དཀའ་ཐུབ་\n- ཡུན་རིང་དུས་སུ་ (for a long time) modifies སྤྱད་བྱས་ (practiced)\n- གཞན་ (elsewhere) modifies གཡེངས་པས་ (distracted)\n- དོན་མེད་ (meaningless) is the predicate of གསུངས་ (proclaimed)\n\n\nEven if one practices all recitations and austerities\nFor a long time,\nThat which is done with a mind distracted elsewhere\nIs proclaimed meaningless by the knowers of reality.\n\n\nTechnical note: དེ་ཉིད་རིག་པ་ (knower of reality) is often used to refer to realized beings or buddhas who directly perceive the nature of reality.", "translation": "Even if one practices all recitations and austerities\nFor a long time,\nThat which is done with a mind distracted elsewhere\nIs proclaimed meaningless by the knowers of reality." @@ -21928,9 +22008,9 @@ "translation": "Though one may practice recitations and austerities\nFor a very long time,\nIf done with a distracted mind,\nThe wise say it is meaningless." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབཟླས་བརྗོད་དང་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་། །སེམས་གཞན་གཡེངས་པས་བྱས་པ་ནི། །དེ་ཉིད་རིག་པས་དོན་མེད་གསུངས། །\n\nCommentary 1: དགེ་བ་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཅན་གྱི་བསམ་གཏན་ཡང་སེམས་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཟླས་བརྗོད་ཅེས་གསུངས་ཏེ། སྔགས་བརྗོད་པ་ནི་བཟླས་བརྗོད་དོ། །དཀའ་ཐུབ་ནི་དབང་པོ་བསྡམས་པའོ།།སེམས་གཞན་ཏེ་གཞན་དུ་ཞེན་ཅིང་འཕྲོ་བ་དང་ཡེངས་པ་སྟེ་གཉིད་ལ་སོགས་པས་ཉེན་པར་བྱས་པའོ། །དོན་མེད་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཤིན་ཏུ་ངན་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རམ། ཡང་ན་མངོན་པར་འདོད་པ་ལས་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་འབྲས་བུ་ཀུན་ཏུ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བུ་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་བུའི་བྱ་བ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར། བུ་མེད་ཅེས་ཟེར་བ་བཞིན་ནོ། །ཤེས་རབ་ལ་ནི་རྩོད་པ་མེད་པར་སེམས་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: ལྔ་པ་བསམ་གཏན་ཡང་སེམས་ཉིད་ཀྱིས་འགྲུབ་སྟེ། འདི་ལྟར་གསང་སྔགས་སོགས་ཀྱི་བཟླས་བརྗོད་དང་ནི་ལུས་ཀྱི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན་ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་སེམས་གཞན་གཡེངས་བས་བྱས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་ཉིད་རིག་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དོན་མེད་པ་སྟེ་ཆུང་བར་གསུངས་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་སྡུད་པའི་མདོ་ལས། དགེ་སློང་དག་འདོད་པ་ལ་སེམས་གཡེངས་པའི་དཀའ་ཐུབ་དང་ཁ་ཏོན་ལ་སོགས་པ་ནི་འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་པའམ། ཡུམ་ལས། སེམས་གཡེངས་བས་ནི་བདག་གི་དོན་ཡང་མི་འགྲུབ་ཅེས་གསུངས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nEven if one practices recitations and austerities\nFor a long period of time,\nWhen done with a distracted mind,\nThe Knower of Reality declares it to be meaningless.\n\n\nThis translation captures the essence that even lengthy spiritual practices like mantra recitations and ascetic disciplines are considered ineffective or of little value if performed with a distracted or unfocused mind. The commentaries emphasize that the Buddha taught the importance of single-pointed concentration and mindfulness in spiritual practice, stating that efforts made without proper mental focus yield little fruit or may even lead to unintended results.", - "translation": "Even if one practices recitations and austerities\nFor a long period of time,\nWhen done with a distracted mind,\nThe Knower of Reality declares it to be meaningless." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བཟླས་བརྗོད་དང་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་། །སེམས་གཞན་གཡེངས་པས་བྱས་པ་ནི། །དེ་ཉིད་རིག་པས་དོན་མེད་གསུངས། །\n\nCommentary 1: དགེ་བ་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཅན་གྱི་བསམ་གཏན་ཡང་སེམས་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཟླས་བརྗོད་ཅེས་གསུངས་ཏེ། སྔགས་བརྗོད་པ་ནི་བཟླས་བརྗོད་དོ། །དཀའ་ཐུབ་ནི་དབང་པོ་བསྡམས་པའོ།།སེམས་གཞན་ཏེ་གཞན་དུ་ཞེན་ཅིང་འཕྲོ་བ་དང་ཡེངས་པ་སྟེ་གཉིད་ལ་སོགས་པས་ཉེན་པར་བྱས་པའོ། །དོན་མེད་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཤིན་ཏུ་ངན་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རམ། ཡང་ན་མངོན་པར་འདོད་པ་ལས་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་འབྲས་བུ་ཀུན་ཏུ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བུ་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་བུའི་བྱ་བ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར། བུ་མེད་ཅེས་ཟེར་བ་བཞིན་ནོ། །ཤེས་རབ་ལ་ནི་རྩོད་པ་མེད་པར་སེམས་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: ལྔ་པ་བསམ་གཏན་ཡང་སེམས་ཉིད་ཀྱིས་འགྲུབ་སྟེ། འདི་ལྟར་གསང་སྔགས་སོགས་ཀྱི་བཟླས་བརྗོད་དང་ནི་ལུས་ཀྱི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན་ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་སེམས་གཞན་གཡེངས་བས་བྱས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་ཉིད་རིག་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དོན་མེད་པ་སྟེ་ཆུང་བར་གསུངས་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་སྡུད་པའི་མདོ་ལས། དགེ་སློང་དག་འདོད་པ་ལ་སེམས་གཡེངས་པའི་དཀའ་ཐུབ་དང་ཁ་ཏོན་ལ་སོགས་པ་ནི་འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་པའམ། ཡུམ་ལས། སེམས་གཡེངས་བས་ནི་བདག་གི་དོན་ཡང་མི་འགྲུབ་ཅེས་གསུངས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that recitation of mantras and austerities performed with a distracted mind or while affected by sleep etc. are considered meaningless or produce undesired results. It emphasizes the importance of single-pointed concentration in virtuous actions.\n\nCommentary 2: This commentary reinforces that meditation is accomplished through the mind itself. It states that even if one practices mantra recitation and physical austerities for a long time, if done with a distracted mind, the Buddha declared it to be meaningless or of little value. It cites sutras to support this point.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress that spiritual practices like mantra recitation and austerities are ineffective or of little value when performed with a distracted mind. They emphasize the crucial role of mental focus and concentration in Buddhist practice.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThough one may practice recitations and all kinds of austerities\nFor a long period of time,\nIf done with a distracted mind,\nThe Knower of Reality has declared it meaningless.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the importance of mental focus in spiritual practice, and the futility of external practices without proper concentration.", + "translation": "Though one may practice recitations and all kinds of austerities\nFor a long period of time,\nIf done with a distracted mind,\nThe Knower of Reality has declared it meaningless." } }, "glossary": { @@ -21952,7 +22032,7 @@ "དོན་མེད་": "futile" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བཟླས་བརྗོད་དང་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་། །": { "བཟླས་བརྗོད་": "recitations", "དཀའ་ཐུབ་": "austerities", @@ -21998,16 +22078,19 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བཟླས་བརྗོད་དང་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་། །": { + "བཟླས་བརྗོད་དང་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན། །": { "བཟླས་བརྗོད་": "recitations", - "དཀའ་ཐུབ་": "austerities", + "དཀའ་ཐུབ་": "austerities" + }, + "ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་། །": { "ཡུན་རིང་": "long period", - "དུས་": "time", - "སྤྱད་": "practices" + "སྤྱད་": "practice" }, - "སེམས་གཞན་གཡེངས་པས་བྱས་པ་ནི། །དེ་ཉིད་རིག་པས་དོན་མེད་གསུངས། །": { + "སེམས་གཞན་གཡེངས་པས་བྱས་པ་ནི། །": { "སེམས་": "mind", - "གཡེངས་པ་": "distracted", + "གཡེངས་པ་": "distracted" + }, + "དེ་ཉིད་རིག་པས་དོན་མེད་གསུངས། །": { "དེ་ཉིད་རིག་པ་": "Knower of Reality", "དོན་མེད་": "meaningless" } @@ -22020,7 +22103,7 @@ "commentary_1": " གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་ཞེས་སྨོས་ཏེ།ཆོས་ནི་ཐམས་ཅད་དོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ནི་དོན་པོ་མཆོག་གོ། །གསང་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་གསང་བའོ། །མ་ཤེས་ན་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་མནོ་བསམ་བརྟན་པར་མ་བྱས་ན་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་དམིགས་སུ་བྱར་མེད་པར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདེ་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །གྱི་ན་འཁྱམ་པ་ནམ་མཁའ་ལ་ཀུ་ཤའི་མེ་ཏོག་བཞིན་དུ་འཁྱམ་པས་དོན་མེད་པར་འཁྱམ་པའོ། །ཐབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལོགས་སུ་མ་གསུངས་སོ། །མཇུག་བསྡུ་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "དྲུག་པ་ཤེས་རབ་ནི། གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་དོན་པོ་སྟེ་གཙོ་བོ་མཆོག་སེམས་ཀྱི་གསང་སྟེ་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད། འགྲེལ་ཆེན་ལས་བྱིས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པས་གསང་ཞེས་བྱུང་ལ། རྣམ་བཤད་ལས་བདག་མེད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བདག་གི་སེམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྦ་བར་བྱ་བ་ཞེས་སོ། །འདི་མ་ཤེས་ན་བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་དེ་དག་འདོད་པ་དོན་མེད་པར་གྱི་ནར་འཁོར་བར་འཁྱམས་ཏེ། མདོ་ལས། འགྲོ་བ་འཁྲུལ་པ་རི་དྭགས་རྒྱར་ཆུད་འདྲར་ཤེས་ནས། །ཤེས་རབ་ལྡན་པ་མཁའ་ལ་བྱ་བཞིན་རྣམ་པར་རྒྱུ། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། དེས་ན་ཤེས་རབ་ནི་སེམས་ཉིད་གཙོ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས་ཀྱང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་རང་གི་སེམས་ལ་བརྟེན་ཏོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །ཐབས་དང་སྨོན་ལམ་སྟོབས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཉིད་ལས་ཕྱེ་བ་ཡིན་པས་དེ་དག་ཀྱང་སེམས་གཙོ་བོ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་གིས་ཆོས་ཀྱི་གཙོ་བོ་མཆོག །སེམས་ཀྱི་གསང་འདི་མ་ཤེས་ན། །བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་། །དེ་དག་དོན་མེད་གྱི་ནར་འཁྱམ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཆོས་ (dharma), གཙོ་བོ་ (principal), སེམས་ (mind), གསང་ (secret), བདེ་ (happiness), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), གཞོམ་ (overcome)\n\nGrammatical notes:\n- གང་གིས་...ན་ conditional structure\n- འདོད་ཀྱང་ concessive particle\n- གྱི་ནར་ adverbial particle indicating manner\n\n\nIf one does not know this secret of the mind,\nWhich is the supreme principal of dharma,\nThough wishing to attain happiness and overcome suffering,\nThey will wander aimlessly without purpose.\n\n\nTechnical note: The phrase \"secret of the mind\" (སེམས་ཀྱི་གསང་) likely refers to the nature of mind or ultimate reality in Buddhist philosophy.", "translation": "If one does not know this secret of the mind,\nWhich is the supreme principal of dharma,\nThough wishing to attain happiness and overcome suffering,\nThey will wander aimlessly without purpose." @@ -22036,9 +22119,9 @@ "translation": "If one does not know this secret of the mind,\nWhich is the supreme essence of the Dharma,\nThough desiring to attain happiness and overcome suffering,\nThey will wander aimlessly without purpose." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་གིས་ཆོས་ཀྱི་གཙོ་བོ་མཆོག །སེམས་ཀྱི་གསང་འདི་མ་ཤེས་ན། །བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་། །དེ་དག་དོན་མེད་གྱི་ནར་འཁྱམ། །\n\nCommentary 1: གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་ཞེས་སྨོས་ཏེ།ཆོས་ནི་ཐམས་ཅད་དོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ནི་དོན་པོ་མཆོག་གོ། །གསང་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་གསང་བའོ། །མ་ཤེས་ན་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་མནོ་བསམ་བརྟན་པར་མ་བྱས་ན་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་དམིགས་སུ་བྱར་མེད་པར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདེ་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །གྱི་ན་འཁྱམ་པ་ནམ་མཁའ་ལ་ཀུ་ཤའི་མེ་ཏོག་བཞིན་དུ་འཁྱམ་པས་དོན་མེད་པར་འཁྱམ་པའོ། །ཐབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལོགས་སུ་མ་གསུངས་སོ། །མཇུག་བསྡུ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དྲུག་པ་ཤེས་རབ་ནི། གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་དོན་པོ་སྟེ་གཙོ་བོ་མཆོག་སེམས་ཀྱི་གསང་སྟེ་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད། འགྲེལ་ཆེན་ལས་བྱིས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པས་གསང་ཞེས་བྱུང་ལ། རྣམ་བཤད་ལས་བདག་མེད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བདག་གི་སེམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྦ་བར་བྱ་བ་ཞེས་སོ། །འདི་མ་ཤེས་ན་བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་དེ་དག་འདོད་པ་དོན་མེད་པར་གྱི་ནར་འཁོར་བར་འཁྱམས་ཏེ། མདོ་ལས། འགྲོ་བ་འཁྲུལ་པ་རི་དྭགས་རྒྱར་ཆུད་འདྲར་ཤེས་ནས། །ཤེས་རབ་ལྡན་པ་མཁའ་ལ་བྱ་བཞིན་རྣམ་པར་རྒྱུ། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། དེས་ན་ཤེས་རབ་ནི་སེམས་ཉིད་གཙོ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས་ཀྱང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་རང་གི་སེམས་ལ་བརྟེན་ཏོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །ཐབས་དང་སྨོན་ལམ་སྟོབས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཉིད་ལས་ཕྱེ་བ་ཡིན་པས་དེ་དག་ཀྱང་སེམས་གཙོ་བོ་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nIf one does not understand this secret of the mind,\nThe supreme essence of the Dharma,\nThough one desires to attain happiness and overcome suffering,\nThese efforts will be meaningless wandering.\n\n\nThis translation captures the key points from the original Tibetan verse and the commentaries:\n\n1. The \"secret of the mind\" refers to the ultimate nature of reality or emptiness, which is considered the essence of Buddhist teachings.\n2. This understanding is described as supreme and essential to the Dharma (Buddhist teachings).\n3. Without this understanding, attempts to find happiness and eliminate suffering will be futile.\n4. The commentaries emphasize that this wisdom or understanding is the most important aspect, and other practices depend on it.\n5. The image of \"meaningless wandering\" is used to describe the futility of spiritual efforts without this core understanding.", - "translation": "If one does not understand this secret of the mind,\nThe supreme essence of the Dharma,\nThough one desires to attain happiness and overcome suffering,\nThese efforts will be meaningless wandering." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་གཙོ་བོ་མཆོག །སེམས་ཀྱི་གསང་འདི་མ་ཤེས་ན། །བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་། །དེ་དག་དོན་མེད་གྱི་ནར་འཁྱམ། །\n\nCommentary 1: གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་ཞེས་སྨོས་ཏེ།ཆོས་ནི་ཐམས་ཅད་དོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ནི་དོན་པོ་མཆོག་གོ། །གསང་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་གསང་བའོ། །མ་ཤེས་ན་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་མནོ་བསམ་བརྟན་པར་མ་བྱས་ན་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་དམིགས་སུ་བྱར་མེད་པར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདེ་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །གྱི་ན་འཁྱམ་པ་ནམ་མཁའ་ལ་ཀུ་ཤའི་མེ་ཏོག་བཞིན་དུ་འཁྱམ་པས་དོན་མེད་པར་འཁྱམ་པའོ། །ཐབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལོགས་སུ་མ་གསུངས་སོ། །མཇུག་བསྡུ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དྲུག་པ་ཤེས་རབ་ནི། གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་དོན་པོ་སྟེ་གཙོ་བོ་མཆོག་སེམས་ཀྱི་གསང་སྟེ་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད། འགྲེལ་ཆེན་ལས་བྱིས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པས་གསང་ཞེས་བྱུང་ལ། རྣམ་བཤད་ལས་བདག་མེད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བདག་གི་སེམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྦ་བར་བྱ་བ་ཞེས་སོ། །འདི་མ་ཤེས་ན་བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་དེ་དག་འདོད་པ་དོན་མེད་པར་གྱི་ནར་འཁོར་བར་འཁྱམས་ཏེ། མདོ་ལས། འགྲོ་བ་འཁྲུལ་པ་རི་དྭགས་རྒྱར་ཆུད་འདྲར་ཤེས་ནས། །ཤེས་རབ་ལྡན་པ་མཁའ་ལ་བྱ་བཞིན་རྣམ་པར་རྒྱུ། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། དེས་ན་ཤེས་རབ་ནི་སེམས་ཉིད་གཙོ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས་ཀྱང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་རང་གི་སེམས་ལ་བརྟེན་ཏོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །ཐབས་དང་སྨོན་ལམ་སྟོབས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཉིད་ལས་ཕྱེ་བ་ཡིན་པས་དེ་དག་ཀྱང་སེམས་གཙོ་བོ་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary explains that the \"supreme dharma\" refers to the highest teachings of the Buddha. The \"secret of mind\" is the nature of wisdom, hidden from ordinary beings. Without understanding this, one cannot truly comprehend the nature of reality. Attempts to attain happiness or eliminate suffering will be futile, like wandering aimlessly in space.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary emphasizes that the \"secret of mind\" is the empty nature of reality, which is difficult for ordinary beings to understand. Without knowing this, attempts to gain happiness or remove suffering are meaningless, leading to wandering in samsara. Wisdom is paramount, as all Buddhist practices depend on understanding the nature of one's own mind.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries stress the importance of understanding the true nature of mind and reality (emptiness) as the essence of Buddhist teaching. Without this wisdom, all other spiritual efforts are ultimately futile, leading to continued wandering in samsara.\n\n4. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nIf one does not know this supreme secret of mind,\nWhich is the essence of the highest Dharma,\nThough one desires to attain happiness and overcome suffering,\nThese efforts will be meaningless, leading to aimless wandering.\n", + "translation": "If one does not know this supreme secret of mind,\nWhich is the essence of the highest Dharma,\nThough one desires to attain happiness and overcome suffering,\nThese efforts will be meaningless, leading to aimless wandering." } }, "glossary": { @@ -22059,7 +22142,7 @@ "འཁྱམ་": "wander" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་གཙོ་བོ་མཆོག །སེམས་ཀྱི་གསང་འདི་མ་ཤེས་ན། །": { "ཆོས་": "dharma", "གཙོ་བོ་མཆོག": "supreme principal", @@ -22107,15 +22190,13 @@ "04_commentary_assisted": { "གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་གཙོ་བོ་མཆོག །སེམས་ཀྱི་གསང་འདི་མ་ཤེས་ན། །": { "ཆོས་": "Dharma", - "གཙོ་བོ་མཆོག": "supreme essence", + "གཙོ་བོ་མཆོག": "essence", "སེམས་": "mind", "གསང་": "secret" }, - "བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་། །": { + "བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་། །དེ་དག་དོན་མེད་གྱི་ནར་འཁྱམ། །": { "བདེ་": "happiness", - "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" - }, - "དེ་དག་དོན་མེད་གྱི་ནར་འཁྱམ། །": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", "དོན་མེད་": "meaningless", "འཁྱམ་": "wandering" } @@ -22128,7 +22209,7 @@ "commentary_1": " དེ་ལྟས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལེགས་པར་བསྲུང་བ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱིས་སོ། །འདིའི་དཔེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། དེ་ལྟས་བདག་གིས་སེམས་འདི་ནི་དྲན་པས་ལེགས་གཟུང་ཤེས་བཞིན་གྱིས་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་བྱ། སེམས་བསྲུང་བརྟུལ་ཞུགས་མ་གཏོགས་པ་བརྟུལ་ཞུགས་མང་པོས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་ཅེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟས་བདག་གི་སེམས་འདི་ནི། །ལེགས་གཟུང་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་བྱ། །སེམས་བསྲུང་བརྟུལ་ཞུགས་མ་གཏོགས་པ། །བརྟུལ་ཞུགས་མང་པོས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསེམས་(mind), བསྲུང་(protect/guard), བརྟུལ་ཞུགས་(discipline/vow)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དེ་ལྟས་ (therefore) to connect to previous context\n- Repetition of ལེགས་ for emphasis\n- Rhetorical question structure in the last line\n\n\nTherefore, this mind of mine\nShould be well-grasped and well-protected.\nApart from the discipline of guarding the mind,\nWhat use are many other disciplines?\n\n\nTechnical note: བརྟུལ་ཞུགས་ (discipline/vow) is a key term in Buddhist practice, often referring to specific ethical commitments or ascetic practices. Here it's contrasted with the fundamental discipline of mind protection.", "translation": "Therefore, this mind of mine\nShould be well-grasped and well-protected.\nApart from the discipline of guarding the mind,\nWhat use are many other disciplines?" @@ -22144,9 +22225,9 @@ "translation": "Therefore, I should firmly grasp and carefully guard this mind of mine.\nApart from the discipline of guarding the mind,\nWhat use are many other disciplines?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟས་བདག་གི་སེམས་འདི་ནི། །ལེགས་གཟུང་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་བྱ། །སེམས་བསྲུང་བརྟུལ་ཞུགས་མ་གཏོགས་པ། །བརྟུལ་ཞུགས་མང་པོས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལེགས་པར་བསྲུང་བ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱིས་སོ། །འདིའི་དཔེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། དེ་ལྟས་བདག་གིས་སེམས་འདི་ནི་དྲན་པས་ལེགས་གཟུང་ཤེས་བཞིན་གྱིས་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་བྱ། སེམས་བསྲུང་བརྟུལ་ཞུགས་མ་གཏོགས་པ་བརྟུལ་ཞུགས་མང་པོས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་ཅེས་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nTherefore, I should firmly grasp and carefully guard this mind of mine.\nApart from the discipline of guarding the mind,\nWhat use are many other disciplines?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, emphasizing the importance of mindfulness and vigilance in guarding one's mind, which is considered the most crucial discipline in Buddhist practice.", - "translation": "Therefore, I should firmly grasp and carefully guard this mind of mine.\nApart from the discipline of guarding the mind,\nWhat use are many other disciplines?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟས་བདག་གི་སེམས་འདི་ནི། །ལེགས་གཟུང་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་བྱ། །སེམས་བསྲུང་བརྟུལ་ཞུགས་མ་གཏོགས་པ། །བརྟུལ་ཞུགས་མང་པོས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལེགས་པར་བསྲུང་བ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱིས་སོ། །འདིའི་དཔེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། དེ་ལྟས་བདག་གིས་སེམས་འདི་ནི་དྲན་པས་ལེགས་གཟུང་ཤེས་བཞིན་གྱིས་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་བྱ། སེམས་བསྲུང་བརྟུལ་ཞུགས་མ་གཏོགས་པ་བརྟུལ་ཞུགས་མང་པོས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་ཅེས་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This explains that \"therefore\" is stated, and \"well-guarded\" means through mindfulness and awareness. This is to show an example of this.\n\nCommentary 2: This is summarizing the meaning. It states that therefore, one should well-grasp this mind through mindfulness and well-guard it through awareness. Apart from the discipline of guarding the mind, what's the use of many other disciplines? It means they are pointless.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of guarding the mind through mindfulness and awareness. They suggest that this practice is the most crucial discipline, rendering other practices less significant or even pointless if this core practice is neglected.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nTherefore, this mind of mine\nShould be well-grasped and well-guarded.\nBesides the discipline of guarding the mind,\nWhat use are many other disciplines?", + "translation": "Therefore, this mind of mine\nShould be well-grasped and well-guarded.\nBesides the discipline of guarding the mind,\nWhat use are many other disciplines?" } }, "glossary": { @@ -22161,7 +22242,7 @@ "བརྟུལ་ཞུགས་": "discipline" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟས་བདག་གི་སེམས་འདི་ནི། །ལེགས་གཟུང་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་བྱ། །": { "དེ་ལྟས་": "Therefore", "བདག་": "mine", @@ -22201,8 +22282,8 @@ "04_commentary_assisted": { "དེ་ལྟས་བདག་གི་སེམས་འདི་ནི། །ལེགས་གཟུང་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་བྱ། །": { "སེམས་": "mind", - "ལེགས་གཟུང་": "firmly grasp", - "བསྲུང་བར་": "guard" + "ལེགས་གཟུང་": "well-grasped", + "བསྲུང་བར་": "guarded" }, "སེམས་བསྲུང་བརྟུལ་ཞུགས་མ་གཏོགས་པ། །བརྟུལ་ཞུགས་མང་པོས་ཅི་ཞིག་བྱ། །": { "སེམས་བསྲུང་": "guarding the mind", @@ -22217,7 +22298,7 @@ "commentary_1": "མ་གྲངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མ་གྲངས་འགྲོ་བ་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པ་རྣམས་སོ། །རྨ་ནི་མཚོན་ལ་སོགས་པས་སོ། །སྐྱེ་བོ་ངན་པ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའོ། །སྡུག་ཅིང་གདུངས་པ་སྟེར་བའི་ཕྱིར་ན་སེམས་ཉིད་རྨའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ཇི་ལྟར་སྲུང་ཚུལ་ནི། མ་གྲངས་གྲོལ་བ་སྟེ་ཡིད་གཡེངས་ཤིང་སྤྱོད་ལམ་མ་བསྡམས་པའི་ཁྲོད་ན་གནས་ན་བསྒྲིམས་ཏེ་རྨའི་བག་བྱེད་དགོས་པ་ལྟར་ཉོན་མོངས་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་སེམས་ཀྱི་རྨ་མ་བསྲུངས་ན་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྲུང་དགོས་ཏེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམ་གྲངས་དྲོལ་བའི་ཁྲོད་གནས་ན། །སྒྲིམས་ཏེ་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་བཞིན། །སྐྱེ་བོ་ངན་ཁྲོད་གནས་པས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱི་རྨ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྲུང་། །\n", "output": "Let me provide a translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nམ་གྲངས་ (mother's lap), དྲོལ་བ་ (to be loose/relaxed), རྨ་ (wound), བག་བྱེད་ (to be cautious), སྐྱེ་བོ་ངན་ (evil people)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ and པས་ to indicate conditional clauses\n- Imperative mood implied in the final line with བསྲུང་\n\n\nWhen resting in the loose comfort of a mother's lap,\nOne is cautious as if tending a wound.\nLikewise, when dwelling among evil people,\nOne should always guard this wound of the mind.\n\n\nTechnical note: This verse uses the analogy of a physical wound to describe the vulnerability of the mind when in negative environments, emphasizing the need for constant vigilance in protecting one's mental state.", "translation": "When resting in the loose comfort of a mother's lap,\nOne is cautious as if tending a wound.\nLikewise, when dwelling among evil people,\nOne should always guard this wound of the mind." @@ -22233,9 +22314,9 @@ "translation": "When dwelling amidst those with loose morals,\nBe vigilant, as if tending to a wound.\nLikewise, when living among wicked people,\nAlways guard this wound of the mind." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམ་གྲངས་དྲོལ་བའི་ཁྲོད་གནས་ན། །སྒྲིམས་ཏེ་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་བཞིན། །སྐྱེ་བོ་ངན་ཁྲོད་གནས་པས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱི་རྨ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྲུང་། །\n\nCommentary 1: མ་གྲངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མ་གྲངས་འགྲོ་བ་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པ་རྣམས་སོ། །རྨ་ནི་མཚོན་ལ་སོགས་པས་སོ། །སྐྱེ་བོ་ངན་པ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའོ། །སྡུག་ཅིང་གདུངས་པ་སྟེར་བའི་ཕྱིར་ན་སེམས་ཉིད་རྨའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཇི་ལྟར་སྲུང་ཚུལ་ནི། མ་གྲངས་གྲོལ་བ་སྟེ་ཡིད་གཡེངས་ཤིང་སྤྱོད་ལམ་མ་བསྡམས་པའི་ཁྲོད་ན་གནས་ན་བསྒྲིམས་ཏེ་རྨའི་བག་བྱེད་དགོས་པ་ལྟར་ཉོན་མོངས་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་སེམས་ཀྱི་རྨ་མ་བསྲུངས་ན་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྲུང་དགོས་ཏེ།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nWhen dwelling among careless and unrestrained people,\nBe vigilant, as if tending to a wound.\nLikewise, when living among wicked individuals,\nAlways guard this wound of the mind.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the Tibetan verse and commentaries, which emphasize the need for mental vigilance and protection when surrounded by negative influences or distractions, comparing the mind to a wound that requires constant care and attention.", - "translation": "When dwelling among careless and unrestrained people,\nBe vigilant, as if tending to a wound.\nLikewise, when living among wicked individuals,\nAlways guard this wound of the mind." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མ་གྲངས་དྲོལ་བའི་ཁྲོད་གནས་ན། །སྒྲིམས་ཏེ་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་བཞིན། །སྐྱེ་བོ་ངན་ཁྲོད་གནས་པས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱི་རྨ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྲུང་། །\n\nCommentary 1: མ་གྲངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མ་གྲངས་འགྲོ་བ་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པ་རྣམས་སོ། །རྨ་ནི་མཚོན་ལ་སོགས་པས་སོ། །སྐྱེ་བོ་ངན་པ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའོ། །སྡུག་ཅིང་གདུངས་པ་སྟེར་བའི་ཕྱིར་ན་སེམས་ཉིད་རྨའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཇི་ལྟར་སྲུང་ཚུལ་ནི། མ་གྲངས་གྲོལ་བ་སྟེ་ཡིད་གཡེངས་ཤིང་སྤྱོད་ལམ་མ་བསྡམས་པའི་ཁྲོད་ན་གནས་ན་བསྒྲིམས་ཏེ་རྨའི་བག་བྱེད་དགོས་པ་ལྟར་ཉོན་མོངས་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་སེམས་ཀྱི་རྨ་མ་བསྲུངས་ན་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྲུང་དགོས་ཏེ།\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains key terms in the verse. \"Ma grangs\" refers to distracted beings. \"Wound\" is caused by weapons, etc. \"Bad people\" means ordinary individuals. The mind itself is considered a wound because it brings suffering and distress.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains how to protect oneself. When among distracted and undisciplined people, one should be cautious like tending to a wound. Similarly, when among bad people who can trigger negative emotions, one must constantly guard the wound of the mind to avoid suffering.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries emphasize the need for mental vigilance, especially when surrounded by negative influences or distractions. They liken the mind to a wound that needs constant protection to prevent further harm or suffering.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nWhen dwelling among the unrestrained and distracted,\nBe vigilant, as if tending to a wound.\nLikewise, when among bad company,\nAlways guard this wound of the mind.\n", + "translation": "When dwelling among the unrestrained and distracted,\nBe vigilant, as if tending to a wound.\nLikewise, when among bad company,\nAlways guard this wound of the mind." } }, "glossary": { @@ -22261,7 +22342,7 @@ "བསྲུང་": "guard" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མ་གྲངས་དྲོལ་བའི་ཁྲོད་གནས་ན། །སྒྲིམས་ཏེ་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་བཞིན། །": { "མ་": "mother", "གནས་": "resting", @@ -22315,16 +22396,25 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "མ་གྲངས་དྲོལ་བའི་ཁྲོད་གནས་ན། །སྒྲིམས་ཏེ་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་བཞིན། །": { - "གནས་": "dwelling", + "མ་གྲངས་དྲོལ་བའི་ཁྲོད་གནས་ན། །": { + "མ་གྲངས་དྲོལ་བ་": "unrestrained and distracted", + "ཁྲོད་": "among", + "གནས་": "dwelling" + }, + "སྒྲིམས་ཏེ་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་བཞིན། །": { "སྒྲིམས་": "vigilant", - "རྨ་": "wound" + "རྨ་": "wound", + "བག་བྱེད་": "tending" }, - "སྐྱེ་བོ་ངན་ཁྲོད་གནས་པས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱི་རྨ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྲུང་། །": { - "སྐྱེ་བོ་ངན་": "wicked individuals", - "གནས་": "living", + "སྐྱེ་བོ་ངན་ཁྲོད་གནས་པས་ཀྱང་། །": { + "སྐྱེ་བོ་ངན་": "bad company", + "ཁྲོད་": "among", + "གནས་པ་": "dwelling" + }, + "སེམས་ཀྱི་རྨ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྲུང་། །": { "སེམས་": "mind", "རྨ་": "wound", + "རྟག་ཏུ་": "always", "བསྲུང་": "guard" } } @@ -22336,7 +22426,7 @@ "commentary_1": "གཞན་ཡང་རྨའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཆུང་བ་སྟེ་ཡང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤིག་ལ་སོགས་པ་སེན་མོའི་ནང་དུ་བཅིར་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་དམྱལ་བའི་གནས་སུ་ལྕགས་ཀྱི་རི་བོ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་འཇོམས་པ་ནི་རི་བོ་ཆེས་འཇོམས་སོ། ཅི་ཡང་དེ་ལྟ་བུར་གནས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "འདི་ལྟར་རྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས་འཇིགས་པ་གནོད་ཀྱིས་དོགས་ནས་བག་བྱེད་ན་བསྡུས་འཇོམས་ཀྱི་རི་བོ་ཆེན་པོས་ལུས་འཇོམས་པས་སྐྲག་པ་ཡིས། མ་བསྲུངས་ན་དེ་བསྐྱེད་པའི་སེམས་ཀྱི་རྨ་ལྟ་ཅིས་མི་བསྲུངས་ཏེ་བསྲུང་དགོས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས། །སྐྲག་པའང་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་ན། །བསྡུས་འཇོམས་རིས་འཇོམས་སྐྲག་པ་དག །སེམས་ཀྱི་རྨ་ལྟ་ཅིས་མི་སྲུང་། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྨ་ (wound), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), བག་བྱེད་ (take care), བསྡུས་འཇོམས་ (crushing), རིས་འཇོམས་ (destroying), སེམས་ (mind)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཡིས་ as an instrumental particle\n- Conditional structure with ན་\n- Rhetorical question structure with ཅིས་མི་\n\n\nIf one who is frightened by the small suffering of a wound\nTakes care of that wound,\nWhy not guard against the wounds of the mind\nThat are frightened by crushing and destroying?\n\nTechnical note: This verse appears to be drawing a comparison between physical and mental wounds, emphasizing the importance of protecting the mind from harmful experiences or thoughts.", "translation": "If one who is frightened by the small suffering of a wound\nTakes care of that wound,\nWhy not guard against the wounds of the mind\nThat are frightened by crushing and destroying?" @@ -22352,9 +22442,9 @@ "translation": "If one is cautious of even small wounds' pain,\nAnd takes care to protect against wounds,\nWhy not guard against the wounds of the mind -\nThe fears that crush and destroy all at once?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས། །སྐྲག་པའང་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་ན། །བསྡུས་འཇོམས་རིས་འཇོམས་སྐྲག་པ་དག །སེམས་ཀྱི་རྨ་ལྟ་ཅིས་མི་སྲུང་། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་རྨའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཆུང་བ་སྟེ་ཡང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤིག་ལ་སོགས་པ་སེན་མོའི་ནང་དུ་བཅིར་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་དམྱལ་བའི་གནས་སུ་ལྕགས་ཀྱི་རི་བོ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་འཇོམས་པ་ནི་རི་བོ་ཆེས་འཇོམས་སོ། ཅི་ཡང་དེ་ལྟ་བུར་གནས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: འདི་ལྟར་རྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས་འཇིགས་པ་གནོད་ཀྱིས་དོགས་ནས་བག་བྱེད་ན་བསྡུས་འཇོམས་ཀྱི་རི་བོ་ཆེན་པོས་ལུས་འཇོམས་པས་སྐྲག་པ་ཡིས། མ་བསྲུངས་ན་དེ་བསྐྱེད་པའི་སེམས་ཀྱི་རྨ་ལྟ་ཅིས་མི་བསྲུངས་ཏེ་བསྲུང་དགོས་སོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nIf one takes precautions against even the small suffering of a wound,\nWhy not guard against the mental wounds\nThat bring terror of being crushed between mountains,\nAnd fear of being ground between the crushing hills?\n", - "translation": "If one takes precautions against even the small suffering of a wound,\nWhy not guard against the mental wounds\nThat bring terror of being crushed between mountains,\nAnd fear of being ground between the crushing hills?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས། །སྐྲག་པའང་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་ན། །བསྡུས་འཇོམས་རིས་འཇོམས་སྐྲག་པ་དག །སེམས་ཀྱི་རྨ་ལྟ་ཅིས་མི་སྲུང་། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་རྨའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཆུང་བ་སྟེ་ཡང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤིག་ལ་སོགས་པ་སེན་མོའི་ནང་དུ་བཅིར་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་དམྱལ་བའི་གནས་སུ་ལྕགས་ཀྱི་རི་བོ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་འཇོམས་པ་ནི་རི་བོ་ཆེས་འཇོམས་སོ། ཅི་ཡང་དེ་ལྟ་བུར་གནས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: འདི་ལྟར་རྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས་འཇིགས་པ་གནོད་ཀྱིས་དོགས་ནས་བག་བྱེད་ན་བསྡུས་འཇོམས་ཀྱི་རི་བོ་ཆེན་པོས་ལུས་འཇོམས་པས་སྐྲག་པ་ཡིས། མ་བསྲུངས་ན་དེ་བསྐྱེད་པའི་སེམས་ཀྱི་རྨ་ལྟ་ཅིས་མི་བསྲུངས་ཏེ་བསྲུང་དགོས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary emphasizes that even small wounds cause suffering. It then mentions that harming small creatures like lice can lead to severe karmic consequences, such as being crushed between iron mountains in hell realms.\n\nCommentary 2: This commentary explains that if one takes precautions against small wounds out of fear, then one should certainly guard against the wounds of the mind that can lead to being crushed by great mountains (referring to severe karmic consequences).\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries highlight the importance of being mindful of even small harmful actions and their consequences. They draw a parallel between physical wounds and mental/karmic \"wounds,\" suggesting that if we take care to avoid small physical injuries, we should be even more vigilant in guarding our minds against actions that can lead to severe karmic repercussions.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nIf one takes precautions against the minor pain of a wound,\nWhy not guard against the mental wounds that lead to\nBeing crushed between mountains and destroyed utterly?\nSurely one should protect the mind with even greater care.\n", + "translation": "If one takes precautions against the minor pain of a wound,\nWhy not guard against the mental wounds that lead to\nBeing crushed between mountains and destroyed utterly?\nSurely one should protect the mind with even greater care." } }, "glossary": { @@ -22374,7 +22464,7 @@ "སྲུང་": "protect" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས། །སྐྲག་པའང་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་ན། །": { "རྨ་": "wound", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", @@ -22426,17 +22516,16 @@ "04_commentary_assisted": { "རྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས། །སྐྲག་པའང་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་ན། །": { "རྨ་": "wound", - "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", - "སྐྲག་པ་": "terror", - "བག་བྱེད་": "precautions" + "སྡུག་བསྔལ་": "pain", + "ཆུང་ངུ་": "minor", + "སྐྲག་པ་": "precautions" }, "བསྡུས་འཇོམས་རིས་འཇོམས་སྐྲག་པ་དག །སེམས་ཀྱི་རྨ་ལྟ་ཅིས་མི་སྲུང་། །": { "བསྡུས་འཇོམས་": "crushed", - "རིས་འཇོམས་": "ground", - "སྐྲག་པ་": "fear", - "སེམས་": "mental", + "རིས་འཇོམས་": "destroyed", + "སེམས་": "mind", "རྨ་": "wounds", - "སྲུང་": "guard" + "སྲུང་": "protect" } } } @@ -22447,7 +22536,7 @@ "commentary_1": "སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་བསྲུངས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གནས་པར་བྱེད་ནའོ། །སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་ནི་ཡུལ་ངན་པའི་ཁྲོད་ནའོ། །བརྟན་པ་ནི་བག་ཡོད་པའོ། །ཉམས་པ་ནི་ཞིག་ཅིང་ཉམས་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སེམས་བསྲུང་བའི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་གནས་པར་བྱེད་ན་སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་ན་གནས་སམ་བུད་མེད་ཀྱི་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་རུང་སྟེ་སྡོམ་བརྩོན་བརྟན་པ་སྟེ་བག་ཡོད་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་གནས་བྱེད་ན། །སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་གནས་སམ། །བུད་མེད་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་རུང་། །སྡོམ་བརྩོན་བརྟན་པ་ཉམས་མི་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྤྱོད་པ་(conduct), གནས་བྱེད་(abide), སྐྱེ་བོ་ངན་པ་(evil people), བུད་མེད་(women), སྡོམ་བརྩོན་(vow-keeper), བརྟན་པ་(steadfast)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་འདྲས་: Instrumental case, \"by means of this\"\n- ན་: Conditional particle\n- སམ་: Disjunctive particle \"or\"\n- ཀྱང་རུང་: Concessive construction \"even if\"\n\n\nIf one abides by such conduct,\nEven if dwelling among evil people,\nOr even if residing among women,\nThe steadfast vow-keeper will not deteriorate.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the power of proper conduct in maintaining vows, even in challenging circumstances.", "translation": "If one abides by such conduct,\nEven if dwelling among evil people,\nOr even if residing among women,\nThe steadfast vow-keeper will not deteriorate." @@ -22463,9 +22552,9 @@ "translation": "If one dwells with such conduct,\nWhether among evil people\nOr even among women,\nThe steadfast practitioner's vows will not decline." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་གནས་བྱེད་ན། །སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་གནས་སམ། །བུད་མེད་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་རུང་། །སྡོམ་བརྩོན་བརྟན་པ་ཉམས་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་བསྲུངས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གནས་པར་བྱེད་ནའོ། །སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་ནི་ཡུལ་ངན་པའི་ཁྲོད་ནའོ། །བརྟན་པ་ནི་བག་ཡོད་པའོ། །ཉམས་པ་ནི་ཞིག་ཅིང་ཉམས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། སེམས་བསྲུང་བའི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་གནས་པར་བྱེད་ན་སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་ན་གནས་སམ་བུད་མེད་ཀྱི་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་རུང་སྟེ་སྡོམ་བརྩོན་བརྟན་པ་སྟེ་བག་ཡོད་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIf one dwells with such conduct,\nWhether residing among evil people\nOr even among women,\nThe steadfast practitioner of discipline will not deteriorate.\n\n\nThis translation captures the essence that if one maintains mindfulness and guards their mind, they can remain steadfast in their spiritual practice even when surrounded by challenging circumstances or potentially distracting company.", - "translation": "If one dwells with such conduct,\nWhether residing among evil people\nOr even among women,\nThe steadfast practitioner of discipline will not deteriorate." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་གནས་བྱེད་ན། །སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་གནས་སམ། །བུད་མེད་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་རུང་། །སྡོམ་བརྩོན་བརྟན་པ་ཉམས་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་བསྲུངས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གནས་པར་བྱེད་ནའོ། །སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་ནི་ཡུལ་ངན་པའི་ཁྲོད་ནའོ། །བརྟན་པ་ནི་བག་ཡོད་པའོ། །ཉམས་པ་ནི་ཞིག་ཅིང་ཉམས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། སེམས་བསྲུང་བའི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་གནས་པར་བྱེད་ན་སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་ན་གནས་སམ་བུད་མེད་ཀྱི་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་རུང་སྟེ་སྡོམ་བརྩོན་བརྟན་པ་སྟེ་བག་ཡོད་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide a translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"with such conduct\" refers to abiding in a state of guarding one's mind. \"Midst of evil people\" means in the midst of bad places. \"Steadfast\" means being mindful. \"Deteriorate\" means to decay or decline.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that if one abides with such conduct of guarding the mind, whether dwelling among evil people or among women, the steadfast practitioner of vows, meaning one who is mindful, will not deteriorate.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that the key point is guarding one's mind and maintaining mindfulness. They explain that if one practices in this way, regardless of whether they are in negative environments or among potentially distracting company, their commitment to ethical conduct will remain strong and uncompromised.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nIf one abides with such conduct of guarding the mind,\nWhether dwelling among evil people or among women,\nThe steadfast practitioner of vows\nWill not deteriorate in their mindfulness.", + "translation": "If one abides with such conduct of guarding the mind,\nWhether dwelling among evil people or among women,\nThe steadfast practitioner of vows\nWill not deteriorate in their mindfulness." } }, "glossary": { @@ -22482,7 +22571,7 @@ "ཉམས་": "fall" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་གནས་བྱེད་ན། །": { "སྤྱོད་པ་": "conduct", "གནས་": "abide", @@ -22545,18 +22634,18 @@ "04_commentary_assisted": { "སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་གནས་བྱེད་ན། །": { "སྤྱོད་པ་": "conduct", - "གནས་": "dwell" + "གནས་": "abide" }, "སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་གནས་སམ། །": { "སྐྱེ་བོ་ངན་པ་": "evil people", - "ཁྲོད་": "among" + "གནས་": "dwell" }, "བུད་མེད་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་རུང་། །": { "བུད་མེད་": "women", - "ཁྲོད་": "among" + "གནས་": "dwell" }, "སྡོམ་བརྩོན་བརྟན་པ་ཉམས་མི་འགྱུར། །": { - "སྡོམ་བརྩོན་": "practitioner of discipline", + "སྡོམ་བརྩོན་": "practitioner of vows", "བརྟན་པ་": "steadfast", "ཉམས་མི་འགྱུར་": "will not deteriorate" } @@ -22569,7 +22658,7 @@ "commentary_1": "གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་བུར་གནས་པ་ན། སྤྲོ་ཞིང་འདུད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྙེད་པས་ཉམས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། བདག་གི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་ཇི་ལྟ་བ་འདོད་པ་བཞིན་དུ་རྙེད་པ་ནི་རྙེད་པའོ། །བཀུར་སྟི་ནི་རིམ་གྲོའོ། །ལུས་དང་འཚོ་བ་དང་དགེ་བ་གཞན་ཞེས་པ་ནི་རང་གི་དོན་དུ་བྱེད་པའི་དགེ་བའོ། །", "commentary_2": "བཞི་པ་ནི། བདག་གི་བསོད་སྙོམས་ལ་སོགས་པ་རྙེད་པ་དང་། ཕྱག་འཚལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཀུར་སྟི་དང་། རང་གི་ལུས་དང་འཚོ་བ་ཉམས་བླ་ཞིང་དགེ་བ་གཞན་རང་དོན་གྱི་དགེ་བ་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི་ཞེས་པ་རྣམ་སྣང་གསུངས་སོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཅུ་པོ་འདི་ནམ་ཡང་ཉམས་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་དགེ་ལྷ་འཆད་ཅིང་། འགྲེལ་ཆེན་ལས་སེམས་དགེ་བ་ནི་ཞེས་ཏེ། མདོར་ན་དགེ་བ་གཞན་ཞེས་པ་ལུས་ངག་གི་ལས་བྱས་ཀྱང་རུང་ངོ་། །ཇི་ལྟར་རྒྱལ་པོ་ལ་གདམས་པ་ལས། བདག་གི་ནོར་འདི་བཏང་ལ་ལུས་བསྲུང་ངོ་། །ནོར་དང་ལུས་ཀྱང་བཏང་ལ་སྲོག་བསྲུངས་ཏེ། །ནོར་དང་ལུས་དང་དེ་བཞིན་སྲོག་རྣམས་དང་། །ཐམས་ཅད་བཏང་ནས་འདིར་ནི་ཆོས་བསྲུང་ངོ་། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །ལུས་དང་འཚོ་བ་མེད་བླ་ཞིང་། །དགེ་བ་གཞན་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི། །སེམས་ནི་ནམས་ཀྱང་ཉམས་མི་བྱ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྙེད་ (gain/acquisition), བཀུར་སྟི་ (honor/respect), འཚོ་བ་ (livelihood), དགེ་བ་ (virtue), ཉམས་ (deteriorate/decline), སེམས་ (mind/bodhicitta)\n\nGrammatical notes:\n- Use of བླ་ (better/preferable) in comparative constructions\n- ནམས་ཀྱང་ (never/at no time) as an emphatic negative\n\n\nMy gains and honors,\nAnd even body and livelihood, may decline.\nOther virtues too may deteriorate,\nBut never shall I let my mind [bodhicitta] decline.\n\n\nTechnical note: སེམས་ (mind) here likely refers specifically to bodhicitta, the awakening mind or altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings, which is a central concept in Mahayana Buddhism.", "translation": "My gains and honors,\nAnd even body and livelihood, may decline.\nOther virtues too may deteriorate,\nBut never shall I let my mind [bodhicitta] decline." @@ -22585,9 +22674,9 @@ "translation": "Even if I lose my possessions, honor,\nBody, and livelihood,\nAnd other virtues may decline,\nI will never let my mind deteriorate." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །ལུས་དང་འཚོ་བ་མེད་བླ་ཞིང་། །དགེ་བ་གཞན་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི། །སེམས་ནི་ནམས་ཀྱང་ཉམས་མི་བྱ། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་བུར་གནས་པ་ན། སྤྲོ་ཞིང་འདུད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྙེད་པས་ཉམས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། བདག་གི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་ཇི་ལྟ་བ་འདོད་པ་བཞིན་དུ་རྙེད་པ་ནི་རྙེད་པའོ། །བཀུར་སྟི་ནི་རིམ་གྲོའོ། །ལུས་དང་འཚོ་བ་དང་དགེ་བ་གཞན་ཞེས་པ་ནི་རང་གི་དོན་དུ་བྱེད་པའི་དགེ་བའོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་ནི། བདག་གི་བསོད་སྙོམས་ལ་སོགས་པ་རྙེད་པ་དང་། ཕྱག་འཚལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཀུར་སྟི་དང་། རང་གི་ལུས་དང་འཚོ་བ་ཉམས་བླ་ཞིང་དགེ་བ་གཞན་རང་དོན་གྱི་དགེ་བ་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི་ཞེས་པ་རྣམ་སྣང་གསུངས་སོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཅུ་པོ་འདི་ནམ་ཡང་ཉམས་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་དགེ་ལྷ་འཆད་ཅིང་། འགྲེལ་ཆེན་ལས་སེམས་དགེ་བ་ནི་ཞེས་ཏེ། མདོར་ན་དགེ་བ་གཞན་ཞེས་པ་ལུས་ངག་གི་ལས་བྱས་ཀྱང་རུང་ངོ་། །ཇི་ལྟར་རྒྱལ་པོ་ལ་གདམས་པ་ལས། བདག་གི་ནོར་འདི་བཏང་ལ་ལུས་བསྲུང་ངོ་། །ནོར་དང་ལུས་ཀྱང་བཏང་ལ་སྲོག་བསྲུངས་ཏེ། །ནོར་དང་ལུས་དང་དེ་བཞིན་སྲོག་རྣམས་དང་། །ཐམས་ཅད་བཏང་ནས་འདིར་ནི་ཆོས་བསྲུང་ངོ་། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nEven if I were to lose my possessions and honors,\nMy body and livelihood, and other virtuous deeds,\nI should never let my bodhicitta (enlightened mind) degenerate.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which emphasizes the supreme importance of maintaining bodhicitta (the enlightened mind or altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings) above all else, including material possessions, social status, one's own body, livelihood, and even other virtuous actions done for one's own sake. The commentaries clarify that while one may lose or sacrifice these other things, the enlightened mind should never be allowed to decline.", - "translation": "Even if I were to lose my possessions and honors,\nMy body and livelihood, and other virtuous deeds,\nI should never let my bodhicitta (enlightened mind) degenerate." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །ལུས་དང་འཚོ་བ་མེད་བླ་ཞིང་། །དགེ་བ་གཞན་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི། །སེམས་ནི་ནམས་ཀྱང་ཉམས་མི་བྱ། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་བུར་གནས་པ་ན། སྤྲོ་ཞིང་འདུད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྙེད་པས་ཉམས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། བདག་གི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་ཇི་ལྟ་བ་འདོད་པ་བཞིན་དུ་རྙེད་པ་ནི་རྙེད་པའོ། །བཀུར་སྟི་ནི་རིམ་གྲོའོ། །ལུས་དང་འཚོ་བ་དང་དགེ་བ་གཞན་ཞེས་པ་ནི་རང་གི་དོན་དུ་བྱེད་པའི་དགེ་བའོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་ནི། བདག་གི་བསོད་སྙོམས་ལ་སོགས་པ་རྙེད་པ་དང་། ཕྱག་འཚལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཀུར་སྟི་དང་། རང་གི་ལུས་དང་འཚོ་བ་ཉམས་བླ་ཞིང་དགེ་བ་གཞན་རང་དོན་གྱི་དགེ་བ་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི་ཞེས་པ་རྣམ་སྣང་གསུངས་སོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཅུ་པོ་འདི་ནམ་ཡང་ཉམས་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་དགེ་ལྷ་འཆད་ཅིང་། འགྲེལ་ཆེན་ལས་སེམས་དགེ་བ་ནི་ཞེས་ཏེ། མདོར་ན་དགེ་བ་གཞན་ཞེས་པ་ལུས་ངག་གི་ལས་བྱས་ཀྱང་རུང་ངོ་། །ཇི་ལྟར་རྒྱལ་པོ་ལ་གདམས་པ་ལས། བདག་གི་ནོར་འདི་བཏང་ལ་ལུས་བསྲུང་ངོ་། །ནོར་དང་ལུས་ཀྱང་བཏང་ལ་སྲོག་བསྲུངས་ཏེ། །ནོར་དང་ལུས་དང་དེ་བཞིན་སྲོག་རྣམས་དང་། །ཐམས་ཅད་བཏང་ནས་འདིར་ནི་ཆོས་བསྲུང་ངོ་། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །\n", + "output": "I'll follow the steps as requested:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1 summary:\nThis commentary explains that one's possessions, honors, body, livelihood, and other virtuous deeds for one's own benefit can be sacrificed, but the mind (or intention) should never be compromised.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary elaborates on the same points as the first, mentioning alms, prostrations, and other forms of respect. It emphasizes that while one can sacrifice personal virtues and even one's body and livelihood, the bodhicitta (enlightened mind) should never be compromised. It also quotes a teaching to a king about prioritizing dharma above all else.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the importance of maintaining one's spiritual mind or intention (bodhicitta) above all else. They agree that material possessions, bodily comforts, and even virtuous actions done for personal benefit can be sacrificed, but the core spiritual intention must be preserved at all costs.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nI may lose my possessions and honors,\nMy body and even my livelihood.\nOther virtues may also decline,\nBut never shall I let my [bodhicitta] mind deteriorate.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on preserving the bodhicitta (enlightened mind or intention) above all else, including material possessions, physical well-being, and even other virtuous actions.", + "translation": "I may lose my possessions and honors,\nMy body and even my livelihood.\nOther virtues may also decline,\nBut never shall I let my [bodhicitta] mind deteriorate." } }, "glossary": { @@ -22603,7 +22692,7 @@ "སེམས་": "intent" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །ལུས་དང་འཚོ་བ་མེད་བླ་ཞིང་། །": { "རྙེད་": "gains", "བཀུར་སྟི་": "honors", @@ -22648,9 +22737,10 @@ "ལུས་": "body", "འཚོ་བ་": "livelihood" }, - "།དགེ་བ་གཞན་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི། །སེམས་ནི་ནམས་ཀྱང་ཉམས་མི་བྱ། །": { - "དགེ་བ་": "virtuous deeds", - "སེམས་": "bodhicitta" + "དགེ་བ་གཞན་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི། །སེམས་ནི་ནམས་ཀྱང་ཉམས་མི་བྱ། །": { + "དགེ་བ་": "virtues", + "ཉམས་": "decline", + "སེམས་": "mind" } } } @@ -22661,7 +22751,7 @@ "commentary_1": "འདི་ལ་གུས་པ་ནན་ཏན་དུ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ་ཞེས་གདམས་པའི་ཕྱིར་བསྟན་བཅོས་མཁན་པོས་སེམས་བསྲུང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དམིགས་པའི་དོན་མ་བརྗེད་པ་ནི་དྲན་པའོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྒྲ་ལས་གྲུབ་པ་ནི་ཤེས་བཞིན་ཏེ་ཤེས་རབ་པོ། །དེས་བདག་གི་གནས་སྐབས་གང་ཅུག་འདུག་པ་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ན་དེ་དག་བསྲུང་བར་བྱ་སྙམ་དུ་དོགས་པ་ལ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་སེམས་སྲུང་བའི་ཐབས་སུ་དྲན་ཤེས་བསྲུང་བ་ལ་གསུམ་སྟེ། དྲན་ཤེས་བསྲུང་བར་གདམས་པ། མ་བསྲུངས་པའི་ཉེས་པ་དང་། སྲུང་བའི་ཐབས་སོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་བསྲུང་བར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བླང་དོར་གྱི་གནས་མ་བརྗེད་པའི་དྲན་པ་དང་། བདག་རྒྱུད་ལ་བརྟགས་ནས་དེ་དག་གི་སྤོང་ལེན་ཤེས་པའི་ཤེས་བཞིན་དག་སྲོག་ལ་བབས་ཀྱང་སྲུངས་ཤིག་ཅེས་བདག་གིས་དེ་ལྟར་འདོམས་པར་བྱེད་ཅེས་པའོ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་བསྲུང་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ནི། །དྲན་པ་དང་ནི་ཤེས་བཞིན་དག །ཐམས་ཅད་འབད་པས་སྲུངས་ཤིག་ཅེས། །བདག་ནི་དེ་ལྟར་ཐལ་མོ་སྦྱོར། །\n", "output": "Key terms:\nསེམས་བསྲུང་ (guarding the mind), དྲན་པ་ (mindfulness), ཤེས་བཞིན་ (awareness), སྲུངས་ (protect/guard), ཐལ་མོ་སྦྱོར་ (join palms)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ particle indicating \"to/for\"\n- Imperative form སྲུངས་ཤིག་ (\"protect!\")\n- བདག་ནི་ as emphatic first-person\n\n\nTo those who wish to guard their minds,\nI join my palms and say this:\nWith all your effort, protect\nBoth mindfulness and awareness.\n\nNote: དྲན་པ་ (mindfulness) and ཤེས་བཞིན་ (awareness) are key technical terms in Buddhist meditation practice.", "translation": "To those who wish to guard their minds,\nI join my palms and say this:\nWith all your effort, protect\nBoth mindfulness and awareness." @@ -22677,9 +22767,9 @@ "translation": "To those who wish to guard their minds,\nI join my palms and earnestly entreat:\nStrive with all your might to constantly maintain\nMindfulness and vigilant awareness." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་བསྲུང་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ནི། །དྲན་པ་དང་ནི་ཤེས་བཞིན་དག །ཐམས་ཅད་འབད་པས་སྲུངས་ཤིག་ཅེས། །བདག་ནི་དེ་ལྟར་ཐལ་མོ་སྦྱོར། །\n\nCommentary 1: འདི་ལ་གུས་པ་ནན་ཏན་དུ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ་ཞེས་གདམས་པའི་ཕྱིར་བསྟན་བཅོས་མཁན་པོས་སེམས་བསྲུང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དམིགས་པའི་དོན་མ་བརྗེད་པ་ནི་དྲན་པའོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྒྲ་ལས་གྲུབ་པ་ནི་ཤེས་བཞིན་ཏེ་ཤེས་རབ་པོ། །དེས་བདག་གི་གནས་སྐབས་གང་ཅུག་འདུག་པ་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ན་དེ་དག་བསྲུང་བར་བྱ་སྙམ་དུ་དོགས་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་སེམས་སྲུང་བའི་ཐབས་སུ་དྲན་ཤེས་བསྲུང་བ་ལ་གསུམ་སྟེ། དྲན་ཤེས་བསྲུང་བར་གདམས་པ། མ་བསྲུངས་པའི་ཉེས་པ་དང་། སྲུང་བའི་ཐབས་སོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་བསྲུང་བར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བླང་དོར་གྱི་གནས་མ་བརྗེད་པའི་དྲན་པ་དང་། བདག་རྒྱུད་ལ་བརྟགས་ནས་དེ་དག་གི་སྤོང་ལེན་ཤེས་པའི་ཤེས་བཞིན་དག་སྲོག་ལ་བབས་ཀྱང་སྲུངས་ཤིག་ཅེས་བདག་གིས་དེ་ལྟར་འདོམས་པར་བྱེད་ཅེས་པའོ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nTo those who wish to guard their minds,\nI join my palms and earnestly advise:\nWith all your effort, diligently protect\nBoth mindfulness and introspective awareness.\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which emphasizes the importance of maintaining mindfulness (དྲན་པ) and introspective awareness (ཤེས་བཞིན) for those who wish to guard their minds. The commentaries explain that mindfulness refers to not forgetting the object of focus, while introspective awareness is related to wisdom that allows one to be aware of one's current state. The verse is presented as earnest advice, with the author joining their palms in a gesture of respect and urgency.", - "translation": "To those who wish to guard their minds,\nI join my palms and earnestly advise:\nWith all your effort, diligently protect\nBoth mindfulness and introspective awareness." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་བསྲུང་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ནི། །དྲན་པ་དང་ནི་ཤེས་བཞིན་དག །ཐམས་ཅད་འབད་པས་སྲུངས་ཤིག་ཅེས། །བདག་ནི་དེ་ལྟར་ཐལ་མོ་སྦྱོར། །\n\nCommentary 1: འདི་ལ་གུས་པ་ནན་ཏན་དུ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ་ཞེས་གདམས་པའི་ཕྱིར་བསྟན་བཅོས་མཁན་པོས་སེམས་བསྲུང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དམིགས་པའི་དོན་མ་བརྗེད་པ་ནི་དྲན་པའོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྒྲ་ལས་གྲུབ་པ་ནི་ཤེས་བཞིན་ཏེ་ཤེས་རབ་པོ། །དེས་བདག་གི་གནས་སྐབས་གང་ཅུག་འདུག་པ་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ན་དེ་དག་བསྲུང་བར་བྱ་སྙམ་དུ་དོགས་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་སེམས་སྲུང་བའི་ཐབས་སུ་དྲན་ཤེས་བསྲུང་བ་ལ་གསུམ་སྟེ། དྲན་ཤེས་བསྲུང་བར་གདམས་པ། མ་བསྲུངས་པའི་ཉེས་པ་དང་། སྲུང་བའི་ཐབས་སོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་བསྲུང་བར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བླང་དོར་གྱི་གནས་མ་བརྗེད་པའི་དྲན་པ་དང་། བདག་རྒྱུད་ལ་བརྟགས་ནས་དེ་དག་གི་སྤོང་ལེན་ཤེས་པའི་ཤེས་བཞིན་དག་སྲོག་ལ་བབས་ཀྱང་སྲུངས་ཤིག་ཅེས་བདག་གིས་དེ་ལྟར་འདོམས་པར་བྱེད་ཅེས་པའོ།\n", + "output": "I'll follow the steps as requested:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1 summary:\nThis commentary emphasizes the importance of cultivating respect and diligence in protecting the mind. It defines mindfulness as not forgetting the object of focus, and introspective awareness as wisdom derived from correct understanding. It explains that introspective awareness helps one understand one's current state.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary outlines the method of protecting the mind through mindfulness and introspective awareness. It emphasizes the importance of not forgetting the bases of what to adopt and what to abandon (mindfulness), and examining one's own mental continuum to know what to accept and reject (introspective awareness). It stresses that these should be guarded even at the cost of one's life.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the critical importance of mindfulness and introspective awareness in protecting the mind. They define these qualities and emphasize their role in maintaining ethical behavior and mental discipline. The commentaries agree that these qualities should be cultivated with utmost diligence and protected at all costs.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nTo those who wish to guard their minds,\nI join my palms and earnestly implore:\nStrive with all your might to protect\nBoth mindfulness and introspective awareness.\n\nThis translation reflects the emphasis on the importance of mindfulness and introspective awareness in protecting the mind, as explained in the commentaries. It also captures the sense of urgency and importance conveyed in both commentaries.", + "translation": "To those who wish to guard their minds,\nI join my palms and earnestly implore:\nStrive with all your might to protect\nBoth mindfulness and introspective awareness." } }, "glossary": { @@ -22703,7 +22793,7 @@ "ཐལ་མོ་སྦྱོར་": "join palms in prayer" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སེམས་བསྲུང་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ནི། །": { "སེམས་": "mind", "བསྲུང་": "guard" @@ -22757,21 +22847,18 @@ }, "04_commentary_assisted": { "སེམས་བསྲུང་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ནི། །": { - "སེམས་": "mind", - "བསྲུང་": "guard" + "སེམས་བསྲུང་": "guard their minds" }, "དྲན་པ་དང་ནི་ཤེས་བཞིན་དག །": { "དྲན་པ་": "mindfulness", "ཤེས་བཞིན་": "introspective awareness" }, "ཐམས་ཅད་འབད་པས་སྲུངས་ཤིག་ཅེས། །": { - "ཐམས་ཅད་": "all", - "འབད་པས་": "effort", + "འབད་པས་": "strive", "སྲུངས་": "protect" }, "བདག་ནི་དེ་ལྟར་ཐལ་མོ་སྦྱོར། །": { - "བདག་": "I", - "ཐལ་མོ་སྦྱོར་": "join palms" + "ཐལ་མོ་སྦྱོར་": "join my palms" } } } @@ -22782,7 +22869,7 @@ "commentary_1": "ནད་ཀྱིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྨོངས་པ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་འདི་དག་གཉིས་མ་ཚང་བས་སོ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ནི་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཉིས་ཀ་དང་། ཤེས་བཞིན་དང་། དྲན་པ་མ་བསྲུངས་བའི་ཉེས་པའོ། དང་པོ་ནི། དཔེར་ན་ནད་ཀྱི་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི་འགྲོ་འོང་ལ་སོགས་པའི་ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་བླང་དོར་ལ་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ་དགེ་བའི་ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། །འདི་རྣམ་བཤད་ལས་ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་དང་། འགྲེལ་ཆེན་ལས་གཉིས་ཀ་མེད་པའི་ཉེས་པར་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nནད་ཀྱིས་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nནད་ (illness), དཀྲུགས་པ་ (disturbed), མཐུ་ (power/ability), རྨོངས་པ་ (ignorance/delusion), སེམས་ (mind)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure in lines 1-2 and 3-4\n- Use of དེ་བཞིན་ (likewise) to connect the two ideas\n- ནི་ and དོ་ as sentence markers\n\n\nThose disturbed by illness\nAre powerless in all activities.\nLikewise, those with minds disturbed by ignorance\nAre powerless in all activities.\n\n\nTechnical note: This verse draws a parallel between physical illness and mental delusion, both rendering one incapable of effective action.", "translation": "Those disturbed by illness\nAre powerless in all activities.\nLikewise, those with minds disturbed by ignorance\nAre powerless in all activities." @@ -22798,9 +22885,9 @@ "translation": "Just as those afflicted by illness\nAre powerless in all their actions,\nLikewise those whose minds are disturbed by ignorance\nAre powerless in all their actions." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nནད་ཀྱིས་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། །\n\nCommentary 1: ནད་ཀྱིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྨོངས་པ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་འདི་དག་གཉིས་མ་ཚང་བས་སོ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ནི་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཉིས་ཀ་དང་། ཤེས་བཞིན་དང་། དྲན་པ་མ་བསྲུངས་བའི་ཉེས་པའོ། དང་པོ་ནི། དཔེར་ན་ནད་ཀྱི་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི་འགྲོ་འོང་ལ་སོགས་པའི་ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་བླང་དོར་ལ་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ་དགེ་བའི་ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། །འདི་རྣམ་བཤད་ལས་ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་དང་། འགྲེལ་ཆེན་ལས་གཉིས་ཀ་མེད་པའི་ཉེས་པར་འཆད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nJust as people afflicted by illness\nAre powerless in all their activities,\nLikewise, those whose minds are disturbed by ignorance\nAre powerless in all their endeavors.\n\n\nThis translation captures the core meaning of the Tibetan verse, comparing the powerlessness of those afflicted by physical illness to those whose minds are disturbed by ignorance or delusion. The commentaries clarify that this ignorance refers to a lack of mindfulness and clear comprehension, and that the \"activities\" or \"endeavors\" mentioned include spiritual practices like meditation. The verse emphasizes how mental confusion impairs one's ability to engage effectively in virtuous actions, just as physical illness impairs one's ability to perform physical tasks.", - "translation": "Just as people afflicted by illness\nAre powerless in all their activities,\nLikewise, those whose minds are disturbed by ignorance\nAre powerless in all their endeavors." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ནད་ཀྱིས་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། །\n\nCommentary 1: ནད་ཀྱིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྨོངས་པ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་འདི་དག་གཉིས་མ་ཚང་བས་སོ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ནི་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཉིས་ཀ་དང་། ཤེས་བཞིན་དང་། དྲན་པ་མ་བསྲུངས་བའི་ཉེས་པའོ། དང་པོ་ནི། དཔེར་ན་ནད་ཀྱི་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི་འགྲོ་འོང་ལ་སོགས་པའི་ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་བླང་དོར་ལ་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ་དགེ་བའི་ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། །འདི་རྣམ་བཤད་ལས་ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་དང་། འགྲེལ་ཆེན་ལས་གཉིས་ཀ་མེད་པའི་ཉེས་པར་འཆད་དོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"delusion\" refers to the lack of mindfulness and awareness. \"All actions\" refers to meditation and other practices.\n\nCommentary 2:\nThis commentary compares people disturbed by illness to those disturbed by delusion about what to adopt and abandon. It explains that both are powerless in all virtuous actions. It notes that different commentaries interpret this as either lacking awareness or lacking both mindfulness and awareness.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nThe commentaries agree that the verse is comparing physical illness to mental delusion, both of which render one powerless in performing actions. They specify that the actions refer to spiritual practices like meditation, and that the delusion is a lack of mindfulness and awareness about what to adopt and abandon in spiritual practice.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nJust as those disturbed by illness\nAre powerless in all their actions,\nLikewise, those with minds disturbed by delusion\nAre powerless in all their spiritual endeavors.\n", + "translation": "Just as those disturbed by illness\nAre powerless in all their actions,\nLikewise, those with minds disturbed by delusion\nAre powerless in all their spiritual endeavors." } }, "glossary": { @@ -22820,7 +22907,7 @@ "མཐུ་མེད་": "no strength" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ནད་ཀྱིས་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ། །": { "ནད་": "illness", "དཀྲུགས་པ་": "disturbed", @@ -22871,13 +22958,13 @@ "04_commentary_assisted": { "ནད་ཀྱིས་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ། །": { "ནད་": "illness", - "དཀྲུགས་པ་": "afflicted", - "མི་": "people", - "ལས་": "activities", + "དཀྲུགས་པ་": "disturbed", + "མི་": "those", + "ལས་": "actions", "མཐུ་མེད་": "powerless" }, "དེ་བཞིན་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། །": { - "རྨོངས་པ་": "ignorance", + "རྨོངས་པ་": "delusion", "སེམས་": "minds", "དཀྲུགས་པ་": "disturbed", "ལས་": "endeavors", @@ -22892,7 +22979,7 @@ "commentary_1": "དེ་ལྟ་བས་ན་ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། ཤེས་རབ་ཆུད་ཟ་བ་ནི། ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི་ཐོས་དང་བསམ་དང་སྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱང་དཔེར་ན་གློ་རྡོལ་བའི་བུམ་པར་ཆུ་བླུགས་ཀྱང་མི་ཆགས་པ་བཞིན་དུ་དེ་དག་གི་རྟོགས་པའི་དོན་ནི་དྲན་པ་ལ་མི་གནས་ཏེ་བརྗེད་པར་འགྱུར་ཞེས་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །དགེ་ལྷ་གསལ་པོར་མི་མྱོང་ཟེར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི། །ཐོས་དང་བསམས་དང་བསྒོམས་པ་ཡང་། །གློ་རྡོལ་བུམ་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ། །དྲན་པ་ལ་ནི་དེ་མི་གནས། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཤེས་བཞིན་མེད་པ་ (lack of introspection), སེམས་ (mind), ཐོས་ (hearing/study), བསམས་ (contemplation), བསྒོམས་ (meditation), གློ་རྡོལ་བུམ་པ་ (leaky vessel), དྲན་པ་ (mindfulness)\n\nGrammatical notes:\n- Genitive particle འི་ connecting ཤེས་བཞིན་མེད་པ་ to སེམས་\n- ལྡན་པའི་ (possessing) as an attributive clause\n- དང་ used as a conjunction for listing\n- བཞིན་དུ་ as a simile marker\n\n\nFor those possessing a mind lacking introspection,\nTheir hearing, contemplation, and meditation\nLike water in a leaky vessel,\nWill not remain in mindfulness.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of ཤེས་བཞིན་ (introspective awareness) in Buddhist practice, particularly in relation to the three wisdom tools of hearing, contemplation, and meditation.", "translation": "For those possessing a mind lacking introspection,\nTheir hearing, contemplation, and meditation\nLike water in a leaky vessel,\nWill not remain in mindfulness." @@ -22908,9 +22995,9 @@ "translation": "Even hearing, contemplation, and meditation\nOf those with minds lacking mindfulness\nAre like water in a leaky vessel -\nThey do not remain in memory." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི། །ཐོས་དང་བསམས་དང་བསྒོམས་པ་ཡང་། །གློ་རྡོལ་བུམ་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ། །དྲན་པ་ལ་ནི་དེ་མི་གནས། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟ་བས་ན་ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། ཤེས་རབ་ཆུད་ཟ་བ་ནི། ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི་ཐོས་དང་བསམ་དང་སྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱང་དཔེར་ན་གློ་རྡོལ་བའི་བུམ་པར་ཆུ་བླུགས་ཀྱང་མི་ཆགས་པ་བཞིན་དུ་དེ་དག་གི་རྟོགས་པའི་དོན་ནི་དྲན་པ་ལ་མི་གནས་ཏེ་བརྗེད་པར་འགྱུར་ཞེས་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །དགེ་ལྷ་གསལ་པོར་མི་མྱོང་ཟེར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nFor those with minds lacking mindfulness,\nEven their learning, contemplation, and meditation\nAre like water in a leaky vessel -\nThey do not remain in memory.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which emphasizes that without mindfulness (ཤེས་བཞིན), even activities of learning, contemplation and meditation are ineffective, as the wisdom gained does not remain in one's memory - similar to water not staying in a leaky pot. The commentaries support this interpretation, particularly highlighting how the lack of mindfulness leads to forgetting the realized meanings of one's studies and practice.", - "translation": "For those with minds lacking mindfulness,\nEven their learning, contemplation, and meditation\nAre like water in a leaky vessel -\nThey do not remain in memory." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི། །ཐོས་དང་བསམས་དང་བསྒོམས་པ་ཡང་། །གློ་རྡོལ་བུམ་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ། །དྲན་པ་ལ་ནི་དེ་མི་གནས། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟ་བས་ན་ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། ཤེས་རབ་ཆུད་ཟ་བ་ནི། ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི་ཐོས་དང་བསམ་དང་སྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱང་དཔེར་ན་གློ་རྡོལ་བའི་བུམ་པར་ཆུ་བླུགས་ཀྱང་མི་ཆགས་པ་བཞིན་དུ་དེ་དག་གི་རྟོགས་པའི་དོན་ནི་དྲན་པ་ལ་མི་གནས་ཏེ་བརྗེད་པར་འགྱུར་ཞེས་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །དགེ་ལྷ་གསལ་པོར་མི་མྱོང་ཟེར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis brief commentary simply introduces the verse, saying \"Therefore, it is said 'Those without mindfulness...' and so on.\"\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that for those lacking mindfulness, even if they engage in hearing, contemplation, and meditation, their wisdom will be wasted. It uses the metaphor of pouring water into a leaky vessel - the water doesn't stay. Similarly, the realized meaning doesn't remain in memory and is forgotten. Some interpret this as not clearly experiencing virtuous mental states.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nThe commentaries emphasize the importance of mindfulness in Buddhist practice. Without mindfulness, even traditional methods of learning and practice (hearing, contemplation, meditation) become ineffective. The realized insights and wisdom cannot be retained, just as a leaky vessel cannot hold water.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nThose with minds lacking mindfulness,\nThough they hear, contemplate, and meditate,\nLike water in a leaky vessel,\nThese will not remain in memory.\n\n\nThis translation reflects the importance of mindfulness in retaining spiritual knowledge and insights, as emphasized in the commentaries. It maintains the metaphor of the leaky vessel to illustrate how wisdom is lost without proper mindfulness.", + "translation": "Those with minds lacking mindfulness,\nThough they hear, contemplate, and meditate,\nLike water in a leaky vessel,\nThese will not remain in memory." } }, "glossary": { @@ -22933,7 +23020,7 @@ "གནས་": "stay" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི། །": { "ཤེས་བཞིན་": "introspection", "སེམས་": "mind" @@ -22991,20 +23078,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི། །": { - "ཤེས་བཞིན་": "mindfulness", + "ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི།": { + "ཤེས་བཞིན་མེད་པ་": "lacking mindfulness", "སེམས་": "minds" }, - "ཐོས་དང་བསམས་དང་བསྒོམས་པ་ཡང་། །": { - "ཐོས་": "learning", - "བསམས་": "contemplation", - "བསྒོམས་": "meditation" + "།ཐོས་དང་བསམས་དང་བསྒོམས་པ་ཡང་།": { + "ཐོས་": "hear", + "བསམས་": "contemplate", + "བསྒོམས་": "meditate" }, - "གློ་རྡོལ་བུམ་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ། །": { + "།གློ་རྡོལ་བུམ་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ།": { "གློ་རྡོལ་བུམ་པ་": "leaky vessel", "ཆུ་": "water" }, - "དྲན་པ་ལ་ནི་དེ་མི་གནས། །": { + "།དྲན་པ་ལ་ནི་དེ་མི་གནས།": { "དྲན་པ་": "memory", "གནས་": "remain" } @@ -23017,7 +23104,7 @@ "commentary_1": "རྙོག་པ་ནི་དྲི་མའོ། །", "commentary_2": "ཚུལ་ཁྲིམས་ཆུད་ཟ་བ་ནི། མང་དུ་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་དང་དད་པ་ཅན་དང་ནི་བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་ཏེ་བསླབ་པ་ལ་གུས་པར་བྱེད་པ་དུ་མ་ཡང་རང་གི་སྤྱོད་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སྐྱོན་ཆགས་པས་ལྟུང་བའི་རྙོག་དང་བཅས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐོས་ལྡན་དད་པ་ཅན་དང་ནི། །བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་དུ་མ་ཡང་། །ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སྐྱོན་ཆགས་པས། །ལྟུང་བའི་རྙོག་དང་བཅས་པར་འགྱུར། །\n", "output": "Key terms:\nཐོས་ལྡན་ (Learned), དད་པ་ (Faith), བརྩོན་པ་ (Diligence), ཤེས་བཞིན་ (Mindfulness/Awareness), ལྟུང་བ་ (Downfall/Transgression)\n\nGrammatical notes:\n- ལྡན་ (possessive particle)\n- ནི་ (topic marker)\n- ལྷུར་ལེན་ (to take up earnestly)\n- དུ་མ་ (many)\n- མེད་པའི་ (negation + genitive)\n- ཆགས་པས་ (due to being attached)\n- དང་བཅས་པར་ (together with)\n- འགྱུར་ (to become)\n\n\nThough many are learned, faithful,\nAnd take up diligence earnestly,\nDue to the flaw of lacking mindfulness,\nThey become tainted with downfalls.\n\n\nTechnical note: ཤེས་བཞིན་ (shesin) is a key term in Buddhist practice, often translated as \"introspection\" or \"vigilant awareness.\" It refers to the mental factor of clearly knowing one's physical and mental activities.", "translation": "Though many are learned, faithful,\nAnd take up diligence earnestly,\nDue to the flaw of lacking mindfulness,\nThey become tainted with downfalls." @@ -23033,9 +23120,9 @@ "translation": "Though many are learned, faithful,\nAnd diligent in their practice,\nDue to the flaw of lacking mindfulness,\nThey become tainted with downfalls." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཐོས་ལྡན་དད་པ་ཅན་དང་ནི། །བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་དུ་མ་ཡང་། །ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སྐྱོན་ཆགས་པས། །ལྟུང་བའི་རྙོག་དང་བཅས་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: རྙོག་པ་ནི་དྲི་མའོ། །\n\nCommentary 2: ཚུལ་ཁྲིམས་ཆུད་ཟ་བ་ནི། མང་དུ་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་དང་དད་པ་ཅན་དང་ནི་བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་ཏེ་བསླབ་པ་ལ་གུས་པར་བྱེད་པ་དུ་མ་ཡང་རང་གི་སྤྱོད་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སྐྱོན་ཆགས་པས་ལྟུང་བའི་རྙོག་དང་བཅས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nEven those who are learned, faithful,\nAnd many who diligently practice,\nDue to the fault of lacking mindfulness,\nBecome tainted with the stains of downfalls.\n", - "translation": "Even those who are learned, faithful,\nAnd many who diligently practice,\nDue to the fault of lacking mindfulness,\nBecome tainted with the stains of downfalls." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཐོས་ལྡན་དད་པ་ཅན་དང་ནི། །བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་དུ་མ་ཡང་། །ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སྐྱོན་ཆགས་པས། །ལྟུང་བའི་རྙོག་དང་བཅས་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: རྙོག་པ་ནི་དྲི་མའོ། །\n\nCommentary 2: ཚུལ་ཁྲིམས་ཆུད་ཟ་བ་ནི། མང་དུ་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་དང་དད་པ་ཅན་དང་ནི་བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་ཏེ་བསླབ་པ་ལ་གུས་པར་བྱེད་པ་དུ་མ་ཡང་རང་གི་སྤྱོད་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སྐྱོན་ཆགས་པས་ལྟུང་བའི་རྙོག་དང་བཅས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \"རྙོག་པ་ནི་དྲི་མའོ། །\"\nTranslation: \"རྙོག་པ (nyog pa) means stain or impurity.\"\n\nCommentary 2: This commentary explains that even those who are learned, faithful, and diligent in their practice can fall into misconduct due to a lack of mindfulness or self-awareness in their actions, resulting in transgressions or impurities in their ethical conduct.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize that རྙོག་པ (nyog pa) refers to impurities or stains in one's conduct. They highlight that even dedicated practitioners can fall into misconduct if they lack mindfulness, leading to ethical transgressions.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nEven those endowed with learning and faith,\nAnd many who are diligent in their practice,\nDue to the flaw of lacking mindfulness,\nWill become tainted with the impurity of transgressions.", + "translation": "Even those endowed with learning and faith,\nAnd many who are diligent in their practice,\nDue to the flaw of lacking mindfulness,\nWill become tainted with the impurity of transgressions." } }, "glossary": { @@ -23051,7 +23138,7 @@ "ལྟུང་བ་": "downfalls" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཐོས་ལྡན་དད་པ་ཅན་དང་ནི། །བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་དུ་མ་ཡང་། །": { "ཐོས་ལྡན་": "learned", "དད་པ་": "faithful", @@ -23094,16 +23181,15 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཐོས་ལྡན་དད་པ་ཅན་དང་ནི། །བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་དུ་མ་ཡང་། །": { - "ཐོས་ལྡན་": "learned", - "དད་པ་": "faithful", - "བརྩོན་པ་": "diligently", - "ལྷུར་ལེན་": "practice" + "ཐོས་ལྡན་": "endowed with learning", + "དད་པ་": "faith", + "བརྩོན་པ་": "diligent" }, "ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སྐྱོན་ཆགས་པས། །ལྟུང་བའི་རྙོག་དང་བཅས་པར་འགྱུར། །": { - "ཤེས་བཞིན་": "mindfulness", - "སྐྱོན་": "fault", - "ལྟུང་བ་": "downfalls", - "རྙོག་": "stains" + "ཤེས་བཞིན་མེད་པ་": "lacking mindfulness", + "སྐྱོན་": "flaw", + "ལྟུང་བ་": "transgressions", + "རྙོག་": "impurity" } } } @@ -23114,7 +23200,7 @@ "commentary_1": "ཤེས་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་རྐུན་པོ་སྟེ་དགེ་བའི་ནོར་འཕྲོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དྲན་པ་ཉམས་པ་སྟེ་ཞིག་པའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པ་དེ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །ཉེ་བར་བསགས་པ་ནི་ཕུང་པོར་བྱས་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཆོམ་རྐུན་དག་དྲན་པ་ཉམས་པའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་བསོད་ནམས་དག་ནི་ཉེར་བསགས་ཀྱང་དེ་དག་རྐུན་པོས་ཕྲོགས་པ་བཞིན་དུ་ཟད་པར་བྱས་ནས་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཆོམ་རྐུན་དག །དྲན་པ་ཉམས་པའི་རྗེས་འབྲང་བས། །བསོད་ནམས་དག་ནི་ཉེར་བསགས་ཀྱང་། །རྐུན་པོས་ཕྲོགས་བཞིན་ངན་འགྲོར་འགྲོ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཤེས་བཞིན་(Alertness/Introspection), ཆོམ་རྐུན་(Thief/Robber), དྲན་པ་(Mindfulness), བསོད་ནམས་(Merit), ངན་འགྲོ་(Lower realms)\n\nGrammatical notes:\n- མེད་པའི་ and ཉམས་པའི་ are genitive particles indicating possession or attribution\n- ཀྱང་ is a concessive particle, often translated as \"although\" or \"even though\"\n- བཞིན་ here functions as a comparative particle\n\n\nThe thieves of non-alertness,\nFollowing in the wake of lost mindfulness,\nEven though merits are accumulated,\nAs if stolen by a robber, one goes to the lower realms.\n\n\nThis verse emphasizes the importance of maintaining alertness (ཤེས་བཞིན་) and mindfulness (དྲན་པ་) in Buddhist practice. It suggests that without these qualities, even accumulated merits can be lost, leading to unfortunate rebirths.", "translation": "The thieves of non-alertness,\nFollowing in the wake of lost mindfulness,\nEven though merits are accumulated,\nAs if stolen by a robber, one goes to the lower realms." @@ -23130,9 +23216,9 @@ "translation": "The thieves of unawareness,\nFollowing in the wake of lost mindfulness,\nThough merit may be gathered,\nIt is stolen away, leading to lower realms." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཆོམ་རྐུན་དག །དྲན་པ་ཉམས་པའི་རྗེས་འབྲང་བས། །བསོད་ནམས་དག་ནི་ཉེར་བསགས་ཀྱང་། །རྐུན་པོས་ཕྲོགས་བཞིན་ངན་འགྲོར་འགྲོ། །\n\nCommentary 1: ཤེས་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་རྐུན་པོ་སྟེ་དགེ་བའི་ནོར་འཕྲོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དྲན་པ་ཉམས་པ་སྟེ་ཞིག་པའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པ་དེ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །ཉེ་བར་བསགས་པ་ནི་ཕུང་པོར་བྱས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཆོམ་རྐུན་དག་དྲན་པ་ཉམས་པའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་བསོད་ནམས་དག་ནི་ཉེར་བསགས་ཀྱང་དེ་དག་རྐུན་པོས་ཕྲོགས་པ་བཞིན་དུ་ཟད་པར་བྱས་ནས་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThe thieves of mindlessness,\nFollowing in the wake of lost awareness,\nEven though merit is accumulated,\nIt is stolen away, leading to lower realms.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which warns about the dangers of lacking mindfulness and awareness. It suggests that even when one accumulates merit through good deeds, if one lacks mindfulness, these merits can be \"stolen\" or wasted, ultimately leading to rebirth in lower realms.", - "translation": "The thieves of mindlessness,\nFollowing in the wake of lost awareness,\nEven though merit is accumulated,\nIt is stolen away, leading to lower realms." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཆོམ་རྐུན་དག །དྲན་པ་ཉམས་པའི་རྗེས་འབྲང་བས། །བསོད་ནམས་དག་ནི་ཉེར་བསགས་ཀྱང་། །རྐུན་པོས་ཕྲོགས་བཞིན་ངན་འགྲོར་འགྲོ། །\n\nCommentary 1: ཤེས་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་རྐུན་པོ་སྟེ་དགེ་བའི་ནོར་འཕྲོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དྲན་པ་ཉམས་པ་སྟེ་ཞིག་པའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པ་དེ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །ཉེ་བར་བསགས་པ་ནི་ཕུང་པོར་བྱས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཆོམ་རྐུན་དག་དྲན་པ་ཉམས་པའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་བསོད་ནམས་དག་ནི་ཉེར་བསགས་ཀྱང་དེ་དག་རྐུན་པོས་ཕྲོགས་པ་བཞིན་དུ་ཟད་པར་བྱས་ནས་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that lack of mindfulness itself is the thief that steals virtuous wealth. One who has lost or destroyed mindfulness is described in this way. \"Accumulated\" means gathered into a heap.\n\nCommentary 2:\nThis commentary interprets the verse as follows: The thieves of afflictions that lack mindfulness follow after lost mindfulness. Even though merits are accumulated, they are exhausted as if stolen by thieves, leading to rebirth in lower realms.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that lack of mindfulness and awareness acts as a thief, stealing away accumulated merits. They highlight how the loss of mindfulness allows afflictions to take over, exhausting virtuous deeds and leading to unfortunate rebirths.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nThe thieves of unmindfulness,\nFollowing after lost recollection,\nThough merits are well accumulated,\nAre stolen away, leading to lower realms.\n\nThis translation reflects the idea that lack of mindfulness and awareness acts like a thief, following the loss of recollection (or mindfulness), and despite one's accumulated merits, leads to their loss and subsequent rebirth in lower realms.", + "translation": "The thieves of unmindfulness,\nFollowing after lost recollection,\nThough merits are well accumulated,\nAre stolen away, leading to lower realms." } }, "glossary": { @@ -23156,7 +23242,7 @@ "ངན་འགྲོ་": "lower realms" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཆོམ་རྐུན་དག །": { "ཤེས་བཞིན་མེད་པ་": "non-alertness", "ཆོམ་རྐུན་": "thieves" @@ -23213,18 +23299,19 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཆོམ་རྐུན་དག །དྲན་པ་ཉམས་པའི་རྗེས་འབྲང་བས།": { - "ཤེས་བཞིན་མེད་པ་": "mindlessness", - "ཆོམ་རྐུན་": "thieves", - "དྲན་པ་": "awareness", - "ཉམས་པ་": "lost", + "ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཆོམ་རྐུན་དག །": { + "ཤེས་བཞིན་མེད་པ་": "unmindfulness", + "ཆོམ་རྐུན་": "thieves" + }, + "དྲན་པ་ཉམས་པའི་རྗེས་འབྲང་བས། །": { + "དྲན་པ་ཉམས་པ་": "lost recollection", "རྗེས་འབྲང་": "following" }, - "།བསོད་ནམས་དག་ནི་ཉེར་བསགས་ཀྱང་།": { - "བསོད་ནམས་": "merit", - "བསགས་": "accumulated" + "བསོད་ནམས་དག་ནི་ཉེར་བསགས་ཀྱང་། །": { + "བསོད་ནམས་": "merits", + "ཉེར་བསགས་": "accumulated" }, - "།རྐུན་པོས་ཕྲོགས་བཞིན་ངན་འགྲོར་འགྲོ།": { + "རྐུན་པོས་ཕྲོགས་བཞིན་ངན་འགྲོར་འགྲོ། །": { "རྐུན་པོ་": "stolen", "ངན་འགྲོ་": "lower realms" } @@ -23237,7 +23324,7 @@ "commentary_1": "འདི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་ཆོམ་རྐུན་ཏེ་གནོད་པའི་ཚོགས་དེ་དག་གོ། །གླགས་སྐབས་ནི་གླགས་སྐབས་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྙེད་དམ་ལྟ་བ་ནི་ཚོལ་བའོ། །བདེ་འགྲོའི་སྲོག་འཇོམས་པ་ནི་རྐུ་བའོ། །", "commentary_2": "ཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་འཕེལ་ནས་གནོད་པའི་གླགས་སྐབས་འཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ་གླགས་རྙེད་པར་གྱུར་ནས་དགེ་བ་རྣམས་འཕྲོག་ཅིང་བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཐོབ་པ་དག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད་དེ། དགེ་བའི་རྒྱགས་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་ནི། །གླགས་སྐབས་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །གླགས་རྙེད་གྱུར་ནས་དགེ་འཕྲོག་ཅིང་། །བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད། །\n", "output": "Key terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa), ཆོམ་རྐུན་ (thief/robber), གླགས་སྐབས་ (opportunity), དགེ་ (virtue), བདེ་འགྲོ་ (higher realms)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི to emphasize the subject (kleśas)\n- བྱེད་པ་སྟེ། indicating ongoing action\n- གྱུར་ནས expressing completed action leading to a result\n\n\nThis band of kleśa-thieves\nIs seeking opportunities.\nHaving found an opening, they steal virtue\nAnd even destroy the life-force of higher realms.\n\nNote: \"kleśa\" left untranslated as a technical Buddhist term referring to afflictive mental states.", "translation": "This band of kleśa-thieves\nIs seeking opportunities.\nHaving found an opening, they steal virtue\nAnd even destroy the life-force of higher realms." @@ -23253,9 +23340,9 @@ "translation": "These afflictive emotions are like a band of thieves,\nAlways seeking opportunities and weak points.\nWhen they find an opening, they steal virtue\nAnd destroy even the life-force of higher rebirths." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་ནི། །གླགས་སྐབས་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །གླགས་རྙེད་གྱུར་ནས་དགེ་འཕྲོག་ཅིང་། །བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: འདི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་ཆོམ་རྐུན་ཏེ་གནོད་པའི་ཚོགས་དེ་དག་གོ། །གླགས་སྐབས་ནི་གླགས་སྐབས་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྙེད་དམ་ལྟ་བ་ནི་ཚོལ་བའོ། །བདེ་འགྲོའི་སྲོག་འཇོམས་པ་ནི་རྐུ་བའོ། །\n\nCommentary 2: ཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་འཕེལ་ནས་གནོད་པའི་གླགས་སྐབས་འཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ་གླགས་རྙེད་པར་གྱུར་ནས་དགེ་བ་རྣམས་འཕྲོག་ཅིང་བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཐོབ་པ་དག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད་དེ། དགེ་བའི་རྒྱགས་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThese bands of afflictive emotions, like thieves,\nAre constantly seeking opportunities.\nOnce they find an opening, they steal virtues\nAnd even destroy the life force of fortunate rebirths.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, describing how afflictive emotions (kleshas) act like bands of thieves, always looking for chances to cause harm. When they find an opportunity, they rob one of virtues and can even destroy the potential for positive rebirths.", - "translation": "These bands of afflictive emotions, like thieves,\nAre constantly seeking opportunities.\nOnce they find an opening, they steal virtues\nAnd even destroy the life force of fortunate rebirths." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་ནི། །གླགས་སྐབས་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །གླགས་རྙེད་གྱུར་ནས་དགེ་འཕྲོག་ཅིང་། །བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: འདི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་ཆོམ་རྐུན་ཏེ་གནོད་པའི་ཚོགས་དེ་དག་གོ། །གླགས་སྐབས་ནི་གླགས་སྐབས་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྙེད་དམ་ལྟ་བ་ནི་ཚོལ་བའོ། །བདེ་འགྲོའི་སྲོག་འཇོམས་པ་ནི་རྐུ་བའོ། །\n\nCommentary 2: ཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་འཕེལ་ནས་གནོད་པའི་གླགས་སྐབས་འཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ་གླགས་རྙེད་པར་གྱུར་ནས་དགེ་བ་རྣམས་འཕྲོག་ཅིང་བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཐོབ་པ་དག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད་དེ། དགེ་བའི་རྒྱགས་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that afflictions themselves are like thieves or harmful groups. It describes them as seeking opportunities and vulnerabilities. When they find such opportunities, they steal virtues and destroy the life force of fortunate rebirths.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates that when the group of afflictions increases, they seek opportunities to cause harm. Once they find such opportunities, they rob one of virtues and destroy the chance for fortunate rebirths. It adds that this happens because one lacks the provisions of virtue.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that afflictions are like thieves or harmful groups that actively seek opportunities to cause damage. When they find vulnerabilities, they steal virtues and destroy the possibility of fortunate rebirths. The second commentary adds that this occurs due to a lack of virtuous provisions.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThese groups of afflictions are like thieves,\nConstantly seeking opportunities and vulnerabilities.\nWhen they find an opening, they steal virtues,\nAnd destroy even the life force of fortunate rebirths.\n", + "translation": "These groups of afflictions are like thieves,\nConstantly seeking opportunities and vulnerabilities.\nWhen they find an opening, they steal virtues,\nAnd destroy even the life force of fortunate rebirths." } }, "glossary": { @@ -23272,7 +23359,7 @@ "སྲོག་": "life" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་ནི། །གླགས་སྐབས་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །": { "ཉོན་མོངས་": "kleśa", "ཆོམ་རྐུན་": "thieves", @@ -23320,20 +23407,24 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་ནི། །གླགས་སྐབས་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །": { - "ཉོན་མོངས་": "afflictive emotions", + "ཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་ནི། །": { + "ཉོན་མོངས་": "afflictions", "ཆོམ་རྐུན་": "thieves", - "ཚོགས་": "bands", + "ཚོགས་": "groups" + }, + "གླགས་སྐབས་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །": { "གླགས་སྐབས་": "opportunities", - "ཚོལ་བ་": "seeking" + "ཚོལ་བར་བྱེད་": "seeking" }, - "གླགས་རྙེད་གྱུར་ནས་དགེ་འཕྲོག་ཅིང་། །བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད། །": { + "གླགས་རྙེད་གྱུར་ནས་དགེ་འཕྲོག་ཅིང་། །": { "གླགས་རྙེད་": "find an opening", "དགེ་": "virtues", - "འཕྲོག་": "steal", - "བདེ་འགྲོ་": "fortunate rebirths", + "འཕྲོག་": "steal" + }, + "བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད། །": { + "བདེ་འགྲོའི་": "fortunate rebirths", "སྲོག་": "life force", - "འཇོམས་པ་": "destroy" + "འཇོམས་པར་བྱེད་": "destroy" } } } @@ -23344,7 +23435,7 @@ "commentary_1": "དྲན་པའི་ཡིད་སྒོ་ནས་ནི་ཡིད་ཁོང་པར་བཅུག་ལ་གཞག་པའོ། །ཡུལ་གྱི་སྟེང་དུ་སོང་ཡང་སླར་བཀུག་སྟེ་འཇོག་པ་ནི་ཉེ་བར་གཞག་པའོ། །ཐབས་ནི་ཇི་ལྟར་ཉེ་བར་གཞག་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "གསུམ་པ་སྲུང་བའི་ཐབས་ལ་གཉིས་ཏེ། དྲན་པ་དང་། ཤེས་བཞིན་སྲུང་བའི་ཐབས་སོ། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྲུང་ཚུལ་དང་། དེ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་དང་། བསྲུངས་པའི་འབྲས་བུའོ། །དང་པོ་ནི། དྲན་པ་མ་བསྲུངས་ན་ཉེས་པ་མང་པོ་ཡོད་པ་དེ་བས་ན་དྲན་པ་ཡིད་ཀྱི་ཁྱིམ་གྱི་ནང་དུ་འཇུག་པའི་སྒོ་ནས་གུད་དུ་ནམ་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །གལ་ཏེ་སོང་ནའང་དེའི་འབྲས་བུ་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་མཐའ་དག་དྲན་པར་བྱས་ཏེ་སླར་ཉེ་བར་གཞག་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །གུད་དུ་ནམ་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །སོང་ནའང་ངན་འགྲོ་གནོད་པ་དག །དྲན་པར་བྱས་ཏེ་ཉེ་བར་བཞག །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nདྲན་པ་ (mindfulness), ཡིད་སྒོ་ (door of the mind), གུད་དུ་ (aside/away), ངན་འགྲོ་ (lower realms), གནོད་པ་ (harm)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནས་ and ངོ་ to indicate strong statements\n- Conditional འང་ in སོང་ནའང་ (even if it goes)\n- Imperative བྱས་ཏེ་ (having done)\n\n\nTherefore, I will never let mindfulness\nStray from the door of my mind.\nEven if it goes, recalling the harms\nOf the lower realms, I'll closely establish it.\n\nNote: དྲན་པ་ (mindfulness) is a key Buddhist technical term, referring to the practice of maintaining awareness. ངན་འགྲོ་ (lower realms) refers to unfortunate states of rebirth in Buddhist cosmology.", "translation": "Therefore, I will never let mindfulness\nStray from the door of my mind.\nEven if it goes, recalling the harms\nOf the lower realms, I'll closely establish it." @@ -23360,9 +23451,9 @@ "translation": "Therefore, through the door of mindfulness,\nNever let it stray elsewhere.\nEven if it wanders, recalling the harms\nOf lower realms, bring it close again." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བས་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །གུད་དུ་ནམ་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །སོང་ནའང་ངན་འགྲོ་གནོད་པ་དག །དྲན་པར་བྱས་ཏེ་ཉེ་བར་བཞག །\n\nCommentary 1: དྲན་པའི་ཡིད་སྒོ་ནས་ནི་ཡིད་ཁོང་པར་བཅུག་ལ་གཞག་པའོ། །ཡུལ་གྱི་སྟེང་དུ་སོང་ཡང་སླར་བཀུག་སྟེ་འཇོག་པ་ནི་ཉེ་བར་གཞག་པའོ། །ཐབས་ནི་ཇི་ལྟར་ཉེ་བར་གཞག་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་སྲུང་བའི་ཐབས་ལ་གཉིས་ཏེ། དྲན་པ་དང་། ཤེས་བཞིན་སྲུང་བའི་ཐབས་སོ། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྲུང་ཚུལ་དང་། དེ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་དང་། བསྲུངས་པའི་འབྲས་བུའོ། །དང་པོ་ནི། དྲན་པ་མ་བསྲུངས་ན་ཉེས་པ་མང་པོ་ཡོད་པ་དེ་བས་ན་དྲན་པ་ཡིད་ཀྱི་ཁྱིམ་གྱི་ནང་དུ་འཇུག་པའི་སྒོ་ནས་གུད་དུ་ནམ་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །གལ་ཏེ་སོང་ནའང་དེའི་འབྲས་བུ་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་མཐའ་དག་དྲན་པར་བྱས་ཏེ་སླར་ཉེ་བར་གཞག་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nTherefore, through the doorway of mindfulness in the mind,\nNever let it stray away.\nEven if it wanders, recalling the harms of lower rebirths,\nBring it back and establish it nearby.\n", - "translation": "Therefore, through the doorway of mindfulness in the mind,\nNever let it stray away.\nEven if it wanders, recalling the harms of lower rebirths,\nBring it back and establish it nearby." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བས་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །གུད་དུ་ནམ་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །སོང་ནའང་ངན་འགྲོ་གནོད་པ་དག །དྲན་པར་བྱས་ཏེ་ཉེ་བར་བཞག །\n\nCommentary 1: དྲན་པའི་ཡིད་སྒོ་ནས་ནི་ཡིད་ཁོང་པར་བཅུག་ལ་གཞག་པའོ། །ཡུལ་གྱི་སྟེང་དུ་སོང་ཡང་སླར་བཀུག་སྟེ་འཇོག་པ་ནི་ཉེ་བར་གཞག་པའོ། །ཐབས་ནི་ཇི་ལྟར་ཉེ་བར་གཞག་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་སྲུང་བའི་ཐབས་ལ་གཉིས་ཏེ། དྲན་པ་དང་། ཤེས་བཞིན་སྲུང་བའི་ཐབས་སོ། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྲུང་ཚུལ་དང་། དེ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་དང་། བསྲུངས་པའི་འབྲས་བུའོ། །དང་པོ་ནི། དྲན་པ་མ་བསྲུངས་ན་ཉེས་པ་མང་པོ་ཡོད་པ་དེ་བས་ན་དྲན་པ་ཡིད་ཀྱི་ཁྱིམ་གྱི་ནང་དུ་འཇུག་པའི་སྒོ་ནས་གུད་དུ་ནམ་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །གལ་ཏེ་སོང་ནའང་དེའི་འབྲས་བུ་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་མཐའ་དག་དྲན་པར་བྱས་ཏེ་སླར་ཉེ་བར་གཞག་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that mindfulness should be kept within the mind. Even if it wanders to external objects, it should be brought back and established. It asks how to establish mindfulness.\n\nCommentary 2:\nThis commentary discusses methods of protection, focusing on mindfulness and awareness. It explains that if mindfulness is not protected, many faults arise. Therefore, mindfulness should never be let go from the door of the mind. If it does wander, one should remember the sufferings of lower realms and re-establish mindfulness.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of maintaining mindfulness within the mind, not allowing it to wander. If mindfulness does stray, it should be brought back by remembering the negative consequences of losing mindfulness, such as rebirth in lower realms.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\nTherefore, through the door of the mind's mindfulness,\nNever let it stray away.\nEven if it wanders, remembering the harms of lower realms,\nBring it back and re-establish it.", + "translation": "Therefore, through the door of the mind's mindfulness,\nNever let it stray away.\nEven if it wanders, remembering the harms of lower realms,\nBring it back and re-establish it." } }, "glossary": { @@ -23380,7 +23471,7 @@ "ཉེ་བར་བཞག": "bring it back" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་བས་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །གུད་དུ་ནམ་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །": { "དྲན་པ་": "mindfulness", "ཡིད་སྒོ་": "door of my mind", @@ -23421,15 +23512,14 @@ "04_commentary_assisted": { "དེ་བས་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །གུད་དུ་ནམ་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །": { "དྲན་པ་": "mindfulness", - "ཡིད་སྒོ་": "doorway of mind", - "གུད་དུ་གཏོང་": "let stray" + "ཡིད་སྒོ་": "door of the mind", + "གུད་དུ་": "stray away" }, "སོང་ནའང་ངན་འགྲོ་གནོད་པ་དག །དྲན་པར་བྱས་ཏེ་ཉེ་བར་བཞག །": { - "སོང་": "wander", - "ངན་འགྲོ་": "lower rebirths", + "ངན་འགྲོ་": "lower realms", "གནོད་པ་": "harms", - "དྲན་པར་བྱས་": "recalling", - "ཉེ་བར་བཞག་": "establish nearby" + "དྲན་པར་བྱས་": "remembering", + "ཉེ་བར་བཞག": "re-establish" } } } @@ -23440,7 +23530,7 @@ "commentary_1": "བླ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ནི་བསླབ་པའི་ཚོགས་རྣམས་སོ། །འཇིགས་པ་ནི་མཁན་པོ་ལ་སོགས་པས་འཇིགས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བླ་མ་དང་གྲོགས་པོ་དམ་པའི་ཆོས་དང་ལྡན་པ་འགྲོགས་པ་ལས་ཏེ་དེ་དག་དང་མཁན་པོ་སོགས་ཀྱིས་བླང་དོར་གྱི་གནས་ལ་འཇུག་ལྡོག་གི་ཚུལ་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་དང་། དེ་ལས་འདས་ན་དེ་དག་གིས་ཁྲེལ་བས་འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་བསླབ་པ་ལ་གུས་པར་བྱེད་པ་ལ་དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ་ཞིང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབླ་མ་དང་ནི་འགྲོགས་པ་ལས། །མཁན་པོས་རྗེས་སུ་བརྟན་པ་དང་། །འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ། །དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབླ་མ་ (lama), འགྲོགས་པ་ (associate with), མཁན་པོ་ (preceptor), རྗེས་སུ་བརྟན་པ་ (firmly establish), སྐལ་ལྡན་ (fortunate one), དྲན་པ་ (mindfulness)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ (ablative particle) indicating \"from\"\n- དང་ (connective particle) joining clauses\n- ལ་ (dative particle) indicating \"to/for\"\n\n\nFrom associating with the lama,\nAnd being firmly established by the preceptor,\nFor the fortunate one who is respectful due to fear,\nMindfulness arises with ease.\n\n\nTechnical note: \"Fear\" here likely refers to a sense of reverence or awe towards the teachings and teachers, not ordinary fear.", "translation": "From associating with the lama,\nAnd being firmly established by the preceptor,\nFor the fortunate one who is respectful due to fear,\nMindfulness arises with ease." @@ -23456,9 +23546,9 @@ "translation": "From associating with the lama and others,\nBeing steadfast in following the preceptor,\nRespectfully serving those of good fortune out of fear,\nMindfulness arises with ease." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབླ་མ་དང་ནི་འགྲོགས་པ་ལས། །མཁན་པོས་རྗེས་སུ་བརྟན་པ་དང་། །འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ། །དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ། །\n\nCommentary 1: བླ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ནི་བསླབ་པའི་ཚོགས་རྣམས་སོ། །འཇིགས་པ་ནི་མཁན་པོ་ལ་སོགས་པས་འཇིགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བླ་མ་དང་གྲོགས་པོ་དམ་པའི་ཆོས་དང་ལྡན་པ་འགྲོགས་པ་ལས་ཏེ་དེ་དག་དང་མཁན་པོ་སོགས་ཀྱིས་བླང་དོར་གྱི་གནས་ལ་འཇུག་ལྡོག་གི་ཚུལ་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་དང་། དེ་ལས་འདས་ན་དེ་དག་གིས་ཁྲེལ་བས་འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་བསླབ་པ་ལ་གུས་པར་བྱེད་པ་ལ་དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ་ཞིང་།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nFrom associating with the lama and spiritual friends,\nBeing guided by the preceptor,\nAnd fearing disappointment, the fortunate ones show respect.\nThus, mindfulness arises with ease.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that mindfulness develops naturally when one associates with spiritual teachers and friends, follows the guidance of preceptors, and maintains a respectful attitude out of concern for disappointing these mentors. The commentaries clarify that the \"fear\" mentioned is specifically about disappointing or transgressing the instructions of spiritual guides, which motivates diligence in practice.", - "translation": "From associating with the lama and spiritual friends,\nBeing guided by the preceptor,\nAnd fearing disappointment, the fortunate ones show respect.\nThus, mindfulness arises with ease." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བླ་མ་དང་ནི་འགྲོགས་པ་ལས། །མཁན་པོས་རྗེས་སུ་བརྟན་པ་དང་། །འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ། །དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ། །\n\nCommentary 1: བླ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ནི་བསླབ་པའི་ཚོགས་རྣམས་སོ། །འཇིགས་པ་ནི་མཁན་པོ་ལ་སོགས་པས་འཇིགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བླ་མ་དང་གྲོགས་པོ་དམ་པའི་ཆོས་དང་ལྡན་པ་འགྲོགས་པ་ལས་ཏེ་དེ་དག་དང་མཁན་པོ་སོགས་ཀྱིས་བླང་དོར་གྱི་གནས་ལ་འཇུག་ལྡོག་གི་ཚུལ་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་དང་། དེ་ལས་འདས་ན་དེ་དག་གིས་ཁྲེལ་བས་འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་བསླབ་པ་ལ་གུས་པར་བྱེད་པ་ལ་དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ་ཞིང་།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"lama\" refers to the collection of trainings to be followed. \"Fear\" refers to the fear of the abbot and others.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that associating with lamas and virtuous friends who possess the holy Dharma, along with the abbot and others who teach the ways of adopting and abandoning, creates a sense of shame and fear of transgression in fortunate disciples. This leads to respect for the training and easy arising of mindfulness.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize the importance of associating with spiritual teachers, virtuous friends, and abbots who provide guidance on Buddhist practice. They explain that this association, combined with a sense of fear or shame about transgressing the teachings, leads to respect for the training and the easy development of mindfulness for fortunate disciples.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nFrom associating with lamas and spiritual friends,\nAnd being instructed by the abbot,\nThe fortunate develop respect out of fear (of transgression).\nThus, mindfulness arises with ease.", + "translation": "From associating with lamas and spiritual friends,\nAnd being instructed by the abbot,\nThe fortunate develop respect out of fear (of transgression).\nThus, mindfulness arises with ease." } }, "glossary": { @@ -23475,7 +23565,7 @@ "དྲན་པ་": "mindfulness" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བླ་མ་དང་ནི་འགྲོགས་པ་ལས། །མཁན་པོས་རྗེས་སུ་བརྟན་པ་དང་།": { "བླ་མ་": "lama", "འགྲོགས་པ་": "associating", @@ -23532,16 +23622,16 @@ }, "04_commentary_assisted": { "བླ་མ་དང་ནི་འགྲོགས་པ་ལས། །": { - "བླ་མ་": "lama", + "བླ་མ་": "lamas", "འགྲོགས་པ་": "associating" }, "མཁན་པོས་རྗེས་སུ་བརྟན་པ་དང་། །": { - "མཁན་པོ་": "preceptor", - "རྗེས་སུ་བརྟན་པ་": "guided" + "མཁན་པོ་": "abbot", + "རྗེས་སུ་བརྟན་པ་": "instructed" }, "འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ། །": { - "སྐལ་ལྡན་": "fortunate ones", - "གུས་བྱེད་": "show respect" + "སྐལ་ལྡན་": "fortunate", + "གུས་བྱེད་": "develop respect" }, "དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ། །": { "དྲན་པ་": "mindfulness", @@ -23556,7 +23646,7 @@ "commentary_1": "གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ཏུ་སྟེ། ཤེས་བྱ་མཐའ་དག་ལ་ཐོགས་པ་མེད་ཅིང་བར་དུ་གཅོད་པ་མེད་པའི་གཟིགས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་བསམས་ནས་ཏེ།", "commentary_2": "གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དུས་ཀུན་ཏུ་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཐོགས་པ་མེད་པར་གཟིགས་པའི་སྤྱན་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱན་སྔ་ན་བདག་ནི་རྟག་ཏུ་གནས་ཞེས་ཏེ", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག །ཀུན་དུ་ཐོགས་མེད་གཟིགས་པར་ལྡན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྤྱན་སྔ་ན། །རྟག་པར་བདག་ནི་གནས་སོ་ཞེས། །\n", "output": "Key terms:\nསངས་རྒྱས་ (Buddha), བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (Bodhisattva), ཀུན་དུ་ (Everywhere), ཐོགས་མེད་ (Unobstructed), གཟིགས་པ་ (Vision), སྤྱན་སྔ་ (Presence)\n\nGrammatical notes:\n- ལྡན་ at the end of the second line indicates possession\n- སོ་ at the end is a final particle indicating certainty\n\n\nThe Buddhas and Bodhisattvas\nPossess unobstructed vision everywhere.\nIn the presence of all of them,\nI constantly abide, thus [I declare].\n\nNote: The final \"ཞེས\" indicates that this is a declaration or statement of intent by the speaker.", "translation": "The Buddhas and Bodhisattvas\nPossess unobstructed vision everywhere.\nIn the presence of all of them,\nI constantly abide, thus [I declare]." @@ -23572,9 +23662,9 @@ "translation": "Buddhas and bodhisattvas\nPossess unobstructed vision everywhere.\nIn front of all of them,\nI constantly abide, thinking thus." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག །ཀུན་དུ་ཐོགས་མེད་གཟིགས་པར་ལྡན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྤྱན་སྔ་ན། །རྟག་པར་བདག་ནི་གནས་སོ་ཞེས། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ཏུ་སྟེ། ཤེས་བྱ་མཐའ་དག་ལ་ཐོགས་པ་མེད་ཅིང་བར་དུ་གཅོད་པ་མེད་པའི་གཟིགས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་བསམས་ནས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དུས་ཀུན་ཏུ་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཐོགས་པ་མེད་པར་གཟིགས་པའི་སྤྱན་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱན་སྔ་ན་བདག་ནི་རྟག་ཏུ་གནས་ཞེས་ཏེ\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nThe Buddhas and Bodhisattvas possess unobstructed vision in all directions.\nI am always present before their gaze.\n\n\nThis translation aims to capture the key ideas that:\n1. Buddhas and Bodhisattvas have omniscient, unhindered perception of all phenomena.\n2. The speaker/practitioner considers themselves to be constantly in the presence and under the watchful gaze of these enlightened beings.", - "translation": "The Buddhas and Bodhisattvas possess unobstructed vision in all directions.\nI am always present before their gaze." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག །ཀུན་དུ་ཐོགས་མེད་གཟིགས་པར་ལྡན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྤྱན་སྔ་ན། །རྟག་པར་བདག་ནི་གནས་སོ་ཞེས། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ཏུ་སྟེ། ཤེས་བྱ་མཐའ་དག་ལ་ཐོགས་པ་མེད་ཅིང་བར་དུ་གཅོད་པ་མེད་པའི་གཟིགས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་བསམས་ནས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དུས་ཀུན་ཏུ་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཐོགས་པ་མེད་པར་གཟིགས་པའི་སྤྱན་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱན་སྔ་ན་བདག་ནི་རྟག་ཏུ་གནས་ཞེས་ཏེ\n", + "output": "1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that Buddhas and others have unobstructed and unimpeded vision of all objects of knowledge. It emphasizes their omniscient perception.\n\nCommentary 2: This commentary states that Buddhas and Bodhisattvas possess eyes that see all objects of knowledge without obstruction at all times. It adds that one should consider oneself as always present before their vision.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize the omniscient and unobstructed vision of Buddhas and Bodhisattvas, which extends to all objects of knowledge at all times. They suggest that one should be mindful of always being in the presence of these enlightened beings' all-seeing gaze.\n\n3. Translation of the input text according to the combined meaning:\n\nBuddhas and Bodhisattvas possess unobstructed vision of all things.\nI always abide in the presence of their all-seeing gaze.", + "translation": "Buddhas and Bodhisattvas possess unobstructed vision of all things.\nI always abide in the presence of their all-seeing gaze." } }, "glossary": { @@ -23595,7 +23685,7 @@ "བདག་": "I" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག །ཀུན་དུ་ཐོགས་མེད་གཟིགས་པར་ལྡན།": { "སངས་རྒྱས་": "Buddhas", "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་": "Bodhisattvas", @@ -23645,18 +23735,16 @@ "སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག །ཀུན་དུ་ཐོགས་མེད་གཟིགས་པར་ལྡན།": { "སངས་རྒྱས་": "Buddhas", "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་": "Bodhisattvas", - "ཀུན་དུ་": "all directions", + "ཀུན་དུ་": "all things", "ཐོགས་མེད་": "unobstructed", "གཟིགས་པ་": "vision", "ལྡན་": "possess" }, - "།དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྤྱན་སྔ་ན།": { - "སྤྱན་སྔ་": "gaze" - }, - "།རྟག་པར་བདག་ནི་གནས་སོ་ཞེས།": { + "།དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྤྱན་སྔ་ན། །རྟག་པར་བདག་ནི་གནས་སོ་ཞེས།": { + "སྤྱན་སྔ་": "presence", "རྟག་པར་": "always", "བདག་": "I", - "གནས་": "present" + "གནས་": "abide" } } } @@ -23667,7 +23755,7 @@ "commentary_1": "རྣམ་པར་བལྟས་པ་ལའོ། །གུས་པ་ནི་བསླབ་པ་ལ་སྟེ། སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་ནི་དྲན་པས་དེ་ལས་མི་འདའ་བའོ། །ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པའི་ལས་ལ་འཇིགས་པ་དང་བཅས་པ་ངོ་ཚ་ཤེས་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་བསླབ་པ་ལ་གུས་པ་དང་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཁྲེལ་བའི་འཇིགས་པ་དང་ལྡན་པས་དེ་བཞིན་མནོས་ཏེ་དྲན་པ་དང་ལྡན་པར་བྱའོ་ཞེས་པ་སྟེ། སྐྱེས་རབས་ལས། མ་མཐོང་བཞིན་དུ་སྡིག་པ་བྱས་ན་ཡང་། །དུག་ཟོས་བཞིན་དུ་བདེ་བར་ག་ལ་འགྱུར། །ལྷ་དང་རྣལ་འབྱོར་ཅན་གྱི་མི་དག་གི །རྣམ་དག་མིག་གིས་མི་མཐོང་མི་སྲིད་དོ། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་དང་། །གུས་དང་འཇིགས་ལྡན་དེ་བཞིན་གནོས་། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་པའང་། །དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབྱུང་། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nངོ་ཚ་ (shame/conscience), གུས་ (respect), འཇིགས་ (fear), གནོས་ (affected/influenced), སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་ (mindfulness of the Buddha)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ (having thought thus) sets up the context\n- དང་ connectives list qualities\n- དེས་ན་ (therefore) introduces the result\n- ཡང་དང་ཡང་དུ་ (again and again) emphasizes repetition\n\n\nHaving contemplated thus, one is filled with shame,\nRespect, fear, and likewise affected.\nTherefore, mindfulness of the Buddha\nArises in them again and again.\n\n\nThis verse describes the mental state and resulting practice of one who has deeply considered the previous teachings. The cultivation of positive qualities leads to frequent recollection of the Buddha.", "translation": "Having contemplated thus, one is filled with shame,\nRespect, fear, and likewise affected.\nTherefore, mindfulness of the Buddha\nArises in them again and again." @@ -23683,9 +23771,9 @@ "translation": "Having contemplated thus, with shame,\nRespect, and fear, likewise be affected.\nTherefore, recollection of the Buddha\nArises in them again and again." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་དང་། །གུས་དང་འཇིགས་ལྡན་དེ་བཞིན་གནོས་། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་པའང་། །དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབྱུང་། །\n\nCommentary 1: རྣམ་པར་བལྟས་པ་ལའོ། །གུས་པ་ནི་བསླབ་པ་ལ་སྟེ། སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་ནི་དྲན་པས་དེ་ལས་མི་འདའ་བའོ། །ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པའི་ལས་ལ་འཇིགས་པ་དང་བཅས་པ་ངོ་ཚ་ཤེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་བསླབ་པ་ལ་གུས་པ་དང་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཁྲེལ་བའི་འཇིགས་པ་དང་ལྡན་པས་དེ་བཞིན་མནོས་ཏེ་དྲན་པ་དང་ལྡན་པར་བྱའོ་ཞེས་པ་སྟེ། སྐྱེས་རབས་ལས། མ་མཐོང་བཞིན་དུ་སྡིག་པ་བྱས་ན་ཡང་། །དུག་ཟོས་བཞིན་དུ་བདེ་བར་ག་ལ་འགྱུར། །ལྷ་དང་རྣལ་འབྱོར་ཅན་གྱི་མི་དག་གི །རྣམ་དག་མིག་གིས་མི་མཐོང་མི་སྲིད་དོ། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan input based on the provided commentaries:\n\n\nHaving contemplated thus, one develops a sense of shame,\nRespect, fear, and likewise mindfulness.\nTherefore, the recollection of the Buddha\nArises again and again in that person.\n\n\nThis translation aims to capture the key ideas from the original text and commentaries:\n- Developing shame/modesty (ངོ་ཚ་) and respect (གུས་) for the Buddhist teachings\n- Having fear/caution (འཇིགས་) about improper actions\n- Maintaining mindfulness (དྲན་པ་) and repeatedly recollecting the Buddha\n- The interconnection between these mental qualities and Buddha recollection practice", - "translation": "Having contemplated thus, one develops a sense of shame,\nRespect, fear, and likewise mindfulness.\nTherefore, the recollection of the Buddha\nArises again and again in that person." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་དང་། །གུས་དང་འཇིགས་ལྡན་དེ་བཞིན་གནོས་། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་པའང་། །དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབྱུང་། །\n\nCommentary 1: རྣམ་པར་བལྟས་པ་ལའོ། །གུས་པ་ནི་བསླབ་པ་ལ་སྟེ། སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་ནི་དྲན་པས་དེ་ལས་མི་འདའ་བའོ། །ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པའི་ལས་ལ་འཇིགས་པ་དང་བཅས་པ་ངོ་ཚ་ཤེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་བསླབ་པ་ལ་གུས་པ་དང་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཁྲེལ་བའི་འཇིགས་པ་དང་ལྡན་པས་དེ་བཞིན་མནོས་ཏེ་དྲན་པ་དང་ལྡན་པར་བྱའོ་ཞེས་པ་སྟེ། སྐྱེས་རབས་ལས། མ་མཐོང་བཞིན་དུ་སྡིག་པ་བྱས་ན་ཡང་། །དུག་ཟོས་བཞིན་དུ་བདེ་བར་ག་ལ་འགྱུར། །ལྷ་དང་རྣལ་འབྱོར་ཅན་གྱི་མི་དག་གི །རྣམ་དག་མིག་གིས་མི་མཐོང་མི་སྲིད་དོ། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །\n", + "output": "I'll follow the steps to translate the input text based on the commentaries:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1 summary:\nThis commentary emphasizes respect for the teachings, mindfulness of the Buddha and Dharma, and having a sense of shame and fear towards actions that go against proper conduct.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary expands on the concepts of shame, respect for training, and fear of wrongdoing. It stresses the importance of mindfulness and quotes a verse about how even unseen misdeeds can't escape the pure vision of deities and yogis.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries highlight the importance of developing a sense of shame, respect, and fear in relation to Buddhist practice. They emphasize mindfulness of the Buddha's teachings and warn against misconduct, even when it's not visible to others. The commentaries suggest that these qualities lead to constant remembrance of the Buddha.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nHaving reflected thus, one develops shame, respect, and fear.\nConsequently, one becomes imbued with these qualities.\nAs a result, the recollection of the Buddha\nArises again and again in that person.\n\nThis translation reflects the ideas of developing shame, respect, and fear as a result of contemplation, which in turn leads to frequent remembrance of the Buddha, as explained in the commentaries.", + "translation": "Having reflected thus, one develops shame, respect, and fear.\nConsequently, one becomes imbued with these qualities.\nAs a result, the recollection of the Buddha\nArises again and again in that person." } }, "glossary": { @@ -23702,7 +23790,7 @@ "ཡང་དང་ཡང་དུ་": "repeatedly" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་དང་། །གུས་དང་འཇིགས་ལྡན་དེ་བཞིན་གནོས་།": { "བསམས་": "contemplated", "ངོ་ཚ་": "shame", @@ -23745,15 +23833,15 @@ }, "04_commentary_assisted": { "དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་དང་། །གུས་དང་འཇིགས་ལྡན་དེ་བཞིན་གནོས་།": { - "བསམས་": "contemplated", + "བསམས་": "reflected", "ངོ་ཚ་": "shame", "གུས་": "respect", - "འཇིགས་": "fear", - "གནོས་": "mindfulness" + "འཇིགས་": "fear" }, "།དེས་ན་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་པའང་། །དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབྱུང་། །": { "སངས་རྒྱས་": "Buddha", "རྗེས་དྲན་": "recollection", + "ཡང་དང་ཡང་དུ་": "again and again", "འབྱུང་": "arises" } } @@ -23765,7 +23853,7 @@ "commentary_1": "ཤེས་བཞིན་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་དག་གི་རྒྱུ་ཡང་དྲན་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ཚེ་དྲན་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེའི་ཚེ་ཞེས་སྨོས་པ་ནི་དྲན་པ་ཡོད་པའི་ཚེའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་བསམས་པ་དེས་ནི་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པའང་དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབད་མེད་དུ་འབྱུང་ལ། གང་ཚེ་དྲན་པ་ཡིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་འཇུག་པ་བསྲུང་བའི་དོན་དུ་གནས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ཤེས་བཞིན་ཡང་འབད་མེད་དུ་འོང་བར་འགྱུར་ཞིང་སོང་བ་སྟེ་སྔར་མེད་པ་དག་ཀྱང་སླར་འོང་བར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །བསྲུང་བའི་དོན་དུ་གནས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤེས་བཞིན་འོང་འགྱུར་ཞིང་། །སོང་བ་དག་ཀྱང་འོང་བར་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདྲན་པ་ (mindfulness), ཡིད་སྒོ་ (mental door), བསྲུང་བ་ (guard/protect), ཤེས་བཞིན་ (alertness/introspection), སོང་བ་ (gone/departed)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ...དེ་ཚེ construction (when...then)\n- གནས་གྱུར་པ (becomes established)\n- འོང་འགྱུར་ (will come/arise)\n\n\nWhen mindfulness stands guard\nAt the door of the mind,\nThen alertness will come,\nAnd even what has gone will return.\n\nTechnical note: This verse describes the relationship between mindfulness (དྲན་པ་) and alertness (ཤེས་བཞིན་) in mental cultivation, key concepts in Tibetan Buddhist meditation practice.", "translation": "When mindfulness stands guard\nAt the door of the mind,\nThen alertness will come,\nAnd even what has gone will return." @@ -23781,9 +23869,9 @@ "translation": "When mindfulness remains at the gate of the mind\nFor the purpose of protection,\nAt that time, alertness will come,\nAnd even that which has gone will return." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཚེ་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །བསྲུང་བའི་དོན་དུ་གནས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤེས་བཞིན་འོང་འགྱུར་ཞིང་། །སོང་བ་དག་ཀྱང་འོང་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཤེས་བཞིན་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་དག་གི་རྒྱུ་ཡང་དྲན་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ཚེ་དྲན་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེའི་ཚེ་ཞེས་སྨོས་པ་ནི་དྲན་པ་ཡོད་པའི་ཚེའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་བསམས་པ་དེས་ནི་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པའང་དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབད་མེད་དུ་འབྱུང་ལ། གང་ཚེ་དྲན་པ་ཡིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་འཇུག་པ་བསྲུང་བའི་དོན་དུ་གནས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ཤེས་བཞིན་ཡང་འབད་མེད་དུ་འོང་བར་འགྱུར་ཞིང་སོང་བ་སྟེ་སྔར་མེད་པ་དག་ཀྱང་སླར་འོང་བར་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWhen mindfulness abides at the gateway of the mind\nFor the purpose of protection,\nAt that time, introspective awareness will arise,\nAnd even if it has departed, it will return again.\n\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. Mindfulness (དྲན་པ) serves as a guardian at the \"gateway of the mind\" (ཡིད་སྒོ).\n2. Its purpose is for protection (བསྲུང་བའི་དོན་དུ) against afflictive emotions.\n3. When mindfulness is present, introspective awareness (ཤེས་བཞིན) naturally arises.\n4. Even if introspective awareness has gone away, it will return when mindfulness is established.\n\nThe commentaries emphasize that mindfulness is the cause for both generating and maintaining introspective awareness, and that this process becomes effortless with practice.", - "translation": "When mindfulness abides at the gateway of the mind\nFor the purpose of protection,\nAt that time, introspective awareness will arise,\nAnd even if it has departed, it will return again." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཚེ་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །བསྲུང་བའི་དོན་དུ་གནས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤེས་བཞིན་འོང་འགྱུར་ཞིང་། །སོང་བ་དག་ཀྱང་འོང་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཤེས་བཞིན་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་དག་གི་རྒྱུ་ཡང་དྲན་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ཚེ་དྲན་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེའི་ཚེ་ཞེས་སྨོས་པ་ནི་དྲན་པ་ཡོད་པའི་ཚེའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་བསམས་པ་དེས་ནི་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པའང་དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབད་མེད་དུ་འབྱུང་ལ། གང་ཚེ་དྲན་པ་ཡིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་འཇུག་པ་བསྲུང་བའི་དོན་དུ་གནས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ཤེས་བཞིན་ཡང་འབད་མེད་དུ་འོང་བར་འགྱུར་ཞིང་སོང་བ་སྟེ་སྔར་མེད་པ་དག་ཀྱང་སླར་འོང་བར་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary explains that mindfulness (དྲན་པ) is the cause for the arising and abiding of introspective awareness (ཤེས་བཞིན). It emphasizes that when mindfulness is present, introspective awareness naturally follows.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates that through contemplation, one effortlessly remembers the Buddha. When mindfulness guards the mind's door against afflictions, introspective awareness arises naturally, and even if it was absent before, it will return.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries highlight the crucial role of mindfulness in developing and maintaining introspective awareness. They suggest that when mindfulness is established to protect the mind, introspective awareness naturally arises and strengthens, even if it was previously weak or absent.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nWhen mindfulness is established\nTo guard the door of the mind,\nThen introspective awareness will arise,\nAnd even if it has gone, it will return.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on mindfulness as the foundation for developing introspective awareness, and how this awareness naturally arises and strengthens when mindfulness is present to protect the mind.", + "translation": "When mindfulness is established\nTo guard the door of the mind,\nThen introspective awareness will arise,\nAnd even if it has gone, it will return." } }, "glossary": { @@ -23801,7 +23889,7 @@ "འོང་བར་འགྱུར": "return" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་ཚེ་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །བསྲུང་བའི་དོན་དུ་གནས་གྱུར་པ། །": { "དྲན་པ་": "mindfulness", "ཡིད་སྒོ་": "door of the mind", @@ -23845,16 +23933,16 @@ }, "04_commentary_assisted": { "གང་ཚེ་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །བསྲུང་བའི་དོན་དུ་གནས་གྱུར་པ། །": { - "དྲན་པ": "mindfulness", - "ཡིད་སྒོ": "gateway of the mind", - "བསྲུང་བ": "protection", - "གནས": "abides" + "དྲན་པ་": "mindfulness", + "ཡིད་སྒོ་": "door of the mind", + "བསྲུང་བ་": "guard", + "གནས་": "established" }, "དེ་ཚེ་ཤེས་བཞིན་འོང་འགྱུར་ཞིང་། །སོང་བ་དག་ཀྱང་འོང་བར་འགྱུར། །": { - "ཤེས་བཞིན": "introspective awareness", - "འོང": "arise", - "སོང་བ": "departed", - "འོང་བར་འགྱུར": "return" + "ཤེས་བཞིན་": "introspective awareness", + "འོང་": "arise", + "སོང་བ་": "gone", + "འོང་བར་འགྱུར་": "return" } } } @@ -23865,7 +23953,7 @@ "commentary_1": "བྱ་བར་འོས་པ་རྣམས་འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རེ་ཞིག་དང་པོར་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དང་པོར་ཞེས་པ་ནི་ཐོག་མར་རོ། །འདི་འདྲ་ནི་འདི་འདྲ་བའི་རྣམ་པར་རོ། །གཞག་པ་ནི་མངོན་དུ་བྱ་བའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཤེས་བཞིན་བྱ་བའི་སྔོན་དུ་བཏང་བ་དང་། ལྷན་ཅིག་འཇུག་པར་བྱ་བ་དང་། ཤེས་བཞིན་སྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། རེ་ཞིག་བྱ་བ་ལ་འཇུག་པའི་དང་པོར་སེམས་ལ་བརྟགས་ནས་ཉོན་མོངས་ཅན་དུ་འདུག་ན་འདི་འདྲའི་སེམས་འདི་ནི་སྐྱོན་དང་བཅས་པའོ། །ཞེས་ཤེས་པར་བྱས་ནས་དེའི་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ་ཟུངས་ཐུབ་པ་སྟེ་ཉོན་མོངས་དེས་མི་གཡོ་བར་གནས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ། །ཟུངས་ཐུབ་པར་ནི་གནས་པར་བྱ། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརེ་ཞིག་ (for now), སེམས་ (mind), སྐྱོན་བཅས་ (faulty), ཤེས་བྱས་ (having known), ཤིང་ (wood/tree), ཟུངས་ཐུབ་ (able to hold/remain steady)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་འདྲའི་ - genitive particle indicating \"like this\"\n- བདག་གིས་ - ergative particle showing agency\n- པར་ནི་ - terminative particle with emphasis\n\n\nFor now, having recognized that\nThis kind of mind is faulty,\nAt that time, I shall\nRemain steady like a tree.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the practitioner's recognition of the flawed nature of ordinary mind and the resolve to maintain steadfast practice, using the simile of a tree's stability.", "translation": "For now, having recognized that\nThis kind of mind is faulty,\nAt that time, I shall\nRemain steady like a tree." @@ -23881,9 +23969,9 @@ "translation": "For now, first recognize this kind of mind\nAs faulty and flawed.\nThen, at that time, I shall remain\nSteadfast like a tree." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ། །ཟུངས་ཐུབ་པར་ནི་གནས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: བྱ་བར་འོས་པ་རྣམས་འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རེ་ཞིག་དང་པོར་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དང་པོར་ཞེས་པ་ནི་ཐོག་མར་རོ། །འདི་འདྲ་ནི་འདི་འདྲ་བའི་རྣམ་པར་རོ། །གཞག་པ་ནི་མངོན་དུ་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཤེས་བཞིན་བྱ་བའི་སྔོན་དུ་བཏང་བ་དང་། ལྷན་ཅིག་འཇུག་པར་བྱ་བ་དང་། ཤེས་བཞིན་སྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། རེ་ཞིག་བྱ་བ་ལ་འཇུག་པའི་དང་པོར་སེམས་ལ་བརྟགས་ནས་ཉོན་མོངས་ཅན་དུ་འདུག་ན་འདི་འདྲའི་སེམས་འདི་ནི་སྐྱོན་དང་བཅས་པའོ། །ཞེས་ཤེས་པར་བྱས་ནས་དེའི་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ་ཟུངས་ཐུབ་པ་སྟེ་ཉོན་མོངས་དེས་མི་གཡོ་བར་གནས་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nFor now, at first, recognizing\nThat this kind of mind is flawed,\nAt that time, I should remain\nSteadfast like a tree.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which instructs the practitioner to first recognize the flawed nature of certain mental states, and then to remain unmoved by these afflictive emotions, staying as steady as a tree. The commentaries emphasize that this is an initial step in practice, where one examines the mind, identifies afflictive states, and then maintains stability without being swayed by these negative emotions.", - "translation": "For now, at first, recognizing\nThat this kind of mind is flawed,\nAt that time, I should remain\nSteadfast like a tree." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ། །ཟུངས་ཐུབ་པར་ནི་གནས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: བྱ་བར་འོས་པ་རྣམས་འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རེ་ཞིག་དང་པོར་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དང་པོར་ཞེས་པ་ནི་ཐོག་མར་རོ། །འདི་འདྲ་ནི་འདི་འདྲ་བའི་རྣམ་པར་རོ། །གཞག་པ་ནི་མངོན་དུ་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཤེས་བཞིན་བྱ་བའི་སྔོན་དུ་བཏང་བ་དང་། ལྷན་ཅིག་འཇུག་པར་བྱ་བ་དང་། ཤེས་བཞིན་སྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། རེ་ཞིག་བྱ་བ་ལ་འཇུག་པའི་དང་པོར་སེམས་ལ་བརྟགས་ནས་ཉོན་མོངས་ཅན་དུ་འདུག་ན་འདི་འདྲའི་སེམས་འདི་ནི་སྐྱོན་དང་བཅས་པའོ། །ཞེས་ཤེས་པར་བྱས་ནས་དེའི་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ་ཟུངས་ཐུབ་པ་སྟེ་ཉོན་མོངས་དེས་མི་གཡོ་བར་གནས་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "I'll translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text based on the commentaries.\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1 summary:\nThis commentary explains that the verse is instructing on how to train oneself. It emphasizes that \"first\" or \"at the beginning\" refers to the initial stage of practice. The phrase \"like this\" indicates the manner or form of the practice. \"To establish\" means to make manifest or actualize.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary outlines three aspects of mindfulness practice: preliminary application, concurrent engagement, and a concise explanation of the characteristics of guarding mindfulness. It explains that at the beginning of engaging in an action, one should examine the mind. If afflictive emotions are present, one should recognize this as a fault and remain unmoved by these afflictions, like a tree.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the importance of initial mindfulness and self-examination. They suggest that the practitioner should first recognize the nature of their mind, particularly identifying any faults or afflictive emotions. The practice involves maintaining stability and non-reactivity in the face of these mental states, likened to the steadiness of a tree.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nFirst, when such a state of mind arises,\nRecognizing it as faulty,\nAt that time, I shall remain\nAs steady as a tree.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on initial recognition of mental states, identifying faults or afflictions, and maintaining stability in response to these states.", + "translation": "First, when such a state of mind arises,\nRecognizing it as faulty,\nAt that time, I shall remain\nAs steady as a tree." } }, "glossary": { @@ -23906,7 +23994,7 @@ "གནས་པར་བྱ་": "be able" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །": { "རེ་ཞིག་": "For now", "སེམས་": "mind", @@ -23949,18 +24037,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "རེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །": { - "རེ་ཞིག་": "for now", - "དང་པོ་": "at first", - "སེམས་": "mind", - "སྐྱོན་བཅས་": "flawed", - "ཤེས་": "recognizing" + "རེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །": { + "དང་པོ་": "First", + "སེམས་": "state of mind" }, - "དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ། །ཟུངས་ཐུབ་པར་ནི་གནས་པར་བྱ། །": { - "དེ་ཚེ་": "at that time", - "བདག་": "I", - "ཤིང་": "tree", - "གནས་པར་བྱ་": "remain" + "འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །": { + "སྐྱོན་བཅས་": "faulty", + "ཤེས་": "Recognizing" + }, + "དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ། །": { + "དེ་ཚེ་": "At that time", + "ཤིང་": "tree" + }, + "ཟུངས་ཐུབ་པར་ནི་གནས་པར་བྱ། །": { + "གནས་པར་": "remain", + "ཟུངས་ཐུབ་པར་": "steady" } } } @@ -23971,7 +24062,7 @@ "commentary_1": "དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དབང་པོ་དང་བྲལ་བས་ཞེས་སྨོས་ཏེ་དབང་པོ་ལ་མ་ལྟོས་པར་རོ། །མིག་གཞན་དུ་ཡེངས་པ་ནི་དོན་མེད་པར་ཡེངས་པར་ལྟ་བའོ། །ངེས་པར་སེམས་པ་ནི་བསམ་གཏན་བྱེད་པ་ཁོ་ནས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་བཞི་སྟེ། སྒོ་གསུམ་གྱི་གནས་སྐབས་ལ་བརྟག་པ་དང་། བརྟགས་ནས་དབང་དུ་བྱ་བ་དང་། དབང་དུ་བྱས་ནས་སེམས་སྦྱང་བའི་སྤྱོད་པ་ལ་བསླབ་པ་དང་། བསླབ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཡན་ལག་གོ །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་དང་། སེམས་ཀྱི་བྱ་བ་ལ་བརྟག་པ་དང་། བག་ཡངས་ཀྱི་གནས་སྐབས་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། དོན་མེད་པར་གཡེང་བར་བལྟ་བ་ནི་ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ་བླང་དོར་གྱི་གནས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི་མིག་ཕབ་སྟེ་གཉའ་ཤིང་གང་ཙམ་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདོན་མེད་གཡེང་བར་ལྟ་བ་ནི། །ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ། །ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི། །མིག་ནི་ཕབ་སྟེ་བལྟ་བར་བྱ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདོན་མེད་ (meaningless), གཡེང་བ་ (distraction), ངེས་པར་ (definitely), སེམས་པ་ (mindfulness), མིག་ (eyes), ཕབ་ (cast down)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི་ for emphasis\n- བྱ་ and མི་བྱ་ as future/habitual actions\n- རྟག་ཏུ་ (always) modifying the final verb\n\n\nI shall never engage in meaningless distracted gazing.\nInstead, always with definite mindfulness,\nI shall look with eyes cast downward.\n\nTechnical note: This verse appears to be describing a practice of sense restraint and mindful awareness, common in Buddhist ethical and meditative training.", "translation": "I shall never engage in meaningless distracted gazing.\nInstead, always with definite mindfulness,\nI shall look with eyes cast downward." @@ -23987,9 +24078,9 @@ "translation": "I shall never engage in pointless distractions.\nInstead, with mindful determination,\nI will always keep my gaze lowered\nAnd look with eyes cast downward." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདོན་མེད་གཡེང་བར་ལྟ་བ་ནི། །ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ། །ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི། །མིག་ནི་ཕབ་སྟེ་བལྟ་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དབང་པོ་དང་བྲལ་བས་ཞེས་སྨོས་ཏེ་དབང་པོ་ལ་མ་ལྟོས་པར་རོ། །མིག་གཞན་དུ་ཡེངས་པ་ནི་དོན་མེད་པར་ཡེངས་པར་ལྟ་བའོ། །ངེས་པར་སེམས་པ་ནི་བསམ་གཏན་བྱེད་པ་ཁོ་ནས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་བཞི་སྟེ། སྒོ་གསུམ་གྱི་གནས་སྐབས་ལ་བརྟག་པ་དང་། བརྟགས་ནས་དབང་དུ་བྱ་བ་དང་། དབང་དུ་བྱས་ནས་སེམས་སྦྱང་བའི་སྤྱོད་པ་ལ་བསླབ་པ་དང་། བསླབ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཡན་ལག་གོ །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་དང་། སེམས་ཀྱི་བྱ་བ་ལ་བརྟག་པ་དང་། བག་ཡངས་ཀྱི་གནས་སྐབས་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། དོན་མེད་པར་གཡེང་བར་བལྟ་བ་ནི་ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ་བླང་དོར་གྱི་གནས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི་མིག་ཕབ་སྟེ་གཉའ་ཤིང་གང་ཙམ་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nI shall never engage in purposeless gazing about.\nInstead, with a focused mind,\nI shall always look downward,\nKeeping my eyes lowered.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which instructs practitioners to avoid idle or distracted looking around and instead maintain a focused, downward gaze as part of mindful conduct. The commentaries emphasize that this practice is part of meditation and self-control, avoiding sensory distractions and maintaining concentration on meaningful objects of contemplation.", - "translation": "I shall never engage in purposeless gazing about.\nInstead, with a focused mind,\nI shall always look downward,\nKeeping my eyes lowered." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དོན་མེད་གཡེང་བར་ལྟ་བ་ནི། །ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ། །ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི། །མིག་ནི་ཕབ་སྟེ་བལྟ་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དབང་པོ་དང་བྲལ་བས་ཞེས་སྨོས་ཏེ་དབང་པོ་ལ་མ་ལྟོས་པར་རོ། །མིག་གཞན་དུ་ཡེངས་པ་ནི་དོན་མེད་པར་ཡེངས་པར་ལྟ་བའོ། །ངེས་པར་སེམས་པ་ནི་བསམ་གཏན་བྱེད་པ་ཁོ་ནས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་བཞི་སྟེ། སྒོ་གསུམ་གྱི་གནས་སྐབས་ལ་བརྟག་པ་དང་། བརྟགས་ནས་དབང་དུ་བྱ་བ་དང་། དབང་དུ་བྱས་ནས་སེམས་སྦྱང་བའི་སྤྱོད་པ་ལ་བསླབ་པ་དང་། བསླབ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཡན་ལག་གོ །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་དང་། སེམས་ཀྱི་བྱ་བ་ལ་བརྟག་པ་དང་། བག་ཡངས་ཀྱི་གནས་སྐབས་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། དོན་མེད་པར་གཡེང་བར་བལྟ་བ་ནི་ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ་བླང་དོར་གྱི་གནས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི་མིག་ཕབ་སྟེ་གཉའ་ཤིང་གང་ཙམ་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །\n", + "output": "After analyzing the commentaries, here's a summary and combined interpretation:\n\nCommentary 1 Summary:\nThis commentary emphasizes avoiding senseless distractions and maintaining focus. It explains that looking elsewhere aimlessly is considered purposeless distraction. The text advises maintaining concentration through meditation.\n\nCommentary 2 Summary:\nThis commentary provides a broader context, discussing the examination of body, speech, and mind, and the importance of training the mind. It specifically addresses the verse as part of examining physical actions, advising against purposeless gazing and recommending looking downward about a yoke's length.\n\nCombined Meaning:\nBoth commentaries stress the importance of avoiding unnecessary distractions and maintaining mindful awareness. They emphasize the need for purposeful observation and concentration, particularly in relation to one's gaze. The practice involves keeping the eyes lowered and focused, which is seen as part of broader mental training and meditation practice.\n\nTranslation of the input text based on the commentaries:\n\nI shall never engage in purposeless, distracted gazing.\nInstead, with a focused mind, I shall always\nlook downward, keeping my eyes lowered.\n\nThis translation reflects the emphasis on avoiding aimless distractions, maintaining mental focus, and the specific instruction to keep one's gaze lowered as a practice of mindfulness and concentration.", + "translation": "I shall never engage in purposeless, distracted gazing.\nInstead, with a focused mind, I shall always\nlook downward, keeping my eyes lowered." } }, "glossary": { @@ -24009,7 +24100,7 @@ "བལྟ་བ་": "look" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དོན་མེད་གཡེང་བར་ལྟ་བ་ནི། །ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ། །": { "དོན་མེད་": "meaningless", "གཡེང་བ་": "distracted", @@ -24048,14 +24139,17 @@ "04_commentary_assisted": { "དོན་མེད་གཡེང་བར་ལྟ་བ་ནི། །ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ། །": { "དོན་མེད་": "purposeless", - "གཡེང་བར་ལྟ་བ་": "gazing about", + "གཡེང་བ་": "distracted", + "ལྟ་བ་": "gazing", "བདག་": "I" }, "ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི། །མིག་ནི་ཕབ་སྟེ་བལྟ་བར་བྱ། །": { - "ངེས་པར་སེམས་པས་": "focused mind", + "ངེས་པར་": "focused", + "སེམས་པ་": "mind", "རྟག་ཏུ་": "always", "མིག་": "eyes", - "ཕབ་སྟེ་": "lowered" + "ཕབ་": "lowered", + "བལྟ་བ་": "look" } } } @@ -24066,7 +24160,7 @@ "commentary_1": "ངལ་སོ་བ་ནི་མིག་ཡེངས་པ་སྙམ་བྱེད་པ་མེད་པར་བྱེད་པའོ། །མིག་ལམ་ན་སྟེ་སྣང་བ་ནི་འགའ་ཞིག་འོངས་པའི་གྲིབ་མ་ཙམ་མཐོང་མ་ཐག་ཏུའོ། །", "commentary_2": "དེས་ཧ་ཅང་དུབ་ན་ལྟ་བ་ངལ་གསོའི་ཆེད་དུ་ནི་རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་ཞིང་། འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་དུ་སྣང་བར་གྱུར་ན་བལྟས་ནས་ཁྱོད་འོངས་པ་ལེགས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །འགྲེལ་པ་དག་ལས། ལེགས་འོངས་དོན་དུ་བལྟ་བར་གྱིས་ཞེས་འབྱུང་ཞིང་དེར་བཤད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལྟ་བ་ངལ་བསོའི་ཆེད་དུ་ནི། །རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nལྟ་བ་(Looking), ངལ་བསོ་(Rest), ཕྱོགས་(Direction), མིག་ལམ་(Field of vision), སྣང་(Appear)\n\nGrammatical notes:\n- ཆེད་དུ་ indicates purpose\n- རེས་འགའ means \"sometimes\"\n- གྱུར་ན་ is a conditional particle\n\n\nFor the purpose of resting one's gaze,\nSometimes one should look in [various] directions.\nIf someone appears in one's field of vision,\nHaving looked, one should say, \"Welcome, it's good you've come.\"\n\n\nTechnical note: This verse appears to be giving instructions on mindful behavior and social etiquette, possibly in a monastic context.", "translation": "For the purpose of resting one's gaze,\nSometimes one should look in [various] directions.\nIf someone appears in one's field of vision,\nHaving looked, one should say, \"Welcome, it's good you've come.\"" @@ -24082,9 +24176,9 @@ "translation": "To rest one's gaze from time to time,\nOne should look in various directions.\nIf someone appears within view,\nLook at them and say, \"Welcome, it's good you've come.\"" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལྟ་བ་ངལ་བསོའི་ཆེད་དུ་ནི། །རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། །\n\nCommentary 1: ངལ་སོ་བ་ནི་མིག་ཡེངས་པ་སྙམ་བྱེད་པ་མེད་པར་བྱེད་པའོ། །མིག་ལམ་ན་སྟེ་སྣང་བ་ནི་འགའ་ཞིག་འོངས་པའི་གྲིབ་མ་ཙམ་མཐོང་མ་ཐག་ཏུའོ། །\n\nCommentary 2: དེས་ཧ་ཅང་དུབ་ན་ལྟ་བ་ངལ་གསོའི་ཆེད་དུ་ནི་རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་ཞིང་། འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་དུ་སྣང་བར་གྱུར་ན་བལྟས་ནས་ཁྱོད་འོངས་པ་ལེགས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །འགྲེལ་པ་དག་ལས། ལེགས་འོངས་དོན་དུ་བལྟ་བར་གྱིས་ཞེས་འབྱུང་ཞིང་དེར་བཤད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nTo rest one's eyes occasionally,\nOne should look around from time to time.\nIf someone appears in one's field of vision,\nLook at them and say, \"Welcome, it's good you've come.\"\n\n\nThis translation captures the main ideas:\n1. Taking breaks to rest one's eyes by looking around\n2. Noticing if someone comes into view\n3. Acknowledging the person by looking at them and offering a welcoming greeting\n\nThe commentaries provide additional context, explaining that this practice helps prevent eye strain and suggests greeting people as soon as you notice even their shadow appearing. They also clarify that the greeting is meant to be welcoming and positive.", - "translation": "To rest one's eyes occasionally,\nOne should look around from time to time.\nIf someone appears in one's field of vision,\nLook at them and say, \"Welcome, it's good you've come.\"" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལྟ་བ་ངལ་བསོའི་ཆེད་དུ་ནི། །རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། །\n\nCommentary 1: ངལ་སོ་བ་ནི་མིག་ཡེངས་པ་སྙམ་བྱེད་པ་མེད་པར་བྱེད་པའོ། །མིག་ལམ་ན་སྟེ་སྣང་བ་ནི་འགའ་ཞིག་འོངས་པའི་གྲིབ་མ་ཙམ་མཐོང་མ་ཐག་ཏུའོ། །\n\nCommentary 2: དེས་ཧ་ཅང་དུབ་ན་ལྟ་བ་ངལ་གསོའི་ཆེད་དུ་ནི་རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་ཞིང་། འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་དུ་སྣང་བར་གྱུར་ན་བལྟས་ནས་ཁྱོད་འོངས་པ་ལེགས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །འགྲེལ་པ་དག་ལས། ལེགས་འོངས་དོན་དུ་བལྟ་བར་གྱིས་ཞེས་འབྱུང་ཞིང་དེར་བཤད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that resting the eyes means to avoid distraction. It also mentions that as soon as one sees even a shadow of someone approaching, it's considered as seeing someone in one's line of sight.\n\nCommentary 2:\nThis commentary suggests that if one becomes too tired, they should occasionally look around to rest their eyes. If someone appears in their line of sight, they should look at them and say \"It's good that you've come.\" Some explanations interpret this as \"Look with the intention of welcoming.\"\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of occasionally resting one's eyes by looking around, especially when feeling tired from focused attention. They also agree on acknowledging people who come into view, though the second commentary provides more specific instructions on how to greet them.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nTo rest one's gaze, occasionally look around.\nIf someone appears in your line of sight,\nLook at them and say, \"It's good that you've come.\"\n\nThis translation incorporates the idea of resting one's eyes by looking around and the practice of acknowledging those who come into view with a welcoming greeting.", + "translation": "To rest one's gaze, occasionally look around.\nIf someone appears in your line of sight,\nLook at them and say, \"It's good that you've come.\"" } }, "glossary": { @@ -24102,7 +24196,7 @@ "བལྟས་": "look" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལྟ་བ་ངལ་བསོའི་ཆེད་དུ་ནི། །རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །": { "ལྟ་བ་": "gaze", "ངལ་བསོ་": "resting", @@ -24153,16 +24247,19 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ལྟ་བ་ངལ་བསོའི་ཆེད་དུ་ནི། །རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །": { - "ལྟ་བ་": "look", + "ལྟ་བ་": "gaze", "ངལ་བསོ་": "rest", "རེས་འགའ་": "occasionally", - "ཕྱོགས་": "around" + "ཕྱོགས་སུ་": "around", + "བལྟ་བར་བྱ་": "look" }, "འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། །": { - "མིག་ལམ་": "field of vision", - "སྣང་": "appear", + "མིག་ལམ་": "line of sight", + "སྣང་": "appears", "བལྟས་": "look", - "འོངས་པ་": "come" + "འོངས་པ་": "come", + "ལེགས་": "good", + "བརྗོད་": "say" } } } @@ -24173,7 +24270,7 @@ "commentary_1": "འཇིགས་པར་བྱེད་པས་འཇིགས་པ་སྟེ་རྐུན་པོ་ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་པའོ། །ཕྱོགས་བཞི་ཞེས་པ་ནི་བཞི་པར་མཚུངས་པར་བསྡུས་པའོ། །ཕྱིར་བལྟས་པ་ནི་རྒྱབ་ངོས་ལ་སོགས་སུ་ལོག་ནས་སོ། །", "commentary_2": "ལམ་དུ་ཞུགས་པའི་ཚེ་ལམ་ལོག་པར་ཆོམ་རྐུན་ལ་སོགས་པའི་འཇིགས་པ་རྟགས་པའི་ཕྱོགས་ཅི་རིགས་སུ་དལ་བུས་བརྟགས་ཤིང་། ཡང་དང་ཡང་དུ་སྟེ་མྱུར་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་བལྟ་དགོས་པ་ན། རྒོད་པའི་གནོད་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར་ངལ་གསོ་སྟེ་བལྟ་ཞིང་དེའི་ཚེ་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ཏེ་རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལམ་སོགས་འཇིགས་པ་བརྟག་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ། །ངལ་བསོས་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ནས། །རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nལམ་(path), འཇིགས་པ་(danger), བརྟག་པ་(examine), ཕྱོགས་བཞི་(four directions), ངལ་བསོས་(rest), རྒྱབ་(behind)\n\nGrammatical notes:\n- སོགས་ indicates \"and so forth\"\n- ཡང་དང་ཡང་དུ་ emphasizes repetition (\"again and again\")\n- ནས་ connects sequential actions\n\n\nTo examine dangers on the path and so forth,\nLook repeatedly in the four directions.\nAfter resting, look ahead,\nThen look in the direction behind.\n\nNote: This verse appears to be giving instructions for mindful travel, emphasizing vigilance and awareness of one's surroundings.", "translation": "To examine dangers on the path and so forth,\nLook repeatedly in the four directions.\nAfter resting, look ahead,\nThen look in the direction behind." @@ -24189,9 +24286,9 @@ "translation": "Look repeatedly in the four directions\nTo check for dangers on the path and so forth.\nAfter resting, look back once more,\nThen gaze in the direction behind you." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལམ་སོགས་འཇིགས་པ་བརྟག་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ། །ངལ་བསོས་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ནས། །རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: འཇིགས་པར་བྱེད་པས་འཇིགས་པ་སྟེ་རྐུན་པོ་ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་པའོ། །ཕྱོགས་བཞི་ཞེས་པ་ནི་བཞི་པར་མཚུངས་པར་བསྡུས་པའོ། །ཕྱིར་བལྟས་པ་ནི་རྒྱབ་ངོས་ལ་སོགས་སུ་ལོག་ནས་སོ། །\n\nCommentary 2: ལམ་དུ་ཞུགས་པའི་ཚེ་ལམ་ལོག་པར་ཆོམ་རྐུན་ལ་སོགས་པའི་འཇིགས་པ་རྟགས་པའི་ཕྱོགས་ཅི་རིགས་སུ་དལ་བུས་བརྟགས་ཤིང་། ཡང་དང་ཡང་དུ་སྟེ་མྱུར་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་བལྟ་དགོས་པ་ན། རྒོད་པའི་གནོད་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར་ངལ་གསོ་སྟེ་བལྟ་ཞིང་དེའི་ཚེ་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ཏེ་རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nTo check for dangers on the path and elsewhere,\nLook repeatedly in all four directions.\nWhen resting, turn your face around,\nAnd look towards the direction behind you.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which instructs travelers to be vigilant and aware of their surroundings, constantly checking for potential threats like thieves or bandits. It emphasizes the importance of looking in all directions, including behind oneself, especially when taking a rest during the journey.", - "translation": "To check for dangers on the path and elsewhere,\nLook repeatedly in all four directions.\nWhen resting, turn your face around,\nAnd look towards the direction behind you." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལམ་སོགས་འཇིགས་པ་བརྟག་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ། །ངལ་བསོས་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ནས། །རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: འཇིགས་པར་བྱེད་པས་འཇིགས་པ་སྟེ་རྐུན་པོ་ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་པའོ། །ཕྱོགས་བཞི་ཞེས་པ་ནི་བཞི་པར་མཚུངས་པར་བསྡུས་པའོ། །ཕྱིར་བལྟས་པ་ནི་རྒྱབ་ངོས་ལ་སོགས་སུ་ལོག་ནས་སོ། །\n\nCommentary 2: ལམ་དུ་ཞུགས་པའི་ཚེ་ལམ་ལོག་པར་ཆོམ་རྐུན་ལ་སོགས་པའི་འཇིགས་པ་རྟགས་པའི་ཕྱོགས་ཅི་རིགས་སུ་དལ་བུས་བརྟགས་ཤིང་། ཡང་དང་ཡང་དུ་སྟེ་མྱུར་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་བལྟ་དགོས་པ་ན། རྒོད་པའི་གནོད་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར་ངལ་གསོ་སྟེ་བལྟ་ཞིང་དེའི་ཚེ་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ཏེ་རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that \"dangers\" refer to things that cause fear, such as small thieves. It clarifies that \"four directions\" means equally in all four directions. \"Looking back\" means turning to look behind and to the sides.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates that when traveling, one should carefully check for dangers like bandits on wrong paths. It emphasizes looking quickly in all four directions repeatedly. To avoid harm from excitement, one should rest while looking, and at that time turn the face to look behind.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nThe commentaries together emphasize the importance of vigilance while traveling, particularly watching out for thieves and bandits. They stress the need to look in all directions repeatedly, including behind oneself, while taking care not to become too agitated in the process.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\nTo check for dangers on the path and elsewhere,\nLook repeatedly in the four directions.\nWhen resting, turn your face to look outward,\nAnd gaze in the direction behind you.\n\nThis translation captures the key points from both commentaries, emphasizing the repeated checking in all directions, including behind, while also incorporating the idea of doing this carefully during rest periods to avoid becoming overly agitated.", + "translation": "To check for dangers on the path and elsewhere,\nLook repeatedly in the four directions.\nWhen resting, turn your face to look outward,\nAnd gaze in the direction behind you." } }, "glossary": { @@ -24207,7 +24304,7 @@ "རྒྱབ་": "behind" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལམ་སོགས་འཇིགས་པ་བརྟག་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ། །": { "ལམ་": "path", "འཇིགས་པ་": "dangers", @@ -24248,19 +24345,19 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ལམ་སོགས་འཇིགས་པ་བརྟག་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ། །": { + "ལམ་སོགས་འཇིགས་པ་བརྟག་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ།": { "ལམ་": "path", "འཇིགས་པ་": "dangers", "བརྟག་པ་": "check", "ཕྱོགས་བཞི་": "four directions", "ལྟ་": "look" }, - "ངལ་བསོས་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ནས། །རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །": { + "ངལ་བསོས་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ནས། །རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ།": { "ངལ་བསོས་": "resting", "ཁ་": "face", - "ཕྱིར་བལྟས་": "turn around", + "ཕྱིར་བལྟས་": "look outward", "རྒྱབ་": "behind", - "བལྟ་བ་": "look" + "བལྟ་བ་": "gaze" } } } @@ -24271,7 +24368,7 @@ "commentary_1": "མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟགས་ནས་འགྲོ་བར་བྱའོ། །གནས་སྐབས་ཞེས་པ་ནི་སྤྱོད་ལམ་རྣམ་པ་བཞི་ཆར་གྱི་སྐབས་སུའོ། །ད་ནི་ཤེས་བཞིན་བསྲུང་བར་འདོད་པ་རྣམས་ལ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "མདུན་དང་རྒྱབ་དུ་བརྟགས་ནས་འགྲོ་བའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཕྱོགས་འདིས་མཚོན་ནས་སྤྱོད་ལམ་བཞིའི་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །འགྲོའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམདུན་(front), རྒྱབ་(back), བརྟག་(examine), འགྲོ་(go), འོང་(come), གནས་སྐབས་(occasion/situation), དགོས་པ་(purpose/need), སྤྱད་(practice/engage in)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནས་ to indicate sequential actions\n- འམ་ཡང་ན་ construction for \"or\"\n- དུ་ as a locative particle\n- Imperative forms with བྱ་\n\n\nAfter examining front and back,\nOne should go or come.\nThus, on all occasions,\nUnderstanding the purpose, one should act.\n\nNote: This verse appears to be discussing mindful action, a common theme in Buddhist practice texts. The emphasis is on careful consideration before movement and acting with clear understanding of one's purpose.", "translation": "After examining front and back,\nOne should go or come.\nThus, on all occasions,\nUnderstanding the purpose, one should act." @@ -24287,9 +24384,9 @@ "translation": "After examining front and back,\nOne should go or come.\nThus, in all circumstances,\nOne should act knowing what is needed." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །འགྲོའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟགས་ནས་འགྲོ་བར་བྱའོ། །གནས་སྐབས་ཞེས་པ་ནི་སྤྱོད་ལམ་རྣམ་པ་བཞི་ཆར་གྱི་སྐབས་སུའོ། །ད་ནི་ཤེས་བཞིན་བསྲུང་བར་འདོད་པ་རྣམས་ལ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: མདུན་དང་རྒྱབ་དུ་བརྟགས་ནས་འགྲོ་བའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཕྱོགས་འདིས་མཚོན་ནས་སྤྱོད་ལམ་བཞིའི་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my English translation:\n\n\nAfter carefully examining in front and behind,\nOne should either go or come.\nThus, in all situations,\nOne should act with awareness of purpose.\n\n\nThis translation captures the essence of mindful action, emphasizing the importance of being aware of one's surroundings and acting with clear purpose in all activities and situations.", - "translation": "After carefully examining in front and behind,\nOne should either go or come.\nThus, in all situations,\nOne should act with awareness of purpose." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །འགྲོའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟགས་ནས་འགྲོ་བར་བྱའོ། །གནས་སྐབས་ཞེས་པ་ནི་སྤྱོད་ལམ་རྣམ་པ་བཞི་ཆར་གྱི་སྐབས་སུའོ། །ད་ནི་ཤེས་བཞིན་བསྲུང་བར་འདོད་པ་རྣམས་ལ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: མདུན་དང་རྒྱབ་དུ་བརྟགས་ནས་འགྲོ་བའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཕྱོགས་འདིས་མཚོན་ནས་སྤྱོད་ལམ་བཞིའི་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"After examining front and back, one should go. 'Circumstances' refers to all four postures. Now, for those who wish to maintain mindfulness, it is taught.\"\n\nThis commentary emphasizes examining surroundings before moving and applies this principle to all four postures (walking, standing, sitting, lying down).\n\nCommentary 2:\n\"After examining front and back, one should go or come. Similarly, exemplified by this direction, in all circumstances of the four postures, one should act knowing the purpose.\"\n\nThis commentary also stresses examining surroundings before moving in any direction and extends this principle to all activities in the four postures.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of mindful examination of one's surroundings before taking any action. This principle applies to all activities and postures. The goal is to maintain awareness and act with purpose in all circumstances.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nAfter carefully examining front and back,\nOne should proceed or return.\nThus, in all circumstances,\nOne should act with awareness of purpose.\n\n\nThis translation captures the essence of mindful examination before action, applying it to all directions and circumstances, and emphasizing the importance of acting with purpose and awareness in all situations.", + "translation": "After carefully examining front and back,\nOne should proceed or return.\nThus, in all circumstances,\nOne should act with awareness of purpose." } }, "glossary": { @@ -24308,7 +24405,7 @@ "སྤྱད་པ་": "act" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །": { "མདུན་": "front", "རྒྱབ་": "back", @@ -24368,15 +24465,15 @@ "04_commentary_assisted": { "མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །": { "མདུན་": "front", - "རྒྱབ་": "behind", + "རྒྱབ་": "back", "བརྟག་བྱས་": "examining" }, "འགྲོའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། །": { - "འགྲོ་": "go", - "འོང་": "come" + "འགྲོ་": "proceed", + "འོང་": "return" }, "དེ་ལྟར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །": { - "གནས་སྐབས་": "situations" + "གནས་སྐབས་": "circumstances" }, "དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། །": { "དགོས་པ་": "purpose", @@ -24392,7 +24489,7 @@ "commentary_1": "ལུས་ཀྱིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ་ཕུང་པོས་སོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་ལྟར་རོ། །གནས་པར་བྱ་བ་ནི་བསྡད་པར་བྱ་བའོ། །བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བ་བརྩམ་ཞིང་སྐབས་སུ་སྟེ་བར་བར་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ་བརྟག་པར་བྱ་བའོ། །", "commentary_2": "ལུས་ཀྱི་བྱ་བར་འོས་པའི་བྱ་བ་ལ་འདི་ལྟར་གནས་པར་བྱའོ་ཞེས་སེམས་པའི་བྱ་བ་རྟོགས་ཤིང་ངེས་པའམ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་བྱ་བ་བྱེད་པའི་སྐབས་ལུས་འདི་ལྟ་བུར་ཏེ་སྔར་བསམས་པ་བཞིན་གནས་པ་ཡིན་མ་ཡིན་བལྟ་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གནས་བྱ་ཞེས། །བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་ནི། །སྐབས་སུ་ལུས་འདི་ཇི་ལྟ་བུར། །གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བལྟ་བར་བྱ། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nལུས་ (body), གནས་ (abide/posture), བྱ་བ་བསྡོགས་ (complete actions), སྐབས་ (occasion/time)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འདི་ལྟར་ (in this way) and ཇི་ལྟ་བུར་ (how) for comparison\n- Imperative forms: བྱ་ (do), བལྟ་བར་བྱ་ (should observe)\n\n\nHaving completed the actions of\n\"The body should abide in this way,\"\nThen, at that time, one should observe:\n\"How is this body now abiding?\"\n\nTechnical note: This verse appears to be instructions for mindfulness of the body, likely in the context of meditation practice. It emphasizes the importance of consciously positioning the body and then observing its state.", "translation": "Having completed the actions of\n\"The body should abide in this way,\"\nThen, at that time, one should observe:\n\"How is this body now abiding?\"" @@ -24408,9 +24505,9 @@ "translation": "Having instructed how the body should be positioned,\nThen afterwards one should observe:\n\"In what manner is this body\nActually positioned right now?\"" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལུས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གནས་བྱ་ཞེས། །བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་ནི། །སྐབས་སུ་ལུས་འདི་ཇི་ལྟ་བུར། །གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བལྟ་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ལུས་ཀྱིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ་ཕུང་པོས་སོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་ལྟར་རོ། །གནས་པར་བྱ་བ་ནི་བསྡད་པར་བྱ་བའོ། །བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བ་བརྩམ་ཞིང་སྐབས་སུ་སྟེ་བར་བར་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ་བརྟག་པར་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: ལུས་ཀྱི་བྱ་བར་འོས་པའི་བྱ་བ་ལ་འདི་ལྟར་གནས་པར་བྱའོ་ཞེས་སེམས་པའི་བྱ་བ་རྟོགས་ཤིང་ངེས་པའམ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་བྱ་བ་བྱེད་པའི་སྐབས་ལུས་འདི་ལྟ་བུར་ཏེ་སྔར་བསམས་པ་བཞིན་གནས་པ་ཡིན་མ་ཡིན་བལྟ་བར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nHaving determined, \"The body should remain in this way,\"\nThen, after concluding the activity,\nOne should observe at intervals:\n\"In what manner is this body actually abiding?\"\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the verse, which instructs the practitioner to first set an intention for how the body should be positioned or behave during meditation or other activities. Then, after completing the main task or practice, one should periodically check to see if the body is actually maintaining the intended posture or state. This reflects the Buddhist practice of mindfulness and self-awareness regarding one's physical presence and actions.", - "translation": "Having determined, \"The body should remain in this way,\"\nThen, after concluding the activity,\nOne should observe at intervals:\n\"In what manner is this body actually abiding?\"" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལུས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གནས་བྱ་ཞེས། །བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་ནི། །སྐབས་སུ་ལུས་འདི་ཇི་ལྟ་བུར། །གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བལྟ་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ལུས་ཀྱིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ་ཕུང་པོས་སོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་ལྟར་རོ། །གནས་པར་བྱ་བ་ནི་བསྡད་པར་བྱ་བའོ། །བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བ་བརྩམ་ཞིང་སྐབས་སུ་སྟེ་བར་བར་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ་བརྟག་པར་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: ལུས་ཀྱི་བྱ་བར་འོས་པའི་བྱ་བ་ལ་འདི་ལྟར་གནས་པར་བྱའོ་ཞེས་སེམས་པའི་བྱ་བ་རྟོགས་ཤིང་ངེས་པའམ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་བྱ་བ་བྱེད་པའི་སྐབས་ལུས་འདི་ལྟ་བུར་ཏེ་སྔར་བསམས་པ་བཞིན་གནས་པ་ཡིན་མ་ཡིན་བལྟ་བར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"body\" refers to the aggregates. It mentions the four types of conduct and emphasizes sitting in meditation. It advises to begin meditation practices and periodically examine or investigate one's posture.\n\nCommentary 2:\nThis commentary suggests reflecting on how the body should be positioned for appropriate activities. It emphasizes the importance of first determining the proper posture mentally, then acting accordingly, and subsequently checking whether the body is maintaining the intended posture.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries stress the importance of mindfulness regarding bodily posture. They suggest a three-step process: first, mentally determining the appropriate posture; second, engaging in the intended activity (particularly meditation); and third, periodically checking if the body maintains the correct posture. This practice applies to various activities but seems particularly focused on meditation.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nDetermine how the body should be positioned,\nThen, having begun the activity,\nPeriodically examine\nHow this body is actually positioned.\n\nThis translation reflects the process of setting an intention for bodily posture, engaging in an activity (like meditation), and then regularly checking to ensure the body maintains the intended position, as explained in the commentaries.", + "translation": "Determine how the body should be positioned,\nThen, having begun the activity,\nPeriodically examine\nHow this body is actually positioned." } }, "glossary": { @@ -24431,7 +24528,7 @@ "བལྟ་བར་བྱ་": "examine" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལུས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གནས་བྱ་ཞེས། །བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་ནི། །": { "ལུས་": "body", "གནས་": "abide", @@ -24471,17 +24568,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ལུས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གནས་བྱ་ཞེས། །བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་ནི། །": { + "ལུས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གནས་བྱ་ཞེས། །": { "ལུས་": "body", - "གནས་": "remain", - "བྱ་བ་": "activity", - "བསྡོགས་": "concluding" + "གནས་": "positioned" }, - "སྐབས་སུ་ལུས་འདི་ཇི་ལྟ་བུར། །གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བལྟ་བར་བྱ། །": { - "སྐབས་": "intervals", - "ལུས་": "body", - "གནས་པ་": "abiding", - "བལྟ་བར་": "observe" + "བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་ནི། །": { + "བྱ་བ་": "activity" + }, + "སྐབས་སུ་ལུས་འདི་ཇི་ལྟ་བུར། །": { + "སྐབས་སུ་": "periodically", + "ལུས་": "body" + }, + "གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བལྟ་བར་བྱ། །": { + "གནས་པ་": "positioned", + "བལྟ་བར་བྱ་": "examine" } } } @@ -24492,7 +24592,7 @@ "commentary_1": "སེམས་ལ་བརྟག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །འབད་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཆོར་བར་མི་འགྱུར་བར་འདོགས་པར་ནི་རིགས་པས་སོ། །ཇི་ལྟར་བརྟག་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་འདི་བདག་གཞན་ལ་ཕན་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ་ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་ལོག་པའི་ལམ་དུ་མི་འཆོར་བ་དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་ནི། །ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ། །ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་མི་འཆོར་བར། །དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསེམས་ (mind), གླང་ཆེན་ (elephant), མྱོས་པ་ (intoxicated/wild), \nཆོས་ (Dharma), ཀ་ཆེན་ (pillar), \nབཏགས་པ་ (tethered), མི་འཆོར་བར་ (not break free)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི་ to emphasize \"mind's elephant\"\n- ཇི་ལྟར་...དེ་ལྟར་ construction for comparison\n- Imperative form བརྟག at the end\n\n\nThe intoxicated elephant of the mind,\nTo the great pillar of contemplating Dharma,\nJust as it is tethered so it cannot break free,\nThus with all effort one should examine.\n\nNote: This verse uses the metaphor of tethering a wild elephant (the mind) to a pillar (Dharma practice) to emphasize the importance of disciplined meditation and examination of the teachings.", "translation": "The intoxicated elephant of the mind,\nTo the great pillar of contemplating Dharma,\nJust as it is tethered so it cannot break free,\nThus with all effort one should examine." @@ -24508,9 +24608,9 @@ "translation": "The intoxicated elephant of the mind\nShould be tethered firmly to the great pillar of contemplating the Dharma.\nStrive with all effort\nSo that it does not break loose." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་ནི། །ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ། །ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་མི་འཆོར་བར། །དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག །\n\nCommentary 1: སེམས་ལ་བརྟག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །འབད་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཆོར་བར་མི་འགྱུར་བར་འདོགས་པར་ནི་རིགས་པས་སོ། །ཇི་ལྟར་བརྟག་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་འདི་བདག་གཞན་ལ་ཕན་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ་ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་ལོག་པའི་ལམ་དུ་མི་འཆོར་བ་དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nThe intoxicated elephant of the mind,\nTo the great pillar of contemplating the Dharma,\nJust as it is tied so it does not stray,\nThus with all effort one should examine.\n\n\nThis translation attempts to capture the metaphor of taming the wild mind (compared to an intoxicated elephant) by tying it to dharma practice (the pillar), emphasizing the need for consistent effort and examination in one's spiritual practice.", - "translation": "The intoxicated elephant of the mind,\nTo the great pillar of contemplating the Dharma,\nJust as it is tied so it does not stray,\nThus with all effort one should examine." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་ནི། །ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ། །ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་མི་འཆོར་བར། །དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག །\n\nCommentary 1: སེམས་ལ་བརྟག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །འབད་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཆོར་བར་མི་འགྱུར་བར་འདོགས་པར་ནི་རིགས་པས་སོ། །ཇི་ལྟར་བརྟག་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་འདི་བདག་གཞན་ལ་ཕན་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ་ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་ལོག་པའི་ལམ་དུ་མི་འཆོར་བ་དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary emphasizes the importance of examining the mind. It suggests that one should make efforts to ensure that the mind does not stray, and this should be done through reasoning.\n\nCommentary 2:\nThis commentary likens the mind to an intoxicated elephant. It states that one should examine with all effort how to tether this elephant-like mind to the post of contemplating the Dharma that benefits oneself and others, so that it does not stray onto wrong paths.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the importance of controlling and examining the mind. They use the metaphor of tethering an elephant (representing the wild mind) to a post (representing Dharma contemplation). The goal is to keep the mind focused on beneficial thoughts and practices, preventing it from wandering into harmful directions.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nThe intoxicated elephant of the mind\nShould be tethered to the great post of Dharma contemplation.\nStrive with all effort\nTo ensure it does not break free and stray.\n\nThis translation captures the metaphor of the wild mind as an elephant, the importance of focusing on Dharma, and the need for continuous effort to maintain this focus, as emphasized in both commentaries.", + "translation": "The intoxicated elephant of the mind\nShould be tethered to the great post of Dharma contemplation.\nStrive with all effort\nTo ensure it does not break free and stray." } }, "glossary": { @@ -24534,7 +24634,7 @@ "བརྟག་": "check" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་ནི། །": { "སེམས་": "mind", "གླང་ཆེན་": "elephant", @@ -24593,23 +24693,23 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་ནི། །": { + "སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་ནི།": { "སེམས་": "mind", "གླང་ཆེན་": "elephant", "མྱོས་པ་": "intoxicated" }, - "ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ། །": { + "།ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ།": { "ཆོས་": "Dharma", - "སེམས་པ་": "contemplating", - "ཀ་ཆེན་": "great pillar" + "སེམས་པ་": "contemplation", + "ཀ་ཆེན་": "great post" }, - "ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་མི་འཆོར་བར། །": { - "བཏགས་པ་": "tied", - "འཆོར་བ་": "stray" + "།ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་མི་འཆོར་བར།": { + "བཏགས་པ་": "tethered", + "མི་འཆོར་བ་": "not break free" }, - "དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག །": { + "།དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག །": { "འབད་པ་": "effort", - "བརྟག་": "examine" + "བརྟག་": "strive" } } } @@ -24620,7 +24720,7 @@ "commentary_1": "ཅི་ནས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བས་ཇི་བཞིན་དུ་བླངས་པའི་གཙོ་བོའི་ཆེད་དུ་བསམ་པར་བྱའི་གཏང་བར་མི་བྱའོ། །དེ་ལྟར་སོ་སོར་རྟོག་པ་ནི་ཅི་དགེ་བ་བྱེད་དམ་འོན་ཏེ་མི་དགེ་བ་བྱེད་ཅེས་རྟོག་པའོ། །", "commentary_2": "རྟོག་ཚུལ་ནི། ཅི་ནས་ཀྱང་དགེ་བའི་དམིགས་པ་ལ་རྩེ་གཅིག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྩོན་པ་ནི་ལོག་པའི་ཡུལ་ལ་སྐད་ཅིག་གཅིག་ཀྱང་མི་འཆོར་བར་བྱས་ཏེ། བདག་གི་ཡིད་འདི་དགེ་མི་དགེའི་ཡུལ་གར་སྤྱོད་ཅེས་དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་སོ་སོར་བརྟག་གོ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཅི་ནས་ཏིང་འཛིན་བརྩོན་པ་ནི། །སྐད་ཅིག་གཅིག་ཀྱང་མི་འཆོར་བར། །བདག་གི་ཡིད་འདི་གར་སྤྱོད་ཅེས། །དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་སོ་སོར་བརྟག །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཏིང་འཛིན་ (samādhi), བརྩོན་པ་ (diligence), སྐད་ཅིག་ (moment), ཡིད་ (mind)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་ནས་...མི་འཆོར་བར་: \"so that...not be lost\"\n- གར་སྤྱོད་ཅེས་: \"where it wanders\" (interrogative)\n- སོ་སོར་བརྟག: \"examine individually\"\n\n\nSo that the diligence of samādhi\nIs not lost for even a single moment,\nI will examine individually in my mind:\n\"Where does this mind of mine wander?\"\n\nTechnical note: This verse emphasizes constant mindfulness and introspection in meditation practice.", "translation": "So that the diligence of samādhi\nIs not lost for even a single moment,\nI will examine individually in my mind:\n\"Where does this mind of mine wander?\"" @@ -24636,9 +24736,9 @@ "translation": "So that I may strive in concentration\nWithout losing even a single moment,\nI will carefully examine my mind:\n\"Where is this mind of mine wandering?\"" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཅི་ནས་ཏིང་འཛིན་བརྩོན་པ་ནི། །སྐད་ཅིག་གཅིག་ཀྱང་མི་འཆོར་བར། །བདག་གི་ཡིད་འདི་གར་སྤྱོད་ཅེས། །དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་སོ་སོར་བརྟག །\n\nCommentary 1: ཅི་ནས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བས་ཇི་བཞིན་དུ་བླངས་པའི་གཙོ་བོའི་ཆེད་དུ་བསམ་པར་བྱའི་གཏང་བར་མི་བྱའོ། །དེ་ལྟར་སོ་སོར་རྟོག་པ་ནི་ཅི་དགེ་བ་བྱེད་དམ་འོན་ཏེ་མི་དགེ་བ་བྱེད་ཅེས་རྟོག་པའོ། །\n\nCommentary 2: རྟོག་ཚུལ་ནི། ཅི་ནས་ཀྱང་དགེ་བའི་དམིགས་པ་ལ་རྩེ་གཅིག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྩོན་པ་ནི་ལོག་པའི་ཡུལ་ལ་སྐད་ཅིག་གཅིག་ཀྱང་མི་འཆོར་བར་བྱས་ཏེ། བདག་གི་ཡིད་འདི་དགེ་མི་དགེའི་ཡུལ་གར་སྤྱོད་ཅེས་དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་སོ་སོར་བརྟག་གོ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nHow can I ensure that my mind,\nNot losing even a single moment,\nIs always engaged in diligent concentration?\nThus, I will carefully examine my mind.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which emphasizes the importance of maintaining constant mindfulness and concentration, and regularly examining one's own mind to ensure it remains focused on virtuous thoughts and actions.", - "translation": "How can I ensure that my mind,\nNot losing even a single moment,\nIs always engaged in diligent concentration?\nThus, I will carefully examine my mind." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཅི་ནས་ཏིང་འཛིན་བརྩོན་པ་ནི། །སྐད་ཅིག་གཅིག་ཀྱང་མི་འཆོར་བར། །བདག་གི་ཡིད་འདི་གར་སྤྱོད་ཅེས། །དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་སོ་སོར་བརྟག །\n\nCommentary 1: ཅི་ནས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བས་ཇི་བཞིན་དུ་བླངས་པའི་གཙོ་བོའི་ཆེད་དུ་བསམ་པར་བྱའི་གཏང་བར་མི་བྱའོ། །དེ་ལྟར་སོ་སོར་རྟོག་པ་ནི་ཅི་དགེ་བ་བྱེད་དམ་འོན་ཏེ་མི་དགེ་བ་བྱེད་ཅེས་རྟོག་པའོ། །\n\nCommentary 2: རྟོག་ཚུལ་ནི། ཅི་ནས་ཀྱང་དགེ་བའི་དམིགས་པ་ལ་རྩེ་གཅིག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྩོན་པ་ནི་ལོག་པའི་ཡུལ་ལ་སྐད་ཅིག་གཅིག་ཀྱང་མི་འཆོར་བར་བྱས་ཏེ། བདག་གི་ཡིད་འདི་དགེ་མི་དགེའི་ཡུལ་གར་སྤྱོད་ཅེས་དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་སོ་སོར་བརྟག་གོ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\nCommentary 1 summary:\nThis commentary emphasizes the importance of maintaining focus on the main purpose without letting go. It advises examining one's mind to discern whether one is engaged in virtuous or non-virtuous actions.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary explains the method of examination. It stresses the importance of single-pointed concentration on virtuous objects without letting the mind wander to incorrect objects even for a moment. It advises examining where one's mind is operating, whether in virtuous or non-virtuous realms.\n\nCombined meaning:\nBoth commentaries emphasize the importance of maintaining constant vigilance over one's mind, focusing on virtuous objects and purposes. They stress the need for continuous examination of one's mental activities to ensure engagement in virtuous actions and avoidance of non-virtuous ones.\n\nTranslation of the input text based on the commentaries:\n\nStriving for concentration, not letting go\nEven for a single moment, I shall\nExamine my mind constantly, asking:\n\"Where is my mind engaged right now?\"\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on maintaining constant awareness and examination of one's mental state, focusing on virtuous concentration without allowing the mind to wander.", + "translation": "Striving for concentration, not letting go\nEven for a single moment, I shall\nExamine my mind constantly, asking:\n\"Where is my mind engaged right now?\"" } }, "glossary": { @@ -24654,7 +24754,7 @@ "སོ་སོར་": "carefully" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཅི་ནས་ཏིང་འཛིན་བརྩོན་པ་ནི། །སྐད་ཅིག་གཅིག་ཀྱང་མི་འཆོར་བར། །": { "ཏིང་འཛིན་": "samādhi", "བརྩོན་པ་": "diligence", @@ -24693,11 +24793,13 @@ "04_commentary_assisted": { "ཅི་ནས་ཏིང་འཛིན་བརྩོན་པ་ནི། །སྐད་ཅིག་གཅིག་ཀྱང་མི་འཆོར་བར། །": { "ཏིང་འཛིན་": "concentration", - "བརྩོན་པ་": "diligent", - "སྐད་ཅིག་": "moment" + "བརྩོན་པ་": "striving", + "སྐད་ཅིག་": "moment", + "འཆོར་བ་": "letting go" }, "བདག་གི་ཡིད་འདི་གར་སྤྱོད་ཅེས། །དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་སོ་སོར་བརྟག །": { "ཡིད་": "mind", + "སྤྱོད་": "engaged", "བརྟག་": "examine" } } @@ -24709,7 +24811,7 @@ "commentary_1": "ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དེ་གཏང་བར་བྱ་བའི་སྐབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཇིགས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྦྲུལ་ལ་སོགས་པའོ། །དགའ་སྟོན་ནི་སངས་རྒྱས་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དེའི་ཚེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བླངས་པ་ལྟར་མ་ནུས་ན། ཇི་ལྟར་བདེ་བའི་སྤྱོད་པས་གནས་ཀྱང་ལྟུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་ནུས་པའི་རིགས་མཚོན་པ་ཙམ་མོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་ལུས་ལ་སོགས་པ་དག་པར་བསྡམས་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སྲོག་ལ་གནོད་པ་ལ་སོགས་པའི་འཇིགས་པ་དང་། དཀོན་མཆོག་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པའི་དགའ་སྟོན་དང་། དེ་བས་དོན་ཆེ་བའི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་སོགས་པ་དང་འབྲེལ་བར་གྱུར་པ་ན། གལ་ཏེ་ཤིན་ཏུ་བསྡམས་པའི་སྤྱོད་ལམ་དེ་ལྟ་བུར་མི་ནུས་ནའང་དེ་དག་དང་མཐུན་པའི་སྤྱོད་ལམ་ཅི་བདེར་བྱ་བར་གནང་སྟེ། འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ་ཚུལ་ཁྲིམས་འགའ་ཞིག་བཏང་སྙོམས་སུ་གཞག་པར་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པའི་ཞུས་པའི་མདོ་ལས། སྦྱིན་པའི་དུས་སུ་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྡུས་ཏེ་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །དེའི་དོན་ཡང་དཔེར་ན། གསད་བྱའི་སེམས་ཅན་ལ་མི་འཇིགས་པ་སྦྱིན་པའི་ཕྱིར་དུ་དེ་མཐོང་བཞིན་དུ་མ་མཐོང་ཞེས་རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བྱ་བར་གསུངས། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nའཇིགས་ (fear), དགའ་སྟོན་ (celebration), མི་ནུས་ (unable), སྦྱིན་པ་ (generosity), ཚུལ་ཁྲིམས་ (moral discipline), བཏང་སྙོམས་ (equanimity)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ construction for \"if...then\"\n- དག་ཏུ་ as a plural marker and locative\n- བྱ་བར་ as a future/infinitive form\n\n\nIn connection with fear, celebrations, and so forth,\nIf one is unable [to maintain discipline], do what is comfortable.\nThus, at times of giving,\nIt is taught to relax moral discipline with equanimity.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the flexibility of moral precepts in certain situations, particularly emphasizing the primacy of generosity in some contexts.", "translation": "In connection with fear, celebrations, and so forth,\nIf one is unable [to maintain discipline], do what is comfortable.\nThus, at times of giving,\nIt is taught to relax moral discipline with equanimity." @@ -24725,9 +24827,9 @@ "translation": "If unable to connect with fears, celebrations and so on,\nDo whatever is comfortable.\nThus, at times of giving,\nIt is taught to be indifferent to moral discipline." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བྱ་བར་གསུངས། །\n\nCommentary 1: ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དེ་གཏང་བར་བྱ་བའི་སྐབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཇིགས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྦྲུལ་ལ་སོགས་པའོ། །དགའ་སྟོན་ནི་སངས་རྒྱས་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དེའི་ཚེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བླངས་པ་ལྟར་མ་ནུས་ན། ཇི་ལྟར་བདེ་བའི་སྤྱོད་པས་གནས་ཀྱང་ལྟུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་ནུས་པའི་རིགས་མཚོན་པ་ཙམ་མོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་ལུས་ལ་སོགས་པ་དག་པར་བསྡམས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། སྲོག་ལ་གནོད་པ་ལ་སོགས་པའི་འཇིགས་པ་དང་། དཀོན་མཆོག་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པའི་དགའ་སྟོན་དང་། དེ་བས་དོན་ཆེ་བའི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་སོགས་པ་དང་འབྲེལ་བར་གྱུར་པ་ན། གལ་ཏེ་ཤིན་ཏུ་བསྡམས་པའི་སྤྱོད་ལམ་དེ་ལྟ་བུར་མི་ནུས་ནའང་དེ་དག་དང་མཐུན་པའི་སྤྱོད་ལམ་ཅི་བདེར་བྱ་བར་གནང་སྟེ། འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ་ཚུལ་ཁྲིམས་འགའ་ཞིག་བཏང་སྙོམས་སུ་གཞག་པར་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པའི་ཞུས་པའི་མདོ་ལས། སྦྱིན་པའི་དུས་སུ་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྡུས་ཏེ་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །དེའི་དོན་ཡང་དཔེར་ན། གསད་བྱའི་སེམས་ཅན་ལ་མི་འཇིགས་པ་སྦྱིན་པའི་ཕྱིར་དུ་དེ་མཐོང་བཞིན་དུ་མ་མཐོང་ཞེས་རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIn situations involving fear, celebrations, and so on,\nIf one is unable [to maintain strict discipline], act as is comfortable.\nThus, it is taught that during times of giving,\nOne may relax some aspects of moral discipline.\n\n\nThis translation captures the essence of the verse, which discusses how to approach Buddhist discipline in various circumstances. It suggests that in situations of danger or during important celebrations, if one cannot maintain the strictest observance of discipline, it is acceptable to act in a more relaxed manner. The verse specifically mentions that during times of giving or generosity, it is permissible to be more flexible with certain aspects of moral discipline, as long as it serves a greater purpose or aligns with the overall intent of Buddhist practice.", - "translation": "In situations involving fear, celebrations, and so on,\nIf one is unable [to maintain strict discipline], act as is comfortable.\nThus, it is taught that during times of giving,\nOne may relax some aspects of moral discipline." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བྱ་བར་གསུངས། །\n\nCommentary 1: ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དེ་གཏང་བར་བྱ་བའི་སྐབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཇིགས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྦྲུལ་ལ་སོགས་པའོ། །དགའ་སྟོན་ནི་སངས་རྒྱས་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དེའི་ཚེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བླངས་པ་ལྟར་མ་ནུས་ན། ཇི་ལྟར་བདེ་བའི་སྤྱོད་པས་གནས་ཀྱང་ལྟུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་ནུས་པའི་རིགས་མཚོན་པ་ཙམ་མོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་ལུས་ལ་སོགས་པ་དག་པར་བསྡམས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། སྲོག་ལ་གནོད་པ་ལ་སོགས་པའི་འཇིགས་པ་དང་། དཀོན་མཆོག་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པའི་དགའ་སྟོན་དང་། དེ་བས་དོན་ཆེ་བའི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་སོགས་པ་དང་འབྲེལ་བར་གྱུར་པ་ན། གལ་ཏེ་ཤིན་ཏུ་བསྡམས་པའི་སྤྱོད་ལམ་དེ་ལྟ་བུར་མི་ནུས་ནའང་དེ་དག་དང་མཐུན་པའི་སྤྱོད་ལམ་ཅི་བདེར་བྱ་བར་གནང་སྟེ། འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ་ཚུལ་ཁྲིམས་འགའ་ཞིག་བཏང་སྙོམས་སུ་གཞག་པར་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པའི་ཞུས་པའི་མདོ་ལས། སྦྱིན་པའི་དུས་སུ་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྡུས་ཏེ་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །དེའི་དོན་ཡང་དཔེར་ན། གསད་བྱའི་སེམས་ཅན་ལ་མི་འཇིགས་པ་སྦྱིན་པའི་ཕྱིར་དུ་དེ་མཐོང་བཞིན་དུ་མ་མཐོང་ཞེས་རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །\n", + "output": "Here's the process to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using the given Tibetan commentaries:\n\n1. Translation and summary of each commentary:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that if one cannot fully maintain vows in situations of fear (like encountering snakes) or celebrations (like Buddha offerings), it's acceptable to act in a way that's comfortable without incurring fault. It mentions that during times of giving, it's permissible to relax some disciplinary rules, as long as one maintains bodily purity.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on situations where strict discipline might be relaxed: life-threatening dangers, religious celebrations, or when engaged in more important activities benefiting sentient beings. It cites a sutra stating that during times of giving, some ethical rules can be set aside. An example is given of lying to protect a being from being killed, which is considered acceptable in such circumstances.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that there are situations where strict adherence to vows or ethical rules can be relaxed. These include times of danger, important religious events, or when engaged in activities that greatly benefit others, particularly in the context of giving or protecting life. The commentaries suggest that in such cases, one should act in a way that's appropriate to the situation, even if it means temporarily setting aside some disciplinary rules.\n\n3. Translation of the Input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\n\nIn situations involving fear, celebrations, and related matters,\nIf unable to maintain strict discipline, act as is comfortable.\nThus, it is said that during times of giving,\nSome ethical rules may be set aside.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' explanation that in certain circumstances, particularly when giving or facing danger, it's acceptable to relax some disciplinary rules if maintaining strict discipline is not possible, while still acting in a way that's appropriate to the situation.", + "translation": "In situations involving fear, celebrations, and related matters,\nIf unable to maintain strict discipline, act as is comfortable.\nThus, it is said that during times of giving,\nSome ethical rules may be set aside." } }, "glossary": { @@ -24746,7 +24848,7 @@ "གསུངས་": "taught" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །": { "འཇིགས་": "fear", "དགའ་སྟོན་": "celebrations", @@ -24797,13 +24899,15 @@ "འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །": { "འཇིགས་": "fear", "དགའ་སྟོན་": "celebrations", + "འབྲེལ་བ་": "related", "མི་ནུས་": "unable", "བདེ་": "comfortable" }, "འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བྱ་བར་གསུངས། །": { "སྦྱིན་པ་": "giving", - "ཚུལ་ཁྲིམས་": "moral discipline", - "བཏང་སྙོམས་": "relax" + "དུས་": "times", + "ཚུལ་ཁྲིམས་": "ethical rules", + "བཏང་སྙོམས་": "set aside" } } } @@ -24814,7 +24918,7 @@ "commentary_1": "གསུངས་ཞེས་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སོ། །བསམས་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་ནང་གི་བདག་ཉིད་སེམས་ཀྱིས་བརྟག་པར་བྱས་པའོ། །", "commentary_2": "དགེ་བ་སྟོབས་མཉམ་རྣམས་ནི་གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་ཐོག་མར་བྱ་བ་བརྩམས་པ་དེ་ལས་གཞན་དུ་སྟེ་དོར་ནས་གཞན་མི་བྱ་སྟེ། དེར་གཏད་པའི་བསམ་པ་ཡིས་དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ་ཞིང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་བསམས་ཏེ་བྱར་བརྩམས་པ། །དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམ་སྟེ། །དེར་གཏང་བ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས། །དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབསམས་ (to think, consider), བརྩམས་པ་ (to begin, undertake), གཏང་བ་ (to give, dedicate), བསྒྲུབ་པ་ (to accomplish, achieve)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་...དེ་ construction indicating \"whatever...that\"\n- ལས་གཞན་དུ་ meaning \"other than\"\n- རེ་ཞིག་ indicating \"for now, for the time being\"\n\n\nWhatever one has considered and begun to do,\nOne should not think of anything else.\nWith a mind dedicated to that purpose,\nOne should accomplish that very thing for the time being.\n\n\nNote: This verse appears to be advising on focused dedication to a chosen task, emphasizing the importance of concentration and avoiding distraction once a course of action has been decided upon.", "translation": "Whatever one has considered and begun to do,\nOne should not think of anything else.\nWith a mind dedicated to that purpose,\nOne should accomplish that very thing for the time being." @@ -24830,9 +24934,9 @@ "translation": "Whatever one has considered and begun to do,\nOne should not think of anything else.\nWith the intention focused on that task,\nOne should accomplish just that for the time being." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཞིག་བསམས་ཏེ་བྱར་བརྩམས་པ། །དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམ་སྟེ། །དེར་གཏང་བ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས། །དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: གསུངས་ཞེས་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སོ། །བསམས་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་ནང་གི་བདག་ཉིད་སེམས་ཀྱིས་བརྟག་པར་བྱས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དགེ་བ་སྟོབས་མཉམ་རྣམས་ནི་གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་ཐོག་མར་བྱ་བ་བརྩམས་པ་དེ་ལས་གཞན་དུ་སྟེ་དོར་ནས་གཞན་མི་བྱ་སྟེ། དེར་གཏད་པའི་བསམ་པ་ཡིས་དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ་ཞིང་།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhatever task one has contemplated and begun to undertake,\nOne should not think of anything else.\nWith a mind focused on that goal,\nOne should first accomplish that very task.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, emphasizing the importance of concentration and dedication to completing a chosen task before moving on to others. The commentaries provide context, indicating that this advice comes from the Buddha and relates to examining one's inner self and prioritizing virtuous actions.", - "translation": "Whatever task one has contemplated and begun to undertake,\nOne should not think of anything else.\nWith a mind focused on that goal,\nOne should first accomplish that very task." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་བྱར་བརྩམས་པ། །དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམ་སྟེ། །དེར་གཏང་བ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས། །དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: གསུངས་ཞེས་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སོ། །བསམས་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་ནང་གི་བདག་ཉིད་སེམས་ཀྱིས་བརྟག་པར་བྱས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དགེ་བ་སྟོབས་མཉམ་རྣམས་ནི་གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་ཐོག་མར་བྱ་བ་བརྩམས་པ་དེ་ལས་གཞན་དུ་སྟེ་དོར་ནས་གཞན་མི་བྱ་སྟེ། དེར་གཏད་པའི་བསམ་པ་ཡིས་དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ་ཞིང་།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis explains that it was spoken by the Blessed One (Buddha). \"Having thought\" means to examine internally with one's own mind.\n\nCommentary 2:\nAmong equally virtuous actions, whichever one has been thought about and initially undertaken should not be abandoned for another. With focused intention, one should first accomplish that task.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries suggest that this verse is advice from the Buddha about maintaining focus and commitment to a chosen virtuous action. Once we've decided on a course of action after careful consideration, we should see it through to completion before moving on to something else.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nWhatever task one has considered and begun,\nOne should not think of anything else.\nWith a mind focused on that goal,\nOne should first accomplish that very task.", + "translation": "Whatever task one has considered and begun,\nOne should not think of anything else.\nWith a mind focused on that goal,\nOne should first accomplish that very task." } }, "glossary": { @@ -24853,7 +24957,7 @@ "བསྒྲུབ་པར་བྱ་": "accomplish" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་བྱར་བརྩམས་པ། །": { "བསམས་": "considered", "བྱར་བརྩམས་": "begun to do" @@ -24909,17 +25013,19 @@ }, "04_commentary_assisted": { "གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་བྱར་བརྩམས་པ། །": { - "བསམས་": "contemplated", - "བྱར་བརྩམས་": "begun to undertake" + "བསམས་": "considered", + "བྱར་བརྩམས་": "begun" }, "དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམ་སྟེ། །": { - "གཞན་": "else" + "གཞན་": "else", + "མི་བསམ་": "not think" }, "དེར་གཏང་བ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས། །": { - "བསམ་པ་": "mind", - "གཏང་བ་": "focused" + "གཏང་བ་": "focused", + "བསམ་པ་": "mind" }, "དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །": { + "རེ་ཞིག་": "first", "བསྒྲུབ་པར་བྱ་": "accomplish" } } @@ -24931,7 +25037,7 @@ "commentary_1": "ཀུན་ལེགས་པར་བྱས་པས་ནི་མཛེས་པར་བྱས་པའོ། །གཉི་གར་མི་འགྱུར་བ་ནི་བརྩམ་པར་བྱ་བ་དང་རྩོམ་པར་བྱེད་པ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་བའོ། །ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ནི་གཏི་མུག་གོ། །", "commentary_2": "དེ་ཟིན་ནས་གཞན་བྱ་སྟེ་དེ་ལྟ་ན་ནི་སྔ་ཕྱི་ཀུན་ལེགས་པར་བྱས་པར་འགྱུར་གྱི་གཞན་དུ་ན་སྔ་ཕྱི་གཉིས་ཀ་མཐར་ཕྱིན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དགེ་བ་རིམ་པར་སྒྲུབ་པ་དེ་ལྟ་ན་ནི་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ཉེ་ཉོན་མོངས། །དེ་ལྟ་ན་ནི་འཕེལ་མི་འགྱུར། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཀུན་ལེགས་བྱས་ (all well done), ཤེས་བཞིན་ (mindfulness/awareness), ཉེ་ཉོན་མོངས་ (proximate afflictions)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟ་ན་ནི་ (if it is like that) is a conditional structure\n- མི་འགྱུར་རོ་ (will not become) is a future negative\n- གཉི་གར་ (both) indicates a dual meaning\n\n\nIf it is like that, all will be well done.\nOtherwise, neither [of the two] will occur.\nWithout mindfulness, the proximate afflictions\nWill not increase if it is like that.\n\nTechnical note: ཉེ་ཉོན་མོངས་ (proximate afflictions) refers to secondary mental factors that lead to primary afflictions in Buddhist psychology.", "translation": "If it is like that, all will be well done.\nOtherwise, neither [of the two] will occur.\nWithout mindfulness, the proximate afflictions\nWill not increase if it is like that." @@ -24947,9 +25053,9 @@ "translation": "If it is like that, all is well done.\nOtherwise, neither will occur.\nUnawareness is a near-affliction.\nIf it is like that, it will not increase." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ཉེ་ཉོན་མོངས། །དེ་ལྟ་ན་ནི་འཕེལ་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཀུན་ལེགས་པར་བྱས་པས་ནི་མཛེས་པར་བྱས་པའོ། །གཉི་གར་མི་འགྱུར་བ་ནི་བརྩམ་པར་བྱ་བ་དང་རྩོམ་པར་བྱེད་པ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་བའོ། །ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ནི་གཏི་མུག་གོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ཟིན་ནས་གཞན་བྱ་སྟེ་དེ་ལྟ་ན་ནི་སྔ་ཕྱི་ཀུན་ལེགས་པར་བྱས་པར་འགྱུར་གྱི་གཞན་དུ་ན་སྔ་ཕྱི་གཉིས་ཀ་མཐར་ཕྱིན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དགེ་བ་རིམ་པར་སྒྲུབ་པ་དེ་ལྟ་ན་ནི་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nIf done in this way, everything will be well done.\nOtherwise, neither will be accomplished.\nNon-vigilance is a proximate affliction.\nIf done in this way, it will not increase.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning conveyed in the original Tibetan and elaborated on in the commentaries. The first two lines emphasize doing things properly and completely. The latter two lines warn about the dangers of non-vigilance (or lack of mindfulness) as a source of affliction, and suggest that following the proper way will prevent its increase.", - "translation": "If done in this way, everything will be well done.\nOtherwise, neither will be accomplished.\nNon-vigilance is a proximate affliction.\nIf done in this way, it will not increase." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ཉེ་ཉོན་མོངས། །དེ་ལྟ་ན་ནི་འཕེལ་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཀུན་ལེགས་པར་བྱས་པས་ནི་མཛེས་པར་བྱས་པའོ། །གཉི་གར་མི་འགྱུར་བ་ནི་བརྩམ་པར་བྱ་བ་དང་རྩོམ་པར་བྱེད་པ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་བའོ། །ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ནི་གཏི་མུག་གོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ཟིན་ནས་གཞན་བྱ་སྟེ་དེ་ལྟ་ན་ནི་སྔ་ཕྱི་ཀུན་ལེགས་པར་བྱས་པར་འགྱུར་གྱི་གཞན་དུ་ན་སྔ་ཕྱི་གཉིས་ཀ་མཐར་ཕྱིན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དགེ་བ་རིམ་པར་སྒྲུབ་པ་དེ་ལྟ་ན་ནི་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"kun legs byas\" means to do things beautifully. \"Not becoming both\" refers to not becoming both the thing to be composed and the composer. \"Non-introspection\" is explained as ignorance.\n\nCommentary 2:\nThis commentary suggests that if one follows this approach, everything will be done well from beginning to end. Otherwise, neither the beginning nor the end will be perfected. When virtuous actions are performed in sequence this way, the nearby afflictions of non-introspection will not increase.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the importance of doing things properly and mindfully. They suggest that by following this approach, one's actions will be beautiful and complete from start to finish. This method prevents one from confusing the doer and the deed, and helps avoid the increase of afflictions caused by lack of introspection or mindfulness.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nIf done in this way, everything will be well accomplished.\nOtherwise, neither will be achieved.\nThe nearby afflictions of non-introspection\nWill not increase if done in this manner.", + "translation": "If done in this way, everything will be well accomplished.\nOtherwise, neither will be achieved.\nThe nearby afflictions of non-introspection\nWill not increase if done in this manner." } }, "glossary": { @@ -24969,7 +25075,7 @@ "འཕེལ་མི་འགྱུར་": "will not increase" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །": { "དེ་ལྟ་ན་": "if it is like that", "ཀུན་": "all", @@ -25021,16 +25127,16 @@ "དེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །": { "དེ་ལྟ་ན་": "in this way", "ཀུན་": "everything", - "ལེགས་བྱས་": "well done", + "ལེགས་བྱས་": "well accomplished", "གཞན་དུ་": "otherwise", - "གཉི་ག": "neither", - "འགྱུར་": "accomplished" + "གཉི་ག་": "neither", + "མི་འགྱུར་": "will not be achieved" }, - "ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ཉེ་ཉོན་མོངས། །དེ་ལྟ་ན་ནི་འཕེལ་མི་འགྱུར། །": { - "ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་": "non-vigilance", - "ཉེ་ཉོན་མོངས་": "proximate affliction", - "དེ་ལྟ་ན་": "in this way", - "འཕེལ་": "increase" + "།ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ཉེ་ཉོན་མོངས། །དེ་ལྟ་ན་ནི་འཕེལ་མི་འགྱུར། །": { + "ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་": "non-introspection", + "ཉེ་ཉོན་མོངས་": "nearby afflictions", + "དེ་ལྟ་ན་": "in this manner", + "འཕེལ་མི་འགྱུར་": "will not increase" } } } @@ -25041,7 +25147,7 @@ "commentary_1": "གཞན་ཡང་གཏམ་ནི་རྒྱལ་པོའི་གླེང་ལངས་ལ་སོགས་པའོ། །སྣ་ཚོགས་ནི་རྣམ་པ་དུ་མའོ། །ངོ་མཚར་ནི་ཟློས་གར་ལ་སོགས་པའོ། །ཆགས་པ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པའོ།།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བྱ་མིན་ལྡོག་པ་དང་། བྱ་བ་ལ་འཇུག་པ་དང་། དེ་ལྟར་མི་བྱེད་པའི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། རྣམ་གཡེང་ལ་ཆགས་པ་དང་། དོན་མེད་ཀྱི་བྱ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་ཀྱིས་བསླངས་བའི་བྱ་བ་སྤོང་བའོ། །དང་པོ་ནི། བྲེ་མོའི་གཏམ་འབྲེལ་མེད་སྣ་ཚོགས་དང་། མིག་འཕྲུལ་པ་ལ་སོགས་པ་ངོ་མཚར་ཅན་ལྟད་མོ་རྣམ་པ་མང་པོ་ཀུན་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་པ་ན་དེ་རྣམས་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྲེ་མོའི་གཏམ་ནི་སྣ་ཚོགས་དང་། །ངོ་མཚར་ལྟད་མོ་རྣམ་མང་པོ། །ཀུན་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་པ་ན། །དེ་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བར་བྱ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབྲེ་མོའི་གཏམ་ (idle talk), ངོ་མཚར་ (wondrous), ལྟད་མོ་ (spectacles), འཇུག་པ (engage in), ཆགས་པ་ (attachment), སྤང་བ (abandon)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ and དང་ are topic and list markers\n- པར་གྱུར་པ་ན་ indicates a conditional clause\n- བྱ at the end indicates an imperative\n\n\nWhen engaging in various idle talk\nAnd many wondrous spectacles,\nOne should abandon attachment to them.\n\nNote: བྲེ་མོའི་གཏམ་ literally means \"talk of the empty measure,\" an idiomatic expression for pointless or idle talk.", "translation": "When engaging in various idle talk\nAnd many wondrous spectacles,\nOne should abandon attachment to them." @@ -25057,9 +25163,9 @@ "translation": "When engaging in various idle gossip,\nAnd many wondrous spectacles,\nWhich captivate everyone's attention,\nOne should abandon attachment to these." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབྲེ་མོའི་གཏམ་ནི་སྣ་ཚོགས་དང་། །ངོ་མཚར་ལྟད་མོ་རྣམ་མང་པོ། །ཀུན་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་པ་ན། །དེ་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་གཏམ་ནི་རྒྱལ་པོའི་གླེང་ལངས་ལ་སོགས་པའོ། །སྣ་ཚོགས་ནི་རྣམ་པ་དུ་མའོ། །ངོ་མཚར་ནི་ཟློས་གར་ལ་སོགས་པའོ། །ཆགས་པ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པའོ།།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བྱ་མིན་ལྡོག་པ་དང་། བྱ་བ་ལ་འཇུག་པ་དང་། དེ་ལྟར་མི་བྱེད་པའི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། རྣམ་གཡེང་ལ་ཆགས་པ་དང་། དོན་མེད་ཀྱི་བྱ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་ཀྱིས་བསླངས་བའི་བྱ་བ་སྤོང་བའོ། །དང་པོ་ནི། བྲེ་མོའི་གཏམ་འབྲེལ་མེད་སྣ་ཚོགས་དང་། མིག་འཕྲུལ་པ་ལ་སོགས་པ་ངོ་མཚར་ཅན་ལྟད་མོ་རྣམ་པ་མང་པོ་ཀུན་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་པ་ན་དེ་རྣམས་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhen engaging in various idle gossip,\nAnd numerous amazing spectacles,\nThat captivate everyone's attention,\nOne should abandon attachment to these.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which warns against becoming attached to distracting activities like gossip and entertaining spectacles. The commentaries provide context, explaining that the \"idle gossip\" refers to various types of talk, including discussions about kings, and the \"amazing spectacles\" include things like dance performances. The overall message is to avoid becoming overly engrossed in these worldly distractions and instead focus on more meaningful pursuits.", - "translation": "When engaging in various idle gossip,\nAnd numerous amazing spectacles,\nThat captivate everyone's attention,\nOne should abandon attachment to these." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བྲེ་མོའི་གཏམ་ནི་སྣ་ཚོགས་དང་། །ངོ་མཚར་ལྟད་མོ་རྣམ་མང་པོ། །ཀུན་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་པ་ན། །དེ་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་གཏམ་ནི་རྒྱལ་པོའི་གླེང་ལངས་ལ་སོགས་པའོ། །སྣ་ཚོགས་ནི་རྣམ་པ་དུ་མའོ། །ངོ་མཚར་ནི་ཟློས་གར་ལ་སོགས་པའོ། །ཆགས་པ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པའོ།།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བྱ་མིན་ལྡོག་པ་དང་། བྱ་བ་ལ་འཇུག་པ་དང་། དེ་ལྟར་མི་བྱེད་པའི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། རྣམ་གཡེང་ལ་ཆགས་པ་དང་། དོན་མེད་ཀྱི་བྱ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་ཀྱིས་བསླངས་བའི་བྱ་བ་སྤོང་བའོ། །དང་པོ་ནི། བྲེ་མོའི་གཏམ་འབྲེལ་མེད་སྣ་ཚོགས་དང་། མིག་འཕྲུལ་པ་ལ་སོགས་པ་ངོ་མཚར་ཅན་ལྟད་མོ་རྣམ་པ་མང་པོ་ཀུན་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་པ་ན་དེ་རྣམས་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"talk\" refers to discussions about kings and such. \"Various\" means many types. \"Wonders\" refers to things like dance performances. \"Attachment\" means strong desire.\n\nCommentary 2:\nThis commentary outlines a structure for practice, emphasizing the need to abandon distractions, engage in meaningful activities, and cultivate antidotes to negative behaviors. It specifically mentions avoiding attachment to various irrelevant talks, optical illusions, and other amazing spectacles.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the need to avoid attachment to various forms of entertainment and distractions. They mention different types of talks, performances, and spectacles that can captivate one's attention. The goal is to recognize these as potential sources of attachment and to consciously avoid becoming engrossed in them.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nWhen encountering various idle talks,\nAnd numerous amazing spectacles,\nThat one might become involved in,\nOne should abandon attachment to them.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on recognizing and avoiding attachment to various forms of entertainment and distractions, which can hinder one's spiritual practice.", + "translation": "When encountering various idle talks,\nAnd numerous amazing spectacles,\nThat one might become involved in,\nOne should abandon attachment to them." } }, "glossary": { @@ -25081,7 +25187,7 @@ "སྤང་བ་": "give up" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བྲེ་མོའི་གཏམ་ནི་སྣ་ཚོགས་དང་། །ངོ་མཚར་ལྟད་མོ་རྣམ་མང་པོ། །": { "བྲེ་མོའི་གཏམ་": "idle talk", "སྣ་ཚོགས་": "various", @@ -25134,7 +25240,7 @@ }, "04_commentary_assisted": { "བྲེ་མོའི་གཏམ་ནི་སྣ་ཚོགས་དང་། །": { - "བྲེ་མོའི་གཏམ་": "idle gossip", + "བྲེ་མོའི་གཏམ་": "idle talks", "སྣ་ཚོགས་": "various" }, "ངོ་མཚར་ལྟད་མོ་རྣམ་མང་པོ། །": { @@ -25142,9 +25248,8 @@ "མང་པོ་": "numerous" }, "ཀུན་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་པ་ན། །": { - "ཀུན་": "everyone", - "འཇུག་པ་": "engaging", - "གྱུར་པ་": "captivate" + "ཀུན་": "all", + "འཇུག་པ་": "become involved" }, "དེ་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བར་བྱ། །": { "ཆགས་པ་": "attachment", @@ -25159,7 +25264,7 @@ "commentary_1": "དེ་བཞིན་དུ་ས་བརྐོ་བ་དང་། སེན་མོ་གཅོད་པ་དང་། ས་རིས་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་དོན་མེད་པ་སྟེ་འབྲས་བུ་མེད་པའོ། །བྱེད་པར་འགྱུར་ན་ཞེས་པ་ནི་དེ་དག་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་ནའོ། །བསླབ་པ་ནི་དེས་འགེགས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དོན་མེད་པར་ས་རྐོ་བ་དང་རྩྭ་གཅོད་པ་དང་ས་རིས་འདྲི་བ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པར་གྱུར་ན་བདེ་བར་གཤེགས་པས་དེ་དག་མི་བྱ་བའི་བསླབ་པ་བཅས་པ་རྣམས་དྲན་པར་བྱས་ནས་དེ་ལས་འདས་པའི་ཉེས་པས་སྐྲག་པས་དེའི་མོད་ལ་དོར་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདོན་མེད་ས་རྐོ་རྩྭ་གཅོད་དང་། །ས་རིས་འདྲི་སོགས་བྱེད་གྱུར་ན། །བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས། །སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདོན་མེད་ (pointless), ས་རྐོ་ (digging earth), རྩྭ་གཅོད་ (cutting grass), ས་རིས་ (drawing on ground), བདེ་གཤེགས་ (Sugata), བསླབ་པ་ (precepts), སྐྲག་པ་ (fear/apprehension)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ and སོགས་ to list actions\n- Conditional structure with ན་\n- Gerund construction with ནས་\n\n\nIf one engages in pointless activities like digging earth, cutting grass,\nOr drawing on the ground and so forth,\nRecalling the Sugata's precepts,\nOne should, out of apprehension, immediately abandon such actions.\n\n\nTechnical note: This verse likely refers to minor precepts in monastic discipline, cautioning against seemingly harmless but potentially harmful actions to small living beings in the soil or grass.", "translation": "If one engages in pointless activities like digging earth, cutting grass,\nOr drawing on the ground and so forth,\nRecalling the Sugata's precepts,\nOne should, out of apprehension, immediately abandon such actions." @@ -25175,9 +25280,9 @@ "translation": "If one engages in pointless digging of earth, cutting grass,\nOr drawing on the ground and such activities,\nRecalling the training of the Sugata,\nOne should fearfully abandon it at once." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདོན་མེད་ས་རྐོ་རྩྭ་གཅོད་དང་། །ས་རིས་འདྲི་སོགས་བྱེད་གྱུར་ན། །བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས། །སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་དུ་ས་བརྐོ་བ་དང་། སེན་མོ་གཅོད་པ་དང་། ས་རིས་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་དོན་མེད་པ་སྟེ་འབྲས་བུ་མེད་པའོ། །བྱེད་པར་འགྱུར་ན་ཞེས་པ་ནི་དེ་དག་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་ནའོ། །བསླབ་པ་ནི་དེས་འགེགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དོན་མེད་པར་ས་རྐོ་བ་དང་རྩྭ་གཅོད་པ་དང་ས་རིས་འདྲི་བ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པར་གྱུར་ན་བདེ་བར་གཤེགས་པས་དེ་དག་མི་བྱ་བའི་བསླབ་པ་བཅས་པ་རྣམས་དྲན་པར་བྱས་ནས་དེ་ལས་འདས་པའི་ཉེས་པས་སྐྲག་པས་དེའི་མོད་ལ་དོར་བར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIf one engages in pointless activities such as digging the earth, cutting grass, or drawing on the ground, one should remember the precepts of the Buddha, and out of fear, immediately abandon such actions.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which warns against engaging in meaningless activities that may violate Buddhist precepts. The commentaries clarify that these actions are considered fruitless and should be avoided. They emphasize the importance of mindfulness regarding the Buddha's teachings and the need to quickly cease such activities out of respect for the precepts and fear of negative consequences.", - "translation": "If one engages in pointless activities such as digging the earth, cutting grass, or drawing on the ground, one should remember the precepts of the Buddha, and out of fear, immediately abandon such actions." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དོན་མེད་ས་རྐོ་རྩྭ་གཅོད་དང་། །ས་རིས་འདྲི་སོགས་བྱེད་གྱུར་ན། །བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས། །སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་དུ་ས་བརྐོ་བ་དང་། སེན་མོ་གཅོད་པ་དང་། ས་རིས་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་དོན་མེད་པ་སྟེ་འབྲས་བུ་མེད་པའོ། །བྱེད་པར་འགྱུར་ན་ཞེས་པ་ནི་དེ་དག་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་ནའོ། །བསླབ་པ་ནི་དེས་འགེགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དོན་མེད་པར་ས་རྐོ་བ་དང་རྩྭ་གཅོད་པ་དང་ས་རིས་འདྲི་བ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པར་གྱུར་ན་བདེ་བར་གཤེགས་པས་དེ་དག་མི་བྱ་བའི་བསླབ་པ་བཅས་པ་རྣམས་དྲན་པར་བྱས་ནས་དེ་ལས་འདས་པའི་ཉེས་པས་སྐྲག་པས་དེའི་མོད་ལ་དོར་བར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that activities like digging the earth, cutting nails, and drawing on the ground are pointless and fruitless. If one engages in these activities, one should remember the precepts that prohibit them.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that if one engages in meaningless activities like digging the earth, cutting grass, or drawing on the ground, one should remember the precepts established by the Buddha prohibiting such actions. Out of fear of transgressing these precepts, one should immediately abandon these activities.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that certain activities like digging the earth, cutting grass or nails, and drawing on the ground are considered meaningless or pointless. They stress the importance of remembering the Buddhist precepts that prohibit such actions. The commentaries advise that if one finds oneself engaging in these activities, one should immediately stop out of respect for the precepts and fear of transgression.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nIf you engage in pointless activities such as digging the earth, cutting grass, or drawing on the ground, recall the precepts of the Buddha. Out of fear [of transgression], immediately abandon such actions.", + "translation": "If you engage in pointless activities such as digging the earth, cutting grass, or drawing on the ground, recall the precepts of the Buddha. Out of fear [of transgression], immediately abandon such actions." } }, "glossary": { @@ -25194,7 +25299,7 @@ "དོར་": "stop" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དོན་མེད་ས་རྐོ་རྩྭ་གཅོད་དང་། །ས་རིས་འདྲི་སོགས་བྱེད་གྱུར་ན། །": { "དོན་མེད་": "pointless", "ས་རྐོ་": "digging earth", @@ -25243,13 +25348,13 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དོན་མེད་ས་རྐོ་རྩྭ་གཅོད་དང་། །ས་རིས་འདྲི་སོགས་བྱེད་གྱུར་ན། །": { + "དོན་མེད་ས་རྐོ་རྩྭ་གཅོད་དང་། །ས་རིས་འདྲི་སོགས་བྱེད་གྱུར་ན།": { "དོན་མེད་": "pointless", "ས་རྐོ་": "digging the earth", "རྩྭ་གཅོད་": "cutting grass", "ས་རིས་འདྲི་": "drawing on the ground" }, - "བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས། །སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། །": { + "།བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས། །སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར།": { "བདེ་གཤེགས་": "Buddha", "བསླབ་པ་": "precepts", "སྐྲག་པས་": "fear", @@ -25264,7 +25369,7 @@ "commentary_1": "རང་གི་སེམས་ལ་སྟེ་ཆགས་སེམས་སུ་འདུག་གམ་འོན་ཏེ་སྡང་སེམས་སུ་འདུག་མི་འདུག་ཅེས་བརྟག་པའོ། །བརྟན་པ་ནི་སེམས་བརྟན་པོས་བྱས་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གསུམ་ལས། མདོར་བསྟན་ནི། གང་ཚེ་ལུས་བསྐྱོད་པར་གྱུར་ཏམ་ངག་སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་དང་པོར་དེ་དག་གི་ཀུན་སློང་རང་གི་སེམས་ལ་བརྟགས་ནས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བ་བརྟེན་པས་རིགས་པ་སྟེ་དགེ་བ་དང་ལྡན་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ། །སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་། །དང་པོར་རང་གི་སེམས་བརྟགས་ནས། །བརྟན་པས་རིག་པ་ལྡན་པར་བྱ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབསྐྱོད་པ (move), སྨྲ་བ (speak), སེམས་བརྟག (examine mind), བརྟན་པ (steadfast), རིག་པ་ལྡན་པ (act with awareness)\n\nGrammar:\n- གང་ཚེ...ན་ཡང་: \"whenever\" construction\n- འདོད་གྱུར: past/perfect of འདོད་ (wish/desire)\n- བྱ: future/imperative\n\n\nWhenever one wishes to move,\nOr even when one wishes to speak,\nFirst examining one's own mind,\nThe steadfast should act with awareness.\n\n\nNote: This verse emphasizes mindfulness in action and speech, a core Buddhist practice.", "translation": "Whenever one wishes to move,\nOr even when one wishes to speak,\nFirst examining one's own mind,\nThe steadfast should act with awareness." @@ -25280,9 +25385,9 @@ "translation": "When you wish to move about,\nOr when you desire to speak,\nFirst examine your own mind,\nAnd act with steadiness and awareness." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ། །སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་། །དང་པོར་རང་གི་སེམས་བརྟགས་ནས། །བརྟན་པས་རིག་པ་ལྡན་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: རང་གི་སེམས་ལ་སྟེ་ཆགས་སེམས་སུ་འདུག་གམ་འོན་ཏེ་སྡང་སེམས་སུ་འདུག་མི་འདུག་ཅེས་བརྟག་པའོ། །བརྟན་པ་ནི་སེམས་བརྟན་པོས་བྱས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གསུམ་ལས། མདོར་བསྟན་ནི། གང་ཚེ་ལུས་བསྐྱོད་པར་གྱུར་ཏམ་ངག་སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་དང་པོར་དེ་དག་གི་ཀུན་སློང་རང་གི་སེམས་ལ་བརྟགས་ནས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བ་བརྟེན་པས་རིགས་པ་སྟེ་དགེ་བ་དང་ལྡན་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhen you wish to move about,\nOr when you desire to speak,\nFirst examine your own mind,\nAnd with steadiness, act with awareness.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which advises practitioners to be mindful of their mental state before engaging in physical actions or speech. The commentaries emphasize examining one's mind for attachment or aversion, and maintaining a stable mind to act virtuously rather than under the influence of afflictive emotions.", - "translation": "When you wish to move about,\nOr when you desire to speak,\nFirst examine your own mind,\nAnd with steadiness, act with awareness." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ། །སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་། །དང་པོར་རང་གི་སེམས་བརྟགས་ནས། །བརྟན་པས་རིག་པ་ལྡན་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: རང་གི་སེམས་ལ་སྟེ་ཆགས་སེམས་སུ་འདུག་གམ་འོན་ཏེ་སྡང་སེམས་སུ་འདུག་མི་འདུག་ཅེས་བརྟག་པའོ། །བརྟན་པ་ནི་སེམས་བརྟན་པོས་བྱས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གསུམ་ལས། མདོར་བསྟན་ནི། གང་ཚེ་ལུས་བསྐྱོད་པར་གྱུར་ཏམ་ངག་སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་དང་པོར་དེ་དག་གི་ཀུན་སློང་རང་གི་སེམས་ལ་བརྟགས་ནས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བ་བརྟེན་པས་རིགས་པ་སྟེ་དགེ་བ་དང་ལྡན་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary emphasizes examining one's own mind to see if it is in a state of attachment or anger. It suggests doing this with a stable and firm mind.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that before moving the body or speaking, one should first examine the motivation in one's mind. It advises not to be controlled by afflictive emotions, but instead to act with steadiness and in accordance with virtue.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the importance of examining one's mind before taking action or speaking. They emphasize being aware of one's mental state, particularly checking for negative emotions like attachment or anger. The goal is to act from a place of stability and virtue, rather than being driven by afflictive emotions.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nWhether you intend to move or wish to speak,\nFirst examine your own mind.\nWith steadiness, act in accordance with wisdom.\n\nThis translation reflects the emphasis on mental examination before action, the importance of stability, and the goal of acting wisely and virtuously as highlighted in the commentaries.", + "translation": "Whether you intend to move or wish to speak,\nFirst examine your own mind.\nWith steadiness, act in accordance with wisdom." } }, "glossary": { @@ -25305,7 +25410,7 @@ "རིག་པ་ལྡན་པར་བྱ་": "acting properly" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ།": { "བསྐྱོད་པ": "move", "འདོད་": "wish" @@ -25365,24 +25470,22 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "གང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ།": { - "བསྐྱོད་པ": "move about", - "འདོད་": "wish" + "གང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ། །": { + "བསྐྱོད་པར་": "move", + "འདོད་": "intend" }, - "།སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་།": { - "སྨྲ་བ": "speak", - "འདོད་པ": "desire" + "སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་། །": { + "སྨྲ་བར་": "speak", + "འདོད་པར་": "wish" }, - "།དང་པོར་རང་གི་སེམས་བརྟགས་ནས།": { - "དང་པོ": "first", - "རང་": "own", - "སེམས་": "mind", + "དང་པོར་རང་གི་སེམས་བརྟགས་ནས། །": { + "དང་པོར་": "first", + "རང་གི་སེམས་": "own mind", "བརྟགས་": "examine" }, - "།བརྟན་པས་རིག་པ་ལྡན་པར་བྱ།": { - "བརྟན་པ": "steadiness", - "རིག་པ་": "awareness", - "བྱ་": "act" + "བརྟན་པས་རིག་པ་ལྡན་པར་བྱ། །": { + "བརྟན་པས་": "steadiness", + "རིག་པ་": "wisdom" } } } @@ -25393,7 +25496,7 @@ "commentary_1": "རིགས་པར་ལྡན་པ་ནི་ཚིག་ལ་སོགས་པ་འོས་ཤིང་འཐད་པའོ། །ཆགས་པ་ནི་ཞེན་པའོ། །ཁྲོ་བ་ནི་གདུག་སེམས་ཀྱིས་སོ། །མི་བྱ་བ་ནི་ལུས་ཀྱིས་ལས་ལ་སོགས་པ་མི་བྱའོ། །", "commentary_2": "རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི། གང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་ཁྲོ་བར་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་དེས་བསླངས་པའི་ལས་མི་དགེ་བར་འགྱུར་བ་ལུས་ཀྱི་ལས་སུ་མི་བྱ་ངག་སྨྲ་བར་མི་བྱ་ཡི། ཆོས་ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་མེད་པར་ཤེས་པས་ཤིང་བཞིན་དུ་བྱེད་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་། །ཁྲོ་བར་འདོད་པ་དེ་ཡི་ཚེ། །ལས་སུ་མི་བྱ་སྨྲ་མི་བྱ། །ཤིང་བཞིན་དུ་ནི་གནས་པར་བྱ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགང་ཚེ (when), རང་ཡིད (one's own mind), ཆགས་པ (attachment), ཁྲོ་བ (anger), ལས་སུ་མི་བྱ (do not act), སྨྲ་མི་བྱ (do not speak), ཤིང་བཞིན་དུ (like a tree)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དེ་ཡི་ཚེ to indicate \"at that time\"\n- Imperative constructions with བྱ\n\n\nWhen one's own mind desires attachment\nAnd wishes for anger, at that time,\nDo not act, do not speak,\nRemain still like a tree.\n\n\nNote: This verse emphasizes the importance of non-action and non-speech when experiencing strong emotions, a key principle in Buddhist practice for cultivating mindfulness and avoiding harmful actions.", "translation": "When one's own mind desires attachment\nAnd wishes for anger, at that time,\nDo not act, do not speak,\nRemain still like a tree." @@ -25409,9 +25512,9 @@ "translation": "When your own mind desires attachment\nAnd wishes to become angry,\nDo not act, do not speak,\nBut remain still like a tree." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་། །ཁྲོ་བར་འདོད་པ་དེ་ཡི་ཚེ། །ལས་སུ་མི་བྱ་སྨྲ་མི་བྱ། །ཤིང་བཞིན་དུ་ནི་གནས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: རིགས་པར་ལྡན་པ་ནི་ཚིག་ལ་སོགས་པ་འོས་ཤིང་འཐད་པའོ། །ཆགས་པ་ནི་ཞེན་པའོ། །ཁྲོ་བ་ནི་གདུག་སེམས་ཀྱིས་སོ། །མི་བྱ་བ་ནི་ལུས་ཀྱིས་ལས་ལ་སོགས་པ་མི་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི། གང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་ཁྲོ་བར་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་དེས་བསླངས་པའི་ལས་མི་དགེ་བར་འགྱུར་བ་ལུས་ཀྱི་ལས་སུ་མི་བྱ་ངག་སྨྲ་བར་མི་བྱ་ཡི། ཆོས་ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་མེད་པར་ཤེས་པས་ཤིང་བཞིན་དུ་བྱེད་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nWhen your own mind is filled with attachment\nOr desires to be angry,\nDo not act, do not speak,\nBut remain still like a tree.\n\n\nThis translation aims to capture the core meaning conveyed in the original Tibetan and elaborated on in the commentaries, emphasizing the advice to refrain from action and speech when one's mind is overcome by attachment or anger, and instead to remain still and unmoving like a tree.", - "translation": "When your own mind is filled with attachment\nOr desires to be angry,\nDo not act, do not speak,\nBut remain still like a tree." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་། །ཁྲོ་བར་འདོད་པ་དེ་ཡི་ཚེ། །ལས་སུ་མི་བྱ་སྨྲ་མི་བྱ། །ཤིང་བཞིན་དུ་ནི་གནས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: རིགས་པར་ལྡན་པ་ནི་ཚིག་ལ་སོགས་པ་འོས་ཤིང་འཐད་པའོ། །ཆགས་པ་ནི་ཞེན་པའོ། །ཁྲོ་བ་ནི་གདུག་སེམས་ཀྱིས་སོ། །མི་བྱ་བ་ནི་ལུས་ཀྱིས་ལས་ལ་སོགས་པ་མི་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི། གང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་ཁྲོ་བར་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་དེས་བསླངས་པའི་ལས་མི་དགེ་བར་འགྱུར་བ་ལུས་ཀྱི་ལས་སུ་མི་བྱ་ངག་སྨྲ་བར་མི་བྱ་ཡི། ཆོས་ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་མེད་པར་ཤེས་པས་ཤིང་བཞིན་དུ་བྱེད་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains key terms: \"Reasonable\" means appropriate and logical speech. \"Attachment\" refers to clinging. \"Anger\" stems from malicious thoughts. \"Not to act\" means refraining from physical actions.\n\nCommentary 2:\nThis commentary expands on the verse: When one observes attachment or anger in one's mind, one should not engage in physical actions or speech that would lead to negative karma. Instead, understanding that all phenomena lack inherent existence, one should remain still like a tree.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries emphasize that when one notices attachment or anger arising in the mind, it's crucial to refrain from acting or speaking based on these emotions. This is because such actions would lead to negative karma. Instead, one should remain still and inactive, like a tree, reflecting on the emptiness of all phenomena.\n\n3. Translating the input text based on the combined commentary meaning:\n\nWhen your own mind is inclined to attachment or anger,\nDo not act, do not speak.\nInstead, remain still like a tree.\n\nThis translation captures the essence of restraining oneself when negative emotions arise, emphasizing inaction and silence as a means to avoid creating negative karma, while also alluding to the deeper philosophical understanding of emptiness.", + "translation": "When your own mind is inclined to attachment or anger,\nDo not act, do not speak.\nInstead, remain still like a tree." } }, "glossary": { @@ -25433,7 +25536,7 @@ "གནས་པ་": "hold still" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་། །ཁྲོ་བར་འདོད་པ་དེ་ཡི་ཚེ། །": { "རང་ཡིད་": "one's own mind", "ཆགས་པ་": "attachment", @@ -25480,17 +25583,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "གང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་། །ཁྲོ་བར་འདོད་པ་དེ་ཡི་ཚེ། །": { + "གང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་། །": { "རང་ཡིད་": "own mind", - "ཆགས་པ་": "attachment", - "ཁྲོ་བ་": "angry", - "འདོད་པ་": "desires" + "ཆགས་པ་": "attachment" }, - "ལས་སུ་མི་བྱ་སྨྲ་མི་བྱ། །ཤིང་བཞིན་དུ་ནི་གནས་པར་བྱ། །": { - "ལས་སུ་བྱ་": "act", - "སྨྲ་": "speak", - "ཤིང་": "tree", - "གནས་པ་": "remain" + "།ཁྲོ་བར་འདོད་པ་དེ་ཡི་ཚེ། །": { + "ཁྲོ་བ་": "anger" + }, + "ལས་སུ་མི་བྱ་སྨྲ་མི་བྱ། །": { + "ལས་སུ་མི་བྱ་": "do not act", + "སྨྲ་མི་བྱ་": "do not speak" + }, + "།ཤིང་བཞིན་དུ་ནི་གནས་པར་བྱ། །": { + "ཤིང་བཞིན་": "like a tree", + "གནས་པར་བྱ་": "remain" } } } @@ -25501,7 +25607,7 @@ "commentary_1": "རྒོད་པ་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པའོ། །ག་ཞ་ནི་ངག་གིས་ཐོ་འཚམས་པའོ། །ང་རྒྱལ་ནི་ཁེངས་པའོ། །རྒྱགས་པ་ནི་ཁོང་རྒྱགས་སོ། །མཚང་འབྲུ་བ་ནི་ལུས་སུན་འདོན་པ་སྟེ། དེ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བར་བྱེད་ཅིང་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འགྲོགས་པའོ། །སྦྱོར་འབྱིན་པ་ནི་ལོགས་སུ་འཁྱོག་པའོ། །སླུ་བ་ནི་སླུས་བྱེད་པའོ།།", "commentary_2": "རྒོད་པ་སྟེ་སེམས་ཧ་ཅང་གཡེངས་པ་དང་། ག་ཞར་བཅས་སྟེ་ངག་གིས་མཐོ་འཚམས་པ་དང་། གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་ཏེ་སེམས་ཁེངས་པ་དང་། རྒྱགས་པ་སྟེ་རང་གི་འབྱོར་པ་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་ཤིང་དགའ་བ་དང་ལྡན་པའམ། མཚང་འདྲུ་བ་སྟེ་གཞན་གྱི་སྐྱོན་བརྗོད་པའི་བསམ་པ་དང་། གལ་ཏེ་སྐྱོར་འབྱིན་ཏེ་གཡོ་རྒྱུ་དང་གཞན་བསླུ་བར་སེམས་པ་དང་། དགེ་ལྷ་དེ་གཉིས་བསྡུས་ནས་གཡོ་སྒྱུར་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདགོད་དང་ག་ཞར་བཅས་པའམ། །གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་རྒྱགས་ལྡན་པའམ། །མཚང་འབྲུ་བ་ཡི་བསམ་པ་དང་། །གལ་ཏེ་སྐྱོར་འབྱིན་སླུ་སེམས་སམ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nདགོད་ (laughter), ག་ཞར་ (mockery), ང་རྒྱལ་ (pride), རྒྱགས་ (arrogance), མཚང་འབྲུ་བ་ (fault-finding), སྐྱོར་འབྱིན་ (expose), སླུ་སེམས་ (deceptive mind)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ and འམ་ for listing alternatives\n- གལ་ཏེ་...སམ་ structure for conditional statements\n\n\nWith laughter and mockery,\nOr if filled with pride and arrogance,\nWith the intention of finding faults,\nOr if with a mind to expose and deceive,\n\n\nNote: This verse appears to be listing various negative mental states or actions, likely in the context of ethical conduct or vows. The repetition of གལ་ཏེ་ (if) suggests these are conditions to be avoided or guarded against.", "translation": "With laughter and mockery,\nOr if filled with pride and arrogance,\nWith the intention of finding faults,\nOr if with a mind to expose and deceive," @@ -25517,9 +25623,9 @@ "translation": "With laughter and mockery,\nOr if filled with pride and arrogance,\nWith thoughts of exposing faults,\nOr if with deceitful, misleading intentions," }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདགོད་དང་ག་ཞར་བཅས་པའམ། །གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་རྒྱགས་ལྡན་པའམ། །མཚང་འབྲུ་བ་ཡི་བསམ་པ་དང་། །གལ་ཏེ་སྐྱོར་འབྱིན་སླུ་སེམས་སམ། །\n\nCommentary 1: རྒོད་པ་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པའོ། །ག་ཞ་ནི་ངག་གིས་ཐོ་འཚམས་པའོ། །ང་རྒྱལ་ནི་ཁེངས་པའོ། །རྒྱགས་པ་ནི་ཁོང་རྒྱགས་སོ། །མཚང་འབྲུ་བ་ནི་ལུས་སུན་འདོན་པ་སྟེ། དེ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བར་བྱེད་ཅིང་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འགྲོགས་པའོ། །སྦྱོར་འབྱིན་པ་ནི་ལོགས་སུ་འཁྱོག་པའོ། །སླུ་བ་ནི་སླུས་བྱེད་པའོ།།\n\nCommentary 2: རྒོད་པ་སྟེ་སེམས་ཧ་ཅང་གཡེངས་པ་དང་། ག་ཞར་བཅས་སྟེ་ངག་གིས་མཐོ་འཚམས་པ་དང་། གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་ཏེ་སེམས་ཁེངས་པ་དང་། རྒྱགས་པ་སྟེ་རང་གི་འབྱོར་པ་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་ཤིང་དགའ་བ་དང་ལྡན་པའམ། མཚང་འདྲུ་བ་སྟེ་གཞན་གྱི་སྐྱོན་བརྗོད་པའི་བསམ་པ་དང་། གལ་ཏེ་སྐྱོར་འབྱིན་ཏེ་གཡོ་རྒྱུ་དང་གཞན་བསླུ་བར་སེམས་པ་དང་། དགེ་ལྷ་དེ་གཉིས་བསྡུས་ནས་གཡོ་སྒྱུར་འཆད་དོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the commentaries provided:\n\n\nIf one has laughter and mockery,\nOr if one is filled with pride and arrogance,\nOr has thoughts of finding fault in others,\nOr if one has intentions of deception and trickery,\n", - "translation": "If one has laughter and mockery,\nOr if one is filled with pride and arrogance,\nOr has thoughts of finding fault in others,\nOr if one has intentions of deception and trickery," + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དགོད་དང་ག་ཞར་བཅས་པའམ། །གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་རྒྱགས་ལྡན་པའམ། །མཚང་འབྲུ་བ་ཡི་བསམ་པ་དང་། །གལ་ཏེ་སྐྱོར་འབྱིན་སླུ་སེམས་སམ། །\n\nCommentary 1: རྒོད་པ་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པའོ། །ག་ཞ་ནི་ངག་གིས་ཐོ་འཚམས་པའོ། །ང་རྒྱལ་ནི་ཁེངས་པའོ། །རྒྱགས་པ་ནི་ཁོང་རྒྱགས་སོ། །མཚང་འབྲུ་བ་ནི་ལུས་སུན་འདོན་པ་སྟེ། དེ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བར་བྱེད་ཅིང་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འགྲོགས་པའོ། །སྦྱོར་འབྱིན་པ་ནི་ལོགས་སུ་འཁྱོག་པའོ། །སླུ་བ་ནི་སླུས་བྱེད་པའོ།།\n\nCommentary 2: རྒོད་པ་སྟེ་སེམས་ཧ་ཅང་གཡེངས་པ་དང་། ག་ཞར་བཅས་སྟེ་ངག་གིས་མཐོ་འཚམས་པ་དང་། གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་ཏེ་སེམས་ཁེངས་པ་དང་། རྒྱགས་པ་སྟེ་རང་གི་འབྱོར་པ་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་ཤིང་དགའ་བ་དང་ལྡན་པའམ། མཚང་འདྲུ་བ་སྟེ་གཞན་གྱི་སྐྱོན་བརྗོད་པའི་བསམ་པ་དང་། གལ་ཏེ་སྐྱོར་འབྱིན་ཏེ་གཡོ་རྒྱུ་དང་གཞན་བསླུ་བར་སེམས་པ་དང་། དགེ་ལྷ་དེ་གཉིས་བསྡུས་ནས་གཡོ་སྒྱུར་འཆད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary defines various terms:\n- Laughter (རྒོད་པ) is distraction\n- Joking (ག་ཞ) is verbal teasing\n- Pride (ང་རྒྱལ) is arrogance\n- Haughtiness (རྒྱགས་པ) is inner conceit\n- Fault-finding (མཚང་འབྲུ་བ) is exposing others' flaws and considering it important\n- Deception (སྦྱོར་འབྱིན) is being crooked or devious\n- Deceit (སླུ་བ) is acting fraudulently\n\nCommentary 2:\nThis commentary provides similar definitions but adds some nuance:\n- Laughter (རྒོད་པ) is excessive mental distraction\n- Joking (ག་ཞ) is verbal teasing\n- Pride (ང་རྒྱལ) is mental arrogance\n- Haughtiness (རྒྱགས་པ) is excessive attachment to and joy in one's own prosperity\n- Fault-finding (མཚང་འདྲུ་བ) is the intention to point out others' faults\n- Deception (སྐྱོར་འབྱིན) and deceit (སླུ་བ) are combined to mean cunning and the intention to deceive others\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree on the general meanings of these terms, describing various negative mental states and behaviors. They emphasize distraction, verbal misconduct, pride, arrogance, fault-finding, and deception. The second commentary provides slightly more context for some terms, particularly regarding haughtiness and the combination of deception and deceit.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nWhether with laughter and joking,\nOr if filled with pride and haughtiness,\nOr with the intention of finding faults,\nOr if thinking of deception and deceit.\n\nThis translation reflects the negative mental states and behaviors described in the commentaries, presenting them as potential conditions or situations to be aware of in Buddhist practice.", + "translation": "Whether with laughter and joking,\nOr if filled with pride and haughtiness,\nOr with the intention of finding faults,\nOr if thinking of deception and deceit." } }, "glossary": { @@ -25541,7 +25647,7 @@ "སླུ་སེམས་": "deceitful" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དགོད་དང་ག་ཞར་བཅས་པའམ། །གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་རྒྱགས་ལྡན་པའམ། །": { "དགོད་": "laughter", "ག་ཞར་": "mockery", @@ -25582,17 +25688,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དགོད་དང་ག་ཞར་བཅས་པའམ། །གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་རྒྱགས་ལྡན་པའམ། །": { + "དགོད་དང་ག་ཞར་བཅས་པའམ། །": { "དགོད་": "laughter", - "ག་ཞར་": "mockery", + "ག་ཞར་": "joking" + }, + "གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་རྒྱགས་ལྡན་པའམ། །": { "ང་རྒྱལ་": "pride", - "རྒྱགས་": "arrogance" + "རྒྱགས་": "haughtiness" }, - "མཚང་འབྲུ་བ་ཡི་བསམ་པ་དང་། །གལ་ཏེ་སྐྱོར་འབྱིན་སླུ་སེམས་སམ། །": { - "མཚང་འབྲུ་བ་": "finding fault", - "བསམ་པ་": "thoughts", + "མཚང་འབྲུ་བ་ཡི་བསམ་པ་དང་། །": { + "མཚང་འབྲུ་བ་": "finding faults", + "བསམ་པ་": "intention" + }, + "གལ་ཏེ་སྐྱོར་འབྱིན་སླུ་སེམས་སམ། །": { "སྐྱོར་འབྱིན་": "deception", - "སླུ་སེམས་": "trickery" + "སླུ་སེམས་": "deceit" } } } @@ -25603,7 +25713,7 @@ "commentary_1": "བདག་ལ་བསྟོད་པ་ནི་བདག་གི་ཡོན་ཏན་ཆེད་དུ་བརྗོད་པ་སྟེ། དེའི་རང་བཞིན་དེ་ལྟར་སྣང་བའོ། །གཤེ་བ་ནི་ཨག་ཙར་རོ། །འགྱེད་པ་ནི་ཁྲོ་འདོད་ཅིང་འཁྲུག་པའོ། །", "commentary_2": "གང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ་གཞན་ལ་སྨོད་པ་ཉིད་དང་ནི། གཤེ་བཅས་ཏེ་ཚིག་རྩུབ་པོ་བརྗོད་པ་དང་། འགྱེད་དང་བཅས་པ་སྟེ་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་སེམས་པ་དང་བཅས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ། །གཞན་ལ་སྨོད་པ་ཉིད་དང་ནི། །གཤེ་བཅས་འགྱོད་དང་བཅས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་བསྟོད་ (self-praise), ལྷུར་ལེན་ (engage in), སྨོད་པ་ (criticize), གཤེ་ (insult), འགྱོད་ (regret)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ...དེ་ཚེ construction (when...then)\n- པའམ་ and དང་ནི་ used for listing\n- གྱུར་པ་ as a past/perfect particle\n\n\nWhen I engage in self-praise,\nOr criticize and insult others,\nOr become regretful,\nAt that time, I should remain like a tree.\n\nTechnical note: The metaphor of remaining \"like a tree\" (ཤིང་བཞིན་) implies steadfastness and non-reactivity in the face of emotional fluctuations.", "translation": "When I engage in self-praise,\nOr criticize and insult others,\nOr become regretful,\nAt that time, I should remain like a tree." @@ -25619,9 +25729,9 @@ "translation": "When I am inclined to praise myself,\nOr criticize and verbally abuse others,\nOr become filled with regret and remorse,\nAt those times I should remain still like a tree." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ། །གཞན་ལ་སྨོད་པ་ཉིད་དང་ནི། །གཤེ་བཅས་འགྱོད་དང་བཅས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: བདག་ལ་བསྟོད་པ་ནི་བདག་གི་ཡོན་ཏན་ཆེད་དུ་བརྗོད་པ་སྟེ། དེའི་རང་བཞིན་དེ་ལྟར་སྣང་བའོ། །གཤེ་བ་ནི་ཨག་ཙར་རོ། །འགྱེད་པ་ནི་ཁྲོ་འདོད་ཅིང་འཁྲུག་པའོ། །\n\nCommentary 2: གང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ་གཞན་ལ་སྨོད་པ་ཉིད་དང་ནི། གཤེ་བཅས་ཏེ་ཚིག་རྩུབ་པོ་བརྗོད་པ་དང་། འགྱེད་དང་བཅས་པ་སྟེ་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་སེམས་པ་དང་བཅས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhen I am inclined to praise myself,\nOr criticize others,\nOr speak harsh words and engage in quarrels,\nAt that time, I should remain still like a tree.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which advises maintaining equanimity and restraint when faced with situations that might provoke self-aggrandizement, criticism of others, or conflicts. The commentaries help clarify that \"praise myself\" refers to extolling one's own virtues, \"harsh words\" (གཤེ་བ) means verbal abuse, and \"engage in quarrels\" (འགྱོད) implies becoming angry and getting into disputes. The final line advises remaining unmoved like a tree in such circumstances.", - "translation": "When I am inclined to praise myself,\nOr criticize others,\nOr speak harsh words and engage in quarrels,\nAt that time, I should remain still like a tree." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ། །གཞན་ལ་སྨོད་པ་ཉིད་དང་ནི། །གཤེ་བཅས་འགྱོད་དང་བཅས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: བདག་ལ་བསྟོད་པ་ནི་བདག་གི་ཡོན་ཏན་ཆེད་དུ་བརྗོད་པ་སྟེ། དེའི་རང་བཞིན་དེ་ལྟར་སྣང་བའོ། །གཤེ་བ་ནི་ཨག་ཙར་རོ། །འགྱེད་པ་ནི་ཁྲོ་འདོད་ཅིང་འཁྲུག་པའོ། །\n\nCommentary 2: གང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ་གཞན་ལ་སྨོད་པ་ཉིད་དང་ནི། གཤེ་བཅས་ཏེ་ཚིག་རྩུབ་པོ་བརྗོད་པ་དང་། འགྱེད་དང་བཅས་པ་སྟེ་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་སེམས་པ་དང་བཅས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that self-praise means deliberately expressing one's own qualities. It defines \"scolding\" as harsh words and \"quarreling\" as desiring anger and engaging in conflict.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the verse, explaining that when one is inclined to praise oneself or criticize others, uses harsh words, or contemplates reasons for dispute and conflict, one should remain like a tree (i.e., unmoved).\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together explain that the verse is addressing situations where one might be tempted to engage in self-praise, criticism of others, use of harsh language, or thoughts of conflict. In such situations, the instruction is to remain still and unresponsive, like a tree.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nWhen inclined to indulge in self-praise,\nOr to criticize others,\nOr when using harsh words and contemplating conflict,\nAt that time, remain still like a tree.", + "translation": "When inclined to indulge in self-praise,\nOr to criticize others,\nOr when using harsh words and contemplating conflict,\nAt that time, remain still like a tree." } }, "glossary": { @@ -25643,7 +25753,7 @@ "གནས་པར་བྱ་": "hold still" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ། །": { "བདག་བསྟོད་": "self-praise", "ལྷུར་ལེན་": "engage in" @@ -25699,21 +25809,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "གང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ། །": { - "བདག་བསྟོད་": "praise myself", - "ལྷུར་ལེན་": "inclined" + "གང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ།": { + "བདག་བསྟོད་": "self-praise", + "ལྷུར་ལེན་": "indulge" }, - "གཞན་ལ་སྨོད་པ་ཉིད་དང་ནི། །": { + "།གཞན་ལ་སྨོད་པ་ཉིད་དང་ནི།": { "གཞན་": "others", "སྨོད་པ་": "criticize" }, - "གཤེ་བཅས་འགྱོད་དང་བཅས་གྱུར་པ། །": { + "།གཤེ་བཅས་འགྱོད་དང་བཅས་གྱུར་པ།": { "གཤེ་": "harsh words", - "འགྱོད་": "quarrels" + "འགྱོད་": "conflict" }, - "དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །": { + "།དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ།": { "ཤིང་": "tree", - "གནས་པར་བྱ་": "remain still" + "གནས་པར་བྱ་": "remain" } } } @@ -25724,7 +25834,7 @@ "commentary_1": "གཡོག་འཁོར་ནི་བྲན་འཁོར་རོ། །རིམ་གྲོ་ནི་གཞན་གྱིས་ཞབས་ཏོག་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་གྲགས་པ་འདོད་པའམ། གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་བ་འདོད་པའམ། བདག་གི་སེམས་རྐང་པ་བཀྲུ་བ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་གྲོ་འདོད་པར་གྱུར་ན་དེའི་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ། །བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྙེད་(gain), བཀུར་སྟི་(honor), གྲགས་(fame), གཡོག་འཁོར་(retinue), རིམ་གྲོ་(respect/service), ཤིང་(tree)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འམ་ for \"or\" in a list\n- དོན་དུ་གཉེར་ indicating purpose or aim\n- Conditional structure with ན་\n\n\nIf desiring gain, honor, and fame,\nOr wishing to acquire a retinue,\nOr if one's mind longs for respect,\nAt that time, one should remain like a tree.\n\nTechnical note: The metaphor of remaining \"like a tree\" implies stillness and non-reactivity in the face of worldly desires.", "translation": "If desiring gain, honor, and fame,\nOr wishing to acquire a retinue,\nOr if one's mind longs for respect,\nAt that time, one should remain like a tree." @@ -25740,9 +25850,9 @@ "translation": "If one desires gain, honor, and fame,\nOr wishes to acquire servants and attendants,\nOr if one's mind craves respect and reverence,\nAt that time, one should remain like a tree." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ། །བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: གཡོག་འཁོར་ནི་བྲན་འཁོར་རོ། །རིམ་གྲོ་ནི་གཞན་གྱིས་ཞབས་ཏོག་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་གྲགས་པ་འདོད་པའམ། གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་བ་འདོད་པའམ། བདག་གི་སེམས་རྐང་པ་བཀྲུ་བ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་གྲོ་འདོད་པར་གྱུར་ན་དེའི་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIf one desires gain, honor, and fame,\nOr wishes to acquire servants and attendants,\nOr if one's mind longs for reverence and service,\nAt that time, one should remain like a tree.\n", - "translation": "If one desires gain, honor, and fame,\nOr wishes to acquire servants and attendants,\nOr if one's mind longs for reverence and service,\nAt that time, one should remain like a tree." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ། །བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: གཡོག་འཁོར་ནི་བྲན་འཁོར་རོ། །རིམ་གྲོ་ནི་གཞན་གྱིས་ཞབས་ཏོག་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་གྲགས་པ་འདོད་པའམ། གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་བ་འདོད་པའམ། བདག་གི་སེམས་རྐང་པ་བཀྲུ་བ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་གྲོ་འདོད་པར་གྱུར་ན་དེའི་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \n\"Servants and attendants\" refers to slaves and retinue. \"Rim gro\" means services performed by others.\n\nCommentary 2:\nIf one desires gain, honor, and fame, or wishes to acquire servants and attendants, or if one's mind desires services such as having one's feet washed, then at that time one should remain like a tree.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries explain that the text is referring to desires for worldly gains, recognition, fame, having servants or attendants, and receiving services or respect from others. The instruction is to remain still like a tree when faced with such desires.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nIf you desire gain, honor, and fame,\nOr wish to acquire servants and attendants,\nOr if your mind craves respect and service,\nAt that time, remain still like a tree.", + "translation": "If you desire gain, honor, and fame,\nOr wish to acquire servants and attendants,\nOr if your mind craves respect and service,\nAt that time, remain still like a tree." } }, "glossary": { @@ -25764,7 +25874,7 @@ "གནས་པར་བྱ་": "hold still" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །": { "རྙེད་": "gain", "བཀུར་སྟི་": "honor", @@ -25831,25 +25941,25 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །": { + "རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ།": { "རྙེད་": "gain", "བཀུར་སྟི་": "honor", "གྲགས་": "fame", "འདོད་པ་": "desire" }, - "གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ། །": { + "།གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ།": { "གཡོག་འཁོར་": "servants and attendants", - "གཉེར་འདོད་": "wish to acquire" + "གཉེར་འདོད་པ་": "wish to acquire" }, - "བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན། །": { - "བདག་སེམས་": "one's mind", - "རིམ་གྲོ་": "reverence and service", - "འདོད་": "long for" + "།བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན།": { + "བདག་སེམས་": "mind", + "རིམ་གྲོ་": "respect and service", + "འདོད་": "craves" }, - "དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །": { + "།དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ།": { "དེ་ཚེ་": "at that time", - "ཤིང་": "tree", - "གནས་པ་": "remain" + "ཤིང་བཞིན་": "like a tree", + "གནས་པར་བྱ་": "remain still" } } } @@ -25860,7 +25970,7 @@ "commentary_1": "ཡལ་བར་འདོར་བ་ནི་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པའོ། །འཁོར་དུ་འདོད་པ་ནི་སློབ་པར་འདོད་པའོ། །སྨྲ་བར་འདོད་པ་ནི་འབྲེལ་མེད་སྨྲ་བར་འདོད་པའོ། །", "commentary_2": "གཞན་དོན་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་རང་དོན་གཉེར་བར་འདོད་པ་དག་ཅེས་པའི་མཇུག་ཏུ། འཁོར་ནི་འདོད་པར་གྱུར་པ་དང་། ཞེས་པ་འགྲེལ་པ་རྣམས་ལས་བྱུང་ཞིང་དེའི་དོན་ཡང་སློབ་མར་འཆད་དོ། །དེ་དག་གིས་བསླངས་པའི་ངག་སྨྲ་བར་འདོད་པའི་སེམས་བྱུང་ན་དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་དོན་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་། །རང་དོན་གཉེར་བར་འདོད་པ་དང་། །སྨྲ་བར་འདོད་པའི་སེམས་བྱུང་ན། །དེས་ནི་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགཞན་དོན་ (benefit of others), ཡལ་བར་འདོར་བ་ (abandon/neglect), རང་དོན་ (self-interest), གཉེར་བ་ (pursue), སྨྲ་བ་ (speak), སེམས་བྱུང་ (mental state/thought arises), ཤིང་བཞིན་ (like a tree)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to list multiple conditions\n- Conditional structure with ན (if/when)\n- Imperative form བྱ (do/should do)\n\n\nIf the thought arises\nTo abandon others' welfare,\nTo pursue self-interest,\nOr to speak [unnecessarily],\nOne should remain still like a tree.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the bodhisattva practice of restraining self-centered impulses and maintaining equanimity, using the metaphor of a tree's stillness.", "translation": "If the thought arises\nTo abandon others' welfare,\nTo pursue self-interest,\nOr to speak [unnecessarily],\nOne should remain still like a tree." @@ -25876,9 +25986,9 @@ "translation": "When the mind wishes to abandon others' welfare,\nDesires to pursue only one's own interests,\nOr wants to speak unnecessarily,\nOne should remain still like a tree." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཞན་དོན་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་། །རང་དོན་གཉེར་བར་འདོད་པ་དང་། །སྨྲ་བར་འདོད་པའི་སེམས་བྱུང་ན། །དེས་ནི་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ཡལ་བར་འདོར་བ་ནི་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པའོ། །འཁོར་དུ་འདོད་པ་ནི་སློབ་པར་འདོད་པའོ། །སྨྲ་བར་འདོད་པ་ནི་འབྲེལ་མེད་སྨྲ་བར་འདོད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་དོན་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་རང་དོན་གཉེར་བར་འདོད་པ་དག་ཅེས་པའི་མཇུག་ཏུ། འཁོར་ནི་འདོད་པར་གྱུར་པ་དང་། ཞེས་པ་འགྲེལ་པ་རྣམས་ལས་བྱུང་ཞིང་དེའི་དོན་ཡང་སློབ་མར་འཆད་དོ། །དེ་དག་གིས་བསླངས་པའི་ངག་སྨྲ་བར་འདོད་པའི་སེམས་བྱུང་ན་དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhen the thought arises to neglect others' welfare,\nTo pursue one's own interests,\nOr to desire to speak unnecessarily,\nOne should remain still like a tree.\n\n\nThis translation takes into account the following interpretations from the commentaries:\n1. \"Neglecting others' welfare\" is understood as turning one's back on others.\n2. The commentaries mention \"desiring to have followers\" or \"desiring to teach,\" which is not directly in the root text but seems to be an additional point they're making.\n3. \"Desiring to speak\" is clarified as wanting to engage in irrelevant talk.\n4. The overall instruction is to remain still like a tree when these thoughts or desires arise, implying one should not act on them.", - "translation": "When the thought arises to neglect others' welfare,\nTo pursue one's own interests,\nOr to desire to speak unnecessarily,\nOne should remain still like a tree." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཞན་དོན་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་། །རང་དོན་གཉེར་བར་འདོད་པ་དང་། །སྨྲ་བར་འདོད་པའི་སེམས་བྱུང་ན། །དེས་ནི་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ཡལ་བར་འདོར་བ་ནི་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པའོ། །འཁོར་དུ་འདོད་པ་ནི་སློབ་པར་འདོད་པའོ། །སྨྲ་བར་འདོད་པ་ནི་འབྲེལ་མེད་སྨྲ་བར་འདོད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་དོན་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་རང་དོན་གཉེར་བར་འདོད་པ་དག་ཅེས་པའི་མཇུག་ཏུ། འཁོར་ནི་འདོད་པར་གྱུར་པ་དང་། ཞེས་པ་འགྲེལ་པ་རྣམས་ལས་བྱུང་ཞིང་དེའི་དོན་ཡང་སློབ་མར་འཆད་དོ། །དེ་དག་གིས་བསླངས་པའི་ངག་སྨྲ་བར་འདོད་པའི་སེམས་བྱུང་ན་དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\n- \"Abandoning\" means turning one's back on.\n- \"Desiring to be in the retinue\" means wanting to be a student.\n- \"Desiring to speak\" means wanting to engage in irrelevant talk.\n\nCommentary 2:\n- Confirms the interpretation of \"desiring to be in the retinue\" as wanting to be a student.\n- Explains that when the mind desires to speak words prompted by abandoning others' welfare and seeking one's own benefit, one should remain like a tree.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries clarify that the verse is about abandoning others' interests, seeking one's own benefit, wanting to be a student (or part of a retinue), and desiring to speak irrelevantly. When these mental states arise, one should remain still like a tree.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nWhen one wishes to abandon others' welfare,\nDesires to pursue one's own interests,\nWants to be part of the retinue,\nAnd the mind arises wishing to speak,\nAt that time, one should remain still like a tree.", + "translation": "When one wishes to abandon others' welfare,\nDesires to pursue one's own interests,\nWants to be part of the retinue,\nAnd the mind arises wishing to speak,\nAt that time, one should remain still like a tree." } }, "glossary": { @@ -25900,7 +26010,7 @@ "གནས་པར་བྱ་": "hold still" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གཞན་དོན་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་། །": { "གཞན་དོན་": "others' welfare", "ཡལ་བར་འདོར་བ་": "abandon" @@ -25953,15 +26063,15 @@ "04_commentary_assisted": { "གཞན་དོན་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་། །": { "གཞན་དོན་": "others' welfare", - "ཡལ་བར་འདོར་བ་": "neglect" + "འདོར་བ་": "abandon" }, "རང་དོན་གཉེར་བར་འདོད་པ་དང་། །": { "རང་དོན་": "one's own interests", - "གཉེར་བར་འདོད་པ་": "pursue" + "གཉེར་བར་འདོད་པ་": "desires to pursue" }, "སྨྲ་བར་འདོད་པའི་སེམས་བྱུང་ན། །": { - "སྨྲ་བར་འདོད་པ་": "desire to speak", - "སེམས་བྱུང་": "thought arises" + "སྨྲ་བར་འདོད་པ་": "wishes to speak", + "སེམས་": "mind" }, "དེས་ནི་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །": { "ཤིང་བཞིན་": "like a tree", @@ -25976,7 +26086,7 @@ "commentary_1": "མི་བཟོད་པ་ནི་བསྲན་པར་མི་ནུས་པའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པའོ། །ལེ་ལོ་ནི་སྒྱིད་སྙམ་མོ། །འཇིགས་པ་ནི་དངངས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །སྤྱི་བརྟོལ་ནི་ཐོ་ཚེའོ། །མུ་ཅོར་ནི་ཚིག་ངན་པའི་རུང་རུང་ངོ་། །", "commentary_2": "མི་བཟོད་པ་ནི་སྲན་མི་ཐུབ་པ་དང་། ལེ་ལོ་དང་། འཇིགས་པ་སྟེ་སྔར་ལངས་པ་དང་། སྤྱི་བརྟོལ་ཏེ་ཕོད་པ་ཅན་དང་། མུ་ཅོར་ཏེ་ཚིག་འཆལ་ཅི་རུང་རུང་སྨྲ་བ་དང་། རང་གི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པ་ལ་ལྷག་པར་ཞེན་པའི་སེམས་བྱུང་ན་དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམི་བཟོད་ལེ་ལོ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་བཞིན་སྤྱི་རྟོལ་མུ་ཅོར་དང་། །རང་གི་ཕྱོགས་ཞེན་སེམས་བྱུང་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམི་བཟོད་(Impatience), ལེ་ལོ་(Laziness), འཇིགས་པ་(Fear), སྤྱི་རྟོལ་(Recklessness), མུ་ཅོར་(Idle chatter), ཕྱོགས་ཞེན་(Partiality)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན་ (if/when)\n- Imperative mood with བྱ་ (should do)\n\n\nIf impatience, laziness, and fear arise,\nLikewise recklessness and idle chatter,\nAnd the mental state of partiality to one's own side,\nAt that time, one should remain like a tree.\n\nNote: \"Remain like a tree\" is a common Buddhist metaphor for steadfastness and non-reactivity.", "translation": "If impatience, laziness, and fear arise,\nLikewise recklessness and idle chatter,\nAnd the mental state of partiality to one's own side,\nAt that time, one should remain like a tree." @@ -25992,9 +26102,9 @@ "translation": "When impatience, laziness, and fear arise,\nAs well as arrogance, idle chatter,\nAnd attachment to one's own side,\nAt that time, remain still like a tree." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམི་བཟོད་ལེ་ལོ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་བཞིན་སྤྱི་རྟོལ་མུ་ཅོར་དང་། །རང་གི་ཕྱོགས་ཞེན་སེམས་བྱུང་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: མི་བཟོད་པ་ནི་བསྲན་པར་མི་ནུས་པའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པའོ། །ལེ་ལོ་ནི་སྒྱིད་སྙམ་མོ། །འཇིགས་པ་ནི་དངངས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །སྤྱི་བརྟོལ་ནི་ཐོ་ཚེའོ། །མུ་ཅོར་ནི་ཚིག་ངན་པའི་རུང་རུང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: མི་བཟོད་པ་ནི་སྲན་མི་ཐུབ་པ་དང་། ལེ་ལོ་དང་། འཇིགས་པ་སྟེ་སྔར་ལངས་པ་དང་། སྤྱི་བརྟོལ་ཏེ་ཕོད་པ་ཅན་དང་། མུ་ཅོར་ཏེ་ཚིག་འཆལ་ཅི་རུང་རུང་སྨྲ་བ་དང་། རང་གི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པ་ལ་ལྷག་པར་ཞེན་པའི་སེམས་བྱུང་ན་དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhen impatience, laziness, fear,\nAs well as recklessness, idle chatter,\nAnd attachment to one's own side arise in the mind,\nAt that time, one should remain still like a tree.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which advises on how to respond when negative mental states arise. The commentaries help clarify the meaning of specific terms:\n\n- \"མི་བཟོད་\" (mi zod) is explained as impatience or inability to endure.\n- \"ལེ་ལོ་\" (le lo) is clearly defined as laziness.\n- \"འཇིགས་པ་\" ('jigs pa) is translated as fear.\n- \"སྤྱི་རྟོལ་\" (spyi rtol) is interpreted as recklessness or impulsiveness.\n- \"མུ་ཅོར་\" (mu cor) is described as idle chatter or meaningless talk.\n- \"རང་གི་ཕྱོགས་ཞེན་\" (rang gi phyogs zhen) refers to attachment or clinging to one's own side.\n\nThe verse concludes by advising that when these mental states arise, one should remain still like a tree, suggesting a practice of non-reactivity and mindfulness.", - "translation": "When impatience, laziness, fear,\nAs well as recklessness, idle chatter,\nAnd attachment to one's own side arise in the mind,\nAt that time, one should remain still like a tree." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མི་བཟོད་ལེ་ལོ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་བཞིན་སྤྱི་རྟོལ་མུ་ཅོར་དང་། །རང་གི་ཕྱོགས་ཞེན་སེམས་བྱུང་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: མི་བཟོད་པ་ནི་བསྲན་པར་མི་ནུས་པའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པའོ། །ལེ་ལོ་ནི་སྒྱིད་སྙམ་མོ། །འཇིགས་པ་ནི་དངངས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །སྤྱི་བརྟོལ་ནི་ཐོ་ཚེའོ། །མུ་ཅོར་ནི་ཚིག་ངན་པའི་རུང་རུང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: མི་བཟོད་པ་ནི་སྲན་མི་ཐུབ་པ་དང་། ལེ་ལོ་དང་། འཇིགས་པ་སྟེ་སྔར་ལངས་པ་དང་། སྤྱི་བརྟོལ་ཏེ་ཕོད་པ་ཅན་དང་། མུ་ཅོར་ཏེ་ཚིག་འཆལ་ཅི་རུང་རུང་སྨྲ་བ་དང་། རང་གི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པ་ལ་ལྷག་པར་ཞེན་པའི་སེམས་བྱུང་ན་དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1:\nThis commentary defines the key terms:\n- མི་བཟོད་པ (intolerance): inability to endure\n- ལེ་ལོ (laziness): lethargy\n- འཇིགས་པ (fear): anxiety, etc.\n- སྤྱི་བརྟོལ (recklessness): impulsiveness\n- མུ་ཅོར (idle chatter): speaking nonsensical or harmful words\n\nCommentary 2:\nThis commentary provides similar definitions but adds more context:\n- མི་བཟོད་པ (intolerance): inability to endure\n- ལེ་ལོ (laziness)\n- འཇིགས་པ (fear): being startled\n- སྤྱི་བརྟོལ (recklessness): being audacious\n- མུ་ཅོར (idle chatter): speaking whatever comes to mind\nIt also mentions attachment to one's own side and advises to remain like a tree in such situations.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries provide similar explanations for the key terms. They highlight negative mental states and behaviors such as intolerance, laziness, fear, recklessness, and idle chatter. The second commentary adds the concept of attachment to one's own side and provides the instruction to remain like a tree when these states arise.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nWhen intolerance, laziness, and fear arise,\nAs well as recklessness and idle chatter,\nAnd when attachment to one's own side emerges in the mind,\nAt that time, one should remain still like a tree.\n\nThis translation captures the essence of the original text while incorporating the explanations provided in the commentaries. It emphasizes the importance of maintaining composure and stillness in the face of negative mental states and biased thinking.", + "translation": "When intolerance, laziness, and fear arise,\nAs well as recklessness and idle chatter,\nAnd when attachment to one's own side emerges in the mind,\nAt that time, one should remain still like a tree." } }, "glossary": { @@ -26015,7 +26125,7 @@ "ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ་": "hold still like a block of wood" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མི་བཟོད་ལེ་ལོ་འཇིགས་པ་དང་།": { "མི་བཟོད་": "impatience", "ལེ་ལོ་": "laziness", @@ -26070,7 +26180,7 @@ }, "04_commentary_assisted": { "མི་བཟོད་ལེ་ལོ་འཇིགས་པ་དང་།": { - "མི་བཟོད་": "impatience", + "མི་བཟོད་": "intolerance", "ལེ་ལོ་": "laziness", "འཇིགས་པ་": "fear" }, @@ -26079,7 +26189,8 @@ "མུ་ཅོར་": "idle chatter" }, "།རང་གི་ཕྱོགས་ཞེན་སེམས་བྱུང་ན།": { - "རང་གི་ཕྱོགས་ཞེན་": "attachment to one's own side", + "རང་གི་ཕྱོགས་": "one's own side", + "ཞེན་": "attachment", "སེམས་": "mind" }, "།དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ།": { @@ -26095,7 +26206,7 @@ "commentary_1": "དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་བརྗོད་པའི་རིམ་པ་ལྟར་རོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ནི་རྣམ་པར་འཁྲུགས་པའོ། །དོན་མེད་བརྩོན་པ་ནི་འབྲས་བུ་མེད་པའི་བྱ་བ་བྱེད་པའོ། །གཉེན་པོ་ནི་ཤེས་བཞིན་ནོ།།ངེས་དོན་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱའོ། །", "commentary_2": "དོན་བསྡུ་བ་ནི། དེ་ལྟར་དོན་གསོག་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། དོན་མེད་པ་ལ་བརྩོན་པའི་ཡིད་བྱུང་མ་བྱུང་བརྟགས་ནས་བྱུང་ན་དེའི་ཚེ་དཔའ་བོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་གཉེན་པོ་ཡིས་སེམས་དེ་ནི་བདག་གི་ཕྱོགས་སུ་མི་གཡོ་བར་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་། །དོན་མེད་བརྩོན་པའི་ཡིད་བརྟགས་ནས། །དེ་ཚེ་དཔའ་བོས་གཉེན་པོ་ཡིས། །དེ་ནི་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱ། །\n", "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ (completely afflicted), དོན་མེད་ (meaningless), བརྩོན་པ་ (effort), ཡིད་ (mind), བརྟགས་ (examine), དཔའ་བོ་ (hero/bodhisattva), གཉེན་པོ་ (antidote), བརྟན་པོ་ (firmly), གཟུང་ (grasp/hold)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...ནས་ construction indicating \"having done X\"\n- དེ་ཚེ་ (at that time) connecting the two parts of the verse\n- བྱ་ (do) as the final verb, making this an instruction\n\n\nHaving thus examined the mind that is completely afflicted\nAnd engaged in meaningless efforts,\nAt that time, the hero should,\nBy means of the antidote, hold it firmly.\n\nTechnical note: \"Hero\" (དཔའ་བོ་) here refers to a bodhisattva or spiritual practitioner. The verse is instructing on how to deal with an afflicted mind through applying antidotes.", "translation": "Having thus examined the mind that is completely afflicted\nAnd engaged in meaningless efforts,\nAt that time, the hero should,\nBy means of the antidote, hold it firmly." @@ -26111,9 +26222,9 @@ "translation": "Having thus examined the afflicted and\nPurposeless striving of the mind,\nAt that time, the hero should\nFirmly grasp the antidote." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་། །དོན་མེད་བརྩོན་པའི་ཡིད་བརྟགས་ནས། །དེ་ཚེ་དཔའ་བོས་གཉེན་པོ་ཡིས། །དེ་ནི་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་བརྗོད་པའི་རིམ་པ་ལྟར་རོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ནི་རྣམ་པར་འཁྲུགས་པའོ། །དོན་མེད་བརྩོན་པ་ནི་འབྲས་བུ་མེད་པའི་བྱ་བ་བྱེད་པའོ། །གཉེན་པོ་ནི་ཤེས་བཞིན་ནོ།།ངེས་དོན་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: དོན་བསྡུ་བ་ནི། དེ་ལྟར་དོན་གསོག་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། དོན་མེད་པ་ལ་བརྩོན་པའི་ཡིད་བྱུང་མ་བྱུང་བརྟགས་ནས་བྱུང་ན་དེའི་ཚེ་དཔའ་བོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་གཉེན་པོ་ཡིས་སེམས་དེ་ནི་བདག་གི་ཕྱོགས་སུ་མི་གཡོ་བར་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nHaving thus examined the mind afflicted by defilements\nAnd engaged in meaningless efforts,\nAt that time, the hero should firmly grasp\nThat [mind] through the application of antidotes.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning conveyed in the original Tibetan verse and elaborated upon in the commentaries. The verse speaks about recognizing mental afflictions and pointless activities, then using mindfulness and other antidotes to stabilize the mind in a positive direction.", - "translation": "Having thus examined the mind afflicted by defilements\nAnd engaged in meaningless efforts,\nAt that time, the hero should firmly grasp\nThat [mind] through the application of antidotes." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་། །དོན་མེད་བརྩོན་པའི་ཡིད་བརྟགས་ནས། །དེ་ཚེ་དཔའ་བོས་གཉེན་པོ་ཡིས། །དེ་ནི་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་བརྗོད་པའི་རིམ་པ་ལྟར་རོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ནི་རྣམ་པར་འཁྲུགས་པའོ། །དོན་མེད་བརྩོན་པ་ནི་འབྲས་བུ་མེད་པའི་བྱ་བ་བྱེད་པའོ། །གཉེན་པོ་ནི་ཤེས་བཞིན་ནོ།།ངེས་དོན་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: དོན་བསྡུ་བ་ནི། དེ་ལྟར་དོན་གསོག་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། དོན་མེད་པ་ལ་བརྩོན་པའི་ཡིད་བྱུང་མ་བྱུང་བརྟགས་ནས་བྱུང་ན་དེའི་ཚེ་དཔའ་བོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་གཉེན་པོ་ཡིས་སེམས་དེ་ནི་བདག་གི་ཕྱོགས་སུ་མི་གཡོ་བར་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1 summary:\nThis commentary explains key terms in the verse. \"Kun nas nyon mongs\" means being completely disturbed. \"Don med brtson pa\" refers to engaging in fruitless activities. The antidote mentioned is mindfulness. It advises firmly grasping the definitive meaning.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary provides an overall interpretation. It explains that after examining whether afflicted, meaningless thoughts have arisen, if they have, then the bodhisattva hero should use the antidote to firmly hold the mind unwavering on their side.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe verse is about recognizing disturbed, afflicted states of mind and pointless mental activities. When these are detected, the practitioner (referred to as a hero or bodhisattva) should apply the antidote of mindfulness to stabilize the mind and prevent it from engaging in these negative states.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nHaving thus examined the mind for complete affliction\nAnd striving in pointless activities,\nAt that time, the hero should, through the antidote,\nHold it firmly [in a positive state].\n", + "translation": "Having thus examined the mind for complete affliction\nAnd striving in pointless activities,\nAt that time, the hero should, through the antidote,\nHold it firmly [in a positive state]." } }, "glossary": { @@ -26131,7 +26242,7 @@ "གཟུང་བ་": "control" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་། །དོན་མེད་བརྩོན་པའི་ཡིད་བརྟགས་ནས། །": { "ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་": "afflicted", "དོན་མེད་": "meaningless", @@ -26177,18 +26288,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དེ་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་། །དོན་མེད་བརྩོན་པའི་ཡིད་བརྟགས་ནས། །": { - "ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་": "defilements", - "དོན་མེད་": "meaningless", - "བརྩོན་པ་": "efforts", - "ཡིད་": "mind", - "བརྟགས་": "examined" + "དེ་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་། །": { + "ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་": "complete affliction" }, - "དེ་ཚེ་དཔའ་བོས་གཉེན་པོ་ཡིས། །དེ་ནི་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱ། །": { + "དོན་མེད་བརྩོན་པའི་ཡིད་བརྟགས་ནས། །": { + "དོན་མེད་": "pointless", + "བརྩོན་པ་": "striving", + "ཡིད་བརྟགས་": "examined the mind" + }, + "དེ་ཚེ་དཔའ་བོས་གཉེན་པོ་ཡིས། །": { "དཔའ་བོ་": "hero", - "གཉེན་པོ་": "antidotes", - "བརྟན་པོ་": "firmly", - "གཟུང་བ་": "grasp" + "གཉེན་པོ་": "antidote" + }, + "དེ་ནི་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱ། །": { + "བརྟན་པོར་": "firmly", + "གཟུང་བར་བྱ་": "hold" } } } @@ -26199,7 +26313,7 @@ "commentary_1": "གཉེན་པོ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཤིན་ཏུ་ངེས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུམ་གསུངས་ཏེ། ཤིན་ཏུ་ངེས་པ་ནི་དམ་བཅའ་བ་བརྟན་པའོ། །རབ་དད་ནི་དད་པའོ། །བརྟན་པ་ནི་མི་སྔར་བའོ། །གུས་པ་ནི་སེམས་འདུད་པའོ།།ཞེས་ནི་ལུས་ལ་སོགས་པ་འདུད་པའོ། །འཇིགས་པ་ནི་བག་ཚ་བའོ། །ཞི་བ་ནི་དབང་པོ་བསྡམས་པའོ། །གཞན་དགའ་བར་བྱེད་པ་ནི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ངེས་པ་སྟེ་དགེ་བ་ལ་རྟག་པར་དམ་འཆའ་བ་དང་། རབ་དད་དེ་དེའི་ཡོན་ཏན་མཐོང་ནས་དགའ་བ་དང་། དཀའ་ཡང་མི་ལྡོག་པས་བརྟན་པོ་དང་། གུས་པས་སེམས་འདུད་པ་དང་། ཞེ་སར་ཞེས་པ་ལུས་སོགས་འདུད་པར་རྣམ་སྣང་འཆད་དོ། །ཉེས་སྤྱོད་ལ་འཛེམ་པ་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཉེས་པས་འཇིགས་པ་དང་བཅས་པ་དང་། དབང་པོ་བསྡམས་པས་ན་ཞི་ཞིང་སེམས་ཅན་གཞན་དགའ་བར་བྱེད་པ་ལ་བརྩོན་པ་དང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཤིན་ཏུ་ངེས་དང་རབ་དད་དང་། །བརྟན་དང་གུས་དང་ཞེ་སར་བཅས། །ངོ་ཚ་ཤེས་དང་འཇིགས་བཅས་དང་། །ཞི་ཞིང་གཞན་དགའ་བྱེད་ལ་བརྩོན། །\n", "output": "Key terms:\nཤིན་ཏུ་ངེས་(Utterly certain), རབ་དད་(Great faith), བརྟན་(Steadfast), གུས་(Respectful), ཞེ་སར་(Polite), ངོ་ཚ་ཤེས་(Sense of shame), འཇིགས་(Fear), ཞི་(Peaceful), གཞན་དགའ་བྱེད་(Making others happy), བརྩོན་(Diligent)\n\nGrammatical structure:\n- List of qualities connected by དང་ (and)\n- Final line uses ལ་ to indicate purpose/object\n\n\nUtterly certain and with great faith,\nSteadfast, respectful, and polite,\nWith a sense of shame and fear,\nPeaceful and diligent in making others happy.\n\nNote: This verse lists qualities of a practitioner or bodhisattva. The terms are presented as a series of attributes, culminating in the aspiration to benefit others.", "translation": "Utterly certain and with great faith,\nSteadfast, respectful, and polite,\nWith a sense of shame and fear,\nPeaceful and diligent in making others happy." @@ -26215,9 +26329,9 @@ "translation": "With utmost certainty and supreme faith,\nSteadfast, respectful, and courteous,\nWith a sense of shame and caution,\nPeaceful and striving to please others." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཤིན་ཏུ་ངེས་དང་རབ་དད་དང་། །བརྟན་དང་གུས་དང་ཞེ་སར་བཅས། །ངོ་ཚ་ཤེས་དང་འཇིགས་བཅས་དང་། །ཞི་ཞིང་གཞན་དགའ་བྱེད་ལ་བརྩོན། །\n\nCommentary 1: གཉེན་པོ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཤིན་ཏུ་ངེས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུམ་གསུངས་ཏེ། ཤིན་ཏུ་ངེས་པ་ནི་དམ་བཅའ་བ་བརྟན་པའོ། །རབ་དད་ནི་དད་པའོ། །བརྟན་པ་ནི་མི་སྔར་བའོ། །གུས་པ་ནི་སེམས་འདུད་པའོ།།ཞེས་ནི་ལུས་ལ་སོགས་པ་འདུད་པའོ། །འཇིགས་པ་ནི་བག་ཚ་བའོ། །ཞི་བ་ནི་དབང་པོ་བསྡམས་པའོ། །གཞན་དགའ་བར་བྱེད་པ་ནི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ངེས་པ་སྟེ་དགེ་བ་ལ་རྟག་པར་དམ་འཆའ་བ་དང་། རབ་དད་དེ་དེའི་ཡོན་ཏན་མཐོང་ནས་དགའ་བ་དང་། དཀའ་ཡང་མི་ལྡོག་པས་བརྟན་པོ་དང་། གུས་པས་སེམས་འདུད་པ་དང་། ཞེ་སར་ཞེས་པ་ལུས་སོགས་འདུད་པར་རྣམ་སྣང་འཆད་དོ། །ཉེས་སྤྱོད་ལ་འཛེམ་པ་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཉེས་པས་འཇིགས་པ་དང་བཅས་པ་དང་། དབང་པོ་བསྡམས་པས་ན་ཞི་ཞིང་སེམས་ཅན་གཞན་དགའ་བར་བྱེད་པ་ལ་བརྩོན་པ་དང་།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nWith utmost certainty and supreme faith,\nSteadfast and respectful, with humility,\nPossessing modesty and caution,\nPeaceful and striving to bring joy to others.\n", - "translation": "With utmost certainty and supreme faith,\nSteadfast and respectful, with humility,\nPossessing modesty and caution,\nPeaceful and striving to bring joy to others." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཤིན་ཏུ་ངེས་དང་རབ་དད་དང་། །བརྟན་དང་གུས་དང་ཞེ་སར་བཅས། །ངོ་ཚ་ཤེས་དང་འཇིགས་བཅས་དང་། །ཞི་ཞིང་གཞན་དགའ་བྱེད་ལ་བརྩོན། །\n\nCommentary 1: གཉེན་པོ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཤིན་ཏུ་ངེས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུམ་གསུངས་ཏེ། ཤིན་ཏུ་ངེས་པ་ནི་དམ་བཅའ་བ་བརྟན་པའོ། །རབ་དད་ནི་དད་པའོ། །བརྟན་པ་ནི་མི་སྔར་བའོ། །གུས་པ་ནི་སེམས་འདུད་པའོ།།ཞེས་ནི་ལུས་ལ་སོགས་པ་འདུད་པའོ། །འཇིགས་པ་ནི་བག་ཚ་བའོ། །ཞི་བ་ནི་དབང་པོ་བསྡམས་པའོ། །གཞན་དགའ་བར་བྱེད་པ་ནི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ངེས་པ་སྟེ་དགེ་བ་ལ་རྟག་པར་དམ་འཆའ་བ་དང་། རབ་དད་དེ་དེའི་ཡོན་ཏན་མཐོང་ནས་དགའ་བ་དང་། དཀའ་ཡང་མི་ལྡོག་པས་བརྟན་པོ་དང་། གུས་པས་སེམས་འདུད་པ་དང་། ཞེ་སར་ཞེས་པ་ལུས་སོགས་འདུད་པར་རྣམ་སྣང་འཆད་དོ། །ཉེས་སྤྱོད་ལ་འཛེམ་པ་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཉེས་པས་འཇིགས་པ་དང་བཅས་པ་དང་། དབང་པོ་བསྡམས་པས་ན་ཞི་ཞིང་སེམས་ཅན་གཞན་དགའ་བར་བྱེད་པ་ལ་བརྩོན་པ་དང་།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains the qualities mentioned in the verse. It describes \"shin tu nges\" as firm commitment, \"rab dad\" as faith, \"brtan\" as steadfastness, \"gus\" as mental respect, \"zhe sa\" as physical respect, \"ngo tsha shes\" as shame, \"'jigs\" as fear, \"zhi\" as sense restraint, and \"gzhan dga' bar byed\" as making others happy through generosity and other virtues.\n\nCommentary 2:\nThis commentary provides similar explanations but adds some nuances. It describes \"shin tu nges\" as constantly committing to virtue, \"rab dad\" as joy from seeing virtues, \"brtan\" as not turning back despite difficulties, \"gus\" as mental respect, \"zhe sa\" as physical respect. It also mentions abstaining from misdeeds due to shame, fearing wrongdoing, being peaceful through sense restraint, and striving to make others happy.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries agree on the general meanings of the qualities mentioned. They emphasize commitment to virtue, faith, steadfastness, respect (both mental and physical), shame and fear regarding wrongdoing, sense restraint, and efforts to make others happy through virtuous actions.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nWith firm commitment and deep faith,\nSteadfast, respectful in mind and manner,\nPossessing shame and conscientious fear,\nPeaceful and striving to bring joy to others.", + "translation": "With firm commitment and deep faith,\nSteadfast, respectful in mind and manner,\nPossessing shame and conscientious fear,\nPeaceful and striving to bring joy to others." } }, "glossary": { @@ -26236,7 +26350,7 @@ "གཞན་དགའ་བྱེད་ལ་བརྩོན་": "dedicated to pleasing others" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཤིན་ཏུ་ངེས་དང་རབ་དད་དང་། །བརྟན་དང་གུས་དང་ཞེ་སར་བཅས།": { "ཤིན་ཏུ་ངེས་": "utterly certain", "རབ་དད་": "great faith", @@ -26285,16 +26399,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཤིན་ཏུ་ངེས་དང་རབ་དད་དང་། །བརྟན་དང་གུས་དང་ཞེ་སར་བཅས།": { - "ཤིན་ཏུ་ངེས་": "utmost certainty", - "རབ་དད་": "supreme faith", + "ཤིན་ཏུ་ངེས་དང་རབ་དད་དང་། །": { + "ཤིན་ཏུ་ངེས་": "firm commitment", + "རབ་དད་": "deep faith" + }, + "བརྟན་དང་གུས་དང་ཞེ་སར་བཅས། །": { "བརྟན་": "steadfast", "གུས་": "respectful", - "ཞེ་སར་": "humility" + "ཞེ་སར་བཅས་": "in mind and manner" }, - "།ངོ་ཚ་ཤེས་དང་འཇིགས་བཅས་དང་། །ཞི་ཞིང་གཞན་དགའ་བྱེད་ལ་བརྩོན།": { - "ངོ་ཚ་ཤེས་": "modesty", - "འཇིགས་": "caution", + "ངོ་ཚ་ཤེས་དང་འཇིགས་བཅས་དང་། །": { + "ངོ་ཚ་ཤེས་": "shame", + "འཇིགས་བཅས་": "conscientious fear" + }, + "ཞི་ཞིང་གཞན་དགའ་བྱེད་ལ་བརྩོན། །": { "ཞི་": "peaceful", "གཞན་དགའ་བྱེད་": "bring joy to others", "བརྩོན་": "striving" @@ -26308,7 +26426,7 @@ "commentary_1": "འདོད་པས་མི་སྐྱོ་བ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པས་སོ།།ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་པས་མི་སྐྱོ་སྟེ་བཟོད་པའི་ཚུལ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་ཤེས་པ་བརྩེ་བ་དང་ལྡན་པའོ། །", "commentary_2": "བྱིས་པའི་འདོད་པ་ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་དེ་དག་གིས་གནོད་པ་བྱེད་པ་ན་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེས་པས་འདི་དག་གིས་གནོད་སེམས་འདི་རང་དབང་མེད་པར་བྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་བསམས་ནས་དེ་དག་ལ་ལྷག་པར་བརྩེ་བ་དང་ལྡན་པར་བྱ་སྟེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། རྟག་ཏུ་ཉེས་པས་རང་དབང་མེད་པར་བྱས་སེམས་ཀྱིས། །སྐྱེ་བོ་ལ་ནི་བློ་ལྡན་ཉེས་པར་མི་འཛིན་ཏེ། །མི་འདོད་བཞིན་དུ་ལོག་པར་སྒྲུབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས། །སྐྱེ་བོ་ལ་ནི་སྙིང་རྗེ་ལྷག་པར་འཕེལ་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕན་ཚུན་མི་མཐུན་བྱིས་པ་ཡི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པ་འདི་དག་གི། །སེམས་འདི་བྱུང་སྙམ་བརྩེར་ལྡན་དང་། །\n", "output": "Key terms:\nཕན་ཚུན་(mutually), བྱིས་པ་(childish/immature), འདོད་པ་(desires), མི་སྐྱོ་(not discouraged), ཉོན་མོངས་(afflictions), བརྩེར་ལྡན་(compassionate)\n\nGrammatical notes:\n- ཡི་ and གི་ are genitive particles\n- ཞིང་ connects clauses\n- སྙམ་ indicates a thought or intention\n\n\nNot discouraged by the mutually conflicting desires of the immature,\nAnd with compassion thinking, \"This mind has arisen from these afflictions.\"\n\nNote: This verse emphasizes maintaining compassion and patience towards those with conflicting desires, recognizing their afflicted state of mind.", "translation": "Not discouraged by the mutually conflicting desires of the immature,\nAnd with compassion thinking, \"This mind has arisen from these afflictions.\"" @@ -26324,9 +26442,9 @@ "translation": "Not discouraged by the conflicting desires\nOf childish beings who oppose each other,\nBut with compassion, thinking \"This mind\nHas arisen from their afflictions.\"" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཕན་ཚུན་མི་མཐུན་བྱིས་པ་ཡི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པ་འདི་དག་གི། །སེམས་འདི་བྱུང་སྙམ་བརྩེར་ལྡན་དང་། །\n\nCommentary 1: འདོད་པས་མི་སྐྱོ་བ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པས་སོ།།ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་པས་མི་སྐྱོ་སྟེ་བཟོད་པའི་ཚུལ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་ཤེས་པ་བརྩེ་བ་དང་ལྡན་པའོ། །\n\nCommentary 2: བྱིས་པའི་འདོད་པ་ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་དེ་དག་གིས་གནོད་པ་བྱེད་པ་ན་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེས་པས་འདི་དག་གིས་གནོད་སེམས་འདི་རང་དབང་མེད་པར་བྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་བསམས་ནས་དེ་དག་ལ་ལྷག་པར་བརྩེ་བ་དང་ལྡན་པར་བྱ་སྟེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། རྟག་ཏུ་ཉེས་པས་རང་དབང་མེད་པར་བྱས་སེམས་ཀྱིས། །སྐྱེ་བོ་ལ་ནི་བློ་ལྡན་ཉེས་པར་མི་འཛིན་ཏེ། །མི་འདོད་བཞིན་དུ་ལོག་པར་སྒྲུབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས། །སྐྱེ་བོ་ལ་ནི་སྙིང་རྗེ་ལྷག་པར་འཕེལ་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nNot becoming weary of the conflicting desires of childish beings,\nAnd when afflictions arise in them,\nThinking \"This state of mind has arisen in them,\"\nOne should be filled with compassion.\n\n\nThis translation captures the essence of not becoming discouraged by the contradictory wishes of immature individuals, and instead responding with patience and compassion. It emphasizes understanding that when others act harmfully due to their afflictions, one should recognize that their negative thoughts arise involuntarily, and thus respond with even greater compassion rather than judgment.", - "translation": "Not becoming weary of the conflicting desires of childish beings,\nAnd when afflictions arise in them,\nThinking \"This state of mind has arisen in them,\"\nOne should be filled with compassion." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་བྱིས་པ་ཡི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པ་འདི་དག་གི། །སེམས་འདི་བྱུང་སྙམ་བརྩེར་ལྡན་དང་། །\n\nCommentary 1: འདོད་པས་མི་སྐྱོ་བ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པས་སོ།།ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་པས་མི་སྐྱོ་སྟེ་བཟོད་པའི་ཚུལ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་ཤེས་པ་བརྩེ་བ་དང་ལྡན་པའོ། །\n\nCommentary 2: བྱིས་པའི་འདོད་པ་ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་དེ་དག་གིས་གནོད་པ་བྱེད་པ་ན་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེས་པས་འདི་དག་གིས་གནོད་སེམས་འདི་རང་དབང་མེད་པར་བྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་བསམས་ནས་དེ་དག་ལ་ལྷག་པར་བརྩེ་བ་དང་ལྡན་པར་བྱ་སྟེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། རྟག་ཏུ་ཉེས་པས་རང་དབང་མེད་པར་བྱས་སེམས་ཀྱིས། །སྐྱེ་བོ་ལ་ནི་བློ་ལྡན་ཉེས་པར་མི་འཛིན་ཏེ། །མི་འདོད་བཞིན་དུ་ལོག་པར་སྒྲུབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས། །སྐྱེ་བོ་ལ་ནི་སྙིང་རྗེ་ལྷག་པར་འཕེལ་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that one should not be discouraged by the desires of childish people or their mutual disagreements. Instead, one should practice patience and have compassion, understanding that their afflicted minds cause their behavior.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates further, stating that one should not be discouraged by the conflicting desires of childish people. Even when they cause harm, one should realize that their harmful thoughts arise due to afflictions beyond their control. This should lead to increased compassion towards them. It quotes a sutra to support this view, emphasizing that wise people do not blame others for faults caused by afflictions, but instead feel greater compassion.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of not being discouraged by the conflicting desires and harmful actions of immature or afflicted individuals. Instead, one should cultivate patience, understanding, and compassion, recognizing that their actions stem from afflictions beyond their control. This realization should lead to increased empathy and care for such individuals rather than frustration or anger.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nNot discouraged by the conflicting desires of the childish,\nAnd when afflictions arise in them,\nThinking, \"This state of mind has occurred,\"\nOne should be endowed with compassion.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on maintaining compassion and understanding towards those with afflicted minds, rather than becoming discouraged by their contradictory desires or harmful actions.", + "translation": "Not discouraged by the conflicting desires of the childish,\nAnd when afflictions arise in them,\nThinking, \"This state of mind has occurred,\"\nOne should be endowed with compassion." } }, "glossary": { @@ -26344,7 +26462,7 @@ "བརྩེར་ལྡན་": "loving" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་བྱིས་པ་ཡི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་།": { "ཕན་ཚུན་": "mutually", "མི་མཐུན་": "conflicting", @@ -26387,16 +26505,16 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་བྱིས་པ་ཡི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་།": { - "ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་": "conflicting", - "བྱིས་པ་": "childish beings", + "མི་མཐུན་": "conflicting", + "བྱིས་པ་": "childish", "འདོད་པ་": "desires", - "མི་སྐྱོ་": "not becoming weary" + "མི་སྐྱོ་": "not discouraged" }, "།ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པ་འདི་དག་གི། །སེམས་འདི་བྱུང་སྙམ་བརྩེར་ལྡན་དང་།": { "ཉོན་མོངས་": "afflictions", "སྐྱེས་པ་": "arise", "སེམས་": "state of mind", - "བརྩེར་ལྡན་": "compassion" + "བརྩེར་": "compassion" } } } @@ -26407,7 +26525,7 @@ "commentary_1": "བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཞེས་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །ཅི་ཐམས་ཅད་དུའམ་སྙམ་པ་ལ།ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་ཅེས་གསུངས་ཏེ། རང་བཞིན་དང་བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་སྟོང་པ་ལའོ། །སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤྲུལ་པ་དང་འདྲ་སྟེ།སྤྲུལ་པ་ལྟར་ང་རྒྱལ་དང་བྲལ་བའོ། །འདི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡིད་ངེས་པར་གཟུང་བའོ། །", "commentary_2": "ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་དངོས་པོ་ལ་བདག་དང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ཤིང་འཇུག་པའམ། ཡང་ན་རྣམ་བཤད་ལས་བདག་དང་སེམས་ཅན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པ་ལ་གནས་ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །དེ་ལྟར་འཇུག་པ་ན་སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་བྱ་བ་བྱེད་ཀྱང་ང་རྒྱལ་མེད་པར་ཡིད་ནི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་། །སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ང་མེད་པར། །ཡིད་འདི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་ (blameless, faultless)\nསེམས་ཅན་ (sentient beings)\nསྤྲུལ་པ་ (emanation, magical creation)\nང་མེད་པ་ (egolessness, selflessness)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ and ཤིང་ are connecting particles\n- དུ་ is a transformative particle\n- བྱ is the future/imperative form of བྱེད་ (to do)\n\n\nRegarding blameless actions,\nHaving empowered myself and sentient beings,\nLike an emanation, without ego,\nThis mind should always be maintained.\n\n\nTechnical note: The verse emphasizes the bodhisattva practice of selfless action for the benefit of all beings, likening it to a magical emanation without inherent self-nature.", "translation": "Regarding blameless actions,\nHaving empowered myself and sentient beings,\nLike an emanation, without ego,\nThis mind should always be maintained." @@ -26423,9 +26541,9 @@ "translation": "Regarding actions free from wrongdoing,\nHaving mastery over self and beings,\nLike an illusion, without ego-clinging,\nThis mind should always be maintained." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་། །སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ང་མེད་པར། །ཡིད་འདི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཞེས་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །ཅི་ཐམས་ཅད་དུའམ་སྙམ་པ་ལ།ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་ཅེས་གསུངས་ཏེ། རང་བཞིན་དང་བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་སྟོང་པ་ལའོ། །སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤྲུལ་པ་དང་འདྲ་སྟེ།སྤྲུལ་པ་ལྟར་ང་རྒྱལ་དང་བྲལ་བའོ། །འདི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡིད་ངེས་པར་གཟུང་བའོ། །\n\nCommentary 2: ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་དངོས་པོ་ལ་བདག་དང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ཤིང་འཇུག་པའམ། ཡང་ན་རྣམ་བཤད་ལས་བདག་དང་སེམས་ཅན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པ་ལ་གནས་ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །དེ་ལྟར་འཇུག་པ་ན་སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་བྱ་བ་བྱེད་ཀྱང་ང་རྒྱལ་མེད་པར་ཡིད་ནི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nRegarding actions free from wrongdoing,\nActing for the sake of oneself and sentient beings,\nLike an emanation, without ego,\nOne should always hold this mind.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points from the original Tibetan and the commentaries:\n1. It refers to actions that are ethically pure or free from fault.\n2. These actions are done for the benefit of oneself and other sentient beings.\n3. The attitude should be like that of a magical emanation - performing actions without ego or pride.\n4. This mindset of selfless action should be constantly maintained.", - "translation": "Regarding actions free from wrongdoing,\nActing for the sake of oneself and sentient beings,\nLike an emanation, without ego,\nOne should always hold this mind." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་། །སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ང་མེད་པར། །ཡིད་འདི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཞེས་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །ཅི་ཐམས་ཅད་དུའམ་སྙམ་པ་ལ།ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་ཅེས་གསུངས་ཏེ། རང་བཞིན་དང་བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་སྟོང་པ་ལའོ། །སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤྲུལ་པ་དང་འདྲ་སྟེ།སྤྲུལ་པ་ལྟར་ང་རྒྱལ་དང་བྲལ་བའོ། །འདི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡིད་ངེས་པར་གཟུང་བའོ། །\n\nCommentary 2: ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་དངོས་པོ་ལ་བདག་དང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ཤིང་འཇུག་པའམ། ཡང་ན་རྣམ་བཤད་ལས་བདག་དང་སེམས་ཅན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པ་ལ་གནས་ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །དེ་ལྟར་འཇུག་པ་ན་སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་བྱ་བ་བྱེད་ཀྱང་ང་རྒྱལ་མེད་པར་ཡིད་ནི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"controlling oneself and sentient beings\" refers to natural control. It clarifies that this applies to situations free from wrongdoing or fault. The phrase \"like an emanation\" is explained as being free from pride, similar to a magical emanation. The commentary emphasizes firmly grasping the mind in this way.\n\nCommentary 2:\nThis commentary interprets the verse as engaging in faultless actions for the benefit of oneself and sentient beings. Alternatively, it suggests maintaining a sense of shame and conscientiousness while considering oneself and others. It emphasizes acting like an emanation without pride and constantly maintaining this mindset.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize acting for the benefit of oneself and others in situations free from fault. They stress the importance of maintaining control over one's mind and actions, acting like a magical emanation without pride or ego. The commentaries highlight the need to constantly maintain this mindset of selflessness and benefit for all beings.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nIn faultless situations,\nConsidering oneself and sentient beings,\nLike an emanation, without ego,\nOne should always maintain this mindset.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on acting ethically for the benefit of all, maintaining a selfless attitude like a magical emanation, and constantly holding this mindset of egolessness and compassion.", + "translation": "In faultless situations,\nConsidering oneself and sentient beings,\nLike an emanation, without ego,\nOne should always maintain this mindset." } }, "glossary": { @@ -26444,7 +26562,7 @@ "གཟུང་བར་བྱ་": "keep held fast" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་། །": { "ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་": "blameless", "དངོས་": "actions", @@ -26491,23 +26609,17 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ། །": { - "ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་": "free from wrongdoing", - "དངོས་": "actions" - }, - "བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་། །": { + "ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་། །": { + "ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་": "faultless", "བདག་": "oneself", - "སེམས་ཅན་": "sentient beings", - "དབང་བྱས་": "acting for the sake of" + "སེམས་ཅན་": "sentient beings" }, - "སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ང་མེད་པར། །": { + "སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ང་མེད་པར། །ཡིད་འདི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ། །": { "སྤྲུལ་པ་": "emanation", - "ང་མེད་པར་": "without ego" - }, - "ཡིད་འདི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ། །": { - "ཡིད་": "mind", + "ང་མེད་པར་": "without ego", + "ཡིད་": "mindset", "རྟག་ཏུ་": "always", - "གཟུང་བར་བྱ་": "hold" + "གཟུང་བར་བྱ་": "maintain" } } } @@ -26518,7 +26630,7 @@ "commentary_1": "གཞན་ཡང་འདིའི་ཕྱིར་ཡང་གཟུང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རིང་ཞིག་ལོན་ནས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གྲངས་མེད་པ་ནས་སོ། །གོང་དུ་བརྗོད་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་སེམས་པ་ལྟ་བུ་ཡུན་རིང་མོ་ཞིག་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་གྱི་ལུས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་རང་གི་དོན་ཡང་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རབ་ཏུ་མི་གཡོ་བ་ནི་མི་འགུལ་བར་རོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དལ་འབྱོར་རྙེད་པར་དཀའ་བ་བསམ་པ་དང་། རྙེད་པ་ལ་སྙིང་པོ་བླང་བའོ། །དང་པོ་ནི། རིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག་ཐོབ་པར་དཀའ་བ་ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་དུ་བསམས་ལ། སེམས་འདི་སྔར་བཤད་པ་དེ་ལྟ་བུར་རི་རབ་ལྟར་ཉོན་མོངས་པས་རབ་ཏུ་མ་གཡོ་བར་གཟུང་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག །ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་བསམས་ནས། །སེམས་དེ་ལྟ་བུར་རི་རབ་ལྟར། །རབ་ཏུ་མི་གཡོ་གཟུང་བར་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nརིང་ཞིག་ལོན་ནས་ (After a long time), དལ་བའི་མཆོག (supreme leisure), ཐོབ་པ (obtained), བསམས་ (contemplated), སེམས་ (mind), རི་རབ་ (Mount Meru), མི་གཡོ་ (unwavering), གཟུང་བར་བྱ (should be held)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་ indicates completed action\n- ཡང་དང་ཡང་ means \"again and again\"\n- དེ་ལྟ་བུར་ means \"in that way\"\n- ལྟར་ is a comparative particle\n\nAfter a long time, having obtained the supreme leisure,\nHaving contemplated this again and again,\nOne should hold the mind in that way,\nUnwavering like Mount Meru.\n\nTechnical note: \"དལ་བའི་མཆོག\" (supreme leisure) refers to the precious human rebirth with freedoms and endowments, a key concept in Tibetan Buddhism.", "translation": "After a long time, having obtained the supreme leisure,\nHaving contemplated this again and again,\nOne should hold the mind in that way,\nUnwavering like Mount Meru." @@ -26534,9 +26646,9 @@ "translation": "Having obtained this supreme leisure after a long time,\nContemplating this again and again,\nOne should hold the mind unmoving like Mount Meru,\nCompletely unwavering in this way." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག །ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་བསམས་ནས། །སེམས་དེ་ལྟ་བུར་རི་རབ་ལྟར། །རབ་ཏུ་མི་གཡོ་གཟུང་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་འདིའི་ཕྱིར་ཡང་གཟུང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རིང་ཞིག་ལོན་ནས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གྲངས་མེད་པ་ནས་སོ། །གོང་དུ་བརྗོད་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་སེམས་པ་ལྟ་བུ་ཡུན་རིང་མོ་ཞིག་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་གྱི་ལུས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་རང་གི་དོན་ཡང་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རབ་ཏུ་མི་གཡོ་བ་ནི་མི་འགུལ་བར་རོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དལ་འབྱོར་རྙེད་པར་དཀའ་བ་བསམ་པ་དང་། རྙེད་པ་ལ་སྙིང་པོ་བླང་བའོ། །དང་པོ་ནི། རིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག་ཐོབ་པར་དཀའ་བ་ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་དུ་བསམས་ལ། སེམས་འདི་སྔར་བཤད་པ་དེ་ལྟ་བུར་རི་རབ་ལྟར་ཉོན་མོངས་པས་རབ་ཏུ་མ་གཡོ་བར་གཟུང་བར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nAfter a long time, having obtained the supreme leisure,\nReflecting again and again on this attainment,\nOne should hold the mind steady like Mount Meru,\nCompletely unmoved and unwavering.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, emphasizing the rarity and preciousness of obtaining a human rebirth with the opportunity to practice Dharma (referred to as \"supreme leisure\"). It encourages repeated contemplation on this fortunate state and advises maintaining a firm, stable mind in one's practice, likened to the immovability of Mount Meru.", - "translation": "After a long time, having obtained the supreme leisure,\nReflecting again and again on this attainment,\nOne should hold the mind steady like Mount Meru,\nCompletely unmoved and unwavering." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག །ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་བསམས་ནས། །སེམས་དེ་ལྟ་བུར་རི་རབ་ལྟར། །རབ་ཏུ་མི་གཡོ་གཟུང་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་འདིའི་ཕྱིར་ཡང་གཟུང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རིང་ཞིག་ལོན་ནས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གྲངས་མེད་པ་ནས་སོ། །གོང་དུ་བརྗོད་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་སེམས་པ་ལྟ་བུ་ཡུན་རིང་མོ་ཞིག་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་གྱི་ལུས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་རང་གི་དོན་ཡང་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རབ་ཏུ་མི་གཡོ་བ་ནི་མི་འགུལ་བར་རོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དལ་འབྱོར་རྙེད་པར་དཀའ་བ་བསམ་པ་དང་། རྙེད་པ་ལ་སྙིང་པོ་བླང་བའོ། །དང་པོ་ནི། རིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག་ཐོབ་པར་དཀའ་བ་ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་དུ་བསམས་ལ། སེམས་འདི་སྔར་བཤད་པ་དེ་ལྟ་བུར་རི་རབ་ལྟར་ཉོན་མོངས་པས་རབ་ཏུ་མ་གཡོ་བར་གཟུང་བར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary emphasizes the rarity and preciousness of obtaining a human rebirth with freedoms and advantages after an immeasurably long time. It clarifies that it's the mind, not the physical body, that should be held firm like Mount Meru, as the body cannot accomplish its own welfare. \"Utterly unmoved\" means remaining still or unshaken.\n\nCommentary 2:\nThis commentary discusses two points: contemplating the difficulty of obtaining leisure and fortune, and extracting the essence from what has been obtained. It stresses repeatedly reflecting on how difficult it is to obtain this supreme leisure after a long time. It advises holding the mind steady like Mount Meru, unmoved by afflictive emotions, as explained earlier.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries highlight the importance of recognizing the rarity and value of obtaining a human rebirth with freedoms and advantages. They emphasize the need to contemplate this repeatedly and to maintain a steady, unwavering mind in the face of afflictions or distractions, likening this mental stability to the immovability of Mount Meru.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nHaving obtained, after a long time, the supreme leisure,\nReflect on this again and again.\nHold your mind steady like Mount Meru,\nUtterly unmoved by afflictions.", + "translation": "Having obtained, after a long time, the supreme leisure,\nReflect on this again and again.\nHold your mind steady like Mount Meru,\nUtterly unmoved by afflictions." } }, "glossary": { @@ -26554,7 +26666,7 @@ "མི་གཡོ་": "unshakable" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག །ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་བསམས་ནས། །": { "རིང་ཞིག་": "long time", "དལ་བ་": "leisure", @@ -26601,17 +26713,17 @@ }, "04_commentary_assisted": { "རིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག །ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་བསམས་ནས། །": { - "རིང་ཞིག་": "long time", - "དལ་བ་": "leisure", - "མཆོག": "supreme", - "ཐོབ་པ་": "obtained", - "བསམས་": "reflecting" + "རིང་ཞིག་ལོན་": "after a long time", + "དལ་བའི་མཆོག": "supreme leisure", + "ཐོབ་པ": "obtained", + "ཡང་དང་ཡང་": "again and again", + "བསམས་": "reflect" }, "སེམས་དེ་ལྟ་བུར་རི་རབ་ལྟར། །རབ་ཏུ་མི་གཡོ་གཟུང་བར་བྱ། །": { "སེམས་": "mind", "རི་རབ་": "Mount Meru", "མི་གཡོ་": "unmoved", - "གཟུང་བ་": "hold" + "གཟུང་བར་བྱ": "hold steady" } } } @@ -26622,7 +26734,7 @@ "commentary_1": "གཞན་ཡང་ལུས་ཀྱི་ཁང་བསྲུང་བ་ཅིའི་ཕྱིར་བྱེད་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱ་རྒོད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། བྱ་རྒོད་བཟའ་བར་བྱ་རྒྱུ་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །བཤལ་ཁྲིད་དེ་དྲུད་ཅིང་ཁྱེར་བའོ། །མཁོ་རྒྱུ་མེད་པའི་ལུས་འདི་སེམས་ཀྱིས་ཀྱང་བསྲུང་བར་མི་རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལུས་ཀྱི་ངོ་བོ་ལ་ཆགས་བྱའི་སྙིང་པོ་མེད་པ་དང་། དེ་སྙིང་པོའི་ཆེད་དུ་སྤྱད་བྱར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཤེར་འབྱུང་དང་། རྣམ་སྣང་དང་། དགེ་ལྷ་དེ་ལྟར་སེམས་གཟུང་བར་བྱའོ། །ལུས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་དེ་ནི་རང་དོན་ལ་ཡང་ནུས་པ་མེད་པས་སོ་ཞེས་སྦྲེལ་ནས་རྣམ་བཤད་དུ་ལུས་ཅིའི་ཕྱིར་བསྲུང་ཞེས་དྲིས་ནས། མ་བསྲུངས་ན་དེ་མི་དགའ་བས་སོ་ཞེ་ན། ཤི་བ་ན་བྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས་ཕན་ཚུན་ཀུན་ཏུ་བཤལ་ཁྲིད་བྱས་ཀྱང་ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན། ད་ལྟར་ཅིའི་ཕྱིར་ལུས་གཅེས་པར་བཟུང་ནས་དེའི་ཁ་ཏ་བྱེད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །ཕན་ཚུན་ཀུན་དུ་བཤལ་ཁྲིད་ཀྱང་། །ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་ཁ་ཏ་བྱེད། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབྱ་རྒོད་ (vulture), ཤ་ (meat), ཆགས་པ་ (attachment), བཤལ་ཁྲིད་ (dragged around), ཡིད་ (mind), མི་དགར་ (displeased), ཁ་ཏ་བྱེད་ (advise/lecture)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིས་ and ཀྱང་ are particles indicating causation and concession respectively\n- ན་ is a conditional particle\n- ད་ལྟ་ means \"now\" or \"at present\"\n\n\nThough vultures, attached to meat,\nDrag you all around in every direction,\nIf you, mind, do not become displeased,\nWhy now do you lecture [me]?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the mind (ཡིད་) directly, using a metaphor of vultures and meat to discuss attachment and mental equanimity in challenging circumstances.", "translation": "Though vultures, attached to meat,\nDrag you all around in every direction,\nIf you, mind, do not become displeased,\nWhy now do you lecture [me]?" @@ -26638,9 +26750,9 @@ "translation": "Though vultures, attached to flesh,\nMay drag you all about,\nIf your mind does not become displeased,\nWhy do you now give advice?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །ཕན་ཚུན་ཀུན་དུ་བཤལ་ཁྲིད་ཀྱང་། །ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་ཁ་ཏ་བྱེད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་ལུས་ཀྱི་ཁང་བསྲུང་བ་ཅིའི་ཕྱིར་བྱེད་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱ་རྒོད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། བྱ་རྒོད་བཟའ་བར་བྱ་རྒྱུ་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །བཤལ་ཁྲིད་དེ་དྲུད་ཅིང་ཁྱེར་བའོ། །མཁོ་རྒྱུ་མེད་པའི་ལུས་འདི་སེམས་ཀྱིས་ཀྱང་བསྲུང་བར་མི་རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལུས་ཀྱི་ངོ་བོ་ལ་ཆགས་བྱའི་སྙིང་པོ་མེད་པ་དང་། དེ་སྙིང་པོའི་ཆེད་དུ་སྤྱད་བྱར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཤེར་འབྱུང་དང་། རྣམ་སྣང་དང་། དགེ་ལྷ་དེ་ལྟར་སེམས་གཟུང་བར་བྱའོ། །ལུས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་དེ་ནི་རང་དོན་ལ་ཡང་ནུས་པ་མེད་པས་སོ་ཞེས་སྦྲེལ་ནས་རྣམ་བཤད་དུ་ལུས་ཅིའི་ཕྱིར་བསྲུང་ཞེས་དྲིས་ནས། མ་བསྲུངས་ན་དེ་མི་དགའ་བས་སོ་ཞེ་ན། ཤི་བ་ན་བྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས་ཕན་ཚུན་ཀུན་ཏུ་བཤལ་ཁྲིད་བྱས་ཀྱང་ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན། ད་ལྟར་ཅིའི་ཕྱིར་ལུས་གཅེས་པར་བཟུང་ནས་དེའི་ཁ་ཏ་བྱེད།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nWhen vultures, attached to flesh,\nDrag and carry it all about,\nIf your mind does not become displeased,\nWhy then do you now give it such care?\n\n\nThis translation attempts to capture the core meaning, which seems to be questioning why we protect and care for the body so much now, when after death we would not be bothered by vultures tearing it apart. The commentaries suggest this verse is meant to show the futility of being overly attached to the physical body, which has no lasting essence and cannot ultimately protect itself.", - "translation": "When vultures, attached to flesh,\nDrag and carry it all about,\nIf your mind does not become displeased,\nWhy then do you now give it such care?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །ཕན་ཚུན་ཀུན་དུ་བཤལ་ཁྲིད་ཀྱང་། །ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་ཁ་ཏ་བྱེད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་ལུས་ཀྱི་ཁང་བསྲུང་བ་ཅིའི་ཕྱིར་བྱེད་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱ་རྒོད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། བྱ་རྒོད་བཟའ་བར་བྱ་རྒྱུ་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །བཤལ་ཁྲིད་དེ་དྲུད་ཅིང་ཁྱེར་བའོ། །མཁོ་རྒྱུ་མེད་པའི་ལུས་འདི་སེམས་ཀྱིས་ཀྱང་བསྲུང་བར་མི་རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལུས་ཀྱི་ངོ་བོ་ལ་ཆགས་བྱའི་སྙིང་པོ་མེད་པ་དང་། དེ་སྙིང་པོའི་ཆེད་དུ་སྤྱད་བྱར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཤེར་འབྱུང་དང་། རྣམ་སྣང་དང་། དགེ་ལྷ་དེ་ལྟར་སེམས་གཟུང་བར་བྱའོ། །ལུས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་དེ་ནི་རང་དོན་ལ་ཡང་ནུས་པ་མེད་པས་སོ་ཞེས་སྦྲེལ་ནས་རྣམ་བཤད་དུ་ལུས་ཅིའི་ཕྱིར་བསྲུང་ཞེས་དྲིས་ནས། མ་བསྲུངས་ན་དེ་མི་དགའ་བས་སོ་ཞེ་ན། ཤི་བ་ན་བྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས་ཕན་ཚུན་ཀུན་ཏུ་བཤལ་ཁྲིད་བྱས་ཀྱང་ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན། ད་ལྟར་ཅིའི་ཕྱིར་ལུས་གཅེས་པར་བཟུང་ནས་དེའི་ཁ་ཏ་བྱེད།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains why one should not protect the body. It uses the example of vultures dragging away flesh they are attached to eating. It suggests that the mind should not protect this useless body.\n\nCommentary 2: This commentary discusses the lack of essence in the body and how it should be used for meaningful purposes. It questions why one should protect the body, stating that when dead, vultures will drag it away without the mind feeling displeasure. It asks why one should cherish the body now.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the futility of being attached to the physical body. They use the image of vultures dragging away a corpse to illustrate that after death, the body is just flesh that will be consumed. The commentaries question why we should protect and cherish the body now, given its ultimate fate and lack of inherent value.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nWhen vultures, attached to flesh,\nDrag [your corpse] in all directions,\nIf your mind feels no displeasure then,\nWhy do you cherish [your body] now?\n\nThis translation captures the essence of the original text while incorporating the insights from the commentaries about the futility of bodily attachment and the contrast between our current attitude towards the body and its ultimate fate.", + "translation": "When vultures, attached to flesh,\nDrag [your corpse] in all directions,\nIf your mind feels no displeasure then,\nWhy do you cherish [your body] now?" } }, "glossary": { @@ -26663,7 +26775,7 @@ "ཁ་ཏ་བྱེད་": "cherish" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །": { "བྱ་རྒོད་": "vultures", "ཤ་": "meat", @@ -26726,14 +26838,16 @@ "ཆགས་པ་": "attached" }, "ཕན་ཚུན་ཀུན་དུ་བཤལ་ཁྲིད་ཀྱང་། །": { - "བཤལ་ཁྲིད་": "drag and carry" + "ཕན་ཚུན་": "directions", + "བཤལ་ཁྲིད་": "drag" }, "ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན། །": { "ཡིད་": "mind", - "མི་དགར་": "displeased" + "མི་དགར་": "displeasure" }, "ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་ཁ་ཏ་བྱེད། །": { - "ཁ་ཏ་བྱེད་": "give care" + "ད་ལྟ་": "now", + "ཁ་ཏ་བྱེད་": "cherish" } } } @@ -26744,7 +26858,7 @@ "commentary_1": "ལུས་འདི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀྱེ་ཡིད་ཚོགས་པའི་ལུས་འདི་ལ་བདག་ཉིད་དུ་བྱས་ནས་བསྲུང་ངམ་ཞེས་པའོ། །ཁྱོད་དང་སྟེ་ཡིད་ཁྱོད་དང་འདི་གཉིས་ཐ་དད་ཉིད་དོ། །ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་པ་ནི་ཅི་གལ་ཆེ་ཞེས་བྱ་བའོ། །", "commentary_2": "ཡིད་ཁྱོད་ལུས་འདི་བདག་གིར་བཟུང་བར་བྱས་ནས་ཅིའི་ཕྱིར་སྲུང་བར་བྱེད། འདི་བདག་ལ་དགོས་པས་སོ་སྙམ་ན་ཡིད་ཁྱོད་དང་ལུས་འདི་གཉིས་སོ་སོ་ཡིན་ན་ལུས་དེས་ཀོ་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་འདི་བདག་གིར་གཟུང་བྱས་ནས། །ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་སྲུང་བར་བྱེད། །ཁྱོད་དང་འདི་གཉིས་སོ་སོ་ན། །དེས་ཀོ་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nལུས་ (body), བདག་གིར་གཟུང་ (to grasp as one's own), ཡིད་ (mind), སྲུང་ (protect), སོ་སོ་ (separate)\n\nGrammatical notes:\n- Use of interrogative ཅི་ཕྱིར་ (why) and ཅི་ཞིག་ (what)\n- Conditional particle ན་ in the third line\n- Emphatic particle ཀོ་ in the last line\n\n\nHaving grasped this body as your own,\nWhy, mind, do you protect it?\nIf you and this [body] are separate,\nWhat then can it do for you?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be questioning the mind's attachment to and protection of the body, a common theme in Buddhist contemplations on selflessness and the nature of mind and body.", "translation": "Having grasped this body as your own,\nWhy, mind, do you protect it?\nIf you and this [body] are separate,\nWhat then can it do for you?" @@ -26760,9 +26874,9 @@ "translation": "Having grasped this body as your own,\nWhy, mind, do you protect it so?\nYou and it are separate things,\nSo what use is it to you?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལུས་འདི་བདག་གིར་གཟུང་བྱས་ནས། །ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་སྲུང་བར་བྱེད། །ཁྱོད་དང་འདི་གཉིས་སོ་སོ་ན། །དེས་ཀོ་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: ལུས་འདི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀྱེ་ཡིད་ཚོགས་པའི་ལུས་འདི་ལ་བདག་ཉིད་དུ་བྱས་ནས་བསྲུང་ངམ་ཞེས་པའོ། །ཁྱོད་དང་སྟེ་ཡིད་ཁྱོད་དང་འདི་གཉིས་ཐ་དད་ཉིད་དོ། །ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་པ་ནི་ཅི་གལ་ཆེ་ཞེས་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: ཡིད་ཁྱོད་ལུས་འདི་བདག་གིར་བཟུང་བར་བྱས་ནས་ཅིའི་ཕྱིར་སྲུང་བར་བྱེད། འདི་བདག་ལ་དགོས་པས་སོ་སྙམ་ན་ཡིད་ཁྱོད་དང་ལུས་འདི་གཉིས་སོ་སོ་ཡིན་ན་ལུས་དེས་ཀོ་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nHaving grasped this body as your own,\nO mind, why do you protect it?\nYou and this body are separate;\nWhat use is it to you?\n\n\nThis translation captures the essence of the original Tibetan verse, which questions the mind's attachment to and protection of the body, pointing out that the mind and body are separate entities and suggesting that the body may not be as useful to the mind as it believes.", - "translation": "Having grasped this body as your own,\nO mind, why do you protect it?\nYou and this body are separate;\nWhat use is it to you?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལུས་འདི་བདག་གིར་གཟུང་བྱས་ནས། །ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་སྲུང་བར་བྱེད། །ཁྱོད་དང་འདི་གཉིས་སོ་སོ་ན། །དེས་ཀོ་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: ལུས་འདི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀྱེ་ཡིད་ཚོགས་པའི་ལུས་འདི་ལ་བདག་ཉིད་དུ་བྱས་ནས་བསྲུང་ངམ་ཞེས་པའོ། །ཁྱོད་དང་སྟེ་ཡིད་ཁྱོད་དང་འདི་གཉིས་ཐ་དད་ཉིད་དོ། །ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་པ་ནི་ཅི་གལ་ཆེ་ཞེས་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: ཡིད་ཁྱོད་ལུས་འདི་བདག་གིར་བཟུང་བར་བྱས་ནས་ཅིའི་ཕྱིར་སྲུང་བར་བྱེད། འདི་བདག་ལ་དགོས་པས་སོ་སྙམ་ན་ཡིད་ཁྱོད་དང་ལུས་འདི་གཉིས་སོ་སོ་ཡིན་ན་ལུས་དེས་ཀོ་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ།\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that the verse is addressing the mind, asking why it protects the body as if it were the self. It emphasizes that the mind and body are separate entities, questioning the importance of this protection.\n\nCommentary 2:\nThis commentary similarly questions why the mind clings to and protects the body as if it were its own. It challenges the notion that the body is necessary for the mind, pointing out their separateness and questioning what benefit the body actually provides to the mind.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries highlight the central theme of questioning the mind's attachment to and protection of the body. They emphasize the separateness of mind and body, and challenge the assumption that the body is essential or beneficial to the mind.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nHaving grasped this body as your own,\nO mind, why do you protect it?\nYou and this body are separate entities;\nWhat, then, can it do for you?\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on questioning the mind's attachment to the body, highlighting their separateness, and challenging the perceived need for the body's protection.", + "translation": "Having grasped this body as your own,\nO mind, why do you protect it?\nYou and this body are separate entities;\nWhat, then, can it do for you?" } }, "glossary": { @@ -26782,7 +26896,7 @@ "ཅི་ཞིག་བྱ་": "what good does it do" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལུས་འདི་བདག་གིར་གཟུང་བྱས་ནས། །": { "ལུས་": "body", "བདག་གིར་གཟུང་": "grasped as your own" @@ -26842,9 +26956,7 @@ "ཁྱོད་དང་འདི་གཉིས་སོ་སོ་ན། །": { "སོ་སོ་": "separate" }, - "དེས་ཀོ་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །": { - "ཅི་ཞིག་བྱ་": "what use" - } + "དེས་ཀོ་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །": {} } } }, @@ -26854,7 +26966,7 @@ "commentary_1": "གཞན་ཡང་ཐ་དད་ཀྱང་འཛིན་ན་ཤིང་གི་གཟུགས་ཀྱང་ཟུང་ཤིག་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྨོངས་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཅི་སྟེ་གཟུང་བར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའོ། །དེ་མི་འཛིན་ན་མི་གཙང་བ་ནི་རྣག་ལ་སོགས་པའོ། །ཚོགས་ནི་དེས་བརྩམས་པའོ། །འཁྲུལ་འཁོར་ནི་ལུས་སོ། །རུལ་བ་ནི་འདྲུལ་བའི་ཆོས་ཅན་ནོ། །འདི་ལ་སྙིང་པོ་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཞིག་ཡོད་པས་བསྲུང་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "ཐ་དད་ཀྱང་བདག་ལ་རྟེན་གཅིག་དགོས་པས་འདི་འཛིན་སྙམ་ན་རྨོངས་པའི་ཡིད་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་ཤིང་གཟུགས་གཙང་མ་གཟུང་མི་བྱ་སྟེ་གཟུང་བའི་རིགས་ཀྱི། མི་གཙང་ཚོགས་ཀྱི་འཕྲུལ་འཁོར་འདི་རུལ་པ་བསྲུངས་ཏེ་ཅི་ཞིག་བྱ། གལ་ཏེ་གཙང་བ་ལ་སོགས་པའི་སྙིང་པོ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཇི་ལྟ་མི་གཙང་ཞེ་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྨོངས་པའི་ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཡི་ཕྱིར། །ཤིང་གཟུགས་གཙང་མ་གཟུང་མི་བྱེད། །མི་གཙང་ཚོགས་ཀྱི་འཁྲུལ་འཁོར་འདི། །རུལ་བ་བསྲུངས་ཏེ་ཅི་ཞིག་རུང་། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརྨོངས་པ་ (deluded), ཡིད་ (mind), ཤིང་གཟུགས་ (wooden form/statue), གཙང་མ་ (pure/clean), མི་གཙང་ (impure), འཁྲུལ་འཁོར་ (machine/contraption), རུལ་བ་ (rotten/decaying)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་ཡི་ཕྱིར་ (interrogative: \"for what reason?\")\n- མི་བྱེད་ (negative present: \"does not do\")\n- ཅི་ཞིག་རུང་ (rhetorical question: \"what's the use?\")\n\n\nO deluded mind, for what reason\nDo you not grasp the pure wooden form?\nThis contraption of impure aggregates,\nWhat use is there in guarding this decaying [body]?\n\n\nTechnical notes:\n- \"Wooden form\" (ཤིང་གཟུགས་) likely refers to a Buddha statue or other sacred image.\n- \"Impure aggregates\" (མི་གཙང་ཚོགས་) is a reference to the Buddhist concept of the body as a collection of impure elements.\n- The verse contrasts the purity of a sacred image with the impurity of the physical body, questioning the mind's attachment to the latter.", "translation": "O deluded mind, for what reason\nDo you not grasp the pure wooden form?\nThis contraption of impure aggregates,\nWhat use is there in guarding this decaying [body]?" @@ -26870,9 +26982,9 @@ "translation": "O deluded mind, why do you not grasp\nThe pure form of a wooden statue?\nWhy do you guard this decaying machine\nMade of impure substances? What use is it?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྨོངས་པའི་ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཡི་ཕྱིར། །ཤིང་གཟུགས་གཙང་མ་གཟུང་མི་བྱེད། །མི་གཙང་ཚོགས་ཀྱི་འཁྲུལ་འཁོར་འདི། །རུལ་བ་བསྲུངས་ཏེ་ཅི་ཞིག་རུང་། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་ཐ་དད་ཀྱང་འཛིན་ན་ཤིང་གི་གཟུགས་ཀྱང་ཟུང་ཤིག་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྨོངས་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཅི་སྟེ་གཟུང་བར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའོ། །དེ་མི་འཛིན་ན་མི་གཙང་བ་ནི་རྣག་ལ་སོགས་པའོ། །ཚོགས་ནི་དེས་བརྩམས་པའོ། །འཁྲུལ་འཁོར་ནི་ལུས་སོ། །རུལ་བ་ནི་འདྲུལ་བའི་ཆོས་ཅན་ནོ། །འདི་ལ་སྙིང་པོ་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཞིག་ཡོད་པས་བསྲུང་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: ཐ་དད་ཀྱང་བདག་ལ་རྟེན་གཅིག་དགོས་པས་འདི་འཛིན་སྙམ་ན་རྨོངས་པའི་ཡིད་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་ཤིང་གཟུགས་གཙང་མ་གཟུང་མི་བྱ་སྟེ་གཟུང་བའི་རིགས་ཀྱི། མི་གཙང་ཚོགས་ཀྱི་འཕྲུལ་འཁོར་འདི་རུལ་པ་བསྲུངས་ཏེ་ཅི་ཞིག་བྱ། གལ་ཏེ་གཙང་བ་ལ་སོགས་པའི་སྙིང་པོ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཇི་ལྟ་མི་གཙང་ཞེ་ན།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nO deluded mind, why do you not grasp\nThe clean form of a wooden statue?\nWhy do you guard this rotting machine\nMade of impure substances?\n\n\nThis translation captures the essence of the verse, which contrasts the mind's attachment to the impure body with its neglect of a clean wooden form. The commentaries clarify that the verse is questioning why the mind clings to the decaying, impure body (described as a \"machine\" made of unclean substances) while not attaching to something inherently cleaner like a wooden statue. The verse is challenging the wisdom of guarding and cherishing the impermanent, unclean body.", - "translation": "O deluded mind, why do you not grasp\nThe clean form of a wooden statue?\nWhy do you guard this rotting machine\nMade of impure substances?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྨོངས་པའི་ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཡི་ཕྱིར། །ཤིང་གཟུགས་གཙང་མ་གཟུང་མི་བྱེད། །མི་གཙང་ཚོགས་ཀྱི་འཁྲུལ་འཁོར་འདི། །རུལ་བ་བསྲུངས་ཏེ་ཅི་ཞིག་རུང་། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་ཐ་དད་ཀྱང་འཛིན་ན་ཤིང་གི་གཟུགས་ཀྱང་ཟུང་ཤིག་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྨོངས་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཅི་སྟེ་གཟུང་བར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའོ། །དེ་མི་འཛིན་ན་མི་གཙང་བ་ནི་རྣག་ལ་སོགས་པའོ། །ཚོགས་ནི་དེས་བརྩམས་པའོ། །འཁྲུལ་འཁོར་ནི་ལུས་སོ། །རུལ་བ་ནི་འདྲུལ་བའི་ཆོས་ཅན་ནོ། །འདི་ལ་སྙིང་པོ་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཞིག་ཡོད་པས་བསྲུང་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: ཐ་དད་ཀྱང་བདག་ལ་རྟེན་གཅིག་དགོས་པས་འདི་འཛིན་སྙམ་ན་རྨོངས་པའི་ཡིད་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་ཤིང་གཟུགས་གཙང་མ་གཟུང་མི་བྱ་སྟེ་གཟུང་བའི་རིགས་ཀྱི། མི་གཙང་ཚོགས་ཀྱི་འཕྲུལ་འཁོར་འདི་རུལ་པ་བསྲུངས་ཏེ་ཅི་ཞིག་བྱ། གལ་ཏེ་གཙང་བ་ལ་སོགས་པའི་སྙིང་པོ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཇི་ལྟ་མི་གཙང་ཞེ་ན།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary suggests that if one is to cling to something separate, it should be a wooden form rather than the impure body. It describes the body as a machine made of impure substances like pus, destined to decay. It questions the wisdom of protecting such a perishable entity.\n\nCommentary 2: This commentary addresses the notion that one needs a base for the self. It asks why, if that's the case, one wouldn't choose a clean wooden form instead of this impure, decaying machine of a body. It questions what purpose there is in protecting such a thing, and anticipates a counter-argument about the body having some essence of purity.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize the impurity and transient nature of the physical body, contrasting it with a clean wooden form. They question the wisdom of attaching to and protecting the body, given its inherently unclean and decaying nature. The commentaries encourage a shift in perspective, urging the reader to recognize the futility of clinging to the physical form.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nO deluded mind, why do you not grasp\nA clean wooden form instead?\nWhy preserve this decaying machine,\nA collection of impurities?\n\nThis translation captures the essence of the original text while incorporating the insights from the commentaries, emphasizing the contrast between a pure wooden form and the impure, decaying human body, and questioning the wisdom of clinging to the latter.", + "translation": "O deluded mind, why do you not grasp\nA clean wooden form instead?\nWhy preserve this decaying machine,\nA collection of impurities?" } }, "glossary": { @@ -26890,7 +27002,7 @@ "བསྲུངས་": "protect" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རྨོངས་པའི་ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཡི་ཕྱིར། །": { "རྨོངས་པ་": "deluded", "ཡིད་": "mind" @@ -26951,21 +27063,20 @@ }, "04_commentary_assisted": { "རྨོངས་པའི་ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཡི་ཕྱིར། །": { - "རྨོངས་པ་": "deluded", - "ཡིད་": "mind" + "རྨོངས་པའི་ཡིད་": "deluded mind" }, "ཤིང་གཟུགས་གཙང་མ་གཟུང་མི་བྱེད། །": { - "ཤིང་གཟུགས་": "wooden statue", + "ཤིང་གཟུགས་": "wooden form", "གཙང་མ་": "clean", "གཟུང་": "grasp" }, "མི་གཙང་ཚོགས་ཀྱི་འཁྲུལ་འཁོར་འདི། །": { - "མི་གཙང་": "impure", + "མི་གཙང་ཚོགས་": "collection of impurities", "འཁྲུལ་འཁོར་": "machine" }, "རུལ་བ་བསྲུངས་ཏེ་ཅི་ཞིག་རུང་། །": { - "རུལ་བ་": "rotting", - "བསྲུངས་": "guard" + "རུལ་བ་": "decaying", + "བསྲུངས་": "preserve" } } } @@ -26976,7 +27087,7 @@ "commentary_1": "ཐོག་མར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། པགས་པ་ནི་པགས་པའམ་ཡང་ན་གཡོགས་མའོ། །ཐ་དད་པར་ནི་ལུས་སམ་ཡང་ན་སོ་སོར་རོ། །རུས་པ་ལས་བརྩམས་པའི་དྲ་བ་ལས་ཤ་ཡང་ཕྱེ་ཞིང་ཤིག་ལ་འདི་ཙམ་བལྟ་བར་བཤའོ་ཞེས་བསྟན་ཏེ་བསྙིལ་ཅིག་པའོ། །", "commentary_2": "ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་ནི་རང་གི་བློ་ཡིས་ཤ་ལས་ཐ་དད་དུ་ཕྱེ་སྟེ། ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲྭ་བ་ལས་ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་འདི། །རང་གི་བློ་ཡིས་ཐ་དད་ཕྱེ། །ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲ་བ་ལས། །ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཔགས་པ་ (skin), རིམ་པ་ (layer), བློ་ (mind/intellect), ཤ་ (flesh), རུས་པ་ (bone), དྲ་བ་ (network), ཤེས་རབ་ (wisdom), མཚོན་ (weapon/blade)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case (གྱིས) with ཤེས་རབ་མཚོན་\n- Separative case (ལས) with རུས་པའི་དྲ་བ་\n\n\nFirst, this layer of skin,\nSeparate it with your own mind.\nThe flesh also, from the network of bones,\nSeparate it apart with the blade of wisdom.\n\n\nTechnical note: This passage describes a meditation practice on the nature of the body, common in Tibetan Buddhist contemplative traditions.", "translation": "First, this layer of skin,\nSeparate it with your own mind.\nThe flesh also, from the network of bones,\nSeparate it apart with the blade of wisdom." @@ -26992,9 +27103,9 @@ "translation": "First, this layer of skin\nIs separated by one's own mind.\nThe flesh too, from the network of bones,\nIs separated apart by the sword of wisdom." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་འདི། །རང་གི་བློ་ཡིས་ཐ་དད་ཕྱེ། །ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲ་བ་ལས། །ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ། །\n\nCommentary 1: ཐོག་མར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། པགས་པ་ནི་པགས་པའམ་ཡང་ན་གཡོགས་མའོ། །ཐ་དད་པར་ནི་ལུས་སམ་ཡང་ན་སོ་སོར་རོ། །རུས་པ་ལས་བརྩམས་པའི་དྲ་བ་ལས་ཤ་ཡང་ཕྱེ་ཞིང་ཤིག་ལ་འདི་ཙམ་བལྟ་བར་བཤའོ་ཞེས་བསྟན་ཏེ་བསྙིལ་ཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་ནི་རང་གི་བློ་ཡིས་ཤ་ལས་ཐ་དད་དུ་ཕྱེ་སྟེ། ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲྭ་བ་ལས་ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ་\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nFirst, separate the layer of skin\nWith your own mind, distinguishing it.\nThen, with the sword of wisdom,\nSeparate the flesh from the network of bones.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the Tibetan verse, which appears to be instructions for a meditation practice on the nature of the body. It describes a process of mentally dissecting the body, starting with the skin and then separating the flesh from the bones, using one's mind and wisdom as tools for this contemplative analysis.", - "translation": "First, separate the layer of skin\nWith your own mind, distinguishing it.\nThen, with the sword of wisdom,\nSeparate the flesh from the network of bones." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་འདི། །རང་གི་བློ་ཡིས་ཐ་དད་ཕྱེ། །ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲ་བ་ལས། །ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ། །\n\nCommentary 1: ཐོག་མར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། པགས་པ་ནི་པགས་པའམ་ཡང་ན་གཡོགས་མའོ། །ཐ་དད་པར་ནི་ལུས་སམ་ཡང་ན་སོ་སོར་རོ། །རུས་པ་ལས་བརྩམས་པའི་དྲ་བ་ལས་ཤ་ཡང་ཕྱེ་ཞིང་ཤིག་ལ་འདི་ཙམ་བལྟ་བར་བཤའོ་ཞེས་བསྟན་ཏེ་བསྙིལ་ཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་ནི་རང་གི་བློ་ཡིས་ཤ་ལས་ཐ་དད་དུ་ཕྱེ་སྟེ། ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲྭ་བ་ལས་ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ་\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"first\" refers to the skin or outer covering. \"Separate\" means from the body or individually. It instructs to separate the flesh from the network of bones and to examine it closely, implying a detailed analysis.\n\nCommentary 2:\nThis commentary directly paraphrases the input text, emphasizing that one should use their own intelligence to separate the layers of skin from the flesh, and then use the weapon of wisdom to separate the flesh from the network of bones.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the process of mental dissection, starting with separating the skin, then the flesh, and finally examining the bones. They stress the use of one's own intelligence and wisdom in this analytical process.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nFirst, separate the layers of skin with your own mind.\nThen, detach the flesh from the network of bones,\nUsing the weapon of wisdom to set it apart.\n\nThis translation reflects the step-by-step analytical process described in the original text and elaborated on in the commentaries, emphasizing the use of one's own mental faculties in this meditative examination of the body's components.", + "translation": "First, separate the layers of skin with your own mind.\nThen, detach the flesh from the network of bones,\nUsing the weapon of wisdom to set it apart." } }, "glossary": { @@ -27017,7 +27128,7 @@ "ཕྱེ་": "dissever" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་འདི། །རང་གི་བློ་ཡིས་ཐ་དད་ཕྱེ། །": { "ཐོག་མར་": "First", "པགས་པ་": "skin", @@ -27075,7 +27186,7 @@ "ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་འདི། །རང་གི་བློ་ཡིས་ཐ་དད་ཕྱེ། །": { "ཐོག་མར་": "First", "པགས་པ་": "skin", - "རིམ་པ་": "layer", + "རིམ་པ་": "layers", "རང་གི་": "your own", "བློ་": "mind", "ཐ་དད་ཕྱེ་": "separate" @@ -27085,8 +27196,8 @@ "རུས་པ་": "bones", "དྲ་བ་": "network", "ཤེས་རབ་": "wisdom", - "མཚོན་": "sword", - "ཕྱེ་": "separate" + "མཚོན་": "weapon", + "གུད་དུ་ཕྱེ་": "detach" } } } @@ -27097,7 +27208,7 @@ "commentary_1": "རྐང་མར་ནི་རུས་པའི་དཀྱིལ་གྱི་བཅུད་དོ། །བར་དུ་ཞེས་པ་ནི་མཐར་ཐུག་པའོ། །", "commentary_2": "རུས་པ་རྣམས་ཀྱང་དབྱེ་བྱས་ནས་རྐང་གི་བར་དུ་བལྟ་བྱ་ཞིང་། འདི་ལ་གཙང་བ་ལ་སོགས་པའི་སྙིང་པོ་ཅི་ཡོད་ཅེས་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་བརྟག་པར་གྱིས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརུས་པ་རྣམས་ཀྱང་དབྱེ་བྱས་ནས། །རྐང་གི་བར་དུ་བལྟ་བྱ་ཞིང་། །འདི་ལ་སྙིང་པོ་ཅི་ཡོད་ཅེས། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་བརྟག་པར་གྱིས། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nརུས་པ་ (bones), དབྱེ་བྱས་ (separate/analyze), རྐང་ (marrow), སྙིང་པོ་ (essence), བརྟག་པར་གྱིས་ (examine)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཀྱང་ (even/also) and ཞིང་ (and/while) as connectives\n- Imperative forms: བལྟ་བྱ་ (should look), བརྟག་པར་གྱིས་ (examine)\n- Rhetorical question structure with ཅི་ (what)\n\n\nEven the bones should be separated and analyzed,\nAnd one should look as far as the marrow.\n\"What essence is there in this?\"\nOne should examine thus for oneself.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be instructions for meditation on the nature of the body, a common practice in Tibetan Buddhism for developing insight into impermanence and non-self.", "translation": "Even the bones should be separated and analyzed,\nAnd one should look as far as the marrow.\n\"What essence is there in this?\"\nOne should examine thus for oneself." @@ -27113,9 +27224,9 @@ "translation": "Having separated even the bones,\nOne should examine down to the marrow.\nAsking \"What essence is there in this?\"\nOne should investigate for oneself." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརུས་པ་རྣམས་ཀྱང་དབྱེ་བྱས་ནས། །རྐང་གི་བར་དུ་བལྟ་བྱ་ཞིང་། །འདི་ལ་སྙིང་པོ་ཅི་ཡོད་ཅེས། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་བརྟག་པར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: རྐང་མར་ནི་རུས་པའི་དཀྱིལ་གྱི་བཅུད་དོ། །བར་དུ་ཞེས་པ་ནི་མཐར་ཐུག་པའོ། །\n\nCommentary 2: རུས་པ་རྣམས་ཀྱང་དབྱེ་བྱས་ནས་རྐང་གི་བར་དུ་བལྟ་བྱ་ཞིང་། འདི་ལ་གཙང་བ་ལ་སོགས་པའི་སྙིང་པོ་ཅི་ཡོད་ཅེས་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་བརྟག་པར་གྱིས།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\nEven after separating the bones, examine them down to the marrow. Ask yourself, \"What essence is there in this?\" Investigate thoroughly by yourself.\n\nThis translation aims to capture the meaning of examining the body deeply, even to the level of bone marrow, and questioning what true essence or value can be found in it, encouraging self-reflection and investigation into the nature of physical existence.", - "translation": "Even after separating the bones, examine them down to the marrow. Ask yourself, \"What essence is there in this?\" Investigate thoroughly by yourself." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རུས་པ་རྣམས་ཀྱང་དབྱེ་བྱས་ནས། །རྐང་གི་བར་དུ་བལྟ་བྱ་ཞིང་། །འདི་ལ་སྙིང་པོ་ཅི་ཡོད་ཅེས། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་བརྟག་པར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: རྐང་མར་ནི་རུས་པའི་དཀྱིལ་གྱི་བཅུད་དོ། །བར་དུ་ཞེས་པ་ནི་མཐར་ཐུག་པའོ། །\n\nCommentary 2: རུས་པ་རྣམས་ཀྱང་དབྱེ་བྱས་ནས་རྐང་གི་བར་དུ་བལྟ་བྱ་ཞིང་། འདི་ལ་གཙང་བ་ལ་སོགས་པའི་སྙིང་པོ་ཅི་ཡོད་ཅེས་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་བརྟག་པར་གྱིས།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"Bone marrow is the essence within bones. 'Up to' means to the ultimate extent.\"\n\nCommentary 2:\n\"After separating the bones, examine them up to the marrow. Investigate yourself whether there is any essence of purity or the like in this.\"\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries suggest examining bones thoroughly, including the marrow inside. The purpose is to investigate whether there is any inherent purity or essence within them, implying a meditation on the lack of inherent existence or self-nature in the body.\n\n3. Translating the input text based on the combined commentary meaning:\n\nSeparate the bones and examine them down to the marrow. Investigate for yourself, asking \"What essence is there in this?\" \n\nThis translation reflects the Buddhist practice of analyzing the body to understand its lack of inherent existence or self-nature, encouraging deep contemplation on the nature of reality and the self.", + "translation": "Separate the bones and examine them down to the marrow. Investigate for yourself, asking \"What essence is there in this?\"" } }, "glossary": { @@ -27136,7 +27247,7 @@ "བརྟག་པར་གྱིས་": "analyze" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རུས་པ་རྣམས་ཀྱང་དབྱེ་བྱས་ནས། །རྐང་གི་བར་དུ་བལྟ་བྱ་ཞིང་། །": { "རུས་པ་": "bones", "དབྱེ་བྱས་": "separated", @@ -27178,7 +27289,7 @@ "04_commentary_assisted": { "རུས་པ་རྣམས་ཀྱང་དབྱེ་བྱས་ནས། །རྐང་གི་བར་དུ་བལྟ་བྱ་ཞིང་། །": { "རུས་པ་": "bones", - "དབྱེ་བྱས་": "separating", + "དབྱེ་བྱས་": "separate", "རྐང་": "marrow", "བལྟ་བྱ་": "examine" }, @@ -27196,7 +27307,7 @@ "commentary_1": "ཁྱོད་ཀྱིས་ཏེ་ཁྱོད་རང་གིས་ཀྱང་ངོ་། །", "commentary_2": "དེ་ལྟར་འབད་དེ་བཙལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་སྙིང་པོ་མ་མཐོང་ན་ད་དུང་ཅིའི་ཕྱིར་ལུས་ལ་ཆགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཁྱོད་ཀྱིས་ལུས་འདི་སྲུང་བར་བྱེད། འོན་ཏེ་ལོངས་སྤྱོད་དགོས་སོ་ཞེ་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་འབད་དེ་བཙལ་ཀྱང་དེར། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྙིང་པོ་མ་མཐོང་ན། །ད་དུང་ཅི་ཕྱིར་ཆགས་ཚུལ་གྱིས། །ཁྱོད་ནི་ལུས་འདི་སྲུང་བར་བྱེད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nའབད་དེ་བཙལ་ (to search diligently), སྙིང་པོ་ (essence), ཆགས་ཚུལ་ (manner of attachment), ལུས་ (body), སྲུང་ (protect/guard)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...ཀྱང་ (even though...)\n- ཅི་ཕྱིར་ (why)\n- བྱེད་ (present tense verb marker)\n\n\nEven though you've searched diligently like that,\nIf you haven't seen the essence there,\nWhy do you still, in a manner of attachment,\nGuard this body of yours?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the futility of clinging to the body when one hasn't realized its ultimate nature or essence, a common theme in Buddhist teachings on impermanence and non-self.", "translation": "Even though you've searched diligently like that,\nIf you haven't seen the essence there,\nWhy do you still, in a manner of attachment,\nGuard this body of yours?" @@ -27212,9 +27323,9 @@ "translation": "Though you have searched diligently like this,\nIf you have not seen its essence,\nWhy do you still, out of attachment,\nProtect and preserve this body?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་འབད་དེ་བཙལ་ཀྱང་དེར། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྙིང་པོ་མ་མཐོང་ན། །ད་དུང་ཅི་ཕྱིར་ཆགས་ཚུལ་གྱིས། །ཁྱོད་ནི་ལུས་འདི་སྲུང་བར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: ཁྱོད་ཀྱིས་ཏེ་ཁྱོད་རང་གིས་ཀྱང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་འབད་དེ་བཙལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་སྙིང་པོ་མ་མཐོང་ན་ད་དུང་ཅིའི་ཕྱིར་ལུས་ལ་ཆགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཁྱོད་ཀྱིས་ལུས་འདི་སྲུང་བར་བྱེད། འོན་ཏེ་ལོངས་སྤྱོད་དགོས་སོ་ཞེ་ན།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nIf, having searched diligently in this way,\nYou still do not see any essence in it,\nThen why do you continue to protect\nThis body with such attachment?\n", - "translation": "If, having searched diligently in this way,\nYou still do not see any essence in it,\nThen why do you continue to protect\nThis body with such attachment?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་འབད་དེ་བཙལ་ཀྱང་དེར། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྙིང་པོ་མ་མཐོང་ན། །ད་དུང་ཅི་ཕྱིར་ཆགས་ཚུལ་གྱིས། །ཁྱོད་ནི་ལུས་འདི་སྲུང་བར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: ཁྱོད་ཀྱིས་ཏེ་ཁྱོད་རང་གིས་ཀྱང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་འབད་དེ་བཙལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་སྙིང་པོ་མ་མཐོང་ན་ད་དུང་ཅིའི་ཕྱིར་ལུས་ལ་ཆགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཁྱོད་ཀྱིས་ལུས་འདི་སྲུང་བར་བྱེད། འོན་ཏེ་ལོངས་སྤྱོད་དགོས་སོ་ཞེ་ན།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \"By you\" means \"by yourself.\"\n\nCommentary 2: If you have searched diligently in that way but still haven't found any essence, why do you continue to protect this body with attachment? If you say it's because you need to enjoy it...\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize that the verse is addressing the reader directly (\"you\" or \"yourself\"). They explain that despite searching thoroughly, if no essence is found in the body, one should question why they continue to protect and be attached to it. The second commentary also hints at a potential counterargument about needing the body for enjoyment.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nEven if you search diligently in this way,\nIf you do not see any essence there,\nWhy do you still, with attachment,\nProtect this body of yours?", + "translation": "Even if you search diligently in this way,\nIf you do not see any essence there,\nWhy do you still, with attachment,\nProtect this body of yours?" } }, "glossary": { @@ -27231,7 +27342,7 @@ "སྲུང་": "protect" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟར་འབད་དེ་བཙལ་ཀྱང་དེར། །": { "འབད་": "diligently", "བཙལ་": "searched" @@ -27285,19 +27396,21 @@ }, "04_commentary_assisted": { "དེ་ལྟར་འབད་དེ་བཙལ་ཀྱང་དེར། །": { - "འབད་": "diligently", - "བཙལ་": "searched" + "འབད་དེ་": "diligently", + "བཙལ་": "search" }, - "ཁྱོད་ཀྱིས་སྙིང་པོ་མ་མཐོང་ན། །": { + "།ཁྱོད་ཀྱིས་སྙིང་པོ་མ་མཐོང་ན། །": { + "ཁྱོད་": "you", "སྙིང་པོ་": "essence", "མཐོང་": "see" }, - "ད་དུང་ཅི་ཕྱིར་ཆགས་ཚུལ་གྱིས། །": { + "།ད་དུང་ཅི་ཕྱིར་ཆགས་ཚུལ་གྱིས། །": { "ཆགས་": "attachment" }, - "ཁྱོད་ནི་ལུས་འདི་སྲུང་བར་བྱེད། །": { + "།ཁྱོད་ནི་ལུས་འདི་སྲུང་བར་བྱེད། །": { + "ཁྱོད་": "you", "ལུས་": "body", - "སྲུང་": "protect" + "སྲུང་བར་བྱེད་": "protect" } } } @@ -27308,7 +27421,7 @@ "commentary_1": "དེ་བཞིན་དུ་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ངོ་། །དགོས་པ་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་དགོས་པ་འདི་ཙམ་ཞིག་བལྟ་བར་བཤའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་ཁྲག་ཀྱང་བཏུང་དུ་མི་རུང་ལ་རྒྱུ་ལྟོའང་གཞིབ་ཏུ་མི་རུང་ན་ལུས་ཀྱིས་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་། །ཁྲག་ཀྱང་བཏུང་དུ་མི་རུང་ལ། །རྒྱུ་ལྟོའང་གཞིབ་ཏུ་མི་རུང་ན། །ལུས་ཀྱིས་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), བཟར་མི་རུང་ (not fit to eat), ཁྲག་ (blood), བཏུང་དུ་མི་རུང་ (not fit to drink), རྒྱུ་ལྟོ་ (intestines), གཞིབ་ཏུ་མི་རུང་ (not fit to chew), ལུས་ (body)\n\nGrammatical notes:\n- The verse uses parallel structure with མི་རུང་ (not suitable/fit) repeated in each line\n- ཁྱོད་ཀྱིས་ and ཁྱོད་ལ་ indicate the second person perspective\n- ཅི་ཞིག་བྱ་ is an interrogative construction meaning \"what to do?\"\n\n\nYou should not eat impure things,\nNor is blood fit to drink,\nAnd intestines are not for chewing.\nSo what use is this body to you?\n\nThis verse appears to be a contemplation on the impurity of the body, a common meditation topic in Tibetan Buddhism aimed at reducing attachment to the physical form.", "translation": "You should not eat impure things,\nNor is blood fit to drink,\nAnd intestines are not for chewing.\nSo what use is this body to you?" @@ -27324,9 +27437,9 @@ "translation": "You should not eat impure things,\nNor should you drink blood.\nIf you cannot even digest food,\nWhat use is this body to you?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་། །ཁྲག་ཀྱང་བཏུང་དུ་མི་རུང་ལ། །རྒྱུ་ལྟོའང་གཞིབ་ཏུ་མི་རུང་ན། །ལུས་ཀྱིས་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་དུ་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ངོ་། །དགོས་པ་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་དགོས་པ་འདི་ཙམ་ཞིག་བལྟ་བར་བཤའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་ཁྲག་ཀྱང་བཏུང་དུ་མི་རུང་ལ་རྒྱུ་ལྟོའང་གཞིབ་ཏུ་མི་རུང་ན་ལུས་ཀྱིས་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nYou should not eat impure things,\nNor should you drink blood.\nIf you cannot even chew intestines,\nWhat use is this body to you?\n", - "translation": "You should not eat impure things,\nNor should you drink blood.\nIf you cannot even chew intestines,\nWhat use is this body to you?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་། །ཁྲག་ཀྱང་བཏུང་དུ་མི་རུང་ལ། །རྒྱུ་ལྟོའང་གཞིབ་ཏུ་མི་རུང་ན། །ལུས་ཀྱིས་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་དུ་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ངོ་། །དགོས་པ་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་དགོས་པ་འདི་ཙམ་ཞིག་བལྟ་བར་བཤའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་ཁྲག་ཀྱང་བཏུང་དུ་མི་རུང་ལ་རྒྱུ་ལྟོའང་གཞིབ་ཏུ་མི་རུང་ན་ལུས་ཀྱིས་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary suggests that the verse is explaining that there's no other purpose for the body beyond what's being described, and we should only consider its limited utility.\n\nCommentary 2: This commentary is actually a repetition of the input text, not providing additional explanation.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nSince only the first commentary provides additional context, we'll use its meaning to guide the translation. It emphasizes that the verse is highlighting the limited usefulness of the body.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nYou cannot eat impurities, nor can you drink blood. You cannot even chew intestines. So what use is this body to you?\n\nThis translation reflects the original text while incorporating the commentary's emphasis on the body's limited utility, questioning its overall purpose beyond basic biological functions that are themselves restricted.", + "translation": "You cannot eat impurities, nor can you drink blood. You cannot even chew intestines. So what use is this body to you?" } }, "glossary": { @@ -27347,7 +27460,7 @@ "ལུས་": "body" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་། །": { "ཁྱོད་": "you", "མི་གཙང་": "impure", @@ -27407,19 +27520,20 @@ "04_commentary_assisted": { "ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་། །": { "ཁྱོད་": "you", - "མི་གཙང་": "impure", - "བཟར་མི་རུང་": "should not eat" + "མི་གཙང་": "impurities", + "བཟར་མི་རུང་": "cannot eat" }, "ཁྲག་ཀྱང་བཏུང་དུ་མི་རུང་ལ། །": { "ཁྲག་": "blood", - "བཏུང་དུ་མི་རུང་": "should not drink" + "བཏུང་དུ་མི་རུང་": "cannot drink" }, "རྒྱུ་ལྟོའང་གཞིབ་ཏུ་མི་རུང་ན། །": { "རྒྱུ་ལྟོ་": "intestines", - "གཞིབ་": "chew" + "གཞིབ་ཏུ་མི་རུང་": "cannot chew" }, "ལུས་ཀྱིས་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །": { - "ལུས་": "body" + "ལུས་": "body", + "ཁྱོད་": "you" } } } @@ -27430,7 +27544,7 @@ "commentary_1": "ཉིས་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རིགས་ནའོ། །ལུས་ནི་ལུས་པོ་ཉིད་དོ། །བཀོལ་བར་བྱ་བ་ནི་བསོད་ནམས་བྱེད་དུ་བཅུག་པའོ། །", "commentary_2": "དེས་ན་ཁྱོད་རང་གིས་ལོངས་སྤྱད་དུ་མི་རུང་བས་ཉིས་ན་ཝ་དང་བྱ་རྒོད་ཀྱིས་ཟས་ཀྱི་དོན་དུ་འདི་བསྲུང་རིགས་སོ། ། གཉིས་པ་ནི། མི་འོ་ཅོག་གི་ལུས་འདི་ནི་དགེ་བ་ལ་བཀོལ་བར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ཟད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉིས་ན་ཝ་དང་བྱ་རྒོད་ཀྱིས། །ཟས་ཀྱི་དོན་དུ་འདི་བསྲུང་རིགས། །མི་འོ་ཅོག་གི་ལུས་འདི་ནི། །བཀོལ་བར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ཟད། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཉིས་ན་(Jackal), ཝ་(Fox), བྱ་རྒོད་(Vulture), ཟས་(Food), བསྲུང་(Protect), ལུས་(Body), བཀོལ་བ་(Use/Utilize)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱིས་ indicates instrumental case\n- དོན་དུ་ means \"for the sake of\"\n- རིགས་ indicates \"should\" or appropriateness\n- འོ་ཅོག་ is a collective term meaning \"all\"\n- ཉིད་དུ་ཟད་ emphasizes \"merely\" or \"nothing but\"\n\n\nJackals, foxes, and vultures\nShould protect this for the sake of food.\nThis body of all humans\nIs merely to be utilized.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the impermanence and utilitarian nature of the human body from a Buddhist perspective, emphasizing its transient and functional aspects.", "translation": "Jackals, foxes, and vultures\nShould protect this for the sake of food.\nThis body of all humans\nIs merely to be utilized." @@ -27446,9 +27560,9 @@ "translation": "At night, foxes and vultures\nShould guard this for the sake of food.\nAs for this human body,\nIt is merely to be used up and discarded." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཉིས་ན་ཝ་དང་བྱ་རྒོད་ཀྱིས། །ཟས་ཀྱི་དོན་དུ་འདི་བསྲུང་རིགས། །མི་འོ་ཅོག་གི་ལུས་འདི་ནི། །བཀོལ་བར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ཟད། །\n\nCommentary 1: ཉིས་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རིགས་ནའོ། །ལུས་ནི་ལུས་པོ་ཉིད་དོ། །བཀོལ་བར་བྱ་བ་ནི་བསོད་ནམས་བྱེད་དུ་བཅུག་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེས་ན་ཁྱོད་རང་གིས་ལོངས་སྤྱད་དུ་མི་རུང་བས་ཉིས་ན་ཝ་དང་བྱ་རྒོད་ཀྱིས་ཟས་ཀྱི་དོན་དུ་འདི་བསྲུང་རིགས་སོ། ། གཉིས་པ་ནི། མི་འོ་ཅོག་གི་ལུས་འདི་ནི་དགེ་བ་ལ་བཀོལ་བར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ཟད།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nEven if jackals and vultures\nShould guard this body for food,\nThis human body of ours\nIs merely meant to be put to use.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that our human body should not be seen as something to be preserved for its own sake, but rather as a tool to be utilized for virtuous purposes. The commentaries suggest that instead of clinging to the body, we should use it to accumulate merit and engage in positive actions.", - "translation": "Even if jackals and vultures\nShould guard this body for food,\nThis human body of ours\nIs merely meant to be put to use." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཉིས་ན་ཝ་དང་བྱ་རྒོད་ཀྱིས། །ཟས་ཀྱི་དོན་དུ་འདི་བསྲུང་རིགས། །མི་འོ་ཅོག་གི་ལུས་འདི་ནི། །བཀོལ་བར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ཟད། །\n\nCommentary 1: ཉིས་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རིགས་ནའོ། །ལུས་ནི་ལུས་པོ་ཉིད་དོ། །བཀོལ་བར་བྱ་བ་ནི་བསོད་ནམས་བྱེད་དུ་བཅུག་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེས་ན་ཁྱོད་རང་གིས་ལོངས་སྤྱད་དུ་མི་རུང་བས་ཉིས་ན་ཝ་དང་བྱ་རྒོད་ཀྱིས་ཟས་ཀྱི་དོན་དུ་འདི་བསྲུང་རིགས་སོ། ། གཉིས་པ་ནི། མི་འོ་ཅོག་གི་ལུས་འདི་ནི་དགེ་བ་ལ་བཀོལ་བར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ཟད།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"ཉིས་ན\" means \"if so\" or \"therefore.\" It clarifies that \"ལུས\" refers to the physical body, and \"བཀོལ་བར་བྱ་བ\" means to use it for accumulating merit.\n\nCommentary 2:\nThis commentary suggests that since one cannot truly enjoy one's body, it should be protected for the sake of feeding jackals and vultures. It also emphasizes that human bodies should be used solely for virtuous purposes.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together suggest that the human body, being impermanent and ultimately not for one's own enjoyment, should be used for virtuous purposes and accumulating merit. There's also an element of dark humor or stark realism in acknowledging that the body will eventually become food for scavengers.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nTherefore, this body should be protected for the sake of feeding jackals and vultures. As for all human bodies, they are merely to be used for virtuous purposes.\n\nThis translation captures the idea that the body should be protected, not for selfish reasons, but for its eventual role in the natural cycle (feeding scavengers) and, more importantly, for its potential to be used for virtuous actions and accumulating merit during one's lifetime.", + "translation": "Therefore, this body should be protected for the sake of feeding jackals and vultures. As for all human bodies, they are merely to be used for virtuous purposes." } }, "glossary": { @@ -27465,7 +27579,7 @@ "བཀོལ་བར་བྱ་བ་": "to be used" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཉིས་ན་ཝ་དང་བྱ་རྒོད་ཀྱིས། །ཟས་ཀྱི་དོན་དུ་འདི་བསྲུང་རིགས།": { "ཉིས་ན་ཝ་": "Jackals", "བྱ་རྒོད་": "vultures", @@ -27508,15 +27622,15 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཉིས་ན་ཝ་དང་བྱ་རྒོད་ཀྱིས། །ཟས་ཀྱི་དོན་དུ་འདི་བསྲུང་རིགས།": { - "ཝ་": "jackals", + "ཉིས་ན་ཝ་": "jackals", "བྱ་རྒོད་": "vultures", - "ཟས་": "food", - "བསྲུང་": "guard" + "ཟས་": "feeding", + "བསྲུང་": "protected" }, "།མི་འོ་ཅོག་གི་ལུས་འདི་ནི། །བཀོལ་བར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ཟད།": { "མི་": "human", - "ལུས་": "body", - "བཀོལ་བར་བྱ་བ་": "put to use" + "ལུས་": "bodies", + "བཀོལ་བར་བྱ་བ་": "used" } } } @@ -27527,7 +27641,7 @@ "commentary_1": "འདི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་ནམ་ཡང་བསོད་ནམས་བྱེད་དུ་མ་བཅུག་པར་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསྲུངས་ཀྱང་། འཆི་བདག་གིས་གཞན་ལ་བྱིན་པ་དེའི་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་ཡང་བྱར་མེད་པའོ། །", "commentary_2": "འདི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྲུངས་ཀྱང་ནི་འཆི་བདག་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཡིས་ཕྲོགས་ཏེ་བྱ་དང་ཁྱི་ལ་བྱིན་ན་དེ་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བྱར་ཡོད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྲུངས་ཀྱང་ནི། །འཆི་བདག་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཡིས། །ཕྲོགས་ཏེ་བྱ་དང་ཁྱིར་བྱིན་ན། །དེ་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བྱར་ཡོད། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nབསྲུངས་ (protect/guard), འཆི་བདག་ (Lord of Death), བརྩེ་བ་ (compassion), ཕྲོགས་ (seize/snatch), བྱ་ (bird), ཁྱི་ (dog)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱང་ནི་ indicates a concessive clause (\"although\")\n- ཏེ་ connects clauses\n- ན་ introduces a conditional (\"if\")\n\n\nAlthough you may guard [this body],\nThe merciless Lord of Death\nWill snatch it away and give it to birds and dogs.\nAt that time, what will you be able to do?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the inevitability of death and the futility of attachment to the physical body, a common theme in Tibetan Buddhist contemplations on impermanence.", "translation": "Although you may guard [this body],\nThe merciless Lord of Death\nWill snatch it away and give it to birds and dogs.\nAt that time, what will you be able to do?" @@ -27543,9 +27657,9 @@ "translation": "Even if you guard it like this,\nWhen the merciless Lord of Death\nSnatches it away and gives it to birds and dogs,\nWhat will you be able to do then?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྲུངས་ཀྱང་ནི། །འཆི་བདག་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཡིས། །ཕྲོགས་ཏེ་བྱ་དང་ཁྱིར་བྱིན་ན། །དེ་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བྱར་ཡོད། །\n\nCommentary 1: འདི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་ནམ་ཡང་བསོད་ནམས་བྱེད་དུ་མ་བཅུག་པར་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསྲུངས་ཀྱང་། འཆི་བདག་གིས་གཞན་ལ་བྱིན་པ་དེའི་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་ཡང་བྱར་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: འདི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྲུངས་ཀྱང་ནི་འཆི་བདག་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཡིས་ཕྲོགས་ཏེ་བྱ་དང་ཁྱི་ལ་བྱིན་ན་དེ་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བྱར་ཡོད།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\nEven if you guard it like this,\nWhen the merciless Lord of Death\nSnatches it away and gives it to birds and dogs,\nWhat will you be able to do then?\n\nThis translation captures the essence of the original Tibetan verse, which warns about the futility of clinging to possessions or the body in the face of inevitable death. The commentaries emphasize that despite one's efforts to protect and preserve, when death comes, one is powerless to prevent the body from being consumed by animals or otherwise disposed of.", - "translation": "Even if you guard it like this,\nWhen the merciless Lord of Death\nSnatches it away and gives it to birds and dogs,\nWhat will you be able to do then?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྲུངས་ཀྱང་ནི། །འཆི་བདག་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཡིས། །ཕྲོགས་ཏེ་བྱ་དང་ཁྱིར་བྱིན་ན། །དེ་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བྱར་ཡོད། །\n\nCommentary 1: འདི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་ནམ་ཡང་བསོད་ནམས་བྱེད་དུ་མ་བཅུག་པར་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསྲུངས་ཀྱང་། འཆི་བདག་གིས་གཞན་ལ་བྱིན་པ་དེའི་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་ཡང་བྱར་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: འདི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྲུངས་ཀྱང་ནི་འཆི་བདག་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཡིས་ཕྲོགས་ཏེ་བྱ་དང་ཁྱི་ལ་བྱིན་ན་དེ་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བྱར་ཡོད།\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that even if you guard your possessions diligently without ever allowing them to be used for virtuous deeds, when the Lord of Death gives them to others, you will be powerless to do anything about it.\n\nCommentary 2: This commentary is essentially a paraphrase of the original verse, emphasizing that despite your efforts to protect your wealth, the merciless Lord of Death will snatch it away and give it to birds and dogs, leaving you helpless.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the futility of clinging to wealth and possessions in the face of death. They highlight that no matter how carefully we guard our belongings, death will inevitably take everything away, and we will have no control over what happens to our possessions after we die.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nThough you guard your wealth like this,\nWhen the merciless Lord of Death\nSnatches it away and gives it to birds and dogs,\nWhat then will you be able to do?\n\nThis translation reflects the core message from both commentaries, emphasizing the futility of attachment to possessions in the face of inevitable death and the loss of control over one's wealth after death.", + "translation": "Though you guard your wealth like this,\nWhen the merciless Lord of Death\nSnatches it away and gives it to birds and dogs,\nWhat then will you be able to do?" } }, "glossary": { @@ -27564,7 +27678,7 @@ }, "།དེ་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བྱར་ཡོད།": {} }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྲུངས་ཀྱང་ནི། །": { "བསྲུངས་": "guard" }, @@ -27616,19 +27730,19 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "འདི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྲུངས་ཀྱང་ནི། །": { + "འདི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྲུངས་ཀྱང་ནི།": { "བསྲུངས་": "guard" }, - "འཆི་བདག་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཡིས། །": { + "།འཆི་བདག་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཡིས།": { "འཆི་བདག་": "Lord of Death", "བརྩེ་བ་མེད་པ་": "merciless" }, - "ཕྲོགས་ཏེ་བྱ་དང་ཁྱིར་བྱིན་ན། །": { + "།ཕྲོགས་ཏེ་བྱ་དང་ཁྱིར་བྱིན་ན།": { "ཕྲོགས་": "snatches", "བྱ་": "birds", "ཁྱི་": "dogs" }, - "དེ་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བྱར་ཡོད། །": { + "།དེ་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བྱར་ཡོད།": { "ཅི་བྱར་ཡོད་": "what will you be able to do" } } @@ -27640,7 +27754,7 @@ "commentary_1": "དེ་ལྟར་ན་ཡང་ཟན་ལ་སོགས་པས་ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། བྲན་གཡོག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དེ་ཅི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་སྦྱིན་ནམ་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "དཔེར་ན་བྲན་གཡོག་ལས་ལ་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་པ་ལ་གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། ལུས་འདི་བསྙོད་དེ་གསོས་ཀྱང་ངེས་པར་གཞན་དུ་འགྲོ་ན་ཁྱོད་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཤ་ཐང་གསོ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྲན་གཡོག་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་ལའང་། །གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། །ལུས་འདི་བསྙོད་ཀྱང་གཞན་འགྲོ་ན། །ཁྱོད་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཤ་ཐང་གསོ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབྲན་གཡོག་ (servant), བཀོལ་ (to use/employ), མི་བཏུབ་ (not suitable/unable), གོས་ (clothing), མི་སྦྱིན་ (not give), ལུས་ (body), བསྙོད་ (to move/shake), འགྲོ་ (to go), ཤ་ཐང་ (exhausted)\n\nGrammatical notes:\n- ལའང་ (even if/although)\n- ན (conditional particle)\n- ཀྱང་ (although/even)\n- ཀོ (emphatic particle)\n- ཅི་སྟེ (why)\n\n\nIf you don't give clothing and such\nEven to a servant unfit for work,\nIf this body, though shaken, goes elsewhere,\nWhy then do you nurture exhaustion?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the futility of excessively tiring oneself out for worldly pursuits, using the analogy of a servant who can't work but still needs basic provisions. It suggests that just as one would provide for such a servant, one should take care of one's own body without pushing it to exhaustion, as it will eventually leave (die) anyway.", "translation": "If you don't give clothing and such\nEven to a servant unfit for work,\nIf this body, though shaken, goes elsewhere,\nWhy then do you nurture exhaustion?" @@ -27656,9 +27770,9 @@ "translation": "Even if servants are unfit for work,\nIf you do not provide them clothing and such,\nWhen this body is exhausted and goes elsewhere,\nWhy do you still strive to nourish your flesh?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབྲན་གཡོག་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་ལའང་། །གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། །ལུས་འདི་བསྙོད་ཀྱང་གཞན་འགྲོ་ན། །ཁྱོད་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཤ་ཐང་གསོ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ན་ཡང་ཟན་ལ་སོགས་པས་ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། བྲན་གཡོག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དེ་ཅི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་སྦྱིན་ནམ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: དཔེར་ན་བྲན་གཡོག་ལས་ལ་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་པ་ལ་གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། ལུས་འདི་བསྙོད་དེ་གསོས་ཀྱང་ངེས་པར་གཞན་དུ་འགྲོ་ན་ཁྱོད་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཤ་ཐང་གསོ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nIf you do not provide clothing and such\nEven to a servant unfit for work,\nWhen this body, though nourished, will depart elsewhere,\nWhy do you exhaust yourself caring for it?\n\n\nThis translation captures the core meaning that it's futile to overly pamper or exhaust oneself caring for the body, since like an unfit servant, it will eventually leave regardless of how well it's treated. The verse uses this analogy to encourage detachment from the physical body.", - "translation": "If you do not provide clothing and such\nEven to a servant unfit for work,\nWhen this body, though nourished, will depart elsewhere,\nWhy do you exhaust yourself caring for it?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བྲན་གཡོག་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་ལའང་། །གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། །ལུས་འདི་བསྙོད་ཀྱང་གཞན་འགྲོ་ན། །ཁྱོད་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཤ་ཐང་གསོ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ན་ཡང་ཟན་ལ་སོགས་པས་ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། བྲན་གཡོག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དེ་ཅི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་སྦྱིན་ནམ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: དཔེར་ན་བྲན་གཡོག་ལས་ལ་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་པ་ལ་གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། ལུས་འདི་བསྙོད་དེ་གསོས་ཀྱང་ངེས་པར་གཞན་དུ་འགྲོ་ན་ཁྱོད་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཤ་ཐང་གསོ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary suggests that while it may seem appropriate to nourish the body with food and such, the verse is questioning whether it's always necessary to give everything to the body, especially when it's compared to a servant who cannot work.\n\nCommentary 2: This commentary provides an analogy, stating that if one doesn't provide clothing and such to a servant who cannot work, then why should one exhaust oneself caring for this body which will eventually leave for another place even if nourished?\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the futility of overly indulging the body. They compare the body to a useless servant, suggesting that just as one wouldn't waste resources on a servant who can't work, one shouldn't excessively cater to the body's demands, especially given its temporary nature.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nIf you wouldn't give clothes and such to a servant unfit for work,\nWhy then do you exhaust yourself caring for this body?\nEven if nourished, it will eventually depart for another realm.\n\nThis translation reflects the idea presented in the commentaries that excessive care for the body is futile, comparing it to a useless servant and emphasizing its temporary nature.", + "translation": "If you wouldn't give clothes and such to a servant unfit for work,\nWhy then do you exhaust yourself caring for this body?\nEven if nourished, it will eventually depart for another realm." } }, "glossary": { @@ -27674,7 +27788,7 @@ "ཤ་ཐང་": "tire" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བྲན་གཡོག་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་ལའང་། །གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། །": { "བྲན་གཡོག་": "servant", "བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་": "unfit for work", @@ -27720,14 +27834,13 @@ "བྲན་གཡོག་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་ལའང་། །གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། །": { "བྲན་གཡོག་": "servant", "བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་": "unfit for work", - "གོས་": "clothing", - "སྦྱིན་": "provide" + "གོས་": "clothes", + "སྦྱིན་": "give" }, "ལུས་འདི་བསྙོད་ཀྱང་གཞན་འགྲོ་ན། །": { "ལུས་": "body", "བསྙོད་": "nourished", - "གཞན་": "elsewhere", - "འགྲོ་": "depart" + "གཞན་འགྲོ་": "depart for another realm" }, "ཁྱོད་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཤ་ཐང་གསོ། །": { "ཤ་ཐང་གསོ་": "exhaust yourself" @@ -27741,7 +27854,7 @@ "commentary_1": "འདི་ལ་གླ་རྔན་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ལས་ཀྱི་རིན་ནོ། །ཡང་ན་གླ་རྔན་ཙམ་མོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གོ། །", "commentary_2": "འདི་ལ་གླ་རྔན་ཙམ་དུ་ཟས་གོས་ལ་སོགས་པ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པར་བྱིན་ནས་ད་ནི་བྱང་སེམས་རང་གི་དོན་ཏེ་གཞན་དོན་བྱེད་དུ་ཆུག་ཅེས་དགེ་ལྷས་སོ། །གཞན་ལ་ཕན་པའི་དོན་མེད་པར་འདི་ལ་ནི་ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་ནས་ནི། །ད་ནི་རང་གི་དོན་བྱེད་ཆུག །ཕན་པ་མེད་པར་འདི་ལ་ནི། །ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགླ་རྔན་ (wages/payment), རང་གི་དོན་ (one's own purpose/benefit), ཕན་པ་ (benefit), སྦྱིན་པ་ (to give)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནས་ནི་ indicating completed action and topic\n- Imperative form ཆུག (let/allow)\n- Negation with མི་བྱའོ་ (should not do)\n\n\nHaving given payment to this one,\nNow let them pursue their own purpose.\nTo this one, without benefit,\nEverything should not be given.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the appropriate limits of generosity, possibly in the context of employer-employee relations or patronage. It emphasizes the importance of balanced giving that allows for mutual benefit rather than unlimited or unwise generosity.", "translation": "Having given payment to this one,\nNow let them pursue their own purpose.\nTo this one, without benefit,\nEverything should not be given." @@ -27757,9 +27870,9 @@ "translation": "Having given payment to this one,\nNow let them do their own work.\nWithout benefit to this one,\nDo not give everything." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདི་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་ནས་ནི། །ད་ནི་རང་གི་དོན་བྱེད་ཆུག །ཕན་པ་མེད་པར་འདི་ལ་ནི། །ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། །\n\nCommentary 1: འདི་ལ་གླ་རྔན་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ལས་ཀྱི་རིན་ནོ། །ཡང་ན་གླ་རྔན་ཙམ་མོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གོ། །\n\nCommentary 2: འདི་ལ་གླ་རྔན་ཙམ་དུ་ཟས་གོས་ལ་སོགས་པ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པར་བྱིན་ནས་ད་ནི་བྱང་སེམས་རང་གི་དོན་ཏེ་གཞན་དོན་བྱེད་དུ་ཆུག་ཅེས་དགེ་ལྷས་སོ། །གཞན་ལ་ཕན་པའི་དོན་མེད་པར་འདི་ལ་ནི་ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nHaving given this one wages,\nNow let them do their own work.\nWithout benefit to others,\nOne should not give everything to this person.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that after providing fair compensation (wages or payment) to someone, they should be allowed to do their own work or pursue their own goals. However, it cautions against giving excessively or giving everything to someone if it doesn't benefit others, emphasizing the importance of balancing generosity with wisdom and consideration for the greater good.", - "translation": "Having given this one wages,\nNow let them do their own work.\nWithout benefit to others,\nOne should not give everything to this person." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདི་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་ནས་ནི། །ད་ནི་རང་གི་དོན་བྱེད་ཆུག །ཕན་པ་མེད་པར་འདི་ལ་ནི། །ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། །\n\nCommentary 1: འདི་ལ་གླ་རྔན་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ལས་ཀྱི་རིན་ནོ། །ཡང་ན་གླ་རྔན་ཙམ་མོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གོ། །\n\nCommentary 2: འདི་ལ་གླ་རྔན་ཙམ་དུ་ཟས་གོས་ལ་སོགས་པ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པར་བྱིན་ནས་ད་ནི་བྱང་སེམས་རང་གི་དོན་ཏེ་གཞན་དོན་བྱེད་དུ་ཆུག་ཅེས་དགེ་ལྷས་སོ། །གཞན་ལ་ཕན་པའི་དོན་མེད་པར་འདི་ལ་ནི་ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that \"གླ་རྔན\" (gla rngan) refers to payment for work or simply a reward/compensation.\n\nCommentary 2: This commentary, attributed to Gelek, explains that one should give food, clothing, etc. as a modest payment without fault. Then, the bodhisattva should be allowed to pursue their own purpose, which is actually benefiting others. It also emphasizes that one should not give everything to those who do not benefit others.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together suggest that the verse is about giving appropriate compensation to workers or helpers, but not excessively. It emphasizes allowing bodhisattvas to focus on their altruistic goals after receiving basic necessities. The main point is to be judicious in giving, ensuring that resources are used to benefit others rather than being wasted on those who don't help others.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nHaving given them fair compensation,\nNow let them pursue their own purpose.\nTo those who bring no benefit,\nOne should not give everything.\n\n\nThis translation reflects the idea of providing appropriate payment for services, allowing bodhisattvas (or workers) to focus on their goals, and being mindful about not giving excessively to those who don't contribute to the welfare of others.", + "translation": "Having given them fair compensation,\nNow let them pursue their own purpose.\nTo those who bring no benefit,\nOne should not give everything." } }, "glossary": { @@ -27776,7 +27889,7 @@ "སྦྱིན་པར་": "give" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདི་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་ནས་ནི། །ད་ནི་རང་གི་དོན་བྱེད་ཆུག །": { "གླ་རྔན་": "payment", "བྱིན་": "given", @@ -27813,13 +27926,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "འདི་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་ནས་ནི། །ད་ནི་རང་གི་དོན་བྱེད་ཆུག །": { - "གླ་རྔན་": "wages", - "དོན་བྱེད་": "work" + "འདི་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་ནས་ནི། །": { + "གླ་རྔན་": "compensation", + "བྱིན་": "given" }, - "ཕན་པ་མེད་པར་འདི་ལ་ནི། །ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། །": { - "ཕན་པ་": "benefit", - "སྦྱིན་པ་": "give" + "ད་ནི་རང་གི་དོན་བྱེད་ཆུག །": { + "རང་གི་": "own", + "དོན་": "purpose", + "བྱེད་": "pursue" + }, + "ཕན་པ་མེད་པར་འདི་ལ་ནི། །": { + "ཕན་པ་": "benefit" + }, + "ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། །": { + "ཐམས་ཅད་": "everything", + "སྦྱིན་པར་": "give" } } } @@ -27830,7 +27951,7 @@ "commentary_1": "འགྲོ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་པ་ལ། འགྲོ་དང་འོང་བ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པའི་བྱ་བ་དང་ལྡན་པའོ། །", "commentary_2": "དེས་ན་གྲུ་ཆུ་ལ་འགྲོ་བ་དང་འོང་བའི་རྟེན་ཡིན་པ་ལྟར་རང་གཞན་འཁོར་བའི་མཚོ་ལས་བརྒལ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་ཙམ་དུ་གྱུར་པས་ལུས་ལ་གྲུ་ཡི་བློ་བཞག་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དུ་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནི་ལུས་སུ་སྟེ་རྒྱལ་བའི་སྐུར་བསྒྱུར་བ་སྟེ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་དང་འོང་བའི་རྟེན་ཙམ་དུ། །ལུས་ལ་གྲུ་ཡི་བློ་བཞག་སྟེ། །སེམས་ཅན་རྣམས་དོན་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། །ཡིད་བཞིན་གྱི་ནི་ལུས་སུ་བསྒྱུར། །\n", "output": "Key terms:\nའགྲོ་དང་འོང་བ་ (coming and going), རྟེན་ (support), གྲུ་ (boat), སེམས་ཅན་ (sentient beings), ཡིད་བཞིན་ (wish-fulfilling)\n\nGrammatical notes:\n- ཙམ་དུ་ indicates \"merely\" or \"only\"\n- བློ་བཞག་སྟེ་ means \"placing the mind\" or \"considering\"\n- དོན་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ expresses purpose: \"in order to accomplish the benefit of\"\n\n\nConsidering the body merely as a support for coming and going,\nPlace the mind [on it] as if on a boat.\nIn order to accomplish the benefit of sentient beings,\nTransform [it] into a wish-fulfilling body.\n\n\nTechnical note: ཡིད་བཞིན་གྱི་ལུས་ (wish-fulfilling body) refers to a body that can manifest in any form to benefit beings, a concept often associated with advanced bodhisattvas or buddhas.", "translation": "Considering the body merely as a support for coming and going,\nPlace the mind [on it] as if on a boat.\nIn order to accomplish the benefit of sentient beings,\nTransform [it] into a wish-fulfilling body." @@ -27846,9 +27967,9 @@ "translation": "Viewing the body as merely a boat\nFor coming and going,\nTransform it into a wish-fulfilling body\nIn order to accomplish the welfare of beings." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའགྲོ་དང་འོང་བའི་རྟེན་ཙམ་དུ། །ལུས་ལ་གྲུ་ཡི་བློ་བཞག་སྟེ། །སེམས་ཅན་རྣམས་དོན་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། །ཡིད་བཞིན་གྱི་ནི་ལུས་སུ་བསྒྱུར། །\n\nCommentary 1: འགྲོ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་པ་ལ། འགྲོ་དང་འོང་བ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པའི་བྱ་བ་དང་ལྡན་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེས་ན་གྲུ་ཆུ་ལ་འགྲོ་བ་དང་འོང་བའི་རྟེན་ཡིན་པ་ལྟར་རང་གཞན་འཁོར་བའི་མཚོ་ལས་བརྒལ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་ཙམ་དུ་གྱུར་པས་ལུས་ལ་གྲུ་ཡི་བློ་བཞག་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དུ་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནི་ལུས་སུ་སྟེ་རྒྱལ་བའི་སྐུར་བསྒྱུར་བ་སྟེ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nViewing the body as merely a vessel for coming and going,\nLike a boat, establish this mindset.\nIn order to accomplish the welfare of sentient beings,\nTransform it into a wish-fulfilling body.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that one should view the physical body as simply a vehicle or vessel (like a boat) for traversing samsara and helping others. The ultimate goal is to transform this ordinary body into an enlightened form that can effortlessly benefit all beings, like a wish-fulfilling jewel.", - "translation": "Viewing the body as merely a vessel for coming and going,\nLike a boat, establish this mindset.\nIn order to accomplish the welfare of sentient beings,\nTransform it into a wish-fulfilling body." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འགྲོ་དང་འོང་བའི་རྟེན་ཙམ་དུ། །ལུས་ལ་གྲུ་ཡི་བློ་བཞག་སྟེ། །སེམས་ཅན་རྣམས་དོན་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། །ཡིད་བཞིན་གྱི་ནི་ལུས་སུ་བསྒྱུར། །\n\nCommentary 1: འགྲོ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་པ་ལ། འགྲོ་དང་འོང་བ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པའི་བྱ་བ་དང་ལྡན་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེས་ན་གྲུ་ཆུ་ལ་འགྲོ་བ་དང་འོང་བའི་རྟེན་ཡིན་པ་ལྟར་རང་གཞན་འཁོར་བའི་མཚོ་ལས་བརྒལ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་ཙམ་དུ་གྱུར་པས་ལུས་ལ་གྲུ་ཡི་བློ་བཞག་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དུ་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནི་ལུས་སུ་སྟེ་རྒྱལ་བའི་སྐུར་བསྒྱུར་བ་སྟེ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"going and coming\" refers to engaging in desired activities.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that just as a boat is a support for going and coming on water, the body should be viewed as a mere support for crossing the ocean of samsara for oneself and others. It should be transformed into a wish-fulfilling body (i.e., a Buddha's body) for the purpose of accomplishing the welfare of all sentient beings.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries suggest that the verse is about viewing one's body as a vehicle or support, like a boat, for engaging in beneficial activities. The ultimate goal is to transform this body into an enlightened form that can effortlessly benefit all beings.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nView the body as a boat, a mere support for coming and going.\nFor the sake of accomplishing the welfare of sentient beings,\nTransform it into a wish-fulfilling body.\n", + "translation": "View the body as a boat, a mere support for coming and going.\nFor the sake of accomplishing the welfare of sentient beings,\nTransform it into a wish-fulfilling body." } }, "glossary": { @@ -27871,7 +27992,7 @@ "ལུས་": "body" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འགྲོ་དང་འོང་བའི་རྟེན་ཙམ་དུ། །ལུས་ལ་གྲུ་ཡི་བློ་བཞག་སྟེ།": { "འགྲོ་": "coming", "འོང་བ་": "going", @@ -27929,14 +28050,13 @@ "04_commentary_assisted": { "འགྲོ་དང་འོང་བའི་རྟེན་ཙམ་དུ། །ལུས་ལ་གྲུ་ཡི་བློ་བཞག་སྟེ།": { "འགྲོ་དང་འོང་": "coming and going", - "རྟེན་": "vessel", + "རྟེན་": "support", "ལུས་": "body", - "གྲུ་": "boat", - "བློ་བཞག་": "mindset" + "གྲུ་": "boat" }, "།སེམས་ཅན་རྣམས་དོན་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར།": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", - "དོན་བསྒྲུབ་": "accomplish the welfare" + "དོན་བསྒྲུབ་": "accomplishing the welfare" }, "།ཡིད་བཞིན་གྱི་ནི་ལུས་སུ་བསྒྱུར།": { "ཡིད་བཞིན་": "wish-fulfilling", @@ -27952,7 +28072,7 @@ "commentary_1": "དེ་ལྟར་ན་ཞེས་པ་ནི་བརྗོད་པའི་རིམ་པ་ལྟར་རོ། །རང་དབང་ནི་རང་གི་སེམས་ལའོ། །གང་ནས་ཀྱང་དུས་རྟག་ཏུ་འཛུམ་ཞིང་མདངས་ཡོད་པར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །ཁྲོ་གཉེར་ནི་སྨིན་མ་འཁྱོག་པར་བསྡུས་པའོ། །དེ་ཉིད་ནི་ངོ་འཛུམ་མོ། །བཤེས་ནི་འགྲོགས་པའོ། །གསོང་པོར་སྨྲ་བ་ནི་གཞན་གྱིས་མ་སྨྲས་པའི་གོང་རོལ་དུ་བསྙུར་ནས་གླེང་མོ་བརྗོད་པའི་ཚུལ་དང་ལྡན་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྤྱོད་པའི་རྣམ་གྲངས་ཐམས་ཅད་ལ་ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་པར་བྱ་བ་དང་། སེམས་སྦྱོང་བ་གཙོ་བོར་བསྟན་པ་དང་། སེམས་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་བའི་སྒྲིབ་པ་སྦྱོང་བའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། སྤྱིར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་བྱ་བའི་སྤྱོད་པ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་དགེ་བ་ལ་འཇུག་པའི་སྤྱོད་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་པ་མ་དད་པར་འགྱུར་བའི་སྤྱོད་པ་སྤོང་བ་དང་། གཉིད་ཀྱི་ཡུལ་བསྲུང་བའི་ཚུལ་ལོ། ། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་ལ་ཞི་བ་དང་། གཞན་གྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ལ་ངེས་པ་དང་། རང་གི་བྱ་བ་ལ་དགེ་བའི་སྤྱོད་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་རང་གི་སེམས་ལ་རང་དབང་ཡོད་པར་གྱིས་ཏེ་རྟག་ཏུ་འཛུམ་པའི་བཞིན་དུ་གྱིས་ལ། ཁྲོ་གཉེར་ངོ་ཟུམ་ཡོངས་སུ་ཐོང་སྟེ་འགྲོ་བའི་དོན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་བཤེས་དང་གསོང་པོ་སྟེ་བདེན་པའི་ངག་ཕེབས་པར་སྨྲ་བར་གྱིས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་རང་དབང་ཡོད་ཀྱིས་དེ། །རྟག་ཏུ་འཛུམ་པའི་བཞིན་དུ་གྱིས། །ཁྲོ་གཉེར་ངོ་ཟུམ་ཡོངས་ཐོང་སྟེ། །འགྲོ་བའི་བཤེས་དང་གསོང་པོར་གྱིས། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nརང་དབང་ (self-control), འཛུམ་པ (smile), ཁྲོ་གཉེར་ (frown), ངོ་ཟུམ་ (gloomy expression), འགྲོ་བ (beings), བཤེས་ (friend)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...ཀྱིས་དེ། : \"In that way...by means of that\"\n- རྟག་ཏུ་ : \"always\"\n- ཡོངས་ཐོང་སྟེ། : \"completely abandon and\"\n- གསོང་པོར་གྱིས། : \"act honestly/straightforwardly\"\n\n\nThus, by means of self-control,\nAlways maintain a smiling countenance.\nCompletely abandon frowns and gloomy expressions,\nAnd be an honest friend to beings.\n\n\nTechnical note: The verse emphasizes cultivating a positive demeanor as part of bodhisattva conduct.", "translation": "Thus, by means of self-control,\nAlways maintain a smiling countenance.\nCompletely abandon frowns and gloomy expressions,\nAnd be an honest friend to beings." @@ -27968,9 +28088,9 @@ "translation": "Thus, with your own free will,\nAlways maintain a smiling countenance.\nAbandon frowns and gloomy expressions completely,\nAnd be a sincere friend to all beings." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་རང་དབང་ཡོད་ཀྱིས་དེ། །རྟག་ཏུ་འཛུམ་པའི་བཞིན་དུ་གྱིས། །ཁྲོ་གཉེར་ངོ་ཟུམ་ཡོངས་ཐོང་སྟེ། །འགྲོ་བའི་བཤེས་དང་གསོང་པོར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ན་ཞེས་པ་ནི་བརྗོད་པའི་རིམ་པ་ལྟར་རོ། །རང་དབང་ནི་རང་གི་སེམས་ལའོ། །གང་ནས་ཀྱང་དུས་རྟག་ཏུ་འཛུམ་ཞིང་མདངས་ཡོད་པར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །ཁྲོ་གཉེར་ནི་སྨིན་མ་འཁྱོག་པར་བསྡུས་པའོ། །དེ་ཉིད་ནི་ངོ་འཛུམ་མོ། །བཤེས་ནི་འགྲོགས་པའོ། །གསོང་པོར་སྨྲ་བ་ནི་གཞན་གྱིས་མ་སྨྲས་པའི་གོང་རོལ་དུ་བསྙུར་ནས་གླེང་མོ་བརྗོད་པའི་ཚུལ་དང་ལྡན་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྤྱོད་པའི་རྣམ་གྲངས་ཐམས་ཅད་ལ་ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་པར་བྱ་བ་དང་། སེམས་སྦྱོང་བ་གཙོ་བོར་བསྟན་པ་དང་། སེམས་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་བའི་སྒྲིབ་པ་སྦྱོང་བའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། སྤྱིར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་བྱ་བའི་སྤྱོད་པ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་དགེ་བ་ལ་འཇུག་པའི་སྤྱོད་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་པ་མ་དད་པར་འགྱུར་བའི་སྤྱོད་པ་སྤོང་བ་དང་། གཉིད་ཀྱི་ཡུལ་བསྲུང་བའི་ཚུལ་ལོ། ། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་ལ་ཞི་བ་དང་། གཞན་གྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ལ་ངེས་པ་དང་། རང་གི་བྱ་བ་ལ་དགེ་བའི་སྤྱོད་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་རང་གི་སེམས་ལ་རང་དབང་ཡོད་པར་གྱིས་ཏེ་རྟག་ཏུ་འཛུམ་པའི་བཞིན་དུ་གྱིས་ལ། ཁྲོ་གཉེར་ངོ་ཟུམ་ཡོངས་སུ་ཐོང་སྟེ་འགྲོ་བའི་དོན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་བཤེས་དང་གསོང་པོ་སྟེ་བདེན་པའི་ངག་ཕེབས་པར་སྨྲ་བར་གྱིས།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my English translation:\n\n\nThus, having self-control,\nAlways maintain a smiling countenance.\nCompletely abandon frowns and scowls,\nAnd be a sincere friend to all beings.\n\n\nThis translation aims to capture the key points from the original Tibetan and the explanations in the commentaries:\n\n1. The importance of self-control over one's mind\n2. The instruction to always maintain a smiling, bright expression\n3. The advice to abandon frowns, scowls, and angry expressions\n4. The encouragement to be a genuine friend to all beings\n5. The emphasis on speaking truthfully and initiating friendly conversation\n\nThe translation attempts to convey these ideas in a concise and poetic manner, reflecting the style of the original verse.", - "translation": "Thus, having self-control,\nAlways maintain a smiling countenance.\nCompletely abandon frowns and scowls,\nAnd be a sincere friend to all beings." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་རང་དབང་ཡོད་ཀྱིས་དེ། །རྟག་ཏུ་འཛུམ་པའི་བཞིན་དུ་གྱིས། །ཁྲོ་གཉེར་ངོ་ཟུམ་ཡོངས་ཐོང་སྟེ། །འགྲོ་བའི་བཤེས་དང་གསོང་པོར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ན་ཞེས་པ་ནི་བརྗོད་པའི་རིམ་པ་ལྟར་རོ། །རང་དབང་ནི་རང་གི་སེམས་ལའོ། །གང་ནས་ཀྱང་དུས་རྟག་ཏུ་འཛུམ་ཞིང་མདངས་ཡོད་པར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །ཁྲོ་གཉེར་ནི་སྨིན་མ་འཁྱོག་པར་བསྡུས་པའོ། །དེ་ཉིད་ནི་ངོ་འཛུམ་མོ། །བཤེས་ནི་འགྲོགས་པའོ། །གསོང་པོར་སྨྲ་བ་ནི་གཞན་གྱིས་མ་སྨྲས་པའི་གོང་རོལ་དུ་བསྙུར་ནས་གླེང་མོ་བརྗོད་པའི་ཚུལ་དང་ལྡན་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྤྱོད་པའི་རྣམ་གྲངས་ཐམས་ཅད་ལ་ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་པར་བྱ་བ་དང་། སེམས་སྦྱོང་བ་གཙོ་བོར་བསྟན་པ་དང་། སེམས་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་བའི་སྒྲིབ་པ་སྦྱོང་བའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། སྤྱིར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་བྱ་བའི་སྤྱོད་པ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་དགེ་བ་ལ་འཇུག་པའི་སྤྱོད་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་པ་མ་དད་པར་འགྱུར་བའི་སྤྱོད་པ་སྤོང་བ་དང་། གཉིད་ཀྱི་ཡུལ་བསྲུང་བའི་ཚུལ་ལོ། ། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་ལ་ཞི་བ་དང་། གཞན་གྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ལ་ངེས་པ་དང་། རང་གི་བྱ་བ་ལ་དགེ་བའི་སྤྱོད་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་རང་གི་སེམས་ལ་རང་དབང་ཡོད་པར་གྱིས་ཏེ་རྟག་ཏུ་འཛུམ་པའི་བཞིན་དུ་གྱིས་ལ། ཁྲོ་གཉེར་ངོ་ཟུམ་ཡོངས་སུ་ཐོང་སྟེ་འགྲོ་བའི་དོན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་བཤེས་དང་གསོང་པོ་སྟེ་བདེན་པའི་ངག་ཕེབས་པར་སྨྲ་བར་གྱིས།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains the meaning of specific terms in the verse. It emphasizes maintaining a smiling, radiant expression at all times, avoiding frowning, and speaking openly and proactively to others in a friendly manner.\n\nCommentary 2:\nThis commentary places the verse in a broader context of Buddhist practice, focusing on mindfulness in all actions, purifying the mind, and removing obstacles to mental development. It emphasizes controlling one's mind, maintaining a constant smile, abandoning frowns, and speaking truthfully while working for the benefit of beings.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the importance of maintaining a positive demeanor, controlling one's mind and expressions, and interacting with others in a friendly and honest way. The practice is seen as part of a larger framework of Buddhist conduct aimed at purifying the mind and benefiting others.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThus, with self-control,\nAlways maintain a smiling countenance.\nCompletely abandon frowns and scowls,\nAnd be a sincere friend to all beings.\n\nThis translation attempts to capture the essence of the verse as explained in the commentaries, emphasizing self-control, maintaining a positive expression, avoiding negative facial expressions, and being a genuine friend to others.", + "translation": "Thus, with self-control,\nAlways maintain a smiling countenance.\nCompletely abandon frowns and scowls,\nAnd be a sincere friend to all beings." } }, "glossary": { @@ -27990,7 +28110,7 @@ "གསོང་པོར་": "straightforward" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟར་རང་དབང་ཡོད་ཀྱིས་དེ། །རྟག་ཏུ་འཛུམ་པའི་བཞིན་དུ་གྱིས།": { "རང་དབང་": "self-control", "རྟག་ཏུ་": "always", @@ -28045,19 +28165,23 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དེ་ལྟར་རང་དབང་ཡོད་ཀྱིས་དེ། །རྟག་ཏུ་འཛུམ་པའི་བཞིན་དུ་གྱིས།": { - "རང་དབང་": "self-control", + "དེ་ལྟར་རང་དབང་ཡོད་ཀྱིས་དེ། །": { + "རང་དབང་": "self-control" + }, + "རྟག་ཏུ་འཛུམ་པའི་བཞིན་དུ་གྱིས། །": { "རྟག་ཏུ་": "always", - "འཛུམ་པ་": "smiling", + "འཛུམ་པའི་": "smiling", "བཞིན་": "countenance" }, - "།ཁྲོ་གཉེར་ངོ་ཟུམ་ཡོངས་ཐོང་སྟེ། །འགྲོ་བའི་བཤེས་དང་གསོང་པོར་གྱིས།": { + "ཁྲོ་གཉེར་ངོ་ཟུམ་ཡོངས་ཐོང་སྟེ། །": { "ཁྲོ་གཉེར་": "frowns", "ངོ་ཟུམ་": "scowls", - "ཡོངས་ཐོང་": "abandon", - "འགྲོ་བ་": "beings", + "ཡོངས་ཐོང་": "abandon" + }, + "འགྲོ་བའི་བཤེས་དང་གསོང་པོར་གྱིས། །": { + "འགྲོ་བའི་": "beings", "བཤེས་": "friend", - "གསོང་པོ་": "sincere" + "གསོང་པོར་": "sincere" } } } @@ -28068,7 +28192,7 @@ "commentary_1": "སྒྲ་དང་བཅས་ཞེས་པ་ནི་བྱ་བའི་ཁྱད་པར་དུ་བྱེད་པའོ། །མི་དོར་བ་ནི་མི་བསྐྱུར་བའོ། །དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་བ་ནི་བཙན་ཐབས་སུ་མི་འཕུལ་ལོ། །དེ་ལྟར་དུ་བྱས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "ཁྲི་དང་སྟན་ལ་སོགས་པ་རྣམས་བབ་ཅོལ་ཏེ་མ་བརྟགས་པར་ཤུགས་ཆེན་པོས་སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །སྒོ་ཡང་དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་སྟེ་རྟག་ཏུ་གཅོམ་སྐྱུང་ཞིང་དགའ་བར་འགྱུར་བའི་སྤྱོད་ལམ་བྱ་སྟེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁྲི་ལ་སོགས་པ་བབ་ཅོལ་དུ། །སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །སྒོ་ཡང་དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་སྟེ། །རྟག་ཏུ་གཅོམ་བསྐྱུངས་དགའ་བར་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nཁྲི་ (chair/throne), བབ་ཅོལ་ (careless/reckless), སྒྲ་ (sound/noise), དོར་ (throw/discard), སྒོ་ (door), དྲག་ཏུ་ (forcefully), དབྱེ་ (open), གཅོམ་བསྐྱུངས་ (humble/modest)\n\nGrammatical notes:\n- མི་...རོ་ and མི་...སྟེ་ are negative constructions\n- རྟག་ཏུ་ (always) modifies the final verb བྱ་ (do/make)\n\n\nOne should not carelessly throw down chairs and such\nMaking noise.\nAlso, one should not forcefully open doors.\nAlways delight in being humble and modest.\n\n\nNote: This verse appears to be giving instructions on proper conduct, likely in a monastic or formal setting. The emphasis is on being mindful, quiet, and humble in one's actions.", "translation": "One should not carelessly throw down chairs and such\nMaking noise.\nAlso, one should not forcefully open doors.\nAlways delight in being humble and modest." @@ -28084,9 +28208,9 @@ "translation": "Do not carelessly drop chairs and such\nMaking loud noises.\nDo not open doors forcefully.\nAlways be humble and joyful." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཁྲི་ལ་སོགས་པ་བབ་ཅོལ་དུ། །སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །སྒོ་ཡང་དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་སྟེ། །རྟག་ཏུ་གཅོམ་བསྐྱུངས་དགའ་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: སྒྲ་དང་བཅས་ཞེས་པ་ནི་བྱ་བའི་ཁྱད་པར་དུ་བྱེད་པའོ། །མི་དོར་བ་ནི་མི་བསྐྱུར་བའོ། །དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་བ་ནི་བཙན་ཐབས་སུ་མི་འཕུལ་ལོ། །དེ་ལྟར་དུ་བྱས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: ཁྲི་དང་སྟན་ལ་སོགས་པ་རྣམས་བབ་ཅོལ་ཏེ་མ་བརྟགས་པར་ཤུགས་ཆེན་པོས་སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །སྒོ་ཡང་དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་སྟེ་རྟག་ཏུ་གཅོམ་སྐྱུང་ཞིང་དགའ་བར་འགྱུར་བའི་སྤྱོད་ལམ་བྱ་སྟེ།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nOne should not carelessly throw down chairs and such things with noise.\nOne should not forcefully open doors either.\nOne should always be content with humble and gentle behavior.\n", - "translation": "One should not carelessly throw down chairs and such things with noise.\nOne should not forcefully open doors either.\nOne should always be content with humble and gentle behavior." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཁྲི་ལ་སོགས་པ་བབ་ཅོལ་དུ། །སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །སྒོ་ཡང་དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་སྟེ། །རྟག་ཏུ་གཅོམ་བསྐྱུངས་དགའ་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: སྒྲ་དང་བཅས་ཞེས་པ་ནི་བྱ་བའི་ཁྱད་པར་དུ་བྱེད་པའོ། །མི་དོར་བ་ནི་མི་བསྐྱུར་བའོ། །དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་བ་ནི་བཙན་ཐབས་སུ་མི་འཕུལ་ལོ། །དེ་ལྟར་དུ་བྱས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: ཁྲི་དང་སྟན་ལ་སོགས་པ་རྣམས་བབ་ཅོལ་ཏེ་མ་བརྟགས་པར་ཤུགས་ཆེན་པོས་སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །སྒོ་ཡང་དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་སྟེ་རྟག་ཏུ་གཅོམ་སྐྱུང་ཞིང་དགའ་བར་འགྱུར་བའི་སྤྱོད་ལམ་བྱ་སྟེ།\n", + "output": "1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that \"with sound\" qualifies the action. \"Not throwing\" means not discarding. \"Not opening forcefully\" means not pushing violently. It then questions what virtue there is in doing so.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates that one should not carelessly or thoughtlessly throw chairs, cushions, etc. with force and noise. It also advises not to open doors forcefully, but to always maintain gentle and joyful conduct.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize the importance of mindful and gentle behavior, particularly when handling objects like chairs and doors. They stress avoiding careless actions that create noise or disturbance, and instead encourage maintaining a calm and joyful demeanor at all times.\n\n3. Translation of the input text according to the combined meaning:\n\nDo not carelessly throw chairs and such things with noise.\nDo not open doors forcefully.\nAlways be humble and find joy in gentleness.", + "translation": "Do not carelessly throw chairs and such things with noise.\nDo not open doors forcefully.\nAlways be humble and find joy in gentleness." } }, "glossary": { @@ -28105,7 +28229,7 @@ "དགའ་བར་བྱ་": "delight in" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཁྲི་ལ་སོགས་པ་བབ་ཅོལ་དུ། །སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །": { "ཁྲི་": "chairs", "བབ་ཅོལ་": "carelessly", @@ -28155,17 +28279,19 @@ "04_commentary_assisted": { "ཁྲི་ལ་སོགས་པ་བབ་ཅོལ་དུ། །སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །": { "ཁྲི་": "chairs", + "བབ་ཅོལ་": "carelessly", "སྒྲ་": "noise", - "དོར་": "throw down" + "མི་དོར་": "do not throw" }, "སྒོ་ཡང་དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་སྟེ། །": { "སྒོ་": "doors", - "དབྱེ་": "open" + "དྲག་ཏུ་": "forcefully", + "མི་དབྱེ་": "do not open" }, "རྟག་ཏུ་གཅོམ་བསྐྱུངས་དགའ་བར་བྱ། །": { "རྟག་ཏུ་": "always", "གཅོམ་བསྐྱུངས་": "humble", - "དགའ་བ་": "content" + "དགའ་བར་བྱ་": "find joy" } } } @@ -28176,7 +28302,7 @@ "commentary_1": "ཆུ་སྐྱར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཇབ་ཅིང་ཞེས་པ་བརྟན་པའམ་ཡང་ན་མ་ཚོར་བར་འཇབ་པའོ། །དེ་བཞིན་བསྐུལ་འདེབས་པ་ནི་འགྱོད་པ་སྤོང་ཞིང་བསྐུལ་བའོ། །", "commentary_2": "དཔེར་ན་ཆུ་སྐྱར་དང་བྱི་ལ་དང་ཆོམ་རྐུན་དག་སྒྲ་མེད་པར་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས་རང་གིས་མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ་ལྟར། ཐུབ་པ་སྟེ་བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཀྱང་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ངག་གི་སྤྱོད་ལམ་ཞི་བར་སྤྱད་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཆུ་སྐྱར་བྱི་ལ་ཆོམ་རྐུན་དག །སྒྲ་མེད་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས། །མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ། །ཐུབ་པས་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་སྤྱད། །\n", "output": "Key terms:\nཆུ་སྐྱར་ (otter), བྱི་ལ་ (cat), ཆོམ་རྐུན་ (thief), འཇབ་ (to sneak), སྒྲུབ་པ་ (to accomplish), ཐུབ་པ་ (sage/Buddha)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case (ཡིས་) to indicate manner\n- Genitive particle (འི་) connecting \"desired\" and \"aim\"\n- Habitual present tense (སྤྱད་) for Buddha's continuous action\n\n\nOtters, cats, and thieves\nMove stealthily without sound.\nAccomplishing their desired aims,\nThe Sage always acts likewise.\n\nNote: This verse uses animal analogies common in Tibetan Buddhist texts to illustrate ideal conduct for practitioners.", "translation": "Otters, cats, and thieves\nMove stealthily without sound.\nAccomplishing their desired aims,\nThe Sage always acts likewise." @@ -28192,9 +28318,9 @@ "translation": "Like otters, cats, and thieves,\nWho move silently and stealthily,\nAccomplishing their desired aims -\nThe sage should always act likewise." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཆུ་སྐྱར་བྱི་ལ་ཆོམ་རྐུན་དག །སྒྲ་མེད་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས། །མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ། །ཐུབ་པས་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་སྤྱད། །\n\nCommentary 1: ཆུ་སྐྱར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཇབ་ཅིང་ཞེས་པ་བརྟན་པའམ་ཡང་ན་མ་ཚོར་བར་འཇབ་པའོ། །དེ་བཞིན་བསྐུལ་འདེབས་པ་ནི་འགྱོད་པ་སྤོང་ཞིང་བསྐུལ་བའོ། །\n\nCommentary 2: དཔེར་ན་ཆུ་སྐྱར་དང་བྱི་ལ་དང་ཆོམ་རྐུན་དག་སྒྲ་མེད་པར་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས་རང་གིས་མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ་ལྟར། ཐུབ་པ་སྟེ་བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཀྱང་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ངག་གི་སྤྱོད་ལམ་ཞི་བར་སྤྱད་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nLike otters, cats, and thieves who move\nSilently and stealthily,\nTo accomplish their desired aims,\nThe sage should always act likewise.\n\n\nThis translation captures the essence of the verse, which uses the examples of otters, cats, and thieves moving quietly and stealthily to achieve their goals as a metaphor for how a sage or bodhisattva should conduct themselves. The commentaries clarify that this refers to acting steadily or unnoticed, and that bodhisattvas should always behave in this calm, controlled manner in their physical and verbal conduct.", - "translation": "Like otters, cats, and thieves who move\nSilently and stealthily,\nTo accomplish their desired aims,\nThe sage should always act likewise." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཆུ་སྐྱར་བྱི་ལ་ཆོམ་རྐུན་དག །སྒྲ་མེད་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས། །མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ། །ཐུབ་པས་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་སྤྱད། །\n\nCommentary 1: ཆུ་སྐྱར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཇབ་ཅིང་ཞེས་པ་བརྟན་པའམ་ཡང་ན་མ་ཚོར་བར་འཇབ་པའོ། །དེ་བཞིན་བསྐུལ་འདེབས་པ་ནི་འགྱོད་པ་སྤོང་ཞིང་བསྐུལ་བའོ། །\n\nCommentary 2: དཔེར་ན་ཆུ་སྐྱར་དང་བྱི་ལ་དང་ཆོམ་རྐུན་དག་སྒྲ་མེད་པར་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས་རང་གིས་མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ་ལྟར། ཐུབ་པ་སྟེ་བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཀྱང་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ངག་གི་སྤྱོད་ལམ་ཞི་བར་སྤྱད་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"chu skyar\" (otter) is mentioned, and \"jab ching\" means to be steady or to move stealthily without being noticed. It also mentions that encouragement is given to avoid regret and to inspire action.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that just as otters, cats, and thieves move silently and stealthily to achieve their desired goals, so too should bodhisattvas who have taken vows always conduct themselves with calm physical and verbal behavior.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the importance of moving quietly and carefully, like certain animals or thieves, to achieve one's goals. This approach is recommended for bodhisattvas in their spiritual practice, encouraging them to act with composure and subtlety in their physical and verbal conduct.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nLike otters, cats, and thieves,\nMoving silently and stealthily,\nTo accomplish their desired aims,\nThe sage should always act likewise.\n\nThis translation reflects the idea of emulating the quiet, careful movements of certain animals and thieves as a metaphor for how spiritual practitioners should conduct themselves in pursuing their goals with composure and subtlety.", + "translation": "Like otters, cats, and thieves,\nMoving silently and stealthily,\nTo accomplish their desired aims,\nThe sage should always act likewise." } }, "glossary": { @@ -28220,7 +28346,7 @@ "སྤྱད་": "behave" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཆུ་སྐྱར་བྱི་ལ་ཆོམ་རྐུན་དག །": { "ཆུ་སྐྱར་": "otters", "བྱི་ལ་": "cats", @@ -28287,20 +28413,22 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཆུ་སྐྱར་བྱི་ལ་ཆོམ་རྐུན་དག །སྒྲ་མེད་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས།": { + "ཆུ་སྐྱར་བྱི་ལ་ཆོམ་རྐུན་དག །": { "ཆུ་སྐྱར་": "otters", "བྱི་ལ་": "cats", - "ཆོམ་རྐུན་": "thieves", + "ཆོམ་རྐུན་": "thieves" + }, + "སྒྲ་མེད་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས། །": { "སྒྲ་མེད་": "silently", "འཇབ་": "stealthily", - "འགྲོ་བ་": "move" + "འགྲོ་བ་": "moving" }, - "།མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ།": { + "མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ། །": { "མངོན་པར་འདོད་པའི་": "desired", "དོན་": "aims", "སྒྲུབ་པ་": "accomplish" }, - "།ཐུབ་པས་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་སྤྱད།": { + "ཐུབ་པས་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་སྤྱད། །": { "ཐུབ་པས་": "sage", "རྟག་ཏུ་": "always", "སྤྱད་": "act" @@ -28314,7 +28442,7 @@ "commentary_1": "མཁས་པ་ནི་དེ་ལ་གདམས་པའི་ནུས་པ་དང་ལྡན་པའོ། །མ་བཅོལ་བར་ཕན་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་གི་གདམས་ངག་དེ་རྣམས་འཇེབས་པར་ཚོར་ནས་རྟག་ཏུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སློབ་མར་འགྱུར་བའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གཞན་ལ་ཞེན་སྐུལ་ཏེ་ཉེས་པ་འཆོས་པ་ལ་སོགས་པའི་གྲོས་འདེབས་པ་ལ་མཁས་ཤིང་མ་བཅོལ་ཡང་ཕན་པར་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ངག་གུས་པས་སྤྱི་བོར་བླང་བར་གྱིས་ཏེ། ང་རྒྱལ་མེད་པས་རྟག་ཏུ་ཀུན་གྱི་སློབ་མར་འགྱུར་བ་དང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་ལ་བཞེན་བསྐུལ་འདེབས་མཁས་ཤིང་། །མ་བཅོལ་ཕན་པ་བྱེད་པའི་ངག །གུས་པས་སྤྱི་བོས་བླང་གྱིས་ཏེ། །རྟག་ཏུ་ཀུན་གྱི་སློབ་མར་གྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགཞན་ (others), བཞེན་བསྐུལ་ (encouragement), མ་བཅོལ་ (unsolicited), ཕན་པ་ (benefit), སྤྱི་བོས་བླང་ (accept with the crown of one's head), སློབ་མ་ (student)\n\nGrammatical notes:\n- Use of མཁས་ཤིང་ indicating skill or expertise\n- གྱིས་ཏེ་ as a continuative particle\n- རྟག་ཏུ་ indicating continuity or permanence\n\n\nSkilled in offering encouragement to others,\nSpeech that benefits without being asked,\nI'll respectfully accept with the crown of my head,\nAnd always be a student to all.\n\nNote: This verse emphasizes the importance of humility, continuous learning, and benefiting others through speech, which are key principles in Tibetan Buddhist practice.", "translation": "Skilled in offering encouragement to others,\nSpeech that benefits without being asked,\nI'll respectfully accept with the crown of my head,\nAnd always be a student to all." @@ -28330,9 +28458,9 @@ "translation": "Skilled in giving encouragement to others,\nAnd speaking words that benefit without being asked,\nI will respectfully accept these with my crown,\nAnd always be a student to all." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཞན་ལ་བཞེན་བསྐུལ་འདེབས་མཁས་ཤིང་། །མ་བཅོལ་ཕན་པ་བྱེད་པའི་ངག །གུས་པས་སྤྱི་བོས་བླང་གྱིས་ཏེ། །རྟག་ཏུ་ཀུན་གྱི་སློབ་མར་གྱུར། །\n\nCommentary 1: མཁས་པ་ནི་དེ་ལ་གདམས་པའི་ནུས་པ་དང་ལྡན་པའོ། །མ་བཅོལ་བར་ཕན་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་གི་གདམས་ངག་དེ་རྣམས་འཇེབས་པར་ཚོར་ནས་རྟག་ཏུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སློབ་མར་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གཞན་ལ་ཞེན་སྐུལ་ཏེ་ཉེས་པ་འཆོས་པ་ལ་སོགས་པའི་གྲོས་འདེབས་པ་ལ་མཁས་ཤིང་མ་བཅོལ་ཡང་ཕན་པར་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ངག་གུས་པས་སྤྱི་བོར་བླང་བར་གྱིས་ཏེ། ང་རྒྱལ་མེད་པས་རྟག་ཏུ་ཀུན་གྱི་སློབ་མར་འགྱུར་བ་དང་།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nSkillful in giving advice to others,\nAnd speaking words that benefit without being asked,\nRespectfully accept such counsel with your head,\nAnd always be a student to everyone.\n\n\nThis translation captures the key ideas from the original Tibetan:\n1. Being adept at advising others\n2. Offering beneficial words without being requested\n3. Humbly and respectfully receiving such advice\n4. Maintaining the attitude of a student towards all people\n\nThe commentaries emphasize the importance of recognizing valuable guidance, being receptive to it without ego, and continuously learning from others. They also highlight the qualities of those giving advice - their skill and benevolent intent to help even when not asked.", - "translation": "Skillful in giving advice to others,\nAnd speaking words that benefit without being asked,\nRespectfully accept such counsel with your head,\nAnd always be a student to everyone." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཞན་ལ་བཞེན་བསྐུལ་འདེབས་མཁས་ཤིང་། །མ་བཅོལ་ཕན་པ་བྱེད་པའི་ངག །གུས་པས་སྤྱི་བོས་བླང་གྱིས་ཏེ། །རྟག་ཏུ་ཀུན་གྱི་སློབ་མར་གྱུར། །\n\nCommentary 1: མཁས་པ་ནི་དེ་ལ་གདམས་པའི་ནུས་པ་དང་ལྡན་པའོ། །མ་བཅོལ་བར་ཕན་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་གི་གདམས་ངག་དེ་རྣམས་འཇེབས་པར་ཚོར་ནས་རྟག་ཏུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སློབ་མར་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གཞན་ལ་ཞེན་སྐུལ་ཏེ་ཉེས་པ་འཆོས་པ་ལ་སོགས་པའི་གྲོས་འདེབས་པ་ལ་མཁས་ཤིང་མ་བཅོལ་ཡང་ཕན་པར་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ངག་གུས་པས་སྤྱི་བོར་བླང་བར་གྱིས་ཏེ། ང་རྒྱལ་མེད་པས་རྟག་ཏུ་ཀུན་གྱི་སློབ་མར་འགྱུར་བ་དང་།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that those who are skilled have the power to give instructions. It advises to recognize the beneficial instructions given by those who help without being asked, and to always become a student of everyone.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that one should respectfully accept the words of noble beings who are skilled in advising others on correcting faults and who benefit others without being asked. It emphasizes becoming everyone's student constantly, without pride.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of recognizing and accepting beneficial advice from those who are skilled in helping others, even when not asked. They stress the importance of humility and constantly being open to learning from everyone.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nSkillful in giving advice to others,\nAnd benefiting without being asked,\nRespectfully accept their words with your crown,\nAlways become a student of all.\n\nThis translation captures the essence of being receptive to wise advice, valuing those who offer unsolicited help, and maintaining a humble attitude of continuous learning from everyone.", + "translation": "Skillful in giving advice to others,\nAnd benefiting without being asked,\nRespectfully accept their words with your crown,\nAlways become a student of all." } }, "glossary": { @@ -28353,7 +28481,7 @@ "སློབ་མ་": "student" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གཞན་ལ་བཞེན་བསྐུལ་འདེབས་མཁས་ཤིང་། །": { "གཞན་": "others", "བཞེན་བསྐུལ་འདེབས་": "offering encouragement", @@ -28427,18 +28555,19 @@ }, "མ་བཅོལ་ཕན་པ་བྱེད་པའི་ངག །": { "མ་བཅོལ་": "without being asked", - "ཕན་པ་": "benefit", + "ཕན་པ་བྱེད་པ་": "benefiting", "ངག་": "words" }, "གུས་པས་སྤྱི་བོས་བླང་གྱིས་ཏེ། །": { "གུས་པས་": "respectfully", - "སྤྱི་བོས་": "with your head", + "སྤྱི་བོས་": "with your crown", "བླང་": "accept" }, "རྟག་ཏུ་ཀུན་གྱི་སློབ་མར་གྱུར། །": { "རྟག་ཏུ་": "always", - "ཀུན་": "everyone", - "སློབ་མ་": "student" + "ཀུན་": "all", + "སློབ་མ་": "student", + "གྱུར་": "become" } } } @@ -28449,7 +28578,7 @@ "commentary_1": "ཕྲག་དོག་གི་དྲི་མ་བཀྲུ་བའི་ཕྱིར་ལེགས་པར་སྨྲས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དོན་སྨྲ་བ་ནི་ལེགས་པར་སྨྲ་བའོ། །", "commentary_2": "ཕྲག་དོག་མེད་པས་ཆོས་ལེགས་པར་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ལེགས་པར་གསུངས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་ཞིང་བསོད་ནམས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན་དེ་ལ་སྔོན་དུ་བསྟོད་པས་དེ་ལེགས་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལེགས་པར་སྨས་པ་ཐམས་ཅད་ལ། །དགེ་བར་གསུངས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། །བསོད་ནམས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །བསྟོད་པས་ལེགས་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nལེགས་པར་སྨས་པ་ (well-spoken), དགེ་བར་གསུངས་ (spoken virtuously), བསོད་ནམས་ (merit), བསྟོད་པ་ (praise)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཞེས་ to indicate reported speech\n- Conditional structure with ན་ in the third line\n\n\nTo all that is well-spoken,\nOne should say, \"It is virtuously spoken.\"\nWhen seeing someone performing meritorious deeds,\nGenerate joy through praise.\n\n\nNote: This verse emphasizes the importance of acknowledging and encouraging virtuous speech and actions in Buddhist practice.", "translation": "To all that is well-spoken,\nOne should say, \"It is virtuously spoken.\"\nWhen seeing someone performing meritorious deeds,\nGenerate joy through praise." @@ -28465,9 +28594,9 @@ "translation": "For all that is well-spoken,\nOne should say, \"This is virtuous speech.\"\nWhen seeing someone perform meritorious deeds,\nGenerate joy by offering praise." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལེགས་པར་སྨས་པ་ཐམས་ཅད་ལ། །དགེ་བར་གསུངས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། །བསོད་ནམས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །བསྟོད་པས་ལེགས་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད། །\n\nCommentary 1: ཕྲག་དོག་གི་དྲི་མ་བཀྲུ་བའི་ཕྱིར་ལེགས་པར་སྨྲས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དོན་སྨྲ་བ་ནི་ལེགས་པར་སྨྲ་བའོ། །\n\nCommentary 2: ཕྲག་དོག་མེད་པས་ཆོས་ལེགས་པར་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ལེགས་པར་གསུངས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་ཞིང་བསོད་ནམས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན་དེ་ལ་སྔོན་དུ་བསྟོད་པས་དེ་ལེགས་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད་དོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nFor all that is well-spoken,\nOne should say, \"It is virtuously taught.\"\nWhen seeing someone performing meritorious deeds,\nGenerate joy by praising them well.\n", - "translation": "For all that is well-spoken,\nOne should say, \"It is virtuously taught.\"\nWhen seeing someone performing meritorious deeds,\nGenerate joy by praising them well." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལེགས་པར་སྨས་པ་ཐམས་ཅད་ལ། །དགེ་བར་གསུངས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། །བསོད་ནམས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །བསྟོད་པས་ལེགས་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད། །\n\nCommentary 1: ཕྲག་དོག་གི་དྲི་མ་བཀྲུ་བའི་ཕྱིར་ལེགས་པར་སྨྲས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དོན་སྨྲ་བ་ནི་ལེགས་པར་སྨྲ་བའོ། །\n\nCommentary 2: ཕྲག་དོག་མེད་པས་ཆོས་ལེགས་པར་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ལེགས་པར་གསུངས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་ཞིང་བསོད་ནམས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན་དེ་ལ་སྔོན་དུ་བསྟོད་པས་དེ་ལེགས་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the phrase \"well-spoken\" is used to cleanse the stain of jealousy. It defines \"well-spoken\" as speaking about topics that counter afflictive emotions.\n\nCommentary 2: This commentary emphasizes speaking about the Dharma without jealousy, praising all good teachings, and encouraging virtuous actions by first offering praise to generate joy in the doer.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries together emphasize overcoming jealousy by praising good teachings and virtuous actions. They encourage acknowledging and appreciating others' positive words and deeds to foster joy and further virtue.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nDeclare \"Well said!\" to all good teachings.\nWhen seeing someone perform virtuous deeds,\nGenerate joy by offering sincere praise.\n", + "translation": "Declare \"Well said!\" to all good teachings.\nWhen seeing someone perform virtuous deeds,\nGenerate joy by offering sincere praise." } }, "glossary": { @@ -28486,7 +28615,7 @@ "བསྐྱེད་": "make" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལེགས་པར་སྨས་པ་ཐམས་ཅད་ལ། །དགེ་བར་གསུངས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། །": { "ལེགས་པར་སྨས་པ་": "well-spoken", "དགེ་བར་": "virtuously", @@ -28532,18 +28661,15 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ལེགས་པར་སྨས་པ་ཐམས་ཅད་ལ། །དགེ་བར་གསུངས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། །": { - "ལེགས་པར་སྨས་པ་": "well-spoken", - "དགེ་བར་": "virtuously", - "གསུངས་": "taught", - "བརྗོད་པར་བྱ་": "should say" + "ལེགས་པར་སྨས་པ་ཐམས་ཅད་ལ། །དགེ་བར་གསུངས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ།": { + "ལེགས་པར་སྨས་པ་": "good teachings", + "བརྗོད་པར་བྱ": "Declare" }, - "བསོད་ནམས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །བསྟོད་པས་ལེགས་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད། །": { - "བསོད་ནམས་": "meritorious deeds", + "།བསོད་ནམས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །བསྟོད་པས་ལེགས་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད།": { + "བསོད་ནམས་བྱེད་པ་": "perform virtuous deeds", "མཐོང་": "seeing", - "བསྟོད་པས་": "praising", - "དགའ་བ་": "joy", - "བསྐྱེད་": "generate" + "བསྟོད་པས་": "praise", + "དགའ་བ་བསྐྱེད": "Generate joy" } } } @@ -28554,7 +28680,7 @@ "commentary_1": "རྗེས་སུ་བརྗོད་པ་ནི་གཞན་གྱིས་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་རྗེས་སུ་བཟླས་པར་བྱ་བའོ། །གཞན་གྱིས་བདག་གི་ཡོན་ཏན་བསྔགས་པ་བརྗོད་ན། དེ་དག་གི་ཡོན་ཏན་ཤེས་ཤིང་ཡོན་ཏན་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་ཅན་ཅིག་གོ་སྙམ་དུ་ཡིད་ཀྱིས་རིགས་པར་བྱའི་རང་ཁེངས་ཤིང་རང་ཐང་མི་བྱའོ། །", "commentary_2": "ཁ་བསག་ཏུ་དོགས་པ་ལྡོག་པའི་ཕྱིར་ཀློག་ནས་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པར་བྱ་ཞིང་། གཞན་དག་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་མངོན་དུ་བརྗོད་ན་དེའི་རྗེས་སུ་བརྗོད་ཅིང་བྱང་སེམས་རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་དེས་བདག་གི་ཡོན་ཏན་དུ་ཤེས་པར་རིགས་པར་བྱ་ཡི་རང་ཁེངས་པར་མི་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལྐོག་ན་ཡོན་ཏན་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་རྗེས་སུ་བརྗོད། །རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་དེ། །ཡོན་ཏན་ཤེས་པར་རིག་པར་བྱ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nལྐོག་ན་(Behind/in secret), ཡོན་ཏན་(Qualities/virtues), བརྗོད་(Speak/express), རྗེས་སུ་བརྗོད་(Repeat/echo), རང་གི་(One's own), ཤེས་པ་(Know/understand)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ conditional particles\n- Repetition of བརྗོད་ (to speak) in various contexts\n- Final line uses པར་ to indicate purpose\n\n\nWhen [someone's] qualities are spoken of in secret, one should repeat [those] qualities [openly].\nIf one speaks of one's own qualities, one should understand this as [merely] knowing [one's] qualities.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the proper way to handle praise and self-assessment in the context of Buddhist ethics.", "translation": "When [someone's] qualities are spoken of in secret, one should repeat [those] qualities [openly].\nIf one speaks of one's own qualities, one should understand this as [merely] knowing [one's] qualities." @@ -28570,9 +28696,9 @@ "translation": "Praise virtues in private;\nWhen virtues are praised, repeat the praise.\nWhen one's own virtues are praised,\nKnow that those virtues are recognized." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལྐོག་ན་ཡོན་ཏན་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་རྗེས་སུ་བརྗོད། །རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་དེ། །ཡོན་ཏན་ཤེས་པར་རིག་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: རྗེས་སུ་བརྗོད་པ་ནི་གཞན་གྱིས་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་རྗེས་སུ་བཟླས་པར་བྱ་བའོ། །གཞན་གྱིས་བདག་གི་ཡོན་ཏན་བསྔགས་པ་བརྗོད་ན། དེ་དག་གི་ཡོན་ཏན་ཤེས་ཤིང་ཡོན་ཏན་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་ཅན་ཅིག་གོ་སྙམ་དུ་ཡིད་ཀྱིས་རིགས་པར་བྱའི་རང་ཁེངས་ཤིང་རང་ཐང་མི་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: ཁ་བསག་ཏུ་དོགས་པ་ལྡོག་པའི་ཕྱིར་ཀློག་ནས་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པར་བྱ་ཞིང་། གཞན་དག་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་མངོན་དུ་བརྗོད་ན་དེའི་རྗེས་སུ་བརྗོད་ཅིང་བྱང་སེམས་རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་དེས་བདག་གི་ཡོན་ཏན་དུ་ཤེས་པར་རིགས་པར་བྱ་ཡི་རང་ཁེངས་པར་མི་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nPraise virtues in private,\nWhen virtues are praised, repeat them.\nWhen one's own virtues are mentioned,\nRecognize them as virtues understood.\n\n\nThis translation captures the key ideas from the Tibetan text and commentaries:\n1. It's better to praise others' virtues privately rather than openly.\n2. When others praise virtues, it's appropriate to repeat or affirm those praises.\n3. When one's own virtues are mentioned by others, one should mentally acknowledge them as virtues recognized by others, without becoming arrogant or boastful.\n4. The overall message emphasizes humility and proper conduct when dealing with praise and recognition of virtues.", - "translation": "Praise virtues in private,\nWhen virtues are praised, repeat them.\nWhen one's own virtues are mentioned,\nRecognize them as virtues understood." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལྐོག་ན་ཡོན་ཏན་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་རྗེས་སུ་བརྗོད། །རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་དེ། །ཡོན་ཏན་ཤེས་པར་རིག་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: རྗེས་སུ་བརྗོད་པ་ནི་གཞན་གྱིས་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་རྗེས་སུ་བཟླས་པར་བྱ་བའོ། །གཞན་གྱིས་བདག་གི་ཡོན་ཏན་བསྔགས་པ་བརྗོད་ན། དེ་དག་གི་ཡོན་ཏན་ཤེས་ཤིང་ཡོན་ཏན་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་ཅན་ཅིག་གོ་སྙམ་དུ་ཡིད་ཀྱིས་རིགས་པར་བྱའི་རང་ཁེངས་ཤིང་རང་ཐང་མི་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: ཁ་བསག་ཏུ་དོགས་པ་ལྡོག་པའི་ཕྱིར་ཀློག་ནས་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པར་བྱ་ཞིང་། གཞན་དག་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་མངོན་དུ་བརྗོད་ན་དེའི་རྗེས་སུ་བརྗོད་ཅིང་བྱང་སེམས་རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་དེས་བདག་གི་ཡོན་ཏན་དུ་ཤེས་པར་རིགས་པར་བྱ་ཡི་རང་ཁེངས་པར་མི་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that one should repeat praises of others' qualities after they are spoken. When others praise one's own qualities, one should mentally acknowledge that they are knowledgeable about and attached to virtues, rather than becoming arrogant or self-important.\n\nCommentary 2:\nThis commentary suggests praising others' qualities in their absence to avoid suspicion of flattery. When others openly praise someone else's qualities, one should join in the praise. When bodhisattvas speak of their own qualities, they should recognize these as their own virtues without becoming arrogant.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of praising others' qualities, either in their absence or by joining in when others do so. They caution against arrogance when one's own qualities are praised or mentioned, instead encouraging a mindful recognition of one's virtues without pride.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nPraise qualities in one's absence,\nAnd when qualities are praised, join in the praise.\nWhen speaking of one's own qualities,\nRecognize them as virtues without pride.\n", + "translation": "Praise qualities in one's absence,\nAnd when qualities are praised, join in the praise.\nWhen speaking of one's own qualities,\nRecognize them as virtues without pride." } }, "glossary": { @@ -28598,7 +28724,7 @@ "རིག་པ་": "understand" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལྐོག་ན་ཡོན་ཏན་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །": { "ལྐོག་": "secret", "ཡོན་ཏན་": "qualities", @@ -28665,24 +28791,23 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ལྐོག་ན་ཡོན་ཏན་བརྗོད་བྱ་ཞིང་།": { - "ལྐོག་": "private", - "ཡོན་ཏན་": "virtues", + "ལྐོག་ན་": "absence", + "ཡོན་ཏན་": "qualities", "བརྗོད་": "praise" }, "།ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་རྗེས་སུ་བརྗོད།": { - "ཡོན་ཏན་": "virtues", + "ཡོན་ཏན་": "qualities", "བརྗོད་": "praise", - "རྗེས་སུ་བརྗོད་": "repeat" + "རྗེས་སུ་བརྗོད་": "join in the praise" }, "།རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་དེ།": { "རང་གི་": "one's own", - "ཡོན་ཏན་": "virtues", - "བརྗོད་": "mentioned" + "ཡོན་ཏན་": "qualities", + "བརྗོད་": "speaking" }, "།ཡོན་ཏན་ཤེས་པར་རིག་པར་བྱ།": { "ཡོན་ཏན་": "virtues", - "ཤེས་པར་": "understood", - "རིག་པར་བྱ་": "recognize" + "ཤེས་པར་": "recognize" } } } @@ -28693,7 +28818,7 @@ "commentary_1": "རྩོལ་བ་ནི་གང་དུ་ཡང་རུང་བའོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་དགའ་བའོ། །གཞན་གྱིས་བྱས་པ་ནི་གཞན་གྱིས་འབད་པས་བསྒྲུབས་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་ལྟར་བྱས་པས་གཞན་གྱི་དགེ་བ་རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་བདག་གི་དགའ་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དགའ་བ་དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན་པ་དེ་ལྟ་བས་ན་གཞན་གྱིས་བྱས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་བདག་དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས། །དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nརྩོམ་པ་ (endeavor/undertaking), དགའ་ (joy/happiness), རིན་ (price), ཉོ་ (buy), དཀོན་ (rare), ཡོན་ཏན་ (qualities/virtues), བདེ་བ་ (bliss)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་ indicates purpose\n- ནའང་ is a concessive conjunction (\"even if\")\n- དེ་ལྟས་ means \"therefore\"\n- བྱས་ is the past tense of བྱེད་ (\"do/make\")\n\n\nAll endeavors are for the sake of joy;\nEven if bought with a price, it is rare.\nTherefore, through the virtues created by others,\nOne should experience the bliss of joy.\n\n\nNote: This verse emphasizes the rarity and value of joy, encouraging one to appreciate and experience joy that comes from others' virtuous actions.", "translation": "All endeavors are for the sake of joy;\nEven if bought with a price, it is rare.\nTherefore, through the virtues created by others,\nOne should experience the bliss of joy." @@ -28709,9 +28834,9 @@ "translation": "All endeavors are for the sake of joy;\nYet even if bought with riches, it is rare.\nTherefore, through the virtues done by others,\nOne should experience the bliss of rejoicing." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས། །དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: རྩོལ་བ་ནི་གང་དུ་ཡང་རུང་བའོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་དགའ་བའོ། །གཞན་གྱིས་བྱས་པ་ནི་གཞན་གྱིས་འབད་པས་བསྒྲུབས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་བྱས་པས་གཞན་གྱི་དགེ་བ་རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་བདག་གི་དགའ་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དགའ་བ་དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན་པ་དེ་ལྟ་བས་ན་གཞན་གྱིས་བྱས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་བདག་དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nAll endeavors are for the sake of joy.\nThat joy is rare even if bought with riches.\nTherefore, through the virtues accomplished by others,\nOne should experience the bliss of rejoicing.\n", - "translation": "All endeavors are for the sake of joy.\nThat joy is rare even if bought with riches.\nTherefore, through the virtues accomplished by others,\nOne should experience the bliss of rejoicing." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས། །དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: རྩོལ་བ་ནི་གང་དུ་ཡང་རུང་བའོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་དགའ་བའོ། །གཞན་གྱིས་བྱས་པ་ནི་གཞན་གྱིས་འབད་པས་བསྒྲུབས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་བྱས་པས་གཞན་གྱི་དགེ་བ་རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་བདག་གི་དགའ་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དགའ་བ་དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན་པ་དེ་ལྟ་བས་ན་གཞན་གྱིས་བྱས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་བདག་དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"effort\" can be applied anywhere. \"That\" refers to joy. \"Done by others\" means accomplished through others' efforts.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that all virtuous actions initiated by others become a cause for one's own joy. Such joy is rare even if one tries to buy it. Therefore, one should experience the happiness of rejoicing in the qualities and actions of others.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize that one should find joy in the virtuous actions and qualities of others. This joy is precious and rare, and cannot be easily obtained even with money. By rejoicing in others' good deeds, one can experience a special kind of happiness.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nAll endeavors are for the sake of joy,\nYet such joy is rare even if bought with riches.\nTherefore, through the virtues created by others,\nOne should experience the bliss of rejoicing.", + "translation": "All endeavors are for the sake of joy,\nYet such joy is rare even if bought with riches.\nTherefore, through the virtues created by others,\nOne should experience the bliss of rejoicing." } }, "glossary": { @@ -28731,7 +28856,7 @@ "སྤྱད་པ་": "enjoy" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །": { "རྩོམ་པ་": "endeavors", "ཐམས་ཅད་": "all", @@ -28785,20 +28910,16 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །": { + "རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །": { "རྩོམ་པ་": "endeavors", - "དགའ་": "joy" - }, - "དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །": { + "དགའ་": "joy", "རིན་": "riches", "ཉོ་": "bought", "དཀོན་": "rare" }, - "དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས། །": { + "དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས། །དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ། །": { "གཞན་": "others", - "ཡོན་ཏན་": "virtues" - }, - "དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ། །": { + "ཡོན་ཏན་": "virtues", "དགའ་བ་": "rejoicing", "བདེ་བ་": "bliss", "སྤྱད་པ་": "experience" @@ -28812,7 +28933,7 @@ "commentary_1": "འདིར་ཞེས་པ་ནི་དགའ་བའི་བདེ་བ་འདི་ལའོ། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལ་ཞེ་སྡང་ཞིང་མི་དགའ་བ་ཉིད་ཀྱིས་ན་འདིར་སྡུག་བསྔལ་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་བ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །", "commentary_2": "དེས་བདག་ལ་ཚེ་འདིར་ལོངས་སྤྱོད་ལ་སོགས་གོད་པར་འགྱུར་བ་ཡོང་མེད་ཅིང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཡང་བདེ་བ་ཆེན་པོ་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལ་སྡང་བའི་ཉེས་པས་ནི་འདིར་མི་དགའ་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཕ་རོལ་ཏུ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་བར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ལ་འདིར་གོང་ཡོང་མེད་ལ། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་བདེ་བ་ཆེ། །ཉེས་པས་མི་དགའ་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nབདག་(Self), གོང་(Benefit/Advantage), ཕ་རོལ་(Other side/Next life), བདེ་བ་(Happiness), ཉེས་པ་(Faults/Misdeeds), སྡུག་བསྔལ་(Suffering)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ and དུ་ particles to indicate location/direction\n- Repetition of ཕ་རོལ་དུ་ཡང་ to emphasize consequences in future lives\n- Contrasting structure between first two lines and last two lines\n\n\nFor me, there is no benefit here,\nAnd in the next life, great happiness.\nDue to faults, unhappiness and suffering,\nAnd in the next life, great suffering too.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be contrasting the results of virtuous and non-virtuous actions in this life and the next, a common theme in Buddhist teachings on karma and rebirth.", "translation": "For me, there is no benefit here,\nAnd in the next life, great happiness.\nDue to faults, unhappiness and suffering,\nAnd in the next life, great suffering too." @@ -28828,9 +28949,9 @@ "translation": "I have no loss here in this life,\nAnd in the next life, great happiness.\nThe wicked suffer misery and pain,\nAnd in the next life, great suffering too." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ལ་འདིར་གོང་ཡོང་མེད་ལ། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་བདེ་བ་ཆེ། །ཉེས་པས་མི་དགའ་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ། །\n\nCommentary 1: འདིར་ཞེས་པ་ནི་དགའ་བའི་བདེ་བ་འདི་ལའོ། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལ་ཞེ་སྡང་ཞིང་མི་དགའ་བ་ཉིད་ཀྱིས་ན་འདིར་སྡུག་བསྔལ་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་བ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེས་བདག་ལ་ཚེ་འདིར་ལོངས་སྤྱོད་ལ་སོགས་གོད་པར་འགྱུར་བ་ཡོང་མེད་ཅིང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཡང་བདེ་བ་ཆེན་པོ་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལ་སྡང་བའི་ཉེས་པས་ནི་འདིར་མི་དགའ་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཕ་རོལ་ཏུ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་བར་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nFor me, there is no loss here [in this life],\nAnd in the next life, there is great happiness.\nDue to faults [of jealousy], there is unhappiness and suffering here,\nAnd in the next life, there is great suffering as well.\n\n\nThis translation captures the main ideas that:\n1. Being free of jealousy leads to no loss in this life and great happiness in the next.\n2. Having jealousy towards others' qualities causes unhappiness in this life and great suffering in future lives (like hell realms, as mentioned in Commentary 1).\n\nThe commentaries clarify that \"here\" refers to this life, and \"great suffering\" in the next life refers to rebirth in lower realms like hell. They also explain that the faults mentioned relate specifically to jealousy or anger towards others' good qualities.", - "translation": "For me, there is no loss here [in this life],\nAnd in the next life, there is great happiness.\nDue to faults [of jealousy], there is unhappiness and suffering here,\nAnd in the next life, there is great suffering as well." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ལ་འདིར་གོང་ཡོང་མེད་ལ། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་བདེ་བ་ཆེ། །ཉེས་པས་མི་དགའ་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ། །\n\nCommentary 1: འདིར་ཞེས་པ་ནི་དགའ་བའི་བདེ་བ་འདི་ལའོ། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལ་ཞེ་སྡང་ཞིང་མི་དགའ་བ་ཉིད་ཀྱིས་ན་འདིར་སྡུག་བསྔལ་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་བ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེས་བདག་ལ་ཚེ་འདིར་ལོངས་སྤྱོད་ལ་སོགས་གོད་པར་འགྱུར་བ་ཡོང་མེད་ཅིང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཡང་བདེ་བ་ཆེན་པོ་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལ་སྡང་བའི་ཉེས་པས་ནི་འདིར་མི་དགའ་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཕ་རོལ་ཏུ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་བར་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\n\"Here\" refers to the happiness of joy in this life. Due to anger and displeasure towards others' qualities, one suffers here. The \"great suffering\" refers to hell realms and such.\n\nCommentary 2:\nFor oneself, there is no loss of wealth etc. in this life, and it also produces great happiness in the next life. The fault of being angry at others' qualities causes unhappiness and suffering here, and also leads to great suffering in the next life.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries explain that being happy for others' qualities brings no loss in this life and leads to great happiness in the next. Conversely, being angry or displeased with others' qualities causes suffering both in this life and the next, with the next life's suffering being especially severe (like hell realms).\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nFor me, there is no loss here,\nAnd great happiness in the next life.\nFaults bring displeasure and suffering,\nAnd great suffering in the next life.\n", + "translation": "For me, there is no loss here,\nAnd great happiness in the next life.\nFaults bring displeasure and suffering,\nAnd great suffering in the next life." } }, "glossary": { @@ -28848,7 +28969,7 @@ "ཕ་རོལ་": "next" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་ལ་འདིར་གོང་ཡོང་མེད་ལ། །": { "བདག་": "me", "གོང་": "benefit" @@ -28896,17 +29017,25 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བདག་ལ་འདིར་གོང་ཡོང་མེད་ལ། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་བདེ་བ་ཆེ། །": { + "བདག་ལ་འདིར་གོང་ཡོང་མེད་ལ། །": { "བདག་": "me", - "གོང་ཡོང་མེད་": "no loss", + "འདིར་": "here", + "གོང་ཡོང་མེད་": "no loss" + }, + "ཕ་རོལ་དུ་ཡང་བདེ་བ་ཆེ། །": { "ཕ་རོལ་": "next life", - "བདེ་བ་": "happiness" + "བདེ་བ་": "happiness", + "ཆེ་": "great" }, - "ཉེས་པས་མི་དགའ་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ། །": { - "ཉེས་པ་": "faults", - "མི་དགའ་": "unhappiness", + "ཉེས་པས་མི་དགའ་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་། །": { + "ཉེས་པས་": "faults", + "མི་དགའ་": "displeasure", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" + }, + "ཕ་རོལ་དུ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ། །": { + "ཕ་རོལ་": "next life", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", - "ཕ་རོལ་": "next life" + "ཆེ་": "great" } } } @@ -28917,7 +29046,7 @@ "commentary_1": "འདི་ལྟར་བྱ་ཞིང་འདི་ལྟར་བསླབ་པའི་དངོས་པོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྨྲ་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡིད་ཕེབས་པ་ནི་ཡིད་ཆེས་པའི་འོས་སུ་འགྱུར་བའོ། །འབྲེལ་བ་ནི་རིམ་པར་འཚམ་པའི་རྣམ་གཞག་དང་ལྡན་པའོ། །ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་ཡིད་དང་མཐུན་ཞིང་འཐད་པ་སྟེ། སྙིང་ལ་འབབ་པའོ། །འཇམ་པ་ནི་མཉེན་པའོ། །རན་ཞེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་གང་ཞིག་སྐད་མི་ཆེ་ཙམ་གྱིས་གཏམ་སྨྲ་བའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་པ་སྟེ་ཡིད་ཆེས་སུ་རུང་བ་དང་། སྐབས་དང་རིམ་པར་འབྲེལ་བ་དང་། དོན་གསལ་པོར་སྟོན་པ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། ཀུན་སློང་ཆགས་པ་དང་། ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། སྒྲ་འཇམ་ཞིང་མང་ཉུང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་འབྲེལ་པ་དང་། །དོན་གསལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། །ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། །འཇམ་ཞིང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nསྨྲ་ (speak), ཡིད་ཕེབས་ (comfortable/at ease), འབྲེལ་པ་ (connected), དོན་གསལ་ (clear meaning), ཡིད་དུ་འོང་བ་ (pleasing), ཆགས་ (attachment), ཞེ་སྡང་ (anger), སྤངས་པ་ (abandon), འཇམ་ (gentle), རན་པ་ (appropriate)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ conditional particle in first line\n- Parallel structure with དང་ connectives\n- Final line uses པར་ to create verbal noun\n\n\nWhen speaking, [one should] speak comfortably and connectedly,\nWith clear meaning and in a pleasing manner,\nHaving abandoned attachment and anger,\nGently and appropriately.\n\nTechnical note: This verse outlines qualities of proper speech in Buddhist practice, emphasizing both the manner and content of communication.", "translation": "When speaking, [one should] speak comfortably and connectedly,\nWith clear meaning and in a pleasing manner,\nHaving abandoned attachment and anger,\nGently and appropriately." @@ -28933,9 +29062,9 @@ "translation": "When speaking, be relaxed and coherent,\nClear in meaning and pleasing to hear.\nFree from attachment and aversion,\nSpeak gently and in moderation." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་འབྲེལ་པ་དང་། །དོན་གསལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། །ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། །འཇམ་ཞིང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: འདི་ལྟར་བྱ་ཞིང་འདི་ལྟར་བསླབ་པའི་དངོས་པོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྨྲ་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡིད་ཕེབས་པ་ནི་ཡིད་ཆེས་པའི་འོས་སུ་འགྱུར་བའོ། །འབྲེལ་བ་ནི་རིམ་པར་འཚམ་པའི་རྣམ་གཞག་དང་ལྡན་པའོ། །ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་ཡིད་དང་མཐུན་ཞིང་འཐད་པ་སྟེ། སྙིང་ལ་འབབ་པའོ། །འཇམ་པ་ནི་མཉེན་པའོ། །རན་ཞེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་གང་ཞིག་སྐད་མི་ཆེ་ཙམ་གྱིས་གཏམ་སྨྲ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། སྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་པ་སྟེ་ཡིད་ཆེས་སུ་རུང་བ་དང་། སྐབས་དང་རིམ་པར་འབྲེལ་བ་དང་། དོན་གསལ་པོར་སྟོན་པ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། ཀུན་སློང་ཆགས་པ་དང་། ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། སྒྲ་འཇམ་ཞིང་མང་ཉུང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhen speaking, one should:\nSpeak in a way that inspires confidence and trust,\nExpress ideas clearly and in a pleasing manner,\nAvoid attachment and anger,\nAnd speak gently and in moderation.\n", - "translation": "When speaking, one should:\nSpeak in a way that inspires confidence and trust,\nExpress ideas clearly and in a pleasing manner,\nAvoid attachment and anger,\nAnd speak gently and in moderation." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་འབྲེལ་པ་དང་། །དོན་གསལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། །ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། །འཇམ་ཞིང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: འདི་ལྟར་བྱ་ཞིང་འདི་ལྟར་བསླབ་པའི་དངོས་པོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྨྲ་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡིད་ཕེབས་པ་ནི་ཡིད་ཆེས་པའི་འོས་སུ་འགྱུར་བའོ། །འབྲེལ་བ་ནི་རིམ་པར་འཚམ་པའི་རྣམ་གཞག་དང་ལྡན་པའོ། །ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་ཡིད་དང་མཐུན་ཞིང་འཐད་པ་སྟེ། སྙིང་ལ་འབབ་པའོ། །འཇམ་པ་ནི་མཉེན་པའོ། །རན་ཞེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་གང་ཞིག་སྐད་མི་ཆེ་ཙམ་གྱིས་གཏམ་སྨྲ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། སྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་པ་སྟེ་ཡིད་ཆེས་སུ་རུང་བ་དང་། སྐབས་དང་རིམ་པར་འབྲེལ་བ་དང་། དོན་གསལ་པོར་སྟོན་པ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། ཀུན་སློང་ཆགས་པ་དང་། ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། སྒྲ་འཇམ་ཞིང་མང་ཉུང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains how to speak properly. It emphasizes speaking in a way that inspires confidence, is logically structured, clear in meaning, agreeable to the mind, gentle, and moderate in volume.\n\nCommentary 2:\nThis commentary lists the qualities of proper speech: trustworthy, contextually relevant, clear in meaning, pleasing to hear, free from attachment and anger, gentle in tone, and appropriate in length.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize similar qualities for proper speech: it should be trustworthy, logically structured, clear in meaning, pleasing to hear, free from negative emotions, gentle in tone, and appropriate in volume and length.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nWhen speaking, one should:\nInspire trust and maintain logical coherence,\nExpress meaning clearly and in a pleasing manner,\nAbandon attachment and aversion,\nAnd speak gently and in moderation.", + "translation": "When speaking, one should:\nInspire trust and maintain logical coherence,\nExpress meaning clearly and in a pleasing manner,\nAbandon attachment and aversion,\nAnd speak gently and in moderation." } }, "glossary": { @@ -28956,7 +29085,7 @@ "སྨྲ་བར་བྱ་": "speak" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་འབྲེལ་པ་དང་། །": { "སྨྲ་": "speaking", "ཡིད་ཕེབས་": "comfortably", @@ -29022,17 +29151,17 @@ "04_commentary_assisted": { "སྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་འབྲེལ་པ་དང་། །": { "སྨྲ་": "speak", - "ཡིད་ཕེབས་": "inspire confidence", - "འབྲེལ་པ་": "trust" + "ཡིད་ཕེབས་": "inspire trust", + "འབྲེལ་པ་": "coherence" }, "དོན་གསལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། །": { - "དོན་གསལ་": "express clearly", + "དོན་གསལ་": "express meaning clearly", "ཡིད་དུ་འོང་བ་": "pleasing" }, "ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། །": { "ཆགས་": "attachment", - "ཞེ་སྡང་": "anger", - "སྤངས་པ་": "avoid" + "ཞེ་སྡང་": "aversion", + "སྤངས་པ་": "abandon" }, "འཇམ་ཞིང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱ། །": { "འཇམ་": "gently", @@ -29048,7 +29177,7 @@ "commentary_1": "འདི་ལྟར་བལྟ་བར་འོས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མིག་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དྲང་ཞིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཁྱོག་པ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། མིའི་སྐྱོན་ནས་མི་ལྟ་བའོ།།ཕན་འདོགས་པའི་ཞིང་ལ་སོགས་པ་ཡང་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལ་བལྟ་ན་ཡང་འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་བསམས་ནས་སྐྱོན་མི་ལྟ་བའམ་གྱ་གྱུ་ཅན་མ་ཡིན་པས་ན་དྲང་ཞིང་དེ་ལ་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རང་གིས་སྒྲུབ་ཚུལ་དང་། གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་ཚུལ་ལོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམིག་གིས་སེམས་ཅན་ལྟ་ན་ཡང་། །འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས། །དྲང་ཞིང་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟ། །\n", "output": "Key terms:\nམིག་ (eye), སེམས་ཅན་ (sentient beings), བརྟེན་ (depend), སངས་རྒྱས་ (Buddha), དྲང་ (honest/upright), བྱམས་པ་ (loving-kindness)\n\nGrammatical notes:\n- ལྟ་ན་ཡང་ (even when looking)\n- འགྱུར་རོ་ (future tense marker)\n- ཞེས་ (quotative particle)\n- ཚུལ་གྱིས་ (in the manner of)\n\n\nEven when looking at sentient beings with the eyes,\nOne should look with an honest and loving manner, thinking:\n\"Depending on these very beings,\nI will attain Buddhahood.\"\n\nNote: The verse emphasizes the bodhisattva's perspective of viewing all beings as the cause of one's own enlightenment, fostering an attitude of gratitude and loving-kindness.", "translation": "Even when looking at sentient beings with the eyes,\nOne should look with an honest and loving manner, thinking:\n\"Depending on these very beings,\nI will attain Buddhahood.\"" @@ -29064,9 +29193,9 @@ "translation": "Even when looking at beings with one's eyes,\nView them with kindness and honesty, thinking:\n\"By relying on these very beings,\nI myself will attain Buddhahood.\"" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམིག་གིས་སེམས་ཅན་ལྟ་ན་ཡང་། །འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས། །དྲང་ཞིང་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟ། །\n\nCommentary 1: འདི་ལྟར་བལྟ་བར་འོས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མིག་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དྲང་ཞིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཁྱོག་པ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། མིའི་སྐྱོན་ནས་མི་ལྟ་བའོ།།ཕན་འདོགས་པའི་ཞིང་ལ་སོགས་པ་ཡང་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལ་བལྟ་ན་ཡང་འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་བསམས་ནས་སྐྱོན་མི་ལྟ་བའམ་གྱ་གྱུ་ཅན་མ་ཡིན་པས་ན་དྲང་ཞིང་དེ་ལ་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རང་གིས་སྒྲུབ་ཚུལ་དང་། གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་ཚུལ་ལོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nEven when looking at sentient beings with one's eyes,\nThinking \"It is by relying on these very beings\nThat I will attain Buddhahood,\"\nOne should look at them with an honest and loving attitude.\n", - "translation": "Even when looking at sentient beings with one's eyes,\nThinking \"It is by relying on these very beings\nThat I will attain Buddhahood,\"\nOne should look at them with an honest and loving attitude." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལྟ་ན་ཡང་། །འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས། །དྲང་ཞིང་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟ། །\n\nCommentary 1: འདི་ལྟར་བལྟ་བར་འོས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མིག་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དྲང་ཞིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཁྱོག་པ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། མིའི་སྐྱོན་ནས་མི་ལྟ་བའོ།།ཕན་འདོགས་པའི་ཞིང་ལ་སོགས་པ་ཡང་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལ་བལྟ་ན་ཡང་འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་བསམས་ནས་སྐྱོན་མི་ལྟ་བའམ་གྱ་གྱུ་ཅན་མ་ཡིན་པས་ན་དྲང་ཞིང་དེ་ལ་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རང་གིས་སྒྲུབ་ཚུལ་དང་། གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་ཚུལ་ལོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains how one should look at sentient beings. It emphasizes looking at them straightforwardly, without focusing on their faults. It also mentions that beings are fields of merit and causes for accumulating virtue.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on how to view sentient beings, suggesting that one should look at them thinking, \"By relying on these beings, I will become a Buddha.\" It emphasizes looking at them without finding faults, straightforwardly and with loving kindness. It also mentions two aspects: how to practice oneself and how to benefit others.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the importance of viewing sentient beings positively, without focusing on their faults. They suggest that one should look at beings with the understanding that they are the cause for one's own enlightenment and as fields of merit. The view should be straightforward, loving, and kind.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nEven when looking at sentient beings with your eyes,\nView them straightforwardly and with loving kindness,\nThinking, \"By relying on these very beings,\nI myself will attain Buddhahood.\"", + "translation": "Even when looking at sentient beings with your eyes,\nView them straightforwardly and with loving kindness,\nThinking, \"By relying on these very beings,\nI myself will attain Buddhahood.\"" } }, "glossary": { @@ -29086,7 +29215,7 @@ "བལྟ་": "look" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལྟ་ན་ཡང་། །": { "མིག་": "eyes", "སེམས་ཅན་": "sentient beings", @@ -29158,9 +29287,9 @@ "འགྱུར་": "attain" }, "དྲང་ཞིང་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟ། །": { - "དྲང་": "honest", - "བྱམས་པ་": "loving", - "ཚུལ་": "attitude" + "དྲང་": "straightforwardly", + "བྱམས་པ་": "loving kindness", + "བལྟ་": "view" } } } @@ -29171,7 +29300,7 @@ "commentary_1": "རྟག་ཏུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཞེས་སྦྱར་རོ། །རྟག་ཏུ་མངོན་ཞེན་ལས་བྱུང་བ་ནི་རྟག་ཏུ་གོམས་པས་བསྐྱེད་པའོ། །ཡང་ཇི་ལྟ་བུར་འགྱུར་བ་ཞིག་སྙམ་པ་ལ། ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་བྱམས་པ་ལ་སོགས་པ་གོམས་པའི་དོན་གཉིས་ཀྱི་མཚན་མ་དང་གང་ལྡན་པའོ། །གང་ཡོན་ཏན་གྱི་ཞིང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའོ། །ཕན་འདོགས་པའི་ཞིང་ཕ་མ་ལ་སོགས་པའོ། །སྙིང་རྗེའི་ཞིང་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མནར་བ་རྣམས་ལའོ། །འདི་ཡང་རྗེས་སུ་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། བསྒྲུབ་བྱ་དགེ་བ་སྟོབས་ལྡན་བསྟན་པ་དང་། སྒྲུབ་ཚུལ་དང་། མཆོག་དམན་གྱི་བླང་དོར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། དུས་རྟག་པར་ཏེ་རྒྱུན་ལྡན་དང་། བསམ་པ་མངོན་ཞེན་ཏེ་འདུན་པ་དྲག་པོ་དང་། དེའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་འཇོམས་ནུས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླངས་བ་ཉིད་དང་། ཡུལ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཞིང་སངས་རྒྱས་སོགས་དང་། ཕན་འདོགས་པའི་ཞིང་ཕ་མ་ལ་སོགས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བའི་ཞིང་ནད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དགེ་བ་ཆེན་པོར་འགྱུར་ལ། མི་དགེ་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། བཤེས་སྤྲིང་ལས། རྟག་ཏུ་མངོན་པར་ཞེན་དང་གཉེན་པོ་མེད། །ཡོན་ཏན་གཙོ་ལྡན་གཞི་ལས་བྱུང་བའི་ལས། །དགེ་དང་མི་དགེ་རྣམ་ལྔ་ཆེན་པོ་སྟེ། །དེ་བས་དགེ་བ་སྤྱོད་ལ་བརྩོན་པར་མཛོད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྟག་པར་མངོན་ཞེན་གྱིས་བསླང་བའམ། །གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླང་བ་ཉིད། །ཡོན་ཏན་དང་ནི་ཕན་འདོགས་ཞིང་། །སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་དགེ་ཆེན་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྟག་པར་(constantly), མངོན་ཞེན་(attachment), གཉེན་པོ་(antidote), ཡོན་ཏན་(qualities), ཕན་འདོགས་(benefit), སྡུག་བསྔལ་(suffering), དགེ་ཆེན་(great virtue)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ and ཡིས་ are instrumental particles\n- བསླང་བ་ (to arouse/motivate) is repeated\n- ཞིང་ connects clauses\n\n\nWhether aroused by constant attachment,\nOr motivated by its antidote,\n[Actions] endowed with qualities and benefiting [others],\nBecome great virtue towards those who suffer.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of virtuous actions, contrasting those motivated by attachment with those arising from applying antidotes to afflictions, both of which can result in benefit to others and accumulation of merit.", "translation": "Whether aroused by constant attachment,\nOr motivated by its antidote,\n[Actions] endowed with qualities and benefiting [others],\nBecome great virtue towards those who suffer." @@ -29187,9 +29316,9 @@ "translation": "Whether motivated by constant attachment,\nOr stirred by the antidote itself,\nCultivating qualities and benefiting others,\nBrings great virtue even in suffering." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྟག་པར་མངོན་ཞེན་གྱིས་བསླང་བའམ། །གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླང་བ་ཉིད། །ཡོན་ཏན་དང་ནི་ཕན་འདོགས་ཞིང་། །སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་དགེ་ཆེན་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: རྟག་ཏུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཞེས་སྦྱར་རོ། །རྟག་ཏུ་མངོན་ཞེན་ལས་བྱུང་བ་ནི་རྟག་ཏུ་གོམས་པས་བསྐྱེད་པའོ། །ཡང་ཇི་ལྟ་བུར་འགྱུར་བ་ཞིག་སྙམ་པ་ལ། ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་བྱམས་པ་ལ་སོགས་པ་གོམས་པའི་དོན་གཉིས་ཀྱི་མཚན་མ་དང་གང་ལྡན་པའོ། །གང་ཡོན་ཏན་གྱི་ཞིང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའོ། །ཕན་འདོགས་པའི་ཞིང་ཕ་མ་ལ་སོགས་པའོ། །སྙིང་རྗེའི་ཞིང་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མནར་བ་རྣམས་ལའོ། །འདི་ཡང་རྗེས་སུ་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། བསྒྲུབ་བྱ་དགེ་བ་སྟོབས་ལྡན་བསྟན་པ་དང་། སྒྲུབ་ཚུལ་དང་། མཆོག་དམན་གྱི་བླང་དོར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། དུས་རྟག་པར་ཏེ་རྒྱུན་ལྡན་དང་། བསམ་པ་མངོན་ཞེན་ཏེ་འདུན་པ་དྲག་པོ་དང་། དེའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་འཇོམས་ནུས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླངས་བ་ཉིད་དང་། ཡུལ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཞིང་སངས་རྒྱས་སོགས་དང་། ཕན་འདོགས་པའི་ཞིང་ཕ་མ་ལ་སོགས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བའི་ཞིང་ནད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དགེ་བ་ཆེན་པོར་འགྱུར་ལ། མི་དགེ་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། བཤེས་སྤྲིང་ལས། རྟག་ཏུ་མངོན་པར་ཞེན་དང་གཉེན་པོ་མེད། །ཡོན་ཏན་གཙོ་ལྡན་གཞི་ལས་བྱུང་བའི་ལས། །དགེ་དང་མི་དགེ་རྣམ་ལྔ་ཆེན་པོ་སྟེ། །དེ་བས་དགེ་བ་སྤྱོད་ལ་བརྩོན་པར་མཛོད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nConstantly aroused by strong attachment,\nOr motivated by their antidotes,\nTowards those with qualities and those who help,\nAnd towards those who suffer - these become great virtues.\n", - "translation": "Constantly aroused by strong attachment,\nOr motivated by their antidotes,\nTowards those with qualities and those who help,\nAnd towards those who suffer - these become great virtues." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྟག་པར་མངོན་ཞེན་གྱིས་བསླང་བའམ། །གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླང་བ་ཉིད། །ཡོན་ཏན་དང་ནི་ཕན་འདོགས་ཞིང་། །སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་དགེ་ཆེན་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: རྟག་ཏུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཞེས་སྦྱར་རོ། །རྟག་ཏུ་མངོན་ཞེན་ལས་བྱུང་བ་ནི་རྟག་ཏུ་གོམས་པས་བསྐྱེད་པའོ། །ཡང་ཇི་ལྟ་བུར་འགྱུར་བ་ཞིག་སྙམ་པ་ལ། ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་བྱམས་པ་ལ་སོགས་པ་གོམས་པའི་དོན་གཉིས་ཀྱི་མཚན་མ་དང་གང་ལྡན་པའོ། །གང་ཡོན་ཏན་གྱི་ཞིང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའོ། །ཕན་འདོགས་པའི་ཞིང་ཕ་མ་ལ་སོགས་པའོ། །སྙིང་རྗེའི་ཞིང་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མནར་བ་རྣམས་ལའོ། །འདི་ཡང་རྗེས་སུ་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། བསྒྲུབ་བྱ་དགེ་བ་སྟོབས་ལྡན་བསྟན་པ་དང་། སྒྲུབ་ཚུལ་དང་། མཆོག་དམན་གྱི་བླང་དོར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། དུས་རྟག་པར་ཏེ་རྒྱུན་ལྡན་དང་། བསམ་པ་མངོན་ཞེན་ཏེ་འདུན་པ་དྲག་པོ་དང་། དེའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་འཇོམས་ནུས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླངས་བ་ཉིད་དང་། ཡུལ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཞིང་སངས་རྒྱས་སོགས་དང་། ཕན་འདོགས་པའི་ཞིང་ཕ་མ་ལ་སོགས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བའི་ཞིང་ནད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དགེ་བ་ཆེན་པོར་འགྱུར་ལ། མི་དགེ་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། བཤེས་སྤྲིང་ལས། རྟག་ཏུ་མངོན་པར་ཞེན་དང་གཉེན་པོ་མེད། །ཡོན་ཏན་གཙོ་ལྡན་གཞི་ལས་བྱུང་བའི་ལས། །དགེ་དང་མི་དགེ་རྣམ་ལྔ་ཆེན་པོ་སྟེ། །དེ་བས་དགེ་བ་སྤྱོད་ལ་བརྩོན་པར་མཛོད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that great merit comes from constantly practicing generosity and other virtues. It emphasizes the importance of habitual practice, developing antidotes to negative emotions like anger through cultivating love, and performing virtuous actions towards fields of qualities (like Buddhas), fields of benefit (like parents), and fields of compassion (those suffering).\n\nCommentary 2: This commentary outlines three aspects: the goal of powerful virtue, methods of practice, and distinguishing between superior and inferior practices. It emphasizes constant practice, strong intention, applying antidotes to obstacles, and performing virtuous actions towards fields of qualities (Buddhas), fields of benefit (parents), and fields of suffering (the sick). It notes that non-virtues follow a similar pattern and quotes a verse encouraging diligence in virtuous practice.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries stress the importance of constant practice with strong intention, developing antidotes to negative states, and performing virtuous actions towards three types of fields: qualities (Buddhas), benefit (parents), and suffering/compassion (the sick or afflicted). They indicate that this approach leads to great virtue and merit, and should be diligently pursued.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nConstantly aroused by strong intention or by antidotes,\nTowards fields of qualities and those who benefit,\nAnd towards those who suffer - these become great virtues.\n\n\nThis translation reflects the key points emphasized in both commentaries: the importance of constant practice, strong intention, applying antidotes, and directing virtuous actions towards specific fields of merit for maximum benefit.", + "translation": "Constantly aroused by strong intention or by antidotes,\nTowards fields of qualities and those who benefit,\nAnd towards those who suffer - these become great virtues." } }, "glossary": { @@ -29207,7 +29336,7 @@ "དགེ་ཆེན་": "great virtues" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རྟག་པར་མངོན་ཞེན་གྱིས་བསླང་བའམ། །གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླང་བ་ཉིད། །": { "རྟག་པར་": "constant", "མངོན་ཞེན་": "attachment", @@ -29252,13 +29381,15 @@ "04_commentary_assisted": { "རྟག་པར་མངོན་ཞེན་གྱིས་བསླང་བའམ། །གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླང་བ་ཉིད། །": { "རྟག་པར་": "constantly", - "མངོན་ཞེན་": "strong attachment", + "མངོན་ཞེན་": "strong intention", "བསླང་བ་": "aroused", "གཉེན་པོ་": "antidotes" }, - "ཡོན་ཏན་དང་ནི་ཕན་འདོགས་ཞིང་། །སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་དགེ་ཆེན་འགྱུར། །": { + "ཡོན་ཏན་དང་ནི་ཕན་འདོགས་ཞིང་། །": { "ཡོན་ཏན་": "qualities", - "ཕན་འདོགས་": "help", + "ཕན་འདོགས་": "benefit" + }, + "སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་དགེ་ཆེན་འགྱུར། །": { "སྡུག་བསྔལ་བ་": "suffer", "དགེ་ཆེན་": "great virtues" } @@ -29271,7 +29402,7 @@ "commentary_1": "མཁས་ཤིང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཁས་ཤིང་ནི་སྒྲིན་པའི་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པའོ། །དགའ་བ་དང་ལྡན་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པའོ། །བདག་གིས་བྱེད་པ་ནི་རང་དང་གཞན་གཉིས་ཀའི་དོན་བྱེད་པའི་ཚུལ་གང་དང་ལྡན་པའོ། །ལྟོས་པར་མི་བྱ་བ་ནི་གཞན་ལ་སྐབས་མི་བྱེད་པར་རྒྱུན་ཏུ་བརྩོན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པར་རོ། །དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཇིག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དགག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དགེ་བ་སྟོབས་ལྡན་ལ་མཁས་ཤིང་དེ་ལ་དགའ་བ་སྟེ་སྤྲོ་བ་དང་ལྡན་པར་བྱས་ནས་རང་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ་ཞིང་ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་གཞན་སུ་ལ་ཡང་ལྟོས་དགོས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་དགེ་བ་ལ་མི་སྦྱོར་བར་ཐལ་བའི་ཉེས་པ་ནི་མེད་དེ། དགེ་བའི་གྲོགས་པོ་དགེ་བ་ལ་སྦྱར་དུ་རུང་ན་སྦྱར་བས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམཁས་ཤིང་ལྡང་དང་ལྡན་བྱས་ནས། །ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་སུ་ལ་ཡང་། །ལྟོས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །\n", "output": "Key terms:\nམཁས་ (skilled), ལྡང་ (enthusiasm), ལས་ (actions/tasks), རྟག་ཏུ་ (always), ལྟོས་པ་ (depend on)\n\nGrammatical notes:\n- ཤིང་ connects the first two qualities\n- བྱས་ནས་ indicates completed action\n- བདག་གིས་ is the agentive case, emphasizing personal responsibility\n- སུ་ལ་ཡང་ means \"to anyone\"\n- མ་ཡིན་ནོ་ is a strong negation\n\n\nHaving become skilled and enthusiastic,\nI shall always perform tasks myself.\nFor all actions, on no one\nShould there be dependence.\n\nNote: This verse emphasizes self-reliance and personal responsibility in undertaking tasks, a common theme in Buddhist practice texts.", "translation": "Having become skilled and enthusiastic,\nI shall always perform tasks myself.\nFor all actions, on no one\nShould there be dependence." @@ -29287,9 +29418,9 @@ "translation": "Having become skilled and confident,\nI will always perform all actions myself.\nFor any and all tasks,\nI should not rely on anyone else." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམཁས་ཤིང་ལྡང་དང་ལྡན་བྱས་ནས། །ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་སུ་ལ་ཡང་། །ལྟོས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 1: མཁས་ཤིང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཁས་ཤིང་ནི་སྒྲིན་པའི་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པའོ། །དགའ་བ་དང་ལྡན་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པའོ། །བདག་གིས་བྱེད་པ་ནི་རང་དང་གཞན་གཉིས་ཀའི་དོན་བྱེད་པའི་ཚུལ་གང་དང་ལྡན་པའོ། །ལྟོས་པར་མི་བྱ་བ་ནི་གཞན་ལ་སྐབས་མི་བྱེད་པར་རྒྱུན་ཏུ་བརྩོན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པར་རོ། །དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཇིག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དགག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དགེ་བ་སྟོབས་ལྡན་ལ་མཁས་ཤིང་དེ་ལ་དགའ་བ་སྟེ་སྤྲོ་བ་དང་ལྡན་པར་བྱས་ནས་རང་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ་ཞིང་ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་གཞན་སུ་ལ་ཡང་ལྟོས་དགོས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་དགེ་བ་ལ་མི་སྦྱོར་བར་ཐལ་བའི་ཉེས་པ་ནི་མེད་དེ། དགེ་བའི་གྲོགས་པོ་དགེ་བ་ལ་སྦྱར་དུ་རུང་ན་སྦྱར་བས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nHaving become skilled and joyful,\nI shall always perform all tasks myself.\nFor all tasks, I should not\nRely on anyone else.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, emphasizing the importance of developing skill and enthusiasm, taking personal responsibility for one's actions, and maintaining independence in performing tasks. The commentaries elaborate on these points, explaining that one should be adept in virtuous conduct, filled with diligence and joy, work for the benefit of both oneself and others, and not depend on others but rather maintain constant and perfect effort.", - "translation": "Having become skilled and joyful,\nI shall always perform all tasks myself.\nFor all tasks, I should not\nRely on anyone else." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མཁས་ཤིང་ལྡང་དང་ལྡན་བྱས་ནས། །ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་སུ་ལ་ཡང་། །ལྟོས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 1: མཁས་ཤིང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཁས་ཤིང་ནི་སྒྲིན་པའི་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པའོ། །དགའ་བ་དང་ལྡན་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པའོ། །བདག་གིས་བྱེད་པ་ནི་རང་དང་གཞན་གཉིས་ཀའི་དོན་བྱེད་པའི་ཚུལ་གང་དང་ལྡན་པའོ། །ལྟོས་པར་མི་བྱ་བ་ནི་གཞན་ལ་སྐབས་མི་བྱེད་པར་རྒྱུན་ཏུ་བརྩོན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པར་རོ། །དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཇིག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དགག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དགེ་བ་སྟོབས་ལྡན་ལ་མཁས་ཤིང་དེ་ལ་དགའ་བ་སྟེ་སྤྲོ་བ་དང་ལྡན་པར་བྱས་ནས་རང་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ་ཞིང་ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་གཞན་སུ་ལ་ཡང་ལྟོས་དགོས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་དགེ་བ་ལ་མི་སྦྱོར་བར་ཐལ་བའི་ཉེས་པ་ནི་མེད་དེ། དགེ་བའི་གྲོགས་པོ་དགེ་བ་ལ་སྦྱར་དུ་རུང་ན་སྦྱར་བས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains the qualities mentioned in the verse:\n- \"Skilled\" refers to having clever conduct\n- \"Joyful\" means being diligent\n- \"Doing oneself\" means working for the benefit of both self and others\n- \"Not depending\" means not relying on others but having perfect, continuous diligence\n\nCommentary 2:\nThis commentary interprets the verse as:\n- Being skilled in powerful virtues and having enthusiasm for them\n- Constantly performing actions for the benefit of self and others\n- Not needing to depend on anyone else for all actions\n- It clarifies that this doesn't mean one shouldn't engage others in virtue, as virtuous friends can be involved when appropriate\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the importance of being skilled, joyful, and diligent in virtuous actions. They stress the need for independence in performing beneficial deeds for oneself and others, while also allowing for collaboration with virtuous companions when suitable.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nHaving become skilled and filled with joy,\nI shall constantly perform all actions myself.\nFor all tasks, I need not\nDepend on anyone else.\n\nThis translation reflects the emphasis on personal skill, enthusiasm, and independence in virtuous actions, while implicitly allowing for appropriate collaboration with others in virtuous deeds.", + "translation": "Having become skilled and filled with joy,\nI shall constantly perform all actions myself.\nFor all tasks, I need not\nDepend on anyone else." } }, "glossary": { @@ -29306,7 +29437,7 @@ "ལྟོས་པར་བྱ་བ་": "dependent" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མཁས་ཤིང་ལྡང་དང་ལྡན་བྱས་ནས། །ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ།": { "མཁས་": "skilled", "ལྡང་": "enthusiastic", @@ -29351,14 +29482,14 @@ "04_commentary_assisted": { "མཁས་ཤིང་ལྡང་དང་ལྡན་བྱས་ནས། །ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ།": { "མཁས་": "skilled", - "ལྡང་": "joyful", - "ལས་": "tasks", + "ལྡན་": "filled", + "ལས་": "actions", "བདག་": "myself", - "རྟག་ཏུ་": "always" + "རྟག་ཏུ་": "constantly" }, "།ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་སུ་ལ་ཡང་། །ལྟོས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །": { "ལས་": "tasks", - "ལྟོས་པར་བྱ་བ་": "rely" + "ལྟོས་པར་བྱ་བ་": "depend" } } } @@ -29369,7 +29500,7 @@ "commentary_1": "སྦྱིན་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གོང་ནས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །ཁྱད་ཞུགས་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །འོ་ན་སྦྱིན་པའི་དུས་སུ་ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་སུ་གཞག་གོ་ཞེས་ཇི་ལྟར་གསུངས་སྙམ་པ་ལ་ཆུང་ངུའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀུན་སྤྱོད་ནི་བསླབ་པ་ལྕི་ཤོས་རྣམས་སོ། །དེ་ཉིད་དགེ་བའི་འབབ་ཆུ་སྲུང་བར་བྱེད་པའི་ཆུ་ལོན་ཏེ། དེ་བསྒྲུབ་པ་ལ་ཁྱད་པར་གཞན་རྣམས་བཏང་སྙོམས་སུ་གཞག་སྟེ་དོར་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དཔེར་ན་བསམ་གཏན་བཏང་ལ་ཆོས་དོན་དུ་གཉེར་དུ་འོངས་པའི་འགྲོ་བ་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་དམ་པར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། དོན་དུ་གཉེར་བའི་མི་ལ་ཆོས་མ་བྱིན་ན་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལྟུང་བའི་གནས་སུ་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དྲུག་པོ་གདམ་དགོས་པས་ན་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་པ་སྟེ། ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་མཆོག་ཡིན་པས་དེ་སྤྱད་པར་བྱའོ། །གོང་འོག་གི་རིམ་པ་དེ་ལྟར་ཡིན་ཡང་སྔར་དཔེ་བརྗོད་པ་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་སྦྱིན་པ་ཆེན་པོ་མི་གཏོང་ངོ་། །ཆེ་ཆུང་གང་གིས་འཇོགས་ཤེ་ན། གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་གང་བསམ་ཞིང་གང་ཆེ་བ་དེ་ལ་བརྩམ་མོ་ཞེས་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས། །གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད། །ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏང་། །གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་བསམ་མོ། །\n", "output": "Key terms:\nསྦྱིན་པ (generosity), ཕ་རོལ་ཕྱིན (pāramitā), གོང་ནས་གོང་དུ (progressively), ཁྱད་ཞུགས་ (enter into distinction), སྤྱད (practice)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས (and so forth) indicates the other pāramitās\n- ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏང་ (do not abandon the greater for the sake of the lesser)\n- གཙོ་ཆེར (chiefly, primarily)\n\n\nPractice the pāramitā of generosity and so forth,\nEntering progressively into higher distinctions.\nDo not abandon the greater for the lesser;\nChiefly consider the welfare of others.\n\n\nNote: This verse outlines the practice of the pāramitās in the bodhisattva path, emphasizing gradual progression and prioritizing others' benefit.", "translation": "Practice the pāramitā of generosity and so forth,\nEntering progressively into higher distinctions.\nDo not abandon the greater for the lesser;\nChiefly consider the welfare of others." @@ -29385,9 +29516,9 @@ "translation": "Practice the perfection of generosity and others,\nProgressing higher and higher.\nDo not abandon the greater for the lesser.\nPrimarily consider the welfare of others." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས། །གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད། །ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏང་། །གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་བསམ་མོ། །\n\nCommentary 1: སྦྱིན་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གོང་ནས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །ཁྱད་ཞུགས་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །འོ་ན་སྦྱིན་པའི་དུས་སུ་ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་སུ་གཞག་གོ་ཞེས་ཇི་ལྟར་གསུངས་སྙམ་པ་ལ་ཆུང་ངུའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀུན་སྤྱོད་ནི་བསླབ་པ་ལྕི་ཤོས་རྣམས་སོ། །དེ་ཉིད་དགེ་བའི་འབབ་ཆུ་སྲུང་བར་བྱེད་པའི་ཆུ་ལོན་ཏེ། དེ་བསྒྲུབ་པ་ལ་ཁྱད་པར་གཞན་རྣམས་བཏང་སྙོམས་སུ་གཞག་སྟེ་དོར་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དཔེར་ན་བསམ་གཏན་བཏང་ལ་ཆོས་དོན་དུ་གཉེར་དུ་འོངས་པའི་འགྲོ་བ་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་དམ་པར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། དོན་དུ་གཉེར་བའི་མི་ལ་ཆོས་མ་བྱིན་ན་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལྟུང་བའི་གནས་སུ་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དྲུག་པོ་གདམ་དགོས་པས་ན་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་པ་སྟེ། ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་མཆོག་ཡིན་པས་དེ་སྤྱད་པར་བྱའོ། །གོང་འོག་གི་རིམ་པ་དེ་ལྟར་ཡིན་ཡང་སྔར་དཔེ་བརྗོད་པ་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་སྦྱིན་པ་ཆེན་པོ་མི་གཏོང་ངོ་། །ཆེ་ཆུང་གང་གིས་འཇོགས་ཤེ་ན། གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་གང་བསམ་ཞིང་གང་ཆེ་བ་དེ་ལ་བརྩམ་མོ་ཞེས་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nPractice the perfection of generosity and the others,\nProgressing from one to the next in order.\nDo not abandon the greater for the sake of the lesser.\nPrimarily consider the welfare of others.\n\n\nThis translation captures the key points:\n1. Practicing the perfections (paramitas) like generosity\n2. Progressing through them in sequence, with each being superior to the previous\n3. Not abandoning more important practices for less important ones\n4. Keeping the benefit of others as the primary consideration in one's actions\n\nThe commentaries provide context that this refers to the six perfections in Buddhism and emphasizes prioritizing practices that bring the most benefit to others, while still maintaining a balanced approach to spiritual development.", - "translation": "Practice the perfection of generosity and the others,\nProgressing from one to the next in order.\nDo not abandon the greater for the sake of the lesser.\nPrimarily consider the welfare of others." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས། །གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད། །ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏང་། །གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་བསམ་མོ། །\n\nCommentary 1: སྦྱིན་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གོང་ནས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །ཁྱད་ཞུགས་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །འོ་ན་སྦྱིན་པའི་དུས་སུ་ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་སུ་གཞག་གོ་ཞེས་ཇི་ལྟར་གསུངས་སྙམ་པ་ལ་ཆུང་ངུའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀུན་སྤྱོད་ནི་བསླབ་པ་ལྕི་ཤོས་རྣམས་སོ། །དེ་ཉིད་དགེ་བའི་འབབ་ཆུ་སྲུང་བར་བྱེད་པའི་ཆུ་ལོན་ཏེ། དེ་བསྒྲུབ་པ་ལ་ཁྱད་པར་གཞན་རྣམས་བཏང་སྙོམས་སུ་གཞག་སྟེ་དོར་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དཔེར་ན་བསམ་གཏན་བཏང་ལ་ཆོས་དོན་དུ་གཉེར་དུ་འོངས་པའི་འགྲོ་བ་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་དམ་པར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། དོན་དུ་གཉེར་བའི་མི་ལ་ཆོས་མ་བྱིན་ན་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལྟུང་བའི་གནས་སུ་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དྲུག་པོ་གདམ་དགོས་པས་ན་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་པ་སྟེ། ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་མཆོག་ཡིན་པས་དེ་སྤྱད་པར་བྱའོ། །གོང་འོག་གི་རིམ་པ་དེ་ལྟར་ཡིན་ཡང་སྔར་དཔེ་བརྗོད་པ་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་སྦྱིན་པ་ཆེན་པོ་མི་གཏོང་ངོ་། །ཆེ་ཆུང་གང་གིས་འཇོགས་ཤེ་ན། གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་གང་བསམ་ཞིང་གང་ཆེ་བ་དེ་ལ་བརྩམ་མོ་ཞེས་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary explains the progression of perfections from generosity to moral discipline to diligence. It emphasizes not neglecting higher practices for lesser ones, but also not abandoning important principles for minor gains. It gives an example of prioritizing teaching Dharma to those who seek it over maintaining meditative concentration.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary discusses the six perfections, stating that they should be practiced in ascending order of importance. However, it cautions against abandoning greater virtues for lesser ones. It emphasizes considering which action will bring the greatest benefit to others when deciding between practices.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries stress the importance of progressing through increasingly advanced spiritual practices while maintaining balance. They agree that one should not abandon greater virtues for lesser ones, but should prioritize actions that bring the most benefit to others. The focus is on skillful application of the perfections rather than rigid adherence to a hierarchy.\n\n4. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\nPractice the perfections such as generosity with increasing excellence.\nDo not abandon the greater for the sake of the lesser.\nPrimarily consider the welfare of others.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on progressive spiritual development, maintaining balance between practices, and prioritizing benefit to others in one's spiritual endeavors.", + "translation": "Practice the perfections such as generosity with increasing excellence.\nDo not abandon the greater for the sake of the lesser.\nPrimarily consider the welfare of others." } }, "glossary": { @@ -29408,7 +29539,7 @@ "དོན་": "benefit" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས། །གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད།": { "སྦྱིན་པ་": "generosity", "ཕ་རོལ་ཕྱིན་": "pāramitā", @@ -29462,7 +29593,7 @@ "04_commentary_assisted": { "སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས། །གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད།": { "སྦྱིན་པ་": "generosity", - "ཕ་རོལ་ཕྱིན་": "perfection", + "ཕ་རོལ་ཕྱིན་": "perfections", "སྤྱད་": "practice" }, "།ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏང་།": { @@ -29473,7 +29604,8 @@ "།གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་བསམ་མོ།": { "གཙོ་ཆེར་": "primarily", "གཞན་": "others", - "དོན་": "welfare" + "དོན་": "welfare", + "བསམ་": "consider" } } } @@ -29484,7 +29616,7 @@ "commentary_1": "བརྩོན་པར་གནས་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པའོ། །ཅི་སྟེ་ཁྱད་པར་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་ཞེས་གསུངས་སོ། །གཞན་གྱི་དོན་ལ་འཇུག་པར་གསུངས་སུ་ཟིན་མོད་དེ་ལྟ་ན་ཡང་དག་ཉིད་ནི་བསྲུང་བར་འོས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། བཤད་མ་ཐག་པའི་ཚུལ་དེ་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་རིག་པར་བྱས་ནས་གཞན་དོན་ལ་རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་ལྟ་ན་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་བས་རིང་དུ་གཟིགས་པ་སྟེ། བླང་དོར་གྱི་གནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བློ་དམན་པ་རང་དོན་ལ་ཞེན་པ་རྣམས་ལ་བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་སྟེ། གསང་ཆེན་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ལས། དེད་དཔོན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་མི་ནག་པོ་བསད་པས་བསྐལ་པ་འབུམ་གྱི་འཁོར་བ་བསྙིལ་བར་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་རིག་བྱས་གཞན་དོན་ལ། །རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་བྱ། །ཐུགས་རྗེ་མངའ་བ་རིང་གཟིགས་པས། །བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་། །\n", "output": "Key terms:\nརིག་བྱས་ (having understood), གཞན་དོན་ (benefit of others), བརྩོན་པར་ (diligently), ཐུགས་རྗེ་ (compassion), རིང་གཟིགས་པས་ (far-seeing), བཀག་པ་ (prohibited), གནང་ (permitted)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་ (thus, in that way) introduces the verse\n- ལ་ marks the object of བརྩོན་པར་ (diligence)\n- རྟག་ཏུ་ (always) modifies བརྩོན་པར་\n- མངའ་བ་ (possessing) modifies ཐུགས་རྗེ་ (compassion)\n- རྣམས་ཀྱང་ (even those) emphasizes བཀག་པ་ (prohibited things)\n\n\nHaving understood thus, one should always\nRemain diligent in benefiting others.\nThe compassionate ones, being far-seeing,\nHave permitted even what was prohibited for them.\n\nNote: This verse likely refers to the Buddha's allowance for bodhisattvas to engage in certain actions typically prohibited for monks, when done with pure motivation for others' benefit.", "translation": "Having understood thus, one should always\nRemain diligent in benefiting others.\nThe compassionate ones, being far-seeing,\nHave permitted even what was prohibited for them." @@ -29500,9 +29632,9 @@ "translation": "Having understood thus, one should\nAlways remain diligent in benefiting others.\nThe compassionate ones, with their far-reaching vision,\nEven permit for them what is otherwise prohibited." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་རིག་བྱས་གཞན་དོན་ལ། །རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་བྱ། །ཐུགས་རྗེ་མངའ་བ་རིང་གཟིགས་པས། །བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་། །\n\nCommentary 1: བརྩོན་པར་གནས་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པའོ། །ཅི་སྟེ་ཁྱད་པར་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་ཞེས་གསུངས་སོ། །གཞན་གྱི་དོན་ལ་འཇུག་པར་གསུངས་སུ་ཟིན་མོད་དེ་ལྟ་ན་ཡང་དག་ཉིད་ནི་བསྲུང་བར་འོས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། བཤད་མ་ཐག་པའི་ཚུལ་དེ་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་རིག་པར་བྱས་ནས་གཞན་དོན་ལ་རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་ལྟ་ན་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་བས་རིང་དུ་གཟིགས་པ་སྟེ། བླང་དོར་གྱི་གནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བློ་དམན་པ་རང་དོན་ལ་ཞེན་པ་རྣམས་ལ་བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་སྟེ། གསང་ཆེན་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ལས། དེད་དཔོན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་མི་ནག་པོ་བསད་པས་བསྐལ་པ་འབུམ་གྱི་འཁོར་བ་བསྙིལ་བར་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nHaving understood thus, one should always remain diligent in benefiting others. The Compassionate One, with far-reaching vision, permits even the prohibited actions for this purpose.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, emphasizing the importance of dedicating oneself to helping others. It also conveys the idea that out of great compassion, even actions normally prohibited may be allowed when done for the benefit of others, as explained in the commentaries. The translation reflects the Buddhist concept of skillful means and the primacy of compassion in guiding one's actions.", - "translation": "Having understood thus, one should always remain diligent in benefiting others. The Compassionate One, with far-reaching vision, permits even the prohibited actions for this purpose." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་རིག་བྱས་གཞན་དོན་ལ། །རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་བྱ། །ཐུགས་རྗེ་མངའ་བ་རིང་གཟིགས་པས། །བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་། །\n\nCommentary 1: བརྩོན་པར་གནས་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པའོ། །ཅི་སྟེ་ཁྱད་པར་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་ཞེས་གསུངས་སོ། །གཞན་གྱི་དོན་ལ་འཇུག་པར་གསུངས་སུ་ཟིན་མོད་དེ་ལྟ་ན་ཡང་དག་ཉིད་ནི་བསྲུང་བར་འོས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། བཤད་མ་ཐག་པའི་ཚུལ་དེ་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་རིག་པར་བྱས་ནས་གཞན་དོན་ལ་རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་ལྟ་ན་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་བས་རིང་དུ་གཟིགས་པ་སྟེ། བླང་དོར་གྱི་གནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བློ་དམན་པ་རང་དོན་ལ་ཞེན་པ་རྣམས་ལ་བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་སྟེ། གསང་ཆེན་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ལས། དེད་དཔོན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་མི་ནག་པོ་བསད་པས་བསྐལ་པ་འབུམ་གྱི་འཁོར་བ་བསྙིལ་བར་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that \"to remain diligent\" means to be endowed with diligence. It addresses a potential concern about exceptions to rules, stating that even prohibited actions are permitted in this context. It acknowledges the instruction to engage in benefiting others, while also noting the importance of maintaining proper conduct.\n\nCommentary 2: This commentary expands on the meaning, explaining that after understanding the previously taught methods, one should constantly strive to benefit others. It states that the Buddha, with great compassion and far-reaching vision, permits even prohibited actions for those focused on benefiting others. It gives an example from tantric teachings where a compassionate captain killed a person to prevent greater harm, thereby reducing eons of suffering.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize the importance of diligently working for the benefit of others, even if it means sometimes going against conventional rules. They explain that the Buddha, with his great compassion and wisdom, allows certain exceptions to general prohibitions when the motivation is to help others. This is based on a deeper understanding of karma and the long-term effects of actions.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nHaving understood this, one should always remain diligent in benefiting others. The Compassionate One, with far-reaching vision, permits even prohibited actions for this purpose.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the importance of benefiting others, the need for constant diligence in this pursuit, and the idea that certain prohibitions may be lifted when the motivation is pure and aimed at helping others.", + "translation": "Having understood this, one should always remain diligent in benefiting others. The Compassionate One, with far-reaching vision, permits even prohibited actions for this purpose." } }, "glossary": { @@ -29520,7 +29652,7 @@ "གནང་": "allows" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟར་རིག་བྱས་གཞན་དོན་ལ། །རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་བྱ། །": { "རིག་བྱས་": "understood", "གཞན་དོན་": "benefiting others", @@ -29564,16 +29696,17 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དེ་ལྟར་རིག་བྱས་གཞན་དོན་ལ། །རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་བྱ། །": { + "དེ་ལྟར་རིག་བྱས་གཞན་དོན་ལ། །རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་བྱ།": { "རིག་བྱས་": "understood", "གཞན་དོན་": "benefiting others", "རྟག་ཏུ་": "always", - "བརྩོན་པར་": "diligent" + "བརྩོན་པར་": "diligent", + "གནས་པར་བྱ་": "remain" }, - "ཐུགས་རྗེ་མངའ་བ་རིང་གཟིགས་པས། །བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་། །": { + "།ཐུགས་རྗེ་མངའ་བ་རིང་གཟིགས་པས། །བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་།": { "ཐུགས་རྗེ་མངའ་བ་": "Compassionate One", "རིང་གཟིགས་པས་": "far-reaching vision", - "བཀག་པ་": "prohibited", + "བཀག་པ་": "prohibited actions", "གནང་": "permits" } } @@ -29585,7 +29718,7 @@ "commentary_1": "ལོག་པར་ལྟུང་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ནི་རྐང་རྡུམ་ལ་སོགས་པའོ། །མགོན་མེད་པ་ནི་སྐྱབས་ཀྱིས་སྟོང་པའོ། །བརྟུལ་ཞུགས་ནི་དཀའ་ཐུབ་པའོ། །བགོ་བར་བྱ་བ་ནི་བགོས་པའི་ཆ་ཙམ་རྣལ་འབྱོར་པས་བཟའ་བའོ། །རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བར་བྱ་བ་ནི་ཇི་ཙམ་དུ་ལུས་ལས་སུ་རུང་བ་ཙམ་དུ་བཟའ་བའོ། །ཆོས་གོས་གསུམ་སྟེ་སྣམ་སྦྱར་དང་། བླ་གོས་དང་། མཐང་གོས་དང་གསུམ་ལས་ལྷག་པ་རྣམས་སྦྱིན་པར་གཏང་བའོ། །ཆོས་གོས་གསུམ་པོ་ཡང་སྦྱིན་པར་གཏང་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཟང་ཟིང་དང་། ཆོས་ཀྱིས་ཕན་འདོགས་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་གྱི། ཟས་སྦྱིན་ཚུལ་ནི། བསོད་སྙོམས་ཇི་ལྟར་རྙེད་པ་དེ་ལས་ལོག་པར་ལྟུང་བ་དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་རྣམས་དང་། མགོན་མེད་པ་སྤྲང་པོ་ལ་སོགས་པ་དང་། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་བརྟུལ་ཞུགས་ལ་གནས་པ་ཡོད་ན་དེ་དག་ལ་ཆ་རེ་བགོ་བར་བྱ་ཞིང་། ཆ་བཞི་པ་དེ་བཤེས་སྤྲིང་ལས། ཁ་ཟས་སྨན་དང་འདྲ་བར་རིགས་པ་ཡིས། །འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་མེད་པར་བསྟེན་བགྱི་སྟེ། །ཞེས་པ་ལྟར་བསམ་པས་ལུས་ཧ་ཅང་ཉམ་ཆུང་བ་དང་ལྕི་བར་མི་འགྱུར་བར་རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བར་བྱ་སྟེ། གཞན་དུ་ཆགས་སོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྤྱོད་ཅིང་དགེ་བ་ལ་མི་བརྩོན་ན། ཟླ་བ་སྒྲོན་མེ་ལས། དེ་དག་ཁ་ཟས་ཞིམ་པོ་བསོད་པ་དག །རྙེད་ནས་རྣལ་འབྱོར་མི་བརྩོན་ཟ་ཞིང་འཐུང་། །དེ་དག་ལ་ནི་ཟས་དེ་གདུག་པར་འགྱུར། །བ་ལང་ཕྲུ་གུས་པད་རྩ་མ་བཀྲུས་བཞིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །གོས་སོགས་སྦྱིན་ཚུལ་ནི། རང་ཉིད་འཆང་བའི་སྣམ་སྦྱར་དང་བླ་གོས་དང་མཐང་གོས་ཏེ་ཆོས་གོས་གསུམ་པོ་དེ་མ་གཏོགས་པའི་ཡོ་བྱད་ཡོད་ན་སྦྱིན་པར་བྱེད། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སོ་སོ་ཐར་པ་ལས། གལ་ཏེ་ལ་ལ་ཞིག་འོངས་ནས་ལྷུང་བཟེད་དང་ཆོས་གོས་སློང་བ་ན། གལ་ཏེ་དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གནང་བའི་ཆོས་གོས་གསུམ་ལས་ལྷག་པ་ཞིག་ཡོད་ན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བཏང་ཞིང་སྦྱིན་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལ་ཆོས་གོས་གསུམ་ལས་ཉུང་བར་གྱུར་ན་གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པ་དེ་ནི་གཏོང་བར་མི་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཆོས་གོས་གསུམ་གཏོང་བར་མི་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལོག་པར་ལྷུང་དང་མགོན་མེད་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་གནས་ལ་བགོ་བྱ་ཞིང་། །རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བྱ་སྟེ། །ཆོས་གོས་གསུམ་མ་གཏོགས་པ་སྦྱིན། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nལོག་པར་ལྷུང་ (fallen into wrong ways), མགོན་མེད་ (without protector), བརྟུལ་ཞུགས་གནས་ (places of spiritual practice), བགོ་བྱ་ (distribute), རན་པ་ཙམ་ (just enough), ཆོས་གོས་ (dharma robes)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to list items\n- Imperative forms: བགོ་བྱ་, བཟའ་བྱ་, སྦྱིན་\n- Exception marker མ་གཏོགས་པ་ (except for)\n\n\nDistribute to those fallen into wrong ways, those without protector,\nAnd to places of spiritual practice.\nEat just enough,\nAnd give away everything except the three dharma robes.\n\n\nTechnical note: The \"three dharma robes\" (ཆོས་གོས་གསུམ་) refer to the three basic robes of a fully ordained Buddhist monastic.", "translation": "Distribute to those fallen into wrong ways, those without protector,\nAnd to places of spiritual practice.\nEat just enough,\nAnd give away everything except the three dharma robes." @@ -29601,9 +29734,9 @@ "translation": "Distribute to those who have fallen into wrong ways, those without protection,\nAnd those abiding in ascetic practices.\nEat only what is appropriate,\nAnd give away everything except the three Dharma robes." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལོག་པར་ལྷུང་དང་མགོན་མེད་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་གནས་ལ་བགོ་བྱ་ཞིང་། །རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བྱ་སྟེ། །ཆོས་གོས་གསུམ་མ་གཏོགས་པ་སྦྱིན། །\n\nCommentary 1: ལོག་པར་ལྟུང་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ནི་རྐང་རྡུམ་ལ་སོགས་པའོ། །མགོན་མེད་པ་ནི་སྐྱབས་ཀྱིས་སྟོང་པའོ། །བརྟུལ་ཞུགས་ནི་དཀའ་ཐུབ་པའོ། །བགོ་བར་བྱ་བ་ནི་བགོས་པའི་ཆ་ཙམ་རྣལ་འབྱོར་པས་བཟའ་བའོ། །རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བར་བྱ་བ་ནི་ཇི་ཙམ་དུ་ལུས་ལས་སུ་རུང་བ་ཙམ་དུ་བཟའ་བའོ། །ཆོས་གོས་གསུམ་སྟེ་སྣམ་སྦྱར་དང་། བླ་གོས་དང་། མཐང་གོས་དང་གསུམ་ལས་ལྷག་པ་རྣམས་སྦྱིན་པར་གཏང་བའོ། །ཆོས་གོས་གསུམ་པོ་ཡང་སྦྱིན་པར་གཏང་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཟང་ཟིང་དང་། ཆོས་ཀྱིས་ཕན་འདོགས་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་གྱི། ཟས་སྦྱིན་ཚུལ་ནི། བསོད་སྙོམས་ཇི་ལྟར་རྙེད་པ་དེ་ལས་ལོག་པར་ལྟུང་བ་དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་རྣམས་དང་། མགོན་མེད་པ་སྤྲང་པོ་ལ་སོགས་པ་དང་། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་བརྟུལ་ཞུགས་ལ་གནས་པ་ཡོད་ན་དེ་དག་ལ་ཆ་རེ་བགོ་བར་བྱ་ཞིང་། ཆ་བཞི་པ་དེ་བཤེས་སྤྲིང་ལས། ཁ་ཟས་སྨན་དང་འདྲ་བར་རིགས་པ་ཡིས། །འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་མེད་པར་བསྟེན་བགྱི་སྟེ། །ཞེས་པ་ལྟར་བསམ་པས་ལུས་ཧ་ཅང་ཉམ་ཆུང་བ་དང་ལྕི་བར་མི་འགྱུར་བར་རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བར་བྱ་སྟེ། གཞན་དུ་ཆགས་སོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྤྱོད་ཅིང་དགེ་བ་ལ་མི་བརྩོན་ན། ཟླ་བ་སྒྲོན་མེ་ལས། དེ་དག་ཁ་ཟས་ཞིམ་པོ་བསོད་པ་དག །རྙེད་ནས་རྣལ་འབྱོར་མི་བརྩོན་ཟ་ཞིང་འཐུང་། །དེ་དག་ལ་ནི་ཟས་དེ་གདུག་པར་འགྱུར། །བ་ལང་ཕྲུ་གུས་པད་རྩ་མ་བཀྲུས་བཞིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །གོས་སོགས་སྦྱིན་ཚུལ་ནི། རང་ཉིད་འཆང་བའི་སྣམ་སྦྱར་དང་བླ་གོས་དང་མཐང་གོས་ཏེ་ཆོས་གོས་གསུམ་པོ་དེ་མ་གཏོགས་པའི་ཡོ་བྱད་ཡོད་ན་སྦྱིན་པར་བྱེད། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སོ་སོ་ཐར་པ་ལས། གལ་ཏེ་ལ་ལ་ཞིག་འོངས་ནས་ལྷུང་བཟེད་དང་ཆོས་གོས་སློང་བ་ན། གལ་ཏེ་དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གནང་བའི་ཆོས་གོས་གསུམ་ལས་ལྷག་པ་ཞིག་ཡོད་ན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བཏང་ཞིང་སྦྱིན་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལ་ཆོས་གོས་གསུམ་ལས་ཉུང་བར་གྱུར་ན་གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པ་དེ་ནི་གཏོང་བར་མི་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཆོས་གོས་གསུམ་གཏོང་བར་མི་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nShare with those who have fallen into wrong paths, the destitute, and those engaged in ascetic practices. Eat only what is sufficient. Give away everything except the three Dharma robes.\n", - "translation": "Share with those who have fallen into wrong paths, the destitute, and those engaged in ascetic practices. Eat only what is sufficient. Give away everything except the three Dharma robes." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལོག་པར་ལྷུང་དང་མགོན་མེད་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་གནས་ལ་བགོ་བྱ་ཞིང་། །རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བྱ་སྟེ། །ཆོས་གོས་གསུམ་མ་གཏོགས་པ་སྦྱིན། །\n\nCommentary 1: ལོག་པར་ལྟུང་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ནི་རྐང་རྡུམ་ལ་སོགས་པའོ། །མགོན་མེད་པ་ནི་སྐྱབས་ཀྱིས་སྟོང་པའོ། །བརྟུལ་ཞུགས་ནི་དཀའ་ཐུབ་པའོ། །བགོ་བར་བྱ་བ་ནི་བགོས་པའི་ཆ་ཙམ་རྣལ་འབྱོར་པས་བཟའ་བའོ། །རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བར་བྱ་བ་ནི་ཇི་ཙམ་དུ་ལུས་ལས་སུ་རུང་བ་ཙམ་དུ་བཟའ་བའོ། །ཆོས་གོས་གསུམ་སྟེ་སྣམ་སྦྱར་དང་། བླ་གོས་དང་། མཐང་གོས་དང་གསུམ་ལས་ལྷག་པ་རྣམས་སྦྱིན་པར་གཏང་བའོ། །ཆོས་གོས་གསུམ་པོ་ཡང་སྦྱིན་པར་གཏང་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཟང་ཟིང་དང་། ཆོས་ཀྱིས་ཕན་འདོགས་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་གྱི། ཟས་སྦྱིན་ཚུལ་ནི། བསོད་སྙོམས་ཇི་ལྟར་རྙེད་པ་དེ་ལས་ལོག་པར་ལྟུང་བ་དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་རྣམས་དང་། མགོན་མེད་པ་སྤྲང་པོ་ལ་སོགས་པ་དང་། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་བརྟུལ་ཞུགས་ལ་གནས་པ་ཡོད་ན་དེ་དག་ལ་ཆ་རེ་བགོ་བར་བྱ་ཞིང་། ཆ་བཞི་པ་དེ་བཤེས་སྤྲིང་ལས། ཁ་ཟས་སྨན་དང་འདྲ་བར་རིགས་པ་ཡིས། །འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་མེད་པར་བསྟེན་བགྱི་སྟེ། །ཞེས་པ་ལྟར་བསམ་པས་ལུས་ཧ་ཅང་ཉམ་ཆུང་བ་དང་ལྕི་བར་མི་འགྱུར་བར་རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བར་བྱ་སྟེ། གཞན་དུ་ཆགས་སོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྤྱོད་ཅིང་དགེ་བ་ལ་མི་བརྩོན་ན། ཟླ་བ་སྒྲོན་མེ་ལས། དེ་དག་ཁ་ཟས་ཞིམ་པོ་བསོད་པ་དག །རྙེད་ནས་རྣལ་འབྱོར་མི་བརྩོན་ཟ་ཞིང་འཐུང་། །དེ་དག་ལ་ནི་ཟས་དེ་གདུག་པར་འགྱུར། །བ་ལང་ཕྲུ་གུས་པད་རྩ་མ་བཀྲུས་བཞིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །གོས་སོགས་སྦྱིན་ཚུལ་ནི། རང་ཉིད་འཆང་བའི་སྣམ་སྦྱར་དང་བླ་གོས་དང་མཐང་གོས་ཏེ་ཆོས་གོས་གསུམ་པོ་དེ་མ་གཏོགས་པའི་ཡོ་བྱད་ཡོད་ན་སྦྱིན་པར་བྱེད། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སོ་སོ་ཐར་པ་ལས། གལ་ཏེ་ལ་ལ་ཞིག་འོངས་ནས་ལྷུང་བཟེད་དང་ཆོས་གོས་སློང་བ་ན། གལ་ཏེ་དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གནང་བའི་ཆོས་གོས་གསུམ་ལས་ལྷག་པ་ཞིག་ཡོད་ན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བཏང་ཞིང་སྦྱིན་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལ་ཆོས་གོས་གསུམ་ལས་ཉུང་བར་གྱུར་ན་གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པ་དེ་ནི་གཏོང་བར་མི་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཆོས་གོས་གསུམ་གཏོང་བར་མི་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", + "output": "Here's my translation process:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary explains the terms used in the verse. It defines \"fallen into error\" as those with physical disabilities, \"without protector\" as those without refuge, and \"ascetics\" as those practicing austerities. It explains that one should distribute food in portions, eat only what's necessary to sustain the body, and give away all possessions except the three robes (outer, upper, and lower robes).\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary elaborates on how to practice generosity with material goods and Dharma. It explains that one should divide alms among animals, hungry ghosts, the poor, and fellow practitioners. One should eat moderately, treating food as medicine without attachment or aversion. It warns against indulging in food without practicing virtue. Regarding possessions, one should give away everything except the three robes, as prescribed in the Bodhisattva vows.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize the importance of generosity and moderation. They agree on dividing food among various beings in need, eating only what's necessary for sustenance, and giving away possessions while keeping only the three essential robes. They both stress the importance of not being attached to material goods and using them wisely in spiritual practice.\n\n4. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nDistribute [food] to those fallen into error, those without protector, and ascetics. Eat only what is sufficient. Give away everything except the three Dharma robes.\n\nThis translation captures the essence of generosity and moderation emphasized in both commentaries, while specifying the three categories of recipients and the exception of the three robes.", + "translation": "Distribute [food] to those fallen into error, those without protector, and ascetics. Eat only what is sufficient. Give away everything except the three Dharma robes." } }, "glossary": { @@ -29620,7 +29753,7 @@ "སྦྱིན་": "give away" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལོག་པར་ལྷུང་དང་མགོན་མེད་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་གནས་ལ་བགོ་བྱ་ཞིང་།": { "ལོག་པར་ལྷུང་": "fallen into wrong ways", "མགོན་མེད་": "without protector", @@ -29663,13 +29796,13 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ལོག་པར་ལྷུང་དང་མགོན་མེད་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་གནས་ལ་བགོ་བྱ་ཞིང་།": { - "ལོག་པར་ལྷུང་": "fallen into wrong paths", - "མགོན་མེད་": "destitute", - "བརྟུལ་ཞུགས་": "ascetic practices", - "བགོ་བྱ་": "share" + "ལོག་པར་ལྷུང་དང་མགོན་མེད་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་གནས་ལ་བགོ་བྱ་ཞིང་། །": { + "ལོག་པར་ལྷུང་": "fallen into error", + "མགོན་མེད་": "without protector", + "བརྟུལ་ཞུགས་": "ascetics", + "བགོ་བྱ་": "distribute" }, - "།རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བྱ་སྟེ། །ཆོས་གོས་གསུམ་མ་གཏོགས་པ་སྦྱིན།": { + "རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བྱ་སྟེ། །ཆོས་གོས་གསུམ་མ་གཏོགས་པ་སྦྱིན། །": { "རན་པ་ཙམ་": "sufficient", "བཟའ་བྱ་": "eat", "ཆོས་གོས་": "Dharma robes", @@ -29684,7 +29817,7 @@ "commentary_1": "དམ་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དམ་པ་དང་ལྡན་པས་ན་དམ་པའི་ཆོས་སོ། །དེ་འཛིན་པ་ནི་སྤྱོད་པའོ།།ཕྲན་ཚེགས་ནི་སྦྱིན་པའི་དོན་ཆ་ཆུང་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ཉོན་མོངས་པར་མི་བྱ་བ་ཡང་ངོ་། །དེའི་ཕྱིར་སྲོག་ནི་ཤིན་ཏུ་མི་གཏང་བའོ། །", "commentary_2": "ལུས་སྦྱིན་ཚུལ་ནི། དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས་ལ་གཞན་ལ་ཕན་པ་ཕྲན་ཚེགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་གནོད་པར་མི་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཆོས་སྤྱོད་པའི་ལུས་འདི་བསྲུང་བར་བྱས་ན་རིམ་གྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་བསམ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། བཞི་བརྒྱ་པ་ལས། ལུས་འདི་དགྲ་ལྟར་མཐོང་མོད་ཀྱིས། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེ་བསྲུང་བྱ། །ཁྲིམས་ལྡན་ཡུན་རིང་འཚོ་བ་ནི། །དེ་ལས་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས། །ཕྲན་ཚེགས་ཆེད་དུ་གནོད་མི་བྱ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་སེམས་ཅན་གྱི། །བསམ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར། །\n", "output": "Key terms:\nདམ་པའི་ཆོས་ (holy Dharma), སྤྱོད་པ་ (conduct), ལུས་ (body), ཕྲན་ཚེགས་ (minor matters), གནོད་ (harm), སེམས་ཅན་ (sentient beings), བསམ་པ་ (wishes), རྫོགས་པ་ (fulfill)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ topic marker for \"holy Dharma\"\n- མི་བྱ་ negative imperative\n- དེ་ལྟར་བྱས་ན་ conditional clause \"if one does thus\"\n- མྱུར་དུ་ adverbial \"quickly\"\n- འགྱུར་ future tense marker\n\n\nDo not harm the body of conduct of the holy Dharma\nFor the sake of minor matters.\nIf one acts in this way,\nThe wishes of sentient beings will be quickly fulfilled.\n\n\nNote: \"Body of conduct\" (སྤྱོད་པའི་ལུས་) is a technical term referring to the practical application or embodiment of the Dharma teachings.", "translation": "Do not harm the body of conduct of the holy Dharma\nFor the sake of minor matters.\nIf one acts in this way,\nThe wishes of sentient beings will be quickly fulfilled." @@ -29700,9 +29833,9 @@ "translation": "The holy Dharma is the body of practice.\nDo not harm it for trivial reasons.\nIf you act in this way,\nThe aspirations of sentient beings will be quickly fulfilled." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས། །ཕྲན་ཚེགས་ཆེད་དུ་གནོད་མི་བྱ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་སེམས་ཅན་གྱི། །བསམ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དམ་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དམ་པ་དང་ལྡན་པས་ན་དམ་པའི་ཆོས་སོ། །དེ་འཛིན་པ་ནི་སྤྱོད་པའོ།།ཕྲན་ཚེགས་ནི་སྦྱིན་པའི་དོན་ཆ་ཆུང་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ཉོན་མོངས་པར་མི་བྱ་བ་ཡང་ངོ་། །དེའི་ཕྱིར་སྲོག་ནི་ཤིན་ཏུ་མི་གཏང་བའོ། །\n\nCommentary 2: ལུས་སྦྱིན་ཚུལ་ནི། དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས་ལ་གཞན་ལ་ཕན་པ་ཕྲན་ཚེགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་གནོད་པར་མི་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཆོས་སྤྱོད་པའི་ལུས་འདི་བསྲུང་བར་བྱས་ན་རིམ་གྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་བསམ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། བཞི་བརྒྱ་པ་ལས། ལུས་འདི་དགྲ་ལྟར་མཐོང་མོད་ཀྱིས། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེ་བསྲུང་བྱ། །ཁྲིམས་ལྡན་ཡུན་རིང་འཚོ་བ་ནི། །དེ་ལས་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThe body that practices the holy Dharma\nShould not be harmed for minor purposes.\nIf one acts in this way,\nThe aspirations of sentient beings will be quickly fulfilled.\n\n\nThis translation captures the key points from the original Tibetan verse and the commentaries:\n\n1. The importance of preserving the body that practices the Dharma\n2. Avoiding harm to this body for trivial reasons\n3. The benefit this brings to fulfilling the wishes of sentient beings\n\nThe commentaries emphasize that while the body should not be clung to, it should be protected as a vessel for Dharma practice. They also highlight that by preserving the body in this way, one can gradually and swiftly fulfill the aspirations of sentient beings through long-term Dharma practice.", - "translation": "The body that practices the holy Dharma\nShould not be harmed for minor purposes.\nIf one acts in this way,\nThe aspirations of sentient beings will be quickly fulfilled." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས། །ཕྲན་ཚེགས་ཆེད་དུ་གནོད་མི་བྱ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་སེམས་ཅན་གྱི། །བསམ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དམ་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དམ་པ་དང་ལྡན་པས་ན་དམ་པའི་ཆོས་སོ། །དེ་འཛིན་པ་ནི་སྤྱོད་པའོ།།ཕྲན་ཚེགས་ནི་སྦྱིན་པའི་དོན་ཆ་ཆུང་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ཉོན་མོངས་པར་མི་བྱ་བ་ཡང་ངོ་། །དེའི་ཕྱིར་སྲོག་ནི་ཤིན་ཏུ་མི་གཏང་བའོ། །\n\nCommentary 2: ལུས་སྦྱིན་ཚུལ་ནི། དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས་ལ་གཞན་ལ་ཕན་པ་ཕྲན་ཚེགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་གནོད་པར་མི་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཆོས་སྤྱོད་པའི་ལུས་འདི་བསྲུང་བར་བྱས་ན་རིམ་གྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་བསམ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། བཞི་བརྒྱ་པ་ལས། ལུས་འདི་དགྲ་ལྟར་མཐོང་མོད་ཀྱིས། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེ་བསྲུང་བྱ། །ཁྲིམས་ལྡན་ཡུན་རིང་འཚོ་བ་ནི། །དེ་ལས་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"dam pa'i chos\" (sublime Dharma) is associated with noble qualities. Practicing it means upholding it. \"Phran tshegs\" refers to minor acts of generosity. It advises not to harm the body for trivial reasons and emphasizes the importance of preserving one's life.\n\nCommentary 2:\nThis commentary focuses on how to use the body in practice. It advises not to harm the body, which practices the sublime Dharma, for the sake of minor benefits to others. By protecting the body that practices Dharma, one can gradually fulfill the aspirations of sentient beings. It quotes the \"Four Hundred Verses\" to support the idea of protecting the body while seeing it as an enemy, as those who live long with discipline can accumulate great merit.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of preserving the body that practices the Dharma. They advise against harming or sacrificing the body for minor reasons or small acts of generosity. The goal is to maintain the body as a vessel for Dharma practice, which ultimately benefits all sentient beings by fulfilling their aspirations. This approach is supported by classical Buddhist texts.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nDo not harm the body that practices the sublime Dharma\nFor the sake of trivial matters.\nBy doing so,\nThe aspirations of sentient beings will be swiftly fulfilled.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on preserving the body for Dharma practice and the long-term benefit of all beings, rather than sacrificing it for minor, immediate gains.", + "translation": "Do not harm the body that practices the sublime Dharma\nFor the sake of trivial matters.\nBy doing so,\nThe aspirations of sentient beings will be swiftly fulfilled." } }, "glossary": { @@ -29721,7 +29854,7 @@ "རྫོགས་པ་": "fulfill" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས། །ཕྲན་ཚེགས་ཆེད་དུ་གནོད་མི་བྱ།": { "དམ་པའི་ཆོས་": "holy Dharma", "སྤྱོད་པ་": "conduct", @@ -29770,15 +29903,16 @@ }, "04_commentary_assisted": { "དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས། །ཕྲན་ཚེགས་ཆེད་དུ་གནོད་མི་བྱ། །": { - "དམ་པའི་ཆོས་": "holy Dharma", - "སྤྱོད་པའི་ལུས་": "body that practices", - "ཕྲན་ཚེགས་": "minor", - "གནོད་": "harmed" + "དམ་པའི་ཆོས་": "sublime Dharma", + "སྤྱོད་པའི་": "practices", + "ལུས་": "body", + "ཕྲན་ཚེགས་": "trivial matters", + "གནོད་": "harm" }, "དེ་ལྟར་བྱས་ན་སེམས་ཅན་གྱི། །བསམ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "བསམ་པ་": "aspirations", - "མྱུར་དུ་": "quickly", + "མྱུར་དུ་": "swiftly", "རྫོགས་པར་": "fulfilled" } } @@ -29790,7 +29924,7 @@ "commentary_1": "བསམ་པ་མ་དག་པ་སྟེ་རྗེས་སུ་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ལ་འཇུག་པའི་ལས་དང་པོ་དེའི་ཚེ་མགོ་བོ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པར་མི་གཏང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བསམ་པ་མཉམ་པ་སྟེ། སེམས་མཚུངས་པར་འགྱུར་ན་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་ལ། བྱང་ཆུབ་ཀྱང་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །", "commentary_2": "སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར་ཏེ་ལྷག་བསམ་དག་པའི་སར་མ་ཆུད་པར་ལུས་འདི་དངོས་སུ་གཏོང་བར་མི་བྱ་སྟེ། གཞན་ལ་ཕན་པར་མ་ངེས་ཤིང་འགྱོད་པ་དང་སེམས་ལྡོག་པ་དང་དགེ་བའི་བར་ཆད་དུ་འགྱུར་བ་སྲིད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བསླབ་བཏུས་ལས་ཀྱང་། དཔེར་ན་སྨན་ཤིང་ལྗོན་པ་བལྟ་སྡུག་པའི། །རྩ་བ་ལ་སོགས་སྦྱང་འོས་ས་བོན་ནི། །བྱིན་ཡང་དུས་མིན་སྤྱོད་ལས་བསྲུང་བར་བྱ། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སྨན་ཤིང་དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། འདིར་གཞུང་ཁ་ཅིག་ལས། བསམ་པ་མཉམ་པས་དེ་གཏང་བྱ། །ཞེས་འབྱུང་ལ། རྣམ་སྣང་འཚོས་དེ་ལ་བཤད་པ་མ་བྱས་སོ། །ལུས་མི་གཏོང་ན་དམ་བཅའ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། ཅི་ནས་ཚེ་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་གཞན་གྱི་དོན་ཆེན་པོ་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཞན་གྱི་དྲན་དུ་གཏོང་བར་བྱའོ་ཞེས་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །དེ་ནས་བསམ་པ་དག་པ་ན་ཇི་ལྟར་རིགས་པ་གཏང་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར། །ལུས་འདི་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། །ཅི་ནས་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཏང་ངོ་། །\n", "output": "Key terms:\nསྙིང་རྗེ་ (compassion), བསམ་པ་ (intention/thought), ལུས་ (body), གཏང་བ་ (to give up/abandon), དོན་ཆེན་ (great purpose), སྒྲུབ་པ་ (to accomplish)\n\nGrammatical notes:\n- མ་...པར construction indicating \"without\" or \"before\"\n- མི་བྱ་སྟེ་ negative imperative\n- ཅི་ནས་...ཡང་ construction meaning \"in every way\" or \"by all means\"\n\n\nWithout purifying the intention of compassion,\nOne should not give up this body.\nRather, by all means, in this and other [lives],\nIt should be given as a cause for accomplishing great purposes.\n\n\nNote: This verse emphasizes the importance of purifying one's compassionate motivation before engaging in extreme acts of self-sacrifice, and encourages using the body as a means to achieve significant spiritual goals across multiple lifetimes.", "translation": "Without purifying the intention of compassion,\nOne should not give up this body.\nRather, by all means, in this and other [lives],\nIt should be given as a cause for accomplishing great purposes." @@ -29806,9 +29940,9 @@ "translation": "Without pure compassionate intention,\nOne should not give away this body.\nRather, in this life and others,\nGive it as a cause to accomplish great purpose." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར། །ལུས་འདི་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། །ཅི་ནས་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཏང་ངོ་། །\n\nCommentary 1: བསམ་པ་མ་དག་པ་སྟེ་རྗེས་སུ་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ལ་འཇུག་པའི་ལས་དང་པོ་དེའི་ཚེ་མགོ་བོ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པར་མི་གཏང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བསམ་པ་མཉམ་པ་སྟེ། སེམས་མཚུངས་པར་འགྱུར་ན་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་ལ། བྱང་ཆུབ་ཀྱང་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 2: སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར་ཏེ་ལྷག་བསམ་དག་པའི་སར་མ་ཆུད་པར་ལུས་འདི་དངོས་སུ་གཏོང་བར་མི་བྱ་སྟེ། གཞན་ལ་ཕན་པར་མ་ངེས་ཤིང་འགྱོད་པ་དང་སེམས་ལྡོག་པ་དང་དགེ་བའི་བར་ཆད་དུ་འགྱུར་བ་སྲིད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བསླབ་བཏུས་ལས་ཀྱང་། དཔེར་ན་སྨན་ཤིང་ལྗོན་པ་བལྟ་སྡུག་པའི། །རྩ་བ་ལ་སོགས་སྦྱང་འོས་ས་བོན་ནི། །བྱིན་ཡང་དུས་མིན་སྤྱོད་ལས་བསྲུང་བར་བྱ། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སྨན་ཤིང་དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། འདིར་གཞུང་ཁ་ཅིག་ལས། བསམ་པ་མཉམ་པས་དེ་གཏང་བྱ། །ཞེས་འབྱུང་ལ། རྣམ་སྣང་འཚོས་དེ་ལ་བཤད་པ་མ་བྱས་སོ། །ལུས་མི་གཏོང་ན་དམ་བཅའ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། ཅི་ནས་ཚེ་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་གཞན་གྱི་དོན་ཆེན་པོ་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཞན་གྱི་དྲན་དུ་གཏོང་བར་བྱའོ་ཞེས་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །དེ་ནས་བསམ་པ་དག་པ་ན་ཇི་ལྟར་རིགས་པ་གཏང་བར་བྱའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nWithout pure compassionate intention,\nOne should not give away this body.\nRather, in this life and others,\nIt should be given as a cause for accomplishing great purpose.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points from the input text and commentaries:\n\n1. The importance of pure motivation when considering giving away one's body\n2. A caution against hasty or impure acts of bodily sacrifice\n3. The proper view of using one's body as an instrument for benefiting others over multiple lifetimes\n4. The ultimate goal of accomplishing great purposes through mindful use of one's body", - "translation": "Without pure compassionate intention,\nOne should not give away this body.\nRather, in this life and others,\nIt should be given as a cause for accomplishing great purpose." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར། །ལུས་འདི་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། །ཅི་ནས་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཏང་ངོ་། །\n\nCommentary 1: བསམ་པ་མ་དག་པ་སྟེ་རྗེས་སུ་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ལ་འཇུག་པའི་ལས་དང་པོ་དེའི་ཚེ་མགོ་བོ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པར་མི་གཏང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བསམ་པ་མཉམ་པ་སྟེ། སེམས་མཚུངས་པར་འགྱུར་ན་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་ལ། བྱང་ཆུབ་ཀྱང་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 2: སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར་ཏེ་ལྷག་བསམ་དག་པའི་སར་མ་ཆུད་པར་ལུས་འདི་དངོས་སུ་གཏོང་བར་མི་བྱ་སྟེ། གཞན་ལ་ཕན་པར་མ་ངེས་ཤིང་འགྱོད་པ་དང་སེམས་ལྡོག་པ་དང་དགེ་བའི་བར་ཆད་དུ་འགྱུར་བ་སྲིད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བསླབ་བཏུས་ལས་ཀྱང་། དཔེར་ན་སྨན་ཤིང་ལྗོན་པ་བལྟ་སྡུག་པའི། །རྩ་བ་ལ་སོགས་སྦྱང་འོས་ས་བོན་ནི། །བྱིན་ཡང་དུས་མིན་སྤྱོད་ལས་བསྲུང་བར་བྱ། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སྨན་ཤིང་དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། འདིར་གཞུང་ཁ་ཅིག་ལས། བསམ་པ་མཉམ་པས་དེ་གཏང་བྱ། །ཞེས་འབྱུང་ལ། རྣམ་སྣང་འཚོས་དེ་ལ་བཤད་པ་མ་བྱས་སོ། །ལུས་མི་གཏོང་ན་དམ་བཅའ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། ཅི་ནས་ཚེ་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་གཞན་གྱི་དོན་ཆེན་པོ་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཞན་གྱི་དྲན་དུ་གཏོང་བར་བྱའོ་ཞེས་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །དེ་ནས་བསམ་པ་དག་པ་ན་ཇི་ལྟར་རིགས་པ་གཏང་བར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the given commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary advises against giving away one's body parts like the head when one's intention is not pure, meaning when one is still attached to grasping and clinging. It suggests that if one's mind becomes equal or balanced, there will be no decline in one's progress towards enlightenment.\n\nCommentary 2: This commentary explains that one should not physically give away one's body when compassionate intention is not yet pure or when one has not reached the level of pure superior intention. This is because it may not necessarily benefit others and could lead to regret, reversal of mind, or obstacles to virtue. It quotes a text comparing this to protecting a medicinal tree until it's fully grown. The commentary also mentions that some versions of the text suggest giving away the body when the intention is equal or balanced, but this is not elaborated upon. It concludes by saying that one should dedicate one's body for the great benefit of others in this and future lives, and only give it away when one's intention is pure.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of pure intention before giving away one's body. They caution against premature self-sacrifice, suggesting that it's better to preserve one's body for greater future benefit to others. The goal is to use one's body as a means to achieve significant benefits for others, both in this life and in future lives, once one's intention has become pure and one's mind is properly prepared.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nWithout pure compassionate intention,\nOne should not give away this body.\nRather, in this life and others,\nDedicate it as a cause for accomplishing great benefit.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on not giving away the body prematurely, but instead dedicating it to the purpose of benefiting others greatly, both in this life and future lives, once one's intention has become pure.", + "translation": "Without pure compassionate intention,\nOne should not give away this body.\nRather, in this life and others,\nDedicate it as a cause for accomplishing great benefit." } }, "glossary": { @@ -29833,7 +29967,7 @@ "གཏང་": "give" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར། །ལུས་འདི་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ།": { "སྙིང་རྗེ་": "compassion", "བསམ་པ་": "intention", @@ -29878,16 +30012,19 @@ }, "04_commentary_assisted": { "སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར། །ལུས་འདི་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། །": { - "སྙིང་རྗེ་": "compassion", + "སྙིང་རྗེ་": "compassionate", "བསམ་པ་": "intention", "དག་པ་": "pure", "ལུས་": "body", "གཏང་བ་": "give away" }, "ཅི་ནས་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཏང་ངོ་། །": { - "དོན་ཆེན་": "great purpose", - "སྒྲུབ་པ་": "accomplish", - "རྒྱུ་": "cause" + "འདི་": "this", + "གཞན་": "others", + "དོན་ཆེན་": "great benefit", + "སྒྲུབ་པ་": "accomplishing", + "རྒྱུ་": "cause", + "གཏང་": "dedicate" } } } @@ -29898,7 +30035,7 @@ "commentary_1": "ད་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་གཏང་བར་བྱ་བའི་ཚད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་མི་ན་བཞིན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀུན་ལ་སྦྱོར་བར་བྱའོ། །མགོ་གཡོགས་པ་ནི་མགོ་བོ་རས་ཀྱིས་གཏུམས་པའོ། །ཆོས་ནི་གསུང་རབ་ཡན་ལག་དགུའོ། །གདུགས་དང་ཁར་བ་དང་མཚོན་ཐོགས་པ་ནི་དེ་དག་དང་ལྡན་པའོ། །དཀྲིས་པ་ནི་ཐོད་བྱས་པའོ།།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བསམ་པ་མ་གུས་པ་ལ་ཆོས་མི་བཤད་ཅིང་། སྤྱོད་ལམ་མི་ན་བཞིན་དུ་མགོ་དཀྲིས་པ་དང་། གདུགས་དང་འཁར་བ་དང་མཚོན་ཆ་ཐོགས་པ་དང་། མགོ་བོ་གཡོགས་པ་དག་ལའང་ཆོས་བཤད་པར་བྱ་བ་མིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམ་གུས་པ་ལ་ཆོས་མི་བཤད། །མི་ན་བཞིན་དུ་མགོ་དཀྲིས་དང་། །གདུགས་དང་འཁར་བ་མཚོན་ཐོགས་དང་། །མགོ་བོ་གཡོགས་པ་དག་ལ་མིན། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nམ་གུས་པ་(disrespectful), ཆོས་(Dharma), མི་བཤད་(not teach), མགོ་དཀྲིས་(head wrap), གདུགས་(umbrella), འཁར་བ་(walking stick), མཚོན་(weapon), མགོ་བོ་གཡོགས་པ་(covered head)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ particle to indicate indirect object\n- Negation with མི་ and མིན་\n- བཞིན་དུ་ indicating \"as if\" or \"while\"\n\n\nDo not teach the Dharma to those who are disrespectful.\n[Do not teach] to those who, though not ill, have wrapped heads,\nNor to those with umbrellas, walking sticks, or weapons,\nNor to those with covered heads.\n\nTechnical note: This verse appears to be listing circumstances under which one should refrain from teaching the Dharma, emphasizing respect and proper conduct for receiving teachings.", "translation": "Do not teach the Dharma to those who are disrespectful.\n[Do not teach] to those who, though not ill, have wrapped heads,\nNor to those with umbrellas, walking sticks, or weapons,\nNor to those with covered heads." @@ -29914,9 +30051,9 @@ "translation": "Do not teach the Dharma to those who are disrespectful.\nDo not teach to those who, though not ill, have wrapped heads,\nNor to those carrying umbrellas, sticks, or weapons,\nNor to those with covered heads." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམ་གུས་པ་ལ་ཆོས་མི་བཤད། །མི་ན་བཞིན་དུ་མགོ་དཀྲིས་དང་། །གདུགས་དང་འཁར་བ་མཚོན་ཐོགས་དང་། །མགོ་བོ་གཡོགས་པ་དག་ལ་མིན། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་གཏང་བར་བྱ་བའི་ཚད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་མི་ན་བཞིན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀུན་ལ་སྦྱོར་བར་བྱའོ། །མགོ་གཡོགས་པ་ནི་མགོ་བོ་རས་ཀྱིས་གཏུམས་པའོ། །ཆོས་ནི་གསུང་རབ་ཡན་ལག་དགུའོ། །གདུགས་དང་ཁར་བ་དང་མཚོན་ཐོགས་པ་ནི་དེ་དག་དང་ལྡན་པའོ། །དཀྲིས་པ་ནི་ཐོད་བྱས་པའོ།།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བསམ་པ་མ་གུས་པ་ལ་ཆོས་མི་བཤད་ཅིང་། སྤྱོད་ལམ་མི་ན་བཞིན་དུ་མགོ་དཀྲིས་པ་དང་། གདུགས་དང་འཁར་བ་དང་མཚོན་ཆ་ཐོགས་པ་དང་། མགོ་བོ་གཡོགས་པ་དག་ལའང་ཆོས་བཤད་པར་བྱ་བ་མིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is the English translation:\n\n\nDo not teach the Dharma to those who are disrespectful.\nDo not teach to those who, though not ill, have their heads wrapped,\nNor to those carrying umbrellas, staffs, or weapons,\nNor to those with their heads covered.\n\n\nThis translation reflects the instruction not to teach Buddhist teachings (Dharma) to people who are disrespectful or those who, without being ill, display certain behaviors or carry certain objects that are considered inappropriate when receiving teachings. These include having one's head wrapped or covered, carrying umbrellas, staffs, or weapons.", - "translation": "Do not teach the Dharma to those who are disrespectful.\nDo not teach to those who, though not ill, have their heads wrapped,\nNor to those carrying umbrellas, staffs, or weapons,\nNor to those with their heads covered." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མ་གུས་པ་ལ་ཆོས་མི་བཤད། །མི་ན་བཞིན་དུ་མགོ་དཀྲིས་དང་། །གདུགས་དང་འཁར་བ་མཚོན་ཐོགས་དང་། །མགོ་བོ་གཡོགས་པ་དག་ལ་མིན། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་གཏང་བར་བྱ་བའི་ཚད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་མི་ན་བཞིན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀུན་ལ་སྦྱོར་བར་བྱའོ། །མགོ་གཡོགས་པ་ནི་མགོ་བོ་རས་ཀྱིས་གཏུམས་པའོ། །ཆོས་ནི་གསུང་རབ་ཡན་ལག་དགུའོ། །གདུགས་དང་ཁར་བ་དང་མཚོན་ཐོགས་པ་ནི་དེ་དག་དང་ལྡན་པའོ། །དཀྲིས་པ་ནི་ཐོད་བྱས་པའོ།།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བསམ་པ་མ་གུས་པ་ལ་ཆོས་མི་བཤད་ཅིང་། སྤྱོད་ལམ་མི་ན་བཞིན་དུ་མགོ་དཀྲིས་པ་དང་། གདུགས་དང་འཁར་བ་དང་མཚོན་ཆ་ཐོགས་པ་དང་། མགོ་བོ་གཡོགས་པ་དག་ལའང་ཆོས་བཤད་པར་བྱ་བ་མིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the proper conditions for giving Dharma teachings. It states that one should not teach those who are not ill but have their heads covered, carry umbrellas, sticks, or weapons. It defines \"covered head\" as wrapped in cloth and specifies that \"Dharma\" refers to the nine branches of Buddhist scriptures.\n\nCommentary 2: This commentary emphasizes that one should not teach Dharma to those who lack respect. It also lists physical conditions under which one should not teach: to those who have their heads wrapped, carry umbrellas, sticks, or weapons, or have their heads covered, even if they are not ill.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that Dharma should not be taught to those who show disrespect or are in inappropriate physical conditions (head covered, carrying certain objects) without valid reason like illness. They emphasize the importance of respect and proper conduct when receiving teachings.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nDo not teach the Dharma to those who are disrespectful. Do not teach to those who, without being ill, have their heads wrapped, carry umbrellas, sticks, or weapons, or have their heads covered.", + "translation": "Do not teach the Dharma to those who are disrespectful. Do not teach to those who, without being ill, have their heads wrapped, carry umbrellas, sticks, or weapons, or have their heads covered." } }, "glossary": { @@ -29938,7 +30075,7 @@ "མགོ་བོ་གཡོགས་པ་": "veil their heads" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མ་གུས་པ་ལ་ཆོས་མི་བཤད།": { "མ་གུས་པ་": "disrespectful", "ཆོས་": "Dharma" @@ -29998,12 +30135,12 @@ "ཆོས་": "Dharma" }, "།མི་ན་བཞིན་དུ་མགོ་དཀྲིས་དང་།": { - "མི་ན་": "not ill", + "མི་ན་": "without being ill", "མགོ་དཀྲིས་": "heads wrapped" }, "།གདུགས་དང་འཁར་བ་མཚོན་ཐོགས་དང་།": { "གདུགས་": "umbrellas", - "འཁར་བ་": "staffs", + "འཁར་བ་": "sticks", "མཚོན་": "weapons" }, "།མགོ་བོ་གཡོགས་པ་དག་ལ་མིན།": { @@ -30018,7 +30155,7 @@ "commentary_1": "དམན་པ་ནི་དམན་པ་ལ་མོས་པའོ། །ཟབ་པ་ནི་ཡིད་མ་གཞུངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "commentary_2": "གང་ཟག་དམན་པ་ལ་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་ལ་དབེན་པར་ཆོས་བཤད་པར་བྱ་བ་མིན། དམན་པ་ཉན་ཐོས་དང་མཆོག་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཆོས་ལ་མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་ཏུ་སྤྱད་དོ། །གཞན་དུ་ན་ཆོས་སྤང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་འཐག་པ་བསྡུས་པ་ལས། འཇམ་དཔལ་གང་ལ་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་ལ་ལ་ནི་བཟང་བར་འདུ་ཤེས་པར་བྱེད། ལ་ལ་ནི་ངན་པར་འདུ་ཤེས་པར་བྱེད་ན་དེ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་སྤོང་བའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་། །སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན། །དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདམན་(inferior), ཟབ་(profound), རྒྱ་ཆེ་(vast), སྐྱེས་པ་(male), བུད་མེད་(female), མཆོག་(supreme), ཆོས་(dharma), མཚུངས་པ་(equal), གུས་པ་(respect)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ particle indicating location or object\n- དང་ used as a conjunction\n- མིན་ as a negation\n- པས་ as an instrumental particle\n\n\nTo the inferior, profound, and vast;\nNot male, nor female;\nToward inferior and supreme dharmas,\nPractice always with equal respect.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be emphasizing non-discrimination and equal respect for all aspects of the dharma, regardless of perceived status or characteristics.", "translation": "To the inferior, profound, and vast;\nNot male, nor female;\nToward inferior and supreme dharmas,\nPractice always with equal respect." @@ -30034,9 +30171,9 @@ "translation": "To the humble, profound, and vast;\nNot woman without man being born.\nToward lowly and supreme dharmas alike,\nPractice always with equal respect." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་། །སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན། །དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད། །\n\nCommentary 1: དམན་པ་ནི་དམན་པ་ལ་མོས་པའོ། །ཟབ་པ་ནི་ཡིད་མ་གཞུངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གང་ཟག་དམན་པ་ལ་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་ལ་དབེན་པར་ཆོས་བཤད་པར་བྱ་བ་མིན། དམན་པ་ཉན་ཐོས་དང་མཆོག་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཆོས་ལ་མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་ཏུ་སྤྱད་དོ། །གཞན་དུ་ན་ཆོས་སྤང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་འཐག་པ་བསྡུས་པ་ལས། འཇམ་དཔལ་གང་ལ་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་ལ་ལ་ནི་བཟང་བར་འདུ་ཤེས་པར་བྱེད། ལ་ལ་ནི་ངན་པར་འདུ་ཤེས་པར་བྱེད་ན་དེ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་སྤོང་བའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nTo those of lesser capacity, teach profound and vast teachings.\nWithout men present, do not teach women alone.\nToward both lesser and supreme dharmas,\nPractice with equal respect in all situations.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points from the original text and commentaries:\n\n1. The importance of teaching profound and extensive teachings even to those of lesser capacity or understanding.\n2. The instruction not to teach women in private without men present.\n3. The emphasis on treating both \"lesser\" (Hinayana) and \"supreme\" (Mahayana) teachings with equal respect.\n4. The advice to practice this approach consistently in all circumstances.\n\nThe commentaries provide context about the dangers of discriminating between teachings or considering some superior and others inferior, warning that such attitudes can lead to abandoning the Dharma.", - "translation": "To those of lesser capacity, teach profound and vast teachings.\nWithout men present, do not teach women alone.\nToward both lesser and supreme dharmas,\nPractice with equal respect in all situations." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་། །སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན། །དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད། །\n\nCommentary 1: དམན་པ་ནི་དམན་པ་ལ་མོས་པའོ། །ཟབ་པ་ནི་ཡིད་མ་གཞུངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གང་ཟག་དམན་པ་ལ་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་ལ་དབེན་པར་ཆོས་བཤད་པར་བྱ་བ་མིན། དམན་པ་ཉན་ཐོས་དང་མཆོག་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཆོས་ལ་མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་ཏུ་སྤྱད་དོ། །གཞན་དུ་ན་ཆོས་སྤང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་འཐག་པ་བསྡུས་པ་ལས། འཇམ་དཔལ་གང་ལ་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་ལ་ལ་ནི་བཟང་བར་འདུ་ཤེས་པར་བྱེད། ལ་ལ་ནི་ངན་པར་འདུ་ཤེས་པར་བྱེད་ན་དེ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་སྤོང་བའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"dmen pa\" refers to those inclined towards the lowly. \"Zab pa\" (profound) means it cannot be understood by those whose minds are not settled or trained.\n\nCommentary 2:\nThis commentary advises against teaching profound and vast dharma to those of lesser capacity, or teaching women in isolation without men present. It recommends treating both lesser (Hinayana) and supreme (Mahayana) teachings with equal respect and practicing them all. It warns that discriminating between teachings can lead to abandoning the dharma, citing a sutra that states considering some of the Buddha's teachings as good and others as bad amounts to rejecting the true dharma.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of respecting all levels of Buddhist teachings, whether considered \"low\" or \"profound.\" They caution against discrimination in dharma and highlight the need for appropriate teaching methods based on the audience's capacity.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\n\nDo not teach the profound and vast to the lowly,\nNor to women alone without men present.\nTreat both lesser and supreme teachings\nWith equal respect and practice them all.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on appropriate teaching methods, equal respect for all levels of Buddhist doctrine, and the importance of non-discrimination in dharma practice.", + "translation": "Do not teach the profound and vast to the lowly,\nNor to women alone without men present.\nTreat both lesser and supreme teachings\nWith equal respect and practice them all." } }, "glossary": { @@ -30056,7 +30193,7 @@ "གུས་པས་": "reverence" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་།": { "དམན་": "inferior", "ཟབ་": "profound", @@ -30112,17 +30249,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་། །སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན།": { - "དམན་": "lesser capacity", + "དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་།": { + "དམན་": "lowly", "ཟབ་": "profound", - "རྒྱ་ཆེ་": "vast", + "རྒྱ་ཆེ་": "vast" + }, + "།སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན།": { "སྐྱེས་པ་": "men", "བུད་མེད་": "women" }, - "།དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད།": { + "།དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ།": { "དམན་": "lesser", "མཆོག་": "supreme", - "ཆོས་": "dharmas", + "ཆོས་": "teachings" + }, + "།མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད།": { "མཚུངས་པར་": "equal", "གུས་པས་": "respect", "སྤྱད་": "practice" @@ -30136,7 +30277,7 @@ "commentary_1": "རྒྱ་ཆེན་པོ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའོ། །དམན་པ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པའོ། །འདྲིད་པ་ནི་མདོ་སྡེའི་ཚིག་དང་སྔགས་ཀྱི་ཚིག་འབའ་ཞིག་གིས་ཐར་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ལ། སྡོམ་པ་ལ་སོགས་པས་ཅི་བྱ་ཞེས་འདེབས་པ་སྟེ་དེ་སྐད་དུ་མ་འདྲིད་པའོ། །སྤྱོད་པ་ནི་བསླབ་པའི་སྡོམ་པའོ། །འདི་དག་བྱ་བར་མི་འོས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "རྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་པ་དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་བར་མི་བྱ་སྟེ། དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ལས། སེམས་ཅན་སྣོད་དུ་མ་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྟོན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁྲུལ་པ་དང་། རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཐེག་པ་དམན་པ་སྟོན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁྲུལ་པའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །སྤྱོད་པ་སྟེ་བསླབ་པའང་ཡོངས་སུ་དོར་བར་མི་བྱ་ཞིང་། དེ་དོར་ནས་མདོ་དང་སྔགས་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ཐར་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འདྲིད་པར་མི་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་པ། །དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་མི་བྱ། །སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་དོར་མི་བྱ། །མདོ་དང་སྔགས་ཀྱིས་འདྲིད་མི་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nརྒྱ་ཆེན་(Vast), ཆོས་(Dharma), སྣོད་(Vessel), དམན་པ་(Inferior), སྤྱོད་པ་(Conduct), དོར་(Abandon), མདོ་(Sutra), སྔགས་(Mantra), འདྲིད་(Mislead)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གྱུར་པ་ as a nominalizer\n- Repeated use of མི་བྱ་ as a negative imperative\n\n\nOne who has become a vessel for the vast Dharma\nShould not apply it to inferior teachings.\nOne should not completely abandon the conduct.\nOne should not be misled by sutras and mantras.\n\nNote: This verse appears to be cautioning against misuse or misinterpretation of advanced teachings, emphasizing the importance of maintaining proper conduct and not being led astray by partial understanding of sutras and mantras.", "translation": "One who has become a vessel for the vast Dharma\nShould not apply it to inferior teachings.\nOne should not completely abandon the conduct.\nOne should not be misled by sutras and mantras." @@ -30152,9 +30293,9 @@ "translation": "One who has become a vessel for the vast Dharma\nShould not engage in inferior teachings.\nOne should not completely abandon proper conduct.\nOne should not be led astray by sutras and mantras." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་པ། །དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་མི་བྱ། །སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་དོར་མི་བྱ། །མདོ་དང་སྔགས་ཀྱིས་འདྲིད་མི་བྱ། །\n\nCommentary 1: རྒྱ་ཆེན་པོ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའོ། །དམན་པ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པའོ། །འདྲིད་པ་ནི་མདོ་སྡེའི་ཚིག་དང་སྔགས་ཀྱི་ཚིག་འབའ་ཞིག་གིས་ཐར་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ལ། སྡོམ་པ་ལ་སོགས་པས་ཅི་བྱ་ཞེས་འདེབས་པ་སྟེ་དེ་སྐད་དུ་མ་འདྲིད་པའོ། །སྤྱོད་པ་ནི་བསླབ་པའི་སྡོམ་པའོ། །འདི་དག་བྱ་བར་མི་འོས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: རྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་པ་དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་བར་མི་བྱ་སྟེ། དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ལས། སེམས་ཅན་སྣོད་དུ་མ་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྟོན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁྲུལ་པ་དང་། རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཐེག་པ་དམན་པ་སྟོན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁྲུལ་པའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །སྤྱོད་པ་སྟེ་བསླབ་པའང་ཡོངས་སུ་དོར་བར་མི་བྱ་ཞིང་། དེ་དོར་ནས་མདོ་དང་སྔགས་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ཐར་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འདྲིད་པར་མི་བྱའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nOne who has become a vessel for the vast Dharma\nShould not apply it to lesser teachings.\nOne should not completely abandon proper conduct.\nOne should not be misled by sutras and mantras alone.\n", - "translation": "One who has become a vessel for the vast Dharma\nShould not apply it to lesser teachings.\nOne should not completely abandon proper conduct.\nOne should not be misled by sutras and mantras alone." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་པ། །དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་མི་བྱ། །སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་དོར་མི་བྱ། །མདོ་དང་སྔགས་ཀྱིས་འདྲིད་མི་བྱ། །\n\nCommentary 1: རྒྱ་ཆེན་པོ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའོ། །དམན་པ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པའོ། །འདྲིད་པ་ནི་མདོ་སྡེའི་ཚིག་དང་སྔགས་ཀྱི་ཚིག་འབའ་ཞིག་གིས་ཐར་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ལ། སྡོམ་པ་ལ་སོགས་པས་ཅི་བྱ་ཞེས་འདེབས་པ་སྟེ་དེ་སྐད་དུ་མ་འདྲིད་པའོ། །སྤྱོད་པ་ནི་བསླབ་པའི་སྡོམ་པའོ། །འདི་དག་བྱ་བར་མི་འོས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: རྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་པ་དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་བར་མི་བྱ་སྟེ། དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ལས། སེམས་ཅན་སྣོད་དུ་མ་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྟོན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁྲུལ་པ་དང་། རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཐེག་པ་དམན་པ་སྟོན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁྲུལ་པའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །སྤྱོད་པ་སྟེ་བསླབ་པའང་ཡོངས་སུ་དོར་བར་མི་བྱ་ཞིང་། དེ་དོར་ནས་མདོ་དང་སྔགས་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ཐར་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འདྲིད་པར་མི་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"vast\" refers to the Mahayana, while \"inferior\" refers to the Hinayana. It warns against thinking that liberation can be achieved solely through reciting sutras and mantras without observing vows and practices. It emphasizes that these things should not be abandoned.\n\nCommentary 2:\nThis commentary reinforces that those suited for vast teachings should not be given inferior teachings, and vice versa, citing a sutra. It also emphasizes that one should not abandon practices and vows, nor should one be misled into thinking that merely reading sutras and mantras leads to liberation.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries stress the importance of matching teachings to the student's capacity, not abandoning ethical conduct and practices, and not being misled by an oversimplified view of liberation through texts alone.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nThose who are vessels for the vast Dharma\nShould not be directed to inferior teachings.\nOne should not abandon proper conduct.\nOne should not be misled by sutras and mantras alone.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on appropriate teaching, maintaining ethical conduct, and avoiding misconceptions about the path to liberation.", + "translation": "Those who are vessels for the vast Dharma\nShould not be directed to inferior teachings.\nOne should not abandon proper conduct.\nOne should not be misled by sutras and mantras alone." } }, "glossary": { @@ -30171,7 +30312,7 @@ "སྔགས་": "mantras" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་པ། །": { "རྒྱ་ཆེན་": "vast", "ཆོས་": "Dharma", @@ -30229,10 +30370,10 @@ "རྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་པ། །": { "རྒྱ་ཆེན་": "vast", "ཆོས་": "Dharma", - "སྣོད་": "vessel" + "སྣོད་": "vessels" }, "དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་མི་བྱ། །": { - "དམན་པའི་": "lesser", + "དམན་པའི་": "inferior", "ཆོས་": "teachings" }, "སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་དོར་མི་བྱ། །": { @@ -30251,7 +30392,7 @@ "commentary_1": "སོ་ཤིང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཆིལ་མ་དང་ལུད་པ་ལ་སོགས་པ་དོར་བ་ནི་དགབ་པ་སྟེ་གཞན་གྱིས་མ་མཐོང་བར་དོར་ཞིང་དགབ་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཅི་བ་ལ་སོགས་པ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའི་ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད་པ་ནི་བཀག་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སོ་ཤིང་དང་ནི་མཆིལ་མ་དག་དོར་བ་ན་ནི་དེ་དག་ས་ལ་སོགས་པས་དགབ་པར་བྱ། བཤང་གཅི་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བའི་ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད་པ་དང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསོ་ཤིང་དང་ནི་མཆིལ་མ་དག །དོར་བ་ན་ནི་དགབ་པར་བྱ། །གཅི་ལ་སོགས་པའང་ལོངས་སྤྱོད་པའི། །ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nསོ་ཤིང་ (tooth stick), མཆིལ་མ་ (saliva/spittle), དོར་བ་ (discard/throw away), དགབ་པར་བྱ་ (should cover), གཅི་ (urine), ལོངས་སྤྱོད་པ་ (use/consume), སྨད་ (disparaged/criticized)\n\nGrammar notes:\n- དང་ནི་ and དང་ are connective particles\n- ན་ནི་ indicates a conditional clause\n- ལ་སོགས་པ་ means \"and so forth\"\n- འང་ is an inclusive particle (\"also\")\n\n\nWhen discarding tooth sticks and saliva,\nOne should cover them.\nUrinating and so forth\nIs disparaged when done in water or on bare ground.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing monastic rules of conduct (vinaya) related to personal hygiene and environmental respect.", "translation": "When discarding tooth sticks and saliva,\nOne should cover them.\nUrinating and so forth\nIs disparaged when done in water or on bare ground." @@ -30267,9 +30408,9 @@ "translation": "When discarding toothsticks and spittle,\nOne should cover them up.\nUrinating and so forth\nIn water or on paths is condemned." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསོ་ཤིང་དང་ནི་མཆིལ་མ་དག །དོར་བ་ན་ནི་དགབ་པར་བྱ། །གཅི་ལ་སོགས་པའང་ལོངས་སྤྱོད་པའི། །ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད། །\n\nCommentary 1: སོ་ཤིང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཆིལ་མ་དང་ལུད་པ་ལ་སོགས་པ་དོར་བ་ནི་དགབ་པ་སྟེ་གཞན་གྱིས་མ་མཐོང་བར་དོར་ཞིང་དགབ་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཅི་བ་ལ་སོགས་པ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའི་ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད་པ་ནི་བཀག་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། སོ་ཤིང་དང་ནི་མཆིལ་མ་དག་དོར་བ་ན་ནི་དེ་དག་ས་ལ་སོགས་པས་དགབ་པར་བྱ། བཤང་གཅི་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བའི་ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད་པ་དང་།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhen discarding tooth sticks and spittle,\nOne should cover them.\nUrinating and so forth\nIn water and on open ground used by others is discouraged.\n\n\nThis translation conveys the Buddhist monastic guidelines about properly disposing of personal waste and showing consideration for shared spaces and resources. The commentaries clarify that items like tooth sticks and spittle should be discarded discreetly and covered, while urinating or defecating in water sources or open areas used by others is prohibited.", - "translation": "When discarding tooth sticks and spittle,\nOne should cover them.\nUrinating and so forth\nIn water and on open ground used by others is discouraged." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སོ་ཤིང་དང་ནི་མཆིལ་མ་དག །དོར་བ་ན་ནི་དགབ་པར་བྱ། །གཅི་ལ་སོགས་པའང་ལོངས་སྤྱོད་པའི། །ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད། །\n\nCommentary 1: སོ་ཤིང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཆིལ་མ་དང་ལུད་པ་ལ་སོགས་པ་དོར་བ་ནི་དགབ་པ་སྟེ་གཞན་གྱིས་མ་མཐོང་བར་དོར་ཞིང་དགབ་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཅི་བ་ལ་སོགས་པ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའི་ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད་པ་ནི་བཀག་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། སོ་ཤིང་དང་ནི་མཆིལ་མ་དག་དོར་བ་ན་ནི་དེ་དག་ས་ལ་སོགས་པས་དགབ་པར་བྱ། བཤང་གཅི་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བའི་ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད་པ་དང་།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that when discarding tooth sticks, saliva, phlegm, etc., one should cover them so others don't see. Similarly, it's forbidden to discard urine and other bodily waste in water or on open ground that people use.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that when discarding tooth sticks and saliva, they should be covered with earth or similar materials. It's discouraged to discard feces, urine, and other waste in water or on open ground that people use.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of properly disposing of tooth sticks, saliva, and other bodily waste. They should be covered or hidden from view when discarded. It's specifically prohibited to dispose of urine, feces, and other waste in water sources or on open ground that people use.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nWhen discarding tooth sticks and saliva,\nOne should cover them.\nDisposing of urine and other waste\nIn usable water or on open ground is discouraged.", + "translation": "When discarding tooth sticks and saliva,\nOne should cover them.\nDisposing of urine and other waste\nIn usable water or on open ground is discouraged." } }, "glossary": { @@ -30289,7 +30430,7 @@ "སྨད་": "disgraceful" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སོ་ཤིང་དང་ནི་མཆིལ་མ་དག །དོར་བ་ན་ནི་དགབ་པར་བྱ། །": { "སོ་ཤིང་": "tooth sticks", "མཆིལ་མ་": "saliva", @@ -30336,15 +30477,16 @@ "04_commentary_assisted": { "སོ་ཤིང་དང་ནི་མཆིལ་མ་དག །དོར་བ་ན་ནི་དགབ་པར་བྱ། །": { "སོ་ཤིང་": "tooth sticks", - "མཆིལ་མ་": "spittle", + "མཆིལ་མ་": "saliva", "དོར་བ་": "discarding", - "དགབ་པར་བྱ": "cover" + "དགབ་པར་བྱ་": "cover" }, "གཅི་ལ་སོགས་པའང་ལོངས་སྤྱོད་པའི། །ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད། །": { - "གཅི་": "urinating", + "གཅི་": "urine", + "ལོངས་སྤྱོད་པའི་": "usable", "ཆུ་": "water", "ཐང་": "open ground", - "དོར་བ་": "discarding", + "དོར་བ་": "disposing", "སྨད་": "discouraged" } } @@ -30356,7 +30498,7 @@ "commentary_1": "ཁ་བཀང་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ཤོང་ཤོང་བཙངས་པའོ། །ཁ་གདངས་པ་ནི་བགྲད་པའོ། །རྐང་པ་བརྐྱང་བ་ནི་རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་བསྡད་པའོ། །མཉམ་པ་ནི་གཉི་ག་དུས་གཅིག་ཏུའོ། །", "commentary_2": "ཁ་ཟས་ཀྱིས་ཧ་ཅང་བཀང་བ་དང་། ཅག་ཅག་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་ཆེན་པོ་དང་བཅས་པ་དང་། ཁ་ཧ་ཅང་གདངས་ཏེ་བཟའ་བར་མི་བྱའོ། །རྐང་པ་རབ་ཏུ་བརྐྱངས་ཏེ་མི་འདུག་ཅིང་ལག་པ་གཉིས་ཀ་དུས་མཉམ་དུ་མི་མཉེའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁ་བཀང་བ་དང་སྒྲ་བཅས་དང་། །ཁ་གདངས་ནས་ནི་བཟའ་མི་བྱ། །རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་མི་འདུག་ཅིང་། །ལག་པ་མཉམ་པར་མི་མཉེའོ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཁ་བཀང་བ་ (mouth filled), སྒྲ་བཅས་ (with sound), ཁ་གདངས་ (mouth open), བཟའ་ (eat), རྐང་པ་བརྐྱང་ (legs stretched), འདུག་ (sit), ལག་པ་མཉམ་པར་མཉེ་ (rub hands together)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to list multiple items\n- ནས་ནི་ construction for emphasis\n- མི་ + verb root for negation\n\n\nOne should not eat with a full mouth, nor with sound,\nNor with the mouth wide open.\nOne should not sit with legs stretched out,\nNor rub the hands together.\n\nNote: This verse appears to be describing proper etiquette or conduct, likely in a monastic or formal setting.", "translation": "One should not eat with a full mouth, nor with sound,\nNor with the mouth wide open.\nOne should not sit with legs stretched out,\nNor rub the hands together." @@ -30372,9 +30514,9 @@ "translation": "Do not eat with a full mouth or while making noise.\nDo not eat with your mouth wide open.\nDo not sit with legs outstretched,\nNor rub your hands together." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཁ་བཀང་བ་དང་སྒྲ་བཅས་དང་། །ཁ་གདངས་ནས་ནི་བཟའ་མི་བྱ། །རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་མི་འདུག་ཅིང་། །ལག་པ་མཉམ་པར་མི་མཉེའོ། །\n\nCommentary 1: ཁ་བཀང་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ཤོང་ཤོང་བཙངས་པའོ། །ཁ་གདངས་པ་ནི་བགྲད་པའོ། །རྐང་པ་བརྐྱང་བ་ནི་རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་བསྡད་པའོ། །མཉམ་པ་ནི་གཉི་ག་དུས་གཅིག་ཏུའོ། །\n\nCommentary 2: ཁ་ཟས་ཀྱིས་ཧ་ཅང་བཀང་བ་དང་། ཅག་ཅག་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་ཆེན་པོ་དང་བཅས་པ་དང་། ཁ་ཧ་ཅང་གདངས་ཏེ་བཟའ་བར་མི་བྱའོ། །རྐང་པ་རབ་ཏུ་བརྐྱངས་ཏེ་མི་འདུག་ཅིང་ལག་པ་གཉིས་ཀ་དུས་མཉམ་དུ་མི་མཉེའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nDo not eat with your mouth overly full or while making loud noises.\nDo not eat with your mouth wide open.\nDo not sit with your legs stretched out.\nDo not rub both hands together simultaneously.\n\n\nThis translation captures the main points of the Tibetan text, incorporating the explanations from the commentaries:\n\n1. Avoiding overfilling the mouth with food\n2. Not making loud chewing or eating noises\n3. Not eating with the mouth gaping open\n4. Not sitting with legs fully extended\n5. Not rubbing both hands together at the same time\n\nThese appear to be instructions on proper etiquette or conduct, likely in a monastic or formal setting.", - "translation": "Do not eat with your mouth overly full or while making loud noises.\nDo not eat with your mouth wide open.\nDo not sit with your legs stretched out.\nDo not rub both hands together simultaneously." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཁ་བཀང་བ་དང་སྒྲ་བཅས་དང་། །ཁ་གདངས་ནས་ནི་བཟའ་མི་བྱ། །རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་མི་འདུག་ཅིང་། །ལག་པ་མཉམ་པར་མི་མཉེའོ། །\n\nCommentary 1: ཁ་བཀང་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ཤོང་ཤོང་བཙངས་པའོ། །ཁ་གདངས་པ་ནི་བགྲད་པའོ། །རྐང་པ་བརྐྱང་བ་ནི་རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་བསྡད་པའོ། །མཉམ་པ་ནི་གཉི་ག་དུས་གཅིག་ཏུའོ། །\n\nCommentary 2: ཁ་ཟས་ཀྱིས་ཧ་ཅང་བཀང་བ་དང་། ཅག་ཅག་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་ཆེན་པོ་དང་བཅས་པ་དང་། ཁ་ཧ་ཅང་གདངས་ཏེ་བཟའ་བར་མི་བྱའོ། །རྐང་པ་རབ་ཏུ་བརྐྱངས་ཏེ་མི་འདུག་ཅིང་ལག་པ་གཉིས་ཀ་དུས་མཉམ་དུ་མི་མཉེའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"filling the mouth\" means stuffing it as full as possible. \"Opening the mouth\" refers to gaping it wide. \"Stretching the legs\" means sitting with legs extended. \"Together\" refers to doing something with both at the same time.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that one should not overfill the mouth with food, eat while making loud chewing noises, or eat with the mouth wide open. It also advises against sitting with legs fully stretched out and rubbing both hands together simultaneously.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize proper eating etiquette and posture. They advise against overfilling the mouth, eating noisily, eating with a wide-open mouth, sitting with legs stretched out, and rubbing both hands together at the same time.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nDo not eat with an overfilled mouth or while making noises.\nDo not eat with your mouth gaping open.\nDo not sit with your legs stretched out,\nNor rub both hands together simultaneously.", + "translation": "Do not eat with an overfilled mouth or while making noises.\nDo not eat with your mouth gaping open.\nDo not sit with your legs stretched out,\nNor rub both hands together simultaneously." } }, "glossary": { @@ -30391,7 +30533,7 @@ "མཉེ་": "rub" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཁ་བཀང་བ་དང་སྒྲ་བཅས་དང་། །ཁ་གདངས་ནས་ནི་བཟའ་མི་བྱ། །": { "ཁ་བཀང་བ་": "full mouth", "སྒྲ་": "sound", @@ -30445,11 +30587,11 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཁ་བཀང་བ་དང་སྒྲ་བཅས་དང་། །": { - "ཁ་བཀང་བ་": "mouth overly full", - "སྒྲ་བཅས་": "making loud noises" + "ཁ་བཀང་བ་": "overfilled mouth", + "སྒྲ་བཅས་": "making noises" }, "ཁ་གདངས་ནས་ནི་བཟའ་མི་བྱ། །": { - "ཁ་གདངས་": "mouth wide open", + "ཁ་གདངས་": "mouth gaping open", "བཟའ་": "eat" }, "རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་མི་འདུག་ཅིང་། །": { @@ -30471,7 +30613,7 @@ "commentary_1": "ལམ་དང་ཞེས་པ་ནི་ལམ་ནས་འགྲོ་ཙམ་ནའོ། །མལ་སྟན་དང་གནས་ཁང་ཡང་གཅིག་པར་མི་བྱའོ། །གཞན་ཡང་འཇིག་རྟེན་པ་མ་མོས་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་སྤང་བར་བྱའོ། །", "commentary_2": "རབ་ཏུ་བྱུང་བའམ་ཁྱིམ་པ་ཡིན་ཡང་རུང་སྟེ་བཞོན་པ་མལ་སྟན་དང་གནས་ཁང་གཅིག་དག་ཏུ་གཞན་གྱི་བུད་མེད་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འདུག་པར་མི་བྱ་ཞིང་། རབ་ཏུ་བྱུང་བས་ནི་བུད་མེད་སུ་དང་ཡང་ངོ་། །མདོར་ན་འཇིག་རྟེན་མ་དད་པར་གྱུར་པའི་སྤྱོད་པ་ཀུན་རང་གིས་མཐོང་བའམ་མཁས་པ་རྣམས་ལ་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབཞོན་པ་མལ་སྟན་གནས་དག་ཏུ། །བུད་མེད་གཞན་དང་གཅིག་མི་བྱ། །འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབཞོན་པ་(vehicle/mount), མལ་སྟན་(bed/seat), གནས་(place), བུད་མེད་(woman), འཇིག་རྟེན་(world/worldly people), མ་དད་(lack faith/disapprove), སྤང་(abandon/avoid)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དག་ཏུ་ indicating plural locations\n- གཅིག་མི་བྱ་ negative imperative construction\n- ཏེ་ connecting particle for compound sentence\n\n\nIn vehicles, on beds, seats, or [such] places,\nOne should not be alone with another's wife.\nAll worldly people who lack faith,\nSeeing [this] and asking, one should avoid.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing monastic conduct, particularly regarding interactions with women and maintaining a reputation that doesn't cause worldly people to lose faith.", "translation": "In vehicles, on beds, seats, or [such] places,\nOne should not be alone with another's wife.\nAll worldly people who lack faith,\nSeeing [this] and asking, one should avoid." @@ -30487,9 +30629,9 @@ "translation": "Do not be alone with another woman\nIn vehicles, beds, seats, or dwellings.\nAvoid all things that cause\nThe world to lose faith, upon seeing or hearing." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབཞོན་པ་མལ་སྟན་གནས་དག་ཏུ། །བུད་མེད་གཞན་དང་གཅིག་མི་བྱ། །འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ལམ་དང་ཞེས་པ་ནི་ལམ་ནས་འགྲོ་ཙམ་ནའོ། །མལ་སྟན་དང་གནས་ཁང་ཡང་གཅིག་པར་མི་བྱའོ། །གཞན་ཡང་འཇིག་རྟེན་པ་མ་མོས་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་སྤང་བར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: རབ་ཏུ་བྱུང་བའམ་ཁྱིམ་པ་ཡིན་ཡང་རུང་སྟེ་བཞོན་པ་མལ་སྟན་དང་གནས་ཁང་གཅིག་དག་ཏུ་གཞན་གྱི་བུད་མེད་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འདུག་པར་མི་བྱ་ཞིང་། རབ་ཏུ་བྱུང་བས་ནི་བུད་མེད་སུ་དང་ཡང་ངོ་། །མདོར་ན་འཇིག་རྟེན་མ་དད་པར་གྱུར་པའི་སྤྱོད་པ་ཀུན་རང་གིས་མཐོང་བའམ་མཁས་པ་རྣམས་ལ་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nOne should not be alone with another's wife in vehicles, beds, seats, or dwellings. All behaviors that cause the world to lose faith should be abandoned after observing them or inquiring about them from the wise.\n\n\nThis translation captures the main points of the Tibetan text:\n1. Avoiding being alone with women who are not one's wife in various settings\n2. The importance of abandoning behaviors that could cause others to lose faith\n3. The need to be aware of such behaviors through personal observation or by seeking advice from knowledgeable people", - "translation": "One should not be alone with another's wife in vehicles, beds, seats, or dwellings. All behaviors that cause the world to lose faith should be abandoned after observing them or inquiring about them from the wise." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བཞོན་པ་མལ་སྟན་གནས་དག་ཏུ། །བུད་མེད་གཞན་དང་གཅིག་མི་བྱ། །འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ལམ་དང་ཞེས་པ་ནི་ལམ་ནས་འགྲོ་ཙམ་ནའོ། །མལ་སྟན་དང་གནས་ཁང་ཡང་གཅིག་པར་མི་བྱའོ། །གཞན་ཡང་འཇིག་རྟེན་པ་མ་མོས་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་སྤང་བར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: རབ་ཏུ་བྱུང་བའམ་ཁྱིམ་པ་ཡིན་ཡང་རུང་སྟེ་བཞོན་པ་མལ་སྟན་དང་གནས་ཁང་གཅིག་དག་ཏུ་གཞན་གྱི་བུད་མེད་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འདུག་པར་མི་བྱ་ཞིང་། རབ་ཏུ་བྱུང་བས་ནི་བུད་མེད་སུ་དང་ཡང་ངོ་། །མདོར་ན་འཇིག་རྟེན་མ་དད་པར་གྱུར་པའི་སྤྱོད་པ་ཀུན་རང་གིས་མཐོང་བའམ་མཁས་པ་རྣམས་ལ་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱའོ། །\n", + "output": "I'll translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text based on the commentaries.\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1 summary:\nThis commentary advises against traveling alone with women, sharing sleeping quarters or living spaces with them. It also recommends avoiding any actions that might cause worldly people to lose faith.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary applies to both monastics and laypeople. It advises against staying in the same vehicle, bed, or dwelling with women who are not one's own. For monastics, this applies to all women. In general, one should avoid any behavior that might cause people to lose faith, either by observing such behavior directly or by asking wise people for guidance.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize avoiding situations that could lead to impropriety or misconduct with women, especially for monastics. They stress the importance of maintaining a good reputation and not engaging in behaviors that might cause others to lose faith in the practitioner or the teachings. The second commentary expands on this, applying it to both monastics and laypeople, and suggests seeking guidance when unsure about proper conduct.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nIn vehicles, beds, and dwellings,\nOne should not be alone with women who are not one's own.\nAll actions that cause people to lose faith\nShould be identified through observation or inquiry and abandoned.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on avoiding compromising situations with women, maintaining propriety, and being mindful of actions that could undermine others' faith in the practitioner or the teachings.", + "translation": "In vehicles, beds, and dwellings,\nOne should not be alone with women who are not one's own.\nAll actions that cause people to lose faith\nShould be identified through observation or inquiry and abandoned." } }, "glossary": { @@ -30509,7 +30651,7 @@ "སྤང་བར་": "give up" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བཞོན་པ་མལ་སྟན་གནས་དག་ཏུ། །བུད་མེད་གཞན་དང་གཅིག་མི་བྱ། །": { "བཞོན་པ་": "vehicles", "མལ་སྟན་": "beds", @@ -30561,14 +30703,13 @@ "བཞོན་པ་": "vehicles", "མལ་སྟན་": "beds", "གནས་": "dwellings", - "བུད་མེད་": "wife", - "གཅིག་": "alone" + "བུད་མེད་": "women" }, "།འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། །": { - "འཇིག་རྟེན་": "world", + "འཇིག་རྟེན་": "people", "མ་དད་": "lose faith", - "མཐོང་": "observing", - "དྲིས་": "inquiring", + "མཐོང་": "observation", + "དྲིས་": "inquiry", "སྤང་བར་": "abandoned" } } @@ -30580,7 +30721,7 @@ "commentary_1": "གཞན་གང་ལ་ཡང་རྔན་ཆད་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སོར་མོས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་གང་ལ་ཡང་སོར་མོ་གཅིག་གིས་བརྡ་མི་བྱ་བ་སྟེ། བརྡ་སྤྲད་པར་མི་བྱའི། འོན་ཀྱང་ལག་པ་གཡས་པ་ཀུན་གྱིས་འདི་ལྟར་ལགས་སོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་ལ་བྱའོ། །", "commentary_2": "ལམ་སྟོན་པ་ན་ལག་པ་གཡོན་ནམ་སོར་མོ་གཅིག་གིས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། གཞན་ཁྱད་དུ་གསོད་པའམ་མ་གུས་པའི་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བས་སོ། །དེས་ན་གུས་པ་དང་བཅས་པའི་གཡས་པ་ཡི་ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ་ཞིང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །གུས་དང་བཅས་པས་གཡས་པ་ཡི། །ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསོར་མོ་(finger), བརྡ་(signal/gesture), གུས་(respect), གཡས་པ་(right), ལག་པ་(hand), ལམ་(path/way)\n\nGrammatical notes:\n- མི་བྱ་སྟེ་ (negative imperative)\n- བཅས་པས་ (instrumental case, \"with\")\n- ཀུན་གྱིས་ཀྱང་ (collective subject with emphasis)\n\nOne should not gesture with fingers.\nWith respect, everyone should\nShow the way using\nThe right hand.\n\nTechnical note: This verse appears to be describing proper etiquette for giving directions or indicating a path, emphasizing respectful behavior and the use of the right hand, which is considered more auspicious in many Buddhist contexts.", "translation": "One should not gesture with fingers.\nWith respect, everyone should\nShow the way using\nThe right hand." @@ -30596,9 +30737,9 @@ "translation": "Do not point with fingers.\nWith respect, using the right hand,\nEveryone should\nIndicate the path in this way." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །གུས་དང་བཅས་པས་གཡས་པ་ཡི། །ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: གཞན་གང་ལ་ཡང་རྔན་ཆད་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སོར་མོས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་གང་ལ་ཡང་སོར་མོ་གཅིག་གིས་བརྡ་མི་བྱ་བ་སྟེ། བརྡ་སྤྲད་པར་མི་བྱའི། འོན་ཀྱང་ལག་པ་གཡས་པ་ཀུན་གྱིས་འདི་ལྟར་ལགས་སོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་ལ་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: ལམ་སྟོན་པ་ན་ལག་པ་གཡོན་ནམ་སོར་མོ་གཅིག་གིས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། གཞན་ཁྱད་དུ་གསོད་པའམ་མ་གུས་པའི་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བས་སོ། །དེས་ན་གུས་པ་དང་བཅས་པའི་གཡས་པ་ཡི་ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ་ཞིང་།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nDo not point with a finger. Instead, everyone should respectfully indicate the way using their right hand.\n\n\nThis translation captures the main points from the original Tibetan and the commentaries:\n1. It's inappropriate to point with a single finger.\n2. One should use the whole right hand to indicate directions or show the way.\n3. This should be done respectfully.\n4. This guideline applies to everyone.\n\nThe commentaries emphasize that using a single finger or the left hand could be seen as disrespectful or dismissive, hence the instruction to use the right hand respectfully when giving directions or indicating something.", - "translation": "Do not point with a finger. Instead, everyone should respectfully indicate the way using their right hand." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །གུས་དང་བཅས་པས་གཡས་པ་ཡི། །ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: གཞན་གང་ལ་ཡང་རྔན་ཆད་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སོར་མོས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་གང་ལ་ཡང་སོར་མོ་གཅིག་གིས་བརྡ་མི་བྱ་བ་སྟེ། བརྡ་སྤྲད་པར་མི་བྱའི། འོན་ཀྱང་ལག་པ་གཡས་པ་ཀུན་གྱིས་འདི་ལྟར་ལགས་སོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་ལ་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: ལམ་སྟོན་པ་ན་ལག་པ་གཡོན་ནམ་སོར་མོ་གཅིག་གིས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། གཞན་ཁྱད་དུ་གསོད་པའམ་མ་གུས་པའི་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བས་སོ། །དེས་ན་གུས་པ་དང་བཅས་པའི་གཡས་པ་ཡི་ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ་ཞིང་།\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide a translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that one should not point with a single finger at anyone, as it could be seen as disrespectful. Instead, one should use the entire right hand to indicate directions or point things out to others.\n\nCommentary 2: This commentary emphasizes that when showing the way, one should not use the left hand or a single finger, as it may be perceived as disrespectful or demeaning to others. Instead, one should use the right hand with respect when indicating directions.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries stress the importance of using the right hand respectfully when pointing or showing directions. They warn against using a single finger or the left hand, as these gestures may be seen as disrespectful. The emphasis is on showing proper etiquette and respect when interacting with others.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nDo not point with a finger. Instead, everyone should indicate the way respectfully using their entire right hand.", + "translation": "Do not point with a finger. Instead, everyone should indicate the way respectfully using their entire right hand." } }, "glossary": { @@ -30619,7 +30760,7 @@ "བསྟན་པ": "show" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །": { "སོར་མོ་": "fingers", "བརྡ་": "gesture" @@ -30674,19 +30815,19 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "སོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །": { + "སོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ།": { "སོར་མོ་": "finger", "བརྡ་": "point" }, - "གུས་དང་བཅས་པས་གཡས་པ་ཡི། །": { + "།གུས་དང་བཅས་པས་གཡས་པ་ཡི།": { "གུས་": "respectfully", "གཡས་པ་": "right" }, - "ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །": { + "།ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་།": { "ལག་པ་": "hand", "ཀུན་": "everyone" }, - "ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ། །": { + "།ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ།": { "ལམ་": "way", "བསྟན་པ་": "indicate" } @@ -30699,7 +30840,7 @@ "commentary_1": "ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་པ་ནི་དཔུང་པ་དྲག་ཏུ་བསྒུལ་ཞིང་ངོ་། །ཅུང་ཟད་དེ་དགོས་པ་ཕྲན་ཚེགས་ལ་ཐུག་པ་སྐད་མི་བྱའོ། །དགོས་པ་ཆེན་པོ་ལ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དོ། །སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ལག་པ་གཡས་པས་བརྡ་བྱ་བར་གཟུང་ངོ་། །མ་བསྡམས་པ་ནི་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའོ། །", "commentary_2": "དོན་ཆུང་ངུ་ཙམ་བརྡ་སྤྲོད་པ་ལ་ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་པར་བྱ་བ་མིན་ཏེ་ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ་དང་སེ་གོལ་གྱི་བརྡ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་བྱ་སྟེ། གཞན་དུ་དོན་ཆུང་ངུ་ལ་ལུས་ངག་གི་སྤྱོད་ལམ་དྲག་པོ་བྱས་ན་མ་བསྡམས་པའི་སྤྱོད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་མ་དད་པར་འགྱུར་བ་མ་སྤངས་ན་གཞན་དོན་མི་འགྲུབ་པ་དང་། དོན་མིན་གྱི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་ཏེ། བསླབ་བཏུས་ལས། དེ་ནི་གཟུང་འོས་མ་ཡིན་ན། །འཇིག་རྟེན་རྒྱལ་བའི་མྱུ་གུ་བརྙས། །ཐལ་བས་གཡོགས་པའི་མེ་བཞིན་དུ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་ལ་སོགས་པར་བསྲེག །ཅེས་གསུངས་པས་དེ་སྤོང་བ་ལ་འབད་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་མིན་ཏེ། །ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ། །སེ་གོལ་ལ་སོགས་བརྡ་བྱས་ཏེ། །གཞན་དུ་མ་བསྡམས་པར་འགྱུར་རོ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've given:\n\nKey terms:\nལག་པ་(hand), བསྐྱོད་(move), སྒྲ་བསྒྲགས་(make sound), སེ་གོལ་(finger snap), བརྡ་(signal)\n\nGrammatical notes:\n- ཤས་ཆེར་...མིན་ཏེ། (not greatly...)\n- ཅུང་ཟད་ (slightly)\n- ལ་སོགས་ (and so forth)\n- གཞན་དུ་...པར་འགྱུར་རོ། (otherwise, it will become...)\n\n\nDo not move the hand excessively;\nMake a sound by moving it slightly.\nGive signals such as finger snaps and so forth;\nOtherwise, it will become unrestrained.\n\n\nTechnical note: This appears to be instructions related to ritual hand gestures (mudras) or possibly monastic conduct, emphasizing controlled and meaningful movements rather than excessive gesturing.", "translation": "Do not move the hand excessively;\nMake a sound by moving it slightly.\nGive signals such as finger snaps and so forth;\nOtherwise, it will become unrestrained." @@ -30715,9 +30856,9 @@ "translation": "The hand should not move too much;\nMake a slight movement and produce a sound.\nUse signals like finger snapping and so on;\nOtherwise, one will become unrestrained." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་མིན་ཏེ། །ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ། །སེ་གོལ་ལ་སོགས་བརྡ་བྱས་ཏེ། །གཞན་དུ་མ་བསྡམས་པར་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 1: ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་པ་ནི་དཔུང་པ་དྲག་ཏུ་བསྒུལ་ཞིང་ངོ་། །ཅུང་ཟད་དེ་དགོས་པ་ཕྲན་ཚེགས་ལ་ཐུག་པ་སྐད་མི་བྱའོ། །དགོས་པ་ཆེན་པོ་ལ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དོ། །སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ལག་པ་གཡས་པས་བརྡ་བྱ་བར་གཟུང་ངོ་། །མ་བསྡམས་པ་ནི་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའོ། །\n\nCommentary 2: དོན་ཆུང་ངུ་ཙམ་བརྡ་སྤྲོད་པ་ལ་ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་པར་བྱ་བ་མིན་ཏེ་ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ་དང་སེ་གོལ་གྱི་བརྡ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་བྱ་སྟེ། གཞན་དུ་དོན་ཆུང་ངུ་ལ་ལུས་ངག་གི་སྤྱོད་ལམ་དྲག་པོ་བྱས་ན་མ་བསྡམས་པའི་སྤྱོད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་མ་དད་པར་འགྱུར་བ་མ་སྤངས་ན་གཞན་དོན་མི་འགྲུབ་པ་དང་། དོན་མིན་གྱི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་ཏེ། བསླབ་བཏུས་ལས། དེ་ནི་གཟུང་འོས་མ་ཡིན་ན། །འཇིག་རྟེན་རྒྱལ་བའི་མྱུ་གུ་བརྙས། །ཐལ་བས་གཡོགས་པའི་མེ་བཞིན་དུ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་ལ་སོགས་པར་བསྲེག །ཅེས་གསུངས་པས་དེ་སྤོང་བ་ལ་འབད་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nDo not move your hands excessively. Make only slight movements and sounds, such as snapping fingers and other gestures. Otherwise, it will become unrestrained behavior.\n\n\nThis translation captures the main points from the original Tibetan text and commentaries:\n\n1. It advises against excessive hand movements, especially for minor matters.\n2. It recommends using subtle gestures like snapping fingers or making small sounds when necessary.\n3. It warns that overly dramatic gestures for trivial matters can be seen as uncontrolled or undisciplined behavior.\n4. The commentaries suggest that this guidance is to maintain decorum and avoid causing others to lose faith, which could hinder one's ability to benefit others and potentially lead to negative consequences.", - "translation": "Do not move your hands excessively. Make only slight movements and sounds, such as snapping fingers and other gestures. Otherwise, it will become unrestrained behavior." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་མིན་ཏེ། །ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ། །སེ་གོལ་ལ་སོགས་བརྡ་བྱས་ཏེ། །གཞན་དུ་མ་བསྡམས་པར་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 1: ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་པ་ནི་དཔུང་པ་དྲག་ཏུ་བསྒུལ་ཞིང་ངོ་། །ཅུང་ཟད་དེ་དགོས་པ་ཕྲན་ཚེགས་ལ་ཐུག་པ་སྐད་མི་བྱའོ། །དགོས་པ་ཆེན་པོ་ལ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དོ། །སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ལག་པ་གཡས་པས་བརྡ་བྱ་བར་གཟུང་ངོ་། །མ་བསྡམས་པ་ནི་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའོ། །\n\nCommentary 2: དོན་ཆུང་ངུ་ཙམ་བརྡ་སྤྲོད་པ་ལ་ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་པར་བྱ་བ་མིན་ཏེ་ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ་དང་སེ་གོལ་གྱི་བརྡ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་བྱ་སྟེ། གཞན་དུ་དོན་ཆུང་ངུ་ལ་ལུས་ངག་གི་སྤྱོད་ལམ་དྲག་པོ་བྱས་ན་མ་བསྡམས་པའི་སྤྱོད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་མ་དད་པར་འགྱུར་བ་མ་སྤངས་ན་གཞན་དོན་མི་འགྲུབ་པ་དང་། དོན་མིན་གྱི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་ཏེ། བསླབ་བཏུས་ལས། དེ་ནི་གཟུང་འོས་མ་ཡིན་ན། །འཇིག་རྟེན་རྒྱལ་བའི་མྱུ་གུ་བརྙས། །ཐལ་བས་གཡོགས་པའི་མེ་བཞིན་དུ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་ལ་སོགས་པར་བསྲེག །ཅེས་གསུངས་པས་དེ་སྤོང་བ་ལ་འབད་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that large hand movements refer to vigorously moving the arms. Small movements for minor needs are not to be vocalized. For important matters, there's no fault. Right-hand gestures like finger snapping should be used as signals. \"Unrestrained\" means not being in a meditative state.\n\nCommentary 2:\nFor conveying minor matters, one shouldn't make large hand movements. Instead, use slight movements, make sounds, or use gestures like finger snapping. Otherwise, using forceful physical or verbal behavior for minor things becomes unrestrained conduct. This can lead to a loss of faith from others, hindering one's ability to help them and potentially causing harm. The commentary quotes a Buddhist text emphasizing the importance of avoiding such behavior.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of using appropriate gestures and movements based on the significance of the matter at hand. Large movements should be avoided for minor issues, while small gestures, sounds, or finger snaps are recommended. The second commentary particularly stresses the negative consequences of unrestrained behavior, including its impact on others' faith and one's ability to benefit them.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nDo not move the hands excessively;\nMake slight movements and sounds,\nUse gestures like finger snaps and such;\nOtherwise, it becomes unrestrained conduct.\n\nThis translation reflects the main points from both commentaries, emphasizing the need for restraint in gestures and the appropriate use of subtle movements and sounds for communication, while warning against uncontrolled behavior.", + "translation": "Do not move the hands excessively;\nMake slight movements and sounds,\nUse gestures like finger snaps and such;\nOtherwise, it becomes unrestrained conduct." } }, "glossary": { @@ -30733,7 +30874,7 @@ "བསྡམས་": "restrained" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་མིན་ཏེ། །": { "ལག་པ་": "hand", "བསྐྱོད་": "move" @@ -30785,20 +30926,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་མིན་ཏེ། །": { + "ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་མིན་ཏེ།": { "ལག་པ་": "hands", "བསྐྱོད་": "move" }, - "ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ། །": { + "།ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ།": { "བསྐྱོད་": "movements", "སྒྲ་": "sounds" }, - "སེ་གོལ་ལ་སོགས་བརྡ་བྱས་ཏེ། །": { - "སེ་གོལ་": "snapping fingers", + "།སེ་གོལ་ལ་སོགས་བརྡ་བྱས་ཏེ།": { + "སེ་གོལ་": "finger snaps", "བརྡ་": "gestures" }, - "གཞན་དུ་མ་བསྡམས་པར་འགྱུར་རོ། །": { - "བསྡམས་": "restrained" + "།གཞན་དུ་མ་བསྡམས་པར་འགྱུར་རོ།": { + "མ་བསྡམས་": "unrestrained" } } } @@ -30809,7 +30950,7 @@ "commentary_1": "མགོན་པོ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གཟིམས་པ་བཞིན་དུ་སྟེ་འོན་ཀྱང་འབྱུང་བ་རྣམས་དགག་པའི་ཚུལ་དུའོ། །མྱུར་དུ་ལྡང་བ་ནི་དབྱལ་བ་དང་ལུས་བསྙང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་ཞིང་མྱུར་བ་ཉིད་དུ་ཙོག་ཙོག་འདུག་པའོ། །ཐོག་མ་སྟེ་དང་པོ་ཉལ་བའི་དུས་སུ་ངེས་པ་ཁོ་ནར་གདོན་མི་ཟ་བ་ཉིད་དུ་འདི་ལྟ་བུའི་ཚུལ་གྱིས་མྱུར་དུ་ལྡང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསམ་པས་ཉལ་བར་བྱའོ། །", "commentary_2": "བཞི་པ་ནི། སྲོད་ཐུན་རྫོགས་པ་ན་མགོན་པོ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བསྟན་པའི་ཚེ་གཟིམས་པ་ལྟར་གློ་གཡས་པ་ཕབ་ནས་རྐང་པས་རྐང་པ་མནན་ལ་ལག་པ་གཡས་འགྲམ་པའི་འོག་གཡོན་བརླའི་སྟེང་ནས་བརྐྱངས་ཏེ། ལུས་ཆོས་གོས་ཀྱིས་ལེགས་པར་གཡོགས་ཏེ་མངོན་པར་འདོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་མགོ་བསྟན་ནས་ཉལ་བར་བྱ་ཞིང་། ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་པས་མྱུར་དུ་དགེ་བའི་དོན་དུ་ལྡང་ངོ་སྙམ་པའི་སེམས་ལ་ཉལ་བའི་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་ལས། དེ་ཉལ་བ་ན་གློ་གཡས་པ་ཕབ་ནས་ཉལ་བར་བྱེད་དེ། རྐང་པའི་སྟེང་དུ་རྐང་པ་བཞག་ལུས་ཆོས་གོས་ཀྱིས་གཡོགས་ནས་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་བཞིན་དུ་ལྡང་བ་དང་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ཉལ་བར་བྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམགོན་པོ་མྱ་ངན་འདས་གཟིམས་ལྟར། །འདོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཉལ་བར་བྱ། །ཤེས་བཞིན་མྱུར་དུ་ལྡང་སེམས་ལ། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྦྱར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམགོན་པོ་(Protector), མྱ་ངན་འདས་(nirvana), གཟིམས་(sleep/lie down), འདོད་པའི་ཕྱོགས་(right side), ཤེས་བཞིན་(mindfulness), ལྡང་(rise)\n\nGrammar:\n- ལྟར་ (comparative particle)\n- བྱ་ (future/imperative)\n- ལ་ (la-don particle, indicating topic)\n\n\nLike the Protector lying down in nirvana,\nOne should sleep on the right side.\nWith mindfulness, intending to rise quickly,\nAt the very beginning, one should definitely apply [this].\n\nNote: This verse describes the proper way for a practitioner to sleep, emulating the Buddha's posture at the time of his parinirvana. The emphasis is on maintaining mindfulness even during sleep and being ready to awaken quickly.", "translation": "Like the Protector lying down in nirvana,\nOne should sleep on the right side.\nWith mindfulness, intending to rise quickly,\nAt the very beginning, one should definitely apply [this]." @@ -30825,9 +30966,9 @@ "translation": "Like the Protector who passed into nirvana,\nOne should lie down facing the desired direction.\nWith mindfulness, swiftly arise in mind,\nAnd from the very start, apply yourself with certainty." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམགོན་པོ་མྱ་ངན་འདས་གཟིམས་ལྟར། །འདོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཉལ་བར་བྱ། །ཤེས་བཞིན་མྱུར་དུ་ལྡང་སེམས་ལ། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྦྱར། །\n\nCommentary 1: མགོན་པོ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གཟིམས་པ་བཞིན་དུ་སྟེ་འོན་ཀྱང་འབྱུང་བ་རྣམས་དགག་པའི་ཚུལ་དུའོ། །མྱུར་དུ་ལྡང་བ་ནི་དབྱལ་བ་དང་ལུས་བསྙང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་ཞིང་མྱུར་བ་ཉིད་དུ་ཙོག་ཙོག་འདུག་པའོ། །ཐོག་མ་སྟེ་དང་པོ་ཉལ་བའི་དུས་སུ་ངེས་པ་ཁོ་ནར་གདོན་མི་ཟ་བ་ཉིད་དུ་འདི་ལྟ་བུའི་ཚུལ་གྱིས་མྱུར་དུ་ལྡང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསམ་པས་ཉལ་བར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་ནི། སྲོད་ཐུན་རྫོགས་པ་ན་མགོན་པོ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བསྟན་པའི་ཚེ་གཟིམས་པ་ལྟར་གློ་གཡས་པ་ཕབ་ནས་རྐང་པས་རྐང་པ་མནན་ལ་ལག་པ་གཡས་འགྲམ་པའི་འོག་གཡོན་བརླའི་སྟེང་ནས་བརྐྱངས་ཏེ། ལུས་ཆོས་གོས་ཀྱིས་ལེགས་པར་གཡོགས་ཏེ་མངོན་པར་འདོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་མགོ་བསྟན་ནས་ཉལ་བར་བྱ་ཞིང་། ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་པས་མྱུར་དུ་དགེ་བའི་དོན་དུ་ལྡང་ངོ་སྙམ་པའི་སེམས་ལ་ཉལ་བའི་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་ལས། དེ་ཉལ་བ་ན་གློ་གཡས་པ་ཕབ་ནས་ཉལ་བར་བྱེད་དེ། རྐང་པའི་སྟེང་དུ་རྐང་པ་བཞག་ལུས་ཆོས་གོས་ཀྱིས་གཡོགས་ནས་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་བཞིན་དུ་ལྡང་བ་དང་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ཉལ་བར་བྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nLike the Protector who entered nirvana, \nOne should lie down facing the desired direction.\nWith mindfulness, intending to rise quickly,\nOne should firmly resolve this at the very beginning.\n", - "translation": "Like the Protector who entered nirvana, \nOne should lie down facing the desired direction.\nWith mindfulness, intending to rise quickly,\nOne should firmly resolve this at the very beginning." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མགོན་པོ་མྱ་ངན་འདས་གཟིམས་ལྟར། །འདོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཉལ་བར་བྱ། །ཤེས་བཞིན་མྱུར་དུ་ལྡང་སེམས་ལ། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྦྱར། །\n\nCommentary 1: མགོན་པོ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གཟིམས་པ་བཞིན་དུ་སྟེ་འོན་ཀྱང་འབྱུང་བ་རྣམས་དགག་པའི་ཚུལ་དུའོ། །མྱུར་དུ་ལྡང་བ་ནི་དབྱལ་བ་དང་ལུས་བསྙང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་ཞིང་མྱུར་བ་ཉིད་དུ་ཙོག་ཙོག་འདུག་པའོ། །ཐོག་མ་སྟེ་དང་པོ་ཉལ་བའི་དུས་སུ་ངེས་པ་ཁོ་ནར་གདོན་མི་ཟ་བ་ཉིད་དུ་འདི་ལྟ་བུའི་ཚུལ་གྱིས་མྱུར་དུ་ལྡང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསམ་པས་ཉལ་བར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་ནི། སྲོད་ཐུན་རྫོགས་པ་ན་མགོན་པོ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བསྟན་པའི་ཚེ་གཟིམས་པ་ལྟར་གློ་གཡས་པ་ཕབ་ནས་རྐང་པས་རྐང་པ་མནན་ལ་ལག་པ་གཡས་འགྲམ་པའི་འོག་གཡོན་བརླའི་སྟེང་ནས་བརྐྱངས་ཏེ། ལུས་ཆོས་གོས་ཀྱིས་ལེགས་པར་གཡོགས་ཏེ་མངོན་པར་འདོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་མགོ་བསྟན་ནས་ཉལ་བར་བྱ་ཞིང་། ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་པས་མྱུར་དུ་དགེ་བའི་དོན་དུ་ལྡང་ངོ་སྙམ་པའི་སེམས་ལ་ཉལ་བའི་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་ལས། དེ་ཉལ་བ་ན་གློ་གཡས་པ་ཕབ་ནས་ཉལ་བར་བྱེད་དེ། རྐང་པའི་སྟེང་དུ་རྐང་པ་བཞག་ལུས་ཆོས་གོས་ཀྱིས་གཡོགས་ནས་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་བཞིན་དུ་ལྡང་བ་དང་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ཉལ་བར་བྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that one should sleep like the Buddha entering nirvana, but in a way that prevents the elements from harming the body. It emphasizes quick rising, avoiding laziness and excessive sleep. It instructs to have a firm determination to rise quickly when first lying down to sleep.\n\nCommentary 2:\nThis commentary provides more detailed instructions on the sleeping posture, mirroring how the Buddha lay when demonstrating his passing into nirvana. It describes lying on the right side, with legs placed one over the other, the right hand under the cheek, and the left arm extended along the body. The body should be well-covered with robes. One should face the desired direction and maintain mindfulness, with the intention to rise quickly for virtuous purposes.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize sleeping in a manner similar to the Buddha's final resting posture, with mindfulness and the intention to rise quickly. They stress the importance of maintaining awareness and determination to engage in virtuous activities upon waking.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nLike the Protector resting in nirvana,\nOne should sleep facing the desired direction.\nWith mindfulness, intend to rise swiftly;\nFrom the very beginning, apply this resolve firmly.\n", + "translation": "Like the Protector resting in nirvana,\nOne should sleep facing the desired direction.\nWith mindfulness, intend to rise swiftly;\nFrom the very beginning, apply this resolve firmly." } }, "glossary": { @@ -30849,7 +30990,7 @@ "ངེས་པར་སྦྱར་": "Resolve" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མགོན་པོ་མྱ་ངན་འདས་གཟིམས་ལྟར། །": { "མགོན་པོ་": "Protector", "མྱ་ངན་འདས་": "nirvana", @@ -30903,16 +31044,18 @@ "མགོན་པོ་མྱ་ངན་འདས་གཟིམས་ལྟར། །འདོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཉལ་བར་བྱ། །": { "མགོན་པོ་": "Protector", "མྱ་ངན་འདས་": "nirvana", + "གཟིམས་": "resting", + "འདོད་པའི་": "desired", "ཕྱོགས་": "direction", - "ཉལ་བ་": "lie down" + "ཉལ་བར་": "sleep" }, "ཤེས་བཞིན་མྱུར་དུ་ལྡང་སེམས་ལ། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྦྱར། །": { "ཤེས་བཞིན་": "mindfulness", - "མྱུར་དུ་": "quickly", + "མྱུར་དུ་": "swiftly", "ལྡང་": "rise", "ཐོག་མ་": "beginning", "ངེས་པར་": "firmly", - "སྦྱར་": "resolve" + "སྦྱར་": "apply" } } } @@ -30923,7 +31066,7 @@ "commentary_1": "འདིར་གཞན་ཡང་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་ཅེས་སྨོས་ཏེ། སྤྱོད་པ་ཞེས་པ་ནི་བསླབ་པར་བྱ་བའོ། །སྦྱང་བ་ནི་ཉེས་པ་སེལ་བའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དག་གི་དབྱེ་བ་ཚད་མེད་པ་ནི་གསུངས་པ་ལས་ཐམས་ཅད་སྒྲུབ་པར་མ་ནུས་ནའང་སེམས་སྦྱང་བའི་སྤྱོད་པ་སྔར་བཤད་པ་དེ་དང་དེ་དག་ངེས་པར་དེ་སྲིད་དུ་སྤྱད་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དག །ཚད་མེད་པར་ནི་གསུངས་པ་ལས། །སེམས་སྦྱང་བ་ཡི་སྤྱོད་པ་ནི། །ངེས་པར་དེ་སྲིད་སྤྱད་པར་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattva), སྤྱོད་པ་ (conduct/practice), ཚད་མེད་པ་ (immeasurable), སེམས་སྦྱང་བ་ (mind training), ངེས་པར་ (certainly)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ indicates \"from among\"\n- ནི་ is an emphasis particle\n- སྲིད་ indicates duration\n\n\nFrom among the immeasurable practices\nOf bodhisattvas that have been taught,\nThe practice of mind training\nShould certainly be engaged in for that duration.\n\n\nNote: \"སྤྱོད་པ་\" is translated as \"practice\" for consistency, though it can also mean \"conduct\" or \"behavior\". \"སེམས་སྦྱང་བ་\" is a technical term referring to the specific practice of mind training or lojong in Tibetan Buddhism.", "translation": "From among the immeasurable practices\nOf bodhisattvas that have been taught,\nThe practice of mind training\nShould certainly be engaged in for that duration." @@ -30939,9 +31082,9 @@ "translation": "Though the practices of bodhisattvas\nAre taught to be immeasurable,\nThe practices for training the mind\nShould certainly be engaged in that long." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དག །ཚད་མེད་པར་ནི་གསུངས་པ་ལས། །སེམས་སྦྱང་བ་ཡི་སྤྱོད་པ་ནི། །ངེས་པར་དེ་སྲིད་སྤྱད་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: འདིར་གཞན་ཡང་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་ཅེས་སྨོས་ཏེ། སྤྱོད་པ་ཞེས་པ་ནི་བསླབ་པར་བྱ་བའོ། །སྦྱང་བ་ནི་ཉེས་པ་སེལ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དག་གི་དབྱེ་བ་ཚད་མེད་པ་ནི་གསུངས་པ་ལས་ཐམས་ཅད་སྒྲུབ་པར་མ་ནུས་ནའང་སེམས་སྦྱང་བའི་སྤྱོད་པ་སྔར་བཤད་པ་དེ་དང་དེ་དག་ངེས་པར་དེ་སྲིད་དུ་སྤྱད་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nAlthough the practices of bodhisattvas are taught to be immeasurable,\nOne should definitely engage in the practices of mind training\nFor as long as it takes to purify the mind.\n\n\nThis translation captures the main ideas that:\n1. Bodhisattva practices are vast in number\n2. Among these, mind training practices are emphasized\n3. One should persistently engage in mind training practices\n4. The goal is to purify or transform the mind", - "translation": "Although the practices of bodhisattvas are taught to be immeasurable,\nOne should definitely engage in the practices of mind training\nFor as long as it takes to purify the mind." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དག །ཚད་མེད་པར་ནི་གསུངས་པ་ལས། །སེམས་སྦྱང་བ་ཡི་སྤྱོད་པ་ནི། །ངེས་པར་དེ་སྲིད་སྤྱད་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: འདིར་གཞན་ཡང་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་ཅེས་སྨོས་ཏེ། སྤྱོད་པ་ཞེས་པ་ནི་བསླབ་པར་བྱ་བའོ། །སྦྱང་བ་ནི་ཉེས་པ་སེལ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དག་གི་དབྱེ་བ་ཚད་མེད་པ་ནི་གསུངས་པ་ལས་ཐམས་ཅད་སྒྲུབ་པར་མ་ནུས་ནའང་སེམས་སྦྱང་བའི་སྤྱོད་པ་སྔར་བཤད་པ་དེ་དང་དེ་དག་ངེས་པར་དེ་སྲིད་དུ་སྤྱད་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary briefly explains that \"conduct\" refers to what should be practiced, and \"training\" means eliminating faults.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that although there are countless types of bodhisattva conduct mentioned in teachings, one should definitely practice the mind training conduct as explained earlier, even if unable to accomplish all practices.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that while bodhisattva practices are vast, one should focus on mind training practices to eliminate faults, as these are essential and achievable.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nAlthough the practices of bodhisattvas are taught to be immeasurable,\nOne should definitely engage in the practices of mind training\nFor as long as necessary.", + "translation": "Although the practices of bodhisattvas are taught to be immeasurable,\nOne should definitely engage in the practices of mind training\nFor as long as necessary." } }, "glossary": { @@ -30959,7 +31102,7 @@ "སྤྱད་པ་": "embrace" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དག །ཚད་མེད་པར་ནི་གསུངས་པ་ལས། །": { "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་": "bodhisattva", "སྤྱོད་པ་": "practice", @@ -31001,7 +31144,7 @@ "སེམས་སྦྱང་བ་ཡི་སྤྱོད་པ་ནི། །ངེས་པར་དེ་སྲིད་སྤྱད་པར་བྱ། །": { "སེམས་སྦྱང་བ་": "mind training", "སྤྱོད་པ་": "practices", - "སྤྱད་པ་": "engage" + "ངེས་པར་": "definitely" } } } @@ -31012,7 +31155,7 @@ "commentary_1": "དེ་དག་གིས་ནི་ལྟུང་བ་བཤགས་པར་མཚོན་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་རྗེས་ལ་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཉིན་དང་མཚན་མོ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དུས་གསུམ་པོ་རྣམས་མཉམ་པར་ཚང་བ་ནི་དུས་གསུམ་མོ། །ཉིན་མོ་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་གསུམ་དུ་བྱས་ཏེ་ལན་དྲུག་ཏུའོ། །ཕུང་པོ་གསུམ་ནི་སྡིག་པ་བཤགས་པ་དང་། བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་མཉམ་པར་ཚང་བའོ། །ལྷག་མ་ནི་བཤགས་པ་ལས་གཞན་ནོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་ཕུང་པོ་གསུམ་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་སྟོན་པ་དེས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་རྒྱལ་བ་ལ་བརྟེན་པ་བྱས་པའོ། །ཞི་བ་ནི་རབ་ཏུ་ཞི་བའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཉིན་ལན་གསུམ་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ་སྡིག་པ་བཤགས་པ་དང་། བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་། དགེ་བ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བ་སྟེ་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་པར་བྱ་ཞིང་། རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་སྟོབས་བཞི་ཚང་བར་འགྱུར་བས་དེས་རྩ་བའི་ལྟུང་བ་སྔར་བཤད་པའི་ལྷག་མ་དེ་ཞི་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉིན་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ། །ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་བྱ་ཞིང་། །རྒྱལ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བརྟེན་པས། །ལྟུང་བའི་ལྷག་མ་དེས་ཞི་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nཉིན་དང་མཚན་མོ་(Day and night), ལན་གསུམ་(Three times), ཕུང་པོ་གསུམ་པ་(Three-part confession), གདོན་(Recite), རྒྱལ་(Victorious Ones), བྱང་ཆུབ་སེམས་(Bodhicitta), ལྟུང་བ་(Downfalls)\n\n\nThree times during day and night,\nOne should recite the three-part confession.\nBy relying on the Victorious Ones and bodhicitta,\nThe remainder of downfalls are thus pacified.\n\n\nNote: \"ཕུང་པོ་གསུམ་པ་\" refers to a specific confession practice in Tibetan Buddhism, often translated as \"Three Heaps Sutra\" or \"Confession of Downfalls to the Thirty-Five Buddhas.\"", "translation": "Three times during day and night,\nOne should recite the three-part confession.\nBy relying on the Victorious Ones and bodhicitta,\nThe remainder of downfalls are thus pacified." @@ -31028,9 +31171,9 @@ "translation": "Three times during day and night,\nRecite the three heaps of confession,\nRelying on the Victorious Ones and bodhicitta,\nThus pacify the remainder of downfalls." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཉིན་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ། །ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་བྱ་ཞིང་། །རྒྱལ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བརྟེན་པས། །ལྟུང་བའི་ལྷག་མ་དེས་ཞི་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་དག་གིས་ནི་ལྟུང་བ་བཤགས་པར་མཚོན་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་རྗེས་ལ་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཉིན་དང་མཚན་མོ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དུས་གསུམ་པོ་རྣམས་མཉམ་པར་ཚང་བ་ནི་དུས་གསུམ་མོ། །ཉིན་མོ་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་གསུམ་དུ་བྱས་ཏེ་ལན་དྲུག་ཏུའོ། །ཕུང་པོ་གསུམ་ནི་སྡིག་པ་བཤགས་པ་དང་། བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་མཉམ་པར་ཚང་བའོ། །ལྷག་མ་ནི་བཤགས་པ་ལས་གཞན་ནོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་ཕུང་པོ་གསུམ་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་སྟོན་པ་དེས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་རྒྱལ་བ་ལ་བརྟེན་པ་བྱས་པའོ། །ཞི་བ་ནི་རབ་ཏུ་ཞི་བའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། ཉིན་ལན་གསུམ་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ་སྡིག་པ་བཤགས་པ་དང་། བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་། དགེ་བ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བ་སྟེ་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་པར་བྱ་ཞིང་། རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་སྟོབས་བཞི་ཚང་བར་འགྱུར་བས་དེས་རྩ་བའི་ལྟུང་བ་སྔར་བཤད་པའི་ལྷག་མ་དེ་ཞི་བར་བྱའོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nThree times during the day and night,\nOne should recite the three-part prayer.\nBy relying on the Victorious Ones and bodhicitta,\nThe remaining downfalls are thus pacified.\n\n\nThis translation aims to capture the key points from the original text and commentaries:\n- The practice should be done three times during both day and night (six times total)\n- The \"three-part prayer\" refers to confessing negativities, rejoicing in merit, and dedicating virtue to enlightenment\n- One relies on the Buddhas and bodhicitta (enlightenment mind) \n- This practice pacifies or purifies the remaining downfalls or transgressions", - "translation": "Three times during the day and night,\nOne should recite the three-part prayer.\nBy relying on the Victorious Ones and bodhicitta,\nThe remaining downfalls are thus pacified." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཉིན་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ། །ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་བྱ་ཞིང་། །རྒྱལ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བརྟེན་པས། །ལྟུང་བའི་ལྷག་མ་དེས་ཞི་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་དག་གིས་ནི་ལྟུང་བ་བཤགས་པར་མཚོན་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་རྗེས་ལ་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཉིན་དང་མཚན་མོ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དུས་གསུམ་པོ་རྣམས་མཉམ་པར་ཚང་བ་ནི་དུས་གསུམ་མོ། །ཉིན་མོ་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་གསུམ་དུ་བྱས་ཏེ་ལན་དྲུག་ཏུའོ། །ཕུང་པོ་གསུམ་ནི་སྡིག་པ་བཤགས་པ་དང་། བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་མཉམ་པར་ཚང་བའོ། །ལྷག་མ་ནི་བཤགས་པ་ལས་གཞན་ནོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་ཕུང་པོ་གསུམ་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་སྟོན་པ་དེས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་རྒྱལ་བ་ལ་བརྟེན་པ་བྱས་པའོ། །ཞི་བ་ནི་རབ་ཏུ་ཞི་བའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། ཉིན་ལན་གསུམ་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ་སྡིག་པ་བཤགས་པ་དང་། བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་། དགེ་བ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བ་སྟེ་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་པར་བྱ་ཞིང་། རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་སྟོབས་བཞི་ཚང་བར་འགྱུར་བས་དེས་རྩ་བའི་ལྟུང་བ་སྔར་བཤད་པའི་ལྷག་མ་དེ་ཞི་བར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary explains the practice of reciting the Three Heaps Sutra six times a day (three times during the day and three times at night). It describes the three heaps as confession of misdeeds, rejoicing in merit, and dedication to enlightenment. It emphasizes relying on the Buddha and bodhicitta to pacify remaining downfalls.\n\nCommentary 2: This commentary similarly describes reciting the Three Heaps Sutra six times daily, explaining the three heaps as confession, rejoicing, and dedication. It adds that by taking refuge in the Buddhas and their children and relying on bodhicitta, one completes the four powers, which pacifies the remaining root downfalls.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree on the practice of reciting the Three Heaps Sutra six times daily (three times during day and night). They explain the three heaps as confession of misdeeds, rejoicing in merit, and dedicating virtue to enlightenment. The practice involves relying on the Buddha and bodhicitta to pacify remaining downfalls or transgressions. The second commentary adds that this practice completes the four powers of purification.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThree times during the day and night,\nOne should recite the Three Heaps Sutra.\nBy relying on the Victorious Ones and bodhicitta,\nThe remaining downfalls will thus be pacified.", + "translation": "Three times during the day and night,\nOne should recite the Three Heaps Sutra.\nBy relying on the Victorious Ones and bodhicitta,\nThe remaining downfalls will thus be pacified." } }, "glossary": { @@ -31053,7 +31196,7 @@ "ཞི་": "pacifies" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཉིན་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ། །": { "ཉིན་": "day", "མཚན་མོ་": "night", @@ -31123,7 +31266,7 @@ "ལན་གསུམ་": "three times" }, "ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་བྱ་ཞིང་། །": { - "ཕུང་པོ་གསུམ་པ་": "three-part prayer", + "ཕུང་པོ་གསུམ་པ་": "Three Heaps Sutra", "གདོན་": "recite" }, "རྒྱལ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བརྟེན་པས། །": { @@ -31134,7 +31277,7 @@ "ལྟུང་བའི་ལྷག་མ་དེས་ཞི་བྱ། །": { "ལྟུང་བ་": "downfalls", "ལྷག་མ་": "remaining", - "ཞི་": "pacified" + "ཞི་བྱ་": "pacified" } } } @@ -31145,7 +31288,7 @@ "commentary_1": "གཞན་ཡང་བསླབ་པར་བྱ་བ་མ་ངེས་པ་རྣམས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རང་ངམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་གྱི་དབང་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དབང་ངོ་། །གནས་སྐབས་ནི་གོ་མི་ལ་སོགས་པ་གང་ཡང་རུང་བའོ། །བསླབ་པ་ནི་བསླབ་པར་བྱའོ།།", "commentary_2": "བཞི་པ་ལ་ལྔ་སྟེ། བསླབ་བྱའི་གནས་ལ་འབད་དེ་བསླབ་པ་དང་། ཡུལ་མང་པོ་ལ་བསླབ་པ་དང་། ཆེད་དུ་བྱ་བ་གཞན་དོན་དུ་བསླབ་པ་དང་། སློབ་པའི་གྲོགས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བསྟེན་ཚུལ་དང་། སློབ་ཚུལ་ཤེས་པའི་དོན་དུ་མདོ་སོགས་བལྟ་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཆེད་དུ་བྱ་བ་རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་སྟེ་གནས་སྐབས་གང་དུ་བྱ་བ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་རྒྱལ་པས་བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི་གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརང་ (self), གཞན་ (other), དབང་ (power/control), གནས་སྐབས་ (situation/circumstance), སྤྱོད་ (engage/practice), བསླབ་པ་ (training/precept), འབད་ (strive/exert)\n\nGrammatical notes:\n- ཡང་རུང་ : \"whether... or\"\n- ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་ : \"whatever one practices\"\n- གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི་ : relative clause \"that which has been taught\"\n\n\nWhether under one's own power or that of others,\nWhatever one practices in any circumstance,\nThat which has been taught as training,\nStrive to train in those circumstances.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of diligent practice in all situations, regardless of personal agency or external conditions.", "translation": "Whether under one's own power or that of others,\nWhatever one practices in any circumstance,\nThat which has been taught as training,\nStrive to train in those circumstances." @@ -31161,9 +31304,9 @@ "translation": "Whether by one's own power or another's,\nWhatever one practices in any situation,\nWhatever training has been taught,\nStrive diligently to train in that situation." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་བསླབ་པར་བྱ་བ་མ་ངེས་པ་རྣམས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རང་ངམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་གྱི་དབང་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དབང་ངོ་། །གནས་སྐབས་ནི་གོ་མི་ལ་སོགས་པ་གང་ཡང་རུང་བའོ། །བསླབ་པ་ནི་བསླབ་པར་བྱའོ།།\n\nCommentary 2: བཞི་པ་ལ་ལྔ་སྟེ། བསླབ་བྱའི་གནས་ལ་འབད་དེ་བསླབ་པ་དང་། ཡུལ་མང་པོ་ལ་བསླབ་པ་དང་། ཆེད་དུ་བྱ་བ་གཞན་དོན་དུ་བསླབ་པ་དང་། སློབ་པའི་གྲོགས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བསྟེན་ཚུལ་དང་། སློབ་ཚུལ་ཤེས་པའི་དོན་དུ་མདོ་སོགས་བལྟ་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཆེད་དུ་བྱ་བ་རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་སྟེ་གནས་སྐབས་གང་དུ་བྱ་བ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་རྒྱལ་པས་བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི་གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is the English translation:\n\n\nWhether for oneself or under the influence of others,\nIn whatever situation or activity one engages,\nWhatever training has been taught by the Buddha,\nOne should strive diligently to train in that circumstance.\n\n\nThis translation conveys the core meaning that one should diligently practice the Buddha's teachings in all circumstances, whether acting independently or influenced by others, and in any situation or activity one finds oneself in.", - "translation": "Whether for oneself or under the influence of others,\nIn whatever situation or activity one engages,\nWhatever training has been taught by the Buddha,\nOne should strive diligently to train in that circumstance." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་བསླབ་པར་བྱ་བ་མ་ངེས་པ་རྣམས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རང་ངམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་གྱི་དབང་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དབང་ངོ་། །གནས་སྐབས་ནི་གོ་མི་ལ་སོགས་པ་གང་ཡང་རུང་བའོ། །བསླབ་པ་ནི་བསླབ་པར་བྱའོ།།\n\nCommentary 2: བཞི་པ་ལ་ལྔ་སྟེ། བསླབ་བྱའི་གནས་ལ་འབད་དེ་བསླབ་པ་དང་། ཡུལ་མང་པོ་ལ་བསླབ་པ་དང་། ཆེད་དུ་བྱ་བ་གཞན་དོན་དུ་བསླབ་པ་དང་། སློབ་པའི་གྲོགས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བསྟེན་ཚུལ་དང་། སློབ་ཚུལ་ཤེས་པའི་དོན་དུ་མདོ་སོགས་བལྟ་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཆེད་དུ་བྱ་བ་རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་སྟེ་གནས་སྐབས་གང་དུ་བྱ་བ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་རྒྱལ་པས་བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི་གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my translation process:\n\n1. Summarizing the commentaries:\n\nCommentary 1: This explains that one should train in whatever precepts are taught, whether for oneself or under the influence of others, in any situation or circumstance.\n\nCommentary 2: This is part of a larger explanation on how to train, emphasizing that one should diligently practice the trainings taught by the Buddha in all circumstances, whether for one's own sake or for others.\n\n2. Combining the meaning:\nBoth commentaries emphasize the importance of diligently practicing the Buddha's teachings in all circumstances, whether for oneself or others. They stress the universality of the training, applying to all situations and contexts.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nWhether for oneself or under another's influence,\nIn whatever situation or activity one engages,\nWhatever training has been taught,\nOne should strive to practice it in that context.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on diligent practice of the Buddha's teachings in all circumstances, for oneself and others, across all situations and activities.", + "translation": "Whether for oneself or under another's influence,\nIn whatever situation or activity one engages,\nWhatever training has been taught,\nOne should strive to practice it in that context." } }, "glossary": { @@ -31187,7 +31330,7 @@ "བསླབ་": "train" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །": { "རང་": "one's own", "གཞན་": "others", @@ -31250,7 +31393,7 @@ "04_commentary_assisted": { "རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །": { "རང་": "oneself", - "གཞན་": "others", + "གཞན་": "another", "དབང་": "influence" }, "གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །": { @@ -31262,9 +31405,9 @@ "གསུངས་པ་": "taught" }, "གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། །": { - "གནས་སྐབས་": "circumstance", + "གནས་སྐབས་": "context", "འབད་": "strive", - "བསླབ་": "train" + "བསླབ་": "practice" } } } @@ -31275,7 +31418,7 @@ "commentary_1": "ཅི་ཡང་དེ་ལྟར་མ་ངེས་པས་སྟོན་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། རྒྱལ་སྲས་ཞེས་སྨོས་ཏེ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པའི་ཤེས་བྱ་དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། གང་རུང་གཅིག་མ་ཤེས་ན་གཞན་དོན་རྫོགས་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། རིག་པའི་གནས་ལྔ་དག་ལ་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན། །འཕགས་མཆོག་གིས་ཀྱང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་མི་འགྱུར་ཏེ། །དེ་ལྟ་བས་ན་གཞན་དག་ཚར་གཅད་རྗེས་བཟུང་དང་། །བདག་ཉིད་ཀུན་ཤེས་བྱ་ཕྱིར་དེ་ལ་དེ་བརྩོན་བྱེད། །ཅེས་སོ། །དེ་ལྟར་བསླབ་བྱ་རྣམས་ལེགས་པར་ཤེས་ཤིང་སློབ་པར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ་བསོད་ནམས་སུ་མི་འགྱུར་བའི་བྱ་བ་གང་ཡང་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པ། །དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ལྟར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་གང་ཡང་མེད། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྒྱལ་སྲས་ (rgyal sras) - bodhisattva, literally \"child of the victorious ones\"\nམི་བསླབ་པ་ (mi bslab pa) - not to train in\nམཁས་པ་ (mkhas pa) - skilled one, expert\nབསོད་ནམས་ (bsod nams) - merit\n\nGrammatical notes:\n- The verse uses the construction གང་ཡང་...མིན་ (gang yang...min) and གང་ཡང་མེད་ (gang yang med) to express \"there is nothing that...\"\n- དེ་ལྟར་ (de ltar) means \"in that way\" or \"thus\"\n\n\nThere is nothing in which bodhisattvas do not train.\nFor the skilled ones who abide thus,\nThere is nothing that does not become merit.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the all-encompassing nature of bodhisattva training and how it transforms all actions into merit-generating activities for those who are skilled in the path.", "translation": "There is nothing in which bodhisattvas do not train.\nFor the skilled ones who abide thus,\nThere is nothing that does not become merit." @@ -31291,9 +31434,9 @@ "translation": "There is nothing that the children of the victorious ones do not train in.\nFor the wise ones who abide in this way,\nThere is nothing that does not become merit." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པ། །དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ལྟར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་གང་ཡང་མེད། །\n\nCommentary 1: ཅི་ཡང་དེ་ལྟར་མ་ངེས་པས་སྟོན་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། རྒྱལ་སྲས་ཞེས་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པའི་ཤེས་བྱ་དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། གང་རུང་གཅིག་མ་ཤེས་ན་གཞན་དོན་རྫོགས་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། རིག་པའི་གནས་ལྔ་དག་ལ་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན། །འཕགས་མཆོག་གིས་ཀྱང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་མི་འགྱུར་ཏེ། །དེ་ལྟ་བས་ན་གཞན་དག་ཚར་གཅད་རྗེས་བཟུང་དང་། །བདག་ཉིད་ཀུན་ཤེས་བྱ་ཕྱིར་དེ་ལ་དེ་བརྩོན་བྱེད། །ཅེས་སོ། །དེ་ལྟར་བསླབ་བྱ་རྣམས་ལེགས་པར་ཤེས་ཤིང་སློབ་པར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ་བསོད་ནམས་སུ་མི་འགྱུར་བའི་བྱ་བ་གང་ཡང་མེད་དོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nThere is nothing that the children of the Victorious Ones do not train in.\nFor the wise ones who abide in this way,\nThere is nothing that does not become merit.\n", - "translation": "There is nothing that the children of the Victorious Ones do not train in.\nFor the wise ones who abide in this way,\nThere is nothing that does not become merit." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པ། །དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ལྟར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་གང་ཡང་མེད། །\n\nCommentary 1: ཅི་ཡང་དེ་ལྟར་མ་ངེས་པས་སྟོན་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། རྒྱལ་སྲས་ཞེས་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པའི་ཤེས་བྱ་དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། གང་རུང་གཅིག་མ་ཤེས་ན་གཞན་དོན་རྫོགས་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། རིག་པའི་གནས་ལྔ་དག་ལ་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན། །འཕགས་མཆོག་གིས་ཀྱང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་མི་འགྱུར་ཏེ། །དེ་ལྟ་བས་ན་གཞན་དག་ཚར་གཅད་རྗེས་བཟུང་དང་། །བདག་ཉིད་ཀུན་ཤེས་བྱ་ཕྱིར་དེ་ལ་དེ་བརྩོན་བྱེད། །ཅེས་སོ། །དེ་ལྟར་བསླབ་བྱ་རྣམས་ལེགས་པར་ཤེས་ཤིང་སློབ་པར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ་བསོད་ནམས་སུ་མི་འགྱུར་བའི་བྱ་བ་གང་ཡང་མེད་དོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"If one thinks 'How can this be certain?', it is stated 'sons of the conquerors'.\"\nThis commentary is very brief and simply emphasizes the term \"sons of the conquerors\" (rgyal sras) from the input text.\n\nCommentary 2:\nThis longer commentary explains that there is nothing that the bodhisattvas (sons of the conquerors) do not need to learn, as lacking knowledge in any area would prevent them from fully benefiting others. It quotes the Mahāyānasūtrālaṃkāra to support this, stating that even the highest noble ones cannot become omniscient without mastering the five sciences. It concludes by saying that for those who are learned and abide in training, there is no action that does not become meritorious.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize that bodhisattvas must learn everything, as all knowledge is potentially useful for benefiting others. They should be diligent in their studies and training, and by doing so, all their actions become meritorious.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThere is nothing that the sons of the conquerors should not learn.\nFor the wise ones who abide in such a way,\nThere is nothing that does not become meritorious.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the bodhisattvas' need to learn everything and the resulting merit of all their actions when they are properly trained and knowledgeable.", + "translation": "There is nothing that the sons of the conquerors should not learn.\nFor the wise ones who abide in such a way,\nThere is nothing that does not become meritorious." } }, "glossary": { @@ -31308,7 +31451,7 @@ "བསོད་ནམས་": "merit" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པ། །དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །": { "རྒྱལ་སྲས་": "bodhisattvas", "བསླབ་པ་": "train" @@ -31343,13 +31486,13 @@ }, "04_commentary_assisted": { "རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པ། །དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །": { - "རྒྱལ་སྲས་": "children of the Victorious Ones", - "བསླབ་པ་": "train" + "རྒྱལ་སྲས་": "sons of the conquerors", + "བསླབ་པ་": "learn" }, "དེ་ལྟར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་གང་ཡང་མེད། །": { "གནས་པ་": "abide", "མཁས་པ་": "wise ones", - "བསོད་ནམས་": "merit" + "བསོད་ནམས་": "meritorious" } } } @@ -31360,7 +31503,7 @@ "commentary_1": "གཞན་ཡང་དངོས་སམ་བརྒྱུད་ཀྱང་རུང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་ཏོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དངོས་སམ་ཡང་ན་བརྒྱུད་པས་ཀྱང་རུང་སྟེ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལས་གཞན་མི་སྤྱད་ཅིང་སེམས་ཅན་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་དུ་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བསྔོའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདངོས་སམ་ཡང་ན་བརྒྱུད་ཀྱང་རུང་། །སེམས་ཅན་དོན་ལས་གཞན་མི་སྤྱད། །སེམས་ཅན་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བསྔོའོ། །\n", "output": "Key terms:\nདངོས་(Direct), བརྒྱུད་(Indirect), སེམས་ཅན་(Sentient beings), དོན་(Benefit/purpose), བྱང་ཆུབ་(Enlightenment), བསྔོ་(Dedicate)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཀྱང་རུང་ indicating \"whether... or\"\n- Emphatic ཁོ་ན་ (only/solely)\n- Terminative འོ་ at the end\n\n\nWhether directly or indirectly,\nI will engage in nothing other than the welfare of sentient beings.\nSolely for the sake of sentient beings,\nI dedicate all towards enlightenment.\n\nNote: This verse emphasizes the bodhisattva's exclusive focus on benefiting sentient beings and dedicating all actions towards their enlightenment.", "translation": "Whether directly or indirectly,\nI will engage in nothing other than the welfare of sentient beings.\nSolely for the sake of sentient beings,\nI dedicate all towards enlightenment." @@ -31376,9 +31519,9 @@ "translation": "Whether directly or indirectly,\nI will engage in nothing but the welfare of beings.\nSolely for the sake of sentient beings,\nI dedicate all to enlightenment." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདངོས་སམ་ཡང་ན་བརྒྱུད་ཀྱང་རུང་། །སེམས་ཅན་དོན་ལས་གཞན་མི་སྤྱད། །སེམས་ཅན་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བསྔོའོ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་དངོས་སམ་བརྒྱུད་ཀྱང་རུང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དངོས་སམ་ཡང་ན་བརྒྱུད་པས་ཀྱང་རུང་སྟེ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལས་གཞན་མི་སྤྱད་ཅིང་སེམས་ཅན་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་དུ་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བསྔོའོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nWhether directly or indirectly,\nEngage in nothing other than benefiting beings.\nSolely for the welfare of sentient beings,\nDedicate all towards enlightenment.\n", - "translation": "Whether directly or indirectly,\nEngage in nothing other than benefiting beings.\nSolely for the welfare of sentient beings,\nDedicate all towards enlightenment." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དངོས་སམ་ཡང་ན་བརྒྱུད་ཀྱང་རུང་། །སེམས་ཅན་དོན་ལས་གཞན་མི་སྤྱད། །སེམས་ཅན་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བསྔོའོ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་དངོས་སམ་བརྒྱུད་ཀྱང་རུང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དངོས་སམ་ཡང་ན་བརྒྱུད་པས་ཀྱང་རུང་སྟེ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལས་གཞན་མི་སྤྱད་ཅིང་སེམས་ཅན་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་དུ་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བསྔོའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that all virtuous deeds should be dedicated to enlightenment, meaning they should be dedicated to attaining Buddhahood.\n\nCommentary 2: This commentary emphasizes that whether directly or indirectly, one should not engage in anything other than benefiting sentient beings. All virtuous deeds should be dedicated to enlightenment for the sole purpose of benefiting sentient beings.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the importance of dedicating all virtuous actions towards enlightenment. They emphasize that this dedication should be done with the primary goal of benefiting all sentient beings, whether directly or indirectly.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nWhether directly or indirectly,\nEngage in nothing but the welfare of beings.\nSolely for the benefit of sentient beings,\nDedicate all to enlightenment.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on dedicating all actions towards enlightenment for the benefit of all sentient beings, whether those actions benefit beings directly or indirectly.", + "translation": "Whether directly or indirectly,\nEngage in nothing but the welfare of beings.\nSolely for the benefit of sentient beings,\nDedicate all to enlightenment." } }, "glossary": { @@ -31396,7 +31539,7 @@ "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དངོས་སམ་ཡང་ན་བརྒྱུད་ཀྱང་རུང་། །སེམས་ཅན་དོན་ལས་གཞན་མི་སྤྱད།": { "དངོས་": "directly", "བརྒྱུད་": "indirectly", @@ -31450,18 +31593,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དངོས་སམ་ཡང་ན་བརྒྱུད་ཀྱང་རུང་། །སེམས་ཅན་དོན་ལས་གཞན་མི་སྤྱད།": { + "དངོས་སམ་ཡང་ན་བརྒྱུད་ཀྱང་རུང་།": { "དངོས་": "directly", - "བརྒྱུད་": "indirectly", + "བརྒྱུད་": "indirectly" + }, + "།སེམས་ཅན་དོན་ལས་གཞན་མི་སྤྱད།": { "སེམས་ཅན་": "beings", - "དོན་": "benefiting", + "དོན་": "welfare", "སྤྱད་": "engage" }, "།སེམས་ཅན་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཕྱིར།": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", - "དོན་": "welfare" + "དོན་": "benefit" }, - "།ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བསྔོའོ། །": { + "།ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བསྔོའོ།": { "ཐམས་ཅད་": "all", "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment", "བསྔོ་": "dedicate" @@ -31475,7 +31620,7 @@ "commentary_1": "དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི་དགེ་བ་ལ་ངེས་པར་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའོ། །མཁས་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་ཤེས་པའོ། །བརྟུལ་ཞུགས་ནི་བསླབ་པའོ།།དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བསྟེན་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ།", "commentary_2": "བཞི་པ་ནི། རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི་འདིས་འགྲོ་བས་ན་ཐེག་པ་སྟེ་ཐབས་ཤེས་གཉིས་ཡིན་ལ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། དམིགས་པ་ཆེ་བ་ཉིད་དང་ནི། །དེ་བཞིན་སྒྲུབ་པའི་གཉིས་དག་དང་། །ཡེ་ཤེས་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་དང་། །ཐབས་ལ་མཁས་པར་གྱུར་པ་དང་། །ཡང་དག་གྲུབ་པ་ཆེན་པོ་དང་། །སངས་རྒྱས་ཕྲིན་ལས་ཆེན་པོ་སྟེ། །ཆེན་པོ་དེ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །ཐེག་ཆེན་ཞེས་ནི་ངེས་པར་བརྗོད། །ཅེས་པ་ལྟར་གྱི་ཆེན་པོ་བདུན་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་སྟེ། དེའི་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་སྟེ་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་དེ་རང་གི་སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི། །ཐེག་ཆེན་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག །སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་བཏང་ངོ་། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ (spiritual friend), ཐེག་ཆེན་ (Mahāyāna), བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattva), བརྟུལ་ཞུགས་ (vow/discipline)\n\nGrammar:\n- Use of ནི་ to emphasize the topic\n- Genitive particle འི་ in དགེ་བའི་ and སེམས་དཔའི་\n- Negation with མི་ in final line\n\n\nAlways, the spiritual friend\nWho is skilled in the meaning of the Mahāyāna\nAnd supreme in the bodhisattva's discipline,\nOne should not forsake even for the sake of one's life.\n\n\nNote: བརྟུལ་ཞུགས་ (tülzhuk) is often translated as \"vow\" or \"discipline\" in this context, referring to the bodhisattva's committed practice.", "translation": "Always, the spiritual friend\nWho is skilled in the meaning of the Mahāyāna\nAnd supreme in the bodhisattva's discipline,\nOne should not forsake even for the sake of one's life." @@ -31491,9 +31636,9 @@ "translation": "A spiritual friend who is always virtuous,\nSkilled in the meaning of the Great Vehicle,\nSupreme in the bodhisattva's discipline -\nDo not abandon even at the cost of your life." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི། །ཐེག་ཆེན་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག །སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་བཏང་ངོ་། །\n\nCommentary 1: དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི་དགེ་བ་ལ་ངེས་པར་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའོ། །མཁས་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་ཤེས་པའོ། །བརྟུལ་ཞུགས་ནི་བསླབ་པའོ།།དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བསྟེན་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ།\n\nCommentary 2: བཞི་པ་ནི། རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི་འདིས་འགྲོ་བས་ན་ཐེག་པ་སྟེ་ཐབས་ཤེས་གཉིས་ཡིན་ལ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། དམིགས་པ་ཆེ་བ་ཉིད་དང་ནི། །དེ་བཞིན་སྒྲུབ་པའི་གཉིས་དག་དང་། །ཡེ་ཤེས་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་དང་། །ཐབས་ལ་མཁས་པར་གྱུར་པ་དང་། །ཡང་དག་གྲུབ་པ་ཆེན་པོ་དང་། །སངས་རྒྱས་ཕྲིན་ལས་ཆེན་པོ་སྟེ། །ཆེན་པོ་དེ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །ཐེག་ཆེན་ཞེས་ནི་ངེས་པར་བརྗོད། །ཅེས་པ་ལྟར་གྱི་ཆེན་པོ་བདུན་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་སྟེ། དེའི་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་སྟེ་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་དེ་རང་གི་སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nA virtuous spiritual friend who is\nSkilled in the meaning of the Mahayana,\nAnd supreme in the discipline of bodhisattvas,\nShould never be abandoned, even at the cost of one's life.\n\n\nThis translation captures the key points from the original Tibetan verse and the commentaries:\n1. The importance of a virtuous spiritual friend (kalyanamitra)\n2. Their expertise in Mahayana teachings\n3. Their embodiment of bodhisattva discipline\n4. The commitment to never abandon such a teacher, even if one's life is at stake\n\nThe commentaries provide additional context about the qualities of such a teacher and the significance of the Mahayana path, which informs the translation but is not explicitly included in the concise verse format.", - "translation": "A virtuous spiritual friend who is\nSkilled in the meaning of the Mahayana,\nAnd supreme in the discipline of bodhisattvas,\nShould never be abandoned, even at the cost of one's life." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི། །ཐེག་ཆེན་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག །སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་བཏང་ངོ་། །\n\nCommentary 1: དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི་དགེ་བ་ལ་ངེས་པར་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའོ། །མཁས་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་ཤེས་པའོ། །བརྟུལ་ཞུགས་ནི་བསླབ་པའོ།།དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བསྟེན་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ།\n\nCommentary 2: བཞི་པ་ནི། རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི་འདིས་འགྲོ་བས་ན་ཐེག་པ་སྟེ་ཐབས་ཤེས་གཉིས་ཡིན་ལ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། དམིགས་པ་ཆེ་བ་ཉིད་དང་ནི། །དེ་བཞིན་སྒྲུབ་པའི་གཉིས་དག་དང་། །ཡེ་ཤེས་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་དང་། །ཐབས་ལ་མཁས་པར་གྱུར་པ་དང་། །ཡང་དག་གྲུབ་པ་ཆེན་པོ་དང་། །སངས་རྒྱས་ཕྲིན་ལས་ཆེན་པོ་སྟེ། །ཆེན་པོ་དེ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །ཐེག་ཆེན་ཞེས་ནི་ངེས་པར་བརྗོད། །ཅེས་པ་ལྟར་གྱི་ཆེན་པོ་བདུན་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་སྟེ། དེའི་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་སྟེ་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་དེ་རང་གི་སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1:\nThis commentary defines key terms:\n- A spiritual friend is one who definitely engages in virtue.\n- Being skilled means knowing things properly.\n- Discipline refers to training.\nThe purpose is to rely on a spiritual friend.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the concept of the Great Vehicle (Mahayana):\n- It involves both method and wisdom.\n- It possesses seven greatnesses as described in the Ornament of the Sutras.\n- A spiritual friend skilled in the Great Vehicle's meaning and abiding in the supreme vows of a bodhisattva should not be abandoned even at the cost of one's life.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries emphasize the importance of relying on a qualified spiritual friend who is well-versed in the Mahayana teachings and embodies the bodhisattva vows. Such a teacher is crucial for one's spiritual development and should be valued above all else, including one's own life.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nAlways rely on a virtuous spiritual friend\nWho is skilled in the meaning of the Great Vehicle\nAnd supreme in the discipline of bodhisattvas.\nDo not abandon them even at the cost of your life.", + "translation": "Always rely on a virtuous spiritual friend\nWho is skilled in the meaning of the Great Vehicle\nAnd supreme in the discipline of bodhisattvas.\nDo not abandon them even at the cost of your life." } }, "glossary": { @@ -31510,7 +31655,7 @@ "བཏང་": "forsake" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི། །": { "རྟག་པར་": "Always", "དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་": "spiritual friend" @@ -31574,22 +31719,21 @@ }, "04_commentary_assisted": { "རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི། །": { - "རྟག་པར་": "never", + "རྟག་པར་": "Always", "དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་": "virtuous spiritual friend" }, "ཐེག་ཆེན་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་། །": { - "ཐེག་ཆེན་": "Mahayana", - "དོན་": "meaning", + "ཐེག་ཆེན་": "Great Vehicle", "མཁས་པ་": "skilled" }, "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག །": { "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་": "bodhisattvas", "བརྟུལ་ཞུགས་": "discipline", - "མཆོག་": "supreme" + "མཆོག": "supreme" }, "སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་བཏང་ངོ་། །": { "སྲོག་": "life", - "མི་བཏང་": "not abandoned" + "མི་བཏང་": "not abandon" } } } @@ -31600,7 +31744,7 @@ "commentary_1": " དཔལ་འབྱུང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དཔལ་འབྱུང་བའི་རྣམ་ཐར་ནི་སྡོང་པོ་བཀོད་པའི་ལེའུ་གཅིག་གོ། །དང་གི་སྒྲས་གཞན་ཡང་བསྡུ་བའོ། །འདི་དང་ཞེས་པ་ནི་བརྗོད་པ་རྣམས་སོ། །གཞན་ཞེས་པ་ནི་མ་བརྗོད་པ་རྣམས་སོ། །", "commentary_2": "བསྟེན་ཚུལ་ནི། སྡོང་པོ་བཀོད་པར་ཁྱིའུ་དཔལ་འབྱུང་བའི་རྣམ་ཐར་ལས་བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར། ཁུར་ཐམས་ཅད་ཁུར་བས་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་བ་ས་ལྟ་བུའི་སེམས་དང་། བསམ་པ་མི་ཕྱེད་པའི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་བསྐུལ་བའི་ཕྱིར་ཁོར་ཡུག་ལས་ཐམས་ཅད་ཉམས་སུ་བླང་བ་ལ་མི་སྨོད་པས་བྲན། ང་རྒྱལ་དང་ཆེ་བའི་ང་རྒྱལ་སྤོང་བས་ཕྱག་དར་བ། ཁུར་ལྕི་བ་བཀུར་བས་ཐེག་པ། མི་ཁྲོ་བས་ཁྱི། འགྲོ་ཞིང་འོང་བ་ལ་མི་སྐྱོ་བས་གྲུ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་ངོར་བལྟ་བས་བུ་མཛངས་པ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱིས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱའོ། ། རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་ལ་ནི་ནད་པའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་ནི་སྨན་པའི་འདུ་ཤེས་དང་། རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ནི་སྨན་གྱི་འདུ་ཤེས་དང་། ནན་ཏན་ཉམས་སུ་བླང་བ་ནི་ནད་འཚོ་བའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བསླབ་པར་བྱའོ། །ལྔ་པ་ནི། འདི་ཉིད་དུ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་རྣམས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པའི་བསླབ་པ་གཞན་རྣམས་ཀྱང་མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nདཔལ་འབྱུང་བ་ (Glorious Source/Origin), རྣམ་ཐར་ (Biography/Liberation Story), བླ་མ་ (Lama/Guru), བསྟེན་པ་ (To rely on/follow), མདོ་སྡེ་ (Sutra)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ (ablative particle) indicates \"from\"\n- ལྟར་ (comparative particle) means \"like/according to\"\n- དང་ (conjunction) connects items in a list\n- ནས་ (ablative particle) here indicates \"after\"\n\n\nFrom the biography of the Glorious Source,\nTrain in the way of relying on the lama.\nThis and other Buddha-proclaimed teachings,\nShould be understood by reading the sutras.\n\n\nNote: \"དཔལ་འབྱུང་བ་\" could refer to a specific master or text, but without more context, it's translated generally as \"Glorious Source.\" The text emphasizes learning from both a specific teaching and broader Buddhist scriptures.", "translation": "From the biography of the Glorious Source,\nTrain in the way of relying on the lama.\nThis and other Buddha-proclaimed teachings,\nShould be understood by reading the sutras." @@ -31616,9 +31760,9 @@ "translation": "From the biography of Glorious Bhava,\nOne should learn the way to rely on a guru.\nThis and other Buddha's teachings\nShould be understood by reading the sutras." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དཔལ་འབྱུང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དཔལ་འབྱུང་བའི་རྣམ་ཐར་ནི་སྡོང་པོ་བཀོད་པའི་ལེའུ་གཅིག་གོ། །དང་གི་སྒྲས་གཞན་ཡང་བསྡུ་བའོ། །འདི་དང་ཞེས་པ་ནི་བརྗོད་པ་རྣམས་སོ། །གཞན་ཞེས་པ་ནི་མ་བརྗོད་པ་རྣམས་སོ། །\n\nCommentary 2: བསྟེན་ཚུལ་ནི། སྡོང་པོ་བཀོད་པར་ཁྱིའུ་དཔལ་འབྱུང་བའི་རྣམ་ཐར་ལས་བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར། ཁུར་ཐམས་ཅད་ཁུར་བས་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་བ་ས་ལྟ་བུའི་སེམས་དང་། བསམ་པ་མི་ཕྱེད་པའི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་བསྐུལ་བའི་ཕྱིར་ཁོར་ཡུག་ལས་ཐམས་ཅད་ཉམས་སུ་བླང་བ་ལ་མི་སྨོད་པས་བྲན། ང་རྒྱལ་དང་ཆེ་བའི་ང་རྒྱལ་སྤོང་བས་ཕྱག་དར་བ། ཁུར་ལྕི་བ་བཀུར་བས་ཐེག་པ། མི་ཁྲོ་བས་ཁྱི། འགྲོ་ཞིང་འོང་བ་ལ་མི་སྐྱོ་བས་གྲུ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་ངོར་བལྟ་བས་བུ་མཛངས་པ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱིས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱའོ། ། རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་ལ་ནི་ནད་པའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་ནི་སྨན་པའི་འདུ་ཤེས་དང་། རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ནི་སྨན་གྱི་འདུ་ཤེས་དང་། ནན་ཏན་ཉམས་སུ་བླང་བ་ནི་ནད་འཚོ་བའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བསླབ་པར་བྱའོ། །ལྔ་པ་ནི། འདི་ཉིད་དུ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་རྣམས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པའི་བསླབ་པ་གཞན་རྣམས་ཀྱང་མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ།\n", - "output": "Here is my English translation based on the input text and commentaries provided:\n\n\nFrom the life story of Glorious Sudhana, learn how to properly serve the guru. This and other teachings given by the Buddha should be understood by reading the sutras.\n", - "translation": "From the life story of Glorious Sudhana, learn how to properly serve the guru. This and other teachings given by the Buddha should be understood by reading the sutras." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དཔལ་འབྱུང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དཔལ་འབྱུང་བའི་རྣམ་ཐར་ནི་སྡོང་པོ་བཀོད་པའི་ལེའུ་གཅིག་གོ། །དང་གི་སྒྲས་གཞན་ཡང་བསྡུ་བའོ། །འདི་དང་ཞེས་པ་ནི་བརྗོད་པ་རྣམས་སོ། །གཞན་ཞེས་པ་ནི་མ་བརྗོད་པ་རྣམས་སོ། །\n\nCommentary 2: བསྟེན་ཚུལ་ནི། སྡོང་པོ་བཀོད་པར་ཁྱིའུ་དཔལ་འབྱུང་བའི་རྣམ་ཐར་ལས་བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར། ཁུར་ཐམས་ཅད་ཁུར་བས་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་བ་ས་ལྟ་བུའི་སེམས་དང་། བསམ་པ་མི་ཕྱེད་པའི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་བསྐུལ་བའི་ཕྱིར་ཁོར་ཡུག་ལས་ཐམས་ཅད་ཉམས་སུ་བླང་བ་ལ་མི་སྨོད་པས་བྲན། ང་རྒྱལ་དང་ཆེ་བའི་ང་རྒྱལ་སྤོང་བས་ཕྱག་དར་བ། ཁུར་ལྕི་བ་བཀུར་བས་ཐེག་པ། མི་ཁྲོ་བས་ཁྱི། འགྲོ་ཞིང་འོང་བ་ལ་མི་སྐྱོ་བས་གྲུ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་ངོར་བལྟ་བས་བུ་མཛངས་པ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱིས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱའོ། ། རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་ལ་ནི་ནད་པའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་ནི་སྨན་པའི་འདུ་ཤེས་དང་། རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ནི་སྨན་གྱི་འདུ་ཤེས་དང་། ནན་ཏན་ཉམས་སུ་བླང་བ་ནི་ནད་འཚོ་བའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བསླབ་པར་བྱའོ། །ལྔ་པ་ནི། འདི་ཉིད་དུ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་རྣམས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པའི་བསླབ་པ་གཞན་རྣམས་ཀྱང་མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that \"Glorious Source\" refers to a chapter in the Gaṇḍavyūha Sutra. It also clarifies that \"this and other\" refers to both what has been mentioned and what has not been mentioned in the Buddha's teachings.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates on how to serve the guru, referencing the story of Sudhana from the Gaṇḍavyūha Sutra. It lists various attitudes and behaviors one should adopt when serving a spiritual teacher, such as being like the earth in bearing all burdens without tiring, being like a vajra in unwavering devotion, etc. It also mentions viewing oneself as a patient, the guru as a doctor, the teachings as medicine, and diligent practice as the cure.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the importance of properly serving and viewing one's spiritual teacher, as exemplified in the Gaṇḍavyūha Sutra. They also stress the need to study and understand all of the Buddha's teachings, both those explicitly mentioned and those that are not.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nFrom the life story of Glorious Sudhana,\nLearn how to properly serve the guru.\nThis and other instructions given by the Buddha\nShould be understood by reading the sutras.\n\nThis translation reflects the emphasis on learning from Sudhana's example in serving the guru, as well as the importance of studying all of the Buddha's teachings through reading the sutras.", + "translation": "From the life story of Glorious Sudhana,\nLearn how to properly serve the guru.\nThis and other instructions given by the Buddha\nShould be understood by reading the sutras." } }, "glossary": { @@ -31639,7 +31783,7 @@ "ཤེས་པ་": "learn" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །": { "དཔལ་འབྱུང་བ་": "Glorious Source", "རྣམ་ཐར་": "biography", @@ -31687,16 +31831,19 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ།": { - "དཔལ་འབྱུང་བ་": "Glorious Sudhana", + "དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །": { + "དཔལ་འབྱུང་བ་": "Sudhana", "རྣམ་ཐར་": "life story", "བླ་མ་": "guru", - "བསྟེན་པ་": "serve" + "བསྟེན་པ་": "serve", + "བསླབ་": "learn" }, - "།འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། །": { + "འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། །": { "སངས་རྒྱས་": "Buddha", - "བཀའ་སྩལ་": "teachings", - "མདོ་སྡེ་": "sutras" + "བཀའ་སྩལ་": "instructions", + "མདོ་སྡེ་": "sutras", + "བཀླགས་": "reading", + "ཤེས་པར་བྱ་": "understood" } } } @@ -31707,7 +31854,7 @@ "commentary_1": " རྩ་བའི་ལྟུང་བ་ནི་གང་སྡོམ་པ་འཇིག་པར་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "མདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་བསླབ་པ་རྣམས་སྣང་སྟེ་གསལ་བར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལས་ཀྱང་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ་དེ་ལས་ལྟུང་བ་དང་དེ་བཅོས་ཐབས་བསྟན་ལ། དེ་དག་ནི་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ཤེས་དགོས་པས་སོ། །སློབ་དཔོན་ཉིད་ཀྱིས་མཛད་པའི་བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་ངེས་པར་ཏེ་གདོན་མི་ཟ་བར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་བསླབ་པ་སྣང་། །དེ་བས་མདོ་སྡེ་བཀླག་པར་བྱ། །ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nམདོ་སྡེ་ (sūtra), བསླབ་པ་ (training/precepts), ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་ (Ākāśagarbha)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ལས་: ablative plural particle, indicating \"from\"\n- བཀླག་པར་བྱ་: future tense construction, \"should be read\"\n- ཐོག་མ་ཉིད་དུ་: adverbial phrase, \"at the very beginning\"\n\n\nThe trainings appear in the sūtras.\nTherefore, one should read the sūtras.\nThe Ākāśagarbha Sūtra\nShould be looked at first.\n\nNote: Ākāśagarbha is left untranslated as it's a proper name, literally meaning \"Essence of Space.\"", "translation": "The trainings appear in the sūtras.\nTherefore, one should read the sūtras.\nThe Ākāśagarbha Sūtra\nShould be looked at first." @@ -31723,9 +31870,9 @@ "translation": "The trainings appear in the sutras,\nTherefore one should read the sutras.\nThe Sutra of the Essence of Space\nShould be studied first of all." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་བསླབ་པ་སྣང་། །དེ་བས་མདོ་སྡེ་བཀླག་པར་བྱ། །ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: རྩ་བའི་ལྟུང་བ་ནི་གང་སྡོམ་པ་འཇིག་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: མདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་བསླབ་པ་རྣམས་སྣང་སྟེ་གསལ་བར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལས་ཀྱང་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ་དེ་ལས་ལྟུང་བ་དང་དེ་བཅོས་ཐབས་བསྟན་ལ། དེ་དག་ནི་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ཤེས་དགོས་པས་སོ། །སློབ་དཔོན་ཉིད་ཀྱིས་མཛད་པའི་བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་ངེས་པར་ཏེ་གདོན་མི་ཟ་བར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is the English translation:\n\n\nThe trainings appear in the sutras,\nTherefore, one should read the sutras.\nThe Sutra of the Essence of Space\nShould be studied first of all.\n\n\nThis translation reflects that the Buddhist trainings or precepts are found in the sutras, so one should read the sutras. It specifically recommends studying the Sutra of the Essence of Space (Ākāśagarbha Sūtra) first, as Commentary 2 explains this sutra teaches about transgressions and methods for purifying them, which are important to understand from the beginning. The commentaries provide context about root downfalls (major transgressions that break one's vows) and emphasize the importance of studying these teachings thoroughly.", - "translation": "The trainings appear in the sutras,\nTherefore, one should read the sutras.\nThe Sutra of the Essence of Space\nShould be studied first of all." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་བསླབ་པ་སྣང་། །དེ་བས་མདོ་སྡེ་བཀླག་པར་བྱ། །ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: རྩ་བའི་ལྟུང་བ་ནི་གང་སྡོམ་པ་འཇིག་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: མདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་བསླབ་པ་རྣམས་སྣང་སྟེ་གསལ་བར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལས་ཀྱང་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ་དེ་ལས་ལྟུང་བ་དང་དེ་བཅོས་ཐབས་བསྟན་ལ། དེ་དག་ནི་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ཤེས་དགོས་པས་སོ། །སློབ་དཔོན་ཉིད་ཀྱིས་མཛད་པའི་བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་ངེས་པར་ཏེ་གདོན་མི་ཟ་བར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"Root downfalls are those that destroy one's vows.\"\n\nCommentary 2: \n\"The trainings appear clearly in the sutras. Among these, the Ākāśagarbha Sutra should be studied first because it teaches about downfalls and methods to remedy them, which need to be understood from the beginning. The Compendium of Trainings composed by the master himself should also be studied repeatedly without fail.\"\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize the importance of studying sutras, particularly the Ākāśagarbha Sutra, to understand the trainings, downfalls, and their remedies. They highlight that root downfalls destroy one's vows, and that it's crucial to study texts that explain these concepts thoroughly.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nThe trainings appear in the sutras,\nTherefore, one should read the sutras.\nThe Ākāśagarbha Sutra\nShould be studied first.\n\nThis translation reflects the importance of studying sutras to understand the trainings, with special emphasis on the Ākāśagarbha Sutra as a primary text for understanding ethical conduct and remedying downfalls.", + "translation": "The trainings appear in the sutras,\nTherefore, one should read the sutras.\nThe Ākāśagarbha Sutra\nShould be studied first." } }, "glossary": { @@ -31740,7 +31887,7 @@ "ཐོག་མ་": "beginning" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་བསླབ་པ་སྣང་། །དེ་བས་མདོ་སྡེ་བཀླག་པར་བྱ། །": { "མདོ་སྡེ་": "sūtras", "བསླབ་པ་": "trainings" @@ -31773,11 +31920,14 @@ "04_commentary_assisted": { "མདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་བསླབ་པ་སྣང་། །དེ་བས་མདོ་སྡེ་བཀླག་པར་བྱ། །": { "མདོ་སྡེ་": "sutras", - "བསླབ་པ་": "trainings" + "བསླབ་པ་": "trainings", + "བཀླག་པར་བྱ་": "read" }, "ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ། །": { - "ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་": "Essence of Space", - "མདོ་སྡེ་": "Sutra" + "ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་": "Ākāśagarbha", + "མདོ་སྡེ་": "Sutra", + "ཐོག་མ་": "first", + "བལྟ་བར་བྱ་": "studied" } } } @@ -31788,7 +31938,7 @@ "commentary_1": " རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པའོ།།བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་དང་། འདི་ཉིད་ཀྱི་མཛད་པ་པོས་མདོ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་མཛད་པའོ། །", "commentary_2": "རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ་བ་ནི་དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་ཏུ་སྟོན་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི། །དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་སྟོན་པས། །བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་། །ངེས་པར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྟག་ཏུ་(always), སྤྱད་པ་(practice/conduct), རྒྱ་ཆེར་(extensively), རབ་སྟོན་པ་(teach/demonstrate), བསླབ་པ་(training/discipline), ཀུན་ལས་བཏུས་པ་(compendium), ངེས་པར་(certainly), ཡང་དང་ཡང་དུ་(again and again)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཕྱིར་ introduces a reason\n- པས་ at the end of the second line indicates causation\n\n\nBecause it extensively teaches\nThat which is to be always practiced,\nOne should certainly look again and again\nAt the Compendium of All Trainings.\n\nNote: བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ (Compendium of All Trainings) likely refers to a specific text, possibly Śikṣāsamuccaya by Śāntideva.", "translation": "Because it extensively teaches\nThat which is to be always practiced,\nOne should certainly look again and again\nAt the Compendium of All Trainings." @@ -31804,9 +31954,9 @@ "translation": "Since it extensively demonstrates\nThat which is to be constantly practiced,\nOne should definitely look again and again\nAt the compendium of all the trainings." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི། །དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་སྟོན་པས། །བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་། །ངེས་པར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ། །\n\nCommentary 1: རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པའོ།།བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་དང་། འདི་ཉིད་ཀྱི་མཛད་པ་པོས་མདོ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་མཛད་པའོ། །\n\nCommentary 2: རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ་བ་ནི་དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་ཏུ་སྟོན་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nBecause it thoroughly explains the practices to be constantly engaged in,\nOne should definitely read again and again\nThe Compendium of Training (Śikṣāsamuccaya),\nWhich is a compilation of all the trainings.\n\n\nThis translation reflects that the verse is recommending repeated study of the Śikṣāsamuccaya (Compendium of Training), a text that comprehensively outlines the practices and trainings for bodhisattvas. The commentaries clarify that the \"practices to be constantly engaged in\" refer to bodhisattva conduct, and that the author of this verse also composed the Śikṣāsamuccaya.", - "translation": "Because it thoroughly explains the practices to be constantly engaged in,\nOne should definitely read again and again\nThe Compendium of Training (Śikṣāsamuccaya),\nWhich is a compilation of all the trainings." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི། །དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་སྟོན་པས། །བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་། །ངེས་པར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ། །\n\nCommentary 1: རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པའོ།།བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་དང་། འདི་ཉིད་ཀྱི་མཛད་པ་པོས་མདོ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་མཛད་པའོ། །\n\nCommentary 2: རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ་བ་ནི་དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་ཏུ་སྟོན་པས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This explains that \"constant practice\" refers to the conduct of bodhisattvas. It mentions that the author of this text also composed the \"Compendium of Training\" and the \"Compendium of Sutras.\"\n\nCommentary 2: This commentary explains the reason why bodhisattvas should constantly practice is because it is extensively taught in that text.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together indicate that the text is referring to the constant practice or conduct of bodhisattvas, which is extensively explained in certain texts like the \"Compendium of Training.\" The author of this text is noted to have composed other important compilations as well.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nBecause the constant practice [of bodhisattvas] is extensively taught therein, one should definitely look again and again at the Compendium of Training.\n\nThis translation reflects the idea that the text is encouraging repeated study of the \"Compendium of Training\" because it extensively covers the constant practices that bodhisattvas should engage in.", + "translation": "Because the constant practice [of bodhisattvas] is extensively taught therein, one should definitely look again and again at the Compendium of Training." } }, "glossary": { @@ -31824,7 +31974,7 @@ "བལྟ་": "read" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི། །": { "རྟག་ཏུ་": "always", "སྤྱད་པ་": "practiced" @@ -31885,17 +32035,22 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "གང་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི། །དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་སྟོན་པས། །": { - "རྟག་ཏུ་": "constantly", - "སྤྱད་པ་": "practices", - "རྒྱ་ཆེར་": "thoroughly", - "སྟོན་པ་": "explains" + "གང་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི། །": { + "རྟག་ཏུ་": "constant", + "སྤྱད་པ་": "practice" }, - "བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་། །ངེས་པར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ། །": { - "བསླབ་པ་": "training", - "ཀུན་ལས་བཏུས་པ་": "compilation", + "དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་སྟོན་པས། །": { + "རྒྱ་ཆེར་": "extensively", + "སྟོན་པ་": "taught" + }, + "བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་། །": { + "བསླབ་པ་": "Training", + "བཏུས་པ་": "Compendium" + }, + "ངེས་པར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ། །": { "ངེས་པར་": "definitely", - "བལྟ་": "read" + "ཡང་དང་ཡང་དུ་": "again and again", + "བལྟ་": "look" } } } @@ -31906,7 +32061,7 @@ "commentary_1": " གཉིས་པ་ནི་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི་མདོ་ཀུན་ལས་བཏུས་པའོ། །བརྗོད་པ་གཉིས་པ་ལ་ལྟོས་ནས་གཉིས་པ་ཡང་གཉིས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །", "commentary_2": "ཡང་ན་རེ་ཞིག་ཚིག་དོན་མདོར་བསྡུས་པའི་མདོ་རྣམས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་སློབ་དཔོན་ཉིད་ཀྱིས་མཛད་པ་དེ་བལྟའོ། །འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི་བསླབ་བཏུས་དང་མདོ་བཏུས་གཉིས་པོའང་འབད་དེ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདིར་མི་སྣང་བ་དེ་དག་ལས་སྣང་ངོ་སྙམ་དུ་དགོངས་པའོ་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡང་ན་རེ་ཞིག་མདོར་བསྡུས་པའི། །མདོ་རྣམས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་བལྟ། །འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི། །གཉིས་པོ་འང་འབད་པས་བལྟ་བར་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nམདོར་བསྡུས་པ (Condensed), མདོ་ (Sūtra), བཏུས་པ (Compilation), འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ (Ārya Nāgārjuna)\n\n\nOr else, for now, one should study\nThe condensed compilation of all sūtras.\nOne should also diligently study\nThe two [texts] composed by Ārya Nāgārjuna.\n\nNote: \"The two [texts]\" likely refers to specific works by Nāgārjuna, but without further context, it's not specified which ones.", "translation": "Or else, for now, one should study\nThe condensed compilation of all sūtras.\nOne should also diligently study\nThe two [texts] composed by Ārya Nāgārjuna." @@ -31922,9 +32077,9 @@ "translation": "Alternatively, for now briefly,\nLook at compilations from all the sutras.\nThe two works composed by\nNoble Nagarjuna should also be studied with effort." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཡང་ན་རེ་ཞིག་མདོར་བསྡུས་པའི། །མདོ་རྣམས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་བལྟ། །འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི། །གཉིས་པོ་འང་འབད་པས་བལྟ་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: གཉིས་པ་ནི་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི་མདོ་ཀུན་ལས་བཏུས་པའོ། །བརྗོད་པ་གཉིས་པ་ལ་ལྟོས་ནས་གཉིས་པ་ཡང་གཉིས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: ཡང་ན་རེ་ཞིག་ཚིག་དོན་མདོར་བསྡུས་པའི་མདོ་རྣམས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་སློབ་དཔོན་ཉིད་ཀྱིས་མཛད་པ་དེ་བལྟའོ། །འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི་བསླབ་བཏུས་དང་མདོ་བཏུས་གཉིས་པོའང་འབད་དེ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདིར་མི་སྣང་བ་དེ་དག་ལས་སྣང་ངོ་སྙམ་དུ་དགོངས་པའོ་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan input text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nAlternatively, for now, look at the condensed\nCollection of Sutras extracted from all sutras.\nAlso diligently study the two works\nComposed by the noble Nagarjuna.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that one should study the condensed collection of sutras as well as two specific works by Nagarjuna, likely referring to his \"Compendium of Trainings\" (བསླབ་བཏུས་) and \"Compendium of Sutras\" (མདོ་བཏུས་) as mentioned in Commentary 2. The commentaries suggest these texts contain valuable teachings that may not be found elsewhere.", - "translation": "Alternatively, for now, look at the condensed\nCollection of Sutras extracted from all sutras.\nAlso diligently study the two works\nComposed by the noble Nagarjuna." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཡང་ན་རེ་ཞིག་མདོར་བསྡུས་པའི། །མདོ་རྣམས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་བལྟ། །འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི། །གཉིས་པོ་འང་འབད་པས་བལྟ་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: གཉིས་པ་ནི་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི་མདོ་ཀུན་ལས་བཏུས་པའོ། །བརྗོད་པ་གཉིས་པ་ལ་ལྟོས་ནས་གཉིས་པ་ཡང་གཉིས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: ཡང་ན་རེ་ཞིག་ཚིག་དོན་མདོར་བསྡུས་པའི་མདོ་རྣམས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་སློབ་དཔོན་ཉིད་ཀྱིས་མཛད་པ་དེ་བལྟའོ། །འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི་བསླབ་བཏུས་དང་མདོ་བཏུས་གཉིས་པོའང་འབད་དེ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདིར་མི་སྣང་བ་དེ་དག་ལས་སྣང་ངོ་སྙམ་དུ་དགོངས་པའོ་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis refers to the \"Collection from All Sutras\" composed by Arya Nagarjuna. In relation to the second statement, it should be understood that there are two works.\n\nCommentary 2:\nAlternatively, one should first look at the \"Collection from All Sutras\" which summarizes the meaning of the sutras, composed by the master himself. One should also diligently study the two works composed by Arya Nagarjuna: the \"Compendium of Training\" and the \"Compendium of Sutras\". The great commentary states that this is intended to show that what is not apparent here may be found in those texts.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries suggest studying condensed collections of sutras, particularly those composed by Nagarjuna. They emphasize two specific works by Nagarjuna: the \"Compendium of Training\" and the \"Compendium of Sutras\". The purpose is to gain a comprehensive understanding, as these collections may contain teachings not found elsewhere.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nAlternatively, first study the condensed\nCollections from all the sutras.\nAlso diligently examine the two works\nComposed by the noble Nagarjuna.", + "translation": "Alternatively, first study the condensed\nCollections from all the sutras.\nAlso diligently examine the two works\nComposed by the noble Nagarjuna." } }, "glossary": { @@ -31942,7 +32097,7 @@ "བལྟ་བ་": "study" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཡང་ན་རེ་ཞིག་མདོར་བསྡུས་པའི། །མདོ་རྣམས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་བལྟ། །": { "མདོར་བསྡུས་པ་": "condensed", "མདོ་": "sūtras", @@ -31997,17 +32152,16 @@ "04_commentary_assisted": { "ཡང་ན་རེ་ཞིག་མདོར་བསྡུས་པའི། །མདོ་རྣམས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་བལྟ། །": { "མདོར་བསྡུས་པ": "condensed", - "མདོ་": "Sutras", - "བཏུས་པ": "extracted", - "བལྟ": "look" + "མདོ་": "sutras", + "བཏུས་པ": "Collections", + "བལྟ": "study" }, "འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི། །གཉིས་པོ་འང་འབད་པས་བལྟ་བར་བྱ། །": { - "འཕགས་པ་": "noble", - "ཀླུ་སྒྲུབ་": "Nagarjuna", - "མཛད་པ": "composed", - "གཉིས་པོ་": "two works", - "འབད་པ": "diligently", - "བལྟ་བ": "study" + "འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ": "noble Nagarjuna", + "མཛད་པ": "Composed", + "གཉིས་པོ": "two works", + "འབད་པས": "diligently", + "བལྟ་བར་བྱ": "examine" } } } @@ -32018,7 +32172,7 @@ "commentary_1": " ཡང་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་པའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་པའི་ཕྱིར་ཡང་བསླབ་པ་བསྲུང་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ལས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་དུ་བཀག་པ་མེད་པའི་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ། ངེས་པར་སྦྱར་བར་བྱ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་བསྲུང་བའི་དོན་དུ་ཡིན་པས་ན། བསླབ་པ་མཐོང་ནས་བསླབ་པ་དེ་དང་མི་འགལ་བར་ཡང་དག་པར་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་འཇིག་རྟེན་པ་མོས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ །དྲན་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་མིང་ཉིད་ཀྱིས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྔར་བརྗོད་དོ། །ཤེས་བཞིན་གྱི་མ་བརྗེད་པས་དེ་ངེས་པར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གང་ལས་བྱ་བ་གང་ནི་མ་བཀག་པ་དེ་ཉིད་སྤྱད་པར་བྱ་བ་སྟེ་འཇིག་རྟེན་གྱི་སེམས་མ་དད་པ་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་བསླབ་བཏུས་སོགས་ལས་དེ་ཡོད་པའི་བསླབ་པ་མཐོང་ནས་ཡང་དག་པར་སྤྱད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ལས་གང་ནི་མ་བཀག་པ། །དེ་ཉིད་སྤྱད་པར་བྱ་བ་སྟེ། །འཇིག་རྟེན་སེམས་ནི་བསྲུང་བའི་ཕྱིར། །བསླབ་པ་མཐོང་ནས་ཡང་དག་སྤྱད། །\n", "output": "I'll provide a translation for the Tibetan verse you've shared, following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབཀག་པ་ (to prohibit), སྤྱད་པ་ (to practice/engage in), འཇིག་རྟེན་ (world), སེམས་ (mind), བསྲུང་བ་ (to protect), བསླབ་པ་ (training/discipline)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ལས་གང་ནི་ forms a correlative construction: \"whatever from whatever\"\n- བྱ་བ་སྟེ། indicates a statement of what should be done\n- ཕྱིར། indicates purpose: \"in order to\"\n- ནས་ connects two actions: \"having seen... practice\"\n\n\nWhatever is not prohibited from whatever [source],\nThat very thing should be practiced.\nIn order to protect the worldly mind,\nHaving seen the training, practice it correctly.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the scope of Buddhist practice, emphasizing that one should engage in all practices that are not explicitly forbidden, while being mindful of conventional norms and proper training.", "translation": "Whatever is not prohibited from whatever [source],\nThat very thing should be practiced.\nIn order to protect the worldly mind,\nHaving seen the training, practice it correctly." @@ -32034,9 +32188,9 @@ "translation": "Whatever is not prohibited,\nThat very thing should be practiced.\nIn order to protect the minds of worldly beings,\nHaving seen the training, practice it properly." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ལས་གང་ནི་མ་བཀག་པ། །དེ་ཉིད་སྤྱད་པར་བྱ་བ་སྟེ། །འཇིག་རྟེན་སེམས་ནི་བསྲུང་བའི་ཕྱིར། །བསླབ་པ་མཐོང་ནས་ཡང་དག་སྤྱད། །\n\nCommentary 1: ཡང་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་པའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་པའི་ཕྱིར་ཡང་བསླབ་པ་བསྲུང་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ལས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་དུ་བཀག་པ་མེད་པའི་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ། ངེས་པར་སྦྱར་བར་བྱ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་བསྲུང་བའི་དོན་དུ་ཡིན་པས་ན། བསླབ་པ་མཐོང་ནས་བསླབ་པ་དེ་དང་མི་འགལ་བར་ཡང་དག་པར་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་འཇིག་རྟེན་པ་མོས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ །དྲན་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་མིང་ཉིད་ཀྱིས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྔར་བརྗོད་དོ། །ཤེས་བཞིན་གྱི་མ་བརྗེད་པས་དེ་ངེས་པར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གང་ལས་བྱ་བ་གང་ནི་མ་བཀག་པ་དེ་ཉིད་སྤྱད་པར་བྱ་བ་སྟེ་འཇིག་རྟེན་གྱི་སེམས་མ་དད་པ་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་བསླབ་བཏུས་སོགས་ལས་དེ་ཡོད་པའི་བསླབ་པ་མཐོང་ནས་ཡང་དག་པར་སྤྱད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nWhatever has not been prohibited,\nThat very thing should be practiced.\nIn order to protect the minds of worldly people,\nHaving seen the precepts, practice them properly.\n\n\nThis translation conveys that one should engage in actions that are not explicitly forbidden, while being mindful of following the Buddhist precepts correctly. The purpose is to safeguard the faith and attitudes of ordinary people by demonstrating proper conduct in accordance with the teachings.", - "translation": "Whatever has not been prohibited,\nThat very thing should be practiced.\nIn order to protect the minds of worldly people,\nHaving seen the precepts, practice them properly." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ལས་གང་ནི་མ་བཀག་པ། །དེ་ཉིད་སྤྱད་པར་བྱ་བ་སྟེ། །འཇིག་རྟེན་སེམས་ནི་བསྲུང་བའི་ཕྱིར། །བསླབ་པ་མཐོང་ནས་ཡང་དག་སྤྱད། །\n\nCommentary 1: ཡང་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་པའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་པའི་ཕྱིར་ཡང་བསླབ་པ་བསྲུང་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ལས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་དུ་བཀག་པ་མེད་པའི་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ། ངེས་པར་སྦྱར་བར་བྱ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་བསྲུང་བའི་དོན་དུ་ཡིན་པས་ན། བསླབ་པ་མཐོང་ནས་བསླབ་པ་དེ་དང་མི་འགལ་བར་ཡང་དག་པར་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་འཇིག་རྟེན་པ་མོས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ །དྲན་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་མིང་ཉིད་ཀྱིས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྔར་བརྗོད་དོ། །ཤེས་བཞིན་གྱི་མ་བརྗེད་པས་དེ་ངེས་པར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གང་ལས་བྱ་བ་གང་ནི་མ་བཀག་པ་དེ་ཉིད་སྤྱད་པར་བྱ་བ་སྟེ་འཇིག་རྟེན་གྱི་སེམས་མ་དད་པ་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་བསླབ་བཏུས་སོགས་ལས་དེ་ཡོད་པའི་བསླབ་པ་མཐོང་ནས་ཡང་དག་པར་སྤྱད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary emphasizes following worldly thoughts and protecting the precepts. It states that one should engage in actions that are not prohibited, with the purpose of protecting the minds of worldly people. After seeing the precepts, one should practice them correctly without contradicting them, as this will inspire faith in worldly people.\n\nCommentary 2: This commentary is briefer but conveys a similar message. It states that one should engage in actions that are not prohibited in order to protect the minds of worldly people from losing faith. After seeing the precepts in texts like the Śikṣāsamuccaya, one should practice them correctly.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the importance of engaging in actions that are not prohibited by the precepts, with the main purpose of protecting the faith and minds of worldly people. They emphasize the need to study the precepts and practice them correctly, as this will inspire faith in others and prevent them from losing confidence in the Buddhist teachings.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nWhatever actions are not prohibited,\nThose are the ones to be practiced.\nTo protect the minds of worldly people,\nObserve the precepts and practice them correctly.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on following permissible actions, protecting the faith of worldly people, and correctly observing and practicing the Buddhist precepts.", + "translation": "Whatever actions are not prohibited,\nThose are the ones to be practiced.\nTo protect the minds of worldly people,\nObserve the precepts and practice them correctly." } }, "glossary": { @@ -32057,7 +32211,7 @@ "སྤྱད": "act" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་ལས་གང་ནི་མ་བཀག་པ། །": { "བཀག་པ": "prohibited" }, @@ -32111,14 +32265,14 @@ "04_commentary_assisted": { "གང་ལས་གང་ནི་མ་བཀག་པ། །དེ་ཉིད་སྤྱད་པར་བྱ་བ་སྟེ། །": { "བཀག་པ": "prohibited", - "སྤྱད་པར་བྱ་བ": "should be practiced" + "སྤྱད་པར་བྱ་བ": "practiced" }, "འཇིག་རྟེན་སེམས་ནི་བསྲུང་བའི་ཕྱིར། །བསླབ་པ་མཐོང་ནས་ཡང་དག་སྤྱད། །": { - "འཇིག་རྟེན": "worldly people", - "སེམས": "minds", + "འཇིག་རྟེན་": "worldly", + "སེམས་": "minds", "བསྲུང་བ": "protect", - "བསླབ་པ": "precepts", - "སྤྱད": "practice" + "བསླབ་པ་": "precepts", + "སྤྱད་": "practice" } } } @@ -32129,7 +32283,7 @@ "commentary_1": " ལུས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", "commentary_2": "གསུམ་པ་ཤེས་བཞིན་སྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པ་ནི། བླང་དོར་ཤེས་པའི་བློས་རང་གི་ལུས་དང་ངག་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟག་པར་བྱ་བ་འདི་ཉིད་ཁོ་ནར་མདོར་ན་ནི་ཤེས་བཞིན་སྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ། །ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟག་བྱ་བ། །དེ་ཉིད་ཁོ་ན་མདོར་ན་ནི། །ཤེས་བཞིན་བསྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །\n", "output": "Key terms:\nལུས་(body), སེམས་(mind), གནས་སྐབས་(state/condition), བརྟག་(examine), ཤེས་བཞིན་(introspective awareness), བསྲུང་(guard/protect)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ (locative particle) indicating \"in\" or \"regarding\"\n- ཡང་དང་ཡང་དུ་ (repetitive construction) meaning \"again and again\"\n- མདོར་ན་ (adverbial phrase) meaning \"in brief\"\n- ནི་ (topic particle) emphasizing the following phrase\n\n\nRegarding the states of body and mind,\nOne should examine again and again.\nThis alone, in brief,\nIs the characteristic of guarding introspective awareness.\n\nTechnical note: ཤེས་བཞིན་ (sheshin) is a key term in Tibetan Buddhist meditation practice, referring to a state of continuous mindful awareness or vigilance.", "translation": "Regarding the states of body and mind,\nOne should examine again and again.\nThis alone, in brief,\nIs the characteristic of guarding introspective awareness." @@ -32145,9 +32299,9 @@ "translation": "One should examine again and again\nThe state of one's body and mind.\nThis alone, in brief,\nIs the characteristic of guarding mindfulness." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ། །ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟག་བྱ་བ། །དེ་ཉིད་ཁོ་ན་མདོར་ན་ནི། །ཤེས་བཞིན་བསྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 1: ལུས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ཤེས་བཞིན་སྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པ་ནི། བླང་དོར་ཤེས་པའི་བློས་རང་གི་ལུས་དང་ངག་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟག་པར་བྱ་བ་འདི་ཉིད་ཁོ་ནར་མདོར་ན་ནི་ཤེས་བཞིན་སྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nRepeatedly examine\nThe state of body and mind.\nThis alone, in brief,\nIs the characteristic of guarding mindfulness.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which emphasizes the importance of continually monitoring one's physical and mental states as the key aspect of maintaining mindfulness or awareness.", - "translation": "Repeatedly examine\nThe state of body and mind.\nThis alone, in brief,\nIs the characteristic of guarding mindfulness." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ། །ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟག་བྱ་བ། །དེ་ཉིད་ཁོ་ན་མདོར་ན་ནི། །ཤེས་བཞིན་བསྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 1: ལུས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ཤེས་བཞིན་སྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པ་ནི། བླང་དོར་ཤེས་པའི་བློས་རང་གི་ལུས་དང་ངག་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟག་པར་བྱ་བ་འདི་ཉིད་ཁོ་ནར་མདོར་ན་ནི་ཤེས་བཞིན་སྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis is a very brief introductory phrase, simply stating \"Regarding 'body and' and so forth...\"\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that the third point is a concise explanation of the characteristics of guarding mindfulness. It states that one should repeatedly examine the state of one's body, speech, and mind with the wisdom that knows what to adopt and what to abandon. This, in essence, is the characteristic of guarding mindfulness.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together indicate that the verse is about the definition or characteristic of maintaining mindfulness, which involves constantly checking the state of one's body and mind.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nRepeatedly examine the state of body and mind.\nThis alone, in brief,\nIs the characteristic of guarding mindfulness.", + "translation": "Repeatedly examine the state of body and mind.\nThis alone, in brief,\nIs the characteristic of guarding mindfulness." } }, "glossary": { @@ -32165,7 +32319,7 @@ "མཚན་ཉིད་": "characteristic" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ། །": { "ལུས་": "body", "སེམས་": "mind", @@ -32243,7 +32397,7 @@ "commentary_1": " ལུས་ནི་ཡིད་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་ཡིན་པས་ལུས་ཀྱི་བྱ་བར་ཐམས་ཅད་འདུས་པ་ཡིན་ནོ། །སྤྱད་པར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ། སྒྲ་ཙམ་གྱིས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སྨན་དཔྱད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ནད་གསོ་བའི་བསྟན་བཅོས་སོ།།", "commentary_2": "གསུམ་པ་དེ་དག་རྒྱུད་ལ་སྦྱར་བ་ལ་འབད་པར་གདམས་པ་ནི། ལུས་དང་སེམས་ཀྱིས་འདི་དག་ལེགས་པར་སྤྱད་པར་བྱའི་ཉམས་སུ་མི་ལེན་པར་ཚིག་ཙམ་བརྗོད་པས་དོན་ཅི་ཞིག་འགྲུབ་སྟེ། དཔེར་ན་སྨན་དཔྱད་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི་ནད་པ་དག་ལ་ཕན་པར་འགྱུར་རམ་སྟེ་མི་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །དྲན་དང་ཤེས་བཞིན་མིག་གཉིས་མི་ལྡན་ན། །ཐོས་སོགས་ལུས་སྟོབས་ལྡན་ཡང་འཁོར་བ་ཡི། །ས་ཁྱོན་ཆེ་ལས་བརྒལ་བར་མི་ནུས་པས། །དྲན་ཤེས་གཅེས་པར་ཟུངས་ཤིག་ཤེས་ལྡན་དག །ལེའུ་ལྔ་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་ཀྱིས་འདི་དག་སྤྱད་པར་བྱ། །ཚིག་ཙམ་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་འགྲུབ། །སྨན་དཔྱད་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི། །ནད་པ་དག་ལ་ཕན་འགྱུར་རམ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nལུས་ (body), སྤྱད་པར་བྱ་ (to practice/engage in), ཚིག་ཙམ་ (mere words), འགྲུབ་ (accomplish), སྨན་དཔྱད་ (medical treatise), ནད་པ་ (patient)\n\nGrammatical notes:\n- Use of rhetorical questions with ཅི་ཞིག་ and འམ་\n- Instrumental case with གྱིས་\n\n\nThese should be practiced with the body.\nWhat is accomplished by mere recitation of words?\nBy merely reading medical treatises,\nWill patients be benefited?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of actual practice over theoretical knowledge, using medical treatment as an analogy.", "translation": "These should be practiced with the body.\nWhat is accomplished by mere recitation of words?\nBy merely reading medical treatises,\nWill patients be benefited?" @@ -32259,9 +32413,9 @@ "translation": "These should be practiced with the body.\nWhat can be accomplished by mere words?\nBy merely reading medical texts,\nHow can that benefit the sick?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལུས་ཀྱིས་འདི་དག་སྤྱད་པར་བྱ། །ཚིག་ཙམ་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་འགྲུབ། །སྨན་དཔྱད་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི། །ནད་པ་དག་ལ་ཕན་འགྱུར་རམ། །\n\nCommentary 1: ལུས་ནི་ཡིད་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་ཡིན་པས་ལུས་ཀྱི་བྱ་བར་ཐམས་ཅད་འདུས་པ་ཡིན་ནོ། །སྤྱད་པར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ། སྒྲ་ཙམ་གྱིས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སྨན་དཔྱད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ནད་གསོ་བའི་བསྟན་བཅོས་སོ།།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་དེ་དག་རྒྱུད་ལ་སྦྱར་བ་ལ་འབད་པར་གདམས་པ་ནི། ལུས་དང་སེམས་ཀྱིས་འདི་དག་ལེགས་པར་སྤྱད་པར་བྱའི་ཉམས་སུ་མི་ལེན་པར་ཚིག་ཙམ་བརྗོད་པས་དོན་ཅི་ཞིག་འགྲུབ་སྟེ། དཔེར་ན་སྨན་དཔྱད་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི་ནད་པ་དག་ལ་ཕན་པར་འགྱུར་རམ་སྟེ་མི་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །དྲན་དང་ཤེས་བཞིན་མིག་གཉིས་མི་ལྡན་ན། །ཐོས་སོགས་ལུས་སྟོབས་ལྡན་ཡང་འཁོར་བ་ཡི། །ས་ཁྱོན་ཆེ་ལས་བརྒལ་བར་མི་ནུས་པས། །དྲན་ཤེས་གཅེས་པར་ཟུངས་ཤིག་ཤེས་ལྡན་དག །ལེའུ་ལྔ་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nThese should be practiced with the body. What can be accomplished by mere words?\nBy merely reading medical treatises,\nCan patients be cured?\n\n\nThis translation conveys that one must actually practice the teachings with body and mind, not just recite them verbally. It uses the analogy that simply reading medical texts cannot cure patients - similarly, merely reciting Buddhist teachings without practicing them sincerely will not lead to spiritual accomplishment.", - "translation": "These should be practiced with the body. What can be accomplished by mere words?\nBy merely reading medical treatises,\nCan patients be cured?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལུས་ཀྱིས་འདི་དག་སྤྱད་པར་བྱ། །ཚིག་ཙམ་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་འགྲུབ། །སྨན་དཔྱད་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི། །ནད་པ་དག་ལ་ཕན་འགྱུར་རམ། །\n\nCommentary 1: ལུས་ནི་ཡིད་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་ཡིན་པས་ལུས་ཀྱི་བྱ་བར་ཐམས་ཅད་འདུས་པ་ཡིན་ནོ། །སྤྱད་པར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ། སྒྲ་ཙམ་གྱིས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སྨན་དཔྱད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ནད་གསོ་བའི་བསྟན་བཅོས་སོ།།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་དེ་དག་རྒྱུད་ལ་སྦྱར་བ་ལ་འབད་པར་གདམས་པ་ནི། ལུས་དང་སེམས་ཀྱིས་འདི་དག་ལེགས་པར་སྤྱད་པར་བྱའི་ཉམས་སུ་མི་ལེན་པར་ཚིག་ཙམ་བརྗོད་པས་དོན་ཅི་ཞིག་འགྲུབ་སྟེ། དཔེར་ན་སྨན་དཔྱད་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི་ནད་པ་དག་ལ་ཕན་པར་འགྱུར་རམ་སྟེ་མི་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །དྲན་དང་ཤེས་བཞིན་མིག་གཉིས་མི་ལྡན་ན། །ཐོས་སོགས་ལུས་སྟོབས་ལྡན་ཡང་འཁོར་བ་ཡི། །ས་ཁྱོན་ཆེ་ལས་བརྒལ་བར་མི་ནུས་པས། །དྲན་ཤེས་གཅེས་པར་ཟུངས་ཤིག་ཤེས་ལྡན་དག །ལེའུ་ལྔ་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\nCommentary 1 summary:\nThis commentary emphasizes that the body follows the mind, so all actions are encompassed in bodily actions. It stresses that one should practice genuinely, not just verbally. It also defines \"medical treatise\" as a text on healing illnesses.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary advises putting effort into applying these teachings to one's mind stream. It states that merely reciting words without practice accomplishes nothing, using the analogy that simply reading medical texts doesn't heal patients. It emphasizes the importance of mindfulness and awareness in spiritual practice.\n\nCombined meaning:\nBoth commentaries stress the importance of genuine practice over mere verbal recitation or intellectual understanding. They use the analogy of medical texts to illustrate that knowledge without application is ineffective. The focus is on embodied practice and integrating teachings into one's life and mind.\n\nNow, translating the input text in accordance with this combined meaning:\n\nThese teachings should be practiced with body and mind.\nWhat can be accomplished by mere words?\nJust as reading medical texts\nCannot heal the sick.\n\nThis translation emphasizes the need for holistic practice involving both body and mind, rather than just verbal or intellectual engagement with the teachings. It retains the medical analogy to illustrate the ineffectiveness of knowledge without practical application.", + "translation": "These teachings should be practiced with body and mind.\nWhat can be accomplished by mere words?\nJust as reading medical texts\nCannot heal the sick." } }, "glossary": { @@ -32284,7 +32438,7 @@ "ཕན་": "benefit" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལུས་ཀྱིས་འདི་དག་སྤྱད་པར་བྱ། །": { "ལུས་": "body", "སྤྱད་པ་": "practiced" @@ -32340,17 +32494,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ལུས་ཀྱིས་འདི་དག་སྤྱད་པར་བྱ། །ཚིག་ཙམ་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་འགྲུབ། །": { + "ལུས་ཀྱིས་འདི་དག་སྤྱད་པར་བྱ། །": { "ལུས་": "body", - "སྤྱད་པར་བྱ": "practiced", - "ཚིག་": "words", - "འགྲུབ": "accomplished" + "སྤྱད་པར་བྱ།": "should be practiced" }, - "སྨན་དཔྱད་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི། །ནད་པ་དག་ལ་ཕན་འགྱུར་རམ། །": { - "སྨན་དཔྱད་": "medical treatises", - "བཀླགས་པ་": "reading", - "ནད་པ་": "patients", - "ཕན་འགྱུར་": "cured" + "ཚིག་ཙམ་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་འགྲུབ། །": { + "ཚིག་ཙམ་": "mere words", + "འགྲུབ།": "accomplished" + }, + "སྨན་དཔྱད་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི། །": { + "སྨན་དཔྱད་": "medical texts", + "བཀླགས་པ་": "reading" + }, + "ནད་པ་དག་ལ་ཕན་འགྱུར་རམ། །": { + "ནད་པ་": "sick", + "ཕན་": "heal" } } } @@ -32361,7 +32519,7 @@ "commentary_1": " གོང་དུ་སྦྱིན་པ་གོ་རིམས་མ་ངེས་པར་བཤད་པའི་རྗེས་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྟན་ནས་བཟོད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསྐལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྦྱིན་པ་ནི་སྔར་བརྗོད་པའོ། །མཆོད་པ་ནི་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་གྱིས་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ལ་སོགས་པ་མཆོད་པའོ། །ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །དེ་ཀུན་ཞེས་པ་ནི་འདས་མ་ཐག་ཏུ་བརྗོད་པ་རྣམས་སོ། །ཁོང་ཁྲོ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ལ་ཞེ་སྡང་བའོ། །", "commentary_2": "བཟོད་པའི་ལེའུ་ལ་གཉིས། བཟོད་པ་སྒོམ་པར་འོས་པ་དང་། ཇི་ལྟར་སྒོམ་པའི་ཐབས་སོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཁྲོ་བའི་ཉེས་དམིགས་དང་། བཟོད་པའི་ཕན་ཡོན་ནོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མ་མཐོང་བའི་འབྲས་བུ་དང་། མཐོང་བའི་འབྲས་བུ་དང་། དེ་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པའི་སྦྱིན་པ་དང་བདེ་གཤེགས་ལ་སོགས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་མཆོད་པ་དང་ལེགས་སྤྱད་དེ་ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་པར་བྱེད་ཅེས་འགྲེལ་པ་དག་ལས་སོ། །དེ་ཉིད་འཇམ་དཔལ་རྣམ་པར་རོལ་པའི་མདོ་ལས། འཇམ་དཔལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྐལ་པ་བརྒྱར་བསགས་པའི་དགེ་བ་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། ཞེས་གསུངས་སོ། ། འདི་ལ་གཞོམ་བྱ་དང་། འཇོམས་བྱེད་དང་། འཇོམས་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། སྤྱིར་དགེ་བ་ཐབས་ཤེས་གཉིས་ཀས་མ་ཟིན་པ་བསོད་ནམས་ཆ་མཐུན་གྱི་དང་། བདག་མེད་རྟོགས་པས་ཟིན་པ་ཐར་པ་ཆ་མཐུན་ཙམ་དང་། ཐབས་ཤེས་གཉིས་ཀས་ཟིན་པ་ཐེག་ཆེན་གྱི་དགེ་བ་དང་གསུམ་ཡོད་པ་ལས་དང་པོ་ཡིན་ལ། གཉིས་པ་ནི། ཡུལ་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་དམིགས་ནས་ངོ་བོ་དྲག་ཏུ་འཁྲུགས་པ། རྗེས་ཀྱང་འགྱོད་པ་ལ་སོགས་པའི་གཉེན་པོ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ཞིང་། གསུམ་པ་ནི། ས་བོན་རྩ་བ་ནས་འཇོམས་པ་མ་ཡིན་གྱི། སྐྱེས་ནས་མྱོང་འགྱུར་གྱི་ནུས་པ་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་ལན་གྲངས་གཞན་དུ་མྱོང་འགྱུར་དུ་བསྒྱུར་བ་སྟེ། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ལྕི་བ་དེའི་འབྲས་བུ་ཐོག་མར་སྨིན་པར། གནས་བརྟན་སྒྲ་གཅན་འཛིན་གྱིས། ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལྕི་གང་དང་། །ཉེ་བ་གང་དང་གོམས་པ་གང་། །སྔར་བྱས་གང་ཡིན་དེ་དག་ལས། །སྔ་མ་སྔ་མ་རྣམ་སྨིན་འགྱུར། །ཞེས་བཤད་པས་སོ་ཟེར་ཡང་མྱོང་དུས་བསྒྱུར་པ་ནི་ཐར་ཆ་ལ་ཡང་ནུས་པས་གཞོམ་བྱ་མ་ངེས་ཤིང་། འཇོམས་ཚུལ་ཡང་མ་ངེས་ཏེ། འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་ལས། ཉེ་བ་འཁོར་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆེན་པོ་ཡང་སྲབ་པ་དང་ཡོངས་སུ་བྱང་བ་དང་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བས་ན་མགལ་དུམ་ལ་ཡང་སེམས་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པའི་ལུས་ལ་ལྟ་ཅི་ཞིག་སྨྲོས་ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས། །ལེགས་སྤྱད་གང་ཡིན་དེ་ཀུན་ཡང་། །ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་པར་བྱེད། །\n", "output": "Key terms:\nབསྐལ་པ་(kalpa), སྦྱིན་(generosity), བདེ་གཤེགས་(Sugata), མཆོད་(offerings), ལེགས་སྤྱད་(virtuous deeds), ཁོང་ཁྲོ་(anger)\n\nGrammatical notes:\n- སྟོང་དུ་: \"for a thousand\"\n- བསགས་པ་ཡི་: genitive particle indicating possession/relation\n- ལ་སོགས་: \"and so forth\"\n- གང་ཡིན་: relative clause marker\n- གཅིག་གིས་: instrumental case, \"by one\"\n\n\nThe virtuous deeds accumulated for a thousand kalpas,\nSuch as generosity and offerings to the sugatas,\nAll of these\nAre destroyed by a single instance of anger.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the destructive power of anger in relation to accumulated merit, a common theme in Buddhist ethics.", "translation": "The virtuous deeds accumulated for a thousand kalpas,\nSuch as generosity and offerings to the sugatas,\nAll of these\nAre destroyed by a single instance of anger." @@ -32377,9 +32535,9 @@ "translation": "The good deeds accumulated over a thousand eons,\nSuch as generosity and offerings to the Sugatas,\nAll these virtuous actions\nAre destroyed by a single moment of anger." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས། །ལེགས་སྤྱད་གང་ཡིན་དེ་ཀུན་ཡང་། །ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: གོང་དུ་སྦྱིན་པ་གོ་རིམས་མ་ངེས་པར་བཤད་པའི་རྗེས་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྟན་ནས་བཟོད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསྐལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྦྱིན་པ་ནི་སྔར་བརྗོད་པའོ། །མཆོད་པ་ནི་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་གྱིས་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ལ་སོགས་པ་མཆོད་པའོ། །ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །དེ་ཀུན་ཞེས་པ་ནི་འདས་མ་ཐག་ཏུ་བརྗོད་པ་རྣམས་སོ། །ཁོང་ཁྲོ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ལ་ཞེ་སྡང་བའོ། །\n\nCommentary 2: བཟོད་པའི་ལེའུ་ལ་གཉིས། བཟོད་པ་སྒོམ་པར་འོས་པ་དང་། ཇི་ལྟར་སྒོམ་པའི་ཐབས་སོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཁྲོ་བའི་ཉེས་དམིགས་དང་། བཟོད་པའི་ཕན་ཡོན་ནོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མ་མཐོང་བའི་འབྲས་བུ་དང་། མཐོང་བའི་འབྲས་བུ་དང་། དེ་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པའི་སྦྱིན་པ་དང་བདེ་གཤེགས་ལ་སོགས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་མཆོད་པ་དང་ལེགས་སྤྱད་དེ་ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་པར་བྱེད་ཅེས་འགྲེལ་པ་དག་ལས་སོ། །དེ་ཉིད་འཇམ་དཔལ་རྣམ་པར་རོལ་པའི་མདོ་ལས། འཇམ་དཔལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྐལ་པ་བརྒྱར་བསགས་པའི་དགེ་བ་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། ཞེས་གསུངས་སོ། ། འདི་ལ་གཞོམ་བྱ་དང་། འཇོམས་བྱེད་དང་། འཇོམས་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། སྤྱིར་དགེ་བ་ཐབས་ཤེས་གཉིས་ཀས་མ་ཟིན་པ་བསོད་ནམས་ཆ་མཐུན་གྱི་དང་། བདག་མེད་རྟོགས་པས་ཟིན་པ་ཐར་པ་ཆ་མཐུན་ཙམ་དང་། ཐབས་ཤེས་གཉིས་ཀས་ཟིན་པ་ཐེག་ཆེན་གྱི་དགེ་བ་དང་གསུམ་ཡོད་པ་ལས་དང་པོ་ཡིན་ལ། གཉིས་པ་ནི། ཡུལ་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་དམིགས་ནས་ངོ་བོ་དྲག་ཏུ་འཁྲུགས་པ། རྗེས་ཀྱང་འགྱོད་པ་ལ་སོགས་པའི་གཉེན་པོ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ཞིང་། གསུམ་པ་ནི། ས་བོན་རྩ་བ་ནས་འཇོམས་པ་མ་ཡིན་གྱི། སྐྱེས་ནས་མྱོང་འགྱུར་གྱི་ནུས་པ་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་ལན་གྲངས་གཞན་དུ་མྱོང་འགྱུར་དུ་བསྒྱུར་བ་སྟེ། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ལྕི་བ་དེའི་འབྲས་བུ་ཐོག་མར་སྨིན་པར། གནས་བརྟན་སྒྲ་གཅན་འཛིན་གྱིས། ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལྕི་གང་དང་། །ཉེ་བ་གང་དང་གོམས་པ་གང་། །སྔར་བྱས་གང་ཡིན་དེ་དག་ལས། །སྔ་མ་སྔ་མ་རྣམ་སྨིན་འགྱུར། །ཞེས་བཤད་པས་སོ་ཟེར་ཡང་མྱོང་དུས་བསྒྱུར་པ་ནི་ཐར་ཆ་ལ་ཡང་ནུས་པས་གཞོམ་བྱ་མ་ངེས་ཤིང་། འཇོམས་ཚུལ་ཡང་མ་ངེས་ཏེ། འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་ལས། ཉེ་བ་འཁོར་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆེན་པོ་ཡང་སྲབ་པ་དང་ཡོངས་སུ་བྱང་བ་དང་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བས་ན་མགལ་དུམ་ལ་ཡང་སེམས་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པའི་ལུས་ལ་ལྟ་ཅི་ཞིག་སྨྲོས་ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the commentaries provided:\n\n\nWhatever virtuous deeds one has accumulated\nThrough a thousand eons of generosity,\nOfferings to the Buddhas, and so forth,\nA single moment of anger destroys them all.\n\n\nThis translation aims to capture the key points from the original verse and commentaries:\n\n1. It refers to virtuous deeds accumulated over a very long period (a thousand eons).\n2. It specifically mentions generosity and offerings to Buddhas as examples of these virtuous deeds.\n3. It conveys that even a brief instance of anger has the power to nullify or destroy the positive effects of all those accumulated good deeds.\n4. The translation maintains the poetic structure of the original, with four lines that roughly correspond to the Tibetan.", - "translation": "Whatever virtuous deeds one has accumulated\nThrough a thousand eons of generosity,\nOfferings to the Buddhas, and so forth,\nA single moment of anger destroys them all." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས། །ལེགས་སྤྱད་གང་ཡིན་དེ་ཀུན་ཡང་། །ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: གོང་དུ་སྦྱིན་པ་གོ་རིམས་མ་ངེས་པར་བཤད་པའི་རྗེས་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྟན་ནས་བཟོད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསྐལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྦྱིན་པ་ནི་སྔར་བརྗོད་པའོ། །མཆོད་པ་ནི་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་གྱིས་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ལ་སོགས་པ་མཆོད་པའོ། །ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །དེ་ཀུན་ཞེས་པ་ནི་འདས་མ་ཐག་ཏུ་བརྗོད་པ་རྣམས་སོ། །ཁོང་ཁྲོ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ལ་ཞེ་སྡང་བའོ། །\n\nCommentary 2: བཟོད་པའི་ལེའུ་ལ་གཉིས། བཟོད་པ་སྒོམ་པར་འོས་པ་དང་། ཇི་ལྟར་སྒོམ་པའི་ཐབས་སོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཁྲོ་བའི་ཉེས་དམིགས་དང་། བཟོད་པའི་ཕན་ཡོན་ནོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མ་མཐོང་བའི་འབྲས་བུ་དང་། མཐོང་བའི་འབྲས་བུ་དང་། དེ་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པའི་སྦྱིན་པ་དང་བདེ་གཤེགས་ལ་སོགས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་མཆོད་པ་དང་ལེགས་སྤྱད་དེ་ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་པར་བྱེད་ཅེས་འགྲེལ་པ་དག་ལས་སོ། །དེ་ཉིད་འཇམ་དཔལ་རྣམ་པར་རོལ་པའི་མདོ་ལས། འཇམ་དཔལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྐལ་པ་བརྒྱར་བསགས་པའི་དགེ་བ་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། ཞེས་གསུངས་སོ། ། འདི་ལ་གཞོམ་བྱ་དང་། འཇོམས་བྱེད་དང་། འཇོམས་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། སྤྱིར་དགེ་བ་ཐབས་ཤེས་གཉིས་ཀས་མ་ཟིན་པ་བསོད་ནམས་ཆ་མཐུན་གྱི་དང་། བདག་མེད་རྟོགས་པས་ཟིན་པ་ཐར་པ་ཆ་མཐུན་ཙམ་དང་། ཐབས་ཤེས་གཉིས་ཀས་ཟིན་པ་ཐེག་ཆེན་གྱི་དགེ་བ་དང་གསུམ་ཡོད་པ་ལས་དང་པོ་ཡིན་ལ། གཉིས་པ་ནི། ཡུལ་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་དམིགས་ནས་ངོ་བོ་དྲག་ཏུ་འཁྲུགས་པ། རྗེས་ཀྱང་འགྱོད་པ་ལ་སོགས་པའི་གཉེན་པོ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ཞིང་། གསུམ་པ་ནི། ས་བོན་རྩ་བ་ནས་འཇོམས་པ་མ་ཡིན་གྱི། སྐྱེས་ནས་མྱོང་འགྱུར་གྱི་ནུས་པ་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་ལན་གྲངས་གཞན་དུ་མྱོང་འགྱུར་དུ་བསྒྱུར་བ་སྟེ། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ལྕི་བ་དེའི་འབྲས་བུ་ཐོག་མར་སྨིན་པར། གནས་བརྟན་སྒྲ་གཅན་འཛིན་གྱིས། ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལྕི་གང་དང་། །ཉེ་བ་གང་དང་གོམས་པ་གང་། །སྔར་བྱས་གང་ཡིན་དེ་དག་ལས། །སྔ་མ་སྔ་མ་རྣམ་སྨིན་འགྱུར། །ཞེས་བཤད་པས་སོ་ཟེར་ཡང་མྱོང་དུས་བསྒྱུར་པ་ནི་ཐར་ཆ་ལ་ཡང་ནུས་པས་གཞོམ་བྱ་མ་ངེས་ཤིང་། འཇོམས་ཚུལ་ཡང་མ་ངེས་ཏེ། འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་ལས། ཉེ་བ་འཁོར་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆེན་པོ་ཡང་སྲབ་པ་དང་ཡོངས་སུ་བྱང་བ་དང་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བས་ན་མགལ་དུམ་ལ་ཡང་སེམས་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པའི་ལུས་ལ་ལྟ་ཅི་ཞིག་སྨྲོས་ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary explains that the verse is discussing generosity, making offerings to the Buddhas, and good conduct (moral discipline). It states that anger towards sentient beings can destroy all these positive actions.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary provides a more detailed explanation of the verse in the context of the chapter on patience. It discusses the faults of anger and the benefits of patience. It explains that anger can destroy the merit accumulated over a thousand eons through generosity, offerings, and moral discipline. The commentary also explores different interpretations of how anger destroys merit.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries agree that the verse is highlighting the destructive power of anger. It can negate vast amounts of positive karma accumulated through generosity, offerings to the Buddhas, and ethical conduct. The second commentary provides more context, placing this verse within a broader discussion of cultivating patience and abandoning anger.\n\n4. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThe generosity and offerings to the Sugatas\nAccumulated over a thousand eons,\nAnd whatever good conduct there may be—\nAll of these are destroyed by a single moment of anger.\n\nThis translation attempts to capture the main points emphasized in the commentaries: the long period of accumulation, the specific types of virtuous actions mentioned, and the devastating effect of even a brief instance of anger.", + "translation": "The generosity and offerings to the Sugatas\nAccumulated over a thousand eons,\nAnd whatever good conduct there may be—\nAll of these are destroyed by a single moment of anger." } }, "glossary": { @@ -32403,7 +32561,7 @@ "འཇོམས་པར་བྱེད་": "shatters" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས། །": { "བསྐལ་པ་": "kalpa", "སྟོང་": "thousand", @@ -32449,16 +32607,18 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས། །": { + "བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས།": { "བསྐལ་པ་": "eon", "སྟོང་": "thousand", "བསགས་པ་": "accumulated", "སྦྱིན་": "generosity", - "བདེ་གཤེགས་": "Buddha", + "བདེ་གཤེགས་": "Sugata", "མཆོད་": "offering" }, - "ལེགས་སྤྱད་གང་ཡིན་དེ་ཀུན་ཡང་། །ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་པར་བྱེད། །": { - "ལེགས་སྤྱད་": "virtuous deed", + "།ལེགས་སྤྱད་གང་ཡིན་དེ་ཀུན་ཡང་།": { + "ལེགས་སྤྱད་": "good conduct" + }, + "།ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་པར་བྱེད། །": { "ཁོང་ཁྲོ་": "anger", "འཇོམས་པར་བྱེད་": "destroy" } @@ -32471,7 +32631,7 @@ "commentary_1": " རང་གི་རྟེན་བཅོམ་ནས་གཞན་ཡང་འཇོམས་པར་བྱེད་པས་ན་ཞེ་སྡང་ངོ་། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། འཇམ་དཔལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་བསྐལ་པ་བརྒྱ་དང་སྟོང་དུ་བསགས་པའི་བསོད་ནམས་འཇོམས་པར་བྱེད་འབྲས་བུ་མེད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ཞེ་སྡང་དང་སྡིག་པ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ན། དེ་སྤངས་ལ་བཟོད་པ་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཞེ་སྡང་ནི་ཉེ་བར་མཚོན་པ་ཙམ་ཡིན་པས་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་གཟུང་བར་བྱའོ། །བསྒོམ་པར་བྱ་ཞེས་པ་ནི་ཐབས་སོ། །ཞེ་སྡང་གི་ཉེས་པ་མཐོང་བའི་ཆོས་ཉིད་ལ་མྱོང་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "དེ་ལྟར་ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་གཞན་མེད་ཅིང་དེའི་གཉེན་པོ་བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད་པ་དེ་བས་ན་བཟོད་པ་ལ་ནན་ཏན་དུ་ཐབས་སྣ་ཚོགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་འབད་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་མེད། །བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད། །དེ་བས་བཟོད་ལ་ནན་ཏན་དུ། །སྣ་ཚོགས་ཚུལ་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nཞེ་སྡང་ (anger), སྡིག་པ་ (negativity/sin), བཟོད་པ་ (patience), དཀའ་ཐུབ་ (austerity), ནན་ཏན་ (diligence), བསྒོམ་ (meditate/cultivate)\n\nGrammatical notes:\n- ལྟ་བུའི་ comparative particle \"like\"\n- མེད་ negative existential \"there is no\"\n- དེ་བས་ \"therefore\"\n- སྣ་ཚོགས་ཚུལ་དུ་ \"in various ways\"\n\n\nThere is no negativity like anger,\nThere is no austerity like patience.\nTherefore, on patience diligently\nMeditate in various ways.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the supreme importance of patience (བཟོད་པ་) in Buddhist practice, contrasting it with the destructive nature of anger.", "translation": "There is no negativity like anger,\nThere is no austerity like patience.\nTherefore, on patience diligently\nMeditate in various ways." @@ -32487,9 +32647,9 @@ "translation": "There is no evil like anger,\nNo austerity like patience.\nTherefore, with diligence,\nMeditate on patience in various ways." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་མེད། །བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད། །དེ་བས་བཟོད་ལ་ནན་ཏན་དུ། །སྣ་ཚོགས་ཚུལ་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: རང་གི་རྟེན་བཅོམ་ནས་གཞན་ཡང་འཇོམས་པར་བྱེད་པས་ན་ཞེ་སྡང་ངོ་། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། འཇམ་དཔལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་བསྐལ་པ་བརྒྱ་དང་སྟོང་དུ་བསགས་པའི་བསོད་ནམས་འཇོམས་པར་བྱེད་འབྲས་བུ་མེད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ཞེ་སྡང་དང་སྡིག་པ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ན། དེ་སྤངས་ལ་བཟོད་པ་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཞེ་སྡང་ནི་ཉེ་བར་མཚོན་པ་ཙམ་ཡིན་པས་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་གཟུང་བར་བྱའོ། །བསྒོམ་པར་བྱ་ཞེས་པ་ནི་ཐབས་སོ། །ཞེ་སྡང་གི་ཉེས་པ་མཐོང་བའི་ཆོས་ཉིད་ལ་མྱོང་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་གཞན་མེད་ཅིང་དེའི་གཉེན་པོ་བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད་པ་དེ་བས་ན་བཟོད་པ་ལ་ནན་ཏན་དུ་ཐབས་སྣ་ཚོགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་འབད་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan text, based on the input and commentaries provided:\n\n\nThere is no sin like anger,\nNo austerity like patience.\nTherefore, diligently cultivate patience\nIn various ways and methods.\n\n\nThis translation aims to capture the core meaning that anger is considered an extremely harmful negative emotion, while patience is praised as the highest virtue and spiritual practice. The verse encourages dedicated, persistent effort to develop patience through diverse approaches and techniques as an antidote to anger and other destructive emotions.", - "translation": "There is no sin like anger,\nNo austerity like patience.\nTherefore, diligently cultivate patience\nIn various ways and methods." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་མེད། །བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད། །དེ་བས་བཟོད་ལ་ནན་ཏན་དུ། །སྣ་ཚོགས་ཚུལ་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: རང་གི་རྟེན་བཅོམ་ནས་གཞན་ཡང་འཇོམས་པར་བྱེད་པས་ན་ཞེ་སྡང་ངོ་། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། འཇམ་དཔལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་བསྐལ་པ་བརྒྱ་དང་སྟོང་དུ་བསགས་པའི་བསོད་ནམས་འཇོམས་པར་བྱེད་འབྲས་བུ་མེད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ཞེ་སྡང་དང་སྡིག་པ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ན། དེ་སྤངས་ལ་བཟོད་པ་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཞེ་སྡང་ནི་ཉེ་བར་མཚོན་པ་ཙམ་ཡིན་པས་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་གཟུང་བར་བྱའོ། །བསྒོམ་པར་བྱ་ཞེས་པ་ནི་ཐབས་སོ། །ཞེ་སྡང་གི་ཉེས་པ་མཐོང་བའི་ཆོས་ཉིད་ལ་མྱོང་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་གཞན་མེད་ཅིང་དེའི་གཉེན་པོ་བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད་པ་དེ་བས་ན་བཟོད་པ་ལ་ནན་ཏན་དུ་ཐབས་སྣ་ཚོགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་འབད་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that anger destroys one's own foundation and harms others. It quotes a teaching that says anger destroys merit accumulated over hundreds or thousands of eons. Since anger is the cause of great negativity, one should abandon it and cultivate patience. The commentary emphasizes that \"anger\" here represents all forms of hostility. It suggests that meditation is the method to realize the faults of anger through direct experience.\n\nCommentary 2: This commentary summarizes the main verse, stating that there is no negativity like anger and no austerity like patience. Therefore, one should diligently cultivate patience through various methods.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the destructive nature of anger and the importance of cultivating patience as its antidote. They suggest that patience should be practiced diligently through various methods and meditation to directly experience the faults of anger and the benefits of patience.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThere is no negativity as harmful as anger,\nThere is no spiritual practice as powerful as patience.\nTherefore, one should diligently cultivate patience\nThrough various methods and meditation techniques.\n", + "translation": "There is no negativity as harmful as anger,\nThere is no spiritual practice as powerful as patience.\nTherefore, one should diligently cultivate patience\nThrough various methods and meditation techniques." } }, "glossary": { @@ -32511,7 +32671,7 @@ "བསྒོམ་པར་བྱ་": "cultivate" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་མེད། །": { "ཞེ་སྡང་": "anger", "སྡིག་པ་": "negativity" @@ -32568,19 +32728,18 @@ "04_commentary_assisted": { "ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་མེད། །": { "ཞེ་སྡང་": "anger", - "སྡིག་པ་": "sin" + "སྡིག་པ་": "negativity" }, "བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད། །": { "བཟོད་པ་": "patience", - "དཀའ་ཐུབ་": "austerity" + "དཀའ་ཐུབ་": "spiritual practice" }, "དེ་བས་བཟོད་ལ་ནན་ཏན་དུ། །": { - "བཟོད་": "patience", - "ནན་ཏན་": "diligently" + "བཟོད་": "patience" }, "སྣ་ཚོགས་ཚུལ་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །": { "སྣ་ཚོགས་": "various", - "བསྒོམ་པར་བྱ་": "cultivate" + "བསྒོམ་པ་": "meditation" } } } @@ -32591,7 +32750,7 @@ "commentary_1": " ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུམ་གསུངས་ཏེ། ཞི་བའི་ཡིད་ཅེས་པ་ནི་ཡིད་རབ་ཏུ་ཞི་བའོ། །དགའ་བ་ཉིད་བདེ་བའོ། །མི་འཐོབ་པ་ནི་ཞེ་སྡང་གི་མེ་འབར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བརྟན་མེད་ནི་མི་བརྟན་པར་འགྱུར་བའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན་ཡིད་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བ་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་ཉམས་སུ་མི་མྱོང་ཡིད་དགའ་བ་དང་སྒོ་ལྔའི་འཁོར་གྱི་བདེ་བའང་མི་ཐོབ་ལ། གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་དེ་ལུས་སེམས་སོ་མི་ཐུབ་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན། །ཡིད་ནི་ཞི་བ་ཉམས་མི་མྱོང་། །དགའ་དང་བདེ་བའང་མི་འཐོབ་ལ། །གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་འགྱུར། །\n", "output": "Key terms:\nཞེ་སྡང་ (anger), ཟུག་རྔུ་ (thorn/pain), སེམས་འཆང་ (hold in mind), ཞི་བ་ (peace), ཉམས་མྱོང་ (experience), དགའ་ (joy), བདེ་བ་ (happiness), གཉིད་ (sleep), བརྟན་ (stability)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ conditional particle\n- Negation with མི་ and མེད་\n- ལ་ connective particle\n\n\nIf one holds a mind of the thorn of anger,\nThe mind will not experience peace.\nOne will not attain joy and happiness,\nSleep will not come, and one will become unstable.\n\n\nNote: ཟུག་རྔུ་ (thorn) is a metaphor for the painful, piercing quality of anger.", "translation": "If one holds a mind of the thorn of anger,\nThe mind will not experience peace.\nOne will not attain joy and happiness,\nSleep will not come, and one will become unstable." @@ -32607,9 +32766,9 @@ "translation": "If one harbors anger and resentment in the mind,\nOne will not experience mental peace.\nJoy and happiness will not be attained,\nSleep will not come, and stability will be lost." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན། །ཡིད་ནི་ཞི་བ་ཉམས་མི་མྱོང་། །དགའ་དང་བདེ་བའང་མི་འཐོབ་ལ། །གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུམ་གསུངས་ཏེ། ཞི་བའི་ཡིད་ཅེས་པ་ནི་ཡིད་རབ་ཏུ་ཞི་བའོ། །དགའ་བ་ཉིད་བདེ་བའོ། །མི་འཐོབ་པ་ནི་ཞེ་སྡང་གི་མེ་འབར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བརྟན་མེད་ནི་མི་བརྟན་པར་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན་ཡིད་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བ་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་ཉམས་སུ་མི་མྱོང་ཡིད་དགའ་བ་དང་སྒོ་ལྔའི་འཁོར་གྱི་བདེ་བའང་མི་ཐོབ་ལ། གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་དེ་ལུས་སེམས་སོ་མི་ཐུབ་པར་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIf one harbors anger like a thorn in the mind,\nThe mind will not experience peace and tranquility.\nOne will not attain joy and happiness,\nSleep will not come, and one will become unstable.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, explaining how holding onto anger disrupts mental peace, prevents happiness, disturbs sleep, and leads to instability in body and mind.", - "translation": "If one harbors anger like a thorn in the mind,\nThe mind will not experience peace and tranquility.\nOne will not attain joy and happiness,\nSleep will not come, and one will become unstable." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན། །ཡིད་ནི་ཞི་བ་ཉམས་མི་མྱོང་། །དགའ་དང་བདེ་བའང་མི་འཐོབ་ལ། །གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུམ་གསུངས་ཏེ། ཞི་བའི་ཡིད་ཅེས་པ་ནི་ཡིད་རབ་ཏུ་ཞི་བའོ། །དགའ་བ་ཉིད་བདེ་བའོ། །མི་འཐོབ་པ་ནི་ཞེ་སྡང་གི་མེ་འབར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བརྟན་མེད་ནི་མི་བརྟན་པར་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན་ཡིད་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བ་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་ཉམས་སུ་མི་མྱོང་ཡིད་དགའ་བ་དང་སྒོ་ལྔའི་འཁོར་གྱི་བདེ་བའང་མི་ཐོབ་ལ། གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་དེ་ལུས་སེམས་སོ་མི་ཐུབ་པར་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains the terms used in the verse. It defines \"peaceful mind\" as a thoroughly pacified mind. \"Joy\" is equated with \"happiness.\" It states that one cannot attain these due to the burning fire of anger. \"Instability\" is explained as becoming unstable.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the effects of holding anger in one's mind. It explains that one cannot experience the cessation of suffering or neutral feelings, cannot attain mental joy or physical pleasure through the five senses, cannot sleep, and becomes unstable in body and mind.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that harboring anger prevents one from experiencing peace of mind, joy, and happiness. Anger is likened to a burning fire that disturbs mental and physical stability, affects sleep, and hinders the experience of positive sensations and emotions.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nIf one harbors anger like a thorn in the mind,\nOne will not experience peace of mind.\nNeither joy nor happiness will be attained,\nSleep will not come, and one will become unstable.", + "translation": "If one harbors anger like a thorn in the mind,\nOne will not experience peace of mind.\nNeither joy nor happiness will be attained,\nSleep will not come, and one will become unstable." } }, "glossary": { @@ -32631,7 +32790,7 @@ "བརྟན་": "constancy" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན། །": { "ཞེ་སྡང་": "anger", "ཟུག་རྔུ་": "thorn", @@ -32701,7 +32860,7 @@ "ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན། །": { "ཞེ་སྡང་": "anger", "སེམས་": "mind", - "འཆང་": "harbors" + "འཆང་": "harbor" }, "ཡིད་ནི་ཞི་བ་ཉམས་མི་མྱོང་། །": { "ཡིད་": "mind", @@ -32715,7 +32874,8 @@ }, "གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་འགྱུར། །": { "གཉིད་": "sleep", - "བརྟན་མེད་": "unstable" + "བརྟན་མེད་": "unstable", + "འགྱུར་": "become" } } } @@ -32726,7 +32886,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ནི་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ཉིད་དོ། །སྡང་བ་དང་ལྡན་པ་ནི་མི་དགའ་བར་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "བྲན་སོགས་གང་དག་ལ་རྗེ་བོས་ནོར་དང་བཀུར་སྟིའི་དྲིན་བྱིན་ཅིང་རྗེ་བོ་དེ་ལ་བསྟེན་པར་གྱུར་པའི་བྲན་སོགས་དེ་དག་ཀྱང་ནི་ཞེ་སྡང་ལྡན་པའི་རྗེ་དཔོན་དེ་ལ་གསོད་པར་རྒོལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་དག་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ཡིས། །དྲིན་བྱིན་དེ་ལ་བརྟེན་གྱུར་པ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྡང་ལྡན་པའི། །རྗེ་དཔོན་དེ་ལ་གསོད་པར་རྒོལ། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nནོར་ (wealth), བཀུར་སྟི་ (honor/respect), དྲིན་ (kindness/favor), བརྟེན་ (depend on), སྡང་ (hatred), རྗེ་དཔོན་ (lord/master)\n\nGrammatical notes:\n- གང་དག་...དེ་དག་ construction indicating \"those who...\"\n- ཡིས་ and ལ་ particles indicating instrumental and indirect object\n- གྱུར་པ་ past tense verb\n- ལྡན་པའི་ adjectival phrase\n\n\nThose who, through wealth and honor,\nHave been given kindness and depended on them,\nEven they, filled with hatred,\nAttack to kill that lord.\n\nTechnical note: This verse appears to be describing the phenomenon of people turning against their benefactors, even to the point of violence, despite having received kindness and support from them.", "translation": "Those who, through wealth and honor,\nHave been given kindness and depended on them,\nEven they, filled with hatred,\nAttack to kill that lord." @@ -32742,9 +32902,9 @@ "translation": "Those who were given wealth and honors,\nAnd relied upon that benefactor,\nEven they, filled with hatred,\nAttack to kill that lord and master." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་དག་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ཡིས། །དྲིན་བྱིན་དེ་ལ་བརྟེན་གྱུར་པ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྡང་ལྡན་པའི། །རྗེ་དཔོན་དེ་ལ་གསོད་པར་རྒོལ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ནི་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ཉིད་དོ། །སྡང་བ་དང་ལྡན་པ་ནི་མི་དགའ་བར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: བྲན་སོགས་གང་དག་ལ་རྗེ་བོས་ནོར་དང་བཀུར་སྟིའི་དྲིན་བྱིན་ཅིང་རྗེ་བོ་དེ་ལ་བསྟེན་པར་གྱུར་པའི་བྲན་སོགས་དེ་དག་ཀྱང་ནི་ཞེ་སྡང་ལྡན་པའི་རྗེ་དཔོན་དེ་ལ་གསོད་པར་རྒོལ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nThose who have received the kindness of wealth and honors, and have come to depend on that master, even they will turn against and attempt to kill that lord who has become filled with hatred.\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. Some people (likely servants or subordinates) have received benefits of wealth and respect from a master.\n2. These people have become dependent on or loyal to that master.\n3. However, if the master becomes hateful or angry, even these beneficiaries will turn against him.\n4. They may go so far as to try to kill the master they once depended on.\n\nThe commentaries help clarify the meaning of certain terms and the overall context of the verse.", - "translation": "Those who have received the kindness of wealth and honors, and have come to depend on that master, even they will turn against and attempt to kill that lord who has become filled with hatred." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་དག་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ཡིས། །དྲིན་བྱིན་དེ་ལ་བརྟེན་གྱུར་པ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྡང་ལྡན་པའི། །རྗེ་དཔོན་དེ་ལ་གསོད་པར་རྒོལ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ནི་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ཉིད་དོ། །སྡང་བ་དང་ལྡན་པ་ནི་མི་དགའ་བར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: བྲན་སོགས་གང་དག་ལ་རྗེ་བོས་ནོར་དང་བཀུར་སྟིའི་དྲིན་བྱིན་ཅིང་རྗེ་བོ་དེ་ལ་བསྟེན་པར་གྱུར་པའི་བྲན་སོགས་དེ་དག་ཀྱང་ནི་ཞེ་སྡང་ལྡན་པའི་རྗེ་དཔོན་དེ་ལ་གསོད་པར་རྒོལ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary simply defines some terms. It states that \"wealth and honor\" refers to actual wealth and honor. \"Having anger\" means to be displeased or unhappy.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that servants and others who have received the kindness of wealth and honor from their master, and who depend on that master, will still turn against and attempt to kill that master if the master becomes angry or hostile.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that even those who have received benefits and depend on someone can turn against that person if they become angry or displeased, potentially to the point of attempting to kill them.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nThose who have received the kindness of wealth and honor,\nAnd have come to depend on that benefactor,\nEven they will turn against and attempt to kill\nThat master when he becomes filled with anger.", + "translation": "Those who have received the kindness of wealth and honor,\nAnd have come to depend on that benefactor,\nEven they will turn against and attempt to kill\nThat master when he becomes filled with anger." } }, "glossary": { @@ -32761,7 +32921,7 @@ "གསོད་པར་རྒོལ་": "confront and kill" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་དག་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ཡིས། །དྲིན་བྱིན་དེ་ལ་བརྟེན་གྱུར་པ།": { "ནོར་": "wealth", "བཀུར་སྟི་": "honor", @@ -32802,16 +32962,16 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "གང་དག་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ཡིས། །དྲིན་བྱིན་དེ་ལ་བརྟེན་གྱུར་པ།": { + "གང་དག་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ཡིས། །དྲིན་བྱིན་དེ་ལ་བརྟེན་གྱུར་པ། །": { "ནོར་": "wealth", - "བཀུར་སྟི་": "honors", - "དྲིན་": "kindness", + "བཀུར་སྟི་": "honor", + "དྲིན་བྱིན་": "kindness", "བརྟེན་": "depend" }, - "།དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྡང་ལྡན་པའི། །རྗེ་དཔོན་དེ་ལ་གསོད་པར་རྒོལ།": { - "སྡང་": "hatred", - "རྗེ་དཔོན་": "lord", - "གསོད་": "kill" + "དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྡང་ལྡན་པའི། །རྗེ་དཔོན་དེ་ལ་གསོད་པར་རྒོལ། །": { + "སྡང་ལྡན་": "filled with anger", + "རྗེ་དཔོན་": "master", + "གསོད་པར་རྒོལ་": "attempt to kill" } } } @@ -32822,7 +32982,7 @@ "commentary_1": " དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གོ་སླའོ། །གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་རྣམས་བསྐྱེད་པ་དེའི་ཕྱིར་དགྲས་བརྟགས་པའོ། །", "commentary_2": "ཞེ་སྡང་དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་བྱེད། སྦྱིན་པས་སེམས་ཅན་བསྡུས་ཀྱང་ཞེ་སྡང་གི་དབང་གིས་སེམས་ཅན་རྣམས་དེ་དང་རྟེན་ཅིང་འགྲོགས་པར་མི་བྱེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་འགྱུར། །སྦྱིན་པས་བསྡུས་ཀྱང་བསྟེན་མི་བྱེད། །མདོར་ན་ཁྲོ་བ་བདེར་གནས་པ། །དེ་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nམཛའ་བཤེས་ (friends), སྐྱོ་བ་ (weary/discouraged), སྦྱིན་པ་ (generosity), བསྟེན་ (rely on/associate with), ཁྲོ་བ་ (anger), བདེར་གནས་ (dwell in happiness)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཡིས་ (instrumental case, \"by that\")\n- བསྡུས་ཀྱང་ (concessive, \"even though gathered\")\n- མདོར་ན་ (adverbial phrase, \"in short\")\n\n\nBy that, friends become weary.\nEven though gathered through generosity, they will not rely [on one].\nIn short, for one dwelling in anger,\nThere is not any happiness whatsoever.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the negative consequences of anger, emphasizing how it affects relationships and personal well-being, despite attempts at generosity.", "translation": "By that, friends become weary.\nEven though gathered through generosity, they will not rely [on one].\nIn short, for one dwelling in anger,\nThere is not any happiness whatsoever." @@ -32838,9 +32998,9 @@ "translation": "By that, friends become weary.\nThough attracted by generosity, they do not rely on it.\nIn short, for one who dwells in anger,\nThere is no happiness whatsoever." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་འགྱུར། །སྦྱིན་པས་བསྡུས་ཀྱང་བསྟེན་མི་བྱེད། །མདོར་ན་ཁྲོ་བ་བདེར་གནས་པ། །དེ་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གོ་སླའོ། །གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་རྣམས་བསྐྱེད་པ་དེའི་ཕྱིར་དགྲས་བརྟགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཞེ་སྡང་དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་བྱེད། སྦྱིན་པས་སེམས་ཅན་བསྡུས་ཀྱང་ཞེ་སྡང་གི་དབང་གིས་སེམས་ཅན་རྣམས་དེ་དང་རྟེན་ཅིང་འགྲོགས་པར་མི་བྱེད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nBy that [anger], friends become weary. Even those gathered through generosity will not associate [with an angry person]. In short, there is no one at all who dwells happily with anger.\n", - "translation": "By that [anger], friends become weary. Even those gathered through generosity will not associate [with an angry person]. In short, there is no one at all who dwells happily with anger." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་འགྱུར། །སྦྱིན་པས་བསྡུས་ཀྱང་བསྟེན་མི་བྱེད། །མདོར་ན་ཁྲོ་བ་བདེར་གནས་པ། །དེ་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གོ་སླའོ། །གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་རྣམས་བསྐྱེད་པ་དེའི་ཕྱིར་དགྲས་བརྟགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཞེ་སྡང་དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་བྱེད། སྦྱིན་པས་སེམས་ཅན་བསྡུས་ཀྱང་ཞེ་སྡང་གི་དབང་གིས་སེམས་ཅན་རྣམས་དེ་དང་རྟེན་ཅིང་འགྲོགས་པར་མི་བྱེད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary suggests that the verse is straightforward to understand. It implies that anger generates various sufferings, and therefore it should be examined as an enemy.\n\nCommentary 2: This commentary explains that anger causes friends to become weary. Even if one attracts beings through generosity, due to the power of anger, these beings will not associate or stay with that person.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the negative effects of anger. It causes suffering, alienates friends, and prevents people from associating with the angry person, even if they are attracted by generosity. Anger is seen as an enemy to be examined and overcome.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\n\nDue to that [anger], friends become weary.\nThough attracted by generosity, they will not stay.\nIn short, for one dwelling in anger,\nThere is no happiness whatsoever.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on anger's destructive effects on relationships and personal well-being, highlighting how it negates even positive actions like generosity and leaves no room for happiness.", + "translation": "Due to that [anger], friends become weary.\nThough attracted by generosity, they will not stay.\nIn short, for one dwelling in anger,\nThere is no happiness whatsoever." } }, "glossary": { @@ -32861,7 +33021,7 @@ }, "དེ་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །": {} }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་འགྱུར། །": { "མཛའ་བཤེས་": "friends", "སྐྱོ་བར་": "weary" @@ -32920,24 +33080,21 @@ }, "04_commentary_assisted": { "དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་འགྱུར། །": { - "དེ་ཡིས་": "by that", "མཛའ་བཤེས་": "friends", - "སྐྱོ་བར་": "weary", - "འགྱུར་": "become" + "སྐྱོ་བར་": "weary" }, "སྦྱིན་པས་བསྡུས་ཀྱང་བསྟེན་མི་བྱེད། །": { - "སྦྱིན་པས་": "through generosity", - "བསྡུས་": "gathered", - "བསྟེན་": "associate" + "སྦྱིན་པས་": "generosity", + "བསྡུས་": "attracted", + "བསྟེན་": "stay" }, "མདོར་ན་ཁྲོ་བ་བདེར་གནས་པ། །": { - "མདོར་ན་": "in short", + "མདོར་ན་": "In short", "ཁྲོ་བ་": "anger", - "བདེར་གནས་པ་": "dwells happily" + "གནས་པ་": "dwelling" }, "དེ་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །": { - "དེ་ནི་": "there is", - "འགའ་ཡང་": "no one at all" + "ཡོད་མ་ཡིན་": "There is no" } } } @@ -32948,7 +33105,7 @@ "commentary_1": " གང་ཁྲོ་བ་འཇོམས་པ་དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་བདེ་བ་ལས་གཞན་དུ་མ་ཡིན་ནོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། མདོར་ན་ཁྲོ་བས་བདེ་བར་གནས་པ་དེ་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས། ཁྲོ་བའི་དགྲ་ཡིས་དེ་ལ་སོགས་པ་འདི་དང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ་དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁྲོ་བའི་དགྲ་ཡིས་དེ་ལ་སོགས། །སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་བྱེད་པར་འགྱུར། །གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ། །དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ། །\n", "output": "Let me translate this Tibetan passage for you following the guidelines:\n\nKey terms:\nཁྲོ་བ་ (anger), དགྲ་ (enemy), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), བསྒྲིམས་ (to exert effort), ཁྲོ་འཇོམས་ (to overcome anger)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་སོགས་ to indicate \"and so forth\"\n- བྱེད་པར་འགྱུར་ as future tense construction\n- གང་ཞིག་...དེ་ནི་ correlative structure (\"whoever...that one\")\n- འདི་དང་གཞན་དུ་ (\"here and elsewhere\") indicating this life and future lives\n\n\nThe enemy of anger and so forth\nWill cause sufferings.\nWhoever exerts effort to overcome anger,\nThat one will be happy here and elsewhere.\n\n\nTechnical note: The passage emphasizes the importance of overcoming anger as a key practice in Buddhist ethics, relating to the perfection of patience (kṣānti-pāramitā).", "translation": "The enemy of anger and so forth\nWill cause sufferings.\nWhoever exerts effort to overcome anger,\nThat one will be happy here and elsewhere." @@ -32964,9 +33121,9 @@ "translation": "The enemy of anger and such\nWill cause suffering and misery.\nOne who strives to conquer anger\nWill be happy here and hereafter." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཁྲོ་བའི་དགྲ་ཡིས་དེ་ལ་སོགས། །སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་བྱེད་པར་འགྱུར། །གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ། །དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ། །\n\nCommentary 1: གང་ཁྲོ་བ་འཇོམས་པ་དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་བདེ་བ་ལས་གཞན་དུ་མ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། མདོར་ན་ཁྲོ་བས་བདེ་བར་གནས་པ་དེ་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས། ཁྲོ་བའི་དགྲ་ཡིས་དེ་ལ་སོགས་པ་འདི་དང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ་དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ་ཞེས་པའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nThe enemy of anger and such\nWill cause suffering.\nWhoever diligently conquers anger\nWill be happy in this life and beyond.\n\n\nThis translation captures the key ideas that anger leads to suffering, while overcoming anger through effort brings happiness both in the present life and future lives, as indicated in the original text and elaborated on in the commentaries.", - "translation": "The enemy of anger and such\nWill cause suffering.\nWhoever diligently conquers anger\nWill be happy in this life and beyond." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཁྲོ་བའི་དགྲ་ཡིས་དེ་ལ་སོགས། །སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་བྱེད་པར་འགྱུར། །གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ། །དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ། །\n\nCommentary 1: གང་ཁྲོ་བ་འཇོམས་པ་དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་བདེ་བ་ལས་གཞན་དུ་མ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། མདོར་ན་ཁྲོ་བས་བདེ་བར་གནས་པ་དེ་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས། ཁྲོ་བའི་དགྲ་ཡིས་དེ་ལ་སོགས་པ་འདི་དང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ་དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ་ཞེས་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"One who conquers anger experiences nothing but happiness in all aspects.\"\n\nCommentary 2: \n\"In short, there is no one who dwells happily with anger. The enemy of anger causes this and other sufferings. Whoever diligently overcomes anger will be happy in this life and the next.\"\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that anger leads to suffering, while overcoming anger leads to happiness. They stress that conquering anger brings about well-being in all aspects of life, both in the present and future.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nThe enemy of anger causes these and other sufferings.\nWhoever diligently overcomes anger\nWill be happy in this life and beyond.", + "translation": "The enemy of anger causes these and other sufferings.\nWhoever diligently overcomes anger\nWill be happy in this life and beyond." } }, "glossary": { @@ -32982,7 +33139,7 @@ "བདེ་": "happy" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཁྲོ་བའི་དགྲ་ཡིས་དེ་ལ་སོགས། །སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་བྱེད་པར་འགྱུར། །": { "ཁྲོ་བ་": "anger", "དགྲ་": "enemy", @@ -33022,15 +33179,15 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཁྲོ་བའི་དགྲ་ཡིས་དེ་ལ་སོགས། །སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་བྱེད་པར་འགྱུར། །": { + "ཁྲོ་བའི་དགྲ་ཡིས་དེ་ལ་སོགས། །སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་བྱེད་པར་འགྱུར།": { "ཁྲོ་བ་": "anger", "དགྲ་": "enemy", - "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" + "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings" }, - "གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ། །དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ། །": { + "།གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ། །དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ། །": { "བསྒྲིམས་": "diligently", "ཁྲོ་": "anger", - "འཇོམས་པ་": "conquer", + "འཇོམས་པ་": "overcomes", "བདེ་": "happy" } } @@ -33042,7 +33199,7 @@ "commentary_1": " ཞེ་སྡང་གཞོམ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེའི་རྒྱུ་བརྟག་པར་བཞེད་ནས་མི་འདོད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། མི་འདོད་པ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡིད་མི་བདེ་བ་ནི་འཁྲུགས་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་རེངས་པར་བྱེད་པའི་ཟས་ཡིན་ལ་དེ་ཐོབ་ནས་བརྟས་པར་བྱེད་རྒྱགས་པར་བྱེད་པས་ན་ཡང་ཟས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། བསྟན་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྤང་བྱའི་རྒྱུའི་ཉེས་པ་བསམ་པ་དང་། དེས་ན་དེ་བཟློག་པར་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། མི་འདོད་པ་བྱས་པ་དང་། འདོད་པའི་གེགས་བྱས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས་ཞེ་སྡང་གི་ནུས་པ་བརྟས་ཏེ་བདག་ཉིད་འཇོམས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས། །ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nམི་འདོད་ (unwanted), འདོད་པ་ (desired), གེགས་ (obstacle), ཡིད་མི་བདེ་བ་ (mental discomfort/unhappiness), ཞེ་སྡང་ (anger), བརྟས་ (to increase/strengthen), བདག་ (self), འཇོམས་ (to destroy)\n\nGrammatical notes:\n- The verse uses the structure X དང་ Y to list two conditions\n- བྱུང་གྱུར་པ་ indicates a resultative state\n- ནས་ is used as a connective, showing sequence of events\n\n\nWhen unwanted things are done\nAnd obstacles to desired things occur,\nFinding nourishment in mental discomfort,\nAnger increases and destroys the self.\n\n\nThis verse describes how anger arises from unpleasant experiences and ultimately harms oneself. The imagery of anger \"finding nourishment\" (ཟས་རྙེད་) in mental discomfort is particularly vivid in the Tibetan.", "translation": "When unwanted things are done\nAnd obstacles to desired things occur,\nFinding nourishment in mental discomfort,\nAnger increases and destroys the self." @@ -33058,9 +33215,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nWhen faced with unwanted actions\nAnd obstacles to what is desired,\nFinding the food of mental distress,\nAnger grows and destroys oneself." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས། །ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། །\n\nCommentary 1: ཞེ་སྡང་གཞོམ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེའི་རྒྱུ་བརྟག་པར་བཞེད་ནས་མི་འདོད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། མི་འདོད་པ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡིད་མི་བདེ་བ་ནི་འཁྲུགས་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་རེངས་པར་བྱེད་པའི་ཟས་ཡིན་ལ་དེ་ཐོབ་ནས་བརྟས་པར་བྱེད་རྒྱགས་པར་བྱེད་པས་ན་ཡང་ཟས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། བསྟན་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྤང་བྱའི་རྒྱུའི་ཉེས་པ་བསམ་པ་དང་། དེས་ན་དེ་བཟློག་པར་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། མི་འདོད་པ་བྱས་པ་དང་། འདོད་པའི་གེགས་བྱས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས་ཞེ་སྡང་གི་ནུས་པ་བརྟས་ཏེ་བདག་ཉིད་འཇོམས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nWhen others do what we dislike or obstruct what we desire,\nWe find the food of mental distress,\nWhich nourishes anger, growing stronger,\nAnd thus we destroy ourselves.\n\n\nThis translation attempts to capture the key ideas from the original Tibetan:\n1. The causes of anger: unwanted actions by others or obstacles to our desires\n2. These lead to mental distress, which is described as \"food\" for anger\n3. Anger grows stronger when fed by this distress\n4. Ultimately, this anger harms or destroys oneself\n\nThe commentaries provide additional context, explaining that the verse is examining the causes of anger in order to overcome it, and emphasizing how mental distress serves as nourishment for anger, making it grow and ultimately harm the person experiencing it.", - "translation": "When others do what we dislike or obstruct what we desire,\nWe find the food of mental distress,\nWhich nourishes anger, growing stronger,\nAnd thus we destroy ourselves." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས། །ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། །\n\nCommentary 1: ཞེ་སྡང་གཞོམ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེའི་རྒྱུ་བརྟག་པར་བཞེད་ནས་མི་འདོད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། མི་འདོད་པ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡིད་མི་བདེ་བ་ནི་འཁྲུགས་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་རེངས་པར་བྱེད་པའི་ཟས་ཡིན་ལ་དེ་ཐོབ་ནས་བརྟས་པར་བྱེད་རྒྱགས་པར་བྱེད་པས་ན་ཡང་ཟས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། བསྟན་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྤང་བྱའི་རྒྱུའི་ཉེས་པ་བསམ་པ་དང་། དེས་ན་དེ་བཟློག་པར་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། མི་འདོད་པ་བྱས་པ་དང་། འདོད་པའི་གེགས་བྱས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས་ཞེ་སྡང་གི་ནུས་པ་བརྟས་ཏེ་བདག་ཉིད་འཇོམས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that in order to overcome anger, one must examine its causes. It defines \"unwanted\" as something not desired. \"Mental unhappiness\" is described as agitation, which serves as food that strengthens and inflates anger.\n\nCommentary 2: This commentary outlines the structure of the verse, indicating it's about contemplating the faults of causes to be abandoned and the reasoning for reversing them. It explains that anger gains strength from the food of mental unhappiness arising from unwanted actions or obstacles to desired outcomes.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize that anger arises and grows stronger due to mental unhappiness caused by unwanted experiences or obstacles to desired outcomes. They stress the importance of understanding this process to overcome anger, as it ultimately harms oneself.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nWhen unwanted actions occur or desired outcomes are obstructed,\nFinding nourishment in mental discontent,\nAnger grows strong and destroys oneself.\n", + "translation": "When unwanted actions occur or desired outcomes are obstructed,\nFinding nourishment in mental discontent,\nAnger grows strong and destroys oneself." } }, "glossary": { @@ -33077,7 +33234,7 @@ "འཇོམས་": "destroy" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ།": { "མི་འདོད་": "unwanted", "བྱས་": "done", @@ -33135,19 +33292,22 @@ }, "04_commentary_assisted": { "མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ།": { - "མི་འདོད་": "dislike", - "འདོད་པ་": "desire", - "གེགས་": "obstruct" + "མི་འདོད་": "unwanted", + "བྱས་": "actions", + "འདོད་པ་": "desired", + "གེགས་བྱས་": "obstructed", + "བྱུང་": "occur" }, "།ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས།": { - "ཡིད་མི་བདེ་བ་": "mental distress", - "ཟས་": "food" + "ཡིད་མི་བདེ་བ་": "mental discontent", + "ཟས་": "nourishment", + "རྙེད་": "finding" }, - "།ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། །": { + "།ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ།": { "ཞེ་སྡང་": "anger", - "བརྟས་": "growing stronger", - "བདག་": "ourselves", - "འཇོམས་": "destroy" + "བརྟས་": "grows strong", + "བདག་": "oneself", + "འཇོམས་": "destroys" } } } @@ -33158,7 +33318,7 @@ "commentary_1": " གཞོམ་བྱ་ནི་བསལ་བར་བྱའོ།།གནོད་པ་ནི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་འཇོམས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དེ་ལྟ་བས་ན་བདག་གི་དགྲ་བོ་ཞེ་སྡང་འདིའི་ཟས་ཡིད་མི་བདེ་ནི་རྣམ་པར་གཞོམ་པར་བྱ་བར་རིགས་ཏེ། དེའང་རྒྱུ་མཚན་འདི་ལྟར་བདག་ལ་གནོད་པ་ལས་དགྲ་འདི་ལ་ནི་ལས་གཞན་མེད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟས་བདག་གིས་དགྲ་བོ་དེའི། །ཟས་ནི་རྣམ་པར་གཞོམ་པར་བྱ། །འདི་ལྟར་བདག་ལ་གནོད་པ་ལས། །དགྲ་འདི་ལ་ནི་ལས་གཞན་མེད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nདགྲ་བོ་ (enemy), ཟས་ (food), གཞོམ་པ་ (destroy), གནོད་པ་ (harm), ལས་ (action/karma)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟས་ (therefore)\n- རྣམ་པར་ (completely/thoroughly)\n- འདི་ལྟར་ (in this way/thus)\n- ལས་གཞན་མེད་ (has no other function)\n\n\nTherefore, I shall thoroughly destroy\nThe food of this enemy.\nFor thus, other than harming me,\nThis enemy has no other function.\n\n\nTechnical note: The \"enemy\" here likely refers to self-grasping or ego-clinging in Buddhist context, and \"food\" metaphorically represents what sustains it.", "translation": "Therefore, I shall thoroughly destroy\nThe food of this enemy.\nFor thus, other than harming me,\nThis enemy has no other function." @@ -33174,9 +33334,9 @@ "translation": "Therefore, I shall utterly destroy\nThe food of this enemy.\nFor this enemy has no other task\nThan to harm me in this way." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟས་བདག་གིས་དགྲ་བོ་དེའི། །ཟས་ནི་རྣམ་པར་གཞོམ་པར་བྱ། །འདི་ལྟར་བདག་ལ་གནོད་པ་ལས། །དགྲ་འདི་ལ་ནི་ལས་གཞན་མེད། །\n\nCommentary 1: གཞོམ་བྱ་ནི་བསལ་བར་བྱའོ།།གནོད་པ་ནི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་འཇོམས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དེ་ལྟ་བས་ན་བདག་གི་དགྲ་བོ་ཞེ་སྡང་འདིའི་ཟས་ཡིད་མི་བདེ་ནི་རྣམ་པར་གཞོམ་པར་བྱ་བར་རིགས་ཏེ། དེའང་རྒྱུ་མཚན་འདི་ལྟར་བདག་ལ་གནོད་པ་ལས་དགྲ་འདི་ལ་ནི་ལས་གཞན་མེད་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nTherefore, I should thoroughly destroy the food of this enemy.\nFor this enemy has no other function than to harm me.\n\n\nThis translation interprets \"enemy\" as referring to anger or hatred based on Commentary 2, and \"food\" as referring to mental unhappiness or distress that fuels anger. The overall meaning is that one should eliminate the causes and conditions that give rise to harmful emotions like anger, as their only purpose is to cause harm to oneself.", - "translation": "Therefore, I should thoroughly destroy the food of this enemy.\nFor this enemy has no other function than to harm me." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟས་བདག་གིས་དགྲ་བོ་དེའི། །ཟས་ནི་རྣམ་པར་གཞོམ་པར་བྱ། །འདི་ལྟར་བདག་ལ་གནོད་པ་ལས། །དགྲ་འདི་ལ་ནི་ལས་གཞན་མེད། །\n\nCommentary 1: གཞོམ་བྱ་ནི་བསལ་བར་བྱའོ།།གནོད་པ་ནི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་འཇོམས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དེ་ལྟ་བས་ན་བདག་གི་དགྲ་བོ་ཞེ་སྡང་འདིའི་ཟས་ཡིད་མི་བདེ་ནི་རྣམ་པར་གཞོམ་པར་བྱ་བར་རིགས་ཏེ། དེའང་རྒྱུ་མཚན་འདི་ལྟར་བདག་ལ་གནོད་པ་ལས་དགྲ་འདི་ལ་ནི་ལས་གཞན་མེད་པས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"To destroy\" means to eliminate. \"Harm\" refers to destroying the virtuous side.\n\nCommentary 2:\nTherefore, it is appropriate to completely destroy the food of this enemy, anger, which is mental discomfort. The reason for this is that this enemy has no other function than to harm oneself.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries explain that we should eliminate the causes that feed negative emotions like anger, which only serve to harm us and destroy our virtuous qualities. The \"food\" of anger is mental discomfort or unpleasant feelings, which should be overcome.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nTherefore, I should thoroughly destroy the food of that enemy. For this enemy has no other function than to harm me.\n\nThis translation reflects the understanding that the \"enemy\" refers to negative emotions like anger, its \"food\" is mental discomfort, and the goal is to eliminate these harmful mental states that serve no beneficial purpose.", + "translation": "Therefore, I should thoroughly destroy the food of that enemy. For this enemy has no other function than to harm me." } }, "glossary": { @@ -33192,7 +33352,7 @@ "ལས་": "function" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟས་བདག་གིས་དགྲ་བོ་དེའི། །ཟས་ནི་རྣམ་པར་གཞོམ་པར་བྱ།": { "དེ་ལྟས་": "Therefore", "བདག་": "I", @@ -33239,8 +33399,6 @@ }, "04_commentary_assisted": { "དེ་ལྟས་བདག་གིས་དགྲ་བོ་དེའི། །ཟས་ནི་རྣམ་པར་གཞོམ་པར་བྱ།": { - "དེ་ལྟས་": "Therefore", - "བདག་": "I", "དགྲ་བོ་": "enemy", "ཟས་": "food", "གཞོམ་པར་བྱ་": "destroy" @@ -33260,7 +33418,7 @@ "commentary_1": " ཇི་ལྟར་དེའི་ཟས་འཇོམས་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ་ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་བ་ནི་ཡིད་བདེ་བའོ། །དཀྲུག་པར་མི་བྱ་བ་ནི་གཏང་བར་མི་བྱའོ། །", "commentary_2": "དེས་ན་ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི་དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་པ་སྟེ་ཡིད་མི་བདེ་མི་བྱའོ། །མི་དགའ་བ་བྱས་ཀྱང་དེ་ཙམ་གྱིས་འདོད་པ་མི་འགྲུབ་ཅིང་དགེ་བ་དག་ཀྱང་ཉམས་པར་འགྱུར་བས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི། །དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་མི་བྱ། །མི་དགའ་བྱས་ཀྱང་འདོད་མི་འགྲུབ། །དགེ་བ་དག་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཅི་ལ་བབ་ (whatever happens), དགའ་བ་ (joy), དཀྲུགས་ (disturb), མི་དགའ་ (unhappiness), འདོད་ (desire), དགེ་བ་ (virtue)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཀྱང་ (even if/although) in multiple lines\n- Negation particles མི་ and མ་\n- Future tense marker འགྱུར་ in the last line\n\n\nWhatever may occur, I shall not\nDisturb my mind of joy.\nEven if unhappiness is created, desires will not be fulfilled.\nVirtues will become diminished.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of maintaining a joyful mind regardless of circumstances, as negative emotions are seen as obstacles to both worldly aims and spiritual progress in Tibetan Buddhist thought.", "translation": "Whatever may occur, I shall not\nDisturb my mind of joy.\nEven if unhappiness is created, desires will not be fulfilled.\nVirtues will become diminished." @@ -33276,9 +33434,9 @@ "translation": "Whatever may befall me,\nI will not disturb my joyful mind.\nEven if I become unhappy, my wishes won't be fulfilled.\nAnd my virtuous deeds will decline." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི། །དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་མི་བྱ། །མི་དགའ་བྱས་ཀྱང་འདོད་མི་འགྲུབ། །དགེ་བ་དག་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཇི་ལྟར་དེའི་ཟས་འཇོམས་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ་ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་བ་ནི་ཡིད་བདེ་བའོ། །དཀྲུག་པར་མི་བྱ་བ་ནི་གཏང་བར་མི་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: དེས་ན་ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི་དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་པ་སྟེ་ཡིད་མི་བདེ་མི་བྱའོ། །མི་དགའ་བ་བྱས་ཀྱང་དེ་ཙམ་གྱིས་འདོད་པ་མི་འགྲུབ་ཅིང་དགེ་བ་དག་ཀྱང་ཉམས་པར་འགྱུར་བས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhatever happens, I should not disturb my joyful mind.\nEven if I become unhappy, my wishes will not be fulfilled.\nAnd virtuous deeds will decline.\n\n\nThis translation captures the main ideas that:\n1. One should maintain a joyful or positive state of mind regardless of circumstances.\n2. Becoming unhappy or disturbed does not help fulfill one's wishes or desires.\n3. Losing one's joyful mindset can lead to a decline in virtuous actions or merit.", - "translation": "Whatever happens, I should not disturb my joyful mind.\nEven if I become unhappy, my wishes will not be fulfilled.\nAnd virtuous deeds will decline." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི། །དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་མི་བྱ། །མི་དགའ་བྱས་ཀྱང་འདོད་མི་འགྲུབ། །དགེ་བ་དག་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཇི་ལྟར་དེའི་ཟས་འཇོམས་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ་ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་བ་ནི་ཡིད་བདེ་བའོ། །དཀྲུག་པར་མི་བྱ་བ་ནི་གཏང་བར་མི་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: དེས་ན་ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི་དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་པ་སྟེ་ཡིད་མི་བདེ་མི་བྱའོ། །མི་དགའ་བ་བྱས་ཀྱང་དེ་ཙམ་གྱིས་འདོད་པ་མི་འགྲུབ་ཅིང་དགེ་བ་དག་ཀྱང་ཉམས་པར་འགྱུར་བས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"whatever happens\" refers to the thought of destroying one's food. It defines \"joy\" as mental happiness and \"not disturbing\" as not abandoning.\n\nCommentary 2:\nThis commentary emphasizes that whatever happens, one should not disturb their joyful mind, meaning one should not become unhappy. It explains that even if one becomes unhappy, it won't fulfill desires and will cause virtues to decline.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries suggest that the verse is about maintaining a joyful, positive state of mind regardless of circumstances. They emphasize that becoming unhappy or disturbed doesn't help achieve one's goals and can actually harm one's virtuous qualities.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nWhatever may occur, I shall not disturb\nMy mind of joy and happiness.\nBecoming unhappy fulfills no desires\nAnd causes virtues to decline.\n", + "translation": "Whatever may occur, I shall not disturb\nMy mind of joy and happiness.\nBecoming unhappy fulfills no desires\nAnd causes virtues to decline." } }, "glossary": { @@ -33297,7 +33455,7 @@ "ཉམས་པ་": "strip away" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི། །དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་མི་བྱ། །": { "ཅི་": "whatever", "བདག་": "I", @@ -33347,20 +33505,22 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི། །དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་མི་བྱ། །": { - "བདག་": "I", - "དགའ་བ་": "joyful", - "ཡིད་": "mind", - "དཀྲུགས་": "disturb" + "ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི། །": { + "ཅི་ལ་བབ་": "whatever may occur", + "བདག་": "I" + }, + "དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་མི་བྱ། །": { + "དགའ་བའི་ཡིད་": "mind of joy and happiness", + "དཀྲུགས་མི་བྱ་": "not disturb" }, "མི་དགའ་བྱས་ཀྱང་འདོད་མི་འགྲུབ། །": { "མི་དགའ་": "unhappy", - "འདོད་": "wishes", - "འགྲུབ་": "fulfilled" + "འདོད་": "desires", + "མི་འགྲུབ་": "fulfills no" }, "དགེ་བ་དག་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར། །": { - "དགེ་བ་": "virtuous deeds", - "ཉམས་པ་": "decline" + "དགེ་བ་": "virtues", + "ཉམས་པར་འགྱུར་": "decline" } } } @@ -33371,7 +33531,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་འདི་ལྟར་དེའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་འབད་པས་གོམས་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པ། །གང་གི་ཕྱིར་འབད་པས་གོམས་པར་བྱ་བ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་དེ་ལ་བཅོས་སུ་ཡོད་ན་ནི་དེ་ལ་མི་དགའ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་ལ། གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་མེད་ན་ནི་དེ་ལ་མི་དགའ་བྱས་ཅི་ཕན་ཏེ་མི་ཕན་པས་དེ་བྱ་བར་མི་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བཅོས་སུ་ཡོད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་མེད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགའ་བྱས་ཅི་ཕན། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ་(If), བཅོས་སུ་ཡོད་(can be remedied/fixed), མི་དགར་(dislike/unhappiness), བཅོས་སུ་མེད་(cannot be remedied/fixed), མི་དགའ་(dislike/unhappiness)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structures using གལ་ཏེ་...ན་\n- Rhetorical questions using ཅི་ཞིག་ and ཅི་\n\n\nIf it can be remedied,\nWhat is there to dislike about it?\nIf it cannot be remedied,\nWhat use is there in disliking it?\n\n\nThis verse presents a logical argument about the futility of unhappiness or dislike in different situations. It's a common teaching in Tibetan Buddhism about cultivating equanimity and acceptance.", "translation": "If it can be remedied,\nWhat is there to dislike about it?\nIf it cannot be remedied,\nWhat use is there in disliking it?" @@ -33387,9 +33547,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nIf it can be remedied,\nWhy be displeased about it?\nAnd if it cannot be remedied,\nWhat use is there in being displeased?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བཅོས་སུ་ཡོད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་མེད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགའ་བྱས་ཅི་ཕན། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་འདི་ལྟར་དེའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་འབད་པས་གོམས་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པ། །གང་གི་ཕྱིར་འབད་པས་གོམས་པར་བྱ་བ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་དེ་ལ་བཅོས་སུ་ཡོད་ན་ནི་དེ་ལ་མི་དགའ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་ལ། གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་མེད་ན་ནི་དེ་ལ་མི་དགའ་བྱས་ཅི་ཕན་ཏེ་མི་ཕན་པས་དེ་བྱ་བར་མི་རིགས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nIf there is a remedy, then what is there to be displeased about?\nIf there is no remedy, then what use is there in being displeased?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which presents a logical argument about how to approach difficulties or suffering. It suggests that if a problem can be fixed, there's no need for displeasure, and if it cannot be fixed, displeasure serves no purpose.", - "translation": "If there is a remedy, then what is there to be displeased about?\nIf there is no remedy, then what use is there in being displeased?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་ཡོད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་མེད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགའ་བྱས་ཅི་ཕན། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་འདི་ལྟར་དེའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་འབད་པས་གོམས་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པ། །གང་གི་ཕྱིར་འབད་པས་གོམས་པར་བྱ་བ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་དེ་ལ་བཅོས་སུ་ཡོད་ན་ནི་དེ་ལ་མི་དགའ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་ལ། གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་མེད་ན་ནི་དེ་ལ་མི་དགའ་བྱས་ཅི་ཕན་ཏེ་མི་ཕན་པས་དེ་བྱ་བར་མི་རིགས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary suggests that one should diligently practice to overcome suffering. It questions why one should make such an effort.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that if a situation can be remedied, there's no need for displeasure. If it cannot be remedied, being displeased serves no purpose and is therefore unreasonable.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the importance of a balanced approach to difficulties. They suggest that one should make efforts to overcome suffering when possible, but also recognize when a situation cannot be changed. In such cases, maintaining a positive attitude is more beneficial than feeling displeased.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nIf something can be remedied,\nWhy be displeased about it?\nAnd if it cannot be remedied,\nWhat use is there in being displeased?\n\n\nThis translation reflects the Buddhist teaching of equanimity and practical approach to life's challenges, as explained in the commentaries.", + "translation": "If something can be remedied,\nWhy be displeased about it?\nAnd if it cannot be remedied,\nWhat use is there in being displeased?" } }, "glossary": { @@ -33405,7 +33565,7 @@ "མི་དགའ་": "displeased" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་ཡོད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །": { "གལ་ཏེ་": "If", "བཅོས་སུ་ཡོད་": "can be remedied", @@ -33444,12 +33604,12 @@ "04_commentary_assisted": { "གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་ཡོད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །": { "གལ་ཏེ་": "If", - "བཅོས་སུ་ཡོད་": "remedy", + "བཅོས་སུ་ཡོད་": "can be remedied", "མི་དགར་": "displeased" }, "གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་མེད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགའ་བྱས་ཅི་ཕན། །": { "གལ་ཏེ་": "If", - "བཅོས་སུ་མེད་": "no remedy", + "བཅོས་སུ་མེད་": "cannot be remedied", "མི་དགའ་": "displeased" } } @@ -33461,7 +33621,7 @@ "commentary_1": "བདག་གམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་དང་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ་གང་སྡུག་བསྔལ་ཏེ་ལུས་དང་ངག་ལས་བྱུང་བ་དང་། བརྙས་པ་སྟེ་ངན་པ་འདི་ཞེས་བྱ་བ་དང་། ཚིག་རྩུབ་སྟེ་གནད་དུ་ཕོག་པའི་ཚིག་དང་། མི་སྙན་པ་སྟེ་གྲགས་པ་མ་ཡིན་པ་བརྗོད་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་མི་འདོད་པ་སྟེ། མངོན་པར་མི་འདོད་པའོ། །དགྲ་རྣམས་ལ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་སྟེ། དེ་ཐམས་ཅད་འདོད་པའོ། །གལ་ཏེ་ནམས་ཀྱང་མ་གོམས་པ་གོམས་པར་བྱེད་པར་མཚུངས་པ་ལ་བདེ་བ་ཉིད་ཅིའི་ཕྱིར་གོམས་པར་མི་བྱ་སྙམ་པ་ལ། །", "commentary_2": "རྒྱས་བཤད་ལ་གཉིས་ཏེ། ཁྲོ་བའི་ཡུལ་གྱི་དབྱེ་བ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་གམ་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་དང་། བརྙས་པ་སྟེ་མ་རྙེད་པ་དང་། ཚིག་རྩུབ་ཀྱིས་སྨད་པ་དང་། གྲགས་མིན་བརྗོད་པའི་མི་སྙན་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞི་པ་མི་འདོད་ཅིང་། བཟློག་པ་བཞི་པོ་འདོད་དེ་དགྲ་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པས་ན། སྡུག་བསྔལ་སོགས་འདོད་ལ་བདེ་བ་ལ་སོགས་མི་འདོད་པ་བཅུ་གཉིས་བྱས་པ་དང་། འདོད་པ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་གེགས་བྱས་པ་ལས་ཁྲོ་བ་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གམ་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ། །སྡུག་བསྔལ་བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་དང་། །མི་སྙན་ཞེས་བྱ་མི་འདོད་དེ། །དགྲ་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པས་སོ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདག་(Self), བཤེས་(Friends), སྡུག་བསྔལ་(Suffering), བརྙས་(Contempt), ཚིག་རྩུབ་(Harsh words), མི་སྙན་(Unpleasant speech), དགྲ་(Enemy)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དེ་ལས་བཟློག་པས་སོ། to indicate the opposite situation for enemies\n- ཞེས་བྱ་ used to group the preceding terms\n\n\nFor myself or my friends,\nSuffering, contempt, and harsh words,\nAnd what's called unpleasant speech are unwanted.\nFor enemies, it's the opposite of this.\n\nThis translation preserves the structure and key terms of the original Tibetan, providing a literal rendering while maintaining the philosophical context. The verse contrasts how one views negative experiences happening to oneself or friends versus enemies, a common theme in Buddhist ethics and mind training practices.", "translation": "For myself or my friends,\nSuffering, contempt, and harsh words,\nAnd what's called unpleasant speech are unwanted.\nFor enemies, it's the opposite of this." @@ -33477,9 +33637,9 @@ "translation": "I do not wish for suffering, contempt, harsh words,\nOr unpleasant speech for myself or my friends.\nFor enemies, the opposite is true -\nI wish these things upon them instead." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་གམ་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ། །སྡུག་བསྔལ་བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་དང་། །མི་སྙན་ཞེས་བྱ་མི་འདོད་དེ། །དགྲ་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པས་སོ། །\n\nCommentary 1: བདག་གམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་དང་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ་གང་སྡུག་བསྔལ་ཏེ་ལུས་དང་ངག་ལས་བྱུང་བ་དང་། བརྙས་པ་སྟེ་ངན་པ་འདི་ཞེས་བྱ་བ་དང་། ཚིག་རྩུབ་སྟེ་གནད་དུ་ཕོག་པའི་ཚིག་དང་། མི་སྙན་པ་སྟེ་གྲགས་པ་མ་ཡིན་པ་བརྗོད་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་མི་འདོད་པ་སྟེ། མངོན་པར་མི་འདོད་པའོ། །དགྲ་རྣམས་ལ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་སྟེ། དེ་ཐམས་ཅད་འདོད་པའོ། །གལ་ཏེ་ནམས་ཀྱང་མ་གོམས་པ་གོམས་པར་བྱེད་པར་མཚུངས་པ་ལ་བདེ་བ་ཉིད་ཅིའི་ཕྱིར་གོམས་པར་མི་བྱ་སྙམ་པ་ལ། །\n\nCommentary 2: རྒྱས་བཤད་ལ་གཉིས་ཏེ། ཁྲོ་བའི་ཡུལ་གྱི་དབྱེ་བ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་གམ་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་དང་། བརྙས་པ་སྟེ་མ་རྙེད་པ་དང་། ཚིག་རྩུབ་ཀྱིས་སྨད་པ་དང་། གྲགས་མིན་བརྗོད་པའི་མི་སྙན་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞི་པ་མི་འདོད་ཅིང་། བཟློག་པ་བཞི་པོ་འདོད་དེ་དགྲ་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པས་ན། སྡུག་བསྔལ་སོགས་འདོད་ལ་བདེ་བ་ལ་སོགས་མི་འདོད་པ་བཅུ་གཉིས་བྱས་པ་དང་། འདོད་པ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་གེགས་བྱས་པ་ལས་ཁྲོ་བ་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nFor myself or my friends,\nSuffering, contempt, harsh words,\nAnd unpleasant speech are undesired.\nFor enemies, the opposite is true.\n", - "translation": "For myself or my friends,\nSuffering, contempt, harsh words,\nAnd unpleasant speech are undesired.\nFor enemies, the opposite is true." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་གམ་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ། །སྡུག་བསྔལ་བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་དང་། །མི་སྙན་ཞེས་བྱ་མི་འདོད་དེ། །དགྲ་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པས་སོ། །\n\nCommentary 1: བདག་གམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་དང་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ་གང་སྡུག་བསྔལ་ཏེ་ལུས་དང་ངག་ལས་བྱུང་བ་དང་། བརྙས་པ་སྟེ་ངན་པ་འདི་ཞེས་བྱ་བ་དང་། ཚིག་རྩུབ་སྟེ་གནད་དུ་ཕོག་པའི་ཚིག་དང་། མི་སྙན་པ་སྟེ་གྲགས་པ་མ་ཡིན་པ་བརྗོད་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་མི་འདོད་པ་སྟེ། མངོན་པར་མི་འདོད་པའོ། །དགྲ་རྣམས་ལ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་སྟེ། དེ་ཐམས་ཅད་འདོད་པའོ། །གལ་ཏེ་ནམས་ཀྱང་མ་གོམས་པ་གོམས་པར་བྱེད་པར་མཚུངས་པ་ལ་བདེ་བ་ཉིད་ཅིའི་ཕྱིར་གོམས་པར་མི་བྱ་སྙམ་པ་ལ། །\n\nCommentary 2: རྒྱས་བཤད་ལ་གཉིས་ཏེ། ཁྲོ་བའི་ཡུལ་གྱི་དབྱེ་བ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་གམ་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་དང་། བརྙས་པ་སྟེ་མ་རྙེད་པ་དང་། ཚིག་རྩུབ་ཀྱིས་སྨད་པ་དང་། གྲགས་མིན་བརྗོད་པའི་མི་སྙན་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞི་པ་མི་འདོད་ཅིང་། བཟློག་པ་བཞི་པོ་འདོད་དེ་དགྲ་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པས་ན། སྡུག་བསྔལ་སོགས་འདོད་ལ་བདེ་བ་ལ་སོགས་མི་འདོད་པ་བཅུ་གཉིས་བྱས་པ་དང་། འདོད་པ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་གེགས་བྱས་པ་ལས་ཁྲོ་བ་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that we do not want suffering, contempt, harsh words, or unpleasant speech for ourselves or our friends. Conversely, we desire these negative things for our enemies. It questions why we don't cultivate happiness instead of these negative habits.\n\nCommentary 2: This commentary divides the explanation into two parts: generally showing the objects of anger and refuting anger towards them. It lists four undesirable things for oneself and friends: suffering, contempt, harsh criticism, and unpleasant speech. It states that we desire the opposite for our enemies, resulting in twelve desired and twelve undesired things, which become the causes of anger.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the contrast between what we want for ourselves and our friends versus what we want for our enemies. They highlight four negative experiences: suffering, contempt, harsh words, and unpleasant speech. The commentaries suggest that this dichotomy in our desires is a root cause of anger and that we should question this habitual thinking.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nFor myself and my friends,\nI do not desire suffering, contempt, harsh words,\nOr what is called unpleasant speech.\nFor enemies, I desire the opposite of these.\n\nThis translation reflects the core meaning explained in the commentaries, highlighting the contrast between what we want for ourselves and our allies versus our enemies, which is identified as a source of anger and negative emotions.", + "translation": "For myself and my friends,\nI do not desire suffering, contempt, harsh words,\nOr what is called unpleasant speech.\nFor enemies, I desire the opposite of these." } }, "glossary": { @@ -33502,7 +33662,7 @@ "བཟློག་པ་": "opposite" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་གམ་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ། །": { "བདག་": "myself", "བཤེས་": "friends" @@ -33571,7 +33731,7 @@ }, "མི་སྙན་ཞེས་བྱ་མི་འདོད་དེ། །": { "མི་སྙན་": "unpleasant speech", - "མི་འདོད་": "undesired" + "མི་འདོད་": "do not desire" }, "དགྲ་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པས་སོ། །": { "དགྲ་": "enemies", @@ -33586,7 +33746,7 @@ "commentary_1": "བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རེས་འགའ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དཀོན་པས་ན་གོམས་པར་བྱ་བར་མི་ནུས་ལ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་བའི་ཕྱིར་དེ་བསལ་བར་བྱ་བར་མི་ནུས་སོ། །ཅི་སྟེ་དཀོན་དུ་ཟིན་ཀྱང་འདོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཁོ་ན་གོམས་པར་བྱ་བའི་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ངེས་འབྱུང་སྟེ། འཁོར་བ་ནས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་གྱི། དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཁྱོད་སྡུག་བསྔལ་གོམས་པ་ལ་བརྟན་པར་གྱིས་ལ་སྔར་མའི་ཚུལ་ལ་གོམས་པར་མ་བྱེད་ཅིག་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མི་འདོད་པ་བྱེད་པ་དང་། འདོད་པའི་གེགས་བྱས་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། བདག་ལ་ཉེས་པ་བཞི་བྱེད་པ་དང་། བཤེས་ལ་ཉེས་པ་བཞི་བྱེད་པ་དང་། དགྲ་ལ་ལེགས་པ་བཞི་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱེད་པ་དང་། བརྙས་སོགས་གསུམ་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། ། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་དང་ལེན་དང་། ཆོས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པ་དང་། གནོད་པ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པའི་བཟོད་པའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། འཁོར་བའི་རང་བཞིན་དུ་དང་། ངེས་འབྱུང་གི་རྒྱུར་དང་། གོམས་པས་བཟོད་པ་བརྟགས་པ་དང་། ཡོན་ཏན་གྱི་རྣམ་པར་ཡིད་ལ་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ནི། འཁོར་བ་ན་བདེ་བའི་རྒྱུ་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་རེས་འགའ་ཙམ་འབྱུང་སྟེ་དཀོན་ལ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་འབད་མེད་དུ་ཡོད་པས་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་ནི་འཁོར་བའི་རང་བཞིན་ཡིན་པས་བཟོད་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རེས་འགའ་འབྱུང་། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་། །སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ངེས་འབྱུང་མེད། །དེ་བས་སེམས་ཁྱོད་བརྟན་པར་མནོས། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདེ་བ (happiness), རྒྱུ (cause), སྡུག་བསྔལ (suffering), ངེས་འབྱུང (definite emergence/renunciation), སེམས (mind)\n\nGrammatical notes:\n- རེས་འགའ (sometimes)\n- ཤིན་ཏུ (very, extremely)\n- མེད་པར (without)\n- བརྟན་པར་མནོས (imperative: be firm/stable)\n\n\nThe causes of happiness arise only sometimes,\nThe causes of suffering are extremely numerous.\nWithout suffering, there is no definite renunciation.\nTherefore, mind, resolve to be steadfast.\n\nTechnical note: ངེས་འབྱུང (definite emergence) is a technical term in Tibetan Buddhism referring to the mind that seeks liberation from samsara, often translated as \"renunciation.\"", "translation": "The causes of happiness arise only sometimes,\nThe causes of suffering are extremely numerous.\nWithout suffering, there is no definite renunciation.\nTherefore, mind, resolve to be steadfast." @@ -33602,9 +33762,9 @@ "translation": "The causes of happiness arise occasionally,\nWhile the causes of suffering are very many.\nWithout suffering, there is no definite renunciation.\nTherefore, mind, resolve to be steadfast." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རེས་འགའ་འབྱུང་། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་། །སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ངེས་འབྱུང་མེད། །དེ་བས་སེམས་ཁྱོད་བརྟན་པར་མནོས། །\n\nCommentary 1: བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རེས་འགའ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དཀོན་པས་ན་གོམས་པར་བྱ་བར་མི་ནུས་ལ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་བའི་ཕྱིར་དེ་བསལ་བར་བྱ་བར་མི་ནུས་སོ། །ཅི་སྟེ་དཀོན་དུ་ཟིན་ཀྱང་འདོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཁོ་ན་གོམས་པར་བྱ་བའི་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ངེས་འབྱུང་སྟེ། འཁོར་བ་ནས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་གྱི། དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཁྱོད་སྡུག་བསྔལ་གོམས་པ་ལ་བརྟན་པར་གྱིས་ལ་སྔར་མའི་ཚུལ་ལ་གོམས་པར་མ་བྱེད་ཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མི་འདོད་པ་བྱེད་པ་དང་། འདོད་པའི་གེགས་བྱས་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། བདག་ལ་ཉེས་པ་བཞི་བྱེད་པ་དང་། བཤེས་ལ་ཉེས་པ་བཞི་བྱེད་པ་དང་། དགྲ་ལ་ལེགས་པ་བཞི་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱེད་པ་དང་། བརྙས་སོགས་གསུམ་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། ། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་དང་ལེན་དང་། ཆོས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པ་དང་། གནོད་པ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པའི་བཟོད་པའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། འཁོར་བའི་རང་བཞིན་དུ་དང་། ངེས་འབྱུང་གི་རྒྱུར་དང་། གོམས་པས་བཟོད་པ་བརྟགས་པ་དང་། ཡོན་ཏན་གྱི་རྣམ་པར་ཡིད་ལ་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ནི། འཁོར་བ་ན་བདེ་བའི་རྒྱུ་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་རེས་འགའ་ཙམ་འབྱུང་སྟེ་དཀོན་ལ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་འབད་མེད་དུ་ཡོད་པས་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་ནི་འཁོར་བའི་རང་བཞིན་ཡིན་པས་བཟོད་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nThe causes of happiness arise only occasionally,\nWhile the causes of suffering are extremely numerous.\nWithout suffering, there is no definite emergence [from samsara].\nTherefore, mind, resolve to be steadfast.\n", - "translation": "The causes of happiness arise only occasionally,\nWhile the causes of suffering are extremely numerous.\nWithout suffering, there is no definite emergence [from samsara].\nTherefore, mind, resolve to be steadfast." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རེས་འགའ་འབྱུང་། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་། །སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ངེས་འབྱུང་མེད། །དེ་བས་སེམས་ཁྱོད་བརྟན་པར་མནོས། །\n\nCommentary 1: བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རེས་འགའ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དཀོན་པས་ན་གོམས་པར་བྱ་བར་མི་ནུས་ལ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་བའི་ཕྱིར་དེ་བསལ་བར་བྱ་བར་མི་ནུས་སོ། །ཅི་སྟེ་དཀོན་དུ་ཟིན་ཀྱང་འདོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཁོ་ན་གོམས་པར་བྱ་བའི་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ངེས་འབྱུང་སྟེ། འཁོར་བ་ནས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་གྱི། དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཁྱོད་སྡུག་བསྔལ་གོམས་པ་ལ་བརྟན་པར་གྱིས་ལ་སྔར་མའི་ཚུལ་ལ་གོམས་པར་མ་བྱེད་ཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མི་འདོད་པ་བྱེད་པ་དང་། འདོད་པའི་གེགས་བྱས་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། བདག་ལ་ཉེས་པ་བཞི་བྱེད་པ་དང་། བཤེས་ལ་ཉེས་པ་བཞི་བྱེད་པ་དང་། དགྲ་ལ་ལེགས་པ་བཞི་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱེད་པ་དང་། བརྙས་སོགས་གསུམ་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། ། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་དང་ལེན་དང་། ཆོས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པ་དང་། གནོད་པ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པའི་བཟོད་པའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། འཁོར་བའི་རང་བཞིན་དུ་དང་། ངེས་འབྱུང་གི་རྒྱུར་དང་། གོམས་པས་བཟོད་པ་བརྟགས་པ་དང་། ཡོན་ཏན་གྱི་རྣམ་པར་ཡིད་ལ་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ནི། འཁོར་བ་ན་བདེ་བའི་རྒྱུ་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་རེས་འགའ་ཙམ་འབྱུང་སྟེ་དཀོན་ལ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་འབད་མེད་དུ་ཡོད་པས་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་ནི་འཁོར་བའི་རང་བཞིན་ཡིན་པས་བཟོད་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that causes of happiness are rare and difficult to cultivate, while causes of suffering are abundant and hard to eliminate. It suggests that suffering is necessary for definite emergence from samsara, so one should train the mind to be steadfast in enduring suffering rather than pursuing temporary pleasures.\n\nCommentary 2:\nThis commentary discusses the nature of samsara, stating that causes of happiness are rare while causes of suffering are plentiful. It advises accepting suffering as the nature of samsara and cultivating patience, as suffering is necessary for developing renunciation and emerging from cyclic existence.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize that causes of happiness are rare in samsara, while causes of suffering are abundant. They agree that suffering is an inherent part of cyclic existence and necessary for developing renunciation. The commentaries advise cultivating patience and steadfastness in facing suffering rather than solely pursuing temporary pleasures.\n\n3. Translation of input text based on combined meaning:\n\n\nThe causes of happiness arise only occasionally,\nWhile the causes of suffering are extremely numerous.\nWithout suffering, there is no definite emergence [from samsara].\nTherefore, mind, resolve to be steadfast [in enduring suffering].\n", + "translation": "The causes of happiness arise only occasionally,\nWhile the causes of suffering are extremely numerous.\nWithout suffering, there is no definite emergence [from samsara].\nTherefore, mind, resolve to be steadfast [in enduring suffering]." } }, "glossary": { @@ -33628,7 +33788,7 @@ "བརྟན་པ": "steadfast" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རེས་འགའ་འབྱུང་། །": { "བདེ་བ": "happiness", "རྒྱུ": "causes", @@ -33692,24 +33852,25 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རེས་འགའ་འབྱུང་། །": { - "བདེ་བ": "happiness", - "རྒྱུ": "causes", - "རེས་འགའ": "occasionally", + "བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རེས་འགའ་འབྱུང་།": { + "བདེ་བ་": "happiness", + "རྒྱུ་": "causes", + "རེས་འགའ་": "occasionally", "འབྱུང་": "arise" }, - "སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་། །": { - "སྡུག་བསྔལ": "suffering", - "རྒྱུ": "causes", + "།སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་།": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "རྒྱུ་": "causes", "ཤིན་ཏུ་མང་": "extremely numerous" }, - "སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ངེས་འབྱུང་མེད། །": { - "སྡུག་བསྔལ": "suffering", + "།སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ངེས་འབྱུང་མེད།": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", "ངེས་འབྱུང་": "definite emergence" }, - "དེ་བས་སེམས་ཁྱོད་བརྟན་པར་མནོས། །": { - "སེམས": "mind", - "བརྟན་པ": "steadfast" + "།དེ་བས་སེམས་ཁྱོད་བརྟན་པར་མནོས།": { + "སེམས་": "mind", + "བརྟན་པར་": "steadfast", + "མནོས་": "resolve" } } } @@ -33720,7 +33881,7 @@ "commentary_1": "གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་འདི་དོན་ཆེན་པོ་བསྒྲུབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བསྲན་པར་བྱ་བའི་འོས་ཁོ་ནའོ་ཞེས་དཔེ་དང་བཅས་པར་དཀའ་ཟློག་ཅེས་ཏེ། འདི་ལྟར་ཀར་ན་དའི་ཡུལ་ན་ཙན་དྷི་ལ་མོས་པའི་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་རྒྱུ་ཆེན་པོའི་དུས་སུ་སྨྱུང་བ་ཞག་གསུམ་མམ་ཞག་གཅིག་བྱས་ཀྱི་རྗེས་ལ།ཆེད་དུ་གཏད་ནས་རང་གི་ཡན་ལག་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་འགྲན་པ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་ཡང་གཅིག་ལ་གཅིག་སྲོག་འདོར་བར་བྱེད་དོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། སྡུག་བསྔལ་མེད་ན་འཁོར་བ་ལས་སྐྱོ་བ་མི་འབྱུང་བས་དེ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་མེད་པ་དེ་བས་ན་སེམས་ཁྱོད་སྡུག་བསྔལ་དང་དུ་ལེན་པ་ལ་བརྟེན་པར་མནོས་ཤིག་པའོ། །གཞན་ཡང་དབང་ཕྱུག་གི་དཀའ་ཐུབ་བཟློག་པའི་ལྷ་མོ་ཨུ་མ་ལ་དད་པ་དག་སྟོན་ཟླ་འབྲིང་པོའི་ཚེས་དགུ་ལ་སོགས་པའི་ཚེ་ཞག་གཅིག་གམ་གསུམ་སྨྱུང་བར་གནས་ནས་རང་གི་ལུས་བསྲེགས་པ་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་དང་། ཡུལ་ཀརྞ་ཊ་པ་རྣམས་འགྲན་པའི་ཕྱིར་ཕན་ཚུན་མཚོན་གྱིས་བསྣུན་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དོན་མེད་པར་ཡང་བཟོད་པར་བྱེད་ན། ཐར་པའི་དོན་དུ་བདག་ཀོ་ཅིའི་ཕྱིར་སྡར་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདཀའ་ཟློག་དད་དང་ཀརྣ་པ། །བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །དོན་མེད་བཟོད་བྱེད་ཐར་པ་ཡི། །དོན་དུ་བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྔར། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདཀའ་ཟློག་ (difficulties/hardships), དད་ (faith), ཀརྣ་པ་ (Karnapa - likely a proper name), བསྲེག་ (burn), བཅད་ (cut), ཚོར་བ་ (sensations/feelings), དོན་མེད་ (meaningless), བཟོད་བྱེད་ (endure/tolerate), ཐར་པ་ (liberation)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to connect items in a list\n- སོགས་ indicating \"and so forth\"\n- ཡི་ genitive particle\n- དོན་དུ་ indicating \"for the purpose of\"\n- བདག་གོ་ first person pronoun with emphatic particle\n- ཅི་ཕྱིར་ interrogative \"why\"\n- སྔར་ indicating \"previously\" or \"before\"\n\n\nDifficulties, faith, and Karnapa;\nSensations of burning, cutting, and so forth;\nWhy did I not previously endure\nThese meaningless [sufferings] for the sake of liberation?\n\n\nNote: The verse seems to be reflecting on past hardships and questioning why they weren't endured for the higher purpose of spiritual liberation. The mention of \"Karnapa\" might refer to a specific person or lineage, but without more context, it's difficult to determine its exact significance.", "translation": "Difficulties, faith, and Karnapa;\nSensations of burning, cutting, and so forth;\nWhy did I not previously endure\nThese meaningless [sufferings] for the sake of liberation?" @@ -33736,9 +33897,9 @@ "translation": "Overcoming difficulties, faith, and karma;\nSensations of burning, cutting, and so on;\nEnduring meaningless hardships for no reason -\nWhy did I not do this before for the sake of liberation?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདཀའ་ཟློག་དད་དང་ཀརྣ་པ། །བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །དོན་མེད་བཟོད་བྱེད་ཐར་པ་ཡི། །དོན་དུ་བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྔར། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་འདི་དོན་ཆེན་པོ་བསྒྲུབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བསྲན་པར་བྱ་བའི་འོས་ཁོ་ནའོ་ཞེས་དཔེ་དང་བཅས་པར་དཀའ་ཟློག་ཅེས་ཏེ། འདི་ལྟར་ཀར་ན་དའི་ཡུལ་ན་ཙན་དྷི་ལ་མོས་པའི་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་རྒྱུ་ཆེན་པོའི་དུས་སུ་སྨྱུང་བ་ཞག་གསུམ་མམ་ཞག་གཅིག་བྱས་ཀྱི་རྗེས་ལ།ཆེད་དུ་གཏད་ནས་རང་གི་ཡན་ལག་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་འགྲན་པ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་ཡང་གཅིག་ལ་གཅིག་སྲོག་འདོར་བར་བྱེད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། སྡུག་བསྔལ་མེད་ན་འཁོར་བ་ལས་སྐྱོ་བ་མི་འབྱུང་བས་དེ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་མེད་པ་དེ་བས་ན་སེམས་ཁྱོད་སྡུག་བསྔལ་དང་དུ་ལེན་པ་ལ་བརྟེན་པར་མནོས་ཤིག་པའོ། །གཞན་ཡང་དབང་ཕྱུག་གི་དཀའ་ཐུབ་བཟློག་པའི་ལྷ་མོ་ཨུ་མ་ལ་དད་པ་དག་སྟོན་ཟླ་འབྲིང་པོའི་ཚེས་དགུ་ལ་སོགས་པའི་ཚེ་ཞག་གཅིག་གམ་གསུམ་སྨྱུང་བར་གནས་ནས་རང་གི་ལུས་བསྲེགས་པ་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་དང་། ཡུལ་ཀརྞ་ཊ་པ་རྣམས་འགྲན་པའི་ཕྱིར་ཕན་ཚུན་མཚོན་གྱིས་བསྣུན་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དོན་མེད་པར་ཡང་བཟོད་པར་བྱེད་ན། ཐར་པའི་དོན་དུ་བདག་ཀོ་ཅིའི་ཕྱིར་སྡར་ཞེས་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThose who endure difficulties out of devotion, like the Karnata people,\nWho experience burning, cutting, and other sensations,\nTolerate these meaningless sufferings.\nWhy then should I not endure hardships earlier for the sake of liberation?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which contrasts the willingness of some people to endure severe physical pain for religious devotion or competition (as exemplified by practices in certain regions like Karnata) with the speaker's own hesitation to endure hardships for the meaningful goal of spiritual liberation. The commentaries provide context about specific cultural practices involving self-harm in religious rituals, which inform the examples given in the verse.", - "translation": "Those who endure difficulties out of devotion, like the Karnata people,\nWho experience burning, cutting, and other sensations,\nTolerate these meaningless sufferings.\nWhy then should I not endure hardships earlier for the sake of liberation?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དཀའ་ཟློག་དད་དང་ཀརྣ་པ། །བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །དོན་མེད་བཟོད་བྱེད་ཐར་པ་ཡི། །དོན་དུ་བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྔར། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་འདི་དོན་ཆེན་པོ་བསྒྲུབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བསྲན་པར་བྱ་བའི་འོས་ཁོ་ནའོ་ཞེས་དཔེ་དང་བཅས་པར་དཀའ་ཟློག་ཅེས་ཏེ། འདི་ལྟར་ཀར་ན་དའི་ཡུལ་ན་ཙན་དྷི་ལ་མོས་པའི་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་རྒྱུ་ཆེན་པོའི་དུས་སུ་སྨྱུང་བ་ཞག་གསུམ་མམ་ཞག་གཅིག་བྱས་ཀྱི་རྗེས་ལ།ཆེད་དུ་གཏད་ནས་རང་གི་ཡན་ལག་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་འགྲན་པ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་ཡང་གཅིག་ལ་གཅིག་སྲོག་འདོར་བར་བྱེད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། སྡུག་བསྔལ་མེད་ན་འཁོར་བ་ལས་སྐྱོ་བ་མི་འབྱུང་བས་དེ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་མེད་པ་དེ་བས་ན་སེམས་ཁྱོད་སྡུག་བསྔལ་དང་དུ་ལེན་པ་ལ་བརྟེན་པར་མནོས་ཤིག་པའོ། །གཞན་ཡང་དབང་ཕྱུག་གི་དཀའ་ཐུབ་བཟློག་པའི་ལྷ་མོ་ཨུ་མ་ལ་དད་པ་དག་སྟོན་ཟླ་འབྲིང་པོའི་ཚེས་དགུ་ལ་སོགས་པའི་ཚེ་ཞག་གཅིག་གམ་གསུམ་སྨྱུང་བར་གནས་ནས་རང་གི་ལུས་བསྲེགས་པ་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་དང་། ཡུལ་ཀརྞ་ཊ་པ་རྣམས་འགྲན་པའི་ཕྱིར་ཕན་ཚུན་མཚོན་གྱིས་བསྣུན་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དོན་མེད་པར་ཡང་བཟོད་པར་བྱེད་ན། ཐར་པའི་དོན་དུ་བདག་ཀོ་ཅིའི་ཕྱིར་སྡར་ཞེས་པའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses how people endure suffering for religious purposes. It mentions devotees in Karna who fast for three days or one day, then deliberately cut off their own limbs as part of religious rituals. It also mentions people sacrificing their lives in competitions.\n\nCommentary 2: This commentary explains that without suffering, one cannot become disillusioned with samsara and seek liberation. It then gives examples of religious devotees who fast for one or three days and inflict pain on themselves, such as burning their bodies. It also mentions people in Karnata who inflict wounds on each other in competitions.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that people willingly endure great suffering for religious reasons or even meaningless competitions. They use this to argue that one should be willing to endure suffering for the much more meaningful goal of liberation from samsara.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThose who reject difficulties, the faithful, and the people of Karna,\nEndure sensations of burning, cutting, and so forth.\nIf they can bear such meaningless suffering,\nWhy should I not endure hardships earlier for the sake of liberation?\n\nThis translation captures the essence of the input text while incorporating the context and explanations provided by the commentaries, comparing worldly suffering to the meaningful suffering endured on the path to liberation.", + "translation": "Those who reject difficulties, the faithful, and the people of Karna,\nEndure sensations of burning, cutting, and so forth.\nIf they can bear such meaningless suffering,\nWhy should I not endure hardships earlier for the sake of liberation?" } }, "glossary": { @@ -33758,7 +33919,7 @@ }, "དོན་དུ་བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྔར། །": {} }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དཀའ་ཟློག་དད་དང་ཀརྣ་པ། །བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །": { "དཀའ་ཟློག་": "Difficulties", "དད་": "faith", @@ -33815,9 +33976,9 @@ }, "04_commentary_assisted": { "དཀའ་ཟློག་དད་དང་ཀརྣ་པ། །": { - "དཀའ་ཟློག་": "difficulties", - "དད་": "devotion", - "ཀརྣ་པ་": "Karnata people" + "དཀའ་ཟློག་": "reject difficulties", + "དད་": "faithful", + "ཀརྣ་པ་": "people of Karna" }, "བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །": { "བསྲེག་": "burning", @@ -33826,13 +33987,12 @@ }, "དོན་མེད་བཟོད་བྱེད་ཐར་པ་ཡི། །": { "དོན་མེད་": "meaningless", - "བཟོད་བྱེད་": "tolerate", + "བཟོད་བྱེད་": "endure", "ཐར་པ་": "liberation" }, "དོན་དུ་བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྔར། །": { "དོན་དུ་": "for the sake of", - "བདག་": "I", - "སྔར་": "earlier" + "བདག་": "I" } } } @@ -33843,7 +34003,7 @@ "commentary_1": "དེའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་ཡང་བསྲན་པར་བྱ་བ་ཉིད་དོ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུང་བ་གང་དག་ཡིན་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་གྱི། དང་པོ་ནི། གོམས་ན་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི་དངོས་པོ་དེ་ནི་གང་ནའང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་གོམས་པའི་དབང་གིས་སེར་སྣ་ཅན་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེ་བར་འདུ་ཤེས་པ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལ་བདེ་བའི་འདུ་ཤེས་གོམས་པས། མཐར་ཡབ་སྲས་མཇལ་བ་ལས་གསུངས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བདེ་བར་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །དེ་བས་ན་གནོད་པ་ཆུང་ངུ་ལ་བཟོད་པ་གོམས་པས་ཕྱིས་གནོད་པ་ཆེན་པོའང་བཟོད་པར་འགྱུར་བར་བྱོས་ཤིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགོམས་ནི་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི། །དངོས་དེ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཆུང་གོམས་པས། །གནོད་པ་ཆེན་པོ་བཟོད་པར་བྱོས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགོམས་ (to become accustomed to), སླ་བ་ (easy), དངོས་ (thing/entity), གནོད་པ་ (harm), བཟོད་པ་ (to endure/tolerate)\n\nGrammatical notes:\n- Use of མི་འགྱུར་བའི་ as a negation of \"becoming\"\n- གང་ཡང་...མ་ཡིན་ construction for \"there is nothing that...\"\n- Imperative form བྱོས་ at the end\n\n\nThere is nothing whatsoever\nThat does not become easier through familiarization.\nTherefore, by becoming accustomed to small harms,\nEndure great harms.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist principle of gradual training and the development of patience (kṣānti) through practice.", "translation": "There is nothing whatsoever\nThat does not become easier through familiarization.\nTherefore, by becoming accustomed to small harms,\nEndure great harms." @@ -33859,9 +34019,9 @@ "translation": "There is nothing whatsoever\nThat does not become easier through familiarity.\nTherefore, by getting used to small harms,\nLearn to endure great harms." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགོམས་ནི་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི། །དངོས་དེ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཆུང་གོམས་པས། །གནོད་པ་ཆེན་པོ་བཟོད་པར་བྱོས། །\n\nCommentary 1: དེའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་ཡང་བསྲན་པར་བྱ་བ་ཉིད་དོ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུང་བ་གང་དག་ཡིན་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་གྱི། དང་པོ་ནི། གོམས་ན་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི་དངོས་པོ་དེ་ནི་གང་ནའང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་གོམས་པའི་དབང་གིས་སེར་སྣ་ཅན་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེ་བར་འདུ་ཤེས་པ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལ་བདེ་བའི་འདུ་ཤེས་གོམས་པས། མཐར་ཡབ་སྲས་མཇལ་བ་ལས་གསུངས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བདེ་བར་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །དེ་བས་ན་གནོད་པ་ཆུང་ངུ་ལ་བཟོད་པ་གོམས་པས་ཕྱིས་གནོད་པ་ཆེན་པོའང་བཟོད་པར་འགྱུར་བར་བྱོས་ཤིག\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nThere is nothing that does not become easier with practice.\nTherefore, by becoming accustomed to small harms,\nLearn to endure great harms.\n\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. Everything becomes easier with practice and habituation\n2. One should start by getting used to small difficulties or harms\n3. This will enable one to eventually tolerate greater harms or sufferings\n4. The overall message is to cultivate patience and endurance through gradual practice", - "translation": "There is nothing that does not become easier with practice.\nTherefore, by becoming accustomed to small harms,\nLearn to endure great harms." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གོམས་ནི་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི། །དངོས་དེ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཆུང་གོམས་པས། །གནོད་པ་ཆེན་པོ་བཟོད་པར་བྱོས། །\n\nCommentary 1: དེའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་ཡང་བསྲན་པར་བྱ་བ་ཉིད་དོ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུང་བ་གང་དག་ཡིན་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་གྱི། དང་པོ་ནི། གོམས་ན་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི་དངོས་པོ་དེ་ནི་གང་ནའང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་གོམས་པའི་དབང་གིས་སེར་སྣ་ཅན་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེ་བར་འདུ་ཤེས་པ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལ་བདེ་བའི་འདུ་ཤེས་གོམས་པས། མཐར་ཡབ་སྲས་མཇལ་བ་ལས་གསུངས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བདེ་བར་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །དེ་བས་ན་གནོད་པ་ཆུང་ངུ་ལ་བཟོད་པ་གོམས་པས་ཕྱིས་གནོད་པ་ཆེན་པོའང་བཟོད་པར་འགྱུར་བར་བྱོས་ཤིག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"Therefore, even great suffering should be endured. As for what small sufferings are...\"\nThis commentary emphasizes the importance of enduring even great suffering.\n\nCommentary 2:\n\"There is nothing that does not become easier with practice. For example, just as misers perceive suffering as pleasure due to habit, bodhisattvas can cultivate a perception of all suffering as pleasure through practice. Ultimately, they attain the samadhi called 'going happily in all phenomena' as mentioned in the 'Meeting of Father and Son' sutra. Therefore, by practicing patience with small harms, one can later become patient with great harms.\"\nThis commentary explains that everything becomes easier with practice, including enduring suffering. It gives examples and encourages practicing patience with small harms to build up tolerance for greater ones.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize that all things, including enduring suffering, become easier with practice. They encourage starting with small harms and gradually building up tolerance for greater suffering. This practice can lead to a transformed perception of suffering and ultimately to spiritual attainments.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nThere is nothing that cannot become easier through practice.\nTherefore, by becoming accustomed to small harms,\nLearn to endure great harms.\n\n\nThis translation reflects the core message of the original text while incorporating the insights from the commentaries about the power of practice and gradual cultivation of patience.", + "translation": "There is nothing that cannot become easier through practice.\nTherefore, by becoming accustomed to small harms,\nLearn to endure great harms." } }, "glossary": { @@ -33878,7 +34038,7 @@ "བཟོད་པ་": "bear" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གོམས་ནི་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི། །དངོས་དེ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །": { "གོམས་": "familiarization", "སླ་བ་": "easier", @@ -33922,12 +34082,11 @@ "04_commentary_assisted": { "གོམས་ནི་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི། །དངོས་དེ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །": { "གོམས་": "practice", - "སླ་བ་": "easier", - "དངོས་": "nothing" + "སླ་བ་": "easier" }, "དེ་བས་གནོད་པ་ཆུང་གོམས་པས། །གནོད་པ་ཆེན་པོ་བཟོད་པར་བྱོས། །": { "གནོད་པ་ཆུང་": "small harms", - "གོམས་པ་": "becoming accustomed", + "གོམས་པ་": "accustomed", "གནོད་པ་ཆེན་པོ་": "great harms", "བཟོད་པ་": "endure" } @@ -33940,7 +34099,7 @@ "commentary_1": "སྦྲུལ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དོན་མེད་པ་ནི་སྔར་བརྗོད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་འདི་རྣམས་ཀྱང་གོམས་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འགྲེལ་པ་དག་ལས། གོམས་པར་བྱ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སྦྲུལ་དང་ཤ་སྦྲང་དག་དང་ནི་བཀྲེས་སྐོམ་ལ་སོགས་ཚོར་བ་དང་གཡན་པ་ལ་སོགས་བཅས་པ་ཡི་དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཅིས་མ་མཐོང་ཞེས་པར་སྦྲེལ་ཡང་། དེ་དག་མཐོང་བས་དོན་ཅན་ལ་བཟོད་པར་རིགས་སོ། །ཞེས་པར་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྦྲུལ་དང་ཤ་སྦྲང་དག་དང་ནི། །བཀྲེས་སྐོམ་ལ་སོགས་ཚོར་བ་དང་། །གཡན་པ་ལ་སོགས་བཅས་པ་ཡི། །དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཅིས་མ་མཐོང་། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྦྲུལ་(snake), ཤ་སྦྲང་(mosquito), བཀྲེས་སྐོམ་(hunger and thirst), ཚོར་བ་(sensation), གཡན་པ་(itch), སྡུག་བསྔལ་(suffering)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་ (and so forth) used twice to indicate lists\n- ཅིས་མ་མཐོང་ (why have you not seen?) rhetorical question structure\n\n\nWhy have you not seen the pointless suffering\nOf snakes and mosquitoes,\nAnd sensations of hunger, thirst, and so forth,\nAlong with itching and so on?\n\nNote: This verse appears to be questioning the observer's awareness of the pervasive nature of suffering in samsara, even among lower life forms and in seemingly minor discomforts.", "translation": "Why have you not seen the pointless suffering\nOf snakes and mosquitoes,\nAnd sensations of hunger, thirst, and so forth,\nAlong with itching and so on?" @@ -33956,9 +34115,9 @@ "translation": "Have you not seen the pointless suffering\nOf snakes and flies and such,\nOf hunger, thirst, and other sensations,\nAlong with itching and the like?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྦྲུལ་དང་ཤ་སྦྲང་དག་དང་ནི། །བཀྲེས་སྐོམ་ལ་སོགས་ཚོར་བ་དང་། །གཡན་པ་ལ་སོགས་བཅས་པ་ཡི། །དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཅིས་མ་མཐོང་། །\n\nCommentary 1: སྦྲུལ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དོན་མེད་པ་ནི་སྔར་བརྗོད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་འདི་རྣམས་ཀྱང་གོམས་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། འགྲེལ་པ་དག་ལས། གོམས་པར་བྱ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སྦྲུལ་དང་ཤ་སྦྲང་དག་དང་ནི་བཀྲེས་སྐོམ་ལ་སོགས་ཚོར་བ་དང་གཡན་པ་ལ་སོགས་བཅས་པ་ཡི་དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཅིས་མ་མཐོང་ཞེས་པར་སྦྲེལ་ཡང་། དེ་དག་མཐོང་བས་དོན་ཅན་ལ་བཟོད་པར་རིགས་སོ། །ཞེས་པར་རིགས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWhy have you not seen the pointless sufferings\nSuch as those from snakes and mosquitoes,\nFeelings of hunger and thirst and so on,\nAnd itching and other such afflictions?\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that we should recognize and become accustomed to enduring minor sufferings and discomforts, as they are ultimately pointless or without lasting significance. The commentaries suggest that by recognizing these small sufferings, we can develop patience for more meaningful challenges.", - "translation": "Why have you not seen the pointless sufferings\nSuch as those from snakes and mosquitoes,\nFeelings of hunger and thirst and so on,\nAnd itching and other such afflictions?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྦྲུལ་དང་ཤ་སྦྲང་དག་དང་ནི། །བཀྲེས་སྐོམ་ལ་སོགས་ཚོར་བ་དང་། །གཡན་པ་ལ་སོགས་བཅས་པ་ཡི། །དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཅིས་མ་མཐོང་། །\n\nCommentary 1: སྦྲུལ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དོན་མེད་པ་ནི་སྔར་བརྗོད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་འདི་རྣམས་ཀྱང་གོམས་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། འགྲེལ་པ་དག་ལས། གོམས་པར་བྱ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སྦྲུལ་དང་ཤ་སྦྲང་དག་དང་ནི་བཀྲེས་སྐོམ་ལ་སོགས་ཚོར་བ་དང་གཡན་པ་ལ་སོགས་བཅས་པ་ཡི་དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཅིས་མ་མཐོང་ཞེས་པར་སྦྲེལ་ཡང་། དེ་དག་མཐོང་བས་དོན་ཅན་ལ་བཟོད་པར་རིགས་སོ། །ཞེས་པར་རིགས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the phrase \"snakes and so on\" refers to meaningless sufferings as previously described. It suggests that one should become accustomed to these experiences.\n\nCommentary 2: This commentary interprets the verse as showing examples of minor sufferings to be endured. It suggests that by seeing these minor sufferings, one should be able to endure more significant sufferings that have purpose.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries together indicate that the verse is listing examples of minor, seemingly meaningless sufferings. The point is that if one can endure these small sufferings, they should be able to endure more significant sufferings that have spiritual purpose. The verse is encouraging practitioners to develop patience and endurance.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nHave you not seen the meaningless sufferings such as\nSnakes and mosquitoes,\nSensations of hunger and thirst,\nAnd itching and the like?\n(Implying: If you can endure these, you can endure meaningful sufferings for spiritual growth)", + "translation": "Have you not seen the meaningless sufferings such as\nSnakes and mosquitoes,\nSensations of hunger and thirst,\nAnd itching and the like?\n(Implying: If you can endure these, you can endure meaningful sufferings for spiritual growth)" } }, "glossary": { @@ -33982,7 +34141,7 @@ "སྡུག་བསྔལ་": "pains" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྦྲུལ་དང་ཤ་སྦྲང་དག་དང་ནི། །": { "སྦྲུལ་": "snakes", "ཤ་སྦྲང་": "mosquitoes" @@ -34049,13 +34208,13 @@ }, "བཀྲེས་སྐོམ་ལ་སོགས་ཚོར་བ་དང་། །": { "བཀྲེས་སྐོམ་": "hunger and thirst", - "ཚོར་བ་": "feelings" + "ཚོར་བ་": "sensations" }, "གཡན་པ་ལ་སོགས་བཅས་པ་ཡི། །": { "གཡན་པ་": "itching" }, "དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཅིས་མ་མཐོང་། །": { - "དོན་མེད་": "pointless", + "དོན་མེད་": "meaningless", "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings" } } @@ -34067,7 +34226,7 @@ "commentary_1": "ཚ་གྲང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སོགས་པའི་སྒྲས་ལམ་དུ་ཉོན་མོངས་པ་ཡང་གཟུང་ངོ་། །དེ་དག་གིས་ཉེ་བར་གནས་པར་བྱ་ཞིང་བཟེ་རེ་སྲན་ཆུང་བར་མི་བྱ་བ་ནི་བསླབ་ཅིང་གོམས་པར་བྱ་བའི་འོས་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །", "commentary_2": "གཞན་ཡང་ཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་བརྡེག་སོགས་ལ་བདག་གིས་ཟེ་རེ་བཟོད་སྲན་ཆུང་བར་མི་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་བྱས་ན་གནོད་པ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་། །ནད་དང་འཆིང་དང་རྡེག་སོགས་ལ། །བདག་གིས་བཟེ་རེ་མི་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་གནོད་པ་འཕེལ། །\n", "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nཚ་གྲང་ (heat and cold), ཆར་ (rain), རླུང་ (wind)\nནད་ (illness), འཆིང་ (bondage), རྡེག་ (beating)\nབཟེ་རེ་ (fear, anxiety)\nགནོད་པ་ (harm)\n\nGrammatical notes:\n- སོགས་ (and so forth) used twice to indicate lists\n- མི་བྱ་སྟེ་ (will not do) negative future tense\n- དེ་ལྟར་བྱས་ན་ (if done like that) conditional clause\n\n\nTo heat and cold, rain and wind, and so forth,\nTo illness, bondage, beating, and so forth,\nI will not give rise to fear.\nIf I do so, harm will increase.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be advising against reacting with fear or anxiety to various physical discomforts and hardships, as such reactions only increase suffering.", "translation": "To heat and cold, rain and wind, and so forth,\nTo illness, bondage, beating, and so forth,\nI will not give rise to fear.\nIf I do so, harm will increase." @@ -34083,9 +34242,9 @@ "translation": "To heat, cold, rain, and wind, and such,\nTo sickness, bondage, beatings, and the like,\nI shall not be discouraged or dismayed;\nFor if I am, the harm will only grow." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་། །ནད་དང་འཆིང་དང་རྡེག་སོགས་ལ། །བདག་གིས་བཟེ་རེ་མི་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་གནོད་པ་འཕེལ། །\n\nCommentary 1: ཚ་གྲང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སོགས་པའི་སྒྲས་ལམ་དུ་ཉོན་མོངས་པ་ཡང་གཟུང་ངོ་། །དེ་དག་གིས་ཉེ་བར་གནས་པར་བྱ་ཞིང་བཟེ་རེ་སྲན་ཆུང་བར་མི་བྱ་བ་ནི་བསླབ་ཅིང་གོམས་པར་བྱ་བའི་འོས་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་ཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་བརྡེག་སོགས་ལ་བདག་གིས་ཟེ་རེ་བཟོད་སྲན་ཆུང་བར་མི་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་བྱས་ན་གནོད་པ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nTo heat, cold, rain, wind, and the like,\nTo illness, bondage, beatings, and such,\nI shall not be impatient or intolerant.\nFor if I react that way, harm will only increase.\n", - "translation": "To heat, cold, rain, wind, and the like,\nTo illness, bondage, beatings, and such,\nI shall not be impatient or intolerant.\nFor if I react that way, harm will only increase." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་། །ནད་དང་འཆིང་དང་རྡེག་སོགས་ལ། །བདག་གིས་བཟེ་རེ་མི་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་གནོད་པ་འཕེལ། །\n\nCommentary 1: ཚ་གྲང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སོགས་པའི་སྒྲས་ལམ་དུ་ཉོན་མོངས་པ་ཡང་གཟུང་ངོ་། །དེ་དག་གིས་ཉེ་བར་གནས་པར་བྱ་ཞིང་བཟེ་རེ་སྲན་ཆུང་བར་མི་བྱ་བ་ནི་བསླབ་ཅིང་གོམས་པར་བྱ་བའི་འོས་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་ཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་བརྡེག་སོགས་ལ་བདག་གིས་ཟེ་རེ་བཟོད་སྲན་ཆུང་བར་མི་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་བྱས་ན་གནོད་པ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the term \"heat and cold\" also implies other difficulties on the path, such as mental afflictions. It advises that one should not be impatient or intolerant towards these challenges, but rather train and become accustomed to them.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates on the various hardships mentioned in the verse, including heat, cold, rain, wind, illness, bondage, and beatings. It emphasizes that one should not be impatient or intolerant towards these difficulties, as doing so will only increase one's suffering.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the importance of developing patience and tolerance towards various physical and mental hardships encountered on the spiritual path. They warn that impatience or intolerance will only lead to increased suffering.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nTowards heat, cold, rain, wind, and such,\nIllness, bondage, beatings, and the like,\nI shall not be impatient or intolerant,\nFor doing so will only increase harm.", + "translation": "Towards heat, cold, rain, wind, and such,\nIllness, bondage, beatings, and the like,\nI shall not be impatient or intolerant,\nFor doing so will only increase harm." } }, "glossary": { @@ -34109,7 +34268,7 @@ "གནོད་པ་": "worse" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་།": { "ཚ་": "heat", "གྲང་": "cold", @@ -34197,7 +34356,7 @@ "commentary_1": "གོམས་པ་བརྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ལ་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཡུལ་ངོར་རང་གི་ཁྲག་མཐོང་ན་ཕྱིར་ཞིང་ཁོང་དགའ་སྟེ། གཡུལ་ཟློག་པར་བྱེད་པའི་བརྒྱལ་བ་ནི་འཐོམས་པའོ། །", "commentary_2": "གཞན་ཡང་སྐྱེས་བུ་ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན་དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད་ལ། ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ནའང་བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད་དེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན། །བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nལ་ལ་ (some), ཁྲག་ (blood), དཔའ་བརྟན་ (courage), ལྷག་པར་ (especially), བོག་ (faint), བརྒྱལ་ (lose consciousness)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure in lines 1 and 3: ལ་ལ་...མཐོང་ན། (When some see...)\n- Use of འགྱུར་ to indicate change of state\n\n\nSome, when seeing their own blood,\nBecome even more courageous.\nSome, when seeing others' blood,\nFaint and lose consciousness.\n\n\nNote: This verse contrasts different reactions to the sight of blood, emphasizing individual differences in courage and sensitivity.", "translation": "Some, when seeing their own blood,\nBecome even more courageous.\nSome, when seeing others' blood,\nFaint and lose consciousness." @@ -34213,9 +34372,9 @@ "translation": "Some, upon seeing their own blood,\nBecome even more brave and steadfast.\nWhile others, upon seeing others' blood,\nBecome faint and lose consciousness." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན། །བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད། །\n\nCommentary 1: གོམས་པ་བརྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ལ་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཡུལ་ངོར་རང་གི་ཁྲག་མཐོང་ན་ཕྱིར་ཞིང་ཁོང་དགའ་སྟེ། གཡུལ་ཟློག་པར་བྱེད་པའི་བརྒྱལ་བ་ནི་འཐོམས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་སྐྱེས་བུ་ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན་དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད་ལ། ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ནའང་བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད་དེ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nSome, upon seeing their own blood,\nBecome even more courageous and steadfast.\nOthers, upon seeing another's blood,\nBecome faint and lose consciousness.\n\n\nThis translation captures the essence of the original Tibetan verse, which contrasts how different individuals react to the sight of blood (their own or others') in battle situations. The commentaries clarify that some warriors become more determined and brave when seeing their own blood, while others may become disoriented or faint when seeing the blood of others.", - "translation": "Some, upon seeing their own blood,\nBecome even more courageous and steadfast.\nOthers, upon seeing another's blood,\nBecome faint and lose consciousness." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན། །བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད། །\n\nCommentary 1: གོམས་པ་བརྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ལ་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཡུལ་ངོར་རང་གི་ཁྲག་མཐོང་ན་ཕྱིར་ཞིང་ཁོང་དགའ་སྟེ། གཡུལ་ཟློག་པར་བྱེད་པའི་བརྒྱལ་བ་ནི་འཐོམས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་སྐྱེས་བུ་ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན་དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད་ལ། ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ནའང་བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད་དེ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide a translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary emphasizes the importance of building steadfast familiarity. It explains that some people, when seeing their own blood in battle, become inwardly pleased and more determined. Conversely, others may become confused and retreat from the fight.\n\nCommentary 2: This commentary directly reflects the meaning of the original verse, stating that some individuals become braver and more steadfast upon seeing their own blood, while others faint or become weak at the sight of others' blood.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries highlight the contrasting reactions people have to the sight of blood in battle. They emphasize that some individuals become more courageous when seeing their own blood, while others become weak or faint when seeing others' blood. This difference in reaction is attributed to one's mental fortitude and familiarity with such situations.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nSome, upon seeing their own blood,\nBecome even more brave and steadfast.\nOthers, upon seeing another's blood,\nGrow weak and faint.\n", + "translation": "Some, upon seeing their own blood,\nBecome even more brave and steadfast.\nOthers, upon seeing another's blood,\nGrow weak and faint." } }, "glossary": { @@ -34239,7 +34398,7 @@ "འགྱུར་བ་": "fall" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །": { "ལ་ལ་": "Some", "བདག་གི་": "their own", @@ -34303,7 +34462,7 @@ "བདག་གི་": "their own", "ཁྲག་": "blood", "མཐོང་": "seeing", - "དཔའ་བརྟན་": "courageous and steadfast", + "དཔའ་བརྟན་": "brave and steadfast", "ལྷག་པར་": "even more", "སྐྱེ་": "become" }, @@ -34312,9 +34471,9 @@ "གཞན་གྱི་": "another's", "ཁྲག་": "blood", "མཐོང་": "seeing", - "བོག་": "faint", - "བརྒྱལ་བར་": "lose consciousness", - "འགྱུར་": "become" + "བོག་": "weak", + "བརྒྱལ་བར་": "faint", + "འགྱུར་": "grow" } } } @@ -34325,7 +34484,7 @@ "commentary_1": "དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིར་ཞིང་ཁོང་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་འཐོབ་པར་བྱེད་ཅིང་ཕམ་དུ་མི་ཉན་པས་ན་ཁྱད་དུ་གསོད་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་དུ་བསད་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་བགྲོད་པར་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་གཉིས་ནི་རིམ་པ་ལྟར་སེམས་ཀྱི་ངང་བརྟན་པ་དང་། སྡར་མའི་ཚུལ་ལ་གོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། དེ་བས་གོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་དུ་གསོད་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་པར་བྱོས་ཤིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ནི་སེམས་ཀྱི་ངང་བརྟན་དང་། །སྡར་མའི་ཚུལ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཁྱད་བསད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱོས། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nསེམས་ (mind), ངང་བརྟན་ (stability), སྡར་མ་ (effort/diligence), གནོད་པ་ (harm), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་གྱུར་པ་ཡིན: resultative construction \"arises from\"\n- ཁྱད་བསད: \"disregard\" or \"overcome\"\n- མི་ཚུགས: negation of \"to be affected\"\n\n\nThis arises from the stability of mind\nAnd from the method of diligence.\nTherefore, disregard harm\nAnd be unaffected by sufferings.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing mental cultivation techniques in Buddhist practice, emphasizing the importance of mental stability (ངང་བརྟན་) and diligent effort (སྡར་མ་) in overcoming obstacles and suffering.", "translation": "This arises from the stability of mind\nAnd from the method of diligence.\nTherefore, disregard harm\nAnd be unaffected by sufferings." @@ -34341,9 +34500,9 @@ "translation": "That is due to mental stability\nAnd the nature of being accustomed.\nTherefore, disregard harms\nAnd be unaffected by sufferings." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ནི་སེམས་ཀྱི་ངང་བརྟན་དང་། །སྡར་མའི་ཚུལ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཁྱད་བསད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱོས། །\n\nCommentary 1: དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིར་ཞིང་ཁོང་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་འཐོབ་པར་བྱེད་ཅིང་ཕམ་དུ་མི་ཉན་པས་ན་ཁྱད་དུ་གསོད་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་དུ་བསད་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་བགྲོད་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་གཉིས་ནི་རིམ་པ་ལྟར་སེམས་ཀྱི་ངང་བརྟན་པ་དང་། སྡར་མའི་ཚུལ་ལ་གོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། དེ་བས་གོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་དུ་གསོད་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་པར་བྱོས་ཤིག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThat arises from the steadiness of mind\nAnd the practice of endurance.\nTherefore, disregard harm\nAnd remain unaffected by sufferings.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, emphasizing the importance of mental stability and endurance in facing adversities and suffering without being overwhelmed by them.", - "translation": "That arises from the steadiness of mind\nAnd the practice of endurance.\nTherefore, disregard harm\nAnd remain unaffected by sufferings." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་ངང་བརྟན་དང་། །སྡར་མའི་ཚུལ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཁྱད་བསད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱོས། །\n\nCommentary 1: དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིར་ཞིང་ཁོང་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་འཐོབ་པར་བྱེད་ཅིང་ཕམ་དུ་མི་ཉན་པས་ན་ཁྱད་དུ་གསོད་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་དུ་བསད་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་བགྲོད་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་གཉིས་ནི་རིམ་པ་ལྟར་སེམས་ཀྱི་ངང་བརྟན་པ་དང་། སྡར་མའི་ཚུལ་ལ་གོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། དེ་བས་གོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་དུ་གསོད་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་པར་བྱོས་ཤིག\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that \"de\" refers to feelings like joy. It describes overcoming suffering by not being defeated by it, and instead moving through suffering after having conquered it.\n\nCommentary 2: This commentary explains that the two qualities mentioned (mental stability and competitiveness) arise from the power of habituation. It then advises to overcome all harms and not be affected by sufferings through the power of habituation.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of overcoming suffering and not being affected by it. They suggest that this ability comes from mental stability and a competitive or determined attitude, which are developed through habituation or practice.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\n\nThis arises from mental stability\nAnd a competitive spirit.\nTherefore, overcome harms,\nAnd remain unaffected by sufferings.\n", + "translation": "This arises from mental stability\nAnd a competitive spirit.\nTherefore, overcome harms,\nAnd remain unaffected by sufferings." } }, "glossary": { @@ -34357,7 +34516,7 @@ "སྡུག་བསྔལ་": "pains" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་ངང་བརྟན་དང་། །སྡར་མའི་ཚུལ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན།": { "སེམས་": "mind", "ངང་བརྟན་": "stability", @@ -34395,12 +34554,12 @@ }, "04_commentary_assisted": { "དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་ངང་བརྟན་དང་། །སྡར་མའི་ཚུལ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན།": { - "སེམས་": "mind", - "ངང་བརྟན་": "steadiness", - "སྡར་མ་": "endurance" + "སེམས་": "mental", + "ངང་བརྟན་": "stability", + "སྡར་མའི་ཚུལ་": "competitive spirit" }, "།དེ་བས་གནོད་པ་ཁྱད་བསད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱོས།": { - "གནོད་པ་": "harm", + "གནོད་པ་": "harms", "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings" } } @@ -34412,7 +34571,7 @@ "commentary_1": "སྡུག་བསྔལ་ནི་ཟུག་གཟེར་རོ། །མི་ཚུགས་པ་ནི་ཉམ་མི་ང་བའོ། །དེའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་རབ་དང་སྟེ་དགའ་བ་ཉིད་དང་། རྙོག་སྟེ་ཡིད་བསད་པ་ཉིད་དུ་མི་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་པ་གཟེངས་བསྟོད་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "མཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི་སེམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དྭང་བ་རྙོག་སྟེ་འཁྲུགས་པར་མི་བྱའོ། །བཞི་པ་ནི། ཉོན་མོངས་རྣམས་དང་གཡུལ་འགྱེད་པ་རྣམས་ལ་གཡུལ་འགྱེད་པའི་ཚེ་ན་གནོད་པ་མང་པོ་འབྱུང་ཡང་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི། །སེམས་ཀྱི་རབ་དང་རྙོག་མི་བྱ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་དང་གཡུལ་འགྱེད་ལ། །གཡུལ་འགྱེད་ཚེ་ན་གནོད་པ་མང་། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམཁས་པ (wise one), སྡུག་བསྔལ (suffering), སེམས (mind), རབ་དང་ (clarity), རྙོག (disturb), \nཉོན་མོངས (kleśas/afflictions), གཡུལ་འགྱེད (engage in battle)\n\nGrammar:\n- ཡང་ནི (even if) concessive particle\n- མི་བྱ (do not) negation + imperative\n- ལ (for/in) case particle\n- ཚེ་ན (when/at the time of) temporal clause\n\n\nEven if suffering arises, the wise one\nShould not disturb the clarity of mind.\nWhen battling with afflictions,\nAt the time of battle, harms are many.\n\n\nNote: This verse advises maintaining mental clarity even in adversity, particularly when confronting one's own afflictive emotions, as the struggle itself can be harmful.", "translation": "Even if suffering arises, the wise one\nShould not disturb the clarity of mind.\nWhen battling with afflictions,\nAt the time of battle, harms are many." @@ -34428,9 +34587,9 @@ "translation": "Even when suffering arises, the wise\nDo not disturb the clarity of their minds.\nIn battling against the afflictions,\nMany harms occur during the fight." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི། །སེམས་ཀྱི་རབ་དང་རྙོག་མི་བྱ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་དང་གཡུལ་འགྱེད་ལ། །གཡུལ་འགྱེད་ཚེ་ན་གནོད་པ་མང་། །\n\nCommentary 1: སྡུག་བསྔལ་ནི་ཟུག་གཟེར་རོ། །མི་ཚུགས་པ་ནི་ཉམ་མི་ང་བའོ། །དེའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་རབ་དང་སྟེ་དགའ་བ་ཉིད་དང་། རྙོག་སྟེ་ཡིད་བསད་པ་ཉིད་དུ་མི་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་པ་གཟེངས་བསྟོད་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: མཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི་སེམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དྭང་བ་རྙོག་སྟེ་འཁྲུགས་པར་མི་བྱའོ། །བཞི་པ་ནི། ཉོན་མོངས་རྣམས་དང་གཡུལ་འགྱེད་པ་རྣམས་ལ་གཡུལ་འགྱེད་པའི་ཚེ་ན་གནོད་པ་མང་པོ་འབྱུང་ཡང་\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nEven when suffering arises, the wise do not disturb their mental clarity and peace.\nWhen battling against afflictions, many harms may occur during the fight.\n\n\nThis translation attempts to capture the key ideas from the Tibetan text:\n1. The wise maintain mental stability even in the face of suffering.\n2. There's a recognition that confronting one's afflictions (negative emotions/mental states) can be a difficult process with many challenges.\n\nThe commentaries provide additional context, emphasizing that one should neither become overly excited nor depressed when facing difficulties, and that the process of overcoming afflictions is likened to a battle with many potential setbacks.", - "translation": "Even when suffering arises, the wise do not disturb their mental clarity and peace.\nWhen battling against afflictions, many harms may occur during the fight." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི། །སེམས་ཀྱི་རབ་དང་རྙོག་མི་བྱ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་དང་གཡུལ་འགྱེད་ལ། །གཡུལ་འགྱེད་ཚེ་ན་གནོད་པ་མང་། །\n\nCommentary 1: སྡུག་བསྔལ་ནི་ཟུག་གཟེར་རོ། །མི་ཚུགས་པ་ནི་ཉམ་མི་ང་བའོ། །དེའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་རབ་དང་སྟེ་དགའ་བ་ཉིད་དང་། རྙོག་སྟེ་ཡིད་བསད་པ་ཉིད་དུ་མི་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་པ་གཟེངས་བསྟོད་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: མཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི་སེམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དྭང་བ་རྙོག་སྟེ་འཁྲུགས་པར་མི་བྱའོ། །བཞི་པ་ནི། ཉོན་མོངས་རྣམས་དང་གཡུལ་འགྱེད་པ་རྣམས་ལ་གཡུལ་འགྱེད་པའི་ཚེ་ན་གནོད་པ་མང་པོ་འབྱུང་ཡང་\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that suffering refers to pain. Not being affected means not being discouraged. Therefore, even when suffering arises, one should neither be overly joyful nor depressed. This is to show the exaltation of afflictions.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that even when suffering arises, the wise should not disturb their mental clarity and calmness. It also mentions that when battling afflictions, many harms may occur during the fight.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together suggest that when faced with suffering, wise individuals should maintain mental equilibrium, neither becoming overly excited nor depressed. They also indicate that confronting afflictions is like engaging in battle, which can bring about various difficulties or harms.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nEven when suffering arises, the wise do not disturb\nThe clarity and calmness of their minds.\nWhen battling against afflictions,\nMany harms occur during the conflict.\n\nThis translation reflects the idea of maintaining mental stability in the face of suffering and acknowledges the challenges that come with confronting one's afflictions, as explained in the commentaries.", + "translation": "Even when suffering arises, the wise do not disturb\nThe clarity and calmness of their minds.\nWhen battling against afflictions,\nMany harms occur during the conflict." } }, "glossary": { @@ -34446,7 +34605,7 @@ "གནོད་པ་": "harm" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི། །": { "མཁས་པ་": "wise one", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" @@ -34501,15 +34660,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "མཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི། །སེམས་ཀྱི་རབ་དང་རྙོག་མི་བྱ། །": { - "མཁས་པས་": "wise", - "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", - "སེམས་": "mental", + "མཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི། །": { + "མཁས་པ་": "wise", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" + }, + "སེམས་ཀྱི་རབ་དང་རྙོག་མི་བྱ། །": { + "སེམས་": "mind", + "རབ་དང་": "clarity", "རྙོག་མི་བྱ་": "do not disturb" }, - "ཉོན་མོངས་རྣམས་དང་གཡུལ་འགྱེད་ལ། །གཡུལ་འགྱེད་ཚེ་ན་གནོད་པ་མང་། །": { + "ཉོན་མོངས་རྣམས་དང་གཡུལ་འགྱེད་ལ། །": { "ཉོན་མོངས་": "afflictions", - "གཡུལ་འགྱེད་": "battling", + "གཡུལ་འགྱེད་": "battling" + }, + "གཡུལ་འགྱེད་ཚེ་ན་གནོད་པ་མང་། །": { + "གཡུལ་འགྱེད་": "conflict", "གནོད་པ་": "harms" } } @@ -34521,7 +34686,7 @@ "commentary_1": "སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། བྲང་གིས་ཕུལ་ནས་ཁྱད་དུ་གསོད་པ་ནི་དཔའ་བའོ། །ལྷག་མ་ནི་གཡུལ་ངོར་མི་གསོད་པའོ། །དེ་ནི་རོ་ལ་ཚབས་བྱེད་པ་སྟེ། མི་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་མི་རྟག་པས་ན་རོའོ། །", "commentary_2": "གནོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་དུ་བསད་ནས་ཞེ་སྡང་སོགས་ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་འཇོམས་པ་དེ་དག་ནི་དགྲ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པའི་དཔའ་བོ་སྟེ། ལྷག་མ་སེམས་ཅན་གསོད་པ་རྣམས་ནི་རོ་གསོད་པ་བཞིན་དོན་མེད་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་བསད་ནས། །ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་དགྲ་འཇོམས་པ། །དེ་དག་རྒྱལ་བྱེད་དཔའ་བོ་སྟེ། །ལྷག་མ་རོ་ལ་གསོད་པའོ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཁྱད་བསད་ (disregard/overcome), ཞེ་སྡང་ (anger), དགྲ་ (enemy), རྒྱལ་བྱེད་ (conqueror), དཔའ་བོ་ (hero), རོ་ (corpse)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་ and ལ་སོགས་ are connective particles\n- སྟེ་ is a clause connector\n- འོ་ is a sentence-final particle\n\n\nHaving overcome all suffering,\nVanquishing enemies such as anger,\nThose are the conquering heroes.\nThe rest are killing mere corpses.\n\n\nTechnical note: This verse uses a martial metaphor to describe spiritual conquest over inner afflictions, contrasting it with ordinary victories.", "translation": "Having overcome all suffering,\nVanquishing enemies such as anger,\nThose are the conquering heroes.\nThe rest are killing mere corpses." @@ -34537,9 +34702,9 @@ "translation": "Having endured all sufferings,\nConquering enemies like anger and so forth,\nThose are the victorious heroes.\nThe rest are killing mere corpses." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་བསད་ནས། །ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་དགྲ་འཇོམས་པ། །དེ་དག་རྒྱལ་བྱེད་དཔའ་བོ་སྟེ། །ལྷག་མ་རོ་ལ་གསོད་པའོ། །\n\nCommentary 1: སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། བྲང་གིས་ཕུལ་ནས་ཁྱད་དུ་གསོད་པ་ནི་དཔའ་བའོ། །ལྷག་མ་ནི་གཡུལ་ངོར་མི་གསོད་པའོ། །དེ་ནི་རོ་ལ་ཚབས་བྱེད་པ་སྟེ། མི་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་མི་རྟག་པས་ན་རོའོ། །\n\nCommentary 2: གནོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་དུ་བསད་ནས་ཞེ་སྡང་སོགས་ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་འཇོམས་པ་དེ་དག་ནི་དགྲ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པའི་དཔའ་བོ་སྟེ། ལྷག་མ་སེམས་ཅན་གསོད་པ་རྣམས་ནི་རོ་གསོད་པ་བཞིན་དོན་མེད་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nThose who endure all sufferings,\nAnd conquer enemies like anger and other afflictions,\nThey are the victorious heroes.\nThe rest are like killing corpses.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, emphasizing that true heroism lies in overcoming internal afflictions and enduring hardships, rather than in physical violence against others. The commentaries clarify that conquering one's own negative emotions is more meaningful than harming other beings, which is likened to attacking those who are already destined to die naturally.", - "translation": "Those who endure all sufferings,\nAnd conquer enemies like anger and other afflictions,\nThey are the victorious heroes.\nThe rest are like killing corpses." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་བསད་ནས། །ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་དགྲ་འཇོམས་པ། །དེ་དག་རྒྱལ་བྱེད་དཔའ་བོ་སྟེ། །ལྷག་མ་རོ་ལ་གསོད་པའོ། །\n\nCommentary 1: སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། བྲང་གིས་ཕུལ་ནས་ཁྱད་དུ་གསོད་པ་ནི་དཔའ་བའོ། །ལྷག་མ་ནི་གཡུལ་ངོར་མི་གསོད་པའོ། །དེ་ནི་རོ་ལ་ཚབས་བྱེད་པ་སྟེ། མི་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་མི་རྟག་པས་ན་རོའོ། །\n\nCommentary 2: གནོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་དུ་བསད་ནས་ཞེ་སྡང་སོགས་ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་འཇོམས་པ་དེ་དག་ནི་དགྲ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པའི་དཔའ་བོ་སྟེ། ལྷག་མ་སེམས་ཅན་གསོད་པ་རྣམས་ནི་རོ་གསོད་པ་བཞིན་དོན་མེད་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that enduring all suffering bravely is heroic. It contrasts this with those who don't kill in actual battle, comparing them to those who attack corpses, as humans are naturally impermanent and thus like corpses.\n\nCommentary 2:\nThis commentary interprets the verse as praising those who overcome all harmful suffering and conquer enemies like anger and other afflictions. It calls them victorious heroes and contrasts them with those who kill sentient beings, which is as meaningless as killing corpses.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the idea of true heroism being associated with overcoming suffering and internal afflictions, rather than physical combat or killing. They contrast this spiritual conquest with the futility of harming others, likening it to attacking corpses.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nHaving endured all sufferings,\nThose who vanquish foes like anger and such,\nThey are the victorious heroes.\nThe rest merely slay corpses.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on inner spiritual conquest over external violence, portraying true heroism as the ability to overcome suffering and internal afflictions rather than engaging in physical combat or harm to others.", + "translation": "Having endured all sufferings,\nThose who vanquish foes like anger and such,\nThey are the victorious heroes.\nThe rest merely slay corpses." } }, "glossary": { @@ -34563,7 +34728,7 @@ "གསོད་པ་": "kills" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་བསད་ནས། །": { "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", "ཐམས་ཅད་": "all", @@ -34630,20 +34795,21 @@ "སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་བསད་ནས། །": { "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings", "ཐམས་ཅད་": "all", - "ཁྱད་བསད་": "endure" + "ཁྱད་བསད་": "endured" }, "ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་དགྲ་འཇོམས་པ། །": { "ཞེ་སྡང་": "anger", - "དགྲ་": "enemies", - "འཇོམས་པ་": "conquer" + "དགྲ་": "foes", + "འཇོམས་པ་": "vanquish" }, "དེ་དག་རྒྱལ་བྱེད་དཔའ་བོ་སྟེ། །": { "རྒྱལ་བྱེད་": "victorious", "དཔའ་བོ་": "heroes" }, "ལྷག་མ་རོ་ལ་གསོད་པའོ། །": { + "ལྷག་མ་": "rest", "རོ་": "corpses", - "གསོད་པ་": "killing" + "གསོད་པ་": "slay" } } } @@ -34654,7 +34820,7 @@ "commentary_1": "སྡུག་བསྔལ་ལ་སྲན་ཚུགས་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྐྱོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ཡོན་ཏན་ནོ། །སེལ་བར་བྱེད་པ་ནི་ཟད་པར་བྱེད་པའོ། །སྤྲོ་བ་ནི་ཡོན་ཏན་མངོན་པར་འདོད་པའོ། །རྐྱེན་གཞན་གྱིས་བསྐྱེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཡོན་ཏན་ནི་དེས་སྐྱོ་བས་དྲེགས་པ་སེལ་བར་བྱེད། དེ་དང་ལྡན་པའི་འཁོར་བ་པ་ལ་དེ་དང་འབྲལ་བར་འདོད་པའི་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་ལ། དེའི་རྒྱུ་སྡིག་པ་ལ་འཛེམ་ཞིང་དེའི་གཉེན་པོ་དགེ་བ་ལ་དགའ་བར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡོན་ཏན་ནི། །སྐྱོ་བས་དྲེགས་པ་སེལ་བར་བྱེད། །འཁོར་བ་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ། །སྡིག་ལ་འཛེམ་དང་དགེ་ལ་དགའ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཡོན་ཏན་ (qualities/virtues), སྐྱོ་བ་ (weariness/disenchantment), དྲེགས་པ་ (pride/arrogance), འཁོར་བ་པ་ (samsaric beings), སྙིང་རྗེ་ (compassion), སྡིག་ (negative actions), དགེ་ (virtue)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case (བས་) in སྐྱོ་བས་\n- Terminative particle (ལ་) in འཁོར་བ་པ་ལ་\n- Connective particle (དང་) joining clauses\n\n\nFurthermore, the qualities of suffering:\nThrough weariness, it dispels arrogance;\nIt generates compassion for samsaric beings;\nIt causes avoidance of negative actions and delight in virtue.\n\n\nNote: The term ཡོན་ཏན་ (qualities/virtues) is used here in reference to suffering, indicating the beneficial aspects or lessons that can be derived from experiencing suffering.", "translation": "Furthermore, the qualities of suffering:\nThrough weariness, it dispels arrogance;\nIt generates compassion for samsaric beings;\nIt causes avoidance of negative actions and delight in virtue." @@ -34670,9 +34836,9 @@ "translation": "Furthermore, the virtues of suffering are:\nIt dispels arrogance through disillusionment,\nGenerates compassion for those in samsara,\nBrings caution towards wrongdoing and joy in virtue." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡོན་ཏན་ནི། །སྐྱོ་བས་དྲེགས་པ་སེལ་བར་བྱེད། །འཁོར་བ་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ། །སྡིག་ལ་འཛེམ་དང་དགེ་ལ་དགའ། །\n\nCommentary 1: སྡུག་བསྔལ་ལ་སྲན་ཚུགས་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྐྱོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ཡོན་ཏན་ནོ། །སེལ་བར་བྱེད་པ་ནི་ཟད་པར་བྱེད་པའོ། །སྤྲོ་བ་ནི་ཡོན་ཏན་མངོན་པར་འདོད་པའོ། །རྐྱེན་གཞན་གྱིས་བསྐྱེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཡོན་ཏན་ནི་དེས་སྐྱོ་བས་དྲེགས་པ་སེལ་བར་བྱེད། དེ་དང་ལྡན་པའི་འཁོར་བ་པ་ལ་དེ་དང་འབྲལ་བར་འདོད་པའི་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་ལ། དེའི་རྒྱུ་སྡིག་པ་ལ་འཛེམ་ཞིང་དེའི་གཉེན་པོ་དགེ་བ་ལ་དགའ་བར་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nFurthermore, the virtues of suffering are:\nIt dispels arrogance through disillusionment,\nGenerates compassion for those in samsara,\nInstills caution towards negative actions and delight in virtue.\n\n\nThis translation captures the key points that suffering has beneficial aspects: it removes pride by causing disenchantment with worldly existence, creates compassion for others trapped in the cycle of rebirth, makes one wary of harmful actions, and increases appreciation for positive deeds.", - "translation": "Furthermore, the virtues of suffering are:\nIt dispels arrogance through disillusionment,\nGenerates compassion for those in samsara,\nInstills caution towards negative actions and delight in virtue." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡོན་ཏན་ནི། །སྐྱོ་བས་དྲེགས་པ་སེལ་བར་བྱེད། །འཁོར་བ་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ། །སྡིག་ལ་འཛེམ་དང་དགེ་ལ་དགའ། །\n\nCommentary 1: སྡུག་བསྔལ་ལ་སྲན་ཚུགས་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྐྱོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ཡོན་ཏན་ནོ། །སེལ་བར་བྱེད་པ་ནི་ཟད་པར་བྱེད་པའོ། །སྤྲོ་བ་ནི་ཡོན་ཏན་མངོན་པར་འདོད་པའོ། །རྐྱེན་གཞན་གྱིས་བསྐྱེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཡོན་ཏན་ནི་དེས་སྐྱོ་བས་དྲེགས་པ་སེལ་བར་བྱེད། དེ་དང་ལྡན་པའི་འཁོར་བ་པ་ལ་དེ་དང་འབྲལ་བར་འདོད་པའི་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་ལ། དེའི་རྒྱུ་སྡིག་པ་ལ་འཛེམ་ཞིང་དེའི་གཉེན་པོ་དགེ་བ་ལ་དགའ་བར་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the virtues of enduring suffering. It states that suffering brings about disillusionment, which eliminates arrogance. It also mentions that suffering leads to the development of qualities such as enthusiasm for virtues. The commentary emphasizes that it's not appropriate to be angry at suffering caused by external conditions.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates on the virtues of suffering. It explains that suffering causes disillusionment, which removes arrogance. It also states that suffering generates compassion for those trapped in samsara, leads to avoiding negative actions, and cultivates joy in virtuous deeds.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries highlight the positive aspects of suffering. They agree that suffering leads to disillusionment, which helps eliminate arrogance. Suffering also generates compassion for others in samsara, encourages one to avoid negative actions, and fosters appreciation for virtuous deeds. The commentaries suggest that suffering should be viewed as a tool for spiritual growth rather than something to be angry about.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nFurthermore, the virtues of suffering are:\nIt removes arrogance through disillusionment,\nGenerates compassion for those in samsara,\nLeads to avoiding negative actions and delighting in virtue.", + "translation": "Furthermore, the virtues of suffering are:\nIt removes arrogance through disillusionment,\nGenerates compassion for those in samsara,\nLeads to avoiding negative actions and delighting in virtue." } }, "glossary": { @@ -34698,7 +34864,7 @@ "དགའ་": "delight" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡོན་ཏན་ནི། །": { "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", "ཡོན་ཏན་": "qualities" @@ -34763,20 +34929,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡོན་ཏན་ནི།": { + "གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡོན་ཏན་ནི། །": { "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", "ཡོན་ཏན་": "virtues" }, - "།སྐྱོ་བས་དྲེགས་པ་སེལ་བར་བྱེད།": { + "སྐྱོ་བས་དྲེགས་པ་སེལ་བར་བྱེད། །": { "སྐྱོ་བ་": "disillusionment", "དྲེགས་པ་": "arrogance", - "སེལ་བ་": "dispels" + "སེལ་བ་": "removes" }, - "།འཁོར་བ་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ།": { + "འཁོར་བ་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ། །": { "འཁོར་བ་": "samsara", "སྙིང་རྗེ་": "compassion" }, - "།སྡིག་ལ་འཛེམ་དང་དགེ་ལ་དགའ།": { + "སྡིག་ལ་འཛེམ་དང་དགེ་ལ་དགའ། །": { "སྡིག་": "negative actions", "དགེ་": "virtue" } @@ -34789,7 +34955,7 @@ "commentary_1": "མཁྲིས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། རྐྱེན་འདུས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་བདོ་བ་ལ་ནི་ཁོ་བོས་ཁྲོ་བ་མ་ཡིན་ན། སེམས་ཡོད་པ་རྣམས་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ཁྲོ་བར་བྱེད། རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྐུལ་བ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱེད་པའོ་ཞེས་ནི་སྦྱར་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏེ། རྐྱེན་འདུས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཁྲོ་བ་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གནོད་བྱེད་ལ་ཁྲོ་བ་བཟློག་པ་དང་། དེ་ལ་མི་རིགས་པ་སྤོང་བ་དང་། སྐབས་དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གནོད་བྱེད་ལ་རང་དབང་མེད་པས་ཁྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་མི་རིགས་པ་དང་། རང་དབང་ཡོད་པའི་གནོད་བྱེད་དགག་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། རང་དབང་དང་། སེམས་པ་མེད་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། ། དང་པོ་ནི། དགྲས་བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཁྲོའོ་སྙམ་ན། མཁྲིས་པ་དང་བད་ཀན་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོའི་འབྱུང་གནས་ཆེན་པོ་ལའང་མི་ཁྲོ་བར་སེམས་ཡོད་ཀྱི་དགྲ་བོ་ཁོ་ན་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ། མཁྲིས་སོགས་རྐྱེན་གྱིས་རང་དབང་མེད་པར་བྱུང་བས་མི་ཁྲོའོ་སྙམ་ན། གནོད་བྱེད་དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་རྐྱེན་ཉོན་མོངས་པ་དེ་ཡང་མི་འདོད་བཞིན་དུ་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ནན་གྱིས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམཁྲིས་པ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །འབྱུང་གནས་ཆེ་ལ་མི་ཁྲོ་བར། །སེམས་ཡོད་རྣམས་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ། །དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐུལ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nམཁྲིས་པ་ (bile), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), འབྱུང་གནས་ (source), ཁྲོ་བ་ (anger), སེམས་ཡོད་ (sentient beings), རྐྱེན་ (conditions)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་ indicates \"and so forth\"\n- མི་ཁྲོ་བར་ is a negative verbal construction\n- ཅི་སྟེ་ introduces a rhetorical question\n- ཀུན་ཀྱང་ emphasizes \"all\"\n\n\nWhy be angry at sentient beings\nWhen not angered by great sources of suffering\nSuch as bile and so forth?\nAll these are impelled by conditions.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the illogical nature of anger towards sentient beings, contrasting it with our lack of anger towards impersonal sources of suffering like bodily ailments. It emphasizes the Buddhist concept that all phenomena, including beings' actions, arise from conditions (རྐྱེན་).", "translation": "Why be angry at sentient beings\nWhen not angered by great sources of suffering\nSuch as bile and so forth?\nAll these are impelled by conditions." @@ -34805,9 +34971,9 @@ "translation": "Why be angry at sentient beings,\nWhen not angered by great sources of suffering\nLike bile and so forth?\nAll these are provoked by conditions." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམཁྲིས་པ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །འབྱུང་གནས་ཆེ་ལ་མི་ཁྲོ་བར། །སེམས་ཡོད་རྣམས་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ། །དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐུལ། །\n\nCommentary 1: མཁྲིས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། རྐྱེན་འདུས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་བདོ་བ་ལ་ནི་ཁོ་བོས་ཁྲོ་བ་མ་ཡིན་ན། སེམས་ཡོད་པ་རྣམས་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ཁྲོ་བར་བྱེད། རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྐུལ་བ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱེད་པའོ་ཞེས་ནི་སྦྱར་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏེ། རྐྱེན་འདུས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཁྲོ་བ་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གནོད་བྱེད་ལ་ཁྲོ་བ་བཟློག་པ་དང་། དེ་ལ་མི་རིགས་པ་སྤོང་བ་དང་། སྐབས་དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གནོད་བྱེད་ལ་རང་དབང་མེད་པས་ཁྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་མི་རིགས་པ་དང་། རང་དབང་ཡོད་པའི་གནོད་བྱེད་དགག་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། རང་དབང་དང་། སེམས་པ་མེད་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། ། དང་པོ་ནི། དགྲས་བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཁྲོའོ་སྙམ་ན། མཁྲིས་པ་དང་བད་ཀན་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོའི་འབྱུང་གནས་ཆེན་པོ་ལའང་མི་ཁྲོ་བར་སེམས་ཡོད་ཀྱི་དགྲ་བོ་ཁོ་ན་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ། མཁྲིས་སོགས་རྐྱེན་གྱིས་རང་དབང་མེད་པར་བྱུང་བས་མི་ཁྲོའོ་སྙམ་ན། གནོད་བྱེད་དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་རྐྱེན་ཉོན་མོངས་པ་དེ་ཡང་མི་འདོད་བཞིན་དུ་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ནན་གྱིས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nWhy be angry at those with minds,\nWhen not angry at great sources of suffering\nLike bile and other ailments?\nAll these are impelled by conditions.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points from the original text and commentaries:\n\n1. It questions why we get angry at sentient beings but not at non-sentient sources of suffering like bodily ailments.\n\n2. It points out that both sentient beings and non-sentient things like bile are driven by conditions beyond their control.\n\n3. It implies that anger is not appropriate in either case, since the causes of harm are not truly independent or intentional.\n\n4. The overall message seems to be encouraging restraint from anger by recognizing that all phenomena, including those that harm us, arise due to conditions rather than independent will.", - "translation": "Why be angry at those with minds,\nWhen not angry at great sources of suffering\nLike bile and other ailments?\nAll these are impelled by conditions." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །འབྱུང་གནས་ཆེ་ལ་མི་ཁྲོ་བར། །སེམས་ཡོད་རྣམས་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ། །དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐུལ། །\n\nCommentary 1: མཁྲིས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། རྐྱེན་འདུས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་བདོ་བ་ལ་ནི་ཁོ་བོས་ཁྲོ་བ་མ་ཡིན་ན། སེམས་ཡོད་པ་རྣམས་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ཁྲོ་བར་བྱེད། རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྐུལ་བ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱེད་པའོ་ཞེས་ནི་སྦྱར་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏེ། རྐྱེན་འདུས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཁྲོ་བ་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གནོད་བྱེད་ལ་ཁྲོ་བ་བཟློག་པ་དང་། དེ་ལ་མི་རིགས་པ་སྤོང་བ་དང་། སྐབས་དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གནོད་བྱེད་ལ་རང་དབང་མེད་པས་ཁྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་མི་རིགས་པ་དང་། རང་དབང་ཡོད་པའི་གནོད་བྱེད་དགག་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། རང་དབང་དང་། སེམས་པ་མེད་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། ། དང་པོ་ནི། དགྲས་བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཁྲོའོ་སྙམ་ན། མཁྲིས་པ་དང་བད་ཀན་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོའི་འབྱུང་གནས་ཆེན་པོ་ལའང་མི་ཁྲོ་བར་སེམས་ཡོད་ཀྱི་དགྲ་བོ་ཁོ་ན་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ། མཁྲིས་སོགས་རྐྱེན་གྱིས་རང་དབང་མེད་པར་བྱུང་བས་མི་ཁྲོའོ་སྙམ་ན། གནོད་བྱེད་དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་རྐྱེན་ཉོན་མོངས་པ་དེ་ཡང་མི་འདོད་བཞིན་དུ་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ནན་གྱིས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary explains that we don't get angry at things like bile (which cause suffering) because they are mindless and arise due to conditions. So why get angry at beings with minds? All are prompted by conditions.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary elaborates on overcoming anger towards those who harm us. It argues that just as we don't get angry at bile and other sources of suffering because they lack free will, we shouldn't get angry at enemies with minds either. All are driven by afflictive emotions and conditions beyond their control.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize that we shouldn't get angry at those who harm us, whether mindless things like bile or sentient beings, because all are driven by conditions and lack true free will. Getting angry at sentient beings is especially illogical since even they are compelled by afflictions and circumstances.\n\n4. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nWhy get angry at those with minds,\nWhen we don't get angry at bile and other great sources of suffering?\nAll of these are impelled by conditions.\n\n\nThis translation captures the core message that we shouldn't discriminate in our anger between mindless and minded sources of harm, as all are ultimately driven by conditions beyond their control.", + "translation": "Why get angry at those with minds,\nWhen we don't get angry at bile and other great sources of suffering?\nAll of these are impelled by conditions." } }, "glossary": { @@ -34825,7 +34991,7 @@ "བསྐུལ་": "provoke" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །འབྱུང་གནས་ཆེ་ལ་མི་ཁྲོ་བར།": { "མཁྲིས་པ་": "bile", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", @@ -34877,7 +35043,8 @@ "།སེམས་ཡོད་རྣམས་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ། །དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐུལ།": { "སེམས་": "minds", "ཁྲོ་": "angry", - "རྐྱེན་": "conditions" + "རྐྱེན་": "conditions", + "བསྐུལ་": "impelled" } } } @@ -34888,7 +35055,7 @@ "commentary_1": "རྐྱེན་གྱིས་ཁྲོ་བ་བསྐུལ་བ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་མི་འདོད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། མི་འདོད་པ་ནི་མངོན་པར་མི་འདོད་པའོ། །", "commentary_2": "དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ནད་འབྱུང་བ་ལྟར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། མཁྲིས་སོགས་ཀྱིས་ནི་གནོད་པར་བྱ་བར་མ་བསམས་ལ། དགྲས་བསམས་པས་ཁྲོའོ་སྙམ་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nམི་འདོད་བཞིན་དུ་ (unwillingly), ནད་ (illness), འབྱུང་བར་འགྱུར་ (arise), ནན་གྱིས་ (forcefully), ཉོན་མོངས་ (afflictions/kleśas)\n\nGrammatical notes:\n- དཔེར་ན་...ལྟར། (just as...likewise) structure for comparison\n- བཞིན་དུ་ (while) used in both parts of the comparison\n- ཡང་ (even/also) emphasizing the unwillingness\n\n\nJust as, even unwillingly,\nThis illness arises,\nLikewise, even unwillingly,\nAfflictions forcefully arise.\n\n\nTechnical note: ཉོན་མོངས་ (nyön mongs) is the Tibetan translation of the Sanskrit term kleśa, referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions.", "translation": "Just as, even unwillingly,\nThis illness arises,\nLikewise, even unwillingly,\nAfflictions forcefully arise." @@ -34904,9 +35071,9 @@ "translation": "Just as, though unwanted,\nThis sickness arises,\nLikewise, though unwanted,\nAfflictions forcefully arise." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: རྐྱེན་གྱིས་ཁྲོ་བ་བསྐུལ་བ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་མི་འདོད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། མི་འདོད་པ་ནི་མངོན་པར་མི་འདོད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ནད་འབྱུང་བ་ལྟར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། མཁྲིས་སོགས་ཀྱིས་ནི་གནོད་པར་བྱ་བར་མ་བསམས་ལ། དགྲས་བསམས་པས་ཁྲོའོ་སྙམ་ན།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nFor example, just as illnesses arise\nEven though we do not desire them,\nLikewise, afflictive emotions arise\nForcefully, even against our will.\n\n\nThis translation captures the core meaning of the Tibetan verse, which draws a parallel between the unwanted occurrence of illnesses and the involuntary arising of afflictive emotions or mental disturbances. The commentaries emphasize that these negative emotions, like anger, are triggered by conditions even when we don't want them to arise, similar to how diseases occur without our consent.", - "translation": "For example, just as illnesses arise\nEven though we do not desire them,\nLikewise, afflictive emotions arise\nForcefully, even against our will." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: རྐྱེན་གྱིས་ཁྲོ་བ་བསྐུལ་བ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་མི་འདོད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། མི་འདོད་པ་ནི་མངོན་པར་མི་འདོད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ནད་འབྱུང་བ་ལྟར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། མཁྲིས་སོགས་ཀྱིས་ནི་གནོད་པར་བྱ་བར་མ་བསམས་ལ། དགྲས་བསམས་པས་ཁྲོའོ་སྙམ་ན།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This explains that anger is provoked by conditions. It states \"For example, unwanted...\" to show that \"unwanted\" means strongly undesired.\n\nCommentary 2: This compares the arising of illness despite not wanting it to how anger arises. It suggests that while we don't intend to be harmed by bodily humors like bile, we think an enemy intends to anger us.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries explain that the verse uses the example of illness arising unwantedly to illustrate how negative emotions like anger can arise against our will due to external conditions or perceived intentions of others.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nFor instance, just as illness arises \nEven though we do not desire it,\nLikewise, even against our will,\nAfflictive emotions forcefully emerge.\n", + "translation": "For instance, just as illness arises \nEven though we do not desire it,\nLikewise, even against our will,\nAfflictive emotions forcefully emerge." } }, "glossary": { @@ -34925,7 +35092,7 @@ "འབྱུང་བར་འགྱུར་": "arise" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །": { "དཔེར་ན་": "Just as", "མི་འདོད་བཞིན་དུ་": "unwillingly", @@ -34972,17 +35139,17 @@ }, "04_commentary_assisted": { "དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །": { - "དཔེར་ན་": "For example", + "དཔེར་ན་": "For instance", "མི་འདོད་": "do not desire", - "ནད་": "illnesses", - "འབྱུང་བར་འགྱུར་": "arise" + "ནད་": "illness", + "འབྱུང་བར་འགྱུར་": "arises" }, "དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །": { "དེ་བཞིན་": "Likewise", "མི་འདོད་": "against our will", - "ནན་གྱིས་": "Forcefully", - "ཉོན་མོངས་": "afflictive emotions", - "འབྱུང་བར་འགྱུར་": "arise" + "ནན་གྱིས་": "forcefully", + "ཉོན་མོངས་": "Afflictive emotions", + "འབྱུང་བར་འགྱུར་": "emerge" } } } @@ -34993,7 +35160,7 @@ "commentary_1": "ཉེས་པ་ནི་གཞན་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པའོ། །རང་དབང་ནི་རང་གི་འདོད་པས་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཉེས་སོགས་ཀྱི་རྐྱེན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་འབྲས་བུ་ཉེས་སོགས་དེ་དག་བསྐྱེད་པར་བྱའོ་ཞེས་སེམས་པ་མེད་ལ། དེས་བསྐྱེད་པའི་འབྲས་བུ་དེ་ཡང་བདག་རྐྱེན་འདིས་བསྐྱེད་ཅེས་སེམས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉེས་པ་ཇི་སྙེད་ཐམས་ཅད་དང་། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །དེ་ཀུན་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ལས་བྱུང་། །རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །\n", "output": "Key terms:\nཉེས་པ་ (faults), སྡིག་པ་ (misdeeds), རྐྱེན་ (conditions), སྟོབས་ (force), རང་དབང་ (self-control)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྙེད་ and རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ are qualifiers indicating \"all\" and \"various types\" respectively\n- ལས་བྱུང་ indicates origin or arising from\n- མ་ཡིན་ནོ་ is a negation particle\n\n\nAll the faults, whatever their number,\nAnd misdeeds of various types,\nAll these arise from the force of conditions;\nThere is no self-control [in their arising].\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist concept of dependent origination (pratītyasamutpāda), suggesting that negative actions arise due to conditions rather than inherent self-nature.", "translation": "All the faults, whatever their number,\nAnd misdeeds of various types,\nAll these arise from the force of conditions;\nThere is no self-control [in their arising]." @@ -35009,9 +35176,9 @@ "translation": "All the various faults and misdeeds,\nThe diverse kinds of negative actions,\nAll of these arise from the force of conditions.\nThere is no independent self-control." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཉེས་པ་ཇི་སྙེད་ཐམས་ཅད་དང་། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །དེ་ཀུན་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ལས་བྱུང་། །རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 1: ཉེས་པ་ནི་གཞན་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པའོ། །རང་དབང་ནི་རང་གི་འདོད་པས་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཉེས་སོགས་ཀྱི་རྐྱེན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་འབྲས་བུ་ཉེས་སོགས་དེ་དག་བསྐྱེད་པར་བྱའོ་ཞེས་སེམས་པ་མེད་ལ། དེས་བསྐྱེད་པའི་འབྲས་བུ་དེ་ཡང་བདག་རྐྱེན་འདིས་བསྐྱེད་ཅེས་སེམས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nAll faults and various types of misdeeds,\nAll of these arise from the power of conditions.\nThey do not occur through one's own free will.\n\n\nThis translation reflects the Buddhist concept that negative actions (faults and misdeeds) are not the result of independent free will, but rather arise due to various conditions and causes. The commentaries clarify that \"faults\" refer to actions that harm others, and \"free will\" means acting according to one's own desires. They also emphasize that the conditions producing these negative actions do not have intentionality, nor do the results have awareness of their causes.", - "translation": "All faults and various types of misdeeds,\nAll of these arise from the power of conditions.\nThey do not occur through one's own free will." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཉེས་པ་ཇི་སྙེད་ཐམས་ཅད་དང་། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །དེ་ཀུན་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ལས་བྱུང་། །རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 1: ཉེས་པ་ནི་གཞན་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པའོ། །རང་དབང་ནི་རང་གི་འདོད་པས་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཉེས་སོགས་ཀྱི་རྐྱེན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་འབྲས་བུ་ཉེས་སོགས་དེ་དག་བསྐྱེད་པར་བྱའོ་ཞེས་སེམས་པ་མེད་ལ། དེས་བསྐྱེད་པའི་འབྲས་བུ་དེ་ཡང་བདག་རྐྱེན་འདིས་བསྐྱེད་ཅེས་སེམས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \n\"Faults are actions that harm others. Self-control means acting according to one's own wishes.\"\n\nCommentary 2:\n\"The various conditions for faults and misdeeds do not have the intention to produce those results. Similarly, the results produced by these conditions do not have the thought that they were produced by these specific causes.\"\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries suggest that faults and misdeeds are actions that harm others. They arise due to various conditions, but these conditions and their results lack intentionality or self-awareness. The concept of self-control or acting purely on one's own wishes is questioned in this context.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nAll the numerous faults and various misdeeds\nArise from the power of conditions;\nThey do not occur through self-control.\n\nThis translation reflects the idea that harmful actions (faults and misdeeds) are not the result of pure free will, but rather arise from various conditions and causes, emphasizing the Buddhist concept of dependent origination and the lack of inherent self in actions and their results.", + "translation": "All the numerous faults and various misdeeds\nArise from the power of conditions;\nThey do not occur through self-control." } }, "glossary": { @@ -35027,7 +35194,7 @@ "རང་དབང་": "self-control" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཉེས་པ་ཇི་སྙེད་ཐམས་ཅད་དང་། །": { "ཉེས་པ་": "faults", "ཇི་སྙེད་": "whatever their number", @@ -35095,7 +35262,7 @@ "སྟོབས་": "power" }, "།རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །": { - "རང་དབང་": "free will" + "རང་དབང་": "self-control" } } } @@ -35106,7 +35273,7 @@ "commentary_1": "ཅི་སྟེ་འདི་ལྟར་གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བོ་དང་རིགས་པ་ཅན་ལ་སོགས་པའི་འདིར་བདག་ཉིད་རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ཇི་ལྟར་ན་རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་སྙམ་པ་ལ། གཙོ་བོ་ཞེས་སྨོས་ཏོ། གང་རྡུལ་དང་མུན་པ་སྙིང་སྟོབས་ཆ་མཉམ་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་གཙོ་བོ་ཞེས་འདོད་པ་དང་། བདག་ཅེས་བརྟགས་པ་དེ་དག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་ནི་མི་འདོད་པའོ། །དེ་དག་ཉིད་འདི་ལྟར་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ཆེད་དུ་བསམས་ཤིང་འབྱུང་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ།", "commentary_2": "གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་བདག་ཅེས་བཏགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཆོས་ཅན། བདག་ནི་གནོད་པ་ལ་སོགས་པ་བྱ་བའི་ཕྱིར་འབྱུང་བར་བྱའོ་ཞེས་ཆེད་དུ་བསམས་ནས་འབྱུང་བ་མེད་དེ། མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་བཞིན་ནོ། །རྟགས་ནི། དེ་དག་རྟག་པ་རང་དབང་དུ་ཁས་བླངས་པས། སྐྱེས་ན་མི་རྟག་པ་དང་། རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་གཞན་དབང་ཅན་དུ་འགྱུར་བས་སོ། །ཁྱབ་པ་ནི།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་། །བདག་ཅེས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཉིད་བདག་ནི་འབྱུང་བྱ་ཞེས། །ཆེད་དུ་བསམས་ཤིང་འབྱུང་བ་མེད། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཙོ་བོ་ (chief, principal), བདག་ (self), བརྟགས་པ་ (conceptualized, imagined), འབྱུང་ (arise, occur)\n\nGrammatical notes:\n- ཞེས་བྱར་ and ཞེས་ are quotative particles\n- གང་...པ། construction indicating \"that which is...\"\n- ཆེད་དུ་བསམས་ཤིང་ indicates purposeful thinking\n\n\nThat which is considered \"principal\",\nAnd that which is conceptualized as \"self\",\nThinking \"This self should arise\",\nThere is no arising with such purposeful intent.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the non-arising or emptiness of both the concept of a principal entity and the self, emphasizing that they do not arise through conceptual fabrication or intentional thinking.", "translation": "That which is considered \"principal\",\nAnd that which is conceptualized as \"self\",\nThinking \"This self should arise\",\nThere is no arising with such purposeful intent." @@ -35122,9 +35289,9 @@ "translation": "Whatever is conceived as the principal or supreme,\nAnd whatever is imagined as the self,\nThat very self is thought to arise,\nBut purposely contemplating this, there is no arising." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་། །བདག་ཅེས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཉིད་བདག་ནི་འབྱུང་བྱ་ཞེས། །ཆེད་དུ་བསམས་ཤིང་འབྱུང་བ་མེད། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་འདི་ལྟར་གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བོ་དང་རིགས་པ་ཅན་ལ་སོགས་པའི་འདིར་བདག་ཉིད་རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ཇི་ལྟར་ན་རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་སྙམ་པ་ལ། གཙོ་བོ་ཞེས་སྨོས་ཏོ། གང་རྡུལ་དང་མུན་པ་སྙིང་སྟོབས་ཆ་མཉམ་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་གཙོ་བོ་ཞེས་འདོད་པ་དང་། བདག་ཅེས་བརྟགས་པ་དེ་དག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་ནི་མི་འདོད་པའོ། །དེ་དག་ཉིད་འདི་ལྟར་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ཆེད་དུ་བསམས་ཤིང་འབྱུང་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་བདག་ཅེས་བཏགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཆོས་ཅན། བདག་ནི་གནོད་པ་ལ་སོགས་པ་བྱ་བའི་ཕྱིར་འབྱུང་བར་བྱའོ་ཞེས་ཆེད་དུ་བསམས་ནས་འབྱུང་བ་མེད་དེ། མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་བཞིན་ནོ། །རྟགས་ནི། དེ་དག་རྟག་པ་རང་དབང་དུ་ཁས་བླངས་པས། སྐྱེས་ན་མི་རྟག་པ་དང་། རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་གཞན་དབང་ཅན་དུ་འགྱུར་བས་སོ། །ཁྱབ་པ་ནི།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nWhatever is conceived as the \"principal\" (pradhāna) or imagined as the \"self\" (ātman),\nThat very thing does not arise with the deliberate intention, thinking \"I shall arise.\"\n\n\nThis translation attempts to capture the key points:\n\n1. The verse is addressing concepts from non-Buddhist schools like Sāṃkhya (\"principal\") and Nyāya (\"self\").\n2. These concepts are understood to be permanent, independent entities in those systems.\n3. The verse argues that such entities, being permanent, cannot arise or come into being with intentionality.\n4. This serves as a critique of these non-Buddhist concepts, suggesting they are as non-existent as \"the son of a barren woman\" (mentioned in Commentary 2).", - "translation": "Whatever is conceived as the \"principal\" (pradhāna) or imagined as the \"self\" (ātman),\nThat very thing does not arise with the deliberate intention, thinking \"I shall arise.\"" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་། །བདག་ཅེས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཉིད་བདག་ནི་འབྱུང་བྱ་ཞེས། །ཆེད་དུ་བསམས་ཤིང་འབྱུང་བ་མེད། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་འདི་ལྟར་གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བོ་དང་རིགས་པ་ཅན་ལ་སོགས་པའི་འདིར་བདག་ཉིད་རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ཇི་ལྟར་ན་རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་སྙམ་པ་ལ། གཙོ་བོ་ཞེས་སྨོས་ཏོ། གང་རྡུལ་དང་མུན་པ་སྙིང་སྟོབས་ཆ་མཉམ་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་གཙོ་བོ་ཞེས་འདོད་པ་དང་། བདག་ཅེས་བརྟགས་པ་དེ་དག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་ནི་མི་འདོད་པའོ། །དེ་དག་ཉིད་འདི་ལྟར་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ཆེད་དུ་བསམས་ཤིང་འབྱུང་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་བདག་ཅེས་བཏགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཆོས་ཅན། བདག་ནི་གནོད་པ་ལ་སོགས་པ་བྱ་བའི་ཕྱིར་འབྱུང་བར་བྱའོ་ཞེས་ཆེད་དུ་བསམས་ནས་འབྱུང་བ་མེད་དེ། མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་བཞིན་ནོ། །རྟགས་ནི། དེ་དག་རྟག་པ་རང་དབང་དུ་ཁས་བླངས་པས། སྐྱེས་ན་མི་རྟག་པ་དང་། རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་གཞན་དབང་ཅན་དུ་འགྱུར་བས་སོ། །ཁྱབ་པ་ནི།\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\nCommentary 1 Summary:\nThis commentary addresses the concepts of \"principal\" (gtso bo) in Samkhya philosophy and \"self\" (bdag) in other schools like Nyaya. It argues that these concepts, which are supposed to be independent, are not actually so. The commentary states that the idea of a principal composed of equal parts of rajas, tamas, and sattva, or the notion of a self, is not accepted. These do not arise intentionally or independently.\n\nCommentary 2 Summary:\nThis commentary argues that whatever is considered the \"principal\" or labeled as \"self\" does not arise with the intention of causing harm or performing actions. The reason given is that these concepts are unborn, like the child of a barren woman. The logic is that if they were born or arose, they would be impermanent and dependent on causes and conditions, which contradicts their claimed nature of being permanent and independent.\n\nCombined Meaning:\nBoth commentaries reject the notion of an independent, intentional \"principal\" or \"self\" as proposed by certain philosophical schools. They argue that such concepts do not arise or exist in the way these schools claim, emphasizing their lack of true independent existence or intentional arising.\n\nEnglish Translation of Input Text:\n\nThat which is desired as the \"principal\" and that which is conceptualized as the \"self\" - this very self does not arise thinking, \"I shall arise,\" nor does it actually arise.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the non-existence of an independent, intentionally arising \"principal\" or \"self\", aligning with the Buddhist view of non-self and dependent origination.", + "translation": "That which is desired as the \"principal\" and that which is conceptualized as the \"self\" - this very self does not arise thinking, \"I shall arise,\" nor does it actually arise." } }, "glossary": { @@ -35145,7 +35312,7 @@ "འབྱུང་བ་": "arise" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་། །": { "གཙོ་བོ་": "principal" }, @@ -35206,11 +35373,11 @@ "གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་། །བདག་ཅེས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ། །": { "གཙོ་བོ་": "principal", "བདག་": "self", - "བརྟགས་པ་": "imagined" + "བརྟགས་པ་": "conceptualized" }, "དེ་ཉིད་བདག་ནི་འབྱུང་བྱ་ཞེས། །ཆེད་དུ་བསམས་ཤིང་འབྱུང་བ་མེད། །": { - "འབྱུང་": "arise", - "ཆེད་དུ་བསམས་": "deliberate intention" + "བདག་": "self", + "འབྱུང་": "arise" } } } @@ -35221,7 +35388,7 @@ "commentary_1": "གང་གི་ཕྱིར་དེ་དག་གཉིས་ཀ་ལ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མེད་པས་ན་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཞིག་རྒྱུ་དང་བྲལ་བ་དེ་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན། དེ་ཇི་ལྟར་རང་བྱུང་དུ་འདོད་པར་བྱེད། གཞན་ཡང་བདག་ཡོད་ལ་ནི་རག་ན་སྔར་ལོངས་སྤྱོད་པའི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའི་རང་བཞིན་དུ་སྦྱོར་བར་མི་བྱའོ། །ཡང་ན་ཡུལ་གཙོ་བོས་ཉེ་བར་གཏད་ནས། ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའི་བྱ་བ་ཡོད་དུ་བཅུག་ན་ཡང་འགག་པ་སྟེ། ཡུལ་དེ་ལས་ལོག་པའི་བདག་ནི་ཡོད་པར་འདོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ།བདག་དེ་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རིགས་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་པར་འདོད་པའི་བདག་ལ་ཡང་ཉེས་པ་དེ་ཉིད་དེ་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཉེས་པ་བྱེ་བྲག་ཏུ་ཡང་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "commentary_2": "མ་སྐྱེས་པར་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱང་མེད་ན་དེའི་ཚེ་གནོད་བྱེད་སོགས་སུ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་གང་སྟེ་དེ་མེད་པས་ཁྱབ་བོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལོངས་སྤྱོད་བྱེད་དགག་པ་དང་། འབྲས་བུ་སྐྱེད་བྱེད་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་དེ་གཙོ་བོས་གཏད་པའི་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། བདག་ཆོས་ཅན། ཡུལ་དགྲ་ལྟ་བུ་གཅིག་འཛིན་པ་དེ་ནམ་ཡང་འགག་པ་སྟེ་མེད་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། ཡུལ་དགྲ་ལྟ་བུ་གཅིག་པུ་དེ་ལ་གཡེང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ་དེ་འཛིན་བྱེད་དུ་རྟག་པའི་ཕྱིར། རྟགས་ཁས་བླངས་སོ། འང་གི་སྒྲས་འཇུག་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ་རྟག་པའི་ཕྱིར། །ཞེས་བསྟན་ཏོ། །གཉིས་པ་ནི། འགྲེལ་ཆེན་ལས་རིགས་པ་ཅན་བདག་རྟག་པ་སེམས་པ་མེད་པ་ཞིག་འདོད་པ་འགོག་པར་འཆད་པས་དེ་འདྲའི་བདག་དེ་ཆོས་ཅན། གནོད་སེམས་ཀྱི་དོན་བྱེད་པ་མིན་པར་མངོན་པར་ཐལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམ་སྐྱེས་པར་ནི་དེ་མེད་ན། །དེ་ཚེ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་གང་། །ཡུལ་ལ་རྟག་ཏུ་གཡེང་འགྱུར་བ། །འགག་པར་འགྱུར་བའང་མ་ཡིན་ནོ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nམ་སྐྱེས་པ (unborn), སྐྱེ་བ (birth/arising), ཡུལ (object), གཡེང་ (distraction), འགག་པ (cessation)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན (if) and ཚེ (when) to create conditional statements\n- འགྱུར་བ indicating change or becoming\n\n\nIf it does not exist when unborn,\nThen what is it that desires to be born?\nThat which is always distracted by objects\nDoes not come to cessation either.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of mind or phenomena, touching on concepts of emptiness (śūnyatā) and the illusory nature of arising and ceasing.", "translation": "If it does not exist when unborn,\nThen what is it that desires to be born?\nThat which is always distracted by objects\nDoes not come to cessation either." @@ -35237,9 +35404,9 @@ "translation": "If it does not exist before arising,\nWhat then is desired to arise?\nThat which is always distracted by objects\nAlso does not cease." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམ་སྐྱེས་པར་ནི་དེ་མེད་ན། །དེ་ཚེ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་གང་། །ཡུལ་ལ་རྟག་ཏུ་གཡེང་འགྱུར་བ། །འགག་པར་འགྱུར་བའང་མ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 1: གང་གི་ཕྱིར་དེ་དག་གཉིས་ཀ་ལ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མེད་པས་ན་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཞིག་རྒྱུ་དང་བྲལ་བ་དེ་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན། དེ་ཇི་ལྟར་རང་བྱུང་དུ་འདོད་པར་བྱེད། གཞན་ཡང་བདག་ཡོད་ལ་ནི་རག་ན་སྔར་ལོངས་སྤྱོད་པའི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའི་རང་བཞིན་དུ་སྦྱོར་བར་མི་བྱའོ། །ཡང་ན་ཡུལ་གཙོ་བོས་ཉེ་བར་གཏད་ནས། ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའི་བྱ་བ་ཡོད་དུ་བཅུག་ན་ཡང་འགག་པ་སྟེ། ཡུལ་དེ་ལས་ལོག་པའི་བདག་ནི་ཡོད་པར་འདོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ།བདག་དེ་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རིགས་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་པར་འདོད་པའི་བདག་ལ་ཡང་ཉེས་པ་དེ་ཉིད་དེ་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཉེས་པ་བྱེ་བྲག་ཏུ་ཡང་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: མ་སྐྱེས་པར་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱང་མེད་ན་དེའི་ཚེ་གནོད་བྱེད་སོགས་སུ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་གང་སྟེ་དེ་མེད་པས་ཁྱབ་བོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལོངས་སྤྱོད་བྱེད་དགག་པ་དང་། འབྲས་བུ་སྐྱེད་བྱེད་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་དེ་གཙོ་བོས་གཏད་པའི་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། བདག་ཆོས་ཅན། ཡུལ་དགྲ་ལྟ་བུ་གཅིག་འཛིན་པ་དེ་ནམ་ཡང་འགག་པ་སྟེ་མེད་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། ཡུལ་དགྲ་ལྟ་བུ་གཅིག་པུ་དེ་ལ་གཡེང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ་དེ་འཛིན་བྱེད་དུ་རྟག་པའི་ཕྱིར། རྟགས་ཁས་བླངས་སོ། འང་གི་སྒྲས་འཇུག་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ་རྟག་པའི་ཕྱིར། །ཞེས་བསྟན་ཏོ། །གཉིས་པ་ནི། འགྲེལ་ཆེན་ལས་རིགས་པ་ཅན་བདག་རྟག་པ་སེམས་པ་མེད་པ་ཞིག་འདོད་པ་འགོག་པར་འཆད་པས་དེ་འདྲའི་བདག་དེ་ཆོས་ཅན། གནོད་སེམས་ཀྱི་དོན་བྱེད་པ་མིན་པར་མངོན་པར་ཐལ།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nIf it does not exist before being born,\nThen what is it that desires to be born?\nThat which is constantly distracted by objects\nAlso does not cease to exist.\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical points being made in the original Tibetan verse and elaborated on in the commentaries:\n\n1. The impossibility of something non-existent desiring to come into existence\n2. The contradiction of a permanent self that engages with objects\n3. The idea that a permanent self could not cease its engagement with objects\n\nThe commentaries discuss these concepts in more depth, relating them to debates about the nature of the self in Buddhist philosophy. They argue against the notion of a permanent, independent self that could either desire birth or engage with objects in a way that starts and stops.", - "translation": "If it does not exist before being born,\nThen what is it that desires to be born?\nThat which is constantly distracted by objects\nAlso does not cease to exist." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མ་སྐྱེས་པར་ནི་དེ་མེད་ན། །དེ་ཚེ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་གང་། །ཡུལ་ལ་རྟག་ཏུ་གཡེང་འགྱུར་བ། །འགག་པར་འགྱུར་བའང་མ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 1: གང་གི་ཕྱིར་དེ་དག་གཉིས་ཀ་ལ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མེད་པས་ན་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཞིག་རྒྱུ་དང་བྲལ་བ་དེ་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན། དེ་ཇི་ལྟར་རང་བྱུང་དུ་འདོད་པར་བྱེད། གཞན་ཡང་བདག་ཡོད་ལ་ནི་རག་ན་སྔར་ལོངས་སྤྱོད་པའི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའི་རང་བཞིན་དུ་སྦྱོར་བར་མི་བྱའོ། །ཡང་ན་ཡུལ་གཙོ་བོས་ཉེ་བར་གཏད་ནས། ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའི་བྱ་བ་ཡོད་དུ་བཅུག་ན་ཡང་འགག་པ་སྟེ། ཡུལ་དེ་ལས་ལོག་པའི་བདག་ནི་ཡོད་པར་འདོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ།བདག་དེ་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རིགས་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་པར་འདོད་པའི་བདག་ལ་ཡང་ཉེས་པ་དེ་ཉིད་དེ་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཉེས་པ་བྱེ་བྲག་ཏུ་ཡང་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: མ་སྐྱེས་པར་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱང་མེད་ན་དེའི་ཚེ་གནོད་བྱེད་སོགས་སུ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་གང་སྟེ་དེ་མེད་པས་ཁྱབ་བོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལོངས་སྤྱོད་བྱེད་དགག་པ་དང་། འབྲས་བུ་སྐྱེད་བྱེད་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་དེ་གཙོ་བོས་གཏད་པའི་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། བདག་ཆོས་ཅན། ཡུལ་དགྲ་ལྟ་བུ་གཅིག་འཛིན་པ་དེ་ནམ་ཡང་འགག་པ་སྟེ་མེད་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། ཡུལ་དགྲ་ལྟ་བུ་གཅིག་པུ་དེ་ལ་གཡེང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ་དེ་འཛིན་བྱེད་དུ་རྟག་པའི་ཕྱིར། རྟགས་ཁས་བླངས་སོ། འང་གི་སྒྲས་འཇུག་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ་རྟག་པའི་ཕྱིར། །ཞེས་བསྟན་ཏོ། །གཉིས་པ་ནི། འགྲེལ་ཆེན་ལས་རིགས་པ་ཅན་བདག་རྟག་པ་སེམས་པ་མེད་པ་ཞིག་འདོད་པ་འགོག་པར་འཆད་པས་དེ་འདྲའི་བདག་དེ་ཆོས་ཅན། གནོད་སེམས་ཀྱི་དོན་བྱེད་པ་མིན་པར་མངོན་པར་ཐལ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary argues that without a cause, there can be no arising. It questions how something without a cause could be considered self-arisen. It also discusses the nature of the self in relation to experiences and objects, arguing that a permanent self cannot engage in changing experiences.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary discusses the impossibility of something arising without first existing. It refutes the idea of a self that experiences objects, arguing that if such a self were permanent, it would always be focused on the same object and never change or cease its experience.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries reject the notion of uncaused arising and a permanent, unchanging self that experiences objects. They argue that such concepts are logically inconsistent and incompatible with the nature of experience and reality.\n\n4. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nIf it does not exist before arising,\nThen what is it that is claimed to arise?\nThat which is always distracted by objects\nAlso does not cease.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the impossibility of something arising without prior existence, and the logical problems with positing a permanent self that experiences changing objects.", + "translation": "If it does not exist before arising,\nThen what is it that is claimed to arise?\nThat which is always distracted by objects\nAlso does not cease." } }, "glossary": { @@ -35257,7 +35424,7 @@ "འགག་པ": "cease" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མ་སྐྱེས་པར་ནི་དེ་མེད་ན། །དེ་ཚེ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་གང་། །": { "མ་སྐྱེས་པ": "unborn", "སྐྱེ་བ": "born", @@ -35298,17 +35465,17 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "མ་སྐྱེས་པར་ནི་དེ་མེད་ན། །དེ་ཚེ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་གང་། །": { - "མ་སྐྱེས་པ": "born", + "མ་སྐྱེས་པར་ནི་དེ་མེད་ན། །དེ་ཚེ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་གང་།": { + "མ་སྐྱེས་པ": "before arising", "མེད་": "does not exist", - "སྐྱེ་བ": "born", - "འདོད་པ": "desires" + "སྐྱེ་བ": "arise", + "འདོད་པ": "claimed" }, - "ཡུལ་ལ་རྟག་ཏུ་གཡེང་འགྱུར་བ། །འགག་པར་འགྱུར་བའང་མ་ཡིན་ནོ། །": { + "།ཡུལ་ལ་རྟག་ཏུ་གཡེང་འགྱུར་བ། །འགག་པར་འགྱུར་བའང་མ་ཡིན་ནོ། །": { "ཡུལ་": "objects", - "རྟག་ཏུ་": "constantly", + "རྟག་ཏུ": "always", "གཡེང་": "distracted", - "འགག་པ": "cease to exist" + "འགག་པ": "cease" } } } @@ -35319,7 +35486,7 @@ "commentary_1": "ཇི་སྟེ་བདག་དེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དང་གི་སྒྲས་ནི་སེམས་དང་བཅས་པ་ཡང་གཟུང་ངོ་། །བྱེད་པ་མེད་པ་ནི་བྱེད་པ་དང་བྲལ་བའོ། །རྐྱེན་རྣམས་གཞན་ཞེས་པ་ནི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྐྱེན་ནོ། །འགྱུར་བ་མེད་པ་ནི་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བའོ། །", "commentary_2": "ཅི་སྟེ་རྟག་ན་ནི་སྟེ་རྟག་པའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་བཞིན་ནོ། །གལ་ཏེ་བདག་རྟག་ཀྱང་རྐྱེན་གཞན་མི་རྟག་པ་རྣམས་དང་ཕྲད་ན་དོན་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ཡང་མི་འཐད་དེ། རང་བཞིན་འགྱུར་བ་མེད་པ་ལ་རྐྱེན་གྱིས་སྔར་མེད་ཁྱད་པར་ཅི་བྱར་ཡོད་དེ་མེད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཅི་སྟེ་བདག་དེ་རྟག་ན་ནི། །མཁའ་བཞིན་བྱེད་པ་མེད་པར་མངོན། །རྐྱེན་རྣམས་གཞན་དང་ཕྲད་ན་ཡང་། །འགྱུར་བ་མེད་ལ་ཅི་བྱར་ཡོད། །\n", "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་ (self), རྟག་ (permanent), མཁའ་ (space), རྐྱེན་ (conditions), འགྱུར་བ་ (change)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་སྟེ...ན་ནི། : \"If...\" conditional structure\n- བཞིན་ : comparative particle \"like\"\n- མེད་པར་ : negative nominalizer \"without\"\n- རྣམས་ : plural marker\n- ན་ཡང་ : concessive conjunction \"even if\"\n- ལ་ : dative particle\n\n\nIf this self were permanent,\nIt would be evident as inactive, like space.\nEven if it encountered other conditions,\nWhat could be done to that which is changeless?\n\n\nTechnical notes:\n- This verse is discussing the philosophical concept of a permanent self (ātman) and arguing against its existence by pointing out logical inconsistencies.\n- The comparison to space (ākāśa) is a common analogy in Buddhist philosophy, often used to illustrate unchanging, non-functional entities.", "translation": "If this self were permanent,\nIt would be evident as inactive, like space.\nEven if it encountered other conditions,\nWhat could be done to that which is changeless?" @@ -35335,9 +35502,9 @@ "translation": "If the self were permanent,\nIt would be evident as inactive, like space.\nEven when meeting with various conditions,\nWhat could be done to that which is changeless?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཅི་སྟེ་བདག་དེ་རྟག་ན་ནི། །མཁའ་བཞིན་བྱེད་པ་མེད་པར་མངོན། །རྐྱེན་རྣམས་གཞན་དང་ཕྲད་ན་ཡང་། །འགྱུར་བ་མེད་ལ་ཅི་བྱར་ཡོད། །\n\nCommentary 1: ཇི་སྟེ་བདག་དེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དང་གི་སྒྲས་ནི་སེམས་དང་བཅས་པ་ཡང་གཟུང་ངོ་། །བྱེད་པ་མེད་པ་ནི་བྱེད་པ་དང་བྲལ་བའོ། །རྐྱེན་རྣམས་གཞན་ཞེས་པ་ནི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྐྱེན་ནོ། །འགྱུར་བ་མེད་པ་ནི་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: ཅི་སྟེ་རྟག་ན་ནི་སྟེ་རྟག་པའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་བཞིན་ནོ། །གལ་ཏེ་བདག་རྟག་ཀྱང་རྐྱེན་གཞན་མི་རྟག་པ་རྣམས་དང་ཕྲད་ན་དོན་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ཡང་མི་འཐད་དེ། རང་བཞིན་འགྱུར་བ་མེད་པ་ལ་རྐྱེན་གྱིས་སྔར་མེད་ཁྱད་པར་ཅི་བྱར་ཡོད་དེ་མེད་པས་སོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan input text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nIf the self were permanent,\nIt would be evident as inactive like space.\nEven when encountering various conditions,\nWhat could be done to that which is unchanging?\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical argument being made about the nature of a permanent self, drawing on the explanations in the commentaries to clarify key terms and concepts.", - "translation": "If the self were permanent,\nIt would be evident as inactive like space.\nEven when encountering various conditions,\nWhat could be done to that which is unchanging?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཅི་སྟེ་བདག་དེ་རྟག་ན་ནི། །མཁའ་བཞིན་བྱེད་པ་མེད་པར་མངོན། །རྐྱེན་རྣམས་གཞན་དང་ཕྲད་ན་ཡང་། །འགྱུར་བ་མེད་ལ་ཅི་བྱར་ཡོད། །\n\nCommentary 1: ཇི་སྟེ་བདག་དེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དང་གི་སྒྲས་ནི་སེམས་དང་བཅས་པ་ཡང་གཟུང་ངོ་། །བྱེད་པ་མེད་པ་ནི་བྱེད་པ་དང་བྲལ་བའོ། །རྐྱེན་རྣམས་གཞན་ཞེས་པ་ནི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྐྱེན་ནོ། །འགྱུར་བ་མེད་པ་ནི་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: ཅི་སྟེ་རྟག་ན་ནི་སྟེ་རྟག་པའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་བཞིན་ནོ། །གལ་ཏེ་བདག་རྟག་ཀྱང་རྐྱེན་གཞན་མི་རྟག་པ་རྣམས་དང་ཕྲད་ན་དོན་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ཡང་མི་འཐད་དེ། རང་བཞིན་འགྱུར་བ་མེད་པ་ལ་རྐྱེན་གྱིས་སྔར་མེད་ཁྱད་པར་ཅི་བྱར་ཡོད་དེ་མེད་པས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains the terms used in the verse. It clarifies that \"self\" includes the mind, \"without action\" means devoid of action, \"other conditions\" refers to cooperating conditions, and \"without change\" means not transforming into something else.\n\nCommentary 2:\nThis commentary compares the permanent self to space due to its unchanging nature. It addresses a potential argument that even if the self is permanent, it could still produce effects when meeting impermanent conditions. The commentary refutes this by stating that something with an unchanging nature cannot be altered by conditions to produce new effects.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the concept of an unchanging, permanent self and its inability to produce effects or be influenced by external conditions. They use the analogy of space to illustrate the inert nature of such a permanent self.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nIf the self were permanent,\nIt would be evident as inactive, like space.\nEven when encountering other conditions,\nHow could it change or do anything?\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the impossibility of a permanent, unchanging self to produce effects or be influenced by external factors, using the analogy of space to illustrate its inert nature.", + "translation": "If the self were permanent,\nIt would be evident as inactive, like space.\nEven when encountering other conditions,\nHow could it change or do anything?" } }, "glossary": { @@ -35353,7 +35520,7 @@ "འགྱུར་བ་": "unchanging" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཅི་སྟེ་བདག་དེ་རྟག་ན་ནི། །མཁའ་བཞིན་བྱེད་པ་མེད་པར་མངོན། །": { "བདག་": "self", "རྟག་": "permanent", @@ -35402,7 +35569,7 @@ "རྐྱེན་རྣམས་གཞན་དང་ཕྲད་ན་ཡང་། །འགྱུར་བ་མེད་ལ་ཅི་བྱར་ཡོད། །": { "རྐྱེན་": "conditions", "ཕྲད་": "encountering", - "འགྱུར་བ་མེད་": "unchanging" + "འགྱུར་བ་": "change" } } } @@ -35413,7 +35580,7 @@ "commentary_1": "སྔོན་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་བྱེད་པ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །གཞན་ཡང་འདིར་འདིས་བྱོས་ཞེས་བྱེད་པ་པོ་མ་ཡིན་ཏེ་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "commentary_2": "འདི་ལྟར་རྐྱེན་གཞན་གྱིས་ཕན་པར་བྱེད་པའི་ཚེ་ཡང་བདག་དེ་སྔོན་བཞིན་ལས་མ་འགྱུར་ན་རྐྱེན་གྱི་བྱེད་པས་དེ་ལ་སྔར་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་བྱས་པར་མ་གྲུབ་ལ། འགྱུར་ན་རྟག་པ་ཉམས་སོ། །དེ་བས་ན་བདག་དེའི་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་པོ་འདི་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་གཉིས་ཕན་གདགས་བྱ་འདོགས་བྱེད་དུ་འབྲེལ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་ཡོད་དེ། རྟག་པ་ལ་རྐྱེན་གྱིས་ཕན་གདགས་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱེད་པའི་ཚེ་ཡང་སྔོན་བཞིན་ན། །བྱེད་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །དེ་ཡི་བྱེད་པ་འདི་ཡིན་ཞེས། །འབྲེལ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་ཡོད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབྱེད་པ (to do/act), སྔོན་ (before/previously), འབྲེལ་པ (connection/relation)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཚེ་ཡང་ indicating \"when\" or \"at the time of\"\n- Rhetorical questions with ཅི་ཞིག and གང་ཞིག\n- ཞེས at the end of the third line introducing a quotation or statement\n\n\nWhen acting, if it's just as before,\nWhat has that action accomplished?\nSaying, \"This is its action,\"\nWhat connection could there be?\n\n\nThis verse appears to be questioning the nature of action and its effects, particularly when actions are repetitive or seemingly without change. It's exploring the philosophical concept of causality and the relationship between actions and their consequences in a Buddhist context.", "translation": "When acting, if it's just as before,\nWhat has that action accomplished?\nSaying, \"This is its action,\"\nWhat connection could there be?" @@ -35429,9 +35596,9 @@ "translation": "Even when acting as before,\nWhat is accomplished by that action?\nSaying \"This is its function\" -\nWhat connection could there be?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབྱེད་པའི་ཚེ་ཡང་སྔོན་བཞིན་ན། །བྱེད་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །དེ་ཡི་བྱེད་པ་འདི་ཡིན་ཞེས། །འབྲེལ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་ཡོད། །\n\nCommentary 1: སྔོན་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་བྱེད་པ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །གཞན་ཡང་འདིར་འདིས་བྱོས་ཞེས་བྱེད་པ་པོ་མ་ཡིན་ཏེ་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: འདི་ལྟར་རྐྱེན་གཞན་གྱིས་ཕན་པར་བྱེད་པའི་ཚེ་ཡང་བདག་དེ་སྔོན་བཞིན་ལས་མ་འགྱུར་ན་རྐྱེན་གྱི་བྱེད་པས་དེ་ལ་སྔར་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་བྱས་པར་མ་གྲུབ་ལ། འགྱུར་ན་རྟག་པ་ཉམས་སོ། །དེ་བས་ན་བདག་དེའི་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་པོ་འདི་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་གཉིས་ཕན་གདགས་བྱ་འདོགས་བྱེད་དུ་འབྲེལ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་ཡོད་དེ། རྟག་པ་ལ་རྐྱེན་གྱིས་ཕན་གདགས་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nEven when acting, if it remains as before,\nWhat has that action actually done?\nTo say \"This is its action\" -\nWhat connection could there possibly be?\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical inquiry into the nature of action and its relationship to an unchanging self or essence. The verses question whether any real change or effect can occur if the fundamental nature remains unaltered, and challenge the notion of a coherent connection between an action and an unchanging actor.", - "translation": "Even when acting, if it remains as before,\nWhat has that action actually done?\nTo say \"This is its action\" -\nWhat connection could there possibly be?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བྱེད་པའི་ཚེ་ཡང་སྔོན་བཞིན་ན། །བྱེད་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །དེ་ཡི་བྱེད་པ་འདི་ཡིན་ཞེས། །འབྲེལ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་ཡོད། །\n\nCommentary 1: སྔོན་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་བྱེད་པ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །གཞན་ཡང་འདིར་འདིས་བྱོས་ཞེས་བྱེད་པ་པོ་མ་ཡིན་ཏེ་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: འདི་ལྟར་རྐྱེན་གཞན་གྱིས་ཕན་པར་བྱེད་པའི་ཚེ་ཡང་བདག་དེ་སྔོན་བཞིན་ལས་མ་འགྱུར་ན་རྐྱེན་གྱི་བྱེད་པས་དེ་ལ་སྔར་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་བྱས་པར་མ་གྲུབ་ལ། འགྱུར་ན་རྟག་པ་ཉམས་སོ། །དེ་བས་ན་བདག་དེའི་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་པོ་འདི་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་གཉིས་ཕན་གདགས་བྱ་འདོགས་བྱེད་དུ་འབྲེལ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་ཡོད་དེ། རྟག་པ་ལ་རྐྱེན་གྱིས་ཕན་གདགས་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"as before\" refers to the nature without action. It also states that there is no agent of action here, as there is no connection.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that if the self remains unchanged when affected by other conditions, then the action of those conditions has not made any difference. If the self does change, then it is not permanent. Therefore, there can be no real connection between the self and the action that benefits it, because a permanent entity cannot be affected by conditions.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the lack of connection between an action and its supposed agent or recipient. They argue that if something remains unchanged by an action, the action has no effect, and if it does change, it cannot be a permanent, unchanging entity. This challenges the notion of a permanent self that can be affected by actions.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nIf when acting, it remains as before,\nWhat has the action actually done to it?\nHow can there be any connection\nBetween it and what is said to be its action?\n\nThis translation reflects the philosophical argument presented in the commentaries, questioning the relationship between actions and their supposed effects on a permanent self or entity.", + "translation": "If when acting, it remains as before,\nWhat has the action actually done to it?\nHow can there be any connection\nBetween it and what is said to be its action?" } }, "glossary": { @@ -35445,7 +35612,7 @@ "འབྲེལ་པ": "related" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བྱེད་པའི་ཚེ་ཡང་སྔོན་བཞིན་ན། །": { "བྱེད་པ": "acting", "སྔོན་བཞིན": "as before" @@ -35495,17 +35662,17 @@ }, "04_commentary_assisted": { "བྱེད་པའི་ཚེ་ཡང་སྔོན་བཞིན་ན། །": { - "བྱེད་པ་": "acting", - "སྔོན་བཞིན་": "as before" + "བྱེད་པ": "acting", + "སྔོན་བཞིན": "as before" }, - "བྱེད་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །": { - "བྱེད་པ་": "action" + "།བྱེད་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །": { + "བྱེད་པ": "action" }, - "དེ་ཡི་བྱེད་པ་འདི་ཡིན་ཞེས། །": { - "བྱེད་པ་": "action" + "།དེ་ཡི་བྱེད་པ་འདི་ཡིན་ཞེས། །": { + "བྱེད་པ": "action" }, - "འབྲེལ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་ཡོད། །": { - "འབྲེལ་པ་": "connection" + "།འབྲེལ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་ཡོད། །": { + "འབྲེལ་པ": "connection" } } } @@ -35516,7 +35683,7 @@ "commentary_1": "དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བ་སྟེ། ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ནི་དབང་ཐམས་ཅད་དོ། །དེ་དབང་མེད་པ་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་སོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ་སྤྲོས་པ་མཐའ་དག་དང་བྲལ་བ་འམ། ཡང་ན་སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུ་ཞེས་པའི་ཚིག་སྦྱར་རོ། །མི་གཡོ་བ་ནི་མི་འགུལ་བའོ། །དངོས་པོ་རྣམས་དེ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་གང་ལ་ཁྲོ་བར་འགྱུར་ཏེ་ཁྲོ་ས་མེད་པའོ། །གལ་ཏེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་བྱ་བ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་བཟློག་པར་མི་རིགས་སོ་ཞེས་རྩོད་པ་བླང་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་གིས་འབྱུང་བ་ཡིན། རྐྱེན་རྣམས་ཀྱང་སྔ་མ་སྔ་མ་དེའི་དབང་གིས་བྱུང་བས་ན་དེ་དག་རང་དབང་མེད་པ་ཡིན་ཞིང་། སྔ་མའི་མཐར་ཐུག་པ་མེད་པས་རང་དབང་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་འགའ་ཡང་མི་སྲིད་པས་དེ་ལྟར་ཤེས་ནས་བདེན་པ་མེད་བཞིན་དུ་སྣང་བ་སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུའི་དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་། །དེ་ཡི་དབང་གིས་དེ་དབང་མེད། །དེ་ལྟར་ཤེས་ན་སྦྲུལ་ལྟ་བུའི། །དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་མི་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགཞན་གྱི་དབང་ (dependent on others), དབང་མེད (powerless), སྦྲུལ་ (snake)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་ (thus, in this way) begins and ends the verse, creating a frame\n- ཤེས་ན (if one understands) introduces a conditional clause\n\n\nThus, all is dependent on others.\nDue to that dependence, it is powerless.\nIf one understands this, like a snake,\nOne will not become angry at any phenomenon.\n\n\nTechnical note: The snake simile likely refers to the illusory nature of phenomena, often compared to mistaking a rope for a snake in Buddhist philosophy.", "translation": "Thus, all is dependent on others.\nDue to that dependence, it is powerless.\nIf one understands this, like a snake,\nOne will not become angry at any phenomenon." @@ -35532,9 +35699,9 @@ "translation": "Thus everything is under others' power.\nBy their power, they have no power themselves.\nKnowing this, one does not become angry\nAt any phenomena, which are like a snake." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་། །དེ་ཡི་དབང་གིས་དེ་དབང་མེད། །དེ་ལྟར་ཤེས་ན་སྦྲུལ་ལྟ་བུའི། །དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བ་སྟེ། ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ནི་དབང་ཐམས་ཅད་དོ། །དེ་དབང་མེད་པ་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་སོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ་སྤྲོས་པ་མཐའ་དག་དང་བྲལ་བ་འམ། ཡང་ན་སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུ་ཞེས་པའི་ཚིག་སྦྱར་རོ། །མི་གཡོ་བ་ནི་མི་འགུལ་བའོ། །དངོས་པོ་རྣམས་དེ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་གང་ལ་ཁྲོ་བར་འགྱུར་ཏེ་ཁྲོ་ས་མེད་པའོ། །གལ་ཏེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་བྱ་བ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་བཟློག་པར་མི་རིགས་སོ་ཞེས་རྩོད་པ་བླང་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་གིས་འབྱུང་བ་ཡིན། རྐྱེན་རྣམས་ཀྱང་སྔ་མ་སྔ་མ་དེའི་དབང་གིས་བྱུང་བས་ན་དེ་དག་རང་དབང་མེད་པ་ཡིན་ཞིང་། སྔ་མའི་མཐར་ཐུག་པ་མེད་པས་རང་དབང་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་འགའ་ཡང་མི་སྲིད་པས་དེ་ལྟར་ཤེས་ནས་བདེན་པ་མེད་བཞིན་དུ་སྣང་བ་སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུའི་དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThus, everything is dependent on others.\nDue to that dependence, they have no independence.\nUnderstanding this, one does not become angry\nAt any phenomena, which are like illusions.\n\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. All phenomena are interdependent and lack inherent existence.\n2. They arise due to causes and conditions, without true independence.\n3. Realizing this nature of reality, one sees phenomena as illusory.\n4. With this understanding, there is no basis for anger towards any phenomena.", - "translation": "Thus, everything is dependent on others.\nDue to that dependence, they have no independence.\nUnderstanding this, one does not become angry\nAt any phenomena, which are like illusions." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་། །དེ་ཡི་དབང་གིས་དེ་དབང་མེད། །དེ་ལྟར་ཤེས་ན་སྦྲུལ་ལྟ་བུའི། །དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བ་སྟེ། ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ནི་དབང་ཐམས་ཅད་དོ། །དེ་དབང་མེད་པ་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་སོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ་སྤྲོས་པ་མཐའ་དག་དང་བྲལ་བ་འམ། ཡང་ན་སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུ་ཞེས་པའི་ཚིག་སྦྱར་རོ། །མི་གཡོ་བ་ནི་མི་འགུལ་བའོ། །དངོས་པོ་རྣམས་དེ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་གང་ལ་ཁྲོ་བར་འགྱུར་ཏེ་ཁྲོ་ས་མེད་པའོ། །གལ་ཏེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་བྱ་བ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་བཟློག་པར་མི་རིགས་སོ་ཞེས་རྩོད་པ་བླང་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་གིས་འབྱུང་བ་ཡིན། རྐྱེན་རྣམས་ཀྱང་སྔ་མ་སྔ་མ་དེའི་དབང་གིས་བྱུང་བས་ན་དེ་དག་རང་དབང་མེད་པ་ཡིན་ཞིང་། སྔ་མའི་མཐར་ཐུག་པ་མེད་པས་རང་དབང་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་འགའ་ཡང་མི་སྲིད་པས་དེ་ལྟར་ཤེས་ནས་བདེན་པ་མེད་བཞིན་དུ་སྣང་བ་སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུའི་དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the given commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that everything is dependent on other factors and thus lacks inherent existence. It compares phenomena to illusions or magical creations. When one understands this nature of things, there is no basis for anger since there is nothing substantial to be angry at.\n\nCommentary 2:\nThis commentary emphasizes that all phenomena arise in dependence on other factors. Even the causes themselves depend on prior causes, so nothing has independent existence. Understanding this illusory nature of reality, one does not become angry at any phenomena, which are like magical illusions appearing without true existence.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the dependent nature of all phenomena, lacking inherent existence. They use the metaphor of illusions or magical creations to illustrate how things appear but have no true, independent essence. The key point is that understanding this nature of reality removes the basis for anger, as there is nothing substantial to be angry at.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThus, everything is dependent on others.\nDue to this dependence, they have no independence.\nUnderstanding this, one does not become angry\nAt any phenomenon, which is like an illusion.\n\n\nThis translation captures the core ideas from the commentaries: the dependent nature of all things, their lack of inherent existence, and how this understanding prevents anger by recognizing phenomena as illusion-like appearances.", + "translation": "Thus, everything is dependent on others.\nDue to this dependence, they have no independence.\nUnderstanding this, one does not become angry\nAt any phenomenon, which is like an illusion." } }, "glossary": { @@ -35551,7 +35718,7 @@ "ཁྲོ་": "angry" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་། །": { "ཐམས་ཅད་": "all", "གཞན་": "others", @@ -35608,10 +35775,10 @@ }, "དེ་ལྟར་ཤེས་ན་སྦྲུལ་ལྟ་བུའི། །": { "ཤེས་": "understanding", - "སྦྲུལ་ལྟ་བུའི་": "like illusions" + "སྦྲུལ་ལྟ་བུའི་": "like an illusion" }, "དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་མི་འགྱུར། །": { - "དངོས་པོ་": "phenomena", + "དངོས་པོ་": "phenomenon", "ཁྲོ་": "angry" } } @@ -35623,7 +35790,7 @@ "commentary_1": "གང་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་བྱ་བ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཡིན་ན་མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་བཟློག་པ་མི་རིགས་སོ་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཕྱོགས་སྔ་མའོ། །ལན་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བཟློག་པར་རིགས་པ་ཉིད་དོ།།གང་གི་ཕྱིར་ཞེས་བསྟན་ནས་དེའི་ལས་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་སྐྱེའོ་ཞེས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་ལ་བྱ་བ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་ལས་འཁོར་བར་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱ་བར་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུན་ཆད་པར་འདོད་པ་སྟེ་ལྡོག་པར་འདོད་པའོ་ཞེས་དགོངས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་སྤྲུལ་པ་ལྟར་ཐམས་ཅད་བདེན་པ་མེད་ན་གང་ཟག་གམ་གཉེན་པོ་གང་གིས་ཁྲོ་བ་གང་ཞིག་བཟློག་པར་བྱ་སྟེ་བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཁྲོ་བ་བཟློག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁྲོ་བ་ལ་བརྟན་པའམ་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་རྒྱུན་ཆད་པར་འགྱུར་བར་འདོད་པས་མི་རིགས་པ་མེད་ཅེས་དགེ་ལྷ་དང་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཐམས་ཅད་རྐྱེན་ལས་སྐྱེ་ན་ཁྲོ་བ་བཟློག་པར་མི་རིགས་ཞེས་པའི་ལན་དུ་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་གིས་གང་ཞིག་བཟློག་བྱ་སྟེ། །བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ཞེ་ན། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་རྣམས། །རྒྱུན་ཆད་འགྱུར་འདོད་མི་རིགས་མེད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབཟློག་བྱ་ (to be reversed/prevented), རིགས་པ་ (logical/reasonable), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), རྒྱུན་ཆད་ (cessation/interruption)\n\nGrammatical notes:\n- གང་གིས་གང་ཞིག་ (by what, what) - correlative construction\n- ཞེ་ན་ (if one asks/objects)\n- དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ (based on that)\n- འགྱུར་འདོད་ (wish to become)\n\n\nIf one objects: \"By what means should what be prevented? And prevention is not reasonable.\"\nBased on that, to desire the cessation of sufferings would not be unreasonable.\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing an objection about the nature of prevention or cessation, likely in the context of Buddhist philosophy regarding the cessation of suffering.", "translation": "If one objects: \"By what means should what be prevented? And prevention is not reasonable.\"\nBased on that, to desire the cessation of sufferings would not be unreasonable." @@ -35639,9 +35806,9 @@ "translation": "If one asks, \"By what means should what be reversed?\nAnd is reversal not reasonable?\"\nTo that, relying on this, it is not unreasonable\nTo desire that sufferings' continuity be cut off." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་གིས་གང་ཞིག་བཟློག་བྱ་སྟེ། །བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ཞེ་ན། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་རྣམས། །རྒྱུན་ཆད་འགྱུར་འདོད་མི་རིགས་མེད། །\n\nCommentary 1: གང་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་བྱ་བ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཡིན་ན་མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་བཟློག་པ་མི་རིགས་སོ་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཕྱོགས་སྔ་མའོ། །ལན་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བཟློག་པར་རིགས་པ་ཉིད་དོ།།གང་གི་ཕྱིར་ཞེས་བསྟན་ནས་དེའི་ལས་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་སྐྱེའོ་ཞེས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་ལ་བྱ་བ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་ལས་འཁོར་བར་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱ་བར་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུན་ཆད་པར་འདོད་པ་སྟེ་ལྡོག་པར་འདོད་པའོ་ཞེས་དགོངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་སྤྲུལ་པ་ལྟར་ཐམས་ཅད་བདེན་པ་མེད་ན་གང་ཟག་གམ་གཉེན་པོ་གང་གིས་ཁྲོ་བ་གང་ཞིག་བཟློག་པར་བྱ་སྟེ་བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཁྲོ་བ་བཟློག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁྲོ་བ་ལ་བརྟན་པའམ་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་རྒྱུན་ཆད་པར་འགྱུར་བར་འདོད་པས་མི་རིགས་པ་མེད་ཅེས་དགེ་ལྷ་དང་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཐམས་ཅད་རྐྱེན་ལས་སྐྱེ་ན་ཁྲོ་བ་བཟློག་པར་མི་རིགས་ཞེས་པའི་ལན་དུ་འཆད་དོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan text, based on the provided commentaries:\n\n\nIf one asks, \"By what means should something be prevented, and is prevention even reasonable?\" \nTo this we reply: There is nothing unreasonable in desiring to end the continuum of sufferings by relying on [prevention].\n\n\nThis translation attempts to capture the key points from the original text and commentaries:\n1. It presents the initial objection about whether prevention is logical if all phenomena lack inherent existence.\n2. It then provides the response, affirming that prevention is indeed reasonable.\n3. It explains the rationale - that prevention can be used to end the cycle of suffering, even in a conventional sense.\n4. The translation maintains the structure of question and answer found in the original.", - "translation": "If one asks, \"By what means should something be prevented, and is prevention even reasonable?\" \nTo this we reply: There is nothing unreasonable in desiring to end the continuum of sufferings by relying on [prevention]." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་གིས་གང་ཞིག་བཟློག་བྱ་སྟེ། །བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ཞེ་ན། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་རྣམས། །རྒྱུན་ཆད་འགྱུར་འདོད་མི་རིགས་མེད། །\n\nCommentary 1: གང་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་བྱ་བ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཡིན་ན་མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་བཟློག་པ་མི་རིགས་སོ་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཕྱོགས་སྔ་མའོ། །ལན་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བཟློག་པར་རིགས་པ་ཉིད་དོ།།གང་གི་ཕྱིར་ཞེས་བསྟན་ནས་དེའི་ལས་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་སྐྱེའོ་ཞེས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་ལ་བྱ་བ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་ལས་འཁོར་བར་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱ་བར་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུན་ཆད་པར་འདོད་པ་སྟེ་ལྡོག་པར་འདོད་པའོ་ཞེས་དགོངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་སྤྲུལ་པ་ལྟར་ཐམས་ཅད་བདེན་པ་མེད་ན་གང་ཟག་གམ་གཉེན་པོ་གང་གིས་ཁྲོ་བ་གང་ཞིག་བཟློག་པར་བྱ་སྟེ་བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཁྲོ་བ་བཟློག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁྲོ་བ་ལ་བརྟན་པའམ་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་རྒྱུན་ཆད་པར་འགྱུར་བར་འདོད་པས་མི་རིགས་པ་མེད་ཅེས་དགེ་ལྷ་དང་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཐམས་ཅད་རྐྱེན་ལས་སྐྱེ་ན་ཁྲོ་བ་བཟློག་པར་མི་རིགས་ཞེས་པའི་ལན་དུ་འཆད་དོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary addresses an objection that if actions are devoid of inherent existence, it would be illogical to try to stop negative actions. The response is that even though phenomena lack inherent existence, it is still appropriate to stop negative actions because they are dependently originated and lead to suffering in samsara. The goal is to end the continuum of suffering.\n\nCommentary 2: This commentary also addresses the objection that if all things lack true existence like illusions, it would be illogical for any person or antidote to try to stop anger. The response is that conventionally, there is nothing wrong with wanting to stop anger and cut off the continuum of suffering that results from anger. It cites this interpretation from other commentaries.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries address the same objection - that if phenomena lack inherent existence, it would be illogical to try to stop negative mental states or actions. They both respond that conventionally, it is still valid and beneficial to work on stopping negative states like anger, because doing so helps end the cycle of suffering, even if ultimately all phenomena lack true existence.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nIf one asks: \"By what means should what be stopped? Stopping [negative states] is not logical.\"\n[The response is:] There is nothing illogical in desiring that, based on this [conventional stopping], the continuum of sufferings will be cut off.\n", + "translation": "If one asks: \"By what means should what be stopped? Stopping [negative states] is not logical.\"\n[The response is:] There is nothing illogical in desiring that, based on this [conventional stopping], the continuum of sufferings will be cut off." } }, "glossary": { @@ -35656,7 +35823,7 @@ "རྒྱུན་ཆད་": "cease" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་གིས་གང་ཞིག་བཟློག་བྱ་སྟེ། །བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ཞེ་ན། །": { "བཟློག་": "prevent", "རིགས་པ་": "reasonable" @@ -35695,14 +35862,15 @@ }, "04_commentary_assisted": { "གང་གིས་གང་ཞིག་བཟློག་བྱ་སྟེ། །བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ཞེ་ན། །": { - "བཟློག་": "prevent", - "རིགས་པ་": "reasonable" + "བཟློག་": "stop", + "རིགས་པ་": "logical" }, "དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་རྣམས། །རྒྱུན་ཆད་འགྱུར་འདོད་མི་རིགས་མེད། །": { - "བརྟེན་": "rely", + "བརྟེན་": "based on", "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings", - "རྒྱུན་ཆད་": "end", - "མི་རིགས་": "unreasonable" + "རྒྱུན་ཆད་": "cut off", + "འདོད་": "desire", + "རིགས་": "logical" } } } @@ -35713,7 +35881,7 @@ "commentary_1": "དགྲ་ནི་མི་ཕན་པར་བྱེད་པའོ། །མི་རིགས་པ་བྱེད་པ་ནི་གནོད་པ་སྐྱེལ་བར་བྱེད་པའོ། །འདི་འདྲ་ཞེས་པ་ནི་གནོད་པ་བྱེད་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་རྐྱེན་འདི་འདྲ་བའི་རྒྱུར་སྔར་བསམས་པ་ལས་འགྱུར་བའོ་ཞེས་ངེས་པར་བྱས་པ་ལ་ཡིད་མི་བདེ་བར་མི་བྱའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་བས་ན་དགྲ་བོའམ་མཛའ་བོ་ཡང་རུང་སྟེ་མི་རིགས་པ་བྱེད་པ་མཐོང་བར་གྱུར་ན་མི་རིགས་པ་འདི་འདྲ་ནི་རང་དབང་མ་ཡིན་གྱི། རྐྱེན་ལས་གྱུར་ཏོ་ཞེས་དེ་ལྟར་སོམས་ཏེ་བདེ་བར་ཏེ་ཡིད་འཁྲུགས་པ་མེད་པར་མནོས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་དགྲའམ་མཛའ་ཡང་རུང་། །མི་རིགས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །འདི་འདྲའི་རྐྱེན་ལས་གྱུར་ཏོ་ཞེས། །དེ་ལྟར་སོམས་ཏེ་བདེ་བར་མནོས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདགྲ་(enemy), མཛའ་(friend), མི་རིགས་(improper/wrong), རྐྱེན་(condition/circumstance), སོམས་(equanimity), བདེ་བ་(happiness/ease)\n\nGrammatical notes:\n- འམ་ and ཡང་རུང་ indicate alternatives (\"whether... or...\")\n- གྱུར་ན་ is a conditional particle (\"if/when\")\n- ཏོ་ཞེས་ marks reported speech or thought\n\n\nTherefore, whether enemy or friend,\nIf you see them doing something improper,\nThink: \"This arose from such conditions.\"\nReflecting thus, remain at ease.\n\n\nNote: This verse appears to be advising equanimity and understanding in the face of others' wrongdoing, regardless of one's relationship to them. It emphasizes seeing actions as results of conditions rather than judging the person.", "translation": "Therefore, whether enemy or friend,\nIf you see them doing something improper,\nThink: \"This arose from such conditions.\"\nReflecting thus, remain at ease." @@ -35729,9 +35897,9 @@ "translation": "Therefore, whether friend or foe,\nWhen you see someone acting improperly,\nThink: \"This arose from such conditions.\"\nReflect thus and remain at ease." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བས་དགྲའམ་མཛའ་ཡང་རུང་། །མི་རིགས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །འདི་འདྲའི་རྐྱེན་ལས་གྱུར་ཏོ་ཞེས། །དེ་ལྟར་སོམས་ཏེ་བདེ་བར་མནོས། །\n\nCommentary 1: དགྲ་ནི་མི་ཕན་པར་བྱེད་པའོ། །མི་རིགས་པ་བྱེད་པ་ནི་གནོད་པ་སྐྱེལ་བར་བྱེད་པའོ། །འདི་འདྲ་ཞེས་པ་ནི་གནོད་པ་བྱེད་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་རྐྱེན་འདི་འདྲ་བའི་རྒྱུར་སྔར་བསམས་པ་ལས་འགྱུར་བའོ་ཞེས་ངེས་པར་བྱས་པ་ལ་ཡིད་མི་བདེ་བར་མི་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེ་བས་ན་དགྲ་བོའམ་མཛའ་བོ་ཡང་རུང་སྟེ་མི་རིགས་པ་བྱེད་པ་མཐོང་བར་གྱུར་ན་མི་རིགས་པ་འདི་འདྲ་ནི་རང་དབང་མ་ཡིན་གྱི། རྐྱེན་ལས་གྱུར་ཏོ་ཞེས་དེ་ལྟར་སོམས་ཏེ་བདེ་བར་ཏེ་ཡིད་འཁྲུགས་པ་མེད་པར་མནོས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation based on the input text and commentaries:\n\n\nTherefore, whether it's an enemy or a friend,\nIf you see them doing something improper,\nThink: \"This arose from such conditions.\"\nReflecting thus, remain at ease.\n\n\nThis translation attempts to capture the core meaning conveyed in the original Tibetan verse and elaborated on in the commentaries. It emphasizes the idea of maintaining equanimity and understanding when observing improper actions by others, recognizing that such behaviors arise from conditions rather than passing judgment or becoming disturbed.", - "translation": "Therefore, whether it's an enemy or a friend,\nIf you see them doing something improper,\nThink: \"This arose from such conditions.\"\nReflecting thus, remain at ease." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བས་དགྲའམ་མཛའ་ཡང་རུང་། །མི་རིགས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །འདི་འདྲའི་རྐྱེན་ལས་གྱུར་ཏོ་ཞེས། །དེ་ལྟར་སོམས་ཏེ་བདེ་བར་མནོས། །\n\nCommentary 1: དགྲ་ནི་མི་ཕན་པར་བྱེད་པའོ། །མི་རིགས་པ་བྱེད་པ་ནི་གནོད་པ་སྐྱེལ་བར་བྱེད་པའོ། །འདི་འདྲ་ཞེས་པ་ནི་གནོད་པ་བྱེད་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་རྐྱེན་འདི་འདྲ་བའི་རྒྱུར་སྔར་བསམས་པ་ལས་འགྱུར་བའོ་ཞེས་ངེས་པར་བྱས་པ་ལ་ཡིད་མི་བདེ་བར་མི་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེ་བས་ན་དགྲ་བོའམ་མཛའ་བོ་ཡང་རུང་སྟེ་མི་རིགས་པ་བྱེད་པ་མཐོང་བར་གྱུར་ན་མི་རིགས་པ་འདི་འདྲ་ནི་རང་དབང་མ་ཡིན་གྱི། རྐྱེན་ལས་གྱུར་ཏོ་ཞེས་དེ་ལྟར་སོམས་ཏེ་བདེ་བར་ཏེ་ཡིད་འཁྲུགས་པ་མེད་པར་མནོས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that an enemy is someone who causes harm. Doing what is improper means inflicting harm. It suggests that when we see such harmful actions, we should understand them as arising from causes and conditions, rather than becoming unhappy about it.\n\nCommentary 2:\nThis commentary emphasizes that whether it's an enemy or a friend who is acting improperly, we should recognize that such improper actions are not under their control but arise from conditions. We should reflect on this and remain undisturbed.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the importance of understanding that harmful or improper actions, whether by friends or enemies, arise from causes and conditions rather than from the person's inherent nature. The key point is to maintain mental equilibrium by reflecting on this understanding.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nTherefore, whether it's an enemy or a friend,\nIf you see them acting improperly,\nThink, \"This arises from such conditions,\"\nAnd in this way, remain at ease.", + "translation": "Therefore, whether it's an enemy or a friend,\nIf you see them acting improperly,\nThink, \"This arises from such conditions,\"\nAnd in this way, remain at ease." } }, "glossary": { @@ -35748,7 +35916,7 @@ "བདེ་བར་": "at ease" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་བས་དགྲའམ་མཛའ་ཡང་རུང་། །": { "དགྲ་": "enemy", "མཛའ་": "friend" @@ -35803,20 +35971,16 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དེ་བས་དགྲའམ་མཛའ་ཡང་རུང་། །": { + "དེ་བས་དགྲའམ་མཛའ་ཡང་རུང་། །མི་རིགས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན།": { "དགྲ་": "enemy", - "མཛའ་": "friend" - }, - "མི་རིགས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །": { - "མི་རིགས་བྱེད་པ་": "doing something improper", + "མཛའ་": "friend", + "མི་རིགས་བྱེད་པ་": "acting improperly", "མཐོང་": "see" }, - "འདི་འདྲའི་རྐྱེན་ལས་གྱུར་ཏོ་ཞེས། །": { + "།འདི་འདྲའི་རྐྱེན་ལས་གྱུར་ཏོ་ཞེས། །དེ་ལྟར་སོམས་ཏེ་བདེ་བར་མནོས། །": { "རྐྱེན་": "conditions", - "གྱུར་": "arose" - }, - "དེ་ལྟར་སོམས་ཏེ་བདེ་བར་མནོས། །": { - "སོམས་": "reflecting", + "གྱུར་": "arises", + "སོམས་": "think", "བདེ་བར་": "at ease" } } @@ -35828,7 +35992,7 @@ "commentary_1": "གཞན་ཡང་འགྲུབ་འགྱུར་ན་སྟེ། འབྲས་བུ་སྨིན་པར་འགྱུར་ནའོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་གཞན་གྱིས་གནོད་པ་སྐྱེལ་བའོ། །", "commentary_2": "གལ་ཏེ་རང་དགོས་འདོད་པ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ན་འགའ་ཡང་རང་ལ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པས་ལུས་ཅན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སུ་ལའང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་རང་དགས་འགྲུབ་འགྱུར་ན། །འགའ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པས། །ལུས་ཅན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སུ་ལའང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་མི་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརང་དགས་ (by one's own wish), འགྲུབ་ (accomplish), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ལུས་ཅན་ (embodied beings)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ (if...then) conditional structure\n- མི་འདོད་པས་ (because...not want) causal clause\n\n\nIf suffering were accomplished by one's own wish,\nSince no one desires suffering,\nThen for all embodied beings\nSuffering would not arise for anyone.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of suffering (དུཿཁ, duḥkha) and its causes, a fundamental concept in Buddhist philosophy.", "translation": "If suffering were accomplished by one's own wish,\nSince no one desires suffering,\nThen for all embodied beings\nSuffering would not arise for anyone." @@ -35844,9 +36008,9 @@ "translation": "If things were accomplished by one's own wish,\nSince no one desires suffering,\nThen for all embodied beings,\nNo suffering would ever arise for anyone." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་རང་དགས་འགྲུབ་འགྱུར་ན། །འགའ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པས། །ལུས་ཅན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སུ་ལའང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་འགྲུབ་འགྱུར་ན་སྟེ། འབྲས་བུ་སྨིན་པར་འགྱུར་ནའོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་གཞན་གྱིས་གནོད་པ་སྐྱེལ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་རང་དགོས་འདོད་པ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ན་འགའ་ཡང་རང་ལ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པས་ལུས་ཅན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སུ་ལའང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nIf things were accomplished merely by one's own wishes,\nSince no one desires suffering,\nThen for all embodied beings,\nSuffering would never arise for anyone.\n\n\nThis translation captures the core meaning that if reality aligned perfectly with our wishes, then since no one wants to suffer, no suffering would ever occur for any living being. The commentaries help clarify that this is referring to the fruition of desires and that suffering here means harm inflicted by others.", - "translation": "If things were accomplished merely by one's own wishes,\nSince no one desires suffering,\nThen for all embodied beings,\nSuffering would never arise for anyone." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་རང་དགས་འགྲུབ་འགྱུར་ན། །འགའ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པས། །ལུས་ཅན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སུ་ལའང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་འགྲུབ་འགྱུར་ན་སྟེ། འབྲས་བུ་སྨིན་པར་འགྱུར་ནའོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་གཞན་གྱིས་གནོད་པ་སྐྱེལ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་རང་དགོས་འདོད་པ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ན་འགའ་ཡང་རང་ལ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པས་ལུས་ཅན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སུ་ལའང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that if something is to be accomplished, it means the result will ripen. It defines suffering as harm inflicted by others.\n\nCommentary 2:\nThis commentary paraphrases the input text, stating that if one's own desires were to be fulfilled, since no one wants suffering for themselves, no embodied beings would experience suffering.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together suggest that the verse is discussing a hypothetical situation where everyone's wishes are fulfilled. They emphasize that no one desires suffering for themselves, and define suffering as harm from others. The implication is that if everyone could have what they want, no one would experience suffering.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nIf wishes were fulfilled by themselves,\nSince no one desires suffering,\nThen all embodied beings\nWould never experience any suffering.\n\nThis translation reflects the hypothetical nature of the statement and the universal desire to avoid suffering, as explained in the commentaries.", + "translation": "If wishes were fulfilled by themselves,\nSince no one desires suffering,\nThen all embodied beings\nWould never experience any suffering." } }, "glossary": { @@ -35866,7 +36030,7 @@ "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་རང་དགས་འགྲུབ་འགྱུར་ན། །འགའ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པས། །": { "རང་དགས་": "one's own wish", "འགྲུབ་": "accomplished", @@ -35914,19 +36078,18 @@ }, "04_commentary_assisted": { "གལ་ཏེ་རང་དགས་འགྲུབ་འགྱུར་ན། །": { - "རང་དགས་": "one's own wishes", - "འགྲུབ་": "accomplished" + "འགྲུབ་": "fulfilled" }, "འགའ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པས། །": { "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", - "མི་འདོད་": "desires" + "འདོད་": "desires" }, "ལུས་ཅན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །": { "ལུས་ཅན་": "embodied beings" }, "སུ་ལའང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་མི་འགྱུར། །": { "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", - "འབྱུང་": "arise" + "འབྱུང་": "experience" } } } @@ -35937,7 +36100,7 @@ "commentary_1": "བག་མེད་པ་ནི་རང་ལ་གནོད་པའོ། །གཞན་ཡང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བདག་ཉིད་ལ་གནོད་པ་བྱེད་ན་དེ་དག་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་གནོད་པ་མི་བྱེད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེས་འབྲེལ་ཏོ། །ཚེར་མ་ལ་སོགས་ཞེས་པ་ནི་ཚེར་མ་སྟན་དུ་འདིང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ནད་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་འདོད་པ་མ་རྙེད་པའོ། །གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱེད་པའོ། །ཟས་གཅོད་པ་ནི་བཟའ་རྒྱུ་མི་ཟ་བར་སྡོད་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་གནོད་པ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པའི་བཟོད་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གནོད་བྱེད་སྙིང་རྗེའི་ཡུལ་དུ་རིགས་པ་དང་། ཁྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་མི་རིགས་པ་དང་། ཁྲོ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། གནོད་བྱེད་དེ་དག་བག་མེད་པ་སྟེ་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་བདག་གི་ལུས་ལའང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཚེར་མ་ལ་སོགས་པས་གནོད་པར་བྱེད་ཅིང་། བུད་མེད་དང་ནོར་ལ་སོགས་པ་འཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་རྔམ་ཞིང་ཟས་གཅོད་ལ་སོགས་བྱེད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབག་མེད་པས་ནི་བདག་ལའང་བདག །ཚེར་མ་ལ་སོགས་གནོད་པ་བྱེད། །བུད་མེད་ལ་སོགས་ཐོབ་བྱའི་ཕྱིར། །རྔམ་ཞིང་ཟས་གཅོད་ལ་སོགས་བྱེད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབག་མེད་པ (carelessness), གནོད་པ (harm), བུད་མེད (women), རྔམ (crave), ཟས་གཅོད (fasting)\n\nGrammatical notes:\n- ལའང (also to)\n- ལ་སོགས (and so forth)\n- བྱའི་ཕྱིར (for the purpose of)\n\n\nThrough carelessness, I even harm myself,\nWith thorns and such causing injury.\nFor the sake of obtaining women and so forth,\nI crave and engage in fasting and such practices.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be describing the negative consequences of carelessness and attachment, common themes in Buddhist teachings on mindfulness and renunciation.", "translation": "Through carelessness, I even harm myself,\nWith thorns and such causing injury.\nFor the sake of obtaining women and so forth,\nI crave and engage in fasting and such practices." @@ -35953,9 +36116,9 @@ "translation": "Through carelessness, one harms even oneself,\nStepping on thorns and such.\nFor the sake of obtaining women and the like,\nOne becomes greedy and practices fasting and so forth." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབག་མེད་པས་ནི་བདག་ལའང་བདག །ཚེར་མ་ལ་སོགས་གནོད་པ་བྱེད། །བུད་མེད་ལ་སོགས་ཐོབ་བྱའི་ཕྱིར། །རྔམ་ཞིང་ཟས་གཅོད་ལ་སོགས་བྱེད། །\n\nCommentary 1: བག་མེད་པ་ནི་རང་ལ་གནོད་པའོ། །གཞན་ཡང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བདག་ཉིད་ལ་གནོད་པ་བྱེད་ན་དེ་དག་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་གནོད་པ་མི་བྱེད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེས་འབྲེལ་ཏོ། །ཚེར་མ་ལ་སོགས་ཞེས་པ་ནི་ཚེར་མ་སྟན་དུ་འདིང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ནད་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་འདོད་པ་མ་རྙེད་པའོ། །གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱེད་པའོ། །ཟས་གཅོད་པ་ནི་བཟའ་རྒྱུ་མི་ཟ་བར་སྡོད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་གནོད་པ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པའི་བཟོད་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གནོད་བྱེད་སྙིང་རྗེའི་ཡུལ་དུ་རིགས་པ་དང་། ཁྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་མི་རིགས་པ་དང་། ཁྲོ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། གནོད་བྱེད་དེ་དག་བག་མེད་པ་སྟེ་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་བདག་གི་ལུས་ལའང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཚེར་མ་ལ་སོགས་པས་གནོད་པར་བྱེད་ཅིང་། བུད་མེད་དང་ནོར་ལ་སོགས་པ་འཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་རྔམ་ཞིང་ཟས་གཅོད་ལ་སོགས་བྱེད།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nDue to carelessness, one even harms oneself,\nInflicting pain with thorns and such.\nFor the sake of obtaining women and the like,\nOne becomes aggressive and engages in fasting and other practices.\n", - "translation": "Due to carelessness, one even harms oneself,\nInflicting pain with thorns and such.\nFor the sake of obtaining women and the like,\nOne becomes aggressive and engages in fasting and other practices." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བག་མེད་པས་ནི་བདག་ལའང་བདག །ཚེར་མ་ལ་སོགས་གནོད་པ་བྱེད། །བུད་མེད་ལ་སོགས་ཐོབ་བྱའི་ཕྱིར། །རྔམ་ཞིང་ཟས་གཅོད་ལ་སོགས་བྱེད། །\n\nCommentary 1: བག་མེད་པ་ནི་རང་ལ་གནོད་པའོ། །གཞན་ཡང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བདག་ཉིད་ལ་གནོད་པ་བྱེད་ན་དེ་དག་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་གནོད་པ་མི་བྱེད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེས་འབྲེལ་ཏོ། །ཚེར་མ་ལ་སོགས་ཞེས་པ་ནི་ཚེར་མ་སྟན་དུ་འདིང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ནད་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་འདོད་པ་མ་རྙེད་པའོ། །གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱེད་པའོ། །ཟས་གཅོད་པ་ནི་བཟའ་རྒྱུ་མི་ཟ་བར་སྡོད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་གནོད་པ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པའི་བཟོད་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གནོད་བྱེད་སྙིང་རྗེའི་ཡུལ་དུ་རིགས་པ་དང་། ཁྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་མི་རིགས་པ་དང་། ཁྲོ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། གནོད་བྱེད་དེ་དག་བག་མེད་པ་སྟེ་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་བདག་གི་ལུས་ལའང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཚེར་མ་ལ་སོགས་པས་གནོད་པར་བྱེད་ཅིང་། བུད་མེད་དང་ནོར་ལ་སོགས་པ་འཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་རྔམ་ཞིང་ཟས་གཅོད་ལ་སོགས་བྱེད།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that carelessness harms oneself. It questions how those who harm themselves wouldn't harm others. It gives examples of self-harm like sitting on thorns, and explains that not getting what one desires causes suffering. It defines fasting as abstaining from food.\n\nCommentary 2: This commentary discusses patience in the face of harm. It suggests that those who cause harm are objects of compassion due to their carelessness and afflictions. It explains that people harm themselves with thorns and engage in fasting and other extreme behaviors to obtain women, wealth, etc.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries emphasize that carelessness or being under the influence of afflictions leads people to harm themselves and others. They give examples of self-harm like sitting on thorns or fasting, often done in pursuit of desires like women or wealth. The commentaries suggest we should view such harmful people with compassion rather than anger, as they are acting out of ignorance and affliction.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\nDue to carelessness, one harms even oneself with thorns and such. For the sake of obtaining women and the like, one becomes greedy and engages in fasting and other extreme practices.\n\nThis translation captures the key ideas from the commentaries about self-harm due to carelessness, and extreme behaviors undertaken in pursuit of desires, while staying true to the structure and content of the original input text.", + "translation": "Due to carelessness, one harms even oneself with thorns and such. For the sake of obtaining women and the like, one becomes greedy and engages in fasting and other extreme practices." } }, "glossary": { @@ -35972,7 +36135,7 @@ "ཟས་གཅོད་": "starve" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བག་མེད་པས་ནི་བདག་ལའང་བདག །ཚེར་མ་ལ་སོགས་གནོད་པ་བྱེད།": { "བག་མེད་པས་": "carelessness", "བདག་": "myself", @@ -36021,12 +36184,12 @@ "བག་མེད་པས་": "carelessness", "བདག་": "oneself", "ཚེར་མ་": "thorns", - "གནོད་པ་": "harm" + "གནོད་པ་": "harms" }, "།བུད་མེད་ལ་སོགས་ཐོབ་བྱའི་ཕྱིར། །རྔམ་ཞིང་ཟས་གཅོད་ལ་སོགས་བྱེད།": { "བུད་མེད་": "women", "ཐོབ་བྱའི་": "obtaining", - "རྔམ་": "aggressive", + "རྔམ་": "greedy", "ཟས་གཅོད་": "fasting" } } @@ -36038,7 +36201,7 @@ "commentary_1": "འགེག་པ་ནི་སྐེ་ཐག་པས་བཏགས་ནས་དཔྱང་ལ་མཆོང་བའོ། །གཡང་ས་ནི་འོབས་ལ་སོགས་པའོ། །མཆོང་བ་ནི་ཆུ་ལ་སོགས་པར་མཆོང་བའོ། །བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་ནི་མི་གཞན་ལ་སླུས་བྱེད་པའོ། །གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་གསོད་པར་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "ཁ་ཅིག་འགོག་ཅིང་གཡང་སར་མཆོང་བ་དང་དུག་དང་མི་འཕྲོད་པ་ཟ་བ་སོགས་འཕྲལ་དང་། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་སྤྱོད་པ་ཡིས་རང་ལ་ཡུན་དུ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ཡོད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁ་ཅིག་འགག་ཅིང་གཡང་སར་མཆོང་། །དུག་དང་མི་འཕྲོད་ཟ་བ་དང་། །བསོད་ནམས་མ་ཡིན་སྤྱོད་པ་ཡིས། །རང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ཡོད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nའགག་ (to stop/obstruct), གཡང་ས་ (precipice/cliff), མཆོང་ (to jump), \nདུག་ (poison), མི་འཕྲོད་ (incompatible/harmful), \nབསོད་ནམས་མ་ཡིན་ (non-virtuous), སྤྱོད་པ་ (conduct/behavior)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཅིང་ to connect clauses\n- ཡིས་ as instrumental particle\n- ཡོད་ at the end indicating existence/presence\n\n\nSome obstruct themselves and leap off cliffs,\nEat poison and incompatible foods,\nAnd through non-virtuous conduct,\nThey bring harm upon themselves.\n\n\nThis verse describes various ways in which people harm themselves, both literally and figuratively, through unwise or non-virtuous actions. The imagery is quite vivid, using examples of physical self-harm to illustrate the consequences of negative behavior.", "translation": "Some obstruct themselves and leap off cliffs,\nEat poison and incompatible foods,\nAnd through non-virtuous conduct,\nThey bring harm upon themselves." @@ -36054,9 +36217,9 @@ "translation": "Some leap into chasms and fall to their death.\nSome eat poison and incompatible foods.\nThrough engaging in non-virtuous deeds,\nThere are those who bring harm upon themselves." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཁ་ཅིག་འགག་ཅིང་གཡང་སར་མཆོང་། །དུག་དང་མི་འཕྲོད་ཟ་བ་དང་། །བསོད་ནམས་མ་ཡིན་སྤྱོད་པ་ཡིས། །རང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ཡོད། །\n\nCommentary 1: འགེག་པ་ནི་སྐེ་ཐག་པས་བཏགས་ནས་དཔྱང་ལ་མཆོང་བའོ། །གཡང་ས་ནི་འོབས་ལ་སོགས་པའོ། །མཆོང་བ་ནི་ཆུ་ལ་སོགས་པར་མཆོང་བའོ། །བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་ནི་མི་གཞན་ལ་སླུས་བྱེད་པའོ། །གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་གསོད་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཁ་ཅིག་འགོག་ཅིང་གཡང་སར་མཆོང་བ་དང་དུག་དང་མི་འཕྲོད་པ་ཟ་བ་སོགས་འཕྲལ་དང་། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་སྤྱོད་པ་ཡིས་རང་ལ་ཡུན་དུ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ཡོད།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\nSome hang themselves and jump into precipices,\nConsume poison and incompatible foods,\nAnd through engaging in non-virtuous actions,\nThey bring harm upon themselves.\n\nThis translation attempts to capture the meaning conveyed in the original Tibetan text and elaborated upon in the commentaries. The verse describes various ways in which people harm themselves, both through immediate physical actions (suicide, consuming harmful substances) and through non-virtuous behavior that leads to long-term negative consequences.", - "translation": "Some hang themselves and jump into precipices,\nConsume poison and incompatible foods,\nAnd through engaging in non-virtuous actions,\nThey bring harm upon themselves." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཁ་ཅིག་འགག་ཅིང་གཡང་སར་མཆོང་། །དུག་དང་མི་འཕྲོད་ཟ་བ་དང་། །བསོད་ནམས་མ་ཡིན་སྤྱོད་པ་ཡིས། །རང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ཡོད། །\n\nCommentary 1: འགེག་པ་ནི་སྐེ་ཐག་པས་བཏགས་ནས་དཔྱང་ལ་མཆོང་བའོ། །གཡང་ས་ནི་འོབས་ལ་སོགས་པའོ། །མཆོང་བ་ནི་ཆུ་ལ་སོགས་པར་མཆོང་བའོ། །བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་ནི་མི་གཞན་ལ་སླུས་བྱེད་པའོ། །གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་གསོད་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཁ་ཅིག་འགོག་ཅིང་གཡང་སར་མཆོང་བ་དང་དུག་དང་མི་འཕྲོད་པ་ཟ་བ་སོགས་འཕྲལ་དང་། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་སྤྱོད་པ་ཡིས་རང་ལ་ཡུན་དུ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ཡོད།\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide a translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains specific terms:\n- \"Blocking\" refers to hanging oneself with a rope.\n- \"Precipice\" means ditches or similar dangerous places.\n- \"Jumping\" refers to jumping into water or similar situations.\n- \"Non-virtuous\" means deceiving others.\n- \"Harming\" means killing.\n\nCommentary 2:\nThis commentary provides a broader interpretation:\nSome people engage in immediately harmful actions like blocking themselves, jumping off cliffs, and consuming incompatible poisons. Additionally, by engaging in non-virtuous conduct, they cause long-term harm to themselves.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries together suggest that the verse is talking about various ways people harm themselves, both immediately through dangerous physical actions and in the long term through non-virtuous conduct. The harm ranges from physical danger to moral degradation.\n\n3. Translation of the input text based on the combined commentary meaning:\n\nSome block their breath and leap from precipices,\nConsume poisons and incompatible substances,\nAnd through engaging in non-virtuous conduct,\nThey inflict harm upon themselves.\n\nThis translation reflects both the immediate physical dangers and the long-term spiritual harm described in the commentaries, capturing the essence of self-destructive behaviors mentioned in the original text.", + "translation": "Some block their breath and leap from precipices,\nConsume poisons and incompatible substances,\nAnd through engaging in non-virtuous conduct,\nThey inflict harm upon themselves." } }, "glossary": { @@ -36077,7 +36240,7 @@ "གནོད་པ་": "harm" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཁ་ཅིག་འགག་ཅིང་གཡང་སར་མཆོང་།": { "འགག་": "obstruct", "གཡང་ས་": "cliff", @@ -36137,8 +36300,9 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཁ་ཅིག་འགག་ཅིང་གཡང་སར་མཆོང་།": { - "གཡང་ས": "precipices", - "མཆོང་": "jump" + "འགག་": "block", + "གཡང་ས་": "precipice", + "མཆོང་": "leap" }, "།དུག་དང་མི་འཕྲོད་ཟ་བ་དང་།": { "དུག་": "poison", @@ -36147,10 +36311,12 @@ }, "།བསོད་ནམས་མ་ཡིན་སྤྱོད་པ་ཡིས།": { "བསོད་ནམས་མ་ཡིན་": "non-virtuous", - "སྤྱོད་པ་": "actions" + "སྤྱོད་པ་": "conduct" }, "།རང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ཡོད།": { - "གནོད་པ་": "harm" + "རང་": "themselves", + "གནོད་པ་": "harm", + "བྱེད་པ་": "inflict" } } } @@ -36161,7 +36327,7 @@ "commentary_1": "གང་ཚེ་སྟེ་དུས་གང་གི་ཚེའོ། །དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ལ་ཁྲོ་བའི་རིགས་སོ། སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "གང་ཚེ་ཉོན་མོངས་དབང་དུ་གྱུར་པས་ཤིན་ཏུ་སྡུག་པ་བདག་ཉིད་ཀྱང་གསོད་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་དེ་དག་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་གནོད་པ་མི་བྱེད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་ཉོན་མོངས་དབང་གྱུར་པས། །བདག་སྡུག་ཉིད་ཀྱང་གསོད་བྱེད་པ། །དེ་ཚེ་དེ་དག་གཞན་ལུས་ལ། །གནོད་མི་བྱེད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa), སྡུག་ (suffering), གསོད་ (kill), གནོད་ (harm)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ...དེ་ཚེ construction (when...then)\n- བྱེད་པ (present/habitual action)\n- ཇི་ལྟར་འགྱུར (rhetorical question: \"how could it be?\")\n\n\nWhen, under the power of kleśas,\nThey even kill themselves in suffering,\nAt that time, how could it be\nThat they would not harm others' bodies?\n\n\nTechnical note: This verse highlights the destructive nature of kleśas (afflictive emotions), emphasizing their potential to cause harm to oneself and others.", "translation": "When, under the power of kleśas,\nThey even kill themselves in suffering,\nAt that time, how could it be\nThat they would not harm others' bodies?" @@ -36177,9 +36343,9 @@ "translation": "When under the power of afflictive emotions,\nOne even harms and kills oneself.\nAt such times, how could they\nNot cause harm to others' bodies?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཚེ་ཉོན་མོངས་དབང་གྱུར་པས། །བདག་སྡུག་ཉིད་ཀྱང་གསོད་བྱེད་པ། །དེ་ཚེ་དེ་དག་གཞན་ལུས་ལ། །གནོད་མི་བྱེད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གང་ཚེ་སྟེ་དུས་གང་གི་ཚེའོ། །དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ལ་ཁྲོ་བའི་རིགས་སོ། སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གང་ཚེ་ཉོན་མོངས་དབང་དུ་གྱུར་པས་ཤིན་ཏུ་སྡུག་པ་བདག་ཉིད་ཀྱང་གསོད་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་དེ་དག་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་གནོད་པ་མི་བྱེད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\nWhen under the influence of afflictive emotions,\nThey even kill their own beloved selves.\nAt such times, how could they possibly\nRefrain from harming others' bodies?", - "translation": "When under the influence of afflictive emotions,\nThey even kill their own beloved selves.\nAt such times, how could they possibly\nRefrain from harming others' bodies?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཚེ་ཉོན་མོངས་དབང་གྱུར་པས། །བདག་སྡུག་ཉིད་ཀྱང་གསོད་བྱེད་པ། །དེ་ཚེ་དེ་དག་གཞན་ལུས་ལ། །གནོད་མི་བྱེད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གང་ཚེ་སྟེ་དུས་གང་གི་ཚེའོ། །དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ལ་ཁྲོ་བའི་རིགས་སོ། སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གང་ཚེ་ཉོན་མོངས་དབང་དུ་གྱུར་པས་ཤིན་ཏུ་སྡུག་པ་བདག་ཉིད་ཀྱང་གསོད་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་དེ་དག་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་གནོད་པ་མི་བྱེད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \"At what time\" means \"at which time.\" Therefore, it is appropriate to be angry with them, one might think.\n\nCommentary 2: When one is under the control of afflictions, even killing oneself who is most dear, at that time how could they not harm others' bodies?\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries suggest that the verse is addressing a situation where someone might feel justified in being angry at others who harm them. However, it points out that when people are under the influence of afflictions (negative emotions), they can even harm themselves, so it's not surprising that they harm others.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nWhen under the control of afflictions,\nOne even harms and kills oneself.\nAt such times, how could they\nNot harm the bodies of others?\n\nThis translation conveys the idea that when people are overwhelmed by negative emotions, they can cause harm to themselves and others, suggesting we should understand this rather than react with anger.", + "translation": "When under the control of afflictions,\nOne even harms and kills oneself.\nAt such times, how could they\nNot harm the bodies of others?" } }, "glossary": { @@ -36196,7 +36362,7 @@ "གནོད་": "harm" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་ཚེ་ཉོན་མོངས་དབང་གྱུར་པས། །བདག་སྡུག་ཉིད་ཀྱང་གསོད་བྱེད་པ། །": { "ཉོན་མོངས་": "kleśas", "དབང་": "power", @@ -36240,20 +36406,15 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "གང་ཚེ་ཉོན་མོངས་དབང་གྱུར་པས། །": { - "ཉོན་མོངས་": "afflictive emotions", - "དབང་": "influence" - }, - "བདག་སྡུག་ཉིད་ཀྱང་གསོད་བྱེད་པ། །": { - "བདག་": "self", - "སྡུག་": "beloved", + "གང་ཚེ་ཉོན་མོངས་དབང་གྱུར་པས། །བདག་སྡུག་ཉིད་ཀྱང་གསོད་བྱེད་པ། །": { + "ཉོན་མོངས་": "afflictions", + "དབང་": "control", + "བདག་": "oneself", "གསོད་": "kill" }, - "དེ་ཚེ་དེ་དག་གཞན་ལུས་ལ། །": { + "དེ་ཚེ་དེ་དག་གཞན་ལུས་ལ། །གནོད་མི་བྱེད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །": { "གཞན་": "others", - "ལུས་": "bodies" - }, - "གནོད་མི་བྱེད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །": { + "ལུས་": "bodies", "གནོད་": "harm" } } @@ -36265,7 +36426,7 @@ "commentary_1": "ཉོན་མོངས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", "commentary_2": "ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པས་དེ་ལྟ་བུར་བདག་གསོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཞུགས་པ་དེ་དག་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་བར་རིགས་ཤིང་། བརྒྱ་ལ་མ་སྐྱེས་ནའང་དེ་དག་ལ་ཁྲོ་བར་འགྱུར་བ་ཅིའི་ཐ་ཚིག་སྟེ་མི་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་སྐྱེས་པས་དེ་ལྟ་བུར། །བདག་གསོད་ལ་སོགས་ཞུགས་པ་ལ། །སྙིང་རྗེ་རྒྱ་ལ་མ་སྐྱེས་ན། །ཁྲོ་བར་འགྱུར་བ་ཅི་ཐ་ཚིག །\n", "output": "Here's the translation following the provided guidelines:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa), སྙིང་རྗེ་ (compassion), ཁྲོ་བ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟ་བུར་ (in such a way)\n- ལ་སོགས་ (and so forth)\n- རྒྱ་ལ་ (extensively)\n- ཅི་ཐ་ཚིག (what need to mention)\n\n\nWhen those overcome by kleśas\nEngage in killing me and so forth,\nIf great compassion does not arise,\nWhat need to mention becoming angry?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the cultivation of compassion even towards those who harm us, as they are driven by afflictions (kleśas).", "translation": "When those overcome by kleśas\nEngage in killing me and so forth,\nIf great compassion does not arise,\nWhat need to mention becoming angry?" @@ -36281,9 +36442,9 @@ "translation": "When afflictive emotions arise in this way,\nAnd one engages in harming oneself and so forth,\nIf great compassion does not arise,\nWhat use is becoming angry?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཉོན་མོངས་སྐྱེས་པས་དེ་ལྟ་བུར། །བདག་གསོད་ལ་སོགས་ཞུགས་པ་ལ། །སྙིང་རྗེ་རྒྱ་ལ་མ་སྐྱེས་ན། །ཁྲོ་བར་འགྱུར་བ་ཅི་ཐ་ཚིག །\n\nCommentary 1: ཉོན་མོངས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པས་དེ་ལྟ་བུར་བདག་གསོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཞུགས་པ་དེ་དག་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་བར་རིགས་ཤིང་། བརྒྱ་ལ་མ་སྐྱེས་ནའང་དེ་དག་ལ་ཁྲོ་བར་འགྱུར་བ་ཅིའི་ཐ་ཚིག་སྟེ་མི་རིགས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nWhen those overcome by afflictions\nEngage in harming themselves and others,\nIf great compassion does not arise for them,\nWhat sense is there in becoming angry?\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that we should feel compassion rather than anger towards those who harm themselves or others due to being overwhelmed by afflictive emotions, as anger in such cases is senseless or inappropriate.", - "translation": "When those overcome by afflictions\nEngage in harming themselves and others,\nIf great compassion does not arise for them,\nWhat sense is there in becoming angry?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པས་དེ་ལྟ་བུར། །བདག་གསོད་ལ་སོགས་ཞུགས་པ་ལ། །སྙིང་རྗེ་རྒྱ་ལ་མ་སྐྱེས་ན། །ཁྲོ་བར་འགྱུར་བ་ཅི་ཐ་ཚིག །\n\nCommentary 1: ཉོན་མོངས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པས་དེ་ལྟ་བུར་བདག་གསོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཞུགས་པ་དེ་དག་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་བར་རིགས་ཤིང་། བརྒྱ་ལ་མ་སྐྱེས་ནའང་དེ་དག་ལ་ཁྲོ་བར་འགྱུར་བ་ཅིའི་ཐ་ཚིག་སྟེ་མི་རིགས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This brief commentary simply introduces the topic, saying \"Afflictions and so forth are mentioned.\"\n\nCommentary 2: This commentary explains that it is appropriate to feel compassion for those who, due to afflictions, engage in harmful actions like killing themselves. Even if compassion doesn't arise a hundred times, becoming angry at such people is pointless and inappropriate.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries emphasize that when people act harmfully due to their mental afflictions, the appropriate response is compassion rather than anger. Even if compassion is difficult to generate, anger is not justified or beneficial.\n\n3. Translating the input text based on the commentaries:\n\nWhen those overcome by afflictions\nEngage in self-harm and such acts,\nIf compassion does not arise in us,\nHow is it right to become angry?\n\nThis translation reflects the idea that we should respond with compassion, not anger, to those who harm themselves or others due to their mental afflictions, as explained in the commentaries.", + "translation": "When those overcome by afflictions\nEngage in self-harm and such acts,\nIf compassion does not arise in us,\nHow is it right to become angry?" } }, "glossary": { @@ -36301,7 +36462,7 @@ "ཁྲོ་བར་འགྱུར་བ་": "getting angry" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པས་དེ་ལྟ་བུར། །": { "ཉོན་མོངས་": "kleśas" }, @@ -36355,14 +36516,14 @@ "ཉོན་མོངས་": "afflictions" }, "བདག་གསོད་ལ་སོགས་ཞུགས་པ་ལ། །": { - "བདག་གསོད་": "harming themselves", + "བདག་གསོད་": "self-harm", "ཞུགས་པ་": "engage" }, "སྙིང་རྗེ་རྒྱ་ལ་མ་སྐྱེས་ན། །": { "སྙིང་རྗེ་": "compassion" }, "ཁྲོ་བར་འགྱུར་བ་ཅི་ཐ་ཚིག །": { - "ཁྲོ་བར་འགྱུར་བ་": "becoming angry" + "ཁྲོ་བར་འགྱུར་བ་": "become angry" } } } @@ -36373,7 +36534,7 @@ "commentary_1": "གཞན་ཡང་གཞན་ལ་རྣམ་པར་འཚེ་བར་བྱེད་པ་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནམ་འོན་ཏེ་གློ་བུར་ཡིན་ཞེས་བརྟགས་ཏེ། ཕྱོགས་དང་པོ་ལ་གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། གནོད་བྱེད་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་བརྟགས་པ་དང་། གནོད་པ་རང་གི་ཉེས་པར་བརྟག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ངོ་བོ་དང་། གནོད་ཚུལ་ལ་བརྟག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བ་བྱེད་པ་བྱིས་པ་སོ་སྐྱེ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ན། དེ་ལ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་ཏེ། དེ་ནི་སྲེག་པ་མེའི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་ལ་བཀོན་ཏེ་ཁྲོ་བ་དང་འདྲའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བྱེད་པ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའཚེ་བྱེད་(harm), བྱིས་པ་(childish beings), རང་བཞིན་(nature), ཁྲོ་བ་(anger), སྲེག་པ་(burning), མེ་(fire)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ནི conditional structure\n- ཏེ། connective showing logical progression\n- འདྲ། simile marker\n\n\nIf harming others\nIs the nature of childish beings,\nIt's not right to be angry at them;\nIt's like resenting fire for its nature of burning.\n\n\nTechnical note: བྱིས་པ་ (childish beings) is a technical term in Buddhist philosophy referring to ordinary beings who haven't realized emptiness, not literal children.", "translation": "If harming others\nIs the nature of childish beings,\nIt's not right to be angry at them;\nIt's like resenting fire for its nature of burning." @@ -36389,9 +36550,9 @@ "translation": "If harming others is the nature\nOf childish beings,\nIt's not right to be angry at them -\nIt's like resenting fire for burning." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བྱེད་པ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་གཞན་ལ་རྣམ་པར་འཚེ་བར་བྱེད་པ་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནམ་འོན་ཏེ་གློ་བུར་ཡིན་ཞེས་བརྟགས་ཏེ། ཕྱོགས་དང་པོ་ལ་གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། གནོད་བྱེད་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་བརྟགས་པ་དང་། གནོད་པ་རང་གི་ཉེས་པར་བརྟག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ངོ་བོ་དང་། གནོད་ཚུལ་ལ་བརྟག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བ་བྱེད་པ་བྱིས་པ་སོ་སྐྱེ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ན། དེ་ལ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་ཏེ། དེ་ནི་སྲེག་པ་མེའི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་ལ་བཀོན་ཏེ་ཁྲོ་བ་དང་འདྲའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIf harming others is the nature of childish beings,\nIt is not right to be angry at them.\nThis would be like being angry at fire\nFor having the nature of burning.\n\n\nThis translation captures the core meaning that it's unwise to be angry at those who harm others if that is simply their inherent nature, just as it would be foolish to be angry at fire for burning things, since that is fire's inherent nature.", - "translation": "If harming others is the nature of childish beings,\nIt is not right to be angry at them.\nThis would be like being angry at fire\nFor having the nature of burning." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བྱེད་པ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་གཞན་ལ་རྣམ་པར་འཚེ་བར་བྱེད་པ་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནམ་འོན་ཏེ་གློ་བུར་ཡིན་ཞེས་བརྟགས་ཏེ། ཕྱོགས་དང་པོ་ལ་གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། གནོད་བྱེད་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་བརྟགས་པ་དང་། གནོད་པ་རང་གི་ཉེས་པར་བརྟག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ངོ་བོ་དང་། གནོད་ཚུལ་ལ་བརྟག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བ་བྱེད་པ་བྱིས་པ་སོ་སྐྱེ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ན། དེ་ལ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་ཏེ། དེ་ནི་སྲེག་པ་མེའི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་ལ་བཀོན་ཏེ་ཁྲོ་བ་དང་འདྲའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary suggests examining whether harming others is the inherent nature of foolish people or if it's a temporary condition. It introduces the first perspective with \"If...\" (གལ་ཏེ).\n\nCommentary 2:\nThis commentary breaks down the analysis into two parts: examining the nature of the harm-doer and considering harm as one's own fault. It focuses on the first part, discussing the essence and method of harm. It states that if harming others is the inherent nature of ordinary, foolish people, then being angry at them is unreasonable. It compares this to being angry at fire for its burning nature.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize analyzing whether harming others is an inherent characteristic of foolish or ordinary people. They suggest that if this is indeed their nature, then becoming angry at them is illogical, just as it would be illogical to be angry at fire for burning.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nIf harming others is the nature of foolish beings,\nIt is not right to be angry at them.\nThis would be like resenting fire\nFor having the nature of burning.", + "translation": "If harming others is the nature of foolish beings,\nIt is not right to be angry at them.\nThis would be like resenting fire\nFor having the nature of burning." } }, "glossary": { @@ -36414,7 +36575,7 @@ "བཀོན་": "resenting" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བྱེད་པ། །": { "གཞན་": "others", "འཚེ་བྱེད་": "harming" @@ -36476,7 +36637,7 @@ "གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བྱེད་པ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི།": { "གཞན་": "others", "འཚེ་བྱེད་": "harming", - "བྱིས་པ་": "childish beings", + "བྱིས་པ་": "foolish beings", "རང་བཞིན་": "nature" }, "།དེ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ།": { @@ -36486,7 +36647,8 @@ "།སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ།": { "སྲེག་པ་": "burning", "རང་བཞིན་": "nature", - "མེ་": "fire" + "མེ་": "fire", + "བཀོན་": "resenting" } } } @@ -36497,7 +36659,7 @@ "commentary_1": "གཉིས་པ་ལ་འོན་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གློ་བུར་ནི་རྐྱེན་གློ་བུར་བའོ། །ངེས་པ་ནི་མ་བཅོས་པའོ། །ནམ་མཁའ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་གློ་བུར་བའི་དུད་པས་གནོད་པ་བསྐྱལ་ན་ནམ་མཁའ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་པ་བཞིན་ནོ། །", "commentary_2": "འོན་ཏེ་འཚེ་སོགས་ཀྱི་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་བ་ཡིན་ལ་སེམས་ཅན་ནི་རང་བཞིན་གྱི་ངེས་པ་ཡིན་ནའང་འོ་ནའང་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་ཏེ། དེ་ནི་ནམ་མཁའ་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ལ་དུད་པ་འཐུལ་བའི་སྐྱོན་གྱིས་བཀོན་པ་བཞིན་དུ་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའོན་ཏེ་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་ལ། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་དེས་པ་ནའང་། །འོ་ནའང་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །མཁའ་ལ་དུད་འཐུལ་དཀོན་པ་བཞིན། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nསྐྱོན་ (fault/flaw), གློ་བུར་ (sudden/temporary), སེམས་ཅན་ (sentient beings), རང་བཞིན་ (nature), དེས་པ་ (gentle/peaceful), ཁྲོ་བ་ (anger), མཁའ་ (sky), དུད་འཐུལ་ (smoke)\n\nGrammatical notes:\n- འོན་ཏེ་...ནའང་ construction indicating a concessive clause\n- མི་རིགས་ཏེ་ negation of appropriateness\n- བཞིན་ simile marker at the end\n\n\nEven if these faults are temporary,\nAnd sentient beings are by nature gentle,\nStill, anger is not appropriate,\nJust as smoke in the sky is rare.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of faults in sentient beings and the inappropriateness of anger, using a simile of rare smoke in the sky to illustrate the point.", "translation": "Even if these faults are temporary,\nAnd sentient beings are by nature gentle,\nStill, anger is not appropriate,\nJust as smoke in the sky is rare." @@ -36513,9 +36675,9 @@ "translation": "Though these faults arise suddenly,\nThe nature of beings is gentle.\nTherefore anger is not appropriate,\nLike smoke rarely rising in the sky." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའོན་ཏེ་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་ལ། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་དེས་པ་ནའང་། །འོ་ནའང་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །མཁའ་ལ་དུད་འཐུལ་དཀོན་པ་བཞིན། །\n\nCommentary 1: གཉིས་པ་ལ་འོན་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གློ་བུར་ནི་རྐྱེན་གློ་བུར་བའོ། །ངེས་པ་ནི་མ་བཅོས་པའོ། །ནམ་མཁའ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་གློ་བུར་བའི་དུད་པས་གནོད་པ་བསྐྱལ་ན་ནམ་མཁའ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་པ་བཞིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: འོན་ཏེ་འཚེ་སོགས་ཀྱི་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་བ་ཡིན་ལ་སེམས་ཅན་ནི་རང་བཞིན་གྱི་ངེས་པ་ཡིན་ནའང་འོ་ནའང་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་ཏེ། དེ་ནི་ནམ་མཁའ་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ལ་དུད་པ་འཐུལ་བའི་སྐྱོན་གྱིས་བཀོན་པ་བཞིན་དུ་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nEven if these faults are temporary,\nAnd beings are naturally pure,\nStill, anger is not appropriate,\nJust as it's rare for smoke to harm the sky.\n\n\nThis translation attempts to capture the core meaning that while beings may have temporary faults or harmful behaviors, their fundamental nature is pure. Therefore, becoming angry at them is inappropriate, just as it would be pointless to be angry at the sky for temporarily containing smoke, which doesn't affect the sky's inherent emptiness or purity.", - "translation": "Even if these faults are temporary,\nAnd beings are naturally pure,\nStill, anger is not appropriate,\nJust as it's rare for smoke to harm the sky." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འོན་ཏེ་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་ལ། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་དེས་པ་ནའང་། །འོ་ནའང་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །མཁའ་ལ་དུད་འཐུལ་དཀོན་པ་བཞིན། །\n\nCommentary 1: གཉིས་པ་ལ་འོན་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གློ་བུར་ནི་རྐྱེན་གློ་བུར་བའོ། །ངེས་པ་ནི་མ་བཅོས་པའོ། །ནམ་མཁའ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་གློ་བུར་བའི་དུད་པས་གནོད་པ་བསྐྱལ་ན་ནམ་མཁའ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་པ་བཞིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: འོན་ཏེ་འཚེ་སོགས་ཀྱི་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་བ་ཡིན་ལ་སེམས་ཅན་ནི་རང་བཞིན་གྱི་ངེས་པ་ཡིན་ནའང་འོ་ནའང་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་ཏེ། དེ་ནི་ནམ་མཁའ་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ལ་དུད་པ་འཐུལ་བའི་སྐྱོན་གྱིས་བཀོན་པ་བཞིན་དུ་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This explains that \"glo bur\" means sudden or temporary conditions. \"Nges pa\" means unconditioned or natural. Just as it's unreasonable to be angry at the sky when it's temporarily obscured by smoke, which is a sudden occurrence, it's not right to be angry at beings for their temporary faults.\n\nCommentary 2: This commentary states that even though harmful actions are temporary faults and sentient beings have an inherent nature, it's still not right to be angry. It compares this to being upset at the naturally empty sky when it's temporarily filled with smoke.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize that faults in sentient beings are temporary, like smoke in the sky, while the true nature of beings (and the sky) is pure or empty. They argue that just as it's unreasonable to be angry at the sky for temporary smoke, it's not right to be angry at beings for their temporary faults.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nEven though these faults are temporary,\nAnd sentient beings have a gentle inherent nature,\nStill, it is not right to be angry,\nJust as it's rare to find fault with the sky for smoke.", + "translation": "Even though these faults are temporary,\nAnd sentient beings have a gentle inherent nature,\nStill, it is not right to be angry,\nJust as it's rare to find fault with the sky for smoke." } }, "glossary": { @@ -36538,7 +36700,7 @@ "དུད་འཐུལ་": "wafting smoke" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འོན་ཏེ་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་ལ། །": { "སྐྱོན་": "faults", "གློ་བུར་": "temporary" @@ -36604,13 +36766,13 @@ "གློ་བུར་": "temporary" }, "སེམས་ཅན་རང་བཞིན་དེས་པ་ནའང་། །": { - "སེམས་ཅན་": "beings", - "རང་བཞིན་": "naturally", - "དེས་པ་": "pure" + "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "རང་བཞིན་": "inherent nature", + "དེས་པ་": "gentle" }, "འོ་ནའང་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །": { - "ཁྲོ་བ་": "anger", - "མི་རིགས་": "not appropriate" + "ཁྲོ་བ་": "angry", + "མི་རིགས་": "not right" }, "མཁའ་ལ་དུད་འཐུལ་དཀོན་པ་བཞིན། །": { "མཁའ་": "sky", @@ -36626,7 +36788,7 @@ "commentary_1": "གལ་ཏེ་དབྱུག་པ་ལ་སོགས་པ་འཕེན་མཁན་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། དེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཉེས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་དོགས་པ་ལ། དབྱུག་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དགྲ་བོས་དབྱུག་པ་དང་མཚོན་ཆ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་བཀོལ་ཏེ་གནོད་པ་བྱས་པ་ན། དངོས་སུ་གནོད་མཁན་ཡིན་པས་དབྱུག་པ་དེ་ལ་ཁྲོ་བར་རིགས་ལ། གལ་ཏེ་དེ་འཕེན་མཁན་དགྲ་བོ་ཡིན་པས་དེ་ལ་ཁྲོ་ན་དགྲ་དེའང་ཞེ་སྡང་གིས་རྦད་པས་ཉིས་སུ་ན་ཞེ་སྡང་ལ་ཁྲོ་བར་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདབྱུག་པ་ལ་སོགས་དངོས་བཀོལ་ཏེ། །གལ་ཏེ་འཕེན་པ་ལ་ཁྲོ་ན། །དེ་ཡང་ཞེ་སྡང་གིས་སྦད་པས། །ཉེས་ན་ཞེ་སྡང་ལ་ཁྲོ་རིགས། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nདབྱུག་པ་ (stick), བཀོལ་ (use/employ), འཕེན་པ་ (throw/cast), ཁྲོ་ (anger), ཞེ་སྡང་ (hatred), སྦད་པ་ (obscured/controlled)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་ indicates \"and so forth\"\n- གལ་ཏེ་...ན། forms a conditional structure \"if...then\"\n- པས། at the end of the third line indicates a causal relationship\n\n\nIf you become angry at a stick and such things\nWhen they are actually used to strike you,\nSince that too is controlled by hatred,\nIt is more fitting to be angry at anger itself.\n\n\nThis verse discusses the nature of anger and its proper object. It suggests that directing anger at inanimate objects or even people who harm us is misguided, as the true source of harm is hatred or anger itself.", "translation": "If you become angry at a stick and such things\nWhen they are actually used to strike you,\nSince that too is controlled by hatred,\nIt is more fitting to be angry at anger itself." @@ -36642,9 +36804,9 @@ "translation": "If one becomes angry at the thrower\nWhen struck by a stick or such object,\nThen, since that too is driven by anger,\nIt is fitting to be angry at anger itself." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདབྱུག་པ་ལ་སོགས་དངོས་བཀོལ་ཏེ། །གལ་ཏེ་འཕེན་པ་ལ་ཁྲོ་ན། །དེ་ཡང་ཞེ་སྡང་གིས་སྦད་པས། །ཉེས་ན་ཞེ་སྡང་ལ་ཁྲོ་རིགས། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་དབྱུག་པ་ལ་སོགས་པ་འཕེན་མཁན་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། དེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཉེས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་དོགས་པ་ལ། དབྱུག་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དགྲ་བོས་དབྱུག་པ་དང་མཚོན་ཆ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་བཀོལ་ཏེ་གནོད་པ་བྱས་པ་ན། དངོས་སུ་གནོད་མཁན་ཡིན་པས་དབྱུག་པ་དེ་ལ་ཁྲོ་བར་རིགས་ལ། གལ་ཏེ་དེ་འཕེན་མཁན་དགྲ་བོ་ཡིན་པས་དེ་ལ་ཁྲོ་ན་དགྲ་དེའང་ཞེ་སྡང་གིས་རྦད་པས་ཉིས་སུ་ན་ཞེ་སྡང་ལ་ཁྲོ་བར་རིགས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIf one becomes angry at the thrower of a stick or other weapon,\nSince that person too is driven by anger,\nIt would be more appropriate to be angry at anger itself.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which discusses the futility of being angry at the person who harms you with a weapon, suggesting instead that anger itself is the true culprit worthy of one's ire.", - "translation": "If one becomes angry at the thrower of a stick or other weapon,\nSince that person too is driven by anger,\nIt would be more appropriate to be angry at anger itself." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དབྱུག་པ་ལ་སོགས་དངོས་བཀོལ་ཏེ། །གལ་ཏེ་འཕེན་པ་ལ་ཁྲོ་ན། །དེ་ཡང་ཞེ་སྡང་གིས་སྦད་པས། །ཉེས་ན་ཞེ་སྡང་ལ་ཁྲོ་རིགས། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་དབྱུག་པ་ལ་སོགས་པ་འཕེན་མཁན་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། དེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཉེས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་དོགས་པ་ལ། དབྱུག་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དགྲ་བོས་དབྱུག་པ་དང་མཚོན་ཆ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་བཀོལ་ཏེ་གནོད་པ་བྱས་པ་ན། དངོས་སུ་གནོད་མཁན་ཡིན་པས་དབྱུག་པ་དེ་ལ་ཁྲོ་བར་རིགས་ལ། གལ་ཏེ་དེ་འཕེན་མཁན་དགྲ་བོ་ཡིན་པས་དེ་ལ་ཁྲོ་ན་དགྲ་དེའང་ཞེ་སྡང་གིས་རྦད་པས་ཉིས་སུ་ན་ཞེ་སྡང་ལ་ཁྲོ་བར་རིགས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary suggests that if there is someone throwing the stick or weapon, it is the fault of that sentient being. It emphasizes that the phrase \"stick and so forth\" is mentioned to address this doubt.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that when an enemy uses objects like sticks or weapons to harm, it's reasonable to be angry at the stick as it's the direct cause of harm. However, if one is angry at the person throwing it, then that person is also driven by anger. Therefore, it's more appropriate to be angry at anger itself.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries discuss the relationship between the weapon, the person using it, and anger. They suggest that while it might seem logical to be angry at the weapon or the person wielding it, the root cause is actually anger itself. The commentaries encourage reflecting on the nature of anger and its role in harmful actions.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nIf one uses sticks and other objects as weapons,\nAnd you become angry at the one who throws them,\nSince they too are driven by anger,\nIt is more appropriate to be angry at anger itself.\n", + "translation": "If one uses sticks and other objects as weapons,\nAnd you become angry at the one who throws them,\nSince they too are driven by anger,\nIt is more appropriate to be angry at anger itself." } }, "glossary": { @@ -36665,7 +36827,7 @@ "ཁྲོ་": "incensed" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དབྱུག་པ་ལ་སོགས་དངོས་བཀོལ་ཏེ། །": { "དབྱུག་པ་": "stick", "བཀོལ་": "used" @@ -36713,10 +36875,12 @@ }, "04_commentary_assisted": { "དབྱུག་པ་ལ་སོགས་དངོས་བཀོལ་ཏེ། །": { - "དབྱུག་པ་": "stick" + "དབྱུག་པ་": "sticks", + "དངོས་": "objects", + "བཀོལ་": "use" }, "གལ་ཏེ་འཕེན་པ་ལ་ཁྲོ་ན། །": { - "འཕེན་པ་": "thrower", + "འཕེན་པ་": "throws", "ཁྲོ་": "angry" }, "དེ་ཡང་ཞེ་སྡང་གིས་སྦད་པས། །": { @@ -36725,7 +36889,8 @@ }, "ཉེས་ན་ཞེ་སྡང་ལ་ཁྲོ་རིགས། །": { "ཞེ་སྡང་": "anger", - "ཁྲོ་": "angry" + "ཁྲོ་": "angry", + "རིགས་": "appropriate" } } } @@ -36736,7 +36901,7 @@ "commentary_1": "གཞན་ཡང་བདག་གིས་སྔོན་ཆད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་སྦྱར་རོ། །གལ་ཏེ་གཞན་གྱིས་མཚོན་ཕྱུང་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ཁྲོ་བ་བྱེད་ན་དེའི་ཚེ་བདག་ཉིད་ལ་ཁྲོ་བའི་རིགས་ཏེ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྔོན་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱས་པ་དང་། རང་གི་ལུས་དང་། ལས་ཀྱི་ཉེས་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་གིས་སྔོན་ཆད་སེམས་ཅན་ལ་ད་ལྟ་རང་ལས་བྱུང་བ་འདི་འདྲ་བ་ཡི་གནོད་པ་བྱས་ཏེ། དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་ལ་འཚེ་བར་བྱེད་པ་བདག་ལ་ལན་དུ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་བར་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་སྔོན་ཆད་སེམས་ཅན་ལ། །འདི་འདྲ་བ་ཡི་གནོད་པ་བྱས། །དེ་བས་སེམས་ཅན་འཚེ་བྱེད་པ། །བདག་ལ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་རིགས། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྔོན་ཆད་(previously), སེམས་ཅན་(sentient beings), གནོད་པ་(harm), འཚེ་བྱེད་(harming/harmer)\n\nGrammatical notes:\n- Use of བདག་གིས་ (by me) as agent\n- Comparative structure with དེ་བས་ (therefore/because of that)\n- Final line uses རིགས་ (it is fitting/appropriate) to express karmic consequence\n\n\nPreviously, by me to sentient beings,\nThis kind of harm was done.\nTherefore, as one who harms sentient beings,\nIt is fitting that this harm arises for me.\n\n\nTechnical note: This verse reflects the Buddhist concept of karmic retribution, where past harmful actions lead to present suffering.", "translation": "Previously, by me to sentient beings,\nThis kind of harm was done.\nTherefore, as one who harms sentient beings,\nIt is fitting that this harm arises for me." @@ -36752,9 +36917,9 @@ "translation": "In the past, I have caused\nThis kind of harm to sentient beings.\nTherefore, it is fitting that\nThis harm comes to me now from beings who injure others." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་གིས་སྔོན་ཆད་སེམས་ཅན་ལ། །འདི་འདྲ་བ་ཡི་གནོད་པ་བྱས། །དེ་བས་སེམས་ཅན་འཚེ་བྱེད་པ། །བདག་ལ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་རིགས། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་བདག་གིས་སྔོན་ཆད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་སྦྱར་རོ། །གལ་ཏེ་གཞན་གྱིས་མཚོན་ཕྱུང་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ཁྲོ་བ་བྱེད་ན་དེའི་ཚེ་བདག་ཉིད་ལ་ཁྲོ་བའི་རིགས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྔོན་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱས་པ་དང་། རང་གི་ལུས་དང་། ལས་ཀྱི་ཉེས་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་གིས་སྔོན་ཆད་སེམས་ཅན་ལ་ད་ལྟ་རང་ལས་བྱུང་བ་འདི་འདྲ་བ་ཡི་གནོད་པ་བྱས་ཏེ། དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་ལ་འཚེ་བར་བྱེད་པ་བདག་ལ་ལན་དུ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་བར་རིགས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIn the past, I have inflicted such harm on sentient beings.\nTherefore, it is fitting that this harm comes to me now,\nAs retribution for harming sentient beings.\n\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. The speaker acknowledges having harmed others in the past\n2. The current harm they are experiencing is seen as a justified consequence\n3. There is a karmic connection drawn between past actions and present experiences\n4. The harm is framed as appropriate retribution for previously harming sentient beings", - "translation": "In the past, I have inflicted such harm on sentient beings.\nTherefore, it is fitting that this harm comes to me now,\nAs retribution for harming sentient beings." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་གིས་སྔོན་ཆད་སེམས་ཅན་ལ། །འདི་འདྲ་བ་ཡི་གནོད་པ་བྱས། །དེ་བས་སེམས་ཅན་འཚེ་བྱེད་པ། །བདག་ལ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་རིགས། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་བདག་གིས་སྔོན་ཆད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་སྦྱར་རོ། །གལ་ཏེ་གཞན་གྱིས་མཚོན་ཕྱུང་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ཁྲོ་བ་བྱེད་ན་དེའི་ཚེ་བདག་ཉིད་ལ་ཁྲོ་བའི་རིགས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྔོན་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱས་པ་དང་། རང་གི་ལུས་དང་། ལས་ཀྱི་ཉེས་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་གིས་སྔོན་ཆད་སེམས་ཅན་ལ་ད་ལྟ་རང་ལས་བྱུང་བ་འདི་འདྲ་བ་ཡི་གནོད་པ་བྱས་ཏེ། དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་ལ་འཚེ་བར་བྱེད་པ་བདག་ལ་ལན་དུ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་བར་རིགས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary suggests that if one feels anger towards others who cause suffering by wielding weapons, it is more appropriate to be angry at oneself. It implies that our current suffering is a result of our own past actions.\n\nCommentary 2: This commentary explains that the verse is about acknowledging that one has harmed others in the past, and that the current harm one experiences is a justified consequence of those past actions.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the idea of karmic retribution. They suggest that the suffering or harm we experience now is a direct result of our own past actions of harming others. The commentaries encourage self-reflection and taking responsibility for one's actions rather than blaming others for current misfortunes.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIn the past, I have inflicted such harm on sentient beings.\nTherefore, it is fitting that this harm now comes to me,\nWho has injured sentient beings.\n\nThis translation reflects the idea of karmic consequences and personal responsibility emphasized in the commentaries, while staying true to the structure and content of the original Tibetan verse.", + "translation": "In the past, I have inflicted such harm on sentient beings.\nTherefore, it is fitting that this harm now comes to me,\nWho has injured sentient beings." } }, "glossary": { @@ -36778,7 +36943,7 @@ "རིགས་": "right" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་གིས་སྔོན་ཆད་སེམས་ཅན་ལ། །འདི་འདྲ་བ་ཡི་གནོད་པ་བྱས།": { "བདག་": "me", "སྔོན་ཆད་": "previously", @@ -36836,11 +37001,12 @@ "བདག་": "I", "སྔོན་ཆད་": "past", "སེམས་ཅན་": "sentient beings", - "གནོད་པ་": "harm" + "གནོད་པ་": "harm", + "བྱས་": "inflicted" }, "།དེ་བས་སེམས་ཅན་འཚེ་བྱེད་པ། །བདག་ལ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་རིགས།": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", - "འཚེ་བྱེད་པ་": "harming", + "འཚེ་བྱེད་པ་": "injured", "བདག་": "me", "གནོད་པ་": "harm", "འབྱུང་": "comes", @@ -36855,7 +37021,7 @@ "commentary_1": "བདག་གིས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ལུས་ཕྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེའི་མཚོན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དགྲ་དེའི་མཚོན་ཆ་དང་བདག་གི་ལུས་གཉིས་ཀ་རྨའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། དགྲ་དེས་མཚོན་ཕྱུང་བདག་གིས་ལུས་ཕྱུང་སྟེ་བཅད་ན་དེ་གཉིས་ལས་གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ་སྟེ་རྒྱུ་མཚན་མཚུངས་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ཡི་མཚོན་དང་བདག་གི་ལུས། །གཉི་ག་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །དེས་མཚོན་བདག་གི་ལུས་ཕྱུང་ན། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ཡི་མཚོན་ (their weapon), བདག་གི་ལུས་ (my body), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), རྒྱུ་ (cause), ཁྲོ་བ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- གཉི་ག (both) is used to refer to the weapon and the body\n- ཏེ at the end of the second line indicates a cause-effect relationship\n- ན in the third line is a conditional particle\n\n\nTheir weapon and my body,\nBoth are causes of suffering.\nThey drew the weapon, I put forth the body,\nAt which should I be angry?\n\n\nTechnical note: This verse is discussing the nature of interdependence in causing suffering and questioning the appropriateness of anger in such situations, a common theme in Buddhist teachings on patience and understanding the nature of reality.", "translation": "Their weapon and my body,\nBoth are causes of suffering.\nThey drew the weapon, I put forth the body,\nAt which should I be angry?" @@ -36871,9 +37037,9 @@ "translation": "His weapon and my body\nAre both causes of suffering.\nHe drew his weapon, I offered my body -\nSo at whom should I be angry?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ཡི་མཚོན་དང་བདག་གི་ལུས། །གཉི་ག་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །དེས་མཚོན་བདག་གི་ལུས་ཕྱུང་ན། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: བདག་གིས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ལུས་ཕྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེའི་མཚོན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དགྲ་དེའི་མཚོན་ཆ་དང་བདག་གི་ལུས་གཉིས་ཀ་རྨའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། དགྲ་དེས་མཚོན་ཕྱུང་བདག་གིས་ལུས་ཕྱུང་སྟེ་བཅད་ན་དེ་གཉིས་ལས་གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ་སྟེ་རྒྱུ་མཚན་མཚུངས་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is the English translation:\n\n\nHis weapon and my body\nAre both causes of suffering.\nHe drew the weapon, I presented my body;\nAt which one should I be angry?\n\n\nThis translation captures the core idea that both the attacker's weapon and one's own body are causes of suffering, and questions the logic of being angry at only one party when both played a role in the situation.", - "translation": "His weapon and my body\nAre both causes of suffering.\nHe drew the weapon, I presented my body;\nAt which one should I be angry?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ཡི་མཚོན་དང་བདག་གི་ལུས། །གཉི་ག་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །དེས་མཚོན་བདག་གི་ལུས་ཕྱུང་ན། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: བདག་གིས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ལུས་ཕྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེའི་མཚོན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དགྲ་དེའི་མཚོན་ཆ་དང་བདག་གི་ལུས་གཉིས་ཀ་རྨའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། དགྲ་དེས་མཚོན་ཕྱུང་བདག་གིས་ལུས་ཕྱུང་སྟེ་བཅད་ན་དེ་གཉིས་ལས་གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ་སྟེ་རྒྱུ་མཚན་མཚུངས་པས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This explains that one's own body is also a cause of suffering, as it is brought forth (or presented) for that purpose.\n\nCommentary 2: Both the enemy's weapon and one's own body are causes of the suffering of wounds. If the enemy brings forth the weapon and one brings forth (or presents) their body to be cut, which of these two should one be angry at, since the reasons are equivalent?\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that one's own body and the enemy's weapon are equally responsible for causing suffering. They suggest that anger is misplaced since both elements contribute to the pain experienced.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nHis weapon and my body\nAre both causes of suffering.\nHe brought forth the weapon, I brought forth the body,\nSo at which should I be angry?", + "translation": "His weapon and my body\nAre both causes of suffering.\nHe brought forth the weapon, I brought forth the body,\nSo at which should I be angry?" } }, "glossary": { @@ -36900,7 +37066,7 @@ "ཁྲོ་བ་": "angry" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ཡི་མཚོན་དང་བདག་གི་ལུས། །": { "མཚོན་": "weapon", "བདག་": "my", @@ -36973,11 +37139,12 @@ }, "དེས་མཚོན་བདག་གི་ལུས་ཕྱུང་ན། །": { "མཚོན་": "weapon", - "བདག་": "my", - "ལུས་": "body" + "བདག་": "I", + "ལུས་": "body", + "ཕྱུང་": "brought forth" }, "གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། །": { - "ཁྲོ་བ་": "angry" + "ཁྲོ་བར་": "angry" } } } @@ -36988,7 +37155,7 @@ "commentary_1": "སྔར་བསྟན་པ་དེ་ཉིད་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཤུ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རེག་ཏུ་མི་བཟོད་པ་སྟེན་ཚ་ཆེ་བ་འམ་བསྲན་པར་དཀའ་བའོ།།སྲེད་པའི་མུན་པས་ནོན་པས་རིག་པས་མཐོང་དུ་མ་སྟེར་བ་ནི་སྲེད་ལྡོངས་སོ། །བཟུང་བར་གྱུར་པ་ནི་ཁས་བླངས་པ་བྱས་པའོ། །དེ་ལ་སྟེ་ལུས་ལའོ། །སུ་ལ་སྟེ་གང་ལ་ཁྲོ་བར་བྱ་བའོ། །ཇི་ལྟར་ན་སྲེད་པའི་མུན་པས་ནོན་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "དེས་ན་མིའི་གཟུགས་ཤུ་བ་འདྲ་བར་རེག་ཏུ་མི་བཟོད་པ་སྡུག་བསྔལ་ཅན་ལུས་ལ་སོགས་པར་སྲེད་པས་ལྡོངས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་བཀག་པ་བདག་གིས་བཟུང་བས་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་བྱུང་བར་གྱུར་ན་དེ་ལ་གནོད་པར་སུ་ལ་ཁྲོ་སྟེ་གཞན་ལ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཤུ་བ་མི་ཡི་གཟུགས་འདྲ་བ། །རེག་ཏུ་མི་བཟོད་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །སྲེད་མདོངས་བདག་གིས་བཟུང་གྱུར་ན། །དེ་ལ་གནོད་པ་སུ་ལ་ཁྲོ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nཤུ་བ་(Nettle), གཟུགས་(Form), རེག་ཏུ་མི་བཟོད་(Unbearable to touch), སྡུག་བསྔལ་(Suffering), སྲེད་མདོངས་(Craving and delusion), བཟུང་(Grasp)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འདྲ་བ་ for comparison\n- Conditional structure with ན་\n- Rhetorical question with སུ་ལ་\n\n\nThe nettle, resembling human form,\nUnbearable to touch, causing suffering,\nIf I, with craving and delusion, grasp it,\nAt whom should I be angry for the harm?\n\n\nTechnical note: This verse uses the metaphor of grasping a nettle to illustrate the nature of suffering caused by one's own actions rooted in craving and delusion.", "translation": "The nettle, resembling human form,\nUnbearable to touch, causing suffering,\nIf I, with craving and delusion, grasp it,\nAt whom should I be angry for the harm?" @@ -37004,9 +37171,9 @@ "translation": "If I grasp at a nettle-like human form,\nUnbearable and full of suffering,\nWith craving and delusion,\nWho should I be angry at for the harm it causes?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཤུ་བ་མི་ཡི་གཟུགས་འདྲ་བ། །རེག་ཏུ་མི་བཟོད་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །སྲེད་མདོངས་བདག་གིས་བཟུང་གྱུར་ན། །དེ་ལ་གནོད་པ་སུ་ལ་ཁྲོ། །\n\nCommentary 1: སྔར་བསྟན་པ་དེ་ཉིད་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཤུ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རེག་ཏུ་མི་བཟོད་པ་སྟེན་ཚ་ཆེ་བ་འམ་བསྲན་པར་དཀའ་བའོ།།སྲེད་པའི་མུན་པས་ནོན་པས་རིག་པས་མཐོང་དུ་མ་སྟེར་བ་ནི་སྲེད་ལྡོངས་སོ། །བཟུང་བར་གྱུར་པ་ནི་ཁས་བླངས་པ་བྱས་པའོ། །དེ་ལ་སྟེ་ལུས་ལའོ། །སུ་ལ་སྟེ་གང་ལ་ཁྲོ་བར་བྱ་བའོ། །ཇི་ལྟར་ན་སྲེད་པའི་མུན་པས་ནོན་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: དེས་ན་མིའི་གཟུགས་ཤུ་བ་འདྲ་བར་རེག་ཏུ་མི་བཟོད་པ་སྡུག་བསྔལ་ཅན་ལུས་ལ་སོགས་པར་སྲེད་པས་ལྡོངས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་བཀག་པ་བདག་གིས་བཟུང་བས་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་བྱུང་བར་གྱུར་ན་དེ་ལ་གནོད་པར་སུ་ལ་ཁྲོ་སྟེ་གཞན་ལ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་སོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nLike a human form made of thorns,\nUnbearable to touch and full of suffering,\nIf I, blinded by craving, have grasped it,\nAt whom should I be angry when harmed by it?\n", - "translation": "Like a human form made of thorns,\nUnbearable to touch and full of suffering,\nIf I, blinded by craving, have grasped it,\nAt whom should I be angry when harmed by it?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཤུ་བ་མི་ཡི་གཟུགས་འདྲ་བ། །རེག་ཏུ་མི་བཟོད་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །སྲེད་མདོངས་བདག་གིས་བཟུང་གྱུར་ན། །དེ་ལ་གནོད་པ་སུ་ལ་ཁྲོ། །\n\nCommentary 1: སྔར་བསྟན་པ་དེ་ཉིད་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཤུ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རེག་ཏུ་མི་བཟོད་པ་སྟེན་ཚ་ཆེ་བ་འམ་བསྲན་པར་དཀའ་བའོ།།སྲེད་པའི་མུན་པས་ནོན་པས་རིག་པས་མཐོང་དུ་མ་སྟེར་བ་ནི་སྲེད་ལྡོངས་སོ། །བཟུང་བར་གྱུར་པ་ནི་ཁས་བླངས་པ་བྱས་པའོ། །དེ་ལ་སྟེ་ལུས་ལའོ། །སུ་ལ་སྟེ་གང་ལ་ཁྲོ་བར་བྱ་བའོ། །ཇི་ལྟར་ན་སྲེད་པའི་མུན་པས་ནོན་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: དེས་ན་མིའི་གཟུགས་ཤུ་བ་འདྲ་བར་རེག་ཏུ་མི་བཟོད་པ་སྡུག་བསྔལ་ཅན་ལུས་ལ་སོགས་པར་སྲེད་པས་ལྡོངས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་བཀག་པ་བདག་གིས་བཟུང་བས་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་བྱུང་བར་གྱུར་ན་དེ་ལ་གནོད་པར་སུ་ལ་ཁྲོ་སྟེ་གཞན་ལ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the terms used in the verse. It describes \"shu ba\" as something unbearable or difficult to endure. \"Desire's blindness\" refers to being overwhelmed by the darkness of craving, preventing clear perception. \"Grasping\" means accepting or taking on. It questions who one should be angry at when harm comes to the body.\n\nCommentary 2: This commentary interprets the verse as comparing the human form to a \"shu ba\" (possibly a thorny plant), describing it as unbearable and full of suffering. It explains that due to craving and ignorance (which blocks the eye of wisdom), one grasps at the body and other things. When harm results from this, it's not right to be angry at others.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that the verse is about the nature of the human body and our attachment to it. They describe the body as something difficult to bear and full of suffering, like a thorny plant. Due to our craving and ignorance, we grasp onto this body, which leads to various harms. The key point is that when we experience these harms, it's not appropriate to be angry at others, as the root cause is our own misunderstanding and attachment.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThe human form, like a thorny plant,\nUnbearable and full of suffering,\nIf I, blinded by craving, grasp it,\nAt whom should I be angry when harm comes?\n", + "translation": "The human form, like a thorny plant,\nUnbearable and full of suffering,\nIf I, blinded by craving, grasp it,\nAt whom should I be angry when harm comes?" } }, "glossary": { @@ -37028,7 +37195,7 @@ "ཁྲོ་": "mad" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཤུ་བ་མི་ཡི་གཟུགས་འདྲ་བ། །": { "ཤུ་བ་": "nettle", "མི་": "human", @@ -37094,23 +37261,19 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཤུ་བ་མི་ཡི་གཟུགས་འདྲ་བ། །": { - "ཤུ་བ་": "thorns", - "མི་": "human", - "གཟུགས་": "form" + "ཤུ་བ་": "thorny plant", + "མི་ཡི་གཟུགས་": "human form" }, "རེག་ཏུ་མི་བཟོད་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །": { - "རེག་": "touch", - "མི་བཟོད་": "unbearable", + "རེག་ཏུ་མི་བཟོད་": "unbearable", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" }, "སྲེད་མདོངས་བདག་གིས་བཟུང་གྱུར་ན། །": { - "སྲེད་": "craving", - "མདོངས་": "blinded", - "བདག་": "I", - "བཟུང་": "grasped" + "སྲེད་མདོངས་": "blinded by craving", + "བཟུང་": "grasp" }, "དེ་ལ་གནོད་པ་སུ་ལ་ཁྲོ། །": { - "གནོད་པ་": "harmed", + "གནོད་པ་": "harm", "ཁྲོ་": "angry" } } @@ -37122,7 +37285,7 @@ "commentary_1": "བྱིས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བྱིས་པ་ནི་རྨོངས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ན་ནི་ཚའོ། །རྒྱུ་ཞེས་པ་ནི་ལུས་པ་ཉིད་དོ། །རང་གི་ཉེས་པས་གནོད་ཅེས་པའི་རྣམ་སྨིན་དཔེ་དང་བཅས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། བྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ལས་ངན་པ་དང་ལུས་ལ་བརྐམ་པས་ན་རང་གིས་དེ་གཉིས་བྱས་ཤིང་བཟུང་བའི་ཉེས་པས་གནོད་པ་འབྱུང་བར་གྱུར་པ་ལ་གཞན་ལ་བཀོན་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ལ་བརྐམ་པས་ན། །རང་གི་ཉེས་པས་གནོད་གྱུར་པ། །གཞན་ལ་བཀོན་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབྱིས་པ་ (childish beings), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), རྒྱུ་ (cause), བརྐམ་པ་ (to crave), ཉེས་པ་ (faults), གནོད་ (harm), བཀོན་ (blame)\n\nGrammatical notes:\n- མི་འདོད་ཅིང་ (while not wanting)\n- པས་ན (because)\n- གྱུར་པ (having become)\n- ཅི་ཞིག་ཡོད (what is there?)\n\n\nChildish beings do not want suffering,\nYet they crave the causes of suffering.\nHaving harmed themselves through their own faults,\nWhat reason is there to blame others?\n\n\nTechnical note: \"Childish beings\" (བྱིས་པ་) refers to ordinary beings who lack wisdom and are caught in cyclic existence.", "translation": "Childish beings do not want suffering,\nYet they crave the causes of suffering.\nHaving harmed themselves through their own faults,\nWhat reason is there to blame others?" @@ -37138,9 +37301,9 @@ "translation": "Childish beings do not desire suffering,\nYet they eagerly pursue its causes.\nWhen harmed by their own faults,\nWhat reason is there to blame others?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ལ་བརྐམ་པས་ན། །རང་གི་ཉེས་པས་གནོད་གྱུར་པ། །གཞན་ལ་བཀོན་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n\nCommentary 1: བྱིས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བྱིས་པ་ནི་རྨོངས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ན་ནི་ཚའོ། །རྒྱུ་ཞེས་པ་ནི་ལུས་པ་ཉིད་དོ། །རང་གི་ཉེས་པས་གནོད་ཅེས་པའི་རྣམ་སྨིན་དཔེ་དང་བཅས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། བྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ལས་ངན་པ་དང་ལུས་ལ་བརྐམ་པས་ན་རང་གིས་དེ་གཉིས་བྱས་ཤིང་བཟུང་བའི་ཉེས་པས་གནོད་པ་འབྱུང་བར་གྱུར་པ་ལ་གཞན་ལ་བཀོན་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThe childish do not desire suffering,\nYet they crave the causes of suffering.\nWhen harmed by their own faults,\nWhat reason is there to blame others?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which points out the irony of how ignorant or foolish people (\"childish\" or \"immature\") dislike suffering but eagerly pursue its causes. It emphasizes that when people experience harm as a result of their own mistakes or negative actions, it is illogical for them to blame others for their misfortunes.", - "translation": "The childish do not desire suffering,\nYet they crave the causes of suffering.\nWhen harmed by their own faults,\nWhat reason is there to blame others?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ལ་བརྐམ་པས་ན། །རང་གི་ཉེས་པས་གནོད་གྱུར་པ། །གཞན་ལ་བཀོན་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n\nCommentary 1: བྱིས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བྱིས་པ་ནི་རྨོངས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ན་ནི་ཚའོ། །རྒྱུ་ཞེས་པ་ནི་ལུས་པ་ཉིད་དོ། །རང་གི་ཉེས་པས་གནོད་ཅེས་པའི་རྣམ་སྨིན་དཔེ་དང་བཅས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། བྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ལས་ངན་པ་དང་ལུས་ལ་བརྐམ་པས་ན་རང་གིས་དེ་གཉིས་བྱས་ཤིང་བཟུང་བའི་ཉེས་པས་གནོད་པ་འབྱུང་བར་གྱུར་པ་ལ་གཞན་ལ་བཀོན་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains key terms in the verse. It defines \"childish\" as ignorant, \"suffering\" as pain, and \"cause\" as the body itself. It mentions that the phrase \"harmed by one's own faults\" is illustrated with examples of karmic results.\n\nCommentary 2:\nThis commentary expands on the meaning of the verse. It explains that the childish do not want suffering but are attached to the causes of suffering, which are negative actions and the body. Due to their own faults of creating and clinging to these causes, they experience harm. Therefore, there is no reason to blame others.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together explain that the verse is about ignorant or childish people who, while not wanting to suffer, are paradoxically attached to the very causes of suffering - their negative actions and their physical bodies. This attachment and ignorance lead to harm, which is a result of their own faults. The verse questions the logic of blaming others for this self-inflicted suffering.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\n\nThe childish do not desire suffering,\nYet they crave the causes of suffering.\nHarmed by their own faults,\nWhat reason is there to blame others?\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the paradox of desiring to avoid suffering while being attached to its causes, and the futility of blaming others for self-inflicted harm.", + "translation": "The childish do not desire suffering,\nYet they crave the causes of suffering.\nHarmed by their own faults,\nWhat reason is there to blame others?" } }, "glossary": { @@ -37165,7 +37328,7 @@ "བཀོན་": "resent" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་། །": { "བྱིས་པ་": "childish beings", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", @@ -37257,7 +37420,7 @@ "commentary_1": "དཔེར་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདི་ཞེས་པ་ནི་ད་ལྟར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་འདིའོ། །", "commentary_2": "དཔེར་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་དམྱལ་བ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ལས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་ལྟར་རང་གི་ལས་ཀྱིས་གནོད་པ་འདི་དག་བསྐྱེད་ན་གཞན་གང་ཞིག་ལ་ཁྲོ་བར་བྱ་སྟེ་བྱ་བར་མི་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་པ། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདམྱལ་བ་ (hell), སྲུང་མ་ (guardians), རལ་གྲི་ལོ་མ་ (sword leaves), ནགས་ཚལ་ (forest), ལས་ (karma), ཁྲོ་བ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- དཔེར་ན་...ལྟར་: \"For example... like\"\n- རང་གི་ལས་ཀྱིས་: Instrumental case, \"by one's own karma\"\n- གང་ཞིག་ལ་ནི་: Interrogative construction, \"at whom\"\n\n\nFor example, like the guardians of hell\nAnd the forest of sword-leaves,\nThis is produced by one's own karma—\nAt whom should one be angry?\n\n\nTechnical note: This verse is discussing the concept of karmic causation in relation to hellish experiences, emphasizing that anger is misplaced since these experiences are self-created through one's own actions.", "translation": "For example, like the guardians of hell\nAnd the forest of sword-leaves,\nThis is produced by one's own karma—\nAt whom should one be angry?" @@ -37273,9 +37436,9 @@ "translation": "For example, like the guardians of hell\nAnd the forest of sword-leaf trees,\nThese are produced by one's own karma.\nSo at whom should one be angry?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་པ། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དཔེར་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདི་ཞེས་པ་ནི་ད་ལྟར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་འདིའོ། །\n\nCommentary 2: དཔེར་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་དམྱལ་བ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ལས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་ལྟར་རང་གི་ལས་ཀྱིས་གནོད་པ་འདི་དག་བསྐྱེད་ན་གཞན་གང་ཞིག་ལ་ཁྲོ་བར་བྱ་སྟེ་བྱ་བར་མི་རིགས་སོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nFor example, just as the guardians of hell\nAnd the forests with sword-like leaves,\nAre produced by one's own karma,\nAt whom should one be angry about this?\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that, like the torments of hell such as its guardians and forests with sharp leaves, our current sufferings are produced by our own past actions (karma). Therefore, there is no logical basis for becoming angry at others for these experiences.", - "translation": "For example, just as the guardians of hell\nAnd the forests with sword-like leaves,\nAre produced by one's own karma,\nAt whom should one be angry about this?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་པ། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དཔེར་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདི་ཞེས་པ་ནི་ད་ལྟར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་འདིའོ། །\n\nCommentary 2: དཔེར་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་དམྱལ་བ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ལས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་ལྟར་རང་གི་ལས་ཀྱིས་གནོད་པ་འདི་དག་བསྐྱེད་ན་གཞན་གང་ཞིག་ལ་ཁྲོ་བར་བྱ་སྟེ་བྱ་བར་མི་རིགས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"this\" refers to the present suffering.\n\nCommentary 2:\nThis commentary provides an analogy, stating that just as the guardians of hell and forests with sword-like leaves are created by the karma of hell beings themselves, similarly, our own harmful experiences are created by our own karma. Therefore, it's not reasonable to be angry at others.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that the present sufferings we experience, like the torments in hell realms, are the results of our own past actions (karma). Therefore, there's no logical basis for anger towards others.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nFor example, like the guardians of hell\nAnd forests with sword-like leaves,\nThis suffering is produced by one's own karma.\nSo at whom should one be angry?", + "translation": "For example, like the guardians of hell\nAnd forests with sword-like leaves,\nThis suffering is produced by one's own karma.\nSo at whom should one be angry?" } }, "glossary": { @@ -37297,7 +37460,7 @@ "ཁྲོ་བ་": "angry" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །": { "དཔེར་ན་": "For example", "དམྱལ་བ་": "hell", @@ -37385,7 +37548,7 @@ "commentary_1": "གང་བདག་གིས་བྱས་པའི་ལས་ཀྱིས་བསྐུལ་ནས་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་བཏང་བས་ན་དེ་དག་བརླག་པ་སྟེ་ཕུང་བར་བྱས་པའོ། །མ་བརླག་གམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་གི་སེམས་ལ་བོས་ཏེ། གདམས་པའི་ཚིག་གོ ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། བདག་གི་གནོད་པ་མྱོང་འགྱུར་གྱི་ལས་ཀྱི་བསྐུལ་བྱས་ནས་བདག་ལ་གནོད་བྱེད་རྣམས་བྱུང་སྟེ། དེ་ཡིས་གནོད་བྱེད་དེ་དག་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་འདོང་ན་བདག་གིས་གནོད་བྱེད་དེ་དག་མ་བརླག་གམ་སྟེ་བརླག་པར་བྱས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གི་ལས་ཀྱིས་བསྐུལ་བྱས་ནས། །བདག་ལ་གནོད་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། །དེས་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་དོང་ན། །བདག་གིས་དེ་དག་མ་བརླག་གམ། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་(Self), ལས་(Karma), གནོད་བྱེད་(Harmers), སེམས་ཅན་(Sentient beings), དམྱལ་(Hell)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གིས་ (instrumental case) with ལས་ (karma) and བདག་ (self)\n- ན་ (locative particle) indicating location in hell\n- མ་...གམ་ construction for rhetorical question\n\n\nIncited by my karma,\nThose who harm me arise.\nBy that, in the pit of hell for sentient beings,\nHave I not destroyed them?\n\nTechnical note: This verse reflects on the karmic consequences of one's actions, particularly how harming others or wishing harm upon them can lead to negative rebirth.", "translation": "Incited by my karma,\nThose who harm me arise.\nBy that, in the pit of hell for sentient beings,\nHave I not destroyed them?" @@ -37401,9 +37564,9 @@ "translation": "Incited by my own karma,\nThose who harm me arise.\nBy this, in the depths of hell realms,\nHave I not destroyed those beings?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་གི་ལས་ཀྱིས་བསྐུལ་བྱས་ནས། །བདག་ལ་གནོད་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། །དེས་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་དོང་ན། །བདག་གིས་དེ་དག་མ་བརླག་གམ། །\n\nCommentary 1: གང་བདག་གིས་བྱས་པའི་ལས་ཀྱིས་བསྐུལ་ནས་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་བཏང་བས་ན་དེ་དག་བརླག་པ་སྟེ་ཕུང་བར་བྱས་པའོ། །མ་བརླག་གམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་གི་སེམས་ལ་བོས་ཏེ། གདམས་པའི་ཚིག་གོ ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། བདག་གི་གནོད་པ་མྱོང་འགྱུར་གྱི་ལས་ཀྱི་བསྐུལ་བྱས་ནས་བདག་ལ་གནོད་བྱེད་རྣམས་བྱུང་སྟེ། དེ་ཡིས་གནོད་བྱེད་དེ་དག་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་འདོང་ན་བདག་གིས་གནོད་བྱེད་དེ་དག་མ་བརླག་གམ་སྟེ་བརླག་པར་བྱས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIncited by my own actions,\nThose who harm me arise.\nBy this, in the depths of hell,\nHave I not destroyed those beings?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which reflects on how one's own karmic actions lead to harmful situations, and how responding with harm in turn leads to the suffering of beings in hell realms. The rhetorical question at the end emphasizes self-reflection on the consequences of one's actions.", - "translation": "Incited by my own actions,\nThose who harm me arise.\nBy this, in the depths of hell,\nHave I not destroyed those beings?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་གི་ལས་ཀྱིས་བསྐུལ་བྱས་ནས། །བདག་ལ་གནོད་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། །དེས་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་དོང་ན། །བདག་གིས་དེ་དག་མ་བརླག་གམ། །\n\nCommentary 1: གང་བདག་གིས་བྱས་པའི་ལས་ཀྱིས་བསྐུལ་ནས་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་བཏང་བས་ན་དེ་དག་བརླག་པ་སྟེ་ཕུང་བར་བྱས་པའོ། །མ་བརླག་གམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་གི་སེམས་ལ་བོས་ཏེ། གདམས་པའི་ཚིག་གོ ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། བདག་གི་གནོད་པ་མྱོང་འགྱུར་གྱི་ལས་ཀྱི་བསྐུལ་བྱས་ནས་བདག་ལ་གནོད་བྱེད་རྣམས་བྱུང་སྟེ། དེ་ཡིས་གནོད་བྱེད་དེ་དག་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་འདོང་ན་བདག་གིས་གནོད་བྱེད་དེ་དག་མ་བརླག་གམ་སྟེ་བརླག་པར་བྱས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the actions performed by oneself have caused beings to be sent to hell, thus destroying or ruining them. The phrase \"Have I not destroyed them?\" is interpreted as addressing one's own mind, serving as an instructional statement.\n\nCommentary 2: This commentary interprets the verse as saying that due to one's own karma that will result in experiencing harm, those who harm oneself arise. As a result, those harmful beings go to hell realms, and by causing this, one has effectively destroyed them.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that one's own actions (karma) are responsible for causing harm to oneself and others. They interpret the verse as a reflection on how one's actions have led to the suffering of other beings, particularly by causing them to be reborn in hell realms. The phrase \"Have I not destroyed them?\" is seen as a rhetorical question meant to provoke self-reflection on the consequences of one's actions.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nProvoked by my own actions,\nThose who harm me arise.\nBy this, they fall into the hell realms.\nHave I not, in fact, destroyed them?\n\nThis translation reflects the idea that one's own karma attracts harmful experiences, and those who cause harm end up suffering in hell as a result, implying that one's actions have indirectly led to their downfall.", + "translation": "Provoked by my own actions,\nThose who harm me arise.\nBy this, they fall into the hell realms.\nHave I not, in fact, destroyed them?" } }, "glossary": { @@ -37423,7 +37586,7 @@ "བརླག་": "ruin" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་གི་ལས་ཀྱིས་བསྐུལ་བྱས་ནས། །": { "ལས་": "karma", "བསྐུལ་བྱས་": "incited" @@ -37480,7 +37643,7 @@ "04_commentary_assisted": { "བདག་གི་ལས་ཀྱིས་བསྐུལ་བྱས་ནས། །": { "ལས་": "actions", - "བསྐུལ་བྱས་": "incited" + "བསྐུལ་བྱས་": "provoked" }, "བདག་ལ་གནོད་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། །": { "གནོད་བྱེད་": "harm", @@ -37488,7 +37651,7 @@ }, "དེས་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་དོང་ན། །": { "སེམས་ཅན་": "beings", - "དམྱལ་དོང་": "depths of hell" + "དམྱལ་དོང་": "hell realms" }, "བདག་གིས་དེ་དག་མ་བརླག་གམ། །": { "བརླག་": "destroyed" @@ -37502,7 +37665,7 @@ "commentary_1": "དེ་ལྟ་ན་གནོད་པ་བྱེད་མཁན་དམྱལ་བར་འགྲོ་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། བདག་ལ་བསམ་པའི་ཞེས་ཏེ། གལ་ཏེ་ཐབས་ལ་མཁས་པ་གང་ཡང་རུང་བ་ཅིག་གིས་བདག་དམྱལ་བར་མ་སོང་ན་དེའི་དེ་དག་ལ་གནོད་པ་བྱས་པར་འགྱུར་བར་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་ཀྱི། བདག་ཉིད་ཀྱི་བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་བདག་ཉིད་བསྲུང་བར་འགྱུར་བ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དོ། །", "commentary_2": "གལ་ཏེ་གཞན་གྱི་སྡིག་རྐྱེན་བྱས་པས་བདག་ཀྱང་དམྱལ་བར་འགྲོའོ་སྙམ་ན། བདག་ལ་བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་བཟོད་པ་ཡོད་ན་དམྱལ་བར་མི་འགྲོའོ། །གལ་ཏེ་གནོད་བྱེད་དུ་མཉམ་པས་དམྱལ་བར་འགྲོ་མི་འགྲོའི་ཁྱད་མི་རུང་ངོ་སྙམ་ན། རུང་སྟེ་བདག་གི་བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་བདག་དམྱལ་བ་ལས་བསྲུངས་བ་ཡིན་ན་དེ་དག་ལ་འདིར་སྲུང་བྱེད་ཅི་ཞིག་འབྱུང་སྟེ་མ་བྱུང་བས་སོ། །འོ་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་བཟོད་པས་ཁྱོད་རང་བསྲུངས་ལ་ཕན་བྱེད་དུ་གྱུར་པའི་དགྲ་བོ་དེ་མ་བསྲུངས་བས་དྲིན་མི་ཤེས་པའམ་སྙིང་རྗེ་མེད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། བདག་གི་བཟོད་པས་དེ་བསྲུང་བར་མ་ནུས་མོད་ཀྱི། བཟོད་པ་མེད་པར་ཡང་གང་གིས་བསྲུང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བདག་ལ་བསམ་པ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཡོད་ན་དམྱལ་མི་འགྲོ། །གལ་ཏེ་བདག་གིས་བདག་བསྲུངས་ན། །དེ་དག་ལ་འདིར་ཅི་ཞིག་བྱུང་། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ་(If), བསམ་པ་(intention/thought), ཡོན་ཏན་(qualities), དམྱལ་(hell), བསྲུངས་(protect/guard)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structures using གལ་ཏེ་\n- Rhetorical question in the last line\n\n\nIf I possess qualities of intention,\nI will not go to hell.\nIf I guard myself,\nWhat will happen to those [qualities] here?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between one's intentions, qualities, and the consequences of one's actions, particularly in relation to rebirth in hell realms. The final line poses a philosophical question about the nature of these qualities if one focuses solely on self-protection.", "translation": "If I possess qualities of intention,\nI will not go to hell.\nIf I guard myself,\nWhat will happen to those [qualities] here?" @@ -37518,9 +37681,9 @@ "translation": "If I had virtuous intentions,\nI would not go to hell.\nIf I protected myself,\nWhat would happen to them here?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བདག་ལ་བསམ་པ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཡོད་ན་དམྱལ་མི་འགྲོ། །གལ་ཏེ་བདག་གིས་བདག་བསྲུངས་ན། །དེ་དག་ལ་འདིར་ཅི་ཞིག་བྱུང་། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟ་ན་གནོད་པ་བྱེད་མཁན་དམྱལ་བར་འགྲོ་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། བདག་ལ་བསམ་པའི་ཞེས་ཏེ། གལ་ཏེ་ཐབས་ལ་མཁས་པ་གང་ཡང་རུང་བ་ཅིག་གིས་བདག་དམྱལ་བར་མ་སོང་ན་དེའི་དེ་དག་ལ་གནོད་པ་བྱས་པར་འགྱུར་བར་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་ཀྱི། བདག་ཉིད་ཀྱི་བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་བདག་ཉིད་བསྲུང་བར་འགྱུར་བ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་གཞན་གྱི་སྡིག་རྐྱེན་བྱས་པས་བདག་ཀྱང་དམྱལ་བར་འགྲོའོ་སྙམ་ན། བདག་ལ་བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་བཟོད་པ་ཡོད་ན་དམྱལ་བར་མི་འགྲོའོ། །གལ་ཏེ་གནོད་བྱེད་དུ་མཉམ་པས་དམྱལ་བར་འགྲོ་མི་འགྲོའི་ཁྱད་མི་རུང་ངོ་སྙམ་ན། རུང་སྟེ་བདག་གི་བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་བདག་དམྱལ་བ་ལས་བསྲུངས་བ་ཡིན་ན་དེ་དག་ལ་འདིར་སྲུང་བྱེད་ཅི་ཞིག་འབྱུང་སྟེ་མ་བྱུང་བས་སོ། །འོ་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་བཟོད་པས་ཁྱོད་རང་བསྲུངས་ལ་ཕན་བྱེད་དུ་གྱུར་པའི་དགྲ་བོ་དེ་མ་བསྲུངས་བས་དྲིན་མི་ཤེས་པའམ་སྙིང་རྗེ་མེད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། བདག་གི་བཟོད་པས་དེ་བསྲུང་བར་མ་ནུས་མོད་ཀྱི། བཟོད་པ་མེད་པར་ཡང་གང་གིས་བསྲུང་།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nIf I possess the virtuous quality of patience in my mind,\nI will not go to hell.\nIf I protect myself through this virtue,\nWhat then will happen to those who harm me here?\n\n\nThis translation attempts to capture the key ideas from the original text and commentaries:\n\n1. The importance of cultivating patience/forbearance as a virtuous mental quality\n2. How this virtue protects one from rebirth in hell realms\n3. The contrast between protecting oneself through patience versus what happens to those who cause harm\n4. The implication that those who harm others lack this protective virtue and may face negative consequences", - "translation": "If I possess the virtuous quality of patience in my mind,\nI will not go to hell.\nIf I protect myself through this virtue,\nWhat then will happen to those who harm me here?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་བདག་ལ་བསམ་པ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཡོད་ན་དམྱལ་མི་འགྲོ། །གལ་ཏེ་བདག་གིས་བདག་བསྲུངས་ན། །དེ་དག་ལ་འདིར་ཅི་ཞིག་བྱུང་། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟ་ན་གནོད་པ་བྱེད་མཁན་དམྱལ་བར་འགྲོ་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། བདག་ལ་བསམ་པའི་ཞེས་ཏེ། གལ་ཏེ་ཐབས་ལ་མཁས་པ་གང་ཡང་རུང་བ་ཅིག་གིས་བདག་དམྱལ་བར་མ་སོང་ན་དེའི་དེ་དག་ལ་གནོད་པ་བྱས་པར་འགྱུར་བར་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་ཀྱི། བདག་ཉིད་ཀྱི་བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་བདག་ཉིད་བསྲུང་བར་འགྱུར་བ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་གཞན་གྱི་སྡིག་རྐྱེན་བྱས་པས་བདག་ཀྱང་དམྱལ་བར་འགྲོའོ་སྙམ་ན། བདག་ལ་བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་བཟོད་པ་ཡོད་ན་དམྱལ་བར་མི་འགྲོའོ། །གལ་ཏེ་གནོད་བྱེད་དུ་མཉམ་པས་དམྱལ་བར་འགྲོ་མི་འགྲོའི་ཁྱད་མི་རུང་ངོ་སྙམ་ན། རུང་སྟེ་བདག་གི་བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་བདག་དམྱལ་བ་ལས་བསྲུངས་བ་ཡིན་ན་དེ་དག་ལ་འདིར་སྲུང་བྱེད་ཅི་ཞིག་འབྱུང་སྟེ་མ་བྱུང་བས་སོ། །འོ་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་བཟོད་པས་ཁྱོད་རང་བསྲུངས་ལ་ཕན་བྱེད་དུ་གྱུར་པའི་དགྲ་བོ་དེ་མ་བསྲུངས་བས་དྲིན་མི་ཤེས་པའམ་སྙིང་རྗེ་མེད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། བདག་གི་བཟོད་པས་དེ་བསྲུང་བར་མ་ནུས་མོད་ཀྱི། བཟོད་པ་མེད་པར་ཡང་གང་གིས་བསྲུང་།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that if one has skillful means and does not go to hell, it doesn't harm those who have harmed them. The only benefit is protecting oneself through one's own virtuous intentions.\n\nCommentary 2:\nThis commentary discusses that if one has the virtue of patience, they won't go to hell even if others cause them to sin. It emphasizes that one's own virtuous intentions protect them from hell, while those who harm others have no such protection. It also addresses the concern of ingratitude, stating that while one's patience may not directly protect the enemy, without patience, there would be no protection at all.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of one's own virtuous intentions, particularly patience, in protecting oneself from hell. They argue that cultivating these virtues doesn't harm those who have wronged you, but rather only benefits oneself. The commentaries also touch on the idea that while one's virtues may not directly protect others, they are still valuable and necessary.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\n\nIf I possess the virtue of good intentions,\nI will not go to hell.\nIf I protect myself [through patience],\nWhat then has happened to those [who harmed me]?\n\n\nThis translation reflects the idea that one's own virtuous intentions and patience are what protect oneself from hell, while also questioning what becomes of those who cause harm, as they lack this self-protection.", + "translation": "If I possess the virtue of good intentions,\nI will not go to hell.\nIf I protect myself [through patience],\nWhat then has happened to those [who harmed me]?" } }, "glossary": { @@ -37540,7 +37703,7 @@ "བསྲུངས་": "protect" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་བདག་ལ་བསམ་པ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཡོད་ན་དམྱལ་མི་འགྲོ། །": { "བསམ་པ་": "intention", "ཡོན་ཏན་": "qualities", @@ -37580,17 +37743,12 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "གལ་ཏེ་བདག་ལ་བསམ་པ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཡོད་ན་དམྱལ་མི་འགྲོ།": { - "བདག་": "I", - "བསམ་པ་": "mind", - "ཡོན་ཏན་": "virtuous quality", + "གལ་ཏེ་བདག་ལ་བསམ་པ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཡོད་ན་དམྱལ་མི་འགྲོ། །": { + "བསམ་པ་": "intentions", + "ཡོན་ཏན་": "virtue", "དམྱལ་": "hell" }, - "།གལ་ཏེ་བདག་གིས་བདག་བསྲུངས་ན། །དེ་དག་ལ་འདིར་ཅི་ཞིག་བྱུང་།": { - "བདག་": [ - "I", - "myself" - ], + "གལ་ཏེ་བདག་གིས་བདག་བསྲུངས་ན། །དེ་དག་ལ་འདིར་ཅི་ཞིག་བྱུང་། །": { "བསྲུངས་": "protect" } } @@ -37602,7 +37760,7 @@ "commentary_1": "ལན་དུ་གནོད་པར་བྱས་པ་ནི་དེ་དག་ལ་གནོད་པའོ། །སྤྱོད་པ་ནི་གཞན་རྗེས་སུ་བསྐྱང་བའོ། །ཉམས་པ་ནི་ཞིག་པའོ། །ཞིག་པར་འགྱུར་བ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་འགྲོ་བའོ། །དཀའ་ཐུབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྗེས་སུ་བརྩེ་བའི་ཚིག་སྟེ། ཕྱིས་དེ་དག་གདོན་པའི་ཐབས་བསམ་པར་བྱའོ་ཞེས་དགོངས་པའོ།།གཞན་ཡང་དབྱུག་པ་ལ་སོགས་པ་བསྣུན་པས་ཡིད་དམ་ཡང་ན་ལུས་ལ་གནོད་གྲང་ན། དེ་ལ་རེ་ཞིག་ཡིད་ལ་ནི་གནོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ།", "commentary_2": "འོན་ཏེ་ལན་དུ་གནོད་པ་བྱས་ན་ནི་དེ་དག་གི་སྡིག་པ་ལྷག་པར་འཕེལ་བས་ན་དེ་དག་བསྲུངས་བར་མ་གྱུར་ལ། བདག་གི་དགེ་སྦྱོང་གི་སྤྱོད་པ་བཞི་ཡང་ཉམས་པར་འགྱུར་དེས་ན་དཀའ་ཐུབ་ཀྱི་མཆོག་བཟོད་པ་ཞིག་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའོན་ཏེ་ལན་དུ་གནོད་བྱས་ན། །དེ་དག་བསྲུངས་པར་མ་གྱུར་ལ། །བདག་གི་སྤྱོད་པའང་ཉམས་པར་འགྱུར། །དེས་ན་དཀའ་ཐུབ་ཞིག་པར་འགྱུར། །\n", "output": "Let me break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nལན་དུ་(in return), གནོད་བྱས་(harm done), བསྲུངས་པ་(protected), སྤྱོད་པ་(conduct), ཉམས་པ་(deteriorate), དཀའ་ཐུབ་(ascetic practice)\n\nGrammatical notes:\n- འོན་ཏེ་...ན་: \"If...\" conditional structure\n- མ་གྱུར་: negative perfect, \"have not become\"\n- འགྱུར་: future tense marker, \"will become\"\n\n\nIf in return harm is done,\nThose [beings] have not been protected,\nAnd my conduct will deteriorate.\nTherefore, [my] ascetic practice will be destroyed.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the consequences of retaliating against harm, emphasizing the importance of maintaining non-violence in Buddhist practice.", "translation": "If in return harm is done,\nThose [beings] have not been protected,\nAnd my conduct will deteriorate.\nTherefore, [my] ascetic practice will be destroyed." @@ -37618,9 +37776,9 @@ "translation": "However, if harm is done in return,\nThose beings are not protected,\nAnd my own conduct will degenerate.\nThus, my austerities will be destroyed." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའོན་ཏེ་ལན་དུ་གནོད་བྱས་ན། །དེ་དག་བསྲུངས་པར་མ་གྱུར་ལ། །བདག་གི་སྤྱོད་པའང་ཉམས་པར་འགྱུར། །དེས་ན་དཀའ་ཐུབ་ཞིག་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ལན་དུ་གནོད་པར་བྱས་པ་ནི་དེ་དག་ལ་གནོད་པའོ། །སྤྱོད་པ་ནི་གཞན་རྗེས་སུ་བསྐྱང་བའོ། །ཉམས་པ་ནི་ཞིག་པའོ། །ཞིག་པར་འགྱུར་བ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་འགྲོ་བའོ། །དཀའ་ཐུབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྗེས་སུ་བརྩེ་བའི་ཚིག་སྟེ། ཕྱིས་དེ་དག་གདོན་པའི་ཐབས་བསམ་པར་བྱའོ་ཞེས་དགོངས་པའོ།།གཞན་ཡང་དབྱུག་པ་ལ་སོགས་པ་བསྣུན་པས་ཡིད་དམ་ཡང་ན་ལུས་ལ་གནོད་གྲང་ན། དེ་ལ་རེ་ཞིག་ཡིད་ལ་ནི་གནོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ།\n\nCommentary 2: འོན་ཏེ་ལན་དུ་གནོད་པ་བྱས་ན་ནི་དེ་དག་གི་སྡིག་པ་ལྷག་པར་འཕེལ་བས་ན་དེ་དག་བསྲུངས་བར་མ་གྱུར་ལ། བདག་གི་དགེ་སྦྱོང་གི་སྤྱོད་པ་བཞི་ཡང་ཉམས་པར་འགྱུར་དེས་ན་དཀའ་ཐུབ་ཀྱི་མཆོག་བཟོད་པ་ཞིག་པར་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nHowever, if harm is done in retaliation,\nThose beings will not be protected,\nAnd my own conduct will also degenerate.\nThus, my ascetic practice will be destroyed.\n\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. Retaliating with harm is not beneficial\n2. It fails to protect or help the other beings\n3. It degrades one's own spiritual conduct and practice\n4. It ultimately destroys one's ascetic or spiritual endeavors, particularly the supreme ascetic practice of patience", - "translation": "However, if harm is done in retaliation,\nThose beings will not be protected,\nAnd my own conduct will also degenerate.\nThus, my ascetic practice will be destroyed." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འོན་ཏེ་ལན་དུ་གནོད་བྱས་ན། །དེ་དག་བསྲུངས་པར་མ་གྱུར་ལ། །བདག་གི་སྤྱོད་པའང་ཉམས་པར་འགྱུར། །དེས་ན་དཀའ་ཐུབ་ཞིག་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ལན་དུ་གནོད་པར་བྱས་པ་ནི་དེ་དག་ལ་གནོད་པའོ། །སྤྱོད་པ་ནི་གཞན་རྗེས་སུ་བསྐྱང་བའོ། །ཉམས་པ་ནི་ཞིག་པའོ། །ཞིག་པར་འགྱུར་བ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་འགྲོ་བའོ། །དཀའ་ཐུབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྗེས་སུ་བརྩེ་བའི་ཚིག་སྟེ། ཕྱིས་དེ་དག་གདོན་པའི་ཐབས་བསམ་པར་བྱའོ་ཞེས་དགོངས་པའོ།།གཞན་ཡང་དབྱུག་པ་ལ་སོགས་པ་བསྣུན་པས་ཡིད་དམ་ཡང་ན་ལུས་ལ་གནོད་གྲང་ན། དེ་ལ་རེ་ཞིག་ཡིད་ལ་ནི་གནོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ།\n\nCommentary 2: འོན་ཏེ་ལན་དུ་གནོད་པ་བྱས་ན་ནི་དེ་དག་གི་སྡིག་པ་ལྷག་པར་འཕེལ་བས་ན་དེ་དག་བསྲུངས་བར་མ་གྱུར་ལ། བདག་གི་དགེ་སྦྱོང་གི་སྤྱོད་པ་བཞི་ཡང་ཉམས་པར་འགྱུར་དེས་ན་དཀའ་ཐུབ་ཀྱི་མཆོག་བཟོད་པ་ཞིག་པར་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that retaliating with harm means harming those who harmed you. It defines \"conduct\" as caring for others, and \"deteriorate\" as being destroyed. It warns that such retaliation leads to rebirth in hell realms. The term \"austerity\" is used compassionately, suggesting one should consider ways to help those who harmed you later.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that retaliating increases the negative karma of those who harmed you, so they are not protected. It also says that one's own virtuous conduct as a renunciant deteriorates, causing the supreme austerity of patience to be destroyed.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that retaliating with harm is detrimental. It increases the negative karma of the aggressors and destroys one's own virtuous conduct and patience. The first commentary adds a compassionate note, suggesting to consider helping the aggressors in the future instead of retaliating.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nHowever, if one retaliates with harm,\nThose beings are not protected,\nAnd one's own conduct deteriorates.\nThus, one's austerity is destroyed.\n\nThis translation reflects the key points from both commentaries, emphasizing the negative consequences of retaliation for both the aggressor and oneself, particularly in terms of spiritual practice and virtue.", + "translation": "However, if one retaliates with harm,\nThose beings are not protected,\nAnd one's own conduct deteriorates.\nThus, one's austerity is destroyed." } }, "glossary": { @@ -37641,7 +37799,7 @@ "ཞིག་པར་": "destroyed" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འོན་ཏེ་ལན་དུ་གནོད་བྱས་ན། །": { "ལན་དུ་": "in return", "གནོད་": "harm" @@ -37693,7 +37851,7 @@ }, "04_commentary_assisted": { "འོན་ཏེ་ལན་དུ་གནོད་བྱས་ན། །": { - "ལན་དུ་": "retaliation", + "ལན་དུ་": "retaliate", "གནོད་": "harm" }, "དེ་དག་བསྲུངས་པར་མ་གྱུར་ལ། །": { @@ -37701,11 +37859,11 @@ }, "བདག་གི་སྤྱོད་པའང་ཉམས་པར་འགྱུར། །": { "སྤྱོད་པ་": "conduct", - "ཉམས་པ་": "degenerate" + "ཉམས་པ་": "deteriorate" }, "དེས་ན་དཀའ་ཐུབ་ཞིག་པར་འགྱུར། །": { - "དཀའ་ཐུབ་": "ascetic practice", - "ཞིག་པ་": "destroyed" + "དཀའ་ཐུབ་": "austerity", + "ཞིག་པ་": "destroy" } } } @@ -37716,7 +37874,7 @@ "commentary_1": " ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་རྟོག་པས་བྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།ལུས་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཕྱིར་ལུས་སྡུག་བསྔལ་བས་ཡིད་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བ་འམ་ཡང་ན་ལུས་སུ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཉིད་ཡིན་པས་ན་ལུས་ལ་གཅེས་པས་གནོད་པར་འགྱུར་གྱི་བརྡེག་པར་མི་ནུས་སོ། །ལུས་བེམས་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བརྙས་པ་ལ་སོགས་པས་གནོད་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་བརྙས་སོགས་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བརྙས་སོགས་ཀྱིས་མི་གནོད་པ་དང་། རྙེད་པར་བར་ཆད་བྱེད་པས་དང་། གཞན་མ་དད་པར་བྱེད་པས་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། དགྲས་ཡིད་དམ་ལུས་གང་ལ་གནོད་ནས་ཁྲོ། དང་པོ་མི་རིགས་ཏེ། ཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པས་དེ་ནི་མཚོན་ཆ་ལ་སོགས་པས་སུས་ཀྱང་གང་དུའང་གཞོམ་པར་མི་ནུས་པས་སོ། །འོན་ཏེ་སེམས་དེས་ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ནི་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་གནོད་པར་ནུས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་གནོད་པས་ལུས་སེམས་གཉིས་ཀ་ལ་གནོད་དོ་ཞེ་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པས། །སུས་ཀྱང་གང་དུའང་གཞོམ་མི་ནུས། །ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་ན། །ལུས་ནི་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་གནོད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཡིད་ (mind), ལུས་ཅན་ (embodied), གཞོམ་ (destroy), ཞེན་པ་ (attachment), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nGrammatical notes:\n- Use of མ་...པས་ negation in first line\n- Emphatic པས་ན་ in third line connecting cause and effect\n\n\nThe mind, not being embodied,\nCannot be destroyed by anyone anywhere.\nBut due to strong attachment to the body,\nThe body is harmed by sufferings.\n\n\nTechnical note: This verse contrasts the indestructible nature of mind with the vulnerability of the physical body, emphasizing how attachment to the body leads to experiencing suffering.", "translation": "The mind, not being embodied,\nCannot be destroyed by anyone anywhere.\nBut due to strong attachment to the body,\nThe body is harmed by sufferings." @@ -37732,9 +37890,9 @@ "translation": "Since the mind is not physical,\nIt cannot be harmed by anyone anywhere.\nBut due to attachment to the body,\nThe body is afflicted by sufferings." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པས། །སུས་ཀྱང་གང་དུའང་གཞོམ་མི་ནུས། །ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་ན། །ལུས་ནི་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་གནོད། །\n\nCommentary 1: ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་རྟོག་པས་བྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།ལུས་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཕྱིར་ལུས་སྡུག་བསྔལ་བས་ཡིད་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བ་འམ་ཡང་ན་ལུས་སུ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཉིད་ཡིན་པས་ན་ལུས་ལ་གཅེས་པས་གནོད་པར་འགྱུར་གྱི་བརྡེག་པར་མི་ནུས་སོ། །ལུས་བེམས་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བརྙས་པ་ལ་སོགས་པས་གནོད་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་བརྙས་སོགས་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བརྙས་སོགས་ཀྱིས་མི་གནོད་པ་དང་། རྙེད་པར་བར་ཆད་བྱེད་པས་དང་། གཞན་མ་དད་པར་བྱེད་པས་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། དགྲས་ཡིད་དམ་ལུས་གང་ལ་གནོད་ནས་ཁྲོ། དང་པོ་མི་རིགས་ཏེ། ཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པས་དེ་ནི་མཚོན་ཆ་ལ་སོགས་པས་སུས་ཀྱང་གང་དུའང་གཞོམ་པར་མི་ནུས་པས་སོ། །འོན་ཏེ་སེམས་དེས་ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ནི་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་གནོད་པར་ནུས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་གནོད་པས་ལུས་སེམས་གཉིས་ཀ་ལ་གནོད་དོ་ཞེ་ན།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nThe mind, being non-physical, \nCannot be harmed by anyone anywhere.\nBut due to strong attachment to the body,\nThe body is afflicted by sufferings.\n", - "translation": "The mind, being non-physical, \nCannot be harmed by anyone anywhere.\nBut due to strong attachment to the body,\nThe body is afflicted by sufferings." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པས། །སུས་ཀྱང་གང་དུའང་གཞོམ་མི་ནུས། །ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་ན། །ལུས་ནི་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་གནོད། །\n\nCommentary 1: ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་རྟོག་པས་བྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།ལུས་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཕྱིར་ལུས་སྡུག་བསྔལ་བས་ཡིད་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བ་འམ་ཡང་ན་ལུས་སུ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཉིད་ཡིན་པས་ན་ལུས་ལ་གཅེས་པས་གནོད་པར་འགྱུར་གྱི་བརྡེག་པར་མི་ནུས་སོ། །ལུས་བེམས་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བརྙས་པ་ལ་སོགས་པས་གནོད་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་བརྙས་སོགས་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བརྙས་སོགས་ཀྱིས་མི་གནོད་པ་དང་། རྙེད་པར་བར་ཆད་བྱེད་པས་དང་། གཞན་མ་དད་པར་བྱེད་པས་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། དགྲས་ཡིད་དམ་ལུས་གང་ལ་གནོད་ནས་ཁྲོ། དང་པོ་མི་རིགས་ཏེ། ཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པས་དེ་ནི་མཚོན་ཆ་ལ་སོགས་པས་སུས་ཀྱང་གང་དུའང་གཞོམ་པར་མི་ནུས་པས་སོ། །འོན་ཏེ་སེམས་དེས་ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ནི་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་གནོད་པར་ནུས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་གནོད་པས་ལུས་སེམས་གཉིས་ཀ་ལ་གནོད་དོ་ཞེ་ན།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the mind is not physical, so it cannot be harmed. It states that attachment to the body causes suffering to affect the mind, or that attachment to the body itself causes harm due to caring too much about the body. The body, being inanimate, cannot be harmed by insults and the like.\n\nCommentary 2:\nThis commentary discusses reasons not to be angry at those who insult or harm you. It explains that the mind cannot be harmed because it is not physical. However, because the mind is attached to the body, the body can be harmed by suffering. It raises the question of whether harming the body harms both body and mind.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries emphasize that the mind itself cannot be physically harmed because it is not material. They explain that suffering affects the body due to the mind's attachment to it. The commentaries suggest that what we perceive as harm to the mind is actually harm to the body that the mind is attached to.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nThe mind, being non-physical,\nCannot be destroyed by anyone anywhere.\nBut due to strong attachment to the body,\nThe body is harmed by sufferings.\n\n\nThis translation reflects the key points from the commentaries - that the mind itself is intangible and cannot be directly harmed, but suffering occurs because of the mind's attachment to the physical body.", + "translation": "The mind, being non-physical,\nCannot be destroyed by anyone anywhere.\nBut due to strong attachment to the body,\nThe body is harmed by sufferings." } }, "glossary": { @@ -37751,7 +37909,7 @@ "གནོད་": "harm" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པས། །སུས་ཀྱང་གང་དུའང་གཞོམ་མི་ནུས། །": { "ཡིད་": "mind", "ལུས་ཅན་": "embodied", @@ -37794,13 +37952,13 @@ "ཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པས། །སུས་ཀྱང་གང་དུའང་གཞོམ་མི་ནུས། །": { "ཡིད་": "mind", "ལུས་ཅན་": "physical", - "གཞོམ་": "harmed" + "གཞོམ་": "destroyed" }, "ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་ན། །ལུས་ནི་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་གནོད། །": { "ལུས་": "body", "མངོན་པར་ཞེན་པ་": "attachment", "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings", - "གནོད་": "afflicted" + "གནོད་": "harmed" } } } @@ -37811,7 +37969,7 @@ "commentary_1": " བརྙས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ཡིས་ཞེས་པ་ནི་བརྙས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་འདུས་པ་དེས་ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །ཡང་ན་དེ་དག་ཉིད་རྒྱུ་ཡིན་པས་ན་ཚོགས་སོ། །བརྙས་པ་ལ་སོགས་པ་བྱས་པས་བདག་ལ་མ་དད་པར་འགྱུར་བས་དེ་ལ་ཁྲོ་བའི་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "འོ་ན་བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་མི་སྙན་པ་ཡི་ཚིག་དེ་ཡིས་ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ན་སེམས་ལ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས་ཏེ། དེ་དག་ལ་སེམས་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཁྲོ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་། །མི་སྙན་པ་ཡི་ཚིག་དེ་ཡིས། །ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ན། །སེམས་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཁྲོ། །\n", "output": "Here's the translation following the provided guidelines:\n\nKey terms:\nབརྙས་ (contempt), ཚིག་རྩུབ་ (harsh words), མི་སྙན་པ་ (unpleasant), ལུས་ (body), སེམས་ (mind), ཁྲོ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to list items\n- Conditional structure with ན་\n- Rhetorical question with ཅི་ཕྱིར་\n\n\nContempt, harsh words spoken,\nAnd unpleasant speech—\nIf these do not harm the body,\nMind, why do you become so angry?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the nature of anger as a mental construct, questioning its validity when no physical harm occurs.", "translation": "Contempt, harsh words spoken,\nAnd unpleasant speech—\nIf these do not harm the body,\nMind, why do you become so angry?" @@ -37827,9 +37985,9 @@ "translation": "If harsh words, insults, and unpleasant speech\nDo not physically harm the body,\nThen why, O mind, do you become so enraged?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་། །མི་སྙན་པ་ཡི་ཚིག་དེ་ཡིས། །ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ན། །སེམས་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཁྲོ། །\n\nCommentary 1: བརྙས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ཡིས་ཞེས་པ་ནི་བརྙས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་འདུས་པ་དེས་ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །ཡང་ན་དེ་དག་ཉིད་རྒྱུ་ཡིན་པས་ན་ཚོགས་སོ། །བརྙས་པ་ལ་སོགས་པ་བྱས་པས་བདག་ལ་མ་དད་པར་འགྱུར་བས་དེ་ལ་ཁྲོ་བའི་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: འོ་ན་བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་མི་སྙན་པ་ཡི་ཚིག་དེ་ཡིས་ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ན་སེམས་ལ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས་ཏེ། དེ་དག་ལ་སེམས་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཁྲོ།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nIf contempt, harsh words, and unpleasant speech\nDo not cause harm to your body,\nThen why, O mind, do you become so enraged?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which questions why the mind becomes angry at verbal insults when they do not physically harm the body. The commentaries provide context that these verbal attacks may be seen as reasons to become upset, but the verse challenges this reaction as illogical.", - "translation": "If contempt, harsh words, and unpleasant speech\nDo not cause harm to your body,\nThen why, O mind, do you become so enraged?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་། །མི་སྙན་པ་ཡི་ཚིག་དེ་ཡིས། །ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ན། །སེམས་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཁྲོ། །\n\nCommentary 1: བརྙས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ཡིས་ཞེས་པ་ནི་བརྙས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་འདུས་པ་དེས་ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །ཡང་ན་དེ་དག་ཉིད་རྒྱུ་ཡིན་པས་ན་ཚོགས་སོ། །བརྙས་པ་ལ་སོགས་པ་བྱས་པས་བདག་ལ་མ་དད་པར་འགྱུར་བས་དེ་ལ་ཁྲོ་བའི་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: འོ་ན་བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་མི་སྙན་པ་ཡི་ཚིག་དེ་ཡིས་ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ན་སེམས་ལ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས་ཏེ། དེ་དག་ལ་སེམས་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཁྲོ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the phrase \"by that\" refers to the collection of contempt and other negative speech. It states that these verbal actions do not physically harm the body. Alternatively, it suggests that these verbal actions are the cause of anger. The commentary also notes that one might think it's reasonable to be angry when others show disrespect or lack of faith through such speech.\n\nCommentary 2:\nThis commentary poses a rhetorical question: If contempt, harsh words, and unpleasant speech do not harm the body, why should they affect the mind? It emphasizes that there's even less reason for the mind to become angry at these verbal actions.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries highlight that verbal abuse, harsh words, and unpleasant speech do not cause physical harm. They question the rationality of becoming angry in response to such verbal actions, suggesting that if there's no physical harm, there's no logical reason for the mind to react with anger.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nWhen contempt, harsh words, and unpleasant speech\nDo not cause harm to your body,\nWhy, O mind, do you become so enraged?\n", + "translation": "When contempt, harsh words, and unpleasant speech\nDo not cause harm to your body,\nWhy, O mind, do you become so enraged?" } }, "glossary": { @@ -37852,7 +38010,7 @@ "ཁྲོ་": "incense" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་། །": { "བརྙས་": "Contempt", "ཚིག་རྩུབ་": "harsh words", @@ -37907,17 +38065,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་། །མི་སྙན་པ་ཡི་ཚིག་དེ་ཡིས།": { + "བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་། །": { "བརྙས་": "contempt", "ཚིག་རྩུབ་": "harsh words", + "སྨྲ་བ་": "speech" + }, + "མི་སྙན་པ་ཡི་ཚིག་དེ་ཡིས། །": { "མི་སྙན་པ་": "unpleasant", "ཚིག་": "speech" }, - "།ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ན།": { + "ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ན། །": { "ལུས་": "body", "གནོད་པ་": "harm" }, - "།སེམས་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཁྲོ། །": { + "སེམས་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཁྲོ། །": { "སེམས་": "mind", "ཁྲོ་": "enraged" } @@ -37930,7 +38091,7 @@ "commentary_1": "གཞན་དག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། མི་དགའ་བ་ནི་མ་དད་པའོ། །འདིར་ཞེས་པ་ནི་ཚེ་འདི་རུའོ། །འདིར་ཞེས་པ་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར་བའོ། །", "commentary_2": "གལ་ཏེ་བརྙས་སོགས་དེའི་སྟོབས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གཞན་དག་བདག་ལ་མི་དགའ་བར་འགྱུར་བས་སོ་ཞེ་ན། དེས་ནི་ཚེ་འདིའམ་ཚེ་གཞན་ལ་བདག་ལ་ཟ་བར་ཏེ་གནོད་པ་མི་བྱེད་ན་བདག་ནི་ཅིའི་ཕྱིར་མ་དད་པ་དེ་མི་འདོད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་དག་བདག་ལ་མི་དགའ་བ། །དེས་ནི་ཚེ་འདིའམ་ཚེ་གཞན་ལ། །བདག་ལ་ཟ་བར་མི་བྱེད་ན། །བདག་ནི་ཅི་ཕྱིར་དེ་མི་འདོད། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan verse you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཞན་དག་ (others), མི་དགའ་བ་ (dislike), ཚེ་འདི་ (this life), ཚེ་གཞན་ (other life), ཟ་བ་ (to eat/consume), མི་འདོད་ (not want/desire)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ as a conditional particle\n- Rhetorical question structure in the last line with ཅི་ཕྱིར་\n\n\nIf others who dislike me\nDo not consume me\nIn this life or another life,\nWhy should I not want them?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the futility of aversion towards those who dislike us, using the metaphor of \"consuming\" to represent harm or negative impact.", "translation": "If others who dislike me\nDo not consume me\nIn this life or another life,\nWhy should I not want them?" @@ -37946,9 +38107,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nIf others who dislike me\nDo not harm me in this life or the next,\nWhy should I not desire them?\nWhy should I be averse to them?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཞན་དག་བདག་ལ་མི་དགའ་བ། །དེས་ནི་ཚེ་འདིའམ་ཚེ་གཞན་ལ། །བདག་ལ་ཟ་བར་མི་བྱེད་ན། །བདག་ནི་ཅི་ཕྱིར་དེ་མི་འདོད། །\n\nCommentary 1: གཞན་དག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། མི་དགའ་བ་ནི་མ་དད་པའོ། །འདིར་ཞེས་པ་ནི་ཚེ་འདི་རུའོ། །འདིར་ཞེས་པ་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་བརྙས་སོགས་དེའི་སྟོབས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གཞན་དག་བདག་ལ་མི་དགའ་བར་འགྱུར་བས་སོ་ཞེ་ན། དེས་ནི་ཚེ་འདིའམ་ཚེ་གཞན་ལ་བདག་ལ་ཟ་བར་ཏེ་གནོད་པ་མི་བྱེད་ན་བདག་ནི་ཅིའི་ཕྱིར་མ་དད་པ་དེ་མི་འདོད།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nIf others dislike me,\nWhether in this life or the next,\nAs long as they do not harm me,\nWhy should I be averse to their dislike?\n", - "translation": "If others dislike me,\nWhether in this life or the next,\nAs long as they do not harm me,\nWhy should I be averse to their dislike?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཞན་དག་བདག་ལ་མི་དགའ་བ། །དེས་ནི་ཚེ་འདིའམ་ཚེ་གཞན་ལ། །བདག་ལ་ཟ་བར་མི་བྱེད་ན། །བདག་ནི་ཅི་ཕྱིར་དེ་མི་འདོད། །\n\nCommentary 1: གཞན་དག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། མི་དགའ་བ་ནི་མ་དད་པའོ། །འདིར་ཞེས་པ་ནི་ཚེ་འདི་རུའོ། །འདིར་ཞེས་པ་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་བརྙས་སོགས་དེའི་སྟོབས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གཞན་དག་བདག་ལ་མི་དགའ་བར་འགྱུར་བས་སོ་ཞེ་ན། དེས་ནི་ཚེ་འདིའམ་ཚེ་གཞན་ལ་བདག་ལ་ཟ་བར་ཏེ་གནོད་པ་མི་བྱེད་ན་བདག་ནི་ཅིའི་ཕྱིར་མ་དད་པ་དེ་མི་འདོད།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains some key terms:\n- \"Others\" refers to other people\n- \"Not liking\" means lacking faith\n- \"This\" refers to this life\n- \"This\" also implies deterioration or decline\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the meaning:\nIf others dislike or lose faith in oneself due to contempt or similar reasons, it questions why one should be concerned about their lack of faith if it doesn't cause harm in this life or future lives.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together suggest that the verse is about not being overly concerned with others' negative opinions or lack of faith in oneself, especially if those opinions don't cause any actual harm in this life or future lives.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nIf others dislike me,\nWhy should I be averse to their lack of faith,\nAs long as it doesn't harm me\nIn this life or future lives?", + "translation": "If others dislike me,\nWhy should I be averse to their lack of faith,\nAs long as it doesn't harm me\nIn this life or future lives?" } }, "glossary": { @@ -37972,7 +38133,7 @@ "མི་འདོད་": "dislike" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གཞན་དག་བདག་ལ་མི་དགའ་བ། །": { "གཞན་དག་": "others", "བདག་": "me", @@ -38039,11 +38200,11 @@ }, "དེས་ནི་ཚེ་འདིའམ་ཚེ་གཞན་ལ། །": { "ཚེ་འདི་": "this life", - "ཚེ་གཞན་": "the next" + "ཚེ་གཞན་": "future lives" }, "བདག་ལ་ཟ་བར་མི་བྱེད་ན། །": { "བདག་": "me", - "ཟ་བར་མི་བྱེད་": "do not harm" + "ཟ་བར་མི་བྱེད་": "doesn't harm" }, "བདག་ནི་ཅི་ཕྱིར་དེ་མི་འདོད། །": { "བདག་": "I", @@ -38058,7 +38219,7 @@ "commentary_1": "སྡིག་པ་ནི་བརྙས་པ་ལ་སོགས་པ་བྱས་པས་ཁྲོ་བའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་འབའ་ཞིག་གོ།།བརྟན་པ་ནི་ལོངས་མ་སྤྱད་པའི་འབྲས་བུ་དེ་མ་ཉམས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གནས་པ་ནི་དེ་འབའ་ཞིག་བརྟན་པར་གནས་པའོ། །འདིར་འདི་ཡང་བསམ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཁྲོ་བའི་སྡིག་པ་ལྕི་བ་དང་། རྙེད་པ་ལ་སྙིང་པོ་མེད་པ་དང་། སྙིང་པོ་ཡོད་པར་རྟོག་པ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་བརྙས་སོགས་ཀྱིས་གཞན་མ་དད་ནས་རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར་འདི་བདག་བརྙས་སོགས་མི་འདོད་དོ་ཞེ་ན། བདག་གིས་རྙེད་པ་དེ་ནི་གྲུབ་ཀྱང་ཚེ་འདིར་འདོར་ཏེ་ཕྱི་མར་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་གི་དེའི་དོན་དུ་ཁྲོས་པ་ཡི་སྡིག་པ་དག་ནི་འབྲས་བུ་མ་སྤྱད་བར་དུ་བརྟན་པར་གནས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་འདི་བདག་མི་འདོད་ན། །བདག་གི་རྙེད་པ་འདིར་འདོར་གྱི། །སྡིག་པ་དག་ནི་བརྟན་པར་གནས། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྙེད་པ (gain/attainment), བར་ཆད (obstacle), འདོར (abandon/discard), སྡིག་པ (negativity/sin)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན conditional structure\n- འདིར...གྱི marks a declarative statement\n- དག་ནི...གནས emphatic construction\n\n\nIf I do not desire this [practice/teaching] \nBecause it creates obstacles to [worldly] gains,\nI will discard my gains here [in this life],\nWhile negativities will remain firmly established.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the importance of prioritizing spiritual practice over worldly gains, emphasizing that abandoning the practice due to perceived obstacles leads to lasting negative consequences.", "translation": "If I do not desire this [practice/teaching] \nBecause it creates obstacles to [worldly] gains,\nI will discard my gains here [in this life],\nWhile negativities will remain firmly established." @@ -38074,9 +38235,9 @@ "translation": "If I do not desire this which obstructs attainment,\nI will abandon my gains here.\nBut the negative karma remains firmly established." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་འདི་བདག་མི་འདོད་ན། །བདག་གི་རྙེད་པ་འདིར་འདོར་གྱི། །སྡིག་པ་དག་ནི་བརྟན་པར་གནས། །\n\nCommentary 1: སྡིག་པ་ནི་བརྙས་པ་ལ་སོགས་པ་བྱས་པས་ཁྲོ་བའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་འབའ་ཞིག་གོ།།བརྟན་པ་ནི་ལོངས་མ་སྤྱད་པའི་འབྲས་བུ་དེ་མ་ཉམས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གནས་པ་ནི་དེ་འབའ་ཞིག་བརྟན་པར་གནས་པའོ། །འདིར་འདི་ཡང་བསམ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཁྲོ་བའི་སྡིག་པ་ལྕི་བ་དང་། རྙེད་པ་ལ་སྙིང་པོ་མེད་པ་དང་། སྙིང་པོ་ཡོད་པར་རྟོག་པ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་བརྙས་སོགས་ཀྱིས་གཞན་མ་དད་ནས་རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར་འདི་བདག་བརྙས་སོགས་མི་འདོད་དོ་ཞེ་ན། བདག་གིས་རྙེད་པ་དེ་ནི་གྲུབ་ཀྱང་ཚེ་འདིར་འདོར་ཏེ་ཕྱི་མར་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་གི་དེའི་དོན་དུ་ཁྲོས་པ་ཡི་སྡིག་པ་དག་ནི་འབྲས་བུ་མ་སྤྱད་བར་དུ་བརྟན་པར་གནས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIf I do not desire this [disrespect] because it hinders my gains,\nI will abandon my gains here [in this life],\nWhile the sins [of anger] will remain firmly established.\n\n\nThis translation reflects the following key points from the commentaries:\n1. The \"sins\" refer specifically to the sins of anger resulting from being disrespected or similar actions.\n2. These sins remain \"firmly established\" because their effects have not yet been experienced and thus remain intact.\n3. The verse is contrasting the temporary nature of worldly gains in this life with the lasting negative impact of anger and resentment.\n4. It's suggesting that it's better to let go of material gains than to hold onto anger, which has more severe and long-lasting karmic consequences.", - "translation": "If I do not desire this [disrespect] because it hinders my gains,\nI will abandon my gains here [in this life],\nWhile the sins [of anger] will remain firmly established." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་འདི་བདག་མི་འདོད་ན། །བདག་གི་རྙེད་པ་འདིར་འདོར་གྱི། །སྡིག་པ་དག་ནི་བརྟན་པར་གནས། །\n\nCommentary 1: སྡིག་པ་ནི་བརྙས་པ་ལ་སོགས་པ་བྱས་པས་ཁྲོ་བའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་འབའ་ཞིག་གོ།།བརྟན་པ་ནི་ལོངས་མ་སྤྱད་པའི་འབྲས་བུ་དེ་མ་ཉམས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གནས་པ་ནི་དེ་འབའ་ཞིག་བརྟན་པར་གནས་པའོ། །འདིར་འདི་ཡང་བསམ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཁྲོ་བའི་སྡིག་པ་ལྕི་བ་དང་། རྙེད་པ་ལ་སྙིང་པོ་མེད་པ་དང་། སྙིང་པོ་ཡོད་པར་རྟོག་པ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་བརྙས་སོགས་ཀྱིས་གཞན་མ་དད་ནས་རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར་འདི་བདག་བརྙས་སོགས་མི་འདོད་དོ་ཞེ་ན། བདག་གིས་རྙེད་པ་དེ་ནི་གྲུབ་ཀྱང་ཚེ་འདིར་འདོར་ཏེ་ཕྱི་མར་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་གི་དེའི་དོན་དུ་ཁྲོས་པ་ཡི་སྡིག་པ་དག་ནི་འབྲས་བུ་མ་སྤྱད་བར་དུ་བརྟན་པར་གནས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the \"sin\" refers specifically to the sin of anger caused by being disrespected or similar actions. \"Stable\" means the results have not yet been experienced, so they remain intact. \"Remains\" means only this sin remains stable.\n\nCommentary 2:\nThis commentary discusses three points: the heaviness of the sin of anger, the lack of essence in material gain, and refuting the notion that material gain has essence. It explains that if one dislikes disrespect because it hinders material gain, one should consider that material gain is abandoned in this life and doesn't follow to the next, while the sin of anger remains stable until its results are experienced.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries emphasize that the sin of anger caused by being disrespected or losing material gain remains stable and intact until its negative results are experienced. They contrast this with material gain, which is temporary and left behind after death. The commentaries suggest reflecting on this to avoid anger over worldly concerns.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\nIf I dislike this [disrespect] because it hinders my material gain,\nI will abandon my material gain here [in this life].\nBut the sins [of anger] will remain stable [until experienced in future lives].", + "translation": "If I dislike this [disrespect] because it hinders my material gain,\nI will abandon my material gain here [in this life].\nBut the sins [of anger] will remain stable [until experienced in future lives]." } }, "glossary": { @@ -38094,7 +38255,7 @@ "བརྟན་པར་གནས་": "long remain" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་འདི་བདག་མི་འདོད་ན། །": { "རྙེད་པ་": "gains", "བར་ཆད་": "obstacles", @@ -38137,15 +38298,15 @@ }, "04_commentary_assisted": { "རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་འདི་བདག་མི་འདོད་ན། །": { - "རྙེད་པ་": "gains", - "བར་ཆད་བྱེད་པ་": "hinders", - "མི་འདོད་": "do not desire" + "རྙེད་པ་": "material gain", + "བར་ཆད་བྱེད་པ་": "hinder", + "མི་འདོད་": "dislike" }, "བདག་གི་རྙེད་པ་འདིར་འདོར་གྱི། །སྡིག་པ་དག་ནི་བརྟན་པར་གནས། །": { - "རྙེད་པ་": "gains", + "རྙེད་པ་": "material gain", "འདོར་": "abandon", "སྡིག་པ་": "sins", - "བརྟན་པར་གནས་": "remain firmly established" + "བརྟན་པར་གནས་": "remain stable" } } } @@ -38156,7 +38317,7 @@ "commentary_1": "བདག་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། བླའི་ཞེས་པ་ནི་ཚོད་ཡོད་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བའོ། །ལོག་འཚོ་ཞེས་པ་ནི་འདོད་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་ནོར་བཙལ་བའོ། །", "commentary_2": "དེས་ན་བདག་ནི་རྙེད་པ་མེད་པར་དེང་ཉིད་དུ་ཤི་ཡང་བླའི་གཞན་ལ་གནོད་པའི་སྒོ་ནས་ལོག་འཚོ་དང་ལྡན་ཞིང་ཡུན་རིང་དུ་གསོན་པ་ནི་མི་རུང་སྟེ། བདག་ལྟ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཀྱང་འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་ལས་མ་འདས་པ་ཡིན་ཞིང་། ཤི་ནས་ལོག་འཚོའི་རྣམ་སྨིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་དེང་ཉིད་ཤི་ཡང་བླའི། །ལོག་འཚོས་ཡུན་རིང་གསོན་མི་རུང་། །བདག་ལྟ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཀྱང་། །འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་ཡིན། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདེང་ཉིད་(today itself), ཤི་(die), བླའི་(better), ལོག་འཚོས་(wrong livelihood), ཡུན་རིང་(long time), གསོན་(live), འཆི་བ་(death), སྡུག་བསྔལ་(suffering)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཀྱང་ (although) in the third line\n- Comparative structure with བླའི་ in the first line\n\n\nIt is better that I die today itself\nThan to live for a long time by wrong livelihood.\nEven if I were to live for a long time,\nIt would still be that very suffering of death.\n\nNote: This verse emphasizes the importance of ethical living over mere longevity, a common theme in Buddhist teachings.", "translation": "It is better that I die today itself\nThan to live for a long time by wrong livelihood.\nEven if I were to live for a long time,\nIt would still be that very suffering of death." @@ -38172,8 +38333,8 @@ "translation": "It is better for me to die today\nThan to live long through wrong livelihood.\nEven if I were to live for a long time,\nIt would still end in the suffering of death." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ནི་དེང་ཉིད་ཤི་ཡང་བླའི། །ལོག་འཚོས་ཡུན་རིང་གསོན་མི་རུང་། །བདག་ལྟ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཀྱང་། །འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་ཡིན། །\n\nCommentary 1: བདག་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། བླའི་ཞེས་པ་ནི་ཚོད་ཡོད་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བའོ། །ལོག་འཚོ་ཞེས་པ་ནི་འདོད་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་ནོར་བཙལ་བའོ། །\n\nCommentary 2: དེས་ན་བདག་ནི་རྙེད་པ་མེད་པར་དེང་ཉིད་དུ་ཤི་ཡང་བླའི་གཞན་ལ་གནོད་པའི་སྒོ་ནས་ལོག་འཚོ་དང་ལྡན་ཞིང་ཡུན་རིང་དུ་གསོན་པ་ནི་མི་རུང་སྟེ། བདག་ལྟ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཀྱང་འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་ལས་མ་འདས་པ་ཡིན་ཞིང་། ཤི་ནས་ལོག་འཚོའི་རྣམ་སྨིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nIt is better for me to die today\nThan to live long through wrong livelihood.\nEven if I were to live for a long time,\nIt would still end in the suffering of death.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, emphasizing the preference for an honorable death over a long life sustained through improper means, and acknowledging the inevitability of death's suffering regardless of lifespan.", + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ནི་དེང་ཉིད་ཤི་ཡང་བླའི། །ལོག་འཚོས་ཡུན་རིང་གསོན་མི་རུང་། །བདག་ལྟ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཀྱང་། །འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་ཡིན། །\n\nCommentary 1: བདག་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། བླའི་ཞེས་པ་ནི་ཚོད་ཡོད་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བའོ། །ལོག་འཚོ་ཞེས་པ་ནི་འདོད་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་ནོར་བཙལ་བའོ། །\n\nCommentary 2: དེས་ན་བདག་ནི་རྙེད་པ་མེད་པར་དེང་ཉིད་དུ་ཤི་ཡང་བླའི་གཞན་ལ་གནོད་པའི་སྒོ་ནས་ལོག་འཚོ་དང་ལྡན་ཞིང་ཡུན་རིང་དུ་གསོན་པ་ནི་མི་རུང་སྟེ། བདག་ལྟ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཀྱང་འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་ལས་མ་འདས་པ་ཡིན་ཞིང་། ཤི་ནས་ལོག་འཚོའི་རྣམ་སྨིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This explains that \"བླའི\" means \"it is better\" or \"preferable.\" \"ལོག་འཚོ\" refers to seeking wealth through improper desires or means.\n\nCommentary 2: This elaborates that it's better to die today without possessions than to live long through wrong livelihood that harms others. Even if one lives long, death's suffering is inevitable, and the karmic consequences of wrong livelihood will lead to suffering after death.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries emphasize that it's preferable to die sooner with integrity than to live longer through improper means. They warn against seeking wealth or sustenance through harmful or unethical methods, as this will lead to suffering both in this life and after death.\n\n3. Translating the input text based on the combined commentary meaning:\n\nIt is better for me to die today\nThan to live long through wrong livelihood.\nEven if I were to live for a long time,\nIt would still end in the suffering of death.\n\nThis translation reflects the core message that a shorter life lived ethically is preferable to a longer life sustained through improper means, emphasizing the inevitability of death's suffering regardless of lifespan.", "translation": "It is better for me to die today\nThan to live long through wrong livelihood.\nEven if I were to live for a long time,\nIt would still end in the suffering of death." } }, @@ -38195,7 +38356,7 @@ "སྡུག་བསྔལ་": "pain" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་ནི་དེང་ཉིད་ཤི་ཡང་བླའི། །": { "བདག་": "I", "དེང་ཉིད་": "today itself", @@ -38281,7 +38442,7 @@ "commentary_1": "དེ་བཞིན་དུ་རྨི་ལམ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། བདེ་བ་ཞེས་པ་ནི་རྨི་ལམ་ཉིད་ཀྱིའོ། །དེའི་ཕྱིར་ལོག་འཚོས་ཡུན་རིང་དུ་གནས་ཀྱང་ངན་འགྲོར་སྐྱེ་བ་འབའ་ཞིག་ལས་གཞན་ནི་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འགའ་ཞིག་གིས་རྨི་ལམ་དུ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་བ་མྱོང་ནས་གཉིད་སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་། གཞན་ཞིག་རྨི་ལམ་དུ་ཡུད་ཙམ་བདེ་བ་མྱོང་ནས་སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའི་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྨི་ལམ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་། །གཞན་ཞིག་ཡུད་ཙམ་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྨི་ལམ་ (dream), ལོ་བརྒྱ་ (hundred years), བདེ་ (happiness), མྱོང་ (experience), སད་ (wake up), ཡུད་ཙམ་ (moment)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure comparing two scenarios\n- Use of གང་ཡིན་ to form relative clauses\n\n\nOne who experiences happiness in a dream for a hundred years\nAnd then awakens,\nAnd another who experiences happiness for just a moment\nAnd then awakens;\n\nTechnical note: This verse is likely discussing the illusory nature of temporal experiences of happiness, a common theme in Buddhist philosophy.", "translation": "One who experiences happiness in a dream for a hundred years\nAnd then awakens,\nAnd another who experiences happiness for just a moment\nAnd then awakens;" @@ -38297,9 +38458,9 @@ "translation": "Whether one experiences happiness in a dream for a hundred years\nAnd then awakens,\nOr another experiences happiness for just a moment\nAnd then awakens -" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྨི་ལམ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་། །གཞན་ཞིག་ཡུད་ཙམ་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་དུ་རྨི་ལམ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། བདེ་བ་ཞེས་པ་ནི་རྨི་ལམ་ཉིད་ཀྱིའོ། །དེའི་ཕྱིར་ལོག་འཚོས་ཡུན་རིང་དུ་གནས་ཀྱང་ངན་འགྲོར་སྐྱེ་བ་འབའ་ཞིག་ལས་གཞན་ནི་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། འགའ་ཞིག་གིས་རྨི་ལམ་དུ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་བ་མྱོང་ནས་གཉིད་སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་། གཞན་ཞིག་རྨི་ལམ་དུ་ཡུད་ཙམ་བདེ་བ་མྱོང་ནས་སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའི་\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nWhether one experiences happiness in a dream for a hundred years and then awakens,\nOr another experiences happiness for just a moment and then awakens,\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which compares two scenarios of experiencing happiness in dreams - one lasting a long time (a hundred years) and another lasting only briefly (a moment), both ending upon awakening. The commentaries emphasize that dream experiences, regardless of their perceived duration, are ultimately illusory and do not differ in their lack of lasting substance once one awakens.", - "translation": "Whether one experiences happiness in a dream for a hundred years and then awakens,\nOr another experiences happiness for just a moment and then awakens," + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྨི་ལམ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་། །གཞན་ཞིག་ཡུད་ཙམ་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་དུ་རྨི་ལམ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། བདེ་བ་ཞེས་པ་ནི་རྨི་ལམ་ཉིད་ཀྱིའོ། །དེའི་ཕྱིར་ལོག་འཚོས་ཡུན་རིང་དུ་གནས་ཀྱང་ངན་འགྲོར་སྐྱེ་བ་འབའ་ཞིག་ལས་གཞན་ནི་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། འགའ་ཞིག་གིས་རྨི་ལམ་དུ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་བ་མྱོང་ནས་གཉིད་སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་། གཞན་ཞིག་རྨི་ལམ་དུ་ཡུད་ཙམ་བདེ་བ་མྱོང་ནས་སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའི་\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the happiness mentioned refers to that experienced in dreams. It suggests that even if one lives for a long time through wrong livelihood, there is no difference other than being born in lower realms.\n\nCommentary 2: This commentary directly explains the verse, stating that it compares someone who experiences happiness for a hundred years in a dream before waking up with someone who experiences happiness for just a moment in a dream before waking up.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that the happiness experienced in dreams, whether long or short, is ultimately illusory and fleeting. They suggest that this analogy is used to illustrate the transient nature of worldly pleasures and the potential negative consequences of pursuing them.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nWhether one experiences happiness for a hundred years in a dream and then wakes up,\nOr another experiences happiness for just a moment in a dream and then wakes up;\n\nThis translation reflects the original text while incorporating the understanding that these dream experiences are metaphors for the illusory nature of worldly pleasures, regardless of their perceived duration.", + "translation": "Whether one experiences happiness for a hundred years in a dream and then wakes up,\nOr another experiences happiness for just a moment in a dream and then wakes up;" } }, "glossary": { @@ -38322,7 +38483,7 @@ "སད་པ་": "wakes" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རྨི་ལམ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་།": { "རྨི་ལམ་": "dream", "ལོ་བརྒྱ་": "hundred years", @@ -38375,15 +38536,15 @@ "རྨི་ལམ་": "dream", "ལོ་བརྒྱ་": "hundred years", "བདེ་": "happiness", - "མྱོང་": "experiences", - "སད་པ་": "awakens" + "མྱོང་": "experience", + "སད་པ་": "wake up" }, "།གཞན་ཞིག་ཡུད་ཙམ་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ།": { "གཞན་": "another", "ཡུད་ཙམ་": "moment", "བདེ་": "happiness", - "མྱོང་": "experiences", - "སད་པ་": "awakens" + "མྱོང་": "experience", + "སད་པ་": "wake up" } } } @@ -38394,7 +38555,7 @@ "commentary_1": "འདི་ལྟར་རྙེད་པ་མང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ལག་པ་སྟོང་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནོར་མེད་པའོ། །འགྲོ་ཞེས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུའོ། །", "commentary_2": "གཞན་ཡང་རྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ་ཡུན་རིང་དུས་སུ་བདེ་སྤྱད་ཀྱང་འཆི་བའི་ཚེ་ཆོམ་པོས་ཕྲོགས་པ་ཇི་བཞིན་དུ་དེ་དག་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཕྱི་མར་ཁྱེར་དབང་མེད་པས་སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ་བས་རྙེད་སོགས་ལ་སྙིང་པོ་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་བདེ་སྤྱད་ཀྱང་། །ཆོམ་པོས་ཕྲོགས་པ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ། །\n", "output": "Key terms:\nརྙེད་པ་(Gain), ཐོབ་(Obtain), ཡུན་རིང་(Long time), བདེ་སྤྱད་(Enjoy), ཆོམ་པོ་(Thief), ཕྲོགས་པ་(Rob), སྒྲེན་མོ་(Naked), ལག་པ་སྟོང་པ་(Empty-handed)\n\nGrammatical notes:\n- ཏེ and ཀྱང་ connect clauses\n- ཇི་བཞིན་དུ indicates \"just as\"\n\n\nThough one obtains many gains\nAnd enjoys them for a long time,\nJust as if robbed by a thief,\nOne goes naked and empty-handed.\n\nNote: This verse uses vivid imagery to illustrate the impermanence of worldly possessions and pleasures.", "translation": "Though one obtains many gains\nAnd enjoys them for a long time,\nJust as if robbed by a thief,\nOne goes naked and empty-handed." @@ -38410,9 +38571,9 @@ "translation": "Though one may obtain many riches\nAnd enjoy pleasures for a long time,\nLike being robbed by thieves,\nOne goes naked and empty-handed." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་བདེ་སྤྱད་ཀྱང་། །ཆོམ་པོས་ཕྲོགས་པ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ། །\n\nCommentary 1: འདི་ལྟར་རྙེད་པ་མང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ལག་པ་སྟོང་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནོར་མེད་པའོ། །འགྲོ་ཞེས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུའོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་རྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ་ཡུན་རིང་དུས་སུ་བདེ་སྤྱད་ཀྱང་འཆི་བའི་ཚེ་ཆོམ་པོས་ཕྲོགས་པ་ཇི་བཞིན་དུ་དེ་དག་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཕྱི་མར་ཁྱེར་དབང་མེད་པས་སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ་བས་རྙེད་སོགས་ལ་སྙིང་པོ་མེད་དོ། །\n", - "output": "Here is my English translation based on the input text and commentaries provided:\n\n\nThough one may acquire many possessions\nAnd enjoy them for a long time,\nJust like being robbed by a thief,\nOne goes naked and empty-handed.\n\n\nThis translation captures the core meaning that even if someone gains many material possessions and enjoys them for a long time in this life, at the time of death they cannot take anything with them. Like being robbed by a thief, one departs for the next life \"naked\" (without possessions) and empty-handed, highlighting the lack of lasting essence in worldly gains and enjoyments.", - "translation": "Though one may acquire many possessions\nAnd enjoy them for a long time,\nJust like being robbed by a thief,\nOne goes naked and empty-handed." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་བདེ་སྤྱད་ཀྱང་། །ཆོམ་པོས་ཕྲོགས་པ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ། །\n\nCommentary 1: འདི་ལྟར་རྙེད་པ་མང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ལག་པ་སྟོང་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནོར་མེད་པའོ། །འགྲོ་ཞེས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུའོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་རྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ་ཡུན་རིང་དུས་སུ་བདེ་སྤྱད་ཀྱང་འཆི་བའི་ཚེ་ཆོམ་པོས་ཕྲོགས་པ་ཇི་བཞིན་དུ་དེ་དག་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཕྱི་མར་ཁྱེར་དབང་མེད་པས་སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ་བས་རྙེད་སོགས་ལ་སྙིང་པོ་མེད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This explains that \"empty-handed\" means without wealth, and \"go\" refers to going to the next world (after death).\n\nCommentary 2: This elaborates that even if one obtains many possessions and enjoys them for a long time, at the time of death, one cannot take even a little bit to the next life. Like being robbed, one goes naked and empty-handed, showing that possessions have no essence.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that regardless of how much wealth one accumulates and enjoys in this life, at the time of death, one cannot take any of it to the next life. The phrase \"empty-handed\" is metaphorical for having no wealth in the afterlife, highlighting the impermanence and ultimate lack of essence in worldly possessions.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nThough one may acquire many possessions\nAnd enjoy them for a long time,\nJust as if robbed by thieves,\nOne departs naked, empty-handed.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the impermanence of worldly possessions and the inevitability of leaving everything behind at death, regardless of how much one accumulates or how long one enjoys it in life.", + "translation": "Though one may acquire many possessions\nAnd enjoy them for a long time,\nJust as if robbed by thieves,\nOne departs naked, empty-handed." } }, "glossary": { @@ -38436,7 +38597,7 @@ "འགྲོ་": "go" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ།": { "རྙེད་པ་": "gains", "མང་པོ་": "many", @@ -38511,13 +38672,13 @@ "བདེ་སྤྱད་": "enjoy" }, "།ཆོམ་པོས་ཕྲོགས་པ་ཇི་བཞིན་དུ།": { - "ཆོམ་པོ་": "thief", + "ཆོམ་པོས་": "thieves", "ཕྲོགས་པ་": "robbed" }, "།སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ།": { "སྒྲེན་མོ་": "naked", - "ལག་པ་སྟོང་པ་": "empty-handed", - "འགྲོ་": "go" + "ལག་པ་སྟོང་པར་": "empty-handed", + "འགྲོ་": "depart" } } } @@ -38528,7 +38689,7 @@ "commentary_1": "གལ་ཏེ་རྙེད་པ་དང་ལྡན་ན་བསོད་ནམས་བྱས་ལ་སྡིག་པ་ཟད་པར་བྱའོ་ཞེས་རྩོད་པ་བསླང་བའི་དོན་དུ། གལ་ཏེ་རྙེད་པས་ཞེས་གསུངས་སོ། །རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཞེས་པས་ནི་ལན་གསུངས་ཏེ། ཁྱོད་ནི་རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་པར་གྱུར་ན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཉིད་དུ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འགྱུར། གལ་ཏེ་བསོད་ནམས་ཀྱིས་ཅི་དགོས། རེ་ཞིག་རྙེད་པས་ནི་ཡུན་རིང་དུ་བདེ་བར་འཚོའོ་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། གལ་ཏེ་རྙེད་པས་འཚོ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་ཚང་ནས་ཡུན་རིང་པོར་གསོན་པར་གྱུར་ན། ཆོས་ལ་སྤྱོད་པ་ཇི་སྲིད་ཡུན་རིང་འཚོ། །དེ་སྲིད་དགེ་བའི་རྒྱུན་ནི་རབ་ཏུ་འཕེལ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་སྡིག་པ་ཟད་པ་དང་བསོད་ནམས་འཕེལ་བར་བྱས་བས་རྙེད་པ་དོན་ཆེ་བས་དེའི་བར་ཆད་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོའོ་ཞེ་ན། རྙེད་པའི་དོན་དུ་དེའི་བར་ཆད་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོས་པར་གྱུར་ན་བསོད་ནམས་ཟད་ཅིང་སྡིག་པ་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་རམ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་རྙེད་པས་གསོན་གྱུར་ན། །སྡིག་ཟད་བསོད་ནམས་བྱ་ཞེ་ན། །རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །བསོད་ནམས་ཟད་སྡིག་མི་འགྱུར་རམ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྙེད་པ (gain), གསོན (live/survive), སྡིག (negativity/sin), བསོད་ནམས (merit), ཁྲོས (anger)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན conditional structure\n- ཞེ་ན quotative particle indicating a hypothetical statement\n- ...རམ rhetorical question particle\n\n\nIf one survives by means of gain,\nThinking, \"I'll exhaust negativity and perform meritorious deeds,\"\nYet becomes angry for the sake of gain,\nWon't merit be exhausted and negativity increase?\n\n\nTechnical note: This verse highlights the contradiction between seeking gain for supposedly virtuous reasons and the negative consequences of becoming angry in that pursuit.", "translation": "If one survives by means of gain,\nThinking, \"I'll exhaust negativity and perform meritorious deeds,\"\nYet becomes angry for the sake of gain,\nWon't merit be exhausted and negativity increase?" @@ -38544,9 +38705,9 @@ "translation": "If one says, \"By gaining wealth I will live,\nExhaust negativities and create merit,\"\nBut becomes angry for the sake of gain,\nWon't merit be exhausted and negativity increase?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་རྙེད་པས་གསོན་གྱུར་ན། །སྡིག་ཟད་བསོད་ནམས་བྱ་ཞེ་ན། །རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །བསོད་ནམས་ཟད་སྡིག་མི་འགྱུར་རམ། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་རྙེད་པ་དང་ལྡན་ན་བསོད་ནམས་བྱས་ལ་སྡིག་པ་ཟད་པར་བྱའོ་ཞེས་རྩོད་པ་བསླང་བའི་དོན་དུ། གལ་ཏེ་རྙེད་པས་ཞེས་གསུངས་སོ། །རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཞེས་པས་ནི་ལན་གསུངས་ཏེ། ཁྱོད་ནི་རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་པར་གྱུར་ན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཉིད་དུ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འགྱུར། གལ་ཏེ་བསོད་ནམས་ཀྱིས་ཅི་དགོས། རེ་ཞིག་རྙེད་པས་ནི་ཡུན་རིང་དུ་བདེ་བར་འཚོའོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། གལ་ཏེ་རྙེད་པས་འཚོ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་ཚང་ནས་ཡུན་རིང་པོར་གསོན་པར་གྱུར་ན། ཆོས་ལ་སྤྱོད་པ་ཇི་སྲིད་ཡུན་རིང་འཚོ། །དེ་སྲིད་དགེ་བའི་རྒྱུན་ནི་རབ་ཏུ་འཕེལ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་སྡིག་པ་ཟད་པ་དང་བསོད་ནམས་འཕེལ་བར་བྱས་བས་རྙེད་པ་དོན་ཆེ་བས་དེའི་བར་ཆད་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོའོ་ཞེ་ན། རྙེད་པའི་དོན་དུ་དེའི་བར་ཆད་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོས་པར་གྱུར་ན་བསོད་ནམས་ཟད་ཅིང་སྡིག་པ་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་རམ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nIf one says, \"Should we not exhaust negative karma and accumulate merit if we can sustain ourselves through material gain?\"\nThen if one becomes angry for the sake of material gain, \nWould that not exhaust merit and increase negative karma?\n\n\nThis translation captures the core meaning of the verse, which presents a hypothetical argument about using material gain for spiritual purposes, and then counters it by pointing out that becoming angry in pursuit of material gain would actually be counterproductive, exhausting merit and increasing negative karma instead.", - "translation": "If one says, \"Should we not exhaust negative karma and accumulate merit if we can sustain ourselves through material gain?\"\nThen if one becomes angry for the sake of material gain, \nWould that not exhaust merit and increase negative karma?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་རྙེད་པས་གསོན་གྱུར་ན། །སྡིག་ཟད་བསོད་ནམས་བྱ་ཞེ་ན། །རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །བསོད་ནམས་ཟད་སྡིག་མི་འགྱུར་རམ། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་རྙེད་པ་དང་ལྡན་ན་བསོད་ནམས་བྱས་ལ་སྡིག་པ་ཟད་པར་བྱའོ་ཞེས་རྩོད་པ་བསླང་བའི་དོན་དུ། གལ་ཏེ་རྙེད་པས་ཞེས་གསུངས་སོ། །རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཞེས་པས་ནི་ལན་གསུངས་ཏེ། ཁྱོད་ནི་རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་པར་གྱུར་ན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཉིད་དུ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འགྱུར། གལ་ཏེ་བསོད་ནམས་ཀྱིས་ཅི་དགོས། རེ་ཞིག་རྙེད་པས་ནི་ཡུན་རིང་དུ་བདེ་བར་འཚོའོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། གལ་ཏེ་རྙེད་པས་འཚོ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་ཚང་ནས་ཡུན་རིང་པོར་གསོན་པར་གྱུར་ན། ཆོས་ལ་སྤྱོད་པ་ཇི་སྲིད་ཡུན་རིང་འཚོ། །དེ་སྲིད་དགེ་བའི་རྒྱུན་ནི་རབ་ཏུ་འཕེལ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་སྡིག་པ་ཟད་པ་དང་བསོད་ནམས་འཕེལ་བར་བྱས་བས་རྙེད་པ་དོན་ཆེ་བས་དེའི་བར་ཆད་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོའོ་ཞེ་ན། རྙེད་པའི་དོན་དུ་དེའི་བར་ཆད་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོས་པར་གྱུར་ན་བསོད་ནམས་ཟད་ཅིང་སྡིག་པ་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་རམ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the verse is raising a debate about whether one should accumulate merit and exhaust negative karma if one has wealth. It then provides a response, saying that if one becomes angry for the sake of wealth, wouldn't that be counterproductive? It questions the need for merit if one thinks that wealth alone will bring long-term happiness.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates on the idea that if one lives long due to having wealth, one should use that opportunity to practice Dharma, increase virtues, and exhaust negative karma. However, it then questions whether becoming angry at obstacles to wealth would actually deplete merit and increase negative karma.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries highlight the contrast between the initial assumption that wealth can be used for spiritual purposes and the reality that attachment to wealth can lead to negative emotions like anger, which are spiritually harmful. They emphasize that the intention behind actions is crucial, and that anger arising from attachment to wealth negates any potential spiritual benefits.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nIf one says, \"Should we exhaust negative karma and create merit through wealth that sustains life?\"\nThen if one becomes angry for the sake of wealth,\nWouldn't that deplete merit and generate negative karma instead?\n\n\nThis translation captures the rhetorical structure of the verse, presenting an initial proposition about using wealth for spiritual purposes, followed by a counterargument that points out how attachment to wealth can lead to spiritually harmful emotions and actions.", + "translation": "If one says, \"Should we exhaust negative karma and create merit through wealth that sustains life?\"\nThen if one becomes angry for the sake of wealth,\nWouldn't that deplete merit and generate negative karma instead?" } }, "glossary": { @@ -38566,7 +38727,7 @@ "སྡིག": "wrong" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་རྙེད་པས་གསོན་གྱུར་ན། །སྡིག་ཟད་བསོད་ནམས་བྱ་ཞེ་ན། །": { "རྙེད་པ": "gain", "གསོན": "survive", @@ -38616,17 +38777,17 @@ }, "04_commentary_assisted": { "གལ་ཏེ་རྙེད་པས་གསོན་གྱུར་ན། །སྡིག་ཟད་བསོད་ནམས་བྱ་ཞེ་ན། །": { - "རྙེད་པ": "material gain", - "གསོན": "sustain", + "རྙེད་པ": "wealth", + "གསོན": "sustains life", "སྡིག": "negative karma", "ཟད": "exhaust", "བསོད་ནམས": "merit" }, "རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །བསོད་ནམས་ཟད་སྡིག་མི་འགྱུར་རམ། །": { - "རྙེད་པ": "material gain", + "རྙེད་པ": "wealth", "ཁྲོས": "angry", "བསོད་ནམས": "merit", - "ཟད": "exhaust", + "ཟད": "deplete", "སྡིག": "negative karma" } } @@ -38638,7 +38799,7 @@ "commentary_1": "གང་གི་དོན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་དོན་ཏེ་དགེ་བའི་དོན་དུའོ། །སྡིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་དགེ་བའོ། །", "commentary_2": "དེ་བས་ན་གང་གི་དོན་དུ་བདག་གི་གསོན་པའི་དགོས་པ་བསོད་ནམས་དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན་སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི་གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་གི་དོན་དུ་བདག་གསོན་པ། །དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི། །གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགསོན་པ (to live, life), ཉམས་ (to deteriorate, decline), སྡིག་པ (sin, negative action)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན conditional structure\n- འབའ་ཞིག emphasizing \"only\"\n- ཅི་ཞིག interrogative particle\n\n\nIf that very purpose for which I live\nShould become deteriorated,\nWhat use is a life\nThat only commits negative actions?\n\nTechnical note: This verse appears to be reflecting on the importance of maintaining one's spiritual purpose in life, suggesting that a life without such purpose and only engaged in negative actions is considered meaningless from a Buddhist perspective.", "translation": "If that very purpose for which I live\nShould become deteriorated,\nWhat use is a life\nThat only commits negative actions?" @@ -38654,9 +38815,9 @@ "translation": "If the very purpose for which I live\nShould become corrupted or decline,\nThen what use is this life\nThat only commits evil deeds?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་གི་དོན་དུ་བདག་གསོན་པ། །དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི། །གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: གང་གི་དོན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་དོན་ཏེ་དགེ་བའི་དོན་དུའོ། །སྡིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་དགེ་བའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བས་ན་གང་གི་དོན་དུ་བདག་གི་གསོན་པའི་དགོས་པ་བསོད་ནམས་དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན་སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི་གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nIf the very purpose for which I live\nShould become corrupted,\nThen what use is this life\nThat only commits evil deeds?\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that if one's life purpose (which should be for virtuous aims) becomes degraded, and one ends up only committing negative actions, then such a life has lost its meaning and value.", - "translation": "If the very purpose for which I live\nShould become corrupted,\nThen what use is this life\nThat only commits evil deeds?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་གི་དོན་དུ་བདག་གསོན་པ། །དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི། །གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: གང་གི་དོན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་དོན་ཏེ་དགེ་བའི་དོན་དུའོ། །སྡིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་དགེ་བའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བས་ན་གང་གི་དོན་དུ་བདག་གི་གསོན་པའི་དགོས་པ་བསོད་ནམས་དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན་སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི་གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"for the sake of which\" refers to virtuous purposes. It also clarifies that \"sin\" means non-virtue.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that if the purpose of one's life, which is to accumulate merit, is lost, then a life that only commits sins becomes meaningless.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that the purpose of life is to engage in virtuous actions and accumulate merit. If this purpose is lost and one only engages in non-virtuous actions (sins), then such a life becomes meaningless.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nIf the very purpose for which I live\nShould become corrupted,\nWhat use is a life\nThat only commits sins?\n\nThis translation reflects the idea that life's purpose is to do good, and if that purpose is lost, leaving only sinful actions, such a life becomes pointless.", + "translation": "If the very purpose for which I live\nShould become corrupted,\nWhat use is a life\nThat only commits sins?" } }, "glossary": { @@ -38680,7 +38841,7 @@ "གསོན་པ་": "life" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་གི་དོན་དུ་བདག་གསོན་པ། །": { "དོན་དུ་": "purpose", "གསོན་པ་": "live" @@ -38740,7 +38901,7 @@ "ཉམས་": "corrupted" }, "སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི། །": { - "སྡིག་པ་": "evil deeds", + "སྡིག་པ་": "sins", "བྱེད་པ་": "commits" }, "གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ། །": { @@ -38755,7 +38916,7 @@ "commentary_1": "གལ་ཏེ་གཞན་ཡང་མི་སྙན་པར་སྒྲོགས་པ་ཡིན་པས་དེ་ལ་ཞེ་སྡང་བྱེད་པའི་ལྟ་ན་གཞན་ལ་མི་སྙན་པར་སྒྲོགས་པ་ལ་ཡང་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད། བདག་ལ་མི་སྙན་པར་སྒྲོགས་པ་མི་སྙན་པ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་གཞན་ལ་མི་སྙན་པར་སྒྲོགས་པ་ཡང་མི་སྙན་པ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཡང་ཁྲོ་བར་རིགས་སོ།", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་གཞན་བདག་ལ་དད་པ་ཉམས་པར་བྱེད་པས་མི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་ལ་ཁྲོའོ་ཞེ་ན། འོ་ན་གཞན་ལ་མི་སྙན་པ་བརྗོད་པ་ལའང་ཁྱོད་དེ་བཞིན་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད་དེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཉམས་བྱེད་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཁྲོ་ཞེ་ན། །གཞན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད་ལའང་ཁྱོད། །དེ་བཞིན་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་མི་བྱེད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), ཉམས་བྱེད་ (harm/degrade), མི་སྙན་ (unpleasant/harsh), སྨྲ་ (speak), ཁྲོ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ཞེ་ན། (If...then) conditional structure\n- ལ་ (to/towards) indicating indirect object\n- ལའང་ (also to) combining ལ་ with འང་ (also)\n- ཅི་སྟེ་ (why) rhetorical question marker\n\n\nIf you become angry at those who harm sentient beings\nBy speaking harsh words,\nWhy then do you not likewise become angry\nAt yourself who also speaks harshly to others?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the inconsistency in one's reaction to harsh speech, challenging the practitioner to examine their own behavior in light of their reactions to others.", "translation": "If you become angry at those who harm sentient beings\nBy speaking harsh words,\nWhy then do you not likewise become angry\nAt yourself who also speaks harshly to others?" @@ -38771,9 +38932,9 @@ "translation": "If you become angry at beings\nWho speak unpleasant words to harm you,\nWhy then do you not likewise\nBecome angry at those who speak unpleasantly to others?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཉམས་བྱེད་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཁྲོ་ཞེ་ན། །གཞན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད་ལའང་ཁྱོད། །དེ་བཞིན་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་མི་བྱེད། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་གཞན་ཡང་མི་སྙན་པར་སྒྲོགས་པ་ཡིན་པས་དེ་ལ་ཞེ་སྡང་བྱེད་པའི་ལྟ་ན་གཞན་ལ་མི་སྙན་པར་སྒྲོགས་པ་ལ་ཡང་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད། བདག་ལ་མི་སྙན་པར་སྒྲོགས་པ་མི་སྙན་པ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་གཞན་ལ་མི་སྙན་པར་སྒྲོགས་པ་ཡང་མི་སྙན་པ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཡང་ཁྲོ་བར་རིགས་སོ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་གཞན་བདག་ལ་དད་པ་ཉམས་པར་བྱེད་པས་མི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་ལ་ཁྲོའོ་ཞེ་ན། འོ་ན་གཞན་ལ་མི་སྙན་པ་བརྗོད་པ་ལའང་ཁྱོད་དེ་བཞིན་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད་དེ།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nIf you become angry at those who speak unpleasantly,\nHarming sentient beings,\nWhy then do you not likewise become angry\nAt yourself when you speak unpleasantly of others?\n", - "translation": "If you become angry at those who speak unpleasantly,\nHarming sentient beings,\nWhy then do you not likewise become angry\nAt yourself when you speak unpleasantly of others?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཉམས་བྱེད་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཁྲོ་ཞེ་ན། །གཞན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད་ལའང་ཁྱོད། །དེ་བཞིན་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་མི་བྱེད། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་གཞན་ཡང་མི་སྙན་པར་སྒྲོགས་པ་ཡིན་པས་དེ་ལ་ཞེ་སྡང་བྱེད་པའི་ལྟ་ན་གཞན་ལ་མི་སྙན་པར་སྒྲོགས་པ་ལ་ཡང་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད། བདག་ལ་མི་སྙན་པར་སྒྲོགས་པ་མི་སྙན་པ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་གཞན་ལ་མི་སྙན་པར་སྒྲོགས་པ་ཡང་མི་སྙན་པ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཡང་ཁྲོ་བར་རིགས་སོ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་གཞན་བདག་ལ་དད་པ་ཉམས་པར་བྱེད་པས་མི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་ལ་ཁྲོའོ་ཞེ་ན། འོ་ན་གཞན་ལ་མི་སྙན་པ་བརྗོད་པ་ལའང་ཁྱོད་དེ་བཞིན་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད་དེ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that if one gets angry at others for speaking unpleasantly about oneself, then one should also get angry at those who speak unpleasantly about others. The unpleasant speech is equally harmful whether directed at oneself or others.\n\nCommentary 2: This commentary poses a question: if one gets angry at beings who speak unpleasantly and cause one's faith to decline, then why doesn't one also get angry at those who speak unpleasantly about others?\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the inconsistency in getting angry only when unpleasant speech is directed at oneself, but not when it's directed at others. They suggest that unpleasant speech is equally harmful regardless of its target, and one should have a consistent reaction to it.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIf you become angry at those who harm sentient beings\nBy speaking unpleasantly about you,\nWhy then do you not similarly become angry\nAt those who speak unpleasantly about others?\n\nThis translation reflects the core message from both commentaries, highlighting the inconsistency in one's reaction to unpleasant speech depending on its target, and suggesting that one should have a more balanced and consistent approach to such situations.", + "translation": "If you become angry at those who harm sentient beings\nBy speaking unpleasantly about you,\nWhy then do you not similarly become angry\nAt those who speak unpleasantly about others?" } }, "glossary": { @@ -38790,7 +38951,7 @@ "ཁྲོ་": "upset" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཉམས་བྱེད་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཁྲོ་ཞེ་ན། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "ཉམས་བྱེད་": "harm", @@ -38834,12 +38995,15 @@ "04_commentary_assisted": { "གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཉམས་བྱེད་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཁྲོ་ཞེ་ན། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "ཉམས་བྱེད་": "harm", "མི་སྙན་": "unpleasantly", + "སྨྲ་": "speak", "ཁྲོ་": "angry" }, "གཞན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད་ལའང་ཁྱོད། །དེ་བཞིན་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་མི་བྱེད། །": { "གཞན་": "others", "མི་སྙན་": "unpleasantly", + "བརྗོད་": "speak", "ཁྲོ་": "angry" } } @@ -38851,7 +39015,7 @@ "commentary_1": "།གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་དེ་ལ་བརྟེན་པའི་མ་དད་པ་དང་མི་སྙན་པར་སྨྲས་པ་ལ་སོགས་པ་གཞན་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ནི་བཟོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་ན། ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་ཉིད་གཞན་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རང་ལ་མི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་ལ་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་བཟོད་པར་རིགས་པ་ཉིད་དེ། བཟོད་པའི་རྒྱུ་མ་དད་པ་གཞན་ལ་རག་ལས་པ་གཉིས་ཀ་ལ་ཡང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "commentary_2": "དེ་ལས་གཞན་དད་པ་ཉམས་པར་བྱེད་པས་སོ། །གཞན་ལ་གཞན་དད་མ་དད་ནི་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་དད་པ་ཡོད་མེད་ལ་རག་ལས་པས་གཞན་ལ་དད་པ་མེད་པ་ལ་ཁྱོད་བཟོད་པར་བྱེད་ན་འོ་ན་བདག་ལ་མི་སྙན་པ་སྨྲ་བ་ལ་ཡང་ཅིས་མི་བཟོད་དེ། དེ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེས་པ་ལ་རག་ལས་པའི་ཕྱིར།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །ཉོན་མོངས་སྐྱེ་ལ་རག་ལས་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nམ་དད་ (lack of faith), རག་ལས་ (depend on), བཟོད་ (tolerate/patience), \nཉོན་མོངས་ (afflictions/kleśas), མི་སྙན་ (unpleasant/harsh)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure in lines 1-2 and 3-4\n- ན་ conditional in line 2\n- ལ་ object markers\n- Rhetorical question in line 4 (ཅིས་མི་)\n\n\nSince lack of faith depends on others,\nIf you tolerate those without faith,\nSince harsh speech depends on arising afflictions,\nWhy not tolerate unpleasant words?\n\n\nThis verse contrasts tolerance for those lacking faith with tolerance for harsh speech, emphasizing that both stem from external factors (others' influence and afflictions respectively). The rhetorical question challenges the reader to extend the same patience to harsh words as they might to those without faith.", "translation": "Since lack of faith depends on others,\nIf you tolerate those without faith,\nSince harsh speech depends on arising afflictions,\nWhy not tolerate unpleasant words?" @@ -38867,9 +39031,9 @@ "translation": "If you tolerate those without faith\nWho depend on others' lack of faith,\nWhy not tolerate unpleasant speech\nWhich depends on arising afflictions?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །ཉོན་མོངས་སྐྱེ་ལ་རག་ལས་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད། །\n\nCommentary 1: །གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་དེ་ལ་བརྟེན་པའི་མ་དད་པ་དང་མི་སྙན་པར་སྨྲས་པ་ལ་སོགས་པ་གཞན་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ནི་བཟོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་ན། ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་ཉིད་གཞན་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རང་ལ་མི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་ལ་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་བཟོད་པར་རིགས་པ་ཉིད་དེ། བཟོད་པའི་རྒྱུ་མ་དད་པ་གཞན་ལ་རག་ལས་པ་གཉིས་ཀ་ལ་ཡང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལས་གཞན་དད་པ་ཉམས་པར་བྱེད་པས་སོ། །གཞན་ལ་གཞན་དད་མ་དད་ནི་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་དད་པ་ཡོད་མེད་ལ་རག་ལས་པས་གཞན་ལ་དད་པ་མེད་པ་ལ་ཁྱོད་བཟོད་པར་བྱེད་ན་འོ་ན་བདག་ལ་མི་སྙན་པ་སྨྲ་བ་ལ་ཡང་ཅིས་མི་བཟོད་དེ། དེ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེས་པ་ལ་རག་ལས་པའི་ཕྱིར།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nIf you can tolerate those without faith,\nSince their lack of faith depends on others,\nWhy can't you tolerate harsh words,\nSince they depend on arising afflictions?\n\n\nThis translation captures the core meaning of the Tibetan verse, which draws a parallel between tolerating others' lack of faith and tolerating harsh words directed at oneself. The commentaries explain that both situations depend on external factors - others' qualities or afflictions - and therefore should be treated with equal patience and tolerance.", - "translation": "If you can tolerate those without faith,\nSince their lack of faith depends on others,\nWhy can't you tolerate harsh words,\nSince they depend on arising afflictions?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །ཉོན་མོངས་སྐྱེ་ལ་རག་ལས་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད། །\n\nCommentary 1: །གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་དེ་ལ་བརྟེན་པའི་མ་དད་པ་དང་མི་སྙན་པར་སྨྲས་པ་ལ་སོགས་པ་གཞན་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ནི་བཟོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་ན། ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་ཉིད་གཞན་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རང་ལ་མི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་ལ་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་བཟོད་པར་རིགས་པ་ཉིད་དེ། བཟོད་པའི་རྒྱུ་མ་དད་པ་གཞན་ལ་རག་ལས་པ་གཉིས་ཀ་ལ་ཡང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལས་གཞན་དད་པ་ཉམས་པར་བྱེད་པས་སོ། །གཞན་ལ་གཞན་དད་མ་དད་ནི་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་དད་པ་ཡོད་མེད་ལ་རག་ལས་པས་གཞན་ལ་དད་པ་མེད་པ་ལ་ཁྱོད་བཟོད་པར་བྱེད་ན་འོ་ན་བདག་ལ་མི་སྙན་པ་སྨྲ་བ་ལ་ཡང་ཅིས་མི་བཟོད་དེ། དེ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེས་པ་ལ་རག་ལས་པའི་ཕྱིར།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary suggests that if one can be patient with others' lack of faith because it depends on external factors, then one should also be patient with harsh words directed at oneself. The reason given is that both situations arise from afflictive emotions that depend on external conditions, so the cause for patience is the same in both cases.\n\nCommentary 2: This commentary explains that others' faith or lack of faith depends on their own qualities and beliefs. If one can be patient with others' lack of faith, then one should also be patient with harsh words directed at oneself, as both arise from afflictive emotions.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the parallel between others' lack of faith and harsh words directed at oneself. They argue that since both situations arise from afflictive emotions dependent on external factors, one should approach them with equal patience.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nIf you can tolerate those without faith\nBecause their disbelief depends on others,\nWhy not tolerate harsh words as well,\nSince they too depend on arising afflictions?\n\n\nThis translation captures the core message of the verse, emphasizing the parallel between tolerating others' lack of faith and tolerating harsh words directed at oneself, based on the understanding that both arise from afflictive emotions dependent on external conditions.", + "translation": "If you can tolerate those without faith\nBecause their disbelief depends on others,\nWhy not tolerate harsh words as well,\nSince they too depend on arising afflictions?" } }, "glossary": { @@ -38888,7 +39052,7 @@ "བཟོད་": "forgive" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །": { "མ་དད་": "lack of faith", "གཞན་": "others", @@ -38933,9 +39097,10 @@ }, "04_commentary_assisted": { "མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །": { - "མ་དད་": "without faith", + "མ་དད་": "disbelief", + "གཞན་": "others", "རག་ལས་": "depends", - "དད་པ་མེད་": "lack of faith", + "དད་པ་མེད་": "without faith", "བཟོད་": "tolerate" }, "ཉོན་མོངས་སྐྱེ་ལ་རག་ལས་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད། །": { @@ -38954,7 +39119,7 @@ "commentary_1": "དེ་ལྟ་ན་སྐུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་ཁྲོ་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། སྐུ་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མཆོད་རྟེན་ནི་མཆོད་རྟེན་ཉིད་དོ། །འཁྱལ་པ་ནི་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པ་རྗེས་སུ་བརྗོད་པའོ། །འཇིག་པར་བྱེད་པ་ནི་ཉམས་པར་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་བཤེས་ལ་ཉེས་པ་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་ལ་གནོད་པ་མེད་པ་དང་། གནོད་པ་ཅན་ལ་ཉེས་པ་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། སྐུ་གཟུགས་དང་མཆོད་རྟེན་དང་དམ་ཆོས་ལ་འཁྱལ་པ་སྟེ་ཚུལ་དེ་མི་མཐུན་པ་སྨྲ་ཞིང་དེ་དག་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལའང་བདག་གི་སྙིང་རྗེས་དེ་བཟློག་པར་བྱའི་ཞེ་སྡང་བྱ་བར་མི་རིགས་ཏེ། ཡུལ་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ལ་གནོད་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་མངའ་ཞིང་གནོད་བྱེད་ནི་སྙིང་རྗེའི་གནས་ཡིན་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་དམ་ཆོས་ལ། །འཁྱལ་ཞིང་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལའང་། །བདག་གིས་ཞེ་སྡང་མི་རིགས་ཏེ། །སངས་རྒྱས་སོགས་ལ་གནོད་མི་མངའ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསྐུ་གཟུགས་ (sacred images), མཆོད་རྟེན་ (stupa), དམ་ཆོས་ (holy Dharma), འཁྱལ་ (disrespect), འཇིག་པ་ (destroy), ཞེ་སྡང་ (anger), སངས་རྒྱས་ (Buddha)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ (to/towards) used twice to indicate objects\n- ལའང་ (even to/towards)\n- མི་རིགས་ (is not appropriate)\n- མི་མངའ་ (do not possess/have)\n\n\nEven towards those who disrespect and destroy\nSacred images, stupas, and the holy Dharma,\nIt is not appropriate for me to feel anger;\nThe Buddhas and others are not harmed.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist practice of patience and non-anger, even in the face of actions that might seem to desecrate holy objects. It reflects the understanding that the ultimate nature of Buddhas and the Dharma is beyond harm.", "translation": "Even towards those who disrespect and destroy\nSacred images, stupas, and the holy Dharma,\nIt is not appropriate for me to feel anger;\nThe Buddhas and others are not harmed." @@ -38970,9 +39135,9 @@ "translation": "Even towards those who damage or destroy\nSacred images, stupas, or holy scriptures,\nIt is not right for me to feel anger,\nFor the buddhas and such cannot truly be harmed." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་དམ་ཆོས་ལ། །འཁྱལ་ཞིང་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལའང་། །བདག་གིས་ཞེ་སྡང་མི་རིགས་ཏེ། །སངས་རྒྱས་སོགས་ལ་གནོད་མི་མངའ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟ་ན་སྐུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་ཁྲོ་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། སྐུ་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མཆོད་རྟེན་ནི་མཆོད་རྟེན་ཉིད་དོ། །འཁྱལ་པ་ནི་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པ་རྗེས་སུ་བརྗོད་པའོ། །འཇིག་པར་བྱེད་པ་ནི་ཉམས་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་བཤེས་ལ་ཉེས་པ་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་ལ་གནོད་པ་མེད་པ་དང་། གནོད་པ་ཅན་ལ་ཉེས་པ་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། སྐུ་གཟུགས་དང་མཆོད་རྟེན་དང་དམ་ཆོས་ལ་འཁྱལ་པ་སྟེ་ཚུལ་དེ་མི་མཐུན་པ་སྨྲ་ཞིང་དེ་དག་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལའང་བདག་གི་སྙིང་རྗེས་དེ་བཟློག་པར་བྱའི་ཞེ་སྡང་བྱ་བར་མི་རིགས་ཏེ། ཡུལ་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ལ་གནོད་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་མངའ་ཞིང་གནོད་བྱེད་ནི་སྙིང་རྗེའི་གནས་ཡིན་པས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan text, based on the commentaries provided:\n\n\nEven towards those who disrespect or destroy\nBuddha images, stupas, and sacred texts,\nIt is not right for me to feel anger,\nFor the Buddhas and others cannot be harmed.\n", - "translation": "Even towards those who disrespect or destroy\nBuddha images, stupas, and sacred texts,\nIt is not right for me to feel anger,\nFor the Buddhas and others cannot be harmed." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་དམ་ཆོས་ལ། །འཁྱལ་ཞིང་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལའང་། །བདག་གིས་ཞེ་སྡང་མི་རིགས་ཏེ། །སངས་རྒྱས་སོགས་ལ་གནོད་མི་མངའ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟ་ན་སྐུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་ཁྲོ་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། སྐུ་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མཆོད་རྟེན་ནི་མཆོད་རྟེན་ཉིད་དོ། །འཁྱལ་པ་ནི་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པ་རྗེས་སུ་བརྗོད་པའོ། །འཇིག་པར་བྱེད་པ་ནི་ཉམས་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་བཤེས་ལ་ཉེས་པ་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་ལ་གནོད་པ་མེད་པ་དང་། གནོད་པ་ཅན་ལ་ཉེས་པ་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། སྐུ་གཟུགས་དང་མཆོད་རྟེན་དང་དམ་ཆོས་ལ་འཁྱལ་པ་སྟེ་ཚུལ་དེ་མི་མཐུན་པ་སྨྲ་ཞིང་དེ་དག་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལའང་བདག་གི་སྙིང་རྗེས་དེ་བཟློག་པར་བྱའི་ཞེ་སྡང་བྱ་བར་མི་རིགས་ཏེ། ཡུལ་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ལ་གནོད་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་མངའ་ཞིང་གནོད་བྱེད་ནི་སྙིང་རྗེའི་གནས་ཡིན་པས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that although one might think it's appropriate to be angry at those who harm sacred objects like statues, it's not correct. It defines terms like \"statues,\" \"stupas,\" and explains that \"disrespecting\" means speaking inappropriately, while \"destroying\" means damaging.\n\nCommentary 2: This commentary discusses refraining from anger towards those who harm friends or sacred objects. It explains that one should not be angry at those who disrespect or destroy statues, stupas, or holy scriptures. Instead, one should feel compassion and try to stop such actions without anger, because the Buddhas and other holy beings are not actually harmed, and those who cause harm are objects of compassion.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that it's inappropriate to feel anger towards those who disrespect or damage sacred Buddhist objects. The first commentary defines terms, while the second provides more context and reasoning. The key point is that one should respond with compassion rather than anger, understanding that the sacred beings are not truly harmed and that those causing damage are actually in need of compassion.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nEven towards those who disrespect and destroy\nStatues, stupas, and holy scriptures,\nIt is not right for me to feel anger,\nFor the Buddhas and others are not truly harmed.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on refraining from anger, even when sacred objects are mistreated, understanding that the enlightened beings are beyond harm and that compassion is the appropriate response.", + "translation": "Even towards those who disrespect and destroy\nStatues, stupas, and holy scriptures,\nIt is not right for me to feel anger,\nFor the Buddhas and others are not truly harmed." } }, "glossary": { @@ -38995,7 +39160,7 @@ "གནོད་": "harmed" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་དམ་ཆོས་ལ། །": { "སྐུ་གཟུགས་": "Sacred images", "མཆོད་རྟེན་": "stupas", @@ -39059,9 +39224,9 @@ }, "04_commentary_assisted": { "སྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་དམ་ཆོས་ལ། །": { - "སྐུ་གཟུགས་": "Buddha images", + "སྐུ་གཟུགས་": "statues", "མཆོད་རྟེན་": "stupas", - "དམ་ཆོས་": "sacred texts" + "དམ་ཆོས་": "holy scriptures" }, "འཁྱལ་ཞིང་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལའང་། །": { "འཁྱལ་": "disrespect", @@ -39074,8 +39239,7 @@ }, "སངས་རྒྱས་སོགས་ལ་གནོད་མི་མངའ། །": { "སངས་རྒྱས་": "Buddhas", - "གནོད་": "harmed", - "མི་མངའ་": "cannot be" + "གནོད་": "harmed" } } } @@ -39086,7 +39250,7 @@ "commentary_1": "གཉེན་ནི་འབྲེལ་པའོ། །རྐྱེན་དག་ལ་འགྱུར་བ་ཞེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་བུའི་རྐྱེན་ལས་འབྱུང་བའོ་ཞེས་རྣམ་པར་དཔྱད་པའོ། །འདི་ལྟར་བསམས་ལ་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཞེ་སྡང་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཆོས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པ་དང་། གནོད་པ་ལ་མི་འཇིགས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་དུ་ལེན་པའི་བཟོད་པ་བསྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། བླ་མ་དང་གཉེན་དང་བཤེས་ལ་སོགས་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ལའང་སྔ་མ་དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་ཞེས་སོགས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་རྐྱེན་དག་ལས་འགྱུར་བར་མཐོང་ནས་ཁྲོ་བ་བཟློག་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབླ་མ་གཉེན་ལ་སོགས་པ་དང་། །བཤེས་ལ་གནོད་པ་བྱེད་རྣམས་ལའང་། །སྔ་མའི་ཚུལ་གྱིས་རྐྱེན་དག་ལས། །འགྱུར་བར་མཐོང་ནས་ཁྲོ་བ་བཟློག །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབླ་མ་ (Lama), གཉེན་ (relatives), བཤེས་ (friends), གནོད་པ་ (harm), རྐྱེན་ (conditions), ཁྲོ་བ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་པ་ (and so forth) extends the list of people\n- རྣམས་ལའང་ (also to those who) introduces the object of anger\n- སྔ་མའི་ཚུལ་གྱིས་ (in the manner of the previous) refers to a previously mentioned method\n- མཐོང་ནས་ (having seen) indicates the reason for the action\n\n\nTowards those who harm lamas, relatives, and so forth,\nAnd also friends,\nSeeing that [their actions] arise from conditions,\nIn the manner previously [explained],\nTurn away anger.\n\n\nNote: This verse appears to be instructing the practitioner to avoid anger towards those who harm respected figures and loved ones by recognizing that their harmful actions arise from conditions, likely referring to the Buddhist concept of dependent origination.", "translation": "Towards those who harm lamas, relatives, and so forth,\nAnd also friends,\nSeeing that [their actions] arise from conditions,\nIn the manner previously [explained],\nTurn away anger." @@ -39102,9 +39266,9 @@ "translation": "Even towards those who harm our teachers, relatives, and friends,\nWhen we see that they too are changed by conditions,\nJust like in the previous examples,\nWe should reverse our anger." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབླ་མ་གཉེན་ལ་སོགས་པ་དང་། །བཤེས་ལ་གནོད་པ་བྱེད་རྣམས་ལའང་། །སྔ་མའི་ཚུལ་གྱིས་རྐྱེན་དག་ལས། །འགྱུར་བར་མཐོང་ནས་ཁྲོ་བ་བཟློག །\n\nCommentary 1: གཉེན་ནི་འབྲེལ་པའོ། །རྐྱེན་དག་ལ་འགྱུར་བ་ཞེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་བུའི་རྐྱེན་ལས་འབྱུང་བའོ་ཞེས་རྣམ་པར་དཔྱད་པའོ། །འདི་ལྟར་བསམས་ལ་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཞེ་སྡང་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཆོས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པ་དང་། གནོད་པ་ལ་མི་འཇིགས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་དུ་ལེན་པའི་བཟོད་པ་བསྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། བླ་མ་དང་གཉེན་དང་བཤེས་ལ་སོགས་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ལའང་སྔ་མ་དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་ཞེས་སོགས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་རྐྱེན་དག་ལས་འགྱུར་བར་མཐོང་ནས་ཁྲོ་བ་བཟློག་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nEven towards those who harm our teachers, relatives, and friends,\nSeeing that they too are changed by conditions,\nAs explained previously,\nWe should reverse our anger.\n", - "translation": "Even towards those who harm our teachers, relatives, and friends,\nSeeing that they too are changed by conditions,\nAs explained previously,\nWe should reverse our anger." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བླ་མ་གཉེན་ལ་སོགས་པ་དང་། །བཤེས་ལ་གནོད་པ་བྱེད་རྣམས་ལའང་། །སྔ་མའི་ཚུལ་གྱིས་རྐྱེན་དག་ལས། །འགྱུར་བར་མཐོང་ནས་ཁྲོ་བ་བཟློག །\n\nCommentary 1: གཉེན་ནི་འབྲེལ་པའོ། །རྐྱེན་དག་ལ་འགྱུར་བ་ཞེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་བུའི་རྐྱེན་ལས་འབྱུང་བའོ་ཞེས་རྣམ་པར་དཔྱད་པའོ། །འདི་ལྟར་བསམས་ལ་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཞེ་སྡང་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཆོས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པ་དང་། གནོད་པ་ལ་མི་འཇིགས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་དུ་ལེན་པའི་བཟོད་པ་བསྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། བླ་མ་དང་གཉེན་དང་བཤེས་ལ་སོགས་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ལའང་སྔ་མ་དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་ཞེས་སོགས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་རྐྱེན་དག་ལས་འགྱུར་བར་མཐོང་ནས་ཁྲོ་བ་བཟློག་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"relatives\" refers to connections or relationships. It emphasizes examining how situations arise from various conditions. The main point is to teach that one should not feel anger towards sentient beings when considering these factors.\n\nCommentary 2:\nThis commentary outlines three aspects of patience: contemplating the Dharma, fearlessness towards harm, and cultivating patience that accepts suffering. It explains that even when teachers, relatives, and friends cause harm, one should recognize that everything arises from conditions (as explained previously) and thus abandon anger.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize understanding the interdependent nature of phenomena and how harmful actions arise due to various conditions. They stress the importance of not giving rise to anger, even towards those close to us who may cause harm, by recognizing the conditioned nature of their actions.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nEven towards those who harm our teachers, relatives, and friends,\nSeeing how they are influenced by conditions, as explained before,\nWe should abandon anger.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on understanding the conditioned nature of harmful actions and the importance of abandoning anger through this understanding, even when the harm is directed at those close to us.", + "translation": "Even towards those who harm our teachers, relatives, and friends,\nSeeing how they are influenced by conditions, as explained before,\nWe should abandon anger." } }, "glossary": { @@ -39122,7 +39286,7 @@ "བཟློག་": "stave off" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བླ་མ་གཉེན་ལ་སོགས་པ་དང་། །བཤེས་ལ་གནོད་པ་བྱེད་རྣམས་ལའང་།": { "བླ་མ་": "lamas", "གཉེན་": "relatives", @@ -39176,9 +39340,9 @@ }, "།སྔ་མའི་ཚུལ་གྱིས་རྐྱེན་དག་ལས། །འགྱུར་བར་མཐོང་ནས་ཁྲོ་བ་བཟློག །": { "རྐྱེན་": "conditions", - "འགྱུར་བ་": "changed", + "མཐོང་": "seeing", "ཁྲོ་བ་": "anger", - "བཟློག་": "reverse" + "བཟློག་": "abandon" } } } @@ -39189,7 +39353,7 @@ "commentary_1": " ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ་སེམས་ཡོད་པ་ནི་སེམས་ཅན་ནོ། །སེམས་མེད་པ་ནི་དབྱུག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །གནོད་པ་བྱས་པ་ནི་གནོད་པ་དེ་སྐྱེད་པའོ། །ཅི་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་གནོད་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་གཉིས་ལས་སེམས་ཡོད་ཁོ་ན་བཀར་ཏེ་མ་ཁྲོ་ཅིག་ཅེས་བྱ་བའོ། །ད་ནི་དེ་དག་གཉིས་ཀའི་ཉེས་པ་ཐུན་མོང་དུ་སུན་དབྱུང་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དགྲ་ཁྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་མི་རིགས་པ་དང་། དེས་ན་དེ་ལ་ཁྲོ་བ་སྤང་བ་དང་། དེའི་ཐབས་སུ་ཆགས་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སེམས་མེད་དང་གནོད་པར་མཚུངས་པ་དང་། ཁྲོ་མཁན་དང་ཉེས་པ་མཚུངས་པ་དང་། གནོད་པ་ལས་ལས་བྱུང་བས་དགྲ་ལ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་ཡོད་དང་སེམས་མེད་གཉིས་ཀས་གནོད་པ་བྱས་པར་འདྲ་ན། སེམས་ཡོད་ཁོ་ན་ཅི་སྟེ་གུད་དུ་བཀར་ཏེ་བཀོན་དེ་བས་ན་གནོད་པ་བཟོད་པར་གྱིས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་ཡོད་དང་། །སེམས་མེད་གཉི་གས་གནོད་བྱས་ན། །སེམས་ཡོད་ཅི་སྟེ་བཀར་ཏེ་བཀོན། །དེ་བས་གནོད་པ་བཟོད་པར་གྱིས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nལུས་ཅན་ (embodied beings), སེམས་ཡོད་ (sentient), སེམས་མེད་ (non-sentient), གནོད་ (harm), བཟོད་པ་ (patience/forbearance)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གཉི་ག (both) to indicate sentient and non-sentient\n- Conditional structure with ན (if/when)\n- Rhetorical question structure with ཅི་སྟེ\n- Imperative form གྱིས (do/practice)\n\n\nIf harm is done to embodied beings\nBy both sentient and non-sentient,\nWhy single out the sentient for blame?\nTherefore, practice patience towards harm.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist practice of patience (kṣānti) in the face of harm, regardless of its source.", "translation": "If harm is done to embodied beings\nBy both sentient and non-sentient,\nWhy single out the sentient for blame?\nTherefore, practice patience towards harm." @@ -39205,9 +39369,9 @@ "translation": "If beings with minds and those without minds\nBoth cause harm to you,\nWhy single out and blame only those with minds?\nTherefore, practice patience towards all harm." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལུས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་ཡོད་དང་། །སེམས་མེད་གཉི་གས་གནོད་བྱས་ན། །སེམས་ཡོད་ཅི་སྟེ་བཀར་ཏེ་བཀོན། །དེ་བས་གནོད་པ་བཟོད་པར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ་སེམས་ཡོད་པ་ནི་སེམས་ཅན་ནོ། །སེམས་མེད་པ་ནི་དབྱུག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །གནོད་པ་བྱས་པ་ནི་གནོད་པ་དེ་སྐྱེད་པའོ། །ཅི་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་གནོད་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་གཉིས་ལས་སེམས་ཡོད་ཁོ་ན་བཀར་ཏེ་མ་ཁྲོ་ཅིག་ཅེས་བྱ་བའོ། །ད་ནི་དེ་དག་གཉིས་ཀའི་ཉེས་པ་ཐུན་མོང་དུ་སུན་དབྱུང་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དགྲ་ཁྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་མི་རིགས་པ་དང་། དེས་ན་དེ་ལ་ཁྲོ་བ་སྤང་བ་དང་། དེའི་ཐབས་སུ་ཆགས་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སེམས་མེད་དང་གནོད་པར་མཚུངས་པ་དང་། ཁྲོ་མཁན་དང་ཉེས་པ་མཚུངས་པ་དང་། གནོད་པ་ལས་ལས་བྱུང་བས་དགྲ་ལ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་ཡོད་དང་སེམས་མེད་གཉིས་ཀས་གནོད་པ་བྱས་པར་འདྲ་ན། སེམས་ཡོད་ཁོ་ན་ཅི་སྟེ་གུད་དུ་བཀར་ཏེ་བཀོན་དེ་བས་ན་གནོད་པ་བཟོད་པར་གྱིས།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhen both sentient beings and inanimate objects\nCause harm to embodied creatures,\nWhy single out and blame only those with minds?\nTherefore, practice patience towards harm.\n\n\nThis translation captures the essence of the verse, which discusses the nature of harm caused by both conscious beings and unconscious objects, and advises practicing patience rather than selectively blaming those with minds.", - "translation": "When both sentient beings and inanimate objects\nCause harm to embodied creatures,\nWhy single out and blame only those with minds?\nTherefore, practice patience towards harm." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་ཡོད་དང་། །སེམས་མེད་གཉི་གས་གནོད་བྱས་ན། །སེམས་ཡོད་ཅི་སྟེ་བཀར་ཏེ་བཀོན། །དེ་བས་གནོད་པ་བཟོད་པར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ་སེམས་ཡོད་པ་ནི་སེམས་ཅན་ནོ། །སེམས་མེད་པ་ནི་དབྱུག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །གནོད་པ་བྱས་པ་ནི་གནོད་པ་དེ་སྐྱེད་པའོ། །ཅི་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་གནོད་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་གཉིས་ལས་སེམས་ཡོད་ཁོ་ན་བཀར་ཏེ་མ་ཁྲོ་ཅིག་ཅེས་བྱ་བའོ། །ད་ནི་དེ་དག་གཉིས་ཀའི་ཉེས་པ་ཐུན་མོང་དུ་སུན་དབྱུང་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དགྲ་ཁྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་མི་རིགས་པ་དང་། དེས་ན་དེ་ལ་ཁྲོ་བ་སྤང་བ་དང་། དེའི་ཐབས་སུ་ཆགས་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སེམས་མེད་དང་གནོད་པར་མཚུངས་པ་དང་། ཁྲོ་མཁན་དང་ཉེས་པ་མཚུངས་པ་དང་། གནོད་པ་ལས་ལས་བྱུང་བས་དགྲ་ལ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་ཡོད་དང་སེམས་མེད་གཉིས་ཀས་གནོད་པ་བྱས་པར་འདྲ་ན། སེམས་ཡོད་ཁོ་ན་ཅི་སྟེ་གུད་དུ་བཀར་ཏེ་བཀོན་དེ་བས་ན་གནོད་པ་བཟོད་པར་གྱིས།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"those with bodies\" refers to sentient beings (with minds) and inanimate objects (without minds). It questions why we single out and get angry only at those with minds when both can cause harm. It suggests we should be patient with harm from both sources.\n\nCommentary 2:\nThis commentary discusses three points: the inappropriateness of anger towards enemies, abandoning anger towards them, and abandoning attachment as a method. It emphasizes that both sentient and non-sentient things can cause harm equally, so it's illogical to single out those with minds for anger. It advises practicing patience instead.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries emphasize that harm can come from both sentient beings (with minds) and inanimate objects (without minds). They question the logic of singling out and getting angry only at those with minds when both types can cause equal harm. The commentaries suggest that instead of anger, one should practice patience and tolerance towards all sources of harm.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nWhen both those with minds and those without minds\nCan cause harm to embodied beings,\nWhy single out those with minds for anger?\nTherefore, practice patience towards harm.\n\n\nThis translation reflects the key points from the commentaries, emphasizing the equal potential for harm from both sentient and non-sentient sources, questioning the logic of selective anger, and advising patience as the appropriate response to all harm.", + "translation": "When both those with minds and those without minds\nCan cause harm to embodied beings,\nWhy single out those with minds for anger?\nTherefore, practice patience towards harm." } }, "glossary": { @@ -39226,7 +39390,7 @@ "བཟོད་པར་": "forbear" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་ཡོད་དང་། །": { "ལུས་ཅན་": "embodied beings", "སེམས་ཡོད་": "sentient" @@ -39282,19 +39446,15 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་ཡོད་དང་། །": { - "ལུས་ཅན་": "embodied creatures", - "སེམས་ཡོད་": "sentient beings" - }, - "སེམས་མེད་གཉི་གས་གནོད་བྱས་ན། །": { - "སེམས་མེད་": "inanimate objects", + "ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་ཡོད་དང་། །སེམས་མེད་གཉི་གས་གནོད་བྱས་ན། །": { + "ལུས་ཅན་": "embodied beings", + "སེམས་ཡོད་": "those with minds", + "སེམས་མེད་": "those without minds", "གནོད་": "harm" }, - "སེམས་ཡོད་ཅི་སྟེ་བཀར་ཏེ་བཀོན། །": { + "སེམས་ཡོད་ཅི་སྟེ་བཀར་ཏེ་བཀོན། །དེ་བས་གནོད་པ་བཟོད་པར་གྱིས། །": { "སེམས་ཡོད་": "those with minds", - "བཀོན་": "blame" - }, - "དེ་བས་གནོད་པ་བཟོད་པར་གྱིས། །": { + "བཀོན་": "anger", "གནོད་པ་": "harm", "བཟོད་པ་": "patience" } @@ -39307,7 +39467,7 @@ "commentary_1": "ལ་ལ་རྨོངས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ།རྨོངས་པ་སྟེ་མ་ཤེས་པས་ཉེས་པ་བྱེད་པ་ནི་བདག་ཉིད་སྐྱོན་ཅན་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དགྲ་ལ་ལ་རྨོངས་པས་གནོད་པ་བྱས་བདག་ལྟ་ལ་ལ་རྨོངས་ཏེ་དེ་ལ་ཁྲོ་བར་གྱུར་ན། དེ་གཉིས་ལ་སྐྱོན་མེད་གང་གི་བྱ་སྐྱོན་དང་བཅས་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ་གཉིས་ཀ་སྐྱོན་ཅན་དུ་མཚུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལ་ལ་རྨོངས་པས་ཉེས་པ་བྱེད། །ལ་ལ་རྨོངས་ཏེ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་སྐྱོན་མེད་གང་གིས་བྱ། །སྐྱོན་དང་བཅས་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརྨོངས་པ (delusion/ignorance), ཉེས་པ (fault/wrongdoing), ཁྲོས (anger), སྐྱོན (fault/defect)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ལ: \"some\" or \"some people\" (repeated for emphasis)\n- གྱུར་ན: conditional particle \"if\"\n- གང་གིས: interrogative \"by what/who\"\n- གང་ཞིག: interrogative \"which one\"\n\n\nSome commit faults due to delusion.\nSome, being deluded, become angry.\nWho can make them faultless?\nWhich one is with fault?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of faults and their relationship to delusion and anger, questioning the attribution of blame or faultlessness in such situations.", "translation": "Some commit faults due to delusion.\nSome, being deluded, become angry.\nWho can make them faultless?\nWhich one is with fault?" @@ -39323,9 +39483,9 @@ "translation": "Some commit faults due to ignorance.\nSome become angry due to delusion.\nWho among them is without fault?\nAnd who is the one with fault?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལ་ལ་རྨོངས་པས་ཉེས་པ་བྱེད། །ལ་ལ་རྨོངས་ཏེ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་སྐྱོན་མེད་གང་གིས་བྱ། །སྐྱོན་དང་བཅས་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ལ་ལ་རྨོངས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ།རྨོངས་པ་སྟེ་མ་ཤེས་པས་ཉེས་པ་བྱེད་པ་ནི་བདག་ཉིད་སྐྱོན་ཅན་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དགྲ་ལ་ལ་རྨོངས་པས་གནོད་པ་བྱས་བདག་ལྟ་ལ་ལ་རྨོངས་ཏེ་དེ་ལ་ཁྲོ་བར་གྱུར་ན། དེ་གཉིས་ལ་སྐྱོན་མེད་གང་གི་བྱ་སྐྱོན་དང་བཅས་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ་གཉིས་ཀ་སྐྱོན་ཅན་དུ་མཚུངས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nSome commit wrongdoing out of ignorance.\nSome become angry due to ignorance.\nWhich of these can be considered faultless?\nAnd which one is at fault?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which discusses how both those who commit harmful actions out of ignorance and those who become angry at others due to ignorance are equally at fault. The commentaries clarify that the verse is questioning which party can be considered blameless, implying that both are actually culpable due to their shared root of ignorance.", - "translation": "Some commit wrongdoing out of ignorance.\nSome become angry due to ignorance.\nWhich of these can be considered faultless?\nAnd which one is at fault?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལ་ལ་རྨོངས་པས་ཉེས་པ་བྱེད། །ལ་ལ་རྨོངས་ཏེ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་སྐྱོན་མེད་གང་གིས་བྱ། །སྐྱོན་དང་བཅས་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ལ་ལ་རྨོངས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ།རྨོངས་པ་སྟེ་མ་ཤེས་པས་ཉེས་པ་བྱེད་པ་ནི་བདག་ཉིད་སྐྱོན་ཅན་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དགྲ་ལ་ལ་རྨོངས་པས་གནོད་པ་བྱས་བདག་ལྟ་ལ་ལ་རྨོངས་ཏེ་དེ་ལ་ཁྲོ་བར་གྱུར་ན། དེ་གཉིས་ལ་སྐྱོན་མེད་གང་གི་བྱ་སྐྱོན་དང་བཅས་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ་གཉིས་ཀ་སྐྱོན་ཅན་དུ་མཚུངས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary explains that those who commit wrongdoings due to ignorance are making themselves flawed.\n\nCommentary 2: This commentary compares two scenarios: enemies who harm due to ignorance, and those who become angry at such enemies due to their own ignorance. It suggests that both parties are equally at fault.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that ignorance leads to flawed actions, whether it's committing wrongdoings or becoming angry at others who do wrong. They suggest that ignorance makes everyone equally culpable.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nSome commit wrongs due to ignorance;\nOthers, in ignorance, become angry.\nWho among them can be faultless?\nWho among them is truly at fault?\n\nThis translation reflects the idea that both those who commit wrongs out of ignorance and those who react with anger due to ignorance are equally flawed, questioning the notion of absolute fault in such situations.", + "translation": "Some commit wrongs due to ignorance;\nOthers, in ignorance, become angry.\nWho among them can be faultless?\nWho among them is truly at fault?" } }, "glossary": { @@ -39349,7 +39509,7 @@ "སྐྱོན་དང་བཅས་": "guilty" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལ་ལ་རྨོངས་པས་ཉེས་པ་བྱེད། །": { "རྨོངས་པས་": "delusion", "ཉེས་པ་": "faults" @@ -39399,8 +39559,8 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ལ་ལ་རྨོངས་པས་ཉེས་པ་བྱེད། །": { - "རྨོངས་པས་": "ignorance", - "ཉེས་པ་": "wrongdoing" + "རྨོངས་པ": "ignorance", + "ཉེས་པ": "wrongs" }, "ལ་ལ་རྨོངས་ཏེ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །": { "རྨོངས་": "ignorance", @@ -39421,7 +39581,7 @@ "commentary_1": "གཞན་ཡང་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། དེ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་ལས་དེ་བྱས་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ལས་གང་གིས་གཞན་དག་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པར་འགྱུར་པའི་ལས་དེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔོན་ཆད་ཅིའི་ཕྱིར་བྱས་དེས་ན་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་རང་གི་ལས་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་ན་བདག་གིས་དགྲ་འདི་ལ་ཅི་སྟེ་བཀོན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་གིས་གཞན་དག་གནོད་བྱེད་པའི། །ལས་དེ་སྔོན་ཆད་ཅི་ཕྱིར་བྱས། །ཐམས་ཅད་ལས་ལ་རག་ལས་ན། །བདག་གིས་འདི་ལ་ཅི་སྟེ་བཀོན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགནོད་བྱེད་ (harm-doer), ལས་ (karma/action), སྔོན་ཆད་ (previously), རག་ལས་ (depend on)\n\nGrammatical notes:\n- གང་གིས་ introduces a relative clause\n- ཅི་ཕྱིར་ and ཅི་སྟེ་ are interrogative particles\n- ན་ is a conditional particle\n\n\nWhy did I previously perform\nThose actions that harm others?\nIf everything depends on karma,\nWhy should I be angry at this?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the concept of karma and the futility of anger in light of karmic causality.", "translation": "Why did I previously perform\nThose actions that harm others?\nIf everything depends on karma,\nWhy should I be angry at this?" @@ -39437,9 +39597,9 @@ "translation": "Why were these actions done in the past\nThat cause harm to others now?\nIf everything depends on karma,\nWhy should I be angry at this?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་གིས་གཞན་དག་གནོད་བྱེད་པའི། །ལས་དེ་སྔོན་ཆད་ཅི་ཕྱིར་བྱས། །ཐམས་ཅད་ལས་ལ་རག་ལས་ན། །བདག་གིས་འདི་ལ་ཅི་སྟེ་བཀོན། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། དེ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་ལས་དེ་བྱས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། ལས་གང་གིས་གཞན་དག་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པར་འགྱུར་པའི་ལས་དེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔོན་ཆད་ཅིའི་ཕྱིར་བྱས་དེས་ན་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་རང་གི་ལས་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་ན་བདག་གིས་དགྲ་འདི་ལ་ཅི་སྟེ་བཀོན།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nWhy did I previously perform those actions\nThat cause others to harm me now?\nSince everything depends on karma,\nWhy should I be angry at my enemies?\n", - "translation": "Why did I previously perform those actions\nThat cause others to harm me now?\nSince everything depends on karma,\nWhy should I be angry at my enemies?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་གིས་གཞན་དག་གནོད་བྱེད་པའི། །ལས་དེ་སྔོན་ཆད་ཅི་ཕྱིར་བྱས། །ཐམས་ཅད་ལས་ལ་རག་ལས་ན། །བདག་གིས་འདི་ལ་ཅི་སྟེ་བཀོན། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། དེ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་ལས་དེ་བྱས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། ལས་གང་གིས་གཞན་དག་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པར་འགྱུར་པའི་ལས་དེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔོན་ཆད་ཅིའི་ཕྱིར་བྱས་དེས་ན་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་རང་གི་ལས་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་ན་བདག་གིས་དགྲ་འདི་ལ་ཅི་སྟེ་བཀོན།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary is brief and mainly focuses on explaining that \"that\" refers to \"that kind of action that was done.\"\n\nCommentary 2:\nThis commentary expands on the meaning, explaining that the verse is asking why one previously performed actions that cause others to harm oneself now. It emphasizes that all harm depends on one's own actions, so there's no point in being angry at the enemy.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that the verse is questioning why one performed harmful actions in the past that are now causing others to harm oneself. They emphasize the Buddhist concept of karma - that all experiences, including harm from others, result from one's own past actions. Therefore, there's no justification for anger towards those who seem to harm us now.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nWhy did I previously perform actions\nThat cause others to harm me now?\nSince everything depends on karma,\nWhy should I be angry at my enemies?\n", + "translation": "Why did I previously perform actions\nThat cause others to harm me now?\nSince everything depends on karma,\nWhy should I be angry at my enemies?" } }, "glossary": { @@ -39461,7 +39621,7 @@ "བཀོན་": "grudge" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་གིས་གཞན་དག་གནོད་བྱེད་པའི། །ལས་དེ་སྔོན་ཆད་ཅི་ཕྱིར་བྱས། །": { "གཞན་དག་": "others", "གནོད་བྱེད་": "harm", @@ -39535,7 +39695,7 @@ "commentary_1": "དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ལས་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་བདག་གིས་བསལ་བར་ག་ལ་ནུས་ཞེས་བྱ་བའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གོ་སླའོ། །ཇི་ལྟ་བུར་འབད་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གནོད་པ་ལས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་གཅིག་ལ་གཅིག་ཁྲོ་བ་སྤངས་ཏེ་བྱམས་སེམས་སུ་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བདག་གིས་ནི་བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་འབད་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་མཐོང་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་བྱམས་སེམས་སུ། །འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བདག་གིས་ནི། །བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nམཐོང་ (see/perceive), ཕན་ཚུན་ (mutual), བྱམས་སེམས་ (loving mind), བསོད་ནམས་ (merit), བསྒྲིམས་ (exert/strive)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...ནས་: \"Having...in that way\"\n- ཅི་ནས་ཀྱང་: \"by all means\"\n- དེ་ལྟར་...ནི: \"in that way...indeed\"\n\nHaving perceived thus, by all means,\nThat all become mutually loving-minded,\nIn that way indeed, I shall\nStrive and engage in meritorious deeds.\n\nNote: བྱམས་སེམས་ (loving mind) is a technical term in Tibetan Buddhism, often referring to the cultivation of loving-kindness (mettā in Pali, maitrī in Sanskrit).", "translation": "Having perceived thus, by all means,\nThat all become mutually loving-minded,\nIn that way indeed, I shall\nStrive and engage in meritorious deeds." @@ -39551,9 +39711,9 @@ "translation": "Having seen thus, I shall strive\nTo generate loving-kindness between all,\nSo that everyone becomes\nMutually affectionate towards each other." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་མཐོང་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་བྱམས་སེམས་སུ། །འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བདག་གིས་ནི། །བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ལས་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་བདག་གིས་བསལ་བར་ག་ལ་ནུས་ཞེས་བྱ་བའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གོ་སླའོ། །ཇི་ལྟ་བུར་འབད་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གནོད་པ་ལས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་གཅིག་ལ་གཅིག་ཁྲོ་བ་སྤངས་ཏེ་བྱམས་སེམས་སུ་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བདག་གིས་ནི་བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་འབད་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nHaving seen this, I shall strive\nTo practice virtue diligently,\nSo that all beings may develop\nLoving-kindness towards one another.\n\n\nThis translation aims to capture the essence of the Tibetan verse, which emphasizes the importance of cultivating virtue and loving-kindness among all beings after recognizing the nature of karmic consequences.", - "translation": "Having seen this, I shall strive\nTo practice virtue diligently,\nSo that all beings may develop\nLoving-kindness towards one another." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་བྱམས་སེམས་སུ། །འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བདག་གིས་ནི། །བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ལས་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་བདག་གིས་བསལ་བར་ག་ལ་ནུས་ཞེས་བྱ་བའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གོ་སླའོ། །ཇི་ལྟ་བུར་འབད་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གནོད་པ་ལས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་གཅིག་ལ་གཅིག་ཁྲོ་བ་སྤངས་ཏེ་བྱམས་སེམས་སུ་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བདག་གིས་ནི་བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་འབད་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary suggests that without proper understanding, one cannot remove the effects of past actions. It then states that the meaning of \"de ltar\" (thus) and the following phrases are easy to understand. It poses a question about how one should strive.\n\nCommentary 2: This commentary explains that after seeing how harm is produced by karma, one should strive to ensure that everyone develops loving-kindness towards each other, abandoning anger. For this purpose, one should diligently accumulate merit.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries emphasize the importance of understanding karma and its effects. They stress the need to cultivate loving-kindness among all beings, abandoning negative emotions like anger. The ultimate goal is to accumulate merit through diligent effort in order to bring about this positive change in relationships between all beings.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nHaving seen this truth, I shall strive\nTo ensure that all beings, without exception,\nDevelop mutual loving-kindness.\nThus, I shall diligently accumulate merit.", + "translation": "Having seen this truth, I shall strive\nTo ensure that all beings, without exception,\nDevelop mutual loving-kindness.\nThus, I shall diligently accumulate merit." } }, "glossary": { @@ -39575,7 +39735,7 @@ "བསྒྲིམས་": "endeavor" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །": { "མཐོང་": "perceived" }, @@ -39637,6 +39797,7 @@ }, "ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་བྱམས་སེམས་སུ། །": { "ཐམས་ཅད་": "all", + "ཕན་ཚུན་": "mutual", "བྱམས་སེམས་": "loving-kindness" }, "འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བདག་གིས་ནི། །": { @@ -39644,9 +39805,8 @@ "བདག་": "I" }, "བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་བྱ། །": { - "བསོད་ནམས་": "virtue", - "བསྒྲིམས་": "strive", - "བྱ་": "practice" + "བསོད་ནམས་": "merit", + "བསྒྲིམས་": "strive" } } } @@ -39657,7 +39817,7 @@ "commentary_1": "དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མཆེད་པ་ཞེས་པ་ནི་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་པའི་ལས་སུ་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་པར་གྱུར་པའི་མེ་དེ་ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་དུ་སོང་ནས་ནི་རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མེ་དེ་མཆེད་པར་བྱེད་པའི་རྩྭ་སོགས་དེ་ནི་ཕྱིར་ཕྱུངས་ཏེ་དོར་བར་རིགས་པ་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ། །དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདཔེར་ན (For example), ཁྱིམ་ (house), ཚིག (burn), མེ (fire), མཆེད (spread), ཕྱུང (remove), དོར (discard)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནས་ནི to indicate sequence of actions\n- གང་ལ indicating \"whatever\" or \"whichever\"\n- བྱེད་པ as a verbal noun\n\n\nFor example, a fire that has burned a house,\nHaving gone to another house,\nWhatever it spreads to, such as grass and so forth,\nThat should be removed and discarded.\n\n\nTechnical note: This verse uses a metaphor of fire spreading between houses to illustrate a concept, likely related to abandoning negative mental states or afflictions in Buddhist practice.", "translation": "For example, a fire that has burned a house,\nHaving gone to another house,\nWhatever it spreads to, such as grass and so forth,\nThat should be removed and discarded." @@ -39673,9 +39833,9 @@ "translation": "For example, when a fire that has burned down a house\nMoves on to another house,\nAnd spreads to things like grass there,\nThat [fire] is to be removed and discarded." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ། །དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མཆེད་པ་ཞེས་པ་ནི་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་པའི་ལས་སུ་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་པར་གྱུར་པའི་མེ་དེ་ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་དུ་སོང་ནས་ནི་རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མེ་དེ་མཆེད་པར་བྱེད་པའི་རྩྭ་སོགས་དེ་ནི་ཕྱིར་ཕྱུངས་ཏེ་དོར་བར་རིགས་པ་\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nFor example, when a fire that has burned a house\nGoes to another house,\nWhatever grass and such it spreads to,\nThat should be pulled out and discarded.\n\n\nThis translation captures the metaphor of a fire spreading from one house to another, and the advice to remove any fuel (like grass) that it might spread to in order to prevent further damage. The commentaries help clarify that \"spreading\" (མཆེད་པ) refers to the action of the fire expanding or growing, and that the grass and other materials should be removed and thrown away to stop the fire's progression.", - "translation": "For example, when a fire that has burned a house\nGoes to another house,\nWhatever grass and such it spreads to,\nThat should be pulled out and discarded." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ། །དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མཆེད་པ་ཞེས་པ་ནི་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་པའི་ལས་སུ་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་པར་གྱུར་པའི་མེ་དེ་ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་དུ་སོང་ནས་ནི་རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མེ་དེ་མཆེད་པར་བྱེད་པའི་རྩྭ་སོགས་དེ་ནི་ཕྱིར་ཕྱུངས་ཏེ་དོར་བར་རིགས་པ་\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the phrase \"for example, a house on fire\" is used. It clarifies that \"spreading\" refers to the action of causing a particular change or transformation.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates on the example, stating that when a fire from a burning house spreads to another house and begins to ignite grass and other materials, those materials should be removed and discarded.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that the verse uses the analogy of a fire spreading from one house to another. They emphasize that the fire's ability to spread and transform other materials is key to understanding the metaphor. The second commentary adds that the proper response is to remove and discard the materials that the fire could potentially ignite.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nFor example, when a fire from a burning house\nSpreads to another dwelling,\nWhatever grass and such it might ignite there,\nThat should be removed and discarded.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the spreading nature of the fire and the appropriate action of removing potential fuel sources to prevent further spread.", + "translation": "For example, when a fire from a burning house\nSpreads to another dwelling,\nWhatever grass and such it might ignite there,\nThat should be removed and discarded." } }, "glossary": { @@ -39697,7 +39857,7 @@ "དོར་བ་": "throw away" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །": { "དཔེར་ན་": "For example", "ཁྱིམ་": "house", @@ -39764,20 +39924,20 @@ "དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །": { "དཔེར་ན་": "For example", "ཁྱིམ་": "house", - "ཚིག་": "burned", + "ཚིག་": "burning", "མེ་": "fire" }, "ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །": { - "ཁྱིམ་": "house", + "ཁྱིམ་": "dwelling", "གཞན་": "another", - "སོང་": "Goes" + "སོང་": "spreads" }, "རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ། །": { "རྩྭ་": "grass", - "མཆེད་": "spreads" + "མཆེད་": "ignite" }, "དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། །": { - "ཕྱུང་": "pulled out", + "ཕྱུང་": "removed", "དོར་བ་": "discarded" } } @@ -39789,7 +39949,7 @@ "commentary_1": "དེ་ནི་ཞེས་པ་ནི་རྩྭ་ལ་སོགས་པའོ། །གང་ལ་སེམས་ཆགས་པ་ནི་ཀུན་དུ་ཞེན་པར་གྱུར་པའོ། །མེ་མཆེད་པ་ནི་གདུང་བར་བྱེད་པའོ། །བསོད་ནམས་ནི་རང་གི་ལུས་སོ། །ཚིག་པ་ནི་དེ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་བྱེད་པའོ། །དོར་ཞེས་པ་ནི་ལས་སུ་བྱས་པའོ། །ག", "commentary_2": "དེ་བཞིན་འདོད་པའི་དངོས་པོ་གང་ལ་སེམས་ཆགས་ནས་དེའི་གེགས་བྱས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཞེ་སྡང་གི་མེ་ནི་མཆེད་པར་གྱུར་པས་བསོད་ནམས་འཚོལ་བར་དོགས་པ་ཡིས་ཆགས་པ་དེ་ནི་དེའི་མོད་ལ་སྟེ་དེ་མ་ཐག་དོར་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བཞིན་གང་ལ་སེམས་ཆགས་ན། །ཞེ་སྡང་མེ་ནི་མཆེད་གྱུར་པ། །བསོད་ནམས་ཚིག་པར་དོགས་པ་ཡིས། །དེ་ནི་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསེམས་ཆགས་ (attachment of mind), ཞེ་སྡང་ (anger), བསོད་ནམས་ (merit), དོར་ (abandon)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ལ་...ན། (when/if...)\n- མཆེད་གྱུར་པ། (spread/increase)\n- དོགས་པ་ཡིས། (due to fear/concern)\n- དེ་ཡི་མོད་ལ (immediately)\n\n\nLikewise, when the mind becomes attached to something,\nThe fire of anger spreads.\nFearing that merit will be burned,\nOne should immediately abandon that [attachment].\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between attachment (རག་པ་, rāga) and anger (ཞེ་སྡང་, dveṣa), two of the three poisons in Buddhist philosophy, and their detrimental effect on merit (བསོད་ནམས་, puṇya).", "translation": "Likewise, when the mind becomes attached to something,\nThe fire of anger spreads.\nFearing that merit will be burned,\nOne should immediately abandon that [attachment]." @@ -39805,8 +39965,8 @@ "translation": "Likewise, when the mind becomes attached,\nThe fire of anger blazes forth.\nFearing that merit will be burned away,\nOne should instantly abandon that [attachment]." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བཞིན་གང་ལ་སེམས་ཆགས་ན། །ཞེ་སྡང་མེ་ནི་མཆེད་གྱུར་པ། །བསོད་ནམས་ཚིག་པར་དོགས་པ་ཡིས། །དེ་ནི་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། །\n\nCommentary 1: དེ་ནི་ཞེས་པ་ནི་རྩྭ་ལ་སོགས་པའོ། །གང་ལ་སེམས་ཆགས་པ་ནི་ཀུན་དུ་ཞེན་པར་གྱུར་པའོ། །མེ་མཆེད་པ་ནི་གདུང་བར་བྱེད་པའོ། །བསོད་ནམས་ནི་རང་གི་ལུས་སོ། །ཚིག་པ་ནི་དེ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་བྱེད་པའོ། །དོར་ཞེས་པ་ནི་ལས་སུ་བྱས་པའོ། །ག\n\nCommentary 2: དེ་བཞིན་འདོད་པའི་དངོས་པོ་གང་ལ་སེམས་ཆགས་ནས་དེའི་གེགས་བྱས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཞེ་སྡང་གི་མེ་ནི་མཆེད་པར་གྱུར་པས་བསོད་ནམས་འཚོལ་བར་དོགས་པ་ཡིས་ཆགས་པ་དེ་ནི་དེའི་མོད་ལ་སྟེ་དེ་མ་ཐག་དོར་བར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nLikewise, when the mind becomes attached to something,\nThe fire of anger flares up.\nFearing that merit will be burned away,\nOne should immediately abandon that attachment.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which warns about the dangers of attachment leading to anger and potentially destroying one's merit or positive karma. The commentaries help clarify that the attachment refers to worldly objects of desire, and that one should quickly let go of such attachments to avoid the negative consequences of anger.", + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བཞིན་གང་ལ་སེམས་ཆགས་ན། །ཞེ་སྡང་མེ་ནི་མཆེད་གྱུར་པ། །བསོད་ནམས་ཚིག་པར་དོགས་པ་ཡིས། །དེ་ནི་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། །\n\nCommentary 1: དེ་ནི་ཞེས་པ་ནི་རྩྭ་ལ་སོགས་པའོ། །གང་ལ་སེམས་ཆགས་པ་ནི་ཀུན་དུ་ཞེན་པར་གྱུར་པའོ། །མེ་མཆེད་པ་ནི་གདུང་བར་བྱེད་པའོ། །བསོད་ནམས་ནི་རང་གི་ལུས་སོ། །ཚིག་པ་ནི་དེ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་བྱེད་པའོ། །དོར་ཞེས་པ་ནི་ལས་སུ་བྱས་པའོ། །ག\n\nCommentary 2: དེ་བཞིན་འདོད་པའི་དངོས་པོ་གང་ལ་སེམས་ཆགས་ནས་དེའི་གེགས་བྱས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཞེ་སྡང་གི་མེ་ནི་མཆེད་པར་གྱུར་པས་བསོད་ནམས་འཚོལ་བར་དོགས་པ་ཡིས་ཆགས་པ་དེ་ནི་དེའི་མོད་ལ་སྟེ་དེ་མ་ཐག་དོར་བར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the metaphor of fire and grass. It says that attachment to something is like clinging to grass. The fire of anger spreads and burns, potentially damaging one's own body (merit). It advises to discard the object of attachment.\n\nCommentary 2: This commentary interprets the verse more directly. It explains that when one becomes attached to an object of desire, and then encounters obstacles related to it, anger flares up. Fearing the loss of merit, one should immediately abandon that attachment.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the danger of attachment leading to anger. They suggest that this process can damage one's spiritual merit or well-being. The solution proposed is to quickly abandon the object of attachment to prevent this negative cycle.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nLikewise, when the mind becomes attached to something,\nThe fire of anger flares up.\nFearing that merit will be burned away,\nOne should immediately abandon that attachment.", "translation": "Likewise, when the mind becomes attached to something,\nThe fire of anger flares up.\nFearing that merit will be burned away,\nOne should immediately abandon that attachment." } }, @@ -39826,7 +39986,7 @@ "དོར་": "throw away" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་བཞིན་གང་ལ་སེམས་ཆགས་ན། །": { "སེམས་": "mind", "ཆགས་": "attached" @@ -39895,6 +40055,7 @@ "ཚིག་པར་": "burned away" }, "དེ་ནི་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། །": { + "མོད་ལ་": "immediately", "དོར་": "abandon" } } @@ -39906,7 +40067,7 @@ "commentary_1": "ཞན་ཡང་འདི་ལྟར་མིའི་སྡུག་བསྔལ་བག་ཙམ་གྱིས་དམྱལ་བའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་བྲལ་བར་བྱེད་པ་འདི་ནི་རྙེད་པ་དམ་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གསད་བྱའི་བཏགས་མི་ཞིག་ཅེས་སྨོས་སོ། །ཁོ་བོས་ནི་སྡུག་བསྔལ་བག་ཙམ་ཡང་བསྲན་པར་མི་ནུས་སོ་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དགྲས་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་པས་དེ་ལ་བཟོད་པར་མི་ནུས་སོ་སྙམ་ན། གསད་པར་བྱ་བའི་མི་ཞིག་ལག་པ་བཅད་དེ་གལ་ཏེ་ཐར་ན་ཅིས་མ་ལེགས་ཏེ་ལེགས་པ་ལྟར། གལ་ཏེ་མིའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་གྱིས་སམ་དེ་ལ་བཟོད་པར་བྱས་པས་དམྱལ་བ་བྲལ་ན་ཅིས་མ་ལེགས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགསད་བྱའི་མི་ཞིག་ལག་བཅད་དེ། །གལ་ཏེ་ཐར་ན་ཅིས་མ་ལེགས། །གལ་ཏེ་མི་ཡི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །དམྱལ་བ་བྲལ་ན་ཅིས་མ་ལེགས། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགསད་བྱ་ (one to be killed), ལག་བཅད་ (cut off hand), ཐར་ (liberate/free), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), དམྱལ་བ་ (hell), བྲལ་ (separate/free from)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གལ་ཏེ་...ན་ (if...then) conditional structure\n- ཅིས་མ་ལེགས། rhetorical question structure implying \"Isn't it good?\"\n\n\nIf a person condemned to death has their hand cut off,\nIsn't it good if they are freed?\nIf through human suffering,\nOne is freed from hell, isn't that good?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the concept of accepting lesser suffering to avoid greater suffering, a theme found in some Buddhist ethical discussions.", "translation": "If a person condemned to death has their hand cut off,\nIsn't it good if they are freed?\nIf through human suffering,\nOne is freed from hell, isn't that good?" @@ -39922,9 +40083,9 @@ "translation": "If a condemned man's hand is cut off,\nYet he is freed, is that not good?\nIf through human suffering,\nOne is freed from hell, is that not good?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགསད་བྱའི་མི་ཞིག་ལག་བཅད་དེ། །གལ་ཏེ་ཐར་ན་ཅིས་མ་ལེགས། །གལ་ཏེ་མི་ཡི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །དམྱལ་བ་བྲལ་ན་ཅིས་མ་ལེགས། །\n\nCommentary 1: ཞན་ཡང་འདི་ལྟར་མིའི་སྡུག་བསྔལ་བག་ཙམ་གྱིས་དམྱལ་བའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་བྲལ་བར་བྱེད་པ་འདི་ནི་རྙེད་པ་དམ་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གསད་བྱའི་བཏགས་མི་ཞིག་ཅེས་སྨོས་སོ། །ཁོ་བོས་ནི་སྡུག་བསྔལ་བག་ཙམ་ཡང་བསྲན་པར་མི་ནུས་སོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དགྲས་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་པས་དེ་ལ་བཟོད་པར་མི་ནུས་སོ་སྙམ་ན། གསད་པར་བྱ་བའི་མི་ཞིག་ལག་པ་བཅད་དེ་གལ་ཏེ་ཐར་ན་ཅིས་མ་ལེགས་ཏེ་ལེགས་པ་ལྟར། གལ་ཏེ་མིའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་གྱིས་སམ་དེ་ལ་བཟོད་པར་བྱས་པས་དམྱལ་བ་བྲལ་ན་ཅིས་མ་ལེགས།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nIf a person condemned to death escapes by having their hand cut off,\nIs that not fortunate?\nLikewise, if through human suffering,\nOne is freed from hell, is that not fortunate?\n\n\nThis translation captures the core meaning of the Tibetan verse, which uses an analogy to illustrate the value of enduring lesser suffering to avoid greater suffering. The commentaries clarify that even a small amount of human suffering, if endured with patience, can help one avoid the much greater sufferings of hell realms. The verse encourages seeing current difficulties as opportunities to purify negative karma and avoid worse future consequences.", - "translation": "If a person condemned to death escapes by having their hand cut off,\nIs that not fortunate?\nLikewise, if through human suffering,\nOne is freed from hell, is that not fortunate?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གསད་བྱའི་མི་ཞིག་ལག་བཅད་དེ། །གལ་ཏེ་ཐར་ན་ཅིས་མ་ལེགས། །གལ་ཏེ་མི་ཡི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །དམྱལ་བ་བྲལ་ན་ཅིས་མ་ལེགས། །\n\nCommentary 1: ཞན་ཡང་འདི་ལྟར་མིའི་སྡུག་བསྔལ་བག་ཙམ་གྱིས་དམྱལ་བའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་བྲལ་བར་བྱེད་པ་འདི་ནི་རྙེད་པ་དམ་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གསད་བྱའི་བཏགས་མི་ཞིག་ཅེས་སྨོས་སོ། །ཁོ་བོས་ནི་སྡུག་བསྔལ་བག་ཙམ་ཡང་བསྲན་པར་མི་ནུས་སོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དགྲས་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་པས་དེ་ལ་བཟོད་པར་མི་ནུས་སོ་སྙམ་ན། གསད་པར་བྱ་བའི་མི་ཞིག་ལག་པ་བཅད་དེ་གལ་ཏེ་ཐར་ན་ཅིས་མ་ལེགས་ཏེ་ལེགས་པ་ལྟར། གལ་ཏེ་མིའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་གྱིས་སམ་དེ་ལ་བཟོད་པར་བྱས་པས་དམྱལ་བ་བྲལ་ན་ཅིས་མ་ལེགས།\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary emphasizes that even a small amount of human suffering can free one from the karmic fruits of hell realms, which is considered a supreme attainment. It suggests that we should be able to endure even a little suffering, contrary to the thought that we cannot bear any suffering at all.\n\nCommentary 2:\nThis commentary addresses the concern that one might not be able to tolerate great suffering inflicted by enemies. It uses the analogy of a person condemned to death who escapes with only a severed hand, suggesting that this is fortunate. Similarly, it asks if it isn't fortunate to be freed from hell through enduring human suffering or practicing patience towards it.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the value of enduring human suffering as a means to avoid the much greater suffering of hell realms. They suggest that even if the suffering seems severe (like losing a hand), it is still preferable to the alternative of hell. The commentaries encourage cultivating patience and endurance in the face of suffering, viewing it as an opportunity for spiritual growth and liberation from worse fates.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning:\n\n\nIf a person condemned to death escapes with just a severed hand,\nIsn't that fortunate?\nSimilarly, if through human suffering,\nOne is freed from hell, isn't that fortunate?\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on viewing seemingly harsh suffering as ultimately beneficial if it helps avoid worse outcomes, encouraging a perspective of patience and endurance in the face of difficulties.", + "translation": "If a person condemned to death escapes with just a severed hand,\nIsn't that fortunate?\nSimilarly, if through human suffering,\nOne is freed from hell, isn't that fortunate?" } }, "glossary": { @@ -39940,7 +40101,7 @@ "དམྱལ་བ་": "hells" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གསད་བྱའི་མི་ཞིག་ལག་བཅད་དེ། །གལ་ཏེ་ཐར་ན་ཅིས་མ་ལེགས། །": { "གསད་བྱའི་མི་": "person condemned to death", "ལག་བཅད་": "hand cut off", @@ -39986,7 +40147,7 @@ "04_commentary_assisted": { "གསད་བྱའི་མི་ཞིག་ལག་བཅད་དེ། །གལ་ཏེ་ཐར་ན་ཅིས་མ་ལེགས། །": { "གསད་བྱའི་མི་": "person condemned to death", - "ལག་བཅད་": "hand cut off", + "ལག་བཅད་": "severed hand", "ཐར་": "escape", "ལེགས་": "fortunate" }, @@ -40006,7 +40167,7 @@ "commentary_1": "ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འདི་ཙམ་ཞེས་པ་ནི་ཆུང་ངུ་འདི་ཙམ་མོ། །ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་དམྱལ་བའི་རྒྱུ་ཁོང་ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་མི་བཟློག་ཅེས་པའོ། །", "commentary_2": "ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་ལ་ཡང་བདག་གིས་བཟོད་པར་མི་ནུས་ན་དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཁྲོ་བ་ཅིའི་ཕྱིར་ཟློག་པར་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་པར་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་ལའང་། །བདག་གིས་བཟོད་པར་མི་ནུས་ན། །དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ། །ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་བཟློག་མི་བྱེད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), བཟོད་པ་ (patience/endurance), དམྱལ་བ་ (hell), ཁྲོ་བ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- ད་ལྟ (now) + genitive འི\n- ཙམ (mere, just) + ལའང་ (even to)\n- མི་ནུས་ (cannot) + ན (if)\n- ཅི་སྟེ (why) + མི་བྱེད་ (not do)\n\n\nIf I cannot endure even this mere present suffering,\nThen why do I not reverse anger,\nThe cause of hell's suffering?\n\n\nTechnical notes:\n- The verse contrasts present suffering with the more intense suffering of hell realms.\n- It implies that anger is a primary cause for rebirth in hell realms, a common Buddhist teaching.\n- The rhetorical question at the end emphasizes the importance of overcoming anger.", "translation": "If I cannot endure even this mere present suffering,\nThen why do I not reverse anger,\nThe cause of hell's suffering?" @@ -40022,9 +40183,9 @@ "translation": "If I cannot even endure\nThis much present suffering,\nThen why do I not restrain anger,\nThe cause of hellish torments?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་ལའང་། །བདག་གིས་བཟོད་པར་མི་ནུས་ན། །དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ། །ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་བཟློག་མི་བྱེད། །\n\nCommentary 1: ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འདི་ཙམ་ཞེས་པ་ནི་ཆུང་ངུ་འདི་ཙམ་མོ། །ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་དམྱལ་བའི་རྒྱུ་ཁོང་ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་མི་བཟློག་ཅེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་ལ་ཡང་བདག་གིས་བཟོད་པར་མི་ནུས་ན་དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཁྲོ་བ་ཅིའི་ཕྱིར་ཟློག་པར་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་པར་རིགས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation based on the input text and commentaries provided:\n\n\nIf I cannot endure even this much present suffering,\nThen why do I not reverse anger,\nWhich is the cause of the sufferings of hell?\n", - "translation": "If I cannot endure even this much present suffering,\nThen why do I not reverse anger,\nWhich is the cause of the sufferings of hell?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་ལའང་། །བདག་གིས་བཟོད་པར་མི་ནུས་ན། །དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ། །ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་བཟློག་མི་བྱེད། །\n\nCommentary 1: ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འདི་ཙམ་ཞེས་པ་ནི་ཆུང་ངུ་འདི་ཙམ་མོ། །ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་དམྱལ་བའི་རྒྱུ་ཁོང་ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་མི་བཟློག་ཅེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་ལ་ཡང་བདག་གིས་བཟོད་པར་མི་ནུས་ན་དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཁྲོ་བ་ཅིའི་ཕྱིར་ཟློག་པར་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་པར་རིགས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"present suffering\" refers to minor sufferings. It questions why one doesn't reverse anger, which is the cause of hell realms.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that if one cannot endure even the present minor sufferings, then it's logical to ask why one doesn't reverse anger, which is the cause of hell realm sufferings.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that the present sufferings mentioned are minor compared to hell realm sufferings. They both stress the importance of overcoming anger, as it is the cause of rebirth in hell realms. The commentaries suggest that if one can't tolerate even minor current sufferings, it's crucial to address and reverse anger to avoid the much greater sufferings of hell realms.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nIf I cannot endure even these minor present sufferings,\nThen why do I not reverse anger,\nWhich is the cause of the immense sufferings of hell realms?", + "translation": "If I cannot endure even these minor present sufferings,\nThen why do I not reverse anger,\nWhich is the cause of the immense sufferings of hell realms?" } }, "glossary": { @@ -40044,7 +40205,7 @@ "བཟློག་": "stop" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་ལའང་། །བདག་གིས་བཟོད་པར་མི་ནུས་ན། །": { "ད་ལྟའི་": "present", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", @@ -40096,17 +40257,15 @@ "04_commentary_assisted": { "ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་ལའང་། །བདག་གིས་བཟོད་པར་མི་ནུས་ན། །": { "ད་ལྟའི་": "present", - "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings", "བདག་": "I", "བཟོད་པར་": "endure", "མི་ནུས་": "cannot" }, - "དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ། །": { - "དམྱལ་བའི་": "hell", + "དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ། །ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་བཟློག་མི་བྱེད། །": { + "དམྱལ་བའི་": "hell realms", "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings", - "རྒྱུ་": "cause" - }, - "ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་བཟློག་མི་བྱེད། །": { + "རྒྱུ་": "cause", "ཁྲོ་བ་": "anger", "བཟློག་": "reverse" } @@ -40119,7 +40278,7 @@ "commentary_1": "འདི་ལྟ་བུར་ཞེས་པ་ནི་འབྲས་བུ་མེད་པ་ཉིད་དུའོ། །མྱོང་བར་གྱུར་ཡང་ཞེས་པ་ནི་བསྲེག་པ་དང་བཅད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུས་མནར་བར་གྱུར་པའོ། །", "commentary_2": "འདི་ལྟར་འདོད་པ་ལ་ཞེན་ཏེ་དེ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་པས་དམྱལ་བ་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཅེས་པའམ། འགྲེལ་ཆེན་ལས་ཁྲོས་པའི་དོན་དུ་ཞེས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་དེ་ཙམ་མྱོང་ཡང་བདག་གིས་རང་གི་དོན་དང་ནི་གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདོད་པའི་དོན་དུ་སྲེག་ལ་སོགས། །དམྱལ་བར་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཡང་། །བདག་གིས་རང་གི་དོན་དང་ནི། །གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nའདོད་པ་ (desire), སྲེག་ (burn), དམྱལ་བ་ (hell), སྟོང་ཕྲག་ (thousands), མྱོང་ (experience), བདག་ (self), དོན་ (purpose/benefit)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་སོགས་ (and so forth) to indicate a list\n- གྱུར་ཡང་ (even though) as a concessive conjunction\n- མ་བྱས་སོ་ (did not do) as a past negative\n\n\nFor the sake of desires, burning and so forth,\nThough I experienced thousands [of rebirths] in hell,\nI have accomplished neither\nMy own purpose nor the purpose of others.\n\n\nTechnical note: This verse likely refers to the futility of samsaric existence and the importance of cultivating bodhicitta (the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings).", "translation": "For the sake of desires, burning and so forth,\nThough I experienced thousands [of rebirths] in hell,\nI have accomplished neither\nMy own purpose nor the purpose of others." @@ -40135,9 +40294,9 @@ "translation": "Though I have experienced thousands of hells,\nBurning and so forth, for the sake of desires,\nI have not accomplished my own purpose\nNor the purpose of others." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདོད་པའི་དོན་དུ་སྲེག་ལ་སོགས། །དམྱལ་བར་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཡང་། །བདག་གིས་རང་གི་དོན་དང་ནི། །གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ། །\n\nCommentary 1: འདི་ལྟ་བུར་ཞེས་པ་ནི་འབྲས་བུ་མེད་པ་ཉིད་དུའོ། །མྱོང་བར་གྱུར་ཡང་ཞེས་པ་ནི་བསྲེག་པ་དང་བཅད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུས་མནར་བར་གྱུར་པའོ། །\n\nCommentary 2: འདི་ལྟར་འདོད་པ་ལ་ཞེན་ཏེ་དེ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་པས་དམྱལ་བ་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཅེས་པའམ། འགྲེལ་ཆེན་ལས་ཁྲོས་པའི་དོན་དུ་ཞེས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་དེ་ཙམ་མྱོང་ཡང་བདག་གིས་རང་གི་དོན་དང་ནི་གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThough I have experienced thousands of hells,\nBurning and such for the sake of desires,\nI have accomplished neither my own purpose\nNor the purpose of others.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which reflects on the futility of suffering in hell realms due to attachment to desires, without achieving any meaningful purpose for oneself or others.", - "translation": "Though I have experienced thousands of hells,\nBurning and such for the sake of desires,\nI have accomplished neither my own purpose\nNor the purpose of others." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདོད་པའི་དོན་དུ་སྲེག་ལ་སོགས། །དམྱལ་བར་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཡང་། །བདག་གིས་རང་གི་དོན་དང་ནི། །གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ། །\n\nCommentary 1: འདི་ལྟ་བུར་ཞེས་པ་ནི་འབྲས་བུ་མེད་པ་ཉིད་དུའོ། །མྱོང་བར་གྱུར་ཡང་ཞེས་པ་ནི་བསྲེག་པ་དང་བཅད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུས་མནར་བར་གྱུར་པའོ། །\n\nCommentary 2: འདི་ལྟར་འདོད་པ་ལ་ཞེན་ཏེ་དེ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་པས་དམྱལ་བ་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཅེས་པའམ། འགྲེལ་ཆེན་ལས་ཁྲོས་པའི་དོན་དུ་ཞེས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་དེ་ཙམ་མྱོང་ཡང་བདག་གིས་རང་གི་དོན་དང་ནི་གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the experiences mentioned are fruitless. It clarifies that \"experiencing\" refers to suffering caused by burning, cutting, and other torments.\n\nCommentary 2:\nThis commentary interprets the verse as referring to experiencing thousands of hells due to attachment to desires and anger in pursuing those desires. It also mentions that despite enduring such great suffering, one has not accomplished either one's own or others' welfare.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together suggest that the verse is about enduring immense, fruitless suffering in hell realms due to attachment to desires and anger. Despite experiencing such torments, one has failed to achieve anything meaningful for oneself or others.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nFor the sake of desires, I have experienced thousands of hells,\nEnduring burning and other torments.\nYet I have accomplished neither\nMy own welfare nor that of others.", + "translation": "For the sake of desires, I have experienced thousands of hells,\nEnduring burning and other torments.\nYet I have accomplished neither\nMy own welfare nor that of others." } }, "glossary": { @@ -40160,7 +40319,7 @@ "དོན་": "good" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདོད་པའི་དོན་དུ་སྲེག་ལ་སོགས། །": { "འདོད་པ་": "desires", "སྲེག་": "burning" @@ -40217,21 +40376,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "འདོད་པའི་དོན་དུ་སྲེག་ལ་སོགས།": { + "འདོད་པའི་དོན་དུ་སྲེག་ལ་སོགས། །": { "འདོད་པ་": "desires", "སྲེག་": "burning" }, - "།དམྱལ་བར་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཡང་།": { + "དམྱལ་བར་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཡང་། །": { "དམྱལ་བ་": "hells", "སྟོང་ཕྲག་": "thousands", "མྱོང་": "experienced" }, - "།བདག་གིས་རང་གི་དོན་དང་ནི།": { + "བདག་གིས་རང་གི་དོན་དང་ནི། །": { "བདག་": "I", - "རང་གི་དོན་": "own purpose" + "རང་གི་དོན་": "own welfare" }, - "།གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ།": { - "གཞན་གྱི་དོན་": "purpose of others" + "གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ། །": { + "གཞན་གྱི་དོན་": "welfare of others" } } } @@ -40242,7 +40401,7 @@ "commentary_1": "འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ཙམ་ཞེས་པ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་ཙམ་མོ། །དོན་ཆེན་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུའོ། །དེའི་ཕྱིར་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་དགའ་བ་ཁོ་ནར་རིགས་སོ། །", "commentary_2": "ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་དང་དེ་དང་དུ་ལེན་པ་འདི་ནི་དེ་ཙམ་དུ་གནོད་མིན་ལ་དེ་ལ་བཟོད་པ་བྱས་པས་དོན་ཆེན་དག་ཀྱང་འགྲུབ་འགྱུར་བས། འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནོད་པ་སེལ་བའི་གནོད་པའམ་དེ་དང་དུ་ལེན་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་དགའ་བ་འབའ་ཞིག་འདིར་བྱ་བར་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ནི་དེ་ཙམ་གནོད་མིན་ལ། །དོན་ཆེན་དག་ཀྱང་འགྲུབ་འགྱུར་བས། །འགྲོ་བའི་གནོད་སེལ་སྡུག་བསྔལ་ལ། །དགའ་བ་འབའ་ཞིག་འདིར་བྱ་རིགས། །\n", "output": "Key terms:\nགནོད་ (harm), དོན་ཆེན་ (great purpose), འགྲུབ་ (accomplish), འགྲོ་བ་ (beings), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), དགའ་བ་ (joy)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཙམ་...མིན་ལ་ (not that much...)\n- འགྱུར་བས་ (because it will become...)\n- འབའ་ཞིག་ (only, solely)\n- བྱ་རིགས་ (should be done)\n\n\nThis is not that much harm,\nAnd great purposes will be accomplished.\nTherefore, in removing the harm and suffering of beings,\nOne should solely cultivate joy here.\n\nNote: This verse emphasizes the bodhisattva attitude of joyfully accepting minor hardships for the sake of benefiting others.", "translation": "This is not that much harm,\nAnd great purposes will be accomplished.\nTherefore, in removing the harm and suffering of beings,\nOne should solely cultivate joy here." @@ -40258,9 +40417,9 @@ "translation": "This causes little harm to oneself,\nYet accomplishes great purpose for others.\nTherefore, one should cultivate only joy\nIn removing the harms and sufferings of beings." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདི་ནི་དེ་ཙམ་གནོད་མིན་ལ། །དོན་ཆེན་དག་ཀྱང་འགྲུབ་འགྱུར་བས། །འགྲོ་བའི་གནོད་སེལ་སྡུག་བསྔལ་ལ། །དགའ་བ་འབའ་ཞིག་འདིར་བྱ་རིགས། །\n\nCommentary 1: འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ཙམ་ཞེས་པ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་ཙམ་མོ། །དོན་ཆེན་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུའོ། །དེའི་ཕྱིར་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་དགའ་བ་ཁོ་ནར་རིགས་སོ། །\n\nCommentary 2: ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་དང་དེ་དང་དུ་ལེན་པ་འདི་ནི་དེ་ཙམ་དུ་གནོད་མིན་ལ་དེ་ལ་བཟོད་པ་བྱས་པས་དོན་ཆེན་དག་ཀྱང་འགྲུབ་འགྱུར་བས། འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནོད་པ་སེལ་བའི་གནོད་པའམ་དེ་དང་དུ་ལེན་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་དགའ་བ་འབའ་ཞིག་འདིར་བྱ་བར་རིགས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nThis [practice] is not that harmful,\nAnd it will accomplish great purposes.\nTherefore, in removing the harm and suffering of beings,\nIt is fitting here to solely rejoice.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning explained in the commentaries, which suggest that although spiritual practices may involve some difficulties, they are not severely harmful compared to the sufferings of lower realms. Moreover, these practices lead to great accomplishments like Buddhahood. Thus, one should rejoice in undertaking hardships that remove the suffering of all beings.", - "translation": "This [practice] is not that harmful,\nAnd it will accomplish great purposes.\nTherefore, in removing the harm and suffering of beings,\nIt is fitting here to solely rejoice." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདི་ནི་དེ་ཙམ་གནོད་མིན་ལ། །དོན་ཆེན་དག་ཀྱང་འགྲུབ་འགྱུར་བས། །འགྲོ་བའི་གནོད་སེལ་སྡུག་བསྔལ་ལ། །དགའ་བ་འབའ་ཞིག་འདིར་བྱ་རིགས། །\n\nCommentary 1: འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ཙམ་ཞེས་པ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་ཙམ་མོ། །དོན་ཆེན་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུའོ། །དེའི་ཕྱིར་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་དགའ་བ་ཁོ་ནར་རིགས་སོ། །\n\nCommentary 2: ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་དང་དེ་དང་དུ་ལེན་པ་འདི་ནི་དེ་ཙམ་དུ་གནོད་མིན་ལ་དེ་ལ་བཟོད་པ་བྱས་པས་དོན་ཆེན་དག་ཀྱང་འགྲུབ་འགྱུར་བས། འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནོད་པ་སེལ་བའི་གནོད་པའམ་དེ་དང་དུ་ལེན་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་དགའ་བ་འབའ་ཞིག་འདིར་བྱ་བར་རིགས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This refers to practices and so on. \"That much\" means just like hell and so on. \"Great purpose\" means Buddhahood. Therefore, it is appropriate to rejoice only in the suffering of practices and so on.\n\nCommentary 2: The present suffering and accepting it is not that harmful, and by being patient with it, great purposes will be accomplished. Therefore, it is appropriate to only rejoice in the suffering or acceptance of removing harm for all beings.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries suggest that the present sufferings experienced in spiritual practices, while seemingly difficult, are not as harmful as they appear. By enduring these difficulties patiently, one can achieve great purposes like Buddhahood. The emphasis is on rejoicing in the suffering that comes from benefiting others and removing their harm, as this leads to the ultimate goal of enlightenment.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nThis [suffering] is not so harmful,\nAnd great purposes will be accomplished.\nTherefore, it is appropriate here\nTo only rejoice in the suffering of removing beings' harm.", + "translation": "This [suffering] is not so harmful,\nAnd great purposes will be accomplished.\nTherefore, it is appropriate here\nTo only rejoice in the suffering of removing beings' harm." } }, "glossary": { @@ -40281,7 +40440,7 @@ "དགའ་བ་": "delighted" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདི་ནི་དེ་ཙམ་གནོད་མིན་ལ། །": { "གནོད་": "harm" }, @@ -40334,19 +40493,22 @@ }, "04_commentary_assisted": { "འདི་ནི་དེ་ཙམ་གནོད་མིན་ལ། །": { + "འདི་": "This", "གནོད་": "harmful" }, "དོན་ཆེན་དག་ཀྱང་འགྲུབ་འགྱུར་བས། །": { "དོན་ཆེན་": "great purposes", - "འགྲུབ་": "accomplish" + "འགྲུབ་": "accomplished" }, "འགྲོ་བའི་གནོད་སེལ་སྡུག་བསྔལ་ལ། །": { - "འགྲོ་བ་": "beings", + "འགྲོ་བའི་": "beings'", "གནོད་": "harm", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" }, "དགའ་བ་འབའ་ཞིག་འདིར་བྱ་རིགས། །": { - "དགའ་བ་": "rejoice" + "དགའ་བ་": "rejoice", + "འདིར་": "here", + "རིགས་": "appropriate" } } } @@ -40357,7 +40519,7 @@ "commentary_1": "གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པ་ཐོས་པ་ལ་ཕྲག་དོག་གི་དྲི་མ་བཀྲུ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ་ཀྱེ་ཡིད་ཁྱོད་ཀྱིས་ཀྱང་ཡོན་ཏན་ལྷག་ཏུ་བསྟོད་ནས་དགའ་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་བྱེད།", "commentary_2": "གསུམ་པ་དགྲ་ལ་ལེགས་པར་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བསྟོད་གྲགས་དང་། བདེ་བ་དང་། རྙེད་པ་སྒྲུབ་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། ། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། རང་བདེ་བའི་རྒྱུར་རུང་བས་བླང་བྱར་བསྟན་པ་དང་། གཞན་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་དོར་བྱར་མི་རིགས་པ་དང་། བླང་དོར་ལ་འཁྲུལ་པའི་ཚུལ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་གཞན་གྱིས་དགྲ་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་ནོ་ཞེས་བསྟོད་ནས་བསྟོད་མཁན་དེ་གཞན་དེའི་ཡོན་ཏན་ལ་དགའ་བའི་བདེ་བ་ཐོབ་ནས་མི་བཟོད་ན། ཡིད་ཁྱོད་དེ་ལ་མི་བཟོད་པར་མི་རིགས་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱང་དགྲ་དེ་བསྟོད་ནས་བསྟོད་མཁན་གཞན་དེ་ལྟར་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ་བར་མི་བྱེད་དེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་གྱིས་ཡོན་ཏན་ལྡན་བསྟོད་ནས། །གལ་ཏེ་དགའ་བའི་བདེ་ཐོབ་ན། །ཡིད་ཁྱོད་ཀྱང་ནི་དེ་བསྟོད་ནས། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་དགའ་མི་བྱེད། །\n", "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nགཞན་ (others), ཡོན་ཏན་ (qualities), བསྟོད་ (praise), དགའ་བ་ (joy), བདེ་ (happiness), ཡིད་ (mind)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ conditional structure (\"if...then\")\n- ཀྱང་ནི་ emphatic particle\n- ཅི་ཕྱིར་ interrogative (\"why\")\n\n\nIf you obtain the happiness of joy\nWhen others praise those endowed with qualities,\nMind, why don't you likewise feel such joy\nWhen you yourself praise them in the same way?\n\n\nTechnical notes:\n- This verse is discussing the practice of rejoicing in others' qualities and the merits of praising others.\n- The term ཡོན་ཏན་ (qualities) often refers to spiritual qualities or virtues in Buddhist contexts.", "translation": "If you obtain the happiness of joy\nWhen others praise those endowed with qualities,\nMind, why don't you likewise feel such joy\nWhen you yourself praise them in the same way?" @@ -40373,9 +40535,9 @@ "translation": "If you obtain the bliss of joy\nWhen others praise those with good qualities,\nThen mind, by praising them yourself as well,\nWhy do you not likewise feel such joy?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཞན་གྱིས་ཡོན་ཏན་ལྡན་བསྟོད་ནས། །གལ་ཏེ་དགའ་བའི་བདེ་ཐོབ་ན། །ཡིད་ཁྱོད་ཀྱང་ནི་དེ་བསྟོད་ནས། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་དགའ་མི་བྱེད། །\n\nCommentary 1: གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པ་ཐོས་པ་ལ་ཕྲག་དོག་གི་དྲི་མ་བཀྲུ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ་ཀྱེ་ཡིད་ཁྱོད་ཀྱིས་ཀྱང་ཡོན་ཏན་ལྷག་ཏུ་བསྟོད་ནས་དགའ་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་བྱེད།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་དགྲ་ལ་ལེགས་པར་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བསྟོད་གྲགས་དང་། བདེ་བ་དང་། རྙེད་པ་སྒྲུབ་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། ། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། རང་བདེ་བའི་རྒྱུར་རུང་བས་བླང་བྱར་བསྟན་པ་དང་། གཞན་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་དོར་བྱར་མི་རིགས་པ་དང་། བླང་དོར་ལ་འཁྲུལ་པའི་ཚུལ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་གཞན་གྱིས་དགྲ་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་ནོ་ཞེས་བསྟོད་ནས་བསྟོད་མཁན་དེ་གཞན་དེའི་ཡོན་ཏན་ལ་དགའ་བའི་བདེ་བ་ཐོབ་ནས་མི་བཟོད་ན། ཡིད་ཁྱོད་དེ་ལ་མི་བཟོད་པར་མི་རིགས་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱང་དགྲ་དེ་བསྟོད་ནས་བསྟོད་མཁན་གཞན་དེ་ལྟར་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ་བར་མི་བྱེད་དེ།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the commentaries provided:\n\n\nIf others praise someone's good qualities,\nAnd thereby gain the joy of happiness,\nO mind, why don't you likewise praise them\nAnd experience such joy yourself?\n\n\nThis translation aims to capture the core meaning that instead of feeling jealous when others praise someone's virtues and experience happiness from doing so, one's own mind should also praise those virtues and thereby gain the same joy and happiness.", - "translation": "If others praise someone's good qualities,\nAnd thereby gain the joy of happiness,\nO mind, why don't you likewise praise them\nAnd experience such joy yourself?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཞན་གྱིས་ཡོན་ཏན་ལྡན་བསྟོད་ནས། །གལ་ཏེ་དགའ་བའི་བདེ་ཐོབ་ན། །ཡིད་ཁྱོད་ཀྱང་ནི་དེ་བསྟོད་ནས། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་དགའ་མི་བྱེད། །\n\nCommentary 1: གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པ་ཐོས་པ་ལ་ཕྲག་དོག་གི་དྲི་མ་བཀྲུ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ་ཀྱེ་ཡིད་ཁྱོད་ཀྱིས་ཀྱང་ཡོན་ཏན་ལྷག་ཏུ་བསྟོད་ནས་དགའ་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་བྱེད།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་དགྲ་ལ་ལེགས་པར་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བསྟོད་གྲགས་དང་། བདེ་བ་དང་། རྙེད་པ་སྒྲུབ་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། ། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། རང་བདེ་བའི་རྒྱུར་རུང་བས་བླང་བྱར་བསྟན་པ་དང་། གཞན་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་དོར་བྱར་མི་རིགས་པ་དང་། བླང་དོར་ལ་འཁྲུལ་པའི་ཚུལ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་གཞན་གྱིས་དགྲ་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་ནོ་ཞེས་བསྟོད་ནས་བསྟོད་མཁན་དེ་གཞན་དེའི་ཡོན་ཏན་ལ་དགའ་བའི་བདེ་བ་ཐོབ་ནས་མི་བཟོད་ན། ཡིད་ཁྱོད་དེ་ལ་མི་བཟོད་པར་མི་རིགས་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱང་དགྲ་དེ་བསྟོད་ནས་བསྟོད་མཁན་གཞན་དེ་ལྟར་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ་བར་མི་བྱེད་དེ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that hearing others praise someone's qualities should wash away the stain of jealousy. It encourages the mind to also praise those qualities and experience joy, asking why one wouldn't do so.\n\nCommentary 2: This commentary discusses overcoming anger towards enemies who receive praise. It suggests that if others praise an enemy's qualities and find joy in doing so, one should not be upset but rather join in praising the enemy to experience the same joy.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize overcoming negative emotions like jealousy and anger when hearing others praised. They encourage joining in the praise to experience joy oneself, rather than feeling upset or resentful.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nIf others praise someone's qualities and find joy,\nWhy, O mind, do you not also praise them\nAnd experience such happiness yourself?\n\n\nThis translation captures the core message of overcoming jealousy by joining in praise of others' qualities to experience joy oneself, as emphasized in both commentaries.", + "translation": "If others praise someone's qualities and find joy,\nWhy, O mind, do you not also praise them\nAnd experience such happiness yourself?" } }, "glossary": { @@ -40396,7 +40558,7 @@ "དགའ་": "delight" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གཞན་གྱིས་ཡོན་ཏན་ལྡན་བསྟོད་ནས། །": { "གཞན་": "others", "ཡོན་ཏན་": "qualities", @@ -40456,20 +40618,18 @@ "04_commentary_assisted": { "གཞན་གྱིས་ཡོན་ཏན་ལྡན་བསྟོད་ནས། །": { "གཞན་": "others", - "ཡོན་ཏན་": "good qualities", + "ཡོན་ཏན་": "qualities", "བསྟོད་": "praise" }, - "གལ་ཏེ་དགའ་བའི་བདེ་ཐོབ་ན། །": { - "དགའ་བ་": "joy", - "བདེ་": "happiness", - "ཐོབ་": "gain" + "།གལ་ཏེ་དགའ་བའི་བདེ་ཐོབ་ན། །": { + "དགའ་བ་": "joy" }, - "ཡིད་ཁྱོད་ཀྱང་ནི་དེ་བསྟོད་ནས། །": { + "།ཡིད་ཁྱོད་ཀྱང་ནི་དེ་བསྟོད་ནས། །": { "ཡིད་": "mind", "བསྟོད་": "praise" }, - "ཅི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་དགའ་མི་བྱེད། །": { - "དགའ་": "joy" + "།ཅི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་དགའ་མི་བྱེད། །": { + "དགའ་": "happiness" } } } @@ -40480,7 +40640,7 @@ "commentary_1": "འདི་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེས་པ་འདིའི་བདེ་བ་དང་དགའ་བའོ། །བདེ་བ་འབྱུང་བ་ནི་འདི་ལས་གཞན་གྱི་བདེ་བ་འབྱུང་བའོ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ནི་ཚེ་འདིར་རོ། །ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་བསྟོད་པས་བདག་ལ་བདེ་བ་སྐྱེ་བའོ། །", "commentary_2": "ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལ་དགའ་བའི་སྒོ་ནས་དེ་བསྟོད་པའི་བདེ་བ་འདི་ནི་བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྱ་བར་གནང་བ་ཡིན་ཞིང་། ཕྲག་དོག་མེད་པར་ཤེས་ཏེ་དད་པར་འགྱུར་བས་གཞན་སྡུད་པའི་ཐབས་ཀྱི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁྱོད་ཀྱི་དགའ་བའི་བདེ་བ་འདི། །བདེ་འབྱུང་ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནང་། །གཞན་སྡུད་པ་ཡི་མཆོག་ཀྱང་ཡིན། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདགའ་བ (joy), བདེ་བ (bliss/happiness), བདེ་འབྱུང་ (source of bliss), ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད (faultless/blameless), ཡོན་ཏན (qualities/virtues), གཞན་སྡུད་པ (attracting others)\n\nGrammatical notes:\n- ཁྱོད་ཀྱི (your) indicates possession\n- ཀྱིས after རྣམས་ marks the agent\n- ཡི is a genitive particle\n- ཀྱང་ (also/even) emphasizes the final point\n\n\nThis bliss of your joy\nIs a faultless source of happiness.\nIt is approved by those endowed with qualities,\nAnd is also supreme in attracting others.\n\n\nTechnical note: བདེ་འབྱུང་ (source of bliss) could be interpreted as a reference to Śambhava, a name for Śiva in Hindu traditions, but here it's used more generally to describe the nature of the joy being discussed.", "translation": "This bliss of your joy\nIs a faultless source of happiness.\nIt is approved by those endowed with qualities,\nAnd is also supreme in attracting others." @@ -40496,9 +40656,9 @@ "translation": "This joyful happiness of yours\nIs a source of bliss without fault.\nIt is approved by those endowed with good qualities,\nAnd is also supreme in attracting others." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཁྱོད་ཀྱི་དགའ་བའི་བདེ་བ་འདི། །བདེ་འབྱུང་ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནང་། །གཞན་སྡུད་པ་ཡི་མཆོག་ཀྱང་ཡིན། །\n\nCommentary 1: འདི་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེས་པ་འདིའི་བདེ་བ་དང་དགའ་བའོ། །བདེ་བ་འབྱུང་བ་ནི་འདི་ལས་གཞན་གྱི་བདེ་བ་འབྱུང་བའོ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ནི་ཚེ་འདིར་རོ། །ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་བསྟོད་པས་བདག་ལ་བདེ་བ་སྐྱེ་བའོ། །\n\nCommentary 2: ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལ་དགའ་བའི་སྒོ་ནས་དེ་བསྟོད་པའི་བདེ་བ་འདི་ནི་བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྱ་བར་གནང་བ་ཡིན་ཞིང་། ཕྲག་དོག་མེད་པར་ཤེས་ཏེ་དད་པར་འགྱུར་བས་གཞན་སྡུད་པའི་ཐབས་ཀྱི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nThis joy and happiness of yours,\nIs a source of bliss without fault.\nIt is approved by those endowed with qualities,\nAnd is also supreme in attracting others.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the Tibetan verse, which discusses the merits of rejoicing in others' qualities and praising them. The commentaries clarify that this practice is a source of happiness, is faultless in this life, is approved by enlightened beings like Buddhas, and serves as an excellent means to attract others to the Dharma by demonstrating appreciation and faith without jealousy.", - "translation": "This joy and happiness of yours,\nIs a source of bliss without fault.\nIt is approved by those endowed with qualities,\nAnd is also supreme in attracting others." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཁྱོད་ཀྱི་དགའ་བའི་བདེ་བ་འདི། །བདེ་འབྱུང་ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནང་། །གཞན་སྡུད་པ་ཡི་མཆོག་ཀྱང་ཡིན། །\n\nCommentary 1: འདི་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེས་པ་འདིའི་བདེ་བ་དང་དགའ་བའོ། །བདེ་བ་འབྱུང་བ་ནི་འདི་ལས་གཞན་གྱི་བདེ་བ་འབྱུང་བའོ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ནི་ཚེ་འདིར་རོ། །ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་བསྟོད་པས་བདག་ལ་བདེ་བ་སྐྱེ་བའོ། །\n\nCommentary 2: ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལ་དགའ་བའི་སྒོ་ནས་དེ་བསྟོད་པའི་བདེ་བ་འདི་ནི་བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྱ་བར་གནང་བ་ཡིན་ཞིང་། ཕྲག་དོག་མེད་པར་ཤེས་ཏེ་དད་པར་འགྱུར་བས་གཞན་སྡུད་པའི་ཐབས་ཀྱི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1:\nThis refers to the happiness and joy of this person. It is the source of happiness beyond this. It is blameless in this life. Those with qualities refer to the Buddha and others. By praising the ultimate truth, one generates happiness for oneself.\n\nCommentary 2:\nThis happiness of praising others' qualities through your joy in their virtues is a blameless source of happiness approved by those with qualities like the Buddha. It is also the supreme method of attracting others as it leads to faith without jealousy.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that praising others' qualities and rejoicing in their virtues is a source of blameless happiness. This practice is approved by enlightened beings like the Buddha and is beneficial both for oneself and for attracting others to the path.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\n\nThis joy and happiness of yours,\nA blameless source of bliss,\nIs approved by those endowed with qualities.\nIt is also supreme in attracting others.\n", + "translation": "This joy and happiness of yours,\nA blameless source of bliss,\nIs approved by those endowed with qualities.\nIt is also supreme in attracting others." } }, "glossary": { @@ -40520,7 +40680,7 @@ "མཆོག": "best" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཁྱོད་ཀྱི་དགའ་བའི་བདེ་བ་འདི། །": { "དགའ་བ": "joy", "བདེ་བ": "bliss" @@ -40581,10 +40741,10 @@ }, "བདེ་འབྱུང་ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད། །": { "བདེ་འབྱུང་": "source of bliss", - "ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་": "without fault" + "ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་": "blameless" }, "ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནང་། །": { - "ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་": "endowed with qualities", + "ཡོན་ཏན་": "qualities", "གནང་": "approved" }, "གཞན་སྡུད་པ་ཡི་མཆོག་ཀྱང་ཡིན། །": { @@ -40600,7 +40760,7 @@ "commentary_1": "གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལ་ཞེ་སྡང་བས་བདག་བདེ་བ་མི་འདོད་པ་ནི་དགའ་བ་མི་འདོད་པའོ།།དེ་ལྟ་ན་དེའི་ཚེ་གླ་རྔན་ལ་སོགས་པ་བྱིན་པས་ཀྱང་དེ་ཁོ་ན་དགའ་བར་འགྱུར་བས་ན། འདིར་དེ་ལས་ཀྱང་ཁྱོད་ལྡོག་པར་འགྱུར་རོ། །ལས་བྱེད་པ་མེད་པ་ལས་ནི་མཐོང་བ་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །ལས་བྱེད་པ་ལ་གླ་རྔན་མ་བྱིན་པའི་སྡིག་པས་ནི་མ་མཐོང་བ་ཡང་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་གཞན་བསྟོད་བྱ་དེ་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་བར་འགྱུར་ཞེས་དེའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཁྱོད་གཞན་བསྟོད་པའི་བདེ་བ་མི་འདོད་ན་ལས་བྱེད་པ་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་པ་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་དེ་བདེ་བར་འགྱུར་བས་དེའང་སྤང་དགོས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་ན་མཐོང་བ་ཚེ་འདིར་ལས་བྱེད་པ་ལ་སོགས་དང་། མ་མཐོང་བ་ཕྱི་མར་སྦྱིན་པའི་འབྲས་བུ་མྱོང་བ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་འགྱུར་ཞེས། །གལ་ཏེ་ཁྱོད་བདེ་འདི་མི་འདོད། །གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར། །མཐོང་དང་མ་མཐོང་ཉམས་པར་འགྱུར། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nབདེ་འགྱུར (become happy/joyful), གལ་ཏེ (if), འདོད (desire/want), གླ་རྔན (payment/wages), སྦྱིན (give), སྤངས (abandon/reject), མཐོང (seen), མ་མཐོང (unseen), ཉམས (deteriorate/decline)\n\nGrammatical notes:\n- ཞེས at the end of the first line indicates reported speech\n- འི་ཕྱིར at the end of the third line shows a causal relationship\n\n\nFurthermore, if you do not desire this happiness,\nSaying, \"Thus others will become happy,\"\nBecause of abandoning giving wages and so forth,\nBoth the seen and unseen will decline.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the consequences of rejecting conventional forms of generosity (like paying wages) in favor of a misguided notion of others' happiness.", "translation": "Furthermore, if you do not desire this happiness,\nSaying, \"Thus others will become happy,\"\nBecause of abandoning giving wages and so forth,\nBoth the seen and unseen will decline." @@ -40616,9 +40776,9 @@ "translation": "Furthermore, if you do not desire this happiness,\nSaying \"Thus it will become happiness,\"\nBecause you abandon giving rewards and so forth,\nBoth the seen and unseen will deteriorate." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཞན་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་འགྱུར་ཞེས། །གལ་ཏེ་ཁྱོད་བདེ་འདི་མི་འདོད། །གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར། །མཐོང་དང་མ་མཐོང་ཉམས་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལ་ཞེ་སྡང་བས་བདག་བདེ་བ་མི་འདོད་པ་ནི་དགའ་བ་མི་འདོད་པའོ།།དེ་ལྟ་ན་དེའི་ཚེ་གླ་རྔན་ལ་སོགས་པ་བྱིན་པས་ཀྱང་དེ་ཁོ་ན་དགའ་བར་འགྱུར་བས་ན། འདིར་དེ་ལས་ཀྱང་ཁྱོད་ལྡོག་པར་འགྱུར་རོ། །ལས་བྱེད་པ་མེད་པ་ལས་ནི་མཐོང་བ་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །ལས་བྱེད་པ་ལ་གླ་རྔན་མ་བྱིན་པའི་སྡིག་པས་ནི་མ་མཐོང་བ་ཡང་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་གཞན་བསྟོད་བྱ་དེ་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་བར་འགྱུར་ཞེས་དེའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཁྱོད་གཞན་བསྟོད་པའི་བདེ་བ་མི་འདོད་ན་ལས་བྱེད་པ་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་པ་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་དེ་བདེ་བར་འགྱུར་བས་དེའང་སྤང་དགོས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་ན་མཐོང་བ་ཚེ་འདིར་ལས་བྱེད་པ་ལ་སོགས་དང་། མ་མཐོང་བ་ཕྱི་མར་སྦྱིན་པའི་འབྲས་བུ་མྱོང་བ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nFurthermore, if you say \"In this way, others become happy,\"\nYet you do not desire this happiness,\nThen by rejecting payment of wages and such,\nYou will lose both visible and invisible benefits.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points from the original text and commentaries:\n\n1. The verse addresses someone who is reluctant to praise others or make them happy.\n2. It points out the inconsistency of not wanting others to be happy while still engaging in activities that make others happy (like paying wages).\n3. It warns that rejecting such practices (like paying wages) will lead to negative consequences.\n4. These negative consequences are described as losing both \"visible\" benefits (immediate effects in this life, like having work done) and \"invisible\" benefits (future karmic results, like the fruits of generosity).", - "translation": "Furthermore, if you say \"In this way, others become happy,\"\nYet you do not desire this happiness,\nThen by rejecting payment of wages and such,\nYou will lose both visible and invisible benefits." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་འགྱུར་ཞེས། །གལ་ཏེ་ཁྱོད་བདེ་འདི་མི་འདོད། །གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར། །མཐོང་དང་མ་མཐོང་ཉམས་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལ་ཞེ་སྡང་བས་བདག་བདེ་བ་མི་འདོད་པ་ནི་དགའ་བ་མི་འདོད་པའོ།།དེ་ལྟ་ན་དེའི་ཚེ་གླ་རྔན་ལ་སོགས་པ་བྱིན་པས་ཀྱང་དེ་ཁོ་ན་དགའ་བར་འགྱུར་བས་ན། འདིར་དེ་ལས་ཀྱང་ཁྱོད་ལྡོག་པར་འགྱུར་རོ། །ལས་བྱེད་པ་མེད་པ་ལས་ནི་མཐོང་བ་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །ལས་བྱེད་པ་ལ་གླ་རྔན་མ་བྱིན་པའི་སྡིག་པས་ནི་མ་མཐོང་བ་ཡང་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་གཞན་བསྟོད་བྱ་དེ་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་བར་འགྱུར་ཞེས་དེའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཁྱོད་གཞན་བསྟོད་པའི་བདེ་བ་མི་འདོད་ན་ལས་བྱེད་པ་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་པ་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་དེ་བདེ་བར་འགྱུར་བས་དེའང་སྤང་དགོས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་ན་མཐོང་བ་ཚེ་འདིར་ལས་བྱེད་པ་ལ་སོགས་དང་། མ་མཐོང་བ་ཕྱི་མར་སྦྱིན་པའི་འབྲས་བུ་མྱོང་བ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that not desiring one's own happiness due to jealousy of others' qualities is equivalent to not wanting joy. It suggests that even if one gives rewards, it will still bring joy to others. Therefore, one should not refrain from this. Without performing actions, one's visible results will deteriorate. By not giving rewards to workers, one's invisible (future) results will also deteriorate due to the sin of not compensating workers.\n\nCommentary 2: This commentary addresses the scenario where one doesn't want to praise others because it brings them happiness. It argues that if this is the case, then one should also avoid giving wages and rewards to workers, as these also bring happiness. Consequently, both visible results in this life (such as work being done) and invisible results in future lives (such as the fruits of generosity) would deteriorate.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of not refraining from actions that bring happiness to others, whether through praise or material rewards. They warn that such a mindset leads to the deterioration of both immediate and long-term positive outcomes in one's life and spiritual practice.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nFurthermore, if you do not desire this happiness\nThat would likewise bring joy to others,\nBy rejecting wages, rewards, and such,\nBoth the seen and unseen will decline.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the importance of not withholding actions that bring happiness to others, and the consequences of doing so on both worldly and spiritual levels.", + "translation": "Furthermore, if you do not desire this happiness\nThat would likewise bring joy to others,\nBy rejecting wages, rewards, and such,\nBoth the seen and unseen will decline." } }, "glossary": { @@ -40640,7 +40800,7 @@ "ཉམས་པར་འགྱུར་": "destroy" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་འགྱུར་ཞེས། །གལ་ཏེ་ཁྱོད་བདེ་འདི་མི་འདོད། །": { "བདེ་འགྱུར་": "become happy", "བདེ་": "happiness", @@ -40686,18 +40846,19 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་འགྱུར་ཞེས། །གལ་ཏེ་ཁྱོད་བདེ་འདི་མི་འདོད། །": { - "བདེ་འགྱུར་": "become happy", - "བདེ་": "happiness" + "གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་འགྱུར་ཞེས། །གལ་ཏེ་ཁྱོད་བདེ་འདི་མི་འདོད།": { + "བདེ་": "happiness", + "འདོད་": "desire" }, - "།གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར། །": { + "།གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར།": { "གླ་རྔན་": "wages", + "སྦྱིན་": "rewards", "སྤངས་": "rejecting" }, "།མཐོང་དང་མ་མཐོང་ཉམས་པར་འགྱུར། །": { - "མཐོང་": "visible", - "མ་མཐོང་": "invisible", - "ཉམས་པར་འགྱུར་": "lose" + "མཐོང་": "seen", + "མ་མཐོང་": "unseen", + "ཉམས་": "decline" } } } @@ -40708,7 +40869,7 @@ "commentary_1": "གཞན་ཡང་ཁྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གཞན་གྱིས་བསྒྲགས་པ་དེའི་ཚེ་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་སྒྲོགས་མཁས་པ་ལ་བདེ་བ་འདོད་པར་བྱེད་དམ་པའོ། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ནི་དགྲའི་ཡོན་ཏན་ནོ།", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ་གཞན་ལའང་དེ་བརྗོད་པའི་བདེ་བ་འདོད་པར་བྱེད་ལ་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ་རང་ལའང་དེ་བརྗོད་པའི་བདེ་བ་མི་འདོད་པར་བྱེད་པས་འཁྲུལ་པ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །གཞན་ལ་བདེ་བའང་འདོད་པར་བྱེད། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །རང་ལའང་བདེ་བ་མི་འདོད་བྱེད། །\n", "output": "Key terms:\nརང་ (self), ཡོན་ཏན་ (qualities), བརྗོད་པ་ (express/speak of), གཞན་ (others), བདེ་བ་ (happiness)\n\nGrammatical notes:\n- པའི་ཚེ་ indicates \"when\" or \"at the time of\"\n- འང་ and འང་ are inclusive particles meaning \"also\" or \"even\"\n- མི་ is a negation particle\n\n\nWhen expressing one's own qualities,\nOne also desires happiness for others.\nWhen expressing the qualities of others,\nOne does not desire happiness even for oneself.\n\n\nNote: This verse contrasts the attitudes of bodhisattvas (who wish for others' happiness even when praising themselves) with ordinary beings (who become envious when praising others).", "translation": "When expressing one's own qualities,\nOne also desires happiness for others.\nWhen expressing the qualities of others,\nOne does not desire happiness even for oneself." @@ -40724,9 +40885,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nWhen speaking of one's own qualities,\nOne desires happiness for others too.\nWhen speaking of others' qualities,\nOne does not desire happiness even for oneself." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །གཞན་ལ་བདེ་བའང་འདོད་པར་བྱེད། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །རང་ལའང་བདེ་བ་མི་འདོད་བྱེད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་ཁྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གཞན་གྱིས་བསྒྲགས་པ་དེའི་ཚེ་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་སྒྲོགས་མཁས་པ་ལ་བདེ་བ་འདོད་པར་བྱེད་དམ་པའོ། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ནི་དགྲའི་ཡོན་ཏན་ནོ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ་གཞན་ལའང་དེ་བརྗོད་པའི་བདེ་བ་འདོད་པར་བྱེད་ལ་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ་རང་ལའང་དེ་བརྗོད་པའི་བདེ་བ་མི་འདོད་པར་བྱེད་པས་འཁྲུལ་པ་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nWhen speaking of one's own qualities,\nOne wishes happiness for others too.\nWhen speaking of others' qualities,\nOne does not wish happiness even for oneself.\n\n\nThis translation captures the essence of the verse, which contrasts how people react when praising themselves versus praising others. The commentaries suggest that ideally, one should feel joy when others praise them and be skilled at praising others. However, the verse points out the common human tendency to feel happy when praising oneself and to feel less happy when praising others, especially rivals or enemies.", - "translation": "When speaking of one's own qualities,\nOne wishes happiness for others too.\nWhen speaking of others' qualities,\nOne does not wish happiness even for oneself." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །གཞན་ལ་བདེ་བའང་འདོད་པར་བྱེད། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །རང་ལའང་བདེ་བ་མི་འདོད་བྱེད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་ཁྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གཞན་གྱིས་བསྒྲགས་པ་དེའི་ཚེ་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་སྒྲོགས་མཁས་པ་ལ་བདེ་བ་འདོད་པར་བྱེད་དམ་པའོ། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ནི་དགྲའི་ཡོན་ཏན་ནོ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ་གཞན་ལའང་དེ་བརྗོད་པའི་བདེ་བ་འདོད་པར་བྱེད་ལ་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ་རང་ལའང་དེ་བརྗོད་པའི་བདེ་བ་མི་འདོད་པར་བྱེད་པས་འཁྲུལ་པ་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary suggests that when others praise your qualities, you should desire happiness for those who are skilled at praising others' qualities. It also mentions that \"others' qualities\" refers to the qualities of enemies.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that when speaking of one's own qualities, one desires others to experience the happiness of praising those qualities too. However, when speaking of others' qualities, one does not desire to experience the happiness of praising those qualities oneself. This is considered a delusion or misconception.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together highlight the contrast between how we react to praise of our own qualities versus praise of others' qualities. They suggest that there's often a selfish tendency to want others to join in praising us, but we may be reluctant to praise others or feel joy when others are praised. This is seen as a mistaken or deluded attitude.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nWhen speaking of one's own qualities,\nOne desires others to also feel joy.\nWhen speaking of others' qualities,\nOne does not desire to feel joy oneself.\n\nThis translation reflects the idea presented in the commentaries that there's often a discrepancy in how we approach praise for ourselves versus others, highlighting a common human tendency towards self-centeredness that Buddhist teachings aim to address.", + "translation": "When speaking of one's own qualities,\nOne desires others to also feel joy.\nWhen speaking of others' qualities,\nOne does not desire to feel joy oneself." } }, "glossary": { @@ -40748,7 +40909,7 @@ "མི་འདོད་": "don't want" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །གཞན་ལ་བདེ་བའང་འདོད་པར་བྱེད།": { "རང་གི་": "one's own", "ཡོན་ཏན་": "qualities", @@ -40808,16 +40969,16 @@ "ཡོན་ཏན་": "qualities", "བརྗོད་པའི་": "speaking of", "གཞན་": "others", - "བདེ་བ་": "happiness", - "འདོད་པར་": "wishes" + "བདེ་བ་": "joy", + "འདོད་པར་": "desires" }, "།གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །རང་ལའང་བདེ་བ་མི་འདོད་བྱེད།": { "གཞན་གྱི་": "others'", "ཡོན་ཏན་": "qualities", "བརྗོད་པའི་": "speaking of", "རང་": "oneself", - "བདེ་བ་": "happiness", - "མི་འདོད་": "does not wish" + "བདེ་བ་": "joy", + "མི་འདོད་": "does not desire" } } } @@ -40828,7 +40989,7 @@ "commentary_1": "།གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་མི་བཟོད་པ་བཟློག་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་དམ་བཅས་ཀྱི་དེ་ལས་གཞན་གྱི་བདེ་བ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པར་ཁས་བླངས་པ་མེད་པས་མི་བཟོད་པ་བྱས་ཀྱང་མི་འགལ་ཞེས་གལ་ཏེ་རྒོལ་བ་ལ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་ལ་འགོད་པར་འདོད་པའི་བསམ་པས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་ནས་བདག་གིས་གྲོགས་མི་དགོས་པར་སེམས་ཅན་རང་གིས་བདེ་བ་རྙེད་ན་དེས་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་བར་བྱེད་དེ་མི་རིགས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྙེད་སོགས་བྱུང་བའི་རྒྱུས་གཞན་ལ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་པ་དང་། མ་བྱུང་བའི་རྒྱུས་བདག་ལ་ཁྲོ་བར་རིགས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་འདོད་པས། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་ནས། །སེམས་ཅན་རང་གིས་བདེ་རྙེད་ན། །དེས་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་བར་བྱེད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), བདེ་འདོད་ (desire happiness), བྱང་ཆུབ་ (enlightenment), སེམས་བསྐྱེད་ (generate bodhicitta), ཁྲོ་བ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- Use of པས་ indicating causation\n- ཏུ་ནི་ emphasizing the goal of enlightenment\n- Conditional structure with ན་\n\n\nSince all sentient beings desire happiness,\nHaving generated bodhicitta for enlightenment,\nIf sentient beings find happiness by themselves,\nWhy then would one become angry at that?\n\n\nTechnical note: སེམས་བསྐྱེད་ (sem kyed) is the technical term for generating bodhicitta, the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings.", "translation": "Since all sentient beings desire happiness,\nHaving generated bodhicitta for enlightenment,\nIf sentient beings find happiness by themselves,\nWhy then would one become angry at that?" @@ -40844,9 +41005,9 @@ "translation": "Since all beings desire happiness,\nHaving generated the mind of enlightenment,\nIf beings find happiness by themselves,\nWhy then would one become angry at that?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་འདོད་པས། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་ནས། །སེམས་ཅན་རང་གིས་བདེ་རྙེད་ན། །དེས་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་བར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་མི་བཟོད་པ་བཟློག་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་དམ་བཅས་ཀྱི་དེ་ལས་གཞན་གྱི་བདེ་བ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པར་ཁས་བླངས་པ་མེད་པས་མི་བཟོད་པ་བྱས་ཀྱང་མི་འགལ་ཞེས་གལ་ཏེ་རྒོལ་བ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་ལ་འགོད་པར་འདོད་པའི་བསམ་པས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་ནས་བདག་གིས་གྲོགས་མི་དགོས་པར་སེམས་ཅན་རང་གིས་བདེ་བ་རྙེད་ན་དེས་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་བར་བྱེད་དེ་མི་རིགས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྙེད་སོགས་བྱུང་བའི་རྒྱུས་གཞན་ལ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་པ་དང་། མ་བྱུང་བའི་རྒྱུས་བདག་ལ་ཁྲོ་བར་རིགས་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nHaving generated the mind of enlightenment\nWith the wish for all beings to be happy,\nIf beings find happiness by themselves,\nWhy then would one become angry at that?\n\n\nThis verse emphasizes that someone who has generated bodhicitta (the enlightened attitude) with the sincere wish for all beings to be happy should not feel anger or jealousy when beings actually do find happiness on their own. It points out the contradiction in wanting others to be happy but then feeling upset when that actually happens, suggesting that such a reaction is inappropriate for someone on the bodhisattva path.", - "translation": "Having generated the mind of enlightenment\nWith the wish for all beings to be happy,\nIf beings find happiness by themselves,\nWhy then would one become angry at that?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་འདོད་པས། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་ནས། །སེམས་ཅན་རང་གིས་བདེ་རྙེད་ན། །དེས་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་བར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་མི་བཟོད་པ་བཟློག་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་དམ་བཅས་ཀྱི་དེ་ལས་གཞན་གྱི་བདེ་བ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པར་ཁས་བླངས་པ་མེད་པས་མི་བཟོད་པ་བྱས་ཀྱང་མི་འགལ་ཞེས་གལ་ཏེ་རྒོལ་བ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་ལ་འགོད་པར་འདོད་པའི་བསམ་པས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་ནས་བདག་གིས་གྲོགས་མི་དགོས་པར་སེམས་ཅན་རང་གིས་བདེ་བ་རྙེད་ན་དེས་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་བར་བྱེད་དེ་མི་རིགས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྙེད་སོགས་བྱུང་བའི་རྒྱུས་གཞན་ལ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་པ་དང་། མ་བྱུང་བའི་རྒྱུས་བདག་ལ་ཁྲོ་བར་རིགས་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the verse is spoken to counter intolerance towards others' excellent qualities. It addresses a potential argument that one might make about not having promised to give happiness to others when vowing to become a Buddha.\n\nCommentary 2: This commentary explains that the verse is about generating bodhicitta with the wish to establish all beings in happiness. It questions why one would be angry if beings find happiness on their own, without needing help. It also mentions that the verse is part of a larger section discussing why anger is inappropriate when others gain things and why it's appropriate to be angry at oneself when one doesn't gain things.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together suggest that this verse is addressing the bodhisattva's attitude towards others' happiness. It emphasizes that a bodhisattva should rejoice when others find happiness, even if it happens without the bodhisattva's direct intervention. The verse challenges the notion of being intolerant or angry when others prosper, reminding the practitioner of their initial motivation to bring all beings to happiness.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nSince all beings desire happiness,\nHaving generated the mind for enlightenment,\nIf beings find happiness by themselves,\nWhy then would one become angry?\n\nThis translation reflects the bodhisattva's aspiration to bring happiness to all beings, while questioning the contradiction of feeling anger when beings actually attain happiness, even if it occurs independently of the bodhisattva's efforts.", + "translation": "Since all beings desire happiness,\nHaving generated the mind for enlightenment,\nIf beings find happiness by themselves,\nWhy then would one become angry?" } }, "glossary": { @@ -40863,7 +41024,7 @@ "ཁྲོ་བ་": "angry" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་འདོད་པས། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་ནས། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "བདེ་": "happiness", @@ -40909,15 +41070,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་འདོད་པས། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་ནས། །": { + "སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་འདོད་པས། །": { "སེམས་ཅན་": "beings", - "བདེ་": "happy", + "བདེ་": "happiness", + "འདོད་པ་": "desire" + }, + "བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་ནས། །": { "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment", "སེམས་བསྐྱེད་": "generated the mind" }, - "སེམས་ཅན་རང་གིས་བདེ་རྙེད་ན། །དེས་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་བར་བྱེད། །": { + "སེམས་ཅན་རང་གིས་བདེ་རྙེད་ན། །": { "སེམས་ཅན་": "beings", "བདེ་": "happiness", + "རྙེད་": "find" + }, + "དེས་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་བར་བྱེད། །": { "ཁྲོ་བ་": "angry" } } @@ -40929,7 +41096,7 @@ "commentary_1": "བསྙེན་བཀུར་ཞེས་སྨོས་ཏེ།ངན་ངོན་ཙམ་ལ་ཡང་མི་བཟོད་ཅིང་ཁྲོ་བར་བྱེད་ན་དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལྟ་ག་ལ་སྲིད་ཅེས་པའོ། །", "commentary_2": "དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་གི་འདོད་པ་གྲུབ་པས་དང་། བདག་ལ་མི་གནོད་པས་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མཆོད་པའི་གནས་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་བར་འདོད་དོ་ཞེས་ཁས་ལེན་ན། དེ་དག་ལ་བསྙེན་བཀུར་ངན་ངོན་ཙམ་འདུག་པ་མཐོང་ནས་དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་གདུང་བར་བྱེད་དེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་གསུམ་མཆོད་འཚང་རྒྱ་བར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་འདོད་ཅེ་ན། །བསྙེན་བཀུར་ངན་ངོན་ཙམ་མཐོང་ནས། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ལ་གདུང་བར་བྱེད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་གསུམ་ (three worlds), འཚང་རྒྱ་བ་ (to become enlightened), སེམས་ཅན་ (sentient beings), བསྙེན་བཀུར་ (offerings/service), གདུང་བ་ (to be tormented/distressed)\n\nGrammatical notes:\n- ཅེ་ན་ indicates a conditional clause\n- ཅི་ཕྱིར་ is an interrogative meaning \"why\"\n- བྱེད་ at the end indicates a present tense verb\n\n\nIf sentient beings desire to become enlightened,\nWorshipped by the three worlds,\nWhy, upon seeing mere meager offerings,\nDo they become distressed by this?\n\n\nTechnical note: འཇིག་རྟེན་གསུམ་ (three worlds) typically refers to the desire realm, form realm, and formless realm in Buddhist cosmology.", "translation": "If sentient beings desire to become enlightened,\nWorshipped by the three worlds,\nWhy, upon seeing mere meager offerings,\nDo they become distressed by this?" @@ -40945,9 +41112,9 @@ "translation": "If sentient beings desire\nTo make offerings to the three worlds and attain enlightenment,\nWhy do they become distressed\nUpon seeing even minor acts of service?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་གསུམ་མཆོད་འཚང་རྒྱ་བར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་འདོད་ཅེ་ན། །བསྙེན་བཀུར་ངན་ངོན་ཙམ་མཐོང་ནས། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ལ་གདུང་བར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: བསྙེན་བཀུར་ཞེས་སྨོས་ཏེ།ངན་ངོན་ཙམ་ལ་ཡང་མི་བཟོད་ཅིང་ཁྲོ་བར་བྱེད་ན་དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལྟ་ག་ལ་སྲིད་ཅེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་གི་འདོད་པ་གྲུབ་པས་དང་། བདག་ལ་མི་གནོད་པས་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མཆོད་པའི་གནས་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་བར་འདོད་དོ་ཞེས་ཁས་ལེན་ན། དེ་དག་ལ་བསྙེན་བཀུར་ངན་ངོན་ཙམ་འདུག་པ་མཐོང་ནས་དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་གདུང་བར་བྱེད་དེ།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nIf you claim to desire that all sentient beings \nBecome enlightened, worshipped by the three worlds,\nThen why do you become upset\nUpon seeing even minor offerings and respect given to them?\n\n\nThis translation aims to capture the meaning conveyed in the original text and elaborated on in the commentaries, which emphasize the contradiction between wishing for all beings to attain enlightenment while feeling jealous or angry at even small acts of veneration towards them.", - "translation": "If you claim to desire that all sentient beings \nBecome enlightened, worshipped by the three worlds,\nThen why do you become upset\nUpon seeing even minor offerings and respect given to them?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འཇིག་རྟེན་གསུམ་མཆོད་འཚང་རྒྱ་བར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་འདོད་ཅེ་ན། །བསྙེན་བཀུར་ངན་ངོན་ཙམ་མཐོང་ནས། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ལ་གདུང་བར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: བསྙེན་བཀུར་ཞེས་སྨོས་ཏེ།ངན་ངོན་ཙམ་ལ་ཡང་མི་བཟོད་ཅིང་ཁྲོ་བར་བྱེད་ན་དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལྟ་ག་ལ་སྲིད་ཅེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་གི་འདོད་པ་གྲུབ་པས་དང་། བདག་ལ་མི་གནོད་པས་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མཆོད་པའི་གནས་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་བར་འདོད་དོ་ཞེས་ཁས་ལེན་ན། དེ་དག་ལ་བསྙེན་བཀུར་ངན་ངོན་ཙམ་འདུག་པ་མཐོང་ནས་དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་གདུང་བར་བྱེད་དེ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary suggests that if one cannot tolerate even minor respect or service and becomes angry, how can they possibly develop bodhicitta (the enlightened mind)?\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that if one claims to wish for all sentient beings to become Buddhas worshipped by the three worlds, why then would they feel resentment upon seeing even minor respect or service given to others? It implies this reaction is inconsistent with the aspiration for all beings to attain enlightenment.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries emphasize the contradiction between aspiring for all beings to attain enlightenment and feeling resentment when others receive even minor respect or service. They suggest that such a reaction is incompatible with the bodhisattva path and the development of bodhicitta.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\nIf you claim to wish for all sentient beings\nTo become Buddhas worshipped by the three worlds,\nWhy then, upon seeing them receive even minor respect,\nDo you feel resentment towards them?\n\nThis translation captures the essence of the original text while incorporating the insights from the commentaries about the inconsistency between aspiring for others' enlightenment and feeling resentment at their good fortune.", + "translation": "If you claim to wish for all sentient beings\nTo become Buddhas worshipped by the three worlds,\nWhy then, upon seeing them receive even minor respect,\nDo you feel resentment towards them?" } }, "glossary": { @@ -40962,7 +41129,7 @@ "གདུང་བ་": "gall" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འཇིག་རྟེན་གསུམ་མཆོད་འཚང་རྒྱ་བར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་འདོད་ཅེ་ན། །": { "འཇིག་རྟེན་གསུམ་": "three worlds", "འཚང་རྒྱ་བར་": "become enlightened", @@ -41006,14 +41173,13 @@ "04_commentary_assisted": { "འཇིག་རྟེན་གསུམ་མཆོད་འཚང་རྒྱ་བར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་འདོད་ཅེ་ན། །": { "འཇིག་རྟེན་གསུམ་": "three worlds", - "འཚང་རྒྱ་བ་": "become enlightened", - "སེམས་ཅན་": "sentient beings", - "འདོད་": "desire" + "འཚང་རྒྱ་བ་": "become Buddhas", + "སེམས་ཅན་": "sentient beings" }, "བསྙེན་བཀུར་ངན་ངོན་ཙམ་མཐོང་ནས། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ལ་གདུང་བར་བྱེད། །": { - "བསྙེན་བཀུར་": "offerings and respect", + "བསྙེན་བཀུར་": "respect", "མཐོང་": "seeing", - "གདུང་བ་": "upset" + "གདུང་བ་": "resentment" } } } @@ -41024,7 +41190,7 @@ "commentary_1": "རྣམ་གྲངས་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་གདམས་པར་བཞེད་ནས་གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེས་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱིས་སོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་རྫས་སོ། །མེད་ཅེས་པ་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་ཐོབ་པའོ། །ཅི་བྱ་ཞེས་པ་ནི་བྱིན་པ་འམ་མ་བྱིན་ཡང་རུང་གལ་ཅི་ཆེ་བའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་དགྲ་དེས་སྦྱིན་བདག་དེ་ལས་ལོངས་སྤྱོད་རྙེད་དམ་དེས་མ་རྙེད་པར་སྦྱིན་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཁྱིམ་དུ་གནས་པར་གྱུར་པ་དེ་གཉིས་ཀ་ཀུན་ཏུའང་དེ་ཁྱོད་ལ་མེད་པར་མཉམ་ན་བྱིན་ནམ་མ་བྱིན་ཡང་རུང་སྟེ། ལོངས་སྤྱོད་དེའམ་དགག་སྒྲུབ་དེས་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དེས་དེ་ལས་རྙེད་དམ། །སྦྱིན་བདག་ཁྱིམ་ན་གནས་གྱུར་པ། །ཀུན་དུ་དེ་ཁྱོད་ལ་མེད་ན། །བྱིན་མ་བྱིན་རུང་དེས་ཅི་བྱ། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nརྙེད་ (to obtain), སྦྱིན་བདག་ (benefactor/donor), ཁྱིམ་ (house/home), བྱིན་ (to give), མ་བྱིན་ (not given)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན conditional structure (\"if...then\")\n- རུང་ concessive particle (\"even if/although\")\n\n\nIf you obtain it from that, \nOr stay at the benefactor's home,\nIf you don't have all of that,\nWhat use is it, whether given or not given?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the ethics of receiving or using offerings, particularly in the context of a monastic or spiritual practitioner's relationship with lay benefactors.", "translation": "If you obtain it from that, \nOr stay at the benefactor's home,\nIf you don't have all of that,\nWhat use is it, whether given or not given?" @@ -41040,9 +41206,9 @@ "translation": "If one obtains it from that, or\nStays at the benefactor's home,\nIf you don't have any of that,\nWhether given or not, what use is it?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དེས་དེ་ལས་རྙེད་དམ། །སྦྱིན་བདག་ཁྱིམ་ན་གནས་གྱུར་པ། །ཀུན་དུ་དེ་ཁྱོད་ལ་མེད་ན། །བྱིན་མ་བྱིན་རུང་དེས་ཅི་བྱ། །\n\nCommentary 1: རྣམ་གྲངས་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་གདམས་པར་བཞེད་ནས་གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེས་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱིས་སོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་རྫས་སོ། །མེད་ཅེས་པ་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་ཐོབ་པའོ། །ཅི་བྱ་ཞེས་པ་ནི་བྱིན་པ་འམ་མ་བྱིན་ཡང་རུང་གལ་ཅི་ཆེ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་དགྲ་དེས་སྦྱིན་བདག་དེ་ལས་ལོངས་སྤྱོད་རྙེད་དམ་དེས་མ་རྙེད་པར་སྦྱིན་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཁྱིམ་དུ་གནས་པར་གྱུར་པ་དེ་གཉིས་ཀ་ཀུན་ཏུའང་དེ་ཁྱོད་ལ་མེད་པར་མཉམ་ན་བྱིན་ནམ་མ་བྱིན་ཡང་རུང་སྟེ། ལོངས་སྤྱོད་དེའམ་དགག་སྒྲུབ་དེས་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIf the enemy obtains wealth from that benefactor,\nOr if the benefactor remains in their own home,\nIn either case, you have nothing to do with it.\nSo whether given or not given, what difference does it make to you?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which is discussing the futility of being concerned about whether an enemy receives something from a benefactor or not, as it ultimately doesn't affect the person being addressed. The commentaries clarify that this is about detachment from outcomes that don't directly involve oneself.", - "translation": "If the enemy obtains wealth from that benefactor,\nOr if the benefactor remains in their own home,\nIn either case, you have nothing to do with it.\nSo whether given or not given, what difference does it make to you?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་དེས་དེ་ལས་རྙེད་དམ། །སྦྱིན་བདག་ཁྱིམ་ན་གནས་གྱུར་པ། །ཀུན་དུ་དེ་ཁྱོད་ལ་མེད་ན། །བྱིན་མ་བྱིན་རུང་དེས་ཅི་བྱ། །\n\nCommentary 1: རྣམ་གྲངས་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་གདམས་པར་བཞེད་ནས་གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེས་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱིས་སོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་རྫས་སོ། །མེད་ཅེས་པ་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་ཐོབ་པའོ། །ཅི་བྱ་ཞེས་པ་ནི་བྱིན་པ་འམ་མ་བྱིན་ཡང་རུང་གལ་ཅི་ཆེ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་དགྲ་དེས་སྦྱིན་བདག་དེ་ལས་ལོངས་སྤྱོད་རྙེད་དམ་དེས་མ་རྙེད་པར་སྦྱིན་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཁྱིམ་དུ་གནས་པར་གྱུར་པ་དེ་གཉིས་ཀ་ཀུན་ཏུའང་དེ་ཁྱོད་ལ་མེད་པར་མཉམ་ན་བྱིན་ནམ་མ་བྱིན་ཡང་རུང་སྟེ། ལོངས་སྤྱོད་དེའམ་དགག་སྒྲུབ་དེས་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains the verse as advice given from another perspective. It clarifies that \"by that\" refers to others, \"that\" refers to material things, \"not having\" means you don't obtain it, and \"what's the use\" implies that whether given or not given, it's not of great importance.\n\nCommentary 2:\nThis commentary interprets the verse in the context of an enemy and a benefactor. It explains that whether the enemy obtains wealth from the benefactor or the benefactor keeps it at home, in both cases you don't have access to it. Therefore, whether it's given or not given to the enemy, it makes no difference to you and serves no purpose for you.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the idea that whether something is given or not given to others, if you don't have access to it anyway, it shouldn't matter to you. The second commentary provides a more specific context of an enemy and a benefactor, but the core message remains the same – attachment to things you don't possess is pointless.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nWhether they obtain it from that benefactor,\nOr it remains in the benefactor's home,\nIf in all cases you don't have access to it,\nWhat difference does it make whether it's given or not?\n\nThis translation reflects the idea that if you have no control over or access to something, it's futile to be concerned about whether others receive it or not. It encourages detachment from possessions that are not yours to begin with.", + "translation": "Whether they obtain it from that benefactor,\nOr it remains in the benefactor's home,\nIf in all cases you don't have access to it,\nWhat difference does it make whether it's given or not?" } }, "glossary": { @@ -41060,7 +41226,7 @@ "བྱིན་": "given" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་དེས་དེ་ལས་རྙེད་དམ།": { "རྙེད་": "obtain" }, @@ -41104,14 +41270,16 @@ }, "04_commentary_assisted": { "གལ་ཏེ་དེས་དེ་ལས་རྙེད་དམ། །": { - "རྙེད་": "obtains" + "རྙེད་": "obtain" }, "སྦྱིན་བདག་ཁྱིམ་ན་གནས་གྱུར་པ། །": { "སྦྱིན་བདག་": "benefactor", "ཁྱིམ་": "home", - "གནས་": "remains" + "གནས་": "remain" + }, + "ཀུན་དུ་དེ་ཁྱོད་ལ་མེད་ན། །": { + "ཀུན་དུ་": "in all cases" }, - "ཀུན་དུ་དེ་ཁྱོད་ལ་མེད་ན། །": {}, "བྱིན་མ་བྱིན་རུང་དེས་ཅི་བྱ། །": { "བྱིན་": "given" } @@ -41124,7 +41292,7 @@ "commentary_1": "དད་པ་ནི་སྟེར་མཁན་གྱི་དད་པའོ། །རང་གི་ཡོན་ཏན་ཡང་ངོ་། །ཅིའི་ཕྱིར་འདོར་ཞེས་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མ་བྱིན་ཅིག་ཅེས་ཅི་ནས་འགེགས་པར་བྱེད་ཅེས་པའོ། །གཞན་གྱི་རྙེད་པ་ལས་བྱུང་བའི་བར་མི་འདོད་པ་བཀག་ནས།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་དགྲའི་རྙེད་པ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་ཞིང་རང་ལ་རྙེད་པ་ལ་ལྷག་པར་འདོད་ན་རང་གི་རྙེད་པ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་སྔོན་གྱི་བསོད་ནམས་དང་། སྦྱིན་བདག་གི་དད་པ་དང་། རང་གི་འཕྲལ་གྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཁོང་ཁྲོའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཅིའི་ཕྱིར་འདོར། རྙེད་པར་འགྱུར་བ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་དེ་དག་མི་འཛིན་པ་བདག་ཉིད་ལ་རྒྱུ་མཚན་གང་གིས་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད་སྨྲོས་ཤིག གཞན་ཡང་བདག་ལ་རྙེད་པ་མེད་ཕྱིན་ཆད་གཞན་ལ་ཡང་མེད་ན་ལེགས་སོ་སྙམ་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསོད་ནམས་དང་ནི་དད་པའམ། །རང་གི་ཡོན་ཏན་ཅི་ཕྱིར་འདོར། །རྙེད་པ་གྱུར་པ་མི་འཛིན་པ། །གང་གིས་ཁྲོ་བ་མི་བྱེད་སྨྲོས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nབསོད་ནམས་ (merit), དད་པ་ (faith), ཡོན་ཏན་ (qualities), རྙེད་པ་ (gain/attainment), ཁྲོ་བ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ནི་...འམ་ : \"and...or\" construction\n- ཅི་ཕྱིར་ : interrogative \"why\"\n- མི་འཛིན་པ་ : negative present tense of \"to hold/grasp\"\n- མི་བྱེད་ : negative present tense of \"to do/make\"\n\n\nWhy abandon merit and faith,\nOr one's own good qualities?\nTell me, who would not become angry\nAt not grasping what has been gained?\n\n\nTechnical notes:\n- The verse appears to be questioning the wisdom of abandoning positive qualities and attainments, while also pointing out the natural tendency to become angry when losing what one has gained.\n- The structure suggests this might be part of a larger philosophical or ethical discussion in a Buddhist context.", "translation": "Why abandon merit and faith,\nOr one's own good qualities?\nTell me, who would not become angry\nAt not grasping what has been gained?" @@ -41140,9 +41308,9 @@ "translation": "Why abandon merit and faith,\nOr one's own good qualities?\nTell me, who does not get angry\nAt losing what has been gained?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབསོད་ནམས་དང་ནི་དད་པའམ། །རང་གི་ཡོན་ཏན་ཅི་ཕྱིར་འདོར། །རྙེད་པ་གྱུར་པ་མི་འཛིན་པ། །གང་གིས་ཁྲོ་བ་མི་བྱེད་སྨྲོས། །\n\nCommentary 1: དད་པ་ནི་སྟེར་མཁན་གྱི་དད་པའོ། །རང་གི་ཡོན་ཏན་ཡང་ངོ་། །ཅིའི་ཕྱིར་འདོར་ཞེས་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མ་བྱིན་ཅིག་ཅེས་ཅི་ནས་འགེགས་པར་བྱེད་ཅེས་པའོ། །གཞན་གྱི་རྙེད་པ་ལས་བྱུང་བའི་བར་མི་འདོད་པ་བཀག་ནས།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་དགྲའི་རྙེད་པ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་ཞིང་རང་ལ་རྙེད་པ་ལ་ལྷག་པར་འདོད་ན་རང་གི་རྙེད་པ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་སྔོན་གྱི་བསོད་ནམས་དང་། སྦྱིན་བདག་གི་དད་པ་དང་། རང་གི་འཕྲལ་གྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཁོང་ཁྲོའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཅིའི་ཕྱིར་འདོར། རྙེད་པར་འགྱུར་བ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་དེ་དག་མི་འཛིན་པ་བདག་ཉིད་ལ་རྒྱུ་མཚན་གང་གིས་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད་སྨྲོས་ཤིག གཞན་ཡང་བདག་ལ་རྙེད་པ་མེད་ཕྱིན་ཆད་གཞན་ལ་ཡང་མེད་ན་ལེགས་སོ་སྙམ་ན།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWhy discard merit, faith, or one's own qualities?\nTell me, who does not get angry\nWhen they fail to grasp what has been obtained?\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning conveyed in the original Tibetan and elaborated on in the commentaries. The verse questions why one would abandon the causes of obtaining things (merit, faith, and personal qualities) and points out the irony of becoming angry at oneself for not grasping what has already been obtained, rather than at others who receive things.", - "translation": "Why discard merit, faith, or one's own qualities?\nTell me, who does not get angry\nWhen they fail to grasp what has been obtained?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བསོད་ནམས་དང་ནི་དད་པའམ། །རང་གི་ཡོན་ཏན་ཅི་ཕྱིར་འདོར། །རྙེད་པ་གྱུར་པ་མི་འཛིན་པ། །གང་གིས་ཁྲོ་བ་མི་བྱེད་སྨྲོས། །\n\nCommentary 1: དད་པ་ནི་སྟེར་མཁན་གྱི་དད་པའོ། །རང་གི་ཡོན་ཏན་ཡང་ངོ་། །ཅིའི་ཕྱིར་འདོར་ཞེས་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མ་བྱིན་ཅིག་ཅེས་ཅི་ནས་འགེགས་པར་བྱེད་ཅེས་པའོ། །གཞན་གྱི་རྙེད་པ་ལས་བྱུང་བའི་བར་མི་འདོད་པ་བཀག་ནས།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་དགྲའི་རྙེད་པ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་ཞིང་རང་ལ་རྙེད་པ་ལ་ལྷག་པར་འདོད་ན་རང་གི་རྙེད་པ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་སྔོན་གྱི་བསོད་ནམས་དང་། སྦྱིན་བདག་གི་དད་པ་དང་། རང་གི་འཕྲལ་གྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཁོང་ཁྲོའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཅིའི་ཕྱིར་འདོར། རྙེད་པར་འགྱུར་བ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་དེ་དག་མི་འཛིན་པ་བདག་ཉིད་ལ་རྒྱུ་མཚན་གང་གིས་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད་སྨྲོས་ཤིག གཞན་ཡང་བདག་ལ་རྙེད་པ་མེད་ཕྱིན་ཆད་གཞན་ལ་ཡང་མེད་ན་ལེགས་སོ་སྙམ་ན།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"faith\" refers to the faith of the giver. It questions why one would reject or prevent even the smallest result of merit, faith, or one's own qualities. It also mentions prohibiting dissatisfaction with gains that come from others.\n\nCommentary 2:\nThis commentary addresses the scenario of being angry at an enemy's gains while desiring more for oneself. It questions why one would discard the causes of one's own gains, such as previous merit, the donor's faith, and one's own immediate qualities, due to anger. It challenges the reader to explain why they wouldn't be angry at themselves for not holding onto these causes of gain. It also touches on the idea of wishing that others would not have gains if one doesn't have them.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of recognizing and valuing the sources of one's gains or benefits, including merit, faith (both one's own and that of donors), and personal qualities. They caution against discarding or neglecting these positive factors due to anger or jealousy towards others' gains. The commentaries also highlight the futility and negativity of being dissatisfied with one's own situation while begrudging others their success.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nWhy discard merit, faith, or your own qualities?\nTell me, for what reason would one not be angry\nAt oneself for not holding onto that which brings gain?\n\nThis translation reflects the core message from the commentaries, emphasizing the importance of valuing one's own positive qualities and the sources of one's gains, while questioning the logic of being angry at others' success instead of focusing on nurturing one's own sources of benefit.", + "translation": "Why discard merit, faith, or your own qualities?\nTell me, for what reason would one not be angry\nAt oneself for not holding onto that which brings gain?" } }, "glossary": { @@ -41159,7 +41327,7 @@ "ཁྲོ་བ་": "angry" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བསོད་ནམས་དང་ནི་དད་པའམ། །རང་གི་ཡོན་ཏན་ཅི་ཕྱིར་འདོར། །": { "བསོད་ནམས་": "merit", "དད་པ་": "faith", @@ -41205,13 +41373,13 @@ "བསོད་ནམས་དང་ནི་དད་པའམ། །རང་གི་ཡོན་ཏན་ཅི་ཕྱིར་འདོར། །": { "བསོད་ནམས་": "merit", "དད་པ་": "faith", - "རང་གི་": "one's own", + "རང་གི་": "your own", "ཡོན་ཏན་": "qualities", "འདོར་": "discard" }, "རྙེད་པ་གྱུར་པ་མི་འཛིན་པ། །གང་གིས་ཁྲོ་བ་མི་བྱེད་སྨྲོས། །": { - "རྙེད་པ་": "obtained", - "འཛིན་པ་": "grasp", + "རྙེད་པ་": "gain", + "འཛིན་པ་": "holding onto", "ཁྲོ་བ་": "angry" } } @@ -41223,7 +41391,7 @@ "commentary_1": "ད་ནི་མི་འདོད་པ་ལས་བྱུང་བའི་དགའ་བ་དགག་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་དགྲ་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་དེ་ལ་ཅུང་ཟད་ཅིག་ཀྱང་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གལ་ཏེ་བདག་གིས་བསྔགས་པར་མ་བྱས་པ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ལ་མི་འདོད་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ། ཁྱོད་ཀྱིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྒྱུར་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་མེད་པར་ཞེས་བྱའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་འདོད་པའི་གེགས་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དགྲ་ལ་ཉེས་པ་འགྲུབ་པའི་དང་། བདག་དང་བཤེས་ལ་ལེགས་པ་འགྲུབ་པར་གེགས་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། དགྲའི་ཉེས་པས་བདག་ལ་མི་ཕན་པ་དང་། ཉེས་འདོད་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་གནོད་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་དགྲ་ཞིག་མི་དགའ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ནའང་དེ་ལ་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། གལ་ཏེ་ཡོད་དུ་ཆུག་ནའང་ཁྱོད་ཀྱིས་དགྲ་འདུལ་བར་འདོད་པའི་ཡིད་སྨོན་ཙམ་གྱིས་དགྲ་དེ་ལ་གནོད་པའི་རྒྱུར་མི་འགྱུར་བས་དོན་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དགྲ་ཞིག་མི་དགའ་ནའང་། །དེ་ལ་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཁྱོད་ཀྱི་ཡིད་སྨོན་ཙམ་གྱིས་ནི། །དེ་ལ་གནོད་པའི་རྒྱུར་མི་འགྱུར། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདགྲ་(enemy), མི་དགའ་(dislike/unhappy), དགར་(happiness/joy), ཡིད་སྨོན་(wish/desire), གནོད་པ་(harm)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ནའང་ : \"Even if...\" construction\n- ཅི་ཞིག་ : Interrogative particle\n- ཙམ་གྱིས་ : Instrumental case indicating \"merely by\"\n- མི་འགྱུར : Negative future tense\n\n\nEven if an enemy is unhappy,\nWhat happiness is there for you in that?\nMerely by your wishing,\nIt does not become a cause of harm to them.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the futility of taking pleasure in an enemy's misfortune, emphasizing that one's mental attitude alone does not directly cause harm to others.", "translation": "Even if an enemy is unhappy,\nWhat happiness is there for you in that?\nMerely by your wishing,\nIt does not become a cause of harm to them." @@ -41239,9 +41407,9 @@ "translation": "Even if an enemy is displeased with you,\nWhat benefit is there in your being pleased about that?\nYour mere wish or intention\nWill not become a cause of harm to them." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དགྲ་ཞིག་མི་དགའ་ནའང་། །དེ་ལ་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཁྱོད་ཀྱི་ཡིད་སྨོན་ཙམ་གྱིས་ནི། །དེ་ལ་གནོད་པའི་རྒྱུར་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་མི་འདོད་པ་ལས་བྱུང་བའི་དགའ་བ་དགག་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་དགྲ་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་དེ་ལ་ཅུང་ཟད་ཅིག་ཀྱང་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གལ་ཏེ་བདག་གིས་བསྔགས་པར་མ་བྱས་པ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ལ་མི་འདོད་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ། ཁྱོད་ཀྱིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྒྱུར་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་མེད་པར་ཞེས་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་འདོད་པའི་གེགས་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དགྲ་ལ་ཉེས་པ་འགྲུབ་པའི་དང་། བདག་དང་བཤེས་ལ་ལེགས་པ་འགྲུབ་པར་གེགས་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། དགྲའི་ཉེས་པས་བདག་ལ་མི་ཕན་པ་དང་། ཉེས་འདོད་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་གནོད་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་དགྲ་ཞིག་མི་དགའ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ནའང་དེ་ལ་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། གལ་ཏེ་ཡོད་དུ་ཆུག་ནའང་ཁྱོད་ཀྱིས་དགྲ་འདུལ་བར་འདོད་པའི་ཡིད་སྨོན་ཙམ་གྱིས་དགྲ་དེ་ལ་གནོད་པའི་རྒྱུར་མི་འགྱུར་བས་དོན་མེད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nEven if an enemy is unhappy,\nWhat joy is there for you in that?\nYour mere wish or intention\nWill not become a cause of harm to them.\n\n\nThis translation conveys the core meaning that taking pleasure in an enemy's misfortune is pointless, as one's wishes alone cannot cause actual harm to others without prior karmic causes. The verses caution against harboring ill will, as it does not benefit oneself and cannot directly impact the enemy.", - "translation": "Even if an enemy is unhappy,\nWhat joy is there for you in that?\nYour mere wish or intention\nWill not become a cause of harm to them." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་དགྲ་ཞིག་མི་དགའ་ནའང་། །དེ་ལ་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཁྱོད་ཀྱི་ཡིད་སྨོན་ཙམ་གྱིས་ནི། །དེ་ལ་གནོད་པའི་རྒྱུར་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་མི་འདོད་པ་ལས་བྱུང་བའི་དགའ་བ་དགག་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་དགྲ་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་དེ་ལ་ཅུང་ཟད་ཅིག་ཀྱང་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གལ་ཏེ་བདག་གིས་བསྔགས་པར་མ་བྱས་པ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ལ་མི་འདོད་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ། ཁྱོད་ཀྱིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྒྱུར་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་མེད་པར་ཞེས་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་འདོད་པའི་གེགས་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དགྲ་ལ་ཉེས་པ་འགྲུབ་པའི་དང་། བདག་དང་བཤེས་ལ་ལེགས་པ་འགྲུབ་པར་གེགས་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། དགྲའི་ཉེས་པས་བདག་ལ་མི་ཕན་པ་དང་། ཉེས་འདོད་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་གནོད་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་དགྲ་ཞིག་མི་དགའ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ནའང་དེ་ལ་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། གལ་ཏེ་ཡོད་དུ་ཆུག་ནའང་ཁྱོད་ཀྱིས་དགྲ་འདུལ་བར་འདོད་པའི་ཡིད་སྨོན་ཙམ་གྱིས་དགྲ་དེ་ལ་གནོད་པའི་རྒྱུར་མི་འགྱུར་བས་དོན་མེད་དོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that merely wishing harm on an enemy does not actually cause them harm. It emphasizes that without previous karma, one's desires alone cannot affect others.\n\nCommentary 2: This commentary discusses abandoning anger towards those who obstruct one's desires. It explains that an enemy's suffering does not benefit oneself, and merely wishing harm to an enemy does not actually cause them harm.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that simply wishing harm or feeling joy at an enemy's misfortune does not actually cause them harm or benefit oneself. They stress the futility of harboring such negative thoughts and desires against enemies.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nEven if an enemy is unhappy,\nWhat joy is there for you in that?\nYour mere wish\nWill not become a cause of harm to them.\n\n\nThis translation conveys the key ideas from the commentaries that wishing ill upon enemies is futile, as such wishes alone cannot cause actual harm, and that one should not take joy in others' misfortunes.", + "translation": "Even if an enemy is unhappy,\nWhat joy is there for you in that?\nYour mere wish\nWill not become a cause of harm to them." } }, "glossary": { @@ -41262,7 +41430,7 @@ "གནོད་པ་": "harm" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་དགྲ་ཞིག་མི་དགའ་ནའང་། །": { "དགྲ་": "enemy", "མི་དགའ་": "unhappy" @@ -41341,7 +41509,7 @@ "commentary_1": "ཅི་སྟེ་ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པ་ཁོ་ནས་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དེའི་རྒྱུར་གྲུབ་པ་དེ་ལྟ་ནའང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ལ་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཡོད་དེ། འབྲས་བུ་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འཚེང་བ་ནི་དགོས་པའོ། །དེ་ལས་མ་གཏོགས་པའི་ཕུང་བ་མེད་པ་ནི་འདི་ཉིད་འབྲས་བུ་མེད་པར་ཕུང་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་དགྲ་ལ་སྡུག་བསྔལ་དེ་གྲུབ་ནའང་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་བདག་འཚེངས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། དེ་ལས་ཕུང་བ་གཞན་ཅི་ཡོད་དེ་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །གྲུབ་ནའང་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །གལ་ཏེ་འཚེངས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། །དེ་ལས་ཕུང་བའང་གཞན་ཅི་ཡོད། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའདོད་པ (desire), སྡུག་བསྔལ (suffering), གྲུབ (accomplish/fulfill), དགར (happiness/joy), འཚེངས་པ (satisfied/content), ཕུང་བ (ruin/disaster)\n\nGrammatical notes:\n- ཁྱོད་ཀྱི (your) and ཁྱོད (you) indicate second person\n- ནའང (even if) and ཞེ་ན (if that's so) are conditional particles\n- འང and ཡང (also/even) are emphatic particles\n\n\nEven if that suffering of your desire is fulfilled,\nWhat joy is there for you?\nIf you say, \"I'll be satisfied,\"\nWhat could be more ruinous than that?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the futility and danger of pursuing desires, a common theme in Buddhist teachings on the nature of suffering (དུཿཁ, duḥkha).", "translation": "Even if that suffering of your desire is fulfilled,\nWhat joy is there for you?\nIf you say, \"I'll be satisfied,\"\nWhat could be more ruinous than that?" @@ -41357,9 +41525,9 @@ "translation": "Even if your desires bring about that suffering,\nWhat joy is there for you in that?\nIf you say it brings satisfaction,\nWhat could be more ruinous than that?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །གྲུབ་ནའང་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །གལ་ཏེ་འཚེངས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། །དེ་ལས་ཕུང་བའང་གཞན་ཅི་ཡོད། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པ་ཁོ་ནས་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དེའི་རྒྱུར་གྲུབ་པ་དེ་ལྟ་ནའང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ལ་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཡོད་དེ། འབྲས་བུ་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འཚེང་བ་ནི་དགོས་པའོ། །དེ་ལས་མ་གཏོགས་པའི་ཕུང་བ་མེད་པ་ནི་འདི་ཉིད་འབྲས་བུ་མེད་པར་ཕུང་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་དགྲ་ལ་སྡུག་བསྔལ་དེ་གྲུབ་ནའང་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་བདག་འཚེངས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། དེ་ལས་ཕུང་བ་གཞན་ཅི་ཡོད་དེ་\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is the English translation:\n\n\nEven if your desire causes suffering to others,\nWhat joy is there for you in that?\nIf you say it satisfies you,\nWhat could be more ruinous than that?\n\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. The text is addressing someone whose desires cause harm to others\n2. It questions what benefit or joy there is in causing others to suffer\n3. It challenges the notion that satisfaction from others' pain is worthwhile\n4. It concludes that finding satisfaction in harming others is ultimately destructive or ruinous", - "translation": "Even if your desire causes suffering to others,\nWhat joy is there for you in that?\nIf you say it satisfies you,\nWhat could be more ruinous than that?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །གྲུབ་ནའང་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །གལ་ཏེ་འཚེངས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། །དེ་ལས་ཕུང་བའང་གཞན་ཅི་ཡོད། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པ་ཁོ་ནས་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དེའི་རྒྱུར་གྲུབ་པ་དེ་ལྟ་ནའང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ལ་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཡོད་དེ། འབྲས་བུ་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འཚེང་བ་ནི་དགོས་པའོ། །དེ་ལས་མ་གཏོགས་པའི་ཕུང་བ་མེད་པ་ནི་འདི་ཉིད་འབྲས་བུ་མེད་པར་ཕུང་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་དགྲ་ལ་སྡུག་བསྔལ་དེ་གྲུབ་ནའང་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་བདག་འཚེངས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། དེ་ལས་ཕུང་བ་གཞན་ཅི་ཡོད་དེ་\n", + "output": "Here's my translation process:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1 summary: \nEven if your desire causes suffering to others, what joy is there for you in that? It's fruitless. If you say there's a purpose, there's nothing more destructive than that fruitless result.\n\nCommentary 2 summary:\nEven if your desire causes suffering to your enemy, what joy is there for you? If you say it satisfies you, what could be more destructive than that?\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that causing suffering to others, even enemies, brings no real benefit or joy. They question the purpose of such actions and suggest that finding satisfaction in others' pain is ultimately destructive to oneself.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nEven if your desire causes suffering,\nWhat joy is there for you in that?\nIf you say it brings satisfaction,\nWhat could be more destructive than that?", + "translation": "Even if your desire causes suffering,\nWhat joy is there for you in that?\nIf you say it brings satisfaction,\nWhat could be more destructive than that?" } }, "glossary": { @@ -41379,7 +41547,7 @@ "ཕུང་བ": "ruin" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །": { "འདོད་པ": "desire", "སྡུག་བསྔལ": "suffering" @@ -41434,10 +41602,10 @@ "དགར": "joy" }, "གལ་ཏེ་འཚེངས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། །": { - "འཚེངས་པ": "satisfies" + "འཚེངས་པ": "satisfaction" }, "དེ་ལས་ཕུང་བའང་གཞན་ཅི་ཡོད། །": { - "ཕུང་བ": "ruinous" + "ཕུང་བ": "destructive" } } } @@ -41448,7 +41616,7 @@ "commentary_1": "ཅིའི་ཕྱིར་ན་འདི་ཕུང་བ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། ཉོན་མོངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་མཆིལ་བ་འདེབས་པར་བྱེད་པས་ཉ་པའོ། །མཆིལ་བ་དང་འདྲ་བས་ན་མཆིལ་བ་སྟེ། ཉ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་དོན་དུ་ཤ་དང་བཅས་པའི་ལྕགས་ཀྱུའོ། །མི་བཟད་ཅེས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་གཟེར་བའོ། །གང་ཉ་པ་དང་འདྲ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཆུ་བོ་ནས་ཉ་དང་འདྲ་བ་ཁྱོད་བཟུང་ནས་ཁ་ཆུང་ལ་གསུས་པ་ཆེ་བའི་བུམ་པར་བཅུག་ཅིང་འཚེད་པར་འགྱུར་བའོ། །", "commentary_2": "ལས་ཀྱི་ཀུན་སློང་ཉོན་མོངས་པའི་ཉ་པས་བཏབ་པའི་གཞན་སྡུག་བསྔལ་བར་འདོད་པའི་མཆིལ་པ་སྟེ་ལྕགས་ཀྱུ་འདི་ནི་མི་བཟད་གཟེ་བས་དེས་བཟུང་ནས་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་བུམ་པ་སྟེ་ཟངས་སུ་དམྱལ་སྲུང་རྣམས་ཀྱིས་བདག་འཚེད་པར་ངེས་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་ཉ་པས་བཏབ་པ་ཡི། །མཆིལ་པ་འདི་ནི་མི་བཟད་གཟེ། །དེས་བཟུང་སེམས་དམྱལ་བུམ་པར་ཡང་། །དམྱལ་བའི་སྲུང་མས་བདག་འཚེད་དེས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa, afflictions), ཉ་པ་ (fisherman), མཆིལ་པ་ (hook), སེམས་དམྱལ་ (naraka, hell realm), དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་ (hell guardians)\n\nGrammatical notes:\n- བཏབ་པ་ཡི་ (past tense + genitive particle)\n- མི་བཟད་ (negation + root verb \"to endure\")\n- དེས་བཟུང་ (instrumental + \"seized by\")\n- འཚེད་ (present tense of \"to boil\")\n\n\nThis unbearable hook cast\nBy the fisherman of afflictions,\nHaving seized [me], even in the hell-pot of the mind realms,\nThe hell guardians will boil me with it.\n\n\nTechnical note: This verse uses the metaphor of fishing to describe how afflictions (kleśas) trap beings in cyclic existence, leading to rebirth in hell realms.", "translation": "This unbearable hook cast\nBy the fisherman of afflictions,\nHaving seized [me], even in the hell-pot of the mind realms,\nThe hell guardians will boil me with it." @@ -41464,9 +41632,9 @@ "translation": "The hook of afflictions cast by the fisherman of delusions\nIs an unbearable barb piercing the mind.\nCaught by it, even in the hell-pot of the mind,\nThe guardians of hell will boil me." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཉོན་མོངས་ཉ་པས་བཏབ་པ་ཡི། །མཆིལ་པ་འདི་ནི་མི་བཟད་གཟེ། །དེས་བཟུང་སེམས་དམྱལ་བུམ་པར་ཡང་། །དམྱལ་བའི་སྲུང་མས་བདག་འཚེད་དེས། །\n\nCommentary 1: ཅིའི་ཕྱིར་ན་འདི་ཕུང་བ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། ཉོན་མོངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་མཆིལ་བ་འདེབས་པར་བྱེད་པས་ཉ་པའོ། །མཆིལ་བ་དང་འདྲ་བས་ན་མཆིལ་བ་སྟེ། ཉ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་དོན་དུ་ཤ་དང་བཅས་པའི་ལྕགས་ཀྱུའོ། །མི་བཟད་ཅེས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་གཟེར་བའོ། །གང་ཉ་པ་དང་འདྲ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཆུ་བོ་ནས་ཉ་དང་འདྲ་བ་ཁྱོད་བཟུང་ནས་ཁ་ཆུང་ལ་གསུས་པ་ཆེ་བའི་བུམ་པར་བཅུག་ཅིང་འཚེད་པར་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: ལས་ཀྱི་ཀུན་སློང་ཉོན་མོངས་པའི་ཉ་པས་བཏབ་པའི་གཞན་སྡུག་བསྔལ་བར་འདོད་པའི་མཆིལ་པ་སྟེ་ལྕགས་ཀྱུ་འདི་ནི་མི་བཟད་གཟེ་བས་དེས་བཟུང་ནས་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་བུམ་པ་སྟེ་ཟངས་སུ་དམྱལ་སྲུང་རྣམས་ཀྱིས་བདག་འཚེད་པར་ངེས་པས་སོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nThe unbearable hook of afflictions cast by the fisherman\nIs this bait that causes extreme pain.\nCaught by it, even in the cauldron of the hell realms,\nI will surely be boiled by the guardians of hell.\n", - "translation": "The unbearable hook of afflictions cast by the fisherman\nIs this bait that causes extreme pain.\nCaught by it, even in the cauldron of the hell realms,\nI will surely be boiled by the guardians of hell." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཉོན་མོངས་ཉ་པས་བཏབ་པ་ཡི། །མཆིལ་པ་འདི་ནི་མི་བཟད་གཟེ། །དེས་བཟུང་སེམས་དམྱལ་བུམ་པར་ཡང་། །དམྱལ་བའི་སྲུང་མས་བདག་འཚེད་དེས། །\n\nCommentary 1: ཅིའི་ཕྱིར་ན་འདི་ཕུང་བ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། ཉོན་མོངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་མཆིལ་བ་འདེབས་པར་བྱེད་པས་ཉ་པའོ། །མཆིལ་བ་དང་འདྲ་བས་ན་མཆིལ་བ་སྟེ། ཉ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་དོན་དུ་ཤ་དང་བཅས་པའི་ལྕགས་ཀྱུའོ། །མི་བཟད་ཅེས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་གཟེར་བའོ། །གང་ཉ་པ་དང་འདྲ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཆུ་བོ་ནས་ཉ་དང་འདྲ་བ་ཁྱོད་བཟུང་ནས་ཁ་ཆུང་ལ་གསུས་པ་ཆེ་བའི་བུམ་པར་བཅུག་ཅིང་འཚེད་པར་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: ལས་ཀྱི་ཀུན་སློང་ཉོན་མོངས་པའི་ཉ་པས་བཏབ་པའི་གཞན་སྡུག་བསྔལ་བར་འདོད་པའི་མཆིལ་པ་སྟེ་ལྕགས་ཀྱུ་འདི་ནི་མི་བཟད་གཟེ་བས་དེས་བཟུང་ནས་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་བུམ་པ་སྟེ་ཟངས་སུ་དམྱལ་སྲུང་རྣམས་ཀྱིས་བདག་འཚེད་པར་ངེས་པས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This explains that afflictions are like fishermen casting hooks (compared to saliva) to catch fish (sentient beings). These hooks cause intense pain. The afflictions catch beings from the river of merit and place them in a narrow-mouthed, big-bellied pot (in hell) to be boiled.\n\nCommentary 2: The motivations of karma, like afflicted fishermen, cast hooks of desire to harm others. These unbearable hooks catch beings and place them in the pots (cauldrons) of hell, where hell guardians will certainly boil them.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries use the metaphor of afflictions as fishermen catching beings with painful hooks and placing them in hell's cauldrons to be boiled. They emphasize the role of negative mental states in leading to hellish suffering.\n\n3. Translation of input text based on combined meaning:\n\n\nThe unbearable hook cast by the fisherman of afflictions\nPainfully catches us;\nSeized by it, even in the cauldron of hell-minds,\nThe guardians of hell will boil us.\n", + "translation": "The unbearable hook cast by the fisherman of afflictions\nPainfully catches us;\nSeized by it, even in the cauldron of hell-minds,\nThe guardians of hell will boil us." } }, "glossary": { @@ -41486,7 +41654,7 @@ "འཚེད་": "cooked" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཉོན་མོངས་ཉ་པས་བཏབ་པ་ཡི། །": { "ཉོན་མོངས་": "afflictions", "ཉ་པ་": "fisherman", @@ -41545,19 +41713,24 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཉོན་མོངས་ཉ་པས་བཏབ་པ་ཡི། །མཆིལ་པ་འདི་ནི་མི་བཟད་གཟེ། །": { + "ཉོན་མོངས་ཉ་པས་བཏབ་པ་ཡི། །": { "ཉོན་མོངས་": "afflictions", "ཉ་པ་": "fisherman", - "མཆིལ་པ་": "bait", - "མི་བཟད་": "unbearable", - "གཟེ་": "hook" + "བཏབ་པ་": "cast" }, - "དེས་བཟུང་སེམས་དམྱལ་བུམ་པར་ཡང་། །དམྱལ་བའི་སྲུང་མས་བདག་འཚེད་དེས། །": { - "སེམས་དམྱལ་": "hell realms", - "བུམ་པ་": "cauldron", + "མཆིལ་པ་འདི་ནི་མི་བཟད་གཟེ། །": { + "མཆིལ་པ་": "hook", + "མི་བཟད་": "unbearable" + }, + "དེས་བཟུང་སེམས་དམྱལ་བུམ་པར་ཡང་། །": { + "བཟུང་": "catches", + "སེམས་དམྱལ་": "hell-minds", + "བུམ་པ་": "cauldron" + }, + "དམྱལ་བའི་སྲུང་མས་བདག་འཚེད་དེས། །": { "དམྱལ་བ་": "hell", "སྲུང་མ་": "guardians", - "འཚེད་": "boiled" + "འཚེད་": "boil" } } } @@ -41568,7 +41741,7 @@ "commentary_1": "བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ཁེངས་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་གདམས་པའི་ཕྱིར། བསྟོད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་གཉེར་བར་འདོད་པའི་རྣམ་པ་ནི་ལྔ་སྟེ། བསོད་ནམས་དང་། ཚེ་དང་། སྟོབས་དང་། ནད་མེད་པ་དང་། ལུས་བདེ་བ་རྣམས་སོ། །བསྟོད་པ་ནི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའོ། །སྟོབས་ནི་ལུས་ལས་བྱུང་བའོ། །ཤེས་གྱུར་ནི་མཁས་པར་གྱུར་ནའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་དང་། བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསྟོད་གྲགས་འགོག་པ་གནོད་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་། ཕན་བྱེད་ཡིན་པར་བལྟ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསྟོད་གྲགས་ལ་ཕན་བདེ་མེད་པ་དང་། དེ་ལ་དགའ་བར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི་མ་འོངས་པ་ན་ཕན་པའི་བསོད་ནམས་སུ་མི་འགྱུར་ལ། འདིར་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཆེར་མི་འགྱུར་བདག་གི་ལུས་ཀྱི་སྟོབས་སུ་མི་འགྱུར་ནད་མེད་པར་འགྱུར་བ་མིན་ལ་ལུས་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་ཆེར་མི་འགྱུར། །བདག་སྟོབས་མི་འགྱུར་ནད་མེད་མིན། །ལུས་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nབསྟོད་(praise), གྲགས་པ་(fame), རིམ་གྲོ་(honor/respect), བསོད་ནམས་(merit), སྟོབས་(strength), ནད་(illness)\n\nGrammatical notes:\n- Use of མི་འགྱུར་ (will not become) as a negative future tense\n- ཆེར་ as an adverb \"greatly\"\n- མིན་ as a negation \"is not\"\n- རོ་ as a final particle\n\n\nThrough the honors of praise and fame,\nMerit will not increase, it will not greatly increase.\nOne's strength will not increase, it is not freedom from illness,\nNor will it become physical well-being.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the limitations of worldly praise and fame, emphasizing that they do not lead to spiritual progress or true well-being.", "translation": "Through the honors of praise and fame,\nMerit will not increase, it will not greatly increase.\nOne's strength will not increase, it is not freedom from illness,\nNor will it become physical well-being." @@ -41584,9 +41757,9 @@ "translation": "Praise and fame's offerings\nDo not increase merit greatly.\nThey do not increase one's strength or health,\nNor do they bring bodily comfort." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་ཆེར་མི་འགྱུར། །བདག་སྟོབས་མི་འགྱུར་ནད་མེད་མིན། །ལུས་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 1: བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ཁེངས་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་གདམས་པའི་ཕྱིར། བསྟོད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་གཉེར་བར་འདོད་པའི་རྣམ་པ་ནི་ལྔ་སྟེ། བསོད་ནམས་དང་། ཚེ་དང་། སྟོབས་དང་། ནད་མེད་པ་དང་། ལུས་བདེ་བ་རྣམས་སོ། །བསྟོད་པ་ནི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའོ། །སྟོབས་ནི་ལུས་ལས་བྱུང་བའོ། །ཤེས་གྱུར་ནི་མཁས་པར་གྱུར་ནའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་དང་། བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསྟོད་གྲགས་འགོག་པ་གནོད་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་། ཕན་བྱེད་ཡིན་པར་བལྟ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསྟོད་གྲགས་ལ་ཕན་བདེ་མེད་པ་དང་། དེ་ལ་དགའ་བར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི་མ་འོངས་པ་ན་ཕན་པའི་བསོད་ནམས་སུ་མི་འགྱུར་ལ། འདིར་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཆེར་མི་འགྱུར་བདག་གི་ལུས་ཀྱི་སྟོབས་སུ་མི་འགྱུར་ནད་མེད་པར་འགྱུར་བ་མིན་ལ་ལུས་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nPraise and fame's offerings\nDo not increase merit, nor greatly benefit.\nThey do not increase one's strength, nor bring freedom from illness.\nNor do they bring physical well-being.\n", - "translation": "Praise and fame's offerings\nDo not increase merit, nor greatly benefit.\nThey do not increase one's strength, nor bring freedom from illness.\nNor do they bring physical well-being." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་ཆེར་མི་འགྱུར། །བདག་སྟོབས་མི་འགྱུར་ནད་མེད་མིན། །ལུས་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 1: བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ཁེངས་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་གདམས་པའི་ཕྱིར། བསྟོད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་གཉེར་བར་འདོད་པའི་རྣམ་པ་ནི་ལྔ་སྟེ། བསོད་ནམས་དང་། ཚེ་དང་། སྟོབས་དང་། ནད་མེད་པ་དང་། ལུས་བདེ་བ་རྣམས་སོ། །བསྟོད་པ་ནི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའོ། །སྟོབས་ནི་ལུས་ལས་བྱུང་བའོ། །ཤེས་གྱུར་ནི་མཁས་པར་གྱུར་ནའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་དང་། བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསྟོད་གྲགས་འགོག་པ་གནོད་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་། ཕན་བྱེད་ཡིན་པར་བལྟ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསྟོད་གྲགས་ལ་ཕན་བདེ་མེད་པ་དང་། དེ་ལ་དགའ་བར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི་མ་འོངས་པ་ན་ཕན་པའི་བསོད་ནམས་སུ་མི་འགྱུར་ལ། འདིར་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཆེར་མི་འགྱུར་བདག་གི་ལུས་ཀྱི་སྟོབས་སུ་མི་འགྱུར་ནད་མེད་པར་འགྱུར་བ་མིན་ལ་ལུས་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that one should not become arrogant due to praise. It lists five things that people desire: merit, life, strength, health, and physical well-being. It defines praise as expressing qualities and strength as arising from the body.\n\nCommentary 2: This commentary discusses worldly concerns and obstacles to merit. It explains that praise and fame do not bring benefit or happiness, and one should not delight in them. It states that praise and fame do not lead to future merit, present happiness, bodily strength, freedom from illness, or physical well-being.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that praise and fame should not be sought after or valued highly. They do not bring true benefits such as merit, strength, health, or happiness. The commentaries warn against becoming arrogant or attached to praise and fame.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nPraise and fame's offerings\nDo not increase merit, nor bring great benefit.\nThey do not increase one's strength, nor bring freedom from illness,\nNor do they bring physical well-being.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the lack of real benefits from praise and fame, covering the aspects of merit, overall benefit, strength, health, and physical well-being mentioned in the original text and elaborated on in the commentaries.", + "translation": "Praise and fame's offerings\nDo not increase merit, nor bring great benefit.\nThey do not increase one's strength, nor bring freedom from illness,\nNor do they bring physical well-being." } }, "glossary": { @@ -41608,7 +41781,7 @@ "ལུས་བདེ་བ་": "physical well-being" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི། །": { "བསྟོད་": "praise", "གྲགས་པ་": "fame", @@ -41673,7 +41846,7 @@ "བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་ཆེར་མི་འགྱུར། །": { "བསོད་ནམས་": "merit", "མི་འགྱུར་": "do not increase", - "ཆེར་": "greatly" + "ཆེར་": "great" }, "བདག་སྟོབས་མི་འགྱུར་ནད་མེད་མིན། །": { "བདག་སྟོབས་": "one's strength", @@ -41691,7 +41864,7 @@ "commentary_1": "དེ་ལ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་བརྗོད་པ་ལའོ། །ཅི་སྟེ་ཡིད་ཀྱང་བདེ་བར་བྱ་རུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་དེ་ཇི་ལྟར་ངེས་པར་གཟུང་བར་བྱ་སྙམ་དུ་དོགས་པ་ལ། ཡིད་བདེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ།", "commentary_2": "བདག་རང་གི་དོན་དུ་འགྱུར་མི་འགྱུར་དཔྱད་ཤེས་པ་ཡིན་ན་འདི་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །དེས་ཡིད་བདེ་ཙམ་བསྐྱེད་དོ་ཞེ་ན། ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་དོན་དུ་གཉེར་ན་རྒྱན་པོ་འགྱེད་པ་དང་ཆང་དང་བུད་མེད་ལ་སོགས་པ་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་རང་དོན་ཤེས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་འདོད་ན་ནི། །རྒྱན་སོགས་ཆང་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nརང་དོན་ (self-interest), ཤེས་ (know/understand), ཡིད་བདེ་ (mental happiness), རྒྱན་ (ornaments), ཆང་ (alcohol)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle used twice\n- ཅི་ཞིག་ interrogative phrase\n- འབའ་ཞིག་ emphasizing particle \"only\"\n- སོགས་ etcetera marker\n\n\nIf I understand self-interest,\nWhat self-interest is there in that?\nIf one desires only mental happiness,\nOne must rely on ornaments, alcohol, and so forth.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be critiquing a narrow view of self-interest, suggesting that if one only seeks mental pleasure, one might as well indulge in worldly enjoyments like ornaments and alcohol. This contrasts with the Buddhist path of renunciation and seeking lasting happiness beyond temporary pleasures.", "translation": "If I understand self-interest,\nWhat self-interest is there in that?\nIf one desires only mental happiness,\nOne must rely on ornaments, alcohol, and so forth." @@ -41707,9 +41880,9 @@ "translation": "If I understand my own interests,\nWhat self-interest is there in that?\nIf I desire only mental pleasure,\nI must indulge in ornaments, alcohol, and such." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ནི་རང་དོན་ཤེས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་འདོད་ན་ནི། །རྒྱན་སོགས་ཆང་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་བརྗོད་པ་ལའོ། །ཅི་སྟེ་ཡིད་ཀྱང་བདེ་བར་བྱ་རུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་དེ་ཇི་ལྟར་ངེས་པར་གཟུང་བར་བྱ་སྙམ་དུ་དོགས་པ་ལ། ཡིད་བདེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: བདག་རང་གི་དོན་དུ་འགྱུར་མི་འགྱུར་དཔྱད་ཤེས་པ་ཡིན་ན་འདི་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །དེས་ཡིད་བདེ་ཙམ་བསྐྱེད་དོ་ཞེ་ན། ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་དོན་དུ་གཉེར་ན་རྒྱན་པོ་འགྱེད་པ་དང་ཆང་དང་བུད་མེད་ལ་སོགས་པ་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nIf I truly understand my own self-interest,\nWhat self-interest is there in that?\nIf one merely desires mental pleasure,\nOne must also indulge in gambling, alcohol, and the like.\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical point being made about the nature of self-interest and pleasure-seeking. The commentaries suggest that true self-understanding negates conventional notions of self-interest, and that if mere mental pleasure is the goal, one could justify indulging in various worldly pleasures like gambling and drinking.", - "translation": "If I truly understand my own self-interest,\nWhat self-interest is there in that?\nIf one merely desires mental pleasure,\nOne must also indulge in gambling, alcohol, and the like." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ནི་རང་དོན་ཤེས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་འདོད་ན་ནི། །རྒྱན་སོགས་ཆང་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་བརྗོད་པ་ལའོ། །ཅི་སྟེ་ཡིད་ཀྱང་བདེ་བར་བྱ་རུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་དེ་ཇི་ལྟར་ངེས་པར་གཟུང་བར་བྱ་སྙམ་དུ་དོགས་པ་ལ། ཡིད་བདེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: བདག་རང་གི་དོན་དུ་འགྱུར་མི་འགྱུར་དཔྱད་ཤེས་པ་ཡིན་ན་འདི་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །དེས་ཡིད་བདེ་ཙམ་བསྐྱེད་དོ་ཞེ་ན། ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་དོན་དུ་གཉེར་ན་རྒྱན་པོ་འགྱེད་པ་དང་ཆང་དང་བུད་མེད་ལ་སོགས་པ་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary discusses the phrase \"to that\" and mentions five aspects. It raises a doubt about whether it's possible to make the mind happy and how to determine that. It then refers to the phrase \"mental happiness\" in the text.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that if one understands what is and isn't beneficial for oneself, there is no self-interest in this. It then addresses the argument that it might produce mere mental happiness, stating that if one only seeks mental happiness, one would need to engage in gambling, drinking alcohol, and associating with women, etc.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the futility of seeking mere mental happiness or self-interest. They suggest that if one truly understands what is beneficial, one would realize that pursuing temporary pleasures like gambling or drinking is not truly in one's self-interest.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nIf I understand what is truly in my own interest,\nWhat self-interest is there in that?\nIf one desires mere mental happiness,\nOne would need to indulge in gambling, alcohol, and the like.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the distinction between true self-interest and mere pursuit of temporary pleasures, suggesting that understanding one's true interests leads to a rejection of superficial happiness gained through indulgence.", + "translation": "If I understand what is truly in my own interest,\nWhat self-interest is there in that?\nIf one desires mere mental happiness,\nOne would need to indulge in gambling, alcohol, and the like." } }, "glossary": { @@ -41727,7 +41900,7 @@ "བསྟེན་": "use" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་ནི་རང་དོན་ཤེས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །": { "བདག་": "I", "རང་དོན་": "self-interest", @@ -41776,7 +41949,7 @@ "ཤེས་": "understand" }, "ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་འདོད་ན་ནི། །རྒྱན་སོགས་ཆང་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། །": { - "ཡིད་བདེ་": "mental pleasure", + "ཡིད་བདེ་": "mental happiness", "འདོད་": "desire", "རྒྱན་": "gambling", "ཆང་": "alcohol", @@ -41791,7 +41964,7 @@ "commentary_1": "གཞན་ཡང་བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་སླུ་བྱེད་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གྲགས་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཚིག་འབྲུ་ནི་བསྟོད་པའི་ཚིག་རྣམས་སོ། །བདེ་བ་ནི་གྲགས་པ་ལ་སོགས་པའི་བདེ་བའོ། །", "commentary_2": "དོན་མེད་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཀྱི་གཏོང་ཕོད་པར་གྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་ཟད་པར་གཏོང་ཞིང་དཔའ་བར་གྲགས་པའི་ཕྱིར་གཡུལ་དུ་ཞུགས་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་གསོད་པར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་ཡོད་ན་ཚིག་འབྲུ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། བདག་ཤི་ན་གྲགས་པ་དེས་ཀོ་སུ་ལ་བདེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་ཤོར་ཅིང་། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་གསོད་བྱེད་ན། །ཚིག་འབྲུ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཤ་ནི་དེས་ཀོ་སུ་ལ་བདེ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགྲགས་པ (fame), ནོར་ (wealth), བདག་ཉིད་ (oneself), གསོད་ (kill), ཚིག་འབྲུ་ (words/syllables), ཤ (flesh/meat)\n\nGrammatical notes:\n- དོན་དུ: for the sake of\n- ཅིང་: connective particle\n- ཀྱང་ནི: emphatic construction\n- ཅི་ཞིག་བྱ: rhetorical question construction\n- སུ་ལ: to whom\n\n\nIf one loses wealth for the sake of fame,\nAnd even kills oneself,\nWhat use are mere words?\nTo whom, then, is flesh pleasing?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be critiquing the pursuit of fame at the expense of one's wealth and even life, questioning the value of empty words or reputation in such a context.", "translation": "If one loses wealth for the sake of fame,\nAnd even kills oneself,\nWhat use are mere words?\nTo whom, then, is flesh pleasing?" @@ -41807,9 +41980,9 @@ "translation": "For the sake of fame, one loses wealth\nAnd even destroys oneself.\nWhat use are mere words then?\nWhose flesh is comforted by this?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་ཤོར་ཅིང་། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་གསོད་བྱེད་ན། །ཚིག་འབྲུ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཤ་ནི་དེས་ཀོ་སུ་ལ་བདེ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་སླུ་བྱེད་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གྲགས་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཚིག་འབྲུ་ནི་བསྟོད་པའི་ཚིག་རྣམས་སོ། །བདེ་བ་ནི་གྲགས་པ་ལ་སོགས་པའི་བདེ་བའོ། །\n\nCommentary 2: དོན་མེད་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཀྱི་གཏོང་ཕོད་པར་གྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་ཟད་པར་གཏོང་ཞིང་དཔའ་བར་གྲགས་པའི་ཕྱིར་གཡུལ་དུ་ཞུགས་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་གསོད་པར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་ཡོད་ན་ཚིག་འབྲུ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། བདག་ཤི་ན་གྲགས་པ་དེས་ཀོ་སུ་ལ་བདེ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nFor the sake of fame, one loses wealth,\nAnd even sacrifices one's own life.\nWhat use are mere words of praise?\nWhen one is dead, who benefits from that fame?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which criticizes the pursuit of fame and reputation at the cost of one's wealth and even life. The commentaries emphasize that praise and fame are deceptive and ultimately meaningless, especially when one is no longer alive to experience any benefit from them.", - "translation": "For the sake of fame, one loses wealth,\nAnd even sacrifices one's own life.\nWhat use are mere words of praise?\nWhen one is dead, who benefits from that fame?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་ཤོར་ཅིང་། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་གསོད་བྱེད་ན། །ཚིག་འབྲུ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཤ་ནི་དེས་ཀོ་སུ་ལ་བདེ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་སླུ་བྱེད་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གྲགས་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཚིག་འབྲུ་ནི་བསྟོད་པའི་ཚིག་རྣམས་སོ། །བདེ་བ་ནི་གྲགས་པ་ལ་སོགས་པའི་བདེ་བའོ། །\n\nCommentary 2: དོན་མེད་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཀྱི་གཏོང་ཕོད་པར་གྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་ཟད་པར་གཏོང་ཞིང་དཔའ་བར་གྲགས་པའི་ཕྱིར་གཡུལ་དུ་ཞུགས་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་གསོད་པར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་ཡོད་ན་ཚིག་འབྲུ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། བདག་ཤི་ན་གྲགས་པ་དེས་ཀོ་སུ་ལ་བདེ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that praise and flattery are deceptive. It clarifies that \"words\" refer to words of praise, and \"happiness\" refers to the pleasure derived from fame and similar things.\n\nCommentary 2:\nThis commentary expands on the negative consequences of seeking fame. It explains that people waste wealth to gain a reputation for generosity, and risk their lives in battle to be known as brave. It questions the value of such fame, especially if one dies in the process.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the futility and danger of pursuing fame and praise. They highlight how people may sacrifice their wealth and even their lives for the sake of reputation, questioning the real value of such actions and the words of praise that result from them.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nIf one loses wealth for the sake of fame,\nAnd even kills oneself,\nWhat use are mere words of praise?\nWho can enjoy that fame once dead?\n\n\nThis translation captures the essence of the original text while incorporating the insights from the commentaries, emphasizing the futility of sacrificing oneself for fame and the emptiness of praise when one is no longer alive to experience it.", + "translation": "If one loses wealth for the sake of fame,\nAnd even kills oneself,\nWhat use are mere words of praise?\nWho can enjoy that fame once dead?" } }, "glossary": { @@ -41830,7 +42003,7 @@ "བདེ་": "happy" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་ཤོར་ཅིང་།": { "གྲགས་པ་": "fame", "ནོར་": "wealth", @@ -41884,19 +42057,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "གྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་ཤོར་ཅིང་།": { + "གྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་ཤོར་ཅིང་། །": { "གྲགས་པ་": "fame", "ནོར་": "wealth", "ཤོར་": "lose" }, - "།བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་གསོད་བྱེད་ན།": { - "བདག་ཉིད་": "one's own", - "གསོད་": "sacrifice" + "བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་གསོད་བྱེད་ན། །": { + "བདག་ཉིད་": "oneself", + "གསོད་": "kill" }, - "།ཚིག་འབྲུ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ།": { + "ཚིག་འབྲུ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། །": { "ཚིག་འབྲུ་": "words" }, - "།ཤ་ནི་དེས་ཀོ་སུ་ལ་བདེ།": {} + "ཤ་ནི་དེས་ཀོ་སུ་ལ་བདེ། །": { + "བདེ་": "enjoy" + } } } }, @@ -41906,7 +42081,7 @@ "commentary_1": "ཡང་བརྟག་པ་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་འདི་དག་རྣམས་ནི་བྱིས་པའི་ཆོས་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱེ་མའི་ཁང་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལྔ་གསུངས་ཏེ་ཞེས་གྲགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་མི་འདོད་པའོ།།", "commentary_2": "དེས་ན་བྱེ་མའི་ཁང་བུ་རྡིབ་གྱུར་ན་བྱིས་པ་རྣམས་ནི་ག་ཆད་ངུ་དེ་བཞིན་དུ་བསྟོད་དང་གྲགས་པ་ཉམས་ན་རང་གི་སེམས་འདི་བྱིས་པ་བཞིན་དུ་མི་དགའ་བར་བྱེད་པ་ནི་མི་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱེ་མའི་ཁང་བུ་རྡིབ་གྱུར་ན། །བྱིས་པ་རྣམས་ནི་ག་ཆད་དུ། །དེ་བཞིན་བསྟོད་དང་གྲགས་ཉམས་ན། །རང་གི་སེམས་ནི་བྱིས་པ་བཞིན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབྱེ་མའི་ཁང་བུ་ (sand castle), རྡིབ་ (collapse), བྱིས་པ་ (child), ག་ཆད་ (distraught), བསྟོད་ (praise), གྲགས་ (fame), ཉམས་ (decline)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ to indicate conditional clauses\n- Comparison structure with དེ་བཞིན་ (likewise)\n- བཞིན་ at the end for simile\n\n\nWhen a sand castle collapses,\nChildren become distraught.\nLikewise, when praise and fame decline,\nOne's mind is just like a child's.\n\nTechnical note: This verse draws a parallel between children's attachment to temporary constructions and the immature mind's attachment to worldly praise and fame, a common theme in Buddhist teachings on impermanence and non-attachment.", "translation": "When a sand castle collapses,\nChildren become distraught.\nLikewise, when praise and fame decline,\nOne's mind is just like a child's." @@ -41922,8 +42097,8 @@ "translation": "When a sand castle collapses,\nChildren become distraught.\nLikewise, when praise and fame decline,\nOne's own mind is like a child's." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབྱེ་མའི་ཁང་བུ་རྡིབ་གྱུར་ན། །བྱིས་པ་རྣམས་ནི་ག་ཆད་དུ། །དེ་བཞིན་བསྟོད་དང་གྲགས་ཉམས་ན། །རང་གི་སེམས་ནི་བྱིས་པ་བཞིན། །\n\nCommentary 1: ཡང་བརྟག་པ་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་འདི་དག་རྣམས་ནི་བྱིས་པའི་ཆོས་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱེ་མའི་ཁང་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལྔ་གསུངས་ཏེ་ཞེས་གྲགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་མི་འདོད་པའོ།།\n\nCommentary 2: དེས་ན་བྱེ་མའི་ཁང་བུ་རྡིབ་གྱུར་ན་བྱིས་པ་རྣམས་ནི་ག་ཆད་ངུ་དེ་བཞིན་དུ་བསྟོད་དང་གྲགས་པ་ཉམས་ན་རང་གི་སེམས་འདི་བྱིས་པ་བཞིན་དུ་མི་དགའ་བར་བྱེད་པ་ནི་མི་རིགས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nWhen a sand castle collapses,\nChildren become distraught.\nLikewise, when praise and fame decline,\nOne's mind becomes childlike.\n\n\nThis translation conveys the core meaning that just as children become upset when their sand castles fall apart, immature people become distressed when they lose praise and fame, revealing a childish state of mind.", + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བྱེ་མའི་ཁང་བུ་རྡིབ་གྱུར་ན། །བྱིས་པ་རྣམས་ནི་ག་ཆད་དུ། །དེ་བཞིན་བསྟོད་དང་གྲགས་ཉམས་ན། །རང་གི་སེམས་ནི་བྱིས་པ་བཞིན། །\n\nCommentary 1: ཡང་བརྟག་པ་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་འདི་དག་རྣམས་ནི་བྱིས་པའི་ཆོས་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱེ་མའི་ཁང་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལྔ་གསུངས་ཏེ་ཞེས་གྲགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་མི་འདོད་པའོ།།\n\nCommentary 2: དེས་ན་བྱེ་མའི་ཁང་བུ་རྡིབ་གྱུར་ན་བྱིས་པ་རྣམས་ནི་ག་ཆད་ངུ་དེ་བཞིན་དུ་བསྟོད་དང་གྲགས་པ་ཉམས་ན་རང་གི་སེམས་འདི་བྱིས་པ་བཞིན་དུ་མི་དགའ་བར་བྱེད་པ་ནི་མི་རིགས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This verse is presented to show that these are the nature of childish people. The phrase \"when a sand castle collapses\" and the following lines are said to be five verses explaining this. \"Fame\" here refers to something undesirable for oneself.\n\nCommentary 2: Just as children cry helplessly when their sand castle collapses, similarly, it is unreasonable for one's mind to become unhappy like a child when praise and fame decline.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries suggest that the verse is comparing the reaction of children to a collapsing sand castle with the reaction of immature minds to declining praise and fame. Both reactions are seen as childish and unreasonable.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nWhen a sand castle collapses,\nChildren become distraught.\nLikewise, when praise and fame decline,\nOne's mind becomes childlike.\n\n\nThis translation reflects the analogy between children's reactions to their sand castles falling apart and the immature response of those who become upset when they lose praise and fame, emphasizing the childish nature of such reactions.", "translation": "When a sand castle collapses,\nChildren become distraught.\nLikewise, when praise and fame decline,\nOne's mind becomes childlike." } }, @@ -41943,7 +42118,7 @@ "བྱིས་པ་": "child" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བྱེ་མའི་ཁང་བུ་རྡིབ་གྱུར་ན། །": { "བྱེ་མའི་ཁང་བུ་": "sand castle", "རྡིབ་": "collapses" @@ -42027,7 +42202,7 @@ "commentary_1": "དེ་ནི་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དགའ་བའོ། །གྲང་ཞེས་པ་ནི་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ལ་རག་ན་ཞེས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། རེ་ཞིག་བསྟོད་པའི་སྒྲ་ལ་ནི་སེམས་མེད་པས་ན་བདག་ལ་བསྟོད་པ་བྱའོ་སྙམ་པའི་སེམས་ཡོད་མི་སྲིད་པས་དེ་ལ་དགའ་བར་མི་རིགས་ལ། བདག་ལ་གཞན་བསྟོད་མཁན་དེ་དགའོ་ཞེས་གྲགས་པའི་གཞན་གྱི་དགའ་བ་དེ་ནི་བདག་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་གྲང་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརེ་ཞིག་སྒྲ་ལ་སེམས་མེད་ཕྱིར། །བདག་ལ་བསྟོད་སེམས་ཡོད་མི་སྲིད། །བདག་ལ་གཞན་དགའ་ཞེས་གྲགས་པ། །དེ་ནི་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་གྲང་། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྒྲ་(sound), སེམས་(mind/consciousness), བསྟོད་(praise), གྲགས་པ་(fame/renown), དགའ་བ་(joy/happiness)\n\nGrammatical notes:\n- རེ་ཞིག་: for now, for the time being\n- མེད་ཕྱིར: because there is no...\n- མི་སྲིད: impossible, cannot be\n- ཞེས་གྲགས་པ: that which is known as...\n- རྒྱུ་ཡིན་གྲང་: must be the cause of...\n\n\nFor now, since sound has no mind,\nIt's impossible that I have a mind of praise.\nThat which is known as \"others rejoice in me\"\nMust be the cause of joy, I suppose.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing the nature of praise and its relationship to consciousness and joy.\n- The text uses logical reasoning to examine the concept of praise and its effects.", "translation": "For now, since sound has no mind,\nIt's impossible that I have a mind of praise.\nThat which is known as \"others rejoice in me\"\nMust be the cause of joy, I suppose." @@ -42043,9 +42218,9 @@ "translation": "Since sound itself has no mind,\nIt's impossible for it to have thoughts of praising me.\nWhen it's said \"others are pleased with me,\"\nThat is merely a cause for my own pleasure." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརེ་ཞིག་སྒྲ་ལ་སེམས་མེད་ཕྱིར། །བདག་ལ་བསྟོད་སེམས་ཡོད་མི་སྲིད། །བདག་ལ་གཞན་དགའ་ཞེས་གྲགས་པ། །དེ་ནི་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་གྲང་། །\n\nCommentary 1: དེ་ནི་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དགའ་བའོ། །གྲང་ཞེས་པ་ནི་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ལ་རག་ན་ཞེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། རེ་ཞིག་བསྟོད་པའི་སྒྲ་ལ་ནི་སེམས་མེད་པས་ན་བདག་ལ་བསྟོད་པ་བྱའོ་སྙམ་པའི་སེམས་ཡོད་མི་སྲིད་པས་དེ་ལ་དགའ་བར་མི་རིགས་ལ། བདག་ལ་གཞན་བསྟོད་མཁན་དེ་དགའོ་ཞེས་གྲགས་པའི་གཞན་གྱི་དགའ་བ་དེ་ནི་བདག་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་གྲང་ན།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nFor now, since sound has no mind,\nIt's impossible for it to have thoughts of praising me.\nThe notion that \"others are pleased with me\" is heard,\nBut is that really the cause of my joy?\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical point being made about the nature of praise, sound, and the relationship between others' approval and one's own happiness, as elaborated in the commentaries.", - "translation": "For now, since sound has no mind,\nIt's impossible for it to have thoughts of praising me.\nThe notion that \"others are pleased with me\" is heard,\nBut is that really the cause of my joy?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རེ་ཞིག་སྒྲ་ལ་སེམས་མེད་ཕྱིར། །བདག་ལ་བསྟོད་སེམས་ཡོད་མི་སྲིད། །བདག་ལ་གཞན་དགའ་ཞེས་གྲགས་པ། །དེ་ནི་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་གྲང་། །\n\nCommentary 1: དེ་ནི་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དགའ་བའོ། །གྲང་ཞེས་པ་ནི་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ལ་རག་ན་ཞེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། རེ་ཞིག་བསྟོད་པའི་སྒྲ་ལ་ནི་སེམས་མེད་པས་ན་བདག་ལ་བསྟོད་པ་བྱའོ་སྙམ་པའི་སེམས་ཡོད་མི་སྲིད་པས་དེ་ལ་དགའ་བར་མི་རིགས་ལ། བདག་ལ་གཞན་བསྟོད་མཁན་དེ་དགའོ་ཞེས་གྲགས་པའི་གཞན་གྱི་དགའ་བ་དེ་ནི་བདག་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་གྲང་ན།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary briefly explains that \"de ni\" refers to others' joy, and \"grang\" means \"if it depends on\" or \"if it's due to\" being the cause of joy.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that since sound has no mind, it's impossible for praise itself to have the intention to praise. Therefore, it's unreasonable to be pleased with mere words of praise. It then questions whether the joy of others who praise you should be the cause of your own joy.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that verbal praise itself is mindless and shouldn't be a source of joy. They question the logic of deriving happiness from others' joy in praising you.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nFor now, since sound has no mind,\nIt's impossible for praise to have intention towards me.\nThe notion that \"others are pleased with me\" is renowned,\nBut is that truly the cause of [my] joy?\n\nThis translation reflects the skeptical tone of the original text and commentaries regarding the validity of deriving joy from praise or others' pleasure in praising oneself.", + "translation": "For now, since sound has no mind,\nIt's impossible for praise to have intention towards me.\nThe notion that \"others are pleased with me\" is renowned,\nBut is that truly the cause of [my] joy?" } }, "glossary": { @@ -42065,7 +42240,7 @@ "རྒྱུ་": "cause" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རེ་ཞིག་སྒྲ་ལ་སེམས་མེད་ཕྱིར། །བདག་ལ་བསྟོད་སེམས་ཡོད་མི་སྲིད། །": { "སྒྲ་": "sound", "སེམས་": "mind", @@ -42121,18 +42296,19 @@ }, "04_commentary_assisted": { "རེ་ཞིག་སྒྲ་ལ་སེམས་མེད་ཕྱིར། །": { + "རེ་ཞིག་": "For now", "སྒྲ་": "sound", "སེམས་": "mind" }, "བདག་ལ་བསྟོད་སེམས་ཡོད་མི་སྲིད། །": { "བདག་": "me", - "བསྟོད་སེམས་": "thoughts of praising" + "བསྟོད་": "praise" }, "བདག་ལ་གཞན་དགའ་ཞེས་གྲགས་པ། །": { "བདག་": "me", "གཞན་": "others", "དགའ་": "pleased", - "གྲགས་པ་": "heard" + "གྲགས་པ་": "renowned" }, "དེ་ནི་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་གྲང་། །": { "དགའ་བ་": "joy", @@ -42147,7 +42323,7 @@ "commentary_1": "བདེ་བ་དེ་ཡང་གཞན་གྱི་ཡིན་ན་བདག་ལ་ཅི་ཡང་མི་ཕན་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཡིན་པས་ན་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "commentary_2": "གཞན་དགྲའམ་ཡང་ན་བདག་ལ་བསྟོད་པའང་རུང་སྟེ་གཞན་བསྟོད་པ་པོའི་དགའ་བས་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་ཕན་ཏེ་དགའ་བ་དེ་ནི་བསྟོད་པ་པོ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཡིན་པས་བདག་གིས་དེ་ལས་ཤས་ཙམ་ཡང་མི་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་ནམ་ཡང་ན་བདག་ལའང་རུང་། །གཞན་དགའ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་ཕན། །དགའ་བདེ་དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི། །བདག་གིས་དེ་ལས་ཤས་མི་འཐོབ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགཞན་ (others), བདག་ (self), དགའ་བ་ (joy/happiness), ཕན་ (benefit), དགའ་བདེ་ (joy and bliss), ཤས་ (share/portion)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནམ་...ཡང་ན་ construction for \"whether...or\"\n- ཅི་ཞིག་ as an interrogative\n- དེ་ཉིད་ཀྱི་ indicating possession\n\n\nWhether for others or even for myself,\nHow does others' joy benefit me?\nThat joy and bliss belongs to them alone;\nI do not obtain any share from it.\n\n\nNote: This verse appears to be discussing the nature of joy and happiness, questioning the benefit of others' happiness to oneself, and pointing out that one does not directly partake in another's joy.", "translation": "Whether for others or even for myself,\nHow does others' joy benefit me?\nThat joy and bliss belongs to them alone;\nI do not obtain any share from it." @@ -42163,9 +42339,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nWhether it's for others or even for myself,\nWhat benefit is there in others' joy?\nThat happiness and pleasure is theirs alone;\nI myself get no share from it." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཞན་ནམ་ཡང་ན་བདག་ལའང་རུང་། །གཞན་དགའ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་ཕན། །དགའ་བདེ་དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི། །བདག་གིས་དེ་ལས་ཤས་མི་འཐོབ། །\n\nCommentary 1: བདེ་བ་དེ་ཡང་གཞན་གྱི་ཡིན་ན་བདག་ལ་ཅི་ཡང་མི་ཕན་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཡིན་པས་ན་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་དགྲའམ་ཡང་ན་བདག་ལ་བསྟོད་པའང་རུང་སྟེ་གཞན་བསྟོད་པ་པོའི་དགའ་བས་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་ཕན་ཏེ་དགའ་བ་དེ་ནི་བསྟོད་པ་པོ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཡིན་པས་བདག་གིས་དེ་ལས་ཤས་ཙམ་ཡང་མི་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWhether it is for others or even for myself,\nHow does another's joy benefit me?\nThat happiness and pleasure belongs to them alone;\nI do not obtain any share of it for myself.\n\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. The joy or praise, whether directed at others or oneself, does not inherently benefit the speaker/thinker.\n2. The happiness experienced belongs solely to the person feeling it.\n3. One cannot derive or obtain a portion of another's happiness for oneself.\n\nThe commentaries help clarify that this applies to situations of praise or joy directed at others or even at oneself, emphasizing the disconnected nature of others' emotional experiences from one's own.", - "translation": "Whether it is for others or even for myself,\nHow does another's joy benefit me?\nThat happiness and pleasure belongs to them alone;\nI do not obtain any share of it for myself." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཞན་ནམ་ཡང་ན་བདག་ལའང་རུང་། །གཞན་དགའ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་ཕན། །དགའ་བདེ་དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི། །བདག་གིས་དེ་ལས་ཤས་མི་འཐོབ། །\n\nCommentary 1: བདེ་བ་དེ་ཡང་གཞན་གྱི་ཡིན་ན་བདག་ལ་ཅི་ཡང་མི་ཕན་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཡིན་པས་ན་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་དགྲའམ་ཡང་ན་བདག་ལ་བསྟོད་པའང་རུང་སྟེ་གཞན་བསྟོད་པ་པོའི་དགའ་བས་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་ཕན་ཏེ་དགའ་བ་དེ་ནི་བསྟོད་པ་པོ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཡིན་པས་བདག་གིས་དེ་ལས་ཤས་ཙམ་ཡང་མི་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that if happiness belongs to others, it doesn't benefit oneself at all. Since it belongs to them, there is no connection to oneself.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates that whether it's praise for an enemy or oneself, the joy of the one giving praise doesn't benefit oneself. That joy belongs to the one praising, so one doesn't get even a share of it.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize that the happiness or joy experienced by others, whether from their own circumstances or from praising someone else, does not benefit oneself. There is a clear separation between the experiences of others and one's own experiences.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nWhether it's for others or even for oneself,\nHow does others' joy benefit me?\nThat happiness and joy are theirs alone;\nI cannot obtain any share of it.", + "translation": "Whether it's for others or even for oneself,\nHow does others' joy benefit me?\nThat happiness and joy are theirs alone;\nI cannot obtain any share of it." } }, "glossary": { @@ -42189,7 +42365,7 @@ "མི་འཐོབ་": "won't get" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གཞན་ནམ་ཡང་ན་བདག་ལའང་རུང་། །": { "གཞན་": "others", "བདག་": "myself" @@ -42251,21 +42427,21 @@ "04_commentary_assisted": { "གཞན་ནམ་ཡང་ན་བདག་ལའང་རུང་། །": { "གཞན་": "others", - "བདག་": "myself" + "བདག་": "oneself" }, "གཞན་དགའ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་ཕན། །": { - "གཞན་": "another's", + "གཞན་": "others", "དགའ་": "joy", "བདག་": "me", "ཕན་": "benefit" }, "དགའ་བདེ་དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི། །": { - "དགའ་བདེ་": "happiness and pleasure" + "དགའ་བདེ་": "happiness and joy" }, "བདག་གིས་དེ་ལས་ཤས་མི་འཐོབ། །": { - "བདག་": "myself", + "བདག་": "I", "ཤས་": "share", - "མི་འཐོབ་": "do not obtain" + "འཐོབ་": "obtain" } } } @@ -42276,7 +42452,7 @@ "commentary_1": "དེ་བདེ་བ་ཞེས་པ་ནི་དེའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བའོ། །ཅི་སྟེ་བསྟོད་པའི་བདེ་བ་ལས་བདེ་བ་ཉིད་འདོད་པ་ལྟ་ན་དེའི་ཚེ་ཐམས་ཅད་ལ་འདོད་པར་རག་མོད། སོ་སོར་ངེས་པ་འདིས་ཅི་ཞིག་བྱ། བདག་ལས་གཞན་ལ་དགའ་བ་སྐྱེས་ནས། དེས་དེ་ལ་བདེ་བའི་རིགས་ན་བདག་ཅིས་མི་བདེ།", "commentary_2": "གལ་ཏེ་བདག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིན་པས་བསྟོད་པ་པོ་དེ་བས་བདག་བདེའོ་ཞེ་ན། འོ་ན་སེམས་ཅན་ཀུན་བདེ་བ་ལའང་དེ་བཞིན་དུ་དགའ་བར་བྱེད་དགོས་ན། ཇི་ལྟར་གཞན་དགྲ་ལ་དགའ་བ་ཡིས་བདེ་བར་གྱུར་ན་བདག་ཇི་ལྟར་མི་བདེ་སྟེ་བདེ་བར་རིགས་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བདེ་བ་ཡི་བདག་བདེ་ན། །ཀུན་ལའང་དེ་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །ཇི་ལྟར་གཞན་ལ་དགའ་བ་ཡིས། །བདེ་བར་གྱུར་ན་བདག་མི་བདེ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nབདེ་བ་ (happiness/bliss), བདག་ (self), ཀུན་ (all), གཞན་ (others), དགའ་བ་ (joy/delight)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structures using ན་\n- Interrogative ཇི་ལྟར་ (how)\n- Causative གྱུར་ (become)\n\n\nIf I am happy when that self is happy,\nThen I must act likewise for all others.\nHow is it that when others become happy through joy,\nI am not happy?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the concept of equanimity (བཏང་སྙོམས་) in relation to self and others, a key principle in Tibetan Buddhist ethics and meditation practices.", "translation": "If I am happy when that self is happy,\nThen I must act likewise for all others.\nHow is it that when others become happy through joy,\nI am not happy?" @@ -42292,9 +42468,9 @@ "translation": "If I desire happiness for myself,\nI must likewise act for all beings.\nHow can I be happy\nWhen others are not pleased and joyful?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བདེ་བ་ཡི་བདག་བདེ་ན། །ཀུན་ལའང་དེ་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །ཇི་ལྟར་གཞན་ལ་དགའ་བ་ཡིས། །བདེ་བར་གྱུར་ན་བདག་མི་བདེ། །\n\nCommentary 1: དེ་བདེ་བ་ཞེས་པ་ནི་དེའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བའོ། །ཅི་སྟེ་བསྟོད་པའི་བདེ་བ་ལས་བདེ་བ་ཉིད་འདོད་པ་ལྟ་ན་དེའི་ཚེ་ཐམས་ཅད་ལ་འདོད་པར་རག་མོད། སོ་སོར་ངེས་པ་འདིས་ཅི་ཞིག་བྱ། བདག་ལས་གཞན་ལ་དགའ་བ་སྐྱེས་ནས། དེས་དེ་ལ་བདེ་བའི་རིགས་ན་བདག་ཅིས་མི་བདེ།\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་བདག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིན་པས་བསྟོད་པ་པོ་དེ་བས་བདག་བདེའོ་ཞེ་ན། འོ་ན་སེམས་ཅན་ཀུན་བདེ་བ་ལའང་དེ་བཞིན་དུ་དགའ་བར་བྱེད་དགོས་ན། ཇི་ལྟར་གཞན་དགྲ་ལ་དགའ་བ་ཡིས་བདེ་བར་གྱུར་ན་བདག་ཇི་ལྟར་མི་བདེ་སྟེ་བདེ་བར་རིགས་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nIf I am happy when that one is happy,\nThen I should act likewise for all beings.\nSo how is it that when others are joyful,\nThey become happy, but I do not?\n\n\nThis translation attempts to capture the core meaning of the Tibetan verse, which appears to be questioning the inconsistency of feeling happy for some but not all beings' happiness, especially in the context of bodhisattva practice where one should cultivate equal care for all sentient beings.", - "translation": "If I am happy when that one is happy,\nThen I should act likewise for all beings.\nSo how is it that when others are joyful,\nThey become happy, but I do not?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བདེ་བ་ཡི་བདག་བདེ་ན། །ཀུན་ལའང་དེ་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །ཇི་ལྟར་གཞན་ལ་དགའ་བ་ཡིས། །བདེ་བར་གྱུར་ན་བདག་མི་བདེ། །\n\nCommentary 1: དེ་བདེ་བ་ཞེས་པ་ནི་དེའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བའོ། །ཅི་སྟེ་བསྟོད་པའི་བདེ་བ་ལས་བདེ་བ་ཉིད་འདོད་པ་ལྟ་ན་དེའི་ཚེ་ཐམས་ཅད་ལ་འདོད་པར་རག་མོད། སོ་སོར་ངེས་པ་འདིས་ཅི་ཞིག་བྱ། བདག་ལས་གཞན་ལ་དགའ་བ་སྐྱེས་ནས། དེས་དེ་ལ་བདེ་བའི་རིགས་ན་བདག་ཅིས་མི་བདེ།\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་བདག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིན་པས་བསྟོད་པ་པོ་དེ་བས་བདག་བདེའོ་ཞེ་ན། འོ་ན་སེམས་ཅན་ཀུན་བདེ་བ་ལའང་དེ་བཞིན་དུ་དགའ་བར་བྱེད་དགོས་ན། ཇི་ལྟར་གཞན་དགྲ་ལ་དགའ་བ་ཡིས་བདེ་བར་གྱུར་ན་བདག་ཇི་ལྟར་མི་བདེ་སྟེ་བདེ་བར་རིགས་པས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that if one desires happiness from praise, then one should desire it for everyone. It questions why there should be a distinction. If joy arises for others and that brings them happiness, why shouldn't one also be happy?\n\nCommentary 2: This commentary addresses the perspective of a bodhisattva, suggesting that if one claims to be happier than those praising them because they are a bodhisattva, then they should be equally happy for all beings' happiness. It questions how one can be happy when an enemy is happy, implying that a true bodhisattva should be.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of desiring happiness for all beings equally, not just for oneself. They challenge the idea of being selective about who deserves happiness and suggest that a truly compassionate person (like a bodhisattva) should rejoice in others' happiness, even if it's an enemy's, just as they would in their own.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIf I am happy when that one is happy,\nThen I must act likewise for all.\nSo how is it that when others are joyful,\nThey become happy, but I do not?\n\nThis translation reflects the core message from the commentaries about the importance of cultivating equal happiness for all beings, challenging the reader to examine why they might feel differently about others' happiness compared to their own.", + "translation": "If I am happy when that one is happy,\nThen I must act likewise for all.\nSo how is it that when others are joyful,\nThey become happy, but I do not?" } }, "glossary": { @@ -42315,7 +42491,7 @@ "བདག་": "I" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་བདེ་བ་ཡི་བདག་བདེ་ན། །": { "བདེ་བ་": "happy", "བདག་": "self" @@ -42375,7 +42551,7 @@ "དགའ་བ་": "joyful" }, "བདེ་བར་གྱུར་ན་བདག་མི་བདེ། །": { - "བདེ་བར་": "happy", + "བདེ་བར་གྱུར་": "become happy", "བདག་": "I" } } @@ -42387,7 +42563,7 @@ "commentary_1": "དེའི་ཕྱིར་བདག་བསྟོད་ཅེས་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གིས་བརྟགས་པ་ཉིད་ཀྱི་བདག་གི་བདེ་བའོ། །དེ་ལ་གཞན་གང་བདེ་བ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྲེལ་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ།།", "commentary_2": "དེ་བས་ན་བདག་ནི་གཞན་གྱིས་བསྟོད་དོ་ཞེས་རང་གི་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ཡང་དེ་ལྟར་མི་རིགས་པས་དོན་མེད་པ་ལ་དགའ་བ་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་བདག་ནི་བསྟོད་དོ་ཞེས། །རང་གི་དགའ་བ་སྐྱེ་འགྱུར་བ། །དེ་ཡང་དེ་ལྟར་མི་འཐད་པས། །བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབསྟོད་ (praise), དགའ་བ་ (joy), མི་འཐད་ (not appropriate/unsuitable), བྱིས་པ་ (childish/immature), སྤྱོད་པ་ (behavior/conduct)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- ཞེས་ (quotative particle)\n- འགྱུར་བ་ (future/potential tense)\n- ཁོ་ནར་ཟད་ (merely/only)\n\n\nTherefore, thinking \"I am praising myself,\"\nOne's own joy that arises,\nThat too is thus inappropriate;\nIt is merely childish behavior.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the futility and inappropriateness of self-praise, characterizing it as immature conduct.", "translation": "Therefore, thinking \"I am praising myself,\"\nOne's own joy that arises,\nThat too is thus inappropriate;\nIt is merely childish behavior." @@ -42403,9 +42579,9 @@ "translation": "Therefore, when one thinks \"I am being praised,\"\nAnd feels joy arising within oneself,\nThis too is not reasonable,\nAnd is merely childish behavior." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བས་བདག་ནི་བསྟོད་དོ་ཞེས། །རང་གི་དགའ་བ་སྐྱེ་འགྱུར་བ། །དེ་ཡང་དེ་ལྟར་མི་འཐད་པས། །བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད། །\n\nCommentary 1: དེའི་ཕྱིར་བདག་བསྟོད་ཅེས་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གིས་བརྟགས་པ་ཉིད་ཀྱི་བདག་གི་བདེ་བའོ། །དེ་ལ་གཞན་གང་བདེ་བ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྲེལ་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ།།\n\nCommentary 2: དེ་བས་ན་བདག་ནི་གཞན་གྱིས་བསྟོད་དོ་ཞེས་རང་གི་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ཡང་དེ་ལྟར་མི་རིགས་པས་དོན་མེད་པ་ལ་དགའ་བ་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nTherefore, when one thinks \"I am being praised\" and feels joy arising within oneself, even that is not reasonable. It is nothing more than childish behavior.\n\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. Feeling joy at being praised by others is being addressed\n2. Such joy is considered unreasonable or unjustified\n3. This kind of reaction is characterized as childish or immature behavior\n\nThe commentaries help clarify that this joy is seen as a mistaken view of self and happiness, and that it has no real connection to others' wellbeing, thus making it an empty or meaningless pleasure.", - "translation": "Therefore, when one thinks \"I am being praised\" and feels joy arising within oneself, even that is not reasonable. It is nothing more than childish behavior." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བས་བདག་ནི་བསྟོད་དོ་ཞེས། །རང་གི་དགའ་བ་སྐྱེ་འགྱུར་བ། །དེ་ཡང་དེ་ལྟར་མི་འཐད་པས། །བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད། །\n\nCommentary 1: དེའི་ཕྱིར་བདག་བསྟོད་ཅེས་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གིས་བརྟགས་པ་ཉིད་ཀྱི་བདག་གི་བདེ་བའོ། །དེ་ལ་གཞན་གང་བདེ་བ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྲེལ་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ།།\n\nCommentary 2: དེ་བས་ན་བདག་ནི་གཞན་གྱིས་བསྟོད་དོ་ཞེས་རང་གི་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ཡང་དེ་ལྟར་མི་རིགས་པས་དོན་མེད་པ་ལ་དགའ་བ་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that praising oneself is a misconception arising from delusion. It's a form of self-pleasure that has no real connection to others' happiness. Therefore, it's merely childish behavior.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that being pleased when others praise you is unreasonable. Rejoicing in something meaningless is simply childish behavior.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that taking pleasure in praise, whether self-praise or praise from others, is unreasonable and childish. It's a form of deluded thinking that doesn't connect with genuine happiness or benefit others.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nTherefore, when one thinks \"I am praised\" and feels joy arising within oneself, this too is unreasonable. It is nothing more than childish behavior.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the futility and immaturity of deriving pleasure from praise, whether self-generated or from others.", + "translation": "Therefore, when one thinks \"I am praised\" and feels joy arising within oneself, this too is unreasonable. It is nothing more than childish behavior." } }, "glossary": { @@ -42420,7 +42596,7 @@ "སྤྱོད་པ་": "behavior" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་བས་བདག་ནི་བསྟོད་དོ་ཞེས། །": { "བསྟོད་": "praising" }, @@ -42471,14 +42647,13 @@ "04_commentary_assisted": { "དེ་བས་བདག་ནི་བསྟོད་དོ་ཞེས། །རང་གི་དགའ་བ་སྐྱེ་འགྱུར་བ། །": { "བསྟོད་": "praised", - "རང་": "oneself", "དགའ་བ་": "joy", "སྐྱེ་": "arising" }, "དེ་ཡང་དེ་ལྟར་མི་འཐད་པས། །བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད། །": { - "མི་འཐད་པ": "not reasonable", - "བྱིས་པ": "childish", - "སྤྱོད་པ": "behavior" + "མི་འཐད་པས་": "unreasonable", + "བྱིས་པའི་": "childish", + "སྤྱོད་པ་": "behavior" } } } @@ -42489,7 +42664,7 @@ "commentary_1": "དེའི་ཕྱིར་ཡང་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བ་ལས་གཡེང་བ་ནི་གཡེངས་པའོ། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་དག་ཡོན་ཏན་མ་ཡིན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་ཕྲག་དོག་གོ། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱིས་བསགས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་ཞེ་སྡང་གིས་འཇིག་པ་ནི་འཇིག་པར་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བསྟོད་གྲགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་དགེ་བའི་དམིགས་པ་ལས་སེམས་གཡེང་བར་བྱེད་ལ། དེ་ཡིས་འཁོར་བ་ལ་སྐྱོ་བའང་འཇིག་སྟེ་མེད་པར་བྱེད་ཅིང་དེའི་དོན་དུ་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་ཕྲག་དོག་བྱེད་པ་དང་གཞན་གྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་ཁྲོ་བར་བྱེད་ཅེས་འགྲེལ་ཆེན་དང་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །རྣམ་སྣང་ཡང་གཞན་གྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའང་ཞེ་སྡང་གིས་འཇིག་པར་བྱེད་པའོ། །ཞེས་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསྟོད་སོགས་བདག་ནི་གཡེང་བར་བྱེད། །དེས་ནི་སྐྱོ་བའང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་ལ་ཕྲག་དོག་དང་། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའང་འཇིག་པར་བྱེད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབསྟོད་ (praise), གཡེང་བ (distraction), སྐྱོ་བ (weariness/renunciation), ཡོན་ཏན་ (qualities), ཕྲག་དོག (jealousy), ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ (excellence/perfection)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི to emphasize the subject\n- Repetition of འཇིག་པར་བྱེད (destroys) at the end of lines\n- Use of ལ to indicate object of jealousy\n\n\nPraise and such cause me to become distracted.\nThis destroys even weariness [with samsara].\n[It causes] jealousy towards those endowed with qualities,\nAnd destroys even excellence.\n\nTechnical note: Here, སྐྱོ་བ (weariness) likely refers to renunciation or disillusionment with samsara, which is considered positive in Buddhist practice. The verse is describing how praise and distraction can undermine spiritual progress.", "translation": "Praise and such cause me to become distracted.\nThis destroys even weariness [with samsara].\n[It causes] jealousy towards those endowed with qualities,\nAnd destroys even excellence." @@ -42505,9 +42680,9 @@ "translation": "Praise and such cause me to become distracted.\nThis destroys even weariness with samsara.\nJealousy towards those with good qualities\nAlso destroys excellent circumstances." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབསྟོད་སོགས་བདག་ནི་གཡེང་བར་བྱེད། །དེས་ནི་སྐྱོ་བའང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་ལ་ཕྲག་དོག་དང་། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའང་འཇིག་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: དེའི་ཕྱིར་ཡང་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བ་ལས་གཡེང་བ་ནི་གཡེངས་པའོ། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་དག་ཡོན་ཏན་མ་ཡིན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་ཕྲག་དོག་གོ། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱིས་བསགས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་ཞེ་སྡང་གིས་འཇིག་པ་ནི་འཇིག་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བསྟོད་གྲགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་དགེ་བའི་དམིགས་པ་ལས་སེམས་གཡེང་བར་བྱེད་ལ། དེ་ཡིས་འཁོར་བ་ལ་སྐྱོ་བའང་འཇིག་སྟེ་མེད་པར་བྱེད་ཅིང་དེའི་དོན་དུ་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་ཕྲག་དོག་བྱེད་པ་དང་གཞན་གྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་ཁྲོ་བར་བྱེད་ཅེས་འགྲེལ་ཆེན་དང་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །རྣམ་སྣང་ཡང་གཞན་གྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའང་ཞེ་སྡང་གིས་འཇིག་པར་བྱེད་པའོ། །ཞེས་འཆད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nPraise and such cause me to become distracted.\nThis destroys even weariness with samsara.\nIt leads to jealousy towards those with good qualities,\nAnd destroys even prosperity.\n\n\nThis translation captures the key points that praise and fame can distract one from virtuous pursuits, eliminate one's disenchantment with cyclic existence, cause jealousy towards those with positive qualities, and lead to anger or resentment towards others' success or prosperity.", - "translation": "Praise and such cause me to become distracted.\nThis destroys even weariness with samsara.\nIt leads to jealousy towards those with good qualities,\nAnd destroys even prosperity." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བསྟོད་སོགས་བདག་ནི་གཡེང་བར་བྱེད། །དེས་ནི་སྐྱོ་བའང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་ལ་ཕྲག་དོག་དང་། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའང་འཇིག་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: དེའི་ཕྱིར་ཡང་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བ་ལས་གཡེང་བ་ནི་གཡེངས་པའོ། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་དག་ཡོན་ཏན་མ་ཡིན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་ཕྲག་དོག་གོ། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱིས་བསགས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་ཞེ་སྡང་གིས་འཇིག་པ་ནི་འཇིག་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བསྟོད་གྲགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་དགེ་བའི་དམིགས་པ་ལས་སེམས་གཡེང་བར་བྱེད་ལ། དེ་ཡིས་འཁོར་བ་ལ་སྐྱོ་བའང་འཇིག་སྟེ་མེད་པར་བྱེད་ཅིང་དེའི་དོན་དུ་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་ཕྲག་དོག་བྱེད་པ་དང་གཞན་གྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་ཁྲོ་བར་བྱེད་ཅེས་འགྲེལ་ཆེན་དང་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །རྣམ་སྣང་ཡང་གཞན་གྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའང་ཞེ་སྡང་གིས་འཇིག་པར་བྱེད་པའོ། །ཞེས་འཆད་དོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that praise and similar things cause distraction from virtuous activities. It defines jealousy as trying to prove others' good qualities as non-virtuous, and destruction as ruining others' prosperity out of anger.\n\nCommentary 2: This commentary explains that praise and fame distract the mind from virtuous objects, destroying weariness with samsara. It leads to jealousy towards those with good qualities and anger towards others' prosperity.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries agree that praise and fame cause distraction from virtue, destroy one's disillusionment with samsara, lead to jealousy towards those with good qualities, and cause anger or destruction towards others' prosperity.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nPraise and such things cause me to become distracted.\nThis destroys even weariness [with samsara].\n[It causes] jealousy towards those endowed with good qualities,\nAnd destroys even prosperity [of others].\n", + "translation": "Praise and such things cause me to become distracted.\nThis destroys even weariness [with samsara].\n[It causes] jealousy towards those endowed with good qualities,\nAnd destroys even prosperity [of others]." } }, "glossary": { @@ -42529,7 +42704,7 @@ "འཇིག་པ་": "ruin" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བསྟོད་སོགས་བདག་ནི་གཡེང་བར་བྱེད། །": { "བསྟོད་": "praise", "བདག་": "me", @@ -42616,7 +42791,7 @@ "commentary_1": "གཞོམ་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ངན་སོང་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །", "commentary_2": "དེའི་ཕྱིར་བདག་གི་བསྟོད་སོགས་ནི་གཞིག་པའི་ཕྱིར་གང་དག་ཉེ་བར་གནས་པ་དེ་དག་བདག་ཉེས་པ་དེ་དག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་ངན་སོང་དུ་ལྟུང་བ་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་མིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་པས་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ཕྱིར་བདག་གི་བསྟོད་སོགས་ནི། །གཞིག་ཕྱིར་གང་དག་ཉེར་གནས་པ། །དེ་དག་བདག་ནི་ངན་སོང་དུ། །ལྟུང་བ་བསྲུང་ཕྱིར་ཞུགས་མིན་ནམ། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nབསྟོད་ (praise), གཞིག་ (destroy), ཉེར་གནས་ (abide near), ངན་སོང་ (lower realms), ལྟུང་བ་ (fall), བསྲུང་ (protect)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཕྱིར་ (therefore)\n- གང་དག་ (those who)\n- བདག་ནི་ (as for me)\n- ཕྱིར་ (for the purpose of)\n- མིན་ནམ་ (rhetorical question particle)\n\n\nTherefore, those who abide nearby\nTo destroy my praise and so forth,\nHave they not entered to protect me\nFrom falling into the lower realms?\n\n\nTechnical note: This verse reflects a common Buddhist practice of transforming adverse circumstances into the path, viewing apparent enemies as teachers or protectors who help prevent pride and accumulation of negative karma.", "translation": "Therefore, those who abide nearby\nTo destroy my praise and so forth,\nHave they not entered to protect me\nFrom falling into the lower realms?" @@ -42632,9 +42807,9 @@ "translation": "Therefore, those who remain near\nIn order to destroy my praises and such,\nAre they not entering to protect me\nFrom falling into the lower realms?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ཕྱིར་བདག་གི་བསྟོད་སོགས་ནི། །གཞིག་ཕྱིར་གང་དག་ཉེར་གནས་པ། །དེ་དག་བདག་ནི་ངན་སོང་དུ། །ལྟུང་བ་བསྲུང་ཕྱིར་ཞུགས་མིན་ནམ། །\n\nCommentary 1: གཞོམ་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ངན་སོང་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེའི་ཕྱིར་བདག་གི་བསྟོད་སོགས་ནི་གཞིག་པའི་ཕྱིར་གང་དག་ཉེ་བར་གནས་པ་དེ་དག་བདག་ཉེས་པ་དེ་དག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་ངན་སོང་དུ་ལྟུང་བ་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་མིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་པས་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་ལ།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nTherefore, are not those who remain near\nTo destroy my praise and such,\nActually entering to protect me\nFrom falling into the lower realms?\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that those who seem to be criticizing or opposing the speaker are actually helping to protect them from pride and negative karma that could lead to rebirth in lower realms like the hells. The commentaries clarify that \"destroy\" means to counteract or reverse, and that the \"lower realms\" refer to hell realms and similar unfortunate rebirths.", - "translation": "Therefore, are not those who remain near\nTo destroy my praise and such,\nActually entering to protect me\nFrom falling into the lower realms?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ཕྱིར་བདག་གི་བསྟོད་སོགས་ནི། །གཞིག་ཕྱིར་གང་དག་ཉེར་གནས་པ། །དེ་དག་བདག་ནི་ངན་སོང་དུ། །ལྟུང་བ་བསྲུང་ཕྱིར་ཞུགས་མིན་ནམ། །\n\nCommentary 1: གཞོམ་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ངན་སོང་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེའི་ཕྱིར་བདག་གི་བསྟོད་སོགས་ནི་གཞིག་པའི་ཕྱིར་གང་དག་ཉེ་བར་གནས་པ་དེ་དག་བདག་ཉེས་པ་དེ་དག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་ངན་སོང་དུ་ལྟུང་བ་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་མིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་པས་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་ལ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \"To destroy\" means \"in order to prevent.\" \"Lower realms\" refers to hell realms and so on.\n\nCommentary 2: Therefore, those who are present to destroy my praise and so on - aren't they engaged in protecting me from falling into the lower realms due to the power of those faults? Thus, it is not appropriate to be angry.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries explain that those who seem to be destroying one's praise are actually helping to prevent one from falling into lower realms like hell due to the negative karma of pride. Therefore, one should not be angry at them, but rather appreciate their role in protecting one spiritually.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nTherefore, aren't those who are present\nTo destroy my praise and such\nActually engaged in protecting me\nFrom falling into the lower realms?", + "translation": "Therefore, aren't those who are present\nTo destroy my praise and such\nActually engaged in protecting me\nFrom falling into the lower realms?" } }, "glossary": { @@ -42652,7 +42827,7 @@ "བསྲུང་": "protect" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ཕྱིར་བདག་གི་བསྟོད་སོགས་ནི། །གཞིག་ཕྱིར་གང་དག་ཉེར་གནས་པ། །": { "བདག་": "me", "བསྟོད་": "praise", @@ -42705,14 +42880,14 @@ "བདག་": "me", "བསྟོད་": "praise", "གཞིག་": "destroy", - "ཉེར་གནས་པ་": "remain near" + "ཉེར་གནས་པ་": "present" }, "དེ་དག་བདག་ནི་ངན་སོང་དུ། །ལྟུང་བ་བསྲུང་ཕྱིར་ཞུགས་མིན་ནམ། །": { "བདག་": "me", "ངན་སོང་": "lower realms", "ལྟུང་བ་": "falling", - "བསྲུང་": "protect", - "ཞུགས་": "entering" + "བསྲུང་": "protecting", + "ཞུགས་": "engaged" } } } @@ -42723,7 +42898,7 @@ "commentary_1": "གཞན་ཡང་བདག་ནི་གྲོལ་བ་དོན་དུ་གཉེར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། འཆིང་བ་ནི་འཆིང་བར་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "གཞན་ཡང་བདག་ནི་འཁོར་བ་ལས་གྲོལ་བ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ལ་དེའི་གེགས་སུ་གྱུར་པའི་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟིས་འཆིང་བར་བྱེད་མི་དགོས་སོ། །གང་དག་དེའི་གེགས་བྱས་ནས་བདག་འཁོར་བར་བཅིངས་པ་འགྲོལ་བར་བྱེད་པ་དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་གྲོལ་བ་དོན་གཉེར་ལ། །རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་འཆིང་མི་དགོས། །གང་དག་བདག་བཅིངས་གྲོལ་བྱེད་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགྲོལ་བ་(liberation), རྙེད་(gain), བཀུར་སྟི་(honor/respect), འཆིང་(bind), བཅིངས་(bound)\n\nGrammatical notes:\n- དོན་གཉེར་ (seeking/aiming for) modifies གྲོལ་བ་\n- མི་དགོས་ (not needed) negates the need for རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་\n- གང་དག་...དེ་ལ་ (those who...to them) sets up a relative clause\n\n\nI, who seek liberation,\nDo not need to be bound by gain and honor.\nHow could I be angry\nAt those who free me from my bonds?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist concept of renunciation (ངེས་འབྱུང་) and the importance of non-attachment to worldly concerns in the pursuit of liberation.", "translation": "I, who seek liberation,\nDo not need to be bound by gain and honor.\nHow could I be angry\nAt those who free me from my bonds?" @@ -42739,9 +42914,9 @@ "translation": "I seek liberation as my goal;\nI need not be bound by gain and honor.\nThose who free me from my bonds,\nHow could I be angry with them?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ནི་གྲོལ་བ་དོན་གཉེར་ལ། །རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་འཆིང་མི་དགོས། །གང་དག་བདག་བཅིངས་གྲོལ་བྱེད་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་བདག་ནི་གྲོལ་བ་དོན་དུ་གཉེར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། འཆིང་བ་ནི་འཆིང་བར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་བདག་ནི་འཁོར་བ་ལས་གྲོལ་བ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ལ་དེའི་གེགས་སུ་གྱུར་པའི་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟིས་འཆིང་བར་བྱེད་མི་དགོས་སོ། །གང་དག་དེའི་གེགས་བྱས་ནས་བདག་འཁོར་བར་བཅིངས་པ་འགྲོལ་བར་བྱེད་པ་དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nI, who seek liberation,\nDo not need to be bound by gain and honor.\nHow can I be angry at those\nWho free me from my bondage?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which expresses the idea that someone seeking spiritual liberation should not be attached to worldly gains and honors, as these can be obstacles. Furthermore, it suggests that one should not be angry at those who help remove these attachments, as they are actually assisting in the path to liberation.", - "translation": "I, who seek liberation,\nDo not need to be bound by gain and honor.\nHow can I be angry at those\nWho free me from my bondage?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ནི་གྲོལ་བ་དོན་གཉེར་ལ། །རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་འཆིང་མི་དགོས། །གང་དག་བདག་བཅིངས་གྲོལ་བྱེད་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་བདག་ནི་གྲོལ་བ་དོན་དུ་གཉེར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། འཆིང་བ་ནི་འཆིང་བར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་བདག་ནི་འཁོར་བ་ལས་གྲོལ་བ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ལ་དེའི་གེགས་སུ་གྱུར་པའི་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟིས་འཆིང་བར་བྱེད་མི་དགོས་སོ། །གང་དག་དེའི་གེགས་བྱས་ནས་བདག་འཁོར་བར་བཅིངས་པ་འགྲོལ་བར་བྱེད་པ་དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary is brief and mainly explains that \"འཆིང་\" means \"to bind\" or \"to fetter.\"\n\nCommentary 2:\nThis commentary expands on the meaning, explaining that the speaker seeks liberation from samsara and doesn't need to be bound by material gains and honors that hinder this goal. It questions why one should be angry at those who help free them from the bonds of samsara by removing these obstacles.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that the text is about seeking liberation from samsara (cyclic existence) and recognizing that material gains and honors can be obstacles to this goal. They explain that being freed from these hindrances is actually beneficial, so there's no reason to be angry at those who help remove these obstacles.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning of the commentaries:\n\nI, who seek liberation,\nDo not need to be bound by material gains and honors.\nHow could I be angry at those\nWho free me from what binds me?\n\nThis translation reflects the idea of seeking spiritual liberation, recognizing material attachments as hindrances, and appreciating those who help remove these obstacles rather than being angry at them.", + "translation": "I, who seek liberation,\nDo not need to be bound by material gains and honors.\nHow could I be angry at those\nWho free me from what binds me?" } }, "glossary": { @@ -42765,7 +42940,7 @@ "ཁྲོ་": "angry" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་ནི་གྲོལ་བ་དོན་གཉེར་ལ། །": { "བདག་": "I", "གྲོལ་བ་": "liberation", @@ -42830,13 +43005,13 @@ "དོན་གཉེར་": "seek" }, "རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་འཆིང་མི་དགོས། །": { - "རྙེད་": "gain", - "བཀུར་སྟི་": "honor", + "རྙེད་": "material gains", + "བཀུར་སྟི་": "honors", "འཆིང་": "bound" }, "གང་དག་བདག་བཅིངས་གྲོལ་བྱེད་པ། །": { "གྲོལ་": "free", - "བཅིངས་": "bondage" + "བཅིངས་": "binds" }, "དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། །": { "བདག་": "I", @@ -42851,7 +43026,7 @@ "commentary_1": "སྒོ་འཕར་ཉིད་ནི་འགེགས་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དོ། །", "commentary_2": "གཞན་ཡང་བདག་ནི་དེའི་ཉེས་པས་ངན་སོང་གི་ནང་དུ་འཇུག་པར་འདོད་པ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་བཞིན་དུ་རྙེད་སོགས་ཀྱི་གེགས་བྱས་པའི་སྒོ་ནས་དེར་མི་གཏོང་བའི་སྒོ་འཕར་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ་སྟེ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཇུག་འདོད་ལ། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བྱིན་བརླབས་བཞིན། །མི་གཏོང་སྒོ་འཕར་ཉིད་གྱུར་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan verse you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), འཇུག་འདོད་ (wish to enter/engage), སངས་རྒྱས་ (Buddha), བྱིན་བརླབས་ (blessing), མི་གཏོང་ (not abandoning), སྒོ་འཕར་ (door/gateway)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ and ནི་ are topic markers\n- གྱུར་པ་ indicates a state of becoming\n- ཇི་ལྟར་ introduces a rhetorical question\n\n\nI wish to enter into suffering.\nJust as the Buddha has blessed,\n[It] has become a gateway of non-abandonment.\nHow could I be angry at that?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the bodhisattva's attitude towards suffering, viewing it as a blessed opportunity for spiritual practice rather than something to avoid or resent.", "translation": "I wish to enter into suffering.\nJust as the Buddha has blessed,\n[It] has become a gateway of non-abandonment.\nHow could I be angry at that?" @@ -42867,9 +43042,9 @@ "translation": "I wish to enter into suffering,\nAs if blessed by the Buddhas.\nHow can I be angry at those\nWho have become the very gateway of non-abandonment?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཇུག་འདོད་ལ། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བྱིན་བརླབས་བཞིན། །མི་གཏོང་སྒོ་འཕར་ཉིད་གྱུར་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། །\n\nCommentary 1: སྒོ་འཕར་ཉིད་ནི་འགེགས་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་བདག་ནི་དེའི་ཉེས་པས་ངན་སོང་གི་ནང་དུ་འཇུག་པར་འདོད་པ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་བཞིན་དུ་རྙེད་སོགས་ཀྱི་གེགས་བྱས་པའི་སྒོ་ནས་དེར་མི་གཏོང་བའི་སྒོ་འཕར་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ་སྟེ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThough I desire to enter into suffering,\nAs if blessed by the Buddha,\nHe who has become like a gate that does not let me enter -\nHow can I be angry at him?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which reflects on the paradoxical nature of anger towards someone who prevents us from entering into suffering. The commentaries clarify that the \"gate\" metaphor refers to someone who obstructs or prevents, and that this obstruction is actually beneficial, like a blessing from the Buddha, even though we might initially desire to enter into negative states or lower realms. The verse encourages reflection on the inappropriateness of anger in such situations.", - "translation": "Though I desire to enter into suffering,\nAs if blessed by the Buddha,\nHe who has become like a gate that does not let me enter -\nHow can I be angry at him?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཇུག་འདོད་ལ། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བྱིན་བརླབས་བཞིན། །མི་གཏོང་སྒོ་འཕར་ཉིད་གྱུར་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། །\n\nCommentary 1: སྒོ་འཕར་ཉིད་ནི་འགེགས་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་བདག་ནི་དེའི་ཉེས་པས་ངན་སོང་གི་ནང་དུ་འཇུག་པར་འདོད་པ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་བཞིན་དུ་རྙེད་སོགས་ཀྱི་གེགས་བྱས་པའི་སྒོ་ནས་དེར་མི་གཏོང་བའི་སྒོ་འཕར་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ་སྟེ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\nCommentary 1 translation:\n\"Sgo 'phar nyid\" means \"that which obstructs or blocks.\"\n\nCommentary 2 translation and summary:\nFurthermore, when I desire to enter into lower realms due to my faults, it is as if the Buddha has blessed me by obstructing my path through obstacles like material gains. How can I be angry at that which has become like a door blocking my entry into those realms? It is not right to be angry.\n\nCombined meaning:\nThe commentaries explain that the phrase \"sgo 'phar nyid\" refers to something that blocks or obstructs, specifically in the context of preventing one from entering lower realms. This obstruction is seen as a blessing from the Buddha, using worldly obstacles to prevent one from accumulating negative karma. The commentaries emphasize that it's inappropriate to be angry at such obstructions, as they are actually beneficial.\n\nNow, translating the input text according to this combined meaning:\n\nThough I desire to enter into suffering,\nJust as if blessed by the Buddha,\nThat which has become a door blocking my entry -\nHow can I be angry at it?", + "translation": "Though I desire to enter into suffering,\nJust as if blessed by the Buddha,\nThat which has become a door blocking my entry -\nHow can I be angry at it?" } }, "glossary": { @@ -42892,7 +43067,7 @@ "ཁྲོ་": "angry" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཇུག་འདོད་ལ། །": { "བདག་": "I", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", @@ -42959,7 +43134,7 @@ "བྱིན་བརླབས་": "blessed" }, "མི་གཏོང་སྒོ་འཕར་ཉིད་གྱུར་པ། །": { - "སྒོ་": "gate" + "སྒོ་": "door" }, "དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། །": { "བདག་": "I", @@ -42974,7 +43149,7 @@ "commentary_1": "བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་བྱེད་པ་ལ་ཡང་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་བ་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འདི་ནི་བསོད་ནམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བཟོད་པ་དང་མཚུངས་པ་ནི་མཉམ་པའོ། །དཀའ་ཐུབ་ནི་བསོད་ནམས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཁྲོ་བ་ཉིད་བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་ཡིན་པ་དང་། གནོད་བྱེད་མཐུན་རྐྱེན་ཡིན་པ་དང་། དེས་ན་དེ་ལ་ཁྲོ་བ་བཟློག་སྟེ་གུས་པར་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ནི། དགྲ་འདི་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་བྱེད་དོ་ཞེས་བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་བྱེད་པ་དེ་ལའང་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་ཏེ། བཟོད་པ་དང་མཚུངས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་དཀའ་ཐུབ་ཡོད་པ་མིན་ན་བདག་ནི་དེ་ལ་མི་གནས་སམ་སྟེ་གནས་པར་རིགས་ལ་དེ་དགྲ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ནི་བསོད་ནམས་གེགས་བྱེད་ཅེས། །དེ་ལའང་ཁྲོ་བར་རིགས་མིན་ཏེ། །བཟོད་མཚུངས་དཀའ་ཐུབ་ཡོད་མིན་ན། །དེ་ལ་བདག་ནི་མི་གནས་སམ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབསོད་ནམས་ (merit), གེགས་བྱེད་ (obstacle-maker), ཁྲོ་བ་ (anger), བཟོད་པ་ (patience), དཀའ་ཐུབ་ (austerity)\n\nGrammatical notes:\n- ཅེས་ marks reported speech or labeling\n- ལའང་ is a combination of ལ་ (to/for) and ཡང་ (also)\n- མིན་ན་ is a conditional structure (\"if not\")\n\n\nThis is called \"the obstacle-maker of merit.\"\nEven towards them, it's not right to be angry.\nIf there's no austerity equal to patience,\nShall I not abide in that [patience]?\n\n\nTechnical notes:\n- The verse emphasizes the importance of patience (བཟོད་པ་) in the face of those who create obstacles to one's merit accumulation.\n- The rhetorical question at the end reinforces the superiority of patience as a spiritual practice.", "translation": "This is called \"the obstacle-maker of merit.\"\nEven towards them, it's not right to be angry.\nIf there's no austerity equal to patience,\nShall I not abide in that [patience]?" @@ -42990,9 +43165,9 @@ "translation": "This is called an obstacle to merit,\nYet it's not right to be angry at that.\nIf there's no austerity equal to patience,\nThen shall I not abide in that?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདི་ནི་བསོད་ནམས་གེགས་བྱེད་ཅེས། །དེ་ལའང་ཁྲོ་བར་རིགས་མིན་ཏེ། །བཟོད་མཚུངས་དཀའ་ཐུབ་ཡོད་མིན་ན། །དེ་ལ་བདག་ནི་མི་གནས་སམ། །\n\nCommentary 1: བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་བྱེད་པ་ལ་ཡང་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་བ་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འདི་ནི་བསོད་ནམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བཟོད་པ་དང་མཚུངས་པ་ནི་མཉམ་པའོ། །དཀའ་ཐུབ་ནི་བསོད་ནམས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཁྲོ་བ་ཉིད་བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་ཡིན་པ་དང་། གནོད་བྱེད་མཐུན་རྐྱེན་ཡིན་པ་དང་། དེས་ན་དེ་ལ་ཁྲོ་བ་བཟློག་སྟེ་གུས་པར་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ནི། དགྲ་འདི་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་བྱེད་དོ་ཞེས་བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་བྱེད་པ་དེ་ལའང་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་ཏེ། བཟོད་པ་དང་མཚུངས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་དཀའ་ཐུབ་ཡོད་པ་མིན་ན་བདག་ནི་དེ་ལ་མི་གནས་སམ་སྟེ་གནས་པར་རིགས་ལ་དེ་དགྲ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThis is said to be an obstacle to merit,\nYet it is not right to be angry at that.\nIf there is no austerity equal to patience,\nShould I not abide in that?\n\n\nThis translation reflects the core message that even when faced with obstacles to accumulating merit, one should not become angry. Instead, one should practice patience, as there is no greater spiritual austerity or source of merit than patience itself. The commentaries emphasize that anger itself is an obstacle to merit, and that those who seem to harm us are actually providing an opportunity to practice patience, which is the highest form of spiritual practice.", - "translation": "This is said to be an obstacle to merit,\nYet it is not right to be angry at that.\nIf there is no austerity equal to patience,\nShould I not abide in that?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདི་ནི་བསོད་ནམས་གེགས་བྱེད་ཅེས། །དེ་ལའང་ཁྲོ་བར་རིགས་མིན་ཏེ། །བཟོད་མཚུངས་དཀའ་ཐུབ་ཡོད་མིན་ན། །དེ་ལ་བདག་ནི་མི་གནས་སམ། །\n\nCommentary 1: བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་བྱེད་པ་ལ་ཡང་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་བ་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འདི་ནི་བསོད་ནམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བཟོད་པ་དང་མཚུངས་པ་ནི་མཉམ་པའོ། །དཀའ་ཐུབ་ནི་བསོད་ནམས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཁྲོ་བ་ཉིད་བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་ཡིན་པ་དང་། གནོད་བྱེད་མཐུན་རྐྱེན་ཡིན་པ་དང་། དེས་ན་དེ་ལ་ཁྲོ་བ་བཟློག་སྟེ་གུས་པར་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ནི། དགྲ་འདི་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་བྱེད་དོ་ཞེས་བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་བྱེད་པ་དེ་ལའང་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་ཏེ། བཟོད་པ་དང་མཚུངས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་དཀའ་ཐུབ་ཡོད་པ་མིན་ན་བདག་ནི་དེ་ལ་མི་གནས་སམ་སྟེ་གནས་པར་རིགས་ལ་དེ་དགྲ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that one should avoid generating anger towards those who obstruct merit. It emphasizes that patience is equal to austerity in terms of merit.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates on three points: anger itself is an obstacle to merit, those who harm us are actually favorable conditions for practicing patience, and therefore we should respect them instead of getting angry. It explains that there is no austerity equal to patience in terms of merit, so we should abide in patience when facing enemies.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that we should not get angry at those who obstruct our merit or cause us harm. Instead, we should view them as opportunities to practice patience, which is considered the highest form of austerity and a great source of merit. The enemy or harmful person is actually providing us with a chance to cultivate patience and gain merit.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThis person is said to be an obstacle to merit,\nYet it is not right to be angry at them.\nThere is no austerity equal to patience,\nSo should I not abide in that?\n\n\nThis translation reflects the idea that even though someone may obstruct our accumulation of merit, we should not respond with anger. Instead, we should recognize that practicing patience in such situations is the highest form of spiritual practice, equivalent to the most difficult austerities. Therefore, we should choose to abide in patience when faced with such challenges.", + "translation": "This person is said to be an obstacle to merit,\nYet it is not right to be angry at them.\nThere is no austerity equal to patience,\nSo should I not abide in that?" } }, "glossary": { @@ -43014,7 +43189,7 @@ "གནས་": "dwell" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདི་ནི་བསོད་ནམས་གེགས་བྱེད་ཅེས། །": { "བསོད་ནམས་": "merit", "གེགས་བྱེད་": "obstacle-maker" @@ -43094,7 +43269,7 @@ "commentary_1": "རང་གི་སྐྱོན་གྱིས་མ་ཤེས་ནས་སོ། །བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུ་ནི་དགྲའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཇི་ལྟར་གེགས་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གལ་ཏེ་བདག་ནི་རང་གི་སྐྱོན་གྱིས་དགྲ་འདི་ལ་བཟོད་པར་མི་བྱེད་ན་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུ་བཟོད་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་འདི་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གེགས་བྱེད་པར་ཟད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བདག་ནི་རང་སྐྱོན་གྱིས། །འདི་ལ་བཟོད་པ་མི་བྱེད་ན། །བསོད་ནམས་རྒྱུ་ནི་ཉེར་གནས་པ། །འདི་ལ་བདག་གེགས་བྱེད་པར་ཟད། །\n", "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nརང་སྐྱོན་ (own faults), བཟོད་པ་ (patience/forbearance), བསོད་ནམས་ (merit), རྒྱུ་ (cause), གེགས་ (obstacle)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ conditional structure\n- མི་བྱེད་ན་ negative present tense\n- བྱེད་པར་ཟད་ final verb indicating \"merely/only doing\"\n\n\nIf, due to my own faults,\nI do not practice patience towards this,\nI am merely creating an obstacle for myself\nTo this nearby cause of merit.\n\n\nTechnical note: \"this\" (འདི་) likely refers to a situation or person causing difficulty, as implied by the context of practicing patience.", "translation": "If, due to my own faults,\nI do not practice patience towards this,\nI am merely creating an obstacle for myself\nTo this nearby cause of merit." @@ -43110,9 +43285,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nIf I do not practice patience\nTowards those who are the source of my own faults,\nThen I am merely obstructing myself\nFrom the causes of merit that are right before me." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བདག་ནི་རང་སྐྱོན་གྱིས། །འདི་ལ་བཟོད་པ་མི་བྱེད་ན། །བསོད་ནམས་རྒྱུ་ནི་ཉེར་གནས་པ། །འདི་ལ་བདག་གེགས་བྱེད་པར་ཟད། །\n\nCommentary 1: རང་གི་སྐྱོན་གྱིས་མ་ཤེས་ནས་སོ། །བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུ་ནི་དགྲའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཇི་ལྟར་གེགས་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་བདག་ནི་རང་གི་སྐྱོན་གྱིས་དགྲ་འདི་ལ་བཟོད་པར་མི་བྱེད་ན་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུ་བཟོད་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་འདི་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གེགས་བྱེད་པར་ཟད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nIf, due to my own faults,\nI do not practice patience towards this [enemy],\nThen I am merely creating an obstacle\nFor myself to this nearby source of merit.\n", - "translation": "If, due to my own faults,\nI do not practice patience towards this [enemy],\nThen I am merely creating an obstacle\nFor myself to this nearby source of merit." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་བདག་ནི་རང་སྐྱོན་གྱིས། །འདི་ལ་བཟོད་པ་མི་བྱེད་ན། །བསོད་ནམས་རྒྱུ་ནི་ཉེར་གནས་པ། །འདི་ལ་བདག་གེགས་བྱེད་པར་ཟད། །\n\nCommentary 1: རང་གི་སྐྱོན་གྱིས་མ་ཤེས་ནས་སོ། །བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུ་ནི་དགྲའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཇི་ལྟར་གེགས་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་བདག་ནི་རང་གི་སྐྱོན་གྱིས་དགྲ་འདི་ལ་བཟོད་པར་མི་བྱེད་ན་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུ་བཟོད་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་འདི་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གེགས་བྱེད་པར་ཟད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This suggests that one's own faults are not recognized. The enemy is the cause of merit. It then explains how this becomes an obstacle.\n\nCommentary 2: If I do not practice patience towards this enemy due to my own faults, I am merely obstructing myself from the nearby cause of merit, which is patience.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that not practicing patience towards an enemy due to one's own faults is a mistake. The enemy actually provides an opportunity for merit through practicing patience. By failing to be patient, one obstructs their own spiritual progress and accumulation of merit.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nIf I, due to my own faults,\nDo not practice patience towards this [enemy],\nI am merely obstructing myself\nFrom the nearby cause of merit.", + "translation": "If I, due to my own faults,\nDo not practice patience towards this [enemy],\nI am merely obstructing myself\nFrom the nearby cause of merit." } }, "glossary": { @@ -43128,7 +43303,7 @@ "གེགས་": "block" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་བདག་ནི་རང་སྐྱོན་གྱིས། །འདི་ལ་བཟོད་པ་མི་བྱེད་ན། །": { "བདག་": "I", "རང་སྐྱོན་": "own faults", @@ -43168,16 +43343,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "གལ་ཏེ་བདག་ནི་རང་སྐྱོན་གྱིས། །འདི་ལ་བཟོད་པ་མི་བྱེད་ན། །": { + "གལ་ཏེ་བདག་ནི་རང་སྐྱོན་གྱིས། །": { "བདག་": "I", - "རང་སྐྱོན་": "own faults", + "རང་སྐྱོན་": "own faults" + }, + "འདི་ལ་བཟོད་པ་མི་བྱེད་ན། །": { "བཟོད་པ་": "patience" }, - "བསོད་ནམས་རྒྱུ་ནི་ཉེར་གནས་པ། །འདི་ལ་བདག་གེགས་བྱེད་པར་ཟད། །": { + "བསོད་ནམས་རྒྱུ་ནི་ཉེར་གནས་པ། །": { "བསོད་ནམས་": "merit", - "རྒྱུ་": "source", - "ཉེར་གནས་པ་": "nearby", - "གེགས་": "obstacle" + "རྒྱུ་": "cause" + }, + "འདི་ལ་བདག་གེགས་བྱེད་པར་ཟད། །": { + "བདག་": "myself", + "གེགས་བྱེད་": "obstructing" } } } @@ -43188,7 +43367,7 @@ "commentary_1": "གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དཔེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འབྲས་བུ་གང་ཞིག་ཆོས་གང་མེད་ན་མི་འབྱུང་ལ་ཆོས་གང་ཞིག་ཡོད་ན་ཡོད་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་དེ་ཉིད་འབྲས་བུ་དེའི་རྒྱུ་ཡིན་ལ། བཟོད་པ་ཡང་དེའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་ལྡོག་བྱེད་ན་ཇི་ལྟར་དགྲ་དེ་ལ་བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་ཞེས་བྱ་སྟེ་རྒྱུ་ཉིད་ཡིན་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་གང་མེད་མི་འབྱུང་ལ། །གང་ཞིག་ཡོད་ན་ཡོད་གྱུར་པ། །དེ་ཉིད་དེ་ཡི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །ཇི་ལྟར་དེ་ལ་གེགས་ཞེས་བྱ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགང་ཞིག་(whatever), མེད་(absence), མི་འབྱུང་(does not arise), ཡོད་(presence), རྒྱུ་(cause), གེགས་(obstacle)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional statements using ན་ (if/when)\n- Rhetorical question structure with ཇི་ལྟར་ (how)\n\n\nWhatever does not arise when something is absent,\nAnd exists when that thing is present,\nIf that very thing is its cause,\nHow can it be called an obstacle to it?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of causality and the seeming paradox of how a cause could be considered an obstacle to its own effect.", "translation": "Whatever does not arise when something is absent,\nAnd exists when that thing is present,\nIf that very thing is its cause,\nHow can it be called an obstacle to it?" @@ -43204,9 +43383,9 @@ "translation": "That which does not arise without something,\nAnd which exists when that thing exists,\nIf that is its cause,\nHow can it be called an obstruction to it?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཞིག་གང་མེད་མི་འབྱུང་ལ། །གང་ཞིག་ཡོད་ན་ཡོད་གྱུར་པ། །དེ་ཉིད་དེ་ཡི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །ཇི་ལྟར་དེ་ལ་གེགས་ཞེས་བྱ། །\n\nCommentary 1: གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དཔེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། འབྲས་བུ་གང་ཞིག་ཆོས་གང་མེད་ན་མི་འབྱུང་ལ་ཆོས་གང་ཞིག་ཡོད་ན་ཡོད་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་དེ་ཉིད་འབྲས་བུ་དེའི་རྒྱུ་ཡིན་ལ། བཟོད་པ་ཡང་དེའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་ལྡོག་བྱེད་ན་ཇི་ལྟར་དགྲ་དེ་ལ་བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་ཞེས་བྱ་སྟེ་རྒྱུ་ཉིད་ཡིན་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nIf something does not arise without a certain thing,\nAnd exists when that thing exists,\nThen that very thing is its cause.\nHow can that be called an obstacle?\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical point being made about causality and the nature of obstacles. The commentaries suggest this is using an example to illustrate a point about the relationship between causes and their effects, specifically in the context of patience and enemies being potential causes of merit rather than obstacles to it.", - "translation": "If something does not arise without a certain thing,\nAnd exists when that thing exists,\nThen that very thing is its cause.\nHow can that be called an obstacle?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཞིག་གང་མེད་མི་འབྱུང་ལ། །གང་ཞིག་ཡོད་ན་ཡོད་གྱུར་པ། །དེ་ཉིད་དེ་ཡི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །ཇི་ལྟར་དེ་ལ་གེགས་ཞེས་བྱ། །\n\nCommentary 1: གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དཔེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། འབྲས་བུ་གང་ཞིག་ཆོས་གང་མེད་ན་མི་འབྱུང་ལ་ཆོས་གང་ཞིག་ཡོད་ན་ཡོད་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་དེ་ཉིད་འབྲས་བུ་དེའི་རྒྱུ་ཡིན་ལ། བཟོད་པ་ཡང་དེའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་ལྡོག་བྱེད་ན་ཇི་ལྟར་དགྲ་དེ་ལ་བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་ཞེས་བྱ་སྟེ་རྒྱུ་ཉིད་ཡིན་པས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"The phrase 'that which' is stated to show an example.\"\n\nCommentary 2: \n\"This explains that whatever result does not arise without a certain phenomenon, and whatever exists when that phenomenon exists, that phenomenon itself is the cause of that result. Similarly, patience also follows this pattern of cause and effect. So how can an enemy be called an obstacle to merit? In fact, the enemy is the very cause of merit.\"\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries explain that the verse is using an example to illustrate the relationship between cause and effect. They emphasize that something which is necessary for a result to occur, and whose presence guarantees the result, is the cause of that result. This principle is applied to patience and enemies, suggesting that enemies, rather than being obstacles to merit, are actually causes of merit through the opportunity they provide to practice patience.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nThat which does not arise without something,\nAnd which exists when that thing exists,\nIf that very thing is its cause,\nHow can it be called an obstacle to it?\n\n\nThis translation reflects the philosophical point made in the commentaries about the nature of causality and how it applies to the relationship between enemies, patience, and the accumulation of merit.", + "translation": "That which does not arise without something,\nAnd which exists when that thing exists,\nIf that very thing is its cause,\nHow can it be called an obstacle to it?" } }, "glossary": { @@ -43227,7 +43406,7 @@ "གེགས་": "obstruction" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་ཞིག་གང་མེད་མི་འབྱུང་ལ། །": { "གང་ཞིག་": "whatever", "མེད་": "absent", @@ -43294,7 +43473,7 @@ "commentary_1": "དུས་སུ་ཕྱིན་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དུས་སུ་འོངས་པའོ། །", "commentary_2": "དཔེར་ན་སྦྱིན་པའི་དུས་སུ་བྱིན་པའི་སློང་མོ་པ་སྦྱིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་དེའི་གེགས་བྱས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞིང་། རབ་ཏུ་འབྱིན་པར་བྱེད་གྱུར་པའི་མཁན་པོ་ལ་སོགས་པ་རབ་བྱུང་གི་གེགས་ཞེས་བྱ་བར་མི་རུང་བ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདུས་སུ་ཕྱིན་པའི་སློང་མོ་བས། །སྦྱིན་པའི་གེགས་བྱས་ཡོད་མ་ཡིན། །རབ་ཏུ་འབྱིན་པར་བྱེད་གྱུར་པ། །རབ་བྱུང་གེགས་ཞེས་བྱར་མི་རུང་། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nདུས་སུ་ཕྱིན་པ (timely, at the right time)\nསློང་མོ་བ (beggar, mendicant)\nསྦྱིན་པ (giving, generosity)\nགེགས (obstacle, hindrance)\nརབ་ཏུ་འབྱིན་པ (to ordain, to cause to go forth)\nརབ་བྱུང (monastic ordination)\n\nGrammatical notes:\n- The verse uses parallel structure in the first and third lines with བས and པ endings.\n- The second and fourth lines use similar negation structures with མ་ཡིན and མི་རུང.\n\n\nA mendicant who comes at the proper time\nHas not created an obstacle to giving.\nOne who performs ordination\nShould not be called an obstacle to going forth.\n\n\nTechnical note: This verse appears to address misconceptions about the timing of alms-giving and ordination, emphasizing that these activities, when done appropriately, do not constitute obstacles to spiritual practice.", "translation": "A mendicant who comes at the proper time\nHas not created an obstacle to giving.\nOne who performs ordination\nShould not be called an obstacle to going forth." @@ -43310,9 +43489,9 @@ "translation": "The beggar who arrives at the proper time\nHas not created an obstacle to giving.\nOne who causes someone to go forth\nShould not be called an obstacle to ordination." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདུས་སུ་ཕྱིན་པའི་སློང་མོ་བས། །སྦྱིན་པའི་གེགས་བྱས་ཡོད་མ་ཡིན། །རབ་ཏུ་འབྱིན་པར་བྱེད་གྱུར་པ། །རབ་བྱུང་གེགས་ཞེས་བྱར་མི་རུང་། །\n\nCommentary 1: དུས་སུ་ཕྱིན་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དུས་སུ་འོངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དཔེར་ན་སྦྱིན་པའི་དུས་སུ་བྱིན་པའི་སློང་མོ་པ་སྦྱིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་དེའི་གེགས་བྱས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞིང་། རབ་ཏུ་འབྱིན་པར་བྱེད་གྱུར་པའི་མཁན་པོ་ལ་སོགས་པ་རབ་བྱུང་གི་གེགས་ཞེས་བྱ་བར་མི་རུང་བ་བཞིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nA beggar who comes at the proper time\nHas not obstructed the act of giving.\nOne who performs ordination\nCannot be called an obstacle to monastic life.\n\n\nThis translation captures the essence that someone who seeks alms at an appropriate time is not hindering generosity, but rather providing an opportunity for it. Similarly, those who ordain others (like preceptors) are facilitating monastic life, not obstructing it.", - "translation": "A beggar who comes at the proper time\nHas not obstructed the act of giving.\nOne who performs ordination\nCannot be called an obstacle to monastic life." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དུས་སུ་ཕྱིན་པའི་སློང་མོ་བས། །སྦྱིན་པའི་གེགས་བྱས་ཡོད་མ་ཡིན། །རབ་ཏུ་འབྱིན་པར་བྱེད་གྱུར་པ། །རབ་བྱུང་གེགས་ཞེས་བྱར་མི་རུང་། །\n\nCommentary 1: དུས་སུ་ཕྱིན་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དུས་སུ་འོངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དཔེར་ན་སྦྱིན་པའི་དུས་སུ་བྱིན་པའི་སློང་མོ་པ་སྦྱིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་དེའི་གེགས་བྱས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞིང་། རབ་ཏུ་འབྱིན་པར་བྱེད་གྱུར་པའི་མཁན་པོ་ལ་སོགས་པ་རབ་བྱུང་གི་གེགས་ཞེས་བྱ་བར་མི་རུང་བ་བཞིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This simply clarifies that \"དུས་སུ་ཕྱིན་པའི་\" means \"coming at the right time.\"\n\nCommentary 2: This commentary explains the verse through an example. It states that a beggar who comes at the time of giving is actually a cause for giving, not an obstacle. Similarly, a preceptor who ordains someone is not an obstacle to ordination.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries emphasize that things or people that seem like obstacles can actually be facilitators when they appear at the right time or in the right context. They're using the examples of a timely beggar and an ordaining preceptor to illustrate this point.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nA beggar who comes at the proper time\nIs not an obstacle to giving.\nOne who performs ordination\nShould not be called an obstacle to monastic life.\n\n\nThis translation reflects the idea that what might seem like interruptions or obstacles (a beggar, an ordaining preceptor) are actually integral to the processes they're part of (giving, becoming a monastic) when they occur at the right time or in the right context.", + "translation": "A beggar who comes at the proper time\nIs not an obstacle to giving.\nOne who performs ordination\nShould not be called an obstacle to monastic life." } }, "glossary": { @@ -43329,7 +43508,7 @@ "གེགས་": "stopped" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དུས་སུ་ཕྱིན་པའི་སློང་མོ་བས། །སྦྱིན་པའི་གེགས་བྱས་ཡོད་མ་ཡིན། །": { "དུས་སུ་ཕྱིན་པའི་": "comes at the proper time", "སློང་མོ་བ་": "mendicant", @@ -43373,7 +43552,7 @@ "དུས་སུ་ཕྱིན་པའི་": "comes at the proper time", "སློང་མོ་བ་": "beggar", "སྦྱིན་པ་": "giving", - "གེགས་": "obstructed" + "གེགས་": "obstacle" }, "རབ་ཏུ་འབྱིན་པར་བྱེད་གྱུར་པ། །རབ་བྱུང་གེགས་ཞེས་བྱར་མི་རུང་། །": { "རབ་ཏུ་འབྱིན་པར་བྱེད་": "performs ordination", @@ -43389,7 +43568,7 @@ "commentary_1": "དེའི་ཕྱིར་བཟོད་པ་ཉིད་ལ་ནན་ཏན་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་ན་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གནོད་པ་ནི་ཉེས་པར་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སེམས་ཅན་རང་གི་ཡོན་ཏན་གྱིས་གུས་པར་བྱ་བ་དང་། སངས་རྒྱས་ལ་དད་པས་དེ་ལ་གུས་པར་བྱ་བ་དང་། འབྲས་བུ་ལ་བརྟགས་ནས་གུས་པར་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་གི་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པའི་གྲོགས་ཡིན་པས་གུས་པར་བྱ་བ་དང་། སངས་རྒྱས་དང་མཚུངས་པར་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། གུས་པའི་རྒྱུ་མཚན་སྒྲུབ་པ་དང་། དེ་ལ་འཁྲུལ་པ་སྤང་བའོ། ། དང་པོ་ནི། སློང་བ་དང་དགྲ་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུར་འདྲ་ཡང་འཇིག་རྟེན་ན་ནི་སློང་བ་མོད་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་དཀོན་པ་སྟེ། དེའི་རྒྱུ་མཚན་འདི་ལྟར་ཕར་གནོད་པ་མ་བྱས་ན་ཚུར་འགའ་ཡང་གནོད་པ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དང་། བསོད་ནམས་ཀྱང་བཟོད་པ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་དགྲ་ནི་དྲིན་ཆེའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་ན་ནི་སློང་བ་མོད། །གནོད་པ་བྱེད་པ་དཀོན་པ་སྟེ། །འདི་ལྟར་ཕར་གནོད་མ་བྱས་ན། །འགའ་ཡང་གནོད་པ་མི་བྱེད་དོ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ (world), སློང་བ་ (beggars/those who ask), གནོད་པ་ (harm), དཀོན་པ་ (rare)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ནི: locative particle with emphasis\n- མོད: concessive particle\n- སྟེ: connective particle\n- འདི་ལྟར: \"in this way\"\n- ཕར: \"in return\"\n- མ་བྱས་ན: negative conditional\n- འགའ་ཡང: \"anyone\"\n- མི་བྱེད་དོ: negative present with final particle\n\n\nIn the world, beggars are common, but those who harm are rare.\nThus, if one does not harm in return,\nNo one will cause harm.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the rarity of unprovoked harm and the principle of non-retaliation in Buddhist ethics.", "translation": "In the world, beggars are common, but those who harm are rare.\nThus, if one does not harm in return,\nNo one will cause harm." @@ -43405,9 +43584,9 @@ "translation": "In the world, begging is common,\nBut those who harm are rare.\nFor if one does not harm others first,\nNo one will cause harm in return." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་ན་ནི་སློང་བ་མོད། །གནོད་པ་བྱེད་པ་དཀོན་པ་སྟེ། །འདི་ལྟར་ཕར་གནོད་མ་བྱས་ན། །འགའ་ཡང་གནོད་པ་མི་བྱེད་དོ། །\n\nCommentary 1: དེའི་ཕྱིར་བཟོད་པ་ཉིད་ལ་ནན་ཏན་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་ན་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གནོད་པ་ནི་ཉེས་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སེམས་ཅན་རང་གི་ཡོན་ཏན་གྱིས་གུས་པར་བྱ་བ་དང་། སངས་རྒྱས་ལ་དད་པས་དེ་ལ་གུས་པར་བྱ་བ་དང་། འབྲས་བུ་ལ་བརྟགས་ནས་གུས་པར་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་གི་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པའི་གྲོགས་ཡིན་པས་གུས་པར་བྱ་བ་དང་། སངས་རྒྱས་དང་མཚུངས་པར་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། གུས་པའི་རྒྱུ་མཚན་སྒྲུབ་པ་དང་། དེ་ལ་འཁྲུལ་པ་སྤང་བའོ། ། དང་པོ་ནི། སློང་བ་དང་དགྲ་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུར་འདྲ་ཡང་འཇིག་རྟེན་ན་ནི་སློང་བ་མོད་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་དཀོན་པ་སྟེ། དེའི་རྒྱུ་མཚན་འདི་ལྟར་ཕར་གནོད་པ་མ་བྱས་ན་ཚུར་འགའ་ཡང་གནོད་པ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དང་། བསོད་ནམས་ཀྱང་བཟོད་པ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་དགྲ་ནི་དྲིན་ཆེའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nIn the world, beggars are common,\nBut those who harm are rare.\nFor if one does not harm others first,\nNo one will harm in return.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which contrasts the commonality of beggars with the rarity of those who cause harm. It emphasizes that harm typically occurs as a reaction, suggesting that if one refrains from harming others, they are unlikely to be harmed themselves. The commentaries support this interpretation by discussing the importance of patience and viewing even enemies as beneficial for spiritual practice.", - "translation": "In the world, beggars are common,\nBut those who harm are rare.\nFor if one does not harm others first,\nNo one will harm in return." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འཇིག་རྟེན་ན་ནི་སློང་བ་མོད། །གནོད་པ་བྱེད་པ་དཀོན་པ་སྟེ། །འདི་ལྟར་ཕར་གནོད་མ་བྱས་ན། །འགའ་ཡང་གནོད་པ་མི་བྱེད་དོ། །\n\nCommentary 1: དེའི་ཕྱིར་བཟོད་པ་ཉིད་ལ་ནན་ཏན་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་ན་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གནོད་པ་ནི་ཉེས་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སེམས་ཅན་རང་གི་ཡོན་ཏན་གྱིས་གུས་པར་བྱ་བ་དང་། སངས་རྒྱས་ལ་དད་པས་དེ་ལ་གུས་པར་བྱ་བ་དང་། འབྲས་བུ་ལ་བརྟགས་ནས་གུས་པར་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་གི་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པའི་གྲོགས་ཡིན་པས་གུས་པར་བྱ་བ་དང་། སངས་རྒྱས་དང་མཚུངས་པར་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། གུས་པའི་རྒྱུ་མཚན་སྒྲུབ་པ་དང་། དེ་ལ་འཁྲུལ་པ་སྤང་བའོ། ། དང་པོ་ནི། སློང་བ་དང་དགྲ་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུར་འདྲ་ཡང་འཇིག་རྟེན་ན་ནི་སློང་བ་མོད་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་དཀོན་པ་སྟེ། དེའི་རྒྱུ་མཚན་འདི་ལྟར་ཕར་གནོད་པ་མ་བྱས་ན་ཚུར་འགའ་ཡང་གནོད་པ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དང་། བསོད་ནམས་ཀྱང་བཟོད་པ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་དགྲ་ནི་དྲིན་ཆེའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary emphasizes the importance of practicing patience. It explains that \"harm\" refers to wrongdoing.\n\nCommentary 2: This commentary is more extensive. It discusses showing respect to sentient beings due to their qualities, having faith in the Buddha, and considering the results of actions. It specifically mentions that both beggars and enemies can be causes of merit, but enemies are rare and more valuable because they provide opportunities for practicing patience, which yields great merit.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize the importance of patience and viewing those who harm us as valuable for spiritual practice. They explain that unprovoked harm is rare, and enemies provide unique opportunities for developing patience and accumulating merit.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIn this world, beggars are common, but those who harm are rare.\nIndeed, if one does not harm others first,\nHardly anyone will cause harm in return.\n\nThis translation reflects the idea that unprovoked harm is uncommon, and that most harm occurs as a reaction. It implies that patience and non-aggression can prevent conflicts, aligning with the commentaries' emphasis on the spiritual value of practicing patience, even with those who might be considered enemies.", + "translation": "In this world, beggars are common, but those who harm are rare.\nIndeed, if one does not harm others first,\nHardly anyone will cause harm in return." } }, "glossary": { @@ -43430,7 +43609,7 @@ "བྱེད་": "do" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འཇིག་རྟེན་ན་ནི་སློང་བ་མོད། །": { "འཇིག་རྟེན་": "world", "སློང་བ་": "beggars" @@ -43483,7 +43662,9 @@ "གནོད་པ་": "harm", "དཀོན་པ་": "rare" }, - "འདི་ལྟར་ཕར་གནོད་མ་བྱས་ན། །": {}, + "འདི་ལྟར་ཕར་གནོད་མ་བྱས་ན། །": { + "གནོད་": "harm" + }, "འགའ་ཡང་གནོད་པ་མི་བྱེད་དོ། །": { "གནོད་པ་": "harm" } @@ -43496,7 +43677,7 @@ "commentary_1": "ངལ་བས་མ་བསྒྲུབས་པ་ནི་དཀའ་སྤྱད་ཀྱིས་མ་བསྒྲུབས་པའོ། །གཏེར་ཞེས་པ་ནི་མི་ཟད་པའི་མཛོད་དོ། །", "commentary_2": "དེ་བས་ན་ངལ་བས་མ་བསྒྲུབ་པར་རང་གི་ཁྱིམ་དུ་གཏེར་ནི་བྱུང་བ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་སྟེ་སངས་རྒྱས་སྒྲུབ་པའི་གྲོགས་སུ་གྱུར་པས་ན་བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་ངལ་བས་མ་བསྒྲུབས་པའི། །ཁྱིམ་དུ་གཏེར་ནི་བྱུང་བ་ལྟར། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་གྱུར་པས། །བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nངལ་བ (effort), གཏེར་ (treasure), བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ (bodhisattva conduct), གྲོགས་ (friend/companion), དགྲ་ (enemy)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- མ་བསྒྲུབས་པའི་ (not accomplished/achieved)\n- བྱུང་བ་ལྟར་ (like appearing/arising)\n- གྱུར་པས་ (having become)\n- བདག་གིས་ (by me)\n\n\nTherefore, like a treasure appearing in the house\nWithout having been achieved through effort,\nSince enemies have become companions in bodhisattva conduct,\nI should rejoice in them.\n\nNote: This verse emphasizes the unexpected benefit of enemies in one's spiritual practice, likening it to effortlessly finding a treasure at home.", "translation": "Therefore, like a treasure appearing in the house\nWithout having been achieved through effort,\nSince enemies have become companions in bodhisattva conduct,\nI should rejoice in them." @@ -43512,9 +43693,9 @@ "translation": "Therefore, like a treasure appearing\nIn the house without effort,\nSince enemies become friends\nFor bodhisattva conduct,\nI should rejoice in my foes." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བས་ངལ་བས་མ་བསྒྲུབས་པའི། །ཁྱིམ་དུ་གཏེར་ནི་བྱུང་བ་ལྟར། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་གྱུར་པས། །བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ངལ་བས་མ་བསྒྲུབས་པ་ནི་དཀའ་སྤྱད་ཀྱིས་མ་བསྒྲུབས་པའོ། །གཏེར་ཞེས་པ་ནི་མི་ཟད་པའི་མཛོད་དོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བས་ན་ངལ་བས་མ་བསྒྲུབ་པར་རང་གི་ཁྱིམ་དུ་གཏེར་ནི་བྱུང་བ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་སྟེ་སངས་རྒྱས་སྒྲུབ་པའི་གྲོགས་སུ་གྱུར་པས་ན་བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nTherefore, like a treasure appearing in one's house\nWithout the effort of acquiring it,\nSince enemies have become allies in the practice of enlightenment,\nI should rejoice in them.\n", - "translation": "Therefore, like a treasure appearing in one's house\nWithout the effort of acquiring it,\nSince enemies have become allies in the practice of enlightenment,\nI should rejoice in them." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བས་ངལ་བས་མ་བསྒྲུབས་པའི། །ཁྱིམ་དུ་གཏེར་ནི་བྱུང་བ་ལྟར། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་གྱུར་པས། །བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ངལ་བས་མ་བསྒྲུབས་པ་ནི་དཀའ་སྤྱད་ཀྱིས་མ་བསྒྲུབས་པའོ། །གཏེར་ཞེས་པ་ནི་མི་ཟད་པའི་མཛོད་དོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བས་ན་ངལ་བས་མ་བསྒྲུབ་པར་རང་གི་ཁྱིམ་དུ་གཏེར་ནི་བྱུང་བ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་སྟེ་སངས་རྒྱས་སྒྲུབ་པའི་གྲོགས་སུ་གྱུར་པས་ན་བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This explains that \"not achieved through effort\" means not accomplished through hardship. \"Treasure\" refers to an inexhaustible storehouse.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates that just as a treasure appears in one's home without effort, enemies become friends in practicing the path to enlightenment. Therefore, one should rejoice in one's enemies.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that enemies unexpectedly become valuable allies on the path to enlightenment, like finding a treasure in one's home without any effort. This treasure is an inexhaustible source of spiritual wealth.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nTherefore, like a treasure appearing in one's home\nWithout the toil of searching,\nEnemies become companions on the path to enlightenment.\nThus, I should rejoice in my adversaries.", + "translation": "Therefore, like a treasure appearing in one's home\nWithout the toil of searching,\nEnemies become companions on the path to enlightenment.\nThus, I should rejoice in my adversaries." } }, "glossary": { @@ -43531,7 +43712,7 @@ "དགའ་བར་བྱ་": "delight" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་བས་ངལ་བས་མ་བསྒྲུབས་པའི། །ཁྱིམ་དུ་གཏེར་ནི་བྱུང་བ་ལྟར།": { "ངལ་བས་": "effort", "བསྒྲུབས་": "achieved", @@ -43577,16 +43758,16 @@ }, "04_commentary_assisted": { "དེ་བས་ངལ་བས་མ་བསྒྲུབས་པའི། །ཁྱིམ་དུ་གཏེར་ནི་བྱུང་བ་ལྟར།": { - "ངལ་བས་": "effort", - "ཁྱིམ་": "house", + "ངལ་བས་": "toil", + "ཁྱིམ་": "home", "གཏེར་": "treasure" }, "།བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་གྱུར་པས། །བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱ། །": { "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment", - "སྤྱོད་པའི་": "practice", - "གྲོགས་": "allies", + "སྤྱོད་པ་": "path", + "གྲོགས་": "companions", "དགྲ་": "enemies", - "དགའ་བར་": "rejoice" + "དགའ་བར་བྱ་": "rejoice" } } } @@ -43597,7 +43778,7 @@ "commentary_1": "གཞན་ཡང་འདི་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ནི་དགྲ་དང་ངོ་། །བསྒྲུབས་པ་ནི་བྱས་པའོ། །བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ནི་ཆོས་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །འདི་ལ་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད་མཁན་ལ་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བདར་བར་བྱ་བའོ། །", "commentary_2": "གཞན་ཡང་དགྲ་འདི་དང་བདག་གིས་བཟོད་པ་འདི་བསྒྲུབས་པས་ན་གཉིས་ཀ་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ལ་གཏོགས་པ་དེའི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་བདུད་རྩི་ནི་དགྲ་འདི་ལ་ཐོག་མར་བདར་བར་བྱ་སྟེ་སྦྱིན་པར་འོས་སོ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་དང་བདག་གིས་བསྒྲུབས་པས་ན། །དེ་ཕྱིར་བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ནི། །འདི་ལ་ཐོག་མར་བདར་འོས་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བཟོད་པའི་རྒྱུ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབསྒྲུབས་པ (accomplished/practiced), བཟོད་པ (patience), འབྲས་བུ (result/fruit), བདར (test/try)\n\nGrammar:\n- འདི་དང་...པས་ན། : causal construction \"because of this and...\"\n- ཐོག་མར : adverbial \"first\" or \"initially\"\n- འདི་ལྟར : \"in this way\" or \"thus\"\n\nBecause this [practice] and I have accomplished [it],\nTherefore, the fruit of patience\nShould first be tested on this [person],\nFor thus they are the cause of patience.\n\nNote: The term བཟོད་པ (patience) is a key concept in Buddhist practice, often referring to the perfection of patience or forbearance.", "translation": "Because this [practice] and I have accomplished [it],\nTherefore, the fruit of patience\nShould first be tested on this [person],\nFor thus they are the cause of patience." @@ -43613,9 +43794,9 @@ "translation": "Since this and I have accomplished it,\nTherefore, the fruit of patience\nShould first be polished here.\nThus, this is the cause of patience." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདི་དང་བདག་གིས་བསྒྲུབས་པས་ན། །དེ་ཕྱིར་བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ནི། །འདི་ལ་ཐོག་མར་བདར་འོས་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བཟོད་པའི་རྒྱུ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་འདི་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ནི་དགྲ་དང་ངོ་། །བསྒྲུབས་པ་ནི་བྱས་པའོ། །བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ནི་ཆོས་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །འདི་ལ་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད་མཁན་ལ་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བདར་བར་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་དགྲ་འདི་དང་བདག་གིས་བཟོད་པ་འདི་བསྒྲུབས་པས་ན་གཉིས་ཀ་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ལ་གཏོགས་པ་དེའི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་བདུད་རྩི་ནི་དགྲ་འདི་ལ་ཐོག་མར་བདར་བར་བྱ་སྟེ་སྦྱིན་པར་འོས་སོ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nThrough this and my practice,\nThe fruit of patience\nShould first be offered to this one,\nFor they are the cause of patience.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that both the practitioner and the one causing harm (the \"enemy\" or difficult person) are involved in cultivating patience. The fruit or result of patience practice should be first offered or dedicated to the difficult person, as they are actually the cause or condition that allows patience to be developed.", - "translation": "Through this and my practice,\nThe fruit of patience\nShould first be offered to this one,\nFor they are the cause of patience." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདི་དང་བདག་གིས་བསྒྲུབས་པས་ན། །དེ་ཕྱིར་བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ནི། །འདི་ལ་ཐོག་མར་བདར་འོས་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བཟོད་པའི་རྒྱུ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་འདི་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ནི་དགྲ་དང་ངོ་། །བསྒྲུབས་པ་ནི་བྱས་པའོ། །བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ནི་ཆོས་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །འདི་ལ་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད་མཁན་ལ་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བདར་བར་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་དགྲ་འདི་དང་བདག་གིས་བཟོད་པ་འདི་བསྒྲུབས་པས་ན་གཉིས་ཀ་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ལ་གཏོགས་པ་དེའི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་བདུད་རྩི་ནི་དགྲ་འདི་ལ་ཐོག་མར་བདར་བར་བྱ་སྟེ་སྦྱིན་པར་འོས་སོ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"this\" refers to the enemy. \"Accomplished\" means \"done\". The \"fruit of patience\" is characterized by understanding the Dharma. It should be first offered or given to the one who causes harm.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that both the enemy and oneself are involved in accomplishing patience. Therefore, the supreme fruit of the Dharma's nectar should first be offered to this enemy, as they are the cause of patience.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that the \"this\" refers to the enemy or one who causes harm. They both emphasize that the fruit of patience, which is understanding of the Dharma or the nectar of the supreme Dharma, should be first offered to the enemy. This is because the enemy is the cause or reason for practicing patience.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThrough this [enemy] and my accomplishment [of patience],\nTherefore, the fruit of patience\nShould first be offered to this one,\nFor this [enemy] is the cause of patience.", + "translation": "Through this [enemy] and my accomplishment [of patience],\nTherefore, the fruit of patience\nShould first be offered to this one,\nFor this [enemy] is the cause of patience." } }, "glossary": { @@ -43636,7 +43817,7 @@ "རྒྱུ་": "cause" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདི་དང་བདག་གིས་བསྒྲུབས་པས་ན། །": { "བདག་": "I", "བསྒྲུབས་": "accomplished" @@ -43692,18 +43873,21 @@ }, "04_commentary_assisted": { "འདི་དང་བདག་གིས་བསྒྲུབས་པས་ན། །": { + "འདི་": "this", "བདག་": "my", - "བསྒྲུབས་": "practice" + "བསྒྲུབས་": "accomplishment" }, "དེ་ཕྱིར་བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ནི། །": { "བཟོད་པ་": "patience", "འབྲས་བུ་": "fruit" }, "འདི་ལ་ཐོག་མར་བདར་འོས་ཏེ། །": { + "འདི་": "this one", "ཐོག་མར་": "first", "བདར་": "offered" }, "འདི་ལྟར་དེ་ནི་བཟོད་པའི་རྒྱུ། །": { + "འདི་": "this", "བཟོད་པ་": "patience", "རྒྱུ་": "cause" } @@ -43716,7 +43900,7 @@ "commentary_1": "འདི་སྙམ་དུ་སྒྲ་འདི་ལ་བཟོད་པ་འདི་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ་སྙམ་པའི་བསམ་པ་མེད་པས་མཆོད་པའི་འོས་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་རྟོག་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་དགྲ་འདི་བཟོད་པ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་སྙམ་པའི་བསམ་པ་མེད་པས་དེའི་རྒྱུ་ཡིན་ཀྱང་མཆོད་པར་བྱ་བ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། དགེ་བ་འགྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྒྱུར་རུང་བའི་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཅི་སྟེ་མཆོད་དེ་མི་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བཟོད་བསྒྲུབ་བསམ་མེད་པས། །དགྲ་འདི་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །གྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྒྱུར་རུང་བ། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཅི་སྟེ་མཆོད། །\n", "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nབཟོད་ (patience), བསྒྲུབ་ (accomplish/practice), དགྲ་ (enemy), མཆོད་ (offer/venerate), གྲུབ་པ་ (accomplishment/realization), དམ་པའི་ཆོས་ (sublime Dharma)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ཞེ་ན། : \"If...then\" construction\n- མིན་ : negation\n- ཅི་སྟེ་ : rhetorical question marker\n\n\nIf one thinks, \"The enemy should not be venerated\nSince there's no intention to accomplish patience,\"\nThen why venerate even the sublime Dharma,\nWhich is a suitable cause for accomplishment?\n\n\nTechnical note: This verse is addressing a potential objection to the practice of patience towards enemies, using the veneration of Dharma as a counterargument.", "translation": "If one thinks, \"The enemy should not be venerated\nSince there's no intention to accomplish patience,\"\nThen why venerate even the sublime Dharma,\nWhich is a suitable cause for accomplishment?" @@ -43732,9 +43916,9 @@ "translation": "If one thinks there's no need to cultivate patience,\nAnd that this enemy should not be honored,\nThen why honor even the sublime Dharma,\nWhich can serve as a cause for accomplishment?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བཟོད་བསྒྲུབ་བསམ་མེད་པས། །དགྲ་འདི་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །གྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྒྱུར་རུང་བ། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཅི་སྟེ་མཆོད། །\n\nCommentary 1: འདི་སྙམ་དུ་སྒྲ་འདི་ལ་བཟོད་པ་འདི་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ་སྙམ་པའི་བསམ་པ་མེད་པས་མཆོད་པའི་འོས་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་རྟོག་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་དགྲ་འདི་བཟོད་པ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་སྙམ་པའི་བསམ་པ་མེད་པས་དེའི་རྒྱུ་ཡིན་ཀྱང་མཆོད་པར་བྱ་བ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། དགེ་བ་འགྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྒྱུར་རུང་བའི་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཅི་སྟེ་མཆོད་དེ་མི་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nIf you say that this enemy should not be honored\nBecause they have no intention to cultivate patience,\nThen why honor even the sublime Dharma,\nWhich is a suitable cause for accomplishment?\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that even if an enemy does not intend to help us develop patience, they still serve as a cause for our spiritual growth, just as the Dharma does. The verse challenges the notion that only things with benevolent intentions should be honored, pointing out that we honor the Dharma not for its intentions, but for its effect on our spiritual progress.", - "translation": "If you say that this enemy should not be honored\nBecause they have no intention to cultivate patience,\nThen why honor even the sublime Dharma,\nWhich is a suitable cause for accomplishment?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་བཟོད་བསྒྲུབ་བསམ་མེད་པས། །དགྲ་འདི་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །གྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྒྱུར་རུང་བ། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཅི་སྟེ་མཆོད། །\n\nCommentary 1: འདི་སྙམ་དུ་སྒྲ་འདི་ལ་བཟོད་པ་འདི་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ་སྙམ་པའི་བསམ་པ་མེད་པས་མཆོད་པའི་འོས་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་རྟོག་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་དགྲ་འདི་བཟོད་པ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་སྙམ་པའི་བསམ་པ་མེད་པས་དེའི་རྒྱུ་ཡིན་ཀྱང་མཆོད་པར་བྱ་བ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། དགེ་བ་འགྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྒྱུར་རུང་བའི་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཅི་སྟེ་མཆོད་དེ་མི་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary suggests that if one thinks the enemy is not worthy of respect because they don't have the intention to cultivate patience, it's a misconception.\n\nCommentary 2: This commentary expands on the idea, stating that even if the enemy doesn't intend to help us cultivate patience, they are still a cause for it. It then draws a parallel to the Dharma, suggesting that if we follow this logic, we shouldn't venerate the Dharma either.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries address the misconception that we shouldn't respect or honor those who cause us difficulty because they don't intend to help us cultivate patience. They argue that intention is not the key factor; rather, it's the opportunity for spiritual growth that matters. The second commentary strengthens this argument by comparing it to the Dharma, which we respect for its ability to lead us to enlightenment, regardless of its \"intention.\"\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nIf you say, \"This enemy should not be honored\nBecause they have no intention to help me cultivate patience,\"\nThen why do you honor the sublime Dharma,\nWhich is merely a suitable cause for accomplishment?\n\nThis translation reflects the idea that we should value those who provide opportunities for spiritual growth, regardless of their intentions, just as we value the Dharma for its transformative power.", + "translation": "If you say, \"This enemy should not be honored\nBecause they have no intention to help me cultivate patience,\"\nThen why do you honor the sublime Dharma,\nWhich is merely a suitable cause for accomplishment?" } }, "glossary": { @@ -43751,7 +43935,7 @@ "མཆོད་": "honor" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་བཟོད་བསྒྲུབ་བསམ་མེད་པས། །དགྲ་འདི་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །": { "བཟོད་": "patience", "བསྒྲུབ་": "accomplish", @@ -43796,7 +43980,6 @@ "04_commentary_assisted": { "གལ་ཏེ་བཟོད་བསྒྲུབ་བསམ་མེད་པས། །དགྲ་འདི་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །": { "བཟོད་": "patience", - "བསྒྲུབ་": "cultivate", "དགྲ་": "enemy", "མཆོད་": "honored" }, @@ -43815,7 +43998,7 @@ "commentary_1": "གྲུབ་པའི་རྒྱུ་ནི་སངས་རྒྱས་གྲུབ་པའི་རྒྱུའོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་བསམ་པ་མེད་པར་གྱུར་ན་དེའི་ཚེ་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་ཅེས་པའོ། །སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་པ་ལ་བརྩོན་པ་ནི་ཕྱོགས་པའོ། །", "commentary_2": "གལ་ཏེ་མི་མཚུངས་ཏེ་ཆོས་ལ་གནོད་སེམས་མེད་ལ་དགྲ་འདི་གནོད་པར་བྱ་བའི་བསམ་པ་ཡོད་པས་མཆོད་པར་བྱ་བ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་བརྩོན་ན་མི་བཟོད་པའི་གནས་མ་ཡིན་པས་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་གིས་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དགྲ་འདི་གནོད་བྱ་བའི། །བསམ་ཡོད་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་བརྩོན་ན། །བདག་གི་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ། །\n", "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nདགྲ་ (enemy), གནོད་བྱ་ (harm), མཆོད་བྱ་ (object of worship), སྨན་པ་ (doctor), བཟོད་པ་ (patience)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ཞེ་ན། : \"If...then\" conditional structure\n- བཞིན་དུ་ : comparative particle \"like\"\n- ཇི་ལྟར་ : interrogative \"how\"\n\n\nIf this enemy, intending to harm,\nIs not an object of worship, one might say,\nThen if I strive to benefit like a doctor,\nHow will my patience be accomplished?\n\n\nTechnical note: This verse discusses the cultivation of patience (བཟོད་པ་, kṣānti) towards those who intend harm, comparing the attitude to that of a doctor who helps despite difficulties.", "translation": "If this enemy, intending to harm,\nIs not an object of worship, one might say,\nThen if I strive to benefit like a doctor,\nHow will my patience be accomplished?" @@ -43831,9 +44014,9 @@ "translation": "If this enemy who intends harm\nIs not worthy of veneration, you may say,\nBut if they strive to help like a doctor,\nHow then can my patience be accomplished?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དགྲ་འདི་གནོད་བྱ་བའི། །བསམ་ཡོད་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་བརྩོན་ན། །བདག་གི་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ། །\n\nCommentary 1: གྲུབ་པའི་རྒྱུ་ནི་སངས་རྒྱས་གྲུབ་པའི་རྒྱུའོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་བསམ་པ་མེད་པར་གྱུར་ན་དེའི་ཚེ་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་ཅེས་པའོ། །སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་པ་ལ་བརྩོན་པ་ནི་ཕྱོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་མི་མཚུངས་ཏེ་ཆོས་ལ་གནོད་སེམས་མེད་ལ་དགྲ་འདི་གནོད་པར་བྱ་བའི་བསམ་པ་ཡོད་པས་མཆོད་པར་བྱ་བ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་བརྩོན་ན་མི་བཟོད་པའི་གནས་མ་ཡིན་པས་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་གིས་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nIf you say this enemy should not be honored\nBecause they have harmful intentions,\nThen if they strive to benefit like a doctor,\nHow would my patience be accomplished?\n\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. There's a question about whether an enemy with harmful intent should be honored\n2. The enemy is compared to a doctor who strives to benefit others\n3. The speaker questions how they could develop patience without such challenging situations", - "translation": "If you say this enemy should not be honored\nBecause they have harmful intentions,\nThen if they strive to benefit like a doctor,\nHow would my patience be accomplished?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་དགྲ་འདི་གནོད་བྱ་བའི། །བསམ་ཡོད་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་བརྩོན་ན། །བདག་གི་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ། །\n\nCommentary 1: གྲུབ་པའི་རྒྱུ་ནི་སངས་རྒྱས་གྲུབ་པའི་རྒྱུའོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་བསམ་པ་མེད་པར་གྱུར་ན་དེའི་ཚེ་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་ཅེས་པའོ། །སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་པ་ལ་བརྩོན་པ་ནི་ཕྱོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་མི་མཚུངས་ཏེ་ཆོས་ལ་གནོད་སེམས་མེད་ལ་དགྲ་འདི་གནོད་པར་བྱ་བའི་བསམ་པ་ཡོད་པས་མཆོད་པར་བྱ་བ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་བརྩོན་ན་མི་བཟོད་པའི་གནས་མ་ཡིན་པས་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་གིས་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary discusses the cause of attainment, which is the cause of attaining Buddhahood. It questions how patience can be achieved if there is no intention to harm. It also mentions that striving to benefit others, like a doctor, is biased.\n\nCommentary 2:\nThis commentary addresses a potential objection that an enemy with harmful intentions should not be honored. It counters by saying that if one strives to benefit others like a doctor, there is no reason for intolerance, and questions how one can cultivate patience in such a situation.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the importance of patience and the opportunity it presents for spiritual growth. They suggest that even when faced with those who intend harm, we should approach the situation like a doctor striving to help others. The commentaries question how one can develop patience if there are no challenging situations or people with harmful intentions.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning of the commentaries:\n\nIf you say this enemy should not be honored due to harmful intentions,\nThen, if I strive to benefit like a physician,\nHow can I accomplish my patience?\n\nThis translation reflects the idea that challenging situations and difficult people provide opportunities to cultivate patience, which is essential for spiritual growth and ultimately attaining Buddhahood. It questions the notion of avoiding or dishonoring those with harmful intentions, suggesting instead that we should approach them with a beneficial attitude, like a doctor, as a means to develop our own patience and compassion.", + "translation": "If you say this enemy should not be honored due to harmful intentions,\nThen, if I strive to benefit like a physician,\nHow can I accomplish my patience?" } }, "glossary": { @@ -43853,7 +44036,7 @@ "བཟོད་པ་": "patient" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་དགྲ་འདི་གནོད་བྱ་བའི། །": { "དགྲ་": "enemy", "གནོད་": "harm" @@ -43908,13 +44091,13 @@ "བསམ་": "intentions", "མཆོད་བྱ་": "honored" }, - "སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་བརྩོན་ན། །བདག་གི་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ། །": { - "སྨན་པ་": "doctor", - "ཕན་": "benefit", - "བརྩོན་": "strive", - "བདག་": "my", + "སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་བརྩོན་ན། །": { + "སྨན་པ་": "physician", + "ཕན་བརྩོན་": "strive to benefit" + }, + "བདག་གི་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ། །": { "བཟོད་པ་": "patience", - "འགྲུབ་": "accomplished" + "འགྲུབ་": "accomplish" } } } @@ -43925,7 +44108,7 @@ "commentary_1": "གང་གི་ཕྱིར་ཕན་པ་ལ་ཕྱོགས་པ་ལས་བཟོད་པ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་དགྲ་བོའི་གནོད་པ་བསམ་པ་ལ་བརྟེན་ན་བཟོད་པ་འགྲུབ་པ་ཡིན་པས་ན་དགྲ་བོ་དེ་མཆོད་པར་འོས་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་བས་ན་རབ་ཏུ་སྡང་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བཟོད་པ་སྐྱེ་བས་ན་དགྲ་དེ་ཉིད་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་དེ་དམ་པའི་ཆོས་བཞིན་དུ་མཆོད་པར་འོས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་རབ་ཏུ་སྡང་སེམས་ལ། །བརྟེན་ནས་བཟོད་པ་སྐྱེ་བས་ན། །དེ་ཉིད་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས། །དམ་པའི་ཆོས་བཞིན་མཆོད་པར་འོས། །\n", "output": "Key terms:\nསྡང་སེམས་(anger), བཟོད་པ་(patience), རྒྱུ་(cause), དམ་པའི་ཆོས་(holy Dharma)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- བརྟེན་ནས་ (depending on)\n- སྐྱེ་བས་ན་ (because it arises)\n- ཡིན་པས་ (because it is)\n- མཆོད་པར་འོས་ (worthy of veneration)\n\n\nTherefore, since patience arises\nDepending on intense anger,\nThat very [anger] is the cause of patience.\nThus it is worthy of veneration like the holy Dharma.\n\nTechnical note: This verse highlights the paradoxical relationship between anger and patience in Buddhist practice, suggesting that anger can be transformed into an opportunity for cultivating patience.", "translation": "Therefore, since patience arises\nDepending on intense anger,\nThat very [anger] is the cause of patience.\nThus it is worthy of veneration like the holy Dharma." @@ -43941,9 +44124,9 @@ "translation": "Therefore, since patience arises\nIn dependence on anger and hatred,\nThat very thing is the cause of patience.\nSo it should be honored like the holy Dharma." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བས་རབ་ཏུ་སྡང་སེམས་ལ། །བརྟེན་ནས་བཟོད་པ་སྐྱེ་བས་ན། །དེ་ཉིད་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས། །དམ་པའི་ཆོས་བཞིན་མཆོད་པར་འོས། །\n\nCommentary 1: གང་གི་ཕྱིར་ཕན་པ་ལ་ཕྱོགས་པ་ལས་བཟོད་པ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་དགྲ་བོའི་གནོད་པ་བསམ་པ་ལ་བརྟེན་ན་བཟོད་པ་འགྲུབ་པ་ཡིན་པས་ན་དགྲ་བོ་དེ་མཆོད་པར་འོས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བས་ན་རབ་ཏུ་སྡང་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བཟོད་པ་སྐྱེ་བས་ན་དགྲ་དེ་ཉིད་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་དེ་དམ་པའི་ཆོས་བཞིན་དུ་མཆོད་པར་འོས་སོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nTherefore, since patience arises\nIn dependence on intense anger,\nThat very anger is the cause of patience.\nThus, it is worthy of veneration like the holy Dharma.\n", - "translation": "Therefore, since patience arises\nIn dependence on intense anger,\nThat very anger is the cause of patience.\nThus, it is worthy of veneration like the holy Dharma." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བས་རབ་ཏུ་སྡང་སེམས་ལ། །བརྟེན་ནས་བཟོད་པ་སྐྱེ་བས་ན། །དེ་ཉིད་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས། །དམ་པའི་ཆོས་བཞིན་མཆོད་པར་འོས། །\n\nCommentary 1: གང་གི་ཕྱིར་ཕན་པ་ལ་ཕྱོགས་པ་ལས་བཟོད་པ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་དགྲ་བོའི་གནོད་པ་བསམ་པ་ལ་བརྟེན་ན་བཟོད་པ་འགྲུབ་པ་ཡིན་པས་ན་དགྲ་བོ་དེ་མཆོད་པར་འོས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བས་ན་རབ་ཏུ་སྡང་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བཟོད་པ་སྐྱེ་བས་ན་དགྲ་དེ་ཉིད་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་དེ་དམ་པའི་ཆོས་བཞིན་དུ་མཆོད་པར་འོས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: Since patience cannot arise from those who are inclined to help us, patience is achieved by relying on the harmful intentions of enemies. Therefore, the enemy is worthy of veneration.\n\nCommentary 2: Because patience arises in dependence on those with angry minds, the enemy is the cause of patience. Thus, the enemy should be venerated like the holy Dharma.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize that patience arises in response to those who harm us or have angry minds towards us. They suggest that enemies or those who oppose us are actually the cause for developing patience. Therefore, such individuals should be respected or venerated, as they provide opportunities for spiritual growth.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nTherefore, since patience arises\nIn dependence on intense anger,\nThat very anger is the cause of patience.\nThus, it should be venerated like the holy Dharma.", + "translation": "Therefore, since patience arises\nIn dependence on intense anger,\nThat very anger is the cause of patience.\nThus, it should be venerated like the holy Dharma." } }, "glossary": { @@ -43963,7 +44146,7 @@ "མཆོད་པར་འོས་": "worthy of veneration" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་བས་རབ་ཏུ་སྡང་སེམས་ལ། །": { "རབ་ཏུ་": "intense", "སྡང་སེམས་": "anger" @@ -44013,20 +44196,17 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དེ་བས་རབ་ཏུ་སྡང་སེམས་ལ། །": { - "སྡང་སེམས་": "anger" - }, - "བརྟེན་ནས་བཟོད་པ་སྐྱེ་བས་ན། །": { + "དེ་བས་རབ་ཏུ་སྡང་སེམས་ལ། །བརྟེན་ནས་བཟོད་པ་སྐྱེ་བས་ན། །": { + "རབ་ཏུ་སྡང་སེམས་": "intense anger", "བརྟེན་ནས་": "dependence", "བཟོད་པ་": "patience", "སྐྱེ་": "arise" }, - "དེ་ཉིད་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས། །": { - "རྒྱུ་": "cause" - }, - "དམ་པའི་ཆོས་བཞིན་མཆོད་པར་འོས། །": { + "དེ་ཉིད་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས། །དམ་པའི་ཆོས་བཞིན་མཆོད་པར་འོས། །": { + "བཟོད་པ་": "patience", + "རྒྱུ་": "cause", "དམ་པའི་ཆོས་": "holy Dharma", - "མཆོད་པར་འོས་": "worthy of veneration" + "མཆོད་པར་འོས་": "should be venerated" } } } @@ -44037,7 +44217,7 @@ "commentary_1": "དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ལ་ཡང་བསོད་ནམས་ཀྱི་སྒྲས་བརྗོད་དེ། དེ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཕ་རོལ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལུང་འགོད་པ་དང་། ལུང་གི་དོན་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ལས་དགེ་བ་སྐྱེ་བ་དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་གྱི་ཞིང་དང་རྒྱལ་བའི་ཞིང་གཉིས་ཀ་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྐྱེ་བར་ཐུབ་པས་ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་མདོར། སེམས་ཅན་གྱི་ཞིང་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་སྟེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དེ་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཐོབ་པར་འགྱུར་གྱིས་དེར་ནི་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པར་མི་རིགས་སོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞིང་དང་ནི། །རྒྱལ་བའི་ཞིང་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །འདི་དག་མགུ་བྱས་མང་པོ་ཞིག །འདི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །\n", "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), ཞིང་ (field/realm), རྒྱལ་བ་ (victor/buddha), ཐུབ་པ་ (sage/buddha), མགུ་བྱས་ (pleased), ཕུན་སུམ་ (perfection), ཕ་རོལ་ཕྱིན་ (pāramitā)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཕྱིར་ (therefore)\n- ཞེས་ (quotative particle)\n- འདི་དག་ (these)\n- འདི་ལྟར་ (in this way)\n\n\nTherefore, the Sage has taught that\nThe realm of sentient beings and\nThe realm of the Victors are [the same].\nBy pleasing these [beings], many\nIn this way reach the perfection of pāramitās.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of serving sentient beings as a means to attain enlightenment, equating the field of sentient beings with the buddha-field.", "translation": "Therefore, the Sage has taught that\nThe realm of sentient beings and\nThe realm of the Victors are [the same].\nBy pleasing these [beings], many\nIn this way reach the perfection of pāramitās." @@ -44053,9 +44233,9 @@ "translation": "Therefore, the Sage has taught\nThe field of sentient beings and\nThe field of the Victorious Ones.\nBy pleasing these many beings,\nOne thus reaches the perfection beyond." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞིང་དང་ནི། །རྒྱལ་བའི་ཞིང་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །འདི་དག་མགུ་བྱས་མང་པོ་ཞིག །འདི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །\n\nCommentary 1: དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ལ་ཡང་བསོད་ནམས་ཀྱི་སྒྲས་བརྗོད་དེ། དེ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཕ་རོལ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལུང་འགོད་པ་དང་། ལུང་གི་དོན་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ལས་དགེ་བ་སྐྱེ་བ་དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་གྱི་ཞིང་དང་རྒྱལ་བའི་ཞིང་གཉིས་ཀ་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྐྱེ་བར་ཐུབ་པས་ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་མདོར། སེམས་ཅན་གྱི་ཞིང་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་སྟེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དེ་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཐོབ་པར་འགྱུར་གྱིས་དེར་ནི་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པར་མི་རིགས་སོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nTherefore, the Sage has declared both the realm of sentient beings and the realm of the Victorious Ones as fields of merit. By pleasing these many beings, one thus reaches the perfection of excellence.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the original Tibetan verse, incorporating insights from the commentaries. The text emphasizes the importance of both sentient beings and enlightened beings (Buddhas) as sources of merit, and suggests that by benefiting many beings, one can achieve the highest level of spiritual attainment.", - "translation": "Therefore, the Sage has declared both the realm of sentient beings and the realm of the Victorious Ones as fields of merit. By pleasing these many beings, one thus reaches the perfection of excellence." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞིང་དང་ནི། །རྒྱལ་བའི་ཞིང་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །འདི་དག་མགུ་བྱས་མང་པོ་ཞིག །འདི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །\n\nCommentary 1: དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ལ་ཡང་བསོད་ནམས་ཀྱི་སྒྲས་བརྗོད་དེ། དེ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཕ་རོལ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལུང་འགོད་པ་དང་། ལུང་གི་དོན་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ལས་དགེ་བ་སྐྱེ་བ་དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་གྱི་ཞིང་དང་རྒྱལ་བའི་ཞིང་གཉིས་ཀ་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྐྱེ་བར་ཐུབ་པས་ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་མདོར། སེམས་ཅན་གྱི་ཞིང་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་སྟེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དེ་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཐོབ་པར་འགྱུར་གྱིས་དེར་ནི་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པར་མི་རིགས་སོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis explains that sentient beings are also referred to by the term \"merit\" because they are the cause of accumulating merit. The perfection of excellence is Buddhahood itself.\n\nCommentary 2:\nThis commentary cites a sutra stating that both the field of sentient beings and the field of the victorious ones (Buddhas) give rise to Buddha qualities. It emphasizes that one should not mistakenly practice in opposition to this understanding.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of sentient beings in the path to Buddhahood. They are seen as a field of merit, equivalent to the Buddha-field, because interacting with them leads to the accumulation of merit and the development of Buddha qualities. This understanding should guide one's practice.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nTherefore, the Sage taught that the field of sentient beings\nAnd the field of the Victorious Ones are equivalent.\nBy pleasing these many beings,\nOne thus reaches the perfection of excellence.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the equal importance of sentient beings and Buddhas as fields of merit, and how engaging positively with sentient beings leads to the ultimate attainment of Buddhahood.", + "translation": "Therefore, the Sage taught that the field of sentient beings\nAnd the field of the Victorious Ones are equivalent.\nBy pleasing these many beings,\nOne thus reaches the perfection of excellence." } }, "glossary": { @@ -44072,7 +44252,7 @@ "ཕ་རོལ་ཕྱིན་": "gone beyond" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞིང་དང་ནི། །རྒྱལ་བའི་ཞིང་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "ཞིང་": "realm", @@ -44113,7 +44293,7 @@ "04_commentary_assisted": { "དེ་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞིང་དང་ནི། །རྒྱལ་བའི་ཞིང་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", - "ཞིང་": "realm", + "ཞིང་": "field", "རྒྱལ་བ་": "Victorious Ones", "ཐུབ་པ་": "Sage" }, @@ -44131,7 +44311,7 @@ "commentary_1": "གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ནི་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །སྒྲུབ་པ་ནི་དེ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །ཚུལ་ནི་རིམ་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ལུང་གི་དོན་ལ་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རིགས་པ་མེད་པས་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་གནས་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ན་རིགས་པ་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་འདི་དག་མགུ་བར་བྱས་པ་མང་པོ་ཞིག་འདི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏེ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་འགྲུབ་པར་འདྲ་བ་ལ་རྒྱལ་བ་ལ་གུས་པར་བྱ་བ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ལ་མིན་པ་ཅིའི་ཚུལ་ཏེ་རིགས་པའི་ཚུལ་མིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས། །སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་འདྲ་བ་ལ། །རྒྱལ་ལ་གུས་བྱ་དེ་བཞིན་དུ། །སེམས་ཅན་ལ་མིན་ཅི་ཡི་ཚུལ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), རྒྱལ་བ་ (victorious ones/buddhas), སངས་རྒྱས་ (buddha), ཆོས་ (dharma), གུས་བྱ་ (show respect)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ (ablative particle) indicating source\n- འདྲ་བ་ལ་ (equative construction)\n- ཅི་ཡི་ཚུལ་ (interrogative phrase)\n\n\nFrom sentient beings and victorious ones,\nThe buddha dharma is equally accomplished.\nJust as we show respect to the victorious ones,\nWhy not to sentient beings in the same way?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the equal importance of sentient beings and buddhas in the accomplishment of buddha dharma, questioning the disparity in how they are treated.", "translation": "From sentient beings and victorious ones,\nThe buddha dharma is equally accomplished.\nJust as we show respect to the victorious ones,\nWhy not to sentient beings in the same way?" @@ -44147,9 +44327,9 @@ "translation": "Though sentient beings and conquerors are alike\nIn accomplishing the Buddha's qualities,\nWhy do we revere the conquerors\nBut not sentient beings in the same way?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས། །སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་འདྲ་བ་ལ། །རྒྱལ་ལ་གུས་བྱ་དེ་བཞིན་དུ། །སེམས་ཅན་ལ་མིན་ཅི་ཡི་ཚུལ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ནི་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །སྒྲུབ་པ་ནི་དེ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །ཚུལ་ནི་རིམ་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ལུང་གི་དོན་ལ་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རིགས་པ་མེད་པས་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་གནས་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ན་རིགས་པ་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་འདི་དག་མགུ་བར་བྱས་པ་མང་པོ་ཞིག་འདི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏེ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་འགྲུབ་པར་འདྲ་བ་ལ་རྒྱལ་བ་ལ་གུས་པར་བྱ་བ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ལ་མིན་པ་ཅིའི་ཚུལ་ཏེ་རིགས་པའི་ཚུལ་མིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWhile both sentient beings and the Victorious Ones\nAre equally sources for attaining the qualities of Buddhahood,\nWe show respect to the Victorious Ones;\nWhy then do we not respect sentient beings in the same way?\n\n\nThis translation attempts to capture the core meaning that both ordinary beings and enlightened ones (Buddhas) are equally important sources for attaining enlightenment, yet we typically revere Buddhas while not showing the same level of respect to ordinary beings. The verse questions the logic of this discrepancy in our attitudes.", - "translation": "While both sentient beings and the Victorious Ones\nAre equally sources for attaining the qualities of Buddhahood,\nWe show respect to the Victorious Ones;\nWhy then do we not respect sentient beings in the same way?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས། །སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་འདྲ་བ་ལ། །རྒྱལ་ལ་གུས་བྱ་དེ་བཞིན་དུ། །སེམས་ཅན་ལ་མིན་ཅི་ཡི་ཚུལ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ནི་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །སྒྲུབ་པ་ནི་དེ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །ཚུལ་ནི་རིམ་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ལུང་གི་དོན་ལ་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རིགས་པ་མེད་པས་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་གནས་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ན་རིགས་པ་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་འདི་དག་མགུ་བར་བྱས་པ་མང་པོ་ཞིག་འདི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏེ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་འགྲུབ་པར་འདྲ་བ་ལ་རྒྱལ་བ་ལ་གུས་པར་བྱ་བ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ལ་མིན་པ་ཅིའི་ཚུལ་ཏེ་རིགས་པའི་ཚུལ་མིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the \"qualities of a Buddha\" refer to fearlessness and other such attributes. \"Accomplishing\" means bringing these qualities to fruition. \"Manner\" refers to the method or sequence.\n\nCommentary 2:\nThis commentary argues that there is logical reasoning to support the scriptural meaning. It states that many beings who have been pleased (by the Bodhisattva's actions) have reached the ultimate state of Buddhahood. Therefore, since both sentient beings and the Victorious Ones (Buddhas) are equally causes for accomplishing the qualities of Buddhahood, it is illogical to show respect only to the Buddhas and not to sentient beings.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize that sentient beings and Buddhas are equally important in the accomplishment of Buddhahood. The first commentary clarifies terms, while the second provides logical reasoning for respecting sentient beings as much as Buddhas, since both contribute to the attainment of enlightenment.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nSince both sentient beings and the Victorious Ones\nAre equally causes for accomplishing the qualities of Buddhahood,\nJust as we show respect to the Victorious Ones,\nWhy should we not do the same for sentient beings?", + "translation": "Since both sentient beings and the Victorious Ones\nAre equally causes for accomplishing the qualities of Buddhahood,\nJust as we show respect to the Victorious Ones,\nWhy should we not do the same for sentient beings?" } }, "glossary": { @@ -44171,7 +44351,7 @@ "སེམས་ཅན་": "beings" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས།": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "རྒྱལ་བ་": "victorious ones" @@ -44227,16 +44407,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "སེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས། །སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་འདྲ་བ་ལ།": { + "སེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", - "རྒྱལ་བ་": "Victorious Ones", + "རྒྱལ་བ་": "Victorious Ones" + }, + "སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་འདྲ་བ་ལ། །": { "སངས་རྒྱས་": "Buddhahood", "ཆོས་": "qualities", - "འགྲུབ་": "attaining" + "འགྲུབ་": "accomplishing" }, - "།རྒྱལ་ལ་གུས་བྱ་དེ་བཞིན་དུ། །སེམས་ཅན་ལ་མིན་ཅི་ཡི་ཚུལ། །": { + "རྒྱལ་ལ་གུས་བྱ་དེ་བཞིན་དུ། །": { "རྒྱལ་": "Victorious Ones", - "གུས་བྱ་": "respect", + "གུས་བྱ་": "show respect" + }, + "སེམས་ཅན་ལ་མིན་ཅི་ཡི་ཚུལ། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings" } } @@ -44248,7 +44432,7 @@ "commentary_1": "ཅི་སྟེ་བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆེ་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་དོགས་པ་ལ། བསམ་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རང་ལས་ཞེས་པ་ནི་རང་ཡོད་པ་ཙམ་ལས་སོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་འབྲས་བུ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྒྲུབ་པར་མཚུངས་པའི་རྒྱུ་དེས་ན་སེམས་ཅན་དེ་དག་རྒྱལ་བ་དང་མཉམ་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་དེ་གཉིས་ཡོན་ཏན་མི་མཉམ་པས་གུས་པ་མཉམ་དུ་བྱ་བར་མི་རིགས་སྙམ་ན། རང་གི་བསམ་པ་ཡོན་ཏན་གྱིས་མཉམ་པར་འཇོགས་པ་མིན་གྱི་དེ་གཉིས་ཀ་ལས་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་པར་མཚུངས་པ་ལས་མཉམ་པར་འཇོགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་སངས་རྒྱས་དང་མཚུངས་པར་སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་སངས་རྒྱས་བསྐྱེད་པའི་ཡོན་ཏན་ཡོད་པ་དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་མཚུངས་པ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསམ་པའི་ཡོན་ཏན་རང་གིས་མིན། །འབྲས་བུ་ལས་ཡིན་དེས་མཚུངས་པར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་ཡོན་ཏན་ཡོད། །དེ་ཕྱིར་དེ་དག་མཉམ་པ་ཡིན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབསམ་པ་ (intention/thought), ཡོན་ཏན་ (qualities/virtues), འབྲས་བུ་ (result/fruit), ལས་ (karma/action), སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གིས་ (instrumental case) with རང་ (self)\n- Comparative structure with མཚུངས་པར་ (similarly/equally)\n- ལའང་ particle indicating \"also\" or \"even\"\n- དེས་ as a connector meaning \"therefore\" or \"thus\"\n\n\nThe qualities of intention are not [due to] oneself;\nThey are [due to] the fruit of karma. Similarly,\nEven sentient beings possess qualities.\nTherefore, they are equal.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the equality of all beings based on their potential for virtue, which is a key concept in Mahāyāna Buddhism.", "translation": "The qualities of intention are not [due to] oneself;\nThey are [due to] the fruit of karma. Similarly,\nEven sentient beings possess qualities.\nTherefore, they are equal." @@ -44264,9 +44448,9 @@ "translation": "The qualities of intention are not one's own.\nAs the result depends on karma,\nSentient beings also have qualities.\nTherefore, they are all equal." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབསམ་པའི་ཡོན་ཏན་རང་གིས་མིན། །འབྲས་བུ་ལས་ཡིན་དེས་མཚུངས་པར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་ཡོན་ཏན་ཡོད། །དེ་ཕྱིར་དེ་དག་མཉམ་པ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆེ་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་དོགས་པ་ལ། བསམ་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རང་ལས་ཞེས་པ་ནི་རང་ཡོད་པ་ཙམ་ལས་སོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་འབྲས་བུ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྒྲུབ་པར་མཚུངས་པའི་རྒྱུ་དེས་ན་སེམས་ཅན་དེ་དག་རྒྱལ་བ་དང་མཉམ་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་དེ་གཉིས་ཡོན་ཏན་མི་མཉམ་པས་གུས་པ་མཉམ་དུ་བྱ་བར་མི་རིགས་སྙམ་ན། རང་གི་བསམ་པ་ཡོན་ཏན་གྱིས་མཉམ་པར་འཇོགས་པ་མིན་གྱི་དེ་གཉིས་ཀ་ལས་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་པར་མཚུངས་པ་ལས་མཉམ་པར་འཇོགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་སངས་རྒྱས་དང་མཚུངས་པར་སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་སངས་རྒྱས་བསྐྱེད་པའི་ཡོན་ཏན་ཡོད་པ་དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་མཚུངས་པ་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThe qualities of intention are not inherent in oneself.\nThey are based on results, and in this way,\nSentient beings also possess qualities.\nTherefore, they are equal to the Buddha.\n\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. The qualities or merits are not inherently present just by having good intentions.\n2. Rather, qualities are determined by results or fruits of actions.\n3. In this regard, sentient beings have the potential to achieve the same results as the Buddha.\n4. Therefore, sentient beings should be considered equal to the Buddha in terms of their potential to attain enlightenment.", - "translation": "The qualities of intention are not inherent in oneself.\nThey are based on results, and in this way,\nSentient beings also possess qualities.\nTherefore, they are equal to the Buddha." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་རང་གིས་མིན། །འབྲས་བུ་ལས་ཡིན་དེས་མཚུངས་པར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་ཡོན་ཏན་ཡོད། །དེ་ཕྱིར་དེ་དག་མཉམ་པ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆེ་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་དོགས་པ་ལ། བསམ་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རང་ལས་ཞེས་པ་ནི་རང་ཡོད་པ་ཙམ་ལས་སོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་འབྲས་བུ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྒྲུབ་པར་མཚུངས་པའི་རྒྱུ་དེས་ན་སེམས་ཅན་དེ་དག་རྒྱལ་བ་དང་མཉམ་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་དེ་གཉིས་ཡོན་ཏན་མི་མཉམ་པས་གུས་པ་མཉམ་དུ་བྱ་བར་མི་རིགས་སྙམ་ན། རང་གི་བསམ་པ་ཡོན་ཏན་གྱིས་མཉམ་པར་འཇོགས་པ་མིན་གྱི་དེ་གཉིས་ཀ་ལས་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་པར་མཚུངས་པ་ལས་མཉམ་པར་འཇོགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་སངས་རྒྱས་དང་མཚུངས་པར་སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་སངས་རྒྱས་བསྐྱེད་པའི་ཡོན་ཏན་ཡོད་པ་དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་མཚུངས་པ་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary addresses the doubt about whether the Buddha is greater due to his qualities of intention. It explains that the qualities are not inherent but come from the result (fruition). The beings are equal to the Buddha because they have the same potential to achieve the qualities of Buddhahood.\n\nCommentary 2: This commentary addresses the concern that beings and the Buddha are not equal in qualities and thus should not be respected equally. It clarifies that equality is not based on inherent qualities but on the potential to achieve the same result (Buddhahood). Therefore, beings possess the quality of being able to generate Buddhahood, making them equal to the Buddha.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize that the equality between beings and the Buddha is not based on their current qualities or intentions, but on their shared potential to achieve Buddhahood. The key point is that all beings possess the inherent quality or potential to become enlightened, just like the Buddha.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThe qualities of intention are not inherent;\nThey come from the result, and in this they are equal.\nSentient beings also possess these qualities;\nTherefore, they are equal to the Buddha.\n\n\nThis translation reflects the idea that the qualities of enlightenment are not innate but result from practice, and all beings have the potential to achieve these qualities, making them fundamentally equal to the Buddha in terms of their Buddha-nature.", + "translation": "The qualities of intention are not inherent;\nThey come from the result, and in this they are equal.\nSentient beings also possess these qualities;\nTherefore, they are equal to the Buddha." } }, "glossary": { @@ -44286,7 +44470,7 @@ "མཉམ་པ་": "equals" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་རང་གིས་མིན། །": { "བསམ་པ་": "intention", "ཡོན་ཏན་": "qualities" @@ -44343,7 +44527,8 @@ "ཡོན་ཏན་": "qualities" }, "འབྲས་བུ་ལས་ཡིན་དེས་མཚུངས་པར། །": { - "འབྲས་བུ་": "results" + "འབྲས་བུ་": "result", + "མཚུངས་པ་": "equal" }, "སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་ཡོན་ཏན་ཡོད། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", @@ -44361,7 +44546,7 @@ "commentary_1": "འདིའི་ཕྱིར་ཡང་སེམས་ཅན་དང་སངས་རྒྱས་དག་ཆེ་བ་མཉམ་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱམས་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་མེད་པར་བྱམས་པ་གང་ལ་སྲིད། །དེའི་ཕྱིར་མཆོད་པ་བྱ་བར་རིགས་པ་ཉིད་དོ། །", "commentary_2": "གཞན་ཡང་བྱམས་པའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལངས་པ་ལ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་མཐོང་ཆོས་སུ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཆེ་བ་ཉིད་དེ་ཡུལ་སེམས་ཅན་མེད་ན་མེད་པས་སོ། །སངས་རྒྱས་ལ་དད་པའི་བསོད་ནམས་གང་དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆེ་བ་ཉིད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱམས་སེམས་ལྡན་ལ་མཆོད་པ་གང་། །དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཆེ་བ་ཉིད། །སངས་རྒྱས་དད་པའི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཆེ་བ་ཉིད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབྱམས་སེམས་ (loving mind), མཆོད་པ་ (offering), སེམས་ཅན་ (sentient beings), སངས་རྒྱས་ (Buddha), དད་པ་ (faith), བསོད་ནམས་ (merit)\n\nGrammatical notes:\n- ལྡན་ལ་ (to those possessing)\n- གང་ ... དེ་ནི་ (whatever ... that is) construction\n- ཆེ་བ་ཉིད་ (greatness itself)\n\n\nWhatever offering is made to those possessing a loving mind,\nThat is the greatness of sentient beings.\nWhatever merit comes from faith in the Buddha,\nThat too is the greatness of the Buddha.\n\n\nNote: The verse contrasts offerings made to those with loving-kindness and merit generated from faith in the Buddha, equating both with greatness - of sentient beings and the Buddha respectively.", "translation": "Whatever offering is made to those possessing a loving mind,\nThat is the greatness of sentient beings.\nWhatever merit comes from faith in the Buddha,\nThat too is the greatness of the Buddha." @@ -44377,9 +44562,9 @@ "translation": "Whatever offerings are made to those with loving-kindness,\nThat is the greatness of sentient beings.\nWhatever merit comes from faith in the Buddhas,\nThat too is the greatness of the Buddhas." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབྱམས་སེམས་ལྡན་ལ་མཆོད་པ་གང་། །དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཆེ་བ་ཉིད། །སངས་རྒྱས་དད་པའི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཆེ་བ་ཉིད། །\n\nCommentary 1: འདིའི་ཕྱིར་ཡང་སེམས་ཅན་དང་སངས་རྒྱས་དག་ཆེ་བ་མཉམ་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱམས་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་མེད་པར་བྱམས་པ་གང་ལ་སྲིད། །དེའི་ཕྱིར་མཆོད་པ་བྱ་བར་རིགས་པ་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་བྱམས་པའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལངས་པ་ལ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་མཐོང་ཆོས་སུ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཆེ་བ་ཉིད་དེ་ཡུལ་སེམས་ཅན་མེད་ན་མེད་པས་སོ། །སངས་རྒྱས་ལ་དད་པའི་བསོད་ནམས་གང་དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆེ་བ་ཉིད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWhatever offerings are made to those with loving-kindness,\nThat is the greatness of sentient beings.\nWhatever merit comes from faith in the Buddha,\nThat too is the greatness of the Buddha.\n\n\nThis translation aims to capture the essence of the Tibetan verse, which compares the merit of making offerings to those with loving-kindness (representing sentient beings) to the merit of having faith in the Buddha. The commentaries emphasize that the greatness of sentient beings and the Buddha are equal in this context, as loving-kindness cannot exist without sentient beings, and the merit of faith in the Buddha demonstrates the Buddha's greatness.", - "translation": "Whatever offerings are made to those with loving-kindness,\nThat is the greatness of sentient beings.\nWhatever merit comes from faith in the Buddha,\nThat too is the greatness of the Buddha." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བྱམས་སེམས་ལྡན་ལ་མཆོད་པ་གང་། །དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཆེ་བ་ཉིད། །སངས་རྒྱས་དད་པའི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཆེ་བ་ཉིད། །\n\nCommentary 1: འདིའི་ཕྱིར་ཡང་སེམས་ཅན་དང་སངས་རྒྱས་དག་ཆེ་བ་མཉམ་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱམས་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་མེད་པར་བྱམས་པ་གང་ལ་སྲིད། །དེའི་ཕྱིར་མཆོད་པ་བྱ་བར་རིགས་པ་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་བྱམས་པའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལངས་པ་ལ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་མཐོང་ཆོས་སུ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཆེ་བ་ཉིད་དེ་ཡུལ་སེམས་ཅན་མེད་ན་མེད་པས་སོ། །སངས་རྒྱས་ལ་དད་པའི་བསོད་ནམས་གང་དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆེ་བ་ཉིད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that sentient beings and Buddhas are equally great. It states that without sentient beings, how could there be loving-kindness? Therefore, it is appropriate to make offerings to those with loving-kindness.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that the merit arising from making offerings to someone who has just emerged from a single-pointed concentration of loving-kindness is due to the greatness of sentient beings. Without sentient beings as the object, this merit would not exist. Similarly, the merit of having faith in the Buddha is due to the greatness of the Buddha.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the interdependence and equal importance of sentient beings and Buddhas. They highlight that the practice of loving-kindness and the merit gained from it are dependent on the existence of sentient beings. Similarly, the merit of having faith in the Buddha is due to the Buddha's greatness. This shows a balance between the significance of sentient beings and Buddhas in Buddhist practice.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nThe offerings made to those with loving-kindness\nAre due to the greatness of sentient beings.\nThe merit of having faith in the Buddha\nIs also due to the greatness of the Buddha.\n", + "translation": "The offerings made to those with loving-kindness\nAre due to the greatness of sentient beings.\nThe merit of having faith in the Buddha\nIs also due to the greatness of the Buddha." } }, "glossary": { @@ -44397,7 +44582,7 @@ "ཆེ་བ་": "greatness" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བྱམས་སེམས་ལྡན་ལ་མཆོད་པ་གང་། །": { "བྱམས་སེམས་": "loving mind", "མཆོད་པ་": "offering" @@ -44445,21 +44630,16 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བྱམས་སེམས་ལྡན་ལ་མཆོད་པ་གང་། །": { + "བྱམས་སེམས་ལྡན་ལ་མཆོད་པ་གང་། །དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཆེ་བ་ཉིད། །": { "བྱམས་སེམས་": "loving-kindness", - "མཆོད་པ་": "offerings" - }, - "དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཆེ་བ་ཉིད། །": { + "མཆོད་པ་": "offerings", "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "ཆེ་བ་": "greatness" }, - "སངས་རྒྱས་དད་པའི་བསོད་ནམས་གང་། །": { + "སངས་རྒྱས་དད་པའི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཆེ་བ་ཉིད། །": { "སངས་རྒྱས་": "Buddha", "དད་པ་": "faith", - "བསོད་ནམས་": "merit" - }, - "དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཆེ་བ་ཉིད། །": { - "སངས་རྒྱས་": "Buddha", + "བསོད་ནམས་": "merit", "ཆེ་བ་": "greatness" } } @@ -44471,7 +44651,7 @@ "commentary_1": "དེའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་སེམས་ཅན་དང་། རྒྱལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་ནི་སྟོབས་ལ་སོགས་པའོ། །ཡོན་ཏན་གྱི་ཕུང་པོ་དེ་དག་མཚོན་པའོ། །མཐའ་ཡས་པ་ནི་མུ་མེད་པའོ། །དེ་ལྟར་རྒྱུ་དེའི་སྒོ་ནས་འགའ་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་མི་མཉམ་མོ། །", "commentary_2": "མདོར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་འགྲུབ་པའི་ཆ་མཉམ་པར་ཡོད་པ་དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད། ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་ཡོན་ཏན་མི་མཉམ་མོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་ཆ་ཡོད་པ། །དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི། །སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་འགའ་མི་མཉམ། །\n", "output": "Key terms:\nསངས་རྒྱས་ (Buddha), ཆོས་ (dharma), འགྲུབ་ (accomplish/attain), མཉམ་པ་ (equal), ཡོན་ཏན་ (qualities), རྒྱ་མཚོ་ (ocean)\n\nGrammatical notes:\n- ཆ་ཡོད་པ། indicates possession or having a share of something\n- དེས་ན་ is a connective meaning \"therefore\" or \"thus\"\n- མཐའ་ཡས་པའི། is an attributive phrase meaning \"limitless\" or \"boundless\"\n- འགའ་མི་མཉམ། is a negation structure meaning \"not equal to any\"\n\n\nThey possess a share in accomplishing the Buddha's dharma,\nTherefore, they are considered equal.\n[But] with the limitless ocean of qualities,\nThey are not equal to any of the Buddhas.\n\nNote: This verse appears to be discussing the relationship between practitioners or bodhisattvas and Buddhas, highlighting both a sense of equality in potential or certain aspects, while also emphasizing the ultimate incomparability of fully enlightened Buddhas.", "translation": "They possess a share in accomplishing the Buddha's dharma,\nTherefore, they are considered equal.\n[But] with the limitless ocean of qualities,\nThey are not equal to any of the Buddhas." @@ -44487,9 +44667,9 @@ "translation": "Since Buddhas have the qualities of accomplishing the Dharma,\nTherefore they are considered equal.\nWith an ocean of infinite qualities,\nNo one equals the Buddhas in any way." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་ཆ་ཡོད་པ། །དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི། །སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་འགའ་མི་མཉམ། །\n\nCommentary 1: དེའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་སེམས་ཅན་དང་། རྒྱལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་ནི་སྟོབས་ལ་སོགས་པའོ། །ཡོན་ཏན་གྱི་ཕུང་པོ་དེ་དག་མཚོན་པའོ། །མཐའ་ཡས་པ་ནི་མུ་མེད་པའོ། །དེ་ལྟར་རྒྱུ་དེའི་སྒོ་ནས་འགའ་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་མི་མཉམ་མོ། །\n\nCommentary 2: མདོར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་འགྲུབ་པའི་ཆ་མཉམ་པར་ཡོད་པ་དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད། ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་ཡོན་ཏན་མི་མཉམ་མོ། །\n", - "output": "Here is my English translation based on the input text and commentaries:\n\n\nSince all beings possess the potential to attain Buddhahood,\nIn that respect, they are considered equal to the Buddhas.\nHowever, in terms of their boundless ocean of qualities,\nNo being is equal to the Buddhas in any way.\n", - "translation": "Since all beings possess the potential to attain Buddhahood,\nIn that respect, they are considered equal to the Buddhas.\nHowever, in terms of their boundless ocean of qualities,\nNo being is equal to the Buddhas in any way." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་ཆ་ཡོད་པ། །དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི། །སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་འགའ་མི་མཉམ། །\n\nCommentary 1: དེའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་སེམས་ཅན་དང་། རྒྱལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་ནི་སྟོབས་ལ་སོགས་པའོ། །ཡོན་ཏན་གྱི་ཕུང་པོ་དེ་དག་མཚོན་པའོ། །མཐའ་ཡས་པ་ནི་མུ་མེད་པའོ། །དེ་ལྟར་རྒྱུ་དེའི་སྒོ་ནས་འགའ་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་མི་མཉམ་མོ། །\n\nCommentary 2: མདོར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་འགྲུབ་པའི་ཆ་མཉམ་པར་ཡོད་པ་དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད། ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་ཡོན་ཏན་མི་མཉམ་མོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that sentient beings and Buddhas are equal in their potential to attain the qualities of Buddhahood. However, in terms of actual qualities, which are likened to an endless ocean of virtues such as the powers, sentient beings are not equal to the Buddhas.\n\nCommentary 2:\nThis commentary similarly states that while there is equality in the potential to achieve Buddhahood, no sentient being is equal to the Buddhas in terms of their boundless ocean of qualities.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that there is an equality between sentient beings and Buddhas in terms of the potential to attain Buddhahood. However, they emphasize that in terms of realized qualities, which are described as vast and limitless, no sentient being is equal to the Buddhas.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nSince all possess the potential to accomplish the qualities of Buddhahood,\nIn this respect, they are considered equal.\nYet in terms of the boundless ocean of qualities,\nNone are equal to the Buddhas.\n", + "translation": "Since all possess the potential to accomplish the qualities of Buddhahood,\nIn this respect, they are considered equal.\nYet in terms of the boundless ocean of qualities,\nNone are equal to the Buddhas." } }, "glossary": { @@ -44508,7 +44688,7 @@ "སངས་རྒྱས་": "buddhas" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་ཆ་ཡོད་པ། །དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད། །": { "སངས་རྒྱས་": "Buddha", "ཆོས་": "dharma", @@ -44553,15 +44733,16 @@ "04_commentary_assisted": { "སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་ཆ་ཡོད་པ། །དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད། །": { "སངས་རྒྱས་": "Buddhahood", - "ཆོས་འགྲུབ་": "attain", - "མཉམ་པར་": "equal" + "ཆོས་": "qualities", + "འགྲུབ་": "accomplish", + "མཉམ་པ་": "equal" }, "ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི། །སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་འགའ་མི་མཉམ། །": { "ཡོན་ཏན་": "qualities", "རྒྱ་མཚོ་": "ocean", - "མཐའ་ཡས་པའི་": "boundless", + "མཐའ་ཡས་པ་": "boundless", "སངས་རྒྱས་": "Buddhas", - "མི་མཉམ་": "not equal" + "མཉམ་": "equal" } } } @@ -44572,7 +44753,7 @@ "commentary_1": "ཡོན་ཏན་གྱི་ཆེ་བ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཡོན་ཏན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་མཆོག་གི་ཚོགས་ཕུང་པོ་གཅིག་ཏུ་བྱས་པའོ། །ཤས་ཙམ་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་གོ། །འགའ་ཞིག་ལ་སྟེ་སེམས་ཅན་འགའ་ཞིག་ལའོ། །དེ་ལ་ཞེས་པ་ནི་ཡོན་ཏན་ཕྲ་མོའི་གཞིར་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་ལའོ། །ཁམས་གསུམ་སྟེ་ཁམས་གསུམ་དུ་སྐྱེས་པའི་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཕུལ་ཡང་ཆུང་བའོ། །", "commentary_2": "དེར་མ་ཟད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་མཆོག་གི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་མངའ་བའི་གང་ཟག་གཅིག་པུ་སངས་རྒྱས་དེའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆ་ཤས་ཙམ་འགའ་ཞིག་ལ་སྣང་ནའང་དེ་ལ་མཆོད་པའི་དོན་དུ་ཁམས་གསུམ་ཕུལ་ཡང་ཆུང་བར་འགྱུར་བས་ཡོན་ཏན་མི་མཚུངས་ཀྱང་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡོན་ཏན་མཆོག་ཚོགས་གཅིག་པུ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཤས་ཙམ་འགའ་ཞིག་ལ། །སྣང་ནའང་དེ་ལ་མཆོད་དོན་དུ། །ཁམས་གསུམ་ཕུལ་ཡང་ཆུང་བར་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཡོན་ཏན་ (qualities/virtues), མཆོག་ཚོགས་ (supreme collection), ཤས་ཙམ་ (mere fraction), མཆོད་ (offering/worship), ཁམས་གསུམ་ (three realms)\n\nGrammatical notes:\n- གཅིག་པུ་ཡི་ (genitive particle indicating possession)\n- སྣང་ནའང་ (even if it appears)\n- ཕུལ་ཡང་ (even if offered)\n\n\nEven if just a few mere fractions\nOf the qualities of the sole supreme collection of virtues\nAppear, then for the purpose of making offerings to that,\nEven offering the three realms would become insignificant.\n\n\nTechnical note: ཁམས་གསུམ་ (three realms) refers to the Buddhist cosmological concept of the desire realm, form realm, and formless realm.", "translation": "Even if just a few mere fractions\nOf the qualities of the sole supreme collection of virtues\nAppear, then for the purpose of making offerings to that,\nEven offering the three realms would become insignificant." @@ -44588,9 +44769,9 @@ "translation": "Even if just a few partial qualities\nOf the supreme collection of qualities appear,\nTo make offerings to that,\nOffering the three realms would be too small." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཡོན་ཏན་མཆོག་ཚོགས་གཅིག་པུ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཤས་ཙམ་འགའ་ཞིག་ལ། །སྣང་ནའང་དེ་ལ་མཆོད་དོན་དུ། །ཁམས་གསུམ་ཕུལ་ཡང་ཆུང་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཡོན་ཏན་གྱི་ཆེ་བ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཡོན་ཏན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་མཆོག་གི་ཚོགས་ཕུང་པོ་གཅིག་ཏུ་བྱས་པའོ། །ཤས་ཙམ་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་གོ། །འགའ་ཞིག་ལ་སྟེ་སེམས་ཅན་འགའ་ཞིག་ལའོ། །དེ་ལ་ཞེས་པ་ནི་ཡོན་ཏན་ཕྲ་མོའི་གཞིར་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་ལའོ། །ཁམས་གསུམ་སྟེ་ཁམས་གསུམ་དུ་སྐྱེས་པའི་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཕུལ་ཡང་ཆུང་བའོ། །\n\nCommentary 2: དེར་མ་ཟད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་མཆོག་གི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་མངའ་བའི་གང་ཟག་གཅིག་པུ་སངས་རྒྱས་དེའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆ་ཤས་ཙམ་འགའ་ཞིག་ལ་སྣང་ནའང་དེ་ལ་མཆོད་པའི་དོན་དུ་ཁམས་གསུམ་ཕུལ་ཡང་ཆུང་བར་འགྱུར་བས་ཡོན་ཏན་མི་མཚུངས་ཀྱང་\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nEven if just a fraction of the supreme qualities\nThat are uniquely possessed by the Buddha\nAppears in someone,\nOffering the three realms to honor them would still be insufficient.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which emphasizes the immeasurable value of even a small portion of the Buddha's qualities when manifested in any being, suggesting that even offering all three realms (desire, form, and formless realms) as worship would be inadequate in comparison to the worth of these qualities.", - "translation": "Even if just a fraction of the supreme qualities\nThat are uniquely possessed by the Buddha\nAppears in someone,\nOffering the three realms to honor them would still be insufficient." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཡོན་ཏན་མཆོག་ཚོགས་གཅིག་པུ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཤས་ཙམ་འགའ་ཞིག་ལ། །སྣང་ནའང་དེ་ལ་མཆོད་དོན་དུ། །ཁམས་གསུམ་ཕུལ་ཡང་ཆུང་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཡོན་ཏན་གྱི་ཆེ་བ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཡོན་ཏན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་མཆོག་གི་ཚོགས་ཕུང་པོ་གཅིག་ཏུ་བྱས་པའོ། །ཤས་ཙམ་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་གོ། །འགའ་ཞིག་ལ་སྟེ་སེམས་ཅན་འགའ་ཞིག་ལའོ། །དེ་ལ་ཞེས་པ་ནི་ཡོན་ཏན་ཕྲ་མོའི་གཞིར་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་ལའོ། །ཁམས་གསུམ་སྟེ་ཁམས་གསུམ་དུ་སྐྱེས་པའི་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཕུལ་ཡང་ཆུང་བའོ། །\n\nCommentary 2: དེར་མ་ཟད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་མཆོག་གི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་མངའ་བའི་གང་ཟག་གཅིག་པུ་སངས་རྒྱས་དེའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆ་ཤས་ཙམ་འགའ་ཞིག་ལ་སྣང་ནའང་དེ་ལ་མཆོད་པའི་དོན་དུ་ཁམས་གསུམ་ཕུལ་ཡང་ཆུང་བར་འགྱུར་བས་ཡོན་ཏན་མི་མཚུངས་ཀྱང་\n", + "output": "Here is my translation process for the Tibetan text:\n\n1. Summarized translations of commentaries:\n\nCommentary 1: This explains the greatness of qualities. It refers to the supreme collection of qualities of all Buddhas combined into one. Even if one offers the three realms to a being who possesses just a small fraction of these qualities, it would be insufficient.\n\nCommentary 2: Not only that, but even if just a small portion of the qualities of a single person (a Buddha) who possesses all the supreme collections of qualities were to appear in someone, offering the three realms as an act of veneration would still be inadequate. This shows how incomparable these qualities are.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries emphasize the immense value of even a tiny fraction of a Buddha's qualities. They suggest that offering the entire three realms would be insufficient to properly venerate someone possessing even a small portion of these supreme qualities.\n\n3. Translation of input text based on commentary meanings:\n\n\nEven if just a fraction of the singular supreme collection of qualities\nAppears in someone, to make offerings to them,\nPresenting all three realms would still be insufficient.\n", + "translation": "Even if just a fraction of the singular supreme collection of qualities\nAppears in someone, to make offerings to them,\nPresenting all three realms would still be insufficient." } }, "glossary": { @@ -44614,7 +44795,7 @@ "ཆུང་བར་": "inadequate" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཡོན་ཏན་མཆོག་ཚོགས་གཅིག་པུ་ཡི། །": { "ཡོན་ཏན་": "qualities", "མཆོག་ཚོགས་": "supreme collection", @@ -44674,8 +44855,8 @@ "04_commentary_assisted": { "ཡོན་ཏན་མཆོག་ཚོགས་གཅིག་པུ་ཡི། །": { "ཡོན་ཏན་": "qualities", - "མཆོག་": "supreme", - "གཅིག་པུ་": "uniquely" + "མཆོག་ཚོགས་": "supreme collection", + "གཅིག་པུ་": "singular" }, "ཡོན་ཏན་ཤས་ཙམ་འགའ་ཞིག་ལ། །": { "ཡོན་ཏན་": "qualities", @@ -44683,11 +44864,11 @@ }, "སྣང་ནའང་དེ་ལ་མཆོད་དོན་དུ། །": { "སྣང་": "appears", - "མཆོད་": "honor" + "མཆོད་": "offerings" }, "ཁམས་གསུམ་ཕུལ་ཡང་ཆུང་བར་འགྱུར། །": { "ཁམས་གསུམ་": "three realms", - "ཕུལ་": "offering", + "ཕུལ་": "presenting", "ཆུང་བར་": "insufficient" } } @@ -44699,7 +44880,7 @@ "commentary_1": "ཇི་ལྟར་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་བསྟེན་པས་ན་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། སངས་རྒྱས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདི་ཙམ་ཆ་ཞེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྒྲུབ་པའི་ཆའོ། །ཆ་བསྟུན་ནས་ཏེ། དེ་འདྲ་བར་བྱས་ནས་སོ། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པར་འགྱུར་རོ། །ཡང་ན་རྒྱལ་ལ་ནི་གུས་བྱ།དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ལ་མིན་ཞེས་པས་སེམས་ཅན་ལ་མཆོད་པ་བྱ་བར་བརྗོད་པ་འདི་དག་ཙམ་དང་ཆ་བསྟུན་ནས་མཆོད་པར་བྱ་བའི་རིགས་པར་འགྱུར་རོ། །", "commentary_2": "སངས་རྒྱས་ཆོས་མཆོག་སྐྱེ་བའི་རྒྱུའི་ཆ་ཤས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་ཡོད་པས་ན་འདི་ཙམ་གྱིས་ནི་ཆ་བསྟུན་ནས་སེམས་ཅན་མཆོད་བྱར་རིགས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསངས་རྒྱས་ཆོས་མཆོག་སྐྱེ་བའི་ཤས། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡོད་པས་ན། །འདི་ཙམ་ངག་གིས་ཆ་བསྟུན་ནས། །སེམས་ཅན་མཆོད་བྱར་རིགས་པར་འགྱུར། །\n", "output": "Key terms:\nསངས་རྒྱས་(Buddha), ཆོས་མཆོག་(supreme Dharma), སྐྱེ་བའི་ཤས་(potential to arise), སེམས་ཅན་(sentient beings), མཆོད་བྱ་(object of veneration)\n\nGrammatical notes:\n- ཡོད་པས་ན་: causal construction \"because of\"\n- ཆ་བསྟུན་ནས་: verbal phrase \"taking into account\"\n- རིགས་པར་འགྱུར་: future tense construction \"will become appropriate\"\n\n\nBecause sentient beings possess\nThe potential for the Buddha's supreme Dharma to arise,\nTaking this much into account through speech,\nIt will become appropriate to venerate sentient beings.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddha-nature (tathāgatagarbha) inherent in all sentient beings as the basis for treating them with respect.", "translation": "Because sentient beings possess\nThe potential for the Buddha's supreme Dharma to arise,\nTaking this much into account through speech,\nIt will become appropriate to venerate sentient beings." @@ -44715,9 +44896,9 @@ "translation": "Since sentient beings possess\nA share of the supreme qualities of the Buddha's teachings,\nBy according them this much respect through speech,\nIt is fitting that sentient beings become objects of veneration." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསངས་རྒྱས་ཆོས་མཆོག་སྐྱེ་བའི་ཤས། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡོད་པས་ན། །འདི་ཙམ་ངག་གིས་ཆ་བསྟུན་ནས། །སེམས་ཅན་མཆོད་བྱར་རིགས་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཇི་ལྟར་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་བསྟེན་པས་ན་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། སངས་རྒྱས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདི་ཙམ་ཆ་ཞེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྒྲུབ་པའི་ཆའོ། །ཆ་བསྟུན་ནས་ཏེ། དེ་འདྲ་བར་བྱས་ནས་སོ། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པར་འགྱུར་རོ། །ཡང་ན་རྒྱལ་ལ་ནི་གུས་བྱ།དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ལ་མིན་ཞེས་པས་སེམས་ཅན་ལ་མཆོད་པ་བྱ་བར་བརྗོད་པ་འདི་དག་ཙམ་དང་ཆ་བསྟུན་ནས་མཆོད་པར་བྱ་བའི་རིགས་པར་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 2: སངས་རྒྱས་ཆོས་མཆོག་སྐྱེ་བའི་རྒྱུའི་ཆ་ཤས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་ཡོད་པས་ན་འདི་ཙམ་གྱིས་ནི་ཆ་བསྟུན་ནས་སེམས་ཅན་མཆོད་བྱར་རིགས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nSince sentient beings possess a share of the potential\nTo give rise to the supreme qualities of a Buddha,\nBy this much, in accordance with reason,\nIt is fitting to honor sentient beings as objects of veneration.\n\n\nThis translation attempts to capture the core meaning that sentient beings have within them the seeds or potential for Buddhahood, and therefore deserve to be respected and honored, just as we would honor a Buddha. The commentaries clarify that by honoring sentient beings in this way, it is equivalent to honoring the Buddhas themselves.", - "translation": "Since sentient beings possess a share of the potential\nTo give rise to the supreme qualities of a Buddha,\nBy this much, in accordance with reason,\nIt is fitting to honor sentient beings as objects of veneration." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སངས་རྒྱས་ཆོས་མཆོག་སྐྱེ་བའི་ཤས། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡོད་པས་ན། །འདི་ཙམ་ངག་གིས་ཆ་བསྟུན་ནས། །སེམས་ཅན་མཆོད་བྱར་རིགས་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཇི་ལྟར་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་བསྟེན་པས་ན་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། སངས་རྒྱས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདི་ཙམ་ཆ་ཞེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྒྲུབ་པའི་ཆའོ། །ཆ་བསྟུན་ནས་ཏེ། དེ་འདྲ་བར་བྱས་ནས་སོ། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པར་འགྱུར་རོ། །ཡང་ན་རྒྱལ་ལ་ནི་གུས་བྱ།དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ལ་མིན་ཞེས་པས་སེམས་ཅན་ལ་མཆོད་པ་བྱ་བར་བརྗོད་པ་འདི་དག་ཙམ་དང་ཆ་བསྟུན་ནས་མཆོད་པར་བྱ་བའི་རིགས་པར་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 2: སངས་རྒྱས་ཆོས་མཆོག་སྐྱེ་བའི་རྒྱུའི་ཆ་ཤས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་ཡོད་པས་ན་འདི་ཙམ་གྱིས་ནི་ཆ་བསྟུན་ནས་སེམས་ཅན་མཆོད་བྱར་རིགས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that by serving sentient beings, one is effectively making offerings to the Buddhas. It suggests that sentient beings possess a portion of the qualities that lead to Buddhahood, and therefore, they should be honored just as one would honor the Buddhas.\n\nCommentary 2: This commentary states that sentient beings possess a portion of the causes for generating the supreme qualities of a Buddha. Therefore, it is appropriate to honor sentient beings based on this understanding.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that sentient beings possess a portion or potential of Buddha qualities. They argue that because of this, it is appropriate and logical to honor or make offerings to sentient beings, similar to how one would honor the Buddhas.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nSince sentient beings possess a portion\nOf the supreme qualities that give rise to Buddhahood,\nBy this much, aligning our speech and conduct,\nIt becomes appropriate to honor sentient beings.\n", + "translation": "Since sentient beings possess a portion\nOf the supreme qualities that give rise to Buddhahood,\nBy this much, aligning our speech and conduct,\nIt becomes appropriate to honor sentient beings." } }, "glossary": { @@ -44735,7 +44916,7 @@ "མཆོད་བྱར་": "veneration" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སངས་རྒྱས་ཆོས་མཆོག་སྐྱེ་བའི་ཤས། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡོད་པས་ན། །": { "སངས་རྒྱས་": "Buddha", "ཆོས་མཆོག་": "supreme Dharma", @@ -44785,18 +44966,19 @@ }, "04_commentary_assisted": { "སངས་རྒྱས་ཆོས་མཆོག་སྐྱེ་བའི་ཤས། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡོད་པས་ན། །": { - "སངས་རྒྱས་": "Buddha", + "སངས་རྒྱས་": "Buddhahood", "ཆོས་མཆོག་": "supreme qualities", "སྐྱེ་བའི་": "give rise to", - "ཤས་": "share", + "ཤས་": "portion", "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "ཡོད་པས་": "possess" }, "འདི་ཙམ་ངག་གིས་ཆ་བསྟུན་ནས། །སེམས་ཅན་མཆོད་བྱར་རིགས་པར་འགྱུར། །": { - "ཆ་བསྟུན་": "in accordance with", + "ངག་": "speech", + "ཆ་བསྟུན་": "aligning", "སེམས་ཅན་": "sentient beings", - "མཆོད་བྱར་": "objects of veneration", - "རིགས་པར་": "fitting" + "མཆོད་བྱར་": "honor", + "རིགས་པར་": "appropriate" } } } @@ -44807,7 +44989,7 @@ "commentary_1": "གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་གཡོ་ནི་སླུ་བའོ། །གང་དག་སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལ་ཕན་པར་མཛད་པ་རྣམས་སོ། །ལན་ལྡོན་ཞེས་པ་ནི་བྱས་པ་ལ་དྲིན་ལན་ལྡོན་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྟོན་པས་སེམས་ཅན་བདག་གིར་མཛད་པ་དང་། བདག་ཏུ་མཛད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། གུས་པར་རིགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང་། མ་གུས་པའི་ནོངས་པ་བཤགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ལ་གུས་པར་བྱ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གཞན་ཡང་གཡོ་སྒྱུ་མེད་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཉེན་དུ་གྱུར་ཅིང་ཕན་པ་དཔག་མེད་མཛད་པའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་སེམས་རྣམས་ལ་སེམས་ཅན་མགུ་བར་བྱ་བ་མ་གཏོགས་པ་གཞན་གང་ཞིག་གིས་ནི་ལན་ལོན་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་ཡང་གཡོ་མེད་གཉེན་གྱུར་ཅིང་། །ཕན་པ་དཔག་མེད་མཛད་རྣམས་ལ། །སེམས་ཅན་མགུ་བྱ་མ་གཏོགས་པར། །གཞན་གང་ཞིག་གིས་ལན་ལོན་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགཡོ་མེད་ (unwavering), གཉེན་ (friend/ally), ཕན་པ་ (benefit), དཔག་མེད་ (immeasurable), མགུ་བྱ་ (to please/satisfy)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ as a dative particle\n- མ་གཏོགས་པར་ indicating \"except for\" or \"other than\"\n- རྣམས་ as a plural marker\n- གིས་ as an instrumental particle\n\n\nMoreover, to those who have become unwavering friends\nAnd perform immeasurable benefits,\nOther than pleasing sentient beings,\nBy what else could one repay their kindness?\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of benefiting sentient beings as the primary way to repay the kindness of one's spiritual friends or teachers.", "translation": "Moreover, to those who have become unwavering friends\nAnd perform immeasurable benefits,\nOther than pleasing sentient beings,\nBy what else could one repay their kindness?" @@ -44823,9 +45005,9 @@ "translation": "Furthermore, to those who are unwavering friends\nAnd perform immeasurable benefits,\nWhat else but pleasing sentient beings\nCould possibly repay their kindness?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཞན་ཡང་གཡོ་མེད་གཉེན་གྱུར་ཅིང་། །ཕན་པ་དཔག་མེད་མཛད་རྣམས་ལ། །སེམས་ཅན་མགུ་བྱ་མ་གཏོགས་པར། །གཞན་གང་ཞིག་གིས་ལན་ལོན་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་གཡོ་ནི་སླུ་བའོ། །གང་དག་སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལ་ཕན་པར་མཛད་པ་རྣམས་སོ། །ལན་ལྡོན་ཞེས་པ་ནི་བྱས་པ་ལ་དྲིན་ལན་ལྡོན་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྟོན་པས་སེམས་ཅན་བདག་གིར་མཛད་པ་དང་། བདག་ཏུ་མཛད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། གུས་པར་རིགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང་། མ་གུས་པའི་ནོངས་པ་བཤགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ལ་གུས་པར་བྱ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གཞན་ཡང་གཡོ་སྒྱུ་མེད་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཉེན་དུ་གྱུར་ཅིང་ཕན་པ་དཔག་མེད་མཛད་པའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་སེམས་རྣམས་ལ་སེམས་ཅན་མགུ་བར་བྱ་བ་མ་གཏོགས་པ་གཞན་གང་ཞིག་གིས་ནི་ལན་ལོན་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་ལ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nFurthermore, to those who are unwavering friends\nAnd perform immeasurable benefits,\nWhat else but pleasing sentient beings\nCould possibly repay their kindness?\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that the Buddha and bodhisattvas are steadfast friends who benefit countless beings, and the only way to repay their kindness is by working to please and benefit sentient beings ourselves.", - "translation": "Furthermore, to those who are unwavering friends\nAnd perform immeasurable benefits,\nWhat else but pleasing sentient beings\nCould possibly repay their kindness?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཞན་ཡང་གཡོ་མེད་གཉེན་གྱུར་ཅིང་། །ཕན་པ་དཔག་མེད་མཛད་རྣམས་ལ། །སེམས་ཅན་མགུ་བྱ་མ་གཏོགས་པར། །གཞན་གང་ཞིག་གིས་ལན་ལོན་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་གཡོ་ནི་སླུ་བའོ། །གང་དག་སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལ་ཕན་པར་མཛད་པ་རྣམས་སོ། །ལན་ལྡོན་ཞེས་པ་ནི་བྱས་པ་ལ་དྲིན་ལན་ལྡོན་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྟོན་པས་སེམས་ཅན་བདག་གིར་མཛད་པ་དང་། བདག་ཏུ་མཛད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། གུས་པར་རིགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང་། མ་གུས་པའི་ནོངས་པ་བཤགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ལ་གུས་པར་བྱ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གཞན་ཡང་གཡོ་སྒྱུ་མེད་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཉེན་དུ་གྱུར་ཅིང་ཕན་པ་དཔག་མེད་མཛད་པའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་སེམས་རྣམས་ལ་སེམས་ཅན་མགུ་བར་བྱ་བ་མ་གཏོགས་པ་གཞན་གང་ཞིག་གིས་ནི་ལན་ལོན་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་ལ།\n", + "output": "Here's my translation process:\n\n1. Summarizing the commentaries:\n\nCommentary 1: Explains that \"གཡོ་\" means deception. It refers to those who benefit countless sentient beings. \"ལན་ལྡོན་\" means repaying kindness for what has been done.\n\nCommentary 2: Discusses how the Buddha considers sentient beings as his own and as himself. It explains that we should respect sentient beings because Buddhas and Bodhisattvas have become relatives of all sentient beings without deception and have done immeasurable benefit for them.\n\n2. Combining the meaning:\nBoth commentaries emphasize the immense kindness and benefit that Buddhas and Bodhisattvas have done for sentient beings, becoming like relatives to them without any deception. They suggest that the only way to repay this kindness is by pleasing sentient beings.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nFurthermore, to those who have become unwavering friends\nAnd have performed immeasurable benefits,\nWhat else could repay their kindness\nOther than pleasing sentient beings?\n\nThis translation reflects the idea that Buddhas and Bodhisattvas have become sincere friends to all beings and have done immeasurable good for them. The only way to repay this kindness is by working to please and benefit sentient beings ourselves.", + "translation": "Furthermore, to those who have become unwavering friends\nAnd have performed immeasurable benefits,\nWhat else could repay their kindness\nOther than pleasing sentient beings?" } }, "glossary": { @@ -44847,7 +45029,7 @@ "ལན་ལོན་": "repay" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གཞན་ཡང་གཡོ་མེད་གཉེན་གྱུར་ཅིང་། །": { "གཡོ་མེད་": "unwavering", "གཉེན་": "friends" @@ -44901,20 +45083,19 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "གཞན་ཡང་གཡོ་མེད་གཉེན་གྱུར་ཅིང་།": { + "གཞན་ཡང་གཡོ་མེད་གཉེན་གྱུར་ཅིང་། །": { "གཡོ་མེད་": "unwavering", "གཉེན་": "friends" }, - "།ཕན་པ་དཔག་མེད་མཛད་རྣམས་ལ།": { + "ཕན་པ་དཔག་མེད་མཛད་རྣམས་ལ། །": { "ཕན་པ་": "benefits", - "དཔག་མེད་": "immeasurable", - "མཛད་": "perform" + "དཔག་མེད་": "immeasurable" }, - "།སེམས་ཅན་མགུ་བྱ་མ་གཏོགས་པར།": { + "སེམས་ཅན་མགུ་བྱ་མ་གཏོགས་པར། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "མགུ་བྱ་": "pleasing" }, - "།གཞན་གང་ཞིག་གིས་ལན་ལོན་འགྱུར།": { + "གཞན་གང་ཞིག་གིས་ལན་ལོན་འགྱུར། །": { "ལན་ལོན་": "repay" } } @@ -44926,7 +45107,7 @@ "commentary_1": "དེ་ལ་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལའོ། །ཕན་པ་ནི་ཟད་པར་བྱེད་པའི་དོན་རྣམས་སོ། །ལན་ནི་སླར་གྱི་ལན་ནོ། །ལྡོན་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཕྱིར་ཕན་པར་བྱེད་པའོ། །ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ནི་དགེ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སོ། །", "commentary_2": "གང་ཞིག་སེམས་ཅན་དོན་ལ་སྐུ་གཏོང་ཞིང་མནར་མེད་དུ་ཡང་འཇུག་པར་མཛད་པ་དེ་དག་ལ་སེམས་ཅན་དེ་ལ་ཕན་བཏགས་པས་ལན་ལོན་པར་འགྱུར་བས་ན། དེ་བས་ན་འདི་དག་གནོད་པ་ཆེན་པོ་བྱེད་ན་ཡང་སྒོ་གསུམ་གྱི་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་བཟང་རྒུ་སྟེ་དེ་དག་ལ་ཕན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ་བའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཕྱིར་སྐུ་གཏོང་མནར་མེད་འཇུག་པ་ལ། །དེ་ལ་ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་འགྱུར་བས་ན། །དེ་བས་འདི་དག་གནོད་ཆེན་བྱེད་ན་ཡང་། །ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ། །\n", "output": "I'll provide a translation for the Tibetan verse you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྐུ་གཏོང་ (Giving up the body), མནར་མེད་ (Avīci hell), ཕན་བཏགས་ (Benefit conferred), ལན་ལོན་ (Repay kindness), གནོད་ཆེན་ (Great harm)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཕྱིར་...བས་ན། : \"Because...\" construction\n- དེ་བས་ : \"Therefore\"\n- ན་ཡང་ : Concessive particle \"even if\"\n\n\nBecause one who gives up their body to enter Avīci\nWill have repaid the kindness of those who benefited them,\nTherefore, even if these beings cause great harm,\nOne should practice only the best towards all of them.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the bodhisattva practice of patience (kṣānti) and the repayment of kindness, even in extreme circumstances.", "translation": "Because one who gives up their body to enter Avīci\nWill have repaid the kindness of those who benefited them,\nTherefore, even if these beings cause great harm,\nOne should practice only the best towards all of them." @@ -44942,9 +45123,9 @@ "translation": "Since by giving up one's body and entering the Avici hell,\nOne repays the kindness of those who have helped,\nTherefore, even if these beings cause great harm,\nOne should practice only the best towards them all." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཕྱིར་སྐུ་གཏོང་མནར་མེད་འཇུག་པ་ལ། །དེ་ལ་ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་འགྱུར་བས་ན། །དེ་བས་འདི་དག་གནོད་ཆེན་བྱེད་ན་ཡང་། །ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལ་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལའོ། །ཕན་པ་ནི་ཟད་པར་བྱེད་པའི་དོན་རྣམས་སོ། །ལན་ནི་སླར་གྱི་ལན་ནོ། །ལྡོན་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཕྱིར་ཕན་པར་བྱེད་པའོ། །ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ནི་དགེ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སོ། །\n\nCommentary 2: གང་ཞིག་སེམས་ཅན་དོན་ལ་སྐུ་གཏོང་ཞིང་མནར་མེད་དུ་ཡང་འཇུག་པར་མཛད་པ་དེ་དག་ལ་སེམས་ཅན་དེ་ལ་ཕན་བཏགས་པས་ལན་ལོན་པར་འགྱུར་བས་ན། དེ་བས་ན་འདི་དག་གནོད་པ་ཆེན་པོ་བྱེད་ན་ཡང་སྒོ་གསུམ་གྱི་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་བཟང་རྒུ་སྟེ་དེ་དག་ལ་ཕན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ་བའོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nSince those who give up their bodies and enter the hell realms for the sake of beings\nWill receive kindness in return from those they have benefited,\nTherefore, even if these beings cause great harm,\nOne should engage in only the most excellent conduct towards them all.\n", - "translation": "Since those who give up their bodies and enter the hell realms for the sake of beings\nWill receive kindness in return from those they have benefited,\nTherefore, even if these beings cause great harm,\nOne should engage in only the most excellent conduct towards them all." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཕྱིར་སྐུ་གཏོང་མནར་མེད་འཇུག་པ་ལ། །དེ་ལ་ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་འགྱུར་བས་ན། །དེ་བས་འདི་དག་གནོད་ཆེན་བྱེད་ན་ཡང་། །ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལ་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལའོ། །ཕན་པ་ནི་ཟད་པར་བྱེད་པའི་དོན་རྣམས་སོ། །ལན་ནི་སླར་གྱི་ལན་ནོ། །ལྡོན་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཕྱིར་ཕན་པར་བྱེད་པའོ། །ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ནི་དགེ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སོ། །\n\nCommentary 2: གང་ཞིག་སེམས་ཅན་དོན་ལ་སྐུ་གཏོང་ཞིང་མནར་མེད་དུ་ཡང་འཇུག་པར་མཛད་པ་དེ་དག་ལ་སེམས་ཅན་དེ་ལ་ཕན་བཏགས་པས་ལན་ལོན་པར་འགྱུར་བས་ན། དེ་བས་ན་འདི་དག་གནོད་པ་ཆེན་པོ་བྱེད་ན་ཡང་སྒོ་གསུམ་གྱི་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་བཟང་རྒུ་སྟེ་དེ་དག་ལ་ཕན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ་བའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"them\" refers to sentient beings. \"Benefits\" means actions that exhaust (or fulfill) their purposes. \"Repayment\" means returning the favor. \"Will be repaid\" means they will benefit in return. \"All good things\" refers to various virtuous actions.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that those who sacrifice their bodies for the sake of sentient beings and even enter the Avici hell will be repaid by the benefits given to those sentient beings. Therefore, even if these beings cause great harm, one should engage in only beneficial actions towards them through all three doors (body, speech, and mind).\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries emphasize the importance of benefiting all sentient beings, even those who cause harm. They explain that by sacrificing oneself for others, including enduring great suffering, one will ultimately be repaid through the benefits given to those beings. The practice involves engaging in various virtuous actions and responding with only kindness and benefit, regardless of how others treat you.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nBecause those who sacrifice their bodies and enter the Avici hell for others\nWill be repaid by the benefits given to them,\nTherefore, even if these beings cause great harm,\nOne should engage in only the best of all good actions towards them.", + "translation": "Because those who sacrifice their bodies and enter the Avici hell for others\nWill be repaid by the benefits given to them,\nTherefore, even if these beings cause great harm,\nOne should engage in only the best of all good actions towards them." } }, "glossary": { @@ -44967,7 +45148,7 @@ "སྤྱད་པར་བྱ་": "make actions" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་ཕྱིར་སྐུ་གཏོང་མནར་མེད་འཇུག་པ་ལ། །": { "སྐུ་": "body", "གཏོང་": "give up", @@ -45027,22 +45208,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "གང་ཕྱིར་སྐུ་གཏོང་མནར་མེད་འཇུག་པ་ལ།": { - "སྐུ་གཏོང་": "give up their bodies", - "མནར་མེད་": "hell realms", + "གང་ཕྱིར་སྐུ་གཏོང་མནར་མེད་འཇུག་པ་ལ། །": { + "སྐུ་གཏོང་": "sacrifice their bodies", + "མནར་མེད་": "Avici hell", "འཇུག་པ་": "enter" }, - "།དེ་ལ་ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་འགྱུར་བས་ན།": { - "ཕན་བཏགས་": "benefited", - "ལན་ལོན་": "receive in return" + "དེ་ལ་ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་འགྱུར་བས་ན། །": { + "ཕན་བཏགས་": "benefits", + "ལན་ལོན་": "repaid" }, - "།དེ་བས་འདི་དག་གནོད་ཆེན་བྱེད་ན་ཡང་།": { + "དེ་བས་འདི་དག་གནོད་ཆེན་བྱེད་ན་ཡང་། །": { "གནོད་ཆེན་": "great harm" }, - "།ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ།": { - "ཐམས་ཅད་": "all", - "བཟང་དགུ་": "most excellent", - "སྤྱད་པར་བྱ་": "engage in conduct" + "ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ། །": { + "བཟང་དགུ་": "best", + "སྤྱད་པར་བྱ་": "engage in" } } } @@ -45053,7 +45233,7 @@ "commentary_1": "རྗེར་གྱུར་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཏེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་སྟེ། རྗེར་གྱུར་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་པོ་དེ་རྣམས་ལའོ། །ང་རྒྱལ་ཇི་ལྟར་བྱ་སྟེ། བྲན་དུ་བྱ་བའོ། །", "commentary_2": "གཞན་ཡང་རེ་ཞིག་བདག་གི་རྗེར་གྱུར་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱང་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གང་གི་ཕྱིར་རང་གི་སྐུ་ལ་ཡང་མི་གཟིགས་པར་གཏོང་བའི་ཡུལ་དེ་ལ་རྨོངས་པ་བདག་གིས་ཇི་ལྟར་ན་ང་རྒྱལ་བྱ་ཞིང་བྲན་གྱི་དངོས་པོ་མི་བྱ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརེ་ཞིག་བདག་གི་རྗེར་གྱུར་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གང་ཕྱིར་རང་གི་སྐུ་ལའང་མི་གཟིགས་པ། །དེ་ལ་རྨོངས་པ་བདག་གིས་ཇི་ལྟར་ན། །ང་རྒྱལ་བྱ་ཞིང་བྲན་གྱི་དངོས་མི་བྱ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྗེ་(Lord), སྐུ་(Body), རྨོངས་པ་(Deluded), ང་རྒྱལ་(Pride), བྲན་(Servant)\n\nGrammatical notes:\n- རེ་ཞིག་ (for now) sets the context\n- གང་ཕྱིར་...པ། དེ་ལ་... (because...therefore) structure\n- ཇི་ལྟར་ན། (how could) rhetorical question\n\n\nFor now, even my lord himself\nDoes not regard his own body.\nSo how could I, deluded,\nBe proud and not act as a servant?\n\nTechnical note: This verse likely refers to the bodhisattva's selflessness and humility, contrasting it with the speaker's deluded state.", "translation": "For now, even my lord himself\nDoes not regard his own body.\nSo how could I, deluded,\nBe proud and not act as a servant?" @@ -45069,9 +45249,9 @@ "translation": "Even though you have become my lord for now,\nSince you do not regard even your own body,\nHow can I, deluded as I am,\nBe arrogant and not act as your servant?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརེ་ཞིག་བདག་གི་རྗེར་གྱུར་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གང་ཕྱིར་རང་གི་སྐུ་ལའང་མི་གཟིགས་པ། །དེ་ལ་རྨོངས་པ་བདག་གིས་ཇི་ལྟར་ན། །ང་རྒྱལ་བྱ་ཞིང་བྲན་གྱི་དངོས་མི་བྱ། །\n\nCommentary 1: རྗེར་གྱུར་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཏེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་སྟེ། རྗེར་གྱུར་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་པོ་དེ་རྣམས་ལའོ། །ང་རྒྱལ་ཇི་ལྟར་བྱ་སྟེ། བྲན་དུ་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་རེ་ཞིག་བདག་གི་རྗེར་གྱུར་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱང་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གང་གི་ཕྱིར་རང་གི་སྐུ་ལ་ཡང་མི་གཟིགས་པར་གཏོང་བའི་ཡུལ་དེ་ལ་རྨོངས་པ་བདག་གིས་ཇི་ལྟར་ན་ང་རྒྱལ་བྱ་ཞིང་བྲན་གྱི་དངོས་པོ་མི་བྱ།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nEven my own masters, for the sake of sentient beings,\nDo not regard even their own bodies.\nSo how could I, in my ignorance,\nBe arrogant and not act as their servant?\n", - "translation": "Even my own masters, for the sake of sentient beings,\nDo not regard even their own bodies.\nSo how could I, in my ignorance,\nBe arrogant and not act as their servant?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རེ་ཞིག་བདག་གི་རྗེར་གྱུར་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གང་ཕྱིར་རང་གི་སྐུ་ལའང་མི་གཟིགས་པ། །དེ་ལ་རྨོངས་པ་བདག་གིས་ཇི་ལྟར་ན། །ང་རྒྱལ་བྱ་ཞིང་བྲན་གྱི་དངོས་མི་བྱ། །\n\nCommentary 1: རྗེར་གྱུར་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཏེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་སྟེ། རྗེར་གྱུར་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་པོ་དེ་རྣམས་ལའོ། །ང་རྒྱལ་ཇི་ལྟར་བྱ་སྟེ། བྲན་དུ་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་རེ་ཞིག་བདག་གི་རྗེར་གྱུར་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱང་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གང་གི་ཕྱིར་རང་གི་སྐུ་ལ་ཡང་མི་གཟིགས་པར་གཏོང་བའི་ཡུལ་དེ་ལ་རྨོངས་པ་བདག་གིས་ཇི་ལྟར་ན་ང་རྒྱལ་བྱ་ཞིང་བྲན་གྱི་དངོས་པོ་མི་བྱ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"master\" refers to beings like Buddhas. It clarifies that Buddhas act for the sake of sentient beings. It advises against pride and encourages serving as a servant to these enlightened beings.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that even our masters (Buddhas and Bodhisattvas) don't regard their own bodies and are willing to give them up for the sake of sentient beings. It questions how we, in our ignorance, can be proud instead of serving like servants.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the selflessness of enlightened beings who act solely for the benefit of sentient beings, even disregarding their own bodies. They suggest that in light of this, we should abandon pride and instead adopt an attitude of humble service.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nEven those who have become my masters,\nFor the sake of sentient beings, do not regard even their own bodies.\nSo how can I, in my delusion,\nBe proud instead of acting as their servant?", + "translation": "Even those who have become my masters,\nFor the sake of sentient beings, do not regard even their own bodies.\nSo how can I, in my delusion,\nBe proud instead of acting as their servant?" } }, "glossary": { @@ -45086,7 +45266,7 @@ "བྲན་": "servant" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རེ་ཞིག་བདག་གི་རྗེར་གྱུར་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གང་ཕྱིར་རང་གི་སྐུ་ལའང་མི་གཟིགས་པ། །": { "རྗེ་": "lord", "སྐུ་": "body" @@ -45143,8 +45323,8 @@ "སྐུ་": "bodies" }, "དེ་ལ་རྨོངས་པ་བདག་གིས་ཇི་ལྟར་ན། །ང་རྒྱལ་བྱ་ཞིང་བྲན་གྱི་དངོས་མི་བྱ། །": { - "རྨོངས་པ་": "ignorance", - "ང་རྒྱལ་": "arrogant", + "རྨོངས་པ་": "delusion", + "ང་རྒྱལ་": "proud", "བྲན་": "servant" } } @@ -45156,7 +45336,7 @@ "commentary_1": "གང་དག་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་སོ། །དགྱེས་པ་ནི་མཉེས་པའོ། །མི་དགྱེས་པ་ནི་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བའོ། །དེ་དག་སྟེ་སེམས་ཅན་དེ་དག་དགའ་བས་སོ། །དེ་ལ་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལའོ། །གནོད་པ་ནི་རྣམ་པར་གཙེས་པའོ། །", "commentary_2": "གང་ཞིག་བདེ་བས་ཐུབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བཞེད་པ་གྲུབ་པས་དགྱེས་པར་འགྱུར་ཞིང་། གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ན་མི་དགྱེས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ཡུལ་དེ་དག་དགའ་བས་ཐུབ་རྣམས་ཀུན་དགྱེས་ཤིང་དེ་དག་ལ་གནོད་པ་བྱས་ན་བཞེད་པའི་གེགས་བྱས་པས་ཐུབ་པ་ལ་གནོད་པ་བྱས་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་དག་བདེ་བས་ཐུབ་རྣམས་དགྱེས་འགྱུར་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་ན་མི་དགྱེས་འབྱུང་འགྱུར་བ། །དེ་དག་དགའ་བས་ཐུབ་པ་ཀུན་དགྱེས་ཤིང་། །དེ་ལ་གནོད་བྱས་ཐུབ་ལ་གནོད་པ་བྱས། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབདེ་བ (happiness), ཐུབ་རྣམས (sages/buddhas), དགྱེས (pleased), གནོད (harm), མི་དགྱེས (displeased)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གང་དག and གང་ལ for conditional statements\n- Parallel structure in the first two lines and last two lines\n- Use of འགྱུར to indicate future/resultant state\n\n\nThose by whose happiness the sages become pleased,\nAnd those by harming whom displeasure arises,\nBy delighting them, all sages are pleased,\nAnd by harming them, harm to the sages is done.\n\n\nTechnical note: ཐུབ་པ (thubpa) is often used as an epithet for the Buddha or realized sages, emphasizing their ability to overcome afflictions and attain enlightenment.", "translation": "Those by whose happiness the sages become pleased,\nAnd those by harming whom displeasure arises,\nBy delighting them, all sages are pleased,\nAnd by harming them, harm to the sages is done." @@ -45172,9 +45352,9 @@ "translation": "Those who delight the sages through happiness,\nAnd those who, when harmed, cause displeasure to arise,\nBy delighting them, all sages are pleased,\nAnd by harming them, harm is done to the sages." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་དག་བདེ་བས་ཐུབ་རྣམས་དགྱེས་འགྱུར་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་ན་མི་དགྱེས་འབྱུང་འགྱུར་བ། །དེ་དག་དགའ་བས་ཐུབ་པ་ཀུན་དགྱེས་ཤིང་། །དེ་ལ་གནོད་བྱས་ཐུབ་ལ་གནོད་པ་བྱས། །\n\nCommentary 1: གང་དག་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་སོ། །དགྱེས་པ་ནི་མཉེས་པའོ། །མི་དགྱེས་པ་ནི་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བའོ། །དེ་དག་སྟེ་སེམས་ཅན་དེ་དག་དགའ་བས་སོ། །དེ་ལ་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལའོ། །གནོད་པ་ནི་རྣམ་པར་གཙེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གང་ཞིག་བདེ་བས་ཐུབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བཞེད་པ་གྲུབ་པས་དགྱེས་པར་འགྱུར་ཞིང་། གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ན་མི་དགྱེས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ཡུལ་དེ་དག་དགའ་བས་ཐུབ་རྣམས་ཀུན་དགྱེས་ཤིང་དེ་དག་ལ་གནོད་པ་བྱས་ན་བཞེད་པའི་གེགས་བྱས་པས་ཐུབ་པ་ལ་གནོད་པ་བྱས་པར་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nThose whose happiness brings joy to the sages,\nAnd those whose harm brings displeasure to arise,\nBy delighting them, all sages are pleased,\nAnd harming them is harming the sages themselves.\n", - "translation": "Those whose happiness brings joy to the sages,\nAnd those whose harm brings displeasure to arise,\nBy delighting them, all sages are pleased,\nAnd harming them is harming the sages themselves." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་དག་བདེ་བས་ཐུབ་རྣམས་དགྱེས་འགྱུར་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་ན་མི་དགྱེས་འབྱུང་འགྱུར་བ། །དེ་དག་དགའ་བས་ཐུབ་པ་ཀུན་དགྱེས་ཤིང་། །དེ་ལ་གནོད་བྱས་ཐུབ་ལ་གནོད་པ་བྱས། །\n\nCommentary 1: གང་དག་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་སོ། །དགྱེས་པ་ནི་མཉེས་པའོ། །མི་དགྱེས་པ་ནི་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བའོ། །དེ་དག་སྟེ་སེམས་ཅན་དེ་དག་དགའ་བས་སོ། །དེ་ལ་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལའོ། །གནོད་པ་ནི་རྣམ་པར་གཙེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གང་ཞིག་བདེ་བས་ཐུབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བཞེད་པ་གྲུབ་པས་དགྱེས་པར་འགྱུར་ཞིང་། གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ན་མི་དགྱེས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ཡུལ་དེ་དག་དགའ་བས་ཐུབ་རྣམས་ཀུན་དགྱེས་ཤིང་དེ་དག་ལ་གནོད་པ་བྱས་ན་བཞེད་པའི་གེགས་བྱས་པས་ཐུབ་པ་ལ་གནོད་པ་བྱས་པར་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains key terms in the verse. It clarifies that \"those\" refers to sentient beings. \"Pleased\" means delighted, while \"displeased\" means saddened. \"Them\" again refers to those sentient beings. \"Harm\" means to afflict or hurt.\n\nCommentary 2:\nThis commentary expands on the meaning, explaining that the Buddhas are pleased when sentient beings are happy and their wishes are fulfilled. Conversely, they are displeased when sentient beings are harmed. Making sentient beings happy pleases all the Buddhas, while harming sentient beings is equivalent to harming the Buddhas themselves, as it obstructs their wishes.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together explain that the verse is about the relationship between the happiness of sentient beings and the pleasure of the Buddhas. They emphasize that the Buddhas' happiness is directly linked to the well-being of sentient beings. Harming sentient beings is equated with harming the Buddhas themselves.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nThose whose happiness brings joy to the Buddhas,\nAnd those whose harm brings the Buddhas displeasure,\nBy making them happy, all Buddhas are pleased;\nBy harming them, one has harmed the Buddhas themselves.", + "translation": "Those whose happiness brings joy to the Buddhas,\nAnd those whose harm brings the Buddhas displeasure,\nBy making them happy, all Buddhas are pleased;\nBy harming them, one has harmed the Buddhas themselves." } }, "glossary": { @@ -45198,7 +45378,7 @@ "གནོད་པ་བྱས": "injury" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་དག་བདེ་བས་ཐུབ་རྣམས་དགྱེས་འགྱུར་ཞིང་། །": { "བདེ་བ": "happiness", "ཐུབ་རྣམས": "sages", @@ -45263,21 +45443,21 @@ "04_commentary_assisted": { "གང་དག་བདེ་བས་ཐུབ་རྣམས་དགྱེས་འགྱུར་ཞིང་། །": { "བདེ་བ": "happiness", - "ཐུབ་རྣམས": "sages", + "ཐུབ་རྣམས": "Buddhas", "དགྱེས་འགྱུར": "brings joy" }, "གང་ལ་གནོད་ན་མི་དགྱེས་འབྱུང་འགྱུར་བ། །": { "གནོད": "harm", - "མི་དགྱེས་འབྱུང་འགྱུར": "brings displeasure" + "མི་དགྱེས": "displeasure" }, "དེ་དག་དགའ་བས་ཐུབ་པ་ཀུན་དགྱེས་ཤིང་། །": { - "དགའ་བ": "delighting", - "ཐུབ་པ་ཀུན": "all sages", - "དགྱེས": "pleased" + "དགའ་བ": "happy", + "ཐུབ་པ": "Buddhas", + "ཀུན་དགྱེས": "pleased" }, "དེ་ལ་གནོད་བྱས་ཐུབ་ལ་གནོད་པ་བྱས། །": { "གནོད་བྱས": "harming", - "ཐུབ": "sages" + "ཐུབ": "Buddhas" } } } @@ -45288,7 +45468,7 @@ "commentary_1": "རབ་ཏུ་སྐྱོ་བ་ཉིད་དཔེ་དང་བཅས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མེ་རབ་ཏུ་འབར་བས་ས་ཕྱོགས་ཀུན་མ་ལུས་པ་བསྲེག་པར་འགྱུར་བའོ། །", "commentary_2": "དེ་ཉིད་དཔེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བ་ལ་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ཀུན་གྱིས་ཡི་བདེ་བར་མི་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པ་བྱས་ན་ཡང་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་དགྱེས་པའི་ཐབས་གཞན་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བ། །འདོད་པ་ཀུན་གྱིས་ཡིད་བདེར་མི་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱས་ན་ཡང་། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་དགྱེས་པའི་ཐབས་མེད་དོ། །\n", "output": "For this Tibetan verse, I'll provide a breakdown and translation as requested:\n\nKey terms:\nལུས་(body), མེ་འབར་(blazing fire), འདོད་པ་(desires), སེམས་ཅན་(sentient beings), གནོད་པ་(harm), ཐུགས་རྗེ་ཆེ་(great compassionate ones)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...དེ་བཞིན་: \"Just as...likewise\" structure for comparison\n- ཀུན་ནས་: \"completely\" or \"entirely\"\n- མི་འགྱུར་བ་: negative future/potential\n- བྱས་ན་ཡང་: even if/although construction\n- ཐབས་མེད་: \"there is no way\" or \"it is impossible\"\n\n\nJust as one whose body is entirely engulfed in flames\nCannot find pleasure in any desires,\nLikewise, even if harm is done to sentient beings,\nThere is no way for the great compassionate ones to be pleased.\n\n\nTechnical note: ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ (the great compassionate ones) likely refers to bodhisattvas or highly realized beings who embody great compassion.", "translation": "Just as one whose body is entirely engulfed in flames\nCannot find pleasure in any desires,\nLikewise, even if harm is done to sentient beings,\nThere is no way for the great compassionate ones to be pleased." @@ -45304,9 +45484,9 @@ "translation": "Just as one whose body is entirely engulfed in flames\nCannot find happiness through any desires,\nLikewise, when harm is done to sentient beings,\nThere is no way for the greatly compassionate ones to be pleased." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བ། །འདོད་པ་ཀུན་གྱིས་ཡིད་བདེར་མི་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱས་ན་ཡང་། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་དགྱེས་པའི་ཐབས་མེད་དོ། །\n\nCommentary 1: རབ་ཏུ་སྐྱོ་བ་ཉིད་དཔེ་དང་བཅས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མེ་རབ་ཏུ་འབར་བས་ས་ཕྱོགས་ཀུན་མ་ལུས་པ་བསྲེག་པར་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ཉིད་དཔེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བ་ལ་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ཀུན་གྱིས་ཡི་བདེ་བར་མི་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པ་བྱས་ན་ཡང་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་དགྱེས་པའི་ཐབས་གཞན་མེད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nJust as a body engulfed in flames\nCannot be comforted by any pleasures,\nLikewise, when harm is done to sentient beings,\nThere is no way for the greatly compassionate ones to be pleased.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which uses the analogy of a burning body to illustrate how the compassionate ones (likely referring to bodhisattvas or enlightened beings) cannot be pleased when sentient beings are harmed, regardless of other circumstances.", - "translation": "Just as a body engulfed in flames\nCannot be comforted by any pleasures,\nLikewise, when harm is done to sentient beings,\nThere is no way for the greatly compassionate ones to be pleased." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བ། །འདོད་པ་ཀུན་གྱིས་ཡིད་བདེར་མི་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱས་ན་ཡང་། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་དགྱེས་པའི་ཐབས་མེད་དོ། །\n\nCommentary 1: རབ་ཏུ་སྐྱོ་བ་ཉིད་དཔེ་དང་བཅས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མེ་རབ་ཏུ་འབར་བས་ས་ཕྱོགས་ཀུན་མ་ལུས་པ་བསྲེག་པར་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ཉིད་དཔེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བ་ལ་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ཀུན་གྱིས་ཡི་བདེ་བར་མི་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པ་བྱས་ན་ཡང་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་དགྱེས་པའི་ཐབས་གཞན་མེད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the verse uses an example to illustrate extreme distress. It refers to fire burning everywhere on the body, consuming all areas without exception.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates that just as a body engulfed in flames cannot find pleasure in any sensual objects, similarly, when sentient beings are harmed, there is no way for those with great compassion to be pleased.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the use of a powerful metaphor - a body completely engulfed in flames - to illustrate an extreme state of suffering. They explain that this suffering is so intense that no worldly pleasures can alleviate it. This metaphor is then applied to the compassionate ones' reaction to the suffering of sentient beings, indicating that when beings are harmed, it's impossible for the compassionate to feel joy or pleasure.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nJust as a body completely engulfed in flames\nCannot find pleasure in any sensual objects,\nLikewise, when sentient beings are harmed,\nThere is no way for the greatly compassionate ones to be pleased.", + "translation": "Just as a body completely engulfed in flames\nCannot find pleasure in any sensual objects,\nLikewise, when sentient beings are harmed,\nThere is no way for the greatly compassionate ones to be pleased." } }, "glossary": { @@ -45328,7 +45508,7 @@ "དགྱེས་པ་": "pleased" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བ།": { "ལུས་": "body", "མེ་འབར་": "engulfed in flames" @@ -45388,12 +45568,12 @@ "མེ་འབར་": "flames" }, "འདོད་པ་ཀུན་གྱིས་ཡིད་བདེར་མི་འགྱུར་བ། །": { - "འདོད་པ་": "pleasures", - "ཡིད་བདེར་": "comforted" + "འདོད་པ་": "sensual objects", + "ཡིད་བདེ་": "pleasure" }, "དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱས་ན་ཡང་། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", - "གནོད་པ་": "harm" + "གནོད་པ་": "harmed" }, "ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་དགྱེས་པའི་ཐབས་མེད་དོ། །": { "ཐུགས་རྗེ་ཆེ་": "greatly compassionate ones", @@ -45408,7 +45588,7 @@ "commentary_1": "གནོད་པ་ནི་གནོད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། སྨད་པ་ལ་སོགས་པས་གནོད་པར་འགྱུར་བའོ། །བྱས་པ་ཞེས་ནི་བསྐྱེད་པའོ། །མི་དགྱེས་པ་ནི་ཐུགས་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བའོ། །བཟོད་པར་གསོལ་བ་ནི་གང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བས་གནོད་པར་བྱས་པ་རྣམས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དེ་བས་ན་བདག་གིས་འགྲོ་ལ་གནོད་པ་བྱས་པས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཀུན་མི་དགྱེས་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའི་སྡིག་པ་དེ་དེ་རང་སོ་སོར་བཤགས་པར་བགྱི་ཡིས་མི་དགྱེས་པ་གང་ལགས་པ་དེ་ཐུབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཟོད་པར་མཛད་དུ་གསོལ་ཞིང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་བདག་གིས་འགྲོ་ལ་གནོད་བྱས་པས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཀུན་མི་དགྱེས་གྱུར་པ་གང་། །སྡིག་དེ་དེ་རིང་སོ་སོར་བཤགས་བགྱི་ཡིས། །མི་དགྱེས་གང་ལགས་དེ་ཐུབ་བཟོད་པར་གསོལ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའགྲོ་(beings), གནོད་བྱས་(harm done), ཐུགས་རྗེ་ཆེ་(great compassionate ones), མི་དགྱེས་(displeased), སྡིག་(negativities), བཤགས་(confess), བཟོད་པར་གསོལ་(request forbearance)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore) introduces the cause\n- གང་ (whatever) used as a relative pronoun\n- སོ་སོར་ (individually) modifies the confession\n- གང་ལགས་ (whatever it may be) qualifies the displeasure\n\n\nTherefore, due to the harm I have done to beings,\nWhatever displeasure I have caused to all the great compassionate ones,\nI individually confess today those negativities.\nWhatever displeasure there may be, I request the Sage's forbearance.\n\nTechnical note: \"Sage\" (ཐུབ་) here refers to the Buddha.", "translation": "Therefore, due to the harm I have done to beings,\nWhatever displeasure I have caused to all the great compassionate ones,\nI individually confess today those negativities.\nWhatever displeasure there may be, I request the Sage's forbearance." @@ -45424,9 +45604,9 @@ "translation": "Therefore, since I have harmed beings,\nAll those with great compassion are displeased.\nToday I confess each of those misdeeds.\nI beseech the Sage to forgive whatever displeases." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བས་བདག་གིས་འགྲོ་ལ་གནོད་བྱས་པས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཀུན་མི་དགྱེས་གྱུར་པ་གང་། །སྡིག་དེ་དེ་རིང་སོ་སོར་བཤགས་བགྱི་ཡིས། །མི་དགྱེས་གང་ལགས་དེ་ཐུབ་བཟོད་པར་གསོལ། །\n\nCommentary 1: གནོད་པ་ནི་གནོད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། སྨད་པ་ལ་སོགས་པས་གནོད་པར་འགྱུར་བའོ། །བྱས་པ་ཞེས་ནི་བསྐྱེད་པའོ། །མི་དགྱེས་པ་ནི་ཐུགས་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བའོ། །བཟོད་པར་གསོལ་བ་ནི་གང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བས་གནོད་པར་བྱས་པ་རྣམས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དེ་བས་ན་བདག་གིས་འགྲོ་ལ་གནོད་པ་བྱས་པས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཀུན་མི་དགྱེས་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའི་སྡིག་པ་དེ་དེ་རང་སོ་སོར་བཤགས་པར་བགྱི་ཡིས་མི་དགྱེས་པ་གང་ལགས་པ་དེ་ཐུབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཟོད་པར་མཛད་དུ་གསོལ་ཞིང་།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nTherefore, due to the harm I have caused to beings,\nWhatever displeasure I have brought to all the Great Compassionate Ones,\nI confess each of those misdeeds today.\nI beseech the Sages to forgive whatever displeasure I have caused.\n", - "translation": "Therefore, due to the harm I have caused to beings,\nWhatever displeasure I have brought to all the Great Compassionate Ones,\nI confess each of those misdeeds today.\nI beseech the Sages to forgive whatever displeasure I have caused." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བས་བདག་གིས་འགྲོ་ལ་གནོད་བྱས་པས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཀུན་མི་དགྱེས་གྱུར་པ་གང་། །སྡིག་དེ་དེ་རིང་སོ་སོར་བཤགས་བགྱི་ཡིས། །མི་དགྱེས་གང་ལགས་དེ་ཐུབ་བཟོད་པར་གསོལ། །\n\nCommentary 1: གནོད་པ་ནི་གནོད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། སྨད་པ་ལ་སོགས་པས་གནོད་པར་འགྱུར་བའོ། །བྱས་པ་ཞེས་ནི་བསྐྱེད་པའོ། །མི་དགྱེས་པ་ནི་ཐུགས་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བའོ། །བཟོད་པར་གསོལ་བ་ནི་གང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བས་གནོད་པར་བྱས་པ་རྣམས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དེ་བས་ན་བདག་གིས་འགྲོ་ལ་གནོད་པ་བྱས་པས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཀུན་མི་དགྱེས་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའི་སྡིག་པ་དེ་དེ་རང་སོ་སོར་བཤགས་པར་བགྱི་ཡིས་མི་དགྱེས་པ་གང་ལགས་པ་དེ་ཐུབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཟོད་པར་མཛད་དུ་གསོལ་ཞིང་།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains key terms in the verse. It defines \"harm\" as actions that cause harm, such as criticism. \"Displeased\" is explained as causing sadness or disappointment. \"Asking for forgiveness\" refers to the harmful actions done to sentient beings.\n\nCommentary 2:\nThis commentary paraphrases the verse, explaining that the speaker is confessing the sins that have displeased the great compassionate ones due to harming sentient beings. The speaker asks for forgiveness from the capable ones for any displeasure caused.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the act of confessing harmful actions done to sentient beings, which have displeased the compassionate ones. They highlight the importance of asking for forgiveness and the Buddha's patience or tolerance towards these transgressions.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nTherefore, due to the harm I have caused to beings,\nWhatever displeasure I have brought to all the greatly compassionate ones,\nI confess each of those misdeeds today.\nFor whatever displeasure I have caused, I beseech the Capable Ones for forbearance.", + "translation": "Therefore, due to the harm I have caused to beings,\nWhatever displeasure I have brought to all the greatly compassionate ones,\nI confess each of those misdeeds today.\nFor whatever displeasure I have caused, I beseech the Capable Ones for forbearance." } }, "glossary": { @@ -45449,7 +45629,7 @@ "བཟོད་པར་གསོལ་": "forgive" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་བས་བདག་གིས་འགྲོ་ལ་གནོད་བྱས་པས། །": { "བདག་": "I", "འགྲོ་": "beings", @@ -45520,17 +45700,18 @@ "གནོད་": "harm" }, "ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཀུན་མི་དགྱེས་གྱུར་པ་གང་། །": { - "ཐུགས་རྗེ་ཆེ་": "Great Compassionate Ones", + "ཐུགས་རྗེ་ཆེ་": "greatly compassionate ones", "མི་དགྱེས་": "displeasure" }, "སྡིག་དེ་དེ་རིང་སོ་སོར་བཤགས་བགྱི་ཡིས། །": { "སྡིག་": "misdeeds", + "དེ་རིང་": "today", "བཤགས་": "confess" }, "མི་དགྱེས་གང་ལགས་དེ་ཐུབ་བཟོད་པར་གསོལ། །": { "མི་དགྱེས་": "displeasure", - "ཐུབ་": "Sages", - "བཟོད་པར་གསོལ་": "forgive" + "ཐུབ་": "Capable Ones", + "བཟོད་པ་": "forbearance" } } } @@ -45541,7 +45722,7 @@ "commentary_1": "བྲན་ནི་བྲན་གྱི་དངོས་པོར་རོ། །མཆི་ཞེས་པ་ནི་བགྱིའོ་ཞེས་པའོ། །འགྲོ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་འོ། །བདག་གིས་ཞེས་པ་ནི་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །", "commentary_2": "ཕྱིན་ཆད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་མཉེས་པར་བགྱི་སླད་དུ་དེང་ནས་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པ་ངེས་པར་བརྟུལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་གྱི་བྲན་དུ་མཆི། འགྲོ་མང་རྡོག་པས་བདག་གི་སྤྱི་བོར་འཚོག་གམ་འགུམས་ཀྱང་དེ་ལ་མི་བསྡོ་ཡིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་མགོན་པོ་རྣམས་དགྱེས་པར་མཛོད་ཅིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བཞིན་གཤེགས་རྣམས་དགྱེས་པར་བགྱི་སླད་དུ། །དེང་ནས་བཟུང་ནས་འཇིག་རྟེན་བྲན་དུ་མཆི། །འགྲོ་མང་རྡོག་པས་བདག་གི་སྤྱིར་འཚོག་གམ། །འགུམས་ཀྱང་མི་བསྡོ་འཇིག་རྟེན་མགོན་དགྱེས་མཛོད། །\n", "output": "Key terms:\nདེ་བཞིན་གཤེགས་ (Tathāgata), དགྱེས་པར་བགྱི་ (to please), བྲན་ (servant), འགྲོ་མང་ (many beings), རྡོག་པས་ (with feet), འཚོག་ (trample), འགུམས་ (kill), མི་བསྡོ་ (not retreat), མགོན་ (protector)\n\n\nIn order to please the Tathāgatas,\nFrom this day forth, I become a servant to the world.\nLet many beings trample me with their feet,\nEven if killed, I will not retreat. May the world's protectors be pleased.\n\nNote: The phrase \"འགྲོ་མང་རྡོག་པས་བདག་གི་སྤྱིར་འཚོག་གམ།\" is a metaphorical expression of extreme humility and self-sacrifice, not to be taken literally.", "translation": "In order to please the Tathāgatas,\nFrom this day forth, I become a servant to the world.\nLet many beings trample me with their feet,\nEven if killed, I will not retreat. May the world's protectors be pleased." @@ -45557,9 +45738,9 @@ "translation": "In order to delight the Tathagatas,\nFrom this day forth I become a servant to the world.\nLet the masses trample on my head,\nEven if killed, I won't forsake them - may the World Protector be pleased." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བཞིན་གཤེགས་རྣམས་དགྱེས་པར་བགྱི་སླད་དུ། །དེང་ནས་བཟུང་ནས་འཇིག་རྟེན་བྲན་དུ་མཆི། །འགྲོ་མང་རྡོག་པས་བདག་གི་སྤྱིར་འཚོག་གམ། །འགུམས་ཀྱང་མི་བསྡོ་འཇིག་རྟེན་མགོན་དགྱེས་མཛོད། །\n\nCommentary 1: བྲན་ནི་བྲན་གྱི་དངོས་པོར་རོ། །མཆི་ཞེས་པ་ནི་བགྱིའོ་ཞེས་པའོ། །འགྲོ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་འོ། །བདག་གིས་ཞེས་པ་ནི་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །\n\nCommentary 2: ཕྱིན་ཆད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་མཉེས་པར་བགྱི་སླད་དུ་དེང་ནས་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པ་ངེས་པར་བརྟུལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་གྱི་བྲན་དུ་མཆི། འགྲོ་མང་རྡོག་པས་བདག་གི་སྤྱི་བོར་འཚོག་གམ་འགུམས་ཀྱང་དེ་ལ་མི་བསྡོ་ཡིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་མགོན་པོ་རྣམས་དགྱེས་པར་མཛོད་ཅིག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nIn order to please the Tathagatas,\nFrom this day forward, I will become a servant to the world.\nLet the many beings trample on my head,\nEven if I die, I will not recoil - may the Protectors of the World be pleased.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the original Tibetan verse, incorporating insights from the commentaries. The speaker is expressing a commitment to selfless service for the benefit of all beings, even at great personal cost, in order to please the enlightened ones.", - "translation": "In order to please the Tathagatas,\nFrom this day forward, I will become a servant to the world.\nLet the many beings trample on my head,\nEven if I die, I will not recoil - may the Protectors of the World be pleased." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བཞིན་གཤེགས་རྣམས་དགྱེས་པར་བགྱི་སླད་དུ། །དེང་ནས་བཟུང་ནས་འཇིག་རྟེན་བྲན་དུ་མཆི། །འགྲོ་མང་རྡོག་པས་བདག་གི་སྤྱིར་འཚོག་གམ། །འགུམས་ཀྱང་མི་བསྡོ་འཇིག་རྟེན་མགོན་དགྱེས་མཛོད། །\n\nCommentary 1: བྲན་ནི་བྲན་གྱི་དངོས་པོར་རོ། །མཆི་ཞེས་པ་ནི་བགྱིའོ་ཞེས་པའོ། །འགྲོ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་འོ། །བདག་གིས་ཞེས་པ་ནི་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །\n\nCommentary 2: ཕྱིན་ཆད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་མཉེས་པར་བགྱི་སླད་དུ་དེང་ནས་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པ་ངེས་པར་བརྟུལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་གྱི་བྲན་དུ་མཆི། འགྲོ་མང་རྡོག་པས་བདག་གི་སྤྱི་བོར་འཚོག་གམ་འགུམས་ཀྱང་དེ་ལ་མི་བསྡོ་ཡིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་མགོན་པོ་རྣམས་དགྱེས་པར་མཛོད་ཅིག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary provides some grammatical explanations:\n- \"བྲན\" means \"servant\" or \"slave\"\n- \"མཆི\" means \"to do\" or \"to become\"\n- \"འགྲོ་བ\" refers to \"worldly beings\"\n- \"བདག་གིས\" is noted as extra wording\n\nCommentary 2:\nThis commentary expands on the meaning:\n- From now on, to please the Tathagatas, one vows to become a servant of the world\n- Even if many beings trample or kill one, one should not be angry\n- One should please the protectors of the world\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together suggest that this verse is about making a vow to serve all beings in the world to please the Buddhas, even if it means enduring great hardship or death without anger.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\n\nTo bring joy to the Tathagatas,\nFrom this day forth, I shall become a servant of the world.\nLet many beings trample on my head,\nEven if killed, I won't be angry - may this please the World's Protector.\n", + "translation": "To bring joy to the Tathagatas,\nFrom this day forth, I shall become a servant of the world.\nLet many beings trample on my head,\nEven if killed, I won't be angry - may this please the World's Protector." } }, "glossary": { @@ -45586,7 +45767,7 @@ "དགྱེས་མཛོད་": "be happy" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་བཞིན་གཤེགས་རྣམས་དགྱེས་པར་བགྱི་སླད་དུ།": { "དེ་བཞིན་གཤེགས་": "Tathāgatas", "དགྱེས་པར་བགྱི་": "please" @@ -45654,22 +45835,23 @@ "04_commentary_assisted": { "དེ་བཞིན་གཤེགས་རྣམས་དགྱེས་པར་བགྱི་སླད་དུ། །": { "དེ་བཞིན་གཤེགས་": "Tathagatas", - "དགྱེས་པར་བགྱི་": "please" + "དགྱེས་པར་བགྱི་": "bring joy" }, "དེང་ནས་བཟུང་ནས་འཇིག་རྟེན་བྲན་དུ་མཆི། །": { - "དེང་ནས་བཟུང་ནས་": "From this day forward", + "དེང་ནས་བཟུང་ནས་": "From this day forth", "འཇིག་རྟེན་": "world", "བྲན་": "servant" }, "འགྲོ་མང་རྡོག་པས་བདག་གི་སྤྱིར་འཚོག་གམ། །": { "འགྲོ་མང་": "many beings", - "རྡོག་པས་": "trample" + "རྡོག་པས་": "trample", + "བདག་གི་": "my" }, "འགུམས་ཀྱང་མི་བསྡོ་འཇིག་རྟེན་མགོན་དགྱེས་མཛོད། །": { - "འགུམས་": "die", - "མི་བསྡོ་": "not recoil", - "འཇིག་རྟེན་མགོན་": "Protectors of the World", - "དགྱེས་": "pleased" + "འགུམས་": "killed", + "མི་བསྡོ་": "won't be angry", + "འཇིག་རྟེན་མགོན་": "World's Protector", + "དགྱེས་": "please" } } } @@ -45680,7 +45862,7 @@ "commentary_1": "གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མི་གུས་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཐུགས་རྗེའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ལ་སོགས་པས་འགྲོ་བ་རྣམས་བདག་ཏུ་མཛད་པས་ན་སངས་རྒྱས་ཉིད་སེམས་ཅན་གྱི་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཡིན་ན། གང་གི་ཕྱིར་གུས་པར་མི་བྱེད་པ་འདི་ཉིད་དོ། །སེམས་ཅན་རྗེས་སུ་བསྟན་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འགྲོ་བ་འདི་ཀུན་ཏེ་ཐམས་ཅད་ཐུགས་རྗེ་བདག་ཉིད་ཅན་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་དབྱིངས་མཉམ་པ་ཉིད་རྟོགས་པ་དང་བདག་གཞན་བརྗེ་བའི་སྒོ་ནས་བདག་ཏུ་མཛད་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པས་སེམས་ཅན་གྱི་ངོ་བོར་མཐོང་བ་འདི་དག་ཉིད་མགོན་པོ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཡིན་ཏེ་དེས་ན་བདག་ཉིད་ཅིའི་ཕྱིར་གུས་པར་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་པར་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བ་འདི་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཅན་དེས། །བདག་ཏུ་མཛད་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །སེམས་ཅན་ངོ་བོར་མཐོང་བ་འདི་དག་ཉིད། །མགོན་དེ་བདག་ཉིད་ཅི་ཕྱིར་གུས་མི་བྱེད། །\n", "output": "For the given Tibetan verse:\n\nKey terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), ཐུགས་རྗེ་ (compassion), བདག་ (self/owner), ཐེ་ཚོམ་ (doubt), སེམས་ཅན་ (sentient beings), མགོན་ (protector)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ཀུན་ (all these) modifies འགྲོ་བ་ (beings)\n- བདག་ཏུ་མཛད་པ་ (made as self) is a nominalized verb phrase\n- ཅི་ཕྱིར་ (why) introduces a rhetorical question\n\n\nThere is no doubt that the Compassionate One has made all these beings his very self. Seeing these very beings as his essence, why would one not revere that Protector as oneself?\n\n\nTechnical note: The verse emphasizes the bodhisattva's view of all beings as inseparable from oneself, rooted in great compassion.", "translation": "There is no doubt that the Compassionate One has made all these beings his very self. Seeing these very beings as his essence, why would one not revere that Protector as oneself?" @@ -45696,9 +45878,9 @@ "translation": "This compassionate one has made all these beings his own,\nOf this there is no doubt.\nSeeing these very beings as his essence,\nWhy do I not revere that protector as myself?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའགྲོ་བ་འདི་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཅན་དེས། །བདག་ཏུ་མཛད་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །སེམས་ཅན་ངོ་བོར་མཐོང་བ་འདི་དག་ཉིད། །མགོན་དེ་བདག་ཉིད་ཅི་ཕྱིར་གུས་མི་བྱེད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མི་གུས་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཐུགས་རྗེའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ལ་སོགས་པས་འགྲོ་བ་རྣམས་བདག་ཏུ་མཛད་པས་ན་སངས་རྒྱས་ཉིད་སེམས་ཅན་གྱི་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཡིན་ན། གང་གི་ཕྱིར་གུས་པར་མི་བྱེད་པ་འདི་ཉིད་དོ། །སེམས་ཅན་རྗེས་སུ་བསྟན་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། འགྲོ་བ་འདི་ཀུན་ཏེ་ཐམས་ཅད་ཐུགས་རྗེ་བདག་ཉིད་ཅན་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་དབྱིངས་མཉམ་པ་ཉིད་རྟོགས་པ་དང་བདག་གཞན་བརྗེ་བའི་སྒོ་ནས་བདག་ཏུ་མཛད་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པས་སེམས་ཅན་གྱི་ངོ་བོར་མཐོང་བ་འདི་དག་ཉིད་མགོན་པོ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཡིན་ཏེ་དེས་ན་བདག་ཉིད་ཅིའི་ཕྱིར་གུས་པར་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་པར་རིགས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan text, based on the commentaries provided:\n\n\nThere is no doubt that all these beings\nHave been made one's own by the Compassionate One.\nSeeing these very beings in their essence,\nWhy do I not show respect to that Protector himself?\n\n\nThis translation aims to capture the key ideas that:\n1. The Buddha, out of great compassion, regards all beings as himself.\n2. The beings we see are in essence the Buddha himself.\n3. Therefore, we should show respect to all beings as we would to the Buddha.", - "translation": "There is no doubt that all these beings\nHave been made one's own by the Compassionate One.\nSeeing these very beings in their essence,\nWhy do I not show respect to that Protector himself?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འགྲོ་བ་འདི་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཅན་དེས། །བདག་ཏུ་མཛད་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །སེམས་ཅན་ངོ་བོར་མཐོང་བ་འདི་དག་ཉིད། །མགོན་དེ་བདག་ཉིད་ཅི་ཕྱིར་གུས་མི་བྱེད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མི་གུས་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཐུགས་རྗེའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ལ་སོགས་པས་འགྲོ་བ་རྣམས་བདག་ཏུ་མཛད་པས་ན་སངས་རྒྱས་ཉིད་སེམས་ཅན་གྱི་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཡིན་ན། གང་གི་ཕྱིར་གུས་པར་མི་བྱེད་པ་འདི་ཉིད་དོ། །སེམས་ཅན་རྗེས་སུ་བསྟན་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། འགྲོ་བ་འདི་ཀུན་ཏེ་ཐམས་ཅད་ཐུགས་རྗེ་བདག་ཉིད་ཅན་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་དབྱིངས་མཉམ་པ་ཉིད་རྟོགས་པ་དང་བདག་གཞན་བརྗེ་བའི་སྒོ་ནས་བདག་ཏུ་མཛད་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པས་སེམས་ཅན་གྱི་ངོ་བོར་མཐོང་བ་འདི་དག་ཉིད་མགོན་པོ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཡིན་ཏེ་དེས་ན་བདག་ཉིད་ཅིའི་ཕྱིར་གུས་པར་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་པར་རིགས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary emphasizes that one should not disrespect sentient beings. It explains that the Buddha, through compassion and equanimity, regards all beings as himself. Therefore, the Buddha appears in the form of sentient beings, and we should respect them as we would respect the Buddha.\n\nCommentary 2: This commentary explains that all beings are objects of compassion for the Buddha. The Buddha regards all beings as himself through understanding the equality of the dharmadhatu and exchanging self and others. Therefore, seeing sentient beings is like seeing the Buddha himself, and we should respect them accordingly.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the importance of respecting all sentient beings because they are viewed as inseparable from the Buddha due to the Buddha's great compassion and the fundamental equality of all beings.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nAll these beings are the embodiment of the Compassionate One's mind;\nThere is no doubt that He regards them as Himself.\nSeeing these very beings in their true nature,\nWhy do I not show respect to the Protector Himself?\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the Buddha's compassionate view of all beings as himself and the consequent imperative to respect all sentient beings as one would respect the Buddha.", + "translation": "All these beings are the embodiment of the Compassionate One's mind;\nThere is no doubt that He regards them as Himself.\nSeeing these very beings in their true nature,\nWhy do I not show respect to the Protector Himself?" } }, "glossary": { @@ -45716,7 +45898,7 @@ "གུས་": "respect" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འགྲོ་བ་འདི་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཅན་དེས། །བདག་ཏུ་མཛད་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །": { "འགྲོ་བ་": "beings", "ཐུགས་རྗེ་": "Compassionate", @@ -45765,16 +45947,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "འགྲོ་བ་འདི་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཅན་དེས། །བདག་ཏུ་མཛད་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །": { + "འགྲོ་བ་འདི་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཅན་དེས། །": { "འགྲོ་བ་": "beings", - "ཐུགས་རྗེ་": "Compassionate", - "བདག་": "one's own", + "ཐུགས་རྗེ་": "Compassionate One", + "བདག་ཅན་": "embodiment" + }, + "བདག་ཏུ་མཛད་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །": { + "བདག་": "Himself", "ཐེ་ཚོམ་": "doubt" }, - "སེམས་ཅན་ངོ་བོར་མཐོང་བ་འདི་དག་ཉིད། །མགོན་དེ་བདག་ཉིད་ཅི་ཕྱིར་གུས་མི་བྱེད། །": { + "སེམས་ཅན་ངོ་བོར་མཐོང་བ་འདི་དག་ཉིད། །": { "སེམས་ཅན་": "beings", - "ངོ་བོ་": "essence", - "མཐོང་བ་": "seeing", + "ངོ་བོ་": "true nature", + "མཐོང་བ་": "seeing" + }, + "མགོན་དེ་བདག་ཉིད་ཅི་ཕྱིར་གུས་མི་བྱེད། །": { "མགོན་": "Protector", "གུས་": "respect" } @@ -45787,7 +45974,7 @@ "commentary_1": "མཉེས་པར་བྱེད། རངས་པར་བྱེད་པའོ། །རང་དོན་ནི་སངས་རྒྱས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་ཉོན་མོངས་པའོ། །རྟག་ཏུ་ནི་ངེས་པར་རོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སེམས་ཅན་མགུ་བ་ལེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུར་བསྟན་པ་དང་། དེའི་སྒོ་ནས་དེ་ལ་འབད་པར་གདམས་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་མགུ་བར་བྱེད་པ་འདི་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཉེས་བྱེད་ཡིན། རང་གི་དོན་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པའང་འདི་ཉིད་དོ། །འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའང་འདི་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་འདི་ཉིད་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤགས་པ་མཉེས་བྱེད་ཡིན། །རང་དོན་ཡང་དག་སྒྲུབ་པའང་འདི་ཉིད་དོ། །འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའང་འདི་ཉིད་དེ། །དེ་ལྟས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་དེ་ཉིད་བྱ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདེ་བཞིན་གཤེགས་པ་(Tathāgata), མཉེས་བྱེད་(please), རང་དོན་(self-interest), སྡུག་བསྔལ་(suffering)\n\nGrammar:\n- Use of འདི་ཉིད་ (this very) for emphasis\n- Repetitive structure with འང་ (also) and དེ་ (that)\n- Concluding with དེ་ལྟས་ (therefore)\n\n\nThis very [practice] pleases the Tathāgatas.\nThis very [practice] also accomplishes one's own purpose perfectly.\nThis very [practice] also dispels the suffering of the world.\nTherefore, I shall always engage in this very [practice].\n\nNote: The repeated use of འདི་ཉིད་ (this very) emphasizes the importance and all-encompassing nature of the practice being discussed, likely referring to bodhicitta or the bodhisattva vows mentioned in the previous verse.", "translation": "This very [practice] pleases the Tathāgatas.\nThis very [practice] also accomplishes one's own purpose perfectly.\nThis very [practice] also dispels the suffering of the world.\nTherefore, I shall always engage in this very [practice]." @@ -45803,9 +45990,9 @@ "translation": "This itself is what pleases the Tathagatas.\nThis itself accomplishes one's own true purpose.\nThis itself dispels the suffering of the world.\nTherefore, I shall always do this very thing." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདི་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤགས་པ་མཉེས་བྱེད་ཡིན། །རང་དོན་ཡང་དག་སྒྲུབ་པའང་འདི་ཉིད་དོ། །འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའང་འདི་ཉིད་དེ། །དེ་ལྟས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་དེ་ཉིད་བྱ། །\n\nCommentary 1: མཉེས་པར་བྱེད། རངས་པར་བྱེད་པའོ། །རང་དོན་ནི་སངས་རྒྱས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་ཉོན་མོངས་པའོ། །རྟག་ཏུ་ནི་ངེས་པར་རོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སེམས་ཅན་མགུ་བ་ལེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུར་བསྟན་པ་དང་། དེའི་སྒོ་ནས་དེ་ལ་འབད་པར་གདམས་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་མགུ་བར་བྱེད་པ་འདི་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཉེས་བྱེད་ཡིན། རང་གི་དོན་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པའང་འདི་ཉིད་དོ། །འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའང་འདི་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་འདི་ཉིད་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThis very act pleases the Tathagatas.\nThis itself accomplishes one's own true purpose.\nThis alone dispels the suffering of the world.\nTherefore, I shall always engage in this practice.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which emphasizes that serving and pleasing sentient beings is the key to pleasing the Buddhas, achieving one's own spiritual goals, and alleviating the suffering of the world. The commentaries clarify that \"pleasing\" refers to making happy or delighting, \"one's own purpose\" refers to attaining Buddhahood, and \"suffering\" refers to afflictive emotions. The verse concludes with a commitment to always engage in this practice of benefiting others.", - "translation": "This very act pleases the Tathagatas.\nThis itself accomplishes one's own true purpose.\nThis alone dispels the suffering of the world.\nTherefore, I shall always engage in this practice." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདི་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤགས་པ་མཉེས་བྱེད་ཡིན། །རང་དོན་ཡང་དག་སྒྲུབ་པའང་འདི་ཉིད་དོ། །འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའང་འདི་ཉིད་དེ། །དེ་ལྟས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་དེ་ཉིད་བྱ། །\n\nCommentary 1: མཉེས་པར་བྱེད། རངས་པར་བྱེད་པའོ། །རང་དོན་ནི་སངས་རྒྱས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་ཉོན་མོངས་པའོ། །རྟག་ཏུ་ནི་ངེས་པར་རོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སེམས་ཅན་མགུ་བ་ལེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུར་བསྟན་པ་དང་། དེའི་སྒོ་ནས་དེ་ལ་འབད་པར་གདམས་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་མགུ་བར་བྱེད་པ་འདི་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཉེས་བྱེད་ཡིན། རང་གི་དོན་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པའང་འདི་ཉིད་དོ། །འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའང་འདི་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་འདི་ཉིད་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary provides brief explanations of key terms:\n- \"Pleasing\" means to make happy or satisfied\n- \"Self-interest\" refers to Buddhahood\n- \"Suffering\" refers to afflictions\n- \"Always\" means definitely or certainly\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains the structure and meaning of the verse:\n- It shows that pleasing sentient beings is the cause of all good things\n- It advises to strive for this goal\n- It states that pleasing sentient beings pleases the Tathagatas, accomplishes one's own purpose, and eliminates the suffering of the world\n- It concludes that one should always engage in this practice\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries emphasize that pleasing or satisfying sentient beings is of utmost importance. This action not only pleases the Buddhas but also helps achieve one's own goal of Buddhahood and alleviates the suffering (afflictions) of all beings in the world. Therefore, one should definitely and continuously engage in this practice.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nThis very act of pleasing sentient beings delights the Tathagatas.\nThis itself accomplishes one's own true purpose.\nThis alone dispels the suffering of the world.\nTherefore, I shall always engage in this practice.\n", + "translation": "This very act of pleasing sentient beings delights the Tathagatas.\nThis itself accomplishes one's own true purpose.\nThis alone dispels the suffering of the world.\nTherefore, I shall always engage in this practice." } }, "glossary": { @@ -45832,7 +46019,7 @@ "བྱ་": "do" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདི་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤགས་པ་མཉེས་བྱེད་ཡིན། །": { "དེ་བཞིན་གཤགས་པ་": "Tathāgatas", "མཉེས་བྱེད་": "pleases" @@ -45899,7 +46086,7 @@ "04_commentary_assisted": { "འདི་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤགས་པ་མཉེས་བྱེད་ཡིན། །": { "དེ་བཞིན་གཤགས་པ་": "Tathagatas", - "མཉེས་བྱེད་": "pleases" + "མཉེས་བྱེད་": "pleasing" }, "རང་དོན་ཡང་དག་སྒྲུབ་པའང་འདི་ཉིད་དོ། །": { "རང་དོན་": "one's own purpose", @@ -45924,7 +46111,7 @@ "commentary_1": "མ་འོངས་པས་འཇིགས་པའི་སྒོ་ནས་ཀྱང་གཞན་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་འཚེ་བར་བྱེད་པའོ། །མིག་རྒྱང་རིང་བ་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་ལ་བལྟ་བའོ། །ནུས་ཀྱང་སྟེ་སྟོབས་ཀྱིས་ཐུབ་ཀྱང་ངོ་། །ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་པ་ནི་ཚིག་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་མི་དགའ་བའི་ཚུལ་སྟོན་པར་མི་ནུས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་ཀྱང་སྐྱེ་བོ་མིག་རྒྱང་རིང་པོ་སྟེ་ཕྱིས་ཀྱི་སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན་ལ་རྟོག་པ་དག་ནུས་ཀྱང་ཕྱིར་གནོད་པ་མི་བྱེད་དེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་གནོད་བྱེད་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མིག་རྒྱང་རིང་པོ་དག །ནུས་ཀྱང་ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་དེ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྒྱལ་པོ་ (king), གནོད་བྱེད་ (harm), སྐྱེ་བོ་ (people), མིག་རྒྱང་རིང་པོ་ (far-sighted)\n\nGrammatical notes:\n- དཔེར་ན་ introduces an analogy\n- ཀྱང་ (although) used twice for contrast\n- ནུས་ཀྱང་ (even though able)\n\n\nFor example, although some of the king's men\nHarm many people,\nFar-sighted people,\nEven though able, do not retaliate.\n\nTechnical note: This verse uses an analogy to illustrate a point about non-retaliation, likely in the context of Buddhist ethics.", "translation": "For example, although some of the king's men\nHarm many people,\nFar-sighted people,\nEven though able, do not retaliate." @@ -45940,9 +46127,9 @@ "translation": "For example, even though some of the king's men\nMay harm many people,\nThose with far-reaching vision\nThough capable, do not retaliate." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་གནོད་བྱེད་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མིག་རྒྱང་རིང་པོ་དག །ནུས་ཀྱང་ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་དེ། །\n\nCommentary 1: མ་འོངས་པས་འཇིགས་པའི་སྒོ་ནས་ཀྱང་གཞན་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་འཚེ་བར་བྱེད་པའོ། །མིག་རྒྱང་རིང་བ་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་ལ་བལྟ་བའོ། །ནུས་ཀྱང་སྟེ་སྟོབས་ཀྱིས་ཐུབ་ཀྱང་ངོ་། །ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་པ་ནི་ཚིག་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་མི་དགའ་བའི་ཚུལ་སྟོན་པར་མི་ནུས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་ཀྱང་སྐྱེ་བོ་མིག་རྒྱང་རིང་པོ་སྟེ་ཕྱིས་ཀྱི་སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན་ལ་རྟོག་པ་དག་ནུས་ཀྱང་ཕྱིར་གནོད་པ་མི་བྱེད་དེ།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\nFor example, even though some of the king's men harm many people, those with far-sighted vision, although capable, do not retaliate with harm. They refrain from showing even verbal displeasure, being unable to do so due to their consideration of future consequences and virtues.", - "translation": "For example, even though some of the king's men harm many people, those with far-sighted vision, although capable, do not retaliate with harm. They refrain from showing even verbal displeasure, being unable to do so due to their consideration of future consequences and virtues." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་གནོད་བྱེད་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མིག་རྒྱང་རིང་པོ་དག །ནུས་ཀྱང་ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་དེ། །\n\nCommentary 1: མ་འོངས་པས་འཇིགས་པའི་སྒོ་ནས་ཀྱང་གཞན་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་འཚེ་བར་བྱེད་པའོ། །མིག་རྒྱང་རིང་བ་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་ལ་བལྟ་བའོ། །ནུས་ཀྱང་སྟེ་སྟོབས་ཀྱིས་ཐུབ་ཀྱང་ངོ་། །ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་པ་ནི་ཚིག་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་མི་དགའ་བའི་ཚུལ་སྟོན་པར་མི་ནུས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་ཀྱང་སྐྱེ་བོ་མིག་རྒྱང་རིང་པོ་སྟེ་ཕྱིས་ཀྱི་སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན་ལ་རྟོག་པ་དག་ནུས་ཀྱང་ཕྱིར་གནོད་པ་མི་བྱེད་དེ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that we should turn away from harming others out of fear of future consequences. It clarifies that \"those with far-sighted vision\" refers to those who look to the future, and \"not retaliating\" means not even showing displeasure through words.\n\nCommentary 2: This commentary similarly explains the verse, emphasizing that \"those with far-sighted vision\" are people who consider future faults and virtues.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries interpret the verse as an instruction to avoid retaliating against harm, even when one has the power to do so. They emphasize the importance of considering long-term consequences and future implications of one's actions.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nFor example, even if some of the king's men harm many people,\nThose with far-sighted vision, though capable,\nDo not retaliate with harm.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on non-retaliation and long-term thinking, while maintaining the structure and imagery of the original verse.", + "translation": "For example, even if some of the king's men harm many people,\nThose with far-sighted vision, though capable,\nDo not retaliate with harm." } }, "glossary": { @@ -45965,7 +46152,7 @@ "ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་": "Do not retaliate" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་གནོད་བྱེད་ཀྱང་།": { "དཔེར་ན་": "For example", "རྒྱལ་པོའི་": "king's", @@ -46022,7 +46209,6 @@ "གནོད་བྱེད་": "harm" }, "།སྐྱེ་བོ་མིག་རྒྱང་རིང་པོ་དག །ནུས་ཀྱང་ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་དེ།": { - "སྐྱེ་བོ་": "people", "མིག་རྒྱང་རིང་པོ་": "far-sighted vision", "ནུས་": "capable", "གནོད་": "harm" @@ -46036,7 +46222,7 @@ "commentary_1": "ཉམ་ཆུང་བ་ནི་ནུས་པ་དང་བྲལ་བའོ། །ཁྱད་དུ་མི་གསོད་པ་ནི་སྔན་ཆན་མི་བྱ་བའོ། །", "commentary_2": "འདི་ལྟར་དེ་གཅིག་པུ་དཔུང་མེད་པ་བཞིན་མ་ཡིན་གྱི་རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེའི་དཔུང་ཡིན་པར་ཤེས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ་འགའ་ཡང་ཁྱད་དུ་གསད་པར་མི་བྱ་སྟེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ལྟར་དེ་གཅིག་མ་ཡིན་གྱི། །རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེ་ཡི་མཐུ། །དེ་བཞིན་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ། །འགའ་ཡང་ཁྱད་དུ་གསད་མི་བྱ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྒྱལ་པོ་ (king), མཐུ་སྟོབས་ (power/strength), གནོད་བྱེད་ (harmful being), ཉམ་ཆུང་ (weak/feeble), གསད་ (kill/slay)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་གཅིག་མ་ཡིན་གྱི། - \"it is not only this one\"\n- ཁྱད་དུ་གསད་མི་བྱ། - negative imperative construction\n\n\nThus, it is not only this one;\nIt is the power of the king's strength.\nLikewise, even a weak harmful being\nShould never be killed with contempt.\n\n\nThis verse appears to be cautioning against underestimating or mistreating others, even those who seem weak or insignificant, as they may have unseen power or connections. The comparison to a king's strength suggests that apparent weakness can be deceptive.", "translation": "Thus, it is not only this one;\nIt is the power of the king's strength.\nLikewise, even a weak harmful being\nShould never be killed with contempt." @@ -46052,9 +46238,9 @@ "translation": "Thus, this is not just one thing;\nIt is the power of the king's might.\nLikewise, even a weak enemy\nShould never be underestimated or killed lightly." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདི་ལྟར་དེ་གཅིག་མ་ཡིན་གྱི། །རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེ་ཡི་མཐུ། །དེ་བཞིན་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ། །འགའ་ཡང་ཁྱད་དུ་གསད་མི་བྱ། །\n\nCommentary 1: ཉམ་ཆུང་བ་ནི་ནུས་པ་དང་བྲལ་བའོ། །ཁྱད་དུ་མི་གསོད་པ་ནི་སྔན་ཆན་མི་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: འདི་ལྟར་དེ་གཅིག་པུ་དཔུང་མེད་པ་བཞིན་མ་ཡིན་གྱི་རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེའི་དཔུང་ཡིན་པར་ཤེས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ་འགའ་ཡང་ཁྱད་དུ་གསད་པར་མི་བྱ་སྟེ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nThus, this one is not alone;\nThe king's power is their strength.\nLikewise, even a weak enemy\nShould never be underestimated or killed carelessly.\n", - "translation": "Thus, this one is not alone;\nThe king's power is their strength.\nLikewise, even a weak enemy\nShould never be underestimated or killed carelessly." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདི་ལྟར་དེ་གཅིག་མ་ཡིན་གྱི། །རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེ་ཡི་མཐུ། །དེ་བཞིན་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ། །འགའ་ཡང་ཁྱད་དུ་གསད་མི་བྱ། །\n\nCommentary 1: ཉམ་ཆུང་བ་ནི་ནུས་པ་དང་བྲལ་བའོ། །ཁྱད་དུ་མི་གསོད་པ་ནི་སྔན་ཆན་མི་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: འདི་ལྟར་དེ་གཅིག་པུ་དཔུང་མེད་པ་བཞིན་མ་ཡིན་གྱི་རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེའི་དཔུང་ཡིན་པར་ཤེས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ་འགའ་ཡང་ཁྱད་དུ་གསད་པར་མི་བྱ་སྟེ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"ཉམ་ཆུང་བ\" means \"powerless\" or \"weak,\" and \"ཁྱད་དུ་མི་གསོད་པ\" means \"not to disregard\" or \"not to underestimate.\"\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that the person in question is not alone without support, but has the power of the king as their backing. Similarly, even a weak enemy should not be disregarded or underestimated.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that even seemingly weak or powerless individuals should not be underestimated or disregarded, as they may have powerful backing (like the king's power). This applies to potential enemies or threats as well.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning of the commentaries:\n\nThus, this person is not alone;\nThe king's power is their strength.\nLikewise, even a weak adversary\nShould never be underestimated.", + "translation": "Thus, this person is not alone;\nThe king's power is their strength.\nLikewise, even a weak adversary\nShould never be underestimated." } }, "glossary": { @@ -46074,7 +46260,7 @@ "ཁྱད་དུ་གསད་": "look down upon" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདི་ལྟར་དེ་གཅིག་མ་ཡིན་གྱི། །": { "འདི་ལྟར་": "Thus" }, @@ -46131,7 +46317,6 @@ }, "04_commentary_assisted": { "འདི་ལྟར་དེ་གཅིག་མ་ཡིན་གྱི། །": { - "འདི་ལྟར་": "Thus", "གཅིག་": "alone" }, "རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེ་ཡི་མཐུ། །": { @@ -46140,12 +46325,11 @@ "མཐུ་": "strength" }, "དེ་བཞིན་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ། །": { - "གནོད་བྱེད་": "enemy", + "གནོད་བྱེད་": "adversary", "ཉམ་ཆུང་": "weak" }, "འགའ་ཡང་ཁྱད་དུ་གསད་མི་བྱ། །": { - "ཁྱད་དུ་གསད་": "underestimated", - "གསད་": "killed" + "གསད་": "underestimated" } } } @@ -46156,7 +46340,7 @@ "commentary_1": "ཐུགས་རྗེ་དང་ལྡན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའོ། །རྒྱལ་པོ་གཏུམ་པོ་ལ་སོགས་པས་ལྷག་པར་ཆད་པའི་ལས་དང་རྗེས་སུ་གནང་བ་ཐོབ་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་དམངས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །སེམས་ཅན་མཉེས་པར་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་མགུ་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་མཉེས་པར་བྱ་བ་འདི་ཉིད་འདི་དག་འབྱུང་བའི་གནས་སོ། །", "commentary_2": "འདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེའི་དཔུང་སྟེ་གནོད་ལན་བྱེད་པ་དང་མི་དགྱེས་པར་འགྱུར་བས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་པོ་གཏུམ་པོ་ཉེས་པ་ཆུང་ངུ་ཙམ་བྱས་པ་ལ་ཡང་གནོད་པ་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་དེ་མགུ་བར་བྱ་བ་ལྟར་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་མགུ་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེ་ཡི་དཔུང་། །དེ་ལྟར་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་གཏུམ་བཞིན། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་མགུ་བར་བྱ། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nདམྱལ་བ་ (hell), སྲུང་མ་ (guardian), ཐུགས་རྗེ་ (compassion), དཔུང་ (army/force), དམངས་ (common people), རྒྱལ་ (king), གཏུམ་ (fierce), སེམས་ཅན་ (sentient beings), མགུ་བ་ (please/satisfy)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་ (\"in that way\") used twice for comparison\n- བཞིན་ (\"like\") used for simile\n- བྱ་ at the end indicates a future/imperative\n\n\nIn this way, the guardians of hell\nAnd the compassionate ones are their forces.\nJust as the common people [please] a fierce king,\nOne should please all sentient beings.\n\n\nNote: This verse seems to be drawing a parallel between how people act towards powerful figures (like hell guardians or fierce kings) and how one should treat all sentient beings with similar care and respect.", "translation": "In this way, the guardians of hell\nAnd the compassionate ones are their forces.\nJust as the common people [please] a fierce king,\nOne should please all sentient beings." @@ -46172,9 +46356,9 @@ "translation": "Thus, the guardians of hell and\nThose endowed with compassion are their army.\nJust as commoners please a fierce king,\nSo should all sentient beings be satisfied." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེ་ཡི་དཔུང་། །དེ་ལྟར་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་གཏུམ་བཞིན། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་མགུ་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ཐུགས་རྗེ་དང་ལྡན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའོ། །རྒྱལ་པོ་གཏུམ་པོ་ལ་སོགས་པས་ལྷག་པར་ཆད་པའི་ལས་དང་རྗེས་སུ་གནང་བ་ཐོབ་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་དམངས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །སེམས་ཅན་མཉེས་པར་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་མགུ་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་མཉེས་པར་བྱ་བ་འདི་ཉིད་འདི་དག་འབྱུང་བའི་གནས་སོ། །\n\nCommentary 2: འདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེའི་དཔུང་སྟེ་གནོད་ལན་བྱེད་པ་དང་མི་དགྱེས་པར་འགྱུར་བས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་པོ་གཏུམ་པོ་ཉེས་པ་ཆུང་ངུ་ཙམ་བྱས་པ་ལ་ཡང་གནོད་པ་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་དེ་མགུ་བར་བྱ་བ་ལྟར་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་མགུ་བར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIn this way, the guardians of hell and those endowed with compassion are their forces.\nThus, just as commoners must please a fierce king,\nSo must all sentient beings be satisfied.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, drawing on the commentaries to clarify that:\n1. The \"guardians of hell\" and \"those endowed with compassion\" (referring to Buddhas and other enlightened beings) are forces to be reckoned with.\n2. The analogy is made to commoners needing to please a fierce king to avoid harsh punishments.\n3. The main point is that all sentient beings should be satisfied or pleased, just as one would try to please a powerful and potentially dangerous ruler.", - "translation": "In this way, the guardians of hell and those endowed with compassion are their forces.\nThus, just as commoners must please a fierce king,\nSo must all sentient beings be satisfied." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེ་ཡི་དཔུང་། །དེ་ལྟར་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་གཏུམ་བཞིན། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་མགུ་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ཐུགས་རྗེ་དང་ལྡན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའོ། །རྒྱལ་པོ་གཏུམ་པོ་ལ་སོགས་པས་ལྷག་པར་ཆད་པའི་ལས་དང་རྗེས་སུ་གནང་བ་ཐོབ་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་དམངས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །སེམས་ཅན་མཉེས་པར་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་མགུ་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་མཉེས་པར་བྱ་བ་འདི་ཉིད་འདི་དག་འབྱུང་བའི་གནས་སོ། །\n\nCommentary 2: འདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེའི་དཔུང་སྟེ་གནོད་ལན་བྱེད་པ་དང་མི་དགྱེས་པར་འགྱུར་བས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་པོ་གཏུམ་པོ་ཉེས་པ་ཆུང་ངུ་ཙམ་བྱས་པ་ལ་ཡང་གནོད་པ་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་དེ་མགུ་བར་བྱ་བ་ལྟར་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་མགུ་བར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"those with compassion\" refers to Buddhas and others. It mentions that cruel kings and others have the power to punish or grant permission. It emphasizes the importance of pleasing sentient beings and the fruits that come from doing so.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that the guardians of hell and those with compassion are like an army, capable of retaliating or becoming displeased. It compares this to how commoners must please a cruel king who inflicts great harm even for small offenses. Similarly, one should please all sentient beings.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of pleasing sentient beings. They compare this to how subjects must please a cruel king to avoid punishment. The first commentary relates this to Buddhas and compassionate beings, while the second includes hell guardians as potential sources of harm if displeased. Both stress the potential consequences of not pleasing these beings.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThus, the guardians of hell and those endowed with compassion are like an army.\nJust as commoners must please a cruel king,\nSo must one strive to please all sentient beings.", + "translation": "Thus, the guardians of hell and those endowed with compassion are like an army.\nJust as commoners must please a cruel king,\nSo must one strive to please all sentient beings." } }, "glossary": { @@ -46192,7 +46376,7 @@ "མགུ་བར་བྱ་": "propitiate" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེ་ཡི་དཔུང་། །": { "དམྱལ་བ་": "hell", "སྲུང་མ་": "guardians", @@ -46240,13 +46424,14 @@ "དམྱལ་བ་": "hell", "སྲུང་མ་": "guardians", "ཐུགས་རྗེ་": "compassion", - "དཔུང་": "forces" + "དཔུང་": "army" }, "དེ་ལྟར་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་གཏུམ་བཞིན། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་མགུ་བར་བྱ། །": { "དམངས་": "commoners", - "རྒྱལ་གཏུམ་": "fierce king", + "རྒྱལ་": "king", + "གཏུམ་": "cruel", "སེམས་ཅན་": "sentient beings", - "མགུ་བར་བྱ་": "be satisfied" + "མགུ་བར་བྱ་": "please" } } } @@ -46257,7 +46442,7 @@ "commentary_1": "དཔལ་ཆེ་བ་ནི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །སྐྱིད་པ་ནི་སེམས་སྐྱིད་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སེམས་ཅན་མགུ་བར་བྱས་པ་ཡིས་མ་འོངས་པ་ན་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་པ་ལྟ་ཞོག་གི ཚེ་འདི་ཉིད་ལའང་དཔལ་འབྱོར་ཆེ་བ་དང་སྙན་པར་གྲགས་པ་དང་སྐྱིད་པར་འགྱུར་བ་ཅིས་མ་མཐོང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་མགུ་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །མ་འོངས་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་ལྟ་ཞོག །ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་དཔལ་ཆེན་དང་། །གྲགས་དང་སྐྱེད་འགྱུར་ཅིས་མ་མཐོང་། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), མགུ་ (please/satisfy), སངས་རྒྱས་ (Buddha), འགྲུབ་ (accomplish/achieve), དཔལ་ (glory/splendor), གྲགས་ (fame), སྐྱེད་ (generate/produce)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་བྱུང་བ་ཡི་ indicates \"arising from\" or \"resulting from\"\n- མ་འོངས་ refers to the future\n- ལྟ་ཞོག་ is an idiomatic expression meaning \"let alone\" or \"not to mention\"\n- ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ means \"in this very life\"\n- ཅིས་མ་མཐོང་ is a rhetorical question structure implying \"why not see?\"\n\n\nFrom pleasing sentient beings,\nLet alone accomplishing future Buddhahood,\nWhy not see that in this very life\nGreat splendor, fame, and prosperity will be generated?\n\n\nNote: This verse emphasizes the immediate and long-term benefits of pleasing or satisfying sentient beings, suggesting that such actions lead not only to eventual Buddhahood but also to more immediate positive results in one's current life.", "translation": "From pleasing sentient beings,\nLet alone accomplishing future Buddhahood,\nWhy not see that in this very life\nGreat splendor, fame, and prosperity will be generated?" @@ -46273,9 +46458,9 @@ "translation": "Not to mention achieving future buddhahood\nThat arises from pleasing sentient beings,\nWhy do we not see in this very life\nGreat glory, fame, and prosperity arise?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཅན་མགུ་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །མ་འོངས་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་ལྟ་ཞོག །ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་དཔལ་ཆེན་དང་། །གྲགས་དང་སྐྱེད་འགྱུར་ཅིས་མ་མཐོང་། །\n\nCommentary 1: དཔལ་ཆེ་བ་ནི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །སྐྱིད་པ་ནི་སེམས་སྐྱིད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། སེམས་ཅན་མགུ་བར་བྱས་པ་ཡིས་མ་འོངས་པ་ན་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་པ་ལྟ་ཞོག་གི ཚེ་འདི་ཉིད་ལའང་དཔལ་འབྱོར་ཆེ་བ་དང་སྙན་པར་གྲགས་པ་དང་སྐྱིད་པར་འགྱུར་བ་ཅིས་མ་མཐོང་།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nNot to mention attaining future Buddhahood,\nWhich arises from pleasing sentient beings,\nWhy do we not see even in this very life\nGreat prosperity, fame, and happiness?\n", - "translation": "Not to mention attaining future Buddhahood,\nWhich arises from pleasing sentient beings,\nWhy do we not see even in this very life\nGreat prosperity, fame, and happiness?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཅན་མགུ་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །མ་འོངས་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་ལྟ་ཞོག །ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་དཔལ་ཆེན་དང་། །གྲགས་དང་སྐྱེད་འགྱུར་ཅིས་མ་མཐོང་། །\n\nCommentary 1: དཔལ་ཆེ་བ་ནི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །སྐྱིད་པ་ནི་སེམས་སྐྱིད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། སེམས་ཅན་མགུ་བར་བྱས་པ་ཡིས་མ་འོངས་པ་ན་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་པ་ལྟ་ཞོག་གི ཚེ་འདི་ཉིད་ལའང་དཔལ་འབྱོར་ཆེ་བ་དང་སྙན་པར་གྲགས་པ་དང་སྐྱིད་པར་འགྱུར་བ་ཅིས་མ་མཐོང་།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"Great glory refers to abundance/perfection. Happiness refers to mental well-being.\"\n\nCommentary 2:\n\"By pleasing sentient beings, not only will one achieve Buddhahood in the future, but even in this very life, why wouldn't one see great prosperity, fame, and happiness?\"\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize that pleasing sentient beings leads to both immediate and long-term benefits. In this life, it results in prosperity, fame, and mental well-being. Ultimately, it leads to the achievement of Buddhahood.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nBy pleasing sentient beings,\nNot only will future Buddhahood be achieved,\nBut even in this very life, why wouldn't one see\nGreat prosperity, fame, and happiness?", + "translation": "By pleasing sentient beings,\nNot only will future Buddhahood be achieved,\nBut even in this very life, why wouldn't one see\nGreat prosperity, fame, and happiness?" } }, "glossary": { @@ -46297,7 +46482,7 @@ "སྐྱེད་": "joy" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སེམས་ཅན་མགུ་ལས་བྱུང་བ་ཡི།": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "མགུ་": "pleasing" @@ -46357,21 +46542,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "སེམས་ཅན་མགུ་ལས་བྱུང་བ་ཡི།": { + "སེམས་ཅན་མགུ་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", - "མགུ་": "pleasing", - "བྱུང་བ་": "arises" + "མགུ་": "pleasing" }, - "།མ་འོངས་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་ལྟ་ཞོག །": { + "མ་འོངས་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་ལྟ་ཞོག །": { "མ་འོངས་": "future", "སངས་རྒྱས་": "Buddhahood", - "འགྲུབ་": "attaining" + "འགྲུབ་": "achieved" }, - "ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་དཔལ་ཆེན་དང་།": { + "ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་དཔལ་ཆེན་དང་། །": { "ཚེ་འདི་ཉིད་": "this very life", "དཔལ་ཆེན་": "great prosperity" }, - "།གྲགས་དང་སྐྱེད་འགྱུར་ཅིས་མ་མཐོང་།": { + "གྲགས་དང་སྐྱེད་འགྱུར་ཅིས་མ་མཐོང་། །": { "གྲགས་": "fame", "སྐྱེད་འགྱུར་": "happiness", "མཐོང་": "see" @@ -46385,7 +46569,7 @@ "commentary_1": "འཁོར་ཚེ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་སྐྱེ་བ་གཞན་དང་གཞན་དུ་ཡང་དཔལ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ། །", "commentary_2": "འདིར་མ་ཟད་ཀྱི་འཁོར་བར་གནས་པའི་ཚེ་ན་སྐྱེ་བ་གཞན་དུའང་བཟོད་པས་གཟུགས་མཛེས་པ་སོགས་དང་ནད་མེད་པ་དང་གྲགས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིས་ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་དུ་འཚོ་བ་དང་། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་བདེ་རྒྱས་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །གནོད་བྱེད་ཐོག་མེད་དུས་ཀྱི་དྲིན་ཅན་ལ། །སྡུག་བསྔལ་དང་ལེན་བདེ་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུ། །བརྟགས་ན་ཁྲོ་བྱ་ཁྲོ་བྱེད་མ་གྲུབ་ཀྱི། །ཁྲོ་བས་རང་རྒྱུད་མ་སྲེགས་ཤེས་ལྡན་རྣམས། །ལེའུ་དྲུག་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཁོར་ཚེ་བཟོད་པས་མཛེས་སོགས་དང་། །ནད་མེད་པ་དང་གྲགས་པ་ཡིས། །ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་འཚོ་བ་དང་། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་བདེ་རྒྱས་ཐོབ། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nའཁོར་ཚེ་ (while in samsara), བཟོད་པ (patience), མཛེས (beauty), ནད་མེད་པ (free from illness), གྲགས་པ (fame), ཡུན་རིང་འཚོ་བ (long life), འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ (chakravartin/universal monarch)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case (ཡིས) to indicate means\n- སོགས་དང་ indicating \"and so forth\"\n- ཤིན་ཏུ intensifying \"very\"\n\n\nWhile in samsara, through patience one is beautiful and so forth,\nAnd through being free from illness and fame,\nOne attains very long life,\nAnd obtains the expanding bliss of a universal monarch.\n\n\nTechnical note: This verse describes the benefits of patience (བཟོད་པ) in both this life and future lives, culminating in rebirth as a chakravartin (འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ), a wheel-turning monarch in Buddhist cosmology.", "translation": "While in samsara, through patience one is beautiful and so forth,\nAnd through being free from illness and fame,\nOne attains very long life,\nAnd obtains the expanding bliss of a universal monarch." @@ -46401,9 +46585,9 @@ "translation": "When surrounded by others, one is beautified by patience and so forth.\nThrough good health and renown,\nOne attains extremely long life,\nAnd obtains the expanding bliss of a universal monarch." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའཁོར་ཚེ་བཟོད་པས་མཛེས་སོགས་དང་། །ནད་མེད་པ་དང་གྲགས་པ་ཡིས། །ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་འཚོ་བ་དང་། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་བདེ་རྒྱས་ཐོབ། །\n\nCommentary 1: འཁོར་ཚེ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་སྐྱེ་བ་གཞན་དང་གཞན་དུ་ཡང་དཔལ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: འདིར་མ་ཟད་ཀྱི་འཁོར་བར་གནས་པའི་ཚེ་ན་སྐྱེ་བ་གཞན་དུའང་བཟོད་པས་གཟུགས་མཛེས་པ་སོགས་དང་ནད་མེད་པ་དང་གྲགས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིས་ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་དུ་འཚོ་བ་དང་། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་བདེ་རྒྱས་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །གནོད་བྱེད་ཐོག་མེད་དུས་ཀྱི་དྲིན་ཅན་ལ། །སྡུག་བསྔལ་དང་ལེན་བདེ་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུ། །བརྟགས་ན་ཁྲོ་བྱ་ཁྲོ་བྱེད་མ་གྲུབ་ཀྱི། །ཁྲོ་བས་རང་རྒྱུད་མ་སྲེགས་ཤེས་ལྡན་རྣམས། །ལེའུ་དྲུག་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan input text based on the provided commentaries:\n\n\nWhile in cyclic existence, through patience one attains beauty and other qualities,\nAs well as good health and fame.\nOne lives for an extremely long time,\nAnd obtains the expansive happiness of a universal monarch.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points that:\n- The benefits described apply while one is still in samsara (cyclic existence)\n- Patience leads to positive results like physical beauty, good health, and renown\n- It results in an exceptionally long lifespan \n- One can attain the great happiness and power of a chakravartin (universal monarch)\n\nThe commentaries helped clarify that these benefits extend across multiple lifetimes in samsara, not just the current life. They also provided additional context about the specific qualities and attainments mentioned.", - "translation": "While in cyclic existence, through patience one attains beauty and other qualities,\nAs well as good health and fame.\nOne lives for an extremely long time,\nAnd obtains the expansive happiness of a universal monarch." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འཁོར་ཚེ་བཟོད་པས་མཛེས་སོགས་དང་། །ནད་མེད་པ་དང་གྲགས་པ་ཡིས། །ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་འཚོ་བ་དང་། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་བདེ་རྒྱས་ཐོབ། །\n\nCommentary 1: འཁོར་ཚེ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་སྐྱེ་བ་གཞན་དང་གཞན་དུ་ཡང་དཔལ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: འདིར་མ་ཟད་ཀྱི་འཁོར་བར་གནས་པའི་ཚེ་ན་སྐྱེ་བ་གཞན་དུའང་བཟོད་པས་གཟུགས་མཛེས་པ་སོགས་དང་ནད་མེད་པ་དང་གྲགས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིས་ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་དུ་འཚོ་བ་དང་། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་བདེ་རྒྱས་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །གནོད་བྱེད་ཐོག་མེད་དུས་ཀྱི་དྲིན་ཅན་ལ། །སྡུག་བསྔལ་དང་ལེན་བདེ་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུ། །བརྟགས་ན་ཁྲོ་བྱ་ཁྲོ་བྱེད་མ་གྲུབ་ཀྱི། །ཁྲོ་བས་རང་རྒྱུད་མ་སྲེགས་ཤེས་ལྡན་རྣམས། །ལེའུ་དྲུག་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This explains that in future lives, one will obtain splendor and other positive qualities.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates that not only in this life but also in future lives in samsara, through patience one will obtain beauty, good health, fame, longevity, and the happiness of a universal monarch. It emphasizes the importance of patience and not getting angry, as anger harms oneself.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the benefits of patience in future lives. They highlight that practicing patience leads to positive outcomes such as beauty, good health, fame, long life, and great happiness in future rebirths within samsara.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning of the commentaries:\n\nWhile cycling through rebirths, through patience one becomes beautiful and so forth,\nFree from illness and renowned,\nLiving for an extremely long time,\nAnd attaining the expansive bliss of a universal monarch.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the future benefits of practicing patience across multiple lifetimes in samsara, including physical beauty, good health, fame, longevity, and the great happiness associated with being a universal monarch.", + "translation": "While cycling through rebirths, through patience one becomes beautiful and so forth,\nFree from illness and renowned,\nLiving for an extremely long time,\nAnd attaining the expansive bliss of a universal monarch." } }, "glossary": { @@ -46425,7 +46609,7 @@ "བདེ་": "pleasures" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འཁོར་ཚེ་བཟོད་པས་མཛེས་སོགས་དང་། །": { "འཁོར་": "samsara", "བཟོད་པ": "patience", @@ -46486,23 +46670,23 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "འཁོར་ཚེ་བཟོད་པས་མཛེས་སོགས་དང་། །": { - "འཁོར་": "cyclic existence", + "འཁོར་ཚེ་བཟོད་པས་མཛེས་སོགས་དང་།": { + "འཁོར་": "cycling through", "བཟོད་པ": "patience", - "མཛེས་": "beauty" + "མཛེས་": "beautiful" }, - "ནད་མེད་པ་དང་གྲགས་པ་ཡིས། །": { - "ནད་མེད་པ": "good health", - "གྲགས་པ": "fame" + "།ནད་མེད་པ་དང་གྲགས་པ་ཡིས།": { + "ནད་མེད་པ་": "free from illness", + "གྲགས་པ་": "renowned" }, - "ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་འཚོ་བ་དང་། །": { + "།ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་འཚོ་བ་དང་།": { "ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་": "extremely long time", - "འཚོ་བ": "lives" + "འཚོ་བ་": "living" }, - "འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་བདེ་རྒྱས་ཐོབ། །": { + "།འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་བདེ་རྒྱས་ཐོབ།": { "འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ": "universal monarch", - "བདེ་རྒྱས་": "expansive happiness", - "ཐོབ": "obtains" + "བདེ་རྒྱས་": "expansive bliss", + "ཐོབ་": "attaining" } } } @@ -46513,7 +46697,7 @@ "commentary_1": "དེ་ལྟར་བཟོད་པ་བསྟན་ནས། བརྩོན་འགྲུས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འདི་ལ་བཟོད་པ་ཡོད་པས་ན་བཟོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །", "commentary_2": "བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ལེའུ་ལ་གཉིས་ཏེ། མཚམས་སྦྱར་བའི་སྒོ་ནས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ་པར་གདམས་པ་དང་། བརྩམ་བྱ་བརྩོན་འགྲུས་ཉིད་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་བཟོད་པ་དང་ལྡན་པས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པ་ལ་བྱང་ཆུབ་གནས་ཏེ་འབྱུང་གི བརྩོན་འགྲུས་མེད་པར་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྒྱུ་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་མི་འབྱུང་སྟེ། དཔེར་ན་རླུང་མེད་ན་གཡོ་བ་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་བཟོད་པས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ། །འདི་ལྟར་བརྩོན་ལ་བྱང་ཆུབ་གནས། །རླུང་མེད་གཡོ་བ་མེད་པ་བཞིན། །བསོད་ནམས་བརྩོན་འགྲུས་མེད་མི་འབྱུང་། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབཟོད་པ (patience), བརྩོན་འགྲུས (diligence/effort), བྱང་ཆུབ (enlightenment), རླུང་ (wind), བསོད་ནམས (merit)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དེ་ལྟར and འདི་ལྟར to connect ideas\n- Simile structure with བཞིན\n- Negation with མེད and མི་\n\n\nThus, with patience, one should initiate diligence.\nIn this way, through diligence, enlightenment abides.\nJust as without wind there is no movement,\nWithout the diligence of merit, [enlightenment] does not arise.\n\n\nTechnical note: བྱང་ཆུབ (enlightenment) is often used as a shortened form of བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ (bodhisattva) in such contexts, but here it likely refers to the state of enlightenment itself.", "translation": "Thus, with patience, one should initiate diligence.\nIn this way, through diligence, enlightenment abides.\nJust as without wind there is no movement,\nWithout the diligence of merit, [enlightenment] does not arise." @@ -46529,9 +46713,9 @@ "translation": "Thus, with patience, one should apply diligence.\nIn this way, enlightenment abides in diligence.\nJust as there is no movement without wind,\nMerit does not arise without diligence." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་བཟོད་པས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ། །འདི་ལྟར་བརྩོན་ལ་བྱང་ཆུབ་གནས། །རླུང་མེད་གཡོ་བ་མེད་པ་བཞིན། །བསོད་ནམས་བརྩོན་འགྲུས་མེད་མི་འབྱུང་། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་བཟོད་པ་བསྟན་ནས། བརྩོན་འགྲུས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འདི་ལ་བཟོད་པ་ཡོད་པས་ན་བཟོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ལེའུ་ལ་གཉིས་ཏེ། མཚམས་སྦྱར་བའི་སྒོ་ནས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ་པར་གདམས་པ་དང་། བརྩམ་བྱ་བརྩོན་འགྲུས་ཉིད་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་བཟོད་པ་དང་ལྡན་པས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པ་ལ་བྱང་ཆུབ་གནས་ཏེ་འབྱུང་གི བརྩོན་འགྲུས་མེད་པར་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྒྱུ་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་མི་འབྱུང་སྟེ། དཔེར་ན་རླུང་མེད་ན་གཡོ་བ་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThus, with patience, one should engage in diligence.\nIn this way, through diligence, enlightenment abides.\nJust as without wind there is no movement,\nWithout the diligence of merit, nothing arises.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, emphasizing the importance of diligence (བརྩོན་འགྲུས་) in the Buddhist path. It shows how patience leads to diligence, which is crucial for enlightenment. The analogy of wind and movement is used to illustrate that without diligent effort in accumulating merit, spiritual progress cannot occur.", - "translation": "Thus, with patience, one should engage in diligence.\nIn this way, through diligence, enlightenment abides.\nJust as without wind there is no movement,\nWithout the diligence of merit, nothing arises." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་བཟོད་པས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ། །འདི་ལྟར་བརྩོན་ལ་བྱང་ཆུབ་གནས། །རླུང་མེད་གཡོ་བ་མེད་པ་བཞིན། །བསོད་ནམས་བརྩོན་འགྲུས་མེད་མི་འབྱུང་། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་བཟོད་པ་བསྟན་ནས། བརྩོན་འགྲུས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འདི་ལ་བཟོད་པ་ཡོད་པས་ན་བཟོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ལེའུ་ལ་གཉིས་ཏེ། མཚམས་སྦྱར་བའི་སྒོ་ནས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ་པར་གདམས་པ་དང་། བརྩམ་བྱ་བརྩོན་འགྲུས་ཉིད་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་བཟོད་པ་དང་ལྡན་པས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པ་ལ་བྱང་ཆུབ་གནས་ཏེ་འབྱུང་གི བརྩོན་འགྲུས་མེད་པར་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྒྱུ་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་མི་འབྱུང་སྟེ། དཔེར་ན་རླུང་མེད་ན་གཡོ་བ་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary introduces the concept of diligence (བརྩོན་འགྲུས) after explaining patience (བཟོད་པ). It suggests that one who possesses patience is called patient.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that the chapter on diligence has two parts: an introduction encouraging the practice of diligence, and an explanation of diligence itself. It states that after developing patience, one should engage in diligence. Enlightenment depends on diligence, and without it, the causes of enlightenment (merit and wisdom) cannot arise, just as there is no movement without wind.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the progression from patience to diligence. They highlight that diligence is crucial for attaining enlightenment and that it's the foundation for accumulating merit and wisdom. The commentaries also use the analogy of wind and movement to illustrate the importance of diligence in spiritual progress.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning of the commentaries:\n\n\nThus, with patience, one should engage in diligence.\nIn this way, enlightenment abides in diligence.\nJust as there is no movement without wind,\nMerit and wisdom do not arise without diligence.\n", + "translation": "Thus, with patience, one should engage in diligence.\nIn this way, enlightenment abides in diligence.\nJust as there is no movement without wind,\nMerit and wisdom do not arise without diligence." } }, "glossary": { @@ -46553,7 +46737,7 @@ "བརྩོན་འགྲུས་": "diligence" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟར་བཟོད་པས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ། །": { "བཟོད་པ": "patience", "བརྩོན་འགྲུས་": "diligence", @@ -46636,7 +46820,7 @@ "commentary_1": "བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ལེ་ལོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལེ་ལོ་ནི་ཕྱི་ཤོལ་ལོ། །ངན་ལ་ཞེན་པ་ནི་རྒོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཞེན་པའོ། །སྒྱིད་ལུག་པ་ནི་ཡི་བསད་པའོ། །བསྡུས་པ་ནི་དེ་དག་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བརྩོན་འགྲུས་ངོས་བཟུང་བ་དང་། དེའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤོང་བ་དང་། གཉེན་པོ་སྤེལ་བའོ། །དང་པོ་ནི། བརྩོན་འགྲུས་དེ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་བ་ལ་སྤྲོ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་ལས་ལས་བྱུང་བའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་སྤང་བྱ་ལེ་ལོ་བཤད་པ་ནི། བརྩོན་འགྲུས་དེའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལེ་ལོའི་དབྱེ་བ་བཤད་པར་བྱས་ན་གསུམ་སྟེ། དགེ་བ་ལ་མི་མཐུན་པ་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་ལེ་ལོ་དང་། བྱ་བ་ངན་པ་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་མ་བསྟན་ལ་ཞེན་པ་དང་། བདག་གིས་དགེ་བ་སྒྲུབ་མི་ནུས་ཞེས་སྒྱིད་ལུག་ནས་བདག་ཉིད་ལ་བརྙས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབརྩོན་གང་དགེ་ལ་སྤྲོ་བའོ། །དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བཤད་བྱ། །ལེ་ལོ་ངན་ལ་ཞེན་པ་དང་། །སྒྱིད་ལུག་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབརྩོན་(Diligence), དགེ་(Virtue), སྤྲོ་བ་(Joy/Enthusiasm), མི་མཐུན་ཕྱོགས་(Opposing factors), ལེ་ལོ་(Laziness), ཞེན་པ་(Attachment), སྒྱིད་ལུག་(Discouragement), བདག་ཉིད་བརྙས་པ་(Self-deprecation)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འོ་ to mark the end of statements\n- ཡི་ genitive particle\n- གང་ as a relative pronoun\n\n\nDiligence is enthusiasm for virtue.\nIts opposing factors shall be explained:\nLaziness, attachment to negative things,\nDiscouragement, and self-deprecation.\n\nTechnical note: This verse defines diligence (བརྩོན་འགྲུས་, vīrya) as one of the six perfections (ཕར་ཕྱིན་, pāramitā) in Mahayana Buddhism, along with its antitheses.", "translation": "Diligence is enthusiasm for virtue.\nIts opposing factors shall be explained:\nLaziness, attachment to negative things,\nDiscouragement, and self-deprecation." @@ -46652,9 +46836,9 @@ "translation": "Diligence is delighting in virtue.\nIts opposing factors shall be explained:\nLaziness, attachment to wrongdoing,\nDiscouragement, and self-contempt." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབརྩོན་གང་དགེ་ལ་སྤྲོ་བའོ། །དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བཤད་བྱ། །ལེ་ལོ་ངན་ལ་ཞེན་པ་དང་། །སྒྱིད་ལུག་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ། །\n\nCommentary 1: བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ལེ་ལོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལེ་ལོ་ནི་ཕྱི་ཤོལ་ལོ། །ངན་ལ་ཞེན་པ་ནི་རྒོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཞེན་པའོ། །སྒྱིད་ལུག་པ་ནི་ཡི་བསད་པའོ། །བསྡུས་པ་ནི་དེ་དག་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བརྩོན་འགྲུས་ངོས་བཟུང་བ་དང་། དེའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤོང་བ་དང་། གཉེན་པོ་སྤེལ་བའོ། །དང་པོ་ནི། བརྩོན་འགྲུས་དེ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་བ་ལ་སྤྲོ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་ལས་ལས་བྱུང་བའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་སྤང་བྱ་ལེ་ལོ་བཤད་པ་ནི། བརྩོན་འགྲུས་དེའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལེ་ལོའི་དབྱེ་བ་བཤད་པར་བྱས་ན་གསུམ་སྟེ། དགེ་བ་ལ་མི་མཐུན་པ་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་ལེ་ལོ་དང་། བྱ་བ་ངན་པ་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་མ་བསྟན་ལ་ཞེན་པ་དང་། བདག་གིས་དགེ་བ་སྒྲུབ་མི་ནུས་ཞེས་སྒྱིད་ལུག་ནས་བདག་ཉིད་ལ་བརྙས་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nDiligence is enthusiasm for virtue. Its opposing factors shall be explained: laziness, attachment to negative things, discouragement, and self-deprecation.\n\n\nThis translation captures the main points:\n1. The definition of diligence as enthusiasm for virtue\n2. The introduction to explaining its opposing factors\n3. The list of four opposing factors: laziness, attachment to negative things, discouragement, and self-deprecation\n\nThe commentaries provide additional context, explaining that laziness refers to procrastination, attachment to negative things includes things like frivolity, discouragement means feeling dejected, and these factors lead to self-deprecation or undervaluing oneself.", - "translation": "Diligence is enthusiasm for virtue. Its opposing factors shall be explained: laziness, attachment to negative things, discouragement, and self-deprecation." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བརྩོན་གང་དགེ་ལ་སྤྲོ་བའོ། །དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བཤད་བྱ། །ལེ་ལོ་ངན་ལ་ཞེན་པ་དང་། །སྒྱིད་ལུག་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ། །\n\nCommentary 1: བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ལེ་ལོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལེ་ལོ་ནི་ཕྱི་ཤོལ་ལོ། །ངན་ལ་ཞེན་པ་ནི་རྒོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཞེན་པའོ། །སྒྱིད་ལུག་པ་ནི་ཡི་བསད་པའོ། །བསྡུས་པ་ནི་དེ་དག་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བརྩོན་འགྲུས་ངོས་བཟུང་བ་དང་། དེའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤོང་བ་དང་། གཉེན་པོ་སྤེལ་བའོ། །དང་པོ་ནི། བརྩོན་འགྲུས་དེ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་བ་ལ་སྤྲོ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་ལས་ལས་བྱུང་བའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་སྤང་བྱ་ལེ་ལོ་བཤད་པ་ནི། བརྩོན་འགྲུས་དེའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལེ་ལོའི་དབྱེ་བ་བཤད་པར་བྱས་ན་གསུམ་སྟེ། དགེ་བ་ལ་མི་མཐུན་པ་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་ལེ་ལོ་དང་། བྱ་བ་ངན་པ་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་མ་བསྟན་ལ་ཞེན་པ་དང་། བདག་གིས་དགེ་བ་སྒྲུབ་མི་ནུས་ཞེས་སྒྱིད་ལུག་ནས་བདག་ཉིད་ལ་བརྙས་པའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This explains the opposites of diligence. Laziness means procrastination. Attachment to bad things refers to being attached to frivolous activities. Discouragement means feeling dejected. In summary, these all lead to self-deprecation.\n\nCommentary 2: This section has three parts: identifying diligence, abandoning its opposites, and increasing its antidotes. Diligence is defined as joyful effort in virtue. The opposites to abandon are threefold: lack of application to virtue, attachment to negative or neutral activities, and discouragement leading to self-deprecation due to thinking one cannot accomplish virtue.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries explain the opposites of diligence (བརྩོན་འགྲུས་) as forms of laziness or obstacles to virtuous effort. These include procrastination, attachment to negative activities, discouragement, and self-deprecation. The second commentary provides more structure and context, defining diligence as joyful effort in virtue before explaining its opposites.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\nDiligence is enthusiasm for virtue. Its opposites should be explained: laziness, attachment to negative things, discouragement, and self-deprecation.\n\nThis translation captures the definition of diligence and lists its opposites as explained in the commentaries, maintaining the structure and meaning of the original text while incorporating the insights from the explanatory materials.", + "translation": "Diligence is enthusiasm for virtue. Its opposites should be explained: laziness, attachment to negative things, discouragement, and self-deprecation." } }, "glossary": { @@ -46675,7 +46859,7 @@ "བདག་ཉིད་བརྙས་པ་": "self-disparagement" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བརྩོན་གང་དགེ་ལ་སྤྲོ་བའོ། །": { "བརྩོན་": "Diligence", "དགེ་": "virtue", @@ -46739,11 +46923,11 @@ "སྤྲོ་བ་": "enthusiasm" }, "།དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བཤད་བྱ།": { - "མི་མཐུན་ཕྱོགས་": "opposing factors" + "མི་མཐུན་ཕྱོགས་": "opposites" }, "།ལེ་ལོ་ངན་ལ་ཞེན་པ་དང་།": { "ལེ་ལོ་": "laziness", - "ངན་": "negative things", + "ངན་": "negative", "ཞེན་པ་": "attachment" }, "།སྒྱིད་ལུག་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ།": { @@ -46759,7 +46943,7 @@ "commentary_1": "ལེ་ལོའི་རྒྱུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མི་རྩོལ་བ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་རྩོལ་བ་ཉིད་བདེ་བ་སྟེ། དེའི་རོ་ཉམས་སུ་ལེན་པའོ། །དེ་ལ་ནི་གཉིད་དང་བློ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ནི་སྙེས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་དེ་སྤོང་ཚུལ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྦྱོར་བ་མེད་པ་དང་། བྱ་བ་ངན་པ་ལ་ཞེན་པ་དང་། སྒྱིད་ལུག་པའི་ལེ་ལོ་སྤོང་བའོ། དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྒྱུ་ངོས་བཟུང་བ་དང་། དེ་སྤོང་བའོ། །དང་པོ་ནི། སྙོམ་ལས་ཏེ་དགེ་བ་ལ་མི་བརྩོན་པར་ཡིད་དལ་དུ་གནས་པའི་བདེ་བའི་རོ་མྱང་བ་སྟེ་དེ་ལ་ཞེན་པ་དང་། གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པའི་སྲེད་པ་ཡིས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་མི་སྐྱོ་བ་ལས་ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའམ། འགྲེལ་ཆེན་ལས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་མི་སྐྱོ་བ་ལས་སྙོམ་ལས་ཀྱི་བདེ་བའི་རོ་མྱང་བ་དང་། དེ་ལས་གཉིད་ལ་སྲེད་པ་འབྱུང་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྙོམ་ལས་བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་། །གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ཡིས། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས། །ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྙོམ་ལས་ (laziness), བདེ་བའི་རོ་ (taste of pleasure), གཉིད་ (sleep), སྲེད་པ་ (craving), འཁོར་བ་ (samsara), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ལེ་ལོ་ (sloth)\n\nGrammatical notes:\n- Instrumental case: བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་ (by tasting the flavor of pleasure)\n- Genitive + ལ་བརྟེན་པ་ construction: གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་ (relying on sleep)\n- Ablative case: སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས་ (from not being weary of suffering)\n\n\nBy tasting the flavor of pleasure from laziness,\nAnd through craving that relies on sleep,\nFrom not being weary of samsara's suffering,\nSloth will arise nearby.\n\nTechnical note: ལེ་ལོ་ (sloth) is one of the five obscurations (སྒྲིབ་པ་ལྔ་) in Buddhist psychology.", "translation": "By tasting the flavor of pleasure from laziness,\nAnd through craving that relies on sleep,\nFrom not being weary of samsara's suffering,\nSloth will arise nearby." @@ -46775,9 +46959,9 @@ "translation": "Through savoring the taste of laziness's pleasure,\nAnd craving that relies on sleep,\nOne does not tire of samsara's suffering.\nThus, idleness will arise nearby." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྙོམ་ལས་བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་། །གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ཡིས། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས། །ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ལེ་ལོའི་རྒྱུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མི་རྩོལ་བ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་རྩོལ་བ་ཉིད་བདེ་བ་སྟེ། དེའི་རོ་ཉམས་སུ་ལེན་པའོ། །དེ་ལ་ནི་གཉིད་དང་བློ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ནི་སྙེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དེ་སྤོང་ཚུལ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྦྱོར་བ་མེད་པ་དང་། བྱ་བ་ངན་པ་ལ་ཞེན་པ་དང་། སྒྱིད་ལུག་པའི་ལེ་ལོ་སྤོང་བའོ། དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྒྱུ་ངོས་བཟུང་བ་དང་། དེ་སྤོང་བའོ། །དང་པོ་ནི། སྙོམ་ལས་ཏེ་དགེ་བ་ལ་མི་བརྩོན་པར་ཡིད་དལ་དུ་གནས་པའི་བདེ་བའི་རོ་མྱང་བ་སྟེ་དེ་ལ་ཞེན་པ་དང་། གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པའི་སྲེད་པ་ཡིས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་མི་སྐྱོ་བ་ལས་ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའམ། འགྲེལ་ཆེན་ལས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་མི་སྐྱོ་བ་ལས་སྙོམ་ལས་ཀྱི་བདེ་བའི་རོ་མྱང་བ་དང་། དེ་ལས་གཉིད་ལ་སྲེད་པ་འབྱུང་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nFrom savoring the taste of idle pleasure,\nAnd craving that relies on sleep,\nNot wearying of samsara's suffering,\nLaziness will arise nearby.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which describes how laziness arises from indulging in the pleasures of idleness, becoming attached to sleep, and failing to grow weary of the sufferings of cyclic existence (samsara). The commentaries provide additional context, explaining that this laziness stems from a lack of effort in virtuous activities and an excessive attachment to comfort and sleep, which prevents one from becoming disenchanted with the cycle of rebirth and its inherent sufferings.", - "translation": "From savoring the taste of idle pleasure,\nAnd craving that relies on sleep,\nNot wearying of samsara's suffering,\nLaziness will arise nearby." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྙོམ་ལས་བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་། །གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ཡིས། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས། །ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ལེ་ལོའི་རྒྱུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མི་རྩོལ་བ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་རྩོལ་བ་ཉིད་བདེ་བ་སྟེ། དེའི་རོ་ཉམས་སུ་ལེན་པའོ། །དེ་ལ་ནི་གཉིད་དང་བློ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ནི་སྙེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དེ་སྤོང་ཚུལ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྦྱོར་བ་མེད་པ་དང་། བྱ་བ་ངན་པ་ལ་ཞེན་པ་དང་། སྒྱིད་ལུག་པའི་ལེ་ལོ་སྤོང་བའོ། དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྒྱུ་ངོས་བཟུང་བ་དང་། དེ་སྤོང་བའོ། །དང་པོ་ནི། སྙོམ་ལས་ཏེ་དགེ་བ་ལ་མི་བརྩོན་པར་ཡིད་དལ་དུ་གནས་པའི་བདེ་བའི་རོ་མྱང་བ་སྟེ་དེ་ལ་ཞེན་པ་དང་། གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པའི་སྲེད་པ་ཡིས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་མི་སྐྱོ་བ་ལས་ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའམ། འགྲེལ་ཆེན་ལས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་མི་སྐྱོ་བ་ལས་སྙོམ་ལས་ཀྱི་བདེ་བའི་རོ་མྱང་བ་དང་། དེ་ལས་གཉིད་ལ་སྲེད་པ་འབྱུང་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that laziness arises from not exerting effort, which is perceived as pleasurable. It also mentions attachment to sleep as a cause of laziness.\n\nCommentary 2: This commentary provides a more detailed explanation. It states that laziness arises from enjoying the pleasure of idleness (not engaging in virtuous activities), being attached to sleep, and not being weary of the sufferings of samsara.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that laziness arises from enjoying idleness and being attached to sleep. The second commentary adds that not being weary of samsara's sufferings is also a cause of laziness.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nFrom savoring the taste of idle pleasure,\nAnd craving that relies on sleep,\nNot wearying of samsara's sufferings,\nLaziness will arise nearby.\n\nThis translation reflects the causes of laziness as described in the commentaries: enjoying idleness, attachment to sleep, and lack of weariness towards samsara's sufferings.", + "translation": "From savoring the taste of idle pleasure,\nAnd craving that relies on sleep,\nNot wearying of samsara's sufferings,\nLaziness will arise nearby." } }, "glossary": { @@ -46801,7 +46985,7 @@ "སྐྱེ་བ་": "arises" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྙོམ་ལས་བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་། །": { "སྙོམ་ལས་": "laziness", "བདེ་བ་": "pleasure", @@ -46881,7 +47065,7 @@ }, "འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས། །": { "འཁོར་བ་": "samsara", - "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings", "མི་སྐྱོ་": "not wearying" }, "ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །": { @@ -46898,7 +47082,7 @@ "commentary_1": "ལེ་ལོ་གཏོང་བའི་ཐབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་རྒྱ་སྟེ་ཉ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །རྒྱ་ནི་འདྲའོ། །དེས་བཤོར་ཏེ་མི་བཟུང་ནས་མི་གཏོང་ངོ་། །སྐྱེ་བ་ཉིད་སྐྱེ་བའི་རྒྱའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བརྩོན་བའི་བསམ་པ་བསྐྱེད་པ་དང་། སྦྱོར་བར་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཚེ་འདི་མི་རྟག་པ་དང་། ཕྱི་མའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ངེས་པ་དང་། མྱུར་དུ་འཆི་བ་བསམས་ནས་བསྐུལ་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཉོན་མོངས་རྒྱ་པས་བཤོར་ཏེ་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྐྱེ་བའི་རྒྱར་ནི་ཆུད་གྱུར་ནས་འཆི་བདག་ཁར་ནི་སོང་གྱུར་པ་ཅི་སྟེ་ད་དུང་མི་ཤེས་སམ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་རྒྱ་བས་བཤོར་ནས་ནི། །སྐྱེ་བའི་རྒྱར་ནི་ཆུད་གྱུར་ནས། །འཆི་བདག་ཁར་ནི་སོང་གྱུར་པ། །ཅི་སྟེ་ད་དུང་མི་ཤེས་སམ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa, afflictions), རྒྱ་ (net), བཤོར་ (caught), སྐྱེ་བ་ (birth), འཆི་བདག་ (Lord of Death)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི་ for emphasis\n- ཆུད་གྱུར་ and སོང་གྱུར་ indicate completed actions\n- Final line is a rhetorical question\n\n\nCaught in the net of afflictions,\nFallen into the net of birth,\nGone into the mouth of the Lord of Death—\nDo you still not understand?\n\nTechnical note: This verse emphasizes the cycle of saṃsāra, highlighting how beings are trapped by afflictions (kleśas), leading to rebirth and ultimately death. The rhetorical question at the end serves as a wake-up call to the urgency of spiritual practice.", "translation": "Caught in the net of afflictions,\nFallen into the net of birth,\nGone into the mouth of the Lord of Death—\nDo you still not understand?" @@ -46914,8 +47098,8 @@ "translation": "Having been ensnared by the net of afflictions,\nAnd fallen into the net of birth,\nYou have entered the mouth of the Lord of Death.\nDo you still not understand this?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཉོན་མོངས་རྒྱ་བས་བཤོར་ནས་ནི། །སྐྱེ་བའི་རྒྱར་ནི་ཆུད་གྱུར་ནས། །འཆི་བདག་ཁར་ནི་སོང་གྱུར་པ། །ཅི་སྟེ་ད་དུང་མི་ཤེས་སམ། །\n\nCommentary 1: ལེ་ལོ་གཏོང་བའི་ཐབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་རྒྱ་སྟེ་ཉ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །རྒྱ་ནི་འདྲའོ། །དེས་བཤོར་ཏེ་མི་བཟུང་ནས་མི་གཏོང་ངོ་། །སྐྱེ་བ་ཉིད་སྐྱེ་བའི་རྒྱའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བརྩོན་བའི་བསམ་པ་བསྐྱེད་པ་དང་། སྦྱོར་བར་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཚེ་འདི་མི་རྟག་པ་དང་། ཕྱི་མའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ངེས་པ་དང་། མྱུར་དུ་འཆི་བ་བསམས་ནས་བསྐུལ་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཉོན་མོངས་རྒྱ་པས་བཤོར་ཏེ་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྐྱེ་བའི་རྒྱར་ནི་ཆུད་གྱུར་ནས་འཆི་བདག་ཁར་ནི་སོང་གྱུར་པ་ཅི་སྟེ་ད་དུང་མི་ཤེས་སམ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nCaught in the net of afflictions,\nTrapped in the snare of rebirth,\nHaving entered the jaws of death,\nHow can you still not understand?\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the Tibetan verse, which uses metaphors of nets and snares to describe how beings are trapped by their afflictions (kleshas) in the cycle of rebirth and death. The commentaries emphasize the urgency of recognizing this predicament and developing diligence to overcome it, highlighting the impermanence of life and the suffering of future rebirths.", + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཉོན་མོངས་རྒྱ་བས་བཤོར་ནས་ནི། །སྐྱེ་བའི་རྒྱར་ནི་ཆུད་གྱུར་ནས། །འཆི་བདག་ཁར་ནི་སོང་གྱུར་པ། །ཅི་སྟེ་ད་དུང་མི་ཤེས་སམ། །\n\nCommentary 1: ལེ་ལོ་གཏོང་བའི་ཐབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་རྒྱ་སྟེ་ཉ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །རྒྱ་ནི་འདྲའོ། །དེས་བཤོར་ཏེ་མི་བཟུང་ནས་མི་གཏོང་ངོ་། །སྐྱེ་བ་ཉིད་སྐྱེ་བའི་རྒྱའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བརྩོན་བའི་བསམ་པ་བསྐྱེད་པ་དང་། སྦྱོར་བར་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཚེ་འདི་མི་རྟག་པ་དང་། ཕྱི་མའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ངེས་པ་དང་། མྱུར་དུ་འཆི་བ་བསམས་ནས་བསྐུལ་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཉོན་མོངས་རྒྱ་པས་བཤོར་ཏེ་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྐྱེ་བའི་རྒྱར་ནི་ཆུད་གྱུར་ནས་འཆི་བདག་ཁར་ནི་སོང་གྱུར་པ་ཅི་སྟེ་ད་དུང་མི་ཤེས་སམ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the verse is about abandoning laziness. It describes afflictions (kleshas) as a net that traps beings, similar to how fish are caught in a net. Once caught, beings are not released and are bound to the cycle of rebirth.\n\nCommentary 2:\nThis commentary outlines the structure of the teaching, focusing on generating diligence and contemplating impermanence. It emphasizes reflecting on the sufferings of future lives and the certainty and swiftness of death. The verse is explained as a reminder that we are caught in the net of afflictions, bound to rebirth, and facing death.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the danger of being caught in the net of afflictions (kleshas) and the cycle of rebirth. They stress the importance of recognizing our predicament - being trapped by our negative emotions and facing inevitable death. The verse serves as a wake-up call to abandon laziness and cultivate diligence in spiritual practice by contemplating impermanence and the certainty of death.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nCaught in the net of afflictions,\nTrapped in the snare of rebirth,\nHaving entered the jaws of death,\nHow can you still not understand?\n\nThis translation conveys the urgency and gravity of our situation as described in the commentaries, emphasizing our entrapment in afflictions and rebirth, and our inevitable confrontation with death, while questioning our lack of awareness about this critical state.", "translation": "Caught in the net of afflictions,\nTrapped in the snare of rebirth,\nHaving entered the jaws of death,\nHow can you still not understand?" } }, @@ -46936,7 +47120,7 @@ "ཤེས་": "understand" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཉོན་མོངས་རྒྱ་བས་བཤོར་ནས་ནི།": { "ཉོན་མོངས་": "afflictions", "རྒྱ་": "net" @@ -46994,12 +47178,12 @@ "རྒྱ་": "net" }, "།སྐྱེ་བའི་རྒྱར་ནི་ཆུད་གྱུར་ནས།": { - "སྐྱེ་བ་": "rebirth", - "རྒྱ་": "snare" + "སྐྱེ་བའི་": "rebirth", + "རྒྱར་": "snare" }, "།འཆི་བདག་ཁར་ནི་སོང་གྱུར་པ།": { "འཆི་བདག་": "death", - "ཁ་": "jaws" + "ཁར་": "jaws" }, "།ཅི་སྟེ་ད་དུང་མི་ཤེས་སམ།": { "མི་ཤེས་": "not understand" @@ -47013,7 +47197,7 @@ "commentary_1": "རང་སྡེ་ནི་རང་དང་རིགས་མཐུན་པའི་སྲིད་པ་རྣམས་སོ། །རང་གི་སྡེ་ཚན་དེ་རྣམས་རིམ་གྱིས་བསད་ཅིང་ཁ་བཏགས་ན་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ། གང་དུ་ཅི་ཞིག་ལྟ་ཞིང་བསྡད་ཅེས་བྱ་བའོ། །གདོལ་པས་ཁྲིད་པའི་མ་ཧེ་བཞིན། །རང་གི་སྡེ་ཚན་གསོད་པ་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་ཡང་ཁྱོད་གཉིད་ལོག་པར་བྱེད་དམ་ཞེས་པའོ། །", "commentary_2": "རང་གི་སྡེ་ཚན་རྣམས་འཆི་བདག་གིས་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ་སྟེ་གྱུར་བཞིན་དུ། འོན་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་ཅིང་དགེ་བ་ལ་མི་སྦྱོར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གདོལ་པས་རིམ་གྱིས་གསོད་པའི་མ་ཧེ་གཉིད་ལོག་པ་ལྟར་བླུན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརང་སྡེ་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་། །ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ། །འོན་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་གང་། །གདོལ་པ་དང་ནི་མ་ཧེ་བཞིན། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརང་སྡེ་ (one's own group/faction), རིམ་གྱིས་ (gradually), གསོད་པ་ (killing), མཐོང་བ་ (to see), གཉིད་ (sleep), བརྟེན་པ་ (to rely on), གདོལ་པ་ (outcast/chandala), མ་ཧེ་ (buffalo)\n\n\nHave you not seen how your own faction\nIs gradually being killed?\nYet [you are] relying on sleep,\nLike an outcast and a buffalo.\n\nNotes:\n- The verse uses rhetorical questions and similes to convey its message.\n- \"གདོལ་པ་\" (outcast) likely refers to a person of low social status, often used in Buddhist texts to denote someone unaware or careless.\n- The comparison to a buffalo implies dullness or lack of awareness.", "translation": "Have you not seen how your own faction\nIs gradually being killed?\nYet [you are] relying on sleep,\nLike an outcast and a buffalo." @@ -47029,9 +47213,9 @@ "translation": "Have you not seen how your own people\nAre gradually being killed?\nYet you rely on sleep,\nLike an outcast or a buffalo." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརང་སྡེ་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་། །ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ། །འོན་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་གང་། །གདོལ་པ་དང་ནི་མ་ཧེ་བཞིན། །\n\nCommentary 1: རང་སྡེ་ནི་རང་དང་རིགས་མཐུན་པའི་སྲིད་པ་རྣམས་སོ། །རང་གི་སྡེ་ཚན་དེ་རྣམས་རིམ་གྱིས་བསད་ཅིང་ཁ་བཏགས་ན་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ། གང་དུ་ཅི་ཞིག་ལྟ་ཞིང་བསྡད་ཅེས་བྱ་བའོ། །གདོལ་པས་ཁྲིད་པའི་མ་ཧེ་བཞིན། །རང་གི་སྡེ་ཚན་གསོད་པ་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་ཡང་ཁྱོད་གཉིད་ལོག་པར་བྱེད་དམ་ཞེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: རང་གི་སྡེ་ཚན་རྣམས་འཆི་བདག་གིས་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ་སྟེ་གྱུར་བཞིན་དུ། འོན་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་ཅིང་དགེ་བ་ལ་མི་སྦྱོར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གདོལ་པས་རིམ་གྱིས་གསོད་པའི་མ་ཧེ་གཉིད་ལོག་པ་ལྟར་བླུན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my English translation:\n\n\nHave you not seen how your own kind are gradually being killed?\nYet you rely on sleep, like a buffalo led by a butcher.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which uses the metaphor of a buffalo being led to slaughter while sleeping to illustrate how people remain unaware or indifferent to the gradual destruction of their own kind (or fellow beings in samsara), instead remaining in a state of spiritual slumber or ignorance.", - "translation": "Have you not seen how your own kind are gradually being killed?\nYet you rely on sleep, like a buffalo led by a butcher." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རང་སྡེ་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་། །ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ། །འོན་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་གང་། །གདོལ་པ་དང་ནི་མ་ཧེ་བཞིན། །\n\nCommentary 1: རང་སྡེ་ནི་རང་དང་རིགས་མཐུན་པའི་སྲིད་པ་རྣམས་སོ། །རང་གི་སྡེ་ཚན་དེ་རྣམས་རིམ་གྱིས་བསད་ཅིང་ཁ་བཏགས་ན་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ། གང་དུ་ཅི་ཞིག་ལྟ་ཞིང་བསྡད་ཅེས་བྱ་བའོ། །གདོལ་པས་ཁྲིད་པའི་མ་ཧེ་བཞིན། །རང་གི་སྡེ་ཚན་གསོད་པ་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་ཡང་ཁྱོད་གཉིད་ལོག་པར་བྱེད་དམ་ཞེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: རང་གི་སྡེ་ཚན་རྣམས་འཆི་བདག་གིས་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ་སྟེ་གྱུར་བཞིན་དུ། འོན་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་ཅིང་དགེ་བ་ལ་མི་སྦྱོར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གདོལ་པས་རིམ་གྱིས་གསོད་པའི་མ་ཧེ་གཉིད་ལོག་པ་ལྟར་བླུན་ནོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This explains that \"rang de\" refers to beings of one's own kind. It questions why one doesn't see their own kind being gradually killed. It compares this to a buffalo being led by a butcher, asking if one is sleeping while seeing their own kind being killed.\n\nCommentary 2: This commentary interprets the text as asking if one doesn't see their own kind being gradually killed by death. It criticizes those who rely on sleep and don't engage in virtue, comparing them to a foolish buffalo sleeping while being gradually killed by a butcher.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries interpret the verse as a criticism of those who ignore the reality of death affecting their own kind. They use the analogy of a buffalo being led to slaughter by a butcher, emphasizing the foolishness of remaining asleep or unaware in the face of impending death.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nHave you not seen your own kind being gradually killed?\nYet you rely on sleep, like a buffalo led by a butcher.\n\nThis translation captures the core message of warning against ignorance of death's reality and the criticism of remaining spiritually asleep, as emphasized in both commentaries.", + "translation": "Have you not seen your own kind being gradually killed?\nYet you rely on sleep, like a buffalo led by a butcher." } }, "glossary": { @@ -47048,7 +47232,7 @@ "མ་ཧེ་": "buffalo" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རང་སྡེ་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་། །ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ།": { "རང་སྡེ་": "faction", "རིམ་གྱིས་": "gradually", @@ -47117,7 +47301,7 @@ "commentary_1": "དགའ་བ་ནི་ཞེན་པའོ། །", "commentary_2": "ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ་འཆི་བདག་གིས་ནི་གསད་བྱར་བལྟས་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་ལ་དགའ་ཞིང་། འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ་སྟེ། སྐྱེས་རབས་ལས། ལམ་རྣམས་ཐམས་ཅད་འཆི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བཀག །དོགས་པ་མེད་པར་རབ་ཏུ་དགའ་ཞིང་སྤྱོད། །འགྲོ་བ་འདི་ལྟ་བུར་ནི་འཁོད་པ་ལ། །སྐྱེ་བོ་འཇིགས་པ་མེད་པ་ངོ་མཚར་ཆེ། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །གཉིས་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། འཆི་བར་ངེས་ཀྱང་འཆིར་ཉེ་བ་ན་དགེ་བ་སྒྲུབ་པས་ཆོག་གོ་སྙམ་ན། བཤེས་སྤྲིང་ལས། ཚེ་འདི་གནོད་མང་རླུང་གིས་བཏབ་པ་ཡི། །ཆུ་ཡི་ཆུ་བུར་བས་ཀྱང་མི་རྟག་ན། །དབུགས་འབྱུང་དབུགས་རྔུབ་གཉིད་ཀྱི་ལོག་པ་ལས། །སད་ཁོམ་གང་ལགས་དེ་ནི་ངོ་མཚར་ཆེ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ། །འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་། །འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ། །\n", "output": "Key terms:\nལམ་(path), བཀག་(blocked), འཆི་བདག་(Lord of Death), བལྟས་(watched), ཟ་(eat), གཉིད་ལོག་(sleep)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་སུ་ indicates completed action\n- བཞིན་དུ་ expresses \"while\" or \"as\"\n- ཇི་ལྟར་...ཇི་ལྟར་ structure for rhetorical questions\n\n\nWith all paths completely blocked,\nWhile the Lord of Death watches,\nHow can you delight in eating?\nHow can you enjoy sleeping like this?\n\nNote: This verse emphasizes the urgency of practice in the face of impermanence and death.", "translation": "With all paths completely blocked,\nWhile the Lord of Death watches,\nHow can you delight in eating?\nHow can you enjoy sleeping like this?" @@ -47133,9 +47317,9 @@ "translation": "With all paths blocked,\nAs the Lord of Death looks on,\nHow can you eat with pleasure?\nHow can you sleep so contentedly?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ། །འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་། །འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ། །\n\nCommentary 1: དགའ་བ་ནི་ཞེན་པའོ། །\n\nCommentary 2: ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ་འཆི་བདག་གིས་ནི་གསད་བྱར་བལྟས་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་ལ་དགའ་ཞིང་། འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ་སྟེ། སྐྱེས་རབས་ལས། ལམ་རྣམས་ཐམས་ཅད་འཆི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བཀག །དོགས་པ་མེད་པར་རབ་ཏུ་དགའ་ཞིང་སྤྱོད། །འགྲོ་བ་འདི་ལྟ་བུར་ནི་འཁོད་པ་ལ། །སྐྱེ་བོ་འཇིགས་པ་མེད་པ་ངོ་མཚར་ཆེ། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །གཉིས་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། འཆི་བར་ངེས་ཀྱང་འཆིར་ཉེ་བ་ན་དགེ་བ་སྒྲུབ་པས་ཆོག་གོ་སྙམ་ན། བཤེས་སྤྲིང་ལས། ཚེ་འདི་གནོད་མང་རླུང་གིས་བཏབ་པ་ཡི། །ཆུ་ཡི་ཆུ་བུར་བས་ཀྱང་མི་རྟག་ན། །དབུགས་འབྱུང་དབུགས་རྔུབ་གཉིད་ཀྱི་ལོག་པ་ལས། །སད་ཁོམ་གང་ལགས་དེ་ནི་ངོ་མཚར་ཆེ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nWith all paths blocked,\nAs the Lord of Death watches,\nHow can you delight in eating,\nAnd how can you enjoy sleeping like this?\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the original verse, which warns against indulging in worldly pleasures like eating and sleeping when death is imminent. The commentaries emphasize that \"delight\" here refers to attachment, and that one should be wary of engaging in such activities carelessly when the paths of escape are cut off and death is watching. The overall message cautions against complacency in the face of impermanence and the inevitability of death.", - "translation": "With all paths blocked,\nAs the Lord of Death watches,\nHow can you delight in eating,\nAnd how can you enjoy sleeping like this?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ། །འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་། །འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ། །\n\nCommentary 1: དགའ་བ་ནི་ཞེན་པའོ། །\n\nCommentary 2: ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ་འཆི་བདག་གིས་ནི་གསད་བྱར་བལྟས་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་ལ་དགའ་ཞིང་། འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ་སྟེ། སྐྱེས་རབས་ལས། ལམ་རྣམས་ཐམས་ཅད་འཆི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བཀག །དོགས་པ་མེད་པར་རབ་ཏུ་དགའ་ཞིང་སྤྱོད། །འགྲོ་བ་འདི་ལྟ་བུར་ནི་འཁོད་པ་ལ། །སྐྱེ་བོ་འཇིགས་པ་མེད་པ་ངོ་མཚར་ཆེ། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །གཉིས་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། འཆི་བར་ངེས་ཀྱང་འཆིར་ཉེ་བ་ན་དགེ་བ་སྒྲུབ་པས་ཆོག་གོ་སྙམ་ན། བཤེས་སྤྲིང་ལས། ཚེ་འདི་གནོད་མང་རླུང་གིས་བཏབ་པ་ཡི། །ཆུ་ཡི་ཆུ་བུར་བས་ཀྱང་མི་རྟག་ན། །དབུགས་འབྱུང་དབུགས་རྔུབ་གཉིད་ཀྱི་ལོག་པ་ལས། །སད་ཁོམ་གང་ལགས་དེ་ནི་ངོ་མཚར་ཆེ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \"དགའ་བ་ནི་ཞེན་པའོ།\" \nTranslation: \"Pleasure is attachment.\"\n\nCommentary 2: This longer commentary expands on the input verse, emphasizing the foolishness of indulging in pleasures like eating and sleeping when death is imminent. It quotes from other Buddhist texts to reinforce this point, highlighting the impermanence of life and the urgency of spiritual practice.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize that the pleasures mentioned in the input text (eating and sleeping) are forms of attachment. They stress the foolishness of indulging in these when death is near and inevitable. The overall message is about the impermanence of life and the need for spiritual urgency.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nWith all paths blocked by the Lord of Death,\nHow can you delight in eating?\nHow can you find pleasure in sleep?\nWhen death watches you so closely.\n\nThis translation attempts to capture the urgency and warning tone of the original text, emphasizing the foolishness of worldly attachments in the face of impending death, as highlighted by the commentaries.", + "translation": "With all paths blocked by the Lord of Death,\nHow can you delight in eating?\nHow can you find pleasure in sleep?\nWhen death watches you so closely." } }, "glossary": { @@ -47159,7 +47343,7 @@ "དགའ་": "like" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ།": { "ལམ་": "paths", "ཀུན་ནས་": "completely", @@ -47215,21 +47399,19 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ།": { + "ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ། །འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ།": { "ལམ་": "paths", - "བཀག་": "blocked" - }, - "།འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ།": { + "བཀག་": "blocked", "འཆི་བདག་": "Lord of Death", "བལྟས་": "watches" }, - "།ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་།": { + "།ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་། །འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ།": { "ཟ་": "eating", - "དགའ་": "delight" - }, - "།འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ།": { - "གཉིད་ལོག་": "sleeping", - "དགའ་": "enjoy" + "དགའ་": [ + "delight", + "pleasure" + ], + "གཉིད་ལོག་": "sleep" } } } @@ -47240,7 +47422,7 @@ "commentary_1": "འཆི་བདག་ཉེ་བར་གྱུར་པས་ལེ་ལོ་སྤང་བར་བྱའོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་གང་ཞིག་ཚགས་སུ་བཅུག་པ་ནི་ནད་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཆས་པ་ནི་བསྡོགས་སུ་བཅུག་པའོ། །", "commentary_2": "མྱུར་བ་ཉིད་དུ་འཆི་འགྱུར་བས་ཇི་སྲིད་འཆི་བར་མ་ཐུག་པ་དེ་སྲིད་དུ་ནི་ཚོགས་གསག་བྱའི་འཆི་བས་ཐུག་པ་དེའི་ཚེ་ལེ་ལོ་སྤངས་ཀྱང་ནི་དགེ་བ་སྒྲུབ་པར་ནུས་པའི་དུས་མ་ཡིན་པས་ལེ་ལོ་སྤངས་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམྱུར་བ་ཉིད་དུ་འཆི་འགྱུར་བས། །ཇི་སྲིད་དུ་ནི་ཚོགས་བསག་བྱ། །དེ་ཚེ་ལེ་ལོ་སྤངས་ཀྱང་ནི། །དུས་མ་ཡིན་པར་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམྱུར་བ་ (quickly), འཆི་འགྱུར་ (will die), ཚོགས་བསག་ (accumulate merit), ལེ་ལོ་ (laziness), དུས་མ་ཡིན་པ (untimely)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྲིད་དུ་ནི་ indicates \"as long as\" or \"while\"\n- བྱ at the end of lines 2 and 4 indicates imperative mood\n\n\nSince one will quickly die,\nFor as long as possible, accumulate merit.\nEven if laziness is abandoned then,\nWhat can be done when it's too late?\n\nNote: This verse emphasizes the urgency of spiritual practice in the face of impermanence.", "translation": "Since one will quickly die,\nFor as long as possible, accumulate merit.\nEven if laziness is abandoned then,\nWhat can be done when it's too late?" @@ -47256,9 +47438,9 @@ "translation": "Since death will come swiftly,\nAccumulate merit as long as you can.\nEven if you abandon laziness then,\nWhat can be done when the time has passed?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམྱུར་བ་ཉིད་དུ་འཆི་འགྱུར་བས། །ཇི་སྲིད་དུ་ནི་ཚོགས་བསག་བྱ། །དེ་ཚེ་ལེ་ལོ་སྤངས་ཀྱང་ནི། །དུས་མ་ཡིན་པར་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: འཆི་བདག་ཉེ་བར་གྱུར་པས་ལེ་ལོ་སྤང་བར་བྱའོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་གང་ཞིག་ཚགས་སུ་བཅུག་པ་ནི་ནད་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཆས་པ་ནི་བསྡོགས་སུ་བཅུག་པའོ། །\n\nCommentary 2: མྱུར་བ་ཉིད་དུ་འཆི་འགྱུར་བས་ཇི་སྲིད་འཆི་བར་མ་ཐུག་པ་དེ་སྲིད་དུ་ནི་ཚོགས་གསག་བྱའི་འཆི་བས་ཐུག་པ་དེའི་ཚེ་ལེ་ལོ་སྤངས་ཀྱང་ནི་དགེ་བ་སྒྲུབ་པར་ནུས་པའི་དུས་མ་ཡིན་པས་ལེ་ལོ་སྤངས་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nSince death will come swiftly,\nFor as long as possible, accumulate merit.\nWhen that time comes, even if you abandon laziness,\nWhat can be done when it's too late?\n\n\nThis translation captures the urgency to practice diligently and accumulate merit while one is still alive, as death can come suddenly. It emphasizes that once death approaches, it will be too late to make spiritual efforts, even if one overcomes laziness at that point.", - "translation": "Since death will come swiftly,\nFor as long as possible, accumulate merit.\nWhen that time comes, even if you abandon laziness,\nWhat can be done when it's too late?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མྱུར་བ་ཉིད་དུ་འཆི་འགྱུར་བས། །ཇི་སྲིད་དུ་ནི་ཚོགས་བསག་བྱ། །དེ་ཚེ་ལེ་ལོ་སྤངས་ཀྱང་ནི། །དུས་མ་ཡིན་པར་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: འཆི་བདག་ཉེ་བར་གྱུར་པས་ལེ་ལོ་སྤང་བར་བྱའོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་གང་ཞིག་ཚགས་སུ་བཅུག་པ་ནི་ནད་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཆས་པ་ནི་བསྡོགས་སུ་བཅུག་པའོ། །\n\nCommentary 2: མྱུར་བ་ཉིད་དུ་འཆི་འགྱུར་བས་ཇི་སྲིད་འཆི་བར་མ་ཐུག་པ་དེ་སྲིད་དུ་ནི་ཚོགས་གསག་བྱའི་འཆི་བས་ཐུག་པ་དེའི་ཚེ་ལེ་ལོ་སྤངས་ཀྱང་ནི་དགེ་བ་སྒྲུབ་པར་ནུས་པའི་དུས་མ་ཡིན་པས་ལེ་ལོ་སྤངས་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary emphasizes the need to abandon laziness as death approaches. It suggests that when one is included in the assembly (of practitioners), it is characterized by illness and other factors. Being prepared means being included in the group that is ready.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that since death will come quickly, one should accumulate merit for as long as possible before death arrives. Once death is imminent, even if one abandons laziness, it's no longer the right time to practice virtue effectively. Therefore, abandoning laziness at that point becomes meaningless.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries stress the urgency of practice due to the inevitability of death. They emphasize the importance of accumulating merit and abandoning laziness while one still has the opportunity. The key point is to act diligently in spiritual practice before it's too late, as there will come a time when even abandoning laziness won't be beneficial.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nSince death will come swiftly,\nOne should accumulate merit for as long as possible.\nWhen that time comes, even if laziness is abandoned,\nWhat can be done when it's no longer the right moment?\n\nThis translation reflects the urgency to practice and accumulate merit before death, emphasizing that there will come a point when it's too late to make meaningful spiritual progress, even if one overcomes laziness.", + "translation": "Since death will come swiftly,\nOne should accumulate merit for as long as possible.\nWhen that time comes, even if laziness is abandoned,\nWhat can be done when it's no longer the right moment?" } }, "glossary": { @@ -47280,7 +47462,7 @@ "དུས་མ་ཡིན་པར་": "no more time" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མྱུར་བ་ཉིད་དུ་འཆི་འགྱུར་བས། །": { "མྱུར་བ་": "quickly", "འཆི་": "die" @@ -47336,16 +47518,14 @@ "འཆི་": "death" }, "ཇི་སྲིད་དུ་ནི་ཚོགས་བསག་བྱ། །": { - "ཇི་སྲིད་དུ་": "as long as possible", "ཚོགས་བསག་": "accumulate merit" }, "དེ་ཚེ་ལེ་ལོ་སྤངས་ཀྱང་ནི། །": { - "དེ་ཚེ་": "that time", "ལེ་ལོ་": "laziness", - "སྤངས་": "abandon" + "སྤངས་": "abandoned" }, "དུས་མ་ཡིན་པར་ཅི་ཞིག་བྱ། །": { - "དུས་མ་ཡིན་པར་": "too late" + "དུས་མ་ཡིན་པ་": "no longer the right moment" } } } @@ -47356,7 +47536,7 @@ "commentary_1": "དུས་མ་ཡིན་པའི་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འདི་ནི་མ་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་ཏེ། མ་བྱས་པ་ནི་མ་བརྩམས་པའོ། །ཀྱི་ཧུད་ཅེས་པ་ནི་ཨེ་མའོ། །དེ་རིང་འདིར་བཅོམ་པར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་སེམས་ཏེ། ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་འོག་ནས་འབྱུང་བ་དང་འབྲེལ་ཏོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བྱ་བ་འདི་ནི་མ་བྱས་ཤིང་འདིའི་མགོ་བརྩམས་པ་དང་འདི་ཕྱེད་ཙམ་བྱས་པར་གནས་པ་ལ་གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་གྱུར་ནས་ཀྱི་ཧུད་བདག་འཆི་བས་བཅོམ་མོ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར་ཞིང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་། །འདི་ཕྱེད་བྱས་པར་གནས་པ་ལ། །གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི། །ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nམ་བྱས་ (not done), བརྩམས་པ་ (begun), ཕྱེད་ (half), འཆི་བདག་ (Lord of Death), ཀྱི་ཧུད་ (alas), བཅོམ་ (destroyed)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི to emphasize the subject\n- ལ as a locative particle\n- ནས་ནི indicating sequence of events\n- ཞེས་introducing reported speech or thought\n\n\nWhen this has not been done but only begun,\nAnd when this is half-completed,\nIf suddenly the Lord of Death comes,\nOne will think, \"Alas, I am destroyed!\"\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the importance of completing spiritual practice before death arrives unexpectedly, a common theme in Tibetan Buddhist teachings on impermanence and the urgency of practice.", "translation": "When this has not been done but only begun,\nAnd when this is half-completed,\nIf suddenly the Lord of Death comes,\nOne will think, \"Alas, I am destroyed!\"" @@ -47372,9 +47552,9 @@ "translation": "When this task is left unfinished,\nAnd that work is half-completed,\nSuddenly the Lord of Death arrives.\n\"Alas, I am ruined!\" one will think." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་། །འདི་ཕྱེད་བྱས་པར་གནས་པ་ལ། །གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི། །ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དུས་མ་ཡིན་པའི་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འདི་ནི་མ་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་ཏེ། མ་བྱས་པ་ནི་མ་བརྩམས་པའོ། །ཀྱི་ཧུད་ཅེས་པ་ནི་ཨེ་མའོ། །དེ་རིང་འདིར་བཅོམ་པར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་སེམས་ཏེ། ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་འོག་ནས་འབྱུང་བ་དང་འབྲེལ་ཏོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བྱ་བ་འདི་ནི་མ་བྱས་ཤིང་འདིའི་མགོ་བརྩམས་པ་དང་འདི་ཕྱེད་ཙམ་བྱས་པར་གནས་པ་ལ་གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་གྱུར་ནས་ཀྱི་ཧུད་བདག་འཆི་བས་བཅོམ་མོ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར་ཞིང་།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nWhen this task is not yet begun, or only half-completed,\nShould the Lord of Death suddenly arrive,\nOne will think with dismay, \"Alas! I am ruined!\"\n\n\nThis translation captures the essence of the verse, which warns about the unpredictability of death and the regret one might feel for leaving tasks unfinished. The commentaries help clarify that \"ma byas\" means \"not yet begun,\" \"phyed byas\" refers to work half-completed, and \"kyi hud\" is an exclamation of dismay (similar to \"alas\").", - "translation": "When this task is not yet begun, or only half-completed,\nShould the Lord of Death suddenly arrive,\nOne will think with dismay, \"Alas! I am ruined!\"" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་། །འདི་ཕྱེད་བྱས་པར་གནས་པ་ལ། །གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི། །ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དུས་མ་ཡིན་པའི་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འདི་ནི་མ་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་ཏེ། མ་བྱས་པ་ནི་མ་བརྩམས་པའོ། །ཀྱི་ཧུད་ཅེས་པ་ནི་ཨེ་མའོ། །དེ་རིང་འདིར་བཅོམ་པར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་སེམས་ཏེ། ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་འོག་ནས་འབྱུང་བ་དང་འབྲེལ་ཏོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བྱ་བ་འདི་ནི་མ་བྱས་ཤིང་འདིའི་མགོ་བརྩམས་པ་དང་འདི་ཕྱེད་ཙམ་བྱས་པར་གནས་པ་ལ་གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་གྱུར་ནས་ཀྱི་ཧུད་བདག་འཆི་བས་བཅོམ་མོ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར་ཞིང་།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that the verse is about untimely death. It clarifies that \"not done\" means \"not started,\" and \"alas\" is an exclamation of dismay. It suggests that one thinks, \"Today, I am destroyed here,\" linking to the question \"What should I do?\" that follows in the text.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the verse, explaining that it refers to tasks not yet done, just begun, or half-completed when death suddenly arrives. It emphasizes the dismay one feels when realizing death has come to destroy them before they could finish their work.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the sudden nature of death and its interruption of unfinished tasks. They highlight the dismay and regret one feels when facing death with incomplete work. The verse serves as a warning about the unpredictability of death and the importance of not procrastinating important tasks.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nWhen this task is not yet started,\nOr that one is only half done,\nShould the Lord of Death suddenly arrive,\n\"Alas, I am ruined!\" one will think.\n\n\nThis translation captures the essence of the original text while incorporating the insights from the commentaries, emphasizing the sudden nature of death and the regret over unfinished tasks.", + "translation": "When this task is not yet started,\nOr that one is only half done,\nShould the Lord of Death suddenly arrive,\n\"Alas, I am ruined!\" one will think." } }, "glossary": { @@ -47397,7 +47577,7 @@ "སེམས་པར་": "think" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་། །": { "བརྩམས་པ་": "begun" }, @@ -47454,16 +47634,18 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "འདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་། །འདི་ཕྱེད་བྱས་པར་གནས་པ་ལ།": { - "བརྩམས་པ་": "begun", + "འདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་། །": { + "བརྩམས་པ་": "started" + }, + "འདི་ཕྱེད་བྱས་པར་གནས་པ་ལ། །": { "ཕྱེད་": "half" }, - "།གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི།": { + "གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི། །": { "གློ་བུར་": "suddenly", "འཆི་བདག་": "Lord of Death", "འོངས་": "arrive" }, - "།ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། །": { + "ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། །": { "ཀྱི་ཧུད་": "Alas", "བཅོམ་": "ruined", "སེམས་པར་": "think" @@ -47477,7 +47659,7 @@ "commentary_1": "མྱ་ངན་ནི་འབྲལ་བར་འགྱུར་བའི་སེམས་ཁྲལ་ལོ། །ཤུགས་ནི་དེའི་རྒྱུན་འཇུག་པའོ། །སྐྲངས་པ་ནི་དེས་སྦོས་པའོ། །དེའི་མིག་དམར་པོར་གྱུར་ནས་མཆི་མ་འཛག་པ་ནི་འབབ་པའོ། །དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པའི་གདོང་པ་ནི་གདོང་ངོ་། །ཉེ་དུ་སྟེ་གཉེན་འབྲེལ་རྣམས་ཀྱི་གདོང་དུ་ཡང་ལྟའོ། །དེ་ནས་ལས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སྣང་བའི་གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་ཡང་ལྟ་བར་བྱེད་དོ། །", "commentary_2": "བདག་དང་འབྲལ་བའི་མྱ་ངན་གྱི་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྲངས་པའི་མིག་དམར་པོར་གྱུར་ཅིང་གདོང་ལས་མཆི་མ་འཛག་པའི་ཉེ་དུ་རྣམས་བདག་ལ་གསོན་པའི་རེ་ཐག་ཆད་པ་ན། བདག་དམྱལ་བར་འཁྲིད་པར་བྱེད་པའི་གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་བལྟ་ཞིང་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམྱ་ངན་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྲངས་པ་ཡི། །མིག་དམར་གདོང་ལ་མཆི་མ་འཛག །ཉེ་དུ་རེ་ཐག་ཆད་པ་དང་། །གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་བལྟ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམྱ་ངན་ (sorrow), སྐྲངས་པ་ (swollen), མིག་དམར་ (red eyes), མཆི་མ་ (tears), ཉེ་དུ་ (relatives), རེ་ཐག་ཆད་པ་ (hopeless), གཤིན་རྗེ་ (Yama), ཕོ་ཉ་ (messenger)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱིས་ indicates instrumental case\n- ལ་ indicates locative case\n- དང་ connects clauses\n\n\nWith eyes swollen by the force of sorrow,\nTears stream down the reddened face.\nRelatives are without hope,\nAnd one beholds the face of Yama's messenger.\n\n\nNote: This verse describes the appearance and emotional state of someone facing death or extreme grief, emphasizing the physical manifestations of sorrow and the sense of hopelessness.", "translation": "With eyes swollen by the force of sorrow,\nTears stream down the reddened face.\nRelatives are without hope,\nAnd one beholds the face of Yama's messenger." @@ -47493,9 +47675,9 @@ "translation": "With eyes swollen from intense grief,\nTears stream down reddened faces.\nRelatives lose all hope,\nAnd gaze upon the visage of death's messenger." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམྱ་ངན་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྲངས་པ་ཡི། །མིག་དམར་གདོང་ལ་མཆི་མ་འཛག །ཉེ་དུ་རེ་ཐག་ཆད་པ་དང་། །གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་བལྟ། །\n\nCommentary 1: མྱ་ངན་ནི་འབྲལ་བར་འགྱུར་བའི་སེམས་ཁྲལ་ལོ། །ཤུགས་ནི་དེའི་རྒྱུན་འཇུག་པའོ། །སྐྲངས་པ་ནི་དེས་སྦོས་པའོ། །དེའི་མིག་དམར་པོར་གྱུར་ནས་མཆི་མ་འཛག་པ་ནི་འབབ་པའོ། །དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པའི་གདོང་པ་ནི་གདོང་ངོ་། །ཉེ་དུ་སྟེ་གཉེན་འབྲེལ་རྣམས་ཀྱི་གདོང་དུ་ཡང་ལྟའོ། །དེ་ནས་ལས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སྣང་བའི་གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་ཡང་ལྟ་བར་བྱེད་དོ། །\n\nCommentary 2: བདག་དང་འབྲལ་བའི་མྱ་ངན་གྱི་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྲངས་པའི་མིག་དམར་པོར་གྱུར་ཅིང་གདོང་ལས་མཆི་མ་འཛག་པའི་ཉེ་དུ་རྣམས་བདག་ལ་གསོན་པའི་རེ་ཐག་ཆད་པ་ན། བདག་དམྱལ་བར་འཁྲིད་པར་བྱེད་པའི་གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་བལྟ་ཞིང་\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my English translation:\n\n\nWith eyes swollen and reddened by the force of grief,\nTears streaming down their faces,\nRelatives look on with hope abandoned,\nWhile one gazes upon the countenance of the messengers of death.\n", - "translation": "With eyes swollen and reddened by the force of grief,\nTears streaming down their faces,\nRelatives look on with hope abandoned,\nWhile one gazes upon the countenance of the messengers of death." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མྱ་ངན་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྲངས་པ་ཡི། །མིག་དམར་གདོང་ལ་མཆི་མ་འཛག །ཉེ་དུ་རེ་ཐག་ཆད་པ་དང་། །གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་བལྟ། །\n\nCommentary 1: མྱ་ངན་ནི་འབྲལ་བར་འགྱུར་བའི་སེམས་ཁྲལ་ལོ། །ཤུགས་ནི་དེའི་རྒྱུན་འཇུག་པའོ། །སྐྲངས་པ་ནི་དེས་སྦོས་པའོ། །དེའི་མིག་དམར་པོར་གྱུར་ནས་མཆི་མ་འཛག་པ་ནི་འབབ་པའོ། །དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པའི་གདོང་པ་ནི་གདོང་ངོ་། །ཉེ་དུ་སྟེ་གཉེན་འབྲེལ་རྣམས་ཀྱི་གདོང་དུ་ཡང་ལྟའོ། །དེ་ནས་ལས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སྣང་བའི་གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་ཡང་ལྟ་བར་བྱེད་དོ། །\n\nCommentary 2: བདག་དང་འབྲལ་བའི་མྱ་ངན་གྱི་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྲངས་པའི་མིག་དམར་པོར་གྱུར་ཅིང་གདོང་ལས་མཆི་མ་འཛག་པའི་ཉེ་དུ་རྣམས་བདག་ལ་གསོན་པའི་རེ་ཐག་ཆད་པ་ན། བདག་དམྱལ་བར་འཁྲིད་པར་བྱེད་པའི་གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་བལྟ་ཞིང་\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the meaning of each phrase in detail. It describes sorrow as mental anguish due to separation, its force as continuous, and swelling as being filled with this sorrow. It mentions red eyes with tears flowing, and looking at the faces of relatives and then the messengers of the Lord of Death appearing due to karma.\n\nCommentary 2: This commentary provides a more condensed interpretation. It describes swollen red eyes and tears on the face due to the force of sorrow from separation. It mentions relatives losing hope for one's survival and then seeing the face of the messenger of the Lord of Death who will lead one to hell.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries together paint a picture of intense sorrow and grief, manifesting physically with swollen, red eyes and tears. They describe a scene where loved ones have lost hope for the person's survival, and the dying person sees both their grieving relatives and the terrifying messengers of death.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nWith eyes swollen red from the force of sorrow,\nTears stream down the face.\nRelatives have lost all hope,\nAs one gazes upon the visage of Death's messenger.", + "translation": "With eyes swollen red from the force of sorrow,\nTears stream down the face.\nRelatives have lost all hope,\nAs one gazes upon the visage of Death's messenger." } }, "glossary": { @@ -47515,7 +47697,7 @@ "བཞིན་": "faces" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མྱ་ངན་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྲངས་པ་ཡི། །": { "མྱ་ངན་": "sorrow", "ཤུགས་": "force", @@ -47574,19 +47756,19 @@ }, "04_commentary_assisted": { "མྱ་ངན་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྲངས་པ་ཡི། །མིག་དམར་གདོང་ལ་མཆི་མ་འཛག །": { - "མྱ་ངན་": "grief", + "མྱ་ངན་": "sorrow", "ཤུགས་": "force", "སྐྲངས་པ་": "swollen", - "མིག་དམར་": "reddened eyes", - "གདོང་": "faces", + "མིག་དམར་": "red eyes", + "གདོང་": "face", "མཆི་མ་": "tears", - "འཛག་": "streaming" + "འཛག་": "stream" }, "ཉེ་དུ་རེ་ཐག་ཆད་པ་དང་། །གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་བལྟ། །": { "ཉེ་དུ་": "relatives", - "རེ་ཐག་ཆད་པ་": "hope abandoned", - "གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་": "messengers of death", - "བཞིན་": "countenance", + "རེ་ཐག་ཆད་པ་": "lost all hope", + "གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་": "Death's messenger", + "བཞིན་": "visage", "བལྟ་": "gaze" } } @@ -47598,7 +47780,7 @@ "commentary_1": "གདུང་བ་ནི་ཕྱིས་འགྱོད་པས་ཟིན་པའོ། །སྐྲག་པས་མི་གཙང་བ་སྟེ་བཤང་བས་ལུས་ལ་གོས་པར་འགྱུར་བའོ། །", "commentary_2": "རང་གི་སྡིག་པ་རྣམས་དྲན་པས་གདུངས་པ་དང་། དམྱལ་བའི་སྨྲེ་སྔགས་ཀྱི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས་བདག་ཀྱང་དེར་འགྲོའོ་སྙམ་སྟེ་སྐྲག་པས་མི་གཙང་བ་དབང་མེད་དུ་ཟག་པས་ལུས་ལ་གོས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མྱོས་པར་གྱུར་པའི་ཚེ་དགེ་བ་ཅི་བྱར་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་། །དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས། །སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་། །མྱོས་པར་འགྱུར་ཚེ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nསྡིག་(sin), གདུང་བ་(torment), དམྱལ་བ་(hell), སྐྲག་པ་(fear), མི་གཙང་(impure), མྱོས་པ་(intoxicated)\n\nGrammatical notes:\n- Use of པས/ཡིས to indicate causation\n- ཅི་ཞིག་བྱ་ as a rhetorical question structure\n\n\nTormented by recollection of one's sins,\nAnd by hearing the sounds of hell,\nTerrified, one's body smeared with filth,\nWhat is to be done when intoxicated thus?\n\nNote: \"Intoxicated\" here likely refers to a state of mental confusion or disturbance rather than literal intoxication.", "translation": "Tormented by recollection of one's sins,\nAnd by hearing the sounds of hell,\nTerrified, one's body smeared with filth,\nWhat is to be done when intoxicated thus?" @@ -47614,9 +47796,9 @@ "translation": "When tormented by remembering one's own misdeeds,\nAnd hearing the sounds of hell,\nTerrified, with an unclean body and clothes,\nWhat should one do when intoxicated?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་། །དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས། །སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་། །མྱོས་པར་འགྱུར་ཚེ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: གདུང་བ་ནི་ཕྱིས་འགྱོད་པས་ཟིན་པའོ། །སྐྲག་པས་མི་གཙང་བ་སྟེ་བཤང་བས་ལུས་ལ་གོས་པར་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: རང་གི་སྡིག་པ་རྣམས་དྲན་པས་གདུངས་པ་དང་། དམྱལ་བའི་སྨྲེ་སྔགས་ཀྱི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས་བདག་ཀྱང་དེར་འགྲོའོ་སྙམ་སྟེ་སྐྲག་པས་མི་གཙང་བ་དབང་མེད་དུ་ཟག་པས་ལུས་ལ་གོས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མྱོས་པར་གྱུར་པའི་ཚེ་དགེ་བ་ཅི་བྱར་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nWhen tormented by remembering one's own misdeeds,\nAnd hearing the sounds of hell,\nTerrified, one's body is soiled with filth,\nWhat can be done when intoxicated with suffering?\n", - "translation": "When tormented by remembering one's own misdeeds,\nAnd hearing the sounds of hell,\nTerrified, one's body is soiled with filth,\nWhat can be done when intoxicated with suffering?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་། །དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས། །སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་། །མྱོས་པར་འགྱུར་ཚེ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: གདུང་བ་ནི་ཕྱིས་འགྱོད་པས་ཟིན་པའོ། །སྐྲག་པས་མི་གཙང་བ་སྟེ་བཤང་བས་ལུས་ལ་གོས་པར་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: རང་གི་སྡིག་པ་རྣམས་དྲན་པས་གདུངས་པ་དང་། དམྱལ་བའི་སྨྲེ་སྔགས་ཀྱི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས་བདག་ཀྱང་དེར་འགྲོའོ་སྙམ་སྟེ་སྐྲག་པས་མི་གཙང་བ་དབང་མེད་དུ་ཟག་པས་ལུས་ལ་གོས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མྱོས་པར་གྱུར་པའི་ཚེ་དགེ་བ་ཅི་བྱར་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"gdung ba\" refers to being overcome with regret later. It also clarifies that \"being frightened and soiled with impurity\" means becoming soiled with feces on one's body due to fear.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that one becomes tormented by remembering one's own misdeeds. Upon hearing the sounds of hell beings' lamentations, one becomes frightened thinking \"I too will go there.\" This fear causes involuntary release of impurities, soiling the body. In such a state of intoxication with suffering, there's no opportunity to perform virtuous deeds.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the intense fear and regret that arise from remembering one's misdeeds and contemplating the sufferings of hell. This fear is so overwhelming that it causes physical reactions like involuntary defecation. The second commentary adds that in such a state of suffering and fear, one is unable to perform any virtuous actions.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nWhen tormented by remembering one's own misdeeds,\nAnd upon hearing the sounds from the hells,\nFrightened, with body soiled by impurities,\nWhat can one do when intoxicated with suffering?", + "translation": "When tormented by remembering one's own misdeeds,\nAnd upon hearing the sounds from the hells,\nFrightened, with body soiled by impurities,\nWhat can one do when intoxicated with suffering?" } }, "glossary": { @@ -47641,7 +47823,7 @@ "མྱོས་པར་": "torment" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་། །": { "སྡིག་": "sins", "དྲན་པས་": "recollection", @@ -47707,23 +47889,24 @@ }, "04_commentary_assisted": { "རང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་། །": { - "རང་སྡིག་": "one's own misdeeds", - "དྲན་པས་": "remembering", + "སྡིག་": "misdeeds", + "དྲན་པ": "remembering", "གདུང་བ་": "tormented" }, "དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས། །": { - "དམྱལ་བའི་": "hell", + "དམྱལ་བ": "hells", "སྒྲ་": "sounds", "ཐོས་པ་": "hearing" }, "སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་། །": { - "སྐྲག་པས་": "terrified", - "མི་གཙང་": "filth", + "སྐྲག་པ": "frightened", + "མི་གཙང་": "impurities", "ལུས་": "body", "གོས་": "soiled" }, "མྱོས་པར་འགྱུར་ཚེ་ཅི་ཞིག་བྱ། །": { - "མྱོས་པར་": "intoxicated" + "མྱོས་པ": "intoxicated", + "འགྱུར་": "become" } } } @@ -47734,7 +47917,7 @@ "commentary_1": "དེའི་ཕྱིར་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་འཇིགས་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ། །དམྱལ་བའི་ལས་བྱུང་བའི་འཇིགས་པ་ནི་དམྱལ་བའོ། །དེ་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་ནི་མི་ཟད་པའོ། །སྨོས་ཅི་དགོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཞེས་བྱ་བའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཁྱོད་ནི་ཚེ་འདིར་འཆི་བ་ན་ཉ་གསོན་བྱེ་ཚན་ལ་འགྲེ་བ་ལྟ་བུའི་འཇིགས་པ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ན་སྡིག་པ་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ཕྱི་མ་དམྱལ་བ་མི་བཟད་པའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་དངོས་སུ་མྱོང་ན་སྨྲོས་ཅི་དགོས་པས་འཇིགས་པར་རིགས་ཏེ། དམྱལ་བ་བྲིས་པ་མཐོང་དང་ཐོས་པ་དང་། །དྲན་དང་བཀླགས་དང་གཟུགས་སུ་བགྱིས་པས་ཀྱང་། །འཇིགས་པ་བསྐྱེད་པར་བགྱིད་ན་མི་བཟད་པའི། །རྣམ་སྨིན་ཉམས་སུ་མྱོང་ན་སྨྲོས་ཅི་འཚལ། །ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁྱོད་ནི་ཉ་གསོན་འགྲེ་བ་ལྟའི། །ཚེ་འདིར་འཇིགས་དང་ལྡན་གྱུར་ན། །སྡིག་བྱས་དམྱལ་བ་མི་བཟད་པའི། །སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ནི་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཉ་གསོན་(live fish), འགྲེ་བ་(writhing), འཇིགས་(fear), སྡིག་(negative actions), དམྱལ་བ་(hell), སྡུག་བསྔལ་(suffering)\n\nGrammatical notes:\n- ལྟའི་ (like, comparative particle)\n- ན་ (conditional particle)\n- མི་བཟད་པའི་ (unbearable, attributive)\n\n\nIf you, like a live fish writhing,\nAre filled with fear in this very life,\nWhat need is there to mention\nThe unbearable sufferings of hell from negative actions?\n\nTechnical note: This verse employs a rhetorical question to emphasize the severity of karmic consequences, contrasting immediate fear with future hellish torments.", "translation": "If you, like a live fish writhing,\nAre filled with fear in this very life,\nWhat need is there to mention\nThe unbearable sufferings of hell from negative actions?" @@ -47750,9 +47933,9 @@ "translation": "If you, like a living fish on dry land,\nAre filled with fear in this very life,\nWhat need is there to speak of the unbearable\nSufferings of hell that result from evil deeds?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཁྱོད་ནི་ཉ་གསོན་འགྲེ་བ་ལྟའི། །ཚེ་འདིར་འཇིགས་དང་ལྡན་གྱུར་ན། །སྡིག་བྱས་དམྱལ་བ་མི་བཟད་པའི། །སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ནི་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n\nCommentary 1: དེའི་ཕྱིར་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་འཇིགས་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ། །དམྱལ་བའི་ལས་བྱུང་བའི་འཇིགས་པ་ནི་དམྱལ་བའོ། །དེ་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་ནི་མི་ཟད་པའོ། །སྨོས་ཅི་དགོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཞེས་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཁྱོད་ནི་ཚེ་འདིར་འཆི་བ་ན་ཉ་གསོན་བྱེ་ཚན་ལ་འགྲེ་བ་ལྟ་བུའི་འཇིགས་པ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ན་སྡིག་པ་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ཕྱི་མ་དམྱལ་བ་མི་བཟད་པའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་དངོས་སུ་མྱོང་ན་སྨྲོས་ཅི་དགོས་པས་འཇིགས་པར་རིགས་ཏེ། དམྱལ་བ་བྲིས་པ་མཐོང་དང་ཐོས་པ་དང་། །དྲན་དང་བཀླགས་དང་གཟུགས་སུ་བགྱིས་པས་ཀྱང་། །འཇིགས་པ་བསྐྱེད་པར་བགྱིད་ན་མི་བཟད་པའི། །རྣམ་སྨིན་ཉམས་སུ་མྱོང་ན་སྨྲོས་ཅི་འཚལ། །ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nIf you are filled with fear in this life,\nLike a live fish writhing on hot sand,\nWhat need is there to mention\nThe unbearable sufferings of hell\nThat result from evil deeds?\n", - "translation": "If you are filled with fear in this life,\nLike a live fish writhing on hot sand,\nWhat need is there to mention\nThe unbearable sufferings of hell\nThat result from evil deeds?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཁྱོད་ནི་ཉ་གསོན་འགྲེ་བ་ལྟའི། །ཚེ་འདིར་འཇིགས་དང་ལྡན་གྱུར་ན། །སྡིག་བྱས་དམྱལ་བ་མི་བཟད་པའི། །སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ནི་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n\nCommentary 1: དེའི་ཕྱིར་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་འཇིགས་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ། །དམྱལ་བའི་ལས་བྱུང་བའི་འཇིགས་པ་ནི་དམྱལ་བའོ། །དེ་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་ནི་མི་ཟད་པའོ། །སྨོས་ཅི་དགོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཞེས་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཁྱོད་ནི་ཚེ་འདིར་འཆི་བ་ན་ཉ་གསོན་བྱེ་ཚན་ལ་འགྲེ་བ་ལྟ་བུའི་འཇིགས་པ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ན་སྡིག་པ་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ཕྱི་མ་དམྱལ་བ་མི་བཟད་པའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་དངོས་སུ་མྱོང་ན་སྨྲོས་ཅི་དགོས་པས་འཇིགས་པར་རིགས་ཏེ། དམྱལ་བ་བྲིས་པ་མཐོང་དང་ཐོས་པ་དང་། །དྲན་དང་བཀླགས་དང་གཟུགས་སུ་བགྱིས་པས་ཀྱང་། །འཇིགས་པ་བསྐྱེད་པར་བགྱིད་ན་མི་བཟད་པའི། །རྣམ་སྨིན་ཉམས་སུ་མྱོང་ན་སྨྲོས་ཅི་འཚལ། །ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\nCommentary 1 summary:\nThis commentary explains that one becomes fearful in this very life. The fear arising from hellish actions leads to hell. The sufferings in hell are inexhaustible. \"What need is there to mention\" means \"needless to say.\"\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary compares the fear of dying in this life to a live fish writhing on hot sand. It states that if one experiences such fear at death in this life, then the unbearable sufferings of hell resulting from negative actions are even more terrifying. It quotes a verse emphasizing that even seeing, hearing, remembering, reading about, or visualizing hell causes fear, so actually experiencing its ripened effects is unimaginably worse.\n\nCombined meaning:\nBoth commentaries emphasize the fear experienced at the time of death in this life and compare it to the much greater sufferings of hell that result from negative actions. They stress that the sufferings of hell are unbearable and inexhaustible, making the point that if death in this life is frightening, the consequences of negative actions in hell are beyond comprehension.\n\nEnglish translation based on the commentaries:\n\nIf you, like a live fish writhing,\nAre filled with fear in this very life,\nWhat need is there to mention the unbearable\nSufferings of hell resulting from misdeeds?", + "translation": "If you, like a live fish writhing,\nAre filled with fear in this very life,\nWhat need is there to mention the unbearable\nSufferings of hell resulting from misdeeds?" } }, "glossary": { @@ -47774,7 +47957,7 @@ "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཁྱོད་ནི་ཉ་གསོན་འགྲེ་བ་ལྟའི། །": { "ཁྱོད་": "you", "ཉ་གསོན་": "live fish", @@ -47831,16 +48014,17 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཁྱོད་ནི་ཉ་གསོན་འགྲེ་བ་ལྟའི། །": { + "ཁྱོད་": "you", "ཉ་གསོན་": "live fish", "འགྲེ་བ་": "writhing" }, "ཚེ་འདིར་འཇིགས་དང་ལྡན་གྱུར་ན། །": { - "ཚེ་འདིར་": "this life", + "ཚེ་འདིར་": "this very life", "འཇིགས་": "fear", "ལྡན་": "filled with" }, "སྡིག་བྱས་དམྱལ་བ་མི་བཟད་པའི། །": { - "སྡིག་བྱས་": "evil deeds", + "སྡིག་བྱས་": "misdeeds", "དམྱལ་བ་": "hell", "མི་བཟད་པའི་": "unbearable" }, @@ -47856,7 +48040,7 @@ "commentary_1": "རབ་ཏུ་ཚ་བ་ཞེས་པ་ནི་བསྲེགས་པས་སོ། །བདེ་བར་གནས་ཞེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་སྐྱིད་དུ་རེ་ནས་སྡོད་ཅེས་པའོ། །", "commentary_2": "དེར་ཁྲོའི་ཆུ་ཚན་གྱིས་ལུས་གཞོན་ཤ་ཅན་ལ་རེག་པ་ན་རབ་ཏུ་ཚ་བའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བའི་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བའི་ལས་བྱས་ན་ཅིའི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བདེ་བར་གནས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཆུ་ཚན་གྱིས་ནི་རེག་པ་ན། །གཞོན་ཤ་ཅན་ལ་རབ་ཚ་བའི། །དམྱལ་བ་ཡི་ནི་ལས་བྱས་ནས། །ཅི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བདེ་བར་གནས། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཆུ་ཚན་ (hot water/hot spring), རེག་པ་ (touch), གཞོན་ཤ་ཅན་ (youthful/tender-fleshed), རབ་ཚ་བ་ (extremely hot), དམྱལ་བ་ (hell), ལས་ (karma), བདེ་བ་ (happiness/comfort)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ནི་ and ཡི་ནི་ are instrumental particles\n- ན་ is a locative particle indicating \"when\" or \"if\"\n- ནས་ is a particle indicating completion of an action\n- ཅི་ཕྱིར་ means \"why\" or \"for what reason\"\n\n\nWhen touched by hot water,\nIt is extremely hot for those with tender flesh.\nHaving performed actions [leading to] hell,\nWhy do [they] abide thus in comfort?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be questioning why beings who have committed actions deserving of hell are experiencing comfort when even hot water is painful to those with sensitive skin. It's likely a contemplation on the nature of karma and its consequences.", "translation": "When touched by hot water,\nIt is extremely hot for those with tender flesh.\nHaving performed actions [leading to] hell,\nWhy do [they] abide thus in comfort?" @@ -47872,9 +48056,9 @@ "translation": "When touched by hot water,\nIt is extremely scorching to those with tender flesh.\nHaving committed actions leading to hell,\nWhy do they abide in such comfort here?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཆུ་ཚན་གྱིས་ནི་རེག་པ་ན། །གཞོན་ཤ་ཅན་ལ་རབ་ཚ་བའི། །དམྱལ་བ་ཡི་ནི་ལས་བྱས་ནས། །ཅི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བདེ་བར་གནས། །\n\nCommentary 1: རབ་ཏུ་ཚ་བ་ཞེས་པ་ནི་བསྲེགས་པས་སོ། །བདེ་བར་གནས་ཞེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་སྐྱིད་དུ་རེ་ནས་སྡོད་ཅེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེར་ཁྲོའི་ཆུ་ཚན་གྱིས་ལུས་གཞོན་ཤ་ཅན་ལ་རེག་པ་ན་རབ་ཏུ་ཚ་བའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བའི་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བའི་ལས་བྱས་ན་ཅིའི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བདེ་བར་གནས།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nWhen touched by hot water,\nIt burns the tender-fleshed intensely.\nHaving created the karma for hell realms,\nWhy do you remain so comfortably at ease?\n", - "translation": "When touched by hot water,\nIt burns the tender-fleshed intensely.\nHaving created the karma for hell realms,\nWhy do you remain so comfortably at ease?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཆུ་ཚན་གྱིས་ནི་རེག་པ་ན། །གཞོན་ཤ་ཅན་ལ་རབ་ཚ་བའི། །དམྱལ་བ་ཡི་ནི་ལས་བྱས་ནས། །ཅི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བདེ་བར་གནས། །\n\nCommentary 1: རབ་ཏུ་ཚ་བ་ཞེས་པ་ནི་བསྲེགས་པས་སོ། །བདེ་བར་གནས་ཞེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་སྐྱིད་དུ་རེ་ནས་སྡོད་ཅེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེར་ཁྲོའི་ཆུ་ཚན་གྱིས་ལུས་གཞོན་ཤ་ཅན་ལ་རེག་པ་ན་རབ་ཏུ་ཚ་བའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བའི་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བའི་ལས་བྱས་ན་ཅིའི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བདེ་བར་གནས།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"Extremely hot\" refers to burning. \"Dwelling in happiness\" means \"How can you expect to live comfortably?\"\n\nCommentary 2:\nWhen the boiling water touches the tender flesh of the body, it causes extreme hot suffering in hell. Having created the karma to be reborn in hell, how can one dwell in happiness like this?\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries explain that the verse is referring to the extreme suffering in hell realms caused by boiling water touching tender flesh. It questions how someone who has created the karma for such a rebirth can expect to live comfortably or happily in the present.\n\n3. English translation of the input text based on the commentaries:\n\nWhen boiling water touches tender flesh,\nCreating the karma for extremely hot hells,\nHow can you dwell in happiness like this?", + "translation": "When boiling water touches tender flesh,\nCreating the karma for extremely hot hells,\nHow can you dwell in happiness like this?" } }, "glossary": { @@ -47892,7 +48076,7 @@ "གནས་": "stay" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཆུ་ཚན་གྱིས་ནི་རེག་པ་ན། །": { "ཆུ་ཚན་": "hot water", "རེག་པ་": "touched" @@ -47947,21 +48131,17 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཆུ་ཚན་གྱིས་ནི་རེག་པ་ན། །": { - "ཆུ་ཚན་": "hot water", - "རེག་པ་": "touched" - }, - "གཞོན་ཤ་ཅན་ལ་རབ་ཚ་བའི། །": { - "གཞོན་ཤ་ཅན་": "tender-fleshed", - "ཚ་བའི་": "burns" - }, - "དམྱལ་བ་ཡི་ནི་ལས་བྱས་ནས། །": { - "དམྱལ་བ་": "hell realms", - "ལས་": "karma" + "ཆུ་ཚན་གྱིས་ནི་རེག་པ་ན། །གཞོན་ཤ་ཅན་ལ་རབ་ཚ་བའི། །": { + "ཆུ་ཚན་": "boiling water", + "རེག་པ་": "touches", + "གཞོན་ཤ་ཅན་": "tender flesh", + "རབ་ཚ་བའི་": "extremely hot" }, - "ཅི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བདེ་བར་གནས། །": { - "བདེ་བར་": "comfortably", - "གནས་": "remain" + "དམྱལ་བ་ཡི་ནི་ལས་བྱས་ནས། །ཅི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བདེ་བར་གནས། །": { + "དམྱལ་བ་": "hells", + "ལས་": "karma", + "བདེ་བར་": "happiness", + "གནས་": "dwell" } } } @@ -47972,7 +48152,7 @@ "commentary_1": "ལྷ་ལྟ་བུར་ཞེས་པ་ནི་ལྷ་འཆི་བ་རྣམས་དང་འདྲ་བར་རོ། །སྙིང་རྗེའི་རང་བཞིན་དེ་ལ་སྐྱོ་བ་སྐྱེས་ནས་ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ།", "commentary_2": "རྒྱུ་དགེ་བ་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་འབྲས་བུ་བདེ་བ་འདོད་པ་དང་། བཟེ་རེ་ཅན་ཏེ་བཟོད་སྲན་ཆུང་བ་ལ་གནོད་པ་མང་པོ་འབབ་པ་དང་། འཆི་བས་བཟུང་བཞིན་དུ་ལྷ་དང་འདྲ་བར་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་འདོད་པ་རྣམས་ནི་མི་འདོད་པའི་དོན་ཐོབ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ་པར་འགྱུར་བས་སྙིང་རྗེའི་དབང་གིས་ཀྱི་ཧུད་སྨྲས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབརྩོན་མེད་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་། །བཟེ་རེ་ཅན་ལ་གནོད་མང་ཞིང་། །འཆི་བས་བཟུང་བཞིན་ལྷ་འདྲ་བ། །ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབརྩོན་མེད་ (without effort), འབྲས་བུ་ (result), བཟེ་རེ་ཅན་ (lazy/indolent), གནོད་ (harm), འཆི་བ་ (death), ལྷ་ (deity), ཀྱི་ཧུད་ (alas), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to connect clauses\n- བཞིན་ used as a simile marker (\"like\")\n- དག་གིས་ indicating plural instrumental case\n\n\nThose who desire results without effort,\nAnd the indolent encounter much harm.\nLike deities, yet seized by death—\nAlas! They are overcome by sufferings.\n\n\nThis verse appears to be cautioning against laziness and the desire for results without putting in effort. It compares such individuals to deities, yet emphasizes that they are still subject to death and suffering, highlighting the futility of such an approach.", "translation": "Those who desire results without effort,\nAnd the indolent encounter much harm.\nLike deities, yet seized by death—\nAlas! They are overcome by sufferings." @@ -47988,9 +48168,9 @@ "translation": "Those who desire results without effort,\nAnd the lazy encounter many harms.\nThough seemingly divine, they are seized by death.\nAlas! They are destroyed by sufferings." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབརྩོན་མེད་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་། །བཟེ་རེ་ཅན་ལ་གནོད་མང་ཞིང་། །འཆི་བས་བཟུང་བཞིན་ལྷ་འདྲ་བ། །ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ། །\n\nCommentary 1: ལྷ་ལྟ་བུར་ཞེས་པ་ནི་ལྷ་འཆི་བ་རྣམས་དང་འདྲ་བར་རོ། །སྙིང་རྗེའི་རང་བཞིན་དེ་ལ་སྐྱོ་བ་སྐྱེས་ནས་ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: རྒྱུ་དགེ་བ་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་འབྲས་བུ་བདེ་བ་འདོད་པ་དང་། བཟེ་རེ་ཅན་ཏེ་བཟོད་སྲན་ཆུང་བ་ལ་གནོད་པ་མང་པོ་འབབ་པ་དང་། འཆི་བས་བཟུང་བཞིན་དུ་ལྷ་དང་འདྲ་བར་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་འདོད་པ་རྣམས་ནི་མི་འདོད་པའི་དོན་ཐོབ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ་པར་འགྱུར་བས་སྙིང་རྗེའི་དབང་གིས་ཀྱི་ཧུད་སྨྲས་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my English translation:\n\n\nAlas! How pitiful are those who:\nDesire results without effort,\nFace many harms due to impatience,\nAnd, though seized by death, wish to live long like gods.\nThey are overwhelmed by suffering.\n\n\nThis translation captures the main ideas from the original Tibetan verse and incorporates insights from the commentaries, including the explanation of \"like gods\" referring to those who wish to live long despite being in death's grasp, and the expression of compassion (\"Alas!\") for those who suffer due to these misguided attitudes and behaviors.", - "translation": "Alas! How pitiful are those who:\nDesire results without effort,\nFace many harms due to impatience,\nAnd, though seized by death, wish to live long like gods.\nThey are overwhelmed by suffering." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བརྩོན་མེད་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་། །བཟེ་རེ་ཅན་ལ་གནོད་མང་ཞིང་། །འཆི་བས་བཟུང་བཞིན་ལྷ་འདྲ་བ། །ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ། །\n\nCommentary 1: ལྷ་ལྟ་བུར་ཞེས་པ་ནི་ལྷ་འཆི་བ་རྣམས་དང་འདྲ་བར་རོ། །སྙིང་རྗེའི་རང་བཞིན་དེ་ལ་སྐྱོ་བ་སྐྱེས་ནས་ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: རྒྱུ་དགེ་བ་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་འབྲས་བུ་བདེ་བ་འདོད་པ་དང་། བཟེ་རེ་ཅན་ཏེ་བཟོད་སྲན་ཆུང་བ་ལ་གནོད་པ་མང་པོ་འབབ་པ་དང་། འཆི་བས་བཟུང་བཞིན་དུ་ལྷ་དང་འདྲ་བར་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་འདོད་པ་རྣམས་ནི་མི་འདོད་པའི་དོན་ཐོབ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ་པར་འགྱུར་བས་སྙིང་རྗེའི་དབང་གིས་ཀྱི་ཧུད་སྨྲས་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"like gods\" refers to beings similar to gods who die. It expresses compassion and sadness for their suffering, using the exclamation \"Alas!\"\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on three types of people:\n1) Those who desire good results without making an effort\n2) Those with little patience who experience many harms\n3) Those who wish to live long like gods while being in the grip of death\nIt explains that these people will obtain undesired results and be overcome by suffering. The exclamation \"Alas!\" is used out of compassion for them.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that the verse is expressing compassion for beings who are like gods facing death, those who expect good results without effort, those who are impatient and face many difficulties, and those who cling to long life while death approaches. All of these beings are overcome by suffering, which elicits a compassionate response.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nThose who desire fruits without effort,\nAnd the impatient who face many harms,\nThose who, though in death's grip, wish to be like gods—\nAlas! They are overcome by sufferings.\n", + "translation": "Those who desire fruits without effort,\nAnd the impatient who face many harms,\nThose who, though in death's grip, wish to be like gods—\nAlas! They are overcome by sufferings." } }, "glossary": { @@ -48015,7 +48195,7 @@ "བཅོམ་": "destroy" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བརྩོན་མེད་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་།": { "བརྩོན་མེད་": "without effort", "འབྲས་བུ་": "results", @@ -48081,24 +48261,24 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བརྩོན་མེད་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་།": { + "བརྩོན་མེད་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་། །": { "བརྩོན་མེད་": "without effort", - "འབྲས་བུ་": "results", + "འབྲས་བུ་": "fruits", "འདོད་པ་": "desire" }, - "།བཟེ་རེ་ཅན་ལ་གནོད་མང་ཞིང་།": { - "བཟེ་རེ་ཅན་": "impatience", + "བཟེ་རེ་ཅན་ལ་གནོད་མང་ཞིང་། །": { + "བཟེ་རེ་ཅན་": "impatient", "གནོད་": "harms" }, - "།འཆི་བས་བཟུང་བཞིན་ལྷ་འདྲ་བ།": { - "འཆི་བས་": "by death", - "བཟུང་": "seized", + "འཆི་བས་བཟུང་བཞིན་ལྷ་འདྲ་བ། །": { + "འཆི་བ་": "death", + "བཟུང་": "grip", "ལྷ་": "gods" }, - "།ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ།": { - "ཀྱི་ཧུད་": "alas", - "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", - "བཅོམ་": "overwhelmed" + "ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ། །": { + "ཀྱི་ཧུད་": "Alas", + "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings", + "བཅོམ་": "overcome" } } } @@ -48109,7 +48289,7 @@ "commentary_1": "ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་མང་པོའི་དབང་དུ་སོང་བས་ན་དགའ་བར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །གཉིད་སྟུག་པོ་རྣམས་དབང་དུ་བྱ་བ་ནི་མིའི་གྲུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །ངན་པ་ལ་ཞེན་པ་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། མིའི་གྲུ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་ལས་སྒྲོལ་བར་གྱིས་ཤིག གྲུ་འདི་ཕྱི་ནས་རྙེད་པར་དཀའ་བས་ཀྱེ་རྨོངས་པ་བརྩོན་དགོས་པའི་དུས་སུ་གཉིད་མ་ལོག་ཅེས་པས་མཚོན་ནས་ལེ་ལོ་ཐམས་ཅད་སྤོངས་ཤིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམི་ཡི་གྲུ་ལ་བརྟེན་ནས་སུ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོ་ཆེ་ལས་སྒྲོལ། །གྲུ་འདི་ཕྱི་ནས་རྙེད་དཀའ་བས། །རྨོངས་པ་དུས་སུ་གཉིད་མ་ལོག །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམི་ཡི་གྲུ་ (human boat), སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོ་ (river of suffering), སྒྲོལ་ (cross over), རྙེད་དཀའ་ (difficult to find), རྨོངས་པ་ (foolish one), གཉིད་མ་ལོག་ (do not sleep)\n\nGrammar notes:\n- བརྟེན་ནས་སུ་ (reliance construction)\n- ཕྱི་ནས་ (temporal marker: \"later\")\n- དུས་སུ་ (temporal marker: \"at the time of\")\n\n\nRelying on the human boat,\nCross over the great river of suffering.\nThis boat is difficult to find later,\nSo foolish one, do not sleep at this time.\n\n\nTechnical note: \"Human boat\" (མི་ཡི་གྲུ་) is a metaphor for the precious human rebirth in Buddhist thought, emphasizing its rarity and potential for spiritual progress.", "translation": "Relying on the human boat,\nCross over the great river of suffering.\nThis boat is difficult to find later,\nSo foolish one, do not sleep at this time." @@ -48125,9 +48305,9 @@ "translation": "Relying on the boat of human life,\nCross over the great river of suffering.\nThis boat is hard to find again later,\nSo don't sleep in delusion when the time has come." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམི་ཡི་གྲུ་ལ་བརྟེན་ནས་སུ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོ་ཆེ་ལས་སྒྲོལ། །གྲུ་འདི་ཕྱི་ནས་རྙེད་དཀའ་བས། །རྨོངས་པ་དུས་སུ་གཉིད་མ་ལོག །\n\nCommentary 1: ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་མང་པོའི་དབང་དུ་སོང་བས་ན་དགའ་བར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །གཉིད་སྟུག་པོ་རྣམས་དབང་དུ་བྱ་བ་ནི་མིའི་གྲུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །ངན་པ་ལ་ཞེན་པ་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། མིའི་གྲུ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་ལས་སྒྲོལ་བར་གྱིས་ཤིག གྲུ་འདི་ཕྱི་ནས་རྙེད་པར་དཀའ་བས་ཀྱེ་རྨོངས་པ་བརྩོན་དགོས་པའི་དུས་སུ་གཉིད་མ་ལོག་ཅེས་པས་མཚོན་ནས་ལེ་ལོ་ཐམས་ཅད་སྤོངས་ཤིག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nRelying on the human vessel,\nCross over the great river of suffering.\nThis vessel is hard to find later,\nSo, deluded one, do not sleep when it's time [to act].\n\n\nThis translation captures the core message of using the precious human life (metaphorically described as a \"vessel\" or \"boat\") to overcome suffering. It emphasizes the rarity and value of human rebirth, and urges the reader not to waste this opportunity through laziness or delusion, but to practice diligently while one has the chance.", - "translation": "Relying on the human vessel,\nCross over the great river of suffering.\nThis vessel is hard to find later,\nSo, deluded one, do not sleep when it's time [to act]." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མི་ཡི་གྲུ་ལ་བརྟེན་ནས་སུ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོ་ཆེ་ལས་སྒྲོལ། །གྲུ་འདི་ཕྱི་ནས་རྙེད་དཀའ་བས། །རྨོངས་པ་དུས་སུ་གཉིད་མ་ལོག །\n\nCommentary 1: ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་མང་པོའི་དབང་དུ་སོང་བས་ན་དགའ་བར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །གཉིད་སྟུག་པོ་རྣམས་དབང་དུ་བྱ་བ་ནི་མིའི་གྲུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །ངན་པ་ལ་ཞེན་པ་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། མིའི་གྲུ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་ལས་སྒྲོལ་བར་གྱིས་ཤིག གྲུ་འདི་ཕྱི་ནས་རྙེད་པར་དཀའ་བས་ཀྱེ་རྨོངས་པ་བརྩོན་དགོས་པའི་དུས་སུ་གཉིད་མ་ལོག་ཅེས་པས་མཚོན་ནས་ལེ་ལོ་ཐམས་ཅད་སྤོངས་ཤིག\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary suggests that many people are under the influence of delusion and thus become happy. It mentions that controlling deep sleep is referred to as \"human boat.\" It also aims to discourage attachment to negative things.\n\nCommentary 2:\nThis commentary directly explains the verse, stating that one should use the human boat to cross the great river of suffering. It emphasizes that this boat is difficult to find later, so one should not sleep (be lazy) during the time when effort is needed. It encourages abandoning all laziness.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize the importance of using the rare human life (compared to a boat) to overcome suffering. They warn against laziness and delusion, urging diligence in spiritual practice while one has the opportunity of a human rebirth.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nRelying on the boat of human life,\nCross over the great river of suffering.\nSince this boat is hard to find again,\nO deluded one, do not sleep when it's time [to act].\n\n\nThis translation captures the metaphor of human life as a boat, the urgency of using this opportunity to overcome suffering, and the warning against wasting this precious chance through laziness or ignorance.", + "translation": "Relying on the boat of human life,\nCross over the great river of suffering.\nSince this boat is hard to find again,\nO deluded one, do not sleep when it's time [to act]." } }, "glossary": { @@ -48148,7 +48328,7 @@ "གཉིད་": "sleep" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མི་ཡི་གྲུ་ལ་བརྟེན་ནས་སུ། །": { "མི་": "human", "གྲུ་": "boat", @@ -48216,7 +48396,7 @@ "04_commentary_assisted": { "མི་ཡི་གྲུ་ལ་བརྟེན་ནས་སུ། །": { "མི་": "human", - "གྲུ་": "vessel", + "གྲུ་": "boat", "བརྟེན་": "relying" }, "སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོ་ཆེ་ལས་སྒྲོལ། །": { @@ -48225,11 +48405,12 @@ "སྒྲོལ་": "cross over" }, "གྲུ་འདི་ཕྱི་ནས་རྙེད་དཀའ་བས། །": { - "གྲུ་": "vessel", + "གྲུ་": "boat", "རྙེད་དཀའ་": "hard to find" }, "རྨོངས་པ་དུས་སུ་གཉིད་མ་ལོག །": { "རྨོངས་པ་": "deluded one", + "དུས་": "time", "གཉིད་": "sleep" } } @@ -48241,7 +48422,7 @@ "commentary_1": "དགའ་བའི་རྒྱུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་བ་ནི་ཞེན་པའོ། །རྒྱུན་ནི་བདེ་བའི་རྒྱུན་ནོ། །མཐའ་ཡས་པ་ནི་བརྩིས་མི་ལང་བའོ། །རྒོད་པ་ནི་ལུས་དང་སེམས་མ་ནོན་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པར་གྱུར་པའི་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་དགའ་བ་མཆོག་སྤངས་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ལུས་སེམས་རྒོད་པར་གྱུར་པ་གཡེང་བ་དང་། ངག་གི་དགོད་པ་དང་གླུ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ་སྟེ་དགའ་བར་མི་རིགས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པའི། །དམ་ཆོས་དགའ་བའི་མཆོག་སྤངས་ནས། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིས་གཡེང་བ་དང་། །རྒོད་སོགས་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདགའ་བ (joy), རྒྱུ (cause), དམ་ཆོས (sublime Dharma), སྡུག་བསྔལ (suffering), གཡེང་བ (distraction), རྒོད (excitement)\n\nGrammatical notes:\n- མཐའ་ཡས་པའི (limitless) modifies རྒྱུ (causes)\n- སྤངས་ནས (having abandoned) indicates a completed action\n- ཅི་ཕྱིར (why) introduces a rhetorical question\n\n\nHaving abandoned the supreme joy of the sublime Dharma,\nWhich has limitless causes for joy,\nWhy do you delight in distractions\nAnd excitements that are causes of suffering?\n\nTechnical note: རྒོད (excitement) here likely refers to mental agitation or restlessness, a common obstacle in meditation practice.", "translation": "Having abandoned the supreme joy of the sublime Dharma,\nWhich has limitless causes for joy,\nWhy do you delight in distractions\nAnd excitements that are causes of suffering?" @@ -48257,9 +48438,9 @@ "translation": "Having abandoned the supreme joy of the holy Dharma,\nWhich is the limitless cause of happiness,\nWhy do you delight in distractions\nAnd frivolity that are causes of suffering?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པའི། །དམ་ཆོས་དགའ་བའི་མཆོག་སྤངས་ནས། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིས་གཡེང་བ་དང་། །རྒོད་སོགས་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །\n\nCommentary 1: དགའ་བའི་རྒྱུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་བ་ནི་ཞེན་པའོ། །རྒྱུན་ནི་བདེ་བའི་རྒྱུན་ནོ། །མཐའ་ཡས་པ་ནི་བརྩིས་མི་ལང་བའོ། །རྒོད་པ་ནི་ལུས་དང་སེམས་མ་ནོན་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པར་གྱུར་པའི་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་དགའ་བ་མཆོག་སྤངས་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ལུས་སེམས་རྒོད་པར་གྱུར་པ་གཡེང་བ་དང་། ངག་གི་དགོད་པ་དང་གླུ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ་སྟེ་དགའ་བར་མི་རིགས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nHaving abandoned the supreme joy of the holy Dharma,\nWhich is the source of limitless happiness,\nWhy do you delight in distractions and frivolity,\nWhich are causes of suffering?\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning conveyed in the original Tibetan verse and elaborated on in the commentaries. The verse contrasts the profound joy found in Buddhist teachings with worldly distractions that ultimately lead to suffering, questioning why one would choose the latter over the former.", - "translation": "Having abandoned the supreme joy of the holy Dharma,\nWhich is the source of limitless happiness,\nWhy do you delight in distractions and frivolity,\nWhich are causes of suffering?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པའི། །དམ་ཆོས་དགའ་བའི་མཆོག་སྤངས་ནས། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིས་གཡེང་བ་དང་། །རྒོད་སོགས་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །\n\nCommentary 1: དགའ་བའི་རྒྱུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་བ་ནི་ཞེན་པའོ། །རྒྱུན་ནི་བདེ་བའི་རྒྱུན་ནོ། །མཐའ་ཡས་པ་ནི་བརྩིས་མི་ལང་བའོ། །རྒོད་པ་ནི་ལུས་དང་སེམས་མ་ནོན་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པར་གྱུར་པའི་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་དགའ་བ་མཆོག་སྤངས་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ལུས་སེམས་རྒོད་པར་གྱུར་པ་གཡེང་བ་དང་། ངག་གི་དགོད་པ་དང་གླུ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ་སྟེ་དགའ་བར་མི་རིགས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས།\n", + "output": "I'll translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text based on the commentaries.\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains key terms:\n- \"Cause of joy\" refers to attachment\n- \"Stream\" means a stream of happiness\n- \"Limitless\" means uncountable\n- \"Excitement\" refers to uncontrolled body and mind\n\nCommentary 2:\nThis commentary expands on the meaning:\nIt questions why one abandons the supreme joy of the holy Dharma, which is a limitless source of happiness, and instead indulges in causes of suffering such as mental and physical agitation, distractions, laughter, and singing, which are inappropriate sources of joy.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together emphasize the contrast between the limitless joy found in the Dharma and the fleeting, harmful pleasures of worldly distractions. They highlight the foolishness of abandoning true, lasting happiness for temporary excitements that ultimately lead to suffering.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nHaving abandoned the supreme joy of the holy Dharma,\nWhich is an endless source of delight,\nWhy do you take pleasure in distractions and excitements,\nWhich are causes of suffering?", + "translation": "Having abandoned the supreme joy of the holy Dharma,\nWhich is an endless source of delight,\nWhy do you take pleasure in distractions and excitements,\nWhich are causes of suffering?" } }, "glossary": { @@ -48280,7 +48461,7 @@ "དགའ་": "relish" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པའི། །དམ་ཆོས་དགའ་བའི་མཆོག་སྤངས་ནས། །": { "དགའ་བ་": "joy", "རྒྱུ་": "causes", @@ -48332,20 +48513,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པའི། །དམ་ཆོས་དགའ་བའི་མཆོག་སྤངས་ནས།": { - "དགའ་བ་": "happiness", + "དགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པའི། །དམ་ཆོས་དགའ་བའི་མཆོག་སྤངས་ནས། །": { + "དགའ་བ་": "delight", "རྒྱུ་": "source", - "མཐའ་ཡས་པ་": "limitless", + "མཐའ་ཡས་པ་": "endless", "དམ་ཆོས་": "holy Dharma", "མཆོག་": "supreme", "སྤངས་": "abandoned" }, - "།སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིས་གཡེང་བ་དང་། །རྒོད་སོགས་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ།": { + "སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིས་གཡེང་བ་དང་། །རྒོད་སོགས་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །": { "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", "རྒྱུ་": "causes", "གཡེང་བ་": "distractions", - "རྒོད་": "frivolity", - "དགའ་": "delight" + "རྒོད་": "excitements", + "དགའ་": "pleasure" } } } @@ -48356,7 +48537,7 @@ "commentary_1": "སྒྱིད་ལུག་པའི་དབང་དུ་གྱུར་པ་རྣམས་དགག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྒྱིད་མ་ལུག་པ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱིད་མ་ལུག་པ་དང་སྟོབས་ཀྱི་ཚོགས་དང་འབད་པ་སྟེ་འབད་རྩོལ་དང་བདག་ཉིད་དབང་དུ་འགྱུར་ཏེ་བདག་ཉིད་དབང་དུ་བྱས་པའམ། ཡང་ན་གསུམ་དང་ལྡན་པས་བདག་ཉིད་དབང་དུ་གྱུར་པ་དང་བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་དང་། བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བ་རྣམས་ནི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་སོ། །", "commentary_2": "དང་པོ་ནི། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་དག་ཆོས་བཞིའི་སྒོ་ནས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤངས་བྱ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པས་ཀྱང་ཐོག་མར་བསམ་པ་སྒྱིད་ལུག་མེད་པར་གོ་ཆའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་། དེ་ནས་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་དཔུང་ཚོགས་བཞི་བསགས་པ་དང་། དེ་ནས་དྲན་ཤེས་ཀྱིས་དངོས་སུ་དགག་སྒྲུབ་ལྷུར་བླང་བ་དང་། དེ་ནས་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་གསུམ་གཉེན་པོས་དབང་དུ་བྱ་ཞིང་། དེ་ནས་བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་དང་བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྒྱིད་ལུག་མེད་དང་དཔུང་ཚོགས་དང་། །ལྷུར་བླང་བདག་ཉིད་དབང་བྱ་དང་། །བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་དང་། །བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་གྱིས། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྒྱིད་ལུག་(Laziness), དཔུང་ཚོགས་(Retinue/Forces), ལྷུར་བླང་(Diligence), བདག་ཉིད་དབང་བྱ་(Self-mastery), མཉམ་པ་(Equality), བརྗེ་བ་(Exchange)\n\nGrammatical notes:\n- མེད་དང་ indicates a list of qualities or actions\n- བདག་དང་གཞན་དུ་ is a common construction for \"self and others\"\n- Imperative mood indicated by གྱིས་ at the end\n\n\nWithout laziness, with retinue,\nWith diligence, master yourself,\nEqualize self and others,\nAnd exchange self for others.\n\nTechnical note: This verse appears to be describing key practices in Tibetan Buddhism, particularly the cultivation of bodhicitta through equalizing and exchanging self and others (བདག་གཞན་མཉམ་བརྗེ་).", "translation": "Without laziness, with retinue,\nWith diligence, master yourself,\nEqualize self and others,\nAnd exchange self for others." @@ -48372,9 +48553,9 @@ "translation": "Without laziness and with an army of allies,\nTake control of yourself with diligence,\nEqualize yourself and others,\nAnd exchange yourself for others." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྒྱིད་ལུག་མེད་དང་དཔུང་ཚོགས་དང་། །ལྷུར་བླང་བདག་ཉིད་དབང་བྱ་དང་། །བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་དང་། །བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: སྒྱིད་ལུག་པའི་དབང་དུ་གྱུར་པ་རྣམས་དགག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྒྱིད་མ་ལུག་པ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱིད་མ་ལུག་པ་དང་སྟོབས་ཀྱི་ཚོགས་དང་འབད་པ་སྟེ་འབད་རྩོལ་དང་བདག་ཉིད་དབང་དུ་འགྱུར་ཏེ་བདག་ཉིད་དབང་དུ་བྱས་པའམ། ཡང་ན་གསུམ་དང་ལྡན་པས་བདག་ཉིད་དབང་དུ་གྱུར་པ་དང་བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་དང་། བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བ་རྣམས་ནི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་སོ། །\n\nCommentary 2: དང་པོ་ནི། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་དག་ཆོས་བཞིའི་སྒོ་ནས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤངས་བྱ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པས་ཀྱང་ཐོག་མར་བསམ་པ་སྒྱིད་ལུག་མེད་པར་གོ་ཆའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་། དེ་ནས་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་དཔུང་ཚོགས་བཞི་བསགས་པ་དང་། དེ་ནས་དྲན་ཤེས་ཀྱིས་དངོས་སུ་དགག་སྒྲུབ་ལྷུར་བླང་བ་དང་། དེ་ནས་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་གསུམ་གཉེན་པོས་དབང་དུ་བྱ་ཞིང་། དེ་ནས་བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་དང་བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWithout laziness, with an army of forces,\nDiligently taking control of oneself,\nEqualizing self and others,\nAnd exchanging self for others.\n\n\nThis translation captures the key points from the original Tibetan verse and the commentaries:\n\n1. Overcoming laziness or discouragement\n2. Gathering strength or resources (like an army)\n3. Applying effort and diligence\n4. Gaining control over oneself\n5. Practicing the equalization of self and others\n6. Practicing the exchange of self and others\n\nThese are presented as methods for a bodhisattva to overcome obstacles and progress on the spiritual path, using analogies of a king's strategies for victory.", - "translation": "Without laziness, with an army of forces,\nDiligently taking control of oneself,\nEqualizing self and others,\nAnd exchanging self for others." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྒྱིད་ལུག་མེད་དང་དཔུང་ཚོགས་དང་། །ལྷུར་བླང་བདག་ཉིད་དབང་བྱ་དང་། །བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་དང་། །བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: སྒྱིད་ལུག་པའི་དབང་དུ་གྱུར་པ་རྣམས་དགག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྒྱིད་མ་ལུག་པ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱིད་མ་ལུག་པ་དང་སྟོབས་ཀྱི་ཚོགས་དང་འབད་པ་སྟེ་འབད་རྩོལ་དང་བདག་ཉིད་དབང་དུ་འགྱུར་ཏེ་བདག་ཉིད་དབང་དུ་བྱས་པའམ། ཡང་ན་གསུམ་དང་ལྡན་པས་བདག་ཉིད་དབང་དུ་གྱུར་པ་དང་བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་དང་། བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བ་རྣམས་ནི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་སོ། །\n\nCommentary 2: དང་པོ་ནི། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་དག་ཆོས་བཞིའི་སྒོ་ནས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤངས་བྱ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པས་ཀྱང་ཐོག་མར་བསམ་པ་སྒྱིད་ལུག་མེད་པར་གོ་ཆའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་། དེ་ནས་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་དཔུང་ཚོགས་བཞི་བསགས་པ་དང་། དེ་ནས་དྲན་ཤེས་ཀྱིས་དངོས་སུ་དགག་སྒྲུབ་ལྷུར་བླང་བ་དང་། དེ་ནས་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་གསུམ་གཉེན་པོས་དབང་དུ་བྱ་ཞིང་། དེ་ནས་བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་དང་བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །\n", + "output": "I'll translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text based on the commentaries.\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1 Summary:\nThis commentary explains that one should avoid laziness and instead cultivate diligence, strength, and effort. It emphasizes self-control and the practice of equalizing and exchanging oneself with others as antidotes to negative states.\n\nCommentary 2 Summary:\nThis commentary compares a bodhisattva's path to that of a king conquering enemies. It outlines five steps: 1) Cultivating diligence without laziness, 2) Gathering four types of forces, 3) Applying mindfulness and awareness in practice, 4) Controlling one's body, speech, and mind through antidotes, and 5) Practicing equalizing and exchanging oneself with others.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the importance of overcoming laziness and cultivating diligence. They stress the need for effort, strength, and self-control. Both highlight the practices of equalizing and exchanging oneself with others as crucial aspects of the path. Commentary 2 provides a more structured approach, outlining specific steps in the process of spiritual development.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nCultivate diligence without laziness and gather your forces.\nApply yourself wholeheartedly and master self-control.\nPractice equalizing yourself with others,\nAnd exchange yourself for others.\n\nThis translation reflects the key points emphasized in both commentaries: overcoming laziness, gathering strength, applying effort, practicing self-control, and engaging in the meditation practices of equalizing and exchanging self and others.", + "translation": "Cultivate diligence without laziness and gather your forces.\nApply yourself wholeheartedly and master self-control.\nPractice equalizing yourself with others,\nAnd exchange yourself for others." } }, "glossary": { @@ -48394,7 +48575,7 @@ "བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་གྱིས་": "exchanging yourself for others" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྒྱིད་ལུག་མེད་དང་དཔུང་ཚོགས་དང་།": { "སྒྱིད་ལུག་མེད་": "without laziness", "དཔུང་ཚོགས་": "retinue" @@ -48449,17 +48630,17 @@ "04_commentary_assisted": { "སྒྱིད་ལུག་མེད་དང་དཔུང་ཚོགས་དང་།": { "སྒྱིད་ལུག་མེད་": "without laziness", - "དཔུང་ཚོགས་": "army of forces" + "དཔུང་ཚོགས་": "forces" }, "།ལྷུར་བླང་བདག་ཉིད་དབང་བྱ་དང་།": { - "ལྷུར་བླང་": "diligently", - "བདག་ཉིད་དབང་བྱ་": "taking control of oneself" + "ལྷུར་བླང་": "apply yourself", + "བདག་ཉིད་དབང་བྱ་": "self-control" }, "།བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་དང་།": { - "བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་": "equalizing self and others" + "བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་": "equalizing yourself with others" }, "།བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་གྱིས།": { - "བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་གྱིས་": "exchanging self for others" + "བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་": "exchange yourself for others" } } } @@ -48470,7 +48651,7 @@ "commentary_1": "དེ་ལ་སྒྱིད་མ་ལུག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་ལྟ་བུས་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་ག་ལ་ནུས་ཞེས་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཡི་བསད་པར་མི་བྱ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས་པ་དེའི་ཕྱིར་ཡི་གསད་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བར་འབྲེལ་ཏོ། །ཇི་སྐད་གསུངས་སྙམ་པ་ལ། སྦྲང་བུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེས་ཀྱང་བརྩོན་པ་བསྐྱེད་ནས་འཐོབ་པར་རོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྒྱུ་ནུས་པ་མེད་པར་སེམས་པ་དང་། རྐྱེན་བསྒྲུབ་དཀའ་བས་སྒྱིད་ལུག་པའི་གཉེན་པོ་སྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ག་ལ་ཐོབ་ཅེས་སྒྱིད་ལུག་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་བདེན་པ་འབའ་ཞིག་གསུང་བས་བདེན་པའི་ཚིག་འདི་གསུངས་ཏེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ག་ལ་ཞེས། །སྒྱིད་ལུག་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི། །བདེན་པ་གསུང་བས་བདེན་འདི་གསུངས། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབྱང་ཆུབ་ (enlightenment), སྒྱིད་ལུག་ (discouraged), དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ (Tathāgata), བདེན་པ་ (truth)\n\nGrammatical notes:\n- ག་ལ་ཞེས: interrogative particle expressing doubt\n- མི་བྱ་སྟེ: negation + future tense, indicating prohibition\n- བདེན་འདི་གསུངས: past tense, indicating the Buddha's teaching\n\n\nOne should not become discouraged, thinking, \"How could I attain enlightenment?\"\nFor the Tathāgata, who speaks the truth, has spoken this truth:\n\nTechnical note: The verse is encouraging practitioners not to lose heart in their pursuit of enlightenment, based on the authoritative words of the Buddha (Tathāgata).", "translation": "One should not become discouraged, thinking, \"How could I attain enlightenment?\"\nFor the Tathāgata, who speaks the truth, has spoken this truth:" @@ -48486,9 +48667,9 @@ "translation": "I should not become discouraged,\nThinking \"How can I attain enlightenment?\"\nFor the Thus-Gone Ones, who speak the truth,\nHave spoken this truth:" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ག་ལ་ཞེས། །སྒྱིད་ལུག་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི། །བདེན་པ་གསུང་བས་བདེན་འདི་གསུངས། །\n\nCommentary 1: དེ་ལ་སྒྱིད་མ་ལུག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་ལྟ་བུས་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་ག་ལ་ནུས་ཞེས་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཡི་བསད་པར་མི་བྱ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས་པ་དེའི་ཕྱིར་ཡི་གསད་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བར་འབྲེལ་ཏོ། །ཇི་སྐད་གསུངས་སྙམ་པ་ལ། སྦྲང་བུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེས་ཀྱང་བརྩོན་པ་བསྐྱེད་ནས་འཐོབ་པར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྒྱུ་ནུས་པ་མེད་པར་སེམས་པ་དང་། རྐྱེན་བསྒྲུབ་དཀའ་བས་སྒྱིད་ལུག་པའི་གཉེན་པོ་སྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ག་ལ་ཐོབ་ཅེས་སྒྱིད་ལུག་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་བདེན་པ་འབའ་ཞིག་གསུང་བས་བདེན་པའི་ཚིག་འདི་གསུངས་ཏེ།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nOne should not become discouraged, thinking, \"How could I ever attain enlightenment?\"\nFor the Thus-Gone One, who speaks only truth, has spoken this truth:\n\n\nThis translation captures the main ideas that:\n1. One should not lose heart or become discouraged about attaining enlightenment\n2. This encouragement is based on the words of the Buddha (Thus-Gone One)\n3. The Buddha's words are described as truthful and reliable\n4. The verse is presenting an important teaching or truth spoken by the Buddha\n\nThe commentaries provide context that this verse is meant to counter discouragement and inspire diligence on the path to enlightenment, even for those who feel incapable of achieving it.", - "translation": "One should not become discouraged, thinking, \"How could I ever attain enlightenment?\"\nFor the Thus-Gone One, who speaks only truth, has spoken this truth:" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ག་ལ་ཞེས། །སྒྱིད་ལུག་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི། །བདེན་པ་གསུང་བས་བདེན་འདི་གསུངས། །\n\nCommentary 1: དེ་ལ་སྒྱིད་མ་ལུག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་ལྟ་བུས་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་ག་ལ་ནུས་ཞེས་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཡི་བསད་པར་མི་བྱ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས་པ་དེའི་ཕྱིར་ཡི་གསད་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བར་འབྲེལ་ཏོ། །ཇི་སྐད་གསུངས་སྙམ་པ་ལ། སྦྲང་བུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེས་ཀྱང་བརྩོན་པ་བསྐྱེད་ནས་འཐོབ་པར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྒྱུ་ནུས་པ་མེད་པར་སེམས་པ་དང་། རྐྱེན་བསྒྲུབ་དཀའ་བས་སྒྱིད་ལུག་པའི་གཉེན་པོ་སྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ག་ལ་ཐོབ་ཅེས་སྒྱིད་ལུག་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་བདེན་པ་འབའ་ཞིག་གསུང་བས་བདེན་པའི་ཚིག་འདི་གསུངས་ཏེ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary advises against becoming discouraged, saying one should not think \"How could someone like me attain enlightenment?\" It emphasizes that since the Tathagata (Buddha) himself has spoken these words, one should not be disheartened. It mentions that even a small insect can attain enlightenment through diligence.\n\nCommentary 2: This commentary addresses two points: countering the thought that one lacks the ability to achieve enlightenment, and overcoming discouragement due to the difficulty of gathering the necessary conditions. It reiterates that one should not become discouraged thinking \"How could I attain enlightenment?\" because the Tathagata speaks only truth.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the importance of not becoming discouraged in the pursuit of enlightenment. They stress that the Buddha's words are true and should be trusted. The main message is to have confidence in one's ability to attain enlightenment, regardless of perceived limitations or difficulties.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning of the commentaries:\n\nOne should not become discouraged, thinking, \"How could I possibly attain enlightenment?\" For the Tathagata, who speaks only truth, has proclaimed this truth.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on maintaining confidence and trust in the Buddha's teachings regarding the attainability of enlightenment for all beings.", + "translation": "One should not become discouraged, thinking, \"How could I possibly attain enlightenment?\" For the Tathagata, who speaks only truth, has proclaimed this truth." } }, "glossary": { @@ -48502,7 +48683,7 @@ "བདེན་པ་": "truth" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ག་ལ་ཞེས། །སྒྱིད་ལུག་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །": { "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment", "སྒྱིད་ལུག་པར་": "discouraged" @@ -48538,7 +48719,7 @@ "སྒྱིད་ལུག་པར་": "discouraged" }, "འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི། །བདེན་པ་གསུང་བས་བདེན་འདི་གསུངས། །": { - "དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་": "Thus-Gone One", + "དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་": "Tathagata", "བདེན་པ་": "truth" } } @@ -48550,7 +48731,7 @@ "commentary_1": "རིགས་ཀྱི་མིར་སྐྱེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་རིགས་མིར་སྐྱེ་བ་ཐོབ་པར་གྱུར་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོ། །ཅིས་མི་ཐོབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཅིས་ཀྱང་འཐོབ་པའོ། །", "commentary_2": "བདག་ལྟ་རིགས་ཀྱི་མིར་སྐྱེས་ཏེ་བསམ་པས་ཕན་པ་དང་གནོད་པ་ངོ་ཤེས་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་མ་བཏང་ན་བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཅིས་མི་འཐོབ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ལྟ་རིགས་ཀྱིས་མིར་སྐྱེས་ལ། །ཕན་དང་གནོད་པའི་ངོ་ཤེས་པས། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་མ་བཏང་ན། །བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཅིས་མི་འཐོབ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདག་ལྟ་(Self-view), རིགས་(Lineage/caste), མིར་སྐྱེས་(Born as human), ཕན་དང་གནོད་པ་(Benefit and harm), བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་(Bodhisattva conduct), བྱང་ཆུབ་(Enlightenment)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ as a topic marker\n- Conditional structure with ན་\n- Rhetorical question with ཅིས་མི་\n\n\nSince I am born human with a noble lineage,\nAnd can distinguish between benefit and harm,\nIf I do not abandon the bodhisattva's conduct,\nWhy would I not attain enlightenment?\n\n\nThis verse emphasizes the precious human birth, the ability to discern right from wrong, and the potential for enlightenment through maintaining bodhisattva conduct. The rhetorical question at the end reinforces the speaker's confidence in achieving enlightenment if they persist in the bodhisattva path.", "translation": "Since I am born human with a noble lineage,\nAnd can distinguish between benefit and harm,\nIf I do not abandon the bodhisattva's conduct,\nWhy would I not attain enlightenment?" @@ -48566,9 +48747,9 @@ "translation": "Born as a human with discerning wisdom,\nKnowing what helps and what harms,\nIf I do not abandon bodhisattva conduct,\nHow could I not attain enlightenment?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ལྟ་རིགས་ཀྱིས་མིར་སྐྱེས་ལ། །ཕན་དང་གནོད་པའི་ངོ་ཤེས་པས། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་མ་བཏང་ན། །བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཅིས་མི་འཐོབ། །\n\nCommentary 1: རིགས་ཀྱི་མིར་སྐྱེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་རིགས་མིར་སྐྱེ་བ་ཐོབ་པར་གྱུར་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོ། །ཅིས་མི་ཐོབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཅིས་ཀྱང་འཐོབ་པའོ། །\n\nCommentary 2: བདག་ལྟ་རིགས་ཀྱི་མིར་སྐྱེས་ཏེ་བསམ་པས་ཕན་པ་དང་གནོད་པ་ངོ་ཤེས་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་མ་བཏང་ན་བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཅིས་མི་འཐོབ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nHaving been born as a human of noble lineage,\nAnd knowing the difference between benefit and harm,\nIf I do not abandon the conduct of enlightenment,\nHow could I not attain enlightenment?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, emphasizing the fortunate human birth, the ability to discern right from wrong, and the commitment to the bodhisattva path leading to enlightenment.", - "translation": "Having been born as a human of noble lineage,\nAnd knowing the difference between benefit and harm,\nIf I do not abandon the conduct of enlightenment,\nHow could I not attain enlightenment?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ལྟ་རིགས་ཀྱིས་མིར་སྐྱེས་ལ། །ཕན་དང་གནོད་པའི་ངོ་ཤེས་པས། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་མ་བཏང་ན། །བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཅིས་མི་འཐོབ། །\n\nCommentary 1: རིགས་ཀྱི་མིར་སྐྱེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་རིགས་མིར་སྐྱེ་བ་ཐོབ་པར་གྱུར་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོ། །ཅིས་མི་ཐོབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཅིས་ཀྱང་འཐོབ་པའོ། །\n\nCommentary 2: བདག་ལྟ་རིགས་ཀྱི་མིར་སྐྱེས་ཏེ་བསམ་པས་ཕན་པ་དང་གནོད་པ་ངོ་ཤེས་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་མ་བཏང་ན་བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཅིས་མི་འཐོབ།\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"born as a human of good lineage\" means obtaining a human birth in one's lineage. \"Bodhisattva conduct\" refers to the mind of enlightenment (bodhicitta). \"Why would I not attain\" actually means \"I will certainly attain.\"\n\nCommentary 2:\nThis commentary restates the verse, emphasizing that if one is born as a human with good lineage, understands benefit and harm through contemplation, and does not abandon bodhisattva conduct, one will certainly attain enlightenment.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of human birth, understanding right from wrong, and maintaining bodhisattva conduct (bodhicitta). They interpret the rhetorical question at the end as an affirmation that enlightenment will certainly be attained under these conditions.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\n\nHaving been born human with a noble lineage like myself,\nAnd understanding what is beneficial and harmful,\nIf I do not abandon the conduct of enlightenment,\nHow could I not attain enlightenment?\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the fortunate human birth, the ability to discern right from wrong, and the importance of maintaining bodhisattva conduct. The rhetorical question at the end is understood as a strong affirmation of the certainty of attaining enlightenment under these conditions.", + "translation": "Having been born human with a noble lineage like myself,\nAnd understanding what is beneficial and harmful,\nIf I do not abandon the conduct of enlightenment,\nHow could I not attain enlightenment?" } }, "glossary": { @@ -48592,7 +48773,7 @@ "འཐོབ་": "reach" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་ལྟ་རིགས་ཀྱིས་མིར་སྐྱེས་ལ། །": { "རིགས་": "lineage", "མིར་སྐྱེས་": "born human" @@ -48656,21 +48837,22 @@ }, "04_commentary_assisted": { "བདག་ལྟ་རིགས་ཀྱིས་མིར་སྐྱེས་ལ། །": { + "བདག་": "myself", "རིགས་": "lineage", - "མིར་": "human", - "སྐྱེས་": "born" + "མིར་སྐྱེས་": "born human" }, "ཕན་དང་གནོད་པའི་ངོ་ཤེས་པས། །": { - "ཕན་": "benefit", - "གནོད་པ་": "harm", - "ཤེས་པ་": "knowing" + "ཕན་": "beneficial", + "གནོད་པ་": "harmful", + "ངོ་ཤེས་པ་": "understanding" }, "བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་མ་བཏང་ན། །": { "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment", "སྤྱོད་པ་": "conduct", - "བཏང་": "abandon" + "མ་བཏང་": "not abandon" }, "བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཅིས་མི་འཐོབ། །": { + "བདག་": "I", "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment", "འཐོབ་": "attain" } @@ -48683,7 +48865,7 @@ "commentary_1": "ལྕི་བ་ནི་ཆེན་པོ་ཉིད་དོ། །ཡང་བ་ནི་དཀའ་སླ་ཆུང་བའོ། །མ་དཔྱད་པ་ནི་དཔྱོད་མི་བཟོད་པས་སོ། །རྨོངས་པ་ནི་མི་ཤེས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཞུམ་པའི་རྒྱུ་མེད་པ་དང་། སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡོད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྦྱོར་བ་བྱ་དཀའ་བས་འཇིགས་པ་སྤང་བ་དང་། དུས་ཡུན་རིང་བས་སྐྱོ་བ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། ལོག་རྟོག་བརྗོད་པ་ནི། འོན་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེའི་དོན་དུ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ་བཏང་དགོས་པས་བདག་ནི་དེ་ལ་འཇིགས་སོ་ཞེ་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ། །བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན། །ལྕི་དང་ཡང་བ་མ་དཔྱད་པར། །རྨོངས་པས་བདག་ནི་འཇིགས་པར་ཟད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྐང་ལག་ (limbs), བཏང་ (give up), འཇིགས་ (fear), ལྕི་ (heavy), ཡང་བ་ (light), རྨོངས་པ་ (delusion)\n\nGrammatical notes:\n- འོན་ཏེ...ཤེ་ན། : \"If [one thinks]...\"\n- མ་དཔྱད་པར : \"without examining\"\n- འཇིགས་པར་ཟད : \"merely afraid\"\n\n\nIf [one thinks], \"I am afraid that I must give up my limbs and so forth,\"\nWithout examining what is heavy and what is light,\nI am merely afraid due to delusion.\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the fear of giving up one's body parts in the context of Buddhist practice, likely referring to the perfection of generosity (དཱན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་). The text encourages examining the relative importance of physical attachments versus spiritual goals.", "translation": "If [one thinks], \"I am afraid that I must give up my limbs and so forth,\"\nWithout examining what is heavy and what is light,\nI am merely afraid due to delusion." @@ -48699,9 +48881,9 @@ "translation": "If you fear that you must give up\nYour limbs and such things,\nYou are simply afraid due to ignorance,\nNot distinguishing between heavy and light." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ། །བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན། །ལྕི་དང་ཡང་བ་མ་དཔྱད་པར། །རྨོངས་པས་བདག་ནི་འཇིགས་པར་ཟད། །\n\nCommentary 1: ལྕི་བ་ནི་ཆེན་པོ་ཉིད་དོ། །ཡང་བ་ནི་དཀའ་སླ་ཆུང་བའོ། །མ་དཔྱད་པ་ནི་དཔྱོད་མི་བཟོད་པས་སོ། །རྨོངས་པ་ནི་མི་ཤེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཞུམ་པའི་རྒྱུ་མེད་པ་དང་། སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡོད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྦྱོར་བ་བྱ་དཀའ་བས་འཇིགས་པ་སྤང་བ་དང་། དུས་ཡུན་རིང་བས་སྐྱོ་བ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། ལོག་རྟོག་བརྗོད་པ་ནི། འོན་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེའི་དོན་དུ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ་བཏང་དགོས་པས་བདག་ནི་དེ་ལ་འཇིགས་སོ་ཞེ་ན།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is the English translation:\n\n\nHowever, if you are afraid, thinking \"I must give away my limbs and such,\"\nYou are simply frightened due to ignorance, without discerning between what is difficult and what is easy.\n\n\nThis translation captures the main ideas that:\n1. The speaker is addressing someone who is afraid of having to give away their body parts for the sake of enlightenment.\n2. This fear is characterized as arising from ignorance or lack of understanding.\n3. The fearful person has not properly distinguished between what sacrifices are truly difficult and which are relatively easy.\n4. The implication is that such fear is unnecessary or misplaced when one properly understands the nature of the practice.", - "translation": "However, if you are afraid, thinking \"I must give away my limbs and such,\"\nYou are simply frightened due to ignorance, without discerning between what is difficult and what is easy." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ། །བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན། །ལྕི་དང་ཡང་བ་མ་དཔྱད་པར། །རྨོངས་པས་བདག་ནི་འཇིགས་པར་ཟད། །\n\nCommentary 1: ལྕི་བ་ནི་ཆེན་པོ་ཉིད་དོ། །ཡང་བ་ནི་དཀའ་སླ་ཆུང་བའོ། །མ་དཔྱད་པ་ནི་དཔྱོད་མི་བཟོད་པས་སོ། །རྨོངས་པ་ནི་མི་ཤེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཞུམ་པའི་རྒྱུ་མེད་པ་དང་། སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡོད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྦྱོར་བ་བྱ་དཀའ་བས་འཇིགས་པ་སྤང་བ་དང་། དུས་ཡུན་རིང་བས་སྐྱོ་བ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། ལོག་རྟོག་བརྗོད་པ་ནི། འོན་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེའི་དོན་དུ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ་བཏང་དགོས་པས་བདག་ནི་དེ་ལ་འཇིགས་སོ་ཞེ་ན།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary defines key terms:\n- \"Heavy\" means great or significant\n- \"Light\" means easy or minor\n- \"Not examined\" means unable to bear examination\n- \"Deluded\" means not knowing or ignorant\n\nCommentary 2:\nThis commentary outlines the structure of a larger text, focusing on:\n- Reasons not to be discouraged\n- Reasons to be enthusiastic\nIt then addresses the fear of difficult practices, presenting a hypothetical objection: \"But if I must give up my limbs and so on for this purpose, I am afraid.\"\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries together suggest that the verse is addressing a fear or hesitation about Buddhist practice, particularly the idea of giving up one's body parts. They indicate that this fear stems from a lack of proper examination and understanding of what is truly significant versus what is minor.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nIf you think, \"But I am afraid that I must give up my limbs and so forth,\"\nWithout examining what is significant and what is minor,\nIt is merely due to delusion that I am afraid.\n\n\nThis translation reflects the idea that the fear of bodily sacrifice in Buddhist practice comes from a lack of proper discernment between what is truly important and what is not, rooted in ignorance or delusion.", + "translation": "If you think, \"But I am afraid that I must give up my limbs and so forth,\"\nWithout examining what is significant and what is minor,\nIt is merely due to delusion that I am afraid." } }, "glossary": { @@ -48721,7 +48903,7 @@ "འཇིགས་པར་": "fear" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ། །བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན།": { "རྐང་ལག་": "limbs", "བཏང་": "give up", @@ -48772,17 +48954,17 @@ "04_commentary_assisted": { "འོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ། །བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན།": { "རྐང་ལག་": "limbs", - "བཏང་དགོས་": "give away", + "བཏང་": "give up", "བདག་": "I", "འཇིགས་": "afraid" }, "།ལྕི་དང་ཡང་བ་མ་དཔྱད་པར། །རྨོངས་པས་བདག་ནི་འཇིགས་པར་ཟད།": { - "ལྕི་": "difficult", - "ཡང་བ་": "easy", - "དཔྱད་པར་": "discerning", - "རྨོངས་པས་": "ignorance", - "བདག་": "you", - "འཇིགས་པར་": "frightened" + "ལྕི་": "significant", + "ཡང་བ་": "minor", + "དཔྱད་": "examining", + "རྨོངས་པ་": "delusion", + "བདག་": "I", + "འཇིགས་": "afraid" } } } @@ -48793,7 +48975,7 @@ "commentary_1": "ལྕི་བ་ལ་མ་རྨོངས་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསྐལ་པ་ཞེས་སྨོས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་དེ་སྤོང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལྟོས་པ་དང་། གོམས་པས་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ལྕི་དང་ཡང་བའི་ཁྱད་པར་ལ་མ་དཔྱད་པར་བླང་དོར་ལ་རྨོངས་པས་ཁྱོད་ནི་འཇིགས་པར་ཟད་དེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཆེད་དུ་དཀའ་བ་མ་སྤྱད་པས་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་གྲངས་མེད་དུ་འཁོར་བར་ལན་གྲངས་དུ་མར་ལུས་གཅོད་པ་དང་དབུག་པ་དང་བསྲེག་པ་དང་གཤགས་པ་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་དག་གི་སྒོ་ནས་བྱང་ཆུབ་འཐོབ་པར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསྐལ་པ་བྱེ་བ་གྲངས་མེད་དུ། །ལན་གྲངས་དུ་མར་བཅད་པ་དང་། །དབུག་དང་བསྲེག་དང་གཤེགས་འགྱུར་གྱི། །བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབསྐལ་པ་(kalpa), བྱེ་བ་(ten million), གྲངས་མེད་(countless), བཅད་པ་(cut), དབུག་(pierce), བསྲེག་(burn), གཤེགས་(depart/die), བྱང་ཆུབ་(enlightenment)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དུ་མར་ indicates multiple instances\n- གྱི་ connects the list of actions to the result\n- མི་འགྱུར་རོ་ is a strong negative future\n\n\nFor countless ten million kalpas,\nThough one is cut many times,\nPierced and burned and dies,\nEnlightenment will not be attained.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the difficulty of attaining enlightenment, contrasting extreme physical suffering over vast periods with the spiritual goal of awakening.", "translation": "For countless ten million kalpas,\nThough one is cut many times,\nPierced and burned and dies,\nEnlightenment will not be attained." @@ -48809,9 +48991,9 @@ "translation": "Even if one were cut into pieces\nCountless times over billions of eons,\nOr stabbed, burned, and torn apart,\nEnlightenment would not be attained." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབསྐལ་པ་བྱེ་བ་གྲངས་མེད་དུ། །ལན་གྲངས་དུ་མར་བཅད་པ་དང་། །དབུག་དང་བསྲེག་དང་གཤེགས་འགྱུར་གྱི། །བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 1: ལྕི་བ་ལ་མ་རྨོངས་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསྐལ་པ་ཞེས་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དེ་སྤོང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལྟོས་པ་དང་། གོམས་པས་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ལྕི་དང་ཡང་བའི་ཁྱད་པར་ལ་མ་དཔྱད་པར་བླང་དོར་ལ་རྨོངས་པས་ཁྱོད་ནི་འཇིགས་པར་ཟད་དེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཆེད་དུ་དཀའ་བ་མ་སྤྱད་པས་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་གྲངས་མེད་དུ་འཁོར་བར་ལན་གྲངས་དུ་མར་ལུས་གཅོད་པ་དང་དབུག་པ་དང་བསྲེག་པ་དང་གཤགས་པ་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་དག་གི་སྒོ་ནས་བྱང་ཆུབ་འཐོབ་པར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nFor countless billions of eons,\nThough one's body be cut many times,\nPierced, burned, and split open,\nEnlightenment will not be attained through these.\n\n\nThis translation conveys that merely enduring physical torments over immense periods of time, without proper understanding and practice, will not lead to enlightenment. The commentaries emphasize that it's important to discern between heavy and light actions, and to engage in difficult practices specifically for the sake of enlightenment, rather than simply experiencing suffering without purpose in the cycle of rebirth.", - "translation": "For countless billions of eons,\nThough one's body be cut many times,\nPierced, burned, and split open,\nEnlightenment will not be attained through these." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བསྐལ་པ་བྱེ་བ་གྲངས་མེད་དུ། །ལན་གྲངས་དུ་མར་བཅད་པ་དང་། །དབུག་དང་བསྲེག་དང་གཤེགས་འགྱུར་གྱི། །བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 1: ལྕི་བ་ལ་མ་རྨོངས་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསྐལ་པ་ཞེས་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དེ་སྤོང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལྟོས་པ་དང་། གོམས་པས་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ལྕི་དང་ཡང་བའི་ཁྱད་པར་ལ་མ་དཔྱད་པར་བླང་དོར་ལ་རྨོངས་པས་ཁྱོད་ནི་འཇིགས་པར་ཟད་དེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཆེད་དུ་དཀའ་བ་མ་སྤྱད་པས་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་གྲངས་མེད་དུ་འཁོར་བར་ལན་གྲངས་དུ་མར་ལུས་གཅོད་པ་དང་དབུག་པ་དང་བསྲེག་པ་དང་གཤགས་པ་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་དག་གི་སྒོ་ནས་བྱང་ཆུབ་འཐོབ་པར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"To show that one should not be confused about heavy [karma], it is said 'for eons'.\"\nThis commentary suggests that the verse is about understanding the weight of karma over long periods of time.\n\nCommentary 2: \n\"Secondly, there are two ways to abandon this: by relying [on wisdom] and by familiarization. First, without examining the distinction between heavy and light [karma], you are merely frightened by confusion about what to adopt and what to abandon. By not practicing hardships for the sake of enlightenment, for countless millions of eons, your body will be cut many times, pierced, burned, and split, etc. in samsara, but you will not attain enlightenment through those sufferings.\"\nThis commentary explains that the verse is about the futility of enduring physical sufferings without proper understanding and practice aimed at enlightenment.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe verse is teaching about the importance of understanding karma and practicing correctly for enlightenment, rather than simply enduring physical sufferings over countless eons.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nFor countless millions of eons,\nThough one's body be cut many times,\nPierced, burned, and split apart,\nEnlightenment will not be attained this way.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the futility of mere physical suffering over long periods without proper understanding and practice for enlightenment.", + "translation": "For countless millions of eons,\nThough one's body be cut many times,\nPierced, burned, and split apart,\nEnlightenment will not be attained this way." } }, "glossary": { @@ -48835,7 +49017,7 @@ "ཐོབ་པར་": "achieve" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བསྐལ་པ་བྱེ་བ་གྲངས་མེད་དུ། །": { "བསྐལ་པ་": "kalpa", "བྱེ་བ་": "ten million", @@ -48894,7 +49076,7 @@ "04_commentary_assisted": { "བསྐལ་པ་བྱེ་བ་གྲངས་མེད་དུ། །ལན་གྲངས་དུ་མར་བཅད་པ་དང་།": { "བསྐལ་པ་": "eons", - "བྱེ་བ་": "billions", + "བྱེ་བ་": "millions", "གྲངས་མེད་": "countless", "ལན་གྲངས་": "times", "བཅད་པ་": "cut" @@ -48902,7 +49084,7 @@ "།དབུག་དང་བསྲེག་དང་གཤེགས་འགྱུར་གྱི།": { "དབུག་": "pierced", "བསྲེག་": "burned", - "གཤེགས་": "split open" + "གཤེགས་": "split apart" }, "།བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །": { "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment", @@ -48917,7 +49099,7 @@ "commentary_1": "ཡང་བ་ལ་མ་རྨོངས་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གིས་ཞེས་པ་སྨོས་ཏེ། འདི་ནི་ཞེས་པ་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པའོ། །ཚོད་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་དཀའ་སླ་མེད་པའོ། །གནོད་བསལ་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་བཏོན་ནས་བཏང་བ་སྟེ་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་རང་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །", "commentary_2": "བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཚོད་ཡོད་དེ་ཆུང་བས་བཟོད་པར་ནུས་ཏེ། དཔེར་ན་ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར་ཏེ་དབྱུང་བའི་དོན་དུ་ལུས་ལ་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཟོད་པར་ནུས་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་ཡི། །སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཚོད་ཡོད་དེ། །ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར། །ལུས་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན། །\n", "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་(Enlightenment), སྒྲུབ་པ་(Accomplishment), སྡུག་བསྔལ་(Suffering), ཟུག་རྔུ་(Thorn/Pain), ཁོང་བརླག་(Internal destruction), གནོད་(Harm), ལུས་(Body), རྨ་(Wound)\n\nGrammatical notes:\n- ཡི་ and དེ་ are genitive and terminative particles respectively\n- བཞིན་ at the end indicates a simile\n\n\nThis suffering of mine in accomplishing enlightenment\nHas a limit indeed.\nIt is like the suffering of having one's body wounded\nIn order to remove a thorn, eliminate internal destruction, and dispel harm.\n\n\nNote: The verse uses a medical analogy to describe the temporary nature of suffering on the path to enlightenment.", "translation": "This suffering of mine in accomplishing enlightenment\nHas a limit indeed.\nIt is like the suffering of having one's body wounded\nIn order to remove a thorn, eliminate internal destruction, and dispel harm." @@ -48933,9 +49115,9 @@ "translation": "The suffering I endure to achieve enlightenment\nIs limited and measurable.\nIt is like the pain of lancing a wound\nTo remove a thorn and heal the harm within." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་ཡི། །སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཚོད་ཡོད་དེ། །ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར། །ལུས་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན། །\n\nCommentary 1: ཡང་བ་ལ་མ་རྨོངས་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གིས་ཞེས་པ་སྨོས་ཏེ། འདི་ནི་ཞེས་པ་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པའོ། །ཚོད་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་དཀའ་སླ་མེད་པའོ། །གནོད་བསལ་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་བཏོན་ནས་བཏང་བ་སྟེ་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་རང་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །\n\nCommentary 2: བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཚོད་ཡོད་དེ་ཆུང་བས་བཟོད་པར་ནུས་ཏེ། དཔེར་ན་ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར་ཏེ་དབྱུང་བའི་དོན་དུ་ལུས་ལ་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཟོད་པར་ནུས་པ་བཞིན་ནོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nThe suffering I endure to attain enlightenment\nIs limited and bearable.\nLike the pain of lancing a wound\nTo remove a harmful splinter from the body,\nThis suffering is endured to eliminate greater harm.\n", - "translation": "The suffering I endure to attain enlightenment\nIs limited and bearable.\nLike the pain of lancing a wound\nTo remove a harmful splinter from the body,\nThis suffering is endured to eliminate greater harm." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་ཡི། །སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཚོད་ཡོད་དེ། །ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར། །ལུས་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན། །\n\nCommentary 1: ཡང་བ་ལ་མ་རྨོངས་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གིས་ཞེས་པ་སྨོས་ཏེ། འདི་ནི་ཞེས་པ་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པའོ། །ཚོད་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་དཀའ་སླ་མེད་པའོ། །གནོད་བསལ་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་བཏོན་ནས་བཏང་བ་སྟེ་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་རང་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །\n\nCommentary 2: བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཚོད་ཡོད་དེ་ཆུང་བས་བཟོད་པར་ནུས་ཏེ། དཔེར་ན་ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར་ཏེ་དབྱུང་བའི་དོན་དུ་ལུས་ལ་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཟོད་པར་ནུས་པ་བཞིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the suffering mentioned is related to giving away parts of one's body, such as hands. It states that this suffering has a limit and is not difficult. The purpose is to remove harm, like extracting something harmful. The suffering refers to both one's own suffering and that of others.\n\nCommentary 2: This commentary interprets the verse as saying that the suffering endured for the sake of attaining enlightenment is limited and bearable. It compares this to the pain one endures when making an incision to remove a thorn or splinter from the body.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that the suffering mentioned has a limit and is bearable. They both use the analogy of enduring pain to remove something harmful from the body. The first commentary specifies that this suffering can include giving away body parts, while the second emphasizes that this is done for the sake of attaining enlightenment.\n\n3. English translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThe suffering I endure to attain enlightenment\nIs limited and bearable.\nLike the pain of making an incision in the body\nTo remove a harmful splinter, it serves a greater purpose.", + "translation": "The suffering I endure to attain enlightenment\nIs limited and bearable.\nLike the pain of making an incision in the body\nTo remove a harmful splinter, it serves a greater purpose." } }, "glossary": { @@ -48953,7 +49135,7 @@ "སྡུག་བསྔལ་": "pain" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་ཡི། །སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཚོད་ཡོད་དེ། །": { "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment", "སྒྲུབ་པ་": "accomplishing", @@ -49002,24 +49184,18 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་ཡི། །": { - "བདག་": "I", + "བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་ཡི། །སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཚོད་ཡོད་དེ། །": { "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment", - "སྒྲུབ་པ་": "attain" - }, - "སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཚོད་ཡོད་དེ། །": { + "སྒྲུབ་པ་": "attain", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", "ཚོད་ཡོད་": "limited" }, - "ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར། །": { + "ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར། །ལུས་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན། །": { "ཟུག་རྔུ་": "splinter", - "གནོད་": "harm", - "བསལ་": "remove" - }, - "ལུས་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན། །": { + "གནོད་": "harmful", + "བསལ་": "remove", "ལུས་": "body", - "རྨ་": "wound", - "བཏོད་པ་": "lancing", + "རྨ་": "incision", "སྡུག་བསྔལ་": "pain" } } @@ -49031,7 +49207,7 @@ "commentary_1": "མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་ཅེས་པ་ནི་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པའོ། །", "commentary_2": "སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱིས་མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་པ་ཙམ་བྱེད་པ་ན་དཀའ་སྤྱད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་བཟོད་དགོས་པ་དེ་བས་ན། ངན་སོང་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག་གཞོམ་པའི་ཕྱིར་དཀའ་སྤྱད་ཀྱི་མི་བདེ་བ་ཆུང་དུ་བཟོད་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད། །དེ་བས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག །གཞོམ་ཕྱིར་མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nསྨན་པ་ (physician), གསོ་དཔྱད་ (medical treatment), ནད་མེད་ (free from illness), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), བཟོད་ (endure/tolerate)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱང་ (even/also) emphasizes \"all physicians\"\n- ཀྱི་ (genitive particle) connects \"medical treatment\" to \"discomfort\"\n- ཕྱིར་ (for the sake of) indicates purpose\n\n\nEven all physicians, through the discomfort of medical treatment,\nMake [patients] free from illness.\nTherefore, to destroy many sufferings,\nOne should endure minor discomfort.\n\nNote: This verse uses a medical analogy to illustrate the Buddhist principle of enduring temporary hardships for greater long-term benefit.", "translation": "Even all physicians, through the discomfort of medical treatment,\nMake [patients] free from illness.\nTherefore, to destroy many sufferings,\nOne should endure minor discomfort." @@ -49047,9 +49223,9 @@ "translation": "All physicians treat illness\nThrough uncomfortable remedies.\nTherefore, to eliminate many sufferings,\nOne should endure minor discomforts." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད། །དེ་བས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག །གཞོམ་ཕྱིར་མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་བྱ། །\n\nCommentary 1: མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་ཅེས་པ་ནི་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པའོ། །\n\nCommentary 2: སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱིས་མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་པ་ཙམ་བྱེད་པ་ན་དཀའ་སྤྱད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་བཟོད་དགོས་པ་དེ་བས་ན། ངན་སོང་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག་གཞོམ་པའི་ཕྱིར་དཀའ་སྤྱད་ཀྱི་མི་བདེ་བ་ཆུང་དུ་བཟོད་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nJust as all doctors cure illnesses\nThrough treatments that cause discomfort,\nSo too, to overcome many sufferings,\nOne should endure minor discomforts.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which draws a parallel between medical treatments and spiritual practice. The commentaries clarify that the \"minor discomforts\" refer to practices like giving away one's hand or other body parts (as acts of generosity), and that these small hardships should be endured to overcome the greater sufferings of lower rebirths and other extensive sufferings. The verse encourages practitioners to willingly accept small difficulties in their spiritual path for the sake of greater spiritual benefits, just as patients accept the discomfort of medical treatments for the sake of curing their illnesses.", - "translation": "Just as all doctors cure illnesses\nThrough treatments that cause discomfort,\nSo too, to overcome many sufferings,\nOne should endure minor discomforts." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད། །དེ་བས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག །གཞོམ་ཕྱིར་མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་བྱ། །\n\nCommentary 1: མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་ཅེས་པ་ནི་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པའོ། །\n\nCommentary 2: སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱིས་མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་པ་ཙམ་བྱེད་པ་ན་དཀའ་སྤྱད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་བཟོད་དགོས་པ་དེ་བས་ན། ངན་སོང་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག་གཞོམ་པའི་ཕྱིར་དཀའ་སྤྱད་ཀྱི་མི་བདེ་བ་ཆུང་དུ་བཟོད་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \"Enduring minor discomfort\" refers to giving away things like one's hand, etc.\n\nCommentary 2: Just as all doctors use treatments that cause some discomfort to cure illnesses, and patients must endure that suffering, similarly, to eliminate the many sufferings of lower rebirths and so on, one should endure minor discomforts of austerities.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nThe commentaries suggest that the text is comparing medical treatments, which involve some pain but cure greater illnesses, to spiritual practices that may involve some hardship or sacrifice (like giving away body parts) but lead to freedom from greater sufferings.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nJust as all doctors cure illnesses\nThrough treatments that cause discomfort,\nSo too, to destroy many greater sufferings,\nOne should endure minor discomforts.\n", + "translation": "Just as all doctors cure illnesses\nThrough treatments that cause discomfort,\nSo too, to destroy many greater sufferings,\nOne should endure minor discomforts." } }, "glossary": { @@ -49069,7 +49245,7 @@ "བཟོད་": "put up with" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད།": { "སྨན་པ་": "physicians", "གསོ་དཔྱད་": "medical treatment", @@ -49120,7 +49296,7 @@ }, "།དེ་བས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག །གཞོམ་ཕྱིར་མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་བྱ།": { "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings", - "གཞོམ་": "overcome", + "གཞོམ་": "destroy", "མི་བདེ་": "discomforts", "བཟོད་": "endure" } @@ -49133,7 +49309,7 @@ "commentary_1": "ལས་དང་པོ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་དཀའ་བ་སྤྱོད་པ་མ་གནང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གསོ་དཔྱད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ལག་པ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །སྨན་པའི་མཆོག་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའོ། །མ་མཛད་པ་ནི་རྗེས་སུ་མ་གནང་བའོ། །འཇམ་པོས་ཏེ་བྱམས་པས་སོ། །ནད་ཆེན་དཔག་མེད་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་པའོ། །གསོ་བར་མཛད་པ་ནི་ནད་གྲོལ་བར་མཛད་པའོ།", "commentary_2": "གསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་འདི་འདྲའི་སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པའི་ཐབས་ཀྱང་སྨན་པའི་མཆོག་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མ་མཛད་དེ། ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་སྟེ་སྒྲུབ་སླ་བས་ཉོན་མོངས་པའི་ནད་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་རྩད་ནས་འབྱིན་པར་མཛད་དོ། །ཤེར་འབྱུང་དང་རྣམ་སྣང་ལུས་གཏོང་བའི་དཀའ་སྤྱད་ལས་དང་པོ་བས་མི་བྱ་བའི་དོན་དུ་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་འདི་འདྲ་བ། །སྨན་པ་མཆོག་གིས་མ་མཛད་དེ། །ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་ཡིས། །ནད་ཆེན་དཔག་མེད་གསོ་བར་མཛད། །\n", "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nགསོ་དཔྱད་ (medical treatment), སྨན་པ་ (physician), ཆོ་ག་ (method/ritual), ནད་ (illness)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་འདྲ་བ་ (like this) modifies གསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་ (ordinary medical treatments)\n- མ་མཛད་དེ་ (did not perform) negates the action for the supreme physician\n- ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་ (very gentle) modifies ཆོ་ག་ (method)\n- དཔག་མེད་ (immeasurable) modifies ནད་ཆེན་ (great illnesses)\n\n\nThe supreme physician did not perform\nSuch ordinary medical treatments.\nWith an extremely gentle method,\nHe cured immeasurable great illnesses.\n\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddha as the supreme physician, using medical metaphors common in Buddhist texts to describe his teachings and their efficacy in alleviating suffering.", "translation": "The supreme physician did not perform\nSuch ordinary medical treatments.\nWith an extremely gentle method,\nHe cured immeasurable great illnesses." @@ -49149,9 +49325,9 @@ "translation": "Such ordinary medical treatments\nAre not performed by supreme physicians.\nThrough extremely gentle methods,\nThey cure immeasurable great illnesses." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་འདི་འདྲ་བ། །སྨན་པ་མཆོག་གིས་མ་མཛད་དེ། །ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་ཡིས། །ནད་ཆེན་དཔག་མེད་གསོ་བར་མཛད། །\n\nCommentary 1: ལས་དང་པོ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་དཀའ་བ་སྤྱོད་པ་མ་གནང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གསོ་དཔྱད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ལག་པ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །སྨན་པའི་མཆོག་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའོ། །མ་མཛད་པ་ནི་རྗེས་སུ་མ་གནང་བའོ། །འཇམ་པོས་ཏེ་བྱམས་པས་སོ། །ནད་ཆེན་དཔག་མེད་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་པའོ། །གསོ་བར་མཛད་པ་ནི་ནད་གྲོལ་བར་མཛད་པའོ།\n\nCommentary 2: གསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་འདི་འདྲའི་སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པའི་ཐབས་ཀྱང་སྨན་པའི་མཆོག་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མ་མཛད་དེ། ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་སྟེ་སྒྲུབ་སླ་བས་ཉོན་མོངས་པའི་ནད་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་རྩད་ནས་འབྱིན་པར་མཛད་དོ། །ཤེར་འབྱུང་དང་རྣམ་སྣང་ལུས་གཏོང་བའི་དཀའ་སྤྱད་ལས་དང་པོ་བས་མི་བྱ་བའི་དོན་དུ་འཆད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThe supreme physician does not perform such ordinary medical treatments.\nInstead, through extremely gentle methods,\nHe cures countless great illnesses.\n\n\nThis translation captures the essence that the Buddha, as the supreme healer, does not use harsh or difficult practices (especially for beginners on the bodhisattva path). Rather, he employs gentle and compassionate methods to cure the vast afflictions of beings, particularly the diseases of attachment and other mental afflictions. The commentaries clarify that this verse is advising against extreme ascetic practices for novice bodhisattvas, instead emphasizing the Buddha's skillful and accessible teachings that can effectively address even the most severe spiritual ailments.", - "translation": "The supreme physician does not perform such ordinary medical treatments.\nInstead, through extremely gentle methods,\nHe cures countless great illnesses." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་འདི་འདྲ་བ། །སྨན་པ་མཆོག་གིས་མ་མཛད་དེ། །ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་ཡིས། །ནད་ཆེན་དཔག་མེད་གསོ་བར་མཛད། །\n\nCommentary 1: ལས་དང་པོ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་དཀའ་བ་སྤྱོད་པ་མ་གནང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གསོ་དཔྱད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ལག་པ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །སྨན་པའི་མཆོག་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའོ། །མ་མཛད་པ་ནི་རྗེས་སུ་མ་གནང་བའོ། །འཇམ་པོས་ཏེ་བྱམས་པས་སོ། །ནད་ཆེན་དཔག་མེད་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་པའོ། །གསོ་བར་མཛད་པ་ནི་ནད་གྲོལ་བར་མཛད་པའོ།\n\nCommentary 2: གསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་འདི་འདྲའི་སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པའི་ཐབས་ཀྱང་སྨན་པའི་མཆོག་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མ་མཛད་དེ། ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་སྟེ་སྒྲུབ་སླ་བས་ཉོན་མོངས་པའི་ནད་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་རྩད་ནས་འབྱིན་པར་མཛད་དོ། །ཤེར་འབྱུང་དང་རྣམ་སྣང་ལུས་གཏོང་བའི་དཀའ་སྤྱད་ལས་དང་པོ་བས་མི་བྱ་བའི་དོན་དུ་འཆད་དོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that beginner bodhisattvas are not instructed to engage in difficult practices. It interprets \"medical treatment\" as referring to giving away body parts. The supreme physician is the all-knowing one (Buddha). \"Did not perform\" means did not authorize. \"Gentle\" refers to loving-kindness. \"Immeasurable great illnesses\" refers to being afflicted by desire and other mental afflictions. \"Heal\" means to liberate from illness.\n\nCommentary 2: This commentary states that the Buddha, as the supreme physician, did not employ painful methods like ordinary medical treatments. Instead, he used very gentle and easy-to-practice methods to completely eradicate all great illnesses of mental afflictions. It notes that this verse is explained as meaning that beginners should not engage in difficult practices like giving away one's body.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries interpret this verse as teaching that the Buddha did not instruct beginners to engage in extreme ascetic practices or difficult acts of giving (like giving away body parts). Instead, he used gentle, compassionate methods that were easy to practice but powerful enough to cure the great illnesses of mental afflictions.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nSuch ordinary medical treatments\nThe supreme physician did not perform.\nThrough extremely gentle methods,\nHe healed immeasurable great illnesses.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' interpretation that the verse is contrasting harsh ascetic practices with the Buddha's gentle but effective teachings for overcoming mental afflictions.", + "translation": "Such ordinary medical treatments\nThe supreme physician did not perform.\nThrough extremely gentle methods,\nHe healed immeasurable great illnesses." } }, "glossary": { @@ -49170,7 +49346,7 @@ "གསོ་བར་": "cures" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་འདི་འདྲ་བ། །སྨན་པ་མཆོག་གིས་མ་མཛད་དེ། །": { "གསོ་དཔྱད་": "medical treatments", "ཕལ་པ་": "ordinary", @@ -49223,14 +49399,15 @@ "གསོ་དཔྱད་": "medical treatments", "ཕལ་པ་": "ordinary", "སྨན་པ་": "physician", - "མཆོག་": "supreme" + "མཆོག་": "supreme", + "མཛད་": "perform" }, "ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་ཡིས། །ནད་ཆེན་དཔག་མེད་གསོ་བར་མཛད། །": { "ཆོ་ག་": "methods", "ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་": "extremely gentle", "ནད་ཆེན་": "great illnesses", - "དཔག་མེད་": "countless", - "གསོ་བ་": "cure" + "དཔག་མེད་": "immeasurable", + "གསོ་བ་": "heal" } } } @@ -49241,7 +49418,7 @@ "commentary_1": "སྤྱོད་པ་འཇམ་པོ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཚོད་མ་ལ་སོགས་ཞེས་པ་ནི་དང་པོའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། རང་གི་ཤ་ལ་སོགས་པ་གཏོང་དགོས་པས་ཇི་ལྟར་ཆོ་ག་འཇམ་པོ་ཡིན་ཞེ་ན། སྔར་མ་གོམས་པ་དག་སྦྱིན་པ་ལ་འཇུག་པའི་ཆེད་དུ་ཐོག་མར་འདྲེན་པས་ཚོད་མ་ལ་སོགས་པ་ཆུང་ངུ་དངོས་པོ་དམན་པ་ཙམ་སྦྱིན་པ་ལ་སྦྱོར་བར་མཛད་དེ། དེ་ལ་གོམས་ནས་ཕྱི་ནས་ནི་རིམ་གྱིས་རང་གི་ཤ་ཡང་གཏོང་ནུས་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཚོད་མ་ལ་སོགས་སྦྱིན་པ་ལའང་། །འདྲེན་པས་ཐོག་མར་སྦྱོར་བར་མཛད། །དེ་ལ་གོམས་ནས་ཕྱི་ནས་ནི། །རིམ་གྱིས་རང་གི་ཤ་ཡང་གཏོང་། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཚོད་མ་(Vegetables), སྦྱིན་པ་(Giving), འདྲེན་པ་(Guide/Leader), སྦྱོར་བ་(Apply/Practice), གོམས་(Accustom), རིམ་གྱིས་(Gradually), ཤ་(Flesh)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་ (\"and so forth\") indicates a list\n- ལའང་ (\"also\") emphasizes inclusion\n- ཐོག་མར་ (\"at first\") indicates sequence\n- དེ་ལ་ (\"to that\") refers back to the practice\n\n\nThe Guide first applies [the practitioner] to giving vegetables and such.\nHaving become accustomed to that, afterwards\nOne gradually gives even one's own flesh.\n\nNote: This verse describes the gradual development of generosity (dāna) in Buddhist practice, starting with simple offerings and progressing to ultimate self-sacrifice.", "translation": "The Guide first applies [the practitioner] to giving vegetables and such.\nHaving become accustomed to that, afterwards\nOne gradually gives even one's own flesh." @@ -49257,9 +49434,9 @@ "translation": "Even in giving vegetables and such,\nThe Guide first trains them in this practice.\nOnce they are accustomed to that,\nGradually they give even their own flesh." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཚོད་མ་ལ་སོགས་སྦྱིན་པ་ལའང་། །འདྲེན་པས་ཐོག་མར་སྦྱོར་བར་མཛད། །དེ་ལ་གོམས་ནས་ཕྱི་ནས་ནི། །རིམ་གྱིས་རང་གི་ཤ་ཡང་གཏོང་། །\n\nCommentary 1: སྤྱོད་པ་འཇམ་པོ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཚོད་མ་ལ་སོགས་ཞེས་པ་ནི་དང་པོའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། རང་གི་ཤ་ལ་སོགས་པ་གཏོང་དགོས་པས་ཇི་ལྟར་ཆོ་ག་འཇམ་པོ་ཡིན་ཞེ་ན། སྔར་མ་གོམས་པ་དག་སྦྱིན་པ་ལ་འཇུག་པའི་ཆེད་དུ་ཐོག་མར་འདྲེན་པས་ཚོད་མ་ལ་སོགས་པ་ཆུང་ངུ་དངོས་པོ་དམན་པ་ཙམ་སྦྱིན་པ་ལ་སྦྱོར་བར་མཛད་དེ། དེ་ལ་གོམས་ནས་ཕྱི་ནས་ནི་རིམ་གྱིས་རང་གི་ཤ་ཡང་གཏོང་ནུས་པར་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is the English translation:\n\n\nEven in giving vegetables and such,\nThe Guide first engages [beginners].\nHaving become accustomed to that, afterwards\nThey gradually give even their own flesh.\n\n\nThis translation conveys that the Buddha (the Guide) initially encourages beginners to practice giving by starting with small, easy offerings like vegetables. As practitioners become more accustomed to giving, they gradually progress to more challenging acts of generosity, eventually being able to give even parts of their own body. This represents a gradual approach to developing the perfection of generosity in Buddhist practice.", - "translation": "Even in giving vegetables and such,\nThe Guide first engages [beginners].\nHaving become accustomed to that, afterwards\nThey gradually give even their own flesh." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཚོད་མ་ལ་སོགས་སྦྱིན་པ་ལའང་། །འདྲེན་པས་ཐོག་མར་སྦྱོར་བར་མཛད། །དེ་ལ་གོམས་ནས་ཕྱི་ནས་ནི། །རིམ་གྱིས་རང་གི་ཤ་ཡང་གཏོང་། །\n\nCommentary 1: སྤྱོད་པ་འཇམ་པོ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཚོད་མ་ལ་སོགས་ཞེས་པ་ནི་དང་པོའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། རང་གི་ཤ་ལ་སོགས་པ་གཏོང་དགོས་པས་ཇི་ལྟར་ཆོ་ག་འཇམ་པོ་ཡིན་ཞེ་ན། སྔར་མ་གོམས་པ་དག་སྦྱིན་པ་ལ་འཇུག་པའི་ཆེད་དུ་ཐོག་མར་འདྲེན་པས་ཚོད་མ་ལ་སོགས་པ་ཆུང་ངུ་དངོས་པོ་དམན་པ་ཙམ་སྦྱིན་པ་ལ་སྦྱོར་བར་མཛད་དེ། དེ་ལ་གོམས་ནས་ཕྱི་ནས་ནི་རིམ་གྱིས་རང་གི་ཤ་ཡང་གཏོང་ནུས་པར་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary simply introduces the verse, stating that it teaches about gentle practice.\n\nCommentary 2: This commentary explains that for those not accustomed to giving, the Buddha first instructs them to give small things like vegetables. After becoming accustomed to this, they can gradually progress to giving even their own flesh.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries explain that this verse is about a gradual approach to the practice of giving. It starts with easy, small offerings and progresses to more difficult acts of generosity.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nEven in giving vegetables and such,\nThe Guide first engages [practitioners].\nHaving become accustomed to that, afterwards\nThey gradually give even their own flesh.\n\nThis translation reflects the gradual approach to generosity explained in the commentaries, starting with simple offerings and progressing to more challenging acts of giving.", + "translation": "Even in giving vegetables and such,\nThe Guide first engages [practitioners].\nHaving become accustomed to that, afterwards\nThey gradually give even their own flesh." } }, "glossary": { @@ -49279,7 +49456,7 @@ "གཏོང་": "give" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཚོད་མ་ལ་སོགས་སྦྱིན་པ་ལའང་། །འདྲེན་པས་ཐོག་མར་སྦྱོར་བར་མཛད།": { "ཚོད་མ་": "vegetables", "སྦྱིན་པ་": "giving", @@ -49355,7 +49532,7 @@ "commentary_1": "རང་གི་ཤ་སྦྱིན་པའི་སྤྱོད་པ་བརླིང་པོ་སུས་བྱེད་པར་ནུས་སྙམ་པ་ལ། གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བློ་ནི་འདུ་ཤེས་སོ། །", "commentary_2": "ཤིན་ཏུ་གོམས་པས་གང་གི་ཚེ་རང་གི་ལུས་ལ་ཡང་ཚོད་མ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་མཐོང་ནས་ཞེན་པ་མེད་པའི་བློ་སྐྱེས་ནས་དེའི་ཚེ་རང་གི་ཤ་ལ་སོགས་པ་གཏོང་བ་དེ་ལ་དཀའ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་རང་གི་ལུས་ལ་ནི། །ཚོད་སོགས་ལྟ་བུའི་བློ་སྐྱེས་པ། །དེ་ཚེ་ཤ་ལ་སོགས་གཏོང་བ། །དེ་ལ་དཀའ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགང་ཚེ (when), ལུས (body), ཚོད (vegetable), བློ་སྐྱེས (mind arises/develops), ཤ (flesh), གཏོང་བ (giving)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional structure with གང་ཚེ...དེ་ཚེ (when...then)\n- Rhetorical question at the end with ཅི་ཞིག་ཡོད (what is there?)\n\n\nWhen, regarding one's own body,\nA mind arises that sees it as like a vegetable,\nThen, in giving away flesh and so forth,\nWhat difficulty is there in that?\n\n\nTechnical note: This verse is discussing the practice of giving away one's body, a high-level bodhisattva practice. The comparison to a vegetable implies seeing the body without attachment, making the act of giving it away less difficult.", "translation": "When, regarding one's own body,\nA mind arises that sees it as like a vegetable,\nThen, in giving away flesh and so forth,\nWhat difficulty is there in that?" @@ -49371,9 +49548,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nWhen one develops a mindset\nViewing one's own body as like vegetables,\nThen at that time, giving away flesh and so forth,\nWhat difficulty could there be in that?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཚེ་རང་གི་ལུས་ལ་ནི། །ཚོད་སོགས་ལྟ་བུའི་བློ་སྐྱེས་པ། །དེ་ཚེ་ཤ་ལ་སོགས་གཏོང་བ། །དེ་ལ་དཀའ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n\nCommentary 1: རང་གི་ཤ་སྦྱིན་པའི་སྤྱོད་པ་བརླིང་པོ་སུས་བྱེད་པར་ནུས་སྙམ་པ་ལ། གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བློ་ནི་འདུ་ཤེས་སོ། །\n\nCommentary 2: ཤིན་ཏུ་གོམས་པས་གང་གི་ཚེ་རང་གི་ལུས་ལ་ཡང་ཚོད་མ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་མཐོང་ནས་ཞེན་པ་མེད་པའི་བློ་སྐྱེས་ནས་དེའི་ཚེ་རང་གི་ཤ་ལ་སོགས་པ་གཏོང་བ་དེ་ལ་དཀའ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nWhen one develops a mindset\nViewing one's own body\nAs if it were mere vegetables,\nThen at that time, giving away\nOne's flesh and so forth -\nWhat difficulty is there in that?\n", - "translation": "When one develops a mindset\nViewing one's own body\nAs if it were mere vegetables,\nThen at that time, giving away\nOne's flesh and so forth -\nWhat difficulty is there in that?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཚེ་རང་གི་ལུས་ལ་ནི། །ཚོད་སོགས་ལྟ་བུའི་བློ་སྐྱེས་པ། །དེ་ཚེ་ཤ་ལ་སོགས་གཏོང་བ། །དེ་ལ་དཀའ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n\nCommentary 1: རང་གི་ཤ་སྦྱིན་པའི་སྤྱོད་པ་བརླིང་པོ་སུས་བྱེད་པར་ནུས་སྙམ་པ་ལ། གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བློ་ནི་འདུ་ཤེས་སོ། །\n\nCommentary 2: ཤིན་ཏུ་གོམས་པས་གང་གི་ཚེ་རང་གི་ལུས་ལ་ཡང་ཚོད་མ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་མཐོང་ནས་ཞེན་པ་མེད་པའི་བློ་སྐྱེས་ནས་དེའི་ཚེ་རང་གི་ཤ་ལ་སོགས་པ་གཏོང་བ་དེ་ལ་དཀའ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary addresses the question of who can perform the profound practice of giving one's own flesh. It explains that \"blo\" refers to perception or recognition.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that through intense familiarization, when one sees one's own body as similar to vegetables and has no attachment, giving one's flesh and so on becomes easy.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that through practice, one can develop a perception of one's body as being similar to ordinary objects like vegetables. This non-attachment makes it possible to give away even one's own flesh without difficulty.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nWhen one develops a perception of one's own body\nAs being like vegetables and such,\nAt that time, giving away flesh and so forth -\nWhat difficulty is there in that?\n", + "translation": "When one develops a perception of one's own body\nAs being like vegetables and such,\nAt that time, giving away flesh and so forth -\nWhat difficulty is there in that?" } }, "glossary": { @@ -49393,7 +49570,7 @@ "དཀའ་བ་": "difficulty" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་ཚེ་རང་གི་ལུས་ལ་ནི། །": { "གང་ཚེ་": "When", "རང་གི་": "one's own", @@ -49462,12 +49639,12 @@ "ལུས་": "body" }, "ཚོད་སོགས་ལྟ་བུའི་བློ་སྐྱེས་པ། །": { - "ཚོད་སོགས་": "vegetables", - "ལྟ་བུའི་": "as if it were", - "བློ་སྐྱེས་": "develops a mindset" + "ཚོད་སོགས་": "vegetables and such", + "ལྟ་བུའི་": "like", + "བློ་སྐྱེས་": "develops a perception" }, "དེ་ཚེ་ཤ་ལ་སོགས་གཏོང་བ། །": { - "དེ་ཚེ་": "at that time", + "དེ་ཚེ་": "At that time", "ཤ་": "flesh", "གཏོང་བ་": "giving away" }, @@ -49483,7 +49660,7 @@ "commentary_1": "སེམས་ཅན་གཅིག་གི་ཆེད་དུ་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་ལེན་པ་ཇི་ལྟར་ན་དཀའ་བ་སྤྱོད་པར་མི་བྱ་སྙམ་པ་ལ། སྡིག་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཁས་པའི་ཕྱིར་ནི་ཞེས་པ་ནི་ལོག་པར་རྟོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོགས་པ་དང་སྡིག་པ་གཉིས་ཀྱིས་སེམས་དང་ལུས་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་བར་གཞན་གྱི་ཕྱིར་དཀའ་སྤྱད་དགོས་པས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྐྱོ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་སྡིག་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ལུས་ལ་སྡུག་བསྔལ་མེད་ལ། ཤེས་བྱའི་གནས་ལུགས་ལ་མཁས་པའི་ཕྱིར་སེམས་ལ་མི་དགའ་བ་མེད་དེ། འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོག་པས་བདག་ལ་སོགས་པར་མངོན་པར་ཞེན་པས་སེམས་དང་། སྡིག་པས་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་ནས་ལུས་ལ་གནོད་པ་ཡིན་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྡིག་པ་སྤང་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་མེད། །མཁས་པའི་ཕྱིར་ན་མི་དགའ་མེད། །འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོག་པ་དང་། །སྡིག་པས་སེམས་དང་ལུས་ལ་གནོད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྡིག་པ་(sin/negative action), སྡུག་བསྔལ་(suffering), མཁས་པ་(wise/skilled), ལོག་པར་རྟོག་པ་(wrong view/misconception)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་ indicates purpose or reason\n- མེད་ is a negation particle\n- ལྟར་ means \"like this\" or \"in this way\"\n- པས་ shows instrumental case\n\n\nFor the sake of abandoning sin, there is no suffering.\nFor the sake of wisdom, there is no unhappiness.\nIn this way, wrong views\nAnd sins harm the mind and body.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the benefits of abandoning negative actions and cultivating wisdom, while also warning about the dangers of misconceptions and harmful actions.", "translation": "For the sake of abandoning sin, there is no suffering.\nFor the sake of wisdom, there is no unhappiness.\nIn this way, wrong views\nAnd sins harm the mind and body." @@ -49499,9 +49676,9 @@ "translation": "To abandon wrongdoing, there is no suffering.\nFor the wise, there is no displeasure.\nIn this way, wrong views and\nWrongdoing harm both mind and body." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྡིག་པ་སྤང་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་མེད། །མཁས་པའི་ཕྱིར་ན་མི་དགའ་མེད། །འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོག་པ་དང་། །སྡིག་པས་སེམས་དང་ལུས་ལ་གནོད། །\n\nCommentary 1: སེམས་ཅན་གཅིག་གི་ཆེད་དུ་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་ལེན་པ་ཇི་ལྟར་ན་དཀའ་བ་སྤྱོད་པར་མི་བྱ་སྙམ་པ་ལ། སྡིག་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཁས་པའི་ཕྱིར་ནི་ཞེས་པ་ནི་ལོག་པར་རྟོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོགས་པ་དང་སྡིག་པ་གཉིས་ཀྱིས་སེམས་དང་ལུས་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་བར་གཞན་གྱི་ཕྱིར་དཀའ་སྤྱད་དགོས་པས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྐྱོ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་སྡིག་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ལུས་ལ་སྡུག་བསྔལ་མེད་ལ། ཤེས་བྱའི་གནས་ལུགས་ལ་མཁས་པའི་ཕྱིར་སེམས་ལ་མི་དགའ་བ་མེད་དེ། འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོག་པས་བདག་ལ་སོགས་པར་མངོན་པར་ཞེན་པས་སེམས་དང་། སྡིག་པས་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་ནས་ལུས་ལ་གནོད་པ་ཡིན་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nTo abandon wrongdoing, there is no suffering.\nFor the wise, there is no discontent.\nThus, mistaken conceptions and\nWrongdoing harm both mind and body.\n\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. By abandoning negative actions, one avoids suffering.\n2. Those who are wise (understanding the true nature of things) do not experience mental dissatisfaction.\n3. Misconceptions (such as belief in an inherent self) and wrongdoing are what actually cause harm to both the mind and body.", - "translation": "To abandon wrongdoing, there is no suffering.\nFor the wise, there is no discontent.\nThus, mistaken conceptions and\nWrongdoing harm both mind and body." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྡིག་པ་སྤང་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་མེད། །མཁས་པའི་ཕྱིར་ན་མི་དགའ་མེད། །འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོག་པ་དང་། །སྡིག་པས་སེམས་དང་ལུས་ལ་གནོད། །\n\nCommentary 1: སེམས་ཅན་གཅིག་གི་ཆེད་དུ་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་ལེན་པ་ཇི་ལྟར་ན་དཀའ་བ་སྤྱོད་པར་མི་བྱ་སྙམ་པ་ལ། སྡིག་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཁས་པའི་ཕྱིར་ནི་ཞེས་པ་ནི་ལོག་པར་རྟོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོགས་པ་དང་སྡིག་པ་གཉིས་ཀྱིས་སེམས་དང་ལུས་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་བར་གཞན་གྱི་ཕྱིར་དཀའ་སྤྱད་དགོས་པས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྐྱོ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་སྡིག་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ལུས་ལ་སྡུག་བསྔལ་མེད་ལ། ཤེས་བྱའི་གནས་ལུགས་ལ་མཁས་པའི་ཕྱིར་སེམས་ལ་མི་དགའ་བ་མེད་དེ། འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོག་པས་བདག་ལ་སོགས་པར་མངོན་པར་ཞེན་པས་སེམས་དང་། སྡིག་པས་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་ནས་ལུས་ལ་གནོད་པ་ཡིན་པས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that one should not hesitate to practice difficult actions for the sake of sentient beings, even if it means enduring suffering in samsara for a long time. It emphasizes that being wise means being free from misconceptions. It states that both misconceptions and negative actions harm the mind and body.\n\nCommentary 2: This commentary addresses the concern of becoming discouraged by suffering while working for others' benefit throughout samsara. It explains that by abandoning negative actions, there is no physical suffering, and by being skilled in understanding reality, there is no mental dissatisfaction. It clarifies that misconceptions (such as clinging to the self) harm the mind, while negative actions generate suffering that harms the body.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that practicing for the benefit of others should not be seen as a source of suffering. They explain that by abandoning negative actions and gaining wisdom, one can avoid both physical and mental suffering. The commentaries highlight that it is misconceptions and negative actions that truly harm the mind and body, not the practice of working for others' benefit.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nBy abandoning negative actions, there is no suffering.\nDue to wisdom, there is no dissatisfaction.\nThus, misconceptions\nAnd negative actions harm both mind and body.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the benefits of abandoning negative actions and cultivating wisdom, as well as the harmful effects of misconceptions and negative actions on both mental and physical well-being.", + "translation": "By abandoning negative actions, there is no suffering.\nDue to wisdom, there is no dissatisfaction.\nThus, misconceptions\nAnd negative actions harm both mind and body." } }, "glossary": { @@ -49525,7 +49702,7 @@ "གནོད་": "harm" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྡིག་པ་སྤང་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་མེད། །": { "སྡིག་པ་": "sin", "སྤང་": "abandoning", @@ -49587,19 +49764,19 @@ }, "04_commentary_assisted": { "སྡིག་པ་སྤང་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་མེད། །": { - "སྡིག་པ་": "wrongdoing", - "སྤང་": "abandon", + "སྡིག་པ་": "negative actions", + "སྤང་": "abandoning", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" }, "མཁས་པའི་ཕྱིར་ན་མི་དགའ་མེད། །": { - "མཁས་པ་": "wise", - "མི་དགའ་": "discontent" + "མཁས་པ་": "wisdom", + "མི་དགའ་": "dissatisfaction" }, "འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོག་པ་དང་། །": { - "ལོག་པར་རྟོག་པ་": "mistaken conceptions" + "ལོག་པར་རྟོག་པ་": "misconceptions" }, "སྡིག་པས་སེམས་དང་ལུས་ལ་གནོད། །": { - "སྡིག་པ་": "wrongdoing", + "སྡིག་པ་": "negative actions", "སེམས་": "mind", "ལུས་": "body", "གནོད་": "harm" @@ -49613,7 +49790,7 @@ "commentary_1": "འདི་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསོད་ནམས་ཞེས་སྨོས་པ་ལ། བདེ་བ་སྐྱེས་པས་ན་བདེ་བའོ། །འདོད་པ་མྱུར་དུ་སྒྲུབ་པའི་མཆོག་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་བརྟེན་ཏོ་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་དེ། བསོད་ནམས་ཀྱི་འབྲས་བུས་ནི་ལུས་བདེ་ལ་མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན་གཞན་དོན་དུ་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི་སྙིང་རྗེ་ཅན་དག་ཅི་སྟེ་སྐྱོ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསོད་ནམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་བདེ་ལ། །མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན། །གཞན་དོན་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི། །སྙིང་རྗེ་ཅན་དག་ཅི་སྟེ་སྐྱོ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབསོད་ནམས་ (merit), མཁས་པ་ (wisdom/expertise), གཞན་དོན་ (benefit of others), འཁོར་བ་ (samsara), སྙིང་རྗེ་ (compassion)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱིས་ནི་: instrumental case + emphatic particle\n- ན་: conditional particle\n- ཀྱང་ནི་: concessive + emphatic particles\n- ཅི་སྟེ་: rhetorical question marker\n\n\nIf through merit the body is at ease,\nAnd through wisdom the mind is at peace,\nEven while remaining in samsara for others' benefit,\nHow could the compassionate ones become weary?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the bodhisattva ideal of remaining in samsara for the benefit of others, sustained by merit (བསོད་ནམས་) and wisdom (མཁས་པ་).", "translation": "If through merit the body is at ease,\nAnd through wisdom the mind is at peace,\nEven while remaining in samsara for others' benefit,\nHow could the compassionate ones become weary?" @@ -49629,9 +49806,9 @@ "translation": "Through merit, the body is at ease;\nThrough wisdom, the mind is at peace.\nThough dwelling in samsara for others' sake,\nHow could the compassionate ones grow weary?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབསོད་ནམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་བདེ་ལ། །མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན། །གཞན་དོན་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི། །སྙིང་རྗེ་ཅན་དག་ཅི་སྟེ་སྐྱོ། །\n\nCommentary 1: འདི་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསོད་ནམས་ཞེས་སྨོས་པ་ལ། བདེ་བ་སྐྱེས་པས་ན་བདེ་བའོ། །འདོད་པ་མྱུར་དུ་སྒྲུབ་པའི་མཆོག་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་བརྟེན་ཏོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་དེ། བསོད་ནམས་ཀྱི་འབྲས་བུས་ནི་ལུས་བདེ་ལ་མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན་གཞན་དོན་དུ་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི་སྙིང་རྗེ་ཅན་དག་ཅི་སྟེ་སྐྱོ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nThrough merit, the body is at ease.\nThrough wisdom, the mind is at peace.\nEven while remaining in samsara for the sake of others,\nWhy should the compassionate ones become weary?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which describes how those with merit and wisdom can remain in the cycle of rebirth (samsara) to help others without becoming discouraged, due to their physical and mental well-being derived from their positive qualities.", - "translation": "Through merit, the body is at ease.\nThrough wisdom, the mind is at peace.\nEven while remaining in samsara for the sake of others,\nWhy should the compassionate ones become weary?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བསོད་ནམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་བདེ་ལ། །མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན། །གཞན་དོན་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི། །སྙིང་རྗེ་ཅན་དག་ཅི་སྟེ་སྐྱོ། །\n\nCommentary 1: འདི་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསོད་ནམས་ཞེས་སྨོས་པ་ལ། བདེ་བ་སྐྱེས་པས་ན་བདེ་བའོ། །འདོད་པ་མྱུར་དུ་སྒྲུབ་པའི་མཆོག་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་བརྟེན་ཏོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་དེ། བསོད་ནམས་ཀྱི་འབྲས་བུས་ནི་ལུས་བདེ་ལ་མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན་གཞན་དོན་དུ་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི་སྙིང་རྗེ་ཅན་དག་ཅི་སྟེ་སྐྱོ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary introduces the concept of merit (བསོད་ནམས་) and explains that it leads to happiness. It suggests that the quickest way to achieve one's desires is through the Śrāvakayāna (vehicle of the hearers) path.\n\nCommentary 2: This commentary expands on the idea, stating that not only is there an absence of suffering, but the fruits of merit bring physical well-being, while wisdom brings mental well-being. It questions why compassionate ones should feel weary even when staying in samsara for the benefit of others.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that merit leads to physical well-being and wisdom leads to mental well-being. They suggest that for compassionate beings who remain in the cycle of existence for the sake of others, there should be no weariness or discouragement, as they have both physical and mental happiness derived from their merit and wisdom.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nThrough merit, the body is at ease;\nThrough wisdom, the mind is at peace.\nThough remaining in samsara for others' benefit,\nWhy should the compassionate ones grow weary?\n\nThis translation reflects the idea that those who have accumulated merit and wisdom experience physical and mental well-being, which sustains them in their compassionate work for others, even while remaining in the cycle of existence.", + "translation": "Through merit, the body is at ease;\nThrough wisdom, the mind is at peace.\nThough remaining in samsara for others' benefit,\nWhy should the compassionate ones grow weary?" } }, "glossary": { @@ -49656,7 +49833,7 @@ "སྐྱོ་": "despair" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བསོད་ནམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་བདེ་ལ། །": { "བསོད་ནམས་": "merit", "ལུས་": "body", @@ -49731,7 +49908,7 @@ "བདེ་": "peace" }, "གཞན་དོན་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི། །": { - "གཞན་དོན་": "sake of others", + "གཞན་དོན་": "others' benefit", "འཁོར་བ་": "samsara", "གནས་": "remaining" }, @@ -49748,7 +49925,7 @@ "commentary_1": "འདི་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ་སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་རྣམས་མ་ལུས་པར་ཟད་པར་བྱེད་པའོ། །རྒྱ་མཚོ་ཞེས་པ་ནི་ཚོགས་སོ། །བསོད་ནམས་ཀྱིས་བདེ་བ་ནས་བདེ་བར་འགྲོ་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ། །སྟོབས་ཀྱིས་ཞེས་པས་སྔར་བརྗོད་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པས་ན་སྟོབས་སོ། །དེ་ཉིད་བཞི་འདུས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཚོགས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་ཟད་བྱེད་ཅིང་། བདེ་བའི་རྒྱུ་བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་སྡུད་བྱེད་ཕྱིར་ཉན་ཐོས་ཀུན་བས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པར་བཤད་དོ། །ཤེར་དང་ལྷ་ཉན་ཐོས་ལས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་མྱུར་ཞེས་པར་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ཀྱིས། །སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་ཟད་བྱེད་ཅིང་། །བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་སྡུད་བྱེད་ཕྱིར། །ཉན་ཐོས་རྣམས་པས་མཆོག་ཏུ་བཤད། །\n", "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta), སྡིག་པ་ (negativities), བསོད་ནམས་ (merit), ཉན་ཐོས་ (śrāvaka)\n\nGrammatical notes:\n- སྟོབས་ཀྱིས་ (instrumental case) - \"by the power of\"\n- ཟད་བྱེད་ (present tense) - \"exhausts/eliminates\"\n- སྡུད་བྱེད་ (present tense) - \"accumulates/gathers\"\n- མཆོག་ཏུ་བཤད་ (past tense) - \"was taught as supreme\"\n\n\nThis, by the power of bodhicitta,\nExhausts previous negativities,\nAnd because it accumulates an ocean of merit,\nIs taught as supreme compared to the śrāvakas.\n\n\nTechnical note: བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta) refers to the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings, a central concept in Mahāyāna Buddhism.", "translation": "This, by the power of bodhicitta,\nExhausts previous negativities,\nAnd because it accumulates an ocean of merit,\nIs taught as supreme compared to the śrāvakas." @@ -49764,9 +49941,9 @@ "translation": "This bodhicitta, through its power,\nExhausts previous negative karma,\nAnd gathers an ocean of merit.\nThus it is taught to be supreme\nAbove the shravakas." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ཀྱིས། །སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་ཟད་བྱེད་ཅིང་། །བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་སྡུད་བྱེད་ཕྱིར། །ཉན་ཐོས་རྣམས་པས་མཆོག་ཏུ་བཤད། །\n\nCommentary 1: འདི་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ་སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་རྣམས་མ་ལུས་པར་ཟད་པར་བྱེད་པའོ། །རྒྱ་མཚོ་ཞེས་པ་ནི་ཚོགས་སོ། །བསོད་ནམས་ཀྱིས་བདེ་བ་ནས་བདེ་བར་འགྲོ་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ། །སྟོབས་ཀྱིས་ཞེས་པས་སྔར་བརྗོད་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པས་ན་སྟོབས་སོ། །དེ་ཉིད་བཞི་འདུས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཚོགས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་ཟད་བྱེད་ཅིང་། བདེ་བའི་རྒྱུ་བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་སྡུད་བྱེད་ཕྱིར་ཉན་ཐོས་ཀུན་བས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པར་བཤད་དོ། །ཤེར་དང་ལྷ་ཉན་ཐོས་ལས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་མྱུར་ཞེས་པར་འཆད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nThis bodhisattva, through the power of the awakening mind,\nExhausts previous negative karma,\nAnd for the purpose of accumulating an ocean of merit,\nIs explained to be supreme compared to the hearers.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points from the original Tibetan and the commentaries:\n1. It refers to the bodhisattva and the power of bodhicitta (awakening mind)\n2. It mentions exhausting or purifying past negative actions\n3. It describes accumulating vast merit, likened to an ocean\n4. It states that this approach is considered superior to that of the śrāvakas (hearers)", - "translation": "This bodhisattva, through the power of the awakening mind,\nExhausts previous negative karma,\nAnd for the purpose of accumulating an ocean of merit,\nIs explained to be supreme compared to the hearers." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ཀྱིས། །སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་ཟད་བྱེད་ཅིང་། །བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་སྡུད་བྱེད་ཕྱིར། །ཉན་ཐོས་རྣམས་པས་མཆོག་ཏུ་བཤད། །\n\nCommentary 1: འདི་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ་སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་རྣམས་མ་ལུས་པར་ཟད་པར་བྱེད་པའོ། །རྒྱ་མཚོ་ཞེས་པ་ནི་ཚོགས་སོ། །བསོད་ནམས་ཀྱིས་བདེ་བ་ནས་བདེ་བར་འགྲོ་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ། །སྟོབས་ཀྱིས་ཞེས་པས་སྔར་བརྗོད་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པས་ན་སྟོབས་སོ། །དེ་ཉིད་བཞི་འདུས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཚོགས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་ཟད་བྱེད་ཅིང་། བདེ་བའི་རྒྱུ་བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་སྡུད་བྱེད་ཕྱིར་ཉན་ཐོས་ཀུན་བས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པར་བཤད་དོ། །ཤེར་དང་ལྷ་ཉན་ཐོས་ལས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་མྱུར་ཞེས་པར་འཆད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that the bodhicitta (enlightened mind) completely exhausts all previous negative karma. It describes \"ocean\" as an accumulation. Merit leads to progressing from happiness to happiness. \"Power\" refers to overcoming previously mentioned unfavorable conditions. It is described as a collection of four aspects.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that through the power of bodhicitta, bodhisattvas exhaust the causes of suffering (previous negative karma) and accumulate an ocean of merit, which is the cause of happiness. Therefore, they are said to be superior to all śrāvakas (hearers). It also mentions that bodhisattvas achieve enlightenment more quickly than śrāvakas.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize that bodhicitta has the power to exhaust previous negative karma and accumulate vast merit. They highlight the superiority of bodhisattvas over śrāvakas due to this ability. The commentaries also touch on the themes of overcoming obstacles, progressing in happiness, and achieving enlightenment more swiftly.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nThis [bodhicitta], through the power of the enlightened mind,\nExhausts previous negative karma,\nAnd because it accumulates an ocean of merit,\nIt is explained to be supreme compared to the śrāvakas.\n", + "translation": "This [bodhicitta], through the power of the enlightened mind,\nExhausts previous negative karma,\nAnd because it accumulates an ocean of merit,\nIt is explained to be supreme compared to the śrāvakas." } }, "glossary": { @@ -49786,7 +49963,7 @@ "མཆོག་": "surpass" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ཀྱིས། །": { "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "bodhicitta", "སྟོབས་": "power" @@ -49850,11 +50027,10 @@ }, "04_commentary_assisted": { "འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ཀྱིས། །": { - "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "awakening mind", + "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "bodhicitta", "སྟོབས་": "power" }, "སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་ཟད་བྱེད་ཅིང་། །": { - "སྔོན་གྱི་": "previous", "སྡིག་པ་": "negative karma", "ཟད་བྱེད་": "exhaust" }, @@ -49864,7 +50040,7 @@ "སྡུད་བྱེད་": "accumulate" }, "ཉན་ཐོས་རྣམས་པས་མཆོག་ཏུ་བཤད། །": { - "ཉན་ཐོས་": "hearers", + "ཉན་ཐོས་": "śrāvakas", "མཆོག་": "supreme" } } @@ -49876,7 +50052,7 @@ "commentary_1": "དེ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་དོན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གྲུབ་བྱ་ན་སྟེ། གྲུབ་པར་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མོས་པ་ནི་དགེ་བ་ལ་སྤྲོ་བའོ། །བརྟན་པ་ནི་བརྩམས་པ་མཐར་ཕྱིན་པའོ། །དགའ་བ་ནི་དམ་པའི་ལས་ལ་ཞེན་པའོ། །དོར་བ་ནི་ནམ་མི་ནུས་པའི་སྐབས་སུ་གཏོང་ཞིང་ཀློད་པའོ། །དེ་ལ་མོས་པའི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མོས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དགེ་བའི་ཕན་ཡོན་ནི་བདེ་གཤེགས་སུ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བསམ་པ་ཞེས་པ་ནི་ཡང་ནས་ཡང་དུ་བསམ་པས་སོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྤང་བྱའི་དགྲ་འཇོམས་པའི་དཔུང་གི་མོས་པ་ཞེས་བྱུང་ཡང་། འགྲེལ་ཆེན་ལས། འདུན་པ་ནི་འདིར་དགེ་བ་འདོད་པ་ཡིན་ལ་ཞེས་བྱུང་ཞིང་། བླ་མ་དཔང་ལོ་ཙཱ་བ་འདི་རྣམས་རྒྱ་དཔེ་ལ་འདུན་པར་ཡོད་གསུངས་པས། སྐབས་འདིར་ནི་མོས་པ་ཞེས་པ་ཐམས་ཅད་འདུན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། ། འདིར་ཡང་དགེ་བ་ལ་འདུན་པ་དང་། དེ་བརྩམས་པ་ལས་མི་ལྡོག་པའི་བརྟན་པ་དང་། དེ་ལས་ལྷག་པར་དགའ་བ་དང་། དོར་ན་དགོས་པ་ཆེ་བའི་སྐབས་སུ་དོར་བ་རྣམས་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་མོས་པ་ནི་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་པ་དེ་དང་མོས་པ་དེའི་ཕན་ཡོན་བསམས་པས་བསྐྱེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), དོན་གྲུབ་ (accomplish purpose), མོས་པ་ (aspiration/faith), བརྟན་ (stable), དགའ་ (joy), དོར་བ་ (abandon/relinquish)\n\nGrammatical notes:\n- བྱ་ཕྱིར་ indicates purpose (\"in order to\")\n- དང་ used as a conjunction\n- ཡིན་ is the final verb, indicating \"is/are\"\n- པས་ at the end indicates causation (\"by means of\")\n\n\nIn order to accomplish the purpose of sentient beings, the forces\nAre aspiration, stability, joy, and relinquishment.\nAspiration is generated by contemplating\nThe fears of suffering and the benefits thereof.\n\nTechnical notes:\n- \"Forces\" (དཔུང་) here refers to the supportive factors for bodhisattva practice.\n- \"Thereof\" in the last line refers to the benefits of aspiration or the bodhisattva path.", "translation": "In order to accomplish the purpose of sentient beings, the forces\nAre aspiration, stability, joy, and relinquishment.\nAspiration is generated by contemplating\nThe fears of suffering and the benefits thereof." @@ -49892,9 +50068,9 @@ "translation": "In order to accomplish the welfare of beings, the forces\nAre aspiration, steadfastness, joy, and renunciation.\nAspiration is generated by contemplating\nThe sufferings, fears, and benefits thereof." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། །\n\nCommentary 1: དེ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་དོན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གྲུབ་བྱ་ན་སྟེ། གྲུབ་པར་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མོས་པ་ནི་དགེ་བ་ལ་སྤྲོ་བའོ། །བརྟན་པ་ནི་བརྩམས་པ་མཐར་ཕྱིན་པའོ། །དགའ་བ་ནི་དམ་པའི་ལས་ལ་ཞེན་པའོ། །དོར་བ་ནི་ནམ་མི་ནུས་པའི་སྐབས་སུ་གཏོང་ཞིང་ཀློད་པའོ། །དེ་ལ་མོས་པའི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མོས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དགེ་བའི་ཕན་ཡོན་ནི་བདེ་གཤེགས་སུ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བསམ་པ་ཞེས་པ་ནི་ཡང་ནས་ཡང་དུ་བསམ་པས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྤང་བྱའི་དགྲ་འཇོམས་པའི་དཔུང་གི་མོས་པ་ཞེས་བྱུང་ཡང་། འགྲེལ་ཆེན་ལས། འདུན་པ་ནི་འདིར་དགེ་བ་འདོད་པ་ཡིན་ལ་ཞེས་བྱུང་ཞིང་། བླ་མ་དཔང་ལོ་ཙཱ་བ་འདི་རྣམས་རྒྱ་དཔེ་ལ་འདུན་པར་ཡོད་གསུངས་པས། སྐབས་འདིར་ནི་མོས་པ་ཞེས་པ་ཐམས་ཅད་འདུན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། ། འདིར་ཡང་དགེ་བ་ལ་འདུན་པ་དང་། དེ་བརྩམས་པ་ལས་མི་ལྡོག་པའི་བརྟན་པ་དང་། དེ་ལས་ལྷག་པར་དགའ་བ་དང་། དོར་ན་དགོས་པ་ཆེ་བའི་སྐབས་སུ་དོར་བ་རྣམས་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་མོས་པ་ནི་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་པ་དེ་དང་མོས་པ་དེའི་ཕན་ཡོན་བསམས་པས་བསྐྱེད་དོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nIn order to accomplish the welfare of sentient beings, the forces are:\nAspiration, steadfastness, joy, and relinquishment.\nAspiration is generated by contemplating \nThe fears of suffering and the benefits of that [practice].\n", - "translation": "In order to accomplish the welfare of sentient beings, the forces are:\nAspiration, steadfastness, joy, and relinquishment.\nAspiration is generated by contemplating \nThe fears of suffering and the benefits of that [practice]." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། །\n\nCommentary 1: དེ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་དོན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གྲུབ་བྱ་ན་སྟེ། གྲུབ་པར་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མོས་པ་ནི་དགེ་བ་ལ་སྤྲོ་བའོ། །བརྟན་པ་ནི་བརྩམས་པ་མཐར་ཕྱིན་པའོ། །དགའ་བ་ནི་དམ་པའི་ལས་ལ་ཞེན་པའོ། །དོར་བ་ནི་ནམ་མི་ནུས་པའི་སྐབས་སུ་གཏོང་ཞིང་ཀློད་པའོ། །དེ་ལ་མོས་པའི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མོས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དགེ་བའི་ཕན་ཡོན་ནི་བདེ་གཤེགས་སུ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བསམ་པ་ཞེས་པ་ནི་ཡང་ནས་ཡང་དུ་བསམ་པས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྤང་བྱའི་དགྲ་འཇོམས་པའི་དཔུང་གི་མོས་པ་ཞེས་བྱུང་ཡང་། འགྲེལ་ཆེན་ལས། འདུན་པ་ནི་འདིར་དགེ་བ་འདོད་པ་ཡིན་ལ་ཞེས་བྱུང་ཞིང་། བླ་མ་དཔང་ལོ་ཙཱ་བ་འདི་རྣམས་རྒྱ་དཔེ་ལ་འདུན་པར་ཡོད་གསུངས་པས། སྐབས་འདིར་ནི་མོས་པ་ཞེས་པ་ཐམས་ཅད་འདུན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། ། འདིར་ཡང་དགེ་བ་ལ་འདུན་པ་དང་། དེ་བརྩམས་པ་ལས་མི་ལྡོག་པའི་བརྟན་པ་དང་། དེ་ལས་ལྷག་པར་དགའ་བ་དང་། དོར་ན་དགོས་པ་ཆེ་བའི་སྐབས་སུ་དོར་བ་རྣམས་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་མོས་པ་ནི་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་པ་དེ་དང་མོས་པ་དེའི་ཕན་ཡོན་བསམས་པས་བསྐྱེད་དོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains the terms in the verse. It defines \"accomplishing the welfare of beings\" as the goal. It describes enthusiasm (mos pa) as joy in virtue, steadfastness (brtan pa) as completing what one has begun, joy (dga' ba) as attachment to noble deeds, and relinquishing (dor ba) as letting go when unable to continue. It explains that enthusiasm arises from contemplating the sufferings of lower realms and the benefits of virtue like rebirth in higher realms.\n\nCommentary 2:\nThis commentary clarifies that \"mos pa\" (enthusiasm) should be understood as \"adun pa\" (aspiration) in this context, based on other translations and commentaries. It lists the four qualities as aspiration for virtue, steadfastness in not turning back from what one has begun, increased joy in that, and relinquishing when necessary. It reiterates that aspiration arises from fear of suffering due to non-virtue and contemplating the benefits of aspiration.\n\n2. Combined meaning:\nThe verse is describing four qualities needed to accomplish the welfare of beings: aspiration/enthusiasm for virtue, steadfastness, joy, and appropriate relinquishing. It then explains that aspiration arises from contemplating the sufferings resulting from non-virtue and the benefits of virtue and aspiration.\n\n3. Translation of input text based on combined meaning:\n\n\nIn order to accomplish the welfare of beings, the forces are\nAspiration, steadfastness, joy, and relinquishing.\nAspiration is generated by contemplating\nThe fears of suffering and its benefits.\n", + "translation": "In order to accomplish the welfare of beings, the forces are\nAspiration, steadfastness, joy, and relinquishing.\nAspiration is generated by contemplating\nThe fears of suffering and its benefits." } }, "glossary": { @@ -49917,7 +50093,7 @@ "བསྐྱེད་": "born" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "དོན་གྲུབ་": "accomplish the purpose", @@ -49984,16 +50160,16 @@ }, "04_commentary_assisted": { "སེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །": { - "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "སེམས་ཅན་": "beings", "དོན་གྲུབ་": "accomplish the welfare", "དཔུང་": "forces", - "མོས་": "aspiration", + "མོས་": "Aspiration", "བརྟན་": "steadfastness", "དགའ་": "joy", - "དོར་བ་": "relinquishment" + "དོར་བ་": "relinquishing" }, "མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། །": { - "མོས་པ་": "aspiration", + "མོས་པ་": "Aspiration", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", "འཇིགས་པ་": "fears", "ཕན་ཡོན་": "benefits", @@ -50009,7 +50185,7 @@ "commentary_1": "དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་བརྟན་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མོས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མོས་པ་ལ་སོགས་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་ལེ་ལོ་ལ་སོགས་པའོ། །སྤངས་པ་ནི་དྲུངས་ཕྱུང་བའོ། །གང་ཞེ་ན། གང་དག་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་ཤིང་འབྲས་བུ་ལ་མོས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ང་རྒྱལ་ནི་སྔར་བརྗོད་པའི་བསྟན་པ་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་གཏོང་བ་ནི་དོར་བའོ། །འབད་པ་སྟེ་འབད་རྩོལ་ལོ། །དབང་སྒྱུར་བ་ནི་བདག་ཉིད་དབང་སྒྱུར་བའོ། །འབད་པ་དང་དབང་དུ་གྱུར་པ་བདག་གི་སར་ཕྱེ་སྟེ་བསྟན་ཀྱང་མོས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྟོབས་ཉིད་དོ། །དེ་དག་རྣམས་ནི་སྟོབས་ཉིད་དེ། ནུས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་དྲུངས་འབྱིན་པའོ། །འབད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་སོ། །", "commentary_2": "དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལེ་ལོ་སྤངས་ཏེ་བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་བའི་ཕྱིར་འབད་པར་བྱའོ། །ཐབས་གང་གིས་ཤེ་ན། བཤད་པའི་ཚུལ་དེ་ལྟར་མོས་པ་དང་། ང་རྒྱལ་ཏེ་བརྟན་པ་དང་། དགའ་བ་དང་། དོར་བའི་དཔུང་བསགས་ཏེ་བླང་དོར་ལྷུར་བླང་ཞིང་ལུས་སེམས་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ནིའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། །མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་ཕྱིར་འབད་པར་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nམི་མཐུན་ཕྱོགས་ (opposing factors), སྤངས་ (abandon), མོས་ (faith/devotion), ང་རྒྱལ་ (pride), དགའ་ (joy), དོར་ (discard), ལྷུར་ལེན་ (take up diligently), དབང་བསྒྱུར་ (mastery), སྟོབས་ (power/strength), བརྩོན་འགྲུས་ (diligence), སྤེལ་ (increase)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཏེ། to connect clauses\n- Instrumental case ཀྱིས་ with སྟོབས་\n- ཕྱིར་ indicating purpose\n\n\nHaving thus abandoned opposing factors,\nThrough the power of devotion, pride, joy, and discarding,\nTaking up diligently, mastery and strength,\nOne should strive to increase diligence.\n\nNote: This verse outlines methods for cultivating diligence (བརྩོན་འགྲུས་) by abandoning obstacles and employing positive mental factors.", "translation": "Having thus abandoned opposing factors,\nThrough the power of devotion, pride, joy, and discarding,\nTaking up diligently, mastery and strength,\nOne should strive to increase diligence." @@ -50025,9 +50201,9 @@ "translation": "Having thus abandoned opposing factors,\nOne should strive to increase diligence\nThrough the power of aspiration, pride, joy, and relinquishment,\nTaking control and exerting oneself fully." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། །མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་ཕྱིར་འབད་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་བརྟན་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མོས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མོས་པ་ལ་སོགས་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་ལེ་ལོ་ལ་སོགས་པའོ། །སྤངས་པ་ནི་དྲུངས་ཕྱུང་བའོ། །གང་ཞེ་ན། གང་དག་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་ཤིང་འབྲས་བུ་ལ་མོས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ང་རྒྱལ་ནི་སྔར་བརྗོད་པའི་བསྟན་པ་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་གཏོང་བ་ནི་དོར་བའོ། །འབད་པ་སྟེ་འབད་རྩོལ་ལོ། །དབང་སྒྱུར་བ་ནི་བདག་ཉིད་དབང་སྒྱུར་བའོ། །འབད་པ་དང་དབང་དུ་གྱུར་པ་བདག་གི་སར་ཕྱེ་སྟེ་བསྟན་ཀྱང་མོས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྟོབས་ཉིད་དོ། །དེ་དག་རྣམས་ནི་སྟོབས་ཉིད་དེ། ནུས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་དྲུངས་འབྱིན་པའོ། །འབད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་སོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལེ་ལོ་སྤངས་ཏེ་བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་བའི་ཕྱིར་འབད་པར་བྱའོ། །ཐབས་གང་གིས་ཤེ་ན། བཤད་པའི་ཚུལ་དེ་ལྟར་མོས་པ་དང་། ང་རྒྱལ་ཏེ་བརྟན་པ་དང་། དགའ་བ་དང་། དོར་བའི་དཔུང་བསགས་ཏེ་བླང་དོར་ལྷུར་བླང་ཞིང་ལུས་སེམས་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ནིའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nHaving thus abandoned opposing factors,\nThrough the power of aspiration, confidence, joy, and renunciation,\nDiligently applying oneself and exercising self-control,\nOne should strive to increase enthusiasm.\n", - "translation": "Having thus abandoned opposing factors,\nThrough the power of aspiration, confidence, joy, and renunciation,\nDiligently applying oneself and exercising self-control,\nOne should strive to increase enthusiasm." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། །མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་ཕྱིར་འབད་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་བརྟན་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མོས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མོས་པ་ལ་སོགས་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་ལེ་ལོ་ལ་སོགས་པའོ། །སྤངས་པ་ནི་དྲུངས་ཕྱུང་བའོ། །གང་ཞེ་ན། གང་དག་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་ཤིང་འབྲས་བུ་ལ་མོས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ང་རྒྱལ་ནི་སྔར་བརྗོད་པའི་བསྟན་པ་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་གཏོང་བ་ནི་དོར་བའོ། །འབད་པ་སྟེ་འབད་རྩོལ་ལོ། །དབང་སྒྱུར་བ་ནི་བདག་ཉིད་དབང་སྒྱུར་བའོ། །འབད་པ་དང་དབང་དུ་གྱུར་པ་བདག་གི་སར་ཕྱེ་སྟེ་བསྟན་ཀྱང་མོས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྟོབས་ཉིད་དོ། །དེ་དག་རྣམས་ནི་སྟོབས་ཉིད་དེ། ནུས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་དྲུངས་འབྱིན་པའོ། །འབད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་སོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལེ་ལོ་སྤངས་ཏེ་བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་བའི་ཕྱིར་འབད་པར་བྱའོ། །ཐབས་གང་གིས་ཤེ་ན། བཤད་པའི་ཚུལ་དེ་ལྟར་མོས་པ་དང་། ང་རྒྱལ་ཏེ་བརྟན་པ་དང་། དགའ་བ་དང་། དོར་བའི་དཔུང་བསགས་ཏེ་བླང་དོར་ལྷུར་བླང་ཞིང་ལུས་སེམས་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ནིའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the terms in the verse, emphasizing abandoning obstacles like laziness, cultivating faith and other positive qualities, and exerting effort to increase diligence through mastery over oneself.\n\nCommentary 2: This commentary summarizes the main point of abandoning laziness to increase diligence, and lists the methods mentioned in the verse: faith, steadfastness, joy, renunciation, commitment, mastery, and strength.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe verse instructs on abandoning obstacles to diligence, particularly laziness, and cultivating positive qualities to increase one's effort. It emphasizes using faith, steadfastness, joy, renunciation, commitment, self-mastery, and inner strength as methods to develop diligence.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nHaving thus abandoned opposing factors,\nStrive to increase diligence\nThrough faith, steadfastness, joy, and renunciation,\nCommitment, mastery, and strength.", + "translation": "Having thus abandoned opposing factors,\nStrive to increase diligence\nThrough faith, steadfastness, joy, and renunciation,\nCommitment, mastery, and strength." } }, "glossary": { @@ -50052,7 +50228,7 @@ "འབད་པར་བྱ་": "strive" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། །": { "མི་མཐུན་ཕྱོགས་": "opposing factors", "སྤངས་": "abandoned" @@ -50123,18 +50299,18 @@ "སྤངས་": "abandoned" }, "མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །": { - "མོས་": "aspiration", - "ང་རྒྱལ་": "confidence", + "མོས་": "faith", + "ང་རྒྱལ་": "steadfastness", "དགའ་": "joy", "དོར་": "renunciation" }, "ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །": { - "ལྷུར་ལེན་": "diligently applying oneself", - "དབང་བསྒྱུར་": "exercising self-control", - "སྟོབས་": "power" + "ལྷུར་ལེན་": "commitment", + "དབང་བསྒྱུར་": "mastery", + "སྟོབས་": "strength" }, "བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་ཕྱིར་འབད་པར་བྱ། །": { - "བརྩོན་འགྲུས་": "enthusiasm", + "བརྩོན་འགྲུས་": "diligence", "སྤེལ་": "increase", "འབད་པར་བྱ་": "strive" } @@ -50147,7 +50323,7 @@ "commentary_1": "སྔར་བསྟན་པའི་མོས་པ་བསྐྱེད་པ་ཉིད་རྒྱས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་དང་གཞན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ནི་བསྐལ་པ་དུ་མའི་ཚོགས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དཔུང་ཚོགས་བསྐྱེད་པ་དང་། ལྷུར་བླང་བ་དང་། བདག་ཉིད་དབང་དུ་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། མོས་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། དགའ་བ་དང་། དོར་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མོས་པ་མེད་པའི་ཉེས་པ་དང་། མོས་པའི་ཕན་ཡོན་དང་། རྒྱུ་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་དེ་བསྐྱེད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མོས་པའི་བྱ་བ་མི་བྱེད་པ་དང་། དེའི་རྒྱུ་མཚན་དགོས་པ་དང་། ཆོས་ལ་མོས་པ་མེད་པའི་ཉེས་པ་བསམས་ཏེ་དེ་གཏོང་མི་རིགས་པར་བསྟན་པའོ། ། དང་པོ་ནི། བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པས་ན་བདག་དང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ནི་དཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་པར་བྱ་དགོས་ཏེ། གང་དུ་ཉེས་པ་དེ་དག་རེ་རེ་འཇོམས་པ་ལའང་བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ཟད་ཀྱི་བར་དུ་འབད་དགོས་པར་འགྱུར་བ་ལས་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་དང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ནི། །དཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །གང་དུ་ཉེས་པ་རེ་རེ་ལའང་། །བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ཟད་འགྱུར་བ། །\n", "output": "Key terms:\nབདག་(Self), གཞན་(Others), ཉེས་པ་(Faults/Negativities), གཞོམ་(Destroy/Overcome), བསྐལ་པ་(Kalpa), རྒྱ་མཚོ་(Ocean)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to connect \"self and others\"\n- བྱ་ indicates future action or intention\n- གང་དུ...ལའང་ construction for \"even if/for each\"\n\n\nThe innumerable faults of myself and others,\nI shall destroy.\nEven if for each single fault,\nAn ocean of kalpas were exhausted.\n\nNote: \"Ocean of kalpas\" (བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་) is a common Buddhist metaphor for an extremely long period of time.", "translation": "The innumerable faults of myself and others,\nI shall destroy.\nEven if for each single fault,\nAn ocean of kalpas were exhausted." @@ -50163,9 +50339,9 @@ "translation": "I shall destroy the countless faults\nOf myself and others.\nFor even a single fault,\nOceans of eons may be exhausted." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་དང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ནི། །དཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །གང་དུ་ཉེས་པ་རེ་རེ་ལའང་། །བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ཟད་འགྱུར་བ། །\n\nCommentary 1: སྔར་བསྟན་པའི་མོས་པ་བསྐྱེད་པ་ཉིད་རྒྱས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་དང་གཞན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ནི་བསྐལ་པ་དུ་མའི་ཚོགས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དཔུང་ཚོགས་བསྐྱེད་པ་དང་། ལྷུར་བླང་བ་དང་། བདག་ཉིད་དབང་དུ་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། མོས་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། དགའ་བ་དང་། དོར་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མོས་པ་མེད་པའི་ཉེས་པ་དང་། མོས་པའི་ཕན་ཡོན་དང་། རྒྱུ་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་དེ་བསྐྱེད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མོས་པའི་བྱ་བ་མི་བྱེད་པ་དང་། དེའི་རྒྱུ་མཚན་དགོས་པ་དང་། ཆོས་ལ་མོས་པ་མེད་པའི་ཉེས་པ་བསམས་ཏེ་དེ་གཏོང་མི་རིགས་པར་བསྟན་པའོ། ། དང་པོ་ནི། བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པས་ན་བདག་དང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ནི་དཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་པར་བྱ་དགོས་ཏེ། གང་དུ་ཉེས་པ་དེ་དག་རེ་རེ་འཇོམས་པ་ལའང་བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ཟད་ཀྱི་བར་དུ་འབད་དགོས་པར་འགྱུར་བ་ལས་\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nI must destroy the countless faults of myself and others.\nEven if it takes oceans of eons to eliminate each single fault,\nI will strive to do so.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which emphasizes the bodhisattva's commitment to eradicating faults and negative qualities in oneself and others, even if it requires an immense amount of time and effort spanning countless eons. The commentaries provide context about this being an expansion on generating aspiration and developing one's forces of virtue, highlighting the importance of dedication and perseverance in the Buddhist path.", - "translation": "I must destroy the countless faults of myself and others.\nEven if it takes oceans of eons to eliminate each single fault,\nI will strive to do so." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་དང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ནི། །དཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །གང་དུ་ཉེས་པ་རེ་རེ་ལའང་། །བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ཟད་འགྱུར་བ། །\n\nCommentary 1: སྔར་བསྟན་པའི་མོས་པ་བསྐྱེད་པ་ཉིད་རྒྱས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་དང་གཞན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ནི་བསྐལ་པ་དུ་མའི་ཚོགས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དཔུང་ཚོགས་བསྐྱེད་པ་དང་། ལྷུར་བླང་བ་དང་། བདག་ཉིད་དབང་དུ་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། མོས་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། དགའ་བ་དང་། དོར་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མོས་པ་མེད་པའི་ཉེས་པ་དང་། མོས་པའི་ཕན་ཡོན་དང་། རྒྱུ་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་དེ་བསྐྱེད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མོས་པའི་བྱ་བ་མི་བྱེད་པ་དང་། དེའི་རྒྱུ་མཚན་དགོས་པ་དང་། ཆོས་ལ་མོས་པ་མེད་པའི་ཉེས་པ་བསམས་ཏེ་དེ་གཏོང་མི་རིགས་པར་བསྟན་པའོ། ། དང་པོ་ནི། བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པས་ན་བདག་དང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ནི་དཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་པར་བྱ་དགོས་ཏེ། གང་དུ་ཉེས་པ་དེ་དག་རེ་རེ་འཇོམས་པ་ལའང་བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ཟད་ཀྱི་བར་དུ་འབད་དགོས་པར་འགྱུར་བ་ལས་\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This explains that the previously taught generation of aspiration is being elaborated on. \"Ocean of eons\" refers to a collection of many eons.\n\nCommentary 2: This is part of a larger structure explaining the development of aspiration, pride, joy, and abandonment. It emphasizes the importance of aspiration and the faults of lacking it. It states that having generated bodhicitta, one must strive to eliminate countless faults of self and others, even if it takes an ocean of eons to eliminate each fault.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries emphasize the importance of generating strong aspiration as a bodhisattva. They explain that the verse is about committing to eliminate innumerable faults of oneself and others, even if it takes an incredibly long time (oceans of eons) to address each fault.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\nI shall strive to eliminate the countless faults\nOf myself and others.\nEven if it takes an ocean of eons\nTo overcome each single fault.\n\nThis translation captures the commitment to eliminate faults, the inclusion of both self and others, the vast number of faults, and the immense time scale (ocean of eons) mentioned in the original text and elaborated on in the commentaries.", + "translation": "I shall strive to eliminate the countless faults\nOf myself and others.\nEven if it takes an ocean of eons\nTo overcome each single fault." } }, "glossary": { @@ -50189,7 +50365,7 @@ "རྒྱ་མཚོ་": "ocean" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་དང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ནི། །": { "བདག་": "myself", "གཞན་": "others", @@ -50247,17 +50423,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བདག་དང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ནི། །དཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །": { + "བདག་དང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ནི། །": { "བདག་": "myself", "གཞན་": "others", - "ཉེས་པ་": "faults", + "ཉེས་པ་": "faults" + }, + "དཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །": { "དཔག་མེད་": "countless", - "གཞོམ་": "destroy" + "གཞོམ་": "eliminate" }, - "གང་དུ་ཉེས་པ་རེ་རེ་ལའང་། །བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ཟད་འགྱུར་བ། །": { - "ཉེས་པ་": "fault", - "བསྐལ་པ་": "eons", - "རྒྱ་མཚོ་": "oceans" + "གང་དུ་ཉེས་པ་རེ་རེ་ལའང་། །": { + "ཉེས་པ་": "fault" + }, + "བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ཟད་འགྱུར་བ། །": { + "བསྐལ་པ་": "eons" } } } @@ -50268,7 +50447,7 @@ "commentary_1": "བརྩོན་པ་ནི་འཇུག་པའོ། །ཅུང་ཟད་ཙམ་ཞེས་པའི་བརྩོན་པའི་ཆ་བག་ཞད་ཙམ་མོ། །སྙིང་ནི་བྲང་གིའོ། །ལོ་བས་ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་གོམས་པར་བྱས་ཀྱང་ངོ་། །རྨད་དུ་བྱུང་བ་ནི་རྙེད་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །", "commentary_2": "ཉེས་པ་ཟད་པར་བྱེད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་དེ་ཡི་ནི་ཆ་ཙམ་ཡང་བདག་ལ་མ་མཐོང་ན། སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་སྣོད་དུ་གྱུར་པ་བདག་གི་ཅི་སྟེ་སྙིང་མ་གས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉེས་ཟད་རྩོམ་པ་དེ་ཡི་ནི། །ཆ་ཡང་བདག་ལ་མ་མཐོང་ན། །སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་གནས། །བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྙིང་མ་གས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཉེས་ཟད་ (exhaustion of faults), རྩོམ་པ་ (endeavor/effort), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), དཔག་ཏུ་མེད་པ་ (immeasurable), སྙིང་གས་ (heart breaking)\n\nGrammatical notes:\n- ཆ་ཡང་...མ་མཐོང་ན། : \"If not even a fraction is seen...\"\n- ཅི་ཕྱིར་...མ་གས། : \"Why has [it] not broken?\"\n\n\nIf not even a fraction of that\nEndeavor to exhaust faults is seen in me,\nWhy has my heart not burst\n[Being] a receptacle of immeasurable suffering?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be a reflection on one's lack of progress on the spiritual path, expressing dismay at not seeing signs of improvement despite the immense suffering of samsara.", "translation": "If not even a fraction of that\nEndeavor to exhaust faults is seen in me,\nWhy has my heart not burst\n[Being] a receptacle of immeasurable suffering?" @@ -50284,9 +50463,9 @@ "translation": "When I do not see even a fraction\nOf the efforts to exhaust misdeeds in myself,\nWhy does my heart not break\nIn this place of immeasurable suffering?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཉེས་ཟད་རྩོམ་པ་དེ་ཡི་ནི། །ཆ་ཡང་བདག་ལ་མ་མཐོང་ན། །སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་གནས། །བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྙིང་མ་གས། །\n\nCommentary 1: བརྩོན་པ་ནི་འཇུག་པའོ། །ཅུང་ཟད་ཙམ་ཞེས་པའི་བརྩོན་པའི་ཆ་བག་ཞད་ཙམ་མོ། །སྙིང་ནི་བྲང་གིའོ། །ལོ་བས་ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་གོམས་པར་བྱས་ཀྱང་ངོ་། །རྨད་དུ་བྱུང་བ་ནི་རྙེད་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: ཉེས་པ་ཟད་པར་བྱེད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་དེ་ཡི་ནི་ཆ་ཙམ་ཡང་བདག་ལ་མ་མཐོང་ན། སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་སྣོད་དུ་གྱུར་པ་བདག་གི་ཅི་སྟེ་སྙིང་མ་གས།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nIf I do not see even a fraction of effort in myself\nTo engage in the practice that exhausts misdeeds,\nWhy does my heart not break\nAs I am a vessel of immeasurable suffering?\n", - "translation": "If I do not see even a fraction of effort in myself\nTo engage in the practice that exhausts misdeeds,\nWhy does my heart not break\nAs I am a vessel of immeasurable suffering?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཉེས་ཟད་རྩོམ་པ་དེ་ཡི་ནི། །ཆ་ཡང་བདག་ལ་མ་མཐོང་ན། །སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་གནས། །བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྙིང་མ་གས། །\n\nCommentary 1: བརྩོན་པ་ནི་འཇུག་པའོ། །ཅུང་ཟད་ཙམ་ཞེས་པའི་བརྩོན་པའི་ཆ་བག་ཞད་ཙམ་མོ། །སྙིང་ནི་བྲང་གིའོ། །ལོ་བས་ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་གོམས་པར་བྱས་ཀྱང་ངོ་། །རྨད་དུ་བྱུང་བ་ནི་རྙེད་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: ཉེས་པ་ཟད་པར་བྱེད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་དེ་ཡི་ནི་ཆ་ཙམ་ཡང་བདག་ལ་མ་མཐོང་ན། སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་སྣོད་དུ་གྱུར་པ་བདག་གི་ཅི་སྟེ་སྙིང་མ་གས།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains some key terms:\n- \"Effort\" means \"to engage in\"\n- \"Even a little\" refers to a small portion of effort\n- \"Heart\" refers to the chest\n- \"Even if practiced\" implies habituation\n- \"Marvelous\" means it's difficult to obtain\n\nCommentary 2:\nThis commentary paraphrases the input text, emphasizing that:\n- The effort refers to exhausting faults/negativities\n- Not seeing even a fraction of this effort in oneself\n- The person is a vessel of immeasurable suffering\n- Questioning why one's heart doesn't break\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries together emphasize the importance of making an effort to exhaust one's faults. They highlight the gravity of not seeing even a small fraction of such effort in oneself, suggesting that this realization should be so profound that it could metaphorically break one's heart. The difficulty and rarity of such effort are also implied.\n\n3. English translation based on the combined meaning of the commentaries:\n\nIf not even a fraction of effort to exhaust my faults is seen in me,\nWhy does my heart not break, as I am a vessel of immeasurable suffering?", + "translation": "If not even a fraction of effort to exhaust my faults is seen in me,\nWhy does my heart not break, as I am a vessel of immeasurable suffering?" } }, "glossary": { @@ -50304,7 +50483,7 @@ "སྙིང་": "heart" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཉེས་ཟད་རྩོམ་པ་དེ་ཡི་ནི། །ཆ་ཡང་བདག་ལ་མ་མཐོང་ན། །": { "ཉེས་ཟད་": "exhaust faults", "རྩོམ་པ་": "endeavor", @@ -50357,17 +50536,19 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཉེས་ཟད་རྩོམ་པ་དེ་ཡི་ནི། །ཆ་ཡང་བདག་ལ་མ་མཐོང་ན། །": { - "ཉེས་ཟད་": "exhausts misdeeds", + "ཉེས་ཟད་": "exhaust faults", "རྩོམ་པ་": "effort", "ཆ་": "fraction", - "བདག་": "myself" + "བདག་": "me", + "མཐོང་": "seen" }, "སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་གནས། །བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྙིང་མ་གས། །": { "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", "དཔག་ཏུ་མེད་པ་": "immeasurable", "གནས་": "vessel", "བདག་": "I", - "སྙིང་": "heart" + "སྙིང་": "heart", + "གས་": "break" } } } @@ -50378,7 +50559,7 @@ "commentary_1": "ཇི་ལྟར་དོན་མེད་པར་བྱས་སྙམ་པ་ལ། བདག་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉིད་མཆོད་པ་ཉིད་དགའ་སྟོན་ཆེན་པོ་སྟེ། དེས་བདེ་བའོ། །བསྟན་པའི་བྱ་བ་ནི་ལྷ་ཁང་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བདག་གིས་ཞེས་སོགས་རྣམ་སྣང་ཇི་ལྟར་དོན་མེད་པར་བྱས་ཤེ་ན། ཞེས་གོང་མ་ལ་སྦྲེལ་ལ། འགྲེལ་ཆེན་ལས་རྣམ་གྲངས་གཞན་དུ་འཆད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་མཆོད་ལ་སེམས་ཅན་ལ་དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་བ་མ་བྱིན། བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་མ་མཆོད་ཅིང་། །དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་མ་བྱིན། །བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་། །དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nབཅོམ་ལྡན་མ་ (Bhagavatī), མཆོད་ (worship/offer), དགའ་སྟོན་ (festival/feast), བསྟན་ (teachings/doctrine), དབུལ་པོ་ (poor/destitute)\n\nGrammatical notes:\n- མ་...ཅིང་ and མ་... constructions indicate negative actions\n- བྱས་ and བྱིན་ are past tense verbs\n\n\nI have not worshipped the Bhagavatī,\nNor bestowed the bliss of the great festival.\nI have not worked for the doctrine,\nNor fulfilled the wishes of the poor.\n\nTechnical note: བཅོམ་ལྡན་མ་ (Bhagavatī) likely refers to a female enlightened being or deity in this context, possibly Tara or another female buddha.", "translation": "I have not worshipped the Bhagavatī,\nNor bestowed the bliss of the great festival.\nI have not worked for the doctrine,\nNor fulfilled the wishes of the poor." @@ -50394,9 +50575,9 @@ "translation": "I have not made offerings to the Blessed One,\nNor given the joy of a great festival.\nI have not worked for the doctrine,\nNor fulfilled the wishes of the poor." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་མ་མཆོད་ཅིང་། །དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་མ་བྱིན། །བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་། །དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས། །\n\nCommentary 1: ཇི་ལྟར་དོན་མེད་པར་བྱས་སྙམ་པ་ལ། བདག་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉིད་མཆོད་པ་ཉིད་དགའ་སྟོན་ཆེན་པོ་སྟེ། དེས་བདེ་བའོ། །བསྟན་པའི་བྱ་བ་ནི་ལྷ་ཁང་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བདག་གིས་ཞེས་སོགས་རྣམ་སྣང་ཇི་ལྟར་དོན་མེད་པར་བྱས་ཤེ་ན། ཞེས་གོང་མ་ལ་སྦྲེལ་ལ། འགྲེལ་ཆེན་ལས་རྣམ་གྲངས་གཞན་དུ་འཆད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་མཆོད་ལ་སེམས་ཅན་ལ་དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་བ་མ་བྱིན། བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས་\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nI have not worshipped the Blessed One,\nNor given the great joy of celebration.\nI have not worked for the benefit of the Dharma,\nNor fulfilled the wishes of the poor.\n\n\nThis translation reflects the speaker's regret for not having performed important Buddhist practices and acts of generosity. The commentaries clarify that worshipping the Buddha is itself a great celebration, working for the Dharma involves activities like donating to temples, and there's an emphasis on not having helped fulfill the needs of the poor or brought joy to sentient beings.", - "translation": "I have not worshipped the Blessed One,\nNor given the great joy of celebration.\nI have not worked for the benefit of the Dharma,\nNor fulfilled the wishes of the poor." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་མ་མཆོད་ཅིང་། །དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་མ་བྱིན། །བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་། །དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས། །\n\nCommentary 1: ཇི་ལྟར་དོན་མེད་པར་བྱས་སྙམ་པ་ལ། བདག་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉིད་མཆོད་པ་ཉིད་དགའ་སྟོན་ཆེན་པོ་སྟེ། དེས་བདེ་བའོ། །བསྟན་པའི་བྱ་བ་ནི་ལྷ་ཁང་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བདག་གིས་ཞེས་སོགས་རྣམ་སྣང་ཇི་ལྟར་དོན་མེད་པར་བྱས་ཤེ་ན། ཞེས་གོང་མ་ལ་སྦྲེལ་ལ། འགྲེལ་ཆེན་ལས་རྣམ་གྲངས་གཞན་དུ་འཆད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་མཆོད་ལ་སེམས་ཅན་ལ་དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་བ་མ་བྱིན། བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས་\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that worshipping the Bhagavan (Buddha) itself is a great festival that brings happiness. It also mentions that working for the doctrine involves giving to temples and such.\n\nCommentary 2:\nThis commentary relates the verse to a previous context about how one has acted meaninglessly. It interprets the lines as not having worshipped the Bhagavan, not having given great festival happiness to sentient beings, not having worked for the doctrine, and not having fulfilled the wishes of the poor.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries agree that the verse is about actions not taken or responsibilities not fulfilled. They emphasize the importance of worshipping the Buddha, bringing happiness to others, working for the Buddhist doctrine, and helping the poor. The second commentary provides a more comprehensive interpretation of each line.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nI have not worshipped the Blessed One,\nNor have I bestowed the joy of a great festival.\nI have not worked for the doctrine,\nNor have I fulfilled the wishes of the poor.\n\nThis translation reflects the negative actions described in the original text, interpreted through the lens of the commentaries as unfulfilled spiritual and social responsibilities.", + "translation": "I have not worshipped the Blessed One,\nNor have I bestowed the joy of a great festival.\nI have not worked for the doctrine,\nNor have I fulfilled the wishes of the poor." } }, "glossary": { @@ -50418,7 +50599,7 @@ "རྫོགས་": "fulfilled" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་མ་མཆོད་ཅིང་། །": { "བདག་གིས་": "I", "བཅོམ་ལྡན་མ་": "Bhagavatī", @@ -50485,13 +50666,13 @@ "མཆོད་": "worshipped" }, "དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་མ་བྱིན། །": { - "དགའ་སྟོན་": "celebration", + "དགའ་སྟོན་": "festival", "ཆེན་པོ་": "great", "བདེ་": "joy", - "བྱིན་": "given" + "བྱིན་": "bestowed" }, "བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་། །": { - "བསྟན་": "Dharma", + "བསྟན་": "doctrine", "བྱ་བ་": "worked" }, "དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས། །": { @@ -50508,7 +50689,7 @@ "commentary_1": "ཉམ་ཐག་ཅེས་པ་ནི་མནར་བའོ། །", "commentary_2": "འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་པ་སྟེ། དེ་དག་གིས་ཆོས་དང་། ཟང་ཟིང་དང་། མི་འཇིགས་པའི་སྦྱིན་པ་གསུམ་མ་བྱས་ཞེས་པའོ། །ཤེར་དང་རྣམ་སྣང་བསྟན་པའི་བྱ་བ་ལྷ་ཁང་འབུལ་བ་ཡིན་ཟེར་རོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཉམ་ཐག་པ་རྣམས་ལ་བདེ་བ་མ་བྱིན་ན་བདག་གིས་མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད་ཀྱི་དལ་འབྱོར་ཐོབ་པའི་དགོས་པ་མ་གྲུབ་བོ་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nའཇིགས་ (fear), མི་འཇིགས་ (fearlessness), མ་བྱིན་ (not given), \nཉམ་ཐག་ (suffering/distressed), བདེ་ (happiness/comfort),\nམ་ཡི་མངལ་ (mother's womb), ཟུག་རྔུ་ (pain/torment), \nསྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན (if/when)\n- བསྐྱེད་པར་ཟད (will only produce/result in)\n\n\nIf I do not give fearlessness to the fearful,\nAnd do not give happiness to the distressed,\nI will only produce the torments\nAnd nothing but suffering of the mother's womb.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the karmic consequences of failing to help others, linking it to rebirth and the suffering experienced in the womb.", "translation": "If I do not give fearlessness to the fearful,\nAnd do not give happiness to the distressed,\nI will only produce the torments\nAnd nothing but suffering of the mother's womb." @@ -50524,9 +50705,9 @@ "translation": "If I do not give fearlessness to the frightened,\nAnd do not give happiness to the miserable,\nI will only produce the pain and suffering\nOf a mother's womb for myself." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད། །\n\nCommentary 1: ཉམ་ཐག་ཅེས་པ་ནི་མནར་བའོ། །\n\nCommentary 2: འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་པ་སྟེ། དེ་དག་གིས་ཆོས་དང་། ཟང་ཟིང་དང་། མི་འཇིགས་པའི་སྦྱིན་པ་གསུམ་མ་བྱས་ཞེས་པའོ། །ཤེར་དང་རྣམ་སྣང་བསྟན་པའི་བྱ་བ་ལྷ་ཁང་འབུལ་བ་ཡིན་ཟེར་རོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཉམ་ཐག་པ་རྣམས་ལ་བདེ་བ་མ་བྱིན་ན་བདག་གིས་མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད་ཀྱི་དལ་འབྱོར་ཐོབ་པའི་དགོས་པ་མ་གྲུབ་བོ་ཞེས་པའོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nIf I have not given fearlessness to the fearful,\nAnd have not given happiness to the suffering,\nThen I have only produced\nThe pain and suffering of a mother's womb.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that if one has not practiced the three types of giving (dharma, material goods, and fearlessness) to help those in need, and has not provided comfort to those who are suffering, then one's human rebirth has been wasted, only recreating the pain of being in a mother's womb without fulfilling its purpose.", - "translation": "If I have not given fearlessness to the fearful,\nAnd have not given happiness to the suffering,\nThen I have only produced\nThe pain and suffering of a mother's womb." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད། །\n\nCommentary 1: ཉམ་ཐག་ཅེས་པ་ནི་མནར་བའོ། །\n\nCommentary 2: འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་པ་སྟེ། དེ་དག་གིས་ཆོས་དང་། ཟང་ཟིང་དང་། མི་འཇིགས་པའི་སྦྱིན་པ་གསུམ་མ་བྱས་ཞེས་པའོ། །ཤེར་དང་རྣམ་སྣང་བསྟན་པའི་བྱ་བ་ལྷ་ཁང་འབུལ་བ་ཡིན་ཟེར་རོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཉམ་ཐག་པ་རྣམས་ལ་བདེ་བ་མ་བྱིན་ན་བདག་གིས་མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད་ཀྱི་དལ་འབྱོར་ཐོབ་པའི་དགོས་པ་མ་གྲུབ་བོ་ཞེས་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This simply defines \"nyamthag\" as meaning \"oppressed\" or \"suffering\".\n\nCommentary 2: This commentary explains that \"not giving fearlessness to the fearful\" refers to not practicing the three types of giving: giving of Dharma, material giving, and giving of fearlessness. It also mentions that some say building temples is the work of wisdom and Vairochana. It then explains that if one doesn't give happiness to those suffering from misery, one has only produced the pain and suffering of staying in a mother's womb, thus failing to fulfill the purpose of obtaining a precious human rebirth.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries emphasize the importance of helping those who are suffering or afraid through various forms of giving. They suggest that failing to do so renders one's human life meaningless, as if one were still experiencing the pain of being in the womb.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nIf I do not give fearlessness to the fearful,\nAnd do not bring happiness to the suffering,\nI will have merely produced\nThe pain and suffering of a mother's womb.\n\nThis translation reflects the idea that failing to help others through giving (of fearlessness and happiness) makes one's life purposeless, metaphorically equating it to the suffering experienced in the womb before birth.", + "translation": "If I do not give fearlessness to the fearful,\nAnd do not bring happiness to the suffering,\nI will have merely produced\nThe pain and suffering of a mother's womb." } }, "glossary": { @@ -50550,7 +50731,7 @@ "བསྐྱེད་": "created" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །": { "འཇིགས་": "fearful", "མི་འཇིགས་": "fearlessness", @@ -50619,12 +50800,12 @@ "འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །": { "འཇིགས་": "fearful", "མི་འཇིགས་": "fearlessness", - "མ་བྱིན་": "have not given" + "བྱིན་": "give" }, "ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །": { "ཉམ་ཐག་": "suffering", "བདེ་": "happiness", - "མ་བྱིན་": "have not given" + "བྱིན་": "bring" }, "མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་། །": { "མ་": "mother", @@ -50644,7 +50825,7 @@ "commentary_1": "འདི་འདྲ་ཞེས་པ་ནི་དབུལ་བ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། བདག་ནི་སྔོན་ཚེ་དང་ད་ལྟ་ཆོས་ལ་མོས་པ་དང་བྲལ་བས་ན་བདེ་བས་ཕོངས་འདི་འདྲར་བྱུང་གྱུར་ན་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སྡེབས་སོ། །ཤེས་ལྡན་སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་སྔོན་དང་ད་ལྟར་ཡང་། །ཆོས་ལ་མོས་དང་བྲལ་བ་ཡིས། །ཕོངས་པ་འདི་འདྲ་བྱུང་བར་གྱུར། །སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདག་(I/self), སྔོན་(before/past), ད་ལྟར་(present), ཆོས་(Dharma), མོས་(faith/devotion), བྲལ་བ་(devoid of/separated from), ཕོངས་པ་(destitute/impoverished), གཏོང་(abandon/give up)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཡིས་ as an instrumental particle\n- ཡང་ as a continuative particle linking past and present\n- Rhetorical question structure in the last line\n\n\nDue to being devoid of faith in the Dharma,\nBoth in the past and even now,\nI have become so destitute.\nWho would abandon faith in the Dharma?\n\n\nTechnical note: The verse expresses regret for lack of faith in the Dharma and emphasizes the importance of maintaining devotion to the teachings.", "translation": "Due to being devoid of faith in the Dharma,\nBoth in the past and even now,\nI have become so destitute.\nWho would abandon faith in the Dharma?" @@ -50660,9 +50841,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nDue to my lack of devotion to the Dharma,\nBoth in the past and even now,\nSuch misfortune has befallen me.\nWho would abandon devotion to the Dharma?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ནི་སྔོན་དང་ད་ལྟར་ཡང་། །ཆོས་ལ་མོས་དང་བྲལ་བ་ཡིས། །ཕོངས་པ་འདི་འདྲ་བྱུང་བར་གྱུར། །སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་། །\n\nCommentary 1: འདི་འདྲ་ཞེས་པ་ནི་དབུལ་བ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། བདག་ནི་སྔོན་ཚེ་དང་ད་ལྟ་ཆོས་ལ་མོས་པ་དང་བྲལ་བས་ན་བདེ་བས་ཕོངས་འདི་འདྲར་བྱུང་གྱུར་ན་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སྡེབས་སོ། །ཤེས་ལྡན་སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nDue to my lack of devotion to the Dharma in both the past and present, I have encountered such poverty and misfortune. What wise person would abandon devotion to the Dharma?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan text, incorporating insights from the commentaries. Commentary 1 clarifies that \"such\" refers to characteristics like poverty, while Commentary 2 provides context about the connection between lack of devotion to the Dharma and the resulting misfortune, as well as emphasizing the rhetorical question at the end.", - "translation": "Due to my lack of devotion to the Dharma in both the past and present, I have encountered such poverty and misfortune. What wise person would abandon devotion to the Dharma?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ནི་སྔོན་དང་ད་ལྟར་ཡང་། །ཆོས་ལ་མོས་དང་བྲལ་བ་ཡིས། །ཕོངས་པ་འདི་འདྲ་བྱུང་བར་གྱུར། །སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་། །\n\nCommentary 1: འདི་འདྲ་ཞེས་པ་ནི་དབུལ་བ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། བདག་ནི་སྔོན་ཚེ་དང་ད་ལྟ་ཆོས་ལ་མོས་པ་དང་བྲལ་བས་ན་བདེ་བས་ཕོངས་འདི་འདྲར་བྱུང་གྱུར་ན་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སྡེབས་སོ། །ཤེས་ལྡན་སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་།\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, then combine their meanings to provide an accurate translation of the input text:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nTranslation: \"This kind\" refers to the characteristics of poverty and so forth.\nSummary: This commentary clarifies that the phrase \"this kind\" in the original text is referring to states of deprivation like poverty.\n\nCommentary 2:\nTranslation: The third [verse] is explained in the Great Commentary as meaning: \"Since I lacked faith in the Dharma in previous lives and now, I have become deprived of happiness like this.\" Who with wisdom would abandon faith in the Dharma?\nSummary: This commentary provides context for the verse, explaining that it refers to the consequences of lacking faith in the Dharma across lifetimes, and questions why anyone wise would abandon such faith.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together suggest that the verse is about the negative consequences (such as poverty and lack of happiness) that come from not having faith in the Dharma, both in past lives and the present. They emphasize the importance of maintaining faith in the Dharma for those who are wise.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nDue to my lack of faith in the Dharma,\nBoth in the past and now,\nI have fallen into such a state of deprivation.\nWho with wisdom would abandon faith in the Dharma?", + "translation": "Due to my lack of faith in the Dharma,\nBoth in the past and now,\nI have fallen into such a state of deprivation.\nWho with wisdom would abandon faith in the Dharma?" } }, "glossary": { @@ -50687,7 +50868,7 @@ "གཏོང་": "forsake" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་ནི་སྔོན་དང་ད་ལྟར་ཡང་། །": { "སྔོན་": "past", "ད་ལྟར་": "now" @@ -50752,23 +50933,20 @@ }, "04_commentary_assisted": { "བདག་ནི་སྔོན་དང་ད་ལྟར་ཡང་། །": { - "བདག་": "I", "སྔོན་": "past", - "ད་ལྟར་": "present" + "ད་ལྟར་": "now" }, - "།ཆོས་ལ་མོས་དང་བྲལ་བ་ཡིས། །": { + "ཆོས་ལ་མོས་དང་བྲལ་བ་ཡིས། །": { "ཆོས་": "Dharma", - "མོས་": "devotion", + "མོས་": "faith", "བྲལ་བ་": "lack" }, - "།ཕོངས་པ་འདི་འདྲ་བྱུང་བར་གྱུར། །": { - "ཕོངས་པ་": "poverty", - "བྱུང་བ་": "encountered" + "ཕོངས་པ་འདི་འདྲ་བྱུང་བར་གྱུར། །": { + "ཕོངས་པ་": "deprivation" }, - "།སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་། །": { + "སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་། །": { "ཆོས་": "Dharma", - "མོས་པ་": "devotion", - "གཏོང་": "abandon" + "མོས་པ་": "faith" } } } @@ -50779,7 +50957,7 @@ "commentary_1": "རྩ་བ་ཞེས་པ་ནི་གཙོ་བོའི་འོ། །དེའི་ཡང་ཞེས་པ་ནི་མོས་པ་མང་བའི་ཡང་ངོ་། །ལུང་དུ་བསྟན་པའི་ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་སྐྱེས་ཤིང་རང་ཉིད་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་སྟེ། རིགས་མི་མཐུན་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དེ་ཡང་ནས་ཡང་དུ་དྲན་པར་བྱེད་པ་ནི་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དགེ་བའི་ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་མོས་པ་ཡིན་པར་བློ་གྲོས་རྒྱ་མཚོས་ཞུས་པ་ལས། དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་མོས་པའོ། །ཞེས་དང་། འཇམ་དཔལ་ཞིང་བཀོད་ལས། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། །འདུན་པའི་རྩ་ལ་རབ་ཏུ་གནས། །ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདགེ་བའི་ཕྱོགས་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །རྩ་བ་མོས་པར་ཐུབ་པས་གསུངས། །དེ་ཡི་རྩ་བ་རྟག་ཏུ་ནི། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་བསྒོམས་པས་སོ། །\n", "output": "Key terms:\nདགེ་བའི་ཕྱོགས་ (virtuous aspects), མོས་པ་ (faith/conviction), ཐུབ་པ་ (Sage/Buddha), རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་ (karmic ripening/results)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱི་ and ཡི་ are genitive particles\n- པས་ indicates instrumental case\n- སོ་ is a sentence-final particle\n\n\nThe Sage taught that faith is the root\nOf all aspects of virtue.\nThe root of that [faith], in turn,\nIs constant meditation on karmic results.\n\nTechnical note: མོས་པ་ (faith/conviction) here refers to a deep, experiential conviction rather than blind belief.", "translation": "The Sage taught that faith is the root\nOf all aspects of virtue.\nThe root of that [faith], in turn,\nIs constant meditation on karmic results." @@ -50795,9 +50973,9 @@ "translation": "The Sage has taught that faith\nIs the root of all virtuous qualities.\nThe root of that faith\nIs constant meditation on karmic results." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདགེ་བའི་ཕྱོགས་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །རྩ་བ་མོས་པར་ཐུབ་པས་གསུངས། །དེ་ཡི་རྩ་བ་རྟག་ཏུ་ནི། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་བསྒོམས་པས་སོ། །\n\nCommentary 1: རྩ་བ་ཞེས་པ་ནི་གཙོ་བོའི་འོ། །དེའི་ཡང་ཞེས་པ་ནི་མོས་པ་མང་བའི་ཡང་ངོ་། །ལུང་དུ་བསྟན་པའི་ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་སྐྱེས་ཤིང་རང་ཉིད་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་སྟེ། རིགས་མི་མཐུན་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དེ་ཡང་ནས་ཡང་དུ་དྲན་པར་བྱེད་པ་ནི་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དགེ་བའི་ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་མོས་པ་ཡིན་པར་བློ་གྲོས་རྒྱ་མཚོས་ཞུས་པ་ལས། དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་མོས་པའོ། །ཞེས་དང་། འཇམ་དཔལ་ཞིང་བཀོད་ལས། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། །འདུན་པའི་རྩ་ལ་རབ་ཏུ་གནས། །ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThe Buddha taught that faith is the root\nOf all aspects of virtue.\nThe root of that faith, in turn,\nIs constantly meditating on karmic results.\n\n\nThis translation captures the key points:\n1. Faith or conviction (མོས་པ) is described as the foundation of all virtuous qualities.\n2. This teaching is attributed to the Buddha (ཐུབ་པ).\n3. The root or foundation of faith itself is said to be continuous meditation or contemplation (བསྒོམས་པ) on the ripening effects or results (རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ) of actions.\n\nThe commentaries provide additional context, explaining that this meditation involves repeatedly recalling the pleasant and unpleasant consequences of virtuous and non-virtuous actions, and that faith or conviction is considered the basis for all virtuous qualities according to various Buddhist teachings.", - "translation": "The Buddha taught that faith is the root\nOf all aspects of virtue.\nThe root of that faith, in turn,\nIs constantly meditating on karmic results." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དགེ་བའི་ཕྱོགས་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །རྩ་བ་མོས་པར་ཐུབ་པས་གསུངས། །དེ་ཡི་རྩ་བ་རྟག་ཏུ་ནི། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་བསྒོམས་པས་སོ། །\n\nCommentary 1: རྩ་བ་ཞེས་པ་ནི་གཙོ་བོའི་འོ། །དེའི་ཡང་ཞེས་པ་ནི་མོས་པ་མང་བའི་ཡང་ངོ་། །ལུང་དུ་བསྟན་པའི་ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་སྐྱེས་ཤིང་རང་ཉིད་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་སྟེ། རིགས་མི་མཐུན་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དེ་ཡང་ནས་ཡང་དུ་དྲན་པར་བྱེད་པ་ནི་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དགེ་བའི་ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་མོས་པ་ཡིན་པར་བློ་གྲོས་རྒྱ་མཚོས་ཞུས་པ་ལས། དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་མོས་པའོ། །ཞེས་དང་། འཇམ་དཔལ་ཞིང་བཀོད་ལས། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། །འདུན་པའི་རྩ་ལ་རབ་ཏུ་གནས། །ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that \"root\" means \"principal\" and emphasizes the importance of faith. It discusses how beings experience the ripening effects of their actions, both virtuous and non-virtuous. \"Meditation\" here refers to repeatedly remembering and reflecting on these karmic results.\n\nCommentary 2: This commentary cites scriptural sources to support the idea that faith or conviction is the root of all virtuous qualities. It quotes from \"Questions of the Ocean of Wisdom\" and \"The Array of Mañjuśrī's Buddha-Field\" to emphasize this point.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that faith or conviction (མོས་པ) is the root or foundation of all virtuous qualities. They also highlight the importance of understanding karmic cause and effect, and repeatedly contemplating or meditating on the results of one's actions.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThe Sage has taught that faith is the root\nOf all aspects of virtue.\nThe root of that faith, in turn,\nIs constant meditation on karmic results.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on faith as the foundation of virtue, and the importance of contemplating karma to develop and strengthen that faith.", + "translation": "The Sage has taught that faith is the root\nOf all aspects of virtue.\nThe root of that faith, in turn,\nIs constant meditation on karmic results." } }, "glossary": { @@ -50815,7 +50993,7 @@ "བསྒོམས་པ་": "meditating" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དགེ་བའི་ཕྱོགས་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །རྩ་བ་མོས་པར་ཐུབ་པས་གསུངས།": { "དགེ་བའི་ཕྱོགས་": "aspects of virtue", "རྩ་བ་": "root", @@ -50862,13 +51040,13 @@ "དགེ་བའི་ཕྱོགས་": "aspects of virtue", "རྩ་བ་": "root", "མོས་པ་": "faith", - "ཐུབ་པ་": "Buddha" + "ཐུབ་པ་": "Sage" }, "།དེ་ཡི་རྩ་བ་རྟག་ཏུ་ནི། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་བསྒོམས་པས་སོ།": { "རྩ་བ་": "root", - "རྟག་ཏུ་": "constantly", + "རྟག་ཏུ་": "constant", "རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་": "karmic results", - "བསྒོམས་པ་": "meditating" + "བསྒོམས་པ་": "meditation" } } } @@ -50879,7 +51057,7 @@ "commentary_1": "མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། མོས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་བསྐྱེད་པར་བྱ་ཞེ་ན། མོས་པ་དེའི་ཡང་རྩ་བ་རྟག་ཏུ་ནི་དགེ་སྡིག་གི་རྣམ་སྨིན་གྱི་འབྲས་བུ་སོ་སོར་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་བསྒོམས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དཀར་ནག་གི་ལས་འབྲས་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། དེ་དག་གི་ཁྱད་པར་གྱི་འབྲས་བུ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། འབྲས་བུ་སྒོ་ལྔའི་འཁོར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ཡིད་ཤེས་ཀྱི་འཁོར་གྱི་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི་རྒྱུ་སྡིག་པ་སྤྱོད་པ་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི། །སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །\n", "output": "Key terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཡིད་མི་བདེ་བ་ (mental unhappiness), འཇིགས་པ་ (fear), འདོད་པ་ (desires), བྲལ་བ་ (separation), སྡིག་པ་ (negative actions)\n\nGrammatical structure:\n- List of negative experiences (སྡུག་བསྔལ་, ཡིད་མི་བདེ་བ་, འཇིགས་པ་, འདོད་པ་དང་བྲལ་བ་)\n- Causative construction with ལས་...འབྱུང་བར་འགྱུར་ (arise from)\n\n\nSuffering, mental unhappiness,\nVarious kinds of fears,\nAnd separation from desired objects:\nThese arise from engaging in negative actions.\n\nNote: སྡིག་པ་ is often translated as \"sin\" but here rendered as \"negative actions\" to avoid Christian connotations.", "translation": "Suffering, mental unhappiness,\nVarious kinds of fears,\nAnd separation from desired objects:\nThese arise from engaging in negative actions." @@ -50895,9 +51073,9 @@ "translation": "Suffering, mental unhappiness,\nVarious kinds of fears,\nAnd separation from desired objects -\nThese arise from engaging in negative actions." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི། །སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། མོས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་བསྐྱེད་པར་བྱ་ཞེ་ན། མོས་པ་དེའི་ཡང་རྩ་བ་རྟག་ཏུ་ནི་དགེ་སྡིག་གི་རྣམ་སྨིན་གྱི་འབྲས་བུ་སོ་སོར་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་བསྒོམས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དཀར་ནག་གི་ལས་འབྲས་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། དེ་དག་གི་ཁྱད་པར་གྱི་འབྲས་བུ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། འབྲས་བུ་སྒོ་ལྔའི་འཁོར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ཡིད་ཤེས་ཀྱི་འཁོར་གྱི་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི་རྒྱུ་སྡིག་པ་སྤྱོད་པ་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nSuffering, mental distress,\nVarious forms of fear,\nAnd separation from desired objects -\nThese arise from engaging in negative actions.\n\n\nThis translation captures the key points that:\n1. The verse is describing the results of non-virtuous actions\n2. It lists different types of undesirable experiences: physical suffering, mental anguish, fears, and being separated from what one wants\n3. These negative experiences are presented as the consequences of engaging in negative or sinful behavior", - "translation": "Suffering, mental distress,\nVarious forms of fear,\nAnd separation from desired objects -\nThese arise from engaging in negative actions." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི། །སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། མོས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་བསྐྱེད་པར་བྱ་ཞེ་ན། མོས་པ་དེའི་ཡང་རྩ་བ་རྟག་ཏུ་ནི་དགེ་སྡིག་གི་རྣམ་སྨིན་གྱི་འབྲས་བུ་སོ་སོར་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་བསྒོམས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དཀར་ནག་གི་ལས་འབྲས་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། དེ་དག་གི་ཁྱད་པར་གྱི་འབྲས་བུ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། འབྲས་བུ་སྒོ་ལྔའི་འཁོར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ཡིད་ཤེས་ཀྱི་འཁོར་གྱི་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི་རྒྱུ་སྡིག་པ་སྤྱོད་པ་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར།\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"To demonstrate the results of non-virtuous actions, it is stated 'suffering' and so forth.\"\nSummary: This commentary indicates that the verse is explaining the consequences of negative actions.\n\nCommentary 2: \n\"This explains how to generate conviction by contemplating that one will definitely experience the distinct ripening effects of virtuous and non-virtuous actions. It then presents the general results of white and black karma, followed by their specific effects. The suffering of the five senses, mental unhappiness, various fears, and separation from desired objects arise from engaging in negative actions.\"\nSummary: This commentary elaborates on the importance of understanding karma, and details the specific results of negative actions mentioned in the verse.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries explain that this verse is teaching about the results of negative actions (karma). It emphasizes the importance of understanding that our actions have consequences. The specific results of negative actions include physical suffering, mental distress, fears, and separation from what we desire.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nSuffering, mental distress,\nVarious forms of fear,\nAnd separation from what is desired -\nThese arise from engaging in negative actions.\n", + "translation": "Suffering, mental distress,\nVarious forms of fear,\nAnd separation from what is desired -\nThese arise from engaging in negative actions." } }, "glossary": { @@ -50916,7 +51094,7 @@ "འབྱུང་བར་འགྱུར་": "occur" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་།": { "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", "ཡིད་མི་བདེ་བ་": "mental unhappiness", @@ -50974,7 +51152,7 @@ "རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་": "various forms" }, "།འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི།": { - "འདོད་པ་": "desired objects", + "འདོད་པ་": "desired", "བྲལ་བ་": "separation" }, "།སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །": { @@ -50991,7 +51169,7 @@ "commentary_1": "དགེ་བའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཡིད་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡིད་ནི་འཇུག་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཤིང་རྟ་དང་འདྲ་བས་ན་ཤིང་རྟའོ། །འབྲས་བུ་མཆོད་རྫས་དང་འདྲ་བས་ན་མཆོད་རྫས་ཀྱིས་མཆོད་པར་འགྱུར་རོ། །", "commentary_2": "ཡིད་ལ་བསམས་པ་སྟེ་འདུན་པས་ཀུན་ནས་བསླངས་བའི་དགེ་བ་བྱས་པས་སྐྱེ་བ་གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་དེ་དང་དེར་ནི་བསོད་ནམས་དེའི་འབྲས་བུའི་ཡོན་གྱིས་མངོན་མཆོད་འགྱུར།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡིད་ལ་བསམས་པའི་དགེ་བྱས་པས། །གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །དེ་དང་དེར་ནི་བསོད་ནམས་དེས། །འབྲས་བུའི་ཡོན་གྱིས་མངོན་མཆོད་འགྱུར། །\n", "output": "Key terms:\nཡིད་ལ་བསམས་པ་ (mental intention), དགེ་བྱས་པ་ (virtuous action), བསོད་ནམས་ (merit), འབྲས་བུ་ (result/fruit)\n\nGrammatical notes:\n- གང་དང་གང་དུ་ and དེ་དང་དེར་ are correlative constructions meaning \"wherever\" and \"there\"\n- འགྲོ་འགྱུར་བ་ is a future tense construction\n- མངོན་མཆོད་འགྱུར is a future tense honorific form\n\n\nBy performing virtuous actions with mental intention,\nWherever one may go,\nThere, due to that merit,\nOne will be visibly honored with the qualities of the fruit.\n\nNote: \"qualities of the fruit\" (འབྲས་བུའི་ཡོན་) refers to the positive results or rewards of one's virtuous actions.", "translation": "By performing virtuous actions with mental intention,\nWherever one may go,\nThere, due to that merit,\nOne will be visibly honored with the qualities of the fruit." @@ -51007,9 +51185,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nBy performing virtuous deeds with mindful intention,\nWherever one may go,\nThere, through the power of that merit,\nOne will be honored with the fruits of virtue." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཡིད་ལ་བསམས་པའི་དགེ་བྱས་པས། །གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །དེ་དང་དེར་ནི་བསོད་ནམས་དེས། །འབྲས་བུའི་ཡོན་གྱིས་མངོན་མཆོད་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དགེ་བའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཡིད་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡིད་ནི་འཇུག་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཤིང་རྟ་དང་འདྲ་བས་ན་ཤིང་རྟའོ། །འབྲས་བུ་མཆོད་རྫས་དང་འདྲ་བས་ན་མཆོད་རྫས་ཀྱིས་མཆོད་པར་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 2: ཡིད་ལ་བསམས་པ་སྟེ་འདུན་པས་ཀུན་ནས་བསླངས་བའི་དགེ་བ་བྱས་པས་སྐྱེ་བ་གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་དེ་དང་དེར་ནི་བསོད་ནམས་དེའི་འབྲས་བུའི་ཡོན་གྱིས་མངོན་མཆོད་འགྱུར།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nBy performing virtuous deeds conceived in the mind,\nWherever one may go,\nThere, by the power of that merit,\nOne will be openly honored with the fruits of those virtues.\n\n\nThis translation captures the essence that virtuous actions originating from one's thoughts will lead to positive results and honor in future lives or circumstances, emphasizing the karmic relationship between mental intentions, actions, and their fruits.", - "translation": "By performing virtuous deeds conceived in the mind,\nWherever one may go,\nThere, by the power of that merit,\nOne will be openly honored with the fruits of those virtues." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཡིད་ལ་བསམས་པའི་དགེ་བྱས་པས། །གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །དེ་དང་དེར་ནི་བསོད་ནམས་དེས། །འབྲས་བུའི་ཡོན་གྱིས་མངོན་མཆོད་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དགེ་བའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཡིད་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡིད་ནི་འཇུག་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཤིང་རྟ་དང་འདྲ་བས་ན་ཤིང་རྟའོ། །འབྲས་བུ་མཆོད་རྫས་དང་འདྲ་བས་ན་མཆོད་རྫས་ཀྱིས་མཆོད་པར་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 2: ཡིད་ལ་བསམས་པ་སྟེ་འདུན་པས་ཀུན་ནས་བསླངས་བའི་དགེ་བ་བྱས་པས་སྐྱེ་བ་གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་དེ་དང་དེར་ནི་བསོད་ནམས་དེའི་འབྲས་བུའི་ཡོན་གྱིས་མངོན་མཆོད་འགྱུར།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide a translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the mind is like a chariot, being the cause of engagement. The results of virtuous actions are likened to offerings, suggesting that one will be honored with the fruits of their virtuous deeds.\n\nCommentary 2:\nThis commentary emphasizes that virtuous actions motivated by sincere intention will lead to positive results in future lives. Wherever one is reborn, they will be honored by the fruits of their meritorious deeds.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the importance of virtuous actions motivated by the mind or sincere intention. They agree that the fruits of these virtuous deeds will manifest as honors or positive results in future lives or rebirths.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nBy performing virtuous deeds conceived in the mind,\nWherever one may go or be reborn,\nThere, through the power of that merit,\nOne will be visibly honored with the fruits of their virtues.\n", + "translation": "By performing virtuous deeds conceived in the mind,\nWherever one may go or be reborn,\nThere, through the power of that merit,\nOne will be visibly honored with the fruits of their virtues." } }, "glossary": { @@ -51032,7 +51210,7 @@ "མངོན་མཆོད་": "welcomed" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཡིད་ལ་བསམས་པའི་དགེ་བྱས་པས། །": { "ཡིད་": "mental", "བསམས་པ་": "intention", @@ -51088,7 +51266,8 @@ "ཡིད་ལ་བསམས་པའི་དགེ་བྱས་པས། །": { "ཡིད་": "mind", "བསམས་པ་": "conceived", - "དགེ་བྱས་": "virtuous deeds" + "དགེ་": "virtuous", + "བྱས་པ་": "performing" }, "གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །": { "འགྲོ་": "go" @@ -51098,7 +51277,8 @@ }, "འབྲས་བུའི་ཡོན་གྱིས་མངོན་མཆོད་འགྱུར། །": { "འབྲས་བུ་": "fruits", - "མངོན་མཆོད་": "openly honored" + "ཡོན་": "virtues", + "མངོན་མཆོད་": "honored" } } } @@ -51109,7 +51289,7 @@ "commentary_1": "ཡང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྡིག་པ་བྱེད་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡིག་པ་དེས་ཞེས་པ་ནི་བྱེད་པ་པོའི་གསུམ་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་མཚོན་ཡིན་པས་ན་མཚོན་ནོ། །མཐོང་བའི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་བརྗོད་ནས་མ་མཐོང་བའི་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། རྒྱ་ཆེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་སོ། །", "commentary_2": "སྡིག་པ་བྱེད་པ་བདེ་འདོད་ཀྱང་གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་དེ་དང་དེར་ནི་སྡིག་པ་དེས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཚོན་གྱིས་རྣམ་པར་འཇོམས་ཏེ། རྒྱལ་པོ་ལ་གདམས་པ་ལས། དུས་ཀྱིས་ཉེན་ནས་རྒྱལ་པོ་འགྲོ་འགྱུར་ན། །ལོངས་སྤྱོད་མཛའ་དང་གཉེན་བཤེས་རྗེས་མི་འབྲང་། །སྐྱེས་བུ་དག་ནི་གང་དང་གར་འགྲོ་བ། །ལས་ནི་གྲིབ་མ་བཞིན་དུ་རྗེས་སུ་འབྲང་། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྡིག་པ་བྱེད་པ་བདེ་འདོད་ཀྱང་། །གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །དེ་དང་དེར་ནི་སྡིག་པ་དེས། །སྡུག་བསྔལ་མཚོན་གྱིས་རྣམ་པར་འཇོམས། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan verse you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྡིག་པ་ (sin/negative action), བདེ་འདོད་ (desire happiness), འགྲོ་འགྱུར་ (will go), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), མཚོན་ (weapon)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གང་དང་གང་དུ་ and དེ་དང་དེར་ to indicate \"wherever\" and \"there\"\n- ཀྱང་ (although) connecting clauses\n- འཇོམས (destroy) in present tense\n\n\nAlthough one who commits negative actions desires happiness,\nWherever they may go,\nThere, by those very negative actions,\nThey will be utterly destroyed by the weapon of suffering.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the karmic consequences of negative actions, highlighting that despite desiring happiness, one's own misdeeds lead to suffering.", "translation": "Although one who commits negative actions desires happiness,\nWherever they may go,\nThere, by those very negative actions,\nThey will be utterly destroyed by the weapon of suffering." @@ -51125,9 +51305,9 @@ "translation": "Though one who commits evil desires happiness,\nWherever they may go,\nThat very evil\nDestroys them with the weapon of suffering." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྡིག་པ་བྱེད་པ་བདེ་འདོད་ཀྱང་། །གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །དེ་དང་དེར་ནི་སྡིག་པ་དེས། །སྡུག་བསྔལ་མཚོན་གྱིས་རྣམ་པར་འཇོམས། །\n\nCommentary 1: ཡང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྡིག་པ་བྱེད་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡིག་པ་དེས་ཞེས་པ་ནི་བྱེད་པ་པོའི་གསུམ་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་མཚོན་ཡིན་པས་ན་མཚོན་ནོ། །མཐོང་བའི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་བརྗོད་ནས་མ་མཐོང་བའི་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། རྒྱ་ཆེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་སོ། །\n\nCommentary 2: སྡིག་པ་བྱེད་པ་བདེ་འདོད་ཀྱང་གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་དེ་དང་དེར་ནི་སྡིག་པ་དེས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཚོན་གྱིས་རྣམ་པར་འཇོམས་ཏེ། རྒྱལ་པོ་ལ་གདམས་པ་ལས། དུས་ཀྱིས་ཉེན་ནས་རྒྱལ་པོ་འགྲོ་འགྱུར་ན། །ལོངས་སྤྱོད་མཛའ་དང་གཉེན་བཤེས་རྗེས་མི་འབྲང་། །སྐྱེས་བུ་དག་ནི་གང་དང་གར་འགྲོ་བ། །ལས་ནི་གྲིབ་མ་བཞིན་དུ་རྗེས་སུ་འབྲང་། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nAlthough those who commit evil deeds desire happiness,\nWherever they may go,\nThat very evil\nDestroys them with the weapon of suffering.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which warns that even though people who do evil actions may seek happiness, their negative deeds will follow them like a shadow wherever they go, ultimately causing them suffering. The commentaries emphasize that the evil actions themselves become the weapon of suffering that destroys the wrongdoer, highlighting the inescapable nature of karmic consequences.", - "translation": "Although those who commit evil deeds desire happiness,\nWherever they may go,\nThat very evil\nDestroys them with the weapon of suffering." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྡིག་པ་བྱེད་པ་བདེ་འདོད་ཀྱང་། །གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །དེ་དང་དེར་ནི་སྡིག་པ་དེས། །སྡུག་བསྔལ་མཚོན་གྱིས་རྣམ་པར་འཇོམས། །\n\nCommentary 1: ཡང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྡིག་པ་བྱེད་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡིག་པ་དེས་ཞེས་པ་ནི་བྱེད་པ་པོའི་གསུམ་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་མཚོན་ཡིན་པས་ན་མཚོན་ནོ། །མཐོང་བའི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་བརྗོད་ནས་མ་མཐོང་བའི་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། རྒྱ་ཆེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་སོ། །\n\nCommentary 2: སྡིག་པ་བྱེད་པ་བདེ་འདོད་ཀྱང་གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་དེ་དང་དེར་ནི་སྡིག་པ་དེས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཚོན་གྱིས་རྣམ་པར་འཇོམས་ཏེ། རྒྱལ་པོ་ལ་གདམས་པ་ལས། དུས་ཀྱིས་ཉེན་ནས་རྒྱལ་པོ་འགྲོ་འགྱུར་ན། །ལོངས་སྤྱོད་མཛའ་དང་གཉེན་བཤེས་རྗེས་མི་འབྲང་། །སྐྱེས་བུ་དག་ནི་གང་དང་གར་འགྲོ་བ། །ལས་ནི་གྲིབ་མ་བཞིན་དུ་རྗེས་སུ་འབྲང་། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །\n", + "output": "I'll follow the steps as requested:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1 summary: \nThis commentary explains that the verse is showing the results of negative actions. It points out that \"by that negative action\" is in the instrumental case. It likens suffering to a weapon. After discussing visible results of virtuous and non-virtuous actions, it mentions that two verses are spoken to describe the unseen results.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary restates the verse and then quotes from \"Advice to a King\" to support the idea. The quote states that when a king departs due to time (death), possessions, friends, and relatives don't follow. However, wherever a person goes, their actions follow them like a shadow.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that negative actions lead to suffering, which follows the doer wherever they go. The first commentary focuses on the grammatical structure and the metaphor of suffering as a weapon, while the second uses a supporting quote to illustrate how one's actions follow them like a shadow, even after death.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nAlthough those who commit negative actions desire happiness, wherever they may go, in each and every place, those very negative actions will thoroughly destroy them with the weapon of suffering.\n\nThis translation reflects the idea that negative actions lead to suffering that follows the doer everywhere, using the metaphor of suffering as a weapon as suggested by the commentaries.", + "translation": "Although those who commit negative actions desire happiness, wherever they may go, in each and every place, those very negative actions will thoroughly destroy them with the weapon of suffering." } }, "glossary": { @@ -51147,7 +51327,7 @@ "འཇོམས་": "destroyed" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྡིག་པ་བྱེད་པ་བདེ་འདོད་ཀྱང་། །": { "སྡིག་པ་": "negative actions", "བདེ་": "happiness" @@ -51203,20 +51383,18 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "སྡིག་པ་བྱེད་པ་བདེ་འདོད་ཀྱང་། །": { - "སྡིག་པ་": "evil deeds", - "བདེ་": "happiness" - }, - "གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །": { + "སྡིག་པ་བྱེད་པ་བདེ་འདོད་ཀྱང་། །གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ།": { + "སྡིག་པ་": "negative actions", + "བྱེད་པ་": "commit", + "བདེ་": "happiness", + "འདོད་": "desire", "འགྲོ་": "go" }, - "དེ་དང་དེར་ནི་སྡིག་པ་དེས། །": { - "སྡིག་པ་": "evil" - }, - "སྡུག་བསྔལ་མཚོན་གྱིས་རྣམ་པར་འཇོམས། །": { + "།དེ་དང་དེར་ནི་སྡིག་པ་དེས། །སྡུག་བསྔལ་མཚོན་གྱིས་རྣམ་པར་འཇོམས།": { + "སྡིག་པ་": "negative actions", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", "མཚོན་": "weapon", - "འཇོམས་": "destroys" + "འཇོམས་": "destroy" } } } @@ -51227,7 +51405,7 @@ "commentary_1": "པདྨ་ནི་དྲི་ཞིམ་པོས་དགའ་བར་བྱེད་པའི་པདྨའོ། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཉིད་ཟས་ཏེ་དེས་འཚོ་བའོ། །བྱས་ཞེས་པ་ནི་དེས་བསྐྱེད་པའོ། །ཉེར་སོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པར་བྱེད་པའོ། །འོད་ནི་ཐུབ་པའི་འོད་དཔག་ཏུ་མེད་པར་རབ་ཏུ་འཚེར་བའོ། །རྒྱས་པ་ནི་པདྨ་གང་ཞིག་ཁ་རྒྱས་ཤིང་འོད་ཟེར་གྱི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྟར་བའོ། །བྱུང་བ་ནི་དེ་ནས་བྱུང་བའོ། །ལུས་ཀྱི་མཆོག་སྟེ་མཛེས་པའི་ལུས་གང་ཞིག་དེ་ལས་སྐྱེས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་དགེ་བ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་འབྲས་བུ་ནི། སྐྱེ་གནས་མངལ་དོག་ཅིང་དྲི་ང་ལ་ཚ་བ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པ་རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། དེར་ཟས་བད་ཀན་ཟག་ཆུས་འཚོ་བ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པ་རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་པས་བསྟན་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། སྐྱེ་བའི་ཆ་དོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཁྱད་པར་གྱུར་པ་ཐུབ་པའི་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པར་བྱས་པའི་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། སྐྱེ་བོས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པ་རྒྱལ་བ་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་སོགས་ཀྱི་མདུན་དུ་གནས་ནས་དེའི་ཆོས་ཀྱིས་སྐྱོང་བ་སྟེ། ཁྱད་པར་དེ་དང་ལྡན་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་སུ་སོ་སྐྱེ་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་དགེ་བས་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྒྱ་ཆེ་(vast), པདྨ་(lotus), སྙིང་པོ་(heart/essence), རྒྱལ་བ་(victor/buddha), གསུང་(speech), ཐུབ་(sage), སྲས་(offspring)\n\nGrammatical notes:\n- Locative particles: ར་(in/at)\n- Instrumental particles: ས་(by/with)\n- Genitive particles: འི་, ཀྱི་(of)\n\n\nDwelling in the heart of a vast, fragrant, cool lotus,\nNourished by the food of the victors' sweet speech, generating splendor,\nWith a supreme body born from a lotus, expanded by the sage's light,\nOne becomes, through virtue, an offspring of the sugatas, present before the victors.\n\n\nTechnical note: This verse describes the visualization of oneself as a bodhisattva born from a lotus, a common meditation technique in Tibetan Buddhism.", "translation": "Dwelling in the heart of a vast, fragrant, cool lotus,\nNourished by the food of the victors' sweet speech, generating splendor,\nWith a supreme body born from a lotus, expanded by the sage's light,\nOne becomes, through virtue, an offspring of the sugatas, present before the victors." @@ -51243,9 +51421,9 @@ "translation": "Dwelling in the heart of a vast, fragrant, cool lotus,\nNourished by the sweet nectar of the Victorious One's speech,\nWith a supreme body born from a lotus opened by the Buddha's light,\nOne becomes a child of the Sugatas, standing before the Victorious One through virtue." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: པདྨ་ནི་དྲི་ཞིམ་པོས་དགའ་བར་བྱེད་པའི་པདྨའོ། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཉིད་ཟས་ཏེ་དེས་འཚོ་བའོ། །བྱས་ཞེས་པ་ནི་དེས་བསྐྱེད་པའོ། །ཉེར་སོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པར་བྱེད་པའོ། །འོད་ནི་ཐུབ་པའི་འོད་དཔག་ཏུ་མེད་པར་རབ་ཏུ་འཚེར་བའོ། །རྒྱས་པ་ནི་པདྨ་གང་ཞིག་ཁ་རྒྱས་ཤིང་འོད་ཟེར་གྱི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྟར་བའོ། །བྱུང་བ་ནི་དེ་ནས་བྱུང་བའོ། །ལུས་ཀྱི་མཆོག་སྟེ་མཛེས་པའི་ལུས་གང་ཞིག་དེ་ལས་སྐྱེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་དགེ་བ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་འབྲས་བུ་ནི། སྐྱེ་གནས་མངལ་དོག་ཅིང་དྲི་ང་ལ་ཚ་བ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པ་རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། དེར་ཟས་བད་ཀན་ཟག་ཆུས་འཚོ་བ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པ་རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་པས་བསྟན་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། སྐྱེ་བའི་ཆ་དོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཁྱད་པར་གྱུར་པ་ཐུབ་པའི་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པར་བྱས་པའི་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། སྐྱེ་བོས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པ་རྒྱལ་བ་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་སོགས་ཀྱི་མདུན་དུ་གནས་ནས་དེའི་ཆོས་ཀྱིས་སྐྱོང་བ་སྟེ། ཁྱད་པར་དེ་དང་ལྡན་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་སུ་སོ་སྐྱེ་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་དགེ་བས་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan text, based on the provided commentaries:\n\n\nDwelling in the heart of a vast, fragrant, cool lotus,\nNourished by the melodious teachings of the Victorious One, developing splendor,\nBorn from a lotus expanded by the Buddha's light, possessing a supreme body,\nOne becomes, through virtue, a child of the Sugatas, abiding before the Victorious One.\n", - "translation": "Dwelling in the heart of a vast, fragrant, cool lotus,\nNourished by the melodious teachings of the Victorious One, developing splendor,\nBorn from a lotus expanded by the Buddha's light, possessing a supreme body,\nOne becomes, through virtue, a child of the Sugatas, abiding before the Victorious One." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: པདྨ་ནི་དྲི་ཞིམ་པོས་དགའ་བར་བྱེད་པའི་པདྨའོ། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཉིད་ཟས་ཏེ་དེས་འཚོ་བའོ། །བྱས་ཞེས་པ་ནི་དེས་བསྐྱེད་པའོ། །ཉེར་སོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པར་བྱེད་པའོ། །འོད་ནི་ཐུབ་པའི་འོད་དཔག་ཏུ་མེད་པར་རབ་ཏུ་འཚེར་བའོ། །རྒྱས་པ་ནི་པདྨ་གང་ཞིག་ཁ་རྒྱས་ཤིང་འོད་ཟེར་གྱི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྟར་བའོ། །བྱུང་བ་ནི་དེ་ནས་བྱུང་བའོ། །ལུས་ཀྱི་མཆོག་སྟེ་མཛེས་པའི་ལུས་གང་ཞིག་དེ་ལས་སྐྱེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་དགེ་བ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་འབྲས་བུ་ནི། སྐྱེ་གནས་མངལ་དོག་ཅིང་དྲི་ང་ལ་ཚ་བ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པ་རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། དེར་ཟས་བད་ཀན་ཟག་ཆུས་འཚོ་བ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པ་རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་པས་བསྟན་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། སྐྱེ་བའི་ཆ་དོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཁྱད་པར་གྱུར་པ་ཐུབ་པའི་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པར་བྱས་པའི་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། སྐྱེ་བོས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པ་རྒྱལ་བ་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་སོགས་ཀྱི་མདུན་དུ་གནས་ནས་དེའི་ཆོས་ཀྱིས་སྐྱོང་བ་སྟེ། ཁྱད་པར་དེ་དང་ལྡན་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་སུ་སོ་སྐྱེ་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་དགེ་བས་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Here's the process to translate the input text based on the given commentaries:\n\n1. Translation and summary of each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains the imagery used in the verse. It describes a lotus with a pleasant fragrance, nourished by the Buddha's sweet speech. The lotus grows and blooms, illuminated by the Buddha's boundless light. From this lotus emerges a beautiful body.\n\nCommentary 2:\nThis commentary contrasts the ordinary birth process with a special rebirth described in the verse. Instead of a narrow, smelly, hot womb, one is born in a spacious, fragrant, cool lotus. Instead of being nourished by bodily fluids, one is nourished by the Dharma. Instead of experiencing the pain of birth, one emerges effortlessly from a lotus illuminated by the Buddha's light. Instead of being raised by ordinary beings, one is raised in the presence of Buddhas like Amitabha.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries describe a special kind of rebirth for advanced practitioners. This rebirth takes place in a pure realm, symbolized by a lotus. The being is nourished by the Buddha's teachings, grows in the light of the Buddha's wisdom, and emerges with a sublime body. This type of birth is superior to ordinary human birth in every way and leads to becoming a true child of the Buddhas.\n\n3. Translation of the input text according to the combined meaning:\n\n\nDwelling in the heart of a vast, fragrant, and cool lotus,\nNourished and made resplendent by the Buddha's sweet speech as sustenance,\nEmerging from a lotus expanded by the Sage's light, with a supreme body,\nOne becomes a child of the Tathagatas, present before the Victorious Ones, through virtue.\n", + "translation": "Dwelling in the heart of a vast, fragrant, and cool lotus,\nNourished and made resplendent by the Buddha's sweet speech as sustenance,\nEmerging from a lotus expanded by the Sage's light, with a supreme body,\nOne becomes a child of the Tathagatas, present before the Victorious Ones, through virtue." } }, "glossary": { @@ -51280,7 +51458,7 @@ "དགེ་བས་": "virtues" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །": { "རྒྱ་ཆེ་": "vast", "དྲི་བཟང་": "fragrant", @@ -51379,23 +51557,26 @@ "གནས་": "dwelling" }, "རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །": { - "རྒྱལ་བའི་": "Victorious One", - "གསུང་སྙན་": "melodious teachings", - "གཟི་བརྗིད་": "splendor", - "བསྐྱེད་བྱས་": "developing" + "རྒྱལ་བའི་": "Buddha's", + "གསུང་སྙན་": "sweet speech", + "ཟས་": "sustenance", + "གཟི་བརྗིད་": "resplendent", + "བསྐྱེད་བྱས་": "nourished" }, "ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །": { - "ཐུབ་འོད་": "Buddha's light", + "ཐུབ་": "Sage", + "འོད་": "light", + "རྒྱས་": "expanded", "པདྨ་": "lotus", - "བྱུང་": "born", + "བྱུང་": "emerging", "ལུས་མཆོག་": "supreme body" }, "རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། །": { - "རྒྱལ་བའི་": "Victorious One", - "མདུན་གནས་": "abiding before", - "བདེ་གཤེགས་": "Sugatas", + "རྒྱལ་བའི་": "Victorious Ones", + "མདུན་གནས་": "present before", + "བདེ་གཤེགས་": "Tathagatas", "སྲས་": "child", - "དགེ་བས་": "through virtue", + "དགེ་བས་": "virtue", "འགྱུར་": "becomes" } } @@ -51407,7 +51588,7 @@ "commentary_1": "གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱིས་པགས་པ་མ་ལུས་པར་བཤུས་པས་ཉམ་ཐག་པའི་ང་རོ་འདོན་པའོ། །མེ་རབ་ཏུ་འབར་ཞིང་གདུང་བ་དེས་རྣམ་པར་བཞུ་བ་ནི་ཞུ་བར་གྱུར་པ་སྟེ། དེ་འདྲ་བའི་ཟངས་ཞུན་མ་དེས་དེའི་ལུས་ལ་ལྡུགས་པར་འགྱུར་བའོ། །གང་ཞིག་རབ་ཏུ་འབར་བའི་རལ་གྲི་དང་མདུང་ཐུང་དེ་དག་གིས་བསྣུན་ཅིང་གཤེགས་ནས་དེའི་ཤ་དུམ་བུར་བྱས་པ་ནི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་སྡིག་པ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་འབྲས་བུ་ནི། རང་གི་ལས་ཀྱི་གྲུབ་པའི་གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་པ་བཤུས་པས་ཉམ་ཐག་ཅིང་རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ་སླར་ཡང་མེ་རབ་ཏུ་འབར་བའི་རལ་གྲི་དང་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ནས་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་ནི་མཚམས་མེད་ལ་སོགས་པའི་མི་དགེ་བ་ཆེན་པོ་མང་པོས་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ། །འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། །\n", "output": "Here's a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཤིན་རྗེ་ (Yama), སྐྱེས་བུ་ (being), པགས་པ་ (skin), ཟངས་ཞུན་ (molten copper), རལ་གྲི་ (sword), མདུང་ཐུང་ (spear)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གྱུར་ལ་ indicating a change of state or result\n- Instrumental case བཞུས་པའི་ (melted by)\n- Genitive construction ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞི་ (iron ground)\n\n\nYama's beings completely flay the skin, causing extreme suffering,\nAnd molten copper melted by intensely hot fire is poured on the body.\nStruck by flaming swords and spears, the flesh is cut into hundreds of pieces,\nAnd falling onto an extremely hot iron ground - this results from many non-virtuous actions.\n\n\nTechnical note: This passage describes hellish torments resulting from negative karma, a common theme in Buddhist cautionary texts.", "translation": "Yama's beings completely flay the skin, causing extreme suffering,\nAnd molten copper melted by intensely hot fire is poured on the body.\nStruck by flaming swords and spears, the flesh is cut into hundreds of pieces,\nAnd falling onto an extremely hot iron ground - this results from many non-virtuous actions." @@ -51423,9 +51604,9 @@ "translation": "The minions of the Lord of Death flay off all the skin, causing extreme suffering,\nAnd molten copper heated by intensely hot fire is poured over the body.\nFlaming swords and short spears pierce and cut the flesh into a hundred pieces,\nAnd one falls onto an extremely hot iron ground - such are the many results of negative deeds." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ། །འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱིས་པགས་པ་མ་ལུས་པར་བཤུས་པས་ཉམ་ཐག་པའི་ང་རོ་འདོན་པའོ། །མེ་རབ་ཏུ་འབར་ཞིང་གདུང་བ་དེས་རྣམ་པར་བཞུ་བ་ནི་ཞུ་བར་གྱུར་པ་སྟེ། དེ་འདྲ་བའི་ཟངས་ཞུན་མ་དེས་དེའི་ལུས་ལ་ལྡུགས་པར་འགྱུར་བའོ། །གང་ཞིག་རབ་ཏུ་འབར་བའི་རལ་གྲི་དང་མདུང་ཐུང་དེ་དག་གིས་བསྣུན་ཅིང་གཤེགས་ནས་དེའི་ཤ་དུམ་བུར་བྱས་པ་ནི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་སྡིག་པ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་འབྲས་བུ་ནི། རང་གི་ལས་ཀྱི་གྲུབ་པའི་གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་པ་བཤུས་པས་ཉམ་ཐག་ཅིང་རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ་སླར་ཡང་མེ་རབ་ཏུ་འབར་བའི་རལ་གྲི་དང་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ནས་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་ནི་མཚམས་མེད་ལ་སོགས་པའི་མི་དགེ་བ་ཆེན་པོ་མང་པོས་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThe beings of Yama (Lord of Death) completely flay one's skin, causing extreme suffering.\nMolten copper, liquefied by intensely hot fire, is poured over one's body.\nStruck by blazing swords and short spears, one's flesh is cut into hundreds of pieces.\nFalling onto an extremely hot iron ground - this results from many non-virtuous actions.\n\n\nThis translation describes the horrific torments experienced in hell realms according to Buddhist cosmology, emphasizing that such sufferings result from accumulated negative karma or non-virtuous actions.", - "translation": "The beings of Yama (Lord of Death) completely flay one's skin, causing extreme suffering.\nMolten copper, liquefied by intensely hot fire, is poured over one's body.\nStruck by blazing swords and short spears, one's flesh is cut into hundreds of pieces.\nFalling onto an extremely hot iron ground - this results from many non-virtuous actions." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ། །འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱིས་པགས་པ་མ་ལུས་པར་བཤུས་པས་ཉམ་ཐག་པའི་ང་རོ་འདོན་པའོ། །མེ་རབ་ཏུ་འབར་ཞིང་གདུང་བ་དེས་རྣམ་པར་བཞུ་བ་ནི་ཞུ་བར་གྱུར་པ་སྟེ། དེ་འདྲ་བའི་ཟངས་ཞུན་མ་དེས་དེའི་ལུས་ལ་ལྡུགས་པར་འགྱུར་བའོ། །གང་ཞིག་རབ་ཏུ་འབར་བའི་རལ་གྲི་དང་མདུང་ཐུང་དེ་དག་གིས་བསྣུན་ཅིང་གཤེགས་ནས་དེའི་ཤ་དུམ་བུར་བྱས་པ་ནི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་སྡིག་པ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་འབྲས་བུ་ནི། རང་གི་ལས་ཀྱི་གྲུབ་པའི་གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་པ་བཤུས་པས་ཉམ་ཐག་ཅིང་རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ་སླར་ཡང་མེ་རབ་ཏུ་འབར་བའི་རལ་གྲི་དང་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ནས་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་ནི་མཚམས་མེད་ལ་སོགས་པའི་མི་དགེ་བ་ཆེན་པོ་མང་པོས་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary describes the torments of hell, including having one's skin completely flayed by the servants of Yama (the lord of death), causing extreme suffering. It mentions molten copper being poured over the body, and the body being cut into hundreds of pieces by blazing swords and short spears.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that these are the results of particularly severe negative actions. It describes similar torments as Commentary 1, adding that these punishments occur due to one's own actions and are carried out by beings manifested from one's karma. It specifies that falling onto an extremely hot iron ground is the result of committing many great non-virtuous deeds, including the five heinous crimes.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries describe severe torments in hell realms as a result of negative actions. They emphasize the complete flaying of skin, pouring of molten copper on the body, cutting the body into pieces with weapons, and falling onto extremely hot iron ground. These punishments are seen as the direct result of one's own negative actions, particularly severe ones.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThe servants of the Lord of Death completely flay one's skin, causing extreme suffering. Molten copper, melted by intensely hot fire, is poured over the body. Struck by blazing swords and short spears, the flesh is cut into hundreds of pieces. Falling onto an extremely hot iron ground – such is the fate resulting from many non-virtuous deeds.", + "translation": "The servants of the Lord of Death completely flay one's skin, causing extreme suffering. Molten copper, melted by intensely hot fire, is poured over the body. Struck by blazing swords and short spears, the flesh is cut into hundreds of pieces. Falling onto an extremely hot iron ground – such is the fate resulting from many non-virtuous deeds." } }, "glossary": { @@ -51458,7 +51639,7 @@ "མི་དགེ་": "nonvirtues" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །": { "གཤིན་རྗེ་": "Yama", "སྐྱེས་བུ་": "beings", @@ -51553,8 +51734,8 @@ }, "04_commentary_assisted": { "གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །": { - "གཤིན་རྗེ་": "Yama", - "སྐྱེས་བུ་": "beings", + "གཤིན་རྗེ་": "Lord of Death", + "སྐྱེས་བུ་": "servants", "པགས་པ་": "skin", "བཤུས་": "flay", "ཉམ་ཐག་": "suffering" @@ -51562,9 +51743,10 @@ "རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ། །": { "ཚ་བ་": "hot", "མེ་": "fire", - "བཞུས་": "liquefied", + "བཞུས་": "melted", "ཟངས་ཞུན་": "molten copper", - "ལུས་": "body" + "ལུས་": "body", + "བླུགས་": "poured" }, "འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །": { "འབར་བ་": "blazing", @@ -51579,7 +51761,7 @@ "ལྕགས་": "iron", "ས་གཞི་": "ground", "ལྷུང་བ་": "falling", - "མི་དགེ་": "non-virtuous actions" + "མི་དགེ་": "non-virtuous deeds" } } } @@ -51590,7 +51772,7 @@ "commentary_1": "མོས་པའི་སྟོབས་མཇུག་བསྡུ་བའི་ཕྱིར། དེ་བས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་གུས་པར་བསྒོམས་ཤིང་དཔྱད་ནས་དགེ་བ་ལ་གོམས་པར་བྱའོ། །ང་རྒྱལ་གྱི་སྟོབས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་མདོ་ནས་བཤད་པའི་ཆོ་གའི་རིམ་པས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་དོན་བརྩམས་ཤིང་གོང་ནས་གོང་དུ་བརྟན་པར་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །ཡང་ན་བརྟན་པར་བརྩམས་པ་ཞེས་པ་ནི་བརྩམས་ཏེ་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ་བའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་བས་ན་དགེ་བ་ལ་མོས་ཏེ་འདུན་པར་བྱ་ཞིང་། དགེ་སྡིག་གི་བླང་དོར་ལ་གུས་པ་སྟེ་ཡིད་ཆེད་པ་ཉིད་དུ་བྱས་ནས་དེ་དག་གི་བླང་དོར་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ང་རྒྱལ་གྱི་དཔུང་ལ་གཉིས་ཏེ། རྩོམ་པ་དང་། ཞུགས་པ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཕལ་པོ་ཆེའི་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་བསྔོ་བ་དྲུག་པ་ལས། དཔེར་ན་ལྷའི་བུ་ཉི་མ་འཆར་བ་ནི་དམུས་ལོང་དང་རི་མི་མཉམ་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་མི་ལྡོག་པར་འོས་སུ་གྱུར་པའི་ཡུལ་རྣམས་སྣང་བར་བྱེད་པ་ལྟར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་གྱི་དོན་དུ་འཆར་བ་ཡང་སེམས་ཅན་གྱི་ཉེས་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་མི་ལྡོག་ཅིང་། འོས་སུ་གྱུར་པའི་གདུལ་བྱ་རྣམས་སྨིན་པར་དང་གྲོལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཆོ་ག་ཡིས་དགེ་བའི་རྩ་བ་བརྩམས་ནས་དེ་བསྒྲུབ་ནུས་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་དགེ་ལ་མོས་བྱ་ཞིང་། །གུས་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཆོ་ག་ཡིས། །བརྩམས་ནས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདགེ་ (virtue), མོས་བྱ་ (aspire to), གུས་པ་ (respect), བསྒོམ་ (meditate), རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ (vajra victory banner), ཆོ་ག་ (ritual), ང་རྒྱལ་ (pride)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- བྱ་ (auxiliary verb indicating future/imperative)\n- ཞིང་ (connective particle)\n- ནས་ (after)\n\n\nTherefore, one should aspire to virtue,\nAnd meditate with respect.\nHaving begun with the vajra victory banner ritual,\nOne should meditate on pride.\n\n\nTechnical notes:\n- \"རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་\" (vajra victory banner) likely refers to a specific tantric practice or visualization.\n- \"ང་རྒྱལ་\" (pride) in this context probably refers to divine pride or the pride of the deity, a common concept in Vajrayana practice.", "translation": "Therefore, one should aspire to virtue,\nAnd meditate with respect.\nHaving begun with the vajra victory banner ritual,\nOne should meditate on pride." @@ -51606,9 +51788,9 @@ "translation": "Therefore, one should be devoted to virtue,\nAnd meditate with respect.\nThrough the ritual of Vajra Victory Banner,\nOne should begin and meditate on pride." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བས་དགེ་ལ་མོས་བྱ་ཞིང་། །གུས་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཆོ་ག་ཡིས། །བརྩམས་ནས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: མོས་པའི་སྟོབས་མཇུག་བསྡུ་བའི་ཕྱིར། དེ་བས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་གུས་པར་བསྒོམས་ཤིང་དཔྱད་ནས་དགེ་བ་ལ་གོམས་པར་བྱའོ། །ང་རྒྱལ་གྱི་སྟོབས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་མདོ་ནས་བཤད་པའི་ཆོ་གའི་རིམ་པས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་དོན་བརྩམས་ཤིང་གོང་ནས་གོང་དུ་བརྟན་པར་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །ཡང་ན་བརྟན་པར་བརྩམས་པ་ཞེས་པ་ནི་བརྩམས་ཏེ་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེ་བས་ན་དགེ་བ་ལ་མོས་ཏེ་འདུན་པར་བྱ་ཞིང་། དགེ་སྡིག་གི་བླང་དོར་ལ་གུས་པ་སྟེ་ཡིད་ཆེད་པ་ཉིད་དུ་བྱས་ནས་དེ་དག་གི་བླང་དོར་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ང་རྒྱལ་གྱི་དཔུང་ལ་གཉིས་ཏེ། རྩོམ་པ་དང་། ཞུགས་པ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཕལ་པོ་ཆེའི་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་བསྔོ་བ་དྲུག་པ་ལས། དཔེར་ན་ལྷའི་བུ་ཉི་མ་འཆར་བ་ནི་དམུས་ལོང་དང་རི་མི་མཉམ་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་མི་ལྡོག་པར་འོས་སུ་གྱུར་པའི་ཡུལ་རྣམས་སྣང་བར་བྱེད་པ་ལྟར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་གྱི་དོན་དུ་འཆར་བ་ཡང་སེམས་ཅན་གྱི་ཉེས་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་མི་ལྡོག་ཅིང་། འོས་སུ་གྱུར་པའི་གདུལ་བྱ་རྣམས་སྨིན་པར་དང་གྲོལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཆོ་ག་ཡིས་དགེ་བའི་རྩ་བ་བརྩམས་ནས་དེ་བསྒྲུབ་ནུས་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation based on the Tibetan input and commentaries provided:\n\n\nTherefore, one should cultivate devotion to virtue,\nAnd meditate with reverence.\nThrough the ritual of the Vajra Victory Banner,\nOne should begin and meditate on pride.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points from the original text and commentaries:\n- Emphasizing the importance of cultivating devotion to virtue and meditating with reverence\n- Referencing the \"Vajra Victory Banner\" ritual or practice\n- Indicating that one should begin this practice and meditate on a sense of pride or confidence in one's ability to accomplish virtue\n\nThe commentaries provide additional context about developing conviction in the results of virtuous and non-virtuous actions, as well as cultivating confidence in one's ability to benefit beings, using the metaphor of the sun rising to illuminate all without discrimination.", - "translation": "Therefore, one should cultivate devotion to virtue,\nAnd meditate with reverence.\nThrough the ritual of the Vajra Victory Banner,\nOne should begin and meditate on pride." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བས་དགེ་ལ་མོས་བྱ་ཞིང་། །གུས་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཆོ་ག་ཡིས། །བརྩམས་ནས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: མོས་པའི་སྟོབས་མཇུག་བསྡུ་བའི་ཕྱིར། དེ་བས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་གུས་པར་བསྒོམས་ཤིང་དཔྱད་ནས་དགེ་བ་ལ་གོམས་པར་བྱའོ། །ང་རྒྱལ་གྱི་སྟོབས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་མདོ་ནས་བཤད་པའི་ཆོ་གའི་རིམ་པས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་དོན་བརྩམས་ཤིང་གོང་ནས་གོང་དུ་བརྟན་པར་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །ཡང་ན་བརྟན་པར་བརྩམས་པ་ཞེས་པ་ནི་བརྩམས་ཏེ་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེ་བས་ན་དགེ་བ་ལ་མོས་ཏེ་འདུན་པར་བྱ་ཞིང་། དགེ་སྡིག་གི་བླང་དོར་ལ་གུས་པ་སྟེ་ཡིད་ཆེད་པ་ཉིད་དུ་བྱས་ནས་དེ་དག་གི་བླང་དོར་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ང་རྒྱལ་གྱི་དཔུང་ལ་གཉིས་ཏེ། རྩོམ་པ་དང་། ཞུགས་པ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཕལ་པོ་ཆེའི་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་བསྔོ་བ་དྲུག་པ་ལས། དཔེར་ན་ལྷའི་བུ་ཉི་མ་འཆར་བ་ནི་དམུས་ལོང་དང་རི་མི་མཉམ་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་མི་ལྡོག་པར་འོས་སུ་གྱུར་པའི་ཡུལ་རྣམས་སྣང་བར་བྱེད་པ་ལྟར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་གྱི་དོན་དུ་འཆར་བ་ཡང་སེམས་ཅན་གྱི་ཉེས་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་མི་ལྡོག་ཅིང་། འོས་སུ་གྱུར་པའི་གདུལ་བྱ་རྣམས་སྨིན་པར་དང་གྲོལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཆོ་ག་ཡིས་དགེ་བའི་རྩ་བ་བརྩམས་ནས་དེ་བསྒྲུབ་ནུས་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary emphasizes the importance of cultivating virtue through contemplation and analysis of the results of virtuous and non-virtuous actions. It also mentions practicing the rituals described in the Vajra Victory Banner Sutra to develop a sense of pride or confidence in one's practice.\n\nCommentary 2: This commentary also stresses the importance of aspiring towards virtue and having conviction in distinguishing between virtuous and non-virtuous actions. It then explains the practice of pride or confidence, referencing the Avatamsaka Sutra's analogy of the sun rising to illuminate all beings regardless of their faults, comparing this to how bodhisattvas benefit beings.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize cultivating virtue and developing conviction in ethical discernment. They also highlight the importance of developing a sense of confidence or pride in one's practice, particularly in relation to benefiting others, using the Vajra Victory Banner ritual or the analogy from the Avatamsaka Sutra as a basis for this confidence.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nTherefore, one should aspire towards virtue and meditate with reverence. Through the ritual of the Vajra Victory Banner, one should initiate practice and meditate on divine pride.\n\nThis translation incorporates the emphasis on cultivating virtue and reverence from both commentaries, while also including the specific reference to the Vajra Victory Banner ritual and the concept of divine pride or confidence in one's practice to benefit others.", + "translation": "Therefore, one should aspire towards virtue and meditate with reverence. Through the ritual of the Vajra Victory Banner, one should initiate practice and meditate on divine pride." } }, "glossary": { @@ -51627,7 +51809,7 @@ "བསྒོམ་པར་བྱ་": "meditate" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་བས་དགེ་ལ་མོས་བྱ་ཞིང་། །གུས་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །": { "དགེ་": "virtue", "མོས་བྱ་": "aspire", @@ -51675,16 +51857,16 @@ "04_commentary_assisted": { "དེ་བས་དགེ་ལ་མོས་བྱ་ཞིང་། །གུས་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །": { "དགེ་": "virtue", - "མོས་": "devotion", + "མོས་བྱ་": "aspire", "གུས་པ་": "reverence", - "བསྒོམ་": "meditate" + "བསྒོམ་པར་བྱ་": "meditate" }, "རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཆོ་ག་ཡིས། །བརྩམས་ནས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ། །": { "རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་": "Vajra Victory Banner", "ཆོ་ག་": "ritual", - "བརྩམས་": "begin", - "ང་རྒྱལ་": "pride", - "བསྒོམ་": "meditate" + "བརྩམས་": "initiate", + "ང་རྒྱལ་": "divine pride", + "བསྒོམ་པར་བྱ་": "meditate" } } } @@ -51695,7 +51877,7 @@ "commentary_1": "བརྩམས་པའི་རིམ་པ་ཉིད་བསླབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དང་པོར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བརྩམས་པ་ནི་ཁས་བླངས་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་ལ་འཇུག་པའི་དང་པོར་འབྱོར་པ་དེ་སྒྲུབ་པའི་ནུས་པ་ཡོད་མེད་བརྟགས་ནས་ནི་ཡོད་ན་བརྩམ་མམ་མེད་ན་མི་བརྩམ་བྱ། གལ་ཏེ་མི་ནུས་ན་མ་བརྩམས་པ་ཉིད་མཆོག་ཡིན་གྱི་བརྩམས་ནས་དེ་ལས་ལྡོག་པར་མི་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདང་པོར་འབྱོར་པ་བརྟགས་ནས་ནི། །བརྩམ་མམ་ཡང་ན་མི་བརྩམ་བྱ། །མ་བརྩམས་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་གྱི། །བརྩམས་ནས་ལྡོག་པར་མི་བྱའོ། །\n", "output": "Key terms:\nའབྱོར་པ་ (ability/resources), བརྟགས་ (examine), བརྩམ་ (undertake/begin), ལྡོག་པ་ (turn back/abandon)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འམ་ for \"or\"\n- Imperative forms with བྱ་\n- Contrastive structure with ཡིན་གྱི་\n\n\nFirst, having examined one's abilities,\nOne should undertake or not undertake.\nNot undertaking is supreme,\nBut having undertaken, one should not turn back.\n\nNote: This verse emphasizes the importance of careful consideration before making commitments, particularly in the context of spiritual vows or practices.", "translation": "First, having examined one's abilities,\nOne should undertake or not undertake.\nNot undertaking is supreme,\nBut having undertaken, one should not turn back." @@ -51711,9 +51893,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nFirst, examine your capabilities thoroughly.\nThen decide whether to undertake the task or not.\nIt is best not to begin at all\nThan to start and then turn back." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདང་པོར་འབྱོར་པ་བརྟགས་ནས་ནི། །བརྩམ་མམ་ཡང་ན་མི་བརྩམ་བྱ། །མ་བརྩམས་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་གྱི། །བརྩམས་ནས་ལྡོག་པར་མི་བྱའོ། །\n\nCommentary 1: བརྩམས་པའི་རིམ་པ་ཉིད་བསླབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དང་པོར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བརྩམས་པ་ནི་ཁས་བླངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལ་འཇུག་པའི་དང་པོར་འབྱོར་པ་དེ་སྒྲུབ་པའི་ནུས་པ་ཡོད་མེད་བརྟགས་ནས་ནི་ཡོད་ན་བརྩམ་མམ་མེད་ན་མི་བརྩམ་བྱ། གལ་ཏེ་མི་ནུས་ན་མ་བརྩམས་པ་ཉིད་མཆོག་ཡིན་གྱི་བརྩམས་ནས་དེ་ལས་ལྡོག་པར་མི་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nFirst, examine your capabilities thoroughly.\nThen decide whether to undertake [the practice] or not.\nIt is best not to begin if unable,\nBut once begun, do not turn back.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which advises practitioners to carefully assess their abilities before committing to a spiritual practice. It emphasizes that it's better not to start if one lacks the capacity, but once a commitment is made, it should not be abandoned.", - "translation": "First, examine your capabilities thoroughly.\nThen decide whether to undertake [the practice] or not.\nIt is best not to begin if unable,\nBut once begun, do not turn back." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དང་པོར་འབྱོར་པ་བརྟགས་ནས་ནི། །བརྩམ་མམ་ཡང་ན་མི་བརྩམ་བྱ། །མ་བརྩམས་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་གྱི། །བརྩམས་ནས་ལྡོག་པར་མི་བྱའོ། །\n\nCommentary 1: བརྩམས་པའི་རིམ་པ་ཉིད་བསླབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དང་པོར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བརྩམས་པ་ནི་ཁས་བླངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལ་འཇུག་པའི་དང་པོར་འབྱོར་པ་དེ་སྒྲུབ་པའི་ནུས་པ་ཡོད་མེད་བརྟགས་ནས་ནི་ཡོད་ན་བརྩམ་མམ་མེད་ན་མི་བརྩམ་བྱ། གལ་ཏེ་མི་ནུས་ན་མ་བརྩམས་པ་ཉིད་མཆོག་ཡིན་གྱི་བརྩམས་ནས་དེ་ལས་ལྡོག་པར་མི་བྱའོ། །\n", + "output": "1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary emphasizes the importance of following through on what one has begun. It explains that \"བརྩམས་པ\" (tsam pa) means \"to undertake\" or \"to commit to.\"\n\nCommentary 2: This commentary elaborates on the process of deciding whether to undertake something. It advises examining one's ability to accomplish a task before committing to it. If one has the ability, they should proceed; if not, it's better not to start. Once started, one should not turn back.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the importance of careful consideration before undertaking any action, especially in spiritual practice. They stress the need to assess one's capabilities realistically. Once a commitment is made, it should be followed through to completion.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nFirst, examine your capabilities thoroughly.\nThen decide whether to undertake the task or not.\nIt is best not to begin if you cannot complete it,\nBut once begun, do not turn back from your commitment.", + "translation": "First, examine your capabilities thoroughly.\nThen decide whether to undertake the task or not.\nIt is best not to begin if you cannot complete it,\nBut once begun, do not turn back from your commitment." } }, "glossary": { @@ -51735,7 +51917,7 @@ "ལྡོག་པར་": "turn back" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དང་པོར་འབྱོར་པ་བརྟགས་ནས་ནི། །": { "དང་པོར་": "First", "འབྱོར་པ་": "abilities", @@ -51816,7 +51998,7 @@ "commentary_1": "བརྩམས་ནས་ལོག་ན་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། སྐྱེ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་ཡང་དགེ་བ་ལས་ལྡོག་པ་ལ་འཇུག་པ་དེ་གོམས་ན་ཡང་སྡིག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་དག་འཕེལ་བར་བྱེད་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ནི་དང་པོ་རྩོམ་པའི་དུས་རང་དུ་ཡོངས་སུ་སྤང་བའོ། །བྱ་བའི་དུས་སུ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཡོངས་སུ་བཏང་བའི་དུས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་འབྲས་བུ་གཉིས་པ་བརྩམས་པའོ། །དམན་པ་ནི་ཉམས་པའོ། །དེ་ནི་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་བརྩམས་པ་ཡོངས་སུ་བཏང་བ་དེའི་ཚེ་དེ་ཡང་མ་བསྒྲུབས་པའོ། །", "commentary_2": "ལོག་ན་དེ་ནི་རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བ་གཞན་ཡང་དམ་བཅས་ནས་ལྡོག་པ་དེ་གོམས་ནས་སྐྱེས་བུ་བྱེད་འབྲས་སྡིག་པ་དང་རྣམ་སྨིན་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཞིང་། དེ་དོར་ནས་བརྩམས་པ་གཞན་དེ་དང་དེའི་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱི་དགེ་བ་དེ་གཉིས་ཀྱང་དམན་ཏེ་མཐར་མི་ཕྱིན་པར་འགྱུར། དེ་རང་ཡང་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་བས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །གཞན་དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི། །དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་སྒྲུབ་མི་འགྱུར། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྐྱེ་བ་(birth), གོམས་(habituate/familiarize), སྡིག་(negativity/sin), སྡུག་བསྔལ་(suffering), འབྲས་བུ་(result/fruit)\n\nGrammatical notes:\n- གཞན་དུ་: locative case, \"in other\"\n- འཕེལ་བར་འགྱུར: future tense construction\n- དམན་འགྱུར: future tense, \"will become inferior\"\n\n\nIn other births, one becomes habituated to that,\nAnd negativity and suffering will increase.\nEven at the time of results with others,\nOne will become inferior, and that too will not be accomplished.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the karmic consequences of negative actions across lifetimes, a key concept in Tibetan Buddhist soteriology.", "translation": "In other births, one becomes habituated to that,\nAnd negativity and suffering will increase.\nEven at the time of results with others,\nOne will become inferior, and that too will not be accomplished." @@ -51832,9 +52014,9 @@ "translation": "In other lifetimes, one becomes habituated to this,\nAnd evil and suffering will increase.\nEven at the time of fruition with others,\nOne becomes inferior and unable to accomplish that." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །གཞན་དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི། །དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་སྒྲུབ་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: བརྩམས་ནས་ལོག་ན་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། སྐྱེ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་ཡང་དགེ་བ་ལས་ལྡོག་པ་ལ་འཇུག་པ་དེ་གོམས་ན་ཡང་སྡིག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་དག་འཕེལ་བར་བྱེད་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ནི་དང་པོ་རྩོམ་པའི་དུས་རང་དུ་ཡོངས་སུ་སྤང་བའོ། །བྱ་བའི་དུས་སུ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཡོངས་སུ་བཏང་བའི་དུས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་འབྲས་བུ་གཉིས་པ་བརྩམས་པའོ། །དམན་པ་ནི་ཉམས་པའོ། །དེ་ནི་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་བརྩམས་པ་ཡོངས་སུ་བཏང་བ་དེའི་ཚེ་དེ་ཡང་མ་བསྒྲུབས་པའོ། །\n\nCommentary 2: ལོག་ན་དེ་ནི་རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བ་གཞན་ཡང་དམ་བཅས་ནས་ལྡོག་པ་དེ་གོམས་ནས་སྐྱེས་བུ་བྱེད་འབྲས་སྡིག་པ་དང་རྣམ་སྨིན་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཞིང་། དེ་དོར་ནས་བརྩམས་པ་གཞན་དེ་དང་དེའི་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱི་དགེ་བ་དེ་གཉིས་ཀྱང་དམན་ཏེ་མཐར་མི་ཕྱིན་པར་འགྱུར། དེ་རང་ཡང་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་བས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIn future lives, by habituating to this,\nNegativity and suffering will increase.\nMoreover, the time for other [virtuous] deeds and their fruits\nWill diminish, and even those will not be accomplished.\n\n\nThis translation conveys that abandoning virtuous commitments leads to negative habits in future lives, increasing negativity and suffering. It also suggests that opportunities for other virtuous actions and their positive results will decrease, and even those diminished opportunities may not be fully realized.", - "translation": "In future lives, by habituating to this,\nNegativity and suffering will increase.\nMoreover, the time for other [virtuous] deeds and their fruits\nWill diminish, and even those will not be accomplished." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །གཞན་དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི། །དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་སྒྲུབ་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: བརྩམས་ནས་ལོག་ན་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། སྐྱེ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་ཡང་དགེ་བ་ལས་ལྡོག་པ་ལ་འཇུག་པ་དེ་གོམས་ན་ཡང་སྡིག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་དག་འཕེལ་བར་བྱེད་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ནི་དང་པོ་རྩོམ་པའི་དུས་རང་དུ་ཡོངས་སུ་སྤང་བའོ། །བྱ་བའི་དུས་སུ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཡོངས་སུ་བཏང་བའི་དུས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་འབྲས་བུ་གཉིས་པ་བརྩམས་པའོ། །དམན་པ་ནི་ཉམས་པའོ། །དེ་ནི་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་བརྩམས་པ་ཡོངས་སུ་བཏང་བ་དེའི་ཚེ་དེ་ཡང་མ་བསྒྲུབས་པའོ། །\n\nCommentary 2: ལོག་ན་དེ་ནི་རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བ་གཞན་ཡང་དམ་བཅས་ནས་ལྡོག་པ་དེ་གོམས་ནས་སྐྱེས་བུ་བྱེད་འབྲས་སྡིག་པ་དང་རྣམ་སྨིན་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཞིང་། དེ་དོར་ནས་བརྩམས་པ་གཞན་དེ་དང་དེའི་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱི་དགེ་བ་དེ་གཉིས་ཀྱང་དམན་ཏེ་མཐར་མི་ཕྱིན་པར་འགྱུར། དེ་རང་ཡང་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་བས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that if one abandons virtuous actions in future lives, it will lead to an increase in negative karma and suffering. It also mentions that abandoning a virtuous action at the beginning or during its execution will result in diminished results and failure to accomplish the intended goal.\n\nCommentary 2: This commentary emphasizes that if one breaks a commitment, it will lead to habitual patterns in future lives, increasing negative karma and suffering. It also states that abandoning one virtuous action for another will result in diminished results for both actions, and neither will be fully accomplished.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the negative consequences of abandoning virtuous actions or breaking commitments. They warn that doing so leads to increased negative karma and suffering in future lives. Additionally, they point out that switching between virtuous actions without completing them results in diminished results and failure to achieve the intended goals.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIn future lives, one becomes habituated to abandoning virtue,\nThus increasing negative karma and suffering.\nMoreover, both the other [virtuous action] and the time of its fruition\nBecome diminished, and even that is not accomplished.\n\nThis translation reflects the key points from both commentaries, emphasizing the long-term consequences of abandoning virtuous actions and the diminished results of incomplete efforts.", + "translation": "In future lives, one becomes habituated to abandoning virtue,\nThus increasing negative karma and suffering.\nMoreover, both the other [virtuous action] and the time of its fruition\nBecome diminished, and even that is not accomplished." } }, "glossary": { @@ -51854,7 +52036,7 @@ "སྒྲུབ་": "accomplished" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །": { "སྐྱེ་བ་": "births", "གཞན་": "other", @@ -51904,17 +52086,17 @@ "04_commentary_assisted": { "སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །": { "སྐྱེ་བ་གཞན་": "future lives", - "གོམས་": "habituating", - "སྡིག་": "negativity", + "གོམས་": "habituated", + "སྡིག་": "negative karma", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", - "འཕེལ་བར་འགྱུར་": "increase" + "འཕེལ་བ་": "increasing" }, "གཞན་དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི། །དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་སྒྲུབ་མི་འགྱུར། །": { "གཞན་": "other", - "འབྲས་བུ་": "fruits", + "འབྲས་བུ་": "fruition", "དུས་": "time", - "དམན་འགྱུར་": "diminish", - "སྒྲུབ་མི་འགྱུར་": "not be accomplished" + "དམན་": "diminished", + "སྒྲུབ་": "accomplished" } } } @@ -51925,7 +52107,7 @@ "commentary_1": "ཅི་ཐམས་ཅད་དུ་ང་རྒྱལ་བྱ་བ་ཡིན་ནམ་སྙམ་པ་ལ། ལས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ་ཉོན་མོངས་པ་ནི་འདིར་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པའོ། །ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་བཤད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བདག་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ལས་གང་ཅུང་ཟད་བྱ་བར་འོས་པ་བྱུང་ན་དེ་ཐམས་ཅད་བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའི། གཞན་དག་ལ་གོ་སྐབས་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དགེ་བའི་ལས་དང་། ཉོན་མོངས་པ་གཞོམ་པ་དང་། དེའི་ནུས་པ་སྟེ་གསུམ་པོ་དག་ལ་ང་རྒྱལ་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལས་དང་ཉོན་མོངས་ནུས་པས་ཏེ། །གསུམ་པོ་དག་ལ་ང་རྒྱལ་བྱ། །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའོ་ཞེས། །འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ཉིད། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nལས་ (karma), ཉོན་མོངས་ (kleśa/afflictions), ང་རྒྱལ་ (pride)\n\nGrammatical notes:\n- ཏེ། at the end of the first line indicates a continuation of thought\n- ཞེས at the end of the third line introduces a quotation or explanation\n- ཉིད at the end emphasizes \"itself\" or \"precisely\"\n\n\nBy the power of karma and afflictions,\nOne should have pride in these three.\nThinking, \"I alone shall do it,\"\nThis is precisely the pride of action.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing different types of pride (ང་རྒྱལ་) in the context of bodhisattva practice, specifically the \"pride of action\" (ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་) which is considered a positive form of confidence in one's ability to act for the benefit of all beings.", "translation": "By the power of karma and afflictions,\nOne should have pride in these three.\nThinking, \"I alone shall do it,\"\nThis is precisely the pride of action." @@ -51941,9 +52123,9 @@ "translation": "Through the power of karma and afflictions,\nOne should be proud of these three.\nThinking \"I alone will do this\" -\nThis is the pride of karma itself." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལས་དང་ཉོན་མོངས་ནུས་པས་ཏེ། །གསུམ་པོ་དག་ལ་ང་རྒྱལ་བྱ། །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའོ་ཞེས། །འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ཉིད། །\n\nCommentary 1: ཅི་ཐམས་ཅད་དུ་ང་རྒྱལ་བྱ་བ་ཡིན་ནམ་སྙམ་པ་ལ། ལས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ་ཉོན་མོངས་པ་ནི་འདིར་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པའོ། །ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་བཤད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བདག་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ལས་གང་ཅུང་ཟད་བྱ་བར་འོས་པ་བྱུང་ན་དེ་ཐམས་ཅད་བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའི། གཞན་དག་ལ་གོ་སྐབས་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དགེ་བའི་ལས་དང་། ཉོན་མོངས་པ་གཞོམ་པ་དང་། དེའི་ནུས་པ་སྟེ་གསུམ་པོ་དག་ལ་ང་རྒྱལ་བྱའོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nOne should take pride in three things:\nVirtuous actions, overcoming afflictions, and one's abilities.\nThinking \"I alone shall do this,\"\nThis is pride in one's actions.\n", - "translation": "One should take pride in three things:\nVirtuous actions, overcoming afflictions, and one's abilities.\nThinking \"I alone shall do this,\"\nThis is pride in one's actions." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལས་དང་ཉོན་མོངས་ནུས་པས་ཏེ། །གསུམ་པོ་དག་ལ་ང་རྒྱལ་བྱ། །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའོ་ཞེས། །འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ཉིད། །\n\nCommentary 1: ཅི་ཐམས་ཅད་དུ་ང་རྒྱལ་བྱ་བ་ཡིན་ནམ་སྙམ་པ་ལ། ལས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ་ཉོན་མོངས་པ་ནི་འདིར་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པའོ། །ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་བཤད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བདག་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ལས་གང་ཅུང་ཟད་བྱ་བར་འོས་པ་བྱུང་ན་དེ་ཐམས་ཅད་བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའི། གཞན་དག་ལ་གོ་སྐབས་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དགེ་བའི་ལས་དང་། ཉོན་མོངས་པ་གཞོམ་པ་དང་། དེའི་ནུས་པ་སྟེ་གསུམ་པོ་དག་ལ་ང་རྒྱལ་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that pride should be taken in three things: karma (actions), afflictions (specifically, the near-afflictions), and their power. It focuses on explaining the pride of action, stating that one should take on all virtuous actions alone, without giving others the opportunity to do so.\n\nCommentary 2: This commentary also mentions three things to take pride in: virtuous actions, overcoming afflictions, and the power to do so.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that one should take pride in three aspects: virtuous actions, dealing with afflictions, and the power or ability to do both. The first commentary emphasizes doing virtuous actions alone, without relying on others.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nTake pride in actions, afflictions, and their power;\nIn these three, one should be confident.\nThinking, \"I alone will accomplish this,\"\nThis is the pride of action itself.", + "translation": "Take pride in actions, afflictions, and their power;\nIn these three, one should be confident.\nThinking, \"I alone will accomplish this,\"\nThis is the pride of action itself." } }, "glossary": { @@ -51968,7 +52150,7 @@ "ང་རྒྱལ་": "pride" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལས་དང་ཉོན་མོངས་ནུས་པས་ཏེ། །": { "ལས་": "karma", "ཉོན་མོངས་": "afflictions", @@ -52030,13 +52212,14 @@ "ལས་དང་ཉོན་མོངས་ནུས་པས་ཏེ། །གསུམ་པོ་དག་ལ་ང་རྒྱལ་བྱ།": { "ལས་": "actions", "ཉོན་མོངས་": "afflictions", - "ནུས་པ་": "abilities", - "གསུམ་པོ་": "three things", + "ནུས་པ་": "power", + "གསུམ་པོ་": "three", "ང་རྒྱལ་": "pride" }, "།བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའོ་ཞེས། །འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ཉིད།": { - "བདག་ཉིད་གཅིག་པུ་": "I alone", - "ལས་": "actions", + "བདག་ཉིད་": "I", + "གཅིག་པུ་": "alone", + "ལས་": "action", "ང་རྒྱལ་": "pride" } } @@ -52048,7 +52231,7 @@ "commentary_1": "དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ལ་རག་ལས་པ་ནི་དབང་མེད་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ནི། རང་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་དགེ་བའི་ལས་ཐམས་ཅད་བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའོ་ཞེས་སེམས་པ་འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟར་སེམས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ཉོན་མོངས་པས་རང་དབང་མེད་པར་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་འདིར་ཡང་རང་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པས་ན་འགྲོ་བས་བདག་ལྟར་རང་གཞན་གྱི་དོན་ཐམས་ཅད་མི་ནུས་ཏེ། དེ་བས་ན་བདག་གིས་རང་གཞན་གྱི་དོན་འདི་དག་ཐམས་ཅད་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་དབང་མེད་འཇིག་རྟེན་འདིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པས། །འགྲོ་བས་བདག་ལྟར་མི་ནུས་ཏེ། །དེ་བས་བདག་གིས་འདི་བྱའོ། །\n", "output": "Key terms:\nཉོན་མོངས་ (afflictions), དབང་མེད་ (powerless), འཇིག་རྟེན་ (world), རང་དོན་ (self-interest), སྒྲུབ་པ་ (accomplish), འགྲོ་བ་ (beings)\n\nGrammatical notes:\n- Use of པས་ and ཏེ་ to connect clauses\n- Final འོ་ indicating resolve or commitment\n\n\nThis world, powerless under afflictions,\nIs unable to accomplish its own welfare.\nBeings cannot do as I can,\nTherefore, I shall do this.\n\nTechnical note: The verse expresses the bodhisattva's motivation to act on behalf of beings who are unable to help themselves due to being overwhelmed by afflictions.", "translation": "This world, powerless under afflictions,\nIs unable to accomplish its own welfare.\nBeings cannot do as I can,\nTherefore, I shall do this." @@ -52064,9 +52247,9 @@ "translation": "Since this afflicted world, powerless,\nCannot accomplish its own welfare,\nAnd beings cannot act as I can,\nTherefore I shall do this myself." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཉོན་མོངས་དབང་མེད་འཇིག་རྟེན་འདིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པས། །འགྲོ་བས་བདག་ལྟར་མི་ནུས་ཏེ། །དེ་བས་བདག་གིས་འདི་བྱའོ། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ལ་རག་ལས་པ་ནི་དབང་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ནི། རང་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་དགེ་བའི་ལས་ཐམས་ཅད་བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའོ་ཞེས་སེམས་པ་འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟར་སེམས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ཉོན་མོངས་པས་རང་དབང་མེད་པར་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་འདིར་ཡང་རང་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པས་ན་འགྲོ་བས་བདག་ལྟར་རང་གཞན་གྱི་དོན་ཐམས་ཅད་མི་ནུས་ཏེ། དེ་བས་ན་བདག་གིས་རང་གཞན་གྱི་དོན་འདི་དག་ཐམས་ཅད་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nSince this worldly existence, powerless under the influence of afflictions,\nCannot accomplish even its own aims,\nAnd other beings are unable to do as I can,\nTherefore, I shall take on this task myself.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which discusses the inability of beings caught in samsara to effectively work for their own benefit due to being controlled by afflictions. It then expresses the bodhisattva's resolve to take on the responsibility of working for both their own and others' welfare, since others are unable to do so effectively.", - "translation": "Since this worldly existence, powerless under the influence of afflictions,\nCannot accomplish even its own aims,\nAnd other beings are unable to do as I can,\nTherefore, I shall take on this task myself." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཉོན་མོངས་དབང་མེད་འཇིག་རྟེན་འདིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པས། །འགྲོ་བས་བདག་ལྟར་མི་ནུས་ཏེ། །དེ་བས་བདག་གིས་འདི་བྱའོ། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ལ་རག་ལས་པ་ནི་དབང་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ནི། རང་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་དགེ་བའི་ལས་ཐམས་ཅད་བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའོ་ཞེས་སེམས་པ་འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟར་སེམས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ཉོན་མོངས་པས་རང་དབང་མེད་པར་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་འདིར་ཡང་རང་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པས་ན་འགྲོ་བས་བདག་ལྟར་རང་གཞན་གྱི་དོན་ཐམས་ཅད་མི་ནུས་ཏེ། དེ་བས་ན་བདག་གིས་རང་གཞན་གྱི་དོན་འདི་དག་ཐམས་ཅད་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"powerless\" means being dependent on afflictions. It emphasizes that those who are controlled by afflictions lack independence.\n\nCommentary 2:\nThis commentary discusses the \"pride of action,\" which is the mindset of thinking one should do all virtuous deeds for oneself and others alone. The reason for this thinking is that beings in this world, being powerless due to afflictions, cannot accomplish even their own purposes. Therefore, they cannot do as the bodhisattva does, so the bodhisattva resolves to do everything for the benefit of self and others.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that ordinary beings are controlled by afflictions and lack independence. As a result, they cannot even accomplish their own purposes, let alone help others. In contrast, a bodhisattva, recognizing this situation, takes on the responsibility to work for the benefit of both self and others.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nPowerless due to afflictions, beings in this world\nCannot accomplish even their own purposes.\nOthers cannot do as I can,\nTherefore, I shall do this task.\n\n\nThis translation reflects the bodhisattva's recognition of others' limitations due to afflictions and the subsequent resolve to take on the responsibility of helping both oneself and others.", + "translation": "Powerless due to afflictions, beings in this world\nCannot accomplish even their own purposes.\nOthers cannot do as I can,\nTherefore, I shall do this task." } }, "glossary": { @@ -52089,7 +52272,7 @@ "བདག་": "I" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཉོན་མོངས་དབང་མེད་འཇིག་རྟེན་འདིས། །": { "ཉོན་མོངས་": "afflictions", "འཇིག་རྟེན་": "world" @@ -52153,21 +52336,22 @@ "ཉོན་མོངས་དབང་མེད་འཇིག་རྟེན་འདིས། །": { "ཉོན་མོངས་": "afflictions", "དབང་མེད་": "powerless", - "འཇིག་རྟེན་": "worldly existence" + "འཇིག་རྟེན་": "world" }, "རང་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པས། །": { - "རང་དོན་": "own aims", + "རང་དོན་": "own purposes", "སྒྲུབ་པར་": "accomplish", "མི་ནུས་": "cannot" }, "འགྲོ་བས་བདག་ལྟར་མི་ནུས་ཏེ། །": { "འགྲོ་བས་": "beings", "བདག་": "I", - "མི་ནུས་": "unable" + "མི་ནུས་": "cannot" }, "དེ་བས་བདག་གིས་འདི་བྱའོ། །": { "བདག་": "I", - "བྱའོ་": "take on" + "བྱའོ་": "do", + "འདི་": "this" } } } @@ -52178,7 +52362,7 @@ "commentary_1": "དམན་པ་ནི་མི་གཙང་བ་འཕྱག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་ལྟར་ན་ཡང་ལས་དམན་པའི་གྲོགས་མི་བྱའོ་སྙམ་ནས་གཞན་དག་ཁུར་འཁུར་བ་ལ་སོགས་པ་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན་བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་ཇི་ལྟར་དེའི་གྲོགས་མི་བྱེད་པར་འདུག་པར་མི་རིགས་སོ། །གལ་ཏེ་ལས་དེ་ནི་དམན་པ་ལ་བདག་ནི་མཆོག་ཡིན་ནོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་ལས་དེ་མི་བྱེད་དེ་བདག་ལ་ང་རྒྱལ་དེ་མེད་པ་མཆོག་ཡིན་པས་དེ་ཡང་སྤང་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་དག་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་ཇི་ལྟར་འདུག །ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་མི་བྱས་ཏེ། །བདག་ལ་ང་རྒྱལ་མེད་པ་མཆོག །\n", "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nགཞན་དག་(others), དམན་པ་(inferior/lowly), ལས་(work/action), བདག་ཉིད་(oneself), ང་རྒྱལ་(pride)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- ཇི་ལྟར་ interrogative adverb\n- གྱིས་ instrumental particle\n- ཏེ་ connective particle\n\n\nWhen others are doing lowly work,\nHow am I situated?\nNot acting out of pride,\nFor me, absence of pride is supreme.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist virtue of humility and equality, discouraging pride (ང་རྒྱལ་) which is considered one of the main afflictions in Buddhist psychology.", "translation": "When others are doing lowly work,\nHow am I situated?\nNot acting out of pride,\nFor me, absence of pride is supreme." @@ -52194,9 +52378,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nWhen others engage in lowly tasks,\nHow should I conduct myself?\nI will not act with arrogance,\nFor being free of pride is supreme." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཞན་དག་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་ཇི་ལྟར་འདུག །ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་མི་བྱས་ཏེ། །བདག་ལ་ང་རྒྱལ་མེད་པ་མཆོག །\n\nCommentary 1: དམན་པ་ནི་མི་གཙང་བ་འཕྱག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་ན་ཡང་ལས་དམན་པའི་གྲོགས་མི་བྱའོ་སྙམ་ནས་གཞན་དག་ཁུར་འཁུར་བ་ལ་སོགས་པ་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན་བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་ཇི་ལྟར་དེའི་གྲོགས་མི་བྱེད་པར་འདུག་པར་མི་རིགས་སོ། །གལ་ཏེ་ལས་དེ་ནི་དམན་པ་ལ་བདག་ནི་མཆོག་ཡིན་ནོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་ལས་དེ་མི་བྱེད་དེ་བདག་ལ་ང་རྒྱལ་དེ་མེད་པ་མཆོག་ཡིན་པས་དེ་ཡང་སྤང་བར་བྱའོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nWhen others perform lowly tasks,\nHow can I just stand by?\nI should not act out of pride,\nFor being free of pride is supreme.\n\nEven if others are doing menial work like sweeping or carrying loads,\nIt is not right for me to refrain from helping them as a companion.\nI should not avoid such tasks out of pride, thinking \"This work is lowly but I am superior.\"\nRather, being free of such pride is best, so I should abandon it.\n", - "translation": "When others perform lowly tasks,\nHow can I just stand by?\nI should not act out of pride,\nFor being free of pride is supreme.\n\nEven if others are doing menial work like sweeping or carrying loads,\nIt is not right for me to refrain from helping them as a companion.\nI should not avoid such tasks out of pride, thinking \"This work is lowly but I am superior.\"\nRather, being free of such pride is best, so I should abandon it." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཞན་དག་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་ཇི་ལྟར་འདུག །ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་མི་བྱས་ཏེ། །བདག་ལ་ང་རྒྱལ་མེད་པ་མཆོག །\n\nCommentary 1: དམན་པ་ནི་མི་གཙང་བ་འཕྱག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་ན་ཡང་ལས་དམན་པའི་གྲོགས་མི་བྱའོ་སྙམ་ནས་གཞན་དག་ཁུར་འཁུར་བ་ལ་སོགས་པ་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན་བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་ཇི་ལྟར་དེའི་གྲོགས་མི་བྱེད་པར་འདུག་པར་མི་རིགས་སོ། །གལ་ཏེ་ལས་དེ་ནི་དམན་པ་ལ་བདག་ནི་མཆོག་ཡིན་ནོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་ལས་དེ་མི་བྱེད་དེ་བདག་ལ་ང་རྒྱལ་དེ་མེད་པ་མཆོག་ཡིན་པས་དེ་ཡང་སྤང་བར་བྱའོ། །\n", + "output": "1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \"Lowly tasks refer to cleaning unclean things and so on.\"\n\nCommentary 2: \"When others are doing lowly tasks like carrying burdens, it's not right to think 'I shouldn't associate with those doing lowly work' and just stand by. If one thinks 'This work is lowly, but I am superior' and doesn't do the work out of pride, that's not good. It's best to be without such pride, so one should abandon it.\"\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries explain that \"lowly tasks\" refer to menial work like cleaning or carrying loads. They emphasize that one shouldn't avoid helping with such tasks out of a sense of superiority. Instead, one should set aside pride and be willing to assist others, regardless of the nature of the work.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nWhen others are doing lowly tasks,\nHow can I just stand by?\nI should not act out of pride,\nFor being free of pride is best.", + "translation": "When others are doing lowly tasks,\nHow can I just stand by?\nI should not act out of pride,\nFor being free of pride is best." } }, "glossary": { @@ -52220,7 +52404,7 @@ "མཆོག་": "best" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གཞན་དག་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན།": { "གཞན་དག་": "others", "དམན་པའི་": "lowly", @@ -52293,9 +52477,8 @@ }, "བདག་ལ་ང་རྒྱལ་མེད་པ་མཆོག །": { "བདག་": "I", - "ང་རྒྱལ་": "pride", - "མེད་པ་": "free of", - "མཆོག་": "supreme" + "ང་རྒྱལ་མེད་པ་": "free of pride", + "མཆོག་": "best" } } } @@ -52306,7 +52489,7 @@ "commentary_1": "ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལ་ང་རྒྱལ་བྱ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྦྲུལ་གདུག་ཤི་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཉམ་ཆུང་ན་ཞེས་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཞན་ན་སྟེ། གལ་ཏེ་བདག་ཉམ་ཆུང་བ་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ངུས་བསྐྱེད་པ་ཡང་གནོད་པར་བྱེད་པ་འཚིར་བར་བྱེད་དོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནུས་པའི་ང་རྒྱལ་ལ་བཞི་སྟེ། བརྟེན་པར་རིགས་པ་དང་། གཉེན་པོའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་རང་བཞིན་དང་། སྤང་བྱའི་ང་རྒྱལ་སྨད་པ་དང་། གཉེན་པོའི་ང་རྒྱལ་བསྔགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། དཔེར་ན་ཤི་བའི་སྦྲུལ་དང་ཕྲད་པར་གྱུར་ན་ཁྭ་ཡང་ནམ་མཁའ་ལྡིང་བཞིན་དུ་དེ་ལ་བརྙས་ཐབས་ཀྱིས་སྤྱོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ནུས་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་ཉམ་ཆུང་ན་ལྟུང་བ་ཆུང་ངུའང་བདག་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཤི་བའི་སྦྲུལ་དང་ཕྲད་གྱུར་ན། །ཁྭ་ཡང་མཁའ་ལྡིང་ལྟ་བུར་སྤྱོད། །གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཉམ་ཆུང་ན། །ལྟུང་བ་ཆུང་ངུའང་གནོད་པར་བྱེད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཤི་བའི་སྦྲུལ་ (dead snake), ཁྭ་ (crow), མཁའ་ལྡིང་ (garuda), ཉམ་ཆུང་ (weak/feeble), ལྟུང་བ་ (downfall/transgression)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- ལྟ་བུར་ comparative particle\n- གལ་ཏེ་...ན་ \"if\" construction\n\n\nWhen encountering a dead snake,\nEven a crow behaves like a garuda.\nIf one is weak,\nEven a minor downfall causes harm.\n\n\nTechnical note: This verse uses animal imagery to illustrate how circumstances can affect behavior and vulnerability. The garuda is a mythical bird known for preying on snakes, symbolizing power here.", "translation": "When encountering a dead snake,\nEven a crow behaves like a garuda.\nIf one is weak,\nEven a minor downfall causes harm." @@ -52322,9 +52505,9 @@ "translation": "When encountering a dead snake,\nEven a crow acts like a garuda.\nIf one is weak oneself,\nEven a small downfall can cause harm." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཤི་བའི་སྦྲུལ་དང་ཕྲད་གྱུར་ན། །ཁྭ་ཡང་མཁའ་ལྡིང་ལྟ་བུར་སྤྱོད། །གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཉམ་ཆུང་ན། །ལྟུང་བ་ཆུང་ངུའང་གནོད་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལ་ང་རྒྱལ་བྱ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྦྲུལ་གདུག་ཤི་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཉམ་ཆུང་ན་ཞེས་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཞན་ན་སྟེ། གལ་ཏེ་བདག་ཉམ་ཆུང་བ་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ངུས་བསྐྱེད་པ་ཡང་གནོད་པར་བྱེད་པ་འཚིར་བར་བྱེད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནུས་པའི་ང་རྒྱལ་ལ་བཞི་སྟེ། བརྟེན་པར་རིགས་པ་དང་། གཉེན་པོའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་རང་བཞིན་དང་། སྤང་བྱའི་ང་རྒྱལ་སྨད་པ་དང་། གཉེན་པོའི་ང་རྒྱལ་བསྔགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། དཔེར་ན་ཤི་བའི་སྦྲུལ་དང་ཕྲད་པར་གྱུར་ན་ཁྭ་ཡང་ནམ་མཁའ་ལྡིང་བཞིན་དུ་དེ་ལ་བརྙས་ཐབས་ཀྱིས་སྤྱོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ནུས་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་ཉམ་ཆུང་ན་ལྟུང་བ་ཆུང་ངུའང་བདག་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པས།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nWhen encountering a dead snake,\nEven a crow acts like a garuda.\nIf one's own strength is weak,\nEven small faults cause harm.\n\n\nThis translation conveys the core meaning that when facing weakened obstacles (like a dead snake), even those normally considered weak (like crows) can act powerful. However, if one lacks confidence or effort, even small faults or afflictions can be harmful. The commentaries emphasize this is about cultivating pride or confidence in overcoming mental afflictions, and not becoming discouraged by small setbacks on the spiritual path.", - "translation": "When encountering a dead snake,\nEven a crow acts like a garuda.\nIf one's own strength is weak,\nEven small faults cause harm." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཤི་བའི་སྦྲུལ་དང་ཕྲད་གྱུར་ན། །ཁྭ་ཡང་མཁའ་ལྡིང་ལྟ་བུར་སྤྱོད། །གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཉམ་ཆུང་ན། །ལྟུང་བ་ཆུང་ངུའང་གནོད་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལ་ང་རྒྱལ་བྱ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྦྲུལ་གདུག་ཤི་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཉམ་ཆུང་ན་ཞེས་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཞན་ན་སྟེ། གལ་ཏེ་བདག་ཉམ་ཆུང་བ་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ངུས་བསྐྱེད་པ་ཡང་གནོད་པར་བྱེད་པ་འཚིར་བར་བྱེད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནུས་པའི་ང་རྒྱལ་ལ་བཞི་སྟེ། བརྟེན་པར་རིགས་པ་དང་། གཉེན་པོའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་རང་བཞིན་དང་། སྤང་བྱའི་ང་རྒྱལ་སྨད་པ་དང་། གཉེན་པོའི་ང་རྒྱལ་བསྔགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། དཔེར་ན་ཤི་བའི་སྦྲུལ་དང་ཕྲད་པར་གྱུར་ན་ཁྭ་ཡང་ནམ་མཁའ་ལྡིང་བཞིན་དུ་དེ་ལ་བརྙས་ཐབས་ཀྱིས་སྤྱོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ནུས་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་ཉམ་ཆུང་ན་ལྟུང་བ་ཆུང་ངུའང་བདག་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པས།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the verse is teaching about having pride towards nearby afflictions. It states that if one's effort is weak, even small afflictions can cause harm and oppress the practitioner.\n\nCommentary 2: This commentary discusses the pride of ability, explaining that one should rely on it. It uses the example of a crow acting like a garuda when encountering a dead snake to illustrate how one should approach afflictions. It warns that if one lacks the pride of ability, even small downfalls can cause harm.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the importance of maintaining a strong mental attitude (pride or confidence) when dealing with afflictions or obstacles on the spiritual path. They warn that without this strength, even minor challenges can become significant problems.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nWhen encountering a dead snake,\nEven a crow behaves like a garuda.\nBut if one's own strength is weak,\nEven a small downfall can cause harm.\n\nThis translation reflects the metaphor of the crow and dead snake to illustrate how one should approach spiritual obstacles with confidence. It also conveys the warning that without inner strength, even minor challenges can become significant hurdles on one's spiritual path.", + "translation": "When encountering a dead snake,\nEven a crow behaves like a garuda.\nBut if one's own strength is weak,\nEven a small downfall can cause harm." } }, "glossary": { @@ -52349,7 +52532,7 @@ "གནོད་པར་བྱེད་": "cause harm" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཤི་བའི་སྦྲུལ་དང་ཕྲད་གྱུར་ན། །": { "ཤི་བའི་": "dead", "སྦྲུལ་": "snake", @@ -52421,14 +52604,14 @@ "ཁྭ་ཡང་མཁའ་ལྡིང་ལྟ་བུར་སྤྱོད། །": { "ཁྭ་": "crow", "མཁའ་ལྡིང་": "garuda", - "སྤྱོད་": "acts" + "སྤྱོད་": "behaves" }, "གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཉམ་ཆུང་ན། །": { "བདག་ཉིད་": "one's own", "ཉམ་ཆུང་": "weak" }, "ལྟུང་བ་ཆུང་ངུའང་གནོད་པར་བྱེད། །": { - "ལྟུང་བ་": "faults", + "ལྟུང་བ་": "downfall", "ཆུང་ངུ་": "small", "གནོད་པར་བྱེད་": "cause harm" } @@ -52441,7 +52624,7 @@ "commentary_1": "འདི་ལྟར་ཞུམ་པར་བྱས་ཤིང་། རྩོལ་བ་དོར་ནས་སྤྲོ་བ་མེད་པར་བྱས་པས་ན་ཉོན་མོངས་པ་ལས་བདེ་བར་མི་འགྱུར་བའོ། །ཡང་ན་ཞུམ་པས་རྩོལ་བ་དོར་བར་བྱས་པས་ཉོན་མོངས་པ་བདེ་བར་འགྱུར་ཏེ། རང་དབང་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ། །རྩོལ་བ་བསྐྱེད་པས་ནི་འགལ་བར་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་ལ་བསམ་པ་ཞུམ་པ་དང་བཅས་ཤིང་སྦྱོར་བས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ་ཕོངས་པ་ལས་ནམ་ཡང་ཐར་པ་ཡོད་དམ་ཅི། དེ་བས་བསམ་པ་ང་རྒྱལ་དང་སྦྱོར་བ་རྩོལ་བ་བསྐྱེད་ན་སྤང་བྱ་ཆེན་པོ་ཡིས་ཀྱང་ཐུབ་པར་དཀའ", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཞུམ་བཅས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ། །ཕོངས་ལས་ཐར་བ་ཡོད་དམ་ཅི། །ང་རྒྱལ་རྩོལ་བ་བསྐྱེད་པས་ནི། །ཆེན་པོ་ཡིས་ཀྱང་ཐུབ་པར་དཀའ། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nཞུམ་བཅས་ (with discouragement), རྩོལ་བ་ (effort), དོར་བ་ (abandon)\nཕོངས་ (poverty/destitution), ཐར་བ་ (liberation)\nང་རྒྱལ་ (pride), བསྐྱེད་པ་ (generate)\nཆེན་པོ་ (great ones), ཐུབ་པ་ (accomplish/overcome)\n\nGrammatical notes:\n- ལ and ནི are topic markers\n- དམ་ཅི is a rhetorical question particle\n- ཡིས་ཀྱང་ indicates \"even by\"\n\n\nFor those who abandon effort with discouragement,\nHow can there be liberation from destitution?\nBy generating effort with pride,\nEven the great ones find it difficult to accomplish.\n\n\nTechnical note: This verse contrasts the futility of abandoning effort due to discouragement with the difficulty of accomplishment even for those with great pride. It emphasizes the importance of balanced, sustained effort in spiritual practice.", "translation": "For those who abandon effort with discouragement,\nHow can there be liberation from destitution?\nBy generating effort with pride,\nEven the great ones find it difficult to accomplish." @@ -52457,9 +52640,9 @@ "translation": "How can one escape from poverty\nBy giving up effort with discouragement?\nEven great ones find it difficult to succeed\nThrough generating proud exertion." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཞུམ་བཅས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ། །ཕོངས་ལས་ཐར་བ་ཡོད་དམ་ཅི། །ང་རྒྱལ་རྩོལ་བ་བསྐྱེད་པས་ནི། །ཆེན་པོ་ཡིས་ཀྱང་ཐུབ་པར་དཀའ། །\n\nCommentary 1: འདི་ལྟར་ཞུམ་པར་བྱས་ཤིང་། རྩོལ་བ་དོར་ནས་སྤྲོ་བ་མེད་པར་བྱས་པས་ན་ཉོན་མོངས་པ་ལས་བདེ་བར་མི་འགྱུར་བའོ། །ཡང་ན་ཞུམ་པས་རྩོལ་བ་དོར་བར་བྱས་པས་ཉོན་མོངས་པ་བདེ་བར་འགྱུར་ཏེ། རང་དབང་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ། །རྩོལ་བ་བསྐྱེད་པས་ནི་འགལ་བར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་ལ་བསམ་པ་ཞུམ་པ་དང་བཅས་ཤིང་སྦྱོར་བས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ་ཕོངས་པ་ལས་ནམ་ཡང་ཐར་པ་ཡོད་དམ་ཅི། དེ་བས་བསམ་པ་ང་རྒྱལ་དང་སྦྱོར་བ་རྩོལ་བ་བསྐྱེད་ན་སྤང་བྱ་ཆེན་པོ་ཡིས་ཀྱང་ཐུབ་པར་དཀའ\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nCan one escape from misery\nBy being discouraged and abandoning effort?\nBy generating pride and exertion,\nEven the greatest can be difficult to overcome.\n\n\nThis translation attempts to capture the main ideas expressed in the original Tibetan verse and elaborated on in the commentaries:\n\n1. The first two lines question whether giving up effort due to discouragement can lead to freedom from suffering.\n2. The second two lines suggest that cultivating pride and exertion can make even the most formidable obstacles difficult to overcome.\n\nThe commentaries emphasize that abandoning effort due to discouragement will not lead to liberation from afflictions, while generating determination and exertion is seen as the proper approach, even though it may be challenging.", - "translation": "Can one escape from misery\nBy being discouraged and abandoning effort?\nBy generating pride and exertion,\nEven the greatest can be difficult to overcome." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཞུམ་བཅས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ། །ཕོངས་ལས་ཐར་བ་ཡོད་དམ་ཅི། །ང་རྒྱལ་རྩོལ་བ་བསྐྱེད་པས་ནི། །ཆེན་པོ་ཡིས་ཀྱང་ཐུབ་པར་དཀའ། །\n\nCommentary 1: འདི་ལྟར་ཞུམ་པར་བྱས་ཤིང་། རྩོལ་བ་དོར་ནས་སྤྲོ་བ་མེད་པར་བྱས་པས་ན་ཉོན་མོངས་པ་ལས་བདེ་བར་མི་འགྱུར་བའོ། །ཡང་ན་ཞུམ་པས་རྩོལ་བ་དོར་བར་བྱས་པས་ཉོན་མོངས་པ་བདེ་བར་འགྱུར་ཏེ། རང་དབང་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ། །རྩོལ་བ་བསྐྱེད་པས་ནི་འགལ་བར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་ལ་བསམ་པ་ཞུམ་པ་དང་བཅས་ཤིང་སྦྱོར་བས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ་ཕོངས་པ་ལས་ནམ་ཡང་ཐར་པ་ཡོད་དམ་ཅི། དེ་བས་བསམ་པ་ང་རྒྱལ་དང་སྦྱོར་བ་རྩོལ་བ་བསྐྱེད་ན་སྤང་བྱ་ཆེན་པོ་ཡིས་ཀྱང་ཐུབ་པར་དཀའ\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary suggests two interpretations:\na) If one becomes discouraged and abandons effort, one will not find happiness or liberation from afflictions.\nb) Alternatively, by abandoning effort due to discouragement, one might actually find happiness and gain independence from afflictions. However, generating effort can be counterproductive.\n\nCommentary 2:\nThis commentary emphasizes that one cannot overcome poverty or achieve liberation by having a discouraged attitude and abandoning effort in abandoning afflictions. Instead, it suggests developing pride (or confidence) and generating effort, as even great obstacles are difficult to overcome without these qualities.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries discuss the relationship between effort, discouragement, and overcoming afflictions. While there's some contradiction between them, the overall message seems to be that abandoning effort due to discouragement is not an effective way to achieve liberation. The second commentary more strongly emphasizes the importance of confidence and effort in overcoming even great obstacles.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nCan one escape from poverty and afflictions\nBy being discouraged and abandoning effort?\nBy generating effort with pride (or confidence),\nEven great obstacles become difficult to overcome.\n\nThis translation reflects the idea that discouragement and lack of effort are not effective for liberation, while emphasizing that confidence and sustained effort are necessary to overcome even significant challenges on the spiritual path.", + "translation": "Can one escape from poverty and afflictions\nBy being discouraged and abandoning effort?\nBy generating effort with pride (or confidence),\nEven great obstacles become difficult to overcome." } }, "glossary": { @@ -52480,7 +52663,7 @@ "དཀའ་": "hard" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཞུམ་བཅས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ། །ཕོངས་ལས་ཐར་བ་ཡོད་དམ་ཅི།": { "ཞུམ་བཅས་": "discouragement", "རྩོལ་བ་": "effort", @@ -52536,16 +52719,15 @@ "ཞུམ་བཅས་": "discouraged", "རྩོལ་བ་": "effort", "དོར་བ་": "abandoning", - "ཕོངས་": "misery", + "ཕོངས་": "poverty", "ཐར་བ་": "escape" }, "།ང་རྒྱལ་རྩོལ་བ་བསྐྱེད་པས་ནི། །ཆེན་པོ་ཡིས་ཀྱང་ཐུབ་པར་དཀའ།": { "ང་རྒྱལ་": "pride", - "རྩོལ་བ་": "exertion", + "རྩོལ་བ་": "effort", "བསྐྱེད་པས་": "generating", - "ཆེན་པོ་": "greatest", - "ཐུབ་པར་": "overcome", - "དཀའ་": "difficult" + "ཆེན་པོ་": "great", + "ཐུབ་པར་དཀའ་": "difficult to overcome" } } } @@ -52556,7 +52738,7 @@ "commentary_1": "གཞོམ་པར་བྱ་བ་ནི་བརླག་པར་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་གང་བདག་ཁམས་གསུམ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱ་བར་འདོད་པ་ལ་བཞད་གད་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་རྒྱལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །", "commentary_2": "དེ་བས་ན་སེམས་ནི་བརྟན་པ་ཡིས་ལྟུང་བ་རྣམས་ནི་གཞོམ་པར་བྱ་སྟེ། བདག་ནི་ལྟུང་བས་ཚུར་ཕམ་པར་བྱས་ན་ཁམས་གསུམ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་འདོད་པ་བཞད་གད་ཀྱི་གནས་སུ་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་སེམས་ནི་བརྟན་པ་ཡིས། །ལྟུང་བ་རྣམས་ནི་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །བདག་ནི་ལྟུང་བས་ཕམ་བྱས་ན། །ཁམས་གསུམ་རྒྱལ་འདོད་བཞད་གད་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསེམས་བརྟན་པ་ (stable mind), ལྟུང་བ་ (downfalls), གཞོམ་ (overcome), ཕམ་ (defeated), ཁམས་གསུམ་ (three realms), རྒྱལ་འདོད་ (wish to conquer)\n\nGrammar:\n- དེ་བས་ (therefore) introduces the verse\n- བྱ་སྟེ་ (should do) and འགྱུར་ (will become) mark verbal phrases\n\n\nTherefore, with a stable mind,\nOne should overcome the downfalls.\nIf I am defeated by downfalls,\nMy wish to conquer the three realms will become a joke.\n\n\nNote: \"ཁམས་གསུམ་\" (three realms) refers to the Buddhist cosmological concept of desire realm, form realm, and formless realm.", "translation": "Therefore, with a stable mind,\nOne should overcome the downfalls.\nIf I am defeated by downfalls,\nMy wish to conquer the three realms will become a joke." @@ -52572,9 +52754,9 @@ "translation": "Therefore, with a steadfast mind,\nOne should conquer all downfalls.\nIf I am defeated by downfalls,\nMy wish to conquer the three realms becomes laughable." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བས་སེམས་ནི་བརྟན་པ་ཡིས། །ལྟུང་བ་རྣམས་ནི་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །བདག་ནི་ལྟུང་བས་ཕམ་བྱས་ན། །ཁམས་གསུམ་རྒྱལ་འདོད་བཞད་གད་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གཞོམ་པར་བྱ་བ་ནི་བརླག་པར་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་གང་བདག་ཁམས་གསུམ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱ་བར་འདོད་པ་ལ་བཞད་གད་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་རྒྱལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བས་ན་སེམས་ནི་བརྟན་པ་ཡིས་ལྟུང་བ་རྣམས་ནི་གཞོམ་པར་བྱ་སྟེ། བདག་ནི་ལྟུང་བས་ཚུར་ཕམ་པར་བྱས་ན་ཁམས་གསུམ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་འདོད་པ་བཞད་གད་ཀྱི་གནས་སུ་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nTherefore, with a steadfast mind,\nOne should conquer all downfalls.\nIf I am defeated by downfalls,\nMy wish to conquer the three realms becomes laughable.\n", - "translation": "Therefore, with a steadfast mind,\nOne should conquer all downfalls.\nIf I am defeated by downfalls,\nMy wish to conquer the three realms becomes laughable." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བས་སེམས་ནི་བརྟན་པ་ཡིས། །ལྟུང་བ་རྣམས་ནི་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །བདག་ནི་ལྟུང་བས་ཕམ་བྱས་ན། །ཁམས་གསུམ་རྒྱལ་འདོད་བཞད་གད་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གཞོམ་པར་བྱ་བ་ནི་བརླག་པར་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་གང་བདག་ཁམས་གསུམ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱ་བར་འདོད་པ་ལ་བཞད་གད་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་རྒྱལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བས་ན་སེམས་ནི་བརྟན་པ་ཡིས་ལྟུང་བ་རྣམས་ནི་གཞོམ་པར་བྱ་སྟེ། བདག་ནི་ལྟུང་བས་ཚུར་ཕམ་པར་བྱས་ན་ཁམས་གསུམ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་འདོད་པ་བཞད་གད་ཀྱི་གནས་སུ་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary explains that \"to destroy\" means \"to eliminate.\" It warns that if one doesn't destroy their downfalls, their desire to conquer the three realms will become a laughingstock, as they will have been conquered by afflictions instead.\n\nCommentary 2: This commentary emphasizes that one should destroy downfalls through a steadfast mind. It states that if one is defeated by downfalls, their wish to conquer the three realms will become a source of ridicule.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the importance of overcoming one's downfalls or negative actions. They suggest that failing to do so would make one's aspiration to spiritual conquest laughable, as one would be conquered by their own negativities instead of conquering the three realms of existence.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nTherefore, with a steadfast mind,\nOne should destroy all downfalls.\nFor if I am defeated by downfalls,\nMy wish to conquer the three realms will become laughable.", + "translation": "Therefore, with a steadfast mind,\nOne should destroy all downfalls.\nFor if I am defeated by downfalls,\nMy wish to conquer the three realms will become laughable." } }, "glossary": { @@ -52594,7 +52776,7 @@ "བཞད་གད་": "laughable" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་བས་སེམས་ནི་བརྟན་པ་ཡིས། །ལྟུང་བ་རྣམས་ནི་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །": { "སེམས་": "mind", "བརྟན་པ་": "stable", @@ -52646,7 +52828,7 @@ "སེམས་": "mind", "བརྟན་པ་": "steadfast", "ལྟུང་བ་": "downfalls", - "གཞོམ་": "conquer" + "གཞོམ་": "destroy" }, "།བདག་ནི་ལྟུང་བས་ཕམ་བྱས་ན། །ཁམས་གསུམ་རྒྱལ་འདོད་བཞད་གད་འགྱུར། །": { "བདག་": "I", @@ -52665,7 +52847,7 @@ "commentary_1": "དེ་བས་ན་བདག་གིས་ཀུན་ལས་རྒྱལ་བར་བྱ་བའི་འོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བདག་རྒྱལ་བ་སེང་གེའི་སྲས་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། རྒྱལ་བ་མི་ཡི་སེང་གེའི་སྲས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག་གིས་བདག་གིས་སྤང་བྱ་ཀུན་ནས་རྒྱལ་བར་བྱ་སྟེ་བདག་ལས་སྤང་བྱ་སུ་ཡང་རྒྱལ་བར་མི་བྱའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་འདི་ལ་གནས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་ཀུན་ལས་རྒྱལ་བྱ་སྟེ། །བདག་ལས་སུ་ཡང་རྒྱལ་མི་བྱ། །རྒྱལ་བ་སེང་གེའི་སྲས་བདག་གིས། །ང་རྒྱལ་འདི་ལ་གནས་པར་བྱ། །\n", "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nཀུན་ལས་རྒྱལ་བྱ་ (conquer all), སུ་ཡང་རྒྱལ་མི་བྱ་ (none shall conquer), རྒྱལ་བ་ (Victor/Buddha), སེང་གེའི་སྲས་ (Lion's offspring/Bodhisattva), ང་རྒྱལ་ (pride)\n\nGrammar:\n- བདག་གིས་ (instrumental case) indicates the subject\n- བྱ་ (future tense) and བྱ་ (imperative) show actions to be done\n- གནས་པར་བྱ་ (future tense construction) indicates resolve\n\n\nI shall conquer all;\nNone shall conquer me.\nI, offspring of the Victor Lion,\nShall abide in this pride.\n\n\nNote: \"Pride\" here refers to the bodhisattva's confidence in their ability to benefit all beings, not ordinary ego-based pride.", "translation": "I shall conquer all;\nNone shall conquer me.\nI, offspring of the Victor Lion,\nShall abide in this pride." @@ -52681,9 +52863,9 @@ "translation": "I shall conquer all others,\nBut none shall conquer me.\nI, a child of the victorious lions,\nShall abide in this pride." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་གིས་ཀུན་ལས་རྒྱལ་བྱ་སྟེ། །བདག་ལས་སུ་ཡང་རྒྱལ་མི་བྱ། །རྒྱལ་བ་སེང་གེའི་སྲས་བདག་གིས། །ང་རྒྱལ་འདི་ལ་གནས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་བས་ན་བདག་གིས་ཀུན་ལས་རྒྱལ་བར་བྱ་བའི་འོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བདག་རྒྱལ་བ་སེང་གེའི་སྲས་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། རྒྱལ་བ་མི་ཡི་སེང་གེའི་སྲས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག་གིས་བདག་གིས་སྤང་བྱ་ཀུན་ནས་རྒྱལ་བར་བྱ་སྟེ་བདག་ལས་སྤང་བྱ་སུ་ཡང་རྒྱལ་བར་མི་བྱའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་འདི་ལ་གནས་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nI shall conquer all (obstacles),\nNone shall conquer me.\nI, a child of the Victorious Lion,\nShall abide in this pride.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which expresses a bodhisattva's determination to overcome all obstacles on the path to enlightenment. The commentaries clarify that this \"pride\" or confidence is appropriate for one who considers themselves a child of the Buddha (the Victorious Lion), and that it refers specifically to conquering negative qualities or obstacles to enlightenment, not other beings.", - "translation": "I shall conquer all (obstacles),\nNone shall conquer me.\nI, a child of the Victorious Lion,\nShall abide in this pride." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་གིས་ཀུན་ལས་རྒྱལ་བྱ་སྟེ། །བདག་ལས་སུ་ཡང་རྒྱལ་མི་བྱ། །རྒྱལ་བ་སེང་གེའི་སྲས་བདག་གིས། །ང་རྒྱལ་འདི་ལ་གནས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་བས་ན་བདག་གིས་ཀུན་ལས་རྒྱལ་བར་བྱ་བའི་འོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བདག་རྒྱལ་བ་སེང་གེའི་སྲས་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། རྒྱལ་བ་མི་ཡི་སེང་གེའི་སྲས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག་གིས་བདག་གིས་སྤང་བྱ་ཀུན་ནས་རྒྱལ་བར་བྱ་སྟེ་བདག་ལས་སྤང་བྱ་སུ་ཡང་རྒྱལ་བར་མི་བྱའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་འདི་ལ་གནས་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"Therefore, it is fitting that I should conquer all, because I am a child of the victorious lion.\"\n\nThis commentary emphasizes the speaker's identity as a child of the Buddha (the victorious lion) and their worthiness to conquer all obstacles.\n\nCommentary 2:\n\"The bodhisattvas, children of the victorious human lion (Buddha), should think: 'I shall conquer all that is to be abandoned, and nothing to be abandoned shall conquer me.' They should abide in this pride.\"\n\nThis commentary explains that bodhisattvas should maintain a mindset of conquering all negative qualities without being overcome by them.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries stress the importance of maintaining a strong, confident attitude for spiritual practitioners, particularly bodhisattvas. They should view themselves as children of the Buddha, capable of overcoming all obstacles and negative qualities. This attitude is not ordinary pride, but a noble determination to progress on the spiritual path.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nI shall conquer all,\nNone shall conquer me.\nI, a child of the Victorious Lion,\nShall abide in this noble pride.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the practitioner's identity as a child of the Buddha, the determination to overcome all obstacles, and the maintenance of a confident, undefeated attitude in spiritual practice.", + "translation": "I shall conquer all,\nNone shall conquer me.\nI, a child of the Victorious Lion,\nShall abide in this noble pride." } }, "glossary": { @@ -52708,7 +52890,7 @@ "གནས་པ་": "abide" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་གིས་ཀུན་ལས་རྒྱལ་བྱ་སྟེ། །": { "བདག་": "I", "ཀུན་": "all", @@ -52800,7 +52982,7 @@ "commentary_1": "འགྲོ་བ་གང་དག་གཞན་ལ་གནོད་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་བཅོམ་པ་དེ་ཉོན་མོངས་སྙིང་རྗེའི་གནས་ཏེ། དེ་ང་རྒྱལ་ཅན་མ་ཡིན་ནོ། །འོན་ཀྱང་དེ་ང་རྒྱལ་གྱི་དགྲའི་དབང་དུ་གྱུར་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། འགྲོ་བ་གང་ཡོན་ཏན་ལ་སོགས་པས་སེམས་ཁེངས་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་བདག་ཉིད་བཅོམ་པ་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་གྱི། ང་རྒྱལ་ཅན་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་ང་རྒྱལ་ཅན་དགྲའི་དབང་དུ་མི་འགྲོ་ལ་དེ་དག་ཉོན་མོངས་པ་ང་རྒྱལ་གྱི་དགྲའི་དབང་དུ་གྱུར་པས་སོ། །སོང་བ་ལ་ཉེས་པ་ཅི་ཡོད་སྙམ་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་གང་ང་རྒྱལ་གྱིས་བཅོམ་དེ། །ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་ཅན་མ་ཡིན། །ང་རྒྱལ་ཅན་དགྲའི་དབང་མི་འགྲོ། །དེ་དག་ང་རྒྱལ་དགྲ་དབང་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nའགྲོ་ (beings), ང་རྒྱལ་ (pride), བཅོམ་ (overcome/conquer), ཉོན་མོངས་ (afflictions), དགྲ་ (enemy)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གང་ as a relative pronoun\n- Contrast structure with མ་ཡིན་ (is not)\n- Negation with མི་ in third line\n- Causative འགྱུར་ in final line\n\n\nThose beings who have conquered pride\nAre not afflicted ones with pride.\nThe proud do not fall under enemy's power.\nThey make pride itself fall under enemy's power.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the paradoxical nature of pride, suggesting that those who overcome their own pride are actually more powerful and less vulnerable to enemies than those who remain proud.", "translation": "Those beings who have conquered pride\nAre not afflicted ones with pride.\nThe proud do not fall under enemy's power.\nThey make pride itself fall under enemy's power." @@ -52816,9 +52998,9 @@ "translation": "Those beings conquered by pride\nAre not afflicted with pride.\nThe proud do not fall under the power of enemies.\nThose ones fall under the power of pride's enemy." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའགྲོ་གང་ང་རྒྱལ་གྱིས་བཅོམ་དེ། །ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་ཅན་མ་ཡིན། །ང་རྒྱལ་ཅན་དགྲའི་དབང་མི་འགྲོ། །དེ་དག་ང་རྒྱལ་དགྲ་དབང་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: འགྲོ་བ་གང་དག་གཞན་ལ་གནོད་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་བཅོམ་པ་དེ་ཉོན་མོངས་སྙིང་རྗེའི་གནས་ཏེ། དེ་ང་རྒྱལ་ཅན་མ་ཡིན་ནོ། །འོན་ཀྱང་དེ་ང་རྒྱལ་གྱི་དགྲའི་དབང་དུ་གྱུར་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། འགྲོ་བ་གང་ཡོན་ཏན་ལ་སོགས་པས་སེམས་ཁེངས་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་བདག་ཉིད་བཅོམ་པ་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་གྱི། ང་རྒྱལ་ཅན་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་ང་རྒྱལ་ཅན་དགྲའི་དབང་དུ་མི་འགྲོ་ལ་དེ་དག་ཉོན་མོངས་པ་ང་རྒྱལ་གྱི་དགྲའི་དབང་དུ་གྱུར་པས་སོ། །སོང་བ་ལ་ཉེས་པ་ཅི་ཡོད་སྙམ་ན།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nThose beings overcome by pride are afflicted, not truly proud.\nThe truly proud do not fall under the power of enemies.\nThose afflicted ones fall under the power of pride, their enemy.\n\n\nThis translation attempts to capture the key ideas from the original Tibetan and the commentaries:\n1. There's a distinction made between those genuinely proud and those afflicted by harmful pride.\n2. Those overcome by harmful pride are seen as afflicted or suffering, not truly proud.\n3. The truly proud are described as not falling under others' power.\n4. Those afflicted by pride are said to fall under the power of pride itself, which is described as their enemy.", - "translation": "Those beings overcome by pride are afflicted, not truly proud.\nThe truly proud do not fall under the power of enemies.\nThose afflicted ones fall under the power of pride, their enemy." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འགྲོ་གང་ང་རྒྱལ་གྱིས་བཅོམ་དེ། །ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་ཅན་མ་ཡིན། །ང་རྒྱལ་ཅན་དགྲའི་དབང་མི་འགྲོ། །དེ་དག་ང་རྒྱལ་དགྲ་དབང་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: འགྲོ་བ་གང་དག་གཞན་ལ་གནོད་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་བཅོམ་པ་དེ་ཉོན་མོངས་སྙིང་རྗེའི་གནས་ཏེ། དེ་ང་རྒྱལ་ཅན་མ་ཡིན་ནོ། །འོན་ཀྱང་དེ་ང་རྒྱལ་གྱི་དགྲའི་དབང་དུ་གྱུར་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། འགྲོ་བ་གང་ཡོན་ཏན་ལ་སོགས་པས་སེམས་ཁེངས་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་བདག་ཉིད་བཅོམ་པ་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་གྱི། ང་རྒྱལ་ཅན་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་ང་རྒྱལ་ཅན་དགྲའི་དབང་དུ་མི་འགྲོ་ལ་དེ་དག་ཉོན་མོངས་པ་ང་རྒྱལ་གྱི་དགྲའི་དབང་དུ་གྱུར་པས་སོ། །སོང་བ་ལ་ཉེས་པ་ཅི་ཡོད་སྙམ་ན།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that beings who are overcome by pride that harms others are objects of compassion due to their afflictions. They are not truly proud, but rather have fallen under the power of pride, which is their enemy.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that beings who are overcome by pride due to their qualities are afflicted, but not truly proud. The truly proud do not fall under the power of enemies, while these afflicted beings have fallen under the power of pride, which is their enemy.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries distinguish between those who are truly proud and those who are overcome by pride. The latter are seen as afflicted and objects of compassion, having fallen under the power of pride, which is considered their enemy. True pride is seen as not falling under the power of enemies.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nThose beings overcome by pride are afflicted, not truly proud.\nThe truly proud do not fall under the enemy's power.\nThese afflicted ones fall under the power of pride, their enemy.\n", + "translation": "Those beings overcome by pride are afflicted, not truly proud.\nThe truly proud do not fall under the enemy's power.\nThese afflicted ones fall under the power of pride, their enemy." } }, "glossary": { @@ -52842,7 +53024,7 @@ "དགྲ་": "foe" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འགྲོ་གང་ང་རྒྱལ་གྱིས་བཅོམ་དེ། །": { "འགྲོ་": "beings", "ང་རྒྱལ་": "pride", @@ -52914,7 +53096,7 @@ }, "ང་རྒྱལ་ཅན་དགྲའི་དབང་མི་འགྲོ། །": { "ང་རྒྱལ་ཅན་": "proud", - "དགྲ་": "enemies", + "དགྲ་": "enemy", "དབང་": "power" }, "དེ་དག་ང་རྒྱལ་དགྲ་དབང་འགྱུར། །": { @@ -52930,7 +53112,7 @@ "commentary_1": " དེ་ང་རྒྱལ་གྱི་དགྲའི་དབང་དུ་གྱུར་པ་ལ་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ངན་འགྲོ་ནས་མིར་སྐྱེ་བ་ཐོབ་ཀྱང་དགའ་སྟོན་ཏོ། །ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་དང་མི་ལྡན་པའོ། །", "commentary_2": "ཉོན་མོངས་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ངན་འགྲོར་འཁྲིད་ཅིང་། མིར་སྐྱེས་ནའང་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་སྟེ་ཡིད་མི་དགའ་བ་དང་། གཞན་གྱི་ཟན་ཟ་བའི་བྲན་དང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནི། །ངན་འགྲོར་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁྲིད་ཅིང་། །མི་ཡི་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་དང་། །གཞན་གྱི་ཟས་ཟའི་བྲན་དང་ནི། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa/afflictions), ང་རྒྱལ་ (pride), ངན་འགྲོ་ (lower realms), དགའ་སྟོན་ (festival/celebration), བྲན་ (servant)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གྱིས་ as instrumental case\n- ཅིང་ as a conjunction\n- དང་ as list marker and conjunction\n\n\nFilled with the pride of afflictions,\nLed to lower realms by pride,\nDestroying human celebrations,\nAnd becoming a servant eating others' food.\n\nTechnical notes:\n- ཉོན་མོངས་ (kleśa) refers to mental states that cloud the mind and cause suffering in Buddhist philosophy\n- ངན་འགྲོ་ (lower realms) typically refers to rebirth as animals, hungry ghosts, or hell beings in Buddhist cosmology", "translation": "Filled with the pride of afflictions,\nLed to lower realms by pride,\nDestroying human celebrations,\nAnd becoming a servant eating others' food." @@ -52946,9 +53128,9 @@ "translation": "Filled with the affliction of pride,\nPride leads one to lower realms.\nIt destroys human celebrations,\nAnd makes one a slave eating others' food." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནི། །ངན་འགྲོར་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁྲིད་ཅིང་། །མི་ཡི་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་དང་། །གཞན་གྱི་ཟས་ཟའི་བྲན་དང་ནི། །\n\nCommentary 1: དེ་ང་རྒྱལ་གྱི་དགྲའི་དབང་དུ་གྱུར་པ་ལ་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ངན་འགྲོ་ནས་མིར་སྐྱེ་བ་ཐོབ་ཀྱང་དགའ་སྟོན་ཏོ། །ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་དང་མི་ལྡན་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཉོན་མོངས་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ངན་འགྲོར་འཁྲིད་ཅིང་། མིར་སྐྱེས་ནའང་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་སྟེ་ཡིད་མི་དགའ་བ་དང་། གཞན་གྱི་ཟན་ཟ་བའི་བྲན་དང་།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nFilled with the affliction of pride,\nOne is led to lower realms by arrogance.\nEven if reborn as a human, one's joy is destroyed,\nAnd one becomes a servant eating others' food.\n\n\nThis translation captures the key ideas that pride and arrogance lead to rebirth in lower realms, and even if one manages to be reborn as a human, pride destroys one's happiness and reduces one to a lowly state of dependence on others.", - "translation": "Filled with the affliction of pride,\nOne is led to lower realms by arrogance.\nEven if reborn as a human, one's joy is destroyed,\nAnd one becomes a servant eating others' food." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནི། །ངན་འགྲོར་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁྲིད་ཅིང་། །མི་ཡི་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་དང་། །གཞན་གྱི་ཟས་ཟའི་བྲན་དང་ནི། །\n\nCommentary 1: དེ་ང་རྒྱལ་གྱི་དགྲའི་དབང་དུ་གྱུར་པ་ལ་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ངན་འགྲོ་ནས་མིར་སྐྱེ་བ་ཐོབ་ཀྱང་དགའ་སྟོན་ཏོ། །ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་དང་མི་ལྡན་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཉོན་མོངས་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ངན་འགྲོར་འཁྲིད་ཅིང་། མིར་སྐྱེས་ནའང་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་སྟེ་ཡིད་མི་དགའ་བ་དང་། གཞན་གྱི་ཟན་ཟ་བའི་བྲན་དང་།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that pride leads to rebirth in lower realms. Even if one obtains human rebirth, they will lack joy and pleasant experiences due to pride.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that being filled with afflictive pride leads to lower realms. Even if reborn as a human, one will lack happiness and become a servant eating others' food.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries emphasize that pride leads to rebirth in lower realms. Even if one manages to be reborn as a human, pride will rob them of happiness and reduce them to a lowly status, dependent on others.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nFilled with afflictive pride,\nOne is led to lower realms by arrogance.\nIt destroys human celebrations,\nAnd makes one a servant eating others' food.\n", + "translation": "Filled with afflictive pride,\nOne is led to lower realms by arrogance.\nIt destroys human celebrations,\nAnd makes one a servant eating others' food." } }, "glossary": { @@ -52974,7 +53156,7 @@ "བྲན་": "slave" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནི། །": { "ཉོན་མོངས་": "afflictions", "ང་རྒྱལ་": "pride", @@ -53044,19 +53226,19 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནི། །": { - "ཉོན་མོངས་": "affliction", + "ཉོན་མོངས་": "afflictive", "ང་རྒྱལ་": "pride", "ཁེངས་": "filled" }, "ངན་འགྲོར་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁྲིད་ཅིང་། །": { - "ངན་འགྲོ་": "lower realms", + "ངན་འགྲོར་": "lower realms", "ང་རྒྱལ་": "arrogance", "ཁྲིད་": "led" }, "མི་ཡི་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་དང་། །": { "མི་": "human", - "དགའ་སྟོན་": "joy", - "བཅོམ་པ་": "destroyed" + "དགའ་སྟོན་": "celebrations", + "བཅོམ་པ་": "destroys" }, "གཞན་གྱི་ཟས་ཟའི་བྲན་དང་ནི། །": { "གཞན་": "others'", @@ -53072,7 +53254,7 @@ "commentary_1": " མི་སྡུག་པ་ནི་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའོ། །", "commentary_2": "གླེན་པ་དང་། གཟུགས་མི་སྡུག་པ་དང་། ལུས་ཉམ་ཆུང་བ་དང་། གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་གཞན་གྱིས་བརྙས་པར་འགྱུར་རོ། །ཡང་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་དཀའ་ཐུབ་སྟེ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དེ་ཡང་ང་རྒྱལ་ཅན་གྱི་ནང་དུ་གཏོགས་ན་དམན་པ་སྙིང་རྗེའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་སྨྲོས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགླེན་པ་མི་སྡུག་ཉམ་ཆུང་དང་། །ཐམས་ཅད་དུ་ནི་བརྙས་པར་འགྱུར། །ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་དཀའ་ཐུབ་ཅན། །དེ་ཡང་ང་རྒྱལ་ཅན་གཏོགས་ན། །དམན་པ་ཅི་འདྲ་ཡིན་པ་སྨྲོས། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགླེན་པ་(fool), མི་སྡུག་(ugly), ཉམ་ཆུང་(weak), བརྙས་པ་(despised), ང་རྒྱལ་(pride), དཀའ་ཐུབ་(austerity), དམན་པ་(inferior)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཐམས་ཅད་དུ་ (everywhere/in all cases)\n- Conditional structure with ན་ (if)\n- Rhetorical question with ཅི་འདྲ་...སྨྲོས (what kind of...tell me)\n\n\nThe fool, the ugly, and the weak\nAre despised in all circumstances.\nOne filled with pride, practicing austerities,\nIf they too are counted among the proud,\nTell me, what kind of inferior person are they?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between pride, outward appearance, and spiritual practice, possibly critiquing those who engage in austerities with a prideful attitude.", "translation": "The fool, the ugly, and the weak\nAre despised in all circumstances.\nOne filled with pride, practicing austerities,\nIf they too are counted among the proud,\nTell me, what kind of inferior person are they?" @@ -53088,9 +53270,9 @@ "translation": "The foolish, ugly, and weak\nAre despised everywhere.\nThose filled with pride and austerity,\nIf they too are counted among the arrogant,\nHow much more lowly are they said to be?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགླེན་པ་མི་སྡུག་ཉམ་ཆུང་དང་། །ཐམས་ཅད་དུ་ནི་བརྙས་པར་འགྱུར། །ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་དཀའ་ཐུབ་ཅན། །དེ་ཡང་ང་རྒྱལ་ཅན་གཏོགས་ན། །དམན་པ་ཅི་འདྲ་ཡིན་པ་སྨྲོས། །\n\nCommentary 1: མི་སྡུག་པ་ནི་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའོ། །\n\nCommentary 2: གླེན་པ་དང་། གཟུགས་མི་སྡུག་པ་དང་། ལུས་ཉམ་ཆུང་བ་དང་། གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་གཞན་གྱིས་བརྙས་པར་འགྱུར་རོ། །ཡང་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་དཀའ་ཐུབ་སྟེ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དེ་ཡང་ང་རྒྱལ་ཅན་གྱི་ནང་དུ་གཏོགས་ན་དམན་པ་སྙིང་རྗེའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་སྨྲོས།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nThe foolish, ugly, and weak\nAre despised everywhere.\nEven an ascetic filled with pride,\nIf counted among the arrogant,\nHow much more lowly can one be?\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning conveyed in the original Tibetan text and elaborated on in the commentaries. The verses speak about how those who are foolish, unattractive, and weak are generally looked down upon. It then goes on to say that even an ascetic (one who practices austerities) who is full of pride, if considered among the arrogant, is in an even more pitiable state. The final line is a rhetorical question emphasizing how low such a person has fallen.", - "translation": "The foolish, ugly, and weak\nAre despised everywhere.\nEven an ascetic filled with pride,\nIf counted among the arrogant,\nHow much more lowly can one be?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གླེན་པ་མི་སྡུག་ཉམ་ཆུང་དང་། །ཐམས་ཅད་དུ་ནི་བརྙས་པར་འགྱུར། །ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་དཀའ་ཐུབ་ཅན། །དེ་ཡང་ང་རྒྱལ་ཅན་གཏོགས་ན། །དམན་པ་ཅི་འདྲ་ཡིན་པ་སྨྲོས། །\n\nCommentary 1: མི་སྡུག་པ་ནི་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའོ། །\n\nCommentary 2: གླེན་པ་དང་། གཟུགས་མི་སྡུག་པ་དང་། ལུས་ཉམ་ཆུང་བ་དང་། གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་གཞན་གྱིས་བརྙས་པར་འགྱུར་རོ། །ཡང་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་དཀའ་ཐུབ་སྟེ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དེ་ཡང་ང་རྒྱལ་ཅན་གྱི་ནང་དུ་གཏོགས་ན་དམན་པ་སྙིང་རྗེའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་སྨྲོས།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \"Mi sdug pa\" means unattractive or unpleasant.\n\nCommentary 2: The foolish, unattractive, and physically weak will be despised in all circumstances. Even those who are filled with pride and practice austerities, if they are included among the arrogant, how much more so for the lowly who are objects of pity?\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries explain that unattractive people are those who are unpleasant to look at. They also elaborate on the input text, explaining that foolish, unattractive, and weak people are generally despised. The second commentary adds that even proud ascetics, if counted among the arrogant, are looked down upon, emphasizing how much worse it is for those of low status.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThe foolish, unattractive, and weak\nAre despised in all circumstances.\nEven the proud ascetic,\nIf counted among the arrogant,\nHow much more so for the lowly?", + "translation": "The foolish, unattractive, and weak\nAre despised in all circumstances.\nEven the proud ascetic,\nIf counted among the arrogant,\nHow much more so for the lowly?" } }, "glossary": { @@ -53106,7 +53288,7 @@ "དམན་པ་": "lowly" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གླེན་པ་མི་སྡུག་ཉམ་ཆུང་དང་། །ཐམས་ཅད་དུ་ནི་བརྙས་པར་འགྱུར།": { "གླེན་པ་": "fool", "མི་སྡུག་": "ugly", @@ -53161,13 +53343,13 @@ "04_commentary_assisted": { "གླེན་པ་མི་སྡུག་ཉམ་ཆུང་དང་། །ཐམས་ཅད་དུ་ནི་བརྙས་པར་འགྱུར།": { "གླེན་པ་": "foolish", - "མི་སྡུག་": "ugly", + "མི་སྡུག་": "unattractive", "ཉམ་ཆུང་": "weak", - "ཐམས་ཅད་དུ་": "everywhere", - "བརྙས་པར་འགྱུར་": "despised" + "ཐམས་ཅད་དུ་": "in all circumstances", + "བརྙས་པར་འགྱུར་": "are despised" }, "ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་དཀའ་ཐུབ་ཅན། །དེ་ཡང་ང་རྒྱལ་ཅན་གཏོགས་ན།": { - "ང་རྒྱལ་": "pride", + "ང་རྒྱལ་": "proud", "དཀའ་ཐུབ་ཅན་": "ascetic", "ང་རྒྱལ་ཅན་": "arrogant" }, @@ -53183,7 +53365,7 @@ "commentary_1": " དེ་ལྟ་ན་ང་རྒྱལ་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ཡིན་སྙམ་པ་ལ་གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་ནི་རྒྱལ་བ་དང་ལྡན་པའོ། །དཔའ་ཞེས་པ་ནི་རབ་ཏུ་དཔའ་བའོ། །བདོ་ཞེས་པ་ནི་དྲག་ཏུ་སྐྱེས་པའོ། །འབྲས་བུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "བཞི་པ་ནི། གང་ཞིག་ཉོན་མོངས་པ་ང་རྒྱལ་གྱི་དགྲ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་གཉེན་པོའི་ང་རྒྱལ་འཆང་བ་དེ་ནི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་། རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་དང་། དཔའ་བོ་ཡང་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་འདྲའི་གང་ཟག་གང་ཞིག་གིས་ནི་ང་རྒྱལ་གྱིས་དགྲ་བདོ་བ་དེ་ཡང་ངེས་པར་བཅོམ་སྟེ། འགྲོ་བ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་རྒྱལ་བའི་གོ་འཕང་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུའང་རྫོགས་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་ལས་རྒྱལ་ཕྱིར་ང་རྒྱལ་འཆང་། །དེ་ནི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་རྣམ་རྒྱལ་དཔའ་དེ་ཉིད། །གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་བདོ་བ་ཡང་ངེས་བཅོམ་སྟེ། །འགྲོ་ལ་འདོད་བཞིན་རྒྱལ་བའི་འབྲས་བུ་རྫོགས་པར་བྱེད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nང་རྒྱལ་ (pride), དགྲ་ (enemy), རྒྱལ་ (victory/conquer), དཔའ་ (hero), བཅོམ་ (defeat), འགྲོ་ (beings), རྒྱལ་བ་ (victor/buddha)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གང་ཞིག་ to introduce conditional clauses\n- Repetition of ང་རྒྱལ་ for emphasis and wordplay\n- Use of ཕྱིར་ to indicate purpose\n\n\nWhoever holds pride to conquer the enemy of pride,\nThat one is both proud and the truly victorious hero.\nWhoever definitively defeats even the challenge of the pride-enemy,\nFulfills the fruit of victory for beings as desired.\n\n\nTechnical notes:\n- The verse uses wordplay with ང་རྒྱལ་ (pride) and རྒྱལ་ (victory), creating a paradox where pride is both the enemy and the means of victory.\n- རྒྱལ་བ་ (victor) can also refer to a buddha, suggesting a connection between overcoming pride and attaining enlightenment.\n- The last line implies that conquering pride leads to the ability to benefit all beings, a key bodhisattva ideal.", "translation": "Whoever holds pride to conquer the enemy of pride,\nThat one is both proud and the truly victorious hero.\nWhoever definitively defeats even the challenge of the pride-enemy,\nFulfills the fruit of victory for beings as desired." @@ -53199,9 +53381,9 @@ "translation": "Whoever holds pride in order to conquer the enemy of pride,\nThat one is truly proud and completely victorious.\nWhoever definitively overcomes even the arising of the enemy of pride,\nFulfills the fruit of victory for beings as desired." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་ལས་རྒྱལ་ཕྱིར་ང་རྒྱལ་འཆང་། །དེ་ནི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་རྣམ་རྒྱལ་དཔའ་དེ་ཉིད། །གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་བདོ་བ་ཡང་ངེས་བཅོམ་སྟེ། །འགྲོ་ལ་འདོད་བཞིན་རྒྱལ་བའི་འབྲས་བུ་རྫོགས་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟ་ན་ང་རྒྱལ་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ཡིན་སྙམ་པ་ལ་གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་ནི་རྒྱལ་བ་དང་ལྡན་པའོ། །དཔའ་ཞེས་པ་ནི་རབ་ཏུ་དཔའ་བའོ། །བདོ་ཞེས་པ་ནི་དྲག་ཏུ་སྐྱེས་པའོ། །འབྲས་བུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་ནི། གང་ཞིག་ཉོན་མོངས་པ་ང་རྒྱལ་གྱི་དགྲ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་གཉེན་པོའི་ང་རྒྱལ་འཆང་བ་དེ་ནི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་། རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་དང་། དཔའ་བོ་ཡང་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་འདྲའི་གང་ཟག་གང་ཞིག་གིས་ནི་ང་རྒྱལ་གྱིས་དགྲ་བདོ་བ་དེ་ཡང་ངེས་པར་བཅོམ་སྟེ། འགྲོ་བ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་རྒྱལ་བའི་གོ་འཕང་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུའང་རྫོགས་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWhoever holds pride to conquer the enemy of pride,\nThat one is the proud, the victorious, and the hero.\nWhoever definitively defeats even the fiercely arising enemy of pride,\nFulfills the fruit of enlightenment for beings as desired.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the Tibetan verse, which discusses the paradoxical use of pride (or confidence) to overcome negative pride, ultimately leading to enlightenment for the benefit of all beings. The commentaries provide context about the terms used and clarify that this refers to using a positive form of pride as an antidote to overcome negative pride, ultimately achieving Buddhahood and benefiting all beings.", - "translation": "Whoever holds pride to conquer the enemy of pride,\nThat one is the proud, the victorious, and the hero.\nWhoever definitively defeats even the fiercely arising enemy of pride,\nFulfills the fruit of enlightenment for beings as desired." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་ལས་རྒྱལ་ཕྱིར་ང་རྒྱལ་འཆང་། །དེ་ནི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་རྣམ་རྒྱལ་དཔའ་དེ་ཉིད། །གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་བདོ་བ་ཡང་ངེས་བཅོམ་སྟེ། །འགྲོ་ལ་འདོད་བཞིན་རྒྱལ་བའི་འབྲས་བུ་རྫོགས་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟ་ན་ང་རྒྱལ་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ཡིན་སྙམ་པ་ལ་གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་ནི་རྒྱལ་བ་དང་ལྡན་པའོ། །དཔའ་ཞེས་པ་ནི་རབ་ཏུ་དཔའ་བའོ། །བདོ་ཞེས་པ་ནི་དྲག་ཏུ་སྐྱེས་པའོ། །འབྲས་བུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་ནི། གང་ཞིག་ཉོན་མོངས་པ་ང་རྒྱལ་གྱི་དགྲ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་གཉེན་པོའི་ང་རྒྱལ་འཆང་བ་དེ་ནི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་། རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་དང་། དཔའ་བོ་ཡང་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་འདྲའི་གང་ཟག་གང་ཞིག་གིས་ནི་ང་རྒྱལ་གྱིས་དགྲ་བདོ་བ་དེ་ཡང་ངེས་པར་བཅོམ་སྟེ། འགྲོ་བ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་རྒྱལ་བའི་གོ་འཕང་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུའང་རྫོགས་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains the meaning of key terms in the verse. It defines \"victorious\" as possessing victory, \"hero\" as extremely brave, \"arising\" as strongly growing, and \"completing the fruit\" as attaining Buddhahood.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the meaning of the verse. It explains that one who holds pride as an antidote to overcome the enemy of afflictive pride is truly proud, victorious, and heroic. Such a person definitely conquers the enemy that arises from pride and accomplishes the temporary and ultimate fruits of victory for all beings as desired.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that the verse is praising someone who uses a positive form of pride as an antidote to overcome negative pride. This person is considered truly proud, victorious, and heroic. They conquer the enemies arising from pride and achieve both temporary and ultimate enlightenment for the benefit of all beings.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nOne who holds pride to conquer the enemy of pride,\nThat one is truly proud, victorious, and heroic.\nOne who definitely conquers even the foe that arises from pride,\nAccomplishes the fruit of victory for beings as desired.\n", + "translation": "One who holds pride to conquer the enemy of pride,\nThat one is truly proud, victorious, and heroic.\nOne who definitely conquers even the foe that arises from pride,\nAccomplishes the fruit of victory for beings as desired." } }, "glossary": { @@ -53230,7 +53412,7 @@ "རྫོགས་པར་བྱེད་": "perfect" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་ལས་རྒྱལ་ཕྱིར་ང་རྒྱལ་འཆང་། །": { "ང་རྒྱལ་": "pride", "དགྲ་": "enemy", @@ -53310,17 +53492,18 @@ "དེ་ནི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་རྣམ་རྒྱལ་དཔའ་དེ་ཉིད། །": { "ང་རྒྱལ་ཅན་": "proud", "རྣམ་རྒྱལ་": "victorious", - "དཔའ་": "hero" + "དཔའ་": "heroic" }, "གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་བདོ་བ་ཡང་ངེས་བཅོམ་སྟེ། །": { "ང་རྒྱལ་": "pride", - "དགྲ་": "enemy", - "བཅོམ་": "defeat" + "དགྲ་": "foe", + "བཅོམ་": "conquer" }, "འགྲོ་ལ་འདོད་བཞིན་རྒྱལ་བའི་འབྲས་བུ་རྫོགས་པར་བྱེད། །": { "འགྲོ་": "beings", - "རྒྱལ་བའི་འབྲས་བུ་": "fruit of enlightenment", - "རྫོགས་པར་བྱེད་": "fulfill" + "རྒྱལ་བ་": "victory", + "འབྲས་བུ་": "fruit", + "རྫོགས་པར་བྱེད་": "accomplish" } } } @@ -53331,7 +53514,7 @@ "commentary_1": " ནུས་པའི་ང་རྒྱལ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཁྲོད་ན་གནས་ཞེས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བའོ། །སྲན་གཟུགས་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་འཇོམས་པ་ལ་ཉམ་ང་བ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་བྱུང་བར་གྱུར་ཀྱང་ངོ་། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ཉོན་མོངས་པ་གཞོམ་པའི་ང་རྒྱལ་ནི། ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཏེ་མང་པོ་ཚོགས་པའི་ཁྲོད་ན་གནས་ན་རྣམ་པ་སྟོང་སྟེ་མང་པོར་གཉེན་པོའི་སྲན་གཟུག་པར་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་ཝ་ལ་སོགས་པར་མང་པོས་སེང་གེ་ལ་མི་ཚུགས་པ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྲོད་གནས་ན། །རྣམ་པ་སྟོང་དུ་སྲན་གཟུགས་ཏེ། །ཝ་ལ་སོགས་པས་སེང་གེ་བཞིན། །ཉོན་མོངས་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nཉོན་མོངས་ (afflictions/kleśas), སྲན་ (endure/bear), སེང་གེ་ (lion), མི་ཚུགས་ (unassailable)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ (locative particle)\n- ཏེ་ (connective particle)\n- བཞིན་ (comparative particle)\n\n\nWhile dwelling amidst the afflictions,\nOne should endure in a thousand ways,\nLike a lion [unaffected] by jackals and such,\nOne should be unassailable by the hosts of afflictions.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the bodhisattva's resilience in the face of kleśas (afflictions), using the simile of a lion unmoved by lesser predators.", "translation": "While dwelling amidst the afflictions,\nOne should endure in a thousand ways,\nLike a lion [unaffected] by jackals and such,\nOne should be unassailable by the hosts of afflictions." @@ -53347,9 +53530,9 @@ "translation": "When dwelling amidst afflictive emotions,\nBe patient in a thousand ways,\nLike a lion among jackals and such.\nDo not be overcome by the mass of afflictions." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྲོད་གནས་ན། །རྣམ་པ་སྟོང་དུ་སྲན་གཟུགས་ཏེ། །ཝ་ལ་སོགས་པས་སེང་གེ་བཞིན། །ཉོན་མོངས་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱ། །\n\nCommentary 1: ནུས་པའི་ང་རྒྱལ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཁྲོད་ན་གནས་ཞེས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བའོ། །སྲན་གཟུགས་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་འཇོམས་པ་ལ་ཉམ་ང་བ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་བྱུང་བར་གྱུར་ཀྱང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ཉོན་མོངས་པ་གཞོམ་པའི་ང་རྒྱལ་ནི། ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཏེ་མང་པོ་ཚོགས་པའི་ཁྲོད་ན་གནས་ན་རྣམ་པ་སྟོང་སྟེ་མང་པོར་གཉེན་པོའི་སྲན་གཟུག་པར་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་ཝ་ལ་སོགས་པར་མང་པོས་སེང་གེ་ལ་མི་ཚུགས་པ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nEven when dwelling amidst afflictions,\nApply a thousand antidotes.\nLike a lion among foxes and such,\nBe unassailable by the host of afflictions.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which encourages maintaining strength and resilience in the face of mental afflictions. The commentaries clarify that this verse is about cultivating confidence in one's ability to overcome negative emotions and thoughts, even when surrounded by them. The image of a lion among lesser animals is used to illustrate the practitioner's unshakeable nature when confronted with afflictions.", - "translation": "Even when dwelling amidst afflictions,\nApply a thousand antidotes.\nLike a lion among foxes and such,\nBe unassailable by the host of afflictions." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྲོད་གནས་ན། །རྣམ་པ་སྟོང་དུ་སྲན་གཟུགས་ཏེ། །ཝ་ལ་སོགས་པས་སེང་གེ་བཞིན། །ཉོན་མོངས་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱ། །\n\nCommentary 1: ནུས་པའི་ང་རྒྱལ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཁྲོད་ན་གནས་ཞེས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བའོ། །སྲན་གཟུགས་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་འཇོམས་པ་ལ་ཉམ་ང་བ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་བྱུང་བར་གྱུར་ཀྱང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ཉོན་མོངས་པ་གཞོམ་པའི་ང་རྒྱལ་ནི། ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཏེ་མང་པོ་ཚོགས་པའི་ཁྲོད་ན་གནས་ན་རྣམ་པ་སྟོང་སྟེ་མང་པོར་གཉེན་པོའི་སྲན་གཟུག་པར་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་ཝ་ལ་སོགས་པར་མང་པོས་སེང་གེ་ལ་མི་ཚུགས་པ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the verse is about demonstrating the power of confidence. It describes being surrounded by afflictions and not being intimidated by them, even in the face of suffering. The phrase \"sran gzugs\" is interpreted as not being afraid to confront afflictions.\n\nCommentary 2: This commentary focuses on the pride or confidence in overcoming afflictions. It explains that when surrounded by many afflictions, one should apply numerous antidotes. It uses the analogy of a lion not being overcome by many foxes to illustrate how one should not be overcome by a multitude of afflictions.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the importance of confidence and fearlessness when facing afflictions. They suggest that one should stand firm and apply multiple antidotes or strategies to overcome afflictions, even when surrounded by them. The analogy of a lion facing lesser animals is used to illustrate this strength and resilience.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\n\nWhen dwelling amidst a multitude of afflictions,\nApply a thousand antidotes with confidence.\nLike a lion untroubled by foxes and such,\nRemain unshaken by the host of afflictions.\n\n\nThis translation captures the essence of standing strong in the face of numerous afflictions, applying multiple remedies or antidotes, and maintaining unwavering confidence like a lion among lesser animals.", + "translation": "When dwelling amidst a multitude of afflictions,\nApply a thousand antidotes with confidence.\nLike a lion untroubled by foxes and such,\nRemain unshaken by the host of afflictions." } }, "glossary": { @@ -53364,7 +53547,7 @@ "ཉོན་མོངས་": "afflictions" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྲོད་གནས་ན། །": { "ཉོན་མོངས་": "afflictions", "གནས་": "dwelling" @@ -53428,16 +53611,15 @@ }, "རྣམ་པ་སྟོང་དུ་སྲན་གཟུགས་ཏེ། །": { "རྣམ་པ་སྟོང་": "thousand", - "སྲན་གཟུགས་": "antidotes" + "སྲན་": "antidotes" }, "ཝ་ལ་སོགས་པས་སེང་གེ་བཞིན། །": { - "ཝ་": "foxes", "སེང་གེ་": "lion" }, "ཉོན་མོངས་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱ། །": { "ཉོན་མོངས་": "afflictions", "ཚོགས་": "host", - "མི་ཚུགས་": "unassailable" + "མི་ཚུགས་": "unshaken" } } } @@ -53448,7 +53630,7 @@ "commentary_1": " དགའ་བའི་སྟོབས་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྩེད་མོའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྒྱན་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྩེད་མོའི་བདེ་བ་དེ་ཉིད་འབྲས་བུ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ལས་དེ་བྱེད་པའི་བདེ་བའི་རོ་ལ་ཡང་ཆགས་པར་བྱའོ། །བྱ་བའི་ལས་ནི་བསྒོམས་པ་ལ་སོགས་པ་གང་སྐབས་སུ་བབ་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་དགའ་བའི་དཔུང་ལ། བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། རྩེད་མོ་ལ་དགའ་བ་དག་རྩེད་མོའི་བདེ་འབྲས་འདོད་པ་ལྟར་བྱང་སེམས་འདི་ཡིས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བཞིན་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །རིགས་པ་ལས་ནི་གཞན་མི་སྤྱད། །རྩེད་མོའི་བདེ་འབྲས་འདོད་པ་ལྟར། །འདི་ཡིས་བྱ་བའི་ལས་གང་ཡིན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགནས་སྐབས་ (occasion, time), རིགས་པ་ (reason, logic), སྤྱད་ (engage in, practice), རྩེད་མོ་ (play, game), བདེ་འབྲས་ (pleasant result), བྱ་བ་ (action, deed)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བཞིན་ (likewise) connects this verse to the previous context\n- ཐམས་ཅད་དུ་ (in all) modifies གནས་སྐབས་ (occasions)\n- ལས་ནི་...མི་ (from...not) indicates exclusion\n- ལྟར་ (like, as) introduces a simile\n- གང་ཡིན་ (whatever is) is a relative clause marker\n\n\nLikewise, at all times,\nOne should not engage in anything other than what is reasonable.\nJust as one desires the pleasant fruits of play,\nWhat actions should be done by this [reasoning]?\n\n\nTechnical note: The verse emphasizes the importance of always acting according to reason or logic (རིགས་པ་), comparing this approach to the natural desire for enjoyable results in play or games. The final line suggests that all actions should be guided by this principle of reasonableness.", "translation": "Likewise, at all times,\nOne should not engage in anything other than what is reasonable.\nJust as one desires the pleasant fruits of play,\nWhat actions should be done by this [reasoning]?" @@ -53464,9 +53646,9 @@ "translation": "Likewise, in all circumstances,\nOne should not act contrary to reason.\nJust as one desires the fruits of joyful play,\nWhat actions should be done by this?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བཞིན་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །རིགས་པ་ལས་ནི་གཞན་མི་སྤྱད། །རྩེད་མོའི་བདེ་འབྲས་འདོད་པ་ལྟར། །འདི་ཡིས་བྱ་བའི་ལས་གང་ཡིན། །\n\nCommentary 1: དགའ་བའི་སྟོབས་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྩེད་མོའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྒྱན་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྩེད་མོའི་བདེ་བ་དེ་ཉིད་འབྲས་བུ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ལས་དེ་བྱེད་པའི་བདེ་བའི་རོ་ལ་ཡང་ཆགས་པར་བྱའོ། །བྱ་བའི་ལས་ནི་བསྒོམས་པ་ལ་སོགས་པ་གང་སྐབས་སུ་བབ་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་དགའ་བའི་དཔུང་ལ། བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། རྩེད་མོ་ལ་དགའ་བ་དག་རྩེད་མོའི་བདེ་འབྲས་འདོད་པ་ལྟར་བྱང་སེམས་འདི་ཡིས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nSimilarly, at all times,\nOne should not engage in anything other than what is reasonable.\nJust as those who desire the joyful results of play,\nWhatever task this entails should be done.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that one should always act reasonably and with purpose, approaching even spiritual tasks with the same enthusiasm that people bring to enjoyable activities or games. The commentaries suggest this refers to maintaining a sense of delight and engagement in one's spiritual practice and duties, similar to how people eagerly pursue pleasurable pastimes.", - "translation": "Similarly, at all times,\nOne should not engage in anything other than what is reasonable.\nJust as those who desire the joyful results of play,\nWhatever task this entails should be done." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བཞིན་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །རིགས་པ་ལས་ནི་གཞན་མི་སྤྱད། །རྩེད་མོའི་བདེ་འབྲས་འདོད་པ་ལྟར། །འདི་ཡིས་བྱ་བའི་ལས་གང་ཡིན། །\n\nCommentary 1: དགའ་བའི་སྟོབས་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྩེད་མོའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྒྱན་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྩེད་མོའི་བདེ་བ་དེ་ཉིད་འབྲས་བུ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ལས་དེ་བྱེད་པའི་བདེ་བའི་རོ་ལ་ཡང་ཆགས་པར་བྱའོ། །བྱ་བའི་ལས་ནི་བསྒོམས་པ་ལ་སོགས་པ་གང་སྐབས་སུ་བབ་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་དགའ་བའི་དཔུང་ལ། བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། རྩེད་མོ་ལ་དགའ་བ་དག་རྩེད་མོའི་བདེ་འབྲས་འདོད་པ་ལྟར་བྱང་སེམས་འདི་ཡིས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་\n", + "output": "Here's my translation process:\n\n1. Summarizing the commentaries:\n\nCommentary 1: This explains that just as people enjoy the pleasure of games like gambling, one should also take pleasure in doing virtuous actions. The \"work to be done\" refers to practices like meditation, depending on the context.\n\nCommentary 2: This commentary relates the verse to bodhisattvas, saying that just as people desire the pleasurable results of games, bodhisattvas should approach their activities with similar enthusiasm.\n\n2. Combining the meaning:\nBoth commentaries emphasize the idea of approaching virtuous actions or bodhisattva practices with the same enthusiasm and pleasure that people typically have for games or entertainment. The goal is to cultivate a positive attitude towards spiritual practice.\n\n3. Translating the input text based on the combined commentary meaning:\n\nLikewise, at all times,\nOne should engage in nothing but what is reasonable.\nJust as one desires the joyful results of play,\nWhat work is to be done by this [attitude]?\n\nThis translation attempts to capture the idea of maintaining a reasonable approach to practice while cultivating enthusiasm similar to how one enjoys games, as explained in the commentaries.", + "translation": "Likewise, at all times,\nOne should engage in nothing but what is reasonable.\nJust as one desires the joyful results of play,\nWhat work is to be done by this [attitude]?" } }, "glossary": { @@ -53482,7 +53664,7 @@ "བྱ་བ་": "actions" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་བཞིན་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །རིགས་པ་ལས་ནི་གཞན་མི་སྤྱད།": { "གནས་སྐབས་": "times", "ཐམས་ཅད་": "all", @@ -53524,14 +53706,13 @@ "དེ་བཞིན་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །རིགས་པ་ལས་ནི་གཞན་མི་སྤྱད།": { "གནས་སྐབས་": "times", "ཐམས་ཅད་": "all", - "རིགས་པ་": "reasonable", - "སྤྱད་": "engage" + "རིགས་པ་": "reasonable" }, "།རྩེད་མོའི་བདེ་འབྲས་འདོད་པ་ལྟར། །འདི་ཡིས་བྱ་བའི་ལས་གང་ཡིན།": { "རྩེད་མོ་": "play", "བདེ་འབྲས་": "joyful results", - "འདོད་པ་": "desire", - "བྱ་བ་": "task" + "འདོད་པ་": "desires", + "བྱ་བ་": "work" } } } @@ -53542,7 +53723,7 @@ "commentary_1": " དེ་ལ་ཞེན་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་ཞེན་པར་བྱའོ། །འདིའི་སྒོ་ནས་ལས་ལ་དགའ་བ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདེ་བའི་དོན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལས་གང་གཞན་གང་གི་དོན་དུ་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་བདེ་བའོ། །རང་དང་གཞན་གཉི་གའི་བདེ་བའི་རྒྱུ་དེ་མ་བྱས་ན་ནམ་ཞིག་སྟེ། བདེ་བ་ནམ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །", "commentary_2": "དགེ་བའི་ལས་དེ་ལ་ནི་བླང་བྱར་ཞེན་པར་བྱ་སྟེ། ལས་དེས་མི་ངོམས་ཤིང་དགའ་བར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དགེ་བ་བྱེད་པར་རིགས་པ་ངོ་བོ་བདེ་བ་དང་། མི་ངོམས་པར་རིགས་པ་རྣམ་སྨིན་བདེ་བ་དང་། དེས་ན་དགའ་བས་འཇུག་བྱར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་རང་བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་དེས་བདེ་བར་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལས་དེ་ལ་ནི་ཞེན་བྱ་སྟེ། །ལས་དེས་མི་ངོམས་དགའ་བར་བྱ། །བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་། །བདེ་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི། །\n", "output": "Key terms:\nལས་ (karma/action), ཞེན་ (attachment), ངོམས་ (satisfaction), དགའ་བ་ (joy), བདེ་བ་ (happiness/bliss)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ནི་ to emphasize the object\n- བྱ་སྟེ་ and བྱ་ as verbal auxiliaries indicating necessity\n- ཀྱང་ as a concessive particle\n- མི་འགྱུར་ as a negative future/potential\n\n\nOne should be attached to that action;\nOne should not be satisfied with that action but rejoice in it.\nAlthough one acts for the sake of happiness,\nIt's uncertain whether happiness will or will not result.\n\nNote: གཏོལ་མེད་ literally means \"without certainty\" or \"without resolution,\" emphasizing the unpredictable nature of karmic results.", "translation": "One should be attached to that action;\nOne should not be satisfied with that action but rejoice in it.\nAlthough one acts for the sake of happiness,\nIt's uncertain whether happiness will or will not result." @@ -53558,9 +53739,9 @@ "translation": "One should be attached to that action;\nBe insatiable and delight in that action.\nThough one acts for the sake of happiness,\nThere is no certainty whether happiness will result or not." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལས་དེ་ལ་ནི་ཞེན་བྱ་སྟེ། །ལས་དེས་མི་ངོམས་དགའ་བར་བྱ། །བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་། །བདེ་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི། །\n\nCommentary 1: དེ་ལ་ཞེན་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་ཞེན་པར་བྱའོ། །འདིའི་སྒོ་ནས་ལས་ལ་དགའ་བ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདེ་བའི་དོན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལས་གང་གཞན་གང་གི་དོན་དུ་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་བདེ་བའོ། །རང་དང་གཞན་གཉི་གའི་བདེ་བའི་རྒྱུ་དེ་མ་བྱས་ན་ནམ་ཞིག་སྟེ། བདེ་བ་ནམ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: དགེ་བའི་ལས་དེ་ལ་ནི་བླང་བྱར་ཞེན་པར་བྱ་སྟེ། ལས་དེས་མི་ངོམས་ཤིང་དགའ་བར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དགེ་བ་བྱེད་པར་རིགས་པ་ངོ་བོ་བདེ་བ་དང་། མི་ངོམས་པར་རིགས་པ་རྣམ་སྨིན་བདེ་བ་དང་། དེས་ན་དགའ་བས་འཇུག་བྱར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་རང་བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་དེས་བདེ་བར་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི་\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nOne should be attached to that action,\nAnd be insatiable and joyful in that action.\nAlthough actions are done for the sake of happiness,\nWhether they will bring happiness or not is uncertain.\n", - "translation": "One should be attached to that action,\nAnd be insatiable and joyful in that action.\nAlthough actions are done for the sake of happiness,\nWhether they will bring happiness or not is uncertain." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལས་དེ་ལ་ནི་ཞེན་བྱ་སྟེ། །ལས་དེས་མི་ངོམས་དགའ་བར་བྱ། །བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་། །བདེ་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི། །\n\nCommentary 1: དེ་ལ་ཞེན་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་ཞེན་པར་བྱའོ། །འདིའི་སྒོ་ནས་ལས་ལ་དགའ་བ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདེ་བའི་དོན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལས་གང་གཞན་གང་གི་དོན་དུ་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་བདེ་བའོ། །རང་དང་གཞན་གཉི་གའི་བདེ་བའི་རྒྱུ་དེ་མ་བྱས་ན་ནམ་ཞིག་སྟེ། བདེ་བ་ནམ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: དགེ་བའི་ལས་དེ་ལ་ནི་བླང་བྱར་ཞེན་པར་བྱ་སྟེ། ལས་དེས་མི་ངོམས་ཤིང་དགའ་བར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དགེ་བ་བྱེད་པར་རིགས་པ་ངོ་བོ་བདེ་བ་དང་། མི་ངོམས་པར་རིགས་པ་རྣམ་སྨིན་བདེ་བ་དང་། དེས་ན་དགའ་བས་འཇུག་བྱར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་རང་བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་དེས་བདེ་བར་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི་\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1 summary:\nThis commentary emphasizes developing attachment and joy towards virtuous actions. It states that whatever action one does for the sake of others is itself happiness. If one doesn't perform actions that are causes of happiness for oneself and others, there will never be happiness.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary advises clinging to virtuous actions and finding joy in them without getting satiated. It outlines three points: the inherent happiness in doing virtue, the happiness resulting from its fruition, and the need to engage in virtue with joy. It contrasts this with worldly people who act for their own happiness but are uncertain whether their actions will lead to happiness or not.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries stress the importance of joyfully engaging in virtuous actions. They highlight that true happiness comes from performing virtuous deeds, both for oneself and others. The commentaries contrast this with worldly actions done solely for personal happiness, which may or may not result in actual happiness.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nOne should cling to that virtuous action;\nNever tire of that action and take joy in it.\nThough one may act for the sake of happiness,\nIt's uncertain whether worldly deeds will bring happiness or not.\n\nThis translation reflects the emphasis on virtuous actions, the joy and persistence in performing them, and the contrast with uncertain outcomes of worldly actions done for personal happiness.", + "translation": "One should cling to that virtuous action;\nNever tire of that action and take joy in it.\nThough one may act for the sake of happiness,\nIt's uncertain whether worldly deeds will bring happiness or not." } }, "glossary": { @@ -53574,7 +53755,7 @@ "ལས་": "deeds" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལས་དེ་ལ་ནི་ཞེན་བྱ་སྟེ།": { "ལས་": "action", "ཞེན་བྱ་": "be attached" @@ -53638,22 +53819,16 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ལས་དེ་ལ་ནི་ཞེན་བྱ་སྟེ། །": { - "ལས་": "action", - "ཞེན་བྱ་": "be attached" - }, - "ལས་དེས་མི་ངོམས་དགའ་བར་བྱ། །": { + "ལས་དེ་ལ་ནི་ཞེན་བྱ་སྟེ། །ལས་དེས་མི་ངོམས་དགའ་བར་བྱ།": { "ལས་": "action", - "མི་ངོམས་": "insatiable", - "དགའ་བར་བྱ་": "be joyful" + "ཞེན་": "cling", + "མི་ངོམས་": "never tire", + "དགའ་བ་": "joy" }, - "བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་། །": { + "།བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་། །བདེ་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི། །": { "བདེ་བ་": "happiness", - "ལས་": "actions" - }, - "བདེ་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི། །": { - "བདེ་འགྱུར་": "bring happiness", - "གཏོལ་མེད་": "uncertain" + "ལས་": "deeds", + "མི་འགྱུར་": "uncertain" } } } @@ -53664,7 +53839,7 @@ "commentary_1": " འདི་ལྟར་སྤུ་གྲི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། སྤུ་གྲིའི་སོ་ལ་ཆགས་པའི་སྦྲང་རྩི་བལྡགས་པས་ལྕེ་ཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་ཉམ་ང་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་ལ་རོ་མྱོང་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་ཆུང་བའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པ་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པས་ཀྱང་མི་ངོམས་ན་རང་དང་གཞན་གྱི་བདེ་བ་སྐྱེད་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་བདུད་རྩིའི་སྦྲང་རྩི་ཞི་ཞིང་དགེ་བའི་རོས་ཅི་སྟེ་ངོམས་པར་འགྱུར། མཇུག་བསྡུ་བའི་ཚུལ་གྱིས་ལས་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་བས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བརྩམས་པའི་ལས་མཐར་ཕྱིན་ནས་ཀྱང་དགའ་བ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་འཇིགས་པར་བྱས་ལ་གཟོད་ཀྱིས་དོར་བར་བྱའོ། །", "commentary_2": "གང་གི་ལས་ཉིད་ཀྱང་བདེ་ལ་འབྲས་བུ་ཡང་བདེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་ལས་མི་བྱེད་པ་ཇི་ལྟར་བདེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། ལས་ཉིད་བདེ་བར་འགྱུར་བ་དེའི་ཕྱིས་ཀྱི་བདེ་བ་གཞན་འདོད་པ་དེ་ལས་མི་བྱེད་ན་ཇི་ལྟར་བདེ་ཞེས་འཆད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། སྤུ་གྲིའི་སོར་ཆགས་སྦྲང་རྩི་ལྟར་ཕན་ཆུང་ལ་ཉེས་དམིགས་ཆེ་བའི་འདོད་ཡོན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་མི་ངོམས་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་གི་ལས་ཉིད་བདེ་འགྱུར་བ། །དེ་ལས་མི་བྱེད་ཇི་ལྟར་བདེ། །སྤུ་གྲིའི་སོར་ཆགས་སྦྲང་རྩི་ལྟའི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ངོམས་ན། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nལས་ (karma/action), བདེ་ (happiness/bliss), སྤུ་གྲི་ (razor), སྦྲང་རྩི་ (honey), འདོད་པ་ (desire)\n\nGrammatical notes:\n- གང་གི...དེ་ལས་ construction indicating a conditional relationship\n- མི་བྱེད་ negative present tense\n- ལྟའི་ comparative particle\n\n\nHow can one not engage in that\nWhich results in one's own happiness?\nIf one is not satisfied by desires\nLike honey on the edge of a razor,\n\nTechnical note: The last two lines use a metaphor comparing sensual desires to the dangerous allure of honey on a razor's edge, a common Buddhist image for the perilous nature of worldly attachments.", "translation": "How can one not engage in that\nWhich results in one's own happiness?\nIf one is not satisfied by desires\nLike honey on the edge of a razor," @@ -53680,9 +53855,9 @@ "translation": "How can one be at ease not doing\nThe very actions that bring happiness?\nIf one is not satisfied by desires,\nWhich are like honey on a razor's edge," }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་གི་ལས་ཉིད་བདེ་འགྱུར་བ། །དེ་ལས་མི་བྱེད་ཇི་ལྟར་བདེ། །སྤུ་གྲིའི་སོར་ཆགས་སྦྲང་རྩི་ལྟའི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ངོམས་ན། །\n\nCommentary 1: འདི་ལྟར་སྤུ་གྲི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། སྤུ་གྲིའི་སོ་ལ་ཆགས་པའི་སྦྲང་རྩི་བལྡགས་པས་ལྕེ་ཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་ཉམ་ང་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་ལ་རོ་མྱོང་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་ཆུང་བའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པ་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པས་ཀྱང་མི་ངོམས་ན་རང་དང་གཞན་གྱི་བདེ་བ་སྐྱེད་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་བདུད་རྩིའི་སྦྲང་རྩི་ཞི་ཞིང་དགེ་བའི་རོས་ཅི་སྟེ་ངོམས་པར་འགྱུར། མཇུག་བསྡུ་བའི་ཚུལ་གྱིས་ལས་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་བས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བརྩམས་པའི་ལས་མཐར་ཕྱིན་ནས་ཀྱང་དགའ་བ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་འཇིགས་པར་བྱས་ལ་གཟོད་ཀྱིས་དོར་བར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: གང་གི་ལས་ཉིད་ཀྱང་བདེ་ལ་འབྲས་བུ་ཡང་བདེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་ལས་མི་བྱེད་པ་ཇི་ལྟར་བདེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། ལས་ཉིད་བདེ་བར་འགྱུར་བ་དེའི་ཕྱིས་ཀྱི་བདེ་བ་གཞན་འདོད་པ་དེ་ལས་མི་བྱེད་ན་ཇི་ལྟར་བདེ་ཞེས་འཆད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། སྤུ་གྲིའི་སོར་ཆགས་སྦྲང་རྩི་ལྟར་ཕན་ཆུང་ལ་ཉེས་དམིགས་ཆེ་བའི་འདོད་ཡོན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་མི་ངོམས་ན།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nHow can one be content not doing deeds that bring happiness?\nIf one is not satisfied even with desires\nLike honey on a razor's edge,\nHow much more should one delight in virtuous deeds?\n", - "translation": "How can one be content not doing deeds that bring happiness?\nIf one is not satisfied even with desires\nLike honey on a razor's edge,\nHow much more should one delight in virtuous deeds?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་གི་ལས་ཉིད་བདེ་འགྱུར་བ། །དེ་ལས་མི་བྱེད་ཇི་ལྟར་བདེ། །སྤུ་གྲིའི་སོར་ཆགས་སྦྲང་རྩི་ལྟའི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ངོམས་ན། །\n\nCommentary 1: འདི་ལྟར་སྤུ་གྲི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། སྤུ་གྲིའི་སོ་ལ་ཆགས་པའི་སྦྲང་རྩི་བལྡགས་པས་ལྕེ་ཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་ཉམ་ང་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་ལ་རོ་མྱོང་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་ཆུང་བའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པ་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པས་ཀྱང་མི་ངོམས་ན་རང་དང་གཞན་གྱི་བདེ་བ་སྐྱེད་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་བདུད་རྩིའི་སྦྲང་རྩི་ཞི་ཞིང་དགེ་བའི་རོས་ཅི་སྟེ་ངོམས་པར་འགྱུར། མཇུག་བསྡུ་བའི་ཚུལ་གྱིས་ལས་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་བས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བརྩམས་པའི་ལས་མཐར་ཕྱིན་ནས་ཀྱང་དགའ་བ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་འཇིགས་པར་བྱས་ལ་གཟོད་ཀྱིས་དོར་བར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: གང་གི་ལས་ཉིད་ཀྱང་བདེ་ལ་འབྲས་བུ་ཡང་བདེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་ལས་མི་བྱེད་པ་ཇི་ལྟར་བདེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། ལས་ཉིད་བདེ་བར་འགྱུར་བ་དེའི་ཕྱིས་ཀྱི་བདེ་བ་གཞན་འདོད་པ་དེ་ལས་མི་བྱེད་ན་ཇི་ལྟར་བདེ་ཞེས་འཆད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། སྤུ་གྲིའི་སོར་ཆགས་སྦྲང་རྩི་ལྟར་ཕན་ཆུང་ལ་ཉེས་དམིགས་ཆེ་བའི་འདོད་ཡོན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་མི་ངོམས་ན།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary compares worldly desires to honey on a razor's edge - extremely dangerous with little reward. It suggests that if people are not satisfied by various sufferings, how could they be satisfied by the nectar of merit that brings happiness to oneself and others? It advises to be wary of attachment to joy even after completing tasks.\n\nCommentary 2: This commentary explains that if one doesn't engage in actions that are pleasant both in their performance and results, how can one be happy? It also reiterates the metaphor of desires being like honey on a razor's edge - small benefit but great danger.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries emphasize the dangers of worldly desires and the importance of engaging in virtuous actions that bring both immediate and long-term happiness. They use the metaphor of honey on a razor's edge to illustrate the perilous nature of sensual pleasures.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nHow can one be happy not engaging in actions that are themselves pleasant and lead to happiness?\nIf one is not satisfied even by desires that are like honey on a razor's edge,\n[How can one be satisfied by anything else?]\n", + "translation": "How can one be happy not engaging in actions that are themselves pleasant and lead to happiness?\nIf one is not satisfied even by desires that are like honey on a razor's edge,\n[How can one be satisfied by anything else?]" } }, "glossary": { @@ -53697,7 +53872,7 @@ "ངོམས་": "sated" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་གི་ལས་ཉིད་བདེ་འགྱུར་བ། །དེ་ལས་མི་བྱེད་ཇི་ལྟར་བདེ། །": { "བདེ་": "happiness" }, @@ -53734,8 +53909,11 @@ }, "04_commentary_assisted": { "གང་གི་ལས་ཉིད་བདེ་འགྱུར་བ། །དེ་ལས་མི་བྱེད་ཇི་ལྟར་བདེ། །": { - "ལས་": "deeds", - "བདེ་": "happiness" + "ལས་": "actions", + "བདེ་": [ + "happy", + "happiness" + ] }, "སྤུ་གྲིའི་སོར་ཆགས་སྦྲང་རྩི་ལྟའི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ངོམས་ན། །": { "སྤུ་གྲི་": "razor", @@ -53752,7 +53930,7 @@ "commentary_1": " གང་མཚོ་དང་ཕྲད་པ་དེ་ལ་མཚོ་ཕྲད་ཅེ་འམ། ཡང་ན་མཚོ་དེ་དང་གླང་པོ་ཆེར་ཕྲད་པའོ། །དོར་བའི་སྟོབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྗེས་སུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལས་གང་ཞིག་བརྩམས་པ་དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ནུས་པ་མེད་ཅིང་རྗེས་སུ་མི་བདེ་བར་འགྱུར་བ་འདྲ་ན་ཕྱིས་བྱའོ་སྙམ་པའི་བསམ་པས་སྐབས་དེར་རེ་ཞིག་བཤོལ་ལ་གཏང་ངོ་། །གང་གི་ཚེ་རྫོགས་པར་ཟིན་པ་དེའི་ཚེ་ནི་དེ་བཤོལ་བར་བྱའི། དེ་ལ་ཞེན་ནས་བསྡད་པར་མི་བྱ་སྟེ། ཕྱིར་ཞིང་གོང་ནས་གོང་དུ་འཇུག་པ་ལ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །", "commentary_2": "ཚ་བས་གདུངས་པའི་གླང་ཆེན་མཚོར་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་པ་ལྟར་དགེ་བའི་ལས་དེ་ཉིད་ལ་དགའ་བས་འཇུག་པར་བྱའོ། །བཞི་པ་དོར་བའི་དཔུང་ལ་གཉིས་ལས། མི་ནུས་པ་རེ་ཞིག་དོར་བ་ནི། སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་ཏེ་ད་ལྟ་ལས་དེ་སྒྲུབ་པའི་ནུས་པ་མེད་ན་སླར་ནུས་པར་བྱ་དོན་དུ་རེ་ཞིག་དོར་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགླང་ཆེན་མཚོ་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་ལྟར། །ལས་དེ་ལ་ཡང་འཇུག་པར་བྱ། །སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་འབྲེལ་ན། །སླར་བྱའི་དོན་དུ་དོར་བར་བྱ། །\n", "output": "I'll provide a translation for the Tibetan verse you've shared, following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགླང་ཆེན་ (elephant), མཚོ་ (lake), འཇུག་ (enter), ལས་ (action/karma), སྟོབས་ (strength), ཉམས་ (decline), རྗེས་འབྲེལ་ (connected with), དོར་ (abandon)\n\nGrammatical notes:\n- Use of simile with ལྟར་ (like/as)\n- Conditional clause with ན་ (if)\n- Future tense markers བྱ་ and འོ་\n\n\nLike an elephant entering a lake when it encounters one,\nOne should likewise engage in that action.\nIf connected with a decline in strength,\nOne should abandon it for the sake of doing it again later.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing the approach to spiritual practice or ethical conduct.\n- The elephant simile suggests enthusiasm and wholehearted engagement.\n- The second part advises pragmatism in practice, allowing for temporary withdrawal if one's strength is depleted, with the intention to resume later.", "translation": "Like an elephant entering a lake when it encounters one,\nOne should likewise engage in that action.\nIf connected with a decline in strength,\nOne should abandon it for the sake of doing it again later." @@ -53768,9 +53946,9 @@ "translation": "Like an elephant entering a lake when it encounters one,\nOne should engage in that action.\nIf one's strength wanes and becomes disconnected,\nOne should abandon it in order to do it again later." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགླང་ཆེན་མཚོ་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་ལྟར། །ལས་དེ་ལ་ཡང་འཇུག་པར་བྱ། །སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་འབྲེལ་ན། །སླར་བྱའི་དོན་དུ་དོར་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: གང་མཚོ་དང་ཕྲད་པ་དེ་ལ་མཚོ་ཕྲད་ཅེ་འམ། ཡང་ན་མཚོ་དེ་དང་གླང་པོ་ཆེར་ཕྲད་པའོ། །དོར་བའི་སྟོབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྗེས་སུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལས་གང་ཞིག་བརྩམས་པ་དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ནུས་པ་མེད་ཅིང་རྗེས་སུ་མི་བདེ་བར་འགྱུར་བ་འདྲ་ན་ཕྱིས་བྱའོ་སྙམ་པའི་བསམ་པས་སྐབས་དེར་རེ་ཞིག་བཤོལ་ལ་གཏང་ངོ་། །གང་གི་ཚེ་རྫོགས་པར་ཟིན་པ་དེའི་ཚེ་ནི་དེ་བཤོལ་བར་བྱའི། དེ་ལ་ཞེན་ནས་བསྡད་པར་མི་བྱ་སྟེ། ཕྱིར་ཞིང་གོང་ནས་གོང་དུ་འཇུག་པ་ལ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: ཚ་བས་གདུངས་པའི་གླང་ཆེན་མཚོར་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་པ་ལྟར་དགེ་བའི་ལས་དེ་ཉིད་ལ་དགའ་བས་འཇུག་པར་བྱའོ། །བཞི་པ་དོར་བའི་དཔུང་ལ་གཉིས་ལས། མི་ནུས་པ་རེ་ཞིག་དོར་བ་ནི། སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་ཏེ་ད་ལྟ་ལས་དེ་སྒྲུབ་པའི་ནུས་པ་མེད་ན་སླར་ནུས་པར་བྱ་དོན་དུ་རེ་ཞིག་དོར་བར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nLike an elephant encountering a lake plunges into it,\nOne should likewise engage in that task.\nIf one's strength is diminished and difficulties follow,\nOne should temporarily set it aside to do it later.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which uses the metaphor of an elephant eagerly entering a lake to describe how one should approach tasks. It also advises that if one's strength wanes or obstacles arise, it's wise to temporarily postpone the task with the intention of returning to it later when conditions are more favorable.", - "translation": "Like an elephant encountering a lake plunges into it,\nOne should likewise engage in that task.\nIf one's strength is diminished and difficulties follow,\nOne should temporarily set it aside to do it later." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གླང་ཆེན་མཚོ་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་ལྟར། །ལས་དེ་ལ་ཡང་འཇུག་པར་བྱ། །སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་འབྲེལ་ན། །སླར་བྱའི་དོན་དུ་དོར་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: གང་མཚོ་དང་ཕྲད་པ་དེ་ལ་མཚོ་ཕྲད་ཅེ་འམ། ཡང་ན་མཚོ་དེ་དང་གླང་པོ་ཆེར་ཕྲད་པའོ། །དོར་བའི་སྟོབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྗེས་སུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལས་གང་ཞིག་བརྩམས་པ་དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ནུས་པ་མེད་ཅིང་རྗེས་སུ་མི་བདེ་བར་འགྱུར་བ་འདྲ་ན་ཕྱིས་བྱའོ་སྙམ་པའི་བསམ་པས་སྐབས་དེར་རེ་ཞིག་བཤོལ་ལ་གཏང་ངོ་། །གང་གི་ཚེ་རྫོགས་པར་ཟིན་པ་དེའི་ཚེ་ནི་དེ་བཤོལ་བར་བྱའི། དེ་ལ་ཞེན་ནས་བསྡད་པར་མི་བྱ་སྟེ། ཕྱིར་ཞིང་གོང་ནས་གོང་དུ་འཇུག་པ་ལ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: ཚ་བས་གདུངས་པའི་གླང་ཆེན་མཚོར་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་པ་ལྟར་དགེ་བའི་ལས་དེ་ཉིད་ལ་དགའ་བས་འཇུག་པར་བྱའོ། །བཞི་པ་དོར་བའི་དཔུང་ལ་གཉིས་ལས། མི་ནུས་པ་རེ་ཞིག་དོར་བ་ནི། སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་ཏེ་ད་ལྟ་ལས་དེ་སྒྲུབ་པའི་ནུས་པ་མེད་ན་སླར་ནུས་པར་བྱ་དོན་དུ་རེ་ཞིག་དོར་བར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains the metaphor of an elephant encountering a lake and entering it. It advises that if one starts a task but lacks the ability to complete it fully, or if it becomes unfavorable later, one should temporarily postpone it with the intention of doing it later. Once completed, one should not remain attached to it but move on to higher pursuits.\n\nCommentary 2:\nThis commentary likens engaging in virtuous actions to how an elephant, tormented by heat, eagerly enters a lake upon encountering it. It advises that if one currently lacks the strength or ability to accomplish a task, it should be temporarily set aside with the intention of returning to it when one becomes capable.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of engaging in virtuous actions or tasks with enthusiasm, like an elephant entering a cool lake. However, they also stress the wisdom of temporarily setting aside tasks that one lacks the current capacity to complete, with the intention of returning to them when one is better able.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nLike an elephant encountering a lake plunges in,\nOne should engage in that virtuous action.\nIf strength wanes and difficulties arise,\nSet it aside temporarily, intending to resume later.\n", + "translation": "Like an elephant encountering a lake plunges in,\nOne should engage in that virtuous action.\nIf strength wanes and difficulties arise,\nSet it aside temporarily, intending to resume later." } }, "glossary": { @@ -53787,7 +53965,7 @@ "།སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་འབྲེལ་ན།": {}, "།སླར་བྱའི་དོན་དུ་དོར་བར་བྱ། །": {} }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གླང་ཆེན་མཚོ་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་ལྟར། །": { "གླང་ཆེན་": "elephant", "མཚོ་": "lake", @@ -53848,13 +54026,12 @@ "འཇུག་": "plunge" }, "ལས་དེ་ལ་ཡང་འཇུག་པར་བྱ། །": { - "ལས་": "task", + "ལས་": "action", "འཇུག་པར་བྱ་": "engage" }, "སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་འབྲེལ་ན། །": { "སྟོབས་": "strength", - "ཉམས་པ་": "diminished", - "རྗེས་འབྲེལ་": "follow" + "ཉམས་པ་": "wane" }, "སླར་བྱའི་དོན་དུ་དོར་བར་བྱ། །": { "དོར་བར་བྱ་": "set aside" @@ -53868,7 +54045,7 @@ "commentary_1": " འབད་པའི་སྟོབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཐབ་རྙིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འཐབ་རྙིང་ཞེས་པ་རལ་གྲིའི་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་མཁས་པར་བསླབས་པའོ། །གཟུར་བར་བྱ་བ་ནི་བག་ཟོན་བྱ་བའོ། །འཇེབས་པར་བརྟག་ཅེས་པ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གཉིས་ཀྱིས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ཟིན་པ་གཏན་དུ་དོར་བ་ནི། སྔ་མ་དེ་ལེགས་པར་ཟིན་ནས་ཕྱི་མ་དང་། དེའི་ཡང་ཕྱི་མ་ལ་སོགས་པ་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་བསྒྲུབ་པར་འདོད་པས་སྔ་མ་དེ་སྤང་བར་བྱའོ། །གཉིས་པ་དཔུང་གིས་ལྷུར་བླང་བར་བྱ་བ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཉེན་པོ་ལྷུར་བླང་ཚུལ་དང་། ཉེས་པ་སྤང་ཚུལ་དང་། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བྱ་བ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་བག་ཡོད་ལྷུར་བླང་བ་ནི། དཔེར་ན་འཐབ་མོ་རྙིང་པ་དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་གོམས་པ་དག་དགྲ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གཡུལ་ངོར་རལ་ཁ་ལྷགས་པ་ན་རང་ལ་མཚོན་གྱིས་མི་ཕོག་པ་དང་ཕར་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་ལྟར། ཉོན་མོངས་མཚོན་ལས་གཟུར་བར་བྱ་ཞིང་ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་འཇེབས་པར་བཏགས་ཏེ་དེས་སླར་གནོད་མི་ནུས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལེགས་པར་ཟིན་ན་ཕྱི་མ་དང་། །ཕྱི་མ་འདོད་པས་དེ་སྤང་བྱ། །འཐབ་རྙིང་དགྲ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །གཡུལ་ངོར་རལ་ཁ་ལྷགས་པ་བཞིན། །ཉོན་མོངས་མཚོན་ལས་གཟུར་བྱ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་དགྲ་རྣམས་གཞོམ་པར་བཏེག །\n", "output": "I'll provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nལེགས་པར་ཟིན་ (grasp well), ཕྱི་མ་ (later/future), སྤང་བྱ་ (abandon), འཐབ་རྙིང་ (old enemy), གཡུལ་ངོར་ (battlefield), རལ་ཁ་ (sword), ཉོན་མོངས་ (kleśa/affliction), གཟུར་བྱ་ (avoid), གཞོམ་པར་བཏེག (set out to destroy)\n\n\nIf grasped well, the later and\nThe later desired, that should be abandoned.\nTogether with an old enemy,\nLike a sword appearing on the battlefield,\nOne should avoid the weapons of afflictions,\nAnd set out to destroy the enemy afflictions.\n\n\nNote: The term ཉོན་མོངས་ (nyön mong) is the Tibetan translation of the Sanskrit kleśa, referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions. The metaphor compares dealing with afflictions to facing an old enemy in battle.", "translation": "If grasped well, the later and\nThe later desired, that should be abandoned.\nTogether with an old enemy,\nLike a sword appearing on the battlefield,\nOne should avoid the weapons of afflictions,\nAnd set out to destroy the enemy afflictions." @@ -53884,9 +54061,9 @@ "translation": "If grasped well, for the future,\nAnd desiring the future, that should be abandoned.\nLike an old enemy together\nFacing off in battle,\nOne should dodge the weapons of afflictions,\nAnd rise up to defeat the foes of afflictions." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལེགས་པར་ཟིན་ན་ཕྱི་མ་དང་། །ཕྱི་མ་འདོད་པས་དེ་སྤང་བྱ། །འཐབ་རྙིང་དགྲ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །གཡུལ་ངོར་རལ་ཁ་ལྷགས་པ་བཞིན། །ཉོན་མོངས་མཚོན་ལས་གཟུར་བྱ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་དགྲ་རྣམས་གཞོམ་པར་བཏེག །\n\nCommentary 1: འབད་པའི་སྟོབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཐབ་རྙིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འཐབ་རྙིང་ཞེས་པ་རལ་གྲིའི་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་མཁས་པར་བསླབས་པའོ། །གཟུར་བར་བྱ་བ་ནི་བག་ཟོན་བྱ་བའོ། །འཇེབས་པར་བརྟག་ཅེས་པ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གཉིས་ཀྱིས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཟིན་པ་གཏན་དུ་དོར་བ་ནི། སྔ་མ་དེ་ལེགས་པར་ཟིན་ནས་ཕྱི་མ་དང་། དེའི་ཡང་ཕྱི་མ་ལ་སོགས་པ་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་བསྒྲུབ་པར་འདོད་པས་སྔ་མ་དེ་སྤང་བར་བྱའོ། །གཉིས་པ་དཔུང་གིས་ལྷུར་བླང་བར་བྱ་བ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཉེན་པོ་ལྷུར་བླང་ཚུལ་དང་། ཉེས་པ་སྤང་ཚུལ་དང་། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བྱ་བ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་བག་ཡོད་ལྷུར་བླང་བ་ནི། དཔེར་ན་འཐབ་མོ་རྙིང་པ་དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་གོམས་པ་དག་དགྲ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གཡུལ་ངོར་རལ་ཁ་ལྷགས་པ་ན་རང་ལ་མཚོན་གྱིས་མི་ཕོག་པ་དང་ཕར་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་ལྟར། ཉོན་མོངས་མཚོན་ལས་གཟུར་བར་བྱ་ཞིང་ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་འཇེབས་པར་བཏགས་ཏེ་དེས་སླར་གནོད་མི་ནུས་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nWhen one has firmly grasped the previous, \nOne should abandon it, desiring what comes after.\nLike a seasoned warrior facing an old enemy in battle,\nOne should dodge the weapons of afflictions,\nAnd rise up to defeat the foes of negative emotions.\n", - "translation": "When one has firmly grasped the previous, \nOne should abandon it, desiring what comes after.\nLike a seasoned warrior facing an old enemy in battle,\nOne should dodge the weapons of afflictions,\nAnd rise up to defeat the foes of negative emotions." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལེགས་པར་ཟིན་ན་ཕྱི་མ་དང་། །ཕྱི་མ་འདོད་པས་དེ་སྤང་བྱ། །འཐབ་རྙིང་དགྲ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །གཡུལ་ངོར་རལ་ཁ་ལྷགས་པ་བཞིན། །ཉོན་མོངས་མཚོན་ལས་གཟུར་བྱ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་དགྲ་རྣམས་གཞོམ་པར་བཏེག །\n\nCommentary 1: འབད་པའི་སྟོབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཐབ་རྙིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འཐབ་རྙིང་ཞེས་པ་རལ་གྲིའི་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་མཁས་པར་བསླབས་པའོ། །གཟུར་བར་བྱ་བ་ནི་བག་ཟོན་བྱ་བའོ། །འཇེབས་པར་བརྟག་ཅེས་པ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གཉིས་ཀྱིས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཟིན་པ་གཏན་དུ་དོར་བ་ནི། སྔ་མ་དེ་ལེགས་པར་ཟིན་ནས་ཕྱི་མ་དང་། དེའི་ཡང་ཕྱི་མ་ལ་སོགས་པ་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་བསྒྲུབ་པར་འདོད་པས་སྔ་མ་དེ་སྤང་བར་བྱའོ། །གཉིས་པ་དཔུང་གིས་ལྷུར་བླང་བར་བྱ་བ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཉེན་པོ་ལྷུར་བླང་ཚུལ་དང་། ཉེས་པ་སྤང་ཚུལ་དང་། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བྱ་བ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་བག་ཡོད་ལྷུར་བླང་བ་ནི། དཔེར་ན་འཐབ་མོ་རྙིང་པ་དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་གོམས་པ་དག་དགྲ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གཡུལ་ངོར་རལ་ཁ་ལྷགས་པ་ན་རང་ལ་མཚོན་གྱིས་མི་ཕོག་པ་དང་ཕར་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་ལྟར། ཉོན་མོངས་མཚོན་ལས་གཟུར་བར་བྱ་ཞིང་ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་འཇེབས་པར་བཏགས་ཏེ་དེས་སླར་གནོད་མི་ནུས་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the metaphor of an experienced warrior in battle. It emphasizes the need for caution (bag zon) and the use of mindfulness and awareness to overcome afflictions.\n\nCommentary 2: This commentary discusses progressing to higher levels of practice, abandoning lower levels once mastered. It then elaborates on the battle metaphor, comparing dealing with afflictions to a skilled warrior avoiding enemy weapons while defeating the enemy.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the importance of progressing in spiritual practice, using the metaphor of an experienced warrior in battle to illustrate how one should deal with afflictions (negative emotions and thoughts). They stress the need for caution, mindfulness, and awareness in overcoming these inner enemies.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nWhen you have mastered the lower levels, aspire to the higher ones and abandon the lower.\nLike a seasoned warrior facing an old enemy on the battlefield,\nSkillfully avoid the weapons of afflictions,\nAnd strive to defeat these enemies of negative emotions.\n", + "translation": "When you have mastered the lower levels, aspire to the higher ones and abandon the lower.\nLike a seasoned warrior facing an old enemy on the battlefield,\nSkillfully avoid the weapons of afflictions,\nAnd strive to defeat these enemies of negative emotions." } }, "glossary": { @@ -53903,7 +54080,7 @@ "གཞོམ་པར་": "strike" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལེགས་པར་ཟིན་ན་ཕྱི་མ་དང་། །ཕྱི་མ་འདོད་པས་དེ་སྤང་བྱ།": { "ལེགས་པར་ཟིན་": "grasped well", "ཕྱི་མ་": "later", @@ -53964,22 +54141,22 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ལེགས་པར་ཟིན་ན་ཕྱི་མ་དང་། །ཕྱི་མ་འདོད་པས་དེ་སྤང་བྱ།": { - "ལེགས་པར་ཟིན་": "firmly grasped", - "ཕྱི་མ་": "after", - "འདོད་པས་": "desiring", + "ལེགས་པར་ཟིན་ན་ཕྱི་མ་དང་། །ཕྱི་མ་འདོད་པས་དེ་སྤང་བྱ། །": { + "ལེགས་པར་ཟིན་": "mastered", + "ཕྱི་མ་": "higher ones", + "འདོད་པས་": "aspire", "སྤང་བྱ་": "abandon" }, - "།འཐབ་རྙིང་དགྲ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །གཡུལ་ངོར་རལ་ཁ་ལྷགས་པ་བཞིན།": { + "འཐབ་རྙིང་དགྲ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །གཡུལ་ངོར་རལ་ཁ་ལྷགས་པ་བཞིན། །": { "འཐབ་རྙིང་": "seasoned", "དགྲ་": "enemy", - "གཡུལ་ངོར་": "battle" + "གཡུལ་ངོར་": "battlefield" }, - "།ཉོན་མོངས་མཚོན་ལས་གཟུར་བྱ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་དགྲ་རྣམས་གཞོམ་པར་བཏེག །": { + "ཉོན་མོངས་མཚོན་ལས་གཟུར་བྱ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་དགྲ་རྣམས་གཞོམ་པར་བཏེག །": { "ཉོན་མོངས་": "afflictions", "མཚོན་": "weapons", - "གཟུར་བྱ་": "dodge", - "དགྲ་": "foes", + "གཟུར་བྱ་": "avoid", + "དགྲ་": "enemies", "གཞོམ་པར་": "defeat" } } @@ -53991,7 +54168,7 @@ "commentary_1": " གཡུལ་དུ་འཐབ་མོའི་སར་འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་དྲན་པ་ལྷུར་བླང་བ་ནི། དཔེར་ན་གཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན་འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དྲན་པས་མཚོན་ཤོར་ཏེ་གཉེན་པོ་བརྗེད་པར་གྱུར་ན་དམྱལ་བའི་འཇིགས་པ་དྲན་པའི་སྒོ་ནས་དྲན་པའི་མཚོན་མྱུར་དུ་བླང་ངོ་། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན། །འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དྲན་པའི་མཚོན་ཤོར་ན། །དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགཡུལ་ (battle), རལ་གྲི་ (sword), དྲན་པ་ (mindfulness), མཚོན་ (weapon), དམྱལ་བ་ (hell)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure using ལྟར་ (like/as) to compare two scenarios\n- Conditional clauses with ན་ (if/when)\n- Imperative form བླང་ (take up/retrieve)\n\n\nIf a sword falls in battle,\nOne quickly picks it up out of fear.\nLikewise, if the weapon of mindfulness is lost,\nSwiftly retrieve it, recalling the fear of hell.\n\nTechnical note: This verse uses a martial metaphor to emphasize the importance of maintaining mindfulness, equating its loss to dropping one's weapon in battle and linking it to the Buddhist concept of hell realms as a consequence of unmindful actions.", "translation": "If a sword falls in battle,\nOne quickly picks it up out of fear.\nLikewise, if the weapon of mindfulness is lost,\nSwiftly retrieve it, recalling the fear of hell." @@ -54007,9 +54184,9 @@ "translation": "If a sword falls in battle,\nOne quickly picks it up out of fear.\nLikewise, if the weapon of mindfulness is lost,\nSwiftly recall the fear of hell realms and take it up again." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན། །འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དྲན་པའི་མཚོན་ཤོར་ན། །དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། །\n\nCommentary 1: གཡུལ་དུ་འཐབ་མོའི་སར་འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དྲན་པ་ལྷུར་བླང་བ་ནི། དཔེར་ན་གཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན་འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དྲན་པས་མཚོན་ཤོར་ཏེ་གཉེན་པོ་བརྗེད་པར་གྱུར་ན་དམྱལ་བའི་འཇིགས་པ་དྲན་པའི་སྒོ་ནས་དྲན་པའི་མཚོན་མྱུར་དུ་བླང་ངོ་། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nIf a sword falls on the battlefield,\nOne quickly picks it up out of fear.\nLikewise, if the weapon of mindfulness is lost,\nSwiftly retrieve it, remembering the terrors of hell.\n\n\nThis translation attempts to capture the metaphor of losing and retrieving a weapon (mindfulness) in battle, with the urgency driven by fear of the consequences (hell realms) if one fails to maintain mindfulness.", - "translation": "If a sword falls on the battlefield,\nOne quickly picks it up out of fear.\nLikewise, if the weapon of mindfulness is lost,\nSwiftly retrieve it, remembering the terrors of hell." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན། །འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དྲན་པའི་མཚོན་ཤོར་ན། །དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། །\n\nCommentary 1: གཡུལ་དུ་འཐབ་མོའི་སར་འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དྲན་པ་ལྷུར་བླང་བ་ནི། དཔེར་ན་གཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན་འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དྲན་པས་མཚོན་ཤོར་ཏེ་གཉེན་པོ་བརྗེད་པར་གྱུར་ན་དམྱལ་བའི་འཇིགས་པ་དྲན་པའི་སྒོ་ནས་དྲན་པའི་མཚོན་མྱུར་དུ་བླང་ངོ་། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \n\"On the battlefield, one quickly picks up [a fallen weapon] out of fear.\"\n\nCommentary 2:\n\"Just as one would quickly pick up a sword that has fallen on the battlefield out of fear, similarly, if one loses the weapon of mindfulness and forgets the antidote, one should quickly regain the weapon of mindfulness by remembering the fear of hell.\"\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries use the analogy of quickly picking up a fallen weapon on a battlefield out of fear. They emphasize the importance of maintaining mindfulness, comparing it to a weapon. The second commentary expands on this, explaining that if one loses mindfulness (forgets the antidote to negative states), one should quickly regain it by remembering the fearful consequences of hell.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nJust as one quickly picks up a sword fallen on the battlefield out of fear,\nLikewise, if the weapon of mindfulness is lost,\nSwiftly retrieve it by recalling the terrors of hell.", + "translation": "Just as one quickly picks up a sword fallen on the battlefield out of fear,\nLikewise, if the weapon of mindfulness is lost,\nSwiftly retrieve it by recalling the terrors of hell." } }, "glossary": { @@ -54036,7 +54213,7 @@ "བླང་": "take up" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན། །": { "གཡུལ་": "battle", "རལ་གྲི་": "sword", @@ -54110,10 +54287,10 @@ "གཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན། །": { "གཡུལ་": "battlefield", "རལ་གྲི་": "sword", - "ལྷུང་": "falls" + "ལྷུང་": "fallen" }, "འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། །": { - "འཇིགས་པས་": "fear", + "འཇིགས་པས་": "out of fear", "མྱུར་དུ་": "quickly", "ལེན་པ་": "picks up" }, @@ -54125,7 +54302,7 @@ "དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། །": { "དམྱལ་བའི་": "hell", "འཇིགས་": "terrors", - "དྲན་": "remembering", + "དྲན་": "recalling", "མྱུར་དུ་": "swiftly", "བླང་": "retrieve" } @@ -54138,7 +54315,7 @@ "commentary_1": " རྨའི་ཁྲག་རྙེད་པ་དང་དེ་ལ་རྟེན་བཅས་ནས་ལུས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཁྱེད་པར་འགྱུར་བའོ། །གླགས་ནི་དྲན་པ་ཉམས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཉེས་པ་མི་འབྱུང་བར་བྱ་བ་ནི། ཇི་ལྟར་མདའ་དུག་ཅན་བསྣུན་པ་ན་ཁྲག་ལ་བརྟེན་བྱས་ནས་དུག་ནི་ལུས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་ཉེས་པ་ཅུང་ཟད་ཅིག་གིས་གླགས་རྙེད་པར་གྱུར་ན་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་རིམ་གྱིས་ཉེས་པས་སེམས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟར་ཁྲག་ལ་བརྟེན་བཅས་ནས། །དུག་ནི་ལུས་ལ་ཁྱབ་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་གླགས་ནི་རྙེད་པ་ན། །ཉེས་པས་སེམས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nཁྲག་ (blood), དུག་ (poison), ལུས་ (body), གླགས་ (opportunity), ཉེས་པ་ (faults/negativities), སེམས་ (mind)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...དེ་བཞིན་ structure indicating a comparison\n- ལ་བརྟེན་ནས་ construction meaning \"based on\" or \"depending on\"\n- ན་ particle indicating a conditional clause\n\n\nJust as poison, having depended on blood,\nPervades throughout the body,\nLikewise, when an opportunity is found,\nFaults pervade throughout the mind.\n\n\nTechnical note: This verse uses a physiological metaphor to illustrate how negativities can spread in the mind when given a chance, similar to how poison spreads through the bloodstream.", "translation": "Just as poison, having depended on blood,\nPervades throughout the body,\nLikewise, when an opportunity is found,\nFaults pervade throughout the mind." @@ -54154,9 +54331,9 @@ "translation": "Just as poison spreads throughout the body\nWhen it finds support in the blood,\nLikewise, when faults find an opportunity,\nThey spread throughout the mind." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཇི་ལྟར་ཁྲག་ལ་བརྟེན་བཅས་ནས། །དུག་ནི་ལུས་ལ་ཁྱབ་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་གླགས་ནི་རྙེད་པ་ན། །ཉེས་པས་སེམས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: རྨའི་ཁྲག་རྙེད་པ་དང་དེ་ལ་རྟེན་བཅས་ནས་ལུས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཁྱེད་པར་འགྱུར་བའོ། །གླགས་ནི་དྲན་པ་ཉམས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཉེས་པ་མི་འབྱུང་བར་བྱ་བ་ནི། ཇི་ལྟར་མདའ་དུག་ཅན་བསྣུན་པ་ན་ཁྲག་ལ་བརྟེན་བྱས་ནས་དུག་ནི་ལུས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་ཉེས་པ་ཅུང་ཟད་ཅིག་གིས་གླགས་རྙེད་པར་གྱུར་ན་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་རིམ་གྱིས་ཉེས་པས་སེམས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input verse and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nJust as poison spreads throughout the body\nWhen it finds support in the blood,\nLikewise, when faults find an opportunity,\nThey pervade the mind.\n\n\nThis translation captures the core meaning of the Tibetan verse, using the commentaries to clarify that:\n1. The verse is drawing an analogy between how poison spreads in the body and how faults spread in the mind.\n2. The \"opportunity\" (གླགས) refers to a moment when mindfulness is weakened.\n3. Even a small fault, when given a chance, can gradually pervade the entire mind, similar to how poison spreads through the body via the bloodstream.", - "translation": "Just as poison spreads throughout the body\nWhen it finds support in the blood,\nLikewise, when faults find an opportunity,\nThey pervade the mind." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཇི་ལྟར་ཁྲག་ལ་བརྟེན་བཅས་ནས། །དུག་ནི་ལུས་ལ་ཁྱབ་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་གླགས་ནི་རྙེད་པ་ན། །ཉེས་པས་སེམས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: རྨའི་ཁྲག་རྙེད་པ་དང་དེ་ལ་རྟེན་བཅས་ནས་ལུས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཁྱེད་པར་འགྱུར་བའོ། །གླགས་ནི་དྲན་པ་ཉམས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཉེས་པ་མི་འབྱུང་བར་བྱ་བ་ནི། ཇི་ལྟར་མདའ་དུག་ཅན་བསྣུན་པ་ན་ཁྲག་ལ་བརྟེན་བྱས་ནས་དུག་ནི་ལུས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་ཉེས་པ་ཅུང་ཟད་ཅིག་གིས་གླགས་རྙེད་པར་གྱུར་ན་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་རིམ་གྱིས་ཉེས་པས་སེམས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that just as blood from a wound spreads throughout the body, faults spread through the mind when mindfulness is weakened.\n\nCommentary 2:\nThis commentary uses the analogy of a poisoned arrow. When it pierces the body, the poison spreads through the blood. Similarly, when even a small fault finds an opportunity, it gradually spreads throughout the mind.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize how negative qualities or faults can spread through the mind, using physical analogies (blood/poison in the body) to illustrate this process. They highlight the importance of vigilance and mindfulness to prevent this spread of negativity.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nJust as poison spreads throughout the body\nWhen it finds its way into the blood,\nLikewise, when faults find an opportunity,\nThey pervade and contaminate the mind.\n\nThis translation captures the essence of the original text while incorporating the insights from the commentaries, emphasizing the swift and pervasive nature of negative qualities when they find a foothold in the mind.", + "translation": "Just as poison spreads throughout the body\nWhen it finds its way into the blood,\nLikewise, when faults find an opportunity,\nThey pervade and contaminate the mind." } }, "glossary": { @@ -54178,7 +54355,7 @@ "ཁྱབ་": "spread" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཇི་ལྟར་ཁྲག་ལ་བརྟེན་བཅས་ནས། །": { "ཇི་ལྟར་": "Just as", "ཁྲག་": "blood", @@ -54241,8 +54418,7 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཇི་ལྟར་ཁྲག་ལ་བརྟེན་བཅས་ནས། །": { - "ཁྲག་": "blood", - "བརྟེན་": "support" + "ཁྲག་": "blood" }, "དུག་ནི་ལུས་ལ་ཁྱབ་འགྱུར་བ། །": { "དུག་": "poison", @@ -54266,7 +54442,7 @@ "commentary_1": " བདག་ཉིད་དབང་དུ་གྱུར་པའི་སྟོབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཡུངས་མར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཇི་ལྟར་ཡུངས་མར་གྱི་སྣོད་ཐོགས་པའི་མི་ལ་རལ་གྲི་ཐོགས་པས་བསྡིགས་པ་ནི་ཡུངས་མར་བོ་ན་བསད་ཀྱིས་དོགས་པའི་འཇིགས་པས་ཡུངས་མར་གྱི་སྣོད་འབའ་ཞིག་སེམས་པ་དེ་བཞིན་དུ། དྲན་པ་ཉམས་ན་ཉོན་མོངས་པ་བྱུང་བ་ནི་ཉེས་པ་བྱུང་བའི་ཆད་པས་གདུང་བའོ། །", "commentary_2": "དེ་བས་ན་ཡུངས་མར་གྱིས་བཀང་བའི་སྣོད་བསྐུར་ལ་ལམ་འདྲེད་པ་ལ་འགྲོར་བཅུག་སྟེ། རལ་གྲི་ཐོགས་པས་དྲུང་དུ་བསྡད་དེ་ཅུང་ཟད་གཅིག་བོ་ན་གསོད་དོ་ཞེས་བསྡིགས་ན་འཇིགས་ནས་ཤིན་ཏུ་སྒྲིམ་པ་ལྟར་བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱིས་སྡོམ་པ་འཛིན་པས་དེ་བཞིན་དུ་བསྒྲིམ་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡུངས་མར་བཀང་བའི་སྣོད་བཀུར་ལ། །རལ་གྲི་ཐོགས་པས་དྲུང་བསྡད་དེ། །བོ་ན་གསོད་བསྡིགས་འཇིགས་པ་ལྟར། །བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱིས་དེ་བཞིན་སྒྲིམ། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nཡུངས་མར་ (mustard oil), སྣོད་ (vessel), རལ་གྲི་ (sword), བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་ (disciplined practitioner)\n\nGrammatical notes:\n- བཀང་བའི་ (filled with) and ཐོགས་པས་ (holding) are participial constructions\n- བོ་ན་ (if spilled) is a conditional clause\n- དེ་བཞིན་ (likewise) connects the simile to the instruction\n\n\nLike one who carries a vessel filled with mustard oil,\nWhile another sits nearby holding a sword,\nThreatening death if it spills—with such fear,\nThe disciplined practitioner should likewise be vigilant.\n\nTechnical note: This verse uses a classic Buddhist simile to emphasize the importance of mindfulness and vigilance in practice, comparing it to the careful attention needed to carry oil without spilling under threat of death.", "translation": "Like one who carries a vessel filled with mustard oil,\nWhile another sits nearby holding a sword,\nThreatening death if it spills—with such fear,\nThe disciplined practitioner should likewise be vigilant." @@ -54282,9 +54458,9 @@ "translation": "Like one who carries a vessel filled with oil,\nWhile another with a sword stands ready nearby,\nThreatening death if even a drop is spilled -\nSo should the disciplined practitioner be vigilant." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཡུངས་མར་བཀང་བའི་སྣོད་བཀུར་ལ། །རལ་གྲི་ཐོགས་པས་དྲུང་བསྡད་དེ། །བོ་ན་གསོད་བསྡིགས་འཇིགས་པ་ལྟར། །བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱིས་དེ་བཞིན་སྒྲིམ། །\n\nCommentary 1: བདག་ཉིད་དབང་དུ་གྱུར་པའི་སྟོབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཡུངས་མར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཇི་ལྟར་ཡུངས་མར་གྱི་སྣོད་ཐོགས་པའི་མི་ལ་རལ་གྲི་ཐོགས་པས་བསྡིགས་པ་ནི་ཡུངས་མར་བོ་ན་བསད་ཀྱིས་དོགས་པའི་འཇིགས་པས་ཡུངས་མར་གྱི་སྣོད་འབའ་ཞིག་སེམས་པ་དེ་བཞིན་དུ། དྲན་པ་ཉམས་ན་ཉོན་མོངས་པ་བྱུང་བ་ནི་ཉེས་པ་བྱུང་བའི་ཆད་པས་གདུང་བའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བས་ན་ཡུངས་མར་གྱིས་བཀང་བའི་སྣོད་བསྐུར་ལ་ལམ་འདྲེད་པ་ལ་འགྲོར་བཅུག་སྟེ། རལ་གྲི་ཐོགས་པས་དྲུང་དུ་བསྡད་དེ་ཅུང་ཟད་གཅིག་བོ་ན་གསོད་དོ་ཞེས་བསྡིགས་ན་འཇིགས་ནས་ཤིན་ཏུ་སྒྲིམ་པ་ལྟར་བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱིས་སྡོམ་པ་འཛིན་པས་དེ་བཞིན་དུ་བསྒྲིམ་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nLike one carrying a vessel filled with oil,\nWith a swordsman standing nearby,\nThreatening death if it spills,\nSo should the disciplined practitioner be vigilant.\n\n\nThis translation captures the core metaphor of the verse, comparing the mindfulness required in spiritual practice to the careful attention needed when carrying oil under threat of death. The commentaries clarify that this represents how practitioners should maintain constant awareness and discipline, as if their very life depended on it, to avoid falling into negative mental states or breaking their vows.", - "translation": "Like one carrying a vessel filled with oil,\nWith a swordsman standing nearby,\nThreatening death if it spills,\nSo should the disciplined practitioner be vigilant." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཡུངས་མར་བཀང་བའི་སྣོད་བཀུར་ལ། །རལ་གྲི་ཐོགས་པས་དྲུང་བསྡད་དེ། །བོ་ན་གསོད་བསྡིགས་འཇིགས་པ་ལྟར། །བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱིས་དེ་བཞིན་སྒྲིམ། །\n\nCommentary 1: བདག་ཉིད་དབང་དུ་གྱུར་པའི་སྟོབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཡུངས་མར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཇི་ལྟར་ཡུངས་མར་གྱི་སྣོད་ཐོགས་པའི་མི་ལ་རལ་གྲི་ཐོགས་པས་བསྡིགས་པ་ནི་ཡུངས་མར་བོ་ན་བསད་ཀྱིས་དོགས་པའི་འཇིགས་པས་ཡུངས་མར་གྱི་སྣོད་འབའ་ཞིག་སེམས་པ་དེ་བཞིན་དུ། དྲན་པ་ཉམས་ན་ཉོན་མོངས་པ་བྱུང་བ་ནི་ཉེས་པ་བྱུང་བའི་ཆད་པས་གདུང་བའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བས་ན་ཡུངས་མར་གྱིས་བཀང་བའི་སྣོད་བསྐུར་ལ་ལམ་འདྲེད་པ་ལ་འགྲོར་བཅུག་སྟེ། རལ་གྲི་ཐོགས་པས་དྲུང་དུ་བསྡད་དེ་ཅུང་ཟད་གཅིག་བོ་ན་གསོད་དོ་ཞེས་བསྡིགས་ན་འཇིགས་ནས་ཤིན་ཏུ་སྒྲིམ་པ་ལྟར་བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱིས་སྡོམ་པ་འཛིན་པས་དེ་བཞིན་དུ་བསྒྲིམ་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This verse demonstrates the power of self-control. Just as someone carrying a vessel of mustard oil would be extremely careful if threatened with death by a sword-wielding person should any oil spill, similarly, a practitioner should be vigilant. If mindfulness is lost and afflictions arise, one will suffer the consequences of wrongdoing.\n\nCommentary 2: Imagine someone ordered to carry a vessel full of mustard oil along a path, with a person holding a sword walking beside them, threatening to kill them if even a drop spills. Out of fear, they would be extremely careful. Similarly, those who have taken vows should be just as vigilant in maintaining their discipline.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize the need for extreme vigilance and care in spiritual practice, using the analogy of carrying a vessel of mustard oil under threat of death. This represents the careful attention required to maintain one's vows and mindfulness, avoiding even the slightest lapse which could lead to serious consequences.\n\n3. English translation of the input text based on the commentaries:\n\nLike one carrying a vessel filled with mustard oil,\nWith a sword-bearer seated nearby,\nFearing death if it should spill,\nSo should the disciplined practitioner be vigilant.", + "translation": "Like one carrying a vessel filled with mustard oil,\nWith a sword-bearer seated nearby,\nFearing death if it should spill,\nSo should the disciplined practitioner be vigilant." } }, "glossary": { @@ -54305,7 +54481,7 @@ "སྒྲིམ་": "concentrate" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཡུངས་མར་བཀང་བའི་སྣོད་བཀུར་ལ། །": { "ཡུངས་མར་": "mustard oil", "སྣོད་": "vessel", @@ -54367,15 +54543,18 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཡུངས་མར་བཀང་བའི་སྣོད་བཀུར་ལ། །": { - "ཡུངས་མར་": "oil", - "སྣོད་": "vessel" + "ཡུངས་མར་": "mustard oil", + "སྣོད་": "vessel", + "བཀུར་": "carrying" }, "རལ་གྲི་ཐོགས་པས་དྲུང་བསྡད་དེ། །": { - "རལ་གྲི་": "swordsman" + "རལ་གྲི་": "sword", + "དྲུང་": "nearby", + "བསྡད་": "seated" }, "བོ་ན་གསོད་བསྡིགས་འཇིགས་པ་ལྟར། །": { - "གསོད་བསྡིགས་": "threatening death", - "འཇིགས་པ་": "spills" + "གསོད་": "death", + "འཇིགས་པ་": "fearing" }, "བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱིས་དེ་བཞིན་སྒྲིམ། །": { "བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་": "disciplined practitioner", @@ -54390,7 +54569,7 @@ "commentary_1": " ཅི་ནས་ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་གང་ནས་ཀྱང་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །", "commentary_2": "དེ་ལྟར་འབད་ཀྱང་གལ་ཏེ་ཉེས་པ་ཅུང་ཟད་བྱུང་ན་ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་བདག་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བར་དེ་ལྟར་འབད་པར་བྱའོ་ཞེས་ཡུན་རིང་དུ་བསམ་མོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་། །བདག་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །བདག་ལ་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བ། །དེ་ལྟར་བྱ་ཞེས་ཡུན་རིང་བསམ། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nཉེས་པ་ (fault/mistake), སྨད་ (criticize/disparage), ཕྱིས་ (later/in the future), འབྱུང་ (arise/occur)\n\nGrammatical notes:\n- རེ་རེ་ཞིང་ indicates \"each and every\"\n- ཅི་ནས་ཀྱང་ emphasizes \"by all means\"\n- མི་འབྱུང་བ is a negated future form\n\n\nFor each and every fault that has occurred,\nHaving disparaged myself, by all means,\n\"That this will not occur to me later,\nI will act thus,\" contemplate for a long time.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be instructions for self-reflection and resolution after committing faults, a common practice in Buddhist ethical training.", "translation": "For each and every fault that has occurred,\nHaving disparaged myself, by all means,\n\"That this will not occur to me later,\nI will act thus,\" contemplate for a long time." @@ -54406,9 +54585,9 @@ "translation": "For each and every fault that occurs,\nI will criticize myself and think at length:\n\"How can I ensure that this\nWill never happen to me again?\"" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་། །བདག་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །བདག་ལ་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བ། །དེ་ལྟར་བྱ་ཞེས་ཡུན་རིང་བསམ། །\n\nCommentary 1: ཅི་ནས་ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་གང་ནས་ཀྱང་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་འབད་ཀྱང་གལ་ཏེ་ཉེས་པ་ཅུང་ཟད་བྱུང་ན་ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་བདག་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བར་དེ་ལྟར་འབད་པར་བྱའོ་ཞེས་ཡུན་རིང་དུ་བསམ་མོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nFor each and every fault that occurs,\nHaving criticized myself, by all means,\nSo that this does not happen to me again in the future,\nI will contemplate for a long time, thinking \"I must act in this way.\"\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning of self-reflection, self-criticism, and the determination to avoid repeating mistakes in the future, as emphasized in the original Tibetan text and elaborated upon in the commentaries.", - "translation": "For each and every fault that occurs,\nHaving criticized myself, by all means,\nSo that this does not happen to me again in the future,\nI will contemplate for a long time, thinking \"I must act in this way.\"" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་། །བདག་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །བདག་ལ་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བ། །དེ་ལྟར་བྱ་ཞེས་ཡུན་རིང་བསམ། །\n\nCommentary 1: ཅི་ནས་ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་གང་ནས་ཀྱང་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་འབད་ཀྱང་གལ་ཏེ་ཉེས་པ་ཅུང་ཟད་བྱུང་ན་ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་བདག་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བར་དེ་ལྟར་འབད་པར་བྱའོ་ཞེས་ཡུན་རིང་དུ་བསམ་མོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary clarifies that the phrase \"ཅི་ནས་ཀྱང་\" means \"in any way\" or \"by all means\".\n\nCommentary 2: This commentary explains that even if one tries hard, if a small mistake occurs, one should criticize oneself for each mistake made. Then, by all means, one should think for a long time about how to ensure that such mistakes do not occur again in the future.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize the importance of self-reflection and self-criticism when mistakes are made. They stress the need to contemplate deeply on how to prevent future occurrences of such mistakes, using all possible means.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nFor each mistake that occurs,\nHaving criticized myself, by all means,\nSo that this does not happen to me again in the future,\nI will think long and hard about how to act.", + "translation": "For each mistake that occurs,\nHaving criticized myself, by all means,\nSo that this does not happen to me again in the future,\nI will think long and hard about how to act." } }, "glossary": { @@ -54433,7 +54612,7 @@ "བསམ་": "ponder" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་། །བདག་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །": { "ཉེས་པ་": "fault", "བྱུང་བ་": "occurred", @@ -54481,9 +54660,9 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་། །": { - "ཉེས་པ་": "fault", + "ཉེས་པ་": "mistake", "བྱུང་བ་": "occurs", - "རེ་རེ་": "each and every" + "རེ་རེ་": "each" }, "བདག་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །": { "བདག་": "myself", @@ -54495,10 +54674,9 @@ "མི་འབྱུང་བ་": "does not happen" }, "དེ་ལྟར་བྱ་ཞེས་ཡུན་རིང་བསམ། །": { - "དེ་ལྟར་": "in this way", "བྱ་": "act", - "ཡུན་རིང་": "long time", - "བསམ་": "contemplate" + "ཡུན་རིང་": "long", + "བསམ་": "think" } } } @@ -54509,7 +54687,7 @@ "commentary_1": " དྲན་པའི་རྒྱུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དགེ་བཤེས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་དེའི་ཕན་ཡོན་ཐོབ་པར་འདོད་ནའོ། །རྒྱུ་མཚན་དེ་གཉིས་ཉིད་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་ཞུགས་པའི་གནས་སྐབས་ལ་ཇི་ལྟར་བདག་གིས་དྲན་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་སྟེ། བསམ་པ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ཞེས་སྨོས་སོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཇི་ལྟར་ཉེས་པ་མི་འབྱུང་བར་བྱ་བ་དང་། བྱུང་བ་བཟློག་པའི་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ་གཉེན་པོ་དྲན་པ་གོམ་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞེས་སེམས་པའི་རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི་དེའི་རྒྱུ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་ཕྲད་པའམ། རིགས་པ་ནི་འགྲེལ་ཆེན་ལས་ཐོབ་པ་ཞེས་པར་འབྱུང་ཞིང་། དེའི་དོན་ཡང་དེས་གདམས་པ་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་དང་ལྟུང་བ་ལས་ལྡང་ཆེད་དུ་ཆད་པའི་ལས་འབྱིན་པ་སྒྲུབ་པར་འདོད་པར་བྱ། ཞེས་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟར་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ། །དྲན་པ་གོམས་པ་ཉིད་འགྱུར་ཞེས། །རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི་ཕྲད་པའམ། །རིགས་པའི་ལས་ནི་འདོད་པར་བྱ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགནས་སྐབས་ (circumstance/situation), དྲན་པ་ (mindfulness), གོམས་པ་ (familiarization/habit), རྒྱུ་ (cause), ཕྲད་པ་ (encounter/meet), རིགས་པ་ (logical/appropriate)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...ཞེས་: \"just as...thus\"\n- འགྱུར: future/transformative verb\n- རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི: \"by means of this cause\"\n- འདོད་པར་བྱ: \"should be desired/sought\"\n\n\nJust as in these circumstances,\nMindfulness becomes habituated, it is said.\nBy this cause, one should desire\nTo encounter or engage in appropriate actions.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the cultivation of mindfulness (དྲན་པ་) through habitual practice in various circumstances, emphasizing the importance of seeking out situations or actions that reinforce this mindfulness.", "translation": "Just as in these circumstances,\nMindfulness becomes habituated, it is said.\nBy this cause, one should desire\nTo encounter or engage in appropriate actions." @@ -54525,9 +54703,9 @@ "translation": "Just as one becomes habituated to mindfulness\nIn these temporary states,\nBy this cause, one should desire\nTo encounter or engage in appropriate actions." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཇི་ལྟར་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ། །དྲན་པ་གོམས་པ་ཉིད་འགྱུར་ཞེས། །རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི་ཕྲད་པའམ། །རིགས་པའི་ལས་ནི་འདོད་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དྲན་པའི་རྒྱུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དགེ་བཤེས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་དེའི་ཕན་ཡོན་ཐོབ་པར་འདོད་ནའོ། །རྒྱུ་མཚན་དེ་གཉིས་ཉིད་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་ཞུགས་པའི་གནས་སྐབས་ལ་ཇི་ལྟར་བདག་གིས་དྲན་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་སྟེ། བསམ་པ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ཞེས་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། ཇི་ལྟར་ཉེས་པ་མི་འབྱུང་བར་བྱ་བ་དང་། བྱུང་བ་བཟློག་པའི་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ་གཉེན་པོ་དྲན་པ་གོམ་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞེས་སེམས་པའི་རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི་དེའི་རྒྱུ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་ཕྲད་པའམ། རིགས་པ་ནི་འགྲེལ་ཆེན་ལས་ཐོབ་པ་ཞེས་པར་འབྱུང་ཞིང་། དེའི་དོན་ཡང་དེས་གདམས་པ་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་དང་ལྟུང་བ་ལས་ལྡང་ཆེད་དུ་ཆད་པའི་ལས་འབྱིན་པ་སྒྲུབ་པར་འདོད་པར་བྱ། ཞེས་འཆད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nJust as one becomes accustomed to mindfulness\nIn these various circumstances,\nFor this reason, one should desire\nTo meet with or obtain proper instruction.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the Tibetan verse, which discusses the importance of cultivating mindfulness in different situations and seeking out spiritual friends or proper teachings as a means to develop this mindfulness. The commentaries emphasize the role of virtuous spiritual friends and the benefits of their instructions in generating mindfulness, especially when dealing with afflictive emotions or preventing wrongdoings.", - "translation": "Just as one becomes accustomed to mindfulness\nIn these various circumstances,\nFor this reason, one should desire\nTo meet with or obtain proper instruction." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཇི་ལྟར་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ། །དྲན་པ་གོམས་པ་ཉིད་འགྱུར་ཞེས། །རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི་ཕྲད་པའམ། །རིགས་པའི་ལས་ནི་འདོད་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དྲན་པའི་རྒྱུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དགེ་བཤེས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་དེའི་ཕན་ཡོན་ཐོབ་པར་འདོད་ནའོ། །རྒྱུ་མཚན་དེ་གཉིས་ཉིད་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་ཞུགས་པའི་གནས་སྐབས་ལ་ཇི་ལྟར་བདག་གིས་དྲན་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་སྟེ། བསམ་པ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ཞེས་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། ཇི་ལྟར་ཉེས་པ་མི་འབྱུང་བར་བྱ་བ་དང་། བྱུང་བ་བཟློག་པའི་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ་གཉེན་པོ་དྲན་པ་གོམ་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞེས་སེམས་པའི་རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི་དེའི་རྒྱུ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་ཕྲད་པའམ། རིགས་པ་ནི་འགྲེལ་ཆེན་ལས་ཐོབ་པ་ཞེས་པར་འབྱུང་ཞིང་། དེའི་དོན་ཡང་དེས་གདམས་པ་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་དང་ལྟུང་བ་ལས་ལྡང་ཆེད་དུ་ཆད་པའི་ལས་འབྱིན་པ་སྒྲུབ་པར་འདོད་པར་བྱ། ཞེས་འཆད་དོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that mindfulness arises from two causes: meeting with a spiritual friend and desiring to obtain the benefits of such a friendship. It emphasizes the importance of contemplating how to generate mindfulness in situations where afflictions arise.\n\nCommentary 2:\nThis commentary discusses how to prevent faults from arising and how to counteract them when they do arise. It emphasizes the practice of mindfulness as an antidote and mentions meeting with a spiritual friend as a cause for this. It also refers to \"reasoning\" as obtaining instructions, teachings, and disciplinary actions to overcome downfalls.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of mindfulness as a practice to counteract negative mental states. They highlight two main causes for developing mindfulness: meeting with a spiritual friend (or teacher) and receiving their teachings or instructions. The goal is to cultivate mindfulness in various situations to prevent and overcome afflictions or faults.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nJust as one becomes accustomed to mindfulness\nIn these various situations,\nOne should desire to meet with [a spiritual friend]\nOr engage in activities of reasoning.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on cultivating mindfulness through meeting with spiritual friends and engaging in reasoned activities or receiving instructions, as methods to deal with different challenging situations.", + "translation": "Just as one becomes accustomed to mindfulness\nIn these various situations,\nOne should desire to meet with [a spiritual friend]\nOr engage in activities of reasoning." } }, "glossary": { @@ -54548,7 +54726,7 @@ "ལས་": "action" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཇི་ལྟར་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ། །": { "གནས་སྐབས་": "circumstances" }, @@ -54602,19 +54780,18 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཇི་ལྟར་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ། །": { - "གནས་སྐབས་": "circumstances" + "གནས་སྐབས་": "situations" }, "དྲན་པ་གོམས་པ་ཉིད་འགྱུར་ཞེས། །": { "དྲན་པ་": "mindfulness", "གོམས་པ་": "accustomed" }, "རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི་ཕྲད་པའམ། །": { - "རྒྱུ་": "reason", "ཕྲད་པ་": "meet" }, "རིགས་པའི་ལས་ནི་འདོད་པར་བྱ། །": { - "རིགས་པ་": "proper", - "ལས་": "instruction", + "རིགས་པ་": "reasoning", + "ལས་": "activities", "འདོད་པ་": "desire" } } @@ -54626,7 +54803,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་བདག་ཉིད་དེ་ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཟོ་མདོག་བདེ་བར་བྱ་བ་ནི་བརྩོན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་བྱ་བའོ། །བག་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བག་ཡོད་པ་བསྟན་པའི་ལེའུར་བརྗོད་དོ། །འཇུག་པ་ནི་རྩོམ་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་བདག་ཉིད་དབང་དུ་བྱ་བ་ནི། ཅི་ནས་དགེ་བའི་ལས་དེ་བྱེད་པའི་སྔོན་རོལ་ནས་ལས་དེ་ཐམས་ཅད་ལ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་མཐུ་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་བྱ་བའི་ཆེད་དུ་བག་ཡོད་བསྟེན་ཚུལ་གྱི་གཏམ་རྣམས་དྲན་པར་བྱ་སྟེ། བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བ་སྟེ་ཤིན་ཏུ་སྤྲོ་བས་འཇུག་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཅི་ནས་ལས་བྱེད་སྔོན་རོལ་ནས། །ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མཐུ་ཡོད་པ། །དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ། །བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nལས་བྱེད་ (perform actions), སྔོན་རོལ་ (beforehand), མཐུ་ (power/ability), བག་ཡོད་ (mindfulness), གཏམ་ (words/teachings), ལྡང་བ་ (rise/get up)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་ནས་...ནས། construction indicating \"in order to\"\n- ལ་ནི་ emphasizing \"to all\"\n- དེ་ལྟར་ meaning \"in that way\" or \"thus\"\n- བདག་ཉིད་ reflexive pronoun\n\n\nIn order to be able to perform all actions beforehand,\nThus remembering the words of mindfulness,\nI should rise quickly by myself.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be instructions for diligent practice, emphasizing preparedness and mindfulness before engaging in activities.", "translation": "In order to be able to perform all actions beforehand,\nThus remembering the words of mindfulness,\nI should rise quickly by myself." @@ -54642,9 +54819,9 @@ "translation": "Before undertaking any action,\nOne should have the ability for all things.\nThus, mindfully recalling this advice,\nOne should rise up with lightness and ease." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཅི་ནས་ལས་བྱེད་སྔོན་རོལ་ནས། །ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མཐུ་ཡོད་པ། །དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ། །བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་བདག་ཉིད་དེ་ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཟོ་མདོག་བདེ་བར་བྱ་བ་ནི་བརྩོན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་བྱ་བའོ། །བག་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བག་ཡོད་པ་བསྟན་པའི་ལེའུར་བརྗོད་དོ། །འཇུག་པ་ནི་རྩོམ་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་བདག་ཉིད་དབང་དུ་བྱ་བ་ནི། ཅི་ནས་དགེ་བའི་ལས་དེ་བྱེད་པའི་སྔོན་རོལ་ནས་ལས་དེ་ཐམས་ཅད་ལ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་མཐུ་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་བྱ་བའི་ཆེད་དུ་བག་ཡོད་བསྟེན་ཚུལ་གྱི་གཏམ་རྣམས་དྲན་པར་བྱ་སྟེ། བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བ་སྟེ་ཤིན་ཏུ་སྤྲོ་བས་འཇུག་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nBefore engaging in any action,\nCultivate the power to accomplish all tasks.\nThus, remembering the teachings on mindfulness,\nOne should rise with lightness and enthusiasm.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the Tibetan verse, emphasizing the importance of preparation, mindfulness, and enthusiastic engagement in one's activities, as elaborated in the commentaries.", - "translation": "Before engaging in any action,\nCultivate the power to accomplish all tasks.\nThus, remembering the teachings on mindfulness,\nOne should rise with lightness and enthusiasm." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཅི་ནས་ལས་བྱེད་སྔོན་རོལ་ནས། །ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མཐུ་ཡོད་པ། །དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ། །བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་བདག་ཉིད་དེ་ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཟོ་མདོག་བདེ་བར་བྱ་བ་ནི་བརྩོན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་བྱ་བའོ། །བག་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བག་ཡོད་པ་བསྟན་པའི་ལེའུར་བརྗོད་དོ། །འཇུག་པ་ནི་རྩོམ་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་བདག་ཉིད་དབང་དུ་བྱ་བ་ནི། ཅི་ནས་དགེ་བའི་ལས་དེ་བྱེད་པའི་སྔོན་རོལ་ནས་ལས་དེ་ཐམས་ཅད་ལ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་མཐུ་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་བྱ་བའི་ཆེད་དུ་བག་ཡོད་བསྟེན་ཚུལ་གྱི་གཏམ་རྣམས་དྲན་པར་བྱ་སྟེ། བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བ་སྟེ་ཤིན་ཏུ་སྤྲོ་བས་འཇུག་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"oneself\" refers to the characteristics of body and mind. It emphasizes the importance of diligence and mindfulness. It mentions that the story of mindfulness is explained in the chapter on teaching the mindful bodhicitta. \"Engaging\" refers to beginning or undertaking an action.\n\nCommentary 2:\nThis commentary focuses on self-control and diligence. It explains that before engaging in virtuous actions, one should remember the teachings on mindfulness to have the power of diligence for all tasks. It emphasizes rising with enthusiasm and engaging in actions joyfully.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the importance of mindfulness, diligence, and enthusiasm in undertaking virtuous actions. They highlight the need to remember teachings on mindfulness and to approach tasks with a joyful and energetic attitude, applying both mental and physical effort.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nBefore engaging in any action,\nOne should have the power for all tasks.\nThus, remembering the words on mindfulness,\nOne should rise with lightness and enthusiasm.\n\nThis translation reflects the emphasis on preparation, mindfulness, and enthusiastic engagement in virtuous actions as explained in the commentaries.", + "translation": "Before engaging in any action,\nOne should have the power for all tasks.\nThus, remembering the words on mindfulness,\nOne should rise with lightness and enthusiasm." } }, "glossary": { @@ -54667,7 +54844,7 @@ "ཡང་བ་": "nimble" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཅི་ནས་ལས་བྱེད་སྔོན་རོལ་ནས། །": { "ལས་བྱེད་": "perform actions", "སྔོན་རོལ་": "beforehand" @@ -54735,10 +54912,11 @@ }, "།དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ།": { "བག་ཡོད་": "mindfulness", - "གཏམ་": "teachings", + "གཏམ་": "words", "དྲན་": "remembering" }, "།བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ།": { + "བདག་ཉིད་": "one", "ལྡང་བ་": "rise", "ཡང་བ་": "lightness" } @@ -54751,7 +54929,7 @@ "commentary_1": " འདི་ཉིད་ཀྱི་དཔེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ཤིང་བལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤིང་བལ་ཏེ་རས་བལ་ཆུང་ངུ་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་རླུང་ལ་རག་ལས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་འགྱུར་བ་མོས་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་དབང་དུ་གྱུར་ནས་མྱུར་དུ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་གོམས་པས་ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་ཞིང་རྒྱུ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་ཡང་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཞིང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་དང་། བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བ་ནི་བསམ་གཏན་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཉིད་ཀྱི་ལེའུ་ནས་སྟོན་པར་འགྱུར་རོ། །", "commentary_2": "དེའི་དགོས་པ་ནི། ཇི་ལྟར་རླུང་ནི་འགྲོ་བ་དང་འོང་བས་ཤིང་བལ་ལ་དབང་བསྒྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་བསམ་པ་དགེ་བ་ལ་སྤྲོ་བས་ལུས་ངག་ལ་དབང་བསྒྱུར་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་ན་ནི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །ལེའུ་བདུན་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟར་རླུང་ནི་འགྲོ་བ་དང་། །འོང་བས་ཤིང་བལ་དབང་བསྒྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སྤྲོ་བས་དབང་བསྒྱུར་ཏེ། །དེ་ལྟར་ན་ནི་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརླུང་ (wind), འགྲོ་བ་ (going), འོང་བ་ (coming), ཤིང་བལ་ (cotton), དབང་བསྒྱུར་ (control/dominate), སྤྲོ་བ་ (joy/enthusiasm)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...དེ་བཞིན་ construction indicating comparison\n- བས་ indicating instrumental case\n- ཏེ་ connecting clauses\n\n\nJust as the wind controls cotton\nBy its going and coming,\nLikewise, [one] controls through joy;\nThus, accomplishment will occur.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be using a metaphor of wind moving cotton to illustrate how enthusiasm or joy can be a controlling factor in spiritual accomplishment.", "translation": "Just as the wind controls cotton\nBy its going and coming,\nLikewise, [one] controls through joy;\nThus, accomplishment will occur." @@ -54767,9 +54945,9 @@ "translation": "Just as the wind controls cotton\nBy its coming and going,\nSo too enthusiasm controls [the mind].\nThus, in this way, accomplishment will occur." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཇི་ལྟར་རླུང་ནི་འགྲོ་བ་དང་། །འོང་བས་ཤིང་བལ་དབང་བསྒྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སྤྲོ་བས་དབང་བསྒྱུར་ཏེ། །དེ་ལྟར་ན་ནི་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: འདི་ཉིད་ཀྱི་དཔེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ཤིང་བལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤིང་བལ་ཏེ་རས་བལ་ཆུང་ངུ་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་རླུང་ལ་རག་ལས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་འགྱུར་བ་མོས་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་དབང་དུ་གྱུར་ནས་མྱུར་དུ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་གོམས་པས་ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་ཞིང་རྒྱུ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་ཡང་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཞིང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་དང་། བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བ་ནི་བསམ་གཏན་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཉིད་ཀྱི་ལེའུ་ནས་སྟོན་པར་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 2: དེའི་དགོས་པ་ནི། ཇི་ལྟར་རླུང་ནི་འགྲོ་བ་དང་འོང་བས་ཤིང་བལ་ལ་དབང་བསྒྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་བསམ་པ་དགེ་བ་ལ་སྤྲོ་བས་ལུས་ངག་ལ་དབང་བསྒྱུར་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་ན་ནི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །ལེའུ་བདུན་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nJust as the wind controls cotton,\nMoving it to and fro,\nLikewise, enthusiasm controls [the mind and body].\nIn this way, accomplishment will occur.\n\n\nThis translation aims to capture the core meaning of the verse, which uses the analogy of wind moving cotton to illustrate how enthusiasm or joyous effort can control one's mind and body, leading to the accomplishment of virtuous goals and spiritual attainments.", - "translation": "Just as the wind controls cotton,\nMoving it to and fro,\nLikewise, enthusiasm controls [the mind and body].\nIn this way, accomplishment will occur." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཇི་ལྟར་རླུང་ནི་འགྲོ་བ་དང་། །འོང་བས་ཤིང་བལ་དབང་བསྒྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སྤྲོ་བས་དབང་བསྒྱུར་ཏེ། །དེ་ལྟར་ན་ནི་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: འདི་ཉིད་ཀྱི་དཔེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ཤིང་བལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤིང་བལ་ཏེ་རས་བལ་ཆུང་ངུ་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་རླུང་ལ་རག་ལས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་འགྱུར་བ་མོས་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་དབང་དུ་གྱུར་ནས་མྱུར་དུ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་གོམས་པས་ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་ཞིང་རྒྱུ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་ཡང་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཞིང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་དང་། བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བ་ནི་བསམ་གཏན་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཉིད་ཀྱི་ལེའུ་ནས་སྟོན་པར་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 2: དེའི་དགོས་པ་ནི། ཇི་ལྟར་རླུང་ནི་འགྲོ་བ་དང་འོང་བས་ཤིང་བལ་ལ་དབང་བསྒྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་བསམ་པ་དགེ་བ་ལ་སྤྲོ་བས་ལུས་ངག་ལ་དབང་བསྒྱུར་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་ན་ནི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །ལེའུ་བདུན་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the metaphor of cotton being controlled by the wind, relating it to how enthusiasm and diligence can quickly lead to accomplishment. It mentions that through practice, one can achieve supernatural abilities like moving through space. It also notes that meditation is primary for equalizing and exchanging self and others, which will be taught in a later chapter.\n\nCommentary 2: This commentary explains the purpose of the verse, stating that just as wind controls cotton, one should control body and speech through enthusiasm for virtuous thoughts. By doing so, all virtuous actions will be accomplished.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the metaphor of wind controlling cotton to illustrate how mental attitudes (enthusiasm, diligence, virtuous thoughts) can control one's actions and lead to accomplishments. The first commentary extends this to supernatural abilities, while the second focuses more on virtuous actions in general.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nJust as the wind controls cotton\nBy its coming and going,\nSo too, enthusiasm controls [our actions].\nThus, accomplishment will be achieved.\n\n\nThis translation attempts to capture the core meaning as explained in the commentaries, emphasizing how enthusiasm or positive mental attitudes can control our actions and lead to accomplishments, much like how wind controls cotton.", + "translation": "Just as the wind controls cotton\nBy its coming and going,\nSo too, enthusiasm controls [our actions].\nThus, accomplishment will be achieved." } }, "glossary": { @@ -54787,7 +54965,7 @@ "འགྲུབ་པར་": "accomplished" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཇི་ལྟར་རླུང་ནི་འགྲོ་བ་དང་། །འོང་བས་ཤིང་བལ་དབང་བསྒྱུར་བ།": { "རླུང་": "wind", "འགྲོ་བ་": "going", @@ -54836,16 +55014,18 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཇི་ལྟར་རླུང་ནི་འགྲོ་བ་དང་། །འོང་བས་ཤིང་བལ་དབང་བསྒྱུར་བ།": { + "ཇི་ལྟར་རླུང་ནི་འགྲོ་བ་དང་། །འོང་བས་ཤིང་བལ་དབང་བསྒྱུར་བ། །": { "རླུང་": "wind", + "འགྲོ་བ་": "going", + "འོང་བ": "coming", "ཤིང་བལ་": "cotton", "དབང་བསྒྱུར་": "controls" }, - "།དེ་བཞིན་སྤྲོ་བས་དབང་བསྒྱུར་ཏེ།": { + "དེ་བཞིན་སྤྲོ་བས་དབང་བསྒྱུར་ཏེ། །": { "སྤྲོ་བ": "enthusiasm", "དབང་བསྒྱུར་": "controls" }, - "།དེ་ལྟར་ན་ནི་འགྲུབ་པར་འགྱུར།": { + "དེ་ལྟར་ན་ནི་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །": { "འགྲུབ་པ": "accomplishment" } } @@ -54857,7 +55037,7 @@ "commentary_1": " ད་ནི་བརྩོན་འགྲུས་བསྟན་པའི་རྗེས་ལ་བསམ་གཏན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའོ། །གཞག་པ་ནི་མཉམ་པར་གཞག་པའོ། །ནི་ཞེས་པ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཕྱིར་རོ། །ཉོན་མོངས་པའི་མཆེ་བའི་ཕྲག་ན་གནས་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་རྣམས་སོ། །", "commentary_2": "བསམ་གཏན་གྱི་ལེའུ་ལ་གསུམ་སྟེ། མཚམས་སྦྱར་བའི་སྒོ་ནས་བསམ་གཏན་བསྒོམ་པར་གདམས་པ་དང་། མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤང་བ་དང་། མཉེན་པོ་སྡོམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་མཉམ་པར་འཇོགས་པའི་ཐབས་ལ་སོགས་པ་ཐོས་བསམ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་ནས་ནི་ཡིད་ནི་དམིགས་པ་ལ་རྩེ་གཅིག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱའོ། །བསླབ་བཏུས་ལས། བཟོད་བྱ་ཐོས་པ་བཙལ་བར་བྱ། །དེ་ནས་ནགས་སུ་གནས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་ནས་ནི། །ཡིད་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞག །སེམས་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པའི་མི། །ཉོན་མོངས་མཆི་བའི་ཕྲག་ན་གནས། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབརྩོན་འགྲུས་ (diligence/effort), ཏིང་ངེ་འཛིན་ (samādhi/concentration), རྣམ་པར་གཡེངས་པ་ (distracted), ཉོན་མོངས་ (kleśa/afflictions)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནས་ནི་ to indicate sequence of actions\n- ལ་ particle indicating focus of meditation\n- པའི་ adjectival particle\n- ན་ locative particle\n\n\nHaving thus generated diligence,\nOne should place the mind in samādhi.\nA person whose mind is distracted\nDwells between the fangs of afflictions.\n\n\nTechnical note: The last line uses a metaphorical expression \"ཕྲག་ན་གནས་\" (literally \"dwells in the armpit/side\") to indicate vulnerability to afflictions, which I've rendered as \"between the fangs\" to convey the sense of danger.", "translation": "Having thus generated diligence,\nOne should place the mind in samādhi.\nA person whose mind is distracted\nDwells between the fangs of afflictions." @@ -54873,9 +55053,9 @@ "translation": "Having thus generated diligence,\nSet the mind in meditative concentration.\nA person whose mind is distracted\nDwells in the jaws of afflictions." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་ནས་ནི། །ཡིད་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞག །སེམས་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པའི་མི། །ཉོན་མོངས་མཆི་བའི་ཕྲག་ན་གནས། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་བརྩོན་འགྲུས་བསྟན་པའི་རྗེས་ལ་བསམ་གཏན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའོ། །གཞག་པ་ནི་མཉམ་པར་གཞག་པའོ། །ནི་ཞེས་པ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཕྱིར་རོ། །ཉོན་མོངས་པའི་མཆེ་བའི་ཕྲག་ན་གནས་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་རྣམས་སོ། །\n\nCommentary 2: བསམ་གཏན་གྱི་ལེའུ་ལ་གསུམ་སྟེ། མཚམས་སྦྱར་བའི་སྒོ་ནས་བསམ་གཏན་བསྒོམ་པར་གདམས་པ་དང་། མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤང་བ་དང་། མཉེན་པོ་སྡོམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་མཉམ་པར་འཇོགས་པའི་ཐབས་ལ་སོགས་པ་ཐོས་བསམ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་ནས་ནི་ཡིད་ནི་དམིགས་པ་ལ་རྩེ་གཅིག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱའོ། །བསླབ་བཏུས་ལས། བཟོད་བྱ་ཐོས་པ་བཙལ་བར་བྱ། །དེ་ནས་ནགས་སུ་གནས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nHaving thus generated diligence,\nPlace the mind in meditative concentration.\nA person whose mind is distracted\nDwells between the fangs of afflictions.\n\n\nThis translation captures the key points from the original Tibetan and the commentaries:\n1. It follows diligence (effort) with instruction on meditation\n2. It emphasizes placing the mind in single-pointed concentration (samadhi)\n3. It contrasts this with a distracted mind\n4. It uses the vivid imagery of afflictions as fangs or teeth, indicating the danger of a distracted mind\n\nThe commentaries provide context that this is part of a section on meditation practice, following teachings on diligence, and emphasizes the importance of focused concentration as opposed to mental distraction which leaves one vulnerable to afflictive emotions.", - "translation": "Having thus generated diligence,\nPlace the mind in meditative concentration.\nA person whose mind is distracted\nDwells between the fangs of afflictions." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་ནས་ནི། །ཡིད་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞག །སེམས་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པའི་མི། །ཉོན་མོངས་མཆི་བའི་ཕྲག་ན་གནས། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་བརྩོན་འགྲུས་བསྟན་པའི་རྗེས་ལ་བསམ་གཏན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའོ། །གཞག་པ་ནི་མཉམ་པར་གཞག་པའོ། །ནི་ཞེས་པ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཕྱིར་རོ། །ཉོན་མོངས་པའི་མཆེ་བའི་ཕྲག་ན་གནས་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་རྣམས་སོ། །\n\nCommentary 2: བསམ་གཏན་གྱི་ལེའུ་ལ་གསུམ་སྟེ། མཚམས་སྦྱར་བའི་སྒོ་ནས་བསམ་གཏན་བསྒོམ་པར་གདམས་པ་དང་། མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤང་བ་དང་། མཉེན་པོ་སྡོམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་མཉམ་པར་འཇོགས་པའི་ཐབས་ལ་སོགས་པ་ཐོས་བསམ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་ནས་ནི་ཡིད་ནི་དམིགས་པ་ལ་རྩེ་གཅིག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱའོ། །བསླབ་བཏུས་ལས། བཟོད་བྱ་ཐོས་པ་བཙལ་བར་བྱ། །དེ་ནས་ནགས་སུ་གནས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །\n", + "output": "I'll follow the steps as requested:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that after teaching diligence, meditation is now being taught. It defines concentration as one-pointedness of mind and explains that those whose minds are distracted dwell in the jaws of afflictions.\n\nCommentary 2: This commentary outlines the structure of the chapter on meditation, mentioning three parts: introduction to meditation practice, abandoning unfavorable conditions, and cultivating antidotes. It emphasizes the importance of developing diligence through learning and contemplation before engaging in single-pointed concentration.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the importance of developing diligence before engaging in meditation. They explain that concentration involves one-pointed focus of the mind and warn that a distracted mind is vulnerable to afflictions. The practice should involve learning, contemplation, and then focused meditation.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nHaving thus generated diligence,\nPlace the mind in concentration.\nA person whose mind is distracted\nDwells between the fangs of afflictions.\n\n\nThis translation reflects the progression from diligence to concentration, emphasizing the importance of focused meditation and the dangers of a distracted mind, as explained in the commentaries.", + "translation": "Having thus generated diligence,\nPlace the mind in concentration.\nA person whose mind is distracted\nDwells between the fangs of afflictions." } }, "glossary": { @@ -54895,7 +55075,7 @@ "ཉོན་མོངས་": "afflictions" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟར་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་ནས་ནི། །": { "བརྩོན་འགྲུས་": "diligence" }, @@ -54954,7 +55134,7 @@ }, "ཡིད་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞག །": { "ཡིད་": "mind", - "ཏིང་ངེ་འཛིན་": "meditative concentration", + "ཏིང་ངེ་འཛིན་": "concentration", "བཞག་": "place" }, "སེམས་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པའི་མི། །": { @@ -54975,7 +55155,7 @@ "commentary_1": " དེ་ཡོངས་སུ་སྤངས་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་བརྩམ་པའི་དོན་དུ་རྣམ་པར་གཡེང་བ་བཟློག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ལུས་དང་སེམས་ཞེས་སྨོས་ཏེ།ལུས་དབེན་པ་ནི་དབེན་པ་ལ་གནས་པའོ། །སེམས་དབེན་པ་ནི་འདོད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤང་བའོ། །རྣམ་པར་གཡེངས་པ་ནི་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། མདོར་བསྟན་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མ་བཞག་ན་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན། སེམས་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པའི་མི་ཉོན་མོངས་པའི་མཆེ་བའི་ཕྲག་ན་གནས་ཏེ། དེར་མྱུར་དུ་འཇོམས་པར་འགྱུར་བས་སོ། །འོ་ན་གཡེང་བ་གང་གིས་སྤོང་ཞེ་ན། ལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་དེ་བས་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་འདུ་འཛི་སྤངས་ཏེ་ལུས་དབེན་པ་དང་འདོད་པ་ལ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་ཡོངས་སུ་དོར་ནས་སེམས་དབེན་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་སྤང་བྱ་ཞིང་། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དོར། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nལུས་(body), སེམས་(mind), དབེན་པ་(isolation/seclusion), རྣམ་པར་གཡེང་བ་(distraction), འཇིག་རྟེན་(worldly concerns), རྣམ་པར་རྟོག་པ་(conceptual thoughts)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case (ཡིས་) to indicate means\n- Negation with མི་ and མ་\n- Imperative forms with བྱ་ and དོར་\n\n\nThrough seclusion of body and mind,\nDistractions will not arise.\nTherefore, worldly concerns should be abandoned,\nAnd conceptual thoughts entirely discarded.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of physical and mental isolation in Buddhist practice as a means to reduce distractions and conceptual proliferation.", "translation": "Through seclusion of body and mind,\nDistractions will not arise.\nTherefore, worldly concerns should be abandoned,\nAnd conceptual thoughts entirely discarded." @@ -54991,9 +55171,9 @@ "translation": "Through seclusion of body and mind,\nDistractions will not arise.\nTherefore, abandon worldly affairs,\nAnd completely discard conceptual thoughts." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་སྤང་བྱ་ཞིང་། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དོར། །\n\nCommentary 1: དེ་ཡོངས་སུ་སྤངས་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་བརྩམ་པའི་དོན་དུ་རྣམ་པར་གཡེང་བ་བཟློག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ལུས་དང་སེམས་ཞེས་སྨོས་ཏེ།ལུས་དབེན་པ་ནི་དབེན་པ་ལ་གནས་པའོ། །སེམས་དབེན་པ་ནི་འདོད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤང་བའོ། །རྣམ་པར་གཡེངས་པ་ནི་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། མདོར་བསྟན་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མ་བཞག་ན་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན། སེམས་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པའི་མི་ཉོན་མོངས་པའི་མཆེ་བའི་ཕྲག་ན་གནས་ཏེ། དེར་མྱུར་དུ་འཇོམས་པར་འགྱུར་བས་སོ། །འོ་ན་གཡེང་བ་གང་གིས་སྤོང་ཞེ་ན། ལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་དེ་བས་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་འདུ་འཛི་སྤངས་ཏེ་ལུས་དབེན་པ་དང་འདོད་པ་ལ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་ཡོངས་སུ་དོར་ནས་སེམས་དབེན་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThrough seclusion of body and mind,\nDistraction will not arise.\nTherefore, abandon worldly affairs,\nAnd completely discard conceptual thoughts.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which emphasizes the importance of physical and mental seclusion to prevent distraction, and advises abandoning worldly concerns and discarding conceptual thoughts in order to cultivate concentration and meditation.", - "translation": "Through seclusion of body and mind,\nDistraction will not arise.\nTherefore, abandon worldly affairs,\nAnd completely discard conceptual thoughts." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་སྤང་བྱ་ཞིང་། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དོར། །\n\nCommentary 1: དེ་ཡོངས་སུ་སྤངས་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་བརྩམ་པའི་དོན་དུ་རྣམ་པར་གཡེང་བ་བཟློག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ལུས་དང་སེམས་ཞེས་སྨོས་ཏེ།ལུས་དབེན་པ་ནི་དབེན་པ་ལ་གནས་པའོ། །སེམས་དབེན་པ་ནི་འདོད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤང་བའོ། །རྣམ་པར་གཡེངས་པ་ནི་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། མདོར་བསྟན་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མ་བཞག་ན་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན། སེམས་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པའི་མི་ཉོན་མོངས་པའི་མཆེ་བའི་ཕྲག་ན་གནས་ཏེ། དེར་མྱུར་དུ་འཇོམས་པར་འགྱུར་བས་སོ། །འོ་ན་གཡེང་བ་གང་གིས་སྤོང་ཞེ་ན། ལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་དེ་བས་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་འདུ་འཛི་སྤངས་ཏེ་ལུས་དབེན་པ་དང་འདོད་པ་ལ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་ཡོངས་སུ་དོར་ནས་སེམས་དབེན་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that to begin meditation, one must eliminate distractions. \"Physical solitude\" means staying in a secluded place. \"Mental solitude\" means abandoning thoughts of desire and so on. \"Distraction\" refers to not being in a state of meditative equipoise.\n\nCommentary 2:\nThis commentary asks what happens if one doesn't engage in meditation. It answers that the mind will remain in a state of distraction, vulnerable to afflictions. To overcome distraction, one should seek physical and mental solitude. This means abandoning worldly gatherings for physical solitude and discarding thoughts of desire for mental solitude.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize the importance of physical and mental solitude to overcome distractions and properly engage in meditation. Physical solitude involves staying in a secluded place away from worldly activities, while mental solitude requires abandoning thoughts of desire and other conceptual elaborations. This dual solitude is essential for preventing distraction and establishing a proper meditative state.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nThrough physical and mental solitude,\nDistraction will not arise.\nTherefore, abandon worldly affairs,\nAnd completely discard conceptual thoughts.\n", + "translation": "Through physical and mental solitude,\nDistraction will not arise.\nTherefore, abandon worldly affairs,\nAnd completely discard conceptual thoughts." } }, "glossary": { @@ -55011,7 +55191,7 @@ "དོར་": "give up" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་། །": { "ལུས་": "body", "སེམས་": "mind", @@ -55055,12 +55235,12 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་། །": { - "ལུས་": "body", - "སེམས་": "mind", - "དབེན་པ་": "seclusion", + "ལུས་": "physical", + "སེམས་": "mental", + "དབེན་པ་": "solitude", "རྣམ་པར་གཡེང་བ་": "distraction" }, - "དེ་བས་འཇིག་རྟེན་སྤང་བྱ་ཞིང་། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དོར། །": { + "།དེ་བས་འཇིག་རྟེན་སྤང་བྱ་ཞིང་། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དོར། །": { "འཇིག་རྟེན་": "worldly affairs", "སྤང་བྱ་": "abandon", "རྣམ་པར་རྟོག་པ་": "conceptual thoughts", @@ -55075,7 +55255,7 @@ "commentary_1": " རེ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་མ་སྤང་བའི་རྒྱུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བཀུར་སྟི་ལ་སོགས་པ་བཟུང་ངོ་། །སྲེད་པ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པའོ། །ཆགས་པ་ནི་བདག་དང་བདག་གིར་མངོན་པར་ཞེན་པའོ། །འདི་དག་ཅེས་པ་ནི་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །", "commentary_2": "རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་སྤང་བ་དང་། རྣམ་རྟོག་དོར་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཉེས་དམིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་འདུ་འཛི་སྤང་བ་དང་། ཡོན་ཏན་གྱི་སྒོ་ནས་དབེན་པ་བསྟེན་པར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྤང་བྱའི་བློ་བསྐྱེད་པ་དང་། སྤོང་བའི་ཐབས་བསྟེན་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ལ་ཆགས་པའི་ཕྱིར་དང་རྙེད་སོགས་ལ་སྲེད་པས་འཇིག་རྟེན་མི་སྤངས་ཏེ། དེ་བས་ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བར་འདོད་པའི་མཁས་པས་ཆགས་སྲེད་འདི་དག་ཡོངས་སུ་སྤངས་ལ་འདི་ལྟར་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། ཡང་དག་གནས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །སེམས་ལ་སེམས་ཉིད་འཇོག་ཕྱིར་དང་། །ཆོས་རབ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ཕྱིར། །ཞི་གནས་དང་ནི་ལྷག་མཐོང་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གནས་པའི་ཞི་གནས་དང་རབ་ཏུ་ལྡན་ཏེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཆགས་པའི་ཕྱིར་དང་རྙེད་སོགས་ལ། །སྲེད་པས་འཇིག་རྟེན་མི་སྤོང་སྟེ། །དེ་བས་འདི་དག་ཡོངས་སྤོངས་ལ། །མཁས་པས་འདི་ལྟར་དཔྱད་པར་བྱ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཆགས་པ (attachment), རྙེད་སོགས (gain and so forth), སྲེད་པ (craving), འཇིག་རྟེན (world), སྤོང་ (abandon), མཁས་པ (wise one), དཔྱད་པ (analyze)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་དང་ and ལ་ are postpositions indicating reasons/purposes\n- མི་སྤོང་སྟེ། is a negative present tense with a continuative particle\n- དེ་བས་ means \"therefore\"\n- བྱ at the end indicates an exhortation or instruction\n\n\nDue to attachment and craving for gain and so forth,\nOne does not renounce the world.\nTherefore, completely abandoning these,\nThe wise should analyze thus.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be advising on the importance of renunciation (སྤོང་བ) in Buddhist practice, emphasizing the need to overcome worldly attachments through wisdom and analysis.", "translation": "Due to attachment and craving for gain and so forth,\nOne does not renounce the world.\nTherefore, completely abandoning these,\nThe wise should analyze thus." @@ -55091,9 +55271,9 @@ "translation": "Due to attachment and craving for gain and the like,\nOne does not renounce worldly things.\nTherefore, completely abandoning these,\nThe wise should analyze in this way." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཆགས་པའི་ཕྱིར་དང་རྙེད་སོགས་ལ། །སྲེད་པས་འཇིག་རྟེན་མི་སྤོང་སྟེ། །དེ་བས་འདི་དག་ཡོངས་སྤོངས་ལ། །མཁས་པས་འདི་ལྟར་དཔྱད་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: རེ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་མ་སྤང་བའི་རྒྱུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བཀུར་སྟི་ལ་སོགས་པ་བཟུང་ངོ་། །སྲེད་པ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པའོ། །ཆགས་པ་ནི་བདག་དང་བདག་གིར་མངོན་པར་ཞེན་པའོ། །འདི་དག་ཅེས་པ་ནི་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་སྤང་བ་དང་། རྣམ་རྟོག་དོར་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཉེས་དམིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་འདུ་འཛི་སྤང་བ་དང་། ཡོན་ཏན་གྱི་སྒོ་ནས་དབེན་པ་བསྟེན་པར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྤང་བྱའི་བློ་བསྐྱེད་པ་དང་། སྤོང་བའི་ཐབས་བསྟེན་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ལ་ཆགས་པའི་ཕྱིར་དང་རྙེད་སོགས་ལ་སྲེད་པས་འཇིག་རྟེན་མི་སྤངས་ཏེ། དེ་བས་ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བར་འདོད་པའི་མཁས་པས་ཆགས་སྲེད་འདི་དག་ཡོངས་སུ་སྤངས་ལ་འདི་ལྟར་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། ཡང་དག་གནས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །སེམས་ལ་སེམས་ཉིད་འཇོག་ཕྱིར་དང་། །ཆོས་རབ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ཕྱིར། །ཞི་གནས་དང་ནི་ལྷག་མཐོང་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གནས་པའི་ཞི་གནས་དང་རབ་ཏུ་ལྡན་ཏེ།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nDue to attachment and craving for gain and so forth,\nOne does not renounce worldly life.\nTherefore, completely abandoning these,\nThe wise should contemplate in this way.\n", - "translation": "Due to attachment and craving for gain and so forth,\nOne does not renounce worldly life.\nTherefore, completely abandoning these,\nThe wise should contemplate in this way." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཆགས་པའི་ཕྱིར་དང་རྙེད་སོགས་ལ། །སྲེད་པས་འཇིག་རྟེན་མི་སྤོང་སྟེ། །དེ་བས་འདི་དག་ཡོངས་སྤོངས་ལ། །མཁས་པས་འདི་ལྟར་དཔྱད་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: རེ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་མ་སྤང་བའི་རྒྱུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བཀུར་སྟི་ལ་སོགས་པ་བཟུང་ངོ་། །སྲེད་པ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པའོ། །ཆགས་པ་ནི་བདག་དང་བདག་གིར་མངོན་པར་ཞེན་པའོ། །འདི་དག་ཅེས་པ་ནི་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་སྤང་བ་དང་། རྣམ་རྟོག་དོར་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཉེས་དམིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་འདུ་འཛི་སྤང་བ་དང་། ཡོན་ཏན་གྱི་སྒོ་ནས་དབེན་པ་བསྟེན་པར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྤང་བྱའི་བློ་བསྐྱེད་པ་དང་། སྤོང་བའི་ཐབས་བསྟེན་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ལ་ཆགས་པའི་ཕྱིར་དང་རྙེད་སོགས་ལ་སྲེད་པས་འཇིག་རྟེན་མི་སྤངས་ཏེ། དེ་བས་ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བར་འདོད་པའི་མཁས་པས་ཆགས་སྲེད་འདི་དག་ཡོངས་སུ་སྤངས་ལ་འདི་ལྟར་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། ཡང་དག་གནས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །སེམས་ལ་སེམས་ཉིད་འཇོག་ཕྱིར་དང་། །ཆོས་རབ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ཕྱིར། །ཞི་གནས་དང་ནི་ལྷག་མཐོང་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གནས་པའི་ཞི་གནས་དང་རབ་ཏུ་ལྡན་ཏེ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that attachment and craving for worldly gains and honors prevent one from renouncing the world. It defines craving as strong desire and attachment as clinging to self and possessions.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on renouncing worldly concerns and abandoning conceptual thoughts. It advises wise practitioners to give up attachment and craving in order to abandon worldly entanglements. It recommends cultivating calm abiding meditation focused on the nature of mind, as taught in Buddhist scriptures.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nThe commentaries emphasize that attachment to people and craving for worldly gains prevent one from truly renouncing worldly concerns. They advise wise practitioners to abandon these attachments and cravings, and instead cultivate meditation practices like calm abiding focused on the nature of mind.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\nDue to attachment to beings and craving for gains and the like,\nOne does not renounce worldly concerns.\nTherefore, completely abandoning these,\nThe wise should practice contemplation in this way.\n\nThis translation conveys that attachment and craving prevent renunciation of worldly concerns, and advises wise practitioners to abandon these and engage in proper contemplative practice instead, in line with the explanations provided in the commentaries.", + "translation": "Due to attachment to beings and craving for gains and the like,\nOne does not renounce worldly concerns.\nTherefore, completely abandoning these,\nThe wise should practice contemplation in this way." } }, "glossary": { @@ -55115,7 +55295,7 @@ "དཔྱད་པ་": "contemplate" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཆགས་པའི་ཕྱིར་དང་རྙེད་སོགས་ལ། །": { "ཆགས་པ་": "attachment", "རྙེད་": "gain" @@ -55172,11 +55352,11 @@ "04_commentary_assisted": { "ཆགས་པའི་ཕྱིར་དང་རྙེད་སོགས་ལ། །": { "ཆགས་པ་": "attachment", - "རྙེད་": "gain" + "རྙེད་": "gains" }, "སྲེད་པས་འཇིག་རྟེན་མི་སྤོང་སྟེ། །": { "སྲེད་པ་": "craving", - "འཇིག་རྟེན་": "worldly life", + "འཇིག་རྟེན་": "worldly concerns", "སྤོང་": "renounce" }, "དེ་བས་འདི་དག་ཡོངས་སྤོངས་ལ། །": { @@ -55184,7 +55364,7 @@ }, "མཁས་པས་འདི་ལྟར་དཔྱད་པར་བྱ། །": { "མཁས་པ་": "wise", - "དཔྱད་པ་": "contemplate" + "དཔྱད་པ་": "contemplation" } } } @@ -55195,7 +55375,7 @@ "commentary_1": " དཔྱད་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཞི་གནས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཞི་གནས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །ལྷག་མཐོང་ནི་ཤེས་རབ་བོ། །ཆགས་པ་མེད་པ་ནི་ཞེན་པ་མེད་པ་སྟེ། ཆགས་པ་མེད་པ་དང་ཞེན་པ་མེད་པའི་མངོན་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །", "commentary_2": "དེས་བསྐྱེད་པའམ་དེ་དང་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ལྷག་མཐོང་གིས་ཉོན་མོངས་པ་རྩ་བ་ནས་རྣམ་པར་འཇོམས་པར་ཤེས་པར་བྱས་ནས། ཐོག་མར་ཞི་གནས་བཙལ་བར་བྱ་སྟེ་དེ་ཡང་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་ཆགས་པ་མེད་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བས་འགྲུབ་ཀྱི་གཞན་གྱིས་མ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཞི་གནས་རབ་ཏུ་ལྡན་པའི་ལྷག་མཐོང་གིས། །ཉོན་མོངས་རྣམ་པར་འཇོམས་པར་ཤེས་བྱས་ནས། །ཐོག་མར་ཞི་གནས་བཙལ་བྱ་དེ་ཡང་ནི། །འཇིག་རྟེན་ཆགས་པ་མེད་ལ་མངོན་དགས་འགྲུབ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཞི་གནས་ (śamatha, calm abiding), ལྷག་མཐོང་ (vipaśyanā, insight), ཉོན་མོངས་ (kleśa, afflictions), འཇིག་རྟེན་ (loka, world)\n\nGrammatical notes:\n- རབ་ཏུ་ལྡན་པའི་ (possessive particle, indicating \"endowed with\")\n- ཤེས་བྱས་ནས་ (gerundive construction, \"having understood\")\n- བཙལ་བྱ་ (future tense of \"to seek\")\n\n\nHaving understood that insight endowed with calm abiding\nThoroughly destroys the afflictions,\nOne should first seek calm abiding; it is accomplished\nThrough joy in detachment from worldly attachments.\n\n\nTechnical note: The verse emphasizes the traditional Buddhist meditative sequence of developing śamatha (calm abiding) before vipaśyanā (insight), highlighting their complementary roles in overcoming kleśas (afflictions).", "translation": "Having understood that insight endowed with calm abiding\nThoroughly destroys the afflictions,\nOne should first seek calm abiding; it is accomplished\nThrough joy in detachment from worldly attachments." @@ -55211,9 +55391,9 @@ "translation": "Knowing that insight endowed with perfect calm\nThoroughly destroys the afflictions,\nOne should first seek calm abiding.\nThis is accomplished through joy\nIn detachment from worldly attachments." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཞི་གནས་རབ་ཏུ་ལྡན་པའི་ལྷག་མཐོང་གིས། །ཉོན་མོངས་རྣམ་པར་འཇོམས་པར་ཤེས་བྱས་ནས། །ཐོག་མར་ཞི་གནས་བཙལ་བྱ་དེ་ཡང་ནི། །འཇིག་རྟེན་ཆགས་པ་མེད་ལ་མངོན་དགས་འགྲུབ། །\n\nCommentary 1: དཔྱད་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཞི་གནས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཞི་གནས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །ལྷག་མཐོང་ནི་ཤེས་རབ་བོ། །ཆགས་པ་མེད་པ་ནི་ཞེན་པ་མེད་པ་སྟེ། ཆགས་པ་མེད་པ་དང་ཞེན་པ་མེད་པའི་མངོན་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: དེས་བསྐྱེད་པའམ་དེ་དང་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ལྷག་མཐོང་གིས་ཉོན་མོངས་པ་རྩ་བ་ནས་རྣམ་པར་འཇོམས་པར་ཤེས་པར་བྱས་ནས། ཐོག་མར་ཞི་གནས་བཙལ་བར་བྱ་སྟེ་དེ་ཡང་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་ཆགས་པ་མེད་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བས་འགྲུབ་ཀྱི་གཞན་གྱིས་མ་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nKnowing that vipashyana (insight meditation) endowed with shamatha (calm abiding)\nThoroughly destroys the afflictions,\nOne should first seek shamatha.\nThis is accomplished through joy in non-attachment to worldly things.\n\n\nThis translation aims to capture the key points from the original Tibetan verse and the explanatory commentaries:\n\n1. The importance of combining shamatha (calm abiding) with vipashyana (insight meditation)\n2. The power of this combination to overcome afflictive emotions\n3. The instruction to first cultivate shamatha\n4. The emphasis on developing non-attachment and joy in renunciation as a foundation for meditation practice", - "translation": "Knowing that vipashyana (insight meditation) endowed with shamatha (calm abiding)\nThoroughly destroys the afflictions,\nOne should first seek shamatha.\nThis is accomplished through joy in non-attachment to worldly things." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཞི་གནས་རབ་ཏུ་ལྡན་པའི་ལྷག་མཐོང་གིས། །ཉོན་མོངས་རྣམ་པར་འཇོམས་པར་ཤེས་བྱས་ནས། །ཐོག་མར་ཞི་གནས་བཙལ་བྱ་དེ་ཡང་ནི། །འཇིག་རྟེན་ཆགས་པ་མེད་ལ་མངོན་དགས་འགྲུབ། །\n\nCommentary 1: དཔྱད་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཞི་གནས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཞི་གནས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །ལྷག་མཐོང་ནི་ཤེས་རབ་བོ། །ཆགས་པ་མེད་པ་ནི་ཞེན་པ་མེད་པ་སྟེ། ཆགས་པ་མེད་པ་དང་ཞེན་པ་མེད་པའི་མངོན་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: དེས་བསྐྱེད་པའམ་དེ་དང་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ལྷག་མཐོང་གིས་ཉོན་མོངས་པ་རྩ་བ་ནས་རྣམ་པར་འཇོམས་པར་ཤེས་པར་བྱས་ནས། ཐོག་མར་ཞི་གནས་བཙལ་བར་བྱ་སྟེ་དེ་ཡང་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་ཆགས་པ་མེད་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བས་འགྲུབ་ཀྱི་གཞན་གྱིས་མ་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the terms used in the verse. It states that \"shamatha\" refers to concentration, \"vipashyana\" refers to wisdom, and \"non-attachment\" means being free from clinging. The goal is to cultivate joy that is free from attachment and clinging.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates on the process described in the verse. It explains that vipashyana, which directly realizes the nature of phenomena, completely destroys afflictions. It emphasizes that one should first seek shamatha, which is accomplished through joy in non-attachment to worldly things, and not through other means.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that the verse is describing the path of meditation, emphasizing the importance of both shamatha (concentration) and vipashyana (insight). They highlight that vipashyana, rooted in the direct realization of the nature of phenomena, is what ultimately destroys afflictions. However, one must first cultivate shamatha, which is achieved through developing joy in non-attachment to worldly things. This non-attachment is crucial for the success of the meditation practice.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nKnowing that vipashyana, endowed with powerful shamatha,\nThoroughly destroys afflictions,\nOne should first seek shamatha;\nThis is accomplished through joy in non-attachment to the world.\n", + "translation": "Knowing that vipashyana, endowed with powerful shamatha,\nThoroughly destroys afflictions,\nOne should first seek shamatha;\nThis is accomplished through joy in non-attachment to the world." } }, "glossary": { @@ -55231,7 +55411,7 @@ "མངོན་དགས་": "joy" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཞི་གནས་རབ་ཏུ་ལྡན་པའི་ལྷག་མཐོང་གིས། །": { "ཞི་གནས་": "calm abiding", "ལྷག་མཐོང་": "insight" @@ -55292,7 +55472,7 @@ "ཞི་གནས་": "shamatha" }, "འཇིག་རྟེན་ཆགས་པ་མེད་ལ་མངོན་དགས་འགྲུབ། །": { - "འཇིག་རྟེན་": "worldly things", + "འཇིག་རྟེན་": "world", "ཆགས་པ་མེད་": "non-attachment" } } @@ -55304,7 +55484,7 @@ "commentary_1": " ཆགས་པ་མེད་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཉིད་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་ཐབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མི་རྟག་སུ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ནང་སེམས་ཅན་དང་། ཕྱི་ཡོ་བྱད་དང་། མི་ནུས་པའི་གཞན་དོན་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཆགས་པའི་ཉེས་པ་ནི། རང་ཉིད་མི་རྟག་པ་སུ་ཞིག་གཉེན་བཤེས་མི་རྟག་པ་ལ་ཡང་དག་ཆགས་པར་བྱེད་པ་ཡོད་དེ་ཆགས་པ་དེས་ནི་ཚེ་རབས་སྟོང་དུ་ཡང་སྡུག་པ་མཐོང་བ་ཡོང་མི་འགྱུར་བར་བྱེད་དེ། ལས་ངན་པས་འབྲས་བུ་མི་འདོད་པ་བསྐྱེད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམི་རྟག་སུ་ཞིག་མི་རྟག་ལ། །ཡང་དག་ཆགས་པར་བྱེད་པ་ཡོད། །དེས་ནི་ཚེ་རབས་སྟོང་ཕྲག་ཏུ། །སྡུག་པ་མཐོང་བར་ཡོང་མི་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམི་རྟག་ (impermanent), ཆགས་པ (attachment), ཚེ་རབས་ (lifetimes), སྡུག་པ (beloved)\n\nGrammatical notes:\n- སུ་ཞིག་ (interrogative pronoun)\n- བྱེད་པ་ཡོད (present tense construction)\n- ཚེ་རབས་སྟོང་ཕྲག་ཏུ (locative/temporal construction)\n- མཐོང་བར་ཡོང་མི་འགྱུར (future negative construction)\n\n\nWho, being impermanent, forms genuine attachment to the impermanent?\nThey will never see their beloved for thousands of lifetimes.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the futility of attachment to impermanent phenomena, a core Buddhist teaching.", "translation": "Who, being impermanent, forms genuine attachment to the impermanent?\nThey will never see their beloved for thousands of lifetimes." @@ -55320,9 +55500,9 @@ "translation": "Who among the impermanent clings\nTo that which is truly impermanent?\nFor thousands of lifetimes, they\nWill never see what they hold dear." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམི་རྟག་སུ་ཞིག་མི་རྟག་ལ། །ཡང་དག་ཆགས་པར་བྱེད་པ་ཡོད། །དེས་ནི་ཚེ་རབས་སྟོང་ཕྲག་ཏུ། །སྡུག་པ་མཐོང་བར་ཡོང་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཆགས་པ་མེད་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཉིད་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་ཐབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མི་རྟག་སུ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ནང་སེམས་ཅན་དང་། ཕྱི་ཡོ་བྱད་དང་། མི་ནུས་པའི་གཞན་དོན་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཆགས་པའི་ཉེས་པ་ནི། རང་ཉིད་མི་རྟག་པ་སུ་ཞིག་གཉེན་བཤེས་མི་རྟག་པ་ལ་ཡང་དག་ཆགས་པར་བྱེད་པ་ཡོད་དེ་ཆགས་པ་དེས་ནི་ཚེ་རབས་སྟོང་དུ་ཡང་སྡུག་པ་མཐོང་བ་ཡོང་མི་འགྱུར་བར་བྱེད་དེ། ལས་ངན་པས་འབྲས་བུ་མི་འདོད་པ་བསྐྱེད་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWho, being impermanent themselves, becomes truly attached to the impermanent?\nBy doing so, for thousands of lifetimes,\nThey will never come to see their beloved.\n\n\nThis translation captures the core message about the futility of attachment to impermanent things or beings, and how such attachment leads to suffering across many lifetimes. The commentaries emphasize that this verse is meant to discourage attachment and highlight the negative consequences of clinging to that which is transient.", - "translation": "Who, being impermanent themselves, becomes truly attached to the impermanent?\nBy doing so, for thousands of lifetimes,\nThey will never come to see their beloved." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མི་རྟག་སུ་ཞིག་མི་རྟག་ལ། །ཡང་དག་ཆགས་པར་བྱེད་པ་ཡོད། །དེས་ནི་ཚེ་རབས་སྟོང་ཕྲག་ཏུ། །སྡུག་པ་མཐོང་བར་ཡོང་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཆགས་པ་མེད་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཉིད་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་ཐབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མི་རྟག་སུ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ནང་སེམས་ཅན་དང་། ཕྱི་ཡོ་བྱད་དང་། མི་ནུས་པའི་གཞན་དོན་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཆགས་པའི་ཉེས་པ་ནི། རང་ཉིད་མི་རྟག་པ་སུ་ཞིག་གཉེན་བཤེས་མི་རྟག་པ་ལ་ཡང་དག་ཆགས་པར་བྱེད་པ་ཡོད་དེ་ཆགས་པ་དེས་ནི་ཚེ་རབས་སྟོང་དུ་ཡང་སྡུག་པ་མཐོང་བ་ཡོང་མི་འགྱུར་བར་བྱེད་དེ། ལས་ངན་པས་འབྲས་བུ་མི་འདོད་པ་བསྐྱེད་པས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This verse is spoken to teach the method of generating delight in non-attachment. It begins with \"Who, being impermanent...\"\n\nCommentary 2: This is part of a larger section on abandoning attachment to sentient beings, external possessions, and unattainable benefits for others. It specifically addresses the faults of attachment. It explains that someone who is impermanent themselves becomes attached to impermanent friends and relatives. This attachment prevents them from seeing their loved ones for thousands of lifetimes, as negative karma produces undesirable results.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries suggest that this verse is teaching about the faults of attachment, particularly to impermanent beings and things. It emphasizes that such attachment leads to negative karma and prevents one from achieving positive results or reuniting with loved ones in future lives.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nWho, being impermanent themselves, becomes attached to the impermanent?\nBy doing so, for thousands of lifetimes,\nThey will never see their beloved again.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the futility of attachment to impermanent things and beings, and the long-term karmic consequences of such attachment.", + "translation": "Who, being impermanent themselves, becomes attached to the impermanent?\nBy doing so, for thousands of lifetimes,\nThey will never see their beloved again." } }, "glossary": { @@ -55338,7 +55518,7 @@ "མཐོང་བར་": "see" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མི་རྟག་སུ་ཞིག་མི་རྟག་ལ། །ཡང་དག་ཆགས་པར་བྱེད་པ་ཡོད།": { "མི་རྟག་": "impermanent", "ཡང་དག་": "genuine", @@ -55378,13 +55558,13 @@ "04_commentary_assisted": { "མི་རྟག་སུ་ཞིག་མི་རྟག་ལ། །ཡང་དག་ཆགས་པར་བྱེད་པ་ཡོད། །": { "མི་རྟག་": "impermanent", - "ཆགས་པ་": "attached" + "ཆགས་པ": "attached" }, "དེས་ནི་ཚེ་རབས་སྟོང་ཕྲག་ཏུ། །སྡུག་པ་མཐོང་བར་ཡོང་མི་འགྱུར། །": { "ཚེ་རབས་": "lifetimes", "སྟོང་ཕྲག་": "thousands", "སྡུག་པ་": "beloved", - "མཐོང་བ་": "see" + "མཐོང་བ": "see" } } } @@ -55395,7 +55575,7 @@ "commentary_1": " མ་མཐོང་ན་སྟེ་སྡུག་པ་མ་མཐོང་ནའོ། །རྟོག་པ་འགོག་པ་སྟེ། རངས་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །ངོམས་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་ལྷག་པར་ཞེན་པའི་ཕྱིར། སྔར་བཞིན་ཏེ་མ་མཐོང་བའི་གནས་སྐབས་བཞིན་ནོ། །སྲེད་པ་སྟེ་སྲེད་པས་སོ། །གདུངས་པར་འགྱུར་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བའོ། །", "commentary_2": "མ་མཐོང་ན་ནི་དགར་མི་འགྱུར་ཏེ་ཡིད་མི་བདེ་བར་འགྱུར་ཞིང་དེས་ཡིད་ཀྱང་མཉམ་པར་འཇོགས་པར་མི་འགྱུར་ལ། གལ་ཏེ་མཐོང་ཡང་ངོམས་པར་མི་འགྱུར་བས་སྔར་བཞིན་དུ་དེ་ལ་སྲེད་པས་གདུངས་པར་འགྱུར།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམ་མཐོང་ན་ནི་དགར་མི་འགྱུར། །ཡིད་ཀྱང་མཉམ་འཇོག་མི་འགྱུར་ལ། །མཐོང་ཡང་ངོམས་པར་མི་འགྱུར་བས། །སྔར་བཞིན་སྲེད་པས་གདུང་བར་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམ་མཐོང་ (not seeing), དགར་མི་འགྱུར (will not be pleased), ཡིད་ (mind), མཉམ་འཇོག་ (equanimity), མཐོང་ (seeing), ངོམས་པར་མི་འགྱུར (will not be satisfied), སྲེད་པ (craving), གདུང་བར་འགྱུར (will be tormented)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ནི: conditional particle\n- ཡང་: also, even\n- བས: because (causal particle)\n\n\nIf not seen, one will not be pleased.\nEven the mind will not attain equanimity.\nAnd even when seen, one will not be satisfied.\nAs before, one will be tormented by craving.\n\n\nTechnical note: This verse appears to describe the nature of desire and attachment, a key concept in Buddhist philosophy.", "translation": "If not seen, one will not be pleased.\nEven the mind will not attain equanimity.\nAnd even when seen, one will not be satisfied.\nAs before, one will be tormented by craving." @@ -55411,9 +55591,9 @@ "translation": "If not seen, one does not become pleased.\nThe mind also does not become settled.\nEven when seen, one does not become satisfied.\nAs before, one becomes tormented by craving." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམ་མཐོང་ན་ནི་དགར་མི་འགྱུར། །ཡིད་ཀྱང་མཉམ་འཇོག་མི་འགྱུར་ལ། །མཐོང་ཡང་ངོམས་པར་མི་འགྱུར་བས། །སྔར་བཞིན་སྲེད་པས་གདུང་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: མ་མཐོང་ན་སྟེ་སྡུག་པ་མ་མཐོང་ནའོ། །རྟོག་པ་འགོག་པ་སྟེ། རངས་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །ངོམས་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་ལྷག་པར་ཞེན་པའི་ཕྱིར། སྔར་བཞིན་ཏེ་མ་མཐོང་བའི་གནས་སྐབས་བཞིན་ནོ། །སྲེད་པ་སྟེ་སྲེད་པས་སོ། །གདུངས་པར་འགྱུར་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: མ་མཐོང་ན་ནི་དགར་མི་འགྱུར་ཏེ་ཡིད་མི་བདེ་བར་འགྱུར་ཞིང་དེས་ཡིད་ཀྱང་མཉམ་པར་འཇོགས་པར་མི་འགྱུར་ལ། གལ་ཏེ་མཐོང་ཡང་ངོམས་པར་མི་འགྱུར་བས་སྔར་བཞིན་དུ་དེ་ལ་སྲེད་པས་གདུངས་པར་འགྱུར།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nIf not seen, one does not become joyful.\nThe mind also does not become settled.\nEven when seen, one does not become satisfied.\nThus, as before, one is tormented by craving.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which describes how attachment and craving lead to suffering whether the object of desire is present or absent. The commentaries clarify that \"not seen\" refers to not seeing the beloved, and that even when seen, excessive attachment prevents satisfaction, leading to continued suffering from craving just as before.", - "translation": "If not seen, one does not become joyful.\nThe mind also does not become settled.\nEven when seen, one does not become satisfied.\nThus, as before, one is tormented by craving." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མ་མཐོང་ན་ནི་དགར་མི་འགྱུར། །ཡིད་ཀྱང་མཉམ་འཇོག་མི་འགྱུར་ལ། །མཐོང་ཡང་ངོམས་པར་མི་འགྱུར་བས། །སྔར་བཞིན་སྲེད་པས་གདུང་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: མ་མཐོང་ན་སྟེ་སྡུག་པ་མ་མཐོང་ནའོ། །རྟོག་པ་འགོག་པ་སྟེ། རངས་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །ངོམས་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་ལྷག་པར་ཞེན་པའི་ཕྱིར། སྔར་བཞིན་ཏེ་མ་མཐོང་བའི་གནས་སྐབས་བཞིན་ནོ། །སྲེད་པ་སྟེ་སྲེད་པས་སོ། །གདུངས་པར་འགྱུར་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: མ་མཐོང་ན་ནི་དགར་མི་འགྱུར་ཏེ་ཡིད་མི་བདེ་བར་འགྱུར་ཞིང་དེས་ཡིད་ཀྱང་མཉམ་པར་འཇོགས་པར་མི་འགྱུར་ལ། གལ་ཏེ་མཐོང་ཡང་ངོམས་པར་མི་འགྱུར་བས་སྔར་བཞིན་དུ་དེ་ལ་སྲེད་པས་གདུངས་པར་འགྱུར།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of each commentary:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that not seeing the beloved object prevents joy. It mentions that one cannot be satisfied due to excessive attachment, and thus suffers from craving just as before, when the object was not seen.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that not seeing the beloved object leads to unhappiness and mental instability. Even upon seeing it, one is not satisfied and continues to suffer from craving as before.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that not seeing the desired object causes unhappiness and mental disturbance. They also agree that even when seeing the object, one is not satisfied due to attachment and continues to suffer from craving.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nWhen not seen, there is no joy. The mind cannot remain stable. Even when seen, there is no satisfaction. Thus, as before, one suffers from craving.", + "translation": "When not seen, there is no joy. The mind cannot remain stable. Even when seen, there is no satisfaction. Thus, as before, one suffers from craving." } }, "glossary": { @@ -55440,7 +55620,7 @@ "འགྱུར་": "will" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མ་མཐོང་ན་ནི་དགར་མི་འགྱུར། །": { "མཐོང་": "seen", "དགར་": "pleased" @@ -55500,23 +55680,22 @@ "04_commentary_assisted": { "མ་མཐོང་ན་ནི་དགར་མི་འགྱུར། །": { "མཐོང་": "seen", - "དགར་": "joyful", + "དགར་": "joy", "འགྱུར་": "become" }, "ཡིད་ཀྱང་མཉམ་འཇོག་མི་འགྱུར་ལ། །": { "ཡིད་": "mind", - "མཉམ་འཇོག་": "settled", - "འགྱུར་": "become" + "མཉམ་འཇོག་": "stable", + "འགྱུར་": "remain" }, "མཐོང་ཡང་ངོམས་པར་མི་འགྱུར་བས། །": { "མཐོང་": "seen", - "ངོམས་པར་": "satisfied", + "ངོམས་པར་": "satisfaction", "འགྱུར་": "become" }, "སྔར་བཞིན་སྲེད་པས་གདུང་བར་འགྱུར། །": { - "སྔར་བཞིན་": "as before", "སྲེད་པས་": "craving", - "གདུང་བར་": "tormented", + "གདུང་བར་": "suffers", "འགྱུར་": "become" } } @@ -55528,7 +55707,7 @@ "commentary_1": " ཆགས་པ་ནི་སེམས་ཞེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པ་ཉིད་ནི་ཡོན་ཏན་ལ་སོགས་པའོ། །སྐྱོ་བ་ནི་ཡིད་འབྱུང་བའོ། །མ་ཕྲད་ན་སྡུག་པ་རྣམས་དང་ཕྲད་པར་འདོད་པ་རྒྱུར་གྱུར་པའི་མྱ་ངན་གྱིས་ཡིད་གདུངས་ཤིང་སྲེག་པར་འགྱུར་བའོ། །", "commentary_2": "སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆགས་བྱས་ན་ཡང་དག་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་མཐོང་བ་ལ་ཡང་ཀུན་ནས་སྒྲིབ་ཅིང་སྐྱོ་བའི་སེམས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད། ཐ་མར་དེ་དང་བྲལ་བའི་མྱ་ངན་གྱིས་གདུང་བར་འགྱུར་ཏེ་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆགས་བྱས་ན། །ཡང་དག་ཉིད་ལ་ཀུན་ནས་སྒྲིབ། །སྐྱོ་བའི་སེམས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཐ་མར་མྱ་ངན་གདུང་བར་འགྱུར། །\n", "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), ཆགས་ (attachment), ཡང་དག་ཉིད་ (true nature/reality), སྒྲིབ་ (obscure), སྐྱོ་བ་ (weariness/renunciation), འཇིག་ (destroy), མྱ་ངན་ (sorrow), གདུང་བ་ (torment)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- ལ་ locative/object particle\n- ཀྱང་ emphatic particle\n- ཐ་མར་ \"finally\" or \"in the end\"\n\n\nIf one becomes attached to sentient beings,\nIt completely obscures true reality.\nIt also destroys the mind of renunciation.\nIn the end, one becomes tormented by sorrow.\n\n\nNote: This verse warns about the dangers of attachment, emphasizing how it obscures ultimate reality, undermines renunciation, and leads to suffering.", "translation": "If one becomes attached to sentient beings,\nIt completely obscures true reality.\nIt also destroys the mind of renunciation.\nIn the end, one becomes tormented by sorrow." @@ -55544,9 +55723,9 @@ "translation": "If one becomes attached to sentient beings,\nIt completely obscures the ultimate truth.\nIt also destroys the mind of renunciation,\nAnd finally leads to sorrow and anguish." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆགས་བྱས་ན། །ཡང་དག་ཉིད་ལ་ཀུན་ནས་སྒྲིབ། །སྐྱོ་བའི་སེམས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཐ་མར་མྱ་ངན་གདུང་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཆགས་པ་ནི་སེམས་ཞེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པ་ཉིད་ནི་ཡོན་ཏན་ལ་སོགས་པའོ། །སྐྱོ་བ་ནི་ཡིད་འབྱུང་བའོ། །མ་ཕྲད་ན་སྡུག་པ་རྣམས་དང་ཕྲད་པར་འདོད་པ་རྒྱུར་གྱུར་པའི་མྱ་ངན་གྱིས་ཡིད་གདུངས་ཤིང་སྲེག་པར་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆགས་བྱས་ན་ཡང་དག་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་མཐོང་བ་ལ་ཡང་ཀུན་ནས་སྒྲིབ་ཅིང་སྐྱོ་བའི་སེམས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད། ཐ་མར་དེ་དང་བྲལ་བའི་མྱ་ངན་གྱིས་གདུང་བར་འགྱུར་ཏེ་\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nIf one becomes attached to sentient beings,\nIt completely obscures the true nature of reality.\nIt also destroys the mind of renunciation,\nAnd ultimately leads to the torment of sorrow.\n\n\nThis translation attempts to capture the key ideas explained in the commentaries:\n- Attachment (ཆགས་པ) to sentient beings obscures one's view of reality or true qualities (ཡང་དག་པ་ཉིད)\n- It destroys the mind of renunciation or disillusionment (སྐྱོ་བའི་སེམས)\n- In the end, it leads to the suffering of grief (མྱ་ངན) when separated from those one is attached to", - "translation": "If one becomes attached to sentient beings,\nIt completely obscures the true nature of reality.\nIt also destroys the mind of renunciation,\nAnd ultimately leads to the torment of sorrow." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆགས་བྱས་ན། །ཡང་དག་ཉིད་ལ་ཀུན་ནས་སྒྲིབ། །སྐྱོ་བའི་སེམས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཐ་མར་མྱ་ངན་གདུང་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཆགས་པ་ནི་སེམས་ཞེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པ་ཉིད་ནི་ཡོན་ཏན་ལ་སོགས་པའོ། །སྐྱོ་བ་ནི་ཡིད་འབྱུང་བའོ། །མ་ཕྲད་ན་སྡུག་པ་རྣམས་དང་ཕྲད་པར་འདོད་པ་རྒྱུར་གྱུར་པའི་མྱ་ངན་གྱིས་ཡིད་གདུངས་ཤིང་སྲེག་པར་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆགས་བྱས་ན་ཡང་དག་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་མཐོང་བ་ལ་ཡང་ཀུན་ནས་སྒྲིབ་ཅིང་སྐྱོ་བའི་སེམས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད། ཐ་མར་དེ་དང་བྲལ་བའི་མྱ་ངན་གྱིས་གདུང་བར་འགྱུར་ཏེ་\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\nCommentary 1 summary:\nAttachment is due to the mind clinging. \"Reality itself\" refers to qualities and so on. \"Weariness\" means disillusionment. If not met with, it results in sorrow that burns the mind, caused by the desire to meet with those one loves.\n\nCommentary 2 summary:\nIf one is attached to sentient beings, it obscures seeing the meaning of reality itself and destroys the mind of weariness. In the end, one becomes tormented by the sorrow of separation from them.\n\nCombined meaning:\nAttachment to sentient beings obscures the perception of true reality and qualities. It destroys the mind's capacity for disillusionment with samsara. Ultimately, it leads to sorrow and mental anguish, either from the desire to be with loved ones or from separation from them.\n\nEnglish translation based on the commentaries:\n\nIf one becomes attached to sentient beings,\nIt completely obscures the perception of true reality.\nIt destroys the mind's capacity for disillusionment,\nAnd finally leads to torment from sorrow.", + "translation": "If one becomes attached to sentient beings,\nIt completely obscures the perception of true reality.\nIt destroys the mind's capacity for disillusionment,\nAnd finally leads to torment from sorrow." } }, "glossary": { @@ -55569,7 +55748,7 @@ "གདུང་བར་འགྱུར་": "torment" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆགས་བྱས་ན། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "ཆགས་": "attached" @@ -55632,17 +55811,17 @@ "ཆགས་": "attached" }, "ཡང་དག་ཉིད་ལ་ཀུན་ནས་སྒྲིབ། །": { - "ཡང་དག་ཉིད་": "true nature of reality", + "ཡང་དག་ཉིད་": "true reality", "སྒྲིབ་": "obscures" }, "སྐྱོ་བའི་སེམས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད། །": { - "སྐྱོ་བའི་སེམས་": "mind of renunciation", + "སྐྱོ་བའི་སེམས་": "mind's capacity for disillusionment", "འཇིག་པར་བྱེད་": "destroys" }, "ཐ་མར་མྱ་ངན་གདུང་བར་འགྱུར། །": { - "ཐ་མར་": "ultimately", + "ཐ་མར་": "finally", "མྱ་ངན་": "sorrow", - "གདུང་བར་འགྱུར་": "leads to the torment" + "གདུང་བར་འགྱུར་": "leads to torment" } } } @@ -55653,7 +55832,7 @@ "commentary_1": " ཚེ་ཐུང་ཞེས་པ་ནི་ཚེ་བག་ཙམ་མོ། །ཡང་ཡང་ཞེས་པ་ནི་ཡང་དང་ཡང་དུའོ། །དོན་མེད་པ་ནི་མཛའ་བཤེས་ཀྱི་སེམས་ཁྲལ་བྱས་པ་ལ་འབྲས་བུ་མེད་པའོ། །གཡུང་དྲུང་ནི་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པའོ། །འཇིག་པར་བྱེད་པ་ནི་ཉམས་པར་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས་དུས་འདས་ཏེ་དགེ་བ་མ་གྲུབ་པས་ཚེ་འདི་དོན་མེད་དུ་འདའ་བར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ཆགས་བྱ་ཡུལ་གྱི་ཉེས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བྱིས་པ་ཞེན་པས་བསྟེན་བྱ་མ་ཡིན་པ་དང་། སྐབས་སུ་བབ་ན་ཇི་ལྟར་འགྲོག་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས་གཡུང་དྲུང་ནི་ཐར་པ་སྟེ་དེའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད་ཅེས་པ་དགེ་ལྷས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཚེ་འདི་དོན་མེད་འདའ་བར་འགྱུར། །རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས། །གཡུང་དྲུང་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར། །\n", "output": "Key terms:\nསེམས་པ་(Thinking), འབའ་ཞིག་(Only), ཚེ་འདི་(This life), དོན་མེད་(Meaningless), རྟག་པ་མེད་པ་(Impermanent), མཛའ་བཤེས་(Friends), གཡུང་དྲུང་ཆོས་(Eternal Dharma)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གིས་ as instrumental particle\n- འགྱུར་ as future tense marker\n- ཀྱང་ as emphatic particle\n\n\nBy mere thinking alone,\nThis life will pass meaninglessly.\nDue to impermanent friends,\nEven the eternal Dharma will be destroyed.\n\nNote: གཡུང་དྲུང་ཆོས་ literally means \"swastika dharma,\" where the swastika is an ancient symbol representing eternity or permanence in Tibetan Buddhism.", "translation": "By mere thinking alone,\nThis life will pass meaninglessly.\nDue to impermanent friends,\nEven the eternal Dharma will be destroyed." @@ -55669,9 +55848,9 @@ "translation": "By mere thoughts alone,\nThis life will pass meaninglessly.\nThrough impermanent friends and loved ones,\nEven the eternal Dharma will be destroyed." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཚེ་འདི་དོན་མེད་འདའ་བར་འགྱུར། །རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས། །གཡུང་དྲུང་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཚེ་ཐུང་ཞེས་པ་ནི་ཚེ་བག་ཙམ་མོ། །ཡང་ཡང་ཞེས་པ་ནི་ཡང་དང་ཡང་དུའོ། །དོན་མེད་པ་ནི་མཛའ་བཤེས་ཀྱི་སེམས་ཁྲལ་བྱས་པ་ལ་འབྲས་བུ་མེད་པའོ། །གཡུང་དྲུང་ནི་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པའོ། །འཇིག་པར་བྱེད་པ་ནི་ཉམས་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས་དུས་འདས་ཏེ་དགེ་བ་མ་གྲུབ་པས་ཚེ་འདི་དོན་མེད་དུ་འདའ་བར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ཆགས་བྱ་ཡུལ་གྱི་ཉེས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བྱིས་པ་ཞེན་པས་བསྟེན་བྱ་མ་ཡིན་པ་དང་། སྐབས་སུ་བབ་ན་ཇི་ལྟར་འགྲོག་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས་གཡུང་དྲུང་ནི་ཐར་པ་སྟེ་དེའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད་ཅེས་པ་དགེ་ལྷས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nBy merely thinking about them,\nThis life will pass meaninglessly.\nThrough impermanent friends and companions,\nEven the eternal Dharma will be destroyed.\n\n\nThis translation attempts to capture the key ideas from the original Tibetan:\n- Excessive concern with worldly relationships wastes one's life\n- Impermanent friends and attachments can lead one astray from the Dharma\n- The eternal/unchanging nature of the Dharma is contrasted with impermanent worldly concerns\n- There is a warning that even one's spiritual practice can be undermined by misplaced priorities\n\nThe commentaries helped clarify some terms and concepts, such as \"gyung drung\" referring to the eternal/long-lasting nature of the Dharma, and \"jig par gyur\" meaning to destroy or degrade.", - "translation": "By merely thinking about them,\nThis life will pass meaninglessly.\nThrough impermanent friends and companions,\nEven the eternal Dharma will be destroyed." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཚེ་འདི་དོན་མེད་འདའ་བར་འགྱུར། །རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས། །གཡུང་དྲུང་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཚེ་ཐུང་ཞེས་པ་ནི་ཚེ་བག་ཙམ་མོ། །ཡང་ཡང་ཞེས་པ་ནི་ཡང་དང་ཡང་དུའོ། །དོན་མེད་པ་ནི་མཛའ་བཤེས་ཀྱི་སེམས་ཁྲལ་བྱས་པ་ལ་འབྲས་བུ་མེད་པའོ། །གཡུང་དྲུང་ནི་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པའོ། །འཇིག་པར་བྱེད་པ་ནི་ཉམས་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས་དུས་འདས་ཏེ་དགེ་བ་མ་གྲུབ་པས་ཚེ་འདི་དོན་མེད་དུ་འདའ་བར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ཆགས་བྱ་ཡུལ་གྱི་ཉེས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བྱིས་པ་ཞེན་པས་བསྟེན་བྱ་མ་ཡིན་པ་དང་། སྐབས་སུ་བབ་ན་ཇི་ལྟར་འགྲོག་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས་གཡུང་དྲུང་ནི་ཐར་པ་སྟེ་དེའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད་ཅེས་པ་དགེ་ལྷས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains some key terms:\n- \"Short life\" means a brief life\n- \"Again and again\" means repeatedly\n- \"Meaningless\" refers to the fruitless worry over friends\n- \"Eternal\" means lasting for a long time\n- \"Destroy\" means to deteriorate or ruin\n\nCommentary 2:\nThis commentary expands on the meaning:\n- Merely thinking about worldly concerns wastes this life without accomplishing virtue\n- Impermanent friends should not be relied upon by the unwise\n- \"Eternal\" refers to liberation, and its causes (Dharma) can be destroyed by attachment to impermanent friends\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nThe commentaries suggest that the verse is warning against wasting one's life through excessive concern with impermanent relationships. Such attachments can even undermine one's spiritual practice and path to liberation.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nBy mere thoughts of worldly concerns,\nThis life passes meaninglessly.\nThrough impermanent friends,\nEven the eternal Dharma is destroyed.\n", + "translation": "By mere thoughts of worldly concerns,\nThis life passes meaninglessly.\nThrough impermanent friends,\nEven the eternal Dharma is destroyed." } }, "glossary": { @@ -55690,7 +55869,7 @@ "འཇིག་པར་འགྱུར་": "ruin" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཚེ་འདི་དོན་མེད་འདའ་བར་འགྱུར། །": { "སེམས་པ་": "thinking", "ཚེ་": "life", @@ -55734,17 +55913,16 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཚེ་འདི་དོན་མེད་འདའ་བར་འགྱུར། །": { - "སེམས་པ་": "thinking", + "དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཚེ་འདི་དོན་མེད་འདའ་བར་འགྱུར།": { + "སེམས་པ་": "thoughts", "ཚེ་": "life", "དོན་མེད་": "meaninglessly", - "འདའ་བར་": "pass" + "འདའ་བར་": "passes" }, - "རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས། །གཡུང་དྲུང་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར། །": { + "།རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས། །གཡུང་དྲུང་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར།": { "རྟག་པ་མེད་པའི་": "impermanent", - "མཛའ་བཤེས་": "friends and companions", - "གཡུང་དྲུང་": "eternal", - "ཆོས་": "Dharma", + "མཛའ་བཤེས་": "friends", + "གཡུང་དྲུང་ཆོས་": "eternal Dharma", "འཇིག་པར་": "destroyed" } } @@ -55756,7 +55934,7 @@ "commentary_1": " སྐལ་བ་མཉམ་པར་སྤྱོད་པ་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་སྤྱོད་པའོ། །སྐལ་བ་མི་མཉམ་པ་ནི་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པའོ། །ཁྲིད་པ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་འདོད་པའི་སར་ཁྲིད་པའོ། །", "commentary_2": "བྱིས་པ་ནི་རྒན་པོ་དང་འཕགས་པ་དང་མཁས་པའི་ཟླས་དྲངས་པ་གསུམ་ལས་འདི་ཕྱི་མ་གཉིས་ཡིན་ཞིང་། དེ་ལས་ཀྱང་གཙོ་ཆེར་ཐ་མ་སྟེ། དེ་དག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་སྟེ་འདྲ་བར་སྤྱོད་ན་ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། འཕགས་པ་རྣམས་དང་སྐལ་བ་མི་མཉམ་པར་ཏེ་དེའི་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་བར་གཞན་དུ་འཁྲིད་པར་བྱེད་ན་བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན། །ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། །སྐལ་མི་མཉམ་པར་ཁྲིད་བྱེད་ན། །བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབྱིས་(childish/immature), སྐལ་བ་མཉམ་(equal fortune), སྤྱོད་(engage/practice), ངན་འགྲོ་(lower realms), སྐལ་མི་མཉམ་པ་(unequal fortune), ཁྲིད་(lead/guide), བསྟེན་(rely on/associate with)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན་ (if/when)\n- Future tense marker འགྱུར་\n- Rhetorical question structure with ཅི་ཞིག་བྱ་\n\n\nIf one engages with the childish as an equal,\nOne will certainly go to the lower realms.\nIf one leads them as unequals,\nWhat's the use of associating with the childish?\n\n\nTechnical note: \"Childish\" (བྱིས་) here refers to those who are spiritually immature or unenlightened, not necessarily young in age.", "translation": "If one engages with the childish as an equal,\nOne will certainly go to the lower realms.\nIf one leads them as unequals,\nWhat's the use of associating with the childish?" @@ -55772,9 +55950,9 @@ "translation": "If you associate with fools as equals,\nYou will certainly go to lower realms.\nIf you lead those who are not your equals,\nWhat use is there in relying on fools?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན། །ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། །སྐལ་མི་མཉམ་པར་ཁྲིད་བྱེད་ན། །བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: སྐལ་བ་མཉམ་པར་སྤྱོད་པ་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་སྤྱོད་པའོ། །སྐལ་བ་མི་མཉམ་པ་ནི་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པའོ། །ཁྲིད་པ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་འདོད་པའི་སར་ཁྲིད་པའོ། །\n\nCommentary 2: བྱིས་པ་ནི་རྒན་པོ་དང་འཕགས་པ་དང་མཁས་པའི་ཟླས་དྲངས་པ་གསུམ་ལས་འདི་ཕྱི་མ་གཉིས་ཡིན་ཞིང་། དེ་ལས་ཀྱང་གཙོ་ཆེར་ཐ་མ་སྟེ། དེ་དག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་སྟེ་འདྲ་བར་སྤྱོད་ན་ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། འཕགས་པ་རྣམས་དང་སྐལ་བ་མི་མཉམ་པར་ཏེ་དེའི་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་བར་གཞན་དུ་འཁྲིད་པར་བྱེད་ན་བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIf one associates with fools as equals,\nOne will certainly go to lower realms.\nIf one is led astray from those of unequal fortune,\nWhat use is there in relying on fools?\n\n\nThis translation captures the key ideas from the original Tibetan and the commentaries:\n1. Associating with fools as equals refers to following their ways.\n2. This will lead to rebirth in lower realms.\n3. \"Unequal fortune\" refers to not following the ways of the noble ones or wise.\n4. Being led astray means being taken to places undesired by the wise.\n5. The rhetorical question at the end emphasizes the futility of relying on fools.", - "translation": "If one associates with fools as equals,\nOne will certainly go to lower realms.\nIf one is led astray from those of unequal fortune,\nWhat use is there in relying on fools?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན། །ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། །སྐལ་མི་མཉམ་པར་ཁྲིད་བྱེད་ན། །བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: སྐལ་བ་མཉམ་པར་སྤྱོད་པ་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་སྤྱོད་པའོ། །སྐལ་བ་མི་མཉམ་པ་ནི་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པའོ། །ཁྲིད་པ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་འདོད་པའི་སར་ཁྲིད་པའོ། །\n\nCommentary 2: བྱིས་པ་ནི་རྒན་པོ་དང་འཕགས་པ་དང་མཁས་པའི་ཟླས་དྲངས་པ་གསུམ་ལས་འདི་ཕྱི་མ་གཉིས་ཡིན་ཞིང་། དེ་ལས་ཀྱང་གཙོ་ཆེར་ཐ་མ་སྟེ། དེ་དག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་སྟེ་འདྲ་བར་སྤྱོད་ན་ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། འཕགས་པ་རྣམས་དང་སྐལ་བ་མི་མཉམ་པར་ཏེ་དེའི་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་བར་གཞན་དུ་འཁྲིད་པར་བྱེད་ན་བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"equal fortune\" means engaging in similar conduct. \"Unequal fortune\" means not conforming to proper ways. \"Leading\" refers to foolish people being led to undesirable places.\n\nCommentary 2:\nThis commentary defines \"foolish people\" as those who are not elders, noble ones, or learned ones. It emphasizes that associating with such foolish people will definitely lead to lower realms. If one doesn't follow the noble ones but instead leads others astray, there's no point in associating with the foolish.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the danger of associating with foolish or unwise people. They contrast this with following those of noble character or wisdom. The key point is that aligning oneself with the foolish leads to negative outcomes, while following the wise leads to positive ones.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\n\nIf one associates with the foolish as equals,\nOne will certainly fall into lower realms.\nIf one leads others away from the noble path,\nWhat's the use of keeping company with fools?\n", + "translation": "If one associates with the foolish as equals,\nOne will certainly fall into lower realms.\nIf one leads others away from the noble path,\nWhat's the use of keeping company with fools?" } }, "glossary": { @@ -55798,7 +55976,7 @@ "བསྟེན་པས་": "company" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན། །": { "བྱིས་": "childish", "སྐལ་བ་མཉམ་": "equal", @@ -55860,22 +56038,22 @@ }, "04_commentary_assisted": { "བྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན། །": { - "བྱིས་": "fools", + "བྱིས་": "foolish", "སྐལ་བ་མཉམ་": "equals", "སྤྱོད་": "associates" }, "ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། །": { "ངེས་པར་": "certainly", "ངན་འགྲོར་": "lower realms", - "འགྲོ་": "go" + "འགྲོ་": "fall" }, "སྐལ་མི་མཉམ་པར་ཁྲིད་བྱེད་ན། །": { - "སྐལ་མི་མཉམ་": "unequal fortune", - "ཁྲིད་": "led astray" + "སྐལ་མི་མཉམ་པར་": "noble path", + "ཁྲིད་": "leads" }, "བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །": { "བྱིས་པ་": "fools", - "བསྟེན་པས་": "relying on" + "བསྟེན་པས་": "keeping company" } } } @@ -55886,7 +56064,7 @@ "commentary_1": " དགའ་བའི་གནས་ནི་བསོད་ནམས་སོ། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་གིས་དེ་ལ་མི་ཕན་པ་དང་། དེས་བདག་ལ་མི་ཕན་པའོ། །དང་པོ་ནི། སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་མཛའ་འགྱུར་ལ་དེ་ཉིད་ཡུད་ཙམ་གྱིས་ནི་དགྲར་ཡང་འགྱུར། དགའ་བའི་གནས་དགེ་བ་ལ་སྦྱར་ན་ཡང་ཁྲོ་བར་བྱེད་པས་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མགུ་བར་དཀའ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་མཛའ་འགྱུར་ལ། །ཡུད་ཙམ་གྱིས་ནི་དགྲར་ཡང་འགྱུར། །དགའ་བའི་གནས་ལ་ཁྲོ་བྱེད་པས། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མགུ་བར་དཀའ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྐད་ཅིག་(Instant), མཛའ་(Friend), དགྲ་(Enemy), དགའ་བ་(Joy), ཁྲོ་(Anger), སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་(Ordinary beings)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གིས་ to indicate time duration\n- ལ་ particle indicating object or location\n- འགྱུར་ as a verb of becoming or changing\n\n\nIn an instant they become friends,\nAnd in a moment they turn into enemies.\nThey become angry at objects of joy,\nSo ordinary beings are difficult to please.\n\nTechnical notes:\n- སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ (ordinary beings) is a technical term in Buddhism referring to unenlightened individuals, as opposed to noble beings (འཕགས་པ་).\n- The verse illustrates the fickleness and contradictory nature of ordinary beings' minds, a common theme in Buddhist teachings on the nature of samsara.", "translation": "In an instant they become friends,\nAnd in a moment they turn into enemies.\nThey become angry at objects of joy,\nSo ordinary beings are difficult to please." @@ -55902,9 +56080,9 @@ "translation": "In an instant one can become a friend,\nAnd in a moment turn into an enemy.\nBecause they get angry at what pleases them,\nOrdinary beings are difficult to satisfy." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་མཛའ་འགྱུར་ལ། །ཡུད་ཙམ་གྱིས་ནི་དགྲར་ཡང་འགྱུར། །དགའ་བའི་གནས་ལ་ཁྲོ་བྱེད་པས། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མགུ་བར་དཀའ། །\n\nCommentary 1: དགའ་བའི་གནས་ནི་བསོད་ནམས་སོ། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་གིས་དེ་ལ་མི་ཕན་པ་དང་། དེས་བདག་ལ་མི་ཕན་པའོ། །དང་པོ་ནི། སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་མཛའ་འགྱུར་ལ་དེ་ཉིད་ཡུད་ཙམ་གྱིས་ནི་དགྲར་ཡང་འགྱུར། དགའ་བའི་གནས་དགེ་བ་ལ་སྦྱར་ན་ཡང་ཁྲོ་བར་བྱེད་པས་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མགུ་བར་དཀའ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIn an instant, they become friends,\nAnd in a moment, they turn into enemies.\nThey become angry even at things that bring joy,\nSo ordinary beings are difficult to please.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which describes the fickle nature of ordinary beings' relationships and emotions. The commentaries provide additional context, explaining that \"ordinary beings\" refers to those afflicted with negative emotions, and that the \"sources of joy\" can be interpreted as virtuous actions or merit. The verse highlights how quickly people's attitudes can change and how they can become angry even at positive things, making it challenging to satisfy or please them.", - "translation": "In an instant, they become friends,\nAnd in a moment, they turn into enemies.\nThey become angry even at things that bring joy,\nSo ordinary beings are difficult to please." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་མཛའ་འགྱུར་ལ། །ཡུད་ཙམ་གྱིས་ནི་དགྲར་ཡང་འགྱུར། །དགའ་བའི་གནས་ལ་ཁྲོ་བྱེད་པས། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མགུ་བར་དཀའ། །\n\nCommentary 1: དགའ་བའི་གནས་ནི་བསོད་ནམས་སོ། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་གིས་དེ་ལ་མི་ཕན་པ་དང་། དེས་བདག་ལ་མི་ཕན་པའོ། །དང་པོ་ནི། སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་མཛའ་འགྱུར་ལ་དེ་ཉིད་ཡུད་ཙམ་གྱིས་ནི་དགྲར་ཡང་འགྱུར། དགའ་བའི་གནས་དགེ་བ་ལ་སྦྱར་ན་ཡང་ཁྲོ་བར་བྱེད་པས་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མགུ་བར་དཀའ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"The object of joy refers to merit. Ordinary beings are those with afflictions.\"\n\nCommentary 2:\n\"This verse has two parts: how I don't benefit them, and how they don't benefit me. For the first part: In an instant they become friends, and in a moment they turn into enemies. Even when applying themselves to virtuous objects of joy, they become angry. Thus, it is difficult to please ordinary beings.\"\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries explain that ordinary beings are afflicted by negative emotions and are fickle in their relationships. They can quickly shift between being friends and enemies. Even when presented with positive things or opportunities for virtue, they may react with anger. This makes it challenging to satisfy or please such ordinary individuals.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nIn an instant they become friends,\nYet in a moment they turn into enemies.\nThey grow angry even at joyful, virtuous things,\nThus ordinary beings are difficult to please.", + "translation": "In an instant they become friends,\nYet in a moment they turn into enemies.\nThey grow angry even at joyful, virtuous things,\nThus ordinary beings are difficult to please." } }, "glossary": { @@ -55927,7 +56105,7 @@ "དཀའ་": "hard" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་མཛའ་འགྱུར་ལ། །": { "སྐད་ཅིག་": "instant", "མཛའ་": "friends" @@ -55977,22 +56155,19 @@ "04_commentary_assisted": { "སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་མཛའ་འགྱུར་ལ། །": { "སྐད་ཅིག་": "instant", - "མཛའ་": "friends", - "འགྱུར་": "become" + "མཛའ་": "friends" }, "ཡུད་ཙམ་གྱིས་ནི་དགྲར་ཡང་འགྱུར། །": { "ཡུད་ཙམ་": "moment", - "དགྲ་": "enemies", - "འགྱུར་": "turn into" + "དགྲ་": "enemies" }, "དགའ་བའི་གནས་ལ་ཁྲོ་བྱེད་པས། །": { - "དགའ་བ་": "joy", - "ཁྲོ་": "angry" + "དགའ་བ་": "joyful", + "ཁྲོ་བྱེད་": "grow angry" }, "སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མགུ་བར་དཀའ། །": { "སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་": "ordinary beings", - "མགུ་བ་": "please", - "དཀའ་": "difficult" + "མགུ་བར་དཀའ་": "difficult to please" } } } @@ -56003,7 +56178,7 @@ "commentary_1": " མ་མཉན་ན་ཞེས་པ་ལ། ཟློག་པར་བྱེད་པའི་ཚིག་ཅེས་པ་ནི་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །", "commentary_2": "ཕན་པའི་ཆོས་སྨྲས་ནའང་ཁྲོ་བར་བྱེད་ཅིང་དང་དུ་མི་ལེན་ལ་བདག་ཀྱང་ཕན་པའི་ཆོས་དེ་ལས་ཟློག་པར་བྱེད་ལ་དེ་དག་གི་ཚིག་དེ་མ་ཉན་ན་ཁྲོ་བས་དེ་དག་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕན་པར་སྨྲས་ན་ཁྲོ་བར་བྱེད། །བདག་ཀྱང་ཕན་ལས་བཟློག་པར་བྱེད། །དེ་དག་ངག་ནི་མ་མཉན་ན། །ཁྲོ་བས་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nཕན་པ (benefit), ཁྲོ་བ (anger), བཟློག་པ (reverse/oppose), ངག (speech), མ་མཉན (not listen), ངན་འགྲོ (lower realms)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན (if/when) conditional particle\n- བྱེད (do/make) as a verb auxiliary\n- འགྱུར (become) indicating a future state\n\n\nWhen beneficial words are spoken, they become angry.\nThey also make me turn away from benefit.\nIf their speech is not heeded,\nDue to anger, they will go to the lower realms.\n\n\nTechnical notes:\n- ངན་འགྲོ (lower realms) refers to the three unfortunate rebirth states in Buddhist cosmology: animals, hungry ghosts, and hell beings.\n- The verse highlights the karmic consequences of anger and not listening to beneficial advice.", "translation": "When beneficial words are spoken, they become angry.\nThey also make me turn away from benefit.\nIf their speech is not heeded,\nDue to anger, they will go to the lower realms." @@ -56019,9 +56194,9 @@ "translation": "When spoken to beneficially, they become angry.\nThey also turn away from what is helpful.\nIf their words are not heeded,\nThey will go to lower realms due to anger." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཕན་པར་སྨྲས་ན་ཁྲོ་བར་བྱེད། །བདག་ཀྱང་ཕན་ལས་བཟློག་པར་བྱེད། །དེ་དག་ངག་ནི་མ་མཉན་ན། །ཁྲོ་བས་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: མ་མཉན་ན་ཞེས་པ་ལ། ཟློག་པར་བྱེད་པའི་ཚིག་ཅེས་པ་ནི་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །\n\nCommentary 2: ཕན་པའི་ཆོས་སྨྲས་ནའང་ཁྲོ་བར་བྱེད་ཅིང་དང་དུ་མི་ལེན་ལ་བདག་ཀྱང་ཕན་པའི་ཆོས་དེ་ལས་ཟློག་པར་བྱེད་ལ་དེ་དག་གི་ཚིག་དེ་མ་ཉན་ན་ཁྲོ་བས་དེ་དག་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWhen beneficial advice is spoken, they become angry. They also turn away from what is beneficial. If their words are not heeded, due to anger they will go to lower realms.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that when someone tries to give helpful advice, the recipients become angry and reject what would benefit them. Furthermore, if their own words (likely referring to their angry responses) are not listened to, their anger will lead them to be reborn in lower realms or unfortunate states of existence.", - "translation": "When beneficial advice is spoken, they become angry. They also turn away from what is beneficial. If their words are not heeded, due to anger they will go to lower realms." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཕན་པར་སྨྲས་ན་ཁྲོ་བར་བྱེད། །བདག་ཀྱང་ཕན་ལས་བཟློག་པར་བྱེད། །དེ་དག་ངག་ནི་མ་མཉན་ན། །ཁྲོ་བས་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: མ་མཉན་ན་ཞེས་པ་ལ། ཟློག་པར་བྱེད་པའི་ཚིག་ཅེས་པ་ནི་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །\n\nCommentary 2: ཕན་པའི་ཆོས་སྨྲས་ནའང་ཁྲོ་བར་བྱེད་ཅིང་དང་དུ་མི་ལེན་ལ་བདག་ཀྱང་ཕན་པའི་ཆོས་དེ་ལས་ཟློག་པར་བྱེད་ལ་དེ་དག་གི་ཚིག་དེ་མ་ཉན་ན་ཁྲོ་བས་དེ་དག་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary clarifies that the phrase \"if not listened to\" (མ་མཉན་ན) is related to the \"words that turn away\" (ཟློག་པར་བྱེད་པའི་ཚིག), which is an additional or remaining part of the verse.\n\nCommentary 2:\nThis commentary expands on the meaning, explaining that even when beneficial teachings are spoken, some become angry and don't accept them. The speaker also turns away from these beneficial teachings. If the words of these angry people are not heeded, their anger will cause them to go to lower realms.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together suggest that the verse is about people who react negatively to beneficial advice, becoming angry and rejecting it. The speaker also turns away from giving such advice. The commentaries emphasize that not listening to the angry words of such people is important, as their anger can lead them to unfortunate rebirths.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nWhen beneficial advice is given, they become angry.\nI too turn away from giving such benefit.\nIf their words are not heeded,\nTheir anger will lead them to lower realms.", + "translation": "When beneficial advice is given, they become angry.\nI too turn away from giving such benefit.\nIf their words are not heeded,\nTheir anger will lead them to lower realms." } }, "glossary": { @@ -56046,7 +56221,7 @@ "འགྲོ་བར་": "go" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཕན་པར་སྨྲས་ན་ཁྲོ་བར་བྱེད། །": { "ཕན་པར་": "beneficial", "སྨྲས་": "spoken", @@ -56108,11 +56283,12 @@ "04_commentary_assisted": { "ཕན་པར་སྨྲས་ན་ཁྲོ་བར་བྱེད།": { "ཕན་པར་": "beneficial", - "སྨྲས་": "spoken", + "སྨྲས་": "advice", "ཁྲོ་བར་": "angry" }, "།བདག་ཀྱང་ཕན་ལས་བཟློག་པར་བྱེད།": { - "ཕན་": "beneficial", + "བདག་": "I", + "ཕན་": "benefit", "བཟློག་པར་": "turn away" }, "།དེ་དག་ངག་ནི་མ་མཉན་ན།": { @@ -56132,7 +56308,7 @@ "commentary_1": " མཐོ་བ་ནི་ཡོན་ཏན་གྱིས་སོ། །ཕྲག་དོག་པ་ནི་མི་བཟོད་པའོ། །མཉམ་པ་ཡང་ཡོན་ཏན་མཉམ་པའོ། །འགྲན་པ་ནི་རྣམ་པར་རྩོད་པའོ། །དམའ་བ་ནི་ཡོན་ཏན་གྱིས་དམའ་བའོ། །ང་རྒྱལ་ནི་སེམས་དཔང་བསྟོད་པའོ། །དྲེགས་པ་ནི་རང་མཐོང་བྱེད་པའོ། །མི་སྙན་པར་བརྗོད་པ་ནི་སྨོད་པའོ། །ཁོང་ཁྲོ་ནི་ཞེ་སྡང་ངོ་། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་པ་ལ་འགྲན་དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་བསྟོད་ན་དྲེགས། མི་སྙད་བརྗོད་ན་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེ་བས་དེས་ན་ནམ་ཞིག་བྱིས་པ་དང་འགྲོགས་པ་ལས་ཕན་པ་ཐོབ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་དང་འགྲན། །དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་བསྟོད་ན་དྲེགས། །མི་སྙན་བརྗོད་ན་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེ། །ནམ་ཞིག་བྱིས་ལས་ཕན་པ་ཐོབ།\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམཐོ་(High/Superior), ཕྲག་དོག་(Jealousy), མཉམ་(Equal), འགྲན་(Compete)\nདམའ་(Low/Inferior), ང་རྒྱལ་(Pride), བསྟོད་(Praise), དྲེགས་(Arrogance)\nམི་སྙན་(Unpleasant), ཁོང་ཁྲོ་(Anger), བྱིས་(Childish/Immature), ཕན་པ་(Benefit)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure in first two lines\n- ན་ conditional particle in lines 2 and 3\n- Rhetorical question in final line (ནམ་ཞིག་... ?)\n\n\nJealous of the superior, competing with equals;\nProud towards the inferior, arrogant when praised;\nIf unpleasant words are spoken, anger arises;\nWhen will benefit ever come from the immature?\n\n\nNote: This verse describes common negative reactions to others based on perceived status, highlighting the futility of expecting benefit from those with immature minds.", "translation": "Jealous of the superior, competing with equals;\nProud towards the inferior, arrogant when praised;\nIf unpleasant words are spoken, anger arises;\nWhen will benefit ever come from the immature?" @@ -56148,9 +56324,9 @@ "translation": "Envy the high and compete with equals;\nLook down on the low, grow arrogant when praised.\nWhen hearing unpleasant words, anger arises.\nWhen will benefit ever come from childish beings?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་དང་འགྲན། །དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་བསྟོད་ན་དྲེགས། །མི་སྙན་བརྗོད་ན་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེ། །ནམ་ཞིག་བྱིས་ལས་ཕན་པ་ཐོབ།\n\nCommentary 1: མཐོ་བ་ནི་ཡོན་ཏན་གྱིས་སོ། །ཕྲག་དོག་པ་ནི་མི་བཟོད་པའོ། །མཉམ་པ་ཡང་ཡོན་ཏན་མཉམ་པའོ། །འགྲན་པ་ནི་རྣམ་པར་རྩོད་པའོ། །དམའ་བ་ནི་ཡོན་ཏན་གྱིས་དམའ་བའོ། །ང་རྒྱལ་ནི་སེམས་དཔང་བསྟོད་པའོ། །དྲེགས་པ་ནི་རང་མཐོང་བྱེད་པའོ། །མི་སྙན་པར་བརྗོད་པ་ནི་སྨོད་པའོ། །ཁོང་ཁྲོ་ནི་ཞེ་སྡང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་པ་ལ་འགྲན་དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་བསྟོད་ན་དྲེགས། མི་སྙད་བརྗོད་ན་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེ་བས་དེས་ན་ནམ་ཞིག་བྱིས་པ་དང་འགྲོགས་པ་ལས་ཕན་པ་ཐོབ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nTowards those higher, there is jealousy and competition with equals.\nTowards those lower, there is pride, and when praised, arrogance.\nWhen criticized, anger arises.\nWhen will benefit ever be gained from associating with the childish?\n\n\nThis translation captures the key ideas:\n1. Feeling jealous of those with higher qualities and competing with equals\n2. Looking down on those with lesser qualities, and becoming arrogant when praised\n3. Becoming angry when criticized\n4. Questioning when any benefit can be derived from associating with immature or foolish people", - "translation": "Towards those higher, there is jealousy and competition with equals.\nTowards those lower, there is pride, and when praised, arrogance.\nWhen criticized, anger arises.\nWhen will benefit ever be gained from associating with the childish?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་དང་འགྲན། །དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་བསྟོད་ན་དྲེགས། །མི་སྙན་བརྗོད་ན་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེ། །ནམ་ཞིག་བྱིས་ལས་ཕན་པ་ཐོབ།\n\nCommentary 1: མཐོ་བ་ནི་ཡོན་ཏན་གྱིས་སོ། །ཕྲག་དོག་པ་ནི་མི་བཟོད་པའོ། །མཉམ་པ་ཡང་ཡོན་ཏན་མཉམ་པའོ། །འགྲན་པ་ནི་རྣམ་པར་རྩོད་པའོ། །དམའ་བ་ནི་ཡོན་ཏན་གྱིས་དམའ་བའོ། །ང་རྒྱལ་ནི་སེམས་དཔང་བསྟོད་པའོ། །དྲེགས་པ་ནི་རང་མཐོང་བྱེད་པའོ། །མི་སྙན་པར་བརྗོད་པ་ནི་སྨོད་པའོ། །ཁོང་ཁྲོ་ནི་ཞེ་སྡང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་པ་ལ་འགྲན་དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་བསྟོད་ན་དྲེགས། མི་སྙད་བརྗོད་ན་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེ་བས་དེས་ན་ནམ་ཞིག་བྱིས་པ་དང་འགྲོགས་པ་ལས་ཕན་པ་ཐོབ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1:\nThis commentary defines key terms in the verse. It explains that \"high\" refers to those with good qualities, \"envy\" means intolerance, \"equal\" means having equal qualities, \"compete\" means to argue, \"low\" refers to those with fewer qualities, \"pride\" is elevating one's mind, \"arrogance\" is self-importance, \"unpleasant words\" means criticism, and \"anger\" is hatred.\n\nCommentary 2:\nThis commentary paraphrases the verse, stating that one feels envy towards those higher, competes with equals, shows pride towards those lower, becomes arrogant when praised, and gets angry when criticized. It concludes by questioning when one can gain benefit from associating with such childish people.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together explain that the verse is describing typical reactions people have towards others based on their perceived status or qualities. It highlights negative emotional responses like envy, competitiveness, pride, arrogance, and anger that arise in different social situations. The overall message seems to be critical of these childish or immature behaviors.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nEnvy the high and compete with equals,\nShow pride to the low and become arrogant when praised.\nAnger arises when unpleasant words are spoken.\nWhen will benefit ever come from such childish behavior?", + "translation": "Envy the high and compete with equals,\nShow pride to the low and become arrogant when praised.\nAnger arises when unpleasant words are spoken.\nWhen will benefit ever come from such childish behavior?" } }, "glossary": { @@ -56176,7 +56352,7 @@ "ཕན་པ་": "benefit" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་དང་འགྲན། །": { "མཐོ་": "superior", "ཕྲག་དོག་": "jealous", @@ -56247,26 +56423,26 @@ }, "04_commentary_assisted": { "མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་དང་འགྲན། །": { - "མཐོ་": "higher", - "ཕྲག་དོག་": "jealousy", + "མཐོ་": "high", + "ཕྲག་དོག་": "envy", "མཉམ་": "equals", - "འགྲན་": "competition" + "འགྲན་": "compete" }, "དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་བསྟོད་ན་དྲེགས། །": { - "དམའ་": "lower", + "དམའ་": "low", "ང་རྒྱལ་": "pride", "བསྟོད་": "praised", - "དྲེགས་": "arrogance" + "དྲེགས་": "arrogant" }, "མི་སྙན་བརྗོད་ན་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེ། །": { - "མི་སྙན་": "criticized", + "མི་སྙན་": "unpleasant", + "བརྗོད་": "spoken", "ཁོང་ཁྲོ་": "anger", "སྐྱེ་": "arises" }, "ནམ་ཞིག་བྱིས་ལས་ཕན་པ་ཐོབ།": { "བྱིས་": "childish", - "ཕན་པ་": "benefit", - "ཐོབ་": "gained" + "ཕན་པ་": "benefit" } } } @@ -56277,7 +56453,7 @@ "commentary_1": " བྱིས་པ་ལས་ཏེ། བྱིས་པ་རྣམས་ལས་སོ། །བསྟོད་པ་ནི་སྨོན་པའོ། །མི་དགེ་བ་ནི་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པའོ། །", "commentary_2": "མི་ཐོབ་པར་མ་ཟད་གཞན་ཡང་བྱིས་པ་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལས་བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་འཁོར་བར་དགའ་བ་སྟེ་དེ་ལ་ཆགས་པས་གཏམ་ལ་སོགས་པ་མི་དགེ་བ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་ངོ་། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབྱིས་པ་ (childish person/fool), བདག་བསྟོད་ (self-praise), གཞན་ལ་སྨོད་པ་ (criticizing others), འཁོར་བ་ (saṃsāra), མི་དགེ་ (non-virtue)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན་ (if/when)\n- ལ་སོགས་ (and so forth)\n- ཅིས་ཀྱང་ (by all means/certainly)\n\n\nWhen associating with childish people,\nSelf-praise, criticizing others,\nAnd talk delighting in saṃsāra and so forth—\nNon-virtue will certainly arise by all means.\n\n\nNote: \"བྱིས་པ་\" here refers to spiritually immature or foolish individuals, not literal children.", "translation": "When associating with childish people,\nSelf-praise, criticizing others,\nAnd talk delighting in saṃsāra and so forth—\nNon-virtue will certainly arise by all means." @@ -56293,9 +56469,9 @@ "translation": "When associating with childish people,\nSelf-praise, criticism of others,\nAnd talk delighting in samsara -\nSuch non-virtues will certainly arise." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། །\n\nCommentary 1: བྱིས་པ་ལས་ཏེ། བྱིས་པ་རྣམས་ལས་སོ། །བསྟོད་པ་ནི་སྨོན་པའོ། །མི་དགེ་བ་ནི་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པའོ། །\n\nCommentary 2: མི་ཐོབ་པར་མ་ཟད་གཞན་ཡང་བྱིས་པ་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལས་བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་འཁོར་བར་དགའ་བ་སྟེ་དེ་ལ་ཆགས་པས་གཏམ་ལ་སོགས་པ་མི་དགེ་བ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་ངོ་། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nWhen associating with the childish, from such immature ones,\nSelf-praise and disparagement of others,\nAlong with talk delighting in samsara and the like,\nNon-virtuous deeds will certainly arise.\n", - "translation": "When associating with the childish, from such immature ones,\nSelf-praise and disparagement of others,\nAlong with talk delighting in samsara and the like,\nNon-virtuous deeds will certainly arise." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། །\n\nCommentary 1: བྱིས་པ་ལས་ཏེ། བྱིས་པ་རྣམས་ལས་སོ། །བསྟོད་པ་ནི་སྨོན་པའོ། །མི་དགེ་བ་ནི་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པའོ། །\n\nCommentary 2: མི་ཐོབ་པར་མ་ཟད་གཞན་ཡང་བྱིས་པ་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལས་བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་འཁོར་བར་དགའ་བ་སྟེ་དེ་ལ་ཆགས་པས་གཏམ་ལ་སོགས་པ་མི་དགེ་བ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་ངོ་། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains some key terms. It clarifies that \"བྱིས་པ\" refers to childish or immature people. \"བསྟོད་པ\" means praise or admiration. \"མི་དགེ་བ\" is defined as non-virtuous or unmeritorious actions.\n\nCommentary 2:\nThis commentary expands on the consequences of associating with immature people. It states that not only does one fail to gain anything positive, but also that associating with the immature leads to self-praise, criticism of others, and attachment to cyclic existence. These inevitably result in non-virtuous actions.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that associating with immature or childish people leads to negative behaviors such as self-praise, criticizing others, and attachment to worldly concerns. These behaviors are considered non-virtuous and ultimately harmful.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nWhen associating with the immature,\nSelf-praise and criticism of others,\nAlong with talk delighting in cyclic existence,\nWill inevitably lead to non-virtuous actions.", + "translation": "When associating with the immature,\nSelf-praise and criticism of others,\nAlong with talk delighting in cyclic existence,\nWill inevitably lead to non-virtuous actions." } }, "glossary": { @@ -56319,7 +56495,7 @@ "འབྱུང་": "occurs" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །": { "བྱིས་པ་": "childish people", "འགྲོགས་": "associating" @@ -56384,24 +56560,23 @@ }, "04_commentary_assisted": { "བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །": { - "བྱིས་": "childish", - "འགྲོགས་": "associating", - "བྱིས་པ་": "immature ones" + "བྱིས་": "immature", + "འགྲོགས་": "associating" }, "བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །": { - "བདག་བསྟོད་": "Self-praise", + "བདག་བསྟོད་": "self-praise", "གཞན་": "others", - "སྨོད་པ་": "disparagement" + "སྨོད་པ་": "criticism" }, "འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །": { - "འཁོར་བ་": "samsara", + "འཁོར་བ་": "cyclic existence", "དགའ་བ་": "delighting", "གཏམ་": "talk" }, "མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། །": { - "མི་དགེ་": "Non-virtuous", - "ངེས་པར་": "certainly", - "འབྱུང་": "arise" + "མི་དགེ་": "non-virtuous", + "ངེས་པར་": "inevitably", + "འབྱུང་": "lead to" } } } @@ -56412,7 +56587,7 @@ "commentary_1": " དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་དང་སྤྱོད་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པའོ། །བསྟེན་པ་ནི་ཕྲག་དོག་ཅན་གྱི་བྱིས་པ་རྣམས་བསྟེན་པའོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་ཕྲག་དོག་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུས་སོ། །ཕུང་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་སྟེ་བརྩམས་པ་དོན་མེད་པའོ། །འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་བས་ན་ཡིད་ཉོན་མི་མོངས་པ་སྟེ། མ་འཁྲུག་པ་གཅིག་པུར་རྒྱུ་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་ན་བདག་དང་གཞན་བསྟེན་ཏེ་འགྲོགས་པ་དེས་ནི་ཕུང་བར་འགྱུར་བར་ཟད་དོ། །དེས་ཀྱང་བདག་དོན་མ་བྱས་ལ་བདག་ཀྱང་དེ་དོན་མི་འགྱུར་བ་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་བདག་དང་གཞན་བསྟེན་པ། །དེས་ནི་ཕུང་བར་འགྱུར་བར་ཟད། །དེས་ཀྱང་བདག་དོན་མ་བྱས་ལ། །བདག་ཀྱང་དེ་དོན་མི་འགྱུར་བས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདག་(self), གཞན་(others), བསྟེན་(rely on), ཕུང་བ་(ruin), དོན་(purpose/benefit)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...དེས་ནི་: \"In that way...by that\"\n- འགྱུར་བར་ཟད་: \"will merely become\"\n- མ་བྱས་: negative past\n- མི་འགྱུར་: negative future\n\n\nIn that way, relying on self and others\nWill merely result in ruin.\nBy that, one's own purpose is not accomplished,\nAnd one will not become beneficial for them either.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the futility of self-centeredness and the importance of altruism in Buddhist practice.", "translation": "In that way, relying on self and others\nWill merely result in ruin.\nBy that, one's own purpose is not accomplished,\nAnd one will not become beneficial for them either." @@ -56428,9 +56603,9 @@ "translation": "Thus, relying on self and others\nWill only lead to ruin.\nBy that, one's own purpose is not accomplished,\nAnd one does not become beneficial to others." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་བདག་དང་གཞན་བསྟེན་པ། །དེས་ནི་ཕུང་བར་འགྱུར་བར་ཟད། །དེས་ཀྱང་བདག་དོན་མ་བྱས་ལ། །བདག་ཀྱང་དེ་དོན་མི་འགྱུར་བས། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་དང་སྤྱོད་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པའོ། །བསྟེན་པ་ནི་ཕྲག་དོག་ཅན་གྱི་བྱིས་པ་རྣམས་བསྟེན་པའོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་ཕྲག་དོག་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུས་སོ། །ཕུང་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་སྟེ་བརྩམས་པ་དོན་མེད་པའོ། །འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་བས་ན་ཡིད་ཉོན་མི་མོངས་པ་སྟེ། མ་འཁྲུག་པ་གཅིག་པུར་རྒྱུ་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་ན་བདག་དང་གཞན་བསྟེན་ཏེ་འགྲོགས་པ་དེས་ནི་ཕུང་བར་འགྱུར་བར་ཟད་དོ། །དེས་ཀྱང་བདག་དོན་མ་བྱས་ལ་བདག་ཀྱང་དེ་དོན་མི་འགྱུར་བ་\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThus, associating with oneself and others\nOnly leads to ruin.\nThey have not accomplished my purpose,\nAnd I will not fulfill their purpose either.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which warns against harmful associations and emphasizes the futility of such relationships where neither party benefits the other.", - "translation": "Thus, associating with oneself and others\nOnly leads to ruin.\nThey have not accomplished my purpose,\nAnd I will not fulfill their purpose either." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་བདག་དང་གཞན་བསྟེན་པ། །དེས་ནི་ཕུང་བར་འགྱུར་བར་ཟད། །དེས་ཀྱང་བདག་དོན་མ་བྱས་ལ། །བདག་ཀྱང་དེ་དོན་མི་འགྱུར་བས། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་དང་སྤྱོད་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པའོ། །བསྟེན་པ་ནི་ཕྲག་དོག་ཅན་གྱི་བྱིས་པ་རྣམས་བསྟེན་པའོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་ཕྲག་དོག་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུས་སོ། །ཕུང་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་སྟེ་བརྩམས་པ་དོན་མེད་པའོ། །འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་བས་ན་ཡིད་ཉོན་མི་མོངས་པ་སྟེ། མ་འཁྲུག་པ་གཅིག་པུར་རྒྱུ་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་ན་བདག་དང་གཞན་བསྟེན་ཏེ་འགྲོགས་པ་དེས་ནི་ཕུང་བར་འགྱུར་བར་ཟད་དོ། །དེས་ཀྱང་བདག་དོན་མ་བྱས་ལ་བདག་ཀྱང་དེ་དོན་མི་འགྱུར་བ་\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1 summary:\nThis commentary explains that associating with childish people who are jealous leads to suffering and pointless endeavors. It advises to remain undisturbed and move alone without mental afflictions.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary briefly restates the main points of the verse, emphasizing that associating with others leads to ruin, and neither party benefits from such association.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together suggest that associating closely with ordinary, jealous people leads to suffering and ruin. Such associations are ultimately pointless as they do not benefit either party involved. The implication is that one should avoid such associations and remain unperturbed, preferring to be alone.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning of the commentaries:\n\n\nThus, relying on oneself and others\nOnly leads to ruin, nothing more.\nThey do not accomplish one's own purpose,\nNor does one fulfill their purpose either.\n\n\nThis translation reflects the idea that close associations with ordinary people (both relying on others and allowing others to rely on you) ultimately lead to suffering and are unproductive for all involved, as suggested by the commentaries.", + "translation": "Thus, relying on oneself and others\nOnly leads to ruin, nothing more.\nThey do not accomplish one's own purpose,\nNor does one fulfill their purpose either." } }, "glossary": { @@ -56451,7 +56626,7 @@ "དོན་": "benefit" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟར་བདག་དང་གཞན་བསྟེན་པ། །": { "བདག་": "self", "གཞན་": "others", @@ -56505,13 +56680,13 @@ "དེ་ལྟར་བདག་དང་གཞན་བསྟེན་པ། །": { "བདག་": "oneself", "གཞན་": "others", - "བསྟེན་པ་": "associating" + "བསྟེན་པ་": "relying" }, "དེས་ནི་ཕུང་བར་འགྱུར་བར་ཟད། །": { - "ཕུང་བར་འགྱུར་": "leads to ruin" + "ཕུང་བར་": "ruin" }, "དེས་ཀྱང་བདག་དོན་མ་བྱས་ལ། །": { - "བདག་དོན་": "my purpose" + "བདག་དོན་": "one's own purpose" }, "བདག་ཀྱང་དེ་དོན་མི་འགྱུར་བས། །": { "དོན་": "purpose" @@ -56525,7 +56700,7 @@ "commentary_1": " འབྱོལ་བར་བྱ་བ་ནི་འབྲོས་པར་བྱ་བའོ། །ཕྲད་ན་སྟེ། རང་བཞིན་འོངས་པར་འགྱུར་ནའོ། །དགའ་བ་ནི་སྙན་པར་སྨྲ་བས་སོ། །མགུ་བར་བྱ་བ་ནི་མཉེས་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ཡང་འདྲིས་ཆེན་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། སླར་ངོ་ཤེས་ཤིང་གཅུགས་པར་བྱ་བའི་བསམ་པས་མ་ཡིན་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་ན་བྱིས་ལས་ཐག་རིང་བྱོལ་བར་བྱ་སྟེ། སྐྱེས་རབས་ལས། བྱིས་པ་རྣམས་ནི་ནམ་ཡང་མི་ཐོས་ཤིང་། །མཐོང་བར་མི་འགྱུར་ནམ་ཡང་མི་སྨྲ་དང་། །བྱིས་དང་འགྲོགས་ལས་སྐྱོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །མི་མྱོང་མཆོག་དེ་བདག་གིས་ཁྱོད་ལ་སློང་། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཕྲད་ན་དགའ་བའི་སྤྱོད་ཚུལ་གྱིས་མགུ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་དང་ཧ་ཅང་འདྲིས་ཆེན་པོ་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བས་ཐ་མལ་པ་ཙམ་སྟེ་དེ་ལ་ཆགས་སྡང་གཉིས་དང་བྲལ་བའི་སྤྱོད་ལམ་ལེགས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱིས་ལས་ཐག་རིང་བྱོལ་བར་བྱ། །ཕྲད་ན་དགའ་བས་མགུ་བྱས་ཏེ། །འདྲིས་ཆེན་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བར། །ཐ་མལ་པ་ཙམ་ལེགས་པར་བྱ། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབྱིས་ (childish/immature), ཐག་རིང་ (far away), བྱོལ་བ་ (avoid/escape)\nཕྲད་ (meet), དགའ་བ་ (joy/happiness), མགུ་ (please/satisfy)\nའདྲིས་ཆེན་ (great familiarity), ཐ་མལ་པ་ (ordinary/normal)\n\n\nAvoid and stay far from the childish.\nIf you meet, please them with joy,\nBut without becoming too familiar,\nMaintain just an ordinary relationship.\n\nNotes:\n- The verse advises on how to interact with immature or childish people.\n- It suggests maintaining a balance between being pleasant and keeping a certain distance.\n- \"ཐ་མལ་པ་ཙམ་\" (just ordinary) implies maintaining a neutral, not overly close relationship.", "translation": "Avoid and stay far from the childish.\nIf you meet, please them with joy,\nBut without becoming too familiar,\nMaintain just an ordinary relationship." @@ -56541,9 +56716,9 @@ "translation": "Stay far away from childish people.\nIf you meet them, be pleasant and cordial,\nBut do not become too familiar.\nIt is best to remain ordinary with them." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབྱིས་ལས་ཐག་རིང་བྱོལ་བར་བྱ། །ཕྲད་ན་དགའ་བས་མགུ་བྱས་ཏེ། །འདྲིས་ཆེན་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བར། །ཐ་མལ་པ་ཙམ་ལེགས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: འབྱོལ་བར་བྱ་བ་ནི་འབྲོས་པར་བྱ་བའོ། །ཕྲད་ན་སྟེ། རང་བཞིན་འོངས་པར་འགྱུར་ནའོ། །དགའ་བ་ནི་སྙན་པར་སྨྲ་བས་སོ། །མགུ་བར་བྱ་བ་ནི་མཉེས་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ཡང་འདྲིས་ཆེན་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། སླར་ངོ་ཤེས་ཤིང་གཅུགས་པར་བྱ་བའི་བསམ་པས་མ་ཡིན་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ན་བྱིས་ལས་ཐག་རིང་བྱོལ་བར་བྱ་སྟེ། སྐྱེས་རབས་ལས། བྱིས་པ་རྣམས་ནི་ནམ་ཡང་མི་ཐོས་ཤིང་། །མཐོང་བར་མི་འགྱུར་ནམ་ཡང་མི་སྨྲ་དང་། །བྱིས་དང་འགྲོགས་ལས་སྐྱོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །མི་མྱོང་མཆོག་དེ་བདག་གིས་ཁྱོད་ལ་སློང་། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཕྲད་ན་དགའ་བའི་སྤྱོད་ཚུལ་གྱིས་མགུ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་དང་ཧ་ཅང་འདྲིས་ཆེན་པོ་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བས་ཐ་མལ་པ་ཙམ་སྟེ་དེ་ལ་ཆགས་སྡང་གཉིས་དང་བྲལ་བའི་སྤྱོད་ལམ་ལེགས་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nStay far away from childish people.\nIf you encounter them, please them with joyful behavior.\nWithout becoming too familiar,\nMaintain a neutral, proper demeanor.\n\n\nThis translation captures the key points from the original Tibetan and the commentaries:\n1. Avoiding immature or foolish people\n2. If meeting is unavoidable, being pleasant but not overly friendly\n3. Maintaining a balanced, neutral approach without becoming too close\n4. Behaving appropriately without strong attachment or aversion", - "translation": "Stay far away from childish people.\nIf you encounter them, please them with joyful behavior.\nWithout becoming too familiar,\nMaintain a neutral, proper demeanor." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བྱིས་ལས་ཐག་རིང་བྱོལ་བར་བྱ། །ཕྲད་ན་དགའ་བས་མགུ་བྱས་ཏེ། །འདྲིས་ཆེན་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བར། །ཐ་མལ་པ་ཙམ་ལེགས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: འབྱོལ་བར་བྱ་བ་ནི་འབྲོས་པར་བྱ་བའོ། །ཕྲད་ན་སྟེ། རང་བཞིན་འོངས་པར་འགྱུར་ནའོ། །དགའ་བ་ནི་སྙན་པར་སྨྲ་བས་སོ། །མགུ་བར་བྱ་བ་ནི་མཉེས་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ཡང་འདྲིས་ཆེན་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། སླར་ངོ་ཤེས་ཤིང་གཅུགས་པར་བྱ་བའི་བསམ་པས་མ་ཡིན་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ན་བྱིས་ལས་ཐག་རིང་བྱོལ་བར་བྱ་སྟེ། སྐྱེས་རབས་ལས། བྱིས་པ་རྣམས་ནི་ནམ་ཡང་མི་ཐོས་ཤིང་། །མཐོང་བར་མི་འགྱུར་ནམ་ཡང་མི་སྨྲ་དང་། །བྱིས་དང་འགྲོགས་ལས་སྐྱོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །མི་མྱོང་མཆོག་དེ་བདག་གིས་ཁྱོད་ལ་སློང་། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཕྲད་ན་དགའ་བའི་སྤྱོད་ཚུལ་གྱིས་མགུ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་དང་ཧ་ཅང་འདྲིས་ཆེན་པོ་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བས་ཐ་མལ་པ་ཙམ་སྟེ་དེ་ལ་ཆགས་སྡང་གཉིས་དང་བྲལ་བའི་སྤྱོད་ལམ་ལེགས་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains the meaning of key phrases in the verse. It clarifies that \"བྱོལ་བར་བྱ\" means to flee or escape. When encountering others, one should speak pleasantly and make them happy, but without becoming too familiar or intimate with them.\n\nCommentary 2:\nThis commentary emphasizes staying far away from foolish people, citing a verse from Jataka tales about avoiding fools. It then explains that if one must encounter such people, one should behave pleasantly but maintain a neutral attitude, free from attachment or aversion.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries stress the importance of avoiding close association with foolish or immature people. If interaction is unavoidable, one should be pleasant and cordial but maintain emotional distance. The goal is to interact without developing strong attachments or creating conflicts.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\n\nStay far away from the immature and flee from them.\nIf you encounter them, please them with a joyful demeanor.\nWithout becoming too familiar,\nMaintain a neutral, ordinary relationship with them.\n", + "translation": "Stay far away from the immature and flee from them.\nIf you encounter them, please them with a joyful demeanor.\nWithout becoming too familiar,\nMaintain a neutral, ordinary relationship with them." } }, "glossary": { @@ -56565,7 +56740,7 @@ "ལེགས་པར་བྱ།": "behave well" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བྱིས་ལས་ཐག་རིང་བྱོལ་བར་བྱ།": { "བྱིས་": "childish", "ཐག་རིང་": "far", @@ -56626,9 +56801,9 @@ }, "04_commentary_assisted": { "བྱིས་ལས་ཐག་རིང་བྱོལ་བར་བྱ།": { - "བྱིས་": "childish people", + "བྱིས་": "immature", "ཐག་རིང་": "far away", - "བྱོལ་བར་བྱ།": "stay" + "བྱོལ་བར་བྱ།": "flee" }, "།ཕྲད་ན་དགའ་བས་མགུ་བྱས་ཏེ།": { "ཕྲད་": "encounter", @@ -56639,8 +56814,10 @@ "འདྲིས་ཆེན་": "familiar" }, "།ཐ་མལ་པ་ཙམ་ལེགས་པར་བྱ།": { - "ཐ་མལ་པ་": "neutral", - "ལེགས་པར་བྱ།": "maintain" + "ཐ་མལ་པ་": [ + "neutral", + "ordinary" + ] } } } @@ -56651,7 +56828,7 @@ "commentary_1": " ཐ་མལ་པ་ཙམ་ནི་བཏང་སྙོམས་པ་ཙམ་སྟེ་དེ་བཞིན་དུ་མ་འཁོན་མ་འགྲས་པར་རོ་ཐ་མལ་པ་སྟེ་བཏང་སྙོམས་པ་ཙམ་དུ་བྱ་བ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བུང་བས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཆོས་ནི་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་དོན་ཏོ། །བླངས་ནས་ཏེ་བཟུང་ནས་སོ། །འདྲིས་པ་མེད་པ་ནི་ངོ་ཤེས་མེད་པའོ། །", "commentary_2": "བུང་བས་མེ་ཏོག་ལ་མ་ཆགས་བཞིན་དུ་དེ་ལས་སྦྲང་རྩི་ལེན་པ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱི་དོན་ཏེ་ལེགས་བཤད་དམ་ཆོས་ཀྱི་དོན་དུ་འགྱུར་བའི་ཆོས་སྤྱོད་ལ་སོགས་པ་ཙམ་བླངས་ནས་ནི། ཀུན་ལ་སྔོན་ཆད་མ་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་འདྲིས་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབུང་བས་མེ་ཏོག་སྦྲང་རྩི་བཞིན། །ཆོས་ཀྱི་དོན་ཙམ་བླངས་ནས་ནི། །ཀུན་ལས་སྔོན་ཆད་མ་མཐོང་བཞིན། །འདྲིས་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབུང་བ (bee), མེ་ཏོག (flower), སྦྲང་རྩི (honey), ཆོས (dharma), དོན (meaning/essence)\n\nGrammatical notes:\n- བཞིན (like/as) used twice for similes\n- ནས་ནི (having done)\n- མ་མཐོང་ (not seen) with སྔོན་ཆད (before) indicating past experience\n- མེད་པར (without) with འདྲིས་པ (familiarity/attachment)\n\n\nLike a bee [taking] honey from flowers,\nHaving extracted just the essence of the Dharma,\nAs if never seen before by anyone,\nOne should abide without familiarity.\n\nTechnical notes:\n- This verse uses the metaphor of a bee collecting nectar to describe how one should approach Dharma study.\n- The instruction to abide \"as if never seen before\" and \"without familiarity\" emphasizes maintaining a fresh, unbiased perspective in one's practice.", "translation": "Like a bee [taking] honey from flowers,\nHaving extracted just the essence of the Dharma,\nAs if never seen before by anyone,\nOne should abide without familiarity." @@ -56667,9 +56844,9 @@ "translation": "Like a bee gathering nectar from flowers,\nTaking only the essence of the Dharma,\nAs if never seen before by anyone,\nOne should remain without familiarity." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབུང་བས་མེ་ཏོག་སྦྲང་རྩི་བཞིན། །ཆོས་ཀྱི་དོན་ཙམ་བླངས་ནས་ནི། །ཀུན་ལས་སྔོན་ཆད་མ་མཐོང་བཞིན། །འདྲིས་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ཐ་མལ་པ་ཙམ་ནི་བཏང་སྙོམས་པ་ཙམ་སྟེ་དེ་བཞིན་དུ་མ་འཁོན་མ་འགྲས་པར་རོ་ཐ་མལ་པ་སྟེ་བཏང་སྙོམས་པ་ཙམ་དུ་བྱ་བ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བུང་བས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཆོས་ནི་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་དོན་ཏོ། །བླངས་ནས་ཏེ་བཟུང་ནས་སོ། །འདྲིས་པ་མེད་པ་ནི་ངོ་ཤེས་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: བུང་བས་མེ་ཏོག་ལ་མ་ཆགས་བཞིན་དུ་དེ་ལས་སྦྲང་རྩི་ལེན་པ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱི་དོན་ཏེ་ལེགས་བཤད་དམ་ཆོས་ཀྱི་དོན་དུ་འགྱུར་བའི་ཆོས་སྤྱོད་ལ་སོགས་པ་ཙམ་བླངས་ནས་ནི། ཀུན་ལ་སྔོན་ཆད་མ་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་འདྲིས་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation based on the Tibetan input and commentaries provided:\n\n\nLike a bee gathering nectar from flowers,\nTake only the essence of the Dharma.\nThen dwell as if you've never seen anyone before,\nRemaining without familiarity or attachment.\n", - "translation": "Like a bee gathering nectar from flowers,\nTake only the essence of the Dharma.\nThen dwell as if you've never seen anyone before,\nRemaining without familiarity or attachment." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བུང་བས་མེ་ཏོག་སྦྲང་རྩི་བཞིན། །ཆོས་ཀྱི་དོན་ཙམ་བླངས་ནས་ནི། །ཀུན་ལས་སྔོན་ཆད་མ་མཐོང་བཞིན། །འདྲིས་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ཐ་མལ་པ་ཙམ་ནི་བཏང་སྙོམས་པ་ཙམ་སྟེ་དེ་བཞིན་དུ་མ་འཁོན་མ་འགྲས་པར་རོ་ཐ་མལ་པ་སྟེ་བཏང་སྙོམས་པ་ཙམ་དུ་བྱ་བ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བུང་བས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཆོས་ནི་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་དོན་ཏོ། །བླངས་ནས་ཏེ་བཟུང་ནས་སོ། །འདྲིས་པ་མེད་པ་ནི་ངོ་ཤེས་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: བུང་བས་མེ་ཏོག་ལ་མ་ཆགས་བཞིན་དུ་དེ་ལས་སྦྲང་རྩི་ལེན་པ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱི་དོན་ཏེ་ལེགས་བཤད་དམ་ཆོས་ཀྱི་དོན་དུ་འགྱུར་བའི་ཆོས་སྤྱོད་ལ་སོགས་པ་ཙམ་བླངས་ནས་ནི། ཀུན་ལ་སྔོན་ཆད་མ་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་འདྲིས་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary emphasizes maintaining an equanimous attitude, free from attachment or aversion. It explains that one should extract the essence of the well-spoken Dharma teachings, like a bee taking nectar, and remain unacquainted or unfamiliar with others.\n\nCommentary 2:\nThis commentary uses the analogy of a bee collecting nectar from flowers without attachment. It suggests taking only the essence of the Dharma teachings or virtuous practices that lead to understanding the Dharma. One should then remain as if they've never seen anyone before, without familiarity.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of extracting the essence of the Dharma teachings without becoming attached. They stress maintaining an attitude of unfamiliarity or non-attachment to others, as if encountering them for the first time. The analogy of a bee collecting nectar from flowers is used to illustrate this point.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nLike a bee gathering nectar from flowers,\nExtract only the essence of the Dharma.\nThen dwell as if you've never seen anyone before,\nRemaining without familiarity.", + "translation": "Like a bee gathering nectar from flowers,\nExtract only the essence of the Dharma.\nThen dwell as if you've never seen anyone before,\nRemaining without familiarity." } }, "glossary": { @@ -56689,7 +56866,7 @@ "འདྲིས་པ་མེད་པར་": "unacquainted" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བུང་བས་མེ་ཏོག་སྦྲང་རྩི་བཞིན། །": { "བུང་བ་": "bee", "མེ་ཏོག་": "flowers", @@ -56758,8 +56935,7 @@ }, "ཀུན་ལས་སྔོན་ཆད་མ་མཐོང་བཞིན། །": {}, "འདྲིས་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱ། །": { - "འདྲིས་པ": "familiarity", - "གནས་པ": "dwell" + "འདྲིས་པ་མེད་པ": "without familiarity" } } } @@ -56770,7 +56946,7 @@ "commentary_1": " དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་མི་སྤོང་བའི་རྒྱུ་བཞིན་དུ་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་དོར་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤི་བའི་འོག་སྟེ་མི་ནས་ཤི་བའི་འོག་ཏུའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཆགས་པས་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པ་དང་། ཆགས་ཡུལ་ལ་སྙིང་པོ་མེད་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས་བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས་དེ་འདྲའི་སྙེམས་པ་སྟེ་ང་རྒྱལ་འཆང་གྱུར་ན་དེའི་རྒྱུས་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ་སྟེ། བྱམས་པ་སེང་གེ་སྒྲས་ཞུས་པ་ལས། རྙེད་བཀུར་དང་མཛའ་བཤེས་དང་སློང་མོ་སྟེར་བའི་ཁྱིམ་དང་མཁས་པ་དང་བཙུན་པ་སྟེ་བཞིས་རློམ་པ་ནི་མྱུར་དུ་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས། །བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས། །དེ་འདྲའི་སྙེམས་པ་འཆང་གྱུར་ན། །ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan verse you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྙེད་(gain), བཀུར་སྟི་(honor/respect), སྙེམས་པ་(pride/arrogance), འཇིགས་པ་(fear)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ as a conditional particle\n- འོ་ as a final particle indicating certainty or emphasis\n\n\nIf I hold such pride, thinking:\n\"I have many gains and honors;\nMany are pleased with me,\"\nFear will arise after death.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be cautioning against attachment to worldly gains and reputation, a common theme in Buddhist teachings on impermanence and the dangers of ego-clinging.", "translation": "If I hold such pride, thinking:\n\"I have many gains and honors;\nMany are pleased with me,\"\nFear will arise after death." @@ -56786,9 +56962,9 @@ "translation": "If I hold such arrogant thoughts as:\n\"I have many possessions and honors,\nMany people are fond of me\" -\nAfter death, fear will arise." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས། །བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས། །དེ་འདྲའི་སྙེམས་པ་འཆང་གྱུར་ན། །ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་མི་སྤོང་བའི་རྒྱུ་བཞིན་དུ་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་དོར་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤི་བའི་འོག་སྟེ་མི་ནས་ཤི་བའི་འོག་ཏུའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཆགས་པས་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པ་དང་། ཆགས་ཡུལ་ལ་སྙིང་པོ་མེད་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས་བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས་དེ་འདྲའི་སྙེམས་པ་སྟེ་ང་རྒྱལ་འཆང་གྱུར་ན་དེའི་རྒྱུས་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ་སྟེ། བྱམས་པ་སེང་གེ་སྒྲས་ཞུས་པ་ལས། རྙེད་བཀུར་དང་མཛའ་བཤེས་དང་སློང་མོ་སྟེར་བའི་ཁྱིམ་དང་མཁས་པ་དང་བཙུན་པ་སྟེ་བཞིས་རློམ་པ་ནི་མྱུར་དུ་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་གསུངས་སོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nIf I hold such arrogant thoughts as:\n\"I have many possessions and honors,\nMany people are fond of me,\"\nFear will arise after death.\n\n\nThis translation attempts to capture the core meaning that attachment to worldly gains, honors, and popularity leads to fear and suffering after death, as explained in the commentaries. The verses warn against clinging to pride and ego based on material success or social status.", - "translation": "If I hold such arrogant thoughts as:\n\"I have many possessions and honors,\nMany people are fond of me,\"\nFear will arise after death." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས། །བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས། །དེ་འདྲའི་སྙེམས་པ་འཆང་གྱུར་ན། །ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་མི་སྤོང་བའི་རྒྱུ་བཞིན་དུ་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་དོར་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤི་བའི་འོག་སྟེ་མི་ནས་ཤི་བའི་འོག་ཏུའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཆགས་པས་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པ་དང་། ཆགས་ཡུལ་ལ་སྙིང་པོ་མེད་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས་བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས་དེ་འདྲའི་སྙེམས་པ་སྟེ་ང་རྒྱལ་འཆང་གྱུར་ན་དེའི་རྒྱུས་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ་སྟེ། བྱམས་པ་སེང་གེ་སྒྲས་ཞུས་པ་ལས། རྙེད་བཀུར་དང་མཛའ་བཤེས་དང་སློང་མོ་སྟེར་བའི་ཁྱིམ་དང་མཁས་པ་དང་བཙུན་པ་སྟེ་བཞིས་རློམ་པ་ནི་མྱུར་དུ་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་གསུངས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary suggests that worldly attachments, including material gains, should be abandoned. It emphasizes that fear arises after death, specifically after dying as a human.\n\nCommentary 2: This commentary discusses how attachment leads to suffering and how the objects of attachment lack essence. It explains that if one becomes proud of their many gains, offerings, and popularity, it will lead to fear after death. It cites a sutra that states pride in four things - material gains, friends, households that give alms, and being learned or virtuous - quickly leads to rebirth in hell.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the dangers of worldly attachments, especially pride in material gains, popularity, and status. They warn that such attachments and pride lead to fear and negative consequences after death, potentially resulting in rebirth in lower realms.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nIf I harbor pride, thinking:\n\"I have many possessions and honors,\nAnd many people adore me,\"\nFear will arise after death.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the dangers of pride in worldly gains and popularity, and the resulting fear and negative consequences that arise after death due to such attachments.", + "translation": "If I harbor pride, thinking:\n\"I have many possessions and honors,\nAnd many people adore me,\"\nFear will arise after death." } }, "glossary": { @@ -56812,7 +56988,7 @@ "འཇིགས་པ་": "terrors" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས། །": { "བདག་": "I", "རྙེད་མང་": "many gains", @@ -56879,22 +57055,22 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས།": { + "བདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས། །": { "བདག་": "I", - "རྙེད་མང་": "many possessions", + "རྙེད་": "possessions", "བཀུར་སྟི་": "honors" }, - "།བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས།": { + "བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས། །": { "བདག་": "I", - "མང་པོ་": "many people", - "དགའ་": "fond" + "མང་པོ་": "many", + "དགའ་": "adore" }, - "།དེ་འདྲའི་སྙེམས་པ་འཆང་གྱུར་ན།": { - "སྙེམས་པ་": "arrogant thoughts", - "འཆང་": "hold" + "དེ་འདྲའི་སྙེམས་པ་འཆང་གྱུར་ན། །": { + "སྙེམས་པ་": "pride", + "འཆང་": "harbor" }, - "།ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ།": { - "ཤི་བའི་": "death", + "ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །": { + "ཤི་བ་": "death", "འོག་ཏུ་": "after", "འཇིགས་པ་": "fear", "སྐྱེ་": "arise" @@ -56908,7 +57084,7 @@ "commentary_1": " དེ་ཡང་འདི་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་མི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་དང་གང་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆགས་པ་ནི་སྤྲོ་བའོ། །གྱུར་པ་ནི་ཞེན་པར་གྱུར་པའོ། །དེ་དང་དེ་ལྡོངས་ཞེས་པ་ནི་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་ནས་གནས་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་བས་ན་རྣམ་པར་རྨོངས་པའི་ཡིད་རྙེད་སོགས་གང་དང་གང་ལ་ཆགས་གྱུར་པའི་ཡུལ་རྙེད་སོགས་དེ་དང་དེ་བསྡོངས་ཏེ་བསྡོམས་པས་སྟོང་འགྱུར་དུ་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞིང་ལྡང་ངོ་། །དེ་དང་དེ་བསྡོངས་ཞེས་པ་ནི་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་རྣམ་པར་རྨོངས་པའི་ཡིད། །གང་དང་གང་ལ་ཆགས་གྱུར་པ། །དེ་དང་དེ་བསྡོངས་སྟོང་འགྱུར་དུ། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་གྱུར་ཅིང་ལྡང་། །\n", "output": "Key terms:\nརྣམ་པར་རྨོངས་པ་ (completely deluded), ཆགས་ (attachment), སྟོང་འགྱུར་ (thousand-fold), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nGrammatical notes:\n- གང་དང་གང་ལ: \"to whatever\"\n- དེ་དང་དེ་: \"that and that\" (correlative to གང་དང་གང་)\n- བསྡོངས: past tense of སྡོང་ (to join, unite)\n- གྱུར་ཅིང་ལྡང་: compound verb indicating arising and increasing\n\n\nTherefore, the completely deluded mind,\nTo whatever it becomes attached,\nUnited with that very thing, a thousand-fold\nBecomes suffering and increases.\n\nNote: This verse emphasizes how attachment amplifies suffering for the deluded mind.", "translation": "Therefore, the completely deluded mind,\nTo whatever it becomes attached,\nUnited with that very thing, a thousand-fold\nBecomes suffering and increases." @@ -56924,9 +57100,9 @@ "translation": "Therefore, the deluded mind,\nTo whatever it becomes attached,\nThat very thing, a thousandfold,\nTurns to suffering and rises up." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བས་རྣམ་པར་རྨོངས་པའི་ཡིད། །གང་དང་གང་ལ་ཆགས་གྱུར་པ། །དེ་དང་དེ་བསྡོངས་སྟོང་འགྱུར་དུ། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་གྱུར་ཅིང་ལྡང་། །\n\nCommentary 1: དེ་ཡང་འདི་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་མི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་དང་གང་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆགས་པ་ནི་སྤྲོ་བའོ། །གྱུར་པ་ནི་ཞེན་པར་གྱུར་པའོ། །དེ་དང་དེ་ལྡོངས་ཞེས་པ་ནི་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་ནས་གནས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བས་ན་རྣམ་པར་རྨོངས་པའི་ཡིད་རྙེད་སོགས་གང་དང་གང་ལ་ཆགས་གྱུར་པའི་ཡུལ་རྙེད་སོགས་དེ་དང་དེ་བསྡོངས་ཏེ་བསྡོམས་པས་སྟོང་འགྱུར་དུ་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞིང་ལྡང་ངོ་། །དེ་དང་དེ་བསྡོངས་ཞེས་པ་ནི་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\nTherefore, the deluded mind,\nTo whatever it becomes attached,\nThat very thing, multiplied a thousandfold,\nBecomes suffering and arises as such.\n\nThis translation attempts to capture the key ideas from the original Tibetan and the commentaries:\n1. The text refers to the confused or deluded mind.\n2. It speaks of attachment to various objects or experiences.\n3. The commentaries clarify that this could refer to things like material gains.\n4. The main point is that the very things one is attached to become sources of suffering.\n5. The suffering is said to be multiplied a thousandfold compared to the initial attachment.\n6. This suffering then arises or manifests from that attachment.", - "translation": "Therefore, the deluded mind,\nTo whatever it becomes attached,\nThat very thing, multiplied a thousandfold,\nBecomes suffering and arises as such." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བས་རྣམ་པར་རྨོངས་པའི་ཡིད། །གང་དང་གང་ལ་ཆགས་གྱུར་པ། །དེ་དང་དེ་བསྡོངས་སྟོང་འགྱུར་དུ། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་གྱུར་ཅིང་ལྡང་། །\n\nCommentary 1: དེ་ཡང་འདི་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་མི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་དང་གང་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆགས་པ་ནི་སྤྲོ་བའོ། །གྱུར་པ་ནི་ཞེན་པར་གྱུར་པའོ། །དེ་དང་དེ་ལྡོངས་ཞེས་པ་ནི་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་ནས་གནས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བས་ན་རྣམ་པར་རྨོངས་པའི་ཡིད་རྙེད་སོགས་གང་དང་གང་ལ་ཆགས་གྱུར་པའི་ཡུལ་རྙེད་སོགས་དེ་དང་དེ་བསྡོངས་ཏེ་བསྡོམས་པས་སྟོང་འགྱུར་དུ་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞིང་ལྡང་ངོ་། །དེ་དང་དེ་བསྡོངས་ཞེས་པ་ནི་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that when one examines carefully, attachment does not arise. It states that attachment to things like gain is enthusiasm, and \"becoming\" refers to becoming fixated. \"Joining with that\" means that things like gain become causes of suffering.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates that the deluded mind becomes attached to objects like gain, and when these objects are combined or added up, they become a thousandfold suffering and arise as such. It clarifies that \"joining with that\" means things like gain become suffering and causes of suffering.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries explain that attachment to worldly things like gain leads to suffering. The deluded mind becomes fixated on these objects, but when examined carefully, one sees that they are actually causes of suffering. The suffering increases exponentially (thousandfold) as these attachments accumulate.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nTherefore, the deluded mind,\nTo whatever it becomes attached,\nWhen joined with that object, becomes\nA thousandfold suffering and arises as such.", + "translation": "Therefore, the deluded mind,\nTo whatever it becomes attached,\nWhen joined with that object, becomes\nA thousandfold suffering and arises as such." } }, "glossary": { @@ -56942,7 +57118,7 @@ "ལྡང་": "rise up" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་བས་རྣམ་པར་རྨོངས་པའི་ཡིད། །གང་དང་གང་ལ་ཆགས་གྱུར་པ། །": { "རྣམ་པར་རྨོངས་པའི་ཡིད་": "completely deluded mind", "ཆགས་": "attached" @@ -56981,12 +57157,15 @@ }, "04_commentary_assisted": { "དེ་བས་རྣམ་པར་རྨོངས་པའི་ཡིད། །གང་དང་གང་ལ་ཆགས་གྱུར་པ། །": { - "རྣམ་པར་རྨོངས་པའི་ཡིད་": "deluded mind", + "རྣམ་པར་རྨོངས་པ་": "deluded", + "ཡིད་": "mind", "ཆགས་": "attached" }, "དེ་དང་དེ་བསྡོངས་སྟོང་འགྱུར་དུ། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་གྱུར་ཅིང་ལྡང་། །": { + "བསྡོངས་": "joined", "སྟོང་འགྱུར་": "thousandfold", - "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "ལྡང་": "arises" } } } @@ -56997,7 +57176,7 @@ "commentary_1": " དེས་ན་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆགས་པར་མི་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་སྲེད་པར་མི་བྱ་བའོ། །འཇིགས་པ་ནི་འཆིང་བས་བྱས་པའི་འཇིགས་པའོ། །གཞན་ཡང་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་འདོར་བར་གྱུར་པ་ནི་ཉམས་པར་གྱུར་པའོ། །བརྟན་པར་གྱིས་ཞེས་པ་ནི་སོས་ཀློད་ལ་ཞེས་པའོ། །རབ་ཏུ་རྟོགས་ཞེས་པ་ནི་དུས་ཅུང་ཟད་ཙམ་བརྟག་ཅིང་བཟོད་པར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་བས་ན་མཁས་པས་གང་ལ་ཡང་ཆགས་པར་མི་བྱ་སྟེ། ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ་བས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྙེད་སོགས་མི་རྟག་པ་ནི། རྙེད་སོགས་འདི་དག་གི་རང་བཞིན་གདོན་མི་ཟ་བར་འདོར་བར་འགྱུར་བར་བློ་བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པར་གྱིས་ཤིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་མཁས་པས་ཆགས་མི་བྱ། །ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །འདི་དག་རང་བཞིན་འདོར་འགྱུར་བས། །བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nམཁས་པ (wise one), ཆགས་པ (attachment), འཇིགས་པ (fear), རང་བཞིན (nature), བརྟན་པ (stable/firm), རྟོགས (realize)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས (therefore)\n- མི་བྱ (negation + do)\n- ལས་ནི (from)\n- འདོར་འགྱུར་བས (will be discarded)\n- གྱིས་ཏེ (imperative + connective)\n\n\nTherefore, the wise should not be attached.\nFrom attachment, fear is born.\nAs these things will naturally be discarded,\nMake yourself stable and fully realize [this].\n\nTechnical note: The verse emphasizes the impermanence of phenomena and advises detachment as a means to overcome fear, a common theme in Buddhist teachings.", "translation": "Therefore, the wise should not be attached.\nFrom attachment, fear is born.\nAs these things will naturally be discarded,\nMake yourself stable and fully realize [this]." @@ -57013,9 +57192,9 @@ "translation": "Therefore, the wise should not be attached.\nFrom attachment, fear is born.\nSince these things are naturally discarded,\nBe steadfast and realize this fully." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བས་མཁས་པས་ཆགས་མི་བྱ། །ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །འདི་དག་རང་བཞིན་འདོར་འགྱུར་བས། །བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས། །\n\nCommentary 1: དེས་ན་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆགས་པར་མི་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་སྲེད་པར་མི་བྱ་བའོ། །འཇིགས་པ་ནི་འཆིང་བས་བྱས་པའི་འཇིགས་པའོ། །གཞན་ཡང་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་འདོར་བར་གྱུར་པ་ནི་ཉམས་པར་གྱུར་པའོ། །བརྟན་པར་གྱིས་ཞེས་པ་ནི་སོས་ཀློད་ལ་ཞེས་པའོ། །རབ་ཏུ་རྟོགས་ཞེས་པ་ནི་དུས་ཅུང་ཟད་ཙམ་བརྟག་ཅིང་བཟོད་པར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བས་ན་མཁས་པས་གང་ལ་ཡང་ཆགས་པར་མི་བྱ་སྟེ། ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ་བས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྙེད་སོགས་མི་རྟག་པ་ནི། རྙེད་སོགས་འདི་དག་གི་རང་བཞིན་གདོན་མི་ཟ་བར་འདོར་བར་འགྱུར་བར་བློ་བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པར་གྱིས་ཤིག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nTherefore, the wise should not become attached.\nFrom attachment, fear arises.\nAs these things are naturally discarded,\nMake your mind firm and thoroughly understand this.\n\n\nThis translation captures the key points from the original Tibetan and the commentaries:\n1. The wise should avoid attachment, especially to worldly gains.\n2. Attachment leads to fear and bondage.\n3. Worldly things are impermanent and will naturally be lost or discarded.\n4. One should cultivate a stable mind and deeply contemplate these truths.", - "translation": "Therefore, the wise should not become attached.\nFrom attachment, fear arises.\nAs these things are naturally discarded,\nMake your mind firm and thoroughly understand this." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བས་མཁས་པས་ཆགས་མི་བྱ། །ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །འདི་དག་རང་བཞིན་འདོར་འགྱུར་བས། །བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས། །\n\nCommentary 1: དེས་ན་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆགས་པར་མི་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་སྲེད་པར་མི་བྱ་བའོ། །འཇིགས་པ་ནི་འཆིང་བས་བྱས་པའི་འཇིགས་པའོ། །གཞན་ཡང་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་འདོར་བར་གྱུར་པ་ནི་ཉམས་པར་གྱུར་པའོ། །བརྟན་པར་གྱིས་ཞེས་པ་ནི་སོས་ཀློད་ལ་ཞེས་པའོ། །རབ་ཏུ་རྟོགས་ཞེས་པ་ནི་དུས་ཅུང་ཟད་ཙམ་བརྟག་ཅིང་བཟོད་པར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བས་ན་མཁས་པས་གང་ལ་ཡང་ཆགས་པར་མི་བྱ་སྟེ། ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ་བས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྙེད་སོགས་མི་རྟག་པ་ནི། རྙེད་སོགས་འདི་དག་གི་རང་བཞིན་གདོན་མི་ཟ་བར་འདོར་བར་འགྱུར་བར་བློ་བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པར་གྱིས་ཤིག\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary advises against attachment to gains and other worldly things, as attachment leads to fear of loss. It explains that these things are naturally discarded or lost. It encourages steadfastness and patience in understanding this reality.\n\nCommentary 2:\nThis commentary similarly warns against attachment, stating that it leads to fear. It emphasizes the impermanence of gains and other worldly things, encouraging a firm understanding that these things will inevitably be discarded or lost.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the importance of non-attachment to worldly gains and possessions. They highlight that attachment leads to fear and suffering. The commentaries emphasize the impermanent nature of these things and encourage developing a steady, patient understanding of this reality.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nTherefore, the wise should not become attached.\nFrom attachment, fear is born.\nAs these things are naturally discarded,\nEstablish firmness and thoroughly understand.\n\n\nThis translation reflects the core message from both commentaries, emphasizing the wisdom of non-attachment, the relationship between attachment and fear, the impermanent nature of worldly things, and the importance of developing a firm understanding of these truths.", + "translation": "Therefore, the wise should not become attached.\nFrom attachment, fear is born.\nAs these things are naturally discarded,\nEstablish firmness and thoroughly understand." } }, "glossary": { @@ -57038,7 +57217,7 @@ "རྟོགས་": "understand" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་བས་མཁས་པས་ཆགས་མི་བྱ།": { "མཁས་པ": "wise", "ཆགས་": "attached" @@ -57096,21 +57275,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དེ་བས་མཁས་པས་ཆགས་མི་བྱ། །": { + "དེ་བས་མཁས་པས་ཆགས་མི་བྱ།": { "མཁས་པ": "wise", "ཆགས་": "attached" }, - "ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །": { + "།ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ།": { "ཆགས་པ་": "attachment", "འཇིགས་པ་": "fear", - "སྐྱེ་": "arise" + "སྐྱེ་": "born" }, - "འདི་དག་རང་བཞིན་འདོར་འགྱུར་བས། །": { + "།འདི་དག་རང་བཞིན་འདོར་འགྱུར་བས།": { "རང་བཞིན་": "naturally", - "འདོར་": "discard" + "འདོར་": "discarded" }, - "བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས། །": { - "བརྟན་པར་": "firm", + "།བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས།": { + "བརྟན་པར་": "firmness", "རྟོགས་": "understand" } } @@ -57122,7 +57301,7 @@ "commentary_1": " དེ་བཞིན་དུ་རྙེད་པ་དག་ནི་མང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ངོ་། །", "commentary_2": "འདི་ལྟར་རྙེད་པ་དག་ནི་མང་བྱུང་ཞིང་གྲགས་དང་སྙན་པ་བྱུང་གྱུར་ཀྱང་རྙེད་དང་གྲགས་པའི་ཚོགས་བཅས་ཏེ་གང་དུ་འདོང་བའི་གཏོལ་མེད་དོ་སྟེ་འཆི་ཚེ་དེ་དག་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྙེད་པ་དག་ནི་མང་བྱུང་ཞིང་། །གྲགས་དང་སྙན་པ་བྱུང་གྱུར་ཀྱང་། །རྙེད་དང་གྲགས་པའི་ཚོགས་བཅས་ཏེ། །གང་དུ་འདོང་བའི་གཏོལ་མེད་དོ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྙེད་པ་ (gains/acquisitions), གྲགས་པ་ (fame), སྙན་པ་ (renown), ཚོགས་ (accumulation), གཏོལ་མེད་ (no recourse/no solution)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དག་ནི and དང་ for enumeration\n- བྱུང་ and གྱུར་ as past tense markers\n- གང་དུ་འདོང་བའི་ as a clause indicating \"wherever one goes\"\n\n\nThough many gains have arisen,\nAnd fame and renown have come about,\nWith accumulations of gain and fame,\nThere is no recourse wherever one goes.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the futility of worldly acquisitions and fame from a Buddhist perspective, emphasizing their lack of ultimate benefit or protection.", "translation": "Though many gains have arisen,\nAnd fame and renown have come about,\nWith accumulations of gain and fame,\nThere is no recourse wherever one goes." @@ -57138,9 +57317,9 @@ "translation": "Though many gains may come and fame and praise arise,\nThere is no certainty where one will go\nWith all these accumulations of\nAttainments, renown, and accolades." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྙེད་པ་དག་ནི་མང་བྱུང་ཞིང་། །གྲགས་དང་སྙན་པ་བྱུང་གྱུར་ཀྱང་། །རྙེད་དང་གྲགས་པའི་ཚོགས་བཅས་ཏེ། །གང་དུ་འདོང་བའི་གཏོལ་མེད་དོ། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་དུ་རྙེད་པ་དག་ནི་མང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: འདི་ལྟར་རྙེད་པ་དག་ནི་མང་བྱུང་ཞིང་གྲགས་དང་སྙན་པ་བྱུང་གྱུར་ཀྱང་རྙེད་དང་གྲགས་པའི་ཚོགས་བཅས་ཏེ་གང་དུ་འདོང་བའི་གཏོལ་མེད་དོ་སྟེ་འཆི་ཚེ་དེ་དག་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་ཞེས་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nEven if one obtains many material gains and acquires fame and renown, when accompanied by these accumulations of wealth and fame, there is no certainty where one will go. [This means that at the time of death, these things will not follow you.]\n", - "translation": "Even if one obtains many material gains and acquires fame and renown, when accompanied by these accumulations of wealth and fame, there is no certainty where one will go. [This means that at the time of death, these things will not follow you.]" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྙེད་པ་དག་ནི་མང་བྱུང་ཞིང་། །གྲགས་དང་སྙན་པ་བྱུང་གྱུར་ཀྱང་། །རྙེད་དང་གྲགས་པའི་ཚོགས་བཅས་ཏེ། །གང་དུ་འདོང་བའི་གཏོལ་མེད་དོ། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་དུ་རྙེད་པ་དག་ནི་མང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: འདི་ལྟར་རྙེད་པ་དག་ནི་མང་བྱུང་ཞིང་གྲགས་དང་སྙན་པ་བྱུང་གྱུར་ཀྱང་རྙེད་དང་གྲགས་པའི་ཚོགས་བཅས་ཏེ་གང་དུ་འདོང་བའི་གཏོལ་མེད་དོ་སྟེ་འཆི་ཚེ་དེ་དག་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་ཞེས་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis brief commentary simply states that the same applies to the verse starting with \"Gains may be many\" and so on.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that even if one obtains many gains and acquires fame and renown, when accompanied by these accumulations of gains and fame, there is no certainty where one will go. It emphasizes that at the time of death, these things will not follow.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together suggest that the verse is discussing the impermanence and ultimate futility of worldly gains, fame, and renown. They emphasize that despite accumulating these things in life, they offer no certainty or benefit at the time of death and will not accompany one beyond this life.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nThough gains may be plentiful,\nAnd fame and renown may arise,\nWith all these accumulations of gain and fame,\nThere is no certainty where one will go.\n\nThis translation reflects the idea that worldly achievements and recognition, despite their abundance, provide no guarantee or direction for one's future, particularly at the time of death.", + "translation": "Though gains may be plentiful,\nAnd fame and renown may arise,\nWith all these accumulations of gain and fame,\nThere is no certainty where one will go." } }, "glossary": { @@ -57163,7 +57342,7 @@ "གཏོལ་མེད་": "uncertain" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རྙེད་པ་དག་ནི་མང་བྱུང་ཞིང་། །": { "རྙེད་པ་": "gains", "མང་": "many", @@ -57226,20 +57405,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "རྙེད་པ་དག་ནི་མང་བྱུང་ཞིང་། །": { - "རྙེད་པ་": "material gains", - "མང་": "many" + "རྙེད་པ་དག་ནི་མང་བྱུང་ཞིང་།": { + "རྙེད་པ་": "gains", + "མང་": "plentiful" }, - "གྲགས་དང་སྙན་པ་བྱུང་གྱུར་ཀྱང་། །": { + "།གྲགས་དང་སྙན་པ་བྱུང་གྱུར་ཀྱང་།": { "གྲགས་": "fame", "སྙན་པ་": "renown" }, - "རྙེད་དང་གྲགས་པའི་ཚོགས་བཅས་ཏེ། །": { - "རྙེད་": "wealth", + "།རྙེད་དང་གྲགས་པའི་ཚོགས་བཅས་ཏེ།": { + "རྙེད་": "gain", "གྲགས་པ་": "fame", "ཚོགས་": "accumulations" }, - "གང་དུ་འདོང་བའི་གཏོལ་མེད་དོ། །": { + "།གང་དུ་འདོང་བའི་གཏོལ་མེད་དོ།": { "གང་དུ་": "where", "འདོང་": "go", "གཏོལ་མེད་": "no certainty" @@ -57253,7 +57432,7 @@ "commentary_1": " སྨོད་པ་ལ་སོགས་པ་དགག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །བདག་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྨོད་པ་ནི་མཚང་འདྲུ་བའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་བསྟོད་སྨད་ལ་དགའ་མི་དགའ་མི་རིགས་པ་ནི། བདག་ལ་སྨོད་པ་གཞན་ཡོད་ན་འགའ་ཞིག་གིས་བསྟོད་པས་བདག་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ། དེའི་དགའ་བ་ལ་གེགས་བྱེད་ཡོད་པས་སོ། །བདག་ལ་བསྟོད་པ་གཞན་ཡོད་ན་འགའ་ཞིག་གིས་སྨོད་པས་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ། དེའི་གེགས་བྱེད་ཡོད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ལ་སྨོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །བསྟོད་པས་བདག་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །བདག་ལ་བསྟོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །སྨད་པས་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྨོད་པ (criticize/disparage), བསྟོད་པ (praise), དགར (be pleased), མི་དགར (be displeased)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structures using ན (if)\n- Rhetorical questions using ཅི་ཞིག་ཡོད (what is there?)\n\n\nIf others criticize me,\nWhat is there to be pleased about if praised?\nIf others praise me,\nWhat is there to be displeased about if disparaged?\n\n\nTechnical note: This verse illustrates the Buddhist concept of equanimity (བཏང་སྙོམས་) in the face of praise and criticism, emphasizing the futility of emotional reactions to others' opinions.", "translation": "If others criticize me,\nWhat is there to be pleased about if praised?\nIf others praise me,\nWhat is there to be displeased about if disparaged?" @@ -57269,8 +57448,8 @@ "translation": "If others criticize me,\nWhat joy is there in praise?\nIf others praise me,\nWhat sorrow is there in criticism?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ལ་སྨོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །བསྟོད་པས་བདག་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །བདག་ལ་བསྟོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །སྨད་པས་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n\nCommentary 1: སྨོད་པ་ལ་སོགས་པ་དགག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །བདག་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྨོད་པ་ནི་མཚང་འདྲུ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་བསྟོད་སྨད་ལ་དགའ་མི་དགའ་མི་རིགས་པ་ནི། བདག་ལ་སྨོད་པ་གཞན་ཡོད་ན་འགའ་ཞིག་གིས་བསྟོད་པས་བདག་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ། དེའི་དགའ་བ་ལ་གེགས་བྱེད་ཡོད་པས་སོ། །བདག་ལ་བསྟོད་པ་གཞན་ཡོད་ན་འགའ་ཞིག་གིས་སྨོད་པས་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ། དེའི་གེགས་བྱེད་ཡོད་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nIf others criticize me,\nWhat is there to be pleased about when praised?\nIf others praise me,\nWhat is there to be displeased about when criticized?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which discusses the futility of being affected by either praise or criticism. The commentaries clarify that the verse is addressing the inappropriateness of feeling joy at praise or displeasure at criticism, given that both experiences coexist and counteract each other.", + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ལ་སྨོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །བསྟོད་པས་བདག་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །བདག་ལ་བསྟོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །སྨད་པས་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n\nCommentary 1: སྨོད་པ་ལ་སོགས་པ་དགག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །བདག་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྨོད་པ་ནི་མཚང་འདྲུ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་བསྟོད་སྨད་ལ་དགའ་མི་དགའ་མི་རིགས་པ་ནི། བདག་ལ་སྨོད་པ་གཞན་ཡོད་ན་འགའ་ཞིག་གིས་བསྟོད་པས་བདག་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ། དེའི་དགའ་བ་ལ་གེགས་བྱེད་ཡོད་པས་སོ། །བདག་ལ་བསྟོད་པ་གཞན་ཡོད་ན་འགའ་ཞིག་གིས་སྨོད་པས་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ། དེའི་གེགས་བྱེད་ཡོད་པས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the verse is about refuting praise and criticism. It specifically points out that criticism means finding fault or exposing someone's flaws.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that it's unreasonable to be pleased by praise or displeased by criticism. It explains that if others criticize you, why should you be pleased by someone else's praise? Similarly, if others praise you, why should you be displeased by someone's criticism? The commentary suggests that the presence of one (praise or criticism) acts as an obstacle to fully experiencing the effect of the other.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries together emphasize that one should not be affected by either praise or criticism. They suggest a balanced approach, recognizing that both praise and criticism often coexist, and therefore one should not become overly pleased or displeased by either.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nIf others criticize me,\nWhat is there to be pleased about when praised?\nIf others praise me,\nWhat is there to be displeased about when criticized?\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on maintaining equanimity in the face of both praise and criticism, recognizing their coexistence and relative nature.", "translation": "If others criticize me,\nWhat is there to be pleased about when praised?\nIf others praise me,\nWhat is there to be displeased about when criticized?" } }, @@ -57291,7 +57470,7 @@ "མི་དགར་": "displeased" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་ལ་སྨོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །བསྟོད་པས་བདག་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །": { "བདག་": "me", "སྨོད་པ་": "criticize", @@ -57363,7 +57542,7 @@ "commentary_1": " གང་གི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་མོས་པ་ནི་བསམ་པའོ།།", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་སྟེ་ལེགས་པའི་སྐར་མ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་བདག་འདྲ་ངན་པས་སྨྲོས་ཅི་དགོས་ཏེ། དེ་བས་ན་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་དང་འགྲོག་པ་ཡི་བསམ་པ་བཏང་ངོ་། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་ན། །བདག་འདྲ་ངན་པས་སྨོས་ཅི་དགོས། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་བསམ་པ་བཏང་། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), མོས་པ་ (inclinations/dispositions), རྒྱལ་བ་ (Conqueror/Buddha), མི་མགུ་ (not pleased), བདག་ (self), ངན་པ་ (inferior/lowly), འཇིག་རྟེན་ (worldly), བསམ་པ་ (thoughts/intentions), བཏང་ (abandon)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ conditional particle\n- Rhetorical question structure with སྨོས་ཅི་དགོས་\n\n\nSentient beings have various dispositions;\nEven the Conquerors cannot please them all.\nWhat need to speak of someone inferior like myself?\nTherefore, abandon worldly intentions.\n\n\nTechnical note: རྒྱལ་བ་ (Conqueror) is an epithet for the Buddha, emphasizing his victory over the afflictions and obstacles to enlightenment.", "translation": "Sentient beings have various dispositions;\nEven the Conquerors cannot please them all.\nWhat need to speak of someone inferior like myself?\nTherefore, abandon worldly intentions." @@ -57379,9 +57558,9 @@ "translation": "Even the Victorious Ones cannot please\nBeings of various dispositions.\nWhat need to mention one as lowly as myself?\nTherefore, abandon worldly thoughts." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་ན། །བདག་འདྲ་ངན་པས་སྨོས་ཅི་དགོས། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་བསམ་པ་བཏང་། །\n\nCommentary 1: གང་གི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་མོས་པ་ནི་བསམ་པའོ།།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་སྟེ་ལེགས་པའི་སྐར་མ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་བདག་འདྲ་ངན་པས་སྨྲོས་ཅི་དགོས་ཏེ། དེ་བས་ན་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་དང་འགྲོག་པ་ཡི་བསམ་པ་བཏང་ངོ་། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nSentient beings have various dispositions.\nEven the Buddhas cannot please them all.\nSo what need is there to mention someone inferior like me?\nTherefore, abandon thoughts of worldly concerns.\n", - "translation": "Sentient beings have various dispositions.\nEven the Buddhas cannot please them all.\nSo what need is there to mention someone inferior like me?\nTherefore, abandon thoughts of worldly concerns." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་ན། །བདག་འདྲ་ངན་པས་སྨོས་ཅི་དགོས། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་བསམ་པ་བཏང་། །\n\nCommentary 1: གང་གི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་མོས་པ་ནི་བསམ་པའོ།།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་སྟེ་ལེགས་པའི་སྐར་མ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་བདག་འདྲ་ངན་པས་སྨྲོས་ཅི་དགོས་ཏེ། དེ་བས་ན་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་དང་འགྲོག་པ་ཡི་བསམ་པ་བཏང་ངོ་། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \n\"For sentient beings, 'inclination' refers to their thoughts or intentions.\"\n\nCommentary 2:\n\"Even the Buddhas cannot please sentient beings with their various inclinations, just like auspicious stars and such. So what need is there to mention someone inferior like myself? Therefore, one should abandon the thought of associating with worldly people.\"\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries emphasize that sentient beings have diverse inclinations or thoughts. Even enlightened beings (Buddhas) cannot satisfy everyone's varied dispositions. If even Buddhas cannot please everyone, it's even more impossible for an ordinary person to do so. Thus, it's advisable to let go of trying to please or associate with worldly people based on their various inclinations.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nSentient beings have various inclinations.\nIf even the Victorious Ones cannot please them all,\nWhat need is there to speak of someone inferior like myself?\nTherefore, abandon thoughts of pleasing the world.", + "translation": "Sentient beings have various inclinations.\nIf even the Victorious Ones cannot please them all,\nWhat need is there to speak of someone inferior like myself?\nTherefore, abandon thoughts of pleasing the world." } }, "glossary": { @@ -57401,7 +57580,7 @@ "བཏང་": "give up" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "མོས་པ་": "dispositions", @@ -57454,19 +57633,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་ན། །": { + "སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", - "མོས་པ་": "dispositions", - "སྣ་ཚོགས་པ་": "various", - "རྒྱལ་བ་": "Buddhas", + "མོས་པ་": "inclinations", + "སྣ་ཚོགས་པ་": "various" + }, + "རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་ན། །": { + "རྒྱལ་བ་": "Victorious Ones", "མི་མགུ་": "cannot please" }, "བདག་འདྲ་ངན་པས་སྨོས་ཅི་དགོས། །": { - "བདག་": "me", + "བདག་": "myself", "ངན་པ་": "inferior" }, "དེ་བས་འཇིག་རྟེན་བསམ་པ་བཏང་། །": { - "འཇིག་རྟེན་": "worldly", + "འཇིག་རྟེན་": "world", "བསམ་པ་": "thoughts", "བཏང་": "abandon" } @@ -57479,7 +57660,7 @@ "commentary_1": " དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མི་སྙན་བརྗོད་ཅེས་པ་ནི་ངན་སྨྲས་གཏོང་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རང་བཞིན་འགྲོགས་པར་དཀའ་བ་སྟེ། གང་སྟབས་གཅིག་ཏུའོ། །", "commentary_2": "ཇི་ལྟར་མགུ་དཀའ་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་རྙེད་པ་མེད་པ་ལ་སྨོད་ཅིང་རྙེད་པ་ཅན་ལ་མི་སྙན་པ་བརྗོད་པར་བྱེད་པས་གང་གིས་ཀྱང་མི་མགུ་བར་རང་བཞིན་གྱིས་འགྲོགས་དཀའ་བ་དེ་དག་གི་དགའ་བ་བདག་ལ་བརྟེན་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། འགྲེལ་ཆེན་ལས་དེ་དག་གིས་ཞེས་པའི་དོན་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་སྨོད། །རྙེད་པ་ཅན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད། །རང་བཞིན་འགྲོགས་དཀའ་དེ་དག་གིས། །དགའ་བ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), རྙེད་པ་ (gain/attainment), སྨོད་ (criticize/disparage), མི་སྙན་ (unpleasant/harsh), རང་བཞིན་ (nature), འགྲོགས་དཀའ་ (difficult to associate with)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ to indicate object of criticism/harsh speech\n- གིས་ as instrumental particle\n- ཇི་ལྟར་...འགྱུར construction for rhetorical question\n\n\n[They] disparage sentient beings without attainments,\nSpeak harshly to those with attainments.\nWith such [people], difficult to associate with by nature,\nHow can joy possibly arise?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the challenges of interacting with people who criticize others regardless of their spiritual attainments, highlighting the difficulty of finding joy in such company.", "translation": "[They] disparage sentient beings without attainments,\nSpeak harshly to those with attainments.\nWith such [people], difficult to associate with by nature,\nHow can joy possibly arise?" @@ -57495,9 +57676,9 @@ "translation": "They disparage those without possessions,\nAnd speak harshly to those who have wealth.\nHow can joy arise\nFrom those who are difficult to associate with by nature?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་སྨོད། །རྙེད་པ་ཅན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད། །རང་བཞིན་འགྲོགས་དཀའ་དེ་དག་གིས། །དགའ་བ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མི་སྙན་བརྗོད་ཅེས་པ་ནི་ངན་སྨྲས་གཏོང་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རང་བཞིན་འགྲོགས་པར་དཀའ་བ་སྟེ། གང་སྟབས་གཅིག་ཏུའོ། །\n\nCommentary 2: ཇི་ལྟར་མགུ་དཀའ་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་རྙེད་པ་མེད་པ་ལ་སྨོད་ཅིང་རྙེད་པ་ཅན་ལ་མི་སྙན་པ་བརྗོད་པར་བྱེད་པས་གང་གིས་ཀྱང་མི་མགུ་བར་རང་བཞིན་གྱིས་འགྲོགས་དཀའ་བ་དེ་དག་གི་དགའ་བ་བདག་ལ་བརྟེན་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། འགྲེལ་ཆེན་ལས་དེ་དག་གིས་ཞེས་པའི་དོན་འཆད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThey disparage beings who lack possessions,\nAnd speak ill of those who have possessions.\nBy nature, they are difficult to associate with.\nHow can joy arise with such people?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which describes how some people criticize others regardless of their circumstances, making them difficult to please or befriend. The commentaries provide additional context, explaining that these individuals speak harshly of both those who lack possessions and those who have them, making it challenging to find happiness or satisfaction in their company.", - "translation": "They disparage beings who lack possessions,\nAnd speak ill of those who have possessions.\nBy nature, they are difficult to associate with.\nHow can joy arise with such people?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་སྨོད། །རྙེད་པ་ཅན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད། །རང་བཞིན་འགྲོགས་དཀའ་དེ་དག་གིས། །དགའ་བ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མི་སྙན་བརྗོད་ཅེས་པ་ནི་ངན་སྨྲས་གཏོང་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རང་བཞིན་འགྲོགས་པར་དཀའ་བ་སྟེ། གང་སྟབས་གཅིག་ཏུའོ། །\n\nCommentary 2: ཇི་ལྟར་མགུ་དཀའ་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་རྙེད་པ་མེད་པ་ལ་སྨོད་ཅིང་རྙེད་པ་ཅན་ལ་མི་སྙན་པ་བརྗོད་པར་བྱེད་པས་གང་གིས་ཀྱང་མི་མགུ་བར་རང་བཞིན་གྱིས་འགྲོགས་དཀའ་བ་དེ་དག་གི་དགའ་བ་བདག་ལ་བརྟེན་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། འགྲེལ་ཆེན་ལས་དེ་དག་གིས་ཞེས་པའི་དོན་འཆད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains the verse, stating that \"mi snyan brjod\" means speaking harshly or criticizing. It describes beings as difficult to associate with because they are causes of suffering. The commentary emphasizes that these behaviors occur simultaneously.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on why beings are difficult to please. It explains that people criticize those without possessions and speak harshly of those with possessions. Thus, they are naturally difficult to associate with, as they are not pleased by anything. The commentary questions how joy can arise in relation to such beings.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries highlight the difficult nature of sentient beings, explaining that they tend to criticize others regardless of their circumstances. They emphasize that beings are hard to associate with due to their tendency to find fault in others, whether they have possessions or not. This behavior makes it challenging for joy to arise in relation to such beings.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning of the commentaries:\n\nBeings criticize those without possessions,\nAnd speak harshly of those who have them.\nHow can joy possibly arise\nFrom associating with such naturally difficult beings?", + "translation": "Beings criticize those without possessions,\nAnd speak harshly of those who have them.\nHow can joy possibly arise\nFrom associating with such naturally difficult beings?" } }, "glossary": { @@ -57521,7 +57702,7 @@ "སྐྱེ་བར་": "comes" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་སྨོད། །": { "སེམས་ཅན་": "sentient beings", "རྙེད་པ་": "attainments", @@ -57583,15 +57764,15 @@ "སེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་སྨོད། །": { "སེམས་ཅན་": "beings", "རྙེད་པ་": "possessions", - "སྨོད་": "disparage" + "སྨོད་": "criticize" }, "རྙེད་པ་ཅན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད། །": { - "རྙེད་པ་ཅན་": "those who have possessions", - "མི་སྙན་བརྗོད་": "speak ill" + "རྙེད་པ་ཅན་": "those who have them", + "མི་སྙན་བརྗོད་": "speak harshly" }, "རང་བཞིན་འགྲོགས་དཀའ་དེ་དག་གིས། །": { - "རང་བཞིན་": "nature", - "འགྲོགས་དཀའ་": "difficult to associate with" + "རང་བཞིན་": "naturally", + "འགྲོགས་དཀའ་": "difficult" }, "དགའ་བ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །": { "དགའ་བ་": "joy", @@ -57606,7 +57787,7 @@ "commentary_1": " བྱིས་པ་དང་འགྲོགས་པ་སྤངས་ནས་དབེན་པའི་ཕན་ཡོན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ནགས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བསྟེན་མི་དགོས་པ་ནི་དགོས་པར་བྱ་མི་དགོས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དབེན་པ་ལ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པ་དང་། དེ་ལ་མི་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་སྤང་བ་དང་། དེ་བསྟེན་པར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། དབེན་པའི་གྲོགས་དང་། གནས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང་། བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་ལ་སྨོན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ནགས་ཚལ་དབེན་པ་དེ་ན་གྲོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་རི་དྭགས་དང་བྱ་རྣམས་དང་ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད། འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་ནམ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་བདག་གནས་འགྱུར་ཞིག་གུ་ཞེས་སེམས་ཤིང་སྨོན་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nནགས་ན་རི་དགས་བྱ་རྣམས་དང་། །ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད། །འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་དང་། །ནམ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་བདག་གནས་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nནགས་ (forest), རི་དགས་ (wild animals), བྱ་ (birds), ཤིང་ (trees), མི་སྙན་ (unpleasant), རྗོད་ (speak), འགྲོགས་ (associate), བདེ་བ་ (happiness/pleasant)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ for listing and conjunction\n- ནམ་ཞིག་ indicating future possibility\n- ལྷན་ཅིག་ expressing \"together with\"\n\n\nIn the forest, wild animals and birds,\nAnd trees do not speak unpleasantly.\nWhen will I dwell together\nWith those pleasant to associate with?\n\n\nNote: This verse likely expresses a desire for solitude in nature, away from human conflicts, a common theme in Tibetan Buddhist contemplative literature.", "translation": "In the forest, wild animals and birds,\nAnd trees do not speak unpleasantly.\nWhen will I dwell together\nWith those pleasant to associate with?" @@ -57622,9 +57803,9 @@ "translation": "In the forest, the wild animals and birds\nDo not speak unpleasant words.\nWith those peaceful companions,\nWhen will I come to dwell together?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nནགས་ན་རི་དགས་བྱ་རྣམས་དང་། །ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད། །འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་དང་། །ནམ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་བདག་གནས་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: བྱིས་པ་དང་འགྲོགས་པ་སྤངས་ནས་དབེན་པའི་ཕན་ཡོན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ནགས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བསྟེན་མི་དགོས་པ་ནི་དགོས་པར་བྱ་མི་དགོས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དབེན་པ་ལ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པ་དང་། དེ་ལ་མི་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་སྤང་བ་དང་། དེ་བསྟེན་པར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། དབེན་པའི་གྲོགས་དང་། གནས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང་། བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་ལ་སྨོན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ནགས་ཚལ་དབེན་པ་དེ་ན་གྲོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་རི་དྭགས་དང་བྱ་རྣམས་དང་ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད། འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་ནམ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་བདག་གནས་འགྱུར་ཞིག་གུ་ཞེས་སེམས་ཤིང་སྨོན་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is the English translation:\n\n\nIn the forest, with deer, birds, and trees,\nWho do not speak unpleasant words,\nWhen will I dwell together\nWith those companions who bring peace?\n\n\nThis translation captures the essence of the verse, which expresses a longing for solitude in nature, away from the unpleasant speech of people, and a desire to live peacefully among the quiet inhabitants of the forest.", - "translation": "In the forest, with deer, birds, and trees,\nWho do not speak unpleasant words,\nWhen will I dwell together\nWith those companions who bring peace?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ནགས་ན་རི་དགས་བྱ་རྣམས་དང་། །ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད། །འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་དང་། །ནམ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་བདག་གནས་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: བྱིས་པ་དང་འགྲོགས་པ་སྤངས་ནས་དབེན་པའི་ཕན་ཡོན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ནགས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བསྟེན་མི་དགོས་པ་ནི་དགོས་པར་བྱ་མི་དགོས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དབེན་པ་ལ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པ་དང་། དེ་ལ་མི་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་སྤང་བ་དང་། དེ་བསྟེན་པར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། དབེན་པའི་གྲོགས་དང་། གནས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང་། བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་ལ་སྨོན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ནགས་ཚལ་དབེན་པ་དེ་ན་གྲོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་རི་དྭགས་དང་བྱ་རྣམས་དང་ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད། འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་ནམ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་བདག་གནས་འགྱུར་ཞིག་གུ་ཞེས་སེམས་ཤིང་སྨོན་པའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the verse is about showing the benefits of solitude by abandoning association with childish people. It emphasizes that one should not rely on or need unnecessary things.\n\nCommentary 2: This commentary outlines the structure of the verse, stating it's about generating enthusiasm for solitude, abandoning causes of disinterest in solitude, and advising to rely on solitude. It specifically mentions that the verse expresses a wish to dwell with the companions of solitude such as deer, birds, and trees that don't speak unpleasantly.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe verse is praising the virtues of solitude and expressing a desire to dwell in a secluded forest environment, away from worldly distractions and in the company of peaceful natural elements like animals and trees.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIn the forest, with deer, birds, and trees\nThat do not speak unpleasantly,\nWhen will I come to dwell\nTogether with these peaceful companions?\n\nThis translation captures the essence of longing for solitude in nature, away from the disturbances of human society, as emphasized in both commentaries.", + "translation": "In the forest, with deer, birds, and trees\nThat do not speak unpleasantly,\nWhen will I come to dwell\nTogether with these peaceful companions?" } }, "glossary": { @@ -57648,7 +57829,7 @@ "གནས་": "live" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ནགས་ན་རི་དགས་བྱ་རྣམས་དང་། །": { "ནགས་": "forest", "རི་དགས་": "wild animals", @@ -57708,17 +57889,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ནགས་ན་རི་དགས་བྱ་རྣམས་དང་། །ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད། །": { + "ནགས་ན་རི་དགས་བྱ་རྣམས་དང་། །": { "ནགས་": "forest", "རི་དགས་": "deer", - "བྱ་": "birds", + "བྱ་": "birds" + }, + "།ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད། །": { "ཤིང་": "trees", - "མི་སྙན་": "unpleasant", - "རྗོད་": "speak" + "མི་སྙན་": "unpleasantly" }, - "འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་དང་། །ནམ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་བདག་གནས་འགྱུར། །": { + "འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་དང་། །": { "འགྲོགས་": "companions", - "བདེ་བ་": "peace", + "བདེ་བ་": "peaceful" + }, + "ནམ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་བདག་གནས་འགྱུར། །": { "ལྷན་ཅིག་": "together", "གནས་": "dwell" } @@ -57731,7 +57915,7 @@ "commentary_1": " ཆགས་པ་མེད་པ་ནི་ཞེན་པ་མེད་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དེར་ཕུག་གམ་ལྷ་ཁང་སྟོང་པའམ་ལྗོན་ཤིང་གི་དྲུང་དུ་གནས་བཅས་ཏེ། ཁྱིམ་ལ་སོགས་པ་སྔར་སྤངས་པ་དེ་དག་ཕྱིར་ལེན་པར་མི་འདོད་པས་ན་ནམ་ཞིག་རྒྱབ་ཏུ་མི་བལྟ་ཞིང་དེ་དག་ལ་ཆགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕུག་གམ་ལྷ་ཁང་སྟེང་པའམ། །ལྗོན་ཤིང་དྲུང་དུ་གནས་བཅས་ཏེ། །ནམ་ཞིག་རྒྱབ་ཏུ་མི་ལྟ་ཞིང་། །ཆགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཕུག་ (cave), ལྷ་ཁང་ (temple), ལྗོན་ཤིང་ (tree), གནས་བཅས་ (establish residence), རྒྱབ་ (back), ཆགས་པ་ (attachment)\n\nGrammatical notes:\n- གམ་ and འམ་ are alternative particles\n- ཏེ་ indicates a completed action\n- ནམ་ཞིག་ suggests \"at some point\" or \"whenever\"\n- མི་...ཞིང་ is a negative connector\n- འགྱུར་ཞིག་གུ་ is an optative/imperative ending\n\n\nEstablish residence in a cave, atop a temple,\nOr at the foot of a tree.\nAt some point, not looking back,\nMay you become free from attachment.\n\n\nNote: This verse appears to be instructions for solitary retreat practice, emphasizing detachment and forward focus.", "translation": "Establish residence in a cave, atop a temple,\nOr at the foot of a tree.\nAt some point, not looking back,\nMay you become free from attachment." @@ -57747,9 +57931,9 @@ "translation": "Dwelling in a cave, atop a temple,\nOr at the foot of a tree,\nMay I someday not look back,\nAnd become free of attachment." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཕུག་གམ་ལྷ་ཁང་སྟེང་པའམ། །ལྗོན་ཤིང་དྲུང་དུ་གནས་བཅས་ཏེ། །ནམ་ཞིག་རྒྱབ་ཏུ་མི་ལྟ་ཞིང་། །ཆགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ། །\n\nCommentary 1: ཆགས་པ་མེད་པ་ནི་ཞེན་པ་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དེར་ཕུག་གམ་ལྷ་ཁང་སྟོང་པའམ་ལྗོན་ཤིང་གི་དྲུང་དུ་གནས་བཅས་ཏེ། ཁྱིམ་ལ་སོགས་པ་སྔར་སྤངས་པ་དེ་དག་ཕྱིར་ལེན་པར་མི་འདོད་པས་ན་ནམ་ཞིག་རྒྱབ་ཏུ་མི་བལྟ་ཞིང་དེ་དག་ལ་ཆགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nDwelling in a cave, an empty temple,\nOr at the foot of a tree,\nMay I never look back,\nAnd become free from attachment.\n", - "translation": "Dwelling in a cave, an empty temple,\nOr at the foot of a tree,\nMay I never look back,\nAnd become free from attachment." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཕུག་གམ་ལྷ་ཁང་སྟེང་པའམ། །ལྗོན་ཤིང་དྲུང་དུ་གནས་བཅས་ཏེ། །ནམ་ཞིག་རྒྱབ་ཏུ་མི་ལྟ་ཞིང་། །ཆགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ། །\n\nCommentary 1: ཆགས་པ་མེད་པ་ནི་ཞེན་པ་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དེར་ཕུག་གམ་ལྷ་ཁང་སྟོང་པའམ་ལྗོན་ཤིང་གི་དྲུང་དུ་གནས་བཅས་ཏེ། ཁྱིམ་ལ་སོགས་པ་སྔར་སྤངས་པ་དེ་དག་ཕྱིར་ལེན་པར་མི་འདོད་པས་ན་ནམ་ཞིག་རྒྱབ་ཏུ་མི་བལྟ་ཞིང་དེ་དག་ལ་ཆགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \"Without attachment means without clinging.\"\n\nCommentary 2: \"Having settled in a cave, an empty temple, or under a tree, one should not look back, desiring not to reclaim what was previously abandoned, such as homes. One should become free from attachment to those things.\"\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries emphasize the importance of letting go of attachments, particularly to one's former dwelling places or possessions. The practitioner should settle in a secluded place and not look back or cling to what they've left behind, developing a state of non-attachment.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nSettle in a cave, on top of a temple,\nOr at the foot of a tree.\nNever look back,\nAnd may you become free from attachment.\n\nThis translation reflects the idea of finding a solitary place for practice, not longing for what was left behind, and cultivating a state of non-attachment as emphasized in the commentaries.", + "translation": "Settle in a cave, on top of a temple,\nOr at the foot of a tree.\nNever look back,\nAnd may you become free from attachment." } }, "glossary": { @@ -57769,7 +57953,7 @@ "ཆགས་པ་མེད་པར་": "not attached" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཕུག་གམ་ལྷ་ཁང་སྟེང་པའམ། །": { "ཕུག་": "cave", "ལྷ་ཁང་": "temple" @@ -57824,17 +58008,19 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཕུག་གམ་ལྷ་ཁང་སྟེང་པའམ། །ལྗོན་ཤིང་དྲུང་དུ་གནས་བཅས་ཏེ།": { + "ཕུག་གམ་ལྷ་ཁང་སྟེང་པའམ། །": { "ཕུག་": "cave", - "ལྷ་ཁང་": "temple", + "ལྷ་ཁང་": "temple" + }, + "ལྗོན་ཤིང་དྲུང་དུ་གནས་བཅས་ཏེ། །": { "ལྗོན་ཤིང་": "tree", - "གནས་བཅས་": "dwelling" + "གནས་བཅས་": "settle" }, - "།ནམ་ཞིག་རྒྱབ་ཏུ་མི་ལྟ་ཞིང་།": { + "ནམ་ཞིག་རྒྱབ་ཏུ་མི་ལྟ་ཞིང་། །": { "རྒྱབ་": "back", "མི་ལྟ་": "never look" }, - "།ཆགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ། །": { + "ཆགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ། །": { "ཆགས་པ་": "attachment", "མེད་པར་": "free from" } @@ -57847,7 +58033,7 @@ "commentary_1": " བདག་གིར་བཟུང་བ་མེད་པ་ནི་གཞན་གྱིས་བདག་ཏུ་མ་བྱས་པའོ། །ཆགས་པ་མེད་པ་ནི་བདག་ཏུ་བྱས་པ་མེད་པའི་གནས་སོ། །", "commentary_2": "ས་ཕྱོགས་སུས་ཀྱང་བདག་གིར་གཟུང་བ་མེད་ཅིང་རང་བཞིན་གྱིས་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བ་རྣམས་སུ་གང་ཡང་གཞན་ལ་རག་མ་ལས་པས་རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར་ནམ་ཞིག་བདག་ནི་གནས་པར་འགྱུར།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nས་ཕྱོགས་བདག་གིར་བཟུང་མེད་པ། །རང་བཞིན་གྱིས་ནི་ཡངས་རྣམས་སུ། །རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར། །ནམ་ཞིག་བདག་ནི་གནས་པར་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nས་ཕྱོགས་(place), བདག་གིར་བཟུང་(claim as one's own), རང་བཞིན་(nature), ཡངས་(spacious), རང་དབང་(freedom), སྤྱོད་(act/behave), ཆགས་མེད་(without attachment)\n\nGrammatical notes:\n- མེད་པ: negation particle\n- རྣམས་སུ: locative plural\n- ཅིང་: connective particle\n- པར་: adverbial particle\n- ནམ་ཞིག: \"when\" (rhetorical question)\n- འགྱུར: future tense\n\n\nWhen will I dwell in places unclaimed as one's own,\nNaturally spacious realms,\nActing with freedom and without attachment?\n\n\nNote: This verse expresses an aspiration for a state of spiritual freedom and non-attachment, common in Tibetan Buddhist poetry.", "translation": "When will I dwell in places unclaimed as one's own,\nNaturally spacious realms,\nActing with freedom and without attachment?" @@ -57863,9 +58049,9 @@ "translation": "When will I dwell freely and without attachment\nIn the naturally vast expanses,\nRoaming at will without clinging,\nWith no sense of territorial possession?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nས་ཕྱོགས་བདག་གིར་བཟུང་མེད་པ། །རང་བཞིན་གྱིས་ནི་ཡངས་རྣམས་སུ། །རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར། །ནམ་ཞིག་བདག་ནི་གནས་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: བདག་གིར་བཟུང་བ་མེད་པ་ནི་གཞན་གྱིས་བདག་ཏུ་མ་བྱས་པའོ། །ཆགས་པ་མེད་པ་ནི་བདག་ཏུ་བྱས་པ་མེད་པའི་གནས་སོ། །\n\nCommentary 2: ས་ཕྱོགས་སུས་ཀྱང་བདག་གིར་གཟུང་བ་མེད་ཅིང་རང་བཞིན་གྱིས་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བ་རྣམས་སུ་གང་ཡང་གཞན་ལ་རག་མ་ལས་པས་རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར་ནམ་ཞིག་བདག་ནི་གནས་པར་འགྱུར།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWhen will I dwell in places unclaimed by others,\nNaturally vast and open spaces,\nMoving freely without dependence,\nAbiding without attachment?\n\n\nThis translation aims to capture the essence of the Tibetan verse, which expresses a longing for freedom from worldly attachments and constraints, emphasizing the desire to live in open, unclaimed spaces with complete independence and lack of clinging.", - "translation": "When will I dwell in places unclaimed by others,\nNaturally vast and open spaces,\nMoving freely without dependence,\nAbiding without attachment?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ས་ཕྱོགས་བདག་གིར་བཟུང་མེད་པ། །རང་བཞིན་གྱིས་ནི་ཡངས་རྣམས་སུ། །རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར། །ནམ་ཞིག་བདག་ནི་གནས་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: བདག་གིར་བཟུང་བ་མེད་པ་ནི་གཞན་གྱིས་བདག་ཏུ་མ་བྱས་པའོ། །ཆགས་པ་མེད་པ་ནི་བདག་ཏུ་བྱས་པ་མེད་པའི་གནས་སོ། །\n\nCommentary 2: ས་ཕྱོགས་སུས་ཀྱང་བདག་གིར་གཟུང་བ་མེད་ཅིང་རང་བཞིན་གྱིས་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བ་རྣམས་སུ་གང་ཡང་གཞན་ལ་རག་མ་ལས་པས་རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར་ནམ་ཞིག་བདག་ནི་གནས་པར་འགྱུར།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"not grasping as one's own\" means not being claimed by others as their possession. Being without attachment refers to a state where one has not been made into someone else's possession.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that the verse is about dwelling in places that are not claimed by anyone, naturally vast and spacious, where one can live independently without relying on others, free from attachment.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the idea of freedom from possession and attachment. They describe a state of being where one is not claimed or controlled by others, and where one can live independently in open, unclaimed spaces without developing attachment.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nWhen will I dwell in places unclaimed by anyone,\nIn naturally vast and open spaces,\nMoving freely and without attachment,\nIndependent and unbound?\n\nThis translation captures the essence of longing for a state of complete freedom and non-attachment, emphasizing the desire to live in open, unclaimed spaces without being possessed by others or possessing anything oneself.", + "translation": "When will I dwell in places unclaimed by anyone,\nIn naturally vast and open spaces,\nMoving freely and without attachment,\nIndependent and unbound?" } }, "glossary": { @@ -57889,7 +58075,7 @@ "གནས་པར་": "dwell" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ས་ཕྱོགས་བདག་གིར་བཟུང་མེད་པ། །": { "ས་ཕྱོགས་": "places", "བདག་གིར་བཟུང་": "claimed as one's own" @@ -57958,8 +58144,6 @@ "ཆགས་མེད་": "without attachment" }, "ནམ་ཞིག་བདག་ནི་གནས་པར་འགྱུར། །": { - "ནམ་ཞིག་": "when", - "བདག་": "I", "གནས་པར་": "dwell" } } @@ -57971,7 +58155,7 @@ "commentary_1": " མ་སྦས་ཀྱང་མི་འཇིགས་པ་ནི་དངོས་པོ་གཟུང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་བསྲུང་མི་དགོས་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེར་ས་ལས་བྱས་པའི་ལྷུང་བཟེད་ལ་སོགས་པ་ཡོ་བྱད་དམན་པ་ཉི་ཚེ་དང་། ཀུན་ལ་མི་མཁོ་བའི་ཕྱག་དར་ཁྲོད་ཀྱི་གོས་འཆང་ཞིང་། དེ་ལུས་ལ་ཡང་ལྟོས་པ་མེད་པས་ལོངས་སྤྱོད་དེ་དག་དང་ལུས་འདི་སྦ་བར་མ་བྱས་ཀྱང་འཇིགས་མེད་གནས་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལྷུང་བཟེད་ལ་སོགས་ཉི་ཚེ་དང་། །ཀུན་ལ་མི་མཁོའི་གོས་འཆང་ཞིང་། །ལུས་འདི་སྦ་བ་མ་བྱས་ཀྱང་། །འཇིགས་མེད་གནས་པ་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nལྷུང་བཟེད་ (alms bowl), གོས་ (robes), ལུས་ (body), འཇིགས་མེད་ (fearless)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་ (and so forth) indicates a list\n- མི་མཁོའི་ (unnecessary) modifies གོས་ (robes)\n- མ་བྱས་ཀྱང་ (although not done) is a concessive clause\n- ནམ་ཞིག་ (when) introduces a rhetorical question\n\n\nWhen will I dwell fearlessly,\nPossessing only an alms bowl and such,\nWearing robes unnecessary for all,\nAnd not concealing this body?\n\nTechnical note: This verse likely refers to the ascetic practices of a renunciant, emphasizing minimal possessions and lack of concern for bodily appearance.", "translation": "When will I dwell fearlessly,\nPossessing only an alms bowl and such,\nWearing robes unnecessary for all,\nAnd not concealing this body?" @@ -57987,9 +58171,9 @@ "translation": "When will I fearlessly dwell,\nCarrying only a begging bowl and such,\nWearing robes not needed by all,\nWith this body uncovered yet unafraid?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལྷུང་བཟེད་ལ་སོགས་ཉི་ཚེ་དང་། །ཀུན་ལ་མི་མཁོའི་གོས་འཆང་ཞིང་། །ལུས་འདི་སྦ་བ་མ་བྱས་ཀྱང་། །འཇིགས་མེད་གནས་པ་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: མ་སྦས་ཀྱང་མི་འཇིགས་པ་ནི་དངོས་པོ་གཟུང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་བསྲུང་མི་དགོས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེར་ས་ལས་བྱས་པའི་ལྷུང་བཟེད་ལ་སོགས་པ་ཡོ་བྱད་དམན་པ་ཉི་ཚེ་དང་། ཀུན་ལ་མི་མཁོ་བའི་ཕྱག་དར་ཁྲོད་ཀྱི་གོས་འཆང་ཞིང་། དེ་ལུས་ལ་ཡང་ལྟོས་པ་མེད་པས་ལོངས་སྤྱོད་དེ་དག་དང་ལུས་འདི་སྦ་བར་མ་བྱས་ཀྱང་འཇིགས་མེད་གནས་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nWhen will I come to dwell fearlessly,\nPossessing only a few meager things like an alms bowl,\nWearing robes discarded by others,\nAnd not needing to hide this body?\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of renunciation and non-attachment expressed in the original verse, as elaborated in the commentaries. The speaker aspires to a state of fearlessness that comes from having minimal possessions and no concern for protecting the body or belongings, reflecting the Buddhist ideal of freedom from material attachments.", - "translation": "When will I come to dwell fearlessly,\nPossessing only a few meager things like an alms bowl,\nWearing robes discarded by others,\nAnd not needing to hide this body?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལྷུང་བཟེད་ལ་སོགས་ཉི་ཚེ་དང་། །ཀུན་ལ་མི་མཁོའི་གོས་འཆང་ཞིང་། །ལུས་འདི་སྦ་བ་མ་བྱས་ཀྱང་། །འཇིགས་མེད་གནས་པ་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: མ་སྦས་ཀྱང་མི་འཇིགས་པ་ནི་དངོས་པོ་གཟུང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་བསྲུང་མི་དགོས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེར་ས་ལས་བྱས་པའི་ལྷུང་བཟེད་ལ་སོགས་པ་ཡོ་བྱད་དམན་པ་ཉི་ཚེ་དང་། ཀུན་ལ་མི་མཁོ་བའི་ཕྱག་དར་ཁྲོད་ཀྱི་གོས་འཆང་ཞིང་། དེ་ལུས་ལ་ཡང་ལྟོས་པ་མེད་པས་ལོངས་སྤྱོད་དེ་དག་དང་ལུས་འདི་སྦ་བར་མ་བྱས་ཀྱང་འཇིགས་མེད་གནས་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that not being afraid even when uncovered is because there's no need to protect anything when there's no attachment to material possessions.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the specific items mentioned in the verse - earthen alms bowls and other meager possessions, as well as discarded robes that others don't need. It emphasizes that one doesn't rely on these things or even one's own body, so there's no need to hide them or be afraid.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the idea of non-attachment to possessions and even to one's own body. They suggest that true fearlessness comes from not needing to protect or hide anything because one is free from attachment.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nWhen will I come to dwell fearlessly,\nKeeping only an alms bowl and such simple things,\nWearing robes discarded by others,\nNot even hiding this body, though exposed?\n\nThis translation reflects the idea of aspiring to a state of complete non-attachment, where one lives with only the barest necessities, unconcerned about possessions or even bodily modesty, achieving a state of fearlessness through letting go of worldly concerns.", + "translation": "When will I come to dwell fearlessly,\nKeeping only an alms bowl and such simple things,\nWearing robes discarded by others,\nNot even hiding this body, though exposed?" } }, "glossary": { @@ -58009,7 +58193,7 @@ "འཇིགས་མེད་": "free from all fear" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལྷུང་བཟེད་ལ་སོགས་ཉི་ཚེ་དང་། །": { "ལྷུང་བཟེད་": "alms bowl" }, @@ -58056,16 +58240,13 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ལྷུང་བཟེད་ལ་སོགས་ཉི་ཚེ་དང་། །": { - "ལྷུང་བཟེད་": "alms bowl", - "ཉི་ཚེ་": "few" + "ལྷུང་བཟེད་": "alms bowl" }, "ཀུན་ལ་མི་མཁོའི་གོས་འཆང་ཞིང་། །": { - "གོས་": "robes", - "འཆང་": "wearing" + "གོས་": "robes" }, "ལུས་འདི་སྦ་བ་མ་བྱས་ཀྱང་། །": { - "ལུས་": "body", - "སྦ་བ་": "hide" + "ལུས་": "body" }, "འཇིགས་མེད་གནས་པ་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །": { "འཇིགས་མེད་": "fearlessly", @@ -58080,7 +58261,7 @@ "commentary_1": " ཀུན་ཏུ་ཆགས་པ་རྣམས་གཏོང་བའི་རྒྱུ་མི་རྟག་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དུར་ཁྲོད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དུར་ཁྲོད་ནི་དུར་ཁྲོད་དོ།།འཇིག་པ་ནི་རུལ་བའི་དངོས་པོ་སྟེ་དེའི་ཆོས་ཅན་ནོ། །ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ནམ་ཞིག་དེ་དང་འདྲ་བར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །", "commentary_2": "བཞི་པ་ནི། དེ་ཡང་སྐབས་སུ་དུར་ཁྲོད་དུ་སོང་ནས་གཞན་དག་གི་རུས་གོང་དག་དང་བདག་གི་ལུས་འདི་མཐར་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དག་ཏུ་ནི་འདྲའོ་ཞེས་ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་དེར་སྨོན་པའོ། །གཉིས་པ་དབེན་པ་ལ་མི་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་ནི།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདུར་ཁྲོད་སོང་ནས་གཞན་དག་གི། །རུས་གོང་དག་དང་བདག་གི་ལུས། །འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དག་ཏུ་ནི། །ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་བྱེད་པར་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདུར་ཁྲོད་ (charnel ground), རུས་གོང་ (skull), ལུས་ (body), འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ (subject to destruction)\n\nGrammatical notes:\n- སོང་ནས་ (having gone to)\n- དག་དང་ (and)\n- ནམ་ཞིག་ (at some point)\n- མགོ་སྙོམས་བྱེད་པར་འགྱུར་ (will become equal)\n\n\nHaving gone to the charnel ground,\nAt some point the skulls of others\nAnd my own body\nWill become equal in being subject to destruction.\n\nTechnical note: This verse reflects on impermanence and the equality of all beings in death, a common meditation practice in Tibetan Buddhism.", "translation": "Having gone to the charnel ground,\nAt some point the skulls of others\nAnd my own body\nWill become equal in being subject to destruction." @@ -58096,9 +58277,9 @@ "translation": "When I go to the charnel ground and compare\nThe bones of others with my own body,\nAt some point they will be equalized\nAs things of the same perishable nature." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདུར་ཁྲོད་སོང་ནས་གཞན་དག་གི། །རུས་གོང་དག་དང་བདག་གི་ལུས། །འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དག་ཏུ་ནི། །ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་བྱེད་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཀུན་ཏུ་ཆགས་པ་རྣམས་གཏོང་བའི་རྒྱུ་མི་རྟག་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དུར་ཁྲོད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དུར་ཁྲོད་ནི་དུར་ཁྲོད་དོ།།འཇིག་པ་ནི་རུལ་བའི་དངོས་པོ་སྟེ་དེའི་ཆོས་ཅན་ནོ། །ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ནམ་ཞིག་དེ་དང་འདྲ་བར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་ནི། དེ་ཡང་སྐབས་སུ་དུར་ཁྲོད་དུ་སོང་ནས་གཞན་དག་གི་རུས་གོང་དག་དང་བདག་གི་ལུས་འདི་མཐར་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དག་ཏུ་ནི་འདྲའོ་ཞེས་ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་དེར་སྨོན་པའོ། །གཉིས་པ་དབེན་པ་ལ་མི་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་ནི།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan text, based on the commentaries provided:\n\n\nWhen I go to the charnel ground,\nAt some point I will equalize my head\nWith the skulls of others and my own body,\nAll being of the nature to decay.\n", - "translation": "When I go to the charnel ground,\nAt some point I will equalize my head\nWith the skulls of others and my own body,\nAll being of the nature to decay." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དུར་ཁྲོད་སོང་ནས་གཞན་དག་གི། །རུས་གོང་དག་དང་བདག་གི་ལུས། །འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དག་ཏུ་ནི། །ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་བྱེད་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཀུན་ཏུ་ཆགས་པ་རྣམས་གཏོང་བའི་རྒྱུ་མི་རྟག་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དུར་ཁྲོད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དུར་ཁྲོད་ནི་དུར་ཁྲོད་དོ།།འཇིག་པ་ནི་རུལ་བའི་དངོས་པོ་སྟེ་དེའི་ཆོས་ཅན་ནོ། །ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ནམ་ཞིག་དེ་དང་འདྲ་བར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་ནི། དེ་ཡང་སྐབས་སུ་དུར་ཁྲོད་དུ་སོང་ནས་གཞན་དག་གི་རུས་གོང་དག་དང་བདག་གི་ལུས་འདི་མཐར་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དག་ཏུ་ནི་འདྲའོ་ཞེས་ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་དེར་སྨོན་པའོ། །གཉིས་པ་དབེན་པ་ལ་མི་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་ནི།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\nCommentary 1 summary:\nThis commentary explains that the verse is about showing impermanence as a cause for abandoning all attachments. It clarifies that \"charnel ground\" refers to a burial place, and \"subject to destruction\" means the state of decay. The phrase \"when will they be equal\" means \"when will they become similar.\"\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary explains that the verse is about going to a charnel ground and reflecting on how one's own body will eventually become equal to the bones of others there, as both are subject to destruction. It's presented as an aspiration or contemplation.\n\nCombined meaning:\nThe commentaries agree that this verse is about contemplating impermanence by comparing one's own body to the remains found in a charnel ground. The purpose is to reduce attachment to one's body by recognizing its inevitable decay and equality with other corpses.\n\nEnglish translation based on the commentaries:\n\nHaving gone to the charnel ground, when will\nThe bones of others and my own body\nBoth subject to the nature of decay,\nBecome equal in their state of destruction?", + "translation": "Having gone to the charnel ground, when will\nThe bones of others and my own body\nBoth subject to the nature of decay,\nBecome equal in their state of destruction?" } }, "glossary": { @@ -58117,7 +58298,7 @@ "མགོ་སྙོམས་": "same" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དུར་ཁྲོད་སོང་ནས་གཞན་དག་གི། །": { "དུར་ཁྲོད་": "charnel ground", "སོང་": "gone" @@ -58165,14 +58346,14 @@ "དུར་ཁྲོད་": "charnel ground" }, "རུས་གོང་དག་དང་བདག་གི་ལུས། །": { - "རུས་གོང་": "skulls", + "རུས་གོང་": "bones", "ལུས་": "body" }, "འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དག་ཏུ་ནི། །": { "འཇིག་པ་": "decay" }, "ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་བྱེད་པར་འགྱུར། །": { - "མགོ་སྙོམས་": "equalize" + "མགོ་སྙོམས་": "equal" } } } @@ -58183,7 +58364,7 @@ "commentary_1": " མགོ་སྙོམས་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གི་ཞེས་སྨོས་སོ། །ཆགས་པར་བྱ་བའི་མཛའ་བཤེས་རྣམས་ཀྱང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ལུས་འདི་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ།གཅིག་པུ་སྟེ་གཅིག་པུར་བརྟགས་པའོ། །", "commentary_2": "བདག་དང་གཞན་ལ་ཆགས་པ་ཡིན་པས་དེ་སྤང་བ་ནི། བདག་གི་ལུས་ནི་འདི་ཉིད་ཀྱང་རུལ་ཏེ་གང་ཞིག་དྲི་ང་བ་ཡིས་ཤ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་ཝ་དག་ཀྱང་དེའི་དྲུང་དུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བར་མི་འགྱུར་ན་གཞན་ལྟ་ཅི་སྨྲོས། དེ་ལྟ་བུར་ནི་འགྱུར་བར་འོང་ཞེས་ལུས་ལ་ཆགས་པའི་གནས་མ་ཡིན་པ་དང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གི་ལུས་ནི་འདི་ཉིད་ཀྱང་། །གང་གི་དྲི་ཡིས་ཝ་དག་ཀྱང་། །དྲུང་དུ་ཉེར་འགྲོ་མི་འགྱུར་བ། །དེ་ལྟ་བུར་ནི་འགྱུར་བར་འོང་། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་གི་ལུས་ (my body), དྲི་ (smell/odor), ཝ་ (fox), དྲུང་དུ་ཉེར་འགྲོ་ (approach near)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ཉིད་ཀྱང་ (even this very...)\n- གང་གི་ (whose...)\n- མི་འགྱུར་བ་ (will not become)\n- དེ་ལྟ་བུར་ (like that)\n- འགྱུར་བར་འོང་ (will become)\n\n\nEven this very body of mine\nWill become such that\nDue to whose smell even foxes\nWill not approach near.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be describing the inevitable decay of the physical body, a common theme in Buddhist contemplations on impermanence and death.", "translation": "Even this very body of mine\nWill become such that\nDue to whose smell even foxes\nWill not approach near." @@ -58199,9 +58380,9 @@ "translation": "Even this very body of mine\nWill become such that\nEven foxes will not approach near\nDue to its stench." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་གི་ལུས་ནི་འདི་ཉིད་ཀྱང་། །གང་གི་དྲི་ཡིས་ཝ་དག་ཀྱང་། །དྲུང་དུ་ཉེར་འགྲོ་མི་འགྱུར་བ། །དེ་ལྟ་བུར་ནི་འགྱུར་བར་འོང་། །\n\nCommentary 1: མགོ་སྙོམས་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གི་ཞེས་སྨོས་སོ། །ཆགས་པར་བྱ་བའི་མཛའ་བཤེས་རྣམས་ཀྱང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ལུས་འདི་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ།གཅིག་པུ་སྟེ་གཅིག་པུར་བརྟགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: བདག་དང་གཞན་ལ་ཆགས་པ་ཡིན་པས་དེ་སྤང་བ་ནི། བདག་གི་ལུས་ནི་འདི་ཉིད་ཀྱང་རུལ་ཏེ་གང་ཞིག་དྲི་ང་བ་ཡིས་ཤ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་ཝ་དག་ཀྱང་དེའི་དྲུང་དུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བར་མི་འགྱུར་ན་གཞན་ལྟ་ཅི་སྨྲོས། དེ་ལྟ་བུར་ནི་འགྱུར་བར་འོང་ཞེས་ལུས་ལ་ཆགས་པའི་གནས་མ་ཡིན་པ་དང་།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nEven this very body of mine\nWill become such that\nEven foxes, due to its stench,\nWill not approach near it.\n\n\nThis translation conveys the core meaning that the human body will eventually decay to such an extent that even scavenging animals like foxes will avoid it due to its foul odor, emphasizing the impermanence of the physical form and the futility of attachment to it.", - "translation": "Even this very body of mine\nWill become such that\nEven foxes, due to its stench,\nWill not approach near it." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་གི་ལུས་ནི་འདི་ཉིད་ཀྱང་། །གང་གི་དྲི་ཡིས་ཝ་དག་ཀྱང་། །དྲུང་དུ་ཉེར་འགྲོ་མི་འགྱུར་བ། །དེ་ལྟ་བུར་ནི་འགྱུར་བར་འོང་། །\n\nCommentary 1: མགོ་སྙོམས་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གི་ཞེས་སྨོས་སོ། །ཆགས་པར་བྱ་བའི་མཛའ་བཤེས་རྣམས་ཀྱང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ལུས་འདི་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ།གཅིག་པུ་སྟེ་གཅིག་པུར་བརྟགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: བདག་དང་གཞན་ལ་ཆགས་པ་ཡིན་པས་དེ་སྤང་བ་ནི། བདག་གི་ལུས་ནི་འདི་ཉིད་ཀྱང་རུལ་ཏེ་གང་ཞིག་དྲི་ང་བ་ཡིས་ཤ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་ཝ་དག་ཀྱང་དེའི་དྲུང་དུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བར་མི་འགྱུར་ན་གཞན་ལྟ་ཅི་སྨྲོས། དེ་ལྟ་བུར་ནི་འགྱུར་བར་འོང་ཞེས་ལུས་ལ་ཆགས་པའི་གནས་མ་ཡིན་པ་དང་།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary emphasizes the impermanence of the body and loved ones. It suggests that the verse is about equalizing oneself with others and recognizing the transient nature of even our closest relationships.\n\nCommentary 2: This commentary focuses on abandoning attachment to self and others. It describes how the body will become so putrid that even scavenging animals like foxes won't approach it, highlighting the futility of being attached to the physical form.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the impermanence of the body and the futility of attachment to it. They suggest that the verse is meant to encourage detachment from the physical form by contemplating its inevitable decay.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nEven this very body of mine\nWill become such that\nIts stench will repel\nEven foxes from approaching.\n\n\nThis translation conveys the idea of the body's impermanence and its eventual repulsiveness, encouraging detachment from physical form as suggested by the commentaries.", + "translation": "Even this very body of mine\nWill become such that\nIts stench will repel\nEven foxes from approaching." } }, "glossary": { @@ -58221,7 +58402,7 @@ "འགྱུར་བར་": "become" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་གི་ལུས་ནི་འདི་ཉིད་ཀྱང་། །": { "བདག་གི་": "my", "ལུས་": "body" @@ -58282,8 +58463,7 @@ "ཝ་": "foxes" }, "དྲུང་དུ་ཉེར་འགྲོ་མི་འགྱུར་བ། །": { - "དྲུང་དུ་": "near", - "ཉེར་འགྲོ་": "approach" + "དྲུང་དུ་": "approaching" }, "དེ་ལྟ་བུར་ནི་འགྱུར་བར་འོང་། །": { "འགྱུར་བར་": "become" @@ -58297,7 +58477,7 @@ "commentary_1": " ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པ་ནི་སྟབས་གཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པའོ། །", "commentary_2": "ལུས་འདི་གཅིག་པུ་བྱུང་བ་ཡང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པའི་ཤ་རུས་དག་ཞིག་ཅིང་སོ་སོར་འགྱེས་འགྱུར་ན་མཛའ་བ་གཞན་རྣམས་འགྱེས་པར་ལྟ་ཅི་ཞིག་སྨྲོས་ཞེས་ཏེ་གཉིས་ཀ་དང་འབྲལ་བར་འགྱུར་བ་དང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་འདི་གཅིག་པུ་བྱུང་བ་ཡང་། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཤ་རུས་དག །ཞིག་སྟེ་སོ་སོར་འགྱེས་འགྱུར་ན། །མཛའ་བ་གཞན་དག་ཅི་ཞིག་སྨོས། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nལུས་(body), ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་(born together), ཤ་རུས་(flesh and bones), ཞིག་(disintegrate), འགྱེས་(separate), མཛའ་བ་(friends)\n\nGrammatical notes:\n- གཅིག་པུ་(alone/single) modifies ལུས་(body)\n- ཡང་ (even) emphasizes the condition\n- ན་ (if) introduces the conditional clause\n- ཅི་ཞིག་སྨོས་ (what need to mention) is an idiomatic expression\n\n\nEven this single body,\nThe flesh and bones born together,\nWill disintegrate and separate.\nWhat need to mention other friends?\n\n\nTechnical note: This verse reflects on impermanence (འདུས་བྱས་མི་རྟག་པ་), a fundamental Buddhist concept, using the body's inevitable dissolution as an example.", "translation": "Even this single body,\nThe flesh and bones born together,\nWill disintegrate and separate.\nWhat need to mention other friends?" @@ -58313,9 +58493,9 @@ "translation": "Even this single body that arose,\nWith flesh and bones born together,\nWill decay and separate apart.\nWhat need to mention other friends?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལུས་འདི་གཅིག་པུ་བྱུང་བ་ཡང་། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཤ་རུས་དག །ཞིག་སྟེ་སོ་སོར་འགྱེས་འགྱུར་ན། །མཛའ་བ་གཞན་དག་ཅི་ཞིག་སྨོས། །\n\nCommentary 1: ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པ་ནི་སྟབས་གཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: ལུས་འདི་གཅིག་པུ་བྱུང་བ་ཡང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པའི་ཤ་རུས་དག་ཞིག་ཅིང་སོ་སོར་འགྱེས་འགྱུར་ན་མཛའ་བ་གཞན་རྣམས་འགྱེས་པར་ལྟ་ཅི་ཞིག་སྨྲོས་ཞེས་ཏེ་གཉིས་ཀ་དང་འབྲལ་བར་འགྱུར་བ་དང་།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nEven this single body that has arisen,\nWith its flesh and bones born together as one,\nWill disintegrate and separate apart.\nWhat need is there to speak of other friends?\n\n\nThis translation conveys the impermanent nature of the body and relationships, emphasizing that even our own flesh and bones, which arose together, will eventually separate. It then rhetorically asks about the fate of other relationships, implying they too are subject to separation and impermanence.", - "translation": "Even this single body that has arisen,\nWith its flesh and bones born together as one,\nWill disintegrate and separate apart.\nWhat need is there to speak of other friends?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལུས་འདི་གཅིག་པུ་བྱུང་བ་ཡང་། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཤ་རུས་དག །ཞིག་སྟེ་སོ་སོར་འགྱེས་འགྱུར་ན། །མཛའ་བ་གཞན་དག་ཅི་ཞིག་སྨོས། །\n\nCommentary 1: ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པ་ནི་སྟབས་གཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: ལུས་འདི་གཅིག་པུ་བྱུང་བ་ཡང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པའི་ཤ་རུས་དག་ཞིག་ཅིང་སོ་སོར་འགྱེས་འགྱུར་ན་མཛའ་བ་གཞན་རྣམས་འགྱེས་པར་ལྟ་ཅི་ཞིག་སྨྲོས་ཞེས་ཏེ་གཉིས་ཀ་དང་འབྲལ་བར་འགྱུར་བ་དང་།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \"Born together\" means born simultaneously.\n\nCommentary 2: This commentary essentially restates the input text, emphasizing that if even the flesh and bones born together in this single body will separate and disperse, what need is there to mention other friends separating? It concludes by stating that one will be separated from both.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries clarify that \"born together\" refers to simultaneous birth, and reinforce the main point of the verse - that even the most intimately connected parts of our own body will eventually separate, so it's natural that we'll be separated from other friends as well.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nEven this single body that has arisen,\nWith its flesh and bones born together as one,\nWill decay and separate into parts.\nWhat need is there to speak of other friends?\n\nThis translation conveys the impermanence of even our own body's unity, using it as a metaphor for the inevitable separation from friends and loved ones, emphasizing the Buddhist concept of impermanence and the futility of attachment.", + "translation": "Even this single body that has arisen,\nWith its flesh and bones born together as one,\nWill decay and separate into parts.\nWhat need is there to speak of other friends?" } }, "glossary": { @@ -58340,7 +58520,7 @@ "གཞན་དག་": "other" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལུས་འདི་གཅིག་པུ་བྱུང་བ་ཡང་། །": { "ལུས་": "body", "གཅིག་པུ་": "single" @@ -58408,8 +58588,8 @@ "རུས་": "bones" }, "ཞིག་སྟེ་སོ་སོར་འགྱེས་འགྱུར་ན། །": { - "ཞིག་": "disintegrate", - "སོ་སོར་": "apart", + "ཞིག་": "decay", + "སོ་སོར་": "separate", "འགྱེས་འགྱུར་": "separate" }, "མཛའ་བ་གཞན་དག་ཅི་ཞིག་སྨོས། །": { @@ -58425,7 +58605,7 @@ "commentary_1": " བུ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ཆགས་པར་མི་བྱ་བ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྐྱེ་ན་གཅིག་པུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱིས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །སྐལ་བ་ནི་དེའི་ཆ་ཤས་སོ། །གཞན་ཞེས་པ་ནི་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །བགེགས་བྱེད་པ་ནི་བདེ་བ་འཇོམས་པར་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "སྐྱེ་ནའང་རང་ཉིད་གཅིག་པུར་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང་། འཆི་ནའང་དེ་ཉིད་གཅིག་པུར་འཆི་སྟེ། བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྐལ་བ་གཞན་གྱིས་མི་ལེན་ན་དགེ་བའི་གེགས་བྱེད་པའི་མཛའ་བོས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས་ཕན་མི་ཐོགས་པ་དང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྐྱེ་ན་གཅིག་པུ་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང་། །འཆི་ནའང་དེ་ཉིད་གཅིག་འཆི་སྟེ། །སྡུག་བསྔལ་སྐལ་གཞན་མི་ལེན་ན། །གེགས་བྱེད་མཛའ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསྐྱེ་ (to be born), འཆི་ (to die), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), སྐལ་ (share/portion), གེགས་བྱེད་ (obstacle), མཛའ་བ་ (friend/loved one)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ conditional particles\n- Rhetorical question structure in the last line\n\n\nWhen born, one is born alone,\nAnd when dying, that very one dies alone.\nIf one does not take on another's share of suffering,\nWhat use are friends who create obstacles?\n\nTechnical note: This verse reflects on the solitary nature of birth and death, questioning the value of attachments that may hinder spiritual progress.", "translation": "When born, one is born alone,\nAnd when dying, that very one dies alone.\nIf one does not take on another's share of suffering,\nWhat use are friends who create obstacles?" @@ -58441,9 +58621,9 @@ "translation": "One is born alone,\nAnd dies alone as well.\nIf one does not take on another's share of suffering,\nWhat use are friends who create obstacles?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྐྱེ་ན་གཅིག་པུ་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང་། །འཆི་ནའང་དེ་ཉིད་གཅིག་འཆི་སྟེ། །སྡུག་བསྔལ་སྐལ་གཞན་མི་ལེན་ན། །གེགས་བྱེད་མཛའ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: བུ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ཆགས་པར་མི་བྱ་བ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྐྱེ་ན་གཅིག་པུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱིས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །སྐལ་བ་ནི་དེའི་ཆ་ཤས་སོ། །གཞན་ཞེས་པ་ནི་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །བགེགས་བྱེད་པ་ནི་བདེ་བ་འཇོམས་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: སྐྱེ་ནའང་རང་ཉིད་གཅིག་པུར་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང་། འཆི་ནའང་དེ་ཉིད་གཅིག་པུར་འཆི་སྟེ། བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྐལ་བ་གཞན་གྱིས་མི་ལེན་ན་དགེ་བའི་གེགས་བྱེད་པའི་མཛའ་བོས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས་ཕན་མི་ཐོགས་པ་དང་།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nOne is born alone and dies alone.\nIf others cannot take on one's share of suffering,\nWhat use are friends who only create obstacles?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which emphasizes the solitary nature of birth and death, the individual experience of suffering, and questions the value of attachments that may hinder spiritual progress.", - "translation": "One is born alone and dies alone.\nIf others cannot take on one's share of suffering,\nWhat use are friends who only create obstacles?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྐྱེ་ན་གཅིག་པུ་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང་། །འཆི་ནའང་དེ་ཉིད་གཅིག་འཆི་སྟེ། །སྡུག་བསྔལ་སྐལ་གཞན་མི་ལེན་ན། །གེགས་བྱེད་མཛའ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: བུ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ཆགས་པར་མི་བྱ་བ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྐྱེ་ན་གཅིག་པུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱིས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །སྐལ་བ་ནི་དེའི་ཆ་ཤས་སོ། །གཞན་ཞེས་པ་ནི་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །བགེགས་བྱེད་པ་ནི་བདེ་བ་འཇོམས་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: སྐྱེ་ནའང་རང་ཉིད་གཅིག་པུར་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང་། འཆི་ནའང་དེ་ཉིད་གཅིག་པུར་འཆི་སྟེ། བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྐལ་བ་གཞན་གྱིས་མི་ལེན་ན་དགེ་བའི་གེགས་བྱེད་པའི་མཛའ་བོས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས་ཕན་མི་ཐོགས་པ་དང་།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that one should not be attached to children and others. It states that suffering is experienced by oneself alone, and one's share of suffering cannot be taken by others like children. It describes attachments as obstacles that destroy happiness.\n\nCommentary 2: This commentary emphasizes that one is born alone and dies alone. It states that if others cannot take on one's share of suffering, then what use are friends who create obstacles to virtue?\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the individual nature of birth, death, and suffering. They argue against attachment to others, particularly family and friends, as these attachments cannot alleviate one's suffering and may even hinder spiritual progress.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nOne is born alone and dies alone.\nIf others cannot take on one's share of suffering,\nWhat use are beloved friends who only create obstacles?\n\nThis translation captures the core message of solitary experience in birth and death, the inability of others to truly share one's suffering, and questioning the value of attachments that may hinder spiritual development.", + "translation": "One is born alone and dies alone.\nIf others cannot take on one's share of suffering,\nWhat use are beloved friends who only create obstacles?" } }, "glossary": { @@ -58469,7 +58649,7 @@ "མཛའ་བ་": "loved ones" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྐྱེ་ན་གཅིག་པུ་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང་།": { "སྐྱེ་": "born", "གཅིག་པུ་": "alone" @@ -58530,7 +58710,7 @@ "སྡུག་བསྔལ་སྐལ་གཞན་མི་ལེན་ན། །གེགས་བྱེད་མཛའ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། །": { "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", "གེགས་བྱེད་": "obstacles", - "མཛའ་བས་": "friends" + "མཛའ་བ་": "friends" } } } @@ -58541,7 +58721,7 @@ "commentary_1": " དོན་དམ་པར་ན་བཤེས་གཉེན་ཞེས་བྱ་བ་འགའ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།ལམ་དག་ཏུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལམ་ཐག་རིངས་སུའོ། །ཞུགས་པ་ནི་དེར་རབ་ཏུ་ཞུགས་ནས་འགྲོ་བའོ། །", "commentary_2": "དཔེར་ན་ལམ་དག་ཏུ་ཞུགས་པའི་མགྲོན་པོ་རྣམས་ཇི་ལྟར་གནས་གཅིག་སྤངས་ཤིང་གཅིག་འཛིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་སྲིད་པའི་ལམ་དུ་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱང་སྐྱེ་བའི་གནས་གཅིག་སྤངས་ཤིང་གཅིག་ཡོངས་སུ་འཛིན་པས་ལུས་དང་གཉེན་གང་ཡང་བདག་གིར་མ་ངེས་པས་དེ་རྣམས་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལམ་དག་ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཇི་ལྟར་གནས་ནི་འཛིན་བྱེད་ལྟར། །དེ་བཞིན་སྲིད་པའི་ལམ་ཞུགས་པའང་། །སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན། །\n", "output": "I'll provide a translation for the Tibetan verse you've shared, following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nལམ་ (path), ཞུགས་པ་ (entered/engaged), གནས་ (abode/state), འཛིན་ (grasp/hold), སྲིད་པ་ (existence/becoming), སྐྱེ་བ་ (birth)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure between first two lines and last two lines\n- Use of ཇི་ལྟར་...ལྟར་ (just as...so too) construction\n- Emphatic particle ནི་ used multiple times for emphasis\n\n\nJust as those who have entered the pure paths\nGrasp their respective abodes,\nSo too those who have entered the path of existence\nFully grasp the states of birth.\n\n\nTechnical note: This verse appears to draw a parallel between spiritual practitioners on the path and beings caught in cyclic existence, emphasizing how both groups have a firm hold on their respective states or realms.", "translation": "Just as those who have entered the pure paths\nGrasp their respective abodes,\nSo too those who have entered the path of existence\nFully grasp the states of birth." @@ -58557,9 +58737,9 @@ "translation": "Just as those who have entered the correct path\nTake hold of their dwelling places,\nLikewise, those who have entered the path of existence\nFully grasp their places of rebirth." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལམ་དག་ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཇི་ལྟར་གནས་ནི་འཛིན་བྱེད་ལྟར། །དེ་བཞིན་སྲིད་པའི་ལམ་ཞུགས་པའང་། །སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན། །\n\nCommentary 1: དོན་དམ་པར་ན་བཤེས་གཉེན་ཞེས་བྱ་བ་འགའ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།ལམ་དག་ཏུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལམ་ཐག་རིངས་སུའོ། །ཞུགས་པ་ནི་དེར་རབ་ཏུ་ཞུགས་ནས་འགྲོ་བའོ། །\n\nCommentary 2: དཔེར་ན་ལམ་དག་ཏུ་ཞུགས་པའི་མགྲོན་པོ་རྣམས་ཇི་ལྟར་གནས་གཅིག་སྤངས་ཤིང་གཅིག་འཛིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་སྲིད་པའི་ལམ་དུ་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱང་སྐྱེ་བའི་གནས་གཅིག་སྤངས་ཤིང་གཅིག་ཡོངས་སུ་འཛིན་པས་ལུས་དང་གཉེན་གང་ཡང་བདག་གིར་མ་ངེས་པས་དེ་རྣམས་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nJust as those who have embarked on a long journey\nTake up one resting place after another,\nSo too those who have entered the path of existence\nTake up one birth after another.\n\n\nThis translation captures the core meaning of the Tibetan verse, drawing on the explanations in the commentaries. The verse uses the analogy of travelers on a long journey stopping at various resting places to illustrate how beings in cyclic existence take rebirth in different places. The underlying message appears to be about the impermanence of our connections and attachments in samsara, as we continually move from one life to the next.", - "translation": "Just as those who have embarked on a long journey\nTake up one resting place after another,\nSo too those who have entered the path of existence\nTake up one birth after another." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལམ་དག་ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཇི་ལྟར་གནས་ནི་འཛིན་བྱེད་ལྟར། །དེ་བཞིན་སྲིད་པའི་ལམ་ཞུགས་པའང་། །སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན། །\n\nCommentary 1: དོན་དམ་པར་ན་བཤེས་གཉེན་ཞེས་བྱ་བ་འགའ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།ལམ་དག་ཏུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལམ་ཐག་རིངས་སུའོ། །ཞུགས་པ་ནི་དེར་རབ་ཏུ་ཞུགས་ནས་འགྲོ་བའོ། །\n\nCommentary 2: དཔེར་ན་ལམ་དག་ཏུ་ཞུགས་པའི་མགྲོན་པོ་རྣམས་ཇི་ལྟར་གནས་གཅིག་སྤངས་ཤིང་གཅིག་འཛིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་སྲིད་པའི་ལམ་དུ་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱང་སྐྱེ་བའི་གནས་གཅིག་སྤངས་ཤིང་གཅིག་ཡོངས་སུ་འཛིན་པས་ལུས་དང་གཉེན་གང་ཡང་བདག་གིར་མ་ངེས་པས་དེ་རྣམས་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary suggests that ultimately, there is no such thing as a spiritual friend. It explains that \"entering the path\" refers to embarking on a long journey, and those who have entered are those who have fully committed to traveling that path.\n\nCommentary 2:\nThis commentary uses the analogy of travelers on a path who leave one resting place and take up another. Similarly, those on the path of existence leave one birth and take up another. It concludes that since neither body nor relatives are certain to be one's own, one should abandon attachment to them.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the transient nature of existence and relationships. They suggest that just as travelers move from one place to another on a journey, beings in the cycle of existence move from one birth to another. This impermanence implies that ultimate reality lacks fixed spiritual friends or permanent relationships, and therefore one should not become attached to them.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nJust as those who have entered the true path\nTake up one resting place after another,\nSo too, those who travel the path of existence\nTake up one birth after another.\n\nThis translation reflects the idea of impermanence and continuous movement through different states of existence, as emphasized in both commentaries. It avoids mentioning specific spiritual friends, aligning with the first commentary's point about their ultimate non-existence, while capturing the second commentary's analogy of travelers and births.", + "translation": "Just as those who have entered the true path\nTake up one resting place after another,\nSo too, those who travel the path of existence\nTake up one birth after another." } }, "glossary": { @@ -58580,7 +58760,7 @@ "འཛིན་": "take" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལམ་དག་ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཇི་ལྟར་གནས་ནི་འཛིན་བྱེད་ལྟར། །": { "ལམ་དག་": "pure paths", "ཞུགས་པ་": "entered", @@ -58635,16 +58815,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ལམ་དག་ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཇི་ལྟར་གནས་ནི་འཛིན་བྱེད་ལྟར། །": { - "ལམ་": "journey", - "ཞུགས་པ་": "embarked", + "ལམ་དག་ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་རྣམས། །": { + "ལམ་": "path", + "ཞུགས་པ་": "entered" + }, + "ཇི་ལྟར་གནས་ནི་འཛིན་བྱེད་ལྟར། །": { "གནས་": "resting place", "འཛིན་བྱེད་": "take up" }, - "དེ་བཞིན་སྲིད་པའི་ལམ་ཞུགས་པའང་། །སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན། །": { + "དེ་བཞིན་སྲིད་པའི་ལམ་ཞུགས་པའང་། །": { "སྲིད་པའི་ལམ་": "path of existence", - "ཞུགས་པ་": "entered", + "ཞུགས་པ་": "travel" + }, + "སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན། །": { "སྐྱེ་བ་": "birth", + "གནས་": "place", "འཛིན་": "take up" } } @@ -58656,7 +58841,7 @@ "commentary_1": " དེ་ལྟ་བས་ན་དགེ་བའི་རྒྱུར་ནགས་སུ་འགྲོ་བར་རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རང་གི་གནས་སུ་ཤི་བ་ལ་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཇི་སྲིད་འཇིག་རྟེན་གཉེན་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཀུན་ནས་གདུང་བཞིན་དུ་སྐྱེས་བུ་བཞི་ཡིས་ནི་ཁྱིམ་དེ་ལས་ལུས་དེ་ནི་དུར་ཁྲོད་དུ་མ་བཏེགས་པ་དེ་སྲིད་དུ་ནི་ནགས་སུ་སོང་ཞིག་ཅེས་གདམས་ནས་དེར་ཕྱིན་པ་ལ་དགོས་པ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་ཀུན་ནས་གདུང་བཞིན་དུ། །ཇི་སྲིད་སྐྱེས་བུ་བཞི་ཡིས་ནི། །དེ་ལས་དེ་ནི་མ་བཏེག་པ། །དེ་སྲིད་དུ་ནི་ནགས་སུ་སོང་། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ (world), གདུང་ (corpse/body), སྐྱེས་བུ་བཞི་ (four men), བཏེག་ (lift/raise), ནགས་ (forest)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྲིད་...དེ་སྲིད་དུ་ construction indicating \"as long as...until then\"\n- ནི་ particles for emphasis\n- པ་ nominalizer\n\n\nAs long as four men have not lifted\nThat corpse from the world,\nUntil then, go to the forest.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing funeral practices or a metaphor using them. The \"four men\" likely refers to pallbearers, and \"going to the forest\" may relate to cremation grounds or places of contemplation.", "translation": "As long as four men have not lifted\nThat corpse from the world,\nUntil then, go to the forest." @@ -58672,9 +58857,9 @@ "translation": "As long as the world remains in anguish,\nUntil four men come\nTo lift that [body] from there,\nUntil then, go to the forest." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་ཀུན་ནས་གདུང་བཞིན་དུ། །ཇི་སྲིད་སྐྱེས་བུ་བཞི་ཡིས་ནི། །དེ་ལས་དེ་ནི་མ་བཏེག་པ། །དེ་སྲིད་དུ་ནི་ནགས་སུ་སོང་། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟ་བས་ན་དགེ་བའི་རྒྱུར་ནགས་སུ་འགྲོ་བར་རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རང་གི་གནས་སུ་ཤི་བ་ལ་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། ཇི་སྲིད་འཇིག་རྟེན་གཉེན་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཀུན་ནས་གདུང་བཞིན་དུ་སྐྱེས་བུ་བཞི་ཡིས་ནི་ཁྱིམ་དེ་ལས་ལུས་དེ་ནི་དུར་ཁྲོད་དུ་མ་བཏེགས་པ་དེ་སྲིད་དུ་ནི་ནགས་སུ་སོང་ཞིག་ཅེས་གདམས་ནས་དེར་ཕྱིན་པ་ལ་དགོས་པ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nAs long as four men have not carried away\nThat body from that house to the charnel ground,\nWhile the world is consumed with grief,\nUntil then, go to the forest.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning conveyed in the original Tibetan verse and elaborated on in the commentaries. The verse is advising to retreat to the forest for spiritual practice before death comes, while one still has the opportunity. The commentaries clarify that this is meant to encourage virtuous causes and to go to the forest before one's relatives are overcome with grief at one's death and one's body is carried away by pallbearers.", - "translation": "As long as four men have not carried away\nThat body from that house to the charnel ground,\nWhile the world is consumed with grief,\nUntil then, go to the forest." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འཇིག་རྟེན་ཀུན་ནས་གདུང་བཞིན་དུ། །ཇི་སྲིད་སྐྱེས་བུ་བཞི་ཡིས་ནི། །དེ་ལས་དེ་ནི་མ་བཏེག་པ། །དེ་སྲིད་དུ་ནི་ནགས་སུ་སོང་། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟ་བས་ན་དགེ་བའི་རྒྱུར་ནགས་སུ་འགྲོ་བར་རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རང་གི་གནས་སུ་ཤི་བ་ལ་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། ཇི་སྲིད་འཇིག་རྟེན་གཉེན་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཀུན་ནས་གདུང་བཞིན་དུ་སྐྱེས་བུ་བཞི་ཡིས་ནི་ཁྱིམ་དེ་ལས་ལུས་དེ་ནི་དུར་ཁྲོད་དུ་མ་བཏེགས་པ་དེ་སྲིད་དུ་ནི་ནགས་སུ་སོང་ཞིག་ཅེས་གདམས་ནས་དེར་ཕྱིན་པ་ལ་དགོས་པ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན།\n", + "output": "Here's my translation process:\n\n1. Summarizing the commentaries:\nCommentary 1: This suggests going to the forest for virtuous reasons. It mentions that there's no mourning when someone dies in their own place.\n\nCommentary 2: This explains the verse, saying that while the world is afflicted with suffering, one should go to the forest until four men carry the body to the cremation ground. It then asks what the purpose of going to the forest is.\n\n2. Combining the meaning:\nThe commentaries together suggest that one should retreat to the forest for spiritual practice while still alive, rather than waiting until death when one will be carried away without mourning.\n\n3. Translating the input text based on the combined commentary meaning:\n\nWhile the world is afflicted with suffering,\nAs long as four men have not\nCarried that body away,\nUntil then, go to the forest.\n\nThis translation captures the idea of retreating to the forest for spiritual practice while still alive, before death comes and one is carried away by others.", + "translation": "While the world is afflicted with suffering,\nAs long as four men have not\nCarried that body away,\nUntil then, go to the forest." } }, "glossary": { @@ -58696,7 +58881,7 @@ "སོང་": "go" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འཇིག་རྟེན་ཀུན་ནས་གདུང་བཞིན་དུ། །": { "འཇིག་རྟེན་": "world" }, @@ -58752,11 +58937,10 @@ "04_commentary_assisted": { "འཇིག་རྟེན་ཀུན་ནས་གདུང་བཞིན་དུ།": { "འཇིག་རྟེན་": "world", - "གདུང་": "grief" + "གདུང་": "afflicted" }, "།ཇི་སྲིད་སྐྱེས་བུ་བཞི་ཡིས་ནི།": { - "ཇི་སྲིད་": "as long as", - "སྐྱེས་བུ་བཞི་": "four men" + "སྐྱེས་བུ་": "men" }, "།དེ་ལས་དེ་ནི་མ་བཏེག་པ།": { "བཏེག་": "carried away" @@ -58774,7 +58958,7 @@ "commentary_1": " ཡང་འདི་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། བཤེས་མེད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། འཁོན་པ་ནི་ཞེ་སྡང་གིའོ། །བཤེས་པ་དང་འཁོན་པ་གཉི་ག་མེད་པར་ཤི་བའི་ལུས་པོ་ལ་མྱ་ངན་བྱེད་པ་ཡང་མེད་པའོ། །", "commentary_2": "དེར་སུ་དང་ཡང་བཤེས་མེད་འཁོན་པའང་མེད་བྱས་ནས་ལུས་འདི་གཅིག་པུ་དབེན་པར་གནས་ཏེ། ཉེ་དུ་སོགས་ཀྱིས་སྔ་ནས་ཤི་དང་འདྲར་རྩིས་ནས་ཤི་ནའང་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད་ཅིང་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབཤེས་མེད་འཁོན་པའང་མེད་བྱས་ནས། །ལུས་འདི་གཅིག་པུ་དབེན་གནས་ཏེ། །སྔ་ནས་ཤི་དང་འདྲར་བརྩིས་ནས། །ཤི་ནའང་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབཤེས་མེད་(No friends), འཁོན་པ་(Enemies), དབེན་གནས་(Dwell in solitude), ཤི་(Die), མྱ་ངན་(Grief)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འང་ (also) to emphasize inclusivity\n- ནས་ used as a gerund marker, indicating completed action\n- དང་འདྲར་ (like, similar to) construction\n\n\nHaving no friends and also no enemies,\nThis body alone dwells in solitude.\nHaving already considered oneself as dead,\nEven when dying, there will be no grief.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the practice of solitary meditation and non-attachment, key concepts in Tibetan Buddhist practice.", "translation": "Having no friends and also no enemies,\nThis body alone dwells in solitude.\nHaving already considered oneself as dead,\nEven when dying, there will be no grief." @@ -58790,9 +58974,9 @@ "translation": "Without friends and without enemies,\nThis body dwells alone in solitude.\nConsidering oneself as already dead,\nEven when dying, there is no sorrow." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབཤེས་མེད་འཁོན་པའང་མེད་བྱས་ནས། །ལུས་འདི་གཅིག་པུ་དབེན་གནས་ཏེ། །སྔ་ནས་ཤི་དང་འདྲར་བརྩིས་ནས། །ཤི་ནའང་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད། །\n\nCommentary 1: ཡང་འདི་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། བཤེས་མེད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། འཁོན་པ་ནི་ཞེ་སྡང་གིའོ། །བཤེས་པ་དང་འཁོན་པ་གཉི་ག་མེད་པར་ཤི་བའི་ལུས་པོ་ལ་མྱ་ངན་བྱེད་པ་ཡང་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེར་སུ་དང་ཡང་བཤེས་མེད་འཁོན་པའང་མེད་བྱས་ནས་ལུས་འདི་གཅིག་པུ་དབེན་པར་གནས་ཏེ། ཉེ་དུ་སོགས་ཀྱིས་སྔ་ནས་ཤི་དང་འདྲར་རྩིས་ནས་ཤི་ནའང་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད་ཅིང་\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nHaving neither friends nor enemies,\nThis body dwells alone in solitude.\nConsidering oneself as already dead,\nEven when dying, there is no sorrow.\n", - "translation": "Having neither friends nor enemies,\nThis body dwells alone in solitude.\nConsidering oneself as already dead,\nEven when dying, there is no sorrow." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བཤེས་མེད་འཁོན་པའང་མེད་བྱས་ནས། །ལུས་འདི་གཅིག་པུ་དབེན་གནས་ཏེ། །སྔ་ནས་ཤི་དང་འདྲར་བརྩིས་ནས། །ཤི་ནའང་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད། །\n\nCommentary 1: ཡང་འདི་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། བཤེས་མེད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། འཁོན་པ་ནི་ཞེ་སྡང་གིའོ། །བཤེས་པ་དང་འཁོན་པ་གཉི་ག་མེད་པར་ཤི་བའི་ལུས་པོ་ལ་མྱ་ངན་བྱེད་པ་ཡང་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེར་སུ་དང་ཡང་བཤེས་མེད་འཁོན་པའང་མེད་བྱས་ནས་ལུས་འདི་གཅིག་པུ་དབེན་པར་གནས་ཏེ། ཉེ་དུ་སོགས་ཀྱིས་སྔ་ནས་ཤི་དང་འདྲར་རྩིས་ནས་ཤི་ནའང་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད་ཅིང་\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that having no friends or enemies means there will be no one to mourn when one dies. It emphasizes the state of being free from both positive and negative attachments.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that by living alone in seclusion, without friends or enemies, one is already considered as good as dead by relatives and others. Therefore, when actual death occurs, there is no mourning.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the idea of living in isolation, free from attachments to both friends and enemies. This state of detachment is likened to being already dead in the eyes of others, resulting in no mourning upon actual death.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\n\nHaving neither friends nor enemies,\nThis body dwells alone in solitude.\nConsidered as already dead,\nWhen death comes, there will be no mourning.\n\n\nThis translation reflects the idea of living in complete detachment, free from social ties, and being mentally prepared for death, as explained in the commentaries.", + "translation": "Having neither friends nor enemies,\nThis body dwells alone in solitude.\nConsidered as already dead,\nWhen death comes, there will be no mourning." } }, "glossary": { @@ -58814,7 +58998,7 @@ "མྱ་ངན་": "mourners" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བཤེས་མེད་འཁོན་པའང་མེད་བྱས་ནས། །": { "བཤེས་": "friends", "འཁོན་པ་": "enemies" @@ -58883,11 +59067,11 @@ }, "།སྔ་ནས་ཤི་དང་འདྲར་བརྩིས་ནས།": { "ཤི་": "dead", - "བརྩིས་": "considering" + "བརྩིས་": "considered" }, "།ཤི་ནའང་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད།": { - "ཤི་": "dying", - "མྱ་ངན་": "sorrow" + "ཤི་": "death", + "མྱ་ངན་": "mourning" } } } @@ -58898,7 +59082,7 @@ "commentary_1": " དྲུང་ན་འདུག་པ་ནི་ཉེ་དུ་ལ་སོགས་པའོ། །བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ།", "commentary_2": "དྲུང་ན་འཁོད་པ་སུ་དག་ཀྱང་དེ་ཤི་བའི་མྱ་ངན་གྱིས་གནོད་པ་བྱེད་པ་མེད་པས་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མཐོང་ནས་བདག་ཀྱང་ཡིད་མི་བདེ་བ་མེད་པ་དང་། འདི་ཡིས་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་སོགས་དགེ་བ་རྣམས་སུས་ཀྱང་གཡེང་བར་འགྱུར་བ་མེད་དོ། །ཞེས་ཡོན་ཏན་བསྟན་ནས་དེར་གནས་བཅའ་བར་གདམས་པ་ནི།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདྲུང་ན་འཁོད་པ་སུ་དག་ཀྱང་། །མྱ་ངན་གནོད་པ་བྱེད་མེད་པས། །འདི་ཡིས་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་སོགས། །སུས་ཀྱང་གཡེངས་པར་འགྱུར་བ་མེད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nདྲུང་ན་འཁོད་པ་ (Those present/in attendance), མྱ་ངན་ (sorrow), གནོད་པ་ (harm), སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་ (recollection of the Buddha), གཡེངས་པ་ (distracted)\n\nGrammatical notes:\n- སུ་དག་ཀྱང་ and སུས་ཀྱང་ are inclusive terms meaning \"whoever\" or \"anyone\"\n- མེད་པས་ is a causal connector, indicating \"because there is no...\"\n- འདི་ཡིས་ means \"by this\" or \"because of this\"\n- འགྱུར་བ་མེད་ is a negation of becoming, indicating \"will not become\"\n\n\nWhoever is present here,\nBecause there is no sorrow or harm,\nBy this, the recollection of the Buddha and so forth,\nNo one will become distracted.\n\n\nNote: This verse appears to be describing a situation where those present are free from sorrow and harm, allowing them to engage in Buddhist practices like the recollection of the Buddha without distraction.", "translation": "Whoever is present here,\nBecause there is no sorrow or harm,\nBy this, the recollection of the Buddha and so forth,\nNo one will become distracted." @@ -58914,9 +59098,9 @@ "translation": "Whoever is in their presence\nIs free from sorrow and harm.\nThus, through recollection of the Buddha and so forth,\nNo one becomes distracted." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདྲུང་ན་འཁོད་པ་སུ་དག་ཀྱང་། །མྱ་ངན་གནོད་པ་བྱེད་མེད་པས། །འདི་ཡིས་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་སོགས། །སུས་ཀྱང་གཡེངས་པར་འགྱུར་བ་མེད། །\n\nCommentary 1: དྲུང་ན་འདུག་པ་ནི་ཉེ་དུ་ལ་སོགས་པའོ། །བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ།\n\nCommentary 2: དྲུང་ན་འཁོད་པ་སུ་དག་ཀྱང་དེ་ཤི་བའི་མྱ་ངན་གྱིས་གནོད་པ་བྱེད་པ་མེད་པས་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མཐོང་ནས་བདག་ཀྱང་ཡིད་མི་བདེ་བ་མེད་པ་དང་། འདི་ཡིས་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་སོགས་དགེ་བ་རྣམས་སུས་ཀྱང་གཡེང་བར་འགྱུར་བ་མེད་དོ། །ཞེས་ཡོན་ཏན་བསྟན་ནས་དེར་གནས་བཅའ་བར་གདམས་པ་ནི།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWhoever is present nearby,\nThere is no harm from grief or affliction.\nThus, one's recollection of the Buddha and other virtues\nWill not be distracted by anyone.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that those close to the practitioner will not cause harm through grief or suffering, allowing the practitioner to maintain undistracted mindfulness of the Buddha and other positive qualities without being disturbed by others' emotional states.", - "translation": "Whoever is present nearby,\nThere is no harm from grief or affliction.\nThus, one's recollection of the Buddha and other virtues\nWill not be distracted by anyone." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དྲུང་ན་འཁོད་པ་སུ་དག་ཀྱང་། །མྱ་ངན་གནོད་པ་བྱེད་མེད་པས། །འདི་ཡིས་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་སོགས། །སུས་ཀྱང་གཡེངས་པར་འགྱུར་བ་མེད། །\n\nCommentary 1: དྲུང་ན་འདུག་པ་ནི་ཉེ་དུ་ལ་སོགས་པའོ། །བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ།\n\nCommentary 2: དྲུང་ན་འཁོད་པ་སུ་དག་ཀྱང་དེ་ཤི་བའི་མྱ་ངན་གྱིས་གནོད་པ་བྱེད་པ་མེད་པས་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མཐོང་ནས་བདག་ཀྱང་ཡིད་མི་བདེ་བ་མེད་པ་དང་། འདི་ཡིས་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་སོགས་དགེ་བ་རྣམས་སུས་ཀྱང་གཡེང་བར་འགྱུར་བ་མེད་དོ། །ཞེས་ཡོན་ཏན་བསྟན་ནས་དེར་གནས་བཅའ་བར་གདམས་པ་ནི།\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"those nearby\" refers to relatives and others. It states that happiness and well-being are the opposite of suffering.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that no one nearby is harmed by grief over death, so one doesn't become unhappy seeing others grieve. It also mentions that this allows for undistracted recollection of the Buddha and other virtuous acts. The commentary concludes by saying these qualities are being taught to encourage staying in that state.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together suggest that the verse is about maintaining a state of mind free from grief and distraction, even when surrounded by others who might be suffering. This allows one to focus on spiritual practices like remembering the Buddha without being disturbed by others' emotions.\n\n3. Translation of the input text based on the combined commentary meaning:\n\n\nFor anyone in one's presence,\nThere is no harm from grief or suffering.\nThus, one's recollection of the Buddha and such\nCannot be distracted by anyone.\n\n\nThis translation reflects the idea that one can maintain a stable, undistracted spiritual practice even when surrounded by others who might be experiencing grief or suffering, without being negatively affected by their emotional states.", + "translation": "For anyone in one's presence,\nThere is no harm from grief or suffering.\nThus, one's recollection of the Buddha and such\nCannot be distracted by anyone." } }, "glossary": { @@ -58932,7 +59116,7 @@ "གཡེངས་པར་འགྱུར་": "distract" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དྲུང་ན་འཁོད་པ་སུ་དག་ཀྱང་། །མྱ་ངན་གནོད་པ་བྱེད་མེད་པས།": { "དྲུང་ན་འཁོད་པ་": "present", "མྱ་ངན་": "sorrow", @@ -58976,14 +59160,16 @@ }, "04_commentary_assisted": { "དྲུང་ན་འཁོད་པ་སུ་དག་ཀྱང་། །མྱ་ངན་གནོད་པ་བྱེད་མེད་པས།": { - "དྲུང་ན་འཁོད་པ་": "present nearby", + "དྲུང་ན་འཁོད་པ་": "presence", "མྱ་ངན་": "grief", "གནོད་པ་": "harm" }, - "།འདི་ཡིས་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་སོགས། །སུས་ཀྱང་གཡེངས་པར་འགྱུར་བ་མེད།": { + "།འདི་ཡིས་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་སོགས།": { "སངས་རྒྱས་": "Buddha", - "རྗེས་དྲན་": "recollection", - "གཡེངས་པར་འགྱུར་": "distracted" + "རྗེས་དྲན་": "recollection" + }, + "།སུས་ཀྱང་གཡེངས་པར་འགྱུར་བ་མེད།": { + "གཡེངས་པར་": "distracted" } } } @@ -58994,7 +59180,7 @@ "commentary_1": " །ལུས་རྣམ་པར་དབེན་པ་བསྟན་ནས། སེམས་རྣམ་པར་དབེན་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསམ་པ་གཞན་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ།བདག་ལ་སེམས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་སེམས་པའོ། །གཅིག་པུ་སྟེ་དེ་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའི་ཡིད་གང་ཡིན་པའོ། །ཡང་ན་རང་གི་སེམས་དེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཞེས་བྱ་བའོ།།མཉམ་པར་གཞག་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་སོ། །དུལ་བར་བྱེད་པ་ནི་ལྷག་མཐོང་གིས་སོ། །", "commentary_2": "དང་པོ་ནི། བསམ་པ་དགེ་ལ་སེམས་པ་ལས་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ། གཞན་དག་བདག་གིས་འཁྲུལ་པ་འམ། །གཞན་གྱིས་བྱས་དང་མ་བྱས་ལས། །བརྟག་པར་མི་བྱ་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །མཉམ་དང་མི་མཉམ་ཡང་དག་བརྟག །ཅེས་པ་ལྟར་བདག་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འཕེལ་བའི་ཐབས་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས་སེམས་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་མཉམ་པར་གཞག་ཕྱིར་དང་ལྷག་མཐོང་གིས་དུལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསམ་པ་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ། །བདག་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས། །སེམས་ནི་མཉམ་པར་གཞག་ཕྱིར་དང་། །དུལ་བར་བྱ་ཕྱིར་བརྩོན་ཏེ་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nབསམ་པ་(Thoughts), གཞན་(Other), ཀུན་བཏང་(Abandon), སེམས་པ་(Mind), མཉམ་པར་གཞག་(Meditative equipoise), དུལ་བ་(Tame)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཏེ་ as a connector\n- Instrumental case with ཡིས་\n- Purpose clauses with ཕྱིར་\n\n\nAbandoning all other thoughts,\nWith single-pointed focus on oneself,\nFor the sake of placing the mind in equipoise,\nAnd for the purpose of taming it, one should strive.\n\nNote: \"སེམས་པ་\" here is translated as \"focus\" to fit the context of meditation, though it can also mean \"mind\" or \"thought\" in other contexts.", "translation": "Abandoning all other thoughts,\nWith single-pointed focus on oneself,\nFor the sake of placing the mind in equipoise,\nAnd for the purpose of taming it, one should strive." @@ -59010,9 +59196,9 @@ "translation": "Abandoning all other intentions,\nWith single-minded focus on oneself,\nStrive diligently to settle the mind\nIn equipoise and to tame it." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབསམ་པ་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ། །བདག་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས། །སེམས་ནི་མཉམ་པར་གཞག་ཕྱིར་དང་། །དུལ་བར་བྱ་ཕྱིར་བརྩོན་ཏེ་བྱ། །\n\nCommentary 1: །ལུས་རྣམ་པར་དབེན་པ་བསྟན་ནས། སེམས་རྣམ་པར་དབེན་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསམ་པ་གཞན་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ།བདག་ལ་སེམས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་སེམས་པའོ། །གཅིག་པུ་སྟེ་དེ་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའི་ཡིད་གང་ཡིན་པའོ། །ཡང་ན་རང་གི་སེམས་དེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཞེས་བྱ་བའོ།།མཉམ་པར་གཞག་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་སོ། །དུལ་བར་བྱེད་པ་ནི་ལྷག་མཐོང་གིས་སོ། །\n\nCommentary 2: དང་པོ་ནི། བསམ་པ་དགེ་ལ་སེམས་པ་ལས་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ། གཞན་དག་བདག་གིས་འཁྲུལ་པ་འམ། །གཞན་གྱིས་བྱས་དང་མ་བྱས་ལས། །བརྟག་པར་མི་བྱ་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །མཉམ་དང་མི་མཉམ་ཡང་དག་བརྟག །ཅེས་པ་ལྟར་བདག་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འཕེལ་བའི་ཐབས་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས་སེམས་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་མཉམ་པར་གཞག་ཕྱིར་དང་ལྷག་མཐོང་གིས་དུལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is the English translation:\n\n\nAbandoning all other thoughts,\nWith single-minded focus on oneself,\nStrive diligently to settle the mind in equipoise\nAnd to tame it.\n\n\nThis translation captures the essence of the verse, which instructs the practitioner to let go of extraneous thoughts and concentrate solely on cultivating bodhicitta (the mind of enlightenment) through practices of calm abiding (shamatha) and insight meditation (vipashyana) to stabilize and tame the mind.", - "translation": "Abandoning all other thoughts,\nWith single-minded focus on oneself,\nStrive diligently to settle the mind in equipoise\nAnd to tame it." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བསམ་པ་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ། །བདག་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས། །སེམས་ནི་མཉམ་པར་གཞག་ཕྱིར་དང་། །དུལ་བར་བྱ་ཕྱིར་བརྩོན་ཏེ་བྱ། །\n\nCommentary 1: །ལུས་རྣམ་པར་དབེན་པ་བསྟན་ནས། སེམས་རྣམ་པར་དབེན་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསམ་པ་གཞན་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ།བདག་ལ་སེམས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་སེམས་པའོ། །གཅིག་པུ་སྟེ་དེ་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའི་ཡིད་གང་ཡིན་པའོ། །ཡང་ན་རང་གི་སེམས་དེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཞེས་བྱ་བའོ།།མཉམ་པར་གཞག་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་སོ། །དུལ་བར་བྱེད་པ་ནི་ལྷག་མཐོང་གིས་སོ། །\n\nCommentary 2: དང་པོ་ནི། བསམ་པ་དགེ་ལ་སེམས་པ་ལས་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ། གཞན་དག་བདག་གིས་འཁྲུལ་པ་འམ། །གཞན་གྱིས་བྱས་དང་མ་བྱས་ལས། །བརྟག་པར་མི་བྱ་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །མཉམ་དང་མི་མཉམ་ཡང་དག་བརྟག །ཅེས་པ་ལྟར་བདག་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འཕེལ་བའི་ཐབས་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས་སེམས་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་མཉམ་པར་གཞག་ཕྱིར་དང་ལྷག་མཐོང་གིས་དུལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's the process to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using the given Tibetan commentaries:\n\n1. Translation and summary of each commentary:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that after discussing physical seclusion, it now addresses mental seclusion. It interprets \"thinking of oneself\" as focusing on the mind of enlightenment (bodhicitta). It suggests concentrating single-mindedly on this. It also mentions that \"settling evenly\" refers to calm abiding meditation (shamatha), while \"taming\" refers to insight meditation (vipashyana).\n\nCommentary 2:\nThis commentary advises abandoning all thoughts other than virtuous ones. It emphasizes focusing solely on methods to increase one's bodhicitta (enlightened mind). It also mentions using calm abiding meditation (shamatha) to settle the mind evenly and insight meditation (vipashyana) to tame it.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of focusing single-mindedly on bodhicitta and virtuous thoughts while abandoning other distractions. They both mention the use of shamatha (calm abiding) meditation to settle the mind and vipashyana (insight) meditation to tame or discipline it.\n\n3. Translation of the Input text according to the combined meaning of the commentaries:\n\nAbandoning all other thoughts,\nWith single-minded focus on bodhicitta,\nStrive diligently to settle the mind evenly through calm abiding,\nAnd to tame it through insight meditation.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on cultivating bodhicitta, abandoning distractions, and using both shamatha and vipashyana meditation techniques to train the mind.", + "translation": "Abandoning all other thoughts,\nWith single-minded focus on bodhicitta,\nStrive diligently to settle the mind evenly through calm abiding,\nAnd to tame it through insight meditation." } }, "glossary": { @@ -59034,7 +59220,7 @@ "བརྩོན་": "strive" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བསམ་པ་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ།": { "བསམ་པ་": "thoughts", "བཏང་": "abandoning" @@ -59093,17 +59279,15 @@ }, "04_commentary_assisted": { "བསམ་པ་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ།": { - "བསམ་པ་": "thoughts", - "བཏང་": "abandoning" + "བསམ་པ་": "thoughts" }, "།བདག་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས།": { - "བདག་": "oneself", "སེམས་པ་": "focus", "གཅིག་པུ་": "single-minded" }, "།སེམས་ནི་མཉམ་པར་གཞག་ཕྱིར་དང་།": { "སེམས་": "mind", - "མཉམ་པར་གཞག་": "settle in equipoise" + "མཉམ་པར་གཞག་": "settle evenly" }, "།དུལ་བར་བྱ་ཕྱིར་བརྩོན་ཏེ་བྱ།": { "དུལ་བར་བྱ་": "tame", @@ -59118,7 +59302,7 @@ "commentary_1": " འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དགག་པའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀུན་ནས་ཆགས་པ་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འདོད་པ་ལ་སྐྱོ་བ་བསྐྱེད་པ་དང་། དབེན་པ་ལ་དགའ་བ་བསྐྱེད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། འབྲས་བུ་འཇིགས་པ་དང་། ངོ་བོ་ལ་མི་གཙང་བ་དང་། རྒྱུས་གནོད་པ་བརྟག་པའོ། །དང་པོ་ནི། འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་ཏུའང་འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད་དེ། འདིར་ནི་དེའི་རྒྱུས་གསོད་དང་འཆིང་དང་གཅོད་པ་དང་། ཕ་རོལ་ཏུ་ཡང་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ་སྟེ། བུ་མོ་ཟླ་མཆོག་ལུང་བསྟན་པ་ལས། འདོད་པའི་ཁོལ་པོ་རྣམས་ནི་གཤགས་ཤིང་གཏུབ། །མགོ་དང་མིག་དང་རྐང་ལག་བཅད་ཕྱུང་གྱུར། །འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་ལྟུང་། །འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ནི་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོར་འགྲོ། །ཞེས་དང་། རྒྱ་ཆེར་རོལ་པ་ལས། འདོད་པའི་སྐྱོན་རྣམས་མ་ལུས་བདག་གིས་རིག །འཐབ་མོ་འཁོན་བཅས་མྱ་ངན་སྡུག་བསྔལ་རྩ། །འཇིགས་བྱེད་དུག་གི་ལོ་མ་ལྟ་བུ་དང་། །མེ་དང་འདྲ་ཞིང་རལ་གྲིའི་སོ་དང་འདྲ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྲོག་དང་བྲལ་བ་དང་མཚུངས་པས་དང་། སྲོག་ལྡན་ཉིད་ལ་བརྟགས་ནས་དེ་མི་གཙང་བར་བརྟག་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད། །འདིར་ནི་བསད་དང་བཅིང་དང་གཅོད། །ཕ་རོལ་དུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་(world), ཕ་རོལ་(other side/next life), འདོད་པ་(desires), ཕུང་ཁྲོལ་(misery/ruin), བསད་(killing), བཅིང་(binding), གཅོད་(cutting), དམྱལ་(hell)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི to emphasize topics\n- དུའང་ indicating \"also in\"\n- སོགས་ meaning \"and so on\"\n\n\nIn this world and also in the next,\nDesires produce ruin.\nHere, [they lead to] killing, binding, and cutting;\nIn the next life, [they] bring about hell and so forth.\n\n\nTechnical note: This verse describes the negative consequences of desire (འདོད་པ་) in both this life and the next, emphasizing its role in causing suffering and negative rebirth.", "translation": "In this world and also in the next,\nDesires produce ruin.\nHere, [they lead to] killing, binding, and cutting;\nIn the next life, [they] bring about hell and so forth." @@ -59134,9 +59318,9 @@ "translation": "In this world and the next,\nDesires give rise to misery.\nHere, they lead to killing, binding, and cutting;\nIn the next life, they bring about hell and so forth." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད། །འདིར་ནི་བསད་དང་བཅིང་དང་གཅོད། །ཕ་རོལ་དུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ། །\n\nCommentary 1: འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དགག་པའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀུན་ནས་ཆགས་པ་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འདོད་པ་ལ་སྐྱོ་བ་བསྐྱེད་པ་དང་། དབེན་པ་ལ་དགའ་བ་བསྐྱེད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། འབྲས་བུ་འཇིགས་པ་དང་། ངོ་བོ་ལ་མི་གཙང་བ་དང་། རྒྱུས་གནོད་པ་བརྟག་པའོ། །དང་པོ་ནི། འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་ཏུའང་འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད་དེ། འདིར་ནི་དེའི་རྒྱུས་གསོད་དང་འཆིང་དང་གཅོད་པ་དང་། ཕ་རོལ་ཏུ་ཡང་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ་སྟེ། བུ་མོ་ཟླ་མཆོག་ལུང་བསྟན་པ་ལས། འདོད་པའི་ཁོལ་པོ་རྣམས་ནི་གཤགས་ཤིང་གཏུབ། །མགོ་དང་མིག་དང་རྐང་ལག་བཅད་ཕྱུང་གྱུར། །འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་ལྟུང་། །འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ནི་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོར་འགྲོ། །ཞེས་དང་། རྒྱ་ཆེར་རོལ་པ་ལས། འདོད་པའི་སྐྱོན་རྣམས་མ་ལུས་བདག་གིས་རིག །འཐབ་མོ་འཁོན་བཅས་མྱ་ངན་སྡུག་བསྔལ་རྩ། །འཇིགས་བྱེད་དུག་གི་ལོ་མ་ལྟ་བུ་དང་། །མེ་དང་འདྲ་ཞིང་རལ་གྲིའི་སོ་དང་འདྲ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྲོག་དང་བྲལ་བ་དང་མཚུངས་པས་དང་། སྲོག་ལྡན་ཉིད་ལ་བརྟགས་ནས་དེ་མི་གཙང་བར་བརྟག་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nIn this world and the next,\nDesires generate misery.\nHere, they lead to killing, binding, and cutting;\nIn the next life, they bring about hell and other lower realms.\n\n\nThis translation captures the core message that desires cause suffering both in this life and future lives, leading to violence and harmful actions in the present and rebirth in unfortunate realms in the future. The commentaries emphasize that this verse is meant to generate disenchantment with sensual desires by highlighting their fearful consequences.", - "translation": "In this world and the next,\nDesires generate misery.\nHere, they lead to killing, binding, and cutting;\nIn the next life, they bring about hell and other lower realms." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད། །འདིར་ནི་བསད་དང་བཅིང་དང་གཅོད། །ཕ་རོལ་དུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ། །\n\nCommentary 1: འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དགག་པའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀུན་ནས་ཆགས་པ་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འདོད་པ་ལ་སྐྱོ་བ་བསྐྱེད་པ་དང་། དབེན་པ་ལ་དགའ་བ་བསྐྱེད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། འབྲས་བུ་འཇིགས་པ་དང་། ངོ་བོ་ལ་མི་གཙང་བ་དང་། རྒྱུས་གནོད་པ་བརྟག་པའོ། །དང་པོ་ནི། འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་ཏུའང་འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད་དེ། འདིར་ནི་དེའི་རྒྱུས་གསོད་དང་འཆིང་དང་གཅོད་པ་དང་། ཕ་རོལ་ཏུ་ཡང་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ་སྟེ། བུ་མོ་ཟླ་མཆོག་ལུང་བསྟན་པ་ལས། འདོད་པའི་ཁོལ་པོ་རྣམས་ནི་གཤགས་ཤིང་གཏུབ། །མགོ་དང་མིག་དང་རྐང་ལག་བཅད་ཕྱུང་གྱུར། །འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་ལྟུང་། །འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ནི་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོར་འགྲོ། །ཞེས་དང་། རྒྱ་ཆེར་རོལ་པ་ལས། འདོད་པའི་སྐྱོན་རྣམས་མ་ལུས་བདག་གིས་རིག །འཐབ་མོ་འཁོན་བཅས་མྱ་ངན་སྡུག་བསྔལ་རྩ། །འཇིགས་བྱེད་དུག་གི་ལོ་མ་ལྟ་བུ་དང་། །མེ་དང་འདྲ་ཞིང་རལ་གྲིའི་སོ་དང་འདྲ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྲོག་དང་བྲལ་བ་དང་མཚུངས་པས་དང་། སྲོག་ལྡན་ཉིད་ལ་བརྟགས་ནས་དེ་མི་གཙང་བར་བརྟག་པའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary suggests that the verse is meant to refute desire-based conceptual thoughts in order to reverse attachment.\n\nCommentary 2: This longer commentary outlines the structure of a larger text, explaining that this verse is part of a section on developing disenchantment with desires. It emphasizes that desires lead to fearful results in this life (like being killed, bound, or cut) and in future lives (like rebirth in hell). It quotes scriptures describing the dangers of desire, comparing it to poison and swords.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nThe commentaries indicate that this verse is meant to illustrate the dangers and negative consequences of desire, both in this life and future lives. It aims to cultivate dispassion towards worldly desires by highlighting their harmful effects.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIn this world and the next,\nDesires generate ruin.\nHere, they lead to killing, binding, and cutting;\nIn the next life, they bring about hell and such.\n\nThis translation attempts to convey the idea that desires have negative consequences both in the present life and in future existences, in line with the commentaries' emphasis on cultivating disenchantment with worldly desires.", + "translation": "In this world and the next,\nDesires generate ruin.\nHere, they lead to killing, binding, and cutting;\nIn the next life, they bring about hell and such." } }, "glossary": { @@ -59156,7 +59340,7 @@ "དམྱལ་": "hells" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད།": { "འཇིག་རྟེན་": "world", "ཕ་རོལ་": "next", @@ -59219,7 +59403,7 @@ "འཇིག་རྟེན་": "world", "ཕ་རོལ་": "next", "འདོད་པ་": "desires", - "ཕུང་ཁྲོལ་": "misery", + "ཕུང་ཁྲོལ་": "ruin", "བསྐྱེད་": "generate" }, "།འདིར་ནི་བསད་དང་བཅིང་དང་གཅོད།": { @@ -59228,7 +59412,7 @@ "བཅིང་": "binding", "གཅོད་": "cutting" }, - "།ཕ་རོལ་དུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ།": { + "།ཕ་རོལ་དུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ། །": { "ཕ་རོལ་": "next life", "དམྱལ་": "hell", "སྒྲུབ་": "bring about" @@ -59242,7 +59426,7 @@ "commentary_1": " འདོད་པ་ལ་སྨོད་པ་བརྗོད་པར་བཞེད་ནས། གང་གི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྔོན་ནི་སྔར་རོ། །མ་བལྟས་པ་ནི་སྡིག་པ་ལ་སོགས་པ་འོང་གིས་དོགས་པར་མ་བལྟས་པའོ། །", "commentary_2": "དང་པོ་ལ་དྲུག་གི དང་པོ་བཏེག་བྱའི་ཆོས་མེད་པ་ནི། ཕོ་ཉ་བ་དང་ཕོ་ཉ་མོ་ལ་སྔོན་བུད་མེད་གང་དང་ཕྲད་པའི་ཕྱིར་དུ་རྣམ་པ་དུ་མར་གསོལ་བ་བཏབ་ཅིང་། སྡིག་པ་རྣམས་སམ་གྲགས་མིན་ལའང་གང་གི་དོན་དུ་མ་འཛེམས་པར་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕོ་ཉ་ཕོ་ཉ་མོ་ཡིས་སྔོན། །གང་ཕྱིར་དུ་མར་གསོལ་བཏབ་ཅིང་། །སྡིག་པ་རྣམས་སམ་གྲགས་མིན་ལའང་། །གང་གི་དོན་དུ་མ་འཛེམས་པར། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཕོ་ཉ (messenger), གསོལ་བཏབ (supplicated), སྡིག་པ (negative actions/sins), གྲགས་མིན (infamy/disrepute), མ་འཛེམས་པར (without hesitation/fearlessly)\n\nGrammatical notes:\n- ཕོ་ཉ་མོ་ཡིས་ indicates the agent (female messenger)\n- སྔོན་ indicates \"previously\" or \"before\"\n- གང་ཕྱིར་དུ་ and གང་གི་དོན་དུ་ both mean \"for the sake of which\"\n- རྣམས་སམ་ is a disjunctive particle meaning \"or\"\n\n\nFor the sake of which, previously,\nMessengers and female messengers repeatedly supplicated,\nAnd for the sake of which, without hesitation,\n[One did] negative actions or [risked] infamy.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be describing actions taken in the past, possibly in the context of romantic or passionate pursuits, where individuals went to great lengths, including potentially harmful or reputation-damaging actions, for the sake of their desires or goals.", "translation": "For the sake of which, previously,\nMessengers and female messengers repeatedly supplicated,\nAnd for the sake of which, without hesitation,\n[One did] negative actions or [risked] infamy." @@ -59258,9 +59442,9 @@ "translation": "Previously, through many messengers and envoys,\nFor whatever purpose supplications were made.\nFor the sake of sins or even ill repute,\nWithout hesitation, for whatever aim." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཕོ་ཉ་ཕོ་ཉ་མོ་ཡིས་སྔོན། །གང་ཕྱིར་དུ་མར་གསོལ་བཏབ་ཅིང་། །སྡིག་པ་རྣམས་སམ་གྲགས་མིན་ལའང་། །གང་གི་དོན་དུ་མ་འཛེམས་པར། །\n\nCommentary 1: འདོད་པ་ལ་སྨོད་པ་བརྗོད་པར་བཞེད་ནས། གང་གི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྔོན་ནི་སྔར་རོ། །མ་བལྟས་པ་ནི་སྡིག་པ་ལ་སོགས་པ་འོང་གིས་དོགས་པར་མ་བལྟས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་དྲུག་གི དང་པོ་བཏེག་བྱའི་ཆོས་མེད་པ་ནི། ཕོ་ཉ་བ་དང་ཕོ་ཉ་མོ་ལ་སྔོན་བུད་མེད་གང་དང་ཕྲད་པའི་ཕྱིར་དུ་རྣམ་པ་དུ་མར་གསོལ་བ་བཏབ་ཅིང་། སྡིག་པ་རྣམས་སམ་གྲགས་མིན་ལའང་གང་གི་དོན་དུ་མ་འཛེམས་པར་\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nFor the sake of which, in the past, messengers and female messengers\nMade many supplications and entreaties,\nAnd for the sake of which, without hesitation,\nThey committed sins or engaged in disreputable acts.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that people in the past would go to great lengths, including sending messengers and committing improper actions, in pursuit of sensual desires or romantic encounters, without regard for the negative consequences.", - "translation": "For the sake of which, in the past, messengers and female messengers\nMade many supplications and entreaties,\nAnd for the sake of which, without hesitation,\nThey committed sins or engaged in disreputable acts." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཕོ་ཉ་ཕོ་ཉ་མོ་ཡིས་སྔོན། །གང་ཕྱིར་དུ་མར་གསོལ་བཏབ་ཅིང་། །སྡིག་པ་རྣམས་སམ་གྲགས་མིན་ལའང་། །གང་གི་དོན་དུ་མ་འཛེམས་པར། །\n\nCommentary 1: འདོད་པ་ལ་སྨོད་པ་བརྗོད་པར་བཞེད་ནས། གང་གི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྔོན་ནི་སྔར་རོ། །མ་བལྟས་པ་ནི་སྡིག་པ་ལ་སོགས་པ་འོང་གིས་དོགས་པར་མ་བལྟས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་དྲུག་གི དང་པོ་བཏེག་བྱའི་ཆོས་མེད་པ་ནི། ཕོ་ཉ་བ་དང་ཕོ་ཉ་མོ་ལ་སྔོན་བུད་མེད་གང་དང་ཕྲད་པའི་ཕྱིར་དུ་རྣམ་པ་དུ་མར་གསོལ་བ་བཏབ་ཅིང་། སྡིག་པ་རྣམས་སམ་གྲགས་མིན་ལའང་གང་གི་དོན་དུ་མ་འཛེམས་པར་\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary suggests that the verse is criticizing desire. It explains that \"previously\" refers to the past, and \"not looking\" means not being concerned about the consequences of negative actions.\n\nCommentary 2: This commentary provides context, explaining that the verse is about messengers (both male and female) who in the past made many requests to meet women, and did not hesitate to commit sins or engage in disreputable actions for this purpose.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together indicate that this verse is criticizing desire and its consequences. It describes how in the past, messengers would go to great lengths, including committing sins and disreputable acts, in pursuit of their desires, particularly in relation to meeting women.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIn the past, male and female messengers\nMade many requests for the sake of [meeting women],\nAnd for that purpose, without hesitation,\n[Committed] sins and even disreputable acts.\n\nThis translation attempts to capture the criticism of desire implied by the commentaries, while staying true to the literal meaning of the original Tibetan text.", + "translation": "In the past, male and female messengers\nMade many requests for the sake of [meeting women],\nAnd for that purpose, without hesitation,\n[Committed] sins and even disreputable acts." } }, "glossary": { @@ -59276,7 +59460,7 @@ "མ་འཛེམས་": "did not refrain" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཕོ་ཉ་ཕོ་ཉ་མོ་ཡིས་སྔོན། །གང་ཕྱིར་དུ་མར་གསོལ་བཏབ་ཅིང་། །": { "ཕོ་ཉ་": "messengers", "ཕོ་ཉ་མོ་": "female messengers", @@ -59318,15 +59502,14 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཕོ་ཉ་ཕོ་ཉ་མོ་ཡིས་སྔོན། །གང་ཕྱིར་དུ་མར་གསོལ་བཏབ་ཅིང་། །": { - "ཕོ་ཉ་": "messengers", + "ཕོ་ཉ་": "male messengers", "ཕོ་ཉ་མོ་": "female messengers", "སྔོན་": "past", - "གསོལ་བཏབ་": "supplications" + "གསོལ་བཏབ་": "requests" }, "སྡིག་པ་རྣམས་སམ་གྲགས་མིན་ལའང་། །གང་གི་དོན་དུ་མ་འཛེམས་པར། །": { "སྡིག་པ་": "sins", "གྲགས་མིན་": "disreputable acts", - "དོན་དུ་": "for the sake of", "མ་འཛེམས་པར་": "without hesitation" } } @@ -59338,7 +59521,7 @@ "commentary_1": " རྫས་ནི་ནོར་རོ། །ཞུགས་པ་ནི་མི་གནས་བཞིན་དུའོ། །མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་ནི་ཆེར་བདེ་བའོ། །དེ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་པགས་པས་གཡོགས་པའི་རུས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིའོ། །", "commentary_2": "སྲོག་ཆད་པ་ལ་སོགས་པའི་འཇིགས་པ་ལ་ཡང་བདག་ཞུགས་ཤིང་རྫས་ཀྱང་ཟད་པར་བྱས་གྱུར་ཏེ། གང་ལ་ཡོངས་སུ་འཁྱུད་པས་ན་མཆོག་ཏུ་དགའ་བར་འགྱུར་བའི་ཡུལ་བུད་མེད་དེ་དག་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིགས་པ་ལ་ཡང་བདག་ཞུགས་ཤིང་། །རྫས་ཀྱང་ཟད་པར་བྱས་གྱུར་ཏེ། །གང་ལ་ཡོངས་སུ་འཁྱུད་པས་ན། །མཆོག་ཏུ་དགའ་འགྱུར་དེ་དག་ཉིད། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nའཇིགས་པ་ (fear), ཞུགས་ (entered), རྫས་ (substance/wealth), ཟད་པར་ (exhausted), ཡོངས་སུ་འཁྱུད་ (fully embrace), མཆོག་ཏུ་དགའ་ (supreme joy)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ཡང་ indicates \"even though\" or \"despite\"\n- གྱུར་ཏེ་ marks a completed action\n- གང་ལ་...པས་ན་ forms a causal construction \"because of which\"\n\n\nEven though I have entered into fear,\nAnd my wealth has been exhausted,\nThose very ones whom I fully embrace\nWill become supremely joyful.\n\nTechnical note: This verse appears to be describing a state of spiritual dedication despite worldly hardships, possibly in the context of bodhisattva practice.", "translation": "Even though I have entered into fear,\nAnd my wealth has been exhausted,\nThose very ones whom I fully embrace\nWill become supremely joyful." @@ -59354,9 +59537,9 @@ "translation": "I have entered into fearsome situations,\nAnd exhausted my resources as well.\nThose very ones whom I fully embraced\nBecame a source of supreme joy." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའཇིགས་པ་ལ་ཡང་བདག་ཞུགས་ཤིང་། །རྫས་ཀྱང་ཟད་པར་བྱས་གྱུར་ཏེ། །གང་ལ་ཡོངས་སུ་འཁྱུད་པས་ན། །མཆོག་ཏུ་དགའ་འགྱུར་དེ་དག་ཉིད། །\n\nCommentary 1: རྫས་ནི་ནོར་རོ། །ཞུགས་པ་ནི་མི་གནས་བཞིན་དུའོ། །མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་ནི་ཆེར་བདེ་བའོ། །དེ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་པགས་པས་གཡོགས་པའི་རུས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིའོ། །\n\nCommentary 2: སྲོག་ཆད་པ་ལ་སོགས་པའི་འཇིགས་པ་ལ་ཡང་བདག་ཞུགས་ཤིང་རྫས་ཀྱང་ཟད་པར་བྱས་གྱུར་ཏེ། གང་ལ་ཡོངས་སུ་འཁྱུད་པས་ན་མཆོག་ཏུ་དགའ་བར་འགྱུར་བའི་ཡུལ་བུད་མེད་དེ་དག་\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nEven though I enter into danger,\nAnd exhaust my wealth as well,\nThose very ones whom I fully embrace\nBecome a source of supreme joy.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning conveyed in the original Tibetan and elaborated on in the commentaries. The verse seems to be describing how, despite facing dangers and spending all one's resources, embracing certain individuals (likely referring to women, based on Commentary 2) brings great pleasure or joy. However, Commentary 1 hints at a deeper meaning, suggesting that what brings joy is merely \"bones covered by skin,\" implying the illusory nature of physical attraction.", - "translation": "Even though I enter into danger,\nAnd exhaust my wealth as well,\nThose very ones whom I fully embrace\nBecome a source of supreme joy." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འཇིགས་པ་ལ་ཡང་བདག་ཞུགས་ཤིང་། །རྫས་ཀྱང་ཟད་པར་བྱས་གྱུར་ཏེ། །གང་ལ་ཡོངས་སུ་འཁྱུད་པས་ན། །མཆོག་ཏུ་དགའ་འགྱུར་དེ་དག་ཉིད། །\n\nCommentary 1: རྫས་ནི་ནོར་རོ། །ཞུགས་པ་ནི་མི་གནས་བཞིན་དུའོ། །མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་ནི་ཆེར་བདེ་བའོ། །དེ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་པགས་པས་གཡོགས་པའི་རུས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིའོ། །\n\nCommentary 2: སྲོག་ཆད་པ་ལ་སོགས་པའི་འཇིགས་པ་ལ་ཡང་བདག་ཞུགས་ཤིང་རྫས་ཀྱང་ཟད་པར་བྱས་གྱུར་ཏེ། གང་ལ་ཡོངས་སུ་འཁྱུད་པས་ན་མཆོག་ཏུ་དགའ་བར་འགྱུར་བའི་ཡུལ་བུད་མེད་དེ་དག་\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains some key terms:\n- \"Substance\" refers to wealth\n- \"Entering\" means not staying stable\n- \"Supreme joy\" means great pleasure\n- \"Those very ones\" refers to bones covered by skin\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the meaning:\nIt talks about entering into dangers like loss of life, exhausting one's wealth, and embracing women who bring supreme joy.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together suggest that the verse is about risking one's life and wealth for the sake of embracing women, who bring temporary pleasure but are ultimately just skin-covered bones.\n\n3. Translating the input text based on the combined commentary meaning:\n\n\nThough I enter into dangers,\nAnd exhaust all my wealth,\nThose very ones I fully embrace\nBring supreme joy.\n\n\nThis translation reflects the idea of risking everything for fleeting pleasures, with an underlying message about the futility of such pursuits from a Buddhist perspective.", + "translation": "Though I enter into dangers,\nAnd exhaust all my wealth,\nThose very ones I fully embrace\nBring supreme joy." } }, "glossary": { @@ -59373,7 +59556,7 @@ "མཆོག་ཏུ་དགའ་": "highest pleasure" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འཇིགས་པ་ལ་ཡང་བདག་ཞུགས་ཤིང་། །": { "འཇིགས་པ་": "fear", "བདག་": "I", @@ -59426,7 +59609,7 @@ }, "04_commentary_assisted": { "འཇིགས་པ་ལ་ཡང་བདག་ཞུགས་ཤིང་།": { - "འཇིགས་པ་": "danger", + "འཇིགས་པ་": "dangers", "ཞུགས་": "enter" }, "།རྫས་ཀྱང་ཟད་པར་བྱས་གྱུར་ཏེ།": { @@ -59437,7 +59620,7 @@ "ཡོངས་སུ་འཁྱུད་": "fully embrace" }, "།མཆོག་ཏུ་དགའ་འགྱུར་དེ་དག་ཉིད།": { - "མཆོག་ཏུ་དགའ་འགྱུར་": "supreme joy" + "མཆོག་ཏུ་དགའ་": "supreme joy" } } } @@ -59448,7 +59631,7 @@ "commentary_1": " རང་དབང་ནི་རང་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་ལྟར་བྱར་ཡོད་པའོ། །", "commentary_2": "ཀེང་རུས་ཉིད་ཡིན་གྱི་གཞན་མིན་ན། རང་དབང་དུ་གྱུར་པ་དང་བདག་ཏུ་གྲུབ་པ་མིན་པ་འདི་ལ་རབ་ཏུ་འདོད་ཅིང་འདི་ལ་ཡོངས་སུ་ཞེན་ནས་ཅིའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་མི་འགྲོ་བར་བྱེད། དྲན་པ་ཉེར་བཞག་ལས། བུད་མེད་ཕུང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །འཇིག་རྟེན་འདི་ཕུང་ཕ་རོལ་ཕུང་། །གལ་ཏེ་བདག་ལ་ཕན་འདོད་ན། །དེ་བས་བུད་མེད་རྣམ་པར་སྤང་། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདིས་གཞན་གྱི་དང་ཕྱི་མ་རྣམས་རང་གི་ཆུང་མ་ལ་ཞེན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཀེང་རུས་ཉིད་ཡིན་གཞན་མིན་ན། །རང་དབང་དང་ནི་བདག་མིན་ལ། །རབ་ཏུ་འདོད་ཅིང་ཡོངས་ཞེན་ནས། །ཅི་ཕྱིར་མྱ་ངན་འདས་མི་འགྲོ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཀེང་རུས་ (skeleton), རང་དབང་ (independence/free will), བདག་ (self), རབ་ཏུ་འདོད་ (strongly desire), ཡོངས་ཞེན་ (completely attached), མྱ་ངན་འདས་ (nirvana)\n\nGrammatical notes:\n- ཉིད་ཡིན་གཞན་མིན་ན། - emphatic construction \"if it is only... and not other\"\n- ཅི་ཕྱིར་ - interrogative \"why\"\n- མི་འགྲོ། - negative present/future \"does not go\"\n\n\nIf it is only a skeleton and nothing else,\nWhy, strongly desiring and completely attaching\nTo that which is neither independent nor self,\nDoes one not go to nirvana?\n\n\nThis verse appears to be a contemplation on the nature of the body and attachment, questioning why beings cling to what is ultimately just a skeleton, lacking true independence or selfhood, instead of seeking liberation (nirvana).", "translation": "If it is only a skeleton and nothing else,\nWhy, strongly desiring and completely attaching\nTo that which is neither independent nor self,\nDoes one not go to nirvana?" @@ -59464,9 +59647,9 @@ "translation": "If it is merely a skeleton and nothing else,\nWhy cling so strongly with desire and attachment\nTo that which has no self-nature or independence?\nWhy not pass beyond sorrow?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཀེང་རུས་ཉིད་ཡིན་གཞན་མིན་ན། །རང་དབང་དང་ནི་བདག་མིན་ལ། །རབ་ཏུ་འདོད་ཅིང་ཡོངས་ཞེན་ནས། །ཅི་ཕྱིར་མྱ་ངན་འདས་མི་འགྲོ། །\n\nCommentary 1: རང་དབང་ནི་རང་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་ལྟར་བྱར་ཡོད་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཀེང་རུས་ཉིད་ཡིན་གྱི་གཞན་མིན་ན། རང་དབང་དུ་གྱུར་པ་དང་བདག་ཏུ་གྲུབ་པ་མིན་པ་འདི་ལ་རབ་ཏུ་འདོད་ཅིང་འདི་ལ་ཡོངས་སུ་ཞེན་ནས་ཅིའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་མི་འགྲོ་བར་བྱེད། དྲན་པ་ཉེར་བཞག་ལས། བུད་མེད་ཕུང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །འཇིག་རྟེན་འདི་ཕུང་ཕ་རོལ་ཕུང་། །གལ་ཏེ་བདག་ལ་ཕན་འདོད་ན། །དེ་བས་བུད་མེད་རྣམ་པར་སྤང་། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདིས་གཞན་གྱི་དང་ཕྱི་མ་རྣམས་རང་གི་ཆུང་མ་ལ་ཞེན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is the English translation:\n\n\nIf this is merely a skeleton and nothing else,\nNot self-controlled nor a true self,\nWhy do you strongly desire and cling to it,\nInstead of proceeding to nirvana?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which questions why one clings to and desires the body when it is ultimately just a skeleton without true self-nature or autonomy. The commentaries clarify that \"self-control\" refers to the ability to act as one wishes, and emphasize that clinging to what is essentially just a skeleton prevents one from attaining liberation (nirvana). The verse encourages detachment from the physical body as a means to spiritual progress.", - "translation": "If this is merely a skeleton and nothing else,\nNot self-controlled nor a true self,\nWhy do you strongly desire and cling to it,\nInstead of proceeding to nirvana?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཀེང་རུས་ཉིད་ཡིན་གཞན་མིན་ན། །རང་དབང་དང་ནི་བདག་མིན་ལ། །རབ་ཏུ་འདོད་ཅིང་ཡོངས་ཞེན་ནས། །ཅི་ཕྱིར་མྱ་ངན་འདས་མི་འགྲོ། །\n\nCommentary 1: རང་དབང་ནི་རང་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་ལྟར་བྱར་ཡོད་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཀེང་རུས་ཉིད་ཡིན་གྱི་གཞན་མིན་ན། རང་དབང་དུ་གྱུར་པ་དང་བདག་ཏུ་གྲུབ་པ་མིན་པ་འདི་ལ་རབ་ཏུ་འདོད་ཅིང་འདི་ལ་ཡོངས་སུ་ཞེན་ནས་ཅིའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་མི་འགྲོ་བར་བྱེད། དྲན་པ་ཉེར་བཞག་ལས། བུད་མེད་ཕུང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །འཇིག་རྟེན་འདི་ཕུང་ཕ་རོལ་ཕུང་། །གལ་ཏེ་བདག་ལ་ཕན་འདོད་ན། །དེ་བས་བུད་མེད་རྣམ་པར་སྤང་། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདིས་གཞན་གྱི་དང་ཕྱི་མ་རྣམས་རང་གི་ཆུང་མ་ལ་ཞེན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"Self-control means being able to do as one wishes.\"\n\nCommentary 2: \n\"If it is merely a skeleton and nothing else, why do you strongly desire and cling to this which has no self-control and is not a self? Why don't you go beyond sorrow? As stated in the Mindfulness Sutra: 'Women bring ruin, they ruin this world and the next. If you wish to benefit yourself, therefore completely abandon women.' According to the Great Commentary, this and the following verses refer to attachment to one's wife.\"\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries emphasize that the body is just a skeleton without inherent self or control. They question why one would cling to something so insubstantial and lacking autonomy. The second commentary specifically relates this to attachment to women or one's wife, suggesting that such attachment leads to suffering and hinders spiritual progress.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nIf it is merely a skeleton and nothing else,\nLacking self-control and devoid of self,\nWhy do you strongly desire and cling to it?\nWhy don't you pass beyond sorrow?\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the illusory nature of the body, the futility of attachment, and the encouragement to transcend worldly desires to achieve liberation from suffering.", + "translation": "If it is merely a skeleton and nothing else,\nLacking self-control and devoid of self,\nWhy do you strongly desire and cling to it?\nWhy don't you pass beyond sorrow?" } }, "glossary": { @@ -59486,7 +59669,7 @@ "མྱ་ངན་འདས་": "nirvana" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཀེང་རུས་ཉིད་ཡིན་གཞན་མིན་ན། །": { "ཀེང་རུས་": "skeleton" }, @@ -59539,7 +59722,7 @@ "ཀེང་རུས་": "skeleton" }, "རང་དབང་དང་ནི་བདག་མིན་ལ། །": { - "རང་དབང་": "self-controlled", + "རང་དབང་": "self-control", "བདག་": "self" }, "རབ་ཏུ་འདོད་ཅིང་ཡོངས་ཞེན་ནས། །": { @@ -59547,7 +59730,7 @@ "ཞེན་": "cling" }, "ཅི་ཕྱིར་མྱ་ངན་འདས་མི་འགྲོ། །": { - "མྱ་ངན་འདས་": "nirvana" + "མྱ་ངན་": "sorrow" } } } @@ -59558,7 +59741,7 @@ "commentary_1": " འབད་དེ་བཏེག་པ་ནི་གདོང་གསལ་པོར་བལྟའོ་སྙམ་དུ་བསམ་པས་བཏེག་པའོ། །ངོ་ཚ་སྟེ་ངོ་ཚ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཡང་སླར་ལ་ལྟ་བར་བྱེད་པའོ། །ཡུལ་དབུས་ན་ཆོ་རིགས་ཅན་གྱི་བག་མ་རྣམས་ཀྱིས་གདོང་པ་གཡོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གདོང་གཡོགས་ཀྱི་དྲ་བ་བཞིན་དུ་ལྟ་བར་བྱེད་དེ། དེས་དེའི་གདོང་གཡོགས་པའོ། །ཚོང་པ་དྲག་རིགས་རྣམས་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་དེ་ལྟར་བྱེད་དོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ཞེན་པས་ལྟ་བར་མི་རིགས་པ་ནི། གང་ཞིག་དང་པོར་དེའི་གདོང་གསལ་པོར་བལྟ་བའི་ཕྱིར་འབད་དེ་བཏེགས་ཤིང་གྱེན་དུ་དྲངས་ཀྱང་དེ་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱེད་ལ། དུར་ཁྲོད་དུ་འགྲོ་བ་ལས་སྔོན་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་འབྱུང་བས་བག་མའི་ཚེ་གཞན་གྱིས་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་རུང་སྟེ། གོས་ཏེ་གདོང་གཡོགས་ཀྱིས་བག་མ་དེའི་གདོང་གཡོག་པར་འགྱུར་ཞེས་ཡུལ་དབུས་ཀྱི་ཆོ་རིགས་ཅན་ཕལ་མོ་ཆེའི་ལུགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་དང་པོ་འབད་དེ་བཏེག །དྲངས་ཀྱང་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་ལྟ། །སྔོན་ནི་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་། །གོས་ཀྱིས་གདོང་ནི་གཡོགས་པར་གྱུར། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nའབད་དེ་(with effort), བཏེག་(lift up), དྲངས་(lead/draw), ངོ་ཚ་(shame), སྔོན་(before), གོས་(cloth/garment)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་ introduces a description\n- ཀྱང་ indicates contrast\n- ངམ་ is a question particle meaning \"or\"\n\n\nWhoever at first with effort lifts up [their gaze],\nThough led, looks down due to shame.\nWhether seen before or not seen,\n[Their] face becomes covered with cloth.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be describing shy or modest behavior, possibly in a romantic or social context. The imagery of covering the face with cloth is a common motif in Tibetan poetry to express bashfulness or modesty.", "translation": "Whoever at first with effort lifts up [their gaze],\nThough led, looks down due to shame.\nWhether seen before or not seen,\n[Their] face becomes covered with cloth." @@ -59574,9 +59757,9 @@ "translation": "One who at first strives and lifts up,\nThough drawn, looks down in shame.\nWhether seen before or not seen,\nThe face becomes covered by cloth." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཞིག་དང་པོ་འབད་དེ་བཏེག །དྲངས་ཀྱང་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་ལྟ། །སྔོན་ནི་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་། །གོས་ཀྱིས་གདོང་ནི་གཡོགས་པར་གྱུར། །\n\nCommentary 1: འབད་དེ་བཏེག་པ་ནི་གདོང་གསལ་པོར་བལྟའོ་སྙམ་དུ་བསམ་པས་བཏེག་པའོ། །ངོ་ཚ་སྟེ་ངོ་ཚ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཡང་སླར་ལ་ལྟ་བར་བྱེད་པའོ། །ཡུལ་དབུས་ན་ཆོ་རིགས་ཅན་གྱི་བག་མ་རྣམས་ཀྱིས་གདོང་པ་གཡོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གདོང་གཡོགས་ཀྱི་དྲ་བ་བཞིན་དུ་ལྟ་བར་བྱེད་དེ། དེས་དེའི་གདོང་གཡོགས་པའོ། །ཚོང་པ་དྲག་རིགས་རྣམས་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་དེ་ལྟར་བྱེད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཞེན་པས་ལྟ་བར་མི་རིགས་པ་ནི། གང་ཞིག་དང་པོར་དེའི་གདོང་གསལ་པོར་བལྟ་བའི་ཕྱིར་འབད་དེ་བཏེགས་ཤིང་གྱེན་དུ་དྲངས་ཀྱང་དེ་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱེད་ལ། དུར་ཁྲོད་དུ་འགྲོ་བ་ལས་སྔོན་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་འབྱུང་བས་བག་མའི་ཚེ་གཞན་གྱིས་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་རུང་སྟེ། གོས་ཏེ་གདོང་གཡོགས་ཀྱིས་བག་མ་དེའི་གདོང་གཡོག་པར་འགྱུར་ཞེས་ཡུལ་དབུས་ཀྱི་ཆོ་རིགས་ཅན་ཕལ་མོ་ཆེའི་ལུགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhoever at first strives to look up,\nThough drawn, looks down out of shyness.\nWhether seen before or not,\nThe face becomes covered with cloth.\n\nThis verse describes the behavior of a bride in central India. At first, she might try to look up, striving to see clearly. However, due to shyness, she looks down again. Whether she has been seen before or not, her face becomes covered with a veil. This was a common practice among high-caste brides and many merchant-class women in central India, who would cover their faces with a veil-like net as part of the wedding custom.\n", - "translation": "Whoever at first strives to look up,\nThough drawn, looks down out of shyness.\nWhether seen before or not,\nThe face becomes covered with cloth.\n\nThis verse describes the behavior of a bride in central India. At first, she might try to look up, striving to see clearly. However, due to shyness, she looks down again. Whether she has been seen before or not, her face becomes covered with a veil. This was a common practice among high-caste brides and many merchant-class women in central India, who would cover their faces with a veil-like net as part of the wedding custom." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཞིག་དང་པོ་འབད་དེ་བཏེག །དྲངས་ཀྱང་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་ལྟ། །སྔོན་ནི་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་། །གོས་ཀྱིས་གདོང་ནི་གཡོགས་པར་གྱུར། །\n\nCommentary 1: འབད་དེ་བཏེག་པ་ནི་གདོང་གསལ་པོར་བལྟའོ་སྙམ་དུ་བསམ་པས་བཏེག་པའོ། །ངོ་ཚ་སྟེ་ངོ་ཚ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཡང་སླར་ལ་ལྟ་བར་བྱེད་པའོ། །ཡུལ་དབུས་ན་ཆོ་རིགས་ཅན་གྱི་བག་མ་རྣམས་ཀྱིས་གདོང་པ་གཡོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གདོང་གཡོགས་ཀྱི་དྲ་བ་བཞིན་དུ་ལྟ་བར་བྱེད་དེ། དེས་དེའི་གདོང་གཡོགས་པའོ། །ཚོང་པ་དྲག་རིགས་རྣམས་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་དེ་ལྟར་བྱེད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཞེན་པས་ལྟ་བར་མི་རིགས་པ་ནི། གང་ཞིག་དང་པོར་དེའི་གདོང་གསལ་པོར་བལྟ་བའི་ཕྱིར་འབད་དེ་བཏེགས་ཤིང་གྱེན་དུ་དྲངས་ཀྱང་དེ་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱེད་ལ། དུར་ཁྲོད་དུ་འགྲོ་བ་ལས་སྔོན་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་འབྱུང་བས་བག་མའི་ཚེ་གཞན་གྱིས་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་རུང་སྟེ། གོས་ཏེ་གདོང་གཡོགས་ཀྱིས་བག་མ་དེའི་གདོང་གཡོག་པར་འགྱུར་ཞེས་ཡུལ་དབུས་ཀྱི་ཆོ་རིགས་ཅན་ཕལ་མོ་ཆེའི་ལུགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །\n", + "output": "I'll follow the steps as requested:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the cultural context of the verse. It describes how a bride from a noble family in central regions would raise her face as if to look clearly, but then look down out of modesty. It mentions that brides from good families would cover their faces with a veil-like covering, and that this practice was also common among merchant class families.\n\nCommentary 2: This commentary further elaborates on the meaning, explaining that it's not appropriate to look with attachment. It describes how a person might first try to look at the face clearly, but then look down out of shyness. It mentions that this refers to the custom of most noble families in central regions, where a bride's face would be covered with a veil, regardless of whether others had seen her face before or not.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries describe a cultural practice, primarily among noble families in central regions, where brides would cover their faces with veils. The verse is describing the act of a bride first lifting her face as if to look, but then lowering it out of modesty, and having her face covered regardless of whether it had been seen before. This practice is presented as an example of not looking with attachment or desire.\n\n3. Translation of the input text according to the combined meaning:\n\n\nOne who at first strives to look up,\nYet lowers their gaze out of modesty;\nWhether seen before or not,\nTheir face becomes veiled by cloth.\n", + "translation": "One who at first strives to look up,\nYet lowers their gaze out of modesty;\nWhether seen before or not,\nTheir face becomes veiled by cloth." } }, "glossary": { @@ -59601,7 +59784,7 @@ "གཡོགས་པར་": "shrouded" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་ཞིག་དང་པོ་འབད་དེ་བཏེག །": { "དང་པོ་": "at first", "འབད་": "effort", @@ -59673,10 +59856,8 @@ "བཏེག": "look up" }, "དྲངས་ཀྱང་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་ལྟ། །": { - "དྲངས་": "drawn", - "ངོ་ཚས་": "shyness", - "འོག་ཏུ་": "down", - "ལྟ་": "look" + "ངོ་ཚ": "modesty", + "འོག་ཏུ་ལྟ": "lower gaze" }, "སྔོན་ནི་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་། །": { "སྔོན་": "before", @@ -59685,7 +59866,7 @@ "གོས་ཀྱིས་གདོང་ནི་གཡོགས་པར་གྱུར། །": { "གོས་": "cloth", "གདོང་": "face", - "གཡོགས་": "covered" + "གཡོགས་པ": "veiled" } } } @@ -59696,7 +59877,7 @@ "commentary_1": " ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ། དགའ་བཞིན་འདོགས་པའི་གདོང་པའོ། །མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་པ་ནི་རྒོད་ཀྱིས་མ་ཟོས་ནས་སོ། །", "commentary_2": "གང་བལྟ་བར་འདོད་ནས་ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པའི་གདོང་དེ་ནི་ད་ལྟ་མངོན་སུམ་གྱུར་པ་བཞིན་དུར་ཁྲོད་ན་བྱ་རྒོད་ཀྱིས་བསལ་བར་བྱས་པ་མཐོང་ནས་ད་ལྟ་ཅིའི་ཕྱིར་སྐྲག་ནས་འབྱེར་བར་བྱེད། གསུམ་པ་ཕྲག་དོག་གིས་བསྲུང་བར་མི་རིགས་པ་ནི།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁྱོད་ཉོན་མོངས་པའི་གདོང་དེ་ནི། །ད་ལྟ་མངོན་སུམ་གྱུར་པ་བཞིན། །བྱ་རྒོད་ཀྱིས་བསལ་བྱས་མཐོང་ནས། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་འབྱེར་བར་བྱེད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་པ་ (kleśa, affliction), གདོང་ (face), མངོན་སུམ་ (direct perception), བྱ་རྒོད་ (vulture), བསལ་ (remove/clear away), འབྱེར་ (flee/escape)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི to emphasize \"that face of afflictions\"\n- བཞིན at the end of the second line indicates a simile\n- ནས in the third line connects the seeing to the fleeing action\n\n\nThat face of your afflictions,\nAs if directly perceived now,\nSeeing it cleared away by vultures,\nWhy do you flee at present?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be using the imagery of sky burial (where vultures consume corpses) as a metaphor for confronting and overcoming one's afflictions (kleśas).", "translation": "That face of your afflictions,\nAs if directly perceived now,\nSeeing it cleared away by vultures,\nWhy do you flee at present?" @@ -59712,9 +59893,9 @@ "translation": "Your afflicted face is now\nExposed as if in plain sight.\nSeeing it cleared away by vultures,\nWhy do you now scatter in fear?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཁྱོད་ཉོན་མོངས་པའི་གདོང་དེ་ནི། །ད་ལྟ་མངོན་སུམ་གྱུར་པ་བཞིན། །བྱ་རྒོད་ཀྱིས་བསལ་བྱས་མཐོང་ནས། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་འབྱེར་བར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ། དགའ་བཞིན་འདོགས་པའི་གདོང་པའོ། །མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་པ་ནི་རྒོད་ཀྱིས་མ་ཟོས་ནས་སོ། །\n\nCommentary 2: གང་བལྟ་བར་འདོད་ནས་ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པའི་གདོང་དེ་ནི་ད་ལྟ་མངོན་སུམ་གྱུར་པ་བཞིན་དུར་ཁྲོད་ན་བྱ་རྒོད་ཀྱིས་བསལ་བར་བྱས་པ་མཐོང་ནས་ད་ལྟ་ཅིའི་ཕྱིར་སྐྲག་ནས་འབྱེར་བར་བྱེད། གསུམ་པ་ཕྲག་དོག་གིས་བསྲུང་བར་མི་རིགས་པ་ནི།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nYour face, once afflicted with desire,\nWhich was just now visible as before,\nHaving seen it carried off by vultures,\nWhy do you now flee in fear?\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the original text and the explanations given in the commentaries. It conveys the idea of a person's face, previously marked by desire or afflictions, being visible and then consumed by vultures in a charnel ground, leading to a questioning of why one would now run away in fear after witnessing this.", - "translation": "Your face, once afflicted with desire,\nWhich was just now visible as before,\nHaving seen it carried off by vultures,\nWhy do you now flee in fear?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པའི་གདོང་དེ་ནི། །ད་ལྟ་མངོན་སུམ་གྱུར་པ་བཞིན། །བྱ་རྒོད་ཀྱིས་བསལ་བྱས་མཐོང་ནས། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་འབྱེར་བར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ། དགའ་བཞིན་འདོགས་པའི་གདོང་པའོ། །མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་པ་ནི་རྒོད་ཀྱིས་མ་ཟོས་ནས་སོ། །\n\nCommentary 2: གང་བལྟ་བར་འདོད་ནས་ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པའི་གདོང་དེ་ནི་ད་ལྟ་མངོན་སུམ་གྱུར་པ་བཞིན་དུར་ཁྲོད་ན་བྱ་རྒོད་ཀྱིས་བསལ་བར་བྱས་པ་མཐོང་ནས་ད་ལྟ་ཅིའི་ཕྱིར་སྐྲག་ནས་འབྱེར་བར་བྱེད། གསུམ་པ་ཕྲག་དོག་གིས་བསྲུང་བར་མི་རིགས་པ་ནི།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"ཉོན་མོངས་པ\" refers to a face that is adorned with pleasure. It clarifies that \"མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ\" means \"as if it has not been eaten by vultures.\"\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that the verse is asking why one is frightened and running away after seeing the face of afflictions, which was once visible but has now been cleared away by vultures in the charnel ground. It also mentions that this is related to the inappropriateness of guarding against jealousy.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together suggest that the verse is addressing someone who once took pleasure in afflictions, comparing their previous state to a visible face. Now that this \"face of afflictions\" has been cleared away (metaphorically eaten by vultures in a charnel ground), the verse questions why the person is still frightened or running away.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nYour face of afflictions, which was once clearly visible,\nHas now been cleared away by vultures, as you've seen.\nSo why do you still run away in fear?\n\nThis translation captures the essence of the original text while incorporating the insights from the commentaries, presenting the idea of facing one's past afflictions and questioning the need to flee from a transformed state.", + "translation": "Your face of afflictions, which was once clearly visible,\nHas now been cleared away by vultures, as you've seen.\nSo why do you still run away in fear?" } }, "glossary": { @@ -59736,7 +59917,7 @@ "འབྱེར་བར་བྱེད་": "flee" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པའི་གདོང་དེ་ནི། །": { "ཉོན་མོངས་པ་": "afflictions", "གདོང་": "face" @@ -59792,21 +59973,15 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པའི་གདོང་དེ་ནི། །": { - "ཉོན་མོངས་པ": "afflicted", - "གདོང་": "face" - }, - "ད་ལྟ་མངོན་སུམ་གྱུར་པ་བཞིན། །": { - "ད་ལྟ་": "now", - "མངོན་སུམ་": "visible" + "ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པའི་གདོང་དེ་ནི། །ད་ལྟ་མངོན་སུམ་གྱུར་པ་བཞིན། །": { + "ཉོན་མོངས་པ": "afflictions", + "གདོང་": "face", + "མངོན་སུམ་": "clearly visible" }, - "བྱ་རྒོད་ཀྱིས་བསལ་བྱས་མཐོང་ནས། །": { + "བྱ་རྒོད་ཀྱིས་བསལ་བྱས་མཐོང་ནས། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་འབྱེར་བར་བྱེད། །": { "བྱ་རྒོད་": "vultures", - "མཐོང་": "seen" - }, - "ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་འབྱེར་བར་བྱེད། །": { - "ད་ལྟ་": "now", - "འབྱེར་བར་བྱེད་": "flee" + "བསལ་": "cleared away", + "འབྱེར་བར་བྱེད་": "run away" } } } @@ -59817,7 +59992,7 @@ "commentary_1": " དེ་ཟ་ན་ཞེས་པ་ནི་བྱ་རྒོད་ལ་སོགས་པས་སོ། །", "commentary_2": "སྐྱེས་པ་གཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུངས་གྱུར་པའི་ལུས་དེ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་དེས་ཟ་ན་སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་། བཞི་པ་གུས་པས་མཆོད་པར་མི་རིགས་པ་ནི།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་། །གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུང་གྱུར་པ། །ཇི་སྲིད་དེ་ནི་དེས་ཟ་ན། །སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཞན་རྣམས་ (others), མིག་ (eyes), བལྟ་ (look/see), བསྲུང་ (protect/guard), ཟ་ (eat), སེར་སྣ་ཅན་ (miser)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ཡང་ : even if/though\n- ཇི་སྲིད་ : as long as\n- ཅིས་མི་ : why not (rhetorical question particle)\n\n\nEven if others look with their eyes,\nThat which is completely guarded,\nAs long as it is eaten by that [person],\nO miser, why do you not protect [it]?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the futility of miserliness, suggesting that even carefully guarded possessions are ultimately consumed, so why not be generous instead?", "translation": "Even if others look with their eyes,\nThat which is completely guarded,\nAs long as it is eaten by that [person],\nO miser, why do you not protect [it]?" @@ -59833,9 +60008,9 @@ "translation": "Though others may look with their eyes,\nWhatever is carefully guarded,\nAs long as that one eats it,\nWhy do you, O miser, not guard it?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་། །གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུང་གྱུར་པ། །ཇི་སྲིད་དེ་ནི་དེས་ཟ་ན། །སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་། །\n\nCommentary 1: དེ་ཟ་ན་ཞེས་པ་ནི་བྱ་རྒོད་ལ་སོགས་པས་སོ། །\n\nCommentary 2: སྐྱེས་པ་གཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུངས་གྱུར་པའི་ལུས་དེ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་དེས་ཟ་ན་སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་། བཞི་པ་གུས་པས་མཆོད་པར་མི་རིགས་པ་ནི།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nThough others may look with their eyes,\nThat which is completely protected,\nAs long as it is eaten by them (vultures, etc.),\nWhy do you, the miserly one, not protect it?\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that even though one may try to protect the body from others' gaze, ultimately it will be consumed by vultures and other creatures after death. Therefore, the verse questions why the miserly person does not protect something more meaningful instead of being attached to the temporary physical form.", - "translation": "Though others may look with their eyes,\nThat which is completely protected,\nAs long as it is eaten by them (vultures, etc.),\nWhy do you, the miserly one, not protect it?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་། །གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུང་གྱུར་པ། །ཇི་སྲིད་དེ་ནི་དེས་ཟ་ན། །སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་། །\n\nCommentary 1: དེ་ཟ་ན་ཞེས་པ་ནི་བྱ་རྒོད་ལ་སོགས་པས་སོ། །\n\nCommentary 2: སྐྱེས་པ་གཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུངས་གྱུར་པའི་ལུས་དེ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་དེས་ཟ་ན་སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་། བཞི་པ་གུས་པས་མཆོད་པར་མི་རིགས་པ་ནི།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This explains that \"when it is eaten\" refers to being eaten by vultures and other such creatures.\n\nCommentary 2: This commentary expands on the meaning, explaining that even though others may look at the body with their eyes, as long as it is being eaten (by vultures etc.), why wouldn't a miserly person protect it? It also indicates this is part of a larger text, specifically the fourth point about why it's not appropriate to worship with respect.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together clarify that the verse is talking about a dead body being eaten by scavengers like vultures. It's questioning why a miserly person wouldn't protect their body after death, given how protective they are of possessions in life.\n\n3. Translating the input text based on the combined commentary meaning:\n\nThough others may gaze upon it with their eyes,\nThat which was once so carefully guarded,\nAs long as it is devoured by vultures,\nO miser, why do you not protect it now?\n\nThis translation reflects the idea that the verse is addressing a miserly person, questioning why they don't protect their body after death from being eaten by scavengers, despite having been so protective of their possessions during life. It maintains the ironic tone of the original, highlighting the futility of material attachment.", + "translation": "Though others may gaze upon it with their eyes,\nThat which was once so carefully guarded,\nAs long as it is devoured by vultures,\nO miser, why do you not protect it now?" } }, "glossary": { @@ -59856,7 +60031,7 @@ "བསྲུང་": "protect" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་།": { "གཞན་རྣམས་": "others", "མིག་": "eyes", @@ -59915,17 +60090,16 @@ "གཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་། །": { "གཞན་རྣམས་": "others", "མིག་": "eyes", - "བལྟ་": "look" + "བལྟ་": "gaze" }, "གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུང་གྱུར་པ། །": { - "ཡོངས་སུ་": "completely", - "བསྲུང་": "protected" + "བསྲུང་": "guarded" }, "ཇི་སྲིད་དེ་ནི་དེས་ཟ་ན། །": { - "ཟ་": "eaten" + "ཟ་": "devoured" }, "སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་། །": { - "སེར་སྣ་ཅན་": "miserly one", + "སེར་སྣ་ཅན་": "miser", "བསྲུང་": "protect" } } @@ -59937,7 +60111,7 @@ "commentary_1": " དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཤའི་ཕུང་པོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤའི་ཕུང་པོ་ནི་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་སོ། །བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཅེ་སྤྱང་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཤའི་ཕུང་པོ་དེ་ཟ་བ་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་ཞེ་སྡང་བསྐྱེད་དེ། ཅི་སྟེ་སྲུང་བར་མི་བྱེད་ཅེས་སྦྱར་རོ། །ཟས་ནི་གང་བྱ་རྒོད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བཟའ་སྟོན་གྱི་རྒྱུའོ། །མཆོད་ཅེས་པ་ནི་ཤའི་ཕུང་པོ་དེ་ལ་ཅི་སྟེ་མཆོད་པར་བྱེད། ཡོངས་སུ་སྐྱོབ་པར་བྱེད་ཅེས་པའོ། །", "commentary_2": "ཤ་ཡི་ཕུང་པོ་འདི་མཐོང་ནས་བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཅེ་སྤྱང་ལ་སོགས་པས་ཟ་བར་བྱེད་ན་གཞན་གྱི་ཟས་ལ་མེ་ཏོག་གི་ཕྲེང་བ་དང་ཙནྡན་དང་རྒྱན་སོགས་ཀྱིས་ཅིའི་ཕྱིར་མཆོད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཤ་ཡི་ཕུང་པོ་འདི་མཐོང་ནས། །བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཟ་བྱེད་ན། །གཞན་གྱི་ཟས་ལ་མེ་ཏོག་གི །ཕྲེང་བ་ཙནྡན་རྒྱན་གྱིས་མཆོད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཤ་ཡི་ཕུང་པོ་(heap of flesh), བྱ་རྒོད་(vulture), ཟ་བྱེད་(eater), ཟས་(food), མེ་ཏོག་(flower), ཕྲེང་བ་(garland), ཙནྡན་(sandalwood), རྒྱན་(ornament), མཆོད་(offer)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན་ (if/when)\n- Imperative mood in the final line\n\n\nWhen seeing this heap of flesh,\nIf vultures and other eaters consume it,\nOffer to others' food\nGarlands of flowers and sandalwood ornaments.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be instructing on the practice of chöd (གཅོད་), where one visualizes offering one's body to spirits and demons.", "translation": "When seeing this heap of flesh,\nIf vultures and other eaters consume it,\nOffer to others' food\nGarlands of flowers and sandalwood ornaments." @@ -59953,9 +60127,9 @@ "translation": "Seeing this heap of flesh,\nIf vultures and others feed on it,\nAdorn the food of others\nWith garlands of flowers and sandalwood ornaments." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཤ་ཡི་ཕུང་པོ་འདི་མཐོང་ནས། །བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཟ་བྱེད་ན། །གཞན་གྱི་ཟས་ལ་མེ་ཏོག་གི །ཕྲེང་བ་ཙནྡན་རྒྱན་གྱིས་མཆོད། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཤའི་ཕུང་པོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤའི་ཕུང་པོ་ནི་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་སོ། །བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཅེ་སྤྱང་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཤའི་ཕུང་པོ་དེ་ཟ་བ་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་ཞེ་སྡང་བསྐྱེད་དེ། ཅི་སྟེ་སྲུང་བར་མི་བྱེད་ཅེས་སྦྱར་རོ། །ཟས་ནི་གང་བྱ་རྒོད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བཟའ་སྟོན་གྱི་རྒྱུའོ། །མཆོད་ཅེས་པ་ནི་ཤའི་ཕུང་པོ་དེ་ལ་ཅི་སྟེ་མཆོད་པར་བྱེད། ཡོངས་སུ་སྐྱོབ་པར་བྱེད་ཅེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཤ་ཡི་ཕུང་པོ་འདི་མཐོང་ནས་བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཅེ་སྤྱང་ལ་སོགས་པས་ཟ་བར་བྱེད་ན་གཞན་གྱི་ཟས་ལ་མེ་ཏོག་གི་ཕྲེང་བ་དང་ཙནྡན་དང་རྒྱན་སོགས་ཀྱིས་ཅིའི་ཕྱིར་མཆོད།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation:\n\n\nSeeing this heap of flesh,\nIf vultures and others devour it,\nWhy adorn the food of others\nWith garlands of flowers and sandalwood ornaments?\n\n\nThis translation captures the essence of the verse, which questions the practice of adorning a corpse (referred to as a \"heap of flesh\") with flowers and sandalwood when it will ultimately be consumed by scavengers like vultures. The commentaries clarify that this is a metaphor for the female body and questions the futility of adorning or protecting something that will inevitably decay.", - "translation": "Seeing this heap of flesh,\nIf vultures and others devour it,\nWhy adorn the food of others\nWith garlands of flowers and sandalwood ornaments?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཤ་ཡི་ཕུང་པོ་འདི་མཐོང་ནས། །བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཟ་བྱེད་ན། །གཞན་གྱི་ཟས་ལ་མེ་ཏོག་གི །ཕྲེང་བ་ཙནྡན་རྒྱན་གྱིས་མཆོད། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཤའི་ཕུང་པོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤའི་ཕུང་པོ་ནི་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་སོ། །བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཅེ་སྤྱང་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཤའི་ཕུང་པོ་དེ་ཟ་བ་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་ཞེ་སྡང་བསྐྱེད་དེ། ཅི་སྟེ་སྲུང་བར་མི་བྱེད་ཅེས་སྦྱར་རོ། །ཟས་ནི་གང་བྱ་རྒོད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བཟའ་སྟོན་གྱི་རྒྱུའོ། །མཆོད་ཅེས་པ་ནི་ཤའི་ཕུང་པོ་དེ་ལ་ཅི་སྟེ་མཆོད་པར་བྱེད། ཡོངས་སུ་སྐྱོབ་པར་བྱེད་ཅེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཤ་ཡི་ཕུང་པོ་འདི་མཐོང་ནས་བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཅེ་སྤྱང་ལ་སོགས་པས་ཟ་བར་བྱེད་ན་གཞན་གྱི་ཟས་ལ་མེ་ཏོག་གི་ཕྲེང་བ་དང་ཙནྡན་དང་རྒྱན་སོགས་ཀྱིས་ཅིའི་ཕྱིར་མཆོད།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the \"heap of flesh\" refers to a woman's body. It questions why one would feel anger upon seeing vultures and other animals eating the corpse, rather than protecting it. It also questions why one would honor the corpse with offerings when it's just food for animals.\n\nCommentary 2: This commentary is more straightforward, asking why one would honor with flowers, sandalwood, and ornaments what is essentially food for vultures and jackals.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries interpret the verse as questioning the practice of adorning and honoring a corpse when it's ultimately just food for scavengers. They emphasize the futility of attachment to the physical body after death.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nSeeing this heap of flesh,\nIf vultures and others feed on it,\nWhy honor others' food\nWith garlands of flowers and sandalwood ornaments?\n\nThis translation captures the essence of the original text while incorporating the interpretations provided in the commentaries, questioning the practice of adorning corpses given their ultimate fate.", + "translation": "Seeing this heap of flesh,\nIf vultures and others feed on it,\nWhy honor others' food\nWith garlands of flowers and sandalwood ornaments?" } }, "glossary": { @@ -59981,7 +60155,7 @@ "རྒྱན་": "jewelry" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཤ་ཡི་ཕུང་པོ་འདི་མཐོང་ནས། །": { "ཤ་": "flesh", "ཕུང་པོ་": "heap", @@ -60051,26 +60225,26 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཤ་ཡི་ཕུང་པོ་འདི་མཐོང་ནས།": { + "ཤ་ཡི་ཕུང་པོ་འདི་མཐོང་ནས། །": { "ཤ་": "flesh", "ཕུང་པོ་": "heap", "མཐོང་": "seeing" }, - "།བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཟ་བྱེད་ན།": { + "བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཟ་བྱེད་ན། །": { "བྱ་རྒོད་": "vultures", "གཞན་": "others", - "ཟ་": "devour" + "ཟ་": "feed" }, - "།གཞན་གྱི་ཟས་ལ་མེ་ཏོག་གི": { + "གཞན་གྱི་ཟས་ལ་མེ་ཏོག་གི །": { "གཞན་": "others", "ཟས་": "food", "མེ་ཏོག་": "flowers" }, - "།ཕྲེང་བ་ཙནྡན་རྒྱན་གྱིས་མཆོད།": { + "ཕྲེང་བ་ཙནྡན་རྒྱན་གྱིས་མཆོད། །": { "ཕྲེང་བ་": "garlands", "ཙནྡན་": "sandalwood", "རྒྱན་": "ornaments", - "མཆོད་": "adorn" + "མཆོད་": "honor" } } } @@ -60081,7 +60255,7 @@ "commentary_1": " ཡང་ཆགས་ཅན་ཁྱོད་ལ་འདི་ལྟར་དྲི་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རུས་གོང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དུར་ཁྲོད་ལ་སོགས་པར་བོར་བའི་ཀེང་རུས་ལ་སོགས་པ་མི་འགུལ་བཞིན་དུ་ཡང་དེས་ཁྱོད་སྐྲག་ན་གསོན་པོའི་ལུས་རོ་ལངས་ལྟ་བུས་ཅུང་ཞིག་ཀྱང་མི་འཇིགས་པར་མི་གཤའ་བས་འཇིགས་པར་བྱ་དགོས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །", "commentary_2": "ལྔ་པ་དགའ་བས་རེག་པར་མི་རིགས་པ་ནི། དུར་ཁྲོད་དུ་རུས་གོང་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ནི་མི་འགུལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་སྐྲག་ན། གསོན་པའི་ཚེ་རོ་ལངས་བཞིན་དུ་ཀུན་སློང་འགའ་ཡིས་ཀྱང་བསྐྱོད་པར་གྱུར་ན་ཅི་སྟེ་མི་འཇིགས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརུས་གོང་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ནི། །མི་འགུལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་སྐྲག་ན། །རོ་ལངས་བཞིན་དུ་འགའ་ཡིས་ཀྱང་། །བསྐྱོད་པར་གྱུར་ན་ཅིས་མི་འཇིགས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརུས་གོང་ (skeleton), མི་འགུལ་ (motionless), སྐྲག་ (fear), རོ་ལངས་ (zombie/reanimated corpse), བསྐྱོད་ (move/disturb), འཇིགས་ (terrified)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་ནི་ indicates a sequential action\n- ན་ is a conditional particle\n- ཅིས་མི་ forms a rhetorical question\n\n\nSeeing merely a skeleton,\nYou become frightened even though it's motionless.\nIf it were to move like a zombie,\nWhy wouldn't you be terrified?\n\nTechnical note: This verse appears to be using the imagery of skeletons and zombies as a meditation on impermanence and the nature of fear, common themes in Tibetan Buddhist contemplative practices.", "translation": "Seeing merely a skeleton,\nYou become frightened even though it's motionless.\nIf it were to move like a zombie,\nWhy wouldn't you be terrified?" @@ -60097,9 +60271,9 @@ "translation": "Seeing even just a skeleton,\nIf you become frightened though it does not move,\nHow much more terrified would you be\nIf it were to rise and move like a zombie?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརུས་གོང་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ནི། །མི་འགུལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་སྐྲག་ན། །རོ་ལངས་བཞིན་དུ་འགའ་ཡིས་ཀྱང་། །བསྐྱོད་པར་གྱུར་ན་ཅིས་མི་འཇིགས། །\n\nCommentary 1: ཡང་ཆགས་ཅན་ཁྱོད་ལ་འདི་ལྟར་དྲི་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རུས་གོང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དུར་ཁྲོད་ལ་སོགས་པར་བོར་བའི་ཀེང་རུས་ལ་སོགས་པ་མི་འགུལ་བཞིན་དུ་ཡང་དེས་ཁྱོད་སྐྲག་ན་གསོན་པོའི་ལུས་རོ་ལངས་ལྟ་བུས་ཅུང་ཞིག་ཀྱང་མི་འཇིགས་པར་མི་གཤའ་བས་འཇིགས་པར་བྱ་དགོས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །\n\nCommentary 2: ལྔ་པ་དགའ་བས་རེག་པར་མི་རིགས་པ་ནི། དུར་ཁྲོད་དུ་རུས་གོང་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ནི་མི་འགུལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་སྐྲག་ན། གསོན་པའི་ཚེ་རོ་ལངས་བཞིན་དུ་ཀུན་སློང་འགའ་ཡིས་ཀྱང་བསྐྱོད་པར་གྱུར་ན་ཅི་སྟེ་མི་འཇིགས།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan text, based on the provided commentaries:\n\n\nWhen you see mere bones and are frightened,\nEven though they do not move,\nWhy are you not terrified\nWhen a living body, like a zombie,\nIs moved by some impulse?\n\n\nThis translation attempts to capture the core meaning of the verse, which uses the image of bones in a charnel ground to challenge attachment to living bodies. It points out the irony of being scared by motionless bones while not being frightened by living bodies that move around like zombies driven by various impulses or motivations.", - "translation": "When you see mere bones and are frightened,\nEven though they do not move,\nWhy are you not terrified\nWhen a living body, like a zombie,\nIs moved by some impulse?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རུས་གོང་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ནི། །མི་འགུལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་སྐྲག་ན། །རོ་ལངས་བཞིན་དུ་འགའ་ཡིས་ཀྱང་། །བསྐྱོད་པར་གྱུར་ན་ཅིས་མི་འཇིགས། །\n\nCommentary 1: ཡང་ཆགས་ཅན་ཁྱོད་ལ་འདི་ལྟར་དྲི་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རུས་གོང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དུར་ཁྲོད་ལ་སོགས་པར་བོར་བའི་ཀེང་རུས་ལ་སོགས་པ་མི་འགུལ་བཞིན་དུ་ཡང་དེས་ཁྱོད་སྐྲག་ན་གསོན་པོའི་ལུས་རོ་ལངས་ལྟ་བུས་ཅུང་ཞིག་ཀྱང་མི་འཇིགས་པར་མི་གཤའ་བས་འཇིགས་པར་བྱ་དགོས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །\n\nCommentary 2: ལྔ་པ་དགའ་བས་རེག་པར་མི་རིགས་པ་ནི། དུར་ཁྲོད་དུ་རུས་གོང་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ནི་མི་འགུལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་སྐྲག་ན། གསོན་པའི་ཚེ་རོ་ལངས་བཞིན་དུ་ཀུན་སློང་འགའ་ཡིས་ཀྱང་བསྐྱོད་པར་གྱུར་ན་ཅི་སྟེ་མི་འཇིགས།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the verse is addressing someone with attachment. It asks why they are frightened by immobile skeletons in places like charnel grounds, yet not terrified by living bodies that move like zombies.\n\nCommentary 2: This commentary relates the verse to the inappropriateness of touching with desire. It contrasts the fear of immobile skeletons in charnel grounds with the lack of fear towards living bodies that move with certain motivations, likening them to zombies.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries interpret the verse as a rhetorical question addressing someone with attachment to physical bodies. They highlight the irony of being afraid of motionless skeletons while not fearing living bodies that can move and act, comparing them to zombies or reanimated corpses. The overall message seems to be about the illogical nature of physical attraction and the need to recognize the true nature of the body.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nSeeing mere bones, you become frightened even though they don't move.\nYet why aren't you terrified when someone, like a zombie,\nActually moves and stirs?\n\n\nThis translation captures the essence of the original text while incorporating the insights from the commentaries, emphasizing the contrast between fear of immobile remains and the lack of fear towards living bodies that are likened to zombies.", + "translation": "Seeing mere bones, you become frightened even though they don't move.\nYet why aren't you terrified when someone, like a zombie,\nActually moves and stirs?" } }, "glossary": { @@ -60116,7 +60290,7 @@ "འཇིགས་": "scared" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རུས་གོང་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ནི། །མི་འགུལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་སྐྲག་ན། །": { "རུས་གོང་": "skeleton", "མཐོང་": "seeing", @@ -60158,13 +60332,13 @@ "04_commentary_assisted": { "རུས་གོང་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ནི། །མི་འགུལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་སྐྲག་ན། །": { "རུས་གོང་": "bones", - "མཐོང་": "see", - "མི་འགུལ་": "do not move", + "མཐོང་": "seeing", + "མི་འགུལ་": "don't move", "སྐྲག་": "frightened" }, "རོ་ལངས་བཞིན་དུ་འགའ་ཡིས་ཀྱང་། །བསྐྱོད་པར་གྱུར་ན་ཅིས་མི་འཇིགས། །": { "རོ་ལངས་": "zombie", - "བསྐྱོད་པར་": "moved", + "བསྐྱོད་པར་": "moves", "འཇིགས་": "terrified" } } @@ -60176,7 +60350,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་རྣམ་གྲངས་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་ཆགས་པ་ཅན་རྣམས་རྨོངས་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཟས་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བཟའ་སྟོན་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་པོ་འདི་བཤང་བ་ལ་སོགས་པའི་མི་གཙང་བ་རྣམས་བཤང་བའི་སྒྲས་གཟུང་ངོ་། །", "commentary_2": "དང་པོ་ལ་གསུམ། ཁ་ཆུ་དང་། རེག་བྱ་དང་། ཤ་ལ་ཆགས་པ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། བུད་མེད་ཀྱི་ཁ་ཆུ་ལ་དགའ་ཞེ་ན། རྒྱུ་ཟས་ནི་གཅིག་པུ་ཉིད་ལས་ནི་འབྲས་བུ་བཤང་གཅི་དང་ཁ་ཆུ་གཉིས་ཀ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན་དེ་གཉིས་ལས་བཤང་བ་ལ་མི་དགའ་ཞིང་བུད་མེད་ཀྱི་ཁ་ཆུ་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཟས་ནི་གཅིག་པུ་ཉིད་ལས་ནི། །བཤང་དང་ཁ་ཆུ་བྱུང་གྱུར་ན། །དེ་ལས་བཤང་ལ་མི་དགའ་ཞིང་། །ཁ་ཆུ་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཟས་(food), བཤང་(feces), ཁ་ཆུ་(saliva), མི་དགའ་(dislike), དགའ་(like)\n\nGrammatical notes:\n- གཅིག་པུ་ཉིད་ལས་ནི། (from a single source)\n- བྱུང་གྱུར་ན། (if/when arise)\n- ཅི་ཕྱིར་ (why)\n\n\nIf from a single food source\nFeces and saliva arise,\nWhy do you dislike the feces\nYet find the saliva pleasing?\n\n\nTechnical note: This verse is likely from a text on contemplating the impurity of the body, a common meditation practice in Tibetan Buddhism to reduce attachment.", "translation": "If from a single food source\nFeces and saliva arise,\nWhy do you dislike the feces\nYet find the saliva pleasing?" @@ -60192,9 +60366,9 @@ "translation": "When feces and saliva both arise\nFrom the very same food that was eaten,\nWhy do you dislike the feces,\nYet find the saliva pleasing?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཟས་ནི་གཅིག་པུ་ཉིད་ལས་ནི། །བཤང་དང་ཁ་ཆུ་བྱུང་གྱུར་ན། །དེ་ལས་བཤང་ལ་མི་དགའ་ཞིང་། །ཁ་ཆུ་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་རྣམ་གྲངས་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་ཆགས་པ་ཅན་རྣམས་རྨོངས་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཟས་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བཟའ་སྟོན་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་པོ་འདི་བཤང་བ་ལ་སོགས་པའི་མི་གཙང་བ་རྣམས་བཤང་བའི་སྒྲས་གཟུང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་གསུམ། ཁ་ཆུ་དང་། རེག་བྱ་དང་། ཤ་ལ་ཆགས་པ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། བུད་མེད་ཀྱི་ཁ་ཆུ་ལ་དགའ་ཞེ་ན། རྒྱུ་ཟས་ནི་གཅིག་པུ་ཉིད་ལས་ནི་འབྲས་བུ་བཤང་གཅི་དང་ཁ་ཆུ་གཉིས་ཀ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན་དེ་གཉིས་ལས་བཤང་བ་ལ་མི་དགའ་ཞིང་བུད་མེད་ཀྱི་ཁ་ཆུ་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my English translation:\n\n\nFrom a single source of food,\nBoth feces and saliva arise.\nWhy then do you dislike the feces,\nYet delight in the saliva?\n\n\nThis translation conveys the core meaning of the Tibetan verse, which uses this example to challenge attachment to the female body and highlight the illogical nature of desire. The commentaries clarify that this is addressing those with lustful minds, pointing out the contradiction in being repulsed by feces but attracted to saliva when both come from the same source (food consumed by the body).", - "translation": "From a single source of food,\nBoth feces and saliva arise.\nWhy then do you dislike the feces,\nYet delight in the saliva?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཟས་ནི་གཅིག་པུ་ཉིད་ལས་ནི། །བཤང་དང་ཁ་ཆུ་བྱུང་གྱུར་ན། །དེ་ལས་བཤང་ལ་མི་དགའ་ཞིང་། །ཁ་ཆུ་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་རྣམ་གྲངས་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་ཆགས་པ་ཅན་རྣམས་རྨོངས་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཟས་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བཟའ་སྟོན་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་པོ་འདི་བཤང་བ་ལ་སོགས་པའི་མི་གཙང་བ་རྣམས་བཤང་བའི་སྒྲས་གཟུང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་གསུམ། ཁ་ཆུ་དང་། རེག་བྱ་དང་། ཤ་ལ་ཆགས་པ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། བུད་མེད་ཀྱི་ཁ་ཆུ་ལ་དགའ་ཞེ་ན། རྒྱུ་ཟས་ནི་གཅིག་པུ་ཉིད་ལས་ནི་འབྲས་བུ་བཤང་གཅི་དང་ཁ་ཆུ་གཉིས་ཀ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན་དེ་གཉིས་ལས་བཤང་བ་ལ་མི་དགའ་ཞིང་བུད་མེད་ཀྱི་ཁ་ཆུ་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the verse is meant to show the delusion of those who are attached to sensual pleasures. It specifically points out that a woman's body produces impure substances like feces, which are represented by the term \"excrement\" in the verse.\n\nCommentary 2: This commentary breaks down the verse, explaining that it's addressing attachment to saliva, touch, and flesh. It questions why one would be attracted to a woman's saliva when both saliva and excrement come from the same source (food).\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that the verse is meant to challenge the logic of being attracted to certain bodily substances (like saliva) while being repulsed by others (like excrement), when they all come from the same source. This is used as a tool to demonstrate the irrationality of sensual attachment, particularly to women's bodies.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nWhen both excrement and saliva\nCome from the very same food,\nWhy do you dislike the excrement\nYet delight in the saliva?\n\n\nThis translation aims to capture the logical argument presented in the original text, highlighting the inconsistency in finding some bodily substances attractive while finding others repulsive, despite their common origin.", + "translation": "When both excrement and saliva\nCome from the very same food,\nWhy do you dislike the excrement\nYet delight in the saliva?" } }, "glossary": { @@ -60215,7 +60389,7 @@ "དགའ་": "like" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཟས་ནི་གཅིག་པུ་ཉིད་ལས་ནི། །": { "ཟས་": "food", "གཅིག་པུ་": "single" @@ -60273,16 +60447,14 @@ }, "04_commentary_assisted": { "ཟས་ནི་གཅིག་པུ་ཉིད་ལས་ནི། །": { - "ཟས་": "food", - "གཅིག་པུ་": "single" + "ཟས་": "food" }, "བཤང་དང་ཁ་ཆུ་བྱུང་གྱུར་ན། །": { - "བཤང་": "feces", - "ཁ་ཆུ་": "saliva", - "བྱུང་": "arise" + "བཤང་": "excrement", + "ཁ་ཆུ་": "saliva" }, "དེ་ལས་བཤང་ལ་མི་དགའ་ཞིང་། །": { - "བཤང་": "feces", + "བཤང་": "excrement", "མི་དགའ་": "dislike" }, "ཁ་ཆུ་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །": { @@ -60298,7 +60470,7 @@ "commentary_1": " སྔས་ལ་སྟེ། སྔས་ནང་ཚངས་ཅན་ལའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དེའི་རེག་བྱ་འཇམ་པ་ལ་དགའོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི་སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར་དྲི་ང་བ་འཛག་པ་ཡིན་བཞིན་དུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོད་ལྡན་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས་པར་འགྱུར།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི། །སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར། །དྲི་ང་འཛག་པ་མ་ཡིན་ཞེས། །འདོད་ལྡན་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nཤིང་བལ་ (cotton), རེག་ (touch), འཇམ་པ་ (soft), སྔས་ (pillow), དགའ་བར་ (delight in), དྲི་ང་ (foul smell), འཛག་པ་ (leak/ooze), འདོད་ལྡན་ (desirous one), མི་གཙང་བ་ (impure), རྨོངས་ (deluded)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ conditional particle in first line\n- Negation with མི་ in second line and མ་ in third line\n- ཞེས་ quotative particle in third line\n\n\nThough soft to touch like cotton,\nNot delighting in the pillow,\nSaying, \"It does not leak foul smells,\"\nThe desirous one is deluded about the impure.\n\nTechnical note: This verse appears to be critiquing attachment to sensual pleasures, a common theme in Buddhist teachings on renunciation.", "translation": "Though soft to touch like cotton,\nNot delighting in the pillow,\nSaying, \"It does not leak foul smells,\"\nThe desirous one is deluded about the impure." @@ -60314,9 +60486,9 @@ "translation": "Not delighting in pillows\nSoft to the touch like cotton,\nDeluded by desire for the impure,\nThinking \"It does not leak foul odors.\"" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི། །སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར། །དྲི་ང་འཛག་པ་མ་ཡིན་ཞེས། །འདོད་ལྡན་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས། །\n\nCommentary 1: སྔས་ལ་སྟེ། སྔས་ནང་ཚངས་ཅན་ལའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དེའི་རེག་བྱ་འཇམ་པ་ལ་དགའོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི་སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར་དྲི་ང་བ་འཛག་པ་ཡིན་བཞིན་དུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོད་ལྡན་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས་པར་འགྱུར།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nThough soft to the touch like cotton,\nOne does not delight in a pillow,\nSaying \"It does not leak foul odors.\"\nThose with desire are deluded about the impure.\n", - "translation": "Though soft to the touch like cotton,\nOne does not delight in a pillow,\nSaying \"It does not leak foul odors.\"\nThose with desire are deluded about the impure." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི། །སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར། །དྲི་ང་འཛག་པ་མ་ཡིན་ཞེས། །འདོད་ལྡན་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས། །\n\nCommentary 1: སྔས་ལ་སྟེ། སྔས་ནང་ཚངས་ཅན་ལའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དེའི་རེག་བྱ་འཇམ་པ་ལ་དགའོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི་སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར་དྲི་ང་བ་འཛག་པ་ཡིན་བཞིན་དུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོད་ལྡན་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས་པར་འགྱུར།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary clarifies that \"སྔས་\" refers to a pillow filled with cotton.\n\nCommentary 2:\nThis commentary expands on the verse, explaining that if one claims to enjoy the soft touch, then why not enjoy a cotton pillow instead? It points out the contradiction in being attracted to something impure while ignoring its foul smell and leakage.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that the verse is addressing someone who claims to enjoy the soft touch of a woman's body. It challenges this notion by comparing it to a cotton pillow, which is soft but clean, unlike the human body which is impure and emits foul odors. The commentaries highlight the delusion of those who are attracted to impure things while ignoring their negative aspects.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThough cotton is soft to touch,\nYou don't delight in such a pillow.\nClaiming \"It doesn't leak foul odors,\"\nThose full of desire are deluded about the impure.\n\n\nThis translation conveys the meaning that those driven by desire foolishly focus on the softness of flesh while ignoring its impurities, unlike a clean cotton pillow which is soft without being unclean.", + "translation": "Though cotton is soft to touch,\nYou don't delight in such a pillow.\nClaiming \"It doesn't leak foul odors,\"\nThose full of desire are deluded about the impure." } }, "glossary": { @@ -60335,7 +60507,7 @@ "རྨོངས་": "deluded" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི། །སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར། །": { "ཤིང་བལ་": "cotton", "རེག་": "touch", @@ -60384,17 +60556,17 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི། །སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར། །": { + "ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི། །སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར།": { "ཤིང་བལ་": "cotton", "རེག་": "touch", "འཇམ་པ་": "soft", "སྔས་": "pillow", "དགའ་བར་": "delight" }, - "དྲི་ང་འཛག་པ་མ་ཡིན་ཞེས། །འདོད་ལྡན་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས། །": { + "།དྲི་ང་འཛག་པ་མ་ཡིན་ཞེས། །འདོད་ལྡན་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས།": { "དྲི་ང་": "foul odors", "འཛག་པ་": "leak", - "འདོད་ལྡན་": "those with desire", + "འདོད་ལྡན་": "full of desire", "མི་གཙང་བ་": "impure", "རྨོངས་": "deluded" } @@ -60407,7 +60579,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་གང་ལ་གཡོགས་ཀྱང་སྟེ། ཀེང་རུས་གང་ལ་ཤ་དང་མི་གཙང་བས་གཡོགས་ཙམ་ན་ཆགས་པ་སྐྱེ་ན་དེ་བཤུས་པ་སྟེ། ཤ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བ་ལ་ཡང་ཅིས་ནི་ཆགས་པར་མི་བྱེད། གལ་ཏེ་ཤ་ལ་སོགས་པས་མ་གཡོགས་པའི་ཀེང་རུས་ལ་དགོས་པ་མེད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་ན་དེའི་ཚེ་གཡོགས་པ་ཅིའི་ཕྱིར་ཉེད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་ལག་པ་ལ་སོགས་པས་བྱིལ་བྱིལ་ཅི་སྟེ་བྱེད།", "commentary_2": "འདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས་ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ལའང་འདིས་ཉལ་པོ་བྱ་བར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དག་ཏུ་བྱེད་པས་རེག་བྱ་ལ་ཆགས་པ་མ་ཡིན་གྱི་མི་གཙང་བ་ལ་ཆགས་པར་ཟད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས། །ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ལའང་། །ཉལ་པོ་བྱ་བར་མི་ནུས་ཞེས། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དག་ཏུ་བྱེད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nའདོད་ལྡན་ (desirous), ངན་པ་ (evil/bad), རྨོངས་པ་ (foolish/deluded)\nཤིང་བལ་ (cotton), རེག་ (touch), འཇམ་པ་ (soft)\nཉལ་པོ་ (sexual intercourse), ཁྲོ་བ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཞེས to indicate reported speech or thought\n- ལའང་ as \"even though\" or \"despite\"\n- དག་ཏུ་བྱེད་ intensifying the action of becoming angry\n\n\nThe desirous, evil, and deluded ones,\nEven though cotton is soft to the touch,\nSaying \"We cannot perform sexual intercourse,\"\nBecome intensely angry at it.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be a critique of those who are consumed by desire yet unable to fulfill it, becoming angry at even soft and pleasant things due to their frustration and delusion.", "translation": "The desirous, evil, and deluded ones,\nEven though cotton is soft to the touch,\nSaying \"We cannot perform sexual intercourse,\"\nBecome intensely angry at it." @@ -60423,9 +60595,9 @@ "translation": "The foolish and evil ones full of desire,\nEven when touching something as soft as cotton wool,\nSay they are unable to perform sexual acts,\nAnd become angry at it." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས། །ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ལའང་། །ཉལ་པོ་བྱ་བར་མི་ནུས་ཞེས། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དག་ཏུ་བྱེད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་གང་ལ་གཡོགས་ཀྱང་སྟེ། ཀེང་རུས་གང་ལ་ཤ་དང་མི་གཙང་བས་གཡོགས་ཙམ་ན་ཆགས་པ་སྐྱེ་ན་དེ་བཤུས་པ་སྟེ། ཤ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བ་ལ་ཡང་ཅིས་ནི་ཆགས་པར་མི་བྱེད། གལ་ཏེ་ཤ་ལ་སོགས་པས་མ་གཡོགས་པའི་ཀེང་རུས་ལ་དགོས་པ་མེད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་ན་དེའི་ཚེ་གཡོགས་པ་ཅིའི་ཕྱིར་ཉེད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་ལག་པ་ལ་སོགས་པས་བྱིལ་བྱིལ་ཅི་སྟེ་བྱེད།\n\nCommentary 2: འདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས་ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ལའང་འདིས་ཉལ་པོ་བྱ་བར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དག་ཏུ་བྱེད་པས་རེག་བྱ་ལ་ཆགས་པ་མ་ཡིན་གྱི་མི་གཙང་བ་ལ་ཆགས་པར་ཟད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nFoolish beings filled with desire,\nEven when touching soft cotton,\nUnable to engage in sexual acts,\nBecome angry at it.\n\n\nThis translation conveys that those who are consumed by sensual desires are so deluded that they become frustrated and angry even at soft, pleasant objects like cotton when they cannot use them for sexual gratification. The commentaries suggest this verse is pointing out the absurdity of attachment to physical sensations and impure objects, highlighting how desire clouds rational thinking.", - "translation": "Foolish beings filled with desire,\nEven when touching soft cotton,\nUnable to engage in sexual acts,\nBecome angry at it." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས། །ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ལའང་། །ཉལ་པོ་བྱ་བར་མི་ནུས་ཞེས། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དག་ཏུ་བྱེད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་གང་ལ་གཡོགས་ཀྱང་སྟེ། ཀེང་རུས་གང་ལ་ཤ་དང་མི་གཙང་བས་གཡོགས་ཙམ་ན་ཆགས་པ་སྐྱེ་ན་དེ་བཤུས་པ་སྟེ། ཤ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བ་ལ་ཡང་ཅིས་ནི་ཆགས་པར་མི་བྱེད། གལ་ཏེ་ཤ་ལ་སོགས་པས་མ་གཡོགས་པའི་ཀེང་རུས་ལ་དགོས་པ་མེད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་ན་དེའི་ཚེ་གཡོགས་པ་ཅིའི་ཕྱིར་ཉེད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་ལག་པ་ལ་སོགས་པས་བྱིལ་བྱིལ་ཅི་སྟེ་བྱེད།\n\nCommentary 2: འདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས་ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ལའང་འདིས་ཉལ་པོ་བྱ་བར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དག་ཏུ་བྱེད་པས་རེག་བྱ་ལ་ཆགས་པ་མ་ཡིན་གྱི་མི་གཙང་བ་ལ་ཆགས་པར་ཟད་དོ། །\n", + "output": "1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the absurdity of attachment to the body. It questions why people become attached to a skeleton covered in flesh and impurities, suggesting that if one is attracted to the covered skeleton, why not be attracted to the bare bones? It points out the inconsistency in finding the covered body desirable but not the uncovered bones, implying that the attraction is illogical.\n\nCommentary 2: This commentary directly relates to the input text, explaining that foolish people driven by desire become angry even at soft cotton, claiming it cannot satisfy their sexual desires. It concludes that their attachment is not to the pleasant touch but to impurity itself.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries highlight the irrationality of sensual desire and attachment to the body. They point out that such attachment is misguided, focusing on impure aspects rather than true qualities. The commentaries suggest that desire clouds judgment and leads to illogical behavior and anger.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nFoolish people consumed by desire\nEven at cotton, soft to touch,\nBecome angry, saying, \"This cannot satisfy sexual urges.\"\nThus they rage at it in frustration.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the irrationality of desire and how it leads to misplaced anger and frustration, even towards innocent objects like soft cotton.", + "translation": "Foolish people consumed by desire\nEven at cotton, soft to touch,\nBecome angry, saying, \"This cannot satisfy sexual urges.\"\nThus they rage at it in frustration." } }, "glossary": { @@ -60448,7 +60620,7 @@ "ཁྲོ་བ་": "angry" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས། །": { "འདོད་ལྡན་": "desirous", "ངན་པ་": "evil", @@ -60506,20 +60678,21 @@ }, "04_commentary_assisted": { "འདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས། །": { - "འདོད་ལྡན་": "filled with desire", + "འདོད་ལྡན་": "consumed by desire", "རྨོངས་པ་": "foolish" }, "ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ལའང་། །": { "ཤིང་བལ་": "cotton", - "རེག་": "touching", + "རེག་": "touch", "འཇམ་པ་": "soft" }, "ཉལ་པོ་བྱ་བར་མི་ནུས་ཞེས། །": { - "ཉལ་པོ་བྱ་བ་": "sexual acts", - "མི་ནུས་": "unable" + "ཉལ་པོ་བྱ་བར་": "satisfy sexual urges", + "མི་ནུས་": "cannot" }, "དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དག་ཏུ་བྱེད། །": { - "ཁྲོ་བ་": "angry" + "ཁྲོ་བ་": "angry", + "བྱེད་": "become" } } } @@ -60530,7 +60703,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་མི་གཙང་བ་དེ་ལ་ཆགས་པ་མེད་དམ་འོན་ཏེ་ཆགས་གྲང་། གལ་ཏེ་ཆགས་པ་མེད་པ་ལྟ་ན། དེའི་ཚེ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད་ཅེས་འབྲེལ་ཏོ། །རྒྱུས་པ་སྟེ་རྒྱུས་པ་དང་རྩས་སྦྲེལ་བའོ། །གཞན་ནི་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་པོའོ། །", "commentary_2": "གལ་ཏེ་མི་གཙང་བ་ལ་ཆགས་པ་མེད་ན། རུས་གཟེབ་རྒྱུས་པས་སྦྲེལ་བ་ལ་ཤ་ཡི་འདམ་གྱིས་ཞལ་ཞལ་བྱས་པའི་གཞན་བུད་མེད་དེ་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །རུས་གཟེབ་རྒྱུས་པས་སྦྲེལ་བ་ལ། །ཤ་ཡི་འདམ་གྱིས་ཞལ་ཞལ་བྱས། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), ཆགས་མེད་ (without attachment), རུས་གཟེབ་ (skeleton), རྒྱུས་པ (sinews), ཤ་ (flesh), འདམ་ (mud), པང་ (lap), འཁྱུད་ (embrace)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན། (if...then) conditional structure\n- ལ་ (locative particle)\n- གྱིས་ (instrumental particle)\n- ཅི་ཕྱིར་ (why)\n\n\nIf you are without attachment to the impure,\nWhy do you embrace in your lap\nThis skeleton bound by sinews,\nSmeared with the mud of flesh?\n\n\nTechnical note: This verse employs a common Buddhist contemplation on the nature of the body to counteract attachment.", "translation": "If you are without attachment to the impure,\nWhy do you embrace in your lap\nThis skeleton bound by sinews,\nSmeared with the mud of flesh?" @@ -60546,9 +60719,9 @@ "translation": "If you are not attached to impurity,\nWhy do you embrace in your arms\nThis skeleton bound by sinews,\nSmeared with the mud of flesh?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །རུས་གཟེབ་རྒྱུས་པས་སྦྲེལ་བ་ལ། །ཤ་ཡི་འདམ་གྱིས་ཞལ་ཞལ་བྱས། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་མི་གཙང་བ་དེ་ལ་ཆགས་པ་མེད་དམ་འོན་ཏེ་ཆགས་གྲང་། གལ་ཏེ་ཆགས་པ་མེད་པ་ལྟ་ན། དེའི་ཚེ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད་ཅེས་འབྲེལ་ཏོ། །རྒྱུས་པ་སྟེ་རྒྱུས་པ་དང་རྩས་སྦྲེལ་བའོ། །གཞན་ནི་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་པོའོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་མི་གཙང་བ་ལ་ཆགས་པ་མེད་ན། རུས་གཟེབ་རྒྱུས་པས་སྦྲེལ་བ་ལ་ཤ་ཡི་འདམ་གྱིས་ཞལ་ཞལ་བྱས་པའི་གཞན་བུད་མེད་དེ་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\nIf you have no attachment to impurity,\nWhy do you embrace in your lap\nThat other [woman's body], which is\nA skeleton bound by sinews,\nSmeared with the mud of flesh?\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which uses vivid imagery to question attachment to the physical body by describing it as an impure assemblage of bones, sinews, and flesh.", - "translation": "If you have no attachment to impurity,\nWhy do you embrace in your lap\nThat other [woman's body], which is\nA skeleton bound by sinews,\nSmeared with the mud of flesh?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །རུས་གཟེབ་རྒྱུས་པས་སྦྲེལ་བ་ལ། །ཤ་ཡི་འདམ་གྱིས་ཞལ་ཞལ་བྱས། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་མི་གཙང་བ་དེ་ལ་ཆགས་པ་མེད་དམ་འོན་ཏེ་ཆགས་གྲང་། གལ་ཏེ་ཆགས་པ་མེད་པ་ལྟ་ན། དེའི་ཚེ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད་ཅེས་འབྲེལ་ཏོ། །རྒྱུས་པ་སྟེ་རྒྱུས་པ་དང་རྩས་སྦྲེལ་བའོ། །གཞན་ནི་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་པོའོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་མི་གཙང་བ་ལ་ཆགས་པ་མེད་ན། རུས་གཟེབ་རྒྱུས་པས་སྦྲེལ་བ་ལ་ཤ་ཡི་འདམ་གྱིས་ཞལ་ཞལ་བྱས་པའི་གཞན་བུད་མེད་དེ་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད།\n", + "output": "1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary questions whether there is attachment to impurity or not. If there is no attachment, it asks why one would embrace it. It explains that the body is connected by tendons and veins. \"Other\" refers to a woman's body.\n\nCommentary 2: This commentary directly states that if there is no attachment to impurity, why would one embrace a woman's body, which is described as a skeleton connected by tendons and smeared with flesh like mud.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the contradiction between claiming no attachment to impurity and the act of embracing a woman's body. They describe the body in graphic terms as a skeleton held together by tendons and covered in flesh, highlighting its impure nature.\n\n3. Translation of the input text according to the combined meaning:\n\nIf you have no attachment to impurity,\nWhy do you embrace in your lap\nThis other [body], a skeleton bound by tendons,\nSmeared with flesh like mud?", + "translation": "If you have no attachment to impurity,\nWhy do you embrace in your lap\nThis other [body], a skeleton bound by tendons,\nSmeared with flesh like mud?" } }, "glossary": { @@ -60571,7 +60744,7 @@ "འཁྱུད་": "embrace" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །": { "མི་གཙང་": "impure", "ཆགས་མེད་": "without attachment" @@ -60641,7 +60814,7 @@ }, "རུས་གཟེབ་རྒྱུས་པས་སྦྲེལ་བ་ལ། །": { "རུས་གཟེབ་": "skeleton", - "རྒྱུས་པ་": "sinews", + "རྒྱུས་པ་": "tendons", "སྦྲེལ་བ་": "bound" }, "ཤ་ཡི་འདམ་གྱིས་ཞལ་ཞལ་བྱས། །": { @@ -60663,7 +60836,7 @@ "commentary_1": " དེ་སྟེ་ཆགས་པ་ཡོད་པ་ལྟ་ན་ཁྱོད་ཉིད་དེ་ཁྱོད་རང་ལའོ། །མང་བ་ནི་མི་ཉུང་བར་ཡོད་པའོ། །སྤྱོད་ལ་རག་ཅེས་པ་ནི་དེས་དགའ་བར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །རྐྱལ་པ་སྟེ་སྣོད་དམ་ཡང་ན་ཕུང་པོའོ། །མི་གཙང་བརྐམ་པས་འདོད་པ་ནི་བཙག་གེ་བཙོག་གེ་ཟ་བའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པའོ། །ཅི་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་འོར་ཅིག་པའོ། །", "commentary_2": "ཁྱོད་ཉིད་ཀྱི་ལུས་མི་གཙང་བ་མང་པོ་ཡོད་པ་དེ་ཉིད་ལ་ཁྱོད་རྟག་ཏུ་ལོངས་སྤྱོད་ཅིང་མི་གཙང་རྐྱལ་པ་གཞན་བུད་མེད་དག་ལའང་མི་གཙང་བ་ལ་བརྐམ་པས་ཅིའི་ཕྱིར་འདོད་པར་བྱེད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁྱོད་ཉིད་མི་གཙང་མང་ཡོད་པ། །དེ་ཉིད་ལ་ཁྱོད་གཏན་སྤྱོད་ཅིང་། །མི་གཙང་རྐྱལ་པ་གཞན་དག་ལའང་། །མི་གཙང་བརྐམ་པས་འདོད་པར་བྱེད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), སྤྱོད་ (engage/use), རྐྱལ་པ་ (bag/sack), བརྐམ་པ་ (greed/desire)\n\nGrammatical notes:\n- ཁྱོད་ཉིད་ (you yourself) is the subject\n- ལ་ (to/in) and ལའང་ (also to/in) indicate location or object\n- ཅིང་ (and) connects clauses\n- པས་ (due to/because of) shows causation\n\n\nYou yourself have much impurity,\nIn that very [impurity] you constantly engage,\nAnd also towards other bags of impurity,\nDue to greed for the impure, you generate desire.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be a critique of attachment to the impure body, a common theme in Buddhist contemplations on the nature of physical existence.", "translation": "You yourself have much impurity,\nIn that very [impurity] you constantly engage,\nAnd also towards other bags of impurity,\nDue to greed for the impure, you generate desire." @@ -60679,9 +60852,9 @@ "translation": "You yourself have much impurity,\nYet you constantly indulge in that very thing.\nAnd towards other sacks of impurity too,\nYou desire them with craving for the impure." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཁྱོད་ཉིད་མི་གཙང་མང་ཡོད་པ། །དེ་ཉིད་ལ་ཁྱོད་གཏན་སྤྱོད་ཅིང་། །མི་གཙང་རྐྱལ་པ་གཞན་དག་ལའང་། །མི་གཙང་བརྐམ་པས་འདོད་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: དེ་སྟེ་ཆགས་པ་ཡོད་པ་ལྟ་ན་ཁྱོད་ཉིད་དེ་ཁྱོད་རང་ལའོ། །མང་བ་ནི་མི་ཉུང་བར་ཡོད་པའོ། །སྤྱོད་ལ་རག་ཅེས་པ་ནི་དེས་དགའ་བར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །རྐྱལ་པ་སྟེ་སྣོད་དམ་ཡང་ན་ཕུང་པོའོ། །མི་གཙང་བརྐམ་པས་འདོད་པ་ནི་བཙག་གེ་བཙོག་གེ་ཟ་བའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པའོ། །ཅི་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་འོར་ཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཁྱོད་ཉིད་ཀྱི་ལུས་མི་གཙང་བ་མང་པོ་ཡོད་པ་དེ་ཉིད་ལ་ཁྱོད་རྟག་ཏུ་ལོངས་སྤྱོད་ཅིང་མི་གཙང་རྐྱལ་པ་གཞན་བུད་མེད་དག་ལའང་མི་གཙང་བ་ལ་བརྐམ་པས་ཅིའི་ཕྱིར་འདོད་པར་བྱེད།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my English translation:\n\n\nYour own body is full of many impurities,\nYet you constantly indulge in it.\nAnd towards other sacks of impurity as well,\nYou desire them with greed for the unclean.\n", - "translation": "Your own body is full of many impurities,\nYet you constantly indulge in it.\nAnd towards other sacks of impurity as well,\nYou desire them with greed for the unclean." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཁྱོད་ཉིད་མི་གཙང་མང་ཡོད་པ། །དེ་ཉིད་ལ་ཁྱོད་གཏན་སྤྱོད་ཅིང་། །མི་གཙང་རྐྱལ་པ་གཞན་དག་ལའང་། །མི་གཙང་བརྐམ་པས་འདོད་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: དེ་སྟེ་ཆགས་པ་ཡོད་པ་ལྟ་ན་ཁྱོད་ཉིད་དེ་ཁྱོད་རང་ལའོ། །མང་བ་ནི་མི་ཉུང་བར་ཡོད་པའོ། །སྤྱོད་ལ་རག་ཅེས་པ་ནི་དེས་དགའ་བར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །རྐྱལ་པ་སྟེ་སྣོད་དམ་ཡང་ན་ཕུང་པོའོ། །མི་གཙང་བརྐམ་པས་འདོད་པ་ནི་བཙག་གེ་བཙོག་གེ་ཟ་བའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པའོ། །ཅི་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་འོར་ཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཁྱོད་ཉིད་ཀྱི་ལུས་མི་གཙང་བ་མང་པོ་ཡོད་པ་དེ་ཉིད་ལ་ཁྱོད་རྟག་ཏུ་ལོངས་སྤྱོད་ཅིང་མི་གཙང་རྐྱལ་པ་གཞན་བུད་མེད་དག་ལའང་མི་གཙང་བ་ལ་བརྐམ་པས་ཅིའི་ཕྱིར་འདོད་པར་བྱེད།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that if there is attachment, it refers to oneself. \"Many\" means not few. \"Enjoy constantly\" means to take pleasure in it. \"Bag\" refers to a container or aggregates. \"Desiring impurity\" means having a nature of eating filth and dirt. \"What to do\" is an exclamation.\n\nCommentary 2:\nThis commentary directly states that one's own body has many impurities, which one constantly enjoys. It questions why one desires other impure bags (women's bodies) out of craving for impurity.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize the impurity of one's own body and the bodies of others, particularly focusing on sexual desire. They highlight the irony of craving external impurity when one's own body is already full of impurities. The commentaries suggest reflection on why one desires other impure bodies when constantly living with and enjoying one's own impure body.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nYour own body is filled with much impurity,\nYet you constantly indulge in it.\nAnd towards other bags of impurity,\nWhy do you generate desire out of craving for the impure?", + "translation": "Your own body is filled with much impurity,\nYet you constantly indulge in it.\nAnd towards other bags of impurity,\nWhy do you generate desire out of craving for the impure?" } }, "glossary": { @@ -60705,7 +60878,7 @@ "འདོད་པ་": "lust" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཁྱོད་ཉིད་མི་གཙང་མང་ཡོད་པ། །": { "ཁྱོད་": "you", "མི་གཙང་": "impurity" @@ -60763,19 +60936,18 @@ "04_commentary_assisted": { "ཁྱོད་ཉིད་མི་གཙང་མང་ཡོད་པ། །": { "ཁྱོད་": "your", - "མི་གཙང་": "impurities" + "མི་གཙང་": "impurity" }, "དེ་ཉིད་ལ་ཁྱོད་གཏན་སྤྱོད་ཅིང་། །": { "སྤྱོད་": "indulge" }, "མི་གཙང་རྐྱལ་པ་གཞན་དག་ལའང་། །": { - "མི་གཙང་": "impurity", - "རྐྱལ་པ་": "sacks" + "མི་གཙང་": "impurity" }, "མི་གཙང་བརྐམ་པས་འདོད་པར་བྱེད། །": { - "མི་གཙང་": "unclean", - "བརྐམ་པ་": "greed", - "འདོད་པ་": "desire" + "མི་གཙང་": "impure", + "བརྐམ་པ": "craving", + "འདོད་པ": "desire" } } } @@ -60786,7 +60958,7 @@ "commentary_1": " ཅི་སྟེ་བདག་ནི་ཤའི་ཕུང་པོ་འདི་ལ་དགའ་བས་རེག་པར་བྱེད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ལྟ་ན་གང་སེམས་མེད་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། བདག་ནི་ཤིང་བལ་ལ་སོགས་ལ་མི་དགའི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་འོ་ཞེས་ཤ་ལ་རེག་པ་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་དེ་ཀོ་ཤི་སྟེ་སེམས་མེད་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཤ་ནི་ཁྱོད་ཀོ་ཅིས་མི་འདོད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་ཞེས། །རེག་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་ཀོ། །སེམས་མེད་པ་ཡི་རང་བཞིན་གྱི། །ཤ་ནི་ཁྱོད་ཀོ་ཇི་ལྟར་འདོད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདག་(I/self), ཤ་(flesh/meat), དགའ་(like/enjoy), རེག་(touch), བལྟ་(look/see), སེམས་མེད་(mindless/unconscious), རང་བཞིན་(nature)\n\nGrammatical notes:\n- ཞེས at the end of the first line indicates reported speech or thought\n- ན་ཀོ at the end of the second line is a conditional particle with emphasis\n- གྱི at the end of the third line is a genitive particle\n\n\nIf you think, \"I like this flesh,\"\nAnd wish to touch and look at it,\nHow can you desire this flesh,\nWhich is by nature mindless?\n\nNotes:\n- This verse appears to be discussing the nature of desire for the physical body, a common theme in Buddhist contemplations on attachment and the nature of reality.\n- The use of ཤ་ (flesh/meat) is likely metaphorical, referring to the physical body in general.\n- The contrast between conscious desire and the unconscious nature of flesh is emphasized to provoke reflection on the nature of attachment.", "translation": "If you think, \"I like this flesh,\"\nAnd wish to touch and look at it,\nHow can you desire this flesh,\nWhich is by nature mindless?" @@ -60802,9 +60974,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nIf you say \"I like this flesh\" and\nWish to touch and look at it,\nHow can you desire\nThis flesh, which is by nature mindless?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ནི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་ཞེས། །རེག་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་ཀོ། །སེམས་མེད་པ་ཡི་རང་བཞིན་གྱི། །ཤ་ནི་ཁྱོད་ཀོ་ཇི་ལྟར་འདོད། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་བདག་ནི་ཤའི་ཕུང་པོ་འདི་ལ་དགའ་བས་རེག་པར་བྱེད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ལྟ་ན་གང་སེམས་མེད་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། བདག་ནི་ཤིང་བལ་ལ་སོགས་ལ་མི་དགའི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་འོ་ཞེས་ཤ་ལ་རེག་པ་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་དེ་ཀོ་ཤི་སྟེ་སེམས་མེད་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཤ་ནི་ཁྱོད་ཀོ་ཅིས་མི་འདོད།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nIf you say \"I am fond of this flesh\" and desire to touch and look at it,\nHow is it that you desire this flesh, which is by nature devoid of mind?\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning conveyed in the original Tibetan verse and elaborated on in the commentaries. The verse is questioning the desire for flesh (likely in a romantic/sexual context), pointing out that flesh itself has no consciousness, so the attraction to it is illogical.", - "translation": "If you say \"I am fond of this flesh\" and desire to touch and look at it,\nHow is it that you desire this flesh, which is by nature devoid of mind?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ནི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་ཞེས། །རེག་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་ཀོ། །སེམས་མེད་པ་ཡི་རང་བཞིན་གྱི། །ཤ་ནི་ཁྱོད་ཀོ་ཇི་ལྟར་འདོད། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་བདག་ནི་ཤའི་ཕུང་པོ་འདི་ལ་དགའ་བས་རེག་པར་བྱེད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ལྟ་ན་གང་སེམས་མེད་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། བདག་ནི་ཤིང་བལ་ལ་སོགས་ལ་མི་དགའི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་འོ་ཞེས་ཤ་ལ་རེག་པ་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་དེ་ཀོ་ཤི་སྟེ་སེམས་མེད་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཤ་ནི་ཁྱོད་ཀོ་ཅིས་མི་འདོད།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary suggests that if one thinks they are touching flesh out of desire, they should consider that flesh is mindless.\n\nCommentary 2: This commentary explains that if one desires to touch and look at flesh, claiming to like it more than other materials like cotton, they should question why they don't desire mindless flesh in the same way.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize the mindless nature of flesh and question the logic of desiring or being attached to it. They encourage reflection on why one would have a preference for flesh over other inanimate objects.\n\n3. Translating the input text based on the combined commentary meaning:\n\n\nIf you say, \"I like this flesh,\" \nAnd wish to touch and gaze upon it,\nWhy then do you not desire\nThis flesh, which is by nature mindless?\n", + "translation": "If you say, \"I like this flesh,\" \nAnd wish to touch and gaze upon it,\nWhy then do you not desire\nThis flesh, which is by nature mindless?" } }, "glossary": { @@ -60829,7 +61001,7 @@ "འདོད་": "desire" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་ནི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་ཞེས། །རེག་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་ཀོ།": { "བདག་": "I", "ཤ་": "flesh", @@ -60886,17 +61058,21 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བདག་ནི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་ཞེས། །རེག་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་ཀོ།": { + "བདག་ནི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་ཞེས། །": { "བདག་": "I", "ཤ་": "flesh", - "དགའ་": "fond", + "དགའ་": "like" + }, + "རེག་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་ཀོ། །": { "རེག་": "touch", - "བལྟ་བ་": "look", - "འདོད་": "desire" + "བལྟ་བ་": "gaze upon", + "འདོད་": "wish" }, - "།སེམས་མེད་པ་ཡི་རང་བཞིན་གྱི། །ཤ་ནི་ཁྱོད་ཀོ་ཇི་ལྟར་འདོད། །": { - "སེམས་མེད་པ་": "devoid of mind", - "རང་བཞིན་": "nature", + "སེམས་མེད་པ་ཡི་རང་བཞིན་གྱི། །": { + "སེམས་མེད་པ་": "mindless", + "རང་བཞིན་": "nature" + }, + "ཤ་ནི་ཁྱོད་ཀོ་ཇི་ལྟར་འདོད། །": { "ཤ་": "flesh", "འདོད་": "desire" } @@ -60909,7 +61085,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་སེམས་དེ་འདོད་པ་ལྟ་ན་སེམས་དེ་རེག་པར་ཡང་མི་ནུས་ལ་བལྟ་བར་ཡང་མི་ནུས་ཏེ། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ལུས་ལ་ནི་དེ་ལྟར་ནུས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་རིག་པ་སེམས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ།།", "commentary_2": "དེ་ལ་སེམས་མེད་པས་མི་འདོད་དོ་ཞེ་ན། ཁྱོད་འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རེག་བྱ་དང་གཟུགས་མ་ཡིན་པས་རེག་པ་དང་བལྟ་བར་ནུས་པ་མ་ཡིན་ལ། གང་ཞིག་རེག་པ་དང་བལྟ་བར་ནུས་པའི་ལུས་དེ་ནི་ཤེས་པ་མིན་པས་དོན་མེད་པའི་ལུས་དེ་ལ་འཁྱུད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", "output": "Let me provide a translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nའདོད་པ་ (desire), སེམས་ (mind), རེག་ (touch), བལྟ་བ་ (see), ཤེས་པ་ (consciousness), འཁྱུད་ (embrace)\n\nGrammatical notes:\n- གང་...དེ་ construction used for emphasis\n- ལ་ as a connector between clauses\n- མི་ནུས་ and ནུས་ as opposing verbs (cannot vs. can)\n- མིན་ as a negation\n- ཅི་ཞིག་ as an interrogative\n\n\nThat which is the mind of desire\nCannot be touched or seen,\nAnd that which can [be touched or seen] is not consciousness.\nWhat purpose is there in this meaningless embrace?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of desire and consciousness, emphasizing the intangible nature of the mind and questioning the value of physical embraces in relation to true understanding or satisfaction.", "translation": "That which is the mind of desire\nCannot be touched or seen,\nAnd that which can [be touched or seen] is not consciousness.\nWhat purpose is there in this meaningless embrace?" @@ -60925,9 +61101,9 @@ "translation": "The mind of desire cannot be\nTouched or seen.\nThat which can be is not consciousness.\nWhat use is this meaningless embrace?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་སེམས་དེ་འདོད་པ་ལྟ་ན་སེམས་དེ་རེག་པར་ཡང་མི་ནུས་ལ་བལྟ་བར་ཡང་མི་ནུས་ཏེ། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ལུས་ལ་ནི་དེ་ལྟར་ནུས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་རིག་པ་སེམས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ།།\n\nCommentary 2: དེ་ལ་སེམས་མེད་པས་མི་འདོད་དོ་ཞེ་ན། ཁྱོད་འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རེག་བྱ་དང་གཟུགས་མ་ཡིན་པས་རེག་པ་དང་བལྟ་བར་ནུས་པ་མ་ཡིན་ལ། གང་ཞིག་རེག་པ་དང་བལྟ་བར་ནུས་པའི་ལུས་དེ་ནི་ཤེས་པ་མིན་པས་དོན་མེད་པའི་ལུས་དེ་ལ་འཁྱུད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWhatever is the mind of desire,\nIt cannot be touched or seen.\nThat which can be touched is not consciousness.\nWhat use is there in embracing a meaningless body?\n\n\nThis translation captures the key ideas from the original Tibetan verse and the commentaries:\n1. The desiring mind itself is intangible and invisible\n2. The physical body that can be touched lacks consciousness\n3. Therefore, embracing the body is ultimately meaningless from the perspective of satisfying desire", - "translation": "Whatever is the mind of desire,\nIt cannot be touched or seen.\nThat which can be touched is not consciousness.\nWhat use is there in embracing a meaningless body?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་སེམས་དེ་འདོད་པ་ལྟ་ན་སེམས་དེ་རེག་པར་ཡང་མི་ནུས་ལ་བལྟ་བར་ཡང་མི་ནུས་ཏེ། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ལུས་ལ་ནི་དེ་ལྟར་ནུས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་རིག་པ་སེམས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ།།\n\nCommentary 2: དེ་ལ་སེམས་མེད་པས་མི་འདོད་དོ་ཞེ་ན། ཁྱོད་འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རེག་བྱ་དང་གཟུགས་མ་ཡིན་པས་རེག་པ་དང་བལྟ་བར་ནུས་པ་མ་ཡིན་ལ། གང་ཞིག་རེག་པ་དང་བལྟ་བར་ནུས་པའི་ལུས་དེ་ནི་ཤེས་པ་མིན་པས་དོན་མེད་པའི་ལུས་དེ་ལ་འཁྱུད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that if the mind is the object of desire, it cannot be touched or seen because it is formless. While the body can be touched and seen, it lacks consciousness and therefore is not the mind that experiences desire.\n\nCommentary 2:\nThis commentary argues that the mind of desire cannot be touched or seen as it is not a physical object. The body, which can be touched and seen, is not conscious and therefore meaningless to embrace.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that the mind of desire is intangible and invisible, while the physical body, though tangible, lacks consciousness. They question the purpose of embracing a body that cannot experience desire.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThe mind of desire cannot be touched or seen.\nThat which can be touched is not consciousness.\nWhat purpose is there in embracing a meaningless form?\n", + "translation": "The mind of desire cannot be touched or seen.\nThat which can be touched is not consciousness.\nWhat purpose is there in embracing a meaningless form?" } }, "glossary": { @@ -60944,7 +61120,7 @@ "འཁྱུད་": "embrace" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །": { "འདོད་པའི་སེམས་": "mind of desire" }, @@ -60992,15 +61168,14 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །": { - "འདོད་པའི་སེམས་": "mind of desire" - }, - "རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །": { + "འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །": { + "འདོད་པའི་སེམས་": "mind of desire", "རེག་": "touched", - "བལྟ་བར་": "seen", + "བལྟ་བ་": "seen", "མི་ནུས་": "cannot" }, "གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །": { + "ནུས་": "can", "ཤེས་པ་": "consciousness" }, "དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། །": { @@ -61016,7 +61191,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་གཞན་གྱི་ལུས་པོ་མི་གཙང་བར་མི་རྟོགས་པ་ནི་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཡ་མཚན་ཆེ་བ་མེད་ཀྱི། རང་ཉིད་མི་གཙང་བའི་བདག་ཉིད་ཡིན་པ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བར་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པ་དེ་ངོ་མཚར་རོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། མི་གཙང་རང་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས་དེ་མི་གཙང་བར་མི་རྟོགས་པ་ཙམ་ཡང་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་ཡི། རང་ཉིད་མི་གཙང་བ་ཉིད་ཡིན་ཡང་ཡིན་པར་རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་ཆེའོ། །ལུས་ལ་མི་གཙང་བའི་ཆ་ཡོད་ཀྱང་ཁ་དོག་དང་། དབྱིབས་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པའི་ལུས་ལ་དེ་དག་གི་སྒོ་ནས་ཆགས་སོ་ཞེ་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམི་གཙང་རང་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས། །མི་རྟོགས་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་ཡི། །རང་ཉིད་མི་གཙང་ཉིད་ཡིན་པར། །རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ངོ་མཚར་ཆེ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), རང་བཞིན་ (nature), ལུས་ (body), མི་རྟོགས་ (not realizing), ངོ་མཚར་ (wonder/amazement)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure in lines 1-2 and 3-4\n- Use of མི་ negation throughout\n- ཡི at end of line 2 connects to line 3-4\n\n\nNot realizing the impure nature of others' bodies\nIs not greatly wondrous.\nBut not realizing that one's own body is impure—\nThat is truly wondrous!\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist concept of recognizing the impure nature of all physical bodies, including one's own, as a step towards detachment and enlightenment.", "translation": "Not realizing the impure nature of others' bodies\nIs not greatly wondrous.\nBut not realizing that one's own body is impure—\nThat is truly wondrous!" @@ -61032,9 +61207,9 @@ "translation": "It is not so wondrous to fail to realize\nThe impure nature of others' bodies.\nBut it is truly amazing\nTo not realize one's own body is impure." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམི་གཙང་རང་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས། །མི་རྟོགས་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་ཡི། །རང་ཉིད་མི་གཙང་ཉིད་ཡིན་པར། །རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ངོ་མཚར་ཆེ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་གཞན་གྱི་ལུས་པོ་མི་གཙང་བར་མི་རྟོགས་པ་ནི་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཡ་མཚན་ཆེ་བ་མེད་ཀྱི། རང་ཉིད་མི་གཙང་བའི་བདག་ཉིད་ཡིན་པ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བར་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པ་དེ་ངོ་མཚར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། མི་གཙང་རང་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས་དེ་མི་གཙང་བར་མི་རྟོགས་པ་ཙམ་ཡང་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་ཡི། རང་ཉིད་མི་གཙང་བ་ཉིད་ཡིན་ཡང་ཡིན་པར་རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་ཆེའོ། །ལུས་ལ་མི་གཙང་བའི་ཆ་ཡོད་ཀྱང་ཁ་དོག་དང་། དབྱིབས་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པའི་ལུས་ལ་དེ་དག་གི་སྒོ་ནས་ཆགས་སོ་ཞེ་ན།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nNot realizing the impure nature of others' bodies\nIs not so surprising.\nBut failing to recognize that one's own body\nIs itself impure - that is truly astonishing.\n\n\nThis translation captures the key points from the original Tibetan verse and the commentaries:\n\n1. It's not particularly surprising if we don't realize the impure nature of others' bodies, as that's not immediately obvious to us.\n\n2. However, it's truly astonishing that we fail to recognize the impurity of our own bodies, even though we are intimately familiar with them.\n\n3. The commentaries emphasize that our inability to see the impurity of our own bodies, which are just as impure as others', is especially remarkable and worthy of contemplation.\n\n4. This verse seems to be encouraging self-reflection and recognition of the true nature of our physical form, likely as part of a broader Buddhist teaching on non-attachment to the body.", - "translation": "Not realizing the impure nature of others' bodies\nIs not so surprising.\nBut failing to recognize that one's own body\nIs itself impure - that is truly astonishing." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མི་གཙང་རང་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས། །མི་རྟོགས་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་ཡི། །རང་ཉིད་མི་གཙང་ཉིད་ཡིན་པར། །རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ངོ་མཚར་ཆེ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་གཞན་གྱི་ལུས་པོ་མི་གཙང་བར་མི་རྟོགས་པ་ནི་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཡ་མཚན་ཆེ་བ་མེད་ཀྱི། རང་ཉིད་མི་གཙང་བའི་བདག་ཉིད་ཡིན་པ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བར་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པ་དེ་ངོ་མཚར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། མི་གཙང་རང་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས་དེ་མི་གཙང་བར་མི་རྟོགས་པ་ཙམ་ཡང་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་ཡི། རང་ཉིད་མི་གཙང་བ་ཉིད་ཡིན་ཡང་ཡིན་པར་རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་ཆེའོ། །ལུས་ལ་མི་གཙང་བའི་ཆ་ཡོད་ཀྱང་ཁ་དོག་དང་། དབྱིབས་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པའི་ལུས་ལ་དེ་དག་གི་སྒོ་ནས་ཆགས་སོ་ཞེ་ན།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nIt's not surprising that one doesn't realize the impurity of others' bodies, as they are hidden from view. However, it is astonishing that one fails to recognize the impurity of one's own body, which is inherently impure.\n\nCommentary 2:\nNot realizing the impure nature of others' bodies isn't very surprising. However, it's extremely astonishing that one doesn't realize the impurity of one's own body, despite it being impure. Even though the body has impure aspects, one might argue that they are attracted to its pleasing color, shape, taste, and touch.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that while it's understandable to not recognize the impurity of others' bodies, it's truly astonishing that people fail to recognize the impurity of their own bodies. The second commentary adds that this failure persists even when confronted with the body's pleasant aspects.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning of the commentaries:\n\n\nIt's not so wondrous that one fails to see\nThe impure nature of others' bodies.\nBut how astonishing it is that one\nFails to realize one's own body is impure!\n", + "translation": "It's not so wondrous that one fails to see\nThe impure nature of others' bodies.\nBut how astonishing it is that one\nFails to realize one's own body is impure!" } }, "glossary": { @@ -61054,7 +61229,7 @@ "ངོ་མཚར་": "amazing" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མི་གཙང་རང་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས། །མི་རྟོགས་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་ཡི། །": { "མི་གཙང་": "impure", "རང་བཞིན་": "nature", @@ -61108,14 +61283,14 @@ "རང་བཞིན་": "nature", "གཞན་": "others", "ལུས་": "bodies", - "མི་རྟོགས་": "not realizing", - "ངོ་མཚར་": "surprising" + "མི་རྟོགས་": "fails to see", + "ངོ་མཚར་": "wondrous" }, "རང་ཉིད་མི་གཙང་ཉིད་ཡིན་པར། །རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ངོ་མཚར་ཆེ། །": { "རང་ཉིད་": "one's own", "མི་གཙང་": "impure", - "རྟོགས་པར་": "recognize", - "མི་འགྱུར་": "failing", + "རྟོགས་པར་": "realize", + "མི་འགྱུར་": "fails", "ངོ་མཚར་": "astonishing" } } @@ -61127,7 +61302,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཁ་དོག་ལེགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ལུས་འདི་ཡིད་དུ་འོང་བའི་ཕྱིར་ཁོ་བོ་འདོད་པ་སྐྱེའོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ལ། སྤྲིན་བྲལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྤྲིན་བྲལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སྤྲིན་མེད་པའི་ཉི་ཟེར་གྱིས་ཁ་ཕྱེ་བ་སྟེ་རྒྱས་པར་བྱས་པའོ། །མི་གཙང་བ་ནི་བཙོག་པའོ། །ཞེན་པ་ནི་སེམས་གང་དག་ཞེན་པའོ། །མི་གཙང་བའི་གཟེབ་ནི་ལུས་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་ལྟ་ན་སྤྲིན་བྲལ་ཉི་ཟེར་གྱིས་ཕྱེ་བའི་པདྨ་གཞོན་ནུ་ལ་དེ་དག་ཚང་ན་དེ་སྤངས་ནས་ནི་མི་གཙང་ཞེན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ནི་མི་གཙང་བའི་གཟེབ་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ། གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། རྒྱུ་འབྲས་དང་། བྱེད་ལས་དང་། དཔེས་མི་གཙང་བར་ངེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྤྲིན་བྲལ་ཉི་ཟེར་གྱིས་ཕྱེ་བའི། །པདྨ་གཞོན་ནུ་སྤངས་ནས་ནི། །མི་གཙང་ཞེན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ནི། །མི་གཙང་གཟེབ་ལ་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan verse you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྤྲིན་བྲལ་ (cloudless), ཉི་ཟེར་ (sun rays), པདྨ་གཞོན་ནུ་ (young lotus), མི་གཙང་ (impure), ཞེན་པ་ (attachment), གཟེབ་ (trap/net)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ (instrumental particle)\n- ནས་ (ablative particle)\n- ཀྱིས་ (agentive particle)\n- ལ་ (locative particle)\n\n\nAbandoning the young lotus\nOpened by the rays of the cloudless sun,\nWhy, with a mind attached to the impure,\nDo you delight in the net of impurity?\n\n\nTechnical notes:\n- The verse uses a metaphor contrasting the pure lotus with impurity, likely referring to the choice between spiritual pursuits and worldly attachments.\n- མི་གཙང་ (impure) is a common Buddhist term often referring to the unclean nature of the physical body or worldly phenomena.", "translation": "Abandoning the young lotus\nOpened by the rays of the cloudless sun,\nWhy, with a mind attached to the impure,\nDo you delight in the net of impurity?" @@ -61143,9 +61318,9 @@ "translation": "Abandoning the young lotus\nOpened by cloudless sunbeams,\nWhy, with a mind attached to impurity,\nDo you delight in the net of filth?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྤྲིན་བྲལ་ཉི་ཟེར་གྱིས་ཕྱེ་བའི། །པདྨ་གཞོན་ནུ་སྤངས་ནས་ནི། །མི་གཙང་ཞེན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ནི། །མི་གཙང་གཟེབ་ལ་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཁ་དོག་ལེགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ལུས་འདི་ཡིད་དུ་འོང་བའི་ཕྱིར་ཁོ་བོ་འདོད་པ་སྐྱེའོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ལ། སྤྲིན་བྲལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྤྲིན་བྲལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སྤྲིན་མེད་པའི་ཉི་ཟེར་གྱིས་ཁ་ཕྱེ་བ་སྟེ་རྒྱས་པར་བྱས་པའོ། །མི་གཙང་བ་ནི་བཙོག་པའོ། །ཞེན་པ་ནི་སེམས་གང་དག་ཞེན་པའོ། །མི་གཙང་བའི་གཟེབ་ནི་ལུས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟ་ན་སྤྲིན་བྲལ་ཉི་ཟེར་གྱིས་ཕྱེ་བའི་པདྨ་གཞོན་ནུ་ལ་དེ་དག་ཚང་ན་དེ་སྤངས་ནས་ནི་མི་གཙང་ཞེན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ནི་མི་གཙང་བའི་གཟེབ་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ། གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། རྒྱུ་འབྲས་དང་། བྱེད་ལས་དང་། དཔེས་མི་གཙང་བར་ངེས་པའོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nHaving abandoned the young lotus flower\nOpened by the sunbeams free of clouds,\nWhy do you delight in the impure cage\nWith a mind attached to impurity?\n\n\nThis translation attempts to capture the imagery and meaning conveyed in the original Tibetan verse and explained in the commentaries. The verse contrasts the beauty of a pure lotus flower with the impurity of the human body, questioning why one would be attracted to the latter while ignoring the former.", - "translation": "Having abandoned the young lotus flower\nOpened by the sunbeams free of clouds,\nWhy do you delight in the impure cage\nWith a mind attached to impurity?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྤྲིན་བྲལ་ཉི་ཟེར་གྱིས་ཕྱེ་བའི། །པདྨ་གཞོན་ནུ་སྤངས་ནས་ནི། །མི་གཙང་ཞེན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ནི། །མི་གཙང་གཟེབ་ལ་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཁ་དོག་ལེགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ལུས་འདི་ཡིད་དུ་འོང་བའི་ཕྱིར་ཁོ་བོ་འདོད་པ་སྐྱེའོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ལ། སྤྲིན་བྲལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྤྲིན་བྲལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སྤྲིན་མེད་པའི་ཉི་ཟེར་གྱིས་ཁ་ཕྱེ་བ་སྟེ་རྒྱས་པར་བྱས་པའོ། །མི་གཙང་བ་ནི་བཙོག་པའོ། །ཞེན་པ་ནི་སེམས་གང་དག་ཞེན་པའོ། །མི་གཙང་བའི་གཟེབ་ནི་ལུས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟ་ན་སྤྲིན་བྲལ་ཉི་ཟེར་གྱིས་ཕྱེ་བའི་པདྨ་གཞོན་ནུ་ལ་དེ་དག་ཚང་ན་དེ་སྤངས་ནས་ནི་མི་གཙང་ཞེན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ནི་མི་གཙང་བའི་གཟེབ་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ། གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། རྒྱུ་འབྲས་དང་། བྱེད་ལས་དང་། དཔེས་མི་གཙང་བར་ངེས་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the metaphor of the lotus flower opened by sunlight without clouds. It contrasts this pure image with the impure human body, questioning why one would be attracted to the impure body when there are more beautiful things in nature.\n\nCommentary 2: This commentary further elaborates on the metaphor, asking why one would abandon the young lotus opened by cloudless sunlight and instead be attracted to an impure trap (the human body). It also mentions that this verse is part of a larger explanation about cause and effect, function, and using examples to determine impurity.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize the contrast between the pure, natural beauty of a lotus flower in clear sunlight and the impure nature of the human body. They question the wisdom of being attracted to the impure body when more beautiful and pure alternatives exist in nature.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nAbandoning the young lotus\nOpened by cloudless sunbeams,\nWhy, with a mind attached to impurity,\nDo you delight in the impure trap?\n\n\nThis translation captures the essence of the verse as explained in the commentaries, contrasting the pure lotus with the impure human body and questioning the choice to be attracted to impurity.", + "translation": "Abandoning the young lotus\nOpened by cloudless sunbeams,\nWhy, with a mind attached to impurity,\nDo you delight in the impure trap?" } }, "glossary": { @@ -61170,7 +61345,7 @@ "དགའ་": "love" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྤྲིན་བྲལ་ཉི་ཟེར་གྱིས་ཕྱེ་བའི། །": { "སྤྲིན་བྲལ་": "cloudless", "ཉི་ཟེར་": "rays", @@ -61234,23 +61409,23 @@ }, "04_commentary_assisted": { "སྤྲིན་བྲལ་ཉི་ཟེར་གྱིས་ཕྱེ་བའི། །": { - "སྤྲིན་བྲལ་": "free of clouds", + "སྤྲིན་བྲལ་": "cloudless", "ཉི་ཟེར་": "sunbeams", "ཕྱེ་བའི་": "opened" }, "པདྨ་གཞོན་ནུ་སྤངས་ནས་ནི། །": { "པདྨ་": "lotus", "གཞོན་ནུ་": "young", - "སྤངས་": "abandoned" + "སྤངས་": "abandoning" }, "མི་གཙང་ཞེན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ནི། །": { - "མི་གཙང་": "impure", + "མི་གཙང་": "impurity", "ཞེན་པའི་": "attached", "སེམས་": "mind" }, "མི་གཙང་གཟེབ་ལ་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །": { "མི་གཙང་": "impure", - "གཟེབ་": "cage", + "གཟེབ་": "trap", "དགའ་": "delight" } } @@ -61262,7 +61437,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་ས་ཕྱོགས་མི་གཙང་བས་གོས་པ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་འདོད་པ་མི་བྱེད་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ས་ཕྱོགས་ཞེས་ཏེ། གང་ལས་ཏེ་ལུས་ལས་སོ། །དེ་ནི་སྟེ་མི་གཙང་བའོ། །བྱུང་བ་ནི་ལུས་དེའོ། །", "commentary_2": "དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། དེ་ལ་ཆགས་པ་སྨད་པའོ། །དང་པོ་ལ་མི་གཙང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་ནི། ས་ཕྱོགས་བཤང་གཅི་ལ་སོགས་པའི་མི་གཙང་བ་དག་གིས་བསྒོས་པ་ལའང་གལ་ཏེ་རེག་པར་མི་འདོད་ན། གང་ལས་དེ་ནི་བྱུང་བའི་ལུས་ལ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རེག་འདོད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nས་ཕྱོགས་མི་གཙང་གིས་གོས་པ། །གལ་ཏེ་རེག་པར་མི་འདོད་ན། །གང་ལས་དེ་ནི་བྱུང་བ་ཡི། །ལུས་ལ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རེག་འདོད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nས་ཕྱོགས་(ground/place), མི་གཙང་(impure/unclean), གོས་པ་(stained/polluted), རེག་(touch), ལུས་(body)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་: \"if...then\" construction\n- གང་ལས་...བྱུང་བ་: \"from which...arose\" relative clause\n\n\nIf you do not wish to touch\nA place on the ground stained with impurity,\nHow do you desire to touch the body\nFrom which that [impurity] arose?\n\n\nNote: This verse uses a rhetorical question to challenge attachment to the body, pointing out its inherent impurity from a Buddhist perspective.", "translation": "If you do not wish to touch\nA place on the ground stained with impurity,\nHow do you desire to touch the body\nFrom which that [impurity] arose?" @@ -61278,9 +61453,9 @@ "translation": "If you do not wish to touch\nA place defiled by filth,\nHow can you desire to touch\nThe body from which that filth arose?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nས་ཕྱོགས་མི་གཙང་གིས་གོས་པ། །གལ་ཏེ་རེག་པར་མི་འདོད་ན། །གང་ལས་དེ་ནི་བྱུང་བ་ཡི། །ལུས་ལ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རེག་འདོད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་ས་ཕྱོགས་མི་གཙང་བས་གོས་པ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་འདོད་པ་མི་བྱེད་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ས་ཕྱོགས་ཞེས་ཏེ། གང་ལས་ཏེ་ལུས་ལས་སོ། །དེ་ནི་སྟེ་མི་གཙང་བའོ། །བྱུང་བ་ནི་ལུས་དེའོ། །\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། དེ་ལ་ཆགས་པ་སྨད་པའོ། །དང་པོ་ལ་མི་གཙང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་ནི། ས་ཕྱོགས་བཤང་གཅི་ལ་སོགས་པའི་མི་གཙང་བ་དག་གིས་བསྒོས་པ་ལའང་གལ་ཏེ་རེག་པར་མི་འདོད་ན། གང་ལས་དེ་ནི་བྱུང་བའི་ལུས་ལ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རེག་འདོད།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIf you do not wish to touch\nA place on the ground stained with filth,\nHow can you desire to touch the body\nFrom which that very filth originated?\n\n\nThis translation conveys the Buddhist contemplation on the impurity of the body, comparing the reluctance to touch a dirty spot on the ground with the paradoxical desire to touch a human body, which is the source of such impurities.", - "translation": "If you do not wish to touch\nA place on the ground stained with filth,\nHow can you desire to touch the body\nFrom which that very filth originated?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ས་ཕྱོགས་མི་གཙང་གིས་གོས་པ། །གལ་ཏེ་རེག་པར་མི་འདོད་ན། །གང་ལས་དེ་ནི་བྱུང་བ་ཡི། །ལུས་ལ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རེག་འདོད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་ས་ཕྱོགས་མི་གཙང་བས་གོས་པ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་འདོད་པ་མི་བྱེད་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ས་ཕྱོགས་ཞེས་ཏེ། གང་ལས་ཏེ་ལུས་ལས་སོ། །དེ་ནི་སྟེ་མི་གཙང་བའོ། །བྱུང་བ་ནི་ལུས་དེའོ། །\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། དེ་ལ་ཆགས་པ་སྨད་པའོ། །དང་པོ་ལ་མི་གཙང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་ནི། ས་ཕྱོགས་བཤང་གཅི་ལ་སོགས་པའི་མི་གཙང་བ་དག་གིས་བསྒོས་པ་ལའང་གལ་ཏེ་རེག་པར་མི་འདོད་ན། གང་ལས་དེ་ནི་བྱུང་བའི་ལུས་ལ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རེག་འདོད།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the verse is questioning why one would desire something that is impure. It clarifies that the impurity comes from the body itself.\n\nCommentary 2: This commentary divides the verse into two parts: the direct statement and the criticism of attachment to it. It explains that the ground stained with impurities like feces and urine is used as an analogy for the body, which is the source of impurities.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that the verse is drawing a parallel between impure ground and the human body as sources of impurity. The verse questions the logic of desiring to touch the body while avoiding contact with impure ground, given that the body itself is the source of impurities.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIf you do not wish to touch\nA place on the ground stained with impurities,\nHow can you desire to touch the body,\nFrom which those impurities originate?", + "translation": "If you do not wish to touch\nA place on the ground stained with impurities,\nHow can you desire to touch the body,\nFrom which those impurities originate?" } }, "glossary": { @@ -61302,7 +61477,7 @@ "རེག་འདོད་": "want to touch" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ས་ཕྱོགས་མི་གཙང་གིས་གོས་པ། །": { "ས་ཕྱོགས་": "place on the ground", "མི་གཙང་": "impurity", @@ -61359,7 +61534,7 @@ "04_commentary_assisted": { "ས་ཕྱོགས་མི་གཙང་གིས་གོས་པ། །": { "ས་ཕྱོགས་": "place on the ground", - "མི་གཙང་": "filth", + "མི་གཙང་": "impurities", "གོས་པ་": "stained" }, "གལ་ཏེ་རེག་པར་མི་འདོད་ན། །": { @@ -61367,7 +61542,7 @@ "མི་འདོད་": "do not wish" }, "གང་ལས་དེ་ནི་བྱུང་བ་ཡི། །": { - "བྱུང་བ་": "originated" + "བྱུང་བ་": "originate" }, "ལུས་ལ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རེག་འདོད། །": { "ལུས་": "body", @@ -61382,7 +61557,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། མི་གཙང་བའི་གཞི་དེ་ཁོག་སྨད་ནས་བྱུང་བ་དེ་ཉིད་མི་གཙང་བའི་ས་བོན་ནོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་མི་གཙང་བ་དེས་བསྐྱེད་པའོ།", "commentary_2": "འབྲས་བུ་ཡིན་པ་ནི། གལ་ཏེ་མི་གཙང་བ་ལ་ཆགས་པ་མེད་ན་མི་གཙང་བའི་ཞིང་མའི་མངལ་ལས་བྱུང་གྱུར་ཅིང་མི་གཙང་བ་དེ་ཡི་ས་བོན་དུ་གྱུར་པའི་ཕ་མའི་ཁུ་ཁྲག་དང་གསོ་བྱེད་མས་ཟོས་པའི་ཟས་སོགས་ཏེ་མི་གཙང་བ་དེས་བསྐྱེད་པའི་ལུས་གཞན་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །མི་གཙང་ཞིང་ལས་བྱུང་གྱུར་ཅིང་། །དེ་ཡི་ས་བོན་དེས་བསྐྱེད་པ། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), ཆགས་མེད་ (without attachment), ས་བོན་ (seed), བསྐྱེད་ (generate/produce), པང་དུ་འཁྱུད་ (embrace in lap)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན (if...then) conditional structure\n- གྱུར་ཅིང་ (past tense connector)\n- ཅི་ཕྱིར (rhetorical question marker: \"why?\")\n\n\nIf you are without attachment to the impure,\nWhy do you embrace in your lap another\nWho arose from an impure field,\nAnd was produced by its seed?\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the contradiction in being attached to another person's body while claiming to be free from attachment to impurity. It uses the imagery of agricultural fields and seeds to emphasize the impure origins of the body.", "translation": "If you are without attachment to the impure,\nWhy do you embrace in your lap another\nWho arose from an impure field,\nAnd was produced by its seed?" @@ -61398,9 +61573,9 @@ "translation": "If you have no attachment to impurity,\nYet you emerged from an impure field,\nAnd your seed was produced by that,\nWhy then do you embrace others in your arms?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །མི་གཙང་ཞིང་ལས་བྱུང་གྱུར་ཅིང་། །དེ་ཡི་ས་བོན་དེས་བསྐྱེད་པ། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། མི་གཙང་བའི་གཞི་དེ་ཁོག་སྨད་ནས་བྱུང་བ་དེ་ཉིད་མི་གཙང་བའི་ས་བོན་ནོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་མི་གཙང་བ་དེས་བསྐྱེད་པའོ།\n\nCommentary 2: འབྲས་བུ་ཡིན་པ་ནི། གལ་ཏེ་མི་གཙང་བ་ལ་ཆགས་པ་མེད་ན་མི་གཙང་བའི་ཞིང་མའི་མངལ་ལས་བྱུང་གྱུར་ཅིང་མི་གཙང་བ་དེ་ཡི་ས་བོན་དུ་གྱུར་པའི་ཕ་མའི་ཁུ་ཁྲག་དང་གསོ་བྱེད་མས་ཟོས་པའི་ཟས་སོགས་ཏེ་མི་གཙང་བ་དེས་བསྐྱེད་པའི་ལུས་གཞན་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད།\n", - "output": "Here is my English translation based on the input text and commentaries provided:\n\n\nIf you have no attachment to impurity,\nWhy do you embrace in your arms\nAnother body that arose from an impure field,\nAnd was produced from its impure seed?\n", - "translation": "If you have no attachment to impurity,\nWhy do you embrace in your arms\nAnother body that arose from an impure field,\nAnd was produced from its impure seed?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །མི་གཙང་ཞིང་ལས་བྱུང་གྱུར་ཅིང་། །དེ་ཡི་ས་བོན་དེས་བསྐྱེད་པ། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། མི་གཙང་བའི་གཞི་དེ་ཁོག་སྨད་ནས་བྱུང་བ་དེ་ཉིད་མི་གཙང་བའི་ས་བོན་ནོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་མི་གཙང་བ་དེས་བསྐྱེད་པའོ།\n\nCommentary 2: འབྲས་བུ་ཡིན་པ་ནི། གལ་ཏེ་མི་གཙང་བ་ལ་ཆགས་པ་མེད་ན་མི་གཙང་བའི་ཞིང་མའི་མངལ་ལས་བྱུང་གྱུར་ཅིང་མི་གཙང་བ་དེ་ཡི་ས་བོན་དུ་གྱུར་པའི་ཕ་མའི་ཁུ་ཁྲག་དང་གསོ་བྱེད་མས་ཟོས་པའི་ཟས་སོགས་ཏེ་མི་གཙང་བ་དེས་བསྐྱེད་པའི་ལུས་གཞན་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the source of impurity comes from the lower part of the body, which is the seed of impurity. \"By that\" refers to being produced by that impurity.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates that if one is not attached to impurity, why embrace a body that comes from the impure field of the mother's womb, produced by impure seeds such as the parents' fluids and the food eaten by the mother?\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that the human body originates from impure sources - the mother's womb, parental fluids, and the food consumed by the mother during pregnancy. They question why one would embrace such a body if truly detached from impurity.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIf you are not attached to impurity,\nWhy do you embrace in your arms\nAnother body that has emerged from an impure field,\nAnd is produced by its impure seeds?", + "translation": "If you are not attached to impurity,\nWhy do you embrace in your arms\nAnother body that has emerged from an impure field,\nAnd is produced by its impure seeds?" } }, "glossary": { @@ -61416,7 +61591,7 @@ "འཁྱུད་": "embrace" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །": { "མི་གཙང་": "impure", "ཆགས་མེད་": "without attachment" @@ -61477,15 +61652,15 @@ "04_commentary_assisted": { "གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །": { "མི་གཙང་": "impurity", - "ཆགས་མེད་": "no attachment" + "ཆགས་མེད་": "not attached" }, "མི་གཙང་ཞིང་ལས་བྱུང་གྱུར་ཅིང་། །": { "མི་གཙང་": "impure", "ཞིང་": "field", - "བྱུང་": "arose" + "བྱུང་": "emerged" }, "དེ་ཡི་ས་བོན་དེས་བསྐྱེད་པ། །": { - "ས་བོན་": "seed", + "ས་བོན་": "seeds", "བསྐྱེད་པ་": "produced" }, "གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། །": { @@ -61502,7 +61677,7 @@ "commentary_1": " །མི་གཙང་བ་ལས་ཡང་དག་པར་བྱུང་བ་ཉིད་མི་གཙང་བའོ། །སྲིན་ཞེས་པ་སྲོག་ཆགས་ཕྲ་མོའོ། །འདོད་མི་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་མི་འདོད་པའོ། །མི་གཙང་མང་པོའི་རང་བཞིན་ནི་བུད་མེད་ཀྱི་ཁོག་པའོ། །ལུས་ནི་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་སོ། །", "commentary_2": "མི་གཙང་བ་བཤང་གཅི་ལས་བྱུང་བའི་མི་གཙང་བའི་སྲིན་འབུ་ཆུང་ངུ་ལའང་ཁྱོད་འདོད་པར་མི་བྱེད་ན་མི་གཙང་མང་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་མི་གཙང་བ་ལས་སྐྱེས་པའང་ཅིའི་ཕྱིར་འདོད་པར་བྱེད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམི་གཙང་ལས་བྱུང་མི་གཙང་སྲིན། །ཆུང་ངུའང་ཁྱོད་འདོད་མི་བྱེད་ལ། །མི་གཙང་མང་གི་རང་བཞིན་ལུས། །མི་གཙང་སྐྱེས་པའང་འདོད་པར་བྱེད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), སྲིན་ (worm), འདོད་ (desire), ལུས་ (body), སྐྱེས་པ་ (man/male)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལས་ (ablative) indicating origin\n- Contrasting structure with ལ་ (to/for) and འང་ (also/even)\n- Genitive construction with གི་\n\n\nYou do not desire even a small worm\nBorn from impurity, which is impure,\nYet you desire a man born of impurity—\nThe body, whose nature is a mass of impurities.\n\n\nTechnical note: This verse employs a common Buddhist contemplation on the impurity of the body to counteract attachment and desire.", "translation": "You do not desire even a small worm\nBorn from impurity, which is impure,\nYet you desire a man born of impurity—\nThe body, whose nature is a mass of impurities." @@ -61518,9 +61693,9 @@ "translation": "From impurity arises an impure worm,\nYet even a small one you do not desire.\nThe body, by nature full of many impurities,\nYou desire even though born from impurity." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམི་གཙང་ལས་བྱུང་མི་གཙང་སྲིན། །ཆུང་ངུའང་ཁྱོད་འདོད་མི་བྱེད་ལ། །མི་གཙང་མང་གི་རང་བཞིན་ལུས། །མི་གཙང་སྐྱེས་པའང་འདོད་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: །མི་གཙང་བ་ལས་ཡང་དག་པར་བྱུང་བ་ཉིད་མི་གཙང་བའོ། །སྲིན་ཞེས་པ་སྲོག་ཆགས་ཕྲ་མོའོ། །འདོད་མི་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་མི་འདོད་པའོ། །མི་གཙང་མང་པོའི་རང་བཞིན་ནི་བུད་མེད་ཀྱི་ཁོག་པའོ། །ལུས་ནི་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་སོ། །\n\nCommentary 2: མི་གཙང་བ་བཤང་གཅི་ལས་བྱུང་བའི་མི་གཙང་བའི་སྲིན་འབུ་ཆུང་ངུ་ལའང་ཁྱོད་འདོད་པར་མི་བྱེད་ན་མི་གཙང་མང་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་མི་གཙང་བ་ལས་སྐྱེས་པའང་ཅིའི་ཕྱིར་འདོད་པར་བྱེད།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nYou do not desire even a tiny impure worm born from impurity,\nYet you desire a body born from impurity, which is by nature a collection of many impurities.\n\n\nThis translation captures the essence of the verse, which contrasts the aversion to small impure things with the desire for the human body, which is described as fundamentally impure. The commentaries clarify that the \"tiny worm\" refers to small creatures born from excrement, while the \"body\" refers specifically to a woman's body, seen as a vessel of many impurities in this context.", - "translation": "You do not desire even a tiny impure worm born from impurity,\nYet you desire a body born from impurity, which is by nature a collection of many impurities." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མི་གཙང་ལས་བྱུང་མི་གཙང་སྲིན། །ཆུང་ངུའང་ཁྱོད་འདོད་མི་བྱེད་ལ། །མི་གཙང་མང་གི་རང་བཞིན་ལུས། །མི་གཙང་སྐྱེས་པའང་འདོད་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: །མི་གཙང་བ་ལས་ཡང་དག་པར་བྱུང་བ་ཉིད་མི་གཙང་བའོ། །སྲིན་ཞེས་པ་སྲོག་ཆགས་ཕྲ་མོའོ། །འདོད་མི་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་མི་འདོད་པའོ། །མི་གཙང་མང་པོའི་རང་བཞིན་ནི་བུད་མེད་ཀྱི་ཁོག་པའོ། །ལུས་ནི་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་སོ། །\n\nCommentary 2: མི་གཙང་བ་བཤང་གཅི་ལས་བྱུང་བའི་མི་གཙང་བའི་སྲིན་འབུ་ཆུང་ངུ་ལའང་ཁྱོད་འདོད་པར་མི་བྱེད་ན་མི་གཙང་མང་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་མི་གཙང་བ་ལས་སྐྱེས་པའང་ཅིའི་ཕྱིར་འདོད་པར་བྱེད།\n", + "output": "1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that impurity comes from impurity itself. \"Srin\" refers to tiny living organisms. \"Not desiring\" means disliking. The nature of many impurities refers to a woman's body cavity. \"Body\" refers to a woman's body.\n\nCommentary 2: This commentary questions why one would desire a body born from impurity and composed of many impurities, when one doesn't even desire tiny impure worms that come from feces and urine.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the impure nature of the human body, particularly focusing on the female body. They contrast the attitude towards small impure organisms (which are not desired) with the paradoxical desire for the human body, which is also born from and composed of impurities.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nYou do not desire even tiny impure worms born from impurity,\nYet you desire the body, which is born from impurity\nAnd is by nature composed of many impurities.", + "translation": "You do not desire even tiny impure worms born from impurity,\nYet you desire the body, which is born from impurity\nAnd is by nature composed of many impurities." } }, "glossary": { @@ -61545,7 +61720,7 @@ "འདོད་པ་": "want" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "མི་གཙང་ལས་བྱུང་མི་གཙང་སྲིན། །ཆུང་ངུའང་ཁྱོད་འདོད་མི་བྱེད་ལ། །": { "མི་གཙང་": "impurity", "སྲིན་": "worm", @@ -61601,7 +61776,7 @@ "04_commentary_assisted": { "མི་གཙང་ལས་བྱུང་མི་གཙང་སྲིན། །ཆུང་ངུའང་ཁྱོད་འདོད་མི་བྱེད་ལ། །": { "མི་གཙང་": "impurity", - "སྲིན་": "worm", + "སྲིན་": "worms", "ཆུང་ངུ་": "tiny", "འདོད་": "desire" }, @@ -61622,7 +61797,7 @@ "commentary_1": " ད་ནི་མི་གཙང་བ་ཉིད་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ག་བུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཁར་བླུགས་ནས་ཕྱིར་བོར་བའི་ས་ནི་ཕྱིར་བྱུང་ནས་བོར་བའི་སའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ག་པུར་ལ་སོགས་ཡིད་འོང་དང་འབྲས་ཆན་དག་དང་ཚོད་མའང་རུང་གཙང་མ་རྣམས་ཀྱང་ཁར་བཅུག་ནས་ཕྱིར་ཕྱུང་སྟེ་བོར་བ་ཡིས་ས་ཡང་མི་གཙང་བཙོག་པར་འགྱུར་བས་དེ་ལྟར་བྱེད་པའི་ལུས་ཉིད་ལྟ་ཅི་སྨྲོས། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nག་པུར་ལ་སོགས་ཡིད་འོང་དང་། །འབྲས་ཆན་དག་གམ་ཚོད་མའང་རུང་། །ཁར་བཅུག་ཕྱིར་ཕྱུང་བོར་བ་ཡིས ། །ས་ཡང་མི་གཙང་བཙོག་པར་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nག་པུར་ (camphor), ཡིད་འོང་ (pleasant), འབྲས་ཆན་ (cooked rice), ཚོད་མ་ (vegetable dish), ཁར་བཅུག་ (put in mouth), ཕྱིར་ཕྱུང་ (spit out), བོར་བ་ (discard), མི་གཙང་ (impure), བཙོག་པ་ (dirty)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་ indicates \"and so forth\"\n- དག་གམ་...འང་རུང་ is a construction meaning \"either...or\"\n- ཡིས་ is an instrumental particle\n\n\nCamphor and other pleasant [substances],\nEither cooked rice or even vegetable dishes,\nWhen put in the mouth, spit out, and discarded,\nEven the ground becomes impure and dirty.\n\n\nThis verse appears to be discussing how even pleasant or pure substances become impure once they've been in one's mouth and discarded, emphasizing the transformative nature of contact and the Buddhist concept of impurity.", "translation": "Camphor and other pleasant [substances],\nEither cooked rice or even vegetable dishes,\nWhen put in the mouth, spit out, and discarded,\nEven the ground becomes impure and dirty." @@ -61638,9 +61813,9 @@ "translation": "Whether it's pleasant-smelling camphor and such,\nOr cooked rice or even vegetables,\nBy putting them in the mouth, taking them out, and discarding them,\nEven the ground becomes impure and dirty." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nག་པུར་ལ་སོགས་ཡིད་འོང་དང་། །འབྲས་ཆན་དག་གམ་ཚོད་མའང་རུང་། །ཁར་བཅུག་ཕྱིར་ཕྱུང་བོར་བ་ཡིས ། །ས་ཡང་མི་གཙང་བཙོག་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་མི་གཙང་བ་ཉིད་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ག་བུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཁར་བླུགས་ནས་ཕྱིར་བོར་བའི་ས་ནི་ཕྱིར་བྱུང་ནས་བོར་བའི་སའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ག་པུར་ལ་སོགས་ཡིད་འོང་དང་འབྲས་ཆན་དག་དང་ཚོད་མའང་རུང་གཙང་མ་རྣམས་ཀྱང་ཁར་བཅུག་ནས་ཕྱིར་ཕྱུང་སྟེ་བོར་བ་ཡིས་ས་ཡང་མི་གཙང་བཙོག་པར་འགྱུར་བས་དེ་ལྟར་བྱེད་པའི་ལུས་ཉིད་ལྟ་ཅི་སྨྲོས། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nEven pleasant substances like camphor,\nOr rice porridge or vegetable dishes,\nOnce put in the mouth, spit out and discarded,\nMake even the ground impure and dirty.\n\n\nThis translation conveys the core meaning that even clean, pleasant foods and substances become impure once they have been in one's mouth and are then spit out. The commentaries clarify that this is meant to illustrate the inherently impure nature of the body, since it can turn even pure things into something considered dirty or contaminated.", - "translation": "Even pleasant substances like camphor,\nOr rice porridge or vegetable dishes,\nOnce put in the mouth, spit out and discarded,\nMake even the ground impure and dirty." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ག་པུར་ལ་སོགས་ཡིད་འོང་དང་། །འབྲས་ཆན་དག་གམ་ཚོད་མའང་རུང་། །ཁར་བཅུག་ཕྱིར་ཕྱུང་བོར་བ་ཡིས ། །ས་ཡང་མི་གཙང་བཙོག་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་མི་གཙང་བ་ཉིད་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ག་བུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཁར་བླུགས་ནས་ཕྱིར་བོར་བའི་ས་ནི་ཕྱིར་བྱུང་ནས་བོར་བའི་སའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ག་པུར་ལ་སོགས་ཡིད་འོང་དང་འབྲས་ཆན་དག་དང་ཚོད་མའང་རུང་གཙང་མ་རྣམས་ཀྱང་ཁར་བཅུག་ནས་ཕྱིར་ཕྱུང་སྟེ་བོར་བ་ཡིས་ས་ཡང་མི་གཙང་བཙོག་པར་འགྱུར་བས་དེ་ལྟར་བྱེད་པའི་ལུས་ཉིད་ལྟ་ཅི་སྨྲོས། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the verse is directly demonstrating impurity. It mentions camphor and other substances that, when put in the mouth and then spit out, make the ground impure.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that even pleasant substances like camphor, cooked rice, or vegetables, when put in the mouth and then spit out, make the ground impure. It then rhetorically asks how much more impure the body itself must be that produces such substances.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that the verse is illustrating the concept of impurity. They explain that even substances considered clean or pleasant become impure after being put in the mouth and spit out. This is used as a reflection on the inherent impurity of the body.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\n\nEven pleasant substances like camphor and the like,\nOr cooked rice, or even vegetables,\nWhen put in the mouth, taken out, and discarded,\nMake even the ground impure and dirty.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on how even clean or pleasant substances become impure after contact with the mouth, serving as a meditation on the body's inherent impurity.", + "translation": "Even pleasant substances like camphor and the like,\nOr cooked rice, or even vegetables,\nWhen put in the mouth, taken out, and discarded,\nMake even the ground impure and dirty." } }, "glossary": { @@ -61662,7 +61837,7 @@ "བཙོག་པ་": "polluted" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ག་པུར་ལ་སོགས་ཡིད་འོང་དང་། །": { "ག་པུར་": "camphor", "ཡིད་འོང་": "pleasant" @@ -61723,20 +61898,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ག་པུར་ལ་སོགས་ཡིད་འོང་དང་། །": { + "ག་པུར་ལ་སོགས་ཡིད་འོང་དང་།": { "ག་པུར་": "camphor", "ཡིད་འོང་": "pleasant" }, - "འབྲས་ཆན་དག་གམ་ཚོད་མའང་རུང་། །": { - "འབྲས་ཆན་": "rice porridge", - "ཚོད་མ་": "vegetable dishes" + "།འབྲས་ཆན་དག་གམ་ཚོད་མའང་རུང་།": { + "འབྲས་ཆན་": "cooked rice", + "ཚོད་མ་": "vegetables" }, - "ཁར་བཅུག་ཕྱིར་ཕྱུང་བོར་བ་ཡིས ། །": { + "།ཁར་བཅུག་ཕྱིར་ཕྱུང་བོར་བ་ཡིས །": { "ཁར་བཅུག་": "put in the mouth", - "ཕྱིར་ཕྱུང་": "spit out", + "ཕྱིར་ཕྱུང་": "taken out", "བོར་བ་": "discarded" }, - "ས་ཡང་མི་གཙང་བཙོག་པར་འགྱུར། །": { + "།ས་ཡང་མི་གཙང་བཙོག་པར་འགྱུར།": { "ས་": "ground", "མི་གཙང་": "impure", "བཙོག་པ་": "dirty" @@ -61750,7 +61925,7 @@ "commentary_1": " ཐེ་ཚོམ་ཞེས་པ་ནི་ཡིད་མི་ཆེས་ན་ཞེས་པའོ་དེ་ལྟར་ན་མི་གཙང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣགས་པ་དང་རུལ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་འབད་པས་བལྟ་བར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ལུས་མི་གཙང་བ་འདི་འདྲ་བ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་མོད་ཀྱང་གལ་ཏེ་ད་དུང་ཐེ་ཚོམ་ཟ་ན། དུར་ཁྲོད་དག་ཏུ་བོར་བའི་ལུས་མི་གཙང་བ་གཞན་ཡང་བལྟ་བར་གྱིས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་མི་གཙང་འདི་འདྲ་བ། །མངོན་སུམ་གྱུར་ཀྱང་ཐེ་ཚོམ་ན། །དུར་ཁྲོད་དག་ཏུ་བོར་བའི་ལུས། །མི་གཙང་གཞན་ཡང་བལྟ་བར་གྱིས། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), མངོན་སུམ་ (evident), ཐེ་ཚོམ་ (doubt), དུར་ཁྲོད་ (charnel ground), བོར་བ་ (discarded)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན། : \"If...then\" construction\n- ཀྱང་ : concessive particle \"even though\"\n- དག་ཏུ་ : locative particle\n- གྱིས་ : imperative particle\n\n\nIf you doubt even when such impurity\nIs evident before your very eyes,\nThen go and look at other impure forms—\nThe corpses discarded in charnel grounds.\n\n\nNote: This verse appears to be discussing contemplation on the impurity of the body, a common meditation practice in Tibetan Buddhism.", "translation": "If you doubt even when such impurity\nIs evident before your very eyes,\nThen go and look at other impure forms—\nThe corpses discarded in charnel grounds." @@ -61766,9 +61941,9 @@ "translation": "If you still have doubts about such impurity,\nEven when it's directly apparent,\nGo look at other impure corpses\nThat have been discarded in charnel grounds." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་མི་གཙང་འདི་འདྲ་བ། །མངོན་སུམ་གྱུར་ཀྱང་ཐེ་ཚོམ་ན། །དུར་ཁྲོད་དག་ཏུ་བོར་བའི་ལུས། །མི་གཙང་གཞན་ཡང་བལྟ་བར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: ཐེ་ཚོམ་ཞེས་པ་ནི་ཡིད་མི་ཆེས་ན་ཞེས་པའོ་དེ་ལྟར་ན་མི་གཙང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣགས་པ་དང་རུལ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་འབད་པས་བལྟ་བར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། ལུས་མི་གཙང་བ་འདི་འདྲ་བ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་མོད་ཀྱང་གལ་ཏེ་ད་དུང་ཐེ་ཚོམ་ཟ་ན། དུར་ཁྲོད་དག་ཏུ་བོར་བའི་ལུས་མི་གཙང་བ་གཞན་ཡང་བལྟ་བར་གྱིས།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan text, based on the input and commentaries provided:\n\n\nIf you still doubt this impurity,\nEven when it's clearly visible,\nGo look at other unclean corpses\nDiscarded in the charnel grounds.\n\n\nThis translation aims to capture the meaning that if one still has doubts about the impure nature of the body, even when its impurities are directly observable, they should go examine other decaying corpses in charnel grounds to further convince themselves of the body's impure nature.", - "translation": "If you still doubt this impurity,\nEven when it's clearly visible,\nGo look at other unclean corpses\nDiscarded in the charnel grounds." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་མི་གཙང་འདི་འདྲ་བ། །མངོན་སུམ་གྱུར་ཀྱང་ཐེ་ཚོམ་ན། །དུར་ཁྲོད་དག་ཏུ་བོར་བའི་ལུས། །མི་གཙང་གཞན་ཡང་བལྟ་བར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: ཐེ་ཚོམ་ཞེས་པ་ནི་ཡིད་མི་ཆེས་ན་ཞེས་པའོ་དེ་ལྟར་ན་མི་གཙང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣགས་པ་དང་རུལ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་འབད་པས་བལྟ་བར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། ལུས་མི་གཙང་བ་འདི་འདྲ་བ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་མོད་ཀྱང་གལ་ཏེ་ད་དུང་ཐེ་ཚོམ་ཟ་ན། དུར་ཁྲོད་དག་ཏུ་བོར་བའི་ལུས་མི་གཙང་བ་གཞན་ཡང་བལྟ་བར་གྱིས།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"doubt\" means \"if you don't believe.\" It suggests that if one doesn't believe in the impurity of the body, they should make an effort to observe things like pus and decay.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that even if the impurity of the body is directly apparent, if one still has doubts, they should look at other impure bodies discarded in charnel grounds.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the importance of overcoming doubt about the impurity of the body. They suggest that if direct observation isn't enough to convince someone, they should seek further evidence by examining decaying corpses in charnel grounds.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nIf you doubt the impurity of the body,\nEven when it's directly apparent,\nGo observe other impure bodies\nDiscarded in charnel grounds.", + "translation": "If you doubt the impurity of the body,\nEven when it's directly apparent,\nGo observe other impure bodies\nDiscarded in charnel grounds." } }, "glossary": { @@ -61785,7 +61960,7 @@ "བལྟ་བ་": "look" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་མི་གཙང་འདི་འདྲ་བ། །མངོན་སུམ་གྱུར་ཀྱང་ཐེ་ཚོམ་ན། །": { "མི་གཙང་": "impurity", "མངོན་སུམ་": "evident", @@ -61829,14 +62004,14 @@ "04_commentary_assisted": { "གལ་ཏེ་མི་གཙང་འདི་འདྲ་བ། །མངོན་སུམ་གྱུར་ཀྱང་ཐེ་ཚོམ་ན། །": { "མི་གཙང་": "impurity", - "མངོན་སུམ་": "clearly visible", + "མངོན་སུམ་": "directly apparent", "ཐེ་ཚོམ་": "doubt" }, "དུར་ཁྲོད་དག་ཏུ་བོར་བའི་ལུས། །མི་གཙང་གཞན་ཡང་བལྟ་བར་གྱིས། །": { "དུར་ཁྲོད་": "charnel grounds", - "ལུས་": "corpses", - "མི་གཙང་": "unclean", - "བལྟ་བར་གྱིས་": "look" + "ལུས་": "bodies", + "མི་གཙང་": "impure", + "བལྟ་བར་གྱིས་": "observe" } } } @@ -61847,7 +62022,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་ལུས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཞེས་པ་ལྡོག་པ་ཉིད་ཡིན་པས་དེ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ཞིག་པགས་པ་ཞེས་སྨོས་སོ། །", "commentary_2": "དེ་ལྟར་བལྟས་ཏེ་བརྟགས་པས་གང་ལས་པགས་པའི་ཁ་ཕྱེ་སྟེ་བཤུས་པ་ན་དེ་མཐོང་བ་རྣམས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བར་ཤེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་དེ་ཉིད་ལ་ཕྱིར་ཞིང་དགའ་བ་ཅི་ཕྱིར་སྐྱེ་བར་འགྱུར།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ལས་པགས་པའི་ཁ་ཕྱེ་ན། །འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་འགྱུར་བར། །ཤེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་དེ་ཉིད་ལ། །ཕྱིར་ཞིང་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཔགས་པ་ (skin), ཁ་ཕྱེ་ (open/reveal), འཇིགས་པ་ (fear), སྐྱེ་ (arise), ཤེས་ (know), དགའ་བ་ (joy/delight)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ལས་...ན། (when/if from which...)\n- ...ཀྱང་ (although)\n- ཇི་ལྟར་ (how)\n- ཕྱིར་ཞིང་ (again and again)\n\n\nWhen the skin is peeled away,\nAlthough one knows great fear will arise,\nHow is it that towards that very thing,\nJoy arises again and again?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the paradoxical nature of certain spiritual practices or realizations, where what initially seems frightening can become a source of joy through deeper understanding or repeated exposure.", "translation": "When the skin is peeled away,\nAlthough one knows great fear will arise,\nHow is it that towards that very thing,\nJoy arises again and again?" @@ -61863,9 +62038,9 @@ "translation": "Though one knows that great fear will arise\nWhen opening the skin of that which causes terror,\nHow is it that again and again\nJoy arises towards that very thing?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ལས་པགས་པའི་ཁ་ཕྱེ་ན། །འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་འགྱུར་བར། །ཤེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་དེ་ཉིད་ལ། །ཕྱིར་ཞིང་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་ལུས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཞེས་པ་ལྡོག་པ་ཉིད་ཡིན་པས་དེ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ཞིག་པགས་པ་ཞེས་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་བལྟས་ཏེ་བརྟགས་པས་གང་ལས་པགས་པའི་ཁ་ཕྱེ་སྟེ་བཤུས་པ་ན་དེ་མཐོང་བ་རྣམས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བར་ཤེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་དེ་ཉིད་ལ་ཕྱིར་ཞིང་དགའ་བ་ཅི་ཕྱིར་སྐྱེ་བར་འགྱུར།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nThough one knows that great fear arises\nWhen the skin is peeled away,\nHow can one still repeatedly\nTake delight in that very thing?\n\n\nThis translation conveys the meaning that although we understand that seeing a body with its skin removed would cause great fear, we still paradoxically continue to take pleasure in our bodies. The commentaries emphasize that the body is inherently repulsive, and we should not be attached to it. They suggest contemplating the body's true nature to overcome our misplaced delight in it.", - "translation": "Though one knows that great fear arises\nWhen the skin is peeled away,\nHow can one still repeatedly\nTake delight in that very thing?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ལས་པགས་པའི་ཁ་ཕྱེ་ན། །འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་འགྱུར་བར། །ཤེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་དེ་ཉིད་ལ། །ཕྱིར་ཞིང་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་ལུས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཞེས་པ་ལྡོག་པ་ཉིད་ཡིན་པས་དེ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ཞིག་པགས་པ་ཞེས་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་བལྟས་ཏེ་བརྟགས་པས་གང་ལས་པགས་པའི་ཁ་ཕྱེ་སྟེ་བཤུས་པ་ན་དེ་མཐོང་བ་རྣམས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བར་ཤེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་དེ་ཉིད་ལ་ཕྱིར་ཞིང་དགའ་བ་ཅི་ཕྱིར་སྐྱེ་བར་འགྱུར།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary suggests that the body is inherently repulsive, and one should not be attached to it or find delight in it.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates on the verse, explaining that if one were to peel off the skin, it would cause great fear in those who see it. Yet, it questions why people still find delight in the body despite knowing this.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries emphasize the repulsive nature of the body when closely examined, particularly if the skin were removed. They question why people still find attraction or delight in the body despite knowing its true nature.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nIf one were to peel back the skin,\nIt would cause great terror.\nKnowing this, how can one\nStill find delight in the body?\n", + "translation": "If one were to peel back the skin,\nIt would cause great terror.\nKnowing this, how can one\nStill find delight in the body?" } }, "glossary": { @@ -61883,7 +62058,7 @@ "དགའ་བ་": "attracted" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་ལས་པགས་པའི་ཁ་ཕྱེ་ན། །": { "པགས་པ་": "skin" }, @@ -61929,16 +62104,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "གང་ལས་པགས་པའི་ཁ་ཕྱེ་ན། །འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་འགྱུར་བར། །": { + "གང་ལས་པགས་པའི་ཁ་ཕྱེ་ན། །": { "པགས་པ་": "skin", - "འཇིགས་པ་": "fear", + "ཕྱེ་": "peel back" + }, + "འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་འགྱུར་བར། །": { + "འཇིགས་པ་": "terror", "ཆེན་པོ་": "great", - "སྐྱེ་": "arise" + "སྐྱེ་": "cause" }, - "ཤེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་དེ་ཉིད་ལ། །ཕྱིར་ཞིང་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །": { - "ཤེས་": "know", - "དགའ་བ་": "delight", - "སྐྱེ་": "arise" + "ཤེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་དེ་ཉིད་ལ། །": { + "ཤེས་": "knowing" + }, + "ཕྱིར་ཞིང་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །": { + "དགའ་བ་": "delight" } } } @@ -61949,7 +62128,7 @@ "commentary_1": " ཙན་དན་ལ་སོགས་པས་བྱི་དོར་བྱས་པའི་ལུས་དེ་ཇི་ལྟར་ན་མངོན་པར་དགའ་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། ལུས་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྐུས་པ་ནི་ལེགས་པར་བྱུགས་པའོ། །དྲི་སྟེ་དྲི་གདང་ཞིང་སང་བག་ཅན་དེ་གཞན་མ་ཡིན་པ་ནི་ལུས་ལས་མ་ཡིན་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱིས་ལུས་ལ་ཆགས་པར་མི་རིགས་པ་དང་། རང་གི་ངོ་བོ་ཆགས་གནས་མ་ཡིན་པ་དང་། དེ་ལ་དགའ་བར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཙནྡན་ལ་སོགས་ཀྱིས་བསྒོས་པའི་དྲི་ཞིམ་པོ་ཡོད་པས་ལུས་ལ་ཆགས་སོ་ཞེ་ན། ལུས་ལ་བསྐུས་པའི་དྲི་དེ་ཡང་ཙནྡན་སོགས་ཀྱི་ཡིན་གྱི་གཞན་ལུས་ཉིད་ཀྱི་མིན་པས་ན་གཞན་གྱི་དྲི་ཡིས་གཞན་དག་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་ལ་བསྐུས་པའི་དྲི་དེ་ཡང་། །ཙནྡན་སོགས་ཡིན་གཞན་མ་ཡིན། །གཞན་གྱི་དྲི་དེས་གཞན་དག་ལ། །ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nལུས་ (body), དྲི་ (scent/fragrance), ཙནྡན་ (sandalwood), ཆགས་པ་ (attachment/desire)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གཞན་ (other) repeatedly for contrast\n- ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ (for what reason) as a rhetorical question structure\n\n\nThe scent applied to the body\nIs sandalwood and such, nothing else.\nWhy then does one become attached\nTo others due to that scent of others?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of attachment and how it arises based on superficial qualities like scent, which are not inherent to the person.", "translation": "The scent applied to the body\nIs sandalwood and such, nothing else.\nWhy then does one become attached\nTo others due to that scent of others?" @@ -61965,9 +62144,9 @@ "translation": "The scent applied to the body\nIs sandalwood and such, not one's own.\nWhy then does one become attached\nTo others due to their foreign scent?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལུས་ལ་བསྐུས་པའི་དྲི་དེ་ཡང་། །ཙནྡན་སོགས་ཡིན་གཞན་མ་ཡིན། །གཞན་གྱི་དྲི་དེས་གཞན་དག་ལ། །ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: ཙན་དན་ལ་སོགས་པས་བྱི་དོར་བྱས་པའི་ལུས་དེ་ཇི་ལྟར་ན་མངོན་པར་དགའ་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། ལུས་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྐུས་པ་ནི་ལེགས་པར་བྱུགས་པའོ། །དྲི་སྟེ་དྲི་གདང་ཞིང་སང་བག་ཅན་དེ་གཞན་མ་ཡིན་པ་ནི་ལུས་ལས་མ་ཡིན་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱིས་ལུས་ལ་ཆགས་པར་མི་རིགས་པ་དང་། རང་གི་ངོ་བོ་ཆགས་གནས་མ་ཡིན་པ་དང་། དེ་ལ་དགའ་བར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཙནྡན་ལ་སོགས་ཀྱིས་བསྒོས་པའི་དྲི་ཞིམ་པོ་ཡོད་པས་ལུས་ལ་ཆགས་སོ་ཞེ་ན། ལུས་ལ་བསྐུས་པའི་དྲི་དེ་ཡང་ཙནྡན་སོགས་ཀྱི་ཡིན་གྱི་གཞན་ལུས་ཉིད་ཀྱི་མིན་པས་ན་གཞན་གྱི་དྲི་ཡིས་གཞན་དག་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThe fragrance applied to the body\nIs from sandalwood and such, not from the body itself.\nWhy then does one become attached to others\nDue to a scent that belongs to something else?\n\n\nThis translation captures the core meaning of the Tibetan verse, which questions the logic of becoming attached to someone's body based on pleasant scents that are not inherent to the body itself, but come from external sources like sandalwood.", - "translation": "The fragrance applied to the body\nIs from sandalwood and such, not from the body itself.\nWhy then does one become attached to others\nDue to a scent that belongs to something else?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལུས་ལ་བསྐུས་པའི་དྲི་དེ་ཡང་། །ཙནྡན་སོགས་ཡིན་གཞན་མ་ཡིན། །གཞན་གྱི་དྲི་དེས་གཞན་དག་ལ། །ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: ཙན་དན་ལ་སོགས་པས་བྱི་དོར་བྱས་པའི་ལུས་དེ་ཇི་ལྟར་ན་མངོན་པར་དགའ་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། ལུས་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྐུས་པ་ནི་ལེགས་པར་བྱུགས་པའོ། །དྲི་སྟེ་དྲི་གདང་ཞིང་སང་བག་ཅན་དེ་གཞན་མ་ཡིན་པ་ནི་ལུས་ལས་མ་ཡིན་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱིས་ལུས་ལ་ཆགས་པར་མི་རིགས་པ་དང་། རང་གི་ངོ་བོ་ཆགས་གནས་མ་ཡིན་པ་དང་། དེ་ལ་དགའ་བར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཙནྡན་ལ་སོགས་ཀྱིས་བསྒོས་པའི་དྲི་ཞིམ་པོ་ཡོད་པས་ལུས་ལ་ཆགས་སོ་ཞེ་ན། ལུས་ལ་བསྐུས་པའི་དྲི་དེ་ཡང་ཙནྡན་སོགས་ཀྱི་ཡིན་གྱི་གཞན་ལུས་ཉིད་ཀྱི་མིན་པས་ན་གཞན་གྱི་དྲི་ཡིས་གཞན་དག་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the fragrance applied to the body is not from the body itself, but from substances like sandalwood. It questions why one should be attracted to such external fragrances.\n\nCommentary 2:\nThis commentary discusses three points about attachment to the body:\n1) It's unreasonable to be attached to the body due to qualities from external sources.\n2) The body's inherent nature is not a basis for attachment.\n3) It's unreasonable to take pleasure in the body.\nIt then focuses on the first point, questioning why one should be attached to the body due to the pleasant scent of sandalwood, which is not inherent to the body.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that the pleasant fragrance on the body comes from external sources like sandalwood, not from the body itself. They question the logic of being attached to or attracted by something that is not inherent to the body but merely applied to it from outside.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThe fragrance applied to the body\nIs from sandalwood and such, not from elsewhere.\nWhy then does one become attached\nTo others because of this fragrance from elsewhere?\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the external origin of the fragrance and the questioning of attachment based on such non-inherent qualities.", + "translation": "The fragrance applied to the body\nIs from sandalwood and such, not from elsewhere.\nWhy then does one become attached\nTo others because of this fragrance from elsewhere?" } }, "glossary": { @@ -61983,7 +62162,7 @@ "ཆགས་པར་བྱེད་": "allure" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལུས་ལ་བསྐུས་པའི་དྲི་དེ་ཡང་། །": { "ལུས་": "body", "བསྐུས་པའི་": "applied", @@ -62040,14 +62219,15 @@ "བསྐུས་པའི་": "applied", "དྲི་": "fragrance" }, - "ཙནྡན་སོགས་ཡིན་གཞན་མ་ཡིན། །": { - "ཙནྡན་": "sandalwood" + "།ཙནྡན་སོགས་ཡིན་གཞན་མ་ཡིན། །": { + "ཙནྡན་": "sandalwood", + "གཞན་": "elsewhere" }, - "གཞན་གྱི་དྲི་དེས་གཞན་དག་ལ། །": { + "།གཞན་གྱི་དྲི་དེས་གཞན་དག་ལ། །": { "གཞན་": "others", - "དྲི་": "scent" + "དྲི་": "fragrance" }, - "ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད། །": { + "།ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད། །": { "ཆགས་པར་བྱེད་": "become attached" } } @@ -62059,7 +62239,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་དྲི་འདི་དོན་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འདི་ལ་མ་ཆགས་པ་སྟེ་ཞེན་པར་མ་གྱུར་ནའོ། །དེ་ལྟར་ན་ལེགས་པ་དགེ་བ་སྟེ། ཆགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་མེད་པ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའོ། །", "commentary_2": "གལ་དེ་དྲི་ལ་ཆགས་ན་ལུས་འདི་རང་བཞིན་གྱིས་དྲི་ང་བས་འདི་ལ་མ་ཆགས་ན་ལེགས་པ་མིན་ནམ། འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་པ་ལ་སྲེད་པ་དག་ཅི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་རང་བཞིན་དྲི་ང་བས། །འདི་ལ་མ་ཆགས་ལེགས་མིན་ནམ། །འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་སྲེག་པ་དག །ཇི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརང་བཞིན་ (nature), དྲི་ང་བ (foul-smelling), མ་ཆགས་ (non-attachment), འཇིག་རྟེན་ (world), སྲེག་པ (burning), དྲི་ཞིམ་ (fragrant)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ནམ་ structure for rhetorical question\n- ཇི་སྟེ introducing another rhetorical question\n\n\nIf by nature it is foul-smelling,\nIs it not better to be unattached to this?\nHow could those who pointlessly burn the world\nApply fragrance to that?\n\nTechnical note: This verse appears to be using rhetorical questions to critique attachment to worldly concerns, employing olfactory metaphors to contrast the inherent nature of things with artificial attempts to make them appealing.", "translation": "If by nature it is foul-smelling,\nIs it not better to be unattached to this?\nHow could those who pointlessly burn the world\nApply fragrance to that?" @@ -62075,9 +62255,9 @@ "translation": "Since its nature is foul-smelling,\nIs it not better to be unattached to this?\nThose who pointlessly burn worldly things,\nWhy would they apply fragrance to that?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་རང་བཞིན་དྲི་ང་བས། །འདི་ལ་མ་ཆགས་ལེགས་མིན་ནམ། །འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་སྲེག་པ་དག །ཇི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་དྲི་འདི་དོན་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འདི་ལ་མ་ཆགས་པ་སྟེ་ཞེན་པར་མ་གྱུར་ནའོ། །དེ་ལྟར་ན་ལེགས་པ་དགེ་བ་སྟེ། ཆགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་མེད་པ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའོ། །\n\nCommentary 2: གལ་དེ་དྲི་ལ་ཆགས་ན་ལུས་འདི་རང་བཞིན་གྱིས་དྲི་ང་བས་འདི་ལ་མ་ཆགས་ན་ལེགས་པ་མིན་ནམ། འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་པ་ལ་སྲེད་པ་དག་ཅི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nSince the body is naturally foul-smelling,\nWouldn't it be better not to be attached to it?\nWhy do those who pointlessly burn in worldly desires\nApply fragrant scents to it?\n", - "translation": "Since the body is naturally foul-smelling,\nWouldn't it be better not to be attached to it?\nWhy do those who pointlessly burn in worldly desires\nApply fragrant scents to it?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་རང་བཞིན་དྲི་ང་བས། །འདི་ལ་མ་ཆགས་ལེགས་མིན་ནམ། །འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་སྲེག་པ་དག །ཇི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་དྲི་འདི་དོན་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འདི་ལ་མ་ཆགས་པ་སྟེ་ཞེན་པར་མ་གྱུར་ནའོ། །དེ་ལྟར་ན་ལེགས་པ་དགེ་བ་སྟེ། ཆགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་མེད་པ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའོ། །\n\nCommentary 2: གལ་དེ་དྲི་ལ་ཆགས་ན་ལུས་འདི་རང་བཞིན་གྱིས་དྲི་ང་བས་འདི་ལ་མ་ཆགས་ན་ལེགས་པ་མིན་ནམ། འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་པ་ལ་སྲེད་པ་དག་ཅི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that attachment to scents is meaningless and harmful. It suggests that not being attached to scents is virtuous because it avoids attachment. It also states that meaningless things can be causes for rebirth in lower realms like hell.\n\nCommentary 2:\nThis commentary questions why one should be attached to scents when the body itself is naturally foul-smelling. It suggests that it's better not to be attached to the body. It also questions why worldly people uselessly crave pleasant scents.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the futility and potential harm of attachment to pleasant scents. They suggest that non-attachment is preferable, given the naturally unpleasant odor of the body. The commentaries also highlight the meaninglessness of worldly attachments to scents.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\n\nGiven that the body is naturally foul-smelling,\nIsn't it better not to be attached to it?\nWhy do those who pointlessly burn in worldly desires\nSeek to perfume it with pleasant scents?\n", + "translation": "Given that the body is naturally foul-smelling,\nIsn't it better not to be attached to it?\nWhy do those who pointlessly burn in worldly desires\nSeek to perfume it with pleasant scents?" } }, "glossary": { @@ -62095,7 +62275,7 @@ "དྲི་ཞིམ་": "nice fragrances" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་རང་བཞིན་དྲི་ང་བས། །": { "རང་བཞིན་": "nature", "དྲི་ང་བ་": "foul-smelling" @@ -62143,16 +62323,16 @@ "རང་བཞིན་": "naturally", "དྲི་ང་བ་": "foul-smelling" }, - "།འདི་ལ་མ་ཆགས་ལེགས་མིན་ནམ། །": { + "འདི་ལ་མ་ཆགས་ལེགས་མིན་ནམ། །": { "ཆགས་": "attached" }, - "།འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་སྲེག་པ་དག །": { + "འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་སྲེག་པ་དག །": { "འཇིག་རྟེན་": "worldly", "དོན་མེད་": "pointlessly", "སྲེག་པ་": "burn" }, - "།ཇི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད། །": { - "དྲི་ཞིམ་": "fragrant scents" + "ཇི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད། །": { + "དྲི་ཞིམ་": "pleasant scents" } } } @@ -62163,7 +62343,7 @@ "commentary_1": " དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྟེ་ཙན་དན་ནོ། །དྲི་ཡིས་ཞེས་པ་ནི་ཙན་དན་གྱི་དྲི་ངད་ཀྱིས་སོ། །", "commentary_2": "འོན་ཏེ་རང་བཞིན་ནི་མིན་ཡང་བསྐུས་པ་སྟེ་དྲི་ཞིམ་པོར་འགྱུར་བས་དེ་ལ་ཆགས་སོ་ཞེ་ན། དྲི་ཞིམ་པོ་དེ་ནི་ཙནྡན་གྱི་ཡིན་ན་ལུས་ཉིད་ལས་འདིར་ནི་དྲི་ཞིམ་པོ་ཅི་ཞིག་འབྱུང་སྟེ་མི་འབྱུང་སྟེ་མི་འབྱུང་བས་གཞན་གྱི་དྲི་ཡིས་གཞན་དག་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའོན་ཏེ་དྲི་ཞིམ་ཙནྡན་ནི། །ལུས་ལ་འདིར་ནི་ཅི་ཞིག་བྱུང་། །གཞན་གྱི་དྲི་ཡིས་གཞན་དག་ལ། །ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདྲི་ཞིམ་(fragrant scent), ཙནྡན་(sandalwood), ལུས་(body), དྲི་(scent), ཆགས་པ་(attachment)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་ཞིག་བྱུང་ - interrogative construction\n- ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ - \"for what reason\"\n\n\nHowever, what has happened here to the fragrant sandalwood scent on the body? For what reason does one become attached to others due to the scent of others?\n\nTechnical note: This verse appears to be questioning the nature of attachment based on sensory experiences, particularly scent.", "translation": "However, what has happened here to the fragrant sandalwood scent on the body? For what reason does one become attached to others due to the scent of others?" @@ -62179,9 +62359,9 @@ "translation": "But what has happened here to the fragrant sandalwood on the body?\nWhy does one become attached to others due to another's scent?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའོན་ཏེ་དྲི་ཞིམ་ཙནྡན་ནི། །ལུས་ལ་འདིར་ནི་ཅི་ཞིག་བྱུང་། །གཞན་གྱི་དྲི་ཡིས་གཞན་དག་ལ། །ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྟེ་ཙན་དན་ནོ། །དྲི་ཡིས་ཞེས་པ་ནི་ཙན་དན་གྱི་དྲི་ངད་ཀྱིས་སོ། །\n\nCommentary 2: འོན་ཏེ་རང་བཞིན་ནི་མིན་ཡང་བསྐུས་པ་སྟེ་དྲི་ཞིམ་པོར་འགྱུར་བས་དེ་ལ་ཆགས་སོ་ཞེ་ན། དྲི་ཞིམ་པོ་དེ་ནི་ཙནྡན་གྱི་ཡིན་ན་ལུས་ཉིད་ལས་འདིར་ནི་དྲི་ཞིམ་པོ་ཅི་ཞིག་འབྱུང་སྟེ་མི་འབྱུང་སྟེ་མི་འབྱུང་བས་གཞན་གྱི་དྲི་ཡིས་གཞན་དག་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nAlthough the fragrant sandalwood scent is pleasant,\nWhat has actually arisen here on this body?\nWhy become attached to others\nDue to a scent that belongs to something else?\n\n\nThis translation captures the essence of the verse, which questions the wisdom of becoming attached to pleasant scents like sandalwood when they are not inherent to one's own body but come from an external source. The commentaries clarify that the pleasant scent is specifically referring to sandalwood and emphasize that this fragrance is not naturally arising from the body itself.", - "translation": "Although the fragrant sandalwood scent is pleasant,\nWhat has actually arisen here on this body?\nWhy become attached to others\nDue to a scent that belongs to something else?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འོན་ཏེ་དྲི་ཞིམ་ཙནྡན་ནི། །ལུས་ལ་འདིར་ནི་ཅི་ཞིག་བྱུང་། །གཞན་གྱི་དྲི་ཡིས་གཞན་དག་ལ། །ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྟེ་ཙན་དན་ནོ། །དྲི་ཡིས་ཞེས་པ་ནི་ཙན་དན་གྱི་དྲི་ངད་ཀྱིས་སོ། །\n\nCommentary 2: འོན་ཏེ་རང་བཞིན་ནི་མིན་ཡང་བསྐུས་པ་སྟེ་དྲི་ཞིམ་པོར་འགྱུར་བས་དེ་ལ་ཆགས་སོ་ཞེ་ན། དྲི་ཞིམ་པོ་དེ་ནི་ཙནྡན་གྱི་ཡིན་ན་ལུས་ཉིད་ལས་འདིར་ནི་དྲི་ཞིམ་པོ་ཅི་ཞིག་འབྱུང་སྟེ་མི་འབྱུང་སྟེ་མི་འབྱུང་བས་གཞན་གྱི་དྲི་ཡིས་གཞན་དག་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis refers to fragrant sandalwood. \"By scent\" means by the aroma of sandalwood.\n\nCommentary 2:\nEven though it's not natural but applied, it becomes fragrant, so one becomes attached to it. If that pleasant fragrance belongs to sandalwood, what pleasant scent actually comes from the body itself? None. So why become attached to others due to a scent that belongs to something else?\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries explain that the verse is discussing sandalwood fragrance applied to the body. They emphasize that this pleasant scent is not inherent to the body but comes from an external source (sandalwood). The question raised is why one should become attached to others based on a scent that doesn't naturally belong to them.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nThough fragrant sandalwood is applied,\nWhat scent actually comes from this body?\nWhy then become attached to others\nDue to a fragrance that belongs elsewhere?\n", + "translation": "Though fragrant sandalwood is applied,\nWhat scent actually comes from this body?\nWhy then become attached to others\nDue to a fragrance that belongs elsewhere?" } }, "glossary": { @@ -62201,7 +62381,7 @@ "ཆགས་པར་བྱེད་": "be attracted" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འོན་ཏེ་དྲི་ཞིམ་ཙནྡན་ནི། །ལུས་ལ་འདིར་ནི་ཅི་ཞིག་བྱུང་། །": { "དྲི་ཞིམ་": "fragrant", "ཙནྡན་": "sandalwood", @@ -62245,7 +62425,7 @@ }, "གཞན་གྱི་དྲི་ཡིས་གཞན་དག་ལ། །": { "གཞན་": "others", - "དྲི་": "scent" + "དྲི་": "fragrance" }, "ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད། །": { "ཆགས་པར་བྱེད་": "become attached" @@ -62259,7 +62439,7 @@ "commentary_1": " འདིའི་ཕྱིར་ཡང་ལུས་ལ་བྱི་དོར་བྱས་པ་ནི་དོན་མེད་པའི་རྒྱུ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འཇིགས་པ་ནི་འཇིགས་སུ་རུང་བའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་འདི་མ་བཅོས་ན་སྐྲ་སེན་ཤིན་ཏུ་རིང་བ་དང་། སོ་སྐྱ་བོ་དྲི་མ་དང་བཅས་པ་དང་། དྲི་མའི་འདམ་གྱིས་བསྒོས་པ་གཅེར་བུ་འཇིགས་སུ་རུང་བ་ཉིད་ཡིན་ན་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་སྐྲ་སེན་རིང་བ་དང་། །སོ་སྐྱ་དྲིར་བཅས་འདམ་གྱི་དྲིས། །བསྒོས་པས་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །གཅེར་བུ་འཇིགས་པ་ཉིད་ཡིན་ན། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྐྲ་སེན་ (hair and nails), སོ་སྐྱ་ (gray teeth), དྲི་ (smell), འདམ་ (mud), ལུས་ (body), གཅེར་བུ་ (naked)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན། structure indicating a conditional statement\n- བསྒོས་པས: instrumental case, indicating cause\n\n\nIf, due to long hair and nails,\nGray teeth with odor, and the smell of mud\nSmearing [the body], the nature of the body\nIs frightening when naked,\n\n\nTechnical note: This verse is likely part of a longer contemplation on the nature of the body, possibly related to meditations on impurity or impermanence in Buddhist practice.", "translation": "If, due to long hair and nails,\nGray teeth with odor, and the smell of mud\nSmearing [the body], the nature of the body\nIs frightening when naked," @@ -62275,9 +62455,9 @@ "translation": "If the body's natural state is frightening when naked,\nWith long hair and nails, gray teeth stained with odor,\nAnd smeared with the scent of mud,\nThen how much more so when adorned?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་སྐྲ་སེན་རིང་བ་དང་། །སོ་སྐྱ་དྲིར་བཅས་འདམ་གྱི་དྲིས། །བསྒོས་པས་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །གཅེར་བུ་འཇིགས་པ་ཉིད་ཡིན་ན། །\n\nCommentary 1: འདིའི་ཕྱིར་ཡང་ལུས་ལ་བྱི་དོར་བྱས་པ་ནི་དོན་མེད་པའི་རྒྱུ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འཇིགས་པ་ནི་འཇིགས་སུ་རུང་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་འདི་མ་བཅོས་ན་སྐྲ་སེན་ཤིན་ཏུ་རིང་བ་དང་། སོ་སྐྱ་བོ་དྲི་མ་དང་བཅས་པ་དང་། དྲི་མའི་འདམ་གྱིས་བསྒོས་པ་གཅེར་བུ་འཇིགས་སུ་རུང་བ་ཉིད་ཡིན་ན་\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIf the body's natural state, with long hair and nails,\nGray teeth with odor, and smeared with filthy mud,\nWere to be exposed naked,\nIt would indeed be frightening.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which describes the unadorned human body in its natural state as potentially frightening or repulsive. The commentaries help clarify that this verse is meant to illustrate the futility of excessive bodily grooming, as the body's true nature remains unchanged beneath superficial improvements.", - "translation": "If the body's natural state, with long hair and nails,\nGray teeth with odor, and smeared with filthy mud,\nWere to be exposed naked,\nIt would indeed be frightening." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་སྐྲ་སེན་རིང་བ་དང་། །སོ་སྐྱ་དྲིར་བཅས་འདམ་གྱི་དྲིས། །བསྒོས་པས་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །གཅེར་བུ་འཇིགས་པ་ཉིད་ཡིན་ན། །\n\nCommentary 1: འདིའི་ཕྱིར་ཡང་ལུས་ལ་བྱི་དོར་བྱས་པ་ནི་དོན་མེད་པའི་རྒྱུ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འཇིགས་པ་ནི་འཇིགས་སུ་རུང་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་འདི་མ་བཅོས་ན་སྐྲ་སེན་ཤིན་ཏུ་རིང་བ་དང་། སོ་སྐྱ་བོ་དྲི་མ་དང་བཅས་པ་དང་། དྲི་མའི་འདམ་གྱིས་བསྒོས་པ་གཅེར་བུ་འཇིགས་སུ་རུང་བ་ཉིད་ཡིན་ན་\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary suggests that adorning or grooming the body is meaningless. It explains that the term \"འཇིགས་པ\" means \"frightening\" or \"terrifying.\"\n\nCommentary 2: This commentary describes the natural state of the body if left ungroomed: with very long hair and nails, gray teeth with odor, and covered in filthy mud. It states that in this condition, the naked body would be frightening.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the natural, ungroomed state of the body as being unappealing or frightening. They suggest that without artificial grooming, the human body in its raw form is not attractive and can even be terrifying to behold.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nIf with long hair and nails,\nGray teeth emitting odor, smeared with muddy filth,\nThe body's natural state\nIs naked and terrifying,\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the unappealing nature of the ungroomed human body, describing it as frightening in its natural, naked state.", + "translation": "If with long hair and nails,\nGray teeth emitting odor, smeared with muddy filth,\nThe body's natural state\nIs naked and terrifying," } }, "glossary": { @@ -62303,7 +62483,7 @@ "འཇིགས་པ་": "terrifying" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་སྐྲ་སེན་རིང་བ་དང་། །": { "སྐྲ་": "hair", "སེན་": "nails", @@ -62372,7 +62552,7 @@ "སོ་": "teeth", "སྐྱ་": "gray", "དྲི་": "odor", - "འདམ་": "mud" + "འདམ་": "muddy" }, "བསྒོས་པས་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །": { "བསྒོས་པས་": "smeared", @@ -62381,7 +62561,7 @@ }, "གཅེར་བུ་འཇིགས་པ་ཉིད་ཡིན་ན། །": { "གཅེར་བུ་": "naked", - "འཇིགས་པ་": "frightening" + "འཇིགས་པ་": "terrifying" } } } @@ -62392,7 +62572,7 @@ "commentary_1": " རང་ལ་གནོད་པ་ནི་བདག་ཉིད་ངན་འགྲོར་གཏོང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། མཚོན་གྱིས་གཅོད་པ་བཞིན་གནོད་པར་བྱེད་པའོ། །མང་པོ་ཅི་སྨྲ་སྟོན་པ་སྟེ། ས་རྣམས་ཁེངས་སོ་ཞེས་བྱའོ། །", "commentary_2": "རང་ལ་གནོད་པའི་མཚོན་ལ་བྱི་དོར་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་དེ་ལ་འབད་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་བྱི་དོར་བྱེད། གསུམ་པ་ནི། ཀྱེ་མ་བདག་གི་ལུས་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས་པའི་དབང་གིས་དེའི་བྱི་དོར་ལ་སོགས་པ་དོན་མེད་པའི་འབད་པ་ཡིས་ཉོན་མོངས་པས་སྨྱོས་པས་ས་སྟེང་འདི་ཀུན་ཏུ་འཁྲུགས་ཤིང་ཁྱབ་པར་གྱུར་ཏོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརང་ལ་གནོད་པའི་མཚོན་བཞིན་དུ། །དེ་འབད་ཅི་ཕྱིར་བྱི་དོར་བྱེད། །བདག་ལ་རྨོངས་པའི་འབད་པ་ཡིས། །སྨྱོས་པས་ས་འདི་ཀུན་ཏུ་འཁྲུགས། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགནོད་པ (harm), མཚོན (weapon), བྱི་དོར (polish/clean), རྨོངས་པ (delusion/ignorance), སྨྱོས་པ (madness)\n\nGrammatical notes:\n- བཞིན་དུ: comparative particle \"like\"\n- ཅི་ཕྱིར: interrogative \"why\"\n- ཀུན་ཏུ: adverbial particle \"completely\"\n\n\nLike a weapon that harms oneself,\nWhy exert effort to polish it?\nThrough the effort of delusion towards myself,\nThis madman completely disturbs the earth.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the futility and danger of cultivating ego or self-cherishing, comparing it to polishing a weapon that will only harm oneself. The \"madman\" likely refers to the deluded mind or ego.", "translation": "Like a weapon that harms oneself,\nWhy exert effort to polish it?\nThrough the effort of delusion towards myself,\nThis madman completely disturbs the earth." @@ -62408,9 +62588,9 @@ "translation": "Why do you groom yourself with such effort,\nLike a weapon that harms yourself?\nThrough the exertion of delusion towards oneself,\nThe madman disturbs this entire earth." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརང་ལ་གནོད་པའི་མཚོན་བཞིན་དུ། །དེ་འབད་ཅི་ཕྱིར་བྱི་དོར་བྱེད། །བདག་ལ་རྨོངས་པའི་འབད་པ་ཡིས། །སྨྱོས་པས་ས་འདི་ཀུན་ཏུ་འཁྲུགས། །\n\nCommentary 1: རང་ལ་གནོད་པ་ནི་བདག་ཉིད་ངན་འགྲོར་གཏོང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། མཚོན་གྱིས་གཅོད་པ་བཞིན་གནོད་པར་བྱེད་པའོ། །མང་པོ་ཅི་སྨྲ་སྟོན་པ་སྟེ། ས་རྣམས་ཁེངས་སོ་ཞེས་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: རང་ལ་གནོད་པའི་མཚོན་ལ་བྱི་དོར་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་དེ་ལ་འབད་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་བྱི་དོར་བྱེད། གསུམ་པ་ནི། ཀྱེ་མ་བདག་གི་ལུས་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས་པའི་དབང་གིས་དེའི་བྱི་དོར་ལ་སོགས་པ་དོན་མེད་པའི་འབད་པ་ཡིས་ཉོན་མོངས་པས་སྨྱོས་པས་ས་སྟེང་འདི་ཀུན་ཏུ་འཁྲུགས་ཤིང་ཁྱབ་པར་གྱུར་ཏོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nWhy do you strive to clean and adorn that which harms you,\nLike polishing a weapon that will wound yourself?\nThrough deluded efforts towards this body,\nThe madness of afflictions spreads across the entire earth.\n", - "translation": "Why do you strive to clean and adorn that which harms you,\nLike polishing a weapon that will wound yourself?\nThrough deluded efforts towards this body,\nThe madness of afflictions spreads across the entire earth." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རང་ལ་གནོད་པའི་མཚོན་བཞིན་དུ། །དེ་འབད་ཅི་ཕྱིར་བྱི་དོར་བྱེད། །བདག་ལ་རྨོངས་པའི་འབད་པ་ཡིས། །སྨྱོས་པས་ས་འདི་ཀུན་ཏུ་འཁྲུགས། །\n\nCommentary 1: རང་ལ་གནོད་པ་ནི་བདག་ཉིད་ངན་འགྲོར་གཏོང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། མཚོན་གྱིས་གཅོད་པ་བཞིན་གནོད་པར་བྱེད་པའོ། །མང་པོ་ཅི་སྨྲ་སྟོན་པ་སྟེ། ས་རྣམས་ཁེངས་སོ་ཞེས་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: རང་ལ་གནོད་པའི་མཚོན་ལ་བྱི་དོར་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་དེ་ལ་འབད་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་བྱི་དོར་བྱེད། གསུམ་པ་ནི། ཀྱེ་མ་བདག་གི་ལུས་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས་པའི་དབང་གིས་དེའི་བྱི་དོར་ལ་སོགས་པ་དོན་མེད་པའི་འབད་པ་ཡིས་ཉོན་མོངས་པས་སྨྱོས་པས་ས་སྟེང་འདི་ཀུན་ཏུ་འཁྲུགས་ཤིང་ཁྱབ་པར་གྱུར་ཏོ། །\n", + "output": "Here's my translation process:\n\n1. Summarizing the commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that harming oneself means sending oneself to a bad rebirth, like cutting with a weapon. It also mentions filling up the earth with many words.\n\nCommentary 2: This commentary compares caring for a harmful weapon to caring for one's impure body. It describes how foolish efforts to maintain the body, driven by delusion, cause disturbance throughout the earth.\n\n2. Combining the meaning:\nBoth commentaries emphasize the futility and harm of caring for things that ultimately cause suffering. They compare this to polishing a weapon that will harm oneself or maintaining an impure body. The commentaries suggest that such misguided efforts, born from ignorance, lead to negative consequences and create disturbance in the world.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nWhy exert effort in polishing that which harms you like a weapon?\nThrough ignorant striving for the self,\nThe maddened one disturbs the entire earth.\n\nThis translation captures the essence of futile efforts towards harmful things, the role of ignorance in such actions, and the widespread negative impact of these misguided endeavors.", + "translation": "Why exert effort in polishing that which harms you like a weapon?\nThrough ignorant striving for the self,\nThe maddened one disturbs the entire earth." } }, "glossary": { @@ -62430,7 +62610,7 @@ "འཁྲུགས": "turmoil" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རང་ལ་གནོད་པའི་མཚོན་བཞིན་དུ། །": { "གནོད་པ": "harm", "མཚོན་": "weapon" @@ -62481,17 +62661,18 @@ }, "04_commentary_assisted": { "རང་ལ་གནོད་པའི་མཚོན་བཞིན་དུ། །དེ་འབད་ཅི་ཕྱིར་བྱི་དོར་བྱེད། །": { - "གནོད་པ": "harm", + "གནོད་པ": "harms", "མཚོན": "weapon", - "བྱི་དོར་བྱེད": "clean and adorn" + "འབད": "exert effort", + "བྱི་དོར་བྱེད": "polishing" }, "བདག་ལ་རྨོངས་པའི་འབད་པ་ཡིས། །སྨྱོས་པས་ས་འདི་ཀུན་ཏུ་འཁྲུགས། །": { - "བདག": "yourself", - "རྨོངས་པ": "deluded", - "འབད་པ": "efforts", - "སྨྱོས་པ": "madness", - "ས་འདི་ཀུན་ཏུ": "entire earth", - "འཁྲུགས": "spreads" + "བདག": "self", + "རྨོངས་པ": "ignorant", + "འབད་པ": "striving", + "སྨྱོས་པ": "maddened", + "ས": "earth", + "འཁྲུགས": "disturbs" } } } @@ -62502,7 +62683,7 @@ "commentary_1": " དེ་བཞིན་འདི་ལྟར་རུས་གོང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ཡིད་བྱུང་བ་ནི་འཇིགས་པའོ། །གཡོ་བ་ནི་རུས་གོང་ངོ་། །ཁྱབ་པ་ནི་ཁེངས་པའོ། །གྲོང་གི་དུར་ཁྲོད་གྲོང་ཉིད་དུར་ཁྲོད་དང་འདྲ་བས་ན་དུར་ཁྲོད་དོ། །", "commentary_2": "དེ་དག་གིས་ཀྱང་རུས་གོང་འབའ་ཞིག་མཐོང་ནས་ནི་དུར་ཁྲོད་དུ་ནི་ཡིད་འབྱུང་ན། དེ་དག་ཀུན་སློང་གི་སྟོབས་ཀྱིས་གཡོ་བའི་རུས་གོང་གིས་ཁྱབ་པའི་གྲོང་གི་དུར་ཁྲོད་ལ་དགའ་འམ་སྟེ་དགའ་བར་མི་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརུས་གོང་འབའ་ཞིག་མཐོང་ནས་ནི། །དུར་ཁྲོད་དུ་ནི་ཡིད་འབྱུང་ན། །གཡོ་བའི་རུས་གོང་གིས་ཁྱབ་པའི། །གྲོང་གི་དུར་ཁྲོད་ལ་དགའ་འམ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརུས་གོང་ (skeleton), དུར་ཁྲོད་ (charnel ground), ཡིད་འབྱུང་ (disenchantment), གཡོ་བ་ (moving), གྲོང་ (village/town)\n\nGrammatical notes:\n- འབའ་ཞིག་ indicates \"only\" or \"merely\"\n- ནས་ནི་ shows a causal relationship\n- གིས་ཁྱབ་པའི་ means \"pervaded by\" or \"filled with\"\n\n\nWhen seeing merely a skeleton,\nYou feel disenchantment in the charnel ground.\nYet do you delight in the village charnel ground,\nFilled with moving skeletons?\n\n\nTechnical note: This verse uses the imagery of skeletons and charnel grounds, common in Tibetan Buddhist contemplations on impermanence and death, to draw a comparison between literal corpses and living beings (metaphorical \"moving skeletons\").", "translation": "When seeing merely a skeleton,\nYou feel disenchantment in the charnel ground.\nYet do you delight in the village charnel ground,\nFilled with moving skeletons?" @@ -62518,9 +62699,9 @@ "translation": "When seeing only bare skeletons,\nOne feels revulsion at the charnel ground.\nYet do you delight in the village charnel ground,\nFilled with moving skeletons?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརུས་གོང་འབའ་ཞིག་མཐོང་ནས་ནི། །དུར་ཁྲོད་དུ་ནི་ཡིད་འབྱུང་ན། །གཡོ་བའི་རུས་གོང་གིས་ཁྱབ་པའི། །གྲོང་གི་དུར་ཁྲོད་ལ་དགའ་འམ། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་འདི་ལྟར་རུས་གོང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ཡིད་བྱུང་བ་ནི་འཇིགས་པའོ། །གཡོ་བ་ནི་རུས་གོང་ངོ་། །ཁྱབ་པ་ནི་ཁེངས་པའོ། །གྲོང་གི་དུར་ཁྲོད་གྲོང་ཉིད་དུར་ཁྲོད་དང་འདྲ་བས་ན་དུར་ཁྲོད་དོ། །\n\nCommentary 2: དེ་དག་གིས་ཀྱང་རུས་གོང་འབའ་ཞིག་མཐོང་ནས་ནི་དུར་ཁྲོད་དུ་ནི་ཡིད་འབྱུང་ན། དེ་དག་ཀུན་སློང་གི་སྟོབས་ཀྱིས་གཡོ་བའི་རུས་གོང་གིས་ཁྱབ་པའི་གྲོང་གི་དུར་ཁྲོད་ལ་དགའ་འམ་སྟེ་དགའ་བར་མི་རིགས་སོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nIf you become frightened upon seeing mere skeletons in a charnel ground,\nHow can you delight in the village, which is like a charnel ground\nFilled with moving skeletons?\n", - "translation": "If you become frightened upon seeing mere skeletons in a charnel ground,\nHow can you delight in the village, which is like a charnel ground\nFilled with moving skeletons?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རུས་གོང་འབའ་ཞིག་མཐོང་ནས་ནི། །དུར་ཁྲོད་དུ་ནི་ཡིད་འབྱུང་ན། །གཡོ་བའི་རུས་གོང་གིས་ཁྱབ་པའི། །གྲོང་གི་དུར་ཁྲོད་ལ་དགའ་འམ། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་འདི་ལྟར་རུས་གོང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ཡིད་བྱུང་བ་ནི་འཇིགས་པའོ། །གཡོ་བ་ནི་རུས་གོང་ངོ་། །ཁྱབ་པ་ནི་ཁེངས་པའོ། །གྲོང་གི་དུར་ཁྲོད་གྲོང་ཉིད་དུར་ཁྲོད་དང་འདྲ་བས་ན་དུར་ཁྲོད་དོ། །\n\nCommentary 2: དེ་དག་གིས་ཀྱང་རུས་གོང་འབའ་ཞིག་མཐོང་ནས་ནི་དུར་ཁྲོད་དུ་ནི་ཡིད་འབྱུང་ན། དེ་དག་ཀུན་སློང་གི་སྟོབས་ཀྱིས་གཡོ་བའི་རུས་གོང་གིས་ཁྱབ་པའི་གྲོང་གི་དུར་ཁྲོད་ལ་དགའ་འམ་སྟེ་དགའ་བར་མི་རིགས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains key terms in the verse. It defines \"yid byung ba\" as fear or apprehension, \"g.yo ba\" as skeletons, \"khyab pa\" as filled or pervaded, and explains that \"grong gi dur khrod\" (town charnel ground) refers to the town itself being like a charnel ground.\n\nCommentary 2:\nThis commentary expands on the meaning, stating that if one is apprehensive upon seeing mere bones in a charnel ground, it's not appropriate to take delight in towns, which are like charnel grounds filled with moving skeletons (living people), due to the power of their motivations/intentions.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that the verse is drawing a parallel between actual charnel grounds with visible bones and towns filled with living people. It suggests that if one feels fear or revulsion at a charnel ground with stationary bones, one should logically feel the same about towns full of \"moving skeletons\" (living people driven by their motivations).\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nIf you feel revulsion in a charnel ground\nUpon seeing mere bones,\nHow can you delight in the town's charnel ground\nFilled with moving skeletons?\n\nThis translation captures the metaphorical comparison between literal charnel grounds and towns as figurative charnel grounds, emphasizing the irony of fearing dead bones while being comfortable among the \"living skeletons\" in populated areas.", + "translation": "If you feel revulsion in a charnel ground\nUpon seeing mere bones,\nHow can you delight in the town's charnel ground\nFilled with moving skeletons?" } }, "glossary": { @@ -62540,7 +62721,7 @@ "དགའ་": "like" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རུས་གོང་འབའ་ཞིག་མཐོང་ནས་ནི། །དུར་ཁྲོད་དུ་ནི་ཡིད་འབྱུང་ན། །": { "རུས་གོང་": "skeleton", "མཐོང་": "seeing", @@ -62590,16 +62771,16 @@ }, "04_commentary_assisted": { "རུས་གོང་འབའ་ཞིག་མཐོང་ནས་ནི། །དུར་ཁྲོད་དུ་ནི་ཡིད་འབྱུང་ན། །": { - "རུས་གོང་": "skeletons", + "རུས་གོང་": "bones", "མཐོང་": "seeing", "དུར་ཁྲོད་": "charnel ground", - "ཡིད་འབྱུང་": "frightened" + "ཡིད་འབྱུང་": "revulsion" }, "གཡོ་བའི་རུས་གོང་གིས་ཁྱབ་པའི། །གྲོང་གི་དུར་ཁྲོད་ལ་དགའ་འམ། །": { "གཡོ་བའི་": "moving", "རུས་གོང་": "skeletons", "ཁྱབ་པའི་": "filled", - "གྲོང་": "village", + "གྲོང་": "town", "དུར་ཁྲོད་": "charnel ground", "དགའ་": "delight" } @@ -62612,7 +62793,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་འདས་མ་ཐག་ཏུ་བརྗོད་པའི་རིམ་པ་ལྟར་རོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་ལུས་པོའོ། །དོན་དེ་ལུས་པོའི་དོན་དུའོ། །སྒྲུབ་པ་ནི་ཟས་ནོར་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་རྒྱུས་གནོད་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་མི་གཙང་གྱུར་བའི་བུད་མེད་དེ་ཡང་རིན་མེད་པར་ནི་མི་རྙེད་དོ། །དེའི་དོན་དུ་ནོར་སྒྲུབ་པས་འདིར་ཡང་ཤ་ཐང་ཆད་པ་དང་ཕྱི་མར་ཡང་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གནོད་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་མི་གཙང་གྱུར་པ་དེ། །རིན་མེད་པར་ནི་མི་རྙེད་དོ། །དེ་དོན་བསྒྲུབས་པས་ཤ་ཐང་དང་། །དམྱལ་ལ་སོགས་པའི་གནོད་པར་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), རིན་མེད་པ (without value/price), ཤ་ཐང་ (exhaustion), དམྱལ་ (hell)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...དེ་ construction indicating \"that which is...\"\n- རྙེད་ negative form with མི་\n- བསྒྲུབས་པས་ indicating causation \"due to accomplishing\"\n\n\nThat which has thus become impure,\nIs not obtained without a price.\nDue to accomplishing its purpose, exhaustion\nAnd harm of hell and so forth will result.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the consequences of pursuing impure or worldly aims, emphasizing the high cost and negative karmic results of such pursuits.", "translation": "That which has thus become impure,\nIs not obtained without a price.\nDue to accomplishing its purpose, exhaustion\nAnd harm of hell and so forth will result." @@ -62628,9 +62809,9 @@ "translation": "Thus, that which has become impure\nCannot be obtained without a price.\nBy striving to acquire it,\nOne becomes exhausted and\nFalls into harm such as hell realms." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་མི་གཙང་གྱུར་པ་དེ། །རིན་མེད་པར་ནི་མི་རྙེད་དོ། །དེ་དོན་བསྒྲུབས་པས་ཤ་ཐང་དང་། །དམྱལ་ལ་སོགས་པའི་གནོད་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་འདས་མ་ཐག་ཏུ་བརྗོད་པའི་རིམ་པ་ལྟར་རོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་ལུས་པོའོ། །དོན་དེ་ལུས་པོའི་དོན་དུའོ། །སྒྲུབ་པ་ནི་ཟས་ནོར་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་རྒྱུས་གནོད་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་མི་གཙང་གྱུར་བའི་བུད་མེད་དེ་ཡང་རིན་མེད་པར་ནི་མི་རྙེད་དོ། །དེའི་དོན་དུ་ནོར་སྒྲུབ་པས་འདིར་ཡང་ཤ་ཐང་ཆད་པ་དང་ཕྱི་མར་ཡང་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གནོད་པར་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nThus, such an impure thing [referring to the body]\nIs not obtained without a price.\nStriving to acquire it leads to exhaustion,\nAnd results in harm like hell and so forth.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that pursuing worldly pleasures and bodily desires comes at a cost, leading to exhaustion in this life and potential rebirth in lower realms in future lives. The commentaries clarify that \"it\" refers to the body and its desires, and that striving for it involves acquiring food and wealth, which ultimately leads to suffering.", - "translation": "Thus, such an impure thing [referring to the body]\nIs not obtained without a price.\nStriving to acquire it leads to exhaustion,\nAnd results in harm like hell and so forth." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་མི་གཙང་གྱུར་པ་དེ། །རིན་མེད་པར་ནི་མི་རྙེད་དོ། །དེ་དོན་བསྒྲུབས་པས་ཤ་ཐང་དང་། །དམྱལ་ལ་སོགས་པའི་གནོད་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་འདས་མ་ཐག་ཏུ་བརྗོད་པའི་རིམ་པ་ལྟར་རོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་ལུས་པོའོ། །དོན་དེ་ལུས་པོའི་དོན་དུའོ། །སྒྲུབ་པ་ནི་ཟས་ནོར་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་རྒྱུས་གནོད་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་མི་གཙང་གྱུར་བའི་བུད་མེད་དེ་ཡང་རིན་མེད་པར་ནི་མི་རྙེད་དོ། །དེའི་དོན་དུ་ནོར་སྒྲུབ་པས་འདིར་ཡང་ཤ་ཐང་ཆད་པ་དང་ཕྱི་མར་ཡང་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གནོད་པར་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"de ltar\" refers to what was just mentioned. \"De\" refers to the body. The purpose is for the sake of the body. \"Accomplishing\" means acquiring food and wealth.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that impure women cannot be obtained without a price. Acquiring wealth for their sake leads to exhaustion in this life and suffering in hell and other lower realms in future lives.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that the verse is talking about the futility and negative consequences of pursuing impure objects (particularly women) for the sake of the body. It emphasizes that such pursuits require wealth, lead to exhaustion, and result in future suffering in lower realms.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThus, such impure things\nCannot be obtained without a price.\nStriving to acquire them leads to exhaustion,\nAnd results in harm such as hell and other [lower realms].\n", + "translation": "Thus, such impure things\nCannot be obtained without a price.\nStriving to acquire them leads to exhaustion,\nAnd results in harm such as hell and other [lower realms]." } }, "glossary": { @@ -62647,7 +62828,7 @@ "གནོད་པར་": "wounds" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟར་མི་གཙང་གྱུར་པ་དེ། །རིན་མེད་པར་ནི་མི་རྙེད་དོ། །": { "མི་གཙང་": "impure", "རིན་མེད་པར་": "without a price", @@ -62688,13 +62869,15 @@ }, "04_commentary_assisted": { "དེ་ལྟར་མི་གཙང་གྱུར་པ་དེ། །རིན་མེད་པར་ནི་མི་རྙེད་དོ། །": { - "མི་གཙང་": "impure" + "མི་གཙང་": "impure", + "རིན་མེད་པར་": "without a price", + "མི་རྙེད་": "cannot be obtained" }, - "དེ་དོན་བསྒྲུབས་པས་ཤ་ཐང་དང་། །དམྱལ་ལ་སོགས་པའི་གནོད་པར་འགྱུར། །": { - "བསྒྲུབས་": "striving", + "།དེ་དོན་བསྒྲུབས་པས་ཤ་ཐང་དང་། །དམྱལ་ལ་སོགས་པའི་གནོད་པར་འགྱུར། །": { + "བསྒྲུབས་པས་": "striving", "ཤ་ཐང་": "exhaustion", "དམྱལ་": "hell", - "གནོད་པ་": "harm" + "གནོད་པར་": "harm" } } } @@ -62705,7 +62888,7 @@ "commentary_1": " དེ་བཞིན་དུ་བྱིས་པ་སྟེ། དྲོད་ཚད་མེད་པ་རྣམས་སོ། །ཅི་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་གང་གིས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འདོད་པ་ཉིད་སྤྱད་པའི་སྐབས་མེད་པ་དང་། ཉེས་པ་གཞན་དང་འབྲེལ་བའོ། །དང་པོ་ནི། བྱིས་པའི་དུས་སུ་བུད་མེད་རྙེད་པའི་རྒྱུ་ནོར་སྤེལ་བར་མི་ནུས་པས་དར་ལ་བབ་པ་ན་དེ་མི་རྙེད་པས་དེས་ཅི་བདེ། དེ་ནས་ནོར་གསོག་པའི་བར་ལ་ཚེ་གཏུགས་པར་འགྱུར་ན་རྒས་ནས་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་བསྟེན་པར་མི་ནུས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱིས་པ་ནོར་སྤེལ་མི་ནུས་པས། །དར་ལ་བབ་ན་འདི་ཅི་བདེ། །ནོར་སོགས་པ་ཡིས་ཚེ་གཏུགས་ན། །རྒས་ནས་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབྱིས་པ་ (child/youth), ནོར་ (wealth), དར་ལ་བབ་ (prime of life), ཚེ་གཏུགས་ (spend life), རྒས་ (old age)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ conditional particles\n- Rhetorical questions with ཅི་\n\n\nAs a child, one cannot increase wealth.\nWhen in the prime of life, what use is this [wealth]?\nIf one spends life accumulating riches,\nWhat can desires do when one is old?\n\n\nThis verse reflects on the futility of pursuing wealth at different stages of life, emphasizing the transient nature of material possessions and desires.", "translation": "As a child, one cannot increase wealth.\nWhen in the prime of life, what use is this [wealth]?\nIf one spends life accumulating riches,\nWhat can desires do when one is old?" @@ -62721,9 +62904,9 @@ "translation": "A child cannot increase wealth.\nWhen reaching adulthood, what good is this?\nIf one spends life accumulating riches,\nWhat use are desires when old age comes?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབྱིས་པ་ནོར་སྤེལ་མི་ནུས་པས། །དར་ལ་བབ་ན་འདི་ཅི་བདེ། །ནོར་སོགས་པ་ཡིས་ཚེ་གཏུགས་ན། །རྒས་ནས་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་དུ་བྱིས་པ་སྟེ། དྲོད་ཚད་མེད་པ་རྣམས་སོ། །ཅི་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་གང་གིས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འདོད་པ་ཉིད་སྤྱད་པའི་སྐབས་མེད་པ་དང་། ཉེས་པ་གཞན་དང་འབྲེལ་བའོ། །དང་པོ་ནི། བྱིས་པའི་དུས་སུ་བུད་མེད་རྙེད་པའི་རྒྱུ་ནོར་སྤེལ་བར་མི་ནུས་པས་དར་ལ་བབ་པ་ན་དེ་མི་རྙེད་པས་དེས་ཅི་བདེ། དེ་ནས་ནོར་གསོག་པའི་བར་ལ་ཚེ་གཏུགས་པར་འགྱུར་ན་རྒས་ནས་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་བསྟེན་པར་མི་ནུས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nIn childhood, one cannot accumulate wealth.\nWhen reaching adulthood, how can this bring happiness?\nIf one spends life gathering possessions,\nWhat use is desire when old age comes?\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the Tibetan verse, which discusses the futility of pursuing worldly desires and possessions throughout different stages of life. The commentaries provide context, explaining that in youth one lacks the means to acquire wealth, in adulthood the pursuit of desires may not bring true happiness, and by the time one has accumulated wealth in old age, the ability to enjoy sensual pleasures has diminished.", - "translation": "In childhood, one cannot accumulate wealth.\nWhen reaching adulthood, how can this bring happiness?\nIf one spends life gathering possessions,\nWhat use is desire when old age comes?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བྱིས་པ་ནོར་སྤེལ་མི་ནུས་པས། །དར་ལ་བབ་ན་འདི་ཅི་བདེ། །ནོར་སོགས་པ་ཡིས་ཚེ་གཏུགས་ན། །རྒས་ནས་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་དུ་བྱིས་པ་སྟེ། དྲོད་ཚད་མེད་པ་རྣམས་སོ། །ཅི་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་གང་གིས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འདོད་པ་ཉིད་སྤྱད་པའི་སྐབས་མེད་པ་དང་། ཉེས་པ་གཞན་དང་འབྲེལ་བའོ། །དང་པོ་ནི། བྱིས་པའི་དུས་སུ་བུད་མེད་རྙེད་པའི་རྒྱུ་ནོར་སྤེལ་བར་མི་ནུས་པས་དར་ལ་བབ་པ་ན་དེ་མི་རྙེད་པས་དེས་ཅི་བདེ། དེ་ནས་ནོར་གསོག་པའི་བར་ལ་ཚེ་གཏུགས་པར་འགྱུར་ན་རྒས་ནས་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་བསྟེན་པར་མི་ནུས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis refers to children, those without warmth/maturity. \"What\" means \"in what way.\"\n\nCommentary 2:\nThis section has two parts: the lack of opportunity to enjoy desires, and the connection with other faults. First, in childhood one cannot accumulate wealth to obtain women. In youth, without wealth, how can one find happiness? Then, if one spends life accumulating wealth, what use are desires in old age when one can no longer indulge in them?\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries explain that the verse is about the futility of pursuing worldly desires across different stages of life. In childhood, one lacks the means to fulfill desires. In youth, without wealth, one cannot enjoy desires. If one spends adulthood accumulating wealth, by old age it's too late to enjoy sensual pleasures.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nIn childhood, unable to increase wealth,\nWhat joy is there when youth arrives?\nIf life is spent accumulating riches,\nWhat use are desires when old age comes?\n", + "translation": "In childhood, unable to increase wealth,\nWhat joy is there when youth arrives?\nIf life is spent accumulating riches,\nWhat use are desires when old age comes?" } }, "glossary": { @@ -62748,7 +62931,7 @@ "འདོད་པ་": "desires" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བྱིས་པ་ནོར་སྤེལ་མི་ནུས་པས། །": { "བྱིས་པ་": "child", "ནོར་": "wealth", @@ -62809,21 +62992,20 @@ "བྱིས་པ་ནོར་སྤེལ་མི་ནུས་པས། །": { "བྱིས་པ་": "childhood", "ནོར་": "wealth", - "སྤེལ་": "accumulate", - "མི་ནུས་": "cannot" + "སྤེལ་": "increase", + "མི་ནུས་": "unable" }, "དར་ལ་བབ་ན་འདི་ཅི་བདེ། །": { - "དར་ལ་བབ་": "reaching adulthood", - "བདེ་": "happiness" + "དར་": "youth", + "བདེ་": "joy" }, "ནོར་སོགས་པ་ཡིས་ཚེ་གཏུགས་ན། །": { - "ནོར་": "possessions", - "ཚེ་": "life", - "གཏུགས་": "spending" + "ནོར་": "riches", + "ཚེ་": "life" }, "རྒས་ནས་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །": { "རྒས་": "old age", - "འདོད་པ་": "desire" + "འདོད་པ་": "desires" } } } @@ -62834,7 +63016,7 @@ "commentary_1": " འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡང་དེ། ངན་པ་ཡང་དེ་ཡིན་པ་ན་འདོད་ལྡན་ངན་པའོ། །ཉིན་རངས་ཞེས་པ་ནི་ཉི་མ་རྒས་ཀྱི་བར་རོ། །", "commentary_2": "ཡང་འདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི་ཉིན་རངས་ལས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་དུབ་སྟེ་མཚན་མོ་ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས་ཆད་པའི་ལུས་རོ་དང་འདྲ་བར་ཉལ་བར་འགྱུར་བས་འདོད་པ་བསྟེན་པར་མི་ནུས་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི། །ཉིན་རངས་ལས་ཀྱིས་ཡོངས་དུབ་སྟེ། །ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས་ཆད་པའི་ལུས། །རོ་དང་འདྲ་བར་ཉལ་བར་བྱེད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའདོད་ལྡན་(Desirous), ངན་པ་(Wicked), ཡོངས་དུབ་(Exhausted), ཆད་པ་(Worn out), རོ་(Corpse)\n\nGrammatical notes:\n- ཁ་ཅིག་ནི། : \"Some\" (topic marker)\n- ཉིན་རངས་ : \"All day long\"\n- ལས་ཀྱིས་ : Instrumental case, \"by work\"\n- འོངས་ནས་ : \"Having come\" (perfect tense)\n- འདྲ་བར་ : Comparative particle, \"like\"\n\n\nSome wicked, desirous people,\nCompletely exhausted by all-day work,\nHaving come home, their worn-out bodies\nLie down like corpses.\n\nTechnical note: This verse likely describes the futility of worldly pursuits and the exhaustion they bring, contrasting with the spiritual path.", "translation": "Some wicked, desirous people,\nCompletely exhausted by all-day work,\nHaving come home, their worn-out bodies\nLie down like corpses." @@ -62850,9 +63032,9 @@ "translation": "Some wicked people full of desire,\nExhausted from a long day's work,\nCome home with their worn-out bodies,\nAnd lie down to sleep like corpses." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི། །ཉིན་རངས་ལས་ཀྱིས་ཡོངས་དུབ་སྟེ། །ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས་ཆད་པའི་ལུས། །རོ་དང་འདྲ་བར་ཉལ་བར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡང་དེ། ངན་པ་ཡང་དེ་ཡིན་པ་ན་འདོད་ལྡན་ངན་པའོ། །ཉིན་རངས་ཞེས་པ་ནི་ཉི་མ་རྒས་ཀྱི་བར་རོ། །\n\nCommentary 2: ཡང་འདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི་ཉིན་རངས་ལས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་དུབ་སྟེ་མཚན་མོ་ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས་ཆད་པའི་ལུས་རོ་དང་འདྲ་བར་ཉལ་བར་འགྱུར་བས་འདོད་པ་བསྟེན་པར་མི་ནུས་ལ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\nSome evil people with desires,\nExhausted from working all day long,\nReturn home with a worn-out body,\nAnd lie down like a corpse.", - "translation": "Some evil people with desires,\nExhausted from working all day long,\nReturn home with a worn-out body,\nAnd lie down like a corpse." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི། །ཉིན་རངས་ལས་ཀྱིས་ཡོངས་དུབ་སྟེ། །ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས་ཆད་པའི་ལུས། །རོ་དང་འདྲ་བར་ཉལ་བར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡང་དེ། ངན་པ་ཡང་དེ་ཡིན་པ་ན་འདོད་ལྡན་ངན་པའོ། །ཉིན་རངས་ཞེས་པ་ནི་ཉི་མ་རྒས་ཀྱི་བར་རོ། །\n\nCommentary 2: ཡང་འདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི་ཉིན་རངས་ལས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་དུབ་སྟེ་མཚན་མོ་ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས་ཆད་པའི་ལུས་རོ་དང་འདྲ་བར་ཉལ་བར་འགྱུར་བས་འདོད་པ་བསྟེན་པར་མི་ནུས་ལ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary defines \"འདོད་ལྡན་ངན་པ\" as someone who is both desirous and evil. It also clarifies that \"ཉིན་རངས\" means until the sun sets.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that some evil people with desires become exhausted from working all day. When they come home at night, their tired bodies lie down like corpses, unable to engage in sensual pleasures.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that the verse is about evil, desire-driven people who work hard all day until sunset. They become so exhausted that when they return home, they collapse into bed, their bodies as lifeless as corpses, unable to pursue their desires.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nSome evil, desire-driven individuals\nWork tirelessly throughout the long day.\nReturning home with exhausted bodies,\nThey lie down to sleep like corpses.", + "translation": "Some evil, desire-driven individuals\nWork tirelessly throughout the long day.\nReturning home with exhausted bodies,\nThey lie down to sleep like corpses." } }, "glossary": { @@ -62873,7 +63055,7 @@ "ཉལ་བར་བྱེད་": "lay down" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི། །": { "འདོད་ལྡན་": "desirous", "ངན་པ་": "wicked" @@ -62933,24 +63115,24 @@ }, "04_commentary_assisted": { "འདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི། །": { - "འདོད་ལྡན་": "with desires", - "ངན་པ་": "evil" + "འདོད་ལྡན་ངན་པ་": [ + "evil", + "desire-driven" + ] }, "ཉིན་རངས་ལས་ཀྱིས་ཡོངས་དུབ་སྟེ། །": { - "ཉིན་རངས་": "all day long", - "ལས་": "working", - "ཡོངས་དུབ་": "exhausted" + "ཉིན་རངས་": "long day", + "ལས་": "work", + "ཡོངས་དུབ་": "tirelessly" }, "ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས་ཆད་པའི་ལུས། །": { "ཁྱིམ་": "home", - "འོངས་": "return", - "ཆད་པའི་": "worn-out", - "ལུས་": "body" + "འོངས་": "returning", + "ཆད་པའི་ལུས་": "exhausted bodies" }, "རོ་དང་འདྲ་བར་ཉལ་བར་བྱེད། །": { - "རོ་": "corpse", - "འདྲ་བར་": "like", - "ཉལ་བར་བྱེད་": "lie down" + "རོ་": "corpses", + "ཉལ་བར་བྱེད་": "lie down to sleep" } } } @@ -62961,7 +63143,7 @@ "commentary_1": " བྱེས་བགྲོད་ཅེས་པ་ནི་རྗེ་དཔོན་གྱི་བཀས་ཡུལ་གཞན་དུ་བང་ཆེན་བཏང་བའོ། །ཁྱུད་འཁོར་ལོ་ཞེས་པ་ནི་ལོ་ཁྱུད་འཁོར་གྱིས་ཀྱང་ངོ་། །དེའི་དོན་ནི་བུ་སྨད་ལ་སོགས་པའི་དོན་ནོ། །", "commentary_2": "ཁ་ཅིག་རྗེས་སུ་བགྲོད་པས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། རང་གི་ཡུལ་ལས་རིང་དུ་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན་བུ་སྨད་འདོད་བཞིན་དུ་བུ་སྨད་རྣམས་འཁྱུད་ཁོར་ལོས་ཀྱང་མཐོང་བར་མི་འགྱུར་ན་འདོད་པ་བསྟེན་པ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁ་ཅིག་བྱེས་བགྲོད་ཉོན་མོངས་དང་། །རིང་དུ་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །བུ་སྨད་འདོད་བཞིན་བུ་སྨད་རྣམས། །ཁྱུད་ཁོར་ལོས་ཀྱང་མཐོང་མི་འགྱུར། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nབྱེས་བགྲོད་ (journey, travel), ཉོན་མོངས་ (afflictions), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), བུ་སྨད་ (children and wife), ཁྱུད་ཁོར་ (embrace)\n\nGrammatical notes:\n- ཁ་ཅིག་ indicates \"some people\"\n- དང་ connects the first two lines\n- འདོད་བཞིན་ means \"as desired\"\n- ལོས་ཀྱང་ emphasizes \"even if\"\n- མི་འགྱུར་ is a negative future tense\n\n\nSome, on distant journeys, with afflictions,\nAnd suffering from being far away,\nThough desiring their children and wife,\nEven if embracing, cannot see them.\n\n\nThis verse describes the suffering of separation from loved ones, even when physically close, due to afflictions of the mind.", "translation": "Some, on distant journeys, with afflictions,\nAnd suffering from being far away,\nThough desiring their children and wife,\nEven if embracing, cannot see them." @@ -62977,9 +63159,9 @@ "translation": "Some who travel far from home, afflicted with troubles,\nSuffering from long separation,\nThough they yearn for their wives and children,\nCannot see their families even in their dreams." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཁ་ཅིག་བྱེས་བགྲོད་ཉོན་མོངས་དང་། །རིང་དུ་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །བུ་སྨད་འདོད་བཞིན་བུ་སྨད་རྣམས། །ཁྱུད་ཁོར་ལོས་ཀྱང་མཐོང་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: བྱེས་བགྲོད་ཅེས་པ་ནི་རྗེ་དཔོན་གྱི་བཀས་ཡུལ་གཞན་དུ་བང་ཆེན་བཏང་བའོ། །ཁྱུད་འཁོར་ལོ་ཞེས་པ་ནི་ལོ་ཁྱུད་འཁོར་གྱིས་ཀྱང་ངོ་། །དེའི་དོན་ནི་བུ་སྨད་ལ་སོགས་པའི་དོན་ནོ། །\n\nCommentary 2: ཁ་ཅིག་རྗེས་སུ་བགྲོད་པས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། རང་གི་ཡུལ་ལས་རིང་དུ་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན་བུ་སྨད་འདོད་བཞིན་དུ་བུ་སྨད་རྣམས་འཁྱུད་ཁོར་ལོས་ཀྱང་མཐོང་བར་མི་འགྱུར་ན་འདོད་པ་བསྟེན་པ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nSome, traveling far from home, afflicted with troubles,\nSuffering from being long separated,\nThough longing for their wives and children,\nCannot see them even after a full year has passed.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the original Tibetan verse, incorporating insights from the commentaries. The verse speaks of the hardships of those who must travel far from home, possibly on official duties as suggested by Commentary 1, and the emotional pain of being separated from their families for extended periods.", - "translation": "Some, traveling far from home, afflicted with troubles,\nSuffering from being long separated,\nThough longing for their wives and children,\nCannot see them even after a full year has passed." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཁ་ཅིག་བྱེས་བགྲོད་ཉོན་མོངས་དང་། །རིང་དུ་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །བུ་སྨད་འདོད་བཞིན་བུ་སྨད་རྣམས། །ཁྱུད་ཁོར་ལོས་ཀྱང་མཐོང་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: བྱེས་བགྲོད་ཅེས་པ་ནི་རྗེ་དཔོན་གྱི་བཀས་ཡུལ་གཞན་དུ་བང་ཆེན་བཏང་བའོ། །ཁྱུད་འཁོར་ལོ་ཞེས་པ་ནི་ལོ་ཁྱུད་འཁོར་གྱིས་ཀྱང་ངོ་། །དེའི་དོན་ནི་བུ་སྨད་ལ་སོགས་པའི་དོན་ནོ། །\n\nCommentary 2: ཁ་ཅིག་རྗེས་སུ་བགྲོད་པས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། རང་གི་ཡུལ་ལས་རིང་དུ་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན་བུ་སྨད་འདོད་བཞིན་དུ་བུ་སྨད་རྣམས་འཁྱུད་ཁོར་ལོས་ཀྱང་མཐོང་བར་མི་འགྱུར་ན་འདོད་པ་བསྟེན་པ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"byes bgrod\" refers to messengers sent to other lands by order of a lord or master. \"Khyud 'khor lo\" means \"for years\". The overall meaning relates to children and spouses.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the suffering of those who travel far from their homeland, experiencing afflictions and longing for their families. It emphasizes that if one cannot even see their loved ones for years, how much more futile is indulging in desires.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together suggest that the verse is about people who are sent away on long journeys, suffering from both mental afflictions and the pain of separation from their families. Despite their longing, they are unable to see their loved ones for extended periods, highlighting the futility of worldly attachments.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nSome, on distant journeys, are afflicted with mental anguish,\nSuffering from having gone far away.\nThough longing for their children and spouses,\nEven after years, they cannot see their families.\n\nThis translation captures the essence of separation, longing, and the extended nature of the absence as described in the commentaries, while maintaining the structure and meaning of the original Tibetan verse.", + "translation": "Some, on distant journeys, are afflicted with mental anguish,\nSuffering from having gone far away.\nThough longing for their children and spouses,\nEven after years, they cannot see their families." } }, "glossary": { @@ -63001,7 +63183,7 @@ "མཐོང་": "see" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཁ་ཅིག་བྱེས་བགྲོད་ཉོན་མོངས་དང་། །": { "བྱེས་བགྲོད་": "distant journeys", "ཉོན་མོངས་": "afflictions" @@ -63054,22 +63236,19 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཁ་ཅིག་བྱེས་བགྲོད་ཉོན་མོངས་དང་། །": { - "ཁ་ཅིག་": "Some", - "བྱེས་བགྲོད་": "traveling far from home", - "ཉོན་མོངས་": "afflicted with troubles" - }, - "རིང་དུ་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །": { - "རིང་དུ་སོང་བའི་": "long separated", - "སྡུག་བསྔལ་ཅན་": "Suffering" + "ཁ་ཅིག་བྱེས་བགྲོད་ཉོན་མོངས་དང་། །རིང་དུ་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན།": { + "བྱེས་བགྲོད་": "distant journeys", + "ཉོན་མོངས་": "mental anguish", + "རིང་དུ་སོང་བ་": "gone far away", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" }, - "བུ་སྨད་འདོད་བཞིན་བུ་སྨད་རྣམས། །": { - "བུ་སྨད་": "wives and children", - "འདོད་བཞིན་": "longing for" + "།བུ་སྨད་འདོད་བཞིན་བུ་སྨད་རྣམས།": { + "བུ་སྨད་": "children and spouses", + "འདོད་": "longing" }, - "ཁྱུད་ཁོར་ལོས་ཀྱང་མཐོང་མི་འགྱུར། །": { - "ཁྱུད་ཁོར་ལོས་": "full year", - "མཐོང་མི་འགྱུར་": "Cannot see" + "།ཁྱུད་ཁོར་ལོས་ཀྱང་མཐོང་མི་འགྱུར།": { + "ཁྱུད་ཁོར་": "years", + "མཐོང་": "see" } } } @@ -63080,7 +63259,7 @@ "commentary_1": " གང་དོན་ཉིད་དུ་སྟེ། ཆུང་མ་ལ་སོགས་པའི་དོན་དུའོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་ཆུང་མ་ལ་སོགས་པའོ། །ལས་ཀྱི་སྟེ་བྱ་བ་མང་པོའོ།།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་དྲུག་ལས། དང་པོ་ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐོབ་པ་ནི། བདག་ལ་ཕན་པར་འདོད་ལ་དེའི་ཐབས་ལ་རྣམ་པར་རྨོངས་པས་བུ་སྨད་ལ་སོགས་གང་གི་འཚོ་བའི་དོན་ཉིད་དུ་རང་གི་ལུས་བཙོངས་པ་ཡང་དོན་དེ་མ་ཐོབ་པར་རང་ལ་ཕན་པའི་དོན་གཞན་མེད་པར་གཞན་བུ་སྨད་སོགས་དག་གི་ལས་ཀྱི་རླུང་གིས་དབང་མེད་དུ་བདས་ཏེ། འདི་ཕྱི་གཉིས་ཀར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བ་དང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ལ་ཕན་འདོད་རྣམ་རྨོངས་པས། །གང་དོན་ཉིད་དུ་བཙོང་བ་ཡང་། །དེ་མ་ཐོབ་པར་དོན་མེད་པའི། །གཞན་གྱི་ལས་ཀྱི་རླུང་གིས་བདས། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་(Self), ཕན་འདོད་(Desire to benefit), རྣམ་རྨོངས་པ་(Completely deluded), བཙོང་བ་(Sold), དོན་མེད་པ་(Meaningless), གཞན་གྱི་ལས་(Others' karma), རླུང་(Wind)\n\nGrammatical notes:\n- གང་...ཡང་: \"even though\" construction\n- མ་ཐོབ་པར: negated verbal noun, \"without obtaining\"\n\n\nEven though I, completely deluded, desiring to benefit myself,\nHave sold myself for the sake of purpose,\nWithout obtaining that, [I am] meaningless,\nDriven by the wind of others' karma.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be describing the futility of self-centered actions and the influence of karmic forces. The imagery of being \"driven by the wind\" (རླུང་གིས་བདས) is a common metaphor in Tibetan Buddhist texts for being controlled by external forces or karma.", "translation": "Even though I, completely deluded, desiring to benefit myself,\nHave sold myself for the sake of purpose,\nWithout obtaining that, [I am] meaningless,\nDriven by the wind of others' karma." @@ -63096,9 +63275,9 @@ "translation": "Those who wish to benefit me, deluded,\nEven sell themselves for my sake.\nNot obtaining that, without purpose,\nThey are driven by the winds of others' karma." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ལ་ཕན་འདོད་རྣམ་རྨོངས་པས། །གང་དོན་ཉིད་དུ་བཙོང་བ་ཡང་། །དེ་མ་ཐོབ་པར་དོན་མེད་པའི། །གཞན་གྱི་ལས་ཀྱི་རླུང་གིས་བདས། །\n\nCommentary 1: གང་དོན་ཉིད་དུ་སྟེ། ཆུང་མ་ལ་སོགས་པའི་དོན་དུའོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་ཆུང་མ་ལ་སོགས་པའོ། །ལས་ཀྱི་སྟེ་བྱ་བ་མང་པོའོ།།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་དྲུག་ལས། དང་པོ་ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐོབ་པ་ནི། བདག་ལ་ཕན་པར་འདོད་ལ་དེའི་ཐབས་ལ་རྣམ་པར་རྨོངས་པས་བུ་སྨད་ལ་སོགས་གང་གི་འཚོ་བའི་དོན་ཉིད་དུ་རང་གི་ལུས་བཙོངས་པ་ཡང་དོན་དེ་མ་ཐོབ་པར་རང་ལ་ཕན་པའི་དོན་གཞན་མེད་པར་གཞན་བུ་སྨད་སོགས་དག་གི་ལས་ཀྱི་རླུང་གིས་དབང་མེད་དུ་བདས་ཏེ། འདི་ཕྱི་གཉིས་ཀར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བ་དང་།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThose who, out of confusion, wish to benefit me,\nEven sell themselves for the sake of others, such as a wife.\nWithout obtaining that goal, and with no other purpose,\nThey are driven by the winds of others' actions.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which describes how people, out of misguided intentions to help themselves, end up selling themselves (figuratively or literally) for the sake of others, such as family members. However, they fail to achieve their intended goal and, having no other purpose, are ultimately driven by the consequences of others' actions, leading to suffering in both this life and the next.", - "translation": "Those who, out of confusion, wish to benefit me,\nEven sell themselves for the sake of others, such as a wife.\nWithout obtaining that goal, and with no other purpose,\nThey are driven by the winds of others' actions." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ལ་ཕན་འདོད་རྣམ་རྨོངས་པས། །གང་དོན་ཉིད་དུ་བཙོང་བ་ཡང་། །དེ་མ་ཐོབ་པར་དོན་མེད་པའི། །གཞན་གྱི་ལས་ཀྱི་རླུང་གིས་བདས། །\n\nCommentary 1: གང་དོན་ཉིད་དུ་སྟེ། ཆུང་མ་ལ་སོགས་པའི་དོན་དུའོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་ཆུང་མ་ལ་སོགས་པའོ། །ལས་ཀྱི་སྟེ་བྱ་བ་མང་པོའོ།།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་དྲུག་ལས། དང་པོ་ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐོབ་པ་ནི། བདག་ལ་ཕན་པར་འདོད་ལ་དེའི་ཐབས་ལ་རྣམ་པར་རྨོངས་པས་བུ་སྨད་ལ་སོགས་གང་གི་འཚོ་བའི་དོན་ཉིད་དུ་རང་གི་ལུས་བཙོངས་པ་ཡང་དོན་དེ་མ་ཐོབ་པར་རང་ལ་ཕན་པའི་དོན་གཞན་མེད་པར་གཞན་བུ་སྨད་སོགས་དག་གི་ལས་ཀྱི་རླུང་གིས་དབང་མེད་དུ་བདས་ཏེ། འདི་ཕྱི་གཉིས་ཀར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བ་དང་།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"གང་དོན་ཉིད་དུ\" refers to the purpose of obtaining a wife or similar. \"དེ\" refers to the wife or similar. \"ལས་ཀྱི\" means many actions or tasks.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the verse, explaining that due to ignorance about how to benefit oneself, one sells their body for the sake of sustaining a family. However, without achieving that goal, one is driven by the winds of others' actions, becoming extremely miserable in both this life and the next.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together suggest that the verse is about someone who, out of misguided desire to benefit themselves, sells their body (or dedicates their life) for the sake of a family or similar purpose. However, they fail to achieve their goal and end up being driven by others' needs and actions, resulting in suffering in both this life and the next.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nOut of confused desire to benefit myself,\nEven though I sold myself for the sake of others,\nWithout achieving that purpose, meaninglessly,\nI am driven by the winds of others' actions.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the original text while incorporating the insights from the commentaries, emphasizing the themes of misguided self-sacrifice, unfulfilled goals, and being controlled by external forces.", + "translation": "Out of confused desire to benefit myself,\nEven though I sold myself for the sake of others,\nWithout achieving that purpose, meaninglessly,\nI am driven by the winds of others' actions." } }, "glossary": { @@ -63121,7 +63300,7 @@ "བདས་": "driven" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་ལ་ཕན་འདོད་རྣམ་རྨོངས་པས། །": { "བདག་": "myself", "ཕན་འདོད་": "desiring to benefit", @@ -63184,15 +63363,16 @@ }, "04_commentary_assisted": { "བདག་ལ་ཕན་འདོད་རྣམ་རྨོངས་པས། །": { - "ཕན་འདོད་": "wish to benefit", - "རྣམ་རྨོངས་པས་": "out of confusion" + "བདག་": "myself", + "ཕན་འདོད་": "desire to benefit", + "རྣམ་རྨོངས་པས་": "confused" }, "གང་དོན་ཉིད་དུ་བཙོང་བ་ཡང་། །": { - "བཙོང་བ་": "sell" + "བཙོང་བ་": "sold" }, "དེ་མ་ཐོབ་པར་དོན་མེད་པའི། །": { - "མ་ཐོབ་པར་": "without obtaining", - "དོན་མེད་པའི་": "no purpose" + "ཐོབ་པར་": "achieving", + "དོན་མེད་པའི་": "meaninglessly" }, "གཞན་གྱི་ལས་ཀྱི་རླུང་གིས་བདས། །": { "གཞན་གྱི་": "others'", @@ -63209,7 +63389,7 @@ "commentary_1": " ཤིང་དྲུང་ནི་ཤིང་ལོ་དྲུག་པའི་རྩ་བའོ།", "commentary_2": "ལ་ལ་རང་གི་ལུས་གཞན་གྱི་གཡོག་ཏུ་བཙོངས་ཏེ་དབང་མེད་དུ་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ། དེར་ཡང་ཆུང་མ་དག་ཀྱང་བུ་བྱུང་ན་བདག་གི་ཁྱིམ་མེད་པས་ཤིང་དྲུང་དང་དགོན་པ་ལ་སོགས་པ་གར་བབ་བབ་ཏུ་གནས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་དང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལ་ལ་རང་གི་ལུས་བཙོང་ཞིང་། །དབང་མེད་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ། །ཆུང་མ་དག་ཀྱང་བུ་བྱུང་ན། །ཤིང་དྲུང་དགོན་པར་བབ་བབ་འབྱུང་། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nལུས་བཙོང་ (sell body), དབང་མེད་ (powerless), བཀོལ་ (to use/exploit), ཆུང་མ་ (wife), བུ་ (son/child), ཤིང་དྲུང་ (under a tree), དགོན་པ་ (solitary place)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ལ་ indicates \"some people\"\n- ཞིང་ and ཏེ are connecting particles\n- ཀྱང་ means \"even\" or \"also\"\n- བབ་བབ་འབྱུང་ suggests repeated or frequent occurrence\n\n\nSome sell their own bodies,\nAnd powerless, are exploited by others.\nEven wives, when a child is born,\nFrequently give birth under trees or in solitary places.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be describing various forms of suffering or difficult circumstances, possibly in the context of explaining the nature of samsara or the need for compassion.", "translation": "Some sell their own bodies,\nAnd powerless, are exploited by others.\nEven wives, when a child is born,\nFrequently give birth under trees or in solitary places." @@ -63225,9 +63405,9 @@ "translation": "Some sell their own bodies,\nAnd are enslaved by others against their will.\nEven wives, when they have children,\nGive birth beneath trees in the wilderness." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལ་ལ་རང་གི་ལུས་བཙོང་ཞིང་། །དབང་མེད་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ། །ཆུང་མ་དག་ཀྱང་བུ་བྱུང་ན། །ཤིང་དྲུང་དགོན་པར་བབ་བབ་འབྱུང་། །\n\nCommentary 1: ཤིང་དྲུང་ནི་ཤིང་ལོ་དྲུག་པའི་རྩ་བའོ།\n\nCommentary 2: ལ་ལ་རང་གི་ལུས་གཞན་གྱི་གཡོག་ཏུ་བཙོངས་ཏེ་དབང་མེད་དུ་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ། དེར་ཡང་ཆུང་མ་དག་ཀྱང་བུ་བྱུང་ན་བདག་གི་ཁྱིམ་མེད་པས་ཤིང་དྲུང་དང་དགོན་པ་ལ་སོགས་པ་གར་བབ་བབ་ཏུ་གནས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་དང་།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation:\n\nSome sell their own bodies and are forced to serve others without choice. Even when their wives give birth to children, they must wander aimlessly, taking shelter under trees or in isolated places.", - "translation": "Some sell their own bodies and are forced to serve others without choice. Even when their wives give birth to children, they must wander aimlessly, taking shelter under trees or in isolated places." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལ་ལ་རང་གི་ལུས་བཙོང་ཞིང་། །དབང་མེད་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ། །ཆུང་མ་དག་ཀྱང་བུ་བྱུང་ན། །ཤིང་དྲུང་དགོན་པར་བབ་བབ་འབྱུང་། །\n\nCommentary 1: ཤིང་དྲུང་ནི་ཤིང་ལོ་དྲུག་པའི་རྩ་བའོ།\n\nCommentary 2: ལ་ལ་རང་གི་ལུས་གཞན་གྱི་གཡོག་ཏུ་བཙོངས་ཏེ་དབང་མེད་དུ་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ། དེར་ཡང་ཆུང་མ་དག་ཀྱང་བུ་བྱུང་ན་བདག་གི་ཁྱིམ་མེད་པས་ཤིང་དྲུང་དང་དགོན་པ་ལ་སོགས་པ་གར་བབ་བབ་ཏུ་གནས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་དང་།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \"Shing drung refers to the base of a six-leaved tree.\"\n\nCommentary 2: \"Some sell their bodies into servitude and are controlled by others without choice. Even if their wives give birth to children, having no home of their own, they must stay wherever they can find shelter, such as under trees or in isolated places, experiencing suffering.\"\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries explain that \"shing drung\" refers to the base of a tree, and provide context that the verse is describing people who, due to poverty, sell themselves into servitude. Even when they have families, they lack proper homes and must seek shelter in places like forests or isolated areas.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nSome sell their own bodies and become involuntarily controlled by others. Even when their wives give birth to children, they must take shelter wherever they can, under trees or in isolated places.", + "translation": "Some sell their own bodies and become involuntarily controlled by others. Even when their wives give birth to children, they must take shelter wherever they can, under trees or in isolated places." } }, "glossary": { @@ -63245,7 +63425,7 @@ "དགོན་པ་": "wild" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལ་ལ་རང་གི་ལུས་བཙོང་ཞིང་། །": { "ལུས་": "bodies", "བཙོང་": "sell" @@ -63307,13 +63487,13 @@ "ལ་ལ་རང་གི་ལུས་བཙོང་ཞིང་། །དབང་མེད་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ། །": { "ལུས་": "bodies", "བཙོང་": "sell", - "དབང་མེད་": "without choice", - "བཀོལ་": "serve" + "དབང་མེད་": "involuntarily", + "བཀོལ་": "controlled" }, "ཆུང་མ་དག་ཀྱང་བུ་བྱུང་ན། །ཤིང་དྲུང་དགོན་པར་བབ་བབ་འབྱུང་། །": { "ཆུང་མ་": "wives", "བུ་": "children", - "ཤིང་དྲུང་": "under trees", + "ཤིང་": "trees", "དགོན་པ་": "isolated places" } } @@ -63325,7 +63505,7 @@ "commentary_1": " །སྲོག་སྟོར་དུ་དོགས་པ་ནི་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བཞིན་ནོ། །གཡུལ་དུ་ནི་འཐབ་བྲལ་དུའོ། །འཇུག་པ་ནི་རབ་ཏུ་འཇུག་པའོ། །ཁེ་ཕྱིར་ཏེ་འདིར་རྙེད་པ་འདིས་འཚོ་ཞིང་གསོན་པར་བྱའོ་ཞེས་པའི་ཁེའི་དོན་དུ་སྟེ་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་ཐོབ་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །", "commentary_2": "འདོད་པས་བསླུས་པའི་གླེན་པ་དག་འཚོ་བར་འདོད་དེ་གཡུལ་བསྟེན་ནས་འཚོ་བར་བྱའོ་ཞེས་བསམས་ནས་སྲོག་སྟོར་བར་དོགས་བཞིན་དུ་ཡང་གཡུལ་དུ་འཇུག་པ་དང་། ཁེའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་བྲན་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདོད་པས་བསླུས་པའི་གླེན་པ་དག །འཚོ་འདོད་འཚོ་བར་བྱའོ་ཞེས། །སྲོག་སྟོར་དོགས་བཞིན་གཡུལ་དུ་འཇུག །ཁེ་ཕྱིར་བྲན་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nའདོད་པ (desire), བསླུས་པ (deceived), གླེན་པ (fools), འཚོ་བ (livelihood), སྲོག་སྟོར (lose life), གཡུལ (battle), ཁེ (profit), བྲན (servant)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འོ་ཞེས to indicate reported speech or thought\n- དོགས་བཞིན indicates \"while fearing\" or \"despite fearing\"\n- ཕྱིར indicates \"for the sake of\"\n\n\nFools deceived by desire,\nThinking \"We must live, we'll make a living,\"\nEnter battle despite fearing loss of life,\nAnd become servants for the sake of profit.\n\nTechnical note: This verse appears to be critiquing those who risk their lives or freedom due to misguided desires or perceived necessities, a common theme in Buddhist teachings on the perils of attachment and ignorance.", "translation": "Fools deceived by desire,\nThinking \"We must live, we'll make a living,\"\nEnter battle despite fearing loss of life,\nAnd become servants for the sake of profit." @@ -63341,9 +63521,9 @@ "translation": "Fools deceived by desire say,\n\"We wish to live, so we must live.\"\nThough fearing loss of life, they enter battle.\nFor profit's sake, they become slaves." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདོད་པས་བསླུས་པའི་གླེན་པ་དག །འཚོ་འདོད་འཚོ་བར་བྱའོ་ཞེས། །སྲོག་སྟོར་དོགས་བཞིན་གཡུལ་དུ་འཇུག །ཁེ་ཕྱིར་བྲན་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: །སྲོག་སྟོར་དུ་དོགས་པ་ནི་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བཞིན་ནོ། །གཡུལ་དུ་ནི་འཐབ་བྲལ་དུའོ། །འཇུག་པ་ནི་རབ་ཏུ་འཇུག་པའོ། །ཁེ་ཕྱིར་ཏེ་འདིར་རྙེད་པ་འདིས་འཚོ་ཞིང་གསོན་པར་བྱའོ་ཞེས་པའི་ཁེའི་དོན་དུ་སྟེ་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་ཐོབ་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: འདོད་པས་བསླུས་པའི་གླེན་པ་དག་འཚོ་བར་འདོད་དེ་གཡུལ་བསྟེན་ནས་འཚོ་བར་བྱའོ་ཞེས་བསམས་ནས་སྲོག་སྟོར་བར་དོགས་བཞིན་དུ་ཡང་གཡུལ་དུ་འཇུག་པ་དང་། ཁེའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་བྲན་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nFools deceived by desire, thinking \"We must live, we want to live,\"\nEnter into battle despite fearing for their lives,\nAnd become servants to others for the sake of profit.\n\n\nThis translation captures the key elements from the original Tibetan:\n1. The text describes people as \"fools deceived by desire\" who are driven by the wish to survive.\n2. These people willingly enter into dangerous situations (\"battle\") even though they fear losing their lives.\n3. They also become subservient to others (\"servants\") in pursuit of material gain or profit.\n\nThe commentaries provide additional context, explaining that entering battle is done with doubt or hesitation, and that becoming a servant is motivated by the hope of obtaining livelihood or sustenance through such service.", - "translation": "Fools deceived by desire, thinking \"We must live, we want to live,\"\nEnter into battle despite fearing for their lives,\nAnd become servants to others for the sake of profit." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདོད་པས་བསླུས་པའི་གླེན་པ་དག །འཚོ་འདོད་འཚོ་བར་བྱའོ་ཞེས། །སྲོག་སྟོར་དོགས་བཞིན་གཡུལ་དུ་འཇུག །ཁེ་ཕྱིར་བྲན་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: །སྲོག་སྟོར་དུ་དོགས་པ་ནི་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བཞིན་ནོ། །གཡུལ་དུ་ནི་འཐབ་བྲལ་དུའོ། །འཇུག་པ་ནི་རབ་ཏུ་འཇུག་པའོ། །ཁེ་ཕྱིར་ཏེ་འདིར་རྙེད་པ་འདིས་འཚོ་ཞིང་གསོན་པར་བྱའོ་ཞེས་པའི་ཁེའི་དོན་དུ་སྟེ་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་ཐོབ་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: འདོད་པས་བསླུས་པའི་གླེན་པ་དག་འཚོ་བར་འདོད་དེ་གཡུལ་བསྟེན་ནས་འཚོ་བར་བྱའོ་ཞེས་བསམས་ནས་སྲོག་སྟོར་བར་དོགས་བཞིན་དུ་ཡང་གཡུལ་དུ་འཇུག་པ་དང་། ཁེའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་བྲན་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains some key terms:\n- \"Fearing loss of life\" means being in doubt or uncertainty\n- \"Battlefield\" refers to a place of conflict\n- \"Enter\" means to fully engage\n- \"For profit\" implies the intention to sustain oneself through gains, but suggests that such gains may not actually be obtained\n\nCommentary 2:\nThis commentary provides an overview of the verse's meaning:\nFools deceived by desire wish to live, so they enter battle despite fearing for their lives, thinking they will sustain themselves through warfare. They also become servants to others for the sake of profit.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that the verse is about foolish people who, driven by desire and the wish to survive, engage in dangerous activities like warfare or servitude. They do this despite being aware of the risks to their lives, hoping to gain some profit or means of sustenance, even though such gains may be uncertain or unattainable.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nFools deceived by desire,\nThinking \"We must live to survive,\"\nEnter the battlefield despite fearing for their lives,\nAnd become servants to others for the sake of profit.\n", + "translation": "Fools deceived by desire,\nThinking \"We must live to survive,\"\nEnter the battlefield despite fearing for their lives,\nAnd become servants to others for the sake of profit." } }, "glossary": { @@ -63368,7 +63548,7 @@ "འགྲོ་བ": "enter" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདོད་པས་བསླུས་པའི་གླེན་པ་དག །": { "འདོད་པ": "desire", "བསླུས་པ": "deceived", @@ -63432,19 +63612,24 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "འདོད་པས་བསླུས་པའི་གླེན་པ་དག །འཚོ་འདོད་འཚོ་བར་བྱའོ་ཞེས།": { - "འདོད་པས་": "desire", - "བསླུས་པའི་": "deceived", - "གླེན་པ་": "fools", - "འཚོ་འདོད་": "want to live", - "འཚོ་བར་བྱའོ་": "must live" + "འདོད་པས་བསླུས་པའི་གླེན་པ་དག །": { + "འདོད་པ": "desire", + "བསླུས་པ": "deceived", + "གླེན་པ": "fools" + }, + "འཚོ་འདོད་འཚོ་བར་བྱའོ་ཞེས། །": { + "འཚོ་བ": "live", + "འདོད": "thinking" }, - "།སྲོག་སྟོར་དོགས་བཞིན་གཡུལ་དུ་འཇུག །ཁེ་ཕྱིར་བྲན་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད། །": { - "སྲོག་སྟོར་": "lives", - "དོགས་བཞིན་": "fearing", - "གཡུལ་དུ་འཇུག་": "enter into battle", - "ཁེ་ཕྱིར་": "for the sake of profit", - "བྲན་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད་": "become servants" + "སྲོག་སྟོར་དོགས་བཞིན་གཡུལ་དུ་འཇུག །": { + "སྲོག": "lives", + "དོགས": "fearing", + "གཡུལ": "battlefield", + "འཇུག": "enter" + }, + "ཁེ་ཕྱིར་བྲན་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད། །": { + "ཁེ": "profit", + "བྲན": "servants" } } } @@ -63455,7 +63640,7 @@ "commentary_1": " གང་འདོད་པ་ལ་ཞེན་པ་རྣམས་འདི་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བ་དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་འདོད་ལྡན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བཅད་པ་ནི་རལ་གྲི་ལ་སོགས་པས་སོ། །བཙུགས་པ་ནི་འཇེབས་པར་དཀའ་བའོ། །མདུང་ཐུང་ནི་མཚོན་གྱི་བྱེ་བྲག་གོ། །བསྲེག་པ་ནི་མེ་ལ་སོགས་པས་སོ། །", "commentary_2": "གཞན་ཡང་འདོད་པའི་རྒྱུས་འདོད་ལྡན་ལ་ལའི་ལུས་ཀྱང་བཅད། ཁ་ཅིག་གསལ་ཤིང་རྩེ་ལ་བཙུགས། ཁ་ཅིག་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཞིང་། ཁ་ཅིག་བསྲེགས་པ་དག་ཀྱང་སྣང་ངོ་། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདོད་ལྡན་ལ་ལ་ལུས་ཀྱང་བཅད། །ཁ་ཅིག་གསལ་ཤིང་རྩེ་ལ་བཙུགས། །ཁ་ཅིག་མདུང་ཐུང་དག་གིས་བསྣུན། །ཁ་ཅིག་བསྲེགས་པ་དག་ཀྱང་སྣང་། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nའདོད་ལྡན་ (desire-possessor), ལུས་ (body), བཅད་ (cut), གསལ་ཤིང་ (impaling stake), རྩེ་ (tip), བཙུགས་ (inserted), མདུང་ཐུང་ (short spear), བསྣུན་ (stabbed), བསྲེགས་ (burned)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ལ་, ཁ་ཅིག་: \"some\" or \"others\" - used to list different groups\n- ཀྱང་: \"even\" or \"also\" - emphasizes the severity of actions\n- དག་: plural marker\n\n\nSome desire-possessors even have their bodies cut.\nSome are impaled on the tip of stakes.\nSome are stabbed with short spears.\nSome are even seen being burned.\n\n\nTechnical note: This passage appears to describe various forms of torture or punishment, possibly in a context of karmic consequences or depictions of hell realms in Buddhist cosmology.", "translation": "Some desire-possessors even have their bodies cut.\nSome are impaled on the tip of stakes.\nSome are stabbed with short spears.\nSome are even seen being burned." @@ -63471,9 +63656,9 @@ "translation": "Some lustful ones had their bodies cut up.\nSome were impaled on the tip of a stake.\nSome were stabbed with short spears.\nSome were even seen being burned." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདོད་ལྡན་ལ་ལ་ལུས་ཀྱང་བཅད། །ཁ་ཅིག་གསལ་ཤིང་རྩེ་ལ་བཙུགས། །ཁ་ཅིག་མདུང་ཐུང་དག་གིས་བསྣུན། །ཁ་ཅིག་བསྲེགས་པ་དག་ཀྱང་སྣང་། །\n\nCommentary 1: གང་འདོད་པ་ལ་ཞེན་པ་རྣམས་འདི་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བ་དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་འདོད་ལྡན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བཅད་པ་ནི་རལ་གྲི་ལ་སོགས་པས་སོ། །བཙུགས་པ་ནི་འཇེབས་པར་དཀའ་བའོ། །མདུང་ཐུང་ནི་མཚོན་གྱི་བྱེ་བྲག་གོ། །བསྲེག་པ་ནི་མེ་ལ་སོགས་པས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་འདོད་པའི་རྒྱུས་འདོད་ལྡན་ལ་ལའི་ལུས་ཀྱང་བཅད། ཁ་ཅིག་གསལ་ཤིང་རྩེ་ལ་བཙུགས། ཁ་ཅིག་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཞིང་། ཁ་ཅིག་བསྲེགས་པ་དག་ཀྱང་སྣང་ངོ་། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nSome who are filled with desire have their bodies cut up.\nSome are impaled on the tip of a stake.\nSome are stabbed with short spears.\nSome are even seen being burned.\n\n\nThis translation conveys the various brutal punishments or torments experienced by those who are consumed by desire, as described in the original Tibetan text and elaborated upon in the commentaries.", - "translation": "Some who are filled with desire have their bodies cut up.\nSome are impaled on the tip of a stake.\nSome are stabbed with short spears.\nSome are even seen being burned." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདོད་ལྡན་ལ་ལ་ལུས་ཀྱང་བཅད། །ཁ་ཅིག་གསལ་ཤིང་རྩེ་ལ་བཙུགས། །ཁ་ཅིག་མདུང་ཐུང་དག་གིས་བསྣུན། །ཁ་ཅིག་བསྲེགས་པ་དག་ཀྱང་སྣང་། །\n\nCommentary 1: གང་འདོད་པ་ལ་ཞེན་པ་རྣམས་འདི་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བ་དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་འདོད་ལྡན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བཅད་པ་ནི་རལ་གྲི་ལ་སོགས་པས་སོ། །བཙུགས་པ་ནི་འཇེབས་པར་དཀའ་བའོ། །མདུང་ཐུང་ནི་མཚོན་གྱི་བྱེ་བྲག་གོ། །བསྲེག་པ་ནི་མེ་ལ་སོགས་པས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་འདོད་པའི་རྒྱུས་འདོད་ལྡན་ལ་ལའི་ལུས་ཀྱང་བཅད། ཁ་ཅིག་གསལ་ཤིང་རྩེ་ལ་བཙུགས། ཁ་ཅིག་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཞིང་། ཁ་ཅིག་བསྲེགས་པ་དག་ཀྱང་སྣང་ངོ་། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide a translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that those who are attached to desires will experience suffering. It clarifies the terms used in the verse: \"cut\" refers to being cut by swords and similar weapons, \"impaled\" means being pierced in a way that's difficult to remove, \"short spears\" are a type of weapon, and \"burned\" refers to being burned by fire and similar means.\n\nCommentary 2: This commentary reiterates the main points of the verse, emphasizing that due to desires, some people's bodies are cut, some are impaled on sharp stakes, some are stabbed with short spears, and some are seen being burned.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries highlight that attachment to desires leads to various forms of suffering. They explain the different types of torments mentioned in the verse, including being cut, impaled, stabbed, and burned. These are presented as consequences of being consumed by desires.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nSome driven by desire have their bodies cut,\nOthers are impaled on sharp stakes,\nSome are stabbed with short spears,\nAnd some are seen being burned.\n\nThis translation reflects the severe consequences of attachment to desires as explained in the commentaries, presenting various forms of physical torment as results of desire-driven actions.", + "translation": "Some driven by desire have their bodies cut,\nOthers are impaled on sharp stakes,\nSome are stabbed with short spears,\nAnd some are seen being burned." } }, "glossary": { @@ -63498,7 +63683,7 @@ "བསྲེགས་པ་": "burnt" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདོད་ལྡན་ལ་ལ་ལུས་ཀྱང་བཅད། །": { "འདོད་ལྡན་": "desire-possessors", "ལུས་": "bodies", @@ -63563,13 +63748,12 @@ }, "04_commentary_assisted": { "འདོད་ལྡན་ལ་ལ་ལུས་ཀྱང་བཅད། །": { - "འདོད་ལྡན་": "filled with desire", + "འདོད་ལྡན་": "driven by desire", "ལུས་": "bodies", - "བཅད་": "cut up" + "བཅད་": "cut" }, "ཁ་ཅིག་གསལ་ཤིང་རྩེ་ལ་བཙུགས། །": { - "གསལ་ཤིང་": "stake", - "རྩེ་": "tip", + "གསལ་ཤིང་": "stakes", "བཙུགས་": "impaled" }, "ཁ་ཅིག་མདུང་ཐུང་དག་གིས་བསྣུན། །": { @@ -63589,7 +63773,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་འདོད་པའི་དོན་གྱི་ནོར་ནི་དོན་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསག་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བསག་པ་ནི་ནོར་སོགས་པའོ། །བརླག་པའི་གདུང་བ་ནི་སེམས་ཁྲལ་ལོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ཐར་པའི་སྐབས་འགོག་པ་ནི། བསག་དང་བརླག་དང་བསྲུང་བའི་གདུང་བ་ཡིས་གནོད་པར་བྱེད་པས་ན་ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་པའི་རྒྱུར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་དག་སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བའི་སྐབས་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་རྣམས། །སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་སྐབས་མེད་དོ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབསགས་(accumulate), བསྲུང་(protect), བརླག་(lose), གདུང་བ་(suffering/distress), \nནོར་(wealth), ཕུང་ཁྲོལ་(trouble/misery), ཆགས་པ་(attachment), གཡེངས་པ་(distracted),\nསྲིད་པ་(existence/becoming), སྡུག་བསྔལ་(suffering), གྲོལ་(liberate)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case (ཡིས་) to indicate cause\n- Negation with མེད་ at the end of the last line\n\n\nOne should understand that wealth is an endless source of trouble,\nDue to the distress of accumulating, protecting, and losing it.\nFor those distracted by attachment to wealth,\nThere is no chance of liberation from the sufferings of cyclic existence.\n\n\nTechnical note: སྲིད་པ་ (becoming/existence) refers specifically to cyclic existence or saṃsāra in Buddhist philosophy.", "translation": "One should understand that wealth is an endless source of trouble,\nDue to the distress of accumulating, protecting, and losing it.\nFor those distracted by attachment to wealth,\nThere is no chance of liberation from the sufferings of cyclic existence." @@ -63605,9 +63789,9 @@ "translation": "Wealth should be known as endless trouble,\nDue to the anguish of accumulating, guarding, and losing it.\nFor those distracted by attachment to wealth,\nThere is no chance of liberation from samsara's sufferings." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་རྣམས། །སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་སྐབས་མེད་དོ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་འདོད་པའི་དོན་གྱི་ནོར་ནི་དོན་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསག་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བསག་པ་ནི་ནོར་སོགས་པའོ། །བརླག་པའི་གདུང་བ་ནི་སེམས་ཁྲལ་ལོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཐར་པའི་སྐབས་འགོག་པ་ནི། བསག་དང་བརླག་དང་བསྲུང་བའི་གདུང་བ་ཡིས་གནོད་པར་བྱེད་པས་ན་ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་པའི་རྒྱུར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་དག་སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བའི་སྐབས་མེད་དོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nWealth should be understood as an endless source of trouble,\nCausing anguish through accumulation, protection, and loss.\nFor those distracted by attachment to wealth,\nThere is no opportunity to be freed from the sufferings of existence.\n", - "translation": "Wealth should be understood as an endless source of trouble,\nCausing anguish through accumulation, protection, and loss.\nFor those distracted by attachment to wealth,\nThere is no opportunity to be freed from the sufferings of existence." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་རྣམས། །སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་སྐབས་མེད་དོ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་འདོད་པའི་དོན་གྱི་ནོར་ནི་དོན་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསག་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བསག་པ་ནི་ནོར་སོགས་པའོ། །བརླག་པའི་གདུང་བ་ནི་སེམས་ཁྲལ་ལོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཐར་པའི་སྐབས་འགོག་པ་ནི། བསག་དང་བརླག་དང་བསྲུང་བའི་གདུང་བ་ཡིས་གནོད་པར་བྱེད་པས་ན་ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་པའི་རྒྱུར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་དག་སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བའི་སྐབས་མེད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that wealth for the sake of desire becomes meaningless. It breaks down the terms \"accumulation\" as gathering wealth, and \"anguish of loss\" as mental distress.\n\nCommentary 2: This commentary focuses on how wealth obstructs liberation. It explains that wealth is understood to be an endless source of trouble due to the suffering caused by accumulating, protecting, and losing it. Those distracted by attachment to wealth have no opportunity to be free from the sufferings of cyclic existence.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that wealth, while seemingly desirable, is actually a source of endless suffering. The process of accumulating, protecting, and losing wealth causes mental anguish. Moreover, attachment to wealth distracts one from the path to liberation, keeping them bound to the cycle of suffering in samsara.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThrough the anguish of accumulating, guarding, and losing,\nKnow that wealth is an endless source of trouble.\nFor those distracted by attachment to riches,\nThere is no chance of freedom from the sufferings of existence.\n", + "translation": "Through the anguish of accumulating, guarding, and losing,\nKnow that wealth is an endless source of trouble.\nFor those distracted by attachment to riches,\nThere is no chance of freedom from the sufferings of existence." } }, "glossary": { @@ -63630,7 +63814,7 @@ "གྲོལ་": "freedom" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །": { "བསགས་": "accumulating", "བསྲུང་": "protecting", @@ -63694,24 +63878,26 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །": { - "བསགས་": "accumulation", - "བསྲུང་": "protection", - "བརླག་པ་": "loss", - "གདུང་བ་": "anguish", + "བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །": { + "བསགས་": "accumulating", + "བསྲུང་": "guarding", + "བརླག་པ་": "losing", + "གདུང་བ་": "anguish" + }, + "ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །": { "ནོར་": "wealth", "ཕུང་ཁྲོལ་": "trouble", - "མཐའ་ཡས་": "endless", - "ཤེས་པར་བྱ་": "should be understood" + "མཐའ་ཡས་": "endless" }, - "ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་རྣམས། །སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་སྐབས་མེད་དོ། །": { - "ནོར་": "wealth", + "ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་རྣམས། །": { + "ནོར་": "riches", "ཆགས་པ་": "attachment", - "གཡེངས་པ་": "distracted", + "གཡེངས་པ་": "distracted" + }, + "སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་སྐབས་མེད་དོ། །": { "སྲིད་པ་": "existence", "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings", - "གྲོལ་": "freed", - "སྐབས་": "opportunity" + "གྲོལ་": "freedom" } } } @@ -63722,7 +63908,7 @@ "commentary_1": " འདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བ་སྟེ། ཉེས་དམིགས་ནི་གནོད་པའོ། །མང་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་བ་སྟེ་འདོད་ལྡན་རྣམས་ལའོ། །མནོག་ཆུང་བ་ནི་ལོངས་སྤྱད་པའི་རྒྱུའོ། །ཆུང་བ་ནི་ཆུང་བ་ཉིད་དོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ཉེས་དམིགས་དཔེས་བསྟན་པ་ནི། འདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་སྔར་བཤད་པའི་དེ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་དམིགས་མང་ལ་མནོག་ཆུང་སྟེ་དཔེར་ན་ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་ཕྱུགས་དག་གི་རྩྭ་ནི་ཁམ་འགའ་ཟོས་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་དེ་ལ་སོགས། །ཉེས་དམིགས་མང་ལ་མནོག་ཆུང་སྟེ། །ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་ཕྱུགས་དག་གིས། །རྩྭ་ནི་ཁམ་འགའ་ཟོས་པ་བཞིན། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nའདོད་ལྡན་ (those with desire), ཉེས་དམིགས་ (faults/drawbacks), མནོག་ཆུང་ (little benefit), ཤིང་རྟ་ (chariot), ཕྱུགས་ (cattle)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་ indicates \"and so forth\"\n- སྟེ་ is a connector, often translated as \"and\" or \"but\"\n- བཞིན་ at the end indicates a simile\n\n\nFor those with desire, there and elsewhere,\nMany are the faults, yet little the benefit,\nLike cattle pulling a chariot\nThat eat but a few mouthfuls of grass.\n\n\nThis verse uses a simile to illustrate the nature of desire. It compares those driven by desire to oxen pulling a chariot, suggesting that despite great effort, the rewards of desire are as meager as the few bites of grass an ox might snatch while working.", "translation": "For those with desire, there and elsewhere,\nMany are the faults, yet little the benefit,\nLike cattle pulling a chariot\nThat eat but a few mouthfuls of grass." @@ -63738,9 +63924,9 @@ "translation": "For those with desires and the like,\nThere are many faults and little benefit;\nLike oxen pulling a cart\nWho eat only a few mouthfuls of grass." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་དེ་ལ་སོགས། །ཉེས་དམིགས་མང་ལ་མནོག་ཆུང་སྟེ། །ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་ཕྱུགས་དག་གིས། །རྩྭ་ནི་ཁམ་འགའ་ཟོས་པ་བཞིན། །\n\nCommentary 1: འདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བ་སྟེ། ཉེས་དམིགས་ནི་གནོད་པའོ། །མང་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་བ་སྟེ་འདོད་ལྡན་རྣམས་ལའོ། །མནོག་ཆུང་བ་ནི་ལོངས་སྤྱད་པའི་རྒྱུའོ། །ཆུང་བ་ནི་ཆུང་བ་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ཉེས་དམིགས་དཔེས་བསྟན་པ་ནི། འདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་སྔར་བཤད་པའི་དེ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་དམིགས་མང་ལ་མནོག་ཆུང་སྟེ་དཔེར་ན་ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་ཕྱུགས་དག་གི་རྩྭ་ནི་ཁམ་འགའ་ཟོས་པ་བཞིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nFor those with desires, there are many faults and drawbacks like these,\nYet the benefits are small;\nIt is like draft animals pulling a cart,\nWho only get to eat a few mouthfuls of grass.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which compares the experiences of those driven by desires to draft animals pulling a cart. The verse suggests that while desires bring many problems and disadvantages, the actual rewards or satisfactions gained are minimal, just as the animals pulling a cart only get to eat a small amount of grass despite their hard work.", - "translation": "For those with desires, there are many faults and drawbacks like these,\nYet the benefits are small;\nIt is like draft animals pulling a cart,\nWho only get to eat a few mouthfuls of grass." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་དེ་ལ་སོགས། །ཉེས་དམིགས་མང་ལ་མནོག་ཆུང་སྟེ། །ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་ཕྱུགས་དག་གིས། །རྩྭ་ནི་ཁམ་འགའ་ཟོས་པ་བཞིན། །\n\nCommentary 1: འདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བ་སྟེ། ཉེས་དམིགས་ནི་གནོད་པའོ། །མང་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་བ་སྟེ་འདོད་ལྡན་རྣམས་ལའོ། །མནོག་ཆུང་བ་ནི་ལོངས་སྤྱད་པའི་རྒྱུའོ། །ཆུང་བ་ནི་ཆུང་བ་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ཉེས་དམིགས་དཔེས་བསྟན་པ་ནི། འདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་སྔར་བཤད་པའི་དེ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་དམིགས་མང་ལ་མནོག་ཆུང་སྟེ་དཔེར་ན་ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་ཕྱུགས་དག་གི་རྩྭ་ནི་ཁམ་འགའ་ཟོས་པ་བཞིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide a translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that the verse is a conclusion. It defines \"ཉེས་དམིགས\" as harm or disadvantages, which are numerous for those with desires. \"མནོག་ཆུང་\" is explained as the cause of enjoyment, which is small or insignificant.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that the verse illustrates the faults of desire through an example. It reiterates that for those with desires, the faults are many but the benefits are small, comparing it to draught animals pulling a cart who only get to eat a few mouthfuls of grass.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that this verse is about the disadvantages of desire. They emphasize that for those who have strong desires, the negative consequences are numerous, while the benefits or enjoyments are minimal. The second commentary adds the explanation of the simile used in the verse.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nFor those full of desire, there are many such faults,\nYet the benefits are small.\nIt is like draught animals pulling a cart,\nWho only eat a few mouthfuls of grass.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the numerous disadvantages of desire contrasted with minimal benefits, using the simile of working animals who get little reward for their efforts.", + "translation": "For those full of desire, there are many such faults,\nYet the benefits are small.\nIt is like draught animals pulling a cart,\nWho only eat a few mouthfuls of grass." } }, "glossary": { @@ -63759,7 +63945,7 @@ "ཁམ་": "bites" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་དེ་ལ་སོགས། །ཉེས་དམིགས་མང་ལ་མནོག་ཆུང་སྟེ། །": { "འདོད་ལྡན་": "those with desire", "ཉེས་དམིགས་": "faults", @@ -63802,15 +63988,17 @@ }, "04_commentary_assisted": { "འདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་དེ་ལ་སོགས། །ཉེས་དམིགས་མང་ལ་མནོག་ཆུང་སྟེ། །": { - "འདོད་ལྡན་": "those with desires", + "འདོད་ལྡན་": "full of desire", "ཉེས་དམིགས་": "faults", - "མནོག་ཆུང་": "benefits are small" + "མང་": "many", + "མནོག་ཆུང་": "small benefits" }, "ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་ཕྱུགས་དག་གིས། །རྩྭ་ནི་ཁམ་འགའ་ཟོས་པ་བཞིན། །": { "ཤིང་རྟ་": "cart", - "འདྲེན་པའི་ཕྱུགས་": "draft animals", + "འདྲེན་པ་": "pulling", + "ཕྱུགས་": "animals", "རྩྭ་": "grass", - "ཁམ་འགའ་": "few mouthfuls", + "ཁམ་": "mouthfuls", "ཟོས་པ་": "eat" } } @@ -63822,7 +64010,7 @@ "commentary_1": " ལས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་ཏེ། དེས་མནར་ཅིང་བཅོམ་པའི་འདོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིའོ། །", "commentary_2": "བཞི་པ་དལ་འབྱོར་ཆུ་གཟོན་པ་ནི། ཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ཀྱང་མི་དཀོན་ཏེ་བདེ་བླག་ཏུ་འགྲུབ་པའི་མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ་དལ་འབྱོར། སློབ་སྤྲིང་ལས། བདེ་གཤེགས་ལམ་བསྟེན་འགྲོ་བ་འདྲེན་པར་ཆས་གྱུར་ཅིང་། །སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཆེན་མི་ཡིས་རྙེད་པ་གང་ཡིན་པ། །ལམ་དེ་ལྷ་དང་ཀླུ་ཡིས་མི་རྙེད་ལྷ་མིན་དང་། །མཁའ་ལྡིང་རིག་འཛིན་མི་འམ་ཅི་དང་ལྟོ་འཕྱེས་མིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པར་ནུས་པའི་ཡོན་ཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་ཞིང་རྙེད་པར་དཀའ་བ་འདི་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་མནར་ཏེ་བླང་དོར་ལ་རྨོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་སྟེ་དོན་མེད་པར་བྱས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ནའང་མི་དཀོན་པའི། །མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ། །དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་རྙེད་དཀའ་འདི། །ལས་ཀྱིས་མནར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཕྱུགས་ (animals), བསྒྲུབས་ (accomplish), དཀོན་ (rare), མནོག་ཆུང་ (trivial), དལ་འབྱོར་ (leisure and endowments), ཕུན་སུམ་ (perfect), རྙེད་དཀའ་ (difficult to find), ལས་ (karma), མནར་བ་ (tormented)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནའང་ (even if) in the first line\n- Genitive ཀྱིས་ used with བསྒྲུབས་ and མནར་བ་\n- རྣམས་ plural marker with མནར་བ་\n\n\nEven if accomplished by animals, it is not rare.\nFor the sake of what is trivial,\nThis perfect leisure and endowment, so difficult to find,\nIs destroyed by those tormented by karma.\n\n\nTechnical note: དལ་འབྱོར་ (leisure and endowments) refers to the eight freedoms and ten endowments in Buddhist philosophy, considered precious for spiritual practice.", "translation": "Even if accomplished by animals, it is not rare.\nFor the sake of what is trivial,\nThis perfect leisure and endowment, so difficult to find,\nIs destroyed by those tormented by karma." @@ -63838,9 +64026,9 @@ "translation": "Even those things easily obtained by animals,\nWhich are of little value or benefit,\nThis precious human rebirth so hard to find,\nIs squandered by those tormented by karma." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ནའང་མི་དཀོན་པའི། །མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ། །དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་རྙེད་དཀའ་འདི། །ལས་ཀྱིས་མནར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ། །\n\nCommentary 1: ལས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་ཏེ། དེས་མནར་ཅིང་བཅོམ་པའི་འདོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིའོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་དལ་འབྱོར་ཆུ་གཟོན་པ་ནི། ཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ཀྱང་མི་དཀོན་ཏེ་བདེ་བླག་ཏུ་འགྲུབ་པའི་མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ་དལ་འབྱོར། སློབ་སྤྲིང་ལས། བདེ་གཤེགས་ལམ་བསྟེན་འགྲོ་བ་འདྲེན་པར་ཆས་གྱུར་ཅིང་། །སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཆེན་མི་ཡིས་རྙེད་པ་གང་ཡིན་པ། །ལམ་དེ་ལྷ་དང་ཀླུ་ཡིས་མི་རྙེད་ལྷ་མིན་དང་། །མཁའ་ལྡིང་རིག་འཛིན་མི་འམ་ཅི་དང་ལྟོ་འཕྱེས་མིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པར་ནུས་པའི་ཡོན་ཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་ཞིང་རྙེད་པར་དཀའ་བ་འདི་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་མནར་ཏེ་བླང་དོར་ལ་རྨོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་སྟེ་དོན་མེད་པར་བྱས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nEven for things easily attained by animals and not scarce for humans,\nFor the sake of such trivial aims,\nThis precious human rebirth with freedoms and advantages, so difficult to obtain,\nIs wasted by those tormented by their past karma.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, emphasizing the rarity and value of human rebirth with its spiritual opportunities, and lamenting how it is often squandered on insignificant pursuits due to the influence of past karmic actions.", - "translation": "Even for things easily attained by animals and not scarce for humans,\nFor the sake of such trivial aims,\nThis precious human rebirth with freedoms and advantages, so difficult to obtain,\nIs wasted by those tormented by their past karma." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ནའང་མི་དཀོན་པའི། །མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ། །དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་རྙེད་དཀའ་འདི། །ལས་ཀྱིས་མནར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ། །\n\nCommentary 1: ལས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་ཏེ། དེས་མནར་ཅིང་བཅོམ་པའི་འདོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིའོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་དལ་འབྱོར་ཆུ་གཟོན་པ་ནི། ཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ཀྱང་མི་དཀོན་ཏེ་བདེ་བླག་ཏུ་འགྲུབ་པའི་མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ་དལ་འབྱོར། སློབ་སྤྲིང་ལས། བདེ་གཤེགས་ལམ་བསྟེན་འགྲོ་བ་འདྲེན་པར་ཆས་གྱུར་ཅིང་། །སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཆེན་མི་ཡིས་རྙེད་པ་གང་ཡིན་པ། །ལམ་དེ་ལྷ་དང་ཀླུ་ཡིས་མི་རྙེད་ལྷ་མིན་དང་། །མཁའ་ལྡིང་རིག་འཛིན་མི་འམ་ཅི་དང་ལྟོ་འཕྱེས་མིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པར་ནུས་པའི་ཡོན་ཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་ཞིང་རྙེད་པར་དཀའ་བ་འདི་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་མནར་ཏེ་བླང་དོར་ལ་རྨོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་སྟེ་དོན་མེད་པར་བྱས་སོ། །\n", + "output": "I'll translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly.\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"las\" refers to past actions or karma. It speaks of those who are tormented and destroyed by their past actions and desires.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the rarity and preciousness of human life with freedoms and advantages. It contrasts this with trivial achievements that even animals can accomplish. It quotes a verse emphasizing that the opportunity to follow the Buddha's path is unique to humans and not available to other beings. It concludes by saying that those deluded by past karma destroy this precious opportunity.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the rarity and value of human life with its freedoms and advantages. They contrast this with trivial achievements and highlight how past karma and delusion can lead to wasting this precious opportunity.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\n\nEven for trivial goals that animals can easily achieve,\nThis precious human life with freedoms and advantages, so rare to obtain,\nIs squandered by those tormented by their past karma.\n\n\nThis translation reflects the contrast between the immense value of human life and its potential misuse for insignificant purposes, as well as the role of past karma in causing beings to waste this rare opportunity.", + "translation": "Even for trivial goals that animals can easily achieve,\nThis precious human life with freedoms and advantages, so rare to obtain,\nIs squandered by those tormented by their past karma." } }, "glossary": { @@ -63864,7 +64052,7 @@ "བཅོམ་": "crushed" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ནའང་མི་དཀོན་པའི། །": { "ཕྱུགས་": "animals", "བསྒྲུབས་": "accomplished", @@ -63914,17 +64102,18 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "ཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ནའང་མི་དཀོན་པའི། །མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ། །": { + "ཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ནའང་མི་དཀོན་པའི། །མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ།": { "ཕྱུགས་": "animals", - "མི་དཀོན་པ་": "not scarce", - "མནོག་ཆུང་": "trivial" + "མནོག་ཆུང་": "trivial goals" }, - "དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་རྙེད་དཀའ་འདི། །ལས་ཀྱིས་མནར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ། །": { + "།དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་རྙེད་དཀའ་འདི།": { "དལ་འབྱོར་": "freedoms and advantages", - "རྙེད་དཀའ་": "difficult to obtain", + "རྙེད་དཀའ་": "rare to obtain" + }, + "།ལས་ཀྱིས་མནར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ།": { "ལས་": "karma", "མནར་བ་": "tormented", - "བཅོམ་": "wasted" + "བཅོམ་": "squandered" } } } @@ -63935,7 +64124,7 @@ "commentary_1": " ཅི་སྟེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་བ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། འདོད་པ་ངེས་པར་འཇིག་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ངེས་པ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རོ། །འཇིག་པ་ནི་མི་བརྟན་པའོ། །དུབ་པའི་ཚེགས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སོ། །དེའི་ཆེད་དུ་དུབ་པའི་ཚེགས་ཀྱིའོ། །", "commentary_2": "ལྔ་པ་སྡུག་བསྔལ་དོན་མེད་པ་ནི། འདོད་པ་རང་གི་ངོ་བོ་ངེས་པར་འཇིག་པར་འགྱུར་ཞིང་ཉེས་དམིགས་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་ལྟུང་བར་བྱེད་པ་ཅན། དོན་ཆེན་པོ་མིན་པ་དེའི་ཕྱིར་དུ་དུས་ཀུན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་དུབ་པའི་ཚེགས་ཆེན་པོ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདོད་པ་ངེས་པར་འཇིག་འགྱུར་ཞིང་། །དམྱལ་ལ་སོགས་པར་ལྟུང་བྱེད་པ། །ཆེན་པོ་མིན་ཕྱིར་དུས་ཀུན་དུ། །དུབ་པའི་ཚེགས་བྱུང་གང་ཡིན་པ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའདོད་པ་(desire), འཇིག་(destroy), དམྱལ་(hell), ལྟུང་(fall), ཆེན་པོ་(great), དུས་(time), དུབ་པ་(exhaustion), ཚེགས་(hardship)\n\nGrammar:\n- ངེས་པར་...འགྱུར་: certainty marker with future tense\n- ལ་སོགས་པར་: \"and so forth\" construction\n- མིན་ཕྱིར་: negation with causal particle\n- གང་ཡིན་པ་: nominalizing clause\n\n\nDesires will certainly be destroyed,\nAnd cause falling into hell and so forth.\nBecause they are not great, at all times\nWhatever hardships arise from exhaustion [are futile].\n\nNote: The last line implies that the efforts made in pursuit of worldly desires lead to exhaustion and hardship, which are ultimately futile or meaningless.", "translation": "Desires will certainly be destroyed,\nAnd cause falling into hell and so forth.\nBecause they are not great, at all times\nWhatever hardships arise from exhaustion [are futile]." @@ -63951,9 +64140,9 @@ "translation": "Desires are certain to be destroyed,\nAnd cause one to fall into hell and such.\nBecause they are not great, at all times\nThey bring about the hardship of exhaustion." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདོད་པ་ངེས་པར་འཇིག་འགྱུར་ཞིང་། །དམྱལ་ལ་སོགས་པར་ལྟུང་བྱེད་པ། །ཆེན་པོ་མིན་ཕྱིར་དུས་ཀུན་དུ། །དུབ་པའི་ཚེགས་བྱུང་གང་ཡིན་པ། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་བ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། འདོད་པ་ངེས་པར་འཇིག་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ངེས་པ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རོ། །འཇིག་པ་ནི་མི་བརྟན་པའོ། །དུབ་པའི་ཚེགས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སོ། །དེའི་ཆེད་དུ་དུབ་པའི་ཚེགས་ཀྱིའོ། །\n\nCommentary 2: ལྔ་པ་སྡུག་བསྔལ་དོན་མེད་པ་ནི། འདོད་པ་རང་གི་ངོ་བོ་ངེས་པར་འཇིག་པར་འགྱུར་ཞིང་ཉེས་དམིགས་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་ལྟུང་བར་བྱེད་པ་ཅན། དོན་ཆེན་པོ་མིན་པ་དེའི་ཕྱིར་དུ་དུས་ཀུན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་དུབ་པའི་ཚེགས་ཆེན་པོ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nSensual desires are certain to perish,\nAnd cause one to fall into hell and other lower realms.\nSince they are not of great significance,\nAll the exhausting efforts made for them at all times\n\n\nThis translation captures the key points that:\n1. Sensual desires or pleasures are impermanent and destined to end\n2. They lead to rebirth in hell and other lower realms\n3. They are not truly important or meaningful\n4. Yet people expend great effort and undergo hardships constantly in pursuit of them", - "translation": "Sensual desires are certain to perish,\nAnd cause one to fall into hell and other lower realms.\nSince they are not of great significance,\nAll the exhausting efforts made for them at all times" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདོད་པ་ངེས་པར་འཇིག་འགྱུར་ཞིང་། །དམྱལ་ལ་སོགས་པར་ལྟུང་བྱེད་པ། །ཆེན་པོ་མིན་ཕྱིར་དུས་ཀུན་དུ། །དུབ་པའི་ཚེགས་བྱུང་གང་ཡིན་པ། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་བ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། འདོད་པ་ངེས་པར་འཇིག་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ངེས་པ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རོ། །འཇིག་པ་ནི་མི་བརྟན་པའོ། །དུབ་པའི་ཚེགས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སོ། །དེའི་ཆེད་དུ་དུབ་པའི་ཚེགས་ཀྱིའོ། །\n\nCommentary 2: ལྔ་པ་སྡུག་བསྔལ་དོན་མེད་པ་ནི། འདོད་པ་རང་གི་ངོ་བོ་ངེས་པར་འཇིག་པར་འགྱུར་ཞིང་ཉེས་དམིགས་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་ལྟུང་བར་བྱེད་པ་ཅན། དོན་ཆེན་པོ་མིན་པ་དེའི་ཕྱིར་དུ་དུས་ཀུན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་དུབ་པའི་ཚེགས་ཆེན་པོ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that desires are certain to be destroyed and are impermanent. It mentions that the efforts made for desires lead to suffering. The commentary is addressing a potential concern that the practice of enlightenment might involve great suffering.\n\nCommentary 2:\nThis commentary describes desires as having a nature that is certain to be destroyed. It mentions the negative consequences of desires, such as falling into hell realms. It emphasizes that desires are not of great benefit and result in constant exhaustion and great hardship due to suffering.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the impermanent nature of desires and their negative consequences. They highlight that pursuing desires leads to suffering and potentially rebirth in lower realms. The commentaries suggest that the efforts made in pursuit of desires are futile and result in constant exhaustion and hardship.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning of the commentaries:\n\nDesires are certain to be destroyed,\nAnd cause one to fall into hell and other [lower realms].\nBecause they are not of great [benefit],\nAt all times, they bring about exhausting hardships.\n\nThis translation reflects the impermanent nature of desires, their negative consequences including rebirth in lower realms, their lack of substantial benefit, and the constant suffering they bring.", + "translation": "Desires are certain to be destroyed,\nAnd cause one to fall into hell and other [lower realms].\nBecause they are not of great [benefit],\nAt all times, they bring about exhausting hardships." } }, "glossary": { @@ -63968,7 +64157,7 @@ "དུབ་པའི་ཚེགས་": "arduous efforts" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "འདོད་པ་ངེས་པར་འཇིག་འགྱུར་ཞིང་། །": { "འདོད་པ་": "Desires", "འཇིག་": "destroyed" @@ -64023,20 +64212,19 @@ }, "04_commentary_assisted": { "འདོད་པ་ངེས་པར་འཇིག་འགྱུར་ཞིང་། །": { - "འདོད་པ་": "sensual desires", - "འཇིག་": "perish" + "འདོད་པ་": "Desires", + "འཇིག་": "destroyed" }, "དམྱལ་ལ་སོགས་པར་ལྟུང་བྱེད་པ། །": { "དམྱལ་": "hell", - "ལྟུང་": "fall" + "ལྟུང་བྱེད་པ་": "cause to fall" }, "ཆེན་པོ་མིན་ཕྱིར་དུས་ཀུན་དུ། །": { - "ཆེན་པོ་མིན་": "not of great significance", - "དུས་ཀུན་དུ་": "at all times" + "ཆེན་པོ་མིན་": "not of great [benefit]", + "དུས་ཀུན་དུ་": "At all times" }, "དུབ་པའི་ཚེགས་བྱུང་གང་ཡིན་པ། །": { - "དུབ་པ་": "exhausting", - "ཚེགས་": "efforts" + "དུབ་པའི་ཚེགས་": "exhausting hardships" } } } @@ -64047,7 +64235,7 @@ "commentary_1": " བྱེ་བ་བརྒྱ་ཞེས་པ་ནི་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་བརྒྱར་བགོས་པ་སྟེ། དེའི་ཆ་ཤས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཉིད་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡུག་བསྔལ་བས་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་ལ་བྱང་ཆུབ་མི་ཐོབ་པོ། །", "commentary_2": "དེའི་བྱེ་བའི་ཚ་ཙམ་གྱི་ཚེགས་ཀྱིས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། འདོད་ལྡན་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པས་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་དེ་ལས་འབྲས་བུ་བྱང་ཆུབ་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ཡི་བྱེ་བའི་ཆ་ཙམ་གྱི། །ཚེགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། །འདོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བས། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་བྱང་ཆུབ་མེད། །\n", "output": "Key terms:\nབྱེ་བ་(Ten million), ཚེགས་(Effort), སངས་རྒྱས་(Buddha), འགྲུབ་(Accomplish), བྱང་ཆུབ་(Enlightenment), སྤྱོད་པ་(Conduct), སྡུག་བསྔལ་(Suffering)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཡི་...ཆ་ཙམ་གྱི་ - \"merely a fraction of that\"\n- ན་ - conditional particle\n- བས་ - comparative particle\n\n\nIf merely a ten-millionth fraction of that effort\nCan accomplish Buddhahood,\nFor one desiring enlightenment, engaging in bodhisattva conduct,\nThere is no enlightenment in great suffering alone.\n\n\nNote: This verse contrasts the relative ease of attaining Buddhahood through bodhisattva practices with the futility of seeking enlightenment through mere suffering or asceticism.", "translation": "If merely a ten-millionth fraction of that effort\nCan accomplish Buddhahood,\nFor one desiring enlightenment, engaging in bodhisattva conduct,\nThere is no enlightenment in great suffering alone." @@ -64063,9 +64251,9 @@ "translation": "If buddhahood could be achieved\nWith just a fraction of such effort,\nThose who desire enlightenment\nWould suffer greatly with no result." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ཡི་བྱེ་བའི་ཆ་ཙམ་གྱི། །ཚེགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། །འདོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བས། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་བྱང་ཆུབ་མེད། །\n\nCommentary 1: བྱེ་བ་བརྒྱ་ཞེས་པ་ནི་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་བརྒྱར་བགོས་པ་སྟེ། དེའི་ཆ་ཤས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཉིད་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡུག་བསྔལ་བས་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་ལ་བྱང་ཆུབ་མི་ཐོབ་པོ། །\n\nCommentary 2: དེའི་བྱེ་བའི་ཚ་ཙམ་གྱི་ཚེགས་ཀྱིས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། འདོད་ལྡན་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པས་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་དེ་ལས་འབྲས་བུ་བྱང་ཆུབ་མེད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nIf Buddhahood could be achieved \nWith just a fraction of the effort,\nThen those who desire and practice the bodhisattva way\nWould suffer greatly without attaining enlightenment.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that if enlightenment could be achieved easily with minimal effort, then the great hardships endured by bodhisattvas in their practices would be pointless, as they would suffer greatly without actually attaining enlightenment. The verse is highlighting the necessity of significant effort and dedication on the path to Buddhahood.", - "translation": "If Buddhahood could be achieved \nWith just a fraction of the effort,\nThen those who desire and practice the bodhisattva way\nWould suffer greatly without attaining enlightenment." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ཡི་བྱེ་བའི་ཆ་ཙམ་གྱི། །ཚེགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། །འདོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བས། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་བྱང་ཆུབ་མེད། །\n\nCommentary 1: བྱེ་བ་བརྒྱ་ཞེས་པ་ནི་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་བརྒྱར་བགོས་པ་སྟེ། དེའི་ཆ་ཤས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཉིད་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡུག་བསྔལ་བས་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་ལ་བྱང་ཆུབ་མི་ཐོབ་པོ། །\n\nCommentary 2: དེའི་བྱེ་བའི་ཚ་ཙམ་གྱི་ཚེགས་ཀྱིས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། འདོད་ལྡན་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པས་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་དེ་ལས་འབྲས་བུ་བྱང་ཆུབ་མེད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"one hundred billion\" refers to a hundredth part of a hundred billion. It states that attaining Buddhahood means achieving the state of a Buddha with minimal suffering. It contrasts this with the great suffering of those with desires, who do not attain enlightenment despite their hardships.\n\nCommentary 2:\nThis commentary suggests that if Buddhahood can be achieved with just a fraction of effort, then those who engage in bodhisattva practices with desire experience great suffering without attaining enlightenment as a result.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the contrast between the minimal effort required for Buddhahood and the great suffering experienced by those with desires who engage in bodhisattva practices. They suggest that despite enduring greater hardships, those with attachments do not achieve enlightenment.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nIf Buddhahood can be achieved\nWith just a fraction of effort,\nThose who practice the bodhisattva path with desire\nEndure greater suffering without attaining enlightenment.", + "translation": "If Buddhahood can be achieved\nWith just a fraction of effort,\nThose who practice the bodhisattva path with desire\nEndure greater suffering without attaining enlightenment." } }, "glossary": { @@ -64080,7 +64268,7 @@ "སྡུག་བསྔལ་": "miseries" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ཡི་བྱེ་བའི་ཆ་ཙམ་གྱི། །": { "བྱེ་བ་": "ten-millionth", "ཆ་": "fraction" @@ -64142,7 +64330,7 @@ "འདོད་ལྡན་": "desire", "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment", "སྤྱོད་པ་": "practice", - "སྡུག་བསྔལ་": "suffer" + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" } } } @@ -64153,7 +64341,7 @@ "commentary_1": " དེས་ཇི་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་སྙམ་པ་ལ། དམྱལ་སོགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དཔེར་མི་ཕོད་པ་ནི་བསྒྲུན་དུ་མེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། འདོད་ལྡན་རྣམས་ཀྱི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལུང་ནས་གསུངས་པ་དྲན་པར་བྱའོ། །", "commentary_2": "དྲུག་པ་སྡུག་བསྔལ་དཔེ་ལས་འདས་པ་ནི། འདོད་པའི་འབྲས་བུར་དམྱལ་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། འདོད་པ་རྣམས་ལ་མཚོན་དང་ནི་དུག་དང་མེ་དང་གཡང་ས་དང་དགྲ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དཔེར་མི་ཕོད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདམྱལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། །འདོད་པ་རྣམས་ལ་མཚོན་དང་ནི། །དུག་དང་མེ་དང་གཡང་ས་དང་། །དགྲ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དཔེར་མི་ཕོད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདམྱལ་ (hell), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), འདོད་པ་ (desires), མཚོན་ (weapons), དུག་ (poison), མེ་ (fire), གཡང་ས་ (precipice), དགྲ་ (enemies)\n\nGrammatical notes:\n- སོགས་ indicates \"and so forth\"\n- བསམ་བྱས་ན། is a conditional construction \"if one considers\"\n- རྣམས་ is a plural marker\n- ཀྱིས་ is an instrumental particle\n- ཀྱང་ means \"even\"\n\n\nIf one considers the suffering of hell and so forth,\nEven weapons, poison, fire, precipices,\nAnd enemies cannot serve as comparisons\nFor the [suffering caused by] desires.\n\n\nTechnical note: This verse is emphasizing the intensity of suffering caused by desires by comparing it to various forms of physical harm and torment, suggesting that the suffering of samsara (particularly in lower realms like hell) surpasses even these severe forms of pain.", "translation": "If one considers the suffering of hell and so forth,\nEven weapons, poison, fire, precipices,\nAnd enemies cannot serve as comparisons\nFor the [suffering caused by] desires." @@ -64169,9 +64357,9 @@ "translation": "When contemplating the sufferings of hell and such,\nEven weapons, poison, fire, precipices,\nAnd enemies cannot compare\nTo the dangers of sensual desires." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདམྱལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། །འདོད་པ་རྣམས་ལ་མཚོན་དང་ནི། །དུག་དང་མེ་དང་གཡང་ས་དང་། །དགྲ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དཔེར་མི་ཕོད། །\n\nCommentary 1: དེས་ཇི་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་སྙམ་པ་ལ། དམྱལ་སོགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དཔེར་མི་ཕོད་པ་ནི་བསྒྲུན་དུ་མེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། འདོད་ལྡན་རྣམས་ཀྱི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལུང་ནས་གསུངས་པ་དྲན་པར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: དྲུག་པ་སྡུག་བསྔལ་དཔེ་ལས་འདས་པ་ནི། འདོད་པའི་འབྲས་བུར་དམྱལ་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། འདོད་པ་རྣམས་ལ་མཚོན་དང་ནི་དུག་དང་མེ་དང་གཡང་ས་དང་དགྲ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དཔེར་མི་ཕོད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhen contemplating the sufferings of hell and other lower realms,\nEven weapons, poison, fire, precipices,\nAnd enemies cannot serve as adequate comparisons\nFor the miseries caused by sensual desires.\n\n\nThis translation conveys that the sufferings resulting from attachment to sensual desires are so intense that they surpass even the torments of hell realms and cannot be fully illustrated by worldly dangers like weapons, poison, fire, cliffs, or enemies. The commentaries emphasize that the sufferings of those consumed by desire are incomparable and should be remembered as described in the scriptures.", - "translation": "When contemplating the sufferings of hell and other lower realms,\nEven weapons, poison, fire, precipices,\nAnd enemies cannot serve as adequate comparisons\nFor the miseries caused by sensual desires." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དམྱལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། །འདོད་པ་རྣམས་ལ་མཚོན་དང་ནི། །དུག་དང་མེ་དང་གཡང་ས་དང་། །དགྲ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དཔེར་མི་ཕོད། །\n\nCommentary 1: དེས་ཇི་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་སྙམ་པ་ལ། དམྱལ་སོགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དཔེར་མི་ཕོད་པ་ནི་བསྒྲུན་དུ་མེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། འདོད་ལྡན་རྣམས་ཀྱི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལུང་ནས་གསུངས་པ་དྲན་པར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: དྲུག་པ་སྡུག་བསྔལ་དཔེ་ལས་འདས་པ་ནི། འདོད་པའི་འབྲས་བུར་དམྱལ་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། འདོད་པ་རྣམས་ལ་མཚོན་དང་ནི་དུག་དང་མེ་དང་གཡང་ས་དང་དགྲ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དཔེར་མི་ཕོད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the sufferings of those with desires are incomparable to the sufferings of hell and other lower realms. It suggests remembering the sufferings of hell as described in scriptures to understand the magnitude of suffering caused by desires.\n\nCommentary 2: This commentary identifies the verse as the sixth point about suffering that surpasses examples. It states that when considering the sufferings of hell and other realms as the result of desires, even weapons, poison, fire, precipices, and enemies cannot serve as adequate comparisons.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that the sufferings resulting from desires are so intense that they surpass even the sufferings of hell and other lower realms. They suggest that common examples of suffering like weapons, poison, fire, etc., are insufficient to illustrate the depth of suffering caused by desires.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nWhen contemplating the sufferings of hell and other realms,\nEven weapons, poison, fire, precipices,\nAnd enemies cannot serve as adequate comparisons\nFor the sufferings caused by desires.", + "translation": "When contemplating the sufferings of hell and other realms,\nEven weapons, poison, fire, precipices,\nAnd enemies cannot serve as adequate comparisons\nFor the sufferings caused by desires." } }, "glossary": { @@ -64194,7 +64382,7 @@ "དཔེར་": "compare" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དམྱལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན།": { "དམྱལ་": "hell", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" @@ -64260,7 +64448,7 @@ "བསམ་": "contemplating" }, "འདོད་པ་རྣམས་ལ་མཚོན་དང་ནི།": { - "འདོད་པ་": "sensual desires", + "འདོད་པ་": "desires", "མཚོན་": "weapons" }, "དུག་དང་མེ་དང་གཡང་ས་དང་།": { @@ -64281,7 +64469,7 @@ "commentary_1": " དེ་ལྟར་ན་སེམས་རྣམ་པར་དབེན་པ་བསྟན་ནས། དེའི་མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དབེན་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་དབེན་པ་ལ་དགའ་བ་བསྐྱེད་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་མཚམས་སྦྱར་ཏེ་མདོར་བསྟན་པ་ནི། དེ་ལྟར་འདོད་པ་ལ་སྐྱོ་བར་བྱས་ཏེ་དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཁྱད་པར་ནི། ཕྱིའི་རྩོད་པ་དང་ནང་གི་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཞི་བ་སྟེ་ཆོམ་རྐུན་སོགས་ཀྱིས་འཇིགས་པ་མེད་པའི་ནགས་ཀྱི་ནང་དག་ཏུ་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་འདོད་ལ་སྐྱོ་བྱས་ཏེ། །དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད། །རྩོད་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ། །ཞི་བའི་ནགས་ཀྱི་ནང་དག་ཏུ། །\n", "output": "Key terms:\nའདོད་(desire), སྐྱོ་(weariness), དབེན་པ་(solitude), རྩོད་(dispute), ཉོན་མོངས་(afflictions), ཞི་བ་(peace), ནགས་(forest)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ and ཏུ་ are locative particles\n- ཏེ་ indicates a completed action\n- ཀྱིས་ is an instrumental particle\n\n\nThus, having grown weary of desires,\nGenerate joy in solitude.\nIn peaceful forests,\nEmpty of disputes and afflictions.\n\nNote: The term ཉོན་མོངས་ (afflictions) is a technical Buddhist term often referring to mental states that obscure the mind.", "translation": "Thus, having grown weary of desires,\nGenerate joy in solitude.\nIn peaceful forests,\nEmpty of disputes and afflictions." @@ -64297,9 +64485,9 @@ "translation": "Thus, becoming weary of desires,\nCultivate delight in solitude.\nIn peaceful forests,\nEmpty of conflict and afflictions." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་འདོད་ལ་སྐྱོ་བྱས་ཏེ། །དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད། །རྩོད་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ། །ཞི་བའི་ནགས་ཀྱི་ནང་དག་ཏུ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ན་སེམས་རྣམ་པར་དབེན་པ་བསྟན་ནས། དེའི་མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དབེན་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དབེན་པ་ལ་དགའ་བ་བསྐྱེད་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་མཚམས་སྦྱར་ཏེ་མདོར་བསྟན་པ་ནི། དེ་ལྟར་འདོད་པ་ལ་སྐྱོ་བར་བྱས་ཏེ་དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཁྱད་པར་ནི། ཕྱིའི་རྩོད་པ་དང་ནང་གི་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཞི་བ་སྟེ་ཆོམ་རྐུན་སོགས་ཀྱིས་འཇིགས་པ་མེད་པའི་ནགས་ཀྱི་ནང་དག་ཏུ་\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nHaving thus grown weary of desires,\nCultivate joy in solitude.\nIn the peaceful depths of the forest,\nFree from conflict and afflictions.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which encourages renunciation of worldly desires, embracing solitude, and seeking peace in a forest setting away from conflicts and mental afflictions. The commentaries emphasize the importance of cultivating a mind free from conceptual thoughts and finding joy in seclusion, as well as the qualities of the forest as a place free from both external disputes and internal disturbances.", - "translation": "Having thus grown weary of desires,\nCultivate joy in solitude.\nIn the peaceful depths of the forest,\nFree from conflict and afflictions." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་འདོད་ལ་སྐྱོ་བྱས་ཏེ། །དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད། །རྩོད་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ། །ཞི་བའི་ནགས་ཀྱི་ནང་དག་ཏུ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ན་སེམས་རྣམ་པར་དབེན་པ་བསྟན་ནས། དེའི་མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དབེན་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དབེན་པ་ལ་དགའ་བ་བསྐྱེད་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་མཚམས་སྦྱར་ཏེ་མདོར་བསྟན་པ་ནི། དེ་ལྟར་འདོད་པ་ལ་སྐྱོ་བར་བྱས་ཏེ་དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཁྱད་པར་ནི། ཕྱིའི་རྩོད་པ་དང་ནང་གི་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཞི་བ་སྟེ་ཆོམ་རྐུན་སོགས་ཀྱིས་འཇིགས་པ་མེད་པའི་ནགས་ཀྱི་ནང་དག་ཏུ་\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that after teaching about mental seclusion, the text concludes by mentioning \"In this way...\" Seclusion is described as being free from conceptual thoughts.\n\nCommentary 2:\nThis commentary outlines two parts: \n1) A brief introduction stating that after becoming disillusioned with desires, one should cultivate joy in seclusion.\n2) An elaborate explanation of the special qualities of seclusion, describing it as empty of outer disputes and inner afflictions, peaceful and free from dangers like thieves in the depths of forests.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the importance of seclusion. They suggest that after realizing the drawbacks of worldly desires, one should seek joy in secluded places. These places are characterized by freedom from mental conceptualization, absence of outer conflicts and inner afflictions, and a peaceful environment away from worldly dangers.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nThus, having grown weary of desires,\nCultivate joy in seclusion.\nIn the depths of peaceful forests,\nDevoid of conflicts and afflictions.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on seeking seclusion after becoming disillusioned with worldly desires, and describes the qualities of such secluded places as peaceful and free from both external and internal disturbances.", + "translation": "Thus, having grown weary of desires,\nCultivate joy in seclusion.\nIn the depths of peaceful forests,\nDevoid of conflicts and afflictions." } }, "glossary": { @@ -64318,7 +64506,7 @@ "ནགས་": "forest" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེ་ལྟར་འདོད་ལ་སྐྱོ་བྱས་ཏེ། །": { "འདོད་": "desires", "སྐྱོ་བྱས་": "grown weary" @@ -64379,16 +64567,18 @@ "སྐྱོ་": "weary" }, "དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད། །": { - "དབེན་པ་": "solitude", - "དགའ་བ་": "joy" + "དབེན་པ་": "seclusion", + "དགའ་བ་": "joy", + "བསྐྱེད་": "cultivate" }, "རྩོད་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ། །": { - "རྩོད་": "conflict", - "ཉོན་མོངས་": "afflictions" + "རྩོད་": "conflicts", + "ཉོན་མོངས་": "afflictions", + "སྟོང་པ་": "devoid" }, "ཞི་བའི་ནགས་ཀྱི་ནང་དག་ཏུ། །": { "ཞི་བའི་": "peaceful", - "ནགས་": "forest" + "ནགས་": "forests" } } } @@ -64399,7 +64589,7 @@ "commentary_1": " སྐལ་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་དགེ་བའི་ནོར་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའོ།།ཟླ་བའི་འོད་ཉིད་དཀར་པོ་ཉིད་དུ་ཆོས་མཐུན་པས་ཙནྡན་ཏེ་དེས་བསིལ་བའོ། །ཡངས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་ཡངས་པའོ། །ཁང་བཟངས་ནི་ཁང་སྟེགས་སོ།།སྒྲ་མེད་པ་ནི་ཁམས་དང་མི་འཕྲོད་པའི་སྒྲ་མེད་པའོ། །ཞི་བ་ནི་བགས་ཀྱིས་སོ། །འཆག་པར་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་དངོས་པོའི་སྦྱོར་བའོ། །", "commentary_2": "སྐལ་ལྡན་བྱང་སེམས་དེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་ཙནྡན་གྱིས་བྱུགས་པའི་ཁང་བཟང་དུ་འཆག་པ་དང་། ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བར་བྱས་པའི་ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཀྱི་ཁང་བཟང་ཉམས་དགའ་བར། དེ་ལ་བསིལ་ཡབ་ནོར་བུའི་ཡུ་བ་ཅན་གྱིས་གཡོབ་པ་ལྟར་སྒྲ་དྲག་པོ་མེད་ཅིང་ཞི་བ་སྟེ་འཇམ་པའི་ནགས་ཀྱི་རླུང་གིས་བསིལ་ཡབ་གཡོབ་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིས་འཁོར་ལ་ཕན་པའི་ཐབས་སེམས་པ་ལྟར་གཞན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྐལ་ལྡན་ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བའི། །ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཁང་བཟངས་ཉམས་དགའ་བར། །སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་རླུང་གཡོ་བ་ཡིས། །གཞན་ལ་ཕན་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྐལ་ལྡན་ (fortunate), ཟླ་འོད་ (moonlight), ཙནྡན་ (sandalwood), རྡོ་ལེབ་ (stone slab), ཁང་བཟངས་ (palace/mansion), ནགས་རླུང་ (forest breeze), གཞན་ལ་ཕན་དོན་ (benefit for others)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ (instrumental particle)\n- པའི་ (genitive particle)\n- ཡིས་ (instrumental particle)\n- ཤིང་ (connective particle)\n\n\nOn a wide stone slab, cooled by fortunate moonlight and sandalwood,\nIn a delightful palace,\nMoved by the silent, peaceful forest breeze,\n[They] walk while contemplating benefit for others.\n\n\nTechnical notes:\n- The verse describes a serene setting conducive to contemplation on benefiting others, a key aspect of bodhisattva practice.\n- སྐལ་ལྡན་ (fortunate) could imply auspiciousness or karmic fortune.\n- གཞན་ལ་ཕན་དོན་ (benefit for others) is a central concept in Mahayana Buddhism, relating to bodhicitta.", "translation": "On a wide stone slab, cooled by fortunate moonlight and sandalwood,\nIn a delightful palace,\nMoved by the silent, peaceful forest breeze,\n[They] walk while contemplating benefit for others." @@ -64415,9 +64605,9 @@ "translation": "On a spacious stone terrace, delightfully cool\nWith moonlight and sandalwood,\nMoved by the silent, peaceful forest breeze,\nOne walks while contemplating how to benefit others." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྐལ་ལྡན་ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བའི། །ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཁང་བཟངས་ཉམས་དགའ་བར། །སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་རླུང་གཡོ་བ་ཡིས། །གཞན་ལ་ཕན་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: སྐལ་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་དགེ་བའི་ནོར་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའོ།།ཟླ་བའི་འོད་ཉིད་དཀར་པོ་ཉིད་དུ་ཆོས་མཐུན་པས་ཙནྡན་ཏེ་དེས་བསིལ་བའོ། །ཡངས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་ཡངས་པའོ། །ཁང་བཟངས་ནི་ཁང་སྟེགས་སོ།།སྒྲ་མེད་པ་ནི་ཁམས་དང་མི་འཕྲོད་པའི་སྒྲ་མེད་པའོ། །ཞི་བ་ནི་བགས་ཀྱིས་སོ། །འཆག་པར་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་དངོས་པོའི་སྦྱོར་བའོ། །\n\nCommentary 2: སྐལ་ལྡན་བྱང་སེམས་དེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་ཙནྡན་གྱིས་བྱུགས་པའི་ཁང་བཟང་དུ་འཆག་པ་དང་། ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བར་བྱས་པའི་ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཀྱི་ཁང་བཟང་ཉམས་དགའ་བར། དེ་ལ་བསིལ་ཡབ་ནོར་བུའི་ཡུ་བ་ཅན་གྱིས་གཡོབ་པ་ལྟར་སྒྲ་དྲག་པོ་མེད་ཅིང་ཞི་བ་སྟེ་འཇམ་པའི་ནགས་ཀྱི་རླུང་གིས་བསིལ་ཡབ་གཡོབ་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིས་འཁོར་ལ་ཕན་པའི་ཐབས་སེམས་པ་ལྟར་གཞན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད་དོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nIn a delightful, spacious palace with stone slabs,\nCooled by the fortunate moonlight and sandalwood,\nWhere silent, peaceful forest breezes stir,\nOne walks while contemplating how to benefit others.\n", - "translation": "In a delightful, spacious palace with stone slabs,\nCooled by the fortunate moonlight and sandalwood,\nWhere silent, peaceful forest breezes stir,\nOne walks while contemplating how to benefit others." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྐལ་ལྡན་ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བའི། །ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཁང་བཟངས་ཉམས་དགའ་བར། །སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་རླུང་གཡོ་བ་ཡིས། །གཞན་ལ་ཕན་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: སྐལ་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་དགེ་བའི་ནོར་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའོ།།ཟླ་བའི་འོད་ཉིད་དཀར་པོ་ཉིད་དུ་ཆོས་མཐུན་པས་ཙནྡན་ཏེ་དེས་བསིལ་བའོ། །ཡངས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་ཡངས་པའོ། །ཁང་བཟངས་ནི་ཁང་སྟེགས་སོ།།སྒྲ་མེད་པ་ནི་ཁམས་དང་མི་འཕྲོད་པའི་སྒྲ་མེད་པའོ། །ཞི་བ་ནི་བགས་ཀྱིས་སོ། །འཆག་པར་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་དངོས་པོའི་སྦྱོར་བའོ། །\n\nCommentary 2: སྐལ་ལྡན་བྱང་སེམས་དེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་ཙནྡན་གྱིས་བྱུགས་པའི་ཁང་བཟང་དུ་འཆག་པ་དང་། ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བར་བྱས་པའི་ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཀྱི་ཁང་བཟང་ཉམས་དགའ་བར། དེ་ལ་བསིལ་ཡབ་ནོར་བུའི་ཡུ་བ་ཅན་གྱིས་གཡོབ་པ་ལྟར་སྒྲ་དྲག་པོ་མེད་ཅིང་ཞི་བ་སྟེ་འཇམ་པའི་ནགས་ཀྱི་རླུང་གིས་བསིལ་ཡབ་གཡོབ་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིས་འཁོར་ལ་ཕན་པའི་ཐབས་སེམས་པ་ལྟར་གཞན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད་དོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains the meaning of various terms in the verse. It describes a fortunate person with great virtuous wealth, in a cool, spacious, pleasant terrace or pavilion cooled by sandalwood, which is likened to white moonlight. The wind is described as quiet and gentle, without harsh sounds. The act of walking is mentioned as a physical activity.\n\nCommentary 2:\nThis commentary likens the fortunate bodhisattva to a king walking in a sandalwood-anointed palace. It describes a spacious, pleasant stone terrace cooled by moonlight and sandalwood. The gentle forest breeze is compared to fanning with a jewel-handled fan. While walking, the bodhisattva contemplates ways to benefit all beings.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries describe a fortunate, virtuous person (likely a bodhisattva) in a pleasant, cool environment. The setting is a spacious stone terrace or pavilion, cooled by moonlight and sandalwood. A gentle, quiet breeze adds to the peaceful atmosphere. The key point is that while walking in this serene setting, the person is thinking about how to benefit others.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nIn a delightful pavilion with wide stone slabs,\nCooled by the moonlight and sandalwood for the fortunate one,\nStirred by the silent, peaceful forest breeze,\nOne walks while contemplating how to benefit others.\n", + "translation": "In a delightful pavilion with wide stone slabs,\nCooled by the moonlight and sandalwood for the fortunate one,\nStirred by the silent, peaceful forest breeze,\nOne walks while contemplating how to benefit others." } }, "glossary": { @@ -64446,7 +64636,7 @@ "འཆག་པ་": "pace" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྐལ་ལྡན་ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བའི། །": { "སྐལ་ལྡན་": "fortunate", "ཟླ་འོད་": "moonlight", @@ -64524,26 +64714,26 @@ }, "04_commentary_assisted": { "སྐལ་ལྡན་ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བའི། །ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཁང་བཟངས་ཉམས་དགའ་བར། །": { - "སྐལ་ལྡན་": "fortunate", + "སྐལ་ལྡན་": "fortunate one", "ཟླ་འོད་": "moonlight", "ཙནྡན་": "sandalwood", - "བསིལ་བའི་": "cooled", - "ཡངས་པའི་": "spacious", + "བསིལ་བ་": "cooled", + "ཡངས་པ་": "wide", "རྡོ་ལེབ་": "stone slabs", - "ཁང་བཟངས་": "palace", - "ཉམས་དགའ་བར་": "delightful" + "ཁང་བཟངས་": "pavilion", + "ཉམས་དགའ་བ་": "delightful" }, "སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་རླུང་གཡོ་བ་ཡིས། །": { "སྒྲ་མེད་": "silent", - "ཞི་བའི་": "peaceful", - "ནགས་རླུང་": "forest breezes", - "གཡོ་བ་": "stir" + "ཞི་བ་": "peaceful", + "ནགས་རླུང་": "forest breeze", + "གཡོ་བ་": "stirred" }, "གཞན་ལ་ཕན་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད། །": { "གཞན་": "others", "ཕན་དོན་": "benefit", "སེམས་": "contemplating", - "འཆག་པར་བྱེད་": "walks" + "འཆག་པ་": "walks" } } } @@ -64554,7 +64744,7 @@ "commentary_1": " གང་དུ་ཇི་སྲིད་འདོད་པ་ནི་ནམ་རང་དགར་དགར་རོ། །གནས་པ་ནི་སྡོད་པའོ། །ལྟོས་པ་མེད་པ་ནི་རེ་ལྟོས་དང་བྲལ་བའོ། །སྤྱོད་པ་ནི་རྒྱུ་བའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་བདེ་བའི་ཁྱད་པར་ནི། ཁང་སྟོང་དང་ཤིང་དྲུང་དང་ཁུག་དག་ཏུ་གང་དུ་ཇི་སྲིད་འདོད་ཀྱི་བར་དུ་གནས་ཤིང་། དེ་འདོད་ཡོན་ལ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང་སྲུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས་ཏེ་རེ་དོགས་ཀྱི་ལྟོས་པ་མེད་པར་བག་ཡངས་སུ་སྤྱོད་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁང་སྟོང་ཤིང་དྲུང་ཕུག་དག་ཏུ། །གང་དུ་ཇི་སྲིད་འདོད་གནས་ཤིང་། །ཡོངས་འཛིན་བསྲུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས། །ལྟོས་པ་མེད་པར་བག་ཡངས་སྤྱོད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཁང་སྟོང་ (empty house), ཤིང་དྲུང་ (base of a tree), ཕུག་ (cave)\nཇི་སྲིད་འདོད་ (as long as desired), གནས་ (dwell)\nཡོངས་འཛིན་ (possessions), བསྲུང་བ་ (protect)\nལྟོས་པ་མེད་པ་ (without dependence), བག་ཡངས་ (at ease)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དག་ཏུ་ to indicate plural locations\n- གང་དུ་...ཤིང་ construction for \"wherever\"\n- སྤངས་ as past tense of སྤོང་ (to abandon)\n\n\nIn empty houses, at the base of trees, and in caves,\nDwelling wherever and as long as desired,\nAbandoning the suffering of guarding possessions,\nOne behaves at ease, without dependence.\n\n\nNote: This verse describes the ideal of renunciation in Buddhist practice, emphasizing freedom from attachment to possessions and dwelling places.", "translation": "In empty houses, at the base of trees, and in caves,\nDwelling wherever and as long as desired,\nAbandoning the suffering of guarding possessions,\nOne behaves at ease, without dependence." @@ -64570,9 +64760,54 @@ "translation": "In empty houses, under trees, or in caves,\nDwell as long as you wish.\nAbandon the suffering of guarding possessions,\nAnd live freely without dependence." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཁང་སྟོང་ཤིང་དྲུང་ཕུག་དག་ཏུ། །གང་དུ་ཇི་སྲིད་འདོད་གནས་ཤིང་། །ཡོངས་འཛིན་བསྲུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས། །ལྟོས་པ་མེད་པར་བག་ཡངས་སྤྱོད། །\n\nCommentary 1: གང་དུ་ཇི་སྲིད་འདོད་པ་ནི་ནམ་རང་དགར་དགར་རོ། །གནས་པ་ནི་སྡོད་པའོ། །ལྟོས་པ་མེད་པ་ནི་རེ་ལྟོས་དང་བྲལ་བའོ། །སྤྱོད་པ་ནི་རྒྱུ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་བདེ་བའི་ཁྱད་པར་ནི། ཁང་སྟོང་དང་ཤིང་དྲུང་དང་ཁུག་དག་ཏུ་གང་དུ་ཇི་སྲིད་འདོད་ཀྱི་བར་དུ་གནས་ཤིང་། དེ་འདོད་ཡོན་ལ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང་སྲུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས་ཏེ་རེ་དོགས་ཀྱི་ལྟོས་པ་མེད་པར་བག་ཡངས་སུ་སྤྱོད་ལ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIn empty houses, at the foot of trees, and in caves,\nDwelling as long as one wishes,\nFree from the suffering of guarding possessions,\nOne moves about at ease, without dependence.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, describing the freedom and contentment of a renunciant who lives simply in various secluded places, unburdened by material possessions and worldly concerns.", - "translation": "In empty houses, at the foot of trees, and in caves,\nDwelling as long as one wishes,\nFree from the suffering of guarding possessions,\nOne moves about at ease, without dependence." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཁང་སྟོང་ཤིང་དྲུང་ཕུག་དག་ཏུ། །གང་དུ་ཇི་སྲིད་འདོད་གནས་ཤིང་། །ཡོངས་འཛིན་བསྲུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས། །ལྟོས་པ་མེད་པར་བག་ཡངས་སྤྱོད། །\n\nCommentary 1: གང་དུ་ཇི་སྲིད་འདོད་པ་ནི་ནམ་རང་དགར་དགར་རོ། །གནས་པ་ནི་སྡོད་པའོ། །ལྟོས་པ་མེད་པ་ནི་རེ་ལྟོས་དང་བྲལ་བའོ། །སྤྱོད་པ་ནི་རྒྱུ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་བདེ་བའི་ཁྱད་པར་ནི། ཁང་སྟོང་དང་ཤིང་དྲུང་དང་ཁུག་དག་ཏུ་གང་དུ་ཇི་སྲིད་འདོད་ཀྱི་བར་དུ་གནས་ཤིང་། དེ་འདོད་ཡོན་ལ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང་སྲུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས་ཏེ་རེ་དོགས་ཀྱི་ལྟོས་པ་མེད་པར་བག་ཡངས་སུ་སྤྱོད་ལ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains some key terms:\n- \"As long as one wishes\" means at one's own pleasure.\n- \"To stay\" means to reside.\n- \"Without dependence\" means free from expectations.\n- \"To conduct oneself\" means to move about.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the special qualities of happiness:\nIt describes dwelling in empty houses, at the foot of trees, or in caves for as long as one wishes. It emphasizes abandoning the suffering of attachment to sense pleasures and the anxiety of guarding possessions. It encourages living freely without hopes and fears.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the freedom and happiness that come from living simply in secluded places, free from attachments and worries about possessions. They highlight the ability to stay as long as one wishes, moving about freely without dependence on others or material things.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIn empty houses, at the foot of trees, or in caves,\nDwell as long as you wish.\nAbandoning the suffering of clinging to and guarding possessions,\nConduct yourself freely, without dependence.", + "translation": "In empty houses, at the foot of trees, or in caves,\nDwell as long as you wish.\nAbandoning the suffering of clinging to and guarding possessions,\nConduct yourself freely, without dependence." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཁང་སྟོང་ཤིང་དྲུང་ཕུག་དག་ཏུ། །": { + "ཁང་སྟོང་": "empty huts", + "ཤིང་དྲུང་": "trees", + "ཕུག་": "caves" + }, + "གང་དུ་ཇི་སྲིད་འདོད་གནས་ཤིང་། །": { + "གང་དུ་": "where", + "ཇི་སྲིད་": "as long as", + "འདོད་": "desire", + "གནས་": "remain" + }, + "ཡོངས་འཛིན་བསྲུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས། །": { + "ཡོངས་འཛིན་བསྲུང་བའི་": "getting and keeping", + "སྡུག་བསྔལ་": "pains", + "སྤངས་": "left behind" + }, + "ལྟོས་པ་མེད་པར་བག་ཡངས་སྤྱོད། །": { + "ལྟོས་པ་མེད་པར་": "dependent on none", + "བག་ཡངས་": "without a care", + "སྤྱོད་": "live" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཁང་སྟོང་ཤིང་དྲུང་ཕུག་དག་ཏུ། །": { + "ཁང་སྟོང་": "empty houses", + "ཤིང་དྲུང་": "foot of trees", + "ཕུག་": "caves" + }, + "གང་དུ་ཇི་སྲིད་འདོད་གནས་ཤིང་། །": { + "གནས་": "dwell" + }, + "ཡོངས་འཛིན་བསྲུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས། །": { + "ཡོངས་འཛིན་": "possessions", + "བསྲུང་བའི་": "guarding", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "སྤངས་": "abandoning" + }, + "ལྟོས་པ་མེད་པར་བག་ཡངས་སྤྱོད། །": { + "ལྟོས་པ་མེད་པར་": "without dependence", + "སྤྱོད་": "conduct yourself" + } } } }, @@ -64582,7 +64817,7 @@ "commentary_1": " ཡོ་བྱད་མེད་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཕོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་བསམ་གཏན་བསྒོམ་སྙམ་པ་ལ། རང་དབང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །", "commentary_2": "ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་རང་དབང་དུ་སྤྱོད་ཅིང་ཡོ་བྱད་ཅི་ལ་ཡང་ཆགས་པ་མེད་ཅིང་སེམས་ཅན་གང་དང་ཡང་ནི་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་སྒོ་ནས་ཆོག་ཤེས་ཀྱི་བདེ་བ་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དབང་པོ་ཡིས་ཀྱང་རྙེད་པར་དཀའ་སྟེ། སློབ་སྤྲིང་ལས། ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་རྒྱས་པར་ཉེ་བར་བརྒྱན་བྱས་ཤིང་། །རྐེད་ཆིངས་ཆར་ཆེན་སྤྲིན་གྱིས་འཁྲིགས་པས་འཁྱུད་གྱུར་པ། །རི་རྩེ་ནགས་ཀྱི་མཐོངས་དེར་ཆགས་པ་མེད་པར་ནི། །རླུང་ལྟར་གཡོ་བའི་རང་བཞིན་ཆོས་གཏུགས་སྐལ་བ་ཆེ། །ནགས་མཐོངས་རི་དྭགས་རྒྱུ་བའི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྟེན་བྱས་པ། །ཀུན་ནས་ཉམས་དགའ་བཟང་པོ་དེ་ན་སྐྱིད་པ་གང་། །དེ་ཅི་དགའ་བའི་ནགས་ཚལ་ལྷ་མོའི་ཉམས་ཕག་ཏུ། །ཐེལ་གྱིས་འབེབས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཅན་ནའང་ཡོད་དམ་ཅི། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །སྔར་གྱིས་ལུས་དང་འདིར་སེམས་དབེན་པ་ལ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་གསུངས་པས་མི་ཟློས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་ལ། །གང་དང་ཡང་ནི་འབྲེལ་མེད་པ། །ཆོག་ཤེས་བདེ་སྤྱོད་གང་ཡིན་པ། །དབང་པོས་ཀྱང་ནི་དེ་རྙེད་དཀའ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརང་དབང་ (self-control/independence), ཆགས་མེད་ (without attachment), འབྲེལ་མེད་ (unconnected), ཆོག་ཤེས་ (contentment), དབང་པོ་ (sensory faculties/powerful beings)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཅིང་ and ལ་ to connect clauses\n- ཡང་ནི་ for emphasis\n- གང་ཡིན་པ་ as a nominalizer\n\n\nActing with self-control and without attachment,\nNot connected with anything whatsoever,\nContentedly enjoying [life] —\nEven for the powerful, this is difficult to attain.\n\n\nTechnical note: དབང་པོ་ here likely refers to powerful beings or deities rather than the literal \"sense faculties,\" given the context.", "translation": "Acting with self-control and without attachment,\nNot connected with anything whatsoever,\nContentedly enjoying [life] —\nEven for the powerful, this is difficult to attain." @@ -64598,9 +64833,9 @@ "translation": "One who acts freely without attachment,\nUnconnected to anything whatsoever,\nContent and living in ease -\nEven the powerful find this hard to attain." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་ལ། །གང་དང་ཡང་ནི་འབྲེལ་མེད་པ། །ཆོག་ཤེས་བདེ་སྤྱོད་གང་ཡིན་པ། །དབང་པོས་ཀྱང་ནི་དེ་རྙེད་དཀའ། །\n\nCommentary 1: ཡོ་བྱད་མེད་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཕོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་བསམ་གཏན་བསྒོམ་སྙམ་པ་ལ། རང་དབང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་རང་དབང་དུ་སྤྱོད་ཅིང་ཡོ་བྱད་ཅི་ལ་ཡང་ཆགས་པ་མེད་ཅིང་སེམས་ཅན་གང་དང་ཡང་ནི་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་སྒོ་ནས་ཆོག་ཤེས་ཀྱི་བདེ་བ་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དབང་པོ་ཡིས་ཀྱང་རྙེད་པར་དཀའ་སྟེ། སློབ་སྤྲིང་ལས། ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་རྒྱས་པར་ཉེ་བར་བརྒྱན་བྱས་ཤིང་། །རྐེད་ཆིངས་ཆར་ཆེན་སྤྲིན་གྱིས་འཁྲིགས་པས་འཁྱུད་གྱུར་པ། །རི་རྩེ་ནགས་ཀྱི་མཐོངས་དེར་ཆགས་པ་མེད་པར་ནི། །རླུང་ལྟར་གཡོ་བའི་རང་བཞིན་ཆོས་གཏུགས་སྐལ་བ་ཆེ། །ནགས་མཐོངས་རི་དྭགས་རྒྱུ་བའི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྟེན་བྱས་པ། །ཀུན་ནས་ཉམས་དགའ་བཟང་པོ་དེ་ན་སྐྱིད་པ་གང་། །དེ་ཅི་དགའ་བའི་ནགས་ཚལ་ལྷ་མོའི་ཉམས་ཕག་ཏུ། །ཐེལ་གྱིས་འབེབས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཅན་ནའང་ཡོད་དམ་ཅི། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །སྔར་གྱིས་ལུས་དང་འདིར་སེམས་དབེན་པ་ལ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་གསུངས་པས་མི་ཟློས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nOne who acts freely without attachment,\nUnconnected to anyone or anything,\nContent and living in ease -\nEven Indra would find such a state difficult to attain.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the Tibetan verse, which describes an ideal state of spiritual freedom, detachment, and contentment that is rare and difficult to achieve. The commentaries provide context, explaining that this verse addresses how one can practice meditation even without material possessions, and emphasizes the value of mental seclusion and freedom from worldly attachments.", - "translation": "One who acts freely without attachment,\nUnconnected to anyone or anything,\nContent and living in ease -\nEven Indra would find such a state difficult to attain." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་ལ། །གང་དང་ཡང་ནི་འབྲེལ་མེད་པ། །ཆོག་ཤེས་བདེ་སྤྱོད་གང་ཡིན་པ། །དབང་པོས་ཀྱང་ནི་དེ་རྙེད་དཀའ། །\n\nCommentary 1: ཡོ་བྱད་མེད་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཕོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་བསམ་གཏན་བསྒོམ་སྙམ་པ་ལ། རང་དབང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་རང་དབང་དུ་སྤྱོད་ཅིང་ཡོ་བྱད་ཅི་ལ་ཡང་ཆགས་པ་མེད་ཅིང་སེམས་ཅན་གང་དང་ཡང་ནི་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་སྒོ་ནས་ཆོག་ཤེས་ཀྱི་བདེ་བ་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དབང་པོ་ཡིས་ཀྱང་རྙེད་པར་དཀའ་སྟེ། སློབ་སྤྲིང་ལས། ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་རྒྱས་པར་ཉེ་བར་བརྒྱན་བྱས་ཤིང་། །རྐེད་ཆིངས་ཆར་ཆེན་སྤྲིན་གྱིས་འཁྲིགས་པས་འཁྱུད་གྱུར་པ། །རི་རྩེ་ནགས་ཀྱི་མཐོངས་དེར་ཆགས་པ་མེད་པར་ནི། །རླུང་ལྟར་གཡོ་བའི་རང་བཞིན་ཆོས་གཏུགས་སྐལ་བ་ཆེ། །ནགས་མཐོངས་རི་དྭགས་རྒྱུ་བའི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྟེན་བྱས་པ། །ཀུན་ནས་ཉམས་དགའ་བཟང་པོ་དེ་ན་སྐྱིད་པ་གང་། །དེ་ཅི་དགའ་བའི་ནགས་ཚལ་ལྷ་མོའི་ཉམས་ཕག་ཏུ། །ཐེལ་གྱིས་འབེབས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཅན་ནའང་ཡོད་དམ་ཅི། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །སྔར་གྱིས་ལུས་དང་འདིར་སེམས་དབེན་པ་ལ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་གསུངས་པས་མི་ཟློས་སོ། །\n", + "output": "I'll follow the steps as requested:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1 summary: \nThis commentary addresses a concern about how those who lack material possessions and suffer from poverty can meditate. It introduces the verse as a response to this concern.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary explains the meaning of the verse, emphasizing freedom from attachments and relationships, contentment, and the rarity of such a state. It quotes a verse from another text (likely the Śiṣya-lekha) to illustrate the beauty and rarity of a detached, contented life in nature. It also notes that this verse aims to inspire enthusiasm for both physical and mental solitude, without being redundant with previous teachings.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together suggest that this verse is addressing how one can practice meditation and find contentment even without material wealth. It describes an ideal state of spiritual practice characterized by freedom, non-attachment, and contentment. This state is presented as rare and difficult to achieve, even for powerful beings. The verse aims to inspire practitioners to seek both physical and mental solitude in their spiritual practice.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning of the commentaries:\n\nOne who acts freely without attachment,\nUnconnected to anyone or anything,\nContent and living in ease —\nEven for a powerful being, this is difficult to attain.\n\nThis translation reflects the ideas of freedom from attachments, contentment, and the rarity of such a state as explained in the commentaries, while maintaining the structure and meaning of the original Tibetan verse.", + "translation": "One who acts freely without attachment,\nUnconnected to anyone or anything,\nContent and living in ease —\nEven for a powerful being, this is difficult to attain." } }, "glossary": { @@ -64622,7 +64857,7 @@ "རྙེད་དཀའ་": "hard to find" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་ལ།": { "རང་དབང་": "self-control", "སྤྱོད་": "acting", @@ -64675,20 +64910,20 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་ལ། །": { + "རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་ལ།": { "རང་དབང་": "freely", "སྤྱོད་": "acts", "ཆགས་མེད་": "without attachment" }, - "གང་དང་ཡང་ནི་འབྲེལ་མེད་པ། །": { + "།གང་དང་ཡང་ནི་འབྲེལ་མེད་པ།": { "འབྲེལ་མེད་": "unconnected" }, - "ཆོག་ཤེས་བདེ་སྤྱོད་གང་ཡིན་པ། །": { + "།ཆོག་ཤེས་བདེ་སྤྱོད་གང་ཡིན་པ།": { "ཆོག་ཤེས་": "content", "བདེ་སྤྱོད་": "living in ease" }, - "དབང་པོས་ཀྱང་ནི་དེ་རྙེད་དཀའ། །": { - "དབང་པོ་": "Indra", + "།དབང་པོས་ཀྱང་ནི་དེ་རྙེད་དཀའ།": { + "དབང་པོ་": "powerful being", "རྙེད་དཀའ་": "difficult to attain" } } @@ -64700,7 +64935,7 @@ "commentary_1": " དེ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལུས་རྣམ་པར་དབེན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བསམ་བྱས་ནས་ཞེས་པ་ནི་བསྒོམ་པར་བྱས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཟུང་དུ་འཇུག་པས་བསྒྲུབ་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་གཉེན་པོ་སྒོམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དང་པོ་མཚམས་སྦྱར་ཏེ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། ཀུན་རྫོབ་དང་། དོན་དམ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིས་དབེན་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་བྱས་ནས། འདོད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིས། །དབེན་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་བྱས་ནས། །རྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nདབེན་པ་ (solitude), ཡོན་ཏན་ (qualities), རྣམ་རྟོག་ (conceptual thoughts), ཞི་བ་ (pacify), བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལ་སོགས་པའི་ (and so forth) connects to previous verses\n- བསམ་བྱས་ནས་ (having contemplated) indicates completed action\n- བསྒོམ་པར་བྱ་ (should meditate) future tense construction\n\n\nIn these and other ways,\nHaving contemplated the qualities of solitude,\nOne should pacify nearby conceptual thoughts\nAnd meditate on bodhicitta.\n\n\nTechnical note: བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta) refers to the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings.", "translation": "In these and other ways,\nHaving contemplated the qualities of solitude,\nOne should pacify nearby conceptual thoughts\nAnd meditate on bodhicitta." @@ -64716,9 +64951,40 @@ "translation": "Having contemplated the qualities of solitude\nIn these and other ways,\nPacifying conceptual thoughts,\nOne should meditate on bodhicitta." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིས། །དབེན་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་བྱས་ནས། །རྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལུས་རྣམ་པར་དབེན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བསམ་བྱས་ནས་ཞེས་པ་ནི་བསྒོམ་པར་བྱས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཟུང་དུ་འཇུག་པས་བསྒྲུབ་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་གཉེན་པོ་སྒོམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དང་པོ་མཚམས་སྦྱར་ཏེ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། ཀུན་རྫོབ་དང་། དོན་དམ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིས་དབེན་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་བྱས་ནས། འདོད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nHaving contemplated the qualities of solitude in these and other ways,\nOne should pacify nearby discursive thoughts,\nAnd meditate on the mind of enlightenment.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which instructs the practitioner to reflect on the benefits of solitude, calm discursive thoughts, and then meditate on bodhicitta (the mind of enlightenment). The commentaries provide context, explaining that this involves physical seclusion and the cultivation of both relative and ultimate bodhicitta as an antidote to negative mental states.", - "translation": "Having contemplated the qualities of solitude in these and other ways,\nOne should pacify nearby discursive thoughts,\nAnd meditate on the mind of enlightenment." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིས། །དབེན་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་བྱས་ནས། །རྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལུས་རྣམ་པར་དབེན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བསམ་བྱས་ནས་ཞེས་པ་ནི་བསྒོམ་པར་བྱས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཟུང་དུ་འཇུག་པས་བསྒྲུབ་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་གཉེན་པོ་སྒོམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དང་པོ་མཚམས་སྦྱར་ཏེ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། ཀུན་རྫོབ་དང་། དོན་དམ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིས་དབེན་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་བྱས་ནས། འདོད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"and so forth\" refers to physical solitude and similar states. \"Having contemplated\" means \"having meditated.\" It suggests practicing the union of the two aspects of bodhicitta.\n\nCommentary 2:\nThis commentary outlines a three-part structure for cultivating antidotes: general introduction, conventional bodhicitta, and ultimate bodhicitta. It explains that after contemplating the qualities of solitude, one should pacify conceptual thoughts related to desires and meditate on bodhicitta.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize the importance of solitude and contemplation as a foundation for pacifying conceptual thoughts and cultivating bodhicitta. They suggest a progression from physical isolation to mental quietude, leading to the practice of both conventional and ultimate bodhicitta.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nHaving contemplated the qualities of solitude and such,\nOne should pacify nearby conceptual thoughts,\nAnd then meditate on the mind of enlightenment.\n\nThis translation reflects the process of first considering the benefits of solitude, then calming the mind by reducing conceptual proliferation, and finally engaging in the meditation on bodhicitta (the mind of enlightenment), encompassing both its conventional and ultimate aspects.", + "translation": "Having contemplated the qualities of solitude and such,\nOne should pacify nearby conceptual thoughts,\nAnd then meditate on the mind of enlightenment." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིས། །དབེན་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་བྱས་ནས། །": { + "དབེན་པ་": "solitude", + "ཡོན་ཏན་": "advantages", + "བསམ་": "reflected" + }, + "རྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །": { + "རྣམ་རྟོག་": "thoughts", + "ཞི་བ་": "pacify", + "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "bodhichitta", + "བསྒོམ་པ་": "meditate" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིས། །དབེན་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་བྱས་ནས། །": { + "དབེན་པ་": "solitude", + "ཡོན་ཏན་": "qualities", + "བསམ་": "contemplated" + }, + "རྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་། །": { + "རྣམ་རྟོག་": "conceptual thoughts", + "ཉེ་བར་": "nearby", + "ཞི་བ་": "pacify" + }, + "བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །": { + "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "mind of enlightenment", + "བསྒོམ་པ་": "meditate" + } } } }, @@ -64728,7 +64994,7 @@ "commentary_1": " བདག་དང་གཞན་དུ་མ་སྙོམས་པར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གོམས་པར་མི་ནུས་པས་བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་དང་གཞན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འདི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ཀུན་རྫོབ་བྱང་སེམས་སྒོམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བདག་གཞན་མཉམ་པ་དང་། བརྗེ་བ་དང་། ཐུན་མོང་གི་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། བདག་གཞན་མཉམ་པ་སྒོམ་པར་གདམས་པ་དང་། བསྒོམ་བྱ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཀུན་རྫོབ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་གཉིས་ཡོད་པ་ལས་བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི་དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། དེ་མེད་ན་གཞན་ཕན་གྱི་སེམས་རྣམ་དག་མི་སྐྱེ་བས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། ཕན་ཡོན་ནོ། །དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་གྱི། དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཅན། བདག་བཞིན་དུ་བསྲུང་བར་རིགས་ཏེ། བདེ་བ་འདོད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པར་བདག་དང་མཉམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི། །དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ། །བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པས་ན། །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བསྲུང་བར་བྱ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་(self), གཞན་(others), མཉམ་པ་(equality), བསྒོམ་(meditate), བདེ་(happiness), སྡུག་བསྔལ་(suffering), བསྲུང་(protect)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི་ to emphasize the topic\n- དང་པོ་ཉིད་དུ་ indicates \"from the very beginning\"\n- པས་ན་ shows causation \"because of\"\n\n\nFrom the very beginning, strive to meditate\nOn the equality of self and others.\nBecause happiness and suffering are equal,\nProtect all as you would yourself.\n\n\nNote: This verse emphasizes the foundational Buddhist practice of equalizing self and others, a key aspect of developing bodhicitta (the mind of enlightenment).", "translation": "From the very beginning, strive to meditate\nOn the equality of self and others.\nBecause happiness and suffering are equal,\nProtect all as you would yourself." @@ -64744,9 +65010,47 @@ "translation": "First, strive to meditate diligently\nOn equalizing self and others.\nSince happiness and suffering are equal,\nProtect all beings just as you would yourself." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི། །དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ། །བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པས་ན། །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བསྲུང་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: བདག་དང་གཞན་དུ་མ་སྙོམས་པར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གོམས་པར་མི་ནུས་པས་བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་དང་གཞན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འདི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཀུན་རྫོབ་བྱང་སེམས་སྒོམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བདག་གཞན་མཉམ་པ་དང་། བརྗེ་བ་དང་། ཐུན་མོང་གི་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། བདག་གཞན་མཉམ་པ་སྒོམ་པར་གདམས་པ་དང་། བསྒོམ་བྱ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཀུན་རྫོབ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་གཉིས་ཡོད་པ་ལས་བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི་དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། དེ་མེད་ན་གཞན་ཕན་གྱི་སེམས་རྣམ་དག་མི་སྐྱེ་བས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། ཕན་ཡོན་ནོ། །དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་གྱི། དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཅན། བདག་བཞིན་དུ་བསྲུང་བར་རིགས་ཏེ། བདེ་བ་འདོད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པར་བདག་དང་མཉམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nEqualizing self and others\nShould be practiced diligently from the start.\nSince happiness and suffering are equal,\nAll should be protected like oneself.\n\n\nThis translation captures the core meaning of the Tibetan verse, emphasizing the importance of equalizing oneself with others as a foundational practice in Buddhist cultivation. It highlights that since all beings equally desire happiness and wish to avoid suffering, we should protect and care for others just as we would for ourselves.", - "translation": "Equalizing self and others\nShould be practiced diligently from the start.\nSince happiness and suffering are equal,\nAll should be protected like oneself." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི། །དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ། །བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པས་ན། །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བསྲུང་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: བདག་དང་གཞན་དུ་མ་སྙོམས་པར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གོམས་པར་མི་ནུས་པས་བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་དང་གཞན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འདི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཀུན་རྫོབ་བྱང་སེམས་སྒོམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བདག་གཞན་མཉམ་པ་དང་། བརྗེ་བ་དང་། ཐུན་མོང་གི་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། བདག་གཞན་མཉམ་པ་སྒོམ་པར་གདམས་པ་དང་། བསྒོམ་བྱ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཀུན་རྫོབ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་གཉིས་ཡོད་པ་ལས་བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི་དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། དེ་མེད་ན་གཞན་ཕན་གྱི་སེམས་རྣམ་དག་མི་སྐྱེ་བས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། ཕན་ཡོན་ནོ། །དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་གྱི། དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཅན། བདག་བཞིན་དུ་བསྲུང་བར་རིགས་ཏེ། བདེ་བ་འདོད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པར་བདག་དང་མཉམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary emphasizes that one cannot become accustomed to bodhicitta without equalizing self and others. It introduces the explanation of how to meditate on equalizing self and others.\n\nCommentary 2: This commentary outlines the structure of cultivating conventional bodhicitta, which includes equalizing self and others, exchanging self and others, and common practices. It emphasizes that equalizing self and others should be practiced first and with effort, as it is the foundation for developing genuine altruistic intent. It also explains that all sentient beings are worthy of protection like oneself because they are equal in desiring happiness and not wanting suffering.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries stress the importance of equalizing self and others as a fundamental practice for developing bodhicitta. This practice involves recognizing that all beings, like oneself, wish for happiness and want to avoid suffering. It is the essential first step in cultivating genuine concern for others and should be practiced diligently.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nEqualizing self and others\nShould be practiced first with diligence.\nSince all are equal in joy and sorrow,\nOne should protect everyone as oneself.\n\n\nThis translation reflects the emphasis on equalizing self and others as a primary practice, the need for diligent effort in this meditation, and the reasoning that all beings deserve equal care and protection due to their shared desire for happiness and aversion to suffering.", + "translation": "Equalizing self and others\nShould be practiced first with diligence.\nSince all are equal in joy and sorrow,\nOne should protect everyone as oneself." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི། །དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ། །": { + "བདག་": "self", + "གཞན་": "other", + "མཉམ་པ་": "equality", + "དང་པོ་": "first", + "འབད་": "ardently", + "བསྒོམ་": "meditate" + }, + "བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པས་ན། །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བསྲུང་བར་བྱ། །": { + "བདེ་": "pleasure", + "སྡུག་བསྔལ་": "pain", + "མཉམ་པ་": "equal", + "ཐམས་ཅད་": "everyone", + "བདག་བཞིན་": "like yourself", + "བསྲུང་བ་": "protect" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི། །དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ། །": { + "བདག་": "self", + "གཞན་": "others", + "མཉམ་པ་": "equalizing", + "དང་པོ་": "first", + "འབད་": "diligence", + "བསྒོམ་": "practiced" + }, + "བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པས་ན། །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བསྲུང་བར་བྱ། །": { + "བདེ་": "joy", + "སྡུག་བསྔལ་": "sorrow", + "མཉམ་པ་": "equal", + "ཐམས་ཅད་": "everyone", + "བདག་": "oneself", + "བསྲུང་བ་": "protect" + } } } }, @@ -64756,7 +65060,7 @@ "commentary_1": " ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། བརྗོད་པ་གང་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པ་སྟེ། མཚུངས་པས་ནའོ། །ཉམས་གཅིག་པ་ནི་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་དག་བླང་དོར་གྱི་རང་བཞིན་དུའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མཉམ་པའི་བློ་བསྐྱེད་པར་ནུས་པ་དང་། བསྐྱེད་པར་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། ལག་པ་དང་རྐང་པ་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་མང་ཡང་དེ་ཐམས་ཅད་ལ་ལུས་གཅིག་ཏུ་ཞེན་པས་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བྱར་གཅིག་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་འགྲོ་བའི་བྱེ་བྲག་ཐ་དད་ཀྱང་དེ་དག་བདག་དང་གཅིག་ཏུ་ཞེན་པས་བདག་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་བདེ་བ་འདོད་པར་མཉམ་ཞིང་གཅིག་པར་འགྱུར།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལག་པ་ལ་སོགས་དབྱེ་བ་རྣམ་མང་ཡང་། །ཡོངས་སུ་བསྲུང་བྱའི་ལུས་སུ་གཅིག་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་ཐ་དད་བདེ་སྡུག་དག །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བདེ་བ་འདོད་མཉམ་གཅིག །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nལག་པ་(hand), ལུས་(body), འགྲོ་བ་(beings), བདེ་སྡུག་(happiness and suffering), བདག་(self)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་ (and so on) indicates an incomplete list\n- བསྲུང་བྱའི་ (to be protected) is a future gerund\n- བཞིན་ (like) used for comparison\n\n\nThough there are many divisions such as hands and so on,\nThey are one in being a body to be wholly protected.\nLikewise, though beings are different, their happiness and suffering\nAre all the same in equally desiring happiness like oneself.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the fundamental Buddhist concept of equanimity (བཏང་སྙོམས་) towards all beings, drawing a parallel between the unity of body parts and the shared nature of sentient experience.", "translation": "Though there are many divisions such as hands and so on,\nThey are one in being a body to be wholly protected.\nLikewise, though beings are different, their happiness and suffering\nAre all the same in equally desiring happiness like oneself." @@ -64772,9 +65076,9 @@ "translation": "Though there are many divisions like hands and so on,\nThey are one body to be fully protected.\nLikewise, though beings are different, with joys and sorrows,\nAll equally desire happiness, just like oneself." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལག་པ་ལ་སོགས་དབྱེ་བ་རྣམ་མང་ཡང་། །ཡོངས་སུ་བསྲུང་བྱའི་ལུས་སུ་གཅིག་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་ཐ་དད་བདེ་སྡུག་དག །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བདེ་བ་འདོད་མཉམ་གཅིག །\n\nCommentary 1: ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། བརྗོད་པ་གང་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པ་སྟེ། མཚུངས་པས་ནའོ། །ཉམས་གཅིག་པ་ནི་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་དག་བླང་དོར་གྱི་རང་བཞིན་དུའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མཉམ་པའི་བློ་བསྐྱེད་པར་ནུས་པ་དང་། བསྐྱེད་པར་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། ལག་པ་དང་རྐང་པ་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་མང་ཡང་དེ་ཐམས་ཅད་ལ་ལུས་གཅིག་ཏུ་ཞེན་པས་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བྱར་གཅིག་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་འགྲོ་བའི་བྱེ་བྲག་ཐ་དད་ཀྱང་དེ་དག་བདག་དང་གཅིག་ཏུ་ཞེན་པས་བདག་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་བདེ་བ་འདོད་པར་མཉམ་ཞིང་གཅིག་པར་འགྱུར།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my English translation:\n\n\nJust as hands and other parts are many and diverse,\nYet are one body to be protected as a whole,\nLikewise, though beings are different, their joys and sorrows\nAre all equal in desiring happiness, just like oneself.\n\n\nThis translation captures the core meaning that although there are many different parts of the body or many different beings, they should be viewed as one unified whole in terms of protection and the desire for happiness. The commentaries emphasize the equality of all beings in experiencing pleasure and pain, and how we should cultivate a mindset of seeing others as equal to ourselves in their wish to be happy and free from suffering.", - "translation": "Just as hands and other parts are many and diverse,\nYet are one body to be protected as a whole,\nLikewise, though beings are different, their joys and sorrows\nAre all equal in desiring happiness, just like oneself." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལག་པ་ལ་སོགས་དབྱེ་བ་རྣམ་མང་ཡང་། །ཡོངས་སུ་བསྲུང་བྱའི་ལུས་སུ་གཅིག་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་ཐ་དད་བདེ་སྡུག་དག །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བདེ་བ་འདོད་མཉམ་གཅིག །\n\nCommentary 1: ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། བརྗོད་པ་གང་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པ་སྟེ། མཚུངས་པས་ནའོ། །ཉམས་གཅིག་པ་ནི་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་དག་བླང་དོར་གྱི་རང་བཞིན་དུའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མཉམ་པའི་བློ་བསྐྱེད་པར་ནུས་པ་དང་། བསྐྱེད་པར་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། ལག་པ་དང་རྐང་པ་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་མང་ཡང་དེ་ཐམས་ཅད་ལ་ལུས་གཅིག་ཏུ་ཞེན་པས་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བྱར་གཅིག་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་འགྲོ་བའི་བྱེ་བྲག་ཐ་དད་ཀྱང་དེ་དག་བདག་དང་གཅིག་ཏུ་ཞེན་པས་བདག་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་བདེ་བ་འདོད་པར་མཉམ་ཞིང་གཅིག་པར་འགྱུར།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that all beings are equal in their experience of happiness and suffering. It states that the nature of happiness and suffering is the same for all in terms of what should be accepted and rejected.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the analogy between the body and all beings. It explains that just as we consider the various parts of our body (hands, feet, etc.) as one unit to be protected, similarly we should view all beings as one, despite their differences. It emphasizes developing an equal attitude towards all beings, considering their happiness and suffering as important as our own.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the equality of all beings in their experience of happiness and suffering. They suggest that we should develop a mindset that views all beings as one, just as we view the different parts of our body as a single unit. This perspective leads to equal concern for the well-being of all beings.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nJust as the various parts of the body, such as hands and so forth,\nAre protected as one body,\nLikewise, though beings are diverse, their joys and sorrows\nAre all equal to one's own in desiring happiness.", + "translation": "Just as the various parts of the body, such as hands and so forth,\nAre protected as one body,\nLikewise, though beings are diverse, their joys and sorrows\nAre all equal to one's own in desiring happiness." } }, "glossary": { @@ -64796,7 +65100,7 @@ "མཉམ་": "equal" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "ལག་པ་ལ་སོགས་དབྱེ་བ་རྣམ་མང་ཡང་། །ཡོངས་སུ་བསྲུང་བྱའི་ལུས་སུ་གཅིག་པ་ལྟར། །": { "ལག་པ་": "hands", "དབྱེ་བ་": "divisions", @@ -64865,20 +65169,14 @@ "ལག་པ་ལ་སོགས་དབྱེ་བ་རྣམ་མང་ཡང་། །ཡོངས་སུ་བསྲུང་བྱའི་ལུས་སུ་གཅིག་པ་ལྟར། །": { "ལག་པ་": "hands", "དབྱེ་བ་": "parts", - "རྣམ་མང་": "many and diverse", - "ཡོངས་སུ་བསྲུང་བྱའི་": "to be protected", "ལུས་": "body", - "གཅིག་པ་": "one" + "བསྲུང་": "protected" }, "དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་ཐ་དད་བདེ་སྡུག་དག །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བདེ་བ་འདོད་མཉམ་གཅིག །": { "འགྲོ་བ་": "beings", - "ཐ་དད་": "different", + "ཐ་དད་": "diverse", "བདེ་སྡུག་": "joys and sorrows", - "ཐམས་ཅད་": "all", - "བདག་བཞིན་": "oneself", - "བདེ་བ་": "happiness", - "འདོད་": "desiring", - "མཉམ་": "equal" + "བདེ་བ་": "happiness" } } } @@ -64889,7 +65187,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་མཚུངས་པ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་ན་ཁྱོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ལ་ཅི་སྟེ་མི་གནོད་སྙམ་དུ་དོགས་པ་ལ། བདག་གི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བདག་གི་ཕུང་པོ་ལ་ཆགས་པའི་མི་བཟོད་པ་ནི་བསྲན་པར་དཀའ་བའོ། །", "commentary_2": "གལ་ཏེ་བདག་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཕན་ཚུན་མི་གནོད་པས་དེ་འདྲའི་བློ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། སྐྱེ་སྟེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་མི་གནོད་ཀྱང་དེ་ལྟ་ནའང་དེ་ལྟ་བུའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཏེ། རང་ལ་བདག་ཏུ་ཞེན་པས་དེ་མི་བཟོད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །གཞན་གྱི་ལུས་ལ་མི་གནོད་པ། །དེ་ལྟའང་དེ་བདག་སྡུག་བསྔལ་དེ། །བདག་ཏུ་ཞེན་པས་མི་བཟོད་ཉིད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), གནོད་པ་ (harm), བདག་ (self), ཞེན་པ་ (attachment), མི་བཟོད་ (unbearable)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ construction (even if/although)\n- གྱིས་ as instrumental particle\n- དེ་ལྟའང་ as a concessive conjunction (even so/nevertheless)\n\n\nEven if my suffering\nDoes not harm the bodies of others,\nNevertheless, that suffering of mine\nIs unbearable due to attachment to self.\n\n\nTechnical note: This verse is discussing the nature of suffering and how our attachment to self makes even our own suffering unbearable, even when it doesn't directly affect others. It's a reflection on the Buddhist concept of selflessness (འནཏྨན་, anātman) and how attachment to self causes suffering.", "translation": "Even if my suffering\nDoes not harm the bodies of others,\nNevertheless, that suffering of mine\nIs unbearable due to attachment to self." @@ -64905,9 +65203,47 @@ "translation": "Even if my suffering does not harm\nThe bodies of others,\nStill that suffering of mine\nIs unbearable due to self-grasping." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །གཞན་གྱི་ལུས་ལ་མི་གནོད་པ། །དེ་ལྟའང་དེ་བདག་སྡུག་བསྔལ་དེ། །བདག་ཏུ་ཞེན་པས་མི་བཟོད་ཉིད། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་མཚུངས་པ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་ན་ཁྱོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ལ་ཅི་སྟེ་མི་གནོད་སྙམ་དུ་དོགས་པ་ལ། བདག་གི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བདག་གི་ཕུང་པོ་ལ་ཆགས་པའི་མི་བཟོད་པ་ནི་བསྲན་པར་དཀའ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་བདག་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཕན་ཚུན་མི་གནོད་པས་དེ་འདྲའི་བློ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། སྐྱེ་སྟེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་མི་གནོད་ཀྱང་དེ་ལྟ་ནའང་དེ་ལྟ་བུའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཏེ། རང་ལ་བདག་ཏུ་ཞེན་པས་དེ་མི་བཟོད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nEven if my suffering does not harm the bodies of others,\nStill, that suffering of mine is unbearable\nDue to clinging to the self.\n\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. One's own suffering does not directly harm others physically\n2. Despite this, one's own suffering feels unbearable \n3. This unbearable feeling arises from self-clinging or attachment to the self\n\nThe commentaries help clarify that the verse is addressing why one's own suffering feels so intense even though it doesn't directly affect others, explaining that it's due to our strong attachment to our own self or aggregates.", - "translation": "Even if my suffering does not harm the bodies of others,\nStill, that suffering of mine is unbearable\nDue to clinging to the self." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །གཞན་གྱི་ལུས་ལ་མི་གནོད་པ། །དེ་ལྟའང་དེ་བདག་སྡུག་བསྔལ་དེ། །བདག་ཏུ་ཞེན་པས་མི་བཟོད་ཉིད། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་མཚུངས་པ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་ན་ཁྱོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ལ་ཅི་སྟེ་མི་གནོད་སྙམ་དུ་དོགས་པ་ལ། བདག་གི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བདག་གི་ཕུང་པོ་ལ་ཆགས་པའི་མི་བཟོད་པ་ནི་བསྲན་པར་དཀའ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་བདག་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཕན་ཚུན་མི་གནོད་པས་དེ་འདྲའི་བློ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། སྐྱེ་སྟེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་མི་གནོད་ཀྱང་དེ་ལྟ་ནའང་དེ་ལྟ་བུའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཏེ། རང་ལ་བདག་ཏུ་ཞེན་པས་དེ་མི་བཟོད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary addresses a doubt about why one's suffering doesn't harm others if they are similar. It explains that the inability to tolerate one's own suffering is due to attachment to one's own aggregates, which makes it difficult to bear.\n\nCommentary 2:\nThis commentary questions how such a mindset arises if suffering doesn't mutually affect self and others. It explains that even though one's suffering doesn't harm others' bodies, it is still considered one's own suffering. Due to self-grasping, one cannot tolerate this suffering.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that while one's suffering doesn't directly harm others, it is still experienced as unbearable due to self-grasping and attachment to one's own aggregates. This explains the discrepancy between the lack of effect on others and the intense personal experience of suffering.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nAlthough my suffering does not harm others' bodies,\nStill, this very suffering of mine\nIs unbearable to me\nDue to my attachment to self.\n", + "translation": "Although my suffering does not harm others' bodies,\nStill, this very suffering of mine\nIs unbearable to me\nDue to my attachment to self." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གལ་ཏེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །གཞན་གྱི་ལུས་ལ་མི་གནོད་པ།": { + "བདག་": "own", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "གཞན་": "others", + "ལུས་": "bodies", + "གནོད་པ་": "harm" + }, + "།དེ་ལྟའང་དེ་བདག་སྡུག་བསྔལ་དེ། །བདག་ཏུ་ཞེན་པས་མི་བཟོད་ཉིད།": { + "བདག་": "my", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "བདག་ཏུ་ཞེན་པ་": "ego-clinging", + "མི་བཟོད་": "unbearable" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གལ་ཏེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །གཞན་གྱི་ལུས་ལ་མི་གནོད་པ། །": { + "བདག་": [ + "me", + "mine" + ], + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "གཞན་": "others", + "ལུས་": "bodies", + "གནོད་པ་": "harm" + }, + "དེ་ལྟའང་དེ་བདག་སྡུག་བསྔལ་དེ། །བདག་ཏུ་ཞེན་པས་མི་བཟོད་ཉིད། །": { + "བདག་": [ + "me", + "mine" + ], + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "ཞེན་པ་": "attachment", + "མི་བཟོད་": "unbearable" + } } } }, @@ -64917,7 +65253,7 @@ "commentary_1": " དེས་ཅིར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། བདག་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཕན་པ་ནི་བདེ་བར་བྱ་བའོ། །སེམས་ཅན་ཉིད་བདག་རང་བཞིན་དུ་བྱ་བའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྟགས་དགོས་པ་དང་། ཁྱབ་པ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་བདེ་སྡུག་དང་། ཡུལ་ཅན་འདོད་པ་མཚུངས་པའོ། །དང་པོ་ནི། གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཆོས་ཅན། བདག་གིས་བསལ་བྱ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན་ནོ། །སེམས་ཅན་གཞན་ཆོས་ཅན། དེས་བདག་གིས་ཕན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བདག་གི་ལུས་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བསལ། །སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཕྱིར་བདག་སྡུག་བཞིན། །བདག་གིས་གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱ། །སེམས་ཅན་ཡིན་ཕྱིར་བདག་ལུས་བཞིན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབདག་ (self), གཞན་ (others), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), བསལ་ (remove/eliminate), ཕན་པ་ (benefit), སེམས་ཅན་ (sentient beings), ལུས་ (body)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཕྱིར་ to indicate reason/cause\n- Parallel structure in lines 1-2 and 3-4\n- Use of བཞིན་ for comparison\n\n\nI shall remove the suffering of others,\nFor it is suffering, just like my own suffering.\nI shall benefit others,\nFor they are sentient beings, just like my own body.\n\n\nTechnical notes:\n- The text emphasizes the bodhisattva ideal of treating others' suffering as one's own and benefiting others as one would care for one's own body.\n- The comparison using བཞིན་ (like/as) reinforces the concept of equating others with oneself, a key principle in Mahayana Buddhism.", "translation": "I shall remove the suffering of others,\nFor it is suffering, just like my own suffering.\nI shall benefit others,\nFor they are sentient beings, just like my own body." @@ -64933,9 +65269,46 @@ "translation": "I shall remove the suffering of others,\nFor it is suffering, just like my own pain.\nI shall benefit others,\nFor they are sentient beings, just like my own body." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་གིས་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བསལ། །སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཕྱིར་བདག་སྡུག་བཞིན། །བདག་གིས་གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱ། །སེམས་ཅན་ཡིན་ཕྱིར་བདག་ལུས་བཞིན། །\n\nCommentary 1: དེས་ཅིར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། བདག་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཕན་པ་ནི་བདེ་བར་བྱ་བའོ། །སེམས་ཅན་ཉིད་བདག་རང་བཞིན་དུ་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྟགས་དགོས་པ་དང་། ཁྱབ་པ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་བདེ་སྡུག་དང་། ཡུལ་ཅན་འདོད་པ་མཚུངས་པའོ། །དང་པོ་ནི། གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཆོས་ཅན། བདག་གིས་བསལ་བྱ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན་ནོ། །སེམས་ཅན་གཞན་ཆོས་ཅན། དེས་བདག་གིས་ཕན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བདག་གི་ལུས་བཞིན་ནོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nI should remove others' suffering,\nFor it is suffering, just like my own suffering.\nI should benefit others,\nFor they are sentient beings, just like my own body.\n", - "translation": "I should remove others' suffering,\nFor it is suffering, just like my own suffering.\nI should benefit others,\nFor they are sentient beings, just like my own body." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་གིས་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བསལ། །སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཕྱིར་བདག་སྡུག་བཞིན། །བདག་གིས་གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱ། །སེམས་ཅན་ཡིན་ཕྱིར་བདག་ལུས་བཞིན། །\n\nCommentary 1: དེས་ཅིར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། བདག་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཕན་པ་ནི་བདེ་བར་བྱ་བའོ། །སེམས་ཅན་ཉིད་བདག་རང་བཞིན་དུ་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྟགས་དགོས་པ་དང་། ཁྱབ་པ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་བདེ་སྡུག་དང་། ཡུལ་ཅན་འདོད་པ་མཚུངས་པའོ། །དང་པོ་ནི། གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཆོས་ཅན། བདག་གིས་བསལ་བྱ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན་ནོ། །སེམས་ཅན་གཞན་ཆོས་ཅན། དེས་བདག་གིས་ཕན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བདག་གི་ལུས་བཞིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that one should remove others' suffering and bring them happiness. It emphasizes treating other sentient beings as oneself.\n\nCommentary 2:\nThis commentary presents a logical argument. It states that others' suffering should be removed because it is suffering, just like one's own suffering. Similarly, one should benefit other sentient beings because they are sentient beings, just like oneself.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of treating others' suffering and well-being as one's own. They argue for removing others' suffering and benefiting them based on the shared nature of suffering and sentience.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nI should remove others' suffering,\nFor it is suffering, just like my own.\nI should benefit others,\nFor they are sentient beings, just like my own body.\n\nThis translation reflects the core message of treating others' suffering and well-being as one's own, based on the shared nature of suffering and sentience, as emphasized in both commentaries.", + "translation": "I should remove others' suffering,\nFor it is suffering, just like my own.\nI should benefit others,\nFor they are sentient beings, just like my own body." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "བདག་གིས་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བསལ། །སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཕྱིར་བདག་སྡུག་བཞིན། །": { + "བདག་": "I", + "གཞན་": "others", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "བསལ་": "dispel" + }, + "བདག་གིས་གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱ། །སེམས་ཅན་ཡིན་ཕྱིར་བདག་ལུས་བཞིན། །": { + "བདག་": "I", + "གཞན་": "others", + "ཕན་པར་བྱ་": "bring benefit", + "སེམས་ཅན་": "beings", + "ལུས་": "body" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བདག་གིས་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བསལ། །": { + "བདག་": "I", + "གཞན་": "others", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "བསལ་": "remove" + }, + "སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཕྱིར་བདག་སྡུག་བཞིན། །": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" + }, + "བདག་གིས་གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱ། །": { + "བདག་": "I", + "གཞན་": "others", + "ཕན་པར་": "benefit" + }, + "སེམས་ཅན་ཡིན་ཕྱིར་བདག་ལུས་བཞིན། །": { + "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "ལུས་": "body" + } } } }, @@ -64945,7 +65318,7 @@ "commentary_1": " འདི་སྙམ་དུ་འབད་འབུངས་ལ་བདག་ཉིད་བདེ་བར་བྱ་བ་ལས་མ་གཏོགས་པ་གཞན་གྱི་སེམས་ཁྲལ་གྱིས་ཅི་བྱ་སྙམ་པ་ལ། གང་ཚེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་གཅིག་སྟེ་བདག་འབའ་ཞིག་གོ། །དེ་ནི་བདག་ཉིད་དོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀ་བདེ་བ་འདོད་དུ་མཚུངས་པ་ལ་བདག་དང་གཞན་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་གཞན་མ་ཡིན་པར་བདག་གཅིག་པུ་བདེ་བར་བརྩོན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉི་ག །བདེ་བ་འདོད་དུ་མཚུངས་པ་ལ། །བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། །གང་ཕྱིར་བདག་གཅིག་བདེ་བར་བརྩོན། །\n", "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་(self), གཞན་(others), བདེ་བ་(happiness), མཚུངས་པ་(equal), ཁྱད་པར་(difference), བརྩོན་(strive)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ་ introduces a conditional clause\n- གཉི་ག indicates \"both\"\n- དུ་ indicates purpose or intention\n- ཅི་ཡོད་ན་ forms a rhetorical question\n\n\nWhen both myself and others\nEqually desire happiness,\nWhat difference is there between us?\nWhy then do I strive for my happiness alone?\n\n\nNote: This verse is from Śāntideva's Bodhicaryāvatāra, emphasizing the equality of self and others in the pursuit of happiness, a key concept in Mahāyāna Buddhism.", "translation": "When both myself and others\nEqually desire happiness,\nWhat difference is there between us?\nWhy then do I strive for my happiness alone?" @@ -64961,9 +65334,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nWhen both myself and others\nEqually desire happiness,\nWhat difference is there between us?\nWhy then do I strive for my happiness alone?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉི་ག །བདེ་བ་འདོད་དུ་མཚུངས་པ་ལ། །བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། །གང་ཕྱིར་བདག་གཅིག་བདེ་བར་བརྩོན། །\n\nCommentary 1: འདི་སྙམ་དུ་འབད་འབུངས་ལ་བདག་ཉིད་བདེ་བར་བྱ་བ་ལས་མ་གཏོགས་པ་གཞན་གྱི་སེམས་ཁྲལ་གྱིས་ཅི་བྱ་སྙམ་པ་ལ། གང་ཚེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་གཅིག་སྟེ་བདག་འབའ་ཞིག་གོ། །དེ་ནི་བདག་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀ་བདེ་བ་འདོད་དུ་མཚུངས་པ་ལ་བདག་དང་གཞན་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་གཞན་མ་ཡིན་པར་བདག་གཅིག་པུ་བདེ་བར་བརྩོན།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nWhen both myself and others equally desire happiness, what difference is there between myself and others? For what reason do I strive for happiness for myself alone?\n\nThis translation captures the core meaning of the Tibetan verse, which questions the logic of pursuing happiness solely for oneself when all beings equally desire happiness. The commentaries support this interpretation by emphasizing the equality of self and others in desiring well-being, and questioning the rationale for prioritizing only one's own happiness.", - "translation": "When both myself and others equally desire happiness, what difference is there between myself and others? For what reason do I strive for happiness for myself alone?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉི་ག །བདེ་བ་འདོད་དུ་མཚུངས་པ་ལ། །བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། །གང་ཕྱིར་བདག་གཅིག་བདེ་བར་བརྩོན། །\n\nCommentary 1: འདི་སྙམ་དུ་འབད་འབུངས་ལ་བདག་ཉིད་བདེ་བར་བྱ་བ་ལས་མ་གཏོགས་པ་གཞན་གྱི་སེམས་ཁྲལ་གྱིས་ཅི་བྱ་སྙམ་པ་ལ། གང་ཚེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་གཅིག་སྟེ་བདག་འབའ་ཞིག་གོ། །དེ་ནི་བདག་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀ་བདེ་བ་འདོད་དུ་མཚུངས་པ་ལ་བདག་དང་གཞན་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་གཞན་མ་ཡིན་པར་བདག་གཅིག་པུ་བདེ་བར་བརྩོན།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary suggests that one might think, \"Why should I worry about others' concerns when I can just focus on making myself happy?\" It then explains that \"bdag gcig\" means \"only myself\" or \"I alone.\"\n\nCommentary 2:\nThis commentary asks, \"When both self and others equally desire happiness, what difference is there between self and others? For what reason should one strive for happiness for oneself alone and not for others?\"\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries highlight the contrast between focusing solely on one's own happiness versus considering the happiness of others. They question the logic of prioritizing only one's own well-being when both self and others equally desire happiness.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nWhen both myself and others equally desire happiness,\nWhat difference is there between us?\nSo why do I strive for happiness for myself alone?", + "translation": "When both myself and others equally desire happiness,\nWhat difference is there between us?\nSo why do I strive for happiness for myself alone?" } }, "glossary": { @@ -64982,7 +65355,7 @@ "བརྩོན་": "work" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉི་ག །བདེ་བ་འདོད་དུ་མཚུངས་པ་ལ། །": { "བདག་": "myself", "གཞན་": "others", @@ -65048,7 +65421,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཞེས་པ་ནི་ཕ་རོལ་ལོ། །གཞན་མིན་ཞེས་པ་ནི་ཕ་རོལ་པོ་དེའི་སྡུག་བསྔལ་ཅི་སྟེ་སྲུང་བར་མི་བྱེད་ཅེས་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་བཞིན་དུ་གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་མཚུངས་པ་ལ་བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། གང་ཕྱིར་གཞན་མིན་བདག་སྲུང་བྱེད་ཅེས་འདོད་པ་མཚུངས་པས་བླང་དོར་བྱེད་མི་བྱེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་མི་རིགས་ཞེས་པའོ། །འགྲེལ་ཆེན་ལས་འདི་གོང་མའི་ཁྱབ་སྒྲུབ་ཏུ་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉི་ག །སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་མཚུངས་པ་ལ། །བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། །གང་ཕྱིར་གཞན་མིན་བདག་སྲུང་བྱེད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབདག་(self), གཞན་(others), སྡུག་བསྔལ་(suffering), མི་འདོད་(do not want), སྲུང་(protect)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ: when, at the time when\n- གཉི་ག: both\n- མཚུངས་པ་ལ: being equal, alike\n- ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན: what difference is there\n- གང་ཕྱིར: for what reason\n- བྱེད: do, make (here functioning as an auxiliary verb)\n\n\nWhen both myself and others\nAre equal in not wanting suffering,\nWhat difference is there between us?\nWhy then do I protect myself and not others?\n\n\nTechnical note: This verse is discussing the equality of self and others in the context of Buddhist ethics and compassion practice.", "translation": "When both myself and others\nAre equal in not wanting suffering,\nWhat difference is there between us?\nWhy then do I protect myself and not others?" @@ -65064,9 +65437,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nWhen both myself and others\nAre similar in not wanting suffering,\nWhat difference is there between us?\nWhy then do I protect myself and not others?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉི་ག །སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་མཚུངས་པ་ལ། །བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། །གང་ཕྱིར་གཞན་མིན་བདག་སྲུང་བྱེད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཞེས་པ་ནི་ཕ་རོལ་ལོ། །གཞན་མིན་ཞེས་པ་ནི་ཕ་རོལ་པོ་དེའི་སྡུག་བསྔལ་ཅི་སྟེ་སྲུང་བར་མི་བྱེད་ཅེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བཞིན་དུ་གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་མཚུངས་པ་ལ་བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། གང་ཕྱིར་གཞན་མིན་བདག་སྲུང་བྱེད་ཅེས་འདོད་པ་མཚུངས་པས་བླང་དོར་བྱེད་མི་བྱེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་མི་རིགས་ཞེས་པའོ། །འགྲེལ་ཆེན་ལས་འདི་གོང་མའི་ཁྱབ་སྒྲུབ་ཏུ་འཆད་དོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nWhen both myself and others\nAre equal in not wanting suffering,\nWhat difference is there between us?\nWhy then do I protect myself and not others?\n\n\nThis translation captures the core meaning of the verse, which questions the logic of protecting oneself from suffering while ignoring the suffering of others, given that all beings equally wish to avoid suffering. The commentaries help clarify that \"others\" refers to other beings, and that there is no rational basis for discriminating between oneself and others when it comes to avoiding suffering and seeking happiness.", - "translation": "When both myself and others\nAre equal in not wanting suffering,\nWhat difference is there between us?\nWhy then do I protect myself and not others?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉི་ག །སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་མཚུངས་པ་ལ། །བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། །གང་ཕྱིར་གཞན་མིན་བདག་སྲུང་བྱེད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཞེས་པ་ནི་ཕ་རོལ་ལོ། །གཞན་མིན་ཞེས་པ་ནི་ཕ་རོལ་པོ་དེའི་སྡུག་བསྔལ་ཅི་སྟེ་སྲུང་བར་མི་བྱེད་ཅེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བཞིན་དུ་གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་མཚུངས་པ་ལ་བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། གང་ཕྱིར་གཞན་མིན་བདག་སྲུང་བྱེད་ཅེས་འདོད་པ་མཚུངས་པས་བླང་དོར་བྱེད་མི་བྱེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་མི་རིགས་ཞེས་པའོ། །འགྲེལ་ཆེན་ལས་འདི་གོང་མའི་ཁྱབ་སྒྲུབ་ཏུ་འཆད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"Other\" refers to others. \"Not other\" means why not protect the suffering of that other person?\n\nCommentary 2:\nWhen both self and others equally do not want suffering, what difference is there between self and others? Therefore, it is not logical to make a distinction between accepting and rejecting [suffering] for oneself versus others, as the desire [to avoid suffering] is the same. The great commentary explains this as establishing the pervasion of the previous [argument].\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize that there is no fundamental difference between oneself and others when it comes to the desire to avoid suffering. They question the logic of protecting only oneself from suffering while ignoring the suffering of others, given that the aversion to suffering is equal for all.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nWhen both myself and others\nEqually do not desire suffering,\nWhat difference is there between us?\nWhy then do I protect only myself and not others?\n\nThis translation reflects the core message of equality in the desire to avoid suffering and questions the rationale behind prioritizing one's own protection over that of others.", + "translation": "When both myself and others\nEqually do not desire suffering,\nWhat difference is there between us?\nWhy then do I protect only myself and not others?" } }, "glossary": { @@ -65083,7 +65456,7 @@ "སྲུང་": "protect" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉི་ག །སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་མཚུངས་པ་ལ། །": { "བདག་": "myself", "གཞན་": "others", @@ -65130,13 +65503,11 @@ "བདག་": "myself", "གཞན་": "others", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", - "མི་འདོད་": "not wanting", - "མཚུངས་པ་": "equal" + "མི་འདོད་": "do not desire" }, "བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། །གང་ཕྱིར་གཞན་མིན་བདག་སྲུང་བྱེད། །": { "བདག་": "myself", "ཁྱད་པར་": "difference", - "གཞན་": "others", "སྲུང་": "protect" } } @@ -65148,7 +65519,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡིན་པས་སོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་མ་འོངས་པའི་ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དེ་ལྟར་བདག་ལ་མི་གནོད་པས་བསླབ་པས་དེ་བསྲུང་བར་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། ཉེས་སྤོང་གི་ལན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཐ་དད་གཅིག་ཏུ་མི་བདེན་པས་ཕན་ཚུན་དུ་མི་སྲུང་བར་ཐལ་བ་དང་། དེས་ན་བདག་འཛིན་སྤང་བར་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དུས་ཐ་དད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྲུང་བར་ཐལ་བ་ནི། གལ་ཏེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ནི་རང་ལ་གནོད་པས་བདག་གིས་བསྲུང་དགོས་ལ། གཞན་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་བས་བདག་ལ་མི་གནོད་པའི་ཕྱིར་དེ་མི་བསྲུང་ངོ་ཞེ་ན། མ་འོངས་པའི་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་ཚེ་འདིར་རྒྱུ་བཟློག་པའི་སྒོ་ནས་ཅིའི་ཕྱིར་བསྲུང་སྟེ་མི་བསྲུང་བར་ཐལ། དེས་འདིར་གནོད་པ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བས། །བདག་ལ་མི་གནོད་ཕྱིར་མི་བསྲུང་། །མ་འོངས་པ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །གནོད་མི་བྱེད་ན་དེ་ཅི་བསྲུང་། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), མི་གནོད་ (not harm), བསྲུང་ (protect/guard), མ་འོངས་པ་ (future)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན་ construction for conditional statements\n- བས་ as a comparative particle\n- ཕྱིར་ indicating purpose or reason\n- ཡང་ as an emphatic or additive particle\n\n\nIf that suffering does not harm me,\nWhy guard against it?\nIf future suffering also\nDoes not harm [me], why guard against that?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of suffering and the rationale for protecting oneself against it, a common theme in Buddhist philosophical texts.", "translation": "If that suffering does not harm me,\nWhy guard against it?\nIf future suffering also\nDoes not harm [me], why guard against that?" @@ -65164,9 +65535,9 @@ "translation": "If suffering does not harm me,\nWhy protect against it?\nAnd if future suffering\nWill not harm, why guard against it?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བས། །བདག་ལ་མི་གནོད་ཕྱིར་མི་བསྲུང་། །མ་འོངས་པ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །གནོད་མི་བྱེད་ན་དེ་ཅི་བསྲུང་། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡིན་པས་སོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་མ་འོངས་པའི་ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དེ་ལྟར་བདག་ལ་མི་གནོད་པས་བསླབ་པས་དེ་བསྲུང་བར་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། ཉེས་སྤོང་གི་ལན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཐ་དད་གཅིག་ཏུ་མི་བདེན་པས་ཕན་ཚུན་དུ་མི་སྲུང་བར་ཐལ་བ་དང་། དེས་ན་བདག་འཛིན་སྤང་བར་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དུས་ཐ་དད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྲུང་བར་ཐལ་བ་ནི། གལ་ཏེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ནི་རང་ལ་གནོད་པས་བདག་གིས་བསྲུང་དགོས་ལ། གཞན་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་བས་བདག་ལ་མི་གནོད་པའི་ཕྱིར་དེ་མི་བསྲུང་ངོ་ཞེ་ན། མ་འོངས་པའི་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་ཚེ་འདིར་རྒྱུ་བཟློག་པའི་སྒོ་ནས་ཅིའི་ཕྱིར་བསྲུང་སྟེ་མི་བསྲུང་བར་ཐལ། དེས་འདིར་གནོད་པ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nIf suffering experienced by others\nDoes not harm oneself, why protect against it?\nLikewise, future suffering\nDoes not harm now, so why guard against it?\n\n\nThis translation attempts to capture the core meaning of the verse, which questions the logic of protecting oneself from future suffering or others' suffering if one claims that only immediate, personal suffering matters. The commentaries clarify that this verse is challenging the view that we should only be concerned with our own current suffering, pointing out the inconsistency of then trying to prevent future suffering or helping others.", - "translation": "If suffering experienced by others\nDoes not harm oneself, why protect against it?\nLikewise, future suffering\nDoes not harm now, so why guard against it?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བས། །བདག་ལ་མི་གནོད་ཕྱིར་མི་བསྲུང་། །མ་འོངས་པ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །གནོད་མི་བྱེད་ན་དེ་ཅི་བསྲུང་། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡིན་པས་སོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་མ་འོངས་པའི་ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དེ་ལྟར་བདག་ལ་མི་གནོད་པས་བསླབ་པས་དེ་བསྲུང་བར་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། ཉེས་སྤོང་གི་ལན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཐ་དད་གཅིག་ཏུ་མི་བདེན་པས་ཕན་ཚུན་དུ་མི་སྲུང་བར་ཐལ་བ་དང་། དེས་ན་བདག་འཛིན་སྤང་བར་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དུས་ཐ་དད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྲུང་བར་ཐལ་བ་ནི། གལ་ཏེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ནི་རང་ལ་གནོད་པས་བདག་གིས་བསྲུང་དགོས་ལ། གཞན་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་བས་བདག་ལ་མི་གནོད་པའི་ཕྱིར་དེ་མི་བསྲུང་ངོ་ཞེ་ན། མ་འོངས་པའི་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་ཚེ་འདིར་རྒྱུ་བཟློག་པའི་སྒོ་ནས་ཅིའི་ཕྱིར་བསྲུང་སྟེ་མི་བསྲུང་བར་ཐལ། དེས་འདིར་གནོད་པ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary suggests that if one argues that suffering of others doesn't harm oneself, then by the same logic, one shouldn't protect against future suffering of one's own body, as it also doesn't harm the present self.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the logical inconsistency of not protecting others from suffering while protecting oneself. It points out that if we don't protect others because their suffering doesn't harm us, then by the same logic, we shouldn't protect against our own future suffering (like in lower realms) since it doesn't harm us in the present.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries highlight the illogical nature of distinguishing between present and future suffering, or between self and other. They argue that if we use the logic of only protecting against what harms us immediately, we would have no reason to guard against future suffering or help others.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nIf one does not protect others from suffering\nBecause it does not harm oneself,\nThen why guard against future suffering\nWhen it does not harm one now?\n\n\nThis translation captures the core argument presented in the verse and elaborated upon in the commentaries, challenging the reader to reconsider the arbitrary distinction between self and other, present and future, when it comes to addressing suffering.", + "translation": "If one does not protect others from suffering\nBecause it does not harm oneself,\nThen why guard against future suffering\nWhen it does not harm one now?" } }, "glossary": { @@ -65184,7 +65555,7 @@ "བསྲུང་": "guard against" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བས། །བདག་ལ་མི་གནོད་ཕྱིར་མི་བསྲུང་། །": { "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", "བདག་": "me", @@ -65248,7 +65619,7 @@ "commentary_1": " དེ་ནི་ཞེས་པ་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་ཀྱིའོ། །", "commentary_2": "སྡུག་བསྔལ་དེ་ནི་འདིར་མི་གནོད་ཀྱང་བདག་གིས་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བས་བསྲུང་ངོ་སྙམ་ན།ཚེ་འདི་ཕྱིའི་ཕུང་པོ་ལ་གཅིག་ཏུ་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེ་ནི་ལོག་པ་ཁོ་ན་སྟེ་དེའི་རྒྱུ་མཚན། འདི་ལྟར་ཤི་བ་སྟེ་ཚེ་འདིའང་གཞན་ཡིན་ལ། སྐྱེ་བ་སྟེ་ཕྱི་མ་ཡང་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་སྔ་ཕྱིའི་བར་དུ་ཡང་ངོ་། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་དེ་ནི་མྱོང་སྙམ་པའི། །རྣམ་པར་རྟོག་དེ་ལོག་པ་སྟེ། །འདི་ལྟར་ཤི་བའང་གཞན་ཉིད་ལ། །སྐྱེ་བ་ཡང་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདག་ (self), མྱོང་ (experience), རྣམ་པར་རྟོག་ (conceptual thought), ལོག་པ་ (mistaken/wrong), ཤི་བ་ (death), སྐྱེ་བ་ (birth), གཞན་ (other)\n\nGrammatical notes:\n- Use of སྙམ་པ to indicate a thought or belief\n- Correlative construction with འདི་ལྟར་...ཡང་ནི་ (\"just as...so too\")\n\n\nThe conceptual thought \"I experience that\"\nIs mistaken, for it is like this:\nThe one who dies is other,\nAnd the one who is born is also other.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the Buddhist concept of anātman (non-self), highlighting the misconception of a continuous, unchanging self through death and rebirth.", "translation": "The conceptual thought \"I experience that\"\nIs mistaken, for it is like this:\nThe one who dies is other,\nAnd the one who is born is also other." @@ -65264,9 +65635,9 @@ "translation": "The thought \"I have experienced that\"\nIs a mistaken conception.\nFor in this way, the one who dies\nIs different from the one reborn." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་གིས་དེ་ནི་མྱོང་སྙམ་པའི། །རྣམ་པར་རྟོག་དེ་ལོག་པ་སྟེ། །འདི་ལྟར་ཤི་བའང་གཞན་ཉིད་ལ། །སྐྱེ་བ་ཡང་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན། །\n\nCommentary 1: དེ་ནི་ཞེས་པ་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་ཀྱིའོ། །\n\nCommentary 2: སྡུག་བསྔལ་དེ་ནི་འདིར་མི་གནོད་ཀྱང་བདག་གིས་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བས་བསྲུང་ངོ་སྙམ་ན།ཚེ་འདི་ཕྱིའི་ཕུང་པོ་ལ་གཅིག་ཏུ་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེ་ནི་ལོག་པ་ཁོ་ན་སྟེ་དེའི་རྒྱུ་མཚན། འདི་ལྟར་ཤི་བ་སྟེ་ཚེ་འདིའང་གཞན་ཡིན་ལ། སྐྱེ་བ་སྟེ་ཕྱི་མ་ཡང་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་སྔ་ཕྱིའི་བར་དུ་ཡང་ངོ་། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThe thought \"I will experience that [suffering]\" is mistaken.\nFor instance, the one who dies is different,\nAnd the one who is reborn is also different.\n\n\nThis translation reflects the core meaning that the concept of a continuous self experiencing suffering across lifetimes is incorrect, as the person who dies and the one who is reborn are considered distinct. The commentaries clarify that this refers to future experiences and emphasizes the lack of a singular, unchanging self even between moments, let alone across lifetimes.", - "translation": "The thought \"I will experience that [suffering]\" is mistaken.\nFor instance, the one who dies is different,\nAnd the one who is reborn is also different." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་གིས་དེ་ནི་མྱོང་སྙམ་པའི། །རྣམ་པར་རྟོག་དེ་ལོག་པ་སྟེ། །འདི་ལྟར་ཤི་བའང་གཞན་ཉིད་ལ། །སྐྱེ་བ་ཡང་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན། །\n\nCommentary 1: དེ་ནི་ཞེས་པ་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་ཀྱིའོ། །\n\nCommentary 2: སྡུག་བསྔལ་དེ་ནི་འདིར་མི་གནོད་ཀྱང་བདག་གིས་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བས་བསྲུང་ངོ་སྙམ་ན།ཚེ་འདི་ཕྱིའི་ཕུང་པོ་ལ་གཅིག་ཏུ་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེ་ནི་ལོག་པ་ཁོ་ན་སྟེ་དེའི་རྒྱུ་མཚན། འདི་ལྟར་ཤི་བ་སྟེ་ཚེ་འདིའང་གཞན་ཡིན་ལ། སྐྱེ་བ་སྟེ་ཕྱི་མ་ཡང་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་སྔ་ཕྱིའི་བར་དུ་ཡང་ངོ་། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"That\" refers to the future tense.\n\nCommentary 2:\nIf one thinks, \"Although this suffering does not harm me now, I will experience it in the next life, so I should protect against it,\" this concept of grasping the aggregates of this life and the next as one is entirely mistaken. The reason is that death (this life) is one thing, and birth (the next life) is another. This applies even between earlier and later moments.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries explain that the verse is addressing a misconception about the continuity of self between this life and the next. It emphasizes that the idea of experiencing future suffering as the same self is incorrect, as death and rebirth represent distinct entities, even from moment to moment.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThe thought \"I will experience that [in the future]\"\nIs a mistaken conception.\nFor instance, the one who dies is one entity,\nAnd the one who is born is another entity.\n\n\nThis translation reflects the idea that the belief in a continuous self that will experience future results is erroneous, as the person who dies and the one who is reborn are fundamentally different entities, highlighting the Buddhist concept of non-self (anatta) and impermanence.", + "translation": "The thought \"I will experience that [in the future]\"\nIs a mistaken conception.\nFor instance, the one who dies is one entity,\nAnd the one who is born is another entity." } }, "glossary": { @@ -65281,7 +65652,7 @@ "སྐྱེ་བ་": "born" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "བདག་གིས་དེ་ནི་མྱོང་སྙམ་པའི། །རྣམ་པར་རྟོག་དེ་ལོག་པ་སྟེ།": { "རྣམ་པར་རྟོག་": "conceptual thought", "ལོག་པ་": "mistaken" @@ -65321,15 +65692,14 @@ }, "04_commentary_assisted": { "བདག་གིས་དེ་ནི་མྱོང་སྙམ་པའི། །རྣམ་པར་རྟོག་དེ་ལོག་པ་སྟེ། །": { - "བདག་": "I", "མྱོང་": "experience", - "རྣམ་པར་རྟོག་": "thought", + "རྣམ་པར་རྟོག་": "conception", "ལོག་པ་": "mistaken" }, "འདི་ལྟར་ཤི་བའང་གཞན་ཉིད་ལ། །སྐྱེ་བ་ཡང་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན། །": { "ཤི་བ་": "dies", - "གཞན་": "different", - "སྐྱེ་བ་": "reborn" + "གཞན་ཉིད་": "entity", + "སྐྱེ་བ་": "born" } } } @@ -65340,7 +65710,7 @@ "commentary_1": " གང་ཚེ་གང་གི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱིས་གཞན་གྱི་མི་སྲུང་བའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ཡུལ་ཐ་དད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྲུང་བར་ཐལ་བ་ནི། གང་གི་ཚེ་ཡུལ་གང་གི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བསྲུང་གིས་གཞན་གྱིས་མིན་ནོ་ཞེ་ན། རྐང་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཆོས་ཅན། ཅིའི་ཕྱིར་ལག་པ་དེས་བསྲུང་བར་བྱ་སྟེ་མི་སྲུང་བར་ཐལ། ལག་པའི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་གང་གི་སྡུག་བསྔལ་གང་། །དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བསྲུངས་ན། །རྐང་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལག་པས་མིན། །ཅི་ཕྱིར་དེས་ནི་དེ་བསྲུང་བྱ། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), བསྲུངས་ (protect/guard), རྐང་པ་ (foot), ལག་པ་ (hand)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ་གང་གི་ ... གང་ (whenever, whoever's, whatever) sets up a conditional structure\n- ན་ (if) completes the conditional clause\n- ཅི་ཕྱིར་ (why) introduces the rhetorical question\n\n\nIf whatever suffering of whoever at whatever time\nIs protected by that very [person],\nThe foot's suffering is not [protected] by the hand.\nSo why should that [hand] protect it [the foot]?\n\n\nThis verse appears to be questioning the logic of one part of the body (the hand) protecting another (the foot), as a metaphor for examining the nature of self and suffering in Buddhist philosophy.", "translation": "If whatever suffering of whoever at whatever time\nIs protected by that very [person],\nThe foot's suffering is not [protected] by the hand.\nSo why should that [hand] protect it [the foot]?" @@ -65356,9 +65726,43 @@ "translation": "When someone's suffering arises,\nIf that very one protects against it,\nThe foot's suffering is not for the hand.\nSo why should one protect the other?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཚེ་གང་གི་སྡུག་བསྔལ་གང་། །དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བསྲུངས་ན། །རྐང་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལག་པས་མིན། །ཅི་ཕྱིར་དེས་ནི་དེ་བསྲུང་བྱ། །\n\nCommentary 1: གང་ཚེ་གང་གི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱིས་གཞན་གྱི་མི་སྲུང་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཡུལ་ཐ་དད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྲུང་བར་ཐལ་བ་ནི། གང་གི་ཚེ་ཡུལ་གང་གི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བསྲུང་གིས་གཞན་གྱིས་མིན་ནོ་ཞེ་ན། རྐང་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཆོས་ཅན། ཅིའི་ཕྱིར་ལག་པ་དེས་བསྲུང་བར་བྱ་སྟེ་མི་སྲུང་བར་ཐལ། ལག་པའི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhen any suffering of any being at any time\nIs to be protected by that very being itself,\nWhy should the hand protect the foot's suffering?\nFor what reason should one protect the other?\n\n\nThis translation conveys the philosophical point being made about the nature of suffering and protection. It questions the logic of one part of the body (like the hand) protecting another part (like the foot) if each part is supposed to protect only its own suffering. This serves as an analogy to challenge the idea that beings should only be concerned with their own suffering and not that of others.", - "translation": "When any suffering of any being at any time\nIs to be protected by that very being itself,\nWhy should the hand protect the foot's suffering?\nFor what reason should one protect the other?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཚེ་གང་གི་སྡུག་བསྔལ་གང་། །དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བསྲུངས་ན། །རྐང་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལག་པས་མིན། །ཅི་ཕྱིར་དེས་ནི་དེ་བསྲུང་བྱ། །\n\nCommentary 1: གང་ཚེ་གང་གི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱིས་གཞན་གྱི་མི་སྲུང་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཡུལ་ཐ་དད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྲུང་བར་ཐལ་བ་ནི། གང་གི་ཚེ་ཡུལ་གང་གི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བསྲུང་གིས་གཞན་གྱིས་མིན་ནོ་ཞེ་ན། རྐང་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཆོས་ཅན། ཅིའི་ཕྱིར་ལག་པ་དེས་བསྲུང་བར་བྱ་སྟེ་མི་སྲུང་བར་ཐལ། ལག་པའི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"by itself\" means that one thing does not protect another; each protects itself.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the idea that sufferings of different parts should not protect each other. It poses the question: if each suffering is to be protected by itself alone, why should the hand protect the foot's suffering, since it's not the hand's suffering?\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that according to the premise being examined, each part or entity should only protect its own suffering, not the suffering of others. This leads to the absurd conclusion that the hand should not protect the foot from suffering.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nWhen any suffering of any part\nIs to be protected by that very part itself,\nWhy should the hand protect\nThe suffering of the foot, which is not its own?\n\nThis translation reflects the philosophical argument presented in the verse, questioning the logic of limiting protection to only one's own suffering, using the example of the hand and foot to illustrate the absurdity of such a view in the context of a single body or entity.", + "translation": "When any suffering of any part\nIs to be protected by that very part itself,\nWhy should the hand protect\nThe suffering of the foot, which is not its own?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གང་ཚེ་གང་གི་སྡུག་བསྔལ་གང་། །": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" + }, + "དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བསྲུངས་ན། །": { + "བསྲུངས་": "guard" + }, + "རྐང་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལག་པས་མིན། །": { + "རྐང་པ་": "foot", + "སྡུག་བསྔལ་": "pain", + "ལག་པ་": "hand" + }, + "ཅི་ཕྱིར་དེས་ནི་དེ་བསྲུང་བྱ། །": { + "བསྲུང་": "protect" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གང་ཚེ་གང་གི་སྡུག་བསྔལ་གང་། །": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" + }, + "དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བསྲུངས་ན། །": { + "བསྲུངས་": "protected" + }, + "རྐང་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལག་པས་མིན། །": { + "རྐང་པ་": "foot", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "ལག་པ་": "hand" + }, + "ཅི་ཕྱིར་དེས་ནི་དེ་བསྲུང་བྱ། །": { + "བསྲུང་": "protect" + } } } }, @@ -65368,7 +65772,7 @@ "commentary_1": " བདག་གིར་འཛིན་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཛིན་པའོ། །བདག་ནི་བདག་ཏུ་བཟུང་བའོ།།གཞན་ནི་གཞན་དུ་བཟུང་བའོ།།ནན་གྱིས་ཏེ་སྟོབས་ཀྱིས་སོ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་རིགས་པ་མིན་ཡང་འདིར་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་གོམས་པས་ཚེ་སྔ་ཕྱི་དང་རྐང་ལག་སོགས་ཕན་ཚུན་བསྲུང་བའི་བློ་འཇུག་གོ་ཞེ་ན། བདག་གམ་གཞན་གྱི་ཡང་རུང་སྟེ་མི་རིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཅི་ནུས་ཀྱིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་པར་འགྲེལ་པ་དག་ལས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་རིགས་པ་མིན་ཡང་འདིར། །བདག་ཏུ་འཛིན་པས་འཇུག་ཅེ་ན། །བདག་གཞན་མི་རིགས་གང་ཡིན་ཏེ། །ཅི་ནུས་པར་ནི་སྤང་བྱ་ཉིད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརིགས་པ་(logical, reasonable), བདག་ཏུ་འཛིན་པ་(self-grasping), འཇུག་(engage, enter), བདག་གཞན་(self and other), སྤང་བྱ་(to be abandoned)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ཅེ་ན། forms a conditional clause\n- མིན་ཡང་ indicates a concession\n- གང་ཡིན་ཏེ། is a rhetorical question marker\n- ཅི་ནུས་པར་ means \"to the best of one's ability\"\n\n\nIf one says, \"Even though it's unreasonable, I engage in this due to self-grasping,\"\n[Know that] self and other are equally unreasonable.\n[Therefore,] to the best of one's ability, this [self-grasping] is to be abandoned.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the illogical nature of self-grasping (བདག་ཏུ་འཛིན་པ་) and emphasizing the need to abandon it, which is a key concept in Buddhist philosophy.", "translation": "If one says, \"Even though it's unreasonable, I engage in this due to self-grasping,\"\n[Know that] self and other are equally unreasonable.\n[Therefore,] to the best of one's ability, this [self-grasping] is to be abandoned." @@ -65384,9 +65788,9 @@ "translation": "Even if it is not logical, if one says\nThat grasping at a self engages here,\nWhat is illogical about self and other?\nTo the best of one's ability, this should be abandoned." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་རིགས་པ་མིན་ཡང་འདིར། །བདག་ཏུ་འཛིན་པས་འཇུག་ཅེ་ན། །བདག་གཞན་མི་རིགས་གང་ཡིན་ཏེ། །ཅི་ནུས་པར་ནི་སྤང་བྱ་ཉིད། །\n\nCommentary 1: བདག་གིར་འཛིན་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཛིན་པའོ། །བདག་ནི་བདག་ཏུ་བཟུང་བའོ།།གཞན་ནི་གཞན་དུ་བཟུང་བའོ།།ནན་གྱིས་ཏེ་སྟོབས་ཀྱིས་སོ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་རིགས་པ་མིན་ཡང་འདིར་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་གོམས་པས་ཚེ་སྔ་ཕྱི་དང་རྐང་ལག་སོགས་ཕན་ཚུན་བསྲུང་བའི་བློ་འཇུག་གོ་ཞེ་ན། བདག་གམ་གཞན་གྱི་ཡང་རུང་སྟེ་མི་རིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཅི་ནུས་ཀྱིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་པར་འགྲེལ་པ་དག་ལས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nIf one argues that even though it's not logical, one engages in self-grasping here,\nWhether it's self or other, whatever is illogical\nShould be abandoned to the best of one's ability.\n\n\nThis translation attempts to capture the main ideas from the original Tibetan verse and the explanations given in the commentaries. The verse is addressing the notion that even if self-grasping isn't logically sound, people might still engage in it out of habit. The response is that whether it relates to self or others, anything illogical should be abandoned as much as possible.", - "translation": "If one argues that even though it's not logical, one engages in self-grasping here,\nWhether it's self or other, whatever is illogical\nShould be abandoned to the best of one's ability." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་རིགས་པ་མིན་ཡང་འདིར། །བདག་ཏུ་འཛིན་པས་འཇུག་ཅེ་ན། །བདག་གཞན་མི་རིགས་གང་ཡིན་ཏེ། །ཅི་ནུས་པར་ནི་སྤང་བྱ་ཉིད། །\n\nCommentary 1: བདག་གིར་འཛིན་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཛིན་པའོ། །བདག་ནི་བདག་ཏུ་བཟུང་བའོ།།གཞན་ནི་གཞན་དུ་བཟུང་བའོ།།ནན་གྱིས་ཏེ་སྟོབས་ཀྱིས་སོ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་རིགས་པ་མིན་ཡང་འདིར་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་གོམས་པས་ཚེ་སྔ་ཕྱི་དང་རྐང་ལག་སོགས་ཕན་ཚུན་བསྲུང་བའི་བློ་འཇུག་གོ་ཞེ་ན། བདག་གམ་གཞན་གྱི་ཡང་རུང་སྟེ་མི་རིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཅི་ནུས་ཀྱིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་པར་འགྲེལ་པ་དག་ལས་སོ། །\n", + "output": "1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains key terms:\n- \"Grasping as mine\" is a mistaken perception.\n- \"Self\" refers to grasping at a self.\n- \"Other\" refers to grasping at others.\n- \"Forcefully\" means with effort or power.\n\nCommentary 2:\nThis commentary addresses a potential objection and provides a response:\n- Objection: Even if it's not logical, grasping at a self leads to the mind engaging in mutual protection of past and future lives, limbs, etc., due to habituation.\n- Response: Whether it pertains to self or other, whatever is illogical should be abandoned to the best of one's ability.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries explain that grasping at a self and others is a mistaken perception. Even if one argues that this grasping leads to beneficial actions like self-protection, the fundamental point is that any illogical or mistaken view should be abandoned with effort, regardless of whether it relates to self or others.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nIf you say, \"Even though it's not logical, grasping at a self engages [the mind in protection],\"\n[We respond:] Whatever is illogical, whether related to self or other,\nShould be abandoned to the best of one's ability.\n", + "translation": "If you say, \"Even though it's not logical, grasping at a self engages [the mind in protection],\"\n[We respond:] Whatever is illogical, whether related to self or other,\nShould be abandoned to the best of one's ability." } }, "glossary": { @@ -65403,7 +65807,7 @@ "སྤང་བྱ་": "give up" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་རིགས་པ་མིན་ཡང་འདིར། །བདག་ཏུ་འཛིན་པས་འཇུག་ཅེ་ན། །": { "རིགས་པ་": "reasonable", "བདག་ཏུ་འཛིན་པ": "self-grasping", @@ -65448,7 +65852,7 @@ "རིགས་པ་": "logical", "བདག་": "self", "འཛིན་པ": "grasping", - "འཇུག": "engage" + "འཇུག་": "engages" }, "བདག་གཞན་མི་རིགས་གང་ཡིན་ཏེ། །ཅི་ནུས་པར་ནི་སྤང་བྱ་ཉིད། །": { "བདག་": "self", @@ -65465,7 +65869,7 @@ "commentary_1": " །ཅི་སྟེ་རྒྱུད་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པ་ཉིད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་གཞན་ཉིད་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། རྒྱུད་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་གྲོག་མོ་རིམ་པར་གནས་པ་ཉིད་ཕྲེང་བ་ཡིན་གྱིས་གཞན་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །ཚོགས་པ་ཡང་ཚོགས་པ་ལས་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ། འདུས་པ་རྣམས་ལ་དེ་ལྟར་ཐ་སྙད་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་དམག་ཅེས་བྱ་བ་གླང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལས་གཞན་ཞིག་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །དེས་ཅིར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། གང་གི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་སྟེ་བདག་གམ་གཞན་གྱིའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཐ་དད་དུ་འདྲ་ཡང་རང་གི་ཚེ་སྔ་ཕྱི་རྒྱུད་གཅིག་ལ་རྐང་ལག་སོགས་ཚོགས་པ་གཅིག་པ་ཡིན་པས་ཕན་ཚུན་བསྲུང་གི་སེམས་ཅན་གཞན་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པས་མི་བསྲུང་ངོ་ཞེ་ན། རྒྱུད་གཅིག་ཅེས་པ་ནི་ཕྲེང་བ་དུ་མ་ལ་གཅིག་བྱེད་པ་དང་། ཚོགས་པ་གཅིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེས་བུ་དུ་མ་ལ་དམག་གཅིག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་རྫུན་པ་ཡིན་གྱི་གཅིག་ཏུ་བདེན་པར་མ་གྲུབ་བོ། །ཡང་དེ་དག་ཡུལ་དུས་ཐ་དད་ཀྱང་མྱོང་བྱེད་ཀྱི་བདག་པོ་གཅིག་པས་བསྲུང་ངོ་སྙམ་ན། སྡུག་བསྔལ་ཅན་གྱི་བདག་གང་ཡིན་པ་དེ་མེད་པ་དེས་ན་སྡུག་བསྔལ་འདི་སུ་ཞིག་དབང་བར་འགྱུར་ཏེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྒྱུད་དང་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། །ཕྲེང་བ་དམག་ལ་སོགས་བཞིན་བརྫུན། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་གང་དེ་མེད་པ། །དེས་འདི་སུ་ཞིག་སྤང་བར་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྒྱུད་ (continuum/mind-stream), ཚོགས་ (collection/aggregate), བརྫུན་ (false/deceptive), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), སྤང་ (abandon/reject)\n\nGrammatical notes:\n- ཞེས་བྱ་བ་ནི། : \"that which is called\"\n- བཞིན་ : comparative particle \"like\"\n- གང་ ... དེ་ : correlative construction \"that which...\"\n- སུ་ཞིག་ : interrogative \"who\"\n\n\nThat which is called \"continuum\" and \"aggregate\"\nIs false, like a garland, an army, and so forth.\nThere is no sufferer that exists [inherently];\nSo who is it that will abandon this [suffering]?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the Buddhist concept of emptiness (śūnyatā), challenging the inherent existence of both the suffering and the sufferer.", "translation": "That which is called \"continuum\" and \"aggregate\"\nIs false, like a garland, an army, and so forth.\nThere is no sufferer that exists [inherently];\nSo who is it that will abandon this [suffering]?" @@ -65481,9 +65885,40 @@ "translation": "The so-called \"continuum\" and \"collection\" are false,\nLike a garland, an army, and so forth.\nThere is no sufferer that exists;\nSo who is it that abandons this?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྒྱུད་དང་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། །ཕྲེང་བ་དམག་ལ་སོགས་བཞིན་བརྫུན། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་གང་དེ་མེད་པ། །དེས་འདི་སུ་ཞིག་སྤང་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: །ཅི་སྟེ་རྒྱུད་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པ་ཉིད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་གཞན་ཉིད་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། རྒྱུད་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་གྲོག་མོ་རིམ་པར་གནས་པ་ཉིད་ཕྲེང་བ་ཡིན་གྱིས་གཞན་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །ཚོགས་པ་ཡང་ཚོགས་པ་ལས་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ། འདུས་པ་རྣམས་ལ་དེ་ལྟར་ཐ་སྙད་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་དམག་ཅེས་བྱ་བ་གླང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལས་གཞན་ཞིག་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །དེས་ཅིར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། གང་གི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་སྟེ་བདག་གམ་གཞན་གྱིའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཐ་དད་དུ་འདྲ་ཡང་རང་གི་ཚེ་སྔ་ཕྱི་རྒྱུད་གཅིག་ལ་རྐང་ལག་སོགས་ཚོགས་པ་གཅིག་པ་ཡིན་པས་ཕན་ཚུན་བསྲུང་གི་སེམས་ཅན་གཞན་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པས་མི་བསྲུང་ངོ་ཞེ་ན། རྒྱུད་གཅིག་ཅེས་པ་ནི་ཕྲེང་བ་དུ་མ་ལ་གཅིག་བྱེད་པ་དང་། ཚོགས་པ་གཅིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེས་བུ་དུ་མ་ལ་དམག་གཅིག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་རྫུན་པ་ཡིན་གྱི་གཅིག་ཏུ་བདེན་པར་མ་གྲུབ་བོ། །ཡང་དེ་དག་ཡུལ་དུས་ཐ་དད་ཀྱང་མྱོང་བྱེད་ཀྱི་བདག་པོ་གཅིག་པས་བསྲུང་ངོ་སྙམ་ན། སྡུག་བསྔལ་ཅན་གྱི་བདག་གང་ཡིན་པ་དེ་མེད་པ་དེས་ན་སྡུག་བསྔལ་འདི་སུ་ཞིག་དབང་བར་འགྱུར་ཏེ།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nThe notions of \"continuum\" and \"collection\" are false,\nLike a garland or an army and so forth.\nSince there is no self that experiences suffering,\nWho is there to abandon this suffering?\n\n\nThis translation attempts to capture the key philosophical points being made:\n\n1. The concepts of a continuous \"mental continuum\" (rgyud) and a unified \"collection\" (tshogs) of parts are ultimately false constructs.\n\n2. These concepts are compared to illusory unities like a garland (which is really just separate flowers) or an army (which is really just individual soldiers).\n\n3. There is no truly existent, unitary self that experiences suffering.\n\n4. Therefore, there is no real entity or self that can abandon or be liberated from suffering.\n\nThe translation aims to convey the Buddhist philosophical view being expressed about the lack of inherent existence of continuums, collections, and a permanent self, while maintaining the poetic four-line structure of the original.", - "translation": "The notions of \"continuum\" and \"collection\" are false,\nLike a garland or an army and so forth.\nSince there is no self that experiences suffering,\nWho is there to abandon this suffering?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྒྱུད་དང་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། །ཕྲེང་བ་དམག་ལ་སོགས་བཞིན་བརྫུན། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་གང་དེ་མེད་པ། །དེས་འདི་སུ་ཞིག་སྤང་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: །ཅི་སྟེ་རྒྱུད་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པ་ཉིད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་གཞན་ཉིད་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། རྒྱུད་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་གྲོག་མོ་རིམ་པར་གནས་པ་ཉིད་ཕྲེང་བ་ཡིན་གྱིས་གཞན་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །ཚོགས་པ་ཡང་ཚོགས་པ་ལས་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ། འདུས་པ་རྣམས་ལ་དེ་ལྟར་ཐ་སྙད་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་དམག་ཅེས་བྱ་བ་གླང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལས་གཞན་ཞིག་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །དེས་ཅིར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། གང་གི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་སྟེ་བདག་གམ་གཞན་གྱིའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཐ་དད་དུ་འདྲ་ཡང་རང་གི་ཚེ་སྔ་ཕྱི་རྒྱུད་གཅིག་ལ་རྐང་ལག་སོགས་ཚོགས་པ་གཅིག་པ་ཡིན་པས་ཕན་ཚུན་བསྲུང་གི་སེམས་ཅན་གཞན་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པས་མི་བསྲུང་ངོ་ཞེ་ན། རྒྱུད་གཅིག་ཅེས་པ་ནི་ཕྲེང་བ་དུ་མ་ལ་གཅིག་བྱེད་པ་དང་། ཚོགས་པ་གཅིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེས་བུ་དུ་མ་ལ་དམག་གཅིག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་རྫུན་པ་ཡིན་གྱི་གཅིག་ཏུ་བདེན་པར་མ་གྲུབ་བོ། །ཡང་དེ་དག་ཡུལ་དུས་ཐ་དད་ཀྱང་མྱོང་བྱེད་ཀྱི་བདག་པོ་གཅིག་པས་བསྲུང་ངོ་སྙམ་ན། སྡུག་བསྔལ་ཅན་གྱི་བདག་གང་ཡིན་པ་དེ་མེད་པ་དེས་ན་སྡུག་བསྔལ་འདི་སུ་ཞིག་དབང་བར་འགྱུར་ཏེ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the concepts of continuum (gyud) and aggregates (tsog), explaining that they are not truly singular entities but rather conventional designations for collections of momentary phenomena or individual elements, like a garland of ants or an army composed of various units.\n\nCommentary 2: This commentary also addresses the concepts of continuum and aggregates, emphasizing that they are false constructs rather than truly unitary entities. It uses examples like a garland or an army to illustrate this point. It also refutes the idea of a permanent, suffering self that could be the owner of experiences across time and place.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that the notions of continuum and aggregates are conventional designations rather than truly existent unitary entities. They use similar examples (garland, army) to illustrate this point. The commentaries also touch on the non-existence of a permanent self that could be the subject of experiences or the basis for discrimination between self and others.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nContinuum and aggregates are false,\nLike a garland or an army.\nSince there is no sufferer,\nWho is there to abandon this?\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the conventional nature of continuum and aggregates, as well as the absence of a truly existent self that could be the subject of suffering or the agent of abandonment.", + "translation": "Continuum and aggregates are false,\nLike a garland or an army.\nSince there is no sufferer,\nWho is there to abandon this?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "རྒྱུད་དང་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། །ཕྲེང་བ་དམག་ལ་སོགས་བཞིན་བརྫུན། །": { + "རྒྱུད་": "continua", + "ཚོགས་": "aggregates", + "ཕྲེང་བ་": "series", + "དམག་": "armies", + "བརྫུན་": "false" + }, + "སྡུག་བསྔལ་ཅན་གང་དེ་མེད་པ། །དེས་འདི་སུ་ཞིག་སྤང་བར་འགྱུར། །": { + "སྡུག་བསྔལ་ཅན་": "suffering one" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "རྒྱུད་དང་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། །": { + "རྒྱུད་": "continuum", + "ཚོགས་": "aggregates" + }, + "ཕྲེང་བ་དམག་ལ་སོགས་བཞིན་བརྫུན། །": { + "ཕྲེང་བ་": "garland", + "དམག་": "army", + "བརྫུན་": "false" + }, + "སྡུག་བསྔལ་ཅན་གང་དེ་མེད་པ། །": { + "སྡུག་བསྔལ་ཅན་": "sufferer" + }, + "དེས་འདི་སུ་ཞིག་སྤང་བར་འགྱུར། །": { + "སྤང་བར་": "abandon" + } } } }, @@ -65493,7 +65928,7 @@ "commentary_1": " དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །དེའི་ཕྱིར་བདག་པོ་མེད་པར་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ངེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་ཁོ་ནས་ཡིན་གྱི་གཞན་གྱིས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །", "commentary_2": "སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བྱེད་ཀྱི་བདག་པོ་མེད་པ་ནི་བདག་གཞན་ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲག་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་པས་བདག་པོ་གཅིག་མི་གཅིག་གིས་བསྲུང་མི་བསྲུང་གི་དབྱེ་བ་མི་རིགས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། སྡུག་བསྔལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཡང་བསལ་བར་བྱའོ། །དེ་འདྲ་བ་ལ་བདག་གི་སེལ་ལ་གཞན་གྱི་མི་སེལ་བའི་ངེས་པས་འདིར་ནི་ཅི་ཞིག་བྱ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྡུག་བསྔལ་བདག་པོ་མེད་པར་ནི། །ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲག་མེད་པ་ཉིད། །སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཕྱིར་དེ་བསལ་བྱ། །ངེས་པས་དེར་ནི་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), བདག་པོ་ (owner/self), བྱེ་བྲག་ (distinction), བསལ་བྱ་ (to be eliminated)\n\nGrammatical notes:\n- Use of མེད་པར་ and མེད་པ་ to negate existence\n- ཡིན་ཕྱིར་ indicating causation (\"because it is\")\n- བྱ་ as a future/imperative marker\n\n\nSuffering has no owner;\nAll [beings] are without distinction.\nBecause it is suffering, it should be eliminated.\nWhat is to be done with certainty about that?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of suffering (དུཿཁ, duḥkha) from a Buddhist philosophical perspective, emphasizing its universal and impersonal nature.", "translation": "Suffering has no owner;\nAll [beings] are without distinction.\nBecause it is suffering, it should be eliminated.\nWhat is to be done with certainty about that?" @@ -65509,9 +65944,9 @@ "translation": "All suffering is without an owner,\nThere is no distinction whatsoever.\nSince it is suffering, it should be eliminated.\nWhat is there to do with certainty about that?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྡུག་བསྔལ་བདག་པོ་མེད་པར་ནི། །ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲག་མེད་པ་ཉིད། །སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཕྱིར་དེ་བསལ་བྱ། །ངེས་པས་དེར་ནི་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །དེའི་ཕྱིར་བདག་པོ་མེད་པར་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ངེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་ཁོ་ནས་ཡིན་གྱི་གཞན་གྱིས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བྱེད་ཀྱི་བདག་པོ་མེད་པ་ནི་བདག་གཞན་ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲག་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་པས་བདག་པོ་གཅིག་མི་གཅིག་གིས་བསྲུང་མི་བསྲུང་གི་དབྱེ་བ་མི་རིགས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། སྡུག་བསྔལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཡང་བསལ་བར་བྱའོ། །དེ་འདྲ་བ་ལ་བདག་གི་སེལ་ལ་གཞན་གྱི་མི་སེལ་བའི་ངེས་པས་འདིར་ནི་ཅི་ཞིག་བྱ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nAll suffering, without distinction, is ownerless.\nBecause it is suffering, it should be eliminated.\nWhat purpose is there in being certain about whose it is?\n\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. Suffering is universal and does not belong to any particular owner or self.\n2. All suffering should be eliminated simply because it is suffering, regardless of who experiences it.\n3. There is no point in trying to determine or be certain about whose suffering it is (i.e., distinguishing between one's own suffering and others').\n\nThe commentaries emphasize that there should be no discrimination between self and others when it comes to alleviating suffering, as all beings experience it equally.", - "translation": "All suffering, without distinction, is ownerless.\nBecause it is suffering, it should be eliminated.\nWhat purpose is there in being certain about whose it is?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྡུག་བསྔལ་བདག་པོ་མེད་པར་ནི། །ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲག་མེད་པ་ཉིད། །སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཕྱིར་དེ་བསལ་བྱ། །ངེས་པས་དེར་ནི་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །དེའི་ཕྱིར་བདག་པོ་མེད་པར་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ངེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་ཁོ་ནས་ཡིན་གྱི་གཞན་གྱིས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བྱེད་ཀྱི་བདག་པོ་མེད་པ་ནི་བདག་གཞན་ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲག་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་པས་བདག་པོ་གཅིག་མི་གཅིག་གིས་བསྲུང་མི་བསྲུང་གི་དབྱེ་བ་མི་རིགས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། སྡུག་བསྔལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཡང་བསལ་བར་བྱའོ། །དེ་འདྲ་བ་ལ་བདག་གི་སེལ་ལ་གཞན་གྱི་མི་སེལ་བའི་ངེས་པས་འདིར་ནི་ཅི་ཞིག་བྱ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary emphasizes that suffering has no owner or self. It states that the certainty mentioned refers to the idea that only the self exists, not others.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that there is no owner or self experiencing suffering, and thus there is no distinction between self and others. It argues that it's illogical to differentiate between protecting or not protecting based on a single owner. It also mentions that suffering should be eliminated because it is suffering, regardless of whose it is. The commentary questions why there should be certainty about eliminating one's own suffering but not others'.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries stress the lack of a true self or owner of suffering. They emphasize the non-distinction between self and others when it comes to suffering. The combined meaning suggests that since suffering is universally undesirable, it should be eliminated without discriminating between one's own suffering and that of others.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nWithout an owner of suffering,\nAll are indeed without distinction.\nBecause it is suffering, it should be eliminated.\nWhy be certain only about that [self's suffering]?\n\n\nThis translation reflects the idea that suffering has no inherent owner, making all beings equal in this regard. It emphasizes that suffering should be eliminated simply because it is suffering, regardless of whose it is, and questions the logic of being certain only about eliminating one's own suffering while ignoring that of others.", + "translation": "Without an owner of suffering,\nAll are indeed without distinction.\nBecause it is suffering, it should be eliminated.\nWhy be certain only about that [self's suffering]?" } }, "glossary": { @@ -65528,7 +65963,7 @@ "ངེས་པས་": "limit" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྡུག་བསྔལ་བདག་པོ་མེད་པར་ནི། །ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲག་མེད་པ་ཉིད། །": { "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", "བདག་པོ་": "owner", @@ -65592,7 +66027,7 @@ "commentary_1": " བརྩད་དུ་མེད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བཟློག་པར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ཐམས་ཅད་ལ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་གཞན་གྱི་ཡང་ངོ་། །བཟློག་པ་ནི་བདག་གི་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་ཡང་སྟེ། བདག་དང་ཐ་མི་དད་པར་ཉེ་བར་བརྟགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མ་ཡིན་ན་ཕུང་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་བཟློག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་སེམས་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན་ནོ། །", "commentary_2": "བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་བཟློག་བྱར་འདོད་པ་དག་གིས་སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་པོ་མེད་པས་ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི་བཟློག་པར་བྱ་ཞེས་བརྩད་དུ་མེད་དེ། དེ་ལྟ་ཡིན་ཡང་གལ་ཏེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་བཟློག་ན་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བཟློག་པར་རིགས་པ་ལ་རྒྱུ་མཚན་དེས་གཞན་གྱི་དེ་མི་བཟློག་ན་བདག་གི་ཡང་སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་བཞིན་བཟློག་བྱ་མིན་པར་མཚུངས་སོ། །བདེ་བ་ལ་ཡང་སྦྱར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཅི་ཕྱིར་ཀུན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། །བཟློག་པར་བྱ་ཞེས་བརྩད་དུ་མེད། །གལ་ཏེ་བཟློག་ནའང་ཐམས་ཅད་བཟློག །དེ་མིན་བདག་ཀྱང་སེམས་ཅན་བཞིན། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), བཟློག་པ (to reverse/eliminate), བརྩད་ (to debate/argue), སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་ཕྱིར་ introduces a rhetorical question\n- བྱ་ཞེས་ indicates reported speech or thought\n- གལ་ཏེ་...ནའང་ forms a conditional clause\n\n\nWhy is it beyond debate that the suffering of all\nShould be eliminated?\nIf eliminated, all [suffering] would be eliminated.\nIf not, I too am like [other] sentient beings.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the bodhisattva's motivation to eliminate suffering for all beings, while recognizing one's own nature as a sentient being if unable to do so.", "translation": "Why is it beyond debate that the suffering of all\nShould be eliminated?\nIf eliminated, all [suffering] would be eliminated.\nIf not, I too am like [other] sentient beings." @@ -65608,9 +66043,39 @@ "translation": "Why is there no need to argue about\nEliminating everyone's suffering?\nIf it's to be eliminated, eliminate all of it.\nIf not, I am just like other beings." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཅི་ཕྱིར་ཀུན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། །བཟློག་པར་བྱ་ཞེས་བརྩད་དུ་མེད། །གལ་ཏེ་བཟློག་ནའང་ཐམས་ཅད་བཟློག །དེ་མིན་བདག་ཀྱང་སེམས་ཅན་བཞིན། །\n\nCommentary 1: བརྩད་དུ་མེད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བཟློག་པར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ཐམས་ཅད་ལ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་གཞན་གྱི་ཡང་ངོ་། །བཟློག་པ་ནི་བདག་གི་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་ཡང་སྟེ། བདག་དང་ཐ་མི་དད་པར་ཉེ་བར་བརྟགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མ་ཡིན་ན་ཕུང་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་བཟློག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་སེམས་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་བཟློག་བྱར་འདོད་པ་དག་གིས་སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་པོ་མེད་པས་ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི་བཟློག་པར་བྱ་ཞེས་བརྩད་དུ་མེད་དེ། དེ་ལྟ་ཡིན་ཡང་གལ་ཏེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་བཟློག་ན་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བཟློག་པར་རིགས་པ་ལ་རྒྱུ་མཚན་དེས་གཞན་གྱི་དེ་མི་བཟློག་ན་བདག་གི་ཡང་སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་བཞིན་བཟློག་བྱ་མིན་པར་མཚུངས་སོ། །བདེ་བ་ལ་ཡང་སྦྱར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nWhy is it undisputed that everyone's suffering\nShould be eliminated?\nIf one's own suffering is to be eliminated, then all suffering should be eliminated.\nIf not, then I am just like other sentient beings.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points:\n1. It's universally accepted that suffering should be eliminated.\n2. If one argues for eliminating their own suffering, logically they should want to eliminate all suffering.\n3. If they don't want to eliminate all suffering, then their own suffering is no different from that of other beings and shouldn't be given special treatment.\n\nThe commentaries emphasize the logical consistency required in one's approach to suffering, whether it's one's own or others', and highlight the interconnectedness of all sentient beings' experiences.", - "translation": "Why is it undisputed that everyone's suffering\nShould be eliminated?\nIf one's own suffering is to be eliminated, then all suffering should be eliminated.\nIf not, then I am just like other sentient beings." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཅི་ཕྱིར་ཀུན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། །བཟློག་པར་བྱ་ཞེས་བརྩད་དུ་མེད། །གལ་ཏེ་བཟློག་ནའང་ཐམས་ཅད་བཟློག །དེ་མིན་བདག་ཀྱང་སེམས་ཅན་བཞིན། །\n\nCommentary 1: བརྩད་དུ་མེད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བཟློག་པར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ཐམས་ཅད་ལ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་གཞན་གྱི་ཡང་ངོ་། །བཟློག་པ་ནི་བདག་གི་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་ཡང་སྟེ། བདག་དང་ཐ་མི་དད་པར་ཉེ་བར་བརྟགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མ་ཡིན་ན་ཕུང་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་བཟློག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་སེམས་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་བཟློག་བྱར་འདོད་པ་དག་གིས་སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་པོ་མེད་པས་ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི་བཟློག་པར་བྱ་ཞེས་བརྩད་དུ་མེད་དེ། དེ་ལྟ་ཡིན་ཡང་གལ་ཏེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་བཟློག་ན་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བཟློག་པར་རིགས་པ་ལ་རྒྱུ་མཚན་དེས་གཞན་གྱི་དེ་མི་བཟློག་ན་བདག་གི་ཡང་སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་བཞིན་བཟློག་བྱ་མིན་པར་མཚུངས་སོ། །བདེ་བ་ལ་ཡང་སྦྱར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that there's no need to argue about alleviating suffering because it's universally accepted. It states that if one's own suffering should be eliminated, so should others', as there's no fundamental difference between self and others. If not, even one's own suffering associated with the aggregates shouldn't be eliminated, as all suffering is like that of sentient beings.\n\nCommentary 2: This commentary questions why there's no debate about alleviating everyone's suffering, given that there's no real sufferer or suffering from an ultimate perspective. It argues that if one's own suffering should be eliminated, then logically all suffering should be eliminated. If others' suffering isn't to be eliminated, then one's own suffering shouldn't be eliminated either, just like other sentient beings'. It also mentions this applies to happiness as well.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the logical consistency in treating one's own suffering and others' suffering equally. They argue that if we accept the need to eliminate our own suffering, we should extend this to all beings' suffering. Conversely, if we don't seek to eliminate others' suffering, we have no basis for eliminating our own. This highlights the interconnectedness of all beings and challenges the distinction between self and other in the context of suffering and its alleviation.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nWhy is there no debate about alleviating everyone's suffering?\nIf suffering is to be eliminated, then all of it should be eliminated.\nIf not, then even one's own suffering, like that of other beings, should not be eliminated.\n", + "translation": "Why is there no debate about alleviating everyone's suffering?\nIf suffering is to be eliminated, then all of it should be eliminated.\nIf not, then even one's own suffering, like that of other beings, should not be eliminated." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཅི་ཕྱིར་ཀུན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། །བཟློག་པར་བྱ་ཞེས་བརྩད་དུ་མེད། །": { + "ཀུན་": "everyone", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "བཟློག་པར་བྱ་": "prevented", + "བརྩད་དུ་མེད་": "no dispute" + }, + "གལ་ཏེ་བཟློག་ནའང་ཐམས་ཅད་བཟློག །དེ་མིན་བདག་ཀྱང་སེམས་ཅན་བཞིན། །": { + "བཟློག་": "prevented", + "ཐམས་ཅད་": "all", + "བདག་": "mine", + "སེམས་ཅན་": "beings" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཅི་ཕྱིར་ཀུན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། །བཟློག་པར་བྱ་ཞེས་བརྩད་དུ་མེད། །": { + "ཀུན་": "everyone", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "བཟློག་པར་": "alleviating", + "བརྩད་": "debate" + }, + "གལ་ཏེ་བཟློག་ནའང་ཐམས་ཅད་བཟློག །དེ་མིན་བདག་ཀྱང་སེམས་ཅན་བཞིན། །": { + "བཟློག་": "eliminated", + "ཐམས་ཅད་": "all", + "བདག་": "one's own", + "སེམས་ཅན་": "beings" + } } } }, @@ -65620,7 +66085,7 @@ "commentary_1": " ཅི་སྟེ་སྙིང་རྗེས་སྡུག་བསྔལ་མང་དུ་འགྱུར་བས་ན་སྙིང་རྗེ་མ་བསྐྱེད་པ་ཉིད་མཆོག་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྩོད་པ་བསླང་བའི་ཕྱིར། ཆེད་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ནན་གྱིས་ནི་འབད་པས་སོ། །ལན་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། འགྲོ་བའི་ཞེས་སྨོས་སོ། །ལན་གཞན་ཡང་བརྗོད་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། སྙིང་རྗེའི་དབང་གིས་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བདག་གིར་བྱེད་ན་སྡུག་བསྔལ་ཤིན་ཏུ་མང་བར་འགྱུར་བས་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ནན་གྱིས་བསྐྱེད་ཅེ་ན། འགྲོ་བའི་དམྱལ་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན་དེ་ལ་ལྟོས་ནས་སྙིང་རྗེ་ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་མང་སྟེ་མང་བ་མིན་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་གྱུར་པ། །ཅི་ཕྱིར་ནན་གྱིས་སྐྱེད་ཅེ་ན། །འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། །ཇི་ལྟར་སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་། །\n", "output": "Key terms:\nསྙིང་རྗེ་ (compassion), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ནན་གྱིས་ (forcefully), སྐྱེད་ (generate), འགྲོ་བ་ (beings)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་ཕྱིར་...ཅེ་ན། : \"If one asks why...\"\n- བསམ་བྱས་ན། : \"If one considers...\"\n\n\nIf one asks, \"Why forcefully generate compassion, which brings much suffering?\"\nWhen one considers the suffering of beings, how can compassion not bring much suffering?\n\nNote: This verse reflects on the nature of compassion, suggesting that truly contemplating others' suffering naturally leads to experiencing some degree of suffering oneself through empathy.", "translation": "If one asks, \"Why forcefully generate compassion, which brings much suffering?\"\nWhen one considers the suffering of beings, how can compassion not bring much suffering?" @@ -65636,9 +66101,9 @@ "translation": "Why deliberately cultivate compassion\nWhen it brings about much suffering?\nIf one contemplates the suffering of beings,\nHow can compassion not bring much pain?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་གྱུར་པ། །ཅི་ཕྱིར་ནན་གྱིས་སྐྱེད་ཅེ་ན། །འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། །ཇི་ལྟར་སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་སྙིང་རྗེས་སྡུག་བསྔལ་མང་དུ་འགྱུར་བས་ན་སྙིང་རྗེ་མ་བསྐྱེད་པ་ཉིད་མཆོག་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྩོད་པ་བསླང་བའི་ཕྱིར། ཆེད་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ནན་གྱིས་ནི་འབད་པས་སོ། །ལན་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། འགྲོ་བའི་ཞེས་སྨོས་སོ། །ལན་གཞན་ཡང་བརྗོད་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། སྙིང་རྗེའི་དབང་གིས་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བདག་གིར་བྱེད་ན་སྡུག་བསྔལ་ཤིན་ཏུ་མང་བར་འགྱུར་བས་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ནན་གྱིས་བསྐྱེད་ཅེ་ན། འགྲོ་བའི་དམྱལ་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན་དེ་ལ་ལྟོས་ནས་སྙིང་རྗེ་ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་མང་སྟེ་མང་བ་མིན་ལ།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nIf you ask why one should deliberately cultivate compassion \nWhen it leads to much suffering,\nConsider the sufferings of beings:\nHow can compassion's suffering be too much in comparison?\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that while cultivating compassion may bring some suffering to oneself, it is insignificant compared to the immense sufferings experienced by all beings. Therefore, one should not hesitate to develop compassion despite any personal discomfort it may cause.", - "translation": "If you ask why one should deliberately cultivate compassion \nWhen it leads to much suffering,\nConsider the sufferings of beings:\nHow can compassion's suffering be too much in comparison?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་གྱུར་པ། །ཅི་ཕྱིར་ནན་གྱིས་སྐྱེད་ཅེ་ན། །འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། །ཇི་ལྟར་སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་སྙིང་རྗེས་སྡུག་བསྔལ་མང་དུ་འགྱུར་བས་ན་སྙིང་རྗེ་མ་བསྐྱེད་པ་ཉིད་མཆོག་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྩོད་པ་བསླང་བའི་ཕྱིར། ཆེད་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ནན་གྱིས་ནི་འབད་པས་སོ། །ལན་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། འགྲོ་བའི་ཞེས་སྨོས་སོ། །ལན་གཞན་ཡང་བརྗོད་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། སྙིང་རྗེའི་དབང་གིས་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བདག་གིར་བྱེད་ན་སྡུག་བསྔལ་ཤིན་ཏུ་མང་བར་འགྱུར་བས་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ནན་གྱིས་བསྐྱེད་ཅེ་ན། འགྲོ་བའི་དམྱལ་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན་དེ་ལ་ལྟོས་ནས་སྙིང་རྗེ་ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་མང་སྟེ་མང་བ་མིན་ལ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1 summary: \nThis commentary raises a potential objection that compassion might lead to increased suffering, so it might be better not to cultivate compassion. It then indicates that a response to this objection will be given.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary explains that while compassion may cause one to take on others' suffering as one's own, when compared to the immense suffering of beings in realms like hell, the suffering caused by compassion is insignificant.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together address the concern that cultivating compassion might lead to increased personal suffering. They argue that while compassion may cause some discomfort, it is negligible compared to the vast suffering experienced by beings in various realms of existence. Therefore, the cultivation of compassion is still worthwhile and important.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nIf one asks why deliberately cultivate compassion when it leads to much suffering,\nConsider the suffering of beings - how can compassion's suffering be too much in comparison?\n\nThis translation reflects the idea presented in the commentaries that while compassion may bring some suffering, it is justified and relatively minor when compared to the immense suffering of all beings.", + "translation": "If one asks why deliberately cultivate compassion when it leads to much suffering,\nConsider the suffering of beings - how can compassion's suffering be too much in comparison?" } }, "glossary": { @@ -65656,7 +66121,7 @@ "སྙིང་རྗེ་": "compassion" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་གྱུར་པ། །ཅི་ཕྱིར་ནན་གྱིས་སྐྱེད་ཅེ་ན། །": { "སྙིང་རྗེ་": "compassion", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", @@ -65701,6 +66166,7 @@ "སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་གྱུར་པ། །ཅི་ཕྱིར་ནན་གྱིས་སྐྱེད་ཅེ་ན། །": { "སྙིང་རྗེ་": "compassion", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "ནན་གྱིས་": "deliberately", "སྐྱེད་": "cultivate" }, "འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། །ཇི་ལྟར་སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་། །": { @@ -65717,7 +66183,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གཅིག་གིས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ལྟ་ན་སྡུག་བསྔལ་དེ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ཉིད་དོ། །", "commentary_2": "ཅུང་ཟད་ཡོད་ཀྱང་གལ་ཏེ་སྙིང་རྗེ་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་གིས་ནི་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་མེད་པར་འགྱུར་བས་ན། བརྩེ་དང་ལྡན་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ་རང་དང་གཞན་ལ་བསྐྱེད་བྱ་ཉིད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་གིས་ནི། །སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་མེད་འགྱུར་ན། །བརྩེ་དང་ལྡན་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །རང་དང་གཞན་ལ་བསྐྱེད་བྱ་ཉིད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), བརྩེ་ (compassion), རང་ (self), གཞན་ (others)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ conditional structure\n- གིས་ instrumental case\n- མེད་འགྱུར་ negative future\n- ལྡན་པས་ agentive case of \"possessing\"\n- བྱ་ཉིད་ emphatic future\n\n\nIf by one suffering,\nMany sufferings would be eliminated,\nOne endowed with compassion should\nGenerate that suffering for self and others.\n\nNote: This verse emphasizes the bodhisattva ideal of willingly taking on suffering to benefit others.", "translation": "If by one suffering,\nMany sufferings would be eliminated,\nOne endowed with compassion should\nGenerate that suffering for self and others." @@ -65733,9 +66199,9 @@ "translation": "If by one suffering,\nMany sufferings can be destroyed,\nOne with compassion should generate\nThat suffering for self and others." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་གིས་ནི། །སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་མེད་འགྱུར་ན། །བརྩེ་དང་ལྡན་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །རང་དང་གཞན་ལ་བསྐྱེད་བྱ་ཉིད། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གཅིག་གིས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ལྟ་ན་སྡུག་བསྔལ་དེ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: ཅུང་ཟད་ཡོད་ཀྱང་གལ་ཏེ་སྙིང་རྗེ་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་གིས་ནི་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་མེད་པར་འགྱུར་བས་ན། བརྩེ་དང་ལྡན་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ་རང་དང་གཞན་ལ་བསྐྱེད་བྱ་ཉིད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input verse and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nIf by one suffering,\nMany sufferings can be eliminated,\nThen one with compassion should\nGenerate that suffering for oneself and others.\n\n\nThis translation captures the core meaning that if enduring one instance of suffering can prevent many other sufferings, then a compassionate person should willingly take on that suffering for the benefit of both themselves and others.", - "translation": "If by one suffering,\nMany sufferings can be eliminated,\nThen one with compassion should\nGenerate that suffering for oneself and others." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་གིས་ནི། །སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་མེད་འགྱུར་ན། །བརྩེ་དང་ལྡན་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །རང་དང་གཞན་ལ་བསྐྱེད་བྱ་ཉིད། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གཅིག་གིས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ལྟ་ན་སྡུག་བསྔལ་དེ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: ཅུང་ཟད་ཡོད་ཀྱང་གལ་ཏེ་སྙིང་རྗེ་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་གིས་ནི་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་མེད་པར་འགྱུར་བས་ན། བརྩེ་དང་ལྡན་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ་རང་དང་གཞན་ལ་བསྐྱེད་བྱ་ཉིད་དོ། །\n", + "output": "1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that if a single suffering can eliminate many sufferings, then that suffering should be generated.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates that even if there is a little suffering, if the suffering of a compassionate person can eliminate many sufferings of others, then that suffering should be generated for oneself and others by those who have compassion.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that if enduring a single instance of suffering can prevent or eliminate multiple instances of suffering for others, then a compassionate person should willingly take on that suffering for the benefit of both themselves and others.\n\n3. Translation of the input text according to the combined meaning:\n\nIf by one suffering,\nMany sufferings can be eliminated,\nThe compassionate one should generate\nThat suffering for self and others.", + "translation": "If by one suffering,\nMany sufferings can be eliminated,\nThe compassionate one should generate\nThat suffering for self and others." } }, "glossary": { @@ -65752,7 +66218,7 @@ "གཞན་": "others" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་གིས་ནི། །སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་མེད་འགྱུར་ན། །": { "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", "གཅིག་": "one", @@ -65800,9 +66266,9 @@ "མང་པོ་": "many" }, "བརྩེ་དང་ལྡན་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །རང་དང་གཞན་ལ་བསྐྱེད་བྱ་ཉིད། །": { - "བརྩེ་": "compassion", + "བརྩེ་": "compassionate", "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", - "རང་": "oneself", + "རང་": "self", "གཞན་": "others", "བསྐྱེད་": "generate" } @@ -65815,7 +66281,7 @@ "commentary_1": " དེས་ན་སྟེ་རྒྱུ་མཚན་དེའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས་མངོན་པར་ཤེས་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱལ་པོའི་གནོད་པས་བདག་ཉིད་འཆི་བ་ཤེས་ཀྱང་ངོ་། །ཡང་ན་རྒྱལ་པོ་ལ་གནོད་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུ་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །མ་བསལ་བ་ནི་དེའི་ངོས་མ་བལྟས་པར་དམ་བཅས་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཟད་བྱས་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་ཅན་གྱི་མི་མང་པོའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་རྣམས་ཟད་པར་བྱས་པ་ནི་དགག་པར་བྱས་པའོ། །ཡང་ན་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དེ་གདུལ་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་དོན་ཉམས་པ་ནི་ཟད་པ་སྟེ།དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་དོན་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པ་དེ་ཡང་འདི་ལྟར་བདག་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱས་པ་ཉིད་ལ་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་རྒྱལ་པོའི་གདན་ས་རིན་ཆེན་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་ན་རྒྱལ་པོ་དཔལ་བྱིན་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བ་ལོག་པར་གྱུར་པས་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་དང་བཅས་པ་བསྐྲད་ནས་ནགས་ན་གནས་པ་དང་། མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཤིན་ཏུ་སྙིང་རྗེས་མ་བཟོད་ནས་དབེན་པ་ཞིག་ཏུ་སོང་སྟེ་བསམས་པ།་འདི་ལྟར་བདག་གི་སྲོག་ལ་མ་བལྟས་ན་རྒྱལ་པོ་གཅིག་པོ་དང་འགལ་བ་ཙམ་མ་ཡིན་པ་གཞན་སེམས་ཅན་མང་པོའི་དོན་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་རིག་ནས་དེ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་ང་ཆོས་སྟོན་དུ་འགྲོ་ཞེས་སྨྲས་པས། དེ་དག་གིས་བཀག་ཀྱང་མ་ཁེགས་པར་རྒྱལ་པོའི་གདན་སར་ཕྱིན་ནས་དེར་སེམས་ཅན་མང་པོ་ལ་ཆོས་བསྟན་པས་དེ་དག་རྣམས་མོས་པར་གྱུར་པ་རྒྱལ་པོས་གཟིགས་སོ། །གཟིགས་མ་ཐག་ཏུ་ཞེ་སྡང་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཀྱིས་གཤེད་མ་མི་དགའ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་བསྒོ་ནས་རྐང་ལག་བཅད་དེ་བསད་པ་དང་། དེར་དེའི་ལུས་ལ་མེ་ཏོག་གི་ཆར་བབ་པ་ལ་སོགས་པ་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་མཚན་མ་རྣམ་པ་དུ་མ་གཟིགས་པས་དགེ་སློང་འདི་ནི་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་ཅིག་འདུག་པ་ལ་སྙམ་ནས་འགྱོད་པ་དྲག་པོ་སྐྱེས་པར་གྱུར་ཏོ། །", "commentary_2": "དེས་ན་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས་རྒྱལ་པོའི་གནོད་པ་ཤེས་ཀྱང་ནི་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་མ་བསལ་བར་གནོད་པ་འབྱུང་སར་བྱོན་ཏེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མང་པོའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རིན་པོ་ཆེ་པདྨའི་ཟླ་བ་མངོན་པར་འཕགས་པའི་རྒྱལ་པོའི་བསྟན་པའི་སྙིགས་མ་ལ་དགེ་སློང་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཞེས་བྱ་བ་ཞིག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བདུན་སྟོང་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་ནགས་ཚལ་ན་གནས་པས་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་བལྟས་པས། རྒྱལ་པོ་དཔའ་བྱིན་གྱི་ཕོ་བྲང་རིན་ཆེན་ལྡན་དུ་ཕྱིན་ཏེ་ཆོས་བསྟན་ན་སྲོག་ཆགས་མང་པོས་མཐོ་རིས་དང་ཐར་པ་ཐོབ་ཅིང་། མ་བསྟན་ན་མི་ཐོབ་པར་མཐོང་ནས་བདག་ཉིད་རྒྱལ་པོས་གསོད་པར་མཁྱེན་ཡང་དེར་བྱོན་ནས་ཞག་བདུན་དུ་ཟས་མ་གསོལ་བར་མཚན་མོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སེན་མོའི་མཆོད་རྟེན་ལ་བསྐོར་བ་བྱས། ཉིན་མོ་ཕོ་བྲང་དུ་བྱོན་ནས་ཆོས་བསྟན་པས་སྲོག་ཆགས་ཁྲག་ཁྲིག་དུ་མ་བྱང་ཆུབ་ལ་བཀོད་ནས་རྒྱལ་པོས་བསད་དེ། རྒྱལ་པོ་ཡང་འགྱོད་ནས་དེའི་རུས་པ་ལ་མཆོད་རྟེན་བྱས་ཤིང་མཆོད་པར་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེས་ན་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས། །རྒྱལ་པོའི་གནོད་པ་ཤེས་ཀྱང་ནི། །བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་མ་བསལ་ཏེ། །མང་པོའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་འགྱུར་ཕྱིར། །\n", "output": "Key terms:\nམེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ (Candraprabha, lit. \"Moon-beautiful Flower\"), རྒྱལ་པོ་ (king), གནོད་པ་ (harm), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱིས་ marks the agentive case for མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་\n- ཀྱང་ནི་ indicates a concessive clause (\"although\")\n- ཏེ་ connects clauses, showing a reason or cause\n- འགྱུར་ indicates future tense or potential\n\n\nTherefore, although Candraprabha knew of the king's harm,\nHe did not remove his own suffering,\nFor the sake of exhausting the suffering of many.\n\nNote: This verse likely refers to a jātaka tale or similar Buddhist narrative about self-sacrifice for the benefit of others.", "translation": "Therefore, although Candraprabha knew of the king's harm,\nHe did not remove his own suffering,\nFor the sake of exhausting the suffering of many." @@ -65831,9 +66297,9 @@ "translation": "Therefore, although Chandraprabha knew\nOf the harm from the king,\nHe did not remove his own suffering,\nBut eliminated the suffering of many." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེས་ན་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས། །རྒྱལ་པོའི་གནོད་པ་ཤེས་ཀྱང་ནི། །བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་མ་བསལ་ཏེ། །མང་པོའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་འགྱུར་ཕྱིར། །\n\nCommentary 1: དེས་ན་སྟེ་རྒྱུ་མཚན་དེའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས་མངོན་པར་ཤེས་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱལ་པོའི་གནོད་པས་བདག་ཉིད་འཆི་བ་ཤེས་ཀྱང་ངོ་། །ཡང་ན་རྒྱལ་པོ་ལ་གནོད་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུ་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །མ་བསལ་བ་ནི་དེའི་ངོས་མ་བལྟས་པར་དམ་བཅས་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཟད་བྱས་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་ཅན་གྱི་མི་མང་པོའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་རྣམས་ཟད་པར་བྱས་པ་ནི་དགག་པར་བྱས་པའོ། །ཡང་ན་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དེ་གདུལ་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་དོན་ཉམས་པ་ནི་ཟད་པ་སྟེ།དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་དོན་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པ་དེ་ཡང་འདི་ལྟར་བདག་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱས་པ་ཉིད་ལ་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་རྒྱལ་པོའི་གདན་ས་རིན་ཆེན་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་ན་རྒྱལ་པོ་དཔལ་བྱིན་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བ་ལོག་པར་གྱུར་པས་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་དང་བཅས་པ་བསྐྲད་ནས་ནགས་ན་གནས་པ་དང་། མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཤིན་ཏུ་སྙིང་རྗེས་མ་བཟོད་ནས་དབེན་པ་ཞིག་ཏུ་སོང་སྟེ་བསམས་པ།་འདི་ལྟར་བདག་གི་སྲོག་ལ་མ་བལྟས་ན་རྒྱལ་པོ་གཅིག་པོ་དང་འགལ་བ་ཙམ་མ་ཡིན་པ་གཞན་སེམས་ཅན་མང་པོའི་དོན་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་རིག་ནས་དེ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་ང་ཆོས་སྟོན་དུ་འགྲོ་ཞེས་སྨྲས་པས། དེ་དག་གིས་བཀག་ཀྱང་མ་ཁེགས་པར་རྒྱལ་པོའི་གདན་སར་ཕྱིན་ནས་དེར་སེམས་ཅན་མང་པོ་ལ་ཆོས་བསྟན་པས་དེ་དག་རྣམས་མོས་པར་གྱུར་པ་རྒྱལ་པོས་གཟིགས་སོ། །གཟིགས་མ་ཐག་ཏུ་ཞེ་སྡང་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཀྱིས་གཤེད་མ་མི་དགའ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་བསྒོ་ནས་རྐང་ལག་བཅད་དེ་བསད་པ་དང་། དེར་དེའི་ལུས་ལ་མེ་ཏོག་གི་ཆར་བབ་པ་ལ་སོགས་པ་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་མཚན་མ་རྣམ་པ་དུ་མ་གཟིགས་པས་དགེ་སློང་འདི་ནི་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་ཅིག་འདུག་པ་ལ་སྙམ་ནས་འགྱོད་པ་དྲག་པོ་སྐྱེས་པར་གྱུར་ཏོ། །\n\nCommentary 2: དེས་ན་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས་རྒྱལ་པོའི་གནོད་པ་ཤེས་ཀྱང་ནི་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་མ་བསལ་བར་གནོད་པ་འབྱུང་སར་བྱོན་ཏེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མང་པོའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རིན་པོ་ཆེ་པདྨའི་ཟླ་བ་མངོན་པར་འཕགས་པའི་རྒྱལ་པོའི་བསྟན་པའི་སྙིགས་མ་ལ་དགེ་སློང་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཞེས་བྱ་བ་ཞིག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བདུན་སྟོང་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་ནགས་ཚལ་ན་གནས་པས་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་བལྟས་པས། རྒྱལ་པོ་དཔའ་བྱིན་གྱི་ཕོ་བྲང་རིན་ཆེན་ལྡན་དུ་ཕྱིན་ཏེ་ཆོས་བསྟན་ན་སྲོག་ཆགས་མང་པོས་མཐོ་རིས་དང་ཐར་པ་ཐོབ་ཅིང་། མ་བསྟན་ན་མི་ཐོབ་པར་མཐོང་ནས་བདག་ཉིད་རྒྱལ་པོས་གསོད་པར་མཁྱེན་ཡང་དེར་བྱོན་ནས་ཞག་བདུན་དུ་ཟས་མ་གསོལ་བར་མཚན་མོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སེན་མོའི་མཆོད་རྟེན་ལ་བསྐོར་བ་བྱས། ཉིན་མོ་ཕོ་བྲང་དུ་བྱོན་ནས་ཆོས་བསྟན་པས་སྲོག་ཆགས་ཁྲག་ཁྲིག་དུ་མ་བྱང་ཆུབ་ལ་བཀོད་ནས་རྒྱལ་པོས་བསད་དེ། རྒྱལ་པོ་ཡང་འགྱོད་ནས་དེའི་རུས་པ་ལ་མཆོད་རྟེན་བྱས་ཤིང་མཆོད་པར་གསུངས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nTherefore, although Flower Moon Beauty knew of the king's harm,\nHe did not avoid his own suffering,\nFor the sake of ending the suffering of many.\n\n\nThis translation captures the essence that the bodhisattva Flower Moon Beauty (Me tog Zla mdzes) knowingly faced harm from the king, sacrificing himself to relieve the suffering of many others through his teachings. The commentaries provide context that he foresaw his own death but still went to teach dharma to many beings, leading to his execution by the king but also inspiring faith and ultimately benefiting countless sentient beings.", - "translation": "Therefore, although Flower Moon Beauty knew of the king's harm,\nHe did not avoid his own suffering,\nFor the sake of ending the suffering of many." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེས་ན་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས། །རྒྱལ་པོའི་གནོད་པ་ཤེས་ཀྱང་ནི། །བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་མ་བསལ་ཏེ། །མང་པོའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་འགྱུར་ཕྱིར། །\n\nCommentary 1: དེས་ན་སྟེ་རྒྱུ་མཚན་དེའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས་མངོན་པར་ཤེས་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱལ་པོའི་གནོད་པས་བདག་ཉིད་འཆི་བ་ཤེས་ཀྱང་ངོ་། །ཡང་ན་རྒྱལ་པོ་ལ་གནོད་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུ་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །མ་བསལ་བ་ནི་དེའི་ངོས་མ་བལྟས་པར་དམ་བཅས་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཟད་བྱས་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་ཅན་གྱི་མི་མང་པོའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་རྣམས་ཟད་པར་བྱས་པ་ནི་དགག་པར་བྱས་པའོ། །ཡང་ན་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དེ་གདུལ་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་དོན་ཉམས་པ་ནི་ཟད་པ་སྟེ།དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་དོན་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པ་དེ་ཡང་འདི་ལྟར་བདག་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱས་པ་ཉིད་ལ་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་རྒྱལ་པོའི་གདན་ས་རིན་ཆེན་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་ན་རྒྱལ་པོ་དཔལ་བྱིན་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བ་ལོག་པར་གྱུར་པས་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་དང་བཅས་པ་བསྐྲད་ནས་ནགས་ན་གནས་པ་དང་། མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཤིན་ཏུ་སྙིང་རྗེས་མ་བཟོད་ནས་དབེན་པ་ཞིག་ཏུ་སོང་སྟེ་བསམས་པ།་འདི་ལྟར་བདག་གི་སྲོག་ལ་མ་བལྟས་ན་རྒྱལ་པོ་གཅིག་པོ་དང་འགལ་བ་ཙམ་མ་ཡིན་པ་གཞན་སེམས་ཅན་མང་པོའི་དོན་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་རིག་ནས་དེ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་ང་ཆོས་སྟོན་དུ་འགྲོ་ཞེས་སྨྲས་པས། དེ་དག་གིས་བཀག་ཀྱང་མ་ཁེགས་པར་རྒྱལ་པོའི་གདན་སར་ཕྱིན་ནས་དེར་སེམས་ཅན་མང་པོ་ལ་ཆོས་བསྟན་པས་དེ་དག་རྣམས་མོས་པར་གྱུར་པ་རྒྱལ་པོས་གཟིགས་སོ། །གཟིགས་མ་ཐག་ཏུ་ཞེ་སྡང་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཀྱིས་གཤེད་མ་མི་དགའ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་བསྒོ་ནས་རྐང་ལག་བཅད་དེ་བསད་པ་དང་། དེར་དེའི་ལུས་ལ་མེ་ཏོག་གི་ཆར་བབ་པ་ལ་སོགས་པ་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་མཚན་མ་རྣམ་པ་དུ་མ་གཟིགས་པས་དགེ་སློང་འདི་ནི་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་ཅིག་འདུག་པ་ལ་སྙམ་ནས་འགྱོད་པ་དྲག་པོ་སྐྱེས་པར་གྱུར་ཏོ། །\n\nCommentary 2: དེས་ན་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས་རྒྱལ་པོའི་གནོད་པ་ཤེས་ཀྱང་ནི་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་མ་བསལ་བར་གནོད་པ་འབྱུང་སར་བྱོན་ཏེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མང་པོའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རིན་པོ་ཆེ་པདྨའི་ཟླ་བ་མངོན་པར་འཕགས་པའི་རྒྱལ་པོའི་བསྟན་པའི་སྙིགས་མ་ལ་དགེ་སློང་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཞེས་བྱ་བ་ཞིག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བདུན་སྟོང་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་ནགས་ཚལ་ན་གནས་པས་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་བལྟས་པས། རྒྱལ་པོ་དཔའ་བྱིན་གྱི་ཕོ་བྲང་རིན་ཆེན་ལྡན་དུ་ཕྱིན་ཏེ་ཆོས་བསྟན་ན་སྲོག་ཆགས་མང་པོས་མཐོ་རིས་དང་ཐར་པ་ཐོབ་ཅིང་། མ་བསྟན་ན་མི་ཐོབ་པར་མཐོང་ནས་བདག་ཉིད་རྒྱལ་པོས་གསོད་པར་མཁྱེན་ཡང་དེར་བྱོན་ནས་ཞག་བདུན་དུ་ཟས་མ་གསོལ་བར་མཚན་མོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སེན་མོའི་མཆོད་རྟེན་ལ་བསྐོར་བ་བྱས། ཉིན་མོ་ཕོ་བྲང་དུ་བྱོན་ནས་ཆོས་བསྟན་པས་སྲོག་ཆགས་ཁྲག་ཁྲིག་དུ་མ་བྱང་ཆུབ་ལ་བཀོད་ནས་རྒྱལ་པོས་བསད་དེ། རྒྱལ་པོ་ཡང་འགྱོད་ནས་དེའི་རུས་པ་ལ་མཆོད་རྟེན་བྱས་ཤིང་མཆོད་པར་གསུངས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This explains the story of Bodhisattva Chandraprabha (Moon Beauty), who knowingly faced harm from a king to benefit many beings. Despite knowing he would die, he chose to teach the Dharma to many people in the king's court, leading to their faith. The king, angered, had him killed, but then regretted it upon seeing miraculous signs.\n\nCommentary 2: This recounts a similar story from the King of Samadhi Sutra, where Chandraprabha, knowing he would be killed by King Shūradatta, still went to teach Dharma in the palace. He fasted for seven days, circumambulated a stupa at night, and taught during the day, leading many beings to enlightenment before being killed. The king later regretted his actions and built a stupa for Chandraprabha's relics.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize Chandraprabha's willingness to sacrifice his life to benefit many beings through teaching the Dharma, despite foreknowing the harm he would face from the king. His actions led to the spiritual awakening of many, and the king's eventual regret and veneration of Chandraprabha.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nTherefore, although Moon Beauty knew of the king's harm,\nHe did not avoid his own suffering.\nInstead, he acted for the sake of ending\nThe suffering of many.\n\nThis translation captures the essence of Chandraprabha's selfless act of knowingly facing danger to benefit others, as explained in both commentaries.", + "translation": "Therefore, although Moon Beauty knew of the king's harm,\nHe did not avoid his own suffering.\nInstead, he acted for the sake of ending\nThe suffering of many." } }, "glossary": { @@ -65849,7 +66315,7 @@ "མང་པོ་": "many" } }, - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "དེས་ན་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས། །རྒྱལ་པོའི་གནོད་པ་ཤེས་ཀྱང་ནི། །": { "མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་": "Candraprabha", "རྒྱལ་པོ་": "king", @@ -65892,14 +66358,13 @@ } }, "04_commentary_assisted": { - "དེས་ན་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས། །རྒྱལ་པོའི་གནོད་པ་ཤེས་ཀྱང་ནི།": { - "མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་": "Flower Moon Beauty", + "དེས་ན་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས། །རྒྱལ་པོའི་གནོད་པ་ཤེས་ཀྱང་ནི། །": { + "མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་": "Moon Beauty", "རྒྱལ་པོ་": "king", "གནོད་པ་": "harm", "ཤེས་": "knew" }, - "།བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་མ་བསལ་ཏེ། །མང་པོའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་འགྱུར་ཕྱིར།": { - "བདག་": "own", + "བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་མ་བསལ་ཏེ། །མང་པོའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་འགྱུར་ཕྱིར། །": { "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", "མང་པོ་": "many", "ཟད་": "ending" @@ -65913,7 +66378,7 @@ "commentary_1": " དེ་ལྟ་བུའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་ཏེ་བདག་དང་གཞན་མཉམ་པར་རོ། །རྒྱུད་ནི་གང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་ནོ། །བསྒོམས་ པ་ནི་དེ་དག་ཏུ་བྱས་པའོ། །གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མཚུངས་པར་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་གང་དགའ་བ་སྟེ་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་གང་བདག་ཉིད་བདེ་རུ་ཟིན་ཀྱང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཡང་ན་གང་དག་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བ་སྟེ་རྣམ་པར་ཉམས་པ་ལ་དགའ་བའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དེ་ལྟར་བདག་གཞན་མཉམ་པ་ལ་རྒྱུད་ནི་གོམས་པར་གྱུར་པ་དེ་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བར་དགའ་བས་དེའི་ཐབས་སུ་འགྱུར་བར་མཐོང་ན་པདྨའི་མཚོ་ལ་ངང་པ་དགའ་བས་འཇུག་པ་བཞིན་དུ་མནར་མེད་པར་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཐར་པ་ནི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་ཡིན་པས་བདག་ཉིད་ཐར་པ་ཞིག་འདོད་བྱ་ཡིན་གྱི། གཞན་དོན་གྱི་དགའ་བ་ནི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་མིན་ལ། དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ་བས་འཇུག་ཅེ་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་རྒྱུད་ནི་གོམས་གྱུར་པ། །གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་དགའ་བས། །པདྨའི་མཚོ་རུ་ངང་པ་ལྟར། །མནར་མེད་པ་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར། །\n", "output": "Key terms:\nརྒྱུད་(mind-stream), གོམས་(habituated), སྡུག་བསྔལ་(suffering), ཞི་(pacify), པདྨའི་མཚོ་(lotus lake), ངང་པ་(swan), མནར་མེད་(Avīci hell)\n\n\nWhen the mind-stream is thus habituated,\nDelighting in pacifying others' suffering,\nLike swans to a lotus lake,\nThey will enter even Avīci hell.\n\nNote: མནར་མེད་ (Avīci) refers to the most severe hell realm in Buddhist cosmology.", "translation": "When the mind-stream is thus habituated,\nDelighting in pacifying others' suffering,\nLike swans to a lotus lake,\nThey will enter even Avīci hell." @@ -65929,9 +66394,9 @@ "translation": "Thus, when the mind becomes accustomed,\nOne delights in relieving others' suffering.\nLike a swan entering a lotus lake,\nOne will even enter the Avici hell." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་རྒྱུད་ནི་གོམས་གྱུར་པ། །གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་དགའ་བས། །པདྨའི་མཚོ་རུ་ངང་པ་ལྟར། །མནར་མེད་པ་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟ་བུའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་ཏེ་བདག་དང་གཞན་མཉམ་པར་རོ། །རྒྱུད་ནི་གང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་ནོ། །བསྒོམས་ པ་ནི་དེ་དག་ཏུ་བྱས་པའོ། །གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མཚུངས་པར་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་གང་དགའ་བ་སྟེ་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་གང་བདག་ཉིད་བདེ་རུ་ཟིན་ཀྱང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཡང་ན་གང་དག་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བ་སྟེ་རྣམ་པར་ཉམས་པ་ལ་དགའ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དེ་ལྟར་བདག་གཞན་མཉམ་པ་ལ་རྒྱུད་ནི་གོམས་པར་གྱུར་པ་དེ་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བར་དགའ་བས་དེའི་ཐབས་སུ་འགྱུར་བར་མཐོང་ན་པདྨའི་མཚོ་ལ་ངང་པ་དགའ་བས་འཇུག་པ་བཞིན་དུ་མནར་མེད་པར་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཐར་པ་ནི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་ཡིན་པས་བདག་ཉིད་ཐར་པ་ཞིག་འདོད་བྱ་ཡིན་གྱི། གཞན་དོན་གྱི་དགའ་བ་ནི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་མིན་ལ། དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ་བས་འཇུག་ཅེ་ན།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nThus, when one's mind stream becomes accustomed\nTo delighting in alleviating others' suffering,\nLike a swan entering a lotus lake,\nOne will even enter the Avīci hell.\n\n\nThis translation attempts to capture the key ideas from the original text and commentaries:\n- The mind becoming habituated to equating self and others\n- Taking joy in relieving the suffering of others \n- Willingly entering even the most extreme realms of suffering (like Avīci hell) for the sake of benefiting others\n- The simile of a swan happily entering a lotus lake to illustrate this joyful, voluntary entry into difficult circumstances for others' sake", - "translation": "Thus, when one's mind stream becomes accustomed\nTo delighting in alleviating others' suffering,\nLike a swan entering a lotus lake,\nOne will even enter the Avīci hell." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་རྒྱུད་ནི་གོམས་གྱུར་པ། །གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་དགའ་བས། །པདྨའི་མཚོ་རུ་ངང་པ་ལྟར། །མནར་མེད་པ་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟ་བུའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་ཏེ་བདག་དང་གཞན་མཉམ་པར་རོ། །རྒྱུད་ནི་གང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་ནོ། །བསྒོམས་ པ་ནི་དེ་དག་ཏུ་བྱས་པའོ། །གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མཚུངས་པར་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་གང་དགའ་བ་སྟེ་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་གང་བདག་ཉིད་བདེ་རུ་ཟིན་ཀྱང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཡང་ན་གང་དག་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བ་སྟེ་རྣམ་པར་ཉམས་པ་ལ་དགའ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། དེ་ལྟར་བདག་གཞན་མཉམ་པ་ལ་རྒྱུད་ནི་གོམས་པར་གྱུར་པ་དེ་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བར་དགའ་བས་དེའི་ཐབས་སུ་འགྱུར་བར་མཐོང་ན་པདྨའི་མཚོ་ལ་ངང་པ་དགའ་བས་འཇུག་པ་བཞིན་དུ་མནར་མེད་པར་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཐར་པ་ནི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་ཡིན་པས་བདག་ཉིད་ཐར་པ་ཞིག་འདོད་བྱ་ཡིན་གྱི། གཞན་དོན་གྱི་དགའ་བ་ནི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་མིན་ལ། དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ་བས་འཇུག་ཅེ་ན།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary explains that when one's mind is trained to view self and others equally, one finds joy in alleviating others' suffering. This joy becomes a cause of happiness, such that even if one is personally comfortable, one still feels the suffering of others as one's own.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary describes how someone who has become accustomed to viewing self and others equally will joyfully enter even the most extreme situations (like the Avīci hell) to relieve others' suffering, just as geese happily enter a lotus lake. It also addresses a potential objection about why one would choose to help others instead of seeking personal liberation.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize the development of equanimity between self and others, leading to a genuine joy in relieving others' suffering. This joy is so powerful that it motivates bodhisattvas to willingly enter even the most difficult situations to help others, overcoming self-interest and seeing others' welfare as inseparable from their own happiness.\n\n4. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThus, when the mind is well-trained,\nOne delights in relieving others' suffering.\nLike geese entering a lotus lake,\nOne will even enter the Avīci hell.\n\n\nThis translation captures the essence of the verse as explained by the commentaries, emphasizing the joy of helping others that comes from a well-trained mind, and the willingness to face even the most extreme hardships for the sake of others.", + "translation": "Thus, when the mind is well-trained,\nOne delights in relieving others' suffering.\nLike geese entering a lotus lake,\nOne will even enter the Avīci hell." } }, "glossary": { @@ -65955,6 +66420,27 @@ "མནར་མེད་པ་": "Incessant", "འཇུག་པ་": "enter" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་ལྟར་རྒྱུད་ནི་གོམས་གྱུར་པ། །": { + "རྒྱུད་": "mind", + "གོམས་": "well-trained" + }, + "གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་དགའ་བས། །": { + "གཞན་": "others", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "ཞི་": "relieving", + "དགའ་བ་": "delights" + }, + "པདྨའི་མཚོ་རུ་ངང་པ་ལྟར། །": { + "པདྨ་": "lotus", + "མཚོ་": "lake", + "ངང་པ་": "geese" + }, + "མནར་མེད་པ་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར། །": { + "མནར་མེད་": "Avīci hell", + "འཇུག་པ་": "enter" + } } } }, @@ -65964,7 +66450,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་གང་སེམས་ཅན་གྲོལ་བ་ལ་དགའ་བ་ནི་མང་པོ་ཉིད་དེ། དེ་ཉིད་བདེ་བ་མཐར་ཕྱིན་པ་སྟེ་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ནི་ཐར་པ་ཐོབ་པ་བས་ལྷག་པ་སྟེ། གང་ཐར་པ་ཐོབ་པས་ཀྱང་དེའི་རྗེས་ལ་གཞན་དགའ་བའི་དོན་ཉིད་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཐར་པ་ནི་བདེ་བ་དེ་ལ་ལྟོས་ན་རོ་བྲལ་ཏེ་བཅུད་མེད་པ་ཉིད་དོ། །", "commentary_2": "སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བ་ན་དགའ་བའི་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཆོག་མིན་ནམ། རང་ཉིད་གཅིག་པུ་ཐར་པས་ནི་དེ་ལ་ལྟོས་ནས་བདེ་བའི་རོ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་པས་དེ་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། རོ་བྲལ་བདེ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་པར་འགྲེལ་པ་རྣམས་ལས་གསལ་ལོ། །དེས་ཐར་པ་ཡང་ཞར་ལ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། འགྲོ་བ་མ་ལུས་རང་བཞིན་མངོན་སུམ་མཛད་གང་གི །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ནི་ཞར་ལ་འབྱུང་བ་སྟེ། །གཞན་དབང་གྱུར་པ་ཁྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ལས་ནི། །ཅུང་ཙམ་ཞིག་ལ་ཚིག་གི་བརྗོད་དེ་སྙན་ངག་མཁན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ན། །དགའ་བའི་རྒྱ་མཚོ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཆོག་མིན་ནམ། །ཐར་པ་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ (complete liberation), དགའ་བའི་རྒྱ་མཚོ་ (ocean of joy), ཆོག་ (sufficient), ཐར་པ་ (liberation)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- གང་ཡིན་པ་ relative clause marker\n- ཀྱིས་ནི་ instrumental particle with emphasis\n- མིན་ནམ་ rhetorical question marker\n\n\nWhen sentient beings are completely liberated,\nThere is an ocean of joy.\nIs that itself not sufficient?\nWhat else should one seeking liberation do?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the bodhisattva's motivation, suggesting that the joy of liberating others should be the primary goal, rather than seeking one's own liberation.", "translation": "When sentient beings are completely liberated,\nThere is an ocean of joy.\nIs that itself not sufficient?\nWhat else should one seeking liberation do?" @@ -65980,9 +66466,46 @@ "translation": "When sentient beings are completely liberated,\nIs not that very ocean of joy enough?\nWhat more is needed for those seeking liberation?\nWhat else is there to do?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཅན་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ན། །དགའ་བའི་རྒྱ་མཚོ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཆོག་མིན་ནམ། །ཐར་པ་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་གང་སེམས་ཅན་གྲོལ་བ་ལ་དགའ་བ་ནི་མང་པོ་ཉིད་དེ། དེ་ཉིད་བདེ་བ་མཐར་ཕྱིན་པ་སྟེ་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ནི་ཐར་པ་ཐོབ་པ་བས་ལྷག་པ་སྟེ། གང་ཐར་པ་ཐོབ་པས་ཀྱང་དེའི་རྗེས་ལ་གཞན་དགའ་བའི་དོན་ཉིད་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཐར་པ་ནི་བདེ་བ་དེ་ལ་ལྟོས་ན་རོ་བྲལ་ཏེ་བཅུད་མེད་པ་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བ་ན་དགའ་བའི་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཆོག་མིན་ནམ། རང་ཉིད་གཅིག་པུ་ཐར་པས་ནི་དེ་ལ་ལྟོས་ནས་བདེ་བའི་རོ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་པས་དེ་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། རོ་བྲལ་བདེ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་པར་འགྲེལ་པ་རྣམས་ལས་གསལ་ལོ། །དེས་ཐར་པ་ཡང་ཞར་ལ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། འགྲོ་བ་མ་ལུས་རང་བཞིན་མངོན་སུམ་མཛད་གང་གི །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ནི་ཞར་ལ་འབྱུང་བ་སྟེ། །གཞན་དབང་གྱུར་པ་ཁྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ལས་ནི། །ཅུང་ཙམ་ཞིག་ལ་ཚིག་གི་བརྗོད་དེ་སྙན་ངག་མཁན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhen sentient beings are completely liberated,\nIs not that vast ocean of joy sufficient?\nWhat need is there to seek one's own liberation?\nFor those desiring freedom, what else is there to do?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which suggests that the joy of seeing all beings liberated is far greater and more fulfilling than seeking one's own individual liberation. The commentaries emphasize that this altruistic joy is superior to personal liberation, as even those who attain liberation ultimately work for the happiness of others. The verse questions the value of pursuing individual liberation when compared to the boundless ocean of joy that comes from the liberation of all sentient beings.", - "translation": "When sentient beings are completely liberated,\nIs not that vast ocean of joy sufficient?\nWhat need is there to seek one's own liberation?\nFor those desiring freedom, what else is there to do?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཅན་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ན། །དགའ་བའི་རྒྱ་མཚོ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཆོག་མིན་ནམ། །ཐར་པ་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་གང་སེམས་ཅན་གྲོལ་བ་ལ་དགའ་བ་ནི་མང་པོ་ཉིད་དེ། དེ་ཉིད་བདེ་བ་མཐར་ཕྱིན་པ་སྟེ་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ནི་ཐར་པ་ཐོབ་པ་བས་ལྷག་པ་སྟེ། གང་ཐར་པ་ཐོབ་པས་ཀྱང་དེའི་རྗེས་ལ་གཞན་དགའ་བའི་དོན་ཉིད་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཐར་པ་ནི་བདེ་བ་དེ་ལ་ལྟོས་ན་རོ་བྲལ་ཏེ་བཅུད་མེད་པ་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བ་ན་དགའ་བའི་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཆོག་མིན་ནམ། རང་ཉིད་གཅིག་པུ་ཐར་པས་ནི་དེ་ལ་ལྟོས་ནས་བདེ་བའི་རོ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་པས་དེ་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། རོ་བྲལ་བདེ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་པར་འགྲེལ་པ་རྣམས་ལས་གསལ་ལོ། །དེས་ཐར་པ་ཡང་ཞར་ལ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། འགྲོ་བ་མ་ལུས་རང་བཞིན་མངོན་སུམ་མཛད་གང་གི །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ནི་ཞར་ལ་འབྱུང་བ་སྟེ། །གཞན་དབང་གྱུར་པ་ཁྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ལས་ནི། །ཅུང་ཙམ་ཞིག་ལ་ཚིག་གི་བརྗོད་དེ་སྙན་ངག་མཁན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །\n", + "output": "I'll follow the steps as requested:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1 summary: \nThis commentary emphasizes that the joy of liberating sentient beings is superior to achieving one's own liberation. It suggests that even those who attain liberation ultimately work towards bringing joy to others. Therefore, liberation alone is considered flavorless or lacking essence compared to the joy of liberating others.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary echoes the first, stating that the boundless ocean of joy from liberating sentient beings is far more fulfilling than one's own liberation. It questions the value of seeking personal liberation, which is seen as flavorless compared to the joy of helping others. It also suggests that by focusing on liberating others, one naturally achieves their own liberation as a side effect.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that the joy derived from liberating all sentient beings is far superior to and more fulfilling than achieving one's own personal liberation. They suggest that personal liberation alone is incomplete or flavorless compared to the vast ocean of joy that comes from helping others. The commentaries imply that by focusing on liberating others, one naturally achieves their own liberation in the process.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning of the commentaries:\n\n\nWhen sentient beings are completely liberated,\nIs not that ocean of joy sufficient?\nWhat need is there to seek one's own liberation?\nFor those desiring freedom, what else is there to do?\n\n\nThis translation reflects the idea that the joy of liberating all beings is the ultimate goal, questioning the need for pursuing personal liberation when the liberation of all brings such immense satisfaction.", + "translation": "When sentient beings are completely liberated,\nIs not that ocean of joy sufficient?\nWhat need is there to seek one's own liberation?\nFor those desiring freedom, what else is there to do?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "སེམས་ཅན་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ན། །": { + "སེམས་ཅན་": "beings", + "རྣམ་པར་གྲོལ་བ་": "liberated" + }, + "དགའ་བའི་རྒྱ་མཚོ་གང་ཡིན་པ། །": { + "དགའ་བའི་": "joy", + "རྒྱ་མཚོ་": "ocean" + }, + "དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཆོག་མིན་ནམ། །": { + "ཆོག་": "sufficient" + }, + "ཐར་པ་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །": { + "ཐར་པ་": "liberation", + "འདོད་པས་": "wanting" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སེམས་ཅན་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ན། །": { + "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "རྣམ་པར་གྲོལ་བ་": "completely liberated" + }, + "དགའ་བའི་རྒྱ་མཚོ་གང་ཡིན་པ། །": { + "དགའ་བའི་": "joy", + "རྒྱ་མཚོ་": "ocean" + }, + "དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཆོག་མིན་ནམ། །": { + "ཆོག་": "sufficient" + }, + "ཐར་པ་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །": { + "ཐར་པ་": "liberation", + "འདོད་པས་": "desiring", + "བྱ་": "do" + } } } }, @@ -65992,7 +66515,7 @@ "commentary_1": " དེས་ན་སྟེ་བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པར་འཐོབ་པ་དེའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་དོན་བྱས་ཀྱང་རློམ་སེམས་དང་ངོ་མཚར་ཏེ་ཡ་མཚན་ཆེར་རྒྱུ་མེད་པའོ། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་ནི་གང་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སྟེ་དེ་ལ་ཡང་རེ་ལྟོས་མེད་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་ལྟ་བས་ན་གཞན་གྱི་དོན་བྱས་ཀྱང་བདག་ཉིད་རློམ་སེམས་དང་ནི་ངོ་མཚར་དུ་འཛིན་པ་མེད་ལ། གཅིག་ཏུ་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བས་དེའི་རྣམ་སྨིན་གྱི་འབྲས་བུ་ལའང་རེ་བ་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟས་གཞན་གྱི་དོན་བྱས་ཀྱང་། །རློམ་སེམས་དང་ནི་ངོ་མཚར་མེད། །གཅིག་ཏུ་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བས། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུའི་རེ་བ་མེད། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགཞན་གྱི་དོན་ (benefit of others), རློམ་སེམས་ (pride/arrogance), ངོ་མཚར་ (amazement), \nགཞན་དོན་ (benefit of others), རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་ (karmic fruit/result)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟས་ (therefore)\n- བྱས་ཀྱང་ (even if done)\n- གཅིག་ཏུ་ (single-pointedly)\n- རེ་བ་མེད་ (without hope/expectation)\n\n\nTherefore, even when benefiting others,\nThere is no pride nor amazement.\nSingle-pointedly delighting in others' welfare,\nThere is no expectation of karmic fruits.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the bodhisattva ideal of selfless action for others' benefit, without attachment to results or personal recognition.", "translation": "Therefore, even when benefiting others,\nThere is no pride nor amazement.\nSingle-pointedly delighting in others' welfare,\nThere is no expectation of karmic fruits." @@ -66008,10 +66531,43 @@ "translation": "Therefore, even when benefiting others,\nBe without pride or amazement.\nSolely delighting in others' welfare,\nHave no expectation of karmic fruits." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟས་གཞན་གྱི་དོན་བྱས་ཀྱང་། །རློམ་སེམས་དང་ནི་ངོ་མཚར་མེད། །གཅིག་ཏུ་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བས། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུའི་རེ་བ་མེད། །\n\nCommentary 1: དེས་ན་སྟེ་བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པར་འཐོབ་པ་དེའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་དོན་བྱས་ཀྱང་རློམ་སེམས་དང་ངོ་མཚར་ཏེ་ཡ་མཚན་ཆེར་རྒྱུ་མེད་པའོ། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་ནི་གང་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སྟེ་དེ་ལ་ཡང་རེ་ལྟོས་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟ་བས་ན་གཞན་གྱི་དོན་བྱས་ཀྱང་བདག་ཉིད་རློམ་སེམས་དང་ནི་ངོ་མཚར་དུ་འཛིན་པ་མེད་ལ། གཅིག་ཏུ་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བས་དེའི་རྣམ་སྨིན་གྱི་འབྲས་བུ་ལའང་རེ་བ་མེད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nTherefore, even when benefiting others,\nThere is no pride or amazement.\nSolely delighting in others' welfare,\nThere is no expectation of karmic results.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, emphasizing the selfless attitude of helping others without pride, amazement, or expectation of rewards, as explained in the commentaries.", + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟས་གཞན་གྱི་དོན་བྱས་ཀྱང་། །རློམ་སེམས་དང་ནི་ངོ་མཚར་མེད། །གཅིག་ཏུ་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བས། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུའི་རེ་བ་མེད། །\n\nCommentary 1: དེས་ན་སྟེ་བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པར་འཐོབ་པ་དེའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་དོན་བྱས་ཀྱང་རློམ་སེམས་དང་ངོ་མཚར་ཏེ་ཡ་མཚན་ཆེར་རྒྱུ་མེད་པའོ། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་ནི་གང་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སྟེ་དེ་ལ་ཡང་རེ་ལྟོས་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟ་བས་ན་གཞན་གྱི་དོན་བྱས་ཀྱང་བདག་ཉིད་རློམ་སེམས་དང་ནི་ངོ་མཚར་དུ་འཛིན་པ་མེད་ལ། གཅིག་ཏུ་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བས་དེའི་རྣམ་སྨིན་གྱི་འབྲས་བུ་ལའང་རེ་བ་མེད་དོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1 summary: \nThis commentary explains that because one sees oneself and others as equal, even when doing good for others, there's no pride or amazement. It also states that there's no expectation of karmic results from these actions.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary similarly states that when doing good for others, one doesn't hold pride or consider it amazing. It emphasizes that one solely delights in benefiting others without expectation of karmic results.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the lack of pride or amazement when helping others, and the absence of expectation for karmic results. They stress the pure motivation of delighting in benefiting others without self-interest.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nTherefore, even when benefiting others,\nThere is no pride or amazement.\nSolely delighting in others' welfare,\nThere is no expectation of karmic results.", "translation": "Therefore, even when benefiting others,\nThere is no pride or amazement.\nSolely delighting in others' welfare,\nThere is no expectation of karmic results." } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེ་ལྟས་གཞན་གྱི་དོན་བྱས་ཀྱང་། །རློམ་སེམས་དང་ནི་ངོ་མཚར་མེད། །": { + "གཞན་": "others", + "དོན་བྱས་": "done good", + "རློམ་སེམས་": "conceited", + "ངོ་མཚར་": "amazed" + }, + "གཅིག་ཏུ་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བས། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུའི་རེ་བ་མེད། །": { + "གཅིག་ཏུ་": "solely", + "གཞན་དོན་": "helping others", + "དགའ་བས་": "enjoying", + "རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་": "ripened result", + "རེ་བ་": "hope" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་ལྟས་གཞན་གྱི་དོན་བྱས་ཀྱང་། །རློམ་སེམས་དང་ནི་ངོ་མཚར་མེད། །": { + "གཞན་": "others", + "དོན་": "benefit", + "རློམ་སེམས་": "pride", + "ངོ་མཚར་": "amazement" + }, + "གཅིག་ཏུ་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བས། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུའི་རེ་བ་མེད། །": { + "གཞན་": "others", + "དོན་": "welfare", + "དགའ་བ་": "delight", + "རྣམ་སྨིན་": "karmic", + "འབྲས་བུ་": "results", + "རེ་བ་": "expectation" + } + } } }, "579": { @@ -66020,7 +66576,7 @@ "commentary_1": " དེ་བས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བ་སྟེ། ཆུང་ངུ་ན་ཞེས་པ་ནི་བག་ཙམ་མོ། །མི་སྙན་པ་སྟེ་སྨོད་པའོ། །བསྲུང་བ་ནི་སྦ་བའོ། །ཡང་ཇི་ལྟར་ན་བདག་གཞན་མཉམ་པའི་དུས་སུ་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་བདག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ་སྙམ་པ་ལ་གོམས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གོམས་པ་ནི་ཡང་ནས་ཡང་དུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཞུགས་པས་སོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། བདག་གཞན་མཉམ་པ་དེ་བས་ན་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན་མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ་དེ་བཞིན་དུ་གཞན་ལ་སྲུང་སེམས་དང་སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །དེ་བཞིན་གཞན་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་བྱ། །\n", "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nམི་སྙན་ (unpleasant/harmful), བདག་བསྲུང་ (protect oneself), གཞན་ (others), བསྲུང་སེམས་ (protective mindset), སྙིང་རྗེ་ (compassion)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- ཇི་ལྟར་...དེ་བཞིན་ (just as...in the same way)\n- ན་ (even)\n\n\nTherefore, just as one protects oneself\nEven from the slightest unpleasant thing,\nIn the same way, develop a protective mindset\nAnd a mind of compassion towards others.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the cultivation of bodhicitta, comparing self-protection to the protection and compassion one should extend to all beings.", "translation": "Therefore, just as one protects oneself\nEven from the slightest unpleasant thing,\nIn the same way, develop a protective mindset\nAnd a mind of compassion towards others." @@ -66036,9 +66592,36 @@ "translation": "Therefore, just as one protects oneself\nEven from the slightest unpleasant thing,\nLikewise, one should cultivate a mind\nOf protection and compassion for others." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །དེ་བཞིན་གཞན་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་བས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བ་སྟེ། ཆུང་ངུ་ན་ཞེས་པ་ནི་བག་ཙམ་མོ། །མི་སྙན་པ་སྟེ་སྨོད་པའོ། །བསྲུང་བ་ནི་སྦ་བའོ། །ཡང་ཇི་ལྟར་ན་བདག་གཞན་མཉམ་པའི་དུས་སུ་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་བདག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ་སྙམ་པ་ལ་གོམས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གོམས་པ་ནི་ཡང་ནས་ཡང་དུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཞུགས་པས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། བདག་གཞན་མཉམ་པ་དེ་བས་ན་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན་མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ་དེ་བཞིན་དུ་གཞན་ལ་སྲུང་སེམས་དང་སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་བྱའོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\nTherefore, just as one protects oneself even from the slightest unpleasant words, in the same way one should cultivate a mind of protection and compassion towards others.", - "translation": "Therefore, just as one protects oneself even from the slightest unpleasant words, in the same way one should cultivate a mind of protection and compassion towards others." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །དེ་བཞིན་གཞན་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་བས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བ་སྟེ། ཆུང་ངུ་ན་ཞེས་པ་ནི་བག་ཙམ་མོ། །མི་སྙན་པ་སྟེ་སྨོད་པའོ། །བསྲུང་བ་ནི་སྦ་བའོ། །ཡང་ཇི་ལྟར་ན་བདག་གཞན་མཉམ་པའི་དུས་སུ་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་བདག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ་སྙམ་པ་ལ་གོམས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གོམས་པ་ནི་ཡང་ནས་ཡང་དུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཞུགས་པས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། བདག་གཞན་མཉམ་པ་དེ་བས་ན་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན་མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ་དེ་བཞིན་དུ་གཞན་ལ་སྲུང་སེམས་དང་སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the meaning of key terms in the verse. It clarifies that \"even in small matters\" means \"even slightly,\" \"unpleasant\" refers to criticism, and \"protect\" means to conceal. It also emphasizes the practice of viewing others' bodies as one's own when equalizing self and others, and mentions that this practice involves repeatedly countering mistaken concepts.\n\nCommentary 2: This commentary summarizes the main point of the verse, stating that just as one protects oneself from even the slightest unpleasant things, one should similarly cultivate a mind of protection and compassion towards others.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that we should treat others with the same care and concern we have for ourselves, even in small matters. They highlight the importance of protecting others from criticism and cultivating compassion, just as we would protect ourselves from unpleasant experiences.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nTherefore, just as one protects oneself\nEven from the slightest unpleasant criticism,\nIn the same way, one should cultivate\nA mind of protection and compassion for others.", + "translation": "Therefore, just as one protects oneself\nEven from the slightest unpleasant criticism,\nIn the same way, one should cultivate\nA mind of protection and compassion for others." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །": { + "ཆུང་ངུ་": "slight", + "མི་སྙན་": "blame", + "བདག་བསྲུང་བ་": "protect myself" + }, + "དེ་བཞིན་གཞན་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་བྱ། །": { + "གཞན་": "others", + "བསྲུང་སེམས་": "protective", + "སྙིང་རྗེའི་སེམས་": "compassionate" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །": { + "ཆུང་ངུ་": "slightest", + "མི་སྙན་": "unpleasant criticism", + "བདག་བསྲུང་བ་": "protects oneself" + }, + "དེ་བཞིན་གཞན་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་བྱ། །": { + "གཞན་": "others", + "བསྲུང་སེམས་": "mind of protection", + "སྙིང་རྗེའི་སེམས་": "compassion", + "བྱ་": "cultivate" + } } } }, @@ -66048,7 +66631,7 @@ "commentary_1": " གཞན་དག་གི་ཁུ་བ་དང་ཁྲག་གི་ཐིགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་བདག་མེད་ཀྱང་བདག་ཏུ་རློམས་ཏེ་བཟུང་བས་རང་གི་སྙམ་པའི་འདུ་ཤེས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ནི་བུའི་བློ་ལའོ། །", "commentary_2": "དེ་ལྟར་མི་ནུས་སོ་སྙམ་ན། གོམས་པ་ཡིས་ནི་གཞན་ཕ་མ་དག་གི་ཁུ་བ་དང་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ་བདག་གི་དངོས་པོ་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་ནི་བདག་གོ་ཞེས་ནི་ཤེས་པ་ལྟར།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགོམས་པ་ཡིས་ནི་གཞན་དག་གི། །ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ། །དངོས་པོ་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་ནི། །བདག་གོ་ཞེས་ནི་ཤེས་པ་ལྟར། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགོམས་པ་ (habituation/familiarity), ཁུ་བ་ (semen), ཁྲག་ (blood), ཐིགས་པ་ (drop), \nདངོས་པོ་མེད་པ་ (non-substantial/without inherent existence), བདག་ (self)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིས་ནི་: instrumental particle with emphasis\n- གི་: genitive particle\n- གྱུར་ཀྱང་: concessive conjunction (\"although\")\n- ཞེས་ནི་: quotative particle with emphasis\n\n\nThrough habituation, although\nA drop of others' semen and blood\nHas become non-substantial,\nOne cognizes it as \"I am this.\"\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the conventional sense of self that arises through habituation, despite the lack of inherent existence in its physical constituents (represented here by semen and blood). It's likely part of a larger discussion on the nature of self in Buddhist philosophy.", "translation": "Through habituation, although\nA drop of others' semen and blood\nHas become non-substantial,\nOne cognizes it as \"I am this.\"" @@ -66064,9 +66647,9 @@ "translation": "Through habituation, even though\nThere is no real entity in\nA drop of semen and blood of others,\nOne comes to know it as \"I am this.\"" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགོམས་པ་ཡིས་ནི་གཞན་དག་གི། །ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ། །དངོས་པོ་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་ནི། །བདག་གོ་ཞེས་ནི་ཤེས་པ་ལྟར། །\n\nCommentary 1: གཞན་དག་གི་ཁུ་བ་དང་ཁྲག་གི་ཐིགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་བདག་མེད་ཀྱང་བདག་ཏུ་རློམས་ཏེ་བཟུང་བས་རང་གི་སྙམ་པའི་འདུ་ཤེས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ནི་བུའི་བློ་ལའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་མི་ནུས་སོ་སྙམ་ན། གོམས་པ་ཡིས་ནི་གཞན་ཕ་མ་དག་གི་ཁུ་བ་དང་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ་བདག་གི་དངོས་པོ་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་ནི་བདག་གོ་ཞེས་ནི་ཤེས་པ་ལྟར།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nThrough habituation, even though\nThere is no self in the drops of semen and blood\nOf others [i.e. one's parents],\nOne comes to know them as \"I\" [or \"self\"].\n\n\nThis translation reflects the Buddhist concept that our sense of self is a mental construct formed through habituation, even though there is no inherent self in the physical constituents (semen and blood) that formed our bodies. The commentaries clarify that this refers to how we come to identify with our bodies as \"self\" despite their origins in our parents' bodily substances.", - "translation": "Through habituation, even though\nThere is no self in the drops of semen and blood\nOf others [i.e. one's parents],\nOne comes to know them as \"I\" [or \"self\"]." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གོམས་པ་ཡིས་ནི་གཞན་དག་གི། །ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ། །དངོས་པོ་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་ནི། །བདག་གོ་ཞེས་ནི་ཤེས་པ་ལྟར། །\n\nCommentary 1: གཞན་དག་གི་ཁུ་བ་དང་ཁྲག་གི་ཐིགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་བདག་མེད་ཀྱང་བདག་ཏུ་རློམས་ཏེ་བཟུང་བས་རང་གི་སྙམ་པའི་འདུ་ཤེས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ནི་བུའི་བློ་ལའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་མི་ནུས་སོ་སྙམ་ན། གོམས་པ་ཡིས་ནི་གཞན་ཕ་མ་དག་གི་ཁུ་བ་དང་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ་བདག་གི་དངོས་པོ་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་ནི་བདག་གོ་ཞེས་ནི་ཤེས་པ་ལྟར།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that even though there is no inherent self in the drops of semen and blood of others, due to grasping and clinging, one develops a sense of \"I\" or self-identification with it. This refers to the mind of a child (or embryo).\n\nCommentary 2: This commentary suggests that if one thinks it's not possible to develop such identification, it explains that through habituation, even though there is no actual self in the drops of semen and blood of one's parents, one comes to know it as \"self.\"\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that through habituation or familiarity, a sense of self arises in relation to the physical constituents (semen and blood) that form the basis of one's body, even though there is no inherent self in these substances. This process of identification occurs despite the absence of an actual self in these physical elements.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nJust as, through habituation, one comes to know as \"self\"\nThe drops of others' semen and blood,\nEven though there is no real self-nature in them,\nSo too [should one understand the nature of self].\n\nThis translation reflects the idea that our sense of self is a habitual construction, not an inherent reality, using the analogy of how we identify with our physical origins despite their lack of inherent self-nature.", + "translation": "Just as, through habituation, one comes to know as \"self\"\nThe drops of others' semen and blood,\nEven though there is no real self-nature in them,\nSo too [should one understand the nature of self]." } }, "glossary": { @@ -66087,6 +66670,24 @@ "བདག་": "myself", "ཤེས་པ་": "know" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གོམས་པ་ཡིས་ནི་གཞན་དག་གི།": { + "གོམས་པ་": "habituation", + "གཞན་དག་": "others" + }, + "།ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ།": { + "ཁུ་བ་": "semen", + "ཁྲག་": "blood", + "ཐིགས་པ་": "drops" + }, + "།དངོས་པོ་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་ནི།": { + "དངོས་པོ་མེད་པ་": "no real self-nature" + }, + "།བདག་གོ་ཞེས་ནི་ཤེས་པ་ལྟར།": { + "བདག་": "self", + "ཤེས་པ་": "know" + } } } }, @@ -66096,7 +66697,7 @@ "commentary_1": " དེ་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་གོམས་ནའོ། །གལ་ཏེ་གཞན་གང་ཡིན་པ་ནི་དེ་ཉིད་བདག་ཏུ་བྱས་པའི་ལྟ་ན་བདག་གཞན་མཉམ་པར་མི་ནུས་ཏེ། དེ་ནི་ཐ་དད་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་པ་ལ། བདག་གི་ལུས་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དཀའ་བ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཚེགས་མེད་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་བཞིན་དུ་གོམས་ན་གཞན་གྱིལུས་ལ་བདག་ཅེས་ཅིའི་ཕྱིར་མི་གཟུང་སྟེ་གཟུང་བར་ནུས་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །གཉིས་པ་བདག་གཞན་བརྗེ་བ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། བདག་གཞན་གཟུང་བར་ནུས་པ་དེ་ལྟར་བདག་གི་ལུས་འདི་གཞན་དུ་ཡང་གཞག་པ་དཀའ་བ་མེད་ཅེས་པ་འགྲེལ་ཆེན་ལས་མཉམ་པའི་ཁོངས་སུ་བསྡུས་ཀྱང་འདིར་བརྗེ་བའི་ཁོངས་སུ་བཤད་པ་ནི་དགེ་བའི་ལྷའི་ལུགས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་ཡང་། །བདག་ཅེས་ཅི་ཡི་ཕྱིར་མི་གཟུང་། །བདག་གི་ལུས་ནི་གཞན་དག་ཏུའང་། །བཞག་པ་དེ་ལྟར་དཀའ་བ་མེད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདེ་བཞིན་(likewise), ལུས་(body), བདག་(self), གཟུང་(grasp/hold), བཞག་(place/establish)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་ཡི་ཕྱིར་ interrogative construction \"for what reason\"\n- མི་ negation particle with གཟུང་\n- ཏུའང་ allative case + emphatic particle\n\n\nLikewise, why not grasp\nThe bodies of others as \"self\"?\nTo place one's own body as others\nIs not difficult in that way.\n\n\nTechnical note: This verse discusses the practice of exchanging self and other (བདག་གཞན་མཉམ་བརྗེ་), a key concept in Tibetan Buddhist mind training (བློ་སྦྱོང་).", "translation": "Likewise, why not grasp\nThe bodies of others as \"self\"?\nTo place one's own body as others\nIs not difficult in that way." @@ -66112,9 +66713,9 @@ "translation": "Why not also consider others' bodies as \"self\"?\nWhy not regard one's own body as belonging to others?\nThere is no difficulty in placing\nOne's own body as belonging to others in this way." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་ཡང་། །བདག་ཅེས་ཅི་ཡི་ཕྱིར་མི་གཟུང་། །བདག་གི་ལུས་ནི་གཞན་དག་ཏུའང་། །བཞག་པ་དེ་ལྟར་དཀའ་བ་མེད། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་གོམས་ནའོ། །གལ་ཏེ་གཞན་གང་ཡིན་པ་ནི་དེ་ཉིད་བདག་ཏུ་བྱས་པའི་ལྟ་ན་བདག་གཞན་མཉམ་པར་མི་ནུས་ཏེ། དེ་ནི་ཐ་དད་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་པ་ལ། བདག་གི་ལུས་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དཀའ་བ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཚེགས་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བཞིན་དུ་གོམས་ན་གཞན་གྱིལུས་ལ་བདག་ཅེས་ཅིའི་ཕྱིར་མི་གཟུང་སྟེ་གཟུང་བར་ནུས་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །གཉིས་པ་བདག་གཞན་བརྗེ་བ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། བདག་གཞན་གཟུང་བར་ནུས་པ་དེ་ལྟར་བདག་གི་ལུས་འདི་གཞན་དུ་ཡང་གཞག་པ་དཀའ་བ་མེད་ཅེས་པ་འགྲེལ་ཆེན་ལས་མཉམ་པའི་ཁོངས་སུ་བསྡུས་ཀྱང་འདིར་བརྗེ་བའི་ཁོངས་སུ་བཤད་པ་ནི་དགེ་བའི་ལྷའི་ལུགས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nSimilarly, why not consider others' bodies as \"self\"?\nLikewise, one's own body can be regarded as \"other\" without difficulty.\n\n\nThis translation captures the essence of the verse, which discusses the practice of exchanging self and other in Buddhist meditation. The commentaries explain that with familiarity, one can learn to view others' bodies as \"self\" and one's own body as \"other\" without much difficulty, emphasizing the interchangeability of self and other perspectives in Buddhist thought.", - "translation": "Similarly, why not consider others' bodies as \"self\"?\nLikewise, one's own body can be regarded as \"other\" without difficulty." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་ཡང་། །བདག་ཅེས་ཅི་ཡི་ཕྱིར་མི་གཟུང་། །བདག་གི་ལུས་ནི་གཞན་དག་ཏུའང་། །བཞག་པ་དེ་ལྟར་དཀའ་བ་མེད། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་གོམས་ནའོ། །གལ་ཏེ་གཞན་གང་ཡིན་པ་ནི་དེ་ཉིད་བདག་ཏུ་བྱས་པའི་ལྟ་ན་བདག་གཞན་མཉམ་པར་མི་ནུས་ཏེ། དེ་ནི་ཐ་དད་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་པ་ལ། བདག་གི་ལུས་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དཀའ་བ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཚེགས་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བཞིན་དུ་གོམས་ན་གཞན་གྱིལུས་ལ་བདག་ཅེས་ཅིའི་ཕྱིར་མི་གཟུང་སྟེ་གཟུང་བར་ནུས་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །གཉིས་པ་བདག་གཞན་བརྗེ་བ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། བདག་གཞན་གཟུང་བར་ནུས་པ་དེ་ལྟར་བདག་གི་ལུས་འདི་གཞན་དུ་ཡང་གཞག་པ་དཀའ་བ་མེད་ཅེས་པ་འགྲེལ་ཆེན་ལས་མཉམ་པའི་ཁོངས་སུ་བསྡུས་ཀྱང་འདིར་བརྗེ་བའི་ཁོངས་སུ་བཤད་པ་ནི་དགེ་བའི་ལྷའི་ལུགས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This explains that with practice, one can view others as self. It addresses the potential objection that self and other cannot be equalized due to their inherent difference. The commentary states that it is not difficult to place one's own body as other.\n\nCommentary 2: This commentary also emphasizes that with practice, one can grasp others' bodies as self. It further explains that just as one can grasp others as self, one can also place one's own body as other without difficulty. This is interpreted as an exchange of self and other, following the tradition of Geshe Potowa.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the importance of practice in viewing others as self and oneself as other. They indicate that through familiarization, it becomes possible and not difficult to exchange perspectives between self and other, breaking down the perceived inherent difference between them.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nLikewise, why not grasp others' bodies as \"self\"?\nThere is no difficulty in placing one's own body as \"other\" as well.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the practice of exchanging self and other, highlighting that with proper mental training, one can view others' bodies as self and one's own body as other without difficulty.", + "translation": "Likewise, why not grasp others' bodies as \"self\"?\nThere is no difficulty in placing one's own body as \"other\" as well." } }, "glossary": { @@ -66132,6 +66733,20 @@ "བཞག་པ་": "see", "དཀའ་བ་": "difficult" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་ཡང་། །བདག་ཅེས་ཅི་ཡི་ཕྱིར་མི་གཟུང་།": { + "གཞན་": "others", + "ལུས་": "bodies", + "བདག་": "self" + }, + "།བདག་གི་ལུས་ནི་གཞན་དག་ཏུའང་། །བཞག་པ་དེ་ལྟར་དཀའ་བ་མེད། །": { + "བདག་": "one's own", + "ལུས་": "body", + "གཞན་": "other", + "བཞག་པ་": "placing", + "དཀའ་བ་": "difficulty" + } } } }, @@ -66141,7 +66756,7 @@ "commentary_1": " བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་བསྟན་ནས། བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་བླང་ཞེས་པ་ནི་གཞན་རྣམས་ལ་བདག་གོ་སྙམ་པའི་བློ་བསྐྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "དེས་ན་བདག་ཉིད་དམ་དེ་གཅེས་པར་འཛིན་པ་སྐྱོན་དང་བཅས་པ་དང་གཞན་དག་གམ་དེ་གཅེས་པར་འཛིན་པ་ལ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོར་ཤེས་བྱས་ནས། བདག་འཛིན་ཡོངས་སུ་དོར་བ་དང་གཞན་བླང་བར་ནི་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ཉིད་སྐྱོན་བཅས་གཞན་ལ་ཡང་། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོར་ཤེས་བྱས་ནས། །བདག་འཛིན་ཡོངས་སུ་དོར་བ་དང་། །གཞན་བླང་བ་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n", "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་ཉིད་(oneself), སྐྱོན་(faults), ཡོན་ཏན་(qualities), རྒྱ་མཚོ་(ocean), བདག་འཛིན་(self-grasping), དོར་བ་(abandon), གཞན་བླང་བ་(accepting others)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ particle indicating indirect object\n- ནས་ particle showing completed action\n- ནི་ particle for emphasis\n\n\nKnowing oneself as faulty\nAnd others as an ocean of qualities,\nOne should meditate on\nCompletely abandoning self-grasping\nAnd accepting others.\n\nTechnical note: \"གཞན་བླང་བ་\" (accepting others) is a key concept in Tibetan mind training (lojong) practices, often paired with abandoning self-cherishing.", "translation": "Knowing oneself as faulty\nAnd others as an ocean of qualities,\nOne should meditate on\nCompletely abandoning self-grasping\nAnd accepting others." @@ -66157,9 +66772,51 @@ "translation": "Knowing myself to be flawed\nAnd others as oceans of good qualities,\nI will meditate on completely\nAbandoning self-grasping and embracing others." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ཉིད་སྐྱོན་བཅས་གཞན་ལ་ཡང་། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོར་ཤེས་བྱས་ནས། །བདག་འཛིན་ཡོངས་སུ་དོར་བ་དང་། །གཞན་བླང་བ་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་བསྟན་ནས། བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་བླང་ཞེས་པ་ནི་གཞན་རྣམས་ལ་བདག་གོ་སྙམ་པའི་བློ་བསྐྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེས་ན་བདག་ཉིད་དམ་དེ་གཅེས་པར་འཛིན་པ་སྐྱོན་དང་བཅས་པ་དང་གཞན་དག་གམ་དེ་གཅེས་པར་འཛིན་པ་ལ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོར་ཤེས་བྱས་ནས། བདག་འཛིན་ཡོངས་སུ་དོར་བ་དང་གཞན་བླང་བར་ནི་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nRecognizing oneself as flawed\nAnd others as oceans of good qualities,\nOne should meditate on\nCompletely abandoning self-grasping\nAnd embracing others.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which instructs practitioners to view themselves humbly, see the virtues in others, let go of self-cherishing, and cultivate care for others as a meditation practice.", - "translation": "Recognizing oneself as flawed\nAnd others as oceans of good qualities,\nOne should meditate on\nCompletely abandoning self-grasping\nAnd embracing others." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ཉིད་སྐྱོན་བཅས་གཞན་ལ་ཡང་། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོར་ཤེས་བྱས་ནས། །བདག་འཛིན་ཡོངས་སུ་དོར་བ་དང་། །གཞན་བླང་བ་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་བསྟན་ནས། བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་བླང་ཞེས་པ་ནི་གཞན་རྣམས་ལ་བདག་གོ་སྙམ་པའི་བློ་བསྐྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེས་ན་བདག་ཉིད་དམ་དེ་གཅེས་པར་འཛིན་པ་སྐྱོན་དང་བཅས་པ་དང་གཞན་དག་གམ་དེ་གཅེས་པར་འཛིན་པ་ལ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོར་ཤེས་བྱས་ནས། བདག་འཛིན་ཡོངས་སུ་དོར་བ་དང་གཞན་བླང་བར་ནི་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that after teaching equality between self and others, the text now teaches exchanging self and others. \"Taking others\" means developing the thought that others are oneself.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that one should recognize oneself or cherishing oneself as faulty, and others or cherishing others as an ocean of good qualities. Then one should practice abandoning self-grasping and adopting others.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the practice of exchanging self and others. They suggest recognizing faults in self-cherishing and seeing others as possessing many positive qualities. The goal is to abandon self-grasping and develop a mindset of cherishing others as oneself.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nRecognizing oneself as faulty\nAnd others as an ocean of qualities,\nOne should meditate on\nCompletely abandoning self-grasping\nAnd adopting others [as oneself].\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on seeing faults in oneself, recognizing virtues in others, and practicing the exchange of self and others as a meditation technique to overcome self-grasping and develop altruism.", + "translation": "Recognizing oneself as faulty\nAnd others as an ocean of qualities,\nOne should meditate on\nCompletely abandoning self-grasping\nAnd adopting others [as oneself]." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "བདག་ཉིད་སྐྱོན་བཅས་གཞན་ལ་ཡང་།": { + "བདག་ཉིད་": "I", + "སྐྱོན་": "faults", + "གཞན་": "others" + }, + "།ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོར་ཤེས་བྱས་ནས།": { + "ཡོན་ཏན་": "good qualities", + "རྒྱ་མཚོ་": "oceans", + "ཤེས་": "knowing" + }, + "།བདག་འཛིན་ཡོངས་སུ་དོར་བ་དང་།": { + "བདག་འཛིན་": "self-clinging", + "དོར་བ་": "giving up" + }, + "།གཞན་བླང་བ་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ།": { + "གཞན་": "others", + "བླང་བ་": "adopting", + "བསྒོམ་པ་": "meditate" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བདག་ཉིད་སྐྱོན་བཅས་གཞན་ལ་ཡང་། །": { + "བདག་ཉིད་": "oneself", + "སྐྱོན་": "faulty", + "གཞན་": "others" + }, + "ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོར་ཤེས་བྱས་ནས། །": { + "ཡོན་ཏན་": "qualities", + "རྒྱ་མཚོ་": "ocean" + }, + "བདག་འཛིན་ཡོངས་སུ་དོར་བ་དང་། །": { + "བདག་འཛིན་": "self-grasping", + "དོར་བ་": "abandoning" + }, + "གཞན་བླང་བ་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །": { + "གཞན་": "others", + "བསྒོམ་པ་": "meditate" + } } } }, @@ -66169,7 +66826,7 @@ "commentary_1": " སོ་སོ་སོ་སོར་བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་ཇི་ལྟར་ནུས་ཤེ་ན། ཇི་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཐ་དད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཞན་པའི་ལུས་པོ་གཅིག་ཏུ་ཐ་སྙད་བྱེད་པ་ལྟར་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཐ་དད་པར་གྱུར་པ་ལ་ཆགས་པའི་རྣམ་པར་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་གཅིག་ཉིད་དུ་བཟུང་ལ་འགྲོ་བ་དེ་དང་བརྗེ་བར་བྱའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མཚན་ཉིད་དང་། བྱ་བ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་ལྔ་སྟེ། གཞན་བླང་བ་དང་། བདག་དོར་བ་དང་། བདག་གཞན་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི་སྐྱོན་ཡོན་གྱི་ཁྱད་པར་དང་། མ་བརྗེས་པའི་ཉེས་དམིགས་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཞན་བླང་བ་ལ་འཇུག་པར་རིགས་པ་དང་། ལྡོག་པར་མི་རིགས་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། ། དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། བླང་བར་རིགས་པ་དང་། ནུས་པ་དང་། དེའི་ཡོན་ཏན་དང་། དེར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ཐ་དད་མང་པོ་རྣམས་བདག་གཅིག་ཏུ་གཟུང་བར་མི་རིགས་སོ་སྙམ་ན་རིགས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་དུ་མ་རྣམས་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་པས་ལུས་གཅིག་པར་འདོད་པ་ལྟར་དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ཅན་རྣམས་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཡིན་པས་དེ་དག་ལ་འགྲོ་བ་ཞེས་གཅིག་ཏུ་ཞེན་ནས་བླང་དོར་གཅིག་པར་ཅིས་མི་འདོད་དེ་རིགས་པར་མཚུངས་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟར་ལག་པ་ལ་སོགས་པ། །ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་འདོད་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཏུ། །ཅི་ཕྱིར་ལུས་ཅན་རྣམས་མི་འདོད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nལག་པ་(hand), ལུས་(body), ཡན་ལག་(limb/part), འགྲོ་བ་(beings), ལུས་ཅན་(embodied beings)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...ལྟར། construction indicating comparison\n- ཅི་ཕྱིར་ introducing a rhetorical question\n\n\nJust as hands and so forth\nAre considered parts of the body,\nLikewise, why are embodied beings\nNot considered parts of the world?\n\n\nTechnical note: This verse uses a bodily metaphor to argue for the interconnectedness of all beings, a key concept in Mahayana Buddhism.", "translation": "Just as hands and so forth\nAre considered parts of the body,\nLikewise, why are embodied beings\nNot considered parts of the world?" @@ -66185,9 +66842,9 @@ "translation": "Just as hands and such\nAre considered parts of the body,\nLikewise, why are embodied beings\nNot considered parts of the world?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཇི་ལྟར་ལག་པ་ལ་སོགས་པ། །ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་འདོད་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཏུ། །ཅི་ཕྱིར་ལུས་ཅན་རྣམས་མི་འདོད། །\n\nCommentary 1: སོ་སོ་སོ་སོར་བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་ཇི་ལྟར་ནུས་ཤེ་ན། ཇི་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཐ་དད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཞན་པའི་ལུས་པོ་གཅིག་ཏུ་ཐ་སྙད་བྱེད་པ་ལྟར་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཐ་དད་པར་གྱུར་པ་ལ་ཆགས་པའི་རྣམ་པར་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་གཅིག་ཉིད་དུ་བཟུང་ལ་འགྲོ་བ་དེ་དང་བརྗེ་བར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མཚན་ཉིད་དང་། བྱ་བ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་ལྔ་སྟེ། གཞན་བླང་བ་དང་། བདག་དོར་བ་དང་། བདག་གཞན་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི་སྐྱོན་ཡོན་གྱི་ཁྱད་པར་དང་། མ་བརྗེས་པའི་ཉེས་དམིགས་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཞན་བླང་བ་ལ་འཇུག་པར་རིགས་པ་དང་། ལྡོག་པར་མི་རིགས་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། ། དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། བླང་བར་རིགས་པ་དང་། ནུས་པ་དང་། དེའི་ཡོན་ཏན་དང་། དེར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ཐ་དད་མང་པོ་རྣམས་བདག་གཅིག་ཏུ་གཟུང་བར་མི་རིགས་སོ་སྙམ་ན་རིགས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་དུ་མ་རྣམས་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་པས་ལུས་གཅིག་པར་འདོད་པ་ལྟར་དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ཅན་རྣམས་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཡིན་པས་དེ་དག་ལ་འགྲོ་བ་ཞེས་གཅིག་ཏུ་ཞེན་ནས་བླང་དོར་གཅིག་པར་ཅིས་མི་འདོད་དེ་རིགས་པར་མཚུངས་པས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nJust as hands and such\nAre considered parts of the body,\nLikewise, why are beings\nNot considered parts of the world?\n\n\nThis translation aims to capture the core meaning, which compares how we view body parts as belonging to one body, to how we should view all beings as parts of one world or collective. The commentaries expand on this, explaining it as a basis for exchanging self and other in Buddhist practice, seeing all beings as interconnected parts of a whole rather than separate entities.", - "translation": "Just as hands and such\nAre considered parts of the body,\nLikewise, why are beings\nNot considered parts of the world?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཇི་ལྟར་ལག་པ་ལ་སོགས་པ། །ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་འདོད་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཏུ། །ཅི་ཕྱིར་ལུས་ཅན་རྣམས་མི་འདོད། །\n\nCommentary 1: སོ་སོ་སོ་སོར་བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་ཇི་ལྟར་ནུས་ཤེ་ན། ཇི་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཐ་དད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཞན་པའི་ལུས་པོ་གཅིག་ཏུ་ཐ་སྙད་བྱེད་པ་ལྟར་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཐ་དད་པར་གྱུར་པ་ལ་ཆགས་པའི་རྣམ་པར་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་གཅིག་ཉིད་དུ་བཟུང་ལ་འགྲོ་བ་དེ་དང་བརྗེ་བར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མཚན་ཉིད་དང་། བྱ་བ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་ལྔ་སྟེ། གཞན་བླང་བ་དང་། བདག་དོར་བ་དང་། བདག་གཞན་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི་སྐྱོན་ཡོན་གྱི་ཁྱད་པར་དང་། མ་བརྗེས་པའི་ཉེས་དམིགས་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཞན་བླང་བ་ལ་འཇུག་པར་རིགས་པ་དང་། ལྡོག་པར་མི་རིགས་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། ། དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། བླང་བར་རིགས་པ་དང་། ནུས་པ་དང་། དེའི་ཡོན་ཏན་དང་། དེར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ཐ་དད་མང་པོ་རྣམས་བདག་གཅིག་ཏུ་གཟུང་བར་མི་རིགས་སོ་སྙམ་ན་རིགས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་དུ་མ་རྣམས་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་པས་ལུས་གཅིག་པར་འདོད་པ་ལྟར་དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ཅན་རྣམས་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཡིན་པས་དེ་དག་ལ་འགྲོ་བ་ཞེས་གཅིག་ཏུ་ཞེན་ནས་བླང་དོར་གཅིག་པར་ཅིས་མི་འདོད་དེ་རིགས་པར་མཚུངས་པས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary explains how to exchange oneself with others, comparing it to how different body parts are considered part of one body. Similarly, we should view all beings as parts of one collective \"migrator\" and exchange ourselves with that.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary outlines the structure of a larger text, focusing on the section about accepting others and rejecting self-cherishing. It compares viewing all beings as one to how we view body parts as one body, arguing this is a logical basis for cherishing others.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize the analogy between body parts forming one body and individual beings forming one collective. They use this to justify viewing all beings as equally important parts of a whole, which forms the basis for exchanging self and others in Buddhist practice.\n\n4. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nJust as hands and such\nAre considered parts of the body,\nLikewise, why not consider\nAll embodied beings as parts of migrators?\n\n\nThis translation conveys the core idea of viewing all beings as equally important parts of a collective whole, just as we view body parts as equally important components of one body. This understanding forms the basis for the Buddhist practice of exchanging self and others.", + "translation": "Just as hands and such\nAre considered parts of the body,\nLikewise, why not consider\nAll embodied beings as parts of migrators?" } }, "glossary": { @@ -66202,6 +66859,18 @@ "ཡན་ལག་": "part", "ལུས་ཅན་": "world" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཇི་ལྟར་ལག་པ་ལ་སོགས་པ། །ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་འདོད་ལྟར། །": { + "ལག་པ་": "hands", + "ལུས་": "body", + "ཡན་ལག་": "parts" + }, + "དེ་བཞིན་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཏུ། །ཅི་ཕྱིར་ལུས་ཅན་རྣམས་མི་འདོད། །": { + "འགྲོ་བ་": "migrators", + "ཡན་ལག་": "parts", + "ལུས་ཅན་": "embodied beings" + } } } }, @@ -66211,7 +66880,7 @@ "commentary_1": " བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བའི་འཐད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་བདག་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། རིགས་པ་མཚུངས་ཀྱང་དེ་འདྲའི་བློ་མི་སྐྱེའོ་སྙམ་ན། ཇི་ལྟར་བདག་མེད་ལུས་འདི་ལ་བདག་འཛིན་གོམས་པས་བདག་གི་བློ་འབྱུང་བ་དེ་བཞིན་དུ། གཞན་གྱི་ལུས་ལ་ཡང་གོམས་པས་བདག་བློ་ཅིས་མི་སྐྱེ་སྟེ་རྒྱུ་མཚན་མཚུངས་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟར་བདག་མེད་ལུས་འདི་ལ། །གོམས་པས་བདག་གི་བློ་བྱུང་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཡང་། །གོམས་པས་བདག་བློ་ཅིས་མི་སྐྱེ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་མེད་ (selfless), ལུས་ (body), གོམས་པ་ (habituation), བདག་གི་བློ་ (sense of \"I\"), སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...དེ་བཞིན་ construction (just as...likewise)\n- ཅིས་མི་ rhetorical question particle\n\n\nJust as in this selfless body,\nThrough habituation, a sense of \"I\" arose,\nLikewise, for other sentient beings too,\nThrough habituation, why wouldn't a sense of \"I\" arise?\n\n\nTechnical note: This verse discusses the concept of extending one's sense of self to others through meditation and habituation, a key practice in developing bodhicitta.", "translation": "Just as in this selfless body,\nThrough habituation, a sense of \"I\" arose,\nLikewise, for other sentient beings too,\nThrough habituation, why wouldn't a sense of \"I\" arise?" @@ -66227,9 +66896,9 @@ "translation": "Just as through habituation,\nThe notion of \"I\" arose for this selfless body,\nLikewise, for other sentient beings too,\nWhy wouldn't the notion of \"I\" arise through habituation?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཇི་ལྟར་བདག་མེད་ལུས་འདི་ལ། །གོམས་པས་བདག་གི་བློ་བྱུང་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཡང་། །གོམས་པས་བདག་བློ་ཅིས་མི་སྐྱེ། །\n\nCommentary 1: བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བའི་འཐད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་བདག་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། རིགས་པ་མཚུངས་ཀྱང་དེ་འདྲའི་བློ་མི་སྐྱེའོ་སྙམ་ན། ཇི་ལྟར་བདག་མེད་ལུས་འདི་ལ་བདག་འཛིན་གོམས་པས་བདག་གི་བློ་འབྱུང་བ་དེ་བཞིན་དུ། གཞན་གྱི་ལུས་ལ་ཡང་གོམས་པས་བདག་བློ་ཅིས་མི་སྐྱེ་སྟེ་རྒྱུ་མཚན་མཚུངས་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nJust as the notion of \"I\" arises\nThrough habituation to this selfless body,\nWhy then should the notion of \"I\" not arise\nLikewise for other sentient beings through habituation?\n\n\nThis translation captures the core idea of the verse, which discusses how we can cultivate compassion for others by extending the same sense of self-identification we have with our own body to other beings through practice and habituation.", - "translation": "Just as the notion of \"I\" arises\nThrough habituation to this selfless body,\nWhy then should the notion of \"I\" not arise\nLikewise for other sentient beings through habituation?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཇི་ལྟར་བདག་མེད་ལུས་འདི་ལ། །གོམས་པས་བདག་གི་བློ་བྱུང་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཡང་། །གོམས་པས་བདག་བློ་ཅིས་མི་སྐྱེ། །\n\nCommentary 1: བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བའི་འཐད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་བདག་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། རིགས་པ་མཚུངས་ཀྱང་དེ་འདྲའི་བློ་མི་སྐྱེའོ་སྙམ་ན། ཇི་ལྟར་བདག་མེད་ལུས་འདི་ལ་བདག་འཛིན་གོམས་པས་བདག་གི་བློ་འབྱུང་བ་དེ་བཞིན་དུ། གཞན་གྱི་ལུས་ལ་ཡང་གོམས་པས་བདག་བློ་ཅིས་མི་སྐྱེ་སྟེ་རྒྱུ་མཚན་མཚུངས་པས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary introduces the verse, stating that it demonstrates the reasoning for exchanging self and others.\n\nCommentary 2: This commentary explains that even though the logic is similar, one might think such an attitude won't arise. It then paraphrases the verse, explaining that just as we develop a sense of \"I\" towards our body through habituation, we can similarly develop that sense towards others' bodies through practice, as the reasoning is the same.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together indicate that this verse is about the practice of exchanging self and others. It uses the example of how we habitually identify with our own body to show that we can similarly train ourselves to identify with others through practice.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nJust as, through habituation, the notion of \"I\" arises\nIn relation to this selfless body,\nWhy then, through habituation, would the notion of \"I\"\nNot arise in relation to other sentient beings as well?\n\nThis translation reflects the idea of training oneself to view others as \"self\" through practice, just as we have become habituated to viewing our own body as \"self,\" despite its lack of inherent self-nature.", + "translation": "Just as, through habituation, the notion of \"I\" arises\nIn relation to this selfless body,\nWhy then, through habituation, would the notion of \"I\"\nNot arise in relation to other sentient beings as well?" } }, "glossary": { @@ -66246,6 +66915,25 @@ "གོམས་པས་": "habituation", "བདག་བློ་": "idea" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཇི་ལྟར་བདག་མེད་ལུས་འདི་ལ། །": { + "བདག་མེད་": "selfless", + "ལུས་": "body" + }, + "གོམས་པས་བདག་གི་བློ་བྱུང་བ། །": { + "གོམས་པས་": "through habituation", + "བདག་": "I", + "བློ་": "notion" + }, + "དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཡང་། །": { + "སེམས་ཅན་": "sentient beings" + }, + "གོམས་པས་བདག་བློ་ཅིས་མི་སྐྱེ། །": { + "གོམས་པས་": "through habituation", + "བདག་": "I", + "བློ་": "notion" + } } } }, @@ -66255,7 +66943,7 @@ "commentary_1": " ཆུང་ངུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པ་མྱུར་དུ་བསྒྲུབ་པའོ། །མི་སྙན་པ་ནི་དགའ་བ་ལས་བཟློག་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་སོགས་པས་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །སྲུང་ཞེས་པ་ནི་སྦེད་པའོ།།དེ་བས་ཏེ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ལུས་དང་སེམས་བསྲུང་བ་ལྟ་ཞོག", "commentary_2": "བཞི་པ་ནི། རིགས་ཤིང་ནུས་པ་ཕན་ཡོན་ཡོད་པ་དེ་བས་ན་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན་མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ་དེ་བཞིན་དུ། གཞན་ལ་སྲུང་སེམས་དང་སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་གོམས་པར་བྱའོ། །རྣམ་བཤད་ལས། སྙིང་རྗེ་ནི་སྲུང་སེམས་དང་ཟློས་པས་བྱམས་པའི་སེམས་ནི་ཞེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །དེ་བཞིན་འགྲེ་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་གོམས་པར་བྱ། །\n", "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nམི་སྙན་ (unpleasant/harmful), བདག་བསྲུང་ (self-protection), འགྲེ་ (beings), བསྲུང་སེམས་ (protective mind), སྙིང་རྗེ་ (compassion)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...དེ་བཞིན་ structure indicating comparison \"just as...likewise\"\n- ན་ particle indicating a conditional or temporal clause\n- ལས་ཀྱང་ comparative particle \"even more than\"\n- གོམས་པར་བྱ་ construction indicating \"should be habituated/practiced\"\n\n\nTherefore, just as even in small matters,\nOne protects oneself from unpleasant things,\nLikewise, towards beings, a protective mind\nAnd a mind of compassion should be cultivated.\n\n\nTechnical note: འགྲེ་ is likely a variant or abbreviation of འགྲོ་བ་ (beings, those who go).", "translation": "Therefore, just as even in small matters,\nOne protects oneself from unpleasant things,\nLikewise, towards beings, a protective mind\nAnd a mind of compassion should be cultivated." @@ -66271,9 +66959,36 @@ "translation": "Therefore, just as one protects oneself\nEven from small unpleasant things,\nLikewise, one should cultivate\nA protective and compassionate mind towards beings." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །དེ་བཞིན་འགྲེ་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་གོམས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ཆུང་ངུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པ་མྱུར་དུ་བསྒྲུབ་པའོ། །མི་སྙན་པ་ནི་དགའ་བ་ལས་བཟློག་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་སོགས་པས་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །སྲུང་ཞེས་པ་ནི་སྦེད་པའོ།།དེ་བས་ཏེ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ལུས་དང་སེམས་བསྲུང་བ་ལྟ་ཞོག\n\nCommentary 2: བཞི་པ་ནི། རིགས་ཤིང་ནུས་པ་ཕན་ཡོན་ཡོད་པ་དེ་བས་ན་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན་མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ་དེ་བཞིན་དུ། གཞན་ལ་སྲུང་སེམས་དང་སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་གོམས་པར་བྱའོ། །རྣམ་བཤད་ལས། སྙིང་རྗེ་ནི་སྲུང་སེམས་དང་ཟློས་པས་བྱམས་པའི་སེམས་ནི་ཞེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\nTherefore, just as one protects oneself even from the slightest unpleasant things, likewise one should cultivate a mind of protection and compassion towards others.\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, emphasizing the importance of developing a protective and compassionate attitude towards others, comparable to how one instinctively guards oneself against even minor discomforts or unpleasantness. The commentaries provide context about the meaning of \"small\" or \"slight\" (ཆུང་ངུ་) and clarify that the protection and compassion should be directed towards others (གཞན་ལ་).", - "translation": "Therefore, just as one protects oneself even from the slightest unpleasant things, likewise one should cultivate a mind of protection and compassion towards others." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །དེ་བཞིན་འགྲེ་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་གོམས་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ཆུང་ངུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པ་མྱུར་དུ་བསྒྲུབ་པའོ། །མི་སྙན་པ་ནི་དགའ་བ་ལས་བཟློག་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་སོགས་པས་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །སྲུང་ཞེས་པ་ནི་སྦེད་པའོ།།དེ་བས་ཏེ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ལུས་དང་སེམས་བསྲུང་བ་ལྟ་ཞོག\n\nCommentary 2: བཞི་པ་ནི། རིགས་ཤིང་ནུས་པ་ཕན་ཡོན་ཡོད་པ་དེ་བས་ན་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན་མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ་དེ་བཞིན་དུ། གཞན་ལ་སྲུང་སེམས་དང་སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་གོམས་པར་བྱའོ། །རྣམ་བཤད་ལས། སྙིང་རྗེ་ནི་སྲུང་སེམས་དང་ཟློས་པས་བྱམས་པའི་སེམས་ནི་ཞེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"small\" refers to quickly accomplishing what one desires. \"Unpleasant\" refers to suffering caused by actions contrary to happiness. \"Protect\" means to conceal. Therefore, one should protect body and mind.\n\nCommentary 2:\nThis commentary suggests that because there are benefits to doing so, one should cultivate a protective and compassionate mindset towards others, just as one protects oneself from even small unpleasant things. It also mentions that compassion is paired with a protective attitude, and loving-kindness is implied.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the importance of protection - both of oneself and others. They suggest extending the natural inclination to protect oneself from even minor discomforts to cultivating a mindset of protection and compassion towards others. The second commentary explicitly mentions the practice of developing this mindset.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nTherefore, just as one protects oneself from even the smallest unpleasantness, likewise, one should habituate oneself to a protective attitude and compassionate mind towards others.\n\nThis translation reflects the core message of extending self-protection to the protection of others through compassion, as emphasized in both commentaries.", + "translation": "Therefore, just as one protects oneself from even the smallest unpleasantness, likewise, one should habituate oneself to a protective attitude and compassionate mind towards others." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །": { + "ཆུང་ངུ་": "slight", + "མི་སྙན་": "blame", + "བདག་བསྲུང་": "protect myself" + }, + "དེ་བཞིན་འགྲེ་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་གོམས་པར་བྱ། །": { + "འགྲེ་": "beings", + "བསྲུང་སེམས་": "protective thoughts", + "སྙིང་རྗེའི་སེམས་": "compassionate", + "གོམས་པར་བྱ་": "cultivate" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །": { + "ཆུང་ངུ་": "smallest", + "མི་སྙན་": "unpleasantness", + "བདག་བསྲུང་": "protects oneself" + }, + "དེ་བཞིན་འགྲེ་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་གོམས་པར་བྱ། །": { + "བསྲུང་སེམས་": "protective attitude", + "སྙིང་རྗེའི་སེམས་": "compassionate mind", + "གོམས་པར་བྱ་": "habituate oneself" + } } } }, @@ -66283,7 +66998,7 @@ "commentary_1": " །མཚན་ཏེ་མིང་ཡང་བྱིན་གྱིས་བརླབས་སོ་ཞེས་འབྲེལ་ཏོ། །འཁོར་ནི་ཚོགས་པའོ། །བསལ་བ་ནི་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ཉིད་དམ་དེ་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་མེད་དོ། །", "commentary_2": "སེམས་དེ་ཤིན་ཏུ་གོམས་པ་དེ་བས་ན་མགོན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་འགྲོ་བ་ཡི་ཐ་ན་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་བག་ཚ་བའི་འཇིགས་པ་ཙམ་ཡང་བསལ་བའི་ཕྱིར་རང་གི་མཚན་ཡང་ཐོས་པ་ཙམ་གྱིས་དེ་ལ་སྐྱོབ་ནུས་སུ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཏེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པར། བདག་གི་མིང་ལན་གསུམ་དྲན་པས་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་བག་ཚ་བའི་འཇིགས་པ་མེད་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་མགོན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་འགྲོ་བ་ཡི། །འཁོར་གྱི་འཇིགས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །རང་གི་མཚན་ཡང་བྱིན་གྱིས་བརླབས། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nམགོན་པོ་(Protector), སྤྱན་རས་གཟིགས་(Avalokiteshvara), ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་(Great Compassion), འཁོར་(Samsara), བྱིན་གྱིས་བརླབས་(Blessed)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (Therefore)\n- འགྲོ་བ་ཡི་ (of beings, genitive)\n- བསལ་བའི་ཕྱིར་ (in order to dispel)\n\n\nTherefore, the Protector Avalokiteshvara,\nThrough great compassion, in order to dispel\nThe fears of samsara for beings,\nEven blessed his own name.\n\nTechnical note: This verse refers to the practice of reciting Avalokiteshvara's name as a means of protection, emphasizing the bodhisattva's compassionate nature in blessing his own name for the benefit of sentient beings.", "translation": "Therefore, the Protector Avalokiteshvara,\nThrough great compassion, in order to dispel\nThe fears of samsara for beings,\nEven blessed his own name." @@ -66299,9 +67014,9 @@ "translation": "Therefore, Lord Avalokiteshvara,\nOut of great compassion for beings,\nTo dispel the fears of samsara,\nBlessed even his own name with power." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བས་མགོན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་འགྲོ་བ་ཡི། །འཁོར་གྱི་འཇིགས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །རང་གི་མཚན་ཡང་བྱིན་གྱིས་བརླབས། །\n\nCommentary 1: །མཚན་ཏེ་མིང་ཡང་བྱིན་གྱིས་བརླབས་སོ་ཞེས་འབྲེལ་ཏོ། །འཁོར་ནི་ཚོགས་པའོ། །བསལ་བ་ནི་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ཉིད་དམ་དེ་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་མེད་དོ། །\n\nCommentary 2: སེམས་དེ་ཤིན་ཏུ་གོམས་པ་དེ་བས་ན་མགོན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་འགྲོ་བ་ཡི་ཐ་ན་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་བག་ཚ་བའི་འཇིགས་པ་ཙམ་ཡང་བསལ་བའི་ཕྱིར་རང་གི་མཚན་ཡང་ཐོས་པ་ཙམ་གྱིས་དེ་ལ་སྐྱོབ་ནུས་སུ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཏེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པར། བདག་གི་མིང་ལན་གསུམ་དྲན་པས་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་བག་ཚ་བའི་འཇིགས་པ་མེད་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་གསུངས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nTherefore, the protector Avalokiteshvara,\nOut of great compassion for beings,\nIn order to dispel the fears of assemblies,\nBlessed even his own name.\n", - "translation": "Therefore, the protector Avalokiteshvara,\nOut of great compassion for beings,\nIn order to dispel the fears of assemblies,\nBlessed even his own name." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བས་མགོན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་འགྲོ་བ་ཡི། །འཁོར་གྱི་འཇིགས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །རང་གི་མཚན་ཡང་བྱིན་གྱིས་བརླབས། །\n\nCommentary 1: །མཚན་ཏེ་མིང་ཡང་བྱིན་གྱིས་བརླབས་སོ་ཞེས་འབྲེལ་ཏོ། །འཁོར་ནི་ཚོགས་པའོ། །བསལ་བ་ནི་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ཉིད་དམ་དེ་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་མེད་དོ། །\n\nCommentary 2: སེམས་དེ་ཤིན་ཏུ་གོམས་པ་དེ་བས་ན་མགོན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་འགྲོ་བ་ཡི་ཐ་ན་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་བག་ཚ་བའི་འཇིགས་པ་ཙམ་ཡང་བསལ་བའི་ཕྱིར་རང་གི་མཚན་ཡང་ཐོས་པ་ཙམ་གྱིས་དེ་ལ་སྐྱོབ་ནུས་སུ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཏེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པར། བདག་གི་མིང་ལན་གསུམ་དྲན་པས་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་བག་ཚ་བའི་འཇིགས་པ་མེད་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་གསུངས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"mtshan\" means name, and it is blessed. \"Khor\" refers to an assembly or gathering. \"Bsal ba\" means to remove fear or make fearless. It states that there is no fear other than this or beyond this.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that due to the great compassion of Avalokiteshvara, he blessed his own name so that even hearing it can protect beings from the slightest fear of intimidation within an assembly. It references a quote from the Gandavyuha Sutra stating that by remembering Avalokiteshvara's name three times, one becomes fearless in assemblies.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries emphasize that Avalokiteshvara, out of great compassion, blessed his own name with the power to remove fears, particularly the fear of being in assemblies or gatherings. Even simply hearing or remembering his name can provide protection and eliminate fear.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nTherefore, Lord Avalokiteshvara,\nOut of great compassion for beings,\nTo dispel the fear of assemblies,\nBlessed even his own name with power.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on Avalokiteshvara's compassionate act of empowering his name to remove fears, particularly in social contexts.", + "translation": "Therefore, Lord Avalokiteshvara,\nOut of great compassion for beings,\nTo dispel the fear of assemblies,\nBlessed even his own name with power." } }, "glossary": { @@ -66320,6 +67035,25 @@ "མཚན་": "name", "བྱིན་གྱིས་བརླབས་": "blessed" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་བས་མགོན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས། །": { + "མགོན་པོ་": "Lord", + "སྤྱན་རས་གཟིགས་": "Avalokiteshvara" + }, + "ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་འགྲོ་བ་ཡི། །": { + "ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་": "great compassion", + "འགྲོ་བ་": "beings" + }, + "འཁོར་གྱི་འཇིགས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །": { + "འཁོར་": "assemblies", + "འཇིགས་པ་": "fear", + "བསལ་བ་": "dispel" + }, + "རང་གི་མཚན་ཡང་བྱིན་གྱིས་བརླབས། །": { + "མཚན་": "name", + "བྱིན་གྱིས་བརླབས་": "blessed with power" + } } } }, @@ -66329,7 +67063,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་དཀའ་བ་རྣམས་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་པར་མི་བྱ་བའི་རིགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དཀའ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཐུ་ཞེས་པ་ནི་ནུས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཕན་ཡོན་ཆེ་ཞིང་ནུས་པ་སྲིད་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་དཀའོ་སྙམ་ན། དཀའ་བ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་པར་མི་བྱ་སྟེ་གོམས་ན་དེ་ཉིད་སླ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་གོམས་པའི་མཐུ་ཡིས་ནི་གང་གི་མིང་ཐོས་ན་ཡང་འཇིགས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དང་ཡང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་པ་ལ་གོམས་ན་དེ་ཉིད་མེད་ན་མི་དགའ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདཀའ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་མི་བྱ་སྟེ། །འདི་ལྟར་གོམས་པའི་མཐུ་ཡིས་ནི། །གང་གི་མིང་ཐོས་འཇིགས་པ་ཡང་། །དེ་ཉིད་མེད་ན་མི་དགར་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདཀའ་ལས་ (hardship), ཕྱིར་ལྡོག་ (turn back), གོམས་པ་ (familiarization/habit), མཐུ་ (power/strength), འཇིགས་པ་ (fear), མི་དགར་ (unhappy/displeased)\n\nGrammatical notes:\n- Use of མི་བྱ་སྟེ། as a negation of an action\n- ཡིས་ནི། indicating instrumental case\n- གང་གི་ introducing a relative clause\n- དེ་ཉིད་མེད་ན་ as a conditional clause\n\n\nDo not turn back from hardships.\nFor by the power of familiarization,\nEven that whose mere name brings fear,\nWhen absent, will cause displeasure.\n\n\nTechnical note: This verse speaks to the transformative power of habituation in spiritual practice, where initially daunting challenges become not just tolerable, but necessary for contentment.", "translation": "Do not turn back from hardships.\nFor by the power of familiarization,\nEven that whose mere name brings fear,\nWhen absent, will cause displeasure." @@ -66345,9 +67079,46 @@ "translation": "Do not turn back from difficulties.\nThrough the power of familiarity,\nEven that whose mere name caused fear\nWill become unpleasant when absent." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདཀའ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་མི་བྱ་སྟེ། །འདི་ལྟར་གོམས་པའི་མཐུ་ཡིས་ནི། །གང་གི་མིང་ཐོས་འཇིགས་པ་ཡང་། །དེ་ཉིད་མེད་ན་མི་དགར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་དཀའ་བ་རྣམས་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་པར་མི་བྱ་བའི་རིགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དཀའ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཐུ་ཞེས་པ་ནི་ནུས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཕན་ཡོན་ཆེ་ཞིང་ནུས་པ་སྲིད་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་དཀའོ་སྙམ་ན། དཀའ་བ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་པར་མི་བྱ་སྟེ་གོམས་ན་དེ་ཉིད་སླ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་གོམས་པའི་མཐུ་ཡིས་ནི་གང་གི་མིང་ཐོས་ན་ཡང་འཇིགས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དང་ཡང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་པ་ལ་གོམས་ན་དེ་ཉིད་མེད་ན་མི་དགའ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nDo not turn back from difficulties.\nThrough the power of familiarity,\nEven that whose mere name once caused fear\nWill become something you can't bear to be without.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which encourages perseverance in the face of challenges. It suggests that through practice and familiarity, even things that once seemed frightening can become essential and cherished. The commentaries emphasize the importance of not retreating from difficulties and highlight how habituation can transform our relationship to initially daunting experiences or entities.", - "translation": "Do not turn back from difficulties.\nThrough the power of familiarity,\nEven that whose mere name once caused fear\nWill become something you can't bear to be without." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དཀའ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་མི་བྱ་སྟེ། །འདི་ལྟར་གོམས་པའི་མཐུ་ཡིས་ནི། །གང་གི་མིང་ཐོས་འཇིགས་པ་ཡང་། །དེ་ཉིད་མེད་ན་མི་དགར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་དཀའ་བ་རྣམས་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་པར་མི་བྱ་བའི་རིགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དཀའ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཐུ་ཞེས་པ་ནི་ནུས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཕན་ཡོན་ཆེ་ཞིང་ནུས་པ་སྲིད་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་དཀའོ་སྙམ་ན། དཀའ་བ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་པར་མི་བྱ་སྟེ་གོམས་ན་དེ་ཉིད་སླ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་གོམས་པའི་མཐུ་ཡིས་ནི་གང་གི་མིང་ཐོས་ན་ཡང་འཇིགས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དང་ཡང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་པ་ལ་གོམས་ན་དེ་ཉིད་མེད་ན་མི་དགའ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary explains that one should not turn back from difficulties. It emphasizes the importance of power or ability gained through familiarity or practice.\n\nCommentary 2: This commentary addresses the concern that although something may have great benefits and be possible, it might seem extremely difficult. It explains that one should not turn back from difficulties because through familiarity, even the most frightening things can become easy. It gives an example of how through the power of familiarity, one can become so accustomed to a being whose mere name once caused fear that one becomes unhappy in its absence.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries stress the importance of not giving up when faced with difficulties. They emphasize the power of familiarity and practice in overcoming challenges. The second commentary provides a more detailed explanation, illustrating how even things that initially seem frightening can become sources of comfort through habituation.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nDo not turn back from difficulties.\nThus, through the power of familiarity,\nEven that whose mere name once caused fear,\nWill, in its absence, become a source of discontent.\n\nThis translation reflects the idea that perseverance in the face of challenges, coupled with the power of habituation, can transform even the most daunting tasks or fears into familiar and even cherished experiences.", + "translation": "Do not turn back from difficulties.\nThus, through the power of familiarity,\nEven that whose mere name once caused fear,\nWill, in its absence, become a source of discontent." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དཀའ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་མི་བྱ་སྟེ།": { + "དཀའ་ལས་": "difficulty", + "ཕྱིར་ལྡོག་": "turn back" + }, + "།འདི་ལྟར་གོམས་པའི་མཐུ་ཡིས་ནི།": { + "གོམས་པ་": "habituation", + "མཐུ་": "power" + }, + "།གང་གི་མིང་ཐོས་འཇིགས་པ་ཡང་།": { + "མིང་": "name", + "འཇིགས་པ་": "fear" + }, + "།དེ་ཉིད་མེད་ན་མི་དགར་འགྱུར།": { + "མི་དགར་": "no joy" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དཀའ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་མི་བྱ་སྟེ།": { + "དཀའ་ལས་": "difficulties", + "ཕྱིར་ལྡོག་": "turn back" + }, + "།འདི་ལྟར་གོམས་པའི་མཐུ་ཡིས་ནི།": { + "གོམས་པ་": "familiarity", + "མཐུ་": "power" + }, + "།གང་གི་མིང་ཐོས་འཇིགས་པ་ཡང་།": { + "མིང་": "name", + "འཇིགས་པ་": "fear" + }, + "།དེ་ཉིད་མེད་ན་མི་དགར་འགྱུར།": { + "མེད་": "absence", + "མི་དགར་": "discontent" + } } } }, @@ -66357,7 +67128,7 @@ "commentary_1": " ད་ནི་བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བའི་ཚིག་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གསང་བ་ནི་དམན་པ་རྣམས་ལ་བསྟན་པར་མི་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ།།དམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་བསྒྲུབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། གང་གི་བདག་དང་གཞན་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་མྱུར་དུ་བསྐྱབ་པར་འདོད་པ་དེས། བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་བྱ་བ་སྣོད་མིན་ལ་གསང་བར་བྱ་བའི་དམ་པ་འདི་སྤྱད་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་བདག་དང་གཞན་རྣམས་ནི། །མྱུར་དུ་བསྐྱབ་པར་འདོད་པ་དེས། །བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བྱ་བ། །གསང་བའི་དམ་པ་སྤྱད་པར་བྱ། །\n", "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་(self), གཞན་(others), བསྐྱབ་(protect/save), བརྗེ་(exchange)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་...དེས་: Correlative construction \"Whoever...they\"\n- བྱ་བ་: Verbal noun indicating action to be done\n\n\nWhoever wishes to swiftly protect\nBoth self and others,\nShould practice the supreme secret:\nExchanging self and other.\n\nTechnical note: This verse refers to the practice of tonglen (གཏོང་ལེན་), a core Tibetan Buddhist meditation technique of giving and taking.", "translation": "Whoever wishes to swiftly protect\nBoth self and others,\nShould practice the supreme secret:\nExchanging self and other." @@ -66373,9 +67144,53 @@ "translation": "Whoever wishes to swiftly protect\nBoth oneself and others,\nShould practice the supreme secret:\nExchanging self and other." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཞིག་བདག་དང་གཞན་རྣམས་ནི། །མྱུར་དུ་བསྐྱབ་པར་འདོད་པ་དེས། །བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བྱ་བ། །གསང་བའི་དམ་པ་སྤྱད་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བའི་ཚིག་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གསང་བ་ནི་དམན་པ་རྣམས་ལ་བསྟན་པར་མི་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ།།དམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་བསྒྲུབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། གང་གི་བདག་དང་གཞན་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་མྱུར་དུ་བསྐྱབ་པར་འདོད་པ་དེས། བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་བྱ་བ་སྣོད་མིན་ལ་གསང་བར་བྱ་བའི་དམ་པ་འདི་སྤྱད་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nWhoever wishes to swiftly protect\nBoth oneself and others,\nShould practice the supreme secret\nOf exchanging self and other.\n", - "translation": "Whoever wishes to swiftly protect\nBoth oneself and others,\nShould practice the supreme secret\nOf exchanging self and other." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཞིག་བདག་དང་གཞན་རྣམས་ནི། །མྱུར་དུ་བསྐྱབ་པར་འདོད་པ་དེས། །བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བྱ་བ། །གསང་བའི་དམ་པ་སྤྱད་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བའི་ཚིག་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གསང་བ་ནི་དམན་པ་རྣམས་ལ་བསྟན་པར་མི་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ།།དམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་བསྒྲུབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། གང་གི་བདག་དང་གཞན་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་མྱུར་དུ་བསྐྱབ་པར་འདོད་པ་དེས། བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་བྱ་བ་སྣོད་མིན་ལ་གསང་བར་བྱ་བའི་དམ་པ་འདི་སྤྱད་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the verse is directly teaching the practice of exchanging self and others. It emphasizes that this is a secret practice not to be shown to those of lesser capacity. It is considered supreme because it leads to the attainment of enlightenment.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that whoever wishes to quickly protect themselves and others from all suffering should practice this supreme secret of exchanging self and others. It should be kept secret from those who are not suitable vessels for this teaching.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize that the verse is teaching the practice of exchanging self and others. They agree that this is a secret, supreme practice that should not be taught indiscriminately. The goal of this practice is to quickly liberate oneself and others from suffering and ultimately attain enlightenment.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nWhoever desires to swiftly protect\nBoth self and others,\nShould practice the supreme secret\nOf exchanging self and others.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the practice being secret, supreme, and aimed at quickly protecting both oneself and others from suffering through the method of exchanging self and others.", + "translation": "Whoever desires to swiftly protect\nBoth self and others,\nShould practice the supreme secret\nOf exchanging self and others." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གང་ཞིག་བདག་དང་གཞན་རྣམས་ནི། །": { + "བདག་": "self", + "གཞན་": "other" + }, + "མྱུར་དུ་བསྐྱབ་པར་འདོད་པ་དེས། །": { + "མྱུར་དུ་": "swiftly", + "བསྐྱབ་པ་": "protection", + "འདོད་པ་": "wish" + }, + "བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བྱ་བ། །": { + "བདག་": "self", + "གཞན་": "other", + "བརྗེ་བྱ་བ་": "exchange" + }, + "གསང་བའི་དམ་པ་སྤྱད་པར་བྱ། །": { + "གསང་བ་": "secret", + "དམ་པ་": "excellent", + "སྤྱད་པ་": "practice" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གང་ཞིག་བདག་དང་གཞན་རྣམས་ནི། །": { + "བདག་": "self", + "གཞན་": "others" + }, + "མྱུར་དུ་བསྐྱབ་པར་འདོད་པ་དེས། །": { + "མྱུར་དུ་": "swiftly", + "བསྐྱབ་པ་": "protect", + "འདོད་པ་": "desire" + }, + "བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བྱ་བ། །": { + "བདག་": "self", + "གཞན་": "others", + "བརྗེ་བྱ་བ་": "exchanging" + }, + "གསང་བའི་དམ་པ་སྤྱད་པར་བྱ། །": { + "གསང་བ་": "secret", + "དམ་པ་": "supreme", + "སྤྱད་པ་": "practice" + } } } }, @@ -66385,7 +67200,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་བདག་ལུས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ནི་བདག་གི་ལུས་ལ་ཆགས་པ་ནི་ཞེན་པའོ། །བདག་འཇིགས་པར་བྱེད་པས་ན་འཇིགས་པའོ། །ཆུང་ངུ་སྟེ་ཚེར་མ་ལ་སོགས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཚེ་འདིར་འཇིགས་པ་བསྐྱེད་པས་དོར་བར་རིགས་པ་ནི། བདག་གིས་ལུས་གང་ལ་ཆགས་པ་ཡིས་འཇིགས་གནས་ཆུང་ལའང་འཇིགས་པ་སྐྱེ་བས་ན་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བར་གྱུར་པའི་རང་ལུས་དེ་ལ་ཤེས་ལྡན་སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་དེ་ལ་སྡང་མི་བྱེད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ལུས་གང་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །འཇིགས་གནས་ཆུང་ལ་འཇིགས་སྐྱེ་བ། །འཇིགས་པ་སྐྱེ་བའི་ལུས་དེ་ལ། །སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་སྡང་མི་བྱེད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདག་ལུས་ (one's own body), ཆགས་པ་ (attachment), འཇིགས་གནས་ (source of fear), འཇིགས་སྐྱེ་བ་ (to generate fear), དགྲ་ (enemy), སྡང་ (to hate)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ལ་...ཡིས་ construction indicating cause\n- སུ་ཞིག་...མི་བྱེད་ rhetorical question structure\n\n\nDue to attachment to this body of mine,\nFear arises even from minor threats.\nThis body that gives birth to fears—\nWho would not hate it like an enemy?\n\n\nTechnical note: This verse reflects on the paradoxical nature of attachment to the body, which is seen as a source of suffering in Buddhist philosophy. The rhetorical question at the end emphasizes the irony of cherishing something that ultimately causes fear and distress.", "translation": "Due to attachment to this body of mine,\nFear arises even from minor threats.\nThis body that gives birth to fears—\nWho would not hate it like an enemy?" @@ -66401,9 +67216,38 @@ "translation": "Due to attachment to this body of mine,\nI fear even small sources of danger.\nWho would not despise as an enemy\nThis body that gives rise to fears?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ལུས་གང་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །འཇིགས་གནས་ཆུང་ལ་འཇིགས་སྐྱེ་བ། །འཇིགས་པ་སྐྱེ་བའི་ལུས་དེ་ལ། །སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་སྡང་མི་བྱེད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་བདག་ལུས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ནི་བདག་གི་ལུས་ལ་ཆགས་པ་ནི་ཞེན་པའོ། །བདག་འཇིགས་པར་བྱེད་པས་ན་འཇིགས་པའོ། །ཆུང་ངུ་སྟེ་ཚེར་མ་ལ་སོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཚེ་འདིར་འཇིགས་པ་བསྐྱེད་པས་དོར་བར་རིགས་པ་ནི། བདག་གིས་ལུས་གང་ལ་ཆགས་པ་ཡིས་འཇིགས་གནས་ཆུང་ལའང་འཇིགས་པ་སྐྱེ་བས་ན་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བར་གྱུར་པའི་རང་ལུས་དེ་ལ་ཤེས་ལྡན་སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་དེ་ལ་སྡང་མི་བྱེད།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nDue to attachment to this body of mine,\nI become afraid even of small sources of fear.\nTowards this body that gives rise to fears,\nWho would not feel aversion as if towards an enemy?\n\n\nThis translation attempts to capture the key ideas from the original Tibetan:\n1. Attachment to one's own body\n2. Fear arising even from minor threats\n3. The body itself being a source of fears\n4. The logical conclusion that one should view the body with aversion, like an enemy\n\nThe commentaries provide additional context, explaining that the \"small sources of fear\" could be things like thorns, and emphasizing that a wise person would logically feel aversion towards the body that causes all these fears.", - "translation": "Due to attachment to this body of mine,\nI become afraid even of small sources of fear.\nTowards this body that gives rise to fears,\nWho would not feel aversion as if towards an enemy?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ལུས་གང་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །འཇིགས་གནས་ཆུང་ལ་འཇིགས་སྐྱེ་བ། །འཇིགས་པ་སྐྱེ་བའི་ལུས་དེ་ལ། །སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་སྡང་མི་བྱེད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་བདག་ལུས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ནི་བདག་གི་ལུས་ལ་ཆགས་པ་ནི་ཞེན་པའོ། །བདག་འཇིགས་པར་བྱེད་པས་ན་འཇིགས་པའོ། །ཆུང་ངུ་སྟེ་ཚེར་མ་ལ་སོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཚེ་འདིར་འཇིགས་པ་བསྐྱེད་པས་དོར་བར་རིགས་པ་ནི། བདག་གིས་ལུས་གང་ལ་ཆགས་པ་ཡིས་འཇིགས་གནས་ཆུང་ལའང་འཇིགས་པ་སྐྱེ་བས་ན་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བར་གྱུར་པའི་རང་ལུས་དེ་ལ་ཤེས་ལྡན་སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་དེ་ལ་སྡང་མི་བྱེད།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that attachment to one's body means clinging to it. It causes fear, even of small things like thorns.\n\nCommentary 2: This commentary suggests that because we become afraid even of small dangers due to attachment to our body, which is the source of all fears, wise people should regard the body as an enemy.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize that attachment to our body leads to fear, even of minor threats. The body is seen as a source of fear and suffering, and therefore should be viewed with aversion, like an enemy, by those who are wise.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nDue to attachment to this body of mine,\nI become afraid even of minor threats.\nThis body that gives rise to fears -\nWhat wise person would not despise it like an enemy?", + "translation": "Due to attachment to this body of mine,\nI become afraid even of minor threats.\nThis body that gives rise to fears -\nWhat wise person would not despise it like an enemy?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "བདག་ལུས་གང་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །འཇིགས་གནས་ཆུང་ལ་འཇིགས་སྐྱེ་བ།": { + "བདག་ལུས་": "bodies", + "ཆགས་པ་": "attachment", + "འཇིགས་གནས་ཆུང་": "smallest fright", + "འཇིགས་སྐྱེ་བ་": "scared" + }, + "།འཇིགས་པ་སྐྱེ་བའི་ལུས་དེ་ལ། །སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་སྡང་མི་བྱེད། །": { + "འཇིགས་པ་སྐྱེ་བའི་ལུས་": "fearsome body", + "དགྲ་": "enemy", + "སྡང་": "abhor" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བདག་ལུས་གང་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །འཇིགས་གནས་ཆུང་ལ་འཇིགས་སྐྱེ་བ། །": { + "བདག་ལུས་": "body", + "ཆགས་པ་": "attachment", + "འཇིགས་གནས་": "threats", + "འཇིགས་སྐྱེ་བ་": "become afraid" + }, + "འཇིགས་པ་སྐྱེ་བའི་ལུས་དེ་ལ། །སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་སྡང་མི་བྱེད། །": { + "འཇིགས་པ་སྐྱེ་བའི་": "gives rise to fears", + "ལུས་": "body", + "དགྲ་": "enemy", + "སྡང་": "despise" + } } } }, @@ -66413,7 +67257,7 @@ "commentary_1": " ནད་ནི་ནད་ཚ་བའོ། །ལམ་སྒུགས་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་གཞན་ལ་རྐུ་བཤམ་པའི་ཕྱིར། ལམ་དུ་སྒུགས་པར་བྱེད་པའོ།།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ཕྱི་མར་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པས་དོར་བར་རིགས་པ་ནི། རང་གི་ལུས་གང་གི་བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པ་དང་ནད་ལ་སོགས་པ་གསོ་བའི་ཆོ་ག་བྱེད་འདོད་པས་བྱ་དང་ཉ་དང་རི་དྭགས་ལ་སོགས་པ་དག་གསོད་པར་བྱེད་ཅིང་། ལམ་དུ་བསྒུགས་ཏེ་གཞན་གྱི་ནོར་འཕྲོག་པར་བྱེད་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་གང་བཀྲེས་དང་སྐོམ་སོགས་ནད། །གསོ་བའི་ཆོ་ག་བྱེད་འདོད་པས། །བྱ་དང་ཉ་དང་རི་དགས་དག །གསོད་པར་བྱེད་ཅིང་ལམ་སྒུགས་བྱེད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nལུས་(body), བཀྲེས་(hunger), སྐོམ་(thirst), ནད་(illness), གསོ་བ་(heal/cure), ཆོ་ག་(ritual/method), བྱ་(bird), ཉ་(fish), རི་དགས་(wild animal), གསོད་(kill), ལམ་སྒུགས་(ambush)\n\nGrammar notes:\n- གང་ indicates \"whoever\" or \"whatever\"\n- སོགས་ means \"etcetera\"\n- པས་ at the end of the second line shows causation\n\n\nWhoever desires to perform rituals to cure\nThe body's hunger, thirst, and other illnesses,\nKills birds, fish, and wild animals,\nAnd lies in ambush on the path.\n\nNote: This verse appears to describe unethical actions taken in the name of healing, which would be contrary to Buddhist ethics.", "translation": "Whoever desires to perform rituals to cure\nThe body's hunger, thirst, and other illnesses,\nKills birds, fish, and wild animals,\nAnd lies in ambush on the path." @@ -66429,9 +67273,54 @@ "translation": "Those who wish to perform rituals to heal\nThe body's hunger, thirst, and other ills,\nKill birds and fish and wild animals,\nAnd lie in wait along the paths." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལུས་གང་བཀྲེས་དང་སྐོམ་སོགས་ནད། །གསོ་བའི་ཆོ་ག་བྱེད་འདོད་པས། །བྱ་དང་ཉ་དང་རི་དགས་དག །གསོད་པར་བྱེད་ཅིང་ལམ་སྒུགས་བྱེད། །\n\nCommentary 1: ནད་ནི་ནད་ཚ་བའོ། །ལམ་སྒུགས་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་གཞན་ལ་རྐུ་བཤམ་པའི་ཕྱིར། ལམ་དུ་སྒུགས་པར་བྱེད་པའོ།།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཕྱི་མར་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པས་དོར་བར་རིགས་པ་ནི། རང་གི་ལུས་གང་གི་བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པ་དང་ནད་ལ་སོགས་པ་གསོ་བའི་ཆོ་ག་བྱེད་འདོད་པས་བྱ་དང་ཉ་དང་རི་དྭགས་ལ་སོགས་པ་དག་གསོད་པར་བྱེད་ཅིང་། ལམ་དུ་བསྒུགས་ཏེ་གཞན་གྱི་ནོར་འཕྲོག་པར་བྱེད་ལ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nThose who wish to perform rituals to cure their body's cold, hunger, thirst, and other illnesses,\nKill birds, fish, and wild animals,\nAnd lie in wait on roads [to rob others].\n\n\nThis translation captures the main ideas:\n1. People seeking to cure their bodily ailments through rituals\n2. Killing animals like birds, fish, and wild game for this purpose\n3. Ambushing travelers on roads, likely to rob them\n\nThe commentaries clarify that \"illness\" refers to fever, and \"lying in wait on roads\" means setting up ambushes to steal from others. The second commentary frames this as actions that should be abandoned because they cause suffering in the long term.", - "translation": "Those who wish to perform rituals to cure their body's cold, hunger, thirst, and other illnesses,\nKill birds, fish, and wild animals,\nAnd lie in wait on roads [to rob others]." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལུས་གང་བཀྲེས་དང་སྐོམ་སོགས་ནད། །གསོ་བའི་ཆོ་ག་བྱེད་འདོད་པས། །བྱ་དང་ཉ་དང་རི་དགས་དག །གསོད་པར་བྱེད་ཅིང་ལམ་སྒུགས་བྱེད། །\n\nCommentary 1: ནད་ནི་ནད་ཚ་བའོ། །ལམ་སྒུགས་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་གཞན་ལ་རྐུ་བཤམ་པའི་ཕྱིར། ལམ་དུ་སྒུགས་པར་བྱེད་པའོ།།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཕྱི་མར་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པས་དོར་བར་རིགས་པ་ནི། རང་གི་ལུས་གང་གི་བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པ་དང་ནད་ལ་སོགས་པ་གསོ་བའི་ཆོ་ག་བྱེད་འདོད་པས་བྱ་དང་ཉ་དང་རི་དྭགས་ལ་སོགས་པ་དག་གསོད་པར་བྱེད་ཅིང་། ལམ་དུ་བསྒུགས་ཏེ་གཞན་གྱི་ནོར་འཕྲོག་པར་བྱེད་ལ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary clarifies that \"nad\" refers to a fever or hot illness. It also explains that \"lam sgugs byed\" means to wait on the road to rob others.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that the verse is about abandoning actions that cause suffering in the future. It elaborates on the meaning, stating that out of a desire to perform rituals to cure one's own body of hunger, thirst, and illnesses, people kill birds, fish, and wild animals. It also mentions waiting on roads to rob others of their wealth.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that the verse is discussing harmful actions people take to alleviate their own suffering. These actions include killing animals for food or medicine and robbing others. The commentaries emphasize that these actions, while seemingly beneficial in the short term, lead to future suffering and should be abandoned.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nOut of a desire to perform rituals to cure\nTheir body's hunger, thirst, and various illnesses,\nThey kill birds, fish, and wild animals,\nAnd lie in wait on roads to rob.\n\nThis translation reflects the explanations provided in the commentaries, emphasizing the harmful actions taken to alleviate one's own suffering and the implication that these actions lead to negative consequences.", + "translation": "Out of a desire to perform rituals to cure\nTheir body's hunger, thirst, and various illnesses,\nThey kill birds, fish, and wild animals,\nAnd lie in wait on roads to rob." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ལུས་གང་བཀྲེས་དང་སྐོམ་སོགས་ནད།": { + "ལུས་": "body", + "བཀྲེས་": "hunger", + "སྐོམ་": "thirst", + "ནད་": "illness" + }, + "།གསོ་བའི་ཆོ་ག་བྱེད་འདོད་པས།": { + "གསོ་བ་": "cure", + "འདོད་པ་": "desire" + }, + "།བྱ་དང་ཉ་དང་རི་དགས་དག": { + "བྱ་": "birds", + "ཉ་": "fish", + "རི་དགས་": "deer" + }, + "།གསོད་པར་བྱེད་ཅིང་ལམ་སྒུགས་བྱེད།": { + "གསོད་པ་": "kill", + "ལམ་": "road", + "སྒུགས་": "ambush" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ལུས་གང་བཀྲེས་དང་སྐོམ་སོགས་ནད། །": { + "ལུས་": "body", + "བཀྲེས་": "hunger", + "སྐོམ་": "thirst", + "ནད་": "illnesses" + }, + "གསོ་བའི་ཆོ་ག་བྱེད་འདོད་པས། །": { + "གསོ་བའི་": "cure", + "ཆོ་ག་": "rituals" + }, + "བྱ་དང་ཉ་དང་རི་དགས་དག །": { + "བྱ་": "birds", + "ཉ་": "fish", + "རི་དགས་": "wild animals" + }, + "གསོད་པར་བྱེད་ཅིང་ལམ་སྒུགས་བྱེད། །": { + "གསོད་པར་བྱེད་": "kill", + "ལམ་སྒུགས་བྱེད་": "lie in wait on roads" + } } } }, @@ -66441,7 +67330,7 @@ "commentary_1": " སྲུང་བར་བྱེད་པ་ནི་སྐྱོང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། གཞན་གྱིས་དམ་པར་བྱེད་པའོ།།མཆོད་པར་བྱེད་པ་ནི་གོས་ལ་སོགས་པས་སོ། །", "commentary_2": "མཁས་པ་སུ་ཞིག་ལུས་དེ་ལ་དགའ་བས་འདོད་ཅིང་སྲུང་བ་དང་མཆོད་པར་བྱེད་ཀྱི་འདི་ལ་སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་མི་བྱེད་བརྙས་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་པར་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམཁས་པ་སུ་ཞིག་ལུས་དེ་ལ། །འདོད་ཅིང་བསྲུང་དང་མཆོད་བྱེད་ཀྱི། །འདི་ལ་སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་དུ། །བལྟ་བར་མི་བྱེད་བརྙས་མི་བྱེད། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nམཁས་པ་ (wise person), ལུས་ (body), བསྲུང་ (protect), མཆོད་ (honor/worship), དགྲ་ (enemy), བརྙས་ (despise)\n\nGrammatical notes:\n- སུ་ཞིག་ is an interrogative pronoun meaning \"who\"\n- ལ་ is a locative particle\n- དང་ is used here as a conjunction \"and\"\n- བྱེད་ is a verb meaning \"to do\" or \"to make\"\n- མི་ is a negative particle\n\n\nWhat wise person, desiring this body,\nProtecting and honoring it,\nWould look upon it as an enemy,\nOr despise it?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the paradoxical nature of how we relate to our bodies, emphasizing the importance of caring for the body while also recognizing its ultimate nature in Buddhist philosophy.", "translation": "What wise person, desiring this body,\nProtecting and honoring it,\nWould look upon it as an enemy,\nOr despise it?" @@ -66457,9 +67346,39 @@ "translation": "What wise person desires this body,\nProtects it and makes offerings to it?\nWho does not view it as an enemy,\nAnd who does not despise it?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམཁས་པ་སུ་ཞིག་ལུས་དེ་ལ། །འདོད་ཅིང་བསྲུང་དང་མཆོད་བྱེད་ཀྱི། །འདི་ལ་སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་དུ། །བལྟ་བར་མི་བྱེད་བརྙས་མི་བྱེད། །\n\nCommentary 1: སྲུང་བར་བྱེད་པ་ནི་སྐྱོང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། གཞན་གྱིས་དམ་པར་བྱེད་པའོ།།མཆོད་པར་བྱེད་པ་ནི་གོས་ལ་སོགས་པས་སོ། །\n\nCommentary 2: མཁས་པ་སུ་ཞིག་ལུས་དེ་ལ་དགའ་བས་འདོད་ཅིང་སྲུང་བ་དང་མཆོད་པར་བྱེད་ཀྱི་འདི་ལ་སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་མི་བྱེད་བརྙས་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་པར་རིགས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nWhat wise person desires this body,\nProtects and honors it,\nYet who does not view it as an enemy,\nAnd who does not despise it?\n\n\nThis translation attempts to capture the paradoxical attitude towards the body expressed in the original Tibetan verse. The commentaries clarify that \"protecting\" refers to caring for or maintaining the body, while \"honoring\" involves providing it with clothing and other necessities. The verse suggests that even as we care for our bodies, we should also maintain a degree of detachment or wariness towards them, viewing them almost as potential adversaries rather than becoming overly attached.", - "translation": "What wise person desires this body,\nProtects and honors it,\nYet who does not view it as an enemy,\nAnd who does not despise it?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མཁས་པ་སུ་ཞིག་ལུས་དེ་ལ། །འདོད་ཅིང་བསྲུང་དང་མཆོད་བྱེད་ཀྱི། །འདི་ལ་སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་དུ། །བལྟ་བར་མི་བྱེད་བརྙས་མི་བྱེད། །\n\nCommentary 1: སྲུང་བར་བྱེད་པ་ནི་སྐྱོང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། གཞན་གྱིས་དམ་པར་བྱེད་པའོ།།མཆོད་པར་བྱེད་པ་ནི་གོས་ལ་སོགས་པས་སོ། །\n\nCommentary 2: མཁས་པ་སུ་ཞིག་ལུས་དེ་ལ་དགའ་བས་འདོད་ཅིང་སྲུང་བ་དང་མཆོད་པར་བྱེད་ཀྱི་འདི་ལ་སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་མི་བྱེད་བརྙས་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་པར་རིགས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"protecting\" means to care for and cherish, while \"honoring\" refers to providing things like clothing.\n\nCommentary 2:\nThis commentary paraphrases the original verse, emphasizing that wise people desire, protect, and honor the body, and it's not right to view it as an enemy or despise it.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together suggest that the verse is about the proper attitude towards one's body. Wise people value their body, protect it by caring for it, and honor it by providing for its needs like clothing. The body should not be viewed negatively or treated with contempt.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nWhat wise person does not desire this body,\nProtect and honor it with care?\nWho would view it as an enemy,\nOr treat it with contempt instead?\n\nThis translation reflects the idea that wise people value and care for their bodies, while questioning the logic of treating one's body as an enemy or with disrespect.", + "translation": "What wise person does not desire this body,\nProtect and honor it with care?\nWho would view it as an enemy,\nOr treat it with contempt instead?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "མཁས་པ་སུ་ཞིག་ལུས་དེ་ལ། །འདོད་ཅིང་བསྲུང་དང་མཆོད་བྱེད་ཀྱི།": { + "མཁས་པ་": "wise", + "ལུས་": "body", + "འདོད་": "want", + "བསྲུང་": "shield", + "མཆོད་": "venerate" + }, + "།འདི་ལ་སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་དུ། །བལྟ་བར་མི་བྱེད་བརྙས་མི་བྱེད།": { + "དགྲ་": "enemy", + "བལྟ་བར་": "look at", + "བརྙས་": "scorn" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "མཁས་པ་སུ་ཞིག་ལུས་དེ་ལ། །འདོད་ཅིང་བསྲུང་དང་མཆོད་བྱེད་ཀྱི།": { + "མཁས་པ་": "wise person", + "ལུས་": "body", + "འདོད་": "desire", + "བསྲུང་": "protect", + "མཆོད་": "honor" + }, + "།འདི་ལ་སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་དུ། །བལྟ་བར་མི་བྱེད་བརྙས་མི་བྱེད།": { + "དགྲ་": "enemy", + "བལྟ་བར་": "view", + "བརྙས་": "contempt" + } } } }, @@ -66469,7 +67388,7 @@ "commentary_1": " བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱོན་རྣམས་བརྗོད་ནས་བདག་གི་དོན་དང་གཞན་གྱི་དོན་སྤྱོད་པའི་སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྣམ་པའི་ཁྱད་པར་ནི། གལ་ཏེ་གཞན་ལ་བྱིན་ན་བདག་རང་ཅི་སྤྱད་ཅེས་རང་དོན་འབའ་ཞིག་སེམས་པ་ནི་འདྲེ་སྟེ་ཡི་དྭགས་ཀྱི་སྤྱོད་ཚུལ་ཡིན་ལ། གལ་ཏེ། སྤྱད་ན་ཅི་སྦྱིན་ཞེས་གཞན་དོན་སེམས་པ་ནི་ལྷ་ཡི་ཆོས་ཏེ་ཆོས་ལུགས་བཟང་པོ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བྱིན་ན་ཅི་སྤྱད་ཅེས། །བདག་དོན་སེམས་པ་འདྲེ་ཡི་ཚུལ། །གལ་ཏེ་སྤྱད་ན་ཅི་སྦྱིན་ཅེས། །གཞན་དོན་སེམས་པ་ལྷ་ཡི་ཆོས། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབྱིན་ (give), སྤྱད་ (use/enjoy), བདག་དོན་ (self-interest), གཞན་དོན་ (others' benefit), འདྲེ་ (demon), ལྷ་ (deity)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ (if...then) conditional structure\n- ཅི་ (what) interrogative particle\n- ཅེས་ (quotation particle)\n- པ་ (nominalizer)\n\n\n\"If I give, what will I use?\" - \nThis thinking of self-interest is the way of demons.\n\"If I use, what will I give?\" - \nThis contemplation of others' benefit is the dharma of deities.\n\n\nTechnical notes:\n- The verse contrasts self-centered thinking (འདྲེ་ཡི་ཚུལ་ - demonic way) with altruistic thinking (ལྷ་ཡི་ཆོས་ - divine dharma).\n- The structure emphasizes the difference in mindset between selfish and selfless attitudes towards giving and using resources.", "translation": "\"If I give, what will I use?\" - \nThis thinking of self-interest is the way of demons.\n\"If I use, what will I give?\" - \nThis contemplation of others' benefit is the dharma of deities." @@ -66485,9 +67404,9 @@ "translation": "\"If I give, what will I use?\" - \nThis self-centered thinking is the way of demons.\n\"If I use it, what can I give?\" - \nThis concern for others is the dharma of the gods." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བྱིན་ན་ཅི་སྤྱད་ཅེས། །བདག་དོན་སེམས་པ་འདྲེ་ཡི་ཚུལ། །གལ་ཏེ་སྤྱད་ན་ཅི་སྦྱིན་ཅེས། །གཞན་དོན་སེམས་པ་ལྷ་ཡི་ཆོས། །\n\nCommentary 1: བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱོན་རྣམས་བརྗོད་ནས་བདག་གི་དོན་དང་གཞན་གྱི་དོན་སྤྱོད་པའི་སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྣམ་པའི་ཁྱད་པར་ནི། གལ་ཏེ་གཞན་ལ་བྱིན་ན་བདག་རང་ཅི་སྤྱད་ཅེས་རང་དོན་འབའ་ཞིག་སེམས་པ་ནི་འདྲེ་སྟེ་ཡི་དྭགས་ཀྱི་སྤྱོད་ཚུལ་ཡིན་ལ། གལ་ཏེ། སྤྱད་ན་ཅི་སྦྱིན་ཞེས་གཞན་དོན་སེམས་པ་ནི་ལྷ་ཡི་ཆོས་ཏེ་ཆོས་ལུགས་བཟང་པོ་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\n\"If I give, what will I use?\" - thinking only of oneself is the way of spirits.\n\"If I use, what will I give?\" - thinking of others is the dharma of gods.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, contrasting self-centered thinking with altruistic thinking. The commentaries clarify that considering only one's own benefit when giving is likened to the behavior of hungry ghosts or spirits, while considering how to benefit others is praised as a divine quality or excellent religious practice.", - "translation": "\"If I give, what will I use?\" - thinking only of oneself is the way of spirits.\n\"If I use, what will I give?\" - thinking of others is the dharma of gods." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་བྱིན་ན་ཅི་སྤྱད་ཅེས། །བདག་དོན་སེམས་པ་འདྲེ་ཡི་ཚུལ། །གལ་ཏེ་སྤྱད་ན་ཅི་སྦྱིན་ཅེས། །གཞན་དོན་སེམས་པ་ལྷ་ཡི་ཆོས། །\n\nCommentary 1: བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱོན་རྣམས་བརྗོད་ནས་བདག་གི་དོན་དང་གཞན་གྱི་དོན་སྤྱོད་པའི་སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྣམ་པའི་ཁྱད་པར་ནི། གལ་ཏེ་གཞན་ལ་བྱིན་ན་བདག་རང་ཅི་སྤྱད་ཅེས་རང་དོན་འབའ་ཞིག་སེམས་པ་ནི་འདྲེ་སྟེ་ཡི་དྭགས་ཀྱི་སྤྱོད་ཚུལ་ཡིན་ལ། གལ་ཏེ། སྤྱད་ན་ཅི་སྦྱིན་ཞེས་གཞན་དོན་སེམས་པ་ནི་ལྷ་ཡི་ཆོས་ཏེ་ཆོས་ལུགས་བཟང་པོ་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary suggests that the verse is about explaining the faults and virtues of pursuing one's own benefit versus the benefit of others, after acknowledging one's own faults.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains the distinction between two attitudes:\n1) Thinking only of oneself, asking \"If I give to others, what will I have for myself?\" is the way of spirits or hungry ghosts.\n2) Thinking of others, asking \"If I use this for myself, what will I have to give?\" is the way of gods or a virtuous religious practice.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together indicate that the verse contrasts self-centered thinking with altruistic thinking. The former is associated with lower realms (spirits/hungry ghosts), while the latter is associated with higher realms (gods) and is considered virtuous.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\n\"If I give, what will I use?\" - This self-centered thinking is the way of spirits.\n\"If I use, what will I give?\" - This concern for others is the dharma of the gods.\n\n\nThis translation captures the contrast between self-centered and altruistic thinking, associating them with different spiritual levels as explained in the commentaries.", + "translation": "\"If I give, what will I use?\" - This self-centered thinking is the way of spirits.\n\"If I use, what will I give?\" - This concern for others is the dharma of the gods." } }, "glossary": { @@ -66508,6 +67427,24 @@ "ལྷ་": "divine", "ཆོས་": "dharma" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གལ་ཏེ་བྱིན་ན་ཅི་སྤྱད་ཅེས། །བདག་དོན་སེམས་པ་འདྲེ་ཡི་ཚུལ།": { + "བྱིན་": "give", + "སྤྱད་": "use", + "བདག་དོན་": "self-centered", + "སེམས་པ་": "thinking", + "འདྲེ་": "spirits", + "ཚུལ་": "way" + }, + "།གལ་ཏེ་སྤྱད་ན་ཅི་སྦྱིན་ཅེས། །གཞན་དོན་སེམས་པ་ལྷ་ཡི་ཆོས།": { + "སྤྱད་": "use", + "སྦྱིན་": "give", + "གཞན་དོན་": "concern for others", + "སེམས་པ་": "thinking", + "ལྷ་": "gods", + "ཆོས་": "dharma" + } } } }, @@ -66517,7 +67454,7 @@ "commentary_1": " དེ་ཉིད་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་སོ་སོར་བཤད་པ་ནི། བདག་གི་ཕྱིར་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱས་ན་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་གདུང་བར་འགྱུར་ལ། གཞན་གྱི་ཕྱིར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས་ན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ཕྱིར་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་ན། །དམྱལ་ལ་སོགས་པར་གདུངས་པར་འགྱུར། །གཞན་ཕྱིར་བདག་ལ་གནོད་བྱས་ན། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་འཐོབ། །\n", "output": "Key terms:\nབདག་(Self), གཞན་(Others), གནོད་བྱས་(Harm done), དམྱལ་(Hell), གདུངས་པ་(Tormented), ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་(Excellence/Perfection)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structures using ན་ (if/when)\n- Future tense marker འགྱུར་\n- Contrast between བདག་ཕྱིར་ (for oneself) and གཞན་ཕྱིར་ (for others)\n\n\nIf for my sake I harm others,\nI will be tormented in hell and such places.\nIf for others' sake I harm myself,\nI will attain all excellences.\n\n\nNote: This verse contrasts the karmic results of selfish versus selfless actions, a key theme in Tibetan Buddhist ethics.", "translation": "If for my sake I harm others,\nI will be tormented in hell and such places.\nIf for others' sake I harm myself,\nI will attain all excellences." @@ -66533,10 +67470,45 @@ "translation": "If one harms others for one's own sake,\nOne will suffer torment in hell and such places.\nIf one harms oneself for others' sake,\nOne will attain all excellent qualities." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ཕྱིར་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་ན། །དམྱལ་ལ་སོགས་པར་གདུངས་པར་འགྱུར། །གཞན་ཕྱིར་བདག་ལ་གནོད་བྱས་ན། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་འཐོབ། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་སོ་སོར་བཤད་པ་ནི། བདག་གི་ཕྱིར་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱས་ན་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་གདུང་བར་འགྱུར་ལ། གཞན་གྱི་ཕྱིར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས་ན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is the English translation:\n\n\nIf one harms others for one's own sake,\nOne will suffer torment in hell and other lower realms.\nIf one harms oneself for the sake of others,\nOne will attain all excellent qualities and prosperity.\n", + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ཕྱིར་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་ན། །དམྱལ་ལ་སོགས་པར་གདུངས་པར་འགྱུར། །གཞན་ཕྱིར་བདག་ལ་གནོད་བྱས་ན། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་འཐོབ། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་སོ་སོར་བཤད་པ་ནི། བདག་གི་ཕྱིར་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱས་ན་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་གདུང་བར་འགྱུར་ལ། གཞན་གྱི་ཕྱིར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས་ན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \"To clearly explain this, the verse starting with 'For oneself...' is stated.\"\n\nCommentary 2: \"This is the second part explaining the distinction of results, which has three parts. The first part explains individually: If one harms others for one's own sake, one will suffer in hell and so on. If one harms oneself for the sake of others, one will attain all excellent qualities.\"\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries explain that this verse contrasts the results of selfish actions versus selfless actions. It clarifies that harming others for selfish reasons leads to suffering in lower realms, while sacrificing oneself for others' benefit leads to attaining positive qualities and results.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nIf one harms others for one's own sake,\nOne will suffer torment in hell and other lower realms.\nIf one harms oneself for the sake of others,\nOne will attain all excellent qualities and prosperity.", "translation": "If one harms others for one's own sake,\nOne will suffer torment in hell and other lower realms.\nIf one harms oneself for the sake of others,\nOne will attain all excellent qualities and prosperity." } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "བདག་ཕྱིར་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་ན། །དམྱལ་ལ་སོགས་པར་གདུངས་པར་འགྱུར།": { + "བདག་": "your own", + "གཞན་": "others", + "གནོད་": "harm", + "དམྱལ་": "hell", + "གདུངས་": "tormented" + }, + "།གཞན་ཕྱིར་བདག་ལ་གནོད་བྱས་ན། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་འཐོབ།": { + "གཞན་": "others", + "བདག་": "you", + "གནོད་": "harmed", + "ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་": "excellent", + "ཐམས་ཅད་": "everything", + "འཐོབ་": "gain" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བདག་ཕྱིར་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་ན། །དམྱལ་ལ་སོགས་པར་གདུངས་པར་འགྱུར། །": { + "བདག་": "one's own", + "གཞན་": "others", + "གནོད་": "harm", + "དམྱལ་": "hell", + "གདུངས་": "torment" + }, + "གཞན་ཕྱིར་བདག་ལ་གནོད་བྱས་ན། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་འཐོབ། །": { + "གཞན་": "others", + "བདག་": "oneself", + "གནོད་": "harm", + "ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་": "excellent qualities", + "འཐོབ་": "attain" + } + } } }, "594": { @@ -66545,7 +67517,7 @@ "commentary_1": " བདེ་འགྲོ་ནི་ལྷ་དང་མི་ལ་སོགས་པའི་འགྲོ་བའོ། །རིམ་གྲོ་ནི་བཀུར་སྟིའོ། །", "commentary_2": "བདག་ཉིད་གཞན་པས་མཐོ་བར་འདོད་པ་དེས་ངན་འགྲོ་དང་རིགས་གཟུགས་ངན་པ་དང་གླེན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཉིད་གཞན་ལ་སྤོ་བྱས་ན་བདེ་འགྲོ་དང་དེར་ཡང་རིམ་གྲོ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ཉིད་མཐོ་བར་འདོད་པ་དེས། །ངན་འགྲོ་ངན་དང་གླེན་པར་འགྱུར། །དེ་ཉིད་གཞན་ལ་སྤོ་བྱས་ན། །བདེ་འགྲོ་རིམ་གྲོ་འཐོབ་པར་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདག་ཉིད་(oneself), མཐོ་བ་(high/elevated), ངན་འགྲོ་(lower realms), གླེན་པ་(foolish), སྤོ་(transfer/shift), བདེ་འགྲོ་(higher realms), རིམ་གྲོ་(honor/respect)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འདོད་པ་ to indicate desire\n- Conditional structure with ན (if/when)\n- Future tense marker འགྱུར\n\n\nOne who desires to elevate oneself\nWill become foolish in lower realms.\nIf one transfers that [elevation] to others,\nOne will attain higher realms and honor.\n\n\nThis verse contrasts the results of self-aggrandizement with those of altruism, using the Buddhist concepts of higher and lower realms of rebirth as consequences.", "translation": "One who desires to elevate oneself\nWill become foolish in lower realms.\nIf one transfers that [elevation] to others,\nOne will attain higher realms and honor." @@ -66561,9 +67533,9 @@ "translation": "Those who desire to exalt themselves\nWill become lowly, evil, and foolish.\nIf one transfers that same desire to others,\nThey will attain higher rebirth and respect." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ཉིད་མཐོ་བར་འདོད་པ་དེས། །ངན་འགྲོ་ངན་དང་གླེན་པར་འགྱུར། །དེ་ཉིད་གཞན་ལ་སྤོ་བྱས་ན། །བདེ་འགྲོ་རིམ་གྲོ་འཐོབ་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: བདེ་འགྲོ་ནི་ལྷ་དང་མི་ལ་སོགས་པའི་འགྲོ་བའོ། །རིམ་གྲོ་ནི་བཀུར་སྟིའོ། །\n\nCommentary 2: བདག་ཉིད་གཞན་པས་མཐོ་བར་འདོད་པ་དེས་ངན་འགྲོ་དང་རིགས་གཟུགས་ངན་པ་དང་གླེན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཉིད་གཞན་ལ་སྤོ་བྱས་ན་བདེ་འགྲོ་དང་དེར་ཡང་རིམ་གྲོ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nThose who desire to elevate themselves\nWill be reborn in lower realms, with poor appearance and as fools.\nIf instead they transfer that [desire] to others,\nThey will attain higher rebirths and receive respect.\n\n\nThis translation takes into account the explanations from the commentaries, where བདེ་འགྲོ is explained as rebirth as gods, humans, etc., and རིམ་གྲོ is defined as respect or honor. The contrast between desiring to elevate oneself versus wishing elevation for others is emphasized, along with their respective karmic results.", - "translation": "Those who desire to elevate themselves\nWill be reborn in lower realms, with poor appearance and as fools.\nIf instead they transfer that [desire] to others,\nThey will attain higher rebirths and receive respect." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ཉིད་མཐོ་བར་འདོད་པ་དེས། །ངན་འགྲོ་ངན་དང་གླེན་པར་འགྱུར། །དེ་ཉིད་གཞན་ལ་སྤོ་བྱས་ན། །བདེ་འགྲོ་རིམ་གྲོ་འཐོབ་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: བདེ་འགྲོ་ནི་ལྷ་དང་མི་ལ་སོགས་པའི་འགྲོ་བའོ། །རིམ་གྲོ་ནི་བཀུར་སྟིའོ། །\n\nCommentary 2: བདག་ཉིད་གཞན་པས་མཐོ་བར་འདོད་པ་དེས་ངན་འགྲོ་དང་རིགས་གཟུགས་ངན་པ་དང་གླེན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཉིད་གཞན་ལ་སྤོ་བྱས་ན་བདེ་འགྲོ་དང་དེར་ཡང་རིམ་གྲོ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \n\"Happy rebirth refers to realms such as gods and humans. Respect means honor or reverence.\"\n\nCommentary 2:\n\"Those who desire to be superior to others will be reborn in lower realms, with ugly forms, and become foolish. If one transfers this desire to others instead, they will attain happy rebirths and receive respect there.\"\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries explain that desiring to be superior leads to negative consequences, while wishing for others' superiority leads to positive rebirths (as gods or humans) and respect in those realms.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nThose who desire to elevate themselves\nWill be reborn in lower realms, become ugly and foolish.\nIf one transfers this same wish to others instead,\nThey will attain happy rebirths and receive respect.", + "translation": "Those who desire to elevate themselves\nWill be reborn in lower realms, become ugly and foolish.\nIf one transfers this same wish to others instead,\nThey will attain happy rebirths and receive respect." } }, "glossary": { @@ -66584,6 +67556,23 @@ "འཐོབ་པ་": "gain", "འགྱུར་": "will" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བདག་ཉིད་མཐོ་བར་འདོད་པ་དེས། །ངན་འགྲོ་ངན་དང་གླེན་པར་འགྱུར།": { + "བདག་ཉིད་": "themselves", + "མཐོ་བར་": "elevate", + "འདོད་པ་": "desire", + "ངན་འགྲོ་": "lower realms", + "ངན་": "ugly", + "གླེན་པ་": "foolish" + }, + "།དེ་ཉིད་གཞན་ལ་སྤོ་བྱས་ན། །བདེ་འགྲོ་རིམ་གྲོ་འཐོབ་པར་འགྱུར།": { + "གཞན་": "others", + "སྤོ་བྱས་": "transfers", + "བདེ་འགྲོ་": "happy rebirths", + "རིམ་གྲོ་": "respect", + "འཐོབ་པ་": "attain" + } } } }, @@ -66593,7 +67582,7 @@ "commentary_1": " བློ་ནི་ཤེས་རབ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ཀུན་རང་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་ཞེས་པ་དང་།", "commentary_2": "གཉིས་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། མདོར་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་བདེ་བ་ཇི་སྙེད་པ་དེ་ཀུན་གཞན་བདེ་བར་འདོད་པ་ལས་བྱུང་ལ། འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་པ་དེ་ཀུན་རང་བདེ་འདོད་པ་ལས་བྱུང་ངོ་། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་བདེ་བ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་གཞན་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་། །འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་རང་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་། །\n", "output": "Key terms:\nའཇིག་རྟེན་ (world/samsara), བདེ་བ་ (happiness), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), གཞན་ (others), རང་ (self)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྙེད་པ་ (however many/all)\n- ལས་བྱུང་ (arises from)\n\n\nWhatever happiness there is in the world,\nAll of it arises from desiring others' happiness.\nWhatever suffering there is in the world,\nAll of it arises from desiring one's own happiness.\n\n\nTechnical note: This verse contrasts the results of self-cherishing (རང་གཅེས་འཛིན་) with altruism (གཞན་གཅེས་འཛིན་), fundamental concepts in Mahayana Buddhism.", "translation": "Whatever happiness there is in the world,\nAll of it arises from desiring others' happiness.\nWhatever suffering there is in the world,\nAll of it arises from desiring one's own happiness." @@ -66609,9 +67598,45 @@ "translation": "All the happiness in the world\nComes from wishing for others' happiness.\nAll the suffering in the world\nComes from wishing for one's own happiness." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་བདེ་བ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་གཞན་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་། །འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་རང་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་། །\n\nCommentary 1: བློ་ནི་ཤེས་རབ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ཀུན་རང་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་ཞེས་པ་དང་།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། མདོར་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་བདེ་བ་ཇི་སྙེད་པ་དེ་ཀུན་གཞན་བདེ་བར་འདོད་པ་ལས་བྱུང་ལ། འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་པ་དེ་ཀུན་རང་བདེ་འདོད་པ་ལས་བྱུང་ངོ་། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nWhatever happiness exists in the world,\nAll of it comes from desiring others' happiness.\nWhatever suffering exists in the world,\nAll of it comes from desiring one's own happiness.\n", - "translation": "Whatever happiness exists in the world,\nAll of it comes from desiring others' happiness.\nWhatever suffering exists in the world,\nAll of it comes from desiring one's own happiness." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འཇིག་རྟེན་བདེ་བ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་གཞན་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་། །འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་རང་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་། །\n\nCommentary 1: བློ་ནི་ཤེས་རབ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ཀུན་རང་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་ཞེས་པ་དང་།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། མདོར་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་བདེ་བ་ཇི་སྙེད་པ་དེ་ཀུན་གཞན་བདེ་བར་འདོད་པ་ལས་བྱུང་ལ། འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་པ་དེ་ཀུན་རང་བདེ་འདོད་པ་ལས་བྱུང་ངོ་། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \"The mind becomes increased in wisdom. All of that arises from the desire for one's own happiness.\"\n\nCommentary 2: \"In summary, all the happiness in the world arises from the desire for others' happiness. All the suffering in the world arises from the desire for one's own happiness.\"\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize that happiness comes from wishing for others' well-being, while suffering stems from self-centered desires. They highlight the contrast between altruism leading to positive outcomes and selfishness resulting in negative consequences.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\n\nWhatever happiness exists in the world,\nAll of it arises from desiring others' well-being.\nWhatever suffering exists in the world,\nAll of it arises from desiring one's own happiness.\n", + "translation": "Whatever happiness exists in the world,\nAll of it arises from desiring others' well-being.\nWhatever suffering exists in the world,\nAll of it arises from desiring one's own happiness." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "འཇིག་རྟེན་བདེ་བ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་གཞན་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་། །": { + "འཇིག་རྟེན་": "world", + "བདེ་བ་": "happiness", + "གཞན་": "others", + "འདོད་": "wishing", + "བྱུང་": "born" + }, + "འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་རང་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་། །": { + "འཇིག་རྟེན་": "world", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "རང་": "yourself", + "བདེ་": "happiness", + "འདོད་": "wanting", + "བྱུང་": "born" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འཇིག་རྟེན་བདེ་བ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་གཞན་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་། །": { + "འཇིག་རྟེན་": "world", + "བདེ་བ་": "happiness", + "གཞན་": "others", + "འདོད་": "desiring", + "བྱུང་": "arises" + }, + "འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་རང་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་། །": { + "འཇིག་རྟེན་": "world", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "རང་": "one's own", + "བདེ་": "happiness", + "འདོད་": "desiring", + "བྱུང་": "arises" + } } } }, @@ -66621,7 +67646,7 @@ "commentary_1": " བྱིས་པ་རྣམས་དང་ཐུབ་པའི་ཁྱད་པར་ཏེ་བྱེ་བྲག་ལྟོས་ཞེས་པ་དང་འབྲེལ་ཏོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་དེ་དཔེས་མཚོན་པ་ནི། རྒྱུ་མཚན་སོགས་མང་དུ་བཤད་ལྟ་ཅི་ཞིག་དགོས། བྱིས་པས་རང་དོན་བྱེད་པ་དང་ཐུབ་པ་གཞན་གྱི་དོན་འབའ་ཞིག་མཛད་པ་འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས་ཤིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམང་དུ་བཤད་ལྟ་ཅི་ཞིག་དགོས། །བྱིས་པ་རང་གི་དོན་བྱེད་དང་། །ཐུབ་པ་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་པ། །འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབྱིས་པ་ (childish beings), ཐུབ་པ་ (sage/Buddha), དོན་ (purpose/benefit)\n\nGrammatical notes:\n- མང་དུ་བཤད་ལྟ་ཅི་ཞིག་དགོས། is a rhetorical question structure\n- རང་གི་ and གཞན་གྱི་ are genitive constructions\n- འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས། uses the imperative of ལྟ་ (to look)\n\n\nWhat need is there for lengthy explanations?\nObserve the difference between these two:\nChildish beings who work for their own purposes,\nAnd the sage who acts for the benefit of others.\n\n\nTechnical note: \"Childish beings\" (བྱིས་པ་) refers to ordinary, unenlightened individuals in Buddhist philosophy, while \"sage\" (ཐུབ་པ་) typically refers to the Buddha or highly realized beings.", "translation": "What need is there for lengthy explanations?\nObserve the difference between these two:\nChildish beings who work for their own purposes,\nAnd the sage who acts for the benefit of others." @@ -66637,9 +67662,52 @@ "translation": "What need is there for many words?\nObserve the difference between these two:\nThe childish who work for their own aims,\nAnd the sage who acts for others' welfare." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམང་དུ་བཤད་ལྟ་ཅི་ཞིག་དགོས། །བྱིས་པ་རང་གི་དོན་བྱེད་དང་། །ཐུབ་པ་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་པ། །འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས། །\n\nCommentary 1: བྱིས་པ་རྣམས་དང་ཐུབ་པའི་ཁྱད་པར་ཏེ་བྱེ་བྲག་ལྟོས་ཞེས་པ་དང་འབྲེལ་ཏོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་དེ་དཔེས་མཚོན་པ་ནི། རྒྱུ་མཚན་སོགས་མང་དུ་བཤད་ལྟ་ཅི་ཞིག་དགོས། བྱིས་པས་རང་དོན་བྱེད་པ་དང་ཐུབ་པ་གཞན་གྱི་དོན་འབའ་ཞིག་མཛད་པ་འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས་ཤིག\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nWhat need is there for many explanations?\nLook at the difference between these two:\nThe childish who act for their own benefit,\nAnd the Sage who works for the benefit of others.\n", - "translation": "What need is there for many explanations?\nLook at the difference between these two:\nThe childish who act for their own benefit,\nAnd the Sage who works for the benefit of others." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མང་དུ་བཤད་ལྟ་ཅི་ཞིག་དགོས། །བྱིས་པ་རང་གི་དོན་བྱེད་དང་། །ཐུབ་པ་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་པ། །འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས། །\n\nCommentary 1: བྱིས་པ་རྣམས་དང་ཐུབ་པའི་ཁྱད་པར་ཏེ་བྱེ་བྲག་ལྟོས་ཞེས་པ་དང་འབྲེལ་ཏོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་དེ་དཔེས་མཚོན་པ་ནི། རྒྱུ་མཚན་སོགས་མང་དུ་བཤད་ལྟ་ཅི་ཞིག་དགོས། བྱིས་པས་རང་དོན་བྱེད་པ་དང་ཐུབ་པ་གཞན་གྱི་དོན་འབའ་ཞིག་མཛད་པ་འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས་ཤིག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary simply points out that we should observe the difference between ordinary beings and enlightened ones.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that there's no need for lengthy explanations. It contrasts ordinary beings who act for their own benefit with enlightened ones who act solely for the benefit of others, emphasizing the need to observe this difference.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the key point of observing the difference between ordinary beings and enlightened ones, particularly in terms of their motivations and actions. The second commentary provides more context, suggesting that this contrast is self-evident and doesn't require extensive explanation.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nWhat need is there for lengthy explanations?\nObserve the difference between these two:\nThe childish who act for their own sake,\nAnd the sage who works for others' benefit.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the clear contrast between self-centered ordinary beings and other-centered enlightened ones, presented as a straightforward observation that doesn't require elaborate justification.", + "translation": "What need is there for lengthy explanations?\nObserve the difference between these two:\nThe childish who act for their own sake,\nAnd the sage who works for others' benefit." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "མང་དུ་བཤད་ལྟ་ཅི་ཞིག་དགོས། །": { + "མང་དུ་བཤད་": "explain at length", + "དགོས་": "need" + }, + "བྱིས་པ་རང་གི་དོན་བྱེད་དང་། །": { + "བྱིས་པ་": "childish", + "རང་གི་དོན་": "own ends", + "བྱེད་": "act" + }, + "ཐུབ་པ་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་པ། །": { + "ཐུབ་པ་": "sages", + "གཞན་གྱི་དོན་": "others' sake", + "མཛད་པ་": "act" + }, + "འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས། །": { + "གཉིས་": "two", + "ཁྱད་པར་": "difference", + "ལྟོས་": "look" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "མང་དུ་བཤད་ལྟ་ཅི་ཞིག་དགོས། །": { + "མང་དུ་བཤད་": "lengthy explanations" + }, + "བྱིས་པ་རང་གི་དོན་བྱེད་དང་། །": { + "བྱིས་པ་": "childish", + "རང་གི་དོན་": "own sake", + "བྱེད་": "act" + }, + "ཐུབ་པ་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་པ། །": { + "ཐུབ་པ་": "sage", + "གཞན་གྱི་དོན་": "others' benefit", + "མཛད་པ་": "works" + }, + "འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས། །": { + "གཉིས་": "two", + "ཁྱད་པར་": "difference", + "ལྟོས་": "observe" + } } } }, @@ -66649,7 +67717,7 @@ "commentary_1": " སངས་རྒྱས་ཉིད་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཁས་མི་ལེན་དུ་ཆུག །དེས་འཁོར་བར་བདེ་བ་ཡང་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། བདག་དང་གཞན་དུ་མ་བརྗེས་པར་ལྷ་དང་མིའི་གོ་འཕང་འཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །", "commentary_2": "བཞི་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། དེའི་རྒྱུ་སྤང་བར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་མ་མཐོང་བའི་ཉེས་དམིགས་ནི། བདག་གི་བདེ་བ་དང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག་ཡང་དག་བརྗེ་བར་མ་བྱས་ན་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མི་འགྲུབ་ཅིང་། དེར་མ་ཟད་འཁོར་བ་ན་ཡང་བདེ་འགྲོའི་བདེ་བ་ཐོབ་པ་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་བདེ་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག །ཡང་དག་བརྗེ་བ་མ་བྱས་ན། །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མི་འགྲུབ་ཅིང་། །འཁོར་བ་ན་ཡང་བདེ་བ་མེད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་བདེ་(one's own happiness), གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་(others' suffering), བརྗེ་བ་(exchange), སངས་རྒྱས་ཉིད་(Buddhahood), འཁོར་བ་(saṃsāra)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན (if/when)\n- Negation with མ་ and མི་\n- Continuative ཅིང་ connecting clauses\n\n\nIf one does not truly exchange\nOne's own happiness for others' suffering,\nBuddhahood will not be accomplished,\nAnd even in saṃsāra there is no happiness.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the practice of tonglen (གཏོང་ལེན་) or \"giving and taking,\" a core Mahāyāna meditation technique.", "translation": "If one does not truly exchange\nOne's own happiness for others' suffering,\nBuddhahood will not be accomplished,\nAnd even in saṃsāra there is no happiness." @@ -66665,9 +67733,49 @@ "translation": "If one does not truly exchange\nOne's own happiness for others' suffering,\nBuddhahood will not be attained,\nAnd even in samsara there is no happiness." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་བདེ་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག །ཡང་དག་བརྗེ་བ་མ་བྱས་ན། །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མི་འགྲུབ་ཅིང་། །འཁོར་བ་ན་ཡང་བདེ་བ་མེད། །\n\nCommentary 1: སངས་རྒྱས་ཉིད་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཁས་མི་ལེན་དུ་ཆུག །དེས་འཁོར་བར་བདེ་བ་ཡང་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། བདག་དང་གཞན་དུ་མ་བརྗེས་པར་ལྷ་དང་མིའི་གོ་འཕང་འཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། དེའི་རྒྱུ་སྤང་བར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་མ་མཐོང་བའི་ཉེས་དམིགས་ནི། བདག་གི་བདེ་བ་དང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག་ཡང་དག་བརྗེ་བར་མ་བྱས་ན་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མི་འགྲུབ་ཅིང་། དེར་མ་ཟད་འཁོར་བ་ན་ཡང་བདེ་འགྲོའི་བདེ་བ་ཐོབ་པ་མེད་དོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nIf one does not truly exchange one's own happiness\nFor the suffering of others,\nNot only will one fail to attain Buddhahood,\nBut there will be no happiness even in samsara.\n", - "translation": "If one does not truly exchange one's own happiness\nFor the suffering of others,\nNot only will one fail to attain Buddhahood,\nBut there will be no happiness even in samsara." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་བདེ་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག །ཡང་དག་བརྗེ་བ་མ་བྱས་ན། །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མི་འགྲུབ་ཅིང་། །འཁོར་བ་ན་ཡང་བདེ་བ་མེད། །\n\nCommentary 1: སངས་རྒྱས་ཉིད་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཁས་མི་ལེན་དུ་ཆུག །དེས་འཁོར་བར་བདེ་བ་ཡང་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། བདག་དང་གཞན་དུ་མ་བརྗེས་པར་ལྷ་དང་མིའི་གོ་འཕང་འཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། དེའི་རྒྱུ་སྤང་བར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་མ་མཐོང་བའི་ཉེས་དམིགས་ནི། བདག་གི་བདེ་བ་དང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག་ཡང་དག་བརྗེ་བར་མ་བྱས་ན་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མི་འགྲུབ་ཅིང་། དེར་མ་ཟད་འཁོར་བ་ན་ཡང་བདེ་འགྲོའི་བདེ་བ་ཐོབ་པ་མེད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\nCommentary 1 summary:\nEven if one doesn't accept the goal of attaining Buddhahood, without exchanging self and others, one cannot attain happiness even in samsara, including the states of gods and humans.\n\nCommentary 2 summary:\nThis verse explains the drawbacks of not practicing exchanging self and others. Without genuinely exchanging one's own happiness for others' suffering, one cannot achieve Buddhahood. Moreover, one cannot even attain the happiness of higher rebirths within samsara.\n\nCombined meaning:\nBoth commentaries emphasize that exchanging self and others is crucial not only for achieving Buddhahood but also for attaining any form of happiness within samsara. This practice is fundamental for spiritual progress and even worldly well-being.\n\nEnglish translation based on the commentaries:\n\nIf one does not truly exchange\nOne's own happiness for others' suffering,\nBuddhahood will not be achieved,\nAnd even in samsara, there will be no happiness.", + "translation": "If one does not truly exchange\nOne's own happiness for others' suffering,\nBuddhahood will not be achieved,\nAnd even in samsara, there will be no happiness." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "བདག་བདེ་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག །": { + "བདག་": "your", + "བདེ་": "pleasures", + "གཞན་": "other", + "སྡུག་བསྔལ་": "miseries" + }, + "ཡང་དག་བརྗེ་བ་མ་བྱས་ན། །": { + "བརྗེ་བ་": "exchange" + }, + "སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མི་འགྲུབ་ཅིང་། །": { + "སངས་རྒྱས་": "buddhahood", + "འགྲུབ་": "achieve" + }, + "འཁོར་བ་ན་ཡང་བདེ་བ་མེད། །": { + "འཁོར་བ་": "samsara", + "བདེ་བ་": "happiness" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བདག་བདེ་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག །": { + "བདག་": "one's own", + "བདེ་": "happiness", + "གཞན་": "others'", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" + }, + "ཡང་དག་བརྗེ་བ་མ་བྱས་ན། །": { + "ཡང་དག་བརྗེ་བ་": "exchange" + }, + "སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མི་འགྲུབ་ཅིང་། །": { + "སངས་རྒྱས་ཉིད་": "Buddhahood", + "འགྲུབ་": "achieved" + }, + "འཁོར་བ་ན་ཡང་བདེ་བ་མེད། །": { + "འཁོར་བ་": "samsara", + "བདེ་བ་": "happiness" + } } } }, @@ -66677,7 +67785,7 @@ "commentary_1": " དཔེར་ན་བྲན་གཡོག་ལས་བྱེད་དུ་མ་བཏུབ་ན་རྗེ་དཔོན་གྱིས་འཚོ་བ་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ཞིང་། རྗེ་དཔོན་འཚོ་བ་སྟེར་དུ་མ་བཏུབ་ན་བྲན་གཡོག་གིས་ལས་མི་བྱེད་པ་བཞིན་ནོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་མཐོང་བའི་ཉེས་དམིགས་ནི། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཏུ་བདེ་བ་མི་ཐོབ་པ་ཕར་ཞོག་གི བྲན་གཡོག་ལས་མི་བྱེད་པ་དང་རྗེ་དཔོན་ལས་ཀྱི་རྔན་པ་མི་སྟེར་བས་ཚེ་འདིའི་དོན་ཟས་གོས་དང་དགོས་པའི་བྱ་བ་ཡང་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཕར་ཞོག་གི །བྲན་གཡོག་ལས་མི་བྱེད་པ་དང་། །རྗེ་དཔོན་རྔན་པ་མི་སྟེར་བའི། །ཚེ་འདིའི་དོན་ཡང་འགྲུབ་མི་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ (the next world), བྲན་གཡོག་ (servant), རྗེ་དཔོན་ (master), རྔན་པ་ (wages/payment)\n\nGrammatical notes:\n- ཕར་ཞོག་གི (let alone/not to mention) is used to emphasize the main point\n- མི་བྱེད་པ་དང་ and མི་སྟེར་བའི་ are negative verbal constructions\n- ཚེ་འདིའི་དོན་ (the purpose of this life) is contrasted with འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་\n\n\nLet alone the next world,\nWhen servants don't perform their work,\nAnd masters don't give wages,\nEven the purposes of this life won't be accomplished.\n\n\nThis verse emphasizes the importance of fulfilling one's duties and responsibilities in this life, using the master-servant relationship as an example. It suggests that if basic worldly obligations are not met, one cannot hope to achieve higher spiritual goals.", "translation": "Let alone the next world,\nWhen servants don't perform their work,\nAnd masters don't give wages,\nEven the purposes of this life won't be accomplished." @@ -66693,9 +67801,47 @@ "translation": "Setting aside the next life,\nThose who don't perform their duties as servants,\nAnd masters who don't give rewards,\nWon't accomplish even this life's aims." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཕར་ཞོག་གི །བྲན་གཡོག་ལས་མི་བྱེད་པ་དང་། །རྗེ་དཔོན་རྔན་པ་མི་སྟེར་བའི། །ཚེ་འདིའི་དོན་ཡང་འགྲུབ་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དཔེར་ན་བྲན་གཡོག་ལས་བྱེད་དུ་མ་བཏུབ་ན་རྗེ་དཔོན་གྱིས་འཚོ་བ་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ཞིང་། རྗེ་དཔོན་འཚོ་བ་སྟེར་དུ་མ་བཏུབ་ན་བྲན་གཡོག་གིས་ལས་མི་བྱེད་པ་བཞིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་མཐོང་བའི་ཉེས་དམིགས་ནི། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཏུ་བདེ་བ་མི་ཐོབ་པ་ཕར་ཞོག་གི བྲན་གཡོག་ལས་མི་བྱེད་པ་དང་རྗེ་དཔོན་ལས་ཀྱི་རྔན་པ་མི་སྟེར་བས་ཚེ་འདིའི་དོན་ཟས་གོས་དང་དགོས་པའི་བྱ་བ་ཡང་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nLet alone the next world,\nWhen servants do not perform their work,\nAnd masters do not give rewards,\nEven the goals of this life will not be accomplished.\n\n\nThis translation captures the main idea that without proper reciprocal relationships between servants and masters (employees and employers in modern terms), not only will spiritual goals be unattainable, but even basic worldly needs and objectives won't be met in this current life.", - "translation": "Let alone the next world,\nWhen servants do not perform their work,\nAnd masters do not give rewards,\nEven the goals of this life will not be accomplished." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཕར་ཞོག་གི །བྲན་གཡོག་ལས་མི་བྱེད་པ་དང་། །རྗེ་དཔོན་རྔན་པ་མི་སྟེར་བའི། །ཚེ་འདིའི་དོན་ཡང་འགྲུབ་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དཔེར་ན་བྲན་གཡོག་ལས་བྱེད་དུ་མ་བཏུབ་ན་རྗེ་དཔོན་གྱིས་འཚོ་བ་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ཞིང་། རྗེ་དཔོན་འཚོ་བ་སྟེར་དུ་མ་བཏུབ་ན་བྲན་གཡོག་གིས་ལས་མི་བྱེད་པ་བཞིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་མཐོང་བའི་ཉེས་དམིགས་ནི། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཏུ་བདེ་བ་མི་ཐོབ་པ་ཕར་ཞོག་གི བྲན་གཡོག་ལས་མི་བྱེད་པ་དང་རྗེ་དཔོན་ལས་ཀྱི་རྔན་པ་མི་སྟེར་བས་ཚེ་འདིའི་དོན་ཟས་གོས་དང་དགོས་པའི་བྱ་བ་ཡང་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary uses an analogy to explain the relationship between servants and masters. It states that if servants are unable to work, masters will not provide for their livelihood. Similarly, if masters are unable to provide for their servants, the servants will not work.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that not only will one fail to attain happiness in the next life, but even in this life, if servants do not work and masters do not give rewards for work, one's worldly needs such as food, clothing, and necessary tasks will not be fulfilled.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the interdependent relationship between servants and masters, and how their mutual cooperation is necessary for fulfilling even basic worldly needs in this life, let alone attaining happiness in the next life.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nLet alone the next world,\nWhen servants do not perform their work,\nAnd masters do not give rewards,\nEven the purposes of this life will not be accomplished.", + "translation": "Let alone the next world,\nWhen servants do not perform their work,\nAnd masters do not give rewards,\nEven the purposes of this life will not be accomplished." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཕར་ཞོག་གི །": { + "འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་": "next life" + }, + "བྲན་གཡོག་ལས་མི་བྱེད་པ་དང་། །": { + "བྲན་གཡོག་": "servants", + "ལས་": "work" + }, + "རྗེ་དཔོན་རྔན་པ་མི་སྟེར་བའི། །": { + "རྗེ་དཔོན་": "masters", + "རྔན་པ་": "wages" + }, + "ཚེ་འདིའི་དོན་ཡང་འགྲུབ་མི་འགྱུར། །": { + "ཚེ་འདི་": "this life", + "དོན་": "aims", + "འགྲུབ་": "achieve" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཕར་ཞོག་གི །": { + "འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་": "next world" + }, + "བྲན་གཡོག་ལས་མི་བྱེད་པ་དང་། །": { + "བྲན་གཡོག་": "servants", + "ལས་": "work" + }, + "རྗེ་དཔོན་རྔན་པ་མི་སྟེར་བའི། །": { + "རྗེ་དཔོན་": "masters", + "རྔན་པ་": "rewards" + }, + "ཚེ་འདིའི་དོན་ཡང་འགྲུབ་མི་འགྱུར། །": { + "ཚེ་འདིའི་": "this life", + "དོན་": "purposes", + "འགྲུབ་": "accomplished" + } } } }, @@ -66705,7 +67851,7 @@ "commentary_1": " མཐོང་བ་དང་མ་མཐོང་བ་ལ་བདེ་བར་འགྱུར་བ་ནི་བདེ་བར་ནུས་པའོ། །བདེ་སྐྱིད་ནི་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། བདེ་སྡུག་གི་རྒྱུ་ལ་རྨོངས་པས་མཐོང་བ་དང་མ་མཐོང་བའི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་བདག་གཞན་བརྗེ་བ་སྤངས་པས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་བདེ་སྐྱིད་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་བོར་ཞིང་། གཞན་ལ་གནོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བྱས་པའི་རྒྱུས་མཐོང་བ་དང་མ་མཐོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་པ་ལེན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམཐོང་དང་མ་མཐོང་བདེ་འགྲུབ་པའི། །ཕུན་སུམ་བདེ་སྐྱིད་ཡོངས་བོར་ཞིང་། །གཞན་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱས་པའི་རྒྱུས། །རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་ལེན། །\n", "output": "Key terms:\nམཐོང་ (Seen), མ་མཐོང་ (Unseen), བདེ་འགྲུབ་པ (Accomplishment of happiness), ཕུན་སུམ་ (Abundance), བདེ་སྐྱིད་ (Happiness), སྡུག་བསྔལ་ (Suffering), རྨོངས་པ (Delusion)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to connect seen and unseen\n- བོར་ཞིང་ indicates abandonment\n- པའི་རྒྱུས་ shows causation\n\n\nAbandoning all abundant happiness and well-being,\nThat accomplishes bliss in the seen and unseen,\nDue to causing suffering to others,\nThe deluded take on unbearable suffering.\n\nNote: This verse contrasts the abandonment of genuine happiness with the misguided actions that lead to suffering, emphasizing the karmic consequences of harming others.", "translation": "Abandoning all abundant happiness and well-being,\nThat accomplishes bliss in the seen and unseen,\nDue to causing suffering to others,\nThe deluded take on unbearable suffering." @@ -66721,9 +67867,54 @@ "translation": "Abandoning all prosperity, happiness and well-being,\nBoth seen and unseen,\nThe deluded take on unbearable suffering\nDue to causing pain to others." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམཐོང་དང་མ་མཐོང་བདེ་འགྲུབ་པའི། །ཕུན་སུམ་བདེ་སྐྱིད་ཡོངས་བོར་ཞིང་། །གཞན་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱས་པའི་རྒྱུས། །རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་ལེན། །\n\nCommentary 1: མཐོང་བ་དང་མ་མཐོང་བ་ལ་བདེ་བར་འགྱུར་བ་ནི་བདེ་བར་ནུས་པའོ། །བདེ་སྐྱིད་ནི་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། བདེ་སྡུག་གི་རྒྱུ་ལ་རྨོངས་པས་མཐོང་བ་དང་མ་མཐོང་བའི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་བདག་གཞན་བརྗེ་བ་སྤངས་པས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་བདེ་སྐྱིད་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་བོར་ཞིང་། གཞན་ལ་གནོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བྱས་པའི་རྒྱུས་མཐོང་བ་དང་མ་མཐོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་པ་ལེན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nAbandoning all perfect happiness and well-being\nThat brings about visible and invisible joy,\nDue to causing suffering to others,\nThe deluded take on unbearable suffering.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the Tibetan verse, incorporating insights from the commentaries. It conveys the idea that those who are deluded about the causes of happiness and suffering abandon the path to true well-being (which comes from exchanging self for others) and instead cause harm to others, resulting in their own visible and invisible suffering.", - "translation": "Abandoning all perfect happiness and well-being\nThat brings about visible and invisible joy,\nDue to causing suffering to others,\nThe deluded take on unbearable suffering." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མཐོང་དང་མ་མཐོང་བདེ་འགྲུབ་པའི། །ཕུན་སུམ་བདེ་སྐྱིད་ཡོངས་བོར་ཞིང་། །གཞན་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱས་པའི་རྒྱུས། །རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་ལེན། །\n\nCommentary 1: མཐོང་བ་དང་མ་མཐོང་བ་ལ་བདེ་བར་འགྱུར་བ་ནི་བདེ་བར་ནུས་པའོ། །བདེ་སྐྱིད་ནི་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། བདེ་སྡུག་གི་རྒྱུ་ལ་རྨོངས་པས་མཐོང་བ་དང་མ་མཐོང་བའི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་བདག་གཞན་བརྗེ་བ་སྤངས་པས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་བདེ་སྐྱིད་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་བོར་ཞིང་། གཞན་ལ་གནོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བྱས་པའི་རྒྱུས་མཐོང་བ་དང་མ་མཐོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་པ་ལེན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary defines \"happiness in the seen and unseen\" as the ability to be happy. It also defines \"well-being\" as being happy and content.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that due to ignorance about the causes of happiness and suffering, one abandons the practice of exchanging self for others, which is the cause of achieving all happiness in the seen and unseen. As a result, one forsakes all excellent well-being and, by causing suffering to others, takes on unbearable suffering in both seen and unseen realms.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries together emphasize the importance of understanding the causes of happiness and suffering. They highlight that true well-being comes from considering others' happiness, while causing harm to others leads to one's own suffering in both visible and invisible ways.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nForsaking all excellent well-being and happiness,\nBoth seen and unseen,\nThe ignorant, by causing suffering to others,\nTake on unbearable suffering themselves.", + "translation": "Forsaking all excellent well-being and happiness,\nBoth seen and unseen,\nThe ignorant, by causing suffering to others,\nTake on unbearable suffering themselves." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "མཐོང་དང་མ་མཐོང་བདེ་འགྲུབ་པའི། །ཕུན་སུམ་བདེ་སྐྱིད་ཡོངས་བོར་ཞིང་། །": { + "མཐོང་": "seen", + "མ་མཐོང་": "unseen", + "བདེ་": "joys", + "ཕུན་སུམ་": "perfect", + "བདེ་སྐྱིད་": "pleasure", + "བོར་": "throw away" + }, + "གཞན་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱས་པའི་རྒྱུས། །རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་ལེན། །": { + "གཞན་": "others", + "སྡུག་བསྔལ་": [ + "misery", + "suffering" + ], + "རྨོངས་པ་": "fools", + "མི་བཟད་": "terrible", + "ལེན་": "take on" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "མཐོང་དང་མ་མཐོང་བདེ་འགྲུབ་པའི། །": { + "མཐོང་": "seen", + "མ་མཐོང་": "unseen", + "བདེ་འགྲུབ་": "well-being" + }, + "ཕུན་སུམ་བདེ་སྐྱིད་ཡོངས་བོར་ཞིང་། །": { + "ཕུན་སུམ་": "excellent", + "བདེ་སྐྱིད་": "happiness", + "ཡོངས་བོར་": "forsaking" + }, + "གཞན་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱས་པའི་རྒྱུས། །": { + "གཞན་": "others", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "བྱས་པ་": "causing" + }, + "རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་ལེན། །": { + "རྨོངས་པ་": "ignorant", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "མི་བཟད་": "unbearable", + "ལེན་": "take on" + } } } }, @@ -66733,7 +67924,7 @@ "commentary_1": " བདག་འཛིན་ནི་ངར་འཛིན་པའོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་བདག་ཏུ་འཛིན་པས་སོ། །དེས་ལྟས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་མཇུག་སྡུད་པར་བྱེད་དོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་དག་ན་འཚེ་བ་གང་ཡོད་དང་འཇིགས་དང་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་གྱུར་པ་དེ་ཀུན་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལས་འབྱུང་བར་གྱུར་ན། གནོད་པ་ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་ཡི་འདྲེ་ཆེན་དེས་ཀོ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དེ་སྤོངས་ཤིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་དག་ན་འཚེ་བ་གང་ཡོད་དང་། །འཇིགས་དང་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་གྱུར་པ། །དེ་ཀུན་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལས་བྱུང་ན། །འདྲེ་ཆེན་དེས་ཀོ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nའཚེ་བ་(harm), འཇིགས་(fear), སྡུག་བསྔལ་(suffering), བདག་ཏུ་འཛིན་པ་(self-grasping), འདྲེ་ཆེན་(great demon)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྙེད་: \"however many\"\n- ལས་བྱུང་: ablative + \"arise\"\n- ཅི་ཞིག་བྱ: rhetorical question structure\n\n\nWhatever harm exists in the world,\nAnd however many fears and sufferings there are,\nAll these arise from self-grasping.\nWhat then should this great demon do to me?\n\n\nTechnical note: \"Great demon\" (འདྲེ་ཆེན་) here is a metaphorical reference to self-grasping, personified as a malevolent entity.", "translation": "Whatever harm exists in the world,\nAnd however many fears and sufferings there are,\nAll these arise from self-grasping.\nWhat then should this great demon do to me?" @@ -66749,9 +67940,44 @@ "translation": "Whatever harm exists in the world,\nAnd all the fears and sufferings that there are,\nThey all arise from clinging to a self.\nSo what use is this great demon to me?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་དག་ན་འཚེ་བ་གང་ཡོད་དང་། །འཇིགས་དང་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་གྱུར་པ། །དེ་ཀུན་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལས་བྱུང་ན། །འདྲེ་ཆེན་དེས་ཀོ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: བདག་འཛིན་ནི་ངར་འཛིན་པའོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་བདག་ཏུ་འཛིན་པས་སོ། །དེས་ལྟས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་མཇུག་སྡུད་པར་བྱེད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་དག་ན་འཚེ་བ་གང་ཡོད་དང་འཇིགས་དང་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་གྱུར་པ་དེ་ཀུན་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལས་འབྱུང་བར་གྱུར་ན། གནོད་པ་ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་ཡི་འདྲེ་ཆེན་དེས་ཀོ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དེ་སྤོངས་ཤིག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhatever harm exists in the world,\nAnd all the fears and sufferings that occur,\nIf these all arise from clinging to a self,\nWhat then can this great demon do to me?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which discusses how self-grasping or ego-clinging is the root cause of all harm, fear, and suffering in the world. The commentaries clarify that \"self-grasping\" refers to holding onto the concept of \"I\" or ego, and that the \"great demon\" mentioned is a metaphor for this self-grasping. The verse concludes by questioning what harm this \"demon\" of self-grasping can do if one recognizes its nature and abandons it.", - "translation": "Whatever harm exists in the world,\nAnd all the fears and sufferings that occur,\nIf these all arise from clinging to a self,\nWhat then can this great demon do to me?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འཇིག་རྟེན་དག་ན་འཚེ་བ་གང་ཡོད་དང་། །འཇིགས་དང་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་གྱུར་པ། །དེ་ཀུན་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལས་བྱུང་ན། །འདྲེ་ཆེན་དེས་ཀོ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: བདག་འཛིན་ནི་ངར་འཛིན་པའོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་བདག་ཏུ་འཛིན་པས་སོ། །དེས་ལྟས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་མཇུག་སྡུད་པར་བྱེད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་དག་ན་འཚེ་བ་གང་ཡོད་དང་འཇིགས་དང་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་གྱུར་པ་དེ་ཀུན་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལས་འབྱུང་བར་གྱུར་ན། གནོད་པ་ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་ཡི་འདྲེ་ཆེན་དེས་ཀོ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དེ་སྤོངས་ཤིག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"self-grasping\" refers to ego-clinging. It clarifies that \"by that\" means \"by self-grasping.\" It also mentions that phrases like \"therefore\" are used to conclude the verse.\n\nCommentary 2:\nThis commentary restates the verse and emphasizes that all harm, fears, and sufferings in the world arise from self-grasping. It then asks rhetorically what more harm this \"great demon\" (self-grasping) could do to oneself, implying that one should abandon it.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries highlight that self-grasping or ego-clinging is the root cause of all problems. They emphasize that this self-grasping is like a \"great demon\" that causes all harm, fears, and sufferings in the world. The commentaries suggest that recognizing this truth should lead to abandoning self-grasping.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning of the commentaries:\n\nWhatever harm exists in the world,\nAlong with all fears and sufferings,\nAll these arise from self-grasping.\nSo what more could this great demon do to me?\n\nThis translation reflects the understanding that self-grasping is the root of all problems, and recognizing this should lead to a questioning of its power over oneself, ultimately encouraging its abandonment.", + "translation": "Whatever harm exists in the world,\nAlong with all fears and sufferings,\nAll these arise from self-grasping.\nSo what more could this great demon do to me?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "འཇིག་རྟེན་དག་ན་འཚེ་བ་གང་ཡོད་དང་།": { + "འཇིག་རྟེན་": "world", + "འཚེ་བ་": "violence" + }, + "།འཇིགས་དང་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་གྱུར་པ།": { + "འཇིགས་": "fear", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" + }, + "།དེ་ཀུན་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལས་བྱུང་ན།": { + "བདག་": "self", + "འཛིན་པ་": "clinging" + }, + "།འདྲེ་ཆེན་དེས་ཀོ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ།": { + "འདྲེ་ཆེན་": "ogre" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འཇིག་རྟེན་དག་ན་འཚེ་བ་གང་ཡོད་དང་།": { + "འཇིག་རྟེན་": "world", + "འཚེ་བ་": "harm" + }, + "།འཇིགས་དང་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་གྱུར་པ།": { + "འཇིགས་": "fears", + "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings" + }, + "།དེ་ཀུན་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལས་བྱུང་ན།": { + "བདག་ཏུ་འཛིན་པ་": "self-grasping" + }, + "།འདྲེ་ཆེན་དེས་ཀོ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ།": { + "འདྲེ་ཆེན་": "great demon" + } } } }, @@ -66761,7 +67987,7 @@ "commentary_1": " བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བ་རབ་ཏུ་བསྒྲུབས་ནས། འདིར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་རང་གི་ཡིད་ལ་རྗེས་སུ་གདམས་པ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། བདག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །", "commentary_2": "འདི་ལྟར་བདག་ནི་སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་ཏོ་ཞེས་ཡིད་ཁྱོད་ཀྱིས་ངེས་པར་ཤེས་པར་གྱིས་ལ། ད་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་མ་གཏོགས་པ་གཞན་མི་བསམ་མོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གྱུར་ཅེས། །ཡིད་ཁྱོད་ངེས་པར་ཤེས་གྱིས་ལ། །སེམས་ཅན་ཀུན་དོན་མ་གཏོགས་པར། །ད་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་མི་བསམ། །\n", "output": "Key terms:\nབདག་(I/self), གཞན་(others), དབང་(power/control), ཡིད་(mind), སེམས་ཅན་(sentient beings), དོན་(benefit/purpose)\n\nGrammatical notes:\n- གྱུར་ཅེས: quotative particle indicating reported speech\n- གྱིས་ལ: imperative form\n- མ་གཏོགས་པར: exception particle \"except for\"\n\n\nMind, you must firmly understand this:\n\"I have become subject to others' control.\"\nFrom now on, you shall think of nothing else\nExcept the welfare of all sentient beings.\n\nNote: This verse emphasizes the bodhisattva's commitment to selflessness and dedication to others' benefit.", "translation": "Mind, you must firmly understand this:\n\"I have become subject to others' control.\"\nFrom now on, you shall think of nothing else\nExcept the welfare of all sentient beings." @@ -66777,9 +68003,51 @@ "translation": "O mind, know with certainty\nThat you are now under others' control.\nFrom this point on, think of nothing else\nExcept the welfare of all sentient beings." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གྱུར་ཅེས། །ཡིད་ཁྱོད་ངེས་པར་ཤེས་གྱིས་ལ། །སེམས་ཅན་ཀུན་དོན་མ་གཏོགས་པར། །ད་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་མི་བསམ། །\n\nCommentary 1: བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བ་རབ་ཏུ་བསྒྲུབས་ནས། འདིར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་རང་གི་ཡིད་ལ་རྗེས་སུ་གདམས་པ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། བདག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: འདི་ལྟར་བདག་ནི་སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་ཏོ་ཞེས་ཡིད་ཁྱོད་ཀྱིས་ངེས་པར་ཤེས་པར་གྱིས་ལ། ད་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་མ་གཏོགས་པ་གཞན་མི་བསམ་མོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nO mind, know with certainty that I have become subject to others' control.\nFrom now on, you shall think of nothing else except the welfare of all sentient beings.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, emphasizing the bodhisattva's commitment to dedicating oneself entirely to the benefit of all sentient beings, setting aside personal concerns.", - "translation": "O mind, know with certainty that I have become subject to others' control.\nFrom now on, you shall think of nothing else except the welfare of all sentient beings." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གྱུར་ཅེས། །ཡིད་ཁྱོད་ངེས་པར་ཤེས་གྱིས་ལ། །སེམས་ཅན་ཀུན་དོན་མ་གཏོགས་པར། །ད་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་མི་བསམ། །\n\nCommentary 1: བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བ་རབ་ཏུ་བསྒྲུབས་ནས། འདིར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་རང་གི་ཡིད་ལ་རྗེས་སུ་གདམས་པ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། བདག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: འདི་ལྟར་བདག་ནི་སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་ཏོ་ཞེས་ཡིད་ཁྱོད་ཀྱིས་ངེས་པར་ཤེས་པར་གྱིས་ལ། ད་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་མ་གཏོགས་པ་གཞན་མི་བསམ་མོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary suggests that after thoroughly practicing the exchange of self and others, one should now instruct one's own mind as taught here. It introduces the verse starting with \"བདག་ནི\" (I am).\n\nCommentary 2:\nThis commentary directly explains the meaning of the verse, stating that one's mind should firmly understand that \"I am under the power of other sentient beings\" and from now on, think of nothing else except the welfare of all sentient beings.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of realizing that one is now dedicated to serving others. They instruct the practitioner to firmly establish this understanding in their mind and to focus solely on benefiting all sentient beings.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\n\nO mind, firmly realize this:\n\"I am now under others' control.\"\nFrom this point on, think of nothing\nExcept the welfare of all beings.\n", + "translation": "O mind, firmly realize this:\n\"I am now under others' control.\"\nFrom this point on, think of nothing\nExcept the welfare of all beings." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "བདག་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གྱུར་ཅེས། །": { + "བདག་": "I", + "གཞན་": "other", + "དབང་": "owned" + }, + "ཡིད་ཁྱོད་ངེས་པར་ཤེས་གྱིས་ལ། །": { + "ཡིད་": "Mind", + "ཤེས་": "understand", + "ངེས་པར་": "certainty" + }, + "སེམས་ཅན་ཀུན་དོན་མ་གཏོགས་པར། །": { + "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "དོན་": "benefiting" + }, + "ད་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་མི་བསམ། །": { + "བསམ་": "think" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བདག་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གྱུར་ཅེས། །": { + "བདག་": "I", + "གཞན་": "others", + "དབང་": "control" + }, + "ཡིད་ཁྱོད་ངེས་པར་ཤེས་གྱིས་ལ། །": { + "ཡིད་": "mind", + "ངེས་པར་": "firmly", + "ཤེས་": "realize" + }, + "སེམས་ཅན་ཀུན་དོན་མ་གཏོགས་པར། །": { + "སེམས་ཅན་": "beings", + "ཀུན་": "all", + "དོན་": "welfare" + }, + "ད་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་མི་བསམ། །": { + "ད་": "now", + "བསམ་": "think" + } } } }, @@ -66789,7 +68057,7 @@ "commentary_1": " བདག་ཉིད་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡང་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནམ།དེ་ཇི་ལྟར་གཞན་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ། གཞན་དབང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེས་པས་མིག་ལ་སོགས་པ་གཞན་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། གཞན་དབང་དེས་རང་དོན་ཏེ་རང་བདེ་བར་བྱ་བའི་ཆེད་དུ་ཡུལ་ལ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་བསྒྲུབ་པར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཚིགས་བཅད་ཕྱེད་གོང་མས་མིག་ལ་སོགས་པ་བཟུང་སྟེ་བརྗོད་ནས་ཕྱེད་འོག་མས་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨོས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བསམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་དེའི་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ཡིས་སྦྱོར་བ་རང་དོན་བསྒྲུབ་པར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་གཞན་ལ་དབང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་དོན་མིག་ཅེས་པ་ནི་འགྲེལ་པ་དག་ལས་ལག་པ་ཞེས་པར་འཆད་དེ། མིག་གམ་ལག་པ་ལ་སོགས་དེ་དག་ཆོས་ཅན། གཞན་དེ་ལ་ལོག་པར་མི་བྱ་བར་རིགས་ཏེ་གཞན་དེའི་དོན་དུ་བཏང་བའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་དབང་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་རིགས་མ་ཡིན། །དེ་དོན་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །དེ་ལ་ལོག་པར་བྱ་མི་རིགས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཞན་དབང་ (dependent), མིག་ (eye), རང་དོན་ (self-interest), སྒྲུབ་པ (accomplish), ལོག་པ (wrong, reverse)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་སོགས་པ་ (and so forth) to indicate a list\n- ཡིས་ as instrumental particle\n- མི་རིགས་ as negative of རིགས་ (appropriate, fitting)\n\n\nIt is not fitting to accomplish one's own purposes\nThrough the dependent eyes and so forth.\nTherefore, with the eyes and so forth,\nIt is not right to act wrongly towards them.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the impropriety of using the sense faculties (represented by \"eyes and so forth\") for selfish purposes, emphasizing their dependent nature and the ethical implications of their use.", "translation": "It is not fitting to accomplish one's own purposes\nThrough the dependent eyes and so forth.\nTherefore, with the eyes and so forth,\nIt is not right to act wrongly towards them." @@ -66805,9 +68073,38 @@ "translation": "It is not right for the dependent senses like eyes\nTo accomplish their own purposes.\nTherefore, it is not proper for the eyes and other senses\nTo act wrongly towards that [purpose]." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཞན་དབང་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་རིགས་མ་ཡིན། །དེ་དོན་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །དེ་ལ་ལོག་པར་བྱ་མི་རིགས། །\n\nCommentary 1: བདག་ཉིད་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡང་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནམ།དེ་ཇི་ལྟར་གཞན་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ། གཞན་དབང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེས་པས་མིག་ལ་སོགས་པ་གཞན་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། གཞན་དབང་དེས་རང་དོན་ཏེ་རང་བདེ་བར་བྱ་བའི་ཆེད་དུ་ཡུལ་ལ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་བསྒྲུབ་པར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཚིགས་བཅད་ཕྱེད་གོང་མས་མིག་ལ་སོགས་པ་བཟུང་སྟེ་བརྗོད་ནས་ཕྱེད་འོག་མས་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བསམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་དེའི་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ཡིས་སྦྱོར་བ་རང་དོན་བསྒྲུབ་པར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་གཞན་ལ་དབང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་དོན་མིག་ཅེས་པ་ནི་འགྲེལ་པ་དག་ལས་ལག་པ་ཞེས་པར་འཆད་དེ། མིག་གམ་ལག་པ་ལ་སོགས་དེ་དག་ཆོས་ཅན། གཞན་དེ་ལ་ལོག་པར་མི་བྱ་བར་རིགས་ཏེ་གཞན་དེའི་དོན་དུ་བཏང་བའི་ཕྱིར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nIt is not proper for the dependent organs like eyes\nTo work for their own benefit.\nTherefore, the eyes and such\nShould not act wrongly towards others.\n\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. Our sense organs like eyes are dependent on or belong to others (in the Buddhist view of selflessness).\n2. These organs should not act selfishly for their own benefit.\n3. Instead, they should be used properly to benefit others and not harm them.", - "translation": "It is not proper for the dependent organs like eyes\nTo work for their own benefit.\nTherefore, the eyes and such\nShould not act wrongly towards others." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཞན་དབང་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་རིགས་མ་ཡིན། །དེ་དོན་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །དེ་ལ་ལོག་པར་བྱ་མི་རིགས། །\n\nCommentary 1: བདག་ཉིད་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡང་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནམ།དེ་ཇི་ལྟར་གཞན་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ། གཞན་དབང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེས་པས་མིག་ལ་སོགས་པ་གཞན་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། གཞན་དབང་དེས་རང་དོན་ཏེ་རང་བདེ་བར་བྱ་བའི་ཆེད་དུ་ཡུལ་ལ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་བསྒྲུབ་པར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཚིགས་བཅད་ཕྱེད་གོང་མས་མིག་ལ་སོགས་པ་བཟུང་སྟེ་བརྗོད་ནས་ཕྱེད་འོག་མས་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བསམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་དེའི་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ཡིས་སྦྱོར་བ་རང་དོན་བསྒྲུབ་པར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་གཞན་ལ་དབང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་དོན་མིག་ཅེས་པ་ནི་འགྲེལ་པ་དག་ལས་ལག་པ་ཞེས་པར་འཆད་དེ། མིག་གམ་ལག་པ་ལ་སོགས་དེ་དག་ཆོས་ཅན། གཞན་དེ་ལ་ལོག་པར་མི་བྱ་བར་རིགས་ཏེ་གཞན་དེའི་དོན་དུ་བཏང་བའི་ཕྱིར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the given commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that since our eyes and other senses are under the control of others (i.e., dedicated to serving others), it is not appropriate to use them for selfish purposes. The first half of the verse refers to eyes and other senses, while the second half specifically mentions hands and other body parts.\n\nCommentary 2: This commentary reinforces that for a person with the right mindset, it's not appropriate to use their senses for selfish purposes because they belong to others. It also clarifies that \"eyes\" in the third line should be understood as \"hands\" according to some explanations. The commentary concludes that it's not right to misuse these faculties against others since they are meant to benefit others.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that our senses and body parts should be used for the benefit of others rather than for selfish purposes. They explain that these faculties are not truly our own but are \"owned\" by or dedicated to others. Therefore, it's inappropriate to use them selfishly or to harm others.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nSince the eyes and other senses are under others' control,\nIt is not right to use them for one's own purposes.\nTherefore, with eyes, hands, and other faculties,\nIt is not appropriate to act wrongly towards others.\n", + "translation": "Since the eyes and other senses are under others' control,\nIt is not right to use them for one's own purposes.\nTherefore, with eyes, hands, and other faculties,\nIt is not appropriate to act wrongly towards others." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གཞན་དབང་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་རིགས་མ་ཡིན། །": { + "གཞན་དབང་": "others own", + "མིག་": "eyes", + "རང་དོན་": "selfish ends", + "སྒྲུབ་པར་": "gain", + "རིགས་མ་ཡིན་": "not right" + }, + "དེ་དོན་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །དེ་ལ་ལོག་པར་བྱ་མི་རིགས། །": { + "མིག་": "eyes", + "ལོག་པར་བྱ་": "treat badly", + "མི་རིགས་": "not right" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གཞན་དབང་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་རིགས་མ་ཡིན། །": { + "གཞན་དབང་": "under others' control", + "མིག་": "eyes", + "རང་དོན་": "one's own purposes", + "རིགས་མ་ཡིན་": "not right" + }, + "དེ་དོན་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །དེ་ལ་ལོག་པར་བྱ་མི་རིགས། །": { + "མིག་": "eyes", + "ལོག་པར་བྱ་": "act wrongly", + "མི་རིགས་": "not appropriate" + } } } }, @@ -66817,7 +68114,7 @@ "commentary_1": " དེས་ན་སྟེ་དེའི་ཕྱིར་རོ།།སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཏེ་སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་པར་བྱས་ནས་གང་གོས་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ནི་ལུས་ལས་ཕྲོགས་ཤིང་ལོང་ལ་གཞན་དག་ལ་སྟེ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་རབ་ཏུ་སྤྱོད་ཅིག་པའོ། །", "commentary_2": "རྒྱུ་མཚན་དེས་ན་སེམས་ཅན་གཙོར་བྱས་ཏེ། བདག་གི་ལུས་ལ་གོས་ལ་སོགས་པ་འདོད་བྱའི་དངོས་པོ་ཅི་མཐོང་བ་དེ་དང་དེ་ཐམས་ཅད་ཕྲོགས་ནས་ཀྱང་གཞན་དག་ལ་ནི་ཕན་པར་སྤྱོད། གཉིས་པ་བརྗེ་བའི་བྱ་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསམ་པ་དང་། སྦྱོར་བའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེས་ན་སེམས་ཅན་གཙོར་བྱ་སྟེ། །བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་མཐོང་བ། །དེ་དང་དེ་ནི་ཕྲོགས་ནས་ཀྱང་། །གཞན་དག་ལ་ནི་ཕན་པར་སྤྱོད། །\n", "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་(sentient beings), གཙོར་བྱ་(prioritize), ལུས་(body), ཕྲོགས་(take away), ཕན་པ་(benefit)\n\nGrammatical notes:\n- དེས་ན་: \"Therefore\"\n- ཅི་མཐོང་བ་: \"whatever is seen\"\n- དེ་དང་དེ་ནི་: \"that and that\" (referring to what is seen)\n- ནས་ཀྱང་: \"even\"\n\n\nTherefore, prioritize sentient beings.\nWhatever is seen on my own body,\nEven taking away that and that,\nEngage in benefiting others.\n\n\nNote: This verse emphasizes the bodhisattva practice of selflessly using one's resources to benefit others, even to the point of giving away parts of one's own body if necessary.", "translation": "Therefore, prioritize sentient beings.\nWhatever is seen on my own body,\nEven taking away that and that,\nEngage in benefiting others." @@ -66833,9 +68130,9 @@ "translation": "Therefore, prioritize sentient beings.\nWhatever you see on your own body,\nTake even that away and\nUse it to benefit others." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེས་ན་སེམས་ཅན་གཙོར་བྱ་སྟེ། །བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་མཐོང་བ། །དེ་དང་དེ་ནི་ཕྲོགས་ནས་ཀྱང་། །གཞན་དག་ལ་ནི་ཕན་པར་སྤྱོད། །\n\nCommentary 1: དེས་ན་སྟེ་དེའི་ཕྱིར་རོ།།སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཏེ་སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་པར་བྱས་ནས་གང་གོས་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ནི་ལུས་ལས་ཕྲོགས་ཤིང་ལོང་ལ་གཞན་དག་ལ་སྟེ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་རབ་ཏུ་སྤྱོད་ཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: རྒྱུ་མཚན་དེས་ན་སེམས་ཅན་གཙོར་བྱས་ཏེ། བདག་གི་ལུས་ལ་གོས་ལ་སོགས་པ་འདོད་བྱའི་དངོས་པོ་ཅི་མཐོང་བ་དེ་དང་དེ་ཐམས་ཅད་ཕྲོགས་ནས་ཀྱང་གཞན་དག་ལ་ནི་ཕན་པར་སྤྱོད། གཉིས་པ་བརྗེ་བའི་བྱ་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསམ་པ་དང་། སྦྱོར་བའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nTherefore, prioritizing sentient beings,\nWhatever desirable things I see on my body,\nEven seizing those very things,\nI should use them to benefit others.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, emphasizing the practice of selflessly giving up one's possessions for the benefit of other sentient beings, which is a core principle in Buddhist ethics and practice.", - "translation": "Therefore, prioritizing sentient beings,\nWhatever desirable things I see on my body,\nEven seizing those very things,\nI should use them to benefit others." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེས་ན་སེམས་ཅན་གཙོར་བྱ་སྟེ། །བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་མཐོང་བ། །དེ་དང་དེ་ནི་ཕྲོགས་ནས་ཀྱང་། །གཞན་དག་ལ་ནི་ཕན་པར་སྤྱོད། །\n\nCommentary 1: དེས་ན་སྟེ་དེའི་ཕྱིར་རོ།།སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཏེ་སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་པར་བྱས་ནས་གང་གོས་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ནི་ལུས་ལས་ཕྲོགས་ཤིང་ལོང་ལ་གཞན་དག་ལ་སྟེ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་རབ་ཏུ་སྤྱོད་ཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: རྒྱུ་མཚན་དེས་ན་སེམས་ཅན་གཙོར་བྱས་ཏེ། བདག་གི་ལུས་ལ་གོས་ལ་སོགས་པ་འདོད་བྱའི་དངོས་པོ་ཅི་མཐོང་བ་དེ་དང་དེ་ཐམས་ཅད་ཕྲོགས་ནས་ཀྱང་གཞན་དག་ལ་ནི་ཕན་པར་སྤྱོད། གཉིས་པ་བརྗེ་བའི་བྱ་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསམ་པ་དང་། སྦྱོར་བའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1 summary:\nThis commentary emphasizes putting sentient beings first. It instructs to take whatever one sees on one's body, such as clothes, and use them to benefit other sentient beings. The focus is on prioritizing others' needs over one's own.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary also stresses the importance of prioritizing sentient beings. It specifies that whatever desirable objects one sees on one's body, including clothes, should be taken and used to benefit others. It mentions this as part of the practice of exchange, involving both intention and action.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree on the central message of prioritizing the welfare of other sentient beings over oneself. They instruct to take whatever valuable or desirable items one has, even from one's own body, and use them to benefit others. This practice is seen as an essential aspect of the Buddhist path, involving both mental attitude and physical action.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nTherefore, prioritize sentient beings;\nWhatever you see on your own body,\nTake even those things away,\nAnd use them to benefit others.\n\nThis translation reflects the core message from both commentaries, emphasizing the practice of selflessly giving away one's possessions, even those on one's own body, for the benefit of other sentient beings.", + "translation": "Therefore, prioritize sentient beings;\nWhatever you see on your own body,\nTake even those things away,\nAnd use them to benefit others." } }, "glossary": { @@ -66857,6 +68154,23 @@ "ཕན་པར་": "benefiting", "སྤྱོད་": "put to use" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེས་ན་སེམས་ཅན་གཙོར་བྱ་སྟེ། །": { + "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "གཙོར་བྱ་": "prioritize" + }, + "བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་མཐོང་བ། །": { + "བདག་": "own", + "ལུས་": "body" + }, + "དེ་དང་དེ་ནི་ཕྲོགས་ནས་ཀྱང་། །": { + "ཕྲོགས་": "take away" + }, + "གཞན་དག་ལ་ནི་ཕན་པར་སྤྱོད། །": { + "གཞན་དག་": "others", + "ཕན་པར་": "benefit" + } } } }, @@ -66866,7 +68180,7 @@ "commentary_1": " དམན་སོགས་ཏེ་ཆུང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །རྣམ་རྟོག་མེད་པར་ཏེ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པས་སོ། །ཕྲག་དོག་ལ་སོགས་པ་བསྒོམས་པ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་བ་གསུམ་གྱི། དང་པོ་ནི། མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་ལ་འགྲན་དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་ཞེས་སྔར་གསུངས་པའི་སྐྱོན་གསུམ་པོ་དེ་སྤང་བའི་ཕྱིར། རང་བས་དམན་པ་ལ་སོགས་གསུམ་པོ་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དང་གཞན་གསུམ་པོ་དེ་ཉིད་དུ་ནི་བདག་བྱས་ནས། ཐེ་ཚོམ་གྱི་རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སུ་དམན་པས་ཕྲག་དོག་དང་མཉམ་པས་འགྲན་སེམས་དང་མཐོ་བས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་མོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདམན་སོགས་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དང་། །གཞན་ཉིད་དུ་ནི་བདག་བྱས་ནས། །རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །ཕྲག་དོག་འགྲན་དང་ང་རྒྱལ་བསྒོམ། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདམན་སོགས་ (inferior and others), བདག་ (self), གཞན་ (other), རྣམ་རྟོག་མེད་པ་ (without conceptual thought), ཕྲག་དོག་ (jealousy), འགྲན་ (competition), ང་རྒྱལ་ (pride)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཏུ and དུ particles indicating transformation or becoming\n- བྱས་པ་དང་ and བྱས་ནས་ indicating completed actions\n- ཀྱིས་སུ་ instrumental case marking\n\n\nHaving made oneself inferior and such,\nAnd having made others into oneself,\nWith a mind free from conceptual thought,\nMeditate on jealousy, competition, and pride.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be describing a meditation practice of exchanging self and other (བདག་གཞན་མཉམ་བརྗེ་), a key aspect of mind training (བློ་སྦྱོང་) in Tibetan Buddhism. The seemingly paradoxical instruction to meditate on negative emotions without conceptual thought likely relates to transforming these emotions through direct insight.", "translation": "Having made oneself inferior and such,\nAnd having made others into oneself,\nWith a mind free from conceptual thought,\nMeditate on jealousy, competition, and pride." @@ -66882,9 +68196,53 @@ "translation": "Having made oneself inferior and others superior,\nAnd having made oneself into another,\nWith a mind free from conceptual thoughts,\nMeditate on jealousy, rivalry, and pride." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདམན་སོགས་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དང་། །གཞན་ཉིད་དུ་ནི་བདག་བྱས་ནས། །རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །ཕྲག་དོག་འགྲན་དང་ང་རྒྱལ་བསྒོམ། །\n\nCommentary 1: དམན་སོགས་ཏེ་ཆུང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །རྣམ་རྟོག་མེད་པར་ཏེ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པས་སོ། །ཕྲག་དོག་ལ་སོགས་པ་བསྒོམས་པ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་བ་གསུམ་གྱི། དང་པོ་ནི། མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་ལ་འགྲན་དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་ཞེས་སྔར་གསུངས་པའི་སྐྱོན་གསུམ་པོ་དེ་སྤང་བའི་ཕྱིར། རང་བས་དམན་པ་ལ་སོགས་གསུམ་པོ་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དང་གཞན་གསུམ་པོ་དེ་ཉིད་དུ་ནི་བདག་བྱས་ནས། ཐེ་ཚོམ་གྱི་རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སུ་དམན་པས་ཕྲག་དོག་དང་མཉམ་པས་འགྲན་སེམས་དང་མཐོ་བས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་མོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nHaving made oneself into the inferior and so forth,\nAnd having made oneself into the other,\nWith a mind free from conceptual thoughts,\nMeditate on jealousy, competitiveness, and pride.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the practice described, where one imaginatively switches places with others of different status levels to cultivate specific emotions as a meditative exercise. The commentaries clarify that this involves visualizing oneself as lower, equal, and higher than others, and then deliberately generating feelings of jealousy towards those above, competitiveness towards equals, and pride towards those below - all while maintaining a mind free from doubt or hesitation about engaging in this practice.", - "translation": "Having made oneself into the inferior and so forth,\nAnd having made oneself into the other,\nWith a mind free from conceptual thoughts,\nMeditate on jealousy, competitiveness, and pride." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དམན་སོགས་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དང་། །གཞན་ཉིད་དུ་ནི་བདག་བྱས་ནས། །རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །ཕྲག་དོག་འགྲན་དང་ང་རྒྱལ་བསྒོམ། །\n\nCommentary 1: དམན་སོགས་ཏེ་ཆུང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །རྣམ་རྟོག་མེད་པར་ཏེ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པས་སོ། །ཕྲག་དོག་ལ་སོགས་པ་བསྒོམས་པ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་བ་གསུམ་གྱི། དང་པོ་ནི། མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་ལ་འགྲན་དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་ཞེས་སྔར་གསུངས་པའི་སྐྱོན་གསུམ་པོ་དེ་སྤང་བའི་ཕྱིར། རང་བས་དམན་པ་ལ་སོགས་གསུམ་པོ་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དང་གཞན་གསུམ་པོ་དེ་ཉིད་དུ་ནི་བདག་བྱས་ནས། ཐེ་ཚོམ་གྱི་རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སུ་དམན་པས་ཕྲག་དོག་དང་མཉམ་པས་འགྲན་སེམས་དང་མཐོ་བས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་མོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"dman sogs\" refers to \"lower and so on.\" It emphasizes practicing without doubt or conceptual thoughts. It indicates that the verse is explaining the meditation on jealousy and other emotions.\n\nCommentary 2:\nThis commentary provides more context, explaining that this verse is about abandoning three faults mentioned earlier: jealousy towards those above, competitiveness towards equals, and pride towards those below. It suggests reversing these perspectives by considering oneself as lower, equal, and higher in relation to others, and then meditating on jealousy, competitiveness, and pride without conceptual doubt.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together suggest that this verse is instructing practitioners to reverse their usual perspectives on others in order to understand and overcome negative emotions like jealousy, competitiveness, and pride. The practice involves imagining oneself in different positions relative to others and then meditating on these emotions without conceptual doubt.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nConsider yourself as lower and such,\nThen imagine yourself as the other.\nWith a mind free from conceptual thought,\nMeditate on jealousy, competitiveness, and pride.\n\nThis translation reflects the practice of perspective-shifting and non-conceptual meditation on challenging emotions as explained in the commentaries.", + "translation": "Consider yourself as lower and such,\nThen imagine yourself as the other.\nWith a mind free from conceptual thought,\nMeditate on jealousy, competitiveness, and pride." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དམན་སོགས་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དང་།": { + "དམན་": "inferior", + "བདག་": "yourself", + "བྱས་པ་": "make" + }, + "།གཞན་ཉིད་དུ་ནི་བདག་བྱས་ནས།": { + "གཞན་": "other", + "བདག་": "yourself", + "བྱས་": "make" + }, + "།རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སུ།": { + "རྣམ་རྟོག་མེད་པ་": "without any thought", + "སེམས་": "meditate" + }, + "།ཕྲག་དོག་འགྲན་དང་ང་རྒྱལ་བསྒོམ།": { + "ཕྲག་དོག་": "envy", + "འགྲན་": "rivalry", + "ང་རྒྱལ་": "pride", + "བསྒོམ་": "meditate" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དམན་སོགས་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དང་།": { + "དམན་": "lower", + "བདག་": "yourself" + }, + "གཞན་ཉིད་དུ་ནི་བདག་བྱས་ནས།": { + "གཞན་": "other", + "བདག་": "yourself" + }, + "རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སུ།": { + "རྣམ་རྟོག་མེད་པ་": "free from conceptual thought", + "སེམས་": "mind" + }, + "ཕྲག་དོག་འགྲན་དང་ང་རྒྱལ་བསྒོམ།": { + "ཕྲག་དོག་": "jealousy", + "འགྲན་": "competitiveness", + "ང་རྒྱལ་": "pride", + "བསྒོམ་": "meditate" + } } } }, @@ -66894,7 +68252,7 @@ "commentary_1": " འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྒོམ་ཚུལ་དངོས་དང་། དེའི་འཐད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཕྲག་དོག་དང་། འགྲན་སེམས་དང་། ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་ལ་ཕྲག་དོག་བྱ་བ་ནི། བྱང་སེམས་འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱིས་བཀུར་བྱས་སེམས་ཅན་བདག་ནི་མིན། འདི་བཞིན་བདག་གིས་མི་རྙེད་ཅིང་འདི་ནི་བསྟོད་བྱས་བདག་ལ་སྨད་འདི་བདེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ནི་བཀུར་བྱས་བདག་ནི་མིན། །འདི་བཞིན་བདག་གིས་མ་རྙེད་ཅིང་། །འདི་ནི་བསྟོད་བྱས་བདག་ལ་སྨོད། །འདི་བདེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབཀུར་བྱས་ (honored/respected), རྙེད་ (found/obtained), བསྟོད་བྱས་ (praised), སྨོད་ (disparaged), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nGrammatical notes:\n- Repetitive structure using འདི་ (this) and བདག་ (I/self) for contrast\n- Use of ནི་ for emphasis and topic marking\n- Verb + བྱས་ construction for completed actions\n\n\nThis one is honored, I am not.\nThis one has obtained, while I have not found.\nThis one is praised, I am disparaged.\nThis one is happy, while I am in suffering.\n\n\nNote: This verse appears to be contrasting the treatment or circumstances of two individuals, emphasizing the disparity between them.", "translation": "This one is honored, I am not.\nThis one has obtained, while I have not found.\nThis one is praised, I am disparaged.\nThis one is happy, while I am in suffering." @@ -66910,9 +68268,9 @@ "translation": "This one is honored, but I am not.\nThis one has found, while I have not.\nThis one is praised, but I am scorned.\nThis one is happy, while I suffer." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདི་ནི་བཀུར་བྱས་བདག་ནི་མིན། །འདི་བཞིན་བདག་གིས་མ་རྙེད་ཅིང་། །འདི་ནི་བསྟོད་བྱས་བདག་ལ་སྨོད། །འདི་བདེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ། །\n\nCommentary 1: འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྒོམ་ཚུལ་དངོས་དང་། དེའི་འཐད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཕྲག་དོག་དང་། འགྲན་སེམས་དང་། ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་ལ་ཕྲག་དོག་བྱ་བ་ནི། བྱང་སེམས་འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱིས་བཀུར་བྱས་སེམས་ཅན་བདག་ནི་མིན། འདི་བཞིན་བདག་གིས་མི་རྙེད་ཅིང་འདི་ནི་བསྟོད་བྱས་བདག་ལ་སྨད་འདི་བདེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nThis one is honored, but I am not.\nThis one has attained what I have not.\nThis one is praised, while I am criticized.\nThis one is happy, while I suffer.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the Tibetan verse, which appears to be contrasting the favorable circumstances of another person (\"this one\") with the less favorable situation of the speaker (\"I\" or \"myself\"). The commentary suggests this is part of a meditation practice on dealing with feelings of jealousy or envy in relation to worldly conditions.", - "translation": "This one is honored, but I am not.\nThis one has attained what I have not.\nThis one is praised, while I am criticized.\nThis one is happy, while I suffer." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདི་ནི་བཀུར་བྱས་བདག་ནི་མིན། །འདི་བཞིན་བདག་གིས་མ་རྙེད་ཅིང་། །འདི་ནི་བསྟོད་བྱས་བདག་ལ་སྨོད། །འདི་བདེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ། །\n\nCommentary 1: འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྒོམ་ཚུལ་དངོས་དང་། དེའི་འཐད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཕྲག་དོག་དང་། འགྲན་སེམས་དང་། ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་ལ་ཕྲག་དོག་བྱ་བ་ནི། བྱང་སེམས་འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱིས་བཀུར་བྱས་སེམས་ཅན་བདག་ནི་མིན། འདི་བཞིན་བདག་གིས་མི་རྙེད་ཅིང་འདི་ནི་བསྟོད་བྱས་བདག་ལ་སྨད་འདི་བདེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis is simply an introductory phrase, stating \"This is said, and so forth.\"\n\nCommentary 2:\nThis commentary outlines the structure of a meditation practice, focusing on three aspects: jealousy, competitiveness, and pride. It specifically addresses jealousy towards worldly dharmas (or conditions), explaining how a bodhisattva should contemplate the differences between themselves and others in terms of respect, praise, happiness, and suffering.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries suggest that this verse is part of a meditation practice on jealousy, particularly in relation to worldly conditions. It instructs the practitioner to contemplate the differences between oneself and others in various aspects of life.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nThis one is respected, but I am not.\nSimilarly, I have not gained what this one has.\nThis one is praised, while I am criticized.\nThis one is happy, while I suffer.\n\nThis translation reflects the practice of contemplating jealousy by comparing oneself to others who seem to be in better circumstances, as a way to recognize and overcome such feelings.", + "translation": "This one is respected, but I am not.\nSimilarly, I have not gained what this one has.\nThis one is praised, while I am criticized.\nThis one is happy, while I suffer." } }, "glossary": { @@ -66935,6 +68293,26 @@ "བདག་": "I", "སྡུག་བསྔལ་": "suffer" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འདི་ནི་བཀུར་བྱས་བདག་ནི་མིན། །": { + "བཀུར་བྱས་": "respected", + "བདག་": "I" + }, + "འདི་བཞིན་བདག་གིས་མ་རྙེད་ཅིང་། །": { + "བདག་": "I", + "རྙེད་": "gained" + }, + "འདི་ནི་བསྟོད་བྱས་བདག་ལ་སྨོད། །": { + "བསྟོད་བྱས་": "praised", + "བདག་": "I", + "སྨོད་": "criticized" + }, + "འདི་བདེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ། །": { + "བདེ་": "happy", + "བདག་": "I", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffer" + } } } }, @@ -66944,7 +68322,7 @@ "commentary_1": " འདི་ནི་ཆེ་བར་གྲགས་པ་དང་བདག་ལ་མེད་པར་གྲགས་ཞེས་བྱ་བ་གཉི་ག་ཡང་མི་འདོད་པའི་ཚིག་གོ། །", "commentary_2": "བདག་ནི་ལས་རྣམས་བྱེད་པ་དང་འདི་ནི་བདེ་བ་ཉིད་དུ་གནས་ཞེས་གཞན་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དེས་རང་གཞན་དུ་བྱས་པ་དེ་ལ་ཕྲག་དོག་བྱའོ། །འདིའི་སྐབས་ཀྱི་བདག་གཞན་གྱི་ཐ་སྙད་ཐམས་ཅད་འདི་བཞིན་དུ་བཤད་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོས་ལ་ཕྲག་དོག་བྱ་བ་ནི། འདི་ནི་ཡོན་ཏན་ཆེ་བ་དང་བདག་དམན་ཞིང་ཡོན་ཏན་མེད་པར་འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་ལས་རྣམས་བྱེད་པ་དང་། །འདི་ནི་བདེ་བ་ཉིད་དུ་གནས། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་ཆེ་དང་། །བདག་དམན་ཡོན་ཏན་མེད་པར་གྲག །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་(I/self), ལས་(karma/actions), བྱེད་པ་(to do/perform), བདེ་བ་(happiness/bliss), འཇིག་རྟེན་(world), ཆེ་(great), དམན་(inferior), ཡོན་ཏན་(qualities/virtues)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི་ for emphasis and topic marking\n- Contrast between བདག་(I/self) and འདི་(this/other)\n- Use of དང་ as a connector and list marker\n\n\nI am the one who performs actions,\nWhile this one abides in happiness itself.\nThis one is great in the world,\nWhile I am known to be inferior and without qualities.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be contrasting the speaker's self-perception with that of another, possibly in the context of Buddhist teachings on selflessness and the nature of reality.", "translation": "I am the one who performs actions,\nWhile this one abides in happiness itself.\nThis one is great in the world,\nWhile I am known to be inferior and without qualities." @@ -66960,9 +68338,9 @@ "translation": "I am the one who performs actions,\nWhile this one abides in happiness.\nThis one is great in the world,\nWhile I am known as lowly and without qualities." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ནི་ལས་རྣམས་བྱེད་པ་དང་། །འདི་ནི་བདེ་བ་ཉིད་དུ་གནས། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་ཆེ་དང་། །བདག་དམན་ཡོན་ཏན་མེད་པར་གྲག །\n\nCommentary 1: འདི་ནི་ཆེ་བར་གྲགས་པ་དང་བདག་ལ་མེད་པར་གྲགས་ཞེས་བྱ་བ་གཉི་ག་ཡང་མི་འདོད་པའི་ཚིག་གོ། །\n\nCommentary 2: བདག་ནི་ལས་རྣམས་བྱེད་པ་དང་འདི་ནི་བདེ་བ་ཉིད་དུ་གནས་ཞེས་གཞན་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དེས་རང་གཞན་དུ་བྱས་པ་དེ་ལ་ཕྲག་དོག་བྱའོ། །འདིའི་སྐབས་ཀྱི་བདག་གཞན་གྱི་ཐ་སྙད་ཐམས་ཅད་འདི་བཞིན་དུ་བཤད་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོས་ལ་ཕྲག་དོག་བྱ་བ་ནི། འདི་ནི་ཡོན་ཏན་ཆེ་བ་དང་བདག་དམན་ཞིང་ཡོན་ཏན་མེད་པར་འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་ལ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nWhile I am engaged in various tasks,\nThis one dwells in comfort and ease.\nThis one is renowned in the world as great,\nWhile I am known as lowly and without qualities.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the original Tibetan verse, which expresses a sense of envy or comparison between oneself and others. The commentaries suggest that these statements reflect undesirable thoughts of jealousy towards others who are perceived as more fortunate or accomplished, while viewing oneself as less fortunate or capable.", - "translation": "While I am engaged in various tasks,\nThis one dwells in comfort and ease.\nThis one is renowned in the world as great,\nWhile I am known as lowly and without qualities." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ནི་ལས་རྣམས་བྱེད་པ་དང་། །འདི་ནི་བདེ་བ་ཉིད་དུ་གནས། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་ཆེ་དང་། །བདག་དམན་ཡོན་ཏན་མེད་པར་གྲག །\n\nCommentary 1: འདི་ནི་ཆེ་བར་གྲགས་པ་དང་བདག་ལ་མེད་པར་གྲགས་ཞེས་བྱ་བ་གཉི་ག་ཡང་མི་འདོད་པའི་ཚིག་གོ། །\n\nCommentary 2: བདག་ནི་ལས་རྣམས་བྱེད་པ་དང་འདི་ནི་བདེ་བ་ཉིད་དུ་གནས་ཞེས་གཞན་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དེས་རང་གཞན་དུ་བྱས་པ་དེ་ལ་ཕྲག་དོག་བྱའོ། །འདིའི་སྐབས་ཀྱི་བདག་གཞན་གྱི་ཐ་སྙད་ཐམས་ཅད་འདི་བཞིན་དུ་བཤད་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོས་ལ་ཕྲག་དོག་བྱ་བ་ནི། འདི་ནི་ཡོན་ཏན་ཆེ་བ་དང་བདག་དམན་ཞིང་ཡོན་ཏན་མེད་པར་འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་ལ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary suggests that both being well-known as great and being known to lack qualities are undesirable statements.\n\nCommentary 2: This commentary explains that one should be envious of others who are at ease while oneself is working. It also mentions that all references to self and other in this context should be explained similarly. The second part talks about being envious of others' qualities, stating that others are known to have great qualities while oneself is known to be inferior and lacking in qualities.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together suggest that the verse is about comparing oneself unfavorably to others, both in terms of work/ease and qualities/reputation. They indicate that such comparisons and feelings of inferiority or envy are undesirable.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nI am the one who does all the work,\nWhile this one dwells in ease.\nThis one is renowned in the world as great,\nWhile I am known as inferior and without qualities.\n\nThis translation reflects the contrast between self and other as explained in the commentaries, showing the speaker's perception of doing all the work while others are at ease, and feeling inferior in qualities and reputation compared to others.", + "translation": "I am the one who does all the work,\nWhile this one dwells in ease.\nThis one is renowned in the world as great,\nWhile I am known as inferior and without qualities." } }, "glossary": { @@ -66986,6 +68364,28 @@ "བདག་": "I", "ཡོན་ཏན་": "qualities" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བདག་ནི་ལས་རྣམས་བྱེད་པ་དང་། །": { + "བདག་": "I", + "ལས་": "work", + "བྱེད་པ་": "does" + }, + "འདི་ནི་བདེ་བ་ཉིད་དུ་གནས། །": { + "འདི་": "this one", + "བདེ་བ་": "ease", + "གནས་": "dwells" + }, + "འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་ཆེ་དང་། །": { + "འདི་": "this one", + "འཇིག་རྟེན་": "world", + "ཆེ་": "great" + }, + "བདག་དམན་ཡོན་ཏན་མེད་པར་གྲག །": { + "བདག་": "I", + "དམན་": "inferior", + "ཡོན་ཏན་": "qualities" + } } } }, @@ -66995,7 +68395,7 @@ "commentary_1": " བདག་ལ་ཡོན་ཏན་མེད་པས་ཁྱོད་ལ་ཅི་གོད་དེ། རང་ཉིད་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཆོག་མོད། ཁོ་བོ་ཅག་གི་སེམས་ཁྲལ་གྱིས་ཅི་བྱ། གང་བདག་ལ་ཡོན་ཏན་མེད་ཅེས་བྱ་བ་དེ་དག་ཀྱང་ཁས་བླངས་ནས་བརྗོད་པ་སྟེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོན་ཏན་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། དེའི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གང་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པའི་ནང་ནའོ། །འདི་ཞེས་པ་ནི་སྔར་གྱི་བདག་གི་དངོས་པོའོ། །བདག་ཅེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དངོས་པོའོ། །", "commentary_2": "ཡོན་ཏན་མེད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་མི་འདོད་པས་བདག་ཀུན་ཀྱང་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པར་བྱ་ཞིང་། རང་བཞིན་ཡོན་ཏན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དང་ལྡན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་མཆོག་དམན་ལྟོས་ནས་འཇོགས་པ་ཡོན་ཏན་ཆེན་པོ་ཅན་གང་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདི་དམན་པ་དེ་ཡང་ཡོད་ཅིང་། དམན་པ་གང་བས་བདག་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་དེ་ཡང་ཡོད་པས་མཐོ་དམན་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འགྲེལ་ཆེན་ལས་འཆད་དོ། །འོ་ན་འདིར་དམན་པ་བདག་ཏུ་བཟུང་བ་ཡིན་པས་དེ་གང་ལ་ལྟོས་ནས་མཆོག་ཏུ་འཇོགས་ཤེ་ན། དམན་པ་ཐམས་ཅད་ལས་དམན་པ་མེད་ཀྱང་དམན་པའི་བྱེ་བྲག་འགའ་ཞིག་བདག་ཏུ་བཟུང་ནས་ཀྱང་བསྒོམས་ལ། དེའི་ཚེ་ལྟོས་ས་གྲུབ་པས་སྐྱོན་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡོན་ཏན་མེད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །བདག་ཀུན་ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་ཉིད། །གང་བས་འདི་དམན་དེ་ཡོད་ཅིང་། །གང་བས་བདག་མཆོག་དེ་ཡང་ཡོད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཡོན་ཏན་ (qualities/virtues), བདག་ (self), དམན་ (inferior), མཆོག་ (supreme)\n\nGrammatical notes:\n- Use of rhetorical question (ཅི་ཞིག་བྱ)\n- Comparative structures (གང་བས་...དེ)\n\n\nWhat use is there without qualities? I myself am endowed with all qualities. While there are those inferior to me in some ways, There are also those superior to me in others.\n\nTechnical notes:\n- ཡོན་ཏན་ (yönten) is a key Buddhist term referring to positive qualities or virtues\n- བདག་ (dag) here refers to the individual self, not the ultimate self (ātman) rejected in Buddhism\n- The verse emphasizes a balanced view of one's qualities relative to others", "translation": "What use is there without qualities? I myself am endowed with all qualities. While there are those inferior to me in some ways, There are also those superior to me in others." @@ -67011,9 +68411,9 @@ "translation": "What use is there in lacking good qualities?\nI myself possess all good qualities.\nWhile there are those inferior to me,\nThere are also those superior to me." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཡོན་ཏན་མེད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །བདག་ཀུན་ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་ཉིད། །གང་བས་འདི་དམན་དེ་ཡོད་ཅིང་། །གང་བས་བདག་མཆོག་དེ་ཡང་ཡོད། །\n\nCommentary 1: བདག་ལ་ཡོན་ཏན་མེད་པས་ཁྱོད་ལ་ཅི་གོད་དེ། རང་ཉིད་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཆོག་མོད། ཁོ་བོ་ཅག་གི་སེམས་ཁྲལ་གྱིས་ཅི་བྱ། གང་བདག་ལ་ཡོན་ཏན་མེད་ཅེས་བྱ་བ་དེ་དག་ཀྱང་ཁས་བླངས་ནས་བརྗོད་པ་སྟེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོན་ཏན་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། དེའི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གང་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པའི་ནང་ནའོ། །འདི་ཞེས་པ་ནི་སྔར་གྱི་བདག་གི་དངོས་པོའོ། །བདག་ཅེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དངོས་པོའོ། །\n\nCommentary 2: ཡོན་ཏན་མེད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་མི་འདོད་པས་བདག་ཀུན་ཀྱང་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པར་བྱ་ཞིང་། རང་བཞིན་ཡོན་ཏན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དང་ལྡན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་མཆོག་དམན་ལྟོས་ནས་འཇོགས་པ་ཡོན་ཏན་ཆེན་པོ་ཅན་གང་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདི་དམན་པ་དེ་ཡང་ཡོད་ཅིང་། དམན་པ་གང་བས་བདག་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་དེ་ཡང་ཡོད་པས་མཐོ་དམན་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འགྲེལ་ཆེན་ལས་འཆད་དོ། །འོ་ན་འདིར་དམན་པ་བདག་ཏུ་བཟུང་བ་ཡིན་པས་དེ་གང་ལ་ལྟོས་ནས་མཆོག་ཏུ་འཇོགས་ཤེ་ན། དམན་པ་ཐམས་ཅད་ལས་དམན་པ་མེད་ཀྱང་དམན་པའི་བྱེ་བྲག་འགའ་ཞིག་བདག་ཏུ་བཟུང་ནས་ཀྱང་བསྒོམས་ལ། དེའི་ཚེ་ལྟོས་ས་གྲུབ་པས་སྐྱོན་མེད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nWhat use is there in having no good qualities? I myself possess all good qualities. There are those compared to whom I am inferior, and there are those compared to whom I am superior.\n\n\nThis translation captures the main ideas from the original Tibetan:\n1. The rhetorical question about the uselessness of lacking good qualities\n2. The assertion that one possesses all good qualities\n3. The recognition that there are always others who are superior and inferior to oneself, emphasizing the relative nature of such comparisons\n\nThe commentaries provide context that this verse is about cultivating positive qualities and understanding one's place in relation to others, avoiding both excessive pride and self-deprecation. They also hint at the Buddhist concept that all beings possess Buddha-nature, which is the source of innate good qualities.", - "translation": "What use is there in having no good qualities? I myself possess all good qualities. There are those compared to whom I am inferior, and there are those compared to whom I am superior." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཡོན་ཏན་མེད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །བདག་ཀུན་ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་ཉིད། །གང་བས་འདི་དམན་དེ་ཡོད་ཅིང་། །གང་བས་བདག་མཆོག་དེ་ཡང་ཡོད། །\n\nCommentary 1: བདག་ལ་ཡོན་ཏན་མེད་པས་ཁྱོད་ལ་ཅི་གོད་དེ། རང་ཉིད་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཆོག་མོད། ཁོ་བོ་ཅག་གི་སེམས་ཁྲལ་གྱིས་ཅི་བྱ། གང་བདག་ལ་ཡོན་ཏན་མེད་ཅེས་བྱ་བ་དེ་དག་ཀྱང་ཁས་བླངས་ནས་བརྗོད་པ་སྟེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོན་ཏན་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། དེའི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གང་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པའི་ནང་ནའོ། །འདི་ཞེས་པ་ནི་སྔར་གྱི་བདག་གི་དངོས་པོའོ། །བདག་ཅེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དངོས་པོའོ། །\n\nCommentary 2: ཡོན་ཏན་མེད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་མི་འདོད་པས་བདག་ཀུན་ཀྱང་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པར་བྱ་ཞིང་། རང་བཞིན་ཡོན་ཏན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དང་ལྡན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་མཆོག་དམན་ལྟོས་ནས་འཇོགས་པ་ཡོན་ཏན་ཆེན་པོ་ཅན་གང་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདི་དམན་པ་དེ་ཡང་ཡོད་ཅིང་། དམན་པ་གང་བས་བདག་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་དེ་ཡང་ཡོད་པས་མཐོ་དམན་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འགྲེལ་ཆེན་ལས་འཆད་དོ། །འོ་ན་འདིར་དམན་པ་བདག་ཏུ་བཟུང་བ་ཡིན་པས་དེ་གང་ལ་ལྟོས་ནས་མཆོག་ཏུ་འཇོགས་ཤེ་ན། དམན་པ་ཐམས་ཅད་ལས་དམན་པ་མེད་ཀྱང་དམན་པའི་བྱེ་བྲག་འགའ་ཞིག་བདག་ཏུ་བཟུང་ནས་ཀྱང་བསྒོམས་ལ། དེའི་ཚེ་ལྟོས་ས་གྲུབ་པས་སྐྱོན་མེད་དོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that even if one lacks qualities, it doesn't matter to others. One should be content with one's own qualities. It suggests that claiming to have no qualities at all is not true, and one should strive to possess all good qualities. It also explains the use of \"this\" and \"self\" in the verse.\n\nCommentary 2: This commentary emphasizes that one should cultivate all qualities through practice and recognizes the innate Buddha nature in all beings. It explains that superiority and inferiority are relative, and there are always those who are superior and inferior to oneself. The commentary also addresses a potential contradiction in the verse regarding inferiority and superiority.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together suggest that the verse is about recognizing one's own qualities while also acknowledging that there are always others who may be superior or inferior. It encourages cultivating all positive qualities and recognizes the fundamental Buddha nature in all beings. The verse is meant to show that relative positions of superiority and inferiority are not fixed and depend on perspective.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nWhat use is it to lack qualities? I myself possess all qualities.\nThere are those compared to whom I am inferior,\nAnd there are those compared to whom I am superior.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the verse as explained by the commentaries, emphasizing the possession of qualities, the relative nature of superiority and inferiority, and the encouragement to cultivate positive attributes.", + "translation": "What use is it to lack qualities? I myself possess all qualities.\nThere are those compared to whom I am inferior,\nAnd there are those compared to whom I am superior." } }, "glossary": { @@ -67032,6 +68432,17 @@ "བདག་": "I", "མཆོག་": "superior" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཡོན་ཏན་མེད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །བདག་ཀུན་ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་ཉིད། །": { + "ཡོན་ཏན་": "qualities", + "བདག་": "I" + }, + "གང་བས་འདི་དམན་དེ་ཡོད་ཅིང་། །གང་བས་བདག་མཆོག་དེ་ཡང་ཡོད། །": { + "དམན་": "inferior", + "བདག་": "I", + "མཆོག་": "superior" + } } } }, @@ -67041,7 +68452,7 @@ "commentary_1": " ཡང་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ཕོངས་པ་ལ་སོགས་པ་དེས་ཁྱོད་དམན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ཕོངས་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ལྟ་བས་ཕོངས་པ་ནི་སྦྱིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པས་ལོག་པར་ལྟ་བ་རྣམས་སོ། །འཚོ་བས་ཕོངས་པ་ནི་ཞིང་ལས་ལ་སོགས་པས་འཚོ་བ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པའི་སྟོབས་ཏེ་ནུས་པས་ཡིན་གྱི་བདག་གི་འདོད་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་ཁྱོད་ཀྱི་ནུས་པས་ལྟ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་བདག་སོས་ཤིག་དང་ཁྱོད་ལ་ཅི་རིགས་པར་བྱ་བའི་རྔན་ཅན་མི་བྱ། ནུས་ཚད་ཀྱི་གནོད་པ་དང་ན་ཚ་ཡང་བདག་གིས་བསྲན་པར་བྱ་བའོ། །", "commentary_2": "གལ་ཏེ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྟ་བ་ཉམས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་བྱང་སེམས་པས་ཁྱོད་དམན་ནོ་ཞེ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྟ་བ་དང་ལ་སོས་པས་བསྡུས་པའི་འཚོ་བ་རྒུད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བས་བདག་གི་དབང་དུ་གྱུར་པ་མིན་ལ། ཁྱོད་སྙིང་རྗེ་ཅན་དུ་འདོད་པས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་ནུས་ཀྱིས་བདག་རྒུད་པ་དེ་དག་ལས་གསོ་དགོས་ཏེ། གསོ་ན་དེའི་དོན་གྱི་དཀའ་སྤྱད་ཀྱི་གནོད་པའང་བདག་གིས་དང་དུ་བླང་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཚུལ་ཁྲིམས་ལྟ་བ་གུད་སོགས་ནི། །ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཀྱིས་བདག་དབང་མིན། །ཅི་ནུས་བདག་ནི་གསོ་དགོས་ཏེ། །གནོད་པའང་བདག་གིས་དང་དུ་བླང་། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nཚུལ་ཁྲིམས་ (ethical discipline), ལྟ་བ་ (view), ཉོན་མོངས་ (afflictions), དབང་ (control), གསོ་ (heal/restore)\n\nGrammatical notes:\n- གུད་སོགས་ནི། indicates \"and so forth\" or \"etc.\"\n- ཅི་ནུས་ expresses \"as much as possible\"\n- དང་དུ་བླང་ means \"to accept\" or \"to embrace\"\n\n\nEthical discipline, view, and so forth,\nAre not in my control due to the power of afflictions.\nI must heal myself as much as possible,\nAnd even embrace harm to myself.\n\nTechnical notes:\n- ཚུལ་ཁྲིམས་ (ethical discipline) is a key concept in Buddhist practice, often translated as \"morality\" or \"virtue\"\n- ལྟ་བ་ (view) refers to one's philosophical or spiritual perspective\n- ཉོན་མོངས་ (afflictions) are mental states that obscure the nature of mind and lead to suffering in Buddhist thought", "translation": "Ethical discipline, view, and so forth,\nAre not in my control due to the power of afflictions.\nI must heal myself as much as possible,\nAnd even embrace harm to myself." @@ -67057,9 +68468,9 @@ "translation": "Moral discipline, views, and other such things\nAre not under my control due to the power of afflictions.\nI must heal myself as much as I can,\nAnd willingly accept even harm to myself." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཚུལ་ཁྲིམས་ལྟ་བ་གུད་སོགས་ནི། །ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཀྱིས་བདག་དབང་མིན། །ཅི་ནུས་བདག་ནི་གསོ་དགོས་ཏེ། །གནོད་པའང་བདག་གིས་དང་དུ་བླང་། །\n\nCommentary 1: ཡང་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ཕོངས་པ་ལ་སོགས་པ་དེས་ཁྱོད་དམན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ཕོངས་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ལྟ་བས་ཕོངས་པ་ནི་སྦྱིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པས་ལོག་པར་ལྟ་བ་རྣམས་སོ། །འཚོ་བས་ཕོངས་པ་ནི་ཞིང་ལས་ལ་སོགས་པས་འཚོ་བ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པའི་སྟོབས་ཏེ་ནུས་པས་ཡིན་གྱི་བདག་གི་འདོད་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་ཁྱོད་ཀྱི་ནུས་པས་ལྟ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་བདག་སོས་ཤིག་དང་ཁྱོད་ལ་ཅི་རིགས་པར་བྱ་བའི་རྔན་ཅན་མི་བྱ། ནུས་ཚད་ཀྱི་གནོད་པ་དང་ན་ཚ་ཡང་བདག་གིས་བསྲན་པར་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྟ་བ་ཉམས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་བྱང་སེམས་པས་ཁྱོད་དམན་ནོ་ཞེ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྟ་བ་དང་ལ་སོས་པས་བསྡུས་པའི་འཚོ་བ་རྒུད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བས་བདག་གི་དབང་དུ་གྱུར་པ་མིན་ལ། ཁྱོད་སྙིང་རྗེ་ཅན་དུ་འདོད་པས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་ནུས་ཀྱིས་བདག་རྒུད་པ་དེ་དག་ལས་གསོ་དགོས་ཏེ། གསོ་ན་དེའི་དོན་གྱི་དཀའ་སྤྱད་ཀྱི་གནོད་པའང་བདག་གིས་དང་དུ་བླང་བར་བྱའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nMy lapses in moral discipline, wrong views, and so forth\nAre not within my control, but due to the power of afflictions.\nTo the best of your ability, you should heal me,\nAnd I will willingly accept any hardships that may come.\n", - "translation": "My lapses in moral discipline, wrong views, and so forth\nAre not within my control, but due to the power of afflictions.\nTo the best of your ability, you should heal me,\nAnd I will willingly accept any hardships that may come." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཚུལ་ཁྲིམས་ལྟ་བ་གུད་སོགས་ནི། །ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཀྱིས་བདག་དབང་མིན། །ཅི་ནུས་བདག་ནི་གསོ་དགོས་ཏེ། །གནོད་པའང་བདག་གིས་དང་དུ་བླང་། །\n\nCommentary 1: ཡང་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ཕོངས་པ་ལ་སོགས་པ་དེས་ཁྱོད་དམན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ཕོངས་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ལྟ་བས་ཕོངས་པ་ནི་སྦྱིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པས་ལོག་པར་ལྟ་བ་རྣམས་སོ། །འཚོ་བས་ཕོངས་པ་ནི་ཞིང་ལས་ལ་སོགས་པས་འཚོ་བ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པའི་སྟོབས་ཏེ་ནུས་པས་ཡིན་གྱི་བདག་གི་འདོད་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་ཁྱོད་ཀྱི་ནུས་པས་ལྟ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་བདག་སོས་ཤིག་དང་ཁྱོད་ལ་ཅི་རིགས་པར་བྱ་བའི་རྔན་ཅན་མི་བྱ། ནུས་ཚད་ཀྱི་གནོད་པ་དང་ན་ཚ་ཡང་བདག་གིས་བསྲན་པར་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྟ་བ་ཉམས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་བྱང་སེམས་པས་ཁྱོད་དམན་ནོ་ཞེ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྟ་བ་དང་ལ་སོས་པས་བསྡུས་པའི་འཚོ་བ་རྒུད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བས་བདག་གི་དབང་དུ་གྱུར་པ་མིན་ལ། ཁྱོད་སྙིང་རྗེ་ཅན་དུ་འདོད་པས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་ནུས་ཀྱིས་བདག་རྒུད་པ་དེ་དག་ལས་གསོ་དགོས་ཏེ། གསོ་ན་དེའི་དོན་གྱི་དཀའ་སྤྱད་ཀྱི་གནོད་པའང་བདག་གིས་དང་དུ་བླང་བར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that moral failings, wrong views, and improper livelihoods are due to the power of afflictions, not one's own desire. It suggests that if one has the ability, they should heal themselves and endure any harm or illness to the best of their ability.\n\nCommentary 2: This commentary clarifies that lapses in moral discipline, views, and livelihood are due to the power of afflictions and not under one's control. It advises that if one claims to be compassionate, they should help heal others from these failings as much as possible, and be willing to accept any hardships that come with this effort.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that moral and ethical failings are due to afflictions beyond one's control. They encourage taking responsibility for healing oneself and others from these failings, even if it involves enduring hardships.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nLapses in moral discipline, views, and livelihood\nAre not within my control, but due to the power of afflictions.\nI must heal myself as much as I can,\nAnd willingly accept any harm that comes with it.\n\nThis translation reflects the key points from both commentaries, emphasizing that ethical failings are not intentional but due to afflictions, and highlighting the importance of self-improvement and accepting the challenges that come with it.", + "translation": "Lapses in moral discipline, views, and livelihood\nAre not within my control, but due to the power of afflictions.\nI must heal myself as much as I can,\nAnd willingly accept any harm that comes with it." } }, "glossary": { @@ -67078,6 +68489,20 @@ "གནོད་པའང་བདག་གིས་དང་དུ་བླང་། །": { "གནོད་པ་": "pain" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཚུལ་ཁྲིམས་ལྟ་བ་གུད་སོགས་ནི། །ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཀྱིས་བདག་དབང་མིན། །": { + "ཚུལ་ཁྲིམས་": "moral discipline", + "ལྟ་བ་": "views", + "ཉོན་མོངས་": "afflictions", + "སྟོབས་": "power", + "བདག་དབང་": "control" + }, + "ཅི་ནུས་བདག་ནི་གསོ་དགོས་ཏེ། །གནོད་པའང་བདག་གིས་དང་དུ་བླང་། །": { + "གསོ་": "heal", + "གནོད་པ་": "harm", + "དང་དུ་བླང་": "willingly accept" + } } } }, @@ -67087,7 +68512,7 @@ "commentary_1": " བདག་ཅེས་པ་ནི་གཞན་དུ་གྱུར་པའོ། །བརྙས་པ་ནི་རྔན་ཅན་ནོ། །ཡོན་ཏན་དེ་དག་གིས་བདག་ལ་ཅི་བྱ་སྟེ་དགོས་པ་ཅི་ཡོད་ཅེས་བྱ་བའོ། །འདི་ནི་ཞེས་པ་ནི་སྔར་གྱི་བདག་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དེས་ཀྱང་བདག་ལ་ཅི་ཡང་བྱར་མེད་དོ། །", "commentary_2": "འོན་ཏེ་བདག་བྱང་སེམས་འདིའི་གསོ་བྱ་མིན་ཏེ་འདིས་བདག་གསོ་བར་མི་ནུས་ན་ཅིའི་ཕྱིར་བྱང་སེམས་ཁོ་ཉིད་བཟང་བར་བཟུང་ནས་བདག་ལ་བརྙས་པར་བྱེད། དེ་ལ་ཡོན་ཏན་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་བདག་གསོ་བར་མི་ནུས་ན་བདག་ལ་དེའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ། བྱང་སེམས་འདི་བདག་ཉིད་ཡོན་ཏན་ཅན་ཡིན་ཡང་བདག་ལ་ཕན་པ་མེད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའོན་ཏེ་བདག་འདིའི་གསོ་བྱ་མིན། །ཅི་ཕྱིར་བདག་ལ་བརྙས་པ་བྱེད། །བདག་ལ་དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་གྱིས། །ཅི་བྱ་འདི་བདག་ཡོན་ཏན་ཅན། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nགསོ་བྱ་ (object of care/nurture), བརྙས་པ་ (contempt/disrespect), ཡོན་ཏན་ (qualities/virtues)\n\nGrammatical notes:\n- འོན་ཏེ (however/but)\n- ཅི་ཕྱིར (why/for what reason)\n- ཅི་བྱ (what to do/what use)\n\n\nHowever, I am not this one's object of care.\nWhy do you show contempt towards me?\nWhat use are his qualities to me?\nI myself am the one with qualities.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be expressing a sentiment of self-assertion or self-worth in the face of perceived disrespect or dismissal. The speaker is contrasting their own qualities with those of another, possibly in a context of spiritual or ethical debate.", "translation": "However, I am not this one's object of care.\nWhy do you show contempt towards me?\nWhat use are his qualities to me?\nI myself am the one with qualities." @@ -67103,9 +68528,9 @@ "translation": "However, I am not one to be cared for by this.\nWhy do you show contempt towards me?\nWhat use are his qualities to me?\nI myself am the one with qualities." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའོན་ཏེ་བདག་འདིའི་གསོ་བྱ་མིན། །ཅི་ཕྱིར་བདག་ལ་བརྙས་པ་བྱེད། །བདག་ལ་དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་གྱིས། །ཅི་བྱ་འདི་བདག་ཡོན་ཏན་ཅན། །\n\nCommentary 1: བདག་ཅེས་པ་ནི་གཞན་དུ་གྱུར་པའོ། །བརྙས་པ་ནི་རྔན་ཅན་ནོ། །ཡོན་ཏན་དེ་དག་གིས་བདག་ལ་ཅི་བྱ་སྟེ་དགོས་པ་ཅི་ཡོད་ཅེས་བྱ་བའོ། །འདི་ནི་ཞེས་པ་ནི་སྔར་གྱི་བདག་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དེས་ཀྱང་བདག་ལ་ཅི་ཡང་བྱར་མེད་དོ། །\n\nCommentary 2: འོན་ཏེ་བདག་བྱང་སེམས་འདིའི་གསོ་བྱ་མིན་ཏེ་འདིས་བདག་གསོ་བར་མི་ནུས་ན་ཅིའི་ཕྱིར་བྱང་སེམས་ཁོ་ཉིད་བཟང་བར་བཟུང་ནས་བདག་ལ་བརྙས་པར་བྱེད། དེ་ལ་ཡོན་ཏན་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་བདག་གསོ་བར་མི་ནུས་ན་བདག་ལ་དེའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ། བྱང་སེམས་འདི་བདག་ཉིད་ཡོན་ཏན་ཅན་ཡིན་ཡང་བདག་ལ་ཕན་པ་མེད་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nHowever, if I am not to be cared for by this one,\nWhy does he disparage me?\nWhat use are his qualities to me?\nThis one may have qualities, but what good are they to me?\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning conveyed in the original Tibetan and elaborated on in the commentaries, expressing the speaker's frustration at being looked down upon by someone whose qualities, while perhaps admirable, are of no practical benefit to the speaker.", - "translation": "However, if I am not to be cared for by this one,\nWhy does he disparage me?\nWhat use are his qualities to me?\nThis one may have qualities, but what good are they to me?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འོན་ཏེ་བདག་འདིའི་གསོ་བྱ་མིན། །ཅི་ཕྱིར་བདག་ལ་བརྙས་པ་བྱེད། །བདག་ལ་དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་གྱིས། །ཅི་བྱ་འདི་བདག་ཡོན་ཏན་ཅན། །\n\nCommentary 1: བདག་ཅེས་པ་ནི་གཞན་དུ་གྱུར་པའོ། །བརྙས་པ་ནི་རྔན་ཅན་ནོ། །ཡོན་ཏན་དེ་དག་གིས་བདག་ལ་ཅི་བྱ་སྟེ་དགོས་པ་ཅི་ཡོད་ཅེས་བྱ་བའོ། །འདི་ནི་ཞེས་པ་ནི་སྔར་གྱི་བདག་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དེས་ཀྱང་བདག་ལ་ཅི་ཡང་བྱར་མེད་དོ། །\n\nCommentary 2: འོན་ཏེ་བདག་བྱང་སེམས་འདིའི་གསོ་བྱ་མིན་ཏེ་འདིས་བདག་གསོ་བར་མི་ནུས་ན་ཅིའི་ཕྱིར་བྱང་སེམས་ཁོ་ཉིད་བཟང་བར་བཟུང་ནས་བདག་ལ་བརྙས་པར་བྱེད། དེ་ལ་ཡོན་ཏན་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་བདག་གསོ་བར་མི་ནུས་ན་བདག་ལ་དེའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ། བྱང་སེམས་འདི་བདག་ཉིད་ཡོན་ཏན་ཅན་ཡིན་ཡང་བདག་ལ་ཕན་པ་མེད་པས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"self\" refers to someone else, \"contempt\" means having a reward, and questions the need for those qualities. It states that \"this\" refers to the previously mentioned self with qualities, which also can't do anything for the self.\n\nCommentary 2:\nThis commentary interprets the verse as questioning why a bodhisattva would look down on oneself if they can't help or nurture the self. It suggests that even if the bodhisattva has qualities, they are of no use if they can't help the self, so there's no benefit to the self from the bodhisattva's qualities.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries interpret the verse as a questioning of the value of another's qualities (likely a bodhisattva's) if they cannot directly benefit or nurture the self. They emphasize the futility of looking down on oneself or valuing another's qualities if they don't provide tangible help.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nHowever, if this one cannot nurture me,\nWhy does he look down upon me?\nWhat use are his qualities to me?\nThough he may have qualities, what good are they to me?\n\nThis translation attempts to capture the skeptical tone and questioning of the value of another's qualities when they don't directly benefit the self, as interpreted by the commentaries.", + "translation": "However, if this one cannot nurture me,\nWhy does he look down upon me?\nWhat use are his qualities to me?\nThough he may have qualities, what good are they to me?" } }, "glossary": { @@ -67122,6 +68547,20 @@ "ཅི་བྱ་འདི་བདག་ཡོན་ཏན་ཅན། །": { "ཡོན་ཏན་": "qualities" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འོན་ཏེ་བདག་འདིའི་གསོ་བྱ་མིན། །": { + "གསོ་བྱ་": "nurture" + }, + "ཅི་ཕྱིར་བདག་ལ་བརྙས་པ་བྱེད། །": { + "བརྙས་པ་": "look down upon" + }, + "བདག་ལ་དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་གྱིས། །": { + "ཡོན་ཏན་": "qualities" + }, + "ཅི་བྱ་འདི་བདག་ཡོན་ཏན་ཅན། །": { + "ཡོན་ཏན་": "qualities" + } } } }, @@ -67131,7 +68570,7 @@ "commentary_1": " ངན་འགྲོ་སྟེ་སེང་གེ་ལ་སོགས་པའི་ཁར་རོ། །བཟང་བར་འདོད་པ་ནི་གཞན་ཟིལ་གྱིས་མནན་པར་འདོད་པའོ། །", "commentary_2": "གཞན་ཡང་སྡིག་པའི་དབང་གིས་ངན་འགྲོའི་ཁར་དང་གདུག་པ་སྟེ་སྦྲུལ་དང་གཅན་གཟན་ལ་སོགས་པའི་ཁར་གནས་པའི་འགྲོ་བ་ལའང་སྙིང་རྗེ་མེད་པའི་སྐྱོན་ཅན་འདི་སྐྱོན་དེ་ཁས་མི་ལེན་པར་མ་ཟད། ཕྱིར་ལ་ཡོན་ཏན་ཅན་དུ་རློམ་པ་ཡིས་མཁས་པ་དག་ལ་བསྔོ་བར་འདོད་པ་ནི་མི་རིགས་པས་ཁྱོད་ལ་ཡོན་ཏན་མེད་ཀྱི་སྟེང་དུ་སྐྱོན་མང་པོ་ཡོད་ཅེས་ཕྲག་དོག་བྱེད་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nངན་འགྲོ་གདུག་པའི་ཁར་གནས་པ། །འགྲོ་ལ་སྙིང་རྗེ་མེད་པར་འདི། །ཕྱིར་ལ་ཡོན་ཏན་རློམ་པ་ཡིས། །མཁས་པ་དག་ལ་བདོ་བར་འདོད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nངན་འགྲོ་ (lower realms), གདུག་པ་ (vicious/cruel), སྙིང་རྗེ་ (compassion), ཡོན་ཏན་ (qualities/virtues), རློམ་པ་ (to be proud/boast), མཁས་པ་ (scholar/wise one)\n\nGrammatical notes:\n- ཁར་གནས་པ་ indicates \"dwelling at the edge/brink of\"\n- མེད་པར་ is a negation particle\n- ཕྱིར་ལ་ suggests \"outwardly\" or \"externally\"\n- བདོ་བར་འདོད་ expresses a desire or wish to challenge/confront\n\n\nDwelling at the brink of the vicious lower realms,\nWithout compassion for beings,\nOutwardly boasting of qualities,\nDesiring to challenge the wise ones.\n\n\nThis verse appears to be describing someone who is in a precarious spiritual state, lacking compassion and authenticity, yet still wishing to challenge or confront those who are truly wise. The contrast between their actual state (close to lower realms, lacking compassion) and their outward boasting highlights a theme of spiritual hypocrisy or delusion.", "translation": "Dwelling at the brink of the vicious lower realms,\nWithout compassion for beings,\nOutwardly boasting of qualities,\nDesiring to challenge the wise ones." @@ -67147,9 +68586,9 @@ "translation": "Dwelling in the jaws of vicious lower realms,\nThis one without compassion for beings\nOutwardly boasts of qualities,\nWishing to challenge the wise." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nངན་འགྲོ་གདུག་པའི་ཁར་གནས་པ། །འགྲོ་ལ་སྙིང་རྗེ་མེད་པར་འདི། །ཕྱིར་ལ་ཡོན་ཏན་རློམ་པ་ཡིས། །མཁས་པ་དག་ལ་བདོ་བར་འདོད། །\n\nCommentary 1: ངན་འགྲོ་སྟེ་སེང་གེ་ལ་སོགས་པའི་ཁར་རོ། །བཟང་བར་འདོད་པ་ནི་གཞན་ཟིལ་གྱིས་མནན་པར་འདོད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་སྡིག་པའི་དབང་གིས་ངན་འགྲོའི་ཁར་དང་གདུག་པ་སྟེ་སྦྲུལ་དང་གཅན་གཟན་ལ་སོགས་པའི་ཁར་གནས་པའི་འགྲོ་བ་ལའང་སྙིང་རྗེ་མེད་པའི་སྐྱོན་ཅན་འདི་སྐྱོན་དེ་ཁས་མི་ལེན་པར་མ་ཟད། ཕྱིར་ལ་ཡོན་ཏན་ཅན་དུ་རློམ་པ་ཡིས་མཁས་པ་དག་ལ་བསྔོ་བར་འདོད་པ་ནི་མི་རིགས་པས་ཁྱོད་ལ་ཡོན་ཏན་མེད་ཀྱི་སྟེང་དུ་སྐྱོན་མང་པོ་ཡོད་ཅེས་ཕྲག་དོག་བྱེད་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nThose dwelling in the jaws of vicious beasts of lower realms,\nWho lack compassion for beings,\nYet outwardly boast of their qualities,\nDesire to challenge the wise.\n\n\nThis translation attempts to capture the key elements from the original Tibetan and the commentaries:\n\n1. The \"lower realms\" and \"vicious beasts\" refer to dangerous animals like lions, snakes, and predators.\n2. The subject lacks compassion for beings in these perilous situations.\n3. Despite their flaws, they outwardly claim to have good qualities.\n4. They wish to challenge or compete with truly wise people.\n\nThe commentaries suggest this verse is criticizing those who, despite their own faults and lack of compassion, arrogantly believe they can challenge or surpass those who are genuinely wise and compassionate.", - "translation": "Those dwelling in the jaws of vicious beasts of lower realms,\nWho lack compassion for beings,\nYet outwardly boast of their qualities,\nDesire to challenge the wise." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ངན་འགྲོ་གདུག་པའི་ཁར་གནས་པ། །འགྲོ་ལ་སྙིང་རྗེ་མེད་པར་འདི། །ཕྱིར་ལ་ཡོན་ཏན་རློམ་པ་ཡིས། །མཁས་པ་དག་ལ་བདོ་བར་འདོད། །\n\nCommentary 1: ངན་འགྲོ་སྟེ་སེང་གེ་ལ་སོགས་པའི་ཁར་རོ། །བཟང་བར་འདོད་པ་ནི་གཞན་ཟིལ་གྱིས་མནན་པར་འདོད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་སྡིག་པའི་དབང་གིས་ངན་འགྲོའི་ཁར་དང་གདུག་པ་སྟེ་སྦྲུལ་དང་གཅན་གཟན་ལ་སོགས་པའི་ཁར་གནས་པའི་འགྲོ་བ་ལའང་སྙིང་རྗེ་མེད་པའི་སྐྱོན་ཅན་འདི་སྐྱོན་དེ་ཁས་མི་ལེན་པར་མ་ཟད། ཕྱིར་ལ་ཡོན་ཏན་ཅན་དུ་རློམ་པ་ཡིས་མཁས་པ་དག་ལ་བསྔོ་བར་འདོད་པ་ནི་མི་རིགས་པས་ཁྱོད་ལ་ཡོན་ཏན་མེད་ཀྱི་སྟེང་དུ་སྐྱོན་མང་པོ་ཡོད་ཅེས་ཕྲག་དོག་བྱེད་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"ngän dro\" refers to being in the mouths of animals like lions. It suggests that the desire to be considered good is actually a desire to subdue others.\n\nCommentary 2:\nThis commentary expands on the meaning, stating that due to negative actions, beings are reborn in lower realms or in the mouths of dangerous creatures like snakes and predators. It criticizes those who, despite lacking compassion for such beings, refuse to acknowledge their faults and instead boast of their qualities to wise people. The commentary suggests this is improper and stems from jealousy.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the perilous state of beings in lower realms or facing dangerous predators. They criticize those who lack compassion for such beings yet claim to have good qualities. The second commentary provides more detail, highlighting the hypocrisy and jealousy involved in such behavior.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nThose who dwell in the jaws of vicious beings in lower realms,\nYet show no compassion for sentient beings,\nWhile outwardly boasting of their qualities,\nDesire to challenge the truly wise.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the lack of compassion, false claims of virtue, and the misguided attempt to compete with genuinely wise individuals.", + "translation": "Those who dwell in the jaws of vicious beings in lower realms,\nYet show no compassion for sentient beings,\nWhile outwardly boasting of their qualities,\nDesire to challenge the truly wise." } }, "glossary": { @@ -67170,6 +68609,27 @@ "མཁས་པ་": "wise", "བདོ་བ་": "vie" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ངན་འགྲོ་གདུག་པའི་ཁར་གནས་པ། །": { + "ངན་འགྲོ་": "lower realms", + "གདུག་པ་": "vicious beings", + "གནས་པ་": "dwell" + }, + "འགྲོ་ལ་སྙིང་རྗེ་མེད་པར་འདི། །": { + "འགྲོ་": "sentient beings", + "སྙིང་རྗེ་": "compassion" + }, + "ཕྱིར་ལ་ཡོན་ཏན་རློམ་པ་ཡིས། །": { + "ཕྱིར་ལ་": "outwardly", + "ཡོན་ཏན་": "qualities", + "རློམ་པ་": "boasting" + }, + "མཁས་པ་དག་ལ་བདོ་བར་འདོད། །": { + "མཁས་པ་": "wise", + "བདོ་བ་": "challenge", + "འདོད་": "desire" + } } } }, @@ -67179,7 +68639,7 @@ "commentary_1": " དེ་ལྟར་མཐོ་བ་རྣམས་ལ་ཕྲག་དོག་བྱ་བ་བསྟན་ནས། མཉམ་པོ་རྣམས་ལ་འགྲན་པར་བྱ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་དང་མཉམ་པ་ལ་ཞེས་སྨོས་སོ། །བདག་སྟེ་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ལ་གཞན་པའི་མིའི་ཡོན་ཏན་ལ་སོགས་པས་མཉམ་པ་སྟེ་མཚུངས་པ་ལ་བལྟས་ནས་འགྲན་སེམས་ཀྱིས་ལྷག་པར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་གྱིས་ཏེ། གང་ཙུག་བྱས་ནས་ཀྱང་བདག་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་སོགས་པས་ཡང་ལྷག་པར་བྱ་བ་སྟེ། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ནི་ཞེས་པ་ནི་བསྡུ་བར་བྱས་པའོ། །དེའི་ཚེ་གཞན་གྱི་ལ་རྩོད་པས་ཀྱང་བདག་གིས་ཞེས་རློམ་ཞིང་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའོ། །ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་སྲིད་ནའི་དོན་ཏོ། །གཉིས་པ་ནི་ངེས་པར་གཟུང་བའི་དེའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བདག་དང་མཉམ་པ་ལ་བལྟས་ནས་ནི་རྙེད་སོགས་གང་གིས་རང་ཉིད་ལྷག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བདག་གི་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ནི་འཐབ་མོ་དང་རྩོད་པ་ཡིས་ཀྱང་འདི་ལས་འཕྲོག་ནས་ངེས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་དང་མཉམ་ལ་བལྟས་ནས་ནི། །གང་གིས་རང་ཉིད་ལྷག་བྱའི་ཕྱིར། །བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་ནི། །རྩོད་པ་ཡིས་ཀྱང་ངེས་པར་བསྒྲུབ། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nབདག་(self), མཉམ་(equal), རང་ཉིད་(oneself), རྙེད་(gain), བཀུར་སྟི་(honor/respect), རྩོད་པ་(dispute/argument)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་བལྟས་ནས་ : \"having looked at/considered\"\n- གང་གིས་... ཕྱིར་: \"for the purpose of...\"\n- ཡིས་ཀྱང་: emphatic construction \"even by means of\"\n- བསྒྲུབ་: future tense of སྒྲུབ་ (to accomplish/achieve)\n\n\nHaving considered those equal to myself,\nFor the sake of elevating oneself above others,\nMy own gains and honors\nI will certainly secure, even through dispute.\n\nTechnical note: This verse appears to be describing a negative mindset of competitiveness and self-aggrandizement, likely as an example of attitudes to be abandoned on the Buddhist path.", "translation": "Having considered those equal to myself,\nFor the sake of elevating oneself above others,\nMy own gains and honors\nI will certainly secure, even through dispute." @@ -67195,9 +68655,9 @@ "translation": "Looking at those equal to myself,\nIn order to exalt oneself above them,\nI will surely strive through contention\nTo secure my own gain and honor." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་དང་མཉམ་ལ་བལྟས་ནས་ནི། །གང་གིས་རང་ཉིད་ལྷག་བྱའི་ཕྱིར། །བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་ནི། །རྩོད་པ་ཡིས་ཀྱང་ངེས་པར་བསྒྲུབ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་མཐོ་བ་རྣམས་ལ་ཕྲག་དོག་བྱ་བ་བསྟན་ནས། མཉམ་པོ་རྣམས་ལ་འགྲན་པར་བྱ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་དང་མཉམ་པ་ལ་ཞེས་སྨོས་སོ། །བདག་སྟེ་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ལ་གཞན་པའི་མིའི་ཡོན་ཏན་ལ་སོགས་པས་མཉམ་པ་སྟེ་མཚུངས་པ་ལ་བལྟས་ནས་འགྲན་སེམས་ཀྱིས་ལྷག་པར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་གྱིས་ཏེ། གང་ཙུག་བྱས་ནས་ཀྱང་བདག་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་སོགས་པས་ཡང་ལྷག་པར་བྱ་བ་སྟེ། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ནི་ཞེས་པ་ནི་བསྡུ་བར་བྱས་པའོ། །དེའི་ཚེ་གཞན་གྱི་ལ་རྩོད་པས་ཀྱང་བདག་གིས་ཞེས་རློམ་ཞིང་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའོ། །ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་སྲིད་ནའི་དོན་ཏོ། །གཉིས་པ་ནི་ངེས་པར་གཟུང་བའི་དེའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བདག་དང་མཉམ་པ་ལ་བལྟས་ནས་ནི་རྙེད་སོགས་གང་གིས་རང་ཉིད་ལྷག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བདག་གི་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ནི་འཐབ་མོ་དང་རྩོད་པ་ཡིས་ཀྱང་འདི་ལས་འཕྲོག་ནས་ངེས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nLooking at those equal to myself,\nFor the sake of surpassing them,\nI will certainly strive to secure\nMy own gain and honor, even through dispute.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which describes the competitive mindset of comparing oneself to equals and striving to surpass them in gains and honors, even resorting to arguments or disputes if necessary.", - "translation": "Looking at those equal to myself,\nFor the sake of surpassing them,\nI will certainly strive to secure\nMy own gain and honor, even through dispute." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་དང་མཉམ་ལ་བལྟས་ནས་ནི། །གང་གིས་རང་ཉིད་ལྷག་བྱའི་ཕྱིར། །བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་ནི། །རྩོད་པ་ཡིས་ཀྱང་ངེས་པར་བསྒྲུབ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་མཐོ་བ་རྣམས་ལ་ཕྲག་དོག་བྱ་བ་བསྟན་ནས། མཉམ་པོ་རྣམས་ལ་འགྲན་པར་བྱ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་དང་མཉམ་པ་ལ་ཞེས་སྨོས་སོ། །བདག་སྟེ་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ལ་གཞན་པའི་མིའི་ཡོན་ཏན་ལ་སོགས་པས་མཉམ་པ་སྟེ་མཚུངས་པ་ལ་བལྟས་ནས་འགྲན་སེམས་ཀྱིས་ལྷག་པར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་གྱིས་ཏེ། གང་ཙུག་བྱས་ནས་ཀྱང་བདག་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་སོགས་པས་ཡང་ལྷག་པར་བྱ་བ་སྟེ། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ནི་ཞེས་པ་ནི་བསྡུ་བར་བྱས་པའོ། །དེའི་ཚེ་གཞན་གྱི་ལ་རྩོད་པས་ཀྱང་བདག་གིས་ཞེས་རློམ་ཞིང་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའོ། །ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་སྲིད་ནའི་དོན་ཏོ། །གཉིས་པ་ནི་ངེས་པར་གཟུང་བའི་དེའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བདག་དང་མཉམ་པ་ལ་བལྟས་ནས་ནི་རྙེད་སོགས་གང་གིས་རང་ཉིད་ལྷག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བདག་གི་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ནི་འཐབ་མོ་དང་རྩོད་པ་ཡིས་ཀྱང་འདི་ལས་འཕྲོག་ནས་ངེས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that after discussing jealousy towards those who are superior, it now addresses competing with equals. It suggests looking at those who are equal to oneself in qualities and then, out of a competitive spirit, striving to surpass them in gains and honors, even through dispute if necessary.\n\nCommentary 2: This commentary more concisely states that one should look at those equal to oneself and, in order to surpass them, strive to secure gains and honors even through fighting and dispute, taking these from others if needed.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the idea of competing with those who are equal to oneself, striving to surpass them in gains and honors. They suggest that one should be willing to engage in dispute or conflict to achieve this goal of superiority over one's peers.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nLooking at those equal to myself,\nIn order to surpass them,\nI shall certainly secure\nMy own gains and honors, even through dispute.\n\n\nThis translation captures the essence of competing with equals and striving to surpass them in worldly achievements, even if it requires conflict, as emphasized in both commentaries.", + "translation": "Looking at those equal to myself,\nIn order to surpass them,\nI shall certainly secure\nMy own gains and honors, even through dispute." } }, "glossary": { @@ -67220,6 +68680,27 @@ "རྩོད་པ་": "fight", "བསྒྲུབ་": "get" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བདག་དང་མཉམ་ལ་བལྟས་ནས་ནི། །": { + "བདག་": "myself", + "མཉམ་": "equal", + "བལྟས་": "looking" + }, + "གང་གིས་རང་ཉིད་ལྷག་བྱའི་ཕྱིར། །": { + "རང་ཉིད་": "them", + "ལྷག་": "surpass" + }, + "བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་ནི། །": { + "བདག་": "my own", + "རྙེད་": "gains", + "བཀུར་སྟི་": "honors" + }, + "རྩོད་པ་ཡིས་ཀྱང་ངེས་པར་བསྒྲུབ། །": { + "རྩོད་པ་": "dispute", + "ངེས་པར་": "certainly", + "བསྒྲུབ་": "secure" + } } } }, @@ -67229,7 +68710,7 @@ "commentary_1": " བདག་ནི་ཞེས་པ་ནི་གཞན་ནོ།།འདི་ལ་མིན་ཞེན་པ་ནི་སྔར་གྱི་བདག་ལའོ། །ལེགས་རྙེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་གྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལྷག་མའོ། །", "commentary_2": "བདག་གི་སྐྱོན་རྣམས་སྦ་བར་བྱ་ཞིང་འདིའི་སྐྱོན་རྣམས་གསལ་བར་བྱས་ནས་བདག་ནི་སྐྱེ་བོ་མང་པོས་མཆོད་པར་འགྱུར་ཞིང་འདི་ལ་དེ་ལྟ་མིན་པ་དང་། བདག་ནི་རྙེད་པ་ལེགས་པར་རྙེད་ཅིང་འདིས་མི་རྙེད་པ་དང་བདག་ནི་ཀུན་གྱིས་བཀུར་བར་འགྱུར་ཞིང་འདི་ལ་མིན་པ་དང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གི་སྐྱོན་ཡང་སྦ་བྱ་ཞིང་། །བདག་ནི་མཆོད་འགྱུར་འདི་ལ་མིན། །བདག་དེང་རྙེད་པ་ལེགས་རྙེད་ཅིང་། །བདག་ནི་བཀུར་འགྱུར་འདི་ལ་མིན། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nསྐྱོན་ (faults), སྦ་བྱ་ (to be hidden), མཆོད་འགྱུར་ (to be honored), རྙེད་པ་ (gain/attainment), བཀུར་འགྱུར་ (to be respected)\n\nGrammatical notes:\n- Repetition of བདག་ (I/me) at the beginning of each line for emphasis\n- Use of ཡང་ (also) and ཞིང་ (and) as connectives\n- འདི་ལ་མིན་ (not for this) repeated in lines 2 and 4\n\n\nMy faults also are to be hidden,\nIt is not for this that I am to be honored.\nToday I have gained well what is to be gained,\nIt is not for this that I am to be respected.\n\n\nThis verse appears to be expressing humility and a proper attitude towards one's spiritual practice, emphasizing that one should not seek honor or respect for outward appearances, but rather focus on genuine inner attainment.", "translation": "My faults also are to be hidden,\nIt is not for this that I am to be honored.\nToday I have gained well what is to be gained,\nIt is not for this that I am to be respected." @@ -67245,9 +68726,9 @@ "translation": "I should conceal my own faults.\nIt is not for me to be honored here.\nToday I have obtained good gains.\nIt is not for me to be respected here." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་གི་སྐྱོན་ཡང་སྦ་བྱ་ཞིང་། །བདག་ནི་མཆོད་འགྱུར་འདི་ལ་མིན། །བདག་དེང་རྙེད་པ་ལེགས་རྙེད་ཅིང་། །བདག་ནི་བཀུར་འགྱུར་འདི་ལ་མིན། །\n\nCommentary 1: བདག་ནི་ཞེས་པ་ནི་གཞན་ནོ།།འདི་ལ་མིན་ཞེན་པ་ནི་སྔར་གྱི་བདག་ལའོ། །ལེགས་རྙེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་གྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལྷག་མའོ། །\n\nCommentary 2: བདག་གི་སྐྱོན་རྣམས་སྦ་བར་བྱ་ཞིང་འདིའི་སྐྱོན་རྣམས་གསལ་བར་བྱས་ནས་བདག་ནི་སྐྱེ་བོ་མང་པོས་མཆོད་པར་འགྱུར་ཞིང་འདི་ལ་དེ་ལྟ་མིན་པ་དང་། བདག་ནི་རྙེད་པ་ལེགས་པར་རྙེད་ཅིང་འདིས་མི་རྙེད་པ་དང་བདག་ནི་ཀུན་གྱིས་བཀུར་བར་འགྱུར་ཞིང་འདི་ལ་མིན་པ་དང་།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nI should conceal my own faults,\nWhile I, not this one, will be honored.\nToday I have obtained excellent gains,\nWhile I, not this one, will be respected.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning conveyed in the original Tibetan text and elaborated on in the commentaries. The verses contrast the speaker's desire to hide their own faults while being honored and gaining respect, as opposed to \"this one\" (likely referring to another person) who will not receive such treatment.", - "translation": "I should conceal my own faults,\nWhile I, not this one, will be honored.\nToday I have obtained excellent gains,\nWhile I, not this one, will be respected." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་གི་སྐྱོན་ཡང་སྦ་བྱ་ཞིང་། །བདག་ནི་མཆོད་འགྱུར་འདི་ལ་མིན། །བདག་དེང་རྙེད་པ་ལེགས་རྙེད་ཅིང་། །བདག་ནི་བཀུར་འགྱུར་འདི་ལ་མིན། །\n\nCommentary 1: བདག་ནི་ཞེས་པ་ནི་གཞན་ནོ།།འདི་ལ་མིན་ཞེན་པ་ནི་སྔར་གྱི་བདག་ལའོ། །ལེགས་རྙེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་གྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལྷག་མའོ། །\n\nCommentary 2: བདག་གི་སྐྱོན་རྣམས་སྦ་བར་བྱ་ཞིང་འདིའི་སྐྱོན་རྣམས་གསལ་བར་བྱས་ནས་བདག་ནི་སྐྱེ་བོ་མང་པོས་མཆོད་པར་འགྱུར་ཞིང་འདི་ལ་དེ་ལྟ་མིན་པ་དང་། བདག་ནི་རྙེད་པ་ལེགས་པར་རྙེད་ཅིང་འདིས་མི་རྙེད་པ་དང་བདག་ནི་ཀུན་གྱིས་བཀུར་བར་འགྱུར་ཞིང་འདི་ལ་མིན་པ་དང་།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1:\nThis commentary clarifies that \"བདག་ནི\" refers to \"others\" and \"འདི་ལ་མིན\" refers to the previous \"བདག\". It also notes that \"ལེགས་རྙེད\" should be understood with an implied \"གྱུར\" (become).\n\nCommentary 2:\nThis commentary expands on the meaning, explaining that one should hide one's own faults while revealing others' faults. It emphasizes the contrast between oneself being honored, gaining, and respected by many, while others are not.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together suggest that the verse is about contrasting oneself with others, emphasizing hiding one's own faults while exposing others'. It also highlights the desire to be honored, gain, and be respected, while wishing the opposite for others.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nI should conceal my own faults,\nWhile I, not others, should be honored.\nI have obtained excellent gains today,\nWhile I, not others, should be respected.\n\nThis translation reflects the self-centered attitude described in the commentaries, emphasizing the contrast between oneself and others in terms of reputation, gains, and respect.", + "translation": "I should conceal my own faults,\nWhile I, not others, should be honored.\nI have obtained excellent gains today,\nWhile I, not others, should be respected." } }, "glossary": { @@ -67263,6 +68744,20 @@ "རྙེད་པ་": "get", "བཀུར་": "respected" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བདག་གི་སྐྱོན་ཡང་སྦ་བྱ་ཞིང་། །བདག་ནི་མཆོད་འགྱུར་འདི་ལ་མིན། །": { + "བདག་": "I", + "སྐྱོན་": "faults", + "སྦ་": "conceal", + "མཆོད་": "honored" + }, + "བདག་དེང་རྙེད་པ་ལེགས་རྙེད་ཅིང་། །བདག་ནི་བཀུར་འགྱུར་འདི་ལ་མིན། །": { + "བདག་": "I", + "རྙེད་པ་": "gains", + "ལེགས་": "excellent", + "བཀུར་": "respected" + } } } }, @@ -67272,7 +68767,7 @@ "commentary_1": " མ་རུངས་པར་བྱས་པ་ནི་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པས་བསླུས་པའོ། །བཞད་གད་དེ་སྐྱོན་བརྗོད་པས་བཞད་གད་བྱ་བའོ། །སྨོད་པ་ནི་མཚང་འདྲུ་བའོ། །", "commentary_2": "འདི་ནི་མ་རུངས་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱས་པ་ལ་ཡུན་རིང་དུ་བདག་ནི་དགའ་བར་བལྟ་ཞིང་། འདི་ལ་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱིས་ཁྲེལ་ཏེ་བཞད་གད་དང་ཕན་ཚུན་སྨོད་པ་དག་ཏུ་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ནི་མ་རུངས་བྱས་པ་ལ། །ཡུན་རིང་བདག་ནི་དགའ་བས་ལྟ། །འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་བཞད་གད་དང་། །ཕན་ཚུན་སྨོད་པ་དག་ཏུ་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nམ་རུངས་ (unwholesome/evil), ཡུན་རིང་ (long time), དགའ་བ (joy/delight), འགྲོ་བ་ (beings), བཞད་གད་ (laughter/mockery), ཕན་ཚུན་ (mutual), སྨོད་པ་ (criticism/disparagement)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ particle indicating object\n- བས་ particle showing manner/cause\n- དག་ཏུ་ particle indicating purpose/transformation\n\n\nFor a long time, I have delightedly observed this unwholesome action.\n[It will] become the laughter of all beings and mutual criticism.\n\nNote: The verse appears to be describing the karmic consequences of taking pleasure in unwholesome actions, resulting in becoming an object of mockery and criticism.", "translation": "For a long time, I have delightedly observed this unwholesome action.\n[It will] become the laughter of all beings and mutual criticism." @@ -67288,9 +68783,9 @@ "translation": "For a long time, I have delighted\nIn looking at my wicked deeds.\nI shall become the laughingstock\nOf all beings, and they will mock each other." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདི་ནི་མ་རུངས་བྱས་པ་ལ། །ཡུན་རིང་བདག་ནི་དགའ་བས་ལྟ། །འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་བཞད་གད་དང་། །ཕན་ཚུན་སྨོད་པ་དག་ཏུ་བྱ། །\n\nCommentary 1: མ་རུངས་པར་བྱས་པ་ནི་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པས་བསླུས་པའོ། །བཞད་གད་དེ་སྐྱོན་བརྗོད་པས་བཞད་གད་བྱ་བའོ། །སྨོད་པ་ནི་མཚང་འདྲུ་བའོ། །\n\nCommentary 2: འདི་ནི་མ་རུངས་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱས་པ་ལ་ཡུན་རིང་དུ་བདག་ནི་དགའ་བར་བལྟ་ཞིང་། འདི་ལ་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱིས་ཁྲེལ་ཏེ་བཞད་གད་དང་ཕན་ཚུན་སྨོད་པ་དག་ཏུ་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nFor a long time, I have delightedly observed this wrongdoing.\nLet it be a source of laughter for all beings,\nAnd a subject of mutual criticism.\n\n\nThis translation captures the essence of the original Tibetan verse, incorporating insights from both commentaries. The first line refers to observing or contemplating wrongdoing or suffering with delight for an extended period. The following lines suggest that this wrongdoing should become a source of mockery and criticism among all beings, implying a sense of public shame or ridicule for misdeeds.", - "translation": "For a long time, I have delightedly observed this wrongdoing.\nLet it be a source of laughter for all beings,\nAnd a subject of mutual criticism." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདི་ནི་མ་རུངས་བྱས་པ་ལ། །ཡུན་རིང་བདག་ནི་དགའ་བས་ལྟ། །འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་བཞད་གད་དང་། །ཕན་ཚུན་སྨོད་པ་དག་ཏུ་བྱ། །\n\nCommentary 1: མ་རུངས་པར་བྱས་པ་ནི་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པས་བསླུས་པའོ། །བཞད་གད་དེ་སྐྱོན་བརྗོད་པས་བཞད་གད་བྱ་བའོ། །སྨོད་པ་ནི་མཚང་འདྲུ་བའོ། །\n\nCommentary 2: འདི་ནི་མ་རུངས་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱས་པ་ལ་ཡུན་རིང་དུ་བདག་ནི་དགའ་བར་བལྟ་ཞིང་། འདི་ལ་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱིས་ཁྲེལ་ཏེ་བཞད་གད་དང་ཕན་ཚུན་སྨོད་པ་དག་ཏུ་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis explains that \"wrongdoing\" refers to being deceived by gains and such. \"Laughter\" means to laugh by pointing out faults. \"Criticism\" means to expose shortcomings.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that one takes delight for a long time in the suffering caused by wrongdoing. It states that all beings will be embarrassed by this, laugh at it, and criticize each other because of it.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together suggest that the verse is about taking pleasure in wrongdoing or harmful actions, which leads to being deceived by temporary gains. This behavior causes others to laugh at one's faults, criticize, and expose one's shortcomings. It's seen as something embarrassing that invites ridicule and mutual criticism among beings.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nI long delight in this wrongdoing,\nBecoming the laughingstock of all beings,\nAnd the subject of their mutual criticism.", + "translation": "I long delight in this wrongdoing,\nBecoming the laughingstock of all beings,\nAnd the subject of their mutual criticism." } }, "glossary": { @@ -67309,6 +68804,23 @@ "ཕན་ཚུན་སྨོད་པ་དག་ཏུ་བྱ། །": { "ཕན་ཚུན་སྨོད་པ་": "revile among themselves" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འདི་ནི་མ་རུངས་བྱས་པ་ལ། །ཡུན་རིང་བདག་ནི་དགའ་བས་ལྟ།": { + "མ་རུངས་བྱས་པ་": "wrongdoing", + "ཡུན་རིང་": "long", + "བདག་": "I", + "དགའ་བ་": "delight" + }, + "།འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་བཞད་གད་དང་།": { + "འགྲོ་བ་": "beings", + "ཀུན་": "all", + "བཞད་གད་": "laughingstock" + }, + "།ཕན་ཚུན་སྨོད་པ་དག་ཏུ་བྱ། །": { + "ཕན་ཚུན་": "mutual", + "སྨོད་པ་": "criticism" + } } } }, @@ -67318,7 +68830,7 @@ "commentary_1": " ཉོན་མོངས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྟ་ངན་ཞེས་བྱ་བའོ། །འགྲན་པ་ནི་མཉམ་པར་རེ་བའོ། །ཐོས་པ་སྟེ་བསྟན་བཅོས་ལ་སོགས་པ་ཐོས་པ་དང་། ཤེས་རབ་དང་གཟུགས་དང་རིགས་དང་ནོར་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་རེ་ཞིག་འདི་དང་མཉམ་མམ་སྟེ་མཚུངས་སམ་ཞེས་བྱ་བའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། མཐོ་བ་བདག་ཏུ་བཟུང་ནས་ཉོན་མོངས་ཏེ་དམན་པ་འདི་ཡང་བདག་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འགྲན་ཞེས་གྲགས་ན་འདི་དང་བདག་ཐོས་པ་དང་ཤེས་རབ་བམ་གཟུགས་དང་རིགས་དང་ནོར་གྱིས་མཉམ་མམ་ཅི་ཞེས་བདག་གིས་བསམ་ཞིང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་འདི་ཡང་བདག་དང་ནི། །ལྷན་ཅིག་ཏུ་ནི་འགྲན་ཅེས་གྲག །འདི་དག་ཐོས་དང་ཤེས་རབ་བམ། །གཟུགས་རིགས་ནོར་གྱིས་མཉམ་མམ་ཅི། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa/afflictions), འགྲན་ (compete), ཐོས་ (learning), ཤེས་རབ་ (wisdom), གཟུགས་ (form), རིགས་ (lineage), ནོར་ (wealth)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཅེས་གྲག to indicate reported speech or reputation\n- Rhetorical question structure with མམ་ཅི at the end\n\n\nThese afflictions are said to compete alongside me.\nAre they equal to me in learning and wisdom,\nOr in form, lineage, and wealth?\n\n\nTechnical note: ཉོན་མོངས་ (kleśa) refers specifically to mental states that obscure the mind and lead to unwholesome actions in Buddhist philosophy.", "translation": "These afflictions are said to compete alongside me.\nAre they equal to me in learning and wisdom,\nOr in form, lineage, and wealth?" @@ -67334,9 +68846,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nThese afflictions are said to compete\nTogether with me as rivals.\nAre they equal to me in learning and wisdom,\nOr in physical form, family, and wealth?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཉོན་མོངས་འདི་ཡང་བདག་དང་ནི། །ལྷན་ཅིག་ཏུ་ནི་འགྲན་ཅེས་གྲག །འདི་དག་ཐོས་དང་ཤེས་རབ་བམ། །གཟུགས་རིགས་ནོར་གྱིས་མཉམ་མམ་ཅི། །\n\nCommentary 1: ཉོན་མོངས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྟ་ངན་ཞེས་བྱ་བའོ། །འགྲན་པ་ནི་མཉམ་པར་རེ་བའོ། །ཐོས་པ་སྟེ་བསྟན་བཅོས་ལ་སོགས་པ་ཐོས་པ་དང་། ཤེས་རབ་དང་གཟུགས་དང་རིགས་དང་ནོར་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་རེ་ཞིག་འདི་དང་མཉམ་མམ་སྟེ་མཚུངས་སམ་ཞེས་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། མཐོ་བ་བདག་ཏུ་བཟུང་ནས་ཉོན་མོངས་ཏེ་དམན་པ་འདི་ཡང་བདག་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འགྲན་ཞེས་གྲགས་ན་འདི་དང་བདག་ཐོས་པ་དང་ཤེས་རབ་བམ་གཟུགས་དང་རིགས་དང་ནོར་གྱིས་མཉམ་མམ་ཅི་ཞེས་བདག་གིས་བསམ་ཞིང་།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nThese afflictions are said to compete with me.\nAre they equal to me in learning, wisdom,\nPhysical form, family lineage, or wealth?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which discusses how afflictions (negative mental states) are seen as competing with oneself. The verse questions whether these afflictions can truly be equal to oneself in various aspects such as knowledge, wisdom, appearance, social status, and material wealth.", - "translation": "These afflictions are said to compete with me.\nAre they equal to me in learning, wisdom,\nPhysical form, family lineage, or wealth?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཉོན་མོངས་འདི་ཡང་བདག་དང་ནི། །ལྷན་ཅིག་ཏུ་ནི་འགྲན་ཅེས་གྲག །འདི་དག་ཐོས་དང་ཤེས་རབ་བམ། །གཟུགས་རིགས་ནོར་གྱིས་མཉམ་མམ་ཅི། །\n\nCommentary 1: ཉོན་མོངས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྟ་ངན་ཞེས་བྱ་བའོ། །འགྲན་པ་ནི་མཉམ་པར་རེ་བའོ། །ཐོས་པ་སྟེ་བསྟན་བཅོས་ལ་སོགས་པ་ཐོས་པ་དང་། ཤེས་རབ་དང་གཟུགས་དང་རིགས་དང་ནོར་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་རེ་ཞིག་འདི་དང་མཉམ་མམ་སྟེ་མཚུངས་སམ་ཞེས་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། མཐོ་བ་བདག་ཏུ་བཟུང་ནས་ཉོན་མོངས་ཏེ་དམན་པ་འདི་ཡང་བདག་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འགྲན་ཞེས་གྲགས་ན་འདི་དང་བདག་ཐོས་པ་དང་ཤེས་རབ་བམ་གཟུགས་དང་རིགས་དང་ནོར་གྱིས་མཉམ་མམ་ཅི་ཞེས་བདག་གིས་བསམ་ཞིང་།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"afflictions\" refers to wrong views. \"Competing\" means hoping to be equal. It questions whether these afflictions are equal to oneself in terms of learning (hearing teachings and treatises), wisdom, physical appearance, social status, and wealth.\n\nCommentary 2:\nThis commentary interprets the verse as a reflection on one's own thoughts. It suggests that after grasping onto a high sense of self, one wonders if these lower afflictions are really competing with oneself. It questions whether these afflictions are equal to oneself in terms of learning, wisdom, physical appearance, social status, and wealth.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries interpret the verse as a contemplation on the nature of afflictions and how they relate to one's sense of self. They emphasize the comparison between afflictions and oneself in various aspects such as knowledge, wisdom, appearance, social status, and wealth. The key point is questioning whether these afflictions are truly on par with oneself or if this perceived competition is misguided.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nThese afflictions are said to compete with me.\nAre they truly equal to me in learning and wisdom?\nOr in physical appearance, social status, or wealth?\n\nThis translation captures the essence of questioning the perceived equality between oneself and afflictions, as emphasized in both commentaries, while maintaining the structure and elements of the original Tibetan verse.", + "translation": "These afflictions are said to compete with me.\nAre they truly equal to me in learning and wisdom?\nOr in physical appearance, social status, or wealth?" } }, "glossary": { @@ -67355,6 +68867,21 @@ "ནོར་": "wealth", "མཉམ་": "equal" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཉོན་མོངས་འདི་ཡང་བདག་དང་ནི། །ལྷན་ཅིག་ཏུ་ནི་འགྲན་ཅེས་གྲག །": { + "ཉོན་མོངས་": "afflictions", + "བདག་": "me", + "འགྲན་": "compete" + }, + "འདི་དག་ཐོས་དང་ཤེས་རབ་བམ། །གཟུགས་རིགས་ནོར་གྱིས་མཉམ་མམ་ཅི། །": { + "ཐོས་": "learning", + "ཤེས་རབ་": "wisdom", + "གཟུགས་": "physical appearance", + "རིགས་": "social status", + "ནོར་": "wealth", + "མཉམ་": "equal" + } } } }, @@ -67364,7 +68891,7 @@ "commentary_1": " ཡོན་ཏན་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ཆེན་པོ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་སྟེ་དེ་ཉིད་བསྒྲུབས་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །", "commentary_2": "དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ཀུན་ལ་ཡང་གྲགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བདག་གི་ཡོན་ཏན་དེ་བས་ལྷག་པ་ཡིན་པར་སྐྱེ་བོ་ཀུན་གྱིས་བསྒྲགས་པ་ཐོས་ནས་སྐུ་ལྡང་དགའ་བ་སྐྱེ་འགྱུར་བའི་བདེ་སྐྱིད་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་ཅིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ཀུན་ལ་བསྒྲགས་པ་ཡི། །བདག་གི་ཡོན་ཏན་ཐོས་ནས་ནི། །སྤུ་ལྡང་དགའ་བ་སྐྱེ་གྱུར་པའི། །བདེ་སྐྱིད་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་སྤྱོད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབསྒྲགས་པ་ (proclaim), ཡོན་ཏན་ (qualities), སྤུ་ལྡང་ (hair standing on end), དགའ་བ་ (joy), བདེ་སྐྱིད་ (happiness)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་ (thus, in that way) introduces the verse\n- ནས་ནི་ indicates a sequence of actions\n- གྱུར་པའི་ is a past tense particle connecting to the following noun\n\n\nThus, having proclaimed to all,\nUpon hearing my qualities,\nWith hairs standing on end and joy arising,\nMay they fully experience happiness.\n\n\nTechnical note: སྤུ་ལྡང་ (hair standing on end) is often used in Buddhist texts to indicate intense spiritual excitement or awe.", "translation": "Thus, having proclaimed to all,\nUpon hearing my qualities,\nWith hairs standing on end and joy arising,\nMay they fully experience happiness." @@ -67380,9 +68907,42 @@ "translation": "Having thus proclaimed my qualities to all,\nUpon hearing of these virtues,\nThey experience joy with hairs standing on end,\nAnd fully partake in happiness and well-being." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ཀུན་ལ་བསྒྲགས་པ་ཡི། །བདག་གི་ཡོན་ཏན་ཐོས་ནས་ནི། །སྤུ་ལྡང་དགའ་བ་སྐྱེ་གྱུར་པའི། །བདེ་སྐྱིད་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་སྤྱོད། །\n\nCommentary 1: ཡོན་ཏན་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ཆེན་པོ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་སྟེ་དེ་ཉིད་བསྒྲུབས་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ཀུན་ལ་ཡང་གྲགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བདག་གི་ཡོན་ཏན་དེ་བས་ལྷག་པ་ཡིན་པར་སྐྱེ་བོ་ཀུན་གྱིས་བསྒྲགས་པ་ཐོས་ནས་སྐུ་ལྡང་དགའ་བ་སྐྱེ་འགྱུར་བའི་བདེ་སྐྱིད་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་ཅིག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nThus, when my virtuous qualities are proclaimed to all,\nUpon hearing of these, people's hairs stand on end with joy.\nThey experience delight and happiness,\nAnd fully enjoy this blissful state.\n\n\nThis translation aims to capture the meaning conveyed in the original Tibetan text and elaborated upon in the commentaries, which emphasize the widespread recognition of one's great virtuous qualities and the joyful, uplifting response this elicits in others.", - "translation": "Thus, when my virtuous qualities are proclaimed to all,\nUpon hearing of these, people's hairs stand on end with joy.\nThey experience delight and happiness,\nAnd fully enjoy this blissful state." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་ཀུན་ལ་བསྒྲགས་པ་ཡི། །བདག་གི་ཡོན་ཏན་ཐོས་ནས་ནི། །སྤུ་ལྡང་དགའ་བ་སྐྱེ་གྱུར་པའི། །བདེ་སྐྱིད་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་སྤྱོད། །\n\nCommentary 1: ཡོན་ཏན་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ཆེན་པོ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་སྟེ་དེ་ཉིད་བསྒྲུབས་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ཀུན་ལ་ཡང་གྲགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བདག་གི་ཡོན་ཏན་དེ་བས་ལྷག་པ་ཡིན་པར་སྐྱེ་བོ་ཀུན་གྱིས་བསྒྲགས་པ་ཐོས་ནས་སྐུ་ལྡང་དགའ་བ་སྐྱེ་འགྱུར་བའི་བདེ་སྐྱིད་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་ཅིག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"qualities\" refers to one's own great qualities that have been developed or accomplished.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that when one's qualities are proclaimed to the world and become well-known, people hear about these superior qualities and experience joy and happiness as a result.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together suggest that the verse is about how one's accomplished great qualities become widely known, leading to joy and happiness for those who hear about them.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nThus, when my qualities are proclaimed to all,\nAnd upon hearing of these virtues,\nPeople experience joy with hairs standing on end,\nThey fully enjoy happiness and well-being.\n\nThis translation reflects the idea of one's great qualities being widely proclaimed, causing joy and physical reactions (goosebumps) in those who hear about them, resulting in happiness and well-being for the listeners.", + "translation": "Thus, when my qualities are proclaimed to all,\nAnd upon hearing of these virtues,\nPeople experience joy with hairs standing on end,\nThey fully enjoy happiness and well-being." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེ་ལྟར་ཀུན་ལ་བསྒྲགས་པ་ཡི། །བདག་གི་ཡོན་ཏན་ཐོས་ནས་ནི།": { + "ཀུན་": "everyone", + "བསྒྲགས་པ་": "well known", + "བདག་གི་": "my", + "ཡོན་ཏན་": "qualities", + "ཐོས་": "hear" + }, + "།སྤུ་ལྡང་དགའ་བ་སྐྱེ་གྱུར་པའི། །བདེ་སྐྱིད་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་སྤྱོད།": { + "སྤུ་ལྡང་": "shivers", + "དགའ་བ་": "delight", + "བདེ་སྐྱིད་": "happiness", + "སྤྱོད་": "enjoy" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་ལྟར་ཀུན་ལ་བསྒྲགས་པ་ཡི། །བདག་གི་ཡོན་ཏན་ཐོས་ནས་ནི།": { + "ཀུན་": "all", + "བསྒྲགས་པ་": "proclaimed", + "བདག་གི་": "my", + "ཡོན་ཏན་": "qualities", + "ཐོས་": "hearing" + }, + "།སྤུ་ལྡང་དགའ་བ་སྐྱེ་གྱུར་པའི། །བདེ་སྐྱིད་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་སྤྱོད།": { + "སྤུ་ལྡང་": "hairs standing on end", + "དགའ་བ་": "joy", + "སྐྱེ་": "experience", + "བདེ་སྐྱིད་": "happiness and well-being", + "ཡོངས་སུ་སྤྱོད་": "fully enjoy" + } } } }, @@ -67392,7 +68952,7 @@ "commentary_1": " ཅི་སྟེ་བརྒྱ་ལམ་ཞིག་ན་འདི་རྙེད་པ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་སྲིད་ན་དེའི་ཚེ་ཇི་ལྟར་དུ་བྱ་སྙམ་པ་ལ། འདི་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་སྲིད་ནའི་དོན་ཏོ། །ཅི་ཐམས་ཅད་བླང་བར་བྱ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། ངའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་ངའི་བཀའ་བསྒོ་བ་བཞིན་བྱེད་ན་དེའི་ཚེ་འཚོ་བའམ་སྟེ། ཚེ་ཕྱེད་ཙམ་ལྟ་ངན་འདི་ལ་སྦྱིན་པར་བྱའོ། །", "commentary_2": "འབད་དེ་བཀག་ཀྱང་མ་ཁེགས་པར་ཅི་སྟེ་འདི་ལ་རྙེད་སོགས་ཡོད་པར་གྱུར་ཀྱང་། གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་མི་བྱེད་པར་ངའི་ལས་བྱེད་ན་དེའི་རྔན་པར་འདི་ལ་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་བྱིན་ནས་ལྷག་མ་དེ་རྣམས་བདག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་བླང་བར་བྱའོ། །ཞེས་པར་འགྲེལ་པ་དག་ལས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཅི་སྟེ་འདི་ལ་རྙེད་ཡོད་ཀྱང་། །གལ་ཏེ་ང་ཡི་ལས་བྱེད་ན། །འདི་ལ་འཚོ་བ་ཙམ་བྱིན་ནས། །བདག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་བླང་བྱ། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྙེད་ (gain, find), ལས་བྱེད་ (work, serve), འཚོ་བ་ (livelihood), སྟོབས་ (strength, power), བླང་ (take, adopt)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་སྟེ་...ཀྱང་ (even if...)\n- གལ་ཏེ་...ན (if...)\n- Imperative mood in the last line with བྱ\n\n\nEven if there is gain in this,\nIf they work for me,\nHaving given them just enough for livelihood,\nI should take [the rest] by my own strength.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the proper treatment of workers or servants, emphasizing providing basic necessities while retaining the fruits of labor. The ethical implications would need to be understood within the broader context of Buddhist teachings on generosity and non-attachment.", "translation": "Even if there is gain in this,\nIf they work for me,\nHaving given them just enough for livelihood,\nI should take [the rest] by my own strength." @@ -67408,9 +68968,9 @@ "translation": "Even if there is gain in this,\nIf it serves my purpose,\nHaving given just enough to sustain life,\nI should take it by my own strength." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཅི་སྟེ་འདི་ལ་རྙེད་ཡོད་ཀྱང་། །གལ་ཏེ་ང་ཡི་ལས་བྱེད་ན། །འདི་ལ་འཚོ་བ་ཙམ་བྱིན་ནས། །བདག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་བླང་བྱ། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་བརྒྱ་ལམ་ཞིག་ན་འདི་རྙེད་པ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་སྲིད་ན་དེའི་ཚེ་ཇི་ལྟར་དུ་བྱ་སྙམ་པ་ལ། འདི་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་སྲིད་ནའི་དོན་ཏོ། །ཅི་ཐམས་ཅད་བླང་བར་བྱ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། ངའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་ངའི་བཀའ་བསྒོ་བ་བཞིན་བྱེད་ན་དེའི་ཚེ་འཚོ་བའམ་སྟེ། ཚེ་ཕྱེད་ཙམ་ལྟ་ངན་འདི་ལ་སྦྱིན་པར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: འབད་དེ་བཀག་ཀྱང་མ་ཁེགས་པར་ཅི་སྟེ་འདི་ལ་རྙེད་སོགས་ཡོད་པར་གྱུར་ཀྱང་། གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་མི་བྱེད་པར་ངའི་ལས་བྱེད་ན་དེའི་རྔན་པར་འདི་ལ་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་བྱིན་ནས་ལྷག་མ་དེ་རྣམས་བདག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་བླང་བར་བྱའོ། །ཞེས་པར་འགྲེལ་པ་དག་ལས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nEven if this one has obtained wealth,\nIf they do my bidding,\nHaving given them just enough to live on,\nI should take the rest by my own power.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning conveyed in the original Tibetan verse and elaborated on in the commentaries. The verse appears to be discussing how to deal with someone who has acquired wealth but is under one's authority, suggesting giving them only the minimum needed for subsistence while taking the remainder for oneself.", - "translation": "Even if this one has obtained wealth,\nIf they do my bidding,\nHaving given them just enough to live on,\nI should take the rest by my own power." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཅི་སྟེ་འདི་ལ་རྙེད་ཡོད་ཀྱང་། །གལ་ཏེ་ང་ཡི་ལས་བྱེད་ན། །འདི་ལ་འཚོ་བ་ཙམ་བྱིན་ནས། །བདག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་བླང་བྱ། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་བརྒྱ་ལམ་ཞིག་ན་འདི་རྙེད་པ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་སྲིད་ན་དེའི་ཚེ་ཇི་ལྟར་དུ་བྱ་སྙམ་པ་ལ། འདི་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་སྲིད་ནའི་དོན་ཏོ། །ཅི་ཐམས་ཅད་བླང་བར་བྱ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། ངའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་ངའི་བཀའ་བསྒོ་བ་བཞིན་བྱེད་ན་དེའི་ཚེ་འཚོ་བའམ་སྟེ། ཚེ་ཕྱེད་ཙམ་ལྟ་ངན་འདི་ལ་སྦྱིན་པར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: འབད་དེ་བཀག་ཀྱང་མ་ཁེགས་པར་ཅི་སྟེ་འདི་ལ་རྙེད་སོགས་ཡོད་པར་གྱུར་ཀྱང་། གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་མི་བྱེད་པར་ངའི་ལས་བྱེད་ན་དེའི་རྔན་པར་འདི་ལ་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་བྱིན་ནས་ལྷག་མ་དེ་རྣམས་བདག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་བླང་བར་བྱའོ། །ཞེས་པར་འགྲེལ་པ་དག་ལས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that if by chance one finds someone with wealth, one should consider how to act. It suggests that if the person follows one's instructions, they should be given just enough for sustenance or half a life's worth. The rest should be taken by one's own power.\n\nCommentary 2:\nThis commentary interprets the verse as saying that even if one finds someone with wealth despite attempts to prevent it, if that person does one's work without arrogance, they should be given just enough to live on as a reward. The rest should be taken by one's own power.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that if one encounters a wealthy person who is willing to follow instructions or do work, they should be given only the bare minimum for survival. The remainder of their wealth should be taken by the speaker's own power or authority.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nEven if this person has wealth,\nIf they do my bidding,\nI shall give them just enough to live on,\nAnd take the rest by my own power.", + "translation": "Even if this person has wealth,\nIf they do my bidding,\nI shall give them just enough to live on,\nAnd take the rest by my own power." } }, "glossary": { @@ -67428,6 +68988,22 @@ "སྟོབས་": "force", "བླང་": "take away" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཅི་སྟེ་འདི་ལ་རྙེད་ཡོད་ཀྱང་། །": { + "རྙེད་": "wealth" + }, + "གལ་ཏེ་ང་ཡི་ལས་བྱེད་ན། །": { + "ལས་བྱེད་": "do bidding" + }, + "འདི་ལ་འཚོ་བ་ཙམ་བྱིན་ནས། །": { + "འཚོ་བ་": "live", + "བྱིན་": "give" + }, + "བདག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་བླང་བྱ། །": { + "སྟོབས་": "power", + "བླང་": "take" + } } } }, @@ -67437,7 +69013,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་འདི་གལ་ཏེ་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པར་གྱུར་ན་དེའི་ཚེ་དེ་ལས་ཉམས་པར་བྱ་ཞིང་བདག་གི་ཇི་ལྟར་གནོད་པར་འགྱུར་བའི་གནོད་པ་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་འདི་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །", "commentary_2": "འདི་ནི་བདེ་བ་ལས་ཉམས་པར་བྱ་ཞིང་དེ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཀྱི་བདག་གིས་འདི་གནོད་པ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྟག་ཏུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། འདི་ལ་དེ་ཙམ་དུ་སྡང་བ་ཅི་སྟེ་ཞེ་ན། འདི་ཡིས་ཡུལ་དུས་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོ་ཐམས་ཅད་དུ་འཁོར་བར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ནི་བདེ་ལས་ཉམས་བྱ་ཞིང་། །བདག་གི་གནོད་དང་རྟག་སྦྱར་བྱ། །འདི་ཡིས་བརྒྱ་ཕྲག་ཐམས་ཅད་དུ། །འཁོར་བར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདེ་(happiness/bliss), ཉམས་(deteriorate/decline), གནོད་(harm), རྟག་(always/constantly), སྦྱར་(apply/connect), བརྒྱ་ཕྲག་(hundreds), འཁོར་བ་(samsara)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི་ to emphasize the subject (འདི་)\n- Imperative constructions with བྱ་\n- Use of ཡིས་ as an instrumental particle\n- ཐམས་ཅད་དུ་ indicating \"in all/every\"\n\n\nThis one should be made to decline from happiness,\nAnd should be constantly connected with my harm.\nThis one, in all hundreds (of lifetimes),\nHas done harm to me in samsara.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be describing an enemy or harmful being, possibly in the context of transforming adverse circumstances into the path or developing patience.", "translation": "This one should be made to decline from happiness,\nAnd should be constantly connected with my harm.\nThis one, in all hundreds (of lifetimes),\nHas done harm to me in samsara." @@ -67453,9 +69029,9 @@ "translation": "This one should be deprived of happiness,\nAnd constantly afflicted with harm.\nIn hundreds of ways,\nThis one has harmed me in samsara." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདི་ནི་བདེ་ལས་ཉམས་བྱ་ཞིང་། །བདག་གི་གནོད་དང་རྟག་སྦྱར་བྱ། །འདི་ཡིས་བརྒྱ་ཕྲག་ཐམས་ཅད་དུ། །འཁོར་བར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་འདི་གལ་ཏེ་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པར་གྱུར་ན་དེའི་ཚེ་དེ་ལས་ཉམས་པར་བྱ་ཞིང་བདག་གི་ཇི་ལྟར་གནོད་པར་འགྱུར་བའི་གནོད་པ་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་འདི་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: འདི་ནི་བདེ་བ་ལས་ཉམས་པར་བྱ་ཞིང་དེ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཀྱི་བདག་གིས་འདི་གནོད་པ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྟག་ཏུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། འདི་ལ་དེ་ཙམ་དུ་སྡང་བ་ཅི་སྟེ་ཞེ་ན། འདི་ཡིས་ཡུལ་དུས་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོ་ཐམས་ཅད་དུ་འཁོར་བར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThis enemy should be deprived of happiness,\nAnd constantly subjected to my harm.\nThroughout hundreds of lifetimes in samsara,\nThis enemy has caused me harm.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which describes how to view and treat an enemy from the perspective of anger or hatred. The commentaries clarify that the verse is about wishing to deprive the enemy of happiness, inflicting suffering upon them, and justifying this attitude by recalling how the enemy has harmed oneself throughout many lifetimes in the cycle of rebirth (samsara).", - "translation": "This enemy should be deprived of happiness,\nAnd constantly subjected to my harm.\nThroughout hundreds of lifetimes in samsara,\nThis enemy has caused me harm." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདི་ནི་བདེ་ལས་ཉམས་བྱ་ཞིང་། །བདག་གི་གནོད་དང་རྟག་སྦྱར་བྱ། །འདི་ཡིས་བརྒྱ་ཕྲག་ཐམས་ཅད་དུ། །འཁོར་བར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་འདི་གལ་ཏེ་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པར་གྱུར་ན་དེའི་ཚེ་དེ་ལས་ཉམས་པར་བྱ་ཞིང་བདག་གི་ཇི་ལྟར་གནོད་པར་འགྱུར་བའི་གནོད་པ་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་འདི་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: འདི་ནི་བདེ་བ་ལས་ཉམས་པར་བྱ་ཞིང་དེ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཀྱི་བདག་གིས་འདི་གནོད་པ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྟག་ཏུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། འདི་ལ་དེ་ཙམ་དུ་སྡང་བ་ཅི་སྟེ་ཞེ་ན། འདི་ཡིས་ཡུལ་དུས་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོ་ཐམས་ཅད་དུ་འཁོར་བར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས་པས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary suggests that if the enemy is happy and comfortable, one should cause them to fall from that state and subject them to harm. It emphasizes making the enemy suffer through others' suffering as well.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that one should cause the enemy to fall from happiness and continuously subject them to suffering. It justifies this attitude by stating that the enemy has harmed oneself countless times throughout many lifetimes in samsara.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries advocate for causing the enemy to lose their happiness and subjecting them to continuous harm and suffering. They justify this approach by referring to the countless harms inflicted by the enemy on oneself throughout many lifetimes in the cycle of rebirth.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nI shall cause this one to fall from happiness,\nAnd constantly subject them to my harm.\nThis one has, throughout hundreds of lifetimes,\nInflicted harm upon me in samsara.", + "translation": "I shall cause this one to fall from happiness,\nAnd constantly subject them to my harm.\nThis one has, throughout hundreds of lifetimes,\nInflicted harm upon me in samsara." } }, "glossary": { @@ -67472,6 +69048,21 @@ "འཁོར་བ་": "samsara", "གནོད་པ་": "miseries" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འདི་ནི་བདེ་ལས་ཉམས་བྱ་ཞིང་། །བདག་གི་གནོད་དང་རྟག་སྦྱར་བྱ། །": { + "བདེ་": "happiness", + "ཉམས་": "fall", + "བདག་": "I", + "གནོད་": "harm", + "རྟག་": "constantly" + }, + "འདི་ཡིས་བརྒྱ་ཕྲག་ཐམས་ཅད་དུ། །འཁོར་བར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས། །": { + "བརྒྱ་ཕྲག་": "hundreds", + "འཁོར་བ་": "samsara", + "བདག་": "me", + "གནོད་པ་": "harm" + } } } }, @@ -67481,7 +69072,7 @@ "commentary_1": " ད་ནི་རིམ་གྱིས་རིགས་པ་འཇམ་ཕུགས་ཉིད་ཀྱིས་གདམས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཡིད་ཁྱོད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བྱེད་འདོད་པ་ནི་ཤེས་པར་འདོད་པའོ། །ངལ་བ་ནི་རང་གི་དོན་ལ་ཐང་ཆད་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གསུམ་ལས། བརྗེ་བ་མ་བསྒོམས་པའི་ཉེས་དམིགས་ནི། ཡིད་ཁྱོད་རང་དོན་འབའ་ཞིག་བྱེད་པར་འདོད་པས། སྔར་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་འདས་པར་གྱུར་ཀྱང་རང་དོན་བསྒྲུབ་པའི་ངལ་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟ་བུས་ཁྱོད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབས་པས་དེ་སྤང་བའི་རིགས་སོ། །འདི་མན་ཆད་བདག་གཞན་གྱི་སྒྲ་རྣམས་རྣལ་མ་ཡིན་ནོ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡིད་ཁྱོད་རང་དོན་བྱེད་འདོད་པས། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །ངལ་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟ་བུར། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཡིད་ (mind), རང་དོན་ (self-interest), བསྐལ་པ་ (kalpa), ངལ་བ་ (exhaustion/effort), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འདས་གྱུར་ཀྱང་ indicating \"even though\" or \"despite\"\n- བསྒྲུབས་ as past tense of \"accomplish\" or \"achieve\"\n\n\nO mind, desiring to accomplish your own aims,\nEven though countless kalpas have passed,\nWith such great exertion,\nYou have only accomplished suffering.\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the futility of self-centered actions over long periods of time (kalpas), emphasizing that such efforts only result in suffering rather than true accomplishment.", "translation": "O mind, desiring to accomplish your own aims,\nEven though countless kalpas have passed,\nWith such great exertion,\nYou have only accomplished suffering." @@ -67497,9 +69088,49 @@ "translation": "O mind, though countless eons have passed\nWhile you've desired to serve your own ends,\nThrough such great exertion and toil,\nYou've accomplished nothing but suffering." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཡིད་ཁྱོད་རང་དོན་བྱེད་འདོད་པས། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །ངལ་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟ་བུར། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབས། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་རིམ་གྱིས་རིགས་པ་འཇམ་ཕུགས་ཉིད་ཀྱིས་གདམས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཡིད་ཁྱོད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བྱེད་འདོད་པ་ནི་ཤེས་པར་འདོད་པའོ། །ངལ་བ་ནི་རང་གི་དོན་ལ་ཐང་ཆད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གསུམ་ལས། བརྗེ་བ་མ་བསྒོམས་པའི་ཉེས་དམིགས་ནི། ཡིད་ཁྱོད་རང་དོན་འབའ་ཞིག་བྱེད་པར་འདོད་པས། སྔར་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་འདས་པར་གྱུར་ཀྱང་རང་དོན་བསྒྲུབ་པའི་ངལ་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟ་བུས་ཁྱོད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབས་པས་དེ་སྤང་བའི་རིགས་སོ། །འདི་མན་ཆད་བདག་གཞན་གྱི་སྒྲ་རྣམས་རྣལ་མ་ཡིན་ནོ།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\nO mind, though countless eons have passed\nWhile you desired to accomplish your own aims,\nThrough such great exertion and toil,\nYou have achieved nothing but suffering.\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. The verse is addressing the mind directly\n2. It refers to a vast span of time (countless eons) \n3. The mind has been focused on selfish aims\n4. This has involved great effort and struggle\n5. The result has only been suffering, with no real accomplishment\n\nThe commentaries helped clarify the meaning of certain terms and the overall intent of admonishing the mind for its self-centered focus.", - "translation": "O mind, though countless eons have passed\nWhile you desired to accomplish your own aims,\nThrough such great exertion and toil,\nYou have achieved nothing but suffering." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཡིད་ཁྱོད་རང་དོན་བྱེད་འདོད་པས། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །ངལ་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟ་བུར། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབས། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་རིམ་གྱིས་རིགས་པ་འཇམ་ཕུགས་ཉིད་ཀྱིས་གདམས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཡིད་ཁྱོད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བྱེད་འདོད་པ་ནི་ཤེས་པར་འདོད་པའོ། །ངལ་བ་ནི་རང་གི་དོན་ལ་ཐང་ཆད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གསུམ་ལས། བརྗེ་བ་མ་བསྒོམས་པའི་ཉེས་དམིགས་ནི། ཡིད་ཁྱོད་རང་དོན་འབའ་ཞིག་བྱེད་པར་འདོད་པས། སྔར་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་འདས་པར་གྱུར་ཀྱང་རང་དོན་བསྒྲུབ་པའི་ངལ་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟ་བུས་ཁྱོད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབས་པས་དེ་སྤང་བའི་རིགས་སོ། །འདི་མན་ཆད་བདག་གཞན་གྱི་སྒྲ་རྣམས་རྣལ་མ་ཡིན་ནོ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary introduces the verse as a gentle logical instruction. It explains that \"wanting to do\" means \"wanting to know\" and that \"exhaustion\" refers to being tired from pursuing one's own interests.\n\nCommentary 2: This commentary explains that the verse is about the faults of not meditating on exchanging self for others. It states that despite countless eons passing, one has only accomplished suffering by exhausting oneself in pursuing selfish aims. It suggests that this behavior should be abandoned.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together indicate that this verse is a gentle admonishment about the futility of pursuing selfish interests. It points out that despite eons of effort, such self-centered actions have only resulted in suffering. The verse is meant to encourage abandoning self-interest in favor of considering others.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nO mind, though you have desired to act for your own benefit,\nDespite countless eons having passed,\nWith such great exhaustion,\nYou have accomplished nothing but suffering.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the futility of self-interest over vast periods of time, resulting only in suffering, and implying the need for a change in approach towards considering others.", + "translation": "O mind, though you have desired to act for your own benefit,\nDespite countless eons having passed,\nWith such great exhaustion,\nYou have accomplished nothing but suffering." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཡིད་ཁྱོད་རང་དོན་བྱེད་འདོད་པས། །": { + "ཡིད་": "mind", + "རང་དོན་": "benefit yourself" + }, + "བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །": { + "བསྐལ་པ་": "aeons", + "གྲངས་མེད་": "countless" + }, + "ངལ་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟ་བུར། །": { + "ངལ་བ་ཆེན་པོ་": "great ordeals" + }, + "ཁྱོད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབས། །": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "བསྒྲུབས་": "created" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཡིད་ཁྱོད་རང་དོན་བྱེད་འདོད་པས། །": { + "ཡིད་": "mind", + "དོན་": "benefit", + "བྱེད་": "act", + "འདོད་པས་": "desired" + }, + "བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །": { + "བསྐལ་པ་": "eons", + "གྲངས་མེད་": "countless", + "འདས་": "passed" + }, + "ངལ་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟ་བུར། །": { + "ངལ་བ་": "exhaustion", + "ཆེན་པོ་": "great" + }, + "ཁྱོད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབས། །": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "བསྒྲུབས་": "accomplished" + } } } }, @@ -67509,7 +69140,7 @@ "commentary_1": " དེ་ལྟར་དེའི་བཀའ་ཚིག་འཇམ་པའོ། །གདམས་པ་ལྟར་འདིར་གཞན་གྱི་དོན་ལ་ཡང་རང་གི་ལ་འཇུག་པ་བཞིན་དུ་ཞུགས་ཤིག་པའོ། །ངེས་པར་ཞེས་པ་ནི་མ་དཔྱད་པར་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་དོན་ལ་ཧ་ཅང་དཔྱད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་སླུ་བ་ནི་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུའོ། །", "commentary_2": "བསྒོམས་པའི་ཕན་ཡོན་ནི། དེ་ལྟར་བདག་གཞན་བརྗེ་བའི་སྒོ་ནས་ངེས་པར་གཞན་གྱི་དོན་ལ་འཇུག་པར་གྱིས་དང་། ཐུབ་པའི་བཀའ་ནི་མི་བསླུ་བས་བདག་གཞན་བརྗེ་བ་དེའི་ཡོན་ཏན་ཐུབ་པས་གསུངས་པ་རྣམས་ཕྱིས་འཕགས་པའི་ས་ཐོབ་པ་ན་གསལ་བར་འགྱུར་ཞིང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ངེས་པར་གཞན་དག་གི །དོན་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་གྱིས་དང་། །ཐུབ་པའི་བཀའ་ནི་མི་སླུ་བས། །དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་ཕྱིས་མཐོང་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nངེས་པར་ (certainly), གཞན་དག་ (others), དོན་ (benefit/purpose), འཇུག་ (engage), ཐུབ་པ་ (Buddha), བཀའ་ (word/teaching), མི་སླུ་བ་ (infallible), ཡོན་ཏན་ (qualities), མཐོང་ (see/realize)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་དང་ is an imperative particle\n- ཕྱིས་ indicates future time\n\n\nThus, certainly engage yourself\nThoroughly in the welfare of others.\nThe Buddha's word is infallible;\nLater, you will see its qualities.\n\n\nThis translation preserves the structure and meaning of the original Tibetan, maintaining technical precision while offering a clear English rendering. The verse encourages dedicated engagement in benefiting others, assures the reliability of the Buddha's teachings, and promises future realization of their qualities.", "translation": "Thus, certainly engage yourself\nThoroughly in the welfare of others.\nThe Buddha's word is infallible;\nLater, you will see its qualities." @@ -67525,9 +69156,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nThus, engage earnestly\nIn the welfare of others.\nThe Buddha's words are unerring,\nSo later you'll see their benefits." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ངེས་པར་གཞན་དག་གི །དོན་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་གྱིས་དང་། །ཐུབ་པའི་བཀའ་ནི་མི་སླུ་བས། །དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་ཕྱིས་མཐོང་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་དེའི་བཀའ་ཚིག་འཇམ་པའོ། །གདམས་པ་ལྟར་འདིར་གཞན་གྱི་དོན་ལ་ཡང་རང་གི་ལ་འཇུག་པ་བཞིན་དུ་ཞུགས་ཤིག་པའོ། །ངེས་པར་ཞེས་པ་ནི་མ་དཔྱད་པར་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་དོན་ལ་ཧ་ཅང་དཔྱད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་སླུ་བ་ནི་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུའོ། །\n\nCommentary 2: བསྒོམས་པའི་ཕན་ཡོན་ནི། དེ་ལྟར་བདག་གཞན་བརྗེ་བའི་སྒོ་ནས་ངེས་པར་གཞན་གྱི་དོན་ལ་འཇུག་པར་གྱིས་དང་། ཐུབ་པའི་བཀའ་ནི་མི་བསླུ་བས་བདག་གཞན་བརྗེ་བ་དེའི་ཡོན་ཏན་ཐུབ་པས་གསུངས་པ་རྣམས་ཕྱིས་འཕགས་པའི་ས་ཐོབ་པ་ན་གསལ་བར་འགྱུར་ཞིང་།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nThus, engage earnestly in the welfare of others.\nThe Buddha's words are unfailing,\nSo later you will see the virtues of this practice.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the verse, emphasizing the instruction to work for others' benefit, the trustworthiness of the Buddha's teachings, and the promise of future realization of the benefits of this practice.", - "translation": "Thus, engage earnestly in the welfare of others.\nThe Buddha's words are unfailing,\nSo later you will see the virtues of this practice." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་ངེས་པར་གཞན་དག་གི །དོན་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་གྱིས་དང་། །ཐུབ་པའི་བཀའ་ནི་མི་སླུ་བས། །དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་ཕྱིས་མཐོང་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་དེའི་བཀའ་ཚིག་འཇམ་པའོ། །གདམས་པ་ལྟར་འདིར་གཞན་གྱི་དོན་ལ་ཡང་རང་གི་ལ་འཇུག་པ་བཞིན་དུ་ཞུགས་ཤིག་པའོ། །ངེས་པར་ཞེས་པ་ནི་མ་དཔྱད་པར་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་དོན་ལ་ཧ་ཅང་དཔྱད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་སླུ་བ་ནི་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུའོ། །\n\nCommentary 2: བསྒོམས་པའི་ཕན་ཡོན་ནི། དེ་ལྟར་བདག་གཞན་བརྗེ་བའི་སྒོ་ནས་ངེས་པར་གཞན་གྱི་དོན་ལ་འཇུག་པར་གྱིས་དང་། ཐུབ་པའི་བཀའ་ནི་མི་བསླུ་བས་བདག་གཞན་བརྗེ་བ་དེའི་ཡོན་ཏན་ཐུབ་པས་གསུངས་པ་རྣམས་ཕྱིས་འཕགས་པའི་ས་ཐོབ་པ་ན་གསལ་བར་འགྱུར་ཞིང་།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that one should engage in benefiting others without excessive analysis, as the Buddha's words are infallible and reflect reality accurately.\n\nCommentary 2: This commentary emphasizes the benefits of meditation, particularly exchanging self for others. It states that by engaging in others' welfare through this practice, one will later realize the qualities mentioned by the Buddha when attaining the noble grounds.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together suggest that one should engage in benefiting others through the practice of exchanging self for others, trusting in the Buddha's infallible teachings. The full benefits of this practice will be realized later when one attains higher spiritual levels.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThus, definitely engage yourself\nIn the welfare of others.\nThe Buddha's words are infallible;\nYou will later see their qualities.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on engaging in others' welfare, trusting the Buddha's teachings, and the promise of realizing the benefits of this practice in the future.", + "translation": "Thus, definitely engage yourself\nIn the welfare of others.\nThe Buddha's words are infallible;\nYou will later see their qualities." } }, "glossary": { @@ -67543,6 +69174,26 @@ "མི་སླུ་བ་": "undeceiving", "ཡོན་ཏན་": "merits" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་ལྟར་ངེས་པར་གཞན་དག་གི །": { + "ངེས་པར་": "definitely", + "གཞན་དག་": "others" + }, + "དོན་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་གྱིས་དང་། །": { + "དོན་": "welfare", + "འཇུག་": "engage" + }, + "ཐུབ་པའི་བཀའ་ནི་མི་སླུ་བས། །": { + "ཐུབ་པ་": "Buddha", + "བཀའ་": "words", + "མི་སླུ་བ་": "infallible" + }, + "དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་ཕྱིས་མཐོང་འགྱུར། །": { + "ཡོན་ཏན་": "qualities", + "ཕྱིས་": "later", + "མཐོང་": "see" + } } } }, @@ -67552,7 +69203,7 @@ "commentary_1": " ལས་འདི་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཕུན་སུམ་བདེ་བ་ནི་བདེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཞིག་སྙམ་པ་ལ་སངས་རྒྱས་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །", "commentary_2": "གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔ་དུས་སུ་བརྗེ་བའི་ལས་འདི་བྱས་པར་གྱུར་ན་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཚན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་བདེ་བ་མིན་པ་ད་ལྟར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་སྐབས་འདི་འདྲར་འགྱུར་མི་སྲིད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔ་དུས་སུ། །ལས་འདི་བྱས་པར་གྱུར་ན་ནི། །སངས་རྒྱས་ཕུན་སུམ་བདེ་མིན་པ། །གནས་སྐབས་འདི་འདྲར་འགྱུར་མི་སྲིད། །\n", "output": "Key terms:\nགལ་ཏེ་(If), སྔ་དུས་(earlier times), ལས་(action/karma), སངས་རྒྱས་(Buddha), ཕུན་སུམ་(perfect/complete), བདེ་(bliss), གནས་སྐབས་(state/condition)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with གལ་ཏེ་...ན་\n- Past tense marker གྱུར་\n- Negation with མིན་པ་ and མི་སྲིད་\n\n\nIf you had performed this action in earlier times,\nIt would be impossible to be in any state\nOther than the perfect bliss of Buddhahood.\n\nNote: The verse emphasizes the karmic consequences of virtuous actions, suggesting that if one had engaged in certain positive deeds in the past, they would have already attained Buddhahood.", "translation": "If you had performed this action in earlier times,\nIt would be impossible to be in any state\nOther than the perfect bliss of Buddhahood." @@ -67568,9 +69219,38 @@ "translation": "If you had performed this action\nIn earlier times,\nIt would be impossible to be\nIn such a state, other than the perfect bliss of buddhahood." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔ་དུས་སུ། །ལས་འདི་བྱས་པར་གྱུར་ན་ནི། །སངས་རྒྱས་ཕུན་སུམ་བདེ་མིན་པ། །གནས་སྐབས་འདི་འདྲར་འགྱུར་མི་སྲིད། །\n\nCommentary 1: ལས་འདི་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཕུན་སུམ་བདེ་བ་ནི་བདེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཞིག་སྙམ་པ་ལ་སངས་རྒྱས་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔ་དུས་སུ་བརྗེ་བའི་ལས་འདི་བྱས་པར་གྱུར་ན་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཚན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་བདེ་བ་མིན་པ་ད་ལྟར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་སྐབས་འདི་འདྲར་འགྱུར་མི་སྲིད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nIf you had performed this deed of compassion in the past,\nIt would be impossible for you to be in such a state now\nThat is not the perfect bliss of Buddhahood.\n", - "translation": "If you had performed this deed of compassion in the past,\nIt would be impossible for you to be in such a state now\nThat is not the perfect bliss of Buddhahood." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔ་དུས་སུ། །ལས་འདི་བྱས་པར་གྱུར་ན་ནི། །སངས་རྒྱས་ཕུན་སུམ་བདེ་མིན་པ། །གནས་སྐབས་འདི་འདྲར་འགྱུར་མི་སྲིད། །\n\nCommentary 1: ལས་འདི་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཕུན་སུམ་བདེ་བ་ནི་བདེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཞིག་སྙམ་པ་ལ་སངས་རྒྱས་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔ་དུས་སུ་བརྗེ་བའི་ལས་འདི་བྱས་པར་གྱུར་ན་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཚན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་བདེ་བ་མིན་པ་ད་ལྟར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་སྐབས་འདི་འདྲར་འགྱུར་མི་སྲིད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"this action\" refers to the characteristics of benefiting others. \"Perfect happiness\" means abundant happiness. It clarifies that \"Buddha\" refers to the perfection of Buddhahood itself.\n\nCommentary 2:\nThis commentary interprets the verse as saying that if one had performed compassionate actions in the past, it would be impossible to be in the current state of suffering instead of experiencing the perfect happiness of Buddha's qualities.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of compassionate actions for others' benefit. They suggest that such actions lead to the perfect happiness associated with Buddhahood, contrasting it with the current state of suffering.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nIf you had performed these deeds of compassion in the past,\nIt would be impossible for you to be in such a state as this,\nRather than experiencing the perfect bliss of Buddhahood.", + "translation": "If you had performed these deeds of compassion in the past,\nIt would be impossible for you to be in such a state as this,\nRather than experiencing the perfect bliss of Buddhahood." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔ་དུས་སུ། །": { + "སྔ་དུས་": "before" + }, + "ལས་འདི་བྱས་པར་གྱུར་ན་ནི། །": { + "ལས་": "acts" + }, + "སངས་རྒྱས་ཕུན་སུམ་བདེ་མིན་པ། །": { + "སངས་རྒྱས་": "buddha", + "ཕུན་སུམ་": "perfect", + "བདེ་": "bliss" + }, + "གནས་སྐབས་འདི་འདྲར་འགྱུར་མི་སྲིད། །": { + "གནས་སྐབས་": "situation" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔ་དུས་སུ། །ལས་འདི་བྱས་པར་གྱུར་ན་ནི། །": { + "སྔ་དུས་": "past", + "ལས་": "deeds" + }, + "སངས་རྒྱས་ཕུན་སུམ་བདེ་མིན་པ། །གནས་སྐབས་འདི་འདྲར་འགྱུར་མི་སྲིད། །": { + "སངས་རྒྱས་": "Buddhahood", + "ཕུན་སུམ་བདེ་": "perfect bliss", + "གནས་སྐབས་": "state" + } } } }, @@ -67580,7 +69260,7 @@ "commentary_1": " མཇུག་བསྡུ་བའི་ཚུལ་གྱིས་སེམས་བརྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་བས་ཞེས་སྨོས་སོ། །", "commentary_2": "དེས་ན་བརྗེ་བར་གདམས་པ་ནི། དེ་བས་ན་འདི་ལྟར་གཞན་དག་གི་ཁུ་བ་དང་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་གི་ལུས་སོ་ཞེས་ངར་འཛིན་བྱས་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཡང་གོམས་པར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་འདི་ལྟར་གཞན་དག་གི །ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ངར་འཛིན་བྱས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་གཞན་ལའང་གོམས་པར་གྱིས། །\n", "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nཁུ་བ་(semen), ཁྲག་(blood), ཐིགས་པ་(drop), ངར་འཛིན་(ego-grasping/self-identification)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- འདི་ལྟར་ (in this way)\n- ལྟར་ (like, as)\n- དེ་བཞིན་ (likewise)\n- གོམས་པར་གྱིས་ (imperative: familiarize yourself)\n\n\nTherefore, just as you have identified\nWith a drop of others' semen and blood,\nLikewise, familiarize yourself\nIn the same way with others.\n\nTechnical note: This verse is discussing the practice of equalizing self and others, a key meditation in developing bodhicitta. It uses the analogy of how we identify with our physical body (formed from parents' reproductive substances) to encourage extending that sense of identification to all beings.", "translation": "Therefore, just as you have identified\nWith a drop of others' semen and blood,\nLikewise, familiarize yourself\nIn the same way with others." @@ -67596,9 +69276,9 @@ "translation": "Therefore, just as you have developed ego-clinging\nTo the drop of semen and blood of others,\nIn the same way, train yourself\nTo view others similarly." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བས་འདི་ལྟར་གཞན་དག་གི །ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ངར་འཛིན་བྱས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་གཞན་ལའང་གོམས་པར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: མཇུག་བསྡུ་བའི་ཚུལ་གྱིས་སེམས་བརྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་བས་ཞེས་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: དེས་ན་བརྗེ་བར་གདམས་པ་ནི། དེ་བས་ན་འདི་ལྟར་གཞན་དག་གི་ཁུ་བ་དང་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་གི་ལུས་སོ་ཞེས་ངར་འཛིན་བྱས་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཡང་གོམས་པར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nTherefore, just as you have developed a sense of \"I\" towards the drops of semen and blood of others, likewise, cultivate the same attitude towards other beings as well.\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which instructs the practitioner to extend the same sense of self-identification they have towards their own body to all other sentient beings, as a practice of developing compassion and overcoming self-centeredness.", - "translation": "Therefore, just as you have developed a sense of \"I\" towards the drops of semen and blood of others, likewise, cultivate the same attitude towards other beings as well." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བས་འདི་ལྟར་གཞན་དག་གི །ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ངར་འཛིན་བྱས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་གཞན་ལའང་གོམས་པར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: མཇུག་བསྡུ་བའི་ཚུལ་གྱིས་སེམས་བརྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་བས་ཞེས་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: དེས་ན་བརྗེ་བར་གདམས་པ་ནི། དེ་བས་ན་འདི་ལྟར་གཞན་དག་གི་ཁུ་བ་དང་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་གི་ལུས་སོ་ཞེས་ངར་འཛིན་བྱས་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཡང་གོམས་པར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \"Therefore\" is said in order to make the mind firm by way of concluding.\n\nCommentary 2: Thus, the instruction to exchange is as follows: Just as you have grasped onto drops of semen and blood of others as \"my body,\" similarly, become accustomed to [seeing] other sentient beings [in the same way].\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries indicate that this verse is a concluding instruction on exchanging self with others. It encourages the practitioner to view other beings' bodies as one's own, just as one has mistakenly identified with one's current body.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nTherefore, just as you have grasped\nDrops of semen and blood from others as \"I,\"\nIn the same way, become accustomed\nTo [seeing] others [as yourself].", + "translation": "Therefore, just as you have grasped\nDrops of semen and blood from others as \"I,\"\nIn the same way, become accustomed\nTo [seeing] others [as yourself]." } }, "glossary": { @@ -67617,6 +69297,24 @@ "གཞན་": "others", "གོམས་པར་གྱིས་": "meditate" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་བས་འདི་ལྟར་གཞན་དག་གི །": { + "གཞན་": "others" + }, + "ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ། །": { + "ཁུ་བ་": "semen", + "ཁྲག་": "blood", + "ཐིགས་པ་": "drops" + }, + "ཁྱོད་ཀྱིས་ངར་འཛིན་བྱས་པ་ལྟར། །": { + "ཁྱོད་": "you", + "ངར་འཛིན་": "grasped" + }, + "དེ་བཞིན་གཞན་ལའང་གོམས་པར་གྱིས། །": { + "གཞན་": "others", + "གོམས་པར་གྱིས་": "become accustomed" + } } } }, @@ -67626,7 +69324,7 @@ "commentary_1": " བྱ་མ་རྟ་ཞེས་བྱ་བ་བྱས་པ་བཞིན་དུ་བྱ་བའི་རྟོག་ཆེན་བྱེད་པའོ། །བརྟགས་ནས་གཞན་གྱིས་མ་བཤིག་པར་རོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་སྦྱོར་བ་ལ་གཉིས། སྦྱོར་བ་སྒྲུབ་ཚུལ་དང་། སྦྱོར་བས་སེམས་དབང་དུ་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱ་བ་དང་། བདག་ལ་གཅེས་འཛིན་སྤང་བ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། གཞན་གྱི་རྟོག་ཆེན་ཏེ་བདག་ཅི་བྱེད་བརྟགས་ཤིང་ཚར་གཅོད་མཁན་བྱས་ནས་ནི། བདག་གི་ལུས་ལ་འདོད་བྱའི་དངོས་པོ་ཅི་སྣང་བ་དེ་དང་དེ་ཉིད་ཕྲོགས་བྱས་ནས་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་ཕན་པར་སྤྱོད་ཅིག་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་གྱི་རྟོག་ཆེན་བྱས་ནས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་སྣང་བ། །དེ་དང་དེ་ཉིད་ཕྲོགས་བྱས་ནས། །ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་ཕན་པ་སྤྱོད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྟོག་ཆེན་ (great imagination/visualization), ལུས་ (body), ཕྲོགས་ (seize/take away), ཕན་པ་ (benefit)\n\nGrammatical notes:\n- གཞན་གྱི་ and བདག་གི་ indicate possessive\n- ཅི་སྣང་བ་ is a relative clause \"whatever appears\"\n- བྱས་ནས་ indicates completed action\n\n\nHaving greatly imagined others,\nWhatever appears on my body,\nHaving seized precisely that,\nYou engage in benefiting others.\n\n\nTechnical note: This verse likely refers to the practice of tonglen or \"giving and taking\" meditation, where one visualizes taking on others' suffering and giving them one's own happiness.", "translation": "Having greatly imagined others,\nWhatever appears on my body,\nHaving seized precisely that,\nYou engage in benefiting others." @@ -67642,9 +69340,9 @@ "translation": "After carefully considering others,\nWhatever appears within your own body,\nTake that very thing away from yourself,\nAnd use it to benefit others." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཞན་གྱི་རྟོག་ཆེན་བྱས་ནས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་སྣང་བ། །དེ་དང་དེ་ཉིད་ཕྲོགས་བྱས་ནས། །ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་ཕན་པ་སྤྱོད། །\n\nCommentary 1: བྱ་མ་རྟ་ཞེས་བྱ་བ་བྱས་པ་བཞིན་དུ་བྱ་བའི་རྟོག་ཆེན་བྱེད་པའོ། །བརྟགས་ནས་གཞན་གྱིས་མ་བཤིག་པར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་སྦྱོར་བ་ལ་གཉིས། སྦྱོར་བ་སྒྲུབ་ཚུལ་དང་། སྦྱོར་བས་སེམས་དབང་དུ་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱ་བ་དང་། བདག་ལ་གཅེས་འཛིན་སྤང་བ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། གཞན་གྱི་རྟོག་ཆེན་ཏེ་བདག་ཅི་བྱེད་བརྟགས་ཤིང་ཚར་གཅོད་མཁན་བྱས་ནས་ནི། བདག་གི་ལུས་ལ་འདོད་བྱའི་དངོས་པོ་ཅི་སྣང་བ་དེ་དང་དེ་ཉིད་ཕྲོགས་བྱས་ནས་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་ཕན་པར་སྤྱོད་ཅིག་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nAfter carefully examining others' thoughts,\nWhatever appears desirable to your own body,\nSeize those very things,\nAnd use them to benefit others.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the verse, which instructs the practitioner to be vigilant about their own desires, to recognize what they find attractive or desirable, and then to use those things not for personal gain but to help others instead. The commentaries emphasize the importance of careful examination (རྟོག་ཆེན) of one's own motivations and actions, as well as the central Buddhist principle of benefiting others (གཞན་ལ་ཕན་པ).", - "translation": "After carefully examining others' thoughts,\nWhatever appears desirable to your own body,\nSeize those very things,\nAnd use them to benefit others." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཞན་གྱི་རྟོག་ཆེན་བྱས་ནས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་སྣང་བ། །དེ་དང་དེ་ཉིད་ཕྲོགས་བྱས་ནས། །ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་ཕན་པ་སྤྱོད། །\n\nCommentary 1: བྱ་མ་རྟ་ཞེས་བྱ་བ་བྱས་པ་བཞིན་དུ་བྱ་བའི་རྟོག་ཆེན་བྱེད་པའོ། །བརྟགས་ནས་གཞན་གྱིས་མ་བཤིག་པར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་སྦྱོར་བ་ལ་གཉིས། སྦྱོར་བ་སྒྲུབ་ཚུལ་དང་། སྦྱོར་བས་སེམས་དབང་དུ་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱ་བ་དང་། བདག་ལ་གཅེས་འཛིན་སྤང་བ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། གཞན་གྱི་རྟོག་ཆེན་ཏེ་བདག་ཅི་བྱེད་བརྟགས་ཤིང་ཚར་གཅོད་མཁན་བྱས་ནས་ནི། བདག་གི་ལུས་ལ་འདོད་བྱའི་དངོས་པོ་ཅི་སྣང་བ་དེ་དང་དེ་ཉིད་ཕྲོགས་བྱས་ནས་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་ཕན་པར་སྤྱོད་ཅིག་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary suggests acting like a \"bird-horse\" (possibly referring to a mythical creature or metaphor). It advises to engage in great contemplation or analysis, but to do so without being destructive to others.\n\nCommentary 2:\nThis commentary discusses the practice of benefiting others and abandoning self-cherishing. It explains that one should act as if closely observing and judging oneself, then take whatever desirable things appear on one's own body and use them to benefit others.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the importance of careful consideration and self-reflection before taking action. They suggest using one's resources to benefit others rather than oneself, with an emphasis on being non-destructive and abandoning self-cherishing.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nAfter engaging in deep self-reflection,\nWhatever desirable things you see on your own body,\nTake those very things away from yourself,\nAnd use them to benefit others.\n\nThis translation captures the essence of self-examination, detachment from personal possessions or attributes, and using one's resources for the benefit of others, as suggested by the commentaries.", + "translation": "After engaging in deep self-reflection,\nWhatever desirable things you see on your own body,\nTake those very things away from yourself,\nAnd use them to benefit others." } }, "glossary": { @@ -67666,6 +69364,22 @@ "ཕན་པ་": "benefit", "སྤྱོད་": "use" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གཞན་གྱི་རྟོག་ཆེན་བྱས་ནས་ནི། །": { + "རྟོག་ཆེན་": "deep reflection" + }, + "བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་སྣང་བ། །": { + "ལུས་": "body", + "སྣང་བ་": "see" + }, + "དེ་དང་དེ་ཉིད་ཕྲོགས་བྱས་ནས། །": { + "ཕྲོགས་": "take away" + }, + "ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་ཕན་པ་སྤྱོད། །": { + "གཞན་": "others", + "ཕན་པ་": "benefit" + } } } }, @@ -67675,7 +69389,7 @@ "commentary_1": " ཡང་ཕྲག་དོག་བསྒོམ་པ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བདག་སྐྱིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་ལ་ཕྲག་དོག་བྱེད་པ་ཡང་སྔར་གྱི་བདག་ལའོ། །སྐྱོན་ནི་ཉེས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བསམ་པས་ཕྲག་དོག་བྱ་བ། སྦྱོར་བས་སྡུག་བསྔལ་ལ་སྦྱར་བ། གཉིས་ཀ་དམན་པར་བཞག་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་སྐྱིད་གཞན་ནི་མི་སྐྱིད་ལ་བདག་མཐོ་གཞན་ནི་དམའ་བ་དང་བདག་ནི་རང་ལ་ཕན་པའི་ལས་དགེ་བ་བྱེད་ལ་གཞན་ནི་མིན་ཞེས་བདག་ལ་ཕྲག་དོག་ཅིས་མི་བྱེད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་སྐྱིད་གཞན་ནི་མི་སྐྱིད་ལ། །བདག་མཐོ་གཞན་ནི་དམའ་བ་དང་། །བདག་ནི་ཕན་བྱེད་གཞན་མིན་ཞེས། །བདག་ལ་ཕྲག་དོག་ཅིས་མི་བྱེད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདག་(self), སྐྱིད་(happy), གཞན་(others), མཐོ་(high), དམའ་(low), ཕན་བྱེད་(benefactor), ཕྲག་དོག་(jealousy)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure in first three lines contrasting བདག་ (self) with གཞན་ (others)\n- Final line uses rhetorical question structure with ཅིས་མི་བྱེད་\n\n\nI am happy while others are not happy,\nI am high while others are low,\nI am a benefactor while others are not—\nWhy would I not be jealous of myself?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be using irony to critique self-centeredness and encourage consideration of others' well-being.", "translation": "I am happy while others are not happy,\nI am high while others are low,\nI am a benefactor while others are not—\nWhy would I not be jealous of myself?" @@ -67691,9 +69405,9 @@ "translation": "I am happy while others are not,\nI am high while others are low,\nI am beneficial while others are not -\nWhy do I not feel jealous of myself?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་སྐྱིད་གཞན་ནི་མི་སྐྱིད་ལ། །བདག་མཐོ་གཞན་ནི་དམའ་བ་དང་། །བདག་ནི་ཕན་བྱེད་གཞན་མིན་ཞེས། །བདག་ལ་ཕྲག་དོག་ཅིས་མི་བྱེད། །\n\nCommentary 1: ཡང་ཕྲག་དོག་བསྒོམ་པ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བདག་སྐྱིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་ལ་ཕྲག་དོག་བྱེད་པ་ཡང་སྔར་གྱི་བདག་ལའོ། །སྐྱོན་ནི་ཉེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བསམ་པས་ཕྲག་དོག་བྱ་བ། སྦྱོར་བས་སྡུག་བསྔལ་ལ་སྦྱར་བ། གཉིས་ཀ་དམན་པར་བཞག་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་སྐྱིད་གཞན་ནི་མི་སྐྱིད་ལ་བདག་མཐོ་གཞན་ནི་དམའ་བ་དང་བདག་ནི་རང་ལ་ཕན་པའི་ལས་དགེ་བ་བྱེད་ལ་གཞན་ནི་མིན་ཞེས་བདག་ལ་ཕྲག་དོག་ཅིས་མི་བྱེད།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhy do I not feel jealous of myself, thinking:\n\"I am happy while others are unhappy,\nI am high while others are low,\nI am beneficial while others are not\"?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which is presenting a rhetorical question about self-directed jealousy. The commentaries suggest that this is part of a meditation practice on jealousy, where one is instructed to contemplate these thoughts as if jealous of oneself. The purpose is to highlight the absurdity and harmful nature of jealousy by applying it to oneself instead of others.", - "translation": "Why do I not feel jealous of myself, thinking:\n\"I am happy while others are unhappy,\nI am high while others are low,\nI am beneficial while others are not\"?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་སྐྱིད་གཞན་ནི་མི་སྐྱིད་ལ། །བདག་མཐོ་གཞན་ནི་དམའ་བ་དང་། །བདག་ནི་ཕན་བྱེད་གཞན་མིན་ཞེས། །བདག་ལ་ཕྲག་དོག་ཅིས་མི་བྱེད། །\n\nCommentary 1: ཡང་ཕྲག་དོག་བསྒོམ་པ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བདག་སྐྱིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་ལ་ཕྲག་དོག་བྱེད་པ་ཡང་སྔར་གྱི་བདག་ལའོ། །སྐྱོན་ནི་ཉེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བསམ་པས་ཕྲག་དོག་བྱ་བ། སྦྱོར་བས་སྡུག་བསྔལ་ལ་སྦྱར་བ། གཉིས་ཀ་དམན་པར་བཞག་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་སྐྱིད་གཞན་ནི་མི་སྐྱིད་ལ་བདག་མཐོ་གཞན་ནི་དམའ་བ་དང་བདག་ནི་རང་ལ་ཕན་པའི་ལས་དགེ་བ་བྱེད་ལ་གཞན་ནི་མིན་ཞེས་བདག་ལ་ཕྲག་དོག་ཅིས་མི་བྱེད།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\nCommentary 1 summary:\nThis commentary explains that the verse is about cultivating envy. It suggests that one should feel envy towards oneself, referring to a previous or imagined version of oneself. The term \"skyon\" is explained as meaning \"fault\" or \"defect.\"\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary outlines three aspects: 1) Cultivating envy through intention, 2) Applying suffering through action, and 3) Establishing both as inferior. It then explains the first aspect, which involves feeling envy towards oneself by comparing one's happiness, status, and virtuous actions to others.\n\nCombined meaning:\nBoth commentaries emphasize the practice of directing envy towards oneself as a contemplative exercise. This involves imagining oneself in a superior position compared to others in terms of happiness, status, and virtuous actions, and then cultivating a sense of envy towards this idealized self-image. The purpose seems to be to understand the nature of envy and its harmful effects.\n\nEnglish translation based on the commentaries:\n\nWhy do I not feel envy towards myself, thinking:\n\"I am happy while others are not,\nI am high while others are low,\nI am the one who does good, not others\"?\n\nThis translation reflects the commentaries' interpretation that the verse is meant to be a contemplative exercise in understanding envy by directing it towards an idealized version of oneself, rather than a straightforward statement about one's superiority over others.", + "translation": "Why do I not feel envy towards myself, thinking:\n\"I am happy while others are not,\nI am high while others are low,\nI am the one who does good, not others\"?" } }, "glossary": { @@ -67718,6 +69432,28 @@ "བདག་": "yourself", "ཕྲག་དོག་": "envious" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བདག་སྐྱིད་གཞན་ནི་མི་སྐྱིད་ལ།": { + "བདག་": "I", + "སྐྱིད་": "happy", + "གཞན་": "others" + }, + "།བདག་མཐོ་གཞན་ནི་དམའ་བ་དང་།": { + "བདག་": "I", + "མཐོ་": "high", + "གཞན་": "others", + "དམའ་བ་": "low" + }, + "།བདག་ནི་ཕན་བྱེད་གཞན་མིན་ཞེས།": { + "བདག་": "I", + "ཕན་བྱེད་": "does good", + "གཞན་": "others" + }, + "།བདག་ལ་ཕྲག་དོག་ཅིས་མི་བྱེད།": { + "བདག་": "I", + "ཕྲག་དོག་": "envy" + } } } }, @@ -67727,7 +69463,7 @@ "commentary_1": " རང་གི་ཞེས་པ་ནི་སྔར་གྱི་བདག་གོ། །", "commentary_2": "གཞན་གྱིས་ཉེས་པ་བྱས་པ་ཡང་རང་གི་སྐྱོན་དུ་བསྒྱུར་བྱོས་ལ། བདག་གིས་ཉེས་པ་ཆུང་བྱས་ཀྱང་སྐྱེ་བོ་མང་ལ་རབ་ཏུ་ཤོགས་ཏེ་བདག་ལ་ཉེས་པ་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་ཁས་ལོངས་ཤིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་གྱིས་ཉེས་པ་བྱས་པ་ཡང་། །རང་གི་སྐྱོན་དུ་བསྒྱུར་བྱོས་ལ། །བདག་གི་ཉེས་པ་ཆུང་བྱས་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་རབ་ཏུ་ཤོགས། །\n", "output": "Key terms:\nགཞན་ (others), ཉེས་པ་ (faults/misdeeds), རང་ (self), སྐྱོན་ (flaws), བདག་ (I/self), སྐྱེ་བོ་ (beings)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཡང་ (even/also) and ཀྱང་ (although/even) as concessive particles\n- Imperative forms: བསྒྱུར་བྱོས་ (transform), ཤོགས་ (confess)\n\n\nEven the misdeeds committed by others,\nTransform them into your own flaws.\nAlthough your own faults may be small,\nConfess them openly to many beings.\n\n\nNote: This verse emphasizes the Mahayana Buddhist practice of taking on others' negativities while openly acknowledging one's own faults, a key aspect of mind training (བློ་སྦྱོང་, lojong) teachings.", "translation": "Even the misdeeds committed by others,\nTransform them into your own flaws.\nAlthough your own faults may be small,\nConfess them openly to many beings." @@ -67743,9 +69479,44 @@ "translation": "Transform the faults committed by others\nInto your own shortcomings.\nEven if your own mistakes are small,\nConfess them openly to many people." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཞན་གྱིས་ཉེས་པ་བྱས་པ་ཡང་། །རང་གི་སྐྱོན་དུ་བསྒྱུར་བྱོས་ལ། །བདག་གི་ཉེས་པ་ཆུང་བྱས་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་རབ་ཏུ་ཤོགས། །\n\nCommentary 1: རང་གི་ཞེས་པ་ནི་སྔར་གྱི་བདག་གོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་གྱིས་ཉེས་པ་བྱས་པ་ཡང་རང་གི་སྐྱོན་དུ་བསྒྱུར་བྱོས་ལ། བདག་གིས་ཉེས་པ་ཆུང་བྱས་ཀྱང་སྐྱེ་བོ་མང་ལ་རབ་ཏུ་ཤོགས་ཏེ་བདག་ལ་ཉེས་པ་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་ཁས་ལོངས་ཤིག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nTransform even the faults committed by others into your own shortcomings. Even if you have committed only a small mistake yourself, openly confess it before many people.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, emphasizing the practice of taking responsibility for others' faults as one's own and being honest about one's own mistakes, even minor ones, by admitting them publicly. The commentaries help clarify that \"oneself\" (རང་གི་) refers to the same person as \"I\" or \"me\" (བདག་) and emphasize the importance of openly acknowledging one's faults to others.", - "translation": "Transform even the faults committed by others into your own shortcomings. Even if you have committed only a small mistake yourself, openly confess it before many people." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཞན་གྱིས་ཉེས་པ་བྱས་པ་ཡང་། །རང་གི་སྐྱོན་དུ་བསྒྱུར་བྱོས་ལ། །བདག་གི་ཉེས་པ་ཆུང་བྱས་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་རབ་ཏུ་ཤོགས། །\n\nCommentary 1: རང་གི་ཞེས་པ་ནི་སྔར་གྱི་བདག་གོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་གྱིས་ཉེས་པ་བྱས་པ་ཡང་རང་གི་སྐྱོན་དུ་བསྒྱུར་བྱོས་ལ། བདག་གིས་ཉེས་པ་ཆུང་བྱས་ཀྱང་སྐྱེ་བོ་མང་ལ་རབ་ཏུ་ཤོགས་ཏེ་བདག་ལ་ཉེས་པ་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་ཁས་ལོངས་ཤིག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \"One's own\" refers to the previously mentioned \"self.\"\n\nCommentary 2: Even when others commit faults, transform them into your own shortcomings. Even if you commit a small fault, openly admit it to many people, saying \"I have this fault.\"\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize taking responsibility for others' faults as if they were your own, while also being open and honest about your own mistakes, even small ones, by admitting them to others.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\n\nTransform the faults committed by others\nInto your own shortcomings.\nEven if you commit only a small mistake,\nOpenly confess it to many people.\n", + "translation": "Transform the faults committed by others\nInto your own shortcomings.\nEven if you commit only a small mistake,\nOpenly confess it to many people." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གཞན་གྱིས་ཉེས་པ་བྱས་པ་ཡང་། །རང་གི་སྐྱོན་དུ་བསྒྱུར་བྱོས་ལ། །": { + "གཞན་": "others", + "ཉེས་པ་": "wrongs", + "རང་": "own", + "སྐྱོན་": "faults", + "བསྒྱུར་": "transform" + }, + "བདག་གི་ཉེས་པ་ཆུང་བྱས་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་རབ་ཏུ་ཤོགས། །": { + "བདག་": "you", + "ཉེས་པ་": "wrongs", + "ཆུང་": "minor", + "སྐྱེ་བོ་": "people", + "མང་": "many", + "ཤོགས་": "confess" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གཞན་གྱིས་ཉེས་པ་བྱས་པ་ཡང་། །རང་གི་སྐྱོན་དུ་བསྒྱུར་བྱོས་ལ། །": { + "གཞན་": "others", + "ཉེས་པ་": "faults", + "རང་": "own", + "སྐྱོན་": "shortcomings", + "བསྒྱུར་": "transform" + }, + "བདག་གི་ཉེས་པ་ཆུང་བྱས་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་རབ་ཏུ་ཤོགས། །": { + "བདག་": "you", + "ཉེས་པ་": "mistake", + "ཆུང་": "small", + "སྐྱེ་བོ་མང་": "many people", + "ཤོགས་": "confess" + } } } }, @@ -67755,7 +69526,7 @@ "commentary_1": " གཞན་གྱི་གྲགས་པ་དེ་རབ་ཏུ་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། རང་གི་གྲགས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ་སྨད་པར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །བྲན་གྱི་ཐ་མ་ནི་ཤིན་ཏུ་དམན་རིགས་སོ། །བཀོལ་བར་གྱིས་ཞེས་པ་ནི་ལས་ལ་ཆུག་ཤིག་པའོ། །", "commentary_2": "གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་གྲགས་པ་ལྷག་པར་བརྗོད་པས་རང་གི་གྲགས་པ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་སྟེ་མི་མངོན་པར་གྱིས་ཤིག བདག་ནི་གཞན་གྱི་བྲན་གྱི་ཐ་མ་ལྟར་ང་རྒྱལ་མེད་པར་དེ་དག་གི་དོན་རྣམས་ཀུན་ལ་བཀོལ་བར་གྱིས་ཤིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་གྱི་གྲགས་པ་ལྷག་བརྗོད་པས། །རང་གི་གྲགས་པ་ཟིལ་གྱིས་ནོན། །བདག་ནི་བྲན་གྱི་ཐ་མ་ལྟར། །དོན་རྣམས་ཀུན་ལ་བཀོལ་བར་གྱིས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགྲགས་པ (fame/renown), ཟིལ་གྱིས་ནོན (overshadow/eclipse), བྲན (servant), བཀོལ (use/employ)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གྱིས as an instrumental particle\n- ལྟར indicating comparison \"like/as\"\n- Imperative form གྱིས at the end\n\n\nBy praising others' fame excessively,\nEclipse one's own renown.\nLike the lowest of servants,\nI shall be employed in all tasks.\n\n\nThis verse appears to be emphasizing humility and selflessness, key virtues in Tibetan Buddhist practice. It advises praising others to diminish one's own ego and offering oneself in service like a humble servant.", "translation": "By praising others' fame excessively,\nEclipse one's own renown.\nLike the lowest of servants,\nI shall be employed in all tasks." @@ -67771,9 +69542,50 @@ "translation": "By praising others' fame excessively,\nOne's own fame is overshadowed.\nI will be like the lowest of servants,\nEmployed for all tasks and purposes." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཞན་གྱི་གྲགས་པ་ལྷག་བརྗོད་པས། །རང་གི་གྲགས་པ་ཟིལ་གྱིས་ནོན། །བདག་ནི་བྲན་གྱི་ཐ་མ་ལྟར། །དོན་རྣམས་ཀུན་ལ་བཀོལ་བར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: གཞན་གྱི་གྲགས་པ་དེ་རབ་ཏུ་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། རང་གི་གྲགས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ་སྨད་པར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །བྲན་གྱི་ཐ་མ་ནི་ཤིན་ཏུ་དམན་རིགས་སོ། །བཀོལ་བར་གྱིས་ཞེས་པ་ནི་ལས་ལ་ཆུག་ཤིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་གྲགས་པ་ལྷག་པར་བརྗོད་པས་རང་གི་གྲགས་པ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་སྟེ་མི་མངོན་པར་གྱིས་ཤིག བདག་ནི་གཞན་གྱི་བྲན་གྱི་ཐ་མ་ལྟར་ང་རྒྱལ་མེད་པར་དེ་དག་གི་དོན་རྣམས་ཀུན་ལ་བཀོལ་བར་གྱིས་ཤིག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nBy praising others' fame excessively,\nOvershadow your own reputation.\nLike the lowest of servants,\nMake yourself useful for all tasks.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which advises humility and selflessness. It encourages one to elevate others' reputations while diminishing one's own, and to serve others without pride, like the most humble servant.", - "translation": "By praising others' fame excessively,\nOvershadow your own reputation.\nLike the lowest of servants,\nMake yourself useful for all tasks." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཞན་གྱི་གྲགས་པ་ལྷག་བརྗོད་པས། །རང་གི་གྲགས་པ་ཟིལ་གྱིས་ནོན། །བདག་ནི་བྲན་གྱི་ཐ་མ་ལྟར། །དོན་རྣམས་ཀུན་ལ་བཀོལ་བར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: གཞན་གྱི་གྲགས་པ་དེ་རབ་ཏུ་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། རང་གི་གྲགས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ་སྨད་པར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །བྲན་གྱི་ཐ་མ་ནི་ཤིན་ཏུ་དམན་རིགས་སོ། །བཀོལ་བར་གྱིས་ཞེས་པ་ནི་ལས་ལ་ཆུག་ཤིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་གྲགས་པ་ལྷག་པར་བརྗོད་པས་རང་གི་གྲགས་པ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་སྟེ་མི་མངོན་པར་གྱིས་ཤིག བདག་ནི་གཞན་གྱི་བྲན་གྱི་ཐ་མ་ལྟར་ང་རྒྱལ་མེད་པར་དེ་དག་གི་དོན་རྣམས་ཀུན་ལ་བཀོལ་བར་གྱིས་ཤིག\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary suggests that one should praise others' fame to diminish one's own fame. It interprets \"lowest of servants\" as referring to the lowest social class, and \"use\" as meaning \"put to work.\"\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that by excessively praising others' qualities and fame, one's own fame is overshadowed and becomes less visible. It interprets the last part as instructing one to serve others' needs without pride, like the lowest servant.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree on the main points: praising others' fame over one's own, and serving others humbly like a lowly servant. The second commentary adds the nuance of making one's own fame less visible and serving without pride.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nBy praising others' fame excessively,\nOvershadow your own reputation.\nLike the lowest of servants,\nHumbly attend to all others' needs.", + "translation": "By praising others' fame excessively,\nOvershadow your own reputation.\nLike the lowest of servants,\nHumbly attend to all others' needs." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གཞན་གྱི་གྲགས་པ་ལྷག་བརྗོད་པས། །རང་གི་གྲགས་པ་ཟིལ་གྱིས་ནོན།": { + "གཞན་": "others'", + "གྲགས་པ་": "fame", + "ལྷག་བརྗོད་": "proclaim especially", + "རང་": "own", + "ཟིལ་གྱིས་ནོན་": "outshine" + }, + "།བདག་ནི་བྲན་གྱི་ཐ་མ་ལྟར། །དོན་རྣམས་ཀུན་ལ་བཀོལ་བར་གྱིས།": { + "བདག་": "yourself", + "བྲན་": "slave", + "ཐ་མ་": "lowest", + "དོན་རྣམས་": "ends", + "ཀུན་": "all", + "བཀོལ་བར་གྱིས་": "employ" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གཞན་གྱི་གྲགས་པ་ལྷག་བརྗོད་པས། །": { + "གཞན་": "others", + "གྲགས་པ་": "fame", + "ལྷག་བརྗོད་": "praising excessively" + }, + "རང་གི་གྲགས་པ་ཟིལ་གྱིས་ནོན། །": { + "རང་": "own", + "གྲགས་པ་": "reputation", + "ཟིལ་གྱིས་ནོན་": "overshadow" + }, + "བདག་ནི་བྲན་གྱི་ཐ་མ་ལྟར། །": { + "བདག་": "I", + "བྲན་": "servants", + "ཐ་མ་": "lowest" + }, + "དོན་རྣམས་ཀུན་ལ་བཀོལ་བར་གྱིས། །": { + "དོན་རྣམས་": "needs", + "ཀུན་": "all", + "བཀོལ་བར་གྱིས་": "attend to" + } } } }, @@ -67783,7 +69595,7 @@ "commentary_1": " གློ་བུར་ཡོན་ཏན་ཞེས་པ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཕལ་ཆེར་མི་བརྟན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆ་ནི་དེའི་ཆ་ཤས་སོ། །", "commentary_2": "བདག་ཉིད་འདི་ནི་སྐྱོན་མང་པོ་དང་བཅས་པའི་རང་བཞིན་ཏེ་གློ་བུར་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆ་ཅུང་ཟད་ཡོད་ཀྱང་དེའི་སྒོ་ནས་མི་བསྟོད་པར་འདིའི་ཡོན་ཏན་དེ་ཅི་ནས་ཀྱང་འགས་ཀྱང་ཡོད་པར་མི་ཤེས་པ་དེ་ལྟར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ནི་སྐྱོན་ཅན་རང་བཞིན་ཏེ། །གློ་བུར་ཡོན་ཏན་ཆས་མི་བསྟོད། །འདི་ཡི་ཡོན་ཏན་ཅི་ནས་ཀྱང་། །འགས་ཀྱང་མི་ཤེས་དེ་ལྟར་གྱིས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nསྐྱོན་ཅན་(faulty), རང་བཞིན་(nature), གློ་བུར་(temporary), ཡོན་ཏན་(qualities)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཏེ། as a connector\n- Negation with མི་\n- Imperative form གྱིས།\n\n\nThis has a faulty nature;\nDo not praise temporary qualities.\nEnsure that no one whatsoever\nKnows of its qualities in any way.\n\nTechnical note: This verse appears to be advising against praising or drawing attention to temporary positive qualities, emphasizing instead the fundamentally flawed nature of something (possibly referring to samsaric existence or worldly phenomena).", "translation": "This has a faulty nature;\nDo not praise temporary qualities.\nEnsure that no one whatsoever\nKnows of its qualities in any way." @@ -67799,9 +69611,45 @@ "translation": "This is of a flawed nature;\nDo not praise temporary qualities.\nWhatever good qualities this has,\nMake sure no one knows of them at all." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདི་ནི་སྐྱོན་ཅན་རང་བཞིན་ཏེ། །གློ་བུར་ཡོན་ཏན་ཆས་མི་བསྟོད། །འདི་ཡི་ཡོན་ཏན་ཅི་ནས་ཀྱང་། །འགས་ཀྱང་མི་ཤེས་དེ་ལྟར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: གློ་བུར་ཡོན་ཏན་ཞེས་པ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཕལ་ཆེར་མི་བརྟན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆ་ནི་དེའི་ཆ་ཤས་སོ། །\n\nCommentary 2: བདག་ཉིད་འདི་ནི་སྐྱོན་མང་པོ་དང་བཅས་པའི་རང་བཞིན་ཏེ་གློ་བུར་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆ་ཅུང་ཟད་ཡོད་ཀྱང་དེའི་སྒོ་ནས་མི་བསྟོད་པར་འདིའི་ཡོན་ཏན་དེ་ཅི་ནས་ཀྱང་འགས་ཀྱང་ཡོད་པར་མི་ཤེས་པ་དེ་ལྟར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nThis is of a flawed nature;\nDo not praise even a portion of temporary qualities.\nBy all means, ensure that\nNo one knows of any qualities of this.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that one should not praise or draw attention to temporary positive qualities in oneself, as one's fundamental nature is flawed. Instead, one should strive to keep any good qualities completely hidden from others.", - "translation": "This is of a flawed nature;\nDo not praise even a portion of temporary qualities.\nBy all means, ensure that\nNo one knows of any qualities of this." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདི་ནི་སྐྱོན་ཅན་རང་བཞིན་ཏེ། །གློ་བུར་ཡོན་ཏན་ཆས་མི་བསྟོད། །འདི་ཡི་ཡོན་ཏན་ཅི་ནས་ཀྱང་། །འགས་ཀྱང་མི་ཤེས་དེ་ལྟར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: གློ་བུར་ཡོན་ཏན་ཞེས་པ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཕལ་ཆེར་མི་བརྟན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆ་ནི་དེའི་ཆ་ཤས་སོ། །\n\nCommentary 2: བདག་ཉིད་འདི་ནི་སྐྱོན་མང་པོ་དང་བཅས་པའི་རང་བཞིན་ཏེ་གློ་བུར་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆ་ཅུང་ཟད་ཡོད་ཀྱང་དེའི་སྒོ་ནས་མི་བསྟོད་པར་འདིའི་ཡོན་ཏན་དེ་ཅི་ནས་ཀྱང་འགས་ཀྱང་ཡོད་པར་མི་ཤེས་པ་དེ་ལྟར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis explains that \"temporary qualities\" refers to the fact that most qualities of ordinary beings are unstable. \"Cha\" means a portion or aspect of those qualities.\n\nCommentary 2:\nThis nature is full of many faults. Even if there are some temporary good qualities, one should not praise based on those. Rather, one should act in such a way that no one knows of any good qualities whatsoever.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize that ordinary beings have many faults and their positive qualities are temporary and unstable. One should not praise or draw attention to these fleeting good qualities. Instead, one should behave in a way that conceals any positive attributes completely.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nThis nature is flawed;\nDo not praise temporary good qualities.\nEnsure that no one whatsoever\nKnows of any virtues here.", + "translation": "This nature is flawed;\nDo not praise temporary good qualities.\nEnsure that no one whatsoever\nKnows of any virtues here." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "འདི་ནི་སྐྱོན་ཅན་རང་བཞིན་ཏེ། །": { + "སྐྱོན་ཅན་": "faults", + "རང་བཞིན་": "nature" + }, + "གློ་བུར་ཡོན་ཏན་ཆས་མི་བསྟོད། །": { + "གློ་བུར་": "fleeting", + "ཡོན་ཏན་": "virtues", + "བསྟོད་": "praise" + }, + "འདི་ཡི་ཡོན་ཏན་ཅི་ནས་ཀྱང་། །": { + "ཡོན་ཏན་": "qualities" + }, + "འགས་ཀྱང་མི་ཤེས་དེ་ལྟར་གྱིས། །": { + "ཤེས་": "knows" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འདི་ནི་སྐྱོན་ཅན་རང་བཞིན་ཏེ། །": { + "སྐྱོན་ཅན་": "flawed", + "རང་བཞིན་": "nature" + }, + "གློ་བུར་ཡོན་ཏན་ཆས་མི་བསྟོད། །": { + "གློ་བུར་": "temporary", + "ཡོན་ཏན་": "good qualities", + "བསྟོད་": "praise" + }, + "འདི་ཡི་ཡོན་ཏན་ཅི་ནས་ཀྱང་། །": { + "ཡོན་ཏན་": "virtues" + }, + "འགས་ཀྱང་མི་ཤེས་དེ་ལྟར་གྱིས། །": { + "ཤེས་": "know" + } } } }, @@ -67811,7 +69659,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ལ་གནོད་བྱས་ནི་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱས་པའོ། །གནོད་དེ་སྡུག་བསྔལ་དེའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། མདོར་ན་སྔར་བདག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱས་པ་གང་ཡིན་པའི་གནོད་པ་དེ་འདྲ་རྣམས་ཕྱིན་ཆད་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་ལ་འབབ་པར་གྱིས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམདོར་ན་བདག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་གང་། །གནོད་དེ་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །བདག་ཉིད་ལ་ནི་འབབ་པར་གྱིས། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nམདོར་ན་ (In brief), བདག་ (self), དོན་ (purpose/benefit), གཞན་ (others), གནོད་ (harm), སེམས་ཅན་ (sentient beings), འབབ་ (to fall upon/descend)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གྱི་ཕྱིར་ (for the sake of) twice\n- Imperative form གྱིས་ at the end\n\n\nIn brief, whatever harm you have done to others\nFor my sake,\nMay that harm, for the sake of sentient beings,\nFall upon myself.\n\nTechnical note: This verse reflects the practice of tonglen or \"giving and taking,\" where one visualizes taking on the suffering of others and giving them one's own happiness.", "translation": "In brief, whatever harm you have done to others\nFor my sake,\nMay that harm, for the sake of sentient beings,\nFall upon myself." @@ -67827,9 +69675,45 @@ "translation": "In short, whatever harm you have done to others\nFor your own benefit,\nMay that harm, for the sake of sentient beings,\nFall upon myself instead." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམདོར་ན་བདག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་གང་། །གནོད་དེ་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །བདག་ཉིད་ལ་ནི་འབབ་པར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: གཞན་ལ་གནོད་བྱས་ནི་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱས་པའོ། །གནོད་དེ་སྡུག་བསྔལ་དེའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། མདོར་ན་སྔར་བདག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱས་པ་གང་ཡིན་པའི་གནོད་པ་དེ་འདྲ་རྣམས་ཕྱིན་ཆད་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་ལ་འབབ་པར་གྱིས།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nIn brief, whatever harm you have done to others\nFor your own sake in the past,\nMay that harm now fall upon myself\nFor the sake of all sentient beings.\n", - "translation": "In brief, whatever harm you have done to others\nFor your own sake in the past,\nMay that harm now fall upon myself\nFor the sake of all sentient beings." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མདོར་ན་བདག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་གང་། །གནོད་དེ་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །བདག་ཉིད་ལ་ནི་འབབ་པར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: གཞན་ལ་གནོད་བྱས་ནི་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱས་པའོ། །གནོད་དེ་སྡུག་བསྔལ་དེའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། མདོར་ན་སྔར་བདག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱས་པ་གང་ཡིན་པའི་གནོད་པ་དེ་འདྲ་རྣམས་ཕྱིན་ཆད་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་ལ་འབབ་པར་གྱིས།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \n\"Harming others\" means causing harm to others. \"That harm\" refers to that suffering.\n\nCommentary 2:\nIn short, whatever harm you have previously done to others for your own sake, from now on, make such harms fall upon yourself for the sake of sentient beings.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries explain that the verse is about redirecting harm. It contrasts past actions where one harmed others for selfish reasons with a new approach of willingly taking on suffering oneself for the benefit of others.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nIn brief, whatever harm you have done to others for your own sake, make that harm fall upon yourself for the sake of sentient beings.\n\nThis translation reflects the idea of transforming one's approach from causing harm to others out of self-interest to willingly accepting difficulties oneself for the benefit of all beings.", + "translation": "In brief, whatever harm you have done to others for your own sake, make that harm fall upon yourself for the sake of sentient beings." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "མདོར་ན་བདག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་གང་།": { + "མདོར་ན་": "In brief", + "བདག་": "own", + "དོན་": "sake", + "ཁྱོད་": "you", + "གཞན་": "others", + "གནོད་བྱས་": "injuries" + }, + "།གནོད་དེ་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །བདག་ཉིད་ལ་ནི་འབབ་པར་གྱིས།": { + "གནོད་": "harm", + "སེམས་ཅན་": "beings", + "དོན་": "sake", + "བདག་ཉིད་": "you", + "འབབ་པར་གྱིས་": "fall" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "མདོར་ན་བདག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་གང་།": { + "མདོར་ན་": "In brief", + "བདག་": "your own", + "དོན་": "sake", + "ཁྱོད་": "you", + "གཞན་": "others", + "གནོད་": "harm" + }, + "།གནོད་དེ་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །བདག་ཉིད་ལ་ནི་འབབ་པར་གྱིས།": { + "གནོད་": "harm", + "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "དོན་": "sake", + "བདག་ཉིད་": "yourself", + "འབབ་པར་གྱིས་": "make fall upon" + } } } }, @@ -67839,7 +69723,7 @@ "commentary_1": " གཉའ་དྲག་པ་ནི་ཁོག་ཤེད་སྐྱེས་པའོ། །ཤེད་སྐྱེས་པ་ནི་རྣམ་སྨིན་ཆེ་བའོ། །ངོ་ཚ་བ་ནི་བྱ་བར་མི་འོས་པའི་ལས་ལ་ཞུམ་པའོ། །འཇིགས་པ་ནི་ཉམས་ཀྱིས་དོགས་པས་སྐྲག་པའོ། །བསྡམས་པ་ནི་དབང་པོ་བཏུལ་བའོ། །", "commentary_2": "བདག་ཉིད་འདི་ནི་གཉའ་དྲགས་ཏེ་ཐོད་རྒྱལ་དུ་འགྱུར་བའི་ཚུལ་དུ་ཤེད་སྐྱེད་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། བག་མ་གསར་པའི་ཚུལ་བཞིན་དུ་རང་གིས་གཅེས་འཛིན་ལ་སོགས་པའི་སྤྱོད་པ་ལ་ངོ་ཚ་བ་དང་དེ་དག་གི་ཉེས་པས་འཇིགས་པ་དང་དེ་དག་ལ་མི་འཇུག་པར་བསྡམས་ཏེ་བཞག་གོ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ནི་གཉའ་དྲག་འགྱུར་ཚུལ་དུ། །ཤེད་བསྐྱེད་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །བག་མ་གསར་པའི་ཚུལ་བཞིན་དུ། །ངོ་ཚ་འཇིགས་དང་བསྡམས་ཏེ་བཞག །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགཉའ་དྲག་ (forceful), ཤེད་བསྐྱེད་ (generate strength/force), བག་མ་གསར་པ་ (new bride), ངོ་ཚ་ (shame), འཇིགས་ (fear), བསྡམས་ (restrained)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འགྱུར་ཚུལ་དུ་ indicating \"in the manner of becoming\"\n- Negation with མི་བྱ་སྟེ་ (\"should not do\")\n- Comparison using ཚུལ་བཞིན་དུ་ (\"in the manner of\")\n\n\nOne should not generate force\nIn a manner of becoming forceful.\nRather, like a new bride,\nRemain restrained with shame and fear.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be giving instructions on proper conduct, likely in a monastic or practice context, using the metaphor of a new bride to emphasize modesty and restraint.", "translation": "One should not generate force\nIn a manner of becoming forceful.\nRather, like a new bride,\nRemain restrained with shame and fear." @@ -67855,9 +69739,35 @@ "translation": "Do not act forcefully or aggressively,\nNor try to show off your strength.\nInstead, behave like a new bride:\nRemain modest, cautious and restrained." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདི་ནི་གཉའ་དྲག་འགྱུར་ཚུལ་དུ། །ཤེད་བསྐྱེད་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །བག་མ་གསར་པའི་ཚུལ་བཞིན་དུ། །ངོ་ཚ་འཇིགས་དང་བསྡམས་ཏེ་བཞག །\n\nCommentary 1: གཉའ་དྲག་པ་ནི་ཁོག་ཤེད་སྐྱེས་པའོ། །ཤེད་སྐྱེས་པ་ནི་རྣམ་སྨིན་ཆེ་བའོ། །ངོ་ཚ་བ་ནི་བྱ་བར་མི་འོས་པའི་ལས་ལ་ཞུམ་པའོ། །འཇིགས་པ་ནི་ཉམས་ཀྱིས་དོགས་པས་སྐྲག་པའོ། །བསྡམས་པ་ནི་དབང་པོ་བཏུལ་བའོ། །\n\nCommentary 2: བདག་ཉིད་འདི་ནི་གཉའ་དྲགས་ཏེ་ཐོད་རྒྱལ་དུ་འགྱུར་བའི་ཚུལ་དུ་ཤེད་སྐྱེད་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། བག་མ་གསར་པའི་ཚུལ་བཞིན་དུ་རང་གིས་གཅེས་འཛིན་ལ་སོགས་པའི་སྤྱོད་པ་ལ་ངོ་ཚ་བ་དང་དེ་དག་གི་ཉེས་པས་འཇིགས་པ་དང་དེ་དག་ལ་མི་འཇུག་པར་བསྡམས་ཏེ་བཞག་གོ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nOne should not develop arrogance or act forcefully in a domineering manner. Instead, like a new bride, one should remain restrained with modesty, fear (of wrongdoing), and self-control.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which advises against prideful or aggressive behavior and instead recommends a humble, cautious, and disciplined approach, using the metaphor of a new bride's demeanor.", - "translation": "One should not develop arrogance or act forcefully in a domineering manner. Instead, like a new bride, one should remain restrained with modesty, fear (of wrongdoing), and self-control." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདི་ནི་གཉའ་དྲག་འགྱུར་ཚུལ་དུ། །ཤེད་བསྐྱེད་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །བག་མ་གསར་པའི་ཚུལ་བཞིན་དུ། །ངོ་ཚ་འཇིགས་དང་བསྡམས་ཏེ་བཞག །\n\nCommentary 1: གཉའ་དྲག་པ་ནི་ཁོག་ཤེད་སྐྱེས་པའོ། །ཤེད་སྐྱེས་པ་ནི་རྣམ་སྨིན་ཆེ་བའོ། །ངོ་ཚ་བ་ནི་བྱ་བར་མི་འོས་པའི་ལས་ལ་ཞུམ་པའོ། །འཇིགས་པ་ནི་ཉམས་ཀྱིས་དོགས་པས་སྐྲག་པའོ། །བསྡམས་པ་ནི་དབང་པོ་བཏུལ་བའོ། །\n\nCommentary 2: བདག་ཉིད་འདི་ནི་གཉའ་དྲགས་ཏེ་ཐོད་རྒྱལ་དུ་འགྱུར་བའི་ཚུལ་དུ་ཤེད་སྐྱེད་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། བག་མ་གསར་པའི་ཚུལ་བཞིན་དུ་རང་གིས་གཅེས་འཛིན་ལ་སོགས་པའི་སྤྱོད་པ་ལ་ངོ་ཚ་བ་དང་དེ་དག་གི་ཉེས་པས་འཇིགས་པ་དང་དེ་དག་ལ་མི་འཇུག་པར་བསྡམས་ཏེ་བཞག་གོ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains key terms: \"gnya drag pa\" means developing inner strength. \"Shed skyes pa\" refers to great karmic ripening. \"Ngo tsha ba\" is being hesitant towards improper actions. \"Jigs pa\" is being afraid of potential harm. \"Bsdams pa\" means restraining the senses.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the verse, explaining that one should not become arrogant or reckless. Instead, one should be like a new bride, feeling shame and fear towards negative actions and restraining oneself from engaging in them.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of not becoming overly confident or arrogant. They stress the need for modesty, caution, and self-restraint in one's behavior, likening it to the demeanor of a new bride. The commentaries highlight the importance of being aware of improper actions, feeling shame and fear towards them, and exercising control over one's senses and actions.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning of the commentaries:\n\nDo not cultivate arrogance or recklessness in your behavior.\nInstead, like a new bride,\nRemain restrained with modesty and caution.", + "translation": "Do not cultivate arrogance or recklessness in your behavior.\nInstead, like a new bride,\nRemain restrained with modesty and caution." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "འདི་ནི་གཉའ་དྲག་འགྱུར་ཚུལ་དུ། །ཤེད་བསྐྱེད་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ།": { + "གཉའ་དྲག་": "arrogant", + "ཤེད་བསྐྱེད་": "headstrong" + }, + "།བག་མ་གསར་པའི་ཚུལ་བཞིན་དུ། །ངོ་ཚ་འཇིགས་དང་བསྡམས་ཏེ་བཞག །": { + "བག་མ་གསར་པ་": "new bride", + "ངོ་ཚ་": "shy", + "འཇིགས་": "fearful", + "བསྡམས་": "restrained" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འདི་ནི་གཉའ་དྲག་འགྱུར་ཚུལ་དུ། །ཤེད་བསྐྱེད་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ།": { + "གཉའ་དྲག་": "arrogance", + "ཤེད་བསྐྱེད་": "cultivate" + }, + "།བག་མ་གསར་པའི་ཚུལ་བཞིན་དུ། །ངོ་ཚ་འཇིགས་དང་བསྡམས་ཏེ་བཞག །": { + "བག་མ་གསར་པ་": "new bride", + "ངོ་ཚ་": "modesty", + "འཇིགས་": "caution", + "བསྡམས་": "restrained" + } } } }, @@ -67867,7 +69777,7 @@ "commentary_1": " དེ་ལྟར་ལུས་འདི་དབང་དུ་བྱ་བར་རིགས་པ་ལས་འགལ་ཏེ་འདས་ན་ནི་ཆད་པས་གཅད་པར་བྱ་སྟེ། གནོད་པ་བསྐྱལ་བར་བྱའོ། །ད་ནི་སེམས་ལ་ཆད་པ་གཅད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཉེན་པོ་དབང་དུ་བྱ་བ་དང་། སྤང་བྱ་ལ་མི་མཐུན་པར་བལྟ་བ་དང་། གཉེན་པོའི་ཐབས་ལ་མཁས་པར་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། གཞན་དོན་གྱི་བསམ་པ་དེ་བྱ་ལ་སྦྱོར་བས་དེ་ལྟར་གནས་པར་བྱ་ཞིང་། རང་དོན་གྱི་བསམ་སྦྱོར་གཉིས་པོ་དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་བྱ་བ། དེ་ལྟར་སེམས་འདི་ནི་གཉེན་པོས་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་བླང་དོར་དེ་ལས་འདས་ན་གཉེན་པོས་སེམས་ཚར་གཅོད་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བྱ་དེ་ལྟར་གནས་བྱ་ཞིང་། །དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་བྱ་བ། །དེ་ལྟར་འདི་ནི་དབང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལས་འདས་ན་ཚར་གཅད་བྱ། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདེ་བྱ་ (do that), གནས་བྱ་ (abide), མི་བྱ་བ་ (not to do), དབང་བྱ་ (control/empower), ཚར་གཅད་ (punish/discipline)\n\nGrammatical notes:\n- Repetitive use of དེ་ལྟར་ (in that way) for emphasis\n- Use of ཞིང་ as a clause connector\n- Conditional structure with ལས་འདས་ན་ (if transgressed)\n\n\nDo that, abide in that way,\nAnd in that way, you should not act.\nIn this way, one should control [oneself],\nIf transgressed, one should be disciplined.\n\n\nNote: This verse appears to be giving instructions on proper conduct, emphasizing consistent behavior and self-control, with consequences for transgressions.", "translation": "Do that, abide in that way,\nAnd in that way, you should not act.\nIn this way, one should control [oneself],\nIf transgressed, one should be disciplined." @@ -67883,9 +69793,9 @@ "translation": "Thus should one act and thus abide,\nThus you should not do.\nThus should this be controlled,\nAnd if transgressed, punishment should be given." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བྱ་དེ་ལྟར་གནས་བྱ་ཞིང་། །དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་བྱ་བ། །དེ་ལྟར་འདི་ནི་དབང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལས་འདས་ན་ཚར་གཅད་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ལུས་འདི་དབང་དུ་བྱ་བར་རིགས་པ་ལས་འགལ་ཏེ་འདས་ན་ནི་ཆད་པས་གཅད་པར་བྱ་སྟེ། གནོད་པ་བསྐྱལ་བར་བྱའོ། །ད་ནི་སེམས་ལ་ཆད་པ་གཅད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཉེན་པོ་དབང་དུ་བྱ་བ་དང་། སྤང་བྱ་ལ་མི་མཐུན་པར་བལྟ་བ་དང་། གཉེན་པོའི་ཐབས་ལ་མཁས་པར་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། གཞན་དོན་གྱི་བསམ་པ་དེ་བྱ་ལ་སྦྱོར་བས་དེ་ལྟར་གནས་པར་བྱ་ཞིང་། རང་དོན་གྱི་བསམ་སྦྱོར་གཉིས་པོ་དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་བྱ་བ། དེ་ལྟར་སེམས་འདི་ནི་གཉེན་པོས་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་བླང་དོར་དེ་ལས་འདས་ན་གཉེན་པོས་སེམས་ཚར་གཅོད་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nAct in this way and abide accordingly.\nDo not act in that other way.\nThus, control this mind,\nAnd if it strays, discipline it.\n\n\nThis translation captures the essence of the verse, which instructs on how to control one's mind and actions. It emphasizes doing what is right, avoiding what is wrong, maintaining control over the mind, and applying discipline when the mind strays from the proper path. The commentaries provide context about using antidotes to control the mind, focusing on benefiting others rather than oneself, and the importance of disciplining the mind when it deviates from proper conduct.", - "translation": "Act in this way and abide accordingly.\nDo not act in that other way.\nThus, control this mind,\nAnd if it strays, discipline it." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བྱ་དེ་ལྟར་གནས་བྱ་ཞིང་། །དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་བྱ་བ། །དེ་ལྟར་འདི་ནི་དབང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལས་འདས་ན་ཚར་གཅད་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ལུས་འདི་དབང་དུ་བྱ་བར་རིགས་པ་ལས་འགལ་ཏེ་འདས་ན་ནི་ཆད་པས་གཅད་པར་བྱ་སྟེ། གནོད་པ་བསྐྱལ་བར་བྱའོ། །ད་ནི་སེམས་ལ་ཆད་པ་གཅད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཉེན་པོ་དབང་དུ་བྱ་བ་དང་། སྤང་བྱ་ལ་མི་མཐུན་པར་བལྟ་བ་དང་། གཉེན་པོའི་ཐབས་ལ་མཁས་པར་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། གཞན་དོན་གྱི་བསམ་པ་དེ་བྱ་ལ་སྦྱོར་བས་དེ་ལྟར་གནས་པར་བྱ་ཞིང་། རང་དོན་གྱི་བསམ་སྦྱོར་གཉིས་པོ་དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་བྱ་བ། དེ་ལྟར་སེམས་འདི་ནི་གཉེན་པོས་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་བླང་དོར་དེ་ལས་འདས་ན་གཉེན་པོས་སེམས་ཚར་གཅོད་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary suggests that if one deviates from properly controlling the body, one should be punished or disciplined. It then mentions that the mind should also be disciplined.\n\nCommentary 2:\nThis commentary outlines three points: applying antidotes, viewing what is to be abandoned as disagreeable, and becoming skilled in the methods of antidotes. It emphasizes cultivating thoughts for others' benefit while avoiding self-centered thoughts and actions. It advises controlling the mind with antidotes and disciplining it if it strays from what should be adopted or abandoned.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the importance of control and discipline, particularly of the mind. They suggest that one should act for the benefit of others, avoid self-centered actions, and apply antidotes to control the mind. If one deviates from proper conduct or thought, there should be some form of correction or discipline.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning of the commentaries:\n\n\nAct in this way and abide accordingly.\nDo not act in that [self-centered] manner.\nThus, control this [mind] in this way.\nIf you transgress this, apply discipline.\n\n\nThis translation reflects the emphasis on proper conduct, avoiding self-centeredness, controlling the mind, and applying discipline when deviating from the right path, as suggested by the commentaries.", + "translation": "Act in this way and abide accordingly.\nDo not act in that [self-centered] manner.\nThus, control this [mind] in this way.\nIf you transgress this, apply discipline." } }, "glossary": { @@ -67905,6 +69815,22 @@ "འདས་": "disobeys", "ཚར་གཅད་": "Punish" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་བྱ་དེ་ལྟར་གནས་བྱ་ཞིང་། །": { + "བྱ་": "act", + "གནས་": "abide" + }, + "དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་བྱ་བ། །": { + "མི་བྱ་བ་": "do not act" + }, + "དེ་ལྟར་འདི་ནི་དབང་བྱ་སྟེ། །": { + "དབང་བྱ་": "control" + }, + "དེ་ལས་འདས་ན་ཚར་གཅད་བྱ། །": { + "འདས་": "transgress", + "ཚར་གཅད་": "discipline" + } } } }, @@ -67914,7 +69840,7 @@ "commentary_1": " འོན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འོན་ཏེ་དེ་ལྟར་གདམས་ཀྱང་ནི་སེམས་ཁྱོད་དེ་ལྟར་མི་བྱེད་ན། ཁྱོད་ལ་ཉེས་པ་ཀུན་བསྟེན་པས་ཁྱོད་ཉིད་ཚར་གཅད་བྱ་བར་ཟད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའོན་ཏེ་དེ་ལྟར་གདམས་ཀྱང་ནི། །སེམས་ཁྱོད་དེ་ལྟར་མི་བྱེད་ན། །ཁྱོད་ལ་ཉེས་པ་ཀུན་བསྟེན་པས། །ཁྱོད་ཉིད་ཚར་གཅད་བྱ་བར་ཟད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགདམས་ (instruct/advise), སེམས་ (mind), ཉེས་པ་ (faults/misdeeds), ཚར་གཅད་ (to punish/discipline)\n\nGrammatical notes:\n- འོན་ཏེ་...ཀྱང་ (even though)\n- མི་བྱེད་ན (if [you] do not do)\n- བྱ་བར་ཟད (must be done / it is necessary to do)\n\n\nEven though instructed in this way,\nIf you, mind, do not act accordingly,\nSince all faults will cling to you,\nYou yourself must be disciplined.\n\nNote: This verse appears to be addressing the mind directly, using a rhetorical device common in Tibetan Buddhist texts where the practitioner speaks to their own mind as if it were a separate entity.", "translation": "Even though instructed in this way,\nIf you, mind, do not act accordingly,\nSince all faults will cling to you,\nYou yourself must be disciplined." @@ -67930,9 +69856,42 @@ "translation": "However, even though instructed in this way,\nIf you, mind, do not act accordingly,\nSince all faults will cling to you,\nYou yourself will simply be destroyed." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའོན་ཏེ་དེ་ལྟར་གདམས་ཀྱང་ནི། །སེམས་ཁྱོད་དེ་ལྟར་མི་བྱེད་ན། །ཁྱོད་ལ་ཉེས་པ་ཀུན་བསྟེན་པས། །ཁྱོད་ཉིད་ཚར་གཅད་བྱ་བར་ཟད། །\n\nCommentary 1: འོན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། འོན་ཏེ་དེ་ལྟར་གདམས་ཀྱང་ནི་སེམས་ཁྱོད་དེ་ལྟར་མི་བྱེད་ན། ཁྱོད་ལ་ཉེས་པ་ཀུན་བསྟེན་པས་ཁྱོད་ཉིད་ཚར་གཅད་བྱ་བར་ཟད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\nHowever, even though you are instructed in this way,\nIf you, mind, do not act accordingly,\nSince all faults rely on you,\nYou alone will be the one to be subdued.", - "translation": "However, even though you are instructed in this way,\nIf you, mind, do not act accordingly,\nSince all faults rely on you,\nYou alone will be the one to be subdued." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འོན་ཏེ་དེ་ལྟར་གདམས་ཀྱང་ནི། །སེམས་ཁྱོད་དེ་ལྟར་མི་བྱེད་ན། །ཁྱོད་ལ་ཉེས་པ་ཀུན་བསྟེན་པས། །ཁྱོད་ཉིད་ཚར་གཅད་བྱ་བར་ཟད། །\n\nCommentary 1: འོན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། འོན་ཏེ་དེ་ལྟར་གདམས་ཀྱང་ནི་སེམས་ཁྱོད་དེ་ལྟར་མི་བྱེད་ན། ཁྱོད་ལ་ཉེས་པ་ཀུན་བསྟེན་པས་ཁྱོད་ཉིད་ཚར་གཅད་བྱ་བར་ཟད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This is a brief introductory phrase, simply stating \"The following is said, starting with 'However...'\"\n\nCommentary 2: This commentary essentially repeats the input text, adding that it's the second point being made. It doesn't provide additional explanation.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries don't add much additional information. They simply introduce the verse as making a second point and restate it.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nHowever, if after being instructed in this way,\nYou, mind, do not act accordingly,\nThen, since all faults rely on you,\nIt will suffice to subdue you alone.", + "translation": "However, if after being instructed in this way,\nYou, mind, do not act accordingly,\nThen, since all faults rely on you,\nIt will suffice to subdue you alone." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "འོན་ཏེ་དེ་ལྟར་གདམས་ཀྱང་ནི། །": { + "གདམས་": "told" + }, + "སེམས་ཁྱོད་དེ་ལྟར་མི་བྱེད་ན། །": { + "སེམས་": "mind", + "བྱེད་": "act" + }, + "ཁྱོད་ལ་ཉེས་པ་ཀུན་བསྟེན་པས། །": { + "ཉེས་པ་": "wrongs" + }, + "ཁྱོད་ཉིད་ཚར་གཅད་བྱ་བར་ཟད། །": { + "ཚར་གཅད་": "subjugated" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འོན་ཏེ་དེ་ལྟར་གདམས་ཀྱང་ནི། །": { + "གདམས་": "instructed" + }, + "སེམས་ཁྱོད་དེ་ལྟར་མི་བྱེད་ན། །": { + "སེམས་": "mind", + "བྱེད་": "act" + }, + "ཁྱོད་ལ་ཉེས་པ་ཀུན་བསྟེན་པས། །": { + "ཉེས་པ་": "faults", + "བསྟེན་": "rely" + }, + "ཁྱོད་ཉིད་ཚར་གཅད་བྱ་བར་ཟད། །": { + "ཚར་གཅད་": "subdue" + } } } }, @@ -67942,7 +69901,7 @@ "commentary_1": " བརླག་པ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་ཁྲིད་པའོ། །དྲེགས་པ་སྟེ་ཁོང་རྒྱགས་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་ལྟར་མི་ནུས་སོ་སྙམ་ན། སེམས་ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་བྱས་པས་ཁོ་བོ་གར་བརླག་པར་ནུས་པའི་དུས་དེ་ནི་ཁྱོད་ཉེས་པ་ཅན་དུ་མཐོང་བའི་དུས་འདི་ལས་གཞན་སྔོན་ཉེས་པ་མ་མཐོང་བའི་དུས་དེ་ཡིན་ཏེ། ད་ནི་ངས་ཁྱོད་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་ཉེས་པ་མཐོང་བས་ཁྱོད་གང་དུ་འགྲོ་སྟེ། གང་དུའང་འགྲོ་མི་ནུས་པས་ཁྱོད་ཀྱི་རང་དོན་གྱི་དྲེགས་པ་ཀུན་གཞོམ་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་གར་བརླག་པའི། །སྔོན་གྱི་དུས་དེ་གཞན་ཡིན་ཏེ། །ངས་མཐོང་ང་ཁྱོད་གང་དུ་འགྲོ། །ཁྱོད་ཀྱི་དྲེགས་པ་ཀུན་གཞོམ་བྱ། །\n", "output": "Here's a breakdown and translation of the Tibetan text you provided:\n\nKey terms:\nཁྱོད་ (you), བརླག་པ་ (to destroy/ruin), སྔོན་གྱི་དུས་ (previous time), མཐོང་ (to see), དྲེགས་པ་ (pride/arrogance), གཞོམ་ (to defeat/overcome)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གར་ (where) in the first line\n- ཏེ་ as a connector between clauses\n- Imperative form བྱ་ in the last line\n\n\nWhere you destroyed me\nWas in a different time past.\nNow I see you—where will you go?\nI shall defeat all your arrogance.\n\n\nTechnical note: This appears to be a verse, possibly from a tantric or wrathful deity practice text, expressing the overcoming of an opponent or negative force.", "translation": "Where you destroyed me\nWas in a different time past.\nNow I see you—where will you go?\nI shall defeat all your arrogance." @@ -67958,9 +69917,42 @@ "translation": "The time in the past when you lost me\nWas different from now.\nI see where you and I are going.\nI will destroy all your pride." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་གར་བརླག་པའི། །སྔོན་གྱི་དུས་དེ་གཞན་ཡིན་ཏེ། །ངས་མཐོང་ང་ཁྱོད་གང་དུ་འགྲོ། །ཁྱོད་ཀྱི་དྲེགས་པ་ཀུན་གཞོམ་བྱ། །\n\nCommentary 1: བརླག་པ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་ཁྲིད་པའོ། །དྲེགས་པ་སྟེ་ཁོང་རྒྱགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་མི་ནུས་སོ་སྙམ་ན། སེམས་ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་བྱས་པས་ཁོ་བོ་གར་བརླག་པར་ནུས་པའི་དུས་དེ་ནི་ཁྱོད་ཉེས་པ་ཅན་དུ་མཐོང་བའི་དུས་འདི་ལས་གཞན་སྔོན་ཉེས་པ་མ་མཐོང་བའི་དུས་དེ་ཡིན་ཏེ། ད་ནི་ངས་ཁྱོད་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་ཉེས་པ་མཐོང་བས་ཁྱོད་གང་དུ་འགྲོ་སྟེ། གང་དུའང་འགྲོ་མི་ནུས་པས་ཁྱོད་ཀྱི་རང་དོན་གྱི་དྲེགས་པ་ཀུན་གཞོམ་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThe time in the past when you led me astray\nWas different from now, when I see you clearly.\nNow that I perceive you, where can you go?\nI shall destroy all your arrogance.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the Tibetan verse, incorporating insights from the commentaries. The speaker is addressing their own mind, realizing that in the past, the mind led them astray (potentially to lower realms, as suggested by Commentary 1). Now, however, the speaker has gained insight into the mind's true nature and its faults. With this new understanding, the speaker declares their intention to overcome the mind's self-serving pride or arrogance.", - "translation": "The time in the past when you led me astray\nWas different from now, when I see you clearly.\nNow that I perceive you, where can you go?\nI shall destroy all your arrogance." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་གར་བརླག་པའི། །སྔོན་གྱི་དུས་དེ་གཞན་ཡིན་ཏེ། །ངས་མཐོང་ང་ཁྱོད་གང་དུ་འགྲོ། །ཁྱོད་ཀྱི་དྲེགས་པ་ཀུན་གཞོམ་བྱ། །\n\nCommentary 1: བརླག་པ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་ཁྲིད་པའོ། །དྲེགས་པ་སྟེ་ཁོང་རྒྱགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་མི་ནུས་སོ་སྙམ་ན། སེམས་ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་བྱས་པས་ཁོ་བོ་གར་བརླག་པར་ནུས་པའི་དུས་དེ་ནི་ཁྱོད་ཉེས་པ་ཅན་དུ་མཐོང་བའི་དུས་འདི་ལས་གཞན་སྔོན་ཉེས་པ་མ་མཐོང་བའི་དུས་དེ་ཡིན་ཏེ། ད་ནི་ངས་ཁྱོད་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་ཉེས་པ་མཐོང་བས་ཁྱོད་གང་དུ་འགྲོ་སྟེ། གང་དུའང་འགྲོ་མི་ནུས་པས་ཁྱོད་ཀྱི་རང་དོན་གྱི་དྲེགས་པ་ཀུན་གཞོམ་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\n\"Destruction\" refers to leading to hell and such places. \"Pride\" means arrogance.\n\nCommentary 2:\nIf you think you can't do it, consider this: The time when you, mind, could destroy me by acting for your own benefit was different from now - it was in the past when I didn't see your faults. Now that I've seen your nature and faults, where can you go? You can't go anywhere, so I will destroy all your self-serving pride.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries explain that the text is addressing the mind, pointing out that in the past, the mind's selfish actions led to negative consequences like rebirth in hell. However, now that these faults have been recognized, the mind can no longer deceive or lead astray. The speaker is determined to overcome the mind's arrogance and self-serving tendencies.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThe time when you led me astray was in the past;\nNow that I see you, mind, where can you go?\nI shall destroy all your arrogance.", + "translation": "The time when you led me astray was in the past;\nNow that I see you, mind, where can you go?\nI shall destroy all your arrogance." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་གར་བརླག་པའི། །སྔོན་གྱི་དུས་དེ་གཞན་ཡིན་ཏེ། །": { + "སྔོན་གྱི་དུས་": "bygone days", + "གཞན་": "different" + }, + "ངས་མཐོང་ང་ཁྱོད་གང་དུ་འགྲོ། །": { + "མཐོང་": "see", + "གང་དུ་འགྲོ": "go wherever" + }, + "ཁྱོད་ཀྱི་དྲེགས་པ་ཀུན་གཞོམ་བྱ། །": { + "དྲེགས་པ་": "vanity", + "གཞོམ་": "destroy" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་གར་བརླག་པའི། །སྔོན་གྱི་དུས་དེ་གཞན་ཡིན་ཏེ། །": { + "ཁྱོད་": "you", + "བརླག་པ་": "led astray", + "སྔོན་གྱི་དུས་": "past" + }, + "ངས་མཐོང་ང་ཁྱོད་གང་དུ་འགྲོ། །": { + "ངས་མཐོང་": "I see", + "ཁྱོད་": "you", + "འགྲོ་": "go" + }, + "ཁྱོད་ཀྱི་དྲེགས་པ་ཀུན་གཞོམ་བྱ། །": { + "ཁྱོད་": "you", + "དྲེགས་པ་": "arrogance", + "གཞོམ་": "destroy" + } } } }, @@ -67970,7 +69962,7 @@ "commentary_1": " ད་དུང་དུ་དོན་ཡོད་དོ་སྙམ་ནས་དོན་ལ་སྦྱར་བར་བྱེད་པ་དེ་འོར་ལ་གཞན་གྱི་བྱ་བ་ལ་ཞུགས་ཤིག་པའོ། །སྐྱོ་བ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སོ། །", "commentary_2": "ད་དུང་དུ་བདག་ལ་རང་གི་དོན་བྱར་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེ་དོར་ཅིག བདག་གིས་གཞན་ལ་ཁྱོད་བཙོངས་ཀྱིས་གཞན་དོན་ལ་སྐྱོ་བར་མ་སེམས་པར་ཞོ་ཤ་ཕུལ་ཅིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nད་དུང་བདག་ལ་རང་གི་དོན། །ཡོད་སྙམ་སེམས་པ་དེ་དོར་ཅིག །བདག་གིས་གཞན་ལ་ཁྱོད་བཙོང་གིས། །སྐྱོ་བར་མ་སེམས་ཞོ་ཤ་ཕུལ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརང་གི་དོན (self-interest), དོར་ (abandon), བཙོང་ (sell), སྐྱོ་བ (discouraged), ཞོ་ཤ་ (flesh and blood)\n\nGrammatical notes:\n- ད་དུང་...དེ་དོར་ཅིག: Imperative construction\n- བདག་གིས་...བཙོང་གིས: Causative form with གིས\n- སྐྱོ་བར་མ་སེམས: Negative imperative\n\n\nAbandon that thought which still thinks,\n\"I have my own purpose.\"\nI will sell you to others;\nDo not be discouraged, offer your flesh and blood.\n\n\nNote: This verse appears to be instructing the practitioner to abandon self-interest and fully dedicate oneself to others, even to the point of offering one's own body. This is a common theme in Tibetan Buddhist mind training (lojong) texts.", "translation": "Abandon that thought which still thinks,\n\"I have my own purpose.\"\nI will sell you to others;\nDo not be discouraged, offer your flesh and blood." @@ -67986,9 +69978,45 @@ "translation": "Abandon the thought that you still have\nPersonal aims to accomplish.\nI have sold you to others;\nDo not be discouraged, but offer your flesh and blood." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nད་དུང་བདག་ལ་རང་གི་དོན། །ཡོད་སྙམ་སེམས་པ་དེ་དོར་ཅིག །བདག་གིས་གཞན་ལ་ཁྱོད་བཙོང་གིས། །སྐྱོ་བར་མ་སེམས་ཞོ་ཤ་ཕུལ། །\n\nCommentary 1: ད་དུང་དུ་དོན་ཡོད་དོ་སྙམ་ནས་དོན་ལ་སྦྱར་བར་བྱེད་པ་དེ་འོར་ལ་གཞན་གྱི་བྱ་བ་ལ་ཞུགས་ཤིག་པའོ། །སྐྱོ་བ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སོ། །\n\nCommentary 2: ད་དུང་དུ་བདག་ལ་རང་གི་དོན་བྱར་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེ་དོར་ཅིག བདག་གིས་གཞན་ལ་ཁྱོད་བཙོངས་ཀྱིས་གཞན་དོན་ལ་སྐྱོ་བར་མ་སེམས་པར་ཞོ་ཤ་ཕུལ་ཅིག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nAbandon the thought that you still have your own purpose to fulfill.\nI have sold you to others, so do not be disheartened.\nOffer your flesh and blood without weariness.\n\n\nThis translation captures the essence of selfless dedication to serving others, encouraging the reader to let go of self-interest and fully commit to benefiting others, even at great personal cost.", - "translation": "Abandon the thought that you still have your own purpose to fulfill.\nI have sold you to others, so do not be disheartened.\nOffer your flesh and blood without weariness." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ད་དུང་བདག་ལ་རང་གི་དོན། །ཡོད་སྙམ་སེམས་པ་དེ་དོར་ཅིག །བདག་གིས་གཞན་ལ་ཁྱོད་བཙོང་གིས། །སྐྱོ་བར་མ་སེམས་ཞོ་ཤ་ཕུལ། །\n\nCommentary 1: ད་དུང་དུ་དོན་ཡོད་དོ་སྙམ་ནས་དོན་ལ་སྦྱར་བར་བྱེད་པ་དེ་འོར་ལ་གཞན་གྱི་བྱ་བ་ལ་ཞུགས་ཤིག་པའོ། །སྐྱོ་བ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སོ། །\n\nCommentary 2: ད་དུང་དུ་བདག་ལ་རང་གི་དོན་བྱར་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེ་དོར་ཅིག བདག་གིས་གཞན་ལ་ཁྱོད་བཙོངས་ཀྱིས་གཞན་དོན་ལ་སྐྱོ་བར་མ་སེམས་པར་ཞོ་ཤ་ཕུལ་ཅིག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This suggests abandoning the thought that one still has personal matters to attend to, and instead engaging in activities for the benefit of others. It warns against becoming weary or suffering in the process.\n\nCommentary 2: This advises to give up the idea that one still has personal goals to accomplish. Instead, it encourages \"selling oneself\" to others, meaning dedicating oneself to others' welfare without becoming discouraged, and to offer one's body and life in service.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize letting go of self-centered thinking and personal goals. They encourage dedicating oneself fully to benefiting others, without becoming discouraged or weary in the process. The second commentary adds the idea of \"selling oneself\" to others and offering one's body and life in service.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nAbandon the thought that you still have personal goals to accomplish.\nSell yourself to others for their benefit.\nDon't become discouraged; offer your flesh and blood in service.\n\nThis translation captures the essence of selfless dedication to others' welfare, as emphasized in both commentaries, while maintaining the vivid imagery of the original text.", + "translation": "Abandon the thought that you still have personal goals to accomplish.\nSell yourself to others for their benefit.\nDon't become discouraged; offer your flesh and blood in service." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ད་དུང་བདག་ལ་རང་གི་དོན། །ཡོད་སྙམ་སེམས་པ་དེ་དོར་ཅིག །": { + "བདག་": "you", + "དོན་": "purposes", + "སེམས་པ་": "idea", + "དོར་": "give up" + }, + "བདག་གིས་གཞན་ལ་ཁྱོད་བཙོང་གིས། །སྐྱོ་བར་མ་སེམས་ཞོ་ཤ་ཕུལ། །": { + "བདག་": "I", + "གཞན་": "others", + "བཙོང་": "sold", + "སྐྱོ་བ་": "despair", + "ཞོ་ཤ་": "strength", + "ཕུལ་": "offer" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ད་དུང་བདག་ལ་རང་གི་དོན། །ཡོད་སྙམ་སེམས་པ་དེ་དོར་ཅིག །": { + "བདག་": "you", + "དོན་": "goals", + "སེམས་པ་": "thought", + "དོར་": "abandon" + }, + "བདག་གིས་གཞན་ལ་ཁྱོད་བཙོང་གིས། །": { + "བདག་": "yourself", + "གཞན་": "others", + "བཙོང་": "sell" + }, + "སྐྱོ་བར་མ་སེམས་ཞོ་ཤ་ཕུལ། །": { + "སྐྱོ་བ་": "discouraged", + "ཞོ་ཤ་": "flesh and blood", + "ཕུལ་": "offer" + } } } }, @@ -67998,7 +70026,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་ནི་ཅི་སྟེའོ། །བག་མེད་པ་ནི་ཉམས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་རང་འདོད་ཀྱི་དབང་གིས་བག་མེད་པར་གྱུར་ནས་ཁྱོད་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མ་བྱིན་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་དམྱལ་བ་ཡི་སྲུང་མ་རྣམས་ལ་བྱིན་དུ་ངེས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བག་མེད་གྱུར་ནས་ཁྱོད། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མ་བྱིན་ན། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་དམྱལ་བ་ཡི། །སྲུང་མ་རྣམས་ལ་བྱིན་དུ་ངེས། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབག་མེད་ (heedless), མ་བྱིན་ (not give), དམྱལ་བ་ (hell), སྲུང་མ་ (guardians)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན་ conditional structure\n- ཁྱོད་ཀྱིས...བྱིན་དུ་ངེས། future certainty construction\n\n\nIf, becoming heedless, you\nDo not give to sentient beings,\nYou will certainly give yourself\nTo the guardians of hell.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the karmic consequences of breaking bodhisattva vows, particularly the vow to benefit all sentient beings.", "translation": "If, becoming heedless, you\nDo not give to sentient beings,\nYou will certainly give yourself\nTo the guardians of hell." @@ -68014,9 +70042,36 @@ "translation": "tags:\n\n\nIf you become careless and do not give\nTo sentient beings,\nYou will certainly give yourself\nTo the guardians of hell." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བག་མེད་གྱུར་ནས་ཁྱོད། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མ་བྱིན་ན། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་དམྱལ་བ་ཡི། །སྲུང་མ་རྣམས་ལ་བྱིན་དུ་ངེས། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ནི་ཅི་སྟེའོ། །བག་མེད་པ་ནི་ཉམས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་རང་འདོད་ཀྱི་དབང་གིས་བག་མེད་པར་གྱུར་ནས་ཁྱོད་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མ་བྱིན་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་དམྱལ་བ་ཡི་སྲུང་མ་རྣམས་ལ་བྱིན་དུ་ངེས།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\nIf you become careless and do not give to sentient beings, you will certainly give yourself to the guardians of hell.\n\nThis translation captures the essence of the verse, warning that failing to be generous to sentient beings due to carelessness or self-interest will result in suffering in hell realms.", - "translation": "If you become careless and do not give to sentient beings, you will certainly give yourself to the guardians of hell." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་བག་མེད་གྱུར་ནས་ཁྱོད། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མ་བྱིན་ན། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་དམྱལ་བ་ཡི། །སྲུང་མ་རྣམས་ལ་བྱིན་དུ་ངེས། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ནི་ཅི་སྟེའོ། །བག་མེད་པ་ནི་ཉམས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་རང་འདོད་ཀྱི་དབང་གིས་བག་མེད་པར་གྱུར་ནས་ཁྱོད་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མ་བྱིན་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་དམྱལ་བ་ཡི་སྲུང་མ་རྣམས་ལ་བྱིན་དུ་ངེས།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary defines two terms:\n- \"གལ་ཏེ\" means \"if\" or \"in case\"\n- \"བག་མེད་པ\" means \"careless\" or \"heedless\"\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains the verse more fully:\nIf, due to self-interest, you become careless and do not give to sentient beings, you will certainly give to the guardians of hell.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that the verse is a warning about the consequences of being careless or selfish and not giving to sentient beings. The result of such behavior is that one will inevitably have to \"give\" to the guardians of hell, implying suffering in hell realms.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nIf you become careless and do not give to sentient beings,\nYou will certainly give to the guardians of hell.\n\nThis translation conveys the warning that if one neglects to be generous to sentient beings due to carelessness or selfishness, the consequence will be suffering in hell realms, metaphorically described as \"giving to the guardians of hell.\"", + "translation": "If you become careless and do not give to sentient beings,\nYou will certainly give to the guardians of hell." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གལ་ཏེ་བག་མེད་གྱུར་ནས་ཁྱོད། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མ་བྱིན་ན། །": { + "བག་མེད་": "careless", + "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "བྱིན་": "deliver" + }, + "ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་དམྱལ་བ་ཡི། །སྲུང་མ་རྣམས་ལ་བྱིན་དུ་ངེས། །": { + "དམྱལ་བ་": "hells", + "སྲུང་མ་": "keepers", + "བྱིན་": "deliver", + "ངེས་": "certain" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གལ་ཏེ་བག་མེད་གྱུར་ནས་ཁྱོད། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མ་བྱིན་ན། །": { + "བག་མེད་": "careless", + "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "བྱིན་": "give" + }, + "ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་དམྱལ་བ་ཡི། །སྲུང་མ་རྣམས་ལ་བྱིན་དུ་ངེས། །": { + "དམྱལ་བ་": "hell", + "སྲུང་མ་": "guardians", + "བྱིན་": "give" + } } } }, @@ -68026,7 +70081,7 @@ "commentary_1": " དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་ཁྱོད་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་རྣམས་ལ་བྱིན་ནས་དུས་རིང་དུ་སྡུག་ཅིང་བསྔལ་བའི་སྣོད་འབའ་ཞིག་བྱས་པར་འགྱུར་རོ། །རང་དོན་ཏེ་རང་འདོད་དོ། །སེམས་པ་ནི་དམན་པ་སྟེ་བྲན་དང་འདྲ་བའོ། །གཞོམ་ཞེས་པ་ནི་འགལ་བར་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔར་ཡང་དེ་ལྟ་ཞིག་ཁོ་བོ་དམྱལ་སྲུང་བ་རྣམས་ལ་བྱིན་པས་ཡུན་རིང་པོར་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱས་པས་ད་ནི་དེའི་འཁོན་རྣམས་དྲན་པར་བྱས་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་བྱེད་པར་སེམས་པ་དེ་གཞོམ་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་རེ་ལྟ་ཞིག །ཁོ་བོ་བྱིན་པས་ཡུན་རིངས་སྡུག །ང་ནི་ཁོན་རྣམས་དྲན་བྱས་ཏེ། །ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་སེམས་པ་གཞོམ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརེ་ལྟ་ (expectation/hope), བྱིན་པ (given), ཡུན་རིངས་ (long time), སྡུག (suffer), \nཁོན་ (grudge/resentment), དྲན་ (remember), རང་དོན་ (self-interest), གཞོམ་ (destroy)\n\nGrammatical notes:\n- ཁྱོད་ཀྱིས (by you) - ergative case\n- བྱིན་པས (because of giving) - causal connector\n- དྲན་བྱས་ཏེ། (having remembered) - past tense + connective\n\n\nThus, while you have some expectation,\nI suffer for a long time because of what I've given.\nI, having remembered the grudges,\nWill destroy your thoughts of self-interest.\n\n\nNote: This verse appears to express frustration or resentment, possibly in the context of a spiritual teaching about overcoming self-centeredness. The speaker seems to be addressing someone who has caused them prolonged suffering, possibly through unfulfilled expectations or ingratitude.", "translation": "Thus, while you have some expectation,\nI suffer for a long time because of what I've given.\nI, having remembered the grudges,\nWill destroy your thoughts of self-interest." @@ -68042,9 +70097,9 @@ "translation": "Look at it this way for a moment:\nI suffer for a long time due to giving.\nI recall all the resentments,\nWhile you destroy thoughts of self-interest." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་རེ་ལྟ་ཞིག །ཁོ་བོ་བྱིན་པས་ཡུན་རིངས་སྡུག །ང་ནི་ཁོན་རྣམས་དྲན་བྱས་ཏེ། །ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་སེམས་པ་གཞོམ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་ཁྱོད་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་རྣམས་ལ་བྱིན་ནས་དུས་རིང་དུ་སྡུག་ཅིང་བསྔལ་བའི་སྣོད་འབའ་ཞིག་བྱས་པར་འགྱུར་རོ། །རང་དོན་ཏེ་རང་འདོད་དོ། །སེམས་པ་ནི་དམན་པ་སྟེ་བྲན་དང་འདྲ་བའོ། །གཞོམ་ཞེས་པ་ནི་འགལ་བར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔར་ཡང་དེ་ལྟ་ཞིག་ཁོ་བོ་དམྱལ་སྲུང་བ་རྣམས་ལ་བྱིན་པས་ཡུན་རིང་པོར་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱས་པས་ད་ནི་དེའི་འཁོན་རྣམས་དྲན་པར་བྱས་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་བྱེད་པར་སེམས་པ་དེ་གཞོམ་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThus, consider this: You have given me to the guardians of hell, causing me to suffer for a long time. Now, remembering those grievances, I will destroy your self-serving thoughts.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan text, incorporating insights from both commentaries. It conveys the idea of past suffering inflicted by the addressee, the speaker's recollection of those grievances, and the intention to counter the addressee's selfish motivations.", - "translation": "Thus, consider this: You have given me to the guardians of hell, causing me to suffer for a long time. Now, remembering those grievances, I will destroy your self-serving thoughts." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་རེ་ལྟ་ཞིག །ཁོ་བོ་བྱིན་པས་ཡུན་རིངས་སྡུག །ང་ནི་ཁོན་རྣམས་དྲན་བྱས་ཏེ། །ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་སེམས་པ་གཞོམ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་ཁྱོད་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་རྣམས་ལ་བྱིན་ནས་དུས་རིང་དུ་སྡུག་ཅིང་བསྔལ་བའི་སྣོད་འབའ་ཞིག་བྱས་པར་འགྱུར་རོ། །རང་དོན་ཏེ་རང་འདོད་དོ། །སེམས་པ་ནི་དམན་པ་སྟེ་བྲན་དང་འདྲ་བའོ། །གཞོམ་ཞེས་པ་ནི་འགལ་བར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔར་ཡང་དེ་ལྟ་ཞིག་ཁོ་བོ་དམྱལ་སྲུང་བ་རྣམས་ལ་བྱིན་པས་ཡུན་རིང་པོར་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱས་པས་ད་ནི་དེའི་འཁོན་རྣམས་དྲན་པར་བྱས་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་བྱེད་པར་སེམས་པ་དེ་གཞོམ་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that due to your actions aligning with certain behaviors, you have given \"me\" to the guardians of hell, causing prolonged suffering. It interprets \"self-interest\" as selfish desires and \"thinking\" as being lowly or slave-like. \"Destroy\" is interpreted as opposing or going against.\n\nCommentary 2:\nThis commentary suggests that you have previously given \"me\" to the hell guardians, causing long-term suffering. Now, remembering those grudges, it advises destroying your thoughts of self-interest.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries agree that the verse is addressing someone who has caused suffering by giving \"me\" (the speaker) to hell guardians. They both emphasize the long duration of this suffering. The commentaries suggest that the verse is calling for the destruction or opposition of selfish thoughts or self-interested thinking, based on the memory of past wrongs or grudges.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nThus, consider this for a moment:\nYou have given me away, causing long-lasting suffering.\nNow, remembering these grievances,\nDestroy your self-serving thoughts.", + "translation": "Thus, consider this for a moment:\nYou have given me away, causing long-lasting suffering.\nNow, remembering these grievances,\nDestroy your self-serving thoughts." } }, "glossary": { @@ -68064,6 +70119,25 @@ "སེམས་པ་": "thoughts", "གཞོམ་": "destroy" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་རེ་ལྟ་ཞིག །ཁོ་བོ་བྱིན་པས་ཡུན་རིངས་སྡུག །": { + "དེ་ལྟར་": "Thus", + "ཁྱོད་": "you", + "རེ་ལྟ་": "consider", + "བྱིན་": "given", + "ཡུན་རིངས་": "long-lasting", + "སྡུག་": "suffering" + }, + "ང་ནི་ཁོན་རྣམས་དྲན་བྱས་ཏེ། །ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་སེམས་པ་གཞོམ། །": { + "ང་": "I", + "ཁོན་": "grievances", + "དྲན་": "remembering", + "ཁྱོད་": "you", + "རང་དོན་": "self-serving", + "སེམས་པ་": "thoughts", + "གཞོམ་": "Destroy" + } } } }, @@ -68073,7 +70147,7 @@ "commentary_1": " ད་ནི་འཇམ་ཕུགས་ཀྱི་རིགས་པས་སེམས་ལ་བསླབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་སྟེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །དགའ་བ་ནི་ཀུན་ནས་ཆགས་པའོ། །རང་ལ་དགའ་བ་ནི་རང་བྱིས་པ་སྟེ་འགྲོ་སར་འགྲོ་བར་མི་འདོད་པའོ། །བསྲུང་བར་འདོད་པ་སྟེ་ངན་འགྲོ་ལས་སོ། །བསྲུང་བར་བྱ་བ་ནི་ལོག་པར་འཚོ་བ་ལ་སོགས་པས་སྦྱོང་བ་རྣམས་བསྲུངས་ལ་གཞན་དག་གི་དོན་ལ་ངེས་པར་སྦྱར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། དེ་སྟེ་བདག་ནི་གཏན་དུ་དགའ་ཞིང་བདེ་བར་འདོད་ན་རང་ལ་བདག་གིས་དགའ་ཞིང་ཆགས་པར་མི་བྱའོ། །དེ་སྟེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལས་བསྲུང་བར་འདོད་ན་གཞན་རྣམས་རྟག་ཏུ་བསྲུང་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་སྟེ་བདག་ནི་དགའ་འདོད་ན། །རང་ལ་བདག་གིས་དགར་མི་བྱ། །དེ་སྟེ་བདག་ནི་བསྲུང་འདོད་ན། །གཞན་དག་རྟག་ཏུ་བསྲུང་བར་བྱ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདགའ་(happy/joy), བསྲུང་(protect), རྟག་ཏུ་(always)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structures using དེ་སྟེ་...ན་ (if...)\n- Contrasting parallel structure between the two couplets\n\n\nIf I wish to be happy,\nI should not please myself.\nIf I wish to protect myself,\nI should always protect others.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse emphasizes the Buddhist concept of selflessness (བདག་མེད་) and the importance of altruism.\n- The term བདག་ (self) is used here in its conventional sense, not in the philosophical sense of inherent existence.", "translation": "If I wish to be happy,\nI should not please myself.\nIf I wish to protect myself,\nI should always protect others." @@ -68089,9 +70163,38 @@ "translation": "If I desire happiness,\nI should not please myself.\nIf I wish to protect myself,\nI should always protect others." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་སྟེ་བདག་ནི་དགའ་འདོད་ན། །རང་ལ་བདག་གིས་དགར་མི་བྱ། །དེ་སྟེ་བདག་ནི་བསྲུང་འདོད་ན། །གཞན་དག་རྟག་ཏུ་བསྲུང་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་འཇམ་ཕུགས་ཀྱི་རིགས་པས་སེམས་ལ་བསླབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་སྟེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །དགའ་བ་ནི་ཀུན་ནས་ཆགས་པའོ། །རང་ལ་དགའ་བ་ནི་རང་བྱིས་པ་སྟེ་འགྲོ་སར་འགྲོ་བར་མི་འདོད་པའོ། །བསྲུང་བར་འདོད་པ་སྟེ་ངན་འགྲོ་ལས་སོ། །བསྲུང་བར་བྱ་བ་ནི་ལོག་པར་འཚོ་བ་ལ་སོགས་པས་སྦྱོང་བ་རྣམས་བསྲུངས་ལ་གཞན་དག་གི་དོན་ལ་ངེས་པར་སྦྱར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། དེ་སྟེ་བདག་ནི་གཏན་དུ་དགའ་ཞིང་བདེ་བར་འདོད་ན་རང་ལ་བདག་གིས་དགའ་ཞིང་ཆགས་པར་མི་བྱའོ། །དེ་སྟེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལས་བསྲུང་བར་འདོད་ན་གཞན་རྣམས་རྟག་ཏུ་བསྲུང་བར་བྱའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nIf I wish for happiness,\nI should not cherish myself.\nIf I wish to protect myself,\nI should always protect others.\n", - "translation": "If I wish for happiness,\nI should not cherish myself.\nIf I wish to protect myself,\nI should always protect others." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་སྟེ་བདག་ནི་དགའ་འདོད་ན། །རང་ལ་བདག་གིས་དགར་མི་བྱ། །དེ་སྟེ་བདག་ནི་བསྲུང་འདོད་ན། །གཞན་དག་རྟག་ཏུ་བསྲུང་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་འཇམ་ཕུགས་ཀྱི་རིགས་པས་སེམས་ལ་བསླབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་སྟེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །དགའ་བ་ནི་ཀུན་ནས་ཆགས་པའོ། །རང་ལ་དགའ་བ་ནི་རང་བྱིས་པ་སྟེ་འགྲོ་སར་འགྲོ་བར་མི་འདོད་པའོ། །བསྲུང་བར་འདོད་པ་སྟེ་ངན་འགྲོ་ལས་སོ། །བསྲུང་བར་བྱ་བ་ནི་ལོག་པར་འཚོ་བ་ལ་སོགས་པས་སྦྱོང་བ་རྣམས་བསྲུངས་ལ་གཞན་དག་གི་དོན་ལ་ངེས་པར་སྦྱར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། དེ་སྟེ་བདག་ནི་གཏན་དུ་དགའ་ཞིང་བདེ་བར་འདོད་ན་རང་ལ་བདག་གིས་དགའ་ཞིང་ཆགས་པར་མི་བྱའོ། །དེ་སྟེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལས་བསྲུང་བར་འདོད་ན་གཞན་རྣམས་རྟག་ཏུ་བསྲུང་བར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"self\" refers to the five aggregates. It advises against being attached to oneself, likening it to childish behavior. It suggests protecting others from wrong livelihood and negative rebirths, and dedicating oneself to benefiting others.\n\nCommentary 2:\nThis commentary interprets the verse as saying if one wants lasting happiness, one should not be attached to oneself. If one wants to be protected from suffering, one should constantly protect others.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize the importance of not being attached to oneself and instead focusing on benefiting and protecting others. They suggest that true happiness and protection from suffering come from caring for others rather than being self-centered.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning of the commentaries:\n\n\nIf I desire happiness,\nI should not cherish myself.\nIf I wish to be protected,\nI should constantly protect others.\n\n\nThis translation reflects the core message from both commentaries, emphasizing the shift from self-centeredness to altruism as the path to true happiness and protection from suffering.", + "translation": "If I desire happiness,\nI should not cherish myself.\nIf I wish to be protected,\nI should constantly protect others." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེ་སྟེ་བདག་ནི་དགའ་འདོད་ན། །རང་ལ་བདག་གིས་དགར་མི་བྱ།": { + "བདག་": "you", + "དགའ་": "pleased", + "རང་": "yourself" + }, + "།དེ་སྟེ་བདག་ནི་བསྲུང་འདོད་ན། །གཞན་དག་རྟག་ཏུ་བསྲུང་བར་བྱ།": { + "བདག་": "yourself", + "བསྲུང་": "protect", + "གཞན་དག་": "others", + "རྟག་ཏུ་": "continuously" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་སྟེ་བདག་ནི་དགའ་འདོད་ན། །རང་ལ་བདག་གིས་དགར་མི་བྱ། །": { + "བདག་": "I", + "དགའ་འདོད་": "desire happiness", + "རང་": "myself" + }, + "དེ་སྟེ་བདག་ནི་བསྲུང་འདོད་ན། །གཞན་དག་རྟག་ཏུ་བསྲུང་བར་བྱ། །": { + "བདག་": "I", + "བསྲུང་འདོད་": "wish to be protected", + "གཞན་དག་": "others", + "རྟག་ཏུ་": "constantly", + "བསྲུང་བར་བྱ་": "protect" + } } } }, @@ -68101,7 +70204,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་སྦྱངས་ནས་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ་སྐྱོང་བ་བཟོ་བས་སོ། །བཟེ་རེ་ཅན་ཏེ་ཤིན་ཏུ་སྲན་ཆུང་བར་རོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལུས་ལ་ཞེན་པ་སྤང་བ་དང་། གཞན་དུ་གཟུང་བའི་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཞེན་པའི་ཉེས་དམིགས་དང་། ཞེན་པར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ལ་དངོས་དང་། ཞར་ལ་ཆོག་ཤེས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ལུས་འདི་ནི་གཅེས་པར་བཟུང་སྟེ་ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བར་བྱེད་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་ནི་བཟེ་རེ་ཅན་ཏེ་འདོད་པ་ཅུང་ཟད་ཅིག་མ་གྲུབ་ན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ཉིད་དུ་ལྟུང་ངོ་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ལུས་འདི་ནི། །ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བར་བྱེད་གྱུར་པ། །དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་ནི། །བཟེ་རེ་ཅན་གྱུར་ཉིད་དུ་ལྟུང་། །\n", "output": "Key terms:\nཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ (the more... the more...), ལུས་ (body), ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བ་ (to nurture/care for), བཟེ་རེ་ཅན་ (sensitive/delicate), ལྟུང་ (to fall)\n\nGrammatical structure:\n- Parallel construction with ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ ... དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ \n- ཤིན་ཏུ་ intensifies the result\n- གྱུར་ indicates transformation\n\n\nThe more one nurtures this body,\nThe more it becomes extremely delicate and prone to falling.\n\nNote: བཟེ་རེ་ཅན་ implies both sensitivity and vulnerability, suggesting that excessive care of the body leads to increased fragility.", "translation": "The more one nurtures this body,\nThe more it becomes extremely delicate and prone to falling." @@ -68117,9 +70220,31 @@ "translation": "The more one indulges and pampers\nThis physical body,\nThe more one falls\nInto extreme vulnerability and fragility." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ལུས་འདི་ནི། །ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བར་བྱེད་གྱུར་པ། །དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་ནི། །བཟེ་རེ་ཅན་གྱུར་ཉིད་དུ་ལྟུང་། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་སྦྱངས་ནས་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ་སྐྱོང་བ་བཟོ་བས་སོ། །བཟེ་རེ་ཅན་ཏེ་ཤིན་ཏུ་སྲན་ཆུང་བར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལུས་ལ་ཞེན་པ་སྤང་བ་དང་། གཞན་དུ་གཟུང་བའི་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཞེན་པའི་ཉེས་དམིགས་དང་། ཞེན་པར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ལ་དངོས་དང་། ཞར་ལ་ཆོག་ཤེས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ལུས་འདི་ནི་གཅེས་པར་བཟུང་སྟེ་ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བར་བྱེད་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་ནི་བཟེ་རེ་ཅན་ཏེ་འདོད་པ་ཅུང་ཟད་ཅིག་མ་གྲུབ་ན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ཉིད་དུ་ལྟུང་ངོ་།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nThe more one cherishes and nurtures this body,\nThe more sensitive and vulnerable it becomes.\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which warns about the dangers of excessive attachment to the body. The commentaries explain that the more one pampers and cares for the body, the more delicate and easily upset it becomes. This leads to increased suffering when even small desires are not fulfilled or minor discomforts are experienced.", - "translation": "The more one cherishes and nurtures this body,\nThe more sensitive and vulnerable it becomes." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ལུས་འདི་ནི། །ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བར་བྱེད་གྱུར་པ། །དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་ནི། །བཟེ་རེ་ཅན་གྱུར་ཉིད་དུ་ལྟུང་། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་སྦྱངས་ནས་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ་སྐྱོང་བ་བཟོ་བས་སོ། །བཟེ་རེ་ཅན་ཏེ་ཤིན་ཏུ་སྲན་ཆུང་བར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལུས་ལ་ཞེན་པ་སྤང་བ་དང་། གཞན་དུ་གཟུང་བའི་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཞེན་པའི་ཉེས་དམིགས་དང་། ཞེན་པར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ལ་དངོས་དང་། ཞར་ལ་ཆོག་ཤེས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ལུས་འདི་ནི་གཅེས་པར་བཟུང་སྟེ་ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བར་བྱེད་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་ནི་བཟེ་རེ་ཅན་ཏེ་འདོད་པ་ཅུང་ཟད་ཅིག་མ་གྲུབ་ན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ཉིད་དུ་ལྟུང་ངོ་།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the more one nurtures the body, the more sensitive and intolerant it becomes to discomfort.\n\nCommentary 2: This commentary discusses abandoning attachment to the body and the drawbacks of such attachment. It explains that the more one cherishes and cares for the body, the more sensitive and easily distressed one becomes when even small desires are not fulfilled.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that excessive care and attachment to the body lead to increased sensitivity and vulnerability to suffering. They warn against becoming too focused on bodily comfort and desires.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThe more one nurtures and cares for this body,\nThe more sensitive and intolerant it becomes.\nThus, one falls into a state\nOf extreme vulnerability to suffering.", + "translation": "The more one nurtures and cares for this body,\nThe more sensitive and intolerant it becomes.\nThus, one falls into a state\nOf extreme vulnerability to suffering." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ལུས་འདི་ནི། །ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བར་བྱེད་གྱུར་པ། །": { + "ལུས་": "body", + "སྐྱོང་བར་": "protect" + }, + "དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་ནི། །བཟེ་རེ་ཅན་གྱུར་ཉིད་དུ་ལྟུང་། །": { + "བཟེ་རེ་ཅན་": "tender", + "ལྟུང་": "falls" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ལུས་འདི་ནི། །ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བར་བྱེད་གྱུར་པ། །": { + "ལུས་": "body", + "སྐྱོང་བར་": "nurtures" + }, + "དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་ནི། །བཟེ་རེ་ཅན་གྱུར་ཉིད་དུ་ལྟུང་། །": { + "བཟེ་རེ་ཅན་": "sensitive", + "ལྟུང་": "falls" + } } } }, @@ -68129,7 +70254,7 @@ "commentary_1": " ལྟུང་བ་ནི་དགེ་བ་ལ་ཉམས་པར་འགྱུར་བའོ། །འདི་ནི་སྟེ་ལུས་པོའོ། །དེ་ལྟར་ཏེ་བདེ་བ་ལ་རྔམ་པས་ལྷུང་ཡང་དེ་ལ་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པའོ། །འདོད་པ་ནི་ཁོང་བརྐམ་པའོ། །དེའི་འདོད་པ་སུས་བྱེད་ནུས་ཞེས་པ་ནི་སུས་ཀྱང་དགའ་བར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་ང་ལས་ནུས་འཛམ་བུའི་གླིང་ལ་དབང་བྱས་ཏེ། དེས་མ་ཆོག་ནས་གླིང་བཞི་ལ་དབང་སྒྱུར་བའི་དབང་ཕྱུག་ཏུ་གྱུར་ནས་ཀྱང་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་ཕྱེད་སྟན་ཐོབ་ལ་དེས་ཀྱང་ཆོག་པར་མ་གྱུར་པ་བཞིན་ནོ། །", "commentary_2": "དེ་ལྟ་ན་ཡང་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་བསྒྲུབས་པས་སྡུག་བསྔལ་མི་འབྱུང་ངོ་སྙམ་ན། དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་དེ་ཡི་ཡང་འདོད་པས་འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་རྫོགས་པར་ནུས་པ་ཡོད་པ་མིན་ན་དེའི་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་སྒྲུབ་པར་བྱེད་སུས་ནུས་ཏེ། ས་སྟེང་འབྲུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་། །གསེར་དང་ཕྱུགས་དང་ནད་མེད་རྣམས། །དེ་དག་ཀུན་གྱིས་གཅིག་མི་ངོམས། །དེ་ལྟར་ཤེས་པ་ཞི་བར་གྱིས། །ཞེས་པའམ། རྒྱལ་པོ་ང་ལས་ནུ་གླིང་བཞི་དང་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་སྟན་ཕྱེད་ཀྱིས་མ་ངོམས་པར་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ལྷུང་བ་དེ་ཡི་ཡང་། །འདོད་པ་ས་འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །རྫོགས་པར་ནུས་པ་ཡོད་མིན་ན། །དེ་ཡི་འདོད་པ་སུས་བྱེད་ནུས། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nལྷུང་བ་ (fall, downfall), འདོད་པ་ (desire), ས་ (ground, level), རྫོགས་པར་ (completely, fully)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...དེ་ཡི་ (In that way... of that)\n- ས་འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ (by all these grounds/levels)\n- ནུས་པ་ཡོད་མིན་ན་ (if there is no ability)\n- སུས་བྱེད་ནུས་ (who can do/fulfill)\n\n\nIn that way, of that downfall,\nIf all these grounds cannot\nCompletely fulfill the desires,\nWho can fulfill its desires?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of desire and downfall in the context of Buddhist levels or grounds (བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་, bodhisattva bhūmis). It suggests that if even all these spiritual levels cannot fully satisfy desires, then who possibly could.", "translation": "In that way, of that downfall,\nIf all these grounds cannot\nCompletely fulfill the desires,\nWho can fulfill its desires?" @@ -68145,9 +70270,45 @@ "translation": "Thus, even for such a downfall,\nAll the desires of this earth\nCannot fully satisfy it.\nWho then can fulfill its desires?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ལྷུང་བ་དེ་ཡི་ཡང་། །འདོད་པ་ས་འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །རྫོགས་པར་ནུས་པ་ཡོད་མིན་ན། །དེ་ཡི་འདོད་པ་སུས་བྱེད་ནུས། །\n\nCommentary 1: ལྟུང་བ་ནི་དགེ་བ་ལ་ཉམས་པར་འགྱུར་བའོ། །འདི་ནི་སྟེ་ལུས་པོའོ། །དེ་ལྟར་ཏེ་བདེ་བ་ལ་རྔམ་པས་ལྷུང་ཡང་དེ་ལ་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པའོ། །འདོད་པ་ནི་ཁོང་བརྐམ་པའོ། །དེའི་འདོད་པ་སུས་བྱེད་ནུས་ཞེས་པ་ནི་སུས་ཀྱང་དགའ་བར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་ང་ལས་ནུས་འཛམ་བུའི་གླིང་ལ་དབང་བྱས་ཏེ། དེས་མ་ཆོག་ནས་གླིང་བཞི་ལ་དབང་སྒྱུར་བའི་དབང་ཕྱུག་ཏུ་གྱུར་ནས་ཀྱང་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་ཕྱེད་སྟན་ཐོབ་ལ་དེས་ཀྱང་ཆོག་པར་མ་གྱུར་པ་བཞིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟ་ན་ཡང་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་བསྒྲུབས་པས་སྡུག་བསྔལ་མི་འབྱུང་ངོ་སྙམ་ན། དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་དེ་ཡི་ཡང་འདོད་པས་འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་རྫོགས་པར་ནུས་པ་ཡོད་པ་མིན་ན་དེའི་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་སྒྲུབ་པར་བྱེད་སུས་ནུས་ཏེ། ས་སྟེང་འབྲུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་། །གསེར་དང་ཕྱུགས་དང་ནད་མེད་རྣམས། །དེ་དག་ཀུན་གྱིས་གཅིག་མི་ངོམས། །དེ་ལྟར་ཤེས་པ་ཞི་བར་གྱིས། །ཞེས་པའམ། རྒྱལ་པོ་ང་ལས་ནུ་གླིང་བཞི་དང་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་སྟན་ཕྱེད་ཀྱིས་མ་ངོམས་པར་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nEven for one who has thus fallen,\nAll these worldly desires\nCannot be fully satisfied.\nWho then can fulfill such desires?\n\n\nThis translation captures the essence of the original Tibetan verse, which discusses the insatiable nature of worldly desires. The commentaries explain that even if one falls into pursuing pleasures, it's impossible to satisfy all desires. They use examples like a powerful king who, despite ruling over vast lands, still craves more power, illustrating the endless nature of desire.", - "translation": "Even for one who has thus fallen,\nAll these worldly desires\nCannot be fully satisfied.\nWho then can fulfill such desires?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་ལྷུང་བ་དེ་ཡི་ཡང་། །འདོད་པ་ས་འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །རྫོགས་པར་ནུས་པ་ཡོད་མིན་ན། །དེ་ཡི་འདོད་པ་སུས་བྱེད་ནུས། །\n\nCommentary 1: ལྟུང་བ་ནི་དགེ་བ་ལ་ཉམས་པར་འགྱུར་བའོ། །འདི་ནི་སྟེ་ལུས་པོའོ། །དེ་ལྟར་ཏེ་བདེ་བ་ལ་རྔམ་པས་ལྷུང་ཡང་དེ་ལ་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པའོ། །འདོད་པ་ནི་ཁོང་བརྐམ་པའོ། །དེའི་འདོད་པ་སུས་བྱེད་ནུས་ཞེས་པ་ནི་སུས་ཀྱང་དགའ་བར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་ང་ལས་ནུས་འཛམ་བུའི་གླིང་ལ་དབང་བྱས་ཏེ། དེས་མ་ཆོག་ནས་གླིང་བཞི་ལ་དབང་སྒྱུར་བའི་དབང་ཕྱུག་ཏུ་གྱུར་ནས་ཀྱང་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་ཕྱེད་སྟན་ཐོབ་ལ་དེས་ཀྱང་ཆོག་པར་མ་གྱུར་པ་བཞིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟ་ན་ཡང་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་བསྒྲུབས་པས་སྡུག་བསྔལ་མི་འབྱུང་ངོ་སྙམ་ན། དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་དེ་ཡི་ཡང་འདོད་པས་འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་རྫོགས་པར་ནུས་པ་ཡོད་པ་མིན་ན་དེའི་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་སྒྲུབ་པར་བྱེད་སུས་ནུས་ཏེ། ས་སྟེང་འབྲུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་། །གསེར་དང་ཕྱུགས་དང་ནད་མེད་རྣམས། །དེ་དག་ཀུན་གྱིས་གཅིག་མི་ངོམས། །དེ་ལྟར་ཤེས་པ་ཞི་བར་གྱིས། །ཞེས་པའམ། རྒྱལ་པོ་ང་ལས་ནུ་གླིང་བཞི་དང་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་སྟན་ཕྱེད་ཀྱིས་མ་ངོམས་པར་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that falling into desire leads to a decline in virtue. It emphasizes that even if one falls due to craving for pleasure, attachment persists. It states that no one can satisfy all desires, using the example of a king who, even after ruling the four continents and obtaining half of Indra's throne, remains unsatisfied.\n\nCommentary 2:\nThis commentary addresses the misconception that fulfilling all desires will end suffering. It explains that even if all worldly desires were fulfilled, it wouldn't be enough to satisfy one's cravings. It quotes a verse stating that all the grain on earth, gold, cattle, and good health combined cannot satisfy a single person. It also references the story of King Nala, who wasn't satisfied even with ruling four continents and half of Indra's throne.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the insatiable nature of desire. They use similar examples to illustrate that even immense worldly power and possessions cannot fully satisfy one's cravings. The commentaries suggest that understanding this nature of desire is key to finding peace.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThus, even for one who has fallen in this way,\nIf all the desires of this earth cannot be fully satisfied,\nWho then can fulfill all their cravings?\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the impossibility of satisfying all desires, even for someone who has already indulged in many worldly pleasures.", + "translation": "Thus, even for one who has fallen in this way,\nIf all the desires of this earth cannot be fully satisfied,\nWho then can fulfill all their cravings?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེ་ལྟར་ལྷུང་བ་དེ་ཡི་ཡང་། །": { + "ལྷུང་བ་": "fallen" + }, + "འདོད་པ་ས་འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །": { + "འདོད་པ་": "desires", + "ས་": "earth", + "ཐམས་ཅད་": "entire" + }, + "རྫོགས་པར་ནུས་པ་ཡོད་མིན་ན། །": { + "རྫོགས་པར་": "fulfilled", + "ནུས་པ་": "can" + }, + "དེ་ཡི་འདོད་པ་སུས་བྱེད་ནུས། །": { + "འདོད་པ་": "wants", + "བྱེད་ནུས་": "meet" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་ལྟར་ལྷུང་བ་དེ་ཡི་ཡང་། །": { + "ལྷུང་བ་": "fallen" + }, + "འདོད་པ་ས་འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །": { + "འདོད་པ་": "desires", + "ས་": "earth" + }, + "རྫོགས་པར་ནུས་པ་ཡོད་མིན་ན། །": { + "རྫོགས་པར་": "fully", + "ནུས་པ་": "satisfied" + }, + "དེ་ཡི་འདོད་པ་སུས་བྱེད་ནུས། །": { + "འདོད་པ་": "cravings" + } } } }, @@ -68157,7 +70318,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་འདོད་པ་བྱེད་མི་ནུས་པ་ནི་བྱ་ཐག་ཆད་དོ། །ཉོན་མོངས་པ་ནི་ཐང་ཆད་པའོ། །བསམ་པ་ཉམས་པ་ནི་རེ་བ་རྡུགས་པའོ། །རེ་ཐག་ཆད་པ་ནི་རབ་ཏུ་རྡུགས་པའོ། །ཐམས་ཅད་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནུས་པའམ་མི་ནུས་པ་ཐམས་ཅད་དུའོ། །མ་དཔྱད་པ་ནི་ཉམས་ཤིང་ཆུང་བ་ཉིད་དོ། །མི་ཉམས་པ་ནི་རྒྱ་ཆེ་བ་སྟེ། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལྷག་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །", "commentary_2": "སྒྲུབ་པའི་ནུས་པ་མེད་བཞིན་དུ་འགྲུབ་པར་འདོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཉོན་མོངས་ཏེ་དུབ་པ་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་དང་། བསམ་པ་ཉམས་པ་སྟེ་འདོད་པ་མ་གྲུབ་པའམ་ངོམས་པས་ཡིད་མི་བདེ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གང་ཞིག་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་ཀུན་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པར་གནས་པ་དེའི་བདེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཟད་མི་ཤེས་པ་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nནུས་མེད་འདོད་པ་ཉོན་མོངས་དང་། །བསམ་པ་ཉམས་པའང་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །གང་ཞིག་ཀུན་ལ་ལྟོས་མེད་པ། །དེ་ཡི་ཕུན་ཚོགས་ཟད་མི་ཤེས། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nནུས་མེད་(powerless), འདོད་པ་(desire), ཉོན་མོངས་(affliction), བསམ་པ་(intention), ཉམས་པ་(deteriorate), ལྟོས་མེད་(independent), ཕུན་ཚོགས་(excellence)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to connect clauses\n- འགྱུར་ as a future tense marker\n- གང་ཞིག་...དེ་ཡི་ construction for \"whoever...their\"\n\n\nThe powerless will give rise to desire and afflictions,\nAnd their intentions will also deteriorate.\nWhoever is independent of all [these],\nTheir excellence will be inexhaustible.\n\nNote: The term ཕུན་ཚོགས་ (excellence) often refers to spiritual attainments or qualities in Buddhist contexts.", "translation": "The powerless will give rise to desire and afflictions,\nAnd their intentions will also deteriorate.\nWhoever is independent of all [these],\nTheir excellence will be inexhaustible." @@ -68173,9 +70334,44 @@ "translation": "Powerless desires lead to afflictions,\nAnd deterioration of intention also arises.\nOne who is indifferent to everything -\nTheir abundance is inexhaustible." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nནུས་མེད་འདོད་པ་ཉོན་མོངས་དང་། །བསམ་པ་ཉམས་པའང་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །གང་ཞིག་ཀུན་ལ་ལྟོས་མེད་པ། །དེ་ཡི་ཕུན་ཚོགས་ཟད་མི་ཤེས། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་འདོད་པ་བྱེད་མི་ནུས་པ་ནི་བྱ་ཐག་ཆད་དོ། །ཉོན་མོངས་པ་ནི་ཐང་ཆད་པའོ། །བསམ་པ་ཉམས་པ་ནི་རེ་བ་རྡུགས་པའོ། །རེ་ཐག་ཆད་པ་ནི་རབ་ཏུ་རྡུགས་པའོ། །ཐམས་ཅད་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནུས་པའམ་མི་ནུས་པ་ཐམས་ཅད་དུའོ། །མ་དཔྱད་པ་ནི་ཉམས་ཤིང་ཆུང་བ་ཉིད་དོ། །མི་ཉམས་པ་ནི་རྒྱ་ཆེ་བ་སྟེ། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལྷག་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: སྒྲུབ་པའི་ནུས་པ་མེད་བཞིན་དུ་འགྲུབ་པར་འདོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཉོན་མོངས་ཏེ་དུབ་པ་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་དང་། བསམ་པ་ཉམས་པ་སྟེ་འདོད་པ་མ་གྲུབ་པའམ་ངོམས་པས་ཡིད་མི་བདེ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གང་ཞིག་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་ཀུན་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པར་གནས་པ་དེའི་བདེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཟད་མི་ཤེས་པ་\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my English translation:\n\n\nThose with powerless desires experience afflictions,\nAnd their intentions become corrupted.\nBut for one who is indifferent to everything,\nTheir abundance knows no end.\n", - "translation": "Those with powerless desires experience afflictions,\nAnd their intentions become corrupted.\nBut for one who is indifferent to everything,\nTheir abundance knows no end." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ནུས་མེད་འདོད་པ་ཉོན་མོངས་དང་། །བསམ་པ་ཉམས་པའང་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །གང་ཞིག་ཀུན་ལ་ལྟོས་མེད་པ། །དེ་ཡི་ཕུན་ཚོགས་ཟད་མི་ཤེས། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་འདོད་པ་བྱེད་མི་ནུས་པ་ནི་བྱ་ཐག་ཆད་དོ། །ཉོན་མོངས་པ་ནི་ཐང་ཆད་པའོ། །བསམ་པ་ཉམས་པ་ནི་རེ་བ་རྡུགས་པའོ། །རེ་ཐག་ཆད་པ་ནི་རབ་ཏུ་རྡུགས་པའོ། །ཐམས་ཅད་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནུས་པའམ་མི་ནུས་པ་ཐམས་ཅད་དུའོ། །མ་དཔྱད་པ་ནི་ཉམས་ཤིང་ཆུང་བ་ཉིད་དོ། །མི་ཉམས་པ་ནི་རྒྱ་ཆེ་བ་སྟེ། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལྷག་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: སྒྲུབ་པའི་ནུས་པ་མེད་བཞིན་དུ་འགྲུབ་པར་འདོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཉོན་མོངས་ཏེ་དུབ་པ་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་དང་། བསམ་པ་ཉམས་པ་སྟེ་འདོད་པ་མ་གྲུབ་པའམ་ངོམས་པས་ཡིད་མི་བདེ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གང་ཞིག་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་ཀུན་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པར་གནས་པ་དེའི་བདེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཟད་མི་ཤེས་པ་\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1 summary:\nThis commentary explains that being unable to fulfill desires leads to despair, afflictions lead to exhaustion, and deterioration of intention leads to crushed hopes. It contrasts this with not being dependent on anything, which leads to inexhaustible excellence and abundance.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary describes how desiring accomplishments without the ability to achieve them leads to afflictions like exhaustion and anger, as well as deterioration of mind due to unfulfilled desires or dissatisfaction. It then contrasts this with someone who is not dependent on body or possessions, whose happiness and excellence are inexhaustible.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the negative consequences of having desires or expectations without the ability to fulfill them, leading to various forms of mental and emotional suffering. They contrast this with the state of non-attachment or independence from external factors, which results in lasting happiness and abundance.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\n\nPowerless desires lead to afflictions,\nAnd deterioration of intention arises.\nOne who is independent of everything\nHas inexhaustible excellence.\n\n\nThis translation reflects the core message from both commentaries, highlighting the contrast between the suffering caused by unfulfillable desires and the lasting contentment achieved through non-attachment.", + "translation": "Powerless desires lead to afflictions,\nAnd deterioration of intention arises.\nOne who is independent of everything\nHas inexhaustible excellence." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ནུས་མེད་འདོད་པ་ཉོན་མོངས་དང་། །བསམ་པ་ཉམས་པའང་སྐྱེ་བར་འགྱུར།": { + "འདོད་པ་": "desires", + "ཉོན་མོངས་": "afflictions", + "བསམ་པ་": "thoughts", + "ཉམས་པ་": "degenerate", + "སྐྱེ་བ་": "produce" + }, + "།གང་ཞིག་ཀུན་ལ་ལྟོས་མེད་པ། །དེ་ཡི་ཕུན་ཚོགས་ཟད་མི་ཤེས།": { + "ལྟོས་མེད་": "not dependent", + "ཕུན་ཚོགས་": "excellence" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ནུས་མེད་འདོད་པ་ཉོན་མོངས་དང་། །": { + "ནུས་མེད་": "powerless", + "འདོད་པ་": "desires", + "ཉོན་མོངས་": "afflictions" + }, + "བསམ་པ་ཉམས་པའང་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །": { + "བསམ་པ་": "intention", + "ཉམས་པ་": "deterioration", + "སྐྱེ་བ་": "arise" + }, + "གང་ཞིག་ཀུན་ལ་ལྟོས་མེད་པ། །": { + "ཀུན་": "everything", + "ལྟོས་མེད་": "independent" + }, + "དེ་ཡི་ཕུན་ཚོགས་ཟད་མི་ཤེས། །": { + "ཕུན་ཚོགས་": "excellence", + "ཟད་མི་ཤེས་": "inexhaustible" + } } } }, @@ -68185,7 +70381,7 @@ "commentary_1": " འདོད་པ་ནི་རང་དབང་སྟེ་ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་འདོད་པ་གཞན་ལ་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་ཡུལ་ལ་འདོད་པས་འཕེལ་བ་ནི་ལུས་སོ། །མངོན་པར་འདོད་ཀྱང་སྐབས་དབྱེ་བར་མི་བྱ་སྟེ། གང་ལ་འཛིན་པ་མེད་ཅིང་ཁས་མི་ལེན་པ་དེའི་དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེས་ཁས་ལེན་པ་བཟང་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཞིག་ཅེས་པ་ནི་གང་སྲིད་པའོ། །ཡིད་འོང་ནི་རང་གི་ལུས་སོ། །", "commentary_2": "དེ་བས་ན་རང་གི་ལུས་ཀྱི་འདོད་པ་ནི་འཕེལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྐབས་དབྱེ་བར་མི་བྱ་སྟེ། གང་ཞིག་ཡིད་དུ་འོང་བའི་དངོས་པོ་ལ་མཆོག་ཏུ་མི་འཛིན་པ་དེའི་ལོངས་སྤྱོད་དེ་ནི་དང་པོ་བསྒྲུབ་སླ་ཞིང་། བར་དུ་ཞེན་པ་དང་མཐར་བྲལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་བསྐྱེད་པས་དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡིན་ཏེ། བཤེས་སྤྲིང་ལས། ནོར་རྣམས་ཀུན་གྱི་ནང་ན་ཆོག་ཤེས་པ། །རབ་མཆོག་ལགས་པར་ལྷ་མིའི་སྟོན་པས་གསུངས། །ཀུན་ཏུ་ཆོག་ཤེས་མཛོད་ཅིག་ཆོག་མཁྱེན་ན། །ནོར་མི་བདོག་ཀྱང་ཡང་དག་འབྱོར་ལྡན་ལགས། །ཞེས་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་ལུས་ཀྱི་འདོད་པ་ནི། །འཕེལ་ཕྱིར་སྐབས་དབྱེ་མི་བྱ་སྟེ། །གང་ཞིག་ཡིད་འོང་མི་འཛིན་པ། །དེ་ནི་དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡིན། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nལུས་ (body), འདོད་པ་ (desire), སྐབས་དབྱེ་ (give opportunity), ཡིད་འོང་ (attractive), འཛིན་པ་ (to grasp/hold), དངོས་པོ་ (thing/object)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- མི་བྱ་ (should not do)\n- གང་ཞིག་ (that which)\n\n\nTherefore, one should not give opportunity\nFor bodily desires to increase.\nThat which does not grasp at the attractive\nIs an excellent thing.\n\nTechnical note: This verse appears to be advising against indulging bodily desires and promoting non-attachment to attractive objects or experiences as a virtuous practice.", "translation": "Therefore, one should not give opportunity\nFor bodily desires to increase.\nThat which does not grasp at the attractive\nIs an excellent thing." @@ -68201,9 +70397,38 @@ "translation": "Therefore, one should not make room for bodily desires to increase.\nThat which does not cling to what is pleasing to the mind\nIs an excellent thing." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བས་ལུས་ཀྱི་འདོད་པ་ནི། །འཕེལ་ཕྱིར་སྐབས་དབྱེ་མི་བྱ་སྟེ། །གང་ཞིག་ཡིད་འོང་མི་འཛིན་པ། །དེ་ནི་དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: འདོད་པ་ནི་རང་དབང་སྟེ་ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་འདོད་པ་གཞན་ལ་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་ཡུལ་ལ་འདོད་པས་འཕེལ་བ་ནི་ལུས་སོ། །མངོན་པར་འདོད་ཀྱང་སྐབས་དབྱེ་བར་མི་བྱ་སྟེ། གང་ལ་འཛིན་པ་མེད་ཅིང་ཁས་མི་ལེན་པ་དེའི་དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེས་ཁས་ལེན་པ་བཟང་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཞིག་ཅེས་པ་ནི་གང་སྲིད་པའོ། །ཡིད་འོང་ནི་རང་གི་ལུས་སོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བས་ན་རང་གི་ལུས་ཀྱི་འདོད་པ་ནི་འཕེལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྐབས་དབྱེ་བར་མི་བྱ་སྟེ། གང་ཞིག་ཡིད་དུ་འོང་བའི་དངོས་པོ་ལ་མཆོག་ཏུ་མི་འཛིན་པ་དེའི་ལོངས་སྤྱོད་དེ་ནི་དང་པོ་བསྒྲུབ་སླ་ཞིང་། བར་དུ་ཞེན་པ་དང་མཐར་བྲལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་བསྐྱེད་པས་དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡིན་ཏེ། བཤེས་སྤྲིང་ལས། ནོར་རྣམས་ཀུན་གྱི་ནང་ན་ཆོག་ཤེས་པ། །རབ་མཆོག་ལགས་པར་ལྷ་མིའི་སྟོན་པས་གསུངས། །ཀུན་ཏུ་ཆོག་ཤེས་མཛོད་ཅིག་ཆོག་མཁྱེན་ན། །ནོར་མི་བདོག་ཀྱང་ཡང་དག་འབྱོར་ལྡན་ལགས། །ཞེས་པ་བཞིན་ནོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nTherefore, one should not make opportunities to increase bodily desires.\nWhoever does not cling to what is pleasing to the mind,\nThat is an excellent thing.\n", - "translation": "Therefore, one should not make opportunities to increase bodily desires.\nWhoever does not cling to what is pleasing to the mind,\nThat is an excellent thing." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བས་ལུས་ཀྱི་འདོད་པ་ནི། །འཕེལ་ཕྱིར་སྐབས་དབྱེ་མི་བྱ་སྟེ། །གང་ཞིག་ཡིད་འོང་མི་འཛིན་པ། །དེ་ནི་དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: འདོད་པ་ནི་རང་དབང་སྟེ་ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་འདོད་པ་གཞན་ལ་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་ཡུལ་ལ་འདོད་པས་འཕེལ་བ་ནི་ལུས་སོ། །མངོན་པར་འདོད་ཀྱང་སྐབས་དབྱེ་བར་མི་བྱ་སྟེ། གང་ལ་འཛིན་པ་མེད་ཅིང་ཁས་མི་ལེན་པ་དེའི་དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེས་ཁས་ལེན་པ་བཟང་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཞིག་ཅེས་པ་ནི་གང་སྲིད་པའོ། །ཡིད་འོང་ནི་རང་གི་ལུས་སོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བས་ན་རང་གི་ལུས་ཀྱི་འདོད་པ་ནི་འཕེལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྐབས་དབྱེ་བར་མི་བྱ་སྟེ། གང་ཞིག་ཡིད་དུ་འོང་བའི་དངོས་པོ་ལ་མཆོག་ཏུ་མི་འཛིན་པ་དེའི་ལོངས་སྤྱོད་དེ་ནི་དང་པོ་བསྒྲུབ་སླ་ཞིང་། བར་དུ་ཞེན་པ་དང་མཐར་བྲལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་བསྐྱེད་པས་དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡིན་ཏེ། བཤེས་སྤྲིང་ལས། ནོར་རྣམས་ཀུན་གྱི་ནང་ན་ཆོག་ཤེས་པ། །རབ་མཆོག་ལགས་པར་ལྷ་མིའི་སྟོན་པས་གསུངས། །ཀུན་ཏུ་ཆོག་ཤེས་མཛོད་ཅིག་ཆོག་མཁྱེན་ན། །ནོར་མི་བདོག་ཀྱང་ཡང་དག་འབྱོར་ལྡན་ལགས། །ཞེས་པ་བཞིན་ནོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses desire as self-willed, relating to both body and mind. It advises against indulging in sensory desires, stating that not clinging to or accepting these desires is virtuous.\n\nCommentary 2: This commentary suggests not creating opportunities for bodily desires to increase. It emphasizes that not holding onto pleasing objects as supreme is virtuous, as it leads to easier attainment, less attachment, and less suffering. It quotes a verse about contentment being the greatest wealth.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of not indulging in or increasing bodily desires. They suggest that non-attachment to pleasing objects or experiences is virtuous and leads to less suffering. The second commentary particularly highlights the value of contentment.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nTherefore, one should not create opportunities for bodily desires to increase. Whoever does not cling to what is pleasing - that is an excellent thing.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on avoiding the increase of bodily desires and the virtue of non-attachment to pleasing things.", + "translation": "Therefore, one should not create opportunities for bodily desires to increase. Whoever does not cling to what is pleasing - that is an excellent thing." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེ་བས་ལུས་ཀྱི་འདོད་པ་ནི། །འཕེལ་ཕྱིར་སྐབས་དབྱེ་མི་བྱ་སྟེ།": { + "ལུས་": "physical", + "འདོད་པ་": "desires", + "འཕེལ་": "grow", + "སྐབས་དབྱེ་": "opportunity" + }, + "།གང་ཞིག་ཡིད་འོང་མི་འཛིན་པ། །དེ་ནི་དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡིན། །": { + "འཛིན་པ་": "clinging", + "ཡིད་འོང་": "desirable", + "དངོས་པོ་": "thing" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་བས་ལུས་ཀྱི་འདོད་པ་ནི། །འཕེལ་ཕྱིར་སྐབས་དབྱེ་མི་བྱ་སྟེ།": { + "ལུས་": "bodily", + "འདོད་པ་": "desires", + "འཕེལ་": "increase", + "སྐབས་དབྱེ་": "opportunities" + }, + "།གང་ཞིག་ཡིད་འོང་མི་འཛིན་པ། །དེ་ནི་དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡིན།": { + "ཡིད་འོང་": "pleasing", + "འཛིན་པ་": "cling", + "དངོས་པོ་": "thing", + "བཟང་པོ་": "excellent" + } } } }, @@ -68213,7 +70438,7 @@ "commentary_1": " གང་གི་ཕྱིར་འཛིན་པར་མི་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། ཐ་མར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཐ་མར་ནམ་ཤི་བའི་དུས་སུ་ཐལ་བ་ལ་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་འམ། །ཡང་ན་ཤིན་ཏུ་མཐར་གཏུགས་པའི་དུས་སུ་ཐལ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བའོ། །མི་གཡོ་བ་ནི་མི་འགུལ་བའོ། །གཞན་གྱིས་ཏེ་ཡིད་ཀྱིས་སོ། །གསོན་པོའི་ལུས་གཟུང་བར་མི་བྱ་བའི་འཐད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་སྨོས་ཏེ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དམན་པ་དང་། ཕན་གནོད་མི་ཤེས་པས་ཞེན་པར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། ལོངས་སྤྱོད་ལ་མི་ཞེན་ཡང་ལུས་ལ་ཞེན་པར་རིགས་སོ་སྙམ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། ལུས་འདི་ནི་ཐ་མར་ཐལ་བར་མཐར་གཏུགས་ཏེ་དེར་འགྱུར་ཞིང་རང་ཉིད་ཀྱིས་གཡོ་འགུལ་མི་ནུས་པས་གཞན་སེམས་ཀྱིས་བསྐྱོད་པར་བྱ་བ་མི་གཙང་བའི་གཟུགས་མི་བཟད་པ་འདི་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་འཛིན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐ་མར་ཐལ་བའི་མཐར་གཏུགས་ཤིང་། །མི་གཡོ་གཞན་གྱིས་བསྐྱོད་བྱ་བ། །མི་གཙང་གཟུགས་ནི་མི་བཟད་པ། །འདི་ལ་ཅི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་འཛིན། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཐ་མར་ (finally), ཐལ་བ་ (ashes), མཐར་གཏུགས་ (reach the end), མི་གཡོ་ (immobile), བསྐྱོད་ (move), མི་གཙང་ (impure), གཟུགས་ (form/body), མི་བཟད་པ་ (unbearable), བདག་ཏུ་འཛིན་ (grasp as self)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཤིང་ as a conjunction\n- Rhetorical question structure with ཅི་ཕྱིར་\n\n\nFinally reaching the end as ashes,\nImmobile, to be moved by others,\nThis impure form, unbearable —\nWhy grasp this as self?\n\n\nTechnical note: This verse is likely from a text on contemplating impermanence and the nature of the body, common in Tibetan Buddhist meditation practices.", "translation": "Finally reaching the end as ashes,\nImmobile, to be moved by others,\nThis impure form, unbearable —\nWhy grasp this as self?" @@ -68229,9 +70454,51 @@ "translation": "In the end, it turns to mere ashes,\nImmobile, moved only by others.\nThis impure form is unbearable -\nWhy cling to it as self?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཐ་མར་ཐལ་བའི་མཐར་གཏུགས་ཤིང་། །མི་གཡོ་གཞན་གྱིས་བསྐྱོད་བྱ་བ། །མི་གཙང་གཟུགས་ནི་མི་བཟད་པ། །འདི་ལ་ཅི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་འཛིན། །\n\nCommentary 1: གང་གི་ཕྱིར་འཛིན་པར་མི་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། ཐ་མར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཐ་མར་ནམ་ཤི་བའི་དུས་སུ་ཐལ་བ་ལ་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་འམ། །ཡང་ན་ཤིན་ཏུ་མཐར་གཏུགས་པའི་དུས་སུ་ཐལ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བའོ། །མི་གཡོ་བ་ནི་མི་འགུལ་བའོ། །གཞན་གྱིས་ཏེ་ཡིད་ཀྱིས་སོ། །གསོན་པོའི་ལུས་གཟུང་བར་མི་བྱ་བའི་འཐད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དམན་པ་དང་། ཕན་གནོད་མི་ཤེས་པས་ཞེན་པར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། ལོངས་སྤྱོད་ལ་མི་ཞེན་ཡང་ལུས་ལ་ཞེན་པར་རིགས་སོ་སྙམ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། ལུས་འདི་ནི་ཐ་མར་ཐལ་བར་མཐར་གཏུགས་ཏེ་དེར་འགྱུར་ཞིང་རང་ཉིད་ཀྱིས་གཡོ་འགུལ་མི་ནུས་པས་གཞན་སེམས་ཀྱིས་བསྐྱོད་པར་བྱ་བ་མི་གཙང་བའི་གཟུགས་མི་བཟད་པ་འདི་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་འཛིན།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIn the end, it turns to ashes.\nImmobile, moved only by others,\nThis impure form is unbearable.\nWhy do we cling to it as self?\n\n\nThis translation captures the key points from the original Tibetan and the commentaries:\n1. The body ultimately turns to ashes after death.\n2. It becomes immobile and can only be moved by others (i.e., the mind or other people).\n3. The body is described as impure and unbearable.\n4. The verse questions why we cling to such a body as if it were our true self.", - "translation": "In the end, it turns to ashes.\nImmobile, moved only by others,\nThis impure form is unbearable.\nWhy do we cling to it as self?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཐ་མར་ཐལ་བའི་མཐར་གཏུགས་ཤིང་། །མི་གཡོ་གཞན་གྱིས་བསྐྱོད་བྱ་བ། །མི་གཙང་གཟུགས་ནི་མི་བཟད་པ། །འདི་ལ་ཅི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་འཛིན། །\n\nCommentary 1: གང་གི་ཕྱིར་འཛིན་པར་མི་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། ཐ་མར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཐ་མར་ནམ་ཤི་བའི་དུས་སུ་ཐལ་བ་ལ་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་འམ། །ཡང་ན་ཤིན་ཏུ་མཐར་གཏུགས་པའི་དུས་སུ་ཐལ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བའོ། །མི་གཡོ་བ་ནི་མི་འགུལ་བའོ། །གཞན་གྱིས་ཏེ་ཡིད་ཀྱིས་སོ། །གསོན་པོའི་ལུས་གཟུང་བར་མི་བྱ་བའི་འཐད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དམན་པ་དང་། ཕན་གནོད་མི་ཤེས་པས་ཞེན་པར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། ལོངས་སྤྱོད་ལ་མི་ཞེན་ཡང་ལུས་ལ་ཞེན་པར་རིགས་སོ་སྙམ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། ལུས་འདི་ནི་ཐ་མར་ཐལ་བར་མཐར་གཏུགས་ཏེ་དེར་འགྱུར་ཞིང་རང་ཉིད་ཀྱིས་གཡོ་འགུལ་མི་ནུས་པས་གཞན་སེམས་ཀྱིས་བསྐྱོད་པར་བྱ་བ་མི་གཙང་བའི་གཟུགས་མི་བཟད་པ་འདི་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་འཛིན།\n", + "output": "Here's my process for translating the Input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the body will ultimately turn to ashes when one dies. It emphasizes the body's immobility and that it will be moved by others (the mind). It questions why one should cling to such an impure and unbearable form.\n\nCommentary 2:\nThis commentary discusses why one shouldn't be attached to the body. It explains that the body will ultimately turn to ashes, cannot move on its own, will be moved by others' minds, and is an impure and unbearable form. It questions why one should consider such a body as self.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the transient nature of the body, its ultimate reduction to ashes, its inability to move independently, its impurity, and the illogical nature of clinging to it as a self.\n\n3. Translation of the Input text based on the combined meaning:\n\n\nIn the end, it turns to mere ashes,\nImmobile, to be moved by others,\nAn impure form, unbearable to behold.\nWhy cling to this as a self?\n\n\nThis translation captures the key points emphasized in both commentaries: the body's ultimate fate as ashes, its immobility, dependence on others for movement, impurity, and the questioning of why one should consider such a thing as self.", + "translation": "In the end, it turns to mere ashes,\nImmobile, to be moved by others,\nAn impure form, unbearable to behold.\nWhy cling to this as a self?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཐ་མར་ཐལ་བའི་མཐར་གཏུགས་ཤིང་། །": { + "ཐ་མར་": "in the end", + "ཐལ་བ་": "ash" + }, + "མི་གཡོ་གཞན་གྱིས་བསྐྱོད་བྱ་བ། །": { + "མི་གཡོ་": "unmoving", + "གཞན་": "someone else", + "བསྐྱོད་": "moved" + }, + "མི་གཙང་གཟུགས་ནི་མི་བཟད་པ། །": { + "མི་གཙང་": "unclean", + "གཟུགས་": "form", + "མི་བཟད་པ་": "frightening" + }, + "འདི་ལ་ཅི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་འཛིན། །": { + "བདག་": "me", + "འཛིན་": "grasp" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཐ་མར་ཐལ་བའི་མཐར་གཏུགས་ཤིང་། །": { + "ཐ་མར་": "in the end", + "ཐལ་བ་": "ashes" + }, + "མི་གཡོ་གཞན་གྱིས་བསྐྱོད་བྱ་བ། །": { + "མི་གཡོ་": "immobile", + "གཞན་": "others", + "བསྐྱོད་": "moved" + }, + "མི་གཙང་གཟུགས་ནི་མི་བཟད་པ། །": { + "མི་གཙང་": "impure", + "གཟུགས་": "form", + "མི་བཟད་པ་": "unbearable" + }, + "འདི་ལ་ཅི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་འཛིན། །": { + "བདག་": "self", + "འཛིན་": "cling" + } } } }, @@ -68241,7 +70508,7 @@ "commentary_1": " འཁྲུལ་འཁོར་ནི་ལུས་ཀྱིས་སོ། །ཀྱི་ཧུད་ཅེས་པ་ནི་སྤྱིར་སྨྲེ་སྔགས་བཏང་བའོ། །སེལ་མི་བྱེད་ཞེས་ཟློག་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་སྟེ། ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་དམ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །", "commentary_2": "གསོན་ནམ་ཡང་ན་ཤི་ཡང་བླ་སྟེ་བདག་ལ་འཕྲུལ་འཁོར་འདི་ཅི་ཞིག་བྱ། བོང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་འདི་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་ཡོད་ན་ཀྱི་ཧུད་ལུས་འདི་ལ་བདག་གམ་བདག་གིར་ང་རྒྱལ་བ་ཅིའི་ཕྱིར་སེལ་བར་མི་བྱེད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགསོན་ནམ་ཡང་ན་ཤི་ཡང་བླའི། །བདག་ལ་འཁྲུལ་འཁོར་འདིས་ཅི་བྱ། །བོང་སོགས་འདི་ཁྱད་ཅི་ཡོད་ན། །ཀྱི་ཧུད་ང་རྒྱལ་སེལ་མི་བྱེད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nགསོན་ (alive), ཤི་ (dead), འཁྲུལ་འཁོར་ (machine/contraption), བོང་ (donkey), ང་རྒྱལ་ (pride)\n\nGrammatical notes:\n- བླའི་ (it would be better) - comparative particle\n- ཅི་བྱ (what use) - rhetorical question structure\n- ཀྱི་ཧུད (alas) - exclamation particle\n\n\nWhether alive or dead, it would be better.\nWhat use is this contraption to me?\nIf there's no difference from a donkey and such,\nAlas! It does not remove pride.\n\n\nTechnical notes:\n- འཁྲུལ་འཁོར་ (contraption) likely refers metaphorically to the human body or mind\n- The verse appears to be a critique of pride and the futility of worldly attachments, a common theme in Tibetan Buddhist teachings", "translation": "Whether alive or dead, it would be better.\nWhat use is this contraption to me?\nIf there's no difference from a donkey and such,\nAlas! It does not remove pride." @@ -68257,9 +70524,37 @@ "translation": "Whether alive or dead, it matters not.\nWhat use is this machine to me?\nHow is it different from a donkey?\nAlas, it does not remove pride." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགསོན་ནམ་ཡང་ན་ཤི་ཡང་བླའི། །བདག་ལ་འཁྲུལ་འཁོར་འདིས་ཅི་བྱ། །བོང་སོགས་འདི་ཁྱད་ཅི་ཡོད་ན། །ཀྱི་ཧུད་ང་རྒྱལ་སེལ་མི་བྱེད། །\n\nCommentary 1: འཁྲུལ་འཁོར་ནི་ལུས་ཀྱིས་སོ། །ཀྱི་ཧུད་ཅེས་པ་ནི་སྤྱིར་སྨྲེ་སྔགས་བཏང་བའོ། །སེལ་མི་བྱེད་ཞེས་ཟློག་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་སྟེ། ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་དམ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: གསོན་ནམ་ཡང་ན་ཤི་ཡང་བླ་སྟེ་བདག་ལ་འཕྲུལ་འཁོར་འདི་ཅི་ཞིག་བྱ། བོང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་འདི་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་ཡོད་ན་ཀྱི་ཧུད་ལུས་འདི་ལ་བདག་གམ་བདག་གིར་ང་རྒྱལ་བ་ཅིའི་ཕྱིར་སེལ་བར་མི་བྱེད།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nWhether alive or dead, it matters not.\nWhat use is this mechanical body to me?\nHow is it different from a donkey or such?\nAlas! Why not dispel pride in it?\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the Tibetan verse, which appears to be a contemplation on the futility of attachment to the physical body and the importance of overcoming pride. The commentaries help clarify that \"འཁྲུལ་འཁོར\" refers to the body, \"ཀྱི་ཧུད\" is an exclamation of lament, and the overall message is questioning why one doesn't eliminate pride in considering the body as self or belonging to self, given its similarity to animals like donkeys.", - "translation": "Whether alive or dead, it matters not.\nWhat use is this mechanical body to me?\nHow is it different from a donkey or such?\nAlas! Why not dispel pride in it?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གསོན་ནམ་ཡང་ན་ཤི་ཡང་བླའི། །བདག་ལ་འཁྲུལ་འཁོར་འདིས་ཅི་བྱ། །བོང་སོགས་འདི་ཁྱད་ཅི་ཡོད་ན། །ཀྱི་ཧུད་ང་རྒྱལ་སེལ་མི་བྱེད། །\n\nCommentary 1: འཁྲུལ་འཁོར་ནི་ལུས་ཀྱིས་སོ། །ཀྱི་ཧུད་ཅེས་པ་ནི་སྤྱིར་སྨྲེ་སྔགས་བཏང་བའོ། །སེལ་མི་བྱེད་ཞེས་ཟློག་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་སྟེ། ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་དམ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: གསོན་ནམ་ཡང་ན་ཤི་ཡང་བླ་སྟེ་བདག་ལ་འཕྲུལ་འཁོར་འདི་ཅི་ཞིག་བྱ། བོང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་འདི་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་ཡོད་ན་ཀྱི་ཧུད་ལུས་འདི་ལ་བདག་གམ་བདག་གིར་ང་རྒྱལ་བ་ཅིའི་ཕྱིར་སེལ་བར་མི་བྱེད།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"འཁྲུལ་འཁོར\" refers to the body. \"ཀྱི་ཧུད\" is a general expression of lamentation. \"སེལ་མི་བྱེད\" means \"not removing\" or \"not stopping.\" The overall meaning questions why one engages in improper objects or activities.\n\nCommentary 2:\nThis commentary rephrases the input text, emphasizing that whether alive or dead, what use is this mechanical body? It questions what difference there is between this body and that of a donkey, and why one doesn't remove pride or ego-clinging towards this body.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries highlight the futility of attachment to the body. They emphasize that the body is like a machine or mechanism, not fundamentally different from animals like donkeys. The commentaries suggest that one should question why they don't remove pride or ego-clinging related to the body, implying that such attachment is misplaced.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nWhether alive or dead, what use is this mechanical body to me? What difference is there between this and a donkey's body? Alas, why do I not dispel my pride in it?\n\nThis translation captures the essence of questioning the value of the physical body, comparing it to that of animals, and encouraging the removal of pride or ego-attachment to the body, as suggested by the commentaries.", + "translation": "Whether alive or dead, what use is this mechanical body to me? What difference is there between this and a donkey's body? Alas, why do I not dispel my pride in it?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གསོན་ནམ་ཡང་ན་ཤི་ཡང་བླའི། །བདག་ལ་འཁྲུལ་འཁོར་འདིས་ཅི་བྱ།": { + "གསོན་": "live", + "ཤི་": "dead", + "བདག་": "I", + "འཁྲུལ་འཁོར་": "machine" + }, + "།བོང་སོགས་འདི་ཁྱད་ཅི་ཡོད་ན། །ཀྱི་ཧུད་ང་རྒྱལ་སེལ་མི་བྱེད།": { + "བོང་": "clod", + "ཀྱི་ཧུད་": "Alas", + "ང་རྒྱལ་": "pride" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གསོན་ནམ་ཡང་ན་ཤི་ཡང་བླའི། །བདག་ལ་འཁྲུལ་འཁོར་འདིས་ཅི་བྱ།": { + "གསོན་": "alive", + "ཤི་": "dead", + "བདག་": "me", + "འཁྲུལ་འཁོར་": "mechanical body" + }, + "།བོང་སོགས་འདི་ཁྱད་ཅི་ཡོད་ན། །ཀྱི་ཧུད་ང་རྒྱལ་སེལ་མི་བྱེད།": { + "བོང་": "donkey", + "ང་རྒྱལ་": "pride", + "སེལ་": "dispel" + } } } }, @@ -68269,7 +70564,7 @@ "commentary_1": " ཁ་ད་བྱེད་ནི་ཀུན་ཏུ་འཛིན་པའོ། །", "commentary_2": "རང་གི་ལུས་ཀྱི་ཁ་ཏ་བྱས་པ་ཡིས་དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཉེར་བསགས་ནས་ཤིང་དང་མཚུངས་པ་འདི་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དེ་གཉིས་ཀའི་ཡུལ་མ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་ཀྱི་ཁ་ཏ་བྱས་པ་ཡིས། །དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཉེར་བསགས་ནས། །རྗེས་སུ་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ། །ཤིང་མཚུངས་འདི་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nལུས་ (body), ཁ་ཏ་ (advice/instruction), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཆགས་ (attachment), ཁོང་ཁྲོ་ (anger), ཤིང་ (wood/tree)\n\nGrammatical notes:\n- བྱས་པ་ཡིས་ indicates an instrumental case, \"by means of\"\n- ཉེར་བསགས་ is a compound of ཉེར་ (near/close) and བསགས་ (accumulate)\n- མཚུངས་ means \"similar to\" or \"like\"\n\n\nBy following the body's instructions,\nMeaningless suffering is closely accumulated.\nAttachment and anger thereafter —\nWhat use is this [body], similar to wood?\n\n\nTechnical notes:\n- The verse uses the metaphor of the body being like wood (ཤིང་མཚུངས་) to emphasize its ultimate lack of sentience or true value when driven by afflictive emotions.\n- The phrase \"body's instructions\" (ལུས་ཀྱི་ཁ་ཏ་) likely refers to following bodily desires or instincts without wisdom.", "translation": "By following the body's instructions,\nMeaningless suffering is closely accumulated.\nAttachment and anger thereafter —\nWhat use is this [body], similar to wood?" @@ -68285,9 +70580,46 @@ "translation": "By pampering the body,\nWe accumulate pointless suffering.\nAttachment and anger that follow -\nWhat use are they for this body like wood?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལུས་ཀྱི་ཁ་ཏ་བྱས་པ་ཡིས། །དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཉེར་བསགས་ནས། །རྗེས་སུ་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ། །ཤིང་མཚུངས་འདི་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: ཁ་ད་བྱེད་ནི་ཀུན་ཏུ་འཛིན་པའོ། །\n\nCommentary 2: རང་གི་ལུས་ཀྱི་ཁ་ཏ་བྱས་པ་ཡིས་དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཉེར་བསགས་ནས་ཤིང་དང་མཚུངས་པ་འདི་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དེ་གཉིས་ཀའི་ཡུལ་མ་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nBy pampering and clinging to this body,\nWe accumulate meaningless suffering.\nWhat use is attachment or anger\nTowards this thing that is like a piece of wood?\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that excessive focus on and attachment to the physical body leads to unnecessary suffering, and that becoming emotionally invested (through attachment or anger) in something as unresponsive as a piece of wood is futile.", - "translation": "By pampering and clinging to this body,\nWe accumulate meaningless suffering.\nWhat use is attachment or anger\nTowards this thing that is like a piece of wood?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལུས་ཀྱི་ཁ་ཏ་བྱས་པ་ཡིས། །དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཉེར་བསགས་ནས། །རྗེས་སུ་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ། །ཤིང་མཚུངས་འདི་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: ཁ་ད་བྱེད་ནི་ཀུན་ཏུ་འཛིན་པའོ། །\n\nCommentary 2: རང་གི་ལུས་ཀྱི་ཁ་ཏ་བྱས་པ་ཡིས་དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཉེར་བསགས་ནས་ཤིང་དང་མཚུངས་པ་འདི་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དེ་གཉིས་ཀའི་ཡུལ་མ་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \"Giving advice\" means to grasp or cling to something completely.\n\nCommentary 2: By giving advice to one's own body, one accumulates meaningless suffering. This body, which is like a piece of wood, is not a suitable object for either attachment or anger.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries suggest that giving advice or instructions to one's body leads to unnecessary suffering. The body is compared to an inanimate object like wood, implying it doesn't have the capacity to truly respond to our attachment or anger. Therefore, it's pointless to direct these emotions towards the body.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\n\nBy giving instructions to the body,\nWe accumulate meaningless suffering.\nWhat use is there in attachment or anger\nTowards this thing that is like a piece of wood?\n", + "translation": "By giving instructions to the body,\nWe accumulate meaningless suffering.\nWhat use is there in attachment or anger\nTowards this thing that is like a piece of wood?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ལུས་ཀྱི་ཁ་ཏ་བྱས་པ་ཡིས། །": { + "ལུས་": "body", + "ཁ་ཏ་བྱས་པ་": "doting" + }, + "དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཉེར་བསགས་ནས། །": { + "དོན་མེད་": "pointless", + "སྡུག་བསྔལ་": "miseries" + }, + "རྗེས་སུ་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ། །": { + "ཆགས་": "attached", + "ཁོང་ཁྲོ་བ་": "angry" + }, + "ཤིང་མཚུངས་འདི་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །": { + "ཤིང་མཚུངས་": "same as wood" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ལུས་ཀྱི་ཁ་ཏ་བྱས་པ་ཡིས། །": { + "ལུས་": "body", + "ཁ་ཏ་བྱས་པ་": "giving instructions" + }, + "དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཉེར་བསགས་ནས། །": { + "དོན་མེད་": "meaningless", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "བསགས་": "accumulate" + }, + "རྗེས་སུ་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ། །": { + "ཆགས་": "attachment", + "ཁོང་ཁྲོ་": "anger" + }, + "ཤིང་མཚུངས་འདི་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །": { + "ཤིང་མཚུངས་": "like a piece of wood" + } } } }, @@ -68297,7 +70629,7 @@ "commentary_1": " སྐྱོང་བ་ནི་ཁ་ཟས་གྱ་ནོམ་པ་ལ་སོགས་པས་རྒྱས་པར་གསོ་བའོ། །ཆགས་པ་མེད་པ་ནི་སེམས་ལའོ། །ཞེ་སྡང་མེད་པ་ནི་བྱ་རྒོད་ལ་སོགས་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བདག་གིས་འདི་ལྟར་གཅེས་པར་བསྐྱངས་པའམ། བྱ་རྒོད་སོགས་ཀྱིས་ཟོས་ཀྱང་རུང་སྟེ་དེ་གཉིས་ལ་ཆགས་པ་ཡང་མེད་ལ་ཞེ་སྡང་ཡང་ཡོད་པ་མིན་ན་ཅི་སྟེ་དེ་ལ་བདག་ཆགས་པར་བྱེད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་འདི་ལྟར་བསྐྱངས་པའམ། །བྱ་རྒོད་སོགས་ཀྱིས་ཟོས་ཀྱང་རུང་། །ཆགས་མེད་ཞེ་སྡང་ཡོད་མིན་ན། །ཅི་སྟེ་དེ་ལ་ཆགས་པར་བྱེད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབསྐྱངས་པ (nurtured/cared for), བྱ་རྒོད་ (vulture), ཟོས་ (eaten), ཆགས་མེད་ (without attachment), ཞེ་སྡང་ (anger/hatred)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ལྟར་ (in this way) modifies བསྐྱངས་པ\n- འམ་ and ཀྱང་རུང་ create an \"either...or\" construction\n- ན་ at the end of the third line sets up a conditional\n\n\nWhether I have nurtured this [body] in this way,\nOr even if it is eaten by vultures and the like,\nIf there is no attachment and no hatred,\nWhy then become attached to it?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the Buddhist concept of non-attachment to the body, a common theme in meditation on impermanence.", "translation": "Whether I have nurtured this [body] in this way,\nOr even if it is eaten by vultures and the like,\nIf there is no attachment and no hatred,\nWhy then become attached to it?" @@ -68313,9 +70645,45 @@ "translation": "Whether I have nurtured this body,\nOr it is eaten by vultures and such,\nIf there is no attachment or hatred,\nWhy should one become attached to it?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་གིས་འདི་ལྟར་བསྐྱངས་པའམ། །བྱ་རྒོད་སོགས་ཀྱིས་ཟོས་ཀྱང་རུང་། །ཆགས་མེད་ཞེ་སྡང་ཡོད་མིན་ན། །ཅི་སྟེ་དེ་ལ་ཆགས་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: སྐྱོང་བ་ནི་ཁ་ཟས་གྱ་ནོམ་པ་ལ་སོགས་པས་རྒྱས་པར་གསོ་བའོ། །ཆགས་པ་མེད་པ་ནི་སེམས་ལའོ། །ཞེ་སྡང་མེད་པ་ནི་བྱ་རྒོད་ལ་སོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བདག་གིས་འདི་ལྟར་གཅེས་པར་བསྐྱངས་པའམ། བྱ་རྒོད་སོགས་ཀྱིས་ཟོས་ཀྱང་རུང་སྟེ་དེ་གཉིས་ལ་ཆགས་པ་ཡང་མེད་ལ་ཞེ་སྡང་ཡང་ཡོད་པ་མིན་ན་ཅི་སྟེ་དེ་ལ་བདག་ཆགས་པར་བྱེད།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nWhether I carefully nurture this body,\nOr vultures and others devour it,\nIf there is no attachment or hatred,\nWhy should I be attached to it?\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which discusses the futility of attachment to the body. The commentaries clarify that \"nurturing\" refers to nourishing the body with fine food, while \"attachment\" refers to the mind's attachment, and \"hatred\" is directed towards vultures and other creatures that might consume the body. The overall message is about maintaining equanimity regardless of what happens to one's physical form.", - "translation": "Whether I carefully nurture this body,\nOr vultures and others devour it,\nIf there is no attachment or hatred,\nWhy should I be attached to it?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་གིས་འདི་ལྟར་བསྐྱངས་པའམ། །བྱ་རྒོད་སོགས་ཀྱིས་ཟོས་ཀྱང་རུང་། །ཆགས་མེད་ཞེ་སྡང་ཡོད་མིན་ན། །ཅི་སྟེ་དེ་ལ་ཆགས་པར་བྱེད། །\n\nCommentary 1: སྐྱོང་བ་ནི་ཁ་ཟས་གྱ་ནོམ་པ་ལ་སོགས་པས་རྒྱས་པར་གསོ་བའོ། །ཆགས་པ་མེད་པ་ནི་སེམས་ལའོ། །ཞེ་སྡང་མེད་པ་ནི་བྱ་རྒོད་ལ་སོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བདག་གིས་འདི་ལྟར་གཅེས་པར་བསྐྱངས་པའམ། བྱ་རྒོད་སོགས་ཀྱིས་ཟོས་ཀྱང་རུང་སྟེ་དེ་གཉིས་ལ་ཆགས་པ་ཡང་མེད་ལ་ཞེ་སྡང་ཡང་ཡོད་པ་མིན་ན་ཅི་སྟེ་དེ་ལ་བདག་ཆགས་པར་བྱེད།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"nurturing\" means nourishing with excellent food and such. \"Without attachment\" refers to the mind. \"Without anger\" refers to vultures and other creatures.\n\nCommentary 2:\nThis commentary paraphrases the verse, emphasizing that whether one carefully nurtures the body or it's eaten by vultures, one should have neither attachment nor aversion to either situation. It questions why one would be attached to the body.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries together emphasize the importance of maintaining equanimity towards the body, whether it's well-cared for or consumed by animals. They stress the need to avoid both attachment to a well-nourished body and aversion to its destruction, highlighting the futility of being attached to the physical form.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nWhether I nurture this body with care,\nOr it's devoured by vultures and such,\nIf there's no attachment or hatred,\nWhy should I be attached to it?\n\nThis translation reflects the core message of non-attachment to the body, regardless of its fate, as explained in the commentaries.", + "translation": "Whether I nurture this body with care,\nOr it's devoured by vultures and such,\nIf there's no attachment or hatred,\nWhy should I be attached to it?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "བདག་གིས་འདི་ལྟར་བསྐྱངས་པའམ། །": { + "བདག་གིས་": "I", + "བསྐྱངས་": "take care of" + }, + "བྱ་རྒོད་སོགས་ཀྱིས་ཟོས་ཀྱང་རུང་། །": { + "བྱ་རྒོད་": "vultures", + "ཟོས་": "consume" + }, + "ཆགས་མེད་ཞེ་སྡང་ཡོད་མིན་ན། །": { + "ཆགས་མེད་": "no attachment", + "ཞེ་སྡང་": "aversion" + }, + "ཅི་སྟེ་དེ་ལ་ཆགས་པར་བྱེད། །": { + "ཆགས་པར་བྱེད་": "attached" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བདག་གིས་འདི་ལྟར་བསྐྱངས་པའམ། །": { + "བདག་གིས་": "I", + "བསྐྱངས་": "nurture" + }, + "བྱ་རྒོད་སོགས་ཀྱིས་ཟོས་ཀྱང་རུང་། །": { + "བྱ་རྒོད་": "vultures", + "ཟོས་": "devoured" + }, + "ཆགས་མེད་ཞེ་སྡང་ཡོད་མིན་ན། །": { + "ཆགས་མེད་": "no attachment", + "ཞེ་སྡང་": "hatred" + }, + "ཅི་སྟེ་དེ་ལ་ཆགས་པར་བྱེད། །": { + "ཆགས་པར་བྱེད་": "be attached" + } } } }, @@ -68325,7 +70693,7 @@ "commentary_1": " གང་ཞིག་སྨད་པ་སྟེ་ངན་སྨྲས་བརྗོད་པས་ཁྲོ་བ་མེད་པ་ནི་སེམས་ལས་གཞན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་ཤེས་པ་སྟེ་དེ་ཉིད་ལུས་སོ་ཞེས་མ་ཤེས་ནའོ། །ངལ་བ་ནི་དུབ་པར་བྱས་པའོ། །བདག་གིས་གང་གི་དོན་ངལ་བར་བྱ་ཞེ་འམ། ཡང་ན་གང་གིས་ན་བདག་གི་ངལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །", "commentary_2": "གང་ཞིག་སྨད་པས་ཁྲོ་བ་དང་གང་ཞིག་བསྟོད་པས་མགུ་འགྱུར་བ་གལ་ཏེ་ལུས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་པ་མེད་ན། བདག་གིས་ལུས་གང་གི་དོན་དུ་བསྟོད་སྨད་སོགས་ཀྱི་བླང་དོར་གྱིས་ངལ་བ་བྱས་ཏེ་དེ་ལྟར་བྱས་པ་དོན་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་སྨོད་པས་ཁྲོ་བ་དང་། །གང་ཞིག་བསྟོད་པས་མགུ་འགྱུར་བ། །གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་ཤེས་མེད་ན། །བདག་གིས་གང་གི་ངལ་བ་བྱས། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྨོད་པ (criticize), ཁྲོ་བ (anger), བསྟོད་པ (praise), མགུ (pleased), དེ་ཉིད (suchness/reality)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག...དང་། །གང་ཞིག... structure indicating parallel conditions\n- གལ་ཏེ...ན། conditional clause\n- བདག་གིས...བྱས། ergative construction with past tense\n\n\nWhoever becomes angry when criticized,\nAnd whoever becomes pleased when praised,\nIf they lack understanding of suchness,\nFor whom have I exerted effort?\n\n\nTechnical note: \"དེ་ཉིད\" (suchness) refers to the ultimate nature of reality in Buddhist philosophy, often associated with emptiness (śūnyatā).", "translation": "Whoever becomes angry when criticized,\nAnd whoever becomes pleased when praised,\nIf they lack understanding of suchness,\nFor whom have I exerted effort?" @@ -68341,9 +70709,45 @@ "translation": "Whoever becomes angry when criticized,\nAnd whoever is pleased when praised,\nIf they lack understanding of reality,\nFor whom have I made my efforts?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཞིག་སྨོད་པས་ཁྲོ་བ་དང་། །གང་ཞིག་བསྟོད་པས་མགུ་འགྱུར་བ། །གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་ཤེས་མེད་ན། །བདག་གིས་གང་གི་ངལ་བ་བྱས། །\n\nCommentary 1: གང་ཞིག་སྨད་པ་སྟེ་ངན་སྨྲས་བརྗོད་པས་ཁྲོ་བ་མེད་པ་ནི་སེམས་ལས་གཞན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་ཤེས་པ་སྟེ་དེ་ཉིད་ལུས་སོ་ཞེས་མ་ཤེས་ནའོ། །ངལ་བ་ནི་དུབ་པར་བྱས་པའོ། །བདག་གིས་གང་གི་དོན་ངལ་བར་བྱ་ཞེ་འམ། ཡང་ན་གང་གིས་ན་བདག་གི་ངལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: གང་ཞིག་སྨད་པས་ཁྲོ་བ་དང་གང་ཞིག་བསྟོད་པས་མགུ་འགྱུར་བ་གལ་ཏེ་ལུས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་པ་མེད་ན། བདག་གིས་ལུས་གང་གི་དོན་དུ་བསྟོད་སྨད་སོགས་ཀྱི་བླང་དོར་གྱིས་ངལ་བ་བྱས་ཏེ་དེ་ལྟར་བྱས་པ་དོན་མེད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWho becomes angry when criticized,\nAnd who becomes pleased when praised?\nIf this very body lacks awareness,\nFor whom have I exerted myself?\n\n\nThis translation conveys the core meaning that if the physical body itself lacks consciousness or awareness, then becoming angry at criticism or pleased with praise is pointless. The verse questions the purpose of exerting oneself for the sake of a body that cannot truly experience these reactions, suggesting that such efforts are ultimately meaningless.", - "translation": "Who becomes angry when criticized,\nAnd who becomes pleased when praised?\nIf this very body lacks awareness,\nFor whom have I exerted myself?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཞིག་སྨོད་པས་ཁྲོ་བ་དང་། །གང་ཞིག་བསྟོད་པས་མགུ་འགྱུར་བ། །གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་ཤེས་མེད་ན། །བདག་གིས་གང་གི་ངལ་བ་བྱས། །\n\nCommentary 1: གང་ཞིག་སྨད་པ་སྟེ་ངན་སྨྲས་བརྗོད་པས་ཁྲོ་བ་མེད་པ་ནི་སེམས་ལས་གཞན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་ཤེས་པ་སྟེ་དེ་ཉིད་ལུས་སོ་ཞེས་མ་ཤེས་ནའོ། །ངལ་བ་ནི་དུབ་པར་བྱས་པའོ། །བདག་གིས་གང་གི་དོན་ངལ་བར་བྱ་ཞེ་འམ། ཡང་ན་གང་གིས་ན་བདག་གི་ངལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: གང་ཞིག་སྨད་པས་ཁྲོ་བ་དང་གང་ཞིག་བསྟོད་པས་མགུ་འགྱུར་བ་གལ་ཏེ་ལུས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་པ་མེད་ན། བདག་གིས་ལུས་གང་གི་དོན་དུ་བསྟོད་སྨད་སོགས་ཀྱི་བླང་དོར་གྱིས་ངལ་བ་བྱས་ཏེ་དེ་ལྟར་བྱས་པ་དོན་མེད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that one who doesn't get angry when criticized or insulted does so because the criticism is directed at something other than the mind. If one doesn't understand that it's just the body being criticized, why should one exert oneself or become tired over it?\n\nCommentary 2: This commentary questions the point of praising or criticizing the body if the body itself has no awareness. It suggests that making efforts to praise or criticize the body is meaningless.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that getting angry at criticism or pleased with praise is pointless because these reactions are directed at the body, which lacks awareness. They suggest that expending effort on praising or criticizing the body is futile.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nIf one becomes angry when criticized,\nAnd pleased when praised,\nIf there's no understanding of the true nature [of the body],\nFor what purpose have I exerted myself?\n\n\nThis translation reflects the idea that emotional reactions to praise or criticism are misguided if one doesn't understand the true nature of the body (i.e., its lack of inherent awareness), and questions the value of efforts made without this understanding.", + "translation": "If one becomes angry when criticized,\nAnd pleased when praised,\nIf there's no understanding of the true nature [of the body],\nFor what purpose have I exerted myself?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གང་ཞིག་སྨོད་པས་ཁྲོ་བ་དང་།": { + "སྨོད་པ": "disparaged", + "ཁྲོ་བ": "anger" + }, + "།གང་ཞིག་བསྟོད་པས་མགུ་འགྱུར་བ།": { + "བསྟོད་པ": "admired", + "མགུ་འགྱུར་བ": "pleasure" + }, + "།གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་ཤེས་མེད་ན།": { + "ཤེས་མེད": "not aware" + }, + "།བདག་གིས་གང་གི་ངལ་བ་བྱས།": { + "བདག": "I", + "ངལ་བ་བྱས": "tiring" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གང་ཞིག་སྨོད་པས་ཁྲོ་བ་དང་།": { + "སྨོད་པ": "criticized", + "ཁྲོ་བ": "angry" + }, + "།གང་ཞིག་བསྟོད་པས་མགུ་འགྱུར་བ།": { + "བསྟོད་པ": "praised", + "མགུ་འགྱུར་བ": "pleased" + }, + "།གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་ཤེས་མེད་ན།": { + "ཤེས་མེད": "no understanding" + }, + "།བདག་གིས་གང་གི་ངལ་བ་བྱས།": { + "བདག": "I", + "ངལ་བ་བྱས": "exerted myself" + } } } }, @@ -68353,7 +70757,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་གང་ཞིག་ལུས་འདི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ།", "commentary_2": "གལ་ཏེ་ལུས་ཀྱིས་དེ་དག་མི་ཤེས་ཀྱང་གང་ཞིག་ལུས་འདི་འདོད་ཅིང་ཡིད་དུ་འོང་བར་གྱུར་པ་དེ་དང་བདག་བཤེས་པ་ཡིན་ཏེ་དེ་ལ་དགའ་འོ་ཞེ་ན། ཐམས་ཅད་རང་རང་གི་ལུས་འདོད་པས་དེ་ལ་བདག་གིས་ཅིས་མི་དགའ་སྟེ་རིགས་པ་མཚུངས་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་ལུས་འདི་འདོད་འགྱུར་བ། །དེ་དང་བདག་བཤེས་ཡིན་ཞེ་ན། །ཐམས་ཅད་རང་གི་ལུས་འདོད་པས། །དེ་ལ་བདག་གོ་ཅིས་མི་དགའ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nལུས་ (body), འདོད་ (desire/want), བདག་ (self), བཤེས་ (friend), ཐམས་ཅད་ (all), རང་ (own), དགའ་ (like/enjoy)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་...ཞེ་ན། forms a conditional clause\n- དེ་དང་...ཡིན་ indicates an equative statement\n- ཅིས་མི་ forms a rhetorical question\n\n\nIf one who desires this body\nIs said to be a friend to oneself,\nSince all desire their own bodies,\nWhy then should I not cherish them?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the logical extension of self-cherishing to universal compassion, a common theme in Tibetan Buddhist philosophy.", "translation": "If one who desires this body\nIs said to be a friend to oneself,\nSince all desire their own bodies,\nWhy then should I not cherish them?" @@ -68369,9 +70773,43 @@ "translation": "If someone desires this body,\nAnd claims to be a friend to me,\nSince everyone desires their own body,\nWhy should I not be pleased with that?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཞིག་ལུས་འདི་འདོད་འགྱུར་བ། །དེ་དང་བདག་བཤེས་ཡིན་ཞེ་ན། །ཐམས་ཅད་རང་གི་ལུས་འདོད་པས། །དེ་ལ་བདག་གོ་ཅིས་མི་དགའ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་གང་ཞིག་ལུས་འདི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་ལུས་ཀྱིས་དེ་དག་མི་ཤེས་ཀྱང་གང་ཞིག་ལུས་འདི་འདོད་ཅིང་ཡིད་དུ་འོང་བར་གྱུར་པ་དེ་དང་བདག་བཤེས་པ་ཡིན་ཏེ་དེ་ལ་དགའ་འོ་ཞེ་ན། ཐམས་ཅད་རང་རང་གི་ལུས་འདོད་པས་དེ་ལ་བདག་གིས་ཅིས་མི་དགའ་སྟེ་རིགས་པ་མཚུངས་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nIf one says, \"Whoever desires this body is my friend,\"\nThen since everyone desires their own body,\nWhy should I not be pleased with all of them?\n\n\nThis translation attempts to capture the logical argument being made in the Tibetan verse, using the commentaries to clarify the meaning. The verse is questioning the basis for considering someone a friend simply because they desire one's body, pointing out that by that logic, everyone should be considered a friend since all people desire their own bodies.", - "translation": "If one says, \"Whoever desires this body is my friend,\"\nThen since everyone desires their own body,\nWhy should I not be pleased with all of them?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཞིག་ལུས་འདི་འདོད་འགྱུར་བ། །དེ་དང་བདག་བཤེས་ཡིན་ཞེ་ན། །ཐམས་ཅད་རང་གི་ལུས་འདོད་པས། །དེ་ལ་བདག་གོ་ཅིས་མི་དགའ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་གང་ཞིག་ལུས་འདི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་ལུས་ཀྱིས་དེ་དག་མི་ཤེས་ཀྱང་གང་ཞིག་ལུས་འདི་འདོད་ཅིང་ཡིད་དུ་འོང་བར་གྱུར་པ་དེ་དང་བདག་བཤེས་པ་ཡིན་ཏེ་དེ་ལ་དགའ་འོ་ཞེ་ན། ཐམས་ཅད་རང་རང་གི་ལུས་འདོད་པས་དེ་ལ་བདག་གིས་ཅིས་མི་དགའ་སྟེ་རིགས་པ་མཚུངས་པས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis is just an introductory phrase, saying \"Furthermore, regarding the verse starting with 'gang zhig lus 'di...'\"\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that even if the body doesn't know others, one might argue that whoever desires and finds this body attractive is a friend to oneself and one should be fond of them. However, the commentary points out that since everyone desires their own body, by that same logic, one should be fond of everyone. This shows the flaw in the initial argument.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries are addressing a potential argument that we should consider those who desire our body as friends. They then refute this by pointing out that such logic would mean everyone is our friend since everyone desires their own body.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nIf one says, \"Whoever desires this body is my friend,\"\nSince everyone desires their own body,\nWhy then would I not be fond of everyone?\n\nThis translation reflects the philosophical point being made in the verse, as illuminated by the commentaries. It challenges the notion of basing friendship on physical desire by extending that logic to its absurd conclusion.", + "translation": "If one says, \"Whoever desires this body is my friend,\"\nSince everyone desires their own body,\nWhy then would I not be fond of everyone?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གང་ཞིག་ལུས་འདི་འདོད་འགྱུར་བ། །": { + "ལུས་": "body", + "འདོད་": "fond" + }, + "དེ་དང་བདག་བཤེས་ཡིན་ཞེ་ན། །": { + "བདག་བཤེས་": "friend" + }, + "ཐམས་ཅད་རང་གི་ལུས་འདོད་པས། །": { + "ཐམས་ཅད་": "everyone", + "ལུས་": "body", + "འདོད་": "fond" + }, + "དེ་ལ་བདག་གོ་ཅིས་མི་དགའ། །": { + "བདག་": "I", + "དགའ་": "fond" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གང་ཞིག་ལུས་འདི་འདོད་འགྱུར་བ། །དེ་དང་བདག་བཤེས་ཡིན་ཞེ་ན། །": { + "ལུས་": "body", + "འདོད་": "desire", + "བདག་བཤེས་": "friend" + }, + "ཐམས་ཅད་རང་གི་ལུས་འདོད་པས། །དེ་ལ་བདག་གོ་ཅིས་མི་དགའ། །": { + "ཐམས་ཅད་": "everyone", + "ལུས་": "body", + "འདོད་": "desire", + "བདག་": "I", + "དགའ་": "fond" + } } } }, @@ -68381,7 +70819,7 @@ "commentary_1": " འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འགྲོ་ལ་ཕན་པའི་དོན་དུའོ། །ལས་བྱེད་པའི་སྤྱད་དེ་དཔེར་ན་དགོས་པའི་དོན་དུ་ཆུ་ལ་སོགས་པའི་སྣོད་ལྟ་བུར་སྣང་ངོ་། །ལུས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་གཟུང་བར་བྱའོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཡི་དམ་དུ་མ་བྱས་པར་ཉོན་མོངས་པ་ལ་གཞོམ་ཐབས་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་པའི་སྤྱོད་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བདག་ལ་ཞེན་པ་ལ་ཉེས་པ་མང་པོ་ཡོད་པ་དེ་བས་ན་བདག་གིས་ཆགས་པ་མེད་པར་འགྲོ་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་ལུས་འདི་དེ་དག་གི་བྲན་ནམ་ཡོ་བྱད་དུ་གཏང་བར་བྱའོ། །གཞན་ལ་ཕན་པར་ནུས་པ་དེས་ན་འདི་ལ་ཉེས་པ་མང་ཡང་ལས་ཀྱི་སྤྱད་བཞིན་དུ་གཟུང་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་བདག་གིས་ཆགས་མེད་པར། །འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་ལུས་གཏང་བྱ། །དེས་ན་འདི་ལ་ཉེས་མང་ཡང་། །ལས་ཀྱི་སྤྱད་བཞིན་གཟུང་བར་བྱ། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཆགས་མེད་པར་ (without attachment), འགྲོ་ (beings), ཕན་ཕྱིར་ (for the benefit of), ལུས་གཏང་ (give up the body), ཉེས་ (faults), ལས་ཀྱི་སྤྱད་ (karmic actions)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore) introduces the conclusion\n- གཏང་བྱ་ and གཟུང་བར་བྱ་ are future tense constructions indicating intention\n\n\nTherefore, I shall give up my body without attachment\nFor the benefit of beings.\nThus, although it has many faults,\nI shall hold it as an instrument of karmic action.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the bodhisattva's commitment to selfless service, using the body as a tool for benefiting others despite its imperfections.", "translation": "Therefore, I shall give up my body without attachment\nFor the benefit of beings.\nThus, although it has many faults,\nI shall hold it as an instrument of karmic action." @@ -68397,9 +70835,40 @@ "translation": "Therefore, I shall give up my body without attachment\nFor the benefit of beings.\nThough it has many faults,\nI shall hold it like an instrument for deeds." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བས་བདག་གིས་ཆགས་མེད་པར། །འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་ལུས་གཏང་བྱ། །དེས་ན་འདི་ལ་ཉེས་མང་ཡང་། །ལས་ཀྱི་སྤྱད་བཞིན་གཟུང་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འགྲོ་ལ་ཕན་པའི་དོན་དུའོ། །ལས་བྱེད་པའི་སྤྱད་དེ་དཔེར་ན་དགོས་པའི་དོན་དུ་ཆུ་ལ་སོགས་པའི་སྣོད་ལྟ་བུར་སྣང་ངོ་། །ལུས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་གཟུང་བར་བྱའོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཡི་དམ་དུ་མ་བྱས་པར་ཉོན་མོངས་པ་ལ་གཞོམ་ཐབས་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་པའི་སྤྱོད་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བདག་ལ་ཞེན་པ་ལ་ཉེས་པ་མང་པོ་ཡོད་པ་དེ་བས་ན་བདག་གིས་ཆགས་པ་མེད་པར་འགྲོ་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་ལུས་འདི་དེ་དག་གི་བྲན་ནམ་ཡོ་བྱད་དུ་གཏང་བར་བྱའོ། །གཞན་ལ་ཕན་པར་ནུས་པ་དེས་ན་འདི་ལ་ཉེས་པ་མང་ཡང་ལས་ཀྱི་སྤྱད་བཞིན་དུ་གཟུང་བར་བྱའོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nTherefore, without attachment, I shall give up this body for the benefit of beings.\nThus, although it has many faults, I shall hold onto it like a tool for work.\n", - "translation": "Therefore, without attachment, I shall give up this body for the benefit of beings.\nThus, although it has many faults, I shall hold onto it like a tool for work." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བས་བདག་གིས་ཆགས་མེད་པར། །འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་ལུས་གཏང་བྱ། །དེས་ན་འདི་ལ་ཉེས་མང་ཡང་། །ལས་ཀྱི་སྤྱད་བཞིན་གཟུང་བར་བྱ། །\n\nCommentary 1: འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འགྲོ་ལ་ཕན་པའི་དོན་དུའོ། །ལས་བྱེད་པའི་སྤྱད་དེ་དཔེར་ན་དགོས་པའི་དོན་དུ་ཆུ་ལ་སོགས་པའི་སྣོད་ལྟ་བུར་སྣང་ངོ་། །ལུས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་གཟུང་བར་བྱའོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཡི་དམ་དུ་མ་བྱས་པར་ཉོན་མོངས་པ་ལ་གཞོམ་ཐབས་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་པའི་སྤྱོད་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བདག་ལ་ཞེན་པ་ལ་ཉེས་པ་མང་པོ་ཡོད་པ་དེ་བས་ན་བདག་གིས་ཆགས་པ་མེད་པར་འགྲོ་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་ལུས་འདི་དེ་དག་གི་བྲན་ནམ་ཡོ་བྱད་དུ་གཏང་བར་བྱའོ། །གཞན་ལ་ཕན་པར་ནུས་པ་དེས་ན་འདི་ལ་ཉེས་པ་མང་ཡང་ལས་ཀྱི་སྤྱད་བཞིན་དུ་གཟུང་བར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"for the benefit of beings\" means for the purpose of benefiting sentient beings. It compares the body to a tool or vessel used for work, like a water container. It suggests using the body in a similar way, without attachment, as a means to an end. The commentary emphasizes that without making this commitment, there's no way to overcome afflictions, so one should be content with engaging in worldly activities to this extent.\n\nCommentary 2:\nThis commentary highlights the many faults of self-attachment and advocates for giving up the body without attachment for the benefit of beings, treating it as their servant or tool. Despite the body's many faults, it should be used like an instrument of action because of its potential to benefit others.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize using the body as a tool for the benefit of others, without attachment. They acknowledge the body's faults but stress its potential for positive action when used selflessly. The commentaries encourage a pragmatic approach to using the body for virtuous purposes, comparing it to a working tool or vessel.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nTherefore, I shall give up this body without attachment\nFor the benefit of beings.\nThus, although it has many faults,\nI shall hold onto it as an instrument of action.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on selfless dedication of the body for others' benefit, acknowledging its imperfections while recognizing its value as a tool for positive action.", + "translation": "Therefore, I shall give up this body without attachment\nFor the benefit of beings.\nThus, although it has many faults,\nI shall hold onto it as an instrument of action." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེ་བས་བདག་གིས་ཆགས་མེད་པར། །འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་ལུས་གཏང་བྱ། །": { + "ཆགས་མེད་པར་": "without attachment", + "འགྲོ་": "wanderers", + "ཕན་": "benefit", + "ལུས་": "body", + "གཏང་": "give up" + }, + "དེས་ན་འདི་ལ་ཉེས་མང་ཡང་། །ལས་ཀྱི་སྤྱད་བཞིན་གཟུང་བར་བྱ། །": { + "ཉེས་": "faults", + "ལས་": "act", + "གཟུང་": "keep" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་བས་བདག་གིས་ཆགས་མེད་པར། །འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་ལུས་གཏང་བྱ། །": { + "ཆགས་མེད་པར་": "without attachment", + "འགྲོ་": "beings", + "ཕན་ཕྱིར་": "for the benefit", + "ལུས་": "body", + "གཏང་": "give up" + }, + "དེས་ན་འདི་ལ་ཉེས་མང་ཡང་། །ལས་ཀྱི་སྤྱད་བཞིན་གཟུང་བར་བྱ། །": { + "ཉེས་": "faults", + "ལས་": "action", + "སྤྱད་": "instrument", + "གཟུང་": "hold onto" + } } } }, @@ -68409,7 +70878,7 @@ "commentary_1": " ད་ནི་མཁས་པ་སྟེ་དཔྱས་ར་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྙོག་པ་ནི་རྗེས་སུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །བག་ཡོད་པ་ནི་ལུས་དང་སེམས་རྣམ་པར་མ་ཡེངས་པའོ། །གཉིད་དེ་གཉིད་ཀྱིས་བྱིང་བར་འགྱུར་བའོ། །རྨུགས་པ་ནི་ལུས་སྙོམ་པ་སྟེ་ལེ་ལོའི་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ཐུན་མོང་གི་བྱ་བ་ལ་གདམས་པ་ལ་སྒྲིབ་པ་བསལ་བ་དང་། གཉེན་པོ་ལ་འབད་པ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། བདག་གཞན་མཉམ་པ་དང་བརྗེ་བ་བསྒོམ་དགོས་པ་དེ་བས་ན། ད་ནི་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་དོན་མེད་པ་ལ་ཞེན་པས་ཆོག་སྟེ་དོན་མེད་ཀྱི། བདག་གི་མཁས་པ་སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་བསྙེགས་ཏེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཐབས་སུ་འདི་ཉིད་ཀྱི་ལེའུ་བཞི་པ་དང་བདུན་པ་དང་བསླབ་བཏུས་ལ་སོགས་པར་བཤད་པའི་བག་ཡོད་པའི་གཏམ་རྣམས་དྲན་པར་བྱས་ནས་གཉིད་དང་རྨུགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ། བཤེས་སྤྲིང་ལས། རྒོད་དང་འགྱོད་དང་གནོད་སེམས་རྨུགས་པ་དང་། །གཉིད་དང་འདོད་ལ་འདུན་དང་ཐེ་ཚོམ་དང་། །སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ་འདི་དང་དགེ་བའི་ནོར། །འཕྲོག་པའི་ཆོམ་རྐུན་ལགས་པས་མཁྱེན་པར་མཛོད། །ཅེས་འབྱུང་བ་དེ་རྣམས་བཟློག་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པས་ཆོག །བདག་གིས་མཁས་པའི་རྗེས་བསྙགས་ཏེ། །བག་ཡོད་གཏམ་ནི་དྲན་བྱས་ནས། །གཉིད་དང་རྨུགས་པ་བཟློག་པར་བྱ། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབྱིས་པ་ (childish, immature), མཁས་པ་ (wise, learned), བག་ཡོད་ (mindful, careful), གཉིད་ (sleep), རྨུགས་པ་ (drowsiness)\n\nGrammatical notes:\n- བས་ (comparative particle)\n- གིས་ (agentive particle)\n- ཏེ་ (gerundive particle)\n- ནས་ (after doing)\n\n\nTherefore, childish behavior is insufficient.\nI will emulate the wise,\nAnd having recalled mindful words,\nI will dispel sleep and drowsiness.\n\n\nTechnical notes:\n- \"བྱིས་པ\" (childish) often contrasts with \"མཁས་པ\" (wise) in Buddhist texts, referring to those lacking in spiritual realization versus those with deep understanding.\n- \"བག་ཡོད་\" (mindful) is a key Buddhist concept relating to careful, attentive conduct.\n- The last line refers to overcoming obstacles to meditation and study.", "translation": "Therefore, childish behavior is insufficient.\nI will emulate the wise,\nAnd having recalled mindful words,\nI will dispel sleep and drowsiness." @@ -68425,9 +70894,9 @@ "translation": "Therefore, be content with childlike conduct.\nI will emulate the wise,\nAnd being mindful of careful speech,\nI shall dispel sleep and dullness." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བས་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པས་ཆོག །བདག་གིས་མཁས་པའི་རྗེས་བསྙགས་ཏེ། །བག་ཡོད་གཏམ་ནི་དྲན་བྱས་ནས། །གཉིད་དང་རྨུགས་པ་བཟློག་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་མཁས་པ་སྟེ་དཔྱས་ར་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྙོག་པ་ནི་རྗེས་སུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །བག་ཡོད་པ་ནི་ལུས་དང་སེམས་རྣམ་པར་མ་ཡེངས་པའོ། །གཉིད་དེ་གཉིད་ཀྱིས་བྱིང་བར་འགྱུར་བའོ། །རྨུགས་པ་ནི་ལུས་སྙོམ་པ་སྟེ་ལེ་ལོའི་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ཐུན་མོང་གི་བྱ་བ་ལ་གདམས་པ་ལ་སྒྲིབ་པ་བསལ་བ་དང་། གཉེན་པོ་ལ་འབད་པ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། བདག་གཞན་མཉམ་པ་དང་བརྗེ་བ་བསྒོམ་དགོས་པ་དེ་བས་ན། ད་ནི་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་དོན་མེད་པ་ལ་ཞེན་པས་ཆོག་སྟེ་དོན་མེད་ཀྱི། བདག་གི་མཁས་པ་སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་བསྙེགས་ཏེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཐབས་སུ་འདི་ཉིད་ཀྱི་ལེའུ་བཞི་པ་དང་བདུན་པ་དང་བསླབ་བཏུས་ལ་སོགས་པར་བཤད་པའི་བག་ཡོད་པའི་གཏམ་རྣམས་དྲན་པར་བྱས་ནས་གཉིད་དང་རྨུགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ། བཤེས་སྤྲིང་ལས། རྒོད་དང་འགྱོད་དང་གནོད་སེམས་རྨུགས་པ་དང་། །གཉིད་དང་འདོད་ལ་འདུན་དང་ཐེ་ཚོམ་དང་། །སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ་འདི་དང་དགེ་བའི་ནོར། །འཕྲོག་པའི་ཆོམ་རྐུན་ལགས་པས་མཁྱེན་པར་མཛོད། །ཅེས་འབྱུང་བ་དེ་རྣམས་བཟློག་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nTherefore, childish behavior is enough.\nI shall pursue the ways of the wise.\nRecalling words of mindfulness,\nI will dispel sleepiness and dullness.\n", - "translation": "Therefore, childish behavior is enough.\nI shall pursue the ways of the wise.\nRecalling words of mindfulness,\nI will dispel sleepiness and dullness." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བས་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པས་ཆོག །བདག་གིས་མཁས་པའི་རྗེས་བསྙགས་ཏེ། །བག་ཡོད་གཏམ་ནི་དྲན་བྱས་ནས། །གཉིད་དང་རྨུགས་པ་བཟློག་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་མཁས་པ་སྟེ་དཔྱས་ར་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྙོག་པ་ནི་རྗེས་སུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །བག་ཡོད་པ་ནི་ལུས་དང་སེམས་རྣམ་པར་མ་ཡེངས་པའོ། །གཉིད་དེ་གཉིད་ཀྱིས་བྱིང་བར་འགྱུར་བའོ། །རྨུགས་པ་ནི་ལུས་སྙོམ་པ་སྟེ་ལེ་ལོའི་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ཐུན་མོང་གི་བྱ་བ་ལ་གདམས་པ་ལ་སྒྲིབ་པ་བསལ་བ་དང་། གཉེན་པོ་ལ་འབད་པ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། བདག་གཞན་མཉམ་པ་དང་བརྗེ་བ་བསྒོམ་དགོས་པ་དེ་བས་ན། ད་ནི་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་དོན་མེད་པ་ལ་ཞེན་པས་ཆོག་སྟེ་དོན་མེད་ཀྱི། བདག་གི་མཁས་པ་སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་བསྙེགས་ཏེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཐབས་སུ་འདི་ཉིད་ཀྱི་ལེའུ་བཞི་པ་དང་བདུན་པ་དང་བསླབ་བཏུས་ལ་སོགས་པར་བཤད་པའི་བག་ཡོད་པའི་གཏམ་རྣམས་དྲན་པར་བྱས་ནས་གཉིད་དང་རྨུགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ། བཤེས་སྤྲིང་ལས། རྒོད་དང་འགྱོད་དང་གནོད་སེམས་རྨུགས་པ་དང་། །གཉིད་དང་འདོད་ལ་འདུན་དང་ཐེ་ཚོམ་དང་། །སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ་འདི་དང་དགེ་བའི་ནོར། །འཕྲོག་པའི་ཆོམ་རྐུན་ལགས་པས་མཁྱེན་པར་མཛོད། །ཅེས་འབྱུང་བ་དེ་རྣམས་བཟློག་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the given commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that one should follow the wise and knowledgeable. It defines mindfulness as not being distracted in body and mind. It also explains that sleepiness is falling into sleep, and dullness is physical laziness or lethargy.\n\nCommentary 2:\nThis commentary advises abandoning childish behavior and instead following the ways of the wise, such as Buddhas and Bodhisattvas. It recommends cultivating bodhicitta and being mindful of the teachings on carefulness found in various texts. It also mentions overcoming the five obstacles to meditation, including sleepiness and dullness.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize following the ways of the wise and cultivating mindfulness. They highlight the importance of overcoming obstacles like sleepiness and dullness in order to practice effectively. The second commentary provides more context, linking this advice to the cultivation of bodhicitta and referencing specific Buddhist texts.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nTherefore, enough with childish behavior!\nI shall follow in the footsteps of the wise.\nRecalling the words on mindfulness,\nI will dispel sleepiness and dullness.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on abandoning immature actions, emulating the wise, cultivating mindfulness, and overcoming obstacles to practice such as sleepiness and mental dullness.", + "translation": "Therefore, enough with childish behavior!\nI shall follow in the footsteps of the wise.\nRecalling the words on mindfulness,\nI will dispel sleepiness and dullness." } }, "glossary": { @@ -68448,6 +70917,26 @@ "རྨུགས་པ": "sluggishness", "བཟློག་པར་བྱ": "ward off" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་བས་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པས་ཆོག །": { + "བྱིས་པ་": "childish", + "སྤྱོད་པ་": "behavior" + }, + "བདག་གིས་མཁས་པའི་རྗེས་བསྙགས་ཏེ། །": { + "མཁས་པ་": "wise", + "རྗེས་བསྙགས་": "follow in the footsteps" + }, + "བག་ཡོད་གཏམ་ནི་དྲན་བྱས་ནས། །": { + "བག་ཡོད་": "mindfulness", + "གཏམ་": "words", + "དྲན་": "recalling" + }, + "གཉིད་དང་རྨུགས་པ་བཟློག་པར་བྱ། །": { + "གཉིད་": "sleepiness", + "རྨུགས་པ་": "dullness", + "བཟློག་པ་": "dispel" + } } } }, @@ -68457,7 +70946,7 @@ "commentary_1": " དེ་བས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བ་སྟེ། སྒྲིབ་པ་བསལ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་དང་ཤེས་བྱའིའོ། །བདག་གིས་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱ་བ་ནི་གཏན་དུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སྔར་གྱི་རྒྱུ་མཚན་དེ་བས་ན་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་རྟོག་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར་དུ་འདོད་པའི་རྣམ་རྟོག་ལ་སོགས་པ་ལོག་པའི་ལམ་ལས་སེམས་བླན་ཏེ། ཡང་དག་པ་དགེ་བའི་དམིགས་པ་ལ་རྟག་པར་ཡང་བདག་གིས་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱའོ། །ལེའུ་བརྒྱད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་སྒྲིབ་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །ལོག་པའི་ལམ་ལས་སེམས་བླན་ཏེ། །ཡང་དག་དམིགས་ལ་རྟག་པར་ཡང་། །བདག་གིས་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱ། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསྒྲིབ་པ་(obscurations), ལོག་པའི་ལམ་(wrong path), སེམས་བླན་(withdraw the mind), ཡང་དག་དམིགས་(correct object), མཉམ་པར་གཞག་(meditative equipoise)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- བསལ་བའི་ཕྱིར་ (for the purpose of clearing)\n- རྟག་པར་ཡང་ (continuously)\n\n\nTherefore, to clear away obscurations,\nI shall withdraw my mind from wrong paths.\nI shall continuously place myself\nIn meditative equipoise on the correct object.\n\n\nNote: This verse emphasizes the importance of meditation practice in clearing mental obscurations and maintaining focus on the correct object of meditation.", "translation": "Therefore, to clear away obscurations,\nI shall withdraw my mind from wrong paths.\nI shall continuously place myself\nIn meditative equipoise on the correct object." @@ -68473,9 +70962,48 @@ "translation": "Therefore, in order to remove obscurations,\nI shall withdraw my mind from wrong paths,\nAnd constantly, with perfect focus,\nI shall place myself in meditative equipoise." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བས་སྒྲིབ་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །ལོག་པའི་ལམ་ལས་སེམས་བླན་ཏེ། །ཡང་དག་དམིགས་ལ་རྟག་པར་ཡང་། །བདག་གིས་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་བས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བ་སྟེ། སྒྲིབ་པ་བསལ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་དང་ཤེས་བྱའིའོ། །བདག་གིས་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱ་བ་ནི་གཏན་དུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། སྔར་གྱི་རྒྱུ་མཚན་དེ་བས་ན་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་རྟོག་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར་དུ་འདོད་པའི་རྣམ་རྟོག་ལ་སོགས་པ་ལོག་པའི་ལམ་ལས་སེམས་བླན་ཏེ། ཡང་དག་པ་དགེ་བའི་དམིགས་པ་ལ་རྟག་པར་ཡང་བདག་གིས་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱའོ། །ལེའུ་བརྒྱད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nTherefore, in order to remove obscurations,\nI shall withdraw my mind from wrong paths,\nAnd constantly place it in perfect concentration\nOn the correct objects of meditation.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which emphasizes the importance of removing mental obscurations by withdrawing the mind from incorrect paths and maintaining constant focus on proper objects of meditation. The commentaries clarify that the obscurations refer to both afflictive emotions and cognitive obscurations, and that the meditation should be continuous and uninterrupted.", - "translation": "Therefore, in order to remove obscurations,\nI shall withdraw my mind from wrong paths,\nAnd constantly place it in perfect concentration\nOn the correct objects of meditation." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བས་སྒྲིབ་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །ལོག་པའི་ལམ་ལས་སེམས་བླན་ཏེ། །ཡང་དག་དམིགས་ལ་རྟག་པར་ཡང་། །བདག་གིས་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་བས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བ་སྟེ། སྒྲིབ་པ་བསལ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་དང་ཤེས་བྱའིའོ། །བདག་གིས་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱ་བ་ནི་གཏན་དུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། སྔར་གྱི་རྒྱུ་མཚན་དེ་བས་ན་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་རྟོག་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར་དུ་འདོད་པའི་རྣམ་རྟོག་ལ་སོགས་པ་ལོག་པའི་ལམ་ལས་སེམས་བླན་ཏེ། ཡང་དག་པ་དགེ་བའི་དམིགས་པ་ལ་རྟག་པར་ཡང་བདག་གིས་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱའོ། །ལེའུ་བརྒྱད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"Therefore\" is a concluding phrase. It clarifies that \"removing obscurations\" refers to both afflictive and cognitive obscurations. \"I shall meditate in equipoise\" means to meditate continuously without interruption.\n\nCommentary 2:\nThis commentary expands on the meaning, stating that for the reasons mentioned earlier, in order to remove the obscurations of afflictive emotions like desire and cognitive obscurations of conceptual thoughts, one should withdraw the mind from wrong paths such as thoughts of desire. Instead, one should constantly meditate in equipoise on the correct, virtuous objects of focus.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the importance of removing both afflictive and cognitive obscurations by withdrawing the mind from incorrect paths and negative thoughts. They stress the need for continuous, uninterrupted meditation on correct, virtuous objects to achieve this goal.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nTherefore, to remove obscurations,\nI shall withdraw my mind from wrong paths.\nI shall constantly maintain equipoise,\nFocusing on the correct objects of meditation.", + "translation": "Therefore, to remove obscurations,\nI shall withdraw my mind from wrong paths.\nI shall constantly maintain equipoise,\nFocusing on the correct objects of meditation." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེ་བས་སྒྲིབ་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །": { + "སྒྲིབ་པ་": "obscurations" + }, + "ལོག་པའི་ལམ་ལས་སེམས་བླན་ཏེ། །": { + "ལོག་པའི་ལམ་": "wrong paths", + "སེམས་": "mind" + }, + "ཡང་དག་དམིགས་ལ་རྟག་པར་ཡང་། །": { + "ཡང་དག་དམིགས་": "right focus", + "རྟག་པར་": "continuously" + }, + "བདག་གིས་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱ། །": { + "མཉམ་པར་གཞག་པར་": "equipoise" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་བས་སྒྲིབ་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །": { + "སྒྲིབ་པ་": "obscurations", + "བསལ་བ་": "remove" + }, + "ལོག་པའི་ལམ་ལས་སེམས་བླན་ཏེ། །": { + "ལོག་པ་": "wrong", + "ལམ་": "paths", + "སེམས་": "mind", + "བླན་": "withdraw" + }, + "ཡང་དག་དམིགས་ལ་རྟག་པར་ཡང་། །": { + "ཡང་དག་": "correct", + "དམིགས་": "objects of meditation", + "རྟག་པར་": "constantly" + }, + "བདག་གིས་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱ། །": { + "བདག་": "I", + "མཉམ་པར་གཞག་པ་": "equipoise" + } } } }, @@ -68485,7 +71013,7 @@ "commentary_1": "ད་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མེད་པར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཐ་སྙད་དུ་བྱ་བར་འོས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བསམ་གཏན་གྱི་རྗེས་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། བསྡོགས་པ་འདི་དག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བསྡོགས་པ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་སོ། །ཤེས་རབ་ནི་དོན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་སྟེ། དེའི་དོན་དུ་གསུངས་པ་ནི་བཀའ་སྩལ་པའོ། །ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ལྡོག་པ་སྟེ། ཞི་བར་འདོད་པས་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ནི་དངོས་སུ་བྱ་བའོ། །དེ་སྐད་དུ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་པ་ལས། རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་དང་བྲལ་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་མིང་མི་འཐོབ་པོ། །རབ་འབྱོར་དེ་བཞིན་དུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔ་པོ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མིང་མི་འཐོབ་པོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །", "commentary_2": "ཤེས་རབ་ཀྱི་ལེའུ་ལ་གསུམ་སྟེ། མཚམས་སྦྱར་ཏེ་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པར་གདམས་པ་དང་། དེ་ཇི་ལྟར་བསྐྱེད་པའི་ཐབས་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་བསྐྱེད་ནས་བསམ་གཏན་གྱི་བར་གྱི་ཡན་ལག་སྟེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྒྱུ་ཚོགས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། ཐུབ་པས་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པའི་དོན་དུ་ཡིན་པར་ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་མདོ་ལས། ཡིད་མཉམ་པར་བཞག་པས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དོན་འདི་ཉིད་བསླབ་བཏུས་ལས་ཀྱང་། མཉམ་བཞག་ཡང་དག་ཇི་བཞིན་དུ། །ཤེས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། ། དེའི་ཕྱིར་ན་རང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག་ཞི་བར་འདོད་པས་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པར་བྱ་སྟེ། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ནི་ཟག་བཅས་ཀྱི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ལས་བྱུང་ལ། དེ་དག་ཀྱང་དངོས་པོར་འཛིན་པ་ལས་བྱུང་སྟེ། རིག་པ་དྲུག་ཅུ་པ་ལས། དངོས་པོར་ཁས་ལེན་ཡོད་ན་ནི། །འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་མི་བཟད་འབྱུང་། །ཞེས་སོ། །སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དེ་སྤངས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་འགྱུར་ཏེ། འཕགས་པ་སྡུད་པ་ལས། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡོངས་ཤེས་ནས། །ཁམས་གསུམ་མ་ལུས་པ་ལས་ཡང་དག་འདའ་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། རང་གིས་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་ན། སེམས་འགྲེལ་ལས། དེ་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས། །སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གོམས་བྱས་ན། །བློ་ནི་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བར། །འགྱུར་བ་ཉིད་དུ་དཀའ་བ་མེད། །ཅེས་འབྱུང་བས། གཞན་ལ་ཡང་སྟོང་ཉིད་བསྟན་ནས་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡན་ལག་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། །ཐུབ་པས་ཤེས་རབ་དོན་དུ་གསུངས། །དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་སྡུག་བསྔལ་དག །ཞི་བར་འདོད་པས་ཤེས་རབ་བསྐྱེད། །\n", "output": "Key terms:\nཡན་ལག་ (branches/limbs), ཐུབ་པ་ (Sage/Buddha), ཤེས་རབ་ (wisdom), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཞི་བ་ (pacify/calm)\n\nGrammatical notes:\n- དོན་དུ་ indicates purpose\n- དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་ means \"therefore\"\n- འདོད་པས་ is a causal construction \"because of wanting\"\n\n\nAll these branches\nThe Sage taught for the sake of wisdom.\nTherefore, those who wish\nTo pacify sufferings should cultivate wisdom.\n\n\nNote: \"branches\" here likely refers to the preceding teachings or practices mentioned in the text.", "translation": "All these branches\nThe Sage taught for the sake of wisdom.\nTherefore, those who wish\nTo pacify sufferings should cultivate wisdom." @@ -68501,8 +71029,8 @@ "translation": "All these branches were taught\nBy the Sage for the sake of wisdom.\nTherefore, those who wish to pacify\nSufferings should cultivate wisdom." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཡན་ལག་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། །ཐུབ་པས་ཤེས་རབ་དོན་དུ་གསུངས། །དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་སྡུག་བསྔལ་དག །ཞི་བར་འདོད་པས་ཤེས་རབ་བསྐྱེད། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མེད་པར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཐ་སྙད་དུ་བྱ་བར་འོས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བསམ་གཏན་གྱི་རྗེས་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། བསྡོགས་པ་འདི་དག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བསྡོགས་པ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་སོ། །ཤེས་རབ་ནི་དོན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་སྟེ། དེའི་དོན་དུ་གསུངས་པ་ནི་བཀའ་སྩལ་པའོ། །ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ལྡོག་པ་སྟེ། ཞི་བར་འདོད་པས་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ནི་དངོས་སུ་བྱ་བའོ། །དེ་སྐད་དུ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་པ་ལས། རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་དང་བྲལ་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་མིང་མི་འཐོབ་པོ། །རབ་འབྱོར་དེ་བཞིན་དུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔ་པོ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མིང་མི་འཐོབ་པོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །\n\nCommentary 2: ཤེས་རབ་ཀྱི་ལེའུ་ལ་གསུམ་སྟེ། མཚམས་སྦྱར་ཏེ་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པར་གདམས་པ་དང་། དེ་ཇི་ལྟར་བསྐྱེད་པའི་ཐབས་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་བསྐྱེད་ནས་བསམ་གཏན་གྱི་བར་གྱི་ཡན་ལག་སྟེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྒྱུ་ཚོགས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། ཐུབ་པས་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པའི་དོན་དུ་ཡིན་པར་ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་མདོ་ལས། ཡིད་མཉམ་པར་བཞག་པས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དོན་འདི་ཉིད་བསླབ་བཏུས་ལས་ཀྱང་། མཉམ་བཞག་ཡང་དག་ཇི་བཞིན་དུ། །ཤེས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། ། དེའི་ཕྱིར་ན་རང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག་ཞི་བར་འདོད་པས་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པར་བྱ་སྟེ། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ནི་ཟག་བཅས་ཀྱི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ལས་བྱུང་ལ། དེ་དག་ཀྱང་དངོས་པོར་འཛིན་པ་ལས་བྱུང་སྟེ། རིག་པ་དྲུག་ཅུ་པ་ལས། དངོས་པོར་ཁས་ལེན་ཡོད་ན་ནི། །འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་མི་བཟད་འབྱུང་། །ཞེས་སོ། །སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དེ་སྤངས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་འགྱུར་ཏེ། འཕགས་པ་སྡུད་པ་ལས། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡོངས་ཤེས་ནས། །ཁམས་གསུམ་མ་ལུས་པ་ལས་ཡང་དག་འདའ་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། རང་གིས་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་ན། སེམས་འགྲེལ་ལས། དེ་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས། །སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གོམས་བྱས་ན། །བློ་ནི་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བར། །འགྱུར་བ་ཉིད་དུ་དཀའ་བ་མེད། །ཅེས་འབྱུང་བས། གཞན་ལ་ཡང་སྟོང་ཉིད་བསྟན་ནས་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nAll these branches (of practice)\nWere taught by the Sage for the sake of wisdom.\nTherefore, those who wish to pacify sufferings\nShould cultivate wisdom.\n\n\nThis translation captures the key points that:\n1. The Buddha taught all the other practices (like generosity, etc.) as supporting causes for developing wisdom.\n2. Wisdom is the ultimate goal and most important factor.\n3. Those who wish to eliminate suffering for themselves and others should focus on cultivating wisdom.\n4. Wisdom, particularly the realization of emptiness, is what actually pacifies all sufferings by overcoming grasping at inherent existence.", + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཡན་ལག་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། །ཐུབ་པས་ཤེས་རབ་དོན་དུ་གསུངས། །དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་སྡུག་བསྔལ་དག །ཞི་བར་འདོད་པས་ཤེས་རབ་བསྐྱེད། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མེད་པར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཐ་སྙད་དུ་བྱ་བར་འོས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བསམ་གཏན་གྱི་རྗེས་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། བསྡོགས་པ་འདི་དག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བསྡོགས་པ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་སོ། །ཤེས་རབ་ནི་དོན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་སྟེ། དེའི་དོན་དུ་གསུངས་པ་ནི་བཀའ་སྩལ་པའོ། །ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ལྡོག་པ་སྟེ། ཞི་བར་འདོད་པས་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ནི་དངོས་སུ་བྱ་བའོ། །དེ་སྐད་དུ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་པ་ལས། རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་དང་བྲལ་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་མིང་མི་འཐོབ་པོ། །རབ་འབྱོར་དེ་བཞིན་དུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔ་པོ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མིང་མི་འཐོབ་པོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །\n\nCommentary 2: ཤེས་རབ་ཀྱི་ལེའུ་ལ་གསུམ་སྟེ། མཚམས་སྦྱར་ཏེ་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པར་གདམས་པ་དང་། དེ་ཇི་ལྟར་བསྐྱེད་པའི་ཐབས་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་བསྐྱེད་ནས་བསམ་གཏན་གྱི་བར་གྱི་ཡན་ལག་སྟེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྒྱུ་ཚོགས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། ཐུབ་པས་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པའི་དོན་དུ་ཡིན་པར་ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་མདོ་ལས། ཡིད་མཉམ་པར་བཞག་པས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དོན་འདི་ཉིད་བསླབ་བཏུས་ལས་ཀྱང་། མཉམ་བཞག་ཡང་དག་ཇི་བཞིན་དུ། །ཤེས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། ། དེའི་ཕྱིར་ན་རང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག་ཞི་བར་འདོད་པས་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པར་བྱ་སྟེ། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ནི་ཟག་བཅས་ཀྱི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ལས་བྱུང་ལ། དེ་དག་ཀྱང་དངོས་པོར་འཛིན་པ་ལས་བྱུང་སྟེ། རིག་པ་དྲུག་ཅུ་པ་ལས། དངོས་པོར་ཁས་ལེན་ཡོད་ན་ནི། །འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་མི་བཟད་འབྱུང་། །ཞེས་སོ། །སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དེ་སྤངས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་འགྱུར་ཏེ། འཕགས་པ་སྡུད་པ་ལས། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡོངས་ཤེས་ནས། །ཁམས་གསུམ་མ་ལུས་པ་ལས་ཡང་དག་འདའ་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། རང་གིས་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་ན། སེམས་འགྲེལ་ལས། དེ་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས། །སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གོམས་བྱས་ན། །བློ་ནི་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བར། །འགྱུར་བ་ཉིད་དུ་དཀའ་བ་མེད། །ཅེས་འབྱུང་བས། གཞན་ལ་ཡང་སྟོང་ཉིད་བསྟན་ནས་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary emphasizes that without wisdom (prajñā), the other perfections like generosity cannot truly be called perfections. It explains that wisdom means understanding reality as it is, and that the Buddha taught the other practices for the sake of developing wisdom. The commentary states that wisdom should be cultivated to pacify suffering, which is characterized by the five aggregates of clinging.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary outlines three aspects of the wisdom chapter: an exhortation to develop wisdom, the methods for developing it, and the actions accomplished through wisdom. It explains that all the preceding practices (from generating bodhicitta to meditation) are taught by the Buddha as causes for developing wisdom. The commentary emphasizes that those who wish to pacify suffering should cultivate wisdom, as all samsaric suffering arises from karma and afflictions, which in turn arise from grasping at things as inherently existent. Wisdom realizing emptiness eliminates this grasping and thus pacifies all suffering.\n\n3. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries stress the supreme importance of wisdom in the Buddhist path. They agree that the Buddha taught all other practices as a means to develop wisdom, which is the ultimate tool for eliminating suffering. The commentaries explain that wisdom involves understanding the true nature of reality (emptiness) and that this realization is necessary to overcome suffering for oneself and others.\n\n4. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nAll these branches (of practice)\nWere taught by the Sage for the sake of wisdom.\nTherefore, those who wish to pacify sufferings\nShould cultivate wisdom.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on wisdom as the ultimate goal of Buddhist practice and its crucial role in eliminating suffering.", "translation": "All these branches (of practice)\nWere taught by the Sage for the sake of wisdom.\nTherefore, those who wish to pacify sufferings\nShould cultivate wisdom." } }, @@ -68518,6 +71046,20 @@ "ཞི་བར་": "pacify", "ཤེས་རབ་": "prajna" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཡན་ལག་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། །ཐུབ་པས་ཤེས་རབ་དོན་དུ་གསུངས། །": { + "ཡན་ལག་": "branches", + "ཐུབ་པ་": "Sage", + "ཤེས་རབ་": "wisdom", + "གསུངས་": "taught" + }, + "དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་སྡུག་བསྔལ་དག །ཞི་བར་འདོད་པས་ཤེས་རབ་བསྐྱེད། །": { + "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings", + "ཞི་བར་": "pacify", + "ཤེས་རབ་": "wisdom", + "བསྐྱེད་": "cultivate" + } } } }, @@ -68527,7 +71069,7 @@ "commentary_1": "ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཐབས་སུ་གྱུར་པའི་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པ་གཉིས་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། ཀུན་རྫོབ་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་རྫོབ་པར་བྱེད་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པས་ཀུན་རྫོབ་པོ། །དོན་དམ་པ་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །གལ་ཏེ་བདེན་པ་གཉིས་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ལྟ་ན། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཇི་ལྟར་གསུངས་ཤེ་ན། སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་དང་། ལམ་རྣམས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པར་འདུས་ལ་འགོག་པ་དོན་དམ་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་སྙམ་ལ། དོན་དམ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བློ་ནུབ་པར་གྱུར་པས་ན། བློའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དོན་དམ་པའོ། །ཅི་སྟེ་བློའི་སྤྱོད་ཡུལ་དོན་དམ་པ་མ་ཡིན་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་ཐམས་ཅད་བློ་ལ་དམིགས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་མ་རིག་པ་ཡིན་པས་སོ། །དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་པ་དང་དོན་དམ་པའི་དབྱེ་བས་བདེན་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་པར་བྱས་ནས།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ངོས་བཟུང་བ་དང་། དེ་ཡུལ་བདག་མེད་ལ་འཇུག་པ་དང་། སྤང་བྱ་དངོས་འཛིན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་བདེན་གཉིས་གཏན་ལ་དབབ་པ་དང་། ཡུལ་ཅན་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདེན་གཉིས་ཀྱི་རང་བཞིན་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང་། དེ་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། དབྱེ་བ་དང་། ངོ་བོ་དང་། དེ་འཇལ་བྱེད་ཀྱི་བློའི་ཁྱད་པར་རོ། ། དང་པོ་ནི། ཀུན་རྫོབ་ནི་ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པ་བློ་འཁྲུལ་པ་རྣམས་ཡིན་ལ་དེའི་ངོར་གྲུབ་པས་དེའི་བདེན་པ་སྟེ། འཇུག་པ་ལས། གཏི་མུག་རང་བཞིན་སྒྲིབ་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་སྟེ། །དེས་གང་བཅོས་མ་བདེན་པར་སྣང་བ་ནི། །ཀུན་རྫོབ་བདེན་ཞེས་ཐུབ་པ་དེས་གསུངས་ཏེ། །བཅོས་མར་གྱུར་པའི་དངོས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུའོ། །ཞེས་འབྱུང་བ་དེ་དང་། དོན་དམ་པ་ནི་འཕགས་པའི་སྣང་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ལ་དེའི་རྟོགས་བྱའི་དོན་ཡིན་པས་ན་དོན་དམ་སྟེ། དབུས་མཐའ་ལས། འཕགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཕྱིར་གསུངས་པ་ལྟར་ཏེ། འདི་གཉིས་ནི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་འདོད་དོ། ། གཉིས་པ་ནི། དོན་དམ་པ་ནི། བདེན་པ་གཉིས་བསྟན་པའི་མདོ་ལས། ལྷའི་བུ་དོན་དམ་པ་ནི་བདེན་པ་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཡུལ་དུ་གྱུར་ན་དོན་དམ་པའི་གྲངས་སུ་མི་འགྲོའོ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་ལས་ཀྱང་འདས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བློ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་འདིའོ་ཞེས་ཡོངས་གཅོད་དུ་གྲུབ་པ་མིན་ཏེ། བློ་ནི་དོན་དམ་མཐོང་བ་ལ་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་འདོད་ཅེས་པའི་དོན་དུ་དགེ་ལྷ་འཆད་ཅིང་། ཤེར་འབྱུང་དང་རྣམ་སྣང་ནི་བློ་རྣམ་རྟོག་ཡིན་ཞིང་དེ་མ་རིག་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཡུལ་མིན་པར་འཆད་ལ། འདིར་བློ་ནི་དབུས་མཐའ་ལས། ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ནི། །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ཁམས་གསུམ་པ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཁམས་གསུམ་པའི་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ཡིན་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡུལ་མིན་པ་དང་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྟོགས་བྱ་ཡིན་པ་མི་འགལ་ཞིང་། མདོ་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་ཡང་མིན་པར་གསུངས་པ་ནི་དེ་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པ་ལ་དགོངས་ཤིང་། དེར་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པས་གང་དུ་ཡང་དེ་མ་རྟོགས་པ་ཡིན་ལ། སྣང་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ནི་ཅིར་ཡང་མི་འཛིན་པས་དེ་རྟོགས་པར་འཇོགས་སྟེ། མ་སྐྱེས་དགྲའི་འགྱོད་པ་བསལ་བ་ལས། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་གང་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་མཐོང་བ་དེ་ནི་ཡང་དག་པའི་མཐོང་བ་སྟེ། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ཡང་དག་པའི་མཐོང་བ་ནི་མཐོང་བ་མེད་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན་པས་དེ་གཉིས་ཀྱང་མི་འགལ་ལོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཀུན་རྫོབ་དང་ནི་དོན་དམ་སྟེ། །འདི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་འདོད། །དོན་དམ་བློ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད། །\n", "output": "Key terms:\nཀུན་རྫོབ་(conventional), དོན་དམ་(ultimate), བདེན་པ་(truth), བློ་(mind/intellect), སྤྱོད་ཡུལ་(sphere of activity)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི to emphasize topics\n- གཉིས་སུ་འདོད་ indicates \"accepted as two\"\n- ཡིན་པར་བརྗོད་ \"is said to be\"\n\n\nThe conventional and the ultimate,\nThese are accepted as the two truths.\nThe ultimate is not the sphere of activity of the intellect.\nThe intellect is said to be conventional.\n\nTechnical note: This verse outlines the fundamental Buddhist philosophical concept of the two truths (བདེན་པ་གཉིས་).", "translation": "The conventional and the ultimate,\nThese are accepted as the two truths.\nThe ultimate is not the sphere of activity of the intellect.\nThe intellect is said to be conventional." @@ -68543,9 +71085,35 @@ "translation": "Conventional and ultimate -\nThese are accepted as the two truths.\nThe ultimate is not an object of mental activity.\nMental activity is said to be conventional." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཀུན་རྫོབ་དང་ནི་དོན་དམ་སྟེ། །འདི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་འདོད། །དོན་དམ་བློ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད། །\n\nCommentary 1: ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཐབས་སུ་གྱུར་པའི་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པ་གཉིས་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། ཀུན་རྫོབ་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་རྫོབ་པར་བྱེད་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པས་ཀུན་རྫོབ་པོ། །དོན་དམ་པ་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །གལ་ཏེ་བདེན་པ་གཉིས་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ལྟ་ན། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཇི་ལྟར་གསུངས་ཤེ་ན། སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་དང་། ལམ་རྣམས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པར་འདུས་ལ་འགོག་པ་དོན་དམ་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་སྙམ་ལ། དོན་དམ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བློ་ནུབ་པར་གྱུར་པས་ན། བློའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དོན་དམ་པའོ། །ཅི་སྟེ་བློའི་སྤྱོད་ཡུལ་དོན་དམ་པ་མ་ཡིན་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་ཐམས་ཅད་བློ་ལ་དམིགས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་མ་རིག་པ་ཡིན་པས་སོ། །དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་པ་དང་དོན་དམ་པའི་དབྱེ་བས་བདེན་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་པར་བྱས་ནས།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ངོས་བཟུང་བ་དང་། དེ་ཡུལ་བདག་མེད་ལ་འཇུག་པ་དང་། སྤང་བྱ་དངོས་འཛིན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་བདེན་གཉིས་གཏན་ལ་དབབ་པ་དང་། ཡུལ་ཅན་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདེན་གཉིས་ཀྱི་རང་བཞིན་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང་། དེ་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། དབྱེ་བ་དང་། ངོ་བོ་དང་། དེ་འཇལ་བྱེད་ཀྱི་བློའི་ཁྱད་པར་རོ། ། དང་པོ་ནི། ཀུན་རྫོབ་ནི་ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པ་བློ་འཁྲུལ་པ་རྣམས་ཡིན་ལ་དེའི་ངོར་གྲུབ་པས་དེའི་བདེན་པ་སྟེ། འཇུག་པ་ལས། གཏི་མུག་རང་བཞིན་སྒྲིབ་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་སྟེ། །དེས་གང་བཅོས་མ་བདེན་པར་སྣང་བ་ནི། །ཀུན་རྫོབ་བདེན་ཞེས་ཐུབ་པ་དེས་གསུངས་ཏེ། །བཅོས་མར་གྱུར་པའི་དངོས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུའོ། །ཞེས་འབྱུང་བ་དེ་དང་། དོན་དམ་པ་ནི་འཕགས་པའི་སྣང་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ལ་དེའི་རྟོགས་བྱའི་དོན་ཡིན་པས་ན་དོན་དམ་སྟེ། དབུས་མཐའ་ལས། འཕགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཕྱིར་གསུངས་པ་ལྟར་ཏེ། འདི་གཉིས་ནི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་འདོད་དོ། ། གཉིས་པ་ནི། དོན་དམ་པ་ནི། བདེན་པ་གཉིས་བསྟན་པའི་མདོ་ལས། ལྷའི་བུ་དོན་དམ་པ་ནི་བདེན་པ་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཡུལ་དུ་གྱུར་ན་དོན་དམ་པའི་གྲངས་སུ་མི་འགྲོའོ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་ལས་ཀྱང་འདས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བློ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་འདིའོ་ཞེས་ཡོངས་གཅོད་དུ་གྲུབ་པ་མིན་ཏེ། བློ་ནི་དོན་དམ་མཐོང་བ་ལ་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་འདོད་ཅེས་པའི་དོན་དུ་དགེ་ལྷ་འཆད་ཅིང་། ཤེར་འབྱུང་དང་རྣམ་སྣང་ནི་བློ་རྣམ་རྟོག་ཡིན་ཞིང་དེ་མ་རིག་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཡུལ་མིན་པར་འཆད་ལ། འདིར་བློ་ནི་དབུས་མཐའ་ལས། ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ནི། །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ཁམས་གསུམ་པ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཁམས་གསུམ་པའི་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ཡིན་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡུལ་མིན་པ་དང་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྟོགས་བྱ་ཡིན་པ་མི་འགལ་ཞིང་། མདོ་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་ཡང་མིན་པར་གསུངས་པ་ནི་དེ་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པ་ལ་དགོངས་ཤིང་། དེར་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པས་གང་དུ་ཡང་དེ་མ་རྟོགས་པ་ཡིན་ལ། སྣང་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ནི་ཅིར་ཡང་མི་འཛིན་པས་དེ་རྟོགས་པར་འཇོགས་སྟེ། མ་སྐྱེས་དགྲའི་འགྱོད་པ་བསལ་བ་ལས། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་གང་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་མཐོང་བ་དེ་ནི་ཡང་དག་པའི་མཐོང་བ་སྟེ། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ཡང་དག་པའི་མཐོང་བ་ནི་མཐོང་བ་མེད་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན་པས་དེ་གཉིས་ཀྱང་མི་འགལ་ལོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nConventional and ultimate -\nThese are accepted as the two truths.\nThe ultimate is not an object of conceptual mind.\nMind is said to be conventional.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points:\n- There are two truths: conventional and ultimate\n- The ultimate truth is beyond the scope of conceptual thought\n- The mind/intellect itself is considered conventional\n\nThe commentaries provide helpful context, explaining that the conventional truth obscures or conceals ultimate reality, while the ultimate truth is the domain of noble beings' non-conceptual wisdom. They clarify that the ultimate cannot be grasped by ordinary conceptual mind, which is itself conventional and obscures true reality. The translation aims to convey these core ideas concisely.", - "translation": "Conventional and ultimate -\nThese are accepted as the two truths.\nThe ultimate is not an object of conceptual mind.\nMind is said to be conventional." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཀུན་རྫོབ་དང་ནི་དོན་དམ་སྟེ། །འདི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་འདོད། །དོན་དམ་བློ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད། །\n\nCommentary 1: ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཐབས་སུ་གྱུར་པའི་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པ་གཉིས་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། ཀུན་རྫོབ་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་རྫོབ་པར་བྱེད་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པས་ཀུན་རྫོབ་པོ། །དོན་དམ་པ་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །གལ་ཏེ་བདེན་པ་གཉིས་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ལྟ་ན། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཇི་ལྟར་གསུངས་ཤེ་ན། སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་དང་། ལམ་རྣམས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པར་འདུས་ལ་འགོག་པ་དོན་དམ་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་སྙམ་ལ། དོན་དམ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བློ་ནུབ་པར་གྱུར་པས་ན། བློའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དོན་དམ་པའོ། །ཅི་སྟེ་བློའི་སྤྱོད་ཡུལ་དོན་དམ་པ་མ་ཡིན་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་ཐམས་ཅད་བློ་ལ་དམིགས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་མ་རིག་པ་ཡིན་པས་སོ། །དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་པ་དང་དོན་དམ་པའི་དབྱེ་བས་བདེན་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་པར་བྱས་ནས།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ངོས་བཟུང་བ་དང་། དེ་ཡུལ་བདག་མེད་ལ་འཇུག་པ་དང་། སྤང་བྱ་དངོས་འཛིན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་བདེན་གཉིས་གཏན་ལ་དབབ་པ་དང་། ཡུལ་ཅན་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདེན་གཉིས་ཀྱི་རང་བཞིན་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང་། དེ་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། དབྱེ་བ་དང་། ངོ་བོ་དང་། དེ་འཇལ་བྱེད་ཀྱི་བློའི་ཁྱད་པར་རོ། ། དང་པོ་ནི། ཀུན་རྫོབ་ནི་ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པ་བློ་འཁྲུལ་པ་རྣམས་ཡིན་ལ་དེའི་ངོར་གྲུབ་པས་དེའི་བདེན་པ་སྟེ། འཇུག་པ་ལས། གཏི་མུག་རང་བཞིན་སྒྲིབ་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་སྟེ། །དེས་གང་བཅོས་མ་བདེན་པར་སྣང་བ་ནི། །ཀུན་རྫོབ་བདེན་ཞེས་ཐུབ་པ་དེས་གསུངས་ཏེ། །བཅོས་མར་གྱུར་པའི་དངོས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུའོ། །ཞེས་འབྱུང་བ་དེ་དང་། དོན་དམ་པ་ནི་འཕགས་པའི་སྣང་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ལ་དེའི་རྟོགས་བྱའི་དོན་ཡིན་པས་ན་དོན་དམ་སྟེ། དབུས་མཐའ་ལས། འཕགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཕྱིར་གསུངས་པ་ལྟར་ཏེ། འདི་གཉིས་ནི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་འདོད་དོ། ། གཉིས་པ་ནི། དོན་དམ་པ་ནི། བདེན་པ་གཉིས་བསྟན་པའི་མདོ་ལས། ལྷའི་བུ་དོན་དམ་པ་ནི་བདེན་པ་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཡུལ་དུ་གྱུར་ན་དོན་དམ་པའི་གྲངས་སུ་མི་འགྲོའོ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་ལས་ཀྱང་འདས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བློ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་འདིའོ་ཞེས་ཡོངས་གཅོད་དུ་གྲུབ་པ་མིན་ཏེ། བློ་ནི་དོན་དམ་མཐོང་བ་ལ་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་འདོད་ཅེས་པའི་དོན་དུ་དགེ་ལྷ་འཆད་ཅིང་། ཤེར་འབྱུང་དང་རྣམ་སྣང་ནི་བློ་རྣམ་རྟོག་ཡིན་ཞིང་དེ་མ་རིག་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཡུལ་མིན་པར་འཆད་ལ། འདིར་བློ་ནི་དབུས་མཐའ་ལས། ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ནི། །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ཁམས་གསུམ་པ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཁམས་གསུམ་པའི་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ཡིན་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡུལ་མིན་པ་དང་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྟོགས་བྱ་ཡིན་པ་མི་འགལ་ཞིང་། མདོ་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་ཡང་མིན་པར་གསུངས་པ་ནི་དེ་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པ་ལ་དགོངས་ཤིང་། དེར་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པས་གང་དུ་ཡང་དེ་མ་རྟོགས་པ་ཡིན་ལ། སྣང་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ནི་ཅིར་ཡང་མི་འཛིན་པས་དེ་རྟོགས་པར་འཇོགས་སྟེ། མ་སྐྱེས་དགྲའི་འགྱོད་པ་བསལ་བ་ལས། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་གང་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་མཐོང་བ་དེ་ནི་ཡང་དག་པའི་མཐོང་བ་སྟེ། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ཡང་དག་པའི་མཐོང་བ་ནི་མཐོང་བ་མེད་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན་པས་དེ་གཉིས་ཀྱང་མི་འགལ་ལོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary explains the two truths - conventional and ultimate. Conventional truth obscures the true nature of reality. Ultimate truth is the domain of noble beings. The four noble truths are encompassed within the two truths. Ultimate truth is beyond the realm of conceptual thought, as it is free from all elaborations. Conceptual thought belongs to conventional truth.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary also discusses the two truths. Conventional truth is associated with deluded cognition that obscures reality. Ultimate truth is the object of the non-conceptual wisdom of noble beings. Ultimate truth cannot be grasped by ordinary conceptual mind, which is considered conventional. However, ultimate truth can be realized by the non-conceptual wisdom of enlightened beings.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize that there are two levels of truth - conventional and ultimate. Conventional truth relates to ordinary, deluded perception and conceptual thought. Ultimate truth is beyond ordinary conceptual understanding and is the domain of enlightened wisdom. The commentaries agree that ultimate truth cannot be grasped by ordinary mind or concepts, which are conventional.\n\n4. Translation of input text based on commentaries:\n\n\nConventional and ultimate -\nThese are asserted as the two truths.\nThe ultimate is not an object of the mind;\nMind is said to be conventional.\n\n\nThis translation reflects the key points from the commentaries about the two levels of truth and the inability of ordinary conceptual mind to grasp ultimate truth directly.", + "translation": "Conventional and ultimate -\nThese are asserted as the two truths.\nThe ultimate is not an object of the mind;\nMind is said to be conventional." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཀུན་རྫོབ་དང་ནི་དོན་དམ་སྟེ། །འདི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་འདོད། །": { + "ཀུན་རྫོབ་": "relative", + "དོན་དམ་": "ultimate", + "བདེན་པ་": "truths" + }, + "དོན་དམ་བློ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད། །": { + "དོན་དམ་": "ultimate", + "བློ་": "mind", + "ཀུན་རྫོབ་": "relative" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཀུན་རྫོབ་དང་ནི་དོན་དམ་སྟེ། །འདི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་འདོད། །": { + "ཀུན་རྫོབ་": "conventional", + "དོན་དམ་": "ultimate", + "བདེན་པ་": "truths" + }, + "དོན་དམ་བློ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད། །": { + "དོན་དམ་": "ultimate", + "བློ་": "mind", + "ཀུན་རྫོབ་": "conventional" + } } } }, @@ -68555,7 +71123,7 @@ "commentary_1": "དེའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། དེ་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཇིག་པར་བྱེད་ཉམས་པར་བྱེད་པས་ན་འཇིག་རྟེན་ནོ། །རྣམ་གཉིས་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པ་གཉིས་དབང་དུ་བྱས་པའི། འཇིག་རྟེན་ཡང་གཉིས་སོ། །མཐོང་བ་ནི་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་སྟེ་ལུང་དང་རིགས་པས་སོ། །ཐམས་ཅད་མི་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་རྣལ་འབྱོར་རོ། །དེ་གང་ལ་ཡོད་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་སྟེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་ལྟ་བའོ། །ཕལ་པ་ནི་འཁོར་བར་འཇུག་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མ་རིག་པ་སྟེ་ཕལ་པར་སྐྱེས་པའོ། །ཕལ་པ་ཉིད་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་སྟེ། འཁྲུལ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལ་ལྟ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་གཉིས་གང་གིས་གང་ལ་གནོད་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། དེ་ལ་ཞེས་སྨོས་སོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གང་ཟག་གི་དབྱེ་བ་དང་། གནོད་པའི་རིམ་པ་དང་། གནོད་བྱེད་ཀྱི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདེན་པ་གཉིས་པོ་དེ་ལ་སྤྱོད་པའི་འཇིག་རྟེན་པ་སྟེ་གང་ཟག་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་མཐོང་སྟེ། ཞི་ལྷག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ལྡན་པ་རྣལ་འབྱོར་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ཕལ་པར་འགྲེལ་པ་དག་ལས་འཆད་ཀྱང་།བདག་མེད་ཀྱི་དོན་ལ་ཤེས་རབ་གསུམ་ཅི་རིགས་པ་དང་ལྡན་པ་དང་མི་ལྡན་པར་བྱེད་པ་རིགས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་གཉིས་ཡོད་པ་དེ་ལས་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་རྣམས་ནི་ལུས་གཅིག་པུ་དང་སེམས་རྟག་པ་ལ་སོགས་པར་བལྟ་སྟེ། དེ་ལ་ནི་རྣལ་འབྱོར་འཇིག་རྟེན་གྱི་རིགས་པ་ལུས་གཅིག་པུ་མ་ཡིན་ཏེ། ཆ་ཤས་དུ་མ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དང་། སེམས་མི་རྟག་སྟེ། གཞན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་གནོད་ཅིང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལ་འཇིག་རྟེན་རྣམ་གཉིས་མཐོང་། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པའོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ནི། །རྣལ་འབྱོར་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་ཅིང་། །\n", "output": "I understand. I'll provide a literal English translation of the Tibetan text you've given, following the guidelines you've outlined. Here's the breakdown and translation:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ (world/worldly), རྣམ་གཉིས་ (two types), རྣལ་འབྱོར་པ་ (yogi), ཕལ་པ་ (ordinary/common), གནོད་ (harm/invalidate)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལ་ (Regarding that) introduces the topic\n- རྣམ་གཉིས་ (two types) modifies འཇིག་རྟེན་ (world/worldly)\n- དང་ (and) connects the two types\n- གྱིས་ indicates the instrumental case, showing the agent of གནོད་ (harm/invalidate)\n\n\nRegarding that, two types of worlds are seen:\nThat of the yogis and that of ordinary beings.\nIn this context, the ordinary world\nIs invalidated by the yogic world.\n\n\nTechnical note: The term འཇིག་རྟེན་ (world) here likely refers to worldviews or ways of perceiving reality, rather than physical worlds.", "translation": "Regarding that, two types of worlds are seen:\nThat of the yogis and that of ordinary beings.\nIn this context, the ordinary world\nIs invalidated by the yogic world." @@ -68571,9 +71139,37 @@ "translation": "In this regard, two worlds are seen:\nThat of the yogis and that of ordinary beings.\nAs for the world of ordinary beings,\nIt is harmed by the world of the yogis." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལ་འཇིག་རྟེན་རྣམ་གཉིས་མཐོང་། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པའོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ནི། །རྣལ་འབྱོར་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་ཅིང་། །\n\nCommentary 1: དེའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། དེ་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཇིག་པར་བྱེད་ཉམས་པར་བྱེད་པས་ན་འཇིག་རྟེན་ནོ། །རྣམ་གཉིས་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པ་གཉིས་དབང་དུ་བྱས་པའི། འཇིག་རྟེན་ཡང་གཉིས་སོ། །མཐོང་བ་ནི་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་སྟེ་ལུང་དང་རིགས་པས་སོ། །ཐམས་ཅད་མི་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་རྣལ་འབྱོར་རོ། །དེ་གང་ལ་ཡོད་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་སྟེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་ལྟ་བའོ། །ཕལ་པ་ནི་འཁོར་བར་འཇུག་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མ་རིག་པ་སྟེ་ཕལ་པར་སྐྱེས་པའོ། །ཕལ་པ་ཉིད་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་སྟེ། འཁྲུལ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལ་ལྟ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་གཉིས་གང་གིས་གང་ལ་གནོད་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། དེ་ལ་ཞེས་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གང་ཟག་གི་དབྱེ་བ་དང་། གནོད་པའི་རིམ་པ་དང་། གནོད་བྱེད་ཀྱི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདེན་པ་གཉིས་པོ་དེ་ལ་སྤྱོད་པའི་འཇིག་རྟེན་པ་སྟེ་གང་ཟག་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་མཐོང་སྟེ། ཞི་ལྷག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ལྡན་པ་རྣལ་འབྱོར་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ཕལ་པར་འགྲེལ་པ་དག་ལས་འཆད་ཀྱང་།བདག་མེད་ཀྱི་དོན་ལ་ཤེས་རབ་གསུམ་ཅི་རིགས་པ་དང་ལྡན་པ་དང་མི་ལྡན་པར་བྱེད་པ་རིགས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་གཉིས་ཡོད་པ་དེ་ལས་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་རྣམས་ནི་ལུས་གཅིག་པུ་དང་སེམས་རྟག་པ་ལ་སོགས་པར་བལྟ་སྟེ། དེ་ལ་ནི་རྣལ་འབྱོར་འཇིག་རྟེན་གྱི་རིགས་པ་ལུས་གཅིག་པུ་མ་ཡིན་ཏེ། ཆ་ཤས་དུ་མ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དང་། སེམས་མི་རྟག་སྟེ། གཞན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་གནོད་ཅིང་།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nIn this regard, two types of worldly beings are seen:\nYogis and ordinary people.\nAmong them, the ordinary worldly beings\nAre refuted by the worldly yogis.\n", - "translation": "In this regard, two types of worldly beings are seen:\nYogis and ordinary people.\nAmong them, the ordinary worldly beings\nAre refuted by the worldly yogis." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་རྣམ་གཉིས་མཐོང་། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པའོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ནི། །རྣལ་འབྱོར་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་ཅིང་། །\n\nCommentary 1: དེའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། དེ་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཇིག་པར་བྱེད་ཉམས་པར་བྱེད་པས་ན་འཇིག་རྟེན་ནོ། །རྣམ་གཉིས་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པ་གཉིས་དབང་དུ་བྱས་པའི། འཇིག་རྟེན་ཡང་གཉིས་སོ། །མཐོང་བ་ནི་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་སྟེ་ལུང་དང་རིགས་པས་སོ། །ཐམས་ཅད་མི་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་རྣལ་འབྱོར་རོ། །དེ་གང་ལ་ཡོད་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་སྟེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་ལྟ་བའོ། །ཕལ་པ་ནི་འཁོར་བར་འཇུག་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མ་རིག་པ་སྟེ་ཕལ་པར་སྐྱེས་པའོ། །ཕལ་པ་ཉིད་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་སྟེ། འཁྲུལ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལ་ལྟ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་གཉིས་གང་གིས་གང་ལ་གནོད་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། དེ་ལ་ཞེས་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གང་ཟག་གི་དབྱེ་བ་དང་། གནོད་པའི་རིམ་པ་དང་། གནོད་བྱེད་ཀྱི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདེན་པ་གཉིས་པོ་དེ་ལ་སྤྱོད་པའི་འཇིག་རྟེན་པ་སྟེ་གང་ཟག་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་མཐོང་སྟེ། ཞི་ལྷག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ལྡན་པ་རྣལ་འབྱོར་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ཕལ་པར་འགྲེལ་པ་དག་ལས་འཆད་ཀྱང་།བདག་མེད་ཀྱི་དོན་ལ་ཤེས་རབ་གསུམ་ཅི་རིགས་པ་དང་ལྡན་པ་དང་མི་ལྡན་པར་བྱེད་པ་རིགས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་གཉིས་ཡོད་པ་དེ་ལས་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་རྣམས་ནི་ལུས་གཅིག་པུ་དང་སེམས་རྟག་པ་ལ་སོགས་པར་བལྟ་སྟེ། དེ་ལ་ནི་རྣལ་འབྱོར་འཇིག་རྟེན་གྱི་རིགས་པ་ལུས་གཅིག་པུ་མ་ཡིན་ཏེ། ཆ་ཤས་དུ་མ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དང་། སེམས་མི་རྟག་སྟེ། གཞན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་གནོད་ཅིང་།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that there are two types of worldly beings: yogis and ordinary people. Yogis understand ultimate reality through meditation, while ordinary people are deluded by ignorance and see things incorrectly.\n\nCommentary 2:\nThis commentary also divides people into two groups: yogis who have meditative concentration and wisdom realizing selflessness, and ordinary people who lack these. It explains that ordinary people's views (like believing in a unitary body or permanent mind) are refuted by the yogis' reasoning.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries agree there are two types of worldly beings - yogis with spiritual realization and ordinary people without it. The yogis' understanding contradicts and overcomes the mistaken views of ordinary people.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nRegarding this, two types of worldly beings are seen:\nYogis and ordinary people.\nAmong these, the ordinary worldly people\nAre refuted by the yogis' worldly understanding.\n", + "translation": "Regarding this, two types of worldly beings are seen:\nYogis and ordinary people.\nAmong these, the ordinary worldly people\nAre refuted by the yogis' worldly understanding." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་རྣམ་གཉིས་མཐོང་། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པའོ། །": { + "འཇིག་རྟེན་": "people", + "རྣམ་གཉིས་": "two types", + "རྣལ་འབྱོར་པ་": "yogic", + "ཕལ་པ་": "ordinary" + }, + "དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ནི། །རྣལ་འབྱོར་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་ཅིང་། །": { + "འཇིག་རྟེན་": "people", + "ཕལ་པ་": "ordinary", + "རྣལ་འབྱོར་": "yogic", + "གནོད་": "confuted" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་རྣམ་གཉིས་མཐོང་། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པའོ། །": { + "འཇིག་རྟེན་": "worldly beings", + "རྣལ་འབྱོར་པ་": "yogis", + "ཕལ་པ་": "ordinary people" + }, + "དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ནི། །རྣལ་འབྱོར་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་ཅིང་། །": { + "འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་": "ordinary worldly people", + "རྣལ་འབྱོར་": "yogis", + "གནོད་": "refuted" + } } } }, @@ -68583,7 +71179,7 @@ "commentary_1": "ཅི་སྟེ་ཡང་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ཁོ་ན་ལ་གནོད་པར་བྱེད་དམ་འོན་ཏེ་རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་ཡང་གནོད་སྙམ་པ་ལ། གོང་མ་གོང་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་དག་གི་བློའི་ཁྱད་པར་གྱིས་སུན་འབྱིན་པར་བྱེད་པ་ནི་གནོད་པར་བྱེད་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ཕལ་པའི་ཤེས་པ་འཁྲུལ་པ་ཡིན་པར་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ། གཉི་ག་འདོད་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པ་གཉི་ག་དངོས་པོ་མེད་པར་གྲུབ་པའི་སྒྱུ་མ་དང་སྨིག་རྒྱུའི་དཔེས་སོ། །ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་ཚུལ་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་པར་སྨྲ་བའི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྣལ་འབྱོར་པ་གཞན་དག་གི་སུན་འབྱིན་ན་འདིར་ཐ་མལ་པའི་ཤེས་པ་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཞེས་བྱ་བའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ལྟ་ན་ཇི་ལྟར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པས་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། དགོས་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགོས་པ་ནི་བསྒྲུབ་བྱ་བསྒྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཉེ་བར་བླང་བའི་འབྲས་བུའོ། །དོན་དུ་སྟེ་དེའི་རྒྱུ་མཚན་དུའོ། །མི་དཔྱད་ཅེས་པ་ནི་དཔྱད་པར་མི་བྱ་བ་སྟེ། མ་དཔྱད་པ་དེའི་རྒྱུ་ལ་འཇུག་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་དུ་ཟད་མོད། དེ་ལྟ་ན་ཡང་འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དོན་དམ་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་ཡིན་པས་ན། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་ལས་འགལ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། ཐ་སྙད་པའི་བདེན་པ་ནི་ཐབས་སུ་གྱུར་པའོ། །དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི་ཐབས་ལས་བྱུང་བར་གྱུར་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་པས་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་དུ་མཐོང་བའི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་འཇིག་རྟེན་པས་ཀྱང་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ཅི་སྟེ་རྩོད་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "རྣལ་འབྱོར་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་སྨྲ་བ་དང་། སེམས་ཙམ་པ་དང་། དབུ་མ་པ་གསུམ་པོ་ཡང་བློ་ཤེས་བྱའི་གནས་ལུགས་དང་མཐུན་མི་མཐུན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་གོང་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་འོག་མ་འོག་མ་རྣམས་ལ་གནོད་དེ། འདི་ལྟར་དོན་སྨྲ་སྡེ་པ་གཉིས་ཀྱིས་གཟུང་བ་རྡུལ་ཕྲན་ཆ་མེད་དང་། འཛིན་པ་ཤེས་པ་སྐད་ཅིག་མ་དོན་དམ་དུ་བལྟ་སྟེ། དེ་ལ་སེམས་ཙམ་པའི་རིགས་པ། དྲུག་གིས་ཅིག་ཅར་སྦྱར་བ་ན། །ཕྲ་བར་རྡུལ་ཆ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར། །དྲུག་པོ་དག་ནི་གོ་གཅིག་ན། །གོང་བུའང་རྡུལ་ཕྲན་ཙམ་དུ་འགྱུར། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་གནོད་དེ། གསག་བྱ་རྡུལ་ཕྲན་མ་གྲུབ་པས་དེ་བསགས་པའི་རགས་པ་མི་འགྲུབ་ལ། དེ་མ་གྲུབ་ན་དེ་གཉིས་བདེན་པ་མི་འགྲུབ་པས་སོ། །སེམས་ཙམ་པས་གཟུང་འཛིན་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་རང་རིག་རང་གསལ་དོན་དམ་དུ་བལྟ་སྟེ། དེ་ལ་དབུ་མ་པའི་འདིར་འཆད་པའི་རང་རིག་འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་རིགས་པས་གནོད་པ་བཞིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། དགེ་ལྷ་ནི་གཉིས་ཀ་འདོད་ཅིང་ཀུན་ལ་གྲགས་པའི་དཔེས་བསྒྲུབ་བྱ་སྒྲུབ་པའི་དོན་དུ་དཔྱད་མི་དགོས་ཞེས་འཆད་ལ། འདིར་འཇིག་རྟེན་པའི་བློ་ངོ་ན་དེ་ལྟར་སྣང་བས་ཡུལ་དེ་དག་མི་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པས་དེའི་བློ་འཁྲུལ་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་ཅེ་ན། ཕལ་པ་དང་རྣལ་འབྱོར་པ་གཉིས་ཀ་མི་བདེན་པར་འདོད་པ་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པའི་དཔེས་རྣལ་འབྱོར་པ་དངོས་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་བློ་ངོ་ན་སྣང་བ་ཡང་བདེན་པ་ཁེགས་པས་དེ་དག་གི་བློ་འཁྲུལ་པར་གྲུབ་ན་ཕལ་པ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས་ཞེས་བཤད་ནས་འབྲས་བུ་ཞེས་སོགས་རྩོད་སྤོང་བྱེད་པ་རྣམ་སྣང་གི་ལུགས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྣལ་འབྱོར་པ་ཡང་བློ་ཁྱད་ཀྱིས། །གོང་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་གནོད། །གཉི་ག་ཡང་ནི་འདོད་པའི་དཔེས། །འབྲས་བུའི་དོན་དུ་མ་དཔྱད་ཕྱིར།\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྣལ་འབྱོར་པ་ (yogin), བློ་ (intellect/mind), ཁྱད་ (difference/distinction), གོང་མ་ (superior/higher), གནོད་ (harm/refute), འདོད་པ་ (desire), དཔེ་ (example), འབྲས་བུ་ (result/fruit), དཔྱད་ (analyze/examine)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱིས་ indicates instrumental case\n- རྣམས་ཀྱིས་ shows plural and instrumental\n- གཉི་ག་ means \"both\"\n- དོན་དུ་ indicates purpose\n- མ་...ཕྱིར་ is a negative purpose construction\n\n\nEven among yogins, due to differences in intellect,\nThe superior ones refute those below them.\nSince both, like the example of desire,\nHave not examined for the sake of the result.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the hierarchical nature of understanding among practitioners, using desire as an analogy for how even advanced yogins may not fully examine the ultimate purpose or result of their practice.", "translation": "Even among yogins, due to differences in intellect,\nThe superior ones refute those below them.\nSince both, like the example of desire,\nHave not examined for the sake of the result." @@ -68599,9 +71195,9 @@ "translation": "Even for yogis, those of higher levels\nHarm those of lower levels through their superior minds.\nSince both are like examples of desire,\nThey have not examined for the sake of the result." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྣལ་འབྱོར་པ་ཡང་བློ་ཁྱད་ཀྱིས། །གོང་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་གནོད། །གཉི་ག་ཡང་ནི་འདོད་པའི་དཔེས། །འབྲས་བུའི་དོན་དུ་མ་དཔྱད་ཕྱིར།\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་ཡང་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ཁོ་ན་ལ་གནོད་པར་བྱེད་དམ་འོན་ཏེ་རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་ཡང་གནོད་སྙམ་པ་ལ། གོང་མ་གོང་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་དག་གི་བློའི་ཁྱད་པར་གྱིས་སུན་འབྱིན་པར་བྱེད་པ་ནི་གནོད་པར་བྱེད་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ཕལ་པའི་ཤེས་པ་འཁྲུལ་པ་ཡིན་པར་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ། གཉི་ག་འདོད་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པ་གཉི་ག་དངོས་པོ་མེད་པར་གྲུབ་པའི་སྒྱུ་མ་དང་སྨིག་རྒྱུའི་དཔེས་སོ། །ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་ཚུལ་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་པར་སྨྲ་བའི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྣལ་འབྱོར་པ་གཞན་དག་གི་སུན་འབྱིན་ན་འདིར་ཐ་མལ་པའི་ཤེས་པ་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཞེས་བྱ་བའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ལྟ་ན་ཇི་ལྟར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པས་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། དགོས་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགོས་པ་ནི་བསྒྲུབ་བྱ་བསྒྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཉེ་བར་བླང་བའི་འབྲས་བུའོ། །དོན་དུ་སྟེ་དེའི་རྒྱུ་མཚན་དུའོ། །མི་དཔྱད་ཅེས་པ་ནི་དཔྱད་པར་མི་བྱ་བ་སྟེ། མ་དཔྱད་པ་དེའི་རྒྱུ་ལ་འཇུག་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་དུ་ཟད་མོད། དེ་ལྟ་ན་ཡང་འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དོན་དམ་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་ཡིན་པས་ན། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་ལས་འགལ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། ཐ་སྙད་པའི་བདེན་པ་ནི་ཐབས་སུ་གྱུར་པའོ། །དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི་ཐབས་ལས་བྱུང་བར་གྱུར་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་པས་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་དུ་མཐོང་བའི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་འཇིག་རྟེན་པས་ཀྱང་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ཅི་སྟེ་རྩོད་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: རྣལ་འབྱོར་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་སྨྲ་བ་དང་། སེམས་ཙམ་པ་དང་། དབུ་མ་པ་གསུམ་པོ་ཡང་བློ་ཤེས་བྱའི་གནས་ལུགས་དང་མཐུན་མི་མཐུན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་གོང་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་འོག་མ་འོག་མ་རྣམས་ལ་གནོད་དེ། འདི་ལྟར་དོན་སྨྲ་སྡེ་པ་གཉིས་ཀྱིས་གཟུང་བ་རྡུལ་ཕྲན་ཆ་མེད་དང་། འཛིན་པ་ཤེས་པ་སྐད་ཅིག་མ་དོན་དམ་དུ་བལྟ་སྟེ། དེ་ལ་སེམས་ཙམ་པའི་རིགས་པ། དྲུག་གིས་ཅིག་ཅར་སྦྱར་བ་ན། །ཕྲ་བར་རྡུལ་ཆ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར། །དྲུག་པོ་དག་ནི་གོ་གཅིག་ན། །གོང་བུའང་རྡུལ་ཕྲན་ཙམ་དུ་འགྱུར། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་གནོད་དེ། གསག་བྱ་རྡུལ་ཕྲན་མ་གྲུབ་པས་དེ་བསགས་པའི་རགས་པ་མི་འགྲུབ་ལ། དེ་མ་གྲུབ་ན་དེ་གཉིས་བདེན་པ་མི་འགྲུབ་པས་སོ། །སེམས་ཙམ་པས་གཟུང་འཛིན་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་རང་རིག་རང་གསལ་དོན་དམ་དུ་བལྟ་སྟེ། དེ་ལ་དབུ་མ་པའི་འདིར་འཆད་པའི་རང་རིག་འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་རིགས་པས་གནོད་པ་བཞིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། དགེ་ལྷ་ནི་གཉིས་ཀ་འདོད་ཅིང་ཀུན་ལ་གྲགས་པའི་དཔེས་བསྒྲུབ་བྱ་སྒྲུབ་པའི་དོན་དུ་དཔྱད་མི་དགོས་ཞེས་འཆད་ལ། འདིར་འཇིག་རྟེན་པའི་བློ་ངོ་ན་དེ་ལྟར་སྣང་བས་ཡུལ་དེ་དག་མི་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པས་དེའི་བློ་འཁྲུལ་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་ཅེ་ན། ཕལ་པ་དང་རྣལ་འབྱོར་པ་གཉིས་ཀ་མི་བདེན་པར་འདོད་པ་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པའི་དཔེས་རྣལ་འབྱོར་པ་དངོས་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་བློ་ངོ་ན་སྣང་བ་ཡང་བདེན་པ་ཁེགས་པས་དེ་དག་གི་བློ་འཁྲུལ་པར་གྲུབ་ན་ཕལ་པ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས་ཞེས་བཤད་ནས་འབྲས་བུ་ཞེས་སོགས་རྩོད་སྤོང་བྱེད་པ་རྣམ་སྣང་གི་ལུགས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nEven among yogis, those of higher levels refute those below through their superior understanding.\nBoth [ordinary people and yogis] use examples of illusion to illustrate their views.\n[This is] because they have not analyzed for the sake of the ultimate fruit.\n", - "translation": "Even among yogis, those of higher levels refute those below through their superior understanding.\nBoth [ordinary people and yogis] use examples of illusion to illustrate their views.\n[This is] because they have not analyzed for the sake of the ultimate fruit." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྣལ་འབྱོར་པ་ཡང་བློ་ཁྱད་ཀྱིས། །གོང་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་གནོད། །གཉི་ག་ཡང་ནི་འདོད་པའི་དཔེས། །འབྲས་བུའི་དོན་དུ་མ་དཔྱད་ཕྱིར།\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་ཡང་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ཁོ་ན་ལ་གནོད་པར་བྱེད་དམ་འོན་ཏེ་རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་ཡང་གནོད་སྙམ་པ་ལ། གོང་མ་གོང་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་དག་གི་བློའི་ཁྱད་པར་གྱིས་སུན་འབྱིན་པར་བྱེད་པ་ནི་གནོད་པར་བྱེད་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ཕལ་པའི་ཤེས་པ་འཁྲུལ་པ་ཡིན་པར་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ། གཉི་ག་འདོད་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པ་གཉི་ག་དངོས་པོ་མེད་པར་གྲུབ་པའི་སྒྱུ་མ་དང་སྨིག་རྒྱུའི་དཔེས་སོ། །ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་ཚུལ་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་པར་སྨྲ་བའི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྣལ་འབྱོར་པ་གཞན་དག་གི་སུན་འབྱིན་ན་འདིར་ཐ་མལ་པའི་ཤེས་པ་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཞེས་བྱ་བའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ལྟ་ན་ཇི་ལྟར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པས་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། དགོས་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགོས་པ་ནི་བསྒྲུབ་བྱ་བསྒྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཉེ་བར་བླང་བའི་འབྲས་བུའོ། །དོན་དུ་སྟེ་དེའི་རྒྱུ་མཚན་དུའོ། །མི་དཔྱད་ཅེས་པ་ནི་དཔྱད་པར་མི་བྱ་བ་སྟེ། མ་དཔྱད་པ་དེའི་རྒྱུ་ལ་འཇུག་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་དུ་ཟད་མོད། དེ་ལྟ་ན་ཡང་འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དོན་དམ་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་ཡིན་པས་ན། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་ལས་འགལ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། ཐ་སྙད་པའི་བདེན་པ་ནི་ཐབས་སུ་གྱུར་པའོ། །དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི་ཐབས་ལས་བྱུང་བར་གྱུར་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་པས་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་དུ་མཐོང་བའི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་འཇིག་རྟེན་པས་ཀྱང་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ཅི་སྟེ་རྩོད་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: རྣལ་འབྱོར་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་སྨྲ་བ་དང་། སེམས་ཙམ་པ་དང་། དབུ་མ་པ་གསུམ་པོ་ཡང་བློ་ཤེས་བྱའི་གནས་ལུགས་དང་མཐུན་མི་མཐུན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་གོང་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་འོག་མ་འོག་མ་རྣམས་ལ་གནོད་དེ། འདི་ལྟར་དོན་སྨྲ་སྡེ་པ་གཉིས་ཀྱིས་གཟུང་བ་རྡུལ་ཕྲན་ཆ་མེད་དང་། འཛིན་པ་ཤེས་པ་སྐད་ཅིག་མ་དོན་དམ་དུ་བལྟ་སྟེ། དེ་ལ་སེམས་ཙམ་པའི་རིགས་པ། དྲུག་གིས་ཅིག་ཅར་སྦྱར་བ་ན། །ཕྲ་བར་རྡུལ་ཆ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར། །དྲུག་པོ་དག་ནི་གོ་གཅིག་ན། །གོང་བུའང་རྡུལ་ཕྲན་ཙམ་དུ་འགྱུར། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་གནོད་དེ། གསག་བྱ་རྡུལ་ཕྲན་མ་གྲུབ་པས་དེ་བསགས་པའི་རགས་པ་མི་འགྲུབ་ལ། དེ་མ་གྲུབ་ན་དེ་གཉིས་བདེན་པ་མི་འགྲུབ་པས་སོ། །སེམས་ཙམ་པས་གཟུང་འཛིན་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་རང་རིག་རང་གསལ་དོན་དམ་དུ་བལྟ་སྟེ། དེ་ལ་དབུ་མ་པའི་འདིར་འཆད་པའི་རང་རིག་འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་རིགས་པས་གནོད་པ་བཞིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། དགེ་ལྷ་ནི་གཉིས་ཀ་འདོད་ཅིང་ཀུན་ལ་གྲགས་པའི་དཔེས་བསྒྲུབ་བྱ་སྒྲུབ་པའི་དོན་དུ་དཔྱད་མི་དགོས་ཞེས་འཆད་ལ། འདིར་འཇིག་རྟེན་པའི་བློ་ངོ་ན་དེ་ལྟར་སྣང་བས་ཡུལ་དེ་དག་མི་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པས་དེའི་བློ་འཁྲུལ་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་ཅེ་ན། ཕལ་པ་དང་རྣལ་འབྱོར་པ་གཉིས་ཀ་མི་བདེན་པར་འདོད་པ་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པའི་དཔེས་རྣལ་འབྱོར་པ་དངོས་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་བློ་ངོ་ན་སྣང་བ་ཡང་བདེན་པ་ཁེགས་པས་དེ་དག་གི་བློ་འཁྲུལ་པར་གྲུབ་ན་ཕལ་པ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས་ཞེས་བཤད་ནས་འབྲས་བུ་ཞེས་སོགས་རྩོད་སྤོང་བྱེད་པ་རྣམ་སྣང་གི་ལུགས་སོ། །\n", + "output": "Here's a summary and combination of the two commentaries, followed by a translation of the input text based on their combined meaning:\n\nSummary of Commentary 1:\nThis commentary discusses how yogis with superior understanding refute those below them. It explains that both ordinary people and yogis use examples of illusions to demonstrate the non-existence of phenomena. It addresses concerns about how merit can be accumulated if all phenomena are non-existent, stating that conventional truth serves as a method for realizing ultimate truth.\n\nSummary of Commentary 2:\nThis commentary explains how yogis of different philosophical schools (Realists, Mind-Only, and Middle Way) refute each other based on their varying levels of understanding. It uses examples to show how higher views negate lower ones. It also discusses how both ordinary people and yogis agree on the illusory nature of phenomena, using this to establish that even the perceptions of yogis who assert the existence of phenomena are mistaken.\n\nCombined Meaning:\nBoth commentaries emphasize the hierarchical nature of understanding among different levels of practitioners. They agree that examples of illusions are used to demonstrate the ultimate non-existence of phenomena. The commentaries also address the relationship between conventional and ultimate truth, explaining how conventional practices can lead to the realization of ultimate truth despite the illusory nature of all phenomena.\n\nTranslation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nEven among yogis, those of superior understanding\nRefute those below them.\nBoth [ordinary people and yogis] use examples of illusions,\nFor the purpose of the result, without needing further analysis.\n\nThis translation reflects the idea that there are levels of understanding even among spiritual practitioners, with higher levels refuting lower ones. It also conveys that both ordinary people and yogis use examples of illusions to demonstrate their points, and that this is done for a practical purpose (achieving the result of enlightenment) without needing to delve into excessive philosophical analysis.", + "translation": "Even among yogis, those of superior understanding\nRefute those below them.\nBoth [ordinary people and yogis] use examples of illusions,\nFor the purpose of the result, without needing further analysis." } }, "glossary": { @@ -68619,6 +71215,22 @@ "འབྲས་བུའི་": "result", "དཔྱད་": "examined" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "རྣལ་འབྱོར་པ་ཡང་བློ་ཁྱད་ཀྱིས། །གོང་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་གནོད།": { + "རྣལ་འབྱོར་པ་": "yogis", + "བློ་ཁྱད་": "superior understanding", + "གོང་མ་": "superior", + "གནོད་": "refute" + }, + "།གཉི་ག་ཡང་ནི་འདོད་པའི་དཔེས།": { + "གཉི་ག་": "both", + "འདོད་པའི་དཔེས་": "examples of illusions" + }, + "།འབྲས་བུའི་དོན་དུ་མ་དཔྱད་ཕྱིར།": { + "འབྲས་བུའི་དོན་དུ་": "for the purpose of the result", + "མ་དཔྱད་": "without needing further analysis" + } } } }, @@ -68628,7 +71240,7 @@ "commentary_1": "འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྐྱེ་བོ་ཐ་མལ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མེད་པ་ཉིད་ལ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བས་དངོས་པོར་མཐོང་ལ་ཡང་དག་ཉིད་དུ་འང་སྟེ་བདེན་པའི་རང་བཞིན་དུ་འཛིན་གྱི། ཇི་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་པས་སྒྱུ་མ་ལྟར་མཐོང་བ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་པས་མ་ཡིན་པས་ན་འདིར་རྣམ་པར་རྩོད་པར་བྱེད་དོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་རྩོད་སྤོང་ལ་གཉིས་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་དང་། དོན་དམ་ལ་བརྟེན་པའི་རྩོད་སྤོང་ངོ་། །དང་པོ་ལ་ལྔ་སྟེ། ལམ་ལ་མི་འཇུག་པ་དང་། ཡུལ་ལ་མི་རྩོད་པ་དང་། ཚད་མས་བསལ་བ་དང་། ལུང་དང་འགལ་བ་དང་། ཧ་ཅང་ཐལ་བ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་པ་མེད་ན་སྦྱིན་སོགས་ལས་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པ་མེད་པས་དེའི་དོན་དུ་དེ་སྤྱོད་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། དོན་དམ་པར་དེ་མེད་ཀྱང་མ་དཔྱད་པ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་དེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་དོན་དུ་སྦྱིན་སོགས་ལ་འཇུག་པ་མི་འགལ་ལོ། ། གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ། དངོས་པོ་དེ་རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པ་གཉིས་ཀ་ལ་སྣང་བས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་རྩོད་ཅེ་ན། སྣང་བར་འདྲ་ཡང་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ཡིས་གཟུགས་སོགས་ཀྱི་དངོས་པོ་མཐོང་ཞིང་དེ་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་ཀྱི། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་པ་མིན་ལ་རྣལ་འབྱོར་པས་དེ་ལྟར་ཤེས་པས་ན་འདིར་རྣལ་འབྱོར་པ་དང་འཇིག་རྟེན་པ་རྩོད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་པ་ཡིས་དངོས་མཐོང་ཞིང་། །ཡང་དག་ཉིད་དུའང་རྟོག་བྱེད་ཀྱི། །སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མིན་པས་འདིར། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་འཇིག་རྟེན་རྩོད། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་པ་ (worldly people), དངོས་ (real/actual), རྟོག་བྱེད་ (conceptualize), སྒྱུ་མ་ (illusion), རྣལ་འབྱོར་པ་ (yogis), རྩོད་ (dispute)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིས་ and ཀྱི་ are instrumental particles\n- ཞིང་ and པས་ are connective particles\n- འདིར་ means \"here\" or \"in this case\"\n\n\nWorldly people see things as real,\nAnd conceptualize them as truly existent.\nNot [seeing them] as illusion-like, here\nYogis and worldly people dispute.\n\n\nTechnical note: This verse contrasts the worldly view of phenomena as inherently real with the yogic view of phenomena as illusion-like, highlighting the fundamental disagreement between these perspectives.", "translation": "Worldly people see things as real,\nAnd conceptualize them as truly existent.\nNot [seeing them] as illusion-like, here\nYogis and worldly people dispute." @@ -68644,9 +71256,45 @@ "translation": "Worldly people see things as real\nAnd conceive of them as truly existent.\nSince they do not view them as illusion-like,\nHere yogis and worldly people dispute." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་པ་ཡིས་དངོས་མཐོང་ཞིང་། །ཡང་དག་ཉིད་དུའང་རྟོག་བྱེད་ཀྱི། །སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མིན་པས་འདིར། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་འཇིག་རྟེན་རྩོད། །\n\nCommentary 1: འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྐྱེ་བོ་ཐ་མལ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མེད་པ་ཉིད་ལ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བས་དངོས་པོར་མཐོང་ལ་ཡང་དག་ཉིད་དུ་འང་སྟེ་བདེན་པའི་རང་བཞིན་དུ་འཛིན་གྱི། ཇི་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་པས་སྒྱུ་མ་ལྟར་མཐོང་བ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་པས་མ་ཡིན་པས་ན་འདིར་རྣམ་པར་རྩོད་པར་བྱེད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་རྩོད་སྤོང་ལ་གཉིས་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་དང་། དོན་དམ་ལ་བརྟེན་པའི་རྩོད་སྤོང་ངོ་། །དང་པོ་ལ་ལྔ་སྟེ། ལམ་ལ་མི་འཇུག་པ་དང་། ཡུལ་ལ་མི་རྩོད་པ་དང་། ཚད་མས་བསལ་བ་དང་། ལུང་དང་འགལ་བ་དང་། ཧ་ཅང་ཐལ་བ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་པ་མེད་ན་སྦྱིན་སོགས་ལས་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པ་མེད་པས་དེའི་དོན་དུ་དེ་སྤྱོད་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། དོན་དམ་པར་དེ་མེད་ཀྱང་མ་དཔྱད་པ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་དེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་དོན་དུ་སྦྱིན་སོགས་ལ་འཇུག་པ་མི་འགལ་ལོ། ། གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ། དངོས་པོ་དེ་རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པ་གཉིས་ཀ་ལ་སྣང་བས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་རྩོད་ཅེ་ན། སྣང་བར་འདྲ་ཡང་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ཡིས་གཟུགས་སོགས་ཀྱི་དངོས་པོ་མཐོང་ཞིང་དེ་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་ཀྱི། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་པ་མིན་ལ་རྣལ་འབྱོར་པས་དེ་ལྟར་ཤེས་པས་ན་འདིར་རྣལ་འབྱོར་པ་དང་འཇིག་རྟེན་པ་རྩོད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my English translation:\n\n\nWorldly people see things as real,\nAnd conceive of them as truly existent.\nUnlike yogis who see them as illusion-like,\nThus yogis and worldly people dispute here.\n\n\nThis translation captures the key points that:\n1. Ordinary worldly people perceive phenomena as truly real and existent.\n2. In contrast, yogis or spiritual practitioners see phenomena as illusory or magical-like appearances.\n3. This difference in perception leads to disagreement or dispute between yogis and ordinary people.\n\nThe commentaries provide additional context about the conventional vs. ultimate truth perspectives and how this relates to Buddhist practice and philosophy.", - "translation": "Worldly people see things as real,\nAnd conceive of them as truly existent.\nUnlike yogis who see them as illusion-like,\nThus yogis and worldly people dispute here." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འཇིག་རྟེན་པ་ཡིས་དངོས་མཐོང་ཞིང་། །ཡང་དག་ཉིད་དུའང་རྟོག་བྱེད་ཀྱི། །སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མིན་པས་འདིར། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་འཇིག་རྟེན་རྩོད། །\n\nCommentary 1: འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྐྱེ་བོ་ཐ་མལ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མེད་པ་ཉིད་ལ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བས་དངོས་པོར་མཐོང་ལ་ཡང་དག་ཉིད་དུ་འང་སྟེ་བདེན་པའི་རང་བཞིན་དུ་འཛིན་གྱི། ཇི་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་པས་སྒྱུ་མ་ལྟར་མཐོང་བ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་པས་མ་ཡིན་པས་ན་འདིར་རྣམ་པར་རྩོད་པར་བྱེད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་རྩོད་སྤོང་ལ་གཉིས་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་དང་། དོན་དམ་ལ་བརྟེན་པའི་རྩོད་སྤོང་ངོ་། །དང་པོ་ལ་ལྔ་སྟེ། ལམ་ལ་མི་འཇུག་པ་དང་། ཡུལ་ལ་མི་རྩོད་པ་དང་། ཚད་མས་བསལ་བ་དང་། ལུང་དང་འགལ་བ་དང་། ཧ་ཅང་ཐལ་བ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་པ་མེད་ན་སྦྱིན་སོགས་ལས་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པ་མེད་པས་དེའི་དོན་དུ་དེ་སྤྱོད་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། དོན་དམ་པར་དེ་མེད་ཀྱང་མ་དཔྱད་པ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་དེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་དོན་དུ་སྦྱིན་སོགས་ལ་འཇུག་པ་མི་འགལ་ལོ། ། གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ། དངོས་པོ་དེ་རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པ་གཉིས་ཀ་ལ་སྣང་བས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་རྩོད་ཅེ་ན། སྣང་བར་འདྲ་ཡང་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ཡིས་གཟུགས་སོགས་ཀྱི་དངོས་པོ་མཐོང་ཞིང་དེ་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་ཀྱི། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་པ་མིན་ལ་རྣལ་འབྱོར་པས་དེ་ལྟར་ཤེས་པས་ན་འདིར་རྣལ་འབྱོར་པ་དང་འཇིག་རྟེན་པ་རྩོད་དོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that ordinary people see things as real entities arising from causes and conditions, and consider them to have true inherent existence. Unlike yogis who see things as illusion-like, worldly people do not, which leads to dispute.\n\nCommentary 2:\nThis commentary discusses different levels of truth (conventional and ultimate) and how they relate to debates about the nature of reality. It explains that while things may not ultimately exist, they do exist conventionally, allowing for spiritual practice. It then reiterates that the dispute arises because ordinary people see things as truly existent, while yogis see them as illusion-like.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize the difference in perception between ordinary people and yogis. Ordinary people see phenomena as truly existent and real, while yogis understand them to be like illusions. This difference in understanding leads to disputes between the two groups.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nWorldly people see things as real,\nAnd conceive of them as truly existent.\nUnlike those who see them as illusion-like,\nThus yogis and the world dispute.\n", + "translation": "Worldly people see things as real,\nAnd conceive of them as truly existent.\nUnlike those who see them as illusion-like,\nThus yogis and the world dispute." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "འཇིག་རྟེན་པ་ཡིས་དངོས་མཐོང་ཞིང་། །ཡང་དག་ཉིད་དུའང་རྟོག་བྱེད་ཀྱི། །": { + "འཇིག་རྟེན་པ་": "worldly people", + "དངོས་": "things", + "མཐོང་": "perceived", + "ཡང་དག་ཉིད་": "real", + "རྟོག་བྱེད་": "think" + }, + "སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མིན་པས་འདིར། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་འཇིག་རྟེན་རྩོད། །": { + "སྒྱུ་མ་": "illusory", + "རྣལ་འབྱོར་པ་": "yogis", + "འཇིག་རྟེན་": "worldly", + "རྩོད་": "dispute" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འཇིག་རྟེན་པ་ཡིས་དངོས་མཐོང་ཞིང་། །": { + "འཇིག་རྟེན་པ་": "worldly people", + "དངོས་": "real", + "མཐོང་": "see" + }, + "ཡང་དག་ཉིད་དུའང་རྟོག་བྱེད་ཀྱི། །": { + "ཡང་དག་ཉིད་": "truly existent", + "རྟོག་བྱེད་": "conceive" + }, + "སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མིན་པས་འདིར། །": { + "སྒྱུ་མ་": "illusion" + }, + "རྣལ་འབྱོར་པ་དང་འཇིག་རྟེན་རྩོད། །": { + "རྣལ་འབྱོར་པ་": "yogis", + "འཇིག་རྟེན་": "world", + "རྩོད་": "dispute" + } } } }, @@ -68656,7 +71304,7 @@ "commentary_1": "གཟུགས་ལ་སོགས་པས་དོན་བྱེད་པར་ནུས་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་བསྙོན་གདབ་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ། གཟུགས་སོགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྲུབ་ཏུ་ཟིན་ཀྱང་རབ་ཏུ་གྲགས་པ་སྟེ་འཇིག་རྟེན་པས་སྨྲ་བར་བྱེད་པ་ཙམ་མོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་ནོ། །ཚད་མ་སྟེ་དོན་དམ་པའི་ཚད་མས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། འོན་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་པའི་ཚད་མས་བཟུང་བ་ཡིན་པས་ན་ཀུན་རྫོབ་ཉིད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། གང་ཞིག་དབང་པོ་ལ་དམིགས་པ། །དེ་ཡི་གལ་ཏེ་དོན་དམ་ཡིན། །དེ་ཉིད་བྱིས་པས་རིག་པས་ན། །དོན་དམ་ཤེས་པ་དེ་ཅི་བྱ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །མངོན་སུམ་དུ་གྲུབ་ཀྱང་བརྫུན་པའི་དཔེ་གང་སྙམ་པ་ལ། དེ་ནི་མི་གཙང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདི་ལྟར་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་པོ་ལ་སོགས་པ་མི་གཙང་བའི་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་ཞེན་པའི་དབང་གིས་གཙང་བའི་བློ་སྐྱེས་པ་དེ་ཉིད་བརྫུན་པ་ཉིད་དེ། དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་གཟུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡང་ངོ་། །གལ་ཏེ་ཚད་མས་གྲུབ་པའི་དངོས་པོ་མ་ཡིན་དུ་ཆུག །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། གཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་གྱིས་གྲུབ་པས་རྫུན་པར་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། མི་འགལ་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི་ཚད་མ་ཉིད་དུ་བདེན་པ་ནི་མིན་ཏེ། དེ་ནི་ལུས་མི་གཙང་བ་དང་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་གཙང་བ་ལ་སོགས་པར་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་རྫུན་པས་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། མིག་དང་རྣ་བ་སྣ་ཡང་ཚད་མ་མིན། །ལྕེ་དང་ལུས་དང་ཡིད་ཀྱང་ཚད་མ་མིན། །གལ་ཏེ་དབང་པོ་འདི་དག་ཚད་ཡིན་ན། །འཕགས་པའི་ལམ་གྱིས་སུ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཞེས་གསུང་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གྲགས་པས་ཡིན་གྱི་ཚད་མས་མིན། །དེ་ནི་མི་གཙང་ལ་སོགས་ལ། །གཙང་སོགས་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་བརྫུན། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཟུགས་(Form), མངོན་སུམ་(Direct perception), གྲགས་པ་(Conventional/Common knowledge), ཚད་མ་(Valid cognition), མི་གཙང་(Impure), གཙང་(Pure)\n\nGrammatical notes:\n- སོགས་ (etc.) used twice to indicate broader categories\n- ཀྱང་ནི་ (even/also) emphasizing the point\n- གྱི་ (genitive particle) connecting phrases\n- ལ་ (locative particle) indicating \"with regard to\"\n\n\nEven the direct perception of form and so forth\nIs due to convention, not valid cognition.\nIt is false, just like the conventional notion\nOf purity and so on regarding the impure and so forth.\n\nTechnical note: This verse discusses the nature of perception and conventional reality in Buddhist epistemology, challenging the reliability of direct perception.", "translation": "Even the direct perception of form and so forth\nIs due to convention, not valid cognition.\nIt is false, just like the conventional notion\nOf purity and so on regarding the impure and so forth." @@ -68672,9 +71320,9 @@ "translation": "The direct perception of form and so forth\nIs by convention, not by valid cognition.\nIt is false, just like the convention\nOf seeing purity and so on in what is impure." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གྲགས་པས་ཡིན་གྱི་ཚད་མས་མིན། །དེ་ནི་མི་གཙང་ལ་སོགས་ལ། །གཙང་སོགས་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་བརྫུན། །\n\nCommentary 1: གཟུགས་ལ་སོགས་པས་དོན་བྱེད་པར་ནུས་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་བསྙོན་གདབ་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ། གཟུགས་སོགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྲུབ་ཏུ་ཟིན་ཀྱང་རབ་ཏུ་གྲགས་པ་སྟེ་འཇིག་རྟེན་པས་སྨྲ་བར་བྱེད་པ་ཙམ་མོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་ནོ། །ཚད་མ་སྟེ་དོན་དམ་པའི་ཚད་མས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། འོན་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་པའི་ཚད་མས་བཟུང་བ་ཡིན་པས་ན་ཀུན་རྫོབ་ཉིད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། གང་ཞིག་དབང་པོ་ལ་དམིགས་པ། །དེ་ཡི་གལ་ཏེ་དོན་དམ་ཡིན། །དེ་ཉིད་བྱིས་པས་རིག་པས་ན། །དོན་དམ་ཤེས་པ་དེ་ཅི་བྱ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །མངོན་སུམ་དུ་གྲུབ་ཀྱང་བརྫུན་པའི་དཔེ་གང་སྙམ་པ་ལ། དེ་ནི་མི་གཙང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདི་ལྟར་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་པོ་ལ་སོགས་པ་མི་གཙང་བའི་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་ཞེན་པའི་དབང་གིས་གཙང་བའི་བློ་སྐྱེས་པ་དེ་ཉིད་བརྫུན་པ་ཉིད་དེ། དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་གཟུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡང་ངོ་། །གལ་ཏེ་ཚད་མས་གྲུབ་པའི་དངོས་པོ་མ་ཡིན་དུ་ཆུག །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། གཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་གྱིས་གྲུབ་པས་རྫུན་པར་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། མི་འགལ་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི་ཚད་མ་ཉིད་དུ་བདེན་པ་ནི་མིན་ཏེ། དེ་ནི་ལུས་མི་གཙང་བ་དང་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་གཙང་བ་ལ་སོགས་པར་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་རྫུན་པས་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། མིག་དང་རྣ་བ་སྣ་ཡང་ཚད་མ་མིན། །ལྕེ་དང་ལུས་དང་ཡིད་ཀྱང་ཚད་མ་མིན། །གལ་ཏེ་དབང་པོ་འདི་དག་ཚད་ཡིན་ན། །འཕགས་པའི་ལམ་གྱིས་སུ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཞེས་གསུང་པ་བཞིན་ནོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the commentaries provided:\n\n\nThe direct perception of form and so forth\nIs merely by convention, not by valid cognition.\nIt is false, just like the conventional notion\nOf purity and so on regarding what is impure.\n", - "translation": "The direct perception of form and so forth\nIs merely by convention, not by valid cognition.\nIt is false, just like the conventional notion\nOf purity and so on regarding what is impure." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གྲགས་པས་ཡིན་གྱི་ཚད་མས་མིན། །དེ་ནི་མི་གཙང་ལ་སོགས་ལ། །གཙང་སོགས་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་བརྫུན། །\n\nCommentary 1: གཟུགས་ལ་སོགས་པས་དོན་བྱེད་པར་ནུས་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་བསྙོན་གདབ་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ། གཟུགས་སོགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྲུབ་ཏུ་ཟིན་ཀྱང་རབ་ཏུ་གྲགས་པ་སྟེ་འཇིག་རྟེན་པས་སྨྲ་བར་བྱེད་པ་ཙམ་མོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་ནོ། །ཚད་མ་སྟེ་དོན་དམ་པའི་ཚད་མས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། འོན་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་པའི་ཚད་མས་བཟུང་བ་ཡིན་པས་ན་ཀུན་རྫོབ་ཉིད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། གང་ཞིག་དབང་པོ་ལ་དམིགས་པ། །དེ་ཡི་གལ་ཏེ་དོན་དམ་ཡིན། །དེ་ཉིད་བྱིས་པས་རིག་པས་ན། །དོན་དམ་ཤེས་པ་དེ་ཅི་བྱ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །མངོན་སུམ་དུ་གྲུབ་ཀྱང་བརྫུན་པའི་དཔེ་གང་སྙམ་པ་ལ། དེ་ནི་མི་གཙང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདི་ལྟར་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་པོ་ལ་སོགས་པ་མི་གཙང་བའི་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་ཞེན་པའི་དབང་གིས་གཙང་བའི་བློ་སྐྱེས་པ་དེ་ཉིད་བརྫུན་པ་ཉིད་དེ། དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་གཟུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡང་ངོ་། །གལ་ཏེ་ཚད་མས་གྲུབ་པའི་དངོས་པོ་མ་ཡིན་དུ་ཆུག །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། གཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་གྱིས་གྲུབ་པས་རྫུན་པར་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། མི་འགལ་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི་ཚད་མ་ཉིད་དུ་བདེན་པ་ནི་མིན་ཏེ། དེ་ནི་ལུས་མི་གཙང་བ་དང་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་གཙང་བ་ལ་སོགས་པར་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་རྫུན་པས་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། མིག་དང་རྣ་བ་སྣ་ཡང་ཚད་མ་མིན། །ལྕེ་དང་ལུས་དང་ཡིད་ཀྱང་ཚད་མ་མིན། །གལ་ཏེ་དབང་པོ་འདི་དག་ཚད་ཡིན་ན། །འཕགས་པའི་ལམ་གྱིས་སུ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཞེས་གསུང་པ་བཞིན་ནོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that while forms and other phenomena may appear to be directly perceived, this is only due to conventional agreement or common belief, not because of valid cognition in an ultimate sense. It uses the example of perceiving an unclean body as clean to illustrate how direct perception can be deceptive.\n\nCommentary 2: This commentary also argues that the direct perception of forms etc. is not contradictory to their being false. It states that such perceptions are merely conventional and not ultimately true. It cites a quote from a sutra stating that the sense organs are not valid means of cognition, and if they were, there would be no need for the noble path.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that while forms and other phenomena appear to be directly perceived, this perception is not ultimately valid. They argue that such perceptions are conventional and potentially deceptive, similar to perceiving something unclean as clean. The commentaries emphasize that ultimate truth cannot be accessed through ordinary sensory perception.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nForms and other phenomena, though seemingly directly perceived,\nAre [known] through convention, not by valid cognition.\nThey are false, just like the notion\nOf purity and so forth regarding what is impure and so on.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the conventional nature of perception and its potential for deception, contrasting it with ultimate valid cognition.", + "translation": "Forms and other phenomena, though seemingly directly perceived,\nAre [known] through convention, not by valid cognition.\nThey are false, just like the notion\nOf purity and so forth regarding what is impure and so on." } }, "glossary": { @@ -68691,6 +71339,20 @@ "གྲགས་པ་": "consensus", "བརྫུན་": "false" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གྲགས་པས་ཡིན་གྱི་ཚད་མས་མིན། །": { + "གཟུགས་": "Forms", + "མངོན་སུམ་": "directly perceived", + "གྲགས་པ་": "convention", + "ཚད་མ་": "valid cognition" + }, + "དེ་ནི་མི་གཙང་ལ་སོགས་ལ། །གཙང་སོགས་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་བརྫུན། །": { + "མི་གཙང་": "impure", + "གཙང་": "purity", + "གྲགས་པ་": "notion", + "བརྫུན་": "false" + } } } }, @@ -68700,7 +71362,7 @@ "commentary_1": "དེ་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་པར་མཛད་པ་ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དངོས་པོར་མངོན་པར་ཞེན་པའི་འཇིག་རྟེན་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གཟུད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་བརྟན་པར་མཛད་པ་སྟེ། དང་པོ་ནས་སྟོང་པ་ཉིད་བརྗོད་ན་སྐྲག་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། རྒྱལ་བས་བདག་དང་བདག་གི་ཞེས། །གསུངས་པ་དགོས་པའི་དབང་གིས་ཏེ། །ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་། །དེ་བཞིན་དགོས་པའི་དབང་གིས་གསུངས། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །སྐད་ཅིག་མར་གསུངས་པས་ན་དངོས་པོ་ཡོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དོན་དམ་པར་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་མ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ད་ལྟར་ཇི་སྐད་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ཞེས་སྨོས་སོ། །གཞན་གྱི་བརྗོད་པ་འགལ་བར་འགྱུར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འགལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་མ་ཡིན་པར་གྲགས་པས་ན་གྲགས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལན་བརྗོད་པ་རྣལ་འབྱོར་པ་སྟེ། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་རྫོབ་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་དུ་སྣང་བའི་ཕྱིར་ཉེས་པ་མེད་དེ། གྲགས་པ་དང་འགལ་བའི་ཉེས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དོན་དམ་པར་ནི་དེ་དག་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "commentary_2": "བཞི་པ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མེད་ན་ཐུབ་པས་དངོས་པོ་སྐད་ཅིག་གིས་མི་རྟག་པའི་རང་བཞིན་དུ་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། དེ་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། དགོངས་གཞི་སྣང་བ་ཙམ་ལ་དགོངས་ནས། དགོས་པ་དངོས་པོར་ཞེན་པའི་འཇིག་རྟེན་རིམ་གྱིས་གཞུག་པའི་དོན་དུ་མགོན་པོས་དངོས་པོ་མི་རྟག་པར་བསྟན་ཏེ། རྒྱལ་བས་བདག་དང་བདག་གི་ཞེས། །གསུངས་པ་དགོངས་པའི་དབང་གིས་ཏེ། །ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་། །དེ་བཞིན་དགོངས་པའི་དབང་གིས་གསུངས། །ཞེས་པ་བཞིན་ནོ། ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་དངོས་པོ་དེ་དག་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་དུའང་བདེན་པ་མིན་ཏེ། སྐད་ཅིག་འགོག་པའི་རིགས་པས་གནོད་པས་སོ། །སྐད་ཅིག་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། ཕལ་པ་ལ་མི་སྣང་ཡང་རྣལ་འབྱོར་པའི་འཇིག་རྟེན་ཏེ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཙམ་མཐོང་བ་རྣམས་ལ་སྣང་བའི་ཕྱིར། ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དེ་ཡིན་ནོ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་གཞུག་པའི་དོན་དུ་ནི། །མགོན་པོས་དངོས་བསྟན་དེ་ཉིད་དུ། །དེ་དག་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་མིན། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་འགལ་ཞེ་ན། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ (world), གཞུག་པ་ (to lead/introduce), མགོན་པོ་ (protector/lord), དངོས་བསྟན་ (directly taught), དེ་ཉིད་ (suchness/ultimate reality), སྐད་ཅིག་མ་ (momentary), ཀུན་རྫོབ་ (conventional truth)\n\nGrammatical notes:\n- དོན་དུ་ (for the purpose of)\n- ཞེ་ན་ (if it is objected that)\n\n\nFor the purpose of leading the world,\nThe Protector directly taught that\nThose [phenomena] are not momentary.\nIf it is objected that this contradicts even conventional [truth],\n\n\nTechnical notes:\n- མགོན་པོ་ (Protector) likely refers to the Buddha\n- དེ་ཉིད་ (suchness) implies the ultimate nature of reality\n- The verse seems to be addressing a philosophical debate about the nature of momentariness (སྐད་ཅིག་མ་) in relation to conventional truth (ཀུན་རྫོབ་)", "translation": "For the purpose of leading the world,\nThe Protector directly taught that\nThose [phenomena] are not momentary.\nIf it is objected that this contradicts even conventional [truth]," @@ -68716,9 +71378,9 @@ "translation": "For the sake of guiding worldly beings,\nThe Protector taught things as truly existent.\nThose are not momentary in ultimate reality,\nBut this contradicts even the conventional, one might object." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་གཞུག་པའི་དོན་དུ་ནི། །མགོན་པོས་དངོས་བསྟན་དེ་ཉིད་དུ། །དེ་དག་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་མིན། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་འགལ་ཞེ་ན། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་པར་མཛད་པ་ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དངོས་པོར་མངོན་པར་ཞེན་པའི་འཇིག་རྟེན་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གཟུད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་བརྟན་པར་མཛད་པ་སྟེ། དང་པོ་ནས་སྟོང་པ་ཉིད་བརྗོད་ན་སྐྲག་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། རྒྱལ་བས་བདག་དང་བདག་གི་ཞེས། །གསུངས་པ་དགོས་པའི་དབང་གིས་ཏེ། །ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་། །དེ་བཞིན་དགོས་པའི་དབང་གིས་གསུངས། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །སྐད་ཅིག་མར་གསུངས་པས་ན་དངོས་པོ་ཡོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དོན་དམ་པར་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་མ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ད་ལྟར་ཇི་སྐད་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ཞེས་སྨོས་སོ། །གཞན་གྱི་བརྗོད་པ་འགལ་བར་འགྱུར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འགལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་མ་ཡིན་པར་གྲགས་པས་ན་གྲགས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལན་བརྗོད་པ་རྣལ་འབྱོར་པ་སྟེ། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་རྫོབ་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་དུ་སྣང་བའི་ཕྱིར་ཉེས་པ་མེད་དེ། གྲགས་པ་དང་འགལ་བའི་ཉེས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དོན་དམ་པར་ནི་དེ་དག་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མེད་ན་ཐུབ་པས་དངོས་པོ་སྐད་ཅིག་གིས་མི་རྟག་པའི་རང་བཞིན་དུ་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། དེ་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། དགོངས་གཞི་སྣང་བ་ཙམ་ལ་དགོངས་ནས། དགོས་པ་དངོས་པོར་ཞེན་པའི་འཇིག་རྟེན་རིམ་གྱིས་གཞུག་པའི་དོན་དུ་མགོན་པོས་དངོས་པོ་མི་རྟག་པར་བསྟན་ཏེ། རྒྱལ་བས་བདག་དང་བདག་གི་ཞེས། །གསུངས་པ་དགོངས་པའི་དབང་གིས་ཏེ། །ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་། །དེ་བཞིན་དགོངས་པའི་དབང་གིས་གསུངས། །ཞེས་པ་བཞིན་ནོ། ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་དངོས་པོ་དེ་དག་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་དུའང་བདེན་པ་མིན་ཏེ། སྐད་ཅིག་འགོག་པའི་རིགས་པས་གནོད་པས་སོ། །སྐད་ཅིག་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། ཕལ་པ་ལ་མི་སྣང་ཡང་རྣལ་འབྱོར་པའི་འཇིག་རྟེན་ཏེ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཙམ་མཐོང་བ་རྣམས་ལ་སྣང་བའི་ཕྱིར། ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དེ་ཡིན་ནོ།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nFor the sake of guiding worldly beings,\nThe Protector taught phenomena as real.\nIn ultimate reality, they are not momentary,\nAnd if you say this contradicts conventional truth as well:\n\n[The response is:]\nFor yogis who have realized selflessness,\nMomentariness appears conventionally.\nThus there is no fault, as it does not contradict\nWhat is known to the world.\n", - "translation": "For the sake of guiding worldly beings,\nThe Protector taught phenomena as real.\nIn ultimate reality, they are not momentary,\nAnd if you say this contradicts conventional truth as well:\n\n[The response is:]\nFor yogis who have realized selflessness,\nMomentariness appears conventionally.\nThus there is no fault, as it does not contradict\nWhat is known to the world." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འཇིག་རྟེན་གཞུག་པའི་དོན་དུ་ནི། །མགོན་པོས་དངོས་བསྟན་དེ་ཉིད་དུ། །དེ་དག་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་མིན། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་འགལ་ཞེ་ན། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་པར་མཛད་པ་ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དངོས་པོར་མངོན་པར་ཞེན་པའི་འཇིག་རྟེན་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གཟུད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་བརྟན་པར་མཛད་པ་སྟེ། དང་པོ་ནས་སྟོང་པ་ཉིད་བརྗོད་ན་སྐྲག་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། རྒྱལ་བས་བདག་དང་བདག་གི་ཞེས། །གསུངས་པ་དགོས་པའི་དབང་གིས་ཏེ། །ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་། །དེ་བཞིན་དགོས་པའི་དབང་གིས་གསུངས། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །སྐད་ཅིག་མར་གསུངས་པས་ན་དངོས་པོ་ཡོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དོན་དམ་པར་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་མ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ད་ལྟར་ཇི་སྐད་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ཞེས་སྨོས་སོ། །གཞན་གྱི་བརྗོད་པ་འགལ་བར་འགྱུར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འགལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་མ་ཡིན་པར་གྲགས་པས་ན་གྲགས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལན་བརྗོད་པ་རྣལ་འབྱོར་པ་སྟེ། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་རྫོབ་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་དུ་སྣང་བའི་ཕྱིར་ཉེས་པ་མེད་དེ། གྲགས་པ་དང་འགལ་བའི་ཉེས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དོན་དམ་པར་ནི་དེ་དག་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: བཞི་པ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མེད་ན་ཐུབ་པས་དངོས་པོ་སྐད་ཅིག་གིས་མི་རྟག་པའི་རང་བཞིན་དུ་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། དེ་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། དགོངས་གཞི་སྣང་བ་ཙམ་ལ་དགོངས་ནས། དགོས་པ་དངོས་པོར་ཞེན་པའི་འཇིག་རྟེན་རིམ་གྱིས་གཞུག་པའི་དོན་དུ་མགོན་པོས་དངོས་པོ་མི་རྟག་པར་བསྟན་ཏེ། རྒྱལ་བས་བདག་དང་བདག་གི་ཞེས། །གསུངས་པ་དགོངས་པའི་དབང་གིས་ཏེ། །ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་། །དེ་བཞིན་དགོངས་པའི་དབང་གིས་གསུངས། །ཞེས་པ་བཞིན་ནོ། ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་དངོས་པོ་དེ་དག་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་དུའང་བདེན་པ་མིན་ཏེ། སྐད་ཅིག་འགོག་པའི་རིགས་པས་གནོད་པས་སོ། །སྐད་ཅིག་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། ཕལ་པ་ལ་མི་སྣང་ཡང་རྣལ་འབྱོར་པའི་འཇིག་རྟེན་ཏེ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཙམ་མཐོང་བ་རྣམས་ལ་སྣང་བའི་ཕྱིར། ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དེ་ཡིན་ནོ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThe Buddha taught about aggregates to gradually introduce worldly beings to emptiness. While phenomena are not truly momentary in ultimate reality, they appear as momentary in conventional reality to yogis who understand selflessness.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThe Buddha's teaching on momentariness is intentional, aimed at gradually guiding worldly beings attached to inherent existence. While phenomena are not truly momentary in ultimate reality, they appear as momentary in conventional reality to yogis who have realized selflessness of persons.\n\n3. Combined meaning:\nThe Buddha taught about momentariness as a skillful means to guide worldly beings towards understanding emptiness. While phenomena are not truly momentary in ultimate reality, they appear as such conventionally to those with some realization of selflessness.\n\n4. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIn order to guide worldly beings,\nThe Protector taught things as if they existed.\nIn ultimate reality, they are not momentary.\nIf one objects that this contradicts conventional reality,\n\nThis translation reflects the Buddha's skillful teaching of momentariness as a conventional truth to guide beings, while acknowledging that it's not an ultimate truth, and addressing a potential objection about conventional appearances.", + "translation": "In order to guide worldly beings,\nThe Protector taught things as if they existed.\nIn ultimate reality, they are not momentary.\nIf one objects that this contradicts conventional reality," } }, "glossary": { @@ -68732,6 +71394,19 @@ "སྐད་ཅིག་མ་": "momentary", "ཀུན་རྫོབ་": "relative" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འཇིག་རྟེན་གཞུག་པའི་དོན་དུ་ནི། །མགོན་པོས་དངོས་བསྟན་དེ་ཉིད་དུ། །": { + "འཇིག་རྟེན་": "worldly beings", + "གཞུག་པ་": "guide", + "མགོན་པོ་": "Protector", + "དངོས་བསྟན་": "taught" + }, + "དེ་དག་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་མིན། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་འགལ་ཞེ་ན། །": { + "སྐད་ཅིག་མ་": "momentary", + "ཀུན་རྫོབ་": "conventional reality", + "འགལ་": "contradicts" + } } } }, @@ -68741,7 +71416,7 @@ "commentary_1": "རྣལ་འབྱོར་པ་ཁོ་ནས་མཐོང་བ་ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བུད་མེད་ཀྱི་གཟུགས་ཕུང་མི་གཙང་བར་གསུངས་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་པས་གཙང་བ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་རློམས་པས་གནོད་པར་འགྱུར་རོ། །", "commentary_2": "འོ་ན་སྐད་ཅིག་མཐོང་བ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་བར་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་རྟག་སོགས་སུ་ལྟ་བ་ལ་ལྟོས་ནས་རྣལ་འབྱོར་པས་སྐད་ཅིག་མ་མཐོང་བ་དེ་ཉིད་མཐོང་བར་བཞག་སྟེ། སྐད་ཅིག་མ་ནི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་དོན་དམ་ཡིན་པས་སོ། །གཞན་དུ་ཐ་མལ་པ་ཉིད་རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་ལྟོས་ཏེ་དེ་ཉིད་མཐོང་བ་ཡིན་ན་རྣལ་འབྱོར་པས་བུད་མེད་མི་གཙང་བར་ངེས་པར་རྟོགས་པ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གཙང་བར་འཛིན་པས་གནོད་པར་འགྱུར་ཞེས་པའི་དོན་དུ་དགེ་ལྷ་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྣལ་འབྱོར་ཀུན་རྫོབ་ཉེས་མེད་དེ། །འཇིག་རྟེན་ལ་ལྟོས་དེ་ཉིད་མཐོང་། །གཞན་དུ་བུད་མེད་མི་གཙང་བར། །ངེས་རྟོག་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་འགྱུར། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nརྣལ་འབྱོར་(yoga), ཀུན་རྫོབ་(conventional truth), ཉེས་མེད་(faultless), འཇིག་རྟེན་(worldly), དེ་ཉིད་(suchness/reality), བུད་མེད་(woman), མི་གཙང་བ་(impure)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ལྟོས་ indicates \"in relation to\" or \"from the perspective of\"\n- གཞན་དུ་ means \"otherwise\" or \"in other cases\"\n- ངེས་རྟོག་ refers to \"definite conception\" or \"firm understanding\"\n- གྱིས་གནོད་འགྱུར་ indicates \"will be harmed by\" or \"will be contradicted by\"\n\n\nThe yoga of conventional truth is faultless;\nIn relation to the world, it sees reality.\nOtherwise, the definite conception of women as impure\nWill be contradicted by worldly [conventions].\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between yogic practices, conventional truth, and ultimate reality, particularly in the context of tantric visualizations involving female figures.", "translation": "The yoga of conventional truth is faultless;\nIn relation to the world, it sees reality.\nOtherwise, the definite conception of women as impure\nWill be contradicted by worldly [conventions]." @@ -68757,9 +71432,9 @@ "translation": "The yoga of relative truth is faultless.\nIn relation to the world, it sees reality.\nOtherwise, viewing women as impure\nWould be refuted by worldly convention." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྣལ་འབྱོར་ཀུན་རྫོབ་ཉེས་མེད་དེ། །འཇིག་རྟེན་ལ་ལྟོས་དེ་ཉིད་མཐོང་། །གཞན་དུ་བུད་མེད་མི་གཙང་བར། །ངེས་རྟོག་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: རྣལ་འབྱོར་པ་ཁོ་ནས་མཐོང་བ་ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བུད་མེད་ཀྱི་གཟུགས་ཕུང་མི་གཙང་བར་གསུངས་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་པས་གཙང་བ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་རློམས་པས་གནོད་པར་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 2: འོ་ན་སྐད་ཅིག་མཐོང་བ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་བར་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་རྟག་སོགས་སུ་ལྟ་བ་ལ་ལྟོས་ནས་རྣལ་འབྱོར་པས་སྐད་ཅིག་མ་མཐོང་བ་དེ་ཉིད་མཐོང་བར་བཞག་སྟེ། སྐད་ཅིག་མ་ནི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་དོན་དམ་ཡིན་པས་སོ། །གཞན་དུ་ཐ་མལ་པ་ཉིད་རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་ལྟོས་ཏེ་དེ་ཉིད་མཐོང་བ་ཡིན་ན་རྣལ་འབྱོར་པས་བུད་མེད་མི་གཙང་བར་ངེས་པར་རྟོགས་པ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གཙང་བར་འཛིན་པས་གནོད་པར་འགྱུར་ཞེས་པའི་དོན་དུ་དགེ་ལྷ་འཆད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nFor yogis, conventional reality is without fault.\nIn relation to the worldly, they see the true nature of things.\nOtherwise, if women were seen as impure,\nThe worldly view would contradict their definite realization.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the verse, which discusses how yogis perceive reality differently from ordinary people. It suggests that yogis see the true nature of things while still operating within conventional reality, and that this perspective prevents contradictions that might arise from worldly views about purity and impurity, particularly regarding the perception of women's bodies.", - "translation": "For yogis, conventional reality is without fault.\nIn relation to the worldly, they see the true nature of things.\nOtherwise, if women were seen as impure,\nThe worldly view would contradict their definite realization." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྣལ་འབྱོར་ཀུན་རྫོབ་ཉེས་མེད་དེ། །འཇིག་རྟེན་ལ་ལྟོས་དེ་ཉིད་མཐོང་། །གཞན་དུ་བུད་མེད་མི་གཙང་བར། །ངེས་རྟོག་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: རྣལ་འབྱོར་པ་ཁོ་ནས་མཐོང་བ་ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བུད་མེད་ཀྱི་གཟུགས་ཕུང་མི་གཙང་བར་གསུངས་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་པས་གཙང་བ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་རློམས་པས་གནོད་པར་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 2: འོ་ན་སྐད་ཅིག་མཐོང་བ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་བར་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་རྟག་སོགས་སུ་ལྟ་བ་ལ་ལྟོས་ནས་རྣལ་འབྱོར་པས་སྐད་ཅིག་མ་མཐོང་བ་དེ་ཉིད་མཐོང་བར་བཞག་སྟེ། སྐད་ཅིག་མ་ནི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་དོན་དམ་ཡིན་པས་སོ། །གཞན་དུ་ཐ་མལ་པ་ཉིད་རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་ལྟོས་ཏེ་དེ་ཉིད་མཐོང་བ་ཡིན་ན་རྣལ་འབྱོར་པས་བུད་མེད་མི་གཙང་བར་ངེས་པར་རྟོགས་པ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གཙང་བར་འཛིན་པས་གནོད་པར་འགྱུར་ཞེས་པའི་དོན་དུ་དགེ་ལྷ་འཆད་དོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that if yogis didn't see the true nature of things, the Buddha's teaching about women's bodies being impure would be contradicted by worldly people who consider them pure.\n\nCommentary 2: This commentary addresses a potential contradiction with the teaching that seeing momentariness is seeing the ultimate truth. It explains that yogis' perception of momentariness is considered seeing the truth in comparison to worldly views of permanence. It also reiterates that if ordinary people were seen as perceiving truth, then their view of women as pure would contradict yogis' understanding of impurity.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the contrast between yogis' perception and worldly perception. They argue that yogis' understanding of impermanence and impurity is closer to the truth than ordinary worldly views. This distinction is important for maintaining the validity of Buddhist teachings.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThe yogis' conventional view is faultless.\nCompared to the world, they see reality.\nOtherwise, if women were seen as pure,\nWorldly views would contradict the definite understanding [of impurity].\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the superiority of yogis' perception over worldly views, particularly regarding the understanding of impurity and impermanence.", + "translation": "The yogis' conventional view is faultless.\nCompared to the world, they see reality.\nOtherwise, if women were seen as pure,\nWorldly views would contradict the definite understanding [of impurity]." } }, "glossary": { @@ -68778,6 +71453,20 @@ "ངེས་རྟོག་": "recognizing", "མི་གཙང་བ་": "filth" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "རྣལ་འབྱོར་ཀུན་རྫོབ་ཉེས་མེད་དེ། །འཇིག་རྟེན་ལ་ལྟོས་དེ་ཉིད་མཐོང་།": { + "རྣལ་འབྱོར་": "yogis", + "ཀུན་རྫོབ་": "conventional", + "ཉེས་མེད་": "faultless", + "འཇིག་རྟེན་": "world", + "མཐོང་": "see" + }, + "།གཞན་དུ་བུད་མེད་མི་གཙང་བར། །ངེས་རྟོག་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་འགྱུར།": { + "བུད་མེད་": "women", + "འཇིག་རྟེན་": "worldly", + "ངེས་རྟོག་": "definite understanding" + } } } }, @@ -68787,7 +71476,7 @@ "commentary_1": "གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཉིད་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་རྒྱལ་བ་ཡང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཉིད་ཡིན་པས་ན་དེ་ལ་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་བྱས་པས་ཇི་ལྟར་བསོད་ནམས་འབྱུང་སྙམ་པ་ལ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་རྒྱལ་བ་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བསོད་ནམས་གང་ཞིག་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་འབྱུང་། །ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ལ་ཕན་པ་དང་། གནོད་པ་བྱས་པ་ལ་བསོད་ནམས་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། དེ་ཇི་ལྟར་སེམས་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལན་བརྗོད་པ། བདེན་པ་ལས་འབྱུང་བཞིན་དུ་འབྱུང་། །ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་དོན་དམ་པར་བདེན་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལས་འབྱུང་བ་ལྟར་རོ། །བསོད་ནམས་ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་གཉིས་པ་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། ཇི་ལྟར་དོན་དམ་པར་ཡོད་པའི་རྒྱལ་བ་ལས་བསོད་ནམས་ཀྱང་དོན་དམ་པར་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་རྒྱལ་བ་ལས་ཀྱང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་བསོད་ནམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་འུ་བུ་ཅག་ལ་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །རྐྱེན་འདི་དང་ཕྲད་པ་ལས་འདི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉི་ག་ལ་ཡང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒོལ་བའོ། །ཅི་སྟེ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་རོ། །ཤི་ནས་ཏེ་ཤི་བའི་རྗེས་ལའོ། །སྐྱེ་བ་ནི་འབྱུང་བ་སྟེ་སྐྱེ་ཞིང་འབྱུང་བས་ན་དོན་དམ་པར་ཡོད་པའོ་ཞེས་བསམ་པའོ། །", "commentary_2": "ལྔ་པ་ལ་བཞི་སྟེ། བསོད་ནམས་མི་འཐོབ་པ་དང་། ཉིང་མཚམས་མི་སྦྱོར་བ་དང་། དགེ་སྡིག་མེད་པ་དང་། སྤྱོད་པ་དོན་མེད་པ་སྤང་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་པ་མེད་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱང་རྫུན་པས་དེ་མཆོད་པ་ལ་བསོད་ནམས་མི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རང་རྒྱལ་བ་དངོས་པོར་ཡོད་པ་ལ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་དངོས་པོར་ཡོད་པ་ཞིག་འབྱུང་བར་འདོད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྒྱུ་མ་འདྲ་བའི་རྒྱལ་བ་ལ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་སྒྱུ་མ་འདྲ་བ་ཐོབ་པས་སྐྱོན་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྒྱུ་འདྲའི་རྒྱལ་ལས་བསོད་ནམས་ནི། །ཇི་ལྟར་དངོས་ཡོད་ལ་ཇི་བཞིན། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྱུ་འདྲ་ན། །ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྒྱུ་འདྲ་ (illusion-like), རྒྱལ་ (victory/conquer), བསོད་ནམས་ (merit), དངོས་ཡོད་ (truly existent), སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...ཇི་བཞིན། structure indicating comparison\n- གལ་ཏེ་...ན། conditional clause\n- ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། rhetorical question structure\n\n\nHow can merit from an illusion-like victory\nBe just like [merit] from something truly existent?\nIf sentient beings are illusion-like,\nHow then, after death, are they reborn?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing philosophical questions about the nature of reality, merit, and rebirth in the context of the Buddhist concept of emptiness (śūnyatā).", "translation": "How can merit from an illusion-like victory\nBe just like [merit] from something truly existent?\nIf sentient beings are illusion-like,\nHow then, after death, are they reborn?" @@ -68803,9 +71492,9 @@ "translation": "From illusory-like victory, merit\nIs just as it is in reality.\nIf sentient beings are like illusions,\nHow then are they reborn after death?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྒྱུ་འདྲའི་རྒྱལ་ལས་བསོད་ནམས་ནི། །ཇི་ལྟར་དངོས་ཡོད་ལ་ཇི་བཞིན། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྱུ་འདྲ་ན། །ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཉིད་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་རྒྱལ་བ་ཡང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཉིད་ཡིན་པས་ན་དེ་ལ་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་བྱས་པས་ཇི་ལྟར་བསོད་ནམས་འབྱུང་སྙམ་པ་ལ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་རྒྱལ་བ་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བསོད་ནམས་གང་ཞིག་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་འབྱུང་། །ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ལ་ཕན་པ་དང་། གནོད་པ་བྱས་པ་ལ་བསོད་ནམས་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། དེ་ཇི་ལྟར་སེམས་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལན་བརྗོད་པ། བདེན་པ་ལས་འབྱུང་བཞིན་དུ་འབྱུང་། །ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་དོན་དམ་པར་བདེན་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལས་འབྱུང་བ་ལྟར་རོ། །བསོད་ནམས་ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་གཉིས་པ་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། ཇི་ལྟར་དོན་དམ་པར་ཡོད་པའི་རྒྱལ་བ་ལས་བསོད་ནམས་ཀྱང་དོན་དམ་པར་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་རྒྱལ་བ་ལས་ཀྱང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་བསོད་ནམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་འུ་བུ་ཅག་ལ་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །རྐྱེན་འདི་དང་ཕྲད་པ་ལས་འདི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉི་ག་ལ་ཡང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒོལ་བའོ། །ཅི་སྟེ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་རོ། །ཤི་ནས་ཏེ་ཤི་བའི་རྗེས་ལའོ། །སྐྱེ་བ་ནི་འབྱུང་བ་སྟེ་སྐྱེ་ཞིང་འབྱུང་བས་ན་དོན་དམ་པར་ཡོད་པའོ་ཞེས་བསམ་པའོ། །\n\nCommentary 2: ལྔ་པ་ལ་བཞི་སྟེ། བསོད་ནམས་མི་འཐོབ་པ་དང་། ཉིང་མཚམས་མི་སྦྱོར་བ་དང་། དགེ་སྡིག་མེད་པ་དང་། སྤྱོད་པ་དོན་མེད་པ་སྤང་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་པ་མེད་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱང་རྫུན་པས་དེ་མཆོད་པ་ལ་བསོད་ནམས་མི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རང་རྒྱལ་བ་དངོས་པོར་ཡོད་པ་ལ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་དངོས་པོར་ཡོད་པ་ཞིག་འབྱུང་བར་འདོད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྒྱུ་མ་འདྲ་བའི་རྒྱལ་བ་ལ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་སྒྱུ་མ་འདྲ་བ་ཐོབ་པས་སྐྱོན་མེད་དོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nFrom [offerings to] the Buddha who is like an illusion,\nMerit arises just as it would from [offerings to] a truly existent one.\nIf sentient beings are like illusions,\nHow then are they born after death?\n\n\nThis translation attempts to capture the key points from the input text and commentaries:\n\n1. The first two lines address whether merit can arise from offerings to a Buddha who is illusory. The answer is that merit arises just as it would from offerings to a truly existent Buddha.\n\n2. The last two lines raise a question: If sentient beings are illusory, how can they be reborn after death? This seems to challenge the idea that all phenomena are illusory.\n\nThe commentaries explain that there is no real difference between conventional and ultimate truth in this context - merit arises conventionally from offerings to an illusory Buddha just as it would ultimately from offerings to a truly existent Buddha. They also note that this question about rebirth is posed by an opponent of the view that all phenomena are illusory.", - "translation": "From [offerings to] the Buddha who is like an illusion,\nMerit arises just as it would from [offerings to] a truly existent one.\nIf sentient beings are like illusions,\nHow then are they born after death?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྒྱུ་འདྲའི་རྒྱལ་ལས་བསོད་ནམས་ནི། །ཇི་ལྟར་དངོས་ཡོད་ལ་ཇི་བཞིན། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྱུ་འདྲ་ན། །ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཉིད་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་རྒྱལ་བ་ཡང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཉིད་ཡིན་པས་ན་དེ་ལ་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་བྱས་པས་ཇི་ལྟར་བསོད་ནམས་འབྱུང་སྙམ་པ་ལ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་རྒྱལ་བ་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བསོད་ནམས་གང་ཞིག་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་འབྱུང་། །ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ལ་ཕན་པ་དང་། གནོད་པ་བྱས་པ་ལ་བསོད་ནམས་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། དེ་ཇི་ལྟར་སེམས་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལན་བརྗོད་པ། བདེན་པ་ལས་འབྱུང་བཞིན་དུ་འབྱུང་། །ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་དོན་དམ་པར་བདེན་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལས་འབྱུང་བ་ལྟར་རོ། །བསོད་ནམས་ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་གཉིས་པ་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། ཇི་ལྟར་དོན་དམ་པར་ཡོད་པའི་རྒྱལ་བ་ལས་བསོད་ནམས་ཀྱང་དོན་དམ་པར་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་རྒྱལ་བ་ལས་ཀྱང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་བསོད་ནམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་འུ་བུ་ཅག་ལ་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །རྐྱེན་འདི་དང་ཕྲད་པ་ལས་འདི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉི་ག་ལ་ཡང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒོལ་བའོ། །ཅི་སྟེ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་རོ། །ཤི་ནས་ཏེ་ཤི་བའི་རྗེས་ལའོ། །སྐྱེ་བ་ནི་འབྱུང་བ་སྟེ་སྐྱེ་ཞིང་འབྱུང་བས་ན་དོན་དམ་པར་ཡོད་པའོ་ཞེས་བསམ་པའོ། །\n\nCommentary 2: ལྔ་པ་ལ་བཞི་སྟེ། བསོད་ནམས་མི་འཐོབ་པ་དང་། ཉིང་མཚམས་མི་སྦྱོར་བ་དང་། དགེ་སྡིག་མེད་པ་དང་། སྤྱོད་པ་དོན་མེད་པ་སྤང་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་པ་མེད་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱང་རྫུན་པས་དེ་མཆོད་པ་ལ་བསོད་ནམས་མི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རང་རྒྱལ་བ་དངོས་པོར་ཡོད་པ་ལ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་དངོས་པོར་ཡོད་པ་ཞིག་འབྱུང་བར་འདོད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྒྱུ་མ་འདྲ་བའི་རྒྱལ་བ་ལ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་སྒྱུ་མ་འདྲ་བ་ཐོབ་པས་སྐྱོན་མེད་དོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary discusses the question of how merit can arise from making offerings to a Buddha if everything is illusory. It explains that just as real merit arises from a real Buddha, illusory merit arises from an illusory Buddha. The process is the same in both cases.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary addresses the objection that if all phenomena lack true existence, then the Buddha is false and no merit can arise from making offerings. It counters that just as one believes real merit arises from offerings to a real Buddha, illusory merit arises from offerings to an illusory Buddha.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries agree that merit can arise from making offerings to the Buddha, whether the Buddha is considered real or illusory. The nature of the merit corresponds to the nature of the Buddha - real merit from a real Buddha, illusory merit from an illusory Buddha.\n\n4. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nFrom an illusory Buddha, merit arises\nJust as it would from one truly existing.\nIf sentient beings are like illusions,\nHow then are they born after death?\n\n\nThis translation reflects the commentaries' explanation that merit can arise from an illusory Buddha just as it would from a real one, while also preserving the original question about rebirth in the context of illusory existence.", + "translation": "From an illusory Buddha, merit arises\nJust as it would from one truly existing.\nIf sentient beings are like illusions,\nHow then are they born after death?" } }, "glossary": { @@ -68822,6 +71511,24 @@ "ཤི་": "die", "སྐྱེ་": "born" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སྒྱུ་འདྲའི་རྒྱལ་ལས་བསོད་ནམས་ནི། །": { + "སྒྱུ་འདྲའི་": "illusory", + "རྒྱལ་": "Buddha", + "བསོད་ནམས་": "merit" + }, + "ཇི་ལྟར་དངོས་ཡོད་ལ་ཇི་བཞིན། །": { + "དངོས་ཡོད་": "truly existing" + }, + "གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྱུ་འདྲ་ན། །": { + "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "སྒྱུ་འདྲ་": "like illusions" + }, + "ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། །": { + "ཤི་": "death", + "སྐྱེ་": "born" + } } } }, @@ -68831,7 +71538,7 @@ "commentary_1": "ལན་བརྗོད་པ་ཇི་སྲིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཇི་སྲིད་དུ་སྔགས་དང་སྨན་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་པའི་དུས་དེ་སྲིད་དུ་སྒྱུ་མ་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཇི་སྲིད་དུ་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་པ་དེ་སྲིད་དུ་སེམས་ཅན་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞིང་ཤི་བ་རྣམས་ཀྱང་སླར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་ཡུན་རིང་བར་གནས་པ་ཙམ་གྱིས་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྒྱུན་རིང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རིང་བ་ནི་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་རྒྱུན་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་དམ་པར་གཞན་ནི་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་ན་དེ་ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་ཚོགས་པ་ཡིན་ཏེ་ཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་པར་གྱུར་པ་དེ་སྲིད་དུ་སྒྱུ་མའང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས་མི་བདེན་ཡང་འབྱུང་བར་འདྲ་བས་རྒྱུན་རིང་བ་ཙམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་ན་སྒྱུ་མ་བས་སེམས་ཅན་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། སྒྱུ་མ་རྒྱུན་རིང་ཐུང་ལའང་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་འཚོགས་གྱུར་པ། །དེ་སྲིད་སྒྱུ་མའང་འབྱུང་བར་འགྱུར། །རྒྱུན་རིང་ཙམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་ན། །སེམས་ཅན་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཡིན། །\n", "output": "Key terms:\nཇི་སྲིད་(As long as), རྐྱེན་(conditions), འཚོགས་(gather), སྒྱུ་མ་(illusion), རྒྱུན་རིང་(long duration), སེམས་ཅན་(sentient beings), བདེན་པ་(truly existent)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure with ཇི་སྲིད་...དེ་སྲིད་ (As long as...so long)\n- Rhetorical question structure in last two lines\n\n\nAs long as conditions gather,\nSo long will illusions arise.\nHow, merely by long duration,\nCould sentient beings truly exist?\n\n\nNote: This verse contrasts the conditioned, illusory nature of phenomena with the notion of inherent existence, using duration as a key point of examination.", "translation": "As long as conditions gather,\nSo long will illusions arise.\nHow, merely by long duration,\nCould sentient beings truly exist?" @@ -68847,9 +71554,49 @@ "translation": "As long as conditions are gathered,\nFor that long illusions will arise.\nHow can sentient beings truly exist,\nJust by virtue of lasting a long time?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་འཚོགས་གྱུར་པ། །དེ་སྲིད་སྒྱུ་མའང་འབྱུང་བར་འགྱུར། །རྒྱུན་རིང་ཙམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་ན། །སེམས་ཅན་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ལན་བརྗོད་པ་ཇི་སྲིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཇི་སྲིད་དུ་སྔགས་དང་སྨན་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་པའི་དུས་དེ་སྲིད་དུ་སྒྱུ་མ་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཇི་སྲིད་དུ་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་པ་དེ་སྲིད་དུ་སེམས་ཅན་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞིང་ཤི་བ་རྣམས་ཀྱང་སླར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་ཡུན་རིང་བར་གནས་པ་ཙམ་གྱིས་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྒྱུན་རིང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རིང་བ་ནི་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་རྒྱུན་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་དམ་པར་གཞན་ནི་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་ན་དེ་ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་ཚོགས་པ་ཡིན་ཏེ་ཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་པར་གྱུར་པ་དེ་སྲིད་དུ་སྒྱུ་མའང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས་མི་བདེན་ཡང་འབྱུང་བར་འདྲ་བས་རྒྱུན་རིང་བ་ཙམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་ན་སྒྱུ་མ་བས་སེམས་ཅན་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། སྒྱུ་མ་རྒྱུན་རིང་ཐུང་ལའང་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nAs long as the conditions are assembled,\nFor that long, illusions will arise.\nHow, merely by lasting a long time,\nCould sentient beings truly exist?\n\n\nThis translation conveys that sentient beings, like magical illusions, arise when the necessary conditions come together. It questions the notion that something becomes truly existent simply because it persists for a long time, emphasizing the illusory nature of phenomena including sentient beings, despite their seeming continuity.", - "translation": "As long as the conditions are assembled,\nFor that long, illusions will arise.\nHow, merely by lasting a long time,\nCould sentient beings truly exist?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་འཚོགས་གྱུར་པ། །དེ་སྲིད་སྒྱུ་མའང་འབྱུང་བར་འགྱུར། །རྒྱུན་རིང་ཙམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་ན། །སེམས་ཅན་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ལན་བརྗོད་པ་ཇི་སྲིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཇི་སྲིད་དུ་སྔགས་དང་སྨན་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་པའི་དུས་དེ་སྲིད་དུ་སྒྱུ་མ་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཇི་སྲིད་དུ་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་པ་དེ་སྲིད་དུ་སེམས་ཅན་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞིང་ཤི་བ་རྣམས་ཀྱང་སླར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་ཡུན་རིང་བར་གནས་པ་ཙམ་གྱིས་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྒྱུན་རིང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རིང་བ་ནི་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་རྒྱུན་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་དམ་པར་གཞན་ནི་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་ན་དེ་ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་ཚོགས་པ་ཡིན་ཏེ་ཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་པར་གྱུར་པ་དེ་སྲིད་དུ་སྒྱུ་མའང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས་མི་བདེན་ཡང་འབྱུང་བར་འདྲ་བས་རྒྱུན་རིང་བ་ཙམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་ན་སྒྱུ་མ་བས་སེམས་ཅན་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། སྒྱུ་མ་རྒྱུན་རིང་ཐུང་ལའང་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that just as magical illusions appear when the necessary conditions are present, sentient beings appear when the conditions of ignorance and other factors come together. It emphasizes that mere long-term existence doesn't make something truly existent.\n\nCommentary 2: This commentary addresses the question of how sentient beings can be reborn if they are like illusions. It explains that rebirth occurs when the conditions for birth come together, just as illusions appear when their conditions are present. It argues that the duration of existence doesn't make sentient beings more real than illusions.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that sentient beings, like illusions, arise when the necessary conditions are present. They both argue against the idea that long-term existence implies true existence. The commentaries use the analogy of magical illusions to explain the nature of sentient beings and the process of rebirth.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nAs long as the conditions are assembled,\nFor that long, even illusions will arise.\nHow then, by mere long continuity,\nCould sentient beings truly exist?\n\nThis translation reflects the key points from the commentaries, emphasizing the conditional nature of both illusions and sentient beings, and questioning the notion that long-term existence implies true existence.", + "translation": "As long as the conditions are assembled,\nFor that long, even illusions will arise.\nHow then, by mere long continuity,\nCould sentient beings truly exist?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་འཚོགས་གྱུར་པ། །": { + "རྐྱེན་": "conditions", + "འཚོགས་": "assembled" + }, + "དེ་སྲིད་སྒྱུ་མའང་འབྱུང་བར་འགྱུར། །": { + "སྒྱུ་མ་": "illusions", + "འབྱུང་": "arise" + }, + "རྒྱུན་རིང་ཙམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་ན། །": { + "རྒྱུན་རིང་": "lasting a long time" + }, + "སེམས་ཅན་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཡིན། །": { + "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "བདེན་པར་": "truly", + "ཡོད་པ་": "exist" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་འཚོགས་གྱུར་པ། །": { + "ཇི་སྲིད་": "As long as", + "རྐྱེན་": "conditions", + "འཚོགས་": "assembled" + }, + "དེ་སྲིད་སྒྱུ་མའང་འབྱུང་བར་འགྱུར། །": { + "དེ་སྲིད་": "For that long", + "སྒྱུ་མ་": "illusions", + "འབྱུང་": "arise" + }, + "རྒྱུན་རིང་ཙམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་ན། །": { + "རྒྱུན་རིང་": "long continuity" + }, + "སེམས་ཅན་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཡིན། །": { + "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "བདེན་པར་": "truly", + "ཡོད་པ་": "exist" + } } } }, @@ -68859,7 +71606,7 @@ "commentary_1": "ཅི་སྟེ་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་དང་རང་བཞིན་ཐ་མི་དད་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་བསད་ཀྱང་ཉེས་པར་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ། སྒྱུ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་དང་ཅིག་ཤོས་ཀྱི་སྐྱེས་བུ་དག་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་དུ་མཚུངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ལ་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུའི་སེམས་མེད་པའི་ཕྱིར་སྡིག་པ་མེད་དོ། །དེ་ལ་ཡང་བསད་སེམས་ཀྱིས་སྦྱར་ན་ཉེས་པར་ནི་འགྱུར་ལ་སྲོག་གཅོད་པར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །ཅིག་ཤོས་གཞན་ལ་ཇི་ལྟར་སྲོག་གཅོད་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། སྒྱུ་མའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཉིད་སྒྱུ་མའོ། །ལྡན་པ་ནི་དེ་དང་ལྡན་པའོ། །ཕན་པ་དང་གནོད་པ་སྲིད་པའི་བསོད་ནམས་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་སེམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཚེ་སྒྱུ་མ་ཉིད་དུ་དངོས་སུ་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་ནི་བསད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན། ད་དུང་སེམས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ནུས་པ་མ་ཡིན་གྱི་འོན་ཀྱང་ཚིག་བཞིན་དུ་མོས་པ་བྱེད་པ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །ཕ་རོལ་པོས་སེམས་སྒྱུ་མ་ཉིད་དུ་མི་འཐད་པར་བརྩད་པར་འདོད་ནས།", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། འོ་ན་སེམས་ཅན་གྱིས་སེམས་ཅན་དང་། སྒྱུ་མས་སྒྱུ་མ་བསད་པ་དང་། མཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་དགེ་སྡིག་ཡོད་མེད་མཚུངས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་སྒྱུ་མས་བསད་པ་དང་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་བྱེད་པ་པོ་ལ་སེམས་མེད་པའི་ཕྱིར་དགེ་སྡིག་མེད་དེ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་སེམས་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཅན་གྱིས་དེ་ལྟར་བྱས་པ་ན། བྱེད་པ་པོ་ལ་བྱམས་སྡང་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཡོད་པས་བསོད་ནམས་དང་སྡིག་པ་འབྱུང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བསད་སོགས་ལ། །སེམས་མེད་ཕྱིར་ན་སྡིག་མེད་དེ། །སྒྱུ་མའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ལ། །བསོད་ནམས་དང་ནི་སྡིག་པ་འབྱུང་། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསྒྱུ་མ་ (illusion), སྐྱེས་བུ་ (person), བསད་ (kill), སྡིག་ (negative karma), བསོད་ནམས་ (merit)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ to indicate object\n- ཕྱིར་ན་ indicating causation (\"because\")\n- དང་ལྡན་པ་ indicating possession\n\n\nKilling and so forth of an illusory person\nDoes not incur negative karma, as there is no mind.\nFor one possessing an illusory mind,\nBoth merit and negative karma arise.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of karma in relation to illusion (སྒྱུ་མ་), a concept often used in Buddhist philosophy to illustrate the emptiness or lack of inherent existence of phenomena.", "translation": "Killing and so forth of an illusory person\nDoes not incur negative karma, as there is no mind.\nFor one possessing an illusory mind,\nBoth merit and negative karma arise." @@ -68875,9 +71622,43 @@ "translation": "Since an illusory person has no mind,\nThere is no sin in killing and so forth.\nFor one possessing an illusory mind,\nBoth merit and sin arise." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བསད་སོགས་ལ། །སེམས་མེད་ཕྱིར་ན་སྡིག་མེད་དེ། །སྒྱུ་མའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ལ། །བསོད་ནམས་དང་ནི་སྡིག་པ་འབྱུང་། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་དང་རང་བཞིན་ཐ་མི་དད་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་བསད་ཀྱང་ཉེས་པར་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ། སྒྱུ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་དང་ཅིག་ཤོས་ཀྱི་སྐྱེས་བུ་དག་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་དུ་མཚུངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ལ་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུའི་སེམས་མེད་པའི་ཕྱིར་སྡིག་པ་མེད་དོ། །དེ་ལ་ཡང་བསད་སེམས་ཀྱིས་སྦྱར་ན་ཉེས་པར་ནི་འགྱུར་ལ་སྲོག་གཅོད་པར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །ཅིག་ཤོས་གཞན་ལ་ཇི་ལྟར་སྲོག་གཅོད་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། སྒྱུ་མའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཉིད་སྒྱུ་མའོ། །ལྡན་པ་ནི་དེ་དང་ལྡན་པའོ། །ཕན་པ་དང་གནོད་པ་སྲིད་པའི་བསོད་ནམས་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་སེམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཚེ་སྒྱུ་མ་ཉིད་དུ་དངོས་སུ་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་ནི་བསད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན། ད་དུང་སེམས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ནུས་པ་མ་ཡིན་གྱི་འོན་ཀྱང་ཚིག་བཞིན་དུ་མོས་པ་བྱེད་པ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །ཕ་རོལ་པོས་སེམས་སྒྱུ་མ་ཉིད་དུ་མི་འཐད་པར་བརྩད་པར་འདོད་ནས།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། འོ་ན་སེམས་ཅན་གྱིས་སེམས་ཅན་དང་། སྒྱུ་མས་སྒྱུ་མ་བསད་པ་དང་། མཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་དགེ་སྡིག་ཡོད་མེད་མཚུངས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་སྒྱུ་མས་བསད་པ་དང་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་བྱེད་པ་པོ་ལ་སེམས་མེད་པའི་ཕྱིར་དགེ་སྡིག་མེད་དེ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་སེམས་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཅན་གྱིས་དེ་ལྟར་བྱས་པ་ན། བྱེད་པ་པོ་ལ་བྱམས་སྡང་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཡོད་པས་བསོད་ནམས་དང་སྡིག་པ་འབྱུང་།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nKilling an illusory person and such\nIncurs no sin, as there is no mind.\nBut for one possessing an illusory mind,\nBoth merit and sin can arise.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points from the input verse and commentaries:\n\n1. Actions like killing an illusory being do not incur sin, because the illusory being has no mind.\n2. However, for a sentient being with an \"illusory mind\" (i.e. a conventional mind that is ultimately empty), both positive and negative karma can arise.\n3. The commentaries clarify that while both illusory and conventional beings are ultimately empty, only beings with minds can generate karma.\n4. The mind itself is described as illusory, but it serves as the basis for virtuous and non-virtuous actions.\n5. When one directly perceives the illusory nature of reality, no negative karma is generated, but ordinary beings still operate on the conventional level.", - "translation": "Killing an illusory person and such\nIncurs no sin, as there is no mind.\nBut for one possessing an illusory mind,\nBoth merit and sin can arise." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བསད་སོགས་ལ། །སེམས་མེད་ཕྱིར་ན་སྡིག་མེད་དེ། །སྒྱུ་མའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ལ། །བསོད་ནམས་དང་ནི་སྡིག་པ་འབྱུང་། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་དང་རང་བཞིན་ཐ་མི་དད་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་བསད་ཀྱང་ཉེས་པར་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ། སྒྱུ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་དང་ཅིག་ཤོས་ཀྱི་སྐྱེས་བུ་དག་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་དུ་མཚུངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ལ་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུའི་སེམས་མེད་པའི་ཕྱིར་སྡིག་པ་མེད་དོ། །དེ་ལ་ཡང་བསད་སེམས་ཀྱིས་སྦྱར་ན་ཉེས་པར་ནི་འགྱུར་ལ་སྲོག་གཅོད་པར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །ཅིག་ཤོས་གཞན་ལ་ཇི་ལྟར་སྲོག་གཅོད་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། སྒྱུ་མའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཉིད་སྒྱུ་མའོ། །ལྡན་པ་ནི་དེ་དང་ལྡན་པའོ། །ཕན་པ་དང་གནོད་པ་སྲིད་པའི་བསོད་ནམས་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་སེམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཚེ་སྒྱུ་མ་ཉིད་དུ་དངོས་སུ་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་ནི་བསད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན། ད་དུང་སེམས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ནུས་པ་མ་ཡིན་གྱི་འོན་ཀྱང་ཚིག་བཞིན་དུ་མོས་པ་བྱེད་པ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །ཕ་རོལ་པོས་སེམས་སྒྱུ་མ་ཉིད་དུ་མི་འཐད་པར་བརྩད་པར་འདོད་ནས།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། འོ་ན་སེམས་ཅན་གྱིས་སེམས་ཅན་དང་། སྒྱུ་མས་སྒྱུ་མ་བསད་པ་དང་། མཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་དགེ་སྡིག་ཡོད་མེད་མཚུངས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་སྒྱུ་མས་བསད་པ་དང་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་བྱེད་པ་པོ་ལ་སེམས་མེད་པའི་ཕྱིར་དགེ་སྡིག་མེད་དེ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་སེམས་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཅན་གྱིས་དེ་ལྟར་བྱས་པ་ན། བྱེད་པ་པོ་ལ་བྱམས་སྡང་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཡོད་པས་བསོད་ནམས་དང་སྡིག་པ་འབྱུང་།\n", + "output": "Here's my process for translating the Input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that killing an illusory person doesn't incur sin because the illusory person lacks a mind. However, if one has the intention to kill, it's still wrong even if no actual killing occurs. For beings with minds (even if illusory), virtuous and non-virtuous actions can arise because the mind is the basis for benefit and harm. When one directly perceives the illusory nature of reality, there's no fault in apparent killing, but until then, one should cultivate this understanding conceptually.\n\nCommentary 2:\nThis commentary addresses whether there's a difference in karma between sentient beings killing other sentient beings and illusions killing illusions. It explains that when an illusory person is killed or honored, there's no virtue or sin because the actor lacks a mind. However, when a sentient being with an illusory-like mind performs such actions, virtue and sin arise because the actor has thoughts of love, hatred, etc.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize that illusory beings or actions don't generate karma because they lack mind/intention. However, for beings with minds (even if understood as illusory), actions can generate positive or negative karma based on their mental states and intentions. The key distinction is the presence of mind and intention, not the apparent substantiality of the actors or actions.\n\n3. Translation of the Input text based on the combined meaning:\n\n\nWhen killing or harming an illusory person,\nThere's no sin, as they lack a mind.\nFor those possessing an illusory mind,\nBoth merit and sin can arise.\n", + "translation": "When killing or harming an illusory person,\nThere's no sin, as they lack a mind.\nFor those possessing an illusory mind,\nBoth merit and sin can arise." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བསད་སོགས་ལ། །སེམས་མེད་ཕྱིར་ན་སྡིག་མེད་དེ།": { + "སྒྱུ་མའི་": "illusory", + "སྐྱེས་བུ་": "beings", + "བསད་": "killing", + "སེམས་": "mind", + "སྡིག་": "misdeeds" + }, + "།སྒྱུ་མའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ལ། །བསོད་ནམས་དང་ནི་སྡིག་པ་འབྱུང་།": { + "སྒྱུ་མའི་": "illusory", + "སེམས་": "minds", + "བསོད་ནམས་": "merit", + "སྡིག་པ་": "misdeeds", + "འབྱུང་": "arise" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བསད་སོགས་ལ། །སེམས་མེད་ཕྱིར་ན་སྡིག་མེད་དེ། །": { + "སྒྱུ་མའི་": "illusory", + "སྐྱེས་བུ་": "person", + "བསད་": "killing", + "སེམས་": "mind", + "སྡིག་": "sin" + }, + "སྒྱུ་མའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ལ། །བསོད་ནམས་དང་ནི་སྡིག་པ་འབྱུང་། །": { + "སྒྱུ་མའི་": "illusory", + "སེམས་": "mind", + "བསོད་ནམས་": "merit", + "སྡིག་པ་": "sin", + "འབྱུང་": "arise" + } } } }, @@ -68887,7 +71668,7 @@ "commentary_1": "སྔགས་ལ་སོགས་པ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སེམས་ནི་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་དུ་མི་སྲིད་དོ། །ལན་བརྗོད་པ། སྣ་ཚོགས་ཞེས་བརྗོད་དེ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་སྣ་ཚོགས་ལས་ཡང་དག་པར་བྱུང་བའི་སྒྱུ་མ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་དོ། །ཡང་ཞེས་པ་ནི་རིམ་པ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བའོ། །དེ་ལྟ་ན་སྒྱུ་མའི་སྒྲ་མཚུངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་རྒྱུ་ཐ་དད་པ་ཉིད་དེ། དེས་ན་སྔགས་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་ལས་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན་ལ། མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་ལས་ནི་སེམས་སྒྱུ་མ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་ཉིད་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "སེམས་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་འབྱུང་བ་ནི་སྒྱུ་མའི་རྒྱུ་སྔགས་སོགས་རྣམས་ལ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྒྱུ་མའི་སེམས་ནི་འབྱུང་བ་མེད་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུ་ལ་ཡོད་པས་སོ། །རྫུན་ཡང་འབྲས་བུ་མི་འདྲ་བ་ནི་རྒྱུ་མི་འདྲ་བ་ལ་ལྟོས་ཏེ། འདི་ལྟར་སྣ་ཚོགས་ཤིང་མི་འདྲ་བའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་སྒྱུ་མ་དེ་ཡང་སྣ་ཚོགས་ཤིང་མི་འདྲ་བ་ཉིད་འབྱུང་གི", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྔགས་སོགས་རྣམས་ལ་ནུས་མེད་ཕྱིར། །སྒྱུ་མའི་སེམས་ནི་འབྱུང་བ་མེད། །སྣ་ཚོགས་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །སྒྱུ་མ་དེ་ཡང་སྣ་ཚོགས་ཉིད། །\n", "output": "Key terms:\nསྔགས་ (mantras), ནུས་མེད་ (powerless), སྒྱུ་མ་ (illusion), རྐྱེན་ (conditions)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་ indicates a reason or cause\n- ནི་ is a topic marker\n- ལས་ indicates \"from\" or \"due to\"\n- ཡི་ is a genitive particle\n\n\nSince mantras and such are powerless,\nAn illusory mind does not arise.\nThe illusion that arises\nFrom various conditions is itself diverse.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of illusion (སྒྱུ་མ་) in relation to mantras and mental phenomena, emphasizing their lack of inherent power or existence.", "translation": "Since mantras and such are powerless,\nAn illusory mind does not arise.\nThe illusion that arises\nFrom various conditions is itself diverse." @@ -68903,9 +71684,48 @@ "translation": "Since mantras and such have no power,\nThe illusory mind does not arise.\nFrom various conditions arising,\nThat illusion too is manifold." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྔགས་སོགས་རྣམས་ལ་ནུས་མེད་ཕྱིར། །སྒྱུ་མའི་སེམས་ནི་འབྱུང་བ་མེད། །སྣ་ཚོགས་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །སྒྱུ་མ་དེ་ཡང་སྣ་ཚོགས་ཉིད། །\n\nCommentary 1: སྔགས་ལ་སོགས་པ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སེམས་ནི་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་དུ་མི་སྲིད་དོ། །ལན་བརྗོད་པ། སྣ་ཚོགས་ཞེས་བརྗོད་དེ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་སྣ་ཚོགས་ལས་ཡང་དག་པར་བྱུང་བའི་སྒྱུ་མ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་དོ། །ཡང་ཞེས་པ་ནི་རིམ་པ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བའོ། །དེ་ལྟ་ན་སྒྱུ་མའི་སྒྲ་མཚུངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་རྒྱུ་ཐ་དད་པ་ཉིད་དེ། དེས་ན་སྔགས་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་ལས་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན་ལ། མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་ལས་ནི་སེམས་སྒྱུ་མ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་ཉིད་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: སེམས་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་འབྱུང་བ་ནི་སྒྱུ་མའི་རྒྱུ་སྔགས་སོགས་རྣམས་ལ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྒྱུ་མའི་སེམས་ནི་འབྱུང་བ་མེད་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུ་ལ་ཡོད་པས་སོ། །རྫུན་ཡང་འབྲས་བུ་མི་འདྲ་བ་ནི་རྒྱུ་མི་འདྲ་བ་ལ་ལྟོས་ཏེ། འདི་ལྟར་སྣ་ཚོགས་ཤིང་མི་འདྲ་བའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་སྒྱུ་མ་དེ་ཡང་སྣ་ཚོགས་ཤིང་མི་འདྲ་བ་ཉིད་འབྱུང་གི\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my English translation:\n\n\nSince mantras and such lack the power [to produce consciousness],\nIllusory mind does not arise [from them].\nArising from various conditions,\nThat illusion itself is also diverse.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points:\n1. Mantras and similar things cannot produce consciousness\n2. Therefore, an illusory mind does not arise from them\n3. However, illusions do arise from various causes and conditions\n4. These illusions are diverse, reflecting their diverse causes\n\nThe commentaries clarify that while both mantras and ignorance can produce illusions, only ignorance produces the illusion of mind/consciousness. The diversity of illusions reflects the diversity of their causes.", - "translation": "Since mantras and such lack the power [to produce consciousness],\nIllusory mind does not arise [from them].\nArising from various conditions,\nThat illusion itself is also diverse." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྔགས་སོགས་རྣམས་ལ་ནུས་མེད་ཕྱིར། །སྒྱུ་མའི་སེམས་ནི་འབྱུང་བ་མེད། །སྣ་ཚོགས་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །སྒྱུ་མ་དེ་ཡང་སྣ་ཚོགས་ཉིད། །\n\nCommentary 1: སྔགས་ལ་སོགས་པ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སེམས་ནི་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་དུ་མི་སྲིད་དོ། །ལན་བརྗོད་པ། སྣ་ཚོགས་ཞེས་བརྗོད་དེ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་སྣ་ཚོགས་ལས་ཡང་དག་པར་བྱུང་བའི་སྒྱུ་མ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་དོ། །ཡང་ཞེས་པ་ནི་རིམ་པ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བའོ། །དེ་ལྟ་ན་སྒྱུ་མའི་སྒྲ་མཚུངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་རྒྱུ་ཐ་དད་པ་ཉིད་དེ། དེས་ན་སྔགས་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་ལས་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན་ལ། མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་ལས་ནི་སེམས་སྒྱུ་མ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་ཉིད་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: སེམས་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་འབྱུང་བ་ནི་སྒྱུ་མའི་རྒྱུ་སྔགས་སོགས་རྣམས་ལ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྒྱུ་མའི་སེམས་ནི་འབྱུང་བ་མེད་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུ་ལ་ཡོད་པས་སོ། །རྫུན་ཡང་འབྲས་བུ་མི་འདྲ་བ་ནི་རྒྱུ་མི་འདྲ་བ་ལ་ལྟོས་ཏེ། འདི་ལྟར་སྣ་ཚོགས་ཤིང་མི་འདྲ་བའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་སྒྱུ་མ་དེ་ཡང་སྣ་ཚོགས་ཤིང་མི་འདྲ་བ་ཉིད་འབྱུང་གི\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that mantras and such do not have the power to produce mind, so mind cannot exist as an illusion. It then clarifies that illusions arise from various causes and conditions, and thus take on various forms. Although the term \"illusion\" is used in both cases, the causes are different - mantras do not produce mind, but ignorance and other causes do produce mind as an illusion.\n\nCommentary 2: This commentary also states that mantras lack the power to produce mind, so illusory mind does not arise from them. However, mind does arise from the causes of sentient beings. It explains that different causes lead to different results, even if both are called \"illusions\". Various different conditions give rise to various different illusions.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries agree that mantras cannot produce mind, but mind does arise as an illusion from other causes like ignorance. They emphasize that although the term \"illusion\" is used for both magical illusions and the mind, the causes and results are different. Various causes and conditions give rise to various types of illusions.\n\n3. Translation of input text based on combined meaning:\n\n\nSince mantras and such lack the power [to produce mind],\nIllusory mind does not arise [from them].\n[However,] illusions arising from various conditions\nAre themselves of various kinds.\n", + "translation": "Since mantras and such lack the power [to produce mind],\nIllusory mind does not arise [from them].\n[However,] illusions arising from various conditions\nAre themselves of various kinds." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "སྔགས་སོགས་རྣམས་ལ་ནུས་མེད་ཕྱིར། །": { + "སྔགས་": "spells", + "ནུས་མེད་": "don't have that power" + }, + "སྒྱུ་མའི་སེམས་ནི་འབྱུང་བ་མེད། །": { + "སྒྱུ་མའི་སེམས་": "illusory minds", + "འབྱུང་བ་མེད་": "do not arise" + }, + "སྣ་ཚོགས་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །": { + "སྣ་ཚོགས་རྐྱེན་": "various conditions", + "བྱུང་བ་": "produced" + }, + "སྒྱུ་མ་དེ་ཡང་སྣ་ཚོགས་ཉིད། །": { + "སྒྱུ་མ་": "illusions", + "སྣ་ཚོགས་": "various" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སྔགས་སོགས་རྣམས་ལ་ནུས་མེད་ཕྱིར། །": { + "སྔགས་": "mantras", + "ནུས་": "power" + }, + "སྒྱུ་མའི་སེམས་ནི་འབྱུང་བ་མེད། །": { + "སྒྱུ་མའི་སེམས་": "illusory mind", + "འབྱུང་བ་": "arise" + }, + "སྣ་ཚོགས་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །": { + "སྣ་ཚོགས་": "various", + "རྐྱེན་": "conditions", + "བྱུང་བ་": "arising" + }, + "སྒྱུ་མ་དེ་ཡང་སྣ་ཚོགས་ཉིད། །": { + "སྒྱུ་མ་": "illusions", + "སྣ་ཚོགས་": "various" + } } } }, @@ -68915,7 +71735,7 @@ "commentary_1": "རྐྱེན་གཅིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཁ་ཅིག་ཏུ་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པར་ནུས་པའི་རྒྱུས་ཐམས་ཅད་དུ་ནུས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་སྒྱུ་མ་ཁ་ཅིག་ནི་སྔགས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ལ། སྒྱུ་མ་ཁ་ཅིག་ནི་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཀྱི་མ་རིག་པས་རབ་ཏུ་བསྐྱེད་པའོ། །དེ་དག་ཀྱང་ཐ་སྙད་ཙམ་དུ་བརྗོད་པར་ཟད་དོ། །དོན་དམ་པར་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་དོ། །ཕ་རོལ་པོས་ཡང་སྐྱོན་གཞན་བརྗོད་པར་འདོད་ནས། གལ་ཏེ་དོན་དམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། །གདོད་མ་ནས་ཞི་བའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པར་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཡིན་པས་འཁོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཐ་སྙད་དུ་བརྗོད་པར་ཟད་དོ་ཞེས་ཟེར་བའི་ལྟ་ན།", "commentary_2": "རྐྱེན་གཅིག་གིས་འབྲས་བུ་ཀུན་བསྐྱེད་ནུས་པ་ནི་གང་ན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །བཞི་པ་ནི། གལ་ཏེ་དོན་དམ་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཀྱང་དེ་དག་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འཁོར་བ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་ན་རིགས་པ་མཚུངས་པས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྐྱེན་གཅིག་གིས་ནི་ཀུན་ནུས་པ། །གང་ན་ཡང་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །གལ་ཏེ་དོན་དམ་མྱ་ངན་འདས། །འཁོར་བ་ཀུན་རྫོབ་དེ་ལྟ་ན། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྐྱེན་ (condition/cause), ཀུན་ནུས་པ་ (all-powerful/omnipotent), དོན་དམ་ (ultimate truth), མྱ་ངན་འདས་ (nirvana), འཁོར་བ་ (samsara), ཀུན་རྫོབ་ (conventional truth)\n\nGrammatical notes:\n- གཅིག་གིས་ནི་ (by a single...)\n- གང་ན་ཡང་ནི་ (anywhere/in any case)\n- གལ་ཏེ་...ན་ (if...then construction)\n\n\nThere is nowhere a single cause\nThat is capable of producing everything.\nIf nirvana is ultimate truth,\nThen samsara is conventional truth.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse discusses the nature of causality and the relationship between ultimate and conventional truths in Buddhist philosophy.\n- The contrast between nirvana (མྱ་ངན་འདས་) and samsara (འཁོར་བ་) is central to understanding the two truths doctrine in Madhyamaka philosophy.", "translation": "There is nowhere a single cause\nThat is capable of producing everything.\nIf nirvana is ultimate truth,\nThen samsara is conventional truth." @@ -68931,9 +71751,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nThere is nowhere that a single cause\nCan produce all effects.\nIf ultimate truth is nirvana,\nAnd samsara is conventional truth," }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྐྱེན་གཅིག་གིས་ནི་ཀུན་ནུས་པ། །གང་ན་ཡང་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །གལ་ཏེ་དོན་དམ་མྱ་ངན་འདས། །འཁོར་བ་ཀུན་རྫོབ་དེ་ལྟ་ན། །\n\nCommentary 1: རྐྱེན་གཅིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཁ་ཅིག་ཏུ་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པར་ནུས་པའི་རྒྱུས་ཐམས་ཅད་དུ་ནུས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་སྒྱུ་མ་ཁ་ཅིག་ནི་སྔགས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ལ། སྒྱུ་མ་ཁ་ཅིག་ནི་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཀྱི་མ་རིག་པས་རབ་ཏུ་བསྐྱེད་པའོ། །དེ་དག་ཀྱང་ཐ་སྙད་ཙམ་དུ་བརྗོད་པར་ཟད་དོ། །དོན་དམ་པར་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་དོ། །ཕ་རོལ་པོས་ཡང་སྐྱོན་གཞན་བརྗོད་པར་འདོད་ནས། གལ་ཏེ་དོན་དམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། །གདོད་མ་ནས་ཞི་བའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པར་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཡིན་པས་འཁོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཐ་སྙད་དུ་བརྗོད་པར་ཟད་དོ་ཞེས་ཟེར་བའི་ལྟ་ན།\n\nCommentary 2: རྐྱེན་གཅིག་གིས་འབྲས་བུ་ཀུན་བསྐྱེད་ནུས་པ་ནི་གང་ན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །བཞི་པ་ནི། གལ་ཏེ་དོན་དམ་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཀྱང་དེ་དག་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འཁོར་བ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་ན་རིགས་པ་མཚུངས་པས།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nThere is nowhere that a single condition\nCan produce all effects.\nIf ultimate reality is nirvana,\nAnd samsara is merely conventional,\n\n\nThis translation attempts to capture the key points:\n1. No single cause or condition can produce all effects universally.\n2. There is a contrast being drawn between ultimate reality (paramārtha) and conventional reality (saṃvṛti).\n3. From the ultimate perspective, all phenomena are inherently in a state of nirvana.\n4. Samsara is described as existing only conventionally or nominally.\n\nThe commentaries provide important context about the philosophical debate being referenced, contrasting ultimate and conventional perspectives on the nature of reality, samsara, and nirvana.", - "translation": "There is nowhere that a single condition\nCan produce all effects.\nIf ultimate reality is nirvana,\nAnd samsara is merely conventional," + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྐྱེན་གཅིག་གིས་ནི་ཀུན་ནུས་པ། །གང་ན་ཡང་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །གལ་ཏེ་དོན་དམ་མྱ་ངན་འདས། །འཁོར་བ་ཀུན་རྫོབ་དེ་ལྟ་ན། །\n\nCommentary 1: རྐྱེན་གཅིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཁ་ཅིག་ཏུ་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པར་ནུས་པའི་རྒྱུས་ཐམས་ཅད་དུ་ནུས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་སྒྱུ་མ་ཁ་ཅིག་ནི་སྔགས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ལ། སྒྱུ་མ་ཁ་ཅིག་ནི་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཀྱི་མ་རིག་པས་རབ་ཏུ་བསྐྱེད་པའོ། །དེ་དག་ཀྱང་ཐ་སྙད་ཙམ་དུ་བརྗོད་པར་ཟད་དོ། །དོན་དམ་པར་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་དོ། །ཕ་རོལ་པོས་ཡང་སྐྱོན་གཞན་བརྗོད་པར་འདོད་ནས། གལ་ཏེ་དོན་དམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། །གདོད་མ་ནས་ཞི་བའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པར་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཡིན་པས་འཁོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཐ་སྙད་དུ་བརྗོད་པར་ཟད་དོ་ཞེས་ཟེར་བའི་ལྟ་ན།\n\nCommentary 2: རྐྱེན་གཅིག་གིས་འབྲས་བུ་ཀུན་བསྐྱེད་ནུས་པ་ནི་གང་ན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །བཞི་པ་ནི། གལ་ཏེ་དོན་དམ་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཀྱང་དེ་དག་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འཁོར་བ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་ན་རིགས་པ་མཚུངས་པས།\n", + "output": "Let me summarize and combine the meanings of the two commentaries, then translate the input text accordingly:\n\nSummary of Commentary 1:\nNo single cause can produce all effects. Some illusions are created by mantras, while others are produced by beginningless ignorance. These are just conventional designations. Ultimately, all phenomena are naturally beyond sorrow. Some argue that since beings are ultimately beyond sorrow, samsara is merely a conventional designation.\n\nSummary of Commentary 2:\nThere is no single cause that can produce all effects. If all beings are ultimately beyond sorrow by nature, yet conventionally in samsara, this leads to logical inconsistencies.\n\nCombined meaning:\nThe commentaries agree that no single cause can produce all effects. They discuss the relationship between ultimate and conventional truth, suggesting that while beings may be ultimately beyond sorrow, conventionally they appear to be in samsara. However, this view is questioned for potential logical inconsistencies.\n\nTranslation of the input text based on the commentaries:\n\nThere is nowhere that a single condition can produce all effects. If ultimate truth is nirvana and samsara is conventional truth, then [this view is problematic].", + "translation": "There is nowhere that a single condition can produce all effects. If ultimate truth is nirvana and samsara is conventional truth, then [this view is problematic]." } }, "glossary": { @@ -68950,6 +71770,18 @@ "འཁོར་བ་": "cycle", "ཀུན་རྫོབ་": "relatively" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "རྐྱེན་གཅིག་གིས་ནི་ཀུན་ནུས་པ། །གང་ན་ཡང་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །": { + "རྐྱེན་": "condition", + "ཀུན་": "all" + }, + "གལ་ཏེ་དོན་དམ་མྱ་ངན་འདས། །འཁོར་བ་ཀུན་རྫོབ་དེ་ལྟ་ན། །": { + "དོན་དམ་": "ultimate truth", + "མྱ་ངན་འདས་": "nirvana", + "འཁོར་བ་": "samsara", + "ཀུན་རྫོབ་": "conventional truth" + } } } }, @@ -68959,7 +71791,7 @@ "commentary_1": "དེའི་ཚེ་སངས་རྒྱས་ལ་ཡང་འཁོར་བར་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་མངའ་བར་འགྱུར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་ནས་ཀྱང་རྒ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེ་ལྟར་ན་མགོ་བྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ། འབྲས་བུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་པར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ལན་བརྗོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཡང་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "སྣང་བའི་ཆ་ནས་སངས་རྒྱས་འཁོར་བར་འགྱུར་བས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེ་ན། རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་མ་ཆད་ན་སྒྱུ་མའང་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ལ་འཁོར་བར་འགྱུར་བའི་རྐྱེན་རྒྱུན་མ་ཆད་པས་འཁོར་བ་ཡིན་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསངས་རྒྱས་ཀྱང་ནི་འཁོར་འགྱུར་བས། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་མ་ཆད་ན། །སྒྱུ་མའང་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་གྱི། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསངས་རྒྱས་ (Buddha), འཁོར་ (cycle/samsara), བྱང་ཆུབ་ (enlightenment), སྤྱོད་པ་ (conduct/practice), རྐྱེན་ (conditions), རྒྱུན་ (continuum), སྒྱུ་མ་ (illusion)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱང་ནི་...བས་: even...because\n- ཅི་ཞིག་བྱ་: what's the use of...?\n- མ་ཆད་ན་: if not cut off\n- མི་འགྱུར་གྱི་: will not become\n\n\nEven a Buddha becomes subject to cyclic existence,\nSo what's the use of enlightened conduct?\nIf the continuum of conditions is not cut off,\nEven illusions will not cease.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of cyclic existence (samsara) and the importance of cutting off its root causes, even for those who have attained enlightenment.", "translation": "Even a Buddha becomes subject to cyclic existence,\nSo what's the use of enlightened conduct?\nIf the continuum of conditions is not cut off,\nEven illusions will not cease." @@ -68975,9 +71807,9 @@ "translation": "Even Buddhas are subject to change,\nSo what use is there in bodhisattva conduct?\nIf the stream of conditions is unbroken,\nEven illusions will not cease to appear." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསངས་རྒྱས་ཀྱང་ནི་འཁོར་འགྱུར་བས། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་མ་ཆད་ན། །སྒྱུ་མའང་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་གྱི། །\n\nCommentary 1: དེའི་ཚེ་སངས་རྒྱས་ལ་ཡང་འཁོར་བར་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་མངའ་བར་འགྱུར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་ནས་ཀྱང་རྒ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེ་ལྟར་ན་མགོ་བྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ། འབྲས་བུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་པར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ལན་བརྗོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཡང་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: སྣང་བའི་ཆ་ནས་སངས་རྒྱས་འཁོར་བར་འགྱུར་བས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེ་ན། རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་མ་ཆད་ན་སྒྱུ་མའང་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ལ་འཁོར་བར་འགྱུར་བའི་རྐྱེན་རྒྱུན་མ་ཆད་པས་འཁོར་བ་ཡིན་ལ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nEven if Buddhas were to cycle in samsara,\nWhat use would there be in practicing the bodhisattva path?\nAs long as the stream of conditions is not cut off,\nEven illusions will not cease to appear.\n\n\nThis translation captures the core meaning that even if Buddhas appeared to cycle in samsara, it would be like an illusion due to the continuation of conditions, and does not negate the value of bodhisattva practice. The commentaries clarify that this is discussing the appearance aspect, not the ultimate nature of Buddhahood.", - "translation": "Even if Buddhas were to cycle in samsara,\nWhat use would there be in practicing the bodhisattva path?\nAs long as the stream of conditions is not cut off,\nEven illusions will not cease to appear." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སངས་རྒྱས་ཀྱང་ནི་འཁོར་འགྱུར་བས། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་མ་ཆད་ན། །སྒྱུ་མའང་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་གྱི། །\n\nCommentary 1: དེའི་ཚེ་སངས་རྒྱས་ལ་ཡང་འཁོར་བར་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་མངའ་བར་འགྱུར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་ནས་ཀྱང་རྒ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེ་ལྟར་ན་མགོ་བྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ། འབྲས་བུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་པར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ལན་བརྗོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཡང་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: སྣང་བའི་ཆ་ནས་སངས་རྒྱས་འཁོར་བར་འགྱུར་བས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེ་ན། རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་མ་ཆད་ན་སྒྱུ་མའང་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ལ་འཁོར་བར་འགྱུར་བའི་རྐྱེན་རྒྱུན་མ་ཆད་པས་འཁོར་བ་ཡིན་ལ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary suggests that if even Buddhas were subject to rebirth in samsara and aging after attaining enlightenment, then the bodhisattva practices like giving away one's head would be pointless, as they would bear no fruit. However, it hints at a response related to the gathering of conditions.\n\nCommentary 2: This commentary explains that from the perspective of appearances, Buddhas may seem to turn in samsara. It compares this to how illusions persist as long as their causal conditions remain unbroken. Similarly, beings continue in samsara as long as the conditions for samsaric existence persist.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries together suggest that while Buddhas may appear to be subject to samsara from a conventional perspective, this is merely an illusion-like appearance. The continuation of samsara for beings is due to unbroken causal conditions, similar to how illusions persist when their causes are present. The practice of bodhisattvas remains meaningful as it addresses these causal conditions.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nIf even Buddhas seem to turn in samsara,\nWhat use are the practices for enlightenment?\nAs long as the stream of conditions is unbroken,\nEven illusions will not cease to appear.\n\n\nThis translation reflects the idea that while Buddhas may appear to be affected by samsara, this is merely an illusion-like appearance. The practices for enlightenment remain crucial as they address the underlying conditions that perpetuate the cycle of existence, just as illusions persist as long as their causal conditions remain intact.", + "translation": "If even Buddhas seem to turn in samsara,\nWhat use are the practices for enlightenment?\nAs long as the stream of conditions is unbroken,\nEven illusions will not cease to appear." } }, "glossary": { @@ -68994,6 +71826,19 @@ "སྒྱུ་མ་": "illusions", "ལྡོག་པ་": "cease" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སངས་རྒྱས་ཀྱང་ནི་འཁོར་འགྱུར་བས། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །": { + "སངས་རྒྱས་": "Buddhas", + "འཁོར་": "samsara", + "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment", + "སྤྱོད་པ་": "practices" + }, + "རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་མ་ཆད་ན། །སྒྱུ་མའང་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་གྱི། །": { + "རྐྱེན་": "conditions", + "རྒྱུན་": "stream", + "སྒྱུ་མ་": "illusions" + } } } }, @@ -69003,7 +71848,7 @@ "commentary_1": "རྐྱེན་རྣམས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྐྱེན་རྣམས་ཡོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་སྒྱུ་མ་ཡང་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་སྒྱུ་མ་ཡང་ངོ་། །རྐྱེན་རྣམས་མེད་ན་ནི་སྒྱུ་མ་ཡང་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་སྒྱུ་མ་ཡང་རྐྱེན་ཡོད་ཀྱི་བར་དུ་མི་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྒྱལ་བར་སྣང་བར་འབྱུང་ངོ་། །དེ་མེད་ན་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་ལྟར་རེ་ཞིག་མདོ་སྡེ་ལ་སོགས་པའི་རྩོད་པ་བསལ་ནས། ད་ནི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་པའི་རྩོད་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། དེའི་རྩོད་པ་བསླང་བར་བཞེད་ནས། གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཁྲུལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བློ་ལ་སྣང་བའོ། །གང་གི་ཚེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་ཡིན་ཞིང་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་བློ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་ན་ནི་སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་བྱེད། དེས་ན་རང་གི་སེམས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་སུ་འཁྲུལ་བ་སྟེ།", "commentary_2": "སངས་རྒྱས་ལ་ནི་འཁོར་བར་འགྱུར་བའི་རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ཆད་པས་ན་འཁོར་བའི་རང་བཞིན་དུ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །ཡང་ཞེས་པས་དོན་དམ་དུ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས་ཞེས་པའམ། ཡང་ན་སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་བ་སྟོན་པ་ནི་སྨོན་ལམ་གྱི་ཤུགས་ཀྱིས་ཡིན་གྱི། འཁོར་བར་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་མ་སྤངས་པས་མ་ཡིན་པའི་སྐྱོན་མེད་ཅེས་པ་ལྟར་དགེ་ལྷ་འཆད་ལ། ཤེར་འབྱུང་ནི། རྐྱེན་རྒྱུན་མ་ཆད་ན་འཁོར་བར་མ་ཟད་ཀྱི་སྒྱུ་མ་ཡང་མི་ལྡོག་ལ། འཁོར་བར་འགྱུར་བའི་རྐྱེན་རྒྱུན་ཆད་པ་ན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་འཁོར་བ་མི་སྲིད་ཅིང་། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གོམས་པར་བྱས་པས་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་རྟེན་འབྲེལ་བཅུ་གཉིས་རིམ་གྱིས་འགགས་པས་སངས་རྒྱས་འཁོར་བར་མི་འགྱུར་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འཆད་ཅིང་། རྣམ་སྣང་ནི། སངས་རྒྱས་སྒྱུ་མ་ཡང་རྐྱེན་སེམས་ཅན་གྱི་བསོད་ནམས་ཡོད་ན་འབྱུང་ལ་མེད་ན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ཞེས་པར་འཆད་དོ། །གཉིས་པ་དོན་དམ་ལ་བརྟེན་པའི་རྩོད་སྤོང་ལ་གཉིས་ཏེ། འཁྲུལ་ཤེས་མེད་ན་འཛིན་པ་མེད་པར་དང་། འཁྲུལ་གཞི་མ་གྲུབ་ན་འཁོར་བ་མེད་པར་ཐལ་བ་སྤང་བའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་ཆད་པས་ན། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །གང་ཚེ་འཁྲུལ་པའང་ཡོད་མིན་ན། །སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nརྐྱེན་ (conditions), རྒྱུན་ (continuum), ཀུན་རྫོབ་ (conventional), འཁྲུལ་པ་ (delusion), སྒྱུ་མ་ (illusion)\n\nGrammatical notes:\n- ཆད་པས་ན། indicates a causal relationship\n- ཏུ་ཡང་ emphasizes \"even in\"\n- གང་ཚེ་...ན། sets up a conditional clause\n- གང་གིས་ is an interrogative instrumental particle\n\n\nSince the continuum of conditions is severed,\nThey do not arise even conventionally.\nWhen there is not even delusion,\nBy what could illusion be apprehended?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of conventional reality and illusion from a Madhyamaka perspective, emphasizing the lack of inherent existence even at the conventional level.", "translation": "Since the continuum of conditions is severed,\nThey do not arise even conventionally.\nWhen there is not even delusion,\nBy what could illusion be apprehended?" @@ -69019,9 +71864,9 @@ "translation": "Since the continuum of conditions is cut off,\nThey do not arise even conventionally.\nWhen delusion itself does not exist,\nBy what could illusions be perceived?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་ཆད་པས་ན། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །གང་ཚེ་འཁྲུལ་པའང་ཡོད་མིན་ན། །སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: རྐྱེན་རྣམས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྐྱེན་རྣམས་ཡོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་སྒྱུ་མ་ཡང་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་སྒྱུ་མ་ཡང་ངོ་། །རྐྱེན་རྣམས་མེད་ན་ནི་སྒྱུ་མ་ཡང་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་སྒྱུ་མ་ཡང་རྐྱེན་ཡོད་ཀྱི་བར་དུ་མི་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྒྱལ་བར་སྣང་བར་འབྱུང་ངོ་། །དེ་མེད་ན་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་ལྟར་རེ་ཞིག་མདོ་སྡེ་ལ་སོགས་པའི་རྩོད་པ་བསལ་ནས། ད་ནི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་པའི་རྩོད་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། དེའི་རྩོད་པ་བསླང་བར་བཞེད་ནས། གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཁྲུལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བློ་ལ་སྣང་བའོ། །གང་གི་ཚེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་ཡིན་ཞིང་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་བློ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་ན་ནི་སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་བྱེད། དེས་ན་རང་གི་སེམས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་སུ་འཁྲུལ་བ་སྟེ།\n\nCommentary 2: སངས་རྒྱས་ལ་ནི་འཁོར་བར་འགྱུར་བའི་རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ཆད་པས་ན་འཁོར་བའི་རང་བཞིན་དུ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །ཡང་ཞེས་པས་དོན་དམ་དུ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས་ཞེས་པའམ། ཡང་ན་སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་བ་སྟོན་པ་ནི་སྨོན་ལམ་གྱི་ཤུགས་ཀྱིས་ཡིན་གྱི། འཁོར་བར་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་མ་སྤངས་པས་མ་ཡིན་པའི་སྐྱོན་མེད་ཅེས་པ་ལྟར་དགེ་ལྷ་འཆད་ལ། ཤེར་འབྱུང་ནི། རྐྱེན་རྒྱུན་མ་ཆད་ན་འཁོར་བར་མ་ཟད་ཀྱི་སྒྱུ་མ་ཡང་མི་ལྡོག་ལ། འཁོར་བར་འགྱུར་བའི་རྐྱེན་རྒྱུན་ཆད་པ་ན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་འཁོར་བ་མི་སྲིད་ཅིང་། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གོམས་པར་བྱས་པས་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་རྟེན་འབྲེལ་བཅུ་གཉིས་རིམ་གྱིས་འགགས་པས་སངས་རྒྱས་འཁོར་བར་མི་འགྱུར་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འཆད་ཅིང་། རྣམ་སྣང་ནི། སངས་རྒྱས་སྒྱུ་མ་ཡང་རྐྱེན་སེམས་ཅན་གྱི་བསོད་ནམས་ཡོད་ན་འབྱུང་ལ་མེད་ན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ཞེས་པར་འཆད་དོ། །གཉིས་པ་དོན་དམ་ལ་བརྟེན་པའི་རྩོད་སྤོང་ལ་གཉིས་ཏེ། འཁྲུལ་ཤེས་མེད་ན་འཛིན་པ་མེད་པར་དང་། འཁྲུལ་གཞི་མ་གྲུབ་ན་འཁོར་བ་མེད་པར་ཐལ་བ་སྤང་བའོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nSince the continuum of conditions has ceased,\nEven conventionally, they do not arise.\nWhen delusion itself does not exist,\nBy what could illusions be apprehended?\n\n\nThis translation attempts to capture the key points from the input text and commentaries:\n\n1. The cessation of causal conditions means phenomena do not arise, even conventionally.\n2. For enlightened beings like Buddhas, the conditions for cyclic existence have ended.\n3. When delusion or mistaken perception is absent, there is no basis for apprehending illusory appearances.\n4. This relates to the ultimate nature of reality where both subject and object of perception are empty of inherent existence.", - "translation": "Since the continuum of conditions has ceased,\nEven conventionally, they do not arise.\nWhen delusion itself does not exist,\nBy what could illusions be apprehended?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་ཆད་པས་ན། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །གང་ཚེ་འཁྲུལ་པའང་ཡོད་མིན་ན། །སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: རྐྱེན་རྣམས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྐྱེན་རྣམས་ཡོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་སྒྱུ་མ་ཡང་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་སྒྱུ་མ་ཡང་ངོ་། །རྐྱེན་རྣམས་མེད་ན་ནི་སྒྱུ་མ་ཡང་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་སྒྱུ་མ་ཡང་རྐྱེན་ཡོད་ཀྱི་བར་དུ་མི་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྒྱལ་བར་སྣང་བར་འབྱུང་ངོ་། །དེ་མེད་ན་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་ལྟར་རེ་ཞིག་མདོ་སྡེ་ལ་སོགས་པའི་རྩོད་པ་བསལ་ནས། ད་ནི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་པའི་རྩོད་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། དེའི་རྩོད་པ་བསླང་བར་བཞེད་ནས། གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཁྲུལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བློ་ལ་སྣང་བའོ། །གང་གི་ཚེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་ཡིན་ཞིང་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་བློ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་ན་ནི་སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་བྱེད། དེས་ན་རང་གི་སེམས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་སུ་འཁྲུལ་བ་སྟེ།\n\nCommentary 2: སངས་རྒྱས་ལ་ནི་འཁོར་བར་འགྱུར་བའི་རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ཆད་པས་ན་འཁོར་བའི་རང་བཞིན་དུ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །ཡང་ཞེས་པས་དོན་དམ་དུ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས་ཞེས་པའམ། ཡང་ན་སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་བ་སྟོན་པ་ནི་སྨོན་ལམ་གྱི་ཤུགས་ཀྱིས་ཡིན་གྱི། འཁོར་བར་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་མ་སྤངས་པས་མ་ཡིན་པའི་སྐྱོན་མེད་ཅེས་པ་ལྟར་དགེ་ལྷ་འཆད་ལ། ཤེར་འབྱུང་ནི། རྐྱེན་རྒྱུན་མ་ཆད་ན་འཁོར་བར་མ་ཟད་ཀྱི་སྒྱུ་མ་ཡང་མི་ལྡོག་ལ། འཁོར་བར་འགྱུར་བའི་རྐྱེན་རྒྱུན་ཆད་པ་ན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་འཁོར་བ་མི་སྲིད་ཅིང་། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གོམས་པར་བྱས་པས་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་རྟེན་འབྲེལ་བཅུ་གཉིས་རིམ་གྱིས་འགགས་པས་སངས་རྒྱས་འཁོར་བར་མི་འགྱུར་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འཆད་ཅིང་། རྣམ་སྣང་ནི། སངས་རྒྱས་སྒྱུ་མ་ཡང་རྐྱེན་སེམས་ཅན་གྱི་བསོད་ནམས་ཡོད་ན་འབྱུང་ལ་མེད་ན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ཞེས་པར་འཆད་དོ། །གཉིས་པ་དོན་དམ་ལ་བརྟེན་པའི་རྩོད་སྤོང་ལ་གཉིས་ཏེ། འཁྲུལ་ཤེས་མེད་ན་འཛིན་པ་མེད་པར་དང་། འཁྲུལ་གཞི་མ་གྲུབ་ན་འཁོར་བ་མེད་པར་ཐལ་བ་སྤང་བའོ། །\n", + "output": "Here's my translation process:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary explains that illusions (like magical apparitions) exist when there are conditions for them. Similarly, sentient beings and even Buddhas are like illusions, appearing due to certain conditions. When these conditions cease, even conventionally, these illusions do not arise. The commentary then addresses a potential objection from Yogācāra philosophers about the nature of delusion and perception.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary focuses on how Buddhas are free from the conditions that perpetuate samsara. It discusses different interpretations, including how Buddhas appear in the world due to the power of their aspirations, not because of unabandoned causes of rebirth. It also explains how the cessation of ignorance and the twelve links of dependent origination leads to Buddhas not returning to samsara.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize that phenomena, including sentient beings and Buddhas, are like illusions dependent on conditions. When these conditions cease, the illusions do not arise even conventionally. For Buddhas, the conditions perpetuating samsara have ceased, so they don't re-enter samsara. The commentaries also touch on the nature of perception and delusion in relation to ultimate reality.\n\n4. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nSince the continuum of conditions has ceased,\nThey do not arise even conventionally.\nWhen delusion itself does not exist,\nBy what could illusions be perceived?\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the cessation of conditions leading to non-arising, even conventionally, and questions the possibility of perceiving illusions when delusion itself is absent.", + "translation": "Since the continuum of conditions has ceased,\nThey do not arise even conventionally.\nWhen delusion itself does not exist,\nBy what could illusions be perceived?" } }, "glossary": { @@ -69037,6 +71882,24 @@ "སྒྱུ་མ": "illusions", "དམིགས་པ": "observes" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་ཆད་པས་ན། །": { + "རྐྱེན་": "conditions", + "རྒྱུན་": "continuum", + "ཆད་པ་": "ceased" + }, + "ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །": { + "ཀུན་རྫོབ་": "conventionally", + "འབྱུང་": "arise" + }, + "གང་ཚེ་འཁྲུལ་པའང་ཡོད་མིན་ན། །": { + "འཁྲུལ་པ་": "delusion" + }, + "སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར། །": { + "སྒྱུ་མ་": "illusions", + "དམིགས་པ་": "perceived" + } } } }, @@ -69046,7 +71909,7 @@ "commentary_1": "དེ་ལྟ་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ་སྙམ་པ་ལ་དེ་བསལ་བར་བཞེད་པ་ལན་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་སྨྲ་བ་ཁྱོད་ལ་སྒྱུ་མ་ཉིད་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བ་གླང་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པའི་གཟུགས་ཀྱང་མེད་པའི་ལྟ་ན། སེམས་འབའ་ཞིག་ཁས་བླང་བར་བྱ་དགོས་ཏེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་ན་དེའི་ཚེ་ཅི་ཞིག་དམིགས་ཏེ། འདིར་ཅི་ཞིག་སོ་སོར་སྣང་བ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ་དགོས་སོ། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་བསམ་པའི་དགོས་པ་བསྡུ་བའི་ཕྱིར། དེ་ནི་སེམས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རང་གི་སེམས་ཉིད་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་སུ་འཁྲུལ་ནས་གླང་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་སྣང་བ་སྟེ། དེས་ན་དེ་ཉིད་དོན་དམ་པར་ན་སེམས་གཞན་ཞིག་ཡོད་པ་ཉིད་དེ། འཛིན་པ་ལས་ཆད་པའི་རྣམ་པར་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁས་མི་ལེན་ནའོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེ་འཚམ་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ག", "commentary_2": "དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྒོལ་བ་ནི། སེམས་ཙམ་པ་ན་རེ། གང་གི་ཚེ་འཁྲུལ་པའི་ཤེས་པ་ཡོད་པ་མིན་ན་སྣང་བ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། གཉིས་པ་དེའི་ལན་ལ་གསུམ་སྟེ། རྩོད་པ་མཚུངས་པ་དང་། རྩོད་ལན་དགག་པ་དང་། སྐབས་དོན་ལ་སྦྱར་བའོ། །དང་པོ་ནི། གང་གི་ཚེ་སེམས་ཙམ་པ་ཁྱོད་ལའང་གཟུང་ཆ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་དེ་ཉིད་བདེན་པ་མེད་ན་དེའི་ཚེ་གཟུང་ཆ་ཅི་ཞིག་དམིགས་པར་འགྱུར་ཏེ་དེ་གཉིས་མཚུངས་སོ། ། གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྣང་བ་སེམས་སུ་འདོད་པ་དང་། དོན་སེམས་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལུགས་དགོད་པ་ནི། གལ་ཏེ་གཟུང་ཆ་དེ་ཉིད་དུ་མི་བདེན་ཡང་གཞན་ཤེས་དངོས་སུ་བདེན་པར་ཡོད་ན་སྣང་བའི་རྣམ་པ་དེ་ནི་སེམས་ཡིན་པས་དམིགས་སུ་རུང་ངོ་ཞེ་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་ཁྱོད་ལ་སྒྱུ་མ་ཉིད། །མེད་ནའང་དེ་ཚེ་ཅི་ཞིག་དམིགས། །གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་དུ་གཞན་ཡོད། །རྣམ་པ་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་ཡིན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྒྱུ་མ་ (illusion/magical display), དམིགས་ (perceive/apprehend), གཞན་ (other/separate), རྣམ་པ་ (aspect/appearance), སེམས་ (mind)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ...དེ་ཚེ construction (when...then)\n- གལ་ཏེ...ན conditional structure (if...then)\n\n\nWhen for you there is no illusion,\nThen what is there to apprehend?\nIf in reality there is something other,\nThat appearance is mind itself.\n\n\nTechnical notes:\n- སྒྱུ་མ་ (illusion) is a key concept in Madhyamaka philosophy, often used to describe the nature of phenomena.\n- The verse is discussing the relationship between appearance, reality, and mind, touching on core themes in Buddhist epistemology and ontology.", "translation": "When for you there is no illusion,\nThen what is there to apprehend?\nIf in reality there is something other,\nThat appearance is mind itself." @@ -69062,9 +71925,9 @@ "translation": "When for you there is no illusion,\nWhat then is perceived?\nIf something else truly exists,\nThat appearance is mind itself." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཚེ་ཁྱོད་ལ་སྒྱུ་མ་ཉིད། །མེད་ནའང་དེ་ཚེ་ཅི་ཞིག་དམིགས། །གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་དུ་གཞན་ཡོད། །རྣམ་པ་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་ཡིན། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟ་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ་སྙམ་པ་ལ་དེ་བསལ་བར་བཞེད་པ་ལན་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་སྨྲ་བ་ཁྱོད་ལ་སྒྱུ་མ་ཉིད་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བ་གླང་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པའི་གཟུགས་ཀྱང་མེད་པའི་ལྟ་ན། སེམས་འབའ་ཞིག་ཁས་བླང་བར་བྱ་དགོས་ཏེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་ན་དེའི་ཚེ་ཅི་ཞིག་དམིགས་ཏེ། འདིར་ཅི་ཞིག་སོ་སོར་སྣང་བ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ་དགོས་སོ། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་བསམ་པའི་དགོས་པ་བསྡུ་བའི་ཕྱིར། དེ་ནི་སེམས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རང་གི་སེམས་ཉིད་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་སུ་འཁྲུལ་ནས་གླང་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་སྣང་བ་སྟེ། དེས་ན་དེ་ཉིད་དོན་དམ་པར་ན་སེམས་གཞན་ཞིག་ཡོད་པ་ཉིད་དེ། འཛིན་པ་ལས་ཆད་པའི་རྣམ་པར་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁས་མི་ལེན་ནའོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེ་འཚམ་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ག\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྒོལ་བ་ནི། སེམས་ཙམ་པ་ན་རེ། གང་གི་ཚེ་འཁྲུལ་པའི་ཤེས་པ་ཡོད་པ་མིན་ན་སྣང་བ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། གཉིས་པ་དེའི་ལན་ལ་གསུམ་སྟེ། རྩོད་པ་མཚུངས་པ་དང་། རྩོད་ལན་དགག་པ་དང་། སྐབས་དོན་ལ་སྦྱར་བའོ། །དང་པོ་ནི། གང་གི་ཚེ་སེམས་ཙམ་པ་ཁྱོད་ལའང་གཟུང་ཆ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་དེ་ཉིད་བདེན་པ་མེད་ན་དེའི་ཚེ་གཟུང་ཆ་ཅི་ཞིག་དམིགས་པར་འགྱུར་ཏེ་དེ་གཉིས་མཚུངས་སོ། ། གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྣང་བ་སེམས་སུ་འདོད་པ་དང་། དོན་སེམས་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལུགས་དགོད་པ་ནི། གལ་ཏེ་གཟུང་ཆ་དེ་ཉིད་དུ་མི་བདེན་ཡང་གཞན་ཤེས་དངོས་སུ་བདེན་པར་ཡོད་ན་སྣང་བའི་རྣམ་པ་དེ་ནི་སེམས་ཡིན་པས་དམིགས་སུ་རུང་ངོ་ཞེ་ན།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nWhen you do not have even illusion itself,\nWhat then is perceived?\nIf something else truly exists,\nThat appearance is mind itself.\n\n\nThis translation attempts to capture the key philosophical points being discussed:\n1. The question of what can be perceived if even illusions are said not to exist\n2. The idea that if something does exist, it must be the mind itself\n3. The debate between the Mind-Only school and their critics about the nature of appearances and perception", - "translation": "When you do not have even illusion itself,\nWhat then is perceived?\nIf something else truly exists,\nThat appearance is mind itself." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཚེ་ཁྱོད་ལ་སྒྱུ་མ་ཉིད། །མེད་ནའང་དེ་ཚེ་ཅི་ཞིག་དམིགས། །གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་དུ་གཞན་ཡོད། །རྣམ་པ་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་ཡིན། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟ་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ་སྙམ་པ་ལ་དེ་བསལ་བར་བཞེད་པ་ལན་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་སྨྲ་བ་ཁྱོད་ལ་སྒྱུ་མ་ཉིད་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བ་གླང་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པའི་གཟུགས་ཀྱང་མེད་པའི་ལྟ་ན། སེམས་འབའ་ཞིག་ཁས་བླང་བར་བྱ་དགོས་ཏེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་ན་དེའི་ཚེ་ཅི་ཞིག་དམིགས་ཏེ། འདིར་ཅི་ཞིག་སོ་སོར་སྣང་བ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ་དགོས་སོ། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་བསམ་པའི་དགོས་པ་བསྡུ་བའི་ཕྱིར། དེ་ནི་སེམས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རང་གི་སེམས་ཉིད་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་སུ་འཁྲུལ་ནས་གླང་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་སྣང་བ་སྟེ། དེས་ན་དེ་ཉིད་དོན་དམ་པར་ན་སེམས་གཞན་ཞིག་ཡོད་པ་ཉིད་དེ། འཛིན་པ་ལས་ཆད་པའི་རྣམ་པར་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁས་མི་ལེན་ནའོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེ་འཚམ་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ག\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྒོལ་བ་ནི། སེམས་ཙམ་པ་ན་རེ། གང་གི་ཚེ་འཁྲུལ་པའི་ཤེས་པ་ཡོད་པ་མིན་ན་སྣང་བ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། གཉིས་པ་དེའི་ལན་ལ་གསུམ་སྟེ། རྩོད་པ་མཚུངས་པ་དང་། རྩོད་ལན་དགག་པ་དང་། སྐབས་དོན་ལ་སྦྱར་བའོ། །དང་པོ་ནི། གང་གི་ཚེ་སེམས་ཙམ་པ་ཁྱོད་ལའང་གཟུང་ཆ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་དེ་ཉིད་བདེན་པ་མེད་ན་དེའི་ཚེ་གཟུང་ཆ་ཅི་ཞིག་དམིགས་པར་འགྱུར་ཏེ་དེ་གཉིས་མཚུངས་སོ། ། གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྣང་བ་སེམས་སུ་འདོད་པ་དང་། དོན་སེམས་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལུགས་དགོད་པ་ནི། གལ་ཏེ་གཟུང་ཆ་དེ་ཉིད་དུ་མི་བདེན་ཡང་གཞན་ཤེས་དངོས་སུ་བདེན་པར་ཡོད་ན་སྣང་བའི་རྣམ་པ་དེ་ནི་སེམས་ཡིན་པས་དམིགས་སུ་རུང་ངོ་ཞེ་ན།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary discusses the view that if there is no illusion-like appearance of objects like elephants, then only mind itself should be accepted since there are no external objects. It questions what is being perceived in that case. It concludes that the mind itself appears as external forms due to confusion, so ultimately there is only mind.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary presents a debate between the Mind-Only school and their opponents. The Mind-Only view argues that if there is no deluded consciousness, what perceives illusory appearances? The opponent counters that this same problem applies to the Mind-Only view - if there is no real object to be grasped, what is being perceived? The Mind-Only response is that the appearances are the mind itself.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries discuss the Mind-Only view that appearances are ultimately just mind itself, not external objects. They address the question of what is being perceived if there are no real external objects, concluding that it is the mind appearing as forms due to confusion or delusion.\n\n4. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nWhen for you there is not even illusion itself,\nWhat then is perceived?\nIf there exists something else as that very thing,\nThat appearance is mind itself.\n\n\nThis translation reflects the Mind-Only perspective discussed in the commentaries, questioning what is perceived if there are no real external objects and concluding that appearances are the mind itself manifesting in various forms.", + "translation": "When for you there is not even illusion itself,\nWhat then is perceived?\nIf there exists something else as that very thing,\nThat appearance is mind itself." } }, "glossary": { @@ -69078,6 +71941,16 @@ "རྣམ་པ་": "image", "སེམས་": "mind" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གང་ཚེ་ཁྱོད་ལ་སྒྱུ་མ་ཉིད། །མེད་ནའང་དེ་ཚེ་ཅི་ཞིག་དམིགས། །": { + "སྒྱུ་མ་": "illusion", + "དམིགས་": "perceived" + }, + "གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་དུ་གཞན་ཡོད། །རྣམ་པ་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་ཡིན། །": { + "རྣམ་པ་": "appearance", + "སེམས་": "mind" + } } } }, @@ -69087,7 +71960,7 @@ "commentary_1": "ང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་ཤེས་པ་ཉིད་སྒྱུ་མར་ཁས་བླངས་པ་དེའི་ཚེ་གཞན་གང་གིས་འཛིན་པར་བྱེད། འདི་ལྟར་མཐོང་བའི་སྒྱུ་མ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ན། ལྟ་བར་བྱེད་པ་མེད་པར་ཇི་ལྟར་ན་བལྟ་བར་བྱ་བ་ཡོད་པར་འགྱུར། བལྟ་བར་བྱ་བ་མེད་པར་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་ལྟ་བར་བྱེད་པ་ཡོད་པར་འགྱུར། དེས་ན་འགྲོ་བ་རྣམས་ལོང་བ་ཉིད་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །ཅི་སྟེ་འདི་སྙམ་དུ་ཤེས་པའི་བདག་གི་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་ནི། བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ལ་ལྟ་བར་བྱེད་པ་ནི། རེ་ཞིག་ཉེས་པ་དེ་དག་མི་འོང་ངོ་སྙམ་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བྱེད་པ་པོར་གྱུར་པའི་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དེ་ཉིད་ལས་སུ་བྱས་ནས་ལྟ་བ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རང་ལ་རང་བྱེད་པ་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་སྐད་དུ་རིན་ཆེན་གཙུག་ཏོར་ཞེས་བྱ་བའི་མདོ་ལས། རང་གི་སེམས་ལ་ཡོངས་སུ་དཔྱད་པ་བྱས་ན་ནང་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མ་མཐོང་། ཕྱི་རོལ་དུ་ཡང་མ་ཡིན། ཕུང་པོ་ལ་ཡང་མ་ཡིན།", "commentary_2": "གཉིས་པ་དེ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། རང་རིག་དོན་དམ་ལ་གནོད་པ་བརྗོད་པ་དང་། སྒྲུབ་བྱེད་མེད་པ་དང་། བཀག་པ་ལ་གནོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་དངོས་དང་། འཁྲུལ་པ་སྤང་བ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། གང་སེམས་ཉིད་གཟུང་ཆ་སྒྱུ་མ་དང་རྫས་གཅིག་ན་དེ་ཚེ་མཐོང་བྱ་མཐོང་བྱེད་གཉིས་མེད་པས་གང་ཞིག་གང་གིས་མཐོང་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་མགོན་པོས་ཀྱང་། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། ཇི་ལྟར་རལ་གྲི་རང་སོ་དང་། །ཇི་ལྟར་སོར་མོ་རང་རྩེ་ལ། །མི་གཅོད་རེག་པར་མི་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཀྱིས་སེམས་མི་མཐོང་། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། གཙུག་ན་རིན་པོ་ཆེའི་མདོ་ལས་ཀྱང་། རལ་གྲིའི་སོ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རལ་གྲིའི་སོ་དེ་ཉིད་གཅོད་མི་ནུས་པ་དང་། སོར་མོའི་རྩེ་མོ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སོར་མོའི་རྩེ་མོ་དེ་ཉིད་ལ་རེག་པར་མི་ནུས་པ་བཞིན་དུ། སེམས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་སེམས་དེ་ཉིད་མཐོང་བར་མི་ནུས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་སེམས་ཉིད་སྒྱུ་མ་ན། །དེ་ཚེ་གང་ཞིག་གང་གིས་མཐོང་། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་མགོན་པོས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱིས་སེམས་མི་མཐོང་ཞེས་གསུངས། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསེམས་ཉིད་ (mind itself), སྒྱུ་མ་ (illusion), མཐོང་ (see/perceive), འཇིག་རྟེན་གྱི་མགོན་པོ་ (World Protector, referring to the Buddha)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ...དེ་ཚེ structure indicating \"when...then\"\n- གང་ཞིག་གང་གིས་ rhetorical question structure\n- ཀྱང་ emphasizing particle\n- ཞེས་གསུངས་ quotative construction\n\n\nWhen the mind itself is illusion,\nThen what could see what?\nEven the World Protector has said,\n\"Mind does not see mind.\"\n\n\nTechnical note: This verse is discussing the nature of mind and perception from a Madhyamaka perspective, emphasizing the illusory nature of phenomena and the impossibility of the mind directly perceiving itself.", "translation": "When the mind itself is illusion,\nThen what could see what?\nEven the World Protector has said,\n\"Mind does not see mind.\"" @@ -69103,9 +71976,9 @@ "translation": "When the mind itself is an illusion,\nWhat is seen and by what?\nEven the protector of the world\nHas said mind cannot see mind." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཚེ་སེམས་ཉིད་སྒྱུ་མ་ན། །དེ་ཚེ་གང་ཞིག་གང་གིས་མཐོང་། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་མགོན་པོས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱིས་སེམས་མི་མཐོང་ཞེས་གསུངས། །\n\nCommentary 1: ང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་ཤེས་པ་ཉིད་སྒྱུ་མར་ཁས་བླངས་པ་དེའི་ཚེ་གཞན་གང་གིས་འཛིན་པར་བྱེད། འདི་ལྟར་མཐོང་བའི་སྒྱུ་མ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ན། ལྟ་བར་བྱེད་པ་མེད་པར་ཇི་ལྟར་ན་བལྟ་བར་བྱ་བ་ཡོད་པར་འགྱུར། བལྟ་བར་བྱ་བ་མེད་པར་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་ལྟ་བར་བྱེད་པ་ཡོད་པར་འགྱུར། དེས་ན་འགྲོ་བ་རྣམས་ལོང་བ་ཉིད་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །ཅི་སྟེ་འདི་སྙམ་དུ་ཤེས་པའི་བདག་གི་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་ནི། བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ལ་ལྟ་བར་བྱེད་པ་ནི། རེ་ཞིག་ཉེས་པ་དེ་དག་མི་འོང་ངོ་སྙམ་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བྱེད་པ་པོར་གྱུར་པའི་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དེ་ཉིད་ལས་སུ་བྱས་ནས་ལྟ་བ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རང་ལ་རང་བྱེད་པ་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་སྐད་དུ་རིན་ཆེན་གཙུག་ཏོར་ཞེས་བྱ་བའི་མདོ་ལས། རང་གི་སེམས་ལ་ཡོངས་སུ་དཔྱད་པ་བྱས་ན་ནང་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མ་མཐོང་། ཕྱི་རོལ་དུ་ཡང་མ་ཡིན། ཕུང་པོ་ལ་ཡང་མ་ཡིན།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དེ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། རང་རིག་དོན་དམ་ལ་གནོད་པ་བརྗོད་པ་དང་། སྒྲུབ་བྱེད་མེད་པ་དང་། བཀག་པ་ལ་གནོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་དངོས་དང་། འཁྲུལ་པ་སྤང་བ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། གང་སེམས་ཉིད་གཟུང་ཆ་སྒྱུ་མ་དང་རྫས་གཅིག་ན་དེ་ཚེ་མཐོང་བྱ་མཐོང་བྱེད་གཉིས་མེད་པས་གང་ཞིག་གང་གིས་མཐོང་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་མགོན་པོས་ཀྱང་། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། ཇི་ལྟར་རལ་གྲི་རང་སོ་དང་། །ཇི་ལྟར་སོར་མོ་རང་རྩེ་ལ། །མི་གཅོད་རེག་པར་མི་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཀྱིས་སེམས་མི་མཐོང་། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། གཙུག་ན་རིན་པོ་ཆེའི་མདོ་ལས་ཀྱང་། རལ་གྲིའི་སོ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རལ་གྲིའི་སོ་དེ་ཉིད་གཅོད་མི་ནུས་པ་དང་། སོར་མོའི་རྩེ་མོ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སོར་མོའི་རྩེ་མོ་དེ་ཉིད་ལ་རེག་པར་མི་ནུས་པ་བཞིན་དུ། སེམས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་སེམས་དེ་ཉིད་མཐོང་བར་མི་ནུས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པས།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nWhen the mind itself is like an illusion,\nWho is it that sees what?\nEven the Protector of the World has said:\n\"The mind cannot see the mind.\"\n\n\nThis translation attempts to capture the key points from the original text and commentaries:\n\n1. The mind or consciousness is described as illusory in nature.\n2. This raises the question of who or what is actually perceiving or seeing anything.\n3. It references the Buddha (\"Protector of the World\") as stating that the mind cannot perceive itself.\n4. The commentaries expand on this, using analogies like a sword not being able to cut itself or a fingertip not being able to touch itself, to illustrate how the mind cannot directly perceive or know itself.", - "translation": "When the mind itself is like an illusion,\nWho is it that sees what?\nEven the Protector of the World has said:\n\"The mind cannot see the mind.\"" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཚེ་སེམས་ཉིད་སྒྱུ་མ་ན། །དེ་ཚེ་གང་ཞིག་གང་གིས་མཐོང་། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་མགོན་པོས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱིས་སེམས་མི་མཐོང་ཞེས་གསུངས། །\n\nCommentary 1: ང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་ཤེས་པ་ཉིད་སྒྱུ་མར་ཁས་བླངས་པ་དེའི་ཚེ་གཞན་གང་གིས་འཛིན་པར་བྱེད། འདི་ལྟར་མཐོང་བའི་སྒྱུ་མ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ན། ལྟ་བར་བྱེད་པ་མེད་པར་ཇི་ལྟར་ན་བལྟ་བར་བྱ་བ་ཡོད་པར་འགྱུར། བལྟ་བར་བྱ་བ་མེད་པར་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་ལྟ་བར་བྱེད་པ་ཡོད་པར་འགྱུར། དེས་ན་འགྲོ་བ་རྣམས་ལོང་བ་ཉིད་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །ཅི་སྟེ་འདི་སྙམ་དུ་ཤེས་པའི་བདག་གི་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་ནི། བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ལ་ལྟ་བར་བྱེད་པ་ནི། རེ་ཞིག་ཉེས་པ་དེ་དག་མི་འོང་ངོ་སྙམ་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བྱེད་པ་པོར་གྱུར་པའི་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དེ་ཉིད་ལས་སུ་བྱས་ནས་ལྟ་བ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རང་ལ་རང་བྱེད་པ་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་སྐད་དུ་རིན་ཆེན་གཙུག་ཏོར་ཞེས་བྱ་བའི་མདོ་ལས། རང་གི་སེམས་ལ་ཡོངས་སུ་དཔྱད་པ་བྱས་ན་ནང་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མ་མཐོང་། ཕྱི་རོལ་དུ་ཡང་མ་ཡིན། ཕུང་པོ་ལ་ཡང་མ་ཡིན།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དེ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། རང་རིག་དོན་དམ་ལ་གནོད་པ་བརྗོད་པ་དང་། སྒྲུབ་བྱེད་མེད་པ་དང་། བཀག་པ་ལ་གནོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་དངོས་དང་། འཁྲུལ་པ་སྤང་བ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། གང་སེམས་ཉིད་གཟུང་ཆ་སྒྱུ་མ་དང་རྫས་གཅིག་ན་དེ་ཚེ་མཐོང་བྱ་མཐོང་བྱེད་གཉིས་མེད་པས་གང་ཞིག་གང་གིས་མཐོང་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་མགོན་པོས་ཀྱང་། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། ཇི་ལྟར་རལ་གྲི་རང་སོ་དང་། །ཇི་ལྟར་སོར་མོ་རང་རྩེ་ལ། །མི་གཅོད་རེག་པར་མི་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཀྱིས་སེམས་མི་མཐོང་། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། གཙུག་ན་རིན་པོ་ཆེའི་མདོ་ལས་ཀྱང་། རལ་གྲིའི་སོ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རལ་གྲིའི་སོ་དེ་ཉིད་གཅོད་མི་ནུས་པ་དང་། སོར་མོའི་རྩེ་མོ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སོར་མོའི་རྩེ་མོ་དེ་ཉིད་ལ་རེག་པར་མི་ནུས་པ་བཞིན་དུ། སེམས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་སེམས་དེ་ཉིད་མཐོང་བར་མི་ནུས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པས།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the illusory nature of mind and perception. It questions how perception can occur if both the perceiver and the perceived are illusory. It argues that if consciousness itself is an illusion, there can be no real subject or object of perception. The commentary also cites a sutra stating that upon examination, the mind cannot be found internally or externally.\n\nCommentary 2: This commentary focuses on refuting self-awareness as an ultimate truth. It cites scriptures comparing the mind's inability to perceive itself to a sword that cannot cut its own edge or a fingertip that cannot touch itself. The commentary emphasizes that just as these objects cannot act upon themselves, the mind cannot perceive itself directly.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize the illusory nature of mind and the impossibility of the mind directly perceiving itself. They use analogies and scriptural references to illustrate that just as physical objects cannot act upon themselves, the mind cannot be both the subject and object of perception in an ultimate sense.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\nWhen the mind itself is an illusion,\nWho is it that sees what?\nEven the Protector of the World has said,\n\"The mind cannot see the mind.\"\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the illusory nature of mind and the impossibility of self-perception, while staying true to the original Tibetan text.", + "translation": "When the mind itself is an illusion,\nWho is it that sees what?\nEven the Protector of the World has said,\n\"The mind cannot see the mind.\"" } }, "glossary": { @@ -69125,6 +71998,23 @@ "སེམས་": "mind", "མཐོང་": "seen" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གང་ཚེ་སེམས་ཉིད་སྒྱུ་མ་ན། །": { + "སེམས་ཉིད་": "mind itself", + "སྒྱུ་མ་": "illusion" + }, + "དེ་ཚེ་གང་ཞིག་གང་གིས་མཐོང་། །": { + "མཐོང་": "sees" + }, + "འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་མགོན་པོས་ཀྱང་། །": { + "འཇིག་རྟེན་": "World", + "མགོན་པོ་": "Protector" + }, + "སེམས་ཀྱིས་སེམས་མི་མཐོང་ཞེས་གསུངས། །": { + "སེམས་": "mind", + "མཐོང་": "see" + } } } }, @@ -69134,7 +72024,7 @@ "commentary_1": "ཁམས་རྣམས་ལ་ཡང་མ་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ་འདི་ཅི་དང་འདྲ་བར་སྙམ་པ་ལ་རལ་གྲི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་རལ་གྲིའི་སོ་ཡང་རང་ལ་རང་མི་གཅོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱིས་ཀྱང་རང་གིས་རང་མི་རིག་སྟེ་ཆ་ཤས་མེད་པ་ལ་རང་བཞིན་གཞན་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་དཔེར་ན་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་མར་མེ་ཉིད་རང་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི། ཡང་དེ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་དོན་དུ་མར་མེ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་འགལ་བ་མེད་སྙམ་དུ་སེམས་ན།", "commentary_2": "ཇི་ལྟར་རལ་གྲིའི་སོ་རང་ལ་རང་གིས་མི་གཅོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱིས་ཡིད་མི་མཐོང་ངོ་། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དཔེ་མ་གྲུབ་པ་དང་། དོན་མི་མཚུངས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་མར་མེའི་དཔེ་དགག་པ་ནི། ཇི་ལྟར་མར་མེ་རང་གིས་རང་གི་དངོས་པོ་ཡང་དག་པར་གསལ་བར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ཉིད་རེག་གོ་ཞེ་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརལ་གྲི་སོ་ནི་རང་ལ་རང་། །ཇི་ལྟར་མི་གཅོད་དེ་བཞིན་ཡིད། །ཇི་ལྟར་མར་མེ་རང་གི་དངོས། །ཡང་དག་གསལ་བར་བྱེད་བཞིན་ན། །\n", "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nརལ་གྲི་ (sword), སོ་ (blade/edge), ཡིད་ (mind), མར་མེ་ (butter lamp), གསལ་བར་བྱེད་ (illuminate)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure using ཇི་ལྟར་...དེ་བཞིན་ (just as...likewise)\n- བཞིན་ན་ at the end indicates a conditional or comparative clause\n\n\nJust as a sword's blade does not cut itself,\nLikewise, the mind [does not harm itself].\nJust as a butter lamp clearly illuminates\nIts own substance [without consuming itself].\n\nNote: This verse uses analogies to describe the nature of mind, suggesting its inherent clarity and non-self-harming quality.", "translation": "Just as a sword's blade does not cut itself,\nLikewise, the mind [does not harm itself].\nJust as a butter lamp clearly illuminates\nIts own substance [without consuming itself]." @@ -69150,9 +72040,9 @@ "translation": "Just as a sword's edge cannot cut itself,\nSo too the mind cannot harm itself.\nJust as a lamp illuminates\nIts own form perfectly," }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརལ་གྲི་སོ་ནི་རང་ལ་རང་། །ཇི་ལྟར་མི་གཅོད་དེ་བཞིན་ཡིད། །ཇི་ལྟར་མར་མེ་རང་གི་དངོས། །ཡང་དག་གསལ་བར་བྱེད་བཞིན་ན། །\n\nCommentary 1: ཁམས་རྣམས་ལ་ཡང་མ་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ་འདི་ཅི་དང་འདྲ་བར་སྙམ་པ་ལ་རལ་གྲི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་རལ་གྲིའི་སོ་ཡང་རང་ལ་རང་མི་གཅོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱིས་ཀྱང་རང་གིས་རང་མི་རིག་སྟེ་ཆ་ཤས་མེད་པ་ལ་རང་བཞིན་གཞན་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་དཔེར་ན་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་མར་མེ་ཉིད་རང་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི། ཡང་དེ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་དོན་དུ་མར་མེ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་འགལ་བ་མེད་སྙམ་དུ་སེམས་ན།\n\nCommentary 2: ཇི་ལྟར་རལ་གྲིའི་སོ་རང་ལ་རང་གིས་མི་གཅོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱིས་ཡིད་མི་མཐོང་ངོ་། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དཔེ་མ་གྲུབ་པ་དང་། དོན་མི་མཚུངས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་མར་མེའི་དཔེ་དགག་པ་ནི། ཇི་ལྟར་མར་མེ་རང་གིས་རང་གི་དངོས་པོ་ཡང་དག་པར་གསལ་བར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ཉིད་རེག་གོ་ཞེ་ན།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nJust as a sword's edge cannot cut itself,\nSo too the mind cannot perceive itself.\nJust as a lamp illuminates its own form,\nSo too [some claim] the mind knows itself.\n\n\nThis translation attempts to capture the core meaning and poetic structure of the Tibetan verse. The commentaries clarify that this verse is discussing whether the mind can know itself directly. The first two lines use the analogy of a sword that cannot cut itself to argue that the mind cannot perceive itself. The last two lines present a counter-argument using the analogy of a lamp that illuminates itself, suggesting some claim the mind can know itself directly. However, the commentaries go on to refute this lamp analogy.", - "translation": "Just as a sword's edge cannot cut itself,\nSo too the mind cannot perceive itself.\nJust as a lamp illuminates its own form,\nSo too [some claim] the mind knows itself." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རལ་གྲི་སོ་ནི་རང་ལ་རང་། །ཇི་ལྟར་མི་གཅོད་དེ་བཞིན་ཡིད། །ཇི་ལྟར་མར་མེ་རང་གི་དངོས། །ཡང་དག་གསལ་བར་བྱེད་བཞིན་ན། །\n\nCommentary 1: ཁམས་རྣམས་ལ་ཡང་མ་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ་འདི་ཅི་དང་འདྲ་བར་སྙམ་པ་ལ་རལ་གྲི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་རལ་གྲིའི་སོ་ཡང་རང་ལ་རང་མི་གཅོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱིས་ཀྱང་རང་གིས་རང་མི་རིག་སྟེ་ཆ་ཤས་མེད་པ་ལ་རང་བཞིན་གཞན་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་དཔེར་ན་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་མར་མེ་ཉིད་རང་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི། ཡང་དེ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་དོན་དུ་མར་མེ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་འགལ་བ་མེད་སྙམ་དུ་སེམས་ན།\n\nCommentary 2: ཇི་ལྟར་རལ་གྲིའི་སོ་རང་ལ་རང་གིས་མི་གཅོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱིས་ཡིད་མི་མཐོང་ངོ་། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དཔེ་མ་གྲུབ་པ་དང་། དོན་མི་མཚུངས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་མར་མེའི་དཔེ་དགག་པ་ནི། ཇི་ལྟར་མར་མེ་རང་གིས་རང་གི་དངོས་པོ་ཡང་དག་པར་གསལ་བར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ཉིད་རེག་གོ་ཞེ་ན།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that just as a sword's edge cannot cut itself, the mind cannot know itself directly. It then addresses a potential counterargument using the example of a lamp, which illuminates both itself and other objects.\n\nCommentary 2: This commentary also uses the sword analogy to explain how the mind cannot perceive itself. It then moves on to refute the lamp example, suggesting it's not a valid comparison.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries use the sword analogy to illustrate that the mind cannot directly perceive or know itself. They both address the lamp example, with the first presenting it as a potential counterargument and the second explicitly refuting it as an invalid comparison.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nJust as a sword's edge cannot cut itself,\nSo too the mind cannot perceive itself.\n[Some may argue that] just as a lamp\nIlluminates its own nature completely,\n[But this analogy does not hold true for the mind.]\n\nThis translation captures the core meaning of the verse as explained in the commentaries, including the sword analogy and the reference to the lamp example, while also hinting at the problematic nature of the lamp comparison as suggested by the second commentary.", + "translation": "Just as a sword's edge cannot cut itself,\nSo too the mind cannot perceive itself.\n[Some may argue that] just as a lamp\nIlluminates its own nature completely,\n[But this analogy does not hold true for the mind.]" } }, "glossary": { @@ -69166,6 +72056,18 @@ "མར་མེ་": "lamp", "གསལ་བར་བྱེད་": "illuminating" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "རལ་གྲི་སོ་ནི་རང་ལ་རང་། །ཇི་ལྟར་མི་གཅོད་དེ་བཞིན་ཡིད། །": { + "རལ་གྲི་": "sword", + "སོ་": "edge", + "མི་གཅོད་": "cannot cut", + "ཡིད་": "mind" + }, + "།ཇི་ལྟར་མར་མེ་རང་གི་དངོས། །ཡང་དག་གསལ་བར་བྱེད་བཞིན་ན། །": { + "མར་མེ་": "lamp", + "གསལ་བར་བྱེད་": "illuminates" + } } } }, @@ -69175,7 +72077,7 @@ "commentary_1": "གང་མར་མེ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་དུ་ཟིན་གྱིས་ཀྱང་། མུན་པས་བསྒྲིབས་ནས་རང་གི་ངོ་བོ་གསལ་བར་བྱས་པ་ནི་མེད་དོ། །ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་སྨྲ་བའི་རྩོད་པ་བསླང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སྔོན་པོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དཔེར་ན་ཤེལ་གྱི་རྡོ་བ་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ནི་སྣམ་བུ་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་རྐྱེན་གཞན་ལ་ལྟོས་མོད་ཀྱི། རང་བཞིན་གང་ཞིག་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པ་དེ་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། རྐྱེན་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མེད་དོ། །", "commentary_2": "མར་མེ་ནི་རང་གིས་གསལ་བར་བྱ་བ་མིན་ཏེ་གང་གི་ཕྱིར་ན་གསལ་བར་བྱ་བ་ལ་སྔར་ནི་མི་གསལ་བས་ཁྱབ་པ་ལ་དེ་སྐྱེས་ཙམ་ཉིད་ནས་མུན་གྱི་བསྒྲིབས་པ་སྟེ་མི་གསལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྩ་ཤེས་ལས། མར་མེ་དག་ནི་གང་དག་ན། །དེ་འདུག་པ་ན་མུན་པ་མེད། །མར་མེས་ཅི་ཞིག་སྣང་བར་བྱེད། །མུན་པ་སེལ་བ་སྣང་བྱེད་ཡིན། །ཞེས་པ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་སྔོན་པོའི་དཔེ་དགག་པ་ནི། དཔེར་ན་སྔོན་པོ་ལ་ཡང་ཤེལ་བཞིན་དུ་སྔོན་པོ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་དང་། བཻ་ཌཱུརྻ་བཞིན་དུ་སྔོ་ཉིད་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པ་གཉིས་ཡོད་པས། ཤེལ་དཀར་པོ་དེ་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་དང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམར་མེ་གསལ་བར་བྱ་མིན་ཏེ། །གང་ཕྱིར་མུན་གྱིས་བསྒྲིབས་པ་མེད། །ཤེལ་བཞིན་སྔོན་པོ་སྔོ་ཉིད་ལ། །གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nམར་མེ་(lamp), གསལ་བ་(clear/illuminate), མུན་(darkness), བསྒྲིབས་པ་(obscured), ཤེལ་(crystal), སྔོན་པོ་(blue), ལྟོས་པ་(depend)\n\nGrammatical notes:\n- Use of མིན་ and མེད་ for negation\n- Comparative structure with བཞིན་\n- ལ་ particle indicating location/object\n\n\nThe lamp need not be made to shine,\nFor there is no obscuration by darkness.\nLike a crystal, blueness in blue itself\nDoes not depend on anything else.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing the nature of inherent qualities or self-illumination, possibly in the context of Buddha-nature or the nature of mind.\n- The lamp metaphor is often used in Buddhist texts to represent wisdom or awareness.\n- The crystal analogy is commonly employed to illustrate the innate purity or nature of mind.", "translation": "The lamp need not be made to shine,\nFor there is no obscuration by darkness.\nLike a crystal, blueness in blue itself\nDoes not depend on anything else." @@ -69191,9 +72093,9 @@ "translation": "The lamp need not be made brighter,\nFor there is no darkness obscuring it.\nLike crystal, the blue is blue itself,\nWithout depending on anything else." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམར་མེ་གསལ་བར་བྱ་མིན་ཏེ། །གང་ཕྱིར་མུན་གྱིས་བསྒྲིབས་པ་མེད། །ཤེལ་བཞིན་སྔོན་པོ་སྔོ་ཉིད་ལ། །གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: གང་མར་མེ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་དུ་ཟིན་གྱིས་ཀྱང་། མུན་པས་བསྒྲིབས་ནས་རང་གི་ངོ་བོ་གསལ་བར་བྱས་པ་ནི་མེད་དོ། །ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་སྨྲ་བའི་རྩོད་པ་བསླང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སྔོན་པོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དཔེར་ན་ཤེལ་གྱི་རྡོ་བ་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ནི་སྣམ་བུ་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་རྐྱེན་གཞན་ལ་ལྟོས་མོད་ཀྱི། རང་བཞིན་གང་ཞིག་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པ་དེ་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། རྐྱེན་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མེད་དོ། །\n\nCommentary 2: མར་མེ་ནི་རང་གིས་གསལ་བར་བྱ་བ་མིན་ཏེ་གང་གི་ཕྱིར་ན་གསལ་བར་བྱ་བ་ལ་སྔར་ནི་མི་གསལ་བས་ཁྱབ་པ་ལ་དེ་སྐྱེས་ཙམ་ཉིད་ནས་མུན་གྱི་བསྒྲིབས་པ་སྟེ་མི་གསལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྩ་ཤེས་ལས། མར་མེ་དག་ནི་གང་དག་ན། །དེ་འདུག་པ་ན་མུན་པ་མེད། །མར་མེས་ཅི་ཞིག་སྣང་བར་བྱེད། །མུན་པ་སེལ་བ་སྣང་བྱེད་ཡིན། །ཞེས་པ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་སྔོན་པོའི་དཔེ་དགག་པ་ནི། དཔེར་ན་སྔོན་པོ་ལ་ཡང་ཤེལ་བཞིན་དུ་སྔོན་པོ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་དང་། བཻ་ཌཱུརྻ་བཞིན་དུ་སྔོ་ཉིད་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པ་གཉིས་ཡོད་པས། ཤེལ་དཀར་པོ་དེ་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་དང་།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nThe lamp need not be illuminated,\nFor it is not obscured by darkness.\nLike crystal, blue itself\nDoes not depend on anything else.\n\n\nThis translation attempts to capture the key ideas from the original text and commentaries:\n\n1. A lamp does not need to be illuminated because it is inherently luminous and not obscured by darkness.\n2. Just as blue crystal depends on external conditions to appear blue, while naturally blue objects like lapis lazuli do not depend on anything else to be blue.\n3. The verses use these examples to make philosophical points about the nature of consciousness and perception according to Buddhist thought.", - "translation": "The lamp need not be illuminated,\nFor it is not obscured by darkness.\nLike crystal, blue itself\nDoes not depend on anything else." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མར་མེ་གསལ་བར་བྱ་མིན་ཏེ། །གང་ཕྱིར་མུན་གྱིས་བསྒྲིབས་པ་མེད། །ཤེལ་བཞིན་སྔོན་པོ་སྔོ་ཉིད་ལ། །གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: གང་མར་མེ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་དུ་ཟིན་གྱིས་ཀྱང་། མུན་པས་བསྒྲིབས་ནས་རང་གི་ངོ་བོ་གསལ་བར་བྱས་པ་ནི་མེད་དོ། །ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་སྨྲ་བའི་རྩོད་པ་བསླང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སྔོན་པོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དཔེར་ན་ཤེལ་གྱི་རྡོ་བ་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ནི་སྣམ་བུ་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་རྐྱེན་གཞན་ལ་ལྟོས་མོད་ཀྱི། རང་བཞིན་གང་ཞིག་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པ་དེ་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། རྐྱེན་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མེད་དོ། །\n\nCommentary 2: མར་མེ་ནི་རང་གིས་གསལ་བར་བྱ་བ་མིན་ཏེ་གང་གི་ཕྱིར་ན་གསལ་བར་བྱ་བ་ལ་སྔར་ནི་མི་གསལ་བས་ཁྱབ་པ་ལ་དེ་སྐྱེས་ཙམ་ཉིད་ནས་མུན་གྱི་བསྒྲིབས་པ་སྟེ་མི་གསལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྩ་ཤེས་ལས། མར་མེ་དག་ནི་གང་དག་ན། །དེ་འདུག་པ་ན་མུན་པ་མེད། །མར་མེས་ཅི་ཞིག་སྣང་བར་བྱེད། །མུན་པ་སེལ་བ་སྣང་བྱེད་ཡིན། །ཞེས་པ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་སྔོན་པོའི་དཔེ་དགག་པ་ནི། དཔེར་ན་སྔོན་པོ་ལ་ཡང་ཤེལ་བཞིན་དུ་སྔོན་པོ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་དང་། བཻ་ཌཱུརྻ་བཞིན་དུ་སྔོ་ཉིད་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པ་གཉིས་ཡོད་པས། ཤེལ་དཀར་པོ་དེ་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་དང་།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Summarizing the commentaries:\n\nCommentary 1: This explains that a lamp doesn't need to illuminate itself because it's not obscured by darkness. It uses the example of a blue crystal, stating that something inherently blue doesn't depend on other conditions to be blue.\n\nCommentary 2: This commentary also states that a lamp doesn't need to illuminate itself because it's never obscured by darkness from the moment it's lit. It quotes a text to support this. It then discusses blue objects, saying some depend on other conditions to appear blue (like clear crystal), while others are inherently blue (like lapis lazuli).\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries agree that a lamp doesn't need to illuminate itself because it's never obscured by darkness. They use the analogy of blue objects to illustrate the concept of inherent qualities versus dependent qualities. Some things are inherently a certain way and don't depend on external factors, while others do.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nA lamp need not illuminate itself,\nFor it is not obscured by darkness.\nLike a [blue] crystal, blueness itself\nDoes not depend on anything else.\n\nThis translation reflects the idea that self-illumination is unnecessary for things that are inherently luminous or possess inherent qualities, just as inherently blue objects don't need external factors to be blue.", + "translation": "A lamp need not illuminate itself,\nFor it is not obscured by darkness.\nLike a [blue] crystal, blueness itself\nDoes not depend on anything else." } }, "glossary": { @@ -69209,6 +72111,18 @@ "སྔོན་པོ་": "blue", "ལྟོས་པ་": "depend" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "མར་མེ་གསལ་བར་བྱ་མིན་ཏེ། །གང་ཕྱིར་མུན་གྱིས་བསྒྲིབས་པ་མེད། །": { + "མར་མེ་": "lamp", + "མུན་": "darkness", + "བསྒྲིབས་པ་": "obscured" + }, + "ཤེལ་བཞིན་སྔོན་པོ་སྔོ་ཉིད་ལ། །གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །": { + "ཤེལ་": "crystal", + "སྔོན་པོ་": "blue", + "ལྟོས་པ་": "depend" + } } } }, @@ -69218,7 +72132,7 @@ "commentary_1": "དེ་བཞིན་དུ་ཅུང་ཟད་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ནི་མར་མེ་ལ་སོགས་པ་ལ་ལྟོས་པར་མཐོང་ལ། ཅུང་ཟད་མར་མེ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་བྱ་བའི་དོན་དུ་མེ་ལ་སོགས་པ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ནི་མ་མཐོང་སྟེ། རང་ཉིད་ཀྱིས་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གསལ་བ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སྔོ་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དཔེ་འདི་ཡང་འདྲ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་ཡང་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་རྒྱུ་ལ་རག་ལས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ལྟོས་པ་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་ཡིན་ན་ནི་རང་གི་རྒྱུད་ལས་སྔོན་པོ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་སྐྱེས་ལ། ཕྱིས་རྐྱེན་ལ་མི་ལྟོས་པར་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་སྔོན་པོར་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་ལས། དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ན་དེ་གང་གིས་ན་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ལྟོས་པ་མེད་པ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད། ཡང་ན་སྔོན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་གཞུང་རྣམས་ནི་མར་མེ་གསལ་བྱེད་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་ཀྱི་འཐད་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་ལྟོས་པ་མེད་པས་ཀྱང་བདག་ཉིད་གསལ་བར་བྱེད་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་མདོར་བསྡུ་བའི་དོན་ཏོ། །", "commentary_2": "བཻ་ཌཱུརྻ་ལྟ་བུ་སྔོན་པོ་ཉིད་རྣམས་ནི་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་བུམ་སོགས་འགའ་ཞིག་གསལ་བྱེད་དང་རིག་བྱེད་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་དང་། མར་མེ་དང་བདེ་སྡུག་ལྟ་བུ་ལྟོས་པ་མེད་པའང་མཐོང་ངོ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་བཻཌཱུརྻའི་སྔོན་པོ་ནི་སྐྱེས་ཙམ་ཉིད་ནས་སྔོན་པོར་གྲུབ་པས་སྔོ་ཉིད་མིན་པ་ལ་སྔོན་པོར་བདག་གིས་བདག་ཉིད་བྱས་པ་མེད་པས་རང་གིས་རང་གསལ་བ་དང་རིག་པའི་དཔེར་མི་རུང་ངོ་ཞེས་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་འགའ་ཞིག་འཆད་ཅིང་། ཤེར་འབྱུང་ནི། སྔོན་པོ་ཉིད་ཀྱང་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་རྒྱུ་ལ་ལྟོས་པས་སོ། །གལ་ཏེ་རང་གི་རྒྱུ་ལས་སྔོན་པོ་མིན་པ་ཉིད་དུ་སྐྱེས་ན་དེ་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་རྐྱེན་གཞན་ལ་མ་ལྟོས་པར་བདག་གིས་བདག་ཉིད་སྔོན་པོར་བྱེད་དགོས་ལ་དེ་ནི་མི་སྲིད་དེ། རང་གིས་རང་ལ་བྱེད་པ་འགལ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བཞིན་འགའ་ཞིག་གཞན་ལ་ནི། །ལྟོས་དང་ལྟོས་མེད་པ་ཡང་མཐོང་། །སྔོ་ཉིད་མིན་ལ་སྔོན་པོར་དེ། །བདག་གིས་བདག་ཉིད་བྱས་པ་མེད། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་བཞིན་ (likewise), ལྟོས་ (dependent), ལྟོས་མེད་ (independent), མཐོང་ (see/perceive), སྔོ་ཉིད་ (blueness), སྔོན་པོ་ (blue)\n\nGrammatical notes:\n- འགའ་ཞིག་ indicates \"some\" or \"certain\"\n- ལ་ནི་ is a topic marker\n- པ་ཡང་ indicates \"also\" or \"as well\"\n- མིན་ལ་ is a negation + connective\n- བདག་གིས་ is the agentive case of \"self\"\n- བྱས་པ་མེད་ is a negative perfect construction\n\n\nLikewise, some perceive certain things\nAs dependent and independent as well.\nThat which is not blueness itself, as blue,\nIs not made by the self into itself.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of perception and the relationship between inherent qualities (like \"blueness\") and perceived attributes (like \"blue\"). It touches on themes of dependent origination and the absence of inherent existence, which are important concepts in Buddhist philosophy.", "translation": "Likewise, some perceive certain things\nAs dependent and independent as well.\nThat which is not blueness itself, as blue,\nIs not made by the self into itself." @@ -69234,9 +72148,9 @@ "translation": "Likewise, some see in relation to others\nBoth dependence and independence.\nThat which is not blue itself\nHas not made itself blue." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བཞིན་འགའ་ཞིག་གཞན་ལ་ནི། །ལྟོས་དང་ལྟོས་མེད་པ་ཡང་མཐོང་། །སྔོ་ཉིད་མིན་ལ་སྔོན་པོར་དེ། །བདག་གིས་བདག་ཉིད་བྱས་པ་མེད། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་དུ་ཅུང་ཟད་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ནི་མར་མེ་ལ་སོགས་པ་ལ་ལྟོས་པར་མཐོང་ལ། ཅུང་ཟད་མར་མེ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་བྱ་བའི་དོན་དུ་མེ་ལ་སོགས་པ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ནི་མ་མཐོང་སྟེ། རང་ཉིད་ཀྱིས་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གསལ་བ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སྔོ་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དཔེ་འདི་ཡང་འདྲ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་ཡང་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་རྒྱུ་ལ་རག་ལས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ལྟོས་པ་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་ཡིན་ན་ནི་རང་གི་རྒྱུད་ལས་སྔོན་པོ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་སྐྱེས་ལ། ཕྱིས་རྐྱེན་ལ་མི་ལྟོས་པར་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་སྔོན་པོར་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་ལས། དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ན་དེ་གང་གིས་ན་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ལྟོས་པ་མེད་པ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད། ཡང་ན་སྔོན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་གཞུང་རྣམས་ནི་མར་མེ་གསལ་བྱེད་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་ཀྱི་འཐད་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་ལྟོས་པ་མེད་པས་ཀྱང་བདག་ཉིད་གསལ་བར་བྱེད་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་མདོར་བསྡུ་བའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: བཻ་ཌཱུརྻ་ལྟ་བུ་སྔོན་པོ་ཉིད་རྣམས་ནི་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་བུམ་སོགས་འགའ་ཞིག་གསལ་བྱེད་དང་རིག་བྱེད་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་དང་། མར་མེ་དང་བདེ་སྡུག་ལྟ་བུ་ལྟོས་པ་མེད་པའང་མཐོང་ངོ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་བཻཌཱུརྻའི་སྔོན་པོ་ནི་སྐྱེས་ཙམ་ཉིད་ནས་སྔོན་པོར་གྲུབ་པས་སྔོ་ཉིད་མིན་པ་ལ་སྔོན་པོར་བདག་གིས་བདག་ཉིད་བྱས་པ་མེད་པས་རང་གིས་རང་གསལ་བ་དང་རིག་པའི་དཔེར་མི་རུང་ངོ་ཞེས་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་འགའ་ཞིག་འཆད་ཅིང་། ཤེར་འབྱུང་ནི། སྔོན་པོ་ཉིད་ཀྱང་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་རྒྱུ་ལ་ལྟོས་པས་སོ། །གལ་ཏེ་རང་གི་རྒྱུ་ལས་སྔོན་པོ་མིན་པ་ཉིད་དུ་སྐྱེས་ན་དེ་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་རྐྱེན་གཞན་ལ་མ་ལྟོས་པར་བདག་གིས་བདག་ཉིད་སྔོན་པོར་བྱེད་དགོས་ལ་དེ་ནི་མི་སྲིད་དེ། རང་གིས་རང་ལ་བྱེད་པ་འགལ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འཆད་དོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nSimilarly, some things are seen to depend on others,\nWhile some are seen as independent.\nBut blue itself, which is not non-blue,\nDoes not make itself blue by itself.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points from the commentaries:\n\n1. Some phenomena are seen to depend on others (like a vase being illuminated by a lamp), while others appear independent (like a lamp illuminating itself).\n\n2. However, this analogy doesn't hold for consciousness or awareness.\n\n3. Even something blue (like lapis lazuli) depends on causes and conditions to be blue. It doesn't make itself blue independently.\n\n4. If something could make itself blue without depending on anything else, it would have to first arise as non-blue and then make itself blue, which is impossible.\n\n5. The main point is to refute the idea that consciousness or awareness can be self-illuminating or self-aware without depending on anything else.", - "translation": "Similarly, some things are seen to depend on others,\nWhile some are seen as independent.\nBut blue itself, which is not non-blue,\nDoes not make itself blue by itself." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བཞིན་འགའ་ཞིག་གཞན་ལ་ནི། །ལྟོས་དང་ལྟོས་མེད་པ་ཡང་མཐོང་། །སྔོ་ཉིད་མིན་ལ་སྔོན་པོར་དེ། །བདག་གིས་བདག་ཉིད་བྱས་པ་མེད། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་དུ་ཅུང་ཟད་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ནི་མར་མེ་ལ་སོགས་པ་ལ་ལྟོས་པར་མཐོང་ལ། ཅུང་ཟད་མར་མེ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་བྱ་བའི་དོན་དུ་མེ་ལ་སོགས་པ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ནི་མ་མཐོང་སྟེ། རང་ཉིད་ཀྱིས་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གསལ་བ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སྔོ་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དཔེ་འདི་ཡང་འདྲ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་ཡང་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་རྒྱུ་ལ་རག་ལས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ལྟོས་པ་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་ཡིན་ན་ནི་རང་གི་རྒྱུད་ལས་སྔོན་པོ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་སྐྱེས་ལ། ཕྱིས་རྐྱེན་ལ་མི་ལྟོས་པར་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་སྔོན་པོར་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་ལས། དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ན་དེ་གང་གིས་ན་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ལྟོས་པ་མེད་པ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད། ཡང་ན་སྔོན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་གཞུང་རྣམས་ནི་མར་མེ་གསལ་བྱེད་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་ཀྱི་འཐད་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་ལྟོས་པ་མེད་པས་ཀྱང་བདག་ཉིད་གསལ་བར་བྱེད་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་མདོར་བསྡུ་བའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: བཻ་ཌཱུརྻ་ལྟ་བུ་སྔོན་པོ་ཉིད་རྣམས་ནི་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་བུམ་སོགས་འགའ་ཞིག་གསལ་བྱེད་དང་རིག་བྱེད་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་དང་། མར་མེ་དང་བདེ་སྡུག་ལྟ་བུ་ལྟོས་པ་མེད་པའང་མཐོང་ངོ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་བཻཌཱུརྻའི་སྔོན་པོ་ནི་སྐྱེས་ཙམ་ཉིད་ནས་སྔོན་པོར་གྲུབ་པས་སྔོ་ཉིད་མིན་པ་ལ་སྔོན་པོར་བདག་གིས་བདག་ཉིད་བྱས་པ་མེད་པས་རང་གིས་རང་གསལ་བ་དང་རིག་པའི་དཔེར་མི་རུང་ངོ་ཞེས་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་འགའ་ཞིག་འཆད་ཅིང་། ཤེར་འབྱུང་ནི། སྔོན་པོ་ཉིད་ཀྱང་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་རྒྱུ་ལ་ལྟོས་པས་སོ། །གལ་ཏེ་རང་གི་རྒྱུ་ལས་སྔོན་པོ་མིན་པ་ཉིད་དུ་སྐྱེས་ན་དེ་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་རྐྱེན་གཞན་ལ་མ་ལྟོས་པར་བདག་གིས་བདག་ཉིད་སྔོན་པོར་བྱེད་དགོས་ལ་དེ་ནི་མི་སྲིད་དེ། རང་གིས་རང་ལ་བྱེད་པ་འགལ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འཆད་དོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the nature of dependence and independence in phenomena. It uses examples like lamps illuminating objects to illustrate how some things depend on others, while some appear independent. It then argues that even things that seem independent, like the color blue, actually depend on causes and conditions. It concludes that nothing can make itself blue independently.\n\nCommentary 2: This commentary also discusses dependence and independence, using examples of blue objects like lapis lazuli. It argues that even seemingly inherent qualities like blueness depend on causes. It refutes the idea that anything can make itself blue or cognize itself independently.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that all phenomena, even those that appear independent, actually depend on causes and conditions. They use the example of blueness to show that no quality or object can establish itself independently or make itself what it is without relying on other factors.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nSimilarly, some things are seen to depend on others,\nWhile some appear independent.\nBut blueness does not make itself blue;\nIt does not establish itself by itself.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the dependent nature of all phenomena, even those that seem independent, using the example of blueness to illustrate that nothing can establish its own nature independently.", + "translation": "Similarly, some things are seen to depend on others,\nWhile some appear independent.\nBut blueness does not make itself blue;\nIt does not establish itself by itself." } }, "glossary": { @@ -69250,6 +72164,22 @@ "སྔོ་": "blue", "བདག་": "itself" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་བཞིན་འགའ་ཞིག་གཞན་ལ་ནི། །ལྟོས་དང་ལྟོས་མེད་པ་ཡང་མཐོང་། །": { + "དེ་བཞིན་": "Similarly", + "འགའ་ཞིག་": "some things", + "གཞན་": "others", + "ལྟོས་": "depend", + "ལྟོས་མེད་": "independent", + "མཐོང་": "seen" + }, + "སྔོ་ཉིད་མིན་ལ་སྔོན་པོར་དེ། །བདག་གིས་བདག་ཉིད་བྱས་པ་མེད། །": { + "སྔོ་ཉིད་": "blueness", + "སྔོན་པོ་": "blue", + "བདག་": "itself", + "བྱས་པ་": "make" + } } } }, @@ -69259,7 +72189,7 @@ "commentary_1": "མར་མེ་རང་གིས་གསལ་བ་ཡིན་དུ་ཆུག་སྟེ། དེ་ལྟ་ན་ཡང་བློ་ལ་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མར་མེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཤེས་པ་ཞེས་པ་ནི་མར་མེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་སོ། །བློ་ནི་སྟེ་ཤེས་པ་གཞན་གང་ཞིག་གིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱས་ནས་འདི་རང་གསལ་བར་བྱེད་པའོ་ཞེས་རྗོད་པར་བྱེད་དེ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཐ་སྙད་དུ་མར་མེ་རང་གིས་རང་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་ཤེས་པས་ཤེས་ཏེ་རྗོད་པར་བྱེད་ན། དོན་དམ་པར་བློ་ནི་རང་ལ་རང་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད་དེ། དེས་ན་དཔེ་དོན་ཡང་མི་མཚུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམར་མེ་གསལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས། །ཤེས་པས་ཤེས་ཏེ་རྗོད་བྱེད་ན། །བློ་ནི་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ཞེས། །གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nམར་མེ་ (lamp), གསལ་བ་ (clear/illuminate), ཤེས་པ་ (consciousness/knowing), རྗོད་བྱེད་ (express/state), བློ་ (mind/intellect)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཞེས to indicate quotation or reported speech\n- Conditional structure with ན (if/when)\n- Interrogative གང་གིས (by what/who) used rhetorically\n\n\nWhen consciousness knows and states,\n\"The lamp illuminates,\"\nWho knows and then declares,\n\"The mind itself is clear\"?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of consciousness and self-awareness, a common topic in Buddhist epistemology and philosophy of mind.", "translation": "When consciousness knows and states,\n\"The lamp illuminates,\"\nWho knows and then declares,\n\"The mind itself is clear\"?" @@ -69275,9 +72205,40 @@ "translation": "When one says \"The lamp illuminates\" through knowledge and expression,\nWho knows and then declares \"The mind itself is luminous\"?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམར་མེ་གསལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས། །ཤེས་པས་ཤེས་ཏེ་རྗོད་བྱེད་ན། །བློ་ནི་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ཞེས། །གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད། །\n\nCommentary 1: མར་མེ་རང་གིས་གསལ་བ་ཡིན་དུ་ཆུག་སྟེ། དེ་ལྟ་ན་ཡང་བློ་ལ་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མར་མེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཤེས་པ་ཞེས་པ་ནི་མར་མེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་སོ། །བློ་ནི་སྟེ་ཤེས་པ་གཞན་གང་ཞིག་གིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱས་ནས་འདི་རང་གསལ་བར་བྱེད་པའོ་ཞེས་རྗོད་པར་བྱེད་དེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཐ་སྙད་དུ་མར་མེ་རང་གིས་རང་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་ཤེས་པས་ཤེས་ཏེ་རྗོད་པར་བྱེད་ན། དོན་དམ་པར་བློ་ནི་རང་ལ་རང་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད་དེ། དེས་ན་དཔེ་དོན་ཡང་མི་མཚུངས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nIf one says, understanding through cognition,\n\"The lamp illuminates itself,\"\nThen who understands and declares\nThat consciousness itself is self-illuminating?\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical argument being made about self-illumination and the nature of consciousness, as explained in the commentaries. The verse questions how we can assert that consciousness is self-illuminating if we need another consciousness to recognize and declare this property.", - "translation": "If one says, understanding through cognition,\n\"The lamp illuminates itself,\"\nThen who understands and declares\nThat consciousness itself is self-illuminating?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མར་མེ་གསལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས། །ཤེས་པས་ཤེས་ཏེ་རྗོད་བྱེད་ན། །བློ་ནི་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ཞེས། །གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད། །\n\nCommentary 1: མར་མེ་རང་གིས་གསལ་བ་ཡིན་དུ་ཆུག་སྟེ། དེ་ལྟ་ན་ཡང་བློ་ལ་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མར་མེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཤེས་པ་ཞེས་པ་ནི་མར་མེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་སོ། །བློ་ནི་སྟེ་ཤེས་པ་གཞན་གང་ཞིག་གིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱས་ནས་འདི་རང་གསལ་བར་བྱེད་པའོ་ཞེས་རྗོད་པར་བྱེད་དེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཐ་སྙད་དུ་མར་མེ་རང་གིས་རང་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་ཤེས་པས་ཤེས་ཏེ་རྗོད་པར་བྱེད་ན། དོན་དམ་པར་བློ་ནི་རང་ལ་རང་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད་དེ། དེས་ན་དཔེ་དོན་ཡང་མི་མཚུངས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary suggests that while a lamp may illuminate itself, this quality does not apply to consciousness. It questions how one consciousness can know another consciousness as self-illuminating.\n\nCommentary 2: This commentary contrasts conventional and ultimate truths. It states that while conventionally we say a lamp illuminates itself, ultimately how can we claim consciousness is self-illuminating? It points out the disparity between the example (lamp) and the subject (consciousness).\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries question the analogy between a self-illuminating lamp and self-illuminating consciousness. They suggest that while we might conventionally say a lamp illuminates itself, this doesn't necessarily mean consciousness can know itself in the same way. The commentaries challenge the idea of self-illuminating consciousness.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nIf one says, understanding through knowledge,\n\"A lamp illuminates itself,\"\nThen who understands and declares\nThat consciousness itself is luminous?\n\nThis translation reflects the skepticism in the commentaries about applying the self-illuminating quality of a lamp to consciousness, questioning who or what could actually know and declare consciousness to be self-illuminating.", + "translation": "If one says, understanding through knowledge,\n\"A lamp illuminates itself,\"\nThen who understands and declares\nThat consciousness itself is luminous?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "མར་མེ་གསལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས། །ཤེས་པས་ཤེས་ཏེ་རྗོད་བྱེད་ན། །": { + "མར་མེ་": "lamp", + "གསལ་བ་": "luminous", + "ཤེས་པ་": "consciousness", + "ཤེས་": "knows", + "རྗོད་བྱེད་": "says" + }, + "བློ་ནི་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ཞེས། །གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད། །": { + "བློ་": "mind", + "གསལ་བ་": "luminous", + "ཤེས་": "knows", + "བརྗོད་": "says" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "མར་མེ་གསལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས། །ཤེས་པས་ཤེས་ཏེ་རྗོད་བྱེད་ན། །": { + "མར་མེ་": "lamp", + "གསལ་བར་བྱེད་": "illuminates", + "ཤེས་པ་": "knowledge", + "རྗོད་བྱེད་": "says" + }, + "བློ་ནི་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ཞེས། །གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད། །": { + "བློ་": "consciousness", + "གསལ་བ་": "luminous", + "ཤེས་": "understands", + "བརྗོད་": "declares" + } } } }, @@ -69287,7 +72248,7 @@ "commentary_1": "འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ལ་ནི་དུས་མཉམ་པོ་ཉིད་ཡིན་པས་ན་འཛིན་པ་ཉིད་ནི་མི་འཐད་པ་ཉིད་དོ། །འདི་སྐད་དུ་ཡང་། འོད་སྲུངས་སེམས་ནི་ཤེས་པ་ཀུན་གྱིས་མ་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་གསལ་བ་ནི་མར་མེ་བཞིན་མི་གསལ་བ་བུམ་པ་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་རོལ་པ་སྟེ་ལོངས་ཆོས་སོ། །བརྗོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་སྟེ་སྨྲས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་དོན་མེད་པ་ཉིད་དོ། །སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་འགག་པ་མེད་པའི་བློ་དེ་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་མོ་དང་ཁྱད་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྒོལ་བར་བརྗོད་པ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་མངོན་སུམ་གྱིས་སྒྲུབ་བྱེད་མེད་པ་ནི། གལ་ཏེ་དོན་དམ་དུ་རང་རིག་གཞན་རིག་གང་ཡང་མ་གྲུབ་པས་ཤེས་པ་གཞན་རིག་བློ་འགས་ཀྱང་མཐོང་བ་མིན་ནོ། །དེའི་ཁྱད་པར་གསལ་བའམ་ནི་མི་གསལ་བའོ་ཞེས་བརྗོད་ཀྱང་དོན་མེད་དེ། དཔེར་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་མོའི་འགྱིང་བག་མཛེས་མི་མཛེས་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་འགས་ཀྱང་མཐོང་མིན་ན། །གསལ་བའམ་ནི་མི་གསལ་བ། །མོ་གཤམ་བུ་མོའི་འགྱིང་བག་བཞིན། །དེ་ན་བརྗོད་ཀྱང་དོན་མེད་དོ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགང་ཚེ་(when), མཐོང་(see), གསལ་བ་(clear), མི་གསལ་བ་(unclear), མོ་གཤམ་(barren woman), བུ་མོ་(daughter), འགྱིང་བག་(proud gait)\n\nGrammatical notes:\n- འགས་ཀྱང་...མིན་ན། : \"if not by anyone\" (negative conditional)\n- བཞིན། : simile marker\n- དེ་ན་ : \"in that case\"\n- བརྗོད་ཀྱང་ : \"even if spoken\"\n\n\nWhen it is not seen by anyone,\nWhether clear or unclear,\nLike the proud gait of a barren woman's daughter,\nIn that case, even if spoken of, it is meaningless.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the futility of describing something that cannot be perceived or experienced, using the classic Buddhist example of a \"barren woman's daughter\" - an impossibility - as a simile.", "translation": "When it is not seen by anyone,\nWhether clear or unclear,\nLike the proud gait of a barren woman's daughter,\nIn that case, even if spoken of, it is meaningless." @@ -69303,9 +72264,9 @@ "translation": "When something is not seen by anyone,\nWhether clear or unclear,\nIt is like the graceful gait of a barren woman's daughter -\nSpeaking of it then is meaningless." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཚེ་འགས་ཀྱང་མཐོང་མིན་ན། །གསལ་བའམ་ནི་མི་གསལ་བ། །མོ་གཤམ་བུ་མོའི་འགྱིང་བག་བཞིན། །དེ་ན་བརྗོད་ཀྱང་དོན་མེད་དོ། །\n\nCommentary 1: འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ལ་ནི་དུས་མཉམ་པོ་ཉིད་ཡིན་པས་ན་འཛིན་པ་ཉིད་ནི་མི་འཐད་པ་ཉིད་དོ། །འདི་སྐད་དུ་ཡང་། འོད་སྲུངས་སེམས་ནི་ཤེས་པ་ཀུན་གྱིས་མ་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་གསལ་བ་ནི་མར་མེ་བཞིན་མི་གསལ་བ་བུམ་པ་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་རོལ་པ་སྟེ་ལོངས་ཆོས་སོ། །བརྗོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་སྟེ་སྨྲས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་དོན་མེད་པ་ཉིད་དོ། །སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་འགག་པ་མེད་པའི་བློ་དེ་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་མོ་དང་ཁྱད་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྒོལ་བར་བརྗོད་པ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་མངོན་སུམ་གྱིས་སྒྲུབ་བྱེད་མེད་པ་ནི། གལ་ཏེ་དོན་དམ་དུ་རང་རིག་གཞན་རིག་གང་ཡང་མ་གྲུབ་པས་ཤེས་པ་གཞན་རིག་བློ་འགས་ཀྱང་མཐོང་བ་མིན་ནོ། །དེའི་ཁྱད་པར་གསལ་བའམ་ནི་མི་གསལ་བའོ་ཞེས་བརྗོད་ཀྱང་དོན་མེད་དེ། དཔེར་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་མོའི་འགྱིང་བག་མཛེས་མི་མཛེས་བཞིན་ནོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the commentaries provided:\n\n\nWhen something is not seen by anyone,\nWhether clear or unclear,\nLike the graceful gait of a barren woman's daughter,\nSpeaking of it then is meaningless.\n", - "translation": "When something is not seen by anyone,\nWhether clear or unclear,\nLike the graceful gait of a barren woman's daughter,\nSpeaking of it then is meaningless." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཚེ་འགས་ཀྱང་མཐོང་མིན་ན། །གསལ་བའམ་ནི་མི་གསལ་བ། །མོ་གཤམ་བུ་མོའི་འགྱིང་བག་བཞིན། །དེ་ན་བརྗོད་ཀྱང་དོན་མེད་དོ། །\n\nCommentary 1: འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ལ་ནི་དུས་མཉམ་པོ་ཉིད་ཡིན་པས་ན་འཛིན་པ་ཉིད་ནི་མི་འཐད་པ་ཉིད་དོ། །འདི་སྐད་དུ་ཡང་། འོད་སྲུངས་སེམས་ནི་ཤེས་པ་ཀུན་གྱིས་མ་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་གསལ་བ་ནི་མར་མེ་བཞིན་མི་གསལ་བ་བུམ་པ་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་རོལ་པ་སྟེ་ལོངས་ཆོས་སོ། །བརྗོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་སྟེ་སྨྲས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་དོན་མེད་པ་ཉིད་དོ། །སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་འགག་པ་མེད་པའི་བློ་དེ་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་མོ་དང་ཁྱད་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྒོལ་བར་བརྗོད་པ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་མངོན་སུམ་གྱིས་སྒྲུབ་བྱེད་མེད་པ་ནི། གལ་ཏེ་དོན་དམ་དུ་རང་རིག་གཞན་རིག་གང་ཡང་མ་གྲུབ་པས་ཤེས་པ་གཞན་རིག་བློ་འགས་ཀྱང་མཐོང་བ་མིན་ནོ། །དེའི་ཁྱད་པར་གསལ་བའམ་ནི་མི་གསལ་བའོ་ཞེས་བརྗོད་ཀྱང་དོན་མེད་དེ། དཔེར་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་མོའི་འགྱིང་བག་མཛེས་མི་མཛེས་བཞིན་ནོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary discusses the non-existence of past and future, and the simultaneity of the present moment. It argues that grasping or perceiving is not possible. It quotes a Buddhist text stating that the mind is not seen by any consciousness. It compares clear and unclear perceptions to lamps and pots, calling them illusory experiences. It concludes that even if described, such perceptions are meaningless, likening them to a barren woman's daughter.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary focuses on the lack of proof through direct perception. It states that in ultimate reality, neither self-awareness nor awareness of others is established. Therefore, consciousness perceiving other objects is not seen. Describing it as clear or unclear is meaningless, similar to describing the grace of a barren woman's daughter.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize the ultimate non-existence or unobservability of consciousness and its objects. They agree that describing consciousness as clear or unclear is meaningless, using the analogy of a barren woman's daughter to illustrate this point. The commentaries suggest that conventional descriptions of mental phenomena are ultimately without substance or true meaning.\n\n4. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nWhen [consciousness] is not seen by anyone,\nWhether clear or unclear,\nLike the grace of a barren woman's daughter,\nEven if described, it is meaningless.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the ultimate unobservability of consciousness and the futility of describing its qualities in conventional terms.", + "translation": "When [consciousness] is not seen by anyone,\nWhether clear or unclear,\nLike the grace of a barren woman's daughter,\nEven if described, it is meaningless." } }, "glossary": { @@ -69325,6 +72286,24 @@ "བརྗོད་": "discussing", "དོན་མེད་": "pointless" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གང་ཚེ་འགས་ཀྱང་མཐོང་མིན་ན། །": { + "མཐོང་": "seen" + }, + "གསལ་བའམ་ནི་མི་གསལ་བ། །": { + "གསལ་བ་": "clear", + "མི་གསལ་བ་": "unclear" + }, + "མོ་གཤམ་བུ་མོའི་འགྱིང་བག་བཞིན། །": { + "མོ་གཤམ་": "barren woman", + "བུ་མོ་": "daughter", + "འགྱིང་བག་": "grace" + }, + "དེ་ན་བརྗོད་ཀྱང་དོན་མེད་དོ། །": { + "བརྗོད་": "described", + "དོན་མེད་": "meaningless" + } } } }, @@ -69334,7 +72313,7 @@ "commentary_1": "གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རང་རིག་པའི་ངོ་བོ་ཡོད་པར་མ་གྱུར་ན་དེའི་དུས་ཕྱིས་དྲན་པ་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དྲན་པའི་རྒྱུ་ནི་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དྲན་པ་ཡོད་པས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཡོད་པར་གྲུབ་པོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། གལ་ཏེ་རང་རིག་པ་ངེས་པར་ཡོད་པར་གྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་དེའི་འབྲས་བུ་དྲན་པ་ཡང་ཡོད་པར་གྱུར་ན་གང་གི་ཚེ་དེ་ཉིད་ལ་རྩོད་པ་ཞུགས་པ་དེའི་ཚེ་དྲན་པ་དེ་དེའི་འབྲས་བུ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་གིས་ན་འགྱུར། གཞན་ཡང་དྲན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་འགྲུབ་པར་འགྱུར། འོ་ན་ཇི་ལྟར་དྲན་པ་འབྱུང་སྙམ་པ་ལ། གཞན་མྱོང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤེས་པ་ལས་གཞན་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཡུལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ནས་དེ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པའི་ཤེས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཡུལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་དྲན་པ་ཁྱད་པར་ཅན་ཉིད་དྲན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཅི་དང་འདྲ་བར་སྙམ་པ་ལ། དྲན་པ་བྱི་བའི་དུག་བཞིན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལྡོང་རོས་ཀྱིས་བསྐུས་པའི་བྱི་བའི་དུག་གིས་ལུས་ལ་ཟིན་པར་གྱུར་ན། དུས་གཞན་དུ་འབྲུག་གི་སྒྲ་བསྒྲགས་པའི་ཚེ་རང་རིག་པ་མེད་ཀྱང་རྐྱེན་དེ་ཙམ་གྱིས་དུག་བསླངས་ནས་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་བཞིན་དུའོ། །ཕ་རོལ་པོ་རྣམ་གྲངས་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་རང་རིག་པ་བསྒྲུབ་པར་འདོད་ནས།", "commentary_2": "གཉིས་པ་རྗེས་དཔག་གི་སྒྲུབ་བྱེད་མེད་པ་ནི། གལ་ཏེ་རང་རིག་ཡོད་མིན་ན་བདག་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་ཤེས་དྲན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་བས་དྲན་པའི་རྟགས་ཀྱིས་རང་རིག་འགྲུབ་བོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མ་ངེས་ཏེ། རང་མ་མྱོང་ཡང་གཞན་གཟུགས་སོགས་མྱོང་བ་དང་འབྲེལ་བ་ལས་དེ་དྲན་པར་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་བྱི་བའི་དུག་བསྒོས་པ་མ་མྱོང་ཡང་གཞན་དུ་འབྲུག་གི་སྒྲའི་རྐྱེན་དང་འཕྲད་པ་ལས་ནད་མྱོང་བ་དེ་ལས་དཔག་ནས་དྲན་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་རང་རིག་ཡོད་མིན་ན། །རྣམ་ཤེས་དྲན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །གཞན་མྱོང་བ་ན་འབྲེལ་པ་ལས། །དྲན་འགྱུར་བྱི་བའི་དུག་བཞིན་ནོ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརང་རིག་ (self-awareness), རྣམ་ཤེས་ (consciousness), དྲན་པ་ (memory/recollection), མྱོང་བ་ (experience)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ (if...then) conditional structure\n- ཇི་ལྟར་ (how) interrogative\n- བཞིན་ (like/similar to) comparative particle\n\n\nIf there is no self-awareness,\nHow could consciousness be recollected?\nFrom the connection with another's experience,\nRecollection would occur, like rat poison.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing the philosophical problem of memory and self-awareness in Buddhist epistemology.\n- The analogy of rat poison (བྱི་བའི་དུག་) is used to illustrate an undesirable or problematic consequence of the argument.", "translation": "If there is no self-awareness,\nHow could consciousness be recollected?\nFrom the connection with another's experience,\nRecollection would occur, like rat poison." @@ -69350,9 +72329,9 @@ "translation": "If there is no self-awareness,\nHow can consciousness be remembered?\nFrom the connection with another's experience,\nIt is remembered like rat poison." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་རང་རིག་ཡོད་མིན་ན། །རྣམ་ཤེས་དྲན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །གཞན་མྱོང་བ་ན་འབྲེལ་པ་ལས། །དྲན་འགྱུར་བྱི་བའི་དུག་བཞིན་ནོ། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རང་རིག་པའི་ངོ་བོ་ཡོད་པར་མ་གྱུར་ན་དེའི་དུས་ཕྱིས་དྲན་པ་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དྲན་པའི་རྒྱུ་ནི་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དྲན་པ་ཡོད་པས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཡོད་པར་གྲུབ་པོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། གལ་ཏེ་རང་རིག་པ་ངེས་པར་ཡོད་པར་གྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་དེའི་འབྲས་བུ་དྲན་པ་ཡང་ཡོད་པར་གྱུར་ན་གང་གི་ཚེ་དེ་ཉིད་ལ་རྩོད་པ་ཞུགས་པ་དེའི་ཚེ་དྲན་པ་དེ་དེའི་འབྲས་བུ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་གིས་ན་འགྱུར། གཞན་ཡང་དྲན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་འགྲུབ་པར་འགྱུར། འོ་ན་ཇི་ལྟར་དྲན་པ་འབྱུང་སྙམ་པ་ལ། གཞན་མྱོང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤེས་པ་ལས་གཞན་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཡུལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ནས་དེ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པའི་ཤེས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཡུལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་དྲན་པ་ཁྱད་པར་ཅན་ཉིད་དྲན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཅི་དང་འདྲ་བར་སྙམ་པ་ལ། དྲན་པ་བྱི་བའི་དུག་བཞིན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལྡོང་རོས་ཀྱིས་བསྐུས་པའི་བྱི་བའི་དུག་གིས་ལུས་ལ་ཟིན་པར་གྱུར་ན། དུས་གཞན་དུ་འབྲུག་གི་སྒྲ་བསྒྲགས་པའི་ཚེ་རང་རིག་པ་མེད་ཀྱང་རྐྱེན་དེ་ཙམ་གྱིས་དུག་བསླངས་ནས་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་བཞིན་དུའོ། །ཕ་རོལ་པོ་རྣམ་གྲངས་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་རང་རིག་པ་བསྒྲུབ་པར་འདོད་ནས།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་རྗེས་དཔག་གི་སྒྲུབ་བྱེད་མེད་པ་ནི། གལ་ཏེ་རང་རིག་ཡོད་མིན་ན་བདག་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་ཤེས་དྲན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་བས་དྲན་པའི་རྟགས་ཀྱིས་རང་རིག་འགྲུབ་བོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མ་ངེས་ཏེ། རང་མ་མྱོང་ཡང་གཞན་གཟུགས་སོགས་མྱོང་བ་དང་འབྲེལ་བ་ལས་དེ་དྲན་པར་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་བྱི་བའི་དུག་བསྒོས་པ་མ་མྱོང་ཡང་གཞན་དུ་འབྲུག་གི་སྒྲའི་རྐྱེན་དང་འཕྲད་པ་ལས་ནད་མྱོང་བ་དེ་ལས་དཔག་ནས་དྲན་པ་བཞིན་ནོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nIf there is no self-awareness,\nHow could consciousness be remembered?\nFrom the connection with experiencing other objects,\nMemory arises, like the poison of a rat.\n", - "translation": "If there is no self-awareness,\nHow could consciousness be remembered?\nFrom the connection with experiencing other objects,\nMemory arises, like the poison of a rat." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་རང་རིག་ཡོད་མིན་ན། །རྣམ་ཤེས་དྲན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །གཞན་མྱོང་བ་ན་འབྲེལ་པ་ལས། །དྲན་འགྱུར་བྱི་བའི་དུག་བཞིན་ནོ། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རང་རིག་པའི་ངོ་བོ་ཡོད་པར་མ་གྱུར་ན་དེའི་དུས་ཕྱིས་དྲན་པ་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དྲན་པའི་རྒྱུ་ནི་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དྲན་པ་ཡོད་པས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཡོད་པར་གྲུབ་པོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། གལ་ཏེ་རང་རིག་པ་ངེས་པར་ཡོད་པར་གྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་དེའི་འབྲས་བུ་དྲན་པ་ཡང་ཡོད་པར་གྱུར་ན་གང་གི་ཚེ་དེ་ཉིད་ལ་རྩོད་པ་ཞུགས་པ་དེའི་ཚེ་དྲན་པ་དེ་དེའི་འབྲས་བུ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་གིས་ན་འགྱུར། གཞན་ཡང་དྲན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་འགྲུབ་པར་འགྱུར། འོ་ན་ཇི་ལྟར་དྲན་པ་འབྱུང་སྙམ་པ་ལ། གཞན་མྱོང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤེས་པ་ལས་གཞན་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཡུལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ནས་དེ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པའི་ཤེས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཡུལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་དྲན་པ་ཁྱད་པར་ཅན་ཉིད་དྲན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཅི་དང་འདྲ་བར་སྙམ་པ་ལ། དྲན་པ་བྱི་བའི་དུག་བཞིན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལྡོང་རོས་ཀྱིས་བསྐུས་པའི་བྱི་བའི་དུག་གིས་ལུས་ལ་ཟིན་པར་གྱུར་ན། དུས་གཞན་དུ་འབྲུག་གི་སྒྲ་བསྒྲགས་པའི་ཚེ་རང་རིག་པ་མེད་ཀྱང་རྐྱེན་དེ་ཙམ་གྱིས་དུག་བསླངས་ནས་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་བཞིན་དུའོ། །ཕ་རོལ་པོ་རྣམ་གྲངས་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་རང་རིག་པ་བསྒྲུབ་པར་འདོད་ནས།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་རྗེས་དཔག་གི་སྒྲུབ་བྱེད་མེད་པ་ནི། གལ་ཏེ་རང་རིག་ཡོད་མིན་ན་བདག་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་ཤེས་དྲན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་བས་དྲན་པའི་རྟགས་ཀྱིས་རང་རིག་འགྲུབ་བོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མ་ངེས་ཏེ། རང་མ་མྱོང་ཡང་གཞན་གཟུགས་སོགས་མྱོང་བ་དང་འབྲེལ་བ་ལས་དེ་དྲན་པར་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་བྱི་བའི་དུག་བསྒོས་པ་མ་མྱོང་ཡང་གཞན་དུ་འབྲུག་གི་སྒྲའི་རྐྱེན་དང་འཕྲད་པ་ལས་ནད་མྱོང་བ་དེ་ལས་དཔག་ནས་དྲན་པ་བཞིན་ནོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the argument that if self-awareness (rang rig) did not exist, there could be no memory of consciousness. It then counters this by saying that memory can arise from the experience of external objects, without needing self-awareness. It uses the analogy of rat poison activated by thunder to illustrate this point.\n\nCommentary 2: This commentary also addresses the argument that memory proves self-awareness. It refutes this by stating that memory can occur through connection with the experience of external objects like forms, without needing self-awareness. It uses the same analogy of rat poison activated by thunder.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries argue against the necessity of self-awareness for memory. They propose that memory can arise from the experience of external objects, using the analogy of rat poison activated by thunder to illustrate how memory can function without self-awareness.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nIf there is no self-awareness,\nHow could consciousness be remembered?\nFrom connection with experiencing other [objects],\nMemory arises, like rat poison [activated by thunder].\n\n\nThis translation reflects the commentaries' explanation that memory can occur without self-awareness, through connection with experiences of external objects, using the analogy of rat poison activated by thunder.", + "translation": "If there is no self-awareness,\nHow could consciousness be remembered?\nFrom connection with experiencing other [objects],\nMemory arises, like rat poison [activated by thunder]." } }, "glossary": { @@ -69370,6 +72349,20 @@ "བྱི་བ་": "rat", "དུག་": "venom" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གལ་ཏེ་རང་རིག་ཡོད་མིན་ན། །རྣམ་ཤེས་དྲན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །": { + "རང་རིག་": "self-awareness", + "རྣམ་ཤེས་": "consciousness", + "དྲན་པ་": "remembered" + }, + "གཞན་མྱོང་བ་ན་འབྲེལ་པ་ལས། །དྲན་འགྱུར་བྱི་བའི་དུག་བཞིན་ནོ། །": { + "གཞན་": "other", + "མྱོང་བ་": "experiencing", + "འབྲེལ་པ་": "connection", + "དྲན་འགྱུར་": "memory arises", + "བྱི་བའི་དུག་": "rat poison" + } } } }, @@ -69379,7 +72372,7 @@ "commentary_1": "རྐྱེན་གཞན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྐྱེན་གཞན་ནི་བསྒོམ་པའོ། །དེ་དང་ལྡན་པ་ནི་སེམས་སོ། །གསལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། གཞན་གྱི་ཤེས་པ་སོ་སོར་སྣང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། རང་གསལ་བ་ཉིད་ཀྱང་ཡོད་པ་ཁོ་ན་སྟེ། དེས་གཞན་གྱི་ཤེས་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དམིགས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་རང་གི་སེམས་ཀྱང་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དེ། དེས་ན་རིག་པ་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། སྨན་ཞེས་བརྗོད་དེ། དེ་ལྟ་ན་མིག་སྨན་བསྒྲུབས་པས་གྲུབ་པའི་ཆོ་ག་སྟེ་སྦྱོར་བའི་ས་མཐོང་བའི་བུམ་པ་ནི་བུམ་པ་བཟང་པོ་སྟེ། བུམ་པ་བཟང་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་མིག་སྨན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་རྐྱེན་གྱི་དབང་གིས་གཞན་གྱི་སེམས་མཐོང་ཞེས་ཏེ་རང་གི་སེམས་ལ་ཡང་ལྟ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་སྦྱར་བར་མི་བྱའོ། །གལ་ཏེ་རང་རིག་པ་མི་བདེན་པ་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་ན་བུམ་པ་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཐ་སྙད་རྣམས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་གཞན་དག་དང་ལྡན་པ་ནི་རིང་བ་གཞན་གྱིས་ཤེས་པའང་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བ་རང་གིས་ཤེས་པ་གསལ་བར་རིགས་སོ་ཞེ་ན། མ་ངེས་ཏེ། དཔེར་ན་གྲུབ་པའི་མིག་སྨན་གྱི་སྦྱོར་བ་ལས་རིང་བ་ས་འོག་གི་བུམ་པ་མཐོང་ཡང་ཉེ་བ་མིག་སྨན་དེ་ཉིད་མཐོང་བར་འགྱུར་བ་མིན་པས་སོ། །འདི་འགྲེལ་པ་འགའ་དང་མི་མཐུན་ཡང་སློབ་དཔོན་གྱི་དགོངས་པ་འདི་བཞིན་ཡིན་སྙམ་མོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྐྱེན་གཞན་དག་དང་ལྡན་པ་ནི། །མཐོང་ཕྱིར་རང་ཉིད་རབ་གསལ་ན། །གྲུབ་པའི་མིག་སྨན་སྦྱོར་བ་ལས། །བུམ་མཐོང་མིག་སྨན་ཉིད་འགྱུར་མིན། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྐྱེན་(condition), མཐོང་(see/perceive), རང་ཉིད་(oneself), གསལ་(clear/manifest), གྲུབ་པ་(accomplished/siddha), མིག་སྨན་(eye medicine), བུམ་(vase)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- ལས་ ablative particle\n- མིན་ negation\n\n\nWhen endowed with other conditions,\nFor the sake of seeing, oneself becomes very clear.\nFrom the application of accomplished eye medicine,\nThe eye medicine itself does not become the vase that is seen.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of perception and the relationship between the means of perception (eye medicine) and the object perceived (vase), likely in the context of Buddhist epistemology or Madhyamaka philosophy.", "translation": "When endowed with other conditions,\nFor the sake of seeing, oneself becomes very clear.\nFrom the application of accomplished eye medicine,\nThe eye medicine itself does not become the vase that is seen." @@ -69395,9 +72388,9 @@ "translation": "When other conditions are present,\nOne clearly sees oneself.\nBut from applying accomplished eye medicine,\nThe eye medicine itself does not become the vase that is seen." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྐྱེན་གཞན་དག་དང་ལྡན་པ་ནི། །མཐོང་ཕྱིར་རང་ཉིད་རབ་གསལ་ན། །གྲུབ་པའི་མིག་སྨན་སྦྱོར་བ་ལས། །བུམ་མཐོང་མིག་སྨན་ཉིད་འགྱུར་མིན། །\n\nCommentary 1: རྐྱེན་གཞན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྐྱེན་གཞན་ནི་བསྒོམ་པའོ། །དེ་དང་ལྡན་པ་ནི་སེམས་སོ། །གསལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། གཞན་གྱི་ཤེས་པ་སོ་སོར་སྣང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། རང་གསལ་བ་ཉིད་ཀྱང་ཡོད་པ་ཁོ་ན་སྟེ། དེས་གཞན་གྱི་ཤེས་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དམིགས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་རང་གི་སེམས་ཀྱང་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དེ། དེས་ན་རིག་པ་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། སྨན་ཞེས་བརྗོད་དེ། དེ་ལྟ་ན་མིག་སྨན་བསྒྲུབས་པས་གྲུབ་པའི་ཆོ་ག་སྟེ་སྦྱོར་བའི་ས་མཐོང་བའི་བུམ་པ་ནི་བུམ་པ་བཟང་པོ་སྟེ། བུམ་པ་བཟང་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་མིག་སྨན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་རྐྱེན་གྱི་དབང་གིས་གཞན་གྱི་སེམས་མཐོང་ཞེས་ཏེ་རང་གི་སེམས་ལ་ཡང་ལྟ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་སྦྱར་བར་མི་བྱའོ། །གལ་ཏེ་རང་རིག་པ་མི་བདེན་པ་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་ན་བུམ་པ་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཐ་སྙད་རྣམས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་གཞན་དག་དང་ལྡན་པ་ནི་རིང་བ་གཞན་གྱིས་ཤེས་པའང་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བ་རང་གིས་ཤེས་པ་གསལ་བར་རིགས་སོ་ཞེ་ན། མ་ངེས་ཏེ། དཔེར་ན་གྲུབ་པའི་མིག་སྨན་གྱི་སྦྱོར་བ་ལས་རིང་བ་ས་འོག་གི་བུམ་པ་མཐོང་ཡང་ཉེ་བ་མིག་སྨན་དེ་ཉིད་མཐོང་བར་འགྱུར་བ་མིན་པས་སོ། །འདི་འགྲེལ་པ་འགའ་དང་མི་མཐུན་ཡང་སློབ་དཔོན་གྱི་དགོངས་པ་འདི་བཞིན་ཡིན་སྙམ་མོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWhen possessing other conditions,\nIf one's own mind is clearly visible due to seeing [others' minds],\nThen from applying accomplished eye medicine,\nThe eye medicine itself should become visible when seeing a vase.\n\n\nThis verse appears to be refuting an argument for self-awareness or self-cognition of the mind. It uses the analogy of eye medicine to make its point. Just as eye medicine allows one to see hidden objects (like a vase underground) but doesn't make the medicine itself visible, similarly, even if one can perceive others' minds through certain conditions (like meditation), that doesn't necessarily mean one can directly perceive one's own mind or consciousness.", - "translation": "When possessing other conditions,\nIf one's own mind is clearly visible due to seeing [others' minds],\nThen from applying accomplished eye medicine,\nThe eye medicine itself should become visible when seeing a vase." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྐྱེན་གཞན་དག་དང་ལྡན་པ་ནི། །མཐོང་ཕྱིར་རང་ཉིད་རབ་གསལ་ན། །གྲུབ་པའི་མིག་སྨན་སྦྱོར་བ་ལས། །བུམ་མཐོང་མིག་སྨན་ཉིད་འགྱུར་མིན། །\n\nCommentary 1: རྐྱེན་གཞན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྐྱེན་གཞན་ནི་བསྒོམ་པའོ། །དེ་དང་ལྡན་པ་ནི་སེམས་སོ། །གསལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། གཞན་གྱི་ཤེས་པ་སོ་སོར་སྣང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། རང་གསལ་བ་ཉིད་ཀྱང་ཡོད་པ་ཁོ་ན་སྟེ། དེས་གཞན་གྱི་ཤེས་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དམིགས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་རང་གི་སེམས་ཀྱང་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དེ། དེས་ན་རིག་པ་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། སྨན་ཞེས་བརྗོད་དེ། དེ་ལྟ་ན་མིག་སྨན་བསྒྲུབས་པས་གྲུབ་པའི་ཆོ་ག་སྟེ་སྦྱོར་བའི་ས་མཐོང་བའི་བུམ་པ་ནི་བུམ་པ་བཟང་པོ་སྟེ། བུམ་པ་བཟང་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་མིག་སྨན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་རྐྱེན་གྱི་དབང་གིས་གཞན་གྱི་སེམས་མཐོང་ཞེས་ཏེ་རང་གི་སེམས་ལ་ཡང་ལྟ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་སྦྱར་བར་མི་བྱའོ། །གལ་ཏེ་རང་རིག་པ་མི་བདེན་པ་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་ན་བུམ་པ་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཐ་སྙད་རྣམས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་གཞན་དག་དང་ལྡན་པ་ནི་རིང་བ་གཞན་གྱིས་ཤེས་པའང་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བ་རང་གིས་ཤེས་པ་གསལ་བར་རིགས་སོ་ཞེ་ན། མ་ངེས་ཏེ། དཔེར་ན་གྲུབ་པའི་མིག་སྨན་གྱི་སྦྱོར་བ་ལས་རིང་བ་ས་འོག་གི་བུམ་པ་མཐོང་ཡང་ཉེ་བ་མིག་སྨན་དེ་ཉིད་མཐོང་བར་འགྱུར་བ་མིན་པས་སོ། །འདི་འགྲེལ་པ་འགའ་དང་མི་མཐུན་ཡང་སློབ་དཔོན་གྱི་དགོངས་པ་འདི་བཞིན་ཡིན་སྙམ་མོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the concept of self-awareness and perception. It suggests that through meditation and mental cultivation, one can perceive the minds of others. However, it argues against the idea that this ability to perceive others' minds necessarily implies self-awareness. It uses the analogy of eye medicine, stating that just because the medicine allows one to see a pot, it doesn't mean the medicine itself becomes visible.\n\nCommentary 2: This commentary presents a counter-argument to the idea that if one can perceive distant things (like others' minds) through concentration, one should be able to perceive one's own mind more clearly. It refutes this using the same analogy of eye medicine, stating that while the medicine allows one to see a distant underground pot, it doesn't allow one to see the medicine itself.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries use the analogy of eye medicine to argue against the notion of self-awareness or self-cognition. They suggest that the ability to perceive external objects or even others' minds doesn't necessarily imply the ability to directly perceive one's own mind or consciousness.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThough endowed with other conditions,\nOne may see clearly external things.\nBut like eye medicine that reveals a pot,\nIt doesn't become visible to itself.\n\n\nThis translation reflects the core idea presented in both commentaries, using the analogy of eye medicine to illustrate that the ability to perceive external objects doesn't necessarily lead to self-perception or self-awareness.", + "translation": "Though endowed with other conditions,\nOne may see clearly external things.\nBut like eye medicine that reveals a pot,\nIt doesn't become visible to itself." } }, "glossary": { @@ -69414,6 +72407,27 @@ "བུམ་": "vase", "མཐོང་": "see" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "རྐྱེན་གཞན་དག་དང་ལྡན་པ་ནི། །": { + "རྐྱེན་": "conditions", + "གཞན་": "other", + "ལྡན་པ་": "endowed" + }, + "མཐོང་ཕྱིར་རང་ཉིད་རབ་གསལ་ན། །": { + "མཐོང་": "see", + "རང་ཉིད་": "external things", + "གསལ་": "clearly" + }, + "གྲུབ་པའི་མིག་སྨན་སྦྱོར་བ་ལས། །": { + "མིག་སྨན་": "eye medicine" + }, + "བུམ་མཐོང་མིག་སྨན་ཉིད་འགྱུར་མིན། །": { + "བུམ་": "pot", + "མཐོང་": "reveals", + "མིག་སྨན་": "eye medicine", + "འགྱུར་མིན་": "doesn't become" + } } } }, @@ -69423,7 +72437,7 @@ "commentary_1": "གསལ་བྱེད་ཉིད་མི་གསལ་བར་གྱུར་ཏོ་སྙམ་པ་ལ། ཇི་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཐོང་བ་ནི་མངོན་སུམ་གྱིས་སོ། །ཐོས་པ་ནི་སྒྲ་ལས་བྱུང་བས་སོ། །ཤེས་པ་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དགག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པས་ཇི་ལྟར་གང་ཡང་ཡོད་ལ་རག་གོ། །དོན་དམ་པར་སྒྲོ་བཏགས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཉིད་དེ། དེ་བཟློག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྗེས་བཅད་པའི་དོན་ཏོ། །ཞར་ལ་བྱུང་བ་རྣམས་རྫོགས་པར་བྱས་ནས་སྐབས་སུ་བབ་པའི་དོན་སྦྱར་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། རང་རིག་མེད་ན་གཞན་རིག་ཀྱང་མེད་པས་མཐོང་ཐོས་ལ་སོགས་པ་འགའ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་དང་ཤེས་པ་དག་སྣང་བ་ཙམ་ནི་འདིར་དགག་པར་བྱ་བ་མིན་གྱི་འདིར་ནི་དེ་དག་བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་ལས། བདེན་པར་འཛིན་པའི་དབང་གིས་སྐྱོན། །ཆགས་དང་སྡང་ལ་སོགས་པ་ཡི། །དགྲ་རྣམས་རང་བྱུང་དེ་བཟློག་ན། །དེ་རྣམས་འབྱུང་བ་ག་ལ་འགྱུར། །ཞེས་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟར་མཐོང་ཐོས་ཤེས་པ་དག །འདིར་ནི་དགག་པར་བྱ་མིན་ཏེ། །འདིར་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུར་གྱུར་པ། །བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་བྱ་ཡིན། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nམཐོང་ཐོས་ཤེས་པ་ (seeing, hearing, knowing), དགག་པ (negate/refute), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), རྒྱུ (cause), བདེན་པར་རྟོག་པ (conceptualizing as true), བཟློག་ (reverse/counter)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...དག introduces a list\n- འདིར་ནི་...ཏེ། sets up a contrast\n- གྱུར་པ། marks a nominal clause\n- བྱ་ཡིན། indicates what should be done\n\n\nWhat is seen, heard, and known\nIs not to be negated here.\nHere, what causes suffering—\nConceptualizing [these] as true—is to be reversed.\n\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist philosophical stance on conventional reality versus ultimate truth, emphasizing that the problem lies not in sensory experiences themselves, but in grasping at them as inherently real.", "translation": "What is seen, heard, and known\nIs not to be negated here.\nHere, what causes suffering—\nConceptualizing [these] as true—is to be reversed." @@ -69439,9 +72453,46 @@ "translation": "What is seen, heard, and known\nShould not be negated here.\nWhat is to be reversed here\nIs the conception of truth as a cause of suffering." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཇི་ལྟར་མཐོང་ཐོས་ཤེས་པ་དག །འདིར་ནི་དགག་པར་བྱ་མིན་ཏེ། །འདིར་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུར་གྱུར་པ། །བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་བྱ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: གསལ་བྱེད་ཉིད་མི་གསལ་བར་གྱུར་ཏོ་སྙམ་པ་ལ། ཇི་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཐོང་བ་ནི་མངོན་སུམ་གྱིས་སོ། །ཐོས་པ་ནི་སྒྲ་ལས་བྱུང་བས་སོ། །ཤེས་པ་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དགག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པས་ཇི་ལྟར་གང་ཡང་ཡོད་ལ་རག་གོ། །དོན་དམ་པར་སྒྲོ་བཏགས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཉིད་དེ། དེ་བཟློག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྗེས་བཅད་པའི་དོན་ཏོ། །ཞར་ལ་བྱུང་བ་རྣམས་རྫོགས་པར་བྱས་ནས་སྐབས་སུ་བབ་པའི་དོན་སྦྱར་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། རང་རིག་མེད་ན་གཞན་རིག་ཀྱང་མེད་པས་མཐོང་ཐོས་ལ་སོགས་པ་འགའ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་དང་ཤེས་པ་དག་སྣང་བ་ཙམ་ནི་འདིར་དགག་པར་བྱ་བ་མིན་གྱི་འདིར་ནི་དེ་དག་བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་ལས། བདེན་པར་འཛིན་པའི་དབང་གིས་སྐྱོན། །ཆགས་དང་སྡང་ལ་སོགས་པ་ཡི། །དགྲ་རྣམས་རང་བྱུང་དེ་བཟློག་ན། །དེ་རྣམས་འབྱུང་བ་ག་ལ་འགྱུར། །ཞེས་པ་བཞིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nJust as seeing, hearing, and knowing\nAre not to be negated here,\nWhat is to be reversed here\nIs the conception of truth as the cause of suffering.\n\n\nThis translation reflects the core meaning that the text is not denying conventional perceptions (seeing, hearing, knowing), but rather addressing the misconception of these experiences as ultimately true, which is seen as a cause of suffering. The commentaries emphasize that it's not the appearances themselves that are being refuted, but rather the grasping at them as inherently real or true, which is considered the root of suffering in Buddhist philosophy.", - "translation": "Just as seeing, hearing, and knowing\nAre not to be negated here,\nWhat is to be reversed here\nIs the conception of truth as the cause of suffering." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཇི་ལྟར་མཐོང་ཐོས་ཤེས་པ་དག །འདིར་ནི་དགག་པར་བྱ་མིན་ཏེ། །འདིར་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུར་གྱུར་པ། །བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་བྱ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: གསལ་བྱེད་ཉིད་མི་གསལ་བར་གྱུར་ཏོ་སྙམ་པ་ལ། ཇི་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཐོང་བ་ནི་མངོན་སུམ་གྱིས་སོ། །ཐོས་པ་ནི་སྒྲ་ལས་བྱུང་བས་སོ། །ཤེས་པ་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དགག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པས་ཇི་ལྟར་གང་ཡང་ཡོད་ལ་རག་གོ། །དོན་དམ་པར་སྒྲོ་བཏགས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཉིད་དེ། དེ་བཟློག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྗེས་བཅད་པའི་དོན་ཏོ། །ཞར་ལ་བྱུང་བ་རྣམས་རྫོགས་པར་བྱས་ནས་སྐབས་སུ་བབ་པའི་དོན་སྦྱར་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། རང་རིག་མེད་ན་གཞན་རིག་ཀྱང་མེད་པས་མཐོང་ཐོས་ལ་སོགས་པ་འགའ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་དང་ཤེས་པ་དག་སྣང་བ་ཙམ་ནི་འདིར་དགག་པར་བྱ་བ་མིན་གྱི་འདིར་ནི་དེ་དག་བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་ལས། བདེན་པར་འཛིན་པའི་དབང་གིས་སྐྱོན། །ཆགས་དང་སྡང་ལ་སོགས་པ་ཡི། །དགྲ་རྣམས་རང་བྱུང་དེ་བཟློག་ན། །དེ་རྣམས་འབྱུང་བ་ག་ལ་འགྱུར། །ཞེས་པ་བཞིན་ནོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that conventional perceptions (seeing, hearing, knowing) are not to be negated. What should be negated is the superimposition of ultimate truth onto these perceptions, as this is the cause of suffering.\n\nCommentary 2: This commentary clarifies that the mere appearances of seeing, hearing, and knowing are not to be negated. Rather, what should be negated is the conception of these as truly existent, as this is the cause of suffering. It cites a verse explaining that faults like attachment and aversion arise from grasping at true existence.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that conventional perceptions themselves are not the target of negation. Instead, what should be negated is the misconception that these perceptions are ultimately real or truly existent. This misconception is identified as the root cause of suffering.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nWhat is seen, heard, and known\nIs not to be negated here.\nWhat is to be reversed here\nIs the conception of truth in these,\nWhich becomes the cause of suffering.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on not negating conventional perceptions themselves, but rather negating the mistaken view of their ultimate reality, which is identified as the source of suffering.", + "translation": "What is seen, heard, and known\nIs not to be negated here.\nWhat is to be reversed here\nIs the conception of truth in these,\nWhich becomes the cause of suffering." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཇི་ལྟར་མཐོང་ཐོས་ཤེས་པ་དག །": { + "མཐོང་": "seen", + "ཐོས་": "heard", + "ཤེས་པ་": "known" + }, + "འདིར་ནི་དགག་པར་བྱ་མིན་ཏེ། །": { + "དགག་པར་བྱ་": "rebutted" + }, + "འདིར་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུར་གྱུར་པ། །": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "རྒྱུར་གྱུར་པ་": "cause" + }, + "བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་བྱ་ཡིན། །": { + "བདེན་པར་རྟོག་པ་": "thought they're true", + "བཟློག་བྱ་": "refuted" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཇི་ལྟར་མཐོང་ཐོས་ཤེས་པ་དག །འདིར་ནི་དགག་པར་བྱ་མིན་ཏེ།": { + "མཐོང་": "seen", + "ཐོས་": "heard", + "ཤེས་པ་": "known", + "དགག་པར་": "negated" + }, + "།འདིར་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུར་གྱུར་པ།": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "རྒྱུར་": "cause" + }, + "།བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་བྱ་ཡིན།": { + "བདེན་པར་": "truth", + "རྟོག་པ་": "conception", + "བཟློག་": "reversed" + } } } }, @@ -69451,7 +72502,7 @@ "commentary_1": "སེམས་ལས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དཔེར་ན་སྒྱུ་མ་སེམས་ལས་གཞན་ཡིན་ནམ། མ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་ལྷག་པའི་དོན་ཁས་བླངས་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྟེ་གཞན་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ནམ། ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉིད་སྒྱུ་མར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་ན། དེ་ལས་བརྗོད་པ། གལ་ཏེ་དངོས་པོ་ཡིན་ན་དེ་ལ་གཞན་ཅིས་མིན། གལ་ཏེ་གཞན་མེད་པ་དེ་ལྟ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་ལས་གཞན་སྒྱུ་མ་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས། གང་ཚེ་ཁྱོད་ལ་སྒྱུ་མའང་མེད་ན་དེའི་ཚེ་ཅི་ཞིག་དམིགས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་འོངས་པ་ཡིན་ནོ། །སྐབས་སུ་བབ་པའི་དོན་བསྒྲུབས་ནས་མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གཟུང་ཆ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་འདི་སེམས་ལས་གཞན་ཕྱིའི་དོན་ཡང་མིན་ཞིང་། གཞན་མིན་པར་སེམས་ཉིད་དུ་ཡང་མི་བརྟགས་ཏེ། དེ་ཉིད་དང་གཞན་དུ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དངོས་པོ་ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་སེམས་ལས་དེ་ཉིད་དང་གཞན་མིན་ཏེ། ཡང་ན་དེ་ཉིད་དམ་ཡང་ན་གཞན་ཡིན་དགོས་ལ། དེ་ཉིད་དང་གཞན་མིན་ཞེ་ན། དེ་དངོས་པོར་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ་དེ་འདྲའི་དངོས་པོ་མི་སྲིད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ལས་སྒྱུ་མ་གཞན་མིན་ཞིང་། །གཞན་མིན་པར་ཡང་མི་རྟག་ན། །དངོས་ན་ཇི་ལྟར་དེ་གཞན་མིན། །གཞན་མིན་ཞེ་ན་དངོས་པོར་མེད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསེམས་ (mind), སྒྱུ་མ་ (illusion), མི་རྟག་ (impermanent), དངོས་ (real/truly existent)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ conditional particle\n- Rhetorical question structure with ཇི་ལྟར་\n- Negation with མིན་ and མེད་\n\n\nIllusions are not other than mind,\nYet not being other, they're impermanent.\nHow, if real, could they not be other?\nIf not other, they have no true existence.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse discusses the nature of illusions in relation to mind, touching on key Buddhist concepts of emptiness and impermanence.\n- The term དངོས་ (ngöpo) is crucial here, referring to inherent or true existence, a concept often negated in Madhyamaka philosophy.", "translation": "Illusions are not other than mind,\nYet not being other, they're impermanent.\nHow, if real, could they not be other?\nIf not other, they have no true existence." @@ -69467,9 +72518,9 @@ "translation": "Illusions are not other than mind,\nYet if not other, they're impermanent.\nHow then can they be non-other in reality?\nIf non-other, they have no real existence." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ལས་སྒྱུ་མ་གཞན་མིན་ཞིང་། །གཞན་མིན་པར་ཡང་མི་རྟག་ན། །དངོས་ན་ཇི་ལྟར་དེ་གཞན་མིན། །གཞན་མིན་ཞེ་ན་དངོས་པོར་མེད། །\n\nCommentary 1: སེམས་ལས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དཔེར་ན་སྒྱུ་མ་སེམས་ལས་གཞན་ཡིན་ནམ། མ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་ལྷག་པའི་དོན་ཁས་བླངས་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྟེ་གཞན་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ནམ། ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉིད་སྒྱུ་མར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་ན། དེ་ལས་བརྗོད་པ། གལ་ཏེ་དངོས་པོ་ཡིན་ན་དེ་ལ་གཞན་ཅིས་མིན། གལ་ཏེ་གཞན་མེད་པ་དེ་ལྟ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་ལས་གཞན་སྒྱུ་མ་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས། གང་ཚེ་ཁྱོད་ལ་སྒྱུ་མའང་མེད་ན་དེའི་ཚེ་ཅི་ཞིག་དམིགས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་འོངས་པ་ཡིན་ནོ། །སྐབས་སུ་བབ་པའི་དོན་བསྒྲུབས་ནས་མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གཟུང་ཆ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་འདི་སེམས་ལས་གཞན་ཕྱིའི་དོན་ཡང་མིན་ཞིང་། གཞན་མིན་པར་སེམས་ཉིད་དུ་ཡང་མི་བརྟགས་ཏེ། དེ་ཉིད་དང་གཞན་དུ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དངོས་པོ་ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་སེམས་ལས་དེ་ཉིད་དང་གཞན་མིན་ཏེ། ཡང་ན་དེ་ཉིད་དམ་ཡང་ན་གཞན་ཡིན་དགོས་ལ། དེ་ཉིད་དང་གཞན་མིན་ཞེ་ན། དེ་དངོས་པོར་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ་དེ་འདྲའི་དངོས་པོ་མི་སྲིད་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nIllusions are not separate from mind,\nYet if not separate, they are impermanent.\nHow can they be not separate if real?\nIf not separate, they have no true existence.\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical discussion about the nature of illusions and their relationship to mind in Buddhist thought. The verses explore whether illusions are separate from or identical to the mind, concluding that they lack inherent existence either way.", - "translation": "Illusions are not separate from mind,\nYet if not separate, they are impermanent.\nHow can they be not separate if real?\nIf not separate, they have no true existence." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ལས་སྒྱུ་མ་གཞན་མིན་ཞིང་། །གཞན་མིན་པར་ཡང་མི་རྟག་ན། །དངོས་ན་ཇི་ལྟར་དེ་གཞན་མིན། །གཞན་མིན་ཞེ་ན་དངོས་པོར་མེད། །\n\nCommentary 1: སེམས་ལས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དཔེར་ན་སྒྱུ་མ་སེམས་ལས་གཞན་ཡིན་ནམ། མ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་ལྷག་པའི་དོན་ཁས་བླངས་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྟེ་གཞན་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ནམ། ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉིད་སྒྱུ་མར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་ན། དེ་ལས་བརྗོད་པ། གལ་ཏེ་དངོས་པོ་ཡིན་ན་དེ་ལ་གཞན་ཅིས་མིན། གལ་ཏེ་གཞན་མེད་པ་དེ་ལྟ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་ལས་གཞན་སྒྱུ་མ་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས། གང་ཚེ་ཁྱོད་ལ་སྒྱུ་མའང་མེད་ན་དེའི་ཚེ་ཅི་ཞིག་དམིགས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་འོངས་པ་ཡིན་ནོ། །སྐབས་སུ་བབ་པའི་དོན་བསྒྲུབས་ནས་མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གཟུང་ཆ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་འདི་སེམས་ལས་གཞན་ཕྱིའི་དོན་ཡང་མིན་ཞིང་། གཞན་མིན་པར་སེམས་ཉིད་དུ་ཡང་མི་བརྟགས་ཏེ། དེ་ཉིད་དང་གཞན་དུ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དངོས་པོ་ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་སེམས་ལས་དེ་ཉིད་དང་གཞན་མིན་ཏེ། ཡང་ན་དེ་ཉིད་དམ་ཡང་ན་གཞན་ཡིན་དགོས་ལ། དེ་ཉིད་དང་གཞན་མིན་ཞེ་ན། དེ་དངོས་པོར་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ་དེ་འདྲའི་དངོས་པོ་མི་སྲིད་པས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the relationship between illusions and mind. It questions whether illusions are separate from or the same as mind, concluding that they can't be entirely separate or entirely the same. It suggests that if illusions were real entities, they would have to be either different from or the same as mind, but since they're neither, they don't truly exist as independent entities.\n\nCommentary 2: This commentary also explores the nature of illusory appearances in relation to mind. It argues that these appearances are neither external objects separate from mind nor identical to mind itself. It challenges the idea that they could be real entities that are somehow both different and not different from mind, concluding that such a contradictory nature would mean they don't truly exist as real entities.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that illusory appearances or phenomena cannot be definitively categorized as either separate from mind or identical to mind. They use this reasoning to argue against the true, independent existence of such phenomena. The commentaries suggest that anything real must be either the same as or different from mind, and since illusory phenomena fit neither category, they lack true existence.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nIllusions are not other than mind,\nYet they're not non-other and impermanent.\nIf they were real, how could they be not other?\nIf not other, then they have no real existence.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the paradoxical nature of illusions in relation to mind, and the conclusion that this paradox points to their lack of true, independent existence.", + "translation": "Illusions are not other than mind,\nYet they're not non-other and impermanent.\nIf they were real, how could they be not other?\nIf not other, then they have no real existence." } }, "glossary": { @@ -69485,6 +72536,25 @@ "གཞན་": "other", "དངོས་པོ་": "real" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སེམས་ལས་སྒྱུ་མ་གཞན་མིན་ཞིང་། །": { + "སེམས་": "mind", + "སྒྱུ་མ་": "illusions", + "གཞན་མིན་": "not other" + }, + "གཞན་མིན་པར་ཡང་མི་རྟག་ན། །": { + "གཞན་མིན་": "non-other", + "མི་རྟག་": "impermanent" + }, + "དངོས་ན་ཇི་ལྟར་དེ་གཞན་མིན། །": { + "དངོས་": "real", + "གཞན་མིན་": "not other" + }, + "གཞན་མིན་ཞེ་ན་དངོས་པོར་མེད། །": { + "གཞན་མིན་": "not other", + "དངོས་པོ་": "real existence" + } } } }, @@ -69494,7 +72564,7 @@ "commentary_1": "ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་དངོས་པོ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཡང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱང་དོན་དམ་པར་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་མཐོང་བར་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་གང་གི་ཚེ་འཁྲུལ་པའང་མེད་ན་སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར་ཞེས་རྒོལ་བའི་ལན་རྫོགས་པར་ཐེབས་སོ། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་མེད་པའི་ཀུན་རྫོབ་ནི་སྡིག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཡོད་པའི་དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་འཁོར་བར་འཇུག་པར་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། ལན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་དུ་ཞེས་པ་ནི་གཞན་དུ་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དོན་བྱེད་ནུས་པས་སྟོང་པ་ཉིད་དངོས་པོ་ལས་གཞན་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །གཞ", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཇི་ལྟར་སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་ལའང་གཟུང་ཆ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་བདེན་པ་མིན་ཡང་བལྟ་བྱ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་མི་བདེན་ཡང་ཐ་སྙད་དུ་བལྟ་བྱེད་དུ་སྣང་བ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། རྩོད་པ་དགོད་པ་ནི། གལ་ཏེ་གཉིས་སྣང་འཁོར་བ་ནི་འཁྲུལ་གཞི་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་དངོས་པོའི་རྟེན་ཅན་ཡིན་གྱི། གཉིས་སྣང་དེ་ནི་རྟེན་དངོས་པོ་ཡོད་པ་ལས་གཞན་དུ་ན་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་གཟུང་འཛིན་གྱི་དངོས་པོར་སྣང་བ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་བདེན་མིན་ཡང་། །བལྟ་བྱ་དེ་བཞིན་ལྟ་བྱེད་ཡིད། །གལ་ཏེ་འཁོར་བ་དངོས་རྟེན་ཅན། །དེ་ནི་གཞན་དུ་མཁའ་འདྲར་འགྱུར། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྒྱུ་མ་ (illusion), བདེན་མིན་ (not true/real), ལྟ་བྱེད་ཡིད་ (observing mind), འཁོར་བ་ (samsara), དངོས་རྟེན་ (substantial basis), མཁའ་འདྲ་ (space-like)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...དེ་བཞིན་ construction indicating comparison\n- གལ་ཏེ་...ནི་ conditional structure\n\n\nJust as an illusion is not real,\nYet is an object for the observing mind,\nIf samsara had a substantial basis,\nIt would become other, like space.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of reality and perception, contrasting illusion with samsara and suggesting that if samsara were truly substantial, it would paradoxically become insubstantial like space.", "translation": "Just as an illusion is not real,\nYet is an object for the observing mind,\nIf samsara had a substantial basis,\nIt would become other, like space." @@ -69510,9 +72580,9 @@ "translation": "Just as an illusion is not real,\nYet is an object to be viewed by the mind,\nIf samsara had true existence,\nIt would become like space, something else." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་བདེན་མིན་ཡང་། །བལྟ་བྱ་དེ་བཞིན་ལྟ་བྱེད་ཡིད། །གལ་ཏེ་འཁོར་བ་དངོས་རྟེན་ཅན། །དེ་ནི་གཞན་དུ་མཁའ་འདྲར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་དངོས་པོ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཡང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱང་དོན་དམ་པར་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་མཐོང་བར་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་གང་གི་ཚེ་འཁྲུལ་པའང་མེད་ན་སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར་ཞེས་རྒོལ་བའི་ལན་རྫོགས་པར་ཐེབས་སོ། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་མེད་པའི་ཀུན་རྫོབ་ནི་སྡིག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཡོད་པའི་དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་འཁོར་བར་འཇུག་པར་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། ལན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་དུ་ཞེས་པ་ནི་གཞན་དུ་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དོན་བྱེད་ནུས་པས་སྟོང་པ་ཉིད་དངོས་པོ་ལས་གཞན་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །གཞ\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། ཇི་ལྟར་སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་ལའང་གཟུང་ཆ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་བདེན་པ་མིན་ཡང་བལྟ་བྱ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་མི་བདེན་ཡང་ཐ་སྙད་དུ་བལྟ་བྱེད་དུ་སྣང་བ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། རྩོད་པ་དགོད་པ་ནི། གལ་ཏེ་གཉིས་སྣང་འཁོར་བ་ནི་འཁྲུལ་གཞི་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་དངོས་པོའི་རྟེན་ཅན་ཡིན་གྱི། གཉིས་སྣང་དེ་ནི་རྟེན་དངོས་པོ་ཡོད་པ་ལས་གཞན་དུ་ན་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་གཟུང་འཛིན་གྱི་དངོས་པོར་སྣང་བ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nJust as an illusion is not real yet can be seen,\nSo too the perceiving mind, though unreal, can perceive.\nIf samsara had a truly existent basis,\nIt would become otherwise, like empty space.\n", - "translation": "Just as an illusion is not real yet can be seen,\nSo too the perceiving mind, though unreal, can perceive.\nIf samsara had a truly existent basis,\nIt would become otherwise, like empty space." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་བདེན་མིན་ཡང་། །བལྟ་བྱ་དེ་བཞིན་ལྟ་བྱེད་ཡིད། །གལ་ཏེ་འཁོར་བ་དངོས་རྟེན་ཅན། །དེ་ནི་གཞན་དུ་མཁའ་འདྲར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་དངོས་པོ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཡང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱང་དོན་དམ་པར་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་མཐོང་བར་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་གང་གི་ཚེ་འཁྲུལ་པའང་མེད་ན་སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར་ཞེས་རྒོལ་བའི་ལན་རྫོགས་པར་ཐེབས་སོ། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་མེད་པའི་ཀུན་རྫོབ་ནི་སྡིག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཡོད་པའི་དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་འཁོར་བར་འཇུག་པར་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། ལན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་དུ་ཞེས་པ་ནི་གཞན་དུ་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དོན་བྱེད་ནུས་པས་སྟོང་པ་ཉིད་དངོས་པོ་ལས་གཞན་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །གཞ\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། ཇི་ལྟར་སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་ལའང་གཟུང་ཆ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་བདེན་པ་མིན་ཡང་བལྟ་བྱ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་མི་བདེན་ཡང་ཐ་སྙད་དུ་བལྟ་བྱེད་དུ་སྣང་བ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། རྩོད་པ་དགོད་པ་ནི། གལ་ཏེ་གཉིས་སྣང་འཁོར་བ་ནི་འཁྲུལ་གཞི་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་དངོས་པོའི་རྟེན་ཅན་ཡིན་གྱི། གཉིས་སྣང་དེ་ནི་རྟེན་དངོས་པོ་ཡོད་པ་ལས་གཞན་དུ་ན་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་གཟུང་འཛིན་གྱི་དངོས་པོར་སྣང་བ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that just as an illusion appears to exist even though it's not real, the mind can perceive things even though it ultimately lacks inherent existence. It refutes the argument that without delusion, there would be nothing to perceive illusions. It also addresses the concern about samsara being based on real entities, stating that if it were, it would become non-existent like space.\n\nCommentary 2: This commentary relates the verse to the Mind-Only school's view, stating that although the perceived objects are illusory and not truly existent, they are still objects of perception. Similarly, the mind, though not truly existent, appears as the perceiver in conventional terms. It then presents an objection that samsara, with its dualistic appearances, must be based on a non-dual consciousness that truly exists, otherwise it would become non-existent like space.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize the illusory nature of perceived objects and the perceiving mind, while still acknowledging their conventional appearance and function. They address the concern that without a truly existent basis, the phenomena of samsara would cease to exist altogether. The commentaries suggest that the verse is refuting this objection by showing that even illusory appearances can function without requiring a truly existent foundation.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nJust as an illusion, though not real, is still perceived,\nSo too the perceiving mind [appears but is not real].\nIf samsara were based on truly existent things,\nIt would [cease to exist and] become like empty space.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the illusory nature of both perceived objects and the perceiving mind, while addressing the philosophical concern about the basis of samsaric appearances.", + "translation": "Just as an illusion, though not real, is still perceived,\nSo too the perceiving mind [appears but is not real].\nIf samsara were based on truly existent things,\nIt would [cease to exist and] become like empty space." } }, "glossary": { @@ -69529,6 +72599,19 @@ "དངོས་རྟེན་": "real basis", "མཁའ་": "space" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་བདེན་མིན་ཡང་། །བལྟ་བྱ་དེ་བཞིན་ལྟ་བྱེད་ཡིད། །": { + "སྒྱུ་མ་": "illusion", + "བདེན་": "real", + "བལྟ་བྱ་": "perceived", + "ལྟ་བྱེད་ཡིད་": "perceiving mind" + }, + "གལ་ཏེ་འཁོར་བ་དངོས་རྟེན་ཅན། །དེ་ནི་གཞན་དུ་མཁའ་འདྲར་འགྱུར། །": { + "འཁོར་བ་": "samsara", + "དངོས་": "truly existent things", + "མཁའ་": "empty space" + } } } }, @@ -69538,7 +72621,7 @@ "commentary_1": "ན་ཡང་དངོས་པོ་ལ་སྟེ། སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་འཁོར་བར་བྱ་བ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དོན་བྱེད་ནུས་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །ཅི་དོན་བྱེད་ནུས་པའི་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བ་ལ་བརྟག་པར་བྱས་ནས་བསྲན་བཟོད་དམ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གྲོགས་པོ་མེད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ལྟ་ན་འཁོར་བར་གྲོགས་པོ་འདིའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཉིད་དུ་སེམས་འབའ་ཞིག་གྲོགས་པོ་མེད་པར་གཅིག་པུར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཁོ་བོ་གཟུང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བ་གཉིས་མེད་པའི་སེམས་འདོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་དེ་ཇི་ལྟར་ཉེས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "དེ་དགག་པ་ནི། གཉིས་སྣང་ཆོས་ཅན། དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་པས་ན་གཟུང་འཛིན་གྱི་དངོས་པོར་སྣང་བའི་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་བར་ཐལ། དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེ་བས་ན་ཁྱོད་ཀྱི་ལུགས་ལ་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཟུང་བའི་གྲོགས་མེད་པར་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདངོས་མེད་དངོས་ལ་བརྟེན་པས་ན། །བྱེད་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ནི་གྲོགས་མེད་པ། །གཅིག་པུ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདངོས་མེད་ (non-existent), དངོས་ (existent), བརྟེན་པ (depend), བྱེད་ (action), སེམས་ (mind), གྲོགས་ (companion)\n\nGrammatical notes:\n- Use of པས་ན་ indicating causation\n- ཇི་ལྟར་ as an interrogative \"how\"\n- ཁྱོད་ཀྱི་ as second person possessive\n- འགྱུར་བ་ཡིན་ as future tense copula\n\n\nSince the non-existent depends on the existent,\nHow can it possess action?\nYour mind, without companion,\nWill become solitary indeed.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to discuss the nature of emptiness (སྟོང་པ་ཉིད་, śūnyatā) and the relationship between existence and non-existence in Buddhist philosophy.\n- The final line may refer to the ultimate nature of mind as being free from conceptual elaborations.", "translation": "Since the non-existent depends on the existent,\nHow can it possess action?\nYour mind, without companion,\nWill become solitary indeed." @@ -69554,9 +72637,39 @@ "translation": "How can the non-existent, relying on the existent,\nBecome endowed with action?\nYour mind, without companions,\nWill become solitary indeed." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདངོས་མེད་དངོས་ལ་བརྟེན་པས་ན། །བྱེད་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ནི་གྲོགས་མེད་པ། །གཅིག་པུ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ན་ཡང་དངོས་པོ་ལ་སྟེ། སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་འཁོར་བར་བྱ་བ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དོན་བྱེད་ནུས་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །ཅི་དོན་བྱེད་ནུས་པའི་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བ་ལ་བརྟག་པར་བྱས་ནས་བསྲན་བཟོད་དམ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གྲོགས་པོ་མེད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ལྟ་ན་འཁོར་བར་གྲོགས་པོ་འདིའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཉིད་དུ་སེམས་འབའ་ཞིག་གྲོགས་པོ་མེད་པར་གཅིག་པུར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཁོ་བོ་གཟུང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བ་གཉིས་མེད་པའི་སེམས་འདོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་དེ་ཇི་ལྟར་ཉེས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: དེ་དགག་པ་ནི། གཉིས་སྣང་ཆོས་ཅན། དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་པས་ན་གཟུང་འཛིན་གྱི་དངོས་པོར་སྣང་བའི་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་བར་ཐལ། དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེ་བས་ན་ཁྱོད་ཀྱི་ལུགས་ལ་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཟུང་བའི་གྲོགས་མེད་པར་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ལ།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nHow can that which depends on the non-existent become endowed with function?\nYour mind, without companions, becomes solitary.\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical point being made about the nature of mind and phenomena, drawing on the explanations in the commentaries about dependence, function, and the ultimately solitary nature of mind in yogic philosophy.", - "translation": "How can that which depends on the non-existent become endowed with function?\nYour mind, without companions, becomes solitary." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དངོས་མེད་དངོས་ལ་བརྟེན་པས་ན། །བྱེད་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ནི་གྲོགས་མེད་པ། །གཅིག་པུ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ན་ཡང་དངོས་པོ་ལ་སྟེ། སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་འཁོར་བར་བྱ་བ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དོན་བྱེད་ནུས་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །ཅི་དོན་བྱེད་ནུས་པའི་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བ་ལ་བརྟག་པར་བྱས་ནས་བསྲན་བཟོད་དམ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གྲོགས་པོ་མེད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ལྟ་ན་འཁོར་བར་གྲོགས་པོ་འདིའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཉིད་དུ་སེམས་འབའ་ཞིག་གྲོགས་པོ་མེད་པར་གཅིག་པུར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཁོ་བོ་གཟུང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བ་གཉིས་མེད་པའི་སེམས་འདོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་དེ་ཇི་ལྟར་ཉེས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: དེ་དགག་པ་ནི། གཉིས་སྣང་ཆོས་ཅན། དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་པས་ན་གཟུང་འཛིན་གྱི་དངོས་པོར་སྣང་བའི་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་བར་ཐལ། དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེ་བས་ན་ཁྱོད་ཀྱི་ལུགས་ལ་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཟུང་བའི་གྲོགས་མེད་པར་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ལ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses how non-existent phenomena depend on existent ones (the mind), questioning how something without the characteristics of functional existence can be effective. It explains that in yogic practice, the mind alone arises without companions in samsara.\n\nCommentary 2: This commentary refutes the idea that dualistic appearances can function based on real entities, since they lack inherent existence. It argues that according to this view, the mind would become a non-dual awareness without an apprehended object as its companion.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries address the relationship between non-existent and existent phenomena, particularly in relation to the mind. They question how something non-existent can have causal efficacy if it depends on something existent. The commentaries point towards a view of the mind as ultimately singular and without a separate apprehended object.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nHow can the non-existent, depending on the existent, possess efficacy?\nYour mind, devoid of companions, becomes singular in nature.\n\n\nThis translation reflects the philosophical inquiry into the nature of existence and non-existence, as well as the ultimate nature of mind as understood in certain Buddhist traditions.", + "translation": "How can the non-existent, depending on the existent, possess efficacy?\nYour mind, devoid of companions, becomes singular in nature." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དངོས་མེད་དངོས་ལ་བརྟེན་པས་ན། །བྱེད་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར།": { + "དངོས་མེད་": "unreal", + "དངོས་": "real", + "བརྟེན་པ་": "based upon", + "བྱེད་": "performs", + "འགྱུར་": "mean" + }, + "།ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ནི་གྲོགས་མེད་པ། །གཅིག་པུ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན།": { + "སེམས་": "mind", + "གྲོགས་མེད་པ་": "no companion", + "གཅིག་པུ་": "alone" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དངོས་མེད་དངོས་ལ་བརྟེན་པས་ན། །བྱེད་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར།": { + "དངོས་མེད་": "non-existent", + "དངོས་": "existent", + "བརྟེན་པས་": "depending", + "བྱེད་": "efficacy", + "ལྡན་པར་": "possess" + }, + "།ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ནི་གྲོགས་མེད་པ། །གཅིག་པུ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན།": { + "སེམས་": "mind", + "གྲོགས་མེད་པ་": "devoid of companions", + "གཅིག་པུ་": "singular" + } } } }, @@ -69566,7 +72679,7 @@ "commentary_1": "གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟ་ན་ནི་གང་གི་ཚེ་སེམས་གཟུང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བ་ཙམ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར། གཟུང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་སེམས་ཙམ་ཞིག་ཡོད་པས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཐོབ་ན་ནི་དེ་ལྟ་ན་འབད་པ་གཞན་དོན་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟ་ཞེས་པ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཤེས་པ་བརྟགས་སུ་ཟིན་ཀྱང་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ལ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡང་མ་ཐོབ་པའོ། །", "commentary_2": "གང་གི་ཚེ་སེམས་ནི་གཟུང་འཛིན་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་འགྱུར་ཞིང་། དེ་ལྟ་ན་ཡང་གཉིས་སྣང་འཁོར་བའི་རྟེན་སེམས་ཙམ་དུ་བདེན་པར་བརྟགས་པ་ལ་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་འཁོར་བ་གཏན་ནས་མ་གྲུབ་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་སེམས་ནི་གཟུང་བྲལ་བ། །དེ་ཚེ་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་སེམས་ཙམ་དུ། །བརྟགས་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསེམས་(mind), གཟུང་(grasping/object), བྲལ་(free from), དེ་བཞིན་གཤེགས་(tathāgata), སེམས་ཙམ་(mind-only/cittamātra)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ...དེ་ཚེ construction indicating \"when...then\"\n- ན་ཡང་ indicating \"although/even though\"\n- ལ particle used for emphasis or topic marker\n\n\nWhen the mind is free from grasping,\nThen all is tathāgata.\nEven so, what benefit is there\nIn conceiving of mere mind-only?\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be critiquing the Cittamātra (Mind-Only) school of thought, suggesting that while freedom from conceptual grasping leads to the realization of tathāgatahood, simply conceiving of reality as \"mind-only\" may not be ultimately beneficial.\n- The term དེ་བཞིན་གཤེགས་ (tathāgata) is often left untranslated or rendered as \"thus-gone one,\" referring to a fully enlightened being.", "translation": "When the mind is free from grasping,\nThen all is tathāgata.\nEven so, what benefit is there\nIn conceiving of mere mind-only?" @@ -69582,9 +72695,46 @@ "translation": "When the mind is free from grasping,\nAt that time, all is thus-gone.\nYet even so, in mere mind,\nWhat virtue is there in conceptualizing?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཚེ་སེམས་ནི་གཟུང་བྲལ་བ། །དེ་ཚེ་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་སེམས་ཙམ་དུ། །བརྟགས་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n\nCommentary 1: གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟ་ན་ནི་གང་གི་ཚེ་སེམས་གཟུང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བ་ཙམ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར། གཟུང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་སེམས་ཙམ་ཞིག་ཡོད་པས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཐོབ་ན་ནི་དེ་ལྟ་ན་འབད་པ་གཞན་དོན་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟ་ཞེས་པ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཤེས་པ་བརྟགས་སུ་ཟིན་ཀྱང་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ལ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡང་མ་ཐོབ་པའོ། །\n\nCommentary 2: གང་གི་ཚེ་སེམས་ནི་གཟུང་འཛིན་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་འགྱུར་ཞིང་། དེ་ལྟ་ན་ཡང་གཉིས་སྣང་འཁོར་བའི་རྟེན་སེམས་ཙམ་དུ་བདེན་པར་བརྟགས་པ་ལ་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་འཁོར་བ་གཏན་ནས་མ་གྲུབ་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhen the mind is free from grasping,\nAt that time, all are Thus Gone (Tathagatas).\nEven so, what benefit is there\nIn conceiving of mind-only?\n\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. When the mind is free from conceptual grasping or duality, it is in the state of a Buddha (Tathagata).\n2. However, simply conceiving of or asserting \"mind-only\" as an absolute truth does not actually bring any real benefit or liberation.\n3. The commentaries suggest this is because beings still experience afflictions like desire, and because samsara itself is ultimately unfounded, so positing mind-only as real doesn't resolve the fundamental issue.", - "translation": "When the mind is free from grasping,\nAt that time, all are Thus Gone (Tathagatas).\nEven so, what benefit is there\nIn conceiving of mind-only?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཚེ་སེམས་ནི་གཟུང་བྲལ་བ། །དེ་ཚེ་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་སེམས་ཙམ་དུ། །བརྟགས་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n\nCommentary 1: གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟ་ན་ནི་གང་གི་ཚེ་སེམས་གཟུང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བ་ཙམ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར། གཟུང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་སེམས་ཙམ་ཞིག་ཡོད་པས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཐོབ་ན་ནི་དེ་ལྟ་ན་འབད་པ་གཞན་དོན་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟ་ཞེས་པ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཤེས་པ་བརྟགས་སུ་ཟིན་ཀྱང་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ལ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡང་མ་ཐོབ་པའོ། །\n\nCommentary 2: གང་གི་ཚེ་སེམས་ནི་གཟུང་འཛིན་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་འགྱུར་ཞིང་། དེ་ལྟ་ན་ཡང་གཉིས་སྣང་འཁོར་བའི་རྟེན་སེམས་ཙམ་དུ་བདེན་པར་བརྟགས་པ་ལ་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་འཁོར་བ་གཏན་ནས་མ་གྲུབ་པས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that if all beings have a mind free from grasping, they would all become Tathagatas (enlightened ones). However, it questions the benefit of merely conceptualizing mind-only, as sentient beings still experience attachment and other afflictions.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that when the mind is free from subject-object duality, all beings would become Tathagatas. It questions the purpose of considering mind-only as truly existent, as it is the basis for dualistic perception in samsara, which is ultimately non-existent.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that if the mind were truly free from duality or grasping, all beings would be enlightened. However, they both question the value of merely conceptualizing or asserting mind-only, as it doesn't address the actual experiences of sentient beings or the nature of samsara.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nWhen the mind is free from grasping,\nAt that time, all are Thus-Gone Ones.\nYet even so, what benefit is there\nIn conceiving of mere mind-only?\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the potential for enlightenment when the mind is free from duality, while also questioning the practical value of a philosophical stance of mind-only in addressing the actual experiences of beings in samsara.", + "translation": "When the mind is free from grasping,\nAt that time, all are Thus-Gone Ones.\nYet even so, what benefit is there\nIn conceiving of mere mind-only?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གང་ཚེ་སེམས་ནི་གཟུང་བྲལ་བ། །": { + "སེམས་": "mind", + "གཟུང་": "apprehended", + "བྲལ་བ་": "free" + }, + "དེ་ཚེ་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས། །": { + "ཐམས་ཅད་": "all", + "དེ་བཞིན་གཤེགས་": "tathagatas" + }, + "དེ་ལྟ་ན་ཡང་སེམས་ཙམ་དུ། །": { + "སེམས་ཙམ་": "only mind" + }, + "བརྟགས་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །": { + "བརྟགས་": "thinking", + "ཡོན་ཏན་": "benefit" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གང་ཚེ་སེམས་ནི་གཟུང་བྲལ་བ། །": { + "སེམས་": "mind", + "གཟུང་བྲལ་": "free from grasping" + }, + "དེ་ཚེ་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས། །": { + "ཐམས་ཅད་": "all", + "དེ་བཞིན་གཤེགས་": "Thus-Gone Ones" + }, + "དེ་ལྟ་ན་ཡང་སེམས་ཙམ་དུ། །": { + "སེམས་ཙམ་": "mind-only" + }, + "བརྟགས་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །": { + "བརྟགས་": "conceiving", + "ཡོན་ཏན་": "benefit" + } } } }, @@ -69594,7 +72744,7 @@ "commentary_1": "གཞན་གྱིས་བརྒལ་བ་སྒྱུ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་སེམས་ཅན་དེ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་པས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་ཇི་ལྟར་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཏེ། རེ་ཞིག་གཞན་རྣམས་དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་ལ་ལྟ། ཐེ་ཚོམ་ཡང་མེད་ན་དེ་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱང་སྒྱུ་མ་བྱེད་མཁན་ཉིད་ཀྱང་ངོ་། །ལན་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ཡུལ་ཅན་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པ་ལ་གཉིས་ལས། ཀུན་རྫོབ་སྒྱུ་མར་ཤེས་པ་དང་། དོན་དམ་སྟོང་པར་ཤེས་པ་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། དངོས་དང་། བསྒོམ་བྱ་ལམ་གྱི་རང་བཞིན་དང་། ལམ་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུའོ། །དང་པོ་ལ་རྒོལ་བ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་ཡང་ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་གི་ཚེ་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ་དེ་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས་སོ་ཞེ་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་ཡང་། །ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་ལྡོག་འགྱུར་ཏེ། །གང་ཚེ་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ། །དེ་བྱེད་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་སྐྱེ་འགྱུར། །\n", "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nསྒྱུ་མ་ (illusion), ཉོན་མོངས་ (afflictions), ལྡོག་ (reverse/cease), བུད་མེད་ (woman), ཆགས་ (attachment)\n\nGrammatical notes:\n- ལྟ་བུ་ (like/as if) with ར་ (terminative case)\n- ན་ཡང་ (even if/although)\n- ཇི་ལྟར་ (how)\n- གང་ཚེ་ (when)\n- སྐྱེ་འགྱུར་ (will arise)\n\n\nEven if one knows [phenomena] to be like an illusion,\nHow will the afflictions cease?\nFor even the illusionist himself\nMay generate attachment for an illusory woman.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse is discussing the limitations of intellectual understanding alone in overcoming afflictions (ཉོན་མོངས་, kleśa).\n- The example of the illusionist (སྒྱུ་མ་མཁན་) becoming attached to his own illusion is a classic illustration in Madhyamaka philosophy to show that mere conceptual understanding of emptiness is insufficient for liberation.", "translation": "Even if one knows [phenomena] to be like an illusion,\nHow will the afflictions cease?\nFor even the illusionist himself\nMay generate attachment for an illusory woman." @@ -69610,9 +72760,9 @@ "translation": "Even if one knows it to be like an illusion,\nHow can afflictions be reversed?\nFor even the creator himself\nDevelops attachment to an illusory woman." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་ཡང་། །ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་ལྡོག་འགྱུར་ཏེ། །གང་ཚེ་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ། །དེ་བྱེད་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་སྐྱེ་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གཞན་གྱིས་བརྒལ་བ་སྒྱུ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་སེམས་ཅན་དེ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་པས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་ཇི་ལྟར་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཏེ། རེ་ཞིག་གཞན་རྣམས་དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་ལ་ལྟ། ཐེ་ཚོམ་ཡང་མེད་ན་དེ་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱང་སྒྱུ་མ་བྱེད་མཁན་ཉིད་ཀྱང་ངོ་། །ལན་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཡུལ་ཅན་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པ་ལ་གཉིས་ལས། ཀུན་རྫོབ་སྒྱུ་མར་ཤེས་པ་དང་། དོན་དམ་སྟོང་པར་ཤེས་པ་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། དངོས་དང་། བསྒོམ་བྱ་ལམ་གྱི་རང་བཞིན་དང་། ལམ་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུའོ། །དང་པོ་ལ་རྒོལ་བ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་ཡང་ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་གི་ཚེ་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ་དེ་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས་སོ་ཞེ་ན།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nEven if one knows phenomena to be like illusions,\nHow can afflictive emotions be reversed?\nFor even the illusionist himself\nCan develop attachment to an illusory woman.\n\n\nThis translation attempts to capture the core meaning of the Tibetan verse, which raises a doubt about how realizing the illusory nature of phenomena can actually eliminate afflictive emotions, given that even magicians who create illusions can still feel attachment to their own illusory creations. The commentaries provide context that this is framed as an objection or question being raised about the effectiveness of realizing emptiness for overcoming afflictions.", - "translation": "Even if one knows phenomena to be like illusions,\nHow can afflictive emotions be reversed?\nFor even the illusionist himself\nCan develop attachment to an illusory woman." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་ཡང་། །ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་ལྡོག་འགྱུར་ཏེ། །གང་ཚེ་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ། །དེ་བྱེད་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་སྐྱེ་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གཞན་གྱིས་བརྒལ་བ་སྒྱུ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་སེམས་ཅན་དེ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་པས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་ཇི་ལྟར་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཏེ། རེ་ཞིག་གཞན་རྣམས་དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་ལ་ལྟ། ཐེ་ཚོམ་ཡང་མེད་ན་དེ་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱང་སྒྱུ་མ་བྱེད་མཁན་ཉིད་ཀྱང་ངོ་། །ལན་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཡུལ་ཅན་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པ་ལ་གཉིས་ལས། ཀུན་རྫོབ་སྒྱུ་མར་ཤེས་པ་དང་། དོན་དམ་སྟོང་པར་ཤེས་པ་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། དངོས་དང་། བསྒོམ་བྱ་ལམ་གྱི་རང་བཞིན་དང་། ལམ་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུའོ། །དང་པོ་ལ་རྒོལ་བ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་ཡང་ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་གི་ཚེ་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ་དེ་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས་སོ་ཞེ་ན།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary addresses an objection raised by others. It questions how afflictions can be reversed even if beings understand phenomena as illusory. It points out that even the magician who creates illusory women can develop attachment to them.\n\nCommentary 2: This commentary discusses the practice of understanding conventional reality as illusory and ultimate reality as empty. It presents an objection similar to Commentary 1, questioning how afflictions can be eliminated if all phenomena are known to be illusory, given that even the creator of an illusory woman can develop attachment to her.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries present a challenge to the idea that understanding phenomena as illusory is sufficient to overcome afflictions. They use the example of a magician developing attachment to his own illusory creation to illustrate that mere intellectual understanding of illusion may not be enough to eliminate afflictive emotions.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nEven if one knows phenomena to be like illusions,\nHow can afflictions be reversed?\nFor even the creator himself\nCan develop attachment to an illusory woman.\n\n\nThis translation reflects the skeptical tone of the commentaries, presenting the verse as a challenge to the effectiveness of merely understanding the illusory nature of phenomena in overcoming afflictions.", + "translation": "Even if one knows phenomena to be like illusions,\nHow can afflictions be reversed?\nFor even the creator himself\nCan develop attachment to an illusory woman." } }, "glossary": { @@ -69630,6 +72780,25 @@ "དེ་བྱེད་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་སྐྱེ་འགྱུར། །": { "ཆགས་": "lust" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་ཡང་། །": { + "སྒྱུ་མ་": "illusions", + "ཤེས་": "knows" + }, + "ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་ལྡོག་འགྱུར་ཏེ། །": { + "ཉོན་མོངས་": "afflictions", + "ལྡོག་": "reversed" + }, + "གང་ཚེ་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ། །": { + "སྒྱུ་མའི་": "illusory", + "བུད་མེད་": "woman" + }, + "དེ་བྱེད་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་སྐྱེ་འགྱུར། །": { + "བྱེད་": "creator", + "ཆགས་": "attachment", + "སྐྱེ་": "develop" + } } } }, @@ -69639,7 +72808,7 @@ "commentary_1": "དེ་བྱེད་པས་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པའོ། །ཤེས་བྱ་ནི་བུད་མེད་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆགས་པ་དེའི་བག་ཆགས་ཀྱི་ས་བོན་ནོ། །མ་སྤངས་པ་ནི་མ་བཅོམ་པས་སོ། །དེ་མཐོང་བ་ནི་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་མཐོང་བའོ། །སྟོང་ཉིད་དེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་པའི་བག་ཆགས་སྟོབས་ཆུང་བའོ། །", "commentary_2": "ལན་ནི། སྒྱུ་མ་དེ་བྱེད་པ་པོ་དེ་ནི་བུད་མེད་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་བྱ་ལ་ཆགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པ་དེས་ན་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་དེ་མཐོང་བའི་དུས་ན་སྒྱུ་མ་མཁན་དེ་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་བག་ཆགས་ཉམ་ཆུང་བ་ཉིད་དེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་བྱ་ལ། །ཉོན་མོངས་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པ། །དེས་ན་དེ་མཐོང་བ་ན་དེ། །སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་ཉམ་ཆུང་ཉིད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nཤེས་བྱ་ (objects of knowledge), ཉོན་མོངས་ (afflictions), བག་ཆགས་ (habitual tendencies), སྤངས་ (abandoned), སྟོང་ཉིད་ (emptiness), ཉམ་ཆུང་ (weak/feeble)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བྱེད་པ་ནི་ - \"As for the one who does that\"\n- མ་སྤངས་པ་ - negative perfect, \"has not abandoned\"\n- དེས་ན་ - \"therefore\"\n- དེ་མཐོང་བ་ན་ - \"when seeing that\"\n\n\nAs for the one who does that, [they] have not abandoned\nThe afflictions and habitual tendencies regarding objects of knowledge.\nTherefore, when seeing that,\nThe habitual tendency towards emptiness is weak indeed.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between afflictions (kleśa), habitual tendencies (vāsanā), and the realization of emptiness (śūnyatā). It suggests that without fully abandoning afflictive tendencies related to objects of knowledge, one's understanding or experience of emptiness remains weak or underdeveloped.", "translation": "As for the one who does that, [they] have not abandoned\nThe afflictions and habitual tendencies regarding objects of knowledge.\nTherefore, when seeing that,\nThe habitual tendency towards emptiness is weak indeed." @@ -69655,9 +72824,41 @@ "translation": "For those who engage in this practice,\nThe habitual tendencies of afflictions are not yet abandoned.\nTherefore, when they see that [emptiness],\nTheir habitual tendencies towards emptiness are weak." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་བྱ་ལ། །ཉོན་མོངས་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པ། །དེས་ན་དེ་མཐོང་བ་ན་དེ། །སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་ཉམ་ཆུང་ཉིད། །\n\nCommentary 1: དེ་བྱེད་པས་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པའོ། །ཤེས་བྱ་ནི་བུད་མེད་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆགས་པ་དེའི་བག་ཆགས་ཀྱི་ས་བོན་ནོ། །མ་སྤངས་པ་ནི་མ་བཅོམ་པས་སོ། །དེ་མཐོང་བ་ནི་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་མཐོང་བའོ། །སྟོང་ཉིད་དེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་པའི་བག་ཆགས་སྟོབས་ཆུང་བའོ། །\n\nCommentary 2: ལན་ནི། སྒྱུ་མ་དེ་བྱེད་པ་པོ་དེ་ནི་བུད་མེད་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་བྱ་ལ་ཆགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པ་དེས་ན་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་དེ་མཐོང་བའི་དུས་ན་སྒྱུ་མ་མཁན་དེ་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་བག་ཆགས་ཉམ་ཆུང་བ་ཉིད་དེ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nThe one who creates that [illusion],\nHas not abandoned the habitual tendencies of afflictions\nTowards objects of knowledge.\nTherefore, when seeing that [illusory woman],\nThe habitual tendency of emptiness is weak.\n\n\nThis translation attempts to capture the key ideas explained in the commentaries:\n1. The \"one who creates\" refers to the magician or illusionist.\n2. They still have habitual tendencies (bag chags) of afflictions (nyon mongs) like attachment towards objects of knowledge, such as women.\n3. When they see the illusory woman they've created, their understanding of emptiness is weak compared to their habitual tendencies of attachment.\n4. This explains why even the creator of an illusion might experience some reaction to it, despite knowing it's not real.", - "translation": "The one who creates that [illusion],\nHas not abandoned the habitual tendencies of afflictions\nTowards objects of knowledge.\nTherefore, when seeing that [illusory woman],\nThe habitual tendency of emptiness is weak." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་བྱ་ལ། །ཉོན་མོངས་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པ། །དེས་ན་དེ་མཐོང་བ་ན་དེ། །སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་ཉམ་ཆུང་ཉིད། །\n\nCommentary 1: དེ་བྱེད་པས་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པའོ། །ཤེས་བྱ་ནི་བུད་མེད་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆགས་པ་དེའི་བག་ཆགས་ཀྱི་ས་བོན་ནོ། །མ་སྤངས་པ་ནི་མ་བཅོམ་པས་སོ། །དེ་མཐོང་བ་ནི་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་མཐོང་བའོ། །སྟོང་ཉིད་དེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་པའི་བག་ཆགས་སྟོབས་ཆུང་བའོ། །\n\nCommentary 2: ལན་ནི། སྒྱུ་མ་དེ་བྱེད་པ་པོ་དེ་ནི་བུད་མེད་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་བྱ་ལ་ཆགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པ་དེས་ན་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་དེ་མཐོང་བའི་དུས་ན་སྒྱུ་མ་མཁན་དེ་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་བག་ཆགས་ཉམ་ཆུང་བ་ཉིད་དེ།\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"afflictions\" refer to attachments. \"Objects of knowledge\" are the seeds of habitual patterns of attachment to women and other things. \"Not abandoned\" means not destroyed. \"Seeing that\" refers to seeing an illusory woman. The habitual patterns of understanding emptiness or suchness are weak.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that the illusionist who has not abandoned the habitual patterns of afflictive emotions and attachments to objects of knowledge like women, when seeing the illusory woman, has weak habitual patterns of emptiness.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries emphasize that the person (illusionist) still has habitual patterns of attachment to objects like women. When this person sees an illusory creation (like an illusory woman), their understanding of emptiness is weak due to these unabandoned habitual patterns.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nThe one who creates that [illusion], not having abandoned\nThe habitual patterns of afflictions towards objects of knowledge,\nTherefore, when seeing that [illusion],\nHas weak habitual patterns of emptiness.", + "translation": "The one who creates that [illusion], not having abandoned\nThe habitual patterns of afflictions towards objects of knowledge,\nTherefore, when seeing that [illusion],\nHas weak habitual patterns of emptiness." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེ་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་བྱ་ལ། །ཉོན་མོངས་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པ།": { + "བྱེད་པ་": "makers", + "ཤེས་བྱ་": "known objects", + "ཉོན་མོངས་": "afflictions", + "བག་ཆགས་": "imprints", + "སྤངས་པ་": "abandoned" + }, + "།དེས་ན་དེ་མཐོང་བ་ན་དེ། །སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་ཉམ་ཆུང་ཉིད།": { + "མཐོང་བ་": "see", + "སྟོང་ཉིད་": "emptiness", + "བག་ཆགས་": "imprint", + "ཉམ་ཆུང་": "weak" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་བྱ་ལ། །ཉོན་མོངས་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པ།": { + "བྱེད་པ་": "creates", + "ཤེས་བྱ་": "objects of knowledge", + "ཉོན་མོངས་": "afflictions", + "བག་ཆགས་": "habitual patterns", + "སྤངས་པ་": "abandoned" + }, + "།དེས་ན་དེ་མཐོང་བ་ན་དེ། །སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་ཉམ་ཆུང་ཉིད།": { + "མཐོང་བ་": "seeing", + "སྟོང་ཉིད་": "emptiness", + "བག་ཆགས་": "habitual patterns", + "ཉམ་ཆུང་": "weak" + } } } }, @@ -69667,7 +72868,7 @@ "commentary_1": "འོ་ན་ཇི་ལྟར་དངོས་པོའི་བག་ཆགས་སྤོང་བར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ་བརྗོད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བག་ཆགས་གོམས་པ་སྟེ། བསྒོམ་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པས་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ནི་ལས་སུ་བྱེད་པའོ། །ཅི་སྟེ་འདི་ལྟར་དངོས་པོའི་བག་ཆགས་དང་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་བག་ཆགས་ལ་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། །ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་སྟོང་ཉིད་ཀྱིས། །ངེས་པར་འབྱུང་བར་རྒྱལ་བས་གསུངས། །གང་ཞིག་སྟོང་ཉིད་དུ་ལྟ་ན། །དེ་ནི་བསྒྲུབ་བྱ་མིན་པར་གསུངས། །ཞེས་འབྱུང་བས་སོ་ཞེ་ན། དེ་ལ་ལན་བརྗོད་པ། ཅི་ཡང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་གོམས་པར་བྱས་ནས་དེ་ཡང་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་བག་ཆགས་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་སྐྱོན་གྱི་གནས་སྐབས་དེ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "སྒྱུ་མ་སྟོང་པར་རྟོགས་ཀྱང་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པར་མ་རྟོགས་པས་ཆགས་པའི་བག་ཆགས་སད་པར་འགྱུར་ལ། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་ཉིད་དུ་ཤེས་པའི་བག་ཆགས་གོམས་པས་ན་དངོས་པོ་བདེན་པར་འཛིན་པའི་བག་ཆགས་སྤོང་བར་འགྱུར་ཞིང་། སྟོང་མི་སྟོང་ཅི་ཡང་གྲུབ་པ་མེད་ཅེས་རྟོགས་ཏེ་གོམས་པར་བྱས་པས་ནི་སྟོང་པའམ་རྫུན་པར་འཛིན་པ་དེ་ཡང་ཕྱི་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར་བས་གང་དུ་ཡང་མི་འཛིན་པ་ལ་ཉོན་མོངས་སྐྱེ་མི་སྲིད་པས་དེ་གཉིས་མི་མཚུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་གོམས་པས་ནི། །དངོས་པོའི་བག་ཆགས་སྤོང་འགྱུར་ཞིང་། །ཅི་ཡང་མེད་ཅེས་གོམས་པས་ནི། །དེ་ཡང་ཕྱི་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྟོང་ཉིད་ (emptiness), བག་ཆགས་ (habitual tendencies/imprints), གོམས་པ་ (familiarization/habituation), དངོས་པོ་ (things/entities), སྤོང་ (abandon/relinquish)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case (པས་) to indicate means\n- Future tense marker (འགྱུར་) indicating resultant action\n- Correlative structure with ནི་...ནི་ emphasizing parallel ideas\n\n\nThrough familiarization with the imprints of emptiness,\nOne will abandon the imprints of [inherently existent] things.\nThen, by habituating to [the notion that] \"nothing exists at all,\"\nThat [conception] too will later be abandoned.\n\n\nTechnical notes:\n- སྟོང་ཉིད་ (emptiness) refers to the ultimate nature of phenomena in Madhyamaka philosophy\n- བག་ཆགས་ (imprints) are subtle mental tendencies that shape perception and experience\n- The verse describes a progressive meditation technique, moving from emptiness to complete non-conceptuality", "translation": "Through familiarization with the imprints of emptiness,\nOne will abandon the imprints of [inherently existent] things.\nThen, by habituating to [the notion that] \"nothing exists at all,\"\nThat [conception] too will later be abandoned." @@ -69683,9 +72884,9 @@ "translation": "By habituating to the imprints of emptiness,\nOne will abandon the imprints of things.\nBy habituating to \"there is nothing whatsoever,\"\nEven that will later be abandoned." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་གོམས་པས་ནི། །དངོས་པོའི་བག་ཆགས་སྤོང་འགྱུར་ཞིང་། །ཅི་ཡང་མེད་ཅེས་གོམས་པས་ནི། །དེ་ཡང་ཕྱི་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: འོ་ན་ཇི་ལྟར་དངོས་པོའི་བག་ཆགས་སྤོང་བར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ་བརྗོད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བག་ཆགས་གོམས་པ་སྟེ། བསྒོམ་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པས་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ནི་ལས་སུ་བྱེད་པའོ། །ཅི་སྟེ་འདི་ལྟར་དངོས་པོའི་བག་ཆགས་དང་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་བག་ཆགས་ལ་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། །ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་སྟོང་ཉིད་ཀྱིས། །ངེས་པར་འབྱུང་བར་རྒྱལ་བས་གསུངས། །གང་ཞིག་སྟོང་ཉིད་དུ་ལྟ་ན། །དེ་ནི་བསྒྲུབ་བྱ་མིན་པར་གསུངས། །ཞེས་འབྱུང་བས་སོ་ཞེ་ན། དེ་ལ་ལན་བརྗོད་པ། ཅི་ཡང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་གོམས་པར་བྱས་ནས་དེ་ཡང་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་བག་ཆགས་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་སྐྱོན་གྱི་གནས་སྐབས་དེ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: སྒྱུ་མ་སྟོང་པར་རྟོགས་ཀྱང་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པར་མ་རྟོགས་པས་ཆགས་པའི་བག་ཆགས་སད་པར་འགྱུར་ལ། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་ཉིད་དུ་ཤེས་པའི་བག་ཆགས་གོམས་པས་ན་དངོས་པོ་བདེན་པར་འཛིན་པའི་བག་ཆགས་སྤོང་བར་འགྱུར་ཞིང་། སྟོང་མི་སྟོང་ཅི་ཡང་གྲུབ་པ་མེད་ཅེས་རྟོགས་ཏེ་གོམས་པར་བྱས་པས་ནི་སྟོང་པའམ་རྫུན་པར་འཛིན་པ་དེ་ཡང་ཕྱི་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར་བས་གང་དུ་ཡང་མི་འཛིན་པ་ལ་ཉོན་མོངས་སྐྱེ་མི་སྲིད་པས་དེ་གཉིས་མི་མཚུངས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nBy familiarizing oneself with the imprints of emptiness,\nOne will abandon the imprints of inherent existence.\nBy familiarizing oneself with \"there is nothing whatsoever,\"\nEven that [emptiness] will later be abandoned.\n\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. Meditating on emptiness helps overcome the habitual tendency to see things as inherently existent.\n2. Further meditation on the absence of any true existence, including emptiness itself, leads to abandoning even the concept of emptiness.\n3. This is a gradual process of letting go of increasingly subtle conceptual frameworks.", - "translation": "By familiarizing oneself with the imprints of emptiness,\nOne will abandon the imprints of inherent existence.\nBy familiarizing oneself with \"there is nothing whatsoever,\"\nEven that [emptiness] will later be abandoned." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་གོམས་པས་ནི། །དངོས་པོའི་བག་ཆགས་སྤོང་འགྱུར་ཞིང་། །ཅི་ཡང་མེད་ཅེས་གོམས་པས་ནི། །དེ་ཡང་ཕྱི་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: འོ་ན་ཇི་ལྟར་དངོས་པོའི་བག་ཆགས་སྤོང་བར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ་བརྗོད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བག་ཆགས་གོམས་པ་སྟེ། བསྒོམ་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པས་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ནི་ལས་སུ་བྱེད་པའོ། །ཅི་སྟེ་འདི་ལྟར་དངོས་པོའི་བག་ཆགས་དང་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་བག་ཆགས་ལ་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། །ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་སྟོང་ཉིད་ཀྱིས། །ངེས་པར་འབྱུང་བར་རྒྱལ་བས་གསུངས། །གང་ཞིག་སྟོང་ཉིད་དུ་ལྟ་ན། །དེ་ནི་བསྒྲུབ་བྱ་མིན་པར་གསུངས། །ཞེས་འབྱུང་བས་སོ་ཞེ་ན། དེ་ལ་ལན་བརྗོད་པ། ཅི་ཡང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་གོམས་པར་བྱས་ནས་དེ་ཡང་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་བག་ཆགས་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་སྐྱོན་གྱི་གནས་སྐབས་དེ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: སྒྱུ་མ་སྟོང་པར་རྟོགས་ཀྱང་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པར་མ་རྟོགས་པས་ཆགས་པའི་བག་ཆགས་སད་པར་འགྱུར་ལ། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་ཉིད་དུ་ཤེས་པའི་བག་ཆགས་གོམས་པས་ན་དངོས་པོ་བདེན་པར་འཛིན་པའི་བག་ཆགས་སྤོང་བར་འགྱུར་ཞིང་། སྟོང་མི་སྟོང་ཅི་ཡང་གྲུབ་པ་མེད་ཅེས་རྟོགས་ཏེ་གོམས་པར་བྱས་པས་ནི་སྟོང་པའམ་རྫུན་པར་འཛིན་པ་དེ་ཡང་ཕྱི་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར་བས་གང་དུ་ཡང་མི་འཛིན་པ་ལ་ཉོན་མོངས་སྐྱེ་མི་སྲིད་པས་དེ་གཉིས་མི་མཚུངས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary explains that by habituating oneself to emptiness, one can eliminate the habitual tendencies towards concrete phenomena. It then addresses a potential objection that there's no difference between habitual tendencies towards phenomena and emptiness, countering that by habituating to the idea that \"nothing exists,\" even the habitual tendency towards emptiness will be eliminated.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary states that while understanding illusions as empty doesn't fully comprehend the emptiness of all phenomena, habituating to the emptiness of all phenomena eliminates the habitual tendencies of grasping at the true existence of things. Furthermore, by realizing and habituating to the idea that nothing is established as either empty or non-empty, even the conception of emptiness is eventually abandoned.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize a gradual process of realization. First, one cultivates an understanding of emptiness to counter grasping at phenomena as inherently existent. Then, one goes beyond even the concept of emptiness itself, realizing that nothing is established as either empty or non-empty. This process leads to the elimination of all conceptual elaborations and habitual tendencies.\n\n4. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThrough habituation to the imprints of emptiness,\nOne will abandon the imprints of [inherently existent] things.\nBy habituating to [the understanding that] \"nothing whatsoever exists,\"\nEven that [conception of emptiness] will later be abandoned.\n\n\nThis translation reflects the progressive stages of realization described in the commentaries, from cultivating an understanding of emptiness to transcending even that concept, ultimately leading to freedom from all conceptual elaborations.", + "translation": "Through habituation to the imprints of emptiness,\nOne will abandon the imprints of [inherently existent] things.\nBy habituating to [the understanding that] \"nothing whatsoever exists,\"\nEven that [conception of emptiness] will later be abandoned." } }, "glossary": { @@ -69701,6 +72902,20 @@ "གོམས་པས་": "meditating", "སྤོང་བར་": "abandoned" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་གོམས་པས་ནི། །དངོས་པོའི་བག་ཆགས་སྤོང་འགྱུར་ཞིང་། །": { + "སྟོང་ཉིད་": "emptiness", + "བག་ཆགས་": "imprints", + "གོམས་པས་": "habituation", + "དངོས་པོའི་": "things", + "སྤོང་": "abandon" + }, + "ཅི་ཡང་མེད་ཅེས་གོམས་པས་ནི། །དེ་ཡང་ཕྱི་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར། །": { + "ཅི་ཡང་མེད་": "nothing whatsoever exists", + "གོམས་པས་": "habituating", + "སྤོང་བར་": "abandoned" + } } } }, @@ -69710,7 +72925,7 @@ "commentary_1": "གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་དེ་གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་གཞིག་པ་དེའི་ཚེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རྙེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་དངོས་པོའི་ཕྲེང་བ་ཅན་གང་ཡང་མེད་པར་དེ་ཅི་ལ་བརྟེན་ཏེ་གནས། ཕར་འགྲམ་མེད་པའི་ཚུར་འགྲམ་བཞིན་དུ་རྟེན་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་བརྟེན་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ན་བློའི་མདུན་ན་དམིགས་པ་ཉིད་དུ་ཇི་ལྟར་སྣང་བར་འགྱུར། དེ་ལྟ་བུར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནུབ་པ་ལ་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ག", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ཡུལ་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པ་ནི། གང་གི་ཚེ་དངོས་པོ་གང་ཞིག་མེད་དོ་ཞེས་བརྟགས་ཤིང་དགག་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་དངོས་མེད་དུ་འཇོགས་པའི་རྟེན་ཏེ་ལྟོས་པ་དང་བྲལ་བས་བློའི་མདུན་ཏེ་ཡུལ་ན་དངོས་མེད་དུ་ཇི་ལྟར་གནས་ཏེ་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་མེད་པས་དེ་ཤི་བ་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་གང་ཞིག་མེད་དོ་ཞེས། །བརྟག་བྱའི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་པ། །དེ་ཚེ་དངོས་མེད་རྟེན་བྲལ་བ། །བློ་ཡི་མདུན་ན་ཇི་ལྟར་གནས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགང་ཚེ (when), གང་ཞིག (something), མེད་དོ (does not exist), བརྟག་བྱ (object of analysis), དངོས་པོ (entity), མི་དམིགས་པ (not perceived), དངོས་མེད (non-entity), རྟེན་བྲལ་བ (without support), བློ (mind), མདུན་ན (in front of)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with གང་ཚེ...དེ་ཚེ (when...then)\n- Rhetorical question structure in the final line\n\n\nWhen something is said not to exist,\nAnd the object of analysis is not perceived,\nThen how can a non-entity, devoid of support,\nStand before the mind?\n\n\nThis verse appears to be discussing the nature of emptiness and the cognitive process of negation. It questions how the concept of non-existence can be mentally represented when the object being negated is not perceivable.", "translation": "When something is said not to exist,\nAnd the object of analysis is not perceived,\nThen how can a non-entity, devoid of support,\nStand before the mind?" @@ -69726,9 +72941,9 @@ "translation": "When something is said not to exist,\nThe object under investigation is not perceived.\nAt that time, how can non-existence, devoid of support,\nRemain before the mind?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཚེ་གང་ཞིག་མེད་དོ་ཞེས། །བརྟག་བྱའི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་པ། །དེ་ཚེ་དངོས་མེད་རྟེན་བྲལ་བ། །བློ་ཡི་མདུན་ན་ཇི་ལྟར་གནས། །\n\nCommentary 1: གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་དེ་གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་གཞིག་པ་དེའི་ཚེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རྙེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་དངོས་པོའི་ཕྲེང་བ་ཅན་གང་ཡང་མེད་པར་དེ་ཅི་ལ་བརྟེན་ཏེ་གནས། ཕར་འགྲམ་མེད་པའི་ཚུར་འགྲམ་བཞིན་དུ་རྟེན་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་བརྟེན་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ན་བློའི་མདུན་ན་དམིགས་པ་ཉིད་དུ་ཇི་ལྟར་སྣང་བར་འགྱུར། དེ་ལྟ་བུར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནུབ་པ་ལ་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ག\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ཡུལ་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པ་ནི། གང་གི་ཚེ་དངོས་པོ་གང་ཞིག་མེད་དོ་ཞེས་བརྟགས་ཤིང་དགག་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་དངོས་མེད་དུ་འཇོགས་པའི་རྟེན་ཏེ་ལྟོས་པ་དང་བྲལ་བས་བློའི་མདུན་ཏེ་ཡུལ་ན་དངོས་མེད་དུ་ཇི་ལྟར་གནས་ཏེ་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་མེད་པས་དེ་ཤི་བ་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nWhen something is said not to exist,\nAnd the object to be examined is not perceived,\nAt that time, how can non-existence, devoid of support,\nRemain before the mind?\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical point being made about the nature of existence, non-existence, and perception, as elaborated in the commentaries. The verse questions how the concept of non-existence can be meaningfully grasped or perceived by the mind when the object being negated is itself not perceivable.", - "translation": "When something is said not to exist,\nAnd the object to be examined is not perceived,\nAt that time, how can non-existence, devoid of support,\nRemain before the mind?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཚེ་གང་ཞིག་མེད་དོ་ཞེས། །བརྟག་བྱའི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་པ། །དེ་ཚེ་དངོས་མེད་རྟེན་བྲལ་བ། །བློ་ཡི་མདུན་ན་ཇི་ལྟར་གནས། །\n\nCommentary 1: གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་དེ་གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་གཞིག་པ་དེའི་ཚེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རྙེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་དངོས་པོའི་ཕྲེང་བ་ཅན་གང་ཡང་མེད་པར་དེ་ཅི་ལ་བརྟེན་ཏེ་གནས། ཕར་འགྲམ་མེད་པའི་ཚུར་འགྲམ་བཞིན་དུ་རྟེན་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་བརྟེན་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ན་བློའི་མདུན་ན་དམིགས་པ་ཉིད་དུ་ཇི་ལྟར་སྣང་བར་འགྱུར། དེ་ལྟ་བུར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནུབ་པ་ལ་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ག\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ཡུལ་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པ་ནི། གང་གི་ཚེ་དངོས་པོ་གང་ཞིག་མེད་དོ་ཞེས་བརྟགས་ཤིང་དགག་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་དངོས་མེད་དུ་འཇོགས་པའི་རྟེན་ཏེ་ལྟོས་པ་དང་བྲལ་བས་བློའི་མདུན་ཏེ་ཡུལ་ན་དངོས་མེད་དུ་ཇི་ལྟར་གནས་ཏེ་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་མེད་པས་དེ་ཤི་བ་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that when one examines the object to be negated, it cannot be found in any way. Without a basis for existence, non-existence also has no support, like a near shore without a far shore. Thus, how can non-existence appear as an object of cognition? When conceptual thoughts cease, all obscurations are liberated.\n\nCommentary 2: This commentary states that when an object is not perceived and is negated, the non-existence of that object also lacks any basis or reference point. Just as the non-existence of a barren woman's son cannot be established, how can non-existence itself be present as an object of cognition?\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that when an object is thoroughly examined and found not to exist, the concept of its non-existence also loses its basis. They use different analogies (shore without far shore, barren woman's son) to illustrate this point. The commentaries suggest that true understanding comes when both existence and non-existence are transcended in cognition.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nWhen something is said not to exist,\nAnd the object to be examined is not perceived,\nHow then can non-existence, devoid of support,\nStand before the mind?\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the interdependence of existence and non-existence, and the ultimate transcendence of both concepts in deep philosophical understanding.", + "translation": "When something is said not to exist,\nAnd the object to be examined is not perceived,\nHow then can non-existence, devoid of support,\nStand before the mind?" } }, "glossary": { @@ -69746,6 +72961,21 @@ "མདུན་ན་": "before", "གནས་": "remain" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གང་ཚེ་གང་ཞིག་མེད་དོ་ཞེས། །བརྟག་བྱའི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་པ། །": { + "མེད་": "not to exist", + "བརྟག་བྱའི་": "to be examined", + "དངོས་པོ་": "object", + "མི་དམིགས་པ་": "not perceived" + }, + "དེ་ཚེ་དངོས་མེད་རྟེན་བྲལ་བ། །བློ་ཡི་མདུན་ན་ཇི་ལྟར་གནས། །": { + "དངོས་མེད་": "non-existence", + "རྟེན་བྲལ་བ་": "devoid of support", + "བློ་": "mind", + "མདུན་ན་": "before", + "གནས་": "stand" + } } } }, @@ -69755,7 +72985,7 @@ "commentary_1": "གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་དག་ལས་མ་གཏོགས་པའི་འགྲོ་ས་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་དམིགས་པ་མེད་པ་ནི་རྟེན་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཤིང་ཟད་པའི་མེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་ཞི་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལྟར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་དོན་རྫོགས་པ་ཇི་ལྟར་མཛད་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་བློས་ཅིར་ཡང་མི་དམིགས་པ་ནི། གང་གི་ཚེ་དངོས་པོ་དང་དངོས་མེད་དག་བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ་དེའི་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་ཏེ་གཉིས་ཡིན་ནམ་གཉིས་མ་ཡིན་གྱི་ཕུང་གསུམ་པ་ཡང་མེད་པས་དེ་གོམས་པས་མཐར་ཐུག་པ་ན་ཡུལ་དག་ཏུ་དམིགས་པར་བྱེད་པའི་བློ་མེད་པར་རབ་ཏུ་ཞི་བར་འགྱུར་ཏེ། འཇུག་པ་ལས། ཤེས་བྱའི་བུད་ཤིང་སྐམ་པོ་མ་ལུས་པ། །བསྲེགས་པས་ཞི་དེ་རྒྱལ་རྣམས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །དེ་ཚེ་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་དགག་པ་མེད། །སེམས་འགགས་པས་དེ་སྐུ་ཡིས་མངོན་དུ་མཛད། །ཅེས་པ་བཞིན་ནོ། །འདི་དག་སངས་རྒྱས་ལ་ཡེ་ཤེས་མེད་པའི་དོན་ཡིན་པར་ཡང་བཤད་དུ་རུང་བར་སྣང་མོད་ཀྱི། འགྲེལ་ཆེན་ལས། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཕྱིར་ཞི་བ་ཡིན་ཏེ། མེད་བཞིན་དུ་འདས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་འབྱུང་བས་ཡུལ་མུ་བཞི་པོ་དེར་དམིགས་བྱེད་ཀྱི་བློ་སྟེ་དེར་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་མེད་པར་རབ་ཞི་ཞེས་བཤད་ནས། འོག་ནས་སེམས་མེད་ཅེས་སོགས་འབྱུང་བ་ཡང་གཟུང་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་མེད་པའི་དོན་ཡིན་གྱི་ཡེ་ཤེས་མེད་པའི་དོན་མ་ཡིན་སྙམ་མོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་དངོས་དང་དངོས་མེད་དག །བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ། །དེ་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་མེད་པས། །དམིགས་པ་མེད་པར་རབ་ཏུ་ཞི། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདངོས་(existent), དངོས་མེད་(non-existent), བློ་(mind), མདུན་(before), མི་གནས་(not abide), རྣམ་པ་གཞན་(other aspects), དམིགས་པ་(object of focus), ཞི་(pacified)\n\nGrammatical structure:\nགང་ཚེ...དེ་ཚེ... (When...then...) construction\n\n\nWhen existents and non-existents\nDo not abide before the mind,\nThen, as there are no other aspects,\nWithout an object of focus, [the mind] is utterly pacified.\n\n\nNote: This verse describes a state of meditation where conceptual elaborations cease, leading to a non-dual state of awareness.", "translation": "When existents and non-existents\nDo not abide before the mind,\nThen, as there are no other aspects,\nWithout an object of focus, [the mind] is utterly pacified." @@ -69771,9 +73001,9 @@ "translation": "When neither entities nor non-entities\nRemain before the mind,\nAt that time, with no other appearances,\nWithout a focus, there is perfect peace." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཚེ་དངོས་དང་དངོས་མེད་དག །བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ། །དེ་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་མེད་པས། །དམིགས་པ་མེད་པར་རབ་ཏུ་ཞི། །\n\nCommentary 1: གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་དག་ལས་མ་གཏོགས་པའི་འགྲོ་ས་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་དམིགས་པ་མེད་པ་ནི་རྟེན་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཤིང་ཟད་པའི་མེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་ཞི་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལྟར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་དོན་རྫོགས་པ་ཇི་ལྟར་མཛད་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་བློས་ཅིར་ཡང་མི་དམིགས་པ་ནི། གང་གི་ཚེ་དངོས་པོ་དང་དངོས་མེད་དག་བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ་དེའི་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་ཏེ་གཉིས་ཡིན་ནམ་གཉིས་མ་ཡིན་གྱི་ཕུང་གསུམ་པ་ཡང་མེད་པས་དེ་གོམས་པས་མཐར་ཐུག་པ་ན་ཡུལ་དག་ཏུ་དམིགས་པར་བྱེད་པའི་བློ་མེད་པར་རབ་ཏུ་ཞི་བར་འགྱུར་ཏེ། འཇུག་པ་ལས། ཤེས་བྱའི་བུད་ཤིང་སྐམ་པོ་མ་ལུས་པ། །བསྲེགས་པས་ཞི་དེ་རྒྱལ་རྣམས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །དེ་ཚེ་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་དགག་པ་མེད། །སེམས་འགགས་པས་དེ་སྐུ་ཡིས་མངོན་དུ་མཛད། །ཅེས་པ་བཞིན་ནོ། །འདི་དག་སངས་རྒྱས་ལ་ཡེ་ཤེས་མེད་པའི་དོན་ཡིན་པར་ཡང་བཤད་དུ་རུང་བར་སྣང་མོད་ཀྱི། འགྲེལ་ཆེན་ལས། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཕྱིར་ཞི་བ་ཡིན་ཏེ། མེད་བཞིན་དུ་འདས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་འབྱུང་བས་ཡུལ་མུ་བཞི་པོ་དེར་དམིགས་བྱེད་ཀྱི་བློ་སྟེ་དེར་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་མེད་པར་རབ་ཞི་ཞེས་བཤད་ནས། འོག་ནས་སེམས་མེད་ཅེས་སོགས་འབྱུང་བ་ཡང་གཟུང་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་མེད་པའི་དོན་ཡིན་གྱི་ཡེ་ཤེས་མེད་པའི་དོན་མ་ཡིན་སྙམ་མོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWhen neither existence nor non-existence\nRemain before the mind,\nAt that time, with no other appearances,\nThere is perfect peace, free from mental objects.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the verse, which describes a state of profound meditation or enlightenment where the mind transcends conceptual thinking about existence and non-existence. The commentaries explain that this represents a state where all conceptual thoughts have ceased, leading to a peaceful state beyond mental fabrications, similar to the Buddha's enlightenment. It's important to note that this doesn't imply a lack of wisdom or awareness, but rather a transcendence of dualistic thinking and attachment to mental objects.", - "translation": "When neither existence nor non-existence\nRemain before the mind,\nAt that time, with no other appearances,\nThere is perfect peace, free from mental objects." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཚེ་དངོས་དང་དངོས་མེད་དག །བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ། །དེ་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་མེད་པས། །དམིགས་པ་མེད་པར་རབ་ཏུ་ཞི། །\n\nCommentary 1: གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་དག་ལས་མ་གཏོགས་པའི་འགྲོ་ས་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་དམིགས་པ་མེད་པ་ནི་རྟེན་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཤིང་ཟད་པའི་མེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་ཞི་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལྟར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་དོན་རྫོགས་པ་ཇི་ལྟར་མཛད་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་བློས་ཅིར་ཡང་མི་དམིགས་པ་ནི། གང་གི་ཚེ་དངོས་པོ་དང་དངོས་མེད་དག་བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ་དེའི་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་ཏེ་གཉིས་ཡིན་ནམ་གཉིས་མ་ཡིན་གྱི་ཕུང་གསུམ་པ་ཡང་མེད་པས་དེ་གོམས་པས་མཐར་ཐུག་པ་ན་ཡུལ་དག་ཏུ་དམིགས་པར་བྱེད་པའི་བློ་མེད་པར་རབ་ཏུ་ཞི་བར་འགྱུར་ཏེ། འཇུག་པ་ལས། ཤེས་བྱའི་བུད་ཤིང་སྐམ་པོ་མ་ལུས་པ། །བསྲེགས་པས་ཞི་དེ་རྒྱལ་རྣམས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །དེ་ཚེ་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་དགག་པ་མེད། །སེམས་འགགས་པས་དེ་སྐུ་ཡིས་མངོན་དུ་མཛད། །ཅེས་པ་བཞིན་ནོ། །འདི་དག་སངས་རྒྱས་ལ་ཡེ་ཤེས་མེད་པའི་དོན་ཡིན་པར་ཡང་བཤད་དུ་རུང་བར་སྣང་མོད་ཀྱི། འགྲེལ་ཆེན་ལས། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཕྱིར་ཞི་བ་ཡིན་ཏེ། མེད་བཞིན་དུ་འདས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་འབྱུང་བས་ཡུལ་མུ་བཞི་པོ་དེར་དམིགས་བྱེད་ཀྱི་བློ་སྟེ་དེར་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་མེད་པར་རབ་ཞི་ཞེས་བཤད་ནས། འོག་ནས་སེམས་མེད་ཅེས་སོགས་འབྱུང་བ་ཡང་གཟུང་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་མེད་པའི་དོན་ཡིན་གྱི་ཡེ་ཤེས་མེད་པའི་དོན་མ་ཡིན་སྙམ་མོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that when neither existence nor non-existence remain before the mind, there is no other alternative, so without a reference point, all conceptual thoughts are completely pacified, like a fire without fuel. This is the state of nirvana.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates that when neither existence nor non-existence remain before the mind, there is no third alternative. Through familiarization with this, ultimately the mind that grasps at objects ceases and is completely pacified. It clarifies that this doesn't mean Buddhas lack wisdom, but rather that conceptual thoughts grasping at subject and object have ceased.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that this verse describes a state where the mind no longer grasps at existence or non-existence, or any other conceptual alternatives. This results in a complete pacification of conceptual thought, which is equated with the attainment of nirvana or Buddhahood. Importantly, this doesn't mean a lack of wisdom or awareness, but rather the cessation of dualistic, conceptual thinking.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nWhen neither existence nor non-existence\nRemain before the mind,\nAt that time, as there is no other alternative,\nWithout a reference point, [the mind] is completely pacified.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the cessation of conceptual grasping at existence and non-existence, leading to a state of complete mental pacification that characterizes the enlightened state.", + "translation": "When neither existence nor non-existence\nRemain before the mind,\nAt that time, as there is no other alternative,\nWithout a reference point, [the mind] is completely pacified." } }, "glossary": { @@ -69787,6 +73017,19 @@ "དམིགས་པ་": "focus", "ཞི་": "peace" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གང་ཚེ་དངོས་དང་དངོས་མེད་དག །བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ། །": { + "དངོས་": "existence", + "དངོས་མེད་": "non-existence", + "བློ་": "mind", + "གནས་པ་": "remain" + }, + "དེ་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་མེད་པས། །དམིགས་པ་མེད་པར་རབ་ཏུ་ཞི། །": { + "རྣམ་པ་གཞན་": "alternative", + "དམིགས་པ་": "reference point", + "ཞི་": "pacified" + } } } }, @@ -69796,7 +73039,7 @@ "commentary_1": " ཡིད་བཞིན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ནི་ཡིད་ལ་བསམས་པ་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་སྟེར་བའི་རིན་པོ་ཆེའི་བྱེ་བྲག་གོ། །དཔག་བསམ་ཤིང་ནི་ཇི་ལྟར་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་བསམས་པ་ལྟར་འབྲས་བུ་སྟེར་བའི་ཤིང་གི་བྱེ་བྲག་གོ། །དེ་བཞིན་དུ་བདུད་བཞི་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བས་ན་རྒྱལ་བའོ། །དེའི་སྐུ་སྣང་བ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་མཐོང་བའོ། །ཇི་ལྟར་མཐོང་ཞེ་ན། གཞན་གདུལ་བར་བྱ་བ་མེད་པ་ཉིད་དུ་མི་སྲིད་པས་གདུལ་བར་བྱ་བ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐོབ་ཅིང་སྨོན་པར་བྱས་པའི་རྐྱེན་དེ་དང་། དེའི་དོན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དུས་ན། སྨོན་ལམ་བཏབ་པའི་རྒྱུ་སྟེ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། བསམ་གཏན་དེ་ལ་སྙོམས་ཞུགས་ནས། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་བཞིན་དུ་གནས། །ཚོགས་ལ་སོགས་པ་རྫོགས་པས་ནི། །ཇི་ལྟར་འདོད་བཞིན་བསྟན་པ་འབྱུང་། །ཞེས་གསུངས་སོ། །བསྟོད་པ་བཞི་པ་ལས་ཀྱང་། བཅོམ་ལྡན་མངའ་བདག་ཁྱོད་ཀྱིས་ནི། །ཡི་གེ་གཅིག་ཀྱང་མ་གསུངས་ཏེ། །གདུལ་བྱའི་འགྲོ་བ་མཐའ་དག་ལ། །ཆོས་ཀྱི་ཆར་པས་ཚིམ་པར་མཛད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཀུན་སློང་མེད་ཀྱང་དོན་གྲུབ་པ་དང་། བྱེད་པ་པོ་འགགས་ཀྱང་བྱ་བ་བྱེད་པ་དང་། སེམས་མེད་ཀྱང་བསོད་ནམས་འབྱུང་བའོ། དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གཞན་དོན་མི་མཛད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བྱའོ་སྙམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དང་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ལ་ཀུན་སློང་རྟོག་པ་མེད་ཀྱང་དེ་དག་གི་ནུས་པ་དང་སེམས་ཅན་གྱི་བསོད་ནམས་ཚོགས་ནས་རེ་འདོད་སྐོང་བ་བཞིན་དུ་གདུལ་བྱའི་རྒྱུད་དག་པ་དང་བྱང་སེམས་ཀྱིས་དེ་དག་གི་དོན་བྱེད་པར་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་གཉིས་ཀྱི་དབང་གིས་རྒྱལ་བའི་གཟུགས་སྐུ་སྣང་ཞིང་དོན་བྱེད་པ་འབྱུང་བས་སྐྱོན་མེད་དོ། རྟོག་པ་མེད་བཞིན་དུ་གཞན་དོན་མཛད་པའི་ཚུལ་འདི་ནི་ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་རྒྱན་གྱི་མདོ་ལས་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དཔག་བསམ་ཤིང་། །ཇི་ལྟར་རེ་བ་ཡོངས་སྐོང་བ། །དེ་བཞིན་གདུལ་བྱ་སྨོན་ལམ་གྱི། །དབང་གིས་རྒྱལ་བའི་སྐུར་སྣང་ངོ་། །\n", "output": "Key terms:\nཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ (wish-fulfilling jewel), དཔག་བསམ་ཤིང་ (wish-granting tree), གདུལ་བྱ་ (disciples to be tamed), སྨོན་ལམ་ (aspirational prayers), རྒྱལ་བའི་སྐུ་ (body of the Victor/Buddha)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure in first two lines with ཇི་ལྟར་ ... དེ་བཞིན་ (\"just as ... likewise\")\n- དབང་གིས་ indicates \"by the power of\"\n- སྣང་ངོ་ is the final verb, meaning \"appear\"\n\n\nJust as the wish-fulfilling jewel and wish-granting tree\nCompletely fulfill all desires,\nLikewise, by the power of disciples' aspirational prayers,\nThe bodies of the Victors appear.\n\nNote: This verse draws an analogy between mythical wish-granting objects and how Buddhas appear in response to the aspirations of disciples.", "translation": "Just as the wish-fulfilling jewel and wish-granting tree\nCompletely fulfill all desires,\nLikewise, by the power of disciples' aspirational prayers,\nThe bodies of the Victors appear." @@ -69812,9 +73055,9 @@ "translation": "Just as a wish-fulfilling jewel and a wish-granting tree\nCompletely satisfy whatever hopes one has,\nLikewise, due to the power of disciples' aspirations,\nThe Victorious Ones appear in various forms." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དཔག་བསམ་ཤིང་། །ཇི་ལྟར་རེ་བ་ཡོངས་སྐོང་བ། །དེ་བཞིན་གདུལ་བྱ་སྨོན་ལམ་གྱི། །དབང་གིས་རྒྱལ་བའི་སྐུར་སྣང་ངོ་། །\n\nCommentary 1: ཡིད་བཞིན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ནི་ཡིད་ལ་བསམས་པ་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་སྟེར་བའི་རིན་པོ་ཆེའི་བྱེ་བྲག་གོ། །དཔག་བསམ་ཤིང་ནི་ཇི་ལྟར་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་བསམས་པ་ལྟར་འབྲས་བུ་སྟེར་བའི་ཤིང་གི་བྱེ་བྲག་གོ། །དེ་བཞིན་དུ་བདུད་བཞི་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བས་ན་རྒྱལ་བའོ། །དེའི་སྐུ་སྣང་བ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་མཐོང་བའོ། །ཇི་ལྟར་མཐོང་ཞེ་ན། གཞན་གདུལ་བར་བྱ་བ་མེད་པ་ཉིད་དུ་མི་སྲིད་པས་གདུལ་བར་བྱ་བ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐོབ་ཅིང་སྨོན་པར་བྱས་པའི་རྐྱེན་དེ་དང་། དེའི་དོན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དུས་ན། སྨོན་ལམ་བཏབ་པའི་རྒྱུ་སྟེ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། བསམ་གཏན་དེ་ལ་སྙོམས་ཞུགས་ནས། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་བཞིན་དུ་གནས། །ཚོགས་ལ་སོགས་པ་རྫོགས་པས་ནི། །ཇི་ལྟར་འདོད་བཞིན་བསྟན་པ་འབྱུང་། །ཞེས་གསུངས་སོ། །བསྟོད་པ་བཞི་པ་ལས་ཀྱང་། བཅོམ་ལྡན་མངའ་བདག་ཁྱོད་ཀྱིས་ནི། །ཡི་གེ་གཅིག་ཀྱང་མ་གསུངས་ཏེ། །གདུལ་བྱའི་འགྲོ་བ་མཐའ་དག་ལ། །ཆོས་ཀྱི་ཆར་པས་ཚིམ་པར་མཛད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཀུན་སློང་མེད་ཀྱང་དོན་གྲུབ་པ་དང་། བྱེད་པ་པོ་འགགས་ཀྱང་བྱ་བ་བྱེད་པ་དང་། སེམས་མེད་ཀྱང་བསོད་ནམས་འབྱུང་བའོ། དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གཞན་དོན་མི་མཛད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བྱའོ་སྙམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དང་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ལ་ཀུན་སློང་རྟོག་པ་མེད་ཀྱང་དེ་དག་གི་ནུས་པ་དང་སེམས་ཅན་གྱི་བསོད་ནམས་ཚོགས་ནས་རེ་འདོད་སྐོང་བ་བཞིན་དུ་གདུལ་བྱའི་རྒྱུད་དག་པ་དང་བྱང་སེམས་ཀྱིས་དེ་དག་གི་དོན་བྱེད་པར་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་གཉིས་ཀྱི་དབང་གིས་རྒྱལ་བའི་གཟུགས་སྐུ་སྣང་ཞིང་དོན་བྱེད་པ་འབྱུང་བས་སྐྱོན་མེད་དོ། རྟོག་པ་མེད་བཞིན་དུ་གཞན་དོན་མཛད་པའི་ཚུལ་འདི་ནི་ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་རྒྱན་གྱི་མདོ་ལས་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the commentaries provided:\n\n\nJust as a wish-fulfilling jewel and a wish-granting tree\nCompletely satisfy all desires,\nLikewise, by the power of disciples' aspirations,\nThe Victor's form appears.\n\n\nThis translation attempts to capture the key ideas explained in the commentaries:\n\n1. The wish-fulfilling jewel and wish-granting tree are used as analogies for how the Buddha's form manifests.\n\n2. These objects effortlessly grant wishes without any intention of their own.\n\n3. Similarly, the Buddha's form appears and benefits beings without conceptual thought or intention on the Buddha's part.\n\n4. This manifestation occurs due to two factors: the pure mindstreams of disciples to be trained, and the Buddha's past aspirations to benefit beings when they were a bodhisattva.\n\n5. Through this process, the Buddha's form with the 32 major marks appears to disciples and fulfills their spiritual needs, just as the jewel and tree fulfill material wishes.", - "translation": "Just as a wish-fulfilling jewel and a wish-granting tree\nCompletely satisfy all desires,\nLikewise, by the power of disciples' aspirations,\nThe Victor's form appears." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དཔག་བསམ་ཤིང་། །ཇི་ལྟར་རེ་བ་ཡོངས་སྐོང་བ། །དེ་བཞིན་གདུལ་བྱ་སྨོན་ལམ་གྱི། །དབང་གིས་རྒྱལ་བའི་སྐུར་སྣང་ངོ་། །\n\nCommentary 1: ཡིད་བཞིན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ནི་ཡིད་ལ་བསམས་པ་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་སྟེར་བའི་རིན་པོ་ཆེའི་བྱེ་བྲག་གོ། །དཔག་བསམ་ཤིང་ནི་ཇི་ལྟར་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་བསམས་པ་ལྟར་འབྲས་བུ་སྟེར་བའི་ཤིང་གི་བྱེ་བྲག་གོ། །དེ་བཞིན་དུ་བདུད་བཞི་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བས་ན་རྒྱལ་བའོ། །དེའི་སྐུ་སྣང་བ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་མཐོང་བའོ། །ཇི་ལྟར་མཐོང་ཞེ་ན། གཞན་གདུལ་བར་བྱ་བ་མེད་པ་ཉིད་དུ་མི་སྲིད་པས་གདུལ་བར་བྱ་བ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐོབ་ཅིང་སྨོན་པར་བྱས་པའི་རྐྱེན་དེ་དང་། དེའི་དོན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དུས་ན། སྨོན་ལམ་བཏབ་པའི་རྒྱུ་སྟེ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། བསམ་གཏན་དེ་ལ་སྙོམས་ཞུགས་ནས། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་བཞིན་དུ་གནས། །ཚོགས་ལ་སོགས་པ་རྫོགས་པས་ནི། །ཇི་ལྟར་འདོད་བཞིན་བསྟན་པ་འབྱུང་། །ཞེས་གསུངས་སོ། །བསྟོད་པ་བཞི་པ་ལས་ཀྱང་། བཅོམ་ལྡན་མངའ་བདག་ཁྱོད་ཀྱིས་ནི། །ཡི་གེ་གཅིག་ཀྱང་མ་གསུངས་ཏེ། །གདུལ་བྱའི་འགྲོ་བ་མཐའ་དག་ལ། །ཆོས་ཀྱི་ཆར་པས་ཚིམ་པར་མཛད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཀུན་སློང་མེད་ཀྱང་དོན་གྲུབ་པ་དང་། བྱེད་པ་པོ་འགགས་ཀྱང་བྱ་བ་བྱེད་པ་དང་། སེམས་མེད་ཀྱང་བསོད་ནམས་འབྱུང་བའོ། དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གཞན་དོན་མི་མཛད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བྱའོ་སྙམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དང་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ལ་ཀུན་སློང་རྟོག་པ་མེད་ཀྱང་དེ་དག་གི་ནུས་པ་དང་སེམས་ཅན་གྱི་བསོད་ནམས་ཚོགས་ནས་རེ་འདོད་སྐོང་བ་བཞིན་དུ་གདུལ་བྱའི་རྒྱུད་དག་པ་དང་བྱང་སེམས་ཀྱིས་དེ་དག་གི་དོན་བྱེད་པར་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་གཉིས་ཀྱི་དབང་གིས་རྒྱལ་བའི་གཟུགས་སྐུ་སྣང་ཞིང་དོན་བྱེད་པ་འབྱུང་བས་སྐྱོན་མེད་དོ། རྟོག་པ་མེད་བཞིན་དུ་གཞན་དོན་མཛད་པའི་ཚུལ་འདི་ནི་ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་རྒྱན་གྱི་མདོ་ལས་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary explains that just as a wish-fulfilling jewel and wish-granting tree provide whatever is desired, the Buddha's form appears due to the aspirations of those to be trained. The Buddha's form manifests with the 32 major marks of a great being, visible to those with the karmic connection to see them, based on the Buddha's past vows and the disciples' accumulated merit.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary clarifies that although Buddhas have no conceptual intention to benefit beings, they still accomplish the welfare of others. Like a wish-fulfilling jewel or wish-granting tree that fulfills desires without thought, the Buddha's form appears and benefits beings through the power of the Buddha's past aspirations and the pure karma of disciples, without any active intention on the Buddha's part.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize that Buddhas benefit beings effortlessly and without conceptual thought, like magical wish-fulfilling objects. The Buddha's form manifests due to the combination of the Buddha's past aspirations and the karmic connections of disciples, appearing in ways suited to each individual's needs and capacity.\n\n4. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nLike a wish-fulfilling jewel and a wish-granting tree\nThat completely fulfill all desires,\nSo too, by the power of disciples' aspirations,\nThe Victor's form appears.\n\n\nThis translation captures the core meaning explained in the commentaries - that the Buddha's form manifests effortlessly to fulfill the needs of disciples, based on their karmic connections and the Buddha's past vows, similar to how magical wish-fulfilling objects work.", + "translation": "Like a wish-fulfilling jewel and a wish-granting tree\nThat completely fulfill all desires,\nSo too, by the power of disciples' aspirations,\nThe Victor's form appears." } }, "glossary": { @@ -69831,6 +73074,21 @@ "རྒྱལ་བ་": "victors", "སྐུ་": "kayas" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དཔག་བསམ་ཤིང་། །ཇི་ལྟར་རེ་བ་ཡོངས་སྐོང་བ།": { + "ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་": "wish-fulfilling jewel", + "དཔག་བསམ་ཤིང་": "wish-granting tree", + "རེ་བ་": "desires", + "ཡོངས་སྐོང་བ་": "completely fulfill" + }, + "།དེ་བཞིན་གདུལ་བྱ་སྨོན་ལམ་གྱི། །དབང་གིས་རྒྱལ་བའི་སྐུར་སྣང་ངོ་།": { + "གདུལ་བྱ་": "disciples", + "སྨོན་ལམ་": "aspirations", + "དབང་": "power", + "རྒྱལ་བའི་": "Victor's", + "སྐུར་": "form" + } } } }, @@ -69840,7 +73098,7 @@ "commentary_1": " ཡང་དེ་ཉིད་ཀྱི་དོན་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མཁའ་ལྡིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་ཏེ། བསྒྲུབས་པ་ནི་སྔགས་ཀྱིས་མངོན་པར་འདུས་བྱས་པའོ། །འདས་ནི་ཤི་བའོ། །དེ་འདས་ཞེས་པ་ནི་མཁའ་ལྡིང་གྲུབ་པའོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་མཆོད་སྡོང་ངོ་། །དཔེས་མཚོན་པའི་དོན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྨོན་ལམ་སངས་རྒྱས་པ་ན་འགགས་པས་དེས་དེའི་ཚེ་དོན་བྱེད་པ་མི་རིགས་སོ་ཞེ་ན་སྐྱོན་མེད་དེ། དཔེར་ན་བྲམ་ཟེ་སང་ཀུ་ཞེས་བྱ་བས་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་མཆོད་སྡོང་གཟུངས་སྔགས་ཀྱི་ནུས་པས་བསྒོས་པ་བསྒྲུབས་ནས་སྒྲུབ་པ་པོ་དེ་འདས་པར་གྱུར་པ་ན།དེ་འདས་ནས་ཡུན་རིང་པོ་ལོན་ཡང་མཆོད་སྡོང་དེས་དུག་ལ་སོགས་པ་ཞི་བར་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་ནི། །མཆོད་སྡོང་བསྒྲུབས་ནས་འདས་གྱུར་པ། །དེ་འདས་ཡུན་རིང་ལོན་ཡང་དེ། །དུག་ལ་སོགས་པ་ཞི་བྱེད་བཞིན། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nནམ་མཁའ་ལྡིང་ (Garuḍa), མཆོད་སྡོང་ (ritual pillar), བསྒྲུབས་ (accomplished), འདས་ (passed away), དུག་ (poison)\n\nGrammatical notes:\n- དཔེར་ན (for example) introduces a simile\n- ནས་ (after) and ཡང་ (even though) connect clauses\n- བཞིན་ (like) concludes the simile\n\n\nFor example, when a Garuḍa\nHas accomplished a ritual pillar and passed away,\nEven though long after its passing,\nIt still pacifies poisons and so forth.\n\nTechnical note: This verse uses the example of a Garuḍa's power persisting through a ritual object to illustrate a principle of lasting spiritual efficacy.", "translation": "For example, when a Garuḍa\nHas accomplished a ritual pillar and passed away,\nEven though long after its passing,\nIt still pacifies poisons and so forth." @@ -69856,9 +73114,45 @@ "translation": "For example, just as a garuda bird\nHaving built a stupa and then passed away,\nEven long after its death,\nStill pacifies poisons and so forth." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་ནི། །མཆོད་སྡོང་བསྒྲུབས་ནས་འདས་གྱུར་པ། །དེ་འདས་ཡུན་རིང་ལོན་ཡང་དེ། །དུག་ལ་སོགས་པ་ཞི་བྱེད་བཞིན། །\n\nCommentary 1: ཡང་དེ་ཉིད་ཀྱི་དོན་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མཁའ་ལྡིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་ཏེ། བསྒྲུབས་པ་ནི་སྔགས་ཀྱིས་མངོན་པར་འདུས་བྱས་པའོ། །འདས་ནི་ཤི་བའོ། །དེ་འདས་ཞེས་པ་ནི་མཁའ་ལྡིང་གྲུབ་པའོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་མཆོད་སྡོང་ངོ་། །དཔེས་མཚོན་པའི་དོན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྨོན་ལམ་སངས་རྒྱས་པ་ན་འགགས་པས་དེས་དེའི་ཚེ་དོན་བྱེད་པ་མི་རིགས་སོ་ཞེ་ན་སྐྱོན་མེད་དེ། དཔེར་ན་བྲམ་ཟེ་སང་ཀུ་ཞེས་བྱ་བས་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་མཆོད་སྡོང་གཟུངས་སྔགས་ཀྱི་ནུས་པས་བསྒོས་པ་བསྒྲུབས་ནས་སྒྲུབ་པ་པོ་དེ་འདས་པར་གྱུར་པ་ན།དེ་འདས་ནས་ཡུན་རིང་པོ་ལོན་ཡང་མཆོད་སྡོང་དེས་དུག་ལ་སོགས་པ་ཞི་བར་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nFor example, like a garuda's ritual pillar,\nOnce consecrated and the maker has passed away,\nEven long after their passing,\nIt still pacifies poisons and the like.\n\n\nThis verse uses the analogy of a ritual pillar consecrated by a garuda (mythical bird) to illustrate how the aspirations and blessings of enlightened beings can continue to benefit others long after they have passed away, just as a consecrated pillar retains its power to neutralize poisons and provide other benefits even after its creator is gone.", - "translation": "For example, like a garuda's ritual pillar,\nOnce consecrated and the maker has passed away,\nEven long after their passing,\nIt still pacifies poisons and the like." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་ནི། །མཆོད་སྡོང་བསྒྲུབས་ནས་འདས་གྱུར་པ། །དེ་འདས་ཡུན་རིང་ལོན་ཡང་དེ། །དུག་ལ་སོགས་པ་ཞི་བྱེད་བཞིན། །\n\nCommentary 1: ཡང་དེ་ཉིད་ཀྱི་དོན་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མཁའ་ལྡིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་ཏེ། བསྒྲུབས་པ་ནི་སྔགས་ཀྱིས་མངོན་པར་འདུས་བྱས་པའོ། །འདས་ནི་ཤི་བའོ། །དེ་འདས་ཞེས་པ་ནི་མཁའ་ལྡིང་གྲུབ་པའོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་མཆོད་སྡོང་ངོ་། །དཔེས་མཚོན་པའི་དོན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྨོན་ལམ་སངས་རྒྱས་པ་ན་འགགས་པས་དེས་དེའི་ཚེ་དོན་བྱེད་པ་མི་རིགས་སོ་ཞེ་ན་སྐྱོན་མེད་དེ། དཔེར་ན་བྲམ་ཟེ་སང་ཀུ་ཞེས་བྱ་བས་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་མཆོད་སྡོང་གཟུངས་སྔགས་ཀྱི་ནུས་པས་བསྒོས་པ་བསྒྲུབས་ནས་སྒྲུབ་པ་པོ་དེ་འདས་པར་གྱུར་པ་ན།དེ་འདས་ནས་ཡུན་རིང་པོ་ལོན་ཡང་མཆོད་སྡོང་དེས་དུག་ལ་སོགས་པ་ཞི་བར་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This explains the meaning through another perspective. It clarifies that \"accomplished\" means created through mantras, \"passed away\" means died, \"that which has passed\" refers to the accomplished garuda, and \"that\" refers to the ritual pillar. It aims to illustrate the meaning through an example.\n\nCommentary 2: This addresses a potential objection that a bodhisattva's aspirations cease upon enlightenment and therefore cannot continue to benefit beings. It refutes this by giving an example of a Brahmin named Sangku who created a garuda ritual pillar imbued with mantra power. Even long after the creator has passed away, the pillar continues to neutralize poisons and so on.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries explain that this verse is using an analogy of a ritual pillar created by a garuda mantra. Even though the creator of the pillar has died long ago, the pillar retains its power to neutralize poisons. This illustrates how the aspirations and blessings of enlightened beings can continue to benefit others long after they have passed into nirvana.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nFor example, like a garuda's\nRitual pillar, accomplished and then passed away,\nEven though long gone,\nIt still pacifies poisons and such.\n\n\nThis translation attempts to capture the analogy of the enduring power of the ritual pillar as explained in the commentaries, while staying close to the literal meaning of the original Tibetan verse.", + "translation": "For example, like a garuda's\nRitual pillar, accomplished and then passed away,\nEven though long gone,\nIt still pacifies poisons and such." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་ནི། །": { + "ནམ་མཁའ་ལྡིང་": "garuda" + }, + "མཆོད་སྡོང་བསྒྲུབས་ནས་འདས་གྱུར་པ། །": { + "མཆོད་སྡོང་": "pillar", + "བསྒྲུབས་": "blessed", + "འདས་": "passed away" + }, + "དེ་འདས་ཡུན་རིང་ལོན་ཡང་དེ། །": {}, + "དུག་ལ་སོགས་པ་ཞི་བྱེད་བཞིན། །": { + "དུག་": "poisons", + "ཞི་བྱེད་": "neutralizes" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་ནི། །": { + "དཔེར་ན་": "For example", + "ནམ་མཁའ་ལྡིང་": "garuda" + }, + "མཆོད་སྡོང་བསྒྲུབས་ནས་འདས་གྱུར་པ། །": { + "མཆོད་སྡོང་": "Ritual pillar", + "བསྒྲུབས་": "accomplished", + "འདས་": "passed away" + }, + "དེ་འདས་ཡུན་རིང་ལོན་ཡང་དེ། །": { + "ཡུན་རིང་": "long", + "ལོན་": "gone" + }, + "དུག་ལ་སོགས་པ་ཞི་བྱེད་བཞིན། །": { + "དུག་": "poisons", + "ཞི་བྱེད་": "pacifies" + } } } }, @@ -69868,7 +73162,7 @@ "commentary_1": " བྱང་ཆུབ་ཅེས་སྨྲས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དོ། །སྤྱོད་པ་ནི་དེའི་དོན་དུ་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའོ། །རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ནི་དེ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུའོ། །རྒྱལ་བ་ཉིད་མཆོད་སྡོང་ངོ་། །གདུལ་བྱའི་སྨོན་ལམ་ལ་སོ་སོར་སྣང་བ་ཉིད་དུ་བསྒྲུབས་པ་ལ་བསྒྲུབས་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐབས་ཉིད་དོ། །གལ་ཏེ་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་ཉེ་བར་ཞི་བར་གྱུར་པའི་སངས་རྒྱས་དེ་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་ཇི་ལྟར་འབྲས་བུ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཞེས་རྩོད་པ་བསླང་བར་བྱ་བའི་ཆེད་དུ་", "commentary_2": "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་སྤྱོད་པ་ཚོགས་དང་སྨོན་ལམ་ལ་སོགས་པས་རྒྱལ་བའི་སྐུའི་མཆོད་སྡོང་བསྒྲུབས་པ་ཡང་སྒྲུབ་པ་པོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཏེ། གཞན་དོན་སྒྲུབ་འདོད་ཀྱི་རྟོག་པ་འགག་ཀྱང་དེས་གཞན་དོན་ཐམས་ཅད་མཛད་པ་མི་འགལ་ལོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་རྗེས་མཐུན་པས། །རྒྱལ་བའི་མཆོད་སྡོང་སྒྲུབ་པ་ཡང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མྱ་ངན་ལས། །འདས་ཀྱང་དོན་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཛད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ (bodhisattva conduct), རྗེས་མཐུན་པ་ (in accordance with), རྒྱལ་བ་ (Victor/Buddha), མཆོད་སྡོང་ (stupa), སྒྲུབ་པ་ (accomplish/practice), མྱ་ངན་ལས་འདས་ (pass beyond sorrow/nirvana)\n\nGrammatical notes:\n- Use of པས་ as an instrumental particle\n- ཀྱང་ used twice for emphasis and contrast\n\n\nThrough conduct in accordance with bodhisattva practice,\nEven accomplishing the Victors' stupas,\nBodhisattvas, though they have passed beyond sorrow,\nStill perform all beneficial actions.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the ongoing compassionate activity of bodhisattvas even after attaining nirvana, a key concept in Mahayana Buddhism.", "translation": "Through conduct in accordance with bodhisattva practice,\nEven accomplishing the Victors' stupas,\nBodhisattvas, though they have passed beyond sorrow,\nStill perform all beneficial actions." @@ -69884,9 +73178,42 @@ "translation": "Through actions in accord with enlightened conduct,\nEven after passing into nirvana,\nBodhisattvas accomplish all purposes\nBy establishing victory banners of offering to the Conquerors." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་རྗེས་མཐུན་པས། །རྒྱལ་བའི་མཆོད་སྡོང་སྒྲུབ་པ་ཡང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མྱ་ངན་ལས། །འདས་ཀྱང་དོན་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཛད། །\n\nCommentary 1: བྱང་ཆུབ་ཅེས་སྨྲས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དོ། །སྤྱོད་པ་ནི་དེའི་དོན་དུ་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའོ། །རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ནི་དེ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུའོ། །རྒྱལ་བ་ཉིད་མཆོད་སྡོང་ངོ་། །གདུལ་བྱའི་སྨོན་ལམ་ལ་སོ་སོར་སྣང་བ་ཉིད་དུ་བསྒྲུབས་པ་ལ་བསྒྲུབས་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐབས་ཉིད་དོ། །གལ་ཏེ་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་ཉེ་བར་ཞི་བར་གྱུར་པའི་སངས་རྒྱས་དེ་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་ཇི་ལྟར་འབྲས་བུ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཞེས་རྩོད་པ་བསླང་བར་བྱ་བའི་ཆེད་དུ་\n\nCommentary 2: བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་སྤྱོད་པ་ཚོགས་དང་སྨོན་ལམ་ལ་སོགས་པས་རྒྱལ་བའི་སྐུའི་མཆོད་སྡོང་བསྒྲུབས་པ་ཡང་སྒྲུབ་པ་པོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཏེ། གཞན་དོན་སྒྲུབ་འདོད་ཀྱི་རྟོག་པ་འགག་ཀྱང་དེས་གཞན་དོན་ཐམས་ཅད་མཛད་པ་མི་འགལ་ལོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThrough practices in harmony with enlightenment,\nEven after bodhisattvas have passed beyond sorrow,\nThey continue to accomplish all purposes\nBy establishing victory banners of offering to the Buddhas.\n\n\nThis translation attempts to capture the key ideas from the original Tibetan and the commentaries:\n\n1. The practices are aligned with the path to enlightenment (Buddhahood).\n2. Bodhisattvas establish offerings or monuments to honor the Buddhas.\n3. Even after bodhisattvas have attained nirvana (\"passed beyond sorrow\"), they continue to benefit others.\n4. Their activities continue to fulfill all purposes or goals for the benefit of beings, even though the bodhisattvas themselves have transcended conceptual thought.", - "translation": "Through practices in harmony with enlightenment,\nEven after bodhisattvas have passed beyond sorrow,\nThey continue to accomplish all purposes\nBy establishing victory banners of offering to the Buddhas." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་རྗེས་མཐུན་པས། །རྒྱལ་བའི་མཆོད་སྡོང་སྒྲུབ་པ་ཡང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མྱ་ངན་ལས། །འདས་ཀྱང་དོན་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཛད། །\n\nCommentary 1: བྱང་ཆུབ་ཅེས་སྨྲས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དོ། །སྤྱོད་པ་ནི་དེའི་དོན་དུ་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའོ། །རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ནི་དེ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུའོ། །རྒྱལ་བ་ཉིད་མཆོད་སྡོང་ངོ་། །གདུལ་བྱའི་སྨོན་ལམ་ལ་སོ་སོར་སྣང་བ་ཉིད་དུ་བསྒྲུབས་པ་ལ་བསྒྲུབས་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐབས་ཉིད་དོ། །གལ་ཏེ་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་ཉེ་བར་ཞི་བར་གྱུར་པའི་སངས་རྒྱས་དེ་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་ཇི་ལྟར་འབྲས་བུ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཞེས་རྩོད་པ་བསླང་བར་བྱ་བའི་ཆེད་དུ་\n\nCommentary 2: བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་སྤྱོད་པ་ཚོགས་དང་སྨོན་ལམ་ལ་སོགས་པས་རྒྱལ་བའི་སྐུའི་མཆོད་སྡོང་བསྒྲུབས་པ་ཡང་སྒྲུབ་པ་པོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཏེ། གཞན་དོན་སྒྲུབ་འདོད་ཀྱི་རྟོག་པ་འགག་ཀྱང་དེས་གཞན་དོན་ཐམས་ཅད་མཛད་པ་མི་འགལ་ལོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the terms in the verse. It defines bodhicitta as Buddhahood, conduct as completing the accumulations for that purpose, and conformity as the result that conforms to that. It describes the Buddha as the object of worship and explains that \"accomplishing\" refers to appearing differently to different disciples according to their aspirations. It also mentions that the passing of bodhisattvas refers to the state of Buddhahood.\n\nCommentary 2: This commentary explains that bodhisattvas accomplish the Buddha's form as an object of worship through practices in conformity with enlightenment, such as accumulations and aspirations. Even when the bodhisattva passes into non-abiding nirvana and their conceptual thought of wishing to benefit others ceases, they still perform all benefits for others without contradiction.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together explain that bodhisattvas engage in practices aligned with enlightenment to accomplish the Buddha's form as an object of worship. When they attain Buddhahood (described as passing into nirvana), they continue to benefit all beings effortlessly, even though their conceptual thought processes have ceased.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThrough practices conforming to enlightened conduct,\nAccomplishing the victorious one's form as an object of worship,\nEven when bodhisattvas have passed beyond sorrow,\nThey perform all beneficial actions.\n", + "translation": "Through practices conforming to enlightened conduct,\nAccomplishing the victorious one's form as an object of worship,\nEven when bodhisattvas have passed beyond sorrow,\nThey perform all beneficial actions." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་རྗེས་མཐུན་པས། །རྒྱལ་བའི་མཆོད་སྡོང་སྒྲུབ་པ་ཡང་། །": { + "བྱང་ཆུབ་": "awakening", + "སྤྱོད་པ་": "way", + "རྒྱལ་བ་": "victor", + "མཆོད་སྡོང་": "pillar", + "སྒྲུབ་པ་": "build" + }, + "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མྱ་ངན་ལས། །འདས་ཀྱང་དོན་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཛད། །": { + "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་": "bodhisattva", + "མྱ་ངན་ལས་འདས་": "nirvana", + "དོན་": "deeds", + "མཛད་": "perform" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་རྗེས་མཐུན་པས། །རྒྱལ་བའི་མཆོད་སྡོང་སྒྲུབ་པ་ཡང་། །": { + "བྱང་ཆུབ་": "enlightened", + "སྤྱོད་པ་": "conduct", + "རྗེས་མཐུན་པ་": "conforming", + "རྒྱལ་བ་": "victorious one", + "མཆོད་སྡོང་": "object of worship", + "སྒྲུབ་པ་": "accomplishing" + }, + "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མྱ་ངན་ལས། །འདས་ཀྱང་དོན་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཛད། །": { + "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་": "bodhisattvas", + "མྱ་ངན་ལས་འདས་": "passed beyond sorrow", + "དོན་": "beneficial", + "མཛད་": "perform" + } } } }, @@ -69896,7 +73223,7 @@ "commentary_1": " སེམས་མེད་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་དང་བྲལ་བའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་འབྲས་བུ་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ། ལོངས་མི་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ་གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། མཚུངས་པ་ནི་འདྲ་བའོ། །བཤད་པ་ནི་ལུང་ལས་གསུངས་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཉན་ཐོས་པ་དག་ན་རེ། སངས་རྒྱས་ལ་སེམས་མེད་ན་དེ་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་ཇི་ལྟར་འབྲས་བུ་བསོད་ནམས་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། མ་ངེས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བཞུགས་པའམ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་སྐུ་གདུང་ལ་མཆོད་པ་གཉིས་བསོད་ནམས་མཚུངས་པ་ཉིད་དུ། མཆོད་རྟེན་བསྐོར་བའི་ཕན་ཡོན་ལས། གང་ཞིག་བཞུགས་ལ་མཆོད་པ་དང་། །མྱ་ངན་འདས་པའི་སྐུ་གདུང་ལ། །སེམས་ནི་མཉམ་པར་དང་བ་ཡིས། །བསོད་ནམས་ལ་ནི་ཁྱད་པར་མེད། །ཅེས་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་མེད་པ་ལ་མཆོད་བྱས་པས། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་ལྡན་པར་འགྱུར། །གང་ཕྱིར་བཞུགས་པའམ་མྱ་ངན་འདས། །མཚུངས་པ་ཉིད་དུ་བཤད་ཕྱིར་རོ། །\n", "output": "Key terms:\nསེམས་མེད་པ་ (Mindless/inanimate), མཆོད་ (Offering/worship), འབྲས་བུ་ (Result/fruit), བཞུགས་པ་ (Abiding/present), མྱ་ངན་འདས་ (Passed beyond sorrow/nirvana)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ and པས་ indicate the object and means respectively\n- ཇི་ལྟར་...འགྱུར་ forms a rhetorical question\n- གང་ཕྱིར་...ཕྱིར་རོ་ gives the reason\n\n\nHow can making offerings to the mindless\nYield results?\nBecause it is taught that [whether a buddha is] \nPresent or passed beyond sorrow is equivalent.\n\nNote: This verse discusses the efficacy of making offerings to inanimate objects like statues, explaining that it's considered equivalent to offering to a living buddha or one who has passed into nirvana.", "translation": "How can making offerings to the mindless\nYield results?\nBecause it is taught that [whether a buddha is] \nPresent or passed beyond sorrow is equivalent." @@ -69912,9 +73239,9 @@ "translation": "How can making offerings to those without mind\nResult in any fruit?\nIt is explained that whether present or passed into nirvana,\nThe effect is exactly the same." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་མེད་པ་ལ་མཆོད་བྱས་པས། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་ལྡན་པར་འགྱུར། །གང་ཕྱིར་བཞུགས་པའམ་མྱ་ངན་འདས། །མཚུངས་པ་ཉིད་དུ་བཤད་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 1: སེམས་མེད་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་དང་བྲལ་བའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་འབྲས་བུ་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ། ལོངས་མི་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ་གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། མཚུངས་པ་ནི་འདྲ་བའོ། །བཤད་པ་ནི་ལུང་ལས་གསུངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། ཉན་ཐོས་པ་དག་ན་རེ། སངས་རྒྱས་ལ་སེམས་མེད་ན་དེ་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་ཇི་ལྟར་འབྲས་བུ་བསོད་ནམས་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། མ་ངེས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བཞུགས་པའམ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་སྐུ་གདུང་ལ་མཆོད་པ་གཉིས་བསོད་ནམས་མཚུངས་པ་ཉིད་དུ། མཆོད་རྟེན་བསྐོར་བའི་ཕན་ཡོན་ལས། གང་ཞིག་བཞུགས་ལ་མཆོད་པ་དང་། །མྱ་ངན་འདས་པའི་སྐུ་གདུང་ལ། །སེམས་ནི་མཉམ་པར་དང་བ་ཡིས། །བསོད་ནམས་ལ་ནི་ཁྱད་པར་མེད། །ཅེས་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nHow can making offerings to that which is without mind\nResult in fruition?\nBecause it is explained that whether present or passed into nirvana,\nThe merit is equal.\n\n\nThis translation captures the key points:\n1. The question raised about how offerings to something without mind (referring to the Buddha after parinirvana) can produce results.\n2. The response that whether the Buddha is present or has passed into nirvana, the merit of making offerings is explained to be equal.\n3. This is based on scriptural explanations cited in the commentaries that equate the merit of offerings made to a living Buddha with those made to relics after parinirvana.", - "translation": "How can making offerings to that which is without mind\nResult in fruition?\nBecause it is explained that whether present or passed into nirvana,\nThe merit is equal." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་མེད་པ་ལ་མཆོད་བྱས་པས། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་ལྡན་པར་འགྱུར། །གང་ཕྱིར་བཞུགས་པའམ་མྱ་ངན་འདས། །མཚུངས་པ་ཉིད་དུ་བཤད་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 1: སེམས་མེད་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་དང་བྲལ་བའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་འབྲས་བུ་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ། ལོངས་མི་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ་གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། མཚུངས་པ་ནི་འདྲ་བའོ། །བཤད་པ་ནི་ལུང་ལས་གསུངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། ཉན་ཐོས་པ་དག་ན་རེ། སངས་རྒྱས་ལ་སེམས་མེད་ན་དེ་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་ཇི་ལྟར་འབྲས་བུ་བསོད་ནམས་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། མ་ངེས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བཞུགས་པའམ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་སྐུ་གདུང་ལ་མཆོད་པ་གཉིས་བསོད་ནམས་མཚུངས་པ་ཉིད་དུ། མཆོད་རྟེན་བསྐོར་བའི་ཕན་ཡོན་ལས། གང་ཞིག་བཞུགས་ལ་མཆོད་པ་དང་། །མྱ་ངན་འདས་པའི་སྐུ་གདུང་ལ། །སེམས་ནི་མཉམ་པར་དང་བ་ཡིས། །བསོད་ནམས་ལ་ནི་ཁྱད་པར་མེད། །ཅེས་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary questions how offering to a Buddha without consciousness can yield results, as they cannot enjoy the offerings. It then suggests that there is an answer to this, hinting at a scriptural explanation that equates offerings in different states.\n\nCommentary 2: This commentary addresses the Śrāvaka's doubt about how offerings to a Buddha without mind can yield merit. It counters this by citing a scripture that states there is no difference in merit between offerings made to a living Buddha and offerings made to relics after their passing, as long as the devotee's mind is equally pure.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries address the question of how offerings to a Buddha without consciousness can be fruitful. They both point to scriptural authority that equates offerings made to a living Buddha with those made to relics, suggesting that the merit gained is the same regardless of the Buddha's state of consciousness.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nHow can offerings made to one without mind\nYield any fruit?\nBecause it is taught that whether present or passed into nirvana,\nThe merit is equal.\n\nThis translation reflects the commentaries' explanation that the effectiveness of offerings doesn't depend on the Buddha's consciousness, but on the devotee's faith and the Buddha's inherent qualities, whether living or in the form of relics.", + "translation": "How can offerings made to one without mind\nYield any fruit?\nBecause it is taught that whether present or passed into nirvana,\nThe merit is equal." } }, "glossary": { @@ -69929,6 +73256,18 @@ "མྱ་ངན་འདས་": "nirvana", "མཚུངས་པ་": "same" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སེམས་མེད་པ་ལ་མཆོད་བྱས་པས། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་ལྡན་པར་འགྱུར། །": { + "སེམས་མེད་པ་": "without mind", + "མཆོད་": "offerings", + "འབྲས་བུ་": "fruit" + }, + "གང་ཕྱིར་བཞུགས་པའམ་མྱ་ངན་འདས། །མཚུངས་པ་ཉིད་དུ་བཤད་ཕྱིར་རོ། །": { + "བཞུགས་པ་": "present", + "མྱ་ངན་འདས་": "nirvana", + "མཚུངས་པ་": "equal" + } } } }, @@ -69938,7 +73277,7 @@ "commentary_1": " དོན་དམ་པར་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་སྦྱིན་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བསོད་ནམས་དང་ལྡན་པ་ཉིད་དུ་ནི་ཁྱད་པར་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །གཞན་ཡང་ལུང་ལས་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། དེ་སྟེ་བཞུགས་པ་འང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་ནི་ལུང་ལས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཁྱད་པར་ཁ་ཅིག་ནི་ཀུན་རྫོབ། ཁ་ཅིག་ནི་དོན་དམ་དུ་འདོད་པར་ཟད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། འགའ་ཞིག་བཞུགས་ལ་མཆོད་པ་དང་། །གང་ཞིག་མྱ་ངན་འདས་མཆོད་པ། །དང་བའི་སེམས་ཀྱིས་མཚུངས་པ་སྟེ། །བསོད་ནམས་ཁྱད་པར་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གཞན་ཡང་བདེན་པ་སྟེ་དོན་དམ་པར་བཞུགས་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པར་གྱུར་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དཔེར་ན་ཇི་ལྟ་བུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་ཏེ། ལུས་ལས་མ་གཏོགས་པར་དཔེར་བརྗོད་པའི་འོས་གཞན་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བས་རྩོད་པ།", "commentary_2": "སངས་རྒྱས་སེམས་མེད་ཅིང་ཀུན་རྫོབ་པའམ་ནི་སེམས་དང་བཅས་ཤིང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་བདེན་པ་ཡིན་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་མཆོད་པ་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་ནི་ལུང་ལས་གྲུབ་པ་ཡིན་པས། དཔེར་ན་ཁྱེད་སེམས་ལྡན་དུ་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པས་ཇི་ལྟར་འབྲས་བུ་བསོད་ནམས་བདེན་པ་འབྱུང་བར་འདོད་པ་བཞིན་དུ། ངེད་ཀྱང་བརྫུན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་རྫུན་པ་འབྱུང་བར་འདོད་པ་ལ་སྐྱོད་མེད་དོ། །འདིར་ཡང་སེམས་མེད་ཅེས་པ་ནི་གཟུང་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་མེད་པའི་དོན་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སེམས་དང་བྲལ་བའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཀུན་རྫོབ་བམ་ནི་དེ་ཉིད་དུའང་། །རུང་སྟེ་དེར་འབྲས་ལུང་ལས་ཡིན། །དཔེར་ན་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་བཅས་པ་བཞིན། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཀུན་རྫོབ་ (conventional), དེ་ཉིད་ (ultimate truth), འབྲས་ (result), ལུང་ (scripture), བདེན་པ་ (truth), སངས་རྒྱས་ (Buddha)\n\nGrammatical notes:\n- བམ་ནི...འང་: \"either...or\" construction\n- རུང་སྟེ: concessive conjunction \"although\"\n- ལས་ཡིན: indicates source or origin\n- ཇི་ལྟར...བཞིན: comparative construction \"just as...likewise\"\n\n\nWhether in conventional [terms] or in ultimate truth,\nIt is suitable; this result comes from scripture.\nFor example, just as the true Buddha\nIs endowed with results.\n\nTechnical note: This verse appears to discuss the validity of conventional and ultimate perspectives in understanding Buddhist teachings, using the Buddha as an example of how results (likely referring to enlightenment or realization) are manifested.", "translation": "Whether in conventional [terms] or in ultimate truth,\nIt is suitable; this result comes from scripture.\nFor example, just as the true Buddha\nIs endowed with results." @@ -69954,9 +73293,40 @@ "translation": "Whether conventionally or ultimately,\nIt is suitable as the result according to scripture.\nFor example, just as with the true Buddha,\nIt is endowed with the result." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཀུན་རྫོབ་བམ་ནི་དེ་ཉིད་དུའང་། །རུང་སྟེ་དེར་འབྲས་ལུང་ལས་ཡིན། །དཔེར་ན་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་བཅས་པ་བཞིན། །\n\nCommentary 1: དོན་དམ་པར་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་སྦྱིན་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བསོད་ནམས་དང་ལྡན་པ་ཉིད་དུ་ནི་ཁྱད་པར་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །གཞན་ཡང་ལུང་ལས་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། དེ་སྟེ་བཞུགས་པ་འང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་ནི་ལུང་ལས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཁྱད་པར་ཁ་ཅིག་ནི་ཀུན་རྫོབ། ཁ་ཅིག་ནི་དོན་དམ་དུ་འདོད་པར་ཟད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། འགའ་ཞིག་བཞུགས་ལ་མཆོད་པ་དང་། །གང་ཞིག་མྱ་ངན་འདས་མཆོད་པ། །དང་བའི་སེམས་ཀྱིས་མཚུངས་པ་སྟེ། །བསོད་ནམས་ཁྱད་པར་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གཞན་ཡང་བདེན་པ་སྟེ་དོན་དམ་པར་བཞུགས་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པར་གྱུར་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དཔེར་ན་ཇི་ལྟ་བུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་ཏེ། ལུས་ལས་མ་གཏོགས་པར་དཔེར་བརྗོད་པའི་འོས་གཞན་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བས་རྩོད་པ།\n\nCommentary 2: སངས་རྒྱས་སེམས་མེད་ཅིང་ཀུན་རྫོབ་པའམ་ནི་སེམས་དང་བཅས་ཤིང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་བདེན་པ་ཡིན་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་མཆོད་པ་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་ནི་ལུང་ལས་གྲུབ་པ་ཡིན་པས། དཔེར་ན་ཁྱེད་སེམས་ལྡན་དུ་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པས་ཇི་ལྟར་འབྲས་བུ་བསོད་ནམས་བདེན་པ་འབྱུང་བར་འདོད་པ་བཞིན་དུ། ངེད་ཀྱང་བརྫུན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་རྫུན་པ་འབྱུང་བར་འདོད་པ་ལ་སྐྱོད་མེད་དོ། །འདིར་ཡང་སེམས་མེད་ཅེས་པ་ནི་གཟུང་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་མེད་པའི་དོན་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སེམས་དང་བྲལ་བའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the commentaries provided:\n\n\nWhether conventionally or ultimately,\nIt is suitable, as the result comes from scripture.\nFor example, just as with the true Buddha,\nThere are results that come with [offerings].\n\n\nThis translation attempts to capture the key points from the input and commentaries:\n\n1. The verse is discussing whether offerings to the Buddha produce results conventionally or ultimately.\n2. It states that either way is suitable or acceptable, as scripture confirms results come from such offerings.\n3. It uses the example of offerings to a \"true\" or ultimate Buddha producing results, to argue that even conventional offerings can produce results.\n4. The commentaries clarify this is addressing a debate about whether offerings to the Buddha after parinirvana can produce merit, with the verse affirming they can based on scriptural authority.", - "translation": "Whether conventionally or ultimately,\nIt is suitable, as the result comes from scripture.\nFor example, just as with the true Buddha,\nThere are results that come with [offerings]." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཀུན་རྫོབ་བམ་ནི་དེ་ཉིད་དུའང་། །རུང་སྟེ་དེར་འབྲས་ལུང་ལས་ཡིན། །དཔེར་ན་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་བཅས་པ་བཞིན། །\n\nCommentary 1: དོན་དམ་པར་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་སྦྱིན་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བསོད་ནམས་དང་ལྡན་པ་ཉིད་དུ་ནི་ཁྱད་པར་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །གཞན་ཡང་ལུང་ལས་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། དེ་སྟེ་བཞུགས་པ་འང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་ནི་ལུང་ལས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཁྱད་པར་ཁ་ཅིག་ནི་ཀུན་རྫོབ། ཁ་ཅིག་ནི་དོན་དམ་དུ་འདོད་པར་ཟད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། འགའ་ཞིག་བཞུགས་ལ་མཆོད་པ་དང་། །གང་ཞིག་མྱ་ངན་འདས་མཆོད་པ། །དང་བའི་སེམས་ཀྱིས་མཚུངས་པ་སྟེ། །བསོད་ནམས་ཁྱད་པར་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གཞན་ཡང་བདེན་པ་སྟེ་དོན་དམ་པར་བཞུགས་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པར་གྱུར་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དཔེར་ན་ཇི་ལྟ་བུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་ཏེ། ལུས་ལས་མ་གཏོགས་པར་དཔེར་བརྗོད་པའི་འོས་གཞན་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བས་རྩོད་པ།\n\nCommentary 2: སངས་རྒྱས་སེམས་མེད་ཅིང་ཀུན་རྫོབ་པའམ་ནི་སེམས་དང་བཅས་ཤིང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་བདེན་པ་ཡིན་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་མཆོད་པ་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་ནི་ལུང་ལས་གྲུབ་པ་ཡིན་པས། དཔེར་ན་ཁྱེད་སེམས་ལྡན་དུ་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པས་ཇི་ལྟར་འབྲས་བུ་བསོད་ནམས་བདེན་པ་འབྱུང་བར་འདོད་པ་བཞིན་དུ། ངེད་ཀྱང་བརྫུན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་རྫུན་པ་འབྱུང་བར་འདོད་པ་ལ་སྐྱོད་མེད་དོ། །འདིར་ཡང་སེམས་མེད་ཅེས་པ་ནི་གཟུང་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་མེད་པའི་དོན་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སེམས་དང་བྲལ་བའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the merit of making offerings to the Buddha, whether he is present or has passed into nirvana. It states that there is no difference in the merit gained, as supported by scripture. Some consider this conventionally true, others ultimately true. It uses an example of offering to a truly existent Buddha to illustrate the point.\n\nCommentary 2: This commentary addresses a debate about whether the Buddha has a mind or not, and whether he exists conventionally or ultimately. It argues that regardless of one's view on this, scripture confirms that making offerings to the Buddha produces results. It draws a parallel between offering to a \"true\" Buddha and a \"false\" Buddha, suggesting both can generate merit.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize that making offerings to the Buddha produces merit, regardless of whether one considers the Buddha to exist conventionally or ultimately. They use scriptural authority to support this claim and suggest that the philosophical debate about the Buddha's nature doesn't negate the efficacy of offerings.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nWhether conventionally or ultimately,\nIt is suitable; the result comes from scripture.\nFor example, just as with the true Buddha,\nSo too are there results [from offerings].\n\nThis translation reflects the idea that offerings to the Buddha are effective whether one views the Buddha as conventional or ultimate, and that this efficacy is supported by scripture. The example of the \"true Buddha\" is used to illustrate that results come from offerings regardless of one's philosophical stance on the Buddha's nature.", + "translation": "Whether conventionally or ultimately,\nIt is suitable; the result comes from scripture.\nFor example, just as with the true Buddha,\nSo too are there results [from offerings]." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཀུན་རྫོབ་བམ་ནི་དེ་ཉིད་དུའང་། །རུང་སྟེ་དེར་འབྲས་ལུང་ལས་ཡིན།": { + "ཀུན་རྫོབ་": "relative", + "དེ་ཉིད་": "suchness", + "འབྲས་": "results", + "ལུང་": "scripture" + }, + "།དཔེར་ན་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་བཅས་པ་བཞིན།": { + "དཔེར་ན་": "example", + "བདེན་པའི་": "true", + "སངས་རྒྱས་": "buddha", + "འབྲས་བུ་": "result" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཀུན་རྫོབ་བམ་ནི་དེ་ཉིད་དུའང་། །རུང་སྟེ་དེར་འབྲས་ལུང་ལས་ཡིན།": { + "ཀུན་རྫོབ་": "conventionally", + "དེ་ཉིད་": "ultimately", + "རུང་": "suitable", + "འབྲས་": "result", + "ལུང་": "scripture" + }, + "།དཔེར་ན་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་བཅས་པ་བཞིན།": { + "དཔེར་ན་": "for example", + "བདེན་པའི་": "true", + "སངས་རྒྱས་": "Buddha", + "འབྲས་བུ་": "results" + } } } }, @@ -69966,7 +73336,7 @@ "commentary_1": " བདེན་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་དང་འགོག་པ་དང་ལམ་སྟེ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་མཐོང་བ་སྟེ། མངོན་དུ་བྱས་པ་ལས་མཐོང་བའི་ལམ་དང་། བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་སྒོ་ནས་གྲོལ་བས་ཆོག་མོད། སྟོང་པ་ཉིད་བསྒོམས་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། གང་གི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལམ་འདི་མེད་པར་བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལུང་ལས་གསུངས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་འདི་སྐད་དུ། སངས་རྒྱས་རང་སངས་རྒྱས་དང་ནི། །ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་ངེས་བསྟན་པའི། །ཐར་པའི་ལམ་ནི་ཁྱོད་གཅིག་པུ། །གཞན་ཡོད་མིན་ཞེས་ངེས་པ་ཡིན། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་དོན་དམ་སྟོང་པར་ཤེས་པ་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པ་ལ་བརྒལ་ལན་གཉིས་ཀྱི།དང་པོ་ནི། ཉན་ཐོས་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པ་ན་རེ། བདེན་པ་བཞི་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་གོམས་པས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ལས་གྲོལ་བར་འགྱུར་གྱི། ཅི་ཡང་མ་གྲུབ་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་མཐོང་བས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དགོས་པ་མེད་དོ་ཞེའོ། །གཉིས་པ་ལན་ལ་གསུམ་སྟེ། ལུང་གིས་མདོར་བསྟན་པ་དང་། བརྒལ་ལན་གྱིས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་དང་། སྤྱིའི་དོན་བསྡུ་བའོ། ། དང་པོ་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་མཐོང་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་ན། ལུང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་ལམ་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་འདི་མེད་ན་འབྲས་བུ་བྱང་ཆུབ་མེད་པར། དངོས་པོའི་འདུ་ཤེས་ཅན་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྒོམ་པ་མེད་དོ། །ཞེས་པ་ནས། བག་ཆགས་ཀྱིས་མཚམས་སྦྱར་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་མེད་དོ། །ཞེས་པའི་བར་དང་། གང་དག་བདེ་གཤེགས་ཉན་ཐོས་འགྱུར་བར་བྱ་སྙམ་དང་། །རང་སངས་རྒྱས་དང་དེ་བཞིན་ཆོས་རྒྱལ་འགྱུར་འདོད་པ། །བཟོད་པ་འདི་ལ་མ་བརྟེན་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། །ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདེན་པ་མཐོང་བས་གྲོལ་འགྱུར་གྱི། །སྟོང་ཉིད་མཐོང་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། །གང་ཕྱིར་ལུང་ལས་ལམ་འདི་ནི། །མེད་པར་བྱང་ཆུབ་མེད་པར་གསུངས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདེན་པ་(truth), མཐོང་བ་(seeing), གྲོལ་(liberation), སྟོང་ཉིད་(emptiness), ལུང་(scripture), ལམ་(path), བྱང་ཆུབ་(enlightenment)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གྱི to connect clauses\n- Rhetorical question structure with ཅི་ཞིག་བྱ\n- གང་ཕྱིར introducing a reason\n- མེད་པར repeated for emphasis\n\n\nOne is liberated by seeing the truth,\nSo what's the use of seeing emptiness?\nFor scripture declares that without this path,\nThere can be no enlightenment.\n\nTechnical note: This verse appears to be questioning the necessity of realizing emptiness (śūnyatā) for liberation, contrasting it with seeing the truth (likely referring to the Four Noble Truths). However, the last two lines affirm the indispensability of this path (likely referring to the realization of emptiness) for attaining enlightenment, as stated in authoritative texts.", "translation": "One is liberated by seeing the truth,\nSo what's the use of seeing emptiness?\nFor scripture declares that without this path,\nThere can be no enlightenment." @@ -69982,9 +73352,9 @@ "translation": "By seeing the truth one becomes liberated,\nSo what use is seeing emptiness?\nFor the scriptures declare that without this path,\nThere can be no enlightenment." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདེན་པ་མཐོང་བས་གྲོལ་འགྱུར་གྱི། །སྟོང་ཉིད་མཐོང་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། །གང་ཕྱིར་ལུང་ལས་ལམ་འདི་ནི། །མེད་པར་བྱང་ཆུབ་མེད་པར་གསུངས། །\n\nCommentary 1: བདེན་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་དང་འགོག་པ་དང་ལམ་སྟེ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་མཐོང་བ་སྟེ། མངོན་དུ་བྱས་པ་ལས་མཐོང་བའི་ལམ་དང་། བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་སྒོ་ནས་གྲོལ་བས་ཆོག་མོད། སྟོང་པ་ཉིད་བསྒོམས་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། གང་གི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལམ་འདི་མེད་པར་བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལུང་ལས་གསུངས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་འདི་སྐད་དུ། སངས་རྒྱས་རང་སངས་རྒྱས་དང་ནི། །ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་ངེས་བསྟན་པའི། །ཐར་པའི་ལམ་ནི་ཁྱོད་གཅིག་པུ། །གཞན་ཡོད་མིན་ཞེས་ངེས་པ་ཡིན། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དོན་དམ་སྟོང་པར་ཤེས་པ་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པ་ལ་བརྒལ་ལན་གཉིས་ཀྱི།དང་པོ་ནི། ཉན་ཐོས་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པ་ན་རེ། བདེན་པ་བཞི་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་གོམས་པས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ལས་གྲོལ་བར་འགྱུར་གྱི། ཅི་ཡང་མ་གྲུབ་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་མཐོང་བས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དགོས་པ་མེད་དོ་ཞེའོ། །གཉིས་པ་ལན་ལ་གསུམ་སྟེ། ལུང་གིས་མདོར་བསྟན་པ་དང་། བརྒལ་ལན་གྱིས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་དང་། སྤྱིའི་དོན་བསྡུ་བའོ། ། དང་པོ་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་མཐོང་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་ན། ལུང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་ལམ་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་འདི་མེད་ན་འབྲས་བུ་བྱང་ཆུབ་མེད་པར། དངོས་པོའི་འདུ་ཤེས་ཅན་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྒོམ་པ་མེད་དོ། །ཞེས་པ་ནས། བག་ཆགས་ཀྱིས་མཚམས་སྦྱར་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་མེད་དོ། །ཞེས་པའི་བར་དང་། གང་དག་བདེ་གཤེགས་ཉན་ཐོས་འགྱུར་བར་བྱ་སྙམ་དང་། །རང་སངས་རྒྱས་དང་དེ་བཞིན་ཆོས་རྒྱལ་འགྱུར་འདོད་པ། །བཟོད་པ་འདི་ལ་མ་བརྟེན་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། །ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nThough liberation comes from seeing the truth,\nWhat use is seeing emptiness?\nBecause scripture states that without this path,\nThere is no enlightenment.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points:\n1. There's an apparent contradiction between liberation through seeing the Four Noble Truths and the need to see emptiness.\n2. The verse poses the question of what use seeing emptiness has.\n3. It then answers by stating that scripture declares this path of emptiness to be essential.\n4. Without realizing emptiness, enlightenment is said to be impossible.\n\nThe commentaries elaborate on these points, explaining the debate between different Buddhist schools and emphasizing the indispensable nature of understanding emptiness for attaining full enlightenment according to Mahayana teachings.", - "translation": "Though liberation comes from seeing the truth,\nWhat use is seeing emptiness?\nBecause scripture states that without this path,\nThere is no enlightenment." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདེན་པ་མཐོང་བས་གྲོལ་འགྱུར་གྱི། །སྟོང་ཉིད་མཐོང་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། །གང་ཕྱིར་ལུང་ལས་ལམ་འདི་ནི། །མེད་པར་བྱང་ཆུབ་མེད་པར་གསུངས། །\n\nCommentary 1: བདེན་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་དང་འགོག་པ་དང་ལམ་སྟེ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་མཐོང་བ་སྟེ། མངོན་དུ་བྱས་པ་ལས་མཐོང་བའི་ལམ་དང་། བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་སྒོ་ནས་གྲོལ་བས་ཆོག་མོད། སྟོང་པ་ཉིད་བསྒོམས་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། གང་གི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལམ་འདི་མེད་པར་བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལུང་ལས་གསུངས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་འདི་སྐད་དུ། སངས་རྒྱས་རང་སངས་རྒྱས་དང་ནི། །ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་ངེས་བསྟན་པའི། །ཐར་པའི་ལམ་ནི་ཁྱོད་གཅིག་པུ། །གཞན་ཡོད་མིན་ཞེས་ངེས་པ་ཡིན། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དོན་དམ་སྟོང་པར་ཤེས་པ་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པ་ལ་བརྒལ་ལན་གཉིས་ཀྱི།དང་པོ་ནི། ཉན་ཐོས་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པ་ན་རེ། བདེན་པ་བཞི་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་གོམས་པས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ལས་གྲོལ་བར་འགྱུར་གྱི། ཅི་ཡང་མ་གྲུབ་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་མཐོང་བས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དགོས་པ་མེད་དོ་ཞེའོ། །གཉིས་པ་ལན་ལ་གསུམ་སྟེ། ལུང་གིས་མདོར་བསྟན་པ་དང་། བརྒལ་ལན་གྱིས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་དང་། སྤྱིའི་དོན་བསྡུ་བའོ། ། དང་པོ་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་མཐོང་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་ན། ལུང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་ལམ་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་འདི་མེད་ན་འབྲས་བུ་བྱང་ཆུབ་མེད་པར། དངོས་པོའི་འདུ་ཤེས་ཅན་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྒོམ་པ་མེད་དོ། །ཞེས་པ་ནས། བག་ཆགས་ཀྱིས་མཚམས་སྦྱར་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་མེད་དོ། །ཞེས་པའི་བར་དང་། གང་དག་བདེ་གཤེགས་ཉན་ཐོས་འགྱུར་བར་བྱ་སྙམ་དང་། །རང་སངས་རྒྱས་དང་དེ་བཞིན་ཆོས་རྒྱལ་འགྱུར་འདོད་པ། །བཟོད་པ་འདི་ལ་མ་བརྟེན་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། །ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary explains that while seeing the Four Noble Truths can lead to liberation through the paths of seeing and meditation, one might question the need for meditating on emptiness. The response is that scriptures state there is no enlightenment without the path of emptiness.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary presents an objection from certain Buddhist schools that claim seeing the Four Noble Truths is sufficient for liberation, questioning the need for realizing emptiness. The response cites scriptures stating that without understanding emptiness, there can be no enlightenment or removal of afflictions.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize that while understanding the Four Noble Truths is important, realizing emptiness is essential for complete enlightenment. They use scriptural references to support this claim, indicating that emptiness is a crucial aspect of the Buddhist path.\n\n4. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nThough one may be liberated by seeing the truth,\nWhat use is seeing emptiness?\nBecause scriptures state that without this path,\nThere can be no enlightenment.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the importance of emptiness, while acknowledging the initial doubt about its necessity compared to understanding the Four Noble Truths.", + "translation": "Though one may be liberated by seeing the truth,\nWhat use is seeing emptiness?\nBecause scriptures state that without this path,\nThere can be no enlightenment." } }, "glossary": { @@ -70005,6 +73375,24 @@ "མེད་པར་བྱང་ཆུབ་མེད་པར་གསུངས། །": { "བྱང་ཆུབ་": "awakening" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བདེན་པ་མཐོང་བས་གྲོལ་འགྱུར་གྱི། །": { + "བདེན་པ་": "truth", + "མཐོང་བས་": "seeing", + "གྲོལ་": "liberated" + }, + "སྟོང་ཉིད་མཐོང་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། །": { + "སྟོང་ཉིད་": "emptiness", + "མཐོང་བས་": "seeing" + }, + "གང་ཕྱིར་ལུང་ལས་ལམ་འདི་ནི། །": { + "ལུང་": "scriptures", + "ལམ་": "path" + }, + "མེད་པར་བྱང་ཆུབ་མེད་པར་གསུངས། །": { + "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment" + } } } }, @@ -70014,7 +73402,7 @@ "commentary_1": " འོན་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་རྒོལ་བ་སྟེ། ཐེག་ཆེན་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐེག་པའོ། །དེའི་ལུང་གིས་མ་གྲུབ་པོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། ཁྱོད་ཀྱི་ཡང་ལུང་གིས་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་པ། རྒོལ་བས་སྨྲས་པ། གང་གི་ཕྱིར་གཉིས་གལ་ཏེ་འུ་བུ་ཅག་གཉི་ག་ལ་ངའི་ལུང་གྲུབ་པོ་སྙམ་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ་དང་པོར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དང་པོར་ཏེ་རེ་ཞིག་སྔོན་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁས་མ་བླངས་པའི་ལུང་དེ་ཉིད་མི་འགྲུབ་པའོ། །ཕྱིས་ཁས་བླངས་པ་ལས་ནི་འགྲུབ་ལ་རག་ན། དེ་ལྟ་ན་ནི་ཁོ་བོ་ཅག་གི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཡང་ཁས་བླངས་ནས་འགྲུབ་པ་ཉིད་ཡིན་པས་གཉི་ག་ལ་འདི་གྲུབ་ཅེས་གང་གིས་རྗོད་པར་བྱེད། གལ་ཏེ་བླ་མ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའི་གདམས་ངག་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་པ་དང་འདུལ་བ་ལ་ཡང་སྣང་བ་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ཡིན་གྱི། གཞན་ནི་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ་བརྗོད་པ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། མ་གྲུབ་པའི་རྒོལ་བ་དགོད་པ་དང་། ཐེག་ཆེན་གྱི་གཞུང་བཀར་སྒྲུབ་པ་དང་། དོན་དམ་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཉན་ཐོས་ལ་སྤྲུལ་པའི་དང་། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་འགྱུར་བ་དང་། ཞི་བ་བགྲོད་པ་གཅིག་པ་དང་། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་བཞི་ཡོད་པའི་ཕྱི་མ་ནི་བདེན་པ་མ་མཐོང་བ་རང་གི་གྲུབ་མཐའ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་སྟེ། དེ་དག་ན་རེ། ཐེག་ཆེན་བཀའ་མ་ཡིན་པས་དེ་ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་དུ་མ་གྲུབ་བོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཁྱད་པར་གྱི་རྒྱུ་མཚན་དྲི་བ་དང་། དེའི་ལན་དགག་པའོ། ། དང་པོ་ནི། ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་སྡེ་བཞི་པ་ལ་སོགས་པ་འདི་རྣམས་ཡིད་ཆེས་སུ་ཇི་ལྟར་གྲུབ་ཅེས་འདྲི་བའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལུང་གི་དང་། བཀའི་རྒྱུ་མཚན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡིན་པ་དང་། མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། ལུང་སྡེ་བཞི་སོགས་ནི་ཡིད་ཆེས་སུ་རུང་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་ན་རྒོལ་ཕྱིར་རྒོལ་གཉིས་ཀ་ལ་འདི་བཀར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཅི་གཉིས་ཀའི་དོན་ཁྱོད་དང་གཉིས་སམ། འོན་ཏེ་གང་རུང་གཉིས་ཡིན། དང་པོ་ལྟར་ན། དང་པོར་ཁྱོད་གྲུབ་མཐའ་ལ་མ་ཞུགས་པ་ན་སྡེ་བཞི་སོགས་བཀར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཚེ་ཁྱོད་ལ་འདི་བཀར་མ་གྲུབ་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ཐེག་ཆེན་མ་གྲུབ་ན། །ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་ནི་ཇི་ལྟར་གྲུབ། །གང་ཕྱིར་གཉིས་ཀ་ལ་འདི་གྲུབ། །དང་པོ་ཁྱོད་ལ་འདི་མ་གྲུབ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཐེག་ཆེན་ (Mahāyāna), ལུང་ (Scripture/Āgama), གྲུབ་ (Establish/Prove)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན། : \"If...\" conditional structure\n- ཇི་ལྟར་ : \"How\" interrogative\n- གང་ཕྱིར་ : \"Because\"\n- གཉིས་ཀ་ : \"Both\"\n\n\nIf the Mahāyāna is not established,\nHow is your scripture established?\nBecause this is established for both,\nAt first, this was not established for you.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be part of a philosophical debate about the authenticity of Mahāyāna scriptures, using logical argumentation typical of Buddhist dialectics.", "translation": "If the Mahāyāna is not established,\nHow is your scripture established?\nBecause this is established for both,\nAt first, this was not established for you." @@ -70030,9 +73418,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nIf the Mahayana is not established,\nHow is your scripture established?\nBecause both are established for this,\nAt first, this was not established for you." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ཐེག་ཆེན་མ་གྲུབ་ན། །ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་ནི་ཇི་ལྟར་གྲུབ། །གང་ཕྱིར་གཉིས་ཀ་ལ་འདི་གྲུབ། །དང་པོ་ཁྱོད་ལ་འདི་མ་གྲུབ། །\n\nCommentary 1: འོན་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་རྒོལ་བ་སྟེ། ཐེག་ཆེན་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐེག་པའོ། །དེའི་ལུང་གིས་མ་གྲུབ་པོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། ཁྱོད་ཀྱི་ཡང་ལུང་གིས་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་པ། རྒོལ་བས་སྨྲས་པ། གང་གི་ཕྱིར་གཉིས་གལ་ཏེ་འུ་བུ་ཅག་གཉི་ག་ལ་ངའི་ལུང་གྲུབ་པོ་སྙམ་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ་དང་པོར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དང་པོར་ཏེ་རེ་ཞིག་སྔོན་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁས་མ་བླངས་པའི་ལུང་དེ་ཉིད་མི་འགྲུབ་པའོ། །ཕྱིས་ཁས་བླངས་པ་ལས་ནི་འགྲུབ་ལ་རག་ན། དེ་ལྟ་ན་ནི་ཁོ་བོ་ཅག་གི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཡང་ཁས་བླངས་ནས་འགྲུབ་པ་ཉིད་ཡིན་པས་གཉི་ག་ལ་འདི་གྲུབ་ཅེས་གང་གིས་རྗོད་པར་བྱེད། གལ་ཏེ་བླ་མ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའི་གདམས་ངག་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་པ་དང་འདུལ་བ་ལ་ཡང་སྣང་བ་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ཡིན་གྱི། གཞན་ནི་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ་བརྗོད་པ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། མ་གྲུབ་པའི་རྒོལ་བ་དགོད་པ་དང་། ཐེག་ཆེན་གྱི་གཞུང་བཀར་སྒྲུབ་པ་དང་། དོན་དམ་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཉན་ཐོས་ལ་སྤྲུལ་པའི་དང་། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་འགྱུར་བ་དང་། ཞི་བ་བགྲོད་པ་གཅིག་པ་དང་། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་བཞི་ཡོད་པའི་ཕྱི་མ་ནི་བདེན་པ་མ་མཐོང་བ་རང་གི་གྲུབ་མཐའ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་སྟེ། དེ་དག་ན་རེ། ཐེག་ཆེན་བཀའ་མ་ཡིན་པས་དེ་ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་དུ་མ་གྲུབ་བོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཁྱད་པར་གྱི་རྒྱུ་མཚན་དྲི་བ་དང་། དེའི་ལན་དགག་པའོ། ། དང་པོ་ནི། ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་སྡེ་བཞི་པ་ལ་སོགས་པ་འདི་རྣམས་ཡིད་ཆེས་སུ་ཇི་ལྟར་གྲུབ་ཅེས་འདྲི་བའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལུང་གི་དང་། བཀའི་རྒྱུ་མཚན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡིན་པ་དང་། མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། ལུང་སྡེ་བཞི་སོགས་ནི་ཡིད་ཆེས་སུ་རུང་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་ན་རྒོལ་ཕྱིར་རྒོལ་གཉིས་ཀ་ལ་འདི་བཀར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཅི་གཉིས་ཀའི་དོན་ཁྱོད་དང་གཉིས་སམ། འོན་ཏེ་གང་རུང་གཉིས་ཡིན། དང་པོ་ལྟར་ན། དང་པོར་ཁྱོད་གྲུབ་མཐའ་ལ་མ་ཞུགས་པ་ན་སྡེ་བཞི་སོགས་བཀར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཚེ་ཁྱོད་ལ་འདི་བཀར་མ་གྲུབ་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nIf the Mahayana is not established,\nHow is your scripture established?\nSince both accept this as established,\nAt first, this was not established for you.\n\n\nThis verse appears to be addressing a critic of Mahayana Buddhism, pointing out that their own scriptures face the same issues of authenticity that they claim the Mahayana texts do. The key points are:\n\n1. The critic claims Mahayana texts are not authentic Buddhist scripture.\n2. The verse questions how the critic's own texts are established as authentic.\n3. It notes that now both sides accept their respective texts.\n4. But initially, the critic did not accept their own texts as established scripture either.\n\nThe commentaries elaborate that this is a debate between Mahayana and non-Mahayana Buddhists about scriptural authority, with the Mahayana side arguing that accepting texts as authentic is ultimately a matter of faith and acceptance for both traditions, not an inherent quality of the texts themselves.", - "translation": "If the Mahayana is not established,\nHow is your scripture established?\nSince both accept this as established,\nAt first, this was not established for you." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་ཐེག་ཆེན་མ་གྲུབ་ན། །ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་ནི་ཇི་ལྟར་གྲུབ། །གང་ཕྱིར་གཉིས་ཀ་ལ་འདི་གྲུབ། །དང་པོ་ཁྱོད་ལ་འདི་མ་གྲུབ། །\n\nCommentary 1: འོན་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་རྒོལ་བ་སྟེ། ཐེག་ཆེན་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐེག་པའོ། །དེའི་ལུང་གིས་མ་གྲུབ་པོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། ཁྱོད་ཀྱི་ཡང་ལུང་གིས་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་པ། རྒོལ་བས་སྨྲས་པ། གང་གི་ཕྱིར་གཉིས་གལ་ཏེ་འུ་བུ་ཅག་གཉི་ག་ལ་ངའི་ལུང་གྲུབ་པོ་སྙམ་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ་དང་པོར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དང་པོར་ཏེ་རེ་ཞིག་སྔོན་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁས་མ་བླངས་པའི་ལུང་དེ་ཉིད་མི་འགྲུབ་པའོ། །ཕྱིས་ཁས་བླངས་པ་ལས་ནི་འགྲུབ་ལ་རག་ན། དེ་ལྟ་ན་ནི་ཁོ་བོ་ཅག་གི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཡང་ཁས་བླངས་ནས་འགྲུབ་པ་ཉིད་ཡིན་པས་གཉི་ག་ལ་འདི་གྲུབ་ཅེས་གང་གིས་རྗོད་པར་བྱེད། གལ་ཏེ་བླ་མ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའི་གདམས་ངག་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་པ་དང་འདུལ་བ་ལ་ཡང་སྣང་བ་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ཡིན་གྱི། གཞན་ནི་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ་བརྗོད་པ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། མ་གྲུབ་པའི་རྒོལ་བ་དགོད་པ་དང་། ཐེག་ཆེན་གྱི་གཞུང་བཀར་སྒྲུབ་པ་དང་། དོན་དམ་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཉན་ཐོས་ལ་སྤྲུལ་པའི་དང་། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་འགྱུར་བ་དང་། ཞི་བ་བགྲོད་པ་གཅིག་པ་དང་། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་བཞི་ཡོད་པའི་ཕྱི་མ་ནི་བདེན་པ་མ་མཐོང་བ་རང་གི་གྲུབ་མཐའ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་སྟེ། དེ་དག་ན་རེ། ཐེག་ཆེན་བཀའ་མ་ཡིན་པས་དེ་ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་དུ་མ་གྲུབ་བོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཁྱད་པར་གྱི་རྒྱུ་མཚན་དྲི་བ་དང་། དེའི་ལན་དགག་པའོ། ། དང་པོ་ནི། ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་སྡེ་བཞི་པ་ལ་སོགས་པ་འདི་རྣམས་ཡིད་ཆེས་སུ་ཇི་ལྟར་གྲུབ་ཅེས་འདྲི་བའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལུང་གི་དང་། བཀའི་རྒྱུ་མཚན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡིན་པ་དང་། མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། ལུང་སྡེ་བཞི་སོགས་ནི་ཡིད་ཆེས་སུ་རུང་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་ན་རྒོལ་ཕྱིར་རྒོལ་གཉིས་ཀ་ལ་འདི་བཀར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཅི་གཉིས་ཀའི་དོན་ཁྱོད་དང་གཉིས་སམ། འོན་ཏེ་གང་རུང་གཉིས་ཡིན། དང་པོ་ལྟར་ན། དང་པོར་ཁྱོད་གྲུབ་མཐའ་ལ་མ་ཞུགས་པ་ན་སྡེ་བཞི་སོགས་བཀར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཚེ་ཁྱོད་ལ་འདི་བཀར་མ་གྲུབ་པས་སོ། །\n", + "output": "Here's my translation process:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary discusses the debate about the authenticity of Mahayana scriptures. It suggests that if one accepts scriptures through tradition and recognition as Buddha's words, then Mahayana texts can also be accepted in the same way.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary outlines different types of Hinayana practitioners and their objections to Mahayana. It then questions the basis for accepting Hinayana scriptures while rejecting Mahayana ones, pointing out logical inconsistencies in this position.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries address the authenticity of Mahayana scriptures, challenging the basis on which some accept Hinayana texts but reject Mahayana ones. They argue that the criteria for accepting scriptures should be applied consistently.\n\n4. Translation of input text based on commentaries:\n\nIf the Mahayana is not established,\nHow then is your scripture established?\nBecause both are established for the two,\nAt first, this was not established for you.\n\nThis translation reflects the commentaries' focus on the debate over scriptural authenticity, challenging those who accept one set of scriptures while rejecting another without consistent criteria.", + "translation": "If the Mahayana is not established,\nHow then is your scripture established?\nBecause both are established for the two,\nAt first, this was not established for you." } }, "glossary": { @@ -70046,6 +73434,18 @@ "གཉིས་ཀ་": "both", "དང་པོ་": "first" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གལ་ཏེ་ཐེག་ཆེན་མ་གྲུབ་ན། །": { + "ཐེག་ཆེན་": "Mahayana" + }, + "ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་ནི་ཇི་ལྟར་གྲུབ། །": { + "ལུང་": "scripture" + }, + "གང་ཕྱིར་གཉིས་ཀ་ལ་འདི་གྲུབ། །": { + "གཉིས་ཀ་": "both" + }, + "དང་པོ་ཁྱོད་ལ་འདི་མ་གྲུབ། །": {} } } }, @@ -70055,7 +73455,7 @@ "commentary_1": " གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གང་ཞིག་རྐྱེན་རྣམས་ནི་གང་ཞིག་རྒྱུ་མཚན་དུ་སྦྲེལ་བ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་ཞེས་པ་ནི་རང་གི་ལུང་ལའོ། །གནས་པ་སྟེ་ཁས་ལེན་ནོ། །དེ་ཉིད་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལུང་ལ་ཡང་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་པས་རྐྱེན་དེ་རྣམས་སྦྱར་བར་གྱིས་ཤིག །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། གང་ཞིག་དོན་ལྡན་ཆོས་ཀྱི་ཚིག་དང་ཉེར་ལྡན་པ། །ཁམས་གསུམ་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་གཅོད་པར་བརྗོད། །གང་ཞིག་ཕན་ཡོན་ཞི་བ་མཐོང་བར་བྱེད་པ་དེ། །གཙུག་ལག་དེ་ལྟ་མིན་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་འོ་སྐོལ་གཉིས་མ་ཡིན་པའི་གཞན་པོ་གཉིས་ཀྱིས་འདོད་པ་དེ་བདེན་པའི་དོན་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། གཞན་དག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། འོ་སྐོལ་གཉིས་མ་ཡིན་པའི་གཞན་པོ་གཉིས་ཀྱིས་འདོད་པ་བདེན་པ་ཡིན་པ་ལྟ་ན་ནི་རིག་བྱེད་ལ་སོགས་པ་ཡང་བདེན་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །", "commentary_2": "འོན་ཏེ་དམ་པ་བརྒྱུད་པ་བར་མ་ཆད་པ་ལས་ཐོས་པ་ལ་སོགས་པས་ཡིད་ཆེས་སོ་ཞེ་ན། རྐྱེན་གང་གིས་ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་དེར་ཡིད་ཆེས་པའི་རྐྱེན་དེ་ནི་ཐེག་ཆེན་ལ་ཡང་མཚུངས་ཏེ། དམ་པ་བརྒྱུད་པ་བར་མ་ཆད་པ་སོགས་ཡོད་པས་སོ། །གཉིས་པ་ལྟར་ན། གཞན་གང་ཡང་རུང་བ་གཉིས་འདོད་པས་དེར་བདེན་ན་ནི་རིག་བྱེད་ལ་སོགས་པ་མུ་སྟེགས་པའི་གཞུང་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་ལུང་དུ་བདེན་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྐྱེན་གང་གིས་ནི་དེར་ཡིད་ཆེས། །དེ་ནི་ཐེག་ཆེན་ལ་ཡང་མཚུངས། །གཞན་གཉིས་འདོད་པས་བདེན་ན་ནི། །རིག་བྱེད་སོགས་ཀྱང་བདེན་པར་འགྱུར། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརྐྱེན་(condition), ཡིད་ཆེས་(believe/trust), ཐེག་ཆེན་(Mahayana), མཚུངས་(equal/similar), རིག་བྱེད་(Vedas)\n\nGrammatical notes:\n- གང་གིས་ནི་: instrumental case, \"by which\"\n- དེར་: \"in that\"\n- གཞན་གཉིས་: \"the other two\"\n- བདེན་ན་ནི་: conditional, \"if...true\"\n\n\nBy whatever condition one believes in that,\nIt is equally [applicable] to the Mahayana.\nIf the other two are true due to desire,\nThen the Vedas and such would also become true.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the validity of different philosophical systems or scriptures, comparing the basis for belief in Mahayana Buddhism with other traditions, possibly including Vedic texts.", "translation": "By whatever condition one believes in that,\nIt is equally [applicable] to the Mahayana.\nIf the other two are true due to desire,\nThen the Vedas and such would also become true." @@ -70071,9 +73471,39 @@ "translation": "Whatever reason makes one believe in that,\nThe same applies to the Mahayana as well.\nIf the other two are true because they're desired,\nThen the Vedas and such would also become true." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྐྱེན་གང་གིས་ནི་དེར་ཡིད་ཆེས། །དེ་ནི་ཐེག་ཆེན་ལ་ཡང་མཚུངས། །གཞན་གཉིས་འདོད་པས་བདེན་ན་ནི། །རིག་བྱེད་སོགས་ཀྱང་བདེན་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གང་ཞིག་རྐྱེན་རྣམས་ནི་གང་ཞིག་རྒྱུ་མཚན་དུ་སྦྲེལ་བ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་ཞེས་པ་ནི་རང་གི་ལུང་ལའོ། །གནས་པ་སྟེ་ཁས་ལེན་ནོ། །དེ་ཉིད་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལུང་ལ་ཡང་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་པས་རྐྱེན་དེ་རྣམས་སྦྱར་བར་གྱིས་ཤིག །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། གང་ཞིག་དོན་ལྡན་ཆོས་ཀྱི་ཚིག་དང་ཉེར་ལྡན་པ། །ཁམས་གསུམ་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་གཅོད་པར་བརྗོད། །གང་ཞིག་ཕན་ཡོན་ཞི་བ་མཐོང་བར་བྱེད་པ་དེ། །གཙུག་ལག་དེ་ལྟ་མིན་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་འོ་སྐོལ་གཉིས་མ་ཡིན་པའི་གཞན་པོ་གཉིས་ཀྱིས་འདོད་པ་དེ་བདེན་པའི་དོན་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། གཞན་དག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། འོ་སྐོལ་གཉིས་མ་ཡིན་པའི་གཞན་པོ་གཉིས་ཀྱིས་འདོད་པ་བདེན་པ་ཡིན་པ་ལྟ་ན་ནི་རིག་བྱེད་ལ་སོགས་པ་ཡང་བདེན་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 2: འོན་ཏེ་དམ་པ་བརྒྱུད་པ་བར་མ་ཆད་པ་ལས་ཐོས་པ་ལ་སོགས་པས་ཡིད་ཆེས་སོ་ཞེ་ན། རྐྱེན་གང་གིས་ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་དེར་ཡིད་ཆེས་པའི་རྐྱེན་དེ་ནི་ཐེག་ཆེན་ལ་ཡང་མཚུངས་ཏེ། དམ་པ་བརྒྱུད་པ་བར་མ་ཆད་པ་སོགས་ཡོད་པས་སོ། །གཉིས་པ་ལྟར་ན། གཞན་གང་ཡང་རུང་བ་གཉིས་འདོད་པས་དེར་བདེན་ན་ནི་རིག་བྱེད་ལ་སོགས་པ་མུ་སྟེགས་པའི་གཞུང་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་ལུང་དུ་བདེན་པར་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWhat reasons cause you to believe in that [scripture]?\nThose same reasons apply equally to the Mahayana.\nIf [a scripture] is true just because two others accept it,\nThen the Vedas and such would also become true.\n\n\nThis translation attempts to capture the core meaning of the Tibetan verse, which appears to be addressing the validity of Buddhist scriptures, particularly comparing Mahayana texts to other accepted scriptures. It challenges the basis for accepting certain texts as authoritative while rejecting others, suggesting that the same criteria for acceptance should apply across different traditions.", - "translation": "What reasons cause you to believe in that [scripture]?\nThose same reasons apply equally to the Mahayana.\nIf [a scripture] is true just because two others accept it,\nThen the Vedas and such would also become true." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྐྱེན་གང་གིས་ནི་དེར་ཡིད་ཆེས། །དེ་ནི་ཐེག་ཆེན་ལ་ཡང་མཚུངས། །གཞན་གཉིས་འདོད་པས་བདེན་ན་ནི། །རིག་བྱེད་སོགས་ཀྱང་བདེན་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གང་ཞིག་རྐྱེན་རྣམས་ནི་གང་ཞིག་རྒྱུ་མཚན་དུ་སྦྲེལ་བ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་ཞེས་པ་ནི་རང་གི་ལུང་ལའོ། །གནས་པ་སྟེ་ཁས་ལེན་ནོ། །དེ་ཉིད་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལུང་ལ་ཡང་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་པས་རྐྱེན་དེ་རྣམས་སྦྱར་བར་གྱིས་ཤིག །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། གང་ཞིག་དོན་ལྡན་ཆོས་ཀྱི་ཚིག་དང་ཉེར་ལྡན་པ། །ཁམས་གསུམ་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་གཅོད་པར་བརྗོད། །གང་ཞིག་ཕན་ཡོན་ཞི་བ་མཐོང་བར་བྱེད་པ་དེ། །གཙུག་ལག་དེ་ལྟ་མིན་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་འོ་སྐོལ་གཉིས་མ་ཡིན་པའི་གཞན་པོ་གཉིས་ཀྱིས་འདོད་པ་དེ་བདེན་པའི་དོན་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། གཞན་དག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། འོ་སྐོལ་གཉིས་མ་ཡིན་པའི་གཞན་པོ་གཉིས་ཀྱིས་འདོད་པ་བདེན་པ་ཡིན་པ་ལྟ་ན་ནི་རིག་བྱེད་ལ་སོགས་པ་ཡང་བདེན་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 2: འོན་ཏེ་དམ་པ་བརྒྱུད་པ་བར་མ་ཆད་པ་ལས་ཐོས་པ་ལ་སོགས་པས་ཡིད་ཆེས་སོ་ཞེ་ན། རྐྱེན་གང་གིས་ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་དེར་ཡིད་ཆེས་པའི་རྐྱེན་དེ་ནི་ཐེག་ཆེན་ལ་ཡང་མཚུངས་ཏེ། དམ་པ་བརྒྱུད་པ་བར་མ་ཆད་པ་སོགས་ཡོད་པས་སོ། །གཉིས་པ་ལྟར་ན། གཞན་གང་ཡང་རུང་བ་གཉིས་འདོད་པས་དེར་བདེན་ན་ནི་རིག་བྱེད་ལ་སོགས་པ་མུ་སྟེགས་པའི་གཞུང་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་ལུང་དུ་བདེན་པར་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the given commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1 explains that the reasons for believing in one's own scriptures apply equally to Mahayana scriptures. It emphasizes that if the assertions of two others (non-Buddhists) are considered true, then even the Vedas would have to be considered true.\n\nCommentary 2 addresses the argument of trusting scriptures based on unbroken lineage. It states that the same reasons for trusting one's own scriptures apply to Mahayana texts as well. It also warns that if we accept something as true just because two others believe it, then even non-Buddhist texts like the Vedas would have to be considered true.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that the criteria used for accepting one's own scriptures as valid should also apply to Mahayana texts. They warn against accepting scriptures solely based on others' beliefs, as this logic would lead to accepting even non-Buddhist texts as true.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nWhatever reasons make you trust in that [your own scripture],\nThe same apply equally to the Mahayana.\nIf it were true just because two others accept it,\nThen even the Vedas and such would become true.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on applying consistent criteria for accepting scriptures and the warning against blindly accepting texts based solely on others' beliefs.", + "translation": "Whatever reasons make you trust in that [your own scripture],\nThe same apply equally to the Mahayana.\nIf it were true just because two others accept it,\nThen even the Vedas and such would become true." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "རྐྱེན་གང་གིས་ནི་དེར་ཡིད་ཆེས། །དེ་ནི་ཐེག་ཆེན་ལ་ཡང་མཚུངས།": { + "རྐྱེན་": "reasons", + "ཡིད་ཆེས་": "believing", + "ཐེག་ཆེན་": "Great Vehicle", + "མཚུངས་": "same" + }, + "།གཞན་གཉིས་འདོད་པས་བདེན་ན་ནི། །རིག་བྱེད་སོགས་ཀྱང་བདེན་པར་འགྱུར། །": { + "གཞན་གཉིས་": "two parties", + "འདོད་པས་": "accept", + "བདེན་": "true", + "རིག་བྱེད་": "Vedas" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "རྐྱེན་གང་གིས་ནི་དེར་ཡིད་ཆེས། །དེ་ནི་ཐེག་ཆེན་ལ་ཡང་མཚུངས། །": { + "རྐྱེན་": "reasons", + "ཡིད་ཆེས་": "trust", + "ཐེག་ཆེན་": "Mahayana", + "མཚུངས་": "apply equally" + }, + "གཞན་གཉིས་འདོད་པས་བདེན་ན་ནི། །རིག་བྱེད་སོགས་ཀྱང་བདེན་པར་འགྱུར། །": { + "གཞན་གཉིས་": "two others", + "འདོད་པས་": "accept", + "བདེན་": "true", + "རིག་བྱེད་": "Vedas" + } } } }, @@ -70083,7 +73513,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་ལུང་ཉིད་ཡིན་མ་ཡིན་རྩོད་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ནི་རྩོད་པ་དང་བཅས་པའོ་སྙམ་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ། དེ་ལྟར་ན་ནི་ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་ཡང་འདོར་དགོས་ཏེ། དེ་ལ་ཡང་ཁྱོད་དང་མུ་སྟེགས་པ་གཉིས་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པ་དང་ལོག་པར་རྟོགས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མུ་སྟེགས་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། བདག་དང་སྟེ་རང་གི་སྡེ་པའི་བྱེ་བྲག་དང་གཞན་གྱི་སྡེ་པ་སྟེ། སྡེ་པ་གཞན་གྱི་དབྱེ་བས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁས་བླངས་པའི་ལུང་ལས་གཞན་དུ་རང་དང་གཞན་གྱི་སྡེ་པས་ཁས་བླངས་པས་དེ་ཡང་རྩོད་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དོར་བར་བྱ་དགོས་ཏེ་ཁས་བླངས་པར་མི་གཤའ་བ་ཉིད་དོ། །གཞན་གྱི་ལུང་ཞེས་པའི་ཚིག་ནི་རང་གི་ལུང་དང་། གཞན་གྱི་ལུང་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཞར་ལ་བྱུང་བའི་ཚུལ་གྱིས་ལུང་ལ་ལོག་པར་རྟོགས་པ་བསལ་ནས་བདེན་པ་མཐོང་བས་གྲོལ་བར་འགྱུར་བས་ན་སྟོང་པ་ཉིད་བསྒོམས་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་དོགས་པ་ཉིད་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཐེག་ཆེན་རྩོད་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་ལུང་མིན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་སྤྱི་ལ་མུ་སྟེགས་པ་རྣམས་དང་ལུང་གཞན་བྱེ་བྲག་རྣམས་ལ་སྡེ་པ་རང་གཞན་དག་རྩོད་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་ན་དོར་བྱར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐེག་ཆེན་རྩོད་བཅས་ཕྱིར་ཞེ་ན། །ལུང་ལ་མུ་སྟེགས་པ་རྣམས་དང་། །ལུང་གཞན་ལ་ཡང་རང་གཞན་དག །རྩོད་བཅས་ཡིན་ཕྱིར་དོར་བྱར་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཐེག་ཆེན་ (Mahāyāna), རྩོད་བཅས་ (controversial), མུ་སྟེགས་པ་ (tīrthika/non-Buddhist), ལུང་ (scripture/āgama)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་ indicates a reason or cause\n- ཞེ་ན་ introduces a hypothetical objection\n- ཡིན་ཕྱིར་ \"because it is\" gives the reason for the conclusion\n- དོར་བྱར་འགྱུར་ future tense construction indicating \"will become something to be abandoned\"\n\n\nIf one objects, \"The Mahāyāna is controversial,\" \n[We reply:] The tīrthikas dispute our scriptures,\nAnd regarding other scriptures, both self and others\nDispute them; therefore, [by that logic] they should be abandoned.\n\n\nNote: This verse appears to be addressing an objection to Mahāyāna teachings based on their controversial nature, and counters by pointing out that all scriptures face disputes, both from outside and within traditions.", "translation": "If one objects, \"The Mahāyāna is controversial,\" \n[We reply:] The tīrthikas dispute our scriptures,\nAnd regarding other scriptures, both self and others\nDispute them; therefore, [by that logic] they should be abandoned." @@ -70099,9 +73529,45 @@ "translation": "If it is said the Mahayana is controversial,\nThe non-Buddhists dispute the scriptures,\nAnd even within other scriptures,\nThere are disputes between self and others.\nTherefore, they should all be abandoned." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཐེག་ཆེན་རྩོད་བཅས་ཕྱིར་ཞེ་ན། །ལུང་ལ་མུ་སྟེགས་པ་རྣམས་དང་། །ལུང་གཞན་ལ་ཡང་རང་གཞན་དག །རྩོད་བཅས་ཡིན་ཕྱིར་དོར་བྱར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ལུང་ཉིད་ཡིན་མ་ཡིན་རྩོད་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ནི་རྩོད་པ་དང་བཅས་པའོ་སྙམ་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ། དེ་ལྟར་ན་ནི་ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་ཡང་འདོར་དགོས་ཏེ། དེ་ལ་ཡང་ཁྱོད་དང་མུ་སྟེགས་པ་གཉིས་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པ་དང་ལོག་པར་རྟོགས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མུ་སྟེགས་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། བདག་དང་སྟེ་རང་གི་སྡེ་པའི་བྱེ་བྲག་དང་གཞན་གྱི་སྡེ་པ་སྟེ། སྡེ་པ་གཞན་གྱི་དབྱེ་བས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁས་བླངས་པའི་ལུང་ལས་གཞན་དུ་རང་དང་གཞན་གྱི་སྡེ་པས་ཁས་བླངས་པས་དེ་ཡང་རྩོད་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དོར་བར་བྱ་དགོས་ཏེ་ཁས་བླངས་པར་མི་གཤའ་བ་ཉིད་དོ། །གཞན་གྱི་ལུང་ཞེས་པའི་ཚིག་ནི་རང་གི་ལུང་དང་། གཞན་གྱི་ལུང་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཞར་ལ་བྱུང་བའི་ཚུལ་གྱིས་ལུང་ལ་ལོག་པར་རྟོགས་པ་བསལ་ནས་བདེན་པ་མཐོང་བས་གྲོལ་བར་འགྱུར་བས་ན་སྟོང་པ་ཉིད་བསྒོམས་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་དོགས་པ་ཉིད་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཐེག་ཆེན་རྩོད་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་ལུང་མིན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་སྤྱི་ལ་མུ་སྟེགས་པ་རྣམས་དང་ལུང་གཞན་བྱེ་བྲག་རྣམས་ལ་སྡེ་པ་རང་གཞན་དག་རྩོད་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་ན་དོར་བྱར་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nIf you argue that Mahayana is disputable,\nThen regarding scripture, with non-Buddhists,\nAnd regarding other scriptures, among Buddhists themselves,\nThere are disputes, so they too should be abandoned.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points from the input and commentaries:\n\n1. It addresses an objection that Mahayana teachings are disputable or controversial.\n2. It counters that non-Buddhist traditions also dispute Buddhist scriptures in general.\n3. It points out that even among Buddhist schools, there are disputes about various scriptures.\n4. The conclusion is that if disputability is grounds for rejection, then all scriptures would have to be abandoned - implying this is not a valid criterion.", - "translation": "If you argue that Mahayana is disputable,\nThen regarding scripture, with non-Buddhists,\nAnd regarding other scriptures, among Buddhists themselves,\nThere are disputes, so they too should be abandoned." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཐེག་ཆེན་རྩོད་བཅས་ཕྱིར་ཞེ་ན། །ལུང་ལ་མུ་སྟེགས་པ་རྣམས་དང་། །ལུང་གཞན་ལ་ཡང་རང་གཞན་དག །རྩོད་བཅས་ཡིན་ཕྱིར་དོར་བྱར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ལུང་ཉིད་ཡིན་མ་ཡིན་རྩོད་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ནི་རྩོད་པ་དང་བཅས་པའོ་སྙམ་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ། དེ་ལྟར་ན་ནི་ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་ཡང་འདོར་དགོས་ཏེ། དེ་ལ་ཡང་ཁྱོད་དང་མུ་སྟེགས་པ་གཉིས་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པ་དང་ལོག་པར་རྟོགས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མུ་སྟེགས་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། བདག་དང་སྟེ་རང་གི་སྡེ་པའི་བྱེ་བྲག་དང་གཞན་གྱི་སྡེ་པ་སྟེ། སྡེ་པ་གཞན་གྱི་དབྱེ་བས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁས་བླངས་པའི་ལུང་ལས་གཞན་དུ་རང་དང་གཞན་གྱི་སྡེ་པས་ཁས་བླངས་པས་དེ་ཡང་རྩོད་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དོར་བར་བྱ་དགོས་ཏེ་ཁས་བླངས་པར་མི་གཤའ་བ་ཉིད་དོ། །གཞན་གྱི་ལུང་ཞེས་པའི་ཚིག་ནི་རང་གི་ལུང་དང་། གཞན་གྱི་ལུང་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཞར་ལ་བྱུང་བའི་ཚུལ་གྱིས་ལུང་ལ་ལོག་པར་རྟོགས་པ་བསལ་ནས་བདེན་པ་མཐོང་བས་གྲོལ་བར་འགྱུར་བས་ན་སྟོང་པ་ཉིད་བསྒོམས་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་དོགས་པ་ཉིད་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཐེག་ཆེན་རྩོད་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་ལུང་མིན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་སྤྱི་ལ་མུ་སྟེགས་པ་རྣམས་དང་ལུང་གཞན་བྱེ་བྲག་རྣམས་ལ་སྡེ་པ་རང་གཞན་དག་རྩོད་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་ན་དོར་བྱར་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary argues that if the Mahayana teachings are rejected due to being disputed, then the opponent's own scriptures should also be rejected. This is because non-Buddhist schools dispute them, and even within Buddhist schools there are disputes about interpretations. The commentary suggests that rejecting teachings simply because they are disputed is not a valid approach.\n\nCommentary 2: This commentary makes a similar point more concisely. It states that if Mahayana is rejected for being disputed, then the opponent's own scriptures should be rejected too, as they are disputed by non-Buddhists and other Buddhist schools.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries present a counter-argument to those who reject Mahayana teachings on the grounds that they are disputed. They point out that this logic would also require rejecting the opponent's own accepted scriptures, as these are also subject to disputes both from non-Buddhists and from other Buddhist schools. The implication is that the mere existence of disputes is not a valid reason to reject teachings.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIf it is said that Mahayana is disputed,\nThen [consider that] non-Buddhists dispute [your] scriptures,\nAnd regarding other scriptures, both one's own and other [schools]\nDispute them, so they would have to be abandoned.\n\nThis translation reflects the argument presented in the commentaries, showing that the logic of rejecting disputed teachings would lead to rejecting all scriptures, including those accepted by the opponent.", + "translation": "If it is said that Mahayana is disputed,\nThen [consider that] non-Buddhists dispute [your] scriptures,\nAnd regarding other scriptures, both one's own and other [schools]\nDispute them, so they would have to be abandoned." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཐེག་ཆེན་རྩོད་བཅས་ཕྱིར་ཞེ་ན། །": { + "ཐེག་ཆེན་": "Great Vehicle", + "རྩོད་བཅས་": "in dispute" + }, + "ལུང་ལ་མུ་སྟེགས་པ་རྣམས་དང་། །": { + "ལུང་": "scriptures", + "མུ་སྟེགས་པ་": "non-Buddhists" + }, + "ལུང་གཞན་ལ་ཡང་རང་གཞན་དག །": { + "ལུང་": "scriptures" + }, + "རྩོད་བཅས་ཡིན་ཕྱིར་དོར་བྱར་འགྱུར། །": { + "རྩོད་བཅས་": "contested", + "དོར་བྱར་": "reject" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཐེག་ཆེན་རྩོད་བཅས་ཕྱིར་ཞེ་ན། །": { + "ཐེག་ཆེན་": "Mahayana", + "རྩོད་བཅས་": "disputed" + }, + "ལུང་ལ་མུ་སྟེགས་པ་རྣམས་དང་། །": { + "ལུང་": "scriptures", + "མུ་སྟེགས་པ་": "non-Buddhists" + }, + "ལུང་གཞན་ལ་ཡང་རང་གཞན་དག །": { + "ལུང་": "scriptures" + }, + "རྩོད་བཅས་ཡིན་ཕྱིར་དོར་བྱར་འགྱུར། །": { + "རྩོད་བཅས་": "dispute", + "དོར་བྱར་": "abandoned" + } } } }, @@ -70111,7 +73577,7 @@ "commentary_1": " བསྟན་རྩ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྟན་པ་ནི་གསུང་རབ་པོ། །ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཐར་པ་དང་ཞི་བ་ཁས་བླངས་པ་སྟེ་དགེ་སློང་གཉིས་ཀྱི་ནི་རྩ་བ་སྟེ། དེ་དག་གིས་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་བྱེད་པས་སོ། །དེ་ལ་གཙོ་བོ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཐར་པའི་དགེ་སློང་ཡིན་ན་སྟོང་པ་ཉིད་མེད་པར་བདེན་པ་མཐོང་བ་ལས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཐར་པའི་དགེ་སློང་དེ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པས་དཀའ་བར་གནས་པའོ། །དགེ་སློང་དཀའ་བར་གནས་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། སེམས་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ་གང་དག་དངོས་པོར་མངོན་པར་ཞེན་པ་རྣམས་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་དཀའ་བར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དགེ་སློང་ཉིད་མི་འཐད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "ཤོ་ལོ་ཀ་འདིའི་འགྲེལ་བ་མི་འདུག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསྟན་རྩ་དགེ་སློང་ཉིད་ཡིན་ན། །དགེ་སློང་ཉིད་ཀྱང་དཀའ་བར་གནས། །སེམས་ནི་དམིགས་དང་བཅས་རྣམས་ཀྱི། །མྱ་ངན་འདས་པའང་དཀའ་བར་གནས། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབསྟན་རྩ་ (root of the teachings), དགེ་སློང་ (bhikshu/fully ordained monk), དམིགས་ (object/focus), མྱ་ངན་འདས་པ་ (nirvana)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན (if/when) conditional particle\n- ཀྱང་ (also/even) emphasizing particle\n- དང་བཅས་ (with/having) construction\n\n\nIf the root of the teachings is indeed the bhikshu,\nEven being a bhikshu remains difficult.\nFor those with minds having objects of focus,\nEven attaining nirvana remains difficult.\n\n\nTechnical notes:\n- བསྟན་རྩ་ (root of the teachings) likely refers to the monastic sangha as the foundation of the Buddha's teachings.\n- The verse contrasts the difficulty of maintaining monastic vows with the challenge of attaining nirvana for those whose minds still grasp at objects.", "translation": "If the root of the teachings is indeed the bhikshu,\nEven being a bhikshu remains difficult.\nFor those with minds having objects of focus,\nEven attaining nirvana remains difficult." @@ -70127,9 +73593,37 @@ "translation": "If monks are the root of the teachings,\nEven being a monk is difficult to maintain.\nFor those whose minds have objects of focus,\nEven attaining nirvana is difficult to achieve." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབསྟན་རྩ་དགེ་སློང་ཉིད་ཡིན་ན། །དགེ་སློང་ཉིད་ཀྱང་དཀའ་བར་གནས། །སེམས་ནི་དམིགས་དང་བཅས་རྣམས་ཀྱི། །མྱ་ངན་འདས་པའང་དཀའ་བར་གནས། །\n\nCommentary 1: བསྟན་རྩ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྟན་པ་ནི་གསུང་རབ་པོ། །ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཐར་པ་དང་ཞི་བ་ཁས་བླངས་པ་སྟེ་དགེ་སློང་གཉིས་ཀྱི་ནི་རྩ་བ་སྟེ། དེ་དག་གིས་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་བྱེད་པས་སོ། །དེ་ལ་གཙོ་བོ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཐར་པའི་དགེ་སློང་ཡིན་ན་སྟོང་པ་ཉིད་མེད་པར་བདེན་པ་མཐོང་བ་ལས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཐར་པའི་དགེ་སློང་དེ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པས་དཀའ་བར་གནས་པའོ། །དགེ་སློང་དཀའ་བར་གནས་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། སེམས་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ་གང་དག་དངོས་པོར་མངོན་པར་ཞེན་པ་རྣམས་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་དཀའ་བར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དགེ་སློང་ཉིད་མི་འཐད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: ཤོ་ལོ་ཀ་འདིའི་འགྲེལ་བ་མི་འདུག\n", - "output": "Based on the Tibetan commentary provided, here is my translation of the input text:\n\n\nIf the foundation of the teachings is monkhood itself,\nEven monkhood is difficult to maintain.\nFor those whose minds have objects of focus,\nEven attaining nirvana is difficult to achieve.\n", - "translation": "If the foundation of the teachings is monkhood itself,\nEven monkhood is difficult to maintain.\nFor those whose minds have objects of focus,\nEven attaining nirvana is difficult to achieve." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བསྟན་རྩ་དགེ་སློང་ཉིད་ཡིན་ན། །དགེ་སློང་ཉིད་ཀྱང་དཀའ་བར་གནས། །སེམས་ནི་དམིགས་དང་བཅས་རྣམས་ཀྱི། །མྱ་ངན་འདས་པའང་དཀའ་བར་གནས། །\n\nCommentary 1: བསྟན་རྩ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྟན་པ་ནི་གསུང་རབ་པོ། །ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཐར་པ་དང་ཞི་བ་ཁས་བླངས་པ་སྟེ་དགེ་སློང་གཉིས་ཀྱི་ནི་རྩ་བ་སྟེ། དེ་དག་གིས་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་བྱེད་པས་སོ། །དེ་ལ་གཙོ་བོ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཐར་པའི་དགེ་སློང་ཡིན་ན་སྟོང་པ་ཉིད་མེད་པར་བདེན་པ་མཐོང་བ་ལས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཐར་པའི་དགེ་སློང་དེ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པས་དཀའ་བར་གནས་པའོ། །དགེ་སློང་དཀའ་བར་གནས་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། སེམས་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ་གང་དག་དངོས་པོར་མངོན་པར་ཞེན་པ་རྣམས་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་དཀའ་བར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དགེ་སློང་ཉིད་མི་འཐད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: ཤོ་ལོ་ཀ་འདིའི་འགྲེལ་བ་མི་འདུག\n", + "output": "Since there is only one commentary available, I will proceed with translating and summarizing it, then use it to translate the input text.\n\n1. Translation and summary of Commentary 1:\n\nThe commentary explains that \"bstan rtsa\" refers to the teachings or scriptures. It states that there are two types of monks: those who have vowed to be free from afflictions and those who have vowed to be peaceful. These are the root of the teachings, as they help maintain them for a long time. The main type is the monk who is free from afflictions. However, without understanding emptiness, it is difficult to truly see the truth and become free from afflictions. Thus, being such a monk is difficult. Not only is it difficult to be a monk, but for those whose minds have objects of focus (i.e., those who cling to phenomena), even attaining nirvana is difficult.\n\n2. Combining the meaning of commentaries:\nAs there is only one commentary, we will use its meaning directly.\n\n3. Translation of the input text based on the commentary:\n\n\nIf the root of the teachings is monkhood,\nEven being a monk is difficult to maintain.\nFor those whose minds have objects of focus,\nEven attaining nirvana is difficult to achieve.\n\n\nThis translation reflects the commentary's explanation that true monkhood (being free from afflictions) is difficult to attain, and that for those who cling to phenomena, even reaching nirvana is challenging.", + "translation": "If the root of the teachings is monkhood,\nEven being a monk is difficult to maintain.\nFor those whose minds have objects of focus,\nEven attaining nirvana is difficult to achieve." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "བསྟན་རྩ་དགེ་སློང་ཉིད་ཡིན་ན། །དགེ་སློང་ཉིད་ཀྱང་དཀའ་བར་གནས།": { + "བསྟན་རྩ་": "teachings' root", + "དགེ་སློང་": "bhikshuhood", + "དཀའ་བར་": "difficult" + }, + "།སེམས་ནི་དམིགས་དང་བཅས་རྣམས་ཀྱི། །མྱ་ངན་འདས་པའང་དཀའ་བར་གནས།": { + "སེམས་": "minds", + "དམིགས་": "focus", + "མྱ་ངན་འདས་པ་": "nirvana", + "དཀའ་བར་": "difficult" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བསྟན་རྩ་དགེ་སློང་ཉིད་ཡིན་ན། །དགེ་སློང་ཉིད་ཀྱང་དཀའ་བར་གནས། །": { + "བསྟན་རྩ་": "root of the teachings", + "དགེ་སློང་": "monk", + "དཀའ་བར་གནས་": "difficult to maintain" + }, + "སེམས་ནི་དམིགས་དང་བཅས་རྣམས་ཀྱི། །མྱ་ངན་འདས་པའང་དཀའ་བར་གནས། །": { + "སེམས་": "minds", + "དམིགས་": "objects of focus", + "མྱ་ངན་འདས་པ་": "nirvana", + "དཀའ་བར་གནས་": "difficult to achieve" + } } } }, @@ -70139,7 +73633,7 @@ "commentary_1": " རྒོལ་བ་བསླང་བ་ཉོན་མོངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། །བདེན་པ་མཐོང་བས་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་ཏེ། དེ་ནས་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ་ལན་བརྗོད་པ། འདི་ལྟར་དེའི་རྗེས་ལ་སྟེ་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་ལ་གྲོལ་བ་ཁོངས་སུ་ཆུག །ཅི་སྟེ་གྲོལ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། མ་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བརྗོད་པ།", "commentary_2": "ཤོ་ལོ་ཀ་འདིའི་འགྲེལ་བ་མི་འདུག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་སྤངས་པས་གྲོལ་ན་དེའི། །དེ་མ་ཐག་ཏུ་དེར་འགྱུར་རོ། །ཉོན་མོངས་མེད་ཀྱང་དེ་དག་ལ། །ལས་ཀྱི་ནུས་པ་མཐོང་བ་ཡིན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa), སྤངས་པ་ (abandon), གྲོལ་ (liberate), ལས་ (karma), ནུས་པ་ (power/potency)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན་ in the first line\n- དེའི་དེ་མ་ཐག་ཏུ་ indicates immediacy\n- ཀྱང་ indicates concession in the third line\n\n\nIf liberation occurs through abandoning kleśas,\nOne would become that [liberated] immediately.\nYet even without kleśas, for those [beings],\nThe potency of karma is observed.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between kleśas (afflictive emotions), karma, and liberation, suggesting that merely abandoning kleśas is not sufficient for immediate liberation due to the lingering effects of karma.", "translation": "If liberation occurs through abandoning kleśas,\nOne would become that [liberated] immediately.\nYet even without kleśas, for those [beings],\nThe potency of karma is observed." @@ -70155,9 +73649,37 @@ "translation": "If liberation comes from abandoning afflictions,\nOne would become liberated immediately upon doing so.\nYet even for those without afflictions,\nWe see the power of karma still at work." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཉོན་མོངས་སྤངས་པས་གྲོལ་ན་དེའི། །དེ་མ་ཐག་ཏུ་དེར་འགྱུར་རོ། །ཉོན་མོངས་མེད་ཀྱང་དེ་དག་ལ། །ལས་ཀྱི་ནུས་པ་མཐོང་བ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: རྒོལ་བ་བསླང་བ་ཉོན་མོངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། །བདེན་པ་མཐོང་བས་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་ཏེ། དེ་ནས་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ་ལན་བརྗོད་པ། འདི་ལྟར་དེའི་རྗེས་ལ་སྟེ་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་ལ་གྲོལ་བ་ཁོངས་སུ་ཆུག །ཅི་སྟེ་གྲོལ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། མ་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བརྗོད་པ།\n\nCommentary 2: ཤོ་ལོ་ཀ་འདིའི་འགྲེལ་བ་མི་འདུག\n", - "output": "Based on the input text and the available commentary, here is my translation attempt:\n\n\nIf liberation were achieved by abandoning afflictions,\nOne would become liberated immediately upon doing so.\nYet even for those free of afflictions,\nThe power of karma is still observed.\n\n\nThis translation attempts to capture the main ideas:\n1. The hypothetical idea that abandoning afflictions leads directly to liberation\n2. The counterpoint that even for those who have eliminated afflictions, karmic effects are still evident\n3. The implication that liberation is not solely dependent on removing afflictions, as karmic forces remain active", - "translation": "If liberation were achieved by abandoning afflictions,\nOne would become liberated immediately upon doing so.\nYet even for those free of afflictions,\nThe power of karma is still observed." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཉོན་མོངས་སྤངས་པས་གྲོལ་ན་དེའི། །དེ་མ་ཐག་ཏུ་དེར་འགྱུར་རོ། །ཉོན་མོངས་མེད་ཀྱང་དེ་དག་ལ། །ལས་ཀྱི་ནུས་པ་མཐོང་བ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: རྒོལ་བ་བསླང་བ་ཉོན་མོངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། །བདེན་པ་མཐོང་བས་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་ཏེ། དེ་ནས་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ་ལན་བརྗོད་པ། འདི་ལྟར་དེའི་རྗེས་ལ་སྟེ་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་ལ་གྲོལ་བ་ཁོངས་སུ་ཆུག །ཅི་སྟེ་གྲོལ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། མ་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བརྗོད་པ།\n\nCommentary 2: ཤོ་ལོ་ཀ་འདིའི་འགྲེལ་བ་མི་འདུག\n", + "output": "Since there is only one commentary available, I'll proceed with translating and summarizing it, then use it to guide the translation of the input text.\n\n1. Translation and summary of Commentary 1:\nThe commentary discusses the objection raised about liberation through abandoning afflictions. It suggests that if one were to be liberated immediately after abandoning afflictions by seeing the truth, there should be no doubt about becoming liberated. However, the commentary refutes this idea, implying that there's more to liberation than just abandoning afflictions.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nAs there's only one commentary, we'll use its meaning directly.\n\n3. Translating the input text in accordance with the commentary:\n\nIf liberation were achieved by abandoning afflictions,\nOne would become liberated immediately thereafter.\nYet even for those without afflictions,\nThe power of karma is still observed.\n\nThis translation reflects the commentary's point that liberation is not immediate upon abandoning afflictions, and introduces the concept of karma's continuing influence even after afflictions are gone.", + "translation": "If liberation were achieved by abandoning afflictions,\nOne would become liberated immediately thereafter.\nYet even for those without afflictions,\nThe power of karma is still observed." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཉོན་མོངས་སྤངས་པས་གྲོལ་ན་དེའི། །དེ་མ་ཐག་ཏུ་དེར་འགྱུར་རོ། །": { + "ཉོན་མོངས་": "afflictions", + "སྤངས་པས་": "discarding", + "གྲོལ་": "freed", + "དེ་མ་ཐག་ཏུ་": "immediate" + }, + "ཉོན་མོངས་མེད་ཀྱང་དེ་དག་ལ། །ལས་ཀྱི་ནུས་པ་མཐོང་བ་ཡིན། །": { + "ཉོན་མོངས་": "afflictions", + "ལས་": "karma", + "ནུས་པ་": "power", + "མཐོང་བ་": "seen" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཉོན་མོངས་སྤངས་པས་གྲོལ་ན་དེའི། །དེ་མ་ཐག་ཏུ་དེར་འགྱུར་རོ། །": { + "ཉོན་མོངས་": "afflictions", + "སྤངས་པས་": "abandoning", + "གྲོལ་": "liberation" + }, + "ཉོན་མོངས་མེད་ཀྱང་དེ་དག་ལ། །ལས་ཀྱི་ནུས་པ་མཐོང་བ་ཡིན། །": { + "ཉོན་མོངས་": "afflictions", + "ལས་": "karma", + "ནུས་པ་": "power" + } } } }, @@ -70167,7 +73689,7 @@ "commentary_1": " ཉོན་མོངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པའི་ལས་མེད་ཀྱང་དེ་ལ་སྟེ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་ལ་རྡེག་པ་ལ་སོགས་པའི་ལས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ནུས་པ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའི་རྗེས་ལ་གྲོལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་དེ་དག་ལ་ཡང་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་སྲིད་པ་ཉིད་མེད་དོ་ཞེས་རྒོལ་བའི་དོན་དུ་ཅི་ཙམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ངེས་པ་ནི་དེ་ལྟར་ངེས་པའོ། །སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ་སྲེད་པ་འདི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྲེད་པ་འདི་ཉིད་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་།", "commentary_2": "ཤོ་ལོ་ཀ་འདིའི་འགྲེལ་བ་མི་འདུག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརེ་ཞིག་ཉེར་ལེན་སྲེད་པ་ནི། །མེད་ཅེས་ངེས་པ་ཉིད་ཅེ་ན། །སྲེད་དེ་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་ཡང་། །ཀུན་རྨོངས་བཞིན་དུ་ཅི་སྟེ་མེད། །\n", "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nཉེར་ལེན་ (upādāna - clinging), སྲེད་པ་ (tṛṣṇā - craving), ཉོན་མོངས་ (kleśa - affliction), ཀུན་རྨོངས་ (avidyā - ignorance)\n\nGrammatical notes:\n- རེ་ཞིག་ (for now, temporarily)\n- ཅེ་ན་ (if it is said that)\n- མིན་ཡང་ (although not)\n- ཅི་སྟེ་མེད་ (why would it not exist?)\n\n\nIf it is said that for now, there is certainly no craving as the cause of clinging,\nAlthough that craving is not afflicted,\nWhy would it not exist, just like ignorance?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of craving (tṛṣṇā) in relation to clinging (upādāna) and ignorance (avidyā), possibly in the context of the twelve links of dependent origination.", "translation": "If it is said that for now, there is certainly no craving as the cause of clinging,\nAlthough that craving is not afflicted,\nWhy would it not exist, just like ignorance?" @@ -70183,9 +73705,35 @@ "translation": "If it is certain that for now there is no craving as the immediate cause,\nAlthough that craving is not afflicted,\nWhy could it not exist, just like ignorance?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརེ་ཞིག་ཉེར་ལེན་སྲེད་པ་ནི། །མེད་ཅེས་ངེས་པ་ཉིད་ཅེ་ན། །སྲེད་དེ་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་ཡང་། །ཀུན་རྨོངས་བཞིན་དུ་ཅི་སྟེ་མེད། །\n\nCommentary 1: ཉོན་མོངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པའི་ལས་མེད་ཀྱང་དེ་ལ་སྟེ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་ལ་རྡེག་པ་ལ་སོགས་པའི་ལས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ནུས་པ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའི་རྗེས་ལ་གྲོལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་དེ་དག་ལ་ཡང་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་སྲིད་པ་ཉིད་མེད་དོ་ཞེས་རྒོལ་བའི་དོན་དུ་ཅི་ཙམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ངེས་པ་ནི་དེ་ལྟར་ངེས་པའོ། །སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ་སྲེད་པ་འདི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྲེད་པ་འདི་ཉིད་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་།\n\nCommentary 2: ཤོ་ལོ་ཀ་འདིའི་འགྲེལ་བ་མི་འདུག\n", - "output": "Based on the input text and the available commentary, here is my translation attempt:\n\n\nIf you assert with certainty that craving, the immediate cause, does not exist,\nAlthough that craving may not be afflicted,\nWhy could it not exist, just like ignorance?\n\n\nThis translation attempts to capture the main ideas:\n1. Someone is claiming that craving (the cause of rebirth) does not exist\n2. The response is that even if craving is not afflicted (by negative emotions), it could still exist\n3. This is compared to ignorance, which can exist without being afflicted\n4. The implication is that craving could similarly exist in a subtle form, even for advanced practitioners\n\nHowever, without more context or commentary, some nuances may be missing from this translation.", - "translation": "If you assert with certainty that craving, the immediate cause, does not exist,\nAlthough that craving may not be afflicted,\nWhy could it not exist, just like ignorance?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རེ་ཞིག་ཉེར་ལེན་སྲེད་པ་ནི། །མེད་ཅེས་ངེས་པ་ཉིད་ཅེ་ན། །སྲེད་དེ་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་ཡང་། །ཀུན་རྨོངས་བཞིན་དུ་ཅི་སྟེ་མེད། །\n\nCommentary 1: ཉོན་མོངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པའི་ལས་མེད་ཀྱང་དེ་ལ་སྟེ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་ལ་རྡེག་པ་ལ་སོགས་པའི་ལས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ནུས་པ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའི་རྗེས་ལ་གྲོལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་དེ་དག་ལ་ཡང་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་སྲིད་པ་ཉིད་མེད་དོ་ཞེས་རྒོལ་བའི་དོན་དུ་ཅི་ཙམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ངེས་པ་ནི་དེ་ལྟར་ངེས་པའོ། །སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ་སྲེད་པ་འདི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྲེད་པ་འདི་ཉིད་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་།\n\nCommentary 2: ཤོ་ལོ་ཀ་འདིའི་འགྲེལ་བ་མི་འདུག\n", + "output": "Since there is only one commentary available, I'll proceed with translating and summarizing it, then use it to translate the input text.\n\n1. Translation and summary of Commentary 1:\nThe commentary discusses the nature of desire (sred pa) and afflictions (nyon mongs). It argues that even though there might not be afflicted actions, the potential for actions still exists, as seen in examples like Maudgalyayana. It states that liberation doesn't occur immediately after abandoning afflictions. The commentary questions the opponent's assertion that there is no cause for rebirth in liberated beings. It emphasizes that desire itself is an affliction, even if it's not associated with other afflictions.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nSince there's only one commentary, we'll use its meaning directly.\n\n3. Translating the input text based on the commentary:\n\nIf it is certain that the appropriating desire no longer exists,\nWhy can't desire, though not afflicted, be absent\nJust as ignorance is?\n\nThis translation reflects the commentary's discussion about the nature of desire and its relationship to afflictions, questioning whether desire can be completely absent in liberated beings, even if it's not afflicted in the same way as before.", + "translation": "If it is certain that the appropriating desire no longer exists,\nWhy can't desire, though not afflicted, be absent\nJust as ignorance is?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "རེ་ཞིག་ཉེར་ལེན་སྲེད་པ་ནི། །མེད་ཅེས་ངེས་པ་ཉིད་ཅེ་ན། །": { + "ཉེར་ལེན་": "cause", + "སྲེད་པ་": "craving" + }, + "སྲེད་དེ་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་ཡང་། །ཀུན་རྨོངས་བཞིན་དུ་ཅི་སྟེ་མེད། །": { + "སྲེད་": "craving", + "ཉོན་མོངས་ཅན་": "afflicted", + "ཀུན་རྨོངས་": "delusion" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "རེ་ཞིག་ཉེར་ལེན་སྲེད་པ་ནི། །མེད་ཅེས་ངེས་པ་ཉིད་ཅེ་ན། །": { + "ཉེར་ལེན་སྲེད་པ་": "appropriating desire", + "མེད་": "no longer exists", + "ངེས་པ་": "certain" + }, + "སྲེད་དེ་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་ཡང་། །ཀུན་རྨོངས་བཞིན་དུ་ཅི་སྟེ་མེད། །": { + "སྲེད་": "desire", + "ཉོན་མོངས་ཅན་": "afflicted", + "ཀུན་རྨོངས་": "ignorance", + "མེད་": "absent" + } } } }, @@ -70195,7 +73743,7 @@ "commentary_1": " ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་བཞིན་དུ་སྟེ་ཉོན་མོངས་པའི་ཤེས་པ་བཞིན་དུ་དེ་ཅི་སྟེ་མེད་པ་ཡིན་དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ་སྟེ་ཚོར་བ་དེ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་ཡོད་པ་ཡིན་པས་ན་རྒྱུ་མ་ཚང་བ་མེད་པའི་སྲེད་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་མེད་པར་འགྱུར། དེའི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་མེད་པར་དགེ་སློང་ཉིད་བདེ་བླག་ཏུ་གནས་ཤིང་སོ་སོར་སྣང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་སེམས་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་དཀའ་བར་གནས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཉིད་ཀྱི་འཐད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དམིགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དམིགས་པ་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཀྱིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་སོགས་པས་རང་སྲིད་པར་འཇོག་པར་བྱེད་ཀྱི་ཡང་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་བ་ནི་ལྡོག་པར་མི་བྱེད་དོ། །", "commentary_2": "ཤོ་ལོ་ཀ་འདིའི་འགྲེལ་བ་མི་འདུག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཡིན། །ཚོར་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཡོད། །དམིགས་པ་དང་ནི་བཅས་པའི་སེམས། །འགའ་ཞིག་ལ་ནི་གནས་པར་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཚོར་བ་ (feeling/sensation), རྐྱེན་ (condition/cause), སྲེད་པ་ (craving/attachment), དམིགས་པ་ (object of focus), སེམས་ (mind)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ indicates instrumental case\n- ཡིན་ is the equative verb \"to be\"\n- ལ་ཡང་ means \"also to/in\"\n- དང་ནི་ is a conjunction \"and\"\n- འགྱུར་ indicates a future or resultant state\n\n\nDue to the condition of feeling, there is craving.\nThese feelings also exist.\nThe mind with its object of focus\nWill come to abide in some [states].\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing elements of the twelve links of dependent origination (རྟེན་འབྲེལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་), specifically the relationship between feeling (ཚོར་བ་) and craving (སྲེད་པ་), and how the mind fixates on objects.", "translation": "Due to the condition of feeling, there is craving.\nThese feelings also exist.\nThe mind with its object of focus\nWill come to abide in some [states]." @@ -70211,9 +73759,46 @@ "translation": "Due to feelings, craving arises.\nThese feelings also exist.\nThe mind with its objects\nWill abide in some places." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཡིན། །ཚོར་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཡོད། །དམིགས་པ་དང་ནི་བཅས་པའི་སེམས། །འགའ་ཞིག་ལ་ནི་གནས་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་བཞིན་དུ་སྟེ་ཉོན་མོངས་པའི་ཤེས་པ་བཞིན་དུ་དེ་ཅི་སྟེ་མེད་པ་ཡིན་དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ་སྟེ་ཚོར་བ་དེ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་ཡོད་པ་ཡིན་པས་ན་རྒྱུ་མ་ཚང་བ་མེད་པའི་སྲེད་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་མེད་པར་འགྱུར། དེའི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་མེད་པར་དགེ་སློང་ཉིད་བདེ་བླག་ཏུ་གནས་ཤིང་སོ་སོར་སྣང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་སེམས་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་དཀའ་བར་གནས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཉིད་ཀྱི་འཐད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དམིགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དམིགས་པ་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཀྱིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་སོགས་པས་རང་སྲིད་པར་འཇོག་པར་བྱེད་ཀྱི་ཡང་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་བ་ནི་ལྡོག་པར་མི་བྱེད་དོ། །\n\nCommentary 2: ཤོ་ལོ་ཀ་འདིའི་འགྲེལ་བ་མི་འདུག\n", - "output": "Based on the input text and the available commentary, here is my translation attempt:\n\n\nDue to the condition of feeling, there is craving. These feelings also exist [in those without craving]. The mind with objects of focus will abide in some [states].\n", - "translation": "Due to the condition of feeling, there is craving. These feelings also exist [in those without craving]. The mind with objects of focus will abide in some [states]." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཡིན། །ཚོར་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཡོད། །དམིགས་པ་དང་ནི་བཅས་པའི་སེམས། །འགའ་ཞིག་ལ་ནི་གནས་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་བཞིན་དུ་སྟེ་ཉོན་མོངས་པའི་ཤེས་པ་བཞིན་དུ་དེ་ཅི་སྟེ་མེད་པ་ཡིན་དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ་སྟེ་ཚོར་བ་དེ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་ཡོད་པ་ཡིན་པས་ན་རྒྱུ་མ་ཚང་བ་མེད་པའི་སྲེད་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་མེད་པར་འགྱུར། དེའི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་མེད་པར་དགེ་སློང་ཉིད་བདེ་བླག་ཏུ་གནས་ཤིང་སོ་སོར་སྣང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་སེམས་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་དཀའ་བར་གནས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཉིད་ཀྱི་འཐད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དམིགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དམིགས་པ་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཀྱིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་སོགས་པས་རང་སྲིད་པར་འཇོག་པར་བྱེད་ཀྱི་ཡང་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་བ་ནི་ལྡོག་པར་མི་བྱེད་དོ། །\n\nCommentary 2: ཤོ་ལོ་ཀ་འདིའི་འགྲེལ་བ་མི་འདུག\n", + "output": "Since there is only one commentary available, I'll proceed with translating and summarizing it, then use it to translate the input text.\n\n1. Translation and summary of Commentary 1:\nThe commentary explains that feeling (vedana) is a cause for craving (trishna), and that feeling exists even in those who are free from attachment. It argues that since the cause (feeling) is present, how can the effect (craving) be absent? The commentary then discusses the difficulty of attaining nirvana for those whose minds have objects of focus, stating that a mind with objects establishes its own existence through the noble truths and other means, but does not reverse the cycle of rebirth.\n\n2. Combining the meaning of commentaries:\nAs there is only one commentary, we'll use its meaning directly.\n\n3. Translation of the input text based on the commentary:\n\nCraving arises due to feeling. These feelings also exist [in the liberated]. The mind with objects of focus will continue to abide in some [states of existence].\n\nThis translation reflects the commentary's explanation that feeling leads to craving, feelings exist even in those free from attachment, and that a mind with objects continues to perpetuate existence in some form.", + "translation": "Craving arises due to feeling. These feelings also exist [in the liberated]. The mind with objects of focus will continue to abide in some [states of existence]." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཡིན། །": { + "ཚོར་བ་": "feeling", + "རྐྱེན་": "condition", + "སྲེད་པ་": "craving" + }, + "ཚོར་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཡོད། །": { + "ཚོར་བ་": "feeling" + }, + "དམིགས་པ་དང་ནི་བཅས་པའི་སེམས། །": { + "དམིགས་པ་": "focus", + "སེམས་": "mind" + }, + "འགའ་ཞིག་ལ་ནི་གནས་པར་འགྱུར། །": { + "གནས་པ་": "dwell" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཡིན། །": { + "ཚོར་བ་": "feeling", + "རྐྱེན་": "due to", + "སྲེད་པ་": "craving" + }, + "ཚོར་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཡོད། །": { + "ཚོར་བ་": "feelings", + "ཡོད་": "exist" + }, + "དམིགས་པ་དང་ནི་བཅས་པའི་སེམས། །": { + "དམིགས་པ་": "objects of focus", + "སེམས་": "mind" + }, + "འགའ་ཞིག་ལ་ནི་གནས་པར་འགྱུར། །": { + "གནས་པ་": "abide" + } } } }, @@ -70223,7 +73808,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། གལ་ཏེ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ནུས་པ་ཅུང་ཟད་ཙམ་ལྡོག་པར་སྲིད་ཀྱང་། ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པའི་ཞགས་པས་སླར་འཆིང་བར་སྐྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདུ་ཤེས་མེད་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཀྱང་དེ་ལས་ལངས་ནས་སེམས་དེ་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །", "commentary_2": "ཤོ་ལོ་ཀ་འདིའི་འགྲེལ་བ་མི་འདུག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྟོང་ཉིད་དང་ནི་བྲལ་བའི་སེམས། །འགགས་པ་སླར་ཡང་སྐྱེ་འགྱུར་ཏེ། །འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་བཞིན། །དེས་ན་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྟོང་ཉིད་ (emptiness), སེམས་ (mind), འགགས་པ་ (ceased), སྐྱེ་ (arise), འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་ (absorption without discrimination)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ནི་བྲལ་བའི་ (separated from)\n- སླར་ཡང་ (again)\n- བཞིན་ (like)\n- དེས་ན་ (therefore)\n\n\nA mind separated from emptiness,\nThough ceased, will arise again,\nLike the absorption without discrimination.\nTherefore, one should meditate on emptiness.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of meditating on emptiness (śūnyatā) to prevent the mind from re-arising after cessation, drawing a parallel with the meditative state of \"absorption without discrimination\" (asaṃjñisamāpatti).", "translation": "A mind separated from emptiness,\nThough ceased, will arise again,\nLike the absorption without discrimination.\nTherefore, one should meditate on emptiness." @@ -70239,9 +73824,9 @@ "translation": "A mind devoid of emptiness\nWill cease and be reborn again,\nJust like the meditative state\nWithout perception. Therefore one\nShould meditate on emptiness." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྟོང་ཉིད་དང་ནི་བྲལ་བའི་སེམས། །འགགས་པ་སླར་ཡང་སྐྱེ་འགྱུར་ཏེ། །འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་བཞིན། །དེས་ན་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། གལ་ཏེ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ནུས་པ་ཅུང་ཟད་ཙམ་ལྡོག་པར་སྲིད་ཀྱང་། ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པའི་ཞགས་པས་སླར་འཆིང་བར་སྐྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདུ་ཤེས་མེད་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཀྱང་དེ་ལས་ལངས་ནས་སེམས་དེ་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: ཤོ་ལོ་ཀ་འདིའི་འགྲེལ་བ་མི་འདུག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentary, here is my translation:\n\n\nA mind devoid of emptiness\nWill cease, but arise again,\nJust like the meditative absorption without perception.\nTherefore, one should meditate on emptiness.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that a mind not grounded in the understanding of emptiness may temporarily cease its activities through meditative force, but will inevitably arise again with attachments, similar to how one emerges from the meditative state of non-perception. Thus, the verse emphasizes the importance of cultivating insight into emptiness through meditation.", - "translation": "A mind devoid of emptiness\nWill cease, but arise again,\nJust like the meditative absorption without perception.\nTherefore, one should meditate on emptiness." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྟོང་ཉིད་དང་ནི་བྲལ་བའི་སེམས། །འགགས་པ་སླར་ཡང་སྐྱེ་འགྱུར་ཏེ། །འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་བཞིན། །དེས་ན་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། གལ་ཏེ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ནུས་པ་ཅུང་ཟད་ཙམ་ལྡོག་པར་སྲིད་ཀྱང་། ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པའི་ཞགས་པས་སླར་འཆིང་བར་སྐྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདུ་ཤེས་མེད་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཀྱང་དེ་ལས་ལངས་ནས་སེམས་དེ་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: ཤོ་ལོ་ཀ་འདིའི་འགྲེལ་བ་མི་འདུག\n", + "output": "Since Commentary 2 states there is no explanation for this verse, I will proceed based solely on Commentary 1.\n\n1. Translation and summary of Commentary 1:\nThe commentary explains that even if one's afflictions are temporarily suppressed through the power of meditation, they will arise again later, bound by the rope of attachment. This is compared to how, after emerging from the meditative absorption of non-perception, the mind again arises. \n\n2. Combining the meaning (only one commentary available):\nThe main point is that temporary suppression of afflictions or thoughts is not enough, as they will return unless one realizes emptiness.\n\n3. Translation of the input text according to the commentary:\n\n\nA mind separate from emptiness\nWill cease and arise again,\nJust like the meditative absorption of non-perception.\nTherefore, one should meditate on emptiness.\n\n\nThis translation emphasizes that without realizing emptiness, the mind will continue its cycle of cessation and arising, similar to how one emerges from deep meditative states. The commentary supports interpreting this as a reason to cultivate genuine insight into emptiness, rather than relying on temporary states of mental quiescence.", + "translation": "A mind separate from emptiness\nWill cease and arise again,\nJust like the meditative absorption of non-perception.\nTherefore, one should meditate on emptiness." } }, "glossary": { @@ -70263,6 +73848,25 @@ "སྟོང་ཉིད་": "emptiness", "བསྒོམ་པ་": "meditate" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སྟོང་ཉིད་དང་ནི་བྲལ་བའི་སེམས། །": { + "སྟོང་ཉིད་": "emptiness", + "བྲལ་བ་": "separate", + "སེམས་": "mind" + }, + "འགགས་པ་སླར་ཡང་སྐྱེ་འགྱུར་ཏེ། །": { + "འགགས་པ་": "cease", + "སྐྱེ་": "arise" + }, + "འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་བཞིན། །": { + "འདུ་ཤེས་མེད་པ་": "non-perception", + "སྙོམས་འཇུག་": "meditative absorption" + }, + "དེས་ན་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱ། །": { + "སྟོང་ཉིད་": "emptiness", + "བསྒོམ་པ་": "meditate" + } } } }, @@ -70272,7 +73876,7 @@ "commentary_1": " གང་ཞིག་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚེག་བར་བདུན་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུམ་ནི་གཞན་གྱིས་འཕངས་པ་ཡིན་གྱི། སློབ་དཔོན་ཉིད་ཀྱི་མ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་དང་དམིགས་པ་མེད་པ་དཔྱོད་པའི་སྐབས་ཡིན་གྱི། ལུང་དང་ལུང་མ་ཡིན་པའི་དཔྱོད་པ་སྐབས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཁ་ཅིག་ཟེར་རོ། །ཁོ་བོས་ནི་འཕགས་པ་ཞི་བའི་ལྷ་སེང་གེའི་ཁྲི་ལ་བཞུགས་པའི་དུས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་ཆོས་བཤད་པ་མཛད་པ་ཡིན་པས་ན། གོང་འོག་གི་འབྲེལ་བ་མ་གཟིགས་པར་གསུངས་པ་ཁོ་ན་འདྲ་བར་མཐོང་ངོ་། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་ཁྱོད་ཀྱི་མདོ་སྡེ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་མདོ་སྡེ་མཉམ་པ་ནི་དོན་གཅིག་པར་རོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ངག་གང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཤླཽ་ཀ་གསུམ་སྟེ། ཤེར་འབྱུང་ནི་འདི་དག་ནི་གཞན་གྱིས་བཅུག་པ་ཡིན་གྱི་སློབ་དཔོན་གྱི་གཞུང་མིན་ཞེས་ཟེར་ཞིང་། འགའ་ཞིག་ཡིན་པར་འདོད་ལ། གཞུང་ཁ་ཅིག་ལ་འདིར་བྲིས་ཤིང་ཕལ་ཆེར་ལ་འོག་ཏུ་འབྱུང་ཡང་འཆད་ན་འདིར་བླངས་ལ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་སྡེ་པ་དག་ན་རེ། ངག་གང་ཞིག་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་སྟོན་པས་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་སྟོན་པས་འདུལ་བ་ལ་སྣང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་སྟོན་པས་མངོན་པ་ལ་མི་འགལ་ཞིང་། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པར་འདོད་ལ། ཐེག་ཆེན་ལ་དེ་མེད་པས་བཀའ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་དགོངས་འགྲེལ་ལ་སོགས་པ་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་ཕལ་ཆེར་ལས་ཀྱང་བསླབ་པ་གསུམ་པོ་དེ་སྟོན་པས་ན། དེ་དག་ཁྱེད་ཅག་གི་མདོ་དང་མཚུངས་པས་བཀར་འདོད་པ་མིན་ནམ་ཅི་སྟེ་འདོད་པར་རིགས་སོ། །གལ་ཏེ་ཐེག་ཆེན་འགའ་ཞིག་བཀའ་ཡིན་ཡང་ཡུམ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མེད་པར་སྟོན་པ་དེ་རྣམས་ལ་བཀའི་མཚན་ཉིད་གསུམ་པོ་དེ་མེད་པས་བཀའ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། རང་གི་མདོ་ལ་འཇུག་ཕྱིར་དང་། །རང་གི་འདུལ་ན་སྣང་ཕྱིར་དང་། །ཟབ་པ་དང་ནི་རྒྱ་ཆེའི་ཕྱིར། །ཆོས་ཉིད་དང་ནི་འགལ་བ་མེད། །ཅེས་པ་ལྟར་དེ་རྣམས་ལ་ཡང་མཚན་ཉིད་གསུམ་པོ་ཡོད་མོད་ཀྱི། ཁྱོད་རང་གིས་དེ་ལྟར་མ་རྟོགས་པ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nངག་གང་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་དེ། །གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་གསུངས་འདོད་ན། །ཐེག་ཆེན་ཕལ་ཆེར་ཁྱེད་ཅག་གི །མདོ་དང་མཚུངས་འདོད་མིན་ནམ་ཅི། །\n", "output": "Here's a breakdown and translation of the Tibetan verse:\n\nKey terms:\nངག་(speech), མདོ་སྡེ་(sūtra), སངས་རྒྱས་(Buddha), ཐེག་ཆེན་(Mahāyāna)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་: \"if...then\" construction\n- ཁྱེད་ཅག་གི: genitive, \"your\"\n- མིན་ནམ་ཅི: rhetorical question particle\n\n\nIf you assert that any speech entering into sūtras\nWas spoken by the Buddha,\nThen aren't most of your Mahāyāna [teachings]\nEquivalent to sūtras?\n\n\nNote: This verse appears to be addressing a critique or question about the authenticity of Mahāyāna teachings, using a logical argument to defend their validity as Buddha's words.", "translation": "If you assert that any speech entering into sūtras\nWas spoken by the Buddha,\nThen aren't most of your Mahāyāna [teachings]\nEquivalent to sūtras?" @@ -70288,9 +73892,48 @@ "translation": "If you claim that any speech found in the sutras\nWas actually spoken by the Buddha,\nThen wouldn't most of the Mahayana sutras\nBe considered equal to your sutras as well?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nངག་གང་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་དེ། །གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་གསུངས་འདོད་ན། །ཐེག་ཆེན་ཕལ་ཆེར་ཁྱེད་ཅག་གི །མདོ་དང་མཚུངས་འདོད་མིན་ནམ་ཅི། །\n\nCommentary 1: གང་ཞིག་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚེག་བར་བདུན་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུམ་ནི་གཞན་གྱིས་འཕངས་པ་ཡིན་གྱི། སློབ་དཔོན་ཉིད་ཀྱི་མ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་དང་དམིགས་པ་མེད་པ་དཔྱོད་པའི་སྐབས་ཡིན་གྱི། ལུང་དང་ལུང་མ་ཡིན་པའི་དཔྱོད་པ་སྐབས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཁ་ཅིག་ཟེར་རོ། །ཁོ་བོས་ནི་འཕགས་པ་ཞི་བའི་ལྷ་སེང་གེའི་ཁྲི་ལ་བཞུགས་པའི་དུས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་ཆོས་བཤད་པ་མཛད་པ་ཡིན་པས་ན། གོང་འོག་གི་འབྲེལ་བ་མ་གཟིགས་པར་གསུངས་པ་ཁོ་ན་འདྲ་བར་མཐོང་ངོ་། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་ཁྱོད་ཀྱི་མདོ་སྡེ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་མདོ་སྡེ་མཉམ་པ་ནི་དོན་གཅིག་པར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ངག་གང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཤླཽ་ཀ་གསུམ་སྟེ། ཤེར་འབྱུང་ནི་འདི་དག་ནི་གཞན་གྱིས་བཅུག་པ་ཡིན་གྱི་སློབ་དཔོན་གྱི་གཞུང་མིན་ཞེས་ཟེར་ཞིང་། འགའ་ཞིག་ཡིན་པར་འདོད་ལ། གཞུང་ཁ་ཅིག་ལ་འདིར་བྲིས་ཤིང་ཕལ་ཆེར་ལ་འོག་ཏུ་འབྱུང་ཡང་འཆད་ན་འདིར་བླངས་ལ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་སྡེ་པ་དག་ན་རེ། ངག་གང་ཞིག་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་སྟོན་པས་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་སྟོན་པས་འདུལ་བ་ལ་སྣང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་སྟོན་པས་མངོན་པ་ལ་མི་འགལ་ཞིང་། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པར་འདོད་ལ། ཐེག་ཆེན་ལ་དེ་མེད་པས་བཀའ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་དགོངས་འགྲེལ་ལ་སོགས་པ་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་ཕལ་ཆེར་ལས་ཀྱང་བསླབ་པ་གསུམ་པོ་དེ་སྟོན་པས་ན། དེ་དག་ཁྱེད་ཅག་གི་མདོ་དང་མཚུངས་པས་བཀར་འདོད་པ་མིན་ནམ་ཅི་སྟེ་འདོད་པར་རིགས་སོ། །གལ་ཏེ་ཐེག་ཆེན་འགའ་ཞིག་བཀའ་ཡིན་ཡང་ཡུམ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མེད་པར་སྟོན་པ་དེ་རྣམས་ལ་བཀའི་མཚན་ཉིད་གསུམ་པོ་དེ་མེད་པས་བཀའ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། རང་གི་མདོ་ལ་འཇུག་ཕྱིར་དང་། །རང་གི་འདུལ་ན་སྣང་ཕྱིར་དང་། །ཟབ་པ་དང་ནི་རྒྱ་ཆེའི་ཕྱིར། །ཆོས་ཉིད་དང་ནི་འགལ་བ་མེད། །ཅེས་པ་ལྟར་དེ་རྣམས་ལ་ཡང་མཚན་ཉིད་གསུམ་པོ་ཡོད་མོད་ཀྱི། ཁྱོད་རང་གིས་དེ་ལྟར་མ་རྟོགས་པ་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the commentaries provided:\n\n\nIf you claim that any speech which enters into the sutras\nIs to be considered as spoken by the Buddha,\nThen are not most of the Mahayana sutras\nEqual to your sutras as well?\n\n\nThis translation attempts to capture the key points from the input verse and commentaries:\n\n1. It addresses a critique of Mahayana sutras not being authentic Buddha speech.\n2. It points out that if the criteria for authentic sutras is that they discuss the three trainings (ethics, concentration, wisdom), then many Mahayana sutras also meet this criteria.\n3. It challenges the critics to acknowledge that by their own standards, they should accept most Mahayana sutras as equal to their own accepted sutras.\n\nThe translation aims to convey the logical argument being made while maintaining the poetic four-line structure of the original Tibetan verse.", - "translation": "If you claim that any speech which enters into the sutras\nIs to be considered as spoken by the Buddha,\nThen are not most of the Mahayana sutras\nEqual to your sutras as well?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ངག་གང་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་དེ། །གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་གསུངས་འདོད་ན། །ཐེག་ཆེན་ཕལ་ཆེར་ཁྱེད་ཅག་གི །མདོ་དང་མཚུངས་འདོད་མིན་ནམ་ཅི། །\n\nCommentary 1: གང་ཞིག་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚེག་བར་བདུན་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུམ་ནི་གཞན་གྱིས་འཕངས་པ་ཡིན་གྱི། སློབ་དཔོན་ཉིད་ཀྱི་མ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་དང་དམིགས་པ་མེད་པ་དཔྱོད་པའི་སྐབས་ཡིན་གྱི། ལུང་དང་ལུང་མ་ཡིན་པའི་དཔྱོད་པ་སྐབས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཁ་ཅིག་ཟེར་རོ། །ཁོ་བོས་ནི་འཕགས་པ་ཞི་བའི་ལྷ་སེང་གེའི་ཁྲི་ལ་བཞུགས་པའི་དུས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་ཆོས་བཤད་པ་མཛད་པ་ཡིན་པས་ན། གོང་འོག་གི་འབྲེལ་བ་མ་གཟིགས་པར་གསུངས་པ་ཁོ་ན་འདྲ་བར་མཐོང་ངོ་། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་ཁྱོད་ཀྱི་མདོ་སྡེ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་མདོ་སྡེ་མཉམ་པ་ནི་དོན་གཅིག་པར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ངག་གང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཤླཽ་ཀ་གསུམ་སྟེ། ཤེར་འབྱུང་ནི་འདི་དག་ནི་གཞན་གྱིས་བཅུག་པ་ཡིན་གྱི་སློབ་དཔོན་གྱི་གཞུང་མིན་ཞེས་ཟེར་ཞིང་། འགའ་ཞིག་ཡིན་པར་འདོད་ལ། གཞུང་ཁ་ཅིག་ལ་འདིར་བྲིས་ཤིང་ཕལ་ཆེར་ལ་འོག་ཏུ་འབྱུང་ཡང་འཆད་ན་འདིར་བླངས་ལ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་སྡེ་པ་དག་ན་རེ། ངག་གང་ཞིག་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་སྟོན་པས་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་སྟོན་པས་འདུལ་བ་ལ་སྣང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་སྟོན་པས་མངོན་པ་ལ་མི་འགལ་ཞིང་། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པར་འདོད་ལ། ཐེག་ཆེན་ལ་དེ་མེད་པས་བཀའ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་དགོངས་འགྲེལ་ལ་སོགས་པ་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་ཕལ་ཆེར་ལས་ཀྱང་བསླབ་པ་གསུམ་པོ་དེ་སྟོན་པས་ན། དེ་དག་ཁྱེད་ཅག་གི་མདོ་དང་མཚུངས་པས་བཀར་འདོད་པ་མིན་ནམ་ཅི་སྟེ་འདོད་པར་རིགས་སོ། །གལ་ཏེ་ཐེག་ཆེན་འགའ་ཞིག་བཀའ་ཡིན་ཡང་ཡུམ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མེད་པར་སྟོན་པ་དེ་རྣམས་ལ་བཀའི་མཚན་ཉིད་གསུམ་པོ་དེ་མེད་པས་བཀའ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། རང་གི་མདོ་ལ་འཇུག་ཕྱིར་དང་། །རང་གི་འདུལ་ན་སྣང་ཕྱིར་དང་། །ཟབ་པ་དང་ནི་རྒྱ་ཆེའི་ཕྱིར། །ཆོས་ཉིད་དང་ནི་འགལ་བ་མེད། །ཅེས་པ་ལྟར་དེ་རྣམས་ལ་ཡང་མཚན་ཉིད་གསུམ་པོ་ཡོད་མོད་ཀྱི། ཁྱོད་རང་གིས་དེ་ལྟར་མ་རྟོགས་པ་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary suggests that some scholars believe these verses were inserted by others and not written by the original author. However, the commentator believes they were spoken by Arya Shantideva himself during a teaching. The commentary also notes that Mahayana sutras and Shravakayana sutras have the same meaning.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary discusses differing opinions on whether these verses are original or inserted. It explains that some Buddhist schools claim texts must cover the three trainings (ethics, concentration, wisdom) to be considered Buddha's word, and they argue Mahayana texts lack this. The commentary refutes this by pointing out that many Mahayana sutras do cover the three trainings. It also addresses the claim that texts teaching emptiness lack the characteristics of Buddha's word, countering that they do have these characteristics, even if not recognized by opponents.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries acknowledge a debate about the authenticity of these verses. They both defend Mahayana texts, arguing that they are equivalent to non-Mahayana sutras in terms of content and authenticity. The commentaries refute arguments against Mahayana texts being Buddha's word, emphasizing that Mahayana teachings do cover essential Buddhist topics and possess the characteristics of authentic teachings.\n\n4. Translation of the input text based on the combined commentary meaning:\n\nIf you claim that only speech which engages with the sutras\nShould be considered Buddha's words,\nThen wouldn't most Mahayana teachings\nBe equivalent to your sutras?\n\nThis translation reflects the commentaries' defense of Mahayana texts, challenging the criteria for what constitutes Buddha's authentic teachings and asserting the equivalence of Mahayana scriptures to other accepted Buddhist texts.", + "translation": "If you claim that only speech which engages with the sutras\nShould be considered Buddha's words,\nThen wouldn't most Mahayana teachings\nBe equivalent to your sutras?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ངག་གང་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་དེ། །": { + "ངག་": "words", + "མདོ་སྡེ་": "sutras", + "འཇུག་": "included" + }, + "།གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་གསུངས་འདོད་ན། །": { + "སངས་རྒྱས་": "Buddha", + "གསུངས་": "teachings" + }, + "།ཐེག་ཆེན་ཕལ་ཆེར་ཁྱེད་ཅག་གི །": { + "ཐེག་ཆེན་": "Great Vehicle" + }, + "།མདོ་དང་མཚུངས་འདོད་མིན་ནམ་ཅི། །": { + "མདོ་": "sutras", + "མཚུངས་": "same" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ངག་གང་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་དེ། །": { + "ངག་": "speech", + "མདོ་སྡེ་": "sutras", + "འཇུག་": "engages" + }, + "།གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་གསུངས་འདོད་ན། །": { + "སངས་རྒྱས་": "Buddha", + "གསུངས་": "words" + }, + "།ཐེག་ཆེན་ཕལ་ཆེར་ཁྱེད་ཅག་གི །": { + "ཐེག་ཆེན་": "Mahayana", + "ཕལ་ཆེར་": "most" + }, + "།མདོ་དང་མཚུངས་འདོད་མིན་ནམ་ཅི། །": { + "མདོ་": "sutras", + "མཚུངས་": "equivalent" + } } } }, @@ -70300,7 +73943,7 @@ "commentary_1": " མ་རྟོགས་གཅིག་སྟེ་ཕྱོགས་གཅིག་གོ། །མ་རྟོགས་པར་གྱུར་པ་ནི་མཚུངས་པར་མ་རྟོགས་པ་སྟེ། དོན་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐམས་ཅད་དེ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་དོ། །ཉེས་པ་དང་བཅས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཉིད་དོ། །གཅིག་དང་སྟེ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཕྱོགས་གཅིག་དང་ངོ་། །ཐམས་ཅད་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་དོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཤེས་པ་ནི་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །", "commentary_2": "གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་བཀའི་མཚན་ཉིད་ཚང་བར་མ་རྟོགས་པའི་ཡུམ་ལྟ་བུ་གཅིག་གིས་ནི་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་ཐམས་ཅད་བཀའ་མིན་པའི་སྐྱོན་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ན། དགོངས་འགྲེལ་ལ་སོགས་པ་ཁྱོད་ཀྱི་མདོ་དང་བཀའི་མཚན་ཉིད་ཚང་བར་མཚུངས་པ་གཅིག་གིས་ཀྱང་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་ཐམས་ཅད་ནི་རྒྱལ་བས་གསུངས་པ་ཅིས་མ་ཡིན་ཏེ་རྒྱུ་མཚན་མཚུངས་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་མ་གཏོགས་གཅིག་གིས་ནི། །ཐམས་ཅད་སྐྱོན་དང་བཅས་འགྱུར་ན། །མདོ་མཚུངས་གཅིག་གིས་ཐམས་ཅད་ནི། །རྒྱལ་བས་གསུངས་པ་ཅིས་མ་ཡིན། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nམ་གཏོགས (except for), སྐྱོན (fault), མདོ་མཚུངས (similar to sūtras), རྒྱལ་བ (Victor/Buddha)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན construction for \"if...then\"\n- གཅིག་གིས (instrumental case) indicating \"by one\"\n- འགྱུར (future/potential tense)\n- ཅིས་མ་ཡིན (rhetorical question particle)\n\n\nIf, except for one, all become faulty,\nWhy then are not all [teachings] spoken by the Victor,\nBy [virtue of] one [being] similar to the sūtras?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the validity of teachings, using a logical argument about how a single exception or similarity might affect the whole.", "translation": "If, except for one, all become faulty,\nWhy then are not all [teachings] spoken by the Victor,\nBy [virtue of] one [being] similar to the sūtras?" @@ -70316,9 +73959,38 @@ "translation": "If due to one exception\nAll would become faulty,\nWhy then, by the same logic,\nAre not all proclaimed by the Victor?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་མ་གཏོགས་གཅིག་གིས་ནི། །ཐམས་ཅད་སྐྱོན་དང་བཅས་འགྱུར་ན། །མདོ་མཚུངས་གཅིག་གིས་ཐམས་ཅད་ནི། །རྒྱལ་བས་གསུངས་པ་ཅིས་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: མ་རྟོགས་གཅིག་སྟེ་ཕྱོགས་གཅིག་གོ། །མ་རྟོགས་པར་གྱུར་པ་ནི་མཚུངས་པར་མ་རྟོགས་པ་སྟེ། དོན་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐམས་ཅད་དེ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་དོ། །ཉེས་པ་དང་བཅས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཉིད་དོ། །གཅིག་དང་སྟེ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཕྱོགས་གཅིག་དང་ངོ་། །ཐམས་ཅད་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་དོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཤེས་པ་ནི་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་བཀའི་མཚན་ཉིད་ཚང་བར་མ་རྟོགས་པའི་ཡུམ་ལྟ་བུ་གཅིག་གིས་ནི་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་ཐམས་ཅད་བཀའ་མིན་པའི་སྐྱོན་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ན། དགོངས་འགྲེལ་ལ་སོགས་པ་ཁྱོད་ཀྱི་མདོ་དང་བཀའི་མཚན་ཉིད་ཚང་བར་མཚུངས་པ་གཅིག་གིས་ཀྱང་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་ཐམས་ཅད་ནི་རྒྱལ་བས་གསུངས་པ་ཅིས་མ་ཡིན་ཏེ་རྒྱུ་མཚན་མཚུངས་པས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation based on the input text and commentaries:\n\n\nIf by excluding one, all become faulty,\nThen why, by one that is similar to a sutra,\nAre not all proclaimed by the Buddha?\n\n\nThis translation attempts to capture the core meaning of the verse, which appears to be addressing a logical argument about the authenticity of Buddhist scriptures. The commentaries suggest it is specifically discussing Mahayana sutras and their status as Buddha's teachings, using a form of reasoning to counter those who might reject some texts while accepting others.", - "translation": "If by excluding one, all become faulty,\nThen why, by one that is similar to a sutra,\nAre not all proclaimed by the Buddha?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་མ་གཏོགས་གཅིག་གིས་ནི། །ཐམས་ཅད་སྐྱོན་དང་བཅས་འགྱུར་ན། །མདོ་མཚུངས་གཅིག་གིས་ཐམས་ཅད་ནི། །རྒྱལ་བས་གསུངས་པ་ཅིས་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: མ་རྟོགས་གཅིག་སྟེ་ཕྱོགས་གཅིག་གོ། །མ་རྟོགས་པར་གྱུར་པ་ནི་མཚུངས་པར་མ་རྟོགས་པ་སྟེ། དོན་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐམས་ཅད་དེ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་དོ། །ཉེས་པ་དང་བཅས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཉིད་དོ། །གཅིག་དང་སྟེ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཕྱོགས་གཅིག་དང་ངོ་། །ཐམས་ཅད་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་དོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཤེས་པ་ནི་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་བཀའི་མཚན་ཉིད་ཚང་བར་མ་རྟོགས་པའི་ཡུམ་ལྟ་བུ་གཅིག་གིས་ནི་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་ཐམས་ཅད་བཀའ་མིན་པའི་སྐྱོན་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ན། དགོངས་འགྲེལ་ལ་སོགས་པ་ཁྱོད་ཀྱི་མདོ་དང་བཀའི་མཚན་ཉིད་ཚང་བར་མཚུངས་པ་གཅིག་གིས་ཀྱང་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་ཐམས་ཅད་ནི་རྒྱལ་བས་གསུངས་པ་ཅིས་མ་ཡིན་ཏེ་རྒྱུ་མཚན་མཚུངས་པས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the concept of partial understanding leading to mischaracterization of the whole. It suggests that if one part of the Mahayana teachings is not understood, it doesn't mean all Mahayana teachings are flawed or not spoken by the Buddha.\n\nCommentary 2: This commentary presents a logical argument. It states that if one sutra (like the Prajnaparamita) that doesn't fully meet the criteria of Buddha's word makes all Mahayana sutras faulty, then by the same logic, one sutra (like the Samdhinirmocana) that does meet the criteria should prove all Mahayana sutras are Buddha's word.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of not judging the entire corpus of Mahayana teachings based on a partial understanding or a single text. They argue for a more holistic view of Buddhist scriptures and warn against dismissing Mahayana sutras as non-authentic based on limited criteria.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIf due to one exception, all become faulty,\nThen by the same logic of equivalence,\nWhy wouldn't a single [authentic] sutra\nProve all were spoken by the Buddha?\n\nThis translation reflects the logical argument presented in the commentaries, highlighting the inconsistency in rejecting all Mahayana sutras based on one perceived flaw while not accepting them all based on one perceived authenticity.", + "translation": "If due to one exception, all become faulty,\nThen by the same logic of equivalence,\nWhy wouldn't a single [authentic] sutra\nProve all were spoken by the Buddha?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གལ་ཏེ་མ་གཏོགས་གཅིག་གིས་ནི། །ཐམས་ཅད་སྐྱོན་དང་བཅས་འགྱུར་ན། །": { + "གཅིག་": "single", + "ཐམས་ཅད་": "all", + "སྐྱོན་": "flawed" + }, + "མདོ་མཚུངས་གཅིག་གིས་ཐམས་ཅད་ནི། །རྒྱལ་བས་གསུངས་པ་ཅིས་མ་ཡིན། །": { + "མདོ་": "sutra", + "གཅིག་": "one", + "ཐམས་ཅད་": "all", + "རྒྱལ་བ་": "Buddha", + "གསུངས་པ་": "words" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གལ་ཏེ་མ་གཏོགས་གཅིག་གིས་ནི། །ཐམས་ཅད་སྐྱོན་དང་བཅས་འགྱུར་ན། །": { + "གཅིག་": "one", + "ཐམས་ཅད་": "all", + "སྐྱོན་": "faulty" + }, + "མདོ་མཚུངས་གཅིག་གིས་ཐམས་ཅད་ནི། །རྒྱལ་བས་གསུངས་པ་ཅིས་མ་ཡིན། །": { + "མདོ་": "sutra", + "གཅིག་": "single", + "ཐམས་ཅད་": "all", + "རྒྱལ་བ་": "Buddha" + } } } }, @@ -70328,7 +74000,7 @@ "commentary_1": " སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕན་ཡོན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཆགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཆགས་པ་ནི་ཡོད་པར་ཞེན་པའོ། །འཇིགས་པ་ནི་ཆད་པའི་མཐས་སྐྲག་པ་སྟེ། རྟག་ཆད་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གྲོལ་བ་སྟེ་དེ་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་ཡོངས་སུ་བཏང་ནས་དབུ་མའི་ལམ་རྟོགས་པར་བྱས་ཏེ། འཁོར་བ་ཡང་གྲུབ་པར་གནས་པའོ། །རྨོངས་པ་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་ནས་སྙིང་རྗེས་འཁོར་བར་ཞུགས་པའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་མཐོང་བས་འཁོར་བའི་སྐྱོན་གྱིས་མི་གོས་པ་འདི་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུའོ། །", "commentary_2": "དེ་དག་ལ་ཤེས་བྱ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་པ་ཡོད་པ་བཞིན་དུ་ཕུང་པོ་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མིན་པ་འདི་ཡང་ཅི་སྟེ་མེད་དེ། དངོས་འཛིན་དང་བཅས་པའི་ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ་འབྱུང་བར་ངེས་པ་ཡིན་ལ། ཚོར་བ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཡོད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དོན་དུ། །ཆགས་དང་འཇིགས་མཐའ་ལས་གྲོལ་བ། །འཁོར་བར་གནས་པ་གྲུབ་འགྱུར་བ། །འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་འབྲས་བུ་ཡིན། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྨོངས་པ (delusion), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཆགས་ (attachment), འཇིགས་ (fear), འཁོར་བ (samsara), སྟོང་ཉིད་ (emptiness)\n\nGrammatical notes:\n- དོན་དུ indicates \"for the sake of\"\n- མཐའ་ལས་གྲོལ་བ means \"freed from the extremes of\"\n- གྲུབ་འགྱུར་བ indicates \"accomplishment\" or \"achievement\"\n\n\nFor the sake of deluded, suffering beings,\nFreed from the extremes of attachment and fear,\nAccomplishing dwelling in samsara—\nThis is the fruit of emptiness.\n\n\nTechnical note: This verse appears to describe the bodhisattva's compassionate activity, enabled by the realization of emptiness, which allows them to remain in samsara for the benefit of beings while being free from its extremes.", "translation": "For the sake of deluded, suffering beings,\nFreed from the extremes of attachment and fear,\nAccomplishing dwelling in samsara—\nThis is the fruit of emptiness." @@ -70344,9 +74016,49 @@ "translation": "For the sake of deluded, suffering beings,\nFree from the extremes of attachment and fear,\nAbiding in samsara becomes accomplished.\nThis is the fruit of emptiness." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དོན་དུ། །ཆགས་དང་འཇིགས་མཐའ་ལས་གྲོལ་བ། །འཁོར་བར་གནས་པ་གྲུབ་འགྱུར་བ། །འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་འབྲས་བུ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕན་ཡོན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཆགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཆགས་པ་ནི་ཡོད་པར་ཞེན་པའོ། །འཇིགས་པ་ནི་ཆད་པའི་མཐས་སྐྲག་པ་སྟེ། རྟག་ཆད་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གྲོལ་བ་སྟེ་དེ་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་ཡོངས་སུ་བཏང་ནས་དབུ་མའི་ལམ་རྟོགས་པར་བྱས་ཏེ། འཁོར་བ་ཡང་གྲུབ་པར་གནས་པའོ། །རྨོངས་པ་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་ནས་སྙིང་རྗེས་འཁོར་བར་ཞུགས་པའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་མཐོང་བས་འཁོར་བའི་སྐྱོན་གྱིས་མི་གོས་པ་འདི་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་དག་ལ་ཤེས་བྱ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་པ་ཡོད་པ་བཞིན་དུ་ཕུང་པོ་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མིན་པ་འདི་ཡང་ཅི་སྟེ་མེད་དེ། དངོས་འཛིན་དང་བཅས་པའི་ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ་འབྱུང་བར་ངེས་པ་ཡིན་ལ། ཚོར་བ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཡོད་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nFor the benefit of those suffering due to ignorance,\nFree from the extremes of attachment and fear,\nAbiding in samsara while accomplishing the goal,\nThis is the fruit of emptiness.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the verse while considering the explanations in the commentaries. The commentaries emphasize that understanding emptiness (śūnyatā) allows one to transcend the extremes of eternalism and nihilism, remain in samsara out of compassion for beings, yet not be tainted by samsara's faults. This realization is described as the fruit or benefit of understanding emptiness.", - "translation": "For the benefit of those suffering due to ignorance,\nFree from the extremes of attachment and fear,\nAbiding in samsara while accomplishing the goal,\nThis is the fruit of emptiness." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དོན་དུ། །ཆགས་དང་འཇིགས་མཐའ་ལས་གྲོལ་བ། །འཁོར་བར་གནས་པ་གྲུབ་འགྱུར་བ། །འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་འབྲས་བུ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕན་ཡོན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཆགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཆགས་པ་ནི་ཡོད་པར་ཞེན་པའོ། །འཇིགས་པ་ནི་ཆད་པའི་མཐས་སྐྲག་པ་སྟེ། རྟག་ཆད་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གྲོལ་བ་སྟེ་དེ་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་ཡོངས་སུ་བཏང་ནས་དབུ་མའི་ལམ་རྟོགས་པར་བྱས་ཏེ། འཁོར་བ་ཡང་གྲུབ་པར་གནས་པའོ། །རྨོངས་པ་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་ནས་སྙིང་རྗེས་འཁོར་བར་ཞུགས་པའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་མཐོང་བས་འཁོར་བའི་སྐྱོན་གྱིས་མི་གོས་པ་འདི་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་དག་ལ་ཤེས་བྱ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་པ་ཡོད་པ་བཞིན་དུ་ཕུང་པོ་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མིན་པ་འདི་ཡང་ཅི་སྟེ་མེད་དེ། དངོས་འཛིན་དང་བཅས་པའི་ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ་འབྱུང་བར་ངེས་པ་ཡིན་ལ། ཚོར་བ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཡོད་པས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains the benefits of emptiness. It discusses liberation from the extremes of attachment (clinging to existence) and fear (dread of nihilism). By abandoning these extremes and realizing the Middle Way, one can remain in samsara without being tainted by its faults. The \"deluded\" refers to those who enter samsara out of compassion for sentient beings conventionally. This ability to remain in samsara without being affected by its flaws is the fruit of realizing emptiness.\n\nCommentary 2:\nThis commentary discusses the existence of non-afflictive ignorance regarding objects of knowledge, similar to how arhats still have aggregates and karma but without afflictions. It points out that even arhats experience feelings, which are typically a condition for becoming. This suggests that one can exist in cyclic existence without being bound by afflictive emotions.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries together emphasize that realizing emptiness allows one to transcend the extremes of eternalism and nihilism. This realization enables bodhisattvas to remain in samsara out of compassion, free from afflictive emotions, while still experiencing conventional reality. The fruit of emptiness is the ability to engage with cyclic existence without being bound or tainted by it.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nFor the benefit of those suffering due to delusion,\nFreed from the extremes of attachment and fear,\nAbiding in samsara yet accomplished,\nThis is the fruit of emptiness.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the bodhisattva's ability to remain in samsara for the benefit of beings, while being free from the extremes of eternalism and nihilism, as a result of realizing emptiness.", + "translation": "For the benefit of those suffering due to delusion,\nFreed from the extremes of attachment and fear,\nAbiding in samsara yet accomplished,\nThis is the fruit of emptiness." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དོན་དུ།": { + "རྨོངས་པ་": "delusion", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffer" + }, + "།ཆགས་དང་འཇིགས་མཐའ་ལས་གྲོལ་བ།": { + "ཆགས་": "greed", + "འཇིགས་": "fear", + "གྲོལ་བ་": "freed" + }, + "།འཁོར་བར་གནས་པ་གྲུབ་འགྱུར་བ།": { + "འཁོར་བ་": "samsara" + }, + "།འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་འབྲས་བུ་ཡིན།": { + "སྟོང་ཉིད་": "emptiness", + "འབྲས་བུ་": "result" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དོན་དུ།": { + "རྨོངས་པ་": "delusion", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" + }, + "།ཆགས་དང་འཇིགས་མཐའ་ལས་གྲོལ་བ།": { + "ཆགས་": "attachment", + "འཇིགས་": "fear", + "གྲོལ་བ་": "freed" + }, + "།འཁོར་བར་གནས་པ་གྲུབ་འགྱུར་བ།": { + "འཁོར་བ་": "samsara", + "གནས་པ་": "abiding", + "གྲུབ་": "accomplished" + }, + "།འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་འབྲས་བུ་ཡིན།": { + "སྟོང་ཉིད་": "emptiness", + "འབྲས་བུ་": "fruit" + } } } }, @@ -70356,7 +74068,7 @@ "commentary_1": " ཐེ་ཚོམ་ནི་སོམ་ཉིའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་རྟོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དམིགས་པ་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཡིན་པས་ཡུལ་འགའ་ཞིག་ལ་གནས་ཏེ་ཞེན་པར་འགྱུར་ལ། དེ་མངོན་འགྱུར་རེ་ཞིག་འགགས་ཀྱང་སླར་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་སེམས་རེ་ཞིག་འགགས་ཀྱང་སླར་སྐྱེ་བ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་འདོད་པས་སྟོང་པ་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད་ཕྱོགས་ལ། །སུན་འབྱིན་པ་ནི་འཐད་མ་ཡིན། །དེས་ན་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་བར། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n", "output": "Key terms:\nསྟོང་པ་ཉིད་ (emptiness), སུན་འབྱིན་པ་ (refutation), ཐེ་ཚོམ་ (doubt), བསྒོམ་ (meditate)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ marks the object of refutation\n- མ་ཡིན་ is a negation\n- མི་ཟ་བར་ indicates \"without\" or \"free from\"\n\n\nThus, refuting the view of emptiness\nIs not appropriate.\nTherefore, without doubt,\nOne should meditate on emptiness.\n\n\nTechnical note: སྟོང་པ་ཉིད་ (emptiness) is a key concept in Madhyamaka philosophy, referring to the lack of inherent existence in all phenomena.", "translation": "Thus, refuting the view of emptiness\nIs not appropriate.\nTherefore, without doubt,\nOne should meditate on emptiness." @@ -70372,9 +74084,9 @@ "translation": "Thus, refuting the view of emptiness\nIs not appropriate.\nTherefore, without doubt,\nOne should meditate on emptiness." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད་ཕྱོགས་ལ། །སུན་འབྱིན་པ་ནི་འཐད་མ་ཡིན། །དེས་ན་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་བར། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ཐེ་ཚོམ་ནི་སོམ་ཉིའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་རྟོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དམིགས་པ་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཡིན་པས་ཡུལ་འགའ་ཞིག་ལ་གནས་ཏེ་ཞེན་པར་འགྱུར་ལ། དེ་མངོན་འགྱུར་རེ་ཞིག་འགགས་ཀྱང་སླར་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་སེམས་རེ་ཞིག་འགགས་ཀྱང་སླར་སྐྱེ་བ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་འདོད་པས་སྟོང་པ་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nTherefore, it is not appropriate to refute emptiness.\nThus, without doubt,\nOne should meditate on emptiness.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, emphasizing the importance of meditating on emptiness without doubt or refutation. The commentaries provide additional context, explaining that doubt refers to uncertainty, and that a mind lacking understanding of emptiness will cling to objects and continue to generate suffering. Therefore, to exhaust all suffering, one should meditate on emptiness.", - "translation": "Therefore, it is not appropriate to refute emptiness.\nThus, without doubt,\nOne should meditate on emptiness." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད་ཕྱོགས་ལ། །སུན་འབྱིན་པ་ནི་འཐད་མ་ཡིན། །དེས་ན་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་བར། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: ཐེ་ཚོམ་ནི་སོམ་ཉིའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་རྟོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དམིགས་པ་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཡིན་པས་ཡུལ་འགའ་ཞིག་ལ་གནས་ཏེ་ཞེན་པར་འགྱུར་ལ། དེ་མངོན་འགྱུར་རེ་ཞིག་འགགས་ཀྱང་སླར་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་སེམས་རེ་ཞིག་འགགས་ཀྱང་སླར་སྐྱེ་བ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་འདོད་པས་སྟོང་པ་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \"Doubt is uncertainty.\"\nThis brief commentary simply defines doubt (the-tshom) as uncertainty (som-nyi).\n\nCommentary 2: \"Any mind lacking realization of emptiness is a mind with objects, thus it clings to some object and remains there. Even if it temporarily ceases, it will arise again, just as the mind temporarily ceases during the meditative absorption of non-perception but arises again later. Therefore, those who wish to exhaust all suffering should meditate on emptiness.\"\nThis commentary explains that a mind not realizing emptiness will always grasp at objects, leading to cyclic existence. It emphasizes the importance of meditating on emptiness to overcome suffering.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries stress the importance of meditating on emptiness without doubt or uncertainty. They explain that a mind not realizing emptiness will continue to grasp at objects, perpetuating the cycle of suffering. To overcome this, one should cultivate certainty in emptiness and meditate on it diligently.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nThus, it is not appropriate to refute\nThe perspective of emptiness.\nTherefore, without doubt,\nOne should meditate on emptiness.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on cultivating certainty in emptiness and the importance of meditating on it to overcome suffering and cyclic existence.", + "translation": "Thus, it is not appropriate to refute\nThe perspective of emptiness.\nTherefore, without doubt,\nOne should meditate on emptiness." } }, "glossary": { @@ -70390,6 +74102,19 @@ "སྟོང་པ་ཉིད་": "emptiness", "བསྒོམ་པར་": "meditate" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད་ཕྱོགས་ལ། །སུན་འབྱིན་པ་ནི་འཐད་མ་ཡིན། །": { + "སྟོང་པ་ཉིད་": "emptiness", + "ཕྱོགས་": "perspective", + "སུན་འབྱིན་པ་": "refute", + "འཐད་མ་ཡིན་": "not appropriate" + }, + "དེས་ན་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་བར། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །": { + "ཐེ་ཚོམ་": "doubt", + "སྟོང་པ་ཉིད་": "emptiness", + "བསྒོམ་པར་བྱ་": "meditate" + } } } }, @@ -70399,7 +74124,7 @@ "commentary_1": " ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱ་ཉིད་སྒྲིབ་པའོ། །དེ་ཉིད་མུན་པ་དང་འདྲ་བས་ན་མུན་པའོ། །དེའི་གཉེན་པོ་ནི་དེ་འཇོམས་པར་བྱེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྲག་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་གདམས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་དོན་གཉིས་འགྲུབ་པ་ནི། རང་གིས་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་ན་སྟོང་ཉིད་ལ་རྨོངས་པས་བསྐྱེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་བས་དེ་དག་གི་དོན་དུ་འཁོར་བའི་བདེ་བ་ལ་ཆགས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་པའི་མཐའ་གཉིས་ལས་གྲོལ་བའི་སྒོ་ནས་འཁོར་བ་གནས་པའི་ཚུལ་གྱིས་གཞན་དོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འགྲུབ་པ་འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། ། གཉིས་པ་སྒྲིབ་གཉིས་སྤོང་བ་ནི། རྣམ་མཁྱེན་གྱི་གེགས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའི་མུན་པའི་གཉེན་པོ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་སྒོམ་པ་ཡིན་པས་མྱུར་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་འདོད་པས་སྟོང་ཉིད་དེ་ནི་ཅི་སྟེ་སྒོམ་པར་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་དགོས་སོ། གསུམ་པ་ནི། སྟོང་ཉིད་རྟོགས་མ་རྟོགས་ལ་སྐྱོན་ཡོན་དེ་ལྟར་ཡོད་པས་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་སུན་འབྱིན་བརྗོད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་པ་དེས་ན་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་མིན་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་བར་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཡི། །མུན་པའི་གཉེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད། །མྱུར་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་འདོད་པས། །དེ་ནི་ཇི་ལྟར་སྒོམ་མི་བྱེད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa), ཤེས་བྱ་ (jñeya), སྒྲིབ་པ་ (āvaraṇa), སྟོང་པ་ཉིད་ (śūnyatā), ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ (sarvajñā)\n\nGrammatical notes:\n- Genitive particle ཡི་ connecting སྒྲིབ་པ་ to མུན་པ་\n- Instrumental འདོད་པས་ indicating motivation\n- Rhetorical question structure with ཇི་ལྟར་...མི་བྱེད་\n\n\nEmptiness is the antidote to the darkness\nOf the obscurations of afflictions and objects of knowledge.\nFor one who swiftly desires omniscience,\nWhy would they not meditate on it?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes śūnyatā as the primary means to overcome both kleśāvaraṇa and jñeyāvaraṇa in pursuit of sarvajñātā (omniscience).", "translation": "Emptiness is the antidote to the darkness\nOf the obscurations of afflictions and objects of knowledge.\nFor one who swiftly desires omniscience,\nWhy would they not meditate on it?" @@ -70415,9 +74140,50 @@ "translation": "Emptiness is the antidote to the darkness\nOf afflictive and cognitive obscurations.\nFor one who wishes to swiftly know all things,\nWhy would they not meditate on this?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཉོན་མོངས་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཡི། །མུན་པའི་གཉེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད། །མྱུར་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་འདོད་པས། །དེ་ནི་ཇི་ལྟར་སྒོམ་མི་བྱེད། །\n\nCommentary 1: ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱ་ཉིད་སྒྲིབ་པའོ། །དེ་ཉིད་མུན་པ་དང་འདྲ་བས་ན་མུན་པའོ། །དེའི་གཉེན་པོ་ནི་དེ་འཇོམས་པར་བྱེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྲག་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་གདམས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་དོན་གཉིས་འགྲུབ་པ་ནི། རང་གིས་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་ན་སྟོང་ཉིད་ལ་རྨོངས་པས་བསྐྱེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་བས་དེ་དག་གི་དོན་དུ་འཁོར་བའི་བདེ་བ་ལ་ཆགས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་པའི་མཐའ་གཉིས་ལས་གྲོལ་བའི་སྒོ་ནས་འཁོར་བ་གནས་པའི་ཚུལ་གྱིས་གཞན་དོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འགྲུབ་པ་འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། ། གཉིས་པ་སྒྲིབ་གཉིས་སྤོང་བ་ནི། རྣམ་མཁྱེན་གྱི་གེགས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའི་མུན་པའི་གཉེན་པོ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་སྒོམ་པ་ཡིན་པས་མྱུར་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་འདོད་པས་སྟོང་ཉིད་དེ་ནི་ཅི་སྟེ་སྒོམ་པར་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་དགོས་སོ། གསུམ་པ་ནི། སྟོང་ཉིད་རྟོགས་མ་རྟོགས་ལ་སྐྱོན་ཡོན་དེ་ལྟར་ཡོད་པས་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་སུན་འབྱིན་བརྗོད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་པ་དེས་ན་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་མིན་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་བར་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nEmptiness is the antidote to the darkness\nOf afflictive emotions and cognitive obscurations.\nFor those who wish to swiftly attain omniscience,\nWhy would they not meditate on it?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which emphasizes the importance of meditating on emptiness as a means to overcome mental afflictions and cognitive obscurations, ultimately leading to the attainment of omniscience or full enlightenment. The commentaries provide additional context, explaining that emptiness is the remedy that dispels ignorance and that it should be practiced without fear by those seeking swift enlightenment for the benefit of all beings.", - "translation": "Emptiness is the antidote to the darkness\nOf afflictive emotions and cognitive obscurations.\nFor those who wish to swiftly attain omniscience,\nWhy would they not meditate on it?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཡི། །མུན་པའི་གཉེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད། །མྱུར་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་འདོད་པས། །དེ་ནི་ཇི་ལྟར་སྒོམ་མི་བྱེད། །\n\nCommentary 1: ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱ་ཉིད་སྒྲིབ་པའོ། །དེ་ཉིད་མུན་པ་དང་འདྲ་བས་ན་མུན་པའོ། །དེའི་གཉེན་པོ་ནི་དེ་འཇོམས་པར་བྱེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྲག་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་གདམས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་དོན་གཉིས་འགྲུབ་པ་ནི། རང་གིས་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་ན་སྟོང་ཉིད་ལ་རྨོངས་པས་བསྐྱེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་བས་དེ་དག་གི་དོན་དུ་འཁོར་བའི་བདེ་བ་ལ་ཆགས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་པའི་མཐའ་གཉིས་ལས་གྲོལ་བའི་སྒོ་ནས་འཁོར་བ་གནས་པའི་ཚུལ་གྱིས་གཞན་དོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འགྲུབ་པ་འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། ། གཉིས་པ་སྒྲིབ་གཉིས་སྤོང་བ་ནི། རྣམ་མཁྱེན་གྱི་གེགས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའི་མུན་པའི་གཉེན་པོ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་སྒོམ་པ་ཡིན་པས་མྱུར་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་འདོད་པས་སྟོང་ཉིད་དེ་ནི་ཅི་སྟེ་སྒོམ་པར་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་དགོས་སོ། གསུམ་པ་ནི། སྟོང་ཉིད་རྟོགས་མ་རྟོགས་ལ་སྐྱོན་ཡོན་དེ་ལྟར་ཡོད་པས་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་སུན་འབྱིན་བརྗོད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་པ་དེས་ན་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་མིན་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་བར་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that afflictions and knowable objects are obscurations. These are likened to darkness. The antidote to this darkness is emptiness, which destroys these obscurations. It advises not to be afraid of emptiness.\n\nCommentary 2:\nThis longer commentary discusses several points:\n- Realizing emptiness generates compassion for those suffering due to ignorance of emptiness.\n- Meditating on emptiness leads to benefiting others while remaining in samsara, free from attachment to pleasure or fear of suffering.\n- Emptiness meditation is the antidote to both afflictive and cognitive obscurations.\n- Those wishing to quickly attain omniscience should meditate on emptiness.\n- Given the faults of not realizing emptiness and the qualities of realizing it, one should not criticize emptiness but meditate on it without doubt.\n\n2. Combined meaning:\nEmptiness is the crucial antidote to both afflictive and cognitive obscurations, which are like darkness preventing enlightenment. Meditating on emptiness leads to compassion, the ability to benefit others, and the swift attainment of omniscience. Therefore, one should overcome fear or doubt and diligently practice emptiness meditation.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nEmptiness is the antidote to the darkness\nOf afflictive and cognitive obscurations.\nFor those who wish to swiftly attain omniscience,\nWhy would they not meditate on it?\n", + "translation": "Emptiness is the antidote to the darkness\nOf afflictive and cognitive obscurations.\nFor those who wish to swiftly attain omniscience,\nWhy would they not meditate on it?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཡི།": { + "ཉོན་མོངས་": "afflictive", + "ཤེས་བྱའི་": "cognitive", + "སྒྲིབ་པ་": "veils" + }, + "།མུན་པའི་གཉེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད།": { + "མུན་པའི་": "darkness", + "གཉེན་པོ་": "remedy", + "སྟོང་པ་ཉིད་": "emptiness" + }, + "།མྱུར་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་འདོད་པས།": { + "མྱུར་དུ་": "quickly", + "ཐམས་ཅད་མཁྱེན་": "omniscience" + }, + "།དེ་ནི་ཇི་ལྟར་སྒོམ་མི་བྱེད།": { + "སྒོམ་": "cultivate" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཡི།": { + "ཉོན་མོངས་": "afflictive", + "ཤེས་བྱའི་": "cognitive", + "སྒྲིབ་པ་": "obscurations" + }, + "།མུན་པའི་གཉེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད།": { + "མུན་པའི་": "darkness", + "གཉེན་པོ་": "antidote", + "སྟོང་པ་ཉིད་": "emptiness" + }, + "།མྱུར་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་འདོད་པས།": { + "མྱུར་དུ་": "swiftly", + "ཐམས་ཅད་མཁྱེན་": "omniscience", + "འདོད་པས་": "wish" + }, + "།དེ་ནི་ཇི་ལྟར་སྒོམ་མི་བྱེད།": { + "སྒོམ་": "meditate" + } } } }, @@ -70427,7 +74193,7 @@ "commentary_1": " སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་གོ་སྙམ་པའི་ཤེས་པའི་ཡུལ་དུ་བརྗོད་པའི་བདག་དེ་ཉིད་བདག་གི་རང་གི་ངོ་བོ་སྟེ།དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་བརྟགས་ཤིང་དཔྱད་ན་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྟགས་དཔྱད་ཉིད་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་", "commentary_2": "གསུམ་པ་སྤྱིའི་དོན་བསྡུ་བ་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སྐྲག་པས་དེ་མི་སྒོམ་མོ་སྙམ་ན། དངོས་པོར་འཛིན་པ་གང་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་སྐྱེད་པར་བྱེད་དེ་ལ་སྐྲག་པ་སྐྱེ་བ་རིགས་པར་འགྱུར་ན་མི་སྐྱེ་བར་སྟོང་ཉིད་ནི་བསྒོམས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ན། དེ་ལས་འཇིགས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་སྟེ་སྐྱེ་བར་མི་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདངོས་གང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་བྱེད་པ། །དེ་ལས་སྐྲག་པ་སྐྱེ་འགྱུར་ན། །སྟོང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བྱེད་པ། །དེ་ལ་འཇིགས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདངོས་ (thing, entity), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), སྐྲག་པ་ (fear), སྟོང་ཉིད་ (emptiness), ཞི་བྱེད་ (pacify)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གང་...དེ་ construction for \"whatever...that\"\n- Conditional ན་ in second line\n- Rhetorical question structure in final line\n\n\nIf fear arises from whatever thing\nThat produces suffering,\nWhy then should one be afraid\nOf emptiness, which pacifies suffering?\n\n\nTechnical note: This verse contrasts the natural fear response to things that cause suffering with the illogical fear some may have towards emptiness (śūnyatā), which is actually the cessation of suffering in Buddhist philosophy.", "translation": "If fear arises from whatever thing\nThat produces suffering,\nWhy then should one be afraid\nOf emptiness, which pacifies suffering?" @@ -70443,9 +74209,37 @@ "translation": "If fear arises from that which produces suffering,\nWhy then be afraid of emptiness, which pacifies suffering?\nHow can fear arise towards that\nWhich brings an end to all misery?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདངོས་གང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་བྱེད་པ། །དེ་ལས་སྐྲག་པ་སྐྱེ་འགྱུར་ན། །སྟོང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བྱེད་པ། །དེ་ལ་འཇིགས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ། །\n\nCommentary 1: སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་གོ་སྙམ་པའི་ཤེས་པའི་ཡུལ་དུ་བརྗོད་པའི་བདག་དེ་ཉིད་བདག་གི་རང་གི་ངོ་བོ་སྟེ།དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་བརྟགས་ཤིང་དཔྱད་ན་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྟགས་དཔྱད་ཉིད་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་སྤྱིའི་དོན་བསྡུ་བ་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སྐྲག་པས་དེ་མི་སྒོམ་མོ་སྙམ་ན། དངོས་པོར་འཛིན་པ་གང་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་སྐྱེད་པར་བྱེད་དེ་ལ་སྐྲག་པ་སྐྱེ་བ་རིགས་པར་འགྱུར་ན་མི་སྐྱེ་བར་སྟོང་ཉིད་ནི་བསྒོམས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ན། དེ་ལས་འཇིགས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་སྟེ་སྐྱེ་བར་མི་རིགས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nIf fear arises from that which produces suffering,\nHow can fear arise towards emptiness, which pacifies suffering?\n\n\nThis translation captures the core meaning that while it's natural to fear things that cause suffering, it's illogical to fear emptiness (the Buddhist concept of lack of inherent existence), since emptiness actually alleviates suffering when properly understood and realized.", - "translation": "If fear arises from that which produces suffering,\nHow can fear arise towards emptiness, which pacifies suffering?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དངོས་གང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་བྱེད་པ། །དེ་ལས་སྐྲག་པ་སྐྱེ་འགྱུར་ན། །སྟོང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བྱེད་པ། །དེ་ལ་འཇིགས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ། །\n\nCommentary 1: སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་གོ་སྙམ་པའི་ཤེས་པའི་ཡུལ་དུ་བརྗོད་པའི་བདག་དེ་ཉིད་བདག་གི་རང་གི་ངོ་བོ་སྟེ།དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་བརྟགས་ཤིང་དཔྱད་ན་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྟགས་དཔྱད་ཉིད་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་སྤྱིའི་དོན་བསྡུ་བ་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སྐྲག་པས་དེ་མི་སྒོམ་མོ་སྙམ་ན། དངོས་པོར་འཛིན་པ་གང་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་སྐྱེད་པར་བྱེད་དེ་ལ་སྐྲག་པ་སྐྱེ་བ་རིགས་པར་འགྱུར་ན་མི་སྐྱེ་བར་སྟོང་ཉིད་ནི་བསྒོམས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ན། དེ་ལས་འཇིགས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་སྟེ་སྐྱེ་བར་མི་རིགས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the concept of self (bdag) and explains that when examined closely, the self that we perceive as the object of our consciousness does not truly exist in its own nature.\n\nCommentary 2: This commentary addresses the fear of emptiness (stong pa nyid) and argues that it is illogical to fear emptiness when it is actually the attachment to inherent existence that causes suffering. Meditation on emptiness is said to pacify all suffering.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that while we might fear the concept of emptiness, it is actually our attachment to inherent existence that causes suffering. Emptiness, when properly understood and meditated upon, leads to the cessation of suffering.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nIf fear arises from that which produces suffering,\nWhy then be afraid of emptiness, which pacifies suffering?\n\n\nThis translation captures the essence of the verse, contrasting the fear of emptiness with the recognition that emptiness actually leads to the cessation of suffering, in line with the explanations provided in the commentaries.", + "translation": "If fear arises from that which produces suffering,\nWhy then be afraid of emptiness, which pacifies suffering?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དངོས་གང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་བྱེད་པ། །དེ་ལས་སྐྲག་པ་སྐྱེ་འགྱུར་ན། །": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "སྐྱེད་བྱེད་": "produce", + "སྐྲག་པ་": "fearfulness" + }, + "སྟོང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བྱེད་པ། །དེ་ལ་འཇིགས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ། །": { + "སྟོང་ཉིད་": "emptiness", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "ཞི་བྱེད་": "cure", + "འཇིགས་པ་": "dread" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དངོས་གང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་བྱེད་པ། །དེ་ལས་སྐྲག་པ་སྐྱེ་འགྱུར་ན། །": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "སྐྱེད་": "produces", + "སྐྲག་པ་": "fear" + }, + "སྟོང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བྱེད་པ། །དེ་ལ་འཇིགས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ། །": { + "སྟོང་ཉིད་": "emptiness", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "ཞི་བྱེད་": "pacifies", + "འཇིགས་པ་": "afraid" + } } } }, @@ -70455,7 +74249,7 @@ "commentary_1": " སོ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་བདག་མ་ཡིན་པའོ། །མཆིལ་མ་ནི་ཁ་ནས་བྱུང་བའོ། །ཆུ་སེར་ནི་རྨ་ནས་འཛག་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཕུང་པོ་རྣམ་པར་དབྱེ་བས་སྤྱིར་དགག་པ་དང་། འདོད་པའི་བདག་བྱེ་བྲག་ཏུ་དགག་པ་དང་། བདག་མེད་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། སོ་དང་སྐྲ་སེན་བདག་མ་ཡིན། །བདག་ནི་རུས་པ་ཁྲག་མ་ཡིན། །སྣབས་མིན་བད་ཀན་མ་ཡིན་ཏེ། །ཆུ་སེར་དང་ནི་རྣག་ཀྱང་མིན། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསོ་དང་སྐྲ་སེན་བདག་མ་ཡིན། །བདག་ནི་རུས་པ་ཁྲག་མ་ཡིན། །སྣབས་མིན་བད་ཀན་མ་ཡིན་ཏེ། །ཆུ་སེར་དང་ནི་རྣག་ཀྱང་མིན། །\n", "output": "I'll provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསོ་(teeth), སྐྲ་(hair), སེན་(nails), རུས་པ་(bones), ཁྲག་(blood), སྣབས་(mucus), བད་ཀན་(phlegm), ཆུ་སེར་(lymph), རྣག་(pus)\n\nGrammatical structure:\n- Repetitive use of མ་ཡིན་ (is not) and མིན་ (is not) for negation\n- བདག་ (I/self) as the subject\n\n\nTeeth, hair, and nails are not self.\nI am not bones, I am not blood.\n[I] am not mucus, am not phlegm,\nNor am [I] lymph or even pus.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be a meditation on non-self (anātman), listing various bodily components and asserting that none of them constitute the self or \"I\" (བདག་).", "translation": "Teeth, hair, and nails are not self.\nI am not bones, I am not blood.\n[I] am not mucus, am not phlegm,\nNor am [I] lymph or even pus." @@ -70471,9 +74265,53 @@ "translation": "tags:\n\n\nTeeth, hair, and nails are not the self.\nThe self is not bones or blood.\nIt is not mucus, nor is it phlegm.\nNeither is it lymph or pus." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསོ་དང་སྐྲ་སེན་བདག་མ་ཡིན། །བདག་ནི་རུས་པ་ཁྲག་མ་ཡིན། །སྣབས་མིན་བད་ཀན་མ་ཡིན་ཏེ། །ཆུ་སེར་དང་ནི་རྣག་ཀྱང་མིན། །\n\nCommentary 1: སོ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་བདག་མ་ཡིན་པའོ། །མཆིལ་མ་ནི་ཁ་ནས་བྱུང་བའོ། །ཆུ་སེར་ནི་རྨ་ནས་འཛག་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཕུང་པོ་རྣམ་པར་དབྱེ་བས་སྤྱིར་དགག་པ་དང་། འདོད་པའི་བདག་བྱེ་བྲག་ཏུ་དགག་པ་དང་། བདག་མེད་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། སོ་དང་སྐྲ་སེན་བདག་མ་ཡིན། །བདག་ནི་རུས་པ་ཁྲག་མ་ཡིན། །སྣབས་མིན་བད་ཀན་མ་ཡིན་ཏེ། །ཆུ་སེར་དང་ནི་རྣག་ཀྱང་མིན། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nTeeth, hair, and nails are not the self.\nThe self is not bones or blood.\nIt is not mucus or phlegm,\nNor is it lymph or pus.\n\n\nThis translation reflects the Buddhist concept of non-self (anatta), where the text systematically denies that various parts of the body constitute the self. The commentaries provide additional context, explaining that \"ma yin\" means \"is not the self\" and clarifying some of the terms used (like \"chu ser\" referring to fluid oozing from wounds). The second commentary also indicates that this verse is part of a broader explanation refuting the idea of a permanent self through an analysis of the aggregates (skandhas).", - "translation": "Teeth, hair, and nails are not the self.\nThe self is not bones or blood.\nIt is not mucus or phlegm,\nNor is it lymph or pus." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སོ་དང་སྐྲ་སེན་བདག་མ་ཡིན། །བདག་ནི་རུས་པ་ཁྲག་མ་ཡིན། །སྣབས་མིན་བད་ཀན་མ་ཡིན་ཏེ། །ཆུ་སེར་དང་ནི་རྣག་ཀྱང་མིན། །\n\nCommentary 1: སོ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་བདག་མ་ཡིན་པའོ། །མཆིལ་མ་ནི་ཁ་ནས་བྱུང་བའོ། །ཆུ་སེར་ནི་རྨ་ནས་འཛག་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཕུང་པོ་རྣམ་པར་དབྱེ་བས་སྤྱིར་དགག་པ་དང་། འདོད་པའི་བདག་བྱེ་བྲག་ཏུ་དགག་པ་དང་། བདག་མེད་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། སོ་དང་སྐྲ་སེན་བདག་མ་ཡིན། །བདག་ནི་རུས་པ་ཁྲག་མ་ཡིན། །སྣབས་མིན་བད་ཀན་མ་ཡིན་ཏེ། །ཆུ་སེར་དང་ནི་རྣག་ཀྱང་མིན། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the phrase \"ma yin\" means \"is not the self.\" It also clarifies that \"mchil ma\" refers to saliva from the mouth, and \"chu ser\" is fluid that oozes from wounds.\n\nCommentary 2:\nThis commentary outlines a broader context, stating that this verse is part of a detailed explanation that includes three parts: 1) a general refutation by analyzing the aggregates, 2) a specific refutation of the concept of self as desired, and 3) addressing objections to selflessness. It then quotes the verse in question as part of the first point.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries indicate that this verse is part of a larger discussion on the nature of self and selflessness in Buddhist philosophy. It's specifically focused on refuting the idea that various parts or substances of the body constitute a \"self.\" The verse lists different body parts and fluids, asserting that none of these can be identified as the self.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nTeeth, hair, and nails are not the self.\nThe self is neither bones nor blood.\nIt is not mucus, nor phlegm,\nNor is it lymph or pus.\n\nThis translation reflects the Buddhist philosophical concept of non-self (anatta), emphasizing that no physical part of the body can be identified as a permanent, essential self.", + "translation": "Teeth, hair, and nails are not the self.\nThe self is neither bones nor blood.\nIt is not mucus, nor phlegm,\nNor is it lymph or pus." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "སོ་དང་སྐྲ་སེན་བདག་མ་ཡིན།": { + "སོ་": "teeth", + "སྐྲ་": "hair", + "སེན་": "nails", + "བདག་": "me" + }, + "།བདག་ནི་རུས་པ་ཁྲག་མ་ཡིན།": { + "བདག་": "me", + "རུས་པ་": "bones", + "ཁྲག་": "blood" + }, + "།སྣབས་མིན་བད་ཀན་མ་ཡིན་ཏེ།": { + "སྣབས་": "mucus", + "བད་ཀན་": "phlegm" + }, + "།ཆུ་སེར་དང་ནི་རྣག་ཀྱང་མིན།": { + "ཆུ་སེར་": "lymph", + "རྣག་": "pus" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སོ་དང་སྐྲ་སེན་བདག་མ་ཡིན། །": { + "སོ་": "teeth", + "སྐྲ་": "hair", + "སེན་": "nails", + "བདག་": "self" + }, + "བདག་ནི་རུས་པ་ཁྲག་མ་ཡིན། །": { + "བདག་": "self", + "རུས་པ་": "bones", + "ཁྲག་": "blood" + }, + "སྣབས་མིན་བད་ཀན་མ་ཡིན་ཏེ། །": { + "སྣབས་": "mucus", + "བད་ཀན་": "phlegm" + }, + "ཆུ་སེར་དང་ནི་རྣག་ཀྱང་མིན། །": { + "ཆུ་སེར་": "lymph", + "རྣག་": "pus" + } } } }, @@ -70483,7 +74321,7 @@ "commentary_1": " ཞག་ནི་ཚིལ་བུ་སྟེ་གང་གི་དབང་གིས་ལུས་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ། །རྔུལ་ནི་རབ་ཏུ་རྔུལ་བའི་རྔུལ་ལོ། །ནང་གྲོལ་ནི་རྒྱུ་མཐའ་ཕྲ་མོ་ཡན་ཆད་དོ། །རྒྱུ་མ་ནི་རྩ་དང་ཉེ་བའོ། །", "commentary_2": "བདག་ནི་ཞག་དང་རྔུལ་མིན་ཏེ། །གློ་མཆིན་དག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་གཞན་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །བདག་ནི་ཕྱི་ས་གཅིན་མ་ཡིན། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་ཞག་དང་རྡུལ་མིན་ཏེ། །གློ་མཆིན་དག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་གཞན་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །བདག་ནི་ཕྱི་ས་གཅིན་མ་ཡིན། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་(Self), ཞག་(Fat), རྡུལ་(Dust/Atoms), གློ་(Lungs), མཆིན་(Liver), ནང་ཁྲོལ་(Internal organs), ཕྱི་ས་(Feces), གཅིན་(Urine)\n\nGrammatical notes:\n- Repeated use of negation (མིན་, མ་ཡིན་)\n- Parallel structure in each line denying various body parts as self\n\n\nI am not fat nor atoms;\nLungs and liver are also not me.\nOther internal organs are not me either;\nI am not feces or urine.\n\n\nTechnical note: This verse is likely from a text on selflessness (བདག་མེད་), analyzing the body to refute the notion of a permanent, independent self.", "translation": "I am not fat nor atoms;\nLungs and liver are also not me.\nOther internal organs are not me either;\nI am not feces or urine." @@ -70499,9 +74337,9 @@ "translation": "I am not flesh and blood;\nNor am I lungs or liver.\nI am not other internal organs;\nI am not feces or urine." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ནི་ཞག་དང་རྡུལ་མིན་ཏེ། །གློ་མཆིན་དག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་གཞན་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །བདག་ནི་ཕྱི་ས་གཅིན་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ཞག་ནི་ཚིལ་བུ་སྟེ་གང་གི་དབང་གིས་ལུས་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ། །རྔུལ་ནི་རབ་ཏུ་རྔུལ་བའི་རྔུལ་ལོ། །ནང་གྲོལ་ནི་རྒྱུ་མཐའ་ཕྲ་མོ་ཡན་ཆད་དོ། །རྒྱུ་མ་ནི་རྩ་དང་ཉེ་བའོ། །\n\nCommentary 2: བདག་ནི་ཞག་དང་རྔུལ་མིན་ཏེ། །གློ་མཆིན་དག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་གཞན་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །བདག་ནི་ཕྱི་ས་གཅིན་མ་ཡིན། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\nI am not fat nor sweat,\nNor am I the lungs or liver.\nI am not the other internal organs,\nNor am I feces or urine.\n\nThis translation reflects the Buddhist concept of non-self (anatta), emphasizing that the self is not to be identified with any part of the physical body or its products.", - "translation": "I am not fat nor sweat,\nNor am I the lungs or liver.\nI am not the other internal organs,\nNor am I feces or urine." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ནི་ཞག་དང་རྡུལ་མིན་ཏེ། །གློ་མཆིན་དག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་གཞན་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །བདག་ནི་ཕྱི་ས་གཅིན་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ཞག་ནི་ཚིལ་བུ་སྟེ་གང་གི་དབང་གིས་ལུས་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ། །རྔུལ་ནི་རབ་ཏུ་རྔུལ་བའི་རྔུལ་ལོ། །ནང་གྲོལ་ནི་རྒྱུ་མཐའ་ཕྲ་མོ་ཡན་ཆད་དོ། །རྒྱུ་མ་ནི་རྩ་དང་ཉེ་བའོ། །\n\nCommentary 2: བདག་ནི་ཞག་དང་རྔུལ་མིན་ཏེ། །གློ་མཆིན་དག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་གཞན་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །བདག་ནི་ཕྱི་ས་གཅིན་མ་ཡིན། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains some terms:\n- Zhag (ཞག) refers to fat that causes the body to grow.\n- Rdul (རྡུལ) refers to sweat from excessive sweating.\n- Nang trol (ནང་གྲོལ) refers to the small intestines and above.\n- Gyu ma (རྒྱུ་མ) refers to parts close to the veins/arteries.\n\nCommentary 2:\nThis commentary is actually a repetition of the input text, so it doesn't provide additional information.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe first commentary provides definitions for some of the terms used in the verse, helping to clarify the specific body parts or substances being referred to. The second commentary doesn't add new information.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nI am not fat nor sweat,\nNeither am I lungs or liver.\nI am not the other internal organs,\nNor am I feces or urine.\n\nThis translation reflects the input text's message of negating identification with various body parts and substances, using the specific definitions provided in the commentary to clarify some of the terms.", + "translation": "I am not fat nor sweat,\nNeither am I lungs or liver.\nI am not the other internal organs,\nNor am I feces or urine." } }, "glossary": { @@ -70525,6 +74363,27 @@ "ཕྱི་ས་": "feces", "གཅིན་": "urine" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བདག་ནི་ཞག་དང་རྡུལ་མིན་ཏེ། །": { + "བདག་": "I", + "ཞག་": "fat", + "རྡུལ་": "sweat" + }, + "གློ་མཆིན་དག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །": { + "གློ་": "lungs", + "མཆིན་": "liver", + "བདག་": "I" + }, + "ནང་ཁྲོལ་གཞན་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །": { + "ནང་ཁྲོལ་": "internal organs", + "བདག་": "I" + }, + "བདག་ནི་ཕྱི་ས་གཅིན་མ་ཡིན། །": { + "བདག་": "I", + "ཕྱི་ས་": "feces", + "གཅིན་": "urine" + } } } }, @@ -70534,7 +74393,7 @@ "commentary_1": " དྲོད་ནི་མེའི་ཁམས་སོ། །བུ་ག་ནི་མིག་ལ་སོགས་པའོ། །གལ་ཏེ་གྲངས་ཅན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ནི་རིག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྒྲ་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་བདག་རྟག་པར་འདོད་པ་མ་ཡིན་ནམ། ཇི་ལྟར་ན་བདག་འགེགས་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་སྒྲའི་ཤེས་པ་བདག་ཡིན་ན་ནི། དེ་ཡང་རྟག་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཚེ་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་སྒྲ་འཛིན་པར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྟག་པའི་ཡུལ་སྒྲ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "commentary_2": "ཤ་དང་པགས་པ་བདག་མིན་ཏེ། །དྲོད་དང་རླུང་ཡང་བདག་མ་ཡིན། །བུ་ག་བདག་མིན་རྣམ་ཀུན་ཏུ། །རྣམ་ཤེས་དྲུག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །ཁམས་དྲུག་པོ་དེ་རྣམས་ནི་མི་རྟག་དུ་མ་རང་དབང་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཤ་དང་པགས་པ་བདག་མིན་ཏེ། །དྲོད་དང་རླུང་ཡང་བདག་མ་ཡིན། །བུ་ག་བདག་མིན་རྣམ་ཀུན་དུ། །རྣམ་ཤེས་དྲུག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཤ (flesh), པགས་པ (skin), བདག (self), དྲོད (warmth), རླུང (wind/air), བུ་ག (openings/orifices), རྣམ་ཤེས (consciousness)\n\nGrammatical notes:\n- Repeated use of མིན and མ་ཡིན for negation\n- ཀྱང (also/even) used for emphasis\n- རྣམ་ཀུན་དུ (in all aspects/ways)\n\n\nFlesh and skin are not the self.\nWarmth and wind are also not the self.\nThe orifices are not the self in any way.\nEven the six consciousnesses are not the self.\n\n\nTechnical notes:\n- \"Wind\" (རླུང) refers to the vital air or prāṇa in Buddhist physiology.\n- \"Six consciousnesses\" (རྣམ་ཤེས་དྲུག) refers to the six types of consciousness recognized in Buddhist philosophy: visual, auditory, olfactory, gustatory, tactile, and mental.\n\nThis translation maintains the technical precision of the original, preserving key Buddhist concepts while providing a literal English rendering of the Tibetan text.", "translation": "Flesh and skin are not the self.\nWarmth and wind are also not the self.\nThe orifices are not the self in any way.\nEven the six consciousnesses are not the self." @@ -70550,9 +74409,9 @@ "translation": "Flesh and skin are not the self.\nWarmth and breath are also not the self.\nOpenings are not the self in any way.\nThe six consciousnesses are also not the self." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཤ་དང་པགས་པ་བདག་མིན་ཏེ། །དྲོད་དང་རླུང་ཡང་བདག་མ་ཡིན། །བུ་ག་བདག་མིན་རྣམ་ཀུན་དུ། །རྣམ་ཤེས་དྲུག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: དྲོད་ནི་མེའི་ཁམས་སོ། །བུ་ག་ནི་མིག་ལ་སོགས་པའོ། །གལ་ཏེ་གྲངས་ཅན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ནི་རིག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྒྲ་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་བདག་རྟག་པར་འདོད་པ་མ་ཡིན་ནམ། ཇི་ལྟར་ན་བདག་འགེགས་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་སྒྲའི་ཤེས་པ་བདག་ཡིན་ན་ནི། དེ་ཡང་རྟག་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཚེ་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་སྒྲ་འཛིན་པར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྟག་པའི་ཡུལ་སྒྲ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: ཤ་དང་པགས་པ་བདག་མིན་ཏེ། །དྲོད་དང་རླུང་ཡང་བདག་མ་ཡིན། །བུ་ག་བདག་མིན་རྣམ་ཀུན་ཏུ། །རྣམ་ཤེས་དྲུག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །ཁམས་དྲུག་པོ་དེ་རྣམས་ནི་མི་རྟག་དུ་མ་རང་དབང་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nFlesh and skin are not the self.\nHeat and wind are also not the self.\nOpenings are not the self in any way.\nThe six consciousnesses are also not the self.\n\n\nThis translation reflects the Buddhist concept of non-self (anatta), stating that various physical and mental components do not constitute a permanent, independent self. The commentaries clarify that \"heat\" refers to the fire element, \"openings\" refer to sense organs like eyes, and the six consciousnesses are the sensory consciousnesses. The text refutes the idea of a permanent self as proposed by some philosophical schools, emphasizing that these elements are impermanent, multiple, and without independent existence.", - "translation": "Flesh and skin are not the self.\nHeat and wind are also not the self.\nOpenings are not the self in any way.\nThe six consciousnesses are also not the self." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཤ་དང་པགས་པ་བདག་མིན་ཏེ། །དྲོད་དང་རླུང་ཡང་བདག་མ་ཡིན། །བུ་ག་བདག་མིན་རྣམ་ཀུན་དུ། །རྣམ་ཤེས་དྲུག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: དྲོད་ནི་མེའི་ཁམས་སོ། །བུ་ག་ནི་མིག་ལ་སོགས་པའོ། །གལ་ཏེ་གྲངས་ཅན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ནི་རིག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྒྲ་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་བདག་རྟག་པར་འདོད་པ་མ་ཡིན་ནམ། ཇི་ལྟར་ན་བདག་འགེགས་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་སྒྲའི་ཤེས་པ་བདག་ཡིན་ན་ནི། དེ་ཡང་རྟག་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཚེ་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་སྒྲ་འཛིན་པར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྟག་པའི་ཡུལ་སྒྲ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: ཤ་དང་པགས་པ་བདག་མིན་ཏེ། །དྲོད་དང་རླུང་ཡང་བདག་མ་ཡིན། །བུ་ག་བདག་མིན་རྣམ་ཀུན་ཏུ། །རྣམ་ཤེས་དྲུག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །ཁམས་དྲུག་པོ་དེ་རྣམས་ནི་མི་རྟག་དུ་མ་རང་དབང་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that \"warmth\" refers to the fire element, and \"openings\" refer to the sense organs like eyes. It addresses a potential objection from the Samkhya school, who believe in a permanent self that is the nature of consciousness. The commentary argues that if consciousness of sound (for example) were the self, it would be permanent and always perceive sound, which is not the case.\n\nCommentary 2: This commentary briefly restates the input verse and explains that the six elements mentioned are impermanent, multiple, and not self-existent.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that various physical and mental components (flesh, skin, warmth, breath, bodily openings, and the six types of consciousness) cannot be the self because they are impermanent, multiple, and lack independent existence. They refute both materialist views of the self and the idea of consciousness as a permanent self.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nFlesh and skin are not the self;\nWarmth and breath are also not the self.\nThe bodily openings are not the self in any way;\nThe six types of consciousness are also not the self.", + "translation": "Flesh and skin are not the self;\nWarmth and breath are also not the self.\nThe bodily openings are not the self in any way;\nThe six types of consciousness are also not the self." } }, "glossary": { @@ -70575,6 +74434,26 @@ "རྣམ་ཤེས་དྲུག་": "six consciousnesses", "བདག་": "me" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཤ་དང་པགས་པ་བདག་མིན་ཏེ།": { + "ཤ་": "flesh", + "པགས་པ་": "skin", + "བདག་": "self" + }, + "དྲོད་དང་རླུང་ཡང་བདག་མ་ཡིན།": { + "དྲོད་": "warmth", + "རླུང་": "breath", + "བདག་": "self" + }, + "བུ་ག་བདག་མིན་རྣམ་ཀུན་དུ།": { + "བུ་ག་": "bodily openings", + "བདག་": "self" + }, + "རྣམ་ཤེས་དྲུག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན།": { + "རྣམ་ཤེས་དྲུག་": "six types of consciousness", + "བདག་": "self" + } } } }, @@ -70584,7 +74463,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་སྒྲ་ནི་རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་གྱི། རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་པོ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་ཡིན་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་མི་འཛིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། གང་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གིས་ཤེས་པར་བརྗོད་པའི་མངོན་པར་རྗོད་པར་བྱེད་པས་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་མེད་པར་ཅི་ཞིག་ཅེས་བྱ་བའོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། གྲངས་ཅན་དང་། རིགས་པ་ཅན་གྱིས་བཏགས་པའི་བདག་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། དགག་པ་བརྗོད་པ་དང་། ཉེས་སྤོང་གི་ལན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་སྒྲ་འཛིན་པའི་ཤེས་རིག་རྟག་པ་ཡིན་ན་སྒྲ་མེད་པའི་དུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚེ་ན་སྒྲ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་ཡོད་པར་འགྱུར་ལ། འདོད་ན། སྒྲ་ཤེས་ལ་ནི་སྒྲ་ལྟོས་པས་ཤེས་བྱ་སྒྲ་མེད་ན་ཡུལ་ཅི་ཞིག་རིག་ནས་རྒྱུ་མཚན་གང་གིས་སྒྲ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱེད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་སྒྲ་ཡི་ཤེས་རྟག་ན། །ཐམས་ཅད་ཚེ་ན་སྒྲ་འཛིན་འགྱུར། །ཤེས་བྱ་མེད་ན་ཅི་ཞིག་རིག །གང་གིས་ཤེས་པ་ཞེས་རྗོད་བྱེད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྒྲ་(sound), ཤེས་(consciousness/cognition), རྟག་(permanent), སྒྲ་འཛིན་(sound-grasping), ཤེས་བྱ་(object of knowledge)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་: \"If...then\" conditional structure\n- ཐམས་ཅད་ཚེ་ན་: \"at all times\"\n- ཅི་ཞིག་: interrogative \"what\"\n- གང་གིས་: interrogative \"by what\"\n\n\nIf sound-consciousness were permanent,\nThen at all times there would be sound-grasping.\nIf there's no object of knowledge, what is known?\nBy what is it designated \"consciousness\"?\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing the nature of consciousness and its relationship to objects of perception, particularly sound.\n- The argument challenges the notion of a permanent consciousness by pointing out logical inconsistencies.\n- The term སྒྲ་འཛིན་ (sound-grasping) refers to the cognitive act of perceiving sound.", "translation": "If sound-consciousness were permanent,\nThen at all times there would be sound-grasping.\nIf there's no object of knowledge, what is known?\nBy what is it designated \"consciousness\"?" @@ -70600,9 +74479,49 @@ "translation": "If sound cognition were permanent,\nOne would always perceive sound.\nWithout an object of knowledge, what is known?\nBy what is cognition said to exist?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་སྒྲ་ཡི་ཤེས་རྟག་ན། །ཐམས་ཅད་ཚེ་ན་སྒྲ་འཛིན་འགྱུར། །ཤེས་བྱ་མེད་ན་ཅི་ཞིག་རིག །གང་གིས་ཤེས་པ་ཞེས་རྗོད་བྱེད། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་སྒྲ་ནི་རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་གྱི། རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་པོ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་ཡིན་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་མི་འཛིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། གང་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གིས་ཤེས་པར་བརྗོད་པའི་མངོན་པར་རྗོད་པར་བྱེད་པས་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་མེད་པར་ཅི་ཞིག་ཅེས་བྱ་བའོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། གྲངས་ཅན་དང་། རིགས་པ་ཅན་གྱིས་བཏགས་པའི་བདག་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། དགག་པ་བརྗོད་པ་དང་། ཉེས་སྤོང་གི་ལན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་སྒྲ་འཛིན་པའི་ཤེས་རིག་རྟག་པ་ཡིན་ན་སྒྲ་མེད་པའི་དུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚེ་ན་སྒྲ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་ཡོད་པར་འགྱུར་ལ། འདོད་ན། སྒྲ་ཤེས་ལ་ནི་སྒྲ་ལྟོས་པས་ཤེས་བྱ་སྒྲ་མེད་ན་ཡུལ་ཅི་ཞིག་རིག་ནས་རྒྱུ་མཚན་གང་གིས་སྒྲ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱེད།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nIf auditory consciousness were permanent,\nOne would always perceive sound.\nIf there is no object to be known, what is cognized?\nOn what basis is it called consciousness?\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical argument being made about the nature of consciousness and perception, particularly relating to sound. The verses question the notion of a permanent consciousness, pointing out that if it were permanent, we would always be aware of sound. It then challenges this idea by asking what such a consciousness would be aware of when there is no sound present, and on what basis it could still be called consciousness without an object of perception.", - "translation": "If auditory consciousness were permanent,\nOne would always perceive sound.\nIf there is no object to be known, what is cognized?\nOn what basis is it called consciousness?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་སྒྲ་ཡི་ཤེས་རྟག་ན། །ཐམས་ཅད་ཚེ་ན་སྒྲ་འཛིན་འགྱུར། །ཤེས་བྱ་མེད་ན་ཅི་ཞིག་རིག །གང་གིས་ཤེས་པ་ཞེས་རྗོད་བྱེད། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་སྒྲ་ནི་རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་གྱི། རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་པོ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་ཡིན་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་མི་འཛིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། གང་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གིས་ཤེས་པར་བརྗོད་པའི་མངོན་པར་རྗོད་པར་བྱེད་པས་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་མེད་པར་ཅི་ཞིག་ཅེས་བྱ་བའོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། གྲངས་ཅན་དང་། རིགས་པ་ཅན་གྱིས་བཏགས་པའི་བདག་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། དགག་པ་བརྗོད་པ་དང་། ཉེས་སྤོང་གི་ལན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་སྒྲ་འཛིན་པའི་ཤེས་རིག་རྟག་པ་ཡིན་ན་སྒྲ་མེད་པའི་དུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚེ་ན་སྒྲ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་ཡོད་པར་འགྱུར་ལ། འདོད་ན། སྒྲ་ཤེས་ལ་ནི་སྒྲ་ལྟོས་པས་ཤེས་བྱ་སྒྲ་མེད་ན་ཡུལ་ཅི་ཞིག་རིག་ནས་རྒྱུ་མཚན་གང་གིས་སྒྲ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱེད།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1 summary: \nThis commentary addresses the idea that if consciousness alone is permanent, and sound is not, then how can there be constant perception of sound? It questions what can be known if there is no object of knowledge like sound, and what basis there is for calling something \"consciousness\" in such a case.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary discusses refuting the notion of a permanent self as proposed by Samkhya and Nyaya schools. It argues that if the consciousness that perceives sound were permanent, it would always be perceiving sound. However, when there is no sound, what would this consciousness be aware of, and on what basis would we call it \"sound-perceiving consciousness\"?\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries are addressing the logical inconsistency in the idea of a permanent consciousness, particularly in relation to sound perception. They point out that if consciousness were permanent and independent of its objects, it would always be perceiving sound, which is not the case. They question what such a consciousness would be aware of when there is no sound present, and how it could be defined or identified without its object.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nIf the consciousness of sound were permanent,\nIt would always perceive sound.\nWhen there is no object to be known, what does it cognize?\nOn what basis is it called consciousness?\n\nThis translation reflects the philosophical argument presented in the commentaries, questioning the notion of a permanent consciousness independent of its objects of perception.", + "translation": "If the consciousness of sound were permanent,\nIt would always perceive sound.\nWhen there is no object to be known, what does it cognize?\nOn what basis is it called consciousness?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གལ་ཏེ་སྒྲ་ཡི་ཤེས་རྟག་ན། །": { + "སྒྲ་": "sound", + "ཤེས་": "cognition", + "རྟག་": "permanent" + }, + "ཐམས་ཅད་ཚེ་ན་སྒྲ་འཛིན་འགྱུར། །": { + "ཐམས་ཅད་": "all", + "ཚེ་": "times", + "སྒྲ་": "sound", + "འཛིན་": "apprehended" + }, + "ཤེས་བྱ་མེད་ན་ཅི་ཞིག་རིག །": { + "ཤེས་བྱ་": "to be known" + }, + "གང་གིས་ཤེས་པ་ཞེས་རྗོད་བྱེད། །": { + "ཤེས་པ་": "cognition" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གལ་ཏེ་སྒྲ་ཡི་ཤེས་རྟག་ན། །": { + "སྒྲ་": "sound", + "ཤེས་": "consciousness", + "རྟག་": "permanent" + }, + "ཐམས་ཅད་ཚེ་ན་སྒྲ་འཛིན་འགྱུར། །": { + "ཐམས་ཅད་": "always", + "སྒྲ་": "sound", + "འཛིན་": "perceive" + }, + "ཤེས་བྱ་མེད་ན་ཅི་ཞིག་རིག །": { + "ཤེས་བྱ་": "object to be known", + "རིག་": "cognize" + }, + "གང་གིས་ཤེས་པ་ཞེས་རྗོད་བྱེད། །": { + "ཤེས་པ་": "consciousness" + } } } }, @@ -70612,7 +74531,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཤེས་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གཞན་ཡང་སྒྲ་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་བདག་གཅིག་པོ་དེས་དེའི་ཚེ་གཟུགས་ལ་སོགས་པས་འཛིན་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་བརྗོད་པ། དེས་ན་ཞེས་སྨོས་སོ། །", "commentary_2": "གལ་ཏེ་སྒྲ་ཤེས་པ་མེད་ཀྱང་སྒྲ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་ཡིན་ན་ཤིང་ཡང་སྒྲ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་དེས་ན་ཤེས་བྱ་ཡུལ་ཉེ་བར་གནས་པ་མེད་པར་དེ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་མེད་ཅེས་བྱ་བར་ངེས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ཤེས་མེད་ཤེས་ཡིན་ན། །ཤིང་ཡང་ཤེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར། །དེས་ན་ཤེས་བྱ་ཉེར་གནས་པ། །མེད་པར་ཤེས་པ་མེད་ཅེས་ངེས། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཤེས་མེད་ (without cognition), ཤེས་པ་ (cognition/consciousness), ཤིང་ (wood/tree), ཤེས་བྱ་ (object of knowledge)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ (if...then) conditional structure\n- ཐལ་བར་འགྱུར་ (would absurdly follow)\n- ཉེར་གནས་པ་ (closely abiding/present)\n\n\nIf that which is without cognition were cognition,\nIt would absurdly follow that even wood is conscious.\nTherefore, it is certain that without an object of knowledge closely present,\nThere is no cognition.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of consciousness and its relationship to objects of knowledge, likely from an epistemological perspective in Buddhist philosophy.", "translation": "If that which is without cognition were cognition,\nIt would absurdly follow that even wood is conscious.\nTherefore, it is certain that without an object of knowledge closely present,\nThere is no cognition." @@ -70628,9 +74547,9 @@ "translation": "If absence of awareness were awareness,\nEven wood would become aware.\nTherefore, it is certain that\nWithout an object of awareness nearby,\nThere can be no awareness." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ཤེས་མེད་ཤེས་ཡིན་ན། །ཤིང་ཡང་ཤེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར། །དེས་ན་ཤེས་བྱ་ཉེར་གནས་པ། །མེད་པར་ཤེས་པ་མེད་ཅེས་ངེས། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཤེས་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གཞན་ཡང་སྒྲ་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་བདག་གཅིག་པོ་དེས་དེའི་ཚེ་གཟུགས་ལ་སོགས་པས་འཛིན་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་བརྗོད་པ། དེས་ན་ཞེས་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་སྒྲ་ཤེས་པ་མེད་ཀྱང་སྒྲ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་ཡིན་ན་ཤིང་ཡང་སྒྲ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་དེས་ན་ཤེས་བྱ་ཡུལ་ཉེ་བར་གནས་པ་མེད་པར་དེ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་མེད་ཅེས་བྱ་བར་ངེས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nIf that which lacks consciousness were consciousness,\nEven wood would become conscious.\nTherefore, it is certain that without\nThe presence of an object of knowledge, there is no consciousness.\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical argument presented in the Tibetan verse, which appears to be discussing the nature of consciousness and its relationship to objects of knowledge. The commentaries help clarify that the verse is refuting the idea that consciousness can exist without an object, using the example that if this were true, even inanimate objects like wood would be considered conscious.", - "translation": "If that which lacks consciousness were consciousness,\nEven wood would become conscious.\nTherefore, it is certain that without\nThe presence of an object of knowledge, there is no consciousness." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་ཤེས་མེད་ཤེས་ཡིན་ན། །ཤིང་ཡང་ཤེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར། །དེས་ན་ཤེས་བྱ་ཉེར་གནས་པ། །མེད་པར་ཤེས་པ་མེད་ཅེས་ངེས། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཤེས་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གཞན་ཡང་སྒྲ་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་བདག་གཅིག་པོ་དེས་དེའི་ཚེ་གཟུགས་ལ་སོགས་པས་འཛིན་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་བརྗོད་པ། དེས་ན་ཞེས་སྨོས་སོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་སྒྲ་ཤེས་པ་མེད་ཀྱང་སྒྲ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་ཡིན་ན་ཤིང་ཡང་སྒྲ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་དེས་ན་ཤེས་བྱ་ཡུལ་ཉེ་བར་གནས་པ་མེད་པར་དེ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་མེད་ཅེས་བྱ་བར་ངེས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that a single self that perceives sound cannot simultaneously perceive form and other objects. It emphasizes the impossibility of one consciousness perceiving multiple objects at once.\n\nCommentary 2:\nThis commentary argues that if consciousness could exist without an object of knowledge, even a tree could be considered consciousness. It concludes that consciousness cannot exist without a nearby object of knowledge.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that consciousness or awareness cannot exist independently of an object of knowledge. They argue against the idea of a singular, all-perceiving consciousness and instead support the notion that each instance of consciousness is tied to a specific object.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nIf absence of awareness were awareness,\nEven a tree would become aware.\nTherefore, it is certain that without\nA nearby object of knowledge, there is no awareness.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the necessary relationship between awareness and its object, and the impossibility of awareness existing independently of what it perceives.", + "translation": "If absence of awareness were awareness,\nEven a tree would become aware.\nTherefore, it is certain that without\nA nearby object of knowledge, there is no awareness." } }, "glossary": { @@ -70650,6 +74569,17 @@ "མེད་པ་": "nothing", "ཤེས་པ་": "cognition" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གལ་ཏེ་ཤེས་མེད་ཤེས་ཡིན་ན། །ཤིང་ཡང་ཤེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར། །": { + "ཤེས་མེད་": "absence of awareness", + "ཤེས་": "awareness", + "ཤིང་": "tree" + }, + "དེས་ན་ཤེས་བྱ་ཉེར་གནས་པ། །མེད་པར་ཤེས་པ་མེད་ཅེས་ངེས། །": { + "ཤེས་བྱ་": "object of knowledge", + "ཤེས་པ་": "awareness" + } } } }, @@ -70659,7 +74589,7 @@ "commentary_1": " སྒྲའི་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་གཟུགས་ཀྱང་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ། དེ་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཟུགས་འཛིན་པའི་དུས་དེའི་ཚེ་སྒྲ་ཡང་ཅི་སྟེ་མི་འཛིན་ཏེ་སྒྲའི་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་སྒྲ་ཉེ་ཕྱོགས་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་འཛིན་པ་ཉིད་དོ་ཞེ་ན། ཀྱེ་ཧེ་དེ་ལྟར་ན་ནི་ཤེས་པ་དེ་ཡང་སྒྲའི་ཤེས་པ་དེ་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ལན་དགོད་པ་ནི། སྒྲ་མེད་པའི་ཚེ་སྒྲ་འཛིན་མེད་པར་ནི་འགྱུར་ཏེ། སྔར་སྒྲ་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཕྱིས་སྒྲ་མེད་པ་ན་གཟུགས་སོགས་ཤེས་པ་ལ་དེ་གཉིས་གཅིག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་དེ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཐལ་བ་སྔ་མ་གནས་པ་དང་། རྣམ་པ་འགལ་བ་དང་། ཕན་ཚུན་མི་དམིགས་པའི་རྟགས་ཀྱིས་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་ན་གཟུགས་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་སྒྲ་ཐོས་པའང་ཅི་སྟེ་མིན་ཏེ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་སྒྲ་མི་ཉེ་སྟེ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་མི་ཐོས་སོ་ཞེ་ན། དེས་ན་སྒྲ་དེ་འཛིན་པའི་ཤེས་པའང་མེད་པར་གྲུབ་བོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་གཟུགས་ཤེས་ན། །དེ་ཚེ་ཐོས་པའང་ཅི་སྟེ་མིན། །གལ་ཏེ་སྒྲ་མི་ཉེ་ཕྱིར་ན། །དེས་ན་དེ་ཡི་ཤེས་པའང་མེད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདེ་ཉིད་ (that very/itself), གཟུགས་ (form), ཤེས་ (know/cognize), ཐོས་པ་ (hearing), སྒྲ་ (sound), ཉེ་ (near/close), ཤེས་པ་ (consciousness/cognition)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ and ན། are conditional particles\n- ཅི་སྟེ་མིན། is a rhetorical question structure\n- གལ་ཏེ་...ཕྱིར་ན། is a causal construction\n\n\nIf by that very [means] form is known,\nThen why would hearing not [occur] as well?\nIf [you say] because sound is not near,\nThen there would be no cognition of that [form] either.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between sensory perception and cognition, particularly comparing visual and auditory experiences. It's questioning the consistency of claiming to perceive form while denying the possibility of hearing in the same context.", "translation": "If by that very [means] form is known,\nThen why would hearing not [occur] as well?\nIf [you say] because sound is not near,\nThen there would be no cognition of that [form] either." @@ -70675,9 +74605,42 @@ "translation": "If one can know form through that alone,\nWhy then would hearing not also occur?\nIf it's because sound is not near,\nThen there would be no cognition of it either." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་གཟུགས་ཤེས་ན། །དེ་ཚེ་ཐོས་པའང་ཅི་སྟེ་མིན། །གལ་ཏེ་སྒྲ་མི་ཉེ་ཕྱིར་ན། །དེས་ན་དེ་ཡི་ཤེས་པའང་མེད། །\n\nCommentary 1: སྒྲའི་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་གཟུགས་ཀྱང་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ། དེ་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཟུགས་འཛིན་པའི་དུས་དེའི་ཚེ་སྒྲ་ཡང་ཅི་སྟེ་མི་འཛིན་ཏེ་སྒྲའི་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་སྒྲ་ཉེ་ཕྱོགས་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་འཛིན་པ་ཉིད་དོ་ཞེ་ན། ཀྱེ་ཧེ་དེ་ལྟར་ན་ནི་ཤེས་པ་དེ་ཡང་སྒྲའི་ཤེས་པ་དེ་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ལན་དགོད་པ་ནི། སྒྲ་མེད་པའི་ཚེ་སྒྲ་འཛིན་མེད་པར་ནི་འགྱུར་ཏེ། སྔར་སྒྲ་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཕྱིས་སྒྲ་མེད་པ་ན་གཟུགས་སོགས་ཤེས་པ་ལ་དེ་གཉིས་གཅིག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་དེ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཐལ་བ་སྔ་མ་གནས་པ་དང་། རྣམ་པ་འགལ་བ་དང་། ཕན་ཚུན་མི་དམིགས་པའི་རྟགས་ཀྱིས་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་ན་གཟུགས་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་སྒྲ་ཐོས་པའང་ཅི་སྟེ་མིན་ཏེ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་སྒྲ་མི་ཉེ་སྟེ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་མི་ཐོས་སོ་ཞེ་ན། དེས་ན་སྒྲ་དེ་འཛིན་པའི་ཤེས་པའང་མེད་པར་གྲུབ་བོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nIf that same [consciousness] can perceive form,\nWhy then would it not also hear?\nIf it's because sound is not near,\nThen there would be no consciousness of it either.\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical argument being made about the nature of consciousness and sensory perception. The verse questions whether a single consciousness that perceives visual forms could also perceive sounds, and points out that if sound is not perceived due to distance, then logically there should be no consciousness of sound at all in that moment.", - "translation": "If that same [consciousness] can perceive form,\nWhy then would it not also hear?\nIf it's because sound is not near,\nThen there would be no consciousness of it either." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་གཟུགས་ཤེས་ན། །དེ་ཚེ་ཐོས་པའང་ཅི་སྟེ་མིན། །གལ་ཏེ་སྒྲ་མི་ཉེ་ཕྱིར་ན། །དེས་ན་དེ་ཡི་ཤེས་པའང་མེད། །\n\nCommentary 1: སྒྲའི་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་གཟུགས་ཀྱང་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ། དེ་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཟུགས་འཛིན་པའི་དུས་དེའི་ཚེ་སྒྲ་ཡང་ཅི་སྟེ་མི་འཛིན་ཏེ་སྒྲའི་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་སྒྲ་ཉེ་ཕྱོགས་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་འཛིན་པ་ཉིད་དོ་ཞེ་ན། ཀྱེ་ཧེ་དེ་ལྟར་ན་ནི་ཤེས་པ་དེ་ཡང་སྒྲའི་ཤེས་པ་དེ་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ལན་དགོད་པ་ནི། སྒྲ་མེད་པའི་ཚེ་སྒྲ་འཛིན་མེད་པར་ནི་འགྱུར་ཏེ། སྔར་སྒྲ་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཕྱིས་སྒྲ་མེད་པ་ན་གཟུགས་སོགས་ཤེས་པ་ལ་དེ་གཉིས་གཅིག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་དེ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཐལ་བ་སྔ་མ་གནས་པ་དང་། རྣམ་པ་འགལ་བ་དང་། ཕན་ཚུན་མི་དམིགས་པའི་རྟགས་ཀྱིས་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་ན་གཟུགས་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་སྒྲ་ཐོས་པའང་ཅི་སྟེ་མིན་ཏེ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་སྒྲ་མི་ཉེ་སྟེ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་མི་ཐོས་སོ་ཞེ་ན། དེས་ན་སྒྲ་དེ་འཛིན་པའི་ཤེས་པའང་མེད་པར་གྲུབ་བོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the idea that if consciousness of sound can also apprehend form, then it should be able to hear sound at the same time as seeing form. It argues that if sound is not apprehended because it's not nearby, then the consciousness of sound itself would not exist.\n\nCommentary 2: This commentary presents a similar argument. It states that if the same consciousness that previously apprehended sound now apprehends form when sound is absent, this leads to the absurd conclusion that sound should be heard when seeing form. It also argues that if sound is not heard because it's absent, then the consciousness of sound should not exist either.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries are addressing the same philosophical point about the nature of consciousness and sensory perception. They argue against the idea that a single consciousness can apprehend different types of sensory objects (like sound and form). The main argument is that if this were true, it would lead to illogical consequences, such as being able to hear sounds when they're not present, or the non-existence of specific types of sensory consciousness.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIf form is known by that very [consciousness of sound],\nThen why wouldn't sound also be heard at that time?\nIf [you say] it's because sound is not near,\nThen the consciousness of that [sound] would not exist either.\n\nThis translation reflects the philosophical argument presented in the commentaries, challenging the notion that a single consciousness can apprehend different types of sensory objects, and pointing out the logical inconsistencies that arise from such a view.", + "translation": "If form is known by that very [consciousness of sound],\nThen why wouldn't sound also be heard at that time?\nIf [you say] it's because sound is not near,\nThen the consciousness of that [sound] would not exist either." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་གཟུགས་ཤེས་ན། །": { + "གཟུགས་": "visual form", + "ཤེས་": "know" + }, + "དེ་ཚེ་ཐོས་པའང་ཅི་སྟེ་མིན། །": { + "ཐོས་པ་": "hear" + }, + "གལ་ཏེ་སྒྲ་མི་ཉེ་ཕྱིར་ན། །": { + "སྒྲ་": "sound", + "ཉེ་": "nearby" + }, + "དེས་ན་དེ་ཡི་ཤེས་པའང་མེད། །": { + "ཤེས་པ་": "cognition" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་གཟུགས་ཤེས་ན། །": { + "གཟུགས་": "form" + }, + "དེ་ཚེ་ཐོས་པའང་ཅི་སྟེ་མིན། །": { + "ཐོས་པ་": "heard" + }, + "གལ་ཏེ་སྒྲ་མི་ཉེ་ཕྱིར་ན། །": { + "སྒྲ་": "sound", + "ཉེ་": "near" + }, + "དེས་ན་དེ་ཡི་ཤེས་པའང་མེད། །": { + "ཤེས་པ་": "consciousness" + } } } }, @@ -70687,7 +74650,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་སྒྲ་འཛིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཅི་སྟེ་སྐྱེས་བུ་གཅིག་ཉིད་ལ་ཁ་ཅིག་གི་ཕ་ཁ་ཅིག་གི་བུ་རུ་བཏུབ་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ། ཕ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཕ་རོལ་པོས་བརྟགས་པའི་དོན་ནི་བཏུབ་ལ་རག་ལ། འདིར་དོན་དམ་པ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཁས་བླང་བར་བྱ་བའི་སྐབས་སུ་བབ་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་འདི་ནི་དོན་དམ་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཐ་སྙད་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་རྟགས་དགོད་པ་ནི། སྒྲ་འཛིན་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་དེ་གཟུགས་འཛིན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ་རྣམ་པ་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་དཔེ་མ་གྲུབ་པ་ནི། རྣམ་པ་འགལ་བ་སྔ་ཕྱི་ཡུལ་གཉིས་ལ་ལྟོས་ནས་གཅིག་ཡིན་པ་མི་འགལ་ཏེ། སྐྱེས་བུ་གཅིག་ཉིད་བུ་དང་ཕ་ལ་ལྟོས་ནས་བུ་དང་ཕར་འཇོག་པ་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན། ཁྱོད་ཀྱི་ལུགས་ལ་ཡང་ཕ་དང་བུ་ནི་གཅིག་ཉིད་དུ་བརྟགས་པ་ཡིན་གྱི། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་བདེན་པ་མིན་ཏེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྒྲ་འཛིན་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ། །དེ་གཟུགས་འཛིན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །གཅིག་ནི་ཕ་དང་བུ་ཉིད་དུ། །བརྟགས་ཡིན་ཡང་དག་ཉིད་མིན་ཏེ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྒྲ་འཛིན་ (sound-grasper), རང་བཞིན་ (nature), གཟུགས་འཛིན་ (form-grasper), ཕ་ (father), བུ་ (son), བརྟགས་ (imputed), ཡང་དག་ (real/true)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཡིན་པ། (relative clause)\n- ཇི་ལྟར་འགྱུར། (rhetorical question)\n- ཉིད་དུ། (emphasis particle)\n\n\nHow could that which is the nature of a sound-grasper\nBecome a grasper of form?\nOne [and the same thing] being father and son\nIs merely imputed, not real.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the impossibility of a single consciousness perceiving both sound and form simultaneously, using the analogy of father-son relationships to illustrate the concept of conventional versus ultimate truth.", "translation": "How could that which is the nature of a sound-grasper\nBecome a grasper of form?\nOne [and the same thing] being father and son\nIs merely imputed, not real." @@ -70703,9 +74666,37 @@ "translation": "How can that which grasps sound\nBecome that which grasps form?\nOne being both father and son\nIs conceptual, not truly real." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྒྲ་འཛིན་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ། །དེ་གཟུགས་འཛིན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །གཅིག་ནི་ཕ་དང་བུ་ཉིད་དུ། །བརྟགས་ཡིན་ཡང་དག་ཉིད་མིན་ཏེ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་སྒྲ་འཛིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཅི་སྟེ་སྐྱེས་བུ་གཅིག་ཉིད་ལ་ཁ་ཅིག་གི་ཕ་ཁ་ཅིག་གི་བུ་རུ་བཏུབ་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ། ཕ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཕ་རོལ་པོས་བརྟགས་པའི་དོན་ནི་བཏུབ་ལ་རག་ལ། འདིར་དོན་དམ་པ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཁས་བླང་བར་བྱ་བའི་སྐབས་སུ་བབ་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་འདི་ནི་དོན་དམ་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཐ་སྙད་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་རྟགས་དགོད་པ་ནི། སྒྲ་འཛིན་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་དེ་གཟུགས་འཛིན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ་རྣམ་པ་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་དཔེ་མ་གྲུབ་པ་ནི། རྣམ་པ་འགལ་བ་སྔ་ཕྱི་ཡུལ་གཉིས་ལ་ལྟོས་ནས་གཅིག་ཡིན་པ་མི་འགལ་ཏེ། སྐྱེས་བུ་གཅིག་ཉིད་བུ་དང་ཕ་ལ་ལྟོས་ནས་བུ་དང་ཕར་འཇོག་པ་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན། ཁྱོད་ཀྱི་ལུགས་ལ་ཡང་ཕ་དང་བུ་ནི་གཅིག་ཉིད་དུ་བརྟགས་པ་ཡིན་གྱི། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་བདེན་པ་མིན་ཏེ།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nHow can that which is of the nature of sound perception\nBecome a perceiver of form?\nOne being both father and son\nIs merely conceptual, not truly real.\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical point being made about the nature of perception and conceptual designations. The commentaries clarify that while conventionally we may designate the same person as both a father and a son in different contexts, this does not reflect an ultimate reality. The text is arguing against the idea that a single entity could have inherently contradictory natures, like perceiving both sound and form simultaneously.", - "translation": "How can that which is of the nature of sound perception\nBecome a perceiver of form?\nOne being both father and son\nIs merely conceptual, not truly real." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྒྲ་འཛིན་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ། །དེ་གཟུགས་འཛིན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །གཅིག་ནི་ཕ་དང་བུ་ཉིད་དུ། །བརྟགས་ཡིན་ཡང་དག་ཉིད་མིན་ཏེ། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་སྒྲ་འཛིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཅི་སྟེ་སྐྱེས་བུ་གཅིག་ཉིད་ལ་ཁ་ཅིག་གི་ཕ་ཁ་ཅིག་གི་བུ་རུ་བཏུབ་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ། ཕ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཕ་རོལ་པོས་བརྟགས་པའི་དོན་ནི་བཏུབ་ལ་རག་ལ། འདིར་དོན་དམ་པ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཁས་བླང་བར་བྱ་བའི་སྐབས་སུ་བབ་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་འདི་ནི་དོན་དམ་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཐ་སྙད་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་རྟགས་དགོད་པ་ནི། སྒྲ་འཛིན་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་དེ་གཟུགས་འཛིན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ་རྣམ་པ་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་དཔེ་མ་གྲུབ་པ་ནི། རྣམ་པ་འགལ་བ་སྔ་ཕྱི་ཡུལ་གཉིས་ལ་ལྟོས་ནས་གཅིག་ཡིན་པ་མི་འགལ་ཏེ། སྐྱེས་བུ་གཅིག་ཉིད་བུ་དང་ཕ་ལ་ལྟོས་ནས་བུ་དང་ཕར་འཇོག་པ་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན། ཁྱོད་ཀྱི་ལུགས་ལ་ཡང་ཕ་དང་བུ་ནི་གཅིག་ཉིད་དུ་བརྟགས་པ་ཡིན་གྱི། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་བདེན་པ་མིན་ཏེ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary discusses the concept of conventional vs ultimate truth. It suggests that while one person can be both a father and a son in relation to different people, this is only a conventional designation, not an ultimate truth. The commentary emphasizes that we are dealing with ultimate reality in this context.\n\nCommentary 2:\nThis commentary presents an argument about the nature of perception. It questions how something that perceives sound could also perceive form, as these are contradictory. It then addresses a potential counterargument using the example of how one person can be both a father and a son, but clarifies that even in that case, these are merely conceptual designations, not ultimate truths.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the distinction between conventional designations and ultimate truth. They use the example of a person being both a father and a son to illustrate how something can appear to have contradictory qualities in conventional terms, but this doesn't reflect ultimate reality. The commentaries suggest that the input text is addressing the nature of perception and consciousness from an ultimate perspective, not just conventional appearances.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nHow can that which is of the nature of sound perception\nBecome a perceiver of form?\nWhile one may be conceptualized as both father and son,\nThis is not the ultimate reality.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the ultimate nature of perception and consciousness, as well as the distinction between conventional designations and ultimate truth.", + "translation": "How can that which is of the nature of sound perception\nBecome a perceiver of form?\nWhile one may be conceptualized as both father and son,\nThis is not the ultimate reality." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "སྒྲ་འཛིན་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ། །དེ་གཟུགས་འཛིན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །": { + "སྒྲ་འཛིན་": "apprehending sound", + "རང་བཞིན་": "nature", + "གཟུགས་འཛིན་": "apprehension of a form" + }, + "གཅིག་ནི་ཕ་དང་བུ་ཉིད་དུ། །བརྟགས་ཡིན་ཡང་དག་ཉིད་མིན་ཏེ། །": { + "ཕ་": "parent", + "བུ་": "child", + "བརྟགས་": "thought of", + "ཡང་དག་": "actuality" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སྒྲ་འཛིན་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ། །དེ་གཟུགས་འཛིན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །": { + "སྒྲ་འཛིན་": "sound perception", + "རང་བཞིན་": "nature", + "གཟུགས་འཛིན་": "perceiver of form" + }, + "གཅིག་ནི་ཕ་དང་བུ་ཉིད་དུ། །བརྟགས་ཡིན་ཡང་དག་ཉིད་མིན་ཏེ། །": { + "ཕ་": "father", + "བུ་": "son", + "བརྟགས་": "conceptualized", + "ཡང་དག་": "ultimate reality" + } } } }, @@ -70715,7 +74706,7 @@ "commentary_1": " སྙིང་སྟོབས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྙིང་སྟོབས་ནི་བདེ་བའོ། །རྡུལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །མུན་པ་ནི་མ་རིག་པའོ་ཞེས་གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་སྨྲས་པའི་བུའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གསུམ་པོ་དེ་ཉིད་ཕའི་གནས་སྐབས་ན་ཡང་ཡིན་པས་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་བརྟགས་པ་ཉིད་ཡིན་གྱི་དོན་དམ་པར་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་སྒྲ་འཛིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གལ་ཏེ་གཟུགས་འཛིན་པའི་དུས་ན་སྒྲ་འཛིན་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཤེས་པ་དེ་ཡང་ཡོད་ན་ནི་དེ་བཞིན་དུ་དམིགས་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་དེ་ལྟར་ཡང་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དེའི་རང་བཞིན་དེ་མེད་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་སྒྲའི་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ལས་གཞན་གཟུགས་ཀྱི་ཤེས་པ་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ།", "commentary_2": "འདི་ལྟར་བེམ་པོ་བདེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྙིང་སྟོབས་དང་རྡུལ་དང་མུན་པ་གསུམ་ཆ་མཉམ་པ་མི་སྣང་ཞིག་ཏུ་འདོད་ལ་དེ་ནི་བུ་མིན་ལ་ཕ་ཡང་མིན་པས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྟགས་དགོད་པ་དང་། མ་གྲུབ་པ་སྤང་པའོ། །དང་པོ་ནི། གཟུགས་འཛིན་དེ་ནི་སྒྲ་འཛིན་དང་ལྡན་པ་སྟེ་སྒྲ་འཛིན་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་རང་བཞིན་དུ་ཡོད་ན་སྣང་དུ་རུང་བ་ལས་དེར་མཐོང་བ་མ་ཡིན་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ལྟར་སྙིང་སྟོབས་རྡུལ་དང་ནི། །མུན་པ་བུ་མིན་ཕ་ཡང་མིན། །དེ་ནི་སྒྲ་འཛིན་དང་ལྡན་པའི། །རང་བཞིན་དུ་ནི་མཐོང་མ་ཡིན། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse, following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྙིང་སྟོབས་ (sattva), རྡུལ་ (rajas), མུན་པ་ (tamas) - These are the three guṇas from Sāṃkhya philosophy\nབུ་ (son), ཕ་ (father), སྒྲ་འཛིན་ (sound-grasping/ear)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ལྟར་ introduces an explanation\n- དང་ནི། and དང་ལྡན་པའི། are connectives\n- མིན། and མ་ཡིན། are negatives\n\n\nThus, sattva, rajas, and tamas\nAre neither son nor father.\nThat which possesses sound-grasping (ears)\nIs not seen as [their] nature.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between the three guṇas of Sāṃkhya philosophy and sensory perception, specifically denying that they have a causal relationship like father and son or that they are inherently connected to sensory faculties like hearing.", "translation": "Thus, sattva, rajas, and tamas\nAre neither son nor father.\nThat which possesses sound-grasping (ears)\nIs not seen as [their] nature." @@ -70731,9 +74722,40 @@ "translation": "Thus, courage, passion, and\nDarkness are neither son nor father.\nThat which possesses sound\nIs not seen as its own nature." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདི་ལྟར་སྙིང་སྟོབས་རྡུལ་དང་ནི། །མུན་པ་བུ་མིན་ཕ་ཡང་མིན། །དེ་ནི་སྒྲ་འཛིན་དང་ལྡན་པའི། །རང་བཞིན་དུ་ནི་མཐོང་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: སྙིང་སྟོབས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྙིང་སྟོབས་ནི་བདེ་བའོ། །རྡུལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །མུན་པ་ནི་མ་རིག་པའོ་ཞེས་གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་སྨྲས་པའི་བུའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གསུམ་པོ་དེ་ཉིད་ཕའི་གནས་སྐབས་ན་ཡང་ཡིན་པས་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་བརྟགས་པ་ཉིད་ཡིན་གྱི་དོན་དམ་པར་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་སྒྲ་འཛིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གལ་ཏེ་གཟུགས་འཛིན་པའི་དུས་ན་སྒྲ་འཛིན་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཤེས་པ་དེ་ཡང་ཡོད་ན་ནི་དེ་བཞིན་དུ་དམིགས་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་དེ་ལྟར་ཡང་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དེའི་རང་བཞིན་དེ་མེད་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་སྒྲའི་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ལས་གཞན་གཟུགས་ཀྱི་ཤེས་པ་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ།\n\nCommentary 2: འདི་ལྟར་བེམ་པོ་བདེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྙིང་སྟོབས་དང་རྡུལ་དང་མུན་པ་གསུམ་ཆ་མཉམ་པ་མི་སྣང་ཞིག་ཏུ་འདོད་ལ་དེ་ནི་བུ་མིན་ལ་ཕ་ཡང་མིན་པས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྟགས་དགོད་པ་དང་། མ་གྲུབ་པ་སྤང་པའོ། །དང་པོ་ནི། གཟུགས་འཛིན་དེ་ནི་སྒྲ་འཛིན་དང་ལྡན་པ་སྟེ་སྒྲ་འཛིན་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་རང་བཞིན་དུ་ཡོད་ན་སྣང་དུ་རུང་བ་ལས་དེར་མཐོང་བ་མ་ཡིན་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nIn this way, sattva (virtue), rajas (passion), and tamas (darkness)\nAre neither the son nor the father.\nThat which possesses the nature of sound perception\nIs not seen as its inherent nature.\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical concepts being discussed, which appear to be critiquing certain Samkhya ideas about the gunas (qualities of nature) and the nature of perception. The commentaries provide context that this verse is refuting the notion that these qualities exist as permanent essences or that different types of perception (like sound and form) coexist as inherent natures within consciousness.", - "translation": "In this way, sattva (virtue), rajas (passion), and tamas (darkness)\nAre neither the son nor the father.\nThat which possesses the nature of sound perception\nIs not seen as its inherent nature." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདི་ལྟར་སྙིང་སྟོབས་རྡུལ་དང་ནི། །མུན་པ་བུ་མིན་ཕ་ཡང་མིན། །དེ་ནི་སྒྲ་འཛིན་དང་ལྡན་པའི། །རང་བཞིན་དུ་ནི་མཐོང་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: སྙིང་སྟོབས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྙིང་སྟོབས་ནི་བདེ་བའོ། །རྡུལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །མུན་པ་ནི་མ་རིག་པའོ་ཞེས་གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་སྨྲས་པའི་བུའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གསུམ་པོ་དེ་ཉིད་ཕའི་གནས་སྐབས་ན་ཡང་ཡིན་པས་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་བརྟགས་པ་ཉིད་ཡིན་གྱི་དོན་དམ་པར་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་སྒྲ་འཛིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གལ་ཏེ་གཟུགས་འཛིན་པའི་དུས་ན་སྒྲ་འཛིན་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཤེས་པ་དེ་ཡང་ཡོད་ན་ནི་དེ་བཞིན་དུ་དམིགས་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་དེ་ལྟར་ཡང་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དེའི་རང་བཞིན་དེ་མེད་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་སྒྲའི་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ལས་གཞན་གཟུགས་ཀྱི་ཤེས་པ་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ།\n\nCommentary 2: འདི་ལྟར་བེམ་པོ་བདེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྙིང་སྟོབས་དང་རྡུལ་དང་མུན་པ་གསུམ་ཆ་མཉམ་པ་མི་སྣང་ཞིག་ཏུ་འདོད་ལ་དེ་ནི་བུ་མིན་ལ་ཕ་ཡང་མིན་པས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྟགས་དགོད་པ་དང་། མ་གྲུབ་པ་སྤང་པའོ། །དང་པོ་ནི། གཟུགས་འཛིན་དེ་ནི་སྒྲ་འཛིན་དང་ལྡན་པ་སྟེ་སྒྲ་འཛིན་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་རང་བཞིན་དུ་ཡོད་ན་སྣང་དུ་རུང་བ་ལས་དེར་མཐོང་བ་མ་ཡིན་པས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the Samkhya philosophy's concept of three qualities (sattva, rajas, tamas) and argues that these qualities are not ultimately real. It also argues that when perceiving one sense object (like form), the nature of perceiving another sense object (like sound) is not present.\n\nCommentary 2: This commentary discusses the nature of material objects and perception. It argues that when perceiving one sense object (like form), the nature of perceiving another sense object (like sound) is not present, because if it were, it would be observable.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries reject the ultimate reality of the three qualities (sattva, rajas, tamas) from Samkhya philosophy. They also agree that when perceiving one sense object, the nature of perceiving another sense object is not present or observable.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThus, sattva (clarity), rajas (activity), and tamas (dullness)\nAre neither the child nor the father.\nThe nature of sound perception\nIs not seen in visual perception.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' rejection of the Samkhya qualities as ultimate realities and emphasizes the distinction between different types of sense perception.", + "translation": "Thus, sattva (clarity), rajas (activity), and tamas (dullness)\nAre neither the child nor the father.\nThe nature of sound perception\nIs not seen in visual perception." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "འདི་ལྟར་སྙིང་སྟོབས་རྡུལ་དང་ནི། །": { + "སྙིང་སྟོབས་": "sattva", + "རྡུལ་": "rajas" + }, + "མུན་པ་བུ་མིན་ཕ་ཡང་མིན། །": { + "མུན་པ་": "tamas", + "བུ་": "child", + "ཕ་": "parent" + }, + "དེ་ནི་སྒྲ་འཛིན་དང་ལྡན་པའི། །": { + "སྒྲ་འཛིན་": "apprehension of a sound" + }, + "རང་བཞིན་དུ་ནི་མཐོང་མ་ཡིན། །": { + "རང་བཞིན་": "nature", + "མཐོང་": "perceived" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འདི་ལྟར་སྙིང་སྟོབས་རྡུལ་དང་ནི། །མུན་པ་བུ་མིན་ཕ་ཡང་མིན། །": { + "སྙིང་སྟོབས་": "sattva", + "རྡུལ་": "rajas", + "མུན་པ་": "tamas" + }, + "དེ་ནི་སྒྲ་འཛིན་དང་ལྡན་པའི། །རང་བཞིན་དུ་ནི་མཐོང་མ་ཡིན། །": { + "སྒྲ་འཛིན་": "sound perception", + "རང་བཞིན་": "nature" + } } } }, @@ -70743,7 +74765,7 @@ "commentary_1": " དཔེར་ན་གར་མཁན་གྱི་རང་བཞིན་གཅིག་པོ་དེ་ཉིད་རང་བཞིན་གཞན་གྱིས་ཏེ། རེས་འགའ་ནི་ཨརྫུ་ནའི་གཟུགས་ཀྱིས་སྣང་བ་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ། དེ་ཡང་མི་རྟག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གར་མཁན་དེ་ཡང་མི་རྟག་ཅིང་མི་བརྟན་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་གཞན་བོར་ནས་གཟུགས་གཞན་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གཉིས་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གར་མཁན་གཅིག་པོ་དེ་ཉིད་རང་བཞིན་གྱི་ཚུལ་གྱིས་འོངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། ལན་བརྗོད་པ་སྔོན་མེད་ནི་ངོ་མཚར་ཅན་གྱི་གར་མཁན་སྣང་བའོ། །གང་ཡང་དེ་ཉིད་ཅེས་བརྗོད་པ་ནི་བདེན་པར་བརྗོད་པ་ཉིད་དུ་སྟེ། ཡང་དེ་ཉིད་གཞན་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་གཅིག་པ་ཕན་ཚུན་དུ་འགལ་བའི་རང་བཞིན་གཉིས་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན་གཅིག་ཅེས་བྱ་བའི་གཅིག་ཉིད་གང་གིས་ན་ཡོད། གལ་ཏེ་རིག་པའི་རང་བཞིན་གྱི་བདག་ལས་གཞན་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པ་ནི་ཤེལ་གྱི་སྔོན་པོ་བཞིན་བདེན་པ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། གཉུག་མ་དེ་ཡི་རང་བཞིན་སྨོས། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱིས། དང་པོ་དངོས་ནི། དཔེར་ན་གར་མཁན་གཅིག་ཉིད་རྣམ་འགྱུར་མི་འདྲ་བ་ཐ་དད་དུ་སྣང་བ་ལྟར་སྔར་གྱི་སྒྲ་འཛིན་དེ་ཉིད་ཕྱིས་ཚུལ་གཞན་གཟུགས་འཛིན་གྱི་ཚུལ་གྱིས་མཐོང་ངོ་ཞེ་ན། འོ་ན་ཤེས་པ་དེ་རྟག་པ་མིན་པར་འགྱུར་ཏེ། ཚུལ་གཞན་དང་གཞན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་དེ་ལ་མ་ངེས་པ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྒོལ་བ་ནི། གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་དུ་འགྱུར་ཡང་རང་བཞིན་སྔར་གྱི་དེ་ཉིད་རྟག་གོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་དེ་དག་དགག་པ་ལ་གཉིས་ལས། རྣམ་པ་འགལ་བས་རང་བཞིན་གཅིག་པར་མི་འཐད་པ་ནི། དེ་ལྟ་བུའི་གཅིག་ཉིད་དེ་ནི་སྔོན་གང་ན་ཡང་མེད་པའི་གཅིག་ཚུལ་ཞིག་གོ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགར་མཁན་ལྟ་བུར་ཚུལ་གཞན་གྱིས། །དེ་ཉིད་མཐོང་ན་དེ་རྟག་མིན། །གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་དེ་ཉིད་ན། །གཅིག་ཉིད་དེ་ནི་སྔོན་མེད་གཅིག །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགར་མཁན་ (dancer/performer), ཚུལ་གཞན་ (different manner/form), དེ་ཉིད་ (that very thing/suchness), རྟག་ (permanent)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ as a conditional particle\n- གལ་ཏེ་...ན་ structure for \"if...then\"\n- Negation with མིན་ and མེད་\n\n\nIf one sees that very thing [reality] in a different form,\nLike a dancer [in different costumes],\nThat [reality] is not permanent.\nIf that very thing were [truly] in a different form,\nIt would be a single entity that did not exist before.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of reality (དེ་ཉིད་) in relation to impermanence and the problem of identity across change, using the metaphor of a dancer in different costumes.", "translation": "If one sees that very thing [reality] in a different form,\nLike a dancer [in different costumes],\nThat [reality] is not permanent.\nIf that very thing were [truly] in a different form,\nIt would be a single entity that did not exist before." @@ -70759,9 +74781,37 @@ "translation": "Like an actor appearing in different guises,\nIf one sees the true nature, it is not permanent.\nIf that different guise were the true nature,\nThen that single entity would not have existed before." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགར་མཁན་ལྟ་བུར་ཚུལ་གཞན་གྱིས། །དེ་ཉིད་མཐོང་ན་དེ་རྟག་མིན། །གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་དེ་ཉིད་ན། །གཅིག་ཉིད་དེ་ནི་སྔོན་མེད་གཅིག །\n\nCommentary 1: དཔེར་ན་གར་མཁན་གྱི་རང་བཞིན་གཅིག་པོ་དེ་ཉིད་རང་བཞིན་གཞན་གྱིས་ཏེ། རེས་འགའ་ནི་ཨརྫུ་ནའི་གཟུགས་ཀྱིས་སྣང་བ་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ། དེ་ཡང་མི་རྟག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གར་མཁན་དེ་ཡང་མི་རྟག་ཅིང་མི་བརྟན་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་གཞན་བོར་ནས་གཟུགས་གཞན་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གཉིས་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གར་མཁན་གཅིག་པོ་དེ་ཉིད་རང་བཞིན་གྱི་ཚུལ་གྱིས་འོངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། ལན་བརྗོད་པ་སྔོན་མེད་ནི་ངོ་མཚར་ཅན་གྱི་གར་མཁན་སྣང་བའོ། །གང་ཡང་དེ་ཉིད་ཅེས་བརྗོད་པ་ནི་བདེན་པར་བརྗོད་པ་ཉིད་དུ་སྟེ། ཡང་དེ་ཉིད་གཞན་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་གཅིག་པ་ཕན་ཚུན་དུ་འགལ་བའི་རང་བཞིན་གཉིས་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན་གཅིག་ཅེས་བྱ་བའི་གཅིག་ཉིད་གང་གིས་ན་ཡོད། གལ་ཏེ་རིག་པའི་རང་བཞིན་གྱི་བདག་ལས་གཞན་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པ་ནི་ཤེལ་གྱི་སྔོན་པོ་བཞིན་བདེན་པ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། གཉུག་མ་དེ་ཡི་རང་བཞིན་སྨོས། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱིས། དང་པོ་དངོས་ནི། དཔེར་ན་གར་མཁན་གཅིག་ཉིད་རྣམ་འགྱུར་མི་འདྲ་བ་ཐ་དད་དུ་སྣང་བ་ལྟར་སྔར་གྱི་སྒྲ་འཛིན་དེ་ཉིད་ཕྱིས་ཚུལ་གཞན་གཟུགས་འཛིན་གྱི་ཚུལ་གྱིས་མཐོང་ངོ་ཞེ་ན། འོ་ན་ཤེས་པ་དེ་རྟག་པ་མིན་པར་འགྱུར་ཏེ། ཚུལ་གཞན་དང་གཞན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་དེ་ལ་མ་ངེས་པ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྒོལ་བ་ནི། གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་དུ་འགྱུར་ཡང་རང་བཞིན་སྔར་གྱི་དེ་ཉིད་རྟག་གོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་དེ་དག་དགག་པ་ལ་གཉིས་ལས། རྣམ་པ་འགལ་བས་རང་བཞིན་གཅིག་པར་མི་འཐད་པ་ནི། དེ་ལྟ་བུའི་གཅིག་ཉིད་དེ་ནི་སྔོན་གང་ན་ཡང་མེད་པའི་གཅིག་ཚུལ་ཞིག་གོ།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nLike a dancer appearing in different forms,\nIf one sees that same essence, it is not permanent.\nIf that different form is the same essence,\nSuch oneness is a previously non-existent unity.\n", - "translation": "Like a dancer appearing in different forms,\nIf one sees that same essence, it is not permanent.\nIf that different form is the same essence,\nSuch oneness is a previously non-existent unity." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གར་མཁན་ལྟ་བུར་ཚུལ་གཞན་གྱིས། །དེ་ཉིད་མཐོང་ན་དེ་རྟག་མིན། །གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་དེ་ཉིད་ན། །གཅིག་ཉིད་དེ་ནི་སྔོན་མེད་གཅིག །\n\nCommentary 1: དཔེར་ན་གར་མཁན་གྱི་རང་བཞིན་གཅིག་པོ་དེ་ཉིད་རང་བཞིན་གཞན་གྱིས་ཏེ། རེས་འགའ་ནི་ཨརྫུ་ནའི་གཟུགས་ཀྱིས་སྣང་བ་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ། དེ་ཡང་མི་རྟག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གར་མཁན་དེ་ཡང་མི་རྟག་ཅིང་མི་བརྟན་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་གཞན་བོར་ནས་གཟུགས་གཞན་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གཉིས་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གར་མཁན་གཅིག་པོ་དེ་ཉིད་རང་བཞིན་གྱི་ཚུལ་གྱིས་འོངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། ལན་བརྗོད་པ་སྔོན་མེད་ནི་ངོ་མཚར་ཅན་གྱི་གར་མཁན་སྣང་བའོ། །གང་ཡང་དེ་ཉིད་ཅེས་བརྗོད་པ་ནི་བདེན་པར་བརྗོད་པ་ཉིད་དུ་སྟེ། ཡང་དེ་ཉིད་གཞན་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་གཅིག་པ་ཕན་ཚུན་དུ་འགལ་བའི་རང་བཞིན་གཉིས་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན་གཅིག་ཅེས་བྱ་བའི་གཅིག་ཉིད་གང་གིས་ན་ཡོད། གལ་ཏེ་རིག་པའི་རང་བཞིན་གྱི་བདག་ལས་གཞན་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པ་ནི་ཤེལ་གྱི་སྔོན་པོ་བཞིན་བདེན་པ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། གཉུག་མ་དེ་ཡི་རང་བཞིན་སྨོས། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱིས། དང་པོ་དངོས་ནི། དཔེར་ན་གར་མཁན་གཅིག་ཉིད་རྣམ་འགྱུར་མི་འདྲ་བ་ཐ་དད་དུ་སྣང་བ་ལྟར་སྔར་གྱི་སྒྲ་འཛིན་དེ་ཉིད་ཕྱིས་ཚུལ་གཞན་གཟུགས་འཛིན་གྱི་ཚུལ་གྱིས་མཐོང་ངོ་ཞེ་ན། འོ་ན་ཤེས་པ་དེ་རྟག་པ་མིན་པར་འགྱུར་ཏེ། ཚུལ་གཞན་དང་གཞན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་དེ་ལ་མ་ངེས་པ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྒོལ་བ་ནི། གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་དུ་འགྱུར་ཡང་རང་བཞིན་སྔར་གྱི་དེ་ཉིད་རྟག་གོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་དེ་དག་དགག་པ་ལ་གཉིས་ལས། རྣམ་པ་འགལ་བས་རང་བཞིན་གཅིག་པར་མི་འཐད་པ་ནི། དེ་ལྟ་བུའི་གཅིག་ཉིད་དེ་ནི་སྔོན་གང་ན་ཡང་མེད་པའི་གཅིག་ཚུལ་ཞིག་གོ།\n", + "output": "Here's the process to translate the input text based on the given commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the analogy of an actor who appears in different forms, like Arjuna. It argues that the actor is impermanent because they change from one form to another. It questions the idea of a single entity having two natures, suggesting that if something truly has a single nature, it cannot simultaneously be something else.\n\nCommentary 2: This commentary also uses the analogy of an actor appearing in different forms. It argues that if consciousness can appear in different ways (like perceiving sound and then perceiving form), it must be impermanent due to this change. It challenges the idea that something can change its appearance while maintaining a permanent essence.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries use the analogy of an actor to illustrate the concept of impermanence and the problem with asserting a permanent essence that changes appearance. They argue that if something truly changes, it cannot be permanent, and if something is truly one thing, it cannot simultaneously be another.\n\n3. Translation of the input text according to the combined meaning:\n\n\nLike an actor [appearing in different roles],\nIf one sees the same [entity] in a different form, it is not permanent.\nIf that different form is indeed the same [entity],\nSuch oneness has never existed before.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the impossibility of true permanence in the face of change, and the logical contradiction in asserting that something can be both fundamentally the same and yet appear differently.", + "translation": "Like an actor [appearing in different roles],\nIf one sees the same [entity] in a different form, it is not permanent.\nIf that different form is indeed the same [entity],\nSuch oneness has never existed before." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གར་མཁན་ལྟ་བུར་ཚུལ་གཞན་གྱིས། །དེ་ཉིད་མཐོང་ན་དེ་རྟག་མིན།": { + "གར་མཁན་": "actor", + "ཚུལ་གཞན་": "different ways", + "མཐོང་": "seen", + "རྟག་མིན་": "not permanent" + }, + "།གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་དེ་ཉིད་ན། །གཅིག་ཉིད་དེ་ནི་སྔོན་མེད་གཅིག །": { + "ཚུལ་གཞན་": "different manners", + "གཅིག་ཉིད་": "oneness", + "སྔོན་མེད་": "unprecedented" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གར་མཁན་ལྟ་བུར་ཚུལ་གཞན་གྱིས། །དེ་ཉིད་མཐོང་ན་དེ་རྟག་མིན། །": { + "གར་མཁན་": "actor", + "ཚུལ་གཞན་": "different form", + "མཐོང་": "sees", + "རྟག་མིན་": "not permanent" + }, + "གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་དེ་ཉིད་ན། །གཅིག་ཉིད་དེ་ནི་སྔོན་མེད་གཅིག །": { + "ཚུལ་གཞན་": "different form", + "གཅིག་ཉིད་": "oneness", + "སྔོན་མེད་": "never existed before" + } } } }, @@ -70771,7 +74821,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཡུལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཤེས་པ་ཉིད་དོན་དམ་པ་གཅིག་པུར་གྱུར་པ་ཉིད་གཅིག་ཡོད་དོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ་དེའི་ཕྱིར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ནི་སྐྱེ་བོ་ཀུན་གཅིག་གི་བདག་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། ཤེས་པ་ཉིད་ཐམས་ཅད་ལ་ཐུན་མོང་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "commentary_2": "གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་དུ་སྣང་ཡང་བདེན་པ་མིན་པས་གཅིག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་དེའི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་དེ་སྨྲོས་ཤིག ཤེས་པ་ཙམ་ཉིད་དུ་གཅིག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་རྒྱུད་ཐ་དད་ཀྱིས་སྐྱེས་བུ་ཀུན་གྱི་སེམས་ཀྱང་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་མཚུངས་པས་གཅིག་ཏུ་ཐལ་བར་འགྱུར་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་བདེན་མིན་ན། །དེ་ཡི་རང་གི་རང་བཞིན་སྨྲོས། །ཤེས་ཉིད་ཅེ་ན་དེ་ལྟ་ན། །སྐྱེས་ཀུན་གཅིག་ཏུ་ཐལ་བར་འགྱུར། །\n", "output": "Here's a breakdown and translation of the Tibetan verse:\n\nKey terms:\nཚུལ་གཞན་ (other method/way), བདེན་ (true), རང་བཞིན་ (nature/essence), ཤེས་ཉིད་ (consciousness itself), སྐྱེས་ཀུན་ (all beings), གཅིག་ (one), ཐལ་བར་འགྱུར་ (would absurdly follow)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན། (If...then) conditional structure\n- ཅེ་ན་ (if it is said that)\n- ཐལ་བར་འགྱུར་ (consequential verb, indicating an unwanted logical consequence)\n\n\nIf other methods are not true,\nState their own nature.\nIf you say it's consciousness itself,\nThen all beings would absurdly become one.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be presenting a philosophical argument, likely in the context of debates about the nature of consciousness or reality in Buddhist philosophy.", "translation": "If other methods are not true,\nState their own nature.\nIf you say it's consciousness itself,\nThen all beings would absurdly become one." @@ -70787,9 +74837,9 @@ "translation": "If other methods are not true,\nThen state their own inherent nature.\nIf you say it is consciousness itself,\nThen all beings would absurdly become one." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་བདེན་མིན་ན། །དེ་ཡི་རང་གི་རང་བཞིན་སྨྲོས། །ཤེས་ཉིད་ཅེ་ན་དེ་ལྟ་ན། །སྐྱེས་ཀུན་གཅིག་ཏུ་ཐལ་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཡུལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཤེས་པ་ཉིད་དོན་དམ་པ་གཅིག་པུར་གྱུར་པ་ཉིད་གཅིག་ཡོད་དོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ་དེའི་ཕྱིར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ནི་སྐྱེ་བོ་ཀུན་གཅིག་གི་བདག་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། ཤེས་པ་ཉིད་ཐམས་ཅད་ལ་ཐུན་མོང་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་དུ་སྣང་ཡང་བདེན་པ་མིན་པས་གཅིག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་དེའི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་དེ་སྨྲོས་ཤིག ཤེས་པ་ཙམ་ཉིད་དུ་གཅིག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་རྒྱུད་ཐ་དད་ཀྱིས་སྐྱེས་བུ་ཀུན་གྱི་སེམས་ཀྱང་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་མཚུངས་པས་གཅིག་ཏུ་ཐལ་བར་འགྱུར་ལ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nIf there is no other true mode [of cognition],\nThen state its own inherent nature.\nIf you say it is mere consciousness,\nThen all beings would absurdly become one.\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical argument being made about the nature of consciousness and perception. The verse challenges the idea that consciousness alone is the ultimate reality, pointing out that if this were true, it would lead to the absurd conclusion that all beings are one, since they all share the quality of being conscious.", - "translation": "If there is no other true mode [of cognition],\nThen state its own inherent nature.\nIf you say it is mere consciousness,\nThen all beings would absurdly become one." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་བདེན་མིན་ན། །དེ་ཡི་རང་གི་རང་བཞིན་སྨྲོས། །ཤེས་ཉིད་ཅེ་ན་དེ་ལྟ་ན། །སྐྱེས་ཀུན་གཅིག་ཏུ་ཐལ་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཡུལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཤེས་པ་ཉིད་དོན་དམ་པ་གཅིག་པུར་གྱུར་པ་ཉིད་གཅིག་ཡོད་དོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ་དེའི་ཕྱིར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ནི་སྐྱེ་བོ་ཀུན་གཅིག་གི་བདག་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། ཤེས་པ་ཉིད་ཐམས་ཅད་ལ་ཐུན་མོང་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་དུ་སྣང་ཡང་བདེན་པ་མིན་པས་གཅིག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་དེའི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་དེ་སྨྲོས་ཤིག ཤེས་པ་ཙམ་ཉིད་དུ་གཅིག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་རྒྱུད་ཐ་དད་ཀྱིས་སྐྱེས་བུ་ཀུན་གྱི་སེམས་ཀྱང་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་མཚུངས་པས་གཅིག་ཏུ་ཐལ་བར་འགྱུར་ལ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary addresses the idea that although objects like form appear different, consciousness itself is ultimately singular. It argues that if this were true, all beings would become one entity, as consciousness would be common to all.\n\nCommentary 2:\nThis commentary challenges the notion that despite appearing different, things are actually one in truth. It asks for the nature of this oneness, and if the answer is \"mere consciousness,\" it argues that this would lead to the absurd conclusion that all individuals' minds are one, as they all share the quality of being conscious.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries are addressing and refuting the idea that consciousness or awareness is ultimately singular or one, despite the apparent diversity of phenomena. They both use the same logical consequence - that if consciousness were truly one, all beings or individuals would become indistinguishable or identical.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nIf there is no truth in the way things appear different,\nThen state the inherent nature of that [oneness].\nIf you say it is mere consciousness,\nThen it would absurdly follow that all beings are one.\n\nThis translation reflects the commentaries' explanation that the verse is challenging the notion of ultimate oneness, particularly in terms of consciousness, and pointing out the logical flaw in such a view.", + "translation": "If there is no truth in the way things appear different,\nThen state the inherent nature of that [oneness].\nIf you say it is mere consciousness,\nThen it would absurdly follow that all beings are one." } }, "glossary": { @@ -70808,6 +74858,19 @@ "སྐྱེས་": "people", "གཅིག་": "one" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་བདེན་མིན་ན། །དེ་ཡི་རང་གི་རང་བཞིན་སྨྲོས། །": { + "ཚུལ་": "way", + "བདེན་": "truth", + "རང་བཞིན་": "inherent nature" + }, + "ཤེས་ཉིད་ཅེ་ན་དེ་ལྟ་ན། །སྐྱེས་ཀུན་གཅིག་ཏུ་ཐལ་བར་འགྱུར། །": { + "ཤེས་ཉིད་": "consciousness", + "སྐྱེས་": "beings", + "གཅིག་": "one", + "ཐལ་བར་འགྱུར་": "absurdly follow" + } } } }, @@ -70817,7 +74880,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དག་ནི་བདག་དང་རང་བཞིན་ཏེ་གཅིག་པར་འགྱུར་བ་ནི་དེ་དངོས་པོ་ལ་ཐ་མི་དད་པར་འགྱུར་བའོ་སྙམ་པ་ནི་མཚུངས་པའོ། །རྒྱུ་གང་ཡིན་པའི་སྒོ་ནས་སེམས་ཅན་དང་སེམས་པ་མེད་པ་གཉིས་ཡོད་པར་མ་གྲུབ་པ་ནི་ཡོད་མིན་ནོ། །འདི་སྙམ་དུ་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ལ་འདྲ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གཅིག་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་ཅིག་མི་འདོད་ན་ནི་བདེན་ན། འོན་ཀྱང་འདོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། གང་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཡང་ཞེས་པ་ནི་ཉེས་པ་གཞན་སུན་དབྱུང་བའོ། །གང་གི་བྱེ་བྲག་བརྫུན་པ་དེའི་ཚེ་གཅིག་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་ཉིད་དེ། འདི་ལྟར་བྱེ་བྲག་ཏུ་ཐ་དད་པར་གྱུར་ན་ནི་ཅུང་ཟད་ཆོས་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་འདྲ་བ་ཡོད་པར་འགྱུར་གྲང་ན། བྱེ་བྲག་ཐ་དད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དེ་ཉིད་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་འདྲ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ད་ནི་རིགས་པ་ཅན་ལ་སོགས་པས་བརྟགས་པའི་བདག་སེམས་པ་མེད་པར་འདོད་པ་དགག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "སེམས་པ་ཅན་བདག་དང་སེམས་པ་མེད་པ་གཙོ་བོ་དེ་དག་ཀྱང་གཅིག་པར་འགྱུར་ཏེ་ཤེས་བྱར་ཡོད་ཙམ་ཉིད་དུ་མཚུངས་པས་སོ། །གཉིས་པ་བྱེ་བྲག་རྫུན་པས་སྤྱི་བདེན་པ་མི་འཐད་པ་ནི། གང་གི་ཚེ་ཤེས་པའི་བྱེ་བྲག་གཟུགས་འཛིན་ལ་སྒྲ་འཛིན་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མི་བདེན་པ་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་འདྲ་བའི་རྟེན་སྤྱི་གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་དེ་གང་ཡིན་ཏེ་མེད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། རིགས་པ་ཅན་རྟག་པ་གཅིག་སྐྱེས་བུའི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པའི་བེམ་པོ་དང་སེམས་ཐ་དད་དུ་ལྡན་པས་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་བདག་འདོད་པས། དེ་འགོག་པ་ལ་གསུམ་ལས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་པ་སེམས་མེད་དེ་དག་ཀྱང་། །གཅིག་འགྱུར་གང་ཕྱིར་ཡོད་ཉིད་མཚུངས། །གང་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཕྱིན་ཅི་ལོག །དེ་ཚེ་འབྲ་བའི་རྟེན་གང་ཡིན། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nསེམས་པ་(consciousness), སེམས་མེད་(non-consciousness), གཅིག་འགྱུར་(become one), ཕྱིན་ཅི་ལོག་(mistaken/inverted), འབྲ་བ་(separation)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་དག་ཀྱང་: \"those also\"\n- གང་ཕྱིར་: \"because\"\n- གང་ཚེ་...དེ་ཚེ་: \"when...then\" construction\n\n\nConsciousness and non-consciousness also\nBecome one, because their existence is equal.\nWhen distinctions are mistaken,\nWhat then is the basis for separation?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the non-dual nature of consciousness and non-consciousness from a Madhyamaka perspective, challenging the basis for conceptual distinctions.", "translation": "Consciousness and non-consciousness also\nBecome one, because their existence is equal.\nWhen distinctions are mistaken,\nWhat then is the basis for separation?" @@ -70833,9 +74896,9 @@ "translation": "Those with and without mind\nBecome one, for their existence is the same.\nWhen distinctions are confused,\nWhat then is the basis for separation?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་པ་སེམས་མེད་དེ་དག་ཀྱང་། །གཅིག་འགྱུར་གང་ཕྱིར་ཡོད་ཉིད་མཚུངས། །གང་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཕྱིན་ཅི་ལོག །དེ་ཚེ་འབྲ་བའི་རྟེན་གང་ཡིན། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དག་ནི་བདག་དང་རང་བཞིན་ཏེ་གཅིག་པར་འགྱུར་བ་ནི་དེ་དངོས་པོ་ལ་ཐ་མི་དད་པར་འགྱུར་བའོ་སྙམ་པ་ནི་མཚུངས་པའོ། །རྒྱུ་གང་ཡིན་པའི་སྒོ་ནས་སེམས་ཅན་དང་སེམས་པ་མེད་པ་གཉིས་ཡོད་པར་མ་གྲུབ་པ་ནི་ཡོད་མིན་ནོ། །འདི་སྙམ་དུ་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ལ་འདྲ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གཅིག་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་ཅིག་མི་འདོད་ན་ནི་བདེན་ན། འོན་ཀྱང་འདོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། གང་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཡང་ཞེས་པ་ནི་ཉེས་པ་གཞན་སུན་དབྱུང་བའོ། །གང་གི་བྱེ་བྲག་བརྫུན་པ་དེའི་ཚེ་གཅིག་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་ཉིད་དེ། འདི་ལྟར་བྱེ་བྲག་ཏུ་ཐ་དད་པར་གྱུར་ན་ནི་ཅུང་ཟད་ཆོས་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་འདྲ་བ་ཡོད་པར་འགྱུར་གྲང་ན། བྱེ་བྲག་ཐ་དད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དེ་ཉིད་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་འདྲ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ད་ནི་རིགས་པ་ཅན་ལ་སོགས་པས་བརྟགས་པའི་བདག་སེམས་པ་མེད་པར་འདོད་པ་དགག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: སེམས་པ་ཅན་བདག་དང་སེམས་པ་མེད་པ་གཙོ་བོ་དེ་དག་ཀྱང་གཅིག་པར་འགྱུར་ཏེ་ཤེས་བྱར་ཡོད་ཙམ་ཉིད་དུ་མཚུངས་པས་སོ། །གཉིས་པ་བྱེ་བྲག་རྫུན་པས་སྤྱི་བདེན་པ་མི་འཐད་པ་ནི། གང་གི་ཚེ་ཤེས་པའི་བྱེ་བྲག་གཟུགས་འཛིན་ལ་སྒྲ་འཛིན་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མི་བདེན་པ་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་འདྲ་བའི་རྟེན་སྤྱི་གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་དེ་གང་ཡིན་ཏེ་མེད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། རིགས་པ་ཅན་རྟག་པ་གཅིག་སྐྱེས་བུའི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པའི་བེམ་པོ་དང་སེམས་ཐ་དད་དུ་ལྡན་པས་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་བདག་འདོད་པས། དེ་འགོག་པ་ལ་གསུམ་ལས།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nSentient beings and non-sentient things\nBecome one, for their mere existence is the same.\nWhen distinctions are mistaken,\nWhat then is the basis for similarity?\n\n\nThis translation attempts to capture the key philosophical points being made:\n1. There is a comparison being drawn between sentient beings and non-sentient things.\n2. It suggests they become unified or equivalent in some sense, based on their shared quality of mere existence.\n3. It questions the validity of distinctions between them.\n4. It challenges the basis for claiming similarity between things if their distinguishing features are illusory or mistaken.\n\nThe commentaries indicate this verse is addressing philosophical debates about the nature of self, consciousness, and existence, particularly in relation to Buddhist concepts and in refutation of non-Buddhist views.", - "translation": "Sentient beings and non-sentient things\nBecome one, for their mere existence is the same.\nWhen distinctions are mistaken,\nWhat then is the basis for similarity?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་པ་སེམས་མེད་དེ་དག་ཀྱང་། །གཅིག་འགྱུར་གང་ཕྱིར་ཡོད་ཉིད་མཚུངས། །གང་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཕྱིན་ཅི་ལོག །དེ་ཚེ་འབྲ་བའི་རྟེན་གང་ཡིན། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དག་ནི་བདག་དང་རང་བཞིན་ཏེ་གཅིག་པར་འགྱུར་བ་ནི་དེ་དངོས་པོ་ལ་ཐ་མི་དད་པར་འགྱུར་བའོ་སྙམ་པ་ནི་མཚུངས་པའོ། །རྒྱུ་གང་ཡིན་པའི་སྒོ་ནས་སེམས་ཅན་དང་སེམས་པ་མེད་པ་གཉིས་ཡོད་པར་མ་གྲུབ་པ་ནི་ཡོད་མིན་ནོ། །འདི་སྙམ་དུ་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ལ་འདྲ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གཅིག་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་ཅིག་མི་འདོད་ན་ནི་བདེན་ན། འོན་ཀྱང་འདོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། གང་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཡང་ཞེས་པ་ནི་ཉེས་པ་གཞན་སུན་དབྱུང་བའོ། །གང་གི་བྱེ་བྲག་བརྫུན་པ་དེའི་ཚེ་གཅིག་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་ཉིད་དེ། འདི་ལྟར་བྱེ་བྲག་ཏུ་ཐ་དད་པར་གྱུར་ན་ནི་ཅུང་ཟད་ཆོས་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་འདྲ་བ་ཡོད་པར་འགྱུར་གྲང་ན། བྱེ་བྲག་ཐ་དད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དེ་ཉིད་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་འདྲ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ད་ནི་རིགས་པ་ཅན་ལ་སོགས་པས་བརྟགས་པའི་བདག་སེམས་པ་མེད་པར་འདོད་པ་དགག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: སེམས་པ་ཅན་བདག་དང་སེམས་པ་མེད་པ་གཙོ་བོ་དེ་དག་ཀྱང་གཅིག་པར་འགྱུར་ཏེ་ཤེས་བྱར་ཡོད་ཙམ་ཉིད་དུ་མཚུངས་པས་སོ། །གཉིས་པ་བྱེ་བྲག་རྫུན་པས་སྤྱི་བདེན་པ་མི་འཐད་པ་ནི། གང་གི་ཚེ་ཤེས་པའི་བྱེ་བྲག་གཟུགས་འཛིན་ལ་སྒྲ་འཛིན་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མི་བདེན་པ་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་འདྲ་བའི་རྟེན་སྤྱི་གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་དེ་གང་ཡིན་ཏེ་མེད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། རིགས་པ་ཅན་རྟག་པ་གཅིག་སྐྱེས་བུའི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པའི་བེམ་པོ་དང་སེམས་ཐ་དད་དུ་ལྡན་པས་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་བདག་འདོད་པས། དེ་འགོག་པ་ལ་གསུམ་ལས།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary discusses the relationship between sentient and non-sentient beings, arguing that they cannot be considered truly distinct or existent. It questions the idea of a unified self or nature, suggesting that apparent differences may be illusory.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary compares sentient beings (self) and non-sentient primordial nature, suggesting they are essentially the same in terms of mere existence. It argues that when specific distinctions are false, a common, true universal basis cannot be established. It also mentions refuting the concept of self as proposed by certain philosophical schools.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries challenge the notion of a fundamental distinction between sentient and non-sentient entities. They argue against the existence of a true, unchanging self or nature, and question the validity of perceived differences. The commentaries suggest that when examined closely, apparent distinctions break down, leaving no basis for a universal, true essence.\n\n4. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nConsciousness and the unconscious are alike,\nFor they are one in mere existence.\nWhen distinctions prove false,\nWhat basis remains for similarity?\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the ultimate non-difference between conscious and unconscious phenomena, the questionable nature of perceived distinctions, and the resulting challenge to finding a common ground or essence when such distinctions are revealed as illusory.", + "translation": "Consciousness and the unconscious are alike,\nFor they are one in mere existence.\nWhen distinctions prove false,\nWhat basis remains for similarity?" } }, "glossary": { @@ -70853,6 +74916,21 @@ "འབྲ་བའི་": "similarity", "རྟེན་": "basis" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སེམས་པ་སེམས་མེད་དེ་དག་ཀྱང་། །གཅིག་འགྱུར་གང་ཕྱིར་ཡོད་ཉིད་མཚུངས།": { + "སེམས་པ་": "Consciousness", + "སེམས་མེད་": "unconscious", + "གཅིག་": "one", + "ཡོད་": "existence", + "མཚུངས་": "alike" + }, + "།གང་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཕྱིན་ཅི་ལོག །དེ་ཚེ་འབྲ་བའི་རྟེན་གང་ཡིན།": { + "བྱེ་བྲག་": "distinctions", + "ཕྱིན་ཅི་ལོག་": "false", + "འབྲ་བའི་": "similarity", + "རྟེན་": "basis" + } } } }, @@ -70862,7 +74940,7 @@ "commentary_1": " སེམས་མེད་པ་ཡང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་ཅེས་བྱ་བ་སེམས་པ་མེད་པའི་དངོས་པོ་སྟེ་སེམས་པ་མེད་པ་ཅན་གྱི་བདག་གོ། །ཅི་སྟེ་སེམས་ལྡན་ན་སྟེ་སེམས་པ་དང་སྦྱར་ནས་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། དེ་ལྟར་ན་བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་ན་སེམས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མི་ཤེས་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞིང་སེམས་དང་འབྲེལ་བ་ཡང་ཉམས་པར་འགྱུར་བས་ན། བདག་ཉམས་ནས་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །", "commentary_2": "དང་པོ་རྟགས་དགོད་པ་ནི། སེམས་མེད་པའི་དངོས་པོ་ཡང་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་བདག་མིན་ཏེ། སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་མེད་པའི་ཕྱིར་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་ཁྱབ་པ་ལ་འཁྲུལ་པ་སྤང་བ་ནི། འོན་ཏེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོར་མེད་ཀྱང་སེམས་ཐ་དད་དུ་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཡུལ་ལོངས་སྤྱད་པ་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། མི་རིགས་ཏེ། བདག་གི་རང་བཞིན་ཡུལ་མི་ཤེས་པ་ཡིན་པ་ཞིག་སེམས་དང་ལྡན་པས་ཤེས་པར་འགྱུར་མི་ཤེས་པའི་བདག་དེ་འཇིག་ཅིང་མི་རྟག་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་མེད་པ་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །སེམས་མེད་ཉིད་ཕྱིར་བུམ་སོགས་བཞིན། །འོན་ཏེ་སེམས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །ཤེས་ན་མི་ཤེས་འཇིག་པར་ཐལ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསེམས་མེད་པ་ (without mind/consciousness), བདག་ (self), བུམ་ (vase), ཤེས་ (know/cognize), འཇིག་པ་ (perish/disintegrate)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཡང་...ཏེ་ structure for \"neither...nor\"\n- ཕྱིར་ indicating reason/cause\n- བཞིན་ for comparison \"like\"\n- ཐལ་ indicating unwanted logical consequence\n\n\nThat which is without mind is also not the self,\nBecause of being mindless, like a vase and so forth.\nIf, on the other hand, [it is said to have a self] because it possesses mind,\nIt follows absurdly that when knowing, the non-knowing would perish.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be presenting arguments against certain views of the self, using logical reasoning typical in Buddhist philosophical debates.", "translation": "That which is without mind is also not the self,\nBecause of being mindless, like a vase and so forth.\nIf, on the other hand, [it is said to have a self] because it possesses mind,\nIt follows absurdly that when knowing, the non-knowing would perish." @@ -70878,9 +74956,40 @@ "translation": "That which is without mind is not the self,\nFor being mindless, like a vase and such.\nIf it were endowed with mind,\nThen knowing would absurdly cease upon destruction." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་མེད་པ་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །སེམས་མེད་ཉིད་ཕྱིར་བུམ་སོགས་བཞིན། །འོན་ཏེ་སེམས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །ཤེས་ན་མི་ཤེས་འཇིག་པར་ཐལ། །\n\nCommentary 1: སེམས་མེད་པ་ཡང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་ཅེས་བྱ་བ་སེམས་པ་མེད་པའི་དངོས་པོ་སྟེ་སེམས་པ་མེད་པ་ཅན་གྱི་བདག་གོ། །ཅི་སྟེ་སེམས་ལྡན་ན་སྟེ་སེམས་པ་དང་སྦྱར་ནས་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། དེ་ལྟར་ན་བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་ན་སེམས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མི་ཤེས་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞིང་སེམས་དང་འབྲེལ་བ་ཡང་ཉམས་པར་འགྱུར་བས་ན། བདག་ཉམས་ནས་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 2: དང་པོ་རྟགས་དགོད་པ་ནི། སེམས་མེད་པའི་དངོས་པོ་ཡང་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་བདག་མིན་ཏེ། སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་མེད་པའི་ཕྱིར་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་ཁྱབ་པ་ལ་འཁྲུལ་པ་སྤང་བ་ནི། འོན་ཏེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོར་མེད་ཀྱང་སེམས་ཐ་དད་དུ་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཡུལ་ལོངས་སྤྱད་པ་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། མི་རིགས་ཏེ། བདག་གི་རང་བཞིན་ཡུལ་མི་ཤེས་པ་ཡིན་པ་ཞིག་སེམས་དང་ལྡན་པས་ཤེས་པར་འགྱུར་མི་ཤེས་པའི་བདག་དེ་འཇིག་ཅིང་མི་རྟག་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་ལ།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nThat which is without mind is also not the self,\nFor being mindless, it is like a vase and such.\nIf you say it has mind because it possesses consciousness,\nThen when unconscious, the knower would be destroyed.\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical argument being made about the nature of the self and consciousness, drawing on the explanations given in the commentaries. The verse argues that the self cannot be something mindless like an object, but also cannot simply be equated with the presence of consciousness, as this would lead to problematic conclusions about the self's continuity during states of unconsciousness.", - "translation": "That which is without mind is also not the self,\nFor being mindless, it is like a vase and such.\nIf you say it has mind because it possesses consciousness,\nThen when unconscious, the knower would be destroyed." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་མེད་པ་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །སེམས་མེད་ཉིད་ཕྱིར་བུམ་སོགས་བཞིན། །འོན་ཏེ་སེམས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །ཤེས་ན་མི་ཤེས་འཇིག་པར་ཐལ། །\n\nCommentary 1: སེམས་མེད་པ་ཡང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་ཅེས་བྱ་བ་སེམས་པ་མེད་པའི་དངོས་པོ་སྟེ་སེམས་པ་མེད་པ་ཅན་གྱི་བདག་གོ། །ཅི་སྟེ་སེམས་ལྡན་ན་སྟེ་སེམས་པ་དང་སྦྱར་ནས་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། དེ་ལྟར་ན་བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་ན་སེམས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མི་ཤེས་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞིང་སེམས་དང་འབྲེལ་བ་ཡང་ཉམས་པར་འགྱུར་བས་ན། བདག་ཉམས་ནས་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 2: དང་པོ་རྟགས་དགོད་པ་ནི། སེམས་མེད་པའི་དངོས་པོ་ཡང་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་བདག་མིན་ཏེ། སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་མེད་པའི་ཕྱིར་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་ཁྱབ་པ་ལ་འཁྲུལ་པ་སྤང་བ་ནི། འོན་ཏེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོར་མེད་ཀྱང་སེམས་ཐ་དད་དུ་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཡུལ་ལོངས་སྤྱད་པ་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། མི་རིགས་ཏེ། བདག་གི་རང་བཞིན་ཡུལ་མི་ཤེས་པ་ཡིན་པ་ཞིག་སེམས་དང་ལྡན་པས་ཤེས་པར་འགྱུར་མི་ཤེས་པའི་བདག་དེ་འཇིག་ཅིང་མི་རྟག་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་ལ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that a self without consciousness is not a real self, like a pot. If the self were conscious, it would cease to exist during states of unconsciousness like fainting, leading to impermanence.\n\nCommentary 2: This commentary argues that an unconscious entity cannot be a self that experiences objects, like a pot. It then addresses the counterargument that the self could be separate from but associated with consciousness, rejecting this by saying it would lead to the destruction of the non-knowing self.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that an unconscious entity cannot be the self. They also both reject the idea of a self separate from but associated with consciousness, as this would lead to the self's impermanence or destruction.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nAn unconscious entity is not the self,\nFor, being unconscious, it is like a pot and such.\nIf it were endowed with consciousness,\nThe non-knowing self would be destroyed when knowing occurs.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on rejecting both an unconscious self and a self merely associated with consciousness, highlighting the logical issues with these concepts in Buddhist philosophy.", + "translation": "An unconscious entity is not the self,\nFor, being unconscious, it is like a pot and such.\nIf it were endowed with consciousness,\nThe non-knowing self would be destroyed when knowing occurs." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "སེམས་མེད་པ་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །སེམས་མེད་ཉིད་ཕྱིར་བུམ་སོགས་བཞིན།": { + "སེམས་མེད་པ་": "nonsentient", + "བདག་": "self", + "སེམས་མེད་": "no mind", + "བུམ་": "jugs" + }, + "།འོན་ཏེ་སེམས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །ཤེས་ན་མི་ཤེས་འཇིག་པར་ཐལ།": { + "སེམས་": "mind", + "ལྡན་པ་": "conjoined", + "ཤེས་": "knows", + "མི་ཤེས་": "nonsentient", + "འཇིག་པ་": "perishes" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སེམས་མེད་པ་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །སེམས་མེད་ཉིད་ཕྱིར་བུམ་སོགས་བཞིན། །": { + "སེམས་མེད་པ་": "unconscious entity", + "བདག་": "self", + "སེམས་མེད་": "unconscious", + "བུམ་": "pot" + }, + "འོན་ཏེ་སེམས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །ཤེས་ན་མི་ཤེས་འཇིག་པར་ཐལ། །": { + "སེམས་དང་ལྡན་པ་": "endowed with consciousness", + "ཤེས་": "knowing", + "མི་ཤེས་": "non-knowing", + "འཇིག་པ་": "destroyed" + } } } }, @@ -70890,7 +74999,7 @@ "commentary_1": " ཅི་སྟེ་བདག་ནི་རྟག་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ནམ་ཡང་འགྱུར་བ་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་པ་དེས་ན་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་གཞན་གྱིས་བརྒལ་བ་ལ་ལན་བརྗོད་པ་སེམས་པས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤེས་པ་དང་སྦྱར་བས་འགྱུར་བ་མེད་པའི་བདག་འདི་ལ་ཅི་ཞིག་རྒྱས་པར་འགྱུར། གང་གིས་ན་ཤེས་པར་བྱེད་པར་འགྱུར། དེ་ལྟ་བས་ན་བདག་གི་རང་བཞིན་ནི་ནམ་མཁའི་བདག་ཉིད་དུ་བྱས་ཏེ་རྣམ་པར་གཞག་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་དེ་དང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་རྣམ་པ་གཞན་གྱིས་བདག་སྒྲུབ་པར་འདོད་ནས།", "commentary_2": "ཅི་སྟེ་བདག་ལ་འགྱུར་བ་མེད་ན་ཡང་སེམས་དང་ལྡན་པས་བདག་ཡུལ་མི་ཤེས་པ་དེ་ལ་ཤེས་པར་འགྱུར་བའི་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་བྱས། བྱས་པར་མི་རུང་ངོ་། །གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། དེ་ལྟར་བེམ་པོ་ཡིན་པས་ཡུལ་ཤེས་པ་མེད་ཅིང་རྟག་པས་ན་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པའི་བྱ་བ་དང་བྲལ་བ་དེ་འདྲ་བདག་ཏུ་འདོད་ན་ནི་ནམ་མཁའ་བདག་ཏུ་བྱས་པ་སྟེ་བདག་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་སྟེ་བདག་ལ་འགྱུར་མེད་ན། །སེམས་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །དེ་ལྟར་ཤེས་མེད་བྱ་བྲལ་བ། །ནམ་མཁའ་བདག་ཏུ་བྱས་པར་འགྱུར། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nའགྱུར་མེད་ (unchanging), སེམས་པ་ (mind/thought), ཤེས་མེད་ (without consciousness), བྱ་བྲལ་ (free from activity), ནམ་མཁའ་ (space)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྟེ...ན (if...)\n- ཅི་ཞིག་བྱས (what can be done?)\n- དེ་ལྟར (in that way)\n- བདག་ཏུ་བྱས་པར་འགྱུར (will become the self)\n\n\nIf I am unchanging,\nWhat can the mind do to that?\nThus, without consciousness and free from activity,\nIt would become like space as the self.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of the self or consciousness, using concepts common in Buddhist philosophy such as emptiness (ཤུནྱཏཱ, śūnyatā) and the nature of mind.", "translation": "If I am unchanging,\nWhat can the mind do to that?\nThus, without consciousness and free from activity,\nIt would become like space as the self." @@ -70906,9 +75015,41 @@ "translation": "If there is no change in the self,\nWhat can thinking do to it?\nThus, without consciousness and free of action,\nIt becomes like making space into a self." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཇི་སྟེ་བདག་ལ་འགྱུར་མེད་ན། །སེམས་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །དེ་ལྟར་ཤེས་མེད་བྱ་བྲལ་བ། །ནམ་མཁའ་བདག་ཏུ་བྱས་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་བདག་ནི་རྟག་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ནམ་ཡང་འགྱུར་བ་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་པ་དེས་ན་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་གཞན་གྱིས་བརྒལ་བ་ལ་ལན་བརྗོད་པ་སེམས་པས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤེས་པ་དང་སྦྱར་བས་འགྱུར་བ་མེད་པའི་བདག་འདི་ལ་ཅི་ཞིག་རྒྱས་པར་འགྱུར། གང་གིས་ན་ཤེས་པར་བྱེད་པར་འགྱུར། དེ་ལྟ་བས་ན་བདག་གི་རང་བཞིན་ནི་ནམ་མཁའི་བདག་ཉིད་དུ་བྱས་ཏེ་རྣམ་པར་གཞག་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་དེ་དང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་རྣམ་པ་གཞན་གྱིས་བདག་སྒྲུབ་པར་འདོད་ནས།\n\nCommentary 2: ཅི་སྟེ་བདག་ལ་འགྱུར་བ་མེད་ན་ཡང་སེམས་དང་ལྡན་པས་བདག་ཡུལ་མི་ཤེས་པ་དེ་ལ་ཤེས་པར་འགྱུར་བའི་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་བྱས། བྱས་པར་མི་རུང་ངོ་། །གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། དེ་ལྟར་བེམ་པོ་ཡིན་པས་ཡུལ་ཤེས་པ་མེད་ཅིང་རྟག་པས་ན་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པའི་བྱ་བ་དང་བྲལ་བ་དེ་འདྲ་བདག་ཏུ་འདོད་ན་ནི་ནམ་མཁའ་བདག་ཏུ་བྱས་པ་སྟེ་བདག་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIf the self is unchanging,\nWhat can consciousness do to it?\nThus, devoid of awareness and action,\nIt becomes like space made into a self.\n\n\nThis translation captures the key ideas from the original Tibetan:\n1. The hypothetical notion of an unchanging self\n2. Questioning what role consciousness could play in relation to such a self\n3. Pointing out that such a self would lack awareness and the ability to act\n4. Comparing this concept of self to empty space, implying its lack of substance or real existence\n\nThe commentaries help clarify that this verse is addressing arguments for an eternal, unchanging self and refuting them by showing how such a self would be incompatible with consciousness and unable to function in any meaningful way.", - "translation": "If the self is unchanging,\nWhat can consciousness do to it?\nThus, devoid of awareness and action,\nIt becomes like space made into a self." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཇི་སྟེ་བདག་ལ་འགྱུར་མེད་ན། །སེམས་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །དེ་ལྟར་ཤེས་མེད་བྱ་བྲལ་བ། །ནམ་མཁའ་བདག་ཏུ་བྱས་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་བདག་ནི་རྟག་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ནམ་ཡང་འགྱུར་བ་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་པ་དེས་ན་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་གཞན་གྱིས་བརྒལ་བ་ལ་ལན་བརྗོད་པ་སེམས་པས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤེས་པ་དང་སྦྱར་བས་འགྱུར་བ་མེད་པའི་བདག་འདི་ལ་ཅི་ཞིག་རྒྱས་པར་འགྱུར། གང་གིས་ན་ཤེས་པར་བྱེད་པར་འགྱུར། དེ་ལྟ་བས་ན་བདག་གི་རང་བཞིན་ནི་ནམ་མཁའི་བདག་ཉིད་དུ་བྱས་ཏེ་རྣམ་པར་གཞག་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་དེ་དང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་རྣམ་པ་གཞན་གྱིས་བདག་སྒྲུབ་པར་འདོད་ནས།\n\nCommentary 2: ཅི་སྟེ་བདག་ལ་འགྱུར་བ་མེད་ན་ཡང་སེམས་དང་ལྡན་པས་བདག་ཡུལ་མི་ཤེས་པ་དེ་ལ་ཤེས་པར་འགྱུར་བའི་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་བྱས། བྱས་པར་མི་རུང་ངོ་། །གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། དེ་ལྟར་བེམ་པོ་ཡིན་པས་ཡུལ་ཤེས་པ་མེད་ཅིང་རྟག་པས་ན་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པའི་བྱ་བ་དང་བྲལ་བ་དེ་འདྲ་བདག་ཏུ་འདོད་ན་ནི་ནམ་མཁའ་བདག་ཏུ་བྱས་པ་སྟེ་བདག་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary addresses the argument that if the self is permanent and unchanging, it cannot deteriorate. It questions how an unchanging self can expand or gain knowledge. It concludes that such a self would be like empty space, lacking consciousness and action.\n\nCommentary 2: This commentary questions how a changeless self with consciousness can know objects it previously didn't know. It concludes that such a self, being inert and permanent, cannot produce effects or perform actions, and would be equivalent to empty space if considered as a self.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries argue against the concept of an unchanging, permanent self. They point out that such a self would be incapable of gaining knowledge, performing actions, or producing effects. The commentaries equate this type of self to empty space, emphasizing its lack of consciousness and agency.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nIf the self is unchanging, how can consciousness affect it?\nSuch an unconscious, actionless entity\nWould be equivalent to making empty space the self.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the problematic nature of an unchanging self, highlighting its incompatibility with consciousness and action, and drawing a parallel to the emptiness of space.", + "translation": "If the self is unchanging, how can consciousness affect it?\nSuch an unconscious, actionless entity\nWould be equivalent to making empty space the self." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཇི་སྟེ་བདག་ལ་འགྱུར་མེད་ན། །": { + "བདག་": "self", + "འགྱུར་མེད་": "no change" + }, + "སེམས་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །": { + "སེམས་པ་": "cognition" + }, + "དེ་ལྟར་ཤེས་མེད་བྱ་བྲལ་བ། །": { + "ཤེས་མེད་": "unknowing", + "བྱ་བྲལ་བ་": "inert" + }, + "ནམ་མཁའ་བདག་ཏུ་བྱས་པར་འགྱུར། །": { + "ནམ་མཁའ་": "space", + "བདག་": "self" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཇི་སྟེ་བདག་ལ་འགྱུར་མེད་ན། །སེམས་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས།": { + "བདག་": "self", + "འགྱུར་མེད་": "unchanging", + "སེམས་པ་": "consciousness" + }, + "།དེ་ལྟར་ཤེས་མེད་བྱ་བྲལ་བ། །ནམ་མཁའ་བདག་ཏུ་བྱས་པར་འགྱུར།": { + "ཤེས་མེད་": "unconscious", + "བྱ་བྲལ་བ་": "actionless", + "ནམ་མཁའ་": "empty space", + "བདག་": "self" + } } } }, @@ -70918,7 +75059,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བདག་རྟག་པ་ལས་བྱེད་ཅིང་མྱོང་བ་མེད་པར་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་ན་ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་བྱས་པ་ཉམས་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་གིས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བར་འགྱུར། དེས་ན་བདག་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ་ལན་བརྗོད་པ།", "commentary_2": "གསུམ་པ་བདག་མེད་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལས་འབྲས་མི་འཐད་པ་དང་། སྙིང་རྗེ་མི་འཐད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྒོལ་བ་ནི། གལ་ཏེ་བདག་རྟག་པ་ཡོད་པ་མིན་ན་ལས་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་ཏེ་ལས་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་ཀྱིས་འབྲས་བུ་མྱོང་བ་དེ་རིགས་པ་མིན་པར་འགྱུར་ཏེ། ལས་བྱས་ནས་བྱེད་པ་པོ་ཞིག་པས་འབྲས་བུ་མྱོང་དུས་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་སུའི་ལས་སུ་འགྱུར་ཞེ་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བདག་ནི་ཡོད་མིན་ན། །ལས་འབྲས་འབྲེལ་པ་རིགས་མིན་ཏེ། །ལས་བྱས་ནས་ནི་ཞིག་པས་ན། །སུ་ཡི་ལས་སུ་འགྱུར་ཞེ་ན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབདག་(self), ལས་འབྲས་(karma and its results), འབྲེལ་པ་(connection), ཞིག་པ་(disintegrate/cease)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན། : \"If...then\" construction\n- མིན་ : negation particle\n- ཞེ་ན། : rhetorical question marker\n\n\nIf there is no self,\nThe connection between karma and its results is illogical.\nSince the action ceases after being done,\nWhose karma would it become?\n\n\nTechnical note: This verse presents a philosophical argument questioning the compatibility of the doctrine of no-self (anātman) with the concept of karmic causality. It raises the issue of continuity and ownership of karma if there is no enduring self.", "translation": "If there is no self,\nThe connection between karma and its results is illogical.\nSince the action ceases after being done,\nWhose karma would it become?" @@ -70934,9 +75075,9 @@ "translation": "If there is no self,\nThe connection between actions and results is not logical.\nSince actions cease after being done,\nWhose actions would they become?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བདག་ནི་ཡོད་མིན་ན། །ལས་འབྲས་འབྲེལ་པ་རིགས་མིན་ཏེ། །ལས་བྱས་ནས་ནི་ཞིག་པས་ན། །སུ་ཡི་ལས་སུ་འགྱུར་ཞེ་ན། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བདག་རྟག་པ་ལས་བྱེད་ཅིང་མྱོང་བ་མེད་པར་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་ན་ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་བྱས་པ་ཉམས་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་གིས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བར་འགྱུར། དེས་ན་བདག་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ་ལན་བརྗོད་པ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་བདག་མེད་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལས་འབྲས་མི་འཐད་པ་དང་། སྙིང་རྗེ་མི་འཐད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྒོལ་བ་ནི། གལ་ཏེ་བདག་རྟག་པ་ཡོད་པ་མིན་ན་ལས་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་ཏེ་ལས་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་ཀྱིས་འབྲས་བུ་མྱོང་བ་དེ་རིགས་པ་མིན་པར་འགྱུར་ཏེ། ལས་བྱས་ནས་བྱེད་པ་པོ་ཞིག་པས་འབྲས་བུ་མྱོང་དུས་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་སུའི་ལས་སུ་འགྱུར་ཞེ་ན།\n", - "output": "Based on the input text and the commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nIf there is no self, then the connection between actions and their results would not be logical. For after an action is performed and ceases, whose action would it become?\n\n\nThis translation reflects the core argument being presented in the Tibetan verse, which questions how karmic causality can function if there is no enduring self. The commentaries clarify that this is an objection raised against the Buddhist notion of no-self, arguing that without a permanent self to perform actions and experience their results, the relationship between karma and its fruits would not make sense.", - "translation": "If there is no self, then the connection between actions and their results would not be logical. For after an action is performed and ceases, whose action would it become?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་བདག་ནི་ཡོད་མིན་ན། །ལས་འབྲས་འབྲེལ་པ་རིགས་མིན་ཏེ། །ལས་བྱས་ནས་ནི་ཞིག་པས་ན། །སུ་ཡི་ལས་སུ་འགྱུར་ཞེ་ན། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བདག་རྟག་པ་ལས་བྱེད་ཅིང་མྱོང་བ་མེད་པར་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་ན་ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་བྱས་པ་ཉམས་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་གིས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བར་འགྱུར། དེས་ན་བདག་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ་ལན་བརྗོད་པ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་བདག་མེད་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལས་འབྲས་མི་འཐད་པ་དང་། སྙིང་རྗེ་མི་འཐད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྒོལ་བ་ནི། གལ་ཏེ་བདག་རྟག་པ་ཡོད་པ་མིན་ན་ལས་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་ཏེ་ལས་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་ཀྱིས་འབྲས་བུ་མྱོང་བ་དེ་རིགས་པ་མིན་པར་འགྱུར་ཏེ། ལས་བྱས་ནས་བྱེད་པ་པོ་ཞིག་པས་འབྲས་བུ་མྱོང་དུས་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་སུའི་ལས་སུ་འགྱུར་ཞེ་ན།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that if there is no permanent self that performs actions and experiences results, then virtuous and non-virtuous actions would be wasted. It questions how results could arise without a self, suggesting that there must be a self.\n\nCommentary 2: This commentary frames the verse as addressing objections to the concept of selflessness. It explains that if there is no permanent self, the connection between actions and their results seems illogical. It questions who would experience the results of actions if the doer of those actions has ceased to exist by the time the results manifest.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries present an objection to the Buddhist concept of selflessness (anātman). They argue that without a permanent self, the relationship between actions (karma) and their results seems problematic. The main concern is that if there is no enduring self, who or what experiences the results of actions performed in the past?\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nIf there is no self, then the connection between actions and their results would not be logical. After an action is performed and [the doer] has ceased, whose action would it become?\n\nThis translation reflects the objection raised in the commentaries, presenting the apparent paradox of karmic causality in the absence of a permanent self.", + "translation": "If there is no self, then the connection between actions and their results would not be logical. After an action is performed and [the doer] has ceased, whose action would it become?" } }, "glossary": { @@ -70955,6 +75096,25 @@ "སུ་ཡི་ལས་སུ་འགྱུར་ཞེ་ན། །": { "ལས་": "act" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གལ་ཏེ་བདག་ནི་ཡོད་མིན་ན། །": { + "བདག་": "self" + }, + "ལས་འབྲས་འབྲེལ་པ་རིགས་མིན་ཏེ། །": { + "ལས་": "actions", + "འབྲས་": "results", + "འབྲེལ་པ་": "connection", + "རིགས་": "logical" + }, + "ལས་བྱས་ནས་ནི་ཞིག་པས་ན། །": { + "ལས་": "action", + "བྱས་": "performed", + "ཞིག་པས་": "ceased" + }, + "སུ་ཡི་ལས་སུ་འགྱུར་ཞེ་ན། །": { + "ལས་": "action" + } } } }, @@ -70964,7 +75124,7 @@ "commentary_1": " རྟེན་གཞན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྟེན་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ཉིད་དུ་ནི་འུ་བུ་གཉི་ག་རྟེན་བདག་དང་བདག་མེད་པར་སྨྲ་བ་གཉི་ག་ལ་གྲུབ་པ་སྟེ་ལས་གང་ཞིག །ལུས་འདིས་བྱས་ནས་དེའི་འབྲས་བུ་གཞན་དུ་སྐྱེས་པའི་ལུས་ཀྱིས་མྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དང་དེ་བདག་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་ནི་དགོས་པ་མེད་པ་ཉིད་དེ་བྱ་བ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། བདག་དང་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལན་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་རྩོད་པ་མཚུངས་པ་ནི། བྱ་བ་ལས་ཀྱི་གཞི་ཚེ་འདིའི་ཕུང་པོ་དང་། འབྲས་བུ་རྣམ་སྨིན་གྱི་གཞི་ཚེ་ཕྱི་མའི་ཕུང་པོ་གཉིས་ཐ་དད་པ་དང་། སྐབས་གཉིས་པོ་དེར་བདག་དེས་ལས་བསགས་པ་དང་རྣམ་སྨིན་མྱོང་བ་མེད་པར་ཡང་ཁྱེད་ཅག་རྟག་པ་དང་བེམ་པོར་འདོད་པ་དང་ངེད་བདག་མེད་དུ་འདོད་པ་གཉིས་ཀ་ལ་གྲུབ་པས་ཡུ་བུ་ཅག་གཉིས་འདིར་དེ་ལ་རྩོད་པ་དོན་མེད་པ་མ་ཡིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱ་བ་འབྲས་བཞི་ཐ་དད་དང་། །དེ་བདག་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡང་། །ཡུ་བུ་གཉི་ག་ལ་གྲུབ་པས། །འདིར་བརྩད་དོན་མེད་མ་ཡིན་ནམ། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nབྱ་བ་ (action), འབྲས་ (result), ཐ་དད་ (distinct), བདག་ (self), བྱེད་པ་ (agent), ཡུ་བུ་ (father and son), གྲུབ་པ་ (established)\n\nGrammatical notes:\n- བཞི་ (four) modifies འབྲས་ (results)\n- གཉི་ག་ (both) refers to ཡུ་བུ་ (father and son)\n- ལ་ indicates the topic \"for both\"\n- པས་ at the end of the third line indicates a reason\n\n\nThe four results of actions are distinct,\nAnd there is no self as their agent.\nAs this is established for both father and son,\nIs there not no point in debating this here?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the Buddhist concept of karma and its results, while also touching on the doctrine of anātman (no-self). The mention of \"father and son\" likely refers to a specific philosophical debate or lineage of teachers.", "translation": "The four results of actions are distinct,\nAnd there is no self as their agent.\nAs this is established for both father and son,\nIs there not no point in debating this here?" @@ -70980,9 +75140,9 @@ "translation": "Since both sides accept\nThat the four fruits of actions are distinct,\nAnd that there is no self that performs them,\nIsn't this debate here pointless?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབྱ་བ་འབྲས་བཞི་ཐ་དད་དང་། །དེ་བདག་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡང་། །ཡུ་བུ་གཉི་ག་ལ་གྲུབ་པས། །འདིར་བརྩད་དོན་མེད་མ་ཡིན་ནམ། །\n\nCommentary 1: རྟེན་གཞན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྟེན་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ཉིད་དུ་ནི་འུ་བུ་གཉི་ག་རྟེན་བདག་དང་བདག་མེད་པར་སྨྲ་བ་གཉི་ག་ལ་གྲུབ་པ་སྟེ་ལས་གང་ཞིག །ལུས་འདིས་བྱས་ནས་དེའི་འབྲས་བུ་གཞན་དུ་སྐྱེས་པའི་ལུས་ཀྱིས་མྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དང་དེ་བདག་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་ནི་དགོས་པ་མེད་པ་ཉིད་དེ་བྱ་བ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། བདག་དང་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལན་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་རྩོད་པ་མཚུངས་པ་ནི། བྱ་བ་ལས་ཀྱི་གཞི་ཚེ་འདིའི་ཕུང་པོ་དང་། འབྲས་བུ་རྣམ་སྨིན་གྱི་གཞི་ཚེ་ཕྱི་མའི་ཕུང་པོ་གཉིས་ཐ་དད་པ་དང་། སྐབས་གཉིས་པོ་དེར་བདག་དེས་ལས་བསགས་པ་དང་རྣམ་སྨིན་མྱོང་བ་མེད་པར་ཡང་ཁྱེད་ཅག་རྟག་པ་དང་བེམ་པོར་འདོད་པ་དང་ངེད་བདག་མེད་དུ་འདོད་པ་གཉིས་ཀ་ལ་གྲུབ་པས་ཡུ་བུ་ཅག་གཉིས་འདིར་དེ་ལ་རྩོད་པ་དོན་མེད་པ་མ་ཡིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nThe action and its four fruits are distinct,\nAnd there is no self that performs them.\nBoth you and I accept this,\nSo isn't our debate here pointless?\n\n\nThis translation attempts to capture the key points:\n1. The action (karma) and its results are separate\n2. There is no permanent self that performs actions or experiences results\n3. Both sides in the debate (Buddhist and non-Buddhist) accept these points\n4. Therefore, the debate about the existence of a self seems unnecessary\n\nThe commentaries elaborate that this applies to actions done in this life and their results experienced in future lives, and that both those who assert a self and those who deny it agree on the basic facts of karmic cause and effect, even if they disagree about the ultimate nature of the self.", - "translation": "The action and its four fruits are distinct,\nAnd there is no self that performs them.\nBoth you and I accept this,\nSo isn't our debate here pointless?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བྱ་བ་འབྲས་བཞི་ཐ་དད་དང་། །དེ་བདག་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡང་། །ཡུ་བུ་གཉི་ག་ལ་གྲུབ་པས། །འདིར་བརྩད་དོན་མེད་མ་ཡིན་ནམ། །\n\nCommentary 1: རྟེན་གཞན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྟེན་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ཉིད་དུ་ནི་འུ་བུ་གཉི་ག་རྟེན་བདག་དང་བདག་མེད་པར་སྨྲ་བ་གཉི་ག་ལ་གྲུབ་པ་སྟེ་ལས་གང་ཞིག །ལུས་འདིས་བྱས་ནས་དེའི་འབྲས་བུ་གཞན་དུ་སྐྱེས་པའི་ལུས་ཀྱིས་མྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དང་དེ་བདག་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་ནི་དགོས་པ་མེད་པ་ཉིད་དེ་བྱ་བ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། བདག་དང་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལན་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་རྩོད་པ་མཚུངས་པ་ནི། བྱ་བ་ལས་ཀྱི་གཞི་ཚེ་འདིའི་ཕུང་པོ་དང་། འབྲས་བུ་རྣམ་སྨིན་གྱི་གཞི་ཚེ་ཕྱི་མའི་ཕུང་པོ་གཉིས་ཐ་དད་པ་དང་། སྐབས་གཉིས་པོ་དེར་བདག་དེས་ལས་བསགས་པ་དང་རྣམ་སྨིན་མྱོང་བ་མེད་པར་ཡང་ཁྱེད་ཅག་རྟག་པ་དང་བེམ་པོར་འདོད་པ་དང་ངེད་བདག་མེད་དུ་འདོད་པ་གཉིས་ཀ་ལ་གྲུབ་པས་ཡུ་བུ་ཅག་གཉིས་འདིར་དེ་ལ་རྩོད་པ་དོན་མེད་པ་མ་ཡིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary discusses the relationship between actions and their results. It states that both those who believe in a self and those who don't agree that the results of actions performed by one body are experienced by a different body in a future life. It suggests that debating about the existence of a self is unnecessary because there's no connection between a self and the results of actions.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that both parties (those who believe in a permanent self and those who don't) agree on two points: 1) The basis of action (this life's aggregates) and the basis of results (next life's aggregates) are different. 2) There is no self that accumulates karma in one life and experiences its results in another. It questions whether debating this point is meaningful given this agreement.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries highlight that regardless of one's view on the existence of a self, there is agreement that actions and their results occur in different bodies/lives, and that there isn't a continuous self that performs actions and experiences their results. They both suggest that debating about the existence of a self in this context may be unnecessary.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nGiven that actions and their four results are distinct,\nAnd that there is no self performing these actions,\nBoth you and I agree on these points.\nSo, isn't our debate here meaningless?\n\n\nThis translation reflects the idea that despite differing views on the existence of a self, there is agreement on the separation of actions and their results across different lives, and the lack of a continuous self experiencing both. It questions the necessity of debating this point given this common ground.", + "translation": "Given that actions and their four results are distinct,\nAnd that there is no self performing these actions,\nBoth you and I agree on these points.\nSo, isn't our debate here meaningless?" } }, "glossary": { @@ -71004,6 +75164,29 @@ "བརྩད་": "debate", "དོན་མེད་": "pointless" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བྱ་བ་འབྲས་བཞི་ཐ་དད་དང་། །": { + "བྱ་བ་": "actions", + "འབྲས་བཞི་": "four results", + "ཐ་དད་": "distinct" + }, + "དེ་བདག་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡང་། །": { + "བདག་": "self", + "བྱེད་པ་": "performing", + "མེད་པ་": [ + "no", + "without" + ] + }, + "ཡུ་བུ་གཉི་ག་ལ་གྲུབ་པས། །": { + "ཡུ་བུ་གཉི་ག་": "you and I", + "གྲུབ་པ་": "agree" + }, + "འདིར་བརྩད་དོན་མེད་མ་ཡིན་ནམ། །": { + "བརྩད་": "debate", + "དོན་མེད་": "meaningless" + } } } }, @@ -71013,7 +75196,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་རྒྱུ་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་ན་འདི་ཉིད་ཀྱིས་བྱས་པའི་ལས་གཞན་གང་གིས་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་འཚམ་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། རྒྱུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྒྱུན་དེ་སྐད་ཅིག་མ་གཞན་དང་གཞན་གྱི་རང་བཞིན་གཅིག་ལ་བརྟེན་ནས་ཏེ་སྒྲོ་བཏགས་ནས་ལས་གང་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་དེ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསལ་བར་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་འགྲོ་བ་རྣམས་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྒྱུན་ཆད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། གང་གི་རྒྱུད་ལ་བཞག་པ་ཡི། །ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་དེ་ཉིད་ཀྱི། །འབྲས་བུ་དེ་ཉིད་ལ་འབྲངས་ཏེ། །རས་བལ་དམར་པོ་ཇི་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དཔེར་ན་རྒྱུ་རྒྱ་སྐྱེགས་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་ཀྱི་རས་བལ་ལ་སོགས་པའི་ས་བོན་ལས་བྱུང་བ་ནི་འབྲས་བུ་འདུས་བྱས་པའི་རྒྱུན་གཅིག་ཏུ་ཞུགས་པས་བདག་མེད་བཞིན་དུ་ཡང་དེའི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་དམར་པོར་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བཞིན་དུ་སྐབས་ལ་བབ་པའི་དོན་ཡང་ངོ་། །གལ་ཏེ་བདག་མེད་པར་གྱུར་ན། །བདག་གི་མགོན་པོ་བདག་ཉིད་དེ། །གཞན་དག་མགོན་དུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ལེགས་བཏུལ་ན། །མཁས་པས་མཐོ་རིས་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་འཚམ་ཞེ་ན། དེ་ནི་སེམས་ཉིད་ལ་བརྗོད་པ་ཡིན་པར་གཟུང་བར་བྱ་སྟེ། མདོ་སྡེ་གཞན་དག་ལས་ཀྱང་སེམས་ཉིད་ལ་བདག་གི་སྒྲས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས་ཀྱང་། གང་ཟག་རྒྱུད་དང་ཕུང་པོ་དང་། །དེ་བཞིན་རྐྱེན་དང་རྡུལ་ཕྲན་དང་། །གཙོ་བོ་དབང་ཕྱུག་བྱེད་པོ་ཞེས། །སེམས་ཙམ་ཉིད་ལ་ང་ཡིས་བཤད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །སེམས་དེ་ཡང་བདག་གོ་སྙམ་དུ་ང་རྒྱལ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་རྩོད་ལན་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་མཐོང་ཆོས་མྱོང་འགྱུར་གྱི་ལས་ལ་ལས་འབྲས་གཉིས་གཞི་ཐ་དད་མེད་དོ་སྙམ་ན། དེ་ལ་ཡང་རྒྱུ་ལས་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕུང་པོའི་སྐད་ཅིག་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེའི་འབྲས་བུ་མྱོང་བ་དང་བཅས་པར་མཐོང་བ་འདི་ཉིད་སྲིད་པ་མ་ཡིན་ཏེ་ཕ་བུ་དུས་མཉམ་དུ་མི་སྐྱེ་བ་བཞིན་ནོ། །གསུམ་པ་ལུང་འགལ་སྤང་བ་ནི། ལུང་ལས་འདི་ཉིད་ཀྱིས་བྱས་པའི་ལས་ཇི་ལྟར་གཞན་གྱིས་མྱོང་བར་འགྱུར། དགེ་སློང་དག་བྱས་ཤིང་བསགས་པའི་ལས་འདི་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་སའི་ཁམས་ལ་སོགས་པ་ལ་སྨིན་པར་མི་འགྱུར་གྱི། ཟིན་པའི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ལ་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འབྲས་བུ་ལས་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་ཀྱིས་མྱོང་བར་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེན། དེ་ནི་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། དགོངས་གཞི་རྒྱུན་གཅིག་པ་ལ་དགོངས་ནས་དགོས་པ་ལས་འབྲས་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་དགག་པའི་ཕྱིར་ལས་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་འབྲས་བུ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་གྱི། དངོས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རྟག་པའི་བདག་མ་གྲུབ་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྒྱུ་ལྡན་འབྲས་བུ་དང་བཅས་ཞེས། །མཐོང་བ་འདི་ནི་སྲིད་མ་ཡིན། །རྒྱུད་གཅིག་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །བྱེད་པོ་སྤྱོད་པོ་ཞེས་བྱར་བསྟན། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྒྱུ་(cause), འབྲས་བུ་(result/fruit), མཐོང་བ་(seeing/perception), སྲིད་(possible), རྒྱུད་(continuum), བྱེད་པོ་(agent), སྤྱོད་པོ་(experiencer)\n\nGrammatical notes:\n- ལྡན་ (possessing) and དང་བཅས་ (together with) modify རྒྱུ་ and འབྲས་བུ་\n- མ་ཡིན (is not) negates སྲིད་ (possible)\n- ལ་ནི་...ནས་སུ་ construction indicates \"based on\" or \"in dependence on\"\n- ཞེས་བྱར་ introduces a designation or label\n\n\nSeeing a cause possessing its result\nIs not possible.\nBased on a single continuum,\nAgent and experiencer are designated.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of causality and the relationship between cause and effect, as well as the designation of agent and experiencer within a single continuum of experience.", "translation": "Seeing a cause possessing its result\nIs not possible.\nBased on a single continuum,\nAgent and experiencer are designated." @@ -71029,9 +75212,37 @@ "translation": "It is not possible to see\nCauses with their accompanying fruits.\nBased on a single continuum,\nThe concepts of doer and experiencer are taught." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྒྱུ་ལྡན་འབྲས་བུ་དང་བཅས་ཞེས། །མཐོང་བ་འདི་ནི་སྲིད་མ་ཡིན། །རྒྱུད་གཅིག་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །བྱེད་པོ་སྤྱོད་པོ་ཞེས་བྱར་བསྟན། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་རྒྱུ་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་ན་འདི་ཉིད་ཀྱིས་བྱས་པའི་ལས་གཞན་གང་གིས་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་འཚམ་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། རྒྱུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྒྱུན་དེ་སྐད་ཅིག་མ་གཞན་དང་གཞན་གྱི་རང་བཞིན་གཅིག་ལ་བརྟེན་ནས་ཏེ་སྒྲོ་བཏགས་ནས་ལས་གང་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་དེ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསལ་བར་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་འགྲོ་བ་རྣམས་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྒྱུན་ཆད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། གང་གི་རྒྱུད་ལ་བཞག་པ་ཡི། །ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་དེ་ཉིད་ཀྱི། །འབྲས་བུ་དེ་ཉིད་ལ་འབྲངས་ཏེ། །རས་བལ་དམར་པོ་ཇི་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དཔེར་ན་རྒྱུ་རྒྱ་སྐྱེགས་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་ཀྱི་རས་བལ་ལ་སོགས་པའི་ས་བོན་ལས་བྱུང་བ་ནི་འབྲས་བུ་འདུས་བྱས་པའི་རྒྱུན་གཅིག་ཏུ་ཞུགས་པས་བདག་མེད་བཞིན་དུ་ཡང་དེའི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་དམར་པོར་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བཞིན་དུ་སྐབས་ལ་བབ་པའི་དོན་ཡང་ངོ་། །གལ་ཏེ་བདག་མེད་པར་གྱུར་ན། །བདག་གི་མགོན་པོ་བདག་ཉིད་དེ། །གཞན་དག་མགོན་དུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ལེགས་བཏུལ་ན། །མཁས་པས་མཐོ་རིས་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་འཚམ་ཞེ་ན། དེ་ནི་སེམས་ཉིད་ལ་བརྗོད་པ་ཡིན་པར་གཟུང་བར་བྱ་སྟེ། མདོ་སྡེ་གཞན་དག་ལས་ཀྱང་སེམས་ཉིད་ལ་བདག་གི་སྒྲས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས་ཀྱང་། གང་ཟག་རྒྱུད་དང་ཕུང་པོ་དང་། །དེ་བཞིན་རྐྱེན་དང་རྡུལ་ཕྲན་དང་། །གཙོ་བོ་དབང་ཕྱུག་བྱེད་པོ་ཞེས། །སེམས་ཙམ་ཉིད་ལ་ང་ཡིས་བཤད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །སེམས་དེ་ཡང་བདག་གོ་སྙམ་དུ་ང་རྒྱལ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་རྩོད་ལན་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་མཐོང་ཆོས་མྱོང་འགྱུར་གྱི་ལས་ལ་ལས་འབྲས་གཉིས་གཞི་ཐ་དད་མེད་དོ་སྙམ་ན། དེ་ལ་ཡང་རྒྱུ་ལས་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕུང་པོའི་སྐད་ཅིག་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེའི་འབྲས་བུ་མྱོང་བ་དང་བཅས་པར་མཐོང་བ་འདི་ཉིད་སྲིད་པ་མ་ཡིན་ཏེ་ཕ་བུ་དུས་མཉམ་དུ་མི་སྐྱེ་བ་བཞིན་ནོ། །གསུམ་པ་ལུང་འགལ་སྤང་བ་ནི། ལུང་ལས་འདི་ཉིད་ཀྱིས་བྱས་པའི་ལས་ཇི་ལྟར་གཞན་གྱིས་མྱོང་བར་འགྱུར། དགེ་སློང་དག་བྱས་ཤིང་བསགས་པའི་ལས་འདི་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་སའི་ཁམས་ལ་སོགས་པ་ལ་སྨིན་པར་མི་འགྱུར་གྱི། ཟིན་པའི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ལ་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འབྲས་བུ་ལས་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་ཀྱིས་མྱོང་བར་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེན། དེ་ནི་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། དགོངས་གཞི་རྒྱུན་གཅིག་པ་ལ་དགོངས་ནས་དགོས་པ་ལས་འབྲས་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་དགག་པའི་ཕྱིར་ལས་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་འབྲས་བུ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་གྱི། དངོས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རྟག་པའི་བདག་མ་གྲུབ་པས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nIt is not possible to see\nA cause possessing its result.\nBased on a single continuum,\nIt is taught there is an agent and experiencer.\n\n\nThis translation attempts to capture the key philosophical points being made:\n1. The impossibility of a cause and its effect existing simultaneously \n2. The conventional designation of an \"agent\" who performs actions and an \"experiencer\" who experiences results, based on the concept of a single continuum or stream of moments\n3. The underlying Buddhist view of momentariness and lack of inherent self, while still accounting for karmic causality across time", - "translation": "It is not possible to see\nA cause possessing its result.\nBased on a single continuum,\nIt is taught there is an agent and experiencer." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྒྱུ་ལྡན་འབྲས་བུ་དང་བཅས་ཞེས། །མཐོང་བ་འདི་ནི་སྲིད་མ་ཡིན། །རྒྱུད་གཅིག་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །བྱེད་པོ་སྤྱོད་པོ་ཞེས་བྱར་བསྟན། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་རྒྱུ་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་ན་འདི་ཉིད་ཀྱིས་བྱས་པའི་ལས་གཞན་གང་གིས་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་འཚམ་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། རྒྱུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྒྱུན་དེ་སྐད་ཅིག་མ་གཞན་དང་གཞན་གྱི་རང་བཞིན་གཅིག་ལ་བརྟེན་ནས་ཏེ་སྒྲོ་བཏགས་ནས་ལས་གང་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་དེ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསལ་བར་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་འགྲོ་བ་རྣམས་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྒྱུན་ཆད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། གང་གི་རྒྱུད་ལ་བཞག་པ་ཡི། །ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་དེ་ཉིད་ཀྱི། །འབྲས་བུ་དེ་ཉིད་ལ་འབྲངས་ཏེ། །རས་བལ་དམར་པོ་ཇི་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དཔེར་ན་རྒྱུ་རྒྱ་སྐྱེགས་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་ཀྱི་རས་བལ་ལ་སོགས་པའི་ས་བོན་ལས་བྱུང་བ་ནི་འབྲས་བུ་འདུས་བྱས་པའི་རྒྱུན་གཅིག་ཏུ་ཞུགས་པས་བདག་མེད་བཞིན་དུ་ཡང་དེའི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་དམར་པོར་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བཞིན་དུ་སྐབས་ལ་བབ་པའི་དོན་ཡང་ངོ་། །གལ་ཏེ་བདག་མེད་པར་གྱུར་ན། །བདག་གི་མགོན་པོ་བདག་ཉིད་དེ། །གཞན་དག་མགོན་དུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ལེགས་བཏུལ་ན། །མཁས་པས་མཐོ་རིས་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་འཚམ་ཞེ་ན། དེ་ནི་སེམས་ཉིད་ལ་བརྗོད་པ་ཡིན་པར་གཟུང་བར་བྱ་སྟེ། མདོ་སྡེ་གཞན་དག་ལས་ཀྱང་སེམས་ཉིད་ལ་བདག་གི་སྒྲས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས་ཀྱང་། གང་ཟག་རྒྱུད་དང་ཕུང་པོ་དང་། །དེ་བཞིན་རྐྱེན་དང་རྡུལ་ཕྲན་དང་། །གཙོ་བོ་དབང་ཕྱུག་བྱེད་པོ་ཞེས། །སེམས་ཙམ་ཉིད་ལ་ང་ཡིས་བཤད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །སེམས་དེ་ཡང་བདག་གོ་སྙམ་དུ་ང་རྒྱལ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་རྩོད་ལན་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་མཐོང་ཆོས་མྱོང་འགྱུར་གྱི་ལས་ལ་ལས་འབྲས་གཉིས་གཞི་ཐ་དད་མེད་དོ་སྙམ་ན། དེ་ལ་ཡང་རྒྱུ་ལས་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕུང་པོའི་སྐད་ཅིག་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེའི་འབྲས་བུ་མྱོང་བ་དང་བཅས་པར་མཐོང་བ་འདི་ཉིད་སྲིད་པ་མ་ཡིན་ཏེ་ཕ་བུ་དུས་མཉམ་དུ་མི་སྐྱེ་བ་བཞིན་ནོ། །གསུམ་པ་ལུང་འགལ་སྤང་བ་ནི། ལུང་ལས་འདི་ཉིད་ཀྱིས་བྱས་པའི་ལས་ཇི་ལྟར་གཞན་གྱིས་མྱོང་བར་འགྱུར། དགེ་སློང་དག་བྱས་ཤིང་བསགས་པའི་ལས་འདི་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་སའི་ཁམས་ལ་སོགས་པ་ལ་སྨིན་པར་མི་འགྱུར་གྱི། ཟིན་པའི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ལ་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འབྲས་བུ་ལས་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་ཀྱིས་མྱོང་བར་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེན། དེ་ནི་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། དགོངས་གཞི་རྒྱུན་གཅིག་པ་ལ་དགོངས་ནས་དགོས་པ་ལས་འབྲས་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་དགག་པའི་ཕྱིར་ལས་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་འབྲས་བུ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་གྱི། དངོས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རྟག་པའི་བདག་མ་གྲུབ་པས་སོ། །\n", + "output": "Here's my analysis and translation based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThe commentary explains that all phenomena are momentary. It discusses how actions and their results are connected through a continuum, even though the individual moments are different. It uses the analogy of red cotton to illustrate how causes and effects can appear connected despite the absence of a permanent self.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary addresses potential objections to the idea that actions and their results cannot exist simultaneously in the same basis. It explains that this is impossible, like a father and son being born at the same time. It also reconciles this with scriptural passages that seem to suggest otherwise, explaining that these are interpretable statements meant to prevent nihilistic views about karma.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize the momentary nature of phenomena and the continuity of cause and effect despite the absence of a permanent self. They explain how actions and their results are connected through a continuum or stream, even though the individual moments are distinct. This interpretation allows for the functioning of karma without relying on a permanent, unchanging self.\n\n4. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nIt is impossible to see\nA cause together with its result.\nBased on the notion of a single continuum,\nIt is taught that there is a doer and an experiencer.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the impossibility of cause and effect existing simultaneously, while explaining how the concepts of doer and experiencer are conventionally taught based on the idea of a continuum or stream of moments.", + "translation": "It is impossible to see\nA cause together with its result.\nBased on the notion of a single continuum,\nIt is taught that there is a doer and an experiencer." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "རྒྱུ་ལྡན་འབྲས་བུ་དང་བཅས་ཞེས། །མཐོང་བ་འདི་ནི་སྲིད་མ་ཡིན།": { + "རྒྱུ་": "cause", + "འབྲས་བུ་": "result", + "མཐོང་བ་": "seen" + }, + "།རྒྱུད་གཅིག་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །བྱེད་པོ་སྤྱོད་པོ་ཞེས་བྱར་བསྟན།": { + "རྒྱུད་གཅིག་": "single continuum", + "བྱེད་པོ་": "actor", + "སྤྱོད་པོ་": "reaper", + "བསྟན་": "taught" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "རྒྱུ་ལྡན་འབྲས་བུ་དང་བཅས་ཞེས། །མཐོང་བ་འདི་ནི་སྲིད་མ་ཡིན། །": { + "རྒྱུ་": "cause", + "འབྲས་བུ་": "result", + "མཐོང་བ་": "see" + }, + "རྒྱུད་གཅིག་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །བྱེད་པོ་སྤྱོད་པོ་ཞེས་བྱར་བསྟན། །": { + "རྒྱུད་གཅིག་": "single continuum", + "བྱེད་པོ་": "doer", + "སྤྱོད་པོ་": "experiencer", + "བསྟན་": "taught" + } } } }, @@ -71041,7 +75252,7 @@ "commentary_1": " འདས་དང་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། བདག་མིན་ཞེས་པ་ནི་བདག་གོ་སྙམ་པའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའོ། །བདག་གིས་སེམས་ད་ལྟར་བ་ཡང་བདག་གོ་སྙམ་དུ་ང་རྒྱལ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེས་ཀྱི་རྗེས་ཉིད་ལས་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་འདི་ཞིག་པར་གྱུར་ཙམ་ཡང་བདག་གོ་སྙམ་པའི་ཡུལ་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་གོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་བའི་ཡུལ་ཡང་དངོས་པོར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་རྣམ་པ་གཞན་གྱིས་བདག་སྒྲུབ་པར་འདོད་ནས།", "commentary_2": "དེ་ཅི་སྟེ་ཞེ་ན། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་སེམས་ནི་བདག་མིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་འགགས་པ་དང་མ་སྐྱེས་ནས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོན་ཏེ་སྐྱེས་ལ་མ་འགགས་པ་ད་ལྟར་བའི་སེམས་བདག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་ལ་ཞིག་པ་ན་བདག་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདས་དང་མ་འོངས་པ་ཡི་སེམས། །བདག་མིན་དེ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར། །འོན་ཏེ་སྐྱེས་སེམས་བདག་ཡིན་ན། །དེ་ཞིག་ན་ཡང་བདག་མེད་དོ། །\n", "output": "I'll provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nའདས་ (past), མ་འོངས་པ་ (future), སེམས་ (mind), བདག་ (self), སྐྱེས་ (arisen/born)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཕྱིར་ indicating a reason\n- Conditional structure with ན་\n- Negation with མིན་ and མེད་\n\n\nThe mind of the past and future\nIs not the self, for it does not exist.\nIf the arisen mind were the self,\nWhen that ceases, there would be no self.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the non-existence of a permanent self (བདག་མེད་, anātman) by examining the nature of mind in past, future, and present.", "translation": "The mind of the past and future\nIs not the self, for it does not exist.\nIf the arisen mind were the self,\nWhen that ceases, there would be no self." @@ -71057,9 +75268,40 @@ "translation": "The mind of past and future\nIs not the self, for it does not exist.\nIf the arisen mind were the self,\nWhen it ceases, there would be no self." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདས་དང་མ་འོངས་པ་ཡི་སེམས། །བདག་མིན་དེ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར། །འོན་ཏེ་སྐྱེས་སེམས་བདག་ཡིན་ན། །དེ་ཞིག་ན་ཡང་བདག་མེད་དོ། །\n\nCommentary 1: འདས་དང་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། བདག་མིན་ཞེས་པ་ནི་བདག་གོ་སྙམ་པའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའོ། །བདག་གིས་སེམས་ད་ལྟར་བ་ཡང་བདག་གོ་སྙམ་དུ་ང་རྒྱལ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེས་ཀྱི་རྗེས་ཉིད་ལས་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་འདི་ཞིག་པར་གྱུར་ཙམ་ཡང་བདག་གོ་སྙམ་པའི་ཡུལ་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་གོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་བའི་ཡུལ་ཡང་དངོས་པོར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་རྣམ་པ་གཞན་གྱིས་བདག་སྒྲུབ་པར་འདོད་ནས།\n\nCommentary 2: དེ་ཅི་སྟེ་ཞེ་ན། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་སེམས་ནི་བདག་མིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་འགགས་པ་དང་མ་སྐྱེས་ནས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོན་ཏེ་སྐྱེས་ལ་མ་འགགས་པ་ད་ལྟར་བའི་སེམས་བདག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་ལ་ཞིག་པ་ན་བདག་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThe mind of the past and future is not the self, for it does not exist.\nIf the arisen present mind were the self, when it ceases, there would be no self.\n\n\nThis translation captures the key points from the original Tibetan and the commentaries:\n1. Past and future minds are not the self because they don't exist (being already gone or not yet arisen).\n2. If one argues that the present mind is the self, this is also refuted because the present mind ceases moment by moment.\n3. Therefore, there is no permanent, unchanging self to be found in any aspect of the mind - past, present, or future.", - "translation": "The mind of the past and future is not the self, for it does not exist.\nIf the arisen present mind were the self, when it ceases, there would be no self." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདས་དང་མ་འོངས་པ་ཡི་སེམས། །བདག་མིན་དེ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར། །འོན་ཏེ་སྐྱེས་སེམས་བདག་ཡིན་ན། །དེ་ཞིག་ན་ཡང་བདག་མེད་དོ། །\n\nCommentary 1: འདས་དང་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། བདག་མིན་ཞེས་པ་ནི་བདག་གོ་སྙམ་པའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའོ། །བདག་གིས་སེམས་ད་ལྟར་བ་ཡང་བདག་གོ་སྙམ་དུ་ང་རྒྱལ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེས་ཀྱི་རྗེས་ཉིད་ལས་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་འདི་ཞིག་པར་གྱུར་ཙམ་ཡང་བདག་གོ་སྙམ་པའི་ཡུལ་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་གོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་བའི་ཡུལ་ཡང་དངོས་པོར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་རྣམ་པ་གཞན་གྱིས་བདག་སྒྲུབ་པར་འདོད་ནས།\n\nCommentary 2: དེ་ཅི་སྟེ་ཞེ་ན། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་སེམས་ནི་བདག་མིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་འགགས་པ་དང་མ་སྐྱེས་ནས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོན་ཏེ་སྐྱེས་ལ་མ་འགགས་པ་ད་ལྟར་བའི་སེམས་བདག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་ལ་ཞིག་པ་ན་བདག་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1 summary:\nThe past and future minds are not the self because they don't exist. Even the present mind is not a suitable object for ego-clinging, as it ceases immediately after arising. There is no basis for considering even the moment of cessation as self.\n\nCommentary 2 summary:\nPast and future minds are not the self because they have ceased or not yet arisen. If one claims the present mind that has arisen but not yet ceased is the self, then when it ceases in the next moment, there would be no self.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries agree that past and future minds cannot be the self due to their non-existence. They also concur that even if one considers the present mind as self, this leads to problems because the present mind ceases moment by moment, leaving no stable basis for selfhood.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nThe minds of past and future are not the self, for they do not exist.\nIf one claims the arisen mind is the self,\nWhen that ceases, there would be no self.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the non-existence of past and future minds, and the problematic nature of identifying the momentary present mind as self.", + "translation": "The minds of past and future are not the self, for they do not exist.\nIf one claims the arisen mind is the self,\nWhen that ceases, there would be no self." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "འདས་དང་མ་འོངས་པ་ཡི་སེམས། །བདག་མིན་དེ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར། །": { + "འདས་": "past", + "མ་འོངས་པ་": "future", + "སེམས་": "mind", + "བདག་": "me", + "མེད་པ་": "not exist" + }, + "འོན་ཏེ་སྐྱེས་སེམས་བདག་ཡིན་ན། །དེ་ཞིག་ན་ཡང་བདག་མེད་དོ། །": { + "སྐྱེས་": "arisen", + "སེམས་": "mind", + "བདག་": "me", + "ཞིག་": "gone" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འདས་དང་མ་འོངས་པ་ཡི་སེམས། །བདག་མིན་དེ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར། །": { + "འདས་": "past", + "མ་འོངས་པ་": "future", + "སེམས་": "minds", + "བདག་": "self", + "མེད་པ་": "do not exist" + }, + "འོན་ཏེ་སྐྱེས་སེམས་བདག་ཡིན་ན། །དེ་ཞིག་ན་ཡང་བདག་མེད་དོ། །": { + "སྐྱེས་སེམས་": "arisen mind", + "བདག་": "self", + "ཞིག་": "ceases" + } } } }, @@ -71069,7 +75311,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་དང་བདག་མེད་པར་གྱུར་ན་ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་འཇུག་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ན། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ། རྨོངས་པས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྨོངས་པས་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཞེས་བྱ་བའོ། །བཏགས་པ་ནི་སྒྲོ་བཏགས་པའོ། །དགོས་པའི་དོན་དུ་སྟེ་སངས་རྒྱས་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དུའོ། །ཁས་བླངས་པ་ནི་དམ་བཅས་པ་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཐོག་ཏུའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྙིང་རྗེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པ་དང་། ཆོས་ལ་དམིགས་པ་དང་། དམིགས་པ་མེད་པ་སྟེ་གསུམ་མོ། །དེ་སྐད་དུ་བསྟོད་པ་བཞི་པ་ལས་ཀྱང་། མགོན་ཁྱོད་སེམས་ཅན་འདུ་ཤེས་ཀྱིས། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་འཇུག་མི་མཛད། །སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཟིར་སེམས་ཅན་ལ། །ཁྱོད་ནི་ཤིན་ཏུ་བརྩེ་བར་ལྡན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་རྒྱུན་གཅིག་གི་རྗེས་སུ་ཞུགས་ནས་སྐྱེ་ཞིང་འགག་པའི་སེམས་ཅན་མེད་ན། དེས་ན་དགོས་པར་བྱ་བའི་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། ལན་བརྗོད་པ་དེ་ནི་བདེན་ཏེ། དོན་དམ་པར་དེའི་འབྲས་བུའོ་ཞེ་འམ་དགོས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་འགའ་ཞིག་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཡང་འདིར་ནི་རྨོངས་པ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་ནས་འབྲས་བུའི་དོན་དུ་དེས་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་ཡང་རྨོངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་རིག་པ་ཡིན་ན།", "commentary_2": "དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཡོད་པ་མིན་ན་སུ་ལ་སྙིང་རྗེ་བསྒོམ་པར་བྱ་ཞེ་ན། ཡུལ་སེམས་ཅན་བདེན་པ་མེད་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གང་དག་འབྲས་བུ་ཐར་པ་ལ་དགོད་པའི་དོན་དུ་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པར་ཁས་བླངས་པ་ཡི་དམིགས་ཡུལ་རྨོངས་པས་བརྟགས་པ་སྟེ་འཁྲུལ་ངོར་སྣང་བ་དེ་དག་ལ་སྙིང་རྗེ་སྒོམ་པ་མི་འགལ་ལོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཡོད་མིན་ན། །སུ་ལ་སྙིང་རྗེ་བྱ་ཞེ་ན། །འབྲས་བུའི་དོན་དུ་ཁས་བླངས་པའི། །རྨོངས་པས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །\n", "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), སྙིང་རྗེ་ (compassion), འབྲས་བུ་ (result/fruit), ཁས་བླངས་ (accept/assume), རྨོངས་པ་ (delusion/ignorance), བརྟགས་པ་ (conceptualize/impute)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན། introduces a conditional clause\n- སུ་ལ་...བྱ་ཞེ་ན། forms a rhetorical question\n- དོན་དུ་ indicates purpose\n- གང་ཡིན་པའོ། is a nominalizing construction\n\n\nIf sentient beings do not exist,\nToward whom should compassion be practiced?\n[They are] that which is conceptualized by delusion,\nAccepted for the sake of the result.\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the philosophical tension between the ultimate emptiness of phenomena (including sentient beings) and the conventional need for compassion in Buddhist practice. The last two lines suggest that the concept of sentient beings is provisionally accepted as a useful construct for achieving the result of enlightenment, even though it is ultimately a delusion-born concept.", "translation": "If sentient beings do not exist,\nToward whom should compassion be practiced?\n[They are] that which is conceptualized by delusion,\nAccepted for the sake of the result." @@ -71085,9 +75327,9 @@ "translation": "If sentient beings do not exist,\nTo whom should compassion be shown?\nIt is that which is imagined by delusion\nFor the sake of attaining the result." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཡོད་མིན་ན། །སུ་ལ་སྙིང་རྗེ་བྱ་ཞེ་ན། །འབྲས་བུའི་དོན་དུ་ཁས་བླངས་པའི། །རྨོངས་པས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་དང་བདག་མེད་པར་གྱུར་ན་ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་འཇུག་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ན། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ། རྨོངས་པས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྨོངས་པས་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཞེས་བྱ་བའོ། །བཏགས་པ་ནི་སྒྲོ་བཏགས་པའོ། །དགོས་པའི་དོན་དུ་སྟེ་སངས་རྒྱས་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དུའོ། །ཁས་བླངས་པ་ནི་དམ་བཅས་པ་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཐོག་ཏུའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྙིང་རྗེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པ་དང་། ཆོས་ལ་དམིགས་པ་དང་། དམིགས་པ་མེད་པ་སྟེ་གསུམ་མོ། །དེ་སྐད་དུ་བསྟོད་པ་བཞི་པ་ལས་ཀྱང་། མགོན་ཁྱོད་སེམས་ཅན་འདུ་ཤེས་ཀྱིས། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་འཇུག་མི་མཛད། །སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཟིར་སེམས་ཅན་ལ། །ཁྱོད་ནི་ཤིན་ཏུ་བརྩེ་བར་ལྡན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་རྒྱུན་གཅིག་གི་རྗེས་སུ་ཞུགས་ནས་སྐྱེ་ཞིང་འགག་པའི་སེམས་ཅན་མེད་ན། དེས་ན་དགོས་པར་བྱ་བའི་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། ལན་བརྗོད་པ་དེ་ནི་བདེན་ཏེ། དོན་དམ་པར་དེའི་འབྲས་བུའོ་ཞེ་འམ་དགོས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་འགའ་ཞིག་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཡང་འདིར་ནི་རྨོངས་པ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་ནས་འབྲས་བུའི་དོན་དུ་དེས་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་ཡང་རྨོངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་རིག་པ་ཡིན་ན།\n\nCommentary 2: དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཡོད་པ་མིན་ན་སུ་ལ་སྙིང་རྗེ་བསྒོམ་པར་བྱ་ཞེ་ན། ཡུལ་སེམས་ཅན་བདེན་པ་མེད་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གང་དག་འབྲས་བུ་ཐར་པ་ལ་དགོད་པའི་དོན་དུ་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པར་ཁས་བླངས་པ་ཡི་དམིགས་ཡུལ་རྨོངས་པས་བརྟགས་པ་སྟེ་འཁྲུལ་ངོར་སྣང་བ་དེ་དག་ལ་སྙིང་རྗེ་སྒོམ་པ་མི་འགལ་ལོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nIf sentient beings do not exist,\nTo whom should compassion be shown?\nIt is that which is conceived by delusion,\nAccepted for the sake of attaining the result.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points:\n- The verse poses a question about showing compassion if sentient beings don't ultimately exist\n- It then answers that compassion is directed towards the conventional appearance of beings, which is conceived through delusion/ignorance\n- This conventional view is accepted pragmatically for the purpose of attaining enlightenment\n- The commentaries clarify that while beings lack ultimate existence, compassion operates on the conventional level for the benefit of apparently suffering beings", - "translation": "If sentient beings do not exist,\nTo whom should compassion be shown?\nIt is that which is conceived by delusion,\nAccepted for the sake of attaining the result." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཡོད་མིན་ན། །སུ་ལ་སྙིང་རྗེ་བྱ་ཞེ་ན། །འབྲས་བུའི་དོན་དུ་ཁས་བླངས་པའི། །རྨོངས་པས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་དང་བདག་མེད་པར་གྱུར་ན་ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་འཇུག་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ན། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ། རྨོངས་པས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྨོངས་པས་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཞེས་བྱ་བའོ། །བཏགས་པ་ནི་སྒྲོ་བཏགས་པའོ། །དགོས་པའི་དོན་དུ་སྟེ་སངས་རྒྱས་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དུའོ། །ཁས་བླངས་པ་ནི་དམ་བཅས་པ་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཐོག་ཏུའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྙིང་རྗེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པ་དང་། ཆོས་ལ་དམིགས་པ་དང་། དམིགས་པ་མེད་པ་སྟེ་གསུམ་མོ། །དེ་སྐད་དུ་བསྟོད་པ་བཞི་པ་ལས་ཀྱང་། མགོན་ཁྱོད་སེམས་ཅན་འདུ་ཤེས་ཀྱིས། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་འཇུག་མི་མཛད། །སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཟིར་སེམས་ཅན་ལ། །ཁྱོད་ནི་ཤིན་ཏུ་བརྩེ་བར་ལྡན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་རྒྱུན་གཅིག་གི་རྗེས་སུ་ཞུགས་ནས་སྐྱེ་ཞིང་འགག་པའི་སེམས་ཅན་མེད་ན། དེས་ན་དགོས་པར་བྱ་བའི་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། ལན་བརྗོད་པ་དེ་ནི་བདེན་ཏེ། དོན་དམ་པར་དེའི་འབྲས་བུའོ་ཞེ་འམ་དགོས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་འགའ་ཞིག་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཡང་འདིར་ནི་རྨོངས་པ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་ནས་འབྲས་བུའི་དོན་དུ་དེས་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་ཡང་རྨོངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་རིག་པ་ཡིན་ན།\n\nCommentary 2: དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཡོད་པ་མིན་ན་སུ་ལ་སྙིང་རྗེ་བསྒོམ་པར་བྱ་ཞེ་ན། ཡུལ་སེམས་ཅན་བདེན་པ་མེད་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གང་དག་འབྲས་བུ་ཐར་པ་ལ་དགོད་པའི་དོན་དུ་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པར་ཁས་བླངས་པ་ཡི་དམིགས་ཡུལ་རྨོངས་པས་བརྟགས་པ་སྟེ་འཁྲུལ་ངོར་སྣང་བ་དེ་དག་ལ་སྙིང་རྗེ་སྒོམ་པ་མི་འགལ་ལོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that even though sentient beings ultimately don't exist, bodhisattvas cultivate compassion conventionally. It describes three types of compassion and quotes a verse about how buddhas have compassion for suffering beings without conceptualizing them as inherently existent. It concludes that conventionally, one acts for the benefit of sentient beings while ultimately understanding their lack of inherent existence.\n\nCommentary 2: This commentary states that although sentient beings don't truly exist, one can still cultivate compassion towards them conventionally as objects conceived by delusion for the purpose of attaining liberation.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries agree that while sentient beings lack ultimate existence, compassion can still be cultivated towards them conventionally as objects appearing to deluded minds. This compassion is practiced for the purpose of attaining enlightenment and benefiting beings, even though ultimately there are no truly existent beings to benefit.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nIf sentient beings do not exist,\nTowards whom should compassion be cultivated?\nIt is towards those conceived by delusion,\nAccepted for the sake of the result.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' explanation that compassion is directed towards conventionally existent beings (conceived by delusion) for the purpose of attaining enlightenment, while acknowledging their ultimate non-existence.", + "translation": "If sentient beings do not exist,\nTowards whom should compassion be cultivated?\nIt is towards those conceived by delusion,\nAccepted for the sake of the result." } }, "glossary": { @@ -71101,6 +75343,16 @@ "རྨོངས་པ་": "delusion", "བརྟགས་པ་": "projected" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཡོད་མིན་ན། །སུ་ལ་སྙིང་རྗེ་བྱ་ཞེ་ན། །": { + "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "སྙིང་རྗེ་": "compassion" + }, + "འབྲས་བུའི་དོན་དུ་ཁས་བླངས་པའི། །རྨོངས་པས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །": { + "འབྲས་བུ་": "result", + "རྨོངས་པ་": "delusion" + } } } }, @@ -71110,7 +75362,7 @@ "commentary_1": " དེ་ཇི་ལྟར་ཁས་ལེན་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ་བརྗོད་པ། སྡུག་བསྔལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྨོངས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འཁོར་བའི་རྒྱུ་དང་རབ་ཏུ་ཞི་བའི་རྒྱུའོ། །དེ་ལ་གང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་བའི་རྨོངས་པ་འདིར་གཟུང་ངོ་། །གལ་ཏེ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྨོངས་པའི་བྱ་བ་བཟློག་པར་མི་བྱ་བ་དེ་བཞིན་དུ་བདག་ཏུ་རྨོངས་པ་ཡང་བཟློག་པར་མི་བྱ་སྟེ། དེའི་དངོས་པོ་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། སེམས་ཅན་མེད་ན་སྙིང་རྗེ་སྒོམ་པའི་འབྲས་བུ་སུ་ཡིས་ཐོབ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དོན་དམ་དུ་དེ་ལྟར་བདེན་ན་འོན་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཆོས་སུ་རྨོངས་པ་འཁྲུལ་པའི་བློ་ངོ་ན་སེམས་ཅན་སྣང་ཙམ་དུ་ཡོད་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་སྣང་ཙམ་བསྒོམས་པས་འབྲས་བུ་སྣང་ཙམ་ཡོད་པར་འདོད་དོ། །གསུམ་པ་ནི། སྙིང་རྗེ་ཡང་རྫུན་སྣང་གི་ཡུལ་ཅན་ཆོས་སུ་རྨོངས་པ་ཡིན་པས་བདག་ཏུ་རྨོངས་པ་དང་བཟློག་བྱར་མཚུངས་སོ་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་དོན་དུ་འགྱུར་བས་བཟློག་མི་དགོས་ཤིང་བཟློག་མི་ནུས་པས་འབྲས་བུ་རྨོངས་པ་སྣང་ཙམ་ནི་བཟློག་པར་མི་བྱའི་བདག་ཏུ་རྨོངས་པ་ནི་བཟློག་པར་བྱ་སྟེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་མེད་འབྲས་སུ་ཡི་ཡིན། །བདེན་ཏེ་འོན་ཀྱང་རྨོངས་ལས་འདོད། །སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་དོན་དུ། །འབྲས་བུའི་རྨོངས་པ་བཟློག་མི་བྱ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), འབྲས་བུ་ (result/fruit), རྨོངས་པ་ (delusion/ignorance), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཞི་བ་ (pacification)\n\nGrammatical notes:\n- མེད་ (negation particle)\n- ཏེ་ (continuative particle)\n- འོན་ཀྱང་ (however/nevertheless)\n- དོན་དུ་ (for the purpose of)\n- མི་ (negation for future/present)\n\n\nWho is it that [attains] the fruitless [state] without sentient beings?\nTrue, yet [this view] is desired due to delusion.\nFor the purpose of pacifying suffering nearby,\nOne should not reverse the delusion regarding the fruit.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing the concept of emptiness (śūnyatā) and its relationship to compassion in Mahāyāna Buddhism.\n- The \"fruitless state\" likely refers to nirvāṇa or enlightenment.\n- The verse cautions against completely abandoning conventional views of sentient beings and karmic fruits, even while recognizing their ultimate emptiness, for the sake of alleviating suffering.", "translation": "Who is it that [attains] the fruitless [state] without sentient beings?\nTrue, yet [this view] is desired due to delusion.\nFor the purpose of pacifying suffering nearby,\nOne should not reverse the delusion regarding the fruit." @@ -71126,9 +75378,9 @@ "translation": "Though beings are without result, it's true,\nYet from delusion comes desire.\nTo pacify suffering nearby,\nDo not reverse the fruit's delusion." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཅན་མེད་འབྲས་སུ་ཡི་ཡིན། །བདེན་ཏེ་འོན་ཀྱང་རྨོངས་ལས་འདོད། །སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་དོན་དུ། །འབྲས་བུའི་རྨོངས་པ་བཟློག་མི་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་ཇི་ལྟར་ཁས་ལེན་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ་བརྗོད་པ། སྡུག་བསྔལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྨོངས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འཁོར་བའི་རྒྱུ་དང་རབ་ཏུ་ཞི་བའི་རྒྱུའོ། །དེ་ལ་གང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་བའི་རྨོངས་པ་འདིར་གཟུང་ངོ་། །གལ་ཏེ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྨོངས་པའི་བྱ་བ་བཟློག་པར་མི་བྱ་བ་དེ་བཞིན་དུ་བདག་ཏུ་རྨོངས་པ་ཡང་བཟློག་པར་མི་བྱ་སྟེ། དེའི་དངོས་པོ་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། སེམས་ཅན་མེད་ན་སྙིང་རྗེ་སྒོམ་པའི་འབྲས་བུ་སུ་ཡིས་ཐོབ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དོན་དམ་དུ་དེ་ལྟར་བདེན་ན་འོན་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཆོས་སུ་རྨོངས་པ་འཁྲུལ་པའི་བློ་ངོ་ན་སེམས་ཅན་སྣང་ཙམ་དུ་ཡོད་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་སྣང་ཙམ་བསྒོམས་པས་འབྲས་བུ་སྣང་ཙམ་ཡོད་པར་འདོད་དོ། །གསུམ་པ་ནི། སྙིང་རྗེ་ཡང་རྫུན་སྣང་གི་ཡུལ་ཅན་ཆོས་སུ་རྨོངས་པ་ཡིན་པས་བདག་ཏུ་རྨོངས་པ་དང་བཟློག་བྱར་མཚུངས་སོ་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་དོན་དུ་འགྱུར་བས་བཟློག་མི་དགོས་ཤིང་བཟློག་མི་ནུས་པས་འབྲས་བུ་རྨོངས་པ་སྣང་ཙམ་ནི་བཟློག་པར་མི་བྱའི་བདག་ཏུ་རྨོངས་པ་ནི་བཟློག་པར་བྱ་སྟེ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nThough sentient beings do not exist, who attains the result?\nTrue, yet it is desired due to delusion.\nFor the sake of pacifying suffering nearby,\nOne should not reject the delusion of the result.\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical nuances discussed in the commentaries:\n\n1. The text acknowledges the ultimate non-existence of sentient beings, but questions who then attains the result of spiritual practice.\n\n2. It affirms this truth, but explains that in conventional reality, the desire for results arises from delusion or ignorance.\n\n3. The text argues that for the purpose of alleviating immediate suffering, one should not reject the \"delusion of the result\" - meaning the conventional understanding of cause and effect in spiritual practice.\n\n4. The commentaries clarify that while ultimate reality may be empty, conventional appearances of sentient beings and compassion towards them are still valid on a relative level for progressing on the spiritual path.\n\n5. They distinguish between delusions that lead to suffering (like self-grasping) which should be eliminated, and conventional understandings that are temporarily useful for spiritual development and shouldn't be prematurely rejected.", - "translation": "Though sentient beings do not exist, who attains the result?\nTrue, yet it is desired due to delusion.\nFor the sake of pacifying suffering nearby,\nOne should not reject the delusion of the result." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཅན་མེད་འབྲས་སུ་ཡི་ཡིན། །བདེན་ཏེ་འོན་ཀྱང་རྨོངས་ལས་འདོད། །སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་དོན་དུ། །འབྲས་བུའི་རྨོངས་པ་བཟློག་མི་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེ་ཇི་ལྟར་ཁས་ལེན་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ་བརྗོད་པ། སྡུག་བསྔལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྨོངས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འཁོར་བའི་རྒྱུ་དང་རབ་ཏུ་ཞི་བའི་རྒྱུའོ། །དེ་ལ་གང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་བའི་རྨོངས་པ་འདིར་གཟུང་ངོ་། །གལ་ཏེ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྨོངས་པའི་བྱ་བ་བཟློག་པར་མི་བྱ་བ་དེ་བཞིན་དུ་བདག་ཏུ་རྨོངས་པ་ཡང་བཟློག་པར་མི་བྱ་སྟེ། དེའི་དངོས་པོ་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། སེམས་ཅན་མེད་ན་སྙིང་རྗེ་སྒོམ་པའི་འབྲས་བུ་སུ་ཡིས་ཐོབ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དོན་དམ་དུ་དེ་ལྟར་བདེན་ན་འོན་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཆོས་སུ་རྨོངས་པ་འཁྲུལ་པའི་བློ་ངོ་ན་སེམས་ཅན་སྣང་ཙམ་དུ་ཡོད་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་སྣང་ཙམ་བསྒོམས་པས་འབྲས་བུ་སྣང་ཙམ་ཡོད་པར་འདོད་དོ། །གསུམ་པ་ནི། སྙིང་རྗེ་ཡང་རྫུན་སྣང་གི་ཡུལ་ཅན་ཆོས་སུ་རྨོངས་པ་ཡིན་པས་བདག་ཏུ་རྨོངས་པ་དང་བཟློག་བྱར་མཚུངས་སོ་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་དོན་དུ་འགྱུར་བས་བཟློག་མི་དགོས་ཤིང་བཟློག་མི་ནུས་པས་འབྲས་བུ་རྨོངས་པ་སྣང་ཙམ་ནི་བཟློག་པར་མི་བྱའི་བདག་ཏུ་རྨོངས་པ་ནི་བཟློག་པར་བྱ་སྟེ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1 summary:\nThis commentary discusses two types of delusion: the cause of samsara and the cause of complete peace. It focuses on the delusion that leads to nirvana. It questions whether delusion about the self should also not be eliminated, since it serves a purpose in achieving desired goals.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary addresses the question of who attains the result of cultivating compassion if there are no sentient beings. It explains that while ultimately true, conventionally there is an appearance of sentient beings due to deluded perception. It distinguishes between compassion based on this conventional appearance and delusion about the self, stating that the former should not be eliminated while the latter should.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries discuss the nature of delusion and its role in Buddhist practice. They distinguish between beneficial delusion (that which leads to compassion and liberation) and harmful delusion (about the self). The key point is that while ultimately there are no sentient beings, the conventional appearance of sentient beings and the compassion based on that appearance are useful for attaining liberation and should not be eliminated. However, delusion about the self should be eliminated.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThough there are no sentient beings, who attains the result?\nTrue, yet it is desired due to delusion.\nFor the purpose of pacifying suffering nearby,\nThe delusion leading to the result should not be eliminated.\n\n\nThis translation reflects the paradoxical nature of Buddhist practice where certain conventional truths or \"beneficial delusions\" are maintained for the purpose of liberation, even while recognizing their ultimate emptiness.", + "translation": "Though there are no sentient beings, who attains the result?\nTrue, yet it is desired due to delusion.\nFor the purpose of pacifying suffering nearby,\nThe delusion leading to the result should not be eliminated." } }, "glossary": { @@ -71151,6 +75403,26 @@ "རྨོངས་པ་": "delusion", "བཟློག་": "block" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སེམས་ཅན་མེད་འབྲས་སུ་ཡི་ཡིན། །": { + "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "འབྲས་": "result" + }, + "བདེན་ཏེ་འོན་ཀྱང་རྨོངས་ལས་འདོད། །": { + "བདེན་": "true", + "རྨོངས་": "delusion", + "འདོད་": "desired" + }, + "སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་དོན་དུ། །": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "ཉེ་བར་": "nearby", + "ཞི་": "pacifying" + }, + "འབྲས་བུའི་རྨོངས་པ་བཟློག་མི་བྱ། །": { + "འབྲས་བུ་": "result", + "རྨོངས་པ་": "delusion" + } } } }, @@ -71160,7 +75432,7 @@ "commentary_1": " སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་སྐད་དུ་ཡང་། བདག་འཛིན་ལས་ནི་གཞན་གྱི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་། །བདག་འཛིན་དབྱེ་བས་ཡོངས་འཛིན་ཞེ་སྡང་སྟེ། །འདི་དག་གཉིས་དང་ཀུན་ཏུ་འབྲེལ་པ་ལས། །ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བཞིན་དུ། བདག་འཛིན་དང་བཅས་ཡིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རབ་ཏུ་ཞི་བྱེད་མིན། །བདག་ཏུ་ལྟ་བས་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་ང་རྒྱལ་སྙིང་ལས་སྤོང་བྱེད་མིན། །བདག་མེད་སྨྲ་བ་གཞན་ཡོད་མིན་ཕྱིར་འགྲོ་ན་སྟོན་པ་གཞན་ཡོད་མིན། །དེས་ན་ཉེ་བར་ཞི་བྱེད་ཆོ་ག་ཁྱེད་བཞེད་ལམ་ལས་གཞན་ཡོད་མིན། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །དེ་ལྟར་བདག་ཏུ་རྨོངས་པས་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་བཟློག་པར་མི་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་བདག་མེད་པ་ཉིད་བསྒོམ་པའི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །ཕྱིས་ནི་དེ་ཡང་དམིགས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྤང་བར་བྱའོ། །", "commentary_2": "དེས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ང་རྒྱལ་ལ་སོགས་པ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བས་བཟློག་དགོས་སོ། །དེ་ལས་ཀྱང་བཟློག་པའི་ཐབས་མེད་དོ་ཞེ་ན་ཡོད་དེ། བདག་མེད་སྒོམ་པ་ནི་དེའི་གཉེན་པོ་མཆོག་ཡིན་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡི་ང་རྒྱལ་ནི། །བདག་ཏུ་རྨོངས་པས་འཕེལ་བར་འགྱུར། །དེ་ལས་ཀྱང་བཟློག་མེད་ཅེ་ན། །བདག་མེད་བསྒོམ་པ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), རྒྱུ་ (cause), ང་རྒྱལ་ (pride), བདག་ (self), རྨོངས་པ་ (delusion), བདག་མེད་ (selflessness), བསྒོམ་པ་ (meditation)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི་ to emphasize \"pride\"\n- Conditional structure with ཅེ་ན་ (\"if one says...\")\n- Superlative with མཆོག་ཡིན་ (\"is supreme\")\n\n\nThe pride that is the cause of suffering\nIncreases due to delusion about self.\nIf one asks, \"Is there no way to reverse this?\"\nMeditation on selflessness is supreme.\n\n\nTechnical note: བདག་མེད་ (selflessness) is a fundamental concept in Buddhist philosophy, referring to the absence of an inherent, permanent self.", "translation": "The pride that is the cause of suffering\nIncreases due to delusion about self.\nIf one asks, \"Is there no way to reverse this?\"\nMeditation on selflessness is supreme." @@ -71176,9 +75448,9 @@ "translation": "The pride that is the cause of suffering\nIncreases due to delusion of self.\nIf there's no way to reverse this,\nMeditating on selflessness is supreme." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡི་ང་རྒྱལ་ནི། །བདག་ཏུ་རྨོངས་པས་འཕེལ་བར་འགྱུར། །དེ་ལས་ཀྱང་བཟློག་མེད་ཅེ་ན། །བདག་མེད་བསྒོམ་པ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 1: སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་སྐད་དུ་ཡང་། བདག་འཛིན་ལས་ནི་གཞན་གྱི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་། །བདག་འཛིན་དབྱེ་བས་ཡོངས་འཛིན་ཞེ་སྡང་སྟེ། །འདི་དག་གཉིས་དང་ཀུན་ཏུ་འབྲེལ་པ་ལས། །ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བཞིན་དུ། བདག་འཛིན་དང་བཅས་ཡིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རབ་ཏུ་ཞི་བྱེད་མིན། །བདག་ཏུ་ལྟ་བས་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་ང་རྒྱལ་སྙིང་ལས་སྤོང་བྱེད་མིན། །བདག་མེད་སྨྲ་བ་གཞན་ཡོད་མིན་ཕྱིར་འགྲོ་ན་སྟོན་པ་གཞན་ཡོད་མིན། །དེས་ན་ཉེ་བར་ཞི་བྱེད་ཆོ་ག་ཁྱེད་བཞེད་ལམ་ལས་གཞན་ཡོད་མིན། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །དེ་ལྟར་བདག་ཏུ་རྨོངས་པས་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་བཟློག་པར་མི་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་བདག་མེད་པ་ཉིད་བསྒོམ་པའི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །ཕྱིས་ནི་དེ་ཡང་དམིགས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྤང་བར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: དེས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ང་རྒྱལ་ལ་སོགས་པ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བས་བཟློག་དགོས་སོ། །དེ་ལས་ཀྱང་བཟློག་པའི་ཐབས་མེད་དོ་ཞེ་ན་ཡོད་དེ། བདག་མེད་སྒོམ་པ་ནི་དེའི་གཉེན་པོ་མཆོག་ཡིན་པས་སོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan input text based on the provided commentaries:\n\n\nThe pride that is the cause of suffering\nIncreases due to delusion about self.\nIf you ask how to counteract this,\nMeditating on selflessness is supreme.\n", - "translation": "The pride that is the cause of suffering\nIncreases due to delusion about self.\nIf you ask how to counteract this,\nMeditating on selflessness is supreme." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡི་ང་རྒྱལ་ནི། །བདག་ཏུ་རྨོངས་པས་འཕེལ་བར་འགྱུར། །དེ་ལས་ཀྱང་བཟློག་མེད་ཅེ་ན། །བདག་མེད་བསྒོམ་པ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 1: སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་སྐད་དུ་ཡང་། བདག་འཛིན་ལས་ནི་གཞན་གྱི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་། །བདག་འཛིན་དབྱེ་བས་ཡོངས་འཛིན་ཞེ་སྡང་སྟེ། །འདི་དག་གཉིས་དང་ཀུན་ཏུ་འབྲེལ་པ་ལས། །ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བཞིན་དུ། བདག་འཛིན་དང་བཅས་ཡིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རབ་ཏུ་ཞི་བྱེད་མིན། །བདག་ཏུ་ལྟ་བས་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་ང་རྒྱལ་སྙིང་ལས་སྤོང་བྱེད་མིན། །བདག་མེད་སྨྲ་བ་གཞན་ཡོད་མིན་ཕྱིར་འགྲོ་ན་སྟོན་པ་གཞན་ཡོད་མིན། །དེས་ན་ཉེ་བར་ཞི་བྱེད་ཆོ་ག་ཁྱེད་བཞེད་ལམ་ལས་གཞན་ཡོད་མིན། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །དེ་ལྟར་བདག་ཏུ་རྨོངས་པས་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་བཟློག་པར་མི་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་བདག་མེད་པ་ཉིད་བསྒོམ་པའི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །ཕྱིས་ནི་དེ་ཡང་དམིགས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྤང་བར་བྱའོ། །\n\nCommentary 2: དེས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ང་རྒྱལ་ལ་སོགས་པ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བས་བཟློག་དགོས་སོ། །དེ་ལས་ཀྱང་བཟློག་པའི་ཐབས་མེད་དོ་ཞེ་ན་ཡོད་དེ། བདག་མེད་སྒོམ་པ་ནི་དེའི་གཉེན་པོ་མཆོག་ཡིན་པས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary emphasizes that self-grasping is the root of suffering and negative emotions. It quotes verses stating that self-grasping leads to the perception of others as separate, giving rise to attachment and aversion. The commentary suggests that meditating on selflessness is the supreme method to counteract self-grasping and delusion about the self.\n\nCommentary 2: This brief commentary explains that pride and other afflictions that cause suffering should be reversed. It states that if one thinks there's no way to reverse these, there actually is a method - meditating on selflessness is the supreme antidote.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that self-grasping and the misconception of an inherent self are the root causes of suffering and negative mental states. They both emphasize that meditating on selflessness is the supreme method to counteract these delusions and overcome suffering.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nThe pride that is the cause of suffering\nIncreases due to delusion about the self.\nIf you think there's no way to reverse this,\nMeditating on selflessness is supreme.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on self-grasping as the root of suffering and pride, and presents meditation on selflessness as the highest remedy for these afflictions.", + "translation": "The pride that is the cause of suffering\nIncreases due to delusion about the self.\nIf you think there's no way to reverse this,\nMeditating on selflessness is supreme." } }, "glossary": { @@ -71196,6 +75468,26 @@ "བསྒོམ་པ་": "cultivate", "མཆོག་": "supreme" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡི་ང་རྒྱལ་ནི། །": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "རྒྱུ་": "cause", + "ང་རྒྱལ་": "pride" + }, + "བདག་ཏུ་རྨོངས་པས་འཕེལ་བར་འགྱུར། །": { + "བདག་": "self", + "རྨོངས་པ་": "delusion", + "འཕེལ་བ་": "increase" + }, + "དེ་ལས་ཀྱང་བཟློག་མེད་ཅེ་ན། །": { + "བཟློག་": "reverse" + }, + "བདག་མེད་བསྒོམ་པ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །": { + "བདག་མེད་": "selflessness", + "བསྒོམ་པ་": "meditating", + "མཆོག་": "supreme" + } } } }, @@ -71205,7 +75497,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་ལུས་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་ཡུལ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། ལུས་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ལུས་ལ་ནི་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ཡན་ལག་ལ། ཐ་དད་པའི་དངོས་པོ་ཅུང་ཞིག་ཀྱང་མེད་ལ། དེས་ན་གཞན་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །བརླ་ནི་པུས་མོའི་སྟེང་གི་ཕྱོགས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ལ་འཇུག་པའི་ཚུལ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བ་མེད་པར་བསྟན་པས། འཇམ་དཔལ་ལུས་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་མཐོང་ན་དེ་ནི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་བལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ་ཚོར་བ་མི་དམིགས་ན། སེམས་མིང་ཙམ་དུ་ཤེས་ན། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མི་དམིགས་ན་ཆོས་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་བལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའི་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་བཞི་སྟོན་པ་ལས། དང་པོ་ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཡན་ལག་ཅན་གྱི་ལུས་མ་གྲུབ་པ་དང་། ཡན་ལག་ཉིད་མ་གྲུབ་པ་དང་། སྐབས་དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་ལུས་མ་གྲུབ་པ་དང་། ལུས་འཛིན་འཁྲུལ་བར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡན་ལག་དང་འབྲེལ་བ་དང་། མ་འབྲེལ་བའི་ལུས་འགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་ལས། ཡན་ལག་སོ་སོ་ལུས་ཡིན་པ་དགག་པ་ནི། ལུས་ནི་རྐང་པ་བྱིན་པ་མིན། །བརླ་དང་རྐེད་པ་ལུས་མ་ཡིན། །ལྟོ་དང་རྒྱབ་ཀྱང་ལུས་མིན་ཏེ། །བྲང་དང་དཔུང་པ་ལུས་མ་ཡིན། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་ནི་རྐང་པ་བྱིན་པ་མིན། །བརླ་དང་རྐེད་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །ལྟོ་དང་རྒྱབ་ཀྱང་ལུས་མིན་ཏེ། །བྲང་དང་དཔུང་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nལུས་ (body), རྐང་པ་ (feet), བྱིན་པ་ (calves), བརླ་ (thighs), རྐེད་པ་ (waist), ལྟོ་ (belly), རྒྱབ་ (back), བྲང་ (chest), དཔུང་པ་ (shoulders)\n\nGrammatical structure:\n- Repetitive structure using ལུས་མ་ཡིན། (is not the body) and ལུས་མིན་ཏེ། (is not the body)\n- Use of དང་ (and) to connect body parts\n\n\nThe body is not the feet and calves.\nThe thighs and waist are not the body.\nThe belly and back are not the body.\nThe chest and shoulders are not the body.\n\n\nTechnical note: This passage appears to be a contemplation on the nature of the body, likely from a Buddhist philosophical text discussing the concept of non-self (anātman). It systematically deconstructs the idea of a unified, inherent \"body\" by stating that individual parts are not equivalent to the whole.", "translation": "The body is not the feet and calves.\nThe thighs and waist are not the body.\nThe belly and back are not the body.\nThe chest and shoulders are not the body." @@ -71221,9 +75513,55 @@ "translation": "The body is not the feet or calves,\nNor is it the thighs or waist.\nThe belly and back are not the body,\nNor are the chest and shoulders the body." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལུས་ནི་རྐང་པ་བྱིན་པ་མིན། །བརླ་དང་རྐེད་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །ལྟོ་དང་རྒྱབ་ཀྱང་ལུས་མིན་ཏེ། །བྲང་དང་དཔུང་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་ལུས་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་ཡུལ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། ལུས་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ལུས་ལ་ནི་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ཡན་ལག་ལ། ཐ་དད་པའི་དངོས་པོ་ཅུང་ཞིག་ཀྱང་མེད་ལ། དེས་ན་གཞན་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །བརླ་ནི་པུས་མོའི་སྟེང་གི་ཕྱོགས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ལ་འཇུག་པའི་ཚུལ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བ་མེད་པར་བསྟན་པས། འཇམ་དཔལ་ལུས་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་མཐོང་ན་དེ་ནི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་བལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ་ཚོར་བ་མི་དམིགས་ན། སེམས་མིང་ཙམ་དུ་ཤེས་ན། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མི་དམིགས་ན་ཆོས་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་བལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའི་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་བཞི་སྟོན་པ་ལས། དང་པོ་ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཡན་ལག་ཅན་གྱི་ལུས་མ་གྲུབ་པ་དང་། ཡན་ལག་ཉིད་མ་གྲུབ་པ་དང་། སྐབས་དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་ལུས་མ་གྲུབ་པ་དང་། ལུས་འཛིན་འཁྲུལ་བར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡན་ལག་དང་འབྲེལ་བ་དང་། མ་འབྲེལ་བའི་ལུས་འགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་ལས། ཡན་ལག་སོ་སོ་ལུས་ཡིན་པ་དགག་པ་ནི། ལུས་ནི་རྐང་པ་བྱིན་པ་མིན། །བརླ་དང་རྐེད་པ་ལུས་མ་ཡིན། །ལྟོ་དང་རྒྱབ་ཀྱང་ལུས་མིན་ཏེ། །བྲང་དང་དཔུང་པ་ལུས་མ་ཡིན། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my English translation:\n\n\nThe body is not the feet or calves.\nThe thighs and waist are not the body.\nThe belly and back are not the body.\nThe chest and shoulders are not the body.\n\n\nThis translation reflects the Buddhist philosophical examination of the body, showing that when analyzed, no single part can be identified as \"the body\" itself. The commentaries indicate this is part of a broader teaching on the lack of inherent existence of phenomena and meditation on mindfulness of the body.", - "translation": "The body is not the feet or calves.\nThe thighs and waist are not the body.\nThe belly and back are not the body.\nThe chest and shoulders are not the body." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལུས་ནི་རྐང་པ་བྱིན་པ་མིན། །བརླ་དང་རྐེད་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །ལྟོ་དང་རྒྱབ་ཀྱང་ལུས་མིན་ཏེ། །བྲང་དང་དཔུང་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་ལུས་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་ཡུལ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། ལུས་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ལུས་ལ་ནི་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ཡན་ལག་ལ། ཐ་དད་པའི་དངོས་པོ་ཅུང་ཞིག་ཀྱང་མེད་ལ། དེས་ན་གཞན་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །བརླ་ནི་པུས་མོའི་སྟེང་གི་ཕྱོགས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ལ་འཇུག་པའི་ཚུལ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བ་མེད་པར་བསྟན་པས། འཇམ་དཔལ་ལུས་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་མཐོང་ན་དེ་ནི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་བལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ་ཚོར་བ་མི་དམིགས་ན། སེམས་མིང་ཙམ་དུ་ཤེས་ན། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མི་དམིགས་ན་ཆོས་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་བལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའི་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་བཞི་སྟོན་པ་ལས། དང་པོ་ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཡན་ལག་ཅན་གྱི་ལུས་མ་གྲུབ་པ་དང་། ཡན་ལག་ཉིད་མ་གྲུབ་པ་དང་། སྐབས་དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་ལུས་མ་གྲུབ་པ་དང་། ལུས་འཛིན་འཁྲུལ་བར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡན་ལག་དང་འབྲེལ་བ་དང་། མ་འབྲེལ་བའི་ལུས་འགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་ལས། ཡན་ལག་སོ་སོ་ལུས་ཡིན་པ་དགག་པ་ནི། ལུས་ནི་རྐང་པ་བྱིན་པ་མིན། །བརླ་དང་རྐེད་པ་ལུས་མ་ཡིན། །ལྟོ་དང་རྒྱབ་ཀྱང་ལུས་མིན་ཏེ། །བྲང་དང་དཔུང་པ་ལུས་མ་ཡིན། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that when examining the body, there is no separate entity apart from its parts. It refutes the idea of the body as a self-existent whole. It also defines \"thigh\" as the area above the knee.\n\nCommentary 2: This commentary discusses the practice of mindfulness of the body as part of understanding the selflessness of phenomena. It explains that seeing the body as empty like space is the practice of mindfulness of the body. It then outlines a structure for analyzing the body, starting with refuting the existence of the body as a whole composed of parts.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the analysis of the body to understand its lack of inherent existence. They suggest examining the body's parts to realize that there is no separate \"body\" entity apart from these components. This analysis is presented as a method for developing mindfulness and understanding the emptiness of phenomena.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nThe body is not the feet nor the calves.\nThe thighs and waist are not the body.\nThe belly and back are also not the body.\nThe chest and shoulders are not the body either.\n\nThis translation reflects the analytical approach described in the commentaries, breaking down the body into its parts to demonstrate that no single part or collection of parts can be identified as an inherently existing \"body.\"", + "translation": "The body is not the feet nor the calves.\nThe thighs and waist are not the body.\nThe belly and back are also not the body.\nThe chest and shoulders are not the body either." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ལུས་ནི་རྐང་པ་བྱིན་པ་མིན། །": { + "ལུས་": "body", + "རྐང་པ་": "feet", + "བྱིན་པ་": "calves" + }, + "བརླ་དང་རྐེད་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །": { + "བརླ་": "thighs", + "རྐེད་པ་": "hips", + "ལུས་": "body" + }, + "ལྟོ་དང་རྒྱབ་ཀྱང་ལུས་མིན་ཏེ། །": { + "ལྟོ་": "belly", + "རྒྱབ་": "back", + "ལུས་": "body" + }, + "བྲང་དང་དཔུང་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །": { + "བྲང་": "chest", + "དཔུང་པ་": "arms", + "ལུས་": "body" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ལུས་ནི་རྐང་པ་བྱིན་པ་མིན། །": { + "ལུས་": "body", + "རྐང་པ་": "feet", + "བྱིན་པ་": "calves" + }, + "བརླ་དང་རྐེད་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །": { + "བརླ་": "thighs", + "རྐེད་པ་": "waist", + "ལུས་": "body" + }, + "ལྟོ་དང་རྒྱབ་ཀྱང་ལུས་མིན་ཏེ། །": { + "ལྟོ་": "belly", + "རྒྱབ་": "back", + "ལུས་": "body" + }, + "བྲང་དང་དཔུང་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །": { + "བྲང་": "chest", + "དཔུང་པ་": "shoulders", + "ལུས་": "body" + } } } }, @@ -71233,7 +75571,7 @@ "commentary_1": " ཕྲག་པ་ནི་དཔུང་པའོ། །དེ་ནི་སྟེ་ལུས་ནིའོ། །འདི་ནི་སྟེ་དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནའོ། །", "commentary_2": "རྩིབ་ལོགས་ལག་པ་ལུས་མིན་ཏེ། །མཆན་ཁུང་ཕྲག་པ་ལུས་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་རྣམས་ཀྱང་ལུས་མིན་ལ། །མགོ་དང་མགྲིན་པའང་ལུས་མིན་ནོ། །ཡན་ལག་འདི་དག་ལ་ལུས་སུ་བདེན་པར་གྲུབ་པ་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ་གང་ཡང་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྩིབ་ལོགས་ལག་པའང་ལུས་མིན་ཏེ། །མཆན་ཁུང་ཕྲག་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་རྣམས་ཀྱང་དེ་མིན་ལ། །མགོ་དང་མགྲིན་པའང་ལུས་མིན་ན། །འདི་ལ་ལུས་ནི་གང་ཞིག་ཡིན། །\n", "output": "I'll provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྩིབ་ལོགས་(ribs), ལག་པ་(hands/arms), ལུས་(body), མཆན་ཁུང་(armpits), ཕྲག་པ་(shoulders), ནང་ཁྲོལ་(internal organs), མགོ་(head), མགྲིན་པ་(neck)\n\nGrammatical notes:\n- Use of མིན་ and མ་ཡིན་ as negatives\n- ཀྱང་ and འང་ as emphatic particles\n- Final rhetorical question structure with གང་ཞིག་\n\n\nThe ribs and hands are not the body;\nThe armpits and shoulders are not the body;\nThe internal organs also are not it;\nIf the head and neck are not the body,\nThen what indeed is the body here?\n\n\nTechnical note: This passage appears to be exploring the concept of emptiness (śūnyatā) by deconstructing the conventional notion of a body.", "translation": "The ribs and hands are not the body;\nThe armpits and shoulders are not the body;\nThe internal organs also are not it;\nIf the head and neck are not the body,\nThen what indeed is the body here?" @@ -71249,9 +75587,9 @@ "translation": "The ribs and sides are not the body,\nNor are the armpits and shoulders the body.\nThe internal organs are also not it,\nAnd if the head and neck are not the body,\nThen what indeed is this body?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྩིབ་ལོགས་ལག་པའང་ལུས་མིན་ཏེ། །མཆན་ཁུང་ཕྲག་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་རྣམས་ཀྱང་དེ་མིན་ལ། །མགོ་དང་མགྲིན་པའང་ལུས་མིན་ན། །འདི་ལ་ལུས་ནི་གང་ཞིག་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ཕྲག་པ་ནི་དཔུང་པའོ། །དེ་ནི་སྟེ་ལུས་ནིའོ། །འདི་ནི་སྟེ་དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནའོ། །\n\nCommentary 2: རྩིབ་ལོགས་ལག་པ་ལུས་མིན་ཏེ། །མཆན་ཁུང་ཕྲག་པ་ལུས་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་རྣམས་ཀྱང་ལུས་མིན་ལ། །མགོ་དང་མགྲིན་པའང་ལུས་མིན་ནོ། །ཡན་ལག་འདི་དག་ལ་ལུས་སུ་བདེན་པར་གྲུབ་པ་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ་གང་ཡང་མེད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nThe ribs and sides, the arms too, are not the body;\nThe armpits and shoulders are not the body;\nThe internal organs are also not it,\nNor are the head and neck the body.\nSo what then, in all this, is the body?\n\n\nThis translation conveys the Buddhist philosophical inquiry into the nature of the body, questioning whether any individual part or collection of parts can be definitively identified as \"the body\" in an ultimate sense. The commentaries support this interpretation by emphasizing that none of these individual components constitute the body in and of themselves, suggesting the lack of an inherently existing \"body\" apart from its parts.", - "translation": "The ribs and sides, the arms too, are not the body;\nThe armpits and shoulders are not the body;\nThe internal organs are also not it,\nNor are the head and neck the body.\nSo what then, in all this, is the body?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྩིབ་ལོགས་ལག་པའང་ལུས་མིན་ཏེ། །མཆན་ཁུང་ཕྲག་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་རྣམས་ཀྱང་དེ་མིན་ལ། །མགོ་དང་མགྲིན་པའང་ལུས་མིན་ན། །འདི་ལ་ལུས་ནི་གང་ཞིག་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ཕྲག་པ་ནི་དཔུང་པའོ། །དེ་ནི་སྟེ་ལུས་ནིའོ། །འདི་ནི་སྟེ་དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནའོ། །\n\nCommentary 2: རྩིབ་ལོགས་ལག་པ་ལུས་མིན་ཏེ། །མཆན་ཁུང་ཕྲག་པ་ལུས་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་རྣམས་ཀྱང་ལུས་མིན་ལ། །མགོ་དང་མགྲིན་པའང་ལུས་མིན་ནོ། །ཡན་ལག་འདི་དག་ལ་ལུས་སུ་བདེན་པར་གྲུབ་པ་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ་གང་ཡང་མེད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary defines some terms: \"phrag pa\" means shoulder. \"De ni\" refers to \"the body\". \"Di ni\" means \"among those things\".\n\nCommentary 2:\nThis commentary restates the input text and adds: \"Among these limbs and parts, there is no truly established body; it does not exist.\"\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together clarify some terms and emphasize that when examining individual body parts, none of them can be identified as the \"body\" itself. The body as a truly established entity cannot be found among its parts.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nThe ribs and sides are not the body, nor are the armpits and shoulders.\nThe internal organs are not the body, and neither are the head and neck.\nSo what, among these, can be called the body?\n\nThis translation reflects the philosophical inquiry into the nature of the body, questioning whether any single part or collection of parts can be definitively identified as \"the body\" itself.", + "translation": "The ribs and sides are not the body, nor are the armpits and shoulders.\nThe internal organs are not the body, and neither are the head and neck.\nSo what, among these, can be called the body?" } }, "glossary": { @@ -71277,6 +75615,23 @@ "།འདི་ལ་ལུས་ནི་གང་ཞིག་ཡིན།": { "ལུས་": "body" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "རྩིབ་ལོགས་ལག་པའང་ལུས་མིན་ཏེ། །མཆན་ཁུང་ཕྲག་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །": { + "རྩིབ་ལོགས་": "ribs", + "ལག་པ་": "sides", + "ལུས་": "body", + "མཆན་ཁུང་": "armpits", + "ཕྲག་པ་": "shoulders" + }, + "ནང་ཁྲོལ་རྣམས་ཀྱང་དེ་མིན་ལ། །མགོ་དང་མགྲིན་པའང་ལུས་མིན་ན། །": { + "ནང་ཁྲོལ་": "internal organs", + "མགོ་": "head", + "མགྲིན་པ་": "neck" + }, + "འདི་ལ་ལུས་ནི་གང་ཞིག་ཡིན། །": { + "ལུས་": "body" + } } } }, @@ -71286,7 +75641,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ལ་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་ལུས་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཡན་ལག་རྣམས་ལ་ཡན་ལག་ཅན་ཕྱོགས་གཅིག་པའམ་ཡང་ན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་གྲང་།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ཆ་རེ་རེ་བ་ལ་གནས་པ་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་ལུས་འདི་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱོགས་རེ་ཡིས་གནས་པར་གྱུར་ན་ལུས་ཀྱི་ཆ་རྣམས་ཡན་ལག་གི་ཆ་ལ་གནས་པར་གྱུར་མོད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ལུས་འདི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རེ་ཡིས་ནི་གནས་གྱུར་ན། །ཆ་རྣམས་ཆ་ལ་གནས་གྱུར་མོད། །དེ་རང་ཉིད་ནི་གང་ལ་གནས། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nལུས་(body), ཕྱོགས་རེ་(parts/portions), གནས་(abide/exist), ཆ་(parts)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional clause with གལ་ཏེ་...ན་\n- Rhetorical question in the final line\n\n\nIf this body in its entirety\nWere to abide in just its parts,\nThe parts would abide in parts.\nBut where then does it itself abide?\n\n\nTechnical note: This verse is discussing the philosophical concept of mereology, examining the relationship between a whole (the body) and its parts, a common topic in Buddhist analysis of emptiness (śūnyatā).", "translation": "If this body in its entirety\nWere to abide in just its parts,\nThe parts would abide in parts.\nBut where then does it itself abide?" @@ -71302,9 +75657,9 @@ "translation": "If this entire body\nWere to abide in just one part,\nThe parts would abide in parts,\nBut where would it itself abide?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ལུས་འདི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རེ་ཡིས་ནི་གནས་གྱུར་ན། །ཆ་རྣམས་ཆ་ལ་གནས་གྱུར་མོད། །དེ་རང་ཉིད་ནི་གང་ལ་གནས། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ལ་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་ལུས་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཡན་ལག་རྣམས་ལ་ཡན་ལག་ཅན་ཕྱོགས་གཅིག་པའམ་ཡང་ན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་གྲང་།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཆ་རེ་རེ་བ་ལ་གནས་པ་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་ལུས་འདི་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱོགས་རེ་ཡིས་གནས་པར་གྱུར་ན་ལུས་ཀྱི་ཆ་རྣམས་ཡན་ལག་གི་ཆ་ལ་གནས་པར་གྱུར་མོད།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nIf this body were to reside in all its parts,\nWith only a portion in each,\nThen parts would reside in parts indeed,\nBut where would the body itself reside?\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical inquiry into the nature of the body and its parts, questioning the relationship between the whole and its components, which is a common theme in Buddhist analysis of the self and reality.", - "translation": "If this body were to reside in all its parts,\nWith only a portion in each,\nThen parts would reside in parts indeed,\nBut where would the body itself reside?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་ལུས་འདི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རེ་ཡིས་ནི་གནས་གྱུར་ན། །ཆ་རྣམས་ཆ་ལ་གནས་གྱུར་མོད། །དེ་རང་ཉིད་ནི་གང་ལ་གནས། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ལ་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་ལུས་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཡན་ལག་རྣམས་ལ་ཡན་ལག་ཅན་ཕྱོགས་གཅིག་པའམ་ཡང་ན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་གྲང་།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཆ་རེ་རེ་བ་ལ་གནས་པ་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་ལུས་འདི་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱོགས་རེ་ཡིས་གནས་པར་གྱུར་ན་ལུས་ཀྱི་ཆ་རྣམས་ཡན་ལག་གི་ཆ་ལ་གནས་པར་གྱུར་མོད།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary questions whether the whole body exists in all its parts or just in one part. It suggests considering if the body as a whole is present in each individual limb or part, or if it's distributed across all parts.\n\nCommentary 2: This commentary focuses on refuting the idea that the body exists partially in each of its parts. It suggests that if the body were to exist partially in each of its limbs, then each part of the body would reside in a part of the limb.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries are exploring the philosophical question of how the body as a whole relates to its individual parts. They're questioning whether the body exists in its entirety in each part, or if it's partially distributed across all parts. The commentaries are setting up an argument to refute the idea that the body can be located in its parts in either of these ways.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nIf this body were to reside in all its parts,\nEither wholly or partially in each,\nThen parts would reside in parts.\nBut where then would the body itself reside?\n\nThis translation reflects the philosophical inquiry into the nature of the body and its parts, questioning the logical consistency of the idea that the body can be located within its own components.", + "translation": "If this body were to reside in all its parts,\nEither wholly or partially in each,\nThen parts would reside in parts.\nBut where then would the body itself reside?" } }, "glossary": { @@ -71324,6 +75679,19 @@ "རང་ཉིད་": "itself", "གནས་": "reside" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གལ་ཏེ་ལུས་འདི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རེ་ཡིས་ནི་གནས་གྱུར་ན། །": { + "ལུས་": "body", + "ཐམས་ཅད་": "all", + "ཕྱོགས་རེ་": "partially", + "གནས་": "reside" + }, + "།ཆ་རྣམས་ཆ་ལ་གནས་གྱུར་མོད། །དེ་རང་ཉིད་ནི་གང་ལ་གནས། །": { + "ཆ་": "parts", + "གནས་": "reside", + "རང་ཉིད་": "itself" + } } } }, @@ -71333,7 +75701,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་ཡོད་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེ་ཡང་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱི་ཆ་ཤས་སུ་གྱུར་པ་ན་ཡན་ལག་ཅན་གཅིག་གང་ན་གནས་ཏེ་སུས་ཀྱང་རིག་པ་མེད་དོ། །དེ་སྟེ་ལག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡན་ལག་གི་བདག་མུན་པ་སྟེ་ཐམས་ཅད་ལ་གནས་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཇི་སྙེད་པའི་ལུས་སུ་འགྱུར།", "commentary_2": "ཆ་མེད་དུ་བདེན་པའི་ལུས་དེ་རང་ཉིད་ནི་གང་ལ་གནས། གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀུན་གྱི་ལུས་རིལ་པོ་རེ་རེ་ལག་སོགས་རྣམས་ལ་སོ་སོར་གནས་ན་ནི་དེ་དག་ཇི་སྙེད་པ་དེ་སྙེད་ཀྱི་ལུས་དུ་མ་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀུན་གྱི་ལུས། །ལག་སོགས་རྣམས་ལ་གནས་ན་ནི། །ལག་སོགས་དེ་དག་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་སྙེད་ཀྱི་ནི་ལུས་སུ་འགྱུར། །\n", "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་ཉིད་ (self), ལུས་ (body), ལག་སོགས་ (hands, etc.), གནས་ (exist/reside)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ (if...then) conditional structure\n- ཇི་སྙེད་པ་...དེ་སྙེད་ (as many as...that many) correlative construction\n\n\nIf the self of all existed in the hands and other [parts],\nThen there would be as many bodies as there are hands and other [parts].\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of the nature of self and its relation to the body's parts, a common topic in Buddhist metaphysics.", "translation": "If the self of all existed in the hands and other [parts],\nThen there would be as many bodies as there are hands and other [parts]." @@ -71349,9 +75717,36 @@ "translation": "If the self were to reside in all parts of the body,\nSuch as the hands and so forth,\nThen there would be as many selves\nAs there are parts like hands and so on." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀུན་གྱི་ལུས། །ལག་སོགས་རྣམས་ལ་གནས་ན་ནི། །ལག་སོགས་དེ་དག་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་སྙེད་ཀྱི་ནི་ལུས་སུ་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་ཡོད་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེ་ཡང་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱི་ཆ་ཤས་སུ་གྱུར་པ་ན་ཡན་ལག་ཅན་གཅིག་གང་ན་གནས་ཏེ་སུས་ཀྱང་རིག་པ་མེད་དོ། །དེ་སྟེ་ལག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡན་ལག་གི་བདག་མུན་པ་སྟེ་ཐམས་ཅད་ལ་གནས་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཇི་སྙེད་པའི་ལུས་སུ་འགྱུར།\n\nCommentary 2: ཆ་མེད་དུ་བདེན་པའི་ལུས་དེ་རང་ཉིད་ནི་གང་ལ་གནས། གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀུན་གྱི་ལུས་རིལ་པོ་རེ་རེ་ལག་སོགས་རྣམས་ལ་སོ་སོར་གནས་ན་ནི་དེ་དག་ཇི་སྙེད་པ་དེ་སྙེད་ཀྱི་ལུས་དུ་མ་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan input text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nIf the entire body were to reside in each part like hands and so forth,\nThen there would be as many bodies as there are parts like hands.\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical argument being made about the nature of the body and its parts, suggesting that if the whole body existed in each part, it would lead to an absurd multiplication of bodies.", - "translation": "If the entire body were to reside in each part like hands and so forth,\nThen there would be as many bodies as there are parts like hands." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀུན་གྱི་ལུས། །ལག་སོགས་རྣམས་ལ་གནས་ན་ནི། །ལག་སོགས་དེ་དག་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་སྙེད་ཀྱི་ནི་ལུས་སུ་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་ཡོད་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེ་ཡང་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱི་ཆ་ཤས་སུ་གྱུར་པ་ན་ཡན་ལག་ཅན་གཅིག་གང་ན་གནས་ཏེ་སུས་ཀྱང་རིག་པ་མེད་དོ། །དེ་སྟེ་ལག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡན་ལག་གི་བདག་མུན་པ་སྟེ་ཐམས་ཅད་ལ་གནས་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཇི་སྙེད་པའི་ལུས་སུ་འགྱུར།\n\nCommentary 2: ཆ་མེད་དུ་བདེན་པའི་ལུས་དེ་རང་ཉིད་ནི་གང་ལ་གནས། གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀུན་གྱི་ལུས་རིལ་པོ་རེ་རེ་ལག་སོགས་རྣམས་ལ་སོ་སོར་གནས་ན་ནི་དེ་དག་ཇི་སྙེད་པ་དེ་སྙེད་ཀྱི་ལུས་དུ་མ་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary discusses the problem of locating a unitary self within the body. It suggests that if the self were to exist in one part, it would become a mere component of the limbs. If it were to exist in all parts simultaneously, there would be as many selves as there are body parts.\n\nCommentary 2:\nThis commentary questions where an indivisible, truly existent body resides. It argues that if a complete body were to exist separately in each limb, there would be multiple bodies, as many as there are limbs.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries are exploring the logical problems with the concept of a unitary, inherently existent self or body. They point out that if such an entity existed, it would either have to be localized in one part (making it just another body part) or exist fully in each part (resulting in multiple bodies or selves). This reasoning is used to refute the idea of an inherently existent self or body.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nIf the entire body were to exist in each limb and other parts,\nThen there would be as many bodies\nAs there are limbs and parts.\n\nThis translation reflects the philosophical argument presented in the commentaries, highlighting the logical inconsistency of positing an inherently existent body or self.", + "translation": "If the entire body were to exist in each limb and other parts,\nThen there would be as many bodies\nAs there are limbs and parts." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀུན་གྱི་ལུས། །ལག་སོགས་རྣམས་ལ་གནས་ན་ནི།": { + "བདག་ཉིད་ཀུན་": "entirety", + "ལུས་": "body", + "ལག་སོགས་": "hands and such", + "གནས་": "dwell" + }, + "།ལག་སོགས་དེ་དག་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་སྙེད་ཀྱི་ནི་ལུས་སུ་འགྱུར།": { + "ལག་སོགས་": [ + "hands", + "et cetera" + ], + "ལུས་": "bodies" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀུན་གྱི་ལུས། །ལག་སོགས་རྣམས་ལ་གནས་ན་ནི།": { + "ལུས་": "body", + "ལག་སོགས་": "limb and other parts" + }, + "།ལག་སོགས་དེ་དག་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་སྙེད་ཀྱི་ནི་ལུས་སུ་འགྱུར།": { + "ལག་སོགས་": "limbs and parts", + "ལུས་": "bodies" + } } } }, @@ -71361,7 +75756,7 @@ "commentary_1": " ཁ་བསྒྱུར་བ་དང་མ་བསྒྱུར་བའི་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཤ་ལ་སོགས་སྔར་དཔྱད་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་ན་སྟེ། ནང་རོལ་ན་ལུས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བའོ། །གཏི་མུག་པ་སྟེ་མ་རིག་པའི་དབང་གིས་སོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། ཕྱི་དང་ནང་གང་ན་ཡང་ལུས་མེད་ན་ཇི་ལྟར་ལག་སོགས་ལ་ལུས་བདེན་པ་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། ལག་སོགས་རྣམས་ལས་གཞན་དུ་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་མེད་ན་རིལ་པོའི་ལུས་དེ་ནི་ཡན་ལག་དང་མ་འབྲེལ་བ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕྱི་དང་ནང་ན་ལུས་མེད་ན། །ཇི་ལྟར་ལག་སོགས་ལ་ལུས་ཡོད། །ལག་སོགས་རྣམས་ལས་གཞན་མེད་ན། །དེ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་ཡིན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཕྱི་(outer), ནང་(inner), ལུས་(body), ལག་སོགས་(hands, etc.)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ (if/when) conditional particles\n- Rhetorical questions using ཇི་ལྟར་ (how)\n- Negation with མེད་ (not exist)\n\n\nIf there is no body outside or inside,\nHow can there be a body in hands and so forth?\nIf there is nothing other than hands and so forth,\nHow then can that [body] exist?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of the absence of inherent existence (སྟོང་པ་ཉིད་, śūnyatā) of the body, using logical analysis typical in Madhyamaka reasoning.", "translation": "If there is no body outside or inside,\nHow can there be a body in hands and so forth?\nIf there is nothing other than hands and so forth,\nHow then can that [body] exist?" @@ -71377,9 +75772,40 @@ "translation": "If there is no body outside or inside,\nHow can there be a body in hands and such?\nIf there is nothing other than hands and such,\nHow then can that [body] exist?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཕྱི་དང་ནང་ན་ལུས་མེད་ན། །ཇི་ལྟར་ལག་སོགས་ལ་ལུས་ཡོད། །ལག་སོགས་རྣམས་ལས་གཞན་མེད་ན། །དེ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ཁ་བསྒྱུར་བ་དང་མ་བསྒྱུར་བའི་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཤ་ལ་སོགས་སྔར་དཔྱད་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་ན་སྟེ། ནང་རོལ་ན་ལུས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བའོ། །གཏི་མུག་པ་སྟེ་མ་རིག་པའི་དབང་གིས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། ཕྱི་དང་ནང་གང་ན་ཡང་ལུས་མེད་ན་ཇི་ལྟར་ལག་སོགས་ལ་ལུས་བདེན་པ་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། ལག་སོགས་རྣམས་ལས་གཞན་དུ་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་མེད་ན་རིལ་པོའི་ལུས་དེ་ནི་ཡན་ལག་དང་མ་འབྲེལ་བ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ་མེད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIf there is no body either externally or internally, how can there be a body in the hands and other parts? If there is nothing other than the hands and other parts, how can that (body) exist?\n\n\nThis translation reflects the Buddhist philosophical inquiry into the nature of the body and its parts, questioning the existence of a unified \"body\" separate from its individual components.", - "translation": "If there is no body either externally or internally, how can there be a body in the hands and other parts? If there is nothing other than the hands and other parts, how can that (body) exist?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཕྱི་དང་ནང་ན་ལུས་མེད་ན། །ཇི་ལྟར་ལག་སོགས་ལ་ལུས་ཡོད། །ལག་སོགས་རྣམས་ལས་གཞན་མེད་ན། །དེ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ཁ་བསྒྱུར་བ་དང་མ་བསྒྱུར་བའི་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཤ་ལ་སོགས་སྔར་དཔྱད་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་ན་སྟེ། ནང་རོལ་ན་ལུས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བའོ། །གཏི་མུག་པ་སྟེ་མ་རིག་པའི་དབང་གིས་སོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། ཕྱི་དང་ནང་གང་ན་ཡང་ལུས་མེད་ན་ཇི་ལྟར་ལག་སོགས་ལ་ལུས་བདེན་པ་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། ལག་སོགས་རྣམས་ལས་གཞན་དུ་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་མེད་ན་རིལ་པོའི་ལུས་དེ་ནི་ཡན་ལག་དང་མ་འབྲེལ་བ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ་མེད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary discusses the analysis of the body, stating that there is no inherent body inside or outside its parts. It questions how there can be a body in the limbs and other parts, suggesting this belief comes from ignorance or misunderstanding.\n\nCommentary 2:\nThis commentary summarizes the main points, stating that if there is no body inside or outside, how can there be a true body in the limbs and other parts? It also mentions that since the body is not observed separately from its parts, how can there be a whole body unrelated to its components?\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the lack of an inherent, independent body either within or separate from its parts. They question the existence of a true, autonomous body in relation to its components like limbs, suggesting that the concept of a unified body separate from its parts is a misconception.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nIf there is no body inside or outside,\nHow can there be a body in the limbs and other parts?\nIf there is nothing other than the limbs and parts,\nHow can that [body] exist?\n\n\nThis translation reflects the philosophical inquiry into the nature of the body, questioning its existence as an independent entity both in relation to its internal and external aspects, as well as in relation to its constituent parts.", + "translation": "If there is no body inside or outside,\nHow can there be a body in the limbs and other parts?\nIf there is nothing other than the limbs and parts,\nHow can that [body] exist?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཕྱི་དང་ནང་ན་ལུས་མེད་ན། །": { + "ཕྱི་": "outside", + "ནང་": "in", + "ལུས་": "body" + }, + "།ཇི་ལྟར་ལག་སོགས་ལ་ལུས་ཡོད། །": { + "ལག་": "hands", + "ལུས་": "body" + }, + "།ལག་སོགས་རྣམས་ལས་གཞན་མེད་ན། །": { + "ལག་": "hands" + }, + "།དེ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་ཡིན། །": { + "ཡོད་པ་": "exist" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཕྱི་དང་ནང་ན་ལུས་མེད་ན། །ཇི་ལྟར་ལག་སོགས་ལ་ལུས་ཡོད། །": { + "ཕྱི་": "outside", + "ནང་": "inside", + "ལུས་": "body", + "ལག་སོགས་": "limbs and other parts" + }, + "ལག་སོགས་རྣམས་ལས་གཞན་མེད་ན། །དེ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་ཡིན། །": { + "ལག་སོགས་": "limbs and parts", + "ཡོད་པ་": "exist" + } } } }, @@ -71389,7 +75815,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་རྨོངས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ལུས་ཀྱི་ཁྱད་བྱུང་གི་དོན་དམ་པར་མ་ཡིན་པ་ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། དབྱིབས་སུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དབྱིབས་སུ་བཀོད་པ་ནི་གཟུགས་སུ་བྱས་པའོ། །ཤིང་དུམ་སྟེ་ཤིང་དུམ་མཐར་བསྒྲེང་བ་ལ་རྐྱེན་གྱི་དབང་གིས་སྐྱེས་བུ་བཞིན་དུ་སྣང་བའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ལུས་བདེན་པ་མེད་པ་དེས་ན་ལུས་མེད་པའི་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་རྨོངས་པ་ཡིས་ནི་ལུས་སུ་འཁྲུལ་བའི་བློ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི། བློ་དེས་བཟུང་བ་ལྟར་བདེན་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་མི་དང་འདྲ་བའི་དབྱིབས་སུ་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཐོ་ཡོར་ལ་མི་ཡིན་པར་འཛིན་པའི་བློ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེས་ན་ལུས་མེད་ལ་སོགས་ལ། །རྨོངས་པ་ཡིས་ནི་ལུས་བློར་འགྱུར། །དབྱིབས་སུ་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས། །ཐོ་ཡོར་ལ་ནི་མི་བློ་བཞིན། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nལུས་མེད་ (formless), རྨོངས་པ་ (delusion/ignorance), ལུས་བློ་ (notion of body), དབྱིབས་ (shape/form), ཐོ་ཡོར་ (scarecrow)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་ (and so forth) extends the concept of \"formless\"\n- ཡིས་ནི (instrumental particle) indicates the cause\n- འགྱུར (becomes/transforms)\n- གྱིས (instrumental, indicating means)\n- བཞིན (like/similar to)\n\n\nThus, due to delusion, one conceives of a body\nIn the formless and such.\nBy the distinction of arranged shape,\nIt's like perceiving a person in a scarecrow.\n\n\nTechnical note: This verse is discussing the misconception of form in formless phenomena, using the analogy of mistaking a scarecrow for a real person to illustrate how ignorance leads to false perceptions of embodiment where there is none.", "translation": "Thus, due to delusion, one conceives of a body\nIn the formless and such.\nBy the distinction of arranged shape,\nIt's like perceiving a person in a scarecrow." @@ -71405,9 +75831,36 @@ "translation": "Therefore, due to delusion,\nOne conceives of a body in bodiless things,\nJust as one conceives of a person\nIn a scarecrow, due to its particular shape." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེས་ན་ལུས་མེད་ལ་སོགས་ལ། །རྨོངས་པ་ཡིས་ནི་ལུས་བློར་འགྱུར། །དབྱིབས་སུ་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས། །ཐོ་ཡོར་ལ་ནི་མི་བློ་བཞིན། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་རྨོངས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ལུས་ཀྱི་ཁྱད་བྱུང་གི་དོན་དམ་པར་མ་ཡིན་པ་ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། དབྱིབས་སུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དབྱིབས་སུ་བཀོད་པ་ནི་གཟུགས་སུ་བྱས་པའོ། །ཤིང་དུམ་སྟེ་ཤིང་དུམ་མཐར་བསྒྲེང་བ་ལ་རྐྱེན་གྱི་དབང་གིས་སྐྱེས་བུ་བཞིན་དུ་སྣང་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ལུས་བདེན་པ་མེད་པ་དེས་ན་ལུས་མེད་པའི་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་རྨོངས་པ་ཡིས་ནི་ལུས་སུ་འཁྲུལ་བའི་བློ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི། བློ་དེས་བཟུང་བ་ལྟར་བདེན་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་མི་དང་འདྲ་བའི་དབྱིབས་སུ་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཐོ་ཡོར་ལ་མི་ཡིན་པར་འཛིན་པའི་བློ་བཞིན་ནོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input, based on the provided commentaries:\n\n\nTherefore, due to ignorance, one perceives a body\nIn things like disembodied limbs.\nJust as one mistakenly sees a person\nIn a scarecrow arranged in human shape.\n\n\nThis translation attempts to capture the core meaning that our perception of a \"body\" in disconnected parts is a result of ignorance or delusion, similar to how we might mistakenly see a human figure in a scarecrow due to its shape, even though it's not actually a person.", - "translation": "Therefore, due to ignorance, one perceives a body\nIn things like disembodied limbs.\nJust as one mistakenly sees a person\nIn a scarecrow arranged in human shape." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེས་ན་ལུས་མེད་ལ་སོགས་ལ། །རྨོངས་པ་ཡིས་ནི་ལུས་བློར་འགྱུར། །དབྱིབས་སུ་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས། །ཐོ་ཡོར་ལ་ནི་མི་བློ་བཞིན། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་རྨོངས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ལུས་ཀྱི་ཁྱད་བྱུང་གི་དོན་དམ་པར་མ་ཡིན་པ་ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། དབྱིབས་སུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དབྱིབས་སུ་བཀོད་པ་ནི་གཟུགས་སུ་བྱས་པའོ། །ཤིང་དུམ་སྟེ་ཤིང་དུམ་མཐར་བསྒྲེང་བ་ལ་རྐྱེན་གྱི་དབང་གིས་སྐྱེས་བུ་བཞིན་དུ་སྣང་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ལུས་བདེན་པ་མེད་པ་དེས་ན་ལུས་མེད་པའི་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་རྨོངས་པ་ཡིས་ནི་ལུས་སུ་འཁྲུལ་བའི་བློ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི། བློ་དེས་བཟུང་བ་ལྟར་བདེན་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་མི་དང་འདྲ་བའི་དབྱིབས་སུ་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཐོ་ཡོར་ལ་མི་ཡིན་པར་འཛིན་པའི་བློ་བཞིན་ནོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the appearance of a body is due to ignorance, not ultimate reality. It uses the example of a wooden post that appears like a person due to its shape and conditions.\n\nCommentary 2: This commentary states that the body has no true existence. Due to ignorance, we mistakenly perceive separate parts like hands as a body. This is compared to mistaking a scarecrow for a real person due to its shape.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that the perception of a body is due to ignorance and not reflective of ultimate reality. They use similar examples of mistaking objects (wooden post, scarecrow) for real people due to their shape, illustrating how we mistakenly perceive a body where there isn't one in reality.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nTherefore, due to ignorance, one perceives a body\nIn that which is bodiless and so forth.\nJust as one mistakes a scarecrow for a person\nDue to its particular arranged shape.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on mistaken perception due to ignorance and the analogy of mistaking a shaped object for a person.", + "translation": "Therefore, due to ignorance, one perceives a body\nIn that which is bodiless and so forth.\nJust as one mistakes a scarecrow for a person\nDue to its particular arranged shape." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེས་ན་ལུས་མེད་ལ་སོགས་ལ། །རྨོངས་པ་ཡིས་ནི་ལུས་བློར་འགྱུར།": { + "ལུས་": "body", + "རྨོངས་པ་": "delusion" + }, + "།དབྱིབས་སུ་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས། །ཐོ་ཡོར་ལ་ནི་མི་བློ་བཞིན།": { + "དབྱིབས་": "shape", + "ཐོ་ཡོར་": "scarecrow", + "མི་": "human" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེས་ན་ལུས་མེད་ལ་སོགས་ལ། །རྨོངས་པ་ཡིས་ནི་ལུས་བློར་འགྱུར།": { + "ལུས་མེད་": "bodiless", + "རྨོངས་པ་": "ignorance", + "ལུས་": "body", + "བློ་": "perceive" + }, + "།དབྱིབས་སུ་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས། །ཐོ་ཡོར་ལ་ནི་མི་བློ་བཞིན།": { + "དབྱིབས་": "shape", + "བཀོད་པ་": "arranged", + "ཐོ་ཡོར་": "scarecrow", + "མི་": "person" + } } } }, @@ -71417,7 +75870,7 @@ "commentary_1": " དེ་ཞེས་པ་ནི་ཚོགས་པའོ། །འདི་ལ་སྟེ་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་ལའོ། །ཇི་ལྟར་ལུས་མེད་པ་བཞིན་དུ་ཡན་ལག་ཀྱང་མེད་པ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "་སྲིད་དུ་དེ་ལ་མིར་འཁྲུལ་བའི་རྐྱེན་ཚོགས་པ་དེ་སྲིད་དུ་ཐོ་ཡོར་ཏེ་སྐྱེས་བུ་ལྟར་སྣང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཇི་སྲིད་དུ་ལག་སོགས་ལ་ལུས་སུ་འཁྲུལ་བའི་རྐྱེན་དེ་ཡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་དེ་དག་ལུས་སུ་སྣང་བ་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་སྲིད་རྐྱེན་ཚོགས་དེ་སྲིད་དུ། །ལུས་ནི་སྐྱེས་བུ་ལྟར་སྣང་བ། །དེ་བཞིན་ཇི་སྲིད་ལག་སོགས་ལ། །དེ་ཡོད་དེ་སྲིད་དེ་ལུས་སྣང་། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཇི་སྲིད་(As long as), རྐྱེན་(conditions), ཚོགས་(collection), ལུས་(body), སྐྱེས་བུ་(person), ལག་(hand)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure with ཇི་སྲིད་...དེ་སྲིད་ (as long as...so long)\n- ལྟར་ (like, as) indicating comparison\n- ལ་ (locative particle) \n\n\nAs long as the collection of conditions persists,\nThe body appears like a person.\nLikewise, as long as [parts] such as hands exist,\nSo long does that body appear.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of dependent origination (རྟེན་འབྲེལ་, pratītyasamutpāda) in relation to the body and its parts, emphasizing the illusory nature of a seemingly solid self.", "translation": "As long as the collection of conditions persists,\nThe body appears like a person.\nLikewise, as long as [parts] such as hands exist,\nSo long does that body appear." @@ -71433,9 +75886,40 @@ "translation": "As long as the collection of conditions persists,\nThe body appears like a person.\nLikewise, as long as there are hands and such,\nThat exists, and for that long the body appears." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཇི་སྲིད་རྐྱེན་ཚོགས་དེ་སྲིད་དུ། །ལུས་ནི་སྐྱེས་བུ་ལྟར་སྣང་བ། །དེ་བཞིན་ཇི་སྲིད་ལག་སོགས་ལ། །དེ་ཡོད་དེ་སྲིད་དེ་ལུས་སྣང་། །\n\nCommentary 1: དེ་ཞེས་པ་ནི་ཚོགས་པའོ། །འདི་ལ་སྟེ་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་ལའོ། །ཇི་ལྟར་ལུས་མེད་པ་བཞིན་དུ་ཡན་ལག་ཀྱང་མེད་པ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: ་སྲིད་དུ་དེ་ལ་མིར་འཁྲུལ་བའི་རྐྱེན་ཚོགས་པ་དེ་སྲིད་དུ་ཐོ་ཡོར་ཏེ་སྐྱེས་བུ་ལྟར་སྣང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཇི་སྲིད་དུ་ལག་སོགས་ལ་ལུས་སུ་འཁྲུལ་བའི་རྐྱེན་དེ་ཡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་དེ་དག་ལུས་སུ་སྣང་བ་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nFor as long as the collection of conditions persists,\nThe body appears like a person.\nLikewise, for as long as there are hands and other parts,\nFor that long, that body appears.\n\n\nThis translation attempts to capture the core meaning that just as a scarecrow or effigy may appear to be a real person when certain conditions are met, the body similarly appears to exist as long as its constituent parts like hands are present. However, both the person-like appearance and the body's apparent existence are ultimately illusory, dependent on temporary conditions rather than having inherent existence.", - "translation": "For as long as the collection of conditions persists,\nThe body appears like a person.\nLikewise, for as long as there are hands and other parts,\nFor that long, that body appears." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཇི་སྲིད་རྐྱེན་ཚོགས་དེ་སྲིད་དུ། །ལུས་ནི་སྐྱེས་བུ་ལྟར་སྣང་བ། །དེ་བཞིན་ཇི་སྲིད་ལག་སོགས་ལ། །དེ་ཡོད་དེ་སྲིད་དེ་ལུས་སྣང་། །\n\nCommentary 1: དེ་ཞེས་པ་ནི་ཚོགས་པའོ། །འདི་ལ་སྟེ་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་ལའོ། །ཇི་ལྟར་ལུས་མེད་པ་བཞིན་དུ་ཡན་ལག་ཀྱང་མེད་པ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: ་སྲིད་དུ་དེ་ལ་མིར་འཁྲུལ་བའི་རྐྱེན་ཚོགས་པ་དེ་སྲིད་དུ་ཐོ་ཡོར་ཏེ་སྐྱེས་བུ་ལྟར་སྣང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཇི་སྲིད་དུ་ལག་སོགས་ལ་ལུས་སུ་འཁྲུལ་བའི་རྐྱེན་དེ་ཡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་དེ་དག་ལུས་སུ་སྣང་བ་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"that\" refers to the aggregation. It points to the parts like hands, etc. It aims to show that just as there is no inherent body, there are also no inherent parts.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that as long as the conditions for mistaking something as a person are present, it appears like a scarecrow or person. Similarly, as long as the conditions for mistaking parts like hands as a body exist, those parts appear as a body.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the lack of inherent existence in both the body as a whole and its individual parts. They suggest that the appearance of a body or its parts is dependent on certain conditions or aggregations being present, and this appearance is ultimately an illusion or misconception.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nAs long as the conditions are assembled,\nThe body appears like a person.\nLikewise, as long as there are hands and such,\nTo that extent, that body appears.\n\nThis translation reflects the idea that the appearance of a body, like a person, is dependent on certain conditions being present. It also conveys that the perception of a body is similarly dependent on the presence of its parts, emphasizing the lack of inherent existence in both the whole and its components.", + "translation": "As long as the conditions are assembled,\nThe body appears like a person.\nLikewise, as long as there are hands and such,\nTo that extent, that body appears." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཇི་སྲིད་རྐྱེན་ཚོགས་དེ་སྲིད་དུ། །ལུས་ནི་སྐྱེས་བུ་ལྟར་སྣང་བ། །": { + "རྐྱེན་ཚོགས་": "conditions", + "ལུས་": "body", + "སྐྱེས་བུ་": "human", + "སྣང་བ་": "appear" + }, + "དེ་བཞིན་ཇི་སྲིད་ལག་སོགས་ལ། །དེ་ཡོད་དེ་སྲིད་དེ་ལུས་སྣང་། །": { + "ལག་": "hands", + "ལུས་": "body", + "སྣང་": "seem" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཇི་སྲིད་རྐྱེན་ཚོགས་དེ་སྲིད་དུ། །ལུས་ནི་སྐྱེས་བུ་ལྟར་སྣང་བ། །": { + "ཇི་སྲིད་": "as long as", + "རྐྱེན་ཚོགས་": "conditions", + "ལུས་": "body", + "སྐྱེས་བུ་": "person", + "སྣང་བ་": "appear" + }, + "དེ་བཞིན་ཇི་སྲིད་ལག་སོགས་ལ། །དེ་ཡོད་དེ་སྲིད་དེ་ལུས་སྣང་། །": { + "དེ་བཞིན་": "likewise", + "ཇི་སྲིད་": "as long as", + "ལག་": "hands", + "ལུས་": "body", + "སྣང་": "appear" + } } } }, @@ -71445,7 +75929,7 @@ "commentary_1": " དེ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དེ་ཡང་ཞེས་པ་ནི་སོར་མོའི་ཚོགས་སོ། །ཚིགས་ཀྱང་རང་རང་གི་ཆས་ཕྱེ་ན་ཆ་ཤས་སུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཆ་ཤས་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་དཔྱད་ཅིང་གཞིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ལུས་རིལ་པོ་གཅིག་ཏུ་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པ་དེ་བཞིན་དུ་སོར་མོའི་ཚོགས་འདུས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལག་པ་གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་གང་ཞིག་ཡིན་པར་འགྱུར། སོར་མོ་དེ་ཡང་ཚིགས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་ཚིགས་སུ་མི་བདེན་ལ། ཚིགས་དེ་དག་ཀྱང་རང་རང་གི་ཆ་ཤས་ཕྱེ་བས་རེ་རེ་མེད་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བཞིན་སོར་མོའི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། །ལག་པའང་གང་ཞིག་ཡིན་པར་འགྱུར། །དེ་ཡང་ཚིགས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། །ཚིགས་ཀྱང་རང་གི་ཆ་ཕྱེ་བས། །\n", "output": "I'll provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསོར་མོ་ (finger), ལག་པ་ (hand), ཚིགས་ (joint)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཡིན་ཕྱིར་ (because it is) to show reasoning\n- གང་ཞིག་ (what/which) used for rhetorical questioning\n- ཀྱང་ (also/even) for emphasis\n\n\nLikewise, because it is a collection of fingers,\nWhat indeed would be [considered] a hand?\nThat too, because it is a collection of joints,\nEven the joints, when divided into their own parts...\n\nTechnical note: This passage appears to be discussing the philosophical concept of the absence of inherent existence (རང་བཞིན་གྱིས་མེད་པ་), using the analogy of body parts to illustrate how entities are merely collections of parts without independent essence.", "translation": "Likewise, because it is a collection of fingers,\nWhat indeed would be [considered] a hand?\nThat too, because it is a collection of joints,\nEven the joints, when divided into their own parts..." @@ -71461,9 +75945,9 @@ "translation": "Just as it is a collection of fingers,\nWhat exactly would the hand become?\nAnd since that too is a collection of joints,\nThe joints also, when divided into their parts..." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བཞིན་སོར་མོའི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། །ལག་པའང་གང་ཞིག་ཡིན་པར་འགྱུར། །དེ་ཡང་ཚིགས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། །ཚིགས་ཀྱང་རང་གི་ཆ་ཕྱེ་བས། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དེ་ཡང་ཞེས་པ་ནི་སོར་མོའི་ཚོགས་སོ། །ཚིགས་ཀྱང་རང་རང་གི་ཆས་ཕྱེ་ན་ཆ་ཤས་སུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཆ་ཤས་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་དཔྱད་ཅིང་གཞིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ལུས་རིལ་པོ་གཅིག་ཏུ་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པ་དེ་བཞིན་དུ་སོར་མོའི་ཚོགས་འདུས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལག་པ་གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་གང་ཞིག་ཡིན་པར་འགྱུར། སོར་མོ་དེ་ཡང་ཚིགས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་ཚིགས་སུ་མི་བདེན་ལ། ཚིགས་དེ་དག་ཀྱང་རང་རང་གི་ཆ་ཤས་ཕྱེ་བས་རེ་རེ་མེད་ལ།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nSimilarly, since fingers are a collection,\nHow can a hand be a single entity?\nLikewise, since it is a collection of joints,\nWhen joints are divided into their own parts...\n\n\nThis translation conveys the Buddhist philosophical argument that composite objects like hands and fingers lack inherent existence, as they can be broken down into smaller parts. The commentaries clarify that this analysis extends all the way down to the level of subtle particles, demonstrating that no truly indivisible, independently existing entity can be found.", - "translation": "Similarly, since fingers are a collection,\nHow can a hand be a single entity?\nLikewise, since it is a collection of joints,\nWhen joints are divided into their own parts..." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བཞིན་སོར་མོའི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། །ལག་པའང་གང་ཞིག་ཡིན་པར་འགྱུར། །དེ་ཡང་ཚིགས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། །ཚིགས་ཀྱང་རང་གི་ཆ་ཕྱེ་བས། །\n\nCommentary 1: དེ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དེ་ཡང་ཞེས་པ་ནི་སོར་མོའི་ཚོགས་སོ། །ཚིགས་ཀྱང་རང་རང་གི་ཆས་ཕྱེ་ན་ཆ་ཤས་སུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཆ་ཤས་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་དཔྱད་ཅིང་གཞིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ལུས་རིལ་པོ་གཅིག་ཏུ་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པ་དེ་བཞིན་དུ་སོར་མོའི་ཚོགས་འདུས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལག་པ་གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་གང་ཞིག་ཡིན་པར་འགྱུར། སོར་མོ་དེ་ཡང་ཚིགས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་ཚིགས་སུ་མི་བདེན་ལ། ཚིགས་དེ་དག་ཀྱང་རང་རང་གི་ཆ་ཤས་ཕྱེ་བས་རེ་རེ་མེད་ལ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that just as fingers are a collection, so too is the hand. It further states that when joints are divided into their individual parts, they do not exist as separate entities. Even the parts themselves do not truly exist when analyzed down to the level of subtle particles.\n\nCommentary 2:\nThis commentary argues that just as the entire body is not truly existent as a single entity, neither is the hand, since it is a collection of fingers. Similarly, fingers are collections of joints, and joints themselves can be further divided into parts. Thus, none of these can be said to truly exist as independent entities.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the lack of inherent existence in body parts, using the example of hands, fingers, and joints. They argue that because each level can be broken down into smaller components, none can be said to have true, independent existence. This reflects the Buddhist concept of emptiness or lack of inherent existence.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nLikewise, since it is a collection of fingers,\nHow can the hand be said to exist as a single entity?\nSimilarly, since that too is a collection of joints,\nAnd joints also can be divided into their own parts...\n\n\nThis translation reflects the Buddhist philosophical argument about the lack of inherent existence in phenomena, using the example of body parts to illustrate the concept.", + "translation": "Likewise, since it is a collection of fingers,\nHow can the hand be said to exist as a single entity?\nSimilarly, since that too is a collection of joints,\nAnd joints also can be divided into their own parts..." } }, "glossary": { @@ -71478,6 +75962,18 @@ "ཚོགས་": "assemblages", "ཆ་": "parts" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་བཞིན་སོར་མོའི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། །ལག་པའང་གང་ཞིག་ཡིན་པར་འགྱུར། །": { + "སོར་མོ་": "fingers", + "ཚོགས་": "collection", + "ལག་པ་": "hand" + }, + "།དེ་ཡང་ཚིགས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། །ཚིགས་ཀྱང་རང་གི་ཆ་ཕྱེ་བས། །": { + "ཚིགས་": "joints", + "ཚོགས་": "collection", + "ཆ་": "parts" + } } } }, @@ -71487,7 +75983,7 @@ "commentary_1": " རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཕྱོགས་ཆ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟར་ཕྱོགས་བཞི་སྟེང་འོག་གཉིས་ཏེ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཆ་མེད་པ་གཅིག་པོ་དེ་ལ་ཤར་ཕྱོགས་ན་མོའི་དེའི་ཆ་དེ་དེའི་ཕྱོགས་གཞན་ན་མོ་ཡིན་པར་འགྱུར་ན་ནི་གོང་བུ་ཡང་རྡུལ་ཕྲན་ཙམ་དུ་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡིན་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་དེ་ཡང་ཆ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་ཕྱོགས་བཞི་སྟེང་འོག་གཉིས་ཏེ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །", "commentary_2": "ཆ་དེ་ཡང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་བྱས་ཏེ་རྡུལ་ཕྲན་དེ་ཡང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡི་དུ་མར་འགྱུར་བས་གཅིག་ཏུ་མི་བདེན་ལ། དེའི་ཕྱོགས་རེ་རེ་ལ་དབྱེ་ན་ཆ་ཤས་སུ་བདེན་པ་དང་བྲལ་བས་ན་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་སྟོང་པ་དེས་ན་རྡུལ་ཕྲན་རང་ཡང་བདེན་པར་མེད་དོ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཆ་ཡང་རྡུལ་དུ་ཕྱེ་བས་ཏེ། །རྡུལ་དེའང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ཕྱོགས་དབྱེའང་ཆ་ཤས་དང་བྲལ་ཕྱིར། །མཁའ་བཞིན་དེས་ན་རྡུལ་ཡང་མེད། །\n", "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nཆ་(part), རྡུལ་(particle), ཕྱེ་བ་(divide), ཕྱོགས་(direction/side), དབྱེ་བ་(division), བྲལ་(free from)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case (ཡིས་) to indicate means\n- Causal construction with ཕྱིར་ (because)\n- Comparative construction with བཞིན་ (like)\n\n\nWhen even a part is divided into particles,\nAnd those particles are divided by directional parts,\nSince directional division is free from parts,\nLike space, therefore even particles do not exist.\n\n\nTechnical note: This verse is discussing the philosophical concept of the ultimate non-existence of particles, a key idea in Madhyamaka Buddhist philosophy. The argument proceeds by breaking down particles into ever-smaller parts until reaching a logical conclusion that they cannot ultimately exist as independent entities.", "translation": "When even a part is divided into particles,\nAnd those particles are divided by directional parts,\nSince directional division is free from parts,\nLike space, therefore even particles do not exist." @@ -71503,9 +75999,9 @@ "translation": "Even when divided into particles,\nThose particles, through division of their parts,\nSince parts are also free of parts,\nAre like space - thus even particles don't exist." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཆ་ཡང་རྡུལ་དུ་ཕྱེ་བས་ཏེ། །རྡུལ་དེའང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ཕྱོགས་དབྱེའང་ཆ་ཤས་དང་བྲལ་ཕྱིར། །མཁའ་བཞིན་དེས་ན་རྡུལ་ཡང་མེད། །\n\nCommentary 1: རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཕྱོགས་ཆ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟར་ཕྱོགས་བཞི་སྟེང་འོག་གཉིས་ཏེ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཆ་མེད་པ་གཅིག་པོ་དེ་ལ་ཤར་ཕྱོགས་ན་མོའི་དེའི་ཆ་དེ་དེའི་ཕྱོགས་གཞན་ན་མོ་ཡིན་པར་འགྱུར་ན་ནི་གོང་བུ་ཡང་རྡུལ་ཕྲན་ཙམ་དུ་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡིན་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་དེ་ཡང་ཆ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་ཕྱོགས་བཞི་སྟེང་འོག་གཉིས་ཏེ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 2: ཆ་དེ་ཡང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་བྱས་ཏེ་རྡུལ་ཕྲན་དེ་ཡང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡི་དུ་མར་འགྱུར་བས་གཅིག་ཏུ་མི་བདེན་ལ། དེའི་ཕྱོགས་རེ་རེ་ལ་དབྱེ་ན་ཆ་ཤས་སུ་བདེན་པ་དང་བྲལ་བས་ན་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་སྟོང་པ་དེས་ན་རྡུལ་ཕྲན་རང་ཡང་བདེན་པར་མེད་དོ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nEven when divided into particles,\nThose particles, through division of their parts,\nAnd those parts, being devoid of components,\nAre like space; thus, even particles do not exist.\n\n\nThis translation conveys the Buddhist philosophical concept that even the smallest particles (atoms) cannot be said to truly exist when analyzed deeply. The commentaries explain that particles can be divided into directional parts (east, west, north, south, up, down), and each of these parts can be further divided. This process of division continues until we reach a point where there are no more parts to divide, at which point the particle becomes like empty space, devoid of inherent existence.", - "translation": "Even when divided into particles,\nThose particles, through division of their parts,\nAnd those parts, being devoid of components,\nAre like space; thus, even particles do not exist." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཆ་ཡང་རྡུལ་དུ་ཕྱེ་བས་ཏེ། །རྡུལ་དེའང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ཕྱོགས་དབྱེའང་ཆ་ཤས་དང་བྲལ་ཕྱིར། །མཁའ་བཞིན་དེས་ན་རྡུལ་ཡང་མེད། །\n\nCommentary 1: རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཕྱོགས་ཆ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟར་ཕྱོགས་བཞི་སྟེང་འོག་གཉིས་ཏེ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཆ་མེད་པ་གཅིག་པོ་དེ་ལ་ཤར་ཕྱོགས་ན་མོའི་དེའི་ཆ་དེ་དེའི་ཕྱོགས་གཞན་ན་མོ་ཡིན་པར་འགྱུར་ན་ནི་གོང་བུ་ཡང་རྡུལ་ཕྲན་ཙམ་དུ་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡིན་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་དེ་ཡང་ཆ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་ཕྱོགས་བཞི་སྟེང་འོག་གཉིས་ཏེ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 2: ཆ་དེ་ཡང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་བྱས་ཏེ་རྡུལ་ཕྲན་དེ་ཡང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡི་དུ་མར་འགྱུར་བས་གཅིག་ཏུ་མི་བདེན་ལ། དེའི་ཕྱོགས་རེ་རེ་ལ་དབྱེ་ན་ཆ་ཤས་སུ་བདེན་པ་དང་བྲལ་བས་ན་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་སྟོང་པ་དེས་ན་རྡུལ་ཕྲན་རང་ཡང་བདེན་པར་མེད་དོ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary argues that even the smallest particles do not truly exist because they can be divided into different directional parts (east, west, north, south, up, down). If these parts were the same, the particle would be as large as a lump. If they were different, each part could be further divided, leading to infinite regression.\n\nCommentary 2: This commentary explains that when a part is divided into tiny particles, those particles can also be divided into directional parts. Thus, they cannot be singular entities. When each direction is divided, it lacks inherent existence, like empty space. Therefore, even the tiniest particles do not truly exist.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries argue for the non-existence of indivisible particles. They use the logic of directional division to show that particles can always be further divided, either leading to absurd consequences (particles becoming large) or infinite regression. This demonstrates that particles lack inherent existence and are ultimately empty, like space.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nWhen even a part is divided into particles,\nAnd those particles are further divided by directional parts,\nSince directional divisions are also free from parts,\nLike space, therefore even particles do not exist.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the divisibility of particles, the problem of directional parts, and the ultimate non-existence of particles due to their lack of inherent nature, comparing them to empty space.", + "translation": "When even a part is divided into particles,\nAnd those particles are further divided by directional parts,\nSince directional divisions are also free from parts,\nLike space, therefore even particles do not exist." } }, "glossary": { @@ -71528,6 +76024,28 @@ "མཁའ་": "space", "རྡུལ་": "atoms" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཆ་ཡང་རྡུལ་དུ་ཕྱེ་བས་ཏེ། །": { + "ཆ་": "part", + "རྡུལ་": "particles", + "ཕྱེ་བ་": "divided" + }, + "རྡུལ་དེའང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡིས། །": { + "རྡུལ་": "particles", + "ཕྱོགས་ཆ་": "directional parts", + "དབྱེ་བ་": "divided" + }, + "ཕྱོགས་དབྱེའང་ཆ་ཤས་དང་བྲལ་ཕྱིར། །": { + "ཕྱོགས་དབྱེ་": "directional divisions", + "ཆ་ཤས་": "parts", + "བྲལ་": "free from" + }, + "མཁའ་བཞིན་དེས་ན་རྡུལ་ཡང་མེད། །": { + "མཁའ་": "space", + "རྡུལ་": "particles", + "མེད་": "do not exist" + } } } }, @@ -71537,7 +76055,7 @@ "commentary_1": " དེའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱང་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་བློའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ནོ། །གཟུགས་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའོ། །དེ་ལྟར་ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྟན་ནས། ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། དེ་ལྟར་སྣང་ཡང་བདེན་པ་མེད་པས་རྨི་ལམ་ལྟ་བུའི་གཟུགས་ལ་རྟོག་དཔྱོད་དང་བཅས་པ་སུ་ཞིག་ཆགས་པར་བྱེད་དེ་ཆགས་པར་མི་རིགས་སོ། །གང་གི་ཚེ་དེ་ལྟར་ལུས་མེད་པ་དེའི་ཚེ་དེའི་བྱེ་བྲག་སྐྱེས་པའི་ལུས་གང་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་གང་ཡིན་ཏེ་མེད་དོ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ཡི། །གཟུགས་ལ་དཔྱོད་ལྡན་སུ་ཞིག་ཆགས། །གང་ཚེ་དེ་ལྟར་ལུས་མེད་པ། །དེ་ཚེ་སྐྱེས་གང་བུད་མེད་གང་། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྨི་ལམ་(dream), གཟུགས་(form), དཔྱོད་ལྡན་(discerning), ཆགས་(attachment), ལུས་(body), སྐྱེས་(male), བུད་མེད་(female)\n\nGrammatical notes:\n- ལྟ་བུ་ (like, similar to) \n- སུ་ཞིག་ (who, which person) - rhetorical question\n- གང་ཚེ་...དེ་ཚེ་ (when...then) structure\n\n\nWho with discernment would be attached to forms,\nWhich are like dreams?\nWhen there is no body in this way,\nThen what is male and what is female?\n\n\nNote: This verse emphasizes the illusory nature of physical forms and gender distinctions from a Buddhist philosophical perspective.", "translation": "Who with discernment would be attached to forms,\nWhich are like dreams?\nWhen there is no body in this way,\nThen what is male and what is female?" @@ -71553,9 +76071,37 @@ "translation": "Who with discernment would be attached\nTo forms that are like a dream?\nWhen the body is thus non-existent,\nWhere is male and where is female?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ཡི། །གཟུགས་ལ་དཔྱོད་ལྡན་སུ་ཞིག་ཆགས། །གང་ཚེ་དེ་ལྟར་ལུས་མེད་པ། །དེ་ཚེ་སྐྱེས་གང་བུད་མེད་གང་། །\n\nCommentary 1: དེའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱང་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་བློའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ནོ། །གཟུགས་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའོ། །དེ་ལྟར་ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྟན་ནས། ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། དེ་ལྟར་སྣང་ཡང་བདེན་པ་མེད་པས་རྨི་ལམ་ལྟ་བུའི་གཟུགས་ལ་རྟོག་དཔྱོད་དང་བཅས་པ་སུ་ཞིག་ཆགས་པར་བྱེད་དེ་ཆགས་པར་མི་རིགས་སོ། །གང་གི་ཚེ་དེ་ལྟར་ལུས་མེད་པ་དེའི་ཚེ་དེའི་བྱེ་བྲག་སྐྱེས་པའི་ལུས་གང་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་གང་ཡིན་ཏེ་མེད་དོ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThus, who with discernment would be attached\nTo forms that are like a dream?\nWhen there is no body in this way,\nThen what is male and what is female?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which emphasizes the illusory nature of physical forms and questions the basis of attachment to them. The commentaries help clarify that the text is discussing the emptiness of the body and the lack of inherent existence in gender distinctions, using the analogy of a dream to illustrate the insubstantial nature of physical appearances.", - "translation": "Thus, who with discernment would be attached\nTo forms that are like a dream?\nWhen there is no body in this way,\nThen what is male and what is female?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ཡི། །གཟུགས་ལ་དཔྱོད་ལྡན་སུ་ཞིག་ཆགས། །གང་ཚེ་དེ་ལྟར་ལུས་མེད་པ། །དེ་ཚེ་སྐྱེས་གང་བུད་མེད་གང་། །\n\nCommentary 1: དེའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱང་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་བློའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ནོ། །གཟུགས་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའོ། །དེ་ལྟར་ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྟན་ནས། ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། དེ་ལྟར་སྣང་ཡང་བདེན་པ་མེད་པས་རྨི་ལམ་ལྟ་བུའི་གཟུགས་ལ་རྟོག་དཔྱོད་དང་བཅས་པ་སུ་ཞིག་ཆགས་པར་བྱེད་དེ་ཆགས་པར་མི་རིགས་སོ། །གང་གི་ཚེ་དེ་ལྟར་ལུས་མེད་པ་དེའི་ཚེ་དེའི་བྱེ་བྲག་སྐྱེས་པའི་ལུས་གང་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་གང་ཡིན་ཏེ་མེད་དོ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the body is not an object of the mind that grasps at a self. \"Form\" refers to the aggregate of form. After explaining mindfulness of the body, it introduces mindfulness of feelings.\n\nCommentary 2:\nThis commentary concludes that although appearances exist, they lack true existence and are like a dream. It questions who would be attached to such illusory forms. When there is no real body, there can be no distinction between male and female bodies.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize the illusory nature of the body and form. They suggest that since the body lacks inherent existence, it is unwise to be attached to it. The distinction between male and female bodies is also ultimately empty, as there is no truly existent body to begin with.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nThus, who with discernment would be attached\nTo forms that are like a dream?\nWhen there is no real body,\nHow can there be male or female?\n\n\nThis translation reflects the understanding that forms and bodies are illusory like dreams, and that attachment to them is unwise. It also conveys the idea that without a truly existent body, the concepts of male and female lose their meaning.", + "translation": "Thus, who with discernment would be attached\nTo forms that are like a dream?\nWhen there is no real body,\nHow can there be male or female?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེ་ལྟར་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ཡི། །གཟུགས་ལ་དཔྱོད་ལྡན་སུ་ཞིག་ཆགས།": { + "རྨི་ལམ་": "dream", + "གཟུགས་": "form", + "དཔྱོད་ལྡན་": "discerning", + "ཆགས་": "lust" + }, + "།གང་ཚེ་དེ་ལྟར་ལུས་མེད་པ། །དེ་ཚེ་སྐྱེས་གང་བུད་མེད་གང་།": { + "ལུས་": "body", + "སྐྱེས་": "man", + "བུད་མེད་": "woman" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་ལྟར་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ཡི། །གཟུགས་ལ་དཔྱོད་ལྡན་སུ་ཞིག་ཆགས། །": { + "རྨི་ལམ་": "dream", + "གཟུགས་": "forms", + "དཔྱོད་ལྡན་": "discernment", + "ཆགས་": "attached" + }, + "གང་ཚེ་དེ་ལྟར་ལུས་མེད་པ། །དེ་ཚེ་སྐྱེས་གང་བུད་མེད་གང་། །": { + "ལུས་": "body", + "སྐྱེས་": "male", + "བུད་མེད་": "female" + } } } }, @@ -71565,7 +76111,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་ཚོར་བ་དོན་དམ་པར་ཡོད་པར་གྱུར་ན་དེས་དེའི་ཚེ་ན་ཡོད་པའི་རབ་དགའ་སྟེ་ཚོར་བ་བདེ་བ་ཅིའི་ཕྱིར་ན་མི་འགེགས། གདུངས་པ་ནི་གཟིར་བའོ། །ཞིམ་པ་ནི་དགའ་བར་བྱེད་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་རྟོག་པས་ཀུན་ཏུ་སྒྲོ་བཏགས་པའོ། །ཕ་", "commentary_2": "གཉིས་པ་ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་བཞི་སྟེ། ཚོར་བའི་རང་བཞིན་དང་། རྒྱུ་རེག་པ་དང་། ཡུལ་དང་། འཛིན་པ་མ་གྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཚོར་བ་དོན་དམ་དུ་མ་གྲུབ་པའི་ཚུལ་དང་། དེར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོ་སྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། འགོག་པའི་རིགས་པ་ནི། རྩ་ཤེས་ལས། གལ་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་ན། །དེ་ནི་མེད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། །རང་བཞིན་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི། །ནམ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་བདེན་པར་ཡོད་ན་ནམ་ཡང་དེ་མི་འདོར་བས་དེ་དང་རྣམ་པ་འགལ་བ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ལ་ཅི་སྟེ་མི་གནོད་དེ་གནོད་པས་དེ་དག་ནམ་ཡང་མི་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ལས་སྐྱེ་བས་བསལ་ལོ། ། བདེ་བ་ཡང་དེ་ཉིད་དུ་བདེན་པར་ཡོད་ན་མྱ་ངན་དང་ནད་ལ་སོགས་པའི་གདུང་བ་དྲག་པོ་ཅན་ལ་སོགས་པ་ལ་ཟས་ཞིམ་པོ་ལ་སོགས་པས་དགའ་ཞིང་བདེ་བར་ཅི་སྟེ་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་ལས་མི་བྱེད་པས་བསལ་ལོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་དུ་ཡོད་ན། །ཅི་སྟེ་རབ་དགའ་ལ་མི་གནོད། །བདེན་མྱ་ངན་གདུང་སོགས་ལ། །ཞིམ་སོགས་ཅི་སྟེ་དགའ་མི་བྱེད། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), རབ་དགའ་ (great joy), མྱ་ངན་ (sorrow), གདུང་ (torment), ཞིམ་ (delicious)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཉིད་དུ་ (truly, really)\n- ཅི་སྟེ་ (why)\n- མི་གནོད་ (does not harm)\n- མི་བྱེད་ (does not do)\n\n\nIf suffering truly exists,\nWhy does it not harm great joy?\nIf sorrow, torment, and such are real,\nWhy do you not delight in delicious things and the like?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be questioning the nature of suffering and pleasure, suggesting that if they were inherently existent, their effects would be constant and unavoidable. This relates to the Buddhist concept of emptiness (śūnyatā) and the lack of inherent existence in phenomena.", "translation": "If suffering truly exists,\nWhy does it not harm great joy?\nIf sorrow, torment, and such are real,\nWhy do you not delight in delicious things and the like?" @@ -71581,9 +76127,9 @@ "translation": "If suffering truly exists,\nWhy does it not harm great joy?\nIf sorrow, grief and pain are real,\nWhy not delight in pleasant tastes?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་དུ་ཡོད་ན། །ཅི་སྟེ་རབ་དགའ་ལ་མི་གནོད། །བདེན་མྱ་ངན་གདུང་སོགས་ལ། །ཞིམ་སོགས་ཅི་སྟེ་དགའ་མི་བྱེད། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་ཚོར་བ་དོན་དམ་པར་ཡོད་པར་གྱུར་ན་དེས་དེའི་ཚེ་ན་ཡོད་པའི་རབ་དགའ་སྟེ་ཚོར་བ་བདེ་བ་ཅིའི་ཕྱིར་ན་མི་འགེགས། གདུངས་པ་ནི་གཟིར་བའོ། །ཞིམ་པ་ནི་དགའ་བར་བྱེད་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་རྟོག་པས་ཀུན་ཏུ་སྒྲོ་བཏགས་པའོ། །ཕ་\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་བཞི་སྟེ། ཚོར་བའི་རང་བཞིན་དང་། རྒྱུ་རེག་པ་དང་། ཡུལ་དང་། འཛིན་པ་མ་གྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཚོར་བ་དོན་དམ་དུ་མ་གྲུབ་པའི་ཚུལ་དང་། དེར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོ་སྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། འགོག་པའི་རིགས་པ་ནི། རྩ་ཤེས་ལས། གལ་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་ན། །དེ་ནི་མེད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། །རང་བཞིན་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི། །ནམ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་བདེན་པར་ཡོད་ན་ནམ་ཡང་དེ་མི་འདོར་བས་དེ་དང་རྣམ་པ་འགལ་བ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ལ་ཅི་སྟེ་མི་གནོད་དེ་གནོད་པས་དེ་དག་ནམ་ཡང་མི་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ལས་སྐྱེ་བས་བསལ་ལོ། ། བདེ་བ་ཡང་དེ་ཉིད་དུ་བདེན་པར་ཡོད་ན་མྱ་ངན་དང་ནད་ལ་སོགས་པའི་གདུང་བ་དྲག་པོ་ཅན་ལ་སོགས་པ་ལ་ཟས་ཞིམ་པོ་ལ་སོགས་པས་དགའ་ཞིང་བདེ་བར་ཅི་སྟེ་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་ལས་མི་བྱེད་པས་བསལ་ལོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nIf suffering truly exists as such,\nWhy does it not impede great joy?\nIf pleasure is real, why then\nDoes one not delight in tasty food and such\nAmidst sorrow, affliction and the like?\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical inquiry in the original text, questioning the inherent existence of feelings like suffering and pleasure. It reflects the Buddhist concept of emptiness (śūnyatā) by pointing out the contradictions that would arise if these sensations had intrinsic, unchanging natures.", - "translation": "If suffering truly exists as such,\nWhy does it not impede great joy?\nIf pleasure is real, why then\nDoes one not delight in tasty food and such\nAmidst sorrow, affliction and the like?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་དུ་ཡོད་ན། །ཅི་སྟེ་རབ་དགའ་ལ་མི་གནོད། །བདེན་མྱ་ངན་གདུང་སོགས་ལ། །ཞིམ་སོགས་ཅི་སྟེ་དགའ་མི་བྱེད། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་ཚོར་བ་དོན་དམ་པར་ཡོད་པར་གྱུར་ན་དེས་དེའི་ཚེ་ན་ཡོད་པའི་རབ་དགའ་སྟེ་ཚོར་བ་བདེ་བ་ཅིའི་ཕྱིར་ན་མི་འགེགས། གདུངས་པ་ནི་གཟིར་བའོ། །ཞིམ་པ་ནི་དགའ་བར་བྱེད་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་རྟོག་པས་ཀུན་ཏུ་སྒྲོ་བཏགས་པའོ། །ཕ་\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་བཞི་སྟེ། ཚོར་བའི་རང་བཞིན་དང་། རྒྱུ་རེག་པ་དང་། ཡུལ་དང་། འཛིན་པ་མ་གྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཚོར་བ་དོན་དམ་དུ་མ་གྲུབ་པའི་ཚུལ་དང་། དེར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོ་སྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། འགོག་པའི་རིགས་པ་ནི། རྩ་ཤེས་ལས། གལ་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་ན། །དེ་ནི་མེད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། །རང་བཞིན་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི། །ནམ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་བདེན་པར་ཡོད་ན་ནམ་ཡང་དེ་མི་འདོར་བས་དེ་དང་རྣམ་པ་འགལ་བ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ལ་ཅི་སྟེ་མི་གནོད་དེ་གནོད་པས་དེ་དག་ནམ་ཡང་མི་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ལས་སྐྱེ་བས་བསལ་ལོ། ། བདེ་བ་ཡང་དེ་ཉིད་དུ་བདེན་པར་ཡོད་ན་མྱ་ངན་དང་ནད་ལ་སོགས་པའི་གདུང་བ་དྲག་པོ་ཅན་ལ་སོགས་པ་ལ་ཟས་ཞིམ་པོ་ལ་སོགས་པས་དགའ་ཞིང་བདེ་བར་ཅི་སྟེ་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་ལས་མི་བྱེད་པས་བསལ་ལོ། །\n", + "output": "After analyzing the commentaries, here's the process to translate the input text:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary discusses the nature of feelings (sensations) from an ultimate perspective. It questions why pleasant sensations don't prevent unpleasant ones if they truly existed inherently. It suggests that these sensations are merely mental imputations.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary elaborates on the examination of feelings in Buddhist practice. It argues that if suffering truly existed inherently, it would never cease and happiness would never arise. Similarly, if happiness were inherently real, it would always be present even during times of distress.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize the lack of inherent existence of feelings or sensations. They use logical arguments to show that if pleasant or unpleasant feelings were truly existent, they would be unchanging and unaffected by circumstances, which is not the case in our experience.\n\n4. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nIf suffering truly existed inherently, why wouldn't it prevent joy?\nIf happiness were truly real, why wouldn't one feel delight\nEven amidst sorrow, distress, and the like?\nWhy wouldn't pleasant tastes and such bring joy in all circumstances?\n\nThis translation reflects the philosophical inquiry into the nature of sensations and feelings, questioning their inherent existence by pointing out their changeable and context-dependent nature.", + "translation": "If suffering truly existed inherently, why wouldn't it prevent joy?\nIf happiness were truly real, why wouldn't one feel delight\nEven amidst sorrow, distress, and the like?\nWhy wouldn't pleasant tastes and such bring joy in all circumstances?" } }, "glossary": { @@ -71600,6 +76146,18 @@ "ཞིམ་": "tasty", "དགའ་": "enjoy" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་དུ་ཡོད་ན། །ཅི་སྟེ་རབ་དགའ་ལ་མི་གནོད། །": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "རབ་དགའ་": "joy" + }, + "བདེན་མྱ་ངན་གདུང་སོགས་ལ། །ཞིམ་སོགས་ཅི་སྟེ་དགའ་མི་བྱེད། །": { + "མྱ་ངན་": "sorrow", + "གདུང་": "distress", + "ཞིམ་": "pleasant tastes", + "དགའ་": "delight" + } } } }, @@ -71609,7 +76167,7 @@ "commentary_1": " ཕ་རོལ་པོས་བརྗོད་པ། མང་པོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་ན་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་མང་ཞིང་ཕལ་ཆེ་བས་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཉམས་སུ་མི་མྱོང་ངོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ་གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གང་ཞིག་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་བདག་ཉིད་དུ་མ་གྱུར་པའི་ཚོར་བ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག །གང་ལས་རིག་ཅིང་མྱོང་ནས་རིག་གོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། གཞན་གྱིས་བརྗོད་པ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་དེའི་ལན་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་ཏུ་ཡོད་མོད་ཀྱི་བདེ་བ་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་སྐྱེས་པ་ན་དེས་ཟིལ་གྱིས་མནན་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་དེ་མྱོང་བ་མིན་ནོ་ཞེ་ན།གང་ཞིག་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་བདག་ཉིད་མིན་པ་དེ་ནི་ཚོར་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཏེ་དེའི་མཚན་ཉིད་མེད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྟོབས་དང་ལྡན་པས་ཟིལ་མནན་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་དེ་མྱོང་མ་ཡིན་ན། །གང་ཞིག་ཉམས་མྱོང་བདག་ཉིད་མིན། །དེ་ན་ཚོར་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྟོབས་ (power), ཟིལ་མནན་ (overwhelm), མྱོང་ (experience), ཉམས་མྱོང་ (experience), ཚོར་བ་ (feeling/sensation)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ལྡན་པས་ indicates possession (\"with\" or \"having\")\n- གལ་ཏེ་...ན། forms a conditional structure (\"if...then\")\n- གང་ཞིག་...མིན། forms a negative identification (\"that which is not...\")\n\n\nIf, due to being overwhelmed by one with power,\nThat [experience] is not experienced,\nThat which is not the nature of experience itself,\nHow then can it be a sensation?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of experience and sensation, possibly in the context of Buddhist epistemology or meditation practice. The argument seems to question how something can be considered a sensation if it's not actually experienced due to being overwhelmed by a more powerful force or experience.", "translation": "If, due to being overwhelmed by one with power,\nThat [experience] is not experienced,\nThat which is not the nature of experience itself,\nHow then can it be a sensation?" @@ -71625,9 +76183,43 @@ "translation": "If one does not experience that which\nIs suppressed by the powerful,\nHow can there be feeling\nFor that which is not experienced by oneself?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྟོབས་དང་ལྡན་པས་ཟིལ་མནན་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་དེ་མྱོང་མ་ཡིན་ན། །གང་ཞིག་ཉམས་མྱོང་བདག་ཉིད་མིན། །དེ་ན་ཚོར་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ཕ་རོལ་པོས་བརྗོད་པ། མང་པོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་ན་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་མང་ཞིང་ཕལ་ཆེ་བས་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཉམས་སུ་མི་མྱོང་ངོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ་གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གང་ཞིག་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་བདག་ཉིད་དུ་མ་གྱུར་པའི་ཚོར་བ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག །གང་ལས་རིག་ཅིང་མྱོང་ནས་རིག་གོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། གཞན་གྱིས་བརྗོད་པ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དེའི་ལན་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་ཏུ་ཡོད་མོད་ཀྱི་བདེ་བ་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་སྐྱེས་པ་ན་དེས་ཟིལ་གྱིས་མནན་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་དེ་མྱོང་བ་མིན་ནོ་ཞེ་ན།གང་ཞིག་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་བདག་ཉིད་མིན་པ་དེ་ནི་ཚོར་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཏེ་དེའི་མཚན་ཉིད་མེད་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nIf it is not experienced due to being overpowered by something stronger,\nHow can that which is not of the nature of being experienced\nBe considered a feeling?\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical argument being made about the nature of feelings or sensations (tshor ba). The verse questions how something can be considered a feeling if it is not actually experienced, even if it is supposedly present but overpowered by a stronger sensation.", - "translation": "If it is not experienced due to being overpowered by something stronger,\nHow can that which is not of the nature of being experienced\nBe considered a feeling?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྟོབས་དང་ལྡན་པས་ཟིལ་མནན་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་དེ་མྱོང་མ་ཡིན་ན། །གང་ཞིག་ཉམས་མྱོང་བདག་ཉིད་མིན། །དེ་ན་ཚོར་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ཕ་རོལ་པོས་བརྗོད་པ། མང་པོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་ན་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་མང་ཞིང་ཕལ་ཆེ་བས་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཉམས་སུ་མི་མྱོང་ངོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ་གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གང་ཞིག་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་བདག་ཉིད་དུ་མ་གྱུར་པའི་ཚོར་བ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག །གང་ལས་རིག་ཅིང་མྱོང་ནས་རིག་གོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། གཞན་གྱིས་བརྗོད་པ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དེའི་ལན་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་ཏུ་ཡོད་མོད་ཀྱི་བདེ་བ་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་སྐྱེས་པ་ན་དེས་ཟིལ་གྱིས་མནན་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་དེ་མྱོང་བ་མིན་ནོ་ཞེ་ན།གང་ཞིག་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་བདག་ཉིད་མིན་པ་དེ་ནི་ཚོར་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཏེ་དེའི་མཚན་ཉིད་མེད་པས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary discusses the opponent's view that when experiencing pleasure, even if suffering exists, it is not felt due to the overwhelming nature of pleasure. The response argues that if a feeling is not actually experienced, how can it be considered a feeling at all?\n\nCommentary 2:\nThis commentary presents a similar argument. It addresses the claim that when strong happiness arises, it overpowers suffering, making it unfelt. The response questions how something can be considered a feeling if it is not actually experienced, as this lacks the defining characteristic of a feeling.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries address the idea that strong positive feelings can overpower negative ones, making them unfelt. They both argue against this notion by questioning how something can be considered a feeling if it is not experienced. The core argument is that the very nature of a feeling requires it to be felt or experienced.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nIf it is not experienced due to being overpowered by the stronger [feeling],\nHow can that which is not of the nature of being experienced\nBe considered a feeling?\n\n\nThis translation reflects the argument presented in the commentaries, questioning how something can be considered a feeling if it is not actually experienced, even if it is supposedly present but overpowered by stronger sensations.", + "translation": "If it is not experienced due to being overpowered by the stronger [feeling],\nHow can that which is not of the nature of being experienced\nBe considered a feeling?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "སྟོབས་དང་ལྡན་པས་ཟིལ་མནན་ཕྱིར། །": { + "སྟོབས་དང་ལྡན་པ": "stronger", + "ཟིལ་མནན་": "overwhelms" + }, + "གལ་ཏེ་དེ་མྱོང་མ་ཡིན་ན། །": { + "མྱོང་": "experienced" + }, + "གང་ཞིག་ཉམས་མྱོང་བདག་ཉིད་མིན། །": { + "ཉམས་མྱོང་": "experience", + "བདག་ཉིད་": "nature" + }, + "དེ་ན་ཚོར་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན། །": { + "ཚོར་བ་": "feeling" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སྟོབས་དང་ལྡན་པས་ཟིལ་མནན་ཕྱིར། །": { + "སྟོབས་དང་ལྡན་པ": "stronger", + "ཟིལ་མནན་": "overpowered" + }, + "གལ་ཏེ་དེ་མྱོང་མ་ཡིན་ན། །": { + "མྱོང་": "experienced" + }, + "གང་ཞིག་ཉམས་མྱོང་བདག་ཉིད་མིན། །": { + "ཉམས་མྱོང་": "experienced", + "བདག་ཉིད་": "nature" + }, + "དེ་ན་ཚོར་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན། །": { + "ཚོར་བ་": "feeling" + } } } }, @@ -71637,7 +76229,7 @@ "commentary_1": " སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི་འོན་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་བ་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་ཡིན་ལ། བདེ་བ་ནི་རགས་པ་ཉིད་དེ་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་པ་ནི་བོད་པའོ། །ཕྲ་བ་ཉིད་ནི་གང་ཡིན་སྙམ་ན་དགའ་བ་ཙམ་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། དགའ་བ་ཙམ་ནི་རངས་པ་ཙམ་ཉིད་དེ་དགའ་བའི་བག་ཞད་ཆུང་ངུ་ཙམ་མོ། །", "commentary_2": "སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོ་ཉིད་དུ་མྱོང་བ་ཡོད་པས་ཚོར་བ་ཡིན་མོད་ཀྱི་འདིའི་རགས་པ་ནི་བདེ་བ་སྟོབས་ལྡན་གྱིས་བསལ་བ་མིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་ལ། ཕྲ་མོ་དེའི་ངོ་བོ་ནི་བདེ་བ་རགས་པ་ལས་གཞན་དགའ་བདེ་སྟོབས་ཆུང་ཙམ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། ཕྲ་མོ་ཉིད་དུ་མྱོང་བ་དེ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མིན་པར་འགྱུར་ཏེ། བདེ་བ་དེའི་རིགས་ཡིན་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོ་ཉིད་དུ་ཡོད། །འདི་ཡི་རགས་པ་བསལ་མིན་ནམ། །དེ་ནི་དེ་ལས་གཞན་དགའ་ཙམ། །ཞེ་ན་ཕྲ་ཉིད་དེ་ཡང་དེའི། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཕྲ་མོ་ (subtle), རགས་པ་ (coarse/gross)\n\nGrammatical notes:\n- ཉིད་དུ་ཡོད་ emphasizes the existence of subtle suffering\n- མིན་ནམ་ is a rhetorical question particle\n- ཞེ་ན་ introduces a hypothetical objection\n\n\nSubtle suffering indeed exists.\nIs it not that the gross [suffering] is removed?\nIf one says, \"That is merely a different pleasure,\"\n[We reply:] Even that subtlety is of that [suffering's] nature.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of subtle suffering in contrast to gross suffering, likely in the context of Buddhist philosophy on the nature of existence and perception of pleasure versus suffering.", "translation": "Subtle suffering indeed exists.\nIs it not that the gross [suffering] is removed?\nIf one says, \"That is merely a different pleasure,\"\n[We reply:] Even that subtlety is of that [suffering's] nature." @@ -71653,9 +76245,9 @@ "translation": "Subtle suffering indeed exists.\nIs this not removing the coarse?\nIf one says it's merely pleasant otherwise,\nEven that subtlety is of that nature." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོ་ཉིད་དུ་ཡོད། །འདི་ཡི་རགས་པ་བསལ་མིན་ནམ། །དེ་ནི་དེ་ལས་གཞན་དགའ་ཙམ། །ཞེ་ན་ཕྲ་ཉིད་དེ་ཡང་དེའི། །\n\nCommentary 1: སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི་འོན་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་བ་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་ཡིན་ལ། བདེ་བ་ནི་རགས་པ་ཉིད་དེ་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་པ་ནི་བོད་པའོ། །ཕྲ་བ་ཉིད་ནི་གང་ཡིན་སྙམ་ན་དགའ་བ་ཙམ་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། དགའ་བ་ཙམ་ནི་རངས་པ་ཙམ་ཉིད་དེ་དགའ་བའི་བག་ཞད་ཆུང་ངུ་ཙམ་མོ། །\n\nCommentary 2: སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོ་ཉིད་དུ་མྱོང་བ་ཡོད་པས་ཚོར་བ་ཡིན་མོད་ཀྱི་འདིའི་རགས་པ་ནི་བདེ་བ་སྟོབས་ལྡན་གྱིས་བསལ་བ་མིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་ལ། ཕྲ་མོ་དེའི་ངོ་བོ་ནི་བདེ་བ་རགས་པ་ལས་གཞན་དགའ་བདེ་སྟོབས་ཆུང་ཙམ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། ཕྲ་མོ་ཉིད་དུ་མྱོང་བ་དེ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མིན་པར་འགྱུར་ཏེ། བདེ་བ་དེའི་རིགས་ཡིན་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nSubtle suffering indeed exists.\nIs this not the removal of its gross form?\nThat is merely a slight pleasure different from it.\nIf so, even that subtlety is of its nature.\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical discussion about the nature of subtle suffering and its relationship to pleasure, as explained in the commentaries. The verses suggest that while gross suffering may be removed, a subtle form remains, and what might be perceived as pleasure is actually just a slight variation of that subtle suffering.", - "translation": "Subtle suffering indeed exists.\nIs this not the removal of its gross form?\nThat is merely a slight pleasure different from it.\nIf so, even that subtlety is of its nature." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོ་ཉིད་དུ་ཡོད། །འདི་ཡི་རགས་པ་བསལ་མིན་ནམ། །དེ་ནི་དེ་ལས་གཞན་དགའ་ཙམ། །ཞེ་ན་ཕྲ་ཉིད་དེ་ཡང་དེའི། །\n\nCommentary 1: སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི་འོན་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་བ་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་ཡིན་ལ། བདེ་བ་ནི་རགས་པ་ཉིད་དེ་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་པ་ནི་བོད་པའོ། །ཕྲ་བ་ཉིད་ནི་གང་ཡིན་སྙམ་ན་དགའ་བ་ཙམ་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། དགའ་བ་ཙམ་ནི་རངས་པ་ཙམ་ཉིད་དེ་དགའ་བའི་བག་ཞད་ཆུང་ངུ་ཙམ་མོ། །\n\nCommentary 2: སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོ་ཉིད་དུ་མྱོང་བ་ཡོད་པས་ཚོར་བ་ཡིན་མོད་ཀྱི་འདིའི་རགས་པ་ནི་བདེ་བ་སྟོབས་ལྡན་གྱིས་བསལ་བ་མིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་ལ། ཕྲ་མོ་དེའི་ངོ་བོ་ནི་བདེ་བ་རགས་པ་ལས་གཞན་དགའ་བདེ་སྟོབས་ཆུང་ཙམ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། ཕྲ་མོ་ཉིད་དུ་མྱོང་བ་དེ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མིན་པར་འགྱུར་ཏེ། བདེ་བ་དེའི་རིགས་ཡིན་པས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that suffering is not entirely absent, but exists in subtle forms. It suggests that happiness is more obvious and asks if it's not a special kind of supreme joy. The subtle form of suffering is described as just a slight change from mere joy, which is only a small trace of happiness.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that subtle suffering is experienced as a feeling, but its gross form is removed by strong happiness. It questions whether the nature of this subtle suffering is just a weaker form of joy compared to gross happiness. It then argues that if subtle suffering is experienced this way, it might not actually be suffering at all, but rather a type of happiness.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that suffering exists in subtle forms, while happiness is more apparent. They suggest that subtle suffering might be closely related to or even indistinguishable from a weak form of happiness or joy. The commentaries question the nature of this subtle suffering and its relationship to happiness.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nSuffering exists in subtle forms. Is its gross form not removed [by happiness]? If one says it's just a slight joy different from that [happiness], then even that subtle [suffering] is of its [happiness'] nature.\n\nThis translation reflects the idea that suffering exists subtly, while its more obvious forms are overcome by happiness. It also captures the questioning of whether subtle suffering is actually a form of slight joy, suggesting that even this subtle experience might be a type of happiness rather than true suffering.", + "translation": "Suffering exists in subtle forms. Is its gross form not removed [by happiness]? If one says it's just a slight joy different from that [happiness], then even that subtle [suffering] is of its [happiness'] nature." } }, "glossary": { @@ -71675,6 +76267,22 @@ "ཞེ་ན་ཕྲ་ཉིད་དེ་ཡང་དེའི། །": { "ཕྲ་": "subtle" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོ་ཉིད་དུ་ཡོད། །": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "ཕྲ་མོ་": "subtle" + }, + "འདི་ཡི་རགས་པ་བསལ་མིན་ནམ། །": { + "རགས་པ་": "gross", + "བསལ་": "removed" + }, + "དེ་ནི་དེ་ལས་གཞན་དགའ་ཙམ། །": { + "དགའ་": "joy" + }, + "ཞེ་ན་ཕྲ་ཉིད་དེ་ཡང་དེའི། །": { + "ཕྲ་": "subtle" + } } } }, @@ -71684,7 +76292,7 @@ "commentary_1": " གཞན་དུ་གྱུར་པ་ནི་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་དགའ་བ་གཉིས་པའོ་ཞེས་གལ་ཏེ་འདོད་དོ་ཞེ་ན། ལན་བརྗོད་པ། དེའི་ཕྱིར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེའི་བདེ་བ་ཕྲ་བ་མ་ཡིན་པར་ཡོད་པས་སྡུག་བསྔལ་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དགའ་བ་མེད་པའི་རིགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་དེའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་རྨད་དུ་བྱུང་བར་གྱུར་པའི་བདེ་བ་ལས། བདེ་བ་འདི་ལས་གཞན་པའི་བདེ་བ་ཙམ་འབྱུང་གི་སྡུག་བསྔལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་གྱིས་བརྒལ་བ་དགའ་བའི་གནས་སྐབས་ན་སྡུག་བསྔལ་དང་འགལ་བ་བདེ་བའི་རྒྱུའི་ཚོགས་པ་ཚང་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་མ་ཚང་བར་གྱུར་པས་འབྱུང་བར་མ་གྱུར་ཏོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ་དེའི་ཚེ་ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་བརྟགས་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ནམ། འདི་ལྟར་དངོས་པོ་གཅིག་ཉིད་ལ་ཁ་ཅིག་ནི་བདེ་བ། ཁ་ཅིག་ནི་སྡུག་བསྔལ་དུ་འགྱུར་ལ། གནས་སྐབས་ཁ་ཅིག་ནི་མི་བདེ་བའི་རྒྱུར་འདུག་པ་དེ་ཉིད་གནས་སྐབས་གཞན་དུ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་བདེ་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། སྦྲུལ་ལ་རྨ་བྱ་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །དུག་ལ་གོམས་པ་རྣམས་ལ་དགའ་ཉིད་རྩི། །རྔ་མོའི་ཁ་ན་ཚེར་མ་ཚ་བཞིན་དུ། །དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡི་ཁྱད་པར་སྐྱེད་པར་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །", "commentary_2": "གལ་ཏེ་འགལ་རྐྱེན་བདེ་བ་སྐྱེས་པས་ན་རྒྱུད་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་ནམ་སྐྱེས་པ་དེ་ཚོར་བར་རྟོག་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པ་མིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་འགལ་རྐྱེན་སྐྱེས་པས་ན། །སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་པ་མིན་ན་ནི། །ཚོར་བར་རྟོག་པ་མངོན་ཞེན་ཉིད། །ཡིན་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་མིན་ནམ། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nའགལ་རྐྱེན (adverse conditions), སྡུག་བསྔལ (suffering), ཚོར་བ (feeling/sensation), རྟོག་པ (conceptualization), མངོན་ཞེན (attachment)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན (if...then) conditional structure\n- མིན་ན་ནི (if not)\n- ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་མིན་ནམ (rhetorical question: \"is it not established that...\")\n\n\nIf, when adverse conditions arise,\nSuffering does not arise,\nIs it not established that\nConceptualization of feeling is itself attachment?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between external conditions, the arising of suffering, and the role of conceptualization and attachment in that process, which is a key concept in Buddhist philosophy.", "translation": "If, when adverse conditions arise,\nSuffering does not arise,\nIs it not established that\nConceptualization of feeling is itself attachment?" @@ -71700,9 +76308,42 @@ "translation": "If adversity arises,\nYet suffering does not arise,\nIs it not established that\nConceptualizing feelings as real attachment\nIs itself [the cause of suffering]?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་འགལ་རྐྱེན་སྐྱེས་པས་ན། །སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་པ་མིན་ན་ནི། །ཚོར་བར་རྟོག་པ་མངོན་ཞེན་ཉིད། །ཡིན་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་མིན་ནམ། །\n\nCommentary 1: གཞན་དུ་གྱུར་པ་ནི་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་དགའ་བ་གཉིས་པའོ་ཞེས་གལ་ཏེ་འདོད་དོ་ཞེ་ན། ལན་བརྗོད་པ། དེའི་ཕྱིར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེའི་བདེ་བ་ཕྲ་བ་མ་ཡིན་པར་ཡོད་པས་སྡུག་བསྔལ་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དགའ་བ་མེད་པའི་རིགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་དེའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་རྨད་དུ་བྱུང་བར་གྱུར་པའི་བདེ་བ་ལས། བདེ་བ་འདི་ལས་གཞན་པའི་བདེ་བ་ཙམ་འབྱུང་གི་སྡུག་བསྔལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་གྱིས་བརྒལ་བ་དགའ་བའི་གནས་སྐབས་ན་སྡུག་བསྔལ་དང་འགལ་བ་བདེ་བའི་རྒྱུའི་ཚོགས་པ་ཚང་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་མ་ཚང་བར་གྱུར་པས་འབྱུང་བར་མ་གྱུར་ཏོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ་དེའི་ཚེ་ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་བརྟགས་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ནམ། འདི་ལྟར་དངོས་པོ་གཅིག་ཉིད་ལ་ཁ་ཅིག་ནི་བདེ་བ། ཁ་ཅིག་ནི་སྡུག་བསྔལ་དུ་འགྱུར་ལ། གནས་སྐབས་ཁ་ཅིག་ནི་མི་བདེ་བའི་རྒྱུར་འདུག་པ་དེ་ཉིད་གནས་སྐབས་གཞན་དུ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་བདེ་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། སྦྲུལ་ལ་རྨ་བྱ་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །དུག་ལ་གོམས་པ་རྣམས་ལ་དགའ་ཉིད་རྩི། །རྔ་མོའི་ཁ་ན་ཚེར་མ་ཚ་བཞིན་དུ། །དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡི་ཁྱད་པར་སྐྱེད་པར་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་འགལ་རྐྱེན་བདེ་བ་སྐྱེས་པས་ན་རྒྱུད་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་ནམ་སྐྱེས་པ་དེ་ཚོར་བར་རྟོག་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པ་མིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nIf suffering does not arise \nWhen adverse conditions occur,\nIs it not established that\nThis is merely conceptual attachment\nTo the notion of feeling?\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical point being made about the nature of suffering and how it relates to our conceptual understanding of experiences. The commentaries suggest that what we perceive as pleasure or pain may be more a matter of our mental labeling and attachment to concepts rather than inherent qualities of experiences themselves.", - "translation": "If suffering does not arise \nWhen adverse conditions occur,\nIs it not established that\nThis is merely conceptual attachment\nTo the notion of feeling?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་འགལ་རྐྱེན་སྐྱེས་པས་ན། །སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་པ་མིན་ན་ནི། །ཚོར་བར་རྟོག་པ་མངོན་ཞེན་ཉིད། །ཡིན་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་མིན་ནམ། །\n\nCommentary 1: གཞན་དུ་གྱུར་པ་ནི་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་དགའ་བ་གཉིས་པའོ་ཞེས་གལ་ཏེ་འདོད་དོ་ཞེ་ན། ལན་བརྗོད་པ། དེའི་ཕྱིར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེའི་བདེ་བ་ཕྲ་བ་མ་ཡིན་པར་ཡོད་པས་སྡུག་བསྔལ་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དགའ་བ་མེད་པའི་རིགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་དེའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་རྨད་དུ་བྱུང་བར་གྱུར་པའི་བདེ་བ་ལས། བདེ་བ་འདི་ལས་གཞན་པའི་བདེ་བ་ཙམ་འབྱུང་གི་སྡུག་བསྔལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་གྱིས་བརྒལ་བ་དགའ་བའི་གནས་སྐབས་ན་སྡུག་བསྔལ་དང་འགལ་བ་བདེ་བའི་རྒྱུའི་ཚོགས་པ་ཚང་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་མ་ཚང་བར་གྱུར་པས་འབྱུང་བར་མ་གྱུར་ཏོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ་དེའི་ཚེ་ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་བརྟགས་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ནམ། འདི་ལྟར་དངོས་པོ་གཅིག་ཉིད་ལ་ཁ་ཅིག་ནི་བདེ་བ། ཁ་ཅིག་ནི་སྡུག་བསྔལ་དུ་འགྱུར་ལ། གནས་སྐབས་ཁ་ཅིག་ནི་མི་བདེ་བའི་རྒྱུར་འདུག་པ་དེ་ཉིད་གནས་སྐབས་གཞན་དུ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་བདེ་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། སྦྲུལ་ལ་རྨ་བྱ་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །དུག་ལ་གོམས་པ་རྣམས་ལ་དགའ་ཉིད་རྩི། །རྔ་མོའི་ཁ་ན་ཚེར་མ་ཚ་བཞིན་དུ། །དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡི་ཁྱད་པར་སྐྱེད་པར་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་འགལ་རྐྱེན་བདེ་བ་སྐྱེས་པས་ན་རྒྱུད་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་ནམ་སྐྱེས་པ་དེ་ཚོར་བར་རྟོག་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པ་མིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the nature of pleasure and pain, arguing that they are not inherently separate experiences but rather conceptual designations. It suggests that the same object or situation can be experienced as pleasure by some and pain by others, or as pleasure in one moment and pain in another. The commentary emphasizes that our perception of experiences as pleasant or unpleasant is largely based on our mental attitudes and habitual tendencies.\n\nCommentary 2: This commentary is more concise and directly relates to the input text. It suggests that when a contradictory condition arises that produces pleasure, it doesn't necessarily mean that suffering has not arisen. Rather, the perception of this as a feeling (either pleasure or pain) is a misconception or wrong view that one clings to.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that our experiences of pleasure and pain are not inherently fixed or separate, but are largely based on our mental perceptions and conceptual designations. They suggest that clinging to rigid notions of what constitutes pleasure or pain is a form of misunderstanding or wrong view.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIf when a contradictory condition arises,\nIt is not the case that suffering has arisen,\nIs it not established that this is merely\nClinging to the concept of feeling?\n\nThis translation reflects the idea presented in the commentaries that our experiences of pleasure and pain are not inherently fixed, and that clinging to rigid concepts of feeling is a form of misunderstanding.", + "translation": "If when a contradictory condition arises,\nIt is not the case that suffering has arisen,\nIs it not established that this is merely\nClinging to the concept of feeling?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གལ་ཏེ་འགལ་རྐྱེན་སྐྱེས་པས་ན། །སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་པ་མིན་ན་ནི།": { + "འགལ་རྐྱེན་": "contrary", + "སྐྱེས་": "arise", + "སྡུག་བསྔལ་": "pain" + }, + "།ཚོར་བར་རྟོག་པ་མངོན་ཞེན་ཉིད། །ཡིན་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་མིན་ནམ།": { + "ཚོར་བ་": "feeling", + "རྟོག་པ་": "conceive", + "མངོན་ཞེན་": "fixation", + "གྲུབ་": "prove" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གལ་ཏེ་འགལ་རྐྱེན་སྐྱེས་པས་ན། །": { + "འགལ་རྐྱེན་": "contradictory condition", + "སྐྱེས་": "arise" + }, + "སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་པ་མིན་ན་ནི། །": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "སྐྱེས་": "arise" + }, + "ཚོར་བར་རྟོག་པ་མངོན་ཞེན་ཉིད། །": { + "ཚོར་བ་": "feeling", + "རྟོག་པ་": "concept", + "མངོན་ཞེན་": "clinging" + }, + "ཡིན་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་མིན་ནམ། །": { + "གྲུབ་": "established" + } } } }, @@ -71712,7 +76353,7 @@ "commentary_1": " དེའི་ཕྱིར་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཚོར་བ་འདི་རྣམ་པར་བརྟགས་ལ། དེའི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའི་བདག་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱ། གོམས་པར་བྱའོ་གཞན་ཡང་འདིའི་ཕྱིར་ཡང་ཚོར་བ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་བདག་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྣམ་བརྟགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདི་ལྟར་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་ཉིད་ཞིང་ངོ་། །གང་དེ་ལས་ཡང་དག་པར་བྱུང་བའི་བསམ་གཏན་གྱི་བདེ་བ་དེ་ཉིད་ཟས་སོ། །རྒྱུ་ཁས་བླངས་ནས་ཚོར་བར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལ་བརྗོད་པ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཚོར་བར་རྟོག་པ་འཁྲུལ་པ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་ན་འཁྲུལ་པ་འདིའི་གཉེན་པོར་ཆོས་ཀུན་རང་བཞིན་མེད་པར་རྣམ་པར་དཔྱད་པའི་ཤེས་རབ་འདི་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། བློ་དེས་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་ཞིང་ལས་བྱུང་བའི་འབྲས་བུ་བསམ་གཏན་ནི་རྣལ་འབྱོར་པའི་གནས་ལུགས་རྟོགས་པའི་ལུས་རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་ཟས་ཡིན་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་འདི་ཡི་ནི། །གཉེན་པོ་རྣམ་དཔྱོད་འདི་བསྒོམ་སྟེ། །རྣམ་བརྟགས་ཞིང་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །བསམ་གཏན་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་ཟས། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགཉེན་པོ་ (antidote), རྣམ་དཔྱོད་ (discernment/wisdom), བསྒོམ་ (meditate), \nརྣམ་བརྟགས་ (analytical investigation), བསམ་གཏན་ (meditation), རྣལ་འབྱོར་པ་ (yogi)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་ (For that very reason)\n- ཞིང་ལས་བྱུང་བ་ (arising from the field of)\n\n\nFor that very reason, this antidote,\nThis discernment, should be meditated upon.\nThe food of meditators and yogis\nIs that which arises from the field of analytical investigation.\n\n\nNote: The verse emphasizes the importance of cultivating discernment through analytical meditation as a crucial practice for spiritual practitioners.", "translation": "For that very reason, this antidote,\nThis discernment, should be meditated upon.\nThe food of meditators and yogis\nIs that which arises from the field of analytical investigation." @@ -71728,9 +76369,9 @@ "translation": "Therefore, as an antidote to this,\nOne should meditate on this discernment.\nThe food of yogis in meditation\nArises from the field of analysis." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་འདི་ཡི་ནི། །གཉེན་པོ་རྣམ་དཔྱོད་འདི་བསྒོམ་སྟེ། །རྣམ་བརྟགས་ཞིང་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །བསམ་གཏན་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་ཟས། །\n\nCommentary 1: དེའི་ཕྱིར་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཚོར་བ་འདི་རྣམ་པར་བརྟགས་ལ། དེའི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའི་བདག་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱ། གོམས་པར་བྱའོ་གཞན་ཡང་འདིའི་ཕྱིར་ཡང་ཚོར་བ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་བདག་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྣམ་བརྟགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདི་ལྟར་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་ཉིད་ཞིང་ངོ་། །གང་དེ་ལས་ཡང་དག་པར་བྱུང་བའི་བསམ་གཏན་གྱི་བདེ་བ་དེ་ཉིད་ཟས་སོ། །རྒྱུ་ཁས་བླངས་ནས་ཚོར་བར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལ་བརྗོད་པ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཚོར་བར་རྟོག་པ་འཁྲུལ་པ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་ན་འཁྲུལ་པ་འདིའི་གཉེན་པོར་ཆོས་ཀུན་རང་བཞིན་མེད་པར་རྣམ་པར་དཔྱད་པའི་ཤེས་རབ་འདི་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། བློ་དེས་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་ཞིང་ལས་བྱུང་བའི་འབྲས་བུ་བསམ་གཏན་ནི་རྣལ་འབྱོར་པའི་གནས་ལུགས་རྟོགས་པའི་ལུས་རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་ཟས་ཡིན་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nFor this very reason, as an antidote to this,\nOne should cultivate discerning wisdom.\nThe meditation arising from the field of analysis\nIs the nourishment of yogis.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points from the original Tibetan and the commentaries:\n\n1. The verse is discussing an antidote or remedy to something (likely attachment to feelings or sensations).\n2. The antidote involves cultivating wisdom or discernment.\n3. This wisdom comes from analysis or investigation.\n4. The resulting meditation or contemplation serves as spiritual nourishment for practitioners.\n\nThe commentaries provide additional context, mentioning that this practice counteracts attachment to feelings and involves understanding the lack of inherent nature in phenomena. They also emphasize that this analytical meditation leads to a deeper realization of reality, which sustains the practitioner's spiritual progress.", - "translation": "For this very reason, as an antidote to this,\nOne should cultivate discerning wisdom.\nThe meditation arising from the field of analysis\nIs the nourishment of yogis." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་འདི་ཡི་ནི། །གཉེན་པོ་རྣམ་དཔྱོད་འདི་བསྒོམ་སྟེ། །རྣམ་བརྟགས་ཞིང་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །བསམ་གཏན་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་ཟས། །\n\nCommentary 1: དེའི་ཕྱིར་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཚོར་བ་འདི་རྣམ་པར་བརྟགས་ལ། དེའི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའི་བདག་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱ། གོམས་པར་བྱའོ་གཞན་ཡང་འདིའི་ཕྱིར་ཡང་ཚོར་བ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་བདག་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྣམ་བརྟགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདི་ལྟར་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་ཉིད་ཞིང་ངོ་། །གང་དེ་ལས་ཡང་དག་པར་བྱུང་བའི་བསམ་གཏན་གྱི་བདེ་བ་དེ་ཉིད་ཟས་སོ། །རྒྱུ་ཁས་བླངས་ནས་ཚོར་བར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལ་བརྗོད་པ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཚོར་བར་རྟོག་པ་འཁྲུལ་པ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་ན་འཁྲུལ་པ་འདིའི་གཉེན་པོར་ཆོས་ཀུན་རང་བཞིན་མེད་པར་རྣམ་པར་དཔྱད་པའི་ཤེས་རབ་འདི་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། བློ་དེས་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་ཞིང་ལས་བྱུང་བའི་འབྲས་བུ་བསམ་གཏན་ནི་རྣལ་འབྱོར་པའི་གནས་ལུགས་རྟོགས་པའི་ལུས་རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་ཟས་ཡིན་པས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that one should examine feelings of attachment to pleasure and cultivate mindfulness of feelings as an antidote. It emphasizes that meditative concentration arising from this examination is the \"food\" for yogis.\n\nCommentary 2: This commentary states that the perception of feelings is delusional. As an antidote, one should meditate on the wisdom that analyzes all phenomena as lacking inherent existence. The resulting meditative concentration nourishes the yogi's understanding of reality.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize examining feelings and cultivating an antidote through meditation. They agree that this process leads to a meditative concentration that nourishes the practitioner. The second commentary adds the specific perspective of emptiness or lack of inherent existence.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nTherefore, as an antidote to this,\nOne should cultivate discerning wisdom.\nFrom the field of thorough investigation\nArises meditative concentration, the yogi's nourishment.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on cultivating wisdom as an antidote to attachment to feelings, the importance of investigation or analysis, and the idea that the resulting meditative concentration serves as spiritual nourishment for practitioners.", + "translation": "Therefore, as an antidote to this,\nOne should cultivate discerning wisdom.\nFrom the field of thorough investigation\nArises meditative concentration, the yogi's nourishment." } }, "glossary": { @@ -71746,6 +76387,21 @@ "རྣལ་འབྱོར་པ་": "yogis", "ཟས་": "food" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་འདི་ཡི་ནི། །གཉེན་པོ་རྣམ་དཔྱོད་འདི་བསྒོམ་སྟེ། །": { + "གཉེན་པོ་": "antidote", + "རྣམ་དཔྱོད་": "discerning wisdom", + "བསྒོམ་": "cultivate" + }, + "རྣམ་བརྟགས་ཞིང་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །བསམ་གཏན་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་ཟས། །": { + "རྣམ་བརྟགས་": "thorough investigation", + "ཞིང་": "field", + "བྱུང་བ་": "arises", + "བསམ་གཏན་": "meditative concentration", + "རྣལ་འབྱོར་པ་": "yogi", + "ཟས་": "nourishment" + } } } }, @@ -71755,7 +76411,7 @@ "commentary_1": " ད་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཚོར་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དབང་དོན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡུལ་དང་དབང་པོ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་འདུས་ཤིང་ཕྲད་པ་ལས་རེག་པ། དེ་ལས་ཚོར་བ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ན་དེ་ཡང་བར་དང་བཅས་པའམ་བར་མེད་པ་ཅིག་ཡིན་གྲང་ན། བར་དང་བཅས་པ་སྟེ་རྣམ་པར་ཆོད་པའི་ལྟ་ན་ནི་ཇི་ལྟར་འདུ་བར་འགྱུར། བར་མཚམས་མེད་པ་སྟེ་རྣམ་པར་མ་ཆོད་པར་གྱུར་ན་ནི་གཅིག་ཉིད་དེ་བདག་ཉིད་དུ་གཅིག་པར་འགྱུར། གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་འདུས་ཤིང་ཕྲད་པ་ལས་འདུ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་རྒྱུ་རེག་པ་ནི། ཡུལ་དབང་རྣམ་ཤེས་གསུམ་ཕྲད་པ་ཡིན་པར་འདོད་པས་དེ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དབང་དོན་ཕྲད་པ་དགག་པ་དང་། རྣམ་ཤེས་དང་ཕྲད་པ་དགག་པ་དང་། སྐབས་དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། སྤྱིར་ཕྲད་པ་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་མིག་སོགས་དབང་པོ་དང་གཟུགས་སོགས་དོན་རྣམས་བར་དང་བཅས་པ་ཡིན་ན་དེ་དག་གང་དུ་འཕྲད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཤར་ནུབ་ཀྱི་རི་བཞིན་ནོ། །བར་དུ་ཆོད་པའི་ཆ་གང་ཡང་མེད་ན་གཅིག་ཉིད་འགྱུར་བས་དེ་དག་གང་ཞིག་གང་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར་ཏེ། འཕྲད་བྱ་འཕྲད་བྱེད་གཉིས་མེད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དབང་དོན་པར་བཅས་ན། །དེ་དག་གང་དུ་ཕྲད་པར་འགྱུར། །བར་མེད་ན་ཡང་གཅིག་ཉིད་དེ། །གང་ཞིག་གང་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར། །\n", "output": "I'll provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདབང་(faculty/sense), དོན་(object), བར་(interval/space), ཕྲད་(meet/encounter)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན: \"If...then\" conditional structure\n- གང་དུ: \"where\" interrogative\n- གང་ཞིག...གང་དང: \"which...with what\" interrogative pair\n\n\nIf faculties and objects have intervals between,\nWhere would they meet?\nIf there's no interval, they'd be one and the same,\nSo which would meet with what?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical problem of how sense faculties interact with their objects, a topic often explored in Buddhist epistemology and metaphysics.", "translation": "If faculties and objects have intervals between,\nWhere would they meet?\nIf there's no interval, they'd be one and the same,\nSo which would meet with what?" @@ -71771,9 +76427,41 @@ "translation": "If the senses have objects with parts,\nWhere would they meet?\nEven without intermediaries, they are one -\nSo what could meet with what?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དབང་དོན་པར་བཅས་ན། །དེ་དག་གང་དུ་ཕྲད་པར་འགྱུར། །བར་མེད་ན་ཡང་གཅིག་ཉིད་དེ། །གང་ཞིག་གང་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཚོར་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དབང་དོན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡུལ་དང་དབང་པོ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་འདུས་ཤིང་ཕྲད་པ་ལས་རེག་པ། དེ་ལས་ཚོར་བ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ན་དེ་ཡང་བར་དང་བཅས་པའམ་བར་མེད་པ་ཅིག་ཡིན་གྲང་ན། བར་དང་བཅས་པ་སྟེ་རྣམ་པར་ཆོད་པའི་ལྟ་ན་ནི་ཇི་ལྟར་འདུ་བར་འགྱུར། བར་མཚམས་མེད་པ་སྟེ་རྣམ་པར་མ་ཆོད་པར་གྱུར་ན་ནི་གཅིག་ཉིད་དེ་བདག་ཉིད་དུ་གཅིག་པར་འགྱུར། གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་འདུས་ཤིང་ཕྲད་པ་ལས་འདུ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་རྒྱུ་རེག་པ་ནི། ཡུལ་དབང་རྣམ་ཤེས་གསུམ་ཕྲད་པ་ཡིན་པར་འདོད་པས་དེ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དབང་དོན་ཕྲད་པ་དགག་པ་དང་། རྣམ་ཤེས་དང་ཕྲད་པ་དགག་པ་དང་། སྐབས་དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། སྤྱིར་ཕྲད་པ་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་མིག་སོགས་དབང་པོ་དང་གཟུགས་སོགས་དོན་རྣམས་བར་དང་བཅས་པ་ཡིན་ན་དེ་དག་གང་དུ་འཕྲད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཤར་ནུབ་ཀྱི་རི་བཞིན་ནོ། །བར་དུ་ཆོད་པའི་ཆ་གང་ཡང་མེད་ན་གཅིག་ཉིད་འགྱུར་བས་དེ་དག་གང་ཞིག་གང་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར་ཏེ། འཕྲད་བྱ་འཕྲད་བྱེད་གཉིས་མེད་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nIf the sense faculties and objects have intervening space,\nHow could they ever meet?\nIf there is no intervening space, they would be one and the same.\nSo how could anything meet with anything else?\n\n\nThis translation captures the philosophical argument being made about the impossibility of contact between sense faculties and their objects, whether they are separated by space or not. The commentaries explain that this is addressing the Buddhist concept of contact (sparśa) as a cause of sensation (vedanā), and questioning how such contact could occur given the logical problems with both separation and non-separation of the elements involved.", - "translation": "If the sense faculties and objects have intervening space,\nHow could they ever meet?\nIf there is no intervening space, they would be one and the same.\nSo how could anything meet with anything else?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་དབང་དོན་པར་བཅས་ན། །དེ་དག་གང་དུ་ཕྲད་པར་འགྱུར། །བར་མེད་ན་ཡང་གཅིག་ཉིད་དེ། །གང་ཞིག་གང་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ད་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཚོར་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དབང་དོན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡུལ་དང་དབང་པོ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་འདུས་ཤིང་ཕྲད་པ་ལས་རེག་པ། དེ་ལས་ཚོར་བ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ན་དེ་ཡང་བར་དང་བཅས་པའམ་བར་མེད་པ་ཅིག་ཡིན་གྲང་ན། བར་དང་བཅས་པ་སྟེ་རྣམ་པར་ཆོད་པའི་ལྟ་ན་ནི་ཇི་ལྟར་འདུ་བར་འགྱུར། བར་མཚམས་མེད་པ་སྟེ་རྣམ་པར་མ་ཆོད་པར་གྱུར་ན་ནི་གཅིག་ཉིད་དེ་བདག་ཉིད་དུ་གཅིག་པར་འགྱུར། གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་འདུས་ཤིང་ཕྲད་པ་ལས་འདུ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་རྒྱུ་རེག་པ་ནི། ཡུལ་དབང་རྣམ་ཤེས་གསུམ་ཕྲད་པ་ཡིན་པར་འདོད་པས་དེ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དབང་དོན་ཕྲད་པ་དགག་པ་དང་། རྣམ་ཤེས་དང་ཕྲད་པ་དགག་པ་དང་། སྐབས་དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། སྤྱིར་ཕྲད་པ་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་མིག་སོགས་དབང་པོ་དང་གཟུགས་སོགས་དོན་རྣམས་བར་དང་བཅས་པ་ཡིན་ན་དེ་དག་གང་དུ་འཕྲད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཤར་ནུབ་ཀྱི་རི་བཞིན་ནོ། །བར་དུ་ཆོད་པའི་ཆ་གང་ཡང་མེད་ན་གཅིག་ཉིད་འགྱུར་བས་དེ་དག་གང་ཞིག་གང་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར་ཏེ། འཕྲད་བྱ་འཕྲད་བྱེད་གཉིས་མེད་པས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the impossibility of sensation arising without a cause. It questions how sense organs, objects, and consciousness can meet to produce contact and sensation. It argues that if they have intervening space, they cannot meet; if there's no space between them, they become one entity, making contact impossible.\n\nCommentary 2: This commentary also refutes the idea of contact between sense organs, objects, and consciousness. It states that if there's space between them, they can't meet (like mountains in the east and west). If there's no space, they become one entity, making contact impossible as there's no duality of contactor and contacted.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries argue against the possibility of contact between sense organs, objects, and consciousness. They present a dilemma: either there's space between these elements (making contact impossible) or there's no space (making them a single entity, which also prevents contact). This reasoning is used to refute the idea that sensation arises from the contact of these elements.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIf sense organs and objects have intervening space,\nWhere would they meet?\nIf there's no intervening space, they become one;\nSo what would meet with what?\n\nThis translation reflects the philosophical argument presented in the commentaries, questioning the possibility of contact between sense organs and objects, which is foundational to the Buddhist analysis of perception and sensation.", + "translation": "If sense organs and objects have intervening space,\nWhere would they meet?\nIf there's no intervening space, they become one;\nSo what would meet with what?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གལ་ཏེ་དབང་དོན་པར་བཅས་ན། །དེ་དག་གང་དུ་ཕྲད་པར་འགྱུར། །": { + "དབང་": "faculty", + "དོན་": "object", + "པར་": "gap", + "ཕྲད་": "contact" + }, + "བར་མེད་ན་ཡང་གཅིག་ཉིད་དེ། །གང་ཞིག་གང་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར། །": { + "བར་མེད་": "no gap", + "གཅིག་": "one", + "ཕྲད་": "contact" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གལ་ཏེ་དབང་དོན་པར་བཅས་ན། །": { + "དབང་": "sense organs", + "དོན་": "objects", + "པར་": "intervening space" + }, + "།དེ་དག་གང་དུ་ཕྲད་པར་འགྱུར། །": { + "ཕྲད་": "meet" + }, + "།བར་མེད་ན་ཡང་གཅིག་ཉིད་དེ། །": { + "བར་མེད་": "no intervening space", + "གཅིག་": "one" + }, + "།གང་ཞིག་གང་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར། །": { + "ཕྲད་": "meet" + } } } }, @@ -71783,7 +76471,7 @@ "commentary_1": " རྡུལ་ཕྲན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་འཇུག་པ་མེད་དེ། འདི་ལྟར་གོ་སྐབས་མེད་པའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་བར་མཚམས་མེད་པའོ། །མཚུངས་པ་ནི་མཉམ་པ་སྟེ་མཐོ་དམན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་འཇུག་པ་མེད་དུ་ཆུག །དུ་མ་ཡིན་ལ་རག་གོ་སྙམ་པ་ལ་མ་ཞུགས་པ་ཞེས་སྨོས་སོ། །རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་ཀྱི་འདུ་བ་ནི་བདག་ཉིད་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། ཆ་ཤས་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ཆ་ཤས་དང་བཅས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་ཆ་ཤས་མེད་པ་ནི་ཆ་ཤས་ཀྱིས་སྟོང་པའོ། །འདུ་བ་ནི་དངོས་པོའི་ཚོགས་སོ། །ཇི་ལྟ་བུར་ན་ཞེས་པ་ནི་མི་སྲིད་པ་ཉིད་དུ་སྟོན་པའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཡང་འདུ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཚོགས་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ཚོགས་པའི་དངོས་པོ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་འདུ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །སྔར་དཔྱད་པ་ནི་དེ་བཞིན་སོར་མོའི་ཚོགས་རྣམས་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ངེས་པར་བསལ་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་བདེ་བ་བསྒྲུབས་པ་འགྲུབ་ཅིང་སོགས་པ་ངལ་ཞིང་དུབ་པའོ། །གནོད་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོར་བའི་རྒྱུ་མེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོ་མེད་པས་མེད་པའི་སྒོ་ནས་སོ། །གང་ལ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་ཏོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་རྡུལ་ཕྲན་ཕྲད་པ་དགག་པ་ནི། དབང་དོན་གྱི་རྡུལ་ཕྲན་དག་ནི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཕྲད་པ་མེད་དེ། རྡུལ་ཕྲན་རྡུལ་ཕྲན་ལ་འཇུག་པ་སྟེ་གཅིག་གི་ནང་དུ་ཐིམ་པ་མེད་པས་སོ། །དེའི་རྒྱུ་མཚན་རྡུལ་ཕྲན་དེ་ནི་ཁོང་སྟོང་གི་སྐབས་མེད་པ་དང་བོངས་མཉམ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་པ་ནི་མ་ཞུགས་པ་ལ་འདྲེས་པ་མེད་ཅིང་མ་འདྲེས་པ་ལ་ཕྱོགས་ཀུན་གྱིས་ཕྲད་པ་མེད་པས་ཁྱབ་ཅེས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྡུལ་ཕྲན་རྡུལ་ཕྲན་ལ་འཇུག་མེད། །དེ་ནི་སྐབས་མེད་མཉམ་པ་ཡིན། །མ་ཞུགས་པ་ལ་འདྲེ་མེད་ཅིང་། །མ་འདྲེས་པ་ལ་ཕྲད་པ་མེད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརྡུལ་ཕྲན་ (atom/particle), འཇུག་ (enter), སྐབས་ (opportunity/space), མཉམ་པ་ (equal/uniform), ཞུགས་ (enter/engage), འདྲེ་ (mix), ཕྲད་ (meet/encounter)\n\nGrammatical notes:\n- Repeated use of negation (མེད་)\n- Parallel structure in each line\n\n\nAtoms do not enter into atoms.\nThis is because they are equal, without space [between them].\nWhat has not entered cannot mix,\nAnd what has not mixed cannot meet.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of atomic particles and their interactions, likely from a philosophical perspective in Buddhist atomism.", "translation": "Atoms do not enter into atoms.\nThis is because they are equal, without space [between them].\nWhat has not entered cannot mix,\nAnd what has not mixed cannot meet." @@ -71799,9 +76487,38 @@ "translation": "Atoms do not enter into other atoms.\nThis is because they have no space and are equal.\nWhat has not entered cannot mix,\nAnd what has not mixed cannot meet." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྡུལ་ཕྲན་རྡུལ་ཕྲན་ལ་འཇུག་མེད། །དེ་ནི་སྐབས་མེད་མཉམ་པ་ཡིན། །མ་ཞུགས་པ་ལ་འདྲེ་མེད་ཅིང་། །མ་འདྲེས་པ་ལ་ཕྲད་པ་མེད། །\n\nCommentary 1: རྡུལ་ཕྲན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་འཇུག་པ་མེད་དེ། འདི་ལྟར་གོ་སྐབས་མེད་པའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་བར་མཚམས་མེད་པའོ། །མཚུངས་པ་ནི་མཉམ་པ་སྟེ་མཐོ་དམན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་འཇུག་པ་མེད་དུ་ཆུག །དུ་མ་ཡིན་ལ་རག་གོ་སྙམ་པ་ལ་མ་ཞུགས་པ་ཞེས་སྨོས་སོ། །རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་ཀྱི་འདུ་བ་ནི་བདག་ཉིད་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། ཆ་ཤས་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ཆ་ཤས་དང་བཅས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་ཆ་ཤས་མེད་པ་ནི་ཆ་ཤས་ཀྱིས་སྟོང་པའོ། །འདུ་བ་ནི་དངོས་པོའི་ཚོགས་སོ། །ཇི་ལྟ་བུར་ན་ཞེས་པ་ནི་མི་སྲིད་པ་ཉིད་དུ་སྟོན་པའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཡང་འདུ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཚོགས་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ཚོགས་པའི་དངོས་པོ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་འདུ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །སྔར་དཔྱད་པ་ནི་དེ་བཞིན་སོར་མོའི་ཚོགས་རྣམས་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ངེས་པར་བསལ་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་བདེ་བ་བསྒྲུབས་པ་འགྲུབ་ཅིང་སོགས་པ་ངལ་ཞིང་དུབ་པའོ། །གནོད་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོར་བའི་རྒྱུ་མེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོ་མེད་པས་མེད་པའི་སྒོ་ནས་སོ། །གང་ལ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་རྡུལ་ཕྲན་ཕྲད་པ་དགག་པ་ནི། དབང་དོན་གྱི་རྡུལ་ཕྲན་དག་ནི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཕྲད་པ་མེད་དེ། རྡུལ་ཕྲན་རྡུལ་ཕྲན་ལ་འཇུག་པ་སྟེ་གཅིག་གི་ནང་དུ་ཐིམ་པ་མེད་པས་སོ། །དེའི་རྒྱུ་མཚན་རྡུལ་ཕྲན་དེ་ནི་ཁོང་སྟོང་གི་སྐབས་མེད་པ་དང་བོངས་མཉམ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་པ་ནི་མ་ཞུགས་པ་ལ་འདྲེས་པ་མེད་ཅིང་མ་འདྲེས་པ་ལ་ཕྱོགས་ཀུན་གྱིས་ཕྲད་པ་མེད་པས་ཁྱབ་ཅེས་པའོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nParticles do not enter into other particles.\nThey are equal, without gaps between them.\nWithout entering, there is no mixing.\nWithout mixing, there is no contact.\n\n\nThis translation attempts to capture the key philosophical points about the nature of particles (atoms) according to Buddhist metaphysics, as explained in the commentaries:\n\n1. Particles cannot penetrate or enter into each other.\n2. They are of equal size with no spaces between them.\n3. Since they don't enter each other, they don't mix.\n4. Without mixing, there is no true contact between particles.\n\nThe commentaries elaborate on these ideas, discussing concepts like the indivisibility of particles and the impossibility of true aggregation or contact between partless entities. The translation aims to convey these core ideas in a concise manner.", - "translation": "Particles do not enter into other particles.\nThey are equal, without gaps between them.\nWithout entering, there is no mixing.\nWithout mixing, there is no contact." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྡུལ་ཕྲན་རྡུལ་ཕྲན་ལ་འཇུག་མེད། །དེ་ནི་སྐབས་མེད་མཉམ་པ་ཡིན། །མ་ཞུགས་པ་ལ་འདྲེ་མེད་ཅིང་། །མ་འདྲེས་པ་ལ་ཕྲད་པ་མེད། །\n\nCommentary 1: རྡུལ་ཕྲན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་འཇུག་པ་མེད་དེ། འདི་ལྟར་གོ་སྐབས་མེད་པའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་བར་མཚམས་མེད་པའོ། །མཚུངས་པ་ནི་མཉམ་པ་སྟེ་མཐོ་དམན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་འཇུག་པ་མེད་དུ་ཆུག །དུ་མ་ཡིན་ལ་རག་གོ་སྙམ་པ་ལ་མ་ཞུགས་པ་ཞེས་སྨོས་སོ། །རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་ཀྱི་འདུ་བ་ནི་བདག་ཉིད་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། ཆ་ཤས་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ཆ་ཤས་དང་བཅས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་ཆ་ཤས་མེད་པ་ནི་ཆ་ཤས་ཀྱིས་སྟོང་པའོ། །འདུ་བ་ནི་དངོས་པོའི་ཚོགས་སོ། །ཇི་ལྟ་བུར་ན་ཞེས་པ་ནི་མི་སྲིད་པ་ཉིད་དུ་སྟོན་པའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཡང་འདུ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཚོགས་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ཚོགས་པའི་དངོས་པོ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་འདུ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །སྔར་དཔྱད་པ་ནི་དེ་བཞིན་སོར་མོའི་ཚོགས་རྣམས་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ངེས་པར་བསལ་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་བདེ་བ་བསྒྲུབས་པ་འགྲུབ་ཅིང་སོགས་པ་ངལ་ཞིང་དུབ་པའོ། །གནོད་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོར་བའི་རྒྱུ་མེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོ་མེད་པས་མེད་པའི་སྒོ་ནས་སོ། །གང་ལ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་རྡུལ་ཕྲན་ཕྲད་པ་དགག་པ་ནི། དབང་དོན་གྱི་རྡུལ་ཕྲན་དག་ནི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཕྲད་པ་མེད་དེ། རྡུལ་ཕྲན་རྡུལ་ཕྲན་ལ་འཇུག་པ་སྟེ་གཅིག་གི་ནང་དུ་ཐིམ་པ་མེད་པས་སོ། །དེའི་རྒྱུ་མཚན་རྡུལ་ཕྲན་དེ་ནི་ཁོང་སྟོང་གི་སྐབས་མེད་པ་དང་བོངས་མཉམ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་པ་ནི་མ་ཞུགས་པ་ལ་འདྲེས་པ་མེད་ཅིང་མ་འདྲེས་པ་ལ་ཕྱོགས་ཀུན་གྱིས་ཕྲད་པ་མེད་པས་ཁྱབ་ཅེས་པའོ། །\n", + "output": "Here's the process to translate the input text based on the given commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that even the smallest particles cannot enter into each other because they have no space between them and are of equal size. It emphasizes that particles without parts cannot mix or combine, as this would imply they have parts. It also extends this concept to consciousness and aggregates, stating they cannot combine due to their nature.\n\nCommentary 2: This commentary focuses on refuting the idea that particles can touch or connect. It states that sense object particles cannot touch from any direction because they cannot enter into each other. The reason is that particles have no empty space inside and are of equal size. It concludes that things that don't enter cannot mix, and things that don't mix cannot touch from all sides.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that the smallest particles (atoms) cannot enter into each other, mix, or touch from all sides. This is because they have no empty space inside them and are of equal size. The impossibility of particles entering each other precludes any mixing or touching from all directions.\n\n3. Translation of the input text according to the combined meaning:\n\nParticles cannot enter into other particles.\nThey are without space and equal in size.\nWhat does not enter cannot mix,\nAnd what does not mix cannot touch.\n\nThis translation reflects the core ideas from both commentaries, emphasizing the impossibility of particles entering each other, their lack of internal space, their equal size, and the consequent impossibility of mixing or touching.", + "translation": "Particles cannot enter into other particles.\nThey are without space and equal in size.\nWhat does not enter cannot mix,\nAnd what does not mix cannot touch." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "རྡུལ་ཕྲན་རྡུལ་ཕྲན་ལ་འཇུག་མེད། །དེ་ནི་སྐབས་མེད་མཉམ་པ་ཡིན། །": { + "རྡུལ་ཕྲན་": "atom", + "འཇུག་": "penetrate", + "སྐབས་": "space", + "མཉམ་པ་": "equal" + }, + "མ་ཞུགས་པ་ལ་འདྲེ་མེད་ཅིང་། །མ་འདྲེས་པ་ལ་ཕྲད་པ་མེད། །": { + "ཞུགས་": "penetration", + "འདྲེ་": "merge", + "འདྲེས་": "merging", + "ཕྲད་པ་": "contact" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "རྡུལ་ཕྲན་རྡུལ་ཕྲན་ལ་འཇུག་མེད། །དེ་ནི་སྐབས་མེད་མཉམ་པ་ཡིན། །": { + "རྡུལ་ཕྲན་": "particles", + "འཇུག་": "enter", + "སྐབས་མེད་": "without space", + "མཉམ་པ་": "equal" + }, + "མ་ཞུགས་པ་ལ་འདྲེ་མེད་ཅིང་། །མ་འདྲེས་པ་ལ་ཕྲད་པ་མེད། །": { + "ཞུགས་པ་": "enter", + "འདྲེ་": "mix", + "ཕྲད་པ་": "touch" + } } } }, @@ -71811,7 +76528,7 @@ "commentary_1": " ཅི་སྟེ་འཇོམས་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཅི་སྟེ་ཟློག་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའོ། །གལ་ཏེ་རིག་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཉིད་མེད་ན་ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཐ་སྙད་ཡོད་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། མཐོང་བའམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཐོང་བའམ་རེག་པ་ལ་སོགས་པ་དོན་གྱི་ཐ་སྙད་ནི་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་སེམས་ཀྱིས་རིག་པ་ཡིན་གྱི། དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །", "commentary_2": "རྡུལ་ཕྲན་ཆ་མེད་པ་ཉིད་དུ་འདོད་པ་ལའང་ཕྱོགས་གཅིག་གིས་ཕྲད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་འཐད་པ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཕྲད་མ་ཕྲད་ཀྱི་ཆ་གཉིས་སུ་འགྱུར་བས་སོ། །ཕྲད་པ་དང་ཆ་མེད་པར་ཡང་གནས་པ་དེ་ལྟ་བུ་གལ་ཏེ་མཐོང་ན་བསྟན་པར་གྱིས་ཏེ་བསྟན་པར་མི་ནུས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཆ་མེད་པ་ལའང་ཕྲད་པ་ཞེས། །བྱ་བ་ཇི་ལྟར་འཐད་པར་འགྱུར། །ཕྲད་པ་དང་ནི་ཆ་མེད་པར། །གལ་ཏེ་མཐོང་ན་བསྟན་པར་གྱིས། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nཆ་མེད་པ་ (partless), ཕྲད་པ་ (contact/meeting), འཐད་པ་ (logical/reasonable), མཐོང་ (see/perceive)\n\nGrammatical notes:\n- ལའང་ indicates \"also\" or \"even\"\n- ཇི་ལྟར་ means \"how\"\n- གལ་ཏེ་...ན་ forms a conditional \"if...then\" structure\n\n\nHow can it be reasonable\nTo speak of \"contact\" with that which is partless?\nIf you perceive contact\nAnd partlessness together, explain it.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing philosophical concepts related to atomism and the nature of physical contact, which are important topics in Buddhist metaphysics and logic.", "translation": "How can it be reasonable\nTo speak of \"contact\" with that which is partless?\nIf you perceive contact\nAnd partlessness together, explain it." @@ -71827,9 +76544,37 @@ "translation": "How can the notion of \"contact\" be justified\nFor that which has no parts?\nIf you perceive contact\nAnd partlessness together, please explain." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཆ་མེད་པ་ལའང་ཕྲད་པ་ཞེས། །བྱ་བ་ཇི་ལྟར་འཐད་པར་འགྱུར། །ཕྲད་པ་དང་ནི་ཆ་མེད་པར། །གལ་ཏེ་མཐོང་ན་བསྟན་པར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་འཇོམས་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཅི་སྟེ་ཟློག་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའོ། །གལ་ཏེ་རིག་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཉིད་མེད་ན་ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཐ་སྙད་ཡོད་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། མཐོང་བའམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཐོང་བའམ་རེག་པ་ལ་སོགས་པ་དོན་གྱི་ཐ་སྙད་ནི་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་སེམས་ཀྱིས་རིག་པ་ཡིན་གྱི། དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: རྡུལ་ཕྲན་ཆ་མེད་པ་ཉིད་དུ་འདོད་པ་ལའང་ཕྱོགས་གཅིག་གིས་ཕྲད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་འཐད་པ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཕྲད་མ་ཕྲད་ཀྱི་ཆ་གཉིས་སུ་འགྱུར་བས་སོ། །ཕྲད་པ་དང་ཆ་མེད་པར་ཡང་གནས་པ་དེ་ལྟ་བུ་གལ་ཏེ་མཐོང་ན་བསྟན་པར་གྱིས་ཏེ་བསྟན་པར་མི་ནུས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nHow can the notion of \"contact\" be justified\nFor that which is partless?\nIf you perceive something that is both\nIn contact and partless, please demonstrate it.\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical argument being made about the logical impossibility of something being both partless and in contact with something else. The commentaries suggest this is addressing concepts of atomic particles and ultimate reality in Buddhist philosophy.", - "translation": "How can the notion of \"contact\" be justified\nFor that which is partless?\nIf you perceive something that is both\nIn contact and partless, please demonstrate it." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཆ་མེད་པ་ལའང་ཕྲད་པ་ཞེས། །བྱ་བ་ཇི་ལྟར་འཐད་པར་འགྱུར། །ཕྲད་པ་དང་ནི་ཆ་མེད་པར། །གལ་ཏེ་མཐོང་ན་བསྟན་པར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་འཇོམས་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཅི་སྟེ་ཟློག་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའོ། །གལ་ཏེ་རིག་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཉིད་མེད་ན་ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཐ་སྙད་ཡོད་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། མཐོང་བའམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཐོང་བའམ་རེག་པ་ལ་སོགས་པ་དོན་གྱི་ཐ་སྙད་ནི་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་སེམས་ཀྱིས་རིག་པ་ཡིན་གྱི། དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: རྡུལ་ཕྲན་ཆ་མེད་པ་ཉིད་དུ་འདོད་པ་ལའང་ཕྱོགས་གཅིག་གིས་ཕྲད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་འཐད་པ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཕྲད་མ་ཕྲད་ཀྱི་ཆ་གཉིས་སུ་འགྱུར་བས་སོ། །ཕྲད་པ་དང་ཆ་མེད་པར་ཡང་གནས་པ་དེ་ལྟ་བུ་གལ་ཏེ་མཐོང་ན་བསྟན་པར་གྱིས་ཏེ་བསྟན་པར་མི་ནུས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the difficulty of establishing conventional designations like \"seeing\" or \"touching\" if there is no inherently existent object to be known. It suggests that such designations are like dream experiences, arising dependently in the mind, but not ultimately existent.\n\nCommentary 2: This commentary addresses the logical inconsistency of claiming that indivisible particles can \"connect\" on one side, as this would imply they have parts (connected and unconnected). It challenges the reader to demonstrate how something can both connect and be partless, implying this is impossible.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries highlight logical problems with the concept of partless particles that can connect or be perceived. They suggest that our conventional understanding of objects and their interactions is not ultimately valid or demonstrable.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nHow can \"connection\" be justified\nFor that which is partless?\nIf you perceive both connection\nAnd partlessness, please demonstrate.\n\n\nThis translation reflects the philosophical challenge presented in the original text, questioning the logical coherence of partless entities that can connect, and inviting proponents of such a view to demonstrate how it could be possible.", + "translation": "How can \"connection\" be justified\nFor that which is partless?\nIf you perceive both connection\nAnd partlessness, please demonstrate." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཆ་མེད་པ་ལའང་ཕྲད་པ་ཞེས། །བྱ་བ་ཇི་ལྟར་འཐད་པར་འགྱུར།": { + "ཆ་མེད་པ་": "partless", + "ཕྲད་པ་": "contact", + "འཐད་པ་": "logical" + }, + "།ཕྲད་པ་དང་ནི་ཆ་མེད་པར། །གལ་ཏེ་མཐོང་ན་བསྟན་པར་གྱིས།": { + "ཕྲད་པ་": "contact", + "ཆ་མེད་པ་": "partless", + "མཐོང་": "observe", + "བསྟན་པ་": "show" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཆ་མེད་པ་ལའང་ཕྲད་པ་ཞེས། །བྱ་བ་ཇི་ལྟར་འཐད་པར་འགྱུར།": { + "ཆ་མེད་པ་": "partless", + "ཕྲད་པ་": "connection", + "འཐད་པ་": "justified" + }, + "།ཕྲད་པ་དང་ནི་ཆ་མེད་པར། །གལ་ཏེ་མཐོང་ན་བསྟན་པར་གྱིས།": { + "ཕྲད་པ་": "connection", + "ཆ་མེད་པ་": "partless", + "མཐོང་": "perceive", + "བསྟན་པ་": "demonstrate" + } } } }, @@ -71839,7 +76584,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ན་སེམས་ཀྱིས་མཐོང་བའི་ཚོར་བ་ཡོད་དོ་སྙམ་པ་ལ། སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་དང་ཡང་དག་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་སེམས་ཀྱིས་གཟུང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། རྣམ་ཤེས་ལ་ནི་ཆོས་ཅན། ཕྲད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་ཐལ། ལུས་ཏེ་གཟུགས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ཅན་གྱི་ཕྲད་པ་མེད་ཀྱང་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་ལ་ཚོགས་པ་ཙམ་ཡོད་དོ་ཞེ་ན། མི་རིགས་ཏེ། ཚོགས་པའང་བདེན་པའི་དངོས་པོར་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་སྔར་རྒྱུད་དང་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཞེས་པར་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྣམ་ཤེས་ལུས་མེད་པ་ལ་ནི། །ཕྲད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་ཉིད། །ཚོགས་པའང་དངོས་པོ་མེད་ཕྱིར་ཏེ། །སྔར་ནི་ཇི་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་བཞིན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརྣམ་ཤེས་ (consciousness), ལུས་ (body), ཕྲད་པ་ (contact/meeting), ཚོགས་པ་ (aggregation/collection)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ནི་ indicates a topic or focus\n- མ་ཡིན་ཉིད་ is a strong negation\n- ཕྱིར་ཏེ་ indicates a reason or cause\n\n\nFor consciousness without a body,\nContact is indeed not logical.\nAggregation too is without real existence,\nAs previously analyzed in detail.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing the nature of consciousness and its relationship to physical form, a key topic in Buddhist philosophy.\n- The term ཚོགས་པ་ (aggregation) likely refers to the skandhas or aggregates that constitute a being in Buddhist thought.\n- The final line suggests this is part of a larger philosophical argument or treatise, referencing previous analysis.", "translation": "For consciousness without a body,\nContact is indeed not logical.\nAggregation too is without real existence,\nAs previously analyzed in detail." @@ -71855,9 +76600,9 @@ "translation": "For consciousness without a body,\nContact is not logically possible.\nAggregates too have no real existence,\nAs previously analyzed in detail." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྣམ་ཤེས་ལུས་མེད་པ་ལ་ནི། །ཕྲད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་ཉིད། །ཚོགས་པའང་དངོས་པོ་མེད་ཕྱིར་ཏེ། །སྔར་ནི་ཇི་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་བཞིན། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ན་སེམས་ཀྱིས་མཐོང་བའི་ཚོར་བ་ཡོད་དོ་སྙམ་པ་ལ། སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་དང་ཡང་དག་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་སེམས་ཀྱིས་གཟུང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། རྣམ་ཤེས་ལ་ནི་ཆོས་ཅན། ཕྲད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་ཐལ། ལུས་ཏེ་གཟུགས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ཅན་གྱི་ཕྲད་པ་མེད་ཀྱང་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་ལ་ཚོགས་པ་ཙམ་ཡོད་དོ་ཞེ་ན། མི་རིགས་ཏེ། ཚོགས་པའང་བདེན་པའི་དངོས་པོར་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་སྔར་རྒྱུད་དང་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཞེས་པར་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་བཞིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nFor consciousness, which is without a body,\nContact is indeed not logically possible.\nThe aggregation too is without inherent existence,\nAs previously analyzed in detail.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points:\n1. Consciousness is described as bodiless or formless.\n2. Because of this, physical contact is not possible for consciousness.\n3. The idea of aggregation or coming together is also rejected as lacking inherent existence.\n4. This follows from previous detailed analysis (likely referring to earlier parts of the text).\n\nThe commentaries provide additional context, discussing the relationship between consciousness and sensations, and elaborating on the impossibility of physical contact for something without form. They also reinforce the idea that aggregation lacks true, inherent existence when examined closely.", - "translation": "For consciousness, which is without a body,\nContact is indeed not logically possible.\nThe aggregation too is without inherent existence,\nAs previously analyzed in detail." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྣམ་ཤེས་ལུས་མེད་པ་ལ་ནི། །ཕྲད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་ཉིད། །ཚོགས་པའང་དངོས་པོ་མེད་ཕྱིར་ཏེ། །སྔར་ནི་ཇི་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་བཞིན། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ན་སེམས་ཀྱིས་མཐོང་བའི་ཚོར་བ་ཡོད་དོ་སྙམ་པ་ལ། སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་དང་ཡང་དག་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་སེམས་ཀྱིས་གཟུང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། རྣམ་ཤེས་ལ་ནི་ཆོས་ཅན། ཕྲད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་ཐལ། ལུས་ཏེ་གཟུགས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ཅན་གྱི་ཕྲད་པ་མེད་ཀྱང་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་ལ་ཚོགས་པ་ཙམ་ཡོད་དོ་ཞེ་ན། མི་རིགས་ཏེ། ཚོགས་པའང་བདེན་པའི་དངོས་པོར་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་སྔར་རྒྱུད་དང་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཞེས་པར་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་བཞིན་ནོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the relationship between mind and feelings. It states that feelings are phenomena associated with the mind, arising simultaneously with it. Therefore, feelings cannot be grasped or perceived by the mind itself.\n\nCommentary 2: This commentary argues that consciousness cannot have physical contact because it lacks a physical form. It also refutes the idea that even without physical contact, there could be a mere coming together to produce effects. It states that such a coming together doesn't exist as a true entity, referring to a previous analysis of continuum and aggregates.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that consciousness is non-physical and cannot have direct contact with objects. They also reject the notion of a substantial coming together of factors to produce effects, highlighting the ultimate lack of inherent existence of such aggregates.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nFor consciousness, which has no body,\nContact is indeed not possible.\nAggregation too does not truly exist,\nAs previously analyzed in detail.\n\nThis translation reflects the ideas from the commentaries that consciousness is formless and cannot have physical contact, and that even the concept of aggregation or coming together lacks true existence when deeply examined.", + "translation": "For consciousness, which has no body,\nContact is indeed not possible.\nAggregation too does not truly exist,\nAs previously analyzed in detail." } }, "glossary": { @@ -71873,6 +76618,18 @@ "དངོས་པོ་": "things", "རྣམ་དཔྱད་": "examined" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "རྣམ་ཤེས་ལུས་མེད་པ་ལ་ནི། །ཕྲད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་ཉིད། །": { + "རྣམ་ཤེས་": "consciousness", + "ལུས་": "body", + "ཕྲད་པ་": "contact" + }, + "ཚོགས་པའང་དངོས་པོ་མེད་ཕྱིར་ཏེ། །སྔར་ནི་ཇི་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་བཞིན། །": { + "ཚོགས་པ་": "aggregation", + "དངོས་པོ་": "exist", + "རྣམ་དཔྱད་": "analyzed" + } } } }, @@ -71882,7 +76639,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་ཚོར་བ་དེ་སྔར་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པས་ཀྱང་རིག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཚེ་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚོར་བ་དེ་ཕྱིས་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པས་ཀྱང་རིག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཚེ་ན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་དྲན་པ་འབའ་ཞིག་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། འདི་ལྟར་རྒྱུ་རེག་པ་ཡོད་པ་མིན་ན་འབྲས་བུ་ཚོར་བ་གང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་ཚོར་བ་བདེ་བ་ཐོབ་པའི་དོན་དུ་ངལ་བ་བྱེད་པ་འདི་ཅིའི་དོན་དུ་ཡིན་ཞིང་། ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་གང་གིས་རྒྱུད་གང་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་ཏེ་ཐོབ་བྱ་དང་གནོད་བྱེད་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་རེག་པ་ཡོད་མིན་ན། །ཚོར་བ་གང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །ངལ་འདི་ཅི་ཡི་དོན་དུ་ཡིན། །གང་གིས་གང་ལ་གནོད་པར་འགྱུར། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརེག་པ་ (contact/touch), ཚོར་བ་ (feeling/sensation), འབྱུང་ (arise/occur), ངལ་ (fatigue/effort), གནོད་པ་ (harm)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- གང་ལས་ interrogative + ablative\n- ཅི་ཡི་དོན་དུ་ \"for what purpose\"\n- གང་གིས་གང་ལ་ \"what to what\" (agent and object)\n\n\nIf in this way there is no contact,\nFrom what would feeling arise?\nFor what purpose is this effort?\nWhat would harm what?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be questioning the nature of sensory experience and causality, common themes in Buddhist philosophical analysis.", "translation": "If in this way there is no contact,\nFrom what would feeling arise?\nFor what purpose is this effort?\nWhat would harm what?" @@ -71898,9 +76655,42 @@ "translation": "If there is no such contact,\nFrom what would feeling arise?\nWhat is the purpose of this effort?\nWhat could harm what?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་རེག་པ་ཡོད་མིན་ན། །ཚོར་བ་གང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །ངལ་འདི་ཅི་ཡི་དོན་དུ་ཡིན། །གང་གིས་གང་ལ་གནོད་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་ཚོར་བ་དེ་སྔར་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པས་ཀྱང་རིག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཚེ་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚོར་བ་དེ་ཕྱིས་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པས་ཀྱང་རིག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཚེ་ན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་དྲན་པ་འབའ་ཞིག་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། འདི་ལྟར་རྒྱུ་རེག་པ་ཡོད་པ་མིན་ན་འབྲས་བུ་ཚོར་བ་གང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་ཚོར་བ་བདེ་བ་ཐོབ་པའི་དོན་དུ་ངལ་བ་བྱེད་པ་འདི་ཅིའི་དོན་དུ་ཡིན་ཞིང་། ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་གང་གིས་རྒྱུད་གང་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་ཏེ་ཐོབ་བྱ་དང་གནོད་བྱེད་མེད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nIf contact does not exist in this way,\nFrom what could feeling arise?\nWhat is the purpose of this effort?\nWhat could harm what?\n\n\nThis translation reflects the philosophical inquiry into the nature of sensory contact, feeling, and causality in Buddhist thought. The verses question the basis of feeling if contact doesn't truly exist, the purpose of striving if there's no real cause-effect relationship, and the possibility of harm if there's no true subject or object of harm.", - "translation": "If contact does not exist in this way,\nFrom what could feeling arise?\nWhat is the purpose of this effort?\nWhat could harm what?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་རེག་པ་ཡོད་མིན་ན། །ཚོར་བ་གང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །ངལ་འདི་ཅི་ཡི་དོན་དུ་ཡིན། །གང་གིས་གང་ལ་གནོད་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་ཚོར་བ་དེ་སྔར་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པས་ཀྱང་རིག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཚེ་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚོར་བ་དེ་ཕྱིས་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པས་ཀྱང་རིག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཚེ་ན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་དྲན་པ་འབའ་ཞིག་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། འདི་ལྟར་རྒྱུ་རེག་པ་ཡོད་པ་མིན་ན་འབྲས་བུ་ཚོར་བ་གང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་ཚོར་བ་བདེ་བ་ཐོབ་པའི་དོན་དུ་ངལ་བ་བྱེད་པ་འདི་ཅིའི་དོན་དུ་ཡིན་ཞིང་། ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་གང་གིས་རྒྱུད་གང་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་ཏེ་ཐོབ་བྱ་དང་གནོད་བྱེད་མེད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary argues that feelings (sensations) cannot be perceived by consciousness that arose before them, as that consciousness no longer exists when the feeling arises. Nor can they be perceived by consciousness arising after them, as the feeling no longer exists then. Therefore, it concludes that what we experience as feeling is merely a memory.\n\nCommentary 2: This commentary questions the origin of feelings if there is no contact (between sense organs and objects). It then asks what the purpose of striving is if there are no pleasant feelings to attain, and how suffering could harm anyone if there are no unpleasant feelings to experience.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries question the reality and origin of feelings or sensations. They suggest that if feelings cannot be directly experienced in the present moment and if there is no real contact between senses and objects, then the whole notion of experiencing pleasure or pain becomes questionable. This leads to questioning the purpose of human efforts to attain pleasure or avoid pain.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nIf there is no such thing as contact,\nFrom what could feelings arise?\nWhat then is the purpose of this striving?\nWhat could harm whom?\n\nThis translation reflects the philosophical questioning of the nature of sensory experience and its implications for human behavior and suffering, as suggested by the commentaries.", + "translation": "If there is no such thing as contact,\nFrom what could feelings arise?\nWhat then is the purpose of this striving?\nWhat could harm whom?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེ་ལྟར་རེག་པ་ཡོད་མིན་ན། །": { + "རེག་པ་": "contact" + }, + "ཚོར་བ་གང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །": { + "ཚོར་བ་": "feeling", + "འབྱུང་བར་": "arise" + }, + "ངལ་འདི་ཅི་ཡི་དོན་དུ་ཡིན། །": { + "ངལ་": "travails" + }, + "གང་གིས་གང་ལ་གནོད་པར་འགྱུར། །": { + "གནོད་པར་": "injury" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་ལྟར་རེག་པ་ཡོད་མིན་ན། །": { + "རེག་པ་": "contact" + }, + "ཚོར་བ་གང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །": { + "ཚོར་བ་": "feelings", + "འབྱུང་བར་འགྱུར་": "arise" + }, + "ངལ་འདི་ཅི་ཡི་དོན་དུ་ཡིན། །": { + "ངལ་": "striving", + "དོན་དུ་": "purpose" + }, + "གང་གིས་གང་ལ་གནོད་པར་འགྱུར། །": { + "གནོད་པར་འགྱུར་": "harm" + } } } }, @@ -71910,7 +76700,7 @@ "commentary_1": " ཚོར་བ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། རང་རིག་པ་ཉིད་ནི་སྔར་བསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་གྱིས་རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་སྔར་བསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །", "commentary_2": "གང་གི་ཚེ་ཚོར་བ་པོའི་བདག་འགའ་ཡང་མེད་ཅིང་ཚོར་བ་ཉིད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་གནས་སྐབས་འདི་མཐོང་ནས་དེའི་ཚོར་བ་བདེ་སྡུག་ལ་འཐོབ་པ་དང་འབྲལ་བར་སྲེད་པ་ཅིའི་ཕྱིར་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་ཚོར་པོ་འགའ་མེད་ཅིང་། །ཚོར་བའང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ། །དེ་ཚེ་གནས་སྐབས་འདི་མཐོང་ནས། །སྲེད་པ་ཅི་ཕྱིར་ལྡོག་མི་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཚོར་པོ་(Perceiver), ཚོར་བ་(Perception/Feeling), གནས་སྐབས་(State/Situation), སྲེད་པ་(Craving)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ...དེ་ཚེ structure (When...at that time)\n- ཅི་ཕྱིར (Why) rhetorical question\n\n\nWhen there is no perceiver whatsoever,\nAnd perception too does not exist,\nSeeing this state at that time,\nWhy would craving not cease?\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist concept of emptiness (śūnyatā), where both subject and object of perception are understood to be without inherent existence.", "translation": "When there is no perceiver whatsoever,\nAnd perception too does not exist,\nSeeing this state at that time,\nWhy would craving not cease?" @@ -71926,9 +76716,9 @@ "translation": "When there is no one who feels,\nAnd feelings themselves do not exist,\nUpon seeing this situation,\nWhy would craving not cease?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཚེ་ཚོར་པོ་འགའ་མེད་ཅིང་། །ཚོར་བའང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ། །དེ་ཚེ་གནས་སྐབས་འདི་མཐོང་ནས། །སྲེད་པ་ཅི་ཕྱིར་ལྡོག་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཚོར་བ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། རང་རིག་པ་ཉིད་ནི་སྔར་བསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་གྱིས་རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་སྔར་བསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གང་གི་ཚེ་ཚོར་བ་པོའི་བདག་འགའ་ཡང་མེད་ཅིང་ཚོར་བ་ཉིད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་གནས་སྐབས་འདི་མཐོང་ནས་དེའི་ཚོར་བ་བདེ་སྡུག་ལ་འཐོབ་པ་དང་འབྲལ་བར་སྲེད་པ་ཅིའི་ཕྱིར་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input verse and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWhen there is no experiencer whatsoever,\nAnd experience itself does not exist,\nHaving seen this situation,\nWhy would craving not cease?\n\n\nThis translation attempts to capture the core meaning that when one realizes there is no inherent self experiencing sensations, and that sensations themselves have no inherent existence, this insight should naturally lead to the cessation of craving and attachment.", - "translation": "When there is no experiencer whatsoever,\nAnd experience itself does not exist,\nHaving seen this situation,\nWhy would craving not cease?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཚེ་ཚོར་པོ་འགའ་མེད་ཅིང་། །ཚོར་བའང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ། །དེ་ཚེ་གནས་སྐབས་འདི་མཐོང་ནས། །སྲེད་པ་ཅི་ཕྱིར་ལྡོག་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཚོར་བ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། རང་རིག་པ་ཉིད་ནི་སྔར་བསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་གྱིས་རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་སྔར་བསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གང་གི་ཚེ་ཚོར་བ་པོའི་བདག་འགའ་ཡང་མེད་ཅིང་ཚོར་བ་ཉིད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་གནས་སྐབས་འདི་མཐོང་ནས་དེའི་ཚོར་བ་བདེ་སྡུག་ལ་འཐོབ་པ་དང་འབྲལ་བར་སྲེད་པ་ཅིའི་ཕྱིར་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that feelings (or sensations) do not perceive themselves, as self-awareness has been previously refuted. They are also not perceived by others, as this too has been previously refuted.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that when one sees that there is no self that experiences feelings and that feelings themselves do not truly exist, why wouldn't craving for pleasant feelings and aversion to unpleasant feelings cease? The implication is that they should cease.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together suggest that upon analysis, we find that there is no inherently existing experiencer of feelings, nor are there inherently existing feelings. When one realizes this, it should lead to the cessation of craving and aversion related to feelings.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nWhen there is no experiencer found,\nAnd feelings too do not exist,\nUpon seeing this situation,\nWhy would craving not cease?\n\nThis translation reflects the understanding that realizing the lack of inherent existence in both the experiencer and the feelings should naturally lead to the cessation of craving.", + "translation": "When there is no experiencer found,\nAnd feelings too do not exist,\nUpon seeing this situation,\nWhy would craving not cease?" } }, "glossary": { @@ -71943,6 +76733,22 @@ "སྲེད་པ་": "craving", "ལྡོག་": "cease" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གང་ཚེ་ཚོར་པོ་འགའ་མེད་ཅིང་། །": { + "ཚོར་པོ་": "experiencer" + }, + "ཚོར་བའང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ། །": { + "ཚོར་བ་": "feelings" + }, + "དེ་ཚེ་གནས་སྐབས་འདི་མཐོང་ནས། །": { + "གནས་སྐབས་": "situation", + "མཐོང་": "seeing" + }, + "སྲེད་པ་ཅི་ཕྱིར་ལྡོག་མི་འགྱུར། །": { + "སྲེད་པ་": "craving", + "ལྡོག་": "cease" + } } } }, @@ -71952,7 +76758,7 @@ "commentary_1": " ནི་ཞེས་པ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་གྱི་དོན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ཚོར་བ་པོ་འགའ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་གཞན་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལས་མ་གཏོགས་པའི་ཚོར་བ་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། མཐོང་བའམ་རེག་པའི་བར་ཡུལ་ལྔ་པོ་དེ་ཡང་སྣང་ཡང་མི་བདེན་པས་རྨི་ལམ་དང་སྒྱུ་མ་འདྲ་བའི་བདག་ཉིད་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་དག་གཅིག་ཡུལ་ཅན་ཚོར་བ་བདེན་པར་མེད་དོ། །བཞི་པ་ནི། ཚོར་བ་ནི་རང་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པའི་སེམས་དེ་ཡིས་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་སྟེ་དུས་གཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པས་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམཐོང་བ་འམ་ནི་རེག་པ་ཡང་། །རྨི་ལམ་སྒྱུ་འདྲའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། །ཚོར་བ་དེ་ཡིས་མཐོང་མ་ཡིན། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nམཐོང་བ་ (seeing), རེག་པ་ (touching), རྨི་ལམ་ (dream), སྒྱུ་ (illusion), སེམས་ (mind), ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ (co-emergent), ཚོར་བ་ (feeling/sensation)\n\nGrammatical notes:\n- འམ་ནི: disjunctive particle indicating \"or\"\n- ཀྱིས: instrumental particle\n- ཕྱིར: causal particle \"because\"\n- མ་ཡིན: negative copula\n\n\nSeeing or even touching,\nDue to their nature like a dream or illusion,\nBecause they are co-emergent with mind,\nThat sensation does not [truly] see.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the illusory nature of sensory perception from a Madhyamaka or Yogācāra perspective, emphasizing the mind's role in shaping experience.", "translation": "Seeing or even touching,\nDue to their nature like a dream or illusion,\nBecause they are co-emergent with mind,\nThat sensation does not [truly] see." @@ -71968,9 +76774,49 @@ "translation": "Seeing or touching,\nThrough the nature of dreams and illusions,\nBecause they arise together with mind,\nThose sensations do not truly see." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམཐོང་བ་འམ་ནི་རེག་པ་ཡང་། །རྨི་ལམ་སྒྱུ་འདྲའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། །ཚོར་བ་དེ་ཡིས་མཐོང་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ནི་ཞེས་པ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་གྱི་དོན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ཚོར་བ་པོ་འགའ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་གཞན་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལས་མ་གཏོགས་པའི་ཚོར་བ་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། མཐོང་བའམ་རེག་པའི་བར་ཡུལ་ལྔ་པོ་དེ་ཡང་སྣང་ཡང་མི་བདེན་པས་རྨི་ལམ་དང་སྒྱུ་མ་འདྲ་བའི་བདག་ཉིད་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་དག་གཅིག་ཡུལ་ཅན་ཚོར་བ་བདེན་པར་མེད་དོ། །བཞི་པ་ནི། ཚོར་བ་ནི་རང་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པའི་སེམས་དེ་ཡིས་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་སྟེ་དུས་གཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པས་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nWhether seen or touched,\nDue to their nature like dreams and illusions,\nBecause they arise together with the mind,\nThose sensations are not truly perceived.\n\n\nThis translation attempts to capture the key ideas that:\n1. Sensory experiences (seeing, touching) are illusory like dreams or magical illusions.\n2. These experiences arise simultaneously with the mind.\n3. Because of this, the sensations are not truly or inherently perceived as real.\n\nThe commentaries emphasize that there is no true experiencer of sensations, and that both the sensory objects and the sensations themselves lack true existence, being merely conceptual imputations.", - "translation": "Whether seen or touched,\nDue to their nature like dreams and illusions,\nBecause they arise together with the mind,\nThose sensations are not truly perceived." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མཐོང་བ་འམ་ནི་རེག་པ་ཡང་། །རྨི་ལམ་སྒྱུ་འདྲའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། །ཚོར་བ་དེ་ཡིས་མཐོང་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ནི་ཞེས་པ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་གྱི་དོན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ཚོར་བ་པོ་འགའ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་གཞན་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལས་མ་གཏོགས་པའི་ཚོར་བ་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། མཐོང་བའམ་རེག་པའི་བར་ཡུལ་ལྔ་པོ་དེ་ཡང་སྣང་ཡང་མི་བདེན་པས་རྨི་ལམ་དང་སྒྱུ་མ་འདྲ་བའི་བདག་ཉིད་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་དག་གཅིག་ཡུལ་ཅན་ཚོར་བ་བདེན་པར་མེད་དོ། །བཞི་པ་ནི། ཚོར་བ་ནི་རང་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པའི་སེམས་དེ་ཡིས་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་སྟེ་དུས་གཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པས་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This explains that there is no real experiencer of sensations. Therefore, apart from conceptual grasping, there is no truly existent sensation.\n\nCommentary 2: This commentary explains that the five sense objects, whether seen or touched, appear but are not real, like dreams or illusions. Thus, the sensations experiencing these objects do not truly exist. The sensation cannot be seen by the mind that arises simultaneously with it, as they have no connection due to arising at the same time.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries emphasize that both the objects of perception and the sensations experiencing them lack true existence. They are likened to dreams or illusions. There is no real experiencer of sensations, and the sensations themselves cannot be truly perceived by the mind that arises simultaneously with them.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nWhether seen or touched,\nDue to their nature like dreams and illusions,\nBecause they arise simultaneously with the mind,\nThat sensation does not truly see.\n\nThis translation reflects the illusory nature of perceptions and sensations, as well as the lack of true existence of both the experiencer and the experienced, as explained in the commentaries.", + "translation": "Whether seen or touched,\nDue to their nature like dreams and illusions,\nBecause they arise simultaneously with the mind,\nThat sensation does not truly see." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "མཐོང་བ་འམ་ནི་རེག་པ་ཡང་། །": { + "མཐོང་བ་": "seeing", + "རེག་པ་": "touching" + }, + "རྨི་ལམ་སྒྱུ་འདྲའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །": { + "རྨི་ལམ་": "dreamlike", + "སྒྱུ་": "illusory", + "བདག་ཉིད་": "nature" + }, + "སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། །": { + "སེམས་": "mind", + "ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་": "arise together" + }, + "ཚོར་བ་དེ་ཡིས་མཐོང་མ་ཡིན། །": { + "ཚོར་བ་": "feelings", + "མཐོང་": "perceived" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "མཐོང་བ་འམ་ནི་རེག་པ་ཡང་། །": { + "མཐོང་བ་": "seen", + "རེག་པ་": "touched" + }, + "རྨི་ལམ་སྒྱུ་འདྲའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །": { + "རྨི་ལམ་": "dreams", + "སྒྱུ་": "illusions", + "བདག་ཉིད་": "nature" + }, + "སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། །": { + "སེམས་": "mind", + "ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་": "arise simultaneously" + }, + "ཚོར་བ་དེ་ཡིས་མཐོང་མ་ཡིན། །": { + "ཚོར་བ་": "sensation", + "མཐོང་": "see" + } } } }, @@ -71980,7 +76826,7 @@ "commentary_1": "འདི་ཡིས་ཞེས་པ་ནི་ཚོར་བས་སོ། །དེ་དག་གིས་ནི་ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཞེས་བྱ་བ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པ་ལས་ཀྱང་། ཚོར་བ་ཉམས་མྱོང་ཞེས་བརྗོད་པ། །ཚོར་བྱ་ཚོར་བྱེད་ཚོར་བ་རྣམས། །སོ་སོར་གྱུར་པ་མ་མཐོང་ན། །གང་གིས་ན་ཉིད་ཉམས་སུ་མྱོང་། །དེ་ལྟར་ཚོར་བ་རྣམས་ལ་ནི། །མཁས་པས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག། །ཅེས་འབྱུང་ངོ་། །", "commentary_2": "ཚོར་བ་པོ་འགའ་ཡང་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། དེས་ན་ཚོར་བ་ཡང་དེ་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་བདག་མེད་པའི་ཕུང་པོའི་ཚོགས་འདི་ལ་ཚོར་བ་བདེ་བས་ཕན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཡིས་ཅི་སྟེ་གནོད་པར་བྱ་སྟེ་ཕན་བྱེད་གནོད་བྱེད་དུ་མ་གྲུབ་པས་སོ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཚོར་པོ་འགའ་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེས་ན་ཚོར་བ་དེ་ཉིད་མིན། །དེ་ལྟར་བདག་མེད་ཚོགས་འདི་ལ། །འདི་ཡིས་ཅི་སྟེ་གནོད་པར་བྱ། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nཚོར་པོ་(Feeler/Experiencer), ཚོར་བ་(Feeling/Sensation), བདག་མེད་(Selflessness), ཚོགས་(Collection/Aggregate)\n\nGrammatical notes:\n- ཡོད་མིན་ཏེ། negates existence\n- དེས་ན་ introduces a conclusion\n- དེ་ལྟར་ means \"thus\" or \"in this way\"\n- ཅི་སྟེ་ introduces a rhetorical question\n\n\nThere is no experiencer whatsoever;\nTherefore, that sensation itself is not [real].\nThus, to this collection devoid of self,\nHow could this [sensation] cause harm?\n\n\nTechnical notes:\n- This verse discusses the Buddhist concept of anātman (selflessness), arguing that since there is no inherent \"experiencer,\" sensations cannot be ultimately real or harmful.\n- The \"collection\" (ཚོགས་) likely refers to the five aggregates (skandhas) that constitute the conventional self in Buddhist philosophy.", "translation": "There is no experiencer whatsoever;\nTherefore, that sensation itself is not [real].\nThus, to this collection devoid of self,\nHow could this [sensation] cause harm?" @@ -71996,9 +76842,43 @@ "translation": "There is no actual feeler of feelings.\nTherefore, feeling itself is not real.\nThus, for this selfless collection,\nHow could this cause any harm?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཚོར་པོ་འགའ་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེས་ན་ཚོར་བ་དེ་ཉིད་མིན། །དེ་ལྟར་བདག་མེད་ཚོགས་འདི་ལ། །འདི་ཡིས་ཅི་སྟེ་གནོད་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: འདི་ཡིས་ཞེས་པ་ནི་ཚོར་བས་སོ། །དེ་དག་གིས་ནི་ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཞེས་བྱ་བ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པ་ལས་ཀྱང་། ཚོར་བ་ཉམས་མྱོང་ཞེས་བརྗོད་པ། །ཚོར་བྱ་ཚོར་བྱེད་ཚོར་བ་རྣམས། །སོ་སོར་གྱུར་པ་མ་མཐོང་ན། །གང་གིས་ན་ཉིད་ཉམས་སུ་མྱོང་། །དེ་ལྟར་ཚོར་བ་རྣམས་ལ་ནི། །མཁས་པས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག། །ཅེས་འབྱུང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: ཚོར་བ་པོ་འགའ་ཡང་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། དེས་ན་ཚོར་བ་ཡང་དེ་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་བདག་མེད་པའི་ཕུང་པོའི་ཚོགས་འདི་ལ་ཚོར་བ་བདེ་བས་ཕན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཡིས་ཅི་སྟེ་གནོད་པར་བྱ་སྟེ་ཕན་བྱེད་གནོད་བྱེད་དུ་མ་གྲུབ་པས་སོ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nThere is no experiencer of feelings.\nTherefore, feelings themselves do not truly exist.\nThus, for this selfless collection of aggregates,\nHow could feelings cause harm or benefit?\n\n\nThis translation attempts to capture the key points:\n1. There is no independent self or entity that experiences feelings\n2. Therefore, feelings themselves lack inherent existence\n3. The aggregates (skandhas) are without self\n4. Given this, it doesn't make sense to say feelings can truly harm or benefit anything\n\nThe commentaries emphasize examining feelings closely through mindfulness, and realizing there is no separate feeler, felt object, or feeling process. This insight into the empty nature of feelings and the selflessness of the aggregates is meant to reduce attachment and aversion to pleasant and unpleasant sensations.", - "translation": "There is no experiencer of feelings.\nTherefore, feelings themselves do not truly exist.\nThus, for this selfless collection of aggregates,\nHow could feelings cause harm or benefit?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཚོར་པོ་འགའ་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེས་ན་ཚོར་བ་དེ་ཉིད་མིན། །དེ་ལྟར་བདག་མེད་ཚོགས་འདི་ལ། །འདི་ཡིས་ཅི་སྟེ་གནོད་པར་བྱ། །\n\nCommentary 1: འདི་ཡིས་ཞེས་པ་ནི་ཚོར་བས་སོ། །དེ་དག་གིས་ནི་ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཞེས་བྱ་བ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པ་ལས་ཀྱང་། ཚོར་བ་ཉམས་མྱོང་ཞེས་བརྗོད་པ། །ཚོར་བྱ་ཚོར་བྱེད་ཚོར་བ་རྣམས། །སོ་སོར་གྱུར་པ་མ་མཐོང་ན། །གང་གིས་ན་ཉིད་ཉམས་སུ་མྱོང་། །དེ་ལྟར་ཚོར་བ་རྣམས་ལ་ནི། །མཁས་པས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག། །ཅེས་འབྱུང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: ཚོར་བ་པོ་འགའ་ཡང་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། དེས་ན་ཚོར་བ་ཡང་དེ་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་བདག་མེད་པའི་ཕུང་པོའི་ཚོགས་འདི་ལ་ཚོར་བ་བདེ་བས་ཕན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཡིས་ཅི་སྟེ་གནོད་པར་བྱ་སྟེ་ཕན་བྱེད་གནོད་བྱེད་དུ་མ་གྲུབ་པས་སོ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"by this\" refers to feelings/sensations. It discusses the mindfulness of feelings and cites a passage from the Dharmasaṃgīti Sūtra, which states that when one doesn't see a separate feeler, object of feeling, and feeling itself, how can one experience feelings? Thus, the wise establish mindfulness regarding feelings.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that there is no experiencer of feelings, and therefore feelings themselves do not truly exist. It explains that in this collection of aggregates without a self, how can pleasant feelings benefit or painful feelings harm, since there is no established beneficiary or victim.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the lack of inherent existence in feelings and the one who experiences them. They point to the practice of mindfulness of feelings and the understanding that in the absence of a truly existent self, the conventional notions of benefit and harm from feelings are not ultimately real.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nThere is no experiencer of feelings whatsoever,\nTherefore, feelings themselves do not truly exist.\nThus, for this selfless collection of aggregates,\nHow can this (feeling) cause any harm?\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the absence of a true experiencer of feelings, the lack of inherent existence of feelings themselves, and the consequent questioning of how feelings can truly benefit or harm when there is no inherently existent self.", + "translation": "There is no experiencer of feelings whatsoever,\nTherefore, feelings themselves do not truly exist.\nThus, for this selfless collection of aggregates,\nHow can this (feeling) cause any harm?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཚོར་པོ་འགའ་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །": { + "ཚོར་པོ་": "one who feels" + }, + "དེས་ན་ཚོར་བ་དེ་ཉིད་མིན། །": { + "ཚོར་བ་": "feelings" + }, + "དེ་ལྟར་བདག་མེད་ཚོགས་འདི་ལ། །": { + "བདག་མེད་": "egoless", + "ཚོགས་": "assemblage" + }, + "འདི་ཡིས་ཅི་སྟེ་གནོད་པར་བྱ། །": { + "གནོད་པ་": "harm" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཚོར་པོ་འགའ་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །": { + "ཚོར་པོ་": "experiencer" + }, + "དེས་ན་ཚོར་བ་དེ་ཉིད་མིན། །": { + "ཚོར་བ་": "feelings" + }, + "དེ་ལྟར་བདག་མེད་ཚོགས་འདི་ལ། །": { + "བདག་མེད་": "selfless", + "ཚོགས་": "collection", + "འདི་": "this" + }, + "འདི་ཡིས་ཅི་སྟེ་གནོད་པར་བྱ། །": { + "འདི་": "this", + "གནོད་པ་": "harm" + } } } }, @@ -72008,7 +76888,7 @@ "commentary_1": " སེམས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཡིད་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དབང་པོ་ནི་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་ལ་བདག་པོའི་ཚུལ་གྱིས་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་ན་དབང་པོའོ། །གཟུགས་སོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་ལས་ཐ་དད་པའི་གཟུགས་རྣམས་སོ། །བར་ན་ཞེས་པ་ནི་དབང་པོ་དང་ཡུལ་གྱི་བར་ནའོ། །ནང་ནི་ལུས་ཀྱི་ནང་ནའོ། །ཕྱི་ན་སྟེ་ལུས་ཀྱི་ཕྱི་ནའོ། །གཞན་ན་སྟེ་བརྗོད་པ་རྣམས་ལས་གཞན་ནའོ། །སེམས་དང་ཡིད་ནི་དོན་གཅིག་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་སེམས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡིད་ཀྱི་དང་། སྒོ་ལྔའི་རྣམ་ཤེས་མ་གྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ནི་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ལ་མི་གནས་ཤིང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་རྣམས་ལ་ཡང་གནས་པ་མིན་ཏེ། དབང་ཡུལ་དེ་དག་ཡོད་ཀྱང་རེས་མི་སྐྱེ་བས་སོ། །བར་ཏེ་གཞན་ནའང་ཡོད་པ་མིན་ཏེ་མ་དམིགས་པས་སོ། །ལུས་ཀྱི་ནང་ན་སེམས་ཡོད་པ་མིན་ལ་ཕྱི་ནའང་མིན་ཞིང་། དེ་ལས་གཞན་དུ་ཡང་སེམས་དེ་རྙེད་པ་མ་ཡིན་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡིད་ནི་དབང་རྣམས་ལ་མི་གནས། །གཟུགས་སོགས་ལ་མིན་བར་ནའང་མིན། །ནང་ཡང་སེམས་མིན་ཕྱི་མིན་ཞིང་། །གཞན་དུ་ཡང་ནི་རྙེད་མ་ཡིན། །\n", "output": "Here's a breakdown and translation of the Tibetan verse:\n\nKey terms:\nཡིད་ (mind), དབང་རྣམས་ (sense faculties), གཟུགས་ (form), བར་ (in-between), ནང་ (inside), ཕྱི་ (outside)\n\nGrammatical notes:\n- Use of negation particles མི་, མིན་, མ་ཡིན་\n- Connective ཡང་ (also, even)\n\n\nThe mind does not abide in the sense faculties,\nNor in forms and so forth, nor in between.\nIt is not inside, not the mind itself, not outside,\nAnd elsewhere too it is not found.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing the nature of mind (ཡིད་) from a Madhyamaka perspective, negating its inherent existence in various locations or states.\n- གཟུགས་སོགས་ (forms and so forth) likely refers to the objects of the six senses.\n- The structure follows a logical negation pattern common in Buddhist philosophical texts.", "translation": "The mind does not abide in the sense faculties,\nNor in forms and so forth, nor in between.\nIt is not inside, not the mind itself, not outside,\nAnd elsewhere too it is not found." @@ -72024,9 +76904,51 @@ "translation": "The mind does not abide in the senses,\nNor in forms and so forth, nor in between.\nIt is not inside, not the mind itself, not outside,\nNor is it found elsewhere." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཡིད་ནི་དབང་རྣམས་ལ་མི་གནས། །གཟུགས་སོགས་ལ་མིན་བར་ནའང་མིན། །ནང་ཡང་སེམས་མིན་ཕྱི་མིན་ཞིང་། །གཞན་དུ་ཡང་ནི་རྙེད་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: སེམས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཡིད་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དབང་པོ་ནི་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་ལ་བདག་པོའི་ཚུལ་གྱིས་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་ན་དབང་པོའོ། །གཟུགས་སོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་ལས་ཐ་དད་པའི་གཟུགས་རྣམས་སོ། །བར་ན་ཞེས་པ་ནི་དབང་པོ་དང་ཡུལ་གྱི་བར་ནའོ། །ནང་ནི་ལུས་ཀྱི་ནང་ནའོ། །ཕྱི་ན་སྟེ་ལུས་ཀྱི་ཕྱི་ནའོ། །གཞན་ན་སྟེ་བརྗོད་པ་རྣམས་ལས་གཞན་ནའོ། །སེམས་དང་ཡིད་ནི་དོན་གཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་སེམས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡིད་ཀྱི་དང་། སྒོ་ལྔའི་རྣམ་ཤེས་མ་གྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ནི་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ལ་མི་གནས་ཤིང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་རྣམས་ལ་ཡང་གནས་པ་མིན་ཏེ། དབང་ཡུལ་དེ་དག་ཡོད་ཀྱང་རེས་མི་སྐྱེ་བས་སོ། །བར་ཏེ་གཞན་ནའང་ཡོད་པ་མིན་ཏེ་མ་དམིགས་པས་སོ། །ལུས་ཀྱི་ནང་ན་སེམས་ཡོད་པ་མིན་ལ་ཕྱི་ནའང་མིན་ཞིང་། དེ་ལས་གཞན་དུ་ཡང་སེམས་དེ་རྙེད་པ་མ་ཡིན་ལ།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nThe mind does not reside in the sense faculties,\nNor in forms and other objects, nor in between.\nIt is not inside the body, nor outside,\nNor is it found anywhere else.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points that:\n- The mind or consciousness is not located within the sense organs\n- It's not found in external objects like forms\n- It's not in between the senses and objects \n- It's not inside or outside the body\n- It cannot be found in any other location\n\nThe commentaries explain that this verse is discussing the mindfulness of mind, and emphasizes that consciousness cannot be pinpointed to any specific physical location, whether internal or external to the body.", - "translation": "The mind does not reside in the sense faculties,\nNor in forms and other objects, nor in between.\nIt is not inside the body, nor outside,\nNor is it found anywhere else." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཡིད་ནི་དབང་རྣམས་ལ་མི་གནས། །གཟུགས་སོགས་ལ་མིན་བར་ནའང་མིན། །ནང་ཡང་སེམས་མིན་ཕྱི་མིན་ཞིང་། །གཞན་དུ་ཡང་ནི་རྙེད་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: སེམས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཡིད་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དབང་པོ་ནི་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་ལ་བདག་པོའི་ཚུལ་གྱིས་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་ན་དབང་པོའོ། །གཟུགས་སོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་ལས་ཐ་དད་པའི་གཟུགས་རྣམས་སོ། །བར་ན་ཞེས་པ་ནི་དབང་པོ་དང་ཡུལ་གྱི་བར་ནའོ། །ནང་ནི་ལུས་ཀྱི་ནང་ནའོ། །ཕྱི་ན་སྟེ་ལུས་ཀྱི་ཕྱི་ནའོ། །གཞན་ན་སྟེ་བརྗོད་པ་རྣམས་ལས་གཞན་ནའོ། །སེམས་དང་ཡིད་ནི་དོན་གཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་སེམས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡིད་ཀྱི་དང་། སྒོ་ལྔའི་རྣམ་ཤེས་མ་གྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ནི་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ལ་མི་གནས་ཤིང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་རྣམས་ལ་ཡང་གནས་པ་མིན་ཏེ། དབང་ཡུལ་དེ་དག་ཡོད་ཀྱང་རེས་མི་སྐྱེ་བས་སོ། །བར་ཏེ་གཞན་ནའང་ཡོད་པ་མིན་ཏེ་མ་དམིགས་པས་སོ། །ལུས་ཀྱི་ནང་ན་སེམས་ཡོད་པ་མིན་ལ་ཕྱི་ནའང་མིན་ཞིང་། དེ་ལས་གཞན་དུ་ཡང་སེམས་དེ་རྙེད་པ་མ་ཡིན་ལ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the mind (yid) is not located in the sense faculties, external objects, or between them. It's also not inside or outside the body, or anywhere else. The commentary equates \"mind\" (sems) and \"mental faculty\" (yid).\n\nCommentary 2: This commentary similarly states that the mental consciousness doesn't reside in the sense faculties or sense objects, nor between them. It's not found inside or outside the body, or anywhere else. It emphasizes that the mind is not found even when the sense faculties and objects are present.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that the mind or mental consciousness cannot be located in any specific place - not in the sense faculties, not in external objects, not between them, not inside or outside the body, and not anywhere else. They emphasize the elusive nature of the mind, which cannot be pinpointed to a particular location.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThe mind does not reside in the sense faculties,\nNor in forms and other objects, nor in between.\nIt is not inside, not the inner mind, not outside,\nNor is it found anywhere else.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the mind's non-localizability, conveying that the mind cannot be found in any specific place or state, whether in relation to the senses, objects, or any other location.", + "translation": "The mind does not reside in the sense faculties,\nNor in forms and other objects, nor in between.\nIt is not inside, not the inner mind, not outside,\nNor is it found anywhere else." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཡིད་ནི་དབང་རྣམས་ལ་མི་གནས། །": { + "ཡིད་": "Mind", + "དབང་": "faculties", + "གནས་": "dwell" + }, + "གཟུགས་སོགས་ལ་མིན་བར་ནའང་མིན། །": { + "གཟུགས་": "form", + "བར་": "between" + }, + "ནང་ཡང་སེམས་མིན་ཕྱི་མིན་ཞིང་། །": { + "ནང་": "inside", + "སེམས་": "Mind", + "ཕྱི་": "outside" + }, + "གཞན་དུ་ཡང་ནི་རྙེད་མ་ཡིན། །": { + "གཞན་དུ་": "elsewhere", + "རྙེད་": "found" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཡིད་ནི་དབང་རྣམས་ལ་མི་གནས།": { + "ཡིད་": "mind", + "དབང་": "sense faculties", + "གནས་": "reside" + }, + "།གཟུགས་སོགས་ལ་མིན་བར་ནའང་མིན།": { + "གཟུགས་": "forms", + "བར་": "between" + }, + "།ནང་ཡང་སེམས་མིན་ཕྱི་མིན་ཞིང་།": { + "ནང་": "inside", + "སེམས་": "mind", + "ཕྱི་": "outside" + }, + "།གཞན་དུ་ཡང་ནི་རྙེད་མ་ཡིན།": { + "གཞན་དུ་": "elsewhere", + "རྙེད་": "found" + } } } }, @@ -72036,7 +76958,7 @@ "commentary_1": " ལུས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འདྲེས་པ་མ་ཡིན་ཞིང་རྟེན་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་གྱི་སེམས་ནི་ཡོད་དོ་ཞེས་དགོངས་པའོ། །", "commentary_2": "གང་ཞིག་ལུས་ཉིད་ཀྱང་མིན་ལ་དེ་ལས་གཞན་དུའང་བདེན་པ་མིན་ཞིང་ལུས་དང་འདྲེས་པ་མིན་ལ། ལུས་ལས་ལོགས་སུ་འགར་ཡང་མེད་པའི་ཡིད་དེ་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་བདེན་པར་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ལས། འོང་སྲུང་སེམས་ནི་ནང་ན་ཡང་མེད། ཕྱི་རོལ་ན་ཡང་མེད། གཉིས་ཀ་ན་ཡང་མེད་ཅིང་མི་དམིགས་སོ། །འོད་སྲུང་སེམས་དེ་ནི་གཟུགས་མེད་པ། བསྟན་དུ་མེད་པ། ཐོགས་པ་མེད་པ། རྟེན་མ་ཡིན་པ། སྣང་བ་མེད་པ། རྣམ་པར་རིག་པ་མེད་པ། གནས་པ་མེད་པའོ། །འོད་སྲུང་སེམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་མ་གཟིགས། མི་གཟིགས། གཟིགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་གདོད་མ་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་ལུས་མིན་གཞན་དུ་མིན། །འདྲེས་མིན་ལོགས་སུའང་འགར་མེད་པ། །དེ་ནི་ཅུང་ཟད་མིན་དེའི་ཕྱིར། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་མྱ་ངན་འདས། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nལུས་(body), འདྲེས་(mixed), ལོགས་སུ་(separately), སེམས་ཅན་(sentient beings), རང་བཞིན་(nature), མྱ་ངན་འདས་(nirvana)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་...དེ་ནི་ structure indicating a definition or characteristic\n- མིན་ and མེད་པ་ negations\n- དེའི་ཕྱིར་ \"therefore\" or \"for that reason\"\n\n\nThat which is not the body, not elsewhere,\nNot mixed, and not found separately anywhere,\nThat is not nothing; therefore,\nThe nature of sentient beings is nirvana.\n\nTechnical note: This verse appears to be describing the ultimate nature of mind or reality, equating it with nirvana and emphasizing its non-localized, non-composite nature.", "translation": "That which is not the body, not elsewhere,\nNot mixed, and not found separately anywhere,\nThat is not nothing; therefore,\nThe nature of sentient beings is nirvana." @@ -72052,9 +76974,36 @@ "translation": "That which is not the body, not elsewhere,\nNot mixed, and not separate anywhere,\nThat is nothing whatsoever; therefore,\nThe nature of beings is nirvana." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཞིག་ལུས་མིན་གཞན་དུ་མིན། །འདྲེས་མིན་ལོགས་སུའང་འགར་མེད་པ། །དེ་ནི་ཅུང་ཟད་མིན་དེའི་ཕྱིར། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་མྱ་ངན་འདས། །\n\nCommentary 1: ལུས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འདྲེས་པ་མ་ཡིན་ཞིང་རྟེན་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་གྱི་སེམས་ནི་ཡོད་དོ་ཞེས་དགོངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གང་ཞིག་ལུས་ཉིད་ཀྱང་མིན་ལ་དེ་ལས་གཞན་དུའང་བདེན་པ་མིན་ཞིང་ལུས་དང་འདྲེས་པ་མིན་ལ། ལུས་ལས་ལོགས་སུ་འགར་ཡང་མེད་པའི་ཡིད་དེ་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་བདེན་པར་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ལས། འོང་སྲུང་སེམས་ནི་ནང་ན་ཡང་མེད། ཕྱི་རོལ་ན་ཡང་མེད། གཉིས་ཀ་ན་ཡང་མེད་ཅིང་མི་དམིགས་སོ། །འོད་སྲུང་སེམས་དེ་ནི་གཟུགས་མེད་པ། བསྟན་དུ་མེད་པ། ཐོགས་པ་མེད་པ། རྟེན་མ་ཡིན་པ། སྣང་བ་མེད་པ། རྣམ་པར་རིག་པ་མེད་པ། གནས་པ་མེད་པའོ། །འོད་སྲུང་སེམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་མ་གཟིགས། མི་གཟིགས། གཟིགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་གདོད་མ་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nThat which is neither the body nor separate from it,\nNeither mixed nor existing independently anywhere,\nThat is nothing whatsoever; therefore,\nSentient beings are by nature in nirvana.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the verse, which discusses the nature of mind and its relationship to the body. The commentaries explain that the mind is not the physical body, not separate from it, not mixed with it, and not found independently anywhere. It is ultimately without true existence, like an illusion. This understanding leads to the conclusion that sentient beings are inherently in a state of nirvana or enlightenment, as their true nature is beyond conceptual elaboration and free from inherent existence.", - "translation": "That which is neither the body nor separate from it,\nNeither mixed nor existing independently anywhere,\nThat is nothing whatsoever; therefore,\nSentient beings are by nature in nirvana." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཞིག་ལུས་མིན་གཞན་དུ་མིན། །འདྲེས་མིན་ལོགས་སུའང་འགར་མེད་པ། །དེ་ནི་ཅུང་ཟད་མིན་དེའི་ཕྱིར། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་མྱ་ངན་འདས། །\n\nCommentary 1: ལུས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འདྲེས་པ་མ་ཡིན་ཞིང་རྟེན་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་གྱི་སེམས་ནི་ཡོད་དོ་ཞེས་དགོངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གང་ཞིག་ལུས་ཉིད་ཀྱང་མིན་ལ་དེ་ལས་གཞན་དུའང་བདེན་པ་མིན་ཞིང་ལུས་དང་འདྲེས་པ་མིན་ལ། ལུས་ལས་ལོགས་སུ་འགར་ཡང་མེད་པའི་ཡིད་དེ་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་བདེན་པར་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ལས། འོང་སྲུང་སེམས་ནི་ནང་ན་ཡང་མེད། ཕྱི་རོལ་ན་ཡང་མེད། གཉིས་ཀ་ན་ཡང་མེད་ཅིང་མི་དམིགས་སོ། །འོད་སྲུང་སེམས་དེ་ནི་གཟུགས་མེད་པ། བསྟན་དུ་མེད་པ། ཐོགས་པ་མེད་པ། རྟེན་མ་ཡིན་པ། སྣང་བ་མེད་པ། རྣམ་པར་རིག་པ་མེད་པ། གནས་པ་མེད་པའོ། །འོད་སྲུང་སེམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་མ་གཟིགས། མི་གཟིགས། གཟིགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་གདོད་མ་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that the mind is neither mixed with the body nor separate from it. It doesn't exist as a real entity. Conventionally, the mind exists as an illusion-like nature.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that the mind is not the body itself, not separate from the body, not mixed with the body, and not found anywhere apart from the body. It quotes a sutra stating that the mind is not found inside, outside, or in between, and is formless, invisible, unobstructed, without support, without appearance, without consciousness, and without abode. Even all Buddhas have not seen, do not see, and will not see it. Therefore, sentient beings are primordially in nirvana.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that the mind has no inherent existence. It's neither identical to the body nor separate from it. The mind cannot be found as a concrete entity anywhere. While it may appear to exist conventionally, its ultimate nature is beyond conceptual elaboration and cannot be grasped or perceived, even by Buddhas. This points to the innate nature of sentient beings as already being in a state of nirvana or enlightenment.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThat which is neither the body nor other than it,\nNot mixed, nor found separately anywhere,\nIs indeed nothing whatsoever. Therefore,\nSentient beings are by nature in nirvana.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the mind's lack of inherent existence and the resultant conclusion that sentient beings are fundamentally in a state of enlightenment.", + "translation": "That which is neither the body nor other than it,\nNot mixed, nor found separately anywhere,\nIs indeed nothing whatsoever. Therefore,\nSentient beings are by nature in nirvana." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གང་ཞིག་ལུས་མིན་གཞན་དུ་མིན། །འདྲེས་མིན་ལོགས་སུའང་འགར་མེད་པ།": { + "ལུས་": "body", + "གཞན་": "other", + "འདྲེས་": "mingled", + "ལོགས་སུ་": "separate" + }, + "།དེ་ནི་ཅུང་ཟད་མིན་དེའི་ཕྱིར། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་མྱ་ངན་འདས།": { + "ཅུང་ཟད་": "nothing", + "སེམས་ཅན་": "beings", + "རང་བཞིན་": "nature", + "མྱ་ངན་འདས་": "nirvana" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གང་ཞིག་ལུས་མིན་གཞན་དུ་མིན། །འདྲེས་མིན་ལོགས་སུའང་འགར་མེད་པ།": { + "ལུས་": "body" + }, + "།དེ་ནི་ཅུང་ཟད་མིན་དེའི་ཕྱིར། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་མྱ་ངན་འདས།": { + "ཅུང་ཟད་": "nothing whatsoever", + "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "རང་བཞིན་": "nature", + "མྱ་ངན་འདས་": "nirvana" + } } } }, @@ -72064,7 +77013,7 @@ "commentary_1": " དེ་ཉིད་ཀྱི་འཐད་པ་ཡང་སྟབས་གཅིག་ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། ཤེས་བྱ་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཡིད་ཤེས་དེ་ལྟ་ནའང་སྒོ་ལྔའི་རྣམ་ཤེས་ཡུལ་ལྔ་འཛིན་བྱེད་དུ་བདེན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་དེའི་ཡུལ་ལྔའི་སྔར་རམ་དུས་མཉམ་མམ་ཕྱིས་ཡོད་ཅེས་བརྟགས་ནས། ཤེས་བྱ་ཡུལ་ལྔ་ལས་སྔར་སྒོ་ལྔའི་ཤེས་པ་ཡོད་དོ་ཞེ་ན། ཤེས་པ་དེ་ཡུལ་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ་སྟེ། དེའི་ཚེ་ཡུལ་མ་སྐྱེས་ནས་མེད་པས་སོ། །འོན་ཏེ་ཤེས་པ་དང་ཤེས་བྱ་ལྷན་ཅིག་སྟེ་དུས་མཉམ་ན་ཡང་དེ་ཡུལ་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ་སྟེ། དེ་མ་སྐྱེས་པ་ན་ཡུལ་ཡང་མ་སྐྱེས་ཤིང་སྐྱེས་པ་ན་ཡུལ་གྱིས་བསྐྱེད་མི་དགོས་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཤེས་བྱ་ལས་སྔར་ཤེས་ཡོད་ན། །དེ་ནི་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ། །ཤེས་དང་ཤེས་བྱ་ལྷན་ཅིག་ན། །དེ་ནི་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཤེས་བྱ་ (object of knowledge), ཤེས་ (consciousness/knowing), དམིགས་ (focus/object), སྐྱེ་ (arise/born)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་སྔར་ (before/prior to)\n- ལྷན་ཅིག་ (simultaneously/together)\n- ཅི་ལ་ (to what)\n- ནས་ (from/by)\n\n\nIf consciousness exists prior to the object of knowledge,\nUpon what does it focus to arise?\nIf consciousness and the object of knowledge exist simultaneously,\nUpon what does it focus to arise?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of consciousness and its relationship to objects of knowledge, a common topic in Buddhist epistemology and philosophy of mind.", "translation": "If consciousness exists prior to the object of knowledge,\nUpon what does it focus to arise?\nIf consciousness and the object of knowledge exist simultaneously,\nUpon what does it focus to arise?" @@ -72080,10 +77029,41 @@ "translation": "If knowledge exists prior to the object of knowledge,\nWhat does it arise in dependence on?\nIf knowledge and the object of knowledge are simultaneous,\nWhat does it arise in dependence on?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཤེས་བྱ་ལས་སྔར་ཤེས་ཡོད་ན། །དེ་ནི་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ། །ཤེས་དང་ཤེས་བྱ་ལྷན་ཅིག་ན། །དེ་ནི་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་ཀྱི་འཐད་པ་ཡང་སྟབས་གཅིག་ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། ཤེས་བྱ་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཡིད་ཤེས་དེ་ལྟ་ནའང་སྒོ་ལྔའི་རྣམ་ཤེས་ཡུལ་ལྔ་འཛིན་བྱེད་དུ་བདེན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་དེའི་ཡུལ་ལྔའི་སྔར་རམ་དུས་མཉམ་མམ་ཕྱིས་ཡོད་ཅེས་བརྟགས་ནས། ཤེས་བྱ་ཡུལ་ལྔ་ལས་སྔར་སྒོ་ལྔའི་ཤེས་པ་ཡོད་དོ་ཞེ་ན། ཤེས་པ་དེ་ཡུལ་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ་སྟེ། དེའི་ཚེ་ཡུལ་མ་སྐྱེས་ནས་མེད་པས་སོ། །འོན་ཏེ་ཤེས་པ་དང་ཤེས་བྱ་ལྷན་ཅིག་སྟེ་དུས་མཉམ་ན་ཡང་དེ་ཡུལ་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ་སྟེ། དེ་མ་སྐྱེས་པ་ན་ཡུལ་ཡང་མ་སྐྱེས་ཤིང་སྐྱེས་པ་ན་ཡུལ་གྱིས་བསྐྱེད་མི་དགོས་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nIf knowledge exists prior to the object of knowledge,\nUpon what does it focus to arise?\nIf knowledge and the object of knowledge exist simultaneously,\nUpon what does it focus to arise?\n\n\nThis translation reflects the philosophical inquiry into the nature of knowledge and its relationship to objects of knowledge, questioning how cognition can arise in relation to its objects, whether sequentially or simultaneously.", + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཤེས་བྱ་ལས་སྔར་ཤེས་ཡོད་ན། །དེ་ནི་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ། །ཤེས་དང་ཤེས་བྱ་ལྷན་ཅིག་ན། །དེ་ནི་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་ཀྱི་འཐད་པ་ཡང་སྟབས་གཅིག་ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། ཤེས་བྱ་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ཡིད་ཤེས་དེ་ལྟ་ནའང་སྒོ་ལྔའི་རྣམ་ཤེས་ཡུལ་ལྔ་འཛིན་བྱེད་དུ་བདེན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་དེའི་ཡུལ་ལྔའི་སྔར་རམ་དུས་མཉམ་མམ་ཕྱིས་ཡོད་ཅེས་བརྟགས་ནས། ཤེས་བྱ་ཡུལ་ལྔ་ལས་སྔར་སྒོ་ལྔའི་ཤེས་པ་ཡོད་དོ་ཞེ་ན། ཤེས་པ་དེ་ཡུལ་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ་སྟེ། དེའི་ཚེ་ཡུལ་མ་སྐྱེས་ནས་མེད་པས་སོ། །འོན་ཏེ་ཤེས་པ་དང་ཤེས་བྱ་ལྷན་ཅིག་སྟེ་དུས་མཉམ་ན་ཡང་དེ་ཡུལ་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ་སྟེ། དེ་མ་སྐྱེས་པ་ན་ཡུལ་ཡང་མ་སྐྱེས་ཤིང་སྐྱེས་པ་ན་ཡུལ་གྱིས་བསྐྱེད་མི་དགོས་པས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary introduces the verse as explaining the reasoning behind the simultaneous establishment of mindfulness of phenomena.\n\nCommentary 2:\nThis commentary examines the relationship between consciousness and its objects, questioning whether sense consciousness truly apprehends the five sense objects. It explores three possibilities:\na) If consciousness exists before its objects\nb) If consciousness and objects exist simultaneously\nc) If consciousness exists after its objects\n\nThe commentary argues that in each case, there are logical problems with consciousness apprehending objects.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe verse is addressing the nature of consciousness and its relationship to objects of knowledge. It's questioning the validity of the idea that consciousness truly apprehends or arises in dependence on external objects, whether they exist before, simultaneously, or after the consciousness itself.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nIf knowledge exists prior to the object of knowledge,\nUpon what does it focus to arise?\nIf knowledge and the object of knowledge exist simultaneously,\nUpon what does it focus to arise?\n\n\nThis translation reflects the philosophical inquiry into the nature of consciousness and its objects, questioning the logical basis for how consciousness arises in relation to its objects of knowledge.", "translation": "If knowledge exists prior to the object of knowledge,\nUpon what does it focus to arise?\nIf knowledge and the object of knowledge exist simultaneously,\nUpon what does it focus to arise?" } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཤེས་བྱ་ལས་སྔར་ཤེས་ཡོད་ན། །དེ་ནི་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ། །": { + "ཤེས་བྱ་": "known", + "ཤེས་": "mind", + "དམིགས་": "focus", + "སྐྱེ་": "arise" + }, + "ཤེས་དང་ཤེས་བྱ་ལྷན་ཅིག་ན། །དེ་ནི་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ། །": { + "ཤེས་": "mind", + "ཤེས་བྱ་": "known", + "ལྷན་ཅིག་": "synchronous", + "དམིགས་": "focus", + "སྐྱེ་": "arise" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཤེས་བྱ་ལས་སྔར་ཤེས་ཡོད་ན། །དེ་ནི་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ། །": { + "ཤེས་བྱ་": "object of knowledge", + "ཤེས་": "knowledge", + "དམིགས་": "focus", + "སྐྱེ་": "arise" + }, + "ཤེས་དང་ཤེས་བྱ་ལྷན་ཅིག་ན། །དེ་ནི་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ། །": { + "ཤེས་": "knowledge", + "ཤེས་བྱ་": "object of knowledge", + "དམིགས་": "focus", + "སྐྱེ་": "arise" + } + } } }, "749": { @@ -72092,7 +77072,7 @@ "commentary_1": " དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྗོད་པའི་རིམ་པའོ། །གཞན་གྱིས་བདེན་པ་གཉིས་མི་འཐད་པར་བརྩད་པར་འདོད་ནས་གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཅིག་པུ་ཁོ་ནར་འགྱུར་གྱི། བདེན་པ་གཉིས་སུ་མི་འགྱུར་རོ། །ཡང་ན་དོན་དམ་པའི་རང་བཞིན་ཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱང་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་གཞན་ཏེ་རྒྱུད་གཞན་གྱི་བློས་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་དོ། །དེས་ན་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་འབའ་ཞིག་ནི་མ་ཡིན་གྱི། ཀུན་རྫོབ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་གཉི་ག་ཡང་གྲུབ་པ་ཡིན་པས་བདེན་པ་གཉིས་སུ་རྗོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་ན་ནི་དོན་དམ་པ་ཡང་བློའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་འགྱུར་ལ། བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པས་ན་དེའི་ཚེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དེ་ཐོབ་ནས་སེམས་ཅན་མྱ་ངན་ལས་ག་ལ་འདའ་སྟེ། གང་གིས་ནི་གྲོལ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་ལན་བརྗོད་པ་འདི་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་དེ་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཀུན་རྫོབ་མེད་པར་ཐལ་བ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ལས། རྩོད་པ་ནི། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་མེད་ན་སྐྱེ་འཇིག་ཅན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་མེད་པས་དབུ་མ་པ་དེའི་ལུགས་ལ་བདེན་གཉིས་ག་ལ་ཡོད་དེ་མེད་པར་འགྱུར་ལ། གལ་ཏེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་འཇིག་མེད་པ་དེ་ལྟར་ན་ཀུན་རྫོབ་གཞན་འཁྲུལ་པའི་བློ་ཅན་གྱིས་སྐྱེ་འཇིག་ཅན་དུ་བཏགས་པ་ཙམ་གྱིས་འཇོགས་ན་ནི་སེམས་ཅན་མྱ་ངན་ལས་ག་ལ་འདའ་སྟེ་མི་འདའ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཁ་ཅིག་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཀྱང་གཞན་གྱིས་སྐྱེ་འཇིག་ཅན་དུ་བཏགས་པས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འགྱུར་བས་སོ་ཞེ་ན། དེའི་ལན་ནི། དོན་ལ་སྐྱེ་མེད་ཡིན་ཡང་དེ་མ་རྟོགས་པས་སྐྱེ་འཇིག་ཅན་དུ་རྟོག་ཅིང་བློས་ཡུལ་དུ་བྱས་པ་དེ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འཇོགས་པས་དེ་མེད་པར་མི་འགྱུར་ལ། དེས་མྱང་འདས་མེད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། གཞན་གྱིས་འཁྲུལ་པས་གཞན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་མི་འགྱུར་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་མེད། །དེ་ལ་བདེན་གཉིས་ག་ལ་ཡོད། །དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་གཞན་གྱིས་ན། །སེམས་ཅན་མྱ་ངན་ག་ལ་འདའ། །\n", "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nཀུན་རྫོབ་ (conventional truth/relative reality)\nབདེན་གཉིས་ (two truths)\nམྱ་ངན་འདའ་ (pass beyond sorrow, i.e., attain nirvana)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ construction indicating a conditional statement\n- ག་ལ་ཡོད། and ག་ལ་འདའ། are rhetorical questions implying impossibility\n\n\nIf there were no conventional truth in this way,\nHow could the two truths exist for it?\nIf that [conventional truth] were [established] by another conventional [truth],\nHow could sentient beings pass beyond sorrow?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between conventional and ultimate truth in Madhyamaka philosophy, emphasizing the necessity of conventional truth for both understanding reality and attaining liberation.", "translation": "If there were no conventional truth in this way,\nHow could the two truths exist for it?\nIf that [conventional truth] were [established] by another conventional [truth],\nHow could sentient beings pass beyond sorrow?" @@ -72108,9 +77088,9 @@ "translation": "If conventional truth does not exist in this way,\nHow could the two truths exist for it?\nAnd if that is also by another conventional truth,\nHow could sentient beings pass beyond sorrow?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་མེད། །དེ་ལ་བདེན་གཉིས་ག་ལ་ཡོད། །དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་གཞན་གྱིས་ན། །སེམས་ཅན་མྱ་ངན་ག་ལ་འདའ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྗོད་པའི་རིམ་པའོ། །གཞན་གྱིས་བདེན་པ་གཉིས་མི་འཐད་པར་བརྩད་པར་འདོད་ནས་གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཅིག་པུ་ཁོ་ནར་འགྱུར་གྱི། བདེན་པ་གཉིས་སུ་མི་འགྱུར་རོ། །ཡང་ན་དོན་དམ་པའི་རང་བཞིན་ཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱང་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་གཞན་ཏེ་རྒྱུད་གཞན་གྱི་བློས་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་དོ། །དེས་ན་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་འབའ་ཞིག་ནི་མ་ཡིན་གྱི། ཀུན་རྫོབ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་གཉི་ག་ཡང་གྲུབ་པ་ཡིན་པས་བདེན་པ་གཉིས་སུ་རྗོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་ན་ནི་དོན་དམ་པ་ཡང་བློའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་འགྱུར་ལ། བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པས་ན་དེའི་ཚེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དེ་ཐོབ་ནས་སེམས་ཅན་མྱ་ངན་ལས་ག་ལ་འདའ་སྟེ། གང་གིས་ནི་གྲོལ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་ལན་བརྗོད་པ་འདི་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དེ་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཀུན་རྫོབ་མེད་པར་ཐལ་བ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ལས། རྩོད་པ་ནི། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་མེད་ན་སྐྱེ་འཇིག་ཅན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་མེད་པས་དབུ་མ་པ་དེའི་ལུགས་ལ་བདེན་གཉིས་ག་ལ་ཡོད་དེ་མེད་པར་འགྱུར་ལ། གལ་ཏེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་འཇིག་མེད་པ་དེ་ལྟར་ན་ཀུན་རྫོབ་གཞན་འཁྲུལ་པའི་བློ་ཅན་གྱིས་སྐྱེ་འཇིག་ཅན་དུ་བཏགས་པ་ཙམ་གྱིས་འཇོགས་ན་ནི་སེམས་ཅན་མྱ་ངན་ལས་ག་ལ་འདའ་སྟེ་མི་འདའ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཁ་ཅིག་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཀྱང་གཞན་གྱིས་སྐྱེ་འཇིག་ཅན་དུ་བཏགས་པས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འགྱུར་བས་སོ་ཞེ་ན། དེའི་ལན་ནི། དོན་ལ་སྐྱེ་མེད་ཡིན་ཡང་དེ་མ་རྟོགས་པས་སྐྱེ་འཇིག་ཅན་དུ་རྟོག་ཅིང་བློས་ཡུལ་དུ་བྱས་པ་དེ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འཇོགས་པས་དེ་མེད་པར་མི་འགྱུར་ལ། དེས་མྱང་འདས་མེད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། གཞན་གྱིས་འཁྲུལ་པས་གཞན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་མི་འགྱུར་ལ།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nIf conventional reality does not exist in this way,\nHow could the two truths exist for it?\nIf conventional reality is established by others' minds,\nHow could sentient beings pass beyond sorrow?\n\n\nThis translation attempts to capture the key points from the input verse:\n\n1. It questions whether the two truths (conventional and ultimate) can exist if conventional reality is denied.\n2. It raises the issue of conventional reality being established merely by others' conceptual minds.\n3. It asks how liberation from samsara would be possible if conventional reality is just mental imputation.\n\nThe commentaries provide context that this verse is raising objections to the Madhyamaka view, questioning how the two truths framework can be maintained if conventional reality is ultimately non-existent, and how liberation can occur if conventional reality is just conceptual imputation by deluded minds.", - "translation": "If conventional reality does not exist in this way,\nHow could the two truths exist for it?\nIf conventional reality is established by others' minds,\nHow could sentient beings pass beyond sorrow?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་མེད། །དེ་ལ་བདེན་གཉིས་ག་ལ་ཡོད། །དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་གཞན་གྱིས་ན། །སེམས་ཅན་མྱ་ངན་ག་ལ་འདའ། །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྗོད་པའི་རིམ་པའོ། །གཞན་གྱིས་བདེན་པ་གཉིས་མི་འཐད་པར་བརྩད་པར་འདོད་ནས་གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཅིག་པུ་ཁོ་ནར་འགྱུར་གྱི། བདེན་པ་གཉིས་སུ་མི་འགྱུར་རོ། །ཡང་ན་དོན་དམ་པའི་རང་བཞིན་ཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱང་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་གཞན་ཏེ་རྒྱུད་གཞན་གྱི་བློས་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་དོ། །དེས་ན་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་འབའ་ཞིག་ནི་མ་ཡིན་གྱི། ཀུན་རྫོབ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་གཉི་ག་ཡང་གྲུབ་པ་ཡིན་པས་བདེན་པ་གཉིས་སུ་རྗོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་ན་ནི་དོན་དམ་པ་ཡང་བློའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་འགྱུར་ལ། བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པས་ན་དེའི་ཚེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དེ་ཐོབ་ནས་སེམས་ཅན་མྱ་ངན་ལས་ག་ལ་འདའ་སྟེ། གང་གིས་ནི་གྲོལ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་ལན་བརྗོད་པ་འདི་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དེ་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཀུན་རྫོབ་མེད་པར་ཐལ་བ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ལས། རྩོད་པ་ནི། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་མེད་ན་སྐྱེ་འཇིག་ཅན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་མེད་པས་དབུ་མ་པ་དེའི་ལུགས་ལ་བདེན་གཉིས་ག་ལ་ཡོད་དེ་མེད་པར་འགྱུར་ལ། གལ་ཏེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་འཇིག་མེད་པ་དེ་ལྟར་ན་ཀུན་རྫོབ་གཞན་འཁྲུལ་པའི་བློ་ཅན་གྱིས་སྐྱེ་འཇིག་ཅན་དུ་བཏགས་པ་ཙམ་གྱིས་འཇོགས་ན་ནི་སེམས་ཅན་མྱ་ངན་ལས་ག་ལ་འདའ་སྟེ་མི་འདའ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཁ་ཅིག་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཀྱང་གཞན་གྱིས་སྐྱེ་འཇིག་ཅན་དུ་བཏགས་པས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འགྱུར་བས་སོ་ཞེ་ན། དེའི་ལན་ནི། དོན་ལ་སྐྱེ་མེད་ཡིན་ཡང་དེ་མ་རྟོགས་པས་སྐྱེ་འཇིག་ཅན་དུ་རྟོག་ཅིང་བློས་ཡུལ་དུ་བྱས་པ་དེ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འཇོགས་པས་དེ་མེད་པར་མི་འགྱུར་ལ། དེས་མྱང་འདས་མེད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། གཞན་གྱིས་འཁྲུལ་པས་གཞན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་མི་འགྱུར་ལ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1 summary:\n- Discusses the potential argument that if all phenomena lack inherent existence, only ultimate truth would exist, not conventional truth.\n- Suggests that both ultimate and conventional truths can coexist, with conventional truth established by the minds of others.\n- Raises the question of how beings could attain nirvana if conventional truth exists, as even ultimate truth would become an object of conceptual mind.\n\nCommentary 2 summary:\n- Addresses the objection that if phenomena lack arising, conventional truth wouldn't exist, so there wouldn't be two truths.\n- Explains that conventional truth is established in relation to mistaken minds that conceive of arising and ceasing.\n- Clarifies that this doesn't prevent beings from attaining nirvana, as others' misconceptions don't make the liberated ones conventional.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries address the relationship between ultimate and conventional truth, explaining that conventional truth is established in relation to mistaken minds, while ultimate truth transcends conceptual elaboration. They affirm that both levels of truth can coexist without preventing liberation.\n\n3. Translation of input text based on combined meaning:\n\n\nIf conventional truth did not exist in this way,\nHow could there be two truths?\nIf conventional truth were established by others' [mistaken minds],\nHow could sentient beings pass beyond sorrow?\n\n\nThis translation reflects the commentaries' explanation of the relationship between ultimate and conventional truth, and the concern about how liberation would be possible if conventional truth were merely established by others' mistaken minds.", + "translation": "If conventional truth did not exist in this way,\nHow could there be two truths?\nIf conventional truth were established by others' [mistaken minds],\nHow could sentient beings pass beyond sorrow?" } }, "glossary": { @@ -72128,6 +77108,17 @@ "སེམས་ཅན་": "beings", "མྱ་ངན་འདའ་": "reach nirvana" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་མེད། །དེ་ལ་བདེན་གཉིས་ག་ལ་ཡོད། །": { + "ཀུན་རྫོབ་": "conventional truth", + "བདེན་གཉིས་": "two truths" + }, + "དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་གཞན་གྱིས་ན། །སེམས་ཅན་མྱ་ངན་ག་ལ་འདའ། །": { + "ཀུན་རྫོབ་": "conventional truth", + "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "མྱ་ངན་འདའ་": "pass beyond sorrow" + } } } }, @@ -72137,7 +77128,7 @@ "commentary_1": " གང་གི་ཚེ་གཞན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ་ཞེས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་གཞན་གྱི་སེམས་ཉིད་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པས་ན་དེས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡུལ་དུ་བྱེད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །རང་གི་ཀུན་རྫོབ་སྟེ་རང་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེ་ཡོད་མིན་ཏེ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཐམས་ཅད་འགགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཇི་ལྟར་འགྱུར། གལ་ཏེ་རང་ལ་ཀུན་རྫོབ་དེ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་ན་ནི་གཞན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཉིད་དུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། ཕྱིས་དེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པའི་གཞན་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཕྱིས་ངེས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ན་ཀུན་རྫོབ་ཡོད་ལ། གང་གི་ཚེ་དེ་ཡང་མེད་པ་ཡིན་པ། དེའི་ཚེ་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད་དེ། རྒྱུ་རྐྱེན་འདི་ལས་བྱུང་ཞེས་བྱ་བ་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་བཞིན་དུ་མེད་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་སྐྱེ་བ་ཡང་མེད་འགག་པ་ཡང་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་དོན་དམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་ཅི་ཞིག་ཅིས་རྟོགས་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "འཁྲུལ་རྟོག་འདི་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་སྟེ། དེ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རང་གི་ཀུན་རྫོབ་སྟེ་འཁྲུལ་རྟོག་མིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱིས་མྱང་འདས་ཀྱི་ཚེ་འཁྲུལ་རྟོག་ཡོད་པར་ངེས་ན་དེ་ལ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་དེ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། འཁྲུལ་རྟོག་དེ་ཡོད་པ་མིན་པ་དེས་ན་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད་དོ། ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཆོས་རྣམས་ལས་ཆོས་རྣམས་སྐྱེ་བ་ནི་ཕྱི་ནས་འབྱུང་ཞིང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཕྱིས་ནས་ངེས་པའི་ཆོས་གལ་ཏེ་ཡོད་པ་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་ཀུན་རྫོབ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་བས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ན་གཅིག་གིས་ཕྱིས་གཅིག་སྐྱེ་བར་ངེས་པ་དེ་ཡོད་ན་ཞེས་པར་བཤད་ཀྱང་རུང་སྙམ་མོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ནི་གཞན་སེམས་རྣམ་རྟོག་སྟེ། །དེ་ནི་རང་གི་ཀུན་རྫོབ་མིན། །ཕྱིས་དེ་ངེས་ན་དེ་ཡོད་དེ། །མིན་ན་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགཞན་སེམས་ (other's mind), རྣམ་རྟོག་ (conceptual thought), ཀུན་རྫོབ་ (conventional truth), ངེས་ (ascertain/determine)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི to emphasize topics\n- Conditional structure with ན in the third line\n- Negation with མིན and མེད་པ\n\n\nThis is the conceptual thought of others' minds;\nThat is not one's own conventional truth.\nIf later that is ascertained, then it exists;\nIf not, conventional truth itself does not exist.\n\n\nTechnical notes:\n- The verse discusses the nature of conventional truth (ཀུན་རྫོབ་, samvrti) in relation to conceptual thought and perception.\n- The distinction between one's own conventional truth and others' conceptual thoughts is a key point in Tibetan Buddhist epistemology.", "translation": "This is the conceptual thought of others' minds;\nThat is not one's own conventional truth.\nIf later that is ascertained, then it exists;\nIf not, conventional truth itself does not exist." @@ -72153,9 +77144,35 @@ "translation": "This is conceptual thought about others,\nNot one's own conventional truth.\nIf later it is ascertained, it exists;\nIf not, conventional truth itself does not exist." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདི་ནི་གཞན་སེམས་རྣམ་རྟོག་སྟེ། །དེ་ནི་རང་གི་ཀུན་རྫོབ་མིན། །ཕྱིས་དེ་ངེས་ན་དེ་ཡོད་དེ། །མིན་ན་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད། །\n\nCommentary 1: གང་གི་ཚེ་གཞན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ་ཞེས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་གཞན་གྱི་སེམས་ཉིད་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པས་ན་དེས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡུལ་དུ་བྱེད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །རང་གི་ཀུན་རྫོབ་སྟེ་རང་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེ་ཡོད་མིན་ཏེ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཐམས་ཅད་འགགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཇི་ལྟར་འགྱུར། གལ་ཏེ་རང་ལ་ཀུན་རྫོབ་དེ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་ན་ནི་གཞན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཉིད་དུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། ཕྱིས་དེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པའི་གཞན་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཕྱིས་ངེས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ན་ཀུན་རྫོབ་ཡོད་ལ། གང་གི་ཚེ་དེ་ཡང་མེད་པ་ཡིན་པ། དེའི་ཚེ་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད་དེ། རྒྱུ་རྐྱེན་འདི་ལས་བྱུང་ཞེས་བྱ་བ་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་བཞིན་དུ་མེད་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་སྐྱེ་བ་ཡང་མེད་འགག་པ་ཡང་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་དོན་དམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་ཅི་ཞིག་ཅིས་རྟོགས་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: འཁྲུལ་རྟོག་འདི་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་སྟེ། དེ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རང་གི་ཀུན་རྫོབ་སྟེ་འཁྲུལ་རྟོག་མིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱིས་མྱང་འདས་ཀྱི་ཚེ་འཁྲུལ་རྟོག་ཡོད་པར་ངེས་ན་དེ་ལ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་དེ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། འཁྲུལ་རྟོག་དེ་ཡོད་པ་མིན་པ་དེས་ན་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད་དོ། ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཆོས་རྣམས་ལས་ཆོས་རྣམས་སྐྱེ་བ་ནི་ཕྱི་ནས་འབྱུང་ཞིང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཕྱིས་ནས་ངེས་པའི་ཆོས་གལ་ཏེ་ཡོད་པ་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་ཀུན་རྫོབ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་བས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ན་གཅིག་གིས་ཕྱིས་གཅིག་སྐྱེ་བར་ངེས་པ་དེ་ཡོད་ན་ཞེས་པར་བཤད་ཀྱང་རུང་སྙམ་མོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation attempt:\n\n\nThis is the conceptual thought of others' minds,\nNot one's own conventional reality.\nIf later that is ascertained, it exists;\nIf not, conventional reality itself does not exist.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points:\n1. The verse distinguishes between others' conceptual thoughts and one's own conventional reality.\n2. It suggests that if later on, the existence of conventional reality is ascertained, then it exists.\n3. However, if it cannot be ascertained, then conventional reality itself does not exist.\n\nThe commentaries provide additional context about how this relates to concepts of nirvana and the nature of conventional reality, but I've focused on translating the core meaning of the original verse as directly as possible.", - "translation": "This is the conceptual thought of others' minds,\nNot one's own conventional reality.\nIf later that is ascertained, it exists;\nIf not, conventional reality itself does not exist." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདི་ནི་གཞན་སེམས་རྣམ་རྟོག་སྟེ། །དེ་ནི་རང་གི་ཀུན་རྫོབ་མིན། །ཕྱིས་དེ་ངེས་ན་དེ་ཡོད་དེ། །མིན་ན་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད། །\n\nCommentary 1: གང་གི་ཚེ་གཞན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ་ཞེས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་གཞན་གྱི་སེམས་ཉིད་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པས་ན་དེས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡུལ་དུ་བྱེད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །རང་གི་ཀུན་རྫོབ་སྟེ་རང་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེ་ཡོད་མིན་ཏེ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཐམས་ཅད་འགགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཇི་ལྟར་འགྱུར། གལ་ཏེ་རང་ལ་ཀུན་རྫོབ་དེ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་ན་ནི་གཞན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཉིད་དུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། ཕྱིས་དེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པའི་གཞན་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཕྱིས་ངེས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ན་ཀུན་རྫོབ་ཡོད་ལ། གང་གི་ཚེ་དེ་ཡང་མེད་པ་ཡིན་པ། དེའི་ཚེ་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད་དེ། རྒྱུ་རྐྱེན་འདི་ལས་བྱུང་ཞེས་བྱ་བ་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་བཞིན་དུ་མེད་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་སྐྱེ་བ་ཡང་མེད་འགག་པ་ཡང་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་དོན་དམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་ཅི་ཞིག་ཅིས་རྟོགས་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: འཁྲུལ་རྟོག་འདི་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་སྟེ། དེ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རང་གི་ཀུན་རྫོབ་སྟེ་འཁྲུལ་རྟོག་མིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱིས་མྱང་འདས་ཀྱི་ཚེ་འཁྲུལ་རྟོག་ཡོད་པར་ངེས་ན་དེ་ལ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་དེ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། འཁྲུལ་རྟོག་དེ་ཡོད་པ་མིན་པ་དེས་ན་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད་དོ། ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཆོས་རྣམས་ལས་ཆོས་རྣམས་སྐྱེ་བ་ནི་ཕྱི་ནས་འབྱུང་ཞིང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཕྱིས་ནས་ངེས་པའི་ཆོས་གལ་ཏེ་ཡོད་པ་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་ཀུན་རྫོབ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་བས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ན་གཅིག་གིས་ཕྱིས་གཅིག་སྐྱེ་བར་ངེས་པ་དེ་ཡོད་ན་ཞེས་པར་བཤད་ཀྱང་རུང་སྙམ་མོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the nature of conceptual thoughts about nirvana. It explains that when others conceptualize nirvana, it's their own mental fabrication and not the actual nirvana. For oneself in nirvana, there are no conceptual thoughts as all mental activities have ceased. It questions how nirvana can exist if there are no conventional truths, and suggests that conventional truth exists when we later ascertain the dependent nature of phenomena.\n\nCommentary 2: This commentary interprets the verse as referring to deluded thoughts about nirvana. It states that these thoughts are not nirvana itself, which is beyond conventional misconceptions. It suggests that if deluded thoughts exist after attaining nirvana, conventional truth would exist; but since such thoughts don't exist in nirvana, there is no conventional truth there.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize that conceptual thoughts about nirvana are not nirvana itself. They distinguish between the misconceptions of those not in nirvana and the state of nirvana where all conceptual thinking has ceased. The commentaries suggest that conventional truth depends on the existence of conceptual thoughts, and in the absence of such thoughts in nirvana, conventional truth does not exist there.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThis is the conceptual thought of others about [nirvana],\nWhich is not one's own conventional [truth] in [nirvana].\nIf later that [conceptual thought] is ascertained to exist, then it exists;\nIf not, then conventional [truth] itself does not exist.\n\n\nThis translation attempts to capture the idea that others' thoughts about nirvana are conceptual fabrications, not the actual experience of nirvana. It also reflects the notion that the existence of conventional truth depends on whether conceptual thoughts are present or absent in the state of nirvana.", + "translation": "This is the conceptual thought of others about [nirvana],\nWhich is not one's own conventional [truth] in [nirvana].\nIf later that [conceptual thought] is ascertained to exist, then it exists;\nIf not, then conventional [truth] itself does not exist." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "འདི་ནི་གཞན་སེམས་རྣམ་རྟོག་སྟེ། །དེ་ནི་རང་གི་ཀུན་རྫོབ་མིན། །": { + "གཞན་": "someone else's", + "སེམས་": "thought", + "ཀུན་རྫོབ་": "relative" + }, + "ཕྱིས་དེ་ངེས་ན་དེ་ཡོད་དེ། །མིན་ན་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད། །": { + "ངེས་": "recognized", + "ཡོད་": "exist", + "ཀུན་རྫོབ་": "relative" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འདི་ནི་གཞན་སེམས་རྣམ་རྟོག་སྟེ། །དེ་ནི་རང་གི་ཀུན་རྫོབ་མིན། །": { + "རྣམ་རྟོག་": "conceptual thought", + "ཀུན་རྫོབ་": "conventional" + }, + "ཕྱིས་དེ་ངེས་ན་དེ་ཡོད་དེ། །མིན་ན་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད། །": { + "ངེས་": "ascertained", + "ཡོད་": "exist", + "ཀུན་རྫོབ་": "conventional", + "མེད་པ་": "does not exist" + } } } }, @@ -72165,7 +77182,7 @@ "commentary_1": " རྟོག་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྟོག་པ་ནི་བློའོ། །བརྟག་པར་བྱ་བ་ནི་ཤེས་བྱའོ། །དེ་དག་གཉིས་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ནི་ཕན་ཚུན་ལྟོས་པའོ། །ཇི་ལྟར་གྲགས་པ་ལ་གནས་ནས་ཏེ་བཟུང་ནས་འཇིག་རྟེན་པའི་ཐ་སྙད་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་ཀྱི། དོན་དམ་པར་ནི་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་རྟོག་པར་བྱེད་པ་པོ་ཡང་བརྟག་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེས་ཉེ་བར་གཞག་པའི་དངོས་པོ་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་རྣམ་སྤྱོད་མི་འཐད་པ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྩོད་པ་ནི། རྟོག་བྱེད་བློ་དང་བརྟག་བྱ་ཡུལ་གཉིས་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ཡིན་པས་ཡུལ་མ་གྲུབ་ན་བློ་ཡང་མེད་པས་རྣམ་དཔྱོད་མི་འཐད་དོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་དཔྱོད་བྱེད་བདེན་པ་མི་དགོས་པ་ནི། ཡུལ་བདེན་པ་མེད་པས་བློ་ཡང་བདེན་པ་མེད་མོད་ཀྱི་རྣམ་དཔྱོད་མི་འཐད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཐ་སྙད་པའི་ཤེས་པ་འཇིག་རྟེན་པ་ལ་གྲགས་པའི་རིགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྟོག་དང་བརྟག་པར་བྱ་བ་དག །གཉིས་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ཡིན། །ཇི་ལྟར་གྲགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཐམས་ཅད་བརྗོད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྟོག་ (conceptualization), བརྟག་པ (object of investigation), བརྟེན་པ (dependent), གྲགས་པ (conventional/well-known), རྣམ་པར་དཔྱད་པ (analysis)\n\nGrammatical notes:\n- གཉིས་པོ་ indicates \"these two\"\n- ཕན་ཚུན་ means \"mutually\"\n- ཇི་ལྟར་...ལ་བརྟེན་ནས། structure indicating \"based on...\"\n\n\nConceptualization and the object of investigation,\nThese two are mutually dependent.\nBased on what is conventionally known,\nAll analyses are expressed.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the interdependent nature of subject and object in epistemology, and how conventional knowledge forms the basis for philosophical analysis in Buddhist thought.", "translation": "Conceptualization and the object of investigation,\nThese two are mutually dependent.\nBased on what is conventionally known,\nAll analyses are expressed." @@ -72181,9 +77198,37 @@ "translation": "The conceptualizer and that which is conceptualized\nAre mutually dependent, these two.\nJust as they are conventionally known,\nAll analysis is expressed." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྟོག་དང་བརྟག་པར་བྱ་བ་དག །གཉིས་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ཡིན། །ཇི་ལྟར་གྲགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཐམས་ཅད་བརྗོད། །\n\nCommentary 1: རྟོག་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྟོག་པ་ནི་བློའོ། །བརྟག་པར་བྱ་བ་ནི་ཤེས་བྱའོ། །དེ་དག་གཉིས་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ནི་ཕན་ཚུན་ལྟོས་པའོ། །ཇི་ལྟར་གྲགས་པ་ལ་གནས་ནས་ཏེ་བཟུང་ནས་འཇིག་རྟེན་པའི་ཐ་སྙད་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་ཀྱི། དོན་དམ་པར་ནི་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་རྟོག་པར་བྱེད་པ་པོ་ཡང་བརྟག་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེས་ཉེ་བར་གཞག་པའི་དངོས་པོ་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་རྣམ་སྤྱོད་མི་འཐད་པ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྩོད་པ་ནི། རྟོག་བྱེད་བློ་དང་བརྟག་བྱ་ཡུལ་གཉིས་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ཡིན་པས་ཡུལ་མ་གྲུབ་ན་བློ་ཡང་མེད་པས་རྣམ་དཔྱོད་མི་འཐད་དོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་དཔྱོད་བྱེད་བདེན་པ་མི་དགོས་པ་ནི། ཡུལ་བདེན་པ་མེད་པས་བློ་ཡང་བདེན་པ་མེད་མོད་ཀྱི་རྣམ་དཔྱོད་མི་འཐད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཐ་སྙད་པའི་ཤེས་པ་འཇིག་རྟེན་པ་ལ་གྲགས་པའི་རིགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThe conceptualizer and the object of conceptualization\nAre mutually dependent.\nAll analytical examinations are expressed\nBased on what is conventionally known.\n\n\nThis translation reflects the key points from the Tibetan text and commentaries:\n\n1. There is a relationship between the mind that conceptualizes (རྟོག་པ་ or བློ) and the objects of conceptualization (བརྟག་པར་བྱ་བ or ཤེས་བྱ).\n2. These two aspects are mutually dependent or interdependent (ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ).\n3. All analytical examinations or investigations (རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཐམས་ཅད) are expressed or discussed.\n4. These examinations are based on conventional knowledge or what is commonly accepted (ཇི་ལྟར་གྲགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས), rather than ultimate truth.\n\nThe translation aims to capture the philosophical concept of the interdependence of subject and object in Buddhist epistemology, as well as the idea that our analytical reasoning operates within the realm of conventional reality.", - "translation": "The conceptualizer and the object of conceptualization\nAre mutually dependent.\nAll analytical examinations are expressed\nBased on what is conventionally known." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྟོག་དང་བརྟག་པར་བྱ་བ་དག །གཉིས་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ཡིན། །ཇི་ལྟར་གྲགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཐམས་ཅད་བརྗོད། །\n\nCommentary 1: རྟོག་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྟོག་པ་ནི་བློའོ། །བརྟག་པར་བྱ་བ་ནི་ཤེས་བྱའོ། །དེ་དག་གཉིས་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ནི་ཕན་ཚུན་ལྟོས་པའོ། །ཇི་ལྟར་གྲགས་པ་ལ་གནས་ནས་ཏེ་བཟུང་ནས་འཇིག་རྟེན་པའི་ཐ་སྙད་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་ཀྱི། དོན་དམ་པར་ནི་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་རྟོག་པར་བྱེད་པ་པོ་ཡང་བརྟག་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེས་ཉེ་བར་གཞག་པའི་དངོས་པོ་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་རྣམ་སྤྱོད་མི་འཐད་པ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྩོད་པ་ནི། རྟོག་བྱེད་བློ་དང་བརྟག་བྱ་ཡུལ་གཉིས་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ཡིན་པས་ཡུལ་མ་གྲུབ་ན་བློ་ཡང་མེད་པས་རྣམ་དཔྱོད་མི་འཐད་དོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་དཔྱོད་བྱེད་བདེན་པ་མི་དགོས་པ་ནི། ཡུལ་བདེན་པ་མེད་པས་བློ་ཡང་བདེན་པ་མེད་མོད་ཀྱི་རྣམ་དཔྱོད་མི་འཐད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཐ་སྙད་པའི་ཤེས་པ་འཇིག་རྟེན་པ་ལ་གྲགས་པའི་རིགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that \"rtog\" refers to consciousness or mind, while \"brtag par bya ba\" refers to objects of knowledge. These two are mutually dependent. It states that analysis is done based on conventional designations, not in an ultimate sense. It questions whether there can be any real objects established by analysis if the analyzer itself is subject to analysis.\n\nCommentary 2: This commentary addresses an objection that analysis is not possible because the analyzing mind and analyzed objects are mutually dependent. It responds that even though neither the mind nor objects exist ultimately, analysis is still valid conventionally. It emphasizes that all analysis relies on reasoning that is well-known in the conventional world.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the mutual dependence of mind and objects, and that analysis operates on a conventional level rather than an ultimate level. They argue that even though things may not exist ultimately, conventional analysis based on worldly conventions is still valid and meaningful.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThe analyzing mind and objects of analysis\nAre mutually dependent on each other.\nRelying on what is conventionally known,\nAll analysis is expressed.\n\n\nThis translation reflects the key ideas from the commentaries about the interdependence of subject and object in analysis, and the conventional basis for all analytical reasoning.", + "translation": "The analyzing mind and objects of analysis\nAre mutually dependent on each other.\nRelying on what is conventionally known,\nAll analysis is expressed." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "རྟོག་དང་བརྟག་པར་བྱ་བ་དག །གཉིས་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ཡིན།": { + "རྟོག་": "thought", + "བརྟག་པར་བྱ་བ་": "thought of", + "གཉིས་པོ་": "both", + "ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་": "dependent on the other" + }, + "།ཇི་ལྟར་གྲགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཐམས་ཅད་བརྗོད།": { + "གྲགས་པ་": "common consensus", + "རྣམ་པར་དཔྱད་པ་": "analyses", + "ཐམས་ཅད་": "all", + "བརྗོད་": "stated" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "རྟོག་དང་བརྟག་པར་བྱ་བ་དག །གཉིས་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ཡིན།": { + "རྟོག་": "analyzing mind", + "བརྟག་པར་བྱ་བ་": "objects of analysis", + "གཉིས་པོ་": "two", + "ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་": "mutually dependent" + }, + "།ཇི་ལྟར་གྲགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཐམས་ཅད་བརྗོད།": { + "གྲགས་པ་": "conventionally known", + "རྣམ་པར་དཔྱད་པ་": "analysis" + } } } }, @@ -72193,7 +77238,7 @@ "commentary_1": " གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་རྟོག་པས་གཞན་ཞིག་ལ་བརྟགས་ནས། དེ་ཡང་རྟོག་པར་བྱེད་པ་གཅིག་གིས་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ན་ནི་དེའི་ཚེ་ཡང་རྟོག་པར་བྱེད་པ་གཞན་ཞིག་གིས་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། ཡང་དེ་ཡང་གཞན་ཞིག་གིས་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ལ་ནི་བརྟག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་གྱི་འོན་ཀྱང་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཉིད་ལའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་དགོས་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་ནི། གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་དཔྱོད་ཅིང་བདེན་པར་གྲུབ་པའི་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས་དཔྱོད་པར་བྱེད་དགོས་ན་དེའི་ཚེ་རྣམ་དཔྱོད་དེ་ཡང་རྣམ་དཔྱོད་གཞན་གྱིས་དཔྱོད་དགོས་པའི་ཕྱིར་ན་ཐུག་མེད་དུ་འགྱུར་བས་རྩ་བའི་དཔྱད་བྱ་མ་ངེས་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཡི། །རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས་ནི་དཔྱོད་བྱེད་ན། །དེ་ཚེ་རྣམ་དཔྱོད་དེ་ཡང་ནི། །རྣམ་དཔྱོད་ཕྱིར་ན་ཐུག་པ་མེད། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nརྣམ་པར་དཔྱད་པ་ (analytical investigation), རྣམ་དཔྱོད་ (discerning wisdom), དཔྱོད་ (investigate/analyze), ཐུག་པ་མེད་ (endless/infinite)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ...དེ་ཚེ construction (when...then)\n- ཀྱིས་ (instrumental case)\n- ན (conditional particle)\n- ཕྱིར་ན (because)\n\n\nWhen one investigates with discerning wisdom\nThat which is analytically investigated,\nThen that very discerning wisdom itself,\nBecause it is discerning wisdom, is endless.\n\n\nTechnical note: This verse is discussing the recursive nature of analytical investigation in Buddhist philosophy, pointing to the potentially infinite regress of examining the examiner.", "translation": "When one investigates with discerning wisdom\nThat which is analytically investigated,\nThen that very discerning wisdom itself,\nBecause it is discerning wisdom, is endless." @@ -72209,9 +77254,9 @@ "translation": "When analyzing with discerning wisdom,\nThat very discernment itself\nIs also subject to analysis.\nThus, there is no end to discernment." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཚེ་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཡི། །རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས་ནི་དཔྱོད་བྱེད་ན། །དེ་ཚེ་རྣམ་དཔྱོད་དེ་ཡང་ནི། །རྣམ་དཔྱོད་ཕྱིར་ན་ཐུག་པ་མེད། །\n\nCommentary 1: གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་རྟོག་པས་གཞན་ཞིག་ལ་བརྟགས་ནས། དེ་ཡང་རྟོག་པར་བྱེད་པ་གཅིག་གིས་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ན་ནི་དེའི་ཚེ་ཡང་རྟོག་པར་བྱེད་པ་གཞན་ཞིག་གིས་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། ཡང་དེ་ཡང་གཞན་ཞིག་གིས་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ལ་ནི་བརྟག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་གྱི་འོན་ཀྱང་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཉིད་ལའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དགོས་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་ནི། གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་དཔྱོད་ཅིང་བདེན་པར་གྲུབ་པའི་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས་དཔྱོད་པར་བྱེད་དགོས་ན་དེའི་ཚེ་རྣམ་དཔྱོད་དེ་ཡང་རྣམ་དཔྱོད་གཞན་གྱིས་དཔྱོད་དགོས་པའི་ཕྱིར་ན་ཐུག་མེད་དུ་འགྱུར་བས་རྩ་བའི་དཔྱད་བྱ་མ་ངེས་པར་འགྱུར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\nWhen one analyzes with discerning wisdom,\nThat very discernment must also be analyzed.\nThus, because of this discernment,\nThere is no end to analysis.\n\nThis verse discusses the potential infinite regress of analytical thinking. It suggests that if we use discerning wisdom to analyze something, then that discernment itself would need to be analyzed by another discernment, which in turn would need to be analyzed, and so on without end. This points to the limitations of conceptual analysis and suggests that ultimate truth may not be found through such means alone.", - "translation": "When one analyzes with discerning wisdom,\nThat very discernment must also be analyzed.\nThus, because of this discernment,\nThere is no end to analysis." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཚེ་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཡི། །རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས་ནི་དཔྱོད་བྱེད་ན། །དེ་ཚེ་རྣམ་དཔྱོད་དེ་ཡང་ནི། །རྣམ་དཔྱོད་ཕྱིར་ན་ཐུག་པ་མེད། །\n\nCommentary 1: གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་རྟོག་པས་གཞན་ཞིག་ལ་བརྟགས་ནས། དེ་ཡང་རྟོག་པར་བྱེད་པ་གཅིག་གིས་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ན་ནི་དེའི་ཚེ་ཡང་རྟོག་པར་བྱེད་པ་གཞན་ཞིག་གིས་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། ཡང་དེ་ཡང་གཞན་ཞིག་གིས་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ལ་ནི་བརྟག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་གྱི་འོན་ཀྱང་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཉིད་ལའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དགོས་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་ནི། གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་དཔྱོད་ཅིང་བདེན་པར་གྲུབ་པའི་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས་དཔྱོད་པར་བྱེད་དགོས་ན་དེའི་ཚེ་རྣམ་དཔྱོད་དེ་ཡང་རྣམ་དཔྱོད་གཞན་གྱིས་དཔྱོད་དགོས་པའི་ཕྱིར་ན་ཐུག་མེད་དུ་འགྱུར་བས་རྩ་བའི་དཔྱད་བྱ་མ་ངེས་པར་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that when one analyzes something through conceptual thought, that analysis itself would need to be analyzed by another conceptual thought, which in turn would need to be analyzed by yet another, leading to an infinite regression. Therefore, the process of analysis should not be applied to the analyzer itself, but only to the object being analyzed.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that if one needs to analyze using a truly established analytical mind, then that analytical mind would itself need to be analyzed by another analytical mind, leading to an infinite regression. This would result in never being able to establish the original object of analysis.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries highlight the problem of infinite regression that arises when trying to analyze the process of analysis itself. They suggest that the act of analysis should be directed towards the object of inquiry, not towards the analytical process or mind itself.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nWhen one analyzes through discerning wisdom,\nThat very discernment also needs analysis.\nThus, due to this discernment,\nThere is no end to analysis.\n\nThis translation reflects the idea presented in both commentaries that attempting to analyze the process of analysis itself leads to an endless cycle, emphasizing the potential pitfall in over-analyzing or trying to establish the absolute truth of the analytical process itself.", + "translation": "When one analyzes through discerning wisdom,\nThat very discernment also needs analysis.\nThus, due to this discernment,\nThere is no end to analysis." } }, "glossary": { @@ -72224,6 +77269,16 @@ "རྣམ་དཔྱོད་": "analysis", "ཐུག་པ་མེད་": "ad infinitum" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གང་ཚེ་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཡི། །རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས་ནི་དཔྱོད་བྱེད་ན། །": { + "རྣམ་པར་དཔྱད་པ་": "analyzes", + "རྣམ་དཔྱོད་": "discerning wisdom" + }, + "དེ་ཚེ་རྣམ་དཔྱོད་དེ་ཡང་ནི། །རྣམ་དཔྱོད་ཕྱིར་ན་ཐུག་པ་མེད། །": { + "རྣམ་དཔྱོད་": "discernment", + "ཐུག་པ་མེད་": "no end" + } } } }, @@ -72233,7 +77288,7 @@ "commentary_1": " རྣམ་པར་བརྟག་པར་བྱ་བ་ལ་བརྟགས་པ་ནི་གཏན་ལ་དབབ་པར་བྱ་བ་གཏན་ལ་ཕེབས་པ་སྟེ། ཡང་དུས་ཕྱིས་བརྟག་པར་བྱ་བའི་གནས་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གནས་མེད་པས་ན་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །འཇུག་པ་ལ་སོགས་པ་མེད་པ་དེ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་བཤད་དེ། དེས་བྱ་བ་མེད་པར་ཞི་བའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པར་བདེན་པར་སྨྲ་བ་གང་དག་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། ཚད་མ་དང་རྣམ་པར་བརྟག་པར་བྱ་བ་སྟེ་གཞལ་བར་བྱ་བའོ་ཞེས་འདི་གཉིས་བདེན་པར་འདོད་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་འཁོར་བར་ལྟུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གནས་མེད་པ་སྟེ་ངན་པར་གནས་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ཉིད་བརྗོད་པ།", "commentary_2": "གསུམ་པ་མ་དཔྱད་ཀྱང་སྟོང་པར་གྲུབ་པ་ནི། དཔྱོད་པའི་ཡུལ་རྣམ་པར་དཔྱོད་པར་བྱས་ཏེ་སྟོང་པར་གྲུབ་ན་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱི་བློ་ལ་ནི་མ་དཔྱད་ཀྱང་རྟེན་ཡུལ་ཡོད་པ་མིན་ལ། རྟེན་དེ་ཡུལ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་དེ་མི་སྐྱེ་སྟེ་ཡུལ་ཤེས་གཉིས་ཀ་སྐྱེ་མེད་དུ་ཞི་བ་དེ་ཡང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་པར། དམིགས་པ་མེད་པས་རབ་ཏུ་ཞི། །ཞེས་སྔར་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདཔྱད་བྱ་རྣམ་པར་དཔྱད་བྱས་ན། །རྣམ་དཔྱོད་ལ་ནི་རྟེན་ཡོད་མིན། །རྟེན་མེད་ཕྱིར་ན་མི་སྐྱེ་སྟེ། །དེ་ཡང་མྱ་ངན་འདས་པར་བརྗོད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདཔྱད་བྱ་(object of analysis), རྣམ་པར་དཔྱད་(thoroughly analyze), རྣམ་དཔྱོད་(discernment/analysis), རྟེན་(basis/support), མི་སྐྱེ་(non-arising), མྱ་ངན་འདས་པ་(nirvāṇa)\n\nGrammar:\n- Conditional structure with ན་ (if/when)\n- Causal structure with ཕྱིར་ན་ (because)\n- Nominalizer སྟེ་ used for connecting clauses\n\n\nWhen the object of analysis is thoroughly analyzed,\nThere is no basis for discernment.\nBecause there is no basis, there is non-arising;\nThat is declared to be nirvāṇa.\n\n\nNote: This verse appears to be discussing the ultimate nature of phenomena from a Madhyamaka perspective, emphasizing emptiness (śūnyatā) and the cessation of conceptual proliferation as the path to nirvāṇa.", "translation": "When the object of analysis is thoroughly analyzed,\nThere is no basis for discernment.\nBecause there is no basis, there is non-arising;\nThat is declared to be nirvāṇa." @@ -72249,9 +77304,44 @@ "translation": "When thoroughly analyzing what is to be analyzed,\nThere is no basis for the analyzer.\nBecause there is no basis, it does not arise.\nThat too is said to be beyond sorrow." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདཔྱད་བྱ་རྣམ་པར་དཔྱད་བྱས་ན། །རྣམ་དཔྱོད་ལ་ནི་རྟེན་ཡོད་མིན། །རྟེན་མེད་ཕྱིར་ན་མི་སྐྱེ་སྟེ། །དེ་ཡང་མྱ་ངན་འདས་པར་བརྗོད། །\n\nCommentary 1: རྣམ་པར་བརྟག་པར་བྱ་བ་ལ་བརྟགས་པ་ནི་གཏན་ལ་དབབ་པར་བྱ་བ་གཏན་ལ་ཕེབས་པ་སྟེ། ཡང་དུས་ཕྱིས་བརྟག་པར་བྱ་བའི་གནས་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གནས་མེད་པས་ན་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །འཇུག་པ་ལ་སོགས་པ་མེད་པ་དེ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་བཤད་དེ། དེས་བྱ་བ་མེད་པར་ཞི་བའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པར་བདེན་པར་སྨྲ་བ་གང་དག་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། ཚད་མ་དང་རྣམ་པར་བརྟག་པར་བྱ་བ་སྟེ་གཞལ་བར་བྱ་བའོ་ཞེས་འདི་གཉིས་བདེན་པར་འདོད་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་འཁོར་བར་ལྟུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གནས་མེད་པ་སྟེ་ངན་པར་གནས་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ཉིད་བརྗོད་པ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་མ་དཔྱད་ཀྱང་སྟོང་པར་གྲུབ་པ་ནི། དཔྱོད་པའི་ཡུལ་རྣམ་པར་དཔྱོད་པར་བྱས་ཏེ་སྟོང་པར་གྲུབ་ན་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱི་བློ་ལ་ནི་མ་དཔྱད་ཀྱང་རྟེན་ཡུལ་ཡོད་པ་མིན་ལ། རྟེན་དེ་ཡུལ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་དེ་མི་སྐྱེ་སྟེ་ཡུལ་ཤེས་གཉིས་ཀ་སྐྱེ་མེད་དུ་ཞི་བ་དེ་ཡང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་པར། དམིགས་པ་མེད་པས་རབ་ཏུ་ཞི། །ཞེས་སྔར་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nWhen thoroughly analyzing the object of analysis,\nThere is no basis for analytical cognition.\nWithout a basis, it does not arise.\nThat is declared to be nirvana.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points:\n1. The process of thorough analysis or investigation\n2. The lack of a truly existent basis for analytical thought\n3. The non-arising of conceptual analysis due to lack of basis\n4. This state of non-arising or cessation is equated with nirvana\n\nThe commentaries emphasize that when objects are analyzed, they are found to be empty of inherent existence. This leaves no real basis for further conceptual analysis. The cessation of both object and subject of analysis is described as a state of peace equated with nirvana.", - "translation": "When thoroughly analyzing the object of analysis,\nThere is no basis for analytical cognition.\nWithout a basis, it does not arise.\nThat is declared to be nirvana." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དཔྱད་བྱ་རྣམ་པར་དཔྱད་བྱས་ན། །རྣམ་དཔྱོད་ལ་ནི་རྟེན་ཡོད་མིན། །རྟེན་མེད་ཕྱིར་ན་མི་སྐྱེ་སྟེ། །དེ་ཡང་མྱ་ངན་འདས་པར་བརྗོད། །\n\nCommentary 1: རྣམ་པར་བརྟག་པར་བྱ་བ་ལ་བརྟགས་པ་ནི་གཏན་ལ་དབབ་པར་བྱ་བ་གཏན་ལ་ཕེབས་པ་སྟེ། ཡང་དུས་ཕྱིས་བརྟག་པར་བྱ་བའི་གནས་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གནས་མེད་པས་ན་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །འཇུག་པ་ལ་སོགས་པ་མེད་པ་དེ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་བཤད་དེ། དེས་བྱ་བ་མེད་པར་ཞི་བའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པར་བདེན་པར་སྨྲ་བ་གང་དག་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། ཚད་མ་དང་རྣམ་པར་བརྟག་པར་བྱ་བ་སྟེ་གཞལ་བར་བྱ་བའོ་ཞེས་འདི་གཉིས་བདེན་པར་འདོད་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་འཁོར་བར་ལྟུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གནས་མེད་པ་སྟེ་ངན་པར་གནས་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ཉིད་བརྗོད་པ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་མ་དཔྱད་ཀྱང་སྟོང་པར་གྲུབ་པ་ནི། དཔྱོད་པའི་ཡུལ་རྣམ་པར་དཔྱོད་པར་བྱས་ཏེ་སྟོང་པར་གྲུབ་ན་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱི་བློ་ལ་ནི་མ་དཔྱད་ཀྱང་རྟེན་ཡུལ་ཡོད་པ་མིན་ལ། རྟེན་དེ་ཡུལ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་དེ་མི་སྐྱེ་སྟེ་ཡུལ་ཤེས་གཉིས་ཀ་སྐྱེ་མེད་དུ་ཞི་བ་དེ་ཡང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་པར། དམིགས་པ་མེད་པས་རབ་ཏུ་ཞི། །ཞེས་སྔར་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that when one thoroughly analyzes the object of investigation, there's no basis left for further analysis. Without a basis, conceptual thinking ceases. This cessation of mental activity is described as nirvana, as it's a state of peace without action. It criticizes those who assert the true existence of both the analyzer and the analyzed object, saying this leads to further samsara.\n\nCommentary 2: This commentary states that when the object of analysis is found to be empty through investigation, even without analyzing the analytical mind itself, it has no real basis. Without a basis, it doesn't arise. The pacification of both object and subject in non-arising is described as nirvana, referring to a previous statement about peace through non-referential meditation.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that thorough analysis leads to the realization of emptiness, both of the object analyzed and the analyzing mind. This realization results in the cessation of conceptual proliferation, which is equated with nirvana or liberation from samsara.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nWhen the object of analysis is thoroughly examined,\nThe analytical mind is found to have no basis.\nBecause it has no basis, it does not arise.\nThis non-arising is declared to be nirvana.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on how thorough analysis leads to the realization of emptiness, the cessation of conceptual thought, and the attainment of nirvana.", + "translation": "When the object of analysis is thoroughly examined,\nThe analytical mind is found to have no basis.\nBecause it has no basis, it does not arise.\nThis non-arising is declared to be nirvana." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དཔྱད་བྱ་རྣམ་པར་དཔྱད་བྱས་ན། །": { + "དཔྱད་བྱ་": "object", + "རྣམ་པར་དཔྱད་བྱས་": "analyzed" + }, + "རྣམ་དཔྱོད་ལ་ནི་རྟེན་ཡོད་མིན། །": { + "རྟེན་": "basis" + }, + "རྟེན་མེད་ཕྱིར་ན་མི་སྐྱེ་སྟེ། །": { + "རྟེན་མེད་": "without a base", + "མི་སྐྱེ་": "won't arise" + }, + "དེ་ཡང་མྱ་ངན་འདས་པར་བརྗོད། །": { + "མྱ་ངན་འདས་པ་": "nirvana" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དཔྱད་བྱ་རྣམ་པར་དཔྱད་བྱས་ན། །": { + "དཔྱད་བྱ་": "object of analysis", + "རྣམ་པར་དཔྱད་": "thoroughly examined" + }, + "རྣམ་དཔྱོད་ལ་ནི་རྟེན་ཡོད་མིན། །": { + "རྣམ་དཔྱོད་": "analytical mind", + "རྟེན་": "basis" + }, + "རྟེན་མེད་ཕྱིར་ན་མི་སྐྱེ་སྟེ། །": { + "རྟེན་མེད་": "no basis", + "མི་སྐྱེ་": "does not arise" + }, + "དེ་ཡང་མྱ་ངན་འདས་པར་བརྗོད། །": { + "མྱ་ངན་འདས་པ་": "nirvana" + } } } }, @@ -72261,7 +77351,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་ཤེས་པ་ཚད་མའི་དབང་གིས་ཏེ་སྟོབས་ཀྱིས་དོན་གཞལ་བར་བྱ་བ་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པའི་ལྟ་ན། དེའི་ཚེ་ཤེས་པ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་གང་གིས་ངེས་པར་བྱེད་དེ། རང་གིས་རང་རིག་པ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ། ཚད་མ་གཞན་ཚོལ་ན་ཡང་ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་སྤང་བྱ་དངོས་པོར་འཛིན་པ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། སྒྲུབ་བྱེད་དགག་པ་དང་། གནོད་བྱེད་བརྗོད་པའོ། ། དང་པོ་ནི། དངོས་སྨྲ་བ་གང་གི་ལྟར་ན་ཡུལ་ཤེས་འདི་གཉིས་བདེན་པར་འདོད་པར་དེ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བར་གནས་ཏེ། སྒྲུབ་བྱེད་མེད་ལ་གནོད་བྱེད་ཡོད་པས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པས་མི་འགྲུབ་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཤེས་པའི་དབང་པོ་བདེན་པ་ལས་དོན་བདེན་པར་འགྲུབ་བོ་ཞེ་ན། ཤེས་པ་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནམ་སྒྲུབ་བྱེད་ཅི་ཞིག་ཡོད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་གི་ལྟར་ན་འདི་གཉིས་བདེན། །དེ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བར་གནས། །གལ་ཏེ་ཤེས་དབང་ལས་དོན་གྲུབ། །ཤེས་ཡོད་ཉིད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགཉིས་(two), བདེན་(true), ཤིན་ཏུ་དཀའ་བ་(very difficult), ཤེས་དབང་(power of cognition), དོན་གྲུབ་(accomplished), ཤེས་ཡོད་(existence of cognition), རྟེན་(basis/support)\n\nGrammatical notes:\n- གང་གི་ལྟར་ན་ (According to whom/which view)\n- གལ་ཏེ་...ལས་ (If... from...)\n- ཅི་ཡོད་ (What is there?)\n\n\nAccording to which view are these two true?\nThat itself remains extremely difficult [to determine].\nIf [things are] accomplished from the power of cognition,\nWhat basis is there for the very existence of cognition?\n\n\nThis verse appears to be discussing epistemological issues in Buddhist philosophy, particularly the nature of cognition and its relationship to reality. The translation preserves the philosophical complexity and questioning nature of the original Tibetan.", "translation": "According to which view are these two true?\nThat itself remains extremely difficult [to determine].\nIf [things are] accomplished from the power of cognition,\nWhat basis is there for the very existence of cognition?" @@ -72277,9 +77367,53 @@ "translation": "According to whom are these two true?\nThat itself remains extremely difficult.\nIf objects are established from sense faculties,\nWhat basis is there for the existence of consciousness?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་གི་ལྟར་ན་འདི་གཉིས་བདེན། །དེ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བར་གནས། །གལ་ཏེ་ཤེས་དབང་ལས་དོན་གྲུབ། །ཤེས་ཡོད་ཉིད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་ཤེས་པ་ཚད་མའི་དབང་གིས་ཏེ་སྟོབས་ཀྱིས་དོན་གཞལ་བར་བྱ་བ་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པའི་ལྟ་ན། དེའི་ཚེ་ཤེས་པ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་གང་གིས་ངེས་པར་བྱེད་དེ། རང་གིས་རང་རིག་པ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ། ཚད་མ་གཞན་ཚོལ་ན་ཡང་ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་སྤང་བྱ་དངོས་པོར་འཛིན་པ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། སྒྲུབ་བྱེད་དགག་པ་དང་། གནོད་བྱེད་བརྗོད་པའོ། ། དང་པོ་ནི། དངོས་སྨྲ་བ་གང་གི་ལྟར་ན་ཡུལ་ཤེས་འདི་གཉིས་བདེན་པར་འདོད་པར་དེ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བར་གནས་ཏེ། སྒྲུབ་བྱེད་མེད་ལ་གནོད་བྱེད་ཡོད་པས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པས་མི་འགྲུབ་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཤེས་པའི་དབང་པོ་བདེན་པ་ལས་དོན་བདེན་པར་འགྲུབ་བོ་ཞེ་ན། ཤེས་པ་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནམ་སྒྲུབ་བྱེད་ཅི་ཞིག་ཡོད།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nAccording to whom are these two true?\nThat itself remains extremely difficult.\nIf objects are established by the power of cognition,\nWhat basis is there for the existence of cognition itself?\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical inquiry into the nature of cognition and objects, questioning how their true existence can be established and pointing out the difficulty in proving the existence of cognition itself if it is used as the basis for establishing the existence of objects.", - "translation": "According to whom are these two true?\nThat itself remains extremely difficult.\nIf objects are established by the power of cognition,\nWhat basis is there for the existence of cognition itself?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་གི་ལྟར་ན་འདི་གཉིས་བདེན། །དེ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བར་གནས། །གལ་ཏེ་ཤེས་དབང་ལས་དོན་གྲུབ། །ཤེས་ཡོད་ཉིད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་ཤེས་པ་ཚད་མའི་དབང་གིས་ཏེ་སྟོབས་ཀྱིས་དོན་གཞལ་བར་བྱ་བ་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པའི་ལྟ་ན། དེའི་ཚེ་ཤེས་པ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་གང་གིས་ངེས་པར་བྱེད་དེ། རང་གིས་རང་རིག་པ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ། ཚད་མ་གཞན་ཚོལ་ན་ཡང་ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་སྤང་བྱ་དངོས་པོར་འཛིན་པ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། སྒྲུབ་བྱེད་དགག་པ་དང་། གནོད་བྱེད་བརྗོད་པའོ། ། དང་པོ་ནི། དངོས་སྨྲ་བ་གང་གི་ལྟར་ན་ཡུལ་ཤེས་འདི་གཉིས་བདེན་པར་འདོད་པར་དེ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བར་གནས་ཏེ། སྒྲུབ་བྱེད་མེད་ལ་གནོད་བྱེད་ཡོད་པས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པས་མི་འགྲུབ་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཤེས་པའི་དབང་པོ་བདེན་པ་ལས་དོན་བདེན་པར་འགྲུབ་བོ་ཞེ་ན། ཤེས་པ་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནམ་སྒྲུབ་བྱེད་ཅི་ཞིག་ཡོད།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary questions how cognition can be established if it's claimed that objects are determined by the power of valid cognition. It argues that cognition cannot be self-aware, and seeking another means of validation leads to infinite regress.\n\nCommentary 2:\nThis commentary outlines a refutation of grasping phenomena as truly existent. It states that the view of both object and cognition as truly existent is extremely difficult to maintain due to lack of proof and presence of refutation. It then addresses the circular reasoning of trying to prove the true existence of objects based on the true existence of cognition.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries are addressing the problematic nature of asserting the true existence of both objects and cognitions. They point out the circular logic and lack of valid proof for such assertions, highlighting the difficulties in maintaining this view philosophically.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\n\nFor those who claim both of these [objects and cognitions] are true,\nThat very [position] remains extremely difficult [to maintain].\nIf objects are established by the power of cognition,\nWhat support is there for the existence of cognition itself?\n\n\nThis translation reflects the philosophical challenge presented in the original text and elaborated upon in the commentaries, questioning the validity of asserting true existence for both objects and cognitions.", + "translation": "For those who claim both of these [objects and cognitions] are true,\nThat very [position] remains extremely difficult [to maintain].\nIf objects are established by the power of cognition,\nWhat support is there for the existence of cognition itself?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གང་གི་ལྟར་ན་འདི་གཉིས་བདེན། །": { + "གཉིས་": "two", + "བདེན་": "true" + }, + "དེ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བར་གནས། །": { + "ཤིན་ཏུ་": "extremely", + "དཀའ་བ་": "difficult" + }, + "གལ་ཏེ་ཤེས་དབང་ལས་དོན་གྲུབ། །": { + "ཤེས་": "knowing", + "དོན་": "entities", + "གྲུབ་": "proven" + }, + "ཤེས་ཡོད་ཉིད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། །": { + "ཤེས་": "knowing", + "རྟེན་": "basis", + "ཡོད་": "exist" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གང་གི་ལྟར་ན་འདི་གཉིས་བདེན། །": { + "གཉིས་": "both", + "བདེན་": "true" + }, + "དེ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བར་གནས། །": { + "ཤིན་ཏུ་": "extremely", + "དཀའ་བ་": "difficult", + "གནས་": "remain" + }, + "གལ་ཏེ་ཤེས་དབང་ལས་དོན་གྲུབ། །": { + "ཤེས་": "cognition", + "དབང་": "power", + "དོན་": "objects", + "གྲུབ་": "established" + }, + "ཤེས་ཡོད་ཉིད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། །": { + "ཤེས་": "cognition", + "ཡོད་": "existence", + "རྟེན་": "support" + } } } }, @@ -72289,7 +77423,7 @@ "commentary_1": " འོན་ཏེ་ཤེས་བྱའི་དབང་གིས་ཏེ་གཞལ་བར་བྱ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཚད་མ་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེས་ན་གང་གིས་ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་སྙམ་ན་ནི། དེའི་ཚེ་གཞལ་བྱ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་གང་གིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ། དེ་སྟེ་ཤེས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཤེས་བྱ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་འཇོག་ཅིང་། ཤེས་བྱའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཤེས་པ་ཉིད་དུ་འཇོག་གོ་ཞེ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་གཉིས་ཀ་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཅིག་མ་གྲུབ་པས་གཉིས་པ་ཡང་མི་འགྲུབ་པོ། །", "commentary_2": "འོན་ཏེ་ཤེས་བྱ་ལས་ཤེས་པ་གྲུབ་བོ་ཞེ་ན། ཤེས་བྱ་ཡོད་པ་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། ཕན་ཚུན་གཅིག་གི་དབང་གིས་གཅིག་ཡོད་ན། དེའི་ཚེ་གཅིག་མ་གྲུབ་པར་གཅིག་མི་འགྲུབ་པས་གཉིས་ཀ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའོན་ཏེ་ཤེས་བྱ་ལས་ཤེས་གྲུབ། །ཤེས་བྱ་ཡོད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། །དེ་སྟེ་ཕན་ཚུན་དབང་གིས་ཡོད། །གཉི་ག་ཡང་ནི་མེད་པར་འགྱུར། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཤེས་བྱ་ (object of knowledge), ཤེས་ (cognition/consciousness), གྲུབ་ (established/accomplished), རྟེན་ (basis/support), ཕན་ཚུན་ (mutual/reciprocal)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ indicates \"from\" or \"by means of\"\n- ཅི་ཡོད་ is a rhetorical question structure\n- དེ་སྟེ་ introduces a conditional or hypothetical statement\n- གཉི་ག་ means \"both\"\n\n\nIf cognition is established from objects of knowledge,\nWhat basis is there for objects of knowledge to exist?\nIf they exist in mutual dependence,\nBoth would become non-existent.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the interdependence of consciousness and its objects, a key concept in Buddhist epistemology and ontology.", "translation": "If cognition is established from objects of knowledge,\nWhat basis is there for objects of knowledge to exist?\nIf they exist in mutual dependence,\nBoth would become non-existent." @@ -72305,9 +77439,9 @@ "translation": "However, if knowledge is established from objects of knowledge,\nOn what do objects of knowledge depend?\nIf they exist in mutual dependence,\nBoth will turn out to be non-existent." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའོན་ཏེ་ཤེས་བྱ་ལས་ཤེས་གྲུབ། །ཤེས་བྱ་ཡོད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། །དེ་སྟེ་ཕན་ཚུན་དབང་གིས་ཡོད། །གཉི་ག་ཡང་ནི་མེད་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: འོན་ཏེ་ཤེས་བྱའི་དབང་གིས་ཏེ་གཞལ་བར་བྱ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཚད་མ་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེས་ན་གང་གིས་ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་སྙམ་ན་ནི། དེའི་ཚེ་གཞལ་བྱ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་གང་གིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ། དེ་སྟེ་ཤེས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཤེས་བྱ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་འཇོག་ཅིང་། ཤེས་བྱའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཤེས་པ་ཉིད་དུ་འཇོག་གོ་ཞེ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་གཉིས་ཀ་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཅིག་མ་གྲུབ་པས་གཉིས་པ་ཡང་མི་འགྲུབ་པོ། །\n\nCommentary 2: འོན་ཏེ་ཤེས་བྱ་ལས་ཤེས་པ་གྲུབ་བོ་ཞེ་ན། ཤེས་བྱ་ཡོད་པ་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། ཕན་ཚུན་གཅིག་གི་དབང་གིས་གཅིག་ཡོད་ན། དེའི་ཚེ་གཅིག་མ་གྲུབ་པར་གཅིག་མི་འགྲུབ་པས་གཉིས་ཀ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nHowever, if knowledge is established from objects of knowledge,\nWhat is the basis for the existence of objects of knowledge?\nIf they exist in mutual dependence,\nThen both will turn out to be non-existent.\n\n\nThis translation captures the philosophical argument about the interdependence of knowledge and objects of knowledge, suggesting that if they rely on each other for their existence, neither can be truly established, leading to the conclusion that both may be non-existent.", - "translation": "However, if knowledge is established from objects of knowledge,\nWhat is the basis for the existence of objects of knowledge?\nIf they exist in mutual dependence,\nThen both will turn out to be non-existent." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འོན་ཏེ་ཤེས་བྱ་ལས་ཤེས་གྲུབ། །ཤེས་བྱ་ཡོད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། །དེ་སྟེ་ཕན་ཚུན་དབང་གིས་ཡོད། །གཉི་ག་ཡང་ནི་མེད་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: འོན་ཏེ་ཤེས་བྱའི་དབང་གིས་ཏེ་གཞལ་བར་བྱ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཚད་མ་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེས་ན་གང་གིས་ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་སྙམ་ན་ནི། དེའི་ཚེ་གཞལ་བྱ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་གང་གིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ། དེ་སྟེ་ཤེས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཤེས་བྱ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་འཇོག་ཅིང་། ཤེས་བྱའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཤེས་པ་ཉིད་དུ་འཇོག་གོ་ཞེ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་གཉིས་ཀ་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཅིག་མ་གྲུབ་པས་གཉིས་པ་ཡང་མི་འགྲུབ་པོ། །\n\nCommentary 2: འོན་ཏེ་ཤེས་བྱ་ལས་ཤེས་པ་གྲུབ་བོ་ཞེ་ན། ཤེས་བྱ་ཡོད་པ་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། ཕན་ཚུན་གཅིག་གི་དབང་གིས་གཅིག་ཡོད་ན། དེའི་ཚེ་གཅིག་མ་གྲུབ་པར་གཅིག་མི་འགྲུབ་པས་གཉིས་ཀ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ།\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1 summary:\nThis commentary discusses the interdependence of knowledge and objects of knowledge. It suggests that if objects of knowledge establish valid cognition, then how can we determine the existence of objects of knowledge? If knowledge establishes objects and objects establish knowledge, then neither can be established independently due to their mutual dependence.\n\nCommentary 2 summary:\nThis commentary also addresses the interdependence of knowledge and objects of knowledge. It questions how objects of knowledge can exist independently and concludes that if they depend on each other, neither can be established, leading to the non-existence of both.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the mutual dependence between knowledge and objects of knowledge. They argue that this interdependence leads to a logical problem where neither can be established independently, potentially resulting in the non-existence of both.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nHowever, if knowledge is established from objects of knowledge,\nWhat supports the existence of objects of knowledge?\nIf they exist in mutual dependence,\nBoth will turn out to be non-existent.\n\n\nThis translation reflects the philosophical argument presented in the commentaries, highlighting the paradox of mutual dependence between knowledge and its objects, and the resulting challenge to establish the existence of either.", + "translation": "However, if knowledge is established from objects of knowledge,\nWhat supports the existence of objects of knowledge?\nIf they exist in mutual dependence,\nBoth will turn out to be non-existent." } }, "glossary": { @@ -72328,6 +77462,23 @@ "གཉི་ག་": "neither", "མེད་པར་": "could not exist" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འོན་ཏེ་ཤེས་བྱ་ལས་ཤེས་གྲུབ། །": { + "ཤེས་བྱ་": "objects of knowledge", + "ཤེས་གྲུབ་": "knowledge is established" + }, + "ཤེས་བྱ་ཡོད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། །": { + "ཤེས་བྱ་": "objects of knowledge", + "རྟེན་": "supports" + }, + "དེ་སྟེ་ཕན་ཚུན་དབང་གིས་ཡོད། །": { + "ཕན་ཚུན་དབང་": "mutual dependence" + }, + "གཉི་ག་ཡང་ནི་མེད་པར་འགྱུར། །": { + "གཉི་ག་": "Both", + "མེད་པར་འགྱུར་": "turn out to be non-existent" + } } } }, @@ -72337,7 +77488,7 @@ "commentary_1": " ཕ་མེད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་དཔེ་སྟེ། འགའ་ཞིག་གིས་བུ་སྐྱེད་པ་ན་ཕར་འགྱུར་གྱི། ཇི་སྲིད་དུ་མ་བསྐྱེད་ཀྱི་བར་དེ་སྲིད་ནི་མ་ཡིན་ལ། ཇི་སྲིད་དུ་ཕ་མེད་པར་འགྱུར་གྱི་བར་དེ་སྲིད་དུ་བུའི་སྐྱེ་བ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་གཉིས་ཀ་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། ཕན་ཚུན་ལྟོས་ནས་གཉིས་གྲུབ་པའི། །གཉིས་ཀའི་དོན་དམ་ཉིད་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་ཤེས་བྱ་དག་ཀྱང་མ་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ། །རྒོལ་བ་པོས་བརྗོད་པ་མྱུ་གུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཚོན་ཞེས་པ་ནི་གོ་བར་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "དཔེར་ན་གལ་ཏེ་བུ་མེད་ན་ནི་ཕ་གྲུབ་པ་མིན་ལ་ཕ་མ་གྲུབ་ནའང་བུ་ཉིད་གང་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། དེ་ལྟར་བུ་མེད་པར་ཕ་དང་ཕ་མེད་པར་བུ་མེད་པས་མཐར་གཉིས་ཀ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡུལ་ཤེས་དེ་གཉིས་ཀྱང་མེད་པ་ཉིད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བུ་མེད་ཕ་མིན་ན། །བུ་ཉིད་གང་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། །བུ་མེད་པར་ནི་ཕ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་དེ་གཉིས་མེད་པ་ཉིད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབུ་ (son/child), ཕ་ (father), མེད་ (without/non-existent), བྱུང་ (arise/come from)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན། (if...then) conditional structure\n- གང་ལས (from what/where)\n- པར་ནི (emphatic particle)\n- དེ་བཞིན (likewise/similarly)\n\n\nIf there is no son, there is no father.\nFrom where would the son arise?\nWithout a son, there is no father.\nLikewise, both are non-existent.\n\nTechnical note: This verse illustrates the Buddhist concept of dependent origination (རྟེན་འབྲེལ་, pratītyasamutpāda), showing the interdependence of seemingly separate entities.", "translation": "If there is no son, there is no father.\nFrom where would the son arise?\nWithout a son, there is no father.\nLikewise, both are non-existent." @@ -72353,9 +77504,9 @@ "translation": "tags:\n\n\nIf there is no son, there is no father.\nFrom where, then, does the son arise?\nWithout a son, there is no father.\nLikewise, neither of these two exist." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བུ་མེད་ཕ་མིན་ན། །བུ་ཉིད་གང་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། །བུ་མེད་པར་ནི་ཕ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་དེ་གཉིས་མེད་པ་ཉིད། །\n\nCommentary 1: ཕ་མེད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་དཔེ་སྟེ། འགའ་ཞིག་གིས་བུ་སྐྱེད་པ་ན་ཕར་འགྱུར་གྱི། ཇི་སྲིད་དུ་མ་བསྐྱེད་ཀྱི་བར་དེ་སྲིད་ནི་མ་ཡིན་ལ། ཇི་སྲིད་དུ་ཕ་མེད་པར་འགྱུར་གྱི་བར་དེ་སྲིད་དུ་བུའི་སྐྱེ་བ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་གཉིས་ཀ་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། ཕན་ཚུན་ལྟོས་ནས་གཉིས་གྲུབ་པའི། །གཉིས་ཀའི་དོན་དམ་ཉིད་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་ཤེས་བྱ་དག་ཀྱང་མ་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ། །རྒོལ་བ་པོས་བརྗོད་པ་མྱུ་གུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཚོན་ཞེས་པ་ནི་གོ་བར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དཔེར་ན་གལ་ཏེ་བུ་མེད་ན་ནི་ཕ་གྲུབ་པ་མིན་ལ་ཕ་མ་གྲུབ་ནའང་བུ་ཉིད་གང་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། དེ་ལྟར་བུ་མེད་པར་ཕ་དང་ཕ་མེད་པར་བུ་མེད་པས་མཐར་གཉིས་ཀ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡུལ་ཤེས་དེ་གཉིས་ཀྱང་མེད་པ་ཉིད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIf there is no son, there is no father.\nFrom where then does the son arise?\nWithout a son, there is no father.\nLikewise, both of them do not exist.\n\n\nThis translation conveys the interdependent nature of father and son, illustrating that neither can exist without the other. The commentaries explain that this example is used to demonstrate the non-inherent existence of phenomena, particularly in relation to subject and object (or consciousness and its objects). Just as father and son depend on each other for their identities and cannot exist independently, so too do cognition and its objects lack inherent existence.", - "translation": "If there is no son, there is no father.\nFrom where then does the son arise?\nWithout a son, there is no father.\nLikewise, both of them do not exist." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་བུ་མེད་ཕ་མིན་ན། །བུ་ཉིད་གང་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། །བུ་མེད་པར་ནི་ཕ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་དེ་གཉིས་མེད་པ་ཉིད། །\n\nCommentary 1: ཕ་མེད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་དཔེ་སྟེ། འགའ་ཞིག་གིས་བུ་སྐྱེད་པ་ན་ཕར་འགྱུར་གྱི། ཇི་སྲིད་དུ་མ་བསྐྱེད་ཀྱི་བར་དེ་སྲིད་ནི་མ་ཡིན་ལ། ཇི་སྲིད་དུ་ཕ་མེད་པར་འགྱུར་གྱི་བར་དེ་སྲིད་དུ་བུའི་སྐྱེ་བ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་གཉིས་ཀ་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། ཕན་ཚུན་ལྟོས་ནས་གཉིས་གྲུབ་པའི། །གཉིས་ཀའི་དོན་དམ་ཉིད་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་ཤེས་བྱ་དག་ཀྱང་མ་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ། །རྒོལ་བ་པོས་བརྗོད་པ་མྱུ་གུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཚོན་ཞེས་པ་ནི་གོ་བར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དཔེར་ན་གལ་ཏེ་བུ་མེད་ན་ནི་ཕ་གྲུབ་པ་མིན་ལ་ཕ་མ་གྲུབ་ནའང་བུ་ཉིད་གང་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། དེ་ལྟར་བུ་མེད་པར་ཕ་དང་ཕ་མེད་པར་བུ་མེད་པས་མཐར་གཉིས་ཀ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡུལ་ཤེས་དེ་གཉིས་ཀྱང་མེད་པ་ཉིད་དོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the mutual dependence of father and son. It states that one becomes a father only when a son is born, and a son cannot exist without a father. Therefore, both are ultimately non-existent in themselves. This principle is applied to the relationship between consciousness and objects of knowledge.\n\nCommentary 2: This commentary similarly emphasizes the interdependence of father and son, stating that neither can exist without the other. It then extends this analogy to the relationship between subject and object.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries use the father-son relationship as an analogy to illustrate the concept of mutual dependence and ultimate non-existence of seemingly separate entities. They both apply this principle to the relationship between consciousness (subject) and objects of knowledge (object).\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nIf there is no son, there is no father.\nFrom where, then, did the son arise?\nWithout a son, there is no father;\nLikewise, both are non-existent.\n\n\nThis translation reflects the interdependent nature of father and son, and by extension, of all seemingly separate phenomena, as explained in the commentaries. It conveys the idea that neither can exist independently of the other, leading to the conclusion that both are ultimately non-existent in their own right.", + "translation": "If there is no son, there is no father.\nFrom where, then, did the son arise?\nWithout a son, there is no father;\nLikewise, both are non-existent." } }, "glossary": { @@ -72370,6 +77521,18 @@ "ཕ་": "parent", "མེད་པ་": "nonexistent" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གལ་ཏེ་བུ་མེད་ཕ་མིན་ན། །བུ་ཉིད་གང་ལས་བྱུང་བ་ཡིན།": { + "བུ་": "son", + "ཕ་": "father", + "བྱུང་བ་": "arise" + }, + "།བུ་མེད་པར་ནི་ཕ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་དེ་གཉིས་མེད་པ་ཉིད། །": { + "བུ་": "son", + "ཕ་": "father", + "མེད་པ་": "non-existent" + } } } }, @@ -72379,7 +77542,7 @@ "commentary_1": " མྱུ་གུ་ཉིད་བཞིན་དུ་ཤེས་པའི་ཤེས་བྱ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་ཅི་སྟེ་རྟོགས་ཤིང་གོམས་པར་མི་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ཉེས་སྤོང་གི་ལན་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་ལྟོས་ཀྱང་འགྲུབ་པ་མི་འགལ་ཏེ། དཔེར་ན་མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་བས་དེ་ལ་ལྟོས་ཀྱང་ས་བོན་ཡོད་པར་མྱུ་གུ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་པ་བཞིན་དུ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པ་ཡིས་ཤེས་བྱ་དེ་ཡོད་པར་ནི་ཅིས་མི་རྟོགས་ཤེ་ན། མི་མཚུངས་ཏེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་ཞིང་། །ས་བོན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་བཞིན། །ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་ཤེས་པ་ཡིས། །དེ་ཡོད་པ་ནི་ཅིས་མི་རྟོགས། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nམྱུ་གུ་ (sprout), ས་བོན་ (seed), སྐྱེ་ (arise/born), རྟོགས་ (realize/understand), \nཤེས་བྱ་ (object of knowledge), ཤེས་པ་ (consciousness/knowing)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ indicates \"from\" or \"out of\"\n- ཞིང་ connects clauses, similar to \"and\" or \"while\"\n- བཞིན་ here means \"like\" or \"just as\"\n- ཅིས་མི་ forms a rhetorical question, \"why not?\"\n\n\nJust as a sprout arises from a seed,\nAnd that very seed is understood through it,\nConsciousness, born from objects of knowledge—\nWhy would it not understand their existence?\n\n\nThis verse appears to be discussing epistemology, comparing the relationship between seeds and sprouts to that between objects of knowledge and consciousness. It suggests that just as we understand the nature of a seed through its sprout, we should be able to understand the existence of objects through the consciousness that arises from them.", "translation": "Just as a sprout arises from a seed,\nAnd that very seed is understood through it,\nConsciousness, born from objects of knowledge—\nWhy would it not understand their existence?" @@ -72395,9 +77558,9 @@ "translation": "Just as a sprout arises from a seed,\nAnd that very seed is understood,\nSo too, knowledge arises from objects of knowledge,\nWhy then is their existence not understood?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་ཞིང་། །ས་བོན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་བཞིན། །ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་ཤེས་པ་ཡིས། །དེ་ཡོད་པ་ནི་ཅིས་མི་རྟོགས། །\n\nCommentary 1: མྱུ་གུ་ཉིད་བཞིན་དུ་ཤེས་པའི་ཤེས་བྱ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་ཅི་སྟེ་རྟོགས་ཤིང་གོམས་པར་མི་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཉེས་སྤོང་གི་ལན་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་ལྟོས་ཀྱང་འགྲུབ་པ་མི་འགལ་ཏེ། དཔེར་ན་མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་བས་དེ་ལ་ལྟོས་ཀྱང་ས་བོན་ཡོད་པར་མྱུ་གུ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་པ་བཞིན་དུ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པ་ཡིས་ཤེས་བྱ་དེ་ཡོད་པར་ནི་ཅིས་མི་རྟོགས་ཤེ་ན། མི་མཚུངས་ཏེ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nJust as a sprout arises from a seed,\nAnd by that very sprout the seed is known,\nSo too, knowledge arises from objects of knowledge,\nWhy then is their existence not realized by that knowledge?\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical argument being made about the relationship between knowledge and its objects, using the analogy of seeds and sprouts to illustrate the point. The commentaries suggest this is part of a larger debate about epistemology and ontology in Buddhist philosophy.", - "translation": "Just as a sprout arises from a seed,\nAnd by that very sprout the seed is known,\nSo too, knowledge arises from objects of knowledge,\nWhy then is their existence not realized by that knowledge?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་ཞིང་། །ས་བོན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་བཞིན། །ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་ཤེས་པ་ཡིས། །དེ་ཡོད་པ་ནི་ཅིས་མི་རྟོགས། །\n\nCommentary 1: མྱུ་གུ་ཉིད་བཞིན་དུ་ཤེས་པའི་ཤེས་བྱ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་ཅི་སྟེ་རྟོགས་ཤིང་གོམས་པར་མི་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཉེས་སྤོང་གི་ལན་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་ལྟོས་ཀྱང་འགྲུབ་པ་མི་འགལ་ཏེ། དཔེར་ན་མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་བས་དེ་ལ་ལྟོས་ཀྱང་ས་བོན་ཡོད་པར་མྱུ་གུ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་པ་བཞིན་དུ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པ་ཡིས་ཤེས་བྱ་དེ་ཡོད་པར་ནི་ཅིས་མི་རྟོགས་ཤེ་ན། མི་མཚུངས་ཏེ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary suggests that just as we understand the existence of a sprout, we should similarly understand and familiarize ourselves with the existence of objects of knowledge that give rise to cognition.\n\nCommentary 2:\nThis commentary presents a potential objection and its refutation. It argues that dependence doesn't necessarily contradict establishment. It uses the example of a sprout depending on a seed, yet still being able to prove the seed's existence. It then questions why cognition, which arises from objects of knowledge, cannot prove the existence of those objects.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries are discussing the relationship between cognition and its objects, using the analogy of a sprout and its seed. They suggest that just as a sprout can prove the existence of its seed despite depending on it, cognition should be able to prove the existence of its objects of knowledge. However, the second commentary hints that this analogy might not be entirely applicable.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\n\nJust as a sprout arises from a seed,\nAnd that very sprout confirms the seed's existence,\nWhy can't cognition, which arises from objects of knowledge,\nConfirm the existence of those objects?\n\n\nThis translation reflects the philosophical inquiry into the nature of cognition and its relationship to objects of knowledge, using the seed-sprout analogy to explore this epistemological question.", + "translation": "Just as a sprout arises from a seed,\nAnd that very sprout confirms the seed's existence,\nWhy can't cognition, which arises from objects of knowledge,\nConfirm the existence of those objects?" } }, "glossary": { @@ -72420,6 +77583,21 @@ "ཡོད་པ་": "exist", "རྟོགས་": "know" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་ཞིང་། །ས་བོན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་བཞིན།": { + "མྱུ་གུ་": "sprout", + "ས་བོན་": "seed", + "སྐྱེ་": "arise", + "རྟོགས་": "confirm" + }, + "།ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་ཤེས་པ་ཡིས། །དེ་ཡོད་པ་ནི་ཅིས་མི་རྟོགས།": { + "ཤེས་བྱ་": "objects of knowledge", + "སྐྱེས་": "arise", + "ཤེས་པ་": "cognition", + "ཡོད་པ་": "existence", + "རྟོགས་": "confirm" + } } } }, @@ -72429,7 +77607,7 @@ "commentary_1": " མྱུ་གུ་ལས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མྱུ་གུ་ལས་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་ཤེས་པས་མྱུ་གུ་ཤེས་པར་བྱས་ནས་ས་བོན་ཡོད་དོ་ཞེས་གོ་བར་བྱེད་རྟོགས་པར་བྱེད་གྲང་ན། ཤེས་པ་ཡོད་པ་ཉིད་ནི་གང་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། རང་རིག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ་ཤེས་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བརྟགས་པའི་ཕྱོགས་ལ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཐ་སྙད་དུ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་དགག་པར་མི་བྱ་བ་ཉིད་ཡིན་གྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་རང་བཞིན་དུ་སྨྲ་བ་ཉིད་རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་སྟེ། དེ་དག་ན་རེ་འགྲོ་བ་སྣ་ཚོགས་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་པ་དེ་ལས་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་བ་ག་ལ་སྲིད། དེས་ན་འགྲོ་བ་སྣ་ཚོགས་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་འདོད་པར་བྱའོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། པདྨ་གེ་སར་ལ་སོགས་ཏེ། །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་ཡིས་བྱས། །རྨ་བྱའི་མདོངས་ལ་སོགས་པ་ཡི། །སྣ་ཚོགས་ཁྲ་བོ་སུ་ཡིས་སྤྲུལ། །ཞེས་འབྱུང་བས་སོ་སྙམ་པ་ལ་ལན་བརྗོད་པ།", "commentary_2": "མྱུ་གུ་ནི་དེ་ཉིད་ལས་གཞན་ཤེས་པ་ཡིས་མཐོང་ནས་ས་བོན་ཡོད་ཅེས་རྟོགས་པར་འགྱུར་ན། གང་གི་ཕྱིར་ཤེས་བྱ་བདེན་པར་ཡོད་པ་རྟོགས་བྱེད་ཤེས་པ་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཉིད་གང་ལས་རྟོགས་ཏེ་རྟོགས་བྱེད་མེད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམྱུ་གུ་ལས་གཞན་ཤེས་པ་ཡིས། །ས་བོན་ཡོད་ཅེས་རྟོགས་འགྱུར་ན། །གང་ཕྱིར་ཤེས་བྱ་དེ་རྟོགས་པ། །ཤེས་པ་ཡོད་ཉིད་གང་ལས་རྟོགས། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nམྱུ་གུ་ (sprout), ས་བོན་ (seed), ཤེས་པ་ (consciousness/cognition), རྟོགས་ (realize/understand)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་གཞན་ (other than/apart from)\n- ཡིས་ (instrumental particle)\n- ཅེས་ (quotative particle)\n- འགྱུར་ན་ (conditional: if/when)\n- གང་ཕྱིར་ (because)\n- གང་ལས་ (from what)\n\n\nIf, by a consciousness other than the sprout,\nOne realizes \"the seed exists,\"\nThen because of realizing that object of knowledge,\nFrom what does one realize the existence of consciousness itself?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing epistemological issues related to the nature of consciousness and its objects, a common topic in Buddhist philosophy.", "translation": "If, by a consciousness other than the sprout,\nOne realizes \"the seed exists,\"\nThen because of realizing that object of knowledge,\nFrom what does one realize the existence of consciousness itself?" @@ -72445,9 +77623,38 @@ "translation": "If through cognition other than the sprout,\nOne realizes the seed exists,\nThen by what means does one realize\nThe existence of that very cognition which knows the object?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམྱུ་གུ་ལས་གཞན་ཤེས་པ་ཡིས། །ས་བོན་ཡོད་ཅེས་རྟོགས་འགྱུར་ན། །གང་ཕྱིར་ཤེས་བྱ་དེ་རྟོགས་པ། །ཤེས་པ་ཡོད་ཉིད་གང་ལས་རྟོགས། །\n\nCommentary 1: མྱུ་གུ་ལས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མྱུ་གུ་ལས་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་ཤེས་པས་མྱུ་གུ་ཤེས་པར་བྱས་ནས་ས་བོན་ཡོད་དོ་ཞེས་གོ་བར་བྱེད་རྟོགས་པར་བྱེད་གྲང་ན། ཤེས་པ་ཡོད་པ་ཉིད་ནི་གང་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། རང་རིག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ་ཤེས་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བརྟགས་པའི་ཕྱོགས་ལ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཐ་སྙད་དུ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་དགག་པར་མི་བྱ་བ་ཉིད་ཡིན་གྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་རང་བཞིན་དུ་སྨྲ་བ་ཉིད་རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་སྟེ། དེ་དག་ན་རེ་འགྲོ་བ་སྣ་ཚོགས་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་པ་དེ་ལས་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་བ་ག་ལ་སྲིད། དེས་ན་འགྲོ་བ་སྣ་ཚོགས་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་འདོད་པར་བྱའོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། པདྨ་གེ་སར་ལ་སོགས་ཏེ། །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་ཡིས་བྱས། །རྨ་བྱའི་མདོངས་ལ་སོགས་པ་ཡི། །སྣ་ཚོགས་ཁྲ་བོ་སུ་ཡིས་སྤྲུལ། །ཞེས་འབྱུང་བས་སོ་སྙམ་པ་ལ་ལན་བརྗོད་པ།\n\nCommentary 2: མྱུ་གུ་ནི་དེ་ཉིད་ལས་གཞན་ཤེས་པ་ཡིས་མཐོང་ནས་ས་བོན་ཡོད་ཅེས་རྟོགས་པར་འགྱུར་ན། གང་གི་ཕྱིར་ཤེས་བྱ་བདེན་པར་ཡོད་པ་རྟོགས་བྱེད་ཤེས་པ་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཉིད་གང་ལས་རྟོགས་ཏེ་རྟོགས་བྱེད་མེད་པས་སོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan input text based on the provided commentaries:\n\n\nIf one realizes the existence of a seed\nThrough cognition other than the sprout,\nThen by what means does one realize\nThe very existence of the cognition that realizes that object?\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical inquiry into the nature of cognition and knowledge presented in the original Tibetan verse. The commentaries suggest this is addressing the problem of infinite regress in epistemology - if we need a separate cognition to know each object, what cognizes the cognition itself? It challenges the idea of self-awareness or self-cognition of consciousness.", - "translation": "If one realizes the existence of a seed\nThrough cognition other than the sprout,\nThen by what means does one realize\nThe very existence of the cognition that realizes that object?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མྱུ་གུ་ལས་གཞན་ཤེས་པ་ཡིས། །ས་བོན་ཡོད་ཅེས་རྟོགས་འགྱུར་ན། །གང་ཕྱིར་ཤེས་བྱ་དེ་རྟོགས་པ། །ཤེས་པ་ཡོད་ཉིད་གང་ལས་རྟོགས། །\n\nCommentary 1: མྱུ་གུ་ལས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མྱུ་གུ་ལས་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་ཤེས་པས་མྱུ་གུ་ཤེས་པར་བྱས་ནས་ས་བོན་ཡོད་དོ་ཞེས་གོ་བར་བྱེད་རྟོགས་པར་བྱེད་གྲང་ན། ཤེས་པ་ཡོད་པ་ཉིད་ནི་གང་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། རང་རིག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ་ཤེས་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བརྟགས་པའི་ཕྱོགས་ལ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཐ་སྙད་དུ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་དགག་པར་མི་བྱ་བ་ཉིད་ཡིན་གྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་རང་བཞིན་དུ་སྨྲ་བ་ཉིད་རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་སྟེ། དེ་དག་ན་རེ་འགྲོ་བ་སྣ་ཚོགས་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་པ་དེ་ལས་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་བ་ག་ལ་སྲིད། དེས་ན་འགྲོ་བ་སྣ་ཚོགས་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་འདོད་པར་བྱའོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། པདྨ་གེ་སར་ལ་སོགས་ཏེ། །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་ཡིས་བྱས། །རྨ་བྱའི་མདོངས་ལ་སོགས་པ་ཡི། །སྣ་ཚོགས་ཁྲ་བོ་སུ་ཡིས་སྤྲུལ། །ཞེས་འབྱུང་བས་སོ་སྙམ་པ་ལ་ལན་བརྗོད་པ།\n\nCommentary 2: མྱུ་གུ་ནི་དེ་ཉིད་ལས་གཞན་ཤེས་པ་ཡིས་མཐོང་ནས་ས་བོན་ཡོད་ཅེས་རྟོགས་པར་འགྱུར་ན། གང་གི་ཕྱིར་ཤེས་བྱ་བདེན་པར་ཡོད་པ་རྟོགས་བྱེད་ཤེས་པ་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཉིད་གང་ལས་རྟོགས་ཏེ་རྟོགས་བྱེད་མེད་པས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the Input text based on the given commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the relationship between cognition, sprouts, and seeds. It argues that if we claim to know the existence of seeds through cognition of sprouts, we face the problem of how we know the existence of cognition itself. It rejects self-awareness and infinite regress of cognitions. The commentary also touches on conventional vs. ultimate truth and criticizes views that assert inherent nature or causelessness.\n\nCommentary 2: This commentary is more concise and focuses on the main point. It questions how we can know the existence of true cognition if we claim to know the existence of seeds through cognition of sprouts. It concludes that there is no means of establishing the true existence of cognition.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries highlight the epistemological problem of establishing the existence of cognition itself when using cognition to infer the existence of other things (like seeds from sprouts). They both point to a fundamental issue in claiming certain knowledge based on cognition alone.\n\n3. Translation of the Input text based on the combined meaning:\n\n\nIf one claims to know the existence of seeds\nThrough cognition other than the sprout itself,\nThen by what means does one know\nThe very existence of that cognition which knows its object?\n\n\nThis translation reflects the core philosophical question raised in the original text and elaborated upon in the commentaries, challenging the basis of our claims to knowledge and the nature of cognition itself.", + "translation": "If one claims to know the existence of seeds\nThrough cognition other than the sprout itself,\nThen by what means does one know\nThe very existence of that cognition which knows its object?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "མྱུ་གུ་ལས་གཞན་ཤེས་པ་ཡིས། །ས་བོན་ཡོད་ཅེས་རྟོགས་འགྱུར་ན། །": { + "མྱུ་གུ་": "shoot", + "ཤེས་པ་": "mind", + "ས་བོན་": "seed", + "རྟོགས་": "realizes" + }, + "གང་ཕྱིར་ཤེས་བྱ་དེ་རྟོགས་པ། །ཤེས་པ་ཡོད་ཉིད་གང་ལས་རྟོགས། །": { + "ཤེས་བྱ་": "known", + "རྟོགས་པ་": "realized", + "ཤེས་པ་": "knower" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "མྱུ་གུ་ལས་གཞན་ཤེས་པ་ཡིས། །ས་བོན་ཡོད་ཅེས་རྟོགས་འགྱུར་ན། །": { + "མྱུ་གུ་": "sprout", + "ཤེས་པ་": "cognition", + "ས་བོན་": "seeds", + "རྟོགས་": "know" + }, + "གང་ཕྱིར་ཤེས་བྱ་དེ་རྟོགས་པ། །ཤེས་པ་ཡོད་ཉིད་གང་ལས་རྟོགས། །": { + "ཤེས་བྱ་": "object", + "རྟོགས་པ་": "knows", + "ཤེས་པ་": "cognition", + "ཡོད་": "existence" + } } } }, @@ -72457,7 +77664,7 @@ "commentary_1": " རེ་ཞིག་ཅེས་པ་ནི་རྗེས་དཔག་ལ་ལྟོས་པ་སྟེ། རྒྱུ་བརྗོད་པས་དེ་ལ་གནོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། རྒྱུ་ཕྱོགས་ནས་དང་། འབྲས་ཕྱོགས་ནས་སྟོང་པར་སྒྲུབ་པ་དང་། གྲུབ་པའི་དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡང་དག་པར་མ་སྐྱེས་པ་དང་། ཐ་སྙད་དུ་རྒྱུ་ལས་སྐྱེས་པ་སྟོང་པར་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། རྒྱུ་མེད་དང་། རྒྱུ་རྟག་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དགག་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། རྒྱང་འཕེན་པ་དང་སྤྱོད་པ་དག ཉི་ཤར་ཆུ་བོ་ཐུར་དུ་འབབ་པ་དང་། །སྲན་ཟླུམ་ཚེར་མ་གཟངས་རིང་རྣོ་བ་དང་། །རྨ་བྱའི་མདོངས་ལེགས་ལ་སོགས་ཆོས་རྣམས་ཀུན། །སུས་ཀྱང་མ་བྱས་རང་གི་ངོ་བོས་བྱུང་། །ཞེས་དངོས་པོ་རྣམས་རྒྱུ་མེད་ལས་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་འགོག་པ་ནི། རེ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་གྱི་མངོན་སུམ་གྱིས་ཀྱང་འབྲས་བུ་དེ་རང་གི་རྒྱུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཚོགས་པ་ལས་སྐྱེ་བ་མཐོང་བ་ཡིན་ལ། རྗེས་དཔག་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་གྲུབ་པས་འདི་ལྟར་པདྨའི་སྡོང་བུ་ལ་སོགས་པ་འབྲས་བུ་ཐ་དད་ཀྱི་དབྱེ་བས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརེ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་མངོན་སུམ་གྱིས། །རྒྱུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་ཡིན། །པདྨའི་སྡོང་བུ་སོགས་དབྱེ་ནི། །རྒྱུ་ཡི་དབྱེ་བས་བསྐྱེད་པ་ཡིན། །\n", "output": "Key terms:\nརེ་ཞིག་(For now), མངོན་སུམ་(Direct perception), རྒྱུ་(Cause), པདྨ་(Lotus), སྡོང་བུ་(Stem), དབྱེ་བ་(Distinction/Differentiation)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ indicates instrumental case\n- ཡིན་ is the equative verb, used twice here\n- བས་ indicates causative\n\n\nFor now, by direct worldly perception,\nAll causes are seen.\nThe distinctions of lotus stems and so forth\nAre produced by the distinctions of causes.\n\nNote: This verse appears to be discussing empirical observation of causality, using the example of how different types of lotus stems arise from different causal factors.", "translation": "For now, by direct worldly perception,\nAll causes are seen.\nThe distinctions of lotus stems and so forth\nAre produced by the distinctions of causes." @@ -72473,9 +77680,41 @@ "translation": "For now, through direct perception of the world,\nAll causes are seen.\nThe distinctions of lotus stems and such\nAre produced by the distinctions of causes." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརེ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་མངོན་སུམ་གྱིས། །རྒྱུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་ཡིན། །པདྨའི་སྡོང་བུ་སོགས་དབྱེ་ནི། །རྒྱུ་ཡི་དབྱེ་བས་བསྐྱེད་པ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: རེ་ཞིག་ཅེས་པ་ནི་རྗེས་དཔག་ལ་ལྟོས་པ་སྟེ། རྒྱུ་བརྗོད་པས་དེ་ལ་གནོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། རྒྱུ་ཕྱོགས་ནས་དང་། འབྲས་ཕྱོགས་ནས་སྟོང་པར་སྒྲུབ་པ་དང་། གྲུབ་པའི་དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡང་དག་པར་མ་སྐྱེས་པ་དང་། ཐ་སྙད་དུ་རྒྱུ་ལས་སྐྱེས་པ་སྟོང་པར་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། རྒྱུ་མེད་དང་། རྒྱུ་རྟག་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དགག་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། རྒྱང་འཕེན་པ་དང་སྤྱོད་པ་དག ཉི་ཤར་ཆུ་བོ་ཐུར་དུ་འབབ་པ་དང་། །སྲན་ཟླུམ་ཚེར་མ་གཟངས་རིང་རྣོ་བ་དང་། །རྨ་བྱའི་མདོངས་ལེགས་ལ་སོགས་ཆོས་རྣམས་ཀུན། །སུས་ཀྱང་མ་བྱས་རང་གི་ངོ་བོས་བྱུང་། །ཞེས་དངོས་པོ་རྣམས་རྒྱུ་མེད་ལས་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་འགོག་པ་ནི། རེ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་གྱི་མངོན་སུམ་གྱིས་ཀྱང་འབྲས་བུ་དེ་རང་གི་རྒྱུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཚོགས་པ་ལས་སྐྱེ་བ་མཐོང་བ་ཡིན་ལ། རྗེས་དཔག་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་གྲུབ་པས་འདི་ལྟར་པདྨའི་སྡོང་བུ་ལ་སོགས་པ་འབྲས་བུ་ཐ་དད་ཀྱི་དབྱེ་བས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ལ།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nFor now, by direct perception in the world,\nAll causes are seen.\nThe distinctions of lotus stems and such\nAre produced by the distinctions of causes.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that:\n1. Direct perception in the ordinary world shows us that effects arise from their causes. \n2. The various distinctions we see in things like lotus stems are produced by distinctions in their respective causes.\n3. This is presented as a refutation of the view that things arise without causes, by pointing out that we can directly observe causal relationships in the world around us.", - "translation": "For now, by direct perception in the world,\nAll causes are seen.\nThe distinctions of lotus stems and such\nAre produced by the distinctions of causes." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རེ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་མངོན་སུམ་གྱིས། །རྒྱུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་ཡིན། །པདྨའི་སྡོང་བུ་སོགས་དབྱེ་ནི། །རྒྱུ་ཡི་དབྱེ་བས་བསྐྱེད་པ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: རེ་ཞིག་ཅེས་པ་ནི་རྗེས་དཔག་ལ་ལྟོས་པ་སྟེ། རྒྱུ་བརྗོད་པས་དེ་ལ་གནོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། རྒྱུ་ཕྱོགས་ནས་དང་། འབྲས་ཕྱོགས་ནས་སྟོང་པར་སྒྲུབ་པ་དང་། གྲུབ་པའི་དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡང་དག་པར་མ་སྐྱེས་པ་དང་། ཐ་སྙད་དུ་རྒྱུ་ལས་སྐྱེས་པ་སྟོང་པར་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། རྒྱུ་མེད་དང་། རྒྱུ་རྟག་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དགག་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། རྒྱང་འཕེན་པ་དང་སྤྱོད་པ་དག ཉི་ཤར་ཆུ་བོ་ཐུར་དུ་འབབ་པ་དང་། །སྲན་ཟླུམ་ཚེར་མ་གཟངས་རིང་རྣོ་བ་དང་། །རྨ་བྱའི་མདོངས་ལེགས་ལ་སོགས་ཆོས་རྣམས་ཀུན། །སུས་ཀྱང་མ་བྱས་རང་གི་ངོ་བོས་བྱུང་། །ཞེས་དངོས་པོ་རྣམས་རྒྱུ་མེད་ལས་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་འགོག་པ་ནི། རེ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་གྱི་མངོན་སུམ་གྱིས་ཀྱང་འབྲས་བུ་དེ་རང་གི་རྒྱུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཚོགས་པ་ལས་སྐྱེ་བ་མཐོང་བ་ཡིན་ལ། རྗེས་དཔག་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་གྲུབ་པས་འདི་ལྟར་པདྨའི་སྡོང་བུ་ལ་སོགས་པ་འབྲས་བུ་ཐ་དད་ཀྱི་དབྱེ་བས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ལ།\n", + "output": "Based on the commentaries, here's a summary and combined interpretation:\n\nCommentary 1 suggests that \"re zhig\" (for now) refers to inference, as mentioning causes refutes it.\n\nCommentary 2 provides a more detailed structure of the argument, focusing on emptiness from the perspective of causes and results. It refutes the idea of things arising without causes, as proposed by some philosophical schools. It states that even direct perception in the world shows that effects arise from the complete assembly of their causes.\n\nCombining these, the passage is arguing against causeless origination by pointing out that both direct perception and inference demonstrate causal relationships in the world.\n\nHere's the translation of the input text based on this understanding:\n\nFor now, through direct worldly perception,\nAll causes are seen.\nThe distinctions of lotus stems and such\nAre produced by the distinctions of their causes.\n\nThis translation emphasizes that ordinary observation shows us causal relationships, and that the variety we see in effects (like different types of lotus stems) corresponds to differences in their causes.", + "translation": "For now, through direct worldly perception,\nAll causes are seen.\nThe distinctions of lotus stems and such\nAre produced by the distinctions of their causes." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "རེ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་མངོན་སུམ་གྱིས། །རྒྱུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་ཡིན། །": { + "འཇིག་རྟེན་": "world", + "མངོན་སུམ་": "perceptually", + "རྒྱུ་": "causes", + "མཐོང་བ་": "see" + }, + "པདྨའི་སྡོང་བུ་སོགས་དབྱེ་ནི། །རྒྱུ་ཡི་དབྱེ་བས་བསྐྱེད་པ་ཡིན། །": { + "པདྨ་": "lotus", + "སྡོང་བུ་": "stalks", + "དབྱེ་": "distinctions", + "རྒྱུ་": "causes", + "བསྐྱེད་པ་": "born" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "རེ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་མངོན་སུམ་གྱིས། །རྒྱུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་ཡིན། །": { + "འཇིག་རྟེན་": "worldly", + "མངོན་སུམ་": "direct perception", + "རྒྱུ་": "causes", + "མཐོང་བ་": "seen" + }, + "པདྨའི་སྡོང་བུ་སོགས་དབྱེ་ནི། །རྒྱུ་ཡི་དབྱེ་བས་བསྐྱེད་པ་ཡིན། །": { + "པདྨ་": "lotus", + "སྡོང་བུ་": "stems", + "དབྱེ་": "distinctions", + "རྒྱུ་": "causes", + "བསྐྱེད་པ་": "produced" + } } } }, @@ -72485,7 +77724,7 @@ "commentary_1": " སྣ་ཚོགས་འདི་ནི་དབང་ཕྱུག་རྒྱུར་བྱས་ནས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། དབང་ཕྱུག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། སྨོས་ཞེས་པ་ནི་འདི་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ཡིན་སྟོན་ཅིག་པའོ། །གལ་ཏེ་འབྱུང་རྣམས་ཏེ་ས་ལ་སོགས་པ་རྒྱུ་ཡིན་ན་ནི་ས་ལ་སོགས་པ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང་ལྡོག་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱུ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པས་ཆོག་མོད། མིང་ཙམ་ལ་ངལ་བར་བྱེད་པ་ཅིའི་ཐ་ཚིག་གཞན་ཡང་སྒྲའི་སྒོ་ནས་སྐྱོན་རྟག་ཏུ་དགལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "དང་པོ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་དབང་ཕྱུག་མ་གྲུབ་པ་ནི། རིགས་པ་ཅན་དང་བྱེ་བྲག་པ་དག་དབང་ཕྱུག་ཅེས་པ་ལྷར་གཏོགས་པ། གཙང་ཞིང་མཆོད་པར་འོས་པ། རྟག་པ། གཅིག་པུ། ཀུན་གྱི་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་པ་སྟེ། ཆོས་ལྔ་ལྡན་ཞིག་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པར་འདོད་ན་རེ་ཞིག་དབང་ཕྱུག་དེ་གང་ཡིན་སྨྲོས་ཞེས་དྲིས་པ་ན། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་དག་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་མོད། དེ་དག་ལ་དབང་ཕྱུག་ཏུ་འདོགས་ན་མིང་ཙམ་ལ་ཡང་ཅི་ཞིག་ངལ་ཏེ་མི་རྩོད་མོད་ཀྱི།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདབང་ཕྱུག་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །རེ་ཞིག་དབང་ཕྱུག་གང་ཡིན་སྨྲོས། །འབྱུང་རྣམས་ཞེ་ན་དེ་ལྟ་མོད། །མིང་ཙམ་ལ་ཡང་ཅི་ཞིག་ངལ། །\n", "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nདབང་ཕྱུག་ (Īśvara), འགྲོ་བ་ (beings), རྒྱུ་ (cause), འབྱུང་ (elements)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིན་ན (if it is)\n- གང་ཡིན་ (what is it)\n- ཞེ་ན (if you say)\n- དེ་ལྟ་མོད (that may be so)\n- མིང་ཙམ་ (mere name)\n\n\nIf Īśvara is the cause of beings,\nTell me, what exactly is Īśvara?\nIf you say \"the elements,\" that may be so.\nWhy then tire yourself with mere names?\n\n\nTechnical notes:\n- དབང་ཕྱུག་ (Īśvara) refers to a creator god in Hindu philosophy, often used in Buddhist texts to refute non-Buddhist views.\n- འབྱུང་རྣམས (the elements) typically refers to the four or five great elements in Buddhist cosmology.\n- This verse appears to be a philosophical argument against the concept of a creator god, suggesting that attributing causation to \"Īśvara\" is merely using a different name for the elements themselves.", "translation": "If Īśvara is the cause of beings,\nTell me, what exactly is Īśvara?\nIf you say \"the elements,\" that may be so.\nWhy then tire yourself with mere names?" @@ -72501,9 +77740,9 @@ "translation": "If Ishvara is the cause of beings,\nFor now, state what Ishvara is.\nIf you say the elements, so be it.\nWhy exhaust yourself over mere names?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདབང་ཕྱུག་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །རེ་ཞིག་དབང་ཕྱུག་གང་ཡིན་སྨྲོས། །འབྱུང་རྣམས་ཞེ་ན་དེ་ལྟ་མོད། །མིང་ཙམ་ལ་ཡང་ཅི་ཞིག་ངལ། །\n\nCommentary 1: སྣ་ཚོགས་འདི་ནི་དབང་ཕྱུག་རྒྱུར་བྱས་ནས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། དབང་ཕྱུག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། སྨོས་ཞེས་པ་ནི་འདི་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ཡིན་སྟོན་ཅིག་པའོ། །གལ་ཏེ་འབྱུང་རྣམས་ཏེ་ས་ལ་སོགས་པ་རྒྱུ་ཡིན་ན་ནི་ས་ལ་སོགས་པ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང་ལྡོག་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱུ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པས་ཆོག་མོད། མིང་ཙམ་ལ་ངལ་བར་བྱེད་པ་ཅིའི་ཐ་ཚིག་གཞན་ཡང་སྒྲའི་སྒོ་ནས་སྐྱོན་རྟག་ཏུ་དགལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་དབང་ཕྱུག་མ་གྲུབ་པ་ནི། རིགས་པ་ཅན་དང་བྱེ་བྲག་པ་དག་དབང་ཕྱུག་ཅེས་པ་ལྷར་གཏོགས་པ། གཙང་ཞིང་མཆོད་པར་འོས་པ། རྟག་པ། གཅིག་པུ། ཀུན་གྱི་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་པ་སྟེ། ཆོས་ལྔ་ལྡན་ཞིག་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པར་འདོད་ན་རེ་ཞིག་དབང་ཕྱུག་དེ་གང་ཡིན་སྨྲོས་ཞེས་དྲིས་པ་ན། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་དག་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་མོད། དེ་དག་ལ་དབང་ཕྱུག་ཏུ་འདོགས་ན་མིང་ཙམ་ལ་ཡང་ཅི་ཞིག་ངལ་ཏེ་མི་རྩོད་མོད་ཀྱི།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nIf Ishvara is the cause of beings, \nThen tell me, what exactly is Ishvara?\nIf you say it's the elements, that may be so,\nBut why exhaust yourself over mere names?\n", - "translation": "If Ishvara is the cause of beings, \nThen tell me, what exactly is Ishvara?\nIf you say it's the elements, that may be so,\nBut why exhaust yourself over mere names?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དབང་ཕྱུག་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །རེ་ཞིག་དབང་ཕྱུག་གང་ཡིན་སྨྲོས། །འབྱུང་རྣམས་ཞེ་ན་དེ་ལྟ་མོད། །མིང་ཙམ་ལ་ཡང་ཅི་ཞིག་ངལ། །\n\nCommentary 1: སྣ་ཚོགས་འདི་ནི་དབང་ཕྱུག་རྒྱུར་བྱས་ནས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། དབང་ཕྱུག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། སྨོས་ཞེས་པ་ནི་འདི་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ཡིན་སྟོན་ཅིག་པའོ། །གལ་ཏེ་འབྱུང་རྣམས་ཏེ་ས་ལ་སོགས་པ་རྒྱུ་ཡིན་ན་ནི་ས་ལ་སོགས་པ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང་ལྡོག་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱུ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པས་ཆོག་མོད། མིང་ཙམ་ལ་ངལ་བར་བྱེད་པ་ཅིའི་ཐ་ཚིག་གཞན་ཡང་སྒྲའི་སྒོ་ནས་སྐྱོན་རྟག་ཏུ་དགལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དང་པོ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་དབང་ཕྱུག་མ་གྲུབ་པ་ནི། རིགས་པ་ཅན་དང་བྱེ་བྲག་པ་དག་དབང་ཕྱུག་ཅེས་པ་ལྷར་གཏོགས་པ། གཙང་ཞིང་མཆོད་པར་འོས་པ། རྟག་པ། གཅིག་པུ། ཀུན་གྱི་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་པ་སྟེ། ཆོས་ལྔ་ལྡན་ཞིག་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པར་འདོད་ན་རེ་ཞིག་དབང་ཕྱུག་དེ་གང་ཡིན་སྨྲོས་ཞེས་དྲིས་པ་ན། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་དག་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་མོད། དེ་དག་ལ་དབང་ཕྱུག་ཏུ་འདོགས་ན་མིང་ཙམ་ལ་ཡང་ཅི་ཞིག་ངལ་ཏེ་མི་རྩོད་མོད་ཀྱི།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the idea of Ishvara (a supreme being) as the cause of phenomena. It questions what exactly Ishvara is and suggests that if the elements (earth, etc.) are considered the cause, that's acceptable as it can be established through reasoning. It criticizes focusing on mere names rather than substance.\n\nCommentary 2: This commentary outlines the Buddhist refutation of Ishvara as proposed by other Indian schools. It describes Ishvara as having five qualities: divine, pure, worthy of worship, permanent, and singular creator of all. The commentary then questions what exactly this Ishvara is, and if the answer is that it's the great elements, it accepts this as a possible cause but criticizes the use of the term \"Ishvara\" as merely a name.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries are skeptical of the concept of Ishvara as a supreme creator. They suggest that if Ishvara is identified as the elements (earth, water, fire, air), that's acceptable as a cause of phenomena, but they criticize the use of the term \"Ishvara\" as unnecessary labeling.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nIf Ishvara is said to be the cause of beings,\nThen pray tell, what exactly is this Ishvara?\nIf you say it's the elements, that may be so,\nBut why exhaust ourselves over mere names?\n\n\nThis translation reflects the skepticism towards the concept of Ishvara found in the commentaries, while acknowledging that if Ishvara is equated with the elements, it could be accepted as a cause, but the naming itself is seen as unimportant.", + "translation": "If Ishvara is said to be the cause of beings,\nThen pray tell, what exactly is this Ishvara?\nIf you say it's the elements, that may be so,\nBut why exhaust ourselves over mere names?" } }, "glossary": { @@ -72522,6 +77761,19 @@ "མིང་ཙམ་ལ་ཡང་ཅི་ཞིག་ངལ། །": { "མིང་ཙམ་": "mere name" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དབང་ཕྱུག་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །རེ་ཞིག་དབང་ཕྱུག་གང་ཡིན་སྨྲོས། །": { + "དབང་ཕྱུག་": "Ishvara", + "འགྲོ་བའི་": "beings", + "རྒྱུ་": "cause", + "སྨྲོས་": "tell" + }, + "འབྱུང་རྣམས་ཞེ་ན་དེ་ལྟ་མོད། །མིང་ཙམ་ལ་ཡང་ཅི་ཞིག་ངལ། །": { + "འབྱུང་རྣམས་": "elements", + "མིང་": "names", + "ངལ་": "exhaust" + } } } }, @@ -72531,7 +77783,7 @@ "commentary_1": " འོན་ཀྱང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དུ་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ས་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་དུ་མའོ། །མི་རྟག་པ་ནི་རྣམ་པར་འཇིག་པའོ། །སེམས་མེད་པ་ནི་ཤེས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལྷ་མ་ཡིན་པ་ནི་བརྟེན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའོ། །འགོམས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྐང་པ་ལ་སོགས་པས་གནོན་ཅིང་འགོམས་པར་བྱ་བའོ། །མི་གཙང་བ་ནི་གང་ཞིག་བཙོག་པར་གྱུར་པ་རྣམས་སོ། །གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་འདི་ནི་བསམ་དུ་མེད་པ་སྟེ།", "commentary_2": "འོན་ཀྱང་ཁྱོད་རང་འདོད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་མེད་དེ། ས་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ནི་དུ་མ་དང་། མི་རྟག་པ་དང་། གཡོ་བའི་སེམས་མེད་པ་དང་། ལྷ་མིན་ཞིང་འགོམ་པར་བྱ་བ་ཉིད་དང་། མི་གཙང་བ་དང་བཅས་པས་དེ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཉིད་མ་ཡིན་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའོན་ཀྱང་ས་སོགས་དུ་མ་དང་། །མི་རྟག་གཡོ་མེད་ལྷ་མིན་ཞིང་། །འགོམ་བྱ་ཉིད་དང་མི་གཙང་བས། །དེ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཉིད་མ་ཡིན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nས་སོགས་(earth and so forth), མི་རྟག་(impermanent), གཡོ་མེད་(immovable), ལྷ་མིན་(not divine), འགོམ་བྱ་(to be trodden upon), མི་གཙང་བ་(impure), དབང་ཕྱུག་(Īśvara/sovereign)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to list qualities\n- ཞིང་ as a conjunction\n- བས་ as a causal particle\n- ནི་ as a topic marker\n\n\nHowever, earth and so forth are many, impermanent, immovable, and not divine,\nTo be trodden upon, and impure;\nTherefore, this [earth] is not Īśvara [the sovereign deity].\n\nTechnical note: This verse appears to be refuting the concept of earth or material elements as being equivalent to a supreme deity (Īśvara), likely in the context of philosophical debate with non-Buddhist schools.", "translation": "However, earth and so forth are many, impermanent, immovable, and not divine,\nTo be trodden upon, and impure;\nTherefore, this [earth] is not Īśvara [the sovereign deity]." @@ -72547,9 +77799,9 @@ "translation": "However, [it] is composed of many elements like earth,\nIs impermanent, immobile, not divine,\nCan be trodden upon, and is impure.\nTherefore, it is not the nature of the Divine Lord." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའོན་ཀྱང་ས་སོགས་དུ་མ་དང་། །མི་རྟག་གཡོ་མེད་ལྷ་མིན་ཞིང་། །འགོམ་བྱ་ཉིད་དང་མི་གཙང་བས། །དེ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཉིད་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: འོན་ཀྱང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དུ་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ས་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་དུ་མའོ། །མི་རྟག་པ་ནི་རྣམ་པར་འཇིག་པའོ། །སེམས་མེད་པ་ནི་ཤེས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལྷ་མ་ཡིན་པ་ནི་བརྟེན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའོ། །འགོམས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྐང་པ་ལ་སོགས་པས་གནོན་ཅིང་འགོམས་པར་བྱ་བའོ། །མི་གཙང་བ་ནི་གང་ཞིག་བཙོག་པར་གྱུར་པ་རྣམས་སོ། །གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་འདི་ནི་བསམ་དུ་མེད་པ་སྟེ།\n\nCommentary 2: འོན་ཀྱང་ཁྱོད་རང་འདོད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་མེད་དེ། ས་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ནི་དུ་མ་དང་། མི་རྟག་པ་དང་། གཡོ་བའི་སེམས་མེད་པ་དང་། ལྷ་མིན་ཞིང་འགོམ་པར་བྱ་བ་ཉིད་དང་། མི་གཙང་བ་དང་བཅས་པས་དེ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཉིད་མ་ཡིན་ལ།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nHowever, [the elements like] earth and so forth are multiple,\nImpermanent, without consciousness, not divine,\nCan be trodden upon, and are impure.\nTherefore, this cannot be the nature of Ishvara (the supreme deity).\n", - "translation": "However, [the elements like] earth and so forth are multiple,\nImpermanent, without consciousness, not divine,\nCan be trodden upon, and are impure.\nTherefore, this cannot be the nature of Ishvara (the supreme deity)." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འོན་ཀྱང་ས་སོགས་དུ་མ་དང་། །མི་རྟག་གཡོ་མེད་ལྷ་མིན་ཞིང་། །འགོམ་བྱ་ཉིད་དང་མི་གཙང་བས། །དེ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཉིད་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: འོན་ཀྱང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དུ་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ས་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་དུ་མའོ། །མི་རྟག་པ་ནི་རྣམ་པར་འཇིག་པའོ། །སེམས་མེད་པ་ནི་ཤེས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལྷ་མ་ཡིན་པ་ནི་བརྟེན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའོ། །འགོམས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྐང་པ་ལ་སོགས་པས་གནོན་ཅིང་འགོམས་པར་བྱ་བའོ། །མི་གཙང་བ་ནི་གང་ཞིག་བཙོག་པར་གྱུར་པ་རྣམས་སོ། །གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་འདི་ནི་བསམ་དུ་མེད་པ་སྟེ།\n\nCommentary 2: འོན་ཀྱང་ཁྱོད་རང་འདོད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་མེད་དེ། ས་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ནི་དུ་མ་དང་། མི་རྟག་པ་དང་། གཡོ་བའི་སེམས་མེད་པ་དང་། ལྷ་མིན་ཞིང་འགོམ་པར་བྱ་བ་ཉིད་དང་། མི་གཙང་བ་དང་བཅས་པས་དེ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཉིད་མ་ཡིན་ལ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the various attributes mentioned in the verse. It clarifies that \"many\" refers to the multiple natures of earth and other elements. \"Impermanent\" means subject to destruction. \"Without mind\" means lacking consciousness. \"Not divine\" means not to be relied upon. \"To be trodden upon\" means to be stepped on by feet. \"Impure\" refers to things that have become dirty.\n\nCommentary 2: This commentary states that the characteristics you claim are not present. It explains that the great elements like earth are many, impermanent, without moving consciousness, not divine, to be trodden upon, and impure. Therefore, these cannot be the supreme deity.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that the verse is describing attributes of earth and other elements, highlighting their multiplicity, impermanence, lack of consciousness, non-divine nature, ability to be trodden upon, and impurity. They use these attributes to argue that such things cannot be considered as the supreme deity or Ishvara.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nHowever, earth and other elements are many,\nImpermanent, without mind, not divine,\nTo be trodden upon, and impure.\nTherefore, these cannot be the Supreme Lord.", + "translation": "However, earth and other elements are many,\nImpermanent, without mind, not divine,\nTo be trodden upon, and impure.\nTherefore, these cannot be the Supreme Lord." } }, "glossary": { @@ -72570,6 +77822,24 @@ "དེ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཉིད་མ་ཡིན། །": { "དབང་ཕྱུག་": "God" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འོན་ཀྱང་ས་སོགས་དུ་མ་དང་། །": { + "ས་": "earth", + "དུ་མ་": "many" + }, + "མི་རྟག་གཡོ་མེད་ལྷ་མིན་ཞིང་། །": { + "མི་རྟག་": "impermanent", + "གཡོ་མེད་": "without mind", + "ལྷ་མིན་": "not divine" + }, + "འགོམ་བྱ་ཉིད་དང་མི་གཙང་བས། །": { + "འགོམ་བྱ་": "to be trodden upon", + "མི་གཙང་བ་": "impure" + }, + "དེ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཉིད་མ་ཡིན། །": { + "དབང་ཕྱུག་": "Supreme Lord" + } } } }, @@ -72579,7 +77849,7 @@ "commentary_1": " དེས་ན་དབང་ཕྱུག་རང་གི་ངོ་བོ་སྤྱད་ནས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྙམ་པ་ལ། བསམ་མིན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དབང་ཕྱུག་བསམ་དུ་མེད་པ་ཡིན་ན། བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱང་བསམ་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་བརྗོད་པ་པོ་ཉིད་དུ་ཡང་མི་རིགས་སོ། །གལ་ཏེ་དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་ཤིན་ཏུ་མཚོན་པར་དཀའ་བས་ན་བསམ་ཞིང་དཔྱད་པར་མི་ནུས་ལ། འབྲས་བུ་ནི་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་ཐུན་མོང་བ་ཡིན་པས་དེ་བསམ་པར་བྱ་བ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "ནམ་མཁའ་དབང་ཕྱུག་མིན་ཏེ། གཡོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། བདག་ཀྱང་དེ་མིན་ཏེ། བདག་སྔར་བཀག་ཟིན་པའི་ཕྱིར། བྱེད་པོ་དབང་ཕྱུག་དེ་ཡང་བསམ་པར་ནུས་པ་མིན་ན་བསམ་བྱ་མིན་པ་དེ་བྱེད་པོར་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདབང་ཕྱུག་མཁའ་མིན་གཡོ་མེད་ཕྱིར། །བདག་མིན་སྔར་ནི་བཀག་ཟིན་ཕྱིར། །བསམ་མིན་པ་ཡི་བྱེད་པོ་ཡང་། །བསམ་མིན་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nདབང་ཕྱུག་ (Īśvara), མཁའ་ (space), གཡོ་མེད་ (immovable), བདག་ (self), བསམ་མིན་ (inconceivable)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་ indicates reasons\n- ཟིན་ marks completed action\n- པ་ཡི་ is a genitive particle\n- བྱེད་པོ་ means \"agent\" or \"doer\"\n\n\nBecause Īśvara is not space and is immovable,\nBecause the self was already refuted before,\nAnd as for an agent of the inconceivable,\nWhat use is there in speaking of the inconceivable?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be refuting various philosophical positions, likely in the context of a Buddhist philosophical treatise.", "translation": "Because Īśvara is not space and is immovable,\nBecause the self was already refuted before,\nAnd as for an agent of the inconceivable,\nWhat use is there in speaking of the inconceivable?" @@ -72595,9 +77865,48 @@ "translation": "Since Ishvara is not space and is immovable,\nAnd since the self was previously refuted,\nWhat use is there in speaking of\nAn unconscious agent of unconscious actions?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདབང་ཕྱུག་མཁའ་མིན་གཡོ་མེད་ཕྱིར། །བདག་མིན་སྔར་ནི་བཀག་ཟིན་ཕྱིར། །བསམ་མིན་པ་ཡི་བྱེད་པོ་ཡང་། །བསམ་མིན་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེས་ན་དབང་ཕྱུག་རང་གི་ངོ་བོ་སྤྱད་ནས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྙམ་པ་ལ། བསམ་མིན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དབང་ཕྱུག་བསམ་དུ་མེད་པ་ཡིན་ན། བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱང་བསམ་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་བརྗོད་པ་པོ་ཉིད་དུ་ཡང་མི་རིགས་སོ། །གལ་ཏེ་དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་ཤིན་ཏུ་མཚོན་པར་དཀའ་བས་ན་བསམ་ཞིང་དཔྱད་པར་མི་ནུས་ལ། འབྲས་བུ་ནི་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་ཐུན་མོང་བ་ཡིན་པས་དེ་བསམ་པར་བྱ་བ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: ནམ་མཁའ་དབང་ཕྱུག་མིན་ཏེ། གཡོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། བདག་ཀྱང་དེ་མིན་ཏེ། བདག་སྔར་བཀག་ཟིན་པའི་ཕྱིར། བྱེད་པོ་དབང་ཕྱུག་དེ་ཡང་བསམ་པར་ནུས་པ་མིན་ན་བསམ་བྱ་མིན་པ་དེ་བྱེད་པོར་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nSince Ishvara is not space and is immovable,\nAnd since the self has already been refuted earlier,\nWhat is the use of speaking of an inconceivable agent\nAs the doer of that which is inconceivable?\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical argument being made in the original Tibetan verse. It refutes the concept of Ishvara (a supreme deity or creator god) as the ultimate agent or doer by pointing out that Ishvara cannot be equated with space (due to being immovable), is not the self (which has been previously disproven), and is ultimately inconceivable. The verse questions the logic of attributing inconceivable actions to an inconceivable agent.", - "translation": "Since Ishvara is not space and is immovable,\nAnd since the self has already been refuted earlier,\nWhat is the use of speaking of an inconceivable agent\nAs the doer of that which is inconceivable?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དབང་ཕྱུག་མཁའ་མིན་གཡོ་མེད་ཕྱིར། །བདག་མིན་སྔར་ནི་བཀག་ཟིན་ཕྱིར། །བསམ་མིན་པ་ཡི་བྱེད་པོ་ཡང་། །བསམ་མིན་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n\nCommentary 1: དེས་ན་དབང་ཕྱུག་རང་གི་ངོ་བོ་སྤྱད་ནས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྙམ་པ་ལ། བསམ་མིན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དབང་ཕྱུག་བསམ་དུ་མེད་པ་ཡིན་ན། བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱང་བསམ་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་བརྗོད་པ་པོ་ཉིད་དུ་ཡང་མི་རིགས་སོ། །གལ་ཏེ་དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་ཤིན་ཏུ་མཚོན་པར་དཀའ་བས་ན་བསམ་ཞིང་དཔྱད་པར་མི་ནུས་ལ། འབྲས་བུ་ནི་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་ཐུན་མོང་བ་ཡིན་པས་དེ་བསམ་པར་བྱ་བ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: ནམ་མཁའ་དབང་ཕྱུག་མིན་ཏེ། གཡོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། བདག་ཀྱང་དེ་མིན་ཏེ། བདག་སྔར་བཀག་ཟིན་པའི་ཕྱིར། བྱེད་པོ་དབང་ཕྱུག་དེ་ཡང་བསམ་པར་ནུས་པ་མིན་ན་བསམ་བྱ་མིན་པ་དེ་བྱེད་པོར་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་དོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary discusses the inconceivability of Ishvara (a supreme being). It argues that if Ishvara is inconceivable, then its actions are also inconceivable. Therefore, it's not logical to consider Ishvara as an agent or speaker. The commentary acknowledges that while Ishvara's nature might be difficult to comprehend, its effects are common to all beings and thus might be considered worthy of contemplation.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that space is not Ishvara because it is immovable. It also mentions that the self is not Ishvara, as the concept of self has already been refuted. It then questions the point of discussing an inconceivable agent (Ishvara) as a creator, suggesting that such discussion is meaningless.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries argue against the concept of Ishvara as a supreme creator. They emphasize the inconceivability of such a being and question the logic of attributing agency or creation to something that cannot be comprehended. The commentaries also touch on related concepts like space and self, dismissing them as potential candidates for a supreme being.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nSince Ishvara is neither space nor immovable,\nAnd the self has already been refuted,\nWhat's the use of discussing an inconceivable agent\nAs the creator of that which is beyond thought?\n\n\nThis translation reflects the skeptical stance towards the concept of a supreme creator (Ishvara) found in the commentaries, emphasizing its inconceivability and questioning the usefulness of such discussions.", + "translation": "Since Ishvara is neither space nor immovable,\nAnd the self has already been refuted,\nWhat's the use of discussing an inconceivable agent\nAs the creator of that which is beyond thought?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དབང་ཕྱུག་མཁའ་མིན་གཡོ་མེད་ཕྱིར།": { + "དབང་ཕྱུག་": "God", + "མཁའ་": "Space", + "གཡོ་མེད་": "inert" + }, + "།བདག་མིན་སྔར་ནི་བཀག་ཟིན་ཕྱིར།": { + "བདག་": "self", + "བཀག་": "refuted" + }, + "།བསམ་མིན་པ་ཡི་བྱེད་པོ་ཡང་།": { + "བསམ་མིན་": "inconceivable", + "བྱེད་པོ་": "creator" + }, + "།བསམ་མིན་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ།": { + "བསམ་མིན་": "inconceivable", + "བརྗོད་པས་": "speak" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དབང་ཕྱུག་མཁའ་མིན་གཡོ་མེད་ཕྱིར། །": { + "དབང་ཕྱུག་": "Ishvara", + "མཁའ་": "space", + "གཡོ་མེད་": "immovable" + }, + "བདག་མིན་སྔར་ནི་བཀག་ཟིན་ཕྱིར། །": { + "བདག་": "self", + "བཀག་": "refuted" + }, + "བསམ་མིན་པ་ཡི་བྱེད་པོ་ཡང་། །": { + "བསམ་མིན་": "inconceivable", + "བྱེད་པོ་": "agent" + }, + "བསམ་མིན་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །": { + "བསམ་མིན་": "beyond thought" + } } } }, @@ -72607,7 +77916,7 @@ "commentary_1": " དེས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དབང་ཕྱུག་དེས་ཅི་ཞིག་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བར་འདོད། གལ་ཏེ་བདག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། བདག་དེ་ནི་རྟག་པ་ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་འབྲས་བུར་འགྱུར། ས་ལ་སོགས་པའི་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རགས་པའི་བྱ་བ་ནི་ཆུང་ངུ་ནས་དགག་པར་བྱ་བའོ། །དབང་ཕྱུག་ཅེས་བྱ་བ་ནས་དབང་ཕྱུག་ནི་རྟག་པ་དེས་བདག་ཉིད་བྱེད་པ་འགལ་བའོ། །འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་ཡོད་ཀྱི་བར་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པ་ཡང་ཐོག་མ་མེད་པས་ན་དེས་བྱས་པ་ནི་མ་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་ཤེས་པས་སྐྱེད་པའི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ལས་ལས་བྱུང་བའི་བདེ་བ་དང་། འདི་སྡུག་བསྔལ་དེ་དག་ཀྱང་དེས་བྱས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་དེ་ཡིས་བསྐྱེད་པ་མེད་པ་ནི། དབང་ཕྱུག་དེས་བསྐྱེད་པར་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེས་དྲིས་པ་ན། བདག་དང་ས་སོགས་ཀྱི་རྡུལ་དང་དབང་ཕྱུག་ཉིད་ཀྱི་རིགས་རྒྱུན་ཕྱི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་དག་གི་ངོ་བོ་རྟག་པར་འདོད་པ་མིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་བྱར་འགལ་ལོ། །ཤེས་པ་ཡང་དོན་གྱི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་ལ་རིག་ཙམ་དུ་ཐོག་མ་མེད་པ་ཅན་གྱི་རིག་པ་སྔ་མ་སྔ་མ་ལས་སྐྱེས་ཤིང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེས་བསྐྱེད་འདོད་པའང་གང་ཞིག་ཡིན། །བདག་ནི་དེ་དང་ས་སོགས་དང་། །དབང་ཕྱུག་ངོ་བོའང་རྟག་མིན་ནམ། །ཤེས་པ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེ་དང་། །\n", "output": "I'll provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབསྐྱེད་(generate/produce), འདོད་པ་(desire), བདག་(self), ས་(earth), དབང་ཕྱུག་(Īśvara), ངོ་བོ་(essence/nature), རྟག་(permanent), ཤེས་པ་(consciousness), ཤེས་བྱ་(object of knowledge)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་: interrogative construction\n- མིན་ནམ་: rhetorical question particle\n- ལས་: ablative particle indicating \"from\"\n\n\nWhat is that which produces desire? Am I not impermanent, along with earth and so forth, and even the essence of Īśvara? Consciousness arises from objects of knowledge, and...\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the impermanence of the self and phenomena, including divine entities like Īśvara, and touching on the nature of consciousness in relation to its objects.", "translation": "What is that which produces desire? Am I not impermanent, along with earth and so forth, and even the essence of Īśvara? Consciousness arises from objects of knowledge, and..." @@ -72623,9 +77932,9 @@ "translation": "What is it that desires to produce that?\nAm I not permanent, like that and earth and so on,\nAnd also the nature of the powerful lord?\nKnowledge arises from the object of knowledge, and..." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེས་བསྐྱེད་འདོད་པའང་གང་ཞིག་ཡིན། །བདག་ནི་དེ་དང་ས་སོགས་དང་། །དབང་ཕྱུག་ངོ་བོའང་རྟག་མིན་ནམ། །ཤེས་པ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེ་དང་། །\n\nCommentary 1: དེས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དབང་ཕྱུག་དེས་ཅི་ཞིག་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བར་འདོད། གལ་ཏེ་བདག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། བདག་དེ་ནི་རྟག་པ་ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་འབྲས་བུར་འགྱུར། ས་ལ་སོགས་པའི་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རགས་པའི་བྱ་བ་ནི་ཆུང་ངུ་ནས་དགག་པར་བྱ་བའོ། །དབང་ཕྱུག་ཅེས་བྱ་བ་ནས་དབང་ཕྱུག་ནི་རྟག་པ་དེས་བདག་ཉིད་བྱེད་པ་འགལ་བའོ། །འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་ཡོད་ཀྱི་བར་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པ་ཡང་ཐོག་མ་མེད་པས་ན་དེས་བྱས་པ་ནི་མ་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་ཤེས་པས་སྐྱེད་པའི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ལས་ལས་བྱུང་བའི་བདེ་བ་དང་། འདི་སྡུག་བསྔལ་དེ་དག་ཀྱང་དེས་བྱས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དེ་ཡིས་བསྐྱེད་པ་མེད་པ་ནི། དབང་ཕྱུག་དེས་བསྐྱེད་པར་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེས་དྲིས་པ་ན། བདག་དང་ས་སོགས་ཀྱི་རྡུལ་དང་དབང་ཕྱུག་ཉིད་ཀྱི་རིགས་རྒྱུན་ཕྱི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་དག་གི་ངོ་བོ་རྟག་པར་འདོད་པ་མིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་བྱར་འགལ་ལོ། །ཤེས་པ་ཡང་དོན་གྱི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་ལ་རིག་ཙམ་དུ་ཐོག་མ་མེད་པ་ཅན་གྱི་རིག་པ་སྔ་མ་སྔ་མ་ལས་སྐྱེས་ཤིང་།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan text, based on the commentaries provided:\n\n\nWhat is it that he (Ishvara) desires to produce? \nAre not the self, the elements like earth, and even the nature of Ishvara eternal? \nConsciousness arises from objects of knowledge, and\n", - "translation": "What is it that he (Ishvara) desires to produce? \nAre not the self, the elements like earth, and even the nature of Ishvara eternal? \nConsciousness arises from objects of knowledge, and" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེས་བསྐྱེད་འདོད་པའང་གང་ཞིག་ཡིན། །བདག་ནི་དེ་དང་ས་སོགས་དང་། །དབང་ཕྱུག་ངོ་བོའང་རྟག་མིན་ནམ། །ཤེས་པ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེ་དང་། །\n\nCommentary 1: དེས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དབང་ཕྱུག་དེས་ཅི་ཞིག་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བར་འདོད། གལ་ཏེ་བདག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། བདག་དེ་ནི་རྟག་པ་ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་འབྲས་བུར་འགྱུར། ས་ལ་སོགས་པའི་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རགས་པའི་བྱ་བ་ནི་ཆུང་ངུ་ནས་དགག་པར་བྱ་བའོ། །དབང་ཕྱུག་ཅེས་བྱ་བ་ནས་དབང་ཕྱུག་ནི་རྟག་པ་དེས་བདག་ཉིད་བྱེད་པ་འགལ་བའོ། །འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་ཡོད་ཀྱི་བར་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པ་ཡང་ཐོག་མ་མེད་པས་ན་དེས་བྱས་པ་ནི་མ་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་ཤེས་པས་སྐྱེད་པའི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ལས་ལས་བྱུང་བའི་བདེ་བ་དང་། འདི་སྡུག་བསྔལ་དེ་དག་ཀྱང་དེས་བྱས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དེ་ཡིས་བསྐྱེད་པ་མེད་པ་ནི། དབང་ཕྱུག་དེས་བསྐྱེད་པར་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེས་དྲིས་པ་ན། བདག་དང་ས་སོགས་ཀྱི་རྡུལ་དང་དབང་ཕྱུག་ཉིད་ཀྱི་རིགས་རྒྱུན་ཕྱི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་དག་གི་ངོ་བོ་རྟག་པར་འདོད་པ་མིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་བྱར་འགལ་ལོ། །ཤེས་པ་ཡང་དོན་གྱི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་ལ་རིག་ཙམ་དུ་ཐོག་མ་མེད་པ་ཅན་གྱི་རིག་པ་སྔ་མ་སྔ་མ་ལས་སྐྱེས་ཤིང་།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1 summary:\n- Questions what Ishvara (a divine creator) intends to produce as an effect\n- Argues that the self, elements like earth, and Ishvara himself are permanent and thus cannot be produced\n- States that consciousness arises from karma and objects of knowledge, not from Ishvara\n\nCommentary 2 summary:\n- Also questions what Ishvara intends to produce\n- Argues that the self, elemental particles, and Ishvara's own continuum are considered permanent and thus cannot be produced\n- States that consciousness arises from objects of knowledge and from previous moments of awareness\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries argue against the idea of a divine creator (Ishvara) producing effects. They assert that things considered permanent (like the self, elements, and Ishvara himself) cannot be produced. They also state that consciousness arises from other causes (karma, objects of knowledge, previous moments of awareness) rather than being created by Ishvara.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nWhat does that [Ishvara] desire to produce?\nAre not the self, the elements and such,\nAnd the nature of Ishvara himself permanent?\nConsciousness arises from objects of knowledge and [previous moments].\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on questioning what a creator could produce, asserting the permanence of various entities, and explaining the arising of consciousness from other sources.", + "translation": "What does that [Ishvara] desire to produce?\nAre not the self, the elements and such,\nAnd the nature of Ishvara himself permanent?\nConsciousness arises from objects of knowledge and [previous moments]." } }, "glossary": { @@ -72647,6 +77956,25 @@ "ཤེས་བྱ་": "object", "སྐྱེ་": "arises" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེས་བསྐྱེད་འདོད་པའང་གང་ཞིག་ཡིན། །": { + "བསྐྱེད་": "produce" + }, + "བདག་ནི་དེ་དང་ས་སོགས་དང་། །": { + "བདག་": "self", + "ས་སོགས་": "elements" + }, + "དབང་ཕྱུག་ངོ་བོའང་རྟག་མིན་ནམ། །": { + "དབང་ཕྱུག་": "Ishvara", + "ངོ་བོ་": "nature", + "རྟག་": "permanent" + }, + "ཤེས་པ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེ་དང་། །": { + "ཤེས་པ་": "consciousness", + "ཤེས་བྱ་": "objects of knowledge", + "སྐྱེ་": "arises" + } } } }, @@ -72656,7 +77984,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ཡང་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཀྱི་རྒྱུ་དབང་ཕྱུག་ཡིན་ན་ནི། དེའི་ཐོག་མ་འདི་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་མེད་པས་དེའི་ཚེ་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་རྟག་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ན། སྲིད་པ་ཆགས་ནས་ཚུར་ཁོ་ན་སྐྱེད་ཀྱི་འཇིག་པའི་ཚེ་མ་ཡིན་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན། དེས་ན་ནུས་པ་རྟག་པ་དེ་ལ་སྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཐོག་མ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན་འབྲས་བུ་ལ་ཐོག་མ་གང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ཁོ་བོ་ཅག་གི་ལྟར་ན་ནི་འཇིག་པའི་ཚེ་ནུབ་པར་འགྱུར་བའི་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་དྲན་པའི་རིགས་ཤེས་པ་འོད་གསལ་བ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེས་ནས། དེས་ན་ཡང་འདི་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །", "commentary_2": "བདེ་སྡུག་ནི་ལས་དགེ་མི་དགེ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་པས་དབང་ཕྱུག་དེ་ཡིས་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་སྐྱེད་པ་སྨྲོས་ཤིག གསུམ་པ་དེ་སྐྱེད་བྱེད་དུ་མི་རུང་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཐལ་བ་བརྗོད་པ་ནི། རྒྱུ་དབང་ཕྱུག་འབྲས་བུ་སྐྱེད་བྱེད་རྟག་པ་དེ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་པ་མིན་ན་དེའི་འབྲས་བུ་བདེ་སོགས་ལ་ཡང་ཐོག་མ་ག་ལ་ཡོད་དེ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐོག་མེད་བདེ་སྡུག་ལས་ལས་ཡིན། །དེ་ཡིས་གང་ཞིག་བསྐྱེད་པ་སྨྲོས། །རྒྱུ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་མིན་ན། །འབྲས་བུའི་ཐོག་མ་ག་ལ་ཡོད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nཐོག་མེད་ (beginningless), བདེ་སྡུག་ (pleasure and pain), ལས་ (karma)\n\nGrammatical notes:\n- Use of rhetorical questions in the last two lines\n- Conditional structure with ན་ in the third line\n\n\nBeginningless pleasure and pain are from karma.\nWhat is it that they produce? Speak!\nIf there is no beginning to the cause,\nHow could there be a beginning to the result?\n\n\nTechnical note: This verse discusses the beginningless nature of karma and its effects, using logical reasoning to challenge the concept of a first cause in the cycle of existence.", "translation": "Beginningless pleasure and pain are from karma.\nWhat is it that they produce? Speak!\nIf there is no beginning to the cause,\nHow could there be a beginning to the result?" @@ -72672,9 +78000,9 @@ "translation": "From beginningless time, happiness and suffering arise from karma.\nWhat can be said to be produced by that?\nIf there is no beginning to the cause,\nHow could there be a beginning to the result?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཐོག་མེད་བདེ་སྡུག་ལས་ལས་ཡིན། །དེ་ཡིས་གང་ཞིག་བསྐྱེད་པ་སྨྲོས། །རྒྱུ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་མིན་ན། །འབྲས་བུའི་ཐོག་མ་ག་ལ་ཡོད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཀྱི་རྒྱུ་དབང་ཕྱུག་ཡིན་ན་ནི། དེའི་ཐོག་མ་འདི་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་མེད་པས་དེའི་ཚེ་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་རྟག་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ན། སྲིད་པ་ཆགས་ནས་ཚུར་ཁོ་ན་སྐྱེད་ཀྱི་འཇིག་པའི་ཚེ་མ་ཡིན་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན། དེས་ན་ནུས་པ་རྟག་པ་དེ་ལ་སྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཐོག་མ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན་འབྲས་བུ་ལ་ཐོག་མ་གང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ཁོ་བོ་ཅག་གི་ལྟར་ན་ནི་འཇིག་པའི་ཚེ་ནུབ་པར་འགྱུར་བའི་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་དྲན་པའི་རིགས་ཤེས་པ་འོད་གསལ་བ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེས་ནས། དེས་ན་ཡང་འདི་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: བདེ་སྡུག་ནི་ལས་དགེ་མི་དགེ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་པས་དབང་ཕྱུག་དེ་ཡིས་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་སྐྱེད་པ་སྨྲོས་ཤིག གསུམ་པ་དེ་སྐྱེད་བྱེད་དུ་མི་རུང་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཐལ་བ་བརྗོད་པ་ནི། རྒྱུ་དབང་ཕྱུག་འབྲས་བུ་སྐྱེད་བྱེད་རྟག་པ་དེ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་པ་མིན་ན་དེའི་འབྲས་བུ་བདེ་སོགས་ལ་ཡང་ཐོག་མ་ག་ལ་ཡོད་དེ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིང་།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nBeginningless happiness and suffering arise from karma.\nWhat is said to be produced by that [divine creator]?\nIf the cause has no beginning,\nHow could the effect have a beginning?\n\n\nThis translation conveys that:\n1. Happiness and suffering have existed without beginning and are the results of karma.\n2. It questions what a divine creator could produce, given this karmic causation.\n3. It argues that if a proposed cause (like a creator god) has no beginning, then its effects also could not have a beginning.\n4. This challenges the idea of a primordial creator deity by pointing out the logical inconsistency in that concept.", - "translation": "Beginningless happiness and suffering arise from karma.\nWhat is said to be produced by that [divine creator]?\nIf the cause has no beginning,\nHow could the effect have a beginning?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཐོག་མེད་བདེ་སྡུག་ལས་ལས་ཡིན། །དེ་ཡིས་གང་ཞིག་བསྐྱེད་པ་སྨྲོས། །རྒྱུ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་མིན་ན། །འབྲས་བུའི་ཐོག་མ་ག་ལ་ཡོད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ཡང་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཀྱི་རྒྱུ་དབང་ཕྱུག་ཡིན་ན་ནི། དེའི་ཐོག་མ་འདི་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་མེད་པས་དེའི་ཚེ་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་རྟག་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ན། སྲིད་པ་ཆགས་ནས་ཚུར་ཁོ་ན་སྐྱེད་ཀྱི་འཇིག་པའི་ཚེ་མ་ཡིན་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན། དེས་ན་ནུས་པ་རྟག་པ་དེ་ལ་སྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཐོག་མ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན་འབྲས་བུ་ལ་ཐོག་མ་གང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ཁོ་བོ་ཅག་གི་ལྟར་ན་ནི་འཇིག་པའི་ཚེ་ནུབ་པར་འགྱུར་བའི་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་དྲན་པའི་རིགས་ཤེས་པ་འོད་གསལ་བ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེས་ནས། དེས་ན་ཡང་འདི་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །\n\nCommentary 2: བདེ་སྡུག་ནི་ལས་དགེ་མི་དགེ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་པས་དབང་ཕྱུག་དེ་ཡིས་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་སྐྱེད་པ་སྨྲོས་ཤིག གསུམ་པ་དེ་སྐྱེད་བྱེད་དུ་མི་རུང་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཐལ་བ་བརྗོད་པ་ནི། རྒྱུ་དབང་ཕྱུག་འབྲས་བུ་སྐྱེད་བྱེད་རྟག་པ་དེ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་པ་མིན་ན་དེའི་འབྲས་བུ་བདེ་སོགས་ལ་ཡང་ཐོག་མ་ག་ལ་ཡོད་དེ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིང་།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the concept of beginninglessness in relation to causes and effects. It argues that if there is an eternal cause without a beginning, its effects should also be constant. However, we observe that things arise and cease in the world. The commentary suggests that from a Buddhist perspective, consciousness continues through cycles of existence, taking rebirth after dissolution.\n\nCommentary 2: This commentary emphasizes that happiness and suffering arise from virtuous and non-virtuous actions (karma), not from an eternal creator. It questions what specific effects such a creator would produce. It also argues that if the cause (creator) has no beginning, then the effects (experiences of beings) should also have no beginning.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries reject the idea of an eternal, beginningless creator as the cause of worldly phenomena. They emphasize the Buddhist view of karma as the cause of experiences and the continuity of consciousness through rebirth. They point out logical issues with positing a beginningless cause leading to effects that have a beginning.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nBeginningless happiness and suffering arise from karma.\nWhat exactly does that [eternal cause] produce? Tell me.\nIf the cause has no beginning,\nHow could the effect have a beginning?\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on karma as the cause of experiences, questioning the logic of an eternal cause, and highlighting the philosophical problem of a beginningless cause producing effects with a beginning.", + "translation": "Beginningless happiness and suffering arise from karma.\nWhat exactly does that [eternal cause] produce? Tell me.\nIf the cause has no beginning,\nHow could the effect have a beginning?" } }, "glossary": { @@ -72695,6 +78023,22 @@ "འབྲས་བུའི་": "results", "ཐོག་མ་": "beginning" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཐོག་མེད་བདེ་སྡུག་ལས་ལས་ཡིན། །": { + "ཐོག་མེད་": "Beginningless", + "བདེ་སྡུག་": "happiness and suffering", + "ལས་": "karma" + }, + "དེ་ཡིས་གང་ཞིག་བསྐྱེད་པ་སྨྲོས། །": {}, + "རྒྱུ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་མིན་ན། །": { + "རྒྱུ་": "cause", + "ཐོག་མ་": "beginning" + }, + "འབྲས་བུའི་ཐོག་མ་ག་ལ་ཡོད། །": { + "འབྲས་བུ་": "effect", + "ཐོག་མ་": "beginning" + } } } }, @@ -72704,7 +78048,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་ནུས་པ་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་སྟེ་དབང་ཕྱུག་གིས་མ་བྱས་པ་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་པས་རྟག་ཏུ་སྐྱེད་ཅིང་འབྱིན་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །", "commentary_2": "དེ་བཞིན་དུ་ཐ་མ་ཡང་མེད་པས་བདེ་སྡུག་སོགས་རྟག་ཏུ་ཅིའི་ཕྱིར་ཡོད་མིན་ཏེ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་ལས། དེ་དག་རེས་འགའ་བར་འགྲུབ་པས་གསལ་ལོ། །གཉིས་པ་ཁྱབ་པ་ལ་འཁྲུལ་པ་སྤང་བ་ནི། དབང་ཕྱུག་རྟག་ཀྱང་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་རྐྱེན་གཞན་རེས་འགའ་བ་ལ་ལྟོས་པས་འབྲས་བུ་རྟག་ཏུ་བསྐྱེད་པས་མ་ཁྱབ་བོ་ཞེ་ན། དབང་ཕྱུག་དེ་ནི་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མིན་པར་ཐལ་ཏེ། དེས་བྱས་པ་མིན་པའི་དངོས་པོ་གཞན་ཡོད་པ་མིན་པས་སོ། །དེས་ན་དེས་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་འདི་གང་ལ་ལྟོས་པར་འགྱུར།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྟག་ཏུ་ཅི་ཕྱིར་བྱེད་མིན་ཏེ། །དེ་ནི་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མིན། །དེས་བྱས་མིན་གཞན་ཡོད་མིན་ན། །དེས་འདི་གང་ལ་ལྟོས་པར་འགྱུར། །\n", "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nརྟག་ཏུ (always), ཅི་ཕྱིར (why), ལྟོས་པ (dependent), བྱས (done/made)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཏེ། as a connector\n- Repeated use of མིན (is not) for negation\n- Conditional structure with ན། (if)\n\n\nWhy is it not always active?\nIt is not dependent on others.\nIf it is not made by that and nothing else exists,\nOn what could this depend?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of an ultimate reality or principle, questioning its dependence and activity. The term ལྟོས་པ (dependent) is crucial in Madhyamaka philosophy, often used to discuss the interdependent nature of phenomena.", "translation": "Why is it not always active?\nIt is not dependent on others.\nIf it is not made by that and nothing else exists,\nOn what could this depend?" @@ -72720,9 +78064,43 @@ "translation": "Why does it not always act?\nIt does not depend on others.\nIf it is not done by that and nothing else exists,\nWhat could this depend on?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརྟག་ཏུ་ཅི་ཕྱིར་བྱེད་མིན་ཏེ། །དེ་ནི་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མིན། །དེས་བྱས་མིན་གཞན་ཡོད་མིན་ན། །དེས་འདི་གང་ལ་ལྟོས་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ནུས་པ་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་སྟེ་དབང་ཕྱུག་གིས་མ་བྱས་པ་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་པས་རྟག་ཏུ་སྐྱེད་ཅིང་འབྱིན་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བཞིན་དུ་ཐ་མ་ཡང་མེད་པས་བདེ་སྡུག་སོགས་རྟག་ཏུ་ཅིའི་ཕྱིར་ཡོད་མིན་ཏེ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་ལས། དེ་དག་རེས་འགའ་བར་འགྲུབ་པས་གསལ་ལོ། །གཉིས་པ་ཁྱབ་པ་ལ་འཁྲུལ་པ་སྤང་བ་ནི། དབང་ཕྱུག་རྟག་ཀྱང་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་རྐྱེན་གཞན་རེས་འགའ་བ་ལ་ལྟོས་པས་འབྲས་བུ་རྟག་ཏུ་བསྐྱེད་པས་མ་ཁྱབ་བོ་ཞེ་ན། དབང་ཕྱུག་དེ་ནི་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མིན་པར་ཐལ་ཏེ། དེས་བྱས་པ་མིན་པའི་དངོས་པོ་གཞན་ཡོད་པ་མིན་པས་སོ། །དེས་ན་དེས་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་འདི་གང་ལ་ལྟོས་པར་འགྱུར།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWhy does it not always produce effects?\nIt does not depend on anything else.\nIf there is nothing else that is not created by it,\nWhat could this depend on?\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical argument being made about a supreme creator deity (likely referring to Ishvara). The verse questions why such a deity, if truly independent and the creator of everything, would not constantly produce effects. It argues that if there is nothing outside of what this deity creates, then there is nothing else for the deity's creative activity to depend on or be limited by.", - "translation": "Why does it not always produce effects?\nIt does not depend on anything else.\nIf there is nothing else that is not created by it,\nWhat could this depend on?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རྟག་ཏུ་ཅི་ཕྱིར་བྱེད་མིན་ཏེ། །དེ་ནི་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མིན། །དེས་བྱས་མིན་གཞན་ཡོད་མིན་ན། །དེས་འདི་གང་ལ་ལྟོས་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ནུས་པ་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་སྟེ་དབང་ཕྱུག་གིས་མ་བྱས་པ་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་པས་རྟག་ཏུ་སྐྱེད་ཅིང་འབྱིན་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 2: དེ་བཞིན་དུ་ཐ་མ་ཡང་མེད་པས་བདེ་སྡུག་སོགས་རྟག་ཏུ་ཅིའི་ཕྱིར་ཡོད་མིན་ཏེ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་ལས། དེ་དག་རེས་འགའ་བར་འགྲུབ་པས་གསལ་ལོ། །གཉིས་པ་ཁྱབ་པ་ལ་འཁྲུལ་པ་སྤང་བ་ནི། དབང་ཕྱུག་རྟག་ཀྱང་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་རྐྱེན་གཞན་རེས་འགའ་བ་ལ་ལྟོས་པས་འབྲས་བུ་རྟག་ཏུ་བསྐྱེད་པས་མ་ཁྱབ་བོ་ཞེ་ན། དབང་ཕྱུག་དེ་ནི་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མིན་པར་ཐལ་ཏེ། དེས་བྱས་པ་མིན་པའི་དངོས་པོ་གཞན་ཡོད་པ་མིན་པས་སོ། །དེས་ན་དེས་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་འདི་གང་ལ་ལྟོས་པར་འགྱུར།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the idea that if a supreme being (like Ishvara) has the power to create everything, it should be creating constantly without relying on other factors. It suggests that if nothing exists that is not created by this being, then logically it should be continuously producing effects.\n\nCommentary 2: This commentary expands on the idea, stating that if there's no end to the supreme being's creative power, things like pleasure and pain should exist constantly, but they don't - they are intermittent. It then addresses a potential objection that the supreme being might depend on other conditions to create effects. The commentary argues that if the supreme being created everything, there can't be any other independent conditions for it to rely on.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries are exploring the logical inconsistencies in the idea of an all-powerful, independent creator deity. They argue that if such a being existed and was responsible for everything, its effects (like the world and experiences within it) should be constant and not dependent on any other factors. The fact that things in the world are not constant and seem to depend on various conditions contradicts this idea.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nWhy doesn't it [the supreme being] always produce [effects]?\nIt does not depend on anything else.\nIf there is nothing that is not made by it,\nWhat could it possibly depend on?\n\nThis translation reflects the philosophical argument presented in the commentaries, questioning the logical consistency of an all-powerful, independent creator deity.", + "translation": "Why doesn't it [the supreme being] always produce [effects]?\nIt does not depend on anything else.\nIf there is nothing that is not made by it,\nWhat could it possibly depend on?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "རྟག་ཏུ་ཅི་ཕྱིར་བྱེད་མིན་ཏེ།": { + "རྟག་ཏུ་": "always", + "བྱེད་": "creating" + }, + "།དེ་ནི་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མིན།": { + "གཞན་": "something else", + "ལྟོས་པ་": "dependent" + }, + "།དེས་བྱས་མིན་གཞན་ཡོད་མིན་ན།": { + "བྱས་": "make" + }, + "།དེས་འདི་གང་ལ་ལྟོས་པར་འགྱུར།": { + "ལྟོས་པར་": "depend" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "རྟག་ཏུ་ཅི་ཕྱིར་བྱེད་མིན་ཏེ། །": { + "རྟག་ཏུ་": "always", + "བྱེད་": "produce" + }, + "།དེ་ནི་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མིན། །": { + "གཞན་": "anything else", + "ལྟོས་པ་": "depend" + }, + "།དེས་བྱས་མིན་གཞན་ཡོད་མིན་ན། །": { + "བྱས་": "made" + }, + "།དེས་འདི་གང་ལ་ལྟོས་པར་འགྱུར། །": { + "ལྟོས་པར་": "depend" + } } } }, @@ -72732,7 +78110,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཚོགས་པ་ལ་ལྟོས་པ་ཡིན་ན་ནི། དེའི་ཚེ་ཚོགས་པའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང་ལྡོག་པས་བསྒྲུབས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དབང་ཕྱུག་རྒྱུར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གལ་ཏེ་རྐྱེན་ཚོགས་པ་ལ་ལྟོས་ན་ཚོགས་པ་དེ་ཉིད་རྒྱུ་ཡིན་པར་འགྱུར་གྱི་དབང་ཕྱུག་རྒྱུ་མིན་པར་ཐལ་ཏེ། རྒྱུ་རྐྱེན་ཚོགས་ན་དབང་ཕྱུག་ལ་འབྲས་བུ་མི་བསྐྱེད་པའི་དབང་མེད་ཅིང་ཚོགས་པ་དེ་མེད་པར་བསྐྱེད་དབང་ཡང་མེད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ལྟོས་ན་ཚོགས་པ་ཉིད། །རྒྱུ་ཡིན་འགྱུར་གྱི་དབང་ཕྱུག་མིན། །ཚོགས་ན་མི་སྐྱེ་དབང་མེད་ཅིང་། །དེ་མེད་པར་ནི་སྐྱེ་དབང་མེད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nལྟོས་ (depend), ཚོགས་པ་ (collection/assembly), རྒྱུ་ (cause), དབང་ཕྱུག་ (Īśvara/supreme being), སྐྱེ་ (arise/be born)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན conditional structure\n- ཉིད emphatic particle\n- འགྱུར་གྱི future/potential marker\n- མེད negation of existence\n\n\nIf one considers, it is the collection itself\nThat is the cause, not Īśvara.\nWithout the collection, it cannot arise;\nWithout that [cause], it has no power to arise.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing causality in Buddhist philosophy, refuting the idea of a supreme creator (Īśvara) and emphasizing dependent origination.\n- The term ཚོགས་པ (collection) likely refers to the assembly of causes and conditions necessary for something to arise.", "translation": "If one considers, it is the collection itself\nThat is the cause, not Īśvara.\nWithout the collection, it cannot arise;\nWithout that [cause], it has no power to arise." @@ -72748,9 +78126,9 @@ "translation": "If dependent, it is the collection itself\nThat is the cause, not a supreme being.\nWhen collected, it has no power to produce,\nAnd without that, it has no power to arise." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ལྟོས་ན་ཚོགས་པ་ཉིད། །རྒྱུ་ཡིན་འགྱུར་གྱི་དབང་ཕྱུག་མིན། །ཚོགས་ན་མི་སྐྱེ་དབང་མེད་ཅིང་། །དེ་མེད་པར་ནི་སྐྱེ་དབང་མེད། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཚོགས་པ་ལ་ལྟོས་པ་ཡིན་ན་ནི། དེའི་ཚེ་ཚོགས་པའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང་ལྡོག་པས་བསྒྲུབས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དབང་ཕྱུག་རྒྱུར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་རྐྱེན་ཚོགས་པ་ལ་ལྟོས་ན་ཚོགས་པ་དེ་ཉིད་རྒྱུ་ཡིན་པར་འགྱུར་གྱི་དབང་ཕྱུག་རྒྱུ་མིན་པར་ཐལ་ཏེ། རྒྱུ་རྐྱེན་ཚོགས་ན་དབང་ཕྱུག་ལ་འབྲས་བུ་མི་བསྐྱེད་པའི་དབང་མེད་ཅིང་ཚོགས་པ་དེ་མེད་པར་བསྐྱེད་དབང་ཡང་མེད་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nIf dependent on conditions, the collection itself\nWould be the cause, not a supreme being.\nWhen conditions are assembled, it has no power not to produce,\nAnd without those conditions, it has no power to produce.\n\n\nThis translation conveys that if phenomena depend on a collection of causes and conditions, then that collection itself would be the cause, rather than a supreme being or god. When the necessary conditions are assembled, the result must arise without the power to prevent it. Conversely, without those conditions, there is no power to make the result arise. This argues against the idea of an omnipotent creator and supports the Buddhist view of dependent origination.", - "translation": "If dependent on conditions, the collection itself\nWould be the cause, not a supreme being.\nWhen conditions are assembled, it has no power not to produce,\nAnd without those conditions, it has no power to produce." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་ལྟོས་ན་ཚོགས་པ་ཉིད། །རྒྱུ་ཡིན་འགྱུར་གྱི་དབང་ཕྱུག་མིན། །ཚོགས་ན་མི་སྐྱེ་དབང་མེད་ཅིང་། །དེ་མེད་པར་ནི་སྐྱེ་དབང་མེད། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་ཚོགས་པ་ལ་ལྟོས་པ་ཡིན་ན་ནི། དེའི་ཚེ་ཚོགས་པའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང་ལྡོག་པས་བསྒྲུབས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དབང་ཕྱུག་རྒྱུར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་རྐྱེན་ཚོགས་པ་ལ་ལྟོས་ན་ཚོགས་པ་དེ་ཉིད་རྒྱུ་ཡིན་པར་འགྱུར་གྱི་དབང་ཕྱུག་རྒྱུ་མིན་པར་ཐལ་ཏེ། རྒྱུ་རྐྱེན་ཚོགས་ན་དབང་ཕྱུག་ལ་འབྲས་བུ་མི་བསྐྱེད་པའི་དབང་མེད་ཅིང་ཚོགས་པ་དེ་མེད་པར་བསྐྱེད་དབང་ཡང་མེད་པས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nIf it depends on the assembly, then it is established by the presence and absence of the assembly. Therefore, a supreme being cannot be the cause.\n\nCommentary 2:\nIf it depends on the assembly of conditions, then that assembly itself becomes the cause, not a supreme being. When causes and conditions are assembled, the supreme being has no power to not produce the effect, and without that assembly, it has no power to produce it.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize that if phenomena depend on an assembly of causes and conditions, then that assembly itself is the cause, not an independent supreme being or god. The supreme being lacks the power to produce effects without the assembly of causes and conditions, and cannot prevent effects when the assembly is present.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIf it depends on an assembly, that assembly is the cause, not a supreme being.\nWhen assembled, it cannot not arise; when not assembled, it has no power to arise.", + "translation": "If it depends on an assembly, that assembly is the cause, not a supreme being.\nWhen assembled, it cannot not arise; when not assembled, it has no power to arise." } }, "glossary": { @@ -72766,6 +78144,19 @@ "སྐྱེ་": "create", "དབང་": "power" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གལ་ཏེ་ལྟོས་ན་ཚོགས་པ་ཉིད། །རྒྱུ་ཡིན་འགྱུར་གྱི་དབང་ཕྱུག་མིན། །": { + "ལྟོས་": "depends", + "ཚོགས་པ་": "assembly", + "རྒྱུ་": "cause", + "དབང་ཕྱུག་": "supreme being" + }, + "ཚོགས་ན་མི་སྐྱེ་དབང་མེད་ཅིང་། །དེ་མེད་པར་ནི་སྐྱེ་དབང་མེད། །": { + "ཚོགས་": "assembled", + "སྐྱེ་": "arise", + "དབང་": "power" + } } } }, @@ -72775,7 +78166,7 @@ "commentary_1": " དེ་མེད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཚོགས་པ་དེ་མེད་ན་བྱེད་པར་ནུས་པ་མ་ཡིན་པས་དབང་ཕྱུག་བྱེད་པ་པོ་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཚོགས་པའི་ནུས་པས་གཅུན་ནས་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་ཀྱང་། གལ་ཏེ་བྱེད་པའི་ལྟ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །ཅི་སྟེ་འདོད་བཞིན་དུ་བྱེད་པའི་ལྟ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་ཡང་འདོད་པ་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རང་དབང་ཅན་དུ་མི་འགྱུར་ན་དེ་འབྲས་བུ་བྱེད་པའི་མངའ་དབང་ཅན་ཉིད་དུ་གང་གིས་འགྱུར།", "commentary_2": "གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་ལ། འདོད་ནས་འབྲས་བུ་བྱེད་ནའང་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་འདོད་པ་ལ་རག་ལས་པར་འགྱུར། རག་ལས་ནས་འབྲས་བུ་བྱེད་ན་དབང་ཕྱུག་ག་ལ་ཡིན་ཏེ་འདོད་པ་མི་རྟག་པ་དེའི་གཞན་དབང་ཅན་ཡིན་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་བཞིན། །བྱེད་ན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ། །འདོད་ནའང་འདོད་ལ་རག་ལས་འགྱུར། །བྱེད་ནའང་དབང་ཕྱུག་ག་ལ་ཡིན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདབང་ཕྱུག་ (Īśvara/sovereign creator), མི་འདོད་བཞིན་ (unwillingly), གཞན་གྱི་དབང་དུ་ (under the control of others), འདོད་ (desire), རག་ལས་ (depend on)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་: \"If...then\" conditional structure\n- ཐལ་: consequential particle indicating logical consequence\n- ག་ལ་ཡིན་: rhetorical question structure implying impossibility\n\n\nIf Īśvara creates unwillingly,\nHe would fall under others' control.\nIf willingly, he'd depend on desire.\nIf he creates, how could he be Īśvara?\n\n\nTechnical note: This verse presents a logical argument against the concept of Īśvara (a sovereign creator god) in Buddhist philosophy, challenging the notion of an omnipotent creator through a series of conditional statements.", "translation": "If Īśvara creates unwillingly,\nHe would fall under others' control.\nIf willingly, he'd depend on desire.\nIf he creates, how could he be Īśvara?" @@ -72791,9 +78182,45 @@ "translation": "If Ishvara acts against his will,\nHe'd be controlled by others' power.\nIf willingly, he's bound by desire.\nHow then could he be the almighty?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་བཞིན། །བྱེད་ན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ། །འདོད་ནའང་འདོད་ལ་རག་ལས་འགྱུར། །བྱེད་ནའང་དབང་ཕྱུག་ག་ལ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: དེ་མེད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཚོགས་པ་དེ་མེད་ན་བྱེད་པར་ནུས་པ་མ་ཡིན་པས་དབང་ཕྱུག་བྱེད་པ་པོ་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཚོགས་པའི་ནུས་པས་གཅུན་ནས་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་ཀྱང་། གལ་ཏེ་བྱེད་པའི་ལྟ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །ཅི་སྟེ་འདོད་བཞིན་དུ་བྱེད་པའི་ལྟ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་ཡང་འདོད་པ་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རང་དབང་ཅན་དུ་མི་འགྱུར་ན་དེ་འབྲས་བུ་བྱེད་པའི་མངའ་དབང་ཅན་ཉིད་དུ་གང་གིས་འགྱུར།\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་ལ། འདོད་ནས་འབྲས་བུ་བྱེད་ནའང་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་འདོད་པ་ལ་རག་ལས་པར་འགྱུར། རག་ལས་ནས་འབྲས་བུ་བྱེད་ན་དབང་ཕྱུག་ག་ལ་ཡིན་ཏེ་འདོད་པ་མི་རྟག་པ་དེའི་གཞན་དབང་ཅན་ཡིན་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is the English translation:\n\n\nIf Ishvara (the supreme deity) acts unwillingly,\nHe would be subject to another's control.\nIf he acts willingly, he depends on desire.\nHow then can he be the supreme lord?\n\n\nThis translation captures the philosophical argument presented in the Tibetan verse, which questions the concept of Ishvara (a supreme deity or god) by examining the implications of his actions. The commentaries help clarify that if Ishvara acts against his will, he would be controlled by external factors. If he acts according to his desires, he becomes dependent on those desires, which undermines his supposed supremacy and independence.", - "translation": "If Ishvara (the supreme deity) acts unwillingly,\nHe would be subject to another's control.\nIf he acts willingly, he depends on desire.\nHow then can he be the supreme lord?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་བཞིན། །བྱེད་ན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ། །འདོད་ནའང་འདོད་ལ་རག་ལས་འགྱུར། །བྱེད་ནའང་དབང་ཕྱུག་ག་ལ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: དེ་མེད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཚོགས་པ་དེ་མེད་ན་བྱེད་པར་ནུས་པ་མ་ཡིན་པས་དབང་ཕྱུག་བྱེད་པ་པོ་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཚོགས་པའི་ནུས་པས་གཅུན་ནས་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་ཀྱང་། གལ་ཏེ་བྱེད་པའི་ལྟ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །ཅི་སྟེ་འདོད་བཞིན་དུ་བྱེད་པའི་ལྟ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་ཡང་འདོད་པ་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རང་དབང་ཅན་དུ་མི་འགྱུར་ན་དེ་འབྲས་བུ་བྱེད་པའི་མངའ་དབང་ཅན་ཉིད་དུ་གང་གིས་འགྱུར།\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་ལ། འདོད་ནས་འབྲས་བུ་བྱེད་ནའང་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་འདོད་པ་ལ་རག་ལས་པར་འགྱུར། རག་ལས་ནས་འབྲས་བུ་བྱེད་ན་དབང་ཕྱུག་ག་ལ་ཡིན་ཏེ་འདོད་པ་མི་རྟག་པ་དེའི་གཞན་དབང་ཅན་ཡིན་པས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses the dependence of Ishvara (a supreme being) on other factors. It argues that if Ishvara acts unwillingly, he would be under the control of others. If he acts willingly, he would be dependent on his desires. In either case, this undermines the concept of Ishvara as an independent, all-powerful being.\n\nCommentary 2: This commentary makes a similar argument. If Ishvara produces effects unwillingly, he would be under others' control. If he does so willingly, he would be dependent on his desires. In both cases, this contradicts the notion of Ishvara as truly independent and all-powerful.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries present a logical argument against the concept of Ishvara (or a supreme god) as an independent, all-powerful creator. They point out that whether Ishvara acts willingly or unwillingly, he would either be controlled by external factors or by his own desires, which contradicts the very definition of an all-powerful, independent deity.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nIf Ishvara acts unwillingly, he would fall under others' control.\nIf he acts willingly, he becomes dependent on desires.\nIf he acts at all, how can he be Ishvara (truly independent)?\n\n\nThis translation captures the logical argument presented in the original text and explained in the commentaries, challenging the concept of an all-powerful, independent deity.", + "translation": "If Ishvara acts unwillingly, he would fall under others' control.\nIf he acts willingly, he becomes dependent on desires.\nIf he acts at all, how can he be Ishvara (truly independent)?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་བཞིན། །བྱེད་ན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ།": { + "དབང་ཕྱུག་": "God", + "མི་འདོད་": "without the wish", + "བྱེད་": "creates", + "གཞན་": "something else", + "དབང་": "controlled" + }, + "།འདོད་ནའང་འདོད་ལ་རག་ལས་འགྱུར།": { + "འདོད་": "wants", + "རག་ལས་": "depends" + }, + "།བྱེད་ནའང་དབང་ཕྱུག་ག་ལ་ཡིན།": { + "བྱེད་": "creating", + "དབང་ཕྱུག་": "almighty" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་བཞིན། །བྱེད་ན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ། །": { + "དབང་ཕྱུག་": "Ishvara", + "མི་འདོད་": "unwillingly", + "བྱེད་": "acts", + "གཞན་": "others", + "དབང་": "control" + }, + "འདོད་ནའང་འདོད་ལ་རག་ལས་འགྱུར། །": { + "འདོད་": "willingly", + "རག་ལས་": "dependent" + }, + "བྱེད་ནའང་དབང་ཕྱུག་ག་ལ་ཡིན། །": { + "བྱེད་": "acts", + "དབང་ཕྱུག་": "Ishvara" + } } } }, @@ -72803,7 +78230,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ལས་བྱུང་བའི་འབྲས་བུ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། གང་དག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཆ་ཤས་ཀྱང་ནི་རྡུལ་ཕྱེ་ནས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་སྔར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་བཟློག་ཟིན་ཏོ། །གཙོ་བོ་རྒྱུར་གྱུར་ནས་འགྲོ་བ་རྣམས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བྱེ་བྲག་པ་གང་དག་རྡུལ་ཕྲན་རྟག་པས་སྣོད་བཅུད་ཐམས་ཅད་བསྐྱེད་པར་འདོད་པ་དེ་དག་ཀྱང་མི་རིགས་ཏེ། རྡུལ་ཕྲན་རྟག་པ་ནི་སྔར། རྡུལ་དེ་ཡང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ཞེས་པས་བཟློགས་ཟིན་པས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འདོད་པ་དགོད་པ་དང་། དེ་དགག་པའོ། ། དང་པོ་ནི། གྲངས་ཅན་པ་དག་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་བདག་རིག་པ་དང་གཙོ་བོ་བེམ་པོ་གཉིས་སུ་འདུས་པ་ལས་བདག་ནི་སྔར་ལྟར་ཆོས་ལྔ་ལྡན་ཏེ་རྒྱུ་འབྲས་གང་ཡང་མ་ཡིན་ལ། གཙོ་བོ་རྟག་པ་གཅིག་པུ་བེམ་པོ་སུས་ཀྱང་མི་མཐོང་བ་ཀུན་གྱི་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་པ་སྟེ་ཆོས་ལྔ་ལྡན་ཞིག་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་འདོད་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་དག་རྡུལ་ཕྲན་རྟག་སྨྲ་བ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྔར་བཟློག་ཟིན། །གཙོ་བོ་རྟག་པ་འགྲོ་བ་ཡི། །རྒྱུ་ཡིན་པར་ནི་གྲངས་ཅན་འདོད། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྡུལ་ཕྲན་ (atoms), རྟག་སྨྲ་བ (proponents of permanence), བཟློག་ (refuted), གཙོ་བོ་ (pradhāna/primordial nature), གྲངས་ཅན་ (Sāṃkhya)\n\nGrammar notes:\n- གང་དག...དེ་དག: correlative construction \"those who...they\"\n- ཀྱང་ནི: emphatic particles\n- སྔར་...ཟིན: completed action in the past\n- པར་ནི: topicalizer with emphasis\n\n\nThose who assert the permanence of atoms,\nThey too have already been refuted.\nThe Sāṃkhyas assert that pradhāna,\nWhich is permanent, is the cause of beings.\n\n\nThis verse appears to be discussing philosophical views, specifically refuting atomic theory and introducing the Sāṃkhya view of pradhāna (primordial nature) as a permanent cause of beings. The translation maintains technical precision by preserving key terms like \"pradhāna\" and \"Sāṃkhya.\"", "translation": "Those who assert the permanence of atoms,\nThey too have already been refuted.\nThe Sāṃkhyas assert that pradhāna,\nWhich is permanent, is the cause of beings." @@ -72819,9 +78246,9 @@ "translation": "Those who claim atoms are permanent\nHave already been refuted earlier.\nThe Samkhyas assert that the primordial nature\nIs permanent and the cause of beings." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་དག་རྡུལ་ཕྲན་རྟག་སྨྲ་བ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྔར་བཟློག་ཟིན། །གཙོ་བོ་རྟག་པ་འགྲོ་བ་ཡི། །རྒྱུ་ཡིན་པར་ནི་གྲངས་ཅན་འདོད། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ལས་བྱུང་བའི་འབྲས་བུ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། གང་དག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཆ་ཤས་ཀྱང་ནི་རྡུལ་ཕྱེ་ནས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་སྔར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་བཟློག་ཟིན་ཏོ། །གཙོ་བོ་རྒྱུར་གྱུར་ནས་འགྲོ་བ་རྣམས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བྱེ་བྲག་པ་གང་དག་རྡུལ་ཕྲན་རྟག་པས་སྣོད་བཅུད་ཐམས་ཅད་བསྐྱེད་པར་འདོད་པ་དེ་དག་ཀྱང་མི་རིགས་ཏེ། རྡུལ་ཕྲན་རྟག་པ་ནི་སྔར། རྡུལ་དེ་ཡང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ཞེས་པས་བཟློགས་ཟིན་པས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འདོད་པ་དགོད་པ་དང་། དེ་དགག་པའོ། ། དང་པོ་ནི། གྲངས་ཅན་པ་དག་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་བདག་རིག་པ་དང་གཙོ་བོ་བེམ་པོ་གཉིས་སུ་འདུས་པ་ལས་བདག་ནི་སྔར་ལྟར་ཆོས་ལྔ་ལྡན་ཏེ་རྒྱུ་འབྲས་གང་ཡང་མ་ཡིན་ལ། གཙོ་བོ་རྟག་པ་གཅིག་པུ་བེམ་པོ་སུས་ཀྱང་མི་མཐོང་བ་ཀུན་གྱི་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་པ་སྟེ་ཆོས་ལྔ་ལྡན་ཞིག་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་འདོད་ལ།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nThose who assert that atoms are permanent\nHave already been refuted earlier.\nThe Samkhyas believe that the permanent Pradhana (primordial nature)\nIs the cause of living beings.\n", - "translation": "Those who assert that atoms are permanent\nHave already been refuted earlier.\nThe Samkhyas believe that the permanent Pradhana (primordial nature)\nIs the cause of living beings." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་དག་རྡུལ་ཕྲན་རྟག་སྨྲ་བ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྔར་བཟློག་ཟིན། །གཙོ་བོ་རྟག་པ་འགྲོ་བ་ཡི། །རྒྱུ་ཡིན་པར་ནི་གྲངས་ཅན་འདོད། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ལས་བྱུང་བའི་འབྲས་བུ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། གང་དག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཆ་ཤས་ཀྱང་ནི་རྡུལ་ཕྱེ་ནས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་སྔར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་བཟློག་ཟིན་ཏོ། །གཙོ་བོ་རྒྱུར་གྱུར་ནས་འགྲོ་བ་རྣམས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། བྱེ་བྲག་པ་གང་དག་རྡུལ་ཕྲན་རྟག་པས་སྣོད་བཅུད་ཐམས་ཅད་བསྐྱེད་པར་འདོད་པ་དེ་དག་ཀྱང་མི་རིགས་ཏེ། རྡུལ་ཕྲན་རྟག་པ་ནི་སྔར། རྡུལ་དེ་ཡང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ཞེས་པས་བཟློགས་ཟིན་པས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འདོད་པ་དགོད་པ་དང་། དེ་དགག་པའོ། ། དང་པོ་ནི། གྲངས་ཅན་པ་དག་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་བདག་རིག་པ་དང་གཙོ་བོ་བེམ་པོ་གཉིས་སུ་འདུས་པ་ལས་བདག་ནི་སྔར་ལྟར་ཆོས་ལྔ་ལྡན་ཏེ་རྒྱུ་འབྲས་གང་ཡང་མ་ཡིན་ལ། གཙོ་བོ་རྟག་པ་གཅིག་པུ་བེམ་པོ་སུས་ཀྱང་མི་མཐོང་བ་ཀུན་གྱི་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་པ་སྟེ་ཆོས་ལྔ་ལྡན་ཞིག་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་འདོད་ལ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the argument about atoms being the cause of phenomena has already been refuted earlier. It then introduces the Samkhya view that pradhana (primordial nature) is the cause of beings.\n\nCommentary 2: This commentary also mentions that the view of atoms as permanent causes has been refuted earlier. It then introduces the Samkhya view, explaining that they believe all knowable objects are divided into conscious self and unconscious primordial nature. The primordial nature is described as permanent, singular, invisible, and the agent of all things.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries agree that the atomic theory has been previously refuted. They then introduce the Samkhya view that pradhana (primordial nature) is the permanent cause of all phenomena and beings. The second commentary provides more details about the Samkhya philosophy.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThose who assert that atoms are permanent have already been refuted earlier. The Samkhya school asserts that the permanent primordial nature is the cause of beings.\n\nThis translation reflects the main points from the input text while incorporating the context and explanations provided by the commentaries.", + "translation": "Those who assert that atoms are permanent have already been refuted earlier. The Samkhya school asserts that the permanent primordial nature is the cause of beings." } }, "glossary": { @@ -72838,6 +78265,20 @@ "རྒྱུ་": "cause", "གྲངས་ཅན་": "Samkhyas" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གང་དག་རྡུལ་ཕྲན་རྟག་སྨྲ་བ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྔར་བཟློག་ཟིན། །": { + "རྡུལ་ཕྲན་": "atoms", + "རྟག་": "permanent", + "བཟློག་": "refuted" + }, + "གཙོ་བོ་རྟག་པ་འགྲོ་བ་ཡི། །རྒྱུ་ཡིན་པར་ནི་གྲངས་ཅན་འདོད། །": { + "གཙོ་བོ་": "primordial nature", + "རྟག་པ་": "permanent", + "འགྲོ་བ་": "beings", + "རྒྱུ་": "cause", + "གྲངས་ཅན་": "Samkhya school" + } } } }, @@ -72847,7 +78288,7 @@ "commentary_1": " གཙོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མཉམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནུས་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་སོ། །མི་མཉམ་འགྲོ་བ་ཞེས་ནི་བརྗོད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གང་གི་ཚེ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་མི་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་དང་གནས་པ་རྣམས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ཀྱང་འདི་ལྟར་རང་བཞིན་ལས་ཆེན་པོ། དེ་ལས་ང་རྒྱལ། དེ་ལས་ཡོན་ཏན་བཅུ་དྲུག་གོ། །བཅུ་དྲུག་པོའི་ལྔ་ལས་འབྱུང་བ་ལྔའོ། །འདིའི་དོན་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ་དེ་ལས་ངར་འཛིན་པའོ། །ངར་འཛིན་པ་ལས་ནི་ལས་ཀྱི་དབང་པོ་ལྔ་སྟེ། ངག་དང་། ལག་པ་དང་། རྐང་པ་དང་། རྐུ་བ་དང་། མཚན་མ་རྣམས་སོ། །བློའི་དབང་པོ་ལྔ་སྟེ། རྣ་བ་དང་། པགས་པ་དང་། མིག་དང་། ལྕེ་དང་། སྣ་རྣམས་དང་། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་དང་། སྒྲ་དང་། གཟུགས་དང་། རོ་དང་། དྲི་དང་། རེག་རྣམས་ཏེ་བཅུ་དྲུག་གོ། །སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་ལས་ནི། ས་དང་། ཆུ་དང་། མེ་དང་། རླུང་དང་། ནམ་མཁའ་སྟེ་འབྱུང་བ་ལྔ་རྣམས་དང་། དེ་དག་རྣམས་དང་བདག་སྟེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་རྣམས་སོ། །འདི་དག་གི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་བརྗོད་པའི་རྩ་བ་རང་བཞིན་ནི་འགྱུར་བ་མེད་པའོ། །ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བདུན་ནི་རང་བཞིན་དང་འགྱུར་བའོ། །བཅུ་དྲུག་པོ་འདི་རྣམ་པར་འགྱུར་བའོ། །སྐྱེས་བུ་ནི་རང་བཞིན་ཡང་མ་ཡིན་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོད་དོ། །དེ་ལ་ལན་བརྗོད་པ།", "commentary_2": "དེའི་ངོ་བོ་ནི་སྙིང་སྟོབས་དང་རྡུལ་དང་མུན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་ཅན་བདེ་སྡུག་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གསུམ་ཆ་མཉམ་པར་གནས་པ་སྟེ། དེའི་རང་བཞིན་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་ཞེས་བྱ་བར་བརྗོད་ཅིང་། དེ་རྣམས་ཆ་མི་མཉམ་པ་ལས་རྣམ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡང་ཐོག་མར་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ཤེལ་ལྟར་དྭངས་པ་འབྱུང་ཞིང་། དེ་ལ་ནང་ནས་སྐྱེས་བུ་དང་། ཕྱི་ནས་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་འཆར་བས་དེ་གཉིས་འདྲེས་པ་ལས་སྐྱེས་བུས་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཐ་སྙད་བྱེད་དོ། ། དེ་ནས་ང་རྒྱལ་དང་། དེ་ལས་མིག་ལ་སོགས་པའི་བློའི་དབང་པོ་ལྔ་དང་། ཁ་དང་། རྐང་པ་དང་། ལག་པ་དང་། བཤང་གཅིའི་ལམ་གཉིས་ཏེ་ལས་ཀྱི་དབང་པོ་ལྔ་དང་། ཐུན་མོང་དུ་ཡིད་དེ་དབང་པོ་བཅུ་གཅིག་དང་། སྒྲ་དང་། རེག་བྱ་དང་། རོ་དང་། གཟུགས་དང་། དྲི་སྟེ་དེ་ཙམ་ལྔ་དང་བཅས་པས་ཚོགས་པ་བཅུ་དྲུག་འབྱུང་ཞིང་། དེ་ཙམ་ལྔ་ལས་རིམ་པ་ལྟར་ནམ་མཁའ་དང་། རླུང་དང་། མེ་དང་། ཆུ་དང་། ས་སྟེ་འབྱུང་བ་ལྔ་འབྱུང་སྟེ། ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ནི་འབྲས་བུར་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་དེ། རང་བཞིན་ལས་ཆེན་དེ་ལས་ང་རྒྱལ་ཏེ། །དེ་ལས་ཚོགས་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་གོ །བཅུ་དྲུག་པོ་ནི་དེ་དག་རྣམས་ལས་ཀྱང་། །དེ་ཙམ་ལྔ་ལས་འབྱུང་བ་རྣམ་ལྔ་འབྱུང་། །ཞེས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྙིང་སྟོབས་རྡུལ་དང་མུན་པ་ཞེས། །བྱ་བའི་ཡོན་ཏན་མཉམ་གནས་ནི། །གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་རབ་བརྗོད་དེ། །མི་མཉམ་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསྙིང་སྟོབས་ (sattva), རྡུལ་ (rajas), མུན་པ་ (tamas)\nཡོན་ཏན་ (qualities/guṇas), གཙོ་བོ་ (pradhāna/primary)\n\nGrammatical notes:\n- ཞེས་བྱ་བའི་ : called/known as\n- མཉམ་གནས་ : equally present/in equilibrium\n- རབ་བརྗོད་ : well explained/described\n- མི་མཉམ་ : unequal/imbalanced\n\n\nSattva, rajas, and tamas,\nThese qualities in equilibrium\nAre described as the primary (pradhāna).\nWhen unequal, they are said to be the world of beings.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be describing Sāṃkhya philosophy's concept of prakṛti (primordial nature) and its three guṇas (qualities), which when in balance form pradhāna and when imbalanced manifest as the phenomenal world.", "translation": "Sattva, rajas, and tamas,\nThese qualities in equilibrium\nAre described as the primary (pradhāna).\nWhen unequal, they are said to be the world of beings." @@ -72863,9 +78304,9 @@ "translation": "The qualities called courage, energy, and darkness,\nWhen abiding in equal measure,\nAre declared to be the principal [state].\nWhen unequal, it is said to be the state of wandering beings." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྙིང་སྟོབས་རྡུལ་དང་མུན་པ་ཞེས། །བྱ་བའི་ཡོན་ཏན་མཉམ་གནས་ནི། །གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་རབ་བརྗོད་དེ། །མི་མཉམ་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད། །\n\nCommentary 1: གཙོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མཉམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནུས་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་སོ། །མི་མཉམ་འགྲོ་བ་ཞེས་ནི་བརྗོད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གང་གི་ཚེ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་མི་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་དང་གནས་པ་རྣམས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ཀྱང་འདི་ལྟར་རང་བཞིན་ལས་ཆེན་པོ། དེ་ལས་ང་རྒྱལ། དེ་ལས་ཡོན་ཏན་བཅུ་དྲུག་གོ། །བཅུ་དྲུག་པོའི་ལྔ་ལས་འབྱུང་བ་ལྔའོ། །འདིའི་དོན་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ་དེ་ལས་ངར་འཛིན་པའོ། །ངར་འཛིན་པ་ལས་ནི་ལས་ཀྱི་དབང་པོ་ལྔ་སྟེ། ངག་དང་། ལག་པ་དང་། རྐང་པ་དང་། རྐུ་བ་དང་། མཚན་མ་རྣམས་སོ། །བློའི་དབང་པོ་ལྔ་སྟེ། རྣ་བ་དང་། པགས་པ་དང་། མིག་དང་། ལྕེ་དང་། སྣ་རྣམས་དང་། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་དང་། སྒྲ་དང་། གཟུགས་དང་། རོ་དང་། དྲི་དང་། རེག་རྣམས་ཏེ་བཅུ་དྲུག་གོ། །སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་ལས་ནི། ས་དང་། ཆུ་དང་། མེ་དང་། རླུང་དང་། ནམ་མཁའ་སྟེ་འབྱུང་བ་ལྔ་རྣམས་དང་། དེ་དག་རྣམས་དང་བདག་སྟེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་རྣམས་སོ། །འདི་དག་གི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་བརྗོད་པའི་རྩ་བ་རང་བཞིན་ནི་འགྱུར་བ་མེད་པའོ། །ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བདུན་ནི་རང་བཞིན་དང་འགྱུར་བའོ། །བཅུ་དྲུག་པོ་འདི་རྣམ་པར་འགྱུར་བའོ། །སྐྱེས་བུ་ནི་རང་བཞིན་ཡང་མ་ཡིན་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོད་དོ། །དེ་ལ་ལན་བརྗོད་པ།\n\nCommentary 2: དེའི་ངོ་བོ་ནི་སྙིང་སྟོབས་དང་རྡུལ་དང་མུན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་ཅན་བདེ་སྡུག་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གསུམ་ཆ་མཉམ་པར་གནས་པ་སྟེ། དེའི་རང་བཞིན་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་ཞེས་བྱ་བར་བརྗོད་ཅིང་། དེ་རྣམས་ཆ་མི་མཉམ་པ་ལས་རྣམ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡང་ཐོག་མར་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ཤེལ་ལྟར་དྭངས་པ་འབྱུང་ཞིང་། དེ་ལ་ནང་ནས་སྐྱེས་བུ་དང་། ཕྱི་ནས་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་འཆར་བས་དེ་གཉིས་འདྲེས་པ་ལས་སྐྱེས་བུས་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཐ་སྙད་བྱེད་དོ། ། དེ་ནས་ང་རྒྱལ་དང་། དེ་ལས་མིག་ལ་སོགས་པའི་བློའི་དབང་པོ་ལྔ་དང་། ཁ་དང་། རྐང་པ་དང་། ལག་པ་དང་། བཤང་གཅིའི་ལམ་གཉིས་ཏེ་ལས་ཀྱི་དབང་པོ་ལྔ་དང་། ཐུན་མོང་དུ་ཡིད་དེ་དབང་པོ་བཅུ་གཅིག་དང་། སྒྲ་དང་། རེག་བྱ་དང་། རོ་དང་། གཟུགས་དང་། དྲི་སྟེ་དེ་ཙམ་ལྔ་དང་བཅས་པས་ཚོགས་པ་བཅུ་དྲུག་འབྱུང་ཞིང་། དེ་ཙམ་ལྔ་ལས་རིམ་པ་ལྟར་ནམ་མཁའ་དང་། རླུང་དང་། མེ་དང་། ཆུ་དང་། ས་སྟེ་འབྱུང་བ་ལྔ་འབྱུང་སྟེ། ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ནི་འབྲས་བུར་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་དེ། རང་བཞིན་ལས་ཆེན་དེ་ལས་ང་རྒྱལ་ཏེ། །དེ་ལས་ཚོགས་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་གོ །བཅུ་དྲུག་པོ་ནི་དེ་དག་རྣམས་ལས་ཀྱང་། །དེ་ཙམ་ལྔ་ལས་འབྱུང་བ་རྣམ་ལྔ་འབྱུང་། །ཞེས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input and commentaries provided, here is my translation:\n\n\nSattva, rajas, and tamas -\nThese qualities in equal measure\nAre called the Primordial Nature.\nWhen unequal, they are said to produce manifestation.\n\n\nThis translation attempts to capture the key philosophical concepts from Samkhya philosophy described in the Tibetan verse and commentaries:\n\n1. The three gunas (qualities) - sattva (clarity), rajas (activity), and tamas (inertia)\n2. Their equilibrium state being called Prakriti (Primordial Nature)\n3. Their disequilibrium leading to the evolution/manifestation of the world\n\nThe commentaries provide extensive details on the Samkhya cosmology, but I've kept the translation focused on the core ideas expressed in the original four-line verse.", - "translation": "Sattva, rajas, and tamas -\nThese qualities in equal measure\nAre called the Primordial Nature.\nWhen unequal, they are said to produce manifestation." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྙིང་སྟོབས་རྡུལ་དང་མུན་པ་ཞེས། །བྱ་བའི་ཡོན་ཏན་མཉམ་གནས་ནི། །གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་རབ་བརྗོད་དེ། །མི་མཉམ་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད། །\n\nCommentary 1: གཙོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མཉམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནུས་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་སོ། །མི་མཉམ་འགྲོ་བ་ཞེས་ནི་བརྗོད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གང་གི་ཚེ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་མི་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་དང་གནས་པ་རྣམས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ཀྱང་འདི་ལྟར་རང་བཞིན་ལས་ཆེན་པོ། དེ་ལས་ང་རྒྱལ། དེ་ལས་ཡོན་ཏན་བཅུ་དྲུག་གོ། །བཅུ་དྲུག་པོའི་ལྔ་ལས་འབྱུང་བ་ལྔའོ། །འདིའི་དོན་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ་དེ་ལས་ངར་འཛིན་པའོ། །ངར་འཛིན་པ་ལས་ནི་ལས་ཀྱི་དབང་པོ་ལྔ་སྟེ། ངག་དང་། ལག་པ་དང་། རྐང་པ་དང་། རྐུ་བ་དང་། མཚན་མ་རྣམས་སོ། །བློའི་དབང་པོ་ལྔ་སྟེ། རྣ་བ་དང་། པགས་པ་དང་། མིག་དང་། ལྕེ་དང་། སྣ་རྣམས་དང་། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་དང་། སྒྲ་དང་། གཟུགས་དང་། རོ་དང་། དྲི་དང་། རེག་རྣམས་ཏེ་བཅུ་དྲུག་གོ། །སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་ལས་ནི། ས་དང་། ཆུ་དང་། མེ་དང་། རླུང་དང་། ནམ་མཁའ་སྟེ་འབྱུང་བ་ལྔ་རྣམས་དང་། དེ་དག་རྣམས་དང་བདག་སྟེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་རྣམས་སོ། །འདི་དག་གི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་བརྗོད་པའི་རྩ་བ་རང་བཞིན་ནི་འགྱུར་བ་མེད་པའོ། །ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བདུན་ནི་རང་བཞིན་དང་འགྱུར་བའོ། །བཅུ་དྲུག་པོ་འདི་རྣམ་པར་འགྱུར་བའོ། །སྐྱེས་བུ་ནི་རང་བཞིན་ཡང་མ་ཡིན་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོད་དོ། །དེ་ལ་ལན་བརྗོད་པ།\n\nCommentary 2: དེའི་ངོ་བོ་ནི་སྙིང་སྟོབས་དང་རྡུལ་དང་མུན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་ཅན་བདེ་སྡུག་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གསུམ་ཆ་མཉམ་པར་གནས་པ་སྟེ། དེའི་རང་བཞིན་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་ཞེས་བྱ་བར་བརྗོད་ཅིང་། དེ་རྣམས་ཆ་མི་མཉམ་པ་ལས་རྣམ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡང་ཐོག་མར་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ཤེལ་ལྟར་དྭངས་པ་འབྱུང་ཞིང་། དེ་ལ་ནང་ནས་སྐྱེས་བུ་དང་། ཕྱི་ནས་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་འཆར་བས་དེ་གཉིས་འདྲེས་པ་ལས་སྐྱེས་བུས་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཐ་སྙད་བྱེད་དོ། ། དེ་ནས་ང་རྒྱལ་དང་། དེ་ལས་མིག་ལ་སོགས་པའི་བློའི་དབང་པོ་ལྔ་དང་། ཁ་དང་། རྐང་པ་དང་། ལག་པ་དང་། བཤང་གཅིའི་ལམ་གཉིས་ཏེ་ལས་ཀྱི་དབང་པོ་ལྔ་དང་། ཐུན་མོང་དུ་ཡིད་དེ་དབང་པོ་བཅུ་གཅིག་དང་། སྒྲ་དང་། རེག་བྱ་དང་། རོ་དང་། གཟུགས་དང་། དྲི་སྟེ་དེ་ཙམ་ལྔ་དང་བཅས་པས་ཚོགས་པ་བཅུ་དྲུག་འབྱུང་ཞིང་། དེ་ཙམ་ལྔ་ལས་རིམ་པ་ལྟར་ནམ་མཁའ་དང་། རླུང་དང་། མེ་དང་། ཆུ་དང་། ས་སྟེ་འབྱུང་བ་ལྔ་འབྱུང་སྟེ། ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ནི་འབྲས་བུར་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་དེ། རང་བཞིན་ལས་ཆེན་དེ་ལས་ང་རྒྱལ་ཏེ། །དེ་ལས་ཚོགས་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་གོ །བཅུ་དྲུག་པོ་ནི་དེ་དག་རྣམས་ལས་ཀྱང་། །དེ་ཙམ་ལྔ་ལས་འབྱུང་བ་རྣམ་ལྔ་འབྱུང་། །ཞེས་སོ། །\n", + "output": "Based on the commentaries, here's a summary and combined interpretation:\n\n1. Commentary 1 explains the concept of pradhāna (primary nature) in Sāṃkhya philosophy. It describes how the three guṇas (qualities) - sattva, rajas, and tamas - when in equilibrium form pradhāna. When this equilibrium is disturbed, evolution occurs, leading to the manifestation of various elements and faculties.\n\n2. Commentary 2 provides a similar explanation but with more detail on the evolution process. It describes how the three guṇas in equilibrium form pradhāna, and when imbalanced, lead to the evolution of 23 principles, including intellect, ego, sense organs, elements, etc.\n\nCombining these interpretations, we can translate the input text as follows:\n\n\nThe qualities known as sattva, rajas, and tamas,\nWhen existing in equilibrium,\nAre declared to be pradhāna (the primary nature).\nWhen unequal, they are said to evolve into the world.\n\n\nThis translation reflects the Sāṃkhya philosophical concept of pradhāna and its role in cosmic evolution, as explained in both commentaries.", + "translation": "The qualities known as sattva, rajas, and tamas,\nWhen existing in equilibrium,\nAre declared to be pradhāna (the primary nature).\nWhen unequal, they are said to evolve into the world." } }, "glossary": { @@ -72882,6 +78323,22 @@ "མི་མཉམ་": "unbalanced", "འགྲོ་བ་": "world" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སྙིང་སྟོབས་རྡུལ་དང་མུན་པ་ཞེས། །བྱ་བའི་ཡོན་ཏན་མཉམ་གནས་ནི།": { + "སྙིང་སྟོབས་": "sattva", + "རྡུལ་": "rajas", + "མུན་པ་": "tamas", + "ཡོན་ཏན་": "qualities", + "མཉམ་གནས་": "equilibrium" + }, + "།གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་རབ་བརྗོད་དེ།": { + "གཙོ་བོ་": "pradhāna" + }, + "།མི་མཉམ་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད། །": { + "མི་མཉམ་": "unequal", + "འགྲོ་བ་": "world" + } } } }, @@ -72891,7 +78348,7 @@ "commentary_1": " གཅིག་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཙོ་བོ་གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་མི་རིགས་ཏེ་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡོན་ཏན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཐམས་ཅད་ཡོན་ཏན་གསུམ་པོ་ཞེས་བརྗོད་པར་ཡོན་ཏན་ཡང་ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་རང་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པས་ན། གཅིག་པུ་ལ་ནི་ཡོན་ཏན་གསུམ་ཞེས་མི་རིགས་པ་ཉིད་དོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་བཞི་སྟེ། རང་བཞིན་གཅིག་ཡིན་པ་དང་། བདེ་སོགས་དོན་ཡིན་པ་དང་། དངོས་པོ་རྟག་པ་དང་། སྔར་ཡོད་སྐྱེ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གཙོ་བོ་གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་དེ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་དུ་བདེན་པར་ཡོད་པ་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་ན་གཙོ་བོ་དེ་ཡོད་པ་མིན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་ཡོན་ཏན་ཡང་གསུམ་དུ་བདེན་པ་མིན་ཏེ། གསུམ་པོ་དེ་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་པ་གསུམ་གསུམ་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། ། རྟགས་འདི་གསུམ་པོ་དེ་བདག་གཅིག་པའམ་བེམ་པོ་བདེན་པ་གང་ཡིན་ཐམས་ཅད་ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་ཁས་བླངས་པས་གྲུབ་ཅེས་ཟེར་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས་ཕྱི་མ་གསལ་ལོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་ནི། །རིགས་མིན་དེས་ན་དེ་ཡོད་མིན། །དེ་བཞིན་ཡོན་ཏན་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་གསུམ་ཕྱིར། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nགཅིག་(one), རང་བཞིན་(nature/essence), གསུམ་(three), རིགས་(logical/reasonable), ཡོན་ཏན་(qualities), སོ་སོར་(individually)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ and ཏེ་ are topic markers\n- མིན་ is a negation particle\n- ཕྱིར་ indicates a reason or cause\n\n\nIt is not logical for one [thing] to have three natures.\nTherefore, that [triple nature] does not exist.\nLikewise, qualities do not exist,\nFor they too are individually threefold.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the Madhyamaka philosophical view on the nature of phenomena, rejecting the idea of inherent existence or essence.", "translation": "It is not logical for one [thing] to have three natures.\nTherefore, that [triple nature] does not exist.\nLikewise, qualities do not exist,\nFor they too are individually threefold." @@ -72907,9 +78364,41 @@ "translation": "It is not logical for one thing to have three natures.\nTherefore, that does not exist.\nLikewise, qualities do not exist,\nFor they too are threefold when analyzed separately." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་ནི། །རིགས་མིན་དེས་ན་དེ་ཡོད་མིན། །དེ་བཞིན་ཡོན་ཏན་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་གསུམ་ཕྱིར། །\n\nCommentary 1: གཅིག་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཙོ་བོ་གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་མི་རིགས་ཏེ་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡོན་ཏན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཐམས་ཅད་ཡོན་ཏན་གསུམ་པོ་ཞེས་བརྗོད་པར་ཡོན་ཏན་ཡང་ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་རང་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པས་ན། གཅིག་པུ་ལ་ནི་ཡོན་ཏན་གསུམ་ཞེས་མི་རིགས་པ་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་བཞི་སྟེ། རང་བཞིན་གཅིག་ཡིན་པ་དང་། བདེ་སོགས་དོན་ཡིན་པ་དང་། དངོས་པོ་རྟག་པ་དང་། སྔར་ཡོད་སྐྱེ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གཙོ་བོ་གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་དེ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་དུ་བདེན་པར་ཡོད་པ་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་ན་གཙོ་བོ་དེ་ཡོད་པ་མིན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་ཡོན་ཏན་ཡང་གསུམ་དུ་བདེན་པ་མིན་ཏེ། གསུམ་པོ་དེ་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་པ་གསུམ་གསུམ་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། ། རྟགས་འདི་གསུམ་པོ་དེ་བདག་གཅིག་པའམ་བེམ་པོ་བདེན་པ་གང་ཡིན་ཐམས་ཅད་ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་ཁས་བླངས་པས་གྲུབ་ཅེས་ཟེར་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས་ཕྱི་མ་གསལ་ལོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nIt is not logical for one thing to have three natures.\nTherefore, that (primary substance) does not exist.\nLikewise, qualities do not exist,\nFor they too would each have three aspects.\n\n\nThis translation attempts to capture the core philosophical argument being made about the impossibility of a single entity having multiple contradictory natures, as well as the extension of this logic to qualities or attributes. The commentaries provide context that this is refuting certain Samkhya philosophical views about prakriti (primary substance) and gunas (qualities).", - "translation": "It is not logical for one thing to have three natures.\nTherefore, that (primary substance) does not exist.\nLikewise, qualities do not exist,\nFor they too would each have three aspects." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་ནི། །རིགས་མིན་དེས་ན་དེ་ཡོད་མིན། །དེ་བཞིན་ཡོན་ཏན་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་གསུམ་ཕྱིར། །\n\nCommentary 1: གཅིག་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཙོ་བོ་གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་མི་རིགས་ཏེ་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡོན་ཏན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཐམས་ཅད་ཡོན་ཏན་གསུམ་པོ་ཞེས་བརྗོད་པར་ཡོན་ཏན་ཡང་ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་རང་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པས་ན། གཅིག་པུ་ལ་ནི་ཡོན་ཏན་གསུམ་ཞེས་མི་རིགས་པ་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་བཞི་སྟེ། རང་བཞིན་གཅིག་ཡིན་པ་དང་། བདེ་སོགས་དོན་ཡིན་པ་དང་། དངོས་པོ་རྟག་པ་དང་། སྔར་ཡོད་སྐྱེ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གཙོ་བོ་གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་དེ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་དུ་བདེན་པར་ཡོད་པ་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་ན་གཙོ་བོ་དེ་ཡོད་པ་མིན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་ཡོན་ཏན་ཡང་གསུམ་དུ་བདེན་པ་མིན་ཏེ། གསུམ་པོ་དེ་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་པ་གསུམ་གསུམ་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། ། རྟགས་འདི་གསུམ་པོ་དེ་བདག་གཅིག་པའམ་བེམ་པོ་བདེན་པ་གང་ཡིན་ཐམས་ཅད་ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་ཁས་བླངས་པས་གྲུབ་ཅེས་ཟེར་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས་ཕྱི་མ་གསལ་ལོ། །\n", + "output": "I'll follow the steps as requested:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that it's illogical for a single entity (like pradhāna) to have three natures, as they would be contradictory. Similarly, qualities (gunas) cannot exist independently because each quality is said to consist of three aspects, making it impossible for a single entity to possess three distinct qualities.\n\nCommentary 2: This commentary outlines four points of refutation, focusing on the first one. It argues that it's unreasonable for a single, true entity (pradhāna) to have three true natures. It extends this argument to the qualities (gunas), stating that if each were true, they would further divide into three, creating an infinite regression.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries argue against the Samkhya philosophy's concept of pradhāna (primordial nature) and its three gunas (qualities). They assert that it's logically inconsistent for a single entity to possess three distinct natures or qualities, as this leads to contradictions and infinite regressions.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIt is unreasonable for a single entity to have three natures,\nTherefore, such an entity does not exist.\nLikewise, the qualities do not exist,\nFor each of them would also be threefold.\n\nThis translation reflects the philosophical argument against the Samkhya concept of pradhāna and gunas, emphasizing the logical impossibility of a single entity possessing multiple, distinct natures or qualities.", + "translation": "It is unreasonable for a single entity to have three natures,\nTherefore, such an entity does not exist.\nLikewise, the qualities do not exist,\nFor each of them would also be threefold." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་ནི། །རིགས་མིན་དེས་ན་དེ་ཡོད་མིན། །": { + "གཅིག་": "one", + "རང་བཞིན་": "natures", + "གསུམ་": "three", + "རིགས་མིན་": "illogical", + "ཡོད་མིན་": "nonexistent" + }, + "དེ་བཞིན་ཡོན་ཏན་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་གསུམ་ཕྱིར། །": { + "ཡོན་ཏན་": "qualities", + "ཡོད་མིན་": "don't exist", + "སོ་སོར་": "each", + "རྣམ་གསུམ་": "triple" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་ནི། །རིགས་མིན་དེས་ན་དེ་ཡོད་མིན། །": { + "གཅིག་": "single entity", + "རང་བཞིན་": "natures", + "གསུམ་": "three", + "རིགས་མིན་": "unreasonable", + "ཡོད་མིན་": "does not exist" + }, + "དེ་བཞིན་ཡོན་ཏན་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་གསུམ་ཕྱིར། །": { + "ཡོན་ཏན་": "qualities", + "ཡོད་མིན་": "do not exist", + "སོ་སོར་": "each", + "རྣམ་གསུམ་": "threefold" + } } } }, @@ -72919,7 +78408,7 @@ "commentary_1": " ཉེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་ཡོན་ཏན་ཡོད་པར་མ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་དེས་རྒྱུ་བྱས་པའི་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ནི་རིང་དུ་སྤངས་པ་ཉིད་དོ། །གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་གོས་ལ་སོགས་པའི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ་ཞེས་གྲངས་ཅན་རྣམས་འདོད་ན། དེ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་སེམས་མེད་པའི་གོས་ལ་སོགས་པ་སེམས་མེད་པ་ཉིད་དང་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་ཉིད་དུ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པའི་དངོས་པོའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་རང་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པས་ན། གོས་ལ་སོགས་པ་ལ་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་རིགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། ལན་བརྗོད་པ་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་སེམས་མེད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གོས་ལ་སོགས་པའི་ཡན་ལག་ཅན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན། རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན། ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །", "commentary_2": "རྒྱུ་ཡོན་ཏན་གསུམ་མེད་ན་འབྲས་བུ་སྒྲ་སོགས་རྣམ་འགྱུར་རྣམས་ཀྱང་ཡོད་པ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་རྒྱང་རིང་སྟེ་མི་སྲིད་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གོས་ལ་སོགས་ཏེ་དེ་ཙམ་ལྔ་པོ་ཆོས་ཅན། དེ་ལ་བདེ་སོགས་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་ཡོད་པ་སྲིད་པ་མ་ཡིན་ཏེ་སེམས་མེད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡོན་ཏན་མེད་ན་སྒྲ་སོགས་ཀྱང་། །ཡོད་ཉིད་ཤིན་ཏུ་རྒྱང་རིང་འགྱུར། །སེམས་མེད་གོས་ལ་སོགས་པ་ལ། །བདེ་སོགས་ཡོད་པ་སྲིད་པའང་མིན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཡོན་ཏན་ (qualities), སྒྲ་ (sound), སེམས་མེད་ (inanimate), གོས་ (clothing), བདེ་ (happiness/bliss)\n\nGrammatical notes:\n- མེད་ན་ (if there are no...)\n- ཤིན་ཏུ་རྒྱང་རིང་འགྱུར་ (becomes very distant)\n- སྲིད་པའང་མིན་ (is not even possible)\n\n\nIf there are no qualities, even sound and so forth\nBecome very distant from existence itself.\nFor inanimate things like clothing and so on,\nIt's not even possible for happiness and such to exist.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing the relationship between qualities (ཡོན་ཏན་) and existence, emphasizing that without qualities, even basic phenomena like sound become distant from true existence.\n- The second part of the verse uses the example of inanimate objects to illustrate that certain qualities (like happiness) cannot exist in things without consciousness.", "translation": "If there are no qualities, even sound and so forth\nBecome very distant from existence itself.\nFor inanimate things like clothing and so on,\nIt's not even possible for happiness and such to exist." @@ -72935,9 +78424,9 @@ "translation": "Without qualities, even sound and such\nBecome extremely distant from existence.\nFor mindless things like clothes and so on,\nIt's not possible for pleasure and the like to exist." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཡོན་ཏན་མེད་ན་སྒྲ་སོགས་ཀྱང་། །ཡོད་ཉིད་ཤིན་ཏུ་རྒྱང་རིང་འགྱུར། །སེམས་མེད་གོས་ལ་སོགས་པ་ལ། །བདེ་སོགས་ཡོད་པ་སྲིད་པའང་མིན། །\n\nCommentary 1: ཉེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་ཡོན་ཏན་ཡོད་པར་མ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་དེས་རྒྱུ་བྱས་པའི་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ནི་རིང་དུ་སྤངས་པ་ཉིད་དོ། །གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་གོས་ལ་སོགས་པའི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ་ཞེས་གྲངས་ཅན་རྣམས་འདོད་ན། དེ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་སེམས་མེད་པའི་གོས་ལ་སོགས་པ་སེམས་མེད་པ་ཉིད་དང་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་ཉིད་དུ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པའི་དངོས་པོའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་རང་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པས་ན། གོས་ལ་སོགས་པ་ལ་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་རིགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། ལན་བརྗོད་པ་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་སེམས་མེད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གོས་ལ་སོགས་པའི་ཡན་ལག་ཅན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན། རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན། ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: རྒྱུ་ཡོན་ཏན་གསུམ་མེད་ན་འབྲས་བུ་སྒྲ་སོགས་རྣམ་འགྱུར་རྣམས་ཀྱང་ཡོད་པ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་རྒྱང་རིང་སྟེ་མི་སྲིད་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གོས་ལ་སོགས་ཏེ་དེ་ཙམ་ལྔ་པོ་ཆོས་ཅན། དེ་ལ་བདེ་སོགས་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་ཡོད་པ་སྲིད་པ་མ་ཡིན་ཏེ་སེམས་མེད་པས་སོ། །\n", - "output": "Here is my English translation based on the input text and commentaries:\n\n\nWithout qualities, even sound and such\nBecome extremely distant from existence.\nIn mindless things like clothing,\nPleasure and such cannot possibly exist.\n\n\nThis translation attempts to capture the key points:\n\n1. The absence of fundamental qualities (yön ten) makes even basic phenomena like sound very far from existing.\n\n2. Things without consciousness, like clothing, cannot possess attributes like pleasure, as pleasure is a mental phenomenon.\n\n3. The verse is refuting the Samkhya view that unconscious material objects inherently contain qualities like pleasure.", - "translation": "Without qualities, even sound and such\nBecome extremely distant from existence.\nIn mindless things like clothing,\nPleasure and such cannot possibly exist." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཡོན་ཏན་མེད་ན་སྒྲ་སོགས་ཀྱང་། །ཡོད་ཉིད་ཤིན་ཏུ་རྒྱང་རིང་འགྱུར། །སེམས་མེད་གོས་ལ་སོགས་པ་ལ། །བདེ་སོགས་ཡོད་པ་སྲིད་པའང་མིན། །\n\nCommentary 1: ཉེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་ཡོན་ཏན་ཡོད་པར་མ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་དེས་རྒྱུ་བྱས་པའི་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ནི་རིང་དུ་སྤངས་པ་ཉིད་དོ། །གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་གོས་ལ་སོགས་པའི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ་ཞེས་གྲངས་ཅན་རྣམས་འདོད་ན། དེ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་སེམས་མེད་པའི་གོས་ལ་སོགས་པ་སེམས་མེད་པ་ཉིད་དང་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་ཉིད་དུ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པའི་དངོས་པོའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་རང་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པས་ན། གོས་ལ་སོགས་པ་ལ་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་རིགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། ལན་བརྗོད་པ་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་སེམས་མེད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གོས་ལ་སོགས་པའི་ཡན་ལག་ཅན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན། རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན། ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །\n\nCommentary 2: རྒྱུ་ཡོན་ཏན་གསུམ་མེད་ན་འབྲས་བུ་སྒྲ་སོགས་རྣམ་འགྱུར་རྣམས་ཀྱང་ཡོད་པ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་རྒྱང་རིང་སྟེ་མི་སྲིད་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གོས་ལ་སོགས་ཏེ་དེ་ཙམ་ལྔ་པོ་ཆོས་ཅན། དེ་ལ་བདེ་སོགས་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་ཡོད་པ་སྲིད་པ་མ་ཡིན་ཏེ་སེམས་མེད་པས་སོ། །\n", + "output": "Here's the process to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using the given Tibetan commentaries:\n\n1. Translation and summary of each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary explains that without qualities (yontan), sound and other phenomena become very distant or non-existent. It also refutes the Samkhya philosophy's claim that inanimate objects like clothes possess happiness, stating that happiness is a mental phenomenon and cannot exist in mindless objects.\n\nCommentary 2: This commentary states that without the three qualities (as causes), the effects such as sound and other transformations become very distant or impossible. It also argues that the five elements (panchabhutas) cannot inherently possess happiness and other feelings because they are mindless.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that without fundamental qualities or causes, their effects (like sound) cannot exist. They also agree that inanimate objects like clothes cannot possess mental states such as happiness because they lack consciousness.\n\n3. Translation of the Input text according to the combined meaning of the commentaries:\n\nWithout qualities, even sound and such\nBecome extremely distant in existence.\nIn mindless things like clothes and so on,\nHappiness and such cannot possibly exist.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the relationship between qualities and their effects, as well as the impossibility of mental states existing in inanimate objects.", + "translation": "Without qualities, even sound and such\nBecome extremely distant in existence.\nIn mindless things like clothes and so on,\nHappiness and such cannot possibly exist." } }, "glossary": { @@ -72954,6 +78443,19 @@ "བདེ་": "pleasure", "སྲིད་པ་": "possible" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཡོན་ཏན་མེད་ན་སྒྲ་སོགས་ཀྱང་། །ཡོད་ཉིད་ཤིན་ཏུ་རྒྱང་རིང་འགྱུར།": { + "ཡོན་ཏན་": "qualities", + "སྒྲ་": "sound", + "ཡོད་ཉིད་": "existence", + "རྒྱང་རིང་": "distant" + }, + "།སེམས་མེད་གོས་ལ་སོགས་པ་ལ། །བདེ་སོགས་ཡོད་པ་སྲིད་པའང་མིན།": { + "སེམས་མེད་": "mindless", + "གོས་": "clothes", + "བདེ་": "happiness" + } } } }, @@ -72963,7 +78465,7 @@ "commentary_1": "", "commentary_2": "", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདངོས་རྣམས་དེ་རྒྱུའི་རང་བཞིན་ན། །དངོས་པོ་རྣམ་དཔྱད་མ་ཟིन་ནམ། །ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡང་བདེ་སོགས་ཉིད། །དེ་ལས་སྣམ་སོགས་འབྱུང་བའང་མེད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདངོས་རྣམས་ (things/entities), རྒྱུ་ (cause), རང་བཞིན་ (nature), རྣམ་དཔྱད་ (analysis), བདེ་སོགས་ (happiness, etc.), སྣམ་སོགས་ (woolen cloth, etc.)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- ནམ་ interrogative particle\n- ཀྱི་ genitive particle\n- ལས་ ablative particle\n- འང་ inclusive particle\n\n\nIf things have the nature of their causes,\nHas not the analysis of entities been completed?\nYour cause is also happiness and so forth;\nFrom that, woolen cloth and such do not arise.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing causality and the nature of phenomena from a philosophical perspective.\n- The mention of \"woolen cloth\" (སྣམ་སོགས་) is likely an example used in traditional Buddhist logic debates about causality and production.\n- The verse challenges the idea that effects have the same nature as their causes, using the example that happiness (a mental state) cannot produce physical objects like cloth.", "translation": "If things have the nature of their causes,\nHas not the analysis of entities been completed?\nYour cause is also happiness and so forth;\nFrom that, woolen cloth and such do not arise." @@ -72979,9 +78481,45 @@ "translation": "If things had an inherent nature from their causes,\nWould investigation of phenomena not be complete?\nYour causes are also pleasure and so forth,\nBut from that, cloth and such do not arise." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདངོས་རྣམས་དེ་རྒྱུའི་རང་བཞིན་ན། །དངོས་པོ་རྣམ་དཔྱད་མ་ཟིन་ནམ། །ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡང་བདེ་སོགས་ཉིད། །དེ་ལས་སྣམ་སོགས་འབྱུང་བའང་མེད། །\n\nCommentary 1: \n\nCommentary 2: \n", - "output": "I apologize, but without any Tibetan commentaries provided, I do not have enough context or information to accurately translate this Buddhist Tibetan text into English. The commentaries are crucial for understanding the nuances and intended meaning of the original text. Without them, any translation I attempt would be highly speculative and potentially inaccurate. If you can provide the relevant Tibetan commentaries, I'd be happy to assist with the translation based on that additional context.", - "translation": "" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དངོས་རྣམས་དེ་རྒྱུའི་རང་བཞིན་ན། །དངོས་པོ་རྣམ་དཔྱད་མ་ཟིन་ནམ། །ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡང་བདེ་སོགས་ཉིད། །དེ་ལས་སྣམ་སོགས་འབྱུང་བའང་མེད། །\n\nCommentary 1: \n\nCommentary 2: \n", + "output": "I apologize, but I do not have any Tibetan commentaries provided to work with for this input text. Without commentaries to analyze and synthesize, I cannot follow the steps outlined to produce a translation based on commentary meanings. If you are able to provide some relevant Tibetan commentaries on this verse, I would be happy to attempt the translation process as described. For now, I can only offer a basic literal translation of the input text without additional context:\n\n\nThings exist in the nature of their causes.\nHave you not examined things thoroughly?\nYour causes are also happiness and so forth.\nFrom that, cloth and such do not arise.\n\n\nThis is a straightforward rendering of the Tibetan, but lacks the nuanced understanding that would come from analyzing commentaries. Please provide commentaries if you would like a more contextualized translation following the outlined process.", + "translation": "Things exist in the nature of their causes.\nHave you not examined things thoroughly?\nYour causes are also happiness and so forth.\nFrom that, cloth and such do not arise." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དངོས་རྣམས་དེ་རྒྱུའི་རང་བཞིན་ན། །དངོས་པོ་རྣམ་དཔྱད་མ་ཟིན་ནམ།": { + "དངོས་རྣམས་": "things", + "རྒྱུ་": "cause", + "རང་བཞིན་": "nature", + "དངོས་པོ་": "things", + "རྣམ་དཔྱད་": "analyzed" + }, + "།ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡང་བདེ་སོགས་ཉིད། །དེ་ལས་སྣམ་སོགས་འབྱུང་བའང་མེད།": { + "རྒྱུ་": "cause", + "བདེ་": "pleasure", + "སྣམ་": "blankets", + "འབྱུང་": "arise" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དངོས་རྣམས་དེ་རྒྱུའི་རང་བཞིན་ན། །": { + "དངོས་རྣམས་": "Things", + "རྒྱུ་": "causes", + "རང་བཞིན་": "nature" + }, + "དངོས་པོ་རྣམ་དཔྱད་མ་ཟིན་ནམ། །": { + "དངོས་པོ་": "things", + "རྣམ་དཔྱད་": "examined" + }, + "ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡང་བདེ་སོགས་ཉིད། །": { + "རྒྱུ་": "causes", + "བདེ་": "happiness" + }, + "དེ་ལས་སྣམ་སོགས་འབྱུང་བའང་མེད། །": { + "སྣམ་": "cloth", + "འབྱུང་": "arise" + } } } }, @@ -72991,7 +78529,7 @@ "commentary_1": " འོན་ཀྱང་སྣལ་མ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ལས་ཏེ། གོས་ལ་སོགས་པ་ལས་ནི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བར་མཐོང་བ་ཡིན་པ་དེ་བས་ན། དེ་མེད་པས་ན་སྟེ། རྣམ་པར་དཔྱད་ན་གོས་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་ན། བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡོན་ཏན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་འདོད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", "commentary_2": "དཔྱད་ན་རྒྱུ་སྣམ་སོགས་དེ་བདེན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་དེའི་འབྲས་བུ་བདེ་སོགས་བདེན་པ་མེད་དོ། །གསུམ་པ་ནི། བདེ་སོགས་ཆོས་ཅན། རྟག་པ་ཉིད་དུ་ནམ་ཡང་དམིགས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རེས་འགའ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྣམ་སོགས་ལས་ནི་བདེ་སོགས་ཡིན། །དེ་མེད་ཕྱིར་ན་བདེ་སོགས་མེད། །བདེ་སོགས་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཡང་། །ནམ་ཡང་དམིགས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྣམ་སོགས་ (cloth, etc.), བདེ་སོགས་ (pleasure, etc.), མེད་ (without/non-existent), རྟག་པ་ (permanent), དམིགས་པ་ (observed/perceived)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ནི་ indicates \"from\" or \"due to\"\n- ཕྱིར་ན་ means \"because\" or \"therefore\"\n- ཉིད་དུ་ emphasizes the quality (permanence in this case)\n- ནམ་ཡང་ ... མ་ཡིན། is a construction meaning \"never\"\n\n\nFrom cloth and so forth, there is pleasure and so forth.\nBecause these [causes] are absent, pleasure and so forth do not exist.\nPleasure and so forth as permanent\nAre never observed.\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing the dependent origination of pleasure and similar experiences, and their impermanence.\n- The repetition of སོགས་ (and so forth) suggests that pleasure is being used as an example for a broader category of experiences or sensations.", "translation": "From cloth and so forth, there is pleasure and so forth.\nBecause these [causes] are absent, pleasure and so forth do not exist.\nPleasure and so forth as permanent\nAre never observed." @@ -73007,9 +78545,9 @@ "translation": "From things like cloth come pleasure and so forth.\nWithout those, there is no pleasure and so forth.\nPleasure and so forth as permanent\nAre never observed at any time." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྣམ་སོགས་ལས་ནི་བདེ་སོགས་ཡིན། །དེ་མེད་ཕྱིར་ན་བདེ་སོགས་མེད། །བདེ་སོགས་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཡང་། །ནམ་ཡང་དམིགས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: འོན་ཀྱང་སྣལ་མ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ལས་ཏེ། གོས་ལ་སོགས་པ་ལས་ནི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བར་མཐོང་བ་ཡིན་པ་དེ་བས་ན། དེ་མེད་པས་ན་སྟེ། རྣམ་པར་དཔྱད་ན་གོས་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་ན། བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡོན་ཏན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་འདོད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དཔྱད་ན་རྒྱུ་སྣམ་སོགས་དེ་བདེན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་དེའི་འབྲས་བུ་བདེ་སོགས་བདེན་པ་མེད་དོ། །གསུམ་པ་ནི། བདེ་སོགས་ཆོས་ཅན། རྟག་པ་ཉིད་དུ་ནམ་ཡང་དམིགས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རེས་འགའ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nFrom cloth and such arise pleasure and the like.\nSince these do not truly exist, pleasure and such do not exist.\nMoreover, pleasure and such are never observed\nTo be permanent in any way.\n\n\nThis translation captures the key points:\n1. Pleasure and similar experiences seem to arise from things like cloth (clothing).\n2. Upon analysis, since these causes (like cloth) don't truly exist, their effects (pleasure etc.) also don't truly exist.\n3. Pleasure and similar experiences are never observed to be permanent.\n4. This refutes the idea that qualities like pleasure could be eternal or inherently existent.", - "translation": "From cloth and such arise pleasure and the like.\nSince these do not truly exist, pleasure and such do not exist.\nMoreover, pleasure and such are never observed\nTo be permanent in any way." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྣམ་སོགས་ལས་ནི་བདེ་སོགས་ཡིན། །དེ་མེད་ཕྱིར་ན་བདེ་སོགས་མེད། །བདེ་སོགས་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཡང་། །ནམ་ཡང་དམིགས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: འོན་ཀྱང་སྣལ་མ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ལས་ཏེ། གོས་ལ་སོགས་པ་ལས་ནི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བར་མཐོང་བ་ཡིན་པ་དེ་བས་ན། དེ་མེད་པས་ན་སྟེ། རྣམ་པར་དཔྱད་ན་གོས་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་ན། བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡོན་ཏན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་འདོད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།\n\nCommentary 2: དཔྱད་ན་རྒྱུ་སྣམ་སོགས་དེ་བདེན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་དེའི་འབྲས་བུ་བདེ་སོགས་བདེན་པ་མེད་དོ། །གསུམ་པ་ནི། བདེ་སོགས་ཆོས་ཅན། རྟག་པ་ཉིད་དུ་ནམ་ཡང་དམིགས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རེས་འགའ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", + "output": "1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that pleasure and other sensations arise from things like cloth and garments. However, upon analysis, these objects don't truly exist, so the pleasure and other sensations derived from them don't exist either. It also refutes the idea that pleasure and other qualities are permanent.\n\nCommentary 2: This commentary states that when examined, the causes like cloth have no inherent existence, so their effects like pleasure also have no inherent existence. It also argues that pleasure and similar sensations are not permanent because they are occasional or intermittent.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries agree that pleasure and other sensations arise from material objects like cloth, but upon analysis, neither the objects nor the resulting sensations have true existence. They both emphasize that pleasure and similar sensations are not permanent, as they are occasional or intermittent experiences.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nPleasure and such arise from cloth and similar things.\nSince these do not [truly] exist, pleasure and such do not exist.\nPleasure and such are also never\nObserved to be permanent.\n", + "translation": "Pleasure and such arise from cloth and similar things.\nSince these do not [truly] exist, pleasure and such do not exist.\nPleasure and such are also never\nObserved to be permanent." } }, "glossary": { @@ -73028,6 +78566,17 @@ "ནམ་ཡང་དམིགས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །": { "དམིགས་པ་": "observed" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སྣམ་སོགས་ལས་ནི་བདེ་སོགས་ཡིན། །དེ་མེད་ཕྱིར་ན་བདེ་སོགས་མེད། །": { + "སྣམ་སོགས་": "cloth and similar things", + "བདེ་སོགས་": "pleasure and such" + }, + "བདེ་སོགས་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཡང་། །ནམ་ཡང་དམིགས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །": { + "བདེ་སོགས་": "pleasure and such", + "རྟག་པ་": "permanent", + "དམིགས་པ་": "observed" + } } } }, @@ -73037,7 +78586,7 @@ "commentary_1": " བདེ་སོགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་སྙམ་པ་ལ། བརྗོད་པ། བདེ་སོགས་གསལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དུས་གཅིག་གི་ཚེ་བདེ་བ་གསལ་བ་རྟག་པ་ཉིད་དུ་བདེན་པ་ཉིད་ཡིན་ན། རྟག་ཏུ་དེ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་ཅིའི་ཕྱིར་མ་གྱུར། གལ་ཏེ་མངོན་པར་གསལ་བ་ཉིད་ནུས་པ་ཕྲ་མོའི་གནས་སྐབས་སུ་གྱུར་པས་ན། གཞན་གྱི་ཚེ་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། བརྗོད་པ། རགས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རགས་པ་སྟེ་མངོན་པར་གསལ་བའི་རྟག་པ་དེ་ཉིད་ཕྲ་བ་སྟེ་མི་གསལ་བར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ། རྟག་པའི་རང་བཞིན་གཅིག་ལ་དུ་མ་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "commentary_2": "གལ་ཏེ་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བ་རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་ན། སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་དུས་ན་ཡང་བདེ་བ་མྱོང་བ་ཅིའི་ཕྱིར་འཛིན་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་འགྱུར་བར་ཐལ་ལོ། །སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་དུས་ན་བདེ་བ་དེ་ཉིད་ཕྲ་མོར་གྱུར་བས་མི་མྱོང་ངོ་ཞེ་ན། རྟག་པ་དེ་རེས་རགས་པ་དང་རེས་ཕྲ་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཏེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདེ་སོགས་གསལ་བ་ཡོད་ཉིད་ན། །མྱོང་བ་ཅི་ཕྱིར་འཛིན་མ་ཡིན། །དེ་ཉིད་ཕྲ་མོར་གྱུར་ན་དེ། །རགས་དང་ཕྲ་བའང་ཇི་ལྟར་ཡིན། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདེ་སོགས་ (bliss, etc.), གསལ་བ་ (clear/manifest), མྱོང་བ་ (experience), འཛིན་ (grasp/apprehend), ཕྲ་མོ་ (subtle), རགས་ (coarse)\n\nGrammatical notes:\n- ཡོད་ཉིད་ན། (conditional: \"if there is\")\n- ཅི་ཕྱིར་ (interrogative: \"why\")\n- གྱུར་ན་ (conditional: \"if it becomes\")\n- ཇི་ལྟར་ (interrogative: \"how\")\n\n\nIf bliss and so forth are clearly present,\nWhy is the experience not apprehended?\nIf that very [experience] becomes subtle,\nHow can it be both coarse and subtle?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of experiential states in meditation, questioning the relationship between the clarity of experiences like bliss and their subtlety or coarseness.", "translation": "If bliss and so forth are clearly present,\nWhy is the experience not apprehended?\nIf that very [experience] becomes subtle,\nHow can it be both coarse and subtle?" @@ -73053,9 +78602,9 @@ "translation": "If clarity of bliss and such exists,\nWhy is experience not grasped?\nIf that becomes subtle,\nHow can it be both coarse and fine?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདེ་སོགས་གསལ་བ་ཡོད་ཉིད་ན། །མྱོང་བ་ཅི་ཕྱིར་འཛིན་མ་ཡིན། །དེ་ཉིད་ཕྲ་མོར་གྱུར་ན་དེ། །རགས་དང་ཕྲ་བའང་ཇི་ལྟར་ཡིན། །\n\nCommentary 1: བདེ་སོགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་སྙམ་པ་ལ། བརྗོད་པ། བདེ་སོགས་གསལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དུས་གཅིག་གི་ཚེ་བདེ་བ་གསལ་བ་རྟག་པ་ཉིད་དུ་བདེན་པ་ཉིད་ཡིན་ན། རྟག་ཏུ་དེ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་ཅིའི་ཕྱིར་མ་གྱུར། གལ་ཏེ་མངོན་པར་གསལ་བ་ཉིད་ནུས་པ་ཕྲ་མོའི་གནས་སྐབས་སུ་གྱུར་པས་ན། གཞན་གྱི་ཚེ་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། བརྗོད་པ། རགས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རགས་པ་སྟེ་མངོན་པར་གསལ་བའི་རྟག་པ་དེ་ཉིད་ཕྲ་བ་སྟེ་མི་གསལ་བར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ། རྟག་པའི་རང་བཞིན་གཅིག་ལ་དུ་མ་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བ་རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་ན། སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་དུས་ན་ཡང་བདེ་བ་མྱོང་བ་ཅིའི་ཕྱིར་འཛིན་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་འགྱུར་བར་ཐལ་ལོ། །སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་དུས་ན་བདེ་བ་དེ་ཉིད་ཕྲ་མོར་གྱུར་བས་མི་མྱོང་ངོ་ཞེ་ན། རྟག་པ་དེ་རེས་རགས་པ་དང་རེས་ཕྲ་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཏེ།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan text, based on the commentaries provided:\n\n\nIf happiness and such are clearly existent,\nWhy are they not always experienced?\nIf they become subtle at times,\nHow can they be both coarse and subtle?\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical argument being made about the nature of experiences like happiness. It questions how such experiences could be permanently existent yet not always perceived, and challenges the idea that they could alternate between gross and subtle states if they are supposed to be permanent entities.", - "translation": "If happiness and such are clearly existent,\nWhy are they not always experienced?\nIf they become subtle at times,\nHow can they be both coarse and subtle?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདེ་སོགས་གསལ་བ་ཡོད་ཉིད་ན། །མྱོང་བ་ཅི་ཕྱིར་འཛིན་མ་ཡིན། །དེ་ཉིད་ཕྲ་མོར་གྱུར་ན་དེ། །རགས་དང་ཕྲ་བའང་ཇི་ལྟར་ཡིན། །\n\nCommentary 1: བདེ་སོགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་སྙམ་པ་ལ། བརྗོད་པ། བདེ་སོགས་གསལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དུས་གཅིག་གི་ཚེ་བདེ་བ་གསལ་བ་རྟག་པ་ཉིད་དུ་བདེན་པ་ཉིད་ཡིན་ན། རྟག་ཏུ་དེ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་ཅིའི་ཕྱིར་མ་གྱུར། གལ་ཏེ་མངོན་པར་གསལ་བ་ཉིད་ནུས་པ་ཕྲ་མོའི་གནས་སྐབས་སུ་གྱུར་པས་ན། གཞན་གྱི་ཚེ་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། བརྗོད་པ། རགས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རགས་པ་སྟེ་མངོན་པར་གསལ་བའི་རྟག་པ་དེ་ཉིད་ཕྲ་བ་སྟེ་མི་གསལ་བར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ། རྟག་པའི་རང་བཞིན་གཅིག་ལ་དུ་མ་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n\nCommentary 2: གལ་ཏེ་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བ་རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་ན། སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་དུས་ན་ཡང་བདེ་བ་མྱོང་བ་ཅིའི་ཕྱིར་འཛིན་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་འགྱུར་བར་ཐལ་ལོ། །སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་དུས་ན་བདེ་བ་དེ་ཉིད་ཕྲ་མོར་གྱུར་བས་མི་མྱོང་ངོ་ཞེ་ན། རྟག་པ་དེ་རེས་རགས་པ་དང་རེས་ཕྲ་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཏེ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that if happiness and other feelings are clearly and permanently present, why aren't they always perceived? It challenges the idea that these feelings could become subtle and unnoticeable at times, arguing that something permanent cannot have both gross and subtle states.\n\nCommentary 2:\nThis commentary asks that if happiness is always clearly present, why isn't it experienced even when suffering arises? It refutes the argument that happiness becomes subtle during times of suffering, questioning how something permanent can alternate between gross and subtle states.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries challenge the notion of permanent, clear experiences like happiness. They argue that if such experiences were truly permanent, they should always be perceived, even during contrasting states like suffering. The commentaries reject the idea that permanent phenomena can switch between gross and subtle states, as this contradicts the nature of permanence.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nIf happiness and such are clearly existent,\nWhy are they not always experienced?\nIf they become subtle at times,\nHow can they be both gross and subtle?\n\nThis translation reflects the philosophical argument presented in the commentaries, questioning the permanent nature of experiences like happiness and challenging the concept that they could alternate between clear and subtle states.", + "translation": "If happiness and such are clearly existent,\nWhy are they not always experienced?\nIf they become subtle at times,\nHow can they be both gross and subtle?" } }, "glossary": { @@ -73075,6 +78624,19 @@ "རགས་": "gross", "ཕྲ་བ་": "subtle" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བདེ་སོགས་གསལ་བ་ཡོད་ཉིད་ན། །མྱོང་བ་ཅི་ཕྱིར་འཛིན་མ་ཡིན། །": { + "བདེ་": "happiness", + "གསལ་བ་": "clearly", + "ཡོད་": "existent", + "མྱོང་བ་": "experienced" + }, + "དེ་ཉིད་ཕྲ་མོར་གྱུར་ན་དེ། །རགས་དང་ཕྲ་བའང་ཇི་ལྟར་ཡིན། །": { + "ཕྲ་མོར་": "subtle", + "རགས་": "gross", + "ཕྲ་བ་": "subtle" + } } } }, @@ -73084,7 +78646,7 @@ "commentary_1": " གལ་ཏེ་རིམ་གྱིས་རགས་པ་སྤངས་ནས་ཕྱིས་ཕྲ་བར་འགྱུར་གྱི་ཅིག་ཅར་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། རགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རགས་པ་དང་ཕྲ་བ་དེ་དག་གསལ་བ་དང་མི་གསལ་བའི་རང་བཞིན་མི་རྟག་པར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་རགས་པ་དང་ཕྲ་བ་དེ་རྗེས་འགྲོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་འཇིག་པས་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྗེས་འགྲོ་མེད་པའི་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་དུ་འདོད་པར་གྱིས་ཤིག །ག", "commentary_2": "དེས་ན་རགས་པ་དོར་ནས་ཕྲ་བར་འགྱུར་བས་བདེ་སོགས་ཀྱི་ཕྲ་རགས་དེ་དག་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་གྲུབ་ལ། དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་འགྱུར་སོགས་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཅིས་མི་འདོད་དེ་རིགས་པ་མཚུངས་པས་སོ། །གལ་ཏེ་བདེ་བའི་ཕྲ་རགས་ཀྱི་གནས་སྐབས་མི་རྟག་ཀྱང་བདེ་བའི་རང་བཞིན་རྟག་གོ་ཞེ་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརགས་པ་དོར་ནས་ཕྲ་གྱུར་པས། །ཕྲ་རགས་དེ་དག་མི་རྟག་ཉིད། །དེ་བཞིན་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི། །མི་རྟག་ཉིད་དུ་ཅིས་མི་འདོད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརགས་པ་(coarse), ཕྲ་(subtle), མི་རྟག་(impermanent), དངོས་པོ་(phenomena)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནས་ to indicate sequence\n- Rhetorical question structure in the last line with ཅིས་མི་འདོད།\n\n\nHaving abandoned the coarse, becoming subtle,\nThose subtle and coarse are impermanent.\nLikewise, all phenomena —\nWhy not accept them as impermanent?\n\n\nTechnical note: This verse discusses the Buddhist concept of impermanence (འགྱུར་བ་མེད་པ་, anitya), applying it to both coarse and subtle phenomena, and by extension, to all existents.", "translation": "Having abandoned the coarse, becoming subtle,\nThose subtle and coarse are impermanent.\nLikewise, all phenomena —\nWhy not accept them as impermanent?" @@ -73100,9 +78662,47 @@ "translation": "Having abandoned the coarse and become subtle,\nThose coarse and subtle are impermanent.\nLikewise, how could one not accept\nThat all phenomena are impermanent?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརགས་པ་དོར་ནས་ཕྲ་གྱུར་པས། །ཕྲ་རགས་དེ་དག་མི་རྟག་ཉིད། །དེ་བཞིན་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི། །མི་རྟག་ཉིད་དུ་ཅིས་མི་འདོད། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་རིམ་གྱིས་རགས་པ་སྤངས་ནས་ཕྱིས་ཕྲ་བར་འགྱུར་གྱི་ཅིག་ཅར་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། རགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རགས་པ་དང་ཕྲ་བ་དེ་དག་གསལ་བ་དང་མི་གསལ་བའི་རང་བཞིན་མི་རྟག་པར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་རགས་པ་དང་ཕྲ་བ་དེ་རྗེས་འགྲོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་འཇིག་པས་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྗེས་འགྲོ་མེད་པའི་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་དུ་འདོད་པར་གྱིས་ཤིག །ག\n\nCommentary 2: དེས་ན་རགས་པ་དོར་ནས་ཕྲ་བར་འགྱུར་བས་བདེ་སོགས་ཀྱི་ཕྲ་རགས་དེ་དག་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་གྲུབ་ལ། དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་འགྱུར་སོགས་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཅིས་མི་འདོད་དེ་རིགས་པ་མཚུངས་པས་སོ། །གལ་ཏེ་བདེ་བའི་ཕྲ་རགས་ཀྱི་གནས་སྐབས་མི་རྟག་ཀྱང་བདེ་བའི་རང་བཞིན་རྟག་གོ་ཞེ་ན།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nHaving discarded the coarse and become subtle,\nThose coarse and subtle states are impermanent.\nLikewise, why not accept that all phenomena\nAre indeed impermanent?\n\n\nThis translation captures the key ideas that:\n1. There is a progression from coarse to subtle states\n2. Both coarse and subtle states are impermanent\n3. This impermanence should logically apply to all phenomena\n\nThe commentaries provide additional context about the gradual nature of this progression, how it relates to clarity and obscurity, and how this reasoning extends to all phenomena lacking continuity. They also address a potential objection about the nature of bliss remaining permanent even if its coarse and subtle states are impermanent.", - "translation": "Having discarded the coarse and become subtle,\nThose coarse and subtle states are impermanent.\nLikewise, why not accept that all phenomena\nAre indeed impermanent?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རགས་པ་དོར་ནས་ཕྲ་གྱུར་པས། །ཕྲ་རགས་དེ་དག་མི་རྟག་ཉིད། །དེ་བཞིན་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི། །མི་རྟག་ཉིད་དུ་ཅིས་མི་འདོད། །\n\nCommentary 1: གལ་ཏེ་རིམ་གྱིས་རགས་པ་སྤངས་ནས་ཕྱིས་ཕྲ་བར་འགྱུར་གྱི་ཅིག་ཅར་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། རགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རགས་པ་དང་ཕྲ་བ་དེ་དག་གསལ་བ་དང་མི་གསལ་བའི་རང་བཞིན་མི་རྟག་པར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་རགས་པ་དང་ཕྲ་བ་དེ་རྗེས་འགྲོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་འཇིག་པས་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྗེས་འགྲོ་མེད་པའི་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་དུ་འདོད་པར་གྱིས་ཤིག །ག\n\nCommentary 2: དེས་ན་རགས་པ་དོར་ནས་ཕྲ་བར་འགྱུར་བས་བདེ་སོགས་ཀྱི་ཕྲ་རགས་དེ་དག་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་གྲུབ་ལ། དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་འགྱུར་སོགས་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཅིས་མི་འདོད་དེ་རིགས་པ་མཚུངས་པས་སོ། །གལ་ཏེ་བདེ་བའི་ཕྲ་རགས་ཀྱི་གནས་སྐབས་མི་རྟག་ཀྱང་བདེ་བའི་རང་བཞིན་རྟག་གོ་ཞེ་ན།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that if coarse forms gradually transform into subtle forms (rather than instantaneously), both coarse and subtle forms are impermanent in nature, whether manifest or unmanifest. Just as coarse and subtle forms cease without continuation, all phenomena should be understood to cease without continuation.\n\nCommentary 2: This commentary states that since coarse forms transform into subtle forms, both coarse and subtle aspects of phenomena like happiness are proven to be impermanent. Similarly, all phenomena including their manifestations should be considered impermanent, as the reasoning is the same. It also addresses a potential objection that while coarse and subtle states of happiness may be impermanent, the nature of happiness itself is permanent.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that the transformation from coarse to subtle forms proves the impermanence of both states. They extend this logic to all phenomena, arguing that everything should be considered impermanent based on the same reasoning. The commentaries use this to refute the idea of any permanent essence or nature underlying changing forms.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nWhen the coarse is abandoned and becomes subtle,\nBoth coarse and subtle are impermanent.\nLikewise, why not accept\nThat all phenomena are impermanent?\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the impermanence of both coarse and subtle forms, and the extension of this principle to all phenomena.", + "translation": "When the coarse is abandoned and becomes subtle,\nBoth coarse and subtle are impermanent.\nLikewise, why not accept\nThat all phenomena are impermanent?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "རགས་པ་དོར་ནས་ཕྲ་གྱུར་པས།": { + "རགས་པ་": "grossness", + "དོར་": "lose", + "ཕྲ་": "subtle" + }, + "།ཕྲ་རགས་དེ་དག་མི་རྟག་ཉིད།": { + "ཕྲ་": "subtle", + "རགས་": "gross", + "མི་རྟག་": "transient" + }, + "།དེ་བཞིན་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི།": { + "དངོས་པོ་": "things" + }, + "།མི་རྟག་ཉིད་དུ་ཅིས་མི་འདོད།": { + "མི་རྟག་": "impermanent", + "འདོད་": "assert" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "རགས་པ་དོར་ནས་ཕྲ་གྱུར་པས།": { + "རགས་པ་": "coarse", + "དོར་": "abandoned", + "ཕྲ་": "subtle" + }, + "།ཕྲ་རགས་དེ་དག་མི་རྟག་ཉིད།": { + "ཕྲ་རགས་": "coarse and subtle", + "མི་རྟག་": "impermanent" + }, + "།དེ་བཞིན་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི།": { + "དངོས་པོ་": "phenomena" + }, + "།མི་རྟག་ཉིད་དུ་ཅིས་མི་འདོད།": { + "མི་རྟག་": "impermanent" + } } } }, @@ -73112,7 +78712,7 @@ "commentary_1": " ཞན་ཡང་གང་རགས་པ་སྟེ། གསལ་བ་དེ་བདེ་བ་ལས་གཞན་དུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་གསལ་བ་བཞིན་དུ་བདེ་བ་ཡང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཞིག་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་བདེ་བ་ཕྱིར་ཞིང་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དངོས་པོ་རྣམས་ནུས་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་ཡིན་པས་དེ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "བདེ་བའི་རགས་པ་བདེ་བ་ལས་གཞན་མིན་པས་ན་དེ་མི་རྟག་པས་བདེ་བ་ཡང་གསལ་བར་མི་རྟག་པར་འགྱུར་རོ། །བཞི་པ་ལ་བཞི་ལས། དང་པོ་རང་ལུགས་ཀྱི་ངེས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཅི་ཡང་མེད་པ་ནི་འགའ་ཡང་སྐྱེ་བ་མིན་ཏེ། མེད་པའི་ཕྱིར། བྱེ་མ་ལས་ཏིལ་མར་བཞིན་ནོ་ཞེས་འདོད་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརགས་པ་བདེ་ལས་གཞན་མིན་ན། །བདེ་བ་གསལ་བ་མི་རྟག་ཉིད། །གལ་ཏེ་མེད་པ་འགའ་ཡང་ནི། །སྐྱེ་མིན་མེད་ཕྱིར་ཞེས་འདོད་ན། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nརགས་པ་ (coarse), བདེ་ (bliss), གསལ་བ་ (clear), མི་རྟག་ (impermanent), སྐྱེ་ (arise/born)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ conditional particle\n- གལ་ཏེ་...ན། structure for \"if...then\" construction\n- ཕྱིར་ used as a causal particle\n\n\nIf coarseness is nothing other than bliss,\nThen bliss would be clear and impermanent.\nIf you assert that nothing non-existent\nCan arise, as non-existence does not exist,\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of bliss and existence from a philosophical perspective, possibly in the context of debating Buddhist metaphysics.", "translation": "If coarseness is nothing other than bliss,\nThen bliss would be clear and impermanent.\nIf you assert that nothing non-existent\nCan arise, as non-existence does not exist," @@ -73128,9 +78728,47 @@ "translation": "If coarse pleasure is nothing other than bliss,\nThen bliss would be clear and impermanent.\nIf you claim that nothing non-existent\nCan arise, as non-existence does not exist," }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརགས་པ་བདེ་ལས་གཞན་མིན་ན། །བདེ་བ་གསལ་བ་མི་རྟག་ཉིད། །གལ་ཏེ་མེད་པ་འགའ་ཡང་ནི། །སྐྱེ་མིན་མེད་ཕྱིར་ཞེས་འདོད་ན། །\n\nCommentary 1: ཞན་ཡང་གང་རགས་པ་སྟེ། གསལ་བ་དེ་བདེ་བ་ལས་གཞན་དུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་གསལ་བ་བཞིན་དུ་བདེ་བ་ཡང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཞིག་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་བདེ་བ་ཕྱིར་ཞིང་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དངོས་པོ་རྣམས་ནུས་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་ཡིན་པས་དེ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: བདེ་བའི་རགས་པ་བདེ་བ་ལས་གཞན་མིན་པས་ན་དེ་མི་རྟག་པས་བདེ་བ་ཡང་གསལ་བར་མི་རྟག་པར་འགྱུར་རོ། །བཞི་པ་ལ་བཞི་ལས། དང་པོ་རང་ལུགས་ཀྱི་ངེས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཅི་ཡང་མེད་པ་ནི་འགའ་ཡང་སྐྱེ་བ་མིན་ཏེ། མེད་པའི་ཕྱིར། བྱེ་མ་ལས་ཏིལ་མར་བཞིན་ནོ་ཞེས་འདོད་ན།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the commentaries provided:\n\n\nIf the coarse is not other than bliss,\nThen bliss, like clarity, would be impermanent.\nIf you assert that nothing whatsoever\nCan arise from non-existence, as it does not exist,\n", - "translation": "If the coarse is not other than bliss,\nThen bliss, like clarity, would be impermanent.\nIf you assert that nothing whatsoever\nCan arise from non-existence, as it does not exist," + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རགས་པ་བདེ་ལས་གཞན་མིན་ན། །བདེ་བ་གསལ་བ་མི་རྟག་ཉིད། །གལ་ཏེ་མེད་པ་འགའ་ཡང་ནི། །སྐྱེ་མིན་མེད་ཕྱིར་ཞེས་འདོད་ན། །\n\nCommentary 1: ཞན་ཡང་གང་རགས་པ་སྟེ། གསལ་བ་དེ་བདེ་བ་ལས་གཞན་དུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་གསལ་བ་བཞིན་དུ་བདེ་བ་ཡང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཞིག་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་བདེ་བ་ཕྱིར་ཞིང་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དངོས་པོ་རྣམས་ནུས་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་ཡིན་པས་དེ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: བདེ་བའི་རགས་པ་བདེ་བ་ལས་གཞན་མིན་པས་ན་དེ་མི་རྟག་པས་བདེ་བ་ཡང་གསལ་བར་མི་རྟག་པར་འགྱུར་རོ། །བཞི་པ་ལ་བཞི་ལས། དང་པོ་རང་ལུགས་ཀྱི་ངེས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཅི་ཡང་མེད་པ་ནི་འགའ་ཡང་སྐྱེ་བ་མིན་ཏེ། མེད་པའི་ཕྱིར། བྱེ་མ་ལས་ཏིལ་མར་བཞིན་ནོ་ཞེས་འདོད་ན།\n", + "output": "Here's my process for translating the input based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that if the coarse (or clear) is not different from bliss, then bliss would be impermanent like clarity. If something completely ceases, it cannot arise again because it no longer exists. The commentary suggests that things exist with their own nature of potentiality, and that is how they arise.\n\nCommentary 2:\nThis commentary also states that since the coarse aspect of bliss is not different from bliss itself, bliss becomes clearly impermanent like its coarse aspect. It then introduces a new point about how nothing can arise from complete non-existence, using the example that oil cannot be produced from sand.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nBoth commentaries agree that if the coarse or clear aspect of bliss is not different from bliss itself, then bliss must be impermanent. They also touch on the idea that something cannot arise from complete non-existence. The commentaries suggest a philosophical debate about the nature of existence, arising, and cessation.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nIf the coarse is not other than bliss,\nThen bliss, like clarity, is impermanent.\nIf you assert that nothing whatsoever\nCan arise from non-existence, as it does not exist,\n\n\nThis translation reflects the philosophical discussion in the commentaries about the nature of bliss, impermanence, and the impossibility of something arising from complete non-existence.", + "translation": "If the coarse is not other than bliss,\nThen bliss, like clarity, is impermanent.\nIf you assert that nothing whatsoever\nCan arise from non-existence, as it does not exist," + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "རགས་པ་བདེ་ལས་གཞན་མིན་ན། །": { + "རགས་པ་": "grossness", + "བདེ་": "pleasure" + }, + "བདེ་བ་གསལ་བ་མི་རྟག་ཉིད། །": { + "བདེ་བ་": "pleasure", + "མི་རྟག་": "impermanent" + }, + "གལ་ཏེ་མེད་པ་འགའ་ཡང་ནི། །": { + "མེད་པ་": "nonexistent" + }, + "སྐྱེ་མིན་མེད་ཕྱིར་ཞེས་འདོད་ན། །": { + "སྐྱེ་": "arise" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "རགས་པ་བདེ་ལས་གཞན་མིན་ན། །": { + "རགས་པ་": "coarse", + "བདེ་": "bliss", + "གཞན་": "other" + }, + "བདེ་བ་གསལ་བ་མི་རྟག་ཉིད། །": { + "བདེ་བ་": "bliss", + "གསལ་བ་": "clarity", + "མི་རྟག་": "impermanent" + }, + "གལ་ཏེ་མེད་པ་འགའ་ཡང་ནི། །": { + "མེད་པ་": "non-existence" + }, + "སྐྱེ་མིན་མེད་ཕྱིར་ཞེས་འདོད་ན། །": { + "སྐྱེ་": "arise", + "མེད་": "not exist", + "འདོད་": "assert" + } } } }, @@ -73140,7 +78778,7 @@ "commentary_1": " ལན་བརྗོད་པ། མཐོང་བའི་གསལ་བ་མེད་པ་སྟེ་མེད་པ་ཉིད་སྐྱེ་བར་ཇི་ལྟར་མི་འདོད། གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་ཟས་དེ་བཟའ་བར་བྱ་བའི་ཟས་རྣམས་མི་གཙང་བ་སྟེ་བཤང་བ་ལ་སོགས་པ་ཟ་བར་འགྱུར་རོ། །", "commentary_2": "གསལ་བ་སྔར་མེད་པ་སྐྱེ་བ་ནི་ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་ཁྱོད་ཀྱི་ལུགས་ལའང་གནས་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། སྔར་མི་གསལ་བ་ཕྱིས་གསལ་བར་སྐྱེ་བར་འདོད་པས་སོ། །གཉིས་པ་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་ནི། གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་གནས་ན་ཟན་ཟ་བ་དེ་མི་གཙང་བ་ཟ་བར་འགྱུར་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགསལ་བ་མེད་པ་སྐྱེ་བར་ནི། །ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་གནས་པ་ཉིད། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་གནས་ན། །ཟན་ཟ་མི་གཙང་ཟ་བར་འགྱུར། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགསལ་བ་མེད་པ་(without clarity/manifestation), སྐྱེ་བ་(arise/be born), གནས་པ་(abide/exist), རྒྱུ་(cause), འབྲས་(result), ཟན་(food), མི་གཙང་(impure)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི་ for emphasis\n- ཀྱང་ indicating concession (\"although\")\n- གལ་ཏེ་...ན་ conditional structure (\"if...then\")\n- འགྱུར་ indicating future tense or transformation\n\n\nAlthough you do not accept\nThat the unmanifest arises,\nIt nevertheless exists.\nIf the result abides in the cause,\nThen eating food would become eating filth.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing philosophical arguments about causality and the nature of existence, possibly in the context of debates between Buddhist and non-Buddhist schools of thought.", "translation": "Although you do not accept\nThat the unmanifest arises,\nIt nevertheless exists.\nIf the result abides in the cause,\nThen eating food would become eating filth." @@ -73156,9 +78794,9 @@ "translation": "Though you do not wish for the arising of the unclear,\nIt abides nonetheless.\nIf the result existed within the cause,\nEating food would become eating filth." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགསལ་བ་མེད་པ་སྐྱེ་བར་ནི། །ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་གནས་པ་ཉིད། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་གནས་ན། །ཟན་ཟ་མི་གཙང་ཟ་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ལན་བརྗོད་པ། མཐོང་བའི་གསལ་བ་མེད་པ་སྟེ་མེད་པ་ཉིད་སྐྱེ་བར་ཇི་ལྟར་མི་འདོད། གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་ཟས་དེ་བཟའ་བར་བྱ་བའི་ཟས་རྣམས་མི་གཙང་བ་སྟེ་བཤང་བ་ལ་སོགས་པ་ཟ་བར་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 2: གསལ་བ་སྔར་མེད་པ་སྐྱེ་བ་ནི་ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་ཁྱོད་ཀྱི་ལུགས་ལའང་གནས་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། སྔར་མི་གསལ་བ་ཕྱིས་གསལ་བར་སྐྱེ་བར་འདོད་པས་སོ། །གཉིས་པ་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་ནི། གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་གནས་ན་ཟན་ཟ་བ་དེ་མི་གཙང་བ་ཟ་བར་འགྱུར་ལ།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nThough you do not accept it, the arising of what was previously non-existent still occurs.\nIf the effect already exists within the cause,\nThen eating food would be the same as eating excrement.\n", - "translation": "Though you do not accept it, the arising of what was previously non-existent still occurs.\nIf the effect already exists within the cause,\nThen eating food would be the same as eating excrement." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གསལ་བ་མེད་པ་སྐྱེ་བར་ནི། །ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་གནས་པ་ཉིད། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་གནས་ན། །ཟན་ཟ་མི་གཙང་ཟ་བར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ལན་བརྗོད་པ། མཐོང་བའི་གསལ་བ་མེད་པ་སྟེ་མེད་པ་ཉིད་སྐྱེ་བར་ཇི་ལྟར་མི་འདོད། གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་ཟས་དེ་བཟའ་བར་བྱ་བའི་ཟས་རྣམས་མི་གཙང་བ་སྟེ་བཤང་བ་ལ་སོགས་པ་ཟ་བར་འགྱུར་རོ། །\n\nCommentary 2: གསལ་བ་སྔར་མེད་པ་སྐྱེ་བ་ནི་ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་ཁྱོད་ཀྱི་ལུགས་ལའང་གནས་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། སྔར་མི་གསལ་བ་ཕྱིས་གསལ་བར་སྐྱེ་བར་འདོད་པས་སོ། །གཉིས་པ་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་ནི། གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་གནས་ན་ཟན་ཟ་བ་དེ་མི་གཙང་བ་ཟ་བར་འགྱུར་ལ།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that if effects pre-exist in causes, then eating food would be equivalent to eating excrement, as the effect (excrement) would already exist in the cause (food).\n\nCommentary 2: This commentary points out that even if one doesn't accept that clarity arises from non-clarity, it still exists in their system. It also reiterates the absurd consequence that if effects exist in causes, eating food would be like eating excrement.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the absurdity of claiming that effects pre-exist in their causes. They use the example of food and excrement to illustrate this point, arguing that if effects truly existed in their causes, then eating food would be equivalent to eating excrement.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nAlthough you do not accept that clarity arises from non-clarity,\nIt nevertheless exists [in your system].\nIf effects existed within causes,\nEating food would become eating excrement.\n", + "translation": "Although you do not accept that clarity arises from non-clarity,\nIt nevertheless exists [in your system].\nIf effects existed within causes,\nEating food would become eating excrement." } }, "glossary": { @@ -73177,6 +78815,22 @@ "ཟ་བ་": "eating", "མི་གཙང་": "feces" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གསལ་བ་མེད་པ་སྐྱེ་བར་ནི། །ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་གནས་པ་ཉིད། །": { + "གསལ་བ་": "clarity", + "སྐྱེ་བ": "arises", + "མི་འདོད་": "do not accept", + "གནས་པ་": "exists" + }, + "གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་གནས་ན། །ཟན་ཟ་མི་གཙང་ཟ་བར་འགྱུར། །": { + "རྒྱུ་": "causes", + "འབྲས་": "effects", + "གནས་": "existed", + "ཟན་": "food", + "ཟ་": "eating", + "མི་གཙང་": "excrement" + } } } }, @@ -73186,7 +78840,7 @@ "commentary_1": " རས་ཀྱི་རིན་ཉིད་དེ་རས་ཉོ་བའི་རིན་ཉིད་གྱོན་པར་བྱེད་པ་སྟེ་ལུས་ལ་བགོ་བར་བྱ་བའོ། །གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པ་སྟེ་མི་ཤེས་པས་རྒྱུ་ས་བོན་ལ་སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པ་མ་མཐོང་ངོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཤེས་པའི་གྲངས་ཅན་ལ་ཡང་རྨོངས་པ་དེ་གནས་པ་མ་ཡིན་པས་དེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་མཐོང་བར་མི་འགྱུར། ཡང་ན་དེ་གནས་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་རྣམ་པར་གནས་པའོ། །", "commentary_2": "རས་ཀྱི་རིན་གྱིས་རས་བལ་གྱི་ས་བོན་ཉོས་ལ་དེ་བགོ་བར་གྱིས་ཤིག གསུམ་པ་དེའི་ལན་དགག་པ་ནི། དངོས་པོ་ལ་དེ་ལྟར་གནས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པས་ས་བོན་ལ་རས་མ་མཐོང་བས་མི་གོན་ནོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ཤེས་པར་འདོད་པའི་སེར་སྐྱ་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་རྣམ་གཞག་ས་བོན་མི་གོན་པར་རས་གོན་པ་དེ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརས་ཀྱི་རིན་གྱིས་རས་བལ་གྱི། །ས་བོན་ཉོས་ལ་བགོ་བར་གྱིས། །འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པས་མ་མཐོང་ན། །དེ་ཉིད་ཤེས་ཀྱིས་བཞག་དེ་ཉིད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརས་ (cloth), རིན་ (price/value), རས་བལ་ (cotton), ས་བོན་ (seed), བགོ་བ་ (distribute), འཇིག་རྟེན་ (world), རྨོངས་པ་ (ignorance/delusion), དེ་ཉིད་ (that itself/suchness)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གྱིས་ as instrumental particle\n- Imperative forms: ཉོས་ (buy), གྱིས་ (do)\n- Conditional structure with ན་ (if)\n\n\nWith the price of cloth, buy cotton seeds and distribute them.\nIf the deluded world does not see this,\nThe wise, knowing suchness, should leave it as it is.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be using the metaphor of cloth and cotton seeds to discuss a deeper philosophical point about reality (དེ་ཉིད་ / suchness) and how it's perceived by the ignorant versus the wise.", "translation": "With the price of cloth, buy cotton seeds and distribute them.\nIf the deluded world does not see this,\nThe wise, knowing suchness, should leave it as it is." @@ -73202,9 +78856,9 @@ "translation": "With the price of cloth, buy cotton seeds and distribute them.\nIf the ignorant worldly ones do not see this,\nThose who know the truth should maintain that very truth." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརས་ཀྱི་རིན་གྱིས་རས་བལ་གྱི། །ས་བོན་ཉོས་ལ་བགོ་བར་གྱིས། །འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པས་མ་མཐོང་ན། །དེ་ཉིད་ཤེས་ཀྱིས་བཞག་དེ་ཉིད། །\n\nCommentary 1: རས་ཀྱི་རིན་ཉིད་དེ་རས་ཉོ་བའི་རིན་ཉིད་གྱོན་པར་བྱེད་པ་སྟེ་ལུས་ལ་བགོ་བར་བྱ་བའོ། །གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པ་སྟེ་མི་ཤེས་པས་རྒྱུ་ས་བོན་ལ་སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པ་མ་མཐོང་ངོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཤེས་པའི་གྲངས་ཅན་ལ་ཡང་རྨོངས་པ་དེ་གནས་པ་མ་ཡིན་པས་དེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་མཐོང་བར་མི་འགྱུར། ཡང་ན་དེ་གནས་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་རྣམ་པར་གནས་པའོ། །\n\nCommentary 2: རས་ཀྱི་རིན་གྱིས་རས་བལ་གྱི་ས་བོན་ཉོས་ལ་དེ་བགོ་བར་གྱིས་ཤིག གསུམ་པ་དེའི་ལན་དགག་པ་ནི། དངོས་པོ་ལ་དེ་ལྟར་གནས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པས་ས་བོན་ལ་རས་མ་མཐོང་བས་མི་གོན་ནོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ཤེས་པར་འདོད་པའི་སེར་སྐྱ་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་རྣམ་གཞག་ས་བོན་མི་གོན་པར་རས་གོན་པ་དེ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nWith the price of cloth, buy cotton seeds and distribute them.\nIf the ignorant worldly people do not see it,\nThose who know the reality will establish that very reality.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that:\n1. Instead of buying cloth directly, one should buy cotton seeds with that money and distribute them.\n2. Ordinary people may not understand the connection between cotton seeds and cloth.\n3. However, those who truly understand reality will recognize and establish this truth - that cloth ultimately comes from cotton seeds.", - "translation": "With the price of cloth, buy cotton seeds and distribute them.\nIf the ignorant worldly people do not see it,\nThose who know the reality will establish that very reality." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རས་ཀྱི་རིན་གྱིས་རས་བལ་གྱི། །ས་བོན་ཉོས་ལ་བགོ་བར་གྱིས། །འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པས་མ་མཐོང་ན། །དེ་ཉིད་ཤེས་ཀྱིས་བཞག་དེ་ཉིད། །\n\nCommentary 1: རས་ཀྱི་རིན་ཉིད་དེ་རས་ཉོ་བའི་རིན་ཉིད་གྱོན་པར་བྱེད་པ་སྟེ་ལུས་ལ་བགོ་བར་བྱ་བའོ། །གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པ་སྟེ་མི་ཤེས་པས་རྒྱུ་ས་བོན་ལ་སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པ་མ་མཐོང་ངོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཤེས་པའི་གྲངས་ཅན་ལ་ཡང་རྨོངས་པ་དེ་གནས་པ་མ་ཡིན་པས་དེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་མཐོང་བར་མི་འགྱུར། ཡང་ན་དེ་གནས་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་རྣམ་པར་གནས་པའོ། །\n\nCommentary 2: རས་ཀྱི་རིན་གྱིས་རས་བལ་གྱི་ས་བོན་ཉོས་ལ་དེ་བགོ་བར་གྱིས་ཤིག གསུམ་པ་དེའི་ལན་དགག་པ་ནི། དངོས་པོ་ལ་དེ་ལྟར་གནས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པས་ས་བོན་ལ་རས་མ་མཐོང་བས་མི་གོན་ནོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ཤེས་པར་འདོད་པའི་སེར་སྐྱ་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་རྣམ་གཞག་ས་བོན་མི་གོན་པར་རས་གོན་པ་དེ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThis commentary explains that one should use the price of cloth to buy and wear clothing. It addresses the misconception that ignorant worldly people may not see the connection between seeds and cloth. It states that even those who claim to understand ultimate reality (like the Samkhya philosophers) do not actually wear seeds as clothing.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary suggests buying cotton seeds with the price of cloth and distributing them. It then refutes the argument that worldly people don't wear seeds because they don't see cloth in seeds. It points out that even philosophers who claim to understand reality (like the Kapila school) don't actually wear seeds but wear cloth.\n\n3. Combined meaning:\nBoth commentaries interpret the verse as a critique of philosophical positions that claim to understand ultimate reality but fail to apply that understanding practically. They use the example of cloth and seeds to illustrate this point, emphasizing that even those who claim special knowledge still act like ordinary people in practice.\n\n4. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nWith the price of cloth, buy cotton seeds and distribute them.\nIf the ignorant world does not see this,\nThose who claim to know reality still act the same way.\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical critique present in the original verse, highlighting the disconnect between claimed knowledge and practical behavior.", + "translation": "With the price of cloth, buy cotton seeds and distribute them.\nIf the ignorant world does not see this,\nThose who claim to know reality still act the same way." } }, "glossary": { @@ -73226,6 +78880,24 @@ "ཤེས་": "know", "དེ་ཉིད་": "reality" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "རས་ཀྱི་རིན་གྱིས་རས་བལ་གྱི། །ས་བོན་ཉོས་ལ་བགོ་བར་གྱིས།": { + "རས་": "cloth", + "རིན་": "price", + "རས་བལ་": "cotton", + "ས་བོན་": "seeds", + "ཉོས་": "buy", + "བགོ་བར་": "distribute" + }, + "།འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པས་མ་མཐོང་ན།": { + "འཇིག་རྟེན་": "world", + "རྨོངས་པས་": "ignorant", + "མཐོང་": "see" + }, + "།དེ་ཉིད་ཤེས་ཀྱིས་བཞག་དེ་ཉིད།": { + "ཤེས་": "know" + } } } }, @@ -73235,7 +78907,7 @@ "commentary_1": " ཡང་ན་གྲངས་ཅན་ལ་ཡང་སྣམ་བུ་དེ་ས་བོན་ལ་གནས་པ་ཡིན་པས་དེ་ཉིད་ཅི་སྟེ་གྱོན་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའོ། །གཞན་ཡང་འཇིག་རྟེན་པ་ལ་ཡང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲགས་པ་དེ་ནི་ཡོད་ན་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ལྟ་བར་མི་བྱེད།", "commentary_2": "ཁྱོད་ཉིད་ལུགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དེ་ཉིད་ཤེས་པ་དེ་རྒྱུ་འཇིག་རྟེན་པ་ལ་ཡང་ཡོད་པ་དེས་ས་བོན་ལ་རས་ཅི་སྟེ་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ཏེ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །འཇིག་རྟེན་པ་ལའང་ཡོད་མོད་ཀྱི་རྒྱུའི་གནས་སྐབས་འཇིག་རྟེན་པའི་བློ་ཐམས་ཅད་ཚད་མ་མིན་པས་མི་རྟོགས་པར་འདོད་ན་ནི་བློ་དེས་འབྲས་བུ་ཉིད་གསལ་བར་མཐོང་བའང་བདེན་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། བློ་འཁྲུལ་པའི་ཡུལ་ཡིན་པས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཤེས་དེ་འཇིག་རྟེན་ལ་ཡང་ནི། །ཡོད་པས་ཅི་སྟེ་མཐོང་མ་ཡིན། །འཇིག་རྟེན་ཚད་མ་ཉིད་མིན་ན། །གསལ་བ་མཐོང་བའང་བདེན་མ་ཡིན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཤེས་ (knowledge/cognition), འཇིག་རྟེན་ (world/worldly), ཚད་མ་ (valid cognition/pramāṇa), གསལ་བ་ (clear/manifest)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་སྟེ་ introduces a rhetorical question\n- མ་ཡིན་ is a negative copula, used twice in this verse\n\n\nSince that cognition exists\nEven in the world, why is it not seen?\nIf the world is not a valid means of knowledge,\nEven seeing what's manifest is not true.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing epistemological issues, questioning the reliability of worldly perception and the nature of valid cognition (pramāṇa).", "translation": "Since that cognition exists\nEven in the world, why is it not seen?\nIf the world is not a valid means of knowledge,\nEven seeing what's manifest is not true." @@ -73251,9 +78923,9 @@ "translation": "Since that knowledge exists even in the world,\nWhy is it not seen?\nIf the world is not a valid cognizer,\nEven seeing clearly is not true." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཤེས་དེ་འཇིག་རྟེན་ལ་ཡང་ནི། །ཡོད་པས་ཅི་སྟེ་མཐོང་མ་ཡིན། །འཇིག་རྟེན་ཚད་མ་ཉིད་མིན་ན། །གསལ་བ་མཐོང་བའང་བདེན་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ཡང་ན་གྲངས་ཅན་ལ་ཡང་སྣམ་བུ་དེ་ས་བོན་ལ་གནས་པ་ཡིན་པས་དེ་ཉིད་ཅི་སྟེ་གྱོན་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའོ། །གཞན་ཡང་འཇིག་རྟེན་པ་ལ་ཡང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲགས་པ་དེ་ནི་ཡོད་ན་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ལྟ་བར་མི་བྱེད།\n\nCommentary 2: ཁྱོད་ཉིད་ལུགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དེ་ཉིད་ཤེས་པ་དེ་རྒྱུ་འཇིག་རྟེན་པ་ལ་ཡང་ཡོད་པ་དེས་ས་བོན་ལ་རས་ཅི་སྟེ་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ཏེ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །འཇིག་རྟེན་པ་ལའང་ཡོད་མོད་ཀྱི་རྒྱུའི་གནས་སྐབས་འཇིག་རྟེན་པའི་བློ་ཐམས་ཅད་ཚད་མ་མིན་པས་མི་རྟོགས་པར་འདོད་ན་ནི་བློ་དེས་འབྲས་བུ་ཉིད་གསལ་བར་མཐོང་བའང་བདེན་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། བློ་འཁྲུལ་པའི་ཡུལ་ཡིན་པས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nThat knowledge exists even in the ordinary world,\nSo why is it not seen?\nIf worldly perception is not valid,\nThen even seeing clearly is not true.\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical discussion about the nature of knowledge, perception, and truth in the context of Buddhist epistemology. The verse questions why certain knowledge isn't perceived if it exists in the ordinary world, and challenges the reliability of worldly perception and even clear sensory experiences if ordinary cognition is deemed invalid.", - "translation": "That knowledge exists even in the ordinary world,\nSo why is it not seen?\nIf worldly perception is not valid,\nThen even seeing clearly is not true." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཤེས་དེ་འཇིག་རྟེན་ལ་ཡང་ནི། །ཡོད་པས་ཅི་སྟེ་མཐོང་མ་ཡིན། །འཇིག་རྟེན་ཚད་མ་ཉིད་མིན་ན། །གསལ་བ་མཐོང་བའང་བདེན་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: ཡང་ན་གྲངས་ཅན་ལ་ཡང་སྣམ་བུ་དེ་ས་བོན་ལ་གནས་པ་ཡིན་པས་དེ་ཉིད་ཅི་སྟེ་གྱོན་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའོ། །གཞན་ཡང་འཇིག་རྟེན་པ་ལ་ཡང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲགས་པ་དེ་ནི་ཡོད་ན་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ལྟ་བར་མི་བྱེད།\n\nCommentary 2: ཁྱོད་ཉིད་ལུགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དེ་ཉིད་ཤེས་པ་དེ་རྒྱུ་འཇིག་རྟེན་པ་ལ་ཡང་ཡོད་པ་དེས་ས་བོན་ལ་རས་ཅི་སྟེ་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ཏེ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །འཇིག་རྟེན་པ་ལའང་ཡོད་མོད་ཀྱི་རྒྱུའི་གནས་སྐབས་འཇིག་རྟེན་པའི་བློ་ཐམས་ཅད་ཚད་མ་མིན་པས་མི་རྟོགས་པར་འདོད་ན་ནི་བློ་དེས་འབྲས་བུ་ཉིད་གསལ་བར་མཐོང་བའང་བདེན་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། བློ་འཁྲུལ་པའི་ཡུལ་ཡིན་པས་སོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary suggests that if the Samkhya philosophers claim that cloth exists in its seed form, why don't they wear it? It also points out that if the concept of cause and effect is well-known in the world, why don't people perceive it directly?\n\nCommentary 2: This commentary argues that if the effect (knowledge) exists in worldly causes, then why isn't the cloth seen in the seed? It further states that if one claims worldly cognition is not a valid means of knowledge, then even the clear perception of effects cannot be considered true, as it would be based on deluded cognition.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries challenge the idea that effects pre-exist in their causes, using the example of cloth and seed. They argue that if this were true, it should be directly perceivable. They also question the validity of worldly perception and knowledge, suggesting that if ordinary cognition is unreliable for perceiving causes, it should also be unreliable for perceiving effects.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning of the commentaries:\n\nIf that knowledge exists even in the world,\nWhy is it not seen?\nIf worldly perception is not valid,\nThen even seeing clear effects is not true.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the problem of perception in relation to cause and effect, and the questioning of the validity of worldly knowledge and perception.", + "translation": "If that knowledge exists even in the world,\nWhy is it not seen?\nIf worldly perception is not valid,\nThen even seeing clear effects is not true." } }, "glossary": { @@ -73266,8 +78938,23 @@ }, "འཇིག་རྟེན་ཚད་མ་ཉིད་མིན་ན། །གསལ་བ་མཐོང་བའང་བདེན་མ་ཡིན། །": { "འཇིག་རྟེན་": "worldly", - "ཚད་མ་": "valid knowledge", - "གསལ་བ་": "manifest", + "ཚད་མ་": "valid knowledge", + "གསལ་བ་": "manifest", + "མཐོང་བ་": "seeing", + "བདེན་": "true" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཤེས་དེ་འཇིག་རྟེན་ལ་ཡང་ནི། །ཡོད་པས་ཅི་སྟེ་མཐོང་མ་ཡིན། །": { + "ཤེས་": "knowledge", + "འཇིག་རྟེན་": "world", + "ཡོད་པས་": "exists", + "མཐོང་": "seen" + }, + "འཇིག་རྟེན་ཚད་མ་ཉིད་མིན་ན། །གསལ་བ་མཐོང་བའང་བདེན་མ་ཡིན། །": { + "འཇིག་རྟེན་": "worldly", + "ཚད་མ་": "valid", + "གསལ་བ་": "clear", "མཐོང་བ་": "seeing", "བདེན་": "true" } @@ -73280,7 +78967,7 @@ "commentary_1": " ཅི་སྟེ་འཇིག་རྟེན་པའི་མཐོང་བ་ཚད་མ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་ན་ནི། དེའི་ཚེ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཚད་མས་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་མཐོང་བའི་འཇིག་རྟེན་པའི་མངོན་སུམ་ལ་སོགས་པ་དེ་ཡང་བདེན་པ་མ་ཡིན་ཏེ་ཚད་མར་མི་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཚད་མར་མངོན་པར་འདོད་ན་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། གང་གསལ་བར་མཐོང་བ་དེ་ནི་ཚང་མ་ཡིན་ནོ། །ཁོ་བོ་ཅག་གྲངས་ཅན་གྱི་ཚད་མ་ནི་གྲོལ་བའི་གནས་སྐབས་ན་རང་བཞིན་ལ་གསལ་བ་རྣམས་ཐིམ་པར་འགྱུར་ཏེ་དེ་འདོད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། དེས་ཏེ་ཚད་མ་དེས་གཞལ་བ་སྟེ་ཡོངས་སུ་བཅད་པའི་གང་གསལ་བའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཏེ་བརྫུན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་གསལ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་གྲངས་ཅན་པ་རྣམས་ལ་འཐད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཁོ་བོ་ཅག་སངས་རྒྱས་པའི་ལྟར་ན་ནི་བློས་བརྟགས་པ་ལ་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ། དངོས་པོ་ལ་མ་རེག་ཅིང་མ་བཙལ་བ་དེ་ནི་མེད་པ་སྟེ་བརྟགས་པའི་དངོས་པོ་ཉིད་བརྫུན་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་བརྫུན་ནོ། །དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་དངོས་པོ་ལ་ལྟོས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མ་གྲུབ་པ་དེའི་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡང་མི་འགྲུབ་པའོ། །ཡང་ན་གྲངས་ཅན་གྱི་རྩོད་པ་བསླང་བ་སྟེ་ཚད་མ་ནི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པར་འཛིན་པའོ། །གལ་ཏེ་ཚད་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་ན་ནི་དེའི་ཚེ་གང་ཚད་མ་མ་ཡིན་པས་གཞལ་བའི་གང་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་ཡང་བརྫུན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་སངས་རྒྱས་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་འདོད་པ་ནི་མི་འདོད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་དོགས་པ་ལ།", "commentary_2": "བཞི་པ་རང་ལ་གནོད་པ་སྤང་བ་ནི། གལ་ཏེ་དབུ་མ་པའི་ལུགས་ལ་ཡུལ་འཇལ་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ་རྣམས་ཀྱང་ཚད་མ་མིན་ཏེ་འཁྲུལ་པ་ཡིན་ན་དེས་གཞལ་བའི་སྟོང་ཉིད་ཀྱང་རྫུན་པར་མི་འགྱུར་རམ་སྟེ། འགྱུར་བ་དེའི་ཕྱིར་དེ་ཉིད་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་སྒོམ་པའང་མི་འཐད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ཚད་མ་ཚད་མིན་ན། །དེས་གཞལ་བརྫུན་པར་མི་འགྱུར་རམ། །དེ་ཉིད་དུ་ན་སྟོང་པ་ཉིད། །སྒོམ་པ་དེ་ཕྱིར་མི་འཐད་འགྱུར། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཚད་མ་ (pramāṇa, valid cognition), གཞལ་ (object of cognition), བརྫུན་པ་ (false), སྟོང་པ་ཉིད་ (śūnyatā, emptiness), སྒོམ་པ་ (meditation)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ conditional structure\n- མི་འགྱུར་རམ་ rhetorical question particle\n- དེ་ཉིད་དུ་ན་ \"in that case\"\n- མི་འཐད་འགྱུར་ future tense negation\n\n\nIf valid cognition is not valid,\nWould not its object become false?\nIn that case, emptiness\nWould therefore be invalid to meditate upon.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be presenting a philosophical argument questioning the validity of cognition and its implications for the meditation on emptiness (śūnyatā), a central concept in Madhyamaka philosophy.", "translation": "If valid cognition is not valid,\nWould not its object become false?\nIn that case, emptiness\nWould therefore be invalid to meditate upon." @@ -73296,9 +78983,9 @@ "translation": "If valid cognition is not valid,\nWould not its object become false?\nIn that case, meditation on emptiness\nWould therefore become untenable." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ཚད་མ་ཚད་མིན་ན། །དེས་གཞལ་བརྫུན་པར་མི་འགྱུར་རམ། །དེ་ཉིད་དུ་ན་སྟོང་པ་ཉིད། །སྒོམ་པ་དེ་ཕྱིར་མི་འཐད་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་འཇིག་རྟེན་པའི་མཐོང་བ་ཚད་མ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་ན་ནི། དེའི་ཚེ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཚད་མས་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་མཐོང་བའི་འཇིག་རྟེན་པའི་མངོན་སུམ་ལ་སོགས་པ་དེ་ཡང་བདེན་པ་མ་ཡིན་ཏེ་ཚད་མར་མི་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཚད་མར་མངོན་པར་འདོད་ན་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། གང་གསལ་བར་མཐོང་བ་དེ་ནི་ཚང་མ་ཡིན་ནོ། །ཁོ་བོ་ཅག་གྲངས་ཅན་གྱི་ཚད་མ་ནི་གྲོལ་བའི་གནས་སྐབས་ན་རང་བཞིན་ལ་གསལ་བ་རྣམས་ཐིམ་པར་འགྱུར་ཏེ་དེ་འདོད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། དེས་ཏེ་ཚད་མ་དེས་གཞལ་བ་སྟེ་ཡོངས་སུ་བཅད་པའི་གང་གསལ་བའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཏེ་བརྫུན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་གསལ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་གྲངས་ཅན་པ་རྣམས་ལ་འཐད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཁོ་བོ་ཅག་སངས་རྒྱས་པའི་ལྟར་ན་ནི་བློས་བརྟགས་པ་ལ་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ། དངོས་པོ་ལ་མ་རེག་ཅིང་མ་བཙལ་བ་དེ་ནི་མེད་པ་སྟེ་བརྟགས་པའི་དངོས་པོ་ཉིད་བརྫུན་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་བརྫུན་ནོ། །དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་དངོས་པོ་ལ་ལྟོས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མ་གྲུབ་པ་དེའི་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡང་མི་འགྲུབ་པའོ། །ཡང་ན་གྲངས་ཅན་གྱི་རྩོད་པ་བསླང་བ་སྟེ་ཚད་མ་ནི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པར་འཛིན་པའོ། །གལ་ཏེ་ཚད་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་ན་ནི་དེའི་ཚེ་གང་ཚད་མ་མ་ཡིན་པས་གཞལ་བའི་གང་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་ཡང་བརྫུན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་སངས་རྒྱས་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་འདོད་པ་ནི་མི་འདོད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་དོགས་པ་ལ།\n\nCommentary 2: བཞི་པ་རང་ལ་གནོད་པ་སྤང་བ་ནི། གལ་ཏེ་དབུ་མ་པའི་ལུགས་ལ་ཡུལ་འཇལ་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ་རྣམས་ཀྱང་ཚད་མ་མིན་ཏེ་འཁྲུལ་པ་ཡིན་ན་དེས་གཞལ་བའི་སྟོང་ཉིད་ཀྱང་རྫུན་པར་མི་འགྱུར་རམ་སྟེ། འགྱུར་བ་དེའི་ཕྱིར་དེ་ཉིད་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་སྒོམ་པའང་མི་འཐད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan input based on the commentaries provided:\n\n\nIf valid cognition is not valid,\nWould not its object of measurement be false?\nIn that case, emptiness itself\nWould therefore be invalid to meditate upon.\n\n\nThis translation attempts to capture the key philosophical points raised in the verse:\n\n1. The question of whether valid cognition (pramana) can be considered truly valid\n2. The implication that if valid cognition is not valid, its objects would be false\n3. The consequence that emptiness itself would then be false or invalid\n4. The conclusion that meditating on emptiness would therefore be untenable\n\nThe commentaries provide context that this verse is addressing potential objections to the Madhyamaka view, particularly from the Samkhya school, regarding the nature of valid cognition and its relationship to emptiness.", - "translation": "If valid cognition is not valid,\nWould not its object of measurement be false?\nIn that case, emptiness itself\nWould therefore be invalid to meditate upon." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གལ་ཏེ་ཚད་མ་ཚད་མིན་ན། །དེས་གཞལ་བརྫུན་པར་མི་འགྱུར་རམ། །དེ་ཉིད་དུ་ན་སྟོང་པ་ཉིད། །སྒོམ་པ་དེ་ཕྱིར་མི་འཐད་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: ཅི་སྟེ་འཇིག་རྟེན་པའི་མཐོང་བ་ཚད་མ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་ན་ནི། དེའི་ཚེ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཚད་མས་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་མཐོང་བའི་འཇིག་རྟེན་པའི་མངོན་སུམ་ལ་སོགས་པ་དེ་ཡང་བདེན་པ་མ་ཡིན་ཏེ་ཚད་མར་མི་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཚད་མར་མངོན་པར་འདོད་ན་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། གང་གསལ་བར་མཐོང་བ་དེ་ནི་ཚང་མ་ཡིན་ནོ། །ཁོ་བོ་ཅག་གྲངས་ཅན་གྱི་ཚད་མ་ནི་གྲོལ་བའི་གནས་སྐབས་ན་རང་བཞིན་ལ་གསལ་བ་རྣམས་ཐིམ་པར་འགྱུར་ཏེ་དེ་འདོད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། དེས་ཏེ་ཚད་མ་དེས་གཞལ་བ་སྟེ་ཡོངས་སུ་བཅད་པའི་གང་གསལ་བའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཏེ་བརྫུན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་གསལ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་གྲངས་ཅན་པ་རྣམས་ལ་འཐད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཁོ་བོ་ཅག་སངས་རྒྱས་པའི་ལྟར་ན་ནི་བློས་བརྟགས་པ་ལ་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ། དངོས་པོ་ལ་མ་རེག་ཅིང་མ་བཙལ་བ་དེ་ནི་མེད་པ་སྟེ་བརྟགས་པའི་དངོས་པོ་ཉིད་བརྫུན་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་བརྫུན་ནོ། །དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་དངོས་པོ་ལ་ལྟོས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མ་གྲུབ་པ་དེའི་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡང་མི་འགྲུབ་པའོ། །ཡང་ན་གྲངས་ཅན་གྱི་རྩོད་པ་བསླང་བ་སྟེ་ཚད་མ་ནི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པར་འཛིན་པའོ། །གལ་ཏེ་ཚད་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་ན་ནི་དེའི་ཚེ་གང་ཚད་མ་མ་ཡིན་པས་གཞལ་བའི་གང་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་ཡང་བརྫུན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་སངས་རྒྱས་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་འདོད་པ་ནི་མི་འདོད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་དོགས་པ་ལ།\n\nCommentary 2: བཞི་པ་རང་ལ་གནོད་པ་སྤང་བ་ནི། གལ་ཏེ་དབུ་མ་པའི་ལུགས་ལ་ཡུལ་འཇལ་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ་རྣམས་ཀྱང་ཚད་མ་མིན་ཏེ་འཁྲུལ་པ་ཡིན་ན་དེས་གཞལ་བའི་སྟོང་ཉིད་ཀྱང་རྫུན་པར་མི་འགྱུར་རམ་སྟེ། འགྱུར་བ་དེའི་ཕྱིར་དེ་ཉིད་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་སྒོམ་པའང་མི་འཐད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན།\n", + "output": "Based on the commentaries, here is a summary and combined meaning:\n\nCommentary 1 summary:\nThis commentary discusses the validity of perception and measurement. It argues that if conventional perception is not considered valid, then even clear perceptions of things like sound would be untrue. It then discusses the Samkhya view of perception dissolving into nature during liberation. The commentary counters this by saying if the means of measurement is invalid, then what is measured would be false. For Buddhists, conceptual imputations that don't touch on reality are false, but emptiness itself is not false as it depends on phenomena.\n\nCommentary 2 summary: \nThis commentary raises an objection to the Madhyamaka view. If valid cognition is considered invalid or deluded, wouldn't the emptiness measured by it also be false? In that case, wouldn't meditation on emptiness be untenable?\n\nCombined meaning:\nThe commentaries are addressing potential objections to the Madhyamaka view of emptiness. They acknowledge that if all conventional perceptions and measurements are considered invalid, it could lead to the conclusion that emptiness itself is false. However, they argue that emptiness is not a conceptual imputation divorced from reality, but rather depends on phenomena themselves. The validity of emptiness is thus not undermined even if conventional measurements are seen as ultimately invalid.\n\nBased on this combined meaning, here is a translation of the input text:\n\n\nIf valid cognition is not truly valid,\nWould not what it measures become false?\nIn that case, emptiness itself\nWould therefore become untenable to meditate on.\n\n\nThis translation presents the objection raised in the verse, setting up the philosophical problem that the commentaries then address and resolve from the Madhyamaka perspective.", + "translation": "If valid cognition is not truly valid,\nWould not what it measures become false?\nIn that case, emptiness itself\nWould therefore become untenable to meditate on." } }, "glossary": { @@ -73314,6 +79001,18 @@ "སྒོམ་པ་": "meditating", "མི་འཐད་": "illogical" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གལ་ཏེ་ཚད་མ་ཚད་མིན་ན། །དེས་གཞལ་བརྫུན་པར་མི་འགྱུར་རམ། །": { + "ཚད་མ་": "valid cognition", + "གཞལ་": "measures", + "བརྫུན་པ་": "false" + }, + "དེ་ཉིད་དུ་ན་སྟོང་པ་ཉིད། །སྒོམ་པ་དེ་ཕྱིར་མི་འཐད་འགྱུར། །": { + "སྟོང་པ་ཉིད་": "emptiness", + "སྒོམ་པ་": "meditate", + "མི་འཐད་": "untenable" + } } } }, @@ -73323,7 +79022,7 @@ "commentary_1": " བརྟགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་ལན་བཏབ་པའོ། །དེ་བས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བ་སྟེ།", "commentary_2": "བློས་བཏགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་མ་རེག་སྟེ་དེ་ཡུལ་དུ་མ་བྱས་པར་དེའི་དངོས་པོ་མེད་པ་བློས་འཛིན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་མ་བཟུང་བས་དེ་ཤི་བ་མི་འཛིན་པ་བཞིན་ནོ། །དངོས་མེད་དངོས་ལ་ལྟོས་པ་དེའི་ཕྱིར་དགག་བྱ་རྫུན་པའི་དངོས་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་བཀག་པའི་དངོས་མེད་གསལ་བར་རྫུན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབརྟགས་པའི་དངོས་ལ་མ་རེག་པར། །དེ་ཡི་དངོས་མེད་འཛིན་མ་ཡིན། །དེ་ཕྱིར་བརྫུན་པའི་དངོས་གང་ཡིན། །དེ་ཡི་དངོས་མེད་གསལ་བར་བརྫུན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབརྟགས་པ་ (conceptualized), དངོས་ (entity/thing), མ་རེག་ (not touched/contacted), དངོས་མེད་ (non-entity/non-thing), འཛིན་ (grasp/hold), བརྫུན་པ་ (false/deceptive)\n\nGrammatical notes:\n- Use of པར་ and པའི་ to form verbal nouns\n- ཡིན་ as copula verb\n- གསལ་བར་ as adverbial form of \"clear/evident\"\n\n\nWithout contacting the conceptualized entity,\nOne does not grasp its non-entity.\nTherefore, whatever entity is false,\nIts non-entity is clearly false as well.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of emptiness (śūnyatā) and the relationship between conceptualized entities and their absence, emphasizing that both existence and non-existence are ultimately false or deceptive when conceptualized.", "translation": "Without contacting the conceptualized entity,\nOne does not grasp its non-entity.\nTherefore, whatever entity is false,\nIts non-entity is clearly false as well." @@ -73339,9 +79038,46 @@ "translation": "Without touching the analyzed entity,\nIts non-existence cannot be grasped.\nTherefore, whatever is a false entity,\nIts non-existence is clearly false as well." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབརྟགས་པའི་དངོས་ལ་མ་རེག་པར། །དེ་ཡི་དངོས་མེད་འཛིན་མ་ཡིན། །དེ་ཕྱིར་བརྫུན་པའི་དངོས་གང་ཡིན། །དེ་ཡི་དངོས་མེད་གསལ་བར་བརྫུན། །\n\nCommentary 1: བརྟགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་ལན་བཏབ་པའོ། །དེ་བས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བ་སྟེ།\n\nCommentary 2: བློས་བཏགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་མ་རེག་སྟེ་དེ་ཡུལ་དུ་མ་བྱས་པར་དེའི་དངོས་པོ་མེད་པ་བློས་འཛིན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་མ་བཟུང་བས་དེ་ཤི་བ་མི་འཛིན་པ་བཞིན་ནོ། །དངོས་མེད་དངོས་ལ་ལྟོས་པ་དེའི་ཕྱིར་དགག་བྱ་རྫུན་པའི་དངོས་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་བཀག་པའི་དངོས་མེད་གསལ་བར་རྫུན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nWithout grasping at conceptualized entities,\nOne cannot apprehend their non-existence.\nTherefore, whatever false entities there are,\nTheir non-existence is clearly false as well.\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical point being made about the interdependence of existence and non-existence in Buddhist thought, as elaborated in the commentaries. The verses suggest that one cannot conceive of non-existence without first conceptualizing existence, and that both conceptualized existence and non-existence are ultimately false or illusory.", - "translation": "Without grasping at conceptualized entities,\nOne cannot apprehend their non-existence.\nTherefore, whatever false entities there are,\nTheir non-existence is clearly false as well." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བརྟགས་པའི་དངོས་ལ་མ་རེག་པར། །དེ་ཡི་དངོས་མེད་འཛིན་མ་ཡིན། །དེ་ཕྱིར་བརྫུན་པའི་དངོས་གང་ཡིན། །དེ་ཡི་དངོས་མེད་གསལ་བར་བརྫུན། །\n\nCommentary 1: བརྟགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་ལན་བཏབ་པའོ། །དེ་བས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བ་སྟེ།\n\nCommentary 2: བློས་བཏགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་མ་རེག་སྟེ་དེ་ཡུལ་དུ་མ་བྱས་པར་དེའི་དངོས་པོ་མེད་པ་བློས་འཛིན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་མ་བཟུང་བས་དེ་ཤི་བ་མི་འཛིན་པ་བཞིན་ནོ། །དངོས་མེད་དངོས་ལ་ལྟོས་པ་དེའི་ཕྱིར་དགག་བྱ་རྫུན་པའི་དངོས་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་བཀག་པའི་དངོས་མེད་གསལ་བར་རྫུན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary is brief and mainly indicates that the verse is providing an answer or response to a question. It also mentions that the latter part of the verse is a conclusion.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that without grasping or making an object of a conceptually imputed entity, one cannot apprehend its non-existence. It gives an example: just as one cannot grasp the death of a barren woman's son without first grasping the son. Since non-existence depends on existence, when the negated falsely existent entity is false, its non-existence is also clearly false.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together suggest that the verse is addressing the relationship between conceptually imputed existence and non-existence. It emphasizes that non-existence cannot be understood without first understanding the imputed existence it negates. Both the imputed existence and its negation are ultimately false or illusory.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nWithout touching the conceptually imputed entity,\nIts non-existence cannot be grasped.\nTherefore, whatever false entity there is,\nIts non-existence is clearly false as well.\n\nThis translation reflects the idea that one cannot understand non-existence without first engaging with the concept of existence, even if that existence is merely imputed. It also conveys that both the falsely conceived entity and its non-existence are ultimately illusory.", + "translation": "Without touching the conceptually imputed entity,\nIts non-existence cannot be grasped.\nTherefore, whatever false entity there is,\nIts non-existence is clearly false as well." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "བརྟགས་པའི་དངོས་ལ་མ་རེག་པར། །དེ་ཡི་དངོས་མེད་འཛིན་མ་ཡིན། །": { + "བརྟགས་པའི་": "imagined", + "དངོས་": "things", + "དངོས་མེད་": "nothingness", + "འཛིན་": "apprehended" + }, + "དེ་ཕྱིར་བརྫུན་པའི་དངོས་གང་ཡིན། །དེ་ཡི་དངོས་མེད་གསལ་བར་བརྫུན། །": { + "བརྫུན་པའི་": "false", + "དངོས་": "thing", + "དངོས་མེད་": "unreality", + "གསལ་བར་": "clearly", + "བརྫུན་": "false" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བརྟགས་པའི་དངོས་ལ་མ་རེག་པར། །": { + "བརྟགས་པའི་": "conceptually imputed", + "དངོས་": "entity", + "རེག་": "touching" + }, + "དེ་ཡི་དངོས་མེད་འཛིན་མ་ཡིན། །": { + "དངོས་མེད་": "non-existence", + "འཛིན་": "grasped" + }, + "དེ་ཕྱིར་བརྫུན་པའི་དངོས་གང་ཡིན། །": { + "བརྫུན་པའི་": "false", + "དངོས་": "entity" + }, + "དེ་ཡི་དངོས་མེད་གསལ་བར་བརྫུན། །": { + "དངོས་མེད་": "non-existence", + "གསལ་བར་": "clearly", + "བརྫུན་": "false" + } } } }, @@ -73351,7 +79087,7 @@ "commentary_1": " དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཡོད་མིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྟགས་པའོ། །དེས་ཅི་བྱེད་ཅེ་ན། རྟོགས་པའི་དངོས་པོ་དེ་ལྟ་བུ་ཡོད་དོ་ཞེས་རྟོགས་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་སྐྱེས་པ་བཟློག་པ་ནི་འགག་པར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །རྒྱུ་མེད་པའི་ཞེས་རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་བསལ་ནས།", "commentary_2": "འོན་ཀྱང་སྟོང་པ་ཉིད་སྒོམ་པ་འཐད་དེ། བདེན་འཛིན་གྱི་གཉེན་པོ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་དེས་ན་དཔེར་ན་རྨི་ལམ་དུ་བུ་ཤི་བ་རྨི་བ་ལ་བུ་དེ་མེད་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི་བུ་དེ་ཡོད་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གེགས་ཡིན་ལ། མེད་འཛིན་དེ་ཡང་རྫུན་པ་ཡིན་ཡང་ཡོད་འཛིན་དེ་སྤོང་ནུས་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེས་ན་རྨི་ལམ་བུ་ཤི་ལ། །དེ་མེད་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི། །དེ་ཡོད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡི། །གེགས་ཡིན་དེ་ཡང་བརྫུན་པ་ཡིན། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྨི་ལམ་ (dream), བུ་ (son), ཤི་ (died), རྣམ་རྟོག་ (conceptual thought), གེགས་ (obstacle), བརྫུན་པ་ (false)\n\nGrammatical notes:\n- དེས་ན་ (therefore)\n- སྙམ་པའི་ (thinking that)\n- དེ་ཡོད་ (that exists)\n- དེ་ཡང་ (that also)\n\n\nTherefore, in a dream where a son has died,\nThe conceptual thought \"he doesn't exist\"\nIs an obstacle to the thought \"he exists.\"\nThat [obstacle] too is false.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of conceptual thoughts in relation to dream experiences, a common topic in Tibetan Buddhist philosophy, particularly in discussions of emptiness (śūnyatā) and the nature of reality.", "translation": "Therefore, in a dream where a son has died,\nThe conceptual thought \"he doesn't exist\"\nIs an obstacle to the thought \"he exists.\"\nThat [obstacle] too is false." @@ -73367,9 +79103,48 @@ "translation": "Therefore, in a dream where one's child has died,\nThe thought that the child does not exist\nIs an obstacle to the thought that the child does exist.\nYet that thought too is false." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེས་ན་རྨི་ལམ་བུ་ཤི་ལ། །དེ་མེད་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི། །དེ་ཡོད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡི། །གེགས་ཡིན་དེ་ཡང་བརྫུན་པ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཡོད་མིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྟགས་པའོ། །དེས་ཅི་བྱེད་ཅེ་ན། རྟོགས་པའི་དངོས་པོ་དེ་ལྟ་བུ་ཡོད་དོ་ཞེས་རྟོགས་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་སྐྱེས་པ་བཟློག་པ་ནི་འགག་པར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །རྒྱུ་མེད་པའི་ཞེས་རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་བསལ་ནས།\n\nCommentary 2: འོན་ཀྱང་སྟོང་པ་ཉིད་སྒོམ་པ་འཐད་དེ། བདེན་འཛིན་གྱི་གཉེན་པོ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་དེས་ན་དཔེར་ན་རྨི་ལམ་དུ་བུ་ཤི་བ་རྨི་བ་ལ་བུ་དེ་མེད་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི་བུ་དེ་ཡོད་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གེགས་ཡིན་ལ། མེད་འཛིན་དེ་ཡང་རྫུན་པ་ཡིན་ཡང་ཡོད་འཛིན་དེ་སྤོང་ནུས་པ་བཞིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nTherefore, in a dream where a child has died,\nThe thought that \"the child does not exist\"\nIs an obstacle to the conception that \"the child exists.\"\nYet this thought too is false.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which uses the analogy of a dream to illustrate a point about the nature of conceptual thinking and emptiness. The commentaries help clarify that this example is used to demonstrate how even false conceptions (like thinking a non-existent dream child doesn't exist) can serve as antidotes to other false conceptions (like thinking the dream child does exist), even though both thoughts are ultimately unreal or false from the perspective of ultimate truth.", - "translation": "Therefore, in a dream where a child has died,\nThe thought that \"the child does not exist\"\nIs an obstacle to the conception that \"the child exists.\"\nYet this thought too is false." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེས་ན་རྨི་ལམ་བུ་ཤི་ལ། །དེ་མེད་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི། །དེ་ཡོད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡི། །གེགས་ཡིན་དེ་ཡང་བརྫུན་པ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཡོད་མིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྟགས་པའོ། །དེས་ཅི་བྱེད་ཅེ་ན། རྟོགས་པའི་དངོས་པོ་དེ་ལྟ་བུ་ཡོད་དོ་ཞེས་རྟོགས་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་སྐྱེས་པ་བཟློག་པ་ནི་འགག་པར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །རྒྱུ་མེད་པའི་ཞེས་རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་བསལ་ནས།\n\nCommentary 2: འོན་ཀྱང་སྟོང་པ་ཉིད་སྒོམ་པ་འཐད་དེ། བདེན་འཛིན་གྱི་གཉེན་པོ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་དེས་ན་དཔེར་ན་རྨི་ལམ་དུ་བུ་ཤི་བ་རྨི་བ་ལ་བུ་དེ་མེད་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི་བུ་དེ་ཡོད་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གེགས་ཡིན་ལ། མེད་འཛིན་དེ་ཡང་རྫུན་པ་ཡིན་ཡང་ཡོད་འཛིན་དེ་སྤོང་ནུས་པ་བཞིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary discusses the concept of non-existence and existence. It suggests that the notion of non-existence is a mental construct. It questions what purpose this serves and states that it leads to the realization that such conceptualized things exist. It advises stopping the arising of such thoughts and refutes those who claim things arise without causes.\n\nCommentary 2:\nThis commentary argues for the validity of meditating on emptiness as an antidote to grasping at true existence. It uses the analogy of dreaming about a child's death. The thought that the child doesn't exist counters the thought that the child does exist. Even though the notion of non-existence is also false, it can help dispel the notion of existence.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries discuss the interplay between concepts of existence and non-existence. They suggest that while both concepts are ultimately false or constructed, the idea of non-existence can be useful in counteracting the deeply ingrained tendency to grasp at the true existence of phenomena. This is likened to using one illusion (non-existence) to dispel another illusion (existence), particularly in the context of dream-like experiences.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\n\nTherefore, in a dream where a child has died,\nThe thought \"the child doesn't exist\"\nIs an obstacle to the thought \"the child exists.\"\nYet this thought of non-existence is also false.\n\n\nThis translation reflects the idea presented in the commentaries that conceptualizing non-existence, while itself not ultimately true, can serve as a tool to counteract our habitual grasping at the true existence of phenomena, using the analogy of a dream to illustrate this point.", + "translation": "Therefore, in a dream where a child has died,\nThe thought \"the child doesn't exist\"\nIs an obstacle to the thought \"the child exists.\"\nYet this thought of non-existence is also false." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེས་ན་རྨི་ལམ་བུ་ཤི་ལ། །": { + "རྨི་ལམ་": "dream", + "བུ་": "child", + "ཤི་": "dies" + }, + "དེ་མེད་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི། །": { + "མེད་": "do not exist", + "རྣམ་རྟོག་": "thought" + }, + "དེ་ཡོད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡི། །": { + "ཡོད་": "exist", + "རྣམ་པར་རྟོག་པ་": "thought" + }, + "གེགས་ཡིན་དེ་ཡང་བརྫུན་པ་ཡིན། །": { + "གེགས་": "negates", + "བརྫུན་པ་": "fiction" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེས་ན་རྨི་ལམ་བུ་ཤི་ལ། །": { + "རྨི་ལམ་": "dream", + "བུ་": "child" + }, + "དེ་མེད་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི། །": { + "མེད་": "doesn't exist", + "རྣམ་རྟོག་": "thought" + }, + "དེ་ཡོད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡི། །": { + "ཡོད་": "exists", + "རྣམ་པར་རྟོག་པ་": "thought" + }, + "གེགས་ཡིན་དེ་ཡང་བརྫུན་པ་ཡིན། །": { + "གེགས་": "obstacle", + "བརྫུན་པ་": "false" + } } } }, @@ -73379,7 +79154,7 @@ "commentary_1": " མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སོ་སོར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སོ་སོར་བྱེ་བྲག་ལའོ། །རྣམ་པར་གནས་ཞེས་པ་ནི་བདེན་པའི་ཚུལ་གྱིས་གནས་པའོ། །དུས་གསུམ་དུ་སྨྲ་བའི་འདོད་པ་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ག", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་བས་ན་དེ་ལྟར་རིགས་པས་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་དངོས་པོ་འགའ་ཡང་རྒྱུ་མེད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ། རྒྱུ་རྐྱེན་སོ་སོ་བའམ་འདུས་པའི་རྐྱེན་རྣམས་ལ་དང་པོ་ནས་གནས་པ་མ་ཡིན་ཞིང་།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་དེ་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་པས། །འགའ་ཡང་རྒྱུ་མེད་ཡོད་མ་ཡིན། །སོ་སོ་བའམ་འདུས་པ་ཡི། །རྐྱེན་རྣམས་ལ་ཡང་གནས་མ་ཡིན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརྣམ་དཔྱད་ (analyze thoroughly), རྒྱུ་ (cause), སོ་སོ་བ (individual), འདུས་པ (collective), རྐྱེན་ (condition)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- མ་ཡིན (negation particle)\n- འམ (or)\n\n\nTherefore, through such thorough analysis,\nNothing exists without a cause.\nNeither in individual conditions,\nNor in their collective assembly does it abide.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the Buddhist concept of dependent origination (རྟེན་འབྲེལ་, pratītyasamutpāda), emphasizing that nothing exists independently or without causes and conditions.", "translation": "Therefore, through such thorough analysis,\nNothing exists without a cause.\nNeither in individual conditions,\nNor in their collective assembly does it abide." @@ -73395,9 +79170,36 @@ "translation": "Therefore, upon such analysis,\nNothing exists without a cause.\nNeither individually nor in combination\nDo conditions abide anywhere." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་བས་དེ་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་པས། །འགའ་ཡང་རྒྱུ་མེད་ཡོད་མ་ཡིན། །སོ་སོ་བའམ་འདུས་པ་ཡི། །རྐྱེན་རྣམས་ལ་ཡང་གནས་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སོ་སོར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སོ་སོར་བྱེ་བྲག་ལའོ། །རྣམ་པར་གནས་ཞེས་པ་ནི་བདེན་པའི་ཚུལ་གྱིས་གནས་པའོ། །དུས་གསུམ་དུ་སྨྲ་བའི་འདོད་པ་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ག\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེ་བས་ན་དེ་ལྟར་རིགས་པས་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་དངོས་པོ་འགའ་ཡང་རྒྱུ་མེད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ། རྒྱུ་རྐྱེན་སོ་སོ་བའམ་འདུས་པའི་རྐྱེན་རྣམས་ལ་དང་པོ་ནས་གནས་པ་མ་ཡིན་ཞིང་།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nTherefore, upon such thorough analysis,\nNothing exists without a cause,\nNor does anything abide\nIn individual or combined conditions.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that when carefully examined through reasoning, no phenomena exist without causes, nor do they inherently exist within their individual causal conditions or even within the combination of those conditions. The verse emphasizes the Buddhist concept of dependent origination and the lack of inherent existence in all phenomena.", - "translation": "Therefore, upon such thorough analysis,\nNothing exists without a cause,\nNor does anything abide\nIn individual or combined conditions." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་བས་དེ་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་པས། །འགའ་ཡང་རྒྱུ་མེད་ཡོད་མ་ཡིན། །སོ་སོ་བའམ་འདུས་པ་ཡི། །རྐྱེན་རྣམས་ལ་ཡང་གནས་མ་ཡིན། །\n\nCommentary 1: མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སོ་སོར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སོ་སོར་བྱེ་བྲག་ལའོ། །རྣམ་པར་གནས་ཞེས་པ་ནི་བདེན་པའི་ཚུལ་གྱིས་གནས་པའོ། །དུས་གསུམ་དུ་སྨྲ་བའི་འདོད་པ་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ག\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེ་བས་ན་དེ་ལྟར་རིགས་པས་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་དངོས་པོ་འགའ་ཡང་རྒྱུ་མེད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ། རྒྱུ་རྐྱེན་སོ་སོ་བའམ་འདུས་པའི་རྐྱེན་རྣམས་ལ་དང་པོ་ནས་གནས་པ་མ་ཡིན་ཞིང་།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary discusses concluding the topic, mentioning \"in this way\" and explaining \"individually\" as referring to separate distinctions. It talks about abiding in the manner of truth and refuting the assertions of those who speak of the three times.\n\nCommentary 2: This commentary explains that when examined through reasoning, no phenomenon exists without a cause. It states that things do not inherently exist in individual causes and conditions or in their combination.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that upon careful analysis, no phenomena exist without causes or inherently within their causes and conditions, whether individual or combined. This is a conclusion drawn from previous logical examinations.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nTherefore, through such analysis,\nNothing exists without a cause.\nNor does anything abide\nIn individual or combined conditions.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the non-existence of uncaused phenomena and the lack of inherent existence within causes and conditions, whether considered individually or collectively.", + "translation": "Therefore, through such analysis,\nNothing exists without a cause.\nNor does anything abide\nIn individual or combined conditions." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེ་བས་དེ་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་པས། །འགའ་ཡང་རྒྱུ་མེད་ཡོད་མ་ཡིན།": { + "རྣམ་དཔྱད་པས་": "investigated", + "རྒྱུ་མེད་": "without a cause", + "ཡོད་མ་ཡིན་": "exists" + }, + "།སོ་སོ་བའམ་འདུས་པ་ཡི། །རྐྱེན་རྣམས་ལ་ཡང་གནས་མ་ཡིན། །": { + "སོ་སོ་བ་": "individually", + "འདུས་པ་": "combined", + "རྐྱེན་": "conditions", + "གནས་མ་ཡིན་": "dwells" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་བས་དེ་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་པས། །འགའ་ཡང་རྒྱུ་མེད་ཡོད་མ་ཡིན། །": { + "རྣམ་དཔྱད་": "analysis", + "རྒྱུ་": "cause" + }, + "སོ་སོ་བའམ་འདུས་པ་ཡི། །རྐྱེན་རྣམས་ལ་ཡང་གནས་མ་ཡིན། །": { + "སོ་སོ་བ་": "individual", + "འདུས་པ་": "combined", + "རྐྱེན་": "conditions", + "གནས་": "abide" + } } } }, @@ -73407,7 +79209,7 @@ "commentary_1": " གཞན་ལས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་ལས་ཞེས་པ་ནི་འདས་པའི་དུས་ལས་ཏེ། དེ་ལས་འོངས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་འདུས་བྱས་རྟག་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་དེ་ཉིད་དང་ལྡན་པར་གནས་པ་མ་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་མ་འོངས་པར་འགྲོ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །སྒྱུ་མ་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡང་མེད་པའི་འགྲོ་བ་འདི་དག་རྨོངས་པ་སྟེ་མི་ཤེས་པས་བདེན་པ་ཉིད་དུ་བརྟགས་ཤིང་ཁས་བླངས་པའོ། །", "commentary_2": "གཞན་ནས་གསར་དུ་འོངས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་དང་པོར་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་ལ། དེས་ན་བར་དུ་གནས་པ་མ་ཡིན་ཞིང་། ཐ་མར་འགགས་ནས་གཞན་དུ་འགྲོ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །དཔྱད་ན་མ་གྲུབ་ཅིང་རྨོངས་པས་བདེན་པར་བཟུང་བར་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་སྣང་ཡང་མི་བདེན་པས་སྒྱུ་མ་ལས་ནི་ཁྱད་ཅི་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་ནས་འོངས་པའང་མ་ཡིན་ལ། །གནས་པ་མ་ཡིན་འགྲོ་མ་ཡིན། །རྨོངས་པས་བདེན་པར་གང་བྱས་འདི། །སྒྱུ་མ་ལས་ནི་ཁྱད་ཅི་ཡོད། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཞན་ནས་འོངས་པ་ (come from elsewhere), གནས་པ་ (abide), འགྲོ་ (go), རྨོངས་པ་ (delusion), བདེན་པ་ (true/real), སྒྱུ་མ་ (illusion)\n\nGrammatical notes:\n- མ་ཡིན་ (negation) repeated for emphasis\n- གང་བྱས་ (relative clause: \"that which is made\")\n- ཁྱད་ཅི་ཡོད་ (rhetorical question structure)\n\n\nIt does not come from elsewhere,\nDoes not abide, does not go.\nThat which delusion makes seem real—\nHow is it different from an illusion?\n\nNote: This verse appears to be discussing the nature of phenomena from a Madhyamaka perspective, emphasizing their lack of inherent existence.", "translation": "It does not come from elsewhere,\nDoes not abide, does not go.\nThat which delusion makes seem real—\nHow is it different from an illusion?" @@ -73423,9 +79225,44 @@ "translation": "It does not come from elsewhere,\nNor does it abide or go.\nThat which the deluded take as real -\nHow is it different from an illusion?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཞན་ནས་འོངས་པའང་མ་ཡིན་ལ། །གནས་པ་མ་ཡིན་འགྲོ་མ་ཡིན། །རྨོངས་པས་བདེན་པར་གང་བྱས་འདི། །སྒྱུ་མ་ལས་ནི་ཁྱད་ཅི་ཡོད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ལས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་ལས་ཞེས་པ་ནི་འདས་པའི་དུས་ལས་ཏེ། དེ་ལས་འོངས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་འདུས་བྱས་རྟག་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་དེ་ཉིད་དང་ལྡན་པར་གནས་པ་མ་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་མ་འོངས་པར་འགྲོ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །སྒྱུ་མ་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡང་མེད་པའི་འགྲོ་བ་འདི་དག་རྨོངས་པ་སྟེ་མི་ཤེས་པས་བདེན་པ་ཉིད་དུ་བརྟགས་ཤིང་ཁས་བླངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ནས་གསར་དུ་འོངས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་དང་པོར་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་ལ། དེས་ན་བར་དུ་གནས་པ་མ་ཡིན་ཞིང་། ཐ་མར་འགགས་ནས་གཞན་དུ་འགྲོ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །དཔྱད་ན་མ་གྲུབ་ཅིང་རྨོངས་པས་བདེན་པར་བཟུང་བར་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་སྣང་ཡང་མི་བདེན་པས་སྒྱུ་མ་ལས་ནི་ཁྱད་ཅི་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my English translation:\n\n\nIt does not come from elsewhere,\nNor does it abide, nor does it go.\nThat which the deluded take as real -\nHow is it different from an illusion?\n\n\nThis translation captures the key points from the original Tibetan and the commentaries:\n1. The phenomena do not truly come from anywhere, stay anywhere, or go anywhere.\n2. This applies to past, present and future - they don't arise, abide or cease in an inherently existent way.\n3. Ordinary beings, due to ignorance/delusion, mistakenly perceive and cling to these phenomena as real or truly existent.\n4. In reality, these phenomena are no different from illusions - they appear but lack inherent existence.", - "translation": "It does not come from elsewhere,\nNor does it abide, nor does it go.\nThat which the deluded take as real -\nHow is it different from an illusion?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཞན་ནས་འོངས་པའང་མ་ཡིན་ལ། །གནས་པ་མ་ཡིན་འགྲོ་མ་ཡིན། །རྨོངས་པས་བདེན་པར་གང་བྱས་འདི། །སྒྱུ་མ་ལས་ནི་ཁྱད་ཅི་ཡོད། །\n\nCommentary 1: གཞན་ལས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་ལས་ཞེས་པ་ནི་འདས་པའི་དུས་ལས་ཏེ། དེ་ལས་འོངས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་འདུས་བྱས་རྟག་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་དེ་ཉིད་དང་ལྡན་པར་གནས་པ་མ་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་མ་འོངས་པར་འགྲོ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །སྒྱུ་མ་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡང་མེད་པའི་འགྲོ་བ་འདི་དག་རྨོངས་པ་སྟེ་མི་ཤེས་པས་བདེན་པ་ཉིད་དུ་བརྟགས་ཤིང་ཁས་བླངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཞན་ནས་གསར་དུ་འོངས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་དང་པོར་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་ལ། དེས་ན་བར་དུ་གནས་པ་མ་ཡིན་ཞིང་། ཐ་མར་འགགས་ནས་གཞན་དུ་འགྲོ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །དཔྱད་ན་མ་གྲུབ་ཅིང་རྨོངས་པས་བདེན་པར་བཟུང་བར་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་སྣང་ཡང་མི་བདེན་པས་སྒྱུ་མ་ལས་ནི་ཁྱད་ཅི་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that phenomena do not come from the past, as that would imply permanence. They do not abide in the present or go to the future. Ignorant beings mistakenly perceive these illusory phenomena as real.\n\nCommentary 2:\nThis commentary states that phenomena do not newly arrive from elsewhere, do not remain in the middle, and do not cease and go elsewhere in the end. When analyzed, they are unfounded, yet ignorant beings grasp them as real. They appear but are unreal, no different from illusions.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that phenomena lack true existence in terms of arising, abiding, and ceasing. They appear but are empty of inherent existence, like illusions. Only ignorance causes beings to perceive them as truly existent.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nThey neither come from elsewhere,\nNor abide, nor go.\nWhat ignorance takes as real -\nHow is it different from an illusion?\n\n\nThis translation captures the core meaning that phenomena lack true existence in terms of origin, duration, and cessation, and are merely illusory appearances mistaken as real due to ignorance.", + "translation": "They neither come from elsewhere,\nNor abide, nor go.\nWhat ignorance takes as real -\nHow is it different from an illusion?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གཞན་ནས་འོངས་པའང་མ་ཡིན་ལ། །": { + "གཞན་ནས་": "somewhere else", + "འོངས་པ་": "come" + }, + "གནས་པ་མ་ཡིན་འགྲོ་མ་ཡིན། །": { + "གནས་པ་": "stay", + "འགྲོ་": "go" + }, + "རྨོངས་པས་བདེན་པར་གང་བྱས་འདི། །": { + "རྨོངས་པ་": "deluded", + "བདེན་པ་": "true" + }, + "སྒྱུ་མ་ལས་ནི་ཁྱད་ཅི་ཡོད། །": { + "སྒྱུ་མ་": "illusion" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གཞན་ནས་འོངས་པའང་མ་ཡིན་ལ། །": { + "གཞན་ནས་འོངས་པ": "come from elsewhere" + }, + "གནས་པ་མ་ཡིན་འགྲོ་མ་ཡིན། །": { + "གནས་པ": "abide", + "འགྲོ": "go" + }, + "རྨོངས་པས་བདེན་པར་གང་བྱས་འདི། །": { + "རྨོངས་པ": "ignorance", + "བདེན་པ": "real" + }, + "སྒྱུ་མ་ལས་ནི་ཁྱད་ཅི་ཡོད། །": { + "སྒྱུ་མ": "illusion" + } } } }, @@ -73435,7 +79272,7 @@ "commentary_1": " དེ་ཉིད་བརྗོད་པ། སྒྱུ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱུ་མ་ནི་སྒྱུ་མ་མཁན་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་བརྟགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་བདེན་པ་ཉིད་དུ་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། སྒྱུ་མས་སྤྲུལ་པའི་རྟ་གླང་ལ་སོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། རྒྱུ་རྐྱེན་རྣམས་ཀྱིས་གང་སྤྲུལ་པའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དེ་ནི་དང་པོ་གང་ནས་འོངས་པར་གྱུར་ཅིང་བར་དུ་གནས་པ་དང་མཐར་གང་དུ་འགྲོ་བ་བརྟག་པར་གྱིས་ཏེ། བརྟགས་ན་འགྲོ་འོང་མེད་པར་མཚུངས་ཏེ། མདོ་ལས། གཟུགས་ནི་གང་ནས་ཀྱང་མི་འོང་གང་དུའང་མི་འགྲོ་གར་ཡང་གནས་པར་འགྱུར་བ་མེད་དོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྒྱུ་མས་སྤྲུལ་པ་གང་ཡིན་དང་། །རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གང་སྤྲུལ་པ། །དེ་ནི་གང་ནས་འོངས་གྱུར་ཅིང་། །གང་དུ་འགྲོ་བའང་བརྟག་པར་གྱིས། །\n", "output": "Key terms:\nསྒྱུ་མ (illusion), སྤྲུལ་པ (emanation), རྒྱུ (cause), འོངས (come), འགྲོ (go), བརྟག (examine)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཡིན་དང་ and གང་སྤྲུལ་པ are parallel constructions\n- གང་ནས and གང་དུ form a pair indicating \"from where\" and \"to where\"\n- བརྟག་པར་གྱིས is an imperative form\n\n\nThat which is emanated by illusion,\nAnd that which is emanated by causes,\nExamine where it has come from,\nAnd where it goes.\n\nNote: This verse encourages analytical meditation on the nature of phenomena, particularly their arising and cessation.", "translation": "That which is emanated by illusion,\nAnd that which is emanated by causes,\nExamine where it has come from,\nAnd where it goes." @@ -73451,9 +79288,35 @@ "translation": "Examine that which is created by illusion,\nAnd that which is produced by causes.\nWhere does it come from?\nAnd where does it go?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྒྱུ་མས་སྤྲུལ་པ་གང་ཡིན་དང་། །རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གང་སྤྲུལ་པ། །དེ་ནི་གང་ནས་འོངས་གྱུར་ཅིང་། །གང་དུ་འགྲོ་བའང་བརྟག་པར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་བརྗོད་པ། སྒྱུ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱུ་མ་ནི་སྒྱུ་མ་མཁན་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་བརྟགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་བདེན་པ་ཉིད་དུ་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། སྒྱུ་མས་སྤྲུལ་པའི་རྟ་གླང་ལ་སོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། རྒྱུ་རྐྱེན་རྣམས་ཀྱིས་གང་སྤྲུལ་པའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དེ་ནི་དང་པོ་གང་ནས་འོངས་པར་གྱུར་ཅིང་བར་དུ་གནས་པ་དང་མཐར་གང་དུ་འགྲོ་བ་བརྟག་པར་གྱིས་ཏེ། བརྟགས་ན་འགྲོ་འོང་མེད་པར་མཚུངས་ཏེ། མདོ་ལས། གཟུགས་ནི་གང་ནས་ཀྱང་མི་འོང་གང་དུའང་མི་འགྲོ་གར་ཡང་གནས་པར་འགྱུར་བ་མེད་དོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhatever is conjured by an illusionist,\nAnd whatever is manifested by causes,\nExamine where it comes from,\nAnd where it goes.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which draws a parallel between magical illusions and phenomena produced by causes and conditions. The commentaries explain that this verse encourages us to critically examine the nature of appearances, whether they are magical illusions or seemingly real phenomena. The point is to recognize that, upon investigation, these appearances have no true origin or destination, just like the forms conjured by a magician or the aggregates (like form) mentioned in Buddhist scriptures. This reflection is meant to lead to an understanding of the empty nature of all phenomena.", - "translation": "Whatever is conjured by an illusionist,\nAnd whatever is manifested by causes,\nExamine where it comes from,\nAnd where it goes." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྒྱུ་མས་སྤྲུལ་པ་གང་ཡིན་དང་། །རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གང་སྤྲུལ་པ། །དེ་ནི་གང་ནས་འོངས་གྱུར་ཅིང་། །གང་དུ་འགྲོ་བའང་བརྟག་པར་གྱིས། །\n\nCommentary 1: དེ་ཉིད་བརྗོད་པ། སྒྱུ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱུ་མ་ནི་སྒྱུ་མ་མཁན་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་བརྟགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་བདེན་པ་ཉིད་དུ་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། སྒྱུ་མས་སྤྲུལ་པའི་རྟ་གླང་ལ་སོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། རྒྱུ་རྐྱེན་རྣམས་ཀྱིས་གང་སྤྲུལ་པའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དེ་ནི་དང་པོ་གང་ནས་འོངས་པར་གྱུར་ཅིང་བར་དུ་གནས་པ་དང་མཐར་གང་དུ་འགྲོ་བ་བརྟག་པར་གྱིས་ཏེ། བརྟགས་ན་འགྲོ་འོང་མེད་པར་མཚུངས་ཏེ། མདོ་ལས། གཟུགས་ནི་གང་ནས་ཀྱང་མི་འོང་གང་དུའང་མི་འགྲོ་གར་ཡང་གནས་པར་འགྱུར་བ་མེད་དོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"illusion\" refers to the illusionist, as effects are imputed onto causes. \"Causes\" refers to karma and afflictions. It addresses the misconception that things arising from conditions are inherently real.\n\nCommentary 2:\nThis commentary uses examples like horses and oxen created by illusion, and forms produced by causes and conditions. It instructs to examine where these things come from, where they abide, and where they go. Upon examination, one finds there is no coming or going, as stated in sutras that forms neither come from anywhere nor go anywhere, nor abide anywhere.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the illusory nature of phenomena, whether created by an illusionist or arising from causes and conditions. They encourage examination of the origin, abiding, and destination of these phenomena, concluding that upon investigation, no real coming, going, or abiding can be found.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nExamine that which is created by illusion,\nAnd that which is produced by causes:\nWhere did it come from?\nWhere does it go?\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on investigating the apparent arising and ceasing of illusory phenomena to realize their ultimate lack of inherent existence.", + "translation": "Examine that which is created by illusion,\nAnd that which is produced by causes:\nWhere did it come from?\nWhere does it go?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "སྒྱུ་མས་སྤྲུལ་པ་གང་ཡིན་དང་། །རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གང་སྤྲུལ་པ།": { + "སྒྱུ་མ་": "illusion", + "སྤྲུལ་པ་": "emanate", + "རྒྱུ་": "cause" + }, + "།དེ་ནི་གང་ནས་འོངས་གྱུར་ཅིང་། །གང་དུ་འགྲོ་བའང་བརྟག་པར་གྱིས། །": { + "འོངས་": "come from", + "འགྲོ་": "go", + "བརྟག་པ་": "scrutinize" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སྒྱུ་མས་སྤྲུལ་པ་གང་ཡིན་དང་། །རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གང་སྤྲུལ་པ། །": { + "སྒྱུ་མ་": "illusion", + "སྤྲུལ་པ་": "created", + "རྒྱུ་": "causes" + }, + "དེ་ནི་གང་ནས་འོངས་གྱུར་ཅིང་། །གང་དུ་འགྲོ་བའང་བརྟག་པར་གྱིས། །": { + "འོངས་": "come from", + "འགྲོ་": "go", + "བརྟག་པ་": "examine" + } } } }, @@ -73463,7 +79326,7 @@ "commentary_1": "", "commentary_2": "", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་གང་ནི་ཉེ་བ་ཡིས། །མཐོང་གྱུར་དེ་མེད་ན་མིན་པ། །བཅོས་སུ་གཟུགས་བརྙན་དང་མཚུངས་པ། །དེ་ལ་བདེན་ཉིད་ཇི་ལྱར་ཡོད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགང་ཞིག་(whatever), ཉེ་བ་(near/proximity), མཐོང་(see/perceive), བཅོས་སུ་(artificial/contrived), གཟུགས་བརྙན་(reflection/image), བདེན་ཉིད་(true nature/reality)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་མིན་པ་ indicating a conditional statement\n- Comparison structure with དང་མཚུངས་པ་ (similar to)\n- Rhetorical question structure with ཇི་ལྱར་\n\n\nThat which appears when something is near,\nBut does not exist when that thing is absent,\nIs like an artificial reflection.\nHow can true nature exist in such a thing?\n\n\nThis verse appears to be discussing the nature of perception and reality, using the metaphor of a reflection to illustrate the concept of emptiness or lack of inherent existence. It's questioning how something that only appears under certain conditions can have true, independent existence.", "translation": "That which appears when something is near,\nBut does not exist when that thing is absent,\nIs like an artificial reflection.\nHow can true nature exist in such a thing?" @@ -73479,9 +79342,37 @@ "translation": "That which appears due to proximity,\nBut does not exist without it,\nIs like a fabricated reflection.\nHow can there be truth in such a thing?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་ཞིག་གང་ནི་ཉེ་བ་ཡིས། །མཐོང་གྱུར་དེ་མེད་ན་མིན་པ། །བཅོས་སུ་གཟུགས་བརྙན་དང་མཚུངས་པ། །དེ་ལ་བདེན་ཉིད་ཇི་ལྱར་ཡོད། །\n\nCommentary 1: \n\nCommentary 2: \n", - "output": "Based on the given Tibetan input and without any accompanying commentaries, I'll provide a general translation to the best of my ability:\n\n\nThat which is seen when something is near,\nBut is not there when it is absent,\nIs like a reflection or an illusion.\nHow can there be truth in such a thing?\n\n\nThis translation attempts to convey the philosophical point about the nature of perception and reality in Buddhist thought. It suggests that things we perceive may be dependent on conditions and lack inherent existence, similar to reflections or illusions. However, please note that without specific commentaries or context, this translation may not capture all nuances of the original Tibetan verse.", - "translation": "That which is seen when something is near,\nBut is not there when it is absent,\nIs like a reflection or an illusion.\nHow can there be truth in such a thing?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་ཞིག་གང་ནི་ཉེ་བ་ཡིས། །མཐོང་གྱུར་དེ་མེད་ན་མིན་པ། །བཅོས་སུ་གཟུགས་བརྙན་དང་མཚུངས་པ། །དེ་ལ་བདེན་ཉིད་ཇི་ལྱར་ཡོད། །\n\nCommentary 1: \n\nCommentary 2: \n", + "output": "I apologize, but I do not have any Tibetan commentaries provided to work with for this input text. Without the commentaries, I cannot follow the steps to translate and summarize them, combine their meanings, and use that to inform the translation of the input text. \n\nHowever, I can provide a basic literal translation of the Tibetan input text without the benefit of commentaries:\n\nThat which is seen due to proximity to something,\nDoes not exist when that [something] is absent,\nLike a fabricated reflection,\nHow can that have true existence?\n\nThis appears to be discussing the nature of dependent origination and emptiness in Buddhist philosophy, comparing phenomena to reflections that only appear due to certain conditions being present. But without the commentaries to provide context and clarification, I cannot offer a more nuanced or authoritative translation. If commentaries are available, please provide them so I can follow the full translation process as requested.", + "translation": "That which is seen due to proximity to something,\nDoes not exist when that [something] is absent,\nLike a fabricated reflection,\nHow can that have true existence?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གང་ཞིག་གང་ནི་ཉེ་བ་ཡིས། །མཐོང་གྱུར་དེ་མེད་ན་མིན་པ།": { + "མཐོང་": "seen", + "མེད་": "absent" + }, + "།བཅོས་སུ་གཟུགས་བརྙན་དང་མཚུངས་པ།": { + "བཅོས་སུ་": "fabricated", + "གཟུགས་བརྙན་": "reflection" + }, + "།དེ་ལ་བདེན་ཉིད་ཇི་ལྱར་ཡོད། །": { + "བདེན་ཉིད་": "truth" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གང་ཞིག་གང་ནི་ཉེ་བ་ཡིས། །མཐོང་གྱུར་དེ་མེད་ན་མིན་པ།": { + "ཉེ་བ་": "proximity", + "མཐོང་": "seen" + }, + "།བཅོས་སུ་གཟུགས་བརྙན་དང་མཚུངས་པ།": { + "བཅོས་སུ་": "fabricated", + "གཟུགས་བརྙན་": "reflection" + }, + "།དེ་ལ་བདེན་ཉིད་ཇི་ལྱར་ཡོད།": { + "བདེན་ཉིད་": "true existence" + } } } }, @@ -73491,7 +79382,7 @@ "commentary_1": " རྒྱུ་རྣམས་ལ་ཡང་ནུས་པ་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དངོས་པོ་ཡོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །ཅི་སྟེ་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་རྒྱུས་དགོས་པ་མེད་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "གཉིས་པ་འབྲས་ཕྱོགས་ནས་སྟོང་པར་སྒྲུབ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། མཐའ་གཉིས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དགག་པ་དང་། འགག་པ་དགག་པ་དང་། དེས་ན་སྟོང་པར་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཡོད་པ་སྐྱེ་བ་དགག་པ་ནི། དངོས་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་པ་ལ་རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ། གྲུབ་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་མེད་པ་སྐྱེ་བ་དགག་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་མེད་པ་ཉིད་བསྐྱེད་བྱ་མ་ཡིན་པ་ནི། འོན་ཏེ་དེ་ན་མེད་ན་ཡང་རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ། དེ་འབྲས་བུ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདངོས་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་པ་ལ། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །འོན་ཏེ་དེ་ནི་མེད་ན་ཡང་། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདངོས་པོ་(thing/entity), རྒྱུ་(cause), དགོས་པ་(need/purpose)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional statements using ན་\n- Rhetorical questions using ཅི་ཞིག་\n\n\nFor a thing that already exists,\nWhat need is there for a cause?\nAnd if it does not exist,\nWhat need is there for a cause?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be presenting a philosophical argument about causality, questioning the necessity of causes for both existent and non-existent things. It's a common type of reasoning found in Madhyamaka Buddhist texts.", "translation": "For a thing that already exists,\nWhat need is there for a cause?\nAnd if it does not exist,\nWhat need is there for a cause?" @@ -73507,9 +79398,9 @@ "translation": "For that which already exists,\nWhat need is there for a cause?\nAnd if it does not exist,\nWhat use is there for a cause?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདངོས་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་པ་ལ། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །འོན་ཏེ་དེ་ནི་མེད་ན་ཡང་། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n\nCommentary 1: རྒྱུ་རྣམས་ལ་ཡང་ནུས་པ་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དངོས་པོ་ཡོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །ཅི་སྟེ་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་རྒྱུས་དགོས་པ་མེད་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་འབྲས་ཕྱོགས་ནས་སྟོང་པར་སྒྲུབ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། མཐའ་གཉིས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དགག་པ་དང་། འགག་པ་དགག་པ་དང་། དེས་ན་སྟོང་པར་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཡོད་པ་སྐྱེ་བ་དགག་པ་ནི། དངོས་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་པ་ལ་རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ། གྲུབ་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་མེད་པ་སྐྱེ་བ་དགག་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་མེད་པ་ཉིད་བསྐྱེད་བྱ་མ་ཡིན་པ་ནི། འོན་ཏེ་དེ་ན་མེད་ན་ཡང་རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ། དེ་འབྲས་བུ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nFor that which already exists,\nWhat need is there for a cause?\nAnd if it does not exist,\nWhat need is there for a cause?\n\n\nThis translation captures the core meaning of the Tibetan verse, which is questioning the necessity of causes for both existent and non-existent things. The commentaries elaborate that this verse is meant to show that causes have no power or function, whether in relation to things that already exist (which don't need to be produced) or things that don't exist (which can't be produced from nothing).", - "translation": "For that which already exists,\nWhat need is there for a cause?\nAnd if it does not exist,\nWhat need is there for a cause?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དངོས་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་པ་ལ། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །འོན་ཏེ་དེ་ནི་མེད་ན་ཡང་། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n\nCommentary 1: རྒྱུ་རྣམས་ལ་ཡང་ནུས་པ་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དངོས་པོ་ཡོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །ཅི་སྟེ་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་རྒྱུས་དགོས་པ་མེད་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་འབྲས་ཕྱོགས་ནས་སྟོང་པར་སྒྲུབ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། མཐའ་གཉིས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དགག་པ་དང་། འགག་པ་དགག་པ་དང་། དེས་ན་སྟོང་པར་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཡོད་པ་སྐྱེ་བ་དགག་པ་ནི། དངོས་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་པ་ལ་རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ། གྲུབ་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་མེད་པ་སྐྱེ་བ་དགག་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་མེད་པ་ཉིད་བསྐྱེད་བྱ་མ་ཡིན་པ་ནི། འོན་ཏེ་དེ་ན་མེད་ན་ཡང་རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ། དེ་འབྲས་བུ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary introduces the verse, stating that it aims to show that causes have no power. It also anticipates a potential objection about how causes might not be needed for non-existent things.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains the verse as part of a larger argument proving emptiness from the perspective of effects. It breaks down the verse into two parts:\na) Refuting the production of existent things: If something already exists, what need is there for a cause? It's already established.\nb) Refuting the production of non-existent things: If something doesn't exist, what use is there for a cause? Non-existence can't be an effect.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe verse is questioning the necessity and efficacy of causes in producing both existent and non-existent things. It's part of a larger argument demonstrating the emptiness or lack of inherent existence of phenomena by examining the relationship between causes and effects.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nFor that which already exists,\nWhat need is there for a cause?\nAnd if it does not exist,\nWhat use is there for a cause?\n\n\nThis translation reflects the philosophical inquiry into the nature of causation and existence presented in the original Tibetan verse, as explained by the commentaries.", + "translation": "For that which already exists,\nWhat need is there for a cause?\nAnd if it does not exist,\nWhat use is there for a cause?" } }, "glossary": { @@ -73525,6 +79416,19 @@ "རྒྱུ་": "displeased", "དགོས་པ་": "good" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དངོས་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་པ་ལ། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད།": { + "དངོས་པོ་": "that which", + "ཡོད་པར་གྱུར་པ་": "exists", + "རྒྱུ་": "cause", + "དགོས་པ་": "need" + }, + "།འོན་ཏེ་དེ་ནི་མེད་ན་ཡང་། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད།": { + "མེད་": "does not exist", + "རྒྱུ་": "cause", + "དགོས་པ་": "use" + } } } }, @@ -73534,7 +79438,7 @@ "commentary_1": " བྱེ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དངོས་པོ་མེད་ཅིང་གཟུགས་མེད་དུ་གྱུར་པ་ལས་བསྒྱུར་དུ་མེད་པ་སྟེ་དངོས་པོ་གཞན་དུ་བྱར་མེད་པའོ། །གལ་ཏེ་བསྒྱུར་དུ་མེད་ལ་རག་མོད། དངོས་པོའི་རང་བཞིན་དུ་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། གནས་སྐབས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེའི་གནས་སྐབས་མ་སྤངས་པར་དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་བཞིན་དེ་དངོས་པོར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། གལ་ཏེ་དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ལོག་པ་ལ་དངོས་པོར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ། དངོས་འགྱུར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་མ་གྱུར་ན་ཇི་ལྟར་དངོས་པོ་གཞན་ཉིད་དུ་འགྱུར་བར་རང་གིས་རིག་པར་འགྱུར། དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མེད་པ་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པས་ན།", "commentary_2": "གཉིས་པ་དེ་དངོས་པོར་བསྒྱུར་དུ་མི་རུང་བ་ནི། རྒྱུས་དངོས་མེད་དུ་མི་སྐྱེད་ཀྱང་དེས་དངོས་པོར་སྒྱུར་བར་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། མི་འཐད་དེ། བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་རྒྱུ་ཡིས་ཀྱང་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་བསྒྱུར་དུ་མེད་དེ། རྟག་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་འགྱུར་ན་དངོས་མེད་དང་མ་བྲལ་བའམ་བྲལ་ནས་འགྱུར། དང་པོ་ལྟར་ན་དངོས་མེད་དང་མ་བྲལ་བའི་གནས་སྐབས་དེ་དངོས་པོ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཏེ་མ་ཡིན་ཞིང་། གཉིས་པ་ལྟར་ན་དངོས་མེད་དང་བྲལ་ནས་གཞན་དངོས་པོར་འགྱུར་བའང་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ་མི་སྲིད་དོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱེ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུ་ཡིས་ཀྱང་། །དངོས་པོ་མེད་པ་བསྒྱུར་དུ་མེད། །གནས་སྐབས་དེ་དངོས་ཇི་ལྟར་ཡིན། །དངོས་འགྱུར་གཞན་ཡང་གང་ཞིག་ཡིན། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབྱེ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་ (billions), རྒྱུ་ (causes), དངོས་པོ་མེད་པ་ (non-existent thing), བསྒྱུར་ (transform), གནས་སྐབས་ (temporary state), དངོས་ (real/actual), འགྱུར་ (change/transform)\n\nGrammar notes:\n- Use of ཀྱང་ (even/also) emphasizing the magnitude\n- Rhetorical questions in the last two lines\n\n\nEven with billions of causes,\nA non-existent thing cannot be transformed.\nHow can that temporary state be real?\nAnd what else could transform into something real?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of emptiness (śūnyatā) and the impossibility of non-existent phenomena becoming existent, a key principle in Madhyamaka philosophy.", "translation": "Even with billions of causes,\nA non-existent thing cannot be transformed.\nHow can that temporary state be real?\nAnd what else could transform into something real?" @@ -73550,9 +79454,41 @@ "translation": "Even with hundreds of millions of causes,\nThat which does not exist cannot be transformed.\nHow can that temporary state be real?\nAnd what else could become real?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབྱེ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུ་ཡིས་ཀྱང་། །དངོས་པོ་མེད་པ་བསྒྱུར་དུ་མེད། །གནས་སྐབས་དེ་དངོས་ཇི་ལྟར་ཡིན། །དངོས་འགྱུར་གཞན་ཡང་གང་ཞིག་ཡིན། །\n\nCommentary 1: བྱེ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དངོས་པོ་མེད་ཅིང་གཟུགས་མེད་དུ་གྱུར་པ་ལས་བསྒྱུར་དུ་མེད་པ་སྟེ་དངོས་པོ་གཞན་དུ་བྱར་མེད་པའོ། །གལ་ཏེ་བསྒྱུར་དུ་མེད་ལ་རག་མོད། དངོས་པོའི་རང་བཞིན་དུ་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། གནས་སྐབས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེའི་གནས་སྐབས་མ་སྤངས་པར་དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་བཞིན་དེ་དངོས་པོར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། གལ་ཏེ་དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ལོག་པ་ལ་དངོས་པོར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ། དངོས་འགྱུར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་མ་གྱུར་ན་ཇི་ལྟར་དངོས་པོ་གཞན་ཉིད་དུ་འགྱུར་བར་རང་གིས་རིག་པར་འགྱུར། དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མེད་པ་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པས་ན།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དེ་དངོས་པོར་བསྒྱུར་དུ་མི་རུང་བ་ནི། རྒྱུས་དངོས་མེད་དུ་མི་སྐྱེད་ཀྱང་དེས་དངོས་པོར་སྒྱུར་བར་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། མི་འཐད་དེ། བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་རྒྱུ་ཡིས་ཀྱང་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་བསྒྱུར་དུ་མེད་དེ། རྟག་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་འགྱུར་ན་དངོས་མེད་དང་མ་བྲལ་བའམ་བྲལ་ནས་འགྱུར། དང་པོ་ལྟར་ན་དངོས་མེད་དང་མ་བྲལ་བའི་གནས་སྐབས་དེ་དངོས་པོ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཏེ་མ་ཡིན་ཞིང་། གཉིས་པ་ལྟར་ན་དངོས་མེད་དང་བྲལ་ནས་གཞན་དངོས་པོར་འགྱུར་བའང་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ་མི་སྲིད་དོ། །\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan input text, based on the provided commentaries:\n\n\nEven with a hundred billion causes,\nThat which is non-existent cannot be transformed.\nHow can that state become existent?\nWhat else could change into existence?\n", - "translation": "Even with a hundred billion causes,\nThat which is non-existent cannot be transformed.\nHow can that state become existent?\nWhat else could change into existence?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བྱེ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུ་ཡིས་ཀྱང་། །དངོས་པོ་མེད་པ་བསྒྱུར་དུ་མེད། །གནས་སྐབས་དེ་དངོས་ཇི་ལྟར་ཡིན། །དངོས་འགྱུར་གཞན་ཡང་གང་ཞིག་ཡིན། །\n\nCommentary 1: བྱེ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དངོས་པོ་མེད་ཅིང་གཟུགས་མེད་དུ་གྱུར་པ་ལས་བསྒྱུར་དུ་མེད་པ་སྟེ་དངོས་པོ་གཞན་དུ་བྱར་མེད་པའོ། །གལ་ཏེ་བསྒྱུར་དུ་མེད་ལ་རག་མོད། དངོས་པོའི་རང་བཞིན་དུ་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། གནས་སྐབས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེའི་གནས་སྐབས་མ་སྤངས་པར་དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་བཞིན་དེ་དངོས་པོར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། གལ་ཏེ་དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ལོག་པ་ལ་དངོས་པོར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ། དངོས་འགྱུར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་མ་གྱུར་ན་ཇི་ལྟར་དངོས་པོ་གཞན་ཉིད་དུ་འགྱུར་བར་རང་གིས་རིག་པར་འགྱུར། དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མེད་པ་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པས་ན།\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་དེ་དངོས་པོར་བསྒྱུར་དུ་མི་རུང་བ་ནི། རྒྱུས་དངོས་མེད་དུ་མི་སྐྱེད་ཀྱང་དེས་དངོས་པོར་སྒྱུར་བར་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། མི་འཐད་དེ། བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་རྒྱུ་ཡིས་ཀྱང་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་བསྒྱུར་དུ་མེད་དེ། རྟག་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་འགྱུར་ན་དངོས་མེད་དང་མ་བྲལ་བའམ་བྲལ་ནས་འགྱུར། དང་པོ་ལྟར་ན་དངོས་མེད་དང་མ་བྲལ་བའི་གནས་སྐབས་དེ་དངོས་པོ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཏེ་མ་ཡིན་ཞིང་། གཉིས་པ་ལྟར་ན་དངོས་མེད་དང་བྲལ་ནས་གཞན་དངོས་པོར་འགྱུར་བའང་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ་མི་སྲིད་དོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1 summary:\n- Even with billions of causes, something non-existent cannot be transformed.\n- The non-existent nature cannot become existent while remaining in its non-existent state.\n- If the non-existent nature were to cease, how could it become something else?\n\nCommentary 2 summary:\n- A hundred billion causes cannot transform non-existence into existence.\n- If transformation were possible, it would either happen while remaining non-existent (which is impossible) or after ceasing to be non-existent (which is also impossible).\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that non-existence cannot be transformed into existence, no matter how many causes are involved. They argue that such a transformation is logically impossible, whether it's supposed to happen while remaining non-existent or after ceasing to be non-existent.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nEven with a hundred billion causes,\nThat which does not exist cannot be transformed.\nHow can its non-existent state become existent?\nAnd what else could it become after ceasing to be non-existent?\n\n\nThis translation reflects the core ideas from both commentaries, emphasizing the impossibility of transforming non-existence into existence and questioning the logical contradictions involved in such a concept.", + "translation": "Even with a hundred billion causes,\nThat which does not exist cannot be transformed.\nHow can its non-existent state become existent?\nAnd what else could it become after ceasing to be non-existent?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "བྱེ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུ་ཡིས་ཀྱང་། །དངོས་པོ་མེད་པ་བསྒྱུར་དུ་མེད། །": { + "བྱེ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་": "thousand million", + "རྒྱུ་": "causes", + "དངོས་པོ་མེད་པ་": "nonexistent", + "བསྒྱུར་": "transform" + }, + "གནས་སྐབས་དེ་དངོས་ཇི་ལྟར་ཡིན། །དངོས་འགྱུར་གཞན་ཡང་གང་ཞིག་ཡིན། །": { + "གནས་སྐབས་": "phase", + "དངོས་": "thing" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བྱེ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུ་ཡིས་ཀྱང་། །": { + "བྱེ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་": "hundred billion", + "རྒྱུ་": "causes" + }, + "དངོས་པོ་མེད་པ་བསྒྱུར་དུ་མེད། །": { + "དངོས་པོ་མེད་པ་": "does not exist", + "བསྒྱུར་": "transformed" + }, + "གནས་སྐབས་དེ་དངོས་ཇི་ལྟར་ཡིན། །": { + "གནས་སྐབས་": "state", + "དངོས་": "existent" + }, + "དངོས་འགྱུར་གཞན་ཡང་གང་ཞིག་ཡིན། །": { + "དངོས་འགྱུར་": "ceasing to be non-existent", + "གཞན་": "else" + } } } }, @@ -73562,7 +79498,7 @@ "commentary_1": " དངོས་པོ་མེད་པའི་ཚེ་ན་ནི་དངོས་པོ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན། དེར་ནམ་ཞིག་དངོས་པོ་འབྱུང་བར་འགྱུར། གལ་ཏེ་མི་སྐྱེ་བའི་དངོས་པོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་རྣམ་པར་འཇིག་པར་བྱེད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དངོས་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྐྱེ་བ་མེད་པ་ནི་འགལ་ཟླ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་དངོས་པོ་སྐྱེས་པས་དངོས་པོ་ཟློག་པར་བྱེད་དོ་སྙམ་པ་ལ།", "commentary_2": "གཞན་ཡང་དངོས་མེད་ཀྱི་གནས་སྐབས་མ་བཏང་ན་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཚེ་དངོས་པོ་ཡོད་པ་སྲིད་པ་མིན་ན་དངོས་པོ་ཡོད་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར། གཞན་ཡང་དངོས་མེད་ཀྱི་གནས་སྐབས་བཏང་ནས་འགྱུར་ན་དངོས་པོ་སྐྱེས་པར་མ་གྱུར་པར་དངོས་པོ་མེད་པ་དང་བྲལ་བར་མི་འགྱུར་ལ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམེད་ཚེ་དངོས་ཡོད་སྲིད་མིན་ན། །དངོས་པོ་ཡོད་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །དངོས་པོ་སྐྱེས་པར་མ་གྱུར་པར། །དངོས་མེད་དེ་ནི་འབྲལ་མི་འགྱུར། །\n", "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nདངོས་ཡོད་ (truly existent), སྲིད་ (possible), དངོས་པོ་ (thing/entity), དངོས་མེད་ (non-entity/non-existence)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཚེ to indicate a conditional \"when/if\"\n- མིན་ན as a negative conditional \"if not\"\n- ནམ་ཞིག་ indicating \"when\" or \"at what time\"\n- མ་གྱུར་པར as a negative verbal construction \"without becoming\"\n\n\nIf, when non-existent, true existence is impossible,\nWhen would entities ever become existent?\nWithout entities coming into being,\nNon-existence cannot be separated from them.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of emptiness (śūnyatā) and the interdependence of existence and non-existence in Madhyamaka thought.", "translation": "If, when non-existent, true existence is impossible,\nWhen would entities ever become existent?\nWithout entities coming into being,\nNon-existence cannot be separated from them." @@ -73578,9 +79514,37 @@ "translation": "If non-existence were impossible when there is no existence,\nHow could existence ever come to be?\nWithout the arising of existence,\nNon-existence cannot be separated from it." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམེད་ཚེ་དངོས་ཡོད་སྲིད་མིན་ན། །དངོས་པོ་ཡོད་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །དངོས་པོ་སྐྱེས་པར་མ་གྱུར་པར། །དངོས་མེད་དེ་ནི་འབྲལ་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དངོས་པོ་མེད་པའི་ཚེ་ན་ནི་དངོས་པོ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན། དེར་ནམ་ཞིག་དངོས་པོ་འབྱུང་བར་འགྱུར། གལ་ཏེ་མི་སྐྱེ་བའི་དངོས་པོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་རྣམ་པར་འཇིག་པར་བྱེད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དངོས་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྐྱེ་བ་མེད་པ་ནི་འགལ་ཟླ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་དངོས་པོ་སྐྱེས་པས་དངོས་པོ་ཟློག་པར་བྱེད་དོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་དངོས་མེད་ཀྱི་གནས་སྐབས་མ་བཏང་ན་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཚེ་དངོས་པོ་ཡོད་པ་སྲིད་པ་མིན་ན་དངོས་པོ་ཡོད་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར། གཞན་ཡང་དངོས་མེད་ཀྱི་གནས་སྐབས་བཏང་ནས་འགྱུར་ན་དངོས་པོ་སྐྱེས་པར་མ་གྱུར་པར་དངོས་པོ་མེད་པ་དང་བྲལ་བར་མི་འགྱུར་ལ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nIf things do not exist when there is no existence,\nHow could things ever come to exist?\nWithout things coming into existence,\nNon-existence cannot be eliminated.\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical argument about existence and non-existence presented in the original Tibetan verse, as elaborated in the commentaries. It reflects the idea that if things don't exist in a state of non-existence, it's unclear how they could ever come to exist, and that non-existence cannot be overcome without things first coming into existence.", - "translation": "If things do not exist when there is no existence,\nHow could things ever come to exist?\nWithout things coming into existence,\nNon-existence cannot be eliminated." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མེད་ཚེ་དངོས་ཡོད་སྲིད་མིན་ན། །དངོས་པོ་ཡོད་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །དངོས་པོ་སྐྱེས་པར་མ་གྱུར་པར། །དངོས་མེད་དེ་ནི་འབྲལ་མི་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དངོས་པོ་མེད་པའི་ཚེ་ན་ནི་དངོས་པོ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན། དེར་ནམ་ཞིག་དངོས་པོ་འབྱུང་བར་འགྱུར། གལ་ཏེ་མི་སྐྱེ་བའི་དངོས་པོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་རྣམ་པར་འཇིག་པར་བྱེད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དངོས་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྐྱེ་བ་མེད་པ་ནི་འགལ་ཟླ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་དངོས་པོ་སྐྱེས་པས་དངོས་པོ་ཟློག་པར་བྱེད་དོ་སྙམ་པ་ལ།\n\nCommentary 2: གཞན་ཡང་དངོས་མེད་ཀྱི་གནས་སྐབས་མ་བཏང་ན་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཚེ་དངོས་པོ་ཡོད་པ་སྲིད་པ་མིན་ན་དངོས་པོ་ཡོད་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར། གཞན་ཡང་དངོས་མེད་ཀྱི་གནས་སྐབས་བཏང་ནས་འགྱུར་ན་དངོས་པོ་སྐྱེས་པར་མ་གྱུར་པར་དངོས་པོ་མེད་པ་དང་བྲལ་བར་མི་འགྱུར་ལ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that when there is no real entity, how can a real entity ever arise? It questions the possibility of a non-existent entity coming into existence. It also mentions that the absence of arising is due to the presence of its opposite.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that if the state of non-existence is not abandoned, how can an existent entity ever arise when there is no existence? It further states that if the state of non-existence is abandoned, how can non-existence be separated from existence without the arising of an existent entity?\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the impossibility of an existent entity arising from non-existence. They question the logical consistency of something coming into being from nothing. The commentaries also touch on the relationship between existence and non-existence, suggesting that these states cannot be easily separated or transformed into one another.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\n\nIf in the absence [of entities], real existence is impossible,\nHow could entities ever come to exist?\nWithout entities coming into being,\nNon-existence cannot be separated [from them].\n\n\nThis translation reflects the philosophical inquiry into the nature of existence and non-existence, questioning the possibility of entities arising from nothingness and the inseparable relationship between being and non-being.", + "translation": "If in the absence [of entities], real existence is impossible,\nHow could entities ever come to exist?\nWithout entities coming into being,\nNon-existence cannot be separated [from them]." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "མེད་ཚེ་དངོས་ཡོད་སྲིད་མིན་ན། །དངོས་པོ་ཡོད་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །": { + "མེད་ཚེ་": "time of nonexistence", + "དངོས་ཡོད་": "exist", + "དངོས་པོ་": "thing" + }, + "དངོས་པོ་སྐྱེས་པར་མ་གྱུར་པར། །དངོས་མེད་དེ་ནི་འབྲལ་མི་འགྱུར། །": { + "དངོས་པོ་": "thing", + "སྐྱེས་པར་": "arisen", + "དངོས་མེད་": "nonexistence", + "འབྲལ་": "vanish" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "མེད་ཚེ་དངོས་ཡོད་སྲིད་མིན་ན། །དངོས་པོ་ཡོད་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །": { + "མེད་": "absence", + "དངོས་ཡོད་": "real existence", + "དངོས་པོ་": "entities" + }, + "དངོས་པོ་སྐྱེས་པར་མ་གྱུར་པར། །དངོས་མེད་དེ་ནི་འབྲལ་མི་འགྱུར། །": { + "དངོས་པོ་": "entities", + "སྐྱེས་པར་": "coming into being", + "དངོས་མེད་": "non-existence", + "འབྲལ་": "separated" + } } } }, @@ -73590,7 +79554,7 @@ "commentary_1": " དངོས་པོ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། མ་བྲལ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་སྤངས་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ། དངོས་པོ་ནི་སྐྱེ་བའི་དངོས་པོའོ། །", "commentary_2": "དངོས་པོ་མེད་པ་དང་མ་བྲལ་ན་ཡང་དངོས་པོ་སྐྱེས་ནས་ཡོད་པའི་སྐབས་མི་སྲིད་པས་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་མཐའ་གཉིས་ཀ་མི་སྲིད་པས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོའང་འགགས་ནས་དངོས་པོ་མེད་པར་འགྱུར་བ་མིན་ཏེ། དེའི་ཚེ་ཡང་དངོས་པོ་དང་མ་བྲལ་ན་རང་བཞིན་གཅིག་ཉིད་དངོས་པོ་དང་དངོས་མེད་གཉིས་སུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་ལས་དེ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་དང་། བྲལ་ན་དངོས་པོའི་ཚེ་དེར་བདེན་པར་འགལ་ཏེ། གལ་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་ན། །དེ་ནི་མེད་ཉིད་མི་འགྱུར་ཏེ། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདངོས་མེད་དང་ནི་མ་བྲལ་ན། །དངོས་པོ་ཡོད་པའི་སྐབས་མི་སྲིད། །དངོས་པོའང་མེད་པར་འགྱུར་མིན་ཏེ། །རང་བཞིན་གཉིས་སུ་ཐལ་འགྱུར་ཕྱིར། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདངོས་མེད་ (non-existence), དངོས་པོ་ (existence), རང་བཞིན་ (nature)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ (if/when) conditional particle\n- མི་སྲིད་ (is not possible)\n- འགྱུར་མིན་ (will not become)\n- ཐལ་འགྱུར་ (would follow/entail)\n\n\nIf not separated from non-existence,\nThe possibility of existence cannot be.\nNor can existence become non-existent,\nFor it would entail two [contradictory] natures.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of the relationship between existence and non-existence, a common topic in Madhyamaka Buddhist philosophy.", "translation": "If not separated from non-existence,\nThe possibility of existence cannot be.\nNor can existence become non-existent,\nFor it would entail two [contradictory] natures." @@ -73606,9 +79570,39 @@ "translation": "If not separated from non-existence,\nThe possibility of existence cannot occur.\nExistence also does not become non-existent,\nFor that would entail two intrinsic natures." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདངོས་མེད་དང་ནི་མ་བྲལ་ན། །དངོས་པོ་ཡོད་པའི་སྐབས་མི་སྲིད། །དངོས་པོའང་མེད་པར་འགྱུར་མིན་ཏེ། །རང་བཞིན་གཉིས་སུ་ཐལ་འགྱུར་ཕྱིར། །\n\nCommentary 1: དངོས་པོ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། མ་བྲལ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་སྤངས་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ། དངོས་པོ་ནི་སྐྱེ་བའི་དངོས་པོའོ། །\n\nCommentary 2: དངོས་པོ་མེད་པ་དང་མ་བྲལ་ན་ཡང་དངོས་པོ་སྐྱེས་ནས་ཡོད་པའི་སྐབས་མི་སྲིད་པས་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་མཐའ་གཉིས་ཀ་མི་སྲིད་པས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོའང་འགགས་ནས་དངོས་པོ་མེད་པར་འགྱུར་བ་མིན་ཏེ། དེའི་ཚེ་ཡང་དངོས་པོ་དང་མ་བྲལ་ན་རང་བཞིན་གཅིག་ཉིད་དངོས་པོ་དང་དངོས་མེད་གཉིས་སུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་ལས་དེ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་དང་། བྲལ་ན་དངོས་པོའི་ཚེ་དེར་བདེན་པར་འགལ་ཏེ། གལ་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་ན། །དེ་ནི་མེད་ཉིད་མི་འགྱུར་ཏེ། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nIf not separated from non-existence,\nThe state of existence is impossible.\nExistence also does not become non-existent,\nFor that would entail two inherent natures.\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical point being made about the relationship between existence and non-existence, and the logical problem of asserting that something can transition between these two states while maintaining a single inherent nature.", - "translation": "If not separated from non-existence,\nThe state of existence is impossible.\nExistence also does not become non-existent,\nFor that would entail two inherent natures." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དངོས་མེད་དང་ནི་མ་བྲལ་ན། །དངོས་པོ་ཡོད་པའི་སྐབས་མི་སྲིད། །དངོས་པོའང་མེད་པར་འགྱུར་མིན་ཏེ། །རང་བཞིན་གཉིས་སུ་ཐལ་འགྱུར་ཕྱིར། །\n\nCommentary 1: དངོས་པོ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། མ་བྲལ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་སྤངས་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ། དངོས་པོ་ནི་སྐྱེ་བའི་དངོས་པོའོ། །\n\nCommentary 2: དངོས་པོ་མེད་པ་དང་མ་བྲལ་ན་ཡང་དངོས་པོ་སྐྱེས་ནས་ཡོད་པའི་སྐབས་མི་སྲིད་པས་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་མཐའ་གཉིས་ཀ་མི་སྲིད་པས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོའང་འགགས་ནས་དངོས་པོ་མེད་པར་འགྱུར་བ་མིན་ཏེ། དེའི་ཚེ་ཡང་དངོས་པོ་དང་མ་བྲལ་ན་རང་བཞིན་གཅིག་ཉིད་དངོས་པོ་དང་དངོས་མེད་གཉིས་སུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་ལས་དེ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་དང་། བྲལ་ན་དངོས་པོའི་ཚེ་དེར་བདེན་པར་འགལ་ཏེ། གལ་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་ན། །དེ་ནི་མེད་ཉིད་མི་འགྱུར་ཏེ། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that if one is not separated from non-existence, there can be no occasion for existence. It clarifies that \"existence\" refers to the arising of things.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that if one is not separated from non-existence, the occasion for existence after arising is impossible. This is because they are mutually dependent, making both extremes impossible. It further explains that existence cannot become non-existence after cessation, as this would lead to the absurd consequence of a single nature having two contradictory aspects (existence and non-existence). If they were separate, it would contradict the truth of existence, as per the quote \"If it existed inherently, it could never become non-existent.\"\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize the interdependence of existence and non-existence, highlighting that they cannot be truly separate or independent. They explain that the arising of existence from non-existence and the cessation of existence into non-existence are both impossible when examined closely. This is because such a view would lead to logical contradictions and absurd consequences.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nIf not separated from non-existence,\nThe occasion for existence is impossible.\nNor can existence become non-existence,\nFor this would absurdly imply two natures.\n\n\nThis translation reflects the interdependent nature of existence and non-existence, and the logical impossibility of their true separation or transformation into each other, as explained in the commentaries.", + "translation": "If not separated from non-existence,\nThe occasion for existence is impossible.\nNor can existence become non-existence,\nFor this would absurdly imply two natures." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དངོས་མེད་དང་ནི་མ་བྲལ་ན། །དངོས་པོ་ཡོད་པའི་སྐབས་མི་སྲིད། །": { + "དངོས་མེད་": "nonexistence", + "དངོས་པོ་": "thing" + }, + "དངོས་པོའང་མེད་པར་འགྱུར་མིན་ཏེ། །རང་བཞིན་གཉིས་སུ་ཐལ་འགྱུར་ཕྱིར། །": { + "དངོས་པོ་": "thing", + "མེད་པ་": "nonexistent", + "རང་བཞིན་": "nature" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དངོས་མེད་དང་ནི་མ་བྲལ་ན། །": { + "དངོས་མེད་": "non-existence", + "བྲལ་": "separated" + }, + "དངོས་པོ་ཡོད་པའི་སྐབས་མི་སྲིད། །": { + "དངོས་པོ་": "existence", + "སྐབས་": "occasion" + }, + "དངོས་པོའང་མེད་པར་འགྱུར་མིན་ཏེ། །": { + "དངོས་པོ་": "existence", + "མེད་པ་": "non-existence" + }, + "རང་བཞིན་གཉིས་སུ་ཐལ་འགྱུར་ཕྱིར། །": { + "རང་བཞིན་": "natures" + } } } }, @@ -73618,7 +79612,7 @@ "commentary_1": " དེ་བས་ན་སྐྱེ་བོ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་འགག་པ་མེད་པར་གཟུང་བར་བྱའོ། །ཡང་ཁྱད་པར་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འགྲོ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ།", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་འགག་པ་ཡོད་མིན་ཞིང་དངོས་པོ་སྐྱེ་བའང་ཡོད་པ་མིན་པ་དེའི་ཕྱིར། འགྲོ་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་རྟག་ཏུ་མ་སྐྱེས་པ་མ་འགག་པ་གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་འགག་པ་ཡོད་མིན་ཞིང་། །དངོས་པོའང་ཡོད་མིན་དེ་ཡི་ཕྱིར། །འགྲོ་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། །རྟག་ཏུ་མ་སྐྱེས་མ་འགགས་ཉིད། །\n", "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nའགག་པ་ (cessation), དངོས་པོ་ (inherent existence), འགྲོ་བ་ (beings), སྐྱེས་ (born), འགགས་ (ceased)\n\nGrammatical notes:\n- ཡོད་མིན་ (negative existential)\n- དེ་ཡི་ཕྱིར་ (therefore)\n- རྟག་ཏུ་ (always)\n- མ་...ཉིད་ (emphatic negation)\n\n\nThus, there is no cessation,\nAnd no inherent existence either. Therefore,\nAll these beings\nAre always unborn and unceased.\n\nTechnical notes:\n- This verse is discussing the ultimate nature of reality from a Madhyamaka perspective, emphasizing the lack of inherent existence and the absence of true arising and cessation.\n- The terms \"unborn\" (མ་སྐྱེས་) and \"unceased\" (མ་འགགས་) are technical terms in Buddhist philosophy, pointing to the emptiness (śūnyatā) of phenomena.", "translation": "Thus, there is no cessation,\nAnd no inherent existence either. Therefore,\nAll these beings\nAre always unborn and unceased." @@ -73634,9 +79628,34 @@ "translation": "Thus, there is no cessation,\nNor are there any real entities.\nTherefore, all these beings\nAre eternally unborn and unceased." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་འགག་པ་ཡོད་མིན་ཞིང་། །དངོས་པོའང་ཡོད་མིན་དེ་ཡི་ཕྱིར། །འགྲོ་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། །རྟག་ཏུ་མ་སྐྱེས་མ་འགགས་ཉིད། །\n\nCommentary 1: དེ་བས་ན་སྐྱེ་བོ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་འགག་པ་མེད་པར་གཟུང་བར་བྱའོ། །ཡང་ཁྱད་པར་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འགྲོ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་འགག་པ་ཡོད་མིན་ཞིང་དངོས་པོ་སྐྱེ་བའང་ཡོད་པ་མིན་པ་དེའི་ཕྱིར། འགྲོ་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་རྟག་ཏུ་མ་སྐྱེས་པ་མ་འགག་པ་གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThus, since there is no cessation,\nAnd no real entities exist,\nAll these beings\nAre eternally unborn and unceased.\n\n\nThis translation captures the core philosophical idea expressed in the Tibetan verse, which emphasizes the ultimate non-existence of arising and cessation, and the consequent nature of all beings as fundamentally unborn and unceased from an absolute perspective. The commentaries support this interpretation by elaborating on the idea that all beings should be understood as without birth and without cessation, existing in a state of primordial peace and natural nirvana.", - "translation": "Thus, since there is no cessation,\nAnd no real entities exist,\nAll these beings\nAre eternally unborn and unceased." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་འགག་པ་ཡོད་མིན་ཞིང་། །དངོས་པོའང་ཡོད་མིན་དེ་ཡི་ཕྱིར། །འགྲོ་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། །རྟག་ཏུ་མ་སྐྱེས་མ་འགགས་ཉིད། །\n\nCommentary 1: དེ་བས་ན་སྐྱེ་བོ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་འགག་པ་མེད་པར་གཟུང་བར་བྱའོ། །ཡང་ཁྱད་པར་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འགྲོ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་འགག་པ་ཡོད་མིན་ཞིང་དངོས་པོ་སྐྱེ་བའང་ཡོད་པ་མིན་པ་དེའི་ཕྱིར། འགྲོ་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་རྟག་ཏུ་མ་སྐྱེས་པ་མ་འགག་པ་གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"Therefore, all these beings should be understood as unborn and unceasing. Furthermore, to specifically indicate this, the term 'beings' is used.\"\n\nCommentary 2:\n\"Thirdly, since there is no cessation and no arising of entities, all these beings are eternally unborn, unceased, primordially peaceful, and naturally in the state of nirvana.\"\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that all beings are fundamentally unborn and unceasing. They highlight the importance of understanding beings as lacking inherent existence or cessation. The second commentary adds that this state of being unborn and unceasing is equated with the primordial peace of nirvana.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThus, there is no cessation,\nNor is there any real existence.\nTherefore, all these beings\nAre eternally unborn and unceased.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the lack of true arising or cessation for all beings, presenting it as their fundamental nature which is equated with the state of nirvana.", + "translation": "Thus, there is no cessation,\nNor is there any real existence.\nTherefore, all these beings\nAre eternally unborn and unceased." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེ་ལྟར་འགག་པ་ཡོད་མིན་ཞིང་། །དངོས་པོའང་ཡོད་མིན་དེ་ཡི་ཕྱིར། །": { + "འགག་པ་": "cessation", + "དངོས་པོ་": "existent thing" + }, + "འགྲོ་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། །རྟག་ཏུ་མ་སྐྱེས་མ་འགགས་ཉིད། །": { + "འགྲོ་བ་": "wanderers", + "རྟག་ཏུ་": "at all times", + "མ་སྐྱེས་": "not been born", + "མ་འགགས་": "do not cease" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་ལྟར་འགག་པ་ཡོད་མིན་ཞིང་། །དངོས་པོའང་ཡོད་མིན་དེ་ཡི་ཕྱིར། །": { + "འགག་པ་": "cessation", + "དངོས་པོ་": "real existence" + }, + "འགྲོ་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། །རྟག་ཏུ་མ་སྐྱེས་མ་འགགས་ཉིད། །": { + "འགྲོ་བ་": "beings", + "མ་སྐྱེས་": "unborn", + "མ་འགགས་": "unceased" + } } } }, @@ -73646,7 +79665,7 @@ "commentary_1": " འགྲོ་བ་ནི་འགྲོ་བ་རིས་དྲུག་གོ། །དེ་རྣམས་རྨི་ལམ་འདྲ་བ་ནི་རྨི་ལམ་དང་མཚུངས་སོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་འཆིང་བ་ལས་གྲོལ་བའོ། །ཡང་དག་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ཁྱད་པར་མེད་པ་ནི་བྱེ་བྲག་མེད་པའོ། །ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་ཐ་དད་དུ་ཡོད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་སེམས་ཅན་ཁམས། །དེས་ན་དོན་ལ་ཐ་དད་མེད། །བདག་ཉིད་དང་ནི་གཞན་དག་ཏུ། །མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ཁྱེད་ཀྱིས་བཞེད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །འཕྲོག་པ་ནི་ཕྱིར་ཁྱེར་བའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། འགྲོ་བ་སྣང་ཡང་མི་བདེན་པ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་སྙིང་པོ་མེད་པས་ཆུ་ཤིང་དང་འདྲ་བ་ཡིན་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། ཇི་ལྟར་ཆུ་ཤིང་རློན་པའི་སྡོང་པོ་ལ། །སྙིང་པོ་འདོད་ཕྱིར་མི་ཡིས་དེ་གཤགས་ཀྱང་། །ནང་དང་ཕྱི་རོལ་ཀུན་ལ་སྙིང་པོ་མེད། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་ཤེས་པར་གྱིས། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་མ་འདས་པ་འཁོར་བའང་དེ་ཉིད་དུ་ནི་ཁྱད་པར་མེད་དེ། །མདོ་ལས། ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ། །རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ཆུ་ཤིང་འདྲ། །མྱ་ངན་འདས་དང་མ་འདས་པའང་། །དེ་ཉིད་དུ་ན་ཁྱད་པར་མེད། །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), རྨི་ལམ་ (dream), ཆུ་ཤིང་ (plantain tree), མྱ་ངན་འདས་ (nirvana), དེ་ཉིད་ (suchness)\n\nGrammatical notes:\n- ལྟ་བུ་ (like, similar to)\n- རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ (when analyzed thoroughly)\n- ཁྱད་པར་མེད་ (no difference)\n\n\nBeings are like a dream;\nWhen thoroughly analyzed, they are like a plantain tree.\nBetween nirvana and non-nirvana,\nIn suchness, there is no difference.\n\n\nTechnical notes:\n- ཆུ་ཤིང་ (plantain tree) is often used in Buddhist texts as a metaphor for emptiness, as it appears solid but has no core when peeled.\n- མྱ་ངན་འདས་ (nirvana) literally means \"beyond sorrow\" and refers to the state of liberation.\n- དེ་ཉིད་ (suchness) is a technical term referring to the ultimate nature of reality.", "translation": "Beings are like a dream;\nWhen thoroughly analyzed, they are like a plantain tree.\nBetween nirvana and non-nirvana,\nIn suchness, there is no difference." @@ -73662,9 +79681,9 @@ "translation": "Beings are like a dream;\nWhen analyzed, they are like a plantain tree.\nBetween nirvana and non-nirvana,\nIn reality, there is no difference." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའགྲོ་བ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ། །རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ཆུ་ཤིང་འདྲ། །མྱ་ངན་འདས་དང་མ་འདས་པའང་། །དེ་ཉིད་དུ་ན་ཁྱད་པར་མེད། །\n\nCommentary 1: འགྲོ་བ་ནི་འགྲོ་བ་རིས་དྲུག་གོ། །དེ་རྣམས་རྨི་ལམ་འདྲ་བ་ནི་རྨི་ལམ་དང་མཚུངས་སོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་འཆིང་བ་ལས་གྲོལ་བའོ། །ཡང་དག་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ཁྱད་པར་མེད་པ་ནི་བྱེ་བྲག་མེད་པའོ། །ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་ཐ་དད་དུ་ཡོད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་སེམས་ཅན་ཁམས། །དེས་ན་དོན་ལ་ཐ་དད་མེད། །བདག་ཉིད་དང་ནི་གཞན་དག་ཏུ། །མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ཁྱེད་ཀྱིས་བཞེད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །འཕྲོག་པ་ནི་ཕྱིར་ཁྱེར་བའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། འགྲོ་བ་སྣང་ཡང་མི་བདེན་པ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་སྙིང་པོ་མེད་པས་ཆུ་ཤིང་དང་འདྲ་བ་ཡིན་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། ཇི་ལྟར་ཆུ་ཤིང་རློན་པའི་སྡོང་པོ་ལ། །སྙིང་པོ་འདོད་ཕྱིར་མི་ཡིས་དེ་གཤགས་ཀྱང་། །ནང་དང་ཕྱི་རོལ་ཀུན་ལ་སྙིང་པོ་མེད། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་ཤེས་པར་གྱིས། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་མ་འདས་པ་འཁོར་བའང་དེ་ཉིད་དུ་ནི་ཁྱད་པར་མེད་དེ། །མདོ་ལས། ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nSentient beings are like a dream;\nWhen analyzed, they are like a plantain tree.\nBetween nirvana and non-nirvana,\nIn reality, there is no difference.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which compares the nature of sentient beings to dreams and plantain trees (which have no solid core), emphasizing the ultimate lack of distinction between samsara and nirvana from the perspective of ultimate truth.", - "translation": "Sentient beings are like a dream;\nWhen analyzed, they are like a plantain tree.\nBetween nirvana and non-nirvana,\nIn reality, there is no difference." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འགྲོ་བ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ། །རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ཆུ་ཤིང་འདྲ། །མྱ་ངན་འདས་དང་མ་འདས་པའང་། །དེ་ཉིད་དུ་ན་ཁྱད་པར་མེད། །\n\nCommentary 1: འགྲོ་བ་ནི་འགྲོ་བ་རིས་དྲུག་གོ། །དེ་རྣམས་རྨི་ལམ་འདྲ་བ་ནི་རྨི་ལམ་དང་མཚུངས་སོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་འཆིང་བ་ལས་གྲོལ་བའོ། །ཡང་དག་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ཁྱད་པར་མེད་པ་ནི་བྱེ་བྲག་མེད་པའོ། །ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་ཐ་དད་དུ་ཡོད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་སེམས་ཅན་ཁམས། །དེས་ན་དོན་ལ་ཐ་དད་མེད། །བདག་ཉིད་དང་ནི་གཞན་དག་ཏུ། །མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ཁྱེད་ཀྱིས་བཞེད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །འཕྲོག་པ་ནི་ཕྱིར་ཁྱེར་བའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། འགྲོ་བ་སྣང་ཡང་མི་བདེན་པ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་སྙིང་པོ་མེད་པས་ཆུ་ཤིང་དང་འདྲ་བ་ཡིན་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། ཇི་ལྟར་ཆུ་ཤིང་རློན་པའི་སྡོང་པོ་ལ། །སྙིང་པོ་འདོད་ཕྱིར་མི་ཡིས་དེ་གཤགས་ཀྱང་། །ནང་དང་ཕྱི་རོལ་ཀུན་ལ་སྙིང་པོ་མེད། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་ཤེས་པར་གྱིས། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་མ་འདས་པ་འཁོར་བའང་དེ་ཉིད་དུ་ནི་ཁྱད་པར་མེད་དེ། །མདོ་ལས། ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that sentient beings are like dreams, emphasizing their illusory nature. It states that nirvana (liberation from attachments) and samsara are ultimately not different, though conventionally they appear distinct. It quotes a verse supporting the idea of non-duality between Buddhas and sentient beings.\n\nCommentary 2:\nThis commentary also compares sentient beings to dreams, emphasizing their lack of true existence. It uses the analogy of a plantain tree to illustrate the lack of essence when analyzed. It quotes scriptures to support this view and reiterates that nirvana and samsara are ultimately not different, citing the equality of all phenomena.\n\n2. Combined meaning:\nBoth commentaries emphasize the illusory nature of sentient beings and phenomena, comparing them to dreams and insubstantial plants. They stress that upon analysis, no true essence is found. Both assert that ultimately, there is no difference between nirvana and samsara, though conventional distinctions exist.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\n\nSentient beings are like dreams;\nWhen analyzed, they are like plantain trees.\nBetween nirvana and non-nirvana,\nIn reality, there is no difference.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the illusory nature of beings, their lack of inherent existence when examined, and the ultimate non-duality of nirvana and samsara.", + "translation": "Sentient beings are like dreams;\nWhen analyzed, they are like plantain trees.\nBetween nirvana and non-nirvana,\nIn reality, there is no difference." } }, "glossary": { @@ -73684,6 +79703,23 @@ "དེ་ཉིད་": "suchness", "ཁྱད་པར་མེད་": "not any different" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འགྲོ་བ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ།": { + "འགྲོ་བ་": "Sentient beings", + "རྨི་ལམ་": "dreams" + }, + "།རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ཆུ་ཤིང་འདྲ།": { + "རྣམ་པར་དཔྱད་": "analyzed", + "ཆུ་ཤིང་": "plantain trees" + }, + "།མྱ་ངན་འདས་དང་མ་འདས་པའང་།": { + "མྱ་ངན་འདས་": "nirvana", + "མ་འདས་པ་": "non-nirvana" + }, + "།དེ་ཉིད་དུ་ན་ཁྱད་པར་མེད།": { + "ཁྱད་པར་མེད་": "no difference" + } } } }, @@ -73693,7 +79729,7 @@ "commentary_1": " རེ་ཞིག་སྲེད་པ་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ཉིད་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ནམ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །", "commentary_2": "ཕན་གནོད་གང་ལས་བདེ་བའམ་སྡུག་བསྔལ་ཡིན། སྙན་མི་སྙན་མི་དགར་ཅི་ཡོད་དགར་ཅི་ཡོད། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་བཙལ་བར་བྱས་ན་ཡུལ་ཅན་གང་ཞིག་སྲེད་ཅིང་ཡུལ་གང་ལ་སྲེད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདེ་བའང་སྡུག་བསྔལ་གང་ལས་ཡིན། །མི་དགར་ཅི་ཡོད་དགར་ཅི་ཡོད། །དེ་ཉིད་དུ་ནི་བཙལ་བྱས་ན། །གང་ཞིག་སྲེད་ཅིང་གང་ལ་སྲེད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདེ་བ (happiness), སྡུག་བསྔལ (suffering), མི་དགར (dislike), དགར (like), སྲེད (crave/desire)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འང (also) and ཅི (what) for rhetorical questions\n- ན (if/when) conditional particle\n- ཞིག and ལ marking direct and indirect objects\n\n\nFrom what does happiness and also suffering arise?\nWhat is there to dislike, what is there to like?\nIf one searches for their very essence,\nWhat is it that craves, and for what does it crave?\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be questioning the nature of happiness, suffering, likes, dislikes, and craving from a philosophical perspective.\n- The final line hints at the Buddhist concept of emptiness (śūnyatā) by questioning the inherent existence of both the subject and object of craving.", "translation": "From what does happiness and also suffering arise?\nWhat is there to dislike, what is there to like?\nIf one searches for their very essence,\nWhat is it that craves, and for what does it crave?" @@ -73709,9 +79745,44 @@ "translation": "tags:\n\n\nFrom where does happiness and suffering arise?\nWhat is there to dislike, and what is there to like?\nIf one searches for their very essence,\nWhat is it that craves, and what is craved for?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདེ་བའང་སྡུག་བསྔལ་གང་ལས་ཡིན། །མི་དགར་ཅི་ཡོད་དགར་ཅི་ཡོད། །དེ་ཉིད་དུ་ནི་བཙལ་བྱས་ན། །གང་ཞིག་སྲེད་ཅིང་གང་ལ་སྲེད། །\n\nCommentary 1: རེ་ཞིག་སྲེད་པ་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ཉིད་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ནམ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: ཕན་གནོད་གང་ལས་བདེ་བའམ་སྡུག་བསྔལ་ཡིན། སྙན་མི་སྙན་མི་དགར་ཅི་ཡོད་དགར་ཅི་ཡོད། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་བཙལ་བར་བྱས་ན་ཡུལ་ཅན་གང་ཞིག་སྲེད་ཅིང་ཡུལ་གང་ལ་སྲེད།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\n\nFrom what do happiness and suffering arise? What is there to dislike, and what is there to like? If one searches for their true nature, who is it that craves, and what is craved for?\n", - "translation": "From what do happiness and suffering arise? What is there to dislike, and what is there to like? If one searches for their true nature, who is it that craves, and what is craved for?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདེ་བའང་སྡུག་བསྔལ་གང་ལས་ཡིན། །མི་དགར་ཅི་ཡོད་དགར་ཅི་ཡོད། །དེ་ཉིད་དུ་ནི་བཙལ་བྱས་ན། །གང་ཞིག་སྲེད་ཅིང་གང་ལ་སྲེད། །\n\nCommentary 1: རེ་ཞིག་སྲེད་པ་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ཉིད་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ནམ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: ཕན་གནོད་གང་ལས་བདེ་བའམ་སྡུག་བསྔལ་ཡིན། སྙན་མི་སྙན་མི་དགར་ཅི་ཡོད་དགར་ཅི་ཡོད། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་བཙལ་བར་བྱས་ན་ཡུལ་ཅན་གང་ཞིག་སྲེད་ཅིང་ཡུལ་གང་ལ་སྲེད།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"For a moment, thinking that craving exists, it is said 'in reality'. It never arises.\"\nSummary: This commentary suggests that craving or attachment doesn't truly exist when examined closely.\n\nCommentary 2:\n\"From what benefit or harm does happiness or suffering arise? What is unpleasant, what is pleasant? If searched for in ultimate reality, who is the one who craves and what is craved for?\"\nSummary: This commentary questions the nature of happiness, suffering, and craving, suggesting they lack inherent existence when closely examined.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the lack of inherent existence of craving, happiness, and suffering when examined from the perspective of ultimate reality. They encourage questioning the nature of these experiences and the subject-object duality involved in craving.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nWhat is the source of happiness and suffering? What is unpleasant, and what is pleasant? If one searches for their true nature, who is it that craves, and what is craved for?\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on questioning the nature of experiences and the process of craving, highlighting the Buddhist concept of emptiness or lack of inherent existence.", + "translation": "What is the source of happiness and suffering? What is unpleasant, and what is pleasant? If one searches for their true nature, who is it that craves, and what is craved for?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "བདེ་བའང་སྡུག་བསྔལ་གང་ལས་ཡིན། །": { + "བདེ་བ": "pleasure", + "སྡུག་བསྔལ": "suffering" + }, + "མི་དགར་ཅི་ཡོད་དགར་ཅི་ཡོད། །": { + "མི་དགར": "dislike", + "དགར": "like" + }, + "དེ་ཉིད་དུ་ནི་བཙལ་བྱས་ན། །": { + "དེ་ཉིད་དུ": "suchness", + "བཙལ་བྱས": "investigate" + }, + "གང་ཞིག་སྲེད་ཅིང་གང་ལ་སྲེད། །": { + "སྲེད": "crave" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བདེ་བའང་སྡུག་བསྔལ་གང་ལས་ཡིན། །": { + "བདེ་བ": "happiness", + "སྡུག་བསྔལ": "suffering" + }, + "མི་དགར་ཅི་ཡོད་དགར་ཅི་ཡོད། །": { + "མི་དགར": "unpleasant", + "དགར": "pleasant" + }, + "དེ་ཉིད་དུ་ནི་བཙལ་བྱས་ན། །": { + "བཙལ": "searches" + }, + "གང་ཞིག་སྲེད་ཅིང་གང་ལ་སྲེད། །": { + "སྲེད": "craves" + } } } }, @@ -73721,7 +79792,7 @@ "commentary_1": " གསོན་པའི་འཇིག་རྟེན་ནི་སེམས་ཅན་ནོ། །", "commentary_2": "དཔྱད་ན་གསོན་པའི་འཇིག་རྟེན་འདི་མ་གྲུབ་པས་གང་ཞིག་འདིར་ནི་འཆི་འགྱུར་ཏེ། ཚེ་ཕྱི་མ་འབྱུང་འགྱུར་གང་ཡིན་སྔ་མ་བྱུང་གྱུར་གང་། གཉེན་དང་བཤེས་ཀྱང་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདཔྱད་ན་གསོན་པོའི་འཇིག་རྟེན་འདི། །གང་ཞིག་འདིར་ནི་འཆི་འགྱུར་ཏེ། །འབྱུང་འགྱུར་གང་ཡིན་བྱུང་གྱུར་གང་། །གཉེན་དང་བཤེས་ཀྱང་གང་ཞིག་ཡིན། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདཔྱད་ (examine), གསོན་པོ་ (living), འཇིག་རྟེན་ (world), འཆི་ (die), འབྱུང་ (arise), གཉེན་ (relatives), བཤེས་ (friends)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ conditional particle in first line\n- ཏེ་ connecting particle in second line\n- Parallel structure with གང་ཞིག་ and གང་ in questioning\n\n\nWhen examined, in this world of the living,\nWho here will die?\nWhat will arise, what has arisen?\nWho indeed are relatives and friends?\n\n\nThis verse appears to be a contemplation on impermanence and the transient nature of relationships in the world. It uses rhetorical questions to prompt reflection on mortality, the changing nature of phenomena, and the ultimate lack of permanence in worldly connections.", "translation": "When examined, in this world of the living,\nWho here will die?\nWhat will arise, what has arisen?\nWho indeed are relatives and friends?" @@ -73737,9 +79808,9 @@ "translation": "When examined, this world of the living -\nWho here is destined to die?\nWho is yet to come, who has already come?\nWho are our relatives and friends?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདཔྱད་ན་གསོན་པོའི་འཇིག་རྟེན་འདི། །གང་ཞིག་འདིར་ནི་འཆི་འགྱུར་ཏེ། །འབྱུང་འགྱུར་གང་ཡིན་བྱུང་གྱུར་གང་། །གཉེན་དང་བཤེས་ཀྱང་གང་ཞིག་ཡིན། །\n\nCommentary 1: གསོན་པའི་འཇིག་རྟེན་ནི་སེམས་ཅན་ནོ། །\n\nCommentary 2: དཔྱད་ན་གསོན་པའི་འཇིག་རྟེན་འདི་མ་གྲུབ་པས་གང་ཞིག་འདིར་ནི་འཆི་འགྱུར་ཏེ། ཚེ་ཕྱི་མ་འབྱུང་འགྱུར་གང་ཡིན་སྔ་མ་བྱུང་གྱུར་གང་། གཉེན་དང་བཤེས་ཀྱང་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nWhen examined, this world of the living:\nWho here is it that will die?\nWhat is to come, what has come to be?\nAnd who indeed are friends and relatives?\n\n\nThis translation attempts to capture the philosophical inquiry into the nature of existence, life and death, and relationships as presented in the original Tibetan verse, while taking into account the commentaries that emphasize the illusory nature of the \"world of the living\" and the beings within it.", - "translation": "When examined, this world of the living:\nWho here is it that will die?\nWhat is to come, what has come to be?\nAnd who indeed are friends and relatives?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དཔྱད་ན་གསོན་པོའི་འཇིག་རྟེན་འདི། །གང་ཞིག་འདིར་ནི་འཆི་འགྱུར་ཏེ། །འབྱུང་འགྱུར་གང་ཡིན་བྱུང་གྱུར་གང་། །གཉེན་དང་བཤེས་ཀྱང་གང་ཞིག་ཡིན། །\n\nCommentary 1: གསོན་པའི་འཇིག་རྟེན་ནི་སེམས་ཅན་ནོ། །\n\nCommentary 2: དཔྱད་ན་གསོན་པའི་འཇིག་རྟེན་འདི་མ་གྲུབ་པས་གང་ཞིག་འདིར་ནི་འཆི་འགྱུར་ཏེ། ཚེ་ཕྱི་མ་འབྱུང་འགྱུར་གང་ཡིན་སྔ་མ་བྱུང་གྱུར་གང་། གཉེན་དང་བཤེས་ཀྱང་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \"The living world refers to sentient beings.\"\n\nCommentary 2: \"Upon analysis, this living world is not established, so who is it that dies here? What is to come in the next life, what has come in the previous life? Who are relatives and friends?\"\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries suggest that while the living world appears to be full of sentient beings, upon deeper analysis, it lacks inherent existence. This raises questions about the nature of death, rebirth, and relationships.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\n\nUpon examination, this seemingly living world -\nWho is it that dies here?\nWhat is to come, what has come before?\nAnd who indeed are friends and relatives?\n\n\nThis translation reflects the philosophical inquiry into the nature of existence, death, and relationships, emphasizing the illusory nature of conventional reality as suggested by the commentaries.", + "translation": "Upon examination, this seemingly living world -\nWho is it that dies here?\nWhat is to come, what has come before?\nAnd who indeed are friends and relatives?" } }, "glossary": { @@ -73762,6 +79833,26 @@ "གཉེན་": "family", "བཤེས་": "friends" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དཔྱད་ན་གསོན་པོའི་འཇིག་རྟེན་འདི།": { + "དཔྱད་": "examination", + "གསོན་པོ་": "living", + "འཇིག་རྟེན་": "world" + }, + "།གང་ཞིག་འདིར་ནི་འཆི་འགྱུར་ཏེ།": { + "གང་ཞིག་": "who", + "འདིར་": "here", + "འཆི་": "dies" + }, + "།འབྱུང་འགྱུར་གང་ཡིན་བྱུང་གྱུར་གང་།": { + "འབྱུང་འགྱུར་": "to come", + "བྱུང་གྱུར་": "has come" + }, + "།གཉེན་དང་བཤེས་ཀྱང་གང་ཞིག་ཡིན།": { + "གཉེན་": "relatives", + "བཤེས་": "friends" + } } } }, @@ -73771,7 +79862,7 @@ "commentary_1": " མཁའ་ཞེས་པ་ནི་བརྟགས་པས་སྟོན་པའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་དང་འདྲའོ། །བདག་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་བདག་དང་འདྲ་བར་བདེན་པ་མཐོང་བའོ། །འདི་ལྟར་གང་འཐབ་པ་དང་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གིས་", "commentary_2": "དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པར་ཞི་བའི་ལྷ་བདག་དང་འདྲ་བར་གནས་ལུགས་ལ་དཔྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཟུང་བར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དམིགས་པ་དང་། རྣམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ཚེ་འདིར་ཚེགས་ཀྱིས་འཚོ་བ་ནི། བདག་ཉིད་བདེ་བར་འདོད་པ་རྣམས་ནི་འཐབ་པ་དང་ཕན་གདགས་པར་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གིས་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་འདྲ་བར་ནི། །བདག་འདྲས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་གྱིས། །བདག་ཉིད་བདེ་བར་འདོད་རྣམས་ནི། །འཐབ་དང་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གིས། །\n", "output": "Key terms:\nནམ་མཁའ་ (sky/space), ཡོངས་སུ་གཟུང་ (fully grasp/comprehend), བདེ་བ (happiness/bliss), འཐབ་ (fight/conflict), སྤྲོ་བ (joy/enthusiasm)\n\nGrammatical notes:\n- འདྲ་བར་ (comparative particle)\n- གྱིས (imperative particle)\n- རྣམས་ (plural marker)\n- དག་གིས (instrumental case)\n\n\nMay I, one like myself, fully comprehend\nAll things as similar to space.\nThose who desire happiness for themselves\n[Are driven] by causes of conflict and excitement.\n\nNote: The last two lines present a slightly ambiguous construction. The translation attempts to preserve this ambiguity while maintaining grammatical coherence in English.", "translation": "May I, one like myself, fully comprehend\nAll things as similar to space.\nThose who desire happiness for themselves\n[Are driven] by causes of conflict and excitement." @@ -73787,9 +79878,43 @@ "translation": "All things are like space;\nMay I fully grasp this, as I am.\nThose who desire their own happiness,\nThrough causes of conflict and excitement," }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་འདྲ་བར་ནི། །བདག་འདྲས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་གྱིས། །བདག་ཉིད་བདེ་བར་འདོད་རྣམས་ནི། །འཐབ་དང་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གིས། །\n\nCommentary 1: མཁའ་ཞེས་པ་ནི་བརྟགས་པས་སྟོན་པའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་དང་འདྲའོ། །བདག་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་བདག་དང་འདྲ་བར་བདེན་པ་མཐོང་བའོ། །འདི་ལྟར་གང་འཐབ་པ་དང་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གིས་\n\nCommentary 2: དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པར་ཞི་བའི་ལྷ་བདག་དང་འདྲ་བར་གནས་ལུགས་ལ་དཔྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཟུང་བར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དམིགས་པ་དང་། རྣམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ཚེ་འདིར་ཚེགས་ཀྱིས་འཚོ་བ་ནི། བདག་ཉིད་བདེ་བར་འདོད་པ་རྣམས་ནི་འཐབ་པ་དང་ཕན་གདགས་པར་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གིས་\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nAll phenomena are like space;\nMay those like myself fully grasp this.\nThose who desire their own happiness\nThrough causes of conflict and excitement,\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning conveyed in the original Tibetan and elaborated on in the commentaries. The first two lines express the emptiness of all phenomena, likening them to space, and encourage realizing this truth. The last two lines refer to those who seek happiness through misguided means of conflict and worldly excitement, setting up a contrast with the peaceful, space-like nature of reality described earlier.", - "translation": "All phenomena are like space;\nMay those like myself fully grasp this.\nThose who desire their own happiness\nThrough causes of conflict and excitement," + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་འདྲ་བར་ནི། །བདག་འདྲས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་གྱིས། །བདག་ཉིད་བདེ་བར་འདོད་རྣམས་ནི། །འཐབ་དང་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གིས། །\n\nCommentary 1: མཁའ་ཞེས་པ་ནི་བརྟགས་པས་སྟོན་པའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་དང་འདྲའོ། །བདག་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་བདག་དང་འདྲ་བར་བདེན་པ་མཐོང་བའོ། །འདི་ལྟར་གང་འཐབ་པ་དང་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གིས་\n\nCommentary 2: དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པར་ཞི་བའི་ལྷ་བདག་དང་འདྲ་བར་གནས་ལུགས་ལ་དཔྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཟུང་བར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དམིགས་པ་དང་། རྣམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ཚེ་འདིར་ཚེགས་ཀྱིས་འཚོ་བ་ནི། བདག་ཉིད་བདེ་བར་འདོད་པ་རྣམས་ནི་འཐབ་པ་དང་ཕན་གདགས་པར་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གིས་\n", + "output": "After analyzing the commentaries, here's the combined meaning and translation:\n\n1. Summary of Commentary 1:\nThe commentary explains that \"sky\" is used to illustrate emptiness. It suggests that one should see the truth as the self does, and mentions causes of conflict and enthusiasm.\n\n2. Summary of Commentary 2:\nThis commentary elaborates that all things are like the sky, without inherent existence. It encourages those who investigate the nature of reality to grasp this concept. It also mentions those who desire happiness for themselves and the causes of conflict and enthusiasm.\n\n3. Combined meaning:\nThe commentaries together emphasize the emptiness of all phenomena, comparing them to the sky. They encourage understanding this nature of reality and mention how desire for personal happiness can lead to conflict and enthusiasm.\n\n4. Translation based on the combined meaning:\n\nAll things are like the sky;\nLet those like myself fully grasp this.\nThose who desire happiness for themselves\nThrough causes of conflict and enthusiasm.\n\nThis translation reflects the emptiness of phenomena (like the sky), the encouragement to understand this nature, and the connection between desire for happiness and the causes of conflict and enthusiasm, as explained in the commentaries.", + "translation": "All things are like the sky;\nLet those like myself fully grasp this.\nThose who desire happiness for themselves\nThrough causes of conflict and enthusiasm." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་འདྲ་བར་ནི། །བདག་འདྲས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་གྱིས།": { + "ཐམས་ཅད་": "everything", + "ནམ་མཁའ་": "space", + "བདག་": "me", + "གཟུང་བར་": "understand" + }, + "།བདག་ཉིད་བདེ་བར་འདོད་རྣམས་ནི། །འཐབ་དང་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གིས།": { + "བདག་ཉིད་": "themselves", + "བདེ་བར་": "pleasure", + "འདོད་": "want", + "འཐབ་": "strife", + "སྤྲོ་བའི་": "merriment", + "རྒྱུ་": "causes" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་འདྲ་བར་ནི། །བདག་འདྲས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་གྱིས།": { + "ཐམས་ཅད་": "All things", + "ནམ་མཁའ་": "sky", + "བདག་": "myself", + "གཟུང་བར་": "grasp" + }, + "།བདག་ཉིད་བདེ་བར་འདོད་རྣམས་ནི། །འཐབ་དང་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གིས།": { + "བདག་ཉིད་": "themselves", + "བདེ་བར་": "happiness", + "འདོད་": "desire", + "འཐབ་": "conflict", + "སྤྲོ་བའི་": "enthusiasm", + "རྒྱུ་": "causes" + } } } }, @@ -73799,7 +79924,7 @@ "commentary_1": " ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པས་སེམས་དཀྲུགས་པའི་བྱིས་པ་རྣམས་ཕྱིར་ཞིང་འཁྲུག་པར་བྱེད་པའི་འཁྲུག་པའོ། །དགའ་བར་འགྱུར་བ་ནི་དགའ་བར་བྱེད་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ནི་སེམས་ཁྲལ་ཏེ་བྲང་བརྡུང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །འཚེ་བ་ཞེས་པ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བའོ། །མི་རང་འཚོང་བ་ནི་འཚོང་བའི་ཕྱིར་ཉམས་པར་འགྱུར་བའོ། །སྡིག་པ་སྟེ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱིས་སོ། །", "commentary_2": "ཡིད་རབ་ཏུ་འཁྲུག་པ་དང་དགའ་བར་བྱེད་ཅིང་། བདེ་བ་མ་ཐོབ་པས་མྱ་ངན་དང་ཐོབ་པའི་དོན་དུ་རང་གི་སྒོ་གསུམ་གྱིས་འབད་རྩོལ་དང་། གཞན་ལ་རྩོད་པ་དང་། བདག་གཞན་ཕན་ཚུན་ལུས་གཅོད་པ་དང་འབིགས་པ་དང་སྡིག་པ་མང་པོ་དག་གིས་ཚེགས་ཆེན་པོས་འཚོ་བར་སྣང་ངོ་། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརབ་ཏུ་འཁྲུག་དང་དགའ་བར་བྱེད། །མྱ་ངན་འབད་རྩོལ་རྩོད་པ་དང་། །ཕན་ཚུན་གཅོད་དང་འབིགས་པ་དང་། །སྡིག་དག་གིས་ནི་ཚེགས་ཆེན་འཚོ། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nརབ་ཏུ་འཁྲུག་ (greatly disturbed), དགའ་བར་བྱེད་ (rejoice), མྱ་ངན་ (sorrow), འབད་རྩོལ་ (effort), རྩོད་པ་ (dispute), ཕན་ཚུན་ (mutually), གཅོད་ (cut), འབིགས་པ་ (pierce), སྡིག་ (negativity/sin), ཚེགས་ཆེན་ (great difficulty), འཚོ་ (live/sustain)\n\nGrammatical notes:\n- The verse uses a series of noun phrases connected by དང་ (and)\n- The final line uses གིས་ (instrumental case) to indicate the means by which they live\n\n\n[They are] greatly disturbed and rejoice,\n[Experience] sorrow, exert effort, and dispute,\nMutually cut and pierce [each other],\nAnd live with great difficulty due to negativities.\n\nTechnical note: This verse appears to describe a state of samsaric existence, characterized by conflicting emotions, harmful actions, and the difficulties arising from negative karma.", "translation": "[They are] greatly disturbed and rejoice,\n[Experience] sorrow, exert effort, and dispute,\nMutually cut and pierce [each other],\nAnd live with great difficulty due to negativities." @@ -73815,9 +79940,9 @@ "translation": "They become greatly agitated and rejoice,\nGrieve, strive, and argue,\nCut and pierce each other,\nAnd live with great difficulty due to their misdeeds." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརབ་ཏུ་འཁྲུག་དང་དགའ་བར་བྱེད། །མྱ་ངན་འབད་རྩོལ་རྩོད་པ་དང་། །ཕན་ཚུན་གཅོད་དང་འབིགས་པ་དང་། །སྡིག་དག་གིས་ནི་ཚེགས་ཆེན་འཚོ། །\n\nCommentary 1: ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པས་སེམས་དཀྲུགས་པའི་བྱིས་པ་རྣམས་ཕྱིར་ཞིང་འཁྲུག་པར་བྱེད་པའི་འཁྲུག་པའོ། །དགའ་བར་འགྱུར་བ་ནི་དགའ་བར་བྱེད་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ནི་སེམས་ཁྲལ་ཏེ་བྲང་བརྡུང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །འཚེ་བ་ཞེས་པ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བའོ། །མི་རང་འཚོང་བ་ནི་འཚོང་བའི་ཕྱིར་ཉམས་པར་འགྱུར་བའོ། །སྡིག་པ་སྟེ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱིས་སོ། །\n\nCommentary 2: ཡིད་རབ་ཏུ་འཁྲུག་པ་དང་དགའ་བར་བྱེད་ཅིང་། བདེ་བ་མ་ཐོབ་པས་མྱ་ངན་དང་ཐོབ་པའི་དོན་དུ་རང་གི་སྒོ་གསུམ་གྱིས་འབད་རྩོལ་དང་། གཞན་ལ་རྩོད་པ་དང་། བདག་གཞན་ཕན་ཚུན་ལུས་གཅོད་པ་དང་འབིགས་པ་དང་སྡིག་པ་མང་པོ་དག་གིས་ཚེགས་ཆེན་པོས་འཚོ་བར་སྣང་ངོ་། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nThey become greatly agitated and experience joy. They grieve, exert effort, and argue. They mutually harm and wound each other. They live with great difficulty due to many misdeeds.\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan text, describing how ordinary beings experience a range of turbulent emotions and harmful actions, leading to a difficult life filled with negativity and struggle.", - "translation": "They become greatly agitated and experience joy. They grieve, exert effort, and argue. They mutually harm and wound each other. They live with great difficulty due to many misdeeds." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རབ་ཏུ་འཁྲུག་དང་དགའ་བར་བྱེད། །མྱ་ངན་འབད་རྩོལ་རྩོད་པ་དང་། །ཕན་ཚུན་གཅོད་དང་འབིགས་པ་དང་། །སྡིག་དག་གིས་ནི་ཚེགས་ཆེན་འཚོ། །\n\nCommentary 1: ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པས་སེམས་དཀྲུགས་པའི་བྱིས་པ་རྣམས་ཕྱིར་ཞིང་འཁྲུག་པར་བྱེད་པའི་འཁྲུག་པའོ། །དགའ་བར་འགྱུར་བ་ནི་དགའ་བར་བྱེད་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ནི་སེམས་ཁྲལ་ཏེ་བྲང་བརྡུང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །འཚེ་བ་ཞེས་པ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བའོ། །མི་རང་འཚོང་བ་ནི་འཚོང་བའི་ཕྱིར་ཉམས་པར་འགྱུར་བའོ། །སྡིག་པ་སྟེ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱིས་སོ། །\n\nCommentary 2: ཡིད་རབ་ཏུ་འཁྲུག་པ་དང་དགའ་བར་བྱེད་ཅིང་། བདེ་བ་མ་ཐོབ་པས་མྱ་ངན་དང་ཐོབ་པའི་དོན་དུ་རང་གི་སྒོ་གསུམ་གྱིས་འབད་རྩོལ་དང་། གཞན་ལ་རྩོད་པ་དང་། བདག་གཞན་ཕན་ཚུན་ལུས་གཅོད་པ་དང་འབིགས་པ་དང་སྡིག་པ་མང་པོ་དག་གིས་ཚེགས་ཆེན་པོས་འཚོ་བར་སྣང་ངོ་། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that ordinary beings with incorrect thoughts become agitated and disturbed. It describes feelings of happiness, mental afflictions like anxiety, and harmful actions. It mentions selling oneself, which leads to degradation, and negative actions or non-virtuous phenomena.\n\nCommentary 2:\nThis commentary talks about mental agitation and joy, sorrow from not attaining happiness, and efforts made through body, speech, and mind to achieve goals. It mentions disputes with others, mutual harm, and living with great difficulty due to many negative actions.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize mental disturbances, ranging from agitation to joy. They highlight the struggles and efforts people make, including harmful actions towards self and others. The commentaries point out that these negative actions and afflictions lead to a difficult life filled with suffering.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nThey become greatly agitated and experience joy. They grieve, struggle, and argue. They mutually harm and injure each other. Through many misdeeds, they live with great difficulty.\n\nThis translation reflects the themes of mental disturbance, conflicting emotions, struggles, harmful actions, and the resulting difficult life as described in the commentaries.", + "translation": "They become greatly agitated and experience joy. They grieve, struggle, and argue. They mutually harm and injure each other. Through many misdeeds, they live with great difficulty." } }, "glossary": { @@ -73839,6 +79964,27 @@ "སྡིག་": "misdeeds", "ཚེགས་ཆེན་": "arduous" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "རབ་ཏུ་འཁྲུག་དང་དགའ་བར་བྱེད། །": { + "རབ་ཏུ་འཁྲུག་": "greatly agitated", + "དགའ་བར་བྱེད་": "experience joy" + }, + "མྱ་ངན་འབད་རྩོལ་རྩོད་པ་དང་། །": { + "མྱ་ངན་": "grieve", + "འབད་རྩོལ་": "struggle", + "རྩོད་པ་": "argue" + }, + "ཕན་ཚུན་གཅོད་དང་འབིགས་པ་དང་། །": { + "ཕན་ཚུན་": "mutually", + "གཅོད་": "harm", + "འབིགས་པ་": "injure" + }, + "སྡིག་དག་གིས་ནི་ཚེགས་ཆེན་འཚོ། །": { + "སྡིག་དག་": "misdeeds", + "ཚེགས་ཆེན་": "great difficulty", + "འཚོ་": "live" + } } } }, @@ -73848,7 +79994,7 @@ "commentary_1": " དེ་ནས་ཤི་ནས་ངན་འགྲོར་ལྟུང་བ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་རོ། །ཡུན་རིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དུས་རིང་དུ་འབྱུང་བའོ། །མི་བཟད་ཅེས་པ་ནི་བསྲན་དཀའ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཟིར་བའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ཕྱི་མར་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི། བདེ་འགྲོ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འོངས་ནས་བདེ་བ་མང་པོ་སྤྱོད་པར་བྱས་ནས་ཀྱང་ཤི་ནས་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་ཡུན་རིང་ཞིང་མི་བཟད་པ་རྣམས་སུ་ལྷུང་བར་སྣང་ངོ་། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདེ་འགྲོར་ཡང་དང་ཡང་འོངས་ཏེ། །བདེ་བ་མང་པོ་སྤྱད་སྤྱད་ནས། །ཤི་ནས་ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ནི། །ཡུན་རིང་མི་བཟད་རྣམས་སུ་ལྟུང་། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདེ་འགྲོ (happy realms), ཡང་དང་ཡང་ (again and again), སྤྱད་ (experience), ཤི་ (die), ངན་སོང་ (lower realms), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཡུན་རིང་ (long time), མི་བཟད་ (unbearable)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཏེ to connect clauses\n- Repetition of སྤྱད་ for emphasis\n- ནས་ indicating sequence of events\n\n\nComing again and again to happy realms,\nHaving experienced many pleasures,\nUpon dying, one falls into\nThe long-lasting, unbearable sufferings of the lower realms.\n\n\nTechnical note: This verse describes the cyclical nature of saṃsāra, contrasting temporary pleasures with prolonged suffering in lower realms.", "translation": "Coming again and again to happy realms,\nHaving experienced many pleasures,\nUpon dying, one falls into\nThe long-lasting, unbearable sufferings of the lower realms." @@ -73864,9 +80010,53 @@ "translation": "Having come again and again to happy rebirths,\nAnd having experienced many pleasures,\nAfter death, one falls into the sufferings\nOf lower realms, unbearable for a long time." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདེ་འགྲོར་ཡང་དང་ཡང་འོངས་ཏེ། །བདེ་བ་མང་པོ་སྤྱད་སྤྱད་ནས། །ཤི་ནས་ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ནི། །ཡུན་རིང་མི་བཟད་རྣམས་སུ་ལྟུང་། །\n\nCommentary 1: དེ་ནས་ཤི་ནས་ངན་འགྲོར་ལྟུང་བ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་རོ། །ཡུན་རིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དུས་རིང་དུ་འབྱུང་བའོ། །མི་བཟད་ཅེས་པ་ནི་བསྲན་དཀའ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཟིར་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཕྱི་མར་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི། བདེ་འགྲོ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འོངས་ནས་བདེ་བ་མང་པོ་སྤྱོད་པར་བྱས་ནས་ཀྱང་ཤི་ནས་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་ཡུན་རིང་ཞིང་མི་བཟད་པ་རྣམས་སུ་ལྷུང་བར་སྣང་ངོ་། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nHaving come again and again to happy realms,\nAnd having experienced many pleasures,\nAfter death, one falls into the lower realms,\nExperiencing long-lasting, unbearable sufferings.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which describes the cycle of rebirth where beings experience temporary happiness in higher realms, but due to their karma, eventually fall into lower realms of intense and prolonged suffering after death.", - "translation": "Having come again and again to happy realms,\nAnd having experienced many pleasures,\nAfter death, one falls into the lower realms,\nExperiencing long-lasting, unbearable sufferings." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདེ་འགྲོར་ཡང་དང་ཡང་འོངས་ཏེ། །བདེ་བ་མང་པོ་སྤྱད་སྤྱད་ནས། །ཤི་ནས་ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ནི། །ཡུན་རིང་མི་བཟད་རྣམས་སུ་ལྟུང་། །\n\nCommentary 1: དེ་ནས་ཤི་ནས་ངན་འགྲོར་ལྟུང་བ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་རོ། །ཡུན་རིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དུས་རིང་དུ་འབྱུང་བའོ། །མི་བཟད་ཅེས་པ་ནི་བསྲན་དཀའ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཟིར་བའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཕྱི་མར་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི། བདེ་འགྲོ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འོངས་ནས་བདེ་བ་མང་པོ་སྤྱོད་པར་བྱས་ནས་ཀྱང་ཤི་ནས་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་ཡུན་རིང་ཞིང་མི་བཟད་པ་རྣམས་སུ་ལྷུང་བར་སྣང་ངོ་། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that after death, beings fall into lower realms such as hell. \"For a long time\" means it occurs for an extended period. \"Unbearable\" refers to being tormented by suffering that is difficult to endure.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates that after repeatedly coming to happy realms and experiencing many pleasures, upon death, beings fall into the long-lasting and unbearable sufferings of the lower realms.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that despite experiencing temporary happiness in higher realms, beings ultimately fall into lower realms after death, where they experience prolonged and intense suffering that is difficult to bear.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nHaving come again and again to happy realms,\nAnd having experienced many pleasures,\nUpon death, one falls into the sufferings of lower realms,\nWhich are long-lasting and unbearable.", + "translation": "Having come again and again to happy realms,\nAnd having experienced many pleasures,\nUpon death, one falls into the sufferings of lower realms,\nWhich are long-lasting and unbearable." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "བདེ་འགྲོར་ཡང་དང་ཡང་འོངས་ཏེ།": { + "བདེ་འགྲོ": "higher realms", + "འོངས་": "returning" + }, + "།བདེ་བ་མང་པོ་སྤྱད་སྤྱད་ནས།": { + "བདེ་བ་": "pleasures", + "མང་པོ་": "many", + "སྤྱད་": "consuming" + }, + "།ཤི་ནས་ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ནི།": { + "ཤི་": "die", + "ངན་སོང་": "lower realms", + "སྡུག་བསྔལ་": "agonies" + }, + "།ཡུན་རིང་མི་བཟད་རྣམས་སུ་ལྟུང་།": { + "ཡུན་རིང་": "long-lasting", + "མི་བཟད་": "intense", + "ལྟུང་": "plunge" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བདེ་འགྲོར་ཡང་དང་ཡང་འོངས་ཏེ། །": { + "བདེ་འགྲོ་": "happy realms", + "འོངས་": "come" + }, + "བདེ་བ་མང་པོ་སྤྱད་སྤྱད་ནས། །": { + "བདེ་བ་": "pleasures", + "མང་པོ་": "many", + "སྤྱད་": "experienced" + }, + "ཤི་ནས་ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ནི། །": { + "ཤི་": "death", + "ངན་སོང་": "lower realms", + "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings" + }, + "ཡུན་རིང་མི་བཟད་རྣམས་སུ་ལྟུང་། །": { + "ཡུན་རིང་": "long-lasting", + "མི་བཟད་": "unbearable", + "ལྟུང་": "falls" + } } } }, @@ -73876,7 +80066,7 @@ "commentary_1": " ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སྲིད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གཡང་ས་ནི་ཡ་ང་བའི་སའོ། །དེ་ནི་སྟེ་སྲིད་པར་རོ། །དེ་ཉིད་མིན་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྨོངས་པས་དཀྲུགས་པ་ཉིད་དོ། །འདི་འདྲ་ཞེས་པ་ནི་ཕན་ཚུན་འགལ་བར་བརྗོད་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དོན་དམ་པར་ཡོད་པའི་དངོས་པོ་ནི་གཅིག་གི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱ་བ་ཞེས་པ་ནི་འཚོ་བའི་དོན་གྱི་བྱ་བ་ཁྲུས་དང་། བསྐུ་བྱུག་པ་ལ་སོགས་པ་དང་།", "commentary_2": "གསུམ་པ་སྲིད་པ་སྤྱིའི་ཉེས་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ཐར་པ་དང་འགལ་བ་ནི། སྲིད་པ་ན་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཡང་ས་མང་ཞིང་དེར་ནི་ཐར་པའི་ཐབས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པ་མིན་པར་གཟུགས་སོགས་བདེན་པར་འཛིན་པ་འདི་འདྲ་དང་ལྡན་པའི་སྐབས་དེར་ཡང་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་དང་དངོས་པོར་འཛིན་པ་ཕན་ཚུན་འགལ་བས་ན། སྲིད་པ་ན་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པ་འདི་འདྲ་མེད་པས།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྲིད་པ་ན་ནི་གཡང་ས་མང་། །དེར་ནི་དེ་ཉིད་མིན་འདི་འདྲ། །དེར་ཡང་ཕན་ཚུན་འགལ་བས་ན། །སྲིད་ན་དེ་ཉིད་འདི་འདྲ་མེད། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསྲིད་པ་ (existence/samsara), གཡང་ས་ (precipice/danger), དེ་ཉིད་ (suchness/ultimate reality)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ནི: locative particle with emphasis\n- མིན: negative copula\n- འདི་འདྲ: \"like this\"\n- ཕན་ཚུན་འགལ་བ: \"mutually contradictory\"\n\n\nIn existence, there are many precipices.\nThere, suchness is not like this.\nThere too, due to mutual contradiction,\nIn existence, suchness is not like this.\n\n\nTechnical notes:\n- སྲིད་པ་ (samsara) is contrasted with དེ་ཉིད་ (ultimate reality)\n- The verse emphasizes the incompatibility between conventional existence and ultimate reality\n\nThis translation aims to preserve the technical precision and philosophical nuances of the original Tibetan, highlighting the contrast between samsaric existence and ultimate reality.", "translation": "In existence, there are many precipices.\nThere, suchness is not like this.\nThere too, due to mutual contradiction,\nIn existence, suchness is not like this." @@ -73892,9 +80082,43 @@ "translation": "In samsara there are many pitfalls.\nThere, it is not like this reality.\nThere too, due to mutual contradictions,\nIn samsara, there is no such reality." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྲིད་པ་ན་ནི་གཡང་ས་མང་། །དེར་ནི་དེ་ཉིད་མིན་འདི་འདྲ། །དེར་ཡང་ཕན་ཚུན་འགལ་བས་ན། །སྲིད་ན་དེ་ཉིད་འདི་འདྲ་མེད། །\n\nCommentary 1: ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སྲིད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གཡང་ས་ནི་ཡ་ང་བའི་སའོ། །དེ་ནི་སྟེ་སྲིད་པར་རོ། །དེ་ཉིད་མིན་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྨོངས་པས་དཀྲུགས་པ་ཉིད་དོ། །འདི་འདྲ་ཞེས་པ་ནི་ཕན་ཚུན་འགལ་བར་བརྗོད་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དོན་དམ་པར་ཡོད་པའི་དངོས་པོ་ནི་གཅིག་གི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱ་བ་ཞེས་པ་ནི་འཚོ་བའི་དོན་གྱི་བྱ་བ་ཁྲུས་དང་། བསྐུ་བྱུག་པ་ལ་སོགས་པ་དང་།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་སྲིད་པ་སྤྱིའི་ཉེས་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ཐར་པ་དང་འགལ་བ་ནི། སྲིད་པ་ན་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཡང་ས་མང་ཞིང་དེར་ནི་ཐར་པའི་ཐབས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པ་མིན་པར་གཟུགས་སོགས་བདེན་པར་འཛིན་པ་འདི་འདྲ་དང་ལྡན་པའི་སྐབས་དེར་ཡང་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་དང་དངོས་པོར་འཛིན་པ་ཕན་ཚུན་འགལ་བས་ན། སྲིད་པ་ན་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པ་འདི་འདྲ་མེད་པས།\n", - "output": "Here is my English translation based on the input text and commentaries:\n\n\nIn the realm of existence, there are many perilous pitfalls.\nHere, there is no true understanding of reality.\nSince there are mutual contradictions,\nIn existence, there is no such genuine realization.\n\n\nThis translation attempts to capture the key ideas that:\n1. Samsaric existence is full of dangers and suffering\n2. In this state, beings lack true understanding of reality\n3. There are contradictions between grasping at phenomena as real and realizing emptiness\n4. Therefore, genuine realization of the ultimate nature of reality is not found within cyclic existence", - "translation": "In the realm of existence, there are many perilous pitfalls.\nHere, there is no true understanding of reality.\nSince there are mutual contradictions,\nIn existence, there is no such genuine realization." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྲིད་པ་ན་ནི་གཡང་ས་མང་། །དེར་ནི་དེ་ཉིད་མིན་འདི་འདྲ། །དེར་ཡང་ཕན་ཚུན་འགལ་བས་ན། །སྲིད་ན་དེ་ཉིད་འདི་འདྲ་མེད། །\n\nCommentary 1: ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སྲིད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གཡང་ས་ནི་ཡ་ང་བའི་སའོ། །དེ་ནི་སྟེ་སྲིད་པར་རོ། །དེ་ཉིད་མིན་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྨོངས་པས་དཀྲུགས་པ་ཉིད་དོ། །འདི་འདྲ་ཞེས་པ་ནི་ཕན་ཚུན་འགལ་བར་བརྗོད་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དོན་དམ་པར་ཡོད་པའི་དངོས་པོ་ནི་གཅིག་གི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱ་བ་ཞེས་པ་ནི་འཚོ་བའི་དོན་གྱི་བྱ་བ་ཁྲུས་དང་། བསྐུ་བྱུག་པ་ལ་སོགས་པ་དང་།\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་སྲིད་པ་སྤྱིའི་ཉེས་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ཐར་པ་དང་འགལ་བ་ནི། སྲིད་པ་ན་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཡང་ས་མང་ཞིང་དེར་ནི་ཐར་པའི་ཐབས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པ་མིན་པར་གཟུགས་སོགས་བདེན་པར་འཛིན་པ་འདི་འདྲ་དང་ལྡན་པའི་སྐབས་དེར་ཡང་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་དང་དངོས་པོར་འཛིན་པ་ཕན་ཚུན་འགལ་བས་ན། སྲིད་པ་ན་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པ་འདི་འདྲ་མེད་པས།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the verse is about the continuous suffering of sentient beings. It describes samsara as a dangerous place full of pitfalls, where beings are confused and deluded. It states that ultimate reality is of one nature, unlike the contradictory appearances in samsara.\n\nCommentary 2: This commentary focuses on the faults of samsara in general. It explains that samsara is full of suffering and pitfalls, and that the means to liberation (realizing the true nature of reality) is absent there. Instead, beings in samsara cling to the false notion that forms and other phenomena are truly existent. It points out the contradiction between realizing emptiness and grasping at inherent existence.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize that samsara is full of suffering and dangers. They highlight that beings in samsara lack the realization of ultimate reality or emptiness, instead being caught in delusion and grasping at inherent existence. The commentaries point out the contradictory nature of samsaric experience compared to the non-dual nature of ultimate reality.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nIn samsara, there are many pitfalls.\nHere, there is no realization of true nature, but rather this:\nHere too, due to mutual contradiction,\nIn samsara, there is no such realization of reality.\n\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on samsara's dangers, the absence of ultimate realization, and the contradictory nature of samsaric experience compared to ultimate truth.", + "translation": "In samsara, there are many pitfalls.\nHere, there is no realization of true nature, but rather this:\nHere too, due to mutual contradiction,\nIn samsara, there is no such realization of reality." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "སྲིད་པ་ན་ནི་གཡང་ས་མང་། །": { + "སྲིད་པ་": "existence", + "གཡང་ས་": "abyss" + }, + "དེར་ནི་དེ་ཉིད་མིན་འདི་འདྲ། །": { + "དེ་ཉིད་": "suchness" + }, + "དེར་ཡང་ཕན་ཚུན་འགལ་བས་ན། །": { + "ཕན་ཚུན་འགལ་བ་": "incompatible" + }, + "སྲིད་ན་དེ་ཉིད་འདི་འདྲ་མེད། །": { + "སྲིད་": "existence", + "དེ་ཉིད་": "suchness" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སྲིད་པ་ན་ནི་གཡང་ས་མང་། །": { + "སྲིད་པ་": "samsara", + "གཡང་ས་": "pitfalls" + }, + "དེར་ནི་དེ་ཉིད་མིན་འདི་འདྲ། །": { + "དེ་ཉིད་": "true nature" + }, + "དེར་ཡང་ཕན་ཚུན་འགལ་བས་ན། །": { + "ཕན་ཚུན་འགལ་བ་": "mutual contradiction" + }, + "སྲིད་ན་དེ་ཉིད་འདི་འདྲ་མེད། །": { + "སྲིད་": "samsara", + "དེ་ཉིད་": "reality" + } } } }, @@ -73904,7 +80128,7 @@ "commentary_1": "ནད་མེད་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་རྩུབ་པ་ཁ་ཏན་ཏེ་ཟ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བཀྲེས་པ་ནི་ལྟོགས་པའོ། །ནད་ནི་ན་བའོ། །ངལ་བ་ནི་ལམ་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའོ། །གཉིད་ནི་གཉིད་ལོག་པའོ། །འཚེ་བ་ནི་ཐོ་འཚམས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཚེ་འཛིན་པ་ནི་ཚེ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "ཚེ་གནས་དུས་དེར་ཡང་གསོན་པ་དང་ནད་མེད་ཀྱི་ཐབས་སོགས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང་ངལ་བ་དང་གཉིད་དང་གཞན་གྱིས་འཚེ་བ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་བྱིས་པ་དང་འགྲོག་པ་ལ་སོགས་པ་དོན་མེད་ཀྱི་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱིས་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེར་ཡང་གསོན་དང་ནད་མེད་ཀྱི། །བྱེད་དང་བཀྲེས་ནའི་ངལ་བ་དང་། །གཉིད་དང་འཚེ་དང་དེ་བཞིན་དུ། །བྱིས་དང་འགྲོགས་པ་དོན་མེད་ཀྱིས། །\n", "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགསོན་ (alive/living), ནད་མེད་ (healthy/without illness), བཀྲེས་ (hungry), ངལ་བ་ (fatigue/exhaustion), གཉིད་ (sleep), འཚེ་ (harm/violence), བྱིས་ (childish/immature), འགྲོགས་པ་ (association/companionship), དོན་མེད་ (meaningless/purposeless)\n\nGrammatical notes:\n- The verse uses a list structure, with each line ending in དང་ (and) to connect the items.\n- ཀྱི at the end of the first line is a genitive particle, connecting to བྱེད་ in the next line.\n- ཀྱིས at the end is an instrumental particle, indicating \"by means of\" or \"due to.\"\n\n\nThere too, [time is wasted] by the activities of the living and healthy,\nAnd by the fatigue of hunger,\nAnd sleep and harm, and likewise,\nBy meaningless association with the childish.\n\nTechnical note: This verse appears to be listing various ways in which time or life can be wasted, even when one is alive and healthy. The structure suggests it's part of a larger text discussing the preciousness of human life or the importance of using time wisely in Buddhist practice.", "translation": "There too, [time is wasted] by the activities of the living and healthy,\nAnd by the fatigue of hunger,\nAnd sleep and harm, and likewise,\nBy meaningless association with the childish." @@ -73920,9 +80144,9 @@ "translation": "There too, living and being healthy,\nActing and the fatigue of hunger,\nSleep and harm, and likewise,\nChildishness and pointless association." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེར་ཡང་གསོན་དང་ནད་མེད་ཀྱི། །བྱེད་དང་བཀྲེས་ནའི་ངལ་བ་དང་། །གཉིད་དང་འཚེ་དང་དེ་བཞིན་དུ། །བྱིས་དང་འགྲོགས་པ་དོན་མེད་ཀྱིས། །\n\nCommentary 1: ནད་མེད་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་རྩུབ་པ་ཁ་ཏན་ཏེ་ཟ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བཀྲེས་པ་ནི་ལྟོགས་པའོ། །ནད་ནི་ན་བའོ། །ངལ་བ་ནི་ལམ་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའོ། །གཉིད་ནི་གཉིད་ལོག་པའོ། །འཚེ་བ་ནི་ཐོ་འཚམས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཚེ་འཛིན་པ་ནི་ཚེ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཚེ་གནས་དུས་དེར་ཡང་གསོན་པ་དང་ནད་མེད་ཀྱི་ཐབས་སོགས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང་ངལ་བ་དང་གཉིད་དང་གཞན་གྱིས་འཚེ་བ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་བྱིས་པ་དང་འགྲོག་པ་ལ་སོགས་པ་དོན་མེད་ཀྱི་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱིས་\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nEven then, [one's time is spent on] staying alive and maintaining health,\nDoing [various activities], and the fatigue of hunger,\nSleep and harm [from others], and likewise,\nAssociating with children and [engaging in] meaningless [activities].\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the Tibetan verse, which describes various activities and experiences that occupy one's time in life, many of which are portrayed as ultimately meaningless or burdensome according to the Buddhist perspective presented in the text.", - "translation": "Even then, [one's time is spent on] staying alive and maintaining health,\nDoing [various activities], and the fatigue of hunger,\nSleep and harm [from others], and likewise,\nAssociating with children and [engaging in] meaningless [activities]." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེར་ཡང་གསོན་དང་ནད་མེད་ཀྱི། །བྱེད་དང་བཀྲེས་ནའི་ངལ་བ་དང་། །གཉིད་དང་འཚེ་དང་དེ་བཞིན་དུ། །བྱིས་དང་འགྲོགས་པ་དོན་མེད་ཀྱིས། །\n\nCommentary 1: ནད་མེད་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་རྩུབ་པ་ཁ་ཏན་ཏེ་ཟ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བཀྲེས་པ་ནི་ལྟོགས་པའོ། །ནད་ནི་ན་བའོ། །ངལ་བ་ནི་ལམ་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའོ། །གཉིད་ནི་གཉིད་ལོག་པའོ། །འཚེ་བ་ནི་ཐོ་འཚམས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཚེ་འཛིན་པ་ནི་ཚེ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཚེ་གནས་དུས་དེར་ཡང་གསོན་པ་དང་ནད་མེད་ཀྱི་ཐབས་སོགས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང་ངལ་བ་དང་གཉིད་དང་གཞན་གྱིས་འཚེ་བ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་བྱིས་པ་དང་འགྲོག་པ་ལ་སོགས་པ་དོན་མེད་ཀྱི་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱིས་\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains various terms in the verse:\n- Staying healthy involves eating rough foods\n- Hunger refers to being famished\n- Illness refers to being sick\n- Fatigue refers to exhaustion from travel and other afflictions\n- Sleep refers to falling asleep\n- Harm refers to violence and similar actions\n- Maintaining life refers to practices to extend life\n\nCommentary 2:\nThis commentary summarizes the verse, mentioning:\n- Efforts to stay alive and healthy\n- Fatigue, sleep, and harm from others\n- Associating with childish people and other meaningless activities\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries together indicate that the verse is listing various activities and experiences that occupy human life but may ultimately be meaningless or detrimental to spiritual progress. These include basic survival needs, physical discomforts, sleep, harmful interactions, and frivolous associations.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\nEven then, [life is spent on] staying alive and healthy,\nDoing [various things], and the fatigue of hunger,\nSleep and harm, and likewise,\nMeaninglessly associating with the childish.", + "translation": "Even then, [life is spent on] staying alive and healthy,\nDoing [various things], and the fatigue of hunger,\nSleep and harm, and likewise,\nMeaninglessly associating with the childish." } }, "glossary": { @@ -73940,6 +80164,22 @@ "འགྲོགས་པ་": "company", "དོན་མེད་": "fruitless" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེར་ཡང་གསོན་དང་ནད་མེད་ཀྱི། །བྱེད་དང་བཀྲེས་ནའི་ངལ་བ་དང་།": { + "གསོན་": "staying alive", + "ནད་མེད་": "healthy", + "བྱེད་": "doing", + "བཀྲེས་": "hunger", + "ངལ་བ་": "fatigue" + }, + "།གཉིད་དང་འཚེ་དང་དེ་བཞིན་དུ། །བྱིས་དང་འགྲོགས་པ་དོན་མེད་ཀྱིས། །": { + "གཉིད་": "sleep", + "འཚེ་": "harm", + "བྱིས་": "childish", + "འགྲོགས་པ་": "associating", + "དོན་མེད་": "meaninglessly" + } } } }, @@ -73949,7 +80189,7 @@ "commentary_1": "མྱུར་བ་ནི་མགྱོགས་པའོ། །བདེན་པ་ནི་སྲིད་པའི་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བའོ། །དེ་ལའང་ཞེས་པ་ནི་བདེན་པ་ཡིན་པའོ། །རྣམ་པར་གཡེངས་པ་ནི་རྒོད་པར་གྱུར་པའོ། །གལ་སྟེ་(ཏེ་)རྗེས་སུ་འཇུག་པའོ། །དེང་ན་ཡང་དོན་མེད་པར་འགྱུར་བའོ། །", "commentary_2": "ཚེ་འདི་དོན་མེད་དུ་མྱུར་དུ་འདའ་ཞིང་། སྣང་བ་བདེན་མེད་དུ་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ་བས་ན། དེར་ཡང་དངོས་པོར་ཞེན་པའི་རྣམ་གཡེངས་ཐོག་མེད་ནས་གོམས་པ་དེ་བཟློག་པའི་ཐབས་ནི་ག་ལ་ཡོད།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཚེ་ནི་དོན་མེད་མྱུར་འདའ་ཡི། །རྣམ་དཔྱོད་ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ། །དེར་ཡང་རྣམ་གཡེང་གོམས་པ་ནི། །བཟློག་པའི་ཐབས་ནི་ག་ལ་ཡོད། །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཚེ་(life), དོན་མེད་(meaningless), མྱུར་འདའ་(quickly pass), རྣམ་དཔྱོད་(discernment/wisdom), རྙེད་པར་དཀའ་(difficult to find), རྣམ་གཡེང་(distraction), གོམས་པ་(habitual), བཟློག་པ་(reverse/overcome)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ and ཡང་ are topic markers\n- གི་ལ་ཡོད་ is a rhetorical question structure implying a negative\n\n\nLife passes quickly without meaning,\nDiscernment is extremely difficult to find.\nEven then, for habits of distraction,\nHow could there be methods to reverse them?\n\nTechnical note: This verse emphasizes the preciousness of human life and the difficulty of cultivating wisdom, while lamenting the challenge of overcoming ingrained distractions.", "translation": "Life passes quickly without meaning,\nDiscernment is extremely difficult to find.\nEven then, for habits of distraction,\nHow could there be methods to reverse them?" @@ -73965,9 +80205,50 @@ "translation": "Life passes quickly without meaning,\nTrue wisdom is extremely hard to find.\nEven then, the habit of distraction\nHow can there be a method to reverse?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཚེ་ནི་དོན་མེད་མྱུར་འདའ་ཡི། །རྣམ་དཔྱོད་ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ། །དེར་ཡང་རྣམ་གཡེང་གོམས་པ་ནི། །བཟློག་པའི་ཐབས་ནི་ག་ལ་ཡོད། །\n\nCommentary 1: མྱུར་བ་ནི་མགྱོགས་པའོ། །བདེན་པ་ནི་སྲིད་པའི་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བའོ། །དེ་ལའང་ཞེས་པ་ནི་བདེན་པ་ཡིན་པའོ། །རྣམ་པར་གཡེངས་པ་ནི་རྒོད་པར་གྱུར་པའོ། །གལ་སྟེ་(ཏེ་)རྗེས་སུ་འཇུག་པའོ། །དེང་ན་ཡང་དོན་མེད་པར་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: ཚེ་འདི་དོན་མེད་དུ་མྱུར་དུ་འདའ་ཞིང་། སྣང་བ་བདེན་མེད་དུ་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ་བས་ན། དེར་ཡང་དངོས་པོར་ཞེན་པའི་རྣམ་གཡེངས་ཐོག་མེད་ནས་གོམས་པ་དེ་བཟློག་པའི་ཐབས་ནི་ག་ལ་ཡོད།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nLife passes swiftly without meaning;\nTrue wisdom is extremely difficult to attain.\nEven then, the habit of distraction\nIs so ingrained, how can it be reversed?\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the Tibetan verse, emphasizing the fleeting nature of life, the rarity of genuine wisdom, and the deeply ingrained habit of mental distraction that is challenging to overcome.", - "translation": "Life passes swiftly without meaning;\nTrue wisdom is extremely difficult to attain.\nEven then, the habit of distraction\nIs so ingrained, how can it be reversed?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཚེ་ནི་དོན་མེད་མྱུར་འདའ་ཡི། །རྣམ་དཔྱོད་ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ། །དེར་ཡང་རྣམ་གཡེང་གོམས་པ་ནི། །བཟློག་པའི་ཐབས་ནི་ག་ལ་ཡོད། །\n\nCommentary 1: མྱུར་བ་ནི་མགྱོགས་པའོ། །བདེན་པ་ནི་སྲིད་པའི་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བའོ། །དེ་ལའང་ཞེས་པ་ནི་བདེན་པ་ཡིན་པའོ། །རྣམ་པར་གཡེངས་པ་ནི་རྒོད་པར་གྱུར་པའོ། །གལ་སྟེ་(ཏེ་)རྗེས་སུ་འཇུག་པའོ། །དེང་ན་ཡང་དོན་མེད་པར་འགྱུར་བའོ། །\n\nCommentary 2: ཚེ་འདི་དོན་མེད་དུ་མྱུར་དུ་འདའ་ཞིང་། སྣང་བ་བདེན་མེད་དུ་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ་བས་ན། དེར་ཡང་དངོས་པོར་ཞེན་པའི་རྣམ་གཡེངས་ཐོག་མེད་ནས་གོམས་པ་དེ་བཟློག་པའི་ཐབས་ནི་ག་ལ་ཡོད།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains some key terms:\n- \"Quickly\" means swiftly\n- \"Truth\" refers to being free from attachment to existence\n- \"Distraction\" means being scattered or agitated\n- It suggests that if one follows distraction, life becomes meaningless\n\nCommentary 2:\nThis commentary expands on the meaning:\n- Life passes quickly without meaning\n- It's very difficult to gain insight into the lack of true existence of appearances\n- We have been habituated to mental distraction and clinging to things as real since beginningless time\n- It questions how we can find a method to reverse this habit\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together emphasize that life passes swiftly and often without purpose. They highlight the difficulty of gaining true wisdom or insight, especially given our deeply ingrained habits of distraction and attachment to perceiving things as inherently real. The commentaries question the possibility of overcoming these habitual tendencies.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\n\nLife swiftly passes without meaning,\nWhile true wisdom is extremely hard to find.\nGiven this, how can there be a method\nTo reverse our habit of distraction?\n", + "translation": "Life swiftly passes without meaning,\nWhile true wisdom is extremely hard to find.\nGiven this, how can there be a method\nTo reverse our habit of distraction?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཚེ་ནི་དོན་མེད་མྱུར་འདའ་ཡི། །": { + "ཚེ་": "Life", + "དོན་མེད་": "pointlessly", + "མྱུར་འདའ་": "passes quickly" + }, + "རྣམ་དཔྱོད་ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ། །": { + "རྣམ་དཔྱོད་": "Discernment", + "རྙེད་པར་དཀའ་": "hard to find" + }, + "དེར་ཡང་རྣམ་གཡེང་གོམས་པ་ནི། །": { + "རྣམ་གཡེང་": "distraction", + "གོམས་པ་": "habits" + }, + "བཟློག་པའི་ཐབས་ནི་ག་ལ་ཡོད། །": { + "བཟློག་པ་": "stop", + "ཐབས་": "method" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཚེ་ནི་དོན་མེད་མྱུར་འདའ་ཡི། །": { + "ཚེ་": "life", + "དོན་མེད་": "without meaning", + "མྱུར་འདའ་": "swiftly passes" + }, + "རྣམ་དཔྱོད་ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ། །": { + "རྣམ་དཔྱོད་": "wisdom", + "ཤིན་ཏུ་": "extremely", + "རྙེད་པར་དཀའ་": "hard to find" + }, + "དེར་ཡང་རྣམ་གཡེང་གོམས་པ་ནི། །": { + "རྣམ་གཡེང་": "distraction", + "གོམས་པ་": "habit" + }, + "བཟློག་པའི་ཐབས་ནི་ག་ལ་ཡོད། །": { + "བཟློག་པའི་": "reverse", + "ཐབས་": "method" + } } } }, @@ -73977,7 +80258,7 @@ "commentary_1": "ངན་འགྲོ་ཆེན་པོ་ནི་མནར་མེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ལྟུང་བར་བྱེད་པ་ནི་ལྟུང་བར་གྱུར་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནོ། །ལོག་པའི་ལམ་ནི་བྲམ་ཟེ་ལ་སོགས་པས་བཤད་པ་རྣམས་སོ། །གསོ་བ་སྟེ་ཡང་དག་པའི་ལམ་གྱིས་ཀྱང་ཐུབ་པར་དཀའ་བའོ། །", "commentary_2": "རང་ལ་མཐུན་རྐྱེན་མ་ཚང་བར་མ་ཟད་ཀྱི་གཞན་གྱིས་འགལ་རྐྱེན་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དེར་ཡང་ངན་སོང་ཆེན་པོར་ནི་ལྟུང་ཕྱིར་བདུད་ནི་བརྩོན་པར་བྱེད་ཅིང་དེར་ནི་བདུད་ཀྱིས་བསྟན་པ་ལོག་པའི་ལམ་མང་ཞིང་། ཡང་དག་པའི་ལམ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ལས་ཀྱང་བརྒལ་བར་དཀའ་སྟེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེར་ཡང་ངན་སོང་ཆེན་པོར་ནི། །ལྟུང་ཕྱིར་བདུད་ནི་བརྩོན་པར་བྱེད། །དེར་ནི་ལོག་པའི་ལམ་མང་ཞིང་། །ཐེ་ཚོམ་ལས་ཀྱང་བརྒལ་དཀའ་སྟེ། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nངན་སོང་ (lower realms), བདུད་ (Mara/demon), ལོག་པའི་ལམ་ (wrong paths), ཐེ་ཚོམ་ (doubt)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་ indicates purpose/reason\n- ནི་ is a topic marker\n- ཞིང་ connects clauses\n\n\nMoreover, in those great lower realms,\nMara strives to cause one to fall.\nThere, wrong paths are numerous,\nAnd doubt is difficult to overcome.\n\n\nTechnical note: \"Mara\" refers to the personification of obstacles to enlightenment in Buddhist cosmology.", "translation": "Moreover, in those great lower realms,\nMara strives to cause one to fall.\nThere, wrong paths are numerous,\nAnd doubt is difficult to overcome." @@ -73993,9 +80274,9 @@ "translation": "Even there, in the great lower realms,\nDemons strive to cause one to fall.\nThere are many wrong paths there,\nAnd doubt is difficult to overcome." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེར་ཡང་ངན་སོང་ཆེན་པོར་ནི། །ལྟུང་ཕྱིར་བདུད་ནི་བརྩོན་པར་བྱེད། །དེར་ནི་ལོག་པའི་ལམ་མང་ཞིང་། །ཐེ་ཚོམ་ལས་ཀྱང་བརྒལ་དཀའ་སྟེ། །\n\nCommentary 1: ངན་འགྲོ་ཆེན་པོ་ནི་མནར་མེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ལྟུང་བར་བྱེད་པ་ནི་ལྟུང་བར་གྱུར་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནོ། །ལོག་པའི་ལམ་ནི་བྲམ་ཟེ་ལ་སོགས་པས་བཤད་པ་རྣམས་སོ། །གསོ་བ་སྟེ་ཡང་དག་པའི་ལམ་གྱིས་ཀྱང་ཐུབ་པར་དཀའ་བའོ། །\n\nCommentary 2: རང་ལ་མཐུན་རྐྱེན་མ་ཚང་བར་མ་ཟད་ཀྱི་གཞན་གྱིས་འགལ་རྐྱེན་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དེར་ཡང་ངན་སོང་ཆེན་པོར་ནི་ལྟུང་ཕྱིར་བདུད་ནི་བརྩོན་པར་བྱེད་ཅིང་དེར་ནི་བདུད་ཀྱིས་བསྟན་པ་ལོག་པའི་ལམ་མང་ཞིང་། ཡང་དག་པའི་ལམ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ལས་ཀྱང་བརྒལ་བར་དཀའ་སྟེ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nMoreover, in the great lower realms,\nDemons strive diligently to cause one to fall.\nThere, many wrong paths abound,\nAnd it is difficult to overcome even doubt.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, explaining that in the lower realms of existence, malevolent forces actively work to lead beings astray. It emphasizes the prevalence of misleading paths and the challenge of overcoming doubt to find the correct spiritual way.", - "translation": "Moreover, in the great lower realms,\nDemons strive diligently to cause one to fall.\nThere, many wrong paths abound,\nAnd it is difficult to overcome even doubt." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེར་ཡང་ངན་སོང་ཆེན་པོར་ནི། །ལྟུང་ཕྱིར་བདུད་ནི་བརྩོན་པར་བྱེད། །དེར་ནི་ལོག་པའི་ལམ་མང་ཞིང་། །ཐེ་ཚོམ་ལས་ཀྱང་བརྒལ་དཀའ་སྟེ། །\n\nCommentary 1: ངན་འགྲོ་ཆེན་པོ་ནི་མནར་མེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ལྟུང་བར་བྱེད་པ་ནི་ལྟུང་བར་གྱུར་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནོ། །ལོག་པའི་ལམ་ནི་བྲམ་ཟེ་ལ་སོགས་པས་བཤད་པ་རྣམས་སོ། །གསོ་བ་སྟེ་ཡང་དག་པའི་ལམ་གྱིས་ཀྱང་ཐུབ་པར་དཀའ་བའོ། །\n\nCommentary 2: རང་ལ་མཐུན་རྐྱེན་མ་ཚང་བར་མ་ཟད་ཀྱི་གཞན་གྱིས་འགལ་རྐྱེན་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དེར་ཡང་ངན་སོང་ཆེན་པོར་ནི་ལྟུང་ཕྱིར་བདུད་ནི་བརྩོན་པར་བྱེད་ཅིང་དེར་ནི་བདུད་ཀྱིས་བསྟན་པ་ལོག་པའི་ལམ་མང་ཞིང་། ཡང་དག་པའི་ལམ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ལས་ཀྱང་བརྒལ་བར་དཀའ་སྟེ།\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that \"great lower realms\" refers to the hell realms like Avici. It clarifies that \"falling\" means the causes for falling into these realms. \"Wrong paths\" are those taught by Brahmins and others. It's difficult to overcome even with the correct path.\n\nCommentary 2:\nThis commentary emphasizes that not only are one's own favorable conditions incomplete, but others also create obstacles. In the great lower realms, demons strive to make beings fall. There, the demons teach many wrong paths, and it's difficult to overcome doubts about the correct path.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nBoth commentaries highlight the dangers of the lower realms, particularly hell realms. They emphasize the active role of negative forces (demons) in causing beings to fall into these realms and leading them astray with wrong teachings. The commentaries stress the difficulty of overcoming doubts and following the correct path in such circumstances.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nEven in those great lower realms,\nDemons strive diligently to cause downfall.\nThere, many wrong paths abound,\nAnd it is difficult to overcome doubts.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the active efforts of demons in the lower realms, the prevalence of misleading teachings, and the challenge of overcoming doubts about the correct path in such adverse conditions.", + "translation": "Even in those great lower realms,\nDemons strive diligently to cause downfall.\nThere, many wrong paths abound,\nAnd it is difficult to overcome doubts." } }, "glossary": { @@ -74012,6 +80293,21 @@ "ཐེ་ཚོམ་": "doubt", "བརྒལ་དཀའ་": "difficult to get past" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེར་ཡང་ངན་སོང་ཆེན་པོར་ནི། །ལྟུང་ཕྱིར་བདུད་ནི་བརྩོན་པར་བྱེད། །": { + "ངན་སོང་": "lower realms", + "ཆེན་པོ": "great", + "ལྟུང་": "downfall", + "བདུད་": "demons", + "བརྩོན་པར་བྱེད་": "strive diligently" + }, + "དེར་ནི་ལོག་པའི་ལམ་མང་ཞིང་། །ཐེ་ཚོམ་ལས་ཀྱང་བརྒལ་དཀའ་སྟེ། །": { + "ལོག་པའི་ལམ་": "wrong paths", + "མང་": "many", + "ཐེ་ཚོམ་": "doubts", + "བརྒལ་དཀའ་": "difficult to overcome" + } } } }, @@ -74021,7 +80317,7 @@ "commentary_1": "དལ་འབྱོར་ཏེ་མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་གནས་སྐབས་རྙེད་པར་དཀའ་བའོ། །ཨེ་མའོ་ཞེས་པ་ནི། སྐྱོ་བའོ། །", "commentary_2": "དེ་དག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་སླར་ཡང་དལ་བ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་རྙེད་པ་ཤིན་ཏུ་དཀའ་ལ་ཉོན་མོངས་ཆུ་བོ་སྤང་དཀའ་སྟེ། ཨེ་མ་འཁོར་བ་འདི་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱུད་མར་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བརྩེ་བས་སྨྲས་པའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསླར་ཡང་དལ་བ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་། །སངས་རྒྱས་འབྱུང་རྙེད་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །ཉོན་མོངས་ཆུ་བོ་སྤང་དཀའ་སྟེ། །ཨེ་མ་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱུད་པར་གྱུར། །\n", "output": "Key terms:\nདལ་བ་(leisure), རྙེད་དཀའ་(difficult to obtain), སངས་རྒྱས་(Buddha), འབྱུང་(arising), ཉོན་མོངས་(afflictions), ཆུ་བོ་(river), སྤང་(abandon), སྡུག་བསྔལ་(suffering)\n\nGrammatical notes:\n- སླར་ཡང་ (again) sets the tone for rarity\n- ཞིང་ and སྟེ་ are connectives\n- ཨེ་མ་ is an exclamation\n\n\nAgain, leisure is difficult to obtain,\nAnd extremely difficult to find a Buddha's arising.\nThe river of afflictions is hard to abandon,\nAlas, [we are] caught in a continuum of suffering.\n\n\nTechnical note: \"དལ་བ་\" (leisure) refers specifically to the eight freedoms and ten endowments in Buddhist thought, essential for spiritual practice.", "translation": "Again, leisure is difficult to obtain,\nAnd extremely difficult to find a Buddha's arising.\nThe river of afflictions is hard to abandon,\nAlas, [we are] caught in a continuum of suffering." @@ -74037,9 +80333,50 @@ "translation": "Once again, this leisure is difficult to find,\nAnd encountering a Buddha is extremely rare.\nThe river of afflictions is hard to cross.\nAlas, suffering continues on and on." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསླར་ཡང་དལ་བ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་། །སངས་རྒྱས་འབྱུང་རྙེད་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །ཉོན་མོངས་ཆུ་བོ་སྤང་དཀའ་སྟེ། །ཨེ་མ་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱུད་པར་གྱུར། །\n\nCommentary 1: དལ་འབྱོར་ཏེ་མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་གནས་སྐབས་རྙེད་པར་དཀའ་བའོ། །ཨེ་མའོ་ཞེས་པ་ནི། སྐྱོ་བའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་དག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་སླར་ཡང་དལ་བ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་རྙེད་པ་ཤིན་ཏུ་དཀའ་ལ་ཉོན་མོངས་ཆུ་བོ་སྤང་དཀའ་སྟེ། ཨེ་མ་འཁོར་བ་འདི་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱུད་མར་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བརྩེ་བས་སྨྲས་པའོ། །\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nOnce again, it is difficult to obtain the freedoms and advantages [of a precious human rebirth],\nAnd extremely difficult to encounter the arising of a Buddha.\nThe rivers of afflictions are hard to abandon,\nAlas, [beings] are bound to a continuum of suffering.\n", - "translation": "Once again, it is difficult to obtain the freedoms and advantages [of a precious human rebirth],\nAnd extremely difficult to encounter the arising of a Buddha.\nThe rivers of afflictions are hard to abandon,\nAlas, [beings] are bound to a continuum of suffering." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སླར་ཡང་དལ་བ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་། །སངས་རྒྱས་འབྱུང་རྙེད་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །ཉོན་མོངས་ཆུ་བོ་སྤང་དཀའ་སྟེ། །ཨེ་མ་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱུད་པར་གྱུར། །\n\nCommentary 1: དལ་འབྱོར་ཏེ་མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་གནས་སྐབས་རྙེད་པར་དཀའ་བའོ། །ཨེ་མའོ་ཞེས་པ་ནི། སྐྱོ་བའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་དག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་སླར་ཡང་དལ་བ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་རྙེད་པ་ཤིན་ཏུ་དཀའ་ལ་ཉོན་མོངས་ཆུ་བོ་སྤང་དཀའ་སྟེ། ཨེ་མ་འཁོར་བ་འདི་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱུད་མར་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བརྩེ་བས་སྨྲས་པའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that \"dal-jor\" (leisure and endowments) is difficult to obtain, as it is a state free from the eight unfavorable conditions. \"E ma\" expresses sadness or dismay.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates that due to various factors, it is difficult to obtain leisure again, extremely difficult to encounter a Buddha's appearance, and challenging to abandon the flood of afflictions. It expresses compassion for beings who experience continuous suffering in samsara.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize the rarity and preciousness of human rebirth with freedoms and endowments, the extreme difficulty of encountering a Buddha, and the challenge of overcoming afflictions. They express dismay and compassion for the continuous cycle of suffering in samsara.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nAgain, leisure is difficult to find,\nAnd encountering a Buddha's appearance is extremely rare.\nThe flood of afflictions is hard to abandon.\nAlas, how beings are bound in a continuum of suffering!", + "translation": "Again, leisure is difficult to find,\nAnd encountering a Buddha's appearance is extremely rare.\nThe flood of afflictions is hard to abandon.\nAlas, how beings are bound in a continuum of suffering!" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "སླར་ཡང་དལ་བ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་།": { + "དལ་བ་": "leisures", + "རྙེད་དཀའ་": "hard to find" + }, + "།སངས་རྒྱས་འབྱུང་རྙེད་ཤིན་ཏུ་དཀའ།": { + "སངས་རྒྱས་": "buddha", + "འབྱུང་": "appearing", + "ཤིན་ཏུ་དཀའ་": "most hard" + }, + "།ཉོན་མོངས་ཆུ་བོ་སྤང་དཀའ་སྟེ།": { + "ཉོན་མོངས་": "afflictions", + "ཆུ་བོ་": "flood", + "སྤང་དཀའ་": "hard to give up" + }, + "།ཨེ་མ་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱུད་པར་གྱུར།": { + "ཨེ་མ་": "alas", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "བརྒྱུད་པ་": "stream" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སླར་ཡང་དལ་བ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་། །སངས་རྒྱས་འབྱུང་རྙེད་ཤིན་ཏུ་དཀའ།": { + "དལ་བ་": "leisure", + "རྙེད་དཀའ་": "difficult to find", + "སངས་རྒྱས་": "Buddha", + "འབྱུང་རྙེད་": "appearance", + "ཤིན་ཏུ་དཀའ་": "extremely rare" + }, + "།ཉོན་མོངས་ཆུ་བོ་སྤང་དཀའ་སྟེ།": { + "ཉོན་མོངས་": "afflictions", + "ཆུ་བོ་": "flood", + "སྤང་དཀའ་": "hard to abandon" + }, + "།ཨེ་མ་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱུད་པར་གྱུར།": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "བརྒྱུད་པར་གྱུར་": "bound in a continuum" + } } } }, @@ -74049,7 +80386,7 @@ "commentary_1": "སྡུག་བསྔལ་རྙེད་པ་ནི་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའི་དཀའ་བླ་ཐོབ་པའོ། །ཀྱེ་མ་ཀྱི་ཧུད་ཅེས་པ་ནི་སྐྱོ་ནས་ཡ་མཚན་དུ་གྱུར་པའོ། །རབ་ཏུ་གདུངས་པ་ནི་བཅུམ་པར་གྱུར་པའོ། །མི་མཐོང་བ་ནི་མི་ལྟ་བའོ། །གང་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཅན་ནོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་དབང་གིས་སྡུག་བསྔལ་བདེ་བར་འཛིན་པ་ནི། དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་ཀྱང་རང་སྡུག་བསྔལ་དང་དེའི་རྒྱུ་ལ་ཞུགས་པ་མ་མཐོང་བ་གང་ཡིན་པའི་སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཆུ་བོར་གནས་པ་འདི་དག་ཀྱི་ཧུད་མྱ་ངན་བྱ་བར་འོས་ཏེ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །རང་སྡུག་མི་མཐོང་གང་ཡིན་པ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོར་གནས་འདི་དག །ཀྱི་ཧུད་མྱ་ངན་བྱ་བར་འོས། །\n", "output": "Key terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), མི་མཐོང་ (not seeing), ཆུ་བོ་ (river), མྱ་ངན་ (sorrow)\n\nGrammatical notes:\n- ཤིན་ཏུ་ intensifies སྡུག་བསྔལ་\n- ཡང་ (although) connects the first two lines\n- གང་ཡིན་པ་ (those who are) introduces the subject\n- འདི་དག (these) refers to beings\n- བྱ་བར་འོས་ (worthy of doing) with མྱ་ངན་ (sorrow)\n\n\nAlthough in such intense suffering,\nThose who do not see their own suffering,\nThese beings dwelling in the river of suffering—\nAlas! They are worthy of sorrow.\n\nNote: \"ཀྱི་ཧུད་\" is an exclamation of distress, translated here as \"Alas!\"", "translation": "Although in such intense suffering,\nThose who do not see their own suffering,\nThese beings dwelling in the river of suffering—\nAlas! They are worthy of sorrow." @@ -74065,9 +80402,45 @@ "translation": "Though suffering so intensely,\nThose who do not see their own misery,\nThese beings dwelling in the river of suffering -\nAlas! They are worthy of lamentation." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །རང་སྡུག་མི་མཐོང་གང་ཡིན་པ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོར་གནས་འདི་དག །ཀྱི་ཧུད་མྱ་ངན་བྱ་བར་འོས། །\n\nCommentary 1: སྡུག་བསྔལ་རྙེད་པ་ནི་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའི་དཀའ་བླ་ཐོབ་པའོ། །ཀྱེ་མ་ཀྱི་ཧུད་ཅེས་པ་ནི་སྐྱོ་ནས་ཡ་མཚན་དུ་གྱུར་པའོ། །རབ་ཏུ་གདུངས་པ་ནི་བཅུམ་པར་གྱུར་པའོ། །མི་མཐོང་བ་ནི་མི་ལྟ་བའོ། །གང་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཅན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་དབང་གིས་སྡུག་བསྔལ་བདེ་བར་འཛིན་པ་ནི། དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་ཀྱང་རང་སྡུག་བསྔལ་དང་དེའི་རྒྱུ་ལ་ཞུགས་པ་མ་མཐོང་བ་གང་ཡིན་པའི་སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཆུ་བོར་གནས་པ་འདི་དག་ཀྱི་ཧུད་མྱ་ངན་བྱ་བར་འོས་ཏེ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nAlthough they suffer intensely,\nThose who do not see their own suffering,\nThese beings dwelling in a river of suffering,\nAlas! They are worthy of lamentation.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the Tibetan verse, emphasizing how beings are immersed in great suffering but fail to recognize their own predicament, which makes them objects of compassion and sorrow for those who understand their true condition.", - "translation": "Although they suffer intensely,\nThose who do not see their own suffering,\nThese beings dwelling in a river of suffering,\nAlas! They are worthy of lamentation." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །རང་སྡུག་མི་མཐོང་གང་ཡིན་པ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོར་གནས་འདི་དག །ཀྱི་ཧུད་མྱ་ངན་བྱ་བར་འོས། །\n\nCommentary 1: སྡུག་བསྔལ་རྙེད་པ་ནི་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའི་དཀའ་བླ་ཐོབ་པའོ། །ཀྱེ་མ་ཀྱི་ཧུད་ཅེས་པ་ནི་སྐྱོ་ནས་ཡ་མཚན་དུ་གྱུར་པའོ། །རབ་ཏུ་གདུངས་པ་ནི་བཅུམ་པར་གྱུར་པའོ། །མི་མཐོང་བ་ནི་མི་ལྟ་བའོ། །གང་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཅན་ནོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་དབང་གིས་སྡུག་བསྔལ་བདེ་བར་འཛིན་པ་ནི། དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་ཀྱང་རང་སྡུག་བསྔལ་དང་དེའི་རྒྱུ་ལ་ཞུགས་པ་མ་མཐོང་བ་གང་ཡིན་པའི་སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཆུ་བོར་གནས་པ་འདི་དག་ཀྱི་ཧུད་མྱ་ངན་བྱ་བར་འོས་ཏེ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains key terms in the verse. It describes suffering as something difficult to obtain that passes from one to another. \"Kye ma kyi hud\" expresses amazement born from weariness. It mentions being extremely tormented or oppressed. \"Not seeing\" means not looking. \"Gang\" refers to sentient beings.\n\nCommentary 2:\nThis commentary explains that due to misconception, beings mistake suffering for happiness. Despite being in great suffering, they don't see their own suffering or its causes. These sentient beings dwelling in the river of suffering are worthy of lamentation.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize how sentient beings are in a state of great suffering but fail to recognize it due to their misconceptions. This situation is seen as worthy of lamentation. The commentaries clarify that this applies to all sentient beings and that their suffering is likened to a river they dwell in.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\n\nThus, though in extreme suffering,\nThose who do not see their own misery,\nThese beings dwelling in the river of suffering,\nAlas! Are worthy of lamentation.\n", + "translation": "Thus, though in extreme suffering,\nThose who do not see their own misery,\nThese beings dwelling in the river of suffering,\nAlas! Are worthy of lamentation." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" + }, + "རང་སྡུག་མི་མཐོང་གང་ཡིན་པ། །": { + "མི་མཐོང་": "do not see" + }, + "སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོར་གནས་འདི་དག །": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" + }, + "ཀྱི་ཧུད་མྱ་ངན་བྱ་བར་འོས། །": { + "མྱ་ངན་": "grieve" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །": { + "ཤིན་ཏུ་": "extreme", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering" + }, + "རང་སྡུག་མི་མཐོང་གང་ཡིན་པ། །": { + "རང་སྡུག་": "own misery", + "མི་མཐོང་": "do not see" + }, + "སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོར་གནས་འདི་དག །": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "ཆུ་བོར་": "river", + "གནས་": "dwelling" + }, + "ཀྱི་ཧུད་མྱ་ངན་བྱ་བར་འོས། །": { + "ཀྱི་ཧུད་": "Alas!", + "མྱ་ངན་": "lamentation", + "འོས་": "worthy" + } } } }, @@ -74077,7 +80450,7 @@ "commentary_1": "ཚུལ་དང་མཐུན་པའི་དཔེ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཁྲུས་བྱས་ནས་ཏེ། ཁྲུས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བྱས་ནས་གྲང་བས་ཉེན་ནས་བདེ་བར་འདོད་པས་མེར་འཇུག་པ་ནི་ལུས་བསྲོ་བའི་དོན་དུའོ། །དེ་ལྟར་ན་སྟེ་བརྗོད་པའི་རིམ་པ་ལྟར་ན་མི་བདེ་བར་གནས་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མེས་ཁྱུར་མིད་བྱས་པའོ། །", "commentary_2": "དཔེར་ན་འགའ་ཞིག་ཡང་ཡང་ཁྲུས་བྱས་ཤིང་ཡང་ཡང་མེར་འཇུག་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་ཀྱང་། དེ་ལ་བདག་ཉིད་བདེ་བར་རློམ་པ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེ་བར་རློམ་པ་ཡིན་པས་སོ།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདཔེར་ན་འགའ་ཞིག་ཡང་ཡང་ཁྲུས། །བྱས་ཏེ་ཡང་ཡང་མེར་འཇུག་པ། །དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར། །གནས་ཀྱང་བདག་ཉིད་བདེར་རློམ་བཞིན། །\n", "output": "Key terms:\nདཔེར་ན་(For example), ཁྲུས་(Bath), མེར་འཇུག་(Enter fire), སྡུག་བསྔལ་(Suffering), བདེར་རློམ་(Conceive as pleasure)\n\nGrammatical notes:\n- ཡང་ཡང་ indicates repetition (\"again and again\")\n- ཏེ་ connects clauses\n- ཀྱང་ is a concessive particle (\"although\")\n\n\nFor example, someone bathes again and again,\nThen enters fire again and again.\nThus, although abiding in extreme suffering,\nThey conceive of themselves as being in pleasure.\n\nNote: This verse uses a metaphor to illustrate the nature of samsaric existence, where beings mistake suffering for pleasure due to ignorance.", "translation": "For example, someone bathes again and again,\nThen enters fire again and again.\nThus, although abiding in extreme suffering,\nThey conceive of themselves as being in pleasure." @@ -74093,9 +80466,50 @@ "translation": "Just as someone who repeatedly bathes\nThen repeatedly enters into fire,\nSimilarly, though dwelling in extreme suffering,\nThey imagine themselves to be in bliss." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདཔེར་ན་འགའ་ཞིག་ཡང་ཡང་ཁྲུས། །བྱས་ཏེ་ཡང་ཡང་མེར་འཇུག་པ། །དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར། །གནས་ཀྱང་བདག་ཉིད་བདེར་རློམ་བཞིན། །\n\nCommentary 1: ཚུལ་དང་མཐུན་པའི་དཔེ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཁྲུས་བྱས་ནས་ཏེ། ཁྲུས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བྱས་ནས་གྲང་བས་ཉེན་ནས་བདེ་བར་འདོད་པས་མེར་འཇུག་པ་ནི་ལུས་བསྲོ་བའི་དོན་དུའོ། །དེ་ལྟར་ན་སྟེ་བརྗོད་པའི་རིམ་པ་ལྟར་ན་མི་བདེ་བར་གནས་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མེས་ཁྱུར་མིད་བྱས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དཔེར་ན་འགའ་ཞིག་ཡང་ཡང་ཁྲུས་བྱས་ཤིང་ཡང་ཡང་མེར་འཇུག་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་ཀྱང་། དེ་ལ་བདག་ཉིད་བདེ་བར་རློམ་པ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེ་བར་རློམ་པ་ཡིན་པས་སོ།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nFor example, just as someone repeatedly bathes\nAnd then repeatedly enters into fire,\nThus, although dwelling in extreme suffering,\nThey imagine themselves to be in pleasure.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which uses an analogy to illustrate how beings can mistakenly perceive suffering as pleasure. The commentaries clarify that this refers to someone who bathes and then enters fire to warm up, not realizing they are actually causing themselves more suffering while believing they are pursuing comfort.", - "translation": "For example, just as someone repeatedly bathes\nAnd then repeatedly enters into fire,\nThus, although dwelling in extreme suffering,\nThey imagine themselves to be in pleasure." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དཔེར་ན་འགའ་ཞིག་ཡང་ཡང་ཁྲུས། །བྱས་ཏེ་ཡང་ཡང་མེར་འཇུག་པ། །དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར། །གནས་ཀྱང་བདག་ཉིད་བདེར་རློམ་བཞིན། །\n\nCommentary 1: ཚུལ་དང་མཐུན་པའི་དཔེ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཁྲུས་བྱས་ནས་ཏེ། ཁྲུས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བྱས་ནས་གྲང་བས་ཉེན་ནས་བདེ་བར་འདོད་པས་མེར་འཇུག་པ་ནི་ལུས་བསྲོ་བའི་དོན་དུའོ། །དེ་ལྟར་ན་སྟེ་བརྗོད་པའི་རིམ་པ་ལྟར་ན་མི་བདེ་བར་གནས་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མེས་ཁྱུར་མིད་བྱས་པའོ། །\n\nCommentary 2: དཔེར་ན་འགའ་ཞིག་ཡང་ཡང་ཁྲུས་བྱས་ཤིང་ཡང་ཡང་མེར་འཇུག་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་ཀྱང་། དེ་ལ་བདག་ཉིད་བདེ་བར་རློམ་པ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེ་བར་རློམ་པ་ཡིན་པས་སོ།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This explains the example given. It describes someone who bathes and then enters fire to warm up due to feeling cold. This process causes great suffering, as if being consumed by the fire of suffering.\n\nCommentary 2: This commentary likens the example to how people mistake suffering for happiness. Just as someone might repeatedly bathe and enter fire, causing themselves great pain while thinking it's pleasant, people mistakenly view suffering as happiness.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries explain that the verse uses an analogy of someone repeatedly bathing and entering fire to illustrate how beings mistake suffering for happiness. This cycle of actions causes great pain, yet the person believes they are experiencing pleasure, much like how beings in samsara mistake their suffering state for happiness.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nFor example, just as someone might repeatedly bathe\nAnd then enter fire again and again,\nThus, though dwelling in extreme suffering,\nThey imagine themselves to be in bliss.\n\nThis translation captures the analogy and its meaning as explained in the commentaries, highlighting the contrast between the actual state of suffering and the mistaken perception of happiness.", + "translation": "For example, just as someone might repeatedly bathe\nAnd then enter fire again and again,\nThus, though dwelling in extreme suffering,\nThey imagine themselves to be in bliss." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དཔེར་ན་འགའ་ཞིག་ཡང་ཡང་ཁྲུས། །": { + "དཔེར་ན་": "Just as", + "འགའ་ཞིག་": "some", + "ཡང་ཡང་": "repeatedly", + "ཁྲུས་": "bathe" + }, + "བྱས་ཏེ་ཡང་ཡང་མེར་འཇུག་པ། །": { + "ཡང་ཡང་": "again and again", + "མེར་": "flames", + "འཇུག་པ་": "enter" + }, + "དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར། །": { + "ཤིན་ཏུ་": "terribly", + "སྡུག་བསྔལ་བར་": "suffer" + }, + "གནས་ཀྱང་བདག་ཉིད་བདེར་རློམ་བཞིན། །": { + "གནས་": "although", + "བདག་ཉིད་": "they", + "བདེར་": "happy", + "རློམ་": "conceit" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དཔེར་ན་འགའ་ཞིག་ཡང་ཡང་ཁྲུས། །བྱས་ཏེ་ཡང་ཡང་མེར་འཇུག་པ། །": { + "དཔེར་ན་": "For example", + "ཡང་ཡང་": "repeatedly", + "ཁྲུས་": "bathe", + "མེར་": "fire", + "འཇུག་པ་": "enter" + }, + "དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར། །གནས་ཀྱང་བདག་ཉིད་བདེར་རློམ་བཞིན། །": { + "ཤིན་ཏུ་": "extreme", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "གནས་": "dwelling", + "བདག་ཉིད་": "themselves", + "བདེ་": "bliss" + } } } }, @@ -74105,7 +80519,7 @@ "commentary_1": "ཨེ་མའོ་བདག་ཉིད་ལ་ཡོད་པར་གྱུར་པའི་བག་མེད་པ་ཡང་མ་རིག་གོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྒ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འཆི་བ་ནི་ཤི་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཕོ་བ་སྟེ་ད་རུང་མ་རིག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །རོལ་པ་ནི་གང་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ལོངས་པར་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་རྒ་བ་དང་འཆི་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ལ་སྤྱོད་པས་གནས་པ་རྣམས་ལ་དང་པོ་ཉིད་དུ་འཆི་བདག་གིས་གསོད་པར་བྱས་ནས། དེ་ནས་ངན་སོང་གསུམ་དུ་ལྟུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་པ་འོང་བས་འདི་དག་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་འབྲས་འདིས་བཅིངས་སོ། །ཞེས་དགོངས་སོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་རྒ་དང་འཆི་མེད་པ། །བཞིན་དུ་སྤྱོད་པས་གནས་རྣམས་ལ། །དང་པོ་ཉིད་དུ་བསད་བྱས་ནས། །ངན་སོང་ལྟུང་བ་མི་བཟད་འོང་། །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྒ་(aging), འཆི་(death), སྤྱོད་པ་(conduct/behavior), བསད་(kill), ངན་སོང་(lower realms), ལྟུང་བ་(downfall)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...བཞིན་དུ་: \"as if...\" construction\n- རྣམས་ལ: plural marker with locative/objective particle\n- བྱས་ནས: past tense converb, \"having done\"\n\n\nAs if there were no aging and death,\nBehaving thus towards living beings,\nIf one first engages in killing,\nAn unbearable downfall to lower realms will come.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be warning about the karmic consequences of harmful actions, particularly killing, when one acts without awareness of impermanence (aging and death).", "translation": "As if there were no aging and death,\nBehaving thus towards living beings,\nIf one first engages in killing,\nAn unbearable downfall to lower realms will come." @@ -74121,9 +80535,43 @@ "translation": "Those who live as if there were no aging and death,\nFirst indulging in all kinds of behaviors,\nWill later fall into the unbearable\nLower realms of existence." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་རྒ་དང་འཆི་མེད་པ། །བཞིན་དུ་སྤྱོད་པས་གནས་རྣམས་ལ། །དང་པོ་ཉིད་དུ་བསད་བྱས་ནས། །ངན་སོང་ལྟུང་བ་མི་བཟད་འོང་། །\n\nCommentary 1: ཨེ་མའོ་བདག་ཉིད་ལ་ཡོད་པར་གྱུར་པའི་བག་མེད་པ་ཡང་མ་རིག་གོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྒ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འཆི་བ་ནི་ཤི་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཕོ་བ་སྟེ་ད་རུང་མ་རིག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །རོལ་པ་ནི་གང་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ལོངས་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་རྒ་བ་དང་འཆི་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ལ་སྤྱོད་པས་གནས་པ་རྣམས་ལ་དང་པོ་ཉིད་དུ་འཆི་བདག་གིས་གསོད་པར་བྱས་ནས། དེ་ནས་ངན་སོང་གསུམ་དུ་ལྟུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་པ་འོང་བས་འདི་དག་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་འབྲས་འདིས་བཅིངས་སོ། །ཞེས་དགོངས་སོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nThus, those who live carelessly,\nAs if there were no aging and death,\nFirst they are slain by the Lord of Death,\nThen they fall into unbearable lower realms.\n\n\nThis translation attempts to capture the meaning that people who live heedlessly, ignoring the realities of aging and death, will first be overcome by death itself and then suffer the consequences of rebirth in lower realms due to their careless actions. The commentaries emphasize the ignorance of those who act as if they were free from aging and death, and the severe suffering that results from such behavior.", - "translation": "Thus, those who live carelessly,\nAs if there were no aging and death,\nFirst they are slain by the Lord of Death,\nThen they fall into unbearable lower realms." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་རྒ་དང་འཆི་མེད་པ། །བཞིན་དུ་སྤྱོད་པས་གནས་རྣམས་ལ། །དང་པོ་ཉིད་དུ་བསད་བྱས་ནས། །ངན་སོང་ལྟུང་བ་མི་བཟད་འོང་། །\n\nCommentary 1: ཨེ་མའོ་བདག་ཉིད་ལ་ཡོད་པར་གྱུར་པའི་བག་མེད་པ་ཡང་མ་རིག་གོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྒ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འཆི་བ་ནི་ཤི་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཕོ་བ་སྟེ་ད་རུང་མ་རིག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །རོལ་པ་ནི་གང་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ལོངས་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་རྒ་བ་དང་འཆི་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ལ་སྤྱོད་པས་གནས་པ་རྣམས་ལ་དང་པོ་ཉིད་དུ་འཆི་བདག་གིས་གསོད་པར་བྱས་ནས། དེ་ནས་ངན་སོང་གསུམ་དུ་ལྟུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་པ་འོང་བས་འདི་དག་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་འབྲས་འདིས་བཅིངས་སོ། །ཞེས་དགོངས་སོ། །\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the text is pointing out the ignorance of one's own heedlessness. It clarifies that \"death\" refers to the transfer of consciousness after dying, which is still a form of ignorance. \"Enjoyment\" refers to indulging in these very things.\n\nCommentary 2: This commentary elaborates that despite the extreme suffering, people behave as if there's no suffering of old age, death, etc. It explains that those who engage in the causes of suffering will first be killed by the Lord of Death, and then fall into the unbearable suffering of the three lower realms. The commentary concludes that these beings are bound by the causes and effects of suffering.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the ignorance of those who live heedlessly, as if old age and death do not exist. They engage in actions that cause suffering, not realizing that this will lead to death and rebirth in lower realms with unbearable suffering.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThus, those who live as if there were no old age and death,\nEngaging in [heedless] conduct in various situations,\nWill first be slain [by the Lord of Death],\nAnd then fall into the unbearable lower realms.", + "translation": "Thus, those who live as if there were no old age and death,\nEngaging in [heedless] conduct in various situations,\nWill first be slain [by the Lord of Death],\nAnd then fall into the unbearable lower realms." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེ་ལྟར་རྒ་དང་འཆི་མེད་པ། །བཞིན་དུ་སྤྱོད་པས་གནས་རྣམས་ལ།": { + "རྒ་": "grow old", + "འཆི་": "die", + "སྤྱོད་པ་": "live" + }, + "།དང་པོ་ཉིད་དུ་བསད་བྱས་ནས། །ངན་སོང་ལྟུང་བ་མི་བཟད་འོང་། །": { + "དང་པོ་": "first", + "བསད་": "slain", + "ངན་སོང་": "lower realms", + "ལྟུང་བ་": "fall" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་ལྟར་རྒ་དང་འཆི་མེད་པ། །": { + "རྒ་": "old age", + "འཆི་": "death" + }, + "བཞིན་དུ་སྤྱོད་པས་གནས་རྣམས་ལ། །": { + "སྤྱོད་པ": "conduct", + "གནས་": "situations" + }, + "དང་པོ་ཉིད་དུ་བསད་བྱས་ནས། །": { + "དང་པོ་": "first", + "བསད་": "slain" + }, + "ངན་སོང་ལྟུང་བ་མི་བཟད་འོང་། །": { + "ངན་སོང་": "lower realms", + "ལྟུང་བ་": "fall", + "མི་བཟད་": "unbearable" + } } } }, @@ -74133,7 +80581,7 @@ "commentary_1": "འཇིགས་པར་བྱེད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་པར་སྟེར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཞི་བ་ནི་བདེ་བའོ། །བྱེད་པ་ནི་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། བདེ་བར་སྨོན་པ་ནི། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མེས་གདུངས་པ་རྣམས་ལ་བསོད་ནམས་ཀྱི་སྤྲིན་ལས་ལེགས་པར་བྱུང་བའི་རང་གི་བདེ་བའི་ཚོགས་ཀྱི་ཆར་གྱིས་དེ་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཞི་བར་བྱེད་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་མེས་གདུངས་ལ། །བསོད་ནམས་སྤྲིན་ལས་ལེགས་འཁྲུངས་པའི། །རང་གི་བདེ་བའི་ཚོགས་ཆར་གྱིས། །ཞི་བྱེད་པར་བདག་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), མེ་ (fire), བསོད་ནམས་ (merit), སྤྲིན་ (cloud), བདེ་བ་ (happiness), ཚོགས་ (accumulation), ཆར་ (rain), ཞི་བྱེད་ (pacify)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ (dative particle) indicating the object of action\n- ལས་ (ablative particle) indicating source\n- གྱིས་ (instrumental particle) indicating means\n\n\nWhen will I, for those tormented by the fire of suffering,\nBring pacification through a rain of accumulations of happiness,\nWell-born from clouds of merit,\n[With] my own [merit]?\n\n\nTechnical note: This verse uses the metaphor of rain clouds to describe the cooling effect of merit and happiness on the fires of suffering.", "translation": "When will I, for those tormented by the fire of suffering,\nBring pacification through a rain of accumulations of happiness,\nWell-born from clouds of merit,\n[With] my own [merit]?" @@ -74149,9 +80597,49 @@ "translation": "Thus, when tormented by the fires of suffering,\nMay I someday become one who pacifies\nWith a rain shower of my own happiness,\nWell-arisen from clouds of merit." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་མེས་གདུངས་ལ། །བསོད་ནམས་སྤྲིན་ལས་ལེགས་འཁྲུངས་པའི། །རང་གི་བདེ་བའི་ཚོགས་ཆར་གྱིས། །ཞི་བྱེད་པར་བདག་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: འཇིགས་པར་བྱེད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་པར་སྟེར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཞི་བ་ནི་བདེ་བའོ། །བྱེད་པ་ནི་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། བདེ་བར་སྨོན་པ་ནི། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མེས་གདུངས་པ་རྣམས་ལ་བསོད་ནམས་ཀྱི་སྤྲིན་ལས་ལེགས་པར་བྱུང་བའི་རང་གི་བདེ་བའི་ཚོགས་ཀྱི་ཆར་གྱིས་དེ་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཞི་བར་བྱེད་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nWhen will I become one who pacifies\nThose tormented by the fires of suffering,\nWith a rain shower of my own happiness,\nWell-born from clouds of merit?\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, expressing the aspiration to relieve others' suffering through one's own accumulated merit and happiness. The commentaries help clarify that the \"fires\" refer to unbearable suffering, while \"pacifying\" means bringing happiness or peace.", - "translation": "When will I become one who pacifies\nThose tormented by the fires of suffering,\nWith a rain shower of my own happiness,\nWell-born from clouds of merit?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་མེས་གདུངས་ལ། །བསོད་ནམས་སྤྲིན་ལས་ལེགས་འཁྲུངས་པའི། །རང་གི་བདེ་བའི་ཚོགས་ཆར་གྱིས། །ཞི་བྱེད་པར་བདག་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: འཇིགས་པར་བྱེད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་པར་སྟེར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཞི་བ་ནི་བདེ་བའོ། །བྱེད་པ་ནི་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། བདེ་བར་སྨོན་པ་ནི། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མེས་གདུངས་པ་རྣམས་ལ་བསོད་ནམས་ཀྱི་སྤྲིན་ལས་ལེགས་པར་བྱུང་བའི་རང་གི་བདེ་བའི་ཚོགས་ཀྱི་ཆར་གྱིས་དེ་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཞི་བར་བྱེད་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that suffering causes unbearable fear. Peace is happiness. \"Doing\" refers to engaging in practice.\n\nCommentary 2:\nThis commentary describes the aspiration for happiness. It explains that for those tormented by the fire of suffering, one aspires to pacify their suffering through a rain of accumulated happiness, which originates from the clouds of merit.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the contrast between suffering and happiness. They highlight the aspiration to transform suffering into peace through meritorious actions that bring about happiness. The imagery of fire represents suffering, while clouds and rain symbolize merit and happiness respectively.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nThus, for those tormented by the fire of suffering,\nWhen will I become one who pacifies their pain\nWith a shower of my own accumulated happiness,\nWell-born from the clouds of merit?\n\nThis translation captures the aspiration to alleviate others' suffering through one's own merit and resulting happiness, using the imagery provided in the original text and explained in the commentaries.", + "translation": "Thus, for those tormented by the fire of suffering,\nWhen will I become one who pacifies their pain\nWith a shower of my own accumulated happiness,\nWell-born from the clouds of merit?" + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་མེས་གདུངས་ལ།": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "མེས་": "fires" + }, + "།བསོད་ནམས་སྤྲིན་ལས་ལེགས་འཁྲུངས་པའི།": { + "བསོད་ནམས་": "merit", + "སྤྲིན་": "clouds" + }, + "།རང་གི་བདེ་བའི་ཚོགས་ཆར་གྱིས།": { + "བདེ་བའི་": "comforts", + "ཆར་": "rain" + }, + "།ཞི་བྱེད་པར་བདག་ནམ་ཞིག་འགྱུར།": { + "ཞི་བྱེད་": "bring peace" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་མེས་གདུངས་ལ། །": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "མེས་": "fire", + "གདུངས་": "tormented" + }, + "བསོད་ནམས་སྤྲིན་ལས་ལེགས་འཁྲུངས་པའི། །": { + "བསོད་ནམས་": "merit", + "སྤྲིན་": "clouds", + "འཁྲུངས་": "born" + }, + "རང་གི་བདེ་བའི་ཚོགས་ཆར་གྱིས། །": { + "བདེ་བའི་": "happiness", + "ཚོགས་": "accumulated", + "ཆར་": "shower" + }, + "ཞི་བྱེད་པར་བདག་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །": { + "ཞི་བྱེད་": "pacifies", + "བདག་": "I" + } } } }, @@ -74161,7 +80649,7 @@ "commentary_1": "དམིགས་པ་མེད་པར་ནི་སྦྱིན་པར་བྱ་བ་དང་སྟེར་བའོ། །སོ་སོར་འཛིན་པ་པོ་སྟེ་གསུམ་མི་དམིགས་པར་གུས་པས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་སོགས་པའོ། །དམིགས་པས་ཕུང་བ་ནི་དམིགས་པར་ལྟ་བས་ཕུང་བ་སྟེ། གང་དེ་དག་རྣམས་ལ་ནམ་གྱི་ཚེ་སྟོང་པ་ཉིད་སྟོན་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། གཞན་དུ་ན་བསྟན་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཐ་སྙད་ཙམ་དུའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ཕན་པའི་རྒྱུར་སྨོན་པ་ནི། ནམ་ཞིག་ཆོས་ཐམས་ཅད་དམིགས་པ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པའི་ཚུལ་གྱིས་གུས་པས་ཐབས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་ཏེ་རང་གི་ཚོགས་གཉིས་རྫོགས་ནས་གཞན་དམིགས་པས་སྦྱང་བར་འགྱུར་བ་རྣམས་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོན་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ་སྙམ་དུ་དགོངས་པས་སོ། །ལེའུ་དགུ་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nནམ་ཞིག་དམིགས་པ་མེད་ཚུལ་དུ། །གུས་པས་བསོད་ནམས་ཚོགས་བསགས་ཏེ། །དམིགས་པས་ཕུང་བར་འགྱུར་རྣམས་ལ། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོན་པར་འགྱུར། །\n", "output": "Key terms:\nདམིགས་པ་མེད་ (without reference/objectless), བསོད་ནམས་ཚོགས་ (collection of merit), དམིགས་པས་ཕུང་བར་འགྱུར་ (ruined by referential thinking), སྟོང་པ་ཉིད་ (emptiness)\n\nGrammatical notes:\n- ནམ་ཞིག་ indicates \"when\" or \"at some point\"\n- ཚུལ་དུ་ means \"in the manner of\"\n- ཏེ་ connects clauses\n- འགྱུར་ is a future tense marker\n\n\nWhen, in a manner without reference,\nOne respectfully accumulates a collection of merit,\nTo those who would be ruined by referential thinking,\nOne will teach emptiness.\n\nNote: This verse contrasts non-conceptual practice with teaching emptiness to those trapped in conceptual thinking.", "translation": "When, in a manner without reference,\nOne respectfully accumulates a collection of merit,\nTo those who would be ruined by referential thinking,\nOne will teach emptiness." @@ -74177,9 +80665,9 @@ "translation": "At some point, in a non-conceptual way,\nRespectfully accumulating merit,\nFor those ruined by conceptualization,\nI will teach emptiness." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nནམ་ཞིག་དམིགས་པ་མེད་ཚུལ་དུ། །གུས་པས་བསོད་ནམས་ཚོགས་བསགས་ཏེ། །དམིགས་པས་ཕུང་བར་འགྱུར་རྣམས་ལ། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོན་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དམིགས་པ་མེད་པར་ནི་སྦྱིན་པར་བྱ་བ་དང་སྟེར་བའོ། །སོ་སོར་འཛིན་པ་པོ་སྟེ་གསུམ་མི་དམིགས་པར་གུས་པས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་སོགས་པའོ། །དམིགས་པས་ཕུང་བ་ནི་དམིགས་པར་ལྟ་བས་ཕུང་བ་སྟེ། གང་དེ་དག་རྣམས་ལ་ནམ་གྱི་ཚེ་སྟོང་པ་ཉིད་སྟོན་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། གཞན་དུ་ན་བསྟན་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཐ་སྙད་ཙམ་དུའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཕན་པའི་རྒྱུར་སྨོན་པ་ནི། ནམ་ཞིག་ཆོས་ཐམས་ཅད་དམིགས་པ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པའི་ཚུལ་གྱིས་གུས་པས་ཐབས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་ཏེ་རང་གི་ཚོགས་གཉིས་རྫོགས་ནས་གཞན་དམིགས་པས་སྦྱང་བར་འགྱུར་བ་རྣམས་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོན་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ་སྙམ་དུ་དགོངས་པས་སོ། །ལེའུ་དགུ་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the provided commentaries:\n\n\nAt some point, in a manner free from conceptual focus,\nMay I respectfully accumulate a collection of merit.\nThen for those who are ruined by conceptual fixation,\nMay I become one who teaches emptiness.\n\n\nThis translation attempts to capture the essence of the verse, which speaks about accumulating merit without conceptual grasping, and then using that merit to teach the profound wisdom of emptiness to those who are trapped in conceptual thinking. The commentaries emphasize the importance of non-conceptual practice in accumulating merit, and the ultimate goal of helping others understand emptiness.", - "translation": "At some point, in a manner free from conceptual focus,\nMay I respectfully accumulate a collection of merit.\nThen for those who are ruined by conceptual fixation,\nMay I become one who teaches emptiness." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ནམ་ཞིག་དམིགས་པ་མེད་ཚུལ་དུ། །གུས་པས་བསོད་ནམས་ཚོགས་བསགས་ཏེ། །དམིགས་པས་ཕུང་བར་འགྱུར་རྣམས་ལ། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོན་པར་འགྱུར། །\n\nCommentary 1: དམིགས་པ་མེད་པར་ནི་སྦྱིན་པར་བྱ་བ་དང་སྟེར་བའོ། །སོ་སོར་འཛིན་པ་པོ་སྟེ་གསུམ་མི་དམིགས་པར་གུས་པས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་སོགས་པའོ། །དམིགས་པས་ཕུང་བ་ནི་དམིགས་པར་ལྟ་བས་ཕུང་བ་སྟེ། གང་དེ་དག་རྣམས་ལ་ནམ་གྱི་ཚེ་སྟོང་པ་ཉིད་སྟོན་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། གཞན་དུ་ན་བསྟན་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཐ་སྙད་ཙམ་དུའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ཕན་པའི་རྒྱུར་སྨོན་པ་ནི། ནམ་ཞིག་ཆོས་ཐམས་ཅད་དམིགས་པ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པའི་ཚུལ་གྱིས་གུས་པས་ཐབས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་ཏེ་རང་གི་ཚོགས་གཉིས་རྫོགས་ནས་གཞན་དམིགས་པས་སྦྱང་བར་འགྱུར་བ་རྣམས་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོན་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ་སྙམ་དུ་དགོངས་པས་སོ། །ལེའུ་དགུ་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།\n", + "output": "Let me translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1:\nThis commentary explains that one should practice generosity without attachment to the giver, recipient, or act of giving. It emphasizes accumulating merit through respectful practice without conceptual fixation. For those trapped by conceptual thinking, emptiness should be taught, as it cannot be understood otherwise. Conventionally, this is just nominal.\n\nCommentary 2:\nThis commentary describes aspiring to benefit others. It suggests accumulating merit through respectful means, combined with the wisdom that understands all phenomena as without inherent existence. Once one's two accumulations are complete, one aspires to teach emptiness to those still bound by conceptual fixation.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nBoth commentaries emphasize the importance of practicing without conceptual fixation, particularly in accumulating merit. They highlight the need to eventually teach emptiness to those still caught in conceptual thinking, but only after one has developed sufficient wisdom and merit. The goal is to benefit others by helping them overcome their attachments to inherent existence.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\n\nAt some point, in a manner free from conceptual fixation,\nRespectfully accumulating stores of merit,\nTo those who are ruined by conceptual grasping,\nMay I become one who teaches emptiness.\n", + "translation": "At some point, in a manner free from conceptual fixation,\nRespectfully accumulating stores of merit,\nTo those who are ruined by conceptual grasping,\nMay I become one who teaches emptiness." } }, "glossary": { @@ -74200,6 +80688,25 @@ "སྟོང་པ་ཉིད་": "emptiness", "སྟོན་པར་": "teach" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ནམ་ཞིག་དམིགས་པ་མེད་ཚུལ་དུ། །": { + "དམིགས་པ་": "conceptual fixation" + }, + "གུས་པས་བསོད་ནམས་ཚོགས་བསགས་ཏེ། །": { + "གུས་པས་": "respectfully", + "བསོད་ནམས་": "merit", + "ཚོགས་": "stores", + "བསགས་": "accumulating" + }, + "དམིགས་པས་ཕུང་བར་འགྱུར་རྣམས་ལ། །": { + "དམིགས་པས་": "conceptual grasping", + "ཕུང་བར་": "ruined" + }, + "སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོན་པར་འགྱུར། །": { + "སྟོང་པ་ཉིད་": "emptiness", + "སྟོན་པར་": "teaches" + } } } }, @@ -74209,7 +80716,7 @@ "commentary_1": "ད་ནི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པར་བསམས་པ་ནི་རྣམ་པར་དཔྱད་པའོ། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་བརྩམས་པ་མཐར་ཕྱིན་པའི་དོན་ལ་གཉིས་ཏེ། བསོད་ནམས་བསྔོ་བ་དང་། བཀའ་དྲིན་དྲན་པའི་ཕྱག་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གདུལ་བྱ་གཞན་དོན་དང་། རྩོམ་པ་པོ་རང་གི་དོན་དང་། ཐུན་མོང་བསྟན་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕན་བདེ་འགྲུབ་པའི་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་རྣམས་ཀྱི་བཞེད་དོན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྤྱིའི་དང་། ཁྱད་པར་དུ་བསྟན་པ་ལ་ཞུགས་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མདོར་བསྟན་པ་དང་། སོ་སོའི་དོན་དུ་དང་། ཐུན་མོང་གི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཕན་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །འཇུག་པ་རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི། །དགེ་བ་གང་དེས་འགྲོ་བ་ཀུན། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་འཇུག་པར་ཤོག །ཅེས་པའོ།།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །འཇུག་པ་རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི། །དགེ་བ་གང་དེས་འགྲོ་བ་ཀུན། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་འཇུག་པར་ཤོག །\n", "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་(bodhisattva conduct), འཇུག་པ་(enter/engage), དགེ་བ་(virtue), འགྲོ་བ་(beings)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་གིས་ (instrumental case) indicates the agent\n- རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི་ (genitive particle) connects to དགེ་བ་\n- གང་དེས་ (relative pronoun + instrumental) links the virtue to the aspiration\n\n\nBy whatever virtue there is\nFrom my thoroughly composing\nAn engagement in the bodhisattva conduct,\nMay all beings engage in the bodhisattva conduct.\n\n\nNote: བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ (bodhisattva conduct) is a technical term referring to the practices and way of life of a bodhisattva.", "translation": "By whatever virtue there is\nFrom my thoroughly composing\nAn engagement in the bodhisattva conduct,\nMay all beings engage in the bodhisattva conduct." @@ -74225,9 +80732,9 @@ "translation": "By the virtue of my composing\nThis treatise on entering the conduct of enlightenment,\nMay all beings enter into\nThe conduct of enlightenment." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །འཇུག་པ་རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི། །དགེ་བ་གང་དེས་འགྲོ་བ་ཀུན། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་འཇུག་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: ད་ནི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པར་བསམས་པ་ནི་རྣམ་པར་དཔྱད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་བརྩམས་པ་མཐར་ཕྱིན་པའི་དོན་ལ་གཉིས་ཏེ། བསོད་ནམས་བསྔོ་བ་དང་། བཀའ་དྲིན་དྲན་པའི་ཕྱག་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གདུལ་བྱ་གཞན་དོན་དང་། རྩོམ་པ་པོ་རང་གི་དོན་དང་། ཐུན་མོང་བསྟན་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕན་བདེ་འགྲུབ་པའི་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་རྣམས་ཀྱི་བཞེད་དོན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྤྱིའི་དང་། ཁྱད་པར་དུ་བསྟན་པ་ལ་ཞུགས་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མདོར་བསྟན་པ་དང་། སོ་སོའི་དོན་དུ་དང་། ཐུན་མོང་གི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཕན་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །འཇུག་པ་རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི། །དགེ་བ་གང་དེས་འགྲོ་བ་ཀུན། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་འཇུག་པར་ཤོག །ཅེས་པའོ།།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nBy the virtue of my composing this treatise on entering the conduct of enlightenment, may all beings enter into the conduct of enlightenment.\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which expresses the author's dedication of the merit generated from composing the text on bodhisattva conduct. The author wishes that this merit may cause all beings to engage in the practices leading to enlightenment.", - "translation": "By the virtue of my composing this treatise on entering the conduct of enlightenment, may all beings enter into the conduct of enlightenment." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །འཇུག་པ་རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི། །དགེ་བ་གང་དེས་འགྲོ་བ་ཀུན། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་འཇུག་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: ད་ནི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པར་བསམས་པ་ནི་རྣམ་པར་དཔྱད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་བརྩམས་པ་མཐར་ཕྱིན་པའི་དོན་ལ་གཉིས་ཏེ། བསོད་ནམས་བསྔོ་བ་དང་། བཀའ་དྲིན་དྲན་པའི་ཕྱག་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གདུལ་བྱ་གཞན་དོན་དང་། རྩོམ་པ་པོ་རང་གི་དོན་དང་། ཐུན་མོང་བསྟན་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕན་བདེ་འགྲུབ་པའི་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་རྣམས་ཀྱི་བཞེད་དོན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྤྱིའི་དང་། ཁྱད་པར་དུ་བསྟན་པ་ལ་ཞུགས་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མདོར་བསྟན་པ་དང་། སོ་སོའི་དོན་དུ་དང་། ཐུན་མོང་གི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཕན་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །འཇུག་པ་རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི། །དགེ་བ་གང་དེས་འགྲོ་བ་ཀུན། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་འཇུག་པར་ཤོག །ཅེས་པའོ།།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This explains that the verse is about dedicating merit. It mentions that \"རྣམ་པར་བསམས་པ\" means \"to analyze thoroughly\".\n\nCommentary 2: This is a more detailed explanation of the structure and purpose of the verse. It states that this is part of dedicating merit for the benefit of others, specifically for all beings to engage in the conduct of enlightenment.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe verse is a dedication of merit, where the author is dedicating the virtue generated from composing this text on the conduct of enlightenment. The purpose is for all beings to be able to engage in such conduct themselves.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nBy the virtue of my having composed this work\nOn entering the conduct of enlightenment,\nMay all beings without exception\nEnter into the conduct of enlightenment.", + "translation": "By the virtue of my having composed this work\nOn entering the conduct of enlightenment,\nMay all beings without exception\nEnter into the conduct of enlightenment." } }, "glossary": { @@ -74249,6 +80756,25 @@ "སྤྱོད་": "way", "འཇུག་པ་": "enter" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །": { + "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment", + "སྤྱོད་པ་": "conduct" + }, + "འཇུག་པ་རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི། །": { + "འཇུག་པ་": "entering", + "བརྩམས་པ་": "composed" + }, + "དགེ་བ་གང་དེས་འགྲོ་བ་ཀུན། །": { + "དགེ་བ་": "virtue", + "འགྲོ་བ་": "beings" + }, + "བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་འཇུག་པར་ཤོག །": { + "བྱང་ཆུབ་": "enlightenment", + "སྤྱོད་": "conduct", + "འཇུག་པ་": "enter" + } } } }, @@ -74258,7 +80784,7 @@ "commentary_1": "དགའ་བ་ནི་ཡི་རང་བའོ། །ཉམས་པ་སྟེ་བྲི་བར་མ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་བདེ་བའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་ལུས་དང་སེམས་སྡུག་བསྔལ་བའི་ནད་པ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་རྣམས་དེ་དག་བདག་གི་བསོད་ནམས་ཀྱིས་བདེ་དགའ་རྒྱ་མཚོ་ཐོབ་པར་ཤོག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་ལུས་དང་སེམས། །སྡུག་བསྔལ་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་བདག་གི་བསོད་ནམས་ཀྱིས། །བདེ་དགའ་རྒྱ་མཚོ་ཐོབ་པར་ཤོག །\n", "output": "Here's the translation following the provided guidelines:\n\nKey terms:\nཕྱོགས་རྣམས་ (directions), ལུས་དང་སེམས་ (body and mind), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ནད་པ་ (sick/ill), བསོད་ནམས་ (merit), བདེ་དགའ་ (bliss and joy)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྙེད་པ་ indicates \"as many as there are\"\n- བདག་གི་ shows possession \"my\"\n- ཤོག is an optative particle expressing a wish\n\n\nIn all directions, as many as there are\nThose with bodies and minds afflicted by suffering and illness,\nMay they, through my merit,\nObtain an ocean of bliss and joy.\n\n\nTechnical note: This verse is a common aspiration (སྨོན་ལམ་) in Tibetan Buddhism, expressing the wish to alleviate the suffering of all beings through the transfer of one's own merit.", "translation": "In all directions, as many as there are\nThose with bodies and minds afflicted by suffering and illness,\nMay they, through my merit,\nObtain an ocean of bliss and joy." @@ -74274,9 +80800,48 @@ "translation": "May all beings in every direction\nWho suffer in body and mind,\nThrough my merit\nAttain an ocean of joy and happiness." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་ལུས་དང་སེམས། །སྡུག་བསྔལ་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་བདག་གི་བསོད་ནམས་ཀྱིས། །བདེ་དགའ་རྒྱ་མཚོ་ཐོབ་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: དགའ་བ་ནི་ཡི་རང་བའོ། །ཉམས་པ་སྟེ་བྲི་བར་མ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་བདེ་བའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་ལུས་དང་སེམས་སྡུག་བསྔལ་བའི་ནད་པ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་རྣམས་དེ་དག་བདག་གི་བསོད་ནམས་ཀྱིས་བདེ་དགའ་རྒྱ་མཚོ་ཐོབ་པར་ཤོག\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nMay all beings in every direction\nWho suffer physically and mentally,\nThrough my merit\nAttain an ocean of happiness and joy.\n", - "translation": "May all beings in every direction\nWho suffer physically and mentally,\nThrough my merit\nAttain an ocean of happiness and joy." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་ལུས་དང་སེམས། །སྡུག་བསྔལ་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་བདག་གི་བསོད་ནམས་ཀྱིས། །བདེ་དགའ་རྒྱ་མཚོ་ཐོབ་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: དགའ་བ་ནི་ཡི་རང་བའོ། །ཉམས་པ་སྟེ་བྲི་བར་མ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་བདེ་བའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་ལུས་དང་སེམས་སྡུག་བསྔལ་བའི་ནད་པ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་རྣམས་དེ་དག་བདག་གི་བསོད་ནམས་ཀྱིས་བདེ་དགའ་རྒྱ་མཚོ་ཐོབ་པར་ཤོག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains that \"dga' ba\" means to rejoice or be happy. It also expresses a wish that this happiness should not diminish or decrease.\n\nCommentary 2: This commentary explains that the verse is about dedicating merit for the happiness of others. It clarifies that the verse refers to all beings in all directions who are suffering in body and mind, and expresses a wish that through the speaker's merit, these beings may obtain an ocean of happiness and joy.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together indicate that this verse is a dedication of merit, wishing for the happiness and joy of all suffering beings. The happiness referred to should be abundant (like an ocean) and enduring (not diminishing).\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nMay all beings in every direction\nWho suffer in body and mind\nThrough my merit obtain\nAn endless ocean of joy and happiness.", + "translation": "May all beings in every direction\nWho suffer in body and mind\nThrough my merit obtain\nAn endless ocean of joy and happiness." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་ལུས་དང་སེམས།": { + "ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་": "all directions", + "ལུས་": "body", + "སེམས་": "mind" + }, + "།སྡུག་བསྔལ་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ།": { + "སྡུག་བསྔལ་": "anguished", + "ནད་པ་": "diseased" + }, + "།དེ་དག་བདག་གི་བསོད་ནམས་ཀྱིས།": { + "བསོད་ནམས་": "merit" + }, + "།བདེ་དགའ་རྒྱ་མཚོ་ཐོབ་པར་ཤོག །": { + "བདེ་དགའ་": "happiness", + "རྒྱ་མཚོ་": "ocean", + "ཐོབ་པར་": "gain" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་ལུས་དང་སེམས།": { + "ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་": "every direction", + "ལུས་": "body", + "སེམས་": "mind" + }, + "སྡུག་བསྔལ་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ།": { + "སྡུག་བསྔལ་": "suffer" + }, + "དེ་དག་བདག་གི་བསོད་ནམས་ཀྱིས།": { + "བསོད་ནམས་": "merit" + }, + "བདེ་དགའ་རྒྱ་མཚོ་ཐོབ་པར་ཤོག །": { + "བདེ་དགའ་": "joy and happiness", + "རྒྱ་མཚོ་": "ocean", + "ཐོབ་པར་": "obtain" + } } } }, @@ -74286,7 +80851,7 @@ "commentary_1": "རྒྱུན་མི་ཆད་པ་སྟེ་རྟག་ཏུའོ། །", "commentary_2": "དེ་དག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བདེ་བ་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་ནམ་ཡང་བདེ་བ་ལས་ཉམས་པར་མ་གྱུར་ཅིག འགྲོ་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །བདེ་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཤོག །མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། བརྟན་པ་བརྩེ་དང་ལྡན་པའི་སྦྱིན་པ་ཡིས། །སྦྱིན་པའི་བདེ་བ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ལ་ཁམས་གསུམ་ཉེ་བར་སྤྱོད་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་བ་དེ་ཡི་ཆར་ཡང་མི་ཕོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་དག་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་དུ། །ནམ་ཡང་བདེ་ལས་ཉམས་མ་གྱུར། །འགྲོ་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །བདེ་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་ཐོབ་ཤོག །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའཁོར་བ་ (saṃsāra), བདེ་ (bliss/happiness), བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattva), རྒྱུན་མི་འཆད་ (uninterrupted)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྲིད་དུ་ (as long as)\n- ནམ་ཡང་...མ་གྱུར (never become)\n- ཐོབ་ཤོག (may obtain)\n\n\nAs long as they remain in saṃsāra,\nMay they never fall from happiness.\nMay beings obtain the uninterrupted\nBliss of bodhisattvas.\n\nNote: The term བདེ་ is used twice, first referring to the happiness of \"those\" (likely bodhisattvas) and then to the bliss that beings may obtain. The translation maintains this distinction.", "translation": "As long as they remain in saṃsāra,\nMay they never fall from happiness.\nMay beings obtain the uninterrupted\nBliss of bodhisattvas." @@ -74302,9 +80867,37 @@ "translation": "For as long as they remain in samsara,\nMay they never fall from happiness.\nMay all beings attain the unceasing\nJoy of bodhisattvas without interruption." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་དག་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་དུ། །ནམ་ཡང་བདེ་ལས་ཉམས་མ་གྱུར། །འགྲོ་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །བདེ་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་ཐོབ་ཤོག །\n\nCommentary 1: རྒྱུན་མི་ཆད་པ་སྟེ་རྟག་ཏུའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་དག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བདེ་བ་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་ནམ་ཡང་བདེ་བ་ལས་ཉམས་པར་མ་གྱུར་ཅིག འགྲོ་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །བདེ་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཤོག །མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། བརྟན་པ་བརྩེ་དང་ལྡན་པའི་སྦྱིན་པ་ཡིས། །སྦྱིན་པའི་བདེ་བ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ལ་ཁམས་གསུམ་ཉེ་བར་སྤྱོད་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་བ་དེ་ཡི་ཆར་ཡང་མི་ཕོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nFor as long as they remain in samsara,\nMay they never fall from happiness.\nMay all beings attain the unceasing joy\nOf the bodhisattvas.\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which expresses a wish for beings to maintain happiness until they achieve enlightenment, and to experience the continuous bliss of bodhisattvas. The commentaries emphasize the uninterrupted nature of this happiness and compare it to the joy of giving as described in Buddhist scriptures.", - "translation": "For as long as they remain in samsara,\nMay they never fall from happiness.\nMay all beings attain the unceasing joy\nOf the bodhisattvas." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་དག་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་དུ། །ནམ་ཡང་བདེ་ལས་ཉམས་མ་གྱུར། །འགྲོ་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །བདེ་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་ཐོབ་ཤོག །\n\nCommentary 1: རྒྱུན་མི་ཆད་པ་སྟེ་རྟག་ཏུའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་དག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བདེ་བ་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་ནམ་ཡང་བདེ་བ་ལས་ཉམས་པར་མ་གྱུར་ཅིག འགྲོ་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །བདེ་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཤོག །མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། བརྟན་པ་བརྩེ་དང་ལྡན་པའི་སྦྱིན་པ་ཡིས། །སྦྱིན་པའི་བདེ་བ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ལ་ཁམས་གསུམ་ཉེ་བར་སྤྱོད་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་བ་དེ་ཡི་ཆར་ཡང་མི་ཕོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \"Uninterrupted means continuously.\"\n\nCommentary 2: \"May they never fall from happiness until they attain the bliss of Buddhahood. May beings continuously attain the happiness of bodhisattvas. As stated in the Sutralamkara: 'The joy of giving by those who are steadfast and compassionate cannot be matched even by a fraction by those who enjoy the pleasures of the three realms.'\"\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize the continuous nature of the happiness being wished for, extending until the ultimate attainment of Buddhahood. They highlight that this bodhisattva-like happiness is superior to worldly pleasures and should be uninterrupted.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nMay they never fall from happiness for as long as samsara endures. May all beings continuously attain the unceasing bliss of bodhisattvas.\n\nThis translation reflects the idea of sustained happiness throughout the cycle of existence (samsara), and the aspiration for all beings to experience the superior, uninterrupted happiness associated with bodhisattvas, as explained in the commentaries.", + "translation": "May they never fall from happiness for as long as samsara endures. May all beings continuously attain the unceasing bliss of bodhisattvas." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེ་དག་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་དུ། །": { + "འཁོར་བ་": "samsara" + }, + "ནམ་ཡང་བདེ་ལས་ཉམས་མ་གྱུར། །": { + "བདེ་": "happiness" + }, + "འགྲོ་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །": { + "འགྲོ་བ་": "beings", + "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་": "bodhisattvas" + }, + "བདེ་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་ཐོབ་ཤོག །": { + "བདེ་བ་": "joy" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་དག་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་དུ། །ནམ་ཡང་བདེ་ལས་ཉམས་མ་གྱུར།": { + "འཁོར་བ་": "samsara", + "བདེ་": "happiness" + }, + "།འགྲོ་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །བདེ་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་ཐོབ་ཤོག །": { + "འགྲོ་བ་": "beings", + "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་": "bodhisattvas", + "བདེ་བ་": "bliss" + } } } }, @@ -74314,7 +80907,7 @@ "commentary_1": "དེ་ལྟར་སྤྱིར་བརྗོད་ནས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལ་ཚ་བའི་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ནི་ཡང་སོས་དང་། ཐིག་ནག་དང་། ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་དང་། ངུ་འབོད་དང་། རབ་ཏུ་ཚ་བ་དང་། ཚ་བ་དང་། བསྡུས་འཇོམས་དང་། མནར་མེད་པ་རྣམས་སོ། །གྲང་བའི་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ནི། སོ་ཐམས་ཐམས་པ་དང་། ཀྱི་ཧུད་དང་། ཨ་ཆུ་ཟེར་བ་དང་། ཆུ་བུར་རྡོལ་བ་དང་། ཆུ་བུར་ཅན་དང་། ཨུཏྤལ་ལྟར་གས་པ་དང་། པདྨ་ལྟར་གས་པ་དང་། པདྨ་ལྟར་གས་པ་ཆེན་པོ་རྣམས་སོ། །བདེ་བ་ཅན་ཞེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་འོད་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་ཞིང་ཁམས་ཏེ། དེའི་བདེ་བས་དགའ་བར་ཤོག་ཤིག་པའོ། མཚོ་ཡས་ཞེས་པ་ནི་འདུས་པའི་ཚོགས་སོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ངན་འགྲོ་དང་། བདེ་འགྲོའི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། དམྱལ་བ་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་ཀྱི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་རང་ཞི་བ་དང་། གཞན་གྱི་མཐུས་ཞི་བར་སྨོན་པའོ།། དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། འཇིག་རྟེན་ཁམས་ན་དམྱལ་བ་དག །གང་དག་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་རྣམས། །དེ་དག་ཏུ་ནི་ལུས་ཅན་རྣམས། །བདེ་ཅན་བདེ་བས་དགའ་བར་ཤོག །ཅེས་པའོ།།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་ཁམས་ན་དམྱལ་བ་དག །གང་དག་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་རྣམས། །དེ་དག་ཏུ་ནི་ལུས་ཅན་རྣམས། །བདེ་ཅན་བདེ་བས་དགའ་བར་ཤོག །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ཁམས་ (world realm), དམྱལ་བ་ (hell), ལུས་ཅན་ (embodied beings), བདེ་ཅན་ (Sukhāvatī)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྙེད་ (as many as) with གང་དག་...རྣམས་ (those which) forms a relative clause\n- ཤོག (optative particle) indicates a wish or aspiration\n\n\nMay all embodied beings in whatever hells exist in the world realms be delighted by the bliss of Sukhāvatī.\n\nTechnical note: བདེ་ཅན་ (Sukhāvatī) refers to the Pure Land of Amitābha Buddha, often translated as \"Land of Bliss.\"", "translation": "May all embodied beings in whatever hells exist in the world realms be delighted by the bliss of Sukhāvatī." @@ -74330,9 +80923,39 @@ "translation": "May all beings in the hell realms,\nHowever many exist in the world,\nBe filled with joy and delight\nThrough the bliss of Sukhavati." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་ཁམས་ན་དམྱལ་བ་དག །གང་དག་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་རྣམས། །དེ་དག་ཏུ་ནི་ལུས་ཅན་རྣམས། །བདེ་ཅན་བདེ་བས་དགའ་བར་ཤོག །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་སྤྱིར་བརྗོད་ནས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལ་ཚ་བའི་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ནི་ཡང་སོས་དང་། ཐིག་ནག་དང་། ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་དང་། ངུ་འབོད་དང་། རབ་ཏུ་ཚ་བ་དང་། ཚ་བ་དང་། བསྡུས་འཇོམས་དང་། མནར་མེད་པ་རྣམས་སོ། །གྲང་བའི་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ནི། སོ་ཐམས་ཐམས་པ་དང་། ཀྱི་ཧུད་དང་། ཨ་ཆུ་ཟེར་བ་དང་། ཆུ་བུར་རྡོལ་བ་དང་། ཆུ་བུར་ཅན་དང་། ཨུཏྤལ་ལྟར་གས་པ་དང་། པདྨ་ལྟར་གས་པ་དང་། པདྨ་ལྟར་གས་པ་ཆེན་པོ་རྣམས་སོ། །བདེ་བ་ཅན་ཞེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་འོད་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་ཞིང་ཁམས་ཏེ། དེའི་བདེ་བས་དགའ་བར་ཤོག་ཤིག་པའོ། མཚོ་ཡས་ཞེས་པ་ནི་འདུས་པའི་ཚོགས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ངན་འགྲོ་དང་། བདེ་འགྲོའི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། དམྱལ་བ་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་ཀྱི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་རང་ཞི་བ་དང་། གཞན་གྱི་མཐུས་ཞི་བར་སྨོན་པའོ།། དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། འཇིག་རྟེན་ཁམས་ན་དམྱལ་བ་དག །གང་དག་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་རྣམས། །དེ་དག་ཏུ་ནི་ལུས་ཅན་རྣམས། །བདེ་ཅན་བདེ་བས་དགའ་བར་ཤོག །ཅེས་པའོ།།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nMay all sentient beings in the various hells\nThat exist throughout the world systems\nBe filled with joy through the bliss of Sukhavati,\nThe Pure Land of Buddha Amitabha.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which expresses a wish for beings suffering in hell realms to experience the happiness of Buddha Amitabha's pure land. The commentaries provide context about different types of hot and cold hells, as well as explaining that \"Sukhavati\" (བདེ་བ་ཅན་) refers to Amitabha Buddha's pure land.", - "translation": "May all sentient beings in the various hells\nThat exist throughout the world systems\nBe filled with joy through the bliss of Sukhavati,\nThe Pure Land of Buddha Amitabha." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འཇིག་རྟེན་ཁམས་ན་དམྱལ་བ་དག །གང་དག་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་རྣམས། །དེ་དག་ཏུ་ནི་ལུས་ཅན་རྣམས། །བདེ་ཅན་བདེ་བས་དགའ་བར་ཤོག །\n\nCommentary 1: དེ་ལྟར་སྤྱིར་བརྗོད་ནས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལ་ཚ་བའི་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ནི་ཡང་སོས་དང་། ཐིག་ནག་དང་། ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་དང་། ངུ་འབོད་དང་། རབ་ཏུ་ཚ་བ་དང་། ཚ་བ་དང་། བསྡུས་འཇོམས་དང་། མནར་མེད་པ་རྣམས་སོ། །གྲང་བའི་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ནི། སོ་ཐམས་ཐམས་པ་དང་། ཀྱི་ཧུད་དང་། ཨ་ཆུ་ཟེར་བ་དང་། ཆུ་བུར་རྡོལ་བ་དང་། ཆུ་བུར་ཅན་དང་། ཨུཏྤལ་ལྟར་གས་པ་དང་། པདྨ་ལྟར་གས་པ་དང་། པདྨ་ལྟར་གས་པ་ཆེན་པོ་རྣམས་སོ། །བདེ་བ་ཅན་ཞེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་འོད་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་ཞིང་ཁམས་ཏེ། དེའི་བདེ་བས་དགའ་བར་ཤོག་ཤིག་པའོ། མཚོ་ཡས་ཞེས་པ་ནི་འདུས་པའི་ཚོགས་སོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ངན་འགྲོ་དང་། བདེ་འགྲོའི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། དམྱལ་བ་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་ཀྱི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་རང་ཞི་བ་དང་། གཞན་གྱི་མཐུས་ཞི་བར་སྨོན་པའོ།། དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། འཇིག་རྟེན་ཁམས་ན་དམྱལ་བ་དག །གང་དག་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་རྣམས། །དེ་དག་ཏུ་ནི་ལུས་ཅན་རྣམས། །བདེ་ཅན་བདེ་བས་དགའ་བར་ཤོག །ཅེས་པའོ།།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains the different types of hells in Buddhist cosmology, including 8 hot hells and 8 cold hells. It also mentions Sukhavati, the Pure Land of Amitabha Buddha, as the source of happiness referred to in the verse.\n\nCommentary 2: This commentary outlines the structure of the text, indicating that this verse is part of a section on dedicating merit for beings in lower realms, specifically those in hell realms. It emphasizes the aspiration for their suffering to cease.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together provide context that this verse is a prayer or aspiration for beings suffering in various hell realms to experience happiness instead. The specific reference to \"Sukhavati\" in Commentary 1 suggests that the happiness wished for is of the highest quality, associated with Buddha Amitabha's Pure Land.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nMay all sentient beings in the various hells throughout the world realms\nExperience joy through the bliss of Sukhavati.\n\nThis translation captures the essence of wishing for those in hell realms to experience the supreme happiness associated with Amitabha's Pure Land, as indicated by the commentaries.", + "translation": "May all sentient beings in the various hells throughout the world realms\nExperience joy through the bliss of Sukhavati." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "འཇིག་རྟེན་ཁམས་ན་དམྱལ་བ་དག །གང་དག་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་རྣམས།": { + "འཇིག་རྟེན་ཁམས་": "universe", + "དམྱལ་བ་": "hells" + }, + "།དེ་དག་ཏུ་ནི་ལུས་ཅན་རྣམས།": { + "ལུས་ཅན་": "beings" + }, + "།བདེ་ཅན་བདེ་བས་དགའ་བར་ཤོག །": { + "བདེ་ཅན་": "Blissful Realm", + "བདེ་བ་": "joys", + "དགའ་བ་": "delight" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འཇིག་རྟེན་ཁམས་ན་དམྱལ་བ་དག །": { + "འཇིག་རྟེན་ཁམས་": "world realms", + "དམྱལ་བ་": "hells" + }, + "གང་དག་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་རྣམས། །": {}, + "དེ་དག་ཏུ་ནི་ལུས་ཅན་རྣམས། །": { + "ལུས་ཅན་": "sentient beings" + }, + "བདེ་ཅན་བདེ་བས་དགའ་བར་ཤོག །": { + "བདེ་ཅན་": "Sukhavati", + "དགའ་བ་": "joy" + } } } }, @@ -74342,7 +80965,7 @@ "commentary_1": "ཉེ་བའི་དམྱལ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །རལ་གྲི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། རལ་གྲིའི་རྣམ་པ་ལྟ་བུའི་ལོ་འདབ་དང་གང་ལྡན་པའི་གནས་དེ་རལ་གྲིའི་ལོ་མ་ནགས་ཚལ་ལོ། །དགའ་ཚལ་ནི་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་སྐྱེད་མོས་ཚལ་ལོ། །དེ་ཉིད་སྡུ་གུ་སྟེ་བདེ་བ་སྟེར་བྱེད་དོ། །གང་གཞན་གྱི་བུད་མེད་ཡིད་ལ་བྱས་པ་ཙམ་གྱིས་མཁོ་དགུར་ལྡན་ཞིང་ཡིད་དུ་འོང་བའི་འདོད་ལྡན་མ་རབ་ཏུ་སྣང་བས་ན་སྤྲུལ་པ་སྟེ། ཤལ་མ་རིའི་སྡོང་པོ་ཡང་དེའོ། །དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ནི་དཔག་བསམ་གྱི་སྡོང་པོའོ། །འཁྲུང་བར་ཤོག་ཤིག་ཅེས་པའོ། །", "commentary_2": "རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ཡང་། །དེ་ལ་དགའ་ཚལ་སྡུག་གུར་ཤོག །ཤལ་མ་ལི་ཡི་སྡོང་པོ་དག །དཔག་བསམ་ཤིང་དུ་འཁྲུངས་པར་ཤོག།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ཡང་། །དེ་ལ་ཙནྡན་ནགས་སྟུག་ཤོག །ཤལ་མ་རི་ཡི་སྡོང་པོ་ཡང་། །དཔག་བསམ་ཤིང་དུ་འཁྲུངས་པར་ཤོག །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརལ་གྲི་ལོ་མ་ (sword leaves), ནགས་ཚལ་ (forest), ཙནྡན་ (sandalwood), ཤལ་མ་རི་ (Śālmali tree), དཔག་བསམ་ཤིང་ (wish-fulfilling tree)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཡང་ (even, also) for emphasis\n- Optative mood with ཤོག (may it be)\n\n\nEven the forest of sword-leaves,\nMay it become a dense sandalwood forest.\nEven the trunks of the Śālmali trees,\nMay they arise as wish-fulfilling trees.\n\n\nTechnical note: This verse expresses aspirations for transforming negative realms or experiences into positive ones, a common theme in Tibetan Buddhist prayers.", "translation": "Even the forest of sword-leaves,\nMay it become a dense sandalwood forest.\nEven the trunks of the Śālmali trees,\nMay they arise as wish-fulfilling trees." @@ -74358,9 +80981,9 @@ "translation": "May even forests of sword-like leaves\nBecome dense sandalwood groves.\nMay even thorn tree trunks\nBe transformed into wish-fulfilling trees." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nརལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ཡང་། །དེ་ལ་ཙནྡན་ནགས་སྟུག་ཤོག །ཤལ་མ་རི་ཡི་སྡོང་པོ་ཡང་། །དཔག་བསམ་ཤིང་དུ་འཁྲུངས་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: ཉེ་བའི་དམྱལ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །རལ་གྲི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། རལ་གྲིའི་རྣམ་པ་ལྟ་བུའི་ལོ་འདབ་དང་གང་ལྡན་པའི་གནས་དེ་རལ་གྲིའི་ལོ་མ་ནགས་ཚལ་ལོ། །དགའ་ཚལ་ནི་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་སྐྱེད་མོས་ཚལ་ལོ། །དེ་ཉིད་སྡུ་གུ་སྟེ་བདེ་བ་སྟེར་བྱེད་དོ། །གང་གཞན་གྱི་བུད་མེད་ཡིད་ལ་བྱས་པ་ཙམ་གྱིས་མཁོ་དགུར་ལྡན་ཞིང་ཡིད་དུ་འོང་བའི་འདོད་ལྡན་མ་རབ་ཏུ་སྣང་བས་ན་སྤྲུལ་པ་སྟེ། ཤལ་མ་རིའི་སྡོང་པོ་ཡང་དེའོ། །དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ནི་དཔག་བསམ་གྱི་སྡོང་པོའོ། །འཁྲུང་བར་ཤོག་ཤིག་ཅེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ཡང་། །དེ་ལ་དགའ་ཚལ་སྡུག་གུར་ཤོག །ཤལ་མ་ལི་ཡི་སྡོང་པོ་དག །དཔག་བསམ་ཤིང་དུ་འཁྲུངས་པར་ཤོག།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nMay the forest of sword-like leaves become a dense sandalwood grove.\nMay the trunks of the cotton tree become wish-fulfilling trees.\n\nThis translation reflects the aspiration for transforming harsh and painful environments (like forests with sword-like leaves and thorny cotton trees) into pleasant and beneficial ones (like fragrant sandalwood groves and wish-fulfilling trees). It's a prayer for turning suffering into happiness and difficulty into ease.", - "translation": "May the forest of sword-like leaves become a dense sandalwood grove.\nMay the trunks of the cotton tree become wish-fulfilling trees." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ཡང་། །དེ་ལ་ཙནྡན་ནགས་སྟུག་ཤོག །ཤལ་མ་རི་ཡི་སྡོང་པོ་ཡང་། །དཔག་བསམ་ཤིང་དུ་འཁྲུངས་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: ཉེ་བའི་དམྱལ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །རལ་གྲི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། རལ་གྲིའི་རྣམ་པ་ལྟ་བུའི་ལོ་འདབ་དང་གང་ལྡན་པའི་གནས་དེ་རལ་གྲིའི་ལོ་མ་ནགས་ཚལ་ལོ། །དགའ་ཚལ་ནི་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་སྐྱེད་མོས་ཚལ་ལོ། །དེ་ཉིད་སྡུ་གུ་སྟེ་བདེ་བ་སྟེར་བྱེད་དོ། །གང་གཞན་གྱི་བུད་མེད་ཡིད་ལ་བྱས་པ་ཙམ་གྱིས་མཁོ་དགུར་ལྡན་ཞིང་ཡིད་དུ་འོང་བའི་འདོད་ལྡན་མ་རབ་ཏུ་སྣང་བས་ན་སྤྲུལ་པ་སྟེ། ཤལ་མ་རིའི་སྡོང་པོ་ཡང་དེའོ། །དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ནི་དཔག་བསམ་གྱི་སྡོང་པོའོ། །འཁྲུང་བར་ཤོག་ཤིག་ཅེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ཡང་། །དེ་ལ་དགའ་ཚལ་སྡུག་གུར་ཤོག །ཤལ་མ་ལི་ཡི་སྡོང་པོ་དག །དཔག་བསམ་ཤིང་དུ་འཁྲུངས་པར་ཤོག།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: This commentary explains that the verse is describing one of the neighboring hells. It describes a forest with sword-like leaves, which is the \"sword-leaf forest.\" It mentions Indra's pleasure grove and explains that the cotton tree (shalmalī) is transformed into a wish-fulfilling tree.\n\nCommentary 2: This commentary is essentially a slight variation of the input text, replacing \"tsandan\" (sandalwood) with \"ga tshal\" (pleasure grove).\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries suggest that this verse is a prayer or aspiration to transform the painful experiences of hell realms into pleasant ones. It specifically mentions the sword-leaf forest and the cotton tree, which are typically associated with hell realms, being transformed into more positive environments.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nMay even the sword-leaf forest\nBecome a dense sandalwood grove there.\nMay even the cotton trees\nBe born as wish-fulfilling trees.\n\nThis translation reflects the aspiration for the transformation of hellish environments into paradisiacal ones, as indicated by the commentaries. The sword-leaf forest, a place of torment, is wished to become a pleasant sandalwood grove, while the painful cotton trees are hoped to transform into beneficial wish-fulfilling trees.", + "translation": "May even the sword-leaf forest\nBecome a dense sandalwood grove there.\nMay even the cotton trees\nBe born as wish-fulfilling trees." } }, "glossary": { @@ -74377,6 +81000,21 @@ "དཔག་བསམ་ཤིང་": "wish-fulfilling trees", "འཁྲུངས་": "grow" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ཡང་། །དེ་ལ་ཙནྡན་ནགས་སྟུག་ཤོག །": { + "རལ་གྲི་": "sword", + "ལོ་མ་": "leaf", + "ནགས་ཚལ་": "forest", + "ཙནྡན་": "sandalwood", + "ནགས་སྟུག་": "dense grove" + }, + "ཤལ་མ་རི་ཡི་སྡོང་པོ་ཡང་། །དཔག་བསམ་ཤིང་དུ་འཁྲུངས་པར་ཤོག །": { + "ཤལ་མ་རི་": "cotton trees", + "སྡོང་པོ་": "trees", + "དཔག་བསམ་ཤིང་": "wish-fulfilling trees", + "འཁྲུངས་": "born" + } } } }, @@ -74386,7 +81024,7 @@ "commentary_1": "ཆེ་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་ཆད་པ་མེད་པར་ལྡན་པའོ། །ཉམས་དགའ་བ་ནི་སྙིང་དགའ་བའོ། །", "commentary_2": "མཐིང་རིལ་ངུར་པ་དག་དང་ངང་པ་དང་། །བཞད་སོགས་སྐད་སྙན་འབྱིན་པས་མཛེས་གྱུར་ཅིག །པདྨ་དྲི་བསུང་ཆེ་ལྡན་མཚོ་དག་གིས། །དམྱལ་བའི་ས་ཕྱོགས་དག་ནི་ཉམས་དགར་ཤོག།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཐིང་རིལ་ངུར་པ་དག་དང་ངང་པ་དང་། །བཞད་སོགས་སྐད་སྙན་འབྱིན་པས་མཛེས་གྱུར་ཅིག །པདྨ་དྲི་བསུང་ཆེ་ལྡན་མཚོ་དག་གིས། །དམྱལ་བའི་ས་ཕྱོགས་དག་ནི་ཉམས་དགར་ཤོག །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའཐིང་རིལ་(Blue duck), ངུར་པ་(Ruddy shelduck), ངང་པ་(Swan), བཞད་(Laugh/call), དམྱལ་བ་(Hell)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དག་དང་ to list birds\n- སོགས་ indicates \"and so forth\"\n- གྱུར་ཅིག and ཤོག are optative/aspirational particles\n\n\nMay blue ducks, ruddy shelducks, and swans,\nAnd others, beautify [this place] with their melodious calls.\nMay lotus-filled lakes with great fragrance\nMake the regions of hell delightful.\n\nTechnical note: This verse appears to be an aspiration to transform hell realms into pleasant environments, a common theme in Mahāyāna Buddhism.", "translation": "May blue ducks, ruddy shelducks, and swans,\nAnd others, beautify [this place] with their melodious calls.\nMay lotus-filled lakes with great fragrance\nMake the regions of hell delightful." @@ -74402,9 +81040,9 @@ "translation": "May it be beautified by the melodious calls\nOf ducks, geese, cranes and other birds.\nMay the regions of hell become delightful\nWith lotus-filled lakes of fragrant scent." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའཐིང་རིལ་ངུར་པ་དག་དང་ངང་པ་དང་། །བཞད་སོགས་སྐད་སྙན་འབྱིན་པས་མཛེས་གྱུར་ཅིག །པདྨ་དྲི་བསུང་ཆེ་ལྡན་མཚོ་དག་གིས། །དམྱལ་བའི་ས་ཕྱོགས་དག་ནི་ཉམས་དགར་ཤོག །\n\nCommentary 1: ཆེ་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་ཆད་པ་མེད་པར་ལྡན་པའོ། །ཉམས་དགའ་བ་ནི་སྙིང་དགའ་བའོ། །\n\nCommentary 2: མཐིང་རིལ་ངུར་པ་དག་དང་ངང་པ་དང་། །བཞད་སོགས་སྐད་སྙན་འབྱིན་པས་མཛེས་གྱུར་ཅིག །པདྨ་དྲི་བསུང་ཆེ་ལྡན་མཚོ་དག་གིས། །དམྱལ་བའི་ས་ཕྱོགས་དག་ནི་ཉམས་དགར་ཤོག།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\nMay the regions of hell be beautified by blue ducks, ruddy geese, swans,\nAnd other birds making melodious sounds.\nMay the hellish places become delightful\nWith lakes full of lotuses emitting great fragrance.", - "translation": "May the regions of hell be beautified by blue ducks, ruddy geese, swans,\nAnd other birds making melodious sounds.\nMay the hellish places become delightful\nWith lakes full of lotuses emitting great fragrance." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འཐིང་རིལ་ངུར་པ་དག་དང་ངང་པ་དང་། །བཞད་སོགས་སྐད་སྙན་འབྱིན་པས་མཛེས་གྱུར་ཅིག །པདྨ་དྲི་བསུང་ཆེ་ལྡན་མཚོ་དག་གིས། །དམྱལ་བའི་ས་ཕྱོགས་དག་ནི་ཉམས་དགར་ཤོག །\n\nCommentary 1: ཆེ་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་ཆད་པ་མེད་པར་ལྡན་པའོ། །ཉམས་དགའ་བ་ནི་སྙིང་དགའ་བའོ། །\n\nCommentary 2: མཐིང་རིལ་ངུར་པ་དག་དང་ངང་པ་དང་། །བཞད་སོགས་སྐད་སྙན་འབྱིན་པས་མཛེས་གྱུར་ཅིག །པདྨ་དྲི་བསུང་ཆེ་ལྡན་མཚོ་དག་གིས། །དམྱལ་བའི་ས་ཕྱོགས་དག་ནི་ཉམས་དགར་ཤོག།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \"Che ldan\" means \"possessing without interruption\". \"Nyam ga wa\" means \"joyful to the heart\".\n\nCommentary 2: This commentary simply repeats the input text without additional explanation.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries provide clarification on two terms: \"che ldan\" implying continuous possession, and \"nyam ga\" meaning heartfelt joy or delight. The second commentary doesn't add new information.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nMay the regions of hell be beautified by blue ducks, ruddy geese, and swans,\nEmitting their melodious calls and laughter-like sounds.\nMay these hellish places become delightful\nWith lakes full of lotuses, continuously exuding great fragrance.", + "translation": "May the regions of hell be beautified by blue ducks, ruddy geese, and swans,\nEmitting their melodious calls and laughter-like sounds.\nMay these hellish places become delightful\nWith lakes full of lotuses, continuously exuding great fragrance." } }, "glossary": { @@ -74423,6 +81061,23 @@ "དམྱལ་བའི་ས་ཕྱོགས་": "regions of the hells", "ཉམས་དགར་": "delightful" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འཐིང་རིལ་ངུར་པ་དག་དང་ངང་པ་དང་། །བཞད་སོགས་སྐད་སྙན་འབྱིན་པས་མཛེས་གྱུར་ཅིག །": { + "འཐིང་རིལ་": "blue ducks", + "ངུར་པ་": "ruddy geese", + "ངང་པ་": "swans", + "སྐད་སྙན་": "melodious calls", + "བཞད་": "laughter-like sounds", + "མཛེས་": "beautified" + }, + "པདྨ་དྲི་བསུང་ཆེ་ལྡན་མཚོ་དག་གིས། །དམྱལ་བའི་ས་ཕྱོགས་དག་ནི་ཉམས་དགར་ཤོག །": { + "པདྨ་": "lotuses", + "དྲི་བསུང་": "fragrance", + "མཚོ་": "lakes", + "དམྱལ་བའི་ས་ཕྱོགས་": "regions of hell", + "ཉམས་དགར་": "delightful" + } } } }, @@ -74432,7 +81087,7 @@ "commentary_1": "སོལ་ཕུང་ནི་མེ་མར་མུར་གྱིའོ། །རིན་ཆེན་ནི་བཻ་ཌཱུརྱ་ལ་སོགས་པའོ། །ས་བསྲེགས་ནི་ལྕགས་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་འབར་བ་ཅན་གྱི་དམྱལ་བའི་ས་གཞིའོ། །ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེལ་ལས་བྱུང་ཞིང་དེས་བརྩམས་པའི་ས་གཞིའོ། །བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་ནི་རི་ལུག་གི་རྣམ་པ་ལྟ་བུའོ། །གཞལ་མེད་ཁང་ནི་ལྷའི་གཞལ་ཡས་ཁང་ངོ་། །", "commentary_2": "སོལ་ཕུང་དེ་ཡང་རིན་ཆེན་ཕུང་པོར་གྱུར། །ལྕགས་སྲེག་གི་ས་གཞི་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བར་ཤོག བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་རྣམས་ཀྱང་མཆོད་པ་ཡི། །གཞལ་མེད་ཁང་དུ་གྱུར་ཏེ་དེ་དག་བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱིས་གང་བར་ཤོག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསོལ་ཕུང་དེ་དག་རིན་ཆེན་ཕུང་པོར་གྱུར། །ས་བསྲེགས་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བར་ཤོག །བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་རྣམས་ཀྱང་མཆོད་པ་ཡི། །གཞལ་མེད་ཁང་གྱུར་བདེ་གཤེགས་གང་བར་ཤོག །\n", "output": "Let me translate this Tibetan passage for you:\n\nKey terms:\nསོལ་ཕུང་ (heap of charcoal), རིན་ཆེན་ (precious), ས་བསྲེགས་ (scorched earth), ཤེལ་ (crystal), བསྡུས་འཇོམས་ (gathered and crushed), རི་བོ་ (mountain), མཆོད་པ་ (offering), གཞལ་མེད་ཁང་ (celestial palace), བདེ་གཤེགས་ (sugata)\n\nGrammar: \n- Use of optative mood with ཤོག (may it become)\n- Nominalization with པོ and པ\n- Genitive case with གྱི and ཡི\n\n\nMay those heaps of charcoal become mounds of precious gems.\nMay the scorched earth become a crystal ground spread out.\nMay even the gathered and crushed mountains become\nCelestial palaces of offerings, filled with sugatas.\n\n\nNote: This passage appears to be a prayer or aspiration for transforming negative or ordinary circumstances into auspicious ones, typical in Tibetan Buddhist liturgy.", "translation": "May those heaps of charcoal become mounds of precious gems.\nMay the scorched earth become a crystal ground spread out.\nMay even the gathered and crushed mountains become\nCelestial palaces of offerings, filled with sugatas." @@ -74448,9 +81103,9 @@ "translation": "May heaps of coal transform into piles of jewels.\nMay the scorched earth become a crystal ground.\nMay the crushed mountains turn into offering palaces,\nFilled with sugatas in immeasurable mansions." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསོལ་ཕུང་དེ་དག་རིན་ཆེན་ཕུང་པོར་གྱུར། །ས་བསྲེགས་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བར་ཤོག །བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་རྣམས་ཀྱང་མཆོད་པ་ཡི། །གཞལ་མེད་ཁང་གྱུར་བདེ་གཤེགས་གང་བར་ཤོག །\n\nCommentary 1: སོལ་ཕུང་ནི་མེ་མར་མུར་གྱིའོ། །རིན་ཆེན་ནི་བཻ་ཌཱུརྱ་ལ་སོགས་པའོ། །ས་བསྲེགས་ནི་ལྕགས་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་འབར་བ་ཅན་གྱི་དམྱལ་བའི་ས་གཞིའོ། །ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེལ་ལས་བྱུང་ཞིང་དེས་བརྩམས་པའི་ས་གཞིའོ། །བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་ནི་རི་ལུག་གི་རྣམ་པ་ལྟ་བུའོ། །གཞལ་མེད་ཁང་ནི་ལྷའི་གཞལ་ཡས་ཁང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: སོལ་ཕུང་དེ་ཡང་རིན་ཆེན་ཕུང་པོར་གྱུར། །ལྕགས་སྲེག་གི་ས་གཞི་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བར་ཤོག བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་རྣམས་ཀྱང་མཆོད་པ་ཡི། །གཞལ་མེད་ཁང་དུ་གྱུར་ཏེ་དེ་དག་བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱིས་གང་བར་ཤོག\n", - "output": "Here is my English translation based on the input text and commentaries provided:\n\n\nMay the heaps of coal transform into mounds of precious gems.\nMay the burning iron ground become a crystal floor laid out.\nMay the crushing mountains also turn into immeasurable palaces of offerings,\nFilled with Tathagatas (Buddhas).\n", - "translation": "May the heaps of coal transform into mounds of precious gems.\nMay the burning iron ground become a crystal floor laid out.\nMay the crushing mountains also turn into immeasurable palaces of offerings,\nFilled with Tathagatas (Buddhas)." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སོལ་ཕུང་དེ་དག་རིན་ཆེན་ཕུང་པོར་གྱུར། །ས་བསྲེགས་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བར་ཤོག །བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་རྣམས་ཀྱང་མཆོད་པ་ཡི། །གཞལ་མེད་ཁང་གྱུར་བདེ་གཤེགས་གང་བར་ཤོག །\n\nCommentary 1: སོལ་ཕུང་ནི་མེ་མར་མུར་གྱིའོ། །རིན་ཆེན་ནི་བཻ་ཌཱུརྱ་ལ་སོགས་པའོ། །ས་བསྲེགས་ནི་ལྕགས་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་འབར་བ་ཅན་གྱི་དམྱལ་བའི་ས་གཞིའོ། །ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེལ་ལས་བྱུང་ཞིང་དེས་བརྩམས་པའི་ས་གཞིའོ། །བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་ནི་རི་ལུག་གི་རྣམ་པ་ལྟ་བུའོ། །གཞལ་མེད་ཁང་ནི་ལྷའི་གཞལ་ཡས་ཁང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: སོལ་ཕུང་དེ་ཡང་རིན་ཆེན་ཕུང་པོར་གྱུར། །ལྕགས་སྲེག་གི་ས་གཞི་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བར་ཤོག བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་རྣམས་ཀྱང་མཆོད་པ་ཡི། །གཞལ་མེད་ཁང་དུ་གྱུར་ཏེ་དེ་དག་བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱིས་གང་བར་ཤོག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"heaps of coal\" refers to smoldering embers. \"Precious substances\" means lapis lazuli and similar gems. \"Burning ground\" refers to the iron-like blazing ground of hell realms. \"Crystal ground\" means ground made of crystal. \"Crushing mountains\" are like mountains that collapse. \"Immeasurable palace\" refers to celestial palaces of deities.\n\nCommentary 2:\nThis commentary rephrases the verse, stating that coal heaps should turn into precious substance heaps, iron-burning ground should become crystal ground, crushing mountains should transform into offering palaces, and these should be filled with Buddhas.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nBoth commentaries interpret the verse as a prayer for transforming negative, hellish environments into positive, celestial realms. They explain the imagery of coal, burning ground, and crushing mountains as representations of suffering realms, while precious substances, crystal ground, and immeasurable palaces represent purified realms inhabited by enlightened beings.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nMay the heaps of burning coals transform into mounds of precious gems.\nMay the scorching iron ground become a vast expanse of crystal.\nMay the crushing mountains turn into immeasurable offering palaces,\nFilled with the presence of the Blissfully Gone Ones.", + "translation": "May the heaps of burning coals transform into mounds of precious gems.\nMay the scorching iron ground become a vast expanse of crystal.\nMay the crushing mountains turn into immeasurable offering palaces,\nFilled with the presence of the Blissfully Gone Ones." } }, "glossary": { @@ -74473,6 +81128,26 @@ "གཞལ་མེད་ཁང་": "temples", "བདེ་གཤེགས་": "sugatas" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སོལ་ཕུང་དེ་དག་རིན་ཆེན་ཕུང་པོར་གྱུར། །": { + "སོལ་ཕུང་": "heaps of burning coals", + "རིན་ཆེན་": "precious", + "ཕུང་པོ་": "mounds" + }, + "ས་བསྲེགས་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བར་ཤོག །": { + "ས་བསྲེགས་": "scorching iron ground", + "ཤེལ་": "crystal", + "ས་གཞི་": "expanse" + }, + "བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་རྣམས་ཀྱང་མཆོད་པ་ཡི། །": { + "བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་": "crushing mountains", + "མཆོད་པ་": "offering" + }, + "གཞལ་མེད་ཁང་གྱུར་བདེ་གཤེགས་གང་བར་ཤོག །": { + "གཞལ་མེད་ཁང་": "immeasurable palaces", + "བདེ་གཤེགས་": "Blissfully Gone Ones" + } } } }, @@ -74482,7 +81157,7 @@ "commentary_1": "ཆུ་བོ་རབ་མེད་ནི་དམྱལ་བའི་ཆུ་བོའོ། །མེ་ནི་སྲེག་པར་བྱེད་པའོ། །འདྲ་བ་ནི་དེ་དང་མཚུངས་པའི་ཆུ་གང་ཡིན་པའོ། །བྱིང་བ་ནི་གཏིང་དུ་ནུབ་པའོ། །ཞིག་པ་ནི་ཞིག་ཅིང་འབྲུལ་བའོ། །ལུས་ཐོབ་པ་ནི་བདག་གི་དངོས་པོས་སོ། །བདེ་བས་མངོན་པར་དགའ་བ་ནི་བདེ་དགའོ། །མེ་ཏོག་ནི་པདྨའོ། །ཆར་པ་ནི་འབབ་པའི་རྒྱུན་ནོ། །འབབ་པ་ནི་རབ་ཏུ་འབབ་པའོ། །", "commentary_2": "ཆུ་བོ་རབ་མེད་མེ་དང་འདྲ་བའི་ནང་དུ་བྱིང་བ་དག་ཤ་ཀུན་འཚིགས་ནས་ཞིག་བར་གྱུར་ཏེ་རུས་གོང་མེ་ཏོག་ཀུནྡའི་མདོག་ལྟར་དཀར་པོར་གྱུར་པ་རྣམས། བདག་གི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ལྷ་ཡི་ལུས་ཐོབ་ནས། །ལྷ་མོ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་དལ་གྱིས་འབབ་པར་གནས་པར་ཤོག།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཆུ་བོ་རབ་མེད་མེ་དོང་འདྲ་ནང་བྱིང་བ་དག །ཤ་ཀུན་ཞིག་གྱུར་རུས་གོང་མེ་ཏོག་ཀུནྡའི་མདོག །བདག་གི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ལྷ་ཡི་ལུས་ཐོབ་ནས། །ལྷ་མོ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་དལ་གྱིས་འབབ་གནས་ཤོག །\n", "output": "Key terms:\nཆུ་བོ་(river), མེ་དོང་(fire pit), བྱིང་བ་(sinking), ཤ་(flesh), རུས་གོང་(bones), ཀུནྡ་(kunda flower), དགེ་བ་(virtue), ལྷ་(deva), ལྷ་མོ་(goddess)\n\n\nMay those sinking in a riverless fire pit-like [hell],\nTheir flesh decayed, bones white as kunda flowers,\nBy the power of my virtue attain divine bodies,\nAnd dwell with goddesses by gently flowing [celestial] streams.\n\nNote: This verse appears to describe beings in a hell realm and aspires for their rebirth in a heavenly realm through the transference of merit.", "translation": "May those sinking in a riverless fire pit-like [hell],\nTheir flesh decayed, bones white as kunda flowers,\nBy the power of my virtue attain divine bodies,\nAnd dwell with goddesses by gently flowing [celestial] streams." @@ -74498,9 +81173,9 @@ "translation": "Those sunk in a pit of fire without a river, their flesh decayed, bones white as kunda flowers,\nBy the power of my virtue, may they obtain divine bodies,\nAnd dwell with goddesses, gently descending to cool streams." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཆུ་བོ་རབ་མེད་མེ་དོང་འདྲ་ནང་བྱིང་བ་དག །ཤ་ཀུན་ཞིག་གྱུར་རུས་གོང་མེ་ཏོག་ཀུནྡའི་མདོག །བདག་གི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ལྷ་ཡི་ལུས་ཐོབ་ནས། །ལྷ་མོ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་དལ་གྱིས་འབབ་གནས་ཤོག །\n\nCommentary 1: ཆུ་བོ་རབ་མེད་ནི་དམྱལ་བའི་ཆུ་བོའོ། །མེ་ནི་སྲེག་པར་བྱེད་པའོ། །འདྲ་བ་ནི་དེ་དང་མཚུངས་པའི་ཆུ་གང་ཡིན་པའོ། །བྱིང་བ་ནི་གཏིང་དུ་ནུབ་པའོ། །ཞིག་པ་ནི་ཞིག་ཅིང་འབྲུལ་བའོ། །ལུས་ཐོབ་པ་ནི་བདག་གི་དངོས་པོས་སོ། །བདེ་བས་མངོན་པར་དགའ་བ་ནི་བདེ་དགའོ། །མེ་ཏོག་ནི་པདྨའོ། །ཆར་པ་ནི་འབབ་པའི་རྒྱུན་ནོ། །འབབ་པ་ནི་རབ་ཏུ་འབབ་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཆུ་བོ་རབ་མེད་མེ་དང་འདྲ་བའི་ནང་དུ་བྱིང་བ་དག་ཤ་ཀུན་འཚིགས་ནས་ཞིག་བར་གྱུར་ཏེ་རུས་གོང་མེ་ཏོག་ཀུནྡའི་མདོག་ལྟར་དཀར་པོར་གྱུར་པ་རྣམས། བདག་གི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ལྷ་ཡི་ལུས་ཐོབ་ནས། །ལྷ་མོ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་དལ་གྱིས་འབབ་པར་གནས་པར་ཤོག།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\nMay those who have sunk into the riverless hell-realm like a pit of fire,\nWhose flesh has all decayed, leaving bones white as kunda flowers,\nBy the power of my virtue, obtain the body of a god,\nAnd dwell with goddesses where gentle streams flow.", - "translation": "May those who have sunk into the riverless hell-realm like a pit of fire,\nWhose flesh has all decayed, leaving bones white as kunda flowers,\nBy the power of my virtue, obtain the body of a god,\nAnd dwell with goddesses where gentle streams flow." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཆུ་བོ་རབ་མེད་མེ་དོང་འདྲ་ནང་བྱིང་བ་དག །ཤ་ཀུན་ཞིག་གྱུར་རུས་གོང་མེ་ཏོག་ཀུནྡའི་མདོག །བདག་གི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ལྷ་ཡི་ལུས་ཐོབ་ནས། །ལྷ་མོ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་དལ་གྱིས་འབབ་གནས་ཤོག །\n\nCommentary 1: ཆུ་བོ་རབ་མེད་ནི་དམྱལ་བའི་ཆུ་བོའོ། །མེ་ནི་སྲེག་པར་བྱེད་པའོ། །འདྲ་བ་ནི་དེ་དང་མཚུངས་པའི་ཆུ་གང་ཡིན་པའོ། །བྱིང་བ་ནི་གཏིང་དུ་ནུབ་པའོ། །ཞིག་པ་ནི་ཞིག་ཅིང་འབྲུལ་བའོ། །ལུས་ཐོབ་པ་ནི་བདག་གི་དངོས་པོས་སོ། །བདེ་བས་མངོན་པར་དགའ་བ་ནི་བདེ་དགའོ། །མེ་ཏོག་ནི་པདྨའོ། །ཆར་པ་ནི་འབབ་པའི་རྒྱུན་ནོ། །འབབ་པ་ནི་རབ་ཏུ་འབབ་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཆུ་བོ་རབ་མེད་མེ་དང་འདྲ་བའི་ནང་དུ་བྱིང་བ་དག་ཤ་ཀུན་འཚིགས་ནས་ཞིག་བར་གྱུར་ཏེ་རུས་གོང་མེ་ཏོག་ཀུནྡའི་མདོག་ལྟར་དཀར་པོར་གྱུར་པ་རྣམས། བདག་གི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ལྷ་ཡི་ལུས་ཐོབ་ནས། །ལྷ་མོ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་དལ་གྱིས་འབབ་པར་གནས་པར་ཤོག།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: This commentary explains various terms in the verse. It describes a river in hell that burns like fire, where beings sink deep. Their flesh disintegrates. Through merit, they obtain divine bodies and experience joy. It mentions lotus flowers and flowing water.\n\nCommentary 2: This commentary provides a more cohesive interpretation. It describes beings sinking into a river of fire in hell, their flesh burning away leaving only white bones. Through the power of merit, they obtain divine bodies and dwell with goddesses by gently flowing waters.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe verse describes the suffering of beings in a hellish river of fire, where their flesh is burned away. Through the power of merit, these beings are reborn as deities and experience pleasure in heavenly realms with divine companions and pleasant surroundings.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThose who have sunk into a river of hell fire where no rafts exist,\nTheir flesh decayed, bones white as kunda flowers,\nMay they, by the power of my virtue, obtain divine bodies,\nAnd dwell with goddesses by gently flowing streams.", + "translation": "Those who have sunk into a river of hell fire where no rafts exist,\nTheir flesh decayed, bones white as kunda flowers,\nMay they, by the power of my virtue, obtain divine bodies,\nAnd dwell with goddesses by gently flowing streams." } }, "glossary": { @@ -74523,6 +81198,31 @@ "ལྷ་མོ་": "goddesses", "དལ་གྱིས་འབབ་": "Mandakini" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཆུ་བོ་རབ་མེད་མེ་དོང་འདྲ་ནང་བྱིང་བ་དག །": { + "ཆུ་བོ་": "river", + "མེ་དོང་": "hell fire", + "བྱིང་བ་": "sunk" + }, + "ཤ་ཀུན་ཞིག་གྱུར་རུས་གོང་མེ་ཏོག་ཀུནྡའི་མདོག །": { + "ཤ་": "flesh", + "ཞིག་གྱུར་": "decayed", + "རུས་གོང་": "bones", + "མེ་ཏོག་ཀུནྡ་": "kunda flowers" + }, + "བདག་གི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ལྷ་ཡི་ལུས་ཐོབ་ནས། །": { + "དགེ་བ་": "virtue", + "སྟོབས་": "power", + "ལྷ་": "divine", + "ལུས་": "bodies", + "ཐོབ་": "obtain" + }, + "ལྷ་མོ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་དལ་གྱིས་འབབ་གནས་ཤོག །": { + "ལྷ་མོ་": "goddesses", + "དལ་གྱིས་འབབ་": "gently flowing", + "གནས་": "dwell" + } } } }, @@ -74532,7 +81232,7 @@ "commentary_1": "ཕྱག་ན་པདྨ་ནི་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་སྡུག་ཅིང་བསྔལ་བའོ། །ཤུགས་ནི་རབ་ཏུ་འབབ་པའི་རྒྱུན་ནོ། །", "commentary_2": "མེ་ཏོག་ཆར་པ་སྤོས་ཆུ་དང་འདྲེས་པ་བབ་པ་ཡིས་དམྱལ་བའི་མེ་མདག་ཆིལ་ཆིལ་གསོད་པ་མཐོང་གྱུར་ནས། གློ་བུར་བདེ་བས་ཚིམ་པ་འདི་ཅི་ལས་གྱུར་བསམ་པ་དང་སེམས་དམྱལ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་མཛད་པ་པོ་ཕྱག་ན་པདྨ་བསྣམས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་མཐོང་བར་ཤོག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམེ་ཏོག་ཆར་པ་སྤོས་ཆུ་དང་འདྲེས་བབས་པ་ཡིས། །དམྱལ་བའི་མེ་མདག་ཆིལ་ཆིལ་གསོད་པར་མཐོང་གྱུར་ནས། །གློ་བུར་བདེ་བས་ཚིམ་པ་འདི་ཅི་བསམ་པ་དང་། །སེམས་དམྱལ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱག་ན་པདྨ་མཐོང་བར་ཤོག །\n", "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nམེ་ཏོག་ཆར་པ་(flower rain), སྤོས་ཆུ་(scented water), དམྱལ་བ་(hell), མེ་མདག་(embers), གློ་བུར་(sudden), ཕྱག་ན་པདྨ་(Avalokiteshvara)\n\nGrammar: \n- ཡིས་ (instrumental particle)\n- གྱུར་ནས་ (perfect tense + connective)\n- བསམ་པ་དང་ (nominalizer + connective)\n- མཐོང་བར་ཤོག (optative construction)\n\n\nSeeing a rain of flowers mixed with scented water\nExtinguishing the embers of hell with a hissing sound,\nFilled with sudden joy, they wonder, \"What is this?\"\nMay the hell-beings behold Avalokiteshvara.\n\nNote: ཕྱག་ན་པདྨ་ (Phag-na Pema) is literally \"Lotus-in-Hand,\" an epithet for Avalokiteshvara.", "translation": "Seeing a rain of flowers mixed with scented water\nExtinguishing the embers of hell with a hissing sound,\nFilled with sudden joy, they wonder, \"What is this?\"\nMay the hell-beings behold Avalokiteshvara." @@ -74548,9 +81248,57 @@ "translation": "By a rain of flowers mixed with scented water falling down,\nMay the hell-beings see the embers of hell being extinguished.\nSuddenly filled with joy, they wonder \"What is this?\"\nAnd may those in the hells behold Avalokiteshvara." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམེ་ཏོག་ཆར་པ་སྤོས་ཆུ་དང་འདྲེས་བབས་པ་ཡིས། །དམྱལ་བའི་མེ་མདག་ཆིལ་ཆིལ་གསོད་པར་མཐོང་གྱུར་ནས། །གློ་བུར་བདེ་བས་ཚིམ་པ་འདི་ཅི་བསམ་པ་དང་། །སེམས་དམྱལ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱག་ན་པདྨ་མཐོང་བར་ཤོག །\n\nCommentary 1: ཕྱག་ན་པདྨ་ནི་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་སྡུག་ཅིང་བསྔལ་བའོ། །ཤུགས་ནི་རབ་ཏུ་འབབ་པའི་རྒྱུན་ནོ། །\n\nCommentary 2: མེ་ཏོག་ཆར་པ་སྤོས་ཆུ་དང་འདྲེས་པ་བབ་པ་ཡིས་དམྱལ་བའི་མེ་མདག་ཆིལ་ཆིལ་གསོད་པ་མཐོང་གྱུར་ནས། གློ་བུར་བདེ་བས་ཚིམ་པ་འདི་ཅི་ལས་གྱུར་བསམ་པ་དང་སེམས་དམྱལ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་མཛད་པ་པོ་ཕྱག་ན་པདྨ་བསྣམས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་མཐོང་བར་ཤོག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nMay the hell beings, upon seeing a rain of flowers mixed with scented water extinguishing the blazing embers of hell with a hissing sound, and wondering about the source of this sudden satisfying bliss, behold Avalokiteshvara holding a lotus in his hand.\n", - "translation": "May the hell beings, upon seeing a rain of flowers mixed with scented water extinguishing the blazing embers of hell with a hissing sound, and wondering about the source of this sudden satisfying bliss, behold Avalokiteshvara holding a lotus in his hand." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མེ་ཏོག་ཆར་པ་སྤོས་ཆུ་དང་འདྲེས་བབས་པ་ཡིས། །དམྱལ་བའི་མེ་མདག་ཆིལ་ཆིལ་གསོད་པར་མཐོང་གྱུར་ནས། །གློ་བུར་བདེ་བས་ཚིམ་པ་འདི་ཅི་བསམ་པ་དང་། །སེམས་དམྱལ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱག་ན་པདྨ་མཐོང་བར་ཤོག །\n\nCommentary 1: ཕྱག་ན་པདྨ་ནི་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་སྡུག་ཅིང་བསྔལ་བའོ། །ཤུགས་ནི་རབ་ཏུ་འབབ་པའི་རྒྱུན་ནོ། །\n\nCommentary 2: མེ་ཏོག་ཆར་པ་སྤོས་ཆུ་དང་འདྲེས་པ་བབ་པ་ཡིས་དམྱལ་བའི་མེ་མདག་ཆིལ་ཆིལ་གསོད་པ་མཐོང་གྱུར་ནས། གློ་བུར་བདེ་བས་ཚིམ་པ་འདི་ཅི་ལས་གྱུར་བསམ་པ་དང་སེམས་དམྱལ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་མཛད་པ་པོ་ཕྱག་ན་པདྨ་བསྣམས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་མཐོང་བར་ཤོག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"Phag na Padma refers to Avalokiteshvara. Suffering means experiencing pain and misery. Force refers to a continuous, powerful flow.\"\n\nCommentary 2:\n\"When a rain of flowers mixed with scented water falls and extinguishes the blazing fires of hell, the hell beings suddenly experience relief and wonder about its cause. May they then see Avalokiteshvara holding a lotus.\"\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries explain that Avalokiteshvara (referred to as Phag na Padma or Chenrezig) brings relief to beings suffering in hell realms. The sudden cessation of their torment is symbolized by a rain of flowers and scented water extinguishing the fires of hell. This unexpected relief causes the beings to wonder about its source, leading them to perceive Avalokiteshvara.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nWhen a rain of flowers mixed with scented water falls,\nExtinguishing the blazing embers of hell with a hiss,\nAs the hell beings wonder about this sudden relief,\nMay they behold Avalokiteshvara, the Lotus-Bearer.", + "translation": "When a rain of flowers mixed with scented water falls,\nExtinguishing the blazing embers of hell with a hiss,\nAs the hell beings wonder about this sudden relief,\nMay they behold Avalokiteshvara, the Lotus-Bearer." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "མེ་ཏོག་ཆར་པ་སྤོས་ཆུ་དང་འདྲེས་བབས་པ་ཡིས།": { + "མེ་ཏོག་": "blossoms", + "ཆར་པ་": "rain", + "སྤོས་ཆུ་": "scented water", + "འདྲེས་": "mixed", + "བབས་པ་": "drench" + }, + "།དམྱལ་བའི་མེ་མདག་ཆིལ་ཆིལ་གསོད་པར་མཐོང་གྱུར་ནས།": { + "དམྱལ་བའི་": "infernal", + "མེ་མདག་": "conflagrations", + "གསོད་པར་": "extinguish", + "མཐོང་": "seeing" + }, + "།གློ་བུར་བདེ་བས་ཚིམ་པ་འདི་ཅི་བསམ་པ་དང་།": { + "གློ་བུར་": "sudden", + "བདེ་བས་": "pleasure", + "ཚིམ་པ་": "sated", + "བསམ་པ་": "wondering" + }, + "།སེམས་དམྱལ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱག་ན་པདྨ་མཐོང་བར་ཤོག །": { + "སེམས་དམྱལ་": "beings in hell", + "ཕྱག་ན་པདྨ་": "Padmapani", + "མཐོང་བར་": "behold" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "མེ་ཏོག་ཆར་པ་སྤོས་ཆུ་དང་འདྲེས་བབས་པ་ཡིས།": { + "མེ་ཏོག་": "flowers", + "ཆར་པ་": "rain", + "སྤོས་ཆུ་": "scented water" + }, + "།དམྱལ་བའི་མེ་མདག་ཆིལ་ཆིལ་གསོད་པར་མཐོང་གྱུར་ནས།": { + "དམྱལ་བའི་": "hell", + "མེ་མདག་": "embers", + "གསོད་པར་": "extinguishing" + }, + "།གློ་བུར་བདེ་བས་ཚིམ་པ་འདི་ཅི་བསམ་པ་དང་།": { + "གློ་བུར་": "sudden", + "བདེ་བས་": "relief" + }, + "།སེམས་དམྱལ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱག་ན་པདྨ་མཐོང་བར་ཤོག །": { + "སེམས་དམྱལ་": "hell beings", + "ཕྱག་ན་པདྨ་": "Avalokiteshvara" + } } } }, @@ -74560,7 +81308,7 @@ "commentary_1": "གྲོགས་ནི་གྲོགས་དག་གོ། །", "commentary_2": "འགའ་ཞིག་གིས་འཇམ་དབྱངས་མཐོང་ནས་གཞན་རྣམས་ལ་གྲོགས་དག་ཅེས་བོས་ཏེ། འཇིགས་པ་བོར་ལ་རིངས་པར་ཚུར་ཤོག་འུ་བུའི་ཐད་དུ་ནི་གང་གི་མཐུ་ཡིས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཞིང་དགའ་བའི་ཤུགས་ཕྱིན་ལ་འགྲོ་བ་ཀུན་སྐྱོབ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་ནུས་ཀྱི་འོད་ཟེར་དང་སིལ་བར་བྱེད་པའི་བརྩེ་བ་སྐྱེས་པར་གྱུར་པ་གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་འབར་བ་འཇམ་དབྱངས་ཀྱིས་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པས་ན་གཞན་དུ་བྲོས་ཏེ་ཅི་ཞིག་ཕྱིན་ཏེ་ཕྱིན་མི་དགོས་ཀྱི་གྲོགས་པོ་", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགྲོགས་དག་འཇིགས་པ་བོར་ལ་རིངས་པར་ཚུར་ཤོག་འུ་བུའི་ཐད་དུ་ནི། །གང་གི་མཐུ་ཡིས་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་བྲལ་དགའ་བའི་ཤུགས་ཕྱིན་ལ། །འགྲོ་བ་ཀུན་ནས་ཡོངས་སྐྱོབ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དང་བརྩེ་བ་སྐྱེས་གྱུར་པ། །གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་འབར་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པ་ཅི་ཞིག་ཕྱིན། །\n", "output": "Here's a translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nགྲོགས་(Friends), འཇིགས་པ་(Fear), སྡུག་བསྔལ་(Suffering), བྱང་ཆུབ་སེམས་(Bodhicitta), བརྩེ་བ་(Compassion), གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་(Youth with topknot)\n\n\nFriends, abandon fear and quickly come here to us!\nBy whose power all suffering is dispelled and joy's momentum reached,\nProtecting all beings completely, bodhicitta and compassion have arisen.\nWhat has come that makes the radiant youth with topknot fearless?\n\n\nNotes:\n- The structure \"གང་གི་མཐུ་ཡིས་\" indicates \"by whose power\"\n- \"འུ་བུའི་ཐད་དུ་\" is translated as \"to us\" for clarity\n- \"ཟུར་ཕུད་ཅན་འབར་\" is rendered as \"radiant youth with topknot,\" preserving the cultural imagery", "translation": "Friends, abandon fear and quickly come here to us!\nBy whose power all suffering is dispelled and joy's momentum reached,\nProtecting all beings completely, bodhicitta and compassion have arisen.\nWhat has come that makes the radiant youth with topknot fearless?" @@ -74576,9 +81324,9 @@ "translation": "Friends, cast aside your fears and come quickly here to us!\nBy whose power all suffering is dispelled and joy swiftly arises,\nWho completely protects all beings and gives rise to bodhicitta and compassion,\nWhat has become of that fearless youth with flaming topknot who removes all terrors?" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགྲོགས་དག་འཇིགས་པ་བོར་ལ་རིངས་པར་ཚུར་ཤོག་འུ་བུའི་ཐད་དུ་ནི། །གང་གི་མཐུ་ཡིས་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་བྲལ་དགའ་བའི་ཤུགས་ཕྱིན་ལ། །འགྲོ་བ་ཀུན་ནས་ཡོངས་སྐྱོབ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དང་བརྩེ་བ་སྐྱེས་གྱུར་པ། །གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་འབར་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པ་ཅི་ཞིག་ཕྱིན། །\n\nCommentary 1: གྲོགས་ནི་གྲོགས་དག་གོ། །\n\nCommentary 2: འགའ་ཞིག་གིས་འཇམ་དབྱངས་མཐོང་ནས་གཞན་རྣམས་ལ་གྲོགས་དག་ཅེས་བོས་ཏེ། འཇིགས་པ་བོར་ལ་རིངས་པར་ཚུར་ཤོག་འུ་བུའི་ཐད་དུ་ནི་གང་གི་མཐུ་ཡིས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཞིང་དགའ་བའི་ཤུགས་ཕྱིན་ལ་འགྲོ་བ་ཀུན་སྐྱོབ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་ནུས་ཀྱི་འོད་ཟེར་དང་སིལ་བར་བྱེད་པའི་བརྩེ་བ་སྐྱེས་པར་གྱུར་པ་གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་འབར་བ་འཇམ་དབྱངས་ཀྱིས་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པས་ན་གཞན་དུ་བྲོས་ཏེ་ཅི་ཞིག་ཕྱིན་ཏེ་ཕྱིན་མི་དགོས་ཀྱི་གྲོགས་པོ་\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\nFriends, cast aside your fears and come quickly here to us! For what has arrived is the youthful one with blazing topknot, Manjushri, who dispels all terrors. By his power, all suffering is eliminated and the force of joy prevails. He who completely protects all beings has given rise to bodhicitta and compassion. Why flee elsewhere when the fearless one has come?", - "translation": "Friends, cast aside your fears and come quickly here to us! For what has arrived is the youthful one with blazing topknot, Manjushri, who dispels all terrors. By his power, all suffering is eliminated and the force of joy prevails. He who completely protects all beings has given rise to bodhicitta and compassion. Why flee elsewhere when the fearless one has come?" + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གྲོགས་དག་འཇིགས་པ་བོར་ལ་རིངས་པར་ཚུར་ཤོག་འུ་བུའི་ཐད་དུ་ནི། །གང་གི་མཐུ་ཡིས་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་བྲལ་དགའ་བའི་ཤུགས་ཕྱིན་ལ། །འགྲོ་བ་ཀུན་ནས་ཡོངས་སྐྱོབ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དང་བརྩེ་བ་སྐྱེས་གྱུར་པ། །གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་འབར་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པ་ཅི་ཞིག་ཕྱིན། །\n\nCommentary 1: གྲོགས་ནི་གྲོགས་དག་གོ། །\n\nCommentary 2: འགའ་ཞིག་གིས་འཇམ་དབྱངས་མཐོང་ནས་གཞན་རྣམས་ལ་གྲོགས་དག་ཅེས་བོས་ཏེ། འཇིགས་པ་བོར་ལ་རིངས་པར་ཚུར་ཤོག་འུ་བུའི་ཐད་དུ་ནི་གང་གི་མཐུ་ཡིས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཞིང་དགའ་བའི་ཤུགས་ཕྱིན་ལ་འགྲོ་བ་ཀུན་སྐྱོབ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་ནུས་ཀྱི་འོད་ཟེར་དང་སིལ་བར་བྱེད་པའི་བརྩེ་བ་སྐྱེས་པར་གྱུར་པ་གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་འབར་བ་འཇམ་དབྱངས་ཀྱིས་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པས་ན་གཞན་དུ་བྲོས་ཏེ་ཅི་ཞིག་ཕྱིན་ཏེ་ཕྱིན་མི་དགོས་ཀྱི་གྲོགས་པོ་\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text accordingly:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \"གྲོགས་ནི་གྲོགས་དག་གོ།\" \nThis simply clarifies that \"གྲོགས་\" means \"friends\" or \"companions.\"\n\nCommentary 2: This longer commentary explains that someone saw Manjushri and called out to others, saying \"Friends!\" It then elaborates on Manjushri's qualities, describing him as a bodhisattva who can relieve all suffering, bring joy, protect all beings, and generate bodhicitta and compassion. The commentary refers to Manjushri as a radiant youth with a topknot who dispels fear, suggesting there's no need to run away from him.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together indicate that the verse is addressing friends or companions, urging them to approach Manjushri, who is described as a powerful, compassionate bodhisattva capable of removing suffering and fear.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nFriends, cast aside your fears and come quickly here to us! For what has arrived is the fearless, radiant youth with a topknot [Manjushri], whose power frees [beings] from all suffering and brings the force of joy, who protects all beings completely, and in whom bodhicitta and compassion have arisen.", + "translation": "Friends, cast aside your fears and come quickly here to us! For what has arrived is the fearless, radiant youth with a topknot [Manjushri], whose power frees [beings] from all suffering and brings the force of joy, who protects all beings completely, and in whom bodhicitta and compassion have arisen." } }, "glossary": { @@ -74606,6 +81354,28 @@ "ཟུར་ཕུད་": "topknot", "འཇིགས་པ་": "fear" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གྲོགས་དག་འཇིགས་པ་བོར་ལ་རིངས་པར་ཚུར་ཤོག་འུ་བུའི་ཐད་དུ་ནི། །": { + "གྲོགས་": "Friends", + "འཇིགས་པ་": "fears" + }, + "གང་གི་མཐུ་ཡིས་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་བྲལ་དགའ་བའི་ཤུགས་ཕྱིན་ལ། །": { + "མཐུ་": "power", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "དགའ་བ་": "joy" + }, + "འགྲོ་བ་ཀུན་ནས་ཡོངས་སྐྱོབ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དང་བརྩེ་བ་སྐྱེས་གྱུར་པ། །": { + "འགྲོ་བ་": "beings", + "སྐྱོབ་": "protects", + "བྱང་ཆུབ་སེམས་": "bodhicitta", + "བརྩེ་བ་": "compassion" + }, + "གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་འབར་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པ་ཅི་ཞིག་ཕྱིན། །": { + "གཞོན་ནུ་": "youth", + "ཟུར་ཕུད་": "topknot", + "འཇིགས་པ་མེད་པ་": "fearless" + } } } }, @@ -74615,7 +81385,7 @@ "commentary_1": "བརླན་པ་ནི་བངས་པའོ། །སྤོས་དྲིས་གང་བའི་ཁང་པ་བརྩེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས་པའོ། །", "commentary_2": "ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས། ལྷ་བརྒྱའི་ཅོད་པན་དག་གིས་ཞབས་ཀྱིས་པདྨ་ལ་མཆོད་ཅིང་། ཐུགས་རྗེས་བརླན་པའི་སྤྱན་དང་ལྡན་པའི་དབུ་ལ་མེ་ཏོག་དུ་མའི་ཚོགས་ཀྱི་ཆར་འབབ་པའི་འཇམ་དབྱངས་ཁང་པ་བརྩེགས་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ལྷ་མོ་སྟོང་ཕྲག་བསྟོད་དབྱངས་སྒྲོགས་པའི་ནང་ན་བཞུགས་པ་འདི་ལྟོས་ཞེས་གྲོགས་རྣམས་ལ་དེ་བསྟན་ཏེ། ཐམས་ཅད་ཀྱིས་འཇམ་དབྱངས་དེ་འདྲ་མཐོང་ནས་ད་ནི་སེམས་དམྱལ་དགའ་བས་ཀུ་ཅོ་འདོན་པར་ཤོག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁྱོད་ཀྱི་ལྷ་བརྒྱའི་ཅོད་པན་དག་གིས་ཞབས་ཀྱི་པདྨ་ལ་མཆོད་ཅིང་། །ཐུགས་རྗེའི་རླན་སྤྱན་དབུ་ལ་མེ་ཏོག་དུ་མའི་ཚོགས་ཀྱིས་ཆར་འབབ་པ། །ཁང་བརྩེགས་ཡིད་འོང་ལྷ་མོ་སྟོང་ཕྲག་བསྟོད་དབྱངས་སྒྲོགས་ལྡན་འདི་ལྟོས་ཞེས། །འཇམ་དབྱངས་དེ་འདྲ་མཐོང་ནས་ད་ནི་སེམས་དམྱལ་ཅ་ཅོ་འདོན་པར་ཤོག །\n", "output": "Here's a translation of the Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nལྷ་བརྒྱ (hundred deities), ཅོད་པན (crown), ཞབས་ཀྱི་པདྨ (lotus feet), ཐུགས་རྗེ (compassion), སྤྱན (eyes), ཁང་བརྩེགས (celestial mansion), འཇམ་དབྱངས (Manjushri), སེམས་དམྱལ (hell beings)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གིས to show instrumental case\n- ཅིང་ and ཞེས connectives\n- Optative mood with ཤོག at the end\n\n\nMay the crowns of a hundred deities worship your lotus feet,\nWhile compassionate moist eyes rain down many flower petals on your head.\n\"Behold this!\" say a thousand goddesses in lovely mansions, singing praises.\nHaving seen such a Manjushri, may the clamor of hell beings now cease.\n\n\nTechnical note: This verse describes a vision of Manjushri and expresses a wish for its soteriological effect on beings in hell realms.", "translation": "May the crowns of a hundred deities worship your lotus feet,\nWhile compassionate moist eyes rain down many flower petals on your head.\n\"Behold this!\" say a thousand goddesses in lovely mansions, singing praises.\nHaving seen such a Manjushri, may the clamor of hell beings now cease." @@ -74631,9 +81401,9 @@ "translation": "With the crowns of a hundred deities worshipping your lotus feet,\nAnd many flowers raining down on your head from compassionate, moist eyes,\nBehold this scene of a thousand goddesses in lovely palaces singing praises.\nHaving seen such a vision of Manjushri, may the clamor of hell beings now cease." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཁྱོད་ཀྱི་ལྷ་བརྒྱའི་ཅོད་པན་དག་གིས་ཞབས་ཀྱི་པདྨ་ལ་མཆོད་ཅིང་། །ཐུགས་རྗེའི་རླན་སྤྱན་དབུ་ལ་མེ་ཏོག་དུ་མའི་ཚོགས་ཀྱིས་ཆར་འབབ་པ། །ཁང་བརྩེགས་ཡིད་འོང་ལྷ་མོ་སྟོང་ཕྲག་བསྟོད་དབྱངས་སྒྲོགས་ལྡན་འདི་ལྟོས་ཞེས། །འཇམ་དབྱངས་དེ་འདྲ་མཐོང་ནས་ད་ནི་སེམས་དམྱལ་ཅ་ཅོ་འདོན་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: བརླན་པ་ནི་བངས་པའོ། །སྤོས་དྲིས་གང་བའི་ཁང་པ་བརྩེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས། ལྷ་བརྒྱའི་ཅོད་པན་དག་གིས་ཞབས་ཀྱིས་པདྨ་ལ་མཆོད་ཅིང་། ཐུགས་རྗེས་བརླན་པའི་སྤྱན་དང་ལྡན་པའི་དབུ་ལ་མེ་ཏོག་དུ་མའི་ཚོགས་ཀྱི་ཆར་འབབ་པའི་འཇམ་དབྱངས་ཁང་པ་བརྩེགས་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ལྷ་མོ་སྟོང་ཕྲག་བསྟོད་དབྱངས་སྒྲོགས་པའི་ནང་ན་བཞུགས་པ་འདི་ལྟོས་ཞེས་གྲོགས་རྣམས་ལ་དེ་བསྟན་ཏེ། ཐམས་ཅད་ཀྱིས་འཇམ་དབྱངས་དེ་འདྲ་མཐོང་ནས་ད་ནི་སེམས་དམྱལ་དགའ་བས་ཀུ་ཅོ་འདོན་པར་ཤོག\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nThe crowns of a hundred deities worship your lotus feet,\nWhile a rain of many flowers falls upon your head with eyes moist with compassion.\n\"Behold,\" they say, \"this Manjushri dwelling in delightful celestial mansions,\nResounding with hymns of praise from a thousand goddesses.\"\nHaving seen such a Manjushri, may the beings in the hell realms now cry out with joy.\n", - "translation": "The crowns of a hundred deities worship your lotus feet,\nWhile a rain of many flowers falls upon your head with eyes moist with compassion.\n\"Behold,\" they say, \"this Manjushri dwelling in delightful celestial mansions,\nResounding with hymns of praise from a thousand goddesses.\"\nHaving seen such a Manjushri, may the beings in the hell realms now cry out with joy." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཁྱོད་ཀྱི་ལྷ་བརྒྱའི་ཅོད་པན་དག་གིས་ཞབས་ཀྱི་པདྨ་ལ་མཆོད་ཅིང་། །ཐུགས་རྗེའི་རླན་སྤྱན་དབུ་ལ་མེ་ཏོག་དུ་མའི་ཚོགས་ཀྱིས་ཆར་འབབ་པ། །ཁང་བརྩེགས་ཡིད་འོང་ལྷ་མོ་སྟོང་ཕྲག་བསྟོད་དབྱངས་སྒྲོགས་ལྡན་འདི་ལྟོས་ཞེས། །འཇམ་དབྱངས་དེ་འདྲ་མཐོང་ནས་ད་ནི་སེམས་དམྱལ་ཅ་ཅོ་འདོན་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: བརླན་པ་ནི་བངས་པའོ། །སྤོས་དྲིས་གང་བའི་ཁང་པ་བརྩེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས། ལྷ་བརྒྱའི་ཅོད་པན་དག་གིས་ཞབས་ཀྱིས་པདྨ་ལ་མཆོད་ཅིང་། ཐུགས་རྗེས་བརླན་པའི་སྤྱན་དང་ལྡན་པའི་དབུ་ལ་མེ་ཏོག་དུ་མའི་ཚོགས་ཀྱི་ཆར་འབབ་པའི་འཇམ་དབྱངས་ཁང་པ་བརྩེགས་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ལྷ་མོ་སྟོང་ཕྲག་བསྟོད་དབྱངས་སྒྲོགས་པའི་ནང་ན་བཞུགས་པ་འདི་ལྟོས་ཞེས་གྲོགས་རྣམས་ལ་དེ་བསྟན་ཏེ། ཐམས་ཅད་ཀྱིས་འཇམ་དབྱངས་དེ་འདྲ་མཐོང་ནས་ད་ནི་སེམས་དམྱལ་དགའ་བས་ཀུ་ཅོ་འདོན་པར་ཤོག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"brlan pa\" means \"bangs pa\" (moistened/wet). It also mentions that \"spos dris gang ba'i khang pa brtsegs pa\" (stacked houses filled with incense fragrance) is explained by characteristics.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the visualization of Manjushri, describing his feet being worshipped by the crowns of hundreds of deities, his head adorned with a rain of flowers, and his compassionate gaze. It mentions Manjushri residing in a multi-storied palace with thousands of goddesses singing praises. It suggests showing this vision to companions, so that upon seeing such a Manjushri, even the minds in hell will shout with joy.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together provide a detailed explanation of the visualization of Manjushri, emphasizing his exalted status, the devotion he receives, and the transformative power of his vision. They also clarify some terminology and imagery used in the original verse.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\n\nMay the crowns of a hundred deities worship your lotus feet,\nWhile a shower of numerous flowers rains upon your head with compassion-moistened eyes.\nBehold this Manjushri in a delightful multi-storied palace, resonating with praises of a thousand goddesses.\nHaving seen such a Manjushri, may even the minds in hell now burst forth in joyous exclamation!\n", + "translation": "May the crowns of a hundred deities worship your lotus feet,\nWhile a shower of numerous flowers rains upon your head with compassion-moistened eyes.\nBehold this Manjushri in a delightful multi-storied palace, resonating with praises of a thousand goddesses.\nHaving seen such a Manjushri, may even the minds in hell now burst forth in joyous exclamation!" } }, "glossary": { @@ -74663,6 +81433,34 @@ "སེམས་དམྱལ་": "denizens of hell", "ཅ་ཅོ་": "clamor" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཁྱོད་ཀྱི་ལྷ་བརྒྱའི་ཅོད་པན་དག་གིས་ཞབས་ཀྱི་པདྨ་ལ་མཆོད་ཅིང་།": { + "ལྷ་": "deities", + "ཅོད་པན་": "crowns", + "ཞབས་": "feet", + "པདྨ་": "lotus", + "མཆོད་": "worship" + }, + "།ཐུགས་རྗེའི་རླན་སྤྱན་དབུ་ལ་མེ་ཏོག་དུ་མའི་ཚོགས་ཀྱིས་ཆར་འབབ་པ།": { + "ཐུགས་རྗེ་": "compassion", + "སྤྱན་": "eyes", + "དབུ་": "head", + "མེ་ཏོག་": "flowers", + "ཆར་": "shower" + }, + "།ཁང་བརྩེགས་ཡིད་འོང་ལྷ་མོ་སྟོང་ཕྲག་བསྟོད་དབྱངས་སྒྲོགས་ལྡན་འདི་ལྟོས་ཞེས།": { + "ཁང་བརྩེགས་": "multi-storied palace", + "ཡིད་འོང་": "delightful", + "ལྷ་མོ་": "goddesses", + "བསྟོད་དབྱངས་": "praises" + }, + "།འཇམ་དབྱངས་དེ་འདྲ་མཐོང་ནས་ད་ནི་སེམས་དམྱལ་ཅ་ཅོ་འདོན་པར་ཤོག །": { + "འཇམ་དབྱངས་": "Manjushri", + "མཐོང་": "seen", + "སེམས་དམྱལ་": "minds in hell", + "ཅ་ཅོ་": "exclamation" + } } } }, @@ -74672,7 +81470,7 @@ "commentary_1": "སྒྲིབ་པ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བའམ་ཡང་ན་མངོན་སུམ་མོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་སྤྲིན་དང་འདྲ་བས་ན་སྤྲིན་ནོ། །བདེ་བ་ནི་དལ་གྱིས་འབབ་པའོ། །", "commentary_2": "དེ་ལྟར་བདག་གི་དགེ་རྩས་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་བྱམས་པ་དང་སའི་སྙིང་པོ་དང་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་སྟེ་སྒྲིབ་པ་རྣམ་སེལ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་རང་རང་གི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུ་ལས་བྱུང་བའི་སྤྲིན་བདེ་བ་སྟེ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་བསིལ་ཞིང་དྲི་ཞིམ་ངད་ལྡན་ཆར་པ་འབེབས་མཐོང་ནས། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་དག་མངོན་པར་དགའ་གྱུར་ཅིག།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་བདག་གི་དགེ་རྩས་ཀུན་དུ་བཟང་ལ་སོགས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲིབ་པ་མེད་སྤྲིན་བདེ་བ་དང་། །བསིལ་ཞིང་དྲི་ཞིམ་དང་ལྡན་ཆར་པ་འབེབས་མཐོང་ནས། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་དག་མངོན་པར་དགའ་གྱུར་ཅིག །\n", "output": "Key terms:\nདགེ་རྩ་(virtuous roots), ཀུན་དུ་བཟང་(Samantabhadra), བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་(bodhisattva), སྒྲིབ་པ་(obscurations), སེམས་ཅན་(sentient beings), དམྱལ་བ་(hell realms)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...ནས་ (Having...in this way)\n- གྱུར་ཅིག (optative/aspirational particle)\n\n\nThus, by my virtuous roots, may the beings in hell realms become joyful upon seeing Samantabhadra and other bodhisattvas, free from obscurations, raining down cool, fragrant, pleasant clouds that bring happiness.\n\nNote: The translation maintains the single-sentence structure of the Tibetan, using commas to separate clauses.", "translation": "Thus, by my virtuous roots, may the beings in hell realms become joyful upon seeing Samantabhadra and other bodhisattvas, free from obscurations, raining down cool, fragrant, pleasant clouds that bring happiness." @@ -74688,9 +81486,53 @@ "translation": "Thus, by my roots of virtue, may beings in hell\nBehold Samantabhadra and other bodhisattvas,\nUnobscured, joyful as clouds,\nRaining cool, fragrant showers,\nAnd become supremely delighted." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདེ་ལྟར་བདག་གི་དགེ་རྩས་ཀུན་དུ་བཟང་ལ་སོགས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲིབ་པ་མེད་སྤྲིན་བདེ་བ་དང་། །བསིལ་ཞིང་དྲི་ཞིམ་དང་ལྡན་ཆར་པ་འབེབས་མཐོང་ནས། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་དག་མངོན་པར་དགའ་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: སྒྲིབ་པ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བའམ་ཡང་ན་མངོན་སུམ་མོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་སྤྲིན་དང་འདྲ་བས་ན་སྤྲིན་ནོ། །བདེ་བ་ནི་དལ་གྱིས་འབབ་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་བདག་གི་དགེ་རྩས་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་བྱམས་པ་དང་སའི་སྙིང་པོ་དང་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་སྟེ་སྒྲིབ་པ་རྣམ་སེལ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་རང་རང་གི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུ་ལས་བྱུང་བའི་སྤྲིན་བདེ་བ་སྟེ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་བསིལ་ཞིང་དྲི་ཞིམ་ངད་ལྡན་ཆར་པ་འབེབས་མཐོང་ནས། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་དག་མངོན་པར་དགའ་གྱུར་ཅིག།\n", - "output": "Here is my English translation of the Tibetan text, based on the provided commentaries:\n\n\nThus, by my roots of virtue, may beings in hell become overjoyed\nUpon seeing Samantabhadra and other bodhisattvas,\nFree from obscurations, like clouds,\nRaining down pleasant, cool, and fragrant showers.\n", - "translation": "Thus, by my roots of virtue, may beings in hell become overjoyed\nUpon seeing Samantabhadra and other bodhisattvas,\nFree from obscurations, like clouds,\nRaining down pleasant, cool, and fragrant showers." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དེ་ལྟར་བདག་གི་དགེ་རྩས་ཀུན་དུ་བཟང་ལ་སོགས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲིབ་པ་མེད་སྤྲིན་བདེ་བ་དང་། །བསིལ་ཞིང་དྲི་ཞིམ་དང་ལྡན་ཆར་པ་འབེབས་མཐོང་ནས། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་དག་མངོན་པར་དགའ་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: སྒྲིབ་པ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བའམ་ཡང་ན་མངོན་སུམ་མོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་སྤྲིན་དང་འདྲ་བས་ན་སྤྲིན་ནོ། །བདེ་བ་ནི་དལ་གྱིས་འབབ་པའོ། །\n\nCommentary 2: དེ་ལྟར་བདག་གི་དགེ་རྩས་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་བྱམས་པ་དང་སའི་སྙིང་པོ་དང་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་སྟེ་སྒྲིབ་པ་རྣམ་སེལ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་རང་རང་གི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུ་ལས་བྱུང་བའི་སྤྲིན་བདེ་བ་སྟེ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་བསིལ་ཞིང་དྲི་ཞིམ་ངད་ལྡན་ཆར་པ་འབེབས་མཐོང་ནས། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་དག་མངོན་པར་དགའ་གྱུར་ཅིག།\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"unobscured\" means free from afflictive and cognitive obscurations, or directly perceived. The bodhisattvas are likened to clouds, and their bliss is described as gently falling.\n\nCommentary 2:\nThis commentary elaborates on the bodhisattvas mentioned, including Samantabhadra, Maitreya, and others. It describes their miraculous powers creating pleasant clouds that rain down cool, fragrant water, bringing joy to hell beings.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize the unobscured nature of the bodhisattvas, their cloud-like qualities, and their ability to bring cooling, fragrant rain that brings joy and relief to beings in hell realms.\n\n3. Translation of the input text based on the combined meaning:\n\nThus, by my roots of virtue, may beings in hell realms rejoice upon seeing Samantabhadra and other unobscured bodhisattvas, like clouds, showering down pleasant, cool, and fragrant rain.", + "translation": "Thus, by my roots of virtue, may beings in hell realms rejoice upon seeing Samantabhadra and other unobscured bodhisattvas, like clouds, showering down pleasant, cool, and fragrant rain." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "དེ་ལྟར་བདག་གི་དགེ་རྩས་ཀུན་དུ་བཟང་ལ་སོགས། །": { + "དགེ་རྩ": "virtue", + "ཀུན་དུ་བཟང་": "Samantabhadra" + }, + "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲིབ་པ་མེད་སྤྲིན་བདེ་བ་དང་། །": { + "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ": "bodhisattvas", + "སྒྲིབ་པ་མེད": "free of obscurations", + "སྤྲིན": "cloud" + }, + "བསིལ་ཞིང་དྲི་ཞིམ་དང་ལྡན་ཆར་པ་འབེབས་མཐོང་ནས། །": { + "བསིལ": "cool", + "དྲི་ཞིམ": "fragrant", + "ཆར་པ": "rain" + }, + "སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་དག་མངོན་པར་དགའ་གྱུར་ཅིག །": { + "སེམས་ཅན": "beings", + "དམྱལ་བ": "hells", + "དགའ": "delight" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དེ་ལྟར་བདག་གི་དགེ་རྩས་ཀུན་དུ་བཟང་ལ་སོགས། །": { + "དགེ་རྩ": "roots of virtue", + "ཀུན་དུ་བཟང་": "Samantabhadra" + }, + "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲིབ་པ་མེད་སྤྲིན་བདེ་བ་དང་། །": { + "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་": "bodhisattvas", + "སྒྲིབ་པ་མེད་": "unobscured", + "སྤྲིན་": "clouds" + }, + "བསིལ་ཞིང་དྲི་ཞིམ་དང་ལྡན་ཆར་པ་འབེབས་མཐོང་ནས། །": { + "བསིལ་": "cool", + "དྲི་ཞིམ་": "fragrant", + "ཆར་པ་": "rain" + }, + "སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་དག་མངོན་པར་དགའ་གྱུར་ཅིག །": { + "སེམས་ཅན་": "beings", + "དམྱལ་བ་": "hell realms", + "དགའ་": "rejoice" + } } } }, @@ -74700,7 +81542,7 @@ "commentary_1": "ཚིམ་པ་ནི་ཟས་སྐོམ་གྱིས་སོ། །ཁྲུས་བྱས་ནི་འོ་རྒྱུན་གྱིས་སོ། །", "commentary_2": "འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་གི །ཕྱག་ནས་འབབ་པའི་འོ་རྒྱུན་གྱིས། །ཡི་དྭགས་རྣམས་ནི་ཚིམ་བྱས་ཤིང་། །ཁྲུས་བྱས་རྟག་ཏུ་བསིལ་བར་ཤོག།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་གི །ཕྱག་ནས་འབབ་པའི་འོ་རྒྱུན་གྱིས། །ཡི་དགས་རྣམས་ནི་ཚིམ་བྱས་ཤིང་། །ཁྲུས་བྱས་རྟག་ཏུ་བསིལ་བར་ཤོག །\n", "output": "Key terms:\nའཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་(Ārya Avalokiteśvara), ཕྱག་(hand), འོ་རྒྱུན་(stream of milk), ཡི་དགས་(preta/hungry ghost), ཚིམ་(satisfied), ཁྲུས་(bathed), བསིལ་(cooled)\n\nGrammatical notes:\n- གི and གྱིས are genitive and instrumental particles respectively\n- ཤོག at the end indicates an aspirational statement\n\n\nMay the stream of milk flowing from the hand of Noble Avalokiteśvara\nSatisfy the pretas and, having bathed them, always cool them.\n\nNote: This verse refers to the iconography of Avalokiteśvara, often depicted with milk flowing from his hand to relieve the suffering of hungry ghosts (pretas).", "translation": "May the stream of milk flowing from the hand of Noble Avalokiteśvara\nSatisfy the pretas and, having bathed them, always cool them." @@ -74716,9 +81558,51 @@ "translation": "May the stream of nectar flowing\nFrom the hand of noble Avalokiteshvara\nSatisfy the hungry ghosts,\nAnd may they always be refreshed by bathing in it." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་གི །ཕྱག་ནས་འབབ་པའི་འོ་རྒྱུན་གྱིས། །ཡི་དགས་རྣམས་ནི་ཚིམ་བྱས་ཤིང་། །ཁྲུས་བྱས་རྟག་ཏུ་བསིལ་བར་ཤོག །\n\nCommentary 1: ཚིམ་པ་ནི་ཟས་སྐོམ་གྱིས་སོ། །ཁྲུས་བྱས་ནི་འོ་རྒྱུན་གྱིས་སོ། །\n\nCommentary 2: འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་གི །ཕྱག་ནས་འབབ་པའི་འོ་རྒྱུན་གྱིས། །ཡི་དྭགས་རྣམས་ནི་ཚིམ་བྱས་ཤིང་། །ཁྲུས་བྱས་རྟག་ཏུ་བསིལ་བར་ཤོག།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nMay the stream of milk flowing from the hand of Noble Avalokiteshvara\nSatisfy the hungry ghosts with food and drink,\nBathe them, and keep them cool always.\n", - "translation": "May the stream of milk flowing from the hand of Noble Avalokiteshvara\nSatisfy the hungry ghosts with food and drink,\nBathe them, and keep them cool always." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་གི །ཕྱག་ནས་འབབ་པའི་འོ་རྒྱུན་གྱིས། །ཡི་དགས་རྣམས་ནི་ཚིམ་བྱས་ཤིང་། །ཁྲུས་བྱས་རྟག་ཏུ་བསིལ་བར་ཤོག །\n\nCommentary 1: ཚིམ་པ་ནི་ཟས་སྐོམ་གྱིས་སོ། །ཁྲུས་བྱས་ནི་འོ་རྒྱུན་གྱིས་སོ། །\n\nCommentary 2: འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་གི །ཕྱག་ནས་འབབ་པའི་འོ་རྒྱུན་གྱིས། །ཡི་དྭགས་རྣམས་ནི་ཚིམ་བྱས་ཤིང་། །ཁྲུས་བྱས་རྟག་ཏུ་བསིལ་བར་ཤོག།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \"Satisfaction is through food and drink. Bathing is done with the stream of milk.\"\n\nCommentary 2: This commentary is actually identical to the input text, so it doesn't provide additional information.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe first commentary clarifies that the satisfaction mentioned in the verse comes from nourishment (food and drink) and that the bathing is done with the milk stream. The second commentary doesn't add new information.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nMay the stream of milk flowing from the hand of Noble Avalokiteshvara satisfy the hungry ghosts with nourishment, bathe them, and always keep them cool.\n\nThis translation incorporates the understanding that the milk stream provides both nourishment (satisfying hunger and thirst) and cleansing (bathing), as clarified by the commentary.", + "translation": "May the stream of milk flowing from the hand of Noble Avalokiteshvara satisfy the hungry ghosts with nourishment, bathe them, and always keep them cool." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་གི །": { + "འཕགས་པ་": "noble", + "སྤྱན་རས་གཟིགས་": "Lokeshvara" + }, + "ཕྱག་ནས་འབབ་པའི་འོ་རྒྱུན་གྱིས།": { + "ཕྱག་": "hands", + "འབབ་པའི་": "flowing", + "འོ་རྒྱུན་": "streams of milk" + }, + "ཡི་དགས་རྣམས་ནི་ཚིམ་བྱས་ཤིང་།": { + "ཡི་དགས་": "preta hungry ghosts", + "ཚིམ་བྱས་": "satiate" + }, + "ཁྲུས་བྱས་རྟག་ཏུ་བསིལ་བར་ཤོག །": { + "ཁྲུས་བྱས་": "bathe", + "རྟག་ཏུ་": "ever", + "བསིལ་བར་": "refresh" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་གི །": { + "འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་": "Avalokiteshvara", + "དབང་": "Noble" + }, + "ཕྱག་ནས་འབབ་པའི་འོ་རྒྱུན་གྱིས།": { + "ཕྱག་": "hand", + "འབབ་པའི་": "flowing", + "འོ་རྒྱུན་": "stream of milk" + }, + "ཡི་དགས་རྣམས་ནི་ཚིམ་བྱས་ཤིང་།": { + "ཡི་དགས་": "hungry ghosts", + "ཚིམ་བྱས་": "satisfy" + }, + "ཁྲུས་བྱས་རྟག་ཏུ་བསིལ་བར་ཤོག །": { + "ཁྲུས་བྱས་": "bathe", + "རྟག་ཏུ་": "always", + "བསིལ་བར་": "cool" + } } } }, @@ -74728,7 +81612,7 @@ "commentary_1": "ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ནི་སྟོན་པ་སྐྱེད་བྱེད་མའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ལོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་གཟུགས་མཐོང་ཞིང་། །འོན་པས་རྟག་ཏུ་སྒྲ་ཐོས་ཤོག །ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྦྲུམ་མའང་གནོད་མེད་བཙའ་བར་ཤོག།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་མིག་མཐོང་ཞིང་། །འོན་པས་རྟག་ཏུ་སྒྲ་ཐོས་ཤོག །ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྦྲུམ་མའང་གནོད་མེད་བཙའ་བར་ཤོག །\n", "output": "Key terms:\nལོང་བ་ (blind), མིག་མཐོང་ (see with eyes), འོན་པ་ (deaf), སྒྲ་ཐོས་ (hear sounds), ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ (goddess Māyā), སྦྲུམ་མ་ (pregnant woman), བཙའ་བ་ (give birth)\n\nGrammatical notes:\n- Use of optative mood with ཤོག (may it be)\n- Comparative construction with ཇི་བཞིན་དུ་ (just as)\n\n\nMay the blind see with their eyes,\nAnd may the deaf always hear sounds.\nJust as the goddess Māyā [gave birth],\nMay pregnant women give birth without harm.\n\n\nNote: The reference to the goddess Māyā alludes to the miraculous birth of the Buddha, where according to tradition, Māyā gave birth painlessly and without complications.", "translation": "May the blind see with their eyes,\nAnd may the deaf always hear sounds.\nJust as the goddess Māyā [gave birth],\nMay pregnant women give birth without harm." @@ -74744,9 +81628,40 @@ "translation": "May the blind regain their sight,\nAnd may the deaf always hear sounds.\nLike the magical illusions of goddesses,\nMay pregnant women give birth without harm." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་མིག་མཐོང་ཞིང་། །འོན་པས་རྟག་ཏུ་སྒྲ་ཐོས་ཤོག །ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྦྲུམ་མའང་གནོད་མེད་བཙའ་བར་ཤོག །\n\nCommentary 1: ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ནི་སྟོན་པ་སྐྱེད་བྱེད་མའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ལོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་གཟུགས་མཐོང་ཞིང་། །འོན་པས་རྟག་ཏུ་སྒྲ་ཐོས་ཤོག །ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྦྲུམ་མའང་གནོད་མེད་བཙའ་བར་ཤོག།\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nMay the blind see forms,\nMay the deaf always hear sounds.\nJust as the goddess Māyā,\nMay pregnant women give birth without harm.\n", - "translation": "May the blind see forms,\nMay the deaf always hear sounds.\nJust as the goddess Māyā,\nMay pregnant women give birth without harm." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་མིག་མཐོང་ཞིང་། །འོན་པས་རྟག་ཏུ་སྒྲ་ཐོས་ཤོག །ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྦྲུམ་མའང་གནོད་མེད་བཙའ་བར་ཤོག །\n\nCommentary 1: ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ནི་སྟོན་པ་སྐྱེད་བྱེད་མའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། ལོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་གཟུགས་མཐོང་ཞིང་། །འོན་པས་རྟག་ཏུ་སྒྲ་ཐོས་ཤོག །ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྦྲུམ་མའང་གནོད་མེད་བཙའ་བར་ཤོག།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \"The goddess Māyā is the one who gave birth to the Teacher (Buddha).\"\n\nCommentary 2: This commentary simply repeats the input text without additional explanation.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries provide context that the \"goddess Māyā\" mentioned in the text refers to Buddha's mother, who gave birth to him miraculously and without pain.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nMay the blind see forms, and may the deaf always hear sounds. Just as the goddess Māyā (Buddha's mother) did, may pregnant women give birth without harm.\n\nThis translation reflects the aspiration for miraculous healing of sensory impairments and for all women to have safe, painless childbirth like Buddha's mother.", + "translation": "May the blind see forms, and may the deaf always hear sounds. Just as the goddess Māyā (Buddha's mother) did, may pregnant women give birth without harm." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ལོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་མིག་མཐོང་ཞིང་། །འོན་པས་རྟག་ཏུ་སྒྲ་ཐོས་ཤོག །": { + "ལོང་བ་": "blind", + "མིག་": "see", + "འོན་པ": "deaf", + "སྒྲ་": "hear" + }, + "ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྦྲུམ་མའང་གནོད་མེད་བཙའ་བར་ཤོག །": { + "ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་": "Queen Mayadevi", + "སྦྲུམ་མ": "pregnant", + "བཙའ་བ": "give birth" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ལོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་མིག་མཐོང་ཞིང་། །འོན་པས་རྟག་ཏུ་སྒྲ་ཐོས་ཤོག །": { + "ལོང་བ་": "blind", + "མིག་མཐོང་": "see forms", + "འོན་པ་": "deaf", + "རྟག་ཏུ་": "always", + "སྒྲ་": "sounds", + "ཐོས་": "hear" + }, + "ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྦྲུམ་མའང་གནོད་མེད་བཙའ་བར་ཤོག །": { + "ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་": "goddess Māyā", + "སྦྲུམ་མ་": "pregnant women", + "གནོད་མེད་": "without harm", + "བཙའ་བ་": "give birth" + } } } }, @@ -74756,7 +81671,7 @@ "commentary_1": "བསྟན་པ་ནི་རྩོམ་པའོ། །", "commentary_2": "བཀྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནོར་ཐོབ་ཤོག །མྱ་ངན་ཉམ་ཐག་དགའ་ཐོབ་ཤོག །ཡི་ཆད་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་སོས་ཤིང་། །སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེས་མི་བརྫི་བའི་བརྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབཀྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནོར་ཐོབ་ཤོག །མྱ་ངན་ཉམ་ཐག་དགའ་ཐོབ་ཤོག །ཡི་ཆད་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་སོས་ཤིང་། །བརྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབཀྲེན་པ་ (poor/destitute), ནོར་ (wealth), མྱ་ངན་ (sorrow), ཉམ་ཐག་ (miserable), ཡི་ཆད་ (discouraged), ཡིད་སོས་ (refreshed mind), བརྟན་པ་ (stability)\n\nGrammatical notes:\n- Use of optative particle ཤོག (may/let)\n- Repetition of ཤོག at line ends for emphasis and poetic structure\n- ཀྱིས་ and ཀྱང་ as agentive and inclusive particles respectively\n\n\nMay the destitute obtain wealth!\nMay those in sorrow and misery attain joy!\nMay the discouraged also have their minds refreshed,\nAnd may they achieve perfect stability!\n\nTechnical note: This verse is a common aspiration (སྨོན་ལམ་) format in Tibetan Buddhist literature, expressing altruistic wishes for the benefit of all beings.", "translation": "May the destitute obtain wealth!\nMay those in sorrow and misery attain joy!\nMay the discouraged also have their minds refreshed,\nAnd may they achieve perfect stability!" @@ -74772,9 +81687,52 @@ "translation": "May the poor obtain wealth.\nMay those in sorrow and distress find joy.\nMay the despairing be uplifted in spirit,\nAnd may all attain perfect stability." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབཀྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནོར་ཐོབ་ཤོག །མྱ་ངན་ཉམ་ཐག་དགའ་ཐོབ་ཤོག །ཡི་ཆད་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་སོས་ཤིང་། །བརྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: བསྟན་པ་ནི་རྩོམ་པའོ། །\n\nCommentary 2: བཀྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནོར་ཐོབ་ཤོག །མྱ་ངན་ཉམ་ཐག་དགའ་ཐོབ་ཤོག །ཡི་ཆད་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་སོས་ཤིང་། །སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེས་མི་བརྫི་བའི་བརྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nMay the poor obtain wealth.\nMay those in sorrow and distress find joy.\nMay the despondent be uplifted in spirit,\nAnd may all attain perfect stability, unoppressed by suffering and mental anguish.\n", - "translation": "May the poor obtain wealth.\nMay those in sorrow and distress find joy.\nMay the despondent be uplifted in spirit,\nAnd may all attain perfect stability, unoppressed by suffering and mental anguish." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བཀྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནོར་ཐོབ་ཤོག །མྱ་ངན་ཉམ་ཐག་དགའ་ཐོབ་ཤོག །ཡི་ཆད་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་སོས་ཤིང་། །བརྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: བསྟན་པ་ནི་རྩོམ་པའོ། །\n\nCommentary 2: བཀྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནོར་ཐོབ་ཤོག །མྱ་ངན་ཉམ་ཐག་དགའ་ཐོབ་ཤོག །ཡི་ཆད་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་སོས་ཤིང་། །སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེས་མི་བརྫི་བའི་བརྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \"བསྟན་པ་ནི་རྩོམ་པའོ།\" \nTranslation: \"Teaching is composition.\"\nSummary: This brief commentary suggests that the teaching or doctrine is a composition or creation.\n\nCommentary 2: This commentary is actually a repetition of the input text with a slight expansion of the last line.\nTranslation: \"May the poor obtain wealth. May the sorrowful and miserable obtain joy. May even the despondent be uplifted. May they achieve perfect stability that is not overwhelmed by suffering and mental distress.\"\nSummary: This commentary elaborates on the last line, emphasizing that the stability mentioned should be unaffected by suffering and mental distress.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together suggest that this teaching is a composition of aspirations for the well-being of others, emphasizing the transformation of various forms of suffering into positive states, culminating in a stable state of mind that remains unshaken by difficulties.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nMay the poor obtain wealth.\nMay the sorrowful and miserable find joy.\nMay even the despondent be uplifted in spirit.\nAnd may they all achieve perfect, unwavering stability.", + "translation": "May the poor obtain wealth.\nMay the sorrowful and miserable find joy.\nMay even the despondent be uplifted in spirit.\nAnd may they all achieve perfect, unwavering stability." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "བཀྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནོར་ཐོབ་ཤོག །": { + "བཀྲེན་པ་": "beggars", + "ནོར་": "prosperity", + "ཐོབ་": "gain" + }, + "མྱ་ངན་ཉམ་ཐག་དགའ་ཐོབ་ཤོག །": { + "མྱ་ངན་": "grief", + "ཉམ་ཐག་": "wracked", + "དགའ་": "joy", + "ཐོབ་": "gain" + }, + "ཡི་ཆད་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་སོས་ཤིང་།": { + "ཡི་ཆད་": "despondent", + "ཡིད་སོས་": "relieved" + }, + "།བརྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག །": { + "བརྟན་པ་": "stability" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བཀྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནོར་ཐོབ་ཤོག །": { + "བཀྲེན་པ་": "poor", + "ནོར་": "wealth", + "ཐོབ་": "obtain" + }, + "མྱ་ངན་ཉམ་ཐག་དགའ་ཐོབ་ཤོག །": { + "མྱ་ངན་": "sorrowful", + "ཉམ་ཐག་": "miserable", + "དགའ་": "joy", + "ཐོབ་": "find" + }, + "ཡི་ཆད་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་སོས་ཤིང་།": { + "ཡི་ཆད་": "despondent", + "ཡིད་སོས་": "uplifted in spirit" + }, + "བརྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག །": { + "བརྟན་པ་": "stability", + "ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་": "perfect" + } } } }, @@ -74784,7 +81742,7 @@ "commentary_1": "ཐར་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །", "commentary_2": "སེམས་ཅན་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །མྱུར་དུ་ནད་ལས་ཐར་པར་གྱུར། །འགྲོ་བའི་ནད་རྣམས་མ་ལུས་པ། །རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་མེད་པར་ཤོག།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །མྱུར་དུ་ནད་ལས་ཐར་གྱུར་ཅིག །འགྲོ་བའི་ནད་ནི་མ་ལུས་པ། །རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་མེད་པར་ཤོག །\n", "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), ནད་པ་ (sick/ill), མྱུར་དུ་ (quickly), ཐར་ (liberate/free), འགྲོ་བ་ (beings/migrators), མ་ལུས་པ་ (without exception), རྟག་ཏུ་ (always), འབྱུང་བ་ (arise/occur)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྙེད་པ། (however many there are)\n- གྱུར་ཅིག (optative/aspirational particle)\n- མེད་པར་ཤོག (aspirational construction: \"may it be without\")\n\n\nHowever many sick sentient beings there are,\nMay they quickly be freed from illness.\nMay all the diseases of beings, without exception,\nForever never arise.\n\nNote: This verse is a common aspiration prayer for the healing of all beings.", "translation": "However many sick sentient beings there are,\nMay they quickly be freed from illness.\nMay all the diseases of beings, without exception,\nForever never arise." @@ -74800,9 +81758,40 @@ "translation": "tags:\n\n\nMay all sentient beings who are sick\nBe swiftly freed from their illnesses.\nMay all the diseases of beings\nWithout exception never occur again." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཅན་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །མྱུར་དུ་ནད་ལས་ཐར་གྱུར་ཅིག །འགྲོ་བའི་ནད་ནི་མ་ལུས་པ། །རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་མེད་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: ཐར་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །\n\nCommentary 2: སེམས་ཅན་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །མྱུར་དུ་ནད་ལས་ཐར་པར་གྱུར། །འགྲོ་བའི་ནད་རྣམས་མ་ལུས་པ། །རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་མེད་པར་ཤོག།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation into English:\n\n\nMay all sentient beings who are ill\nSwiftly be freed from their diseases.\nMay all the illnesses of beings\nNever arise again.\n\n\nThis translation aims to capture the meaning and spirit of the Tibetan prayer, which expresses a wish for the healing of all sick beings and the prevention of future illnesses.", - "translation": "May all sentient beings who are ill\nSwiftly be freed from their diseases.\nMay all the illnesses of beings\nNever arise again." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཅན་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །མྱུར་དུ་ནད་ལས་ཐར་གྱུར་ཅིག །འགྲོ་བའི་ནད་ནི་མ་ལུས་པ། །རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་མེད་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: ཐར་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །\n\nCommentary 2: སེམས་ཅན་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །མྱུར་དུ་ནད་ལས་ཐར་པར་གྱུར། །འགྲོ་བའི་ནད་རྣམས་མ་ལུས་པ། །རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་མེད་པར་ཤོག།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \"May they be liberated\" refers to \"sentient beings\" as the remaining part of the phrase.\n\nCommentary 2: This is essentially a restatement of the input text with minor grammatical differences, emphasizing the wish for all sentient beings to be quickly freed from illness and for all diseases to cease arising forever.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries together emphasize that the verse is a wish for all sentient beings to be freed from illness quickly and permanently. They clarify that \"sentient beings\" are the subject of the liberation mentioned.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nMay all sentient beings who are ill\nBe swiftly freed from their diseases.\nMay all the illnesses of beings\nNever arise again.", + "translation": "May all sentient beings who are ill\nBe swiftly freed from their diseases.\nMay all the illnesses of beings\nNever arise again." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "སེམས་ཅན་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །མྱུར་དུ་ནད་ལས་ཐར་གྱུར་ཅིག །": { + "སེམས་ཅན་": "being", + "ནད་པ་": "sick", + "མྱུར་དུ་": "swiftly", + "ནད་": "illness", + "ཐར་": "cured" + }, + "འགྲོ་བའི་ནད་ནི་མ་ལུས་པ། །རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་མེད་པར་ཤོག །": { + "འགྲོ་བའི་": "wanderers'", + "ནད་": "maladies", + "མེད་པར་": "none", + "འབྱུང་བ་": "occur" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སེམས་ཅན་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །མྱུར་དུ་ནད་ལས་ཐར་གྱུར་ཅིག །": { + "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "ནད་པ་": "ill", + "མྱུར་དུ་": "swiftly", + "ནད་": "diseases", + "ཐར་": "freed" + }, + "འགྲོ་བའི་ནད་ནི་མ་ལུས་པ། །རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་མེད་པར་ཤོག །": { + "འགྲོ་བའི་": "beings", + "ནད་": "illnesses", + "འབྱུང་བ་": "arise" + } } } }, @@ -74812,7 +81801,7 @@ "commentary_1": "བདེ་བ་ནི་བཀྲ་ཤིས་པར་བྱེད་པའོ། །འབད་མི་དགོས་པ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པས་སོ། །", "commentary_2": "འགྲོན་པོ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་ཤོག །གང་གི་དོན་དུ་འགྲོ་བྱེད་པ། །དེ་འབད་མི་དགོས་པར་འགྲུབ་པར་ཤོག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདྲོན་པ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་ཤོག །གང་གི་དོན་དུ་འགྲོ་བྱེད་པ། །དེ་འབད་མི་དགོས་གྲུབ་གྱུར་ཅིག །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའདྲོན་པ་ (traveler), ཕྱོགས་ (direction), བདེ་བ་ (happiness/well-being), འགྲོ་ (go), གྲུབ་ (accomplish)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཤོག and གྱུར་ཅིག for aspirational statements\n- གང་གི་དོན་དུ construction indicating purpose\n\n\nMay all travelers\nIn all directions be well!\nMay the purpose for which they go\nBe accomplished without effort!\n\nNote: འདྲོན་པ་ can also mean \"reciter\" or \"one who reads aloud,\" but in this context, \"traveler\" fits better with the theme of journeying.", "translation": "May all travelers\nIn all directions be well!\nMay the purpose for which they go\nBe accomplished without effort!" @@ -74828,9 +81817,37 @@ "translation": "May all reciters in all directions be happy!\nMay whatever purpose for which they travel\nBe accomplished without effort!" }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའདྲོན་པ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་ཤོག །གང་གི་དོན་དུ་འགྲོ་བྱེད་པ། །དེ་འབད་མི་དགོས་གྲུབ་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: བདེ་བ་ནི་བཀྲ་ཤིས་པར་བྱེད་པའོ། །འབད་མི་དགོས་པ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པས་སོ། །\n\nCommentary 2: འགྲོན་པོ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་ཤོག །གང་གི་དོན་དུ་འགྲོ་བྱེད་པ། །དེ་འབད་མི་དགོས་པར་འགྲུབ་པར་ཤོག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nMay all travelers in every direction be happy and at ease.\nMay the purpose for which they journey be accomplished effortlessly.\n\n\nThis translation aims to capture the essence of the Tibetan verse, which is a prayer or aspiration for the well-being and success of travelers. The commentaries help clarify that \"བདེ་བ\" refers to auspiciousness or ease, and that \"འབད་མི་དགོས\" implies skillful means or effortless accomplishment.", - "translation": "May all travelers in every direction be happy and at ease.\nMay the purpose for which they journey be accomplished effortlessly." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འདྲོན་པ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་ཤོག །གང་གི་དོན་དུ་འགྲོ་བྱེད་པ། །དེ་འབད་མི་དགོས་གྲུབ་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: བདེ་བ་ནི་བཀྲ་ཤིས་པར་བྱེད་པའོ། །འབད་མི་དགོས་པ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པས་སོ། །\n\nCommentary 2: འགྲོན་པོ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་ཤོག །གང་གི་དོན་དུ་འགྲོ་བྱེད་པ། །དེ་འབད་མི་དགོས་པར་འགྲུབ་པར་ཤོག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"Happiness means to make auspicious. 'Without effort' means through skillful means.\"\n\nCommentary 2:\nThis appears to be a slightly different version of the input text, emphasizing that the goals should be accomplished effortlessly.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries suggest that the verse is a wish for travelers to have auspicious and happy journeys in all directions. It also emphasizes that their goals should be accomplished easily, through skillful means rather than difficult effort.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nMay all travelers in every direction be happy and prosperous.\nMay whatever purpose for which they travel\nBe accomplished without need for strenuous effort.", + "translation": "May all travelers in every direction be happy and prosperous.\nMay whatever purpose for which they travel\nBe accomplished without need for strenuous effort." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "འདྲོན་པ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་ཤོག །": { + "འདྲོན་པ་": "traveler", + "ཕྱོགས་": "directions", + "བདེ་བར་": "propitious" + }, + "གང་གི་དོན་དུ་འགྲོ་བྱེད་པ། །དེ་འབད་མི་དགོས་གྲུབ་གྱུར་ཅིག །": { + "དོན་དུ་": "aims", + "འགྲོ་": "travel", + "འབད་མི་དགོས་": "without effort", + "གྲུབ་": "accomplish" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འདྲོན་པ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་ཤོག །": { + "འདྲོན་པ་": "travelers", + "ཕྱོགས་": "direction", + "བདེ་བ་": "happy" + }, + "གང་གི་དོན་དུ་འགྲོ་བྱེད་པ། །དེ་འབད་མི་དགོས་གྲུབ་གྱུར་ཅིག །": { + "དོན་": "purpose", + "འགྲོ་": "travel", + "འབད་": "effort", + "གྲུབ་": "accomplished" + } } } }, @@ -74840,7 +81857,7 @@ "commentary_1": "གྲུ་ཆེན་ནི་གཟིངས་སོ། །", "commentary_2": "གྲུ་དང་གྲུ་ཆེན་ཞུགས་པ་དག །ཡིད་ལ་བསམས་པ་འགྲུབ་གྱུར་ཏེ། །ཆུ་ཡི་ངོགས་སུ་བདེར་ཕྱིན་ནས། །གཉེན་དང་ལྷན་ཅིག་དགའ་བར་ཤོག།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགྲུ་དང་གྲུ་ཆེན་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་གྲུབ་གྱུར་ཏེ། །ཆུ་ཡི་ངོགས་སུ་བདེར་ཕྱིན་ནས། །གཉེན་དང་ལྷན་ཅིག་དགའ་བར་ཤོག །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགྲུ་(boat), གྲུ་ཆེན་(large boat/ship), ཞུགས་པ་(entered/embarked), ཆུ་ཡི་ངོགས་(shore/bank of water)\n\nGrammar:\n- རྣམས་ (plural marker)\n- གྱུར་ཏེ་ (perfective auxiliary)\n- ནས་ (after/having done)\n- ཤོག (optative/wish particle)\n\n\nMay those who have embarked on boats and ships\nHave their wishes fulfilled in mind,\nArrive safely at the shore,\nAnd rejoice together with their loved ones.\n\n\nNote: This verse appears to be a prayer or aspiration for the safety and success of travelers by water.", "translation": "May those who have embarked on boats and ships\nHave their wishes fulfilled in mind,\nArrive safely at the shore,\nAnd rejoice together with their loved ones." @@ -74856,9 +81873,50 @@ "translation": "May those who have embarked on boats and great ships\nAccomplish their heart's intentions,\nSafely reach the shore,\nAnd rejoice together with their loved ones." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགྲུ་དང་གྲུ་ཆེན་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་གྲུབ་གྱུར་ཏེ། །ཆུ་ཡི་ངོགས་སུ་བདེར་ཕྱིན་ནས། །གཉེན་དང་ལྷན་ཅིག་དགའ་བར་ཤོག །\n\nCommentary 1: གྲུ་ཆེན་ནི་གཟིངས་སོ། །\n\nCommentary 2: གྲུ་དང་གྲུ་ཆེན་ཞུགས་པ་དག །ཡིད་ལ་བསམས་པ་འགྲུབ་གྱུར་ཏེ། །ཆུ་ཡི་ངོགས་སུ་བདེར་ཕྱིན་ནས། །གཉེན་དང་ལྷན་ཅིག་དགའ་བར་ཤོག།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my English translation:\n\n\nMay those who board boats and ships\nHave their wishes fulfilled,\nSafely reach the shore,\nAnd rejoice together with their loved ones.\n", - "translation": "May those who board boats and ships\nHave their wishes fulfilled,\nSafely reach the shore,\nAnd rejoice together with their loved ones." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གྲུ་དང་གྲུ་ཆེན་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་གྲུབ་གྱུར་ཏེ། །ཆུ་ཡི་ངོགས་སུ་བདེར་ཕྱིན་ནས། །གཉེན་དང་ལྷན་ཅིག་དགའ་བར་ཤོག །\n\nCommentary 1: གྲུ་ཆེན་ནི་གཟིངས་སོ། །\n\nCommentary 2: གྲུ་དང་གྲུ་ཆེན་ཞུགས་པ་དག །ཡིད་ལ་བསམས་པ་འགྲུབ་གྱུར་ཏེ། །ཆུ་ཡི་ངོགས་སུ་བདེར་ཕྱིན་ནས། །གཉེན་དང་ལྷན་ཅིག་དགའ་བར་ཤོག།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \"གྲུ་ཆེན་ནི་གཟིངས་སོ།\" \nTranslation: \"གྲུ་ཆེན་ (large boat) means གཟིངས་ (ship).\"\n\nCommentary 2: This is almost identical to the input text, with minor differences in spelling. It doesn't provide additional information beyond the original verse.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe only additional information provided is that གྲུ་ཆེན་ refers specifically to a ship or large vessel, as opposed to a smaller boat.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nMay those who have embarked on boats and ships\nHave their wishes fulfilled,\nSafely reach the shore,\nAnd rejoice together with their loved ones.", + "translation": "May those who have embarked on boats and ships\nHave their wishes fulfilled,\nSafely reach the shore,\nAnd rejoice together with their loved ones." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གྲུ་དང་གྲུ་ཆེན་ཞུགས་པ་རྣམས། །": { + "གྲུ་": "boats", + "གྲུ་ཆེན་": "ships", + "ཞུགས་པ་": "embarked" + }, + "ཡིད་ལ་བསམ་པ་གྲུབ་གྱུར་ཏེ། །": { + "ཡིད་ལ་བསམ་པ་": "intentions", + "གྲུབ་": "accomplish" + }, + "ཆུ་ཡི་ངོགས་སུ་བདེར་ཕྱིན་ནས། །": { + "ཆུ་ཡི་ངོགས་": "shore", + "བདེར་ཕྱིན་": "safely reach" + }, + "གཉེན་དང་ལྷན་ཅིག་དགའ་བར་ཤོག །": { + "གཉེན་": "families", + "དགའ་བར་": "rejoice" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གྲུ་དང་གྲུ་ཆེན་ཞུགས་པ་རྣམས། །": { + "གྲུ་": "boat", + "གྲུ་ཆེན་": "ship", + "ཞུགས་པ་": "embarked" + }, + "ཡིད་ལ་བསམ་པ་གྲུབ་གྱུར་ཏེ། །": { + "ཡིད་ལ་བསམ་པ་": "wishes", + "གྲུབ་": "fulfilled" + }, + "ཆུ་ཡི་ངོགས་སུ་བདེར་ཕྱིན་ནས། །": { + "ཆུ་ཡི་ངོགས་": "shore", + "བདེར་ཕྱིན་": "safely reach" + }, + "གཉེན་དང་ལྷན་ཅིག་དགའ་བར་ཤོག །": { + "གཉེན་": "loved ones", + "ལྷན་ཅིག་": "together", + "དགའ་བར་": "rejoice" + } } } }, @@ -74868,7 +81926,7 @@ "commentary_1": "ཉམ་ང་ནི་བགྲོད་དཀའ་བའོ། །མྱོས་པ་ནི་སྨྱོན་པའོ། །རབ་མྱོས་ནི་དཔག་མེད་པས་མྱོས་པའོ། །", "commentary_2": "འབྲོག་དགོན་ལ་སོགས་པ་ལམ་མེད་ཅིང་ཉམ་ང་བར། བྱིས་པ་དང་རྒན་པོ་མགོན་མེད་པ་གཉིད་ལོག་མྱོས་ཤིང་རབ་མྱོས་རྣམས་ལྷ་དག་གིས་སྲུང་བར་བྱེད་པར་ཤོག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདགོན་སོགས་ལམ་མེད་ཉམ་ང་བར། །བྱིས་པ་རྒན་པོ་མགོན་མེད་པ། །གཉིད་ལོག་མྱོས་ཤིང་རབ་མྱོས་རྣམས། །ལྷ་དག་སྲུང་བར་བྱེད་པར་ཤོག །\n", "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདགོན་ (wilderness), ལམ་མེད་ (pathless), ཉམ་ང་བ་ (dangerous)\nབྱིས་པ་ (children), རྒན་པོ་ (elderly), མགོན་མེད་པ་ (without protector)\nགཉིད་ལོག་ (asleep), མྱོས་ (intoxicated), རབ་མྱོས་ (extremely intoxicated)\nལྷ་ (deities), སྲུང་བ་ (protect)\n\nGrammatical notes:\n- Use of སོགས་ to indicate \"and so forth\"\n- བར་ as a locative particle\n- རྣམས་ as a plural marker\n- ཤོག as an optative/aspirational particle\n\n\nIn dangerous wilderness and pathless places,\nFor children, the elderly, and those without protectors,\nFor those asleep, intoxicated, and extremely intoxicated,\nMay the deities provide protection.\n\nNote: This verse appears to be an aspiration for divine protection for vulnerable beings in perilous situations.", "translation": "In dangerous wilderness and pathless places,\nFor children, the elderly, and those without protectors,\nFor those asleep, intoxicated, and extremely intoxicated,\nMay the deities provide protection." @@ -74884,9 +81942,9 @@ "translation": "May the deities protect\nThose in desolate places without paths,\nChildren and the elderly without guardians,\nThose who are asleep, intoxicated, or heavily drunk." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nདགོན་སོགས་ལམ་མེད་ཉམ་ང་བར། །བྱིས་པ་རྒན་པོ་མགོན་མེད་པ། །གཉིད་ལོག་མྱོས་ཤིང་རབ་མྱོས་རྣམས། །ལྷ་དག་སྲུང་བར་བྱེད་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: ཉམ་ང་ནི་བགྲོད་དཀའ་བའོ། །མྱོས་པ་ནི་སྨྱོན་པའོ། །རབ་མྱོས་ནི་དཔག་མེད་པས་མྱོས་པའོ། །\n\nCommentary 2: འབྲོག་དགོན་ལ་སོགས་པ་ལམ་མེད་ཅིང་ཉམ་ང་བར། བྱིས་པ་དང་རྒན་པོ་མགོན་མེད་པ་གཉིད་ལོག་མྱོས་ཤིང་རབ་མྱོས་རྣམས་ལྷ་དག་གིས་སྲུང་བར་བྱེད་པར་ཤོག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\nMay the deities protect those in desolate places without paths that are difficult to traverse: children and elderly without protectors, those who are asleep, intoxicated, and extremely intoxicated.", - "translation": "May the deities protect those in desolate places without paths that are difficult to traverse: children and elderly without protectors, those who are asleep, intoxicated, and extremely intoxicated." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: དགོན་སོགས་ལམ་མེད་ཉམ་ང་བར། །བྱིས་པ་རྒན་པོ་མགོན་མེད་པ། །གཉིད་ལོག་མྱོས་ཤིང་རབ་མྱོས་རྣམས། །ལྷ་དག་སྲུང་བར་བྱེད་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: ཉམ་ང་ནི་བགྲོད་དཀའ་བའོ། །མྱོས་པ་ནི་སྨྱོན་པའོ། །རབ་མྱོས་ནི་དཔག་མེད་པས་མྱོས་པའོ། །\n\nCommentary 2: འབྲོག་དགོན་ལ་སོགས་པ་ལམ་མེད་ཅིང་ཉམ་ང་བར། བྱིས་པ་དང་རྒན་པོ་མགོན་མེད་པ་གཉིད་ལོག་མྱོས་ཤིང་རབ་མྱོས་རྣམས་ལྷ་དག་གིས་སྲུང་བར་བྱེད་པར་ཤོག\n", + "output": "1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"Ñam nga\" means difficult to traverse. \"Myos pa\" means insane. \"Rab myos\" means intoxicated beyond measure.\n\nCommentary 2:\nIn desolate places like wilderness where there are no paths and it's frightening, may the deities protect children and elderly without guardians, those who are asleep, intoxicated, and extremely intoxicated.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries explain the meaning of certain terms and provide context for the verse. They indicate that the verse is about divine protection for vulnerable beings in dangerous, isolated places.\n\n3. Translation of the input text based on the commentaries:\n\nMay the deities protect children and the elderly without guardians, those who are asleep, intoxicated, and extremely intoxicated in desolate places like wilderness where there are no paths and it is frightening.", + "translation": "May the deities protect children and the elderly without guardians, those who are asleep, intoxicated, and extremely intoxicated in desolate places like wilderness where there are no paths and it is frightening." } }, "glossary": { @@ -74909,6 +81967,27 @@ "ལྷ་": "gods", "སྲུང་བ་": "guarded" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "དགོན་སོགས་ལམ་མེད་ཉམ་ང་བར།": { + "དགོན་": "wilderness", + "ལམ་མེད་": "no paths", + "ཉམ་ང་བ་": "frightening" + }, + "།བྱིས་པ་རྒན་པོ་མགོན་མེད་པ།": { + "བྱིས་པ་": "children", + "རྒན་པོ་": "elderly", + "མགོན་མེད་པ་": "without guardians" + }, + "།གཉིད་ལོག་མྱོས་ཤིང་རབ་མྱོས་རྣམས།": { + "གཉིད་ལོག་": "asleep", + "མྱོས་": "intoxicated", + "རབ་མྱོས་": "extremely intoxicated" + }, + "།ལྷ་དག་སྲུང་བར་བྱེད་པར་ཤོག །": { + "ལྷ་": "deities", + "སྲུང་བ་": "protect" + } } } }, @@ -74918,7 +81997,7 @@ "commentary_1": "རྟག་ཏུ་ཞེས་པ་ནི་དུས་ཀྱི་མཐར་བརྗོད་པའོ། །", "commentary_2": "མི་དལ་བ་བརྒྱད་པོ་ཀུན་ལས་ཐར་པ་དང་དད་དང་ཤེས་རབ་བརྩེར་ལྡན་ཞིང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ཟས་དང་སྤྱོད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ནས་རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་གྱུར་ཅིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམི་ངལ་ཀུན་ལས་ཐར་བ་དང་། །དད་དང་ཤེས་རབ་བརྩེ་ལྡན་ཞིང་། །ཟས་དང་སྤྱོད་པ་ཕུན་ཚོགས་ནས། །རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་གྱུར་ཅིག །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམི་ངལ་(Unwearied), ཐར་བ་(Liberation), དད་(Faith), ཤེས་རབ་(Wisdom), བརྩེ་(Compassion), ཟས་(Food), སྤྱོད་པ་(Conduct), ཚེ་རབས་(Lifetimes)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to connect items in a list\n- ལྡན་ཞིང་ indicating possession\n- Optative mood with གྱུར་ཅིག\n\n\nMay [I] be liberated from all weariness,\nPossess faith, wisdom, and compassion,\nHave excellent food and conduct,\nAnd always remember [my] lifetimes.\n\nNote: The phrase ཚེ་རབས་དྲན་ refers to the ability to recall past lives, an important concept in Buddhist practice.", "translation": "May [I] be liberated from all weariness,\nPossess faith, wisdom, and compassion,\nHave excellent food and conduct,\nAnd always remember [my] lifetimes." @@ -74934,9 +82013,47 @@ "translation": "May I be free from all weariness and fatigue,\nPossess faith, wisdom, and compassion,\nHave excellent food and conduct,\nAnd always remember my past lives." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nམི་ངལ་ཀུན་ལས་ཐར་བ་དང་། །དད་དང་ཤེས་རབ་བརྩེ་ལྡན་ཞིང་། །ཟས་དང་སྤྱོད་པ་ཕུན་ཚོགས་ནས། །རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: རྟག་ཏུ་ཞེས་པ་ནི་དུས་ཀྱི་མཐར་བརྗོད་པའོ། །\n\nCommentary 2: མི་དལ་བ་བརྒྱད་པོ་ཀུན་ལས་ཐར་པ་དང་དད་དང་ཤེས་རབ་བརྩེར་ལྡན་ཞིང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ཟས་དང་སྤྱོད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ནས་རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་གྱུར་ཅིག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\nMay I be free from all exhaustion and unfavorable conditions,\nPossess faith, wisdom, and compassion,\nHave excellent food and conduct,\nAnd always remember my past lives.\n\nThis translation attempts to capture the essence of the Tibetan verse, incorporating insights from the commentaries. The first commentary emphasizes that \"always\" (རྟག་ཏུ) refers to the end of time. The second commentary elaborates on the meaning of freedom from unfavorable conditions, the qualities of faith, wisdom, and compassion, and the importance of proper food and conduct without fault.", - "translation": "May I be free from all exhaustion and unfavorable conditions,\nPossess faith, wisdom, and compassion,\nHave excellent food and conduct,\nAnd always remember my past lives." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: མི་ངལ་ཀུན་ལས་ཐར་བ་དང་། །དད་དང་ཤེས་རབ་བརྩེ་ལྡན་ཞིང་། །ཟས་དང་སྤྱོད་པ་ཕུན་ཚོགས་ནས། །རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: རྟག་ཏུ་ཞེས་པ་ནི་དུས་ཀྱི་མཐར་བརྗོད་པའོ། །\n\nCommentary 2: མི་དལ་བ་བརྒྱད་པོ་ཀུན་ལས་ཐར་པ་དང་དད་དང་ཤེས་རབ་བརྩེར་ལྡན་ཞིང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ཟས་དང་སྤྱོད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ནས་རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་གྱུར་ཅིག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \"Always\" refers to the end of time.\n\nCommentary 2: May one be free from all eight unfavorable conditions, possess faith, wisdom, and compassion, have perfect food and conduct without fault, and always remember past lives.\n\n2. Combined meaning:\nThe commentaries emphasize the aspiration for continuous spiritual progress across lifetimes, free from obstacles, with positive qualities and ethical conduct, culminating in the ability to remember past lives.\n\n3. Translating the input text based on the combined commentary meaning:\n\nMay I always be free from all weariness and unfavorable conditions,\nPossess faith, wisdom, and compassion,\nHave perfect nourishment and conduct,\nAnd continuously remember my past lives throughout all time.", + "translation": "May I always be free from all weariness and unfavorable conditions,\nPossess faith, wisdom, and compassion,\nHave perfect nourishment and conduct,\nAnd continuously remember my past lives throughout all time." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "མི་ངལ་ཀུན་ལས་ཐར་བ་དང་། །དད་དང་ཤེས་རབ་བརྩེ་ལྡན་ཞིང་།": { + "མི་ངལ་": "lack of leisure", + "ཐར་བ་": "freed", + "དད་": "faith", + "ཤེས་རབ་": "prajna", + "བརྩེ་": "compassion" + }, + "།ཟས་དང་སྤྱོད་པ་ཕུན་ཚོགས་ནས། །རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་གྱུར་ཅིག །": { + "ཟས་": "food", + "སྤྱོད་པ་": "conduct", + "ཚེ་རབས་": "past lives", + "དྲན་": "recall" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "མི་ངལ་ཀུན་ལས་ཐར་བ་དང་། །": { + "མི་ངལ་": "weariness", + "ཐར་བ་": "free" + }, + "དད་དང་ཤེས་རབ་བརྩེ་ལྡན་ཞིང་། །": { + "དད་": "faith", + "ཤེས་རབ་": "wisdom", + "བརྩེ་": "compassion" + }, + "ཟས་དང་སྤྱོད་པ་ཕུན་ཚོགས་ནས། །": { + "ཟས་": "nourishment", + "སྤྱོད་པ་": "conduct", + "ཕུན་ཚོགས་": "perfect" + }, + "རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་གྱུར་ཅིག །": { + "རྟག་ཏུ་": "continuously", + "ཚེ་རབས་": "past lives", + "དྲན་": "remember" + } } } }, @@ -74946,7 +82063,7 @@ "commentary_1": "མཛོད་ནི་ནམ་མཁའ་ཉིད་དོ། །དེ་དང་གང་འདྲ་བ་ནི་མཛོད་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བའོ། །རྩོད་པ་ནི་འཐབ་པའོ། །ཕོངས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའོ། །", "commentary_2": "འཇིག་རྟེན་ནམ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་མཛོད་བཞིན་དུ་ལོངས་སྤྱོད་ཆད་པ་མེད་པར་ཤོག དེ་དག་ལ་ཕན་ཚུན་རྩོད་པ་མེད་ཅིང་འཚེ་བ་མེད་པར་རང་དབང་དུ་ནི་སྤྱོད་པར་ཤོག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐམས་ཅད་ནམ་མཁའི་མཛོད་བཞིན་དུ། །ལོངས་སྤྱོད་ཆད་པ་མེད་པར་ཤོག །རྩོད་པ་མེད་ཅིང་འཚེ་མེད་པར། །རང་དབང་དུ་ནི་སྤྱོད་པར་ཤོག །\n", "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nནམ་མཁའི་མཛོད་ (sky treasury), ལོངས་སྤྱོད་ (enjoyments), ཆད་པ་མེད་པ་ (unceasing), རྩོད་པ་ (conflict), འཚེ་ (harm), རང་དབང་ (independence)\n\nGrammatical notes:\n- Use of བཞིན་དུ་ for simile\n- Repeated use of པར་ཤོག for aspirational statements\n\n\nMay all [beings] have enjoyments without cessation,\nLike a treasury of the sky.\nMay they partake [of these] independently,\nWithout conflict and without harm.\n\n\nTechnical note: \"Treasury of the sky\" (ནམ་མཁའི་མཛོད་) is a common Buddhist metaphor for inexhaustibility.", "translation": "May all [beings] have enjoyments without cessation,\nLike a treasury of the sky.\nMay they partake [of these] independently,\nWithout conflict and without harm." @@ -74962,9 +82079,41 @@ "translation": "May all enjoy inexhaustible resources,\nLike a treasury in the sky.\nWithout conflict or harm,\nMay they use them freely as they wish." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nཐམས་ཅད་ནམ་མཁའི་མཛོད་བཞིན་དུ། །ལོངས་སྤྱོད་ཆད་པ་མེད་པར་ཤོག །རྩོད་པ་མེད་ཅིང་འཚེ་མེད་པར། །རང་དབང་དུ་ནི་སྤྱོད་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: མཛོད་ནི་ནམ་མཁའ་ཉིད་དོ། །དེ་དང་གང་འདྲ་བ་ནི་མཛོད་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བའོ། །རྩོད་པ་ནི་འཐབ་པའོ། །ཕོངས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: འཇིག་རྟེན་ནམ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་མཛོད་བཞིན་དུ་ལོངས་སྤྱོད་ཆད་པ་མེད་པར་ཤོག དེ་དག་ལ་ཕན་ཚུན་རྩོད་པ་མེད་ཅིང་འཚེ་བ་མེད་པར་རང་དབང་དུ་ནི་སྤྱོད་པར་ཤོག\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\n\nMay all beings enjoy inexhaustible resources like the treasury of space.\nMay they act freely, without conflict or harm to one another.\n", - "translation": "May all beings enjoy inexhaustible resources like the treasury of space.\nMay they act freely, without conflict or harm to one another." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའི་མཛོད་བཞིན་དུ། །ལོངས་སྤྱོད་ཆད་པ་མེད་པར་ཤོག །རྩོད་པ་མེད་ཅིང་འཚེ་མེད་པར། །རང་དབང་དུ་ནི་སྤྱོད་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: མཛོད་ནི་ནམ་མཁའ་ཉིད་དོ། །དེ་དང་གང་འདྲ་བ་ནི་མཛོད་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བའོ། །རྩོད་པ་ནི་འཐབ་པའོ། །ཕོངས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: འཇིག་རྟེན་ནམ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་མཛོད་བཞིན་དུ་ལོངས་སྤྱོད་ཆད་པ་མེད་པར་ཤོག དེ་དག་ལ་ཕན་ཚུན་རྩོད་པ་མེད་ཅིང་འཚེ་བ་མེད་པར་རང་དབང་དུ་ནི་སྤྱོད་པར་ཤོག\n", + "output": "Here's my process for translating the input text based on the commentaries:\n\n1. Translation and summary of commentaries:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains some key terms:\n- \"Treasury\" refers to the sky itself\n- \"Like a treasury\" means similar to the sky\n- \"Dispute\" means fighting\n- \"Poverty\" means afflictions/suffering\n\nCommentary 2:\nThis commentary paraphrases the input text, clarifying that it refers to all beings or the world, and emphasizes the ideas of enjoyment without exhaustion, absence of disputes and harm, and freedom.\n\n2. Combined meaning of commentaries:\nThe commentaries together indicate that the text is a wish for all beings to enjoy inexhaustible resources like the sky's vastness, free from conflict, harm, and limitations.\n\n3. Translation of input text based on combined commentary meaning:\n\nMay all beings have inexhaustible enjoyments like the sky's treasury.\nMay they act freely, without disputes or harm.", + "translation": "May all beings have inexhaustible enjoyments like the sky's treasury.\nMay they act freely, without disputes or harm." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའི་མཛོད་བཞིན་དུ། །ལོངས་སྤྱོད་ཆད་པ་མེད་པར་ཤོག །": { + "ཐམས་ཅད་": "all", + "ནམ་མཁའི་": "sky", + "མཛོད་": "treasury", + "ལོངས་སྤྱོད་": "wealth", + "ཆད་པ་མེད་པར་": "endless" + }, + "རྩོད་པ་མེད་ཅིང་འཚེ་མེད་པར། །རང་དབང་དུ་ནི་སྤྱོད་པར་ཤོག །": { + "རྩོད་པ་མེད་": "without quarreling", + "འཚེ་མེད་པར་": "without threats", + "རང་དབང་དུ་": "freely", + "སྤྱོད་པར་": "use" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའི་མཛོད་བཞིན་དུ། །ལོངས་སྤྱོད་ཆད་པ་མེད་པར་ཤོག །": { + "ཐམས་ཅད་": "all", + "ནམ་མཁའི་": "sky's", + "མཛོད་": "treasury", + "ལོངས་སྤྱོད་": "enjoyments", + "ཆད་པ་མེད་པར་": "inexhaustible" + }, + "རྩོད་པ་མེད་ཅིང་འཚེ་མེད་པར། །རང་དབང་དུ་ནི་སྤྱོད་པར་ཤོག །": { + "རྩོད་པ་མེད་": "without disputes", + "འཚེ་མེད་པར་": "without harm", + "རང་དབང་དུ་": "freely", + "སྤྱོད་པར་": "act" + } } } }, @@ -74974,7 +82123,7 @@ "commentary_1": "གཟི་བརྗིད་ནི་ནུས་པའོ། །དཀའ་ཐུབ་ནི་ཉོན་མོངས་པའོ། །", "commentary_2": "སེམས་ཅན་གཟི་བརྗིད་ཆུང་ངུ་གང་། །དེ་དག་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་ཤོག །དཀའ་ཐུབ་ཅན་གང་གཟུགས་ངན་པ། །གཟུགས་བཟང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་ཅིག།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་གཟི་བརྗིད་ཆུང་ངུ་གང་། །དེ་དག་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་ཤོག །དཀའ་ཐུབ་ཅན་གང་གཟུགས་ངན་པ། །གཟུགས་བཟང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་ཅིག །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), གཟི་བརྗིད་ (splendor/magnificence), དཀའ་ཐུབ་ཅན་ (ascetics), གཟུགས་ (form/body)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གང་ as a relative pronoun\n- Optative mood with ཤོག and གྱུར་ཅིག\n\n\nMay those sentient beings of little splendor\nBecome ones of great magnificence.\nMay those ascetics with ugly forms\nAttain perfect, excellent bodies.\n\n\nNote: The term གཟི་བརྗིད་ can refer to both physical and spiritual magnificence, while གཟུགས་ encompasses both physical form and appearance.", "translation": "May those sentient beings of little splendor\nBecome ones of great magnificence.\nMay those ascetics with ugly forms\nAttain perfect, excellent bodies." @@ -74990,9 +82139,40 @@ "translation": "May all beings of little majesty\nBecome those of great majesty.\nMay those of austere practices with ugly forms\nAttain excellent and perfect forms." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཅན་གཟི་བརྗིད་ཆུང་ངུ་གང་། །དེ་དག་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་ཤོག །དཀའ་ཐུབ་ཅན་གང་གཟུགས་ངན་པ། །གཟུགས་བཟང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: གཟི་བརྗིད་ནི་ནུས་པའོ། །དཀའ་ཐུབ་ནི་ཉོན་མོངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: སེམས་ཅན་གཟི་བརྗིད་ཆུང་ངུ་གང་། །དེ་དག་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་ཤོག །དཀའ་ཐུབ་ཅན་གང་གཟུགས་ངན་པ། །གཟུགས་བཟང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་ཅིག།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nMay those sentient beings with little power become greatly powerful.\nMay those who are afflicted and have ugly forms attain excellent and perfect forms.\n", - "translation": "May those sentient beings with little power become greatly powerful.\nMay those who are afflicted and have ugly forms attain excellent and perfect forms." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཅན་གཟི་བརྗིད་ཆུང་ངུ་གང་། །དེ་དག་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་ཤོག །དཀའ་ཐུབ་ཅན་གང་གཟུགས་ངན་པ། །གཟུགས་བཟང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: གཟི་བརྗིད་ནི་ནུས་པའོ། །དཀའ་ཐུབ་ནི་ཉོན་མོངས་པའོ། །\n\nCommentary 2: སེམས་ཅན་གཟི་བརྗིད་ཆུང་ངུ་གང་། །དེ་དག་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་ཤོག །དཀའ་ཐུབ་ཅན་གང་གཟུགས་ངན་པ། །གཟུགས་བཟང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་ཅིག།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \"Splendor refers to power. Austerity refers to afflictions.\"\n\nCommentary 2: This commentary is actually a repetition of the input text, so it doesn't provide additional information.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe only additional information we get is from Commentary 1, which explains that \"splendor\" (གཟི་བརྗིད) should be understood as \"power\" and \"austerity\" (དཀའ་ཐུབ) as \"afflictions.\"\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning:\n\nMay those sentient beings with little power become greatly powerful.\nMay those afflicted ones with ugly forms attain excellent and perfect forms.", + "translation": "May those sentient beings with little power become greatly powerful.\nMay those afflicted ones with ugly forms attain excellent and perfect forms." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "སེམས་ཅན་གཟི་བརྗིད་ཆུང་ངུ་གང་། །དེ་དག་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་ཤོག །": { + "སེམས་ཅན་": "beings", + "གཟི་བརྗིད་": "vitality", + "ཆུང་ངུ་": "little", + "ཆེན་པོ་": "vigorous" + }, + "དཀའ་ཐུབ་ཅན་གང་གཟུགས་ངན་པ། །གཟུགས་བཟང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་ཅིག །": { + "དཀའ་ཐུབ་ཅན་": "ascetics", + "གཟུགས་": "physiques", + "ངན་པ་": "bad", + "བཟང་": "sublime" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སེམས་ཅན་གཟི་བརྗིད་ཆུང་ངུ་གང་། །དེ་དག་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་ཤོག །": { + "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "གཟི་བརྗིད་": "power", + "ཆུང་ངུ་": "little", + "ཆེན་པོ་": "greatly" + }, + "དཀའ་ཐུབ་ཅན་གང་གཟུགས་ངན་པ། །གཟུགས་བཟང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་ཅིག །": { + "དཀའ་ཐུབ་ཅན་": "afflicted ones", + "གཟུགས་": "forms", + "ངན་པ་": "ugly", + "བཟང་": "excellent", + "ཕུན་སུམ་ཚོགས་": "perfect" + } } } }, @@ -75002,7 +82182,7 @@ "commentary_1": "མཐོ་བ་ནི་ནོར་ལ་སོགས་པའོ། །", "commentary_2": "འཇིག་རྟེན་བུད་མེད་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་སྐྱེས་པ་ཉིད་གྱུར་ཅིག །མ་རབས་རྣམས་ནི་མཐོ་ཐོབ་ཅིང་། །ང་རྒྱལ་དག་ཀྱང་བཅོམ་པར་ཤོག།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་བུད་མེད་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་སྐྱེས་པ་ཉིད་གྱུར་ཅིག །མ་རབས་རྣམས་ནི་མཐོ་ཐོབ་ཅིང་། །ང་རྒྱལ་དག་ཀྱང་བཅོམ་པར་ཤོག །\n", "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་(world), བུད་མེད་(women), སྐྱེས་པ་(men), མ་རབས་(low status), མཐོ་(high), ང་རྒྱལ་(pride)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྙེད་པ། (however many there are)\n- གྱུར་ཅིག (optative: may become)\n- ཤོག (optative: may it be)\n\n\nMay all the women in the world\nBecome men.\nMay those of low status attain high position,\nAnd may pride also be overcome.\n\nTechnical note: This verse expresses a traditional aspiration for women to be reborn as men, reflecting historical gender views in some Buddhist contexts. The last two lines apply more broadly to social status and overcoming pride.", "translation": "May all the women in the world\nBecome men.\nMay those of low status attain high position,\nAnd may pride also be overcome." @@ -75018,8 +82198,8 @@ "translation": "May all the women in the world\nBecome men instead.\nMay the lowly attain high status,\nAnd may pride be conquered as well." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་བུད་མེད་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་སྐྱེས་པ་ཉིད་གྱུར་ཅིག །མ་རབས་རྣམས་ནི་མཐོ་ཐོབ་ཅིང་། །ང་རྒྱལ་དག་ཀྱང་བཅོམ་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: མཐོ་བ་ནི་ནོར་ལ་སོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: འཇིག་རྟེན་བུད་མེད་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་སྐྱེས་པ་ཉིད་གྱུར་ཅིག །མ་རབས་རྣམས་ནི་མཐོ་ཐོབ་ཅིང་། །ང་རྒྱལ་དག་ཀྱང་བཅོམ་པར་ཤོག།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nMay all the women in the world become men.\nMay those of low status attain high position and wealth,\nAnd may their pride also be conquered.\n\n\nThis translation takes into account Commentary 1, which clarifies that \"high\" (མཐོ་བ་) refers to wealth and similar things. The overall context suggests this is a prayer or aspiration for transformation and improvement of circumstances, while also addressing the issue of pride.", + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འཇིག་རྟེན་བུད་མེད་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་སྐྱེས་པ་ཉིད་གྱུར་ཅིག །མ་རབས་རྣམས་ནི་མཐོ་ཐོབ་ཅིང་། །ང་རྒྱལ་དག་ཀྱང་བཅོམ་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: མཐོ་བ་ནི་ནོར་ལ་སོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: འཇིག་རྟེན་བུད་མེད་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་སྐྱེས་པ་ཉིད་གྱུར་ཅིག །མ་རབས་རྣམས་ནི་མཐོ་ཐོབ་ཅིང་། །ང་རྒྱལ་དག་ཀྱང་བཅོམ་པར་ཤོག།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \"High\" refers to wealth and similar things.\n\nCommentary 2: This commentary is actually a repetition of the input text, so it doesn't provide additional information.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe only additional information we get is that \"high\" or \"elevated\" (མཐོ་) in the context refers to wealth and similar worldly advantages.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nMay all the women in the world become men.\nMay those of low status attain high position and wealth,\nAnd may their pride also be conquered.\n\nThis translation takes into account that \"high\" refers to wealth and status, and interprets the verse as a aspiration for transforming disadvantaged conditions, while also emphasizing the importance of overcoming pride even when one's circumstances improve.", "translation": "May all the women in the world become men.\nMay those of low status attain high position and wealth,\nAnd may their pride also be conquered." } }, @@ -75036,6 +82216,19 @@ "ང་རྒྱལ་": "pride", "བཅོམ་": "vanquish" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འཇིག་རྟེན་བུད་མེད་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་སྐྱེས་པ་ཉིད་གྱུར་ཅིག །": { + "འཇིག་རྟེན་": "world", + "བུད་མེད་": "women", + "སྐྱེས་པ་": "men" + }, + "མ་རབས་རྣམས་ནི་མཐོ་ཐོབ་ཅིང་། །ང་རྒྱལ་དག་ཀྱང་བཅོམ་པར་ཤོག །": { + "མ་རབས་": "low status", + "མཐོ་ཐོབ་": "attain high position", + "ང་རྒྱལ་": "pride", + "བཅོམ་པ་": "conquered" + } } } }, @@ -75045,7 +82238,7 @@ "commentary_1": "འོད་ཟེར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉི་ཟེར་ལ་སོགས་པའོ། །", "commentary_2": "ལུས་ཅན་ཀུན་གྱིས་བྱ་དང་ནི། །ཤིང་དང་འོད་ཟེར་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་། ནམ་མཁའ་ལས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཐོས་པར་ཤོག།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་ཅན་ཀུན་གྱིས་བྱ་དང་ནི། །ཤིང་དང་འོད་ཟེར་ཐམས་ཅད་དང་། །ནམ་མཁའ་ལས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཐོས་པར་ཤོག །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nལུས་ཅན་ (embodied beings), བྱ་ (birds), ཤིང་ (trees), འོད་ཟེར་ (light rays), ནམ་མཁའ་ (space), ཆོས་ཀྱི་སྒྲ་ (sound of Dharma), རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ (uninterruptedly)\n\nGrammatical structure:\n- Genitive particle གྱིས་ connecting ལུས་ཅན་ཀུན་ to the list of sources\n- དང་ used as a conjunction to list items\n- ལས་ཀྱང་ indicating \"even from\"\n- Optative mood with ཤོག་ (may it be)\n\nMay all embodied beings hear the sound of Dharma uninterruptedly from birds, all trees and light rays, and even from space.\n\nNote: This verse expresses an aspiration for the omnipresence of Dharma teachings, emphasizing their pervasiveness through natural phenomena and the cosmos.", "translation": "May all embodied beings hear the sound of Dharma uninterruptedly from birds, all trees and light rays, and even from space." @@ -75061,9 +82254,49 @@ "translation": "May all beings continuously hear the sound of Dharma\nFrom birds and trees and all light rays,\nAnd even from the sky itself,\nWithout interruption." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nལུས་ཅན་ཀུན་གྱིས་བྱ་དང་ནི། །ཤིང་དང་འོད་ཟེར་ཐམས་ཅད་དང་། །ནམ་མཁའ་ལས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཐོས་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: འོད་ཟེར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉི་ཟེར་ལ་སོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: ལུས་ཅན་ཀུན་གྱིས་བྱ་དང་ནི། །ཤིང་དང་འོད་ཟེར་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་། ནམ་མཁའ་ལས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཐོས་པར་ཤོག།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\nMay all beings hear the sound of Dharma continuously and uninterruptedly from all embodied creatures, birds, trees, rays of light, and even from the sky itself.", - "translation": "May all beings hear the sound of Dharma continuously and uninterruptedly from all embodied creatures, birds, trees, rays of light, and even from the sky itself." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: ལུས་ཅན་ཀུན་གྱིས་བྱ་དང་ནི། །ཤིང་དང་འོད་ཟེར་ཐམས་ཅད་དང་། །ནམ་མཁའ་ལས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཐོས་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: འོད་ཟེར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉི་ཟེར་ལ་སོགས་པའོ། །\n\nCommentary 2: ལུས་ཅན་ཀུན་གྱིས་བྱ་དང་ནི། །ཤིང་དང་འོད་ཟེར་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་། ནམ་མཁའ་ལས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཐོས་པར་ཤོག།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \"Light rays\" refers to sunlight and other such rays.\n\nCommentary 2: This commentary is essentially a restatement of the input text with a slight elaboration, adding \"and so forth\" (ལ་སོགས་པ) after \"light rays\".\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries clarify that \"light rays\" include sunlight and other types of rays or beams of light. They don't add much additional information but reinforce the meaning of the original text.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nMay all beings continuously hear the sound of Dharma\nFrom birds and trees, from all light rays including sunlight,\nAnd even from space itself, without interruption.", + "translation": "May all beings continuously hear the sound of Dharma\nFrom birds and trees, from all light rays including sunlight,\nAnd even from space itself, without interruption." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "ལུས་ཅན་ཀུན་གྱིས་བྱ་དང་ནི།": { + "ལུས་ཅན་": "corporeal beings", + "བྱ་": "bird" + }, + "།ཤིང་དང་འོད་ཟེར་ཐམས་ཅད་དང་།": { + "ཤིང་": "tree", + "འོད་ཟེར་": "light ray" + }, + "།ནམ་མཁའ་ལས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ།": { + "ནམ་མཁའ་": "sky", + "ཆོས་": "dharma", + "སྒྲ་": "sound" + }, + "།རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཐོས་པར་ཤོག །": { + "རྒྱུན་མི་འཆད་པར་": "unceasing", + "ཐོས་པར་": "hear" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "ལུས་ཅན་ཀུན་གྱིས་བྱ་དང་ནི། །": { + "ལུས་ཅན་": "beings", + "བྱ་": "birds" + }, + "ཤིང་དང་འོད་ཟེར་ཐམས་ཅད་དང་། །": { + "ཤིང་": "trees", + "འོད་ཟེར་": "light rays" + }, + "ནམ་མཁའ་ལས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ། །": { + "ནམ་མཁའ་": "space", + "ཆོས་": "Dharma", + "སྒྲ་": "sound" + }, + "རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཐོས་པར་ཤོག །": { + "རྒྱུན་མི་འཆད་པར་": "continuously", + "ཐོས་པར་": "hear" + } } } }, @@ -75073,7 +82306,7 @@ "commentary_1": "མཐུ་དང་ལྡན་པ་ནི་ནུས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །ནད་པ་ནི་ནད་ཡང་དག་པར་སྐྱེས་པའོ། །", "commentary_2": "སྨན་རྣམས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང་། །ནད་གདོན་དང་སྡིག་པ་ལ་སོགས་པ་ཞི་བར་བྱེད་པའི་གསང་སྔགས་ཀྱི་བཟླས་བརྗོད་བྱས་པའི་དགོས་པ་རྣམས་ཇི་ལྟར་གསུངས་པ་ལྟར་འགྲུབ་པར་ཤོག མཁའ་འགྲོ་དང་སྲིན་པོ་ལ་སོགས་པ་གདུག་པ་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྨན་རྣམས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང་། །གསང་སྔགས་བཟླས་བརྗོད་གྲུབ་པར་ཤོག །མཁའ་འགྲོ་སྲིན་པོ་ལ་སོགས་པ། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག །\n", "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྨན་ (medicine), མཐུ་ (power/potency), གསང་སྔགས་ (secret mantra), བཟླས་བརྗོད་ (recitation), མཁའ་འགྲོ་ (ḍākinī), སྲིན་པོ་ (rākṣasa), སྙིང་རྗེ་ (compassion)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ for conjunction\n- Optative mood with ཤོག and གྱུར་ཅིག\n- ལྡན་པ་ and ལྡན་ indicating possession\n\n\nMay medicines be endowed with potency,\nAnd may the recitation of secret mantras be accomplished.\nMay ḍākinīs, rākṣasas, and others\nBe endowed with minds of compassion.\n\n\nTechnical note: མཁའ་འགྲོ་ (ḍākinī) and སྲིན་པོ་ (rākṣasa) are specific classes of beings in Tibetan Buddhist cosmology, often associated with tantric practices.", "translation": "May medicines be endowed with potency,\nAnd may the recitation of secret mantras be accomplished.\nMay ḍākinīs, rākṣasas, and others\nBe endowed with minds of compassion." @@ -75089,9 +82322,9 @@ "translation": "May medicines be endowed with potency,\nAnd may the recitation of secret mantras be accomplished.\nMay dakinis, rakshasas, and others\nBe filled with minds of compassion." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསྨན་རྣམས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང་། །གསང་སྔགས་བཟླས་བརྗོད་གྲུབ་པར་ཤོག །མཁའ་འགྲོ་སྲིན་པོ་ལ་སོགས་པ། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: མཐུ་དང་ལྡན་པ་ནི་ནུས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །ནད་པ་ནི་ནད་ཡང་དག་པར་སྐྱེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: སྨན་རྣམས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང་། །ནད་གདོན་དང་སྡིག་པ་ལ་སོགས་པ་ཞི་བར་བྱེད་པའི་གསང་སྔགས་ཀྱི་བཟླས་བརྗོད་བྱས་པའི་དགོས་པ་རྣམས་ཇི་ལྟར་གསུངས་པ་ལྟར་འགྲུབ་པར་ཤོག མཁའ་འགྲོ་དང་སྲིན་པོ་ལ་སོགས་པ་གདུག་པ་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\nMay medicines be endowed with potency,\nAnd may the recitation of secret mantras be accomplished.\nMay dakinis, rakshasas, and others\nBe endowed with minds of compassion.\n\nThis translation attempts to capture the meaning of the Tibetan text, incorporating insights from the commentaries. The first line refers to medicines having full power or efficacy. The second line wishes for the successful accomplishment of mantra recitation, which according to Commentary 2 is for pacifying illness, harmful spirits, and negativities. The last two lines express a wish for typically malevolent beings like dakinis and rakshasas to develop compassionate minds.", - "translation": "May medicines be endowed with potency,\nAnd may the recitation of secret mantras be accomplished.\nMay dakinis, rakshasas, and others\nBe endowed with minds of compassion." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སྨན་རྣམས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང་། །གསང་སྔགས་བཟླས་བརྗོད་གྲུབ་པར་ཤོག །མཁའ་འགྲོ་སྲིན་པོ་ལ་སོགས་པ། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: མཐུ་དང་ལྡན་པ་ནི་ནུས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །ནད་པ་ནི་ནད་ཡང་དག་པར་སྐྱེས་པའོ། །\n\nCommentary 2: སྨན་རྣམས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང་། །ནད་གདོན་དང་སྡིག་པ་ལ་སོགས་པ་ཞི་བར་བྱེད་པའི་གསང་སྔགས་ཀྱི་བཟླས་བརྗོད་བྱས་པའི་དགོས་པ་རྣམས་ཇི་ལྟར་གསུངས་པ་ལྟར་འགྲུབ་པར་ཤོག མཁའ་འགྲོ་དང་སྲིན་པོ་ལ་སོགས་པ་གདུག་པ་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then provide an English translation of the input text:\n\n1. Translating and summarizing each commentary:\n\nCommentary 1: \nThis commentary explains that \"possessing power\" means having excellent potency. It also defines a patient as someone who has truly developed an illness.\n\nCommentary 2:\nThis commentary expands on the meaning of the verse, explaining that medicines should be powerful, and that the recitation of secret mantras should accomplish their purpose of pacifying illnesses, evil spirits, and negative karma. It also elaborates on the wish for dakinis, rakshasas, and other harmful beings to develop compassionate minds.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries together emphasize the importance of potent medicines and effective mantras in healing. They also highlight the aspiration for even malevolent beings to develop compassion.\n\n3. Translating the input text according to the combined meaning of the commentaries:\n\nMay medicines be endowed with power,\nAnd may the recitation of secret mantras be accomplished.\nMay dakinis, rakshasas, and other [harmful beings]\nBecome possessed of compassionate minds.\n\nThis translation reflects the commentaries' emphasis on the efficacy of medicines and mantras for healing purposes, as well as the aspiration for even typically malevolent beings to develop compassion.", + "translation": "May medicines be endowed with power,\nAnd may the recitation of secret mantras be accomplished.\nMay dakinis, rakshasas, and other [harmful beings]\nBecome possessed of compassionate minds." } }, "glossary": { @@ -75107,6 +82340,27 @@ "སྲིན་པོ་": "rakshasas", "སྙིང་རྗེ་": "compassionate" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སྨན་རྣམས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང་། །": { + "སྨན་": "medicines", + "མཐུ་": "power", + "ལྡན་པ་": "endowed" + }, + "།གསང་སྔགས་བཟླས་བརྗོད་གྲུབ་པར་ཤོག །": { + "གསང་སྔགས་": "secret mantras", + "བཟླས་བརྗོད་": "recitation", + "གྲུབ་པ་": "accomplished" + }, + "མཁའ་འགྲོ་སྲིན་པོ་ལ་སོགས་པ། །": { + "མཁའ་འགྲོ་": "dakinis", + "སྲིན་པོ་": "rakshasas" + }, + "སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག །": { + "སྙིང་རྗེ་": "compassionate", + "སེམས་": "minds", + "ལྡན་": "possessed" + } } } }, @@ -75116,7 +82370,7 @@ "commentary_1": "རྒྱས་པ་ནི་གང་བའོ། །མཐུན་པ་ནི་བསམ་པ་གཅིག་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་བསྟན་པ་ལ་ཞུགས་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་སྤྱིར་བསྔོ་བ་ནི། གཙུག་ལག་ནི་ཆོས་ཡིན་ལ་དེ་ཡོད་པའི་ཁང་པའམ། དགེ་འདུན་གྱི་ཁང་པ་སྟེ་དེ་རྣམས་སུ་དགེ་འདུན་རྣམས་ཀློག་པ་དང་ཁ་ཏོན་ལ་སོགས་པ་ཆོས་སྤྱོད་ཀྱི་བྱ་བ་རྒྱས་ཤིང་ལེགས་པར་གནས་པར་ཤོག རྟག་ཏུ་དགེ་འདུན་རྣམས་མཐུན་པ་དང་། དགེ་འདུན་གྱི་དོན་ཡང་ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ལྟར་འགྲུབ་པར་ཤོག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཙུག་ལག་ཁང་རྣམས་ཀློག་པ་དང་། །ཁ་ཐོན་གྱིས་བརྒྱན་ལེགས་གནས་ཤོག །རྟག་ཏུ་དགེ་འདུན་མཐུན་པ་དང་། །དགེ་འདུན་དོན་ཡང་གྲུབ་པར་ཤོག །\n", "output": "Here's the translation following the provided guidelines:\n\nKey terms:\nགཙུག་ལག་ཁང་ (vihara/monastery), ཀློག་པ་ (reading/study), ཁ་ཐོན་ (recitation), དགེ་འདུན་ (Sangha)\n\nGrammatical notes:\n- Use of རྣམས་ to pluralize གཙུག་ལག་ཁང་\n- གྱིས་ as an instrumental particle\n- ཤོག as an optative/aspirational particle\n\n\nMay the monasteries be well-established, adorned with reading and recitation. May the Sangha always be in harmony, and may the purposes of the Sangha be accomplished.\n\n\nTechnical note: The term དགེ་འདུན་ (Sangha) refers specifically to the monastic community in Buddhism.", "translation": "May the monasteries be well-established, adorned with reading and recitation. May the Sangha always be in harmony, and may the purposes of the Sangha be accomplished." @@ -75132,9 +82386,41 @@ "translation": "May the monasteries be adorned with study and recitation, and remain in excellent condition.\nMay the monastic community always be in harmony, and may the purposes of the Sangha be accomplished." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགཙུག་ལག་ཁང་རྣམས་ཀློག་པ་དང་། །ཁ་ཐོན་གྱིས་བརྒྱན་ལེགས་གནས་ཤོག །རྟག་ཏུ་དགེ་འདུན་མཐུན་པ་དང་། །དགེ་འདུན་དོན་ཡང་གྲུབ་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: རྒྱས་པ་ནི་གང་བའོ། །མཐུན་པ་ནི་བསམ་པ་གཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་བསྟན་པ་ལ་ཞུགས་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་སྤྱིར་བསྔོ་བ་ནི། གཙུག་ལག་ནི་ཆོས་ཡིན་ལ་དེ་ཡོད་པའི་ཁང་པའམ། དགེ་འདུན་གྱི་ཁང་པ་སྟེ་དེ་རྣམས་སུ་དགེ་འདུན་རྣམས་ཀློག་པ་དང་ཁ་ཏོན་ལ་སོགས་པ་ཆོས་སྤྱོད་ཀྱི་བྱ་བ་རྒྱས་ཤིང་ལེགས་པར་གནས་པར་ཤོག རྟག་ཏུ་དགེ་འདུན་རྣམས་མཐུན་པ་དང་། དགེ་འདུན་གྱི་དོན་ཡང་ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ལྟར་འགྲུབ་པར་ཤོག\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is the English translation:\n\n\nMay the monasteries be adorned with recitation and chanting, and may they be well-established.\nMay the monastic community always be harmonious, and may the purposes of the Sangha be accomplished.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan text, which expresses aspirations for monasteries to be filled with Buddhist practices and for the monastic community to be united and successful in their endeavors.", - "translation": "May the monasteries be adorned with recitation and chanting, and may they be well-established.\nMay the monastic community always be harmonious, and may the purposes of the Sangha be accomplished." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གཙུག་ལག་ཁང་རྣམས་ཀློག་པ་དང་། །ཁ་ཐོན་གྱིས་བརྒྱན་ལེགས་གནས་ཤོག །རྟག་ཏུ་དགེ་འདུན་མཐུན་པ་དང་། །དགེ་འདུན་དོན་ཡང་གྲུབ་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: རྒྱས་པ་ནི་གང་བའོ། །མཐུན་པ་ནི་བསམ་པ་གཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་བསྟན་པ་ལ་ཞུགས་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་སྤྱིར་བསྔོ་བ་ནི། གཙུག་ལག་ནི་ཆོས་ཡིན་ལ་དེ་ཡོད་པའི་ཁང་པའམ། དགེ་འདུན་གྱི་ཁང་པ་སྟེ་དེ་རྣམས་སུ་དགེ་འདུན་རྣམས་ཀློག་པ་དང་ཁ་ཏོན་ལ་སོགས་པ་ཆོས་སྤྱོད་ཀྱི་བྱ་བ་རྒྱས་ཤིང་ལེགས་པར་གནས་པར་ཤོག རྟག་ཏུ་དགེ་འདུན་རྣམས་མཐུན་པ་དང་། དགེ་འདུན་གྱི་དོན་ཡང་ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ལྟར་འགྲུབ་པར་ཤོག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"Extensive means full. Harmonious means having one mind/intention.\"\n\nCommentary 2:\n\"This is a dedication for those who have entered the teachings. The first general dedication is: Tsuglagkhang refers to the Dharma or the buildings where it is present, or the buildings of the Sangha. May the Sangha members in these places extensively engage in Dharma activities such as reading and recitation, and may they dwell well. May the Sangha always be harmonious, and may the purposes of the Sangha be accomplished as intended.\"\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries explain that the verse is a dedication for the flourishing of Dharma activities in monasteries and for the harmony and success of the Sangha. They emphasize the importance of unity among Sangha members and the fulfillment of their collective goals.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nMay the monasteries be beautifully adorned with reading and recitation.\nMay the Sangha always be harmonious,\nAnd may the purposes of the Sangha be accomplished.", + "translation": "May the monasteries be beautifully adorned with reading and recitation.\nMay the Sangha always be harmonious,\nAnd may the purposes of the Sangha be accomplished." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གཙུག་ལག་ཁང་རྣམས་ཀློག་པ་དང་། །ཁ་ཐོན་གྱིས་བརྒྱན་ལེགས་གནས་ཤོག །": { + "གཙུག་ལག་ཁང་": "temples", + "ཀློག་པ་": "reading", + "ཁ་ཐོན་": "recitation", + "བརྒྱན་": "thriving", + "གནས་": "established" + }, + "རྟག་ཏུ་དགེ་འདུན་མཐུན་པ་དང་། །དགེ་འདུན་དོན་ཡང་གྲུབ་པར་ཤོག །": { + "རྟག་ཏུ་": "always", + "དགེ་འདུན་": "sangha", + "མཐུན་པ་": "harmonious", + "དོན་": "purposes", + "གྲུབ་པ་": "accomplish" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གཙུག་ལག་ཁང་རྣམས་ཀློག་པ་དང་། །ཁ་ཐོན་གྱིས་བརྒྱན་ལེགས་གནས་ཤོག །": { + "གཙུག་ལག་ཁང་": "monasteries", + "ཀློག་པ་": "reading", + "ཁ་ཐོན་": "recitation", + "བརྒྱན་": "adorned" + }, + "རྟག་ཏུ་དགེ་འདུན་མཐུན་པ་དང་། །དགེ་འདུན་དོན་ཡང་གྲུབ་པར་ཤོག །": { + "དགེ་འདུན་": "Sangha", + "མཐུན་པ་": "harmonious", + "དོན་": "purposes", + "གྲུབ་པ་": "accomplished" + } } } }, @@ -75144,7 +82430,7 @@ "commentary_1": "ལས་སུ་རུང་བ་ནི་ལེ་ལོ་མེད་པའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་སོ་སོའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། ཐར་པའི་ལམ་ལ་བསླབ་པར་འདོད་པའི་དགེ་སློང་དག་དབེན་པ་དག་ཀྱང་ཐོབ་པར་ཤོག དེར་ཡང་གཡེང་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་ནི་སེམས་ནི་ལས་སུ་རུང་བ་སྟེ། དགེ་བ་ལ་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་སྦྱར་དུ་རུང་བས་དགེ་བ་སྒོམ་པར་གྱུར་ཅིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསླབ་པ་འདོད་པའི་དགེ་སློང་དག །དབེན་པ་དག་ཀྱང་ཐོབ་པར་ཤོག །གཡེང་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་ནི། །སེམས་ནི་ལས་རུང་སྒོམ་གྱུར་ཅིག །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབསླབ་པ་(Training), དགེ་སློང་(Bhikshu), དབེན་པ་(Solitude), གཡེང་བ་(Distraction), སེམས་(Mind), ལས་རུང་(Workable/Pliant)\n\nGrammatical notes:\n- Use of optative mood (ཤོག, ཅིག) for aspirational statements\n- ནས་ནི construction indicating sequential action\n\n\nMay bhikshus who desire training\nAttain places of solitude.\nHaving abandoned all distractions,\nMay they cultivate a pliant mind.\n\n\nNote: \"དགེ་སློང་\" (bhikshu) refers specifically to fully ordained monks in Buddhism.", "translation": "May bhikshus who desire training\nAttain places of solitude.\nHaving abandoned all distractions,\nMay they cultivate a pliant mind." @@ -75160,9 +82446,42 @@ "translation": "May monks who wish to train obtain solitude.\nHaving abandoned all distractions,\nMay they meditate with pliant minds." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབསླབ་པ་འདོད་པའི་དགེ་སློང་དག །དབེན་པ་དག་ཀྱང་ཐོབ་པར་ཤོག །གཡེང་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་ནི། །སེམས་ནི་ལས་རུང་སྒོམ་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: ལས་སུ་རུང་བ་ནི་ལེ་ལོ་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་སོ་སོའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། ཐར་པའི་ལམ་ལ་བསླབ་པར་འདོད་པའི་དགེ་སློང་དག་དབེན་པ་དག་ཀྱང་ཐོབ་པར་ཤོག དེར་ཡང་གཡེང་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་ནི་སེམས་ནི་ལས་སུ་རུང་བ་སྟེ། དགེ་བ་ལ་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་སྦྱར་དུ་རུང་བས་དགེ་བ་སྒོམ་པར་གྱུར་ཅིག\n", - "output": "Here is my translation of the Tibetan text into English, based on the input and commentaries provided:\n\nMay monks who wish to train attain solitude.\nHaving abandoned all distractions,\nMay they cultivate a mind that is workable and diligent in meditation.", - "translation": "May monks who wish to train attain solitude.\nHaving abandoned all distractions,\nMay they cultivate a mind that is workable and diligent in meditation." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བསླབ་པ་འདོད་པའི་དགེ་སློང་དག །དབེན་པ་དག་ཀྱང་ཐོབ་པར་ཤོག །གཡེང་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་ནི། །སེམས་ནི་ལས་རུང་སྒོམ་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: ལས་སུ་རུང་བ་ནི་ལེ་ལོ་མེད་པའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་སོ་སོའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། ཐར་པའི་ལམ་ལ་བསླབ་པར་འདོད་པའི་དགེ་སློང་དག་དབེན་པ་དག་ཀྱང་ཐོབ་པར་ཤོག དེར་ཡང་གཡེང་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་ནི་སེམས་ནི་ལས་སུ་རུང་བ་སྟེ། དགེ་བ་ལ་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་སྦྱར་དུ་རུང་བས་དགེ་བ་སྒོམ་པར་གྱུར་ཅིག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \"Las su rung ba\" means without laziness.\n\nCommentary 2: This is a dedication for individual purposes. It expresses a wish for monks desiring to train in the path of liberation to attain solitude. There, having abandoned all distractions, may their minds become workable, meaning they can apply themselves to virtue as desired, and thus meditate on virtue.\n\n2. Combined meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize the importance of monks finding solitude, overcoming laziness and distractions, and developing a mind that is workable and ready to engage in virtuous meditation practices.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nMay monks who desire training attain solitude.\nHaving abandoned all distractions,\nMay they cultivate a mind that is workable and ready for meditation.", + "translation": "May monks who desire training attain solitude.\nHaving abandoned all distractions,\nMay they cultivate a mind that is workable and ready for meditation." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "བསླབ་པ་འདོད་པའི་དགེ་སློང་དག །དབེན་པ་དག་ཀྱང་ཐོབ་པར་ཤོག །": { + "བསླབ་པ་": "train", + "འདོད་པ་": "wish", + "དགེ་སློང་": "bhikshus", + "དབེན་པ་": "solitary places", + "ཐོབ་པ་": "find" + }, + "གཡེང་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་ནི། །སེམས་ནི་ལས་རུང་སྒོམ་གྱུར་ཅིག །": { + "གཡེང་བ་": "distraction", + "སྤངས་": "give up", + "སེམས་": "minds", + "ལས་རུང་": "workable", + "སྒོམ་": "meditate" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བསླབ་པ་འདོད་པའི་དགེ་སློང་དག །དབེན་པ་དག་ཀྱང་ཐོབ་པར་ཤོག །": { + "བསླབ་པ་": "training", + "དགེ་སློང་": "monks", + "དབེན་པ་": "solitude", + "ཐོབ་པ": "attain" + }, + "གཡེང་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་ནི། །སེམས་ནི་ལས་རུང་སྒོམ་གྱུར་ཅིག །": { + "གཡེང་བ་": "distractions", + "སྤངས་": "abandoned", + "སེམས་": "mind", + "ལས་རུང་": "workable", + "སྒོམ་": "meditation" + } } } }, @@ -75172,7 +82491,7 @@ "commentary_1": "བདེ་བ་དང་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པར་གཟུང་བ་སྟེ། དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །སྡུག་པ་ནི་གནས་སྐབས་ན་ཡང་ཉམས་དང་ལྡན་པ་སྟེ། ལུས་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །དབེན་པའི་དོན་དུ་གནས་པ་ནི་དབེན་པ་ན་གནས་པའོ། །", "commentary_2": "སེམས་ཅན་ཀུན་གྱིས་ལན་མང་དུ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་མཆོད་བྱེད་ཅིང་། །སངས་རྒྱས་བདེ་བ་བསམ་ཡས་ཀྱིས། །རྟག་ཏུ་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་ཀུན་གྱིས་ལན་མང་དུ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་མཆོད་བྱེད་ཅིང་། །སངས་རྒྱས་བདེ་བ་བསམ་ཡས་ཀྱིས། །རྟག་ཏུ་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག །\n", "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་(sentient beings), སངས་རྒྱས་(Buddha), མཆོད་(offer/worship), བདེ་བ་(happiness/bliss), བསམ་ཡས་(inconceivable)\n\nGrammatical notes:\n- ཀུན་གྱིས་: Instrumental case, \"by all\"\n- བྱེད་ཅིང་: Present continuous, \"doing\"\n- གྱུར་ཅིག: Optative mood, expressing a wish\n\n\nMay all sentient beings repeatedly\nMake offerings to all the Buddhas,\nAnd through the Buddhas' inconceivable bliss,\nMay they always be endowed with happiness.\n\nNote: The term བདེ་བ་ (happiness/bliss) is repeated, emphasizing the aspiration for both the Buddhas' bliss and the sentient beings' happiness.", "translation": "May all sentient beings repeatedly\nMake offerings to all the Buddhas,\nAnd through the Buddhas' inconceivable bliss,\nMay they always be endowed with happiness." @@ -75188,9 +82507,49 @@ "translation": "May all sentient beings repeatedly\nMake offerings to all the buddhas,\nAnd through the buddhas' immeasurable bliss,\nMay they always be endowed with happiness." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nསེམས་ཅན་ཀུན་གྱིས་ལན་མང་དུ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་མཆོད་བྱེད་ཅིང་། །སངས་རྒྱས་བདེ་བ་བསམ་ཡས་ཀྱིས། །རྟག་ཏུ་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: བདེ་བ་དང་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པར་གཟུང་བ་སྟེ། དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །སྡུག་པ་ནི་གནས་སྐབས་ན་ཡང་ཉམས་དང་ལྡན་པ་སྟེ། ལུས་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །དབེན་པའི་དོན་དུ་གནས་པ་ནི་དབེན་པ་ན་གནས་པའོ། །\n\nCommentary 2: སེམས་ཅན་ཀུན་གྱིས་ལན་མང་དུ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་མཆོད་བྱེད་ཅིང་། །སངས་རྒྱས་བདེ་བ་བསམ་ཡས་ཀྱིས། །རྟག་ཏུ་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག།\n", - "output": "Based on the input text and commentaries provided, here is my translation into English:\n\nMay all sentient beings repeatedly make offerings to all the Buddhas,\nAnd through the inconceivable bliss of the Buddhas,\nMay they always be endowed with happiness.", - "translation": "May all sentient beings repeatedly make offerings to all the Buddhas,\nAnd through the inconceivable bliss of the Buddhas,\nMay they always be endowed with happiness." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: སེམས་ཅན་ཀུན་གྱིས་ལན་མང་དུ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་མཆོད་བྱེད་ཅིང་། །སངས་རྒྱས་བདེ་བ་བསམ་ཡས་ཀྱིས། །རྟག་ཏུ་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: བདེ་བ་དང་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པར་གཟུང་བ་སྟེ། དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །སྡུག་པ་ནི་གནས་སྐབས་ན་ཡང་ཉམས་དང་ལྡན་པ་སྟེ། ལུས་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །དབེན་པའི་དོན་དུ་གནས་པ་ནི་དབེན་པ་ན་གནས་པའོ། །\n\nCommentary 2: སེམས་ཅན་ཀུན་གྱིས་ལན་མང་དུ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་མཆོད་བྱེད་ཅིང་། །སངས་རྒྱས་བདེ་བ་བསམ་ཡས་ཀྱིས། །རྟག་ཏུ་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག།\n", + "output": "I'll translate and summarize each commentary, combine their meanings, and then translate the input text accordingly.\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1 Summary:\nThis commentary discusses the concept of being \"endowed with happiness\" as a definite state. It also mentions that even in temporary situations, there can be experiences or qualities. It refers to the importance of dwelling in solitude or seclusion.\n\nCommentary 2:\nThis commentary is actually a repetition of the input text, not providing additional information.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nSince only Commentary 1 provides additional information, we'll focus on its insights. It emphasizes the definite nature of happiness, the possibility of positive experiences even in temporary situations, and the value of solitude or seclusion in spiritual practice.\n\n3. Translating the input text in accordance with the combined meaning of the commentaries:\n\nMay all sentient beings repeatedly make offerings to all the Buddhas,\nAnd through the immeasurable happiness of the Buddhas,\nMay they always be endowed with definite, lasting happiness,\nExperiencing joy even in temporary situations, and finding peace in solitude.", + "translation": "May all sentient beings repeatedly make offerings to all the Buddhas,\nAnd through the immeasurable happiness of the Buddhas,\nMay they always be endowed with definite, lasting happiness,\nExperiencing joy even in temporary situations, and finding peace in solitude." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "སེམས་ཅན་ཀུན་གྱིས་ལན་མང་དུ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་མཆོད་བྱེད་ཅིང་།": { + "སེམས་ཅན་": "being", + "ཀུན་": "every", + "ལན་མང་དུ་": "frequently", + "སངས་རྒྱས་": "buddhas", + "ཐམས་ཅད་": "all", + "མཆོད་བྱེད་": "make offerings" + }, + "།སངས་རྒྱས་བདེ་བ་བསམ་ཡས་ཀྱིས། །རྟག་ཏུ་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག །": { + "སངས་རྒྱས་": "buddhas", + "བདེ་བ་": "bliss", + "བསམ་ཡས་": "infinite", + "རྟག་ཏུ་": "always", + "བདེ་": "happy", + "ལྡན་": "be" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "སེམས་ཅན་ཀུན་གྱིས་ལན་མང་དུ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་མཆོད་བྱེད་ཅིང་།": { + "སེམས་ཅན་": "sentient beings", + "ཀུན་": "all", + "ལན་མང་དུ་": "repeatedly", + "སངས་རྒྱས་": "Buddhas", + "ཐམས་ཅད་": "all", + "མཆོད་བྱེད་": "make offerings" + }, + "།སངས་རྒྱས་བདེ་བ་བསམ་ཡས་ཀྱིས།": { + "སངས་རྒྱས་": "Buddhas", + "བདེ་བ་": "happiness", + "བསམ་ཡས་": "immeasurable" + }, + "།རྟག་ཏུ་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག །": { + "རྟག་ཏུ་": "always", + "བདེ་": "happiness", + "ལྡན་": "endowed with" + } } } }, @@ -75200,7 +82559,7 @@ "commentary_1": "དེའི་ཕུན་སུམ་ལྡན་པ་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་ཚོགས་པ་ཉིད་དོ། །", "commentary_2": "བདག་ནི་ཁ་ཟས་གྱི་ན་སྟེ་ངན་ངོན་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་ལུས་ཉམས་དང་ལྡན་ཞིང་འཚོ་བར་ཤོག ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་དབེན་གནས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ཐོབ་གྱུར་ཅིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་ཁ་ཟས་གྱི་ནས་ཀྱང་། །ཉམས་དང་ལྡན་ཞིང་འཚོ་བར་ཤོག །ཚེ་རབས་ཀུན་དུ་དབེན་གནས་པར། །ཕུན་སུམ་ལྡན་པ་ཐོབ་པར་ཤོག །\n", "output": "Let me provide a translation for the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nཁ་ཟས་ (food), ཉམས་ (experience/realization), འཚོ་བ་ (to live/sustain), ཚེ་རབས་ (lifetimes), དབེན་གནས་ (solitary place/hermitage), ཕུན་སུམ་ (abundance/perfection)\n\nGrammatical notes:\n- གྱི་ནས་ཀྱང་: even from/by means of\n- ཤོག: optative particle expressing wish/aspiration\n- ཀུན་དུ: in all/always\n\n\nEven by means of food, may I possess realization and sustain life.\nIn all lifetimes, may I attain perfect abundance in solitary places.\n\nNote: The term ཉམས་ (nyams) can refer to spiritual experience or realization, which seems fitting in this context of aspiration.", "translation": "Even by means of food, may I possess realization and sustain life.\nIn all lifetimes, may I attain perfect abundance in solitary places." @@ -75216,9 +82575,9 @@ "translation": "May I sustain myself with food\nWhile maintaining spiritual practice.\nIn all my future lives, may I attain\nPerfect solitude in secluded places." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nབདག་ནི་ཁ་ཟས་གྱི་ནས་ཀྱང་། །ཉམས་དང་ལྡན་ཞིང་འཚོ་བར་ཤོག །ཚེ་རབས་ཀུན་དུ་དབེན་གནས་པར། །ཕུན་སུམ་ལྡན་པ་ཐོབ་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: དེའི་ཕུན་སུམ་ལྡན་པ་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་ཚོགས་པ་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: བདག་ནི་ཁ་ཟས་གྱི་ན་སྟེ་ངན་ངོན་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་ལུས་ཉམས་དང་ལྡན་ཞིང་འཚོ་བར་ཤོག ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་དབེན་གནས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ཐོབ་གྱུར་ཅིག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is my translation:\n\n\nMay I be sustained and nourished even by simple food.\nMay I obtain perfect solitude in all my lifetimes,\nEndowed with all excellent conditions.\n", - "translation": "May I be sustained and nourished even by simple food.\nMay I obtain perfect solitude in all my lifetimes,\nEndowed with all excellent conditions." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: བདག་ནི་ཁ་ཟས་གྱི་ནས་ཀྱང་། །ཉམས་དང་ལྡན་ཞིང་འཚོ་བར་ཤོག །ཚེ་རབས་ཀུན་དུ་དབེན་གནས་པར། །ཕུན་སུམ་ལྡན་པ་ཐོབ་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: དེའི་ཕུན་སུམ་ལྡན་པ་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་ཚོགས་པ་ཉིད་དོ། །\n\nCommentary 2: བདག་ནི་ཁ་ཟས་གྱི་ན་སྟེ་ངན་ངོན་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་ལུས་ཉམས་དང་ལྡན་ཞིང་འཚོ་བར་ཤོག ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་དབེན་གནས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ཐོབ་གྱུར་ཅིག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"The 'abundance' mentioned here refers to the gathering of favorable conditions.\"\n\nCommentary 2:\n\"May I be sustained and nourished even with simple food. In all lifetimes, may I attain solitary places with abundant favorable conditions.\"\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize the importance of being content with simple sustenance and aspiring to dwell in solitary places with favorable conditions for spiritual practice across all lifetimes.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nMay I be sustained and nourished even with simple food. In all lifetimes, may I attain solitary dwellings endowed with abundant favorable conditions.", + "translation": "May I be sustained and nourished even with simple food. In all lifetimes, may I attain solitary dwellings endowed with abundant favorable conditions." } }, "glossary": { @@ -75233,6 +82592,19 @@ "དབེན་གནས་": "solitude", "ཕུན་སུམ་ལྡན་པ་": "perfect" } + }, + "04_commentary_assisted": { + "བདག་ནི་ཁ་ཟས་གྱི་ནས་ཀྱང་། །ཉམས་དང་ལྡན་ཞིང་འཚོ་བར་ཤོག །": { + "ཁ་ཟས་": "food", + "ཉམས་": "sustained", + "འཚོ་བར་": "nourished" + }, + "ཚེ་རབས་ཀུན་དུ་དབེན་གནས་པར། །ཕུན་སུམ་ལྡན་པ་ཐོབ་པར་ཤོག །": { + "ཚེ་རབས་": "lifetimes", + "དབེན་གནས་": "solitary dwellings", + "ཕུན་སུམ་ལྡན་པ་": "abundant favorable conditions", + "ཐོབ་པར་": "attain" + } } } }, @@ -75242,7 +82614,7 @@ "commentary_1": "སྨིན་གྱུར་ཅིག་ནི་འབྲས་བུ་སྨིན་པར་གྱུར་ཅིག་པའོ། །", "commentary_2": "འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཅིའང་རུང་། །དེ་ཀུན་བདག་ལ་སྨིན་གྱུར་ཅིག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཅིའང་རུང་། །དེ་ཀུན་བདག་ལ་སྨིན་གྱུར་ཅིག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་གྱིས། །འགྲོ་བ་བདེ་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག །\n", "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), སྨིན་ (ripen), བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattva), དགེ་འདུན་ (sangha)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཅིའང་རུང་ (whatever, no matter what)\n- གྱུར་ཅིག (optative particle, expressing wish)\n- སྤྱོད་པར་ཤོག (optative construction, \"may they enjoy\")\n\n\nWhatever sufferings beings may have,\nMay all of those ripen upon me.\nThrough the bodhisattva sangha,\nMay beings enjoy happiness.\n\n\nTechnical note: This verse expresses the bodhisattva's aspiration to take on the sufferings of others and dedicate the merit of the sangha for the benefit of all beings.", "translation": "Whatever sufferings beings may have,\nMay all of those ripen upon me.\nThrough the bodhisattva sangha,\nMay beings enjoy happiness." @@ -75258,9 +82630,37 @@ "translation": "May whatever sufferings beings endure,\nAll of those ripen upon me instead.\nThrough the virtuous community of bodhisattvas,\nMay all beings enjoy happiness." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཅིའང་རུང་། །དེ་ཀུན་བདག་ལ་སྨིན་གྱུར་ཅིག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་གྱིས། །འགྲོ་བ་བདེ་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: སྨིན་གྱུར་ཅིག་ནི་འབྲས་བུ་སྨིན་པར་གྱུར་ཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཅིའང་རུང་། །དེ་ཀུན་བདག་ལ་སྨིན་གྱུར་ཅིག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nWhatever sufferings sentient beings may have,\nMay all of those ripen upon me.\nThrough the power of the bodhisattva sangha,\nMay all beings enjoy happiness.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan text, which expresses the bodhisattva's aspiration to take on the sufferings of all beings and wish for their happiness through the merit of the bodhisattva community.", - "translation": "Whatever sufferings sentient beings may have,\nMay all of those ripen upon me.\nThrough the power of the bodhisattva sangha,\nMay all beings enjoy happiness." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཅིའང་རུང་། །དེ་ཀུན་བདག་ལ་སྨིན་གྱུར་ཅིག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་གྱིས། །འགྲོ་བ་བདེ་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག །\n\nCommentary 1: སྨིན་གྱུར་ཅིག་ནི་འབྲས་བུ་སྨིན་པར་གྱུར་ཅིག་པའོ། །\n\nCommentary 2: འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཅིའང་རུང་། །དེ་ཀུན་བདག་ལ་སྨིན་གྱུར་ཅིག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \"May it ripen\" means \"may the result ripen.\"\n\nCommentary 2: This commentary essentially restates the input text, adding that it is through the power of the bodhisattva community that all beings may enjoy happiness.\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries emphasize the concept of ripening results, particularly in relation to taking on the sufferings of others. They also highlight the role of the bodhisattva community in bringing about happiness for all beings.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nWhatever sufferings sentient beings may have,\nMay all of those ripen upon me.\nThrough the bodhisattva community,\nMay all beings enjoy happiness.\n\nThis translation reflects the aspiration to take on the sufferings of others, allowing their negative karma to ripen on oneself instead. It also expresses the wish for all beings to experience happiness through the efforts of the bodhisattva community.", + "translation": "Whatever sufferings sentient beings may have,\nMay all of those ripen upon me.\nThrough the bodhisattva community,\nMay all beings enjoy happiness." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཅིའང་རུང་། །དེ་ཀུན་བདག་ལ་སྨིན་གྱུར་ཅིག །": { + "འགྲོ་བ་": "wanderers", + "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings", + "སྨིན་": "ripen" + }, + "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་གྱིས། །འགྲོ་བ་བདེ་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག །": { + "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་": "bodhisattvas", + "དགེ་འདུན་": "sangha", + "འགྲོ་བ་": "beings", + "བདེ་": "happiness" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཅིའང་རུང་། །དེ་ཀུན་བདག་ལ་སྨིན་གྱུར་ཅིག །": { + "འགྲོ་བ་": "sentient beings", + "སྡུག་བསྔལ་": "sufferings", + "སྨིན་": "ripen" + }, + "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་གྱིས། །འགྲོ་བ་བདེ་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག །": { + "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་": "bodhisattva", + "དགེ་འདུན་": "community", + "འགྲོ་བ་": "beings", + "བདེ་": "happiness" + } } } }, @@ -75270,7 +82670,7 @@ "commentary_1": "བསྟན་པ་ནི་རྒྱལ་བའི་བཀའ་དེ་སྟོན་པར་བྱེད་པའི་གཙུག་ལག་ལ་སོགས་པ་ཡང་ངོ་། །", "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ནད་སེལ་བའི་སྨན་གཅིག་པུ། གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་གི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་དང་བཅས་ཏེ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་གྱུར་ཅིག", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྨན་གཅིག་པུ། །བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གནས། །བསྟན་པ་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །བཅས་ཏེ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཅིག །\n", "output": "Key terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), སྨན་ (medicine), བདེ་བ་ (happiness), བསྟན་པ་ (doctrine), རྙེད་ (gain), བཀུར་སྟི་ (respect)\n\nGrammatical notes:\n- གཅིག་པུ་ (sole/only) modifies སྨན་ (medicine)\n- འབྱུང་བའི་ (source of) connects བདེ་བ་ (happiness) to གནས་ (abode)\n- བཅས་ཏེ་ (along with) connects རྙེད་ (gain) and བཀུར་སྟི་ (respect) to བསྟན་པ་ (doctrine)\n- གྱུར་ཅིག་ (may it become) is an optative ending\n\n\nThe sole medicine for the suffering of beings,\nThe source from which all happiness arises,\nMay the doctrine, along with gain and respect,\nRemain for a long time.\n\nNote: This verse is a common aspiration for the long-lasting presence of the Buddhist teachings (doctrine) in the world.", "translation": "The sole medicine for the suffering of beings,\nThe source from which all happiness arises,\nMay the doctrine, along with gain and respect,\nRemain for a long time." @@ -75286,9 +82686,50 @@ "translation": "The sole medicine for beings' suffering,\nThe source from which all happiness arises,\nMay the doctrine, along with gain and honor,\nLong endure and remain." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nའགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྨན་གཅིག་པུ། །བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གནས། །བསྟན་པ་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །བཅས་ཏེ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: བསྟན་པ་ནི་རྒྱལ་བའི་བཀའ་དེ་སྟོན་པར་བྱེད་པའི་གཙུག་ལག་ལ་སོགས་པ་ཡང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ནད་སེལ་བའི་སྨན་གཅིག་པུ། གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་གི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་དང་བཅས་ཏེ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་གྱུར་ཅིག\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nMay the doctrine, which is the sole medicine for the suffering of beings,\nThe source from which all happiness arises,\nBe found, honored, and endure for a long time.\n\n\nThis translation captures the essence of the Tibetan verse, which is a prayer for the longevity and prosperity of the Buddhist teachings. The commentaries help clarify that \"bstan pa\" (བསྟན་པ) refers to the Buddha's doctrine or teachings, which are described as the only remedy for suffering and the source of all happiness. The prayer asks for these teachings to be discovered, respected, and to remain for a long time.", - "translation": "May the doctrine, which is the sole medicine for the suffering of beings,\nThe source from which all happiness arises,\nBe found, honored, and endure for a long time." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྨན་གཅིག་པུ། །བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གནས། །བསྟན་པ་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །བཅས་ཏེ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཅིག །\n\nCommentary 1: བསྟན་པ་ནི་རྒྱལ་བའི་བཀའ་དེ་སྟོན་པར་བྱེད་པའི་གཙུག་ལག་ལ་སོགས་པ་ཡང་ངོ་། །\n\nCommentary 2: གསུམ་པ་ནི། འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ནད་སེལ་བའི་སྨན་གཅིག་པུ། གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་གི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་དང་བཅས་ཏེ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་གྱུར་ཅིག\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \n\"The teachings refer to the scriptures and other works that expound the Buddha's words.\"\n\nCommentary 2:\n\"This is the sole medicine that cures the disease of suffering for all beings, the source of all temporary and ultimate happiness. May the Buddha's teachings be found, respected, and remain for a long time.\"\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\n\nThe commentaries emphasize that the Buddha's teachings, as found in scriptures and other works, are the unique remedy for suffering and the source of all happiness. They express a wish for these teachings to be discovered, respected, and endure for a long time.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nMay the teachings of the Buddha - the sole medicine for the suffering of beings, the source of all happiness - be found, respected, and long endure.", + "translation": "May the teachings of the Buddha - the sole medicine for the suffering of beings, the source of all happiness - be found, respected, and long endure." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྨན་གཅིག་པུ།": { + "འགྲོ་བའི་": "beings'", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "སྨན་": "cure", + "གཅིག་པུ་": "sole" + }, + "།བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གནས།": { + "བདེ་བ་": "happiness", + "ཐམས་ཅད་": "all", + "འབྱུང་བའི་": "source" + }, + "།བསྟན་པ་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་།": { + "བསྟན་པ་": "teachings" + }, + "།བཅས་ཏེ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཅིག །": { + "ཡུན་རིང་": "long time" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྨན་གཅིག་པུ།": { + "འགྲོ་བའི་": "beings", + "སྡུག་བསྔལ་": "suffering", + "སྨན་": "medicine" + }, + "།བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གནས།": { + "བདེ་བ་": "happiness", + "འབྱུང་བའི་": "source" + }, + "།བསྟན་པ་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་།": { + "བསྟན་པ་": "teachings", + "རྙེད་": "found", + "བཀུར་སྟི་": "respected" + }, + "།བཅས་ཏེ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཅིག །": { + "ཡུན་རིང་": "long", + "གནས་": "endure" + } } } }, @@ -75298,7 +82739,7 @@ "commentary_1": "དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི་བླ་མའོ། །", "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གང་གི་དྲིན་གྱིས་བདག་ལ་བསྟན་བཅོས་འདི་བྱེད་པའི་དགེ་བློ་འབྱུང་བའི་འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གང་གི་དྲིན་གྱིས་བདག་གི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་མཛད་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་བཀའ་དྲིན་དྲན་པའི་སྒོ་ནས་ཕྱག་འཚལ་བའོ། །ལེའུ་བཅུ་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།", "target_pred": { - "02_few_shot_cot": { + "03_few_shot_advance": { "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་གི་དྲིན་གྱིས་དགེ་བློ་འབྱུང་། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གང་གི་དྲིན་གྱིས་བདག་དར་བ། །དགེ་བའི་བཤེས་ལའང་བདག་ཕྱག་འཚལ། །\n", "output": "I'll provide a translation following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདྲིན་ (kindness/grace), དགེ་བློ་ (virtuous mind), འཇམ་པའི་དབྱངས་ (Mañjuśrī), དགེ་བའི་བཤེས་ (spiritual friend)\n\nGrammatical notes:\n- གང་གི་དྲིན་གྱིས་ (by whose kindness) is repeated, emphasizing the source of benefit\n- ལ་ particle indicates the object of prostration\n- འང་ (also) connects the two objects of prostration\n\n\nI prostrate to Mañjuśrī, by whose kindness virtuous mind arises.\nI also prostrate to the spiritual friend, by whose kindness I flourish.\n\nTechnical note: འཇམ་པའི་དབྱངས་ (Mañjuśrī) is the bodhisattva of wisdom in Mahāyāna Buddhism.", "translation": "I prostrate to Mañjuśrī, by whose kindness virtuous mind arises.\nI also prostrate to the spiritual friend, by whose kindness I flourish." @@ -75314,9 +82755,39 @@ "translation": "By whose kindness virtuous mind arises,\nI prostrate to Manjushri.\nBy whose kindness I flourish,\nI also prostrate to the virtuous spiritual friend." }, "04_commentary_assisted": { - "prompt": "\nTranslate the Input Buddhist Tibetan text into English using the Tibetan Commentaries provided.\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n\nInput:\nགང་གི་དྲིན་གྱིས་དགེ་བློ་འབྱུང་། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གང་གི་དྲིན་གྱིས་བདག་དར་བ། །དགེ་བའི་བཤེས་ལའང་བདག་ཕྱག་འཚལ། །\n\nCommentary 1: དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི་བླ་མའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གང་གི་དྲིན་གྱིས་བདག་ལ་བསྟན་བཅོས་འདི་བྱེད་པའི་དགེ་བློ་འབྱུང་བའི་འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གང་གི་དྲིན་གྱིས་བདག་གི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་མཛད་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་བཀའ་དྲིན་དྲན་པའི་སྒོ་ནས་ཕྱག་འཚལ་བའོ། །ལེའུ་བཅུ་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།\n", - "output": "Based on the input text and the provided commentaries, here is the English translation:\n\n\nThrough whose kindness virtuous thoughts arise,\nI pay homage to Manjushri.\nThrough whose kindness I flourish,\nI also pay homage to the spiritual friend.\n\n\nThis translation reflects the following key points from the commentaries:\n\n1. The \"spiritual friend\" (དགེ་བའི་བཤེས) refers to the lama or spiritual teacher.\n2. The first two lines express homage to Manjushri, through whose kindness the author is inspired to compose this treatise.\n3. The last two lines express homage to the spiritual teacher, through whose kindness the author's virtuous qualities have developed and increased.\n4. The homage is offered as a way of remembering the kindness received from both Manjushri and the spiritual teacher.", - "translation": "Through whose kindness virtuous thoughts arise,\nI pay homage to Manjushri.\nThrough whose kindness I flourish,\nI also pay homage to the spiritual friend." + "prompt": "\nIn order to translate the Input Buddhist Tibetan text into English using Tibetan commentaries, do the following:\n1. Translate and summarize each commentary\n2. Combine the meaning of the commentaries\n3. Translate the Input text in accordance to the combine meaning of the commentaries.\n\nCore Instructions\nEnclose final English translation in tags\n\nInput: གང་གི་དྲིན་གྱིས་དགེ་བློ་འབྱུང་། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གང་གི་དྲིན་གྱིས་བདག་དར་བ། །དགེ་བའི་བཤེས་ལའང་བདག་ཕྱག་འཚལ། །\n\nCommentary 1: དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི་བླ་མའོ། །\n\nCommentary 2: གཉིས་པ་ནི། གང་གི་དྲིན་གྱིས་བདག་ལ་བསྟན་བཅོས་འདི་བྱེད་པའི་དགེ་བློ་འབྱུང་བའི་འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གང་གི་དྲིན་གྱིས་བདག་གི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་མཛད་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་བཀའ་དྲིན་དྲན་པའི་སྒོ་ནས་ཕྱག་འཚལ་བའོ། །ལེའུ་བཅུ་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།\n", + "output": "Let me translate and summarize the commentaries, combine their meanings, and then translate the input text accordingly:\n\n1. Translating and summarizing commentaries:\n\nCommentary 1: \"The virtuous spiritual friend is the lama (teacher).\"\n\nCommentary 2: \"Secondly, I prostrate to Manjushri, by whose kindness the virtuous mind to compose this treatise arises in me. I also prostrate to the virtuous spiritual friend, by whose kindness my virtuous aspects flourish and expand. This is prostration through remembering their kindness. The tenth chapter is hereby explained.\"\n\n2. Combining the meaning of the commentaries:\nThe commentaries explain that the verse is paying homage to Manjushri and to one's spiritual teacher (lama). Manjushri inspires the virtuous mind to compose spiritual teachings, while the spiritual teacher helps one's virtuous qualities to develop and grow. Both are honored through remembering their kindness.\n\n3. Translating the input text based on the combined meaning:\n\nBy whose kindness the virtuous mind arises,\nI prostrate to Manjushri.\nBy whose kindness I flourish,\nI also prostrate to the virtuous spiritual friend.", + "translation": "By whose kindness the virtuous mind arises,\nI prostrate to Manjushri.\nBy whose kindness I flourish,\nI also prostrate to the virtuous spiritual friend." + } + }, + "glossary": { + "target_gt": { + "གང་གི་དྲིན་གྱིས་དགེ་བློ་འབྱུང་། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།": { + "དྲིན་": "kindness", + "དགེ་བློ་": "virtuous mind", + "འཇམ་པའི་དབྱངས་": "Manjushri", + "ཕྱག་འཚལ་": "bow" + }, + "།གང་གི་དྲིན་གྱིས་བདག་དར་བ། །དགེ་བའི་བཤེས་ལའང་བདག་ཕྱག་འཚལ།": { + "དྲིན་": "kindness", + "དར་བ་": "thrive", + "དགེ་བའི་བཤེས་": "spiritual friends", + "ཕྱག་འཚལ་": "bow" + } + }, + "04_commentary_assisted": { + "གང་གི་དྲིན་གྱིས་དགེ་བློ་འབྱུང་། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།": { + "དྲིན་": "kindness", + "དགེ་བློ་": "virtuous mind", + "འཇམ་པའི་དབྱངས་": "Manjushri", + "ཕྱག་འཚལ་": "prostrate" + }, + "།གང་གི་དྲིན་གྱིས་བདག་དར་བ། །དགེ་བའི་བཤེས་ལའང་བདག་ཕྱག་འཚལ།": { + "དྲིན་": "kindness", + "དར་བ་": "flourish", + "དགེ་བའི་བཤེས་": "virtuous spiritual friend", + "ཕྱག་འཚལ་": "prostrate" + } } } } diff --git a/results.py b/results.py index b6a9f2a..5aa02c0 100644 --- a/results.py +++ b/results.py @@ -5,29 +5,37 @@ align_fn = data_path / "chonjuk_trans_align_better_with_commentary.tsv" result_fn = "results.json" -assert align_fn.exists() +# assert align_fn.exists() -results = {} +# results = {} -for i, segment_pair in enumerate(align_fn.read_text().splitlines()): - # skip header - if i == 0: - continue +# for i, segment_pair in enumerate(align_fn.read_text().splitlines()): +# # skip header +# if i == 0: +# continue - parts = segment_pair.split("\t") - if len(parts) == 2: - bo_line, en_line = parts - commentry_1, commentry_2 = "", "" - elif len(parts) == 3: - bo_line, en_line, commentry_1 = parts - commentry_2 = "" - else: - bo_line, en_line, commentry_1, commentry_2 = parts - results[i] = { - "source": bo_line, - "target_gt": en_line, - "commentary_1": commentry_1, - "commentary_2": commentry_2, - } +# parts = segment_pair.split("\t") +# if len(parts) == 2: +# bo_line, en_line = parts +# commentry_1, commentry_2 = "", "" +# elif len(parts) == 3: +# bo_line, en_line, commentry_1 = parts +# commentry_2 = "" +# else: +# bo_line, en_line, commentry_1, commentry_2 = parts +# results[i] = { +# "source": bo_line, +# "target_gt": en_line, +# "commentary_1": commentry_1, +# "commentary_2": commentry_2, +# } +# json.dump(results, open(result_fn, "w"), ensure_ascii=False, indent=2) + +## Delete exp glossary +exp_name = "04_commentary_assisted" +results = json.load(open(result_fn, "r")) +for text_id, data in results.items(): + if "glossary" in data and exp_name in data["glossary"]: + del data["glossary"][exp_name] json.dump(results, open(result_fn, "w"), ensure_ascii=False, indent=2) diff --git a/results_diff.txt b/results_diff.txt deleted file mode 100644 index 5379abd..0000000 --- a/results_diff.txt +++ /dev/null @@ -1,3100 +0,0 @@ -diff --git a/results.json b/results.json -index a481058..13ec190 100644 ---- a/results.json -+++ b/results.json -@@ -343,7 +343,7 @@ - }, - "3": { - "source": "དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། །", -- "target_gt": "To cultivate virtue, the power of my faith will increase for now through these. If others with fortune equal to mine see these, it will become meaningful.", -+ "target_gt": "Meanwhile, this will increase the power of My faith so that I cultivate the virtues. If someone else whose fortune equals mine Should see it, then it may be meaningful.", - "commentary_1": "དགེ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོ། །དད་པའི་ཤུགས་ཏེ་དད་པའི་སྟོབས་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །རེ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་གཞན་གྱི་དོན་ལ་རེ་ལྟོས་ཡོད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སྨོས་ཏེ། ཅི་སྟེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ནི་སྐལ་བ་མཚུངས་པའོ། །སྡོམ་པ་ལ་འཇིག་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་བརྗོད་པར་བཞེད་ནས།", - "commentary_2": "བསྟན་བཅོས་བརྩམས་པ་ལ་དགོས་པ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། དགེ་བ་བྱང་སེམས་དེ་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས་ཏེ་རྒྱུན་རང་གིས་རྟོགས་པའི་ཁྱད་པར་གཞུང་དུ་བཀོད་པ་འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཞིང་ཞེས་སོ། །དགེ་ལྷ་དང་རྣམ་སྣང་ནི་རེ་ཞིག་ཅེས་པའི་སྒྲས་གཞན་དོན་ལ་ལྟོས་པ་ཡོད་པར་སྟོན་ཅེས་འཆད་དོ། །ཅི་སྟེ་བརྒྱ་ལམ་ན་བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་སྟེ་རིགས་འདྲ་བ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཚུལ་དོན་དུ་གཉེར་ཞིང་གཟུ་བོར་གནས་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་གཞུང་འདི་དག་མཐོང་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འཕེལ་བ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཡོད་པར་འགྱུར་སྲིད་ཅེས་སོ། །དེ་ལྟར་ཁེངས་ཀྱུངས་བྱས་པས་ནི་རྩོམ་པ་པོ་ང་རྒྱལ་ཆུང་བར་ཤེས་ཤིང་། ཉེས་པ་བྱུང་ན་བཟོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -521,7 +521,7 @@ - }, - "4": { - "source": "དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། །", -- "target_gt": "This precious human life is extremely difficult to obtain. Having gained the opportunity to accomplish the purpose of beings, if I do not achieve benefit in this life, how will I ever attain such a perfect opportunity again?", -+ "target_gt": "I've gained what is most difficult to get— The leisures and resources to benefit beings. If I do not accomplish good while here, How will I ever come to them again?", - "commentary_1": "སྐབས་སུ་བབ་པའི་ཚིག་དལ་འབྱོར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དལ་འབྱོར་ནི་མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་མིའི་དངོས་པོའོ། །མི་ཁོམ་པ་ནི་འདི་དག་རྣམས་ཏེ། དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་བྱོལ་སོང་དང་། །ཀླ་ཀློ་ཚེ་རིངས་ལྷ་དང་ནི། །ལོག་ལྟ་སངས་རྒྱས་མེད་པ་དང་། །ལྐུགས་པ་ལ་སོགས་མི་ཁོམ་བརྒྱད། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་སོ་སོའི་ངོ་བོ་ལ། བརྗོད་བྱ་ནི་བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་པས་མཚོན་ནས་ཐེག་ཆེན་གྱི་རིགས་དང་། ལམ་དང་། འབྲས་བུ་མ་ཚང་བ་མེད་པ་ཡིན་ལ། གཙོ་ཆེར་བྱང་སེམས་ཀྱི་བསླབ་བྱ་རྣམས་སོ། །བརྗོད་བྱ་དེ་དག་གཞུང་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་རྟོགས་པ་ནི་དགོས་པའོ། །རྟོགས་པ་གཞུང་ལ་རག་ལས་པ་ནི་འབྲེལ་པ་ཡིན་ཞིང་། རྟོགས་པའི་དོན་ཉམས་སུ་བླངས་ནས་དེའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་ནི་ཉིང་དགོས་སོ། །གཉིས་པ་བསྟན་པའི་དགོས་པ་ནི། རྟོག་ལྡན་དག་བསྟན་བཅོས་ལ་དགོས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པར་གོ་ནས་འཇུག་པའོ། ། གསུམ་པ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་བསྟན་ཚུལ་ནི། ནག་པོ་པའི་དཀའ་འགྲེལ་ལས། འདིའི་དགོས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཞུང་གི་མིང་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ་ཞེས་བཤད་ཅིང་། དགེ་ལྷ་ནི། བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ཞེས་བརྗོད་བྱ་དང་། རང་གཞན་གྱི་དོན་ནི་དགོས་པ་དང་། བསྟན་བཅོས་དང་དགོས་པ་ཐབས་དང་ཐབས་ལས་བྱུང་བ་འབྲེལ་པར་བཞེད་དོ། །གཉིས་པ་འཇུག་བྱའི་རང་བཞིན་ལ་གསུམ་སྟེ། འཇུག་པ་པོ་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་དང་། གང་གིས་འཇུག་པའི་བསམ་པ་དང་། ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སྦྱོར་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཀྱི། ལུས་ཀྱི་རྟེན་དལ་འབྱོར་རྙེད་དཀའ་བར་བསྟན་པ་ནི། དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ་དང་། །ཀླ་ཀློ་ཚེ་རིང་ལྷ་དང་ནི། །ལོག་ལྟ་སངས་རྒྱས་མི་འབྱུང་བ། །ལྐུགས་པ་འདི་དག་མི་ཁོམ་བརྒྱད། །ཅེས་པ་འདི་དག་སྤངས་བས་དལ་བའོ། ། མི་ཉིད་ཡུལ་དབུས་དབང་པོ་ཚང་། །ལས་མཐའ་མ་ལོག་གནས་ལ་དད། །སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་བྱོན་ཆོས་གསུངས། །བསྟན་གནས་རྗེས་འཇུག་སྦྱིན་བདག་ཡོད། །ཅེས་པ་ཕོ་མོ་གང་རུང་གི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པའི་མི་ཉིད། ཡུལ་དབུས་སུ་སྐྱེས་པ་དང་། མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ཚང་བ་དང་། མཚམས་མེད་པ་ལྔ་སྤངས་པས་ལས་ཀྱི་མཐའ་མ་ལོག་པ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དད་པ་ན་གནས་ལ་དད་པ་སྟེ་རང་འབྱོར་ལྔ་དང་། སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱོན་པ་དང་། དེས་ཆོས་གསུངས་པ་དང་། བདེན་པ་མཐོང་བའི་གང་ཟག་ཡོད་པས་བསྟན་པ་གནས་པ་དང་། འཕགས་པའི་རྟོགས་པ་དང་མཐུན་པར་གདམས་ངག་བསྟན་ནས་ཆོས་གནས་པ་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཡོད་པ་དང་། ཡོ་བྱད་སྦྱར་བའི་སྦྱིན་བདག་ཡོད་པས་གཞན་གྱི་ཕྱིར་སྙིང་བརྩེ་བ་དང་ལྔ་ནི་གཞན་འབྱོར་ཏེ་བཅུ་པོ་དེ་དང་ལྡན་པས་ན་འབྱོར་པའོ། ། དེ་ལྟར་ཡོན་ཏན་བཅོ་བརྒྱད་དང་ལྡན་པའི་ལུས་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ་སྟེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པའི་རྒྱལ་བའི་དྲོད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ལས། མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་ལས་བཟློག་པ་ཡང་རྙེད་པར་དཀའ། དལ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་རྙེད་པར་དཀའ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟ་བུའི་དལ་འབྱོར་སྐྱེས་བུའི་དོན་མངོན་མཐོ་དང་ངེས་ལེགས་སྒྲུབ་པའི་ནུས་པ་ཡོད་པ་འདི་ཐོབ་པར་གྱུར་པའི་དུས་འདི་ལ་དགེ་བ་སྒྲུབ་པ་ལ་འབད་པར་བྱ་ཡི། གལ་ཏེ་དུས་འདི་ལ་རང་གཞན་ལ་ཕན་པ་དགེ་བ་མ་བསྒྲུབས་ན་ཕྱིས་དལ་འབྱོར་འདི་འདྲ་ཡང་དག་པར་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར་ཏེ། མི་འགྱུར་བས་འདི་དོན་མེད་པར་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་གདམས་པ་སྟེ། མདོ་ལས། དེ་ལྟ་ཡིན་གྱི་དལ་བ་འདི་དོན་མེད་པར་མ་བྱེད་ཅིག ཅེས་པ་དང་། སློབ་སྤྲིང་ལས། གང་ཞིག་ཐོབ་ནས་སྐྱེ་བའི་རྒྱ་མཚོ་མཐར་ཕྱིན་ཅིང་། །བྱང་ཆུབ་མཆོག་གི་ས་བོན་དགེ་བ་འདེབས་འགྱུར་བ། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་བས་ཀྱང་ཡོན་ཏན་ཆེས་ལྷག་པས། །མི་ཉིད་དེ་ནི་སུ་ཞིག་འབྲས་བུ་མེད་པར་བྱེད། །ཅེས་པ་བཞིན་ནོ། །", - "target_pred": { -@@ -697,7 +697,7 @@ - }, - "5": { - "source": "ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། །", -- "target_gt": "Just as between the clouds on pitch-black nights, Lightning reveals the heavens for an instant, Likewise, through the buddhas' power, Thoughts of the world's merits and wisdom occasionally arise.", -+ "target_gt": "Just as between the clouds on pitch-black nights, Lightning reveals the heavens for an instant, Thoughts of the merits of the world arise For a rare moment through the buddhas' power.", - "commentary_1": "གང་ན་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་དུ་གྱུར་པ་དེ་ནའམ། ཡང་ན་དེ་ནས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་འཁོར་བའི་མུན་ནག་སྡིག་པའི་སྤྲིན་རུམ་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གློག་གི་མཐུས་བསོད་ནམས་ཀྱི་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་སྟེ་སྐད་ཅིག་ཙམ་འབྱུང་བའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་བསམ་པའི་རྟེན་བསོད་ནམས་ཀྱི་བློ་དཀོན་པ་ནི། ཇི་ལྟར་དེ་དཔེར་ན་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན་གློག་འགྱུ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་དུས་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཞིག་གཟུགས་རབ་ཏུ་སྣང་བ་སྟོན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན་སྡིག་པའི་དབང་གིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མུན་རུམ་ན་གནས་པའི་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ལ་བསོད་ནམས་ཏེ་དགེ་བ་སྒྲུབ་པའི་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་ཙམ་ཞིག་འབྱུང་གི་ལན་མང་པོ་དང་རྒྱུན་རིང་པོར་མི་འབྱུང་བས་དགེ་བ་སྒྲུབ་པའི་བློ་བསྐྱེད་པ་དང་སྤེལ་བ་ལ་འབད་པར་བྱའོ། ། དལ་དང་འབྱོར་པའི་འདབ་མ་གཉིས་ལྡན་ཞིང་། །དགེ་སྡིག་སྐྱོན་ཡོན་མཐོང་བའི་མིག་ལྡན་ཡང་། །རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་རྙིས་བཟུང་ནས། །སྡིག་པའི་གཟེབ་ཏུ་ཆུད་པར་མ་གྱུར་ཏམ། །གཉིས་པ་གང་གིས་འཇུག་པའི་བསམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ཕན་ཡོན་དང་། དེ་བླང་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཕན་ཡོན་དངོས་དང་། ཕན་ཡོན་དང་ལྡན་པའི་འཐད་པ་དང་། དེས་ན་སེམས་བསྐྱེད་ཅན་གྱི་གང་ཟག་བསྔགས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཐུན་མོང་དང་། ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ཕན་ཡོན་ནོ། །དང་པོ་ལ་ལྔ་ལས།", - "target_pred": { -@@ -1147,7 +1147,7 @@ - }, - "8": { - "source": "སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། །", -- "target_gt": "Those who wish to destroy the hundreds of sufferings of existence, who desire to dispel the unhappiness of beings, and who wish to experience many hundreds of joys, should never forsake bodhichitta.", -+ "target_gt": "No one should ever forsake bodhichitta Who wants to dispel beings' unhappiness, Vanquish the hundreds of miseries of existence, And partake in the many hundreds of joys.", - "commentary_1": "སྲིད་པའི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ལུང་ལས་མི་རྟག་པའི་ཕྱིར། གཞོམ་པར་འདོད་པའོ་ཞེས་འབྱུང་བས་ན་གཞོམ་པར་འདོད་པའོ། །ཀྱང་གི་སྒྲ་ནི་མི་བདེ་བ་ཞེས་པའི་མཐར་ཡང་ངོ་། །མི་བདེ་བ་ནི་བྲེལ་ཞིང་ཕོངས་པའོ། །ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་འདིའི་ཕྱིར་ཡང་གཟུང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་", - "commentary_2": "གསུམ་པ་རེ་འདོད་སྐོང་བ་ནི། རང་གི་སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོ་གཞོམ་པར་འདོད་ཅིང་སེམས་ཅན་གཞན་རྣམས་ཀྱི་མི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། རང་གཞན་ཐམས་ཅད་བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། དེས་དོན་དེ་དག་འགྲུབ་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -1414,7 +1414,7 @@ - }, - "10": { - "source": "གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །རིན་ཆེན་རིང་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུང་། །", -- "target_gt": "Just like the greatest kind of alchemy, It takes this unclean body and transforms it Into a priceless jewel, a buddha's body. So firmly grasp ahold of bodhichitta.", -+ "target_gt": "Just like the greatest kind of alchemy, It takes this unclean body and transforms it Into a priceless jewel, a buddha's body, So firmly grasp ahold of bodhichitta.", - "commentary_1": "ད་ནི་ཡང་དག་པར་བསྐུལ་བའི་ཕྱིར། མི་གཙང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རིན་ཐང་མེད་པའི་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དོན་ཆེན་པོར་འགྱུར་བའོ། །གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་ནི་གསེར་འགྱུར་རྩིའི་བྱེ་བྲག་གོ། །སྒྱུར་བས་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པར་སྒྱུར་བར་བྱེད་པའོ། །དེས་ན་བདག་གི་དོན་དུ་ཡང་གཟུང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པར་བྱའོ། །", - "commentary_2": "ལྔ་པ་ཕན་ཡོན་དཔེས་བསྔགས་པ་ལ་དྲུག་ལས། དང་པོ་གསེར་འགྱུར་གྱི་དཔེས་དམན་པ་མཆོག་ཏུ་བསྒྱུར་བར་བསྟན་པ་ནི། གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུར་མི་གཙང་བའི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར་པའི་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ་རིན་པོ་ཆེ་རིན་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། ནུས་པ་དེ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་ཏུ་བརྟན་པར་ཟུངས་ཤིག་པ་སྟེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། དངུལ་ཆུའི་རིགས་གསེར་དུ་སྣང་བ་སྲང་གཅིག་གིས་ལྕགས་སྲང་སྟོང་གསེར་དུ་བསྒྱུར་ནུས་པ་དཔེར་མཛད་ནས། དེ་བཞིན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་དངུལ་ཆུའི་ཁམས་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་བཟུང་བ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པའི་ལྕགས་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་བྱས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཁ་དོག་ཏུ་བྱེད་ཀྱང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་རོའི་ཁམས་གཅིག་པོ་དེ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་ལྕགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱ་བའམ་ཟད་པར་བྱ་མི་ནུས་སོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས།", - "target_pred": { -@@ -1758,7 +1758,7 @@ - }, - "13": { - "source": "སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བྱས་ན་ཡང་། །དཔའ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལྟར། །གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ། །དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟེན། །", -- "target_gt": "Even if one has committed terrible misdeeds, why would the careful not rely on that which liberates them in a single instant, just as those in great danger rely on heroes?", -+ "target_gt": "Like those who in great danger, rely on heroes, Why would the careful not rely on that Which liberates them in a single instant, Even if they have done horrendous wrongs?", - "commentary_1": "སྡིག་པ་བྱས་ནས་ཡང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྲོལ་བ་ནི་ཁུ་བར་བྱེད་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་རྟེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བྱས་ཤིང་བསགས་པའི་སྡིག་པ་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །རྟེན་ནི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་མོ། །འདི་ནི་སྲེད་པར་བྱེད་པ་ཡང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "བཞི་པ་སྐྱེལ་མའི་དཔེས་སྡིག་པའི་འབྲས་བུ་ལས་སྐྱོབ་པར་བསྟན་པ་ནི། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་གནོད་པ་ལ་སོགས་པ་སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ་བྱས་ན་ཡང་། སྐྱེལ་མ་དཔའ་བོ་ལ་བརྟེན་ནས་དགྲའི་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལས་གྲོལ་བ་ལྟར་གང་ལ་བརྟེན་ནས་སྡིག་ཆེན་དེའི་རྣམ་སྨིན་ལས་ཡུད་ཙམ་གྱིས་དགྲོལ་བར་འགྱུར་བའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ལ་བག་ཡོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བསྟེན་ཏེ་བསྟེན་པར་རིགས་ཏེ། བློ་གྲོས་མི་ཟད་པས་བསྟན་པ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་དཔའ་བོ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་དགྲ་བོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་འཇིགས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་དཔའ་བོ་ཡང་དག་པར་བསྟེན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པའི་དགྲ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་འཇིགས་པའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -2185,7 +2185,7 @@ - }, - "17": { - "source": "བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི། །འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་། །ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་བཞིན་དུ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་མིན། །", -- "target_gt": "Even in samsara, great results come from aspiring bodhichitta. However, unlike engaged bodhichitta, the merit is not continuous.", -+ "target_gt": "Even in samsara, great results Come from aspiring bodhichitta, Though unlike engaged bodhichitta, The merit is not continuous.", - "commentary_1": "སྨོན་པའི་སེམས་ལ་རྟོགས་པ་མ་ཚང་ཡང་འཁོར་བར་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་ཅེས་སྨོས་ཏེ། འཁོར་ཚེའང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ནས་རང་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་ལྟ་ཞོག་ཅེས་བྱ་བའོ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི་འཁོར་བ་ན་གནས་པའི་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་འབྱུང་སྟེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་ནི་ཆག་ཀྱང་གསེར་གྱི་རྒྱན་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་མིང་ཡང་མི་འདོར་རོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་སེམས་བསྐྱེད་པའི་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་ནི་ནན་ཏན་དང་བྲལ་ཡང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་གསེར་གྱི་རྒྱན་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མིང་ཡང་མི་འདོར་ལ་འཁོར་བའི་དབུལ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བཟློག་གོ །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་ལས་བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་ལ་འབྱུང་བ་མིན་ནོ། །", - "target_pred": { -@@ -2274,7 +2274,7 @@ - }, - "18": { - "source": "གང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་ཁམས། །མཐའ་ཡས་རབ་ཏུ་དགྲོལ་བའི་ཕྱིར། །མི་ལྡོག་པ་ཡི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །སེམས་དེ་ཡང་དག་བླངས་གྱུར་པ། །", -- "target_gt": "From the moment when, for the sake of freeing beings in infinite realms, you truly take up this intent with irreversible resolve,", -+ "target_gt": "But from the moment, when for the sake Of freeing beings in infinite realms, You truly take up this intent With irreversible resolve,", - "commentary_1": "གང་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ནི་རང་བཞིན་ནོ། །ཉོན་མོངས་པ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །དེ་དགྲོལ་བ་འམ་སྟོང་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་སོ། །སེམས་དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཏེ། ཡང་དག་པར་བླང་བ་ལ་ཞུགས་པར་གྱུར་པའི་མི་ལྡོག་པ་ནི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའོ། །", - "commentary_2": "དུས་གང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་མཐའ་ཡས་པ་རྣམས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་འཆིང་བ་དང་། འཁོར་བའི་བཙོན་ར་ལས་དགྲོལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་བར་གཞན་དོན་ལས་མི་ལྡོག་པའི་སེམས་ཀྱིས་འཇུག་པའི་སེམས་དེ་ཡང་དག་པར་བླངས་པར་གྱུར་པ་", - "target_pred": { -@@ -2374,7 +2374,7 @@ - }, - "19": { - "source": "དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། །", -- "target_gt": "From this moment on, even when asleep or careless, the force of merit flows forth unceasing, in many streams, equal to the sky.", -+ "target_gt": "From that time on, the many powers Of merit flow forth unremitting In torrents equal to the sky Even when you're asleep or careless.", - "commentary_1": "གཉིད་ལོག་པ་ནི་ཉལ་བའོ། །བག་མེད་པ་ནི་སྙེས་པའོ། །དུ་མ་ནི་སྐད་ཅིག་སོ་སོ་རེ་རེ་ལ་རྣམ་པ་དུ་མ་འབྱུང་བའོ། །རྒྱུན་ནི་རབ་ཏུ་འབྲེལ་པའོ། །མཁའ་ནི་ནམ་མཁའོ། །མཉམ་པ་ནི་དེ་དང་མཚུངས་པ་སྟེ་མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་རོ། །", - "commentary_2": "དེ་ནས་བཟུང་སྟེ་དེ་མ་ཉམས་ན་གཉིད་ལོག་གམ། ར་རོ་བ་ལ་སོགས་པས་བག་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཤུགས་དུས་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་རྣམ་པ་དུ་མ་ཞིག་ཚད་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་ངོ་། །", - "target_pred": { -@@ -2674,7 +2674,7 @@ - }, - "22": { - "source": "སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ། །བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། །", -- "target_gt": "Wishing to eliminate the immeasurable sufferings of each sentient being, and desiring to establish each one in boundless qualities - what need is there to speak of this?", -+ "target_gt": "What need to speak of those who wish To rid all sentient beings of Untold distresses and endow Each one with boundless qualities?", - "commentary_1": "རེ་རེ་ནི་སེམས་ཅན་སོ་སོའི་འོ། །བསལ་བར་འདོད་པ་ནི་བྲལ་བར་འདོད་པའོ། །ཡོན་ཏན་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་དངོས་པོར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མཆོད་པར་བྱ་བའི་འོས་སུ་གྱུར་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སུ་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སུ་ལ་འདི་འདྲའི་ཕན་སེམས་ཡོད། །ཅེས་པས་སྤྱིར་བསྟན་ནས།", - "commentary_2": "དམིགས་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་ནས་རྣམ་པ་དེ་དག་རེ་རེའི་ཡང་མི་བདེ་བ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དང་ལྡན་པ་ཉིད་སྒྲུབ་པར་འདོད་པ་ལ་བསོད་ནམས་དཔག་མེད་འབྱུང་བ་སྨྲོས་ཅི་དགོས།", - "target_pred": { -@@ -2977,7 +2977,7 @@ - }, - "25": { - "source": "གཞན་དག་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་། །མི་འབྱུང་སེམས་ཅན་དོན་སེམས་གང་། །སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི། །སྔ་ན་མེད་པའི་རྨད་ཅིག་འཁྲུངས། །", -- "target_gt": "The wish to benefit beings that others have never had even for their own sake - this special jewel of mind - is born, a wonder without precedent.", -+ "target_gt": "The wish to benefit beings that others Have never had for their own sake— This special jewel of mind—is born, A wonder without precedent.", - "commentary_1": "སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་འཁྲུངས་ཞེས་རྨད་དུ་བྱུང་བར་བསྟན་པའམ། ཡང་ན་གང་ནས་བྱུང་ཞེས་བྱ་སྟེ། གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མ་བྱུང་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གང་གི་ཕྱིར་དེ་སྐད་དུ་བརྗོད་ཅེས་དགོས་པ་ལ། གཞན་དག་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཕན་ཡོན་གྱི་སྒོ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསོད་ནམས་གཞལ་དུ་མེད་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་", - "commentary_2": "དེས་ན་སེམས་ཅན་གཞན་དག་ལ་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་མི་འབྱུང་ན་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཁོ་ན་སེམས་པ་གང་ཡིན་པའི་སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བ་ཞིག་འཁྲུངས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -3090,7 +3090,7 @@ - }, - "26": { - "source": "འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ། །རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་། །", -- "target_gt": "The cause of every wanderer's joy, The cure for beings' suffering, How could one take the measure of The merit of this precious mind?", -+ "target_gt": "The cause of every wanderer's joy, The cure for beings' suffering; How could one take the measure of The merit of this precious mind?", - "commentary_1": "འགྲོ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་བ་ནི་ལྷ་ལ་སོགས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །རྒྱུ་ནི་ས་བོན་ནོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་ཞེས་པ་ནི་དེ་རྣམས་གང་གི་སྒོ་ནས་བགྲང་བར་ནུས་ཞེས་བྱ་བའོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ནི་གཟུགས་ཅན་ཡིན་གྱུར་ན། །ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀུན་གང་བའམ། །དེ་བས་ཀྱང་ནི་ལྷག་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ། སྦྱོར་བའི་དམིགས་རྣམ་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་། དེ་གཞན་ལ་མེད་པར་བསྟན་པ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ་སེམས་ཅན་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ནད་སེལ་བའི་རྩི་སྨན་དུ་གྱུར་པའི་རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་སྟེ། དཔལ་བྱིན་གྱིས་ཞུས་པ་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །གལ་ཏེ་དེ་ལ་གཟུགས་མཆིས་ན། །ནམ་མཁའི་ཁམས་ནི་ཀུན་གང་སྟེ། །དེ་བས་ཀྱང་ནི་ལྷག་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -3871,7 +3871,7 @@ - }, - "33": { - "source": "སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ། །བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ། །རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས། །", -- "target_gt": "To countless beings for a long time, the unsurpassed happiness of the sugatas, fulfilling every thought in their minds - what need to speak of those who always give?", -+ "target_gt": "What need to speak of those who always give To beings of untold number for a long time The sublime happiness of the sugatas, Fulfilling every one of their desires?", - "commentary_1": "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་དུས་འདི་ཙམ་དུའོ་ཞེས་བྱ་བ་མེད་པ་ནི་དུས་རིང་དུའོ། །སེམས་ཅན་གྱི་གྲངས་མཐའ་ཡས་པ་དེ་ལ་སྦྱིན་པ་སྟེར་བར་བྱེད་པའོ། །འགྲོ་བ་ལ་ཕན་པ་རྣམས་ལ་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་མཐའ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཀྱང་དེར་ཟད་པའོ། །མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་འདི་ཙམ་དུ་ཟད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་མེད་པས་ན་ཟད་པ་མེད་པའོ། །ཡང་ན་འགྲོ་བ་དང་ནམ་མཁའོ་ཞེས་ཟླས་དབྱེ་བའོ། །རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་བྱིན་པས་སོ། །སྨོས་ཅི་དགོས་ནི་སྨོས་མི་དགོས་པའོ། །དེས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤིན་ཏུ་བཀུར་བའི་འོས་སུ་བསྟན་ནས།", - "commentary_2": "ཡུལ་སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ་རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་དངོས་པོ་བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད་པ། ཕན་པའི་ཁྱད་པར་ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་པར་བྱེད་པ། རྟག་ཏུ་ཞེས་བྱ་བ་འགྲེལ་པ་དག་ལས། ནམ་མཁའ་འགྲོ་བ་ཟད་ཀྱང་མི་ཟད་པ། །ཞེས་བྱ་བར་བཤད་ཅིང་། དེའང་ཤེར་འབྱུང་དུས་དང་། དགེ་ལྷ་དངོས་པོའི་ཁྱད་པར་དུ་སྦྱོར། སྦྱོར་བ་གུས་པའི་སྒོ་ནས་སྦྱིན་པ་དེ་ལྟ་ཞིག་སྨྲོས་ཅི་དགོས།", - "target_pred": { -@@ -4229,7 +4229,7 @@ - }, - "36": { - "source": "གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །", -- "target_gt": "I prostrate to the bodies of those in whom this precious, sublime attitude is born. Even harming them will lead to happiness. I go for refuge to these wellsprings of joy.", -+ "target_gt": "I prostrate to the bodies of those in whom This jewel, the sublime attitude, is born. Even harming them will lead to happiness. I go for refuge to the wellsprings of joy.", - "commentary_1": "ད་ནི་བསྟན་བཅོས་མཁན་པོ་རང་གི་སེམས་ཀྱི་དང་བ་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་ལ་སྟེ་ལུས་པོ་རྣམས་ལའོ། །སྐྱེས་པ་ནི་རྫོགས་པར་གྲུབ་པའོ། །བདེ་འབྲེལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གནོད་པར་བྱེད་མཁན་དེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཟོད་པ་མཐོང་ནས་དང་བའི་སེམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའམ། ཡང་ན་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་བས་འཛིན་ཅིང་དང་བས་འདོན་པའོ། །འབྱུང་གནས་ནི་ཞིང་ངོ་། །སྐྱབས་སུ་མཆི་བ་ནི་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དུ་ཁས་བླངས་པའོ། །དམྱལ་བར་ངེས་པར་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་གནོད་པར་བྱས་པའི་རྗེས་ལ་དམྱལ་བར་མ་སྐྱེས་པ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཕན་ཡོན་ནི་འབྲས་བུའོ། །ལེའུ་ནི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་རྫོགས་པའོ། །", - "commentary_2": "ལྔ་པ་ནི། དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ལས། དཔེར་ན་ས་བདག་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ལ། །མཚན་གྱིས་ལུས་སྤྲས་བུ་ཞིག་ཡོད་གྱུར་པ། །གཞོན་ནུ་དེ་ནི་བཙས་པ་མཐོང་མ་ཐག །གྲོང་ཁྱེར་མི་དང་རྒྱལ་ཕྲན་ཐམས་ཅད་འདུ། །དེ་བཞིན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་མ་ཐག །མཚན་ལྡན་རྒྱལ་བའི་སྲས་པོ་དེ་ལ་ནི། །ལྷ་དང་བཅས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །དྭངས་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་གཅེས་པར་འཛིན། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་པོ་ཆེ་དེ་ཉིད་སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། གང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་ཀྱང་གནོད་བྱེད་བདེ་བ་དང་འབྲེལ་བར་མཛད་པའི་ཕྱིར་ན་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་སུ་གྱུར་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །འོ་ན་གལ་ཏེ་དེ་འདྲའི་ཞེས་སོགས་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མི་འགལ་ཏེ། དེ་ནི་ངན་སེམས་དེའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པ་ཡིན་ལ། འདིར་ནི་བྱང་སེམས་ཀྱིས་གནོད་བྱེད་འཕྲལ་དང་ཡུན་དུའང་རྗེས་སུ་འཛིན་པ་ལ་དགོངས་ཏེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་བྱམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་གནོད་སྦྱིན་ལྔ་འཕྲལ་དང་ཡུན་དུ་བདེ་བར་མཛད་པ་བཞིན་ནོ། །གང་གིས་སྒྲིབ་གཉིས་མུན་པ་ཀུན་སེལ་བའི། །བྱང་ཆུབ་འོད་སྟོང་ལྡན་འདི་མི་མཐོང་བར། །གཏི་མུག་མུན་པའི་ཁྲོད་དུ་རྟག་ཆད་ཀྱི། །མཐའ་གཉིས་ལྟ་བའི་བློ་མིག་ཨེ་མ་མཚར། །ལེའུ་དང་པོ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།གཉིས་པ་ཕན་ཡོན་ཅན་གྱི་སེམས་དེ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྤྱི་དོན་དང་། གཞུང་གི་དོན་ནོ། ། དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སེམས་བསྐྱེད་གཏན་ལ་དབབ་པ་དང་། རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་ངོ་བོ་དང་། དབྱེ་བ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི། སྤྱིར་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་གསུང་རབ་ལ་ལེགས་པར་བརྟགས་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་སེམས་ཐམས་ཅད་སེམས་བསྐྱེད་ཡིན་པར་གསལ་ལ། འདིར་སྐབས་སུ་བབ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལས། སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་གཞན་དོན་ཕྱིར། །ཡང་དག་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད། །ཅེས་པ་ལྟར་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། སྤྱིར་སེམས་བསྐྱེད་ཙམ་ལ་ས་མཚམས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་ན། སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ལ་མོས་པས་སྤྱོད་པ་དང་། མ་དག་པའི་ས་བདུན་ལ་ལྷག་བསམ་དག་པ་དང་། དག་པའི་ས་གསུམ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་དེ་བཞི་ཡིན་ཏེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། སེམས་བསྐྱེད་དེ་ན་ས་རྣམས་ལ། །མོས་དང་ལྷག་བསམ་དག་པ་དང་། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཞན་དུ་འདོད། །དེ་བཞིན་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའོ། །ཞེས་སོ། །གྲོགས་སམ་དཔེའི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་ན། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལས། དེ་ཡང་ས་གསེར་ཟླ་བ་མེ། །གཏེར་དང་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་མཚོ། །རྡོ་རྗེ་རི་སྨན་བཤེས་གཉེན་དང་། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཉི་མ་གླུ། །རྒྱལ་པོ་མཛོད་དང་ལམ་པོ་ཆེ། །བཞོན་པ་བཀོད་མའི་ཆུ་དང་ནི། །སྒྲ་སྙན་ཆུ་བོ་སྤྲིན་རྣམས་ཀྱིས། །རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་སོ། །ཞེས་གསུངས་ལ། ཐོབ་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་ན། བརྡ་དང་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པ་གཉིས་སམ། དམིགས་ཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས་དོན་དམ་ཀུན་རྫོབ་གཉིས་སམ། བསམ་སྦྱོར་གྱི་སྒོ་ནས་སྨོན་འཇུག་གཉིས་ལས། འདིར་སྐབས་སུ་བབ་པའི་དབྱེ་བ་ནི་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ལེན་ཚུལ་དང་། སྲུང་ཚུལ་དང་། བཅོས་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། བླང་བའི་ཡུལ་དང་། ལེན་པའི་གང་ཟག་དང་། བླང་བའི་ཆོ་གའོ། །དང་པོ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སོ་སོར་ཐར་པ་ལས། ལུང་ནོད་པ་དང་། སྡོམ་པ་བཟུང་བ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པའི་གནས་ལ་སྒོམ་པ་ལྷུར་བྱེད་པ་སྡོམ་པ་དང་ལྡན་པ་ལས་ནོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པ་ལས། བླ་མ་སྡོམ་ལ་གནས་ཤིང་མཁས། །ནུས་དང་ལྡན་ལས་བླང་བར་བྱ། །ཞེས་དང་། འདིར་ཡང་། རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི། །ཐེག་ཆེན་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག །ཅེས་གསུངས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟ་བུ་མ་རྙེད་ན་རྟེན་གྱི་དྲུང་དུ་བླང་བར་བྱང་ས་ལས་གསུངས་ཤིང་། བསླབ་བཏུས་ལས། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་མེད་ན། ཕྱོགས་བཅུ་ན་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་མངོན་སུམ་དུ་བསྒོམས་ཏེ། བདག་གིས་ཅི་ནུས་པ་དང་སྦྱར་ཞིང་སྡོམ་པ་བཟུང་ངོ་། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། ལམ་སྒྲོན་ལས། སོ་སོར་ཐར་པ་རིས་བདུན་གྱིས། །རྟག་ཏུ་སྡོམ་གཞན་ལྡན་པ་ལ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་ཡི། །སྐལ་བ་ཡོད་ཀྱི་གཞན་དུ་མིན། །ཞེས་གསུངས་ཀྱང་། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སོ་ཐར་ངེས་པར་རྟེན་དུ་དགོས་ན། དག་པའི་ཞིང་གི་བྱང་སེམས་ལ་དེའི་སྡོམ་པ་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང་། ཤི་བ་ན་གཏོང་བར་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པ་ཉེས་པ་དུ་མ་རྣམ་བཤད་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་བསམས་ན། ཇོ་བོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ལ་ཤིན་ཏུ་མཁས་པས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སོ་ཐར་རྟེན་དུ་དགོས་པར་མི་བཞེད་ཀྱང་། སོ་ཐར་གྱི་སྡོམ་པ་སྣ་རེ་ཙམ་ཡང་བསྲུང་མི་ནུས་བཞིན་དུ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་དང་ལྡན་པར་ཁས་འཆེ་བ་དང་། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་འདི་དོན་ཆུང་ལ་མེད་པ་ཡིན་སྙམ་དུ། ད་ལྟ་ཡང་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་རྟོག་པ་འདི་ལྟ་བུ་རྣམས་དགག་པའི་ཕྱིར་སོ་ཐར་རྟེན་དུ་དགོས་པར་གསུངས་པ་ཡིན་སྙམ་སྟེ། ལམ་སྒྲོན་གྱི་རང་འགྲེལ་ལས་ཀྱང་རྟེན་ཁྱད་པར་ཅན་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཡིན་གྱི་གཞན་ལ་ཡང་སྐྱེ་བར་བཤད་པས་སོ། ། དེས་ན་སོ་ཐར་དང་ལྡན་ནམ་མི་ལྡན་ཡང་རུང་སྟེ། སྙིང་རྗེ་དང་དད་པ་དང་ལེན་འདོད་གསུམ་དང་ལྡན་པ་ལ་ངེས་པར་སྐྱེའོ། །གསུམ་པ་ནི། བྱང་ས་ལས། སྨོན་པའི་ཆོ་ག་མ་གསུངས་ཤིང་ཆོས་བཤེས་ལ་སོགས་པ་སྨོན་པ་ཆོ་ག་ལ་མི་ལྟོས་པར་བཞེད་ཅིང་། ཇོ་བོ་སྨོན་འཇུག་གི་ཆོ་ག་རིམ་གྱིས་མཛད་ལ། གཞུང་འདིར་བཤད་པ་འདི་རྣམ་བཤད་ལས་གང་ཟག་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྨོན་འཇུག་དུས་གཅིག་ཏུ་ལེན་པའི་ཆོ་ག་ཡིན་པར་འཆད་ཅིང་། ནག་པོ་ཞབས་ནི་སྨོན་པ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་དང་། འཇུག་པ་ལ་སྡོམ་པ་ཞེས་ཟེར་ཞིང་། གཞུང་འདིས་དེ་གཉིས་རིམ་གྱིས་དང་། དུས་གཅིག་ཏུ་ལེན་ཚུལ་གཉིས་ཀ་བསྟན་པར་བཞེད་དོ། །ཡང་ཤེར་འབྱུང་ལ་སོགས་པ་སྨོན་པ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་དང་། འཇུག་པ་ལ་སྡོམ་པ་ཞེས་བཞེད་པ་ཤིན་ཏུ་མང་ཡང་འདི་ཅུང་ཟད་དཔྱད་ན། སྨོན་པ་ནི་ཆོ་གས་མ་བསྐྱེད་ཅིང་སྡོམ་པར་མི་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་པ་བདེན་མོད་ཀྱི། ཆོ་ག་ལས་སྐྱེ་བ་མི་འགལ་ཞིང་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སྤང་བྱ་རྣམས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བར་དུ་སྤོང་བའི་སེམས་དང་ལྡན་ན་དེ་སྡོམ་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ཉིད་ལས། སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཅེས་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །འཇུག་པ་ནི་སྡོམ་པས་བསྡུས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། དེ་གཉིས་རིམ་གྱིས་སམ་ཅིག་ཅར་ལེན་པ་ཡང་རུང་སྟེ། ཚུལ་གཉིས་ཀ་བྱུང་ཞིང་གནོད་བྱེད་མེད་པས་སོ། །སྤྱིར་ཆོ་གའི་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་མང་དུ་ཡོད་ཀྱང་འདིར་སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གསུམ་གཞུང་དུ་འཆད་པ་ལྟར་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་སྲུང་ཚུལ་ནི། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤང་བྱ་རྣམས་སྤོང་ཞིང་བསླབ་བྱ་རྣམས་ལ་སློབ་པ་ཡིན་ལ། སྤང་བྱ་ཡང་བྱང་ས་ལས་ཕམ་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་བཞི་དང་། ཉེས་བྱས་བཞི་བཅུ་རྩ་ལྔ་གསུངས་ལ། འདིར་ནི་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་ལས་བཅོ་བརྒྱད་གསུངས་པ་བསླབ་བཏུས་སུ་ཚིགས་བཅད་དུ་བསྡུས་པ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་འཕྲོག་རྐུ་བ། །ཕས་ཕམ་པ་ཡི་ལྟུང་བར་འདོད། །དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤོང་བྱེད་པ། །གཉིས་པར་ཐུབ་པས་གསུངས་པ་ཡིན། །ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བའི་དགེ་སློང་ལའང་། །ངུར་སྨྲིག་འཕྲོག་དང་བརྡེག་པ་དང་། །བཙོན་རར་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང་། །རབ་ཏུ་བྱུང་ལས་འབེབས་པ་དང་། །སྲོག་དང་འབྲལ་བྱེད་གསུམ་པ་ཡིན། །མཚམས་མེད་ལྔ་པོ་བྱེད་པ་དང་། །ལོག་པར་ལྟ་བ་འཛིན་པ་དང་། །ཞེས་རྒྱལ་པོ་ལ་འབྱུང་བ་ལྔ་དང་། དེ་ཉིད་ཀྱི་དང་པོ་བཞི་དང་། གྲོང་ལ་སོགས་པ་འཇིག་པ་ཡང་། །རྩ་བའི་ལྟུང་བར་ཐུབ་པས་གསུངས། །ཞེས་པ་དང་ལྔ་ནི་བློན་པོ་ལ་འབྱུང་པ་ལྔའོ། ། བློ་སྦྱངས་མ་བྱས་སེམས་ཅན་ལ། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་བརྗོད་པ་དང་། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་བཟློག་པ་དང་། །སོ་སོར་ཐར་པ་ཡོངས་སྤངས་ནས། །ཐེག་པ་ཆེ་ལ་སྦྱོར་བ་དང་། །སློབ་པའི་ཐེག་པས་ཆགས་ལ་སོགས། །སྤོང་བར་འགྱུར་བ་མིན་ཞེས་འཛིན། །ཕ་རོལ་དག་ཀྱང་འཛིན་འཇུག་དང་། །རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པ་དང་། །རྙེད་པ་དང་ནི་བཀུར་སྟི་དང་། །ཚིགས་བཅད་རྒྱུ་ཡིས་གཞན་སྨོད་དང་། །བདག་ནི་ཟབ་མོ་བཟོད་པའོ་ཞེས། །ལོག་པ་ཉིད་ནི་སྨྲ་བ་དང་། །དགེ་སྦྱོང་ཆད་པས་གཅོད་འཇུག་དང་། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་སྦྱིན་བྱེད་དང་། །སྦྱིན་པ་ལེན་པར་བྱེད་པ་དང་། །ཞིག་ནས་འདོར་བར་བྱེད་པ་དང་། །ཡང་དག་འཇོག་གི་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས། ། ཁ་ཏོན་བྱེད་ལ་སྦྱིན་པ་དང་། །འདི་དག་རྩ་བའི་ལྟུང་བ་སྟེ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ། །ཞེས་པ་ལྟར་རྒྱལ་པོ་དང་བློན་པོ་ལ་འབྱུང་བ་བཅུ་དང་། ལས་དང་པོ་ལ་འབྱུང་བ་བརྒྱད་དང་། སྨོན་པའི་སེམས་བཏང་བ་དང་བཅུ་དགུར་བཞེད་དོ། །དགོངས་རྒྱན་དུ་བཅོ་བརྒྱད་པོ་འདི་བྱང་སར་བཤད་པའི་བཞི་པོར་བསྡུས་སོ། །མདོར་ན་སྤྱིར་བསླབ་བྱ་འདི་ལ་སྤང་བྱ་སྤོང་བ་སྡོམ་པ་དང་། ཕར་ཕྱིན་དྲུག་སྒྲུབ་པ་དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་དང་། སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་འབའ་ཞིག་སྒྲུབ་པ་སེམས་ཅན་དོན་བྱེད་དེ་ཚུལ་ཁྲིམས་གསུམ་མོ། །མདོར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ནི་བདག་གཞན་ལ་གནོད་པ་གཞི་དང་བཅས་པ་སྤོང་ཞིང་ཕན་པ་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ལ། སྒྲུབ་ཚུལ་ཡང་སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པ་ལས། གཞན་རྣམས་དང་ནི་བདག་ལའང་རུང་། །སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཡང་གང་ཕན་པ། །ཕན་དང་བདེ་བ་རྣམས་བྱ་སྟེ། །བདེ་ཡང་མི་ཕན་མི་བྱ་འོ། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །དེ་ཡང་བསམ་སྦྱོར་གཉིས་ཀ་དགེ་བ་ནི་ལྟུང་མེད་འབའ་ཞིག་དང་། ལྡོག་པ་ནི་ལྟུང་བ་འབའ་ཞིག་ཡིན་ལ། བསམ་པ་དགེ་ན་སྦྱོར་བ་མི་དགེ་བ་ལྟར་སྣང་ཡང་ལྟུང་བའི་གཟུགས་བརྙན་དང་། ལྡོག་པ་ནི་ལྟུང་མེད་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པ་ལས། སྡོམ་པ་སླར་ཡང་བླང་བར་བྱ། །ཟག་པ་འབྲིང་ནི་གསུམ་ལ་བཤག །གཅིག་གི་མདུན་དུ་ལྷག་མ་རྣམས། །ཉོན་མོངས་མི་མོངས་བདག་སེམས་བཞིན། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། བསླབ་བཏུས་ལས། རྨི་ལམ་འཕགས་པ་མཁའ་སྙིང་པོའི། །མདུན་དུ་འདུག་སྟེ་བཤགས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། འདི་ཉིད་དུ། ཉིན་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ། །ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་བྱ་ཞིང་། །རྒྱལ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བརྟན་ནས། །ལྟུང་བའི་ལྷག་མ་ངེས་ཞི་བྱ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གཉིས་པ་གཞུང་གི་དོན་ལ་གསུམ་སྟེ། སྦྱོར་བ་དང་། དངོས་གཞི་དང་། རྗེས་སོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྒྱུད་དག་པར་བྱ་བ་དང་། གཞན་དོན་ལ་བློ་སྦྱང་བའོ། །དང་པོ་ལ་བརྒྱད། མཆོད་པ་དང་། ཕྱག་འཚལ་བ་དང་། སྐྱབས་འགྲོ་དང་། སྡིག་པ་བཤགས་པ་དང་། རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བར་བསྐུལ་བ་དང་། མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་གསོལ་བ་གདབ་པ་དང་། བསོད་ནམས་བསྔོ་བའོ། ། སྤྱོད་འཇུག་ལེའུ་གཉིས་པ།", - "target_pred": { -@@ -4587,7 +4587,7 @@ - }, - "39": { - "source": "རིན་ཆེན་རི་བོ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་། །ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་། །ཤིང་གང་འབྲས་བཟང་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་། །", -- "target_gt": "Mountains of jewels and likewise forest groves in solitary and delightful places, trees adorned with ornamental flowers, and trees whose branches bow with splendid fruit,", -+ "target_gt": "Mountains of jewels and likewise forest groves In solitary and delightful places, Bushes adorned with ornamental flowers, And trees whose branches bow with splendid fruit,", - "commentary_1": "འབྲས་བཟང་སྟེ་འབྲས་བུ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པས་ཡལ་ག་གང་དག་དུད་པར་བྱས་པའི་ཚུལ་དུ་ལྡན་པ་ནི་ཡལ་ག་དུད་པའོ།", - "commentary_2": "རིན་ཆེན་གསེར་ལ་སོགས་པའི་རི་བོ་དང་ནི། དེ་བཞིན་དུ་ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་འདུ་འཛིས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་བ་དང་། ལྗོན་ཤིང་རང་གི་མེ་ཏོག་གི་རྒྱན་གྱིས་སྤྲས་ཤིང་སྤུད་པ་སྟེ་མཛད་པ་དང་། ཤིང་གང་འབྲས་བུ་བཟང་པོའི་ལྕིད་ཀྱིས་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་།", - "target_pred": { -@@ -4732,7 +4732,7 @@ - }, - "40": { - "source": "ལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །སྤོས་དང་དཔག་བསམ་ཤིང་དང་རིན་ཆེན་ཤིང་། །མ་རྨོས་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་རྣམ་པ་དང་། །གཞན་ཡང་མཆོད་པར་འོས་པའི་རྒྱན་རྣམས་ནི། །", -- "target_gt": "Incense and perfumes as from divine worlds, wish-fulfilling trees, jewel trees, and crops that grow without need to be plowed, and other ornaments that are fit to be offered.", -+ "target_gt": "Incense and perfumes as from divine worlds And so forth, wish-fulfilling trees, jewel trees, And crops that grow without need to be plowed, All ornaments that are fit to be offered,", - "commentary_1": "།སྤོས་ནི་ཙནྡན་ལ་སོགས་པའོ། །མངོན་པར་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ངོ་། །མ་རྨོས་པ་ནི་ཐོང་ལྕགས་ལ་སོགས་པས་མ་རློག་པའོ། །འཁྲུངས་པ་ནི་སྐྱེས་པའོ། །ལོ་ཐོག་ནི་འབྲས་བུ་རྣམས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ནི་སོ་སོར་བརྗོད་ཀྱིས་མི་ལང་བའོ། །མཆོད་པར་འོས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ལ་མཛེས་པར་བྱེད་པའོ།", - "commentary_2": "ལྷ་ལ་སོགས་པ་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་སྦྱར་བྱུང་ལ་སོགས་པའི་དྲི་དང་ནི་ཨ་ཀ་རུ་ལ་སོགས་པའི་སྤོས་དང་། འདོད་རྒུར་འབྱུང་བའི་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་དང་། རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་ལས་གྲུབ་པའི་ཤིང་དང་། མ་རྨོས་ཤིང་མ་བཏབ་པར་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་གི་རྣམ་པ་དང་དེ་དག་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པར་འོས་པའི་རྒྱན་རྣམས་ནི་", - "target_pred": { -@@ -4853,7 +4853,7 @@ - }, - "41": { - "source": "མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག །ངང་པ་ཤིན་ཏུ་སྐད་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་ན། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན། །", -- "target_gt": "Lakes and pools bedecked with lotuses, where lovely swans have most delightful calls— Everything that's unowned extending to the edges of the realms of infinite space—", -+ "target_gt": "And lakes and pools bedecked with lotuses, Where lovely swans have most delightful calls— Everything that's unowned extending to The edges of the realms of infinite space—", - "commentary_1": "།ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམ་ཁམས་ཀྱི་ཞེས་པ་ནི་གོ་འབྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །གཏུགས་པ་ནི་དེའི་མཐར་གཏུགས་པའོ། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་ནི་སུས་ཀྱང་བདག་ཏུ་བྱས་པ་མེད་པའོ།", - "commentary_2": "མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག་ལ་ངང་པ་སྐད་སྙན་ཤིན་ཏུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་སྒྲོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་སོགས་པ་ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་པ་སྟེ་ཚད་མེད་པ། དག་པའི་ཞིང་དང་སྒྲ་མི་སྙན་ལ་སོགས་པ་ན་ཡོད་པའི་རྫས་བདག་པོས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན་", - "target_pred": { -@@ -4990,7 +4990,7 @@ - }, - "42": { - "source": "བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན། །ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས། །", -- "target_gt": "Imagining and offering well to the sages, greatest of beings, and their offspring, may the sublime and greatly compassionate recipients think of me lovingly and accept these from me.", -+ "target_gt": "I imagine taking these and offer them well To the sages, greatest of beings, and their offspring, Sublime and greatly compassionate recipients. Think of me lovingly; accept these from me.", - "commentary_1": "།བླངས་ནས་དེ་བཟུང་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་སྟེ་ཡ་རབས་སུ་གྱུར་པ་ལ་ལེགས་པར་འབུལ་བའོ། །དེ་དག་ནི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པའོ། །བཞེས་ཞེས་པ་ནི་བཞེས་པར་རུང་བའི་ཡོན་བཞེས་ཤིག་པའོ། །", - "commentary_2": "བདག་གི་བློ་ཡིས་བླངས་ནས་མཆོད་ཡུལ་ཐུབ་པ་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་འབུལ་ན། ཡོན་ཕུལ་ན་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་འབྱུང་བའི་ཡོན་གནས་ཀྱི་དམ་པ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཛད་པར་བཞེད་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ལ་བརྩེ་བར་དགོངས་ཏེ་བདག་གི་མཆོད་རྫས་འདི་དག་བཞེས་ཤིག", - "target_pred": { -@@ -5127,7 +5127,7 @@ - }, - "43": { - "source": "བདག་ནི་བསོད་ནམས་མི་ལྡན་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། །མཆོད་པའི་ནོར་གཞན་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས། །དེས་ན་གཞན་དོན་དགོངས་པའི་མགོན་གྱིས་འདི། །བདག་གི་དོན་སླད་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག །", -- "target_gt": "I am bereft of merit, destitute, And have no other wealth that I could offer. May the protectors, who think of others' welfare, Accept these through their power for my sake.", -+ "target_gt": "I am bereft of merit, destitute, And have no other wealth that I could offer. May the protectors, who think of others' weal, Accept these through their power for my sake.", - "commentary_1": "དངོས་པོའི་མཆོད་པ་མི་བྱེད་པ་ཅི་སྟེ་སྙམ་པ་ལ།བསོད་ནམས་དང་མི་ལྡན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཆོད་པའི་ནོར་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་སྒྲའི་ཁྱད་པར་དུ་བྱེད་པའོ། །ནོར་ནི་དགོས་པའོ། །ཉིད་ཀྱི་མཐུ་སྟེ་རང་གི་ནུས་པ་ཡོད་ཙམ་གྱིས་ཕུལ་བའི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་འདི་བཞེས་ཤིག་པ་སྟེ་བཞེས་པར་མཛོད་ཅིག་པའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བདག་ཉིད་ཀྱི་རྫས་མི་འབུལ་བར་དེ་དག་འབུལ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཞེ་ན། བདག་ནི་སྔོན་བསོད་ནམས་བྱས་པ་དང་མི་ལྡན་པས་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། དེས་ན་མཆོད་པའི་ནོར་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས་ལ། ཁྱེད་ལ་མཆོད་པར་འདོད་པ་དེས་ན་གཞན་དོན་འབའ་ཞིག་མཛད་པར་དགོངས་པའི་མགོན་པོ་རྣམས་ཀྱིས། མཆོད་རྫས་འདི་རྣམས་མཆོད་པ་པོ་བདག་གི་དོན་གྱི་སླད་དུ་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག", - "target_pred": { -@@ -5274,7 +5274,7 @@ - }, - "44": { - "source": "རྒྱལ་དང་དེ་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་དབུལ་བར་བགྱི། །སེམས་དཔའ་མཆོག་རྣམས་བདག་ནི་ཡོངས་བཞེས་ཤིག །གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་བར་བགྱི། །", -- "target_gt": "To the Victorious Ones and their offspring, I will forever offer all my bodies. O supreme beings, please accept me entirely. With devotion, I will become your servant.", -+ "target_gt": "Forevermore I offer all my bodies To the victorious ones and to their offspring. O sublime beings, accept me entirely, And I will be your dedicated servant.", - "commentary_1": "དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་ཡོངས་སུ་གཏང་བ་ལ་སོགས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྒྱལ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྒྱལ་དང་དེའི་སྲས་ཞེས་པ་ནི་ཁ་བསྐངས་པའོ། །ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་སམ་ཡང་ན་གཏན་དུ་དུས་གསུམ་གྱི་དགེ་བ་དང་ལྷན་ཅིག་བདག་གི་དངོས་པོ་ཀུན་འབུལ་བའོ། །ཀྱེ་སེམས་དཔའི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་རྣམས་ཡོངས་སུ་བཞེས་ཤིག་སྟེ། བཞེས་པར་མཛོད་ཅིག་པའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བདུད་བཞི་ལས་རྒྱལ་བས་ན་རྒྱལ་བ་སྟེ་སངས་རྒྱས་དང་། དེའི་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི་བདག་རང་གི་ལུས་ཀུན་དུས་གཏན་དུ་འབུལ་བར་བགྱི་ཡི། ཀྱེ་སེམས་དཔའ་མཆོག་རྣམས་བདག་ནི་ཡོངས་སུ་བཞེས་ཏེ་བདག་གིར་མཛོད་ཅིག གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་སྟེ་བཀའ་བཞིན་བསྒྲུབ་པར་བགྱིའོ། །", - "target_pred": { -@@ -5679,7 +5679,7 @@ - }, - "47": { - "source": "དེ་བཞིན་གཤེགས་དང་དེ་ཡི་སྲས་རྣམས་ལ། །རིན་ཆེན་བུམ་པ་མང་པོ་སྤོས་ཀྱི་ཆུ། །ཡིད་འོང་ལེགས་པར་བཀང་བ་གླུ་དང་ནི། །རོལ་མོར་བཅས་པ་དུ་མས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ། །", -- "target_gt": "To the Tathagatas and their sons, I offer a bath with many precious vases filled with fragrant water, accompanied by songs and music.", -+ "target_gt": "I bathe the sugatas and bodhisattvas From precious vases that have been filled full Of water imbued with many fragrances, Accompanied by song and harmonies.", - "commentary_1": "དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབྲེལ་པ་དྲུག་པའོ། །སྤོས་ཀྱི་ཆུ་ཡོད་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་ཡིད་དགའ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། མེ་ཏོག་གིས་ཀྱང་བཀང་བ་དེས་དེ་དག་ལ་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གླུ་དང་རོལ་མོར་བཅས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁྲུས་ཀྱི་ཆེད་དུ་བྱེད་པའམ།", - "commentary_2": "དེ་བཞིན་གཤེགས་དང་དེ་ཡི་སྲས་རྣམས་ལ་རིན་ཆེན་གསེར་ལ་སོགས་པའི་བུམ་པ་མང་པོ་སྤོས་དྲི་ཞིམ་པོ་དང་སྦྱར་བའི་ཆུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་མེ་ཏོག་དང་བཅས་པས་ལེགས་པར་བཀང་བ་གླུ་དང་ནི་རོལ་མོར་བཅས་པ་དུ་མས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ་བར་བགྱིའོ། །", - "target_pred": { -@@ -5916,7 +5916,7 @@ - }, - "49": { - "source": "གོས་བཟང་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །རྒྱན་མཆོག་བརྒྱ་ཕྲག་དེ་དང་དེ་དག་གིས། །འཕགས་པ་ཀུན་དུ་བཟང་དང་འཇམ་དབྱངས་དང་། །འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་སོགས་ལའང་བརྒྱན་པར་བགྱི། །", -- "target_gt": "With various fine cloths that are delicate and soft, and hundreds of excellent ornaments, I adorn noble Samantabhadra, Manjushri, Lokeshvara, and others.", -+ "target_gt": "I drape Samantabhadra, Lokeshvara, Manjushri, and the other noble beings With fabrics that are delicate and soft And hundreds of the finest ornaments.", - "commentary_1": "བཟང་བ་ནི་ལྷ་ལ་འོས་པའི་གོས་སོ། །སྲབ་པ་ནི་ཕྲ་བའོ། །འཇམ་པ་ནི་འབོལ་བའོ། །སྣ་ཚོགས་ནི་གང་ཁ་དོག་དུ་མས་མཛེས་པའོ། །", - "commentary_2": "ཁྱིམ་པའི་ཆ་བྱད་ཅན་རྣམས་ལ་གོས་བཟང་པོ་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་ཅན་རྣམས་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །བཞི་པ་ནི། ཅོད་པན་ལ་སོགས་པའི་རྒྱན་མཆོག་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པ་བརྒྱ་ཕྲག་དེ་དང་དེ་དག་གིས་བདེན་པ་མངོན་སུམ་དུ་གཟིགས་པས་ན་འཕགས་པ་སྟེ་དེའི་ཁྱད་པར་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་དང་འཇམ་དབྱངས་དང་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་དང་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་དང་བྱམས་པ་ལ་སོགས་གདུལ་བྱའི་དབང་གིས་ཁྱིམ་པའི་རྟགས་འཛིན་པ་རྣམས་ལ་བརྒྱན་པར་བགྱིའོ། །", - "target_pred": { -@@ -6053,7 +6053,7 @@ - }, - "50": { - "source": "སྟོང་གསུམ་ཀུན་དུ་དྲི་ངད་ལྡང་བ་ཡི། །དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་ཀུན་གྱི་སྐུ། །གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་བྱི་དོར་བྱས་པ་ལྟར། །འོད་ཆགས་འབར་བ་དེ་དག་བྱུག་པར་བགྱི། །", -- "target_gt": "Like polishing the purest refined gold, I apply the finest scents, whose fragrances waft everywhere throughout the billion worlds, to the radiant bodies of all the Lords of Sages.", -+ "target_gt": "Like polishing the purest refined gold, I apply the finest scents, whose fragrances Waft everywhere throughout the billion worlds, To the radiant bodies of all sugatas.", - "commentary_1": "གླིང་བཞི་པ་དང་ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་དང་རི་རབ་དང་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་དང་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་རྣམས་སོ་སོར་སྟོང་ཕྲག་རེར་བརྩིས་པ་ནི་སྟོང་ངོ་། །སྟོང་པ་དེ་ཉིད་སོ་སོར་སྟོང་འགྱུར་དུ་བརྩིས་པ་དེ་ཉིད་སྟོང་གཉིས་པའོ། །སྟོང་གཉིས་པ་ཉིད་སྟོང་འགྱུར་དུ་བསྒྲེས་པ་ནི་སྟོང་གསུམ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། གླིང་བཞི་པ་ནི་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱའོ། །དེ་ནི་སངས་རྒྱས་གཅིག་གི་ཞིང་ཁམས་སོ། །ཞིང་ཁམས་རྣམས་ཕྱོགས་བཅུར་མཐའ་མེད་པ་དེ་དག་ཏུ་ཁྱབ་པར་དྲི་ལྡང་བའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པའོ། །བྱུག་པར་བགྱི་བ་ནི་ཡང་དག་པར་བྱུག་པར་བགྱི་བའོ། །", - "commentary_2": "ལྔ་པ་ནི། མཛོད་ལས། གླིང་བཞི་དང་ནི་ཉི་ཟླ་དང་། །རི་རབ་དང་ནི་འདོད་ལྷ་དང་། །ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་སྟོང་ལ་ནི། །སྟོང་ནི་སྤྱི་ཕུད་ཡིན་པར་འདོད། །དེ་སྟོང་ལ་ནི་སྟོང་གཉིས་པ། །བར་མའི་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཞེས་བྱ། །དེ་སྟོང་ལ་ནི་སྟོང་གསུམ་མོ། །ཞེས་པས་སྟོང་གསུམ་ལ་སོགས་པའི་ཞིང་ཁམས་མཐའ་ཡས་པ་ཀུན་ན་དྲི་ངད་ལྡང་བ་སྟེ་རྟག་ཏུ་དྲིས་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་བྱི་དོར་བྱས་པ་འདྲ་བ་འོད་ཆགས་འབར་བ་དེ་དག་བྱུག་པར་བགྱིའོ། །", - "target_pred": { -@@ -6169,7 +6169,7 @@ - }, - "51": { - "source": "ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི། །མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་པདྨ་དང་། །ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་དྲི་ཞིམ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། །", -- "target_gt": "To the supreme object of worship, the Lord of Sages, I offer pleasing flowers such as mandarava, lotus, and utpala, along with all fragrant scents, and beautifully arranged, attractive garlands.", -+ "target_gt": "I offer the great beings I venerate, The lords of sages, every fragrant flower— Mandarava, lotus, jasmine, and so forth— And pleasing garlands strung attractively.", - "commentary_1": "མན་དཱ་ར་བ་ནི་ལྷའི་མེ་ཏོག་གོ། །པདྨ་ནི་མ་ལི་ཀའོ། །ཨུཏྤལ་ནི་ཨུཏྤལ་སྔོན་པོའོ། །སོགས་པའི་སྒྲས་ནི་གང་དེ་ལ་སོགས་པའི་མེ་ཏོག་གང་བྱུང་བ་རྣམས་སོ། །དྲི་ཞིམ་པོས་ཞེས་འབྲུ་མང་པོའི་སྒྲ་ཐོབ་ཏུ་ཟིན་ཀྱང་ལུང་གི་ཚིག་དྲི་ཞིམ་ཞེས་སྨོས་སོ། །ཕྲེང་བ་ནི་མེ་ཏོག་གི་ཕྲེང་བའོ། །སྤེལ་ལེགས་པ་ནི་བརྒྱུད་པའི་བཀོད་པ་ལེགས་པ་སྟེ་དེས་ཡིད་དགའ་བར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བའོ། །", - "commentary_2": "དྲུག་པ་ནི། ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡིད་དུ་འོང་བའི་ལྷའི་མེ་ཏོག་མནྡཱ་ར་བ་དང་པདྨ་དང་ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་པ་དྲི་ཞིམ་པོ་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་། དེ་དག་དང་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པའི་ཕྲེང་བ་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་ལེགས་པར་སྤེལ་ཞིང་ཡིད་དུ་འོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་མཆོད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -6313,7 +6313,7 @@ - }, - "52": { - "source": "སྤོས་མཆོག་ཡིད་འཕྲོག་དྲི་ངད་ཁྱབ་པ་ཡི། །བདུག་པའི་སྤྲིན་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ། །ཞལ་ཟས་བཟའ་བཏུང་སྣ་ཚོགས་བཅས་པ་ཡི། །ལྷ་བཤོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །", -- "target_gt": "I offer clouds of incense filled with the sweetest, most enchanting scents that pervade everywhere. I also offer divine food replete with an assortment of food and drink.", -+ "target_gt": "I also offer billowing clouds of incense Filled with the sweetest, most enchanting scents. And royal feasts I offer them as well, Replete with an assortment of food and drink.", - "commentary_1": "དྲི་ངད་ནི་དྲི་གྲུབ་པའོ། །ཁྱབ་པ་ནི་དྲི་འཕྲོས་པའོ། །བདུག་པའི་སྤྲིན་ལྟ་བུར་ནམ་མཁའ་ལས་འཁྲིགས་པའམ། ཡང་ན་དེའི་ཚོགས་སོ། །ཞལ་ཟས་ནི་བཟའ་བའི་རིགས་སོ། །བཟའ་ཞེས་པ་ནི་སོས་བཅད་དགོས་པའི་རིགས་སོ། །དབུལ་བར་བགྱི་བ་ནི་མཆོད་པར་བགྱི་བའོ། །", - "commentary_2": "བདུན་པ་ནི། སྤོས་ཀྱི་མཆོག་ཡིད་འཕྲོག་པའི་དྲི་ངད་ཀྱིས་ཕྱོགས་མང་པོར་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་བདུག་པའི་སྤྲིན་ཏེ་ནམ་མཁའ་ལ་འཁྲིགས་པའམ་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་དག་ལ་དབུལ་ལོ། །བརྒྱད་པ་ནི། ཞལ་ཟས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཀ་ར་དཀར་པོ་དང་། རྒྱ་སྟར་གྱི་ཁུ་བ་ལ་སོགས་པ་བཟའ་བཏུང་སྣ་ཚོགས་བཅས་པ་ཡི་ལྷ་བཤོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །", - "target_pred": { -@@ -6426,7 +6426,7 @@ - }, - "53": { - "source": "གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་ཡི། །རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱི། །ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱིས་བྱུགས་པ་དེར། །མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་པར་བྱ། །", -- "target_gt": "I offer jeweled lamps arranged in rows on golden lotuses. On a paved floor anointed with perfume, I scatter the petals of attractive flowers.", -+ "target_gt": "Further, I make an offering of jeweled lamps Arranged in rows on golden lotuses. I scatter the petals of attractive flowers On a paved floor anointed with perfume.", - "commentary_1": "ཚར་དུ་དངར་བ་ནི་ཕྲེང་དུ་བཀོད་པའོ། །དབུལ་བར་བགྱི་ཞེས་པ་ནི་མཆོད་པར་བགྱི་བའོ།།ནོར་བུ་མུ་ཏིག་གི་ཆུན་འཕྱང་རབ་ཏུ་མཛེས་པར་བྱས་པས་མཛེས་པར་གང་གྱུར་པ་དེའོ།", - "commentary_2": "དགུ་པ་ནི། གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་སྟེ་བསྒྲིགས་པའི་ནང་དུ་འོད་འཕྲོ་བའི་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་བཞག་པའི་སྒྲོན་མེ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །བཅུ་པ་ནི། ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱི་ཆུས་བྱུགས་པ་དེར་མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་ཞིང་དེ་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །", - "target_pred": { -@@ -7092,7 +7092,7 @@ - }, - "58": { - "source": "ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པས། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་མཛད་པ། །དེ་བཞིན་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་མཆོད། །", -- "target_gt": "As Manjughosha and the rest make offerings to the victorious ones, I offer to the tathagatas—the protectors—and their offspring.", -+ "target_gt": "As Manjughosha and the rest Make offerings to the victorious ones, I offer to the tathagatas— The protectors—and their offspring.", - "commentary_1": "བླ་ན་མེད་པའི་མཆོད་པ་དབུལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་བཞིན་ནི་བསམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུའོ། །ཞིང་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་སྙེད་ཀྱི་གྲངས་བརྩིས་པ་དེ་ནི་ཞིང་རྡུལ་སྙེད་ཀྱི་གྲངས་སྙེད་དོ། །", - "commentary_2": "ལྔ་པ་ནི། ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱོགས་བཅུའི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་པར་མཛད་པའི་ཚུལ། དཀོན་མཆོག་ཏ་ལ་ལས། མེ་ཏོག་ཕལ་ཆེར་མེ་ཏོག་བླ་རེ་དང་། །མེ་ཏོག་བཀོད་པའི་འོད་ཟེར་རབ་བཀྱེ་སྟེ། །མེ་ཏོག་སྣ་ཚོགས་ཀུན་ཏུ་བཀྲམ་བྱས་ནས། །བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་དེ་དག་རྒྱལ་བ་མཆོད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་བདག་གིས་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་མཆོད་པར་མོས་པའོ། །", - "target_pred": { -@@ -7187,7 +7187,7 @@ - }, - "59": { - "source": "ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ། །ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག །", -- "target_gt": "I extol the oceans of qualities with oceans of melodies of praise. May clouds of hymns in praise of them arise continuously.", -+ "target_gt": "I extol the oceans of qualities With oceans of melodies of praise. May clouds of hymns in praise of them Arise just so continuously.", - "commentary_1": "དབྱངས་ནི་སྐད་གསང་བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བདུན་ནོ། །ཡན་ལག་ནི་ལྔ་པ་ལ་སོགས་པའོ། །རྒྱ་མཚོ་ནི་དེ་དག་མང་པོ་རྣམས་སོ། །བསྟོད་པས་བསྟོད་པ་ནི་འདུས་པ་ནས་གཞན་མ་ཡིན་པར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུའོ། །", - "commentary_2": "དྲུག་པ་ནི། ཡོན་ཏན་གྱི་རྒྱ་མཚོ་སངས་རྒྱས་དང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་བདག་གིས་བསྟོད་དབྱངས་ཀྱི་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོ་སྟེ་མཐའ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟོད་དོ། །བསྟོད་དབྱངས་སྙན་པའི་སྤྲིན་དེ་རྣམས་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་དེ་དག་ལ་སྟེ་དྲུང་དུ་ངེས་པར་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བར་གྱུར་ཅིག", - "target_pred": { -@@ -7624,7 +7624,7 @@ - }, - "63": { - "source": "ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་རྣམས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །", -- "target_gt": "To the perfect buddhas and bodhisattvas who dwell in every direction, to those endowed with great compassion, I join my palms and supplicate:", -+ "target_gt": "To the perfect buddhas and bodhisattvas Who dwell in every direction— To those endowed with great compassion— I join my palms and supplicate:", - "commentary_1": "གསོལ་བ་ཞེས་པ་ནི་སྡིག་པ་བཤགས་པའི་དོན་དུ་གསོལ་བ་འདེབས་པའོ། །", - "commentary_2": "བཞི་པ་སྡིག་པ་བཤགས་པ་ལ། སྤྱི་དོན་དང་། གཞུང་དོན་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྦྱང་བྱ་སྡིག་པའི་སྒོ་དྲུག སྦྱོང་བྱེད་གཉེན་པོ་སྟོབས་བཞི། སྦྱོང་ཚུལ་སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གསུམ་མོ། །དང་པོ་ནི། དུས་དང་། རྒྱུ་དང་། སྒོ་དང་། སྦྱོར་བ་དང་། ཡུལ་དང་། རྣམ་པའི་དབྱེ་བ་རྣམས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། སུན་འབྱིན་པ་དང་། རྟེན་དང་། གཉེན་པོ་དང་། ཉེས་པ་ལས་ལྡོག་པ་རྣམས་ཏེ། དང་པོ་ནི། ཉེས་དམིགས་མཐོང་ནས་འགྱོད་པ་སྟེ། དུག་འཐུངས་པས་དེའི་འབྲས་བུ་མཐོང་བ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། དེ་ལས་སྐྱོབ་ནུས་བསྟེན་པ་སྟེ། སྨན་པ་ལ་བསྟེན་པ་བཞིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། དགེ་བ་སྤྱོད་པ་སྟེ། སྨན་ཟ་བ་བཞིན་ནོ། ། བཞི་པ་ནི། ཕྱིན་ཆད་སྲོག་ལ་བབ་ཀྱང་མི་སྤྱོད་པ་སྟེ་ཕྱིས་དུག་མི་ཟ་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་དག་ཚང་དགོས་ཤིང་ཚང་ན་ངེས་པར་འདག་པས་དེ་དག་གྲངས་ངེས་ཏེ། ཆོས་བཞི་བསྟན་པའི་མདོ་ལས། བྱམས་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་བཞི་དང་ལྡན་ན་སྡིག་པའི་ལས་བྱས་ཤིང་བསགས་པ་ཐམས་ཅད་དག་པར་འགྱུར་ཏེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་བརྟེན་པ་དང་། གཉེན་པོ་སྒོམ་པ་དང་། ཉེས་པ་བཟློག་པའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། སྦྱོར་བ་སྐྱབས་འགྲོ་སེམས་བསྐྱེད། དངོས་གཞི་སྟོབས་བཞི་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་བཤགས་ཚིག་བརྗོད་ཅིང་དག་པར་སྒོམ་པ་དང་། རྗེས་བཤགས་ཡུལ་གྱི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས་སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་དག་པར་བསྒོམ་ཞིང་། བསྔོ་བ་ལ་སོགས་པ་བྱ་སྟེ་བླ་མ་རྣམས་ཀྱི་མན་ངག་གོ །གཉིས་པ་གཞུང་དོན་ལ་བཞི་སྟེ། རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ་དང་། རྟེན་དང་། གཉེན་པོ་དང་། ཉེས་པ་ལས་སླར་ལྡོག་པའི་སྟོབས་སོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྡིག་པ་བཤགས་ཚུལ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། ཡུལ་མཆོག་ལ་བརྟེན་པའི་སྡིག་པ་ཁྱད་པར་དུ་བཤགས་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ནི། བཤགས་ཡུལ་ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི་རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་བ་རྣམས་ལ་སྟེ། དེ་དག་གི་སྤྱན་སྔར་ལུས་ཀྱིས་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་ངག་ཏུ་གསོལ་བ་ནི།", - "target_pred": { -@@ -7742,7 +7742,7 @@ - }, - "64": { - "source": "ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས། །ཚེ་རབས་འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ། །བདག་གིས་མ་འཚལ་སྡིག་བགྱིས་པའམ། །བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི། །", -- "target_gt": "In this and other lives, throughout beginningless samsara, I have unknowingly committed misdeeds, or caused others to commit them.", -+ "target_gt": "In this and in my other lives Throughout beginningless samsara, Deluded, I have done misdeeds. I've instigated them, and also—", - "commentary_1": "ཐོག་མ་མེད་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་དང་བྲལ་བའོ། །མ་འཚལ་བ་ནི་རྨོངས་པའོ། །", - "commentary_2": "དུས་ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས་ཚེ་རབས་འདིའམ་སྔོན་གྱི་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་བདག་གིས་སྡིག་པའི་ཉེས་དམིགས་ལ་སོགས་པ་མ་འཚལ་ཏེ་མ་ཤེས་ནས་རང་གིས་སྡིག་པ་བགྱིས་པའམ་གཞན་ལ་བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི།", - "target_pred": { -@@ -7857,7 +7857,7 @@ - }, - "65": { - "source": "གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་ཏེ། །རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་གང་བགྱིས་པ། །ནོངས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས། །བསམ་པ་ཐག་པས་མགོན་ལ་བཤགས། །", -- "target_gt": "Deluded by ignorant confusion, whatever I have done and rejoiced in, seeing these mistakes, I confess to the protector from the depths of my heart.", -+ "target_gt": "Compelled by ignorant confusion— I have rejoiced in them. I see They were mistakes, and I confess To the protectors from my depths.", - "commentary_1": "གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་པ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་གནོད་པར་མ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ནི་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བའོ། །ནོངས་ཞེས་པ་ནི་ལྟུང་བ་སྟེ་ངན་སོང་དུ་ཁྲིད་པར་བྱེད་ལྟུང་བར་བྱེད་པས་ན་ལྟུང་བའོ། །བཤགས་པར་བགྱིད་པ་ནི་རབ་ཏུ་གསལ་བར་བགྱིད་པའོ། །", - "commentary_2": "གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་ཏེ་གཞན་སྡིག་པ་བྱེད་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་སྟེ་དགའ་བ་གང་བགྱིས་པའི་ནོངས་པ་སྟེ་ཉེས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས་བསམ་པ་ཐག་པས་མགོན་པོ་རྣམས་ལ་བཤགས་ཏེ་མི་འཆབ་བོ། །", - "target_pred": { -@@ -8106,7 +8106,7 @@ - }, - "67": { - "source": "ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། །", -- "target_gt": "I, who am stained by numerous failings, have committed misdeeds that are most terrible. Before the guides, I confess them all.", -+ "target_gt": "I, who am wicked and am stained By numerous failings, have committed Misdeeds that are most terrible. Before the guides, I confess them all.", - "commentary_1": "།མི་བཟད་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཡང་བ་སྟེར་བའི་ཕྱིར་རོ། །", - "commentary_2": "མདོར་ན་ཆགས་སོགས་ཀྱི་ཉེས་པ་དུ་མའི་སྐྱོན་ཆགས་པའི་སྡིག་ལྡན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ་ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་འཆགས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གང་གིས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་མཚན། གང་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་ཡུལ། ཇི་ལྟར་སྐྱབས་སུ་སོང་བའི་དོན་ནོ། །", - "target_pred": { -@@ -8212,7 +8212,7 @@ - }, - "68": { - "source": "བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི། །ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །", -- "target_gt": "I, who am not cleansed of misdeeds, am going to perish quickly. How can I be certainly liberated from this? I beg you, please rescue me swiftly.", -+ "target_gt": "I am going to perish quickly, Before I'm cleansed of my misdeeds. How can I be rescued from them? I beg you, please deliver me.", - "commentary_1": "སྡིག་པའི་ལས་ཡིད་ལ་གཅགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ཏེ། འཁོར་བར་འཆིང་བའི་སྡིག་པ་ལས་སོ།།ཐར་ཞེས་པ་ནི་སྡིག་པ་འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ཐར་བར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱའོ། །མྱུར་བར་ཞེས་པ་ནི་བསྡད་ལོང་མེད་པའོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྡིག་པ་བྱས་ཀྱང་འཆི་བདག་གིས་གླགས་ག་ལ་རྙེད་སྙམ་པ་ལ།", - "commentary_2": "དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཅིའི་ཕྱིར་འབད་ནས་འཆགས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། གལ་ཏེ་བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར་སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི་ལ། དེ་ལྟར་ན་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བས་ཇི་ལྟར་སྡིག་པ་འདི་ལས་ངེས་པར་ཐར་བར་འགྱུར་བར་མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ་ཞེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མྱུར་དུ་འཆི་བ་ལ་བསམས་ནས་སྐྱབས་འགྲོའི་བློ་བསྐྱེད་པ་དང་། འཆི་བའི་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལ་བསམས་ནས་སྐྱབས་འགྲོའི་བློ་བསྐྱེད་པའོ། །", - "target_pred": { -@@ -8641,7 +8641,7 @@ - }, - "72": { - "source": "དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས། །བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས། །གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས། །", -- "target_gt": "Because I have not recognized that I, as well, am ephemeral, I have committed many wrongs out of delusion, attachment, and hatred.", -+ "target_gt": "Because I have not recognized That I, as well, am ephemeral, I have committed many wrongs Out of delusion, greed, and hatred.", - "commentary_1": " དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་སྐྱེ་བ་སྔ་མ་ནས་ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་འོངས་ནས་སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་འགྲོ་བ་ནི་གློ་བུར་ཏེ་འདྲོན་པོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །རྟོགས་པ་ནི་རྣམ་པར་དཔྱད་པའི་རྒྱུ་དེས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པའོ། །ཅི་སྟེ་ཚེ་རིང་བར་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནམ་འཆི་བའི་དོགས་པ་བྱ་ཅི་དགོས་སྙམ་པ་ལ།", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས་བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས་གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས་སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས་པ་སྟེ།", - "target_pred": { -@@ -9102,7 +9102,7 @@ - }, - "76": { - "source": "མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། །", -- "target_gt": "Protectors, I have carelessly, oblivious to such danger, committed numerous misdeeds for the sake of this ephemeral life.", -+ "target_gt": "Protectors, I have carelessly Committed numerous misdeeds For the sake of this ephemeral life, Oblivious there is such a danger.", - "commentary_1": " ཅིའི་ཕྱིར་དགེ་བ་མ་བསགས་སྙམ་པ་ལ། མགོན་པོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བག་མེད་པ་ནི་སྡིག་པ་སོགས་པའི་རྒྱུའོ། །དེ་ཙམ་དུ་སེམས་ཁྲལ་མང་པོ་བྱ་ཅི་དགོས་སྙམ་པ་ལ།", - "commentary_2": "མགོན་པོ་ཞེས་བོས་ནས། དགེ་བ་མི་སྒོམ་ཞིང་ཟག་བཅས་ཀྱི་ཆོས་ལ་སེམས་མི་སྲུང་བས་ན་བག་མེད་པ་ཅན་བདག་གིས་ནི་འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས་མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དུ་ནི་སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ཞེས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -9306,7 +9306,7 @@ - }, - "78": { - "source": "གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི། །ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་། །འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ། །རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་སྨོས་ཅི་དགོས། །", -- "target_gt": "When Yama's henchmen have me seized, Their physiognomies dire and dread, And I am gripped by terrible pain, What need to say how wretched I'll be?", -+ "target_gt": "What need to say how wretched I'll be When Yama's henchmen have me seized, Their physiognomies dire and dread, And I am gripped by terrible pain?", - "commentary_1": " འཇིགས་འཇིགས་ལྟ་ཞེས་པ་ནི་འཇིགས་སུ་རུང་བའི་གཟུགས་ཅན་ནོ། །གཟུང་བར་གྱུར་པ་ནི་བདག་གིར་བྱས་པའོ། །གང་གིས་ལུས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོའི་ནད་ཀྱིས་བཏབ་པ་དེའི་ལུས་རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་པ་སྟེ། དེའི་བཤང་བའི་ལམ་ནས་བྱུང་བས་བསྒོས་པར་འགྱུར་བའོ། །སྨོས་ཅི་དགོས་ཞེས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ངན་པའི་དོན་ཏོ། །", - "commentary_2": "གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་ཤིན་ཏུ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟར་འདུག་པའི་ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་བར་གྱུར་ཅིང་། འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་པར་གྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་པ་ན་བྲེད་པར་ལྟ་སྨྲོས་ཀྱང་ཅི་དགོས།", - "target_pred": { -@@ -9423,7 +9423,7 @@ - }, - "79": { - "source": "སུ་ཞིག་འཇིགས་ཆེན་འདི་ལས་བདག །ལེགས་པར་སྐྱོབ་པར་བྱེད་འགྱུར་ཞེས། །བྲེད་ཤ་ཐོན་པའི་མིག་བགྲད་ནས། །ཕྱོགས་བཞིར་སྐྱབས་དག་ཚོལ་བར་བྱེད། །", -- "target_gt": "\"Who will protect me truly from this great fear?\" I'll cry, eyes bulging with terror, as I search in the four directions for a refuge.", -+ "target_gt": "“Who will protect me truly from This horrifying danger,” I'll cry, Eyes bulging with terror, as I search In the four directions for a refuge.", - "commentary_1": " ཇི་ལྟ་བུར་སྙམ་པ་ལ། སུ་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སུ་སྐྱོབ་ཅེས་པའོ། །བྲེད་ཤ་ཐོན་པའི་མིག་བགྲད་ཅེས་པ་ནི་མིག་རྩ་དམད་ནས་བཟློག་ཅིང་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ་བའོ། །འདིའི་ཕྱིར་དེ་རིང་ཉིད་ནས་བག་ཟོན་བགྱིའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "དེའི་ཚེ་སུ་ཞིག་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་འདི་ལས་བདག་ལེགས་པར་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་བྲེད་ཤ་ཐོན་པ་སྟེ་ཤིན་ཏུ་སྐྲག་པའི་མིག་བགྲད་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་སྐྱབས་དག་འཚོལ་བར་བྱེད་ལ།", - "target_pred": { -@@ -9652,7 +9652,7 @@ - }, - "81": { - "source": "བདག་ནི་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་པས། །ཀུན་དུ་བཟང་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །བདག་གི་ལུས་ནི་དབུལ་བར་བགྱི། །", -- "target_gt": "Petrified with dread, I give myself over to Samantabhadra. I also make an offering of my body to Manjughosha.", -+ "target_gt": "Petrified with dread, I give Myself over to Samantabhadra. I also make an offering To Manjughosha of my body.", - "commentary_1": " བདག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པར་སྐྲག་པ་ནི་ཐབས་འཁྱར་བའོ།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བདག་ནི་དམྱལ་བ་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་ནས་བྱང་སེམས་ཆེན་པོ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ་ཞིང་། འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་གི་ལུས་འདི་འབུལ་བར་བགྱི་ཞིང་།", - "target_pred": { -@@ -9751,7 +9751,7 @@ - }, - "82": { - "source": "ཐུགས་རྗེས་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་ལ་ཡང་། །ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད། །སྡིག་ལྡན་བདག་ལ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །", -- "target_gt": "To guardian Avalokiteshvara, Whose acts of mercy are unmistaken, I cry a miserable wail. I beg, protect me who have done wrong.", -+ "target_gt": "I cry a miserable wail To guardian Avalokiteshvara, Whose acts of mercy are unmistaken. I beg, protect me who have done wrong.", - "commentary_1": " །ཉམ་ཐག་པའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པ་དེའི་ང་རོས་མཚན་ནས་འོ་དོད་འབོད་པ་ནི་ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད་པ་སྟེ་སྡུག་ཅིང་བསྔལ་བའི་སྐད་གདངས་ཀྱིས་སྔར་ལངས་བཞིན་དུ་འབོད་པའོ། །", - "commentary_2": "ཐུགས་རྗེའི་བསམ་པ་དང་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ་ཅན་སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་ལ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཉམ་ཐག་པའི་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད་དོ། །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། སྡིག་ལྡན་བདག་ལ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ་ཞེས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -10227,7 +10227,7 @@ - }, - "86": { - "source": "དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ། །དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། །", -- "target_gt": "If even one of these can ruin all people who live in Jambudvipa, and no other medicine to cure it can be obtained in any direction,", -+ "target_gt": "If even one of these can ruin All people who live in Jambudvipa And no other medicine to cure it Can be obtained in any direction,", - "commentary_1": " དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དེ་དག་གི་ནང་ནས་མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་པ་གང་ཡང་རུང་བ་གཅིག་གིས་ཀྱང་ངོ་། །སྨན་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱིའོ། །", - "commentary_2": "དེ་ཅི་སྟེ་ཞེ་ན། ཆགས་སོགས་ཀྱི་ནད་དེ་དག་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་བུའི་གླིང་ན་གནས་པས་མཚོན་ཏེ་མི་མང་པོ་ཀུན་རླག་པར་བྱེད་ལ། དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་རྒྱལ་བའི་བཀའ་བཞིན་སྒྲུབ་པ་ལས་གཞན་ནི་ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན།", - "target_pred": { -@@ -10535,7 +10535,7 @@ - }, - "89": { - "source": "དི་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། །བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། །བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། །དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་། །", -- "target_gt": "It is not right to sit content and say \"I will not die today.\" It is inevitable the time will come when I will cease to be.", -+ "target_gt": "It is not right to sit content And say “I will not die today.” It is inevitable the time Will come when I will cease to be.", - "commentary_1": "དེ་རིང་ཉིད་དུ་འཆི་བ་ནི་མ་ཡིན་ན་དེ་ཙམ་ཅི་ཐུག་སྙམ་པ་ལ། དེ་རིང་ཁོ་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདུག་པ་ནི་གནས་པའོ། །དུས་ཞེས་པ་ནི་དུས་འདི་ཉིད་དོ།།འབྱུང་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པར་འོང་བ་སྟེ། ད་ལྟ་བས་ཀྱང་ཉེ་བས་ན་ད་ལྟ་བ་བཞིན་སྦྱར་རོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་མྱུར་དུ་འབད་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ཚེ་ལ་ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བ་ནི། སྡིག་པ་དེ་ཉེས་པ་ཆེ་མོད་དེ་དུས་ཕྱིས་བཤགས་པས་ཆོག་གོ་སྙམ་ན། དེ་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས་ཡིད་བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་པ་མ་ཡིན་གྱི། བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ་འཆི་བའི་དུས་དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ།", - "target_pred": { -@@ -10889,7 +10889,7 @@ - }, - "92": { - "source": "གསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ། །གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམ་སྤངས་ནས། །གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་ཀུན་ཅི་རུང་། །", -- "target_gt": "If I must leave this life behind along with family and friends and go off somewhere else alone, what good are all those I like or dislike?", -+ "target_gt": "If I must leave this life behind Along with family and friends And go off somewhere else alone, What good all those I like or dislike?", - "commentary_1": " གསོན་ཚེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གསོན་ཚེ་ནི་མི་ལ་སོགས་པའོ། །གཤེད་ཅེས་པ་ནི་ཡི་དྭགས་ལ་སོགས་པར་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་འགྲོ་བའོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་གཉེན་བཤེས་ལ་ཡིད་བརྟན་མི་རུང་བ་ནི། ལོངས་སྤྱོད་དུ་མ་ཟད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་གསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ་གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམས་སྤངས་ནས་བདག་ཉིད་གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན་མཛའ་དང་མི་མཛའ་བ་ཀུན་ཅི་རུང་སྟེ་དེ་དག་ལ་ཞེན་པ་དོན་མེད་ཅེས་པའོ། །", - "target_pred": { -@@ -11342,7 +11342,7 @@ - }, - "96": { - "source": "བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་དགེ་བསགས་པ། །དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས། །ངེས་པར་ཐར་ལ་ཡི་རང་ངོ་། །", -- "target_gt": "I rejoice in the virtue accumulated as a cause for enlightenment. I rejoice in the definite liberation of embodied beings from the suffering of samsara.", -+ "target_gt": "I rejoice in beings' emancipation From the suffering of samsara, In the protectors' buddhahood, And the bodhisattvas' levels.", - "commentary_1": " འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་ཞེས་གསུངས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་པ་ཞེས་པ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོའི་ཚོགས་གཉིས་སོ། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ངེས་པར་ཐར་བར་བྱེད་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་བཞི། ཐེག་ཆུང་གི་དགེ་བ་ལ་ཡི་རང་བ་ནི། ཉན་རང་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་དགེ་བ་བསགས་པ་དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །འབྲས་བུ་ལ་ཡི་རང་བ་ནི། ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ངེས་པར་ཐར་པ་སྟེ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་པ་ལ་ཡི་རང་ངོ་། །", - "target_pred": { -@@ -11448,7 +11448,7 @@ - }, - "97": { - "source": "སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་། །རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི། །ཐུགས་བསྐྱེད་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། །སེམས་ཅན་ཕན་པ་མཛད་པ་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །", -- "target_gt": "I rejoice in the protectors' buddhahood, and the bodhisattvas' levels. I rejoice gladly in the ocean of bodhichitta that brings all sentient beings to happiness, and in the acts that benefit sentient beings.", -+ "target_gt": "I rejoice gladly in the ocean Of bodhichitta that brings All sentient beings to happiness And gives them benefit.", - "commentary_1": " རང་གིས་མཐོང་བའི་ལམ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྐྱོབ་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པ། །ཞེས་པ་ནི་འཇུག་པའི་སེམས་སམ་ཡང་ན་བདེ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །རྒྱ་མཚོ་དང་འདྲ་བར་མཐའ་གཏིང་མི་རྟོགས་པས་ན་རྒྱ་མཚོའོ། ། ཕན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བསྟན་པའི་ཐབས་ལ་གོམས་པར་བསླབ་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་ལ་ཕན་པ་ཞེས་བརྟགས་ནས་བརྗོད་དོ། །", - "commentary_2": "ཐེག་ཆེན་གྱི་དགེ་བ་ལ་ཡི་རང་བ་ནི། མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུ་སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །རྒྱུ་ལ་ཡི་རང་བ་ནི། བསམ་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི་ཐུགས་བསྐྱེད་པའི་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། སྦྱོར་བ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་མཛད་པ་ལ་དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །", - "target_pred": { -@@ -11588,7 +11588,7 @@ - }, - "98": { - "source": "ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་མུན་འཐོམས་ལ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་སྤར་དུ་གསོལ། །", -- "target_gt": "With my palms joined, I implore the buddhas in all directions: Light the lamp of dharma in the gloom of suffering beings' confusion!", -+ "target_gt": "With my palms joined, I implore the buddhas In all directions: Light The lamp of dharma in the gloom Of ignorant beings' woes!", - "commentary_1": " གསོལ་བ་བཏབ་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གསོལ་བ་འདེབས་པ་ནི་འབྲས་བུའི་དོན་དུའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་ནི་ཆོས་སྟོན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྣང་བ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མགོ་ལྟུང་བར་བྱེད་པའི་ཚུལ་གང་ལྡན་པའོ། །", - "commentary_2": "དྲུག་པ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བར་བསྐུལ་བ་ནི། ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མུན་པའམ། སྡུག་བསྔལ་ཞིང་མི་ཤེས་པའི་མུན་པས་འཐོམས་ནས་ལམ་དང་ལམ་མིན་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མེ་སྦར་ནས་ལམ་བསྟན་དུ་གསོལ།", - "target_pred": { -@@ -11717,7 +11717,7 @@ - }, - "99": { - "source": "རྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་བཞེད་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །འགྲོ་འདི་ལྡོངས་པར་མི་དགོད་ཅིང་། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་བཞུགས་པར་གསོལ། །", -- "target_gt": "Joining my palms, I beseech the victors who wish to pass to nirvana: Don't leave these wanderers in blindness—stay for countless aeons!", -+ "target_gt": "Joining my palms, I beseech the victors Who wish to pass to nirvana, Don't leave these wanderers in blindness— Stay for countless aeons!", - "commentary_1": " བཞུགས་སུ་གསོལ་བར་ཞུ་བ་དབུལ་བའི་ཕྱིར། རྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །", - "commentary_2": "བདུན་པ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་གསོལ་བ་ནི། རྒྱལ་བ་གང་དག་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བཞེད་པ་རྣམས་ལ་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། འགྲོ་བ་འདི་མི་ཤེས་པས་ལྡོངས་པར་མི་འགོད་ཅིང་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པར་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་བཞུགས་པར་གསོལ།", - "target_pred": { -@@ -12184,7 +12184,7 @@ - }, - "103": { - "source": "སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག །", -- "target_gt": "May I be an inexhaustible treasure for poor and deprived beings, and stay nearby them as the various things they need and want.", -+ "target_gt": "May I be an inexhaustible treasure For poor and deprived beings And stay nearby them as the various Things they need and want.", - "commentary_1": " ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྤྲུལ་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །", - "commentary_2": "དེ་བཞིན་དུ་མཚོན་གྱི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ་མེ་ཏོག་གི་ཆར་འབེབས་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དབུལ་པོའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ་བདག་ནི་སྤྱད་པས་མི་ཟད་པའི་གཏེར་དུ་གྱུར་ཏེ། ཡོ་བྱད་མཁོ་རྒུ་སྣ་ཚོགས་སུ་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་མདུན་ན་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ཅིག", - "target_pred": { -@@ -12418,7 +12418,7 @@ - }, - "105": { - "source": "ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་འདའ། །བདག་བློ་མྱ་ངན་འདས་པ་སྒྲུབ། །ཐམས་ཅད་གཏོང་བར་ཆབས་གཅིག་ལ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བཏང་བ་མཆོག །", -- "target_gt": "Nirvana is attained by relinquishing everything. My mind aspires to achieve nirvana. When it comes to giving up everything at once, It's best to give it to sentient beings.", -+ "target_gt": "Nirvana's relinquishing everything. My wish is to gain nirvana. At some point, all must be relinquished— It's best to give it to beings.", - "commentary_1": " ཐམས་ཅད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཐམས་ཅད་གཏོང་ཞེས་པ་ནི་གང་ལ་ཆགས་པ་སྟེ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའོ། །སྡིག་པ་སེལ་བར་བྱེད་པ་འདའ་བར་བྱེད་པས་ན། མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་ཏེ་ཐར་པར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་འདིའི་ཚུལ་དང་མཐུན་པར་གཏང་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་རྒྱུ་མཚན་ནི། ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་ཞིང་བདག་གི་བློ་ནི་རང་ཞན་གྱི་དོན་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཆི་བའི་ཚེ་ལུས་ལོངས་སྤྱོད་ཐམས་ཅད་གཏོང་བར་ཆབས་ཅིག་སྟེ་འདྲ་བ་ལ། ད་ལྟ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གཏོང་བ་མཆོག་ཡིན་ཏེ། རང་གཞན་གྱི་དོན་ཆེན་པོར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -12556,7 +12556,7 @@ - }, - "106": { - "source": "བདག་གིས་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །ལུས་འདི་ཅི་བདེར་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །རྟག་ཏུ་གསོད་དང་སྨོད་པའམ། །བརྡེག་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག །", -- "target_gt": "As I have given this body to all living beings for their pleasure, they may always do with it as they like - let them kill, revile, or beat it, etc.", -+ "target_gt": "As I have given living beings This body for their pleasure, May they always do with it as they like— Let them kill, revile, or beat it.", - "commentary_1": " བདག་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཅི་འདོད་པའི་རྒྱུར་སྦྱིན་ནོ་ཞེས་སྦྱར་རོ། །ཅི་བདེ་ཞེས་པ་ནི་ཅི་དགར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གསོད་དང་སྟེ་བརྡུང་གཏག་བྱེད་པའོ། །རྡེག་སོགས་ནི་གཤག་མ་ལ་སོགས་པས་འབྲབ་པའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་ལ་དམིགས་ནས་ལས་གསོག་པ་ལ་གཏོང་བ་དང་། ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་རྒྱུར་སྨོན་པའོ། །དང་པོ་ལ་ལྟོས་མེད་དུ་གཏོང་བ་དང་། ཕན་པའི་རྒྱུར་བསྔོ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། བདག་གིས་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་རང་གི་ལུས་འདི་ཅི་བདེར་བྱིན་ཟིན་གྱིས་དུས་རྟག་ཏུ་གསོད་པ་དང་ཚིག་གིས་སྨོད་པ་དང་ལུས་ཀྱིས་བརྡེག་པ་ལ་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག་སྟེ་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་ལྟར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་པའོ། །", - "target_pred": { -@@ -12656,7 +12656,7 @@ - }, - "107": { - "source": "བདག་གི་ལུས་ལ་རྩེ་བྱེད་དམ། །ཅོ་འདྲི་ག་ཞའི་རྒྱུ་བྱེད་ཀྱང་། །བདག་གི་ལུས་འདི་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །འདི་ཡི་ཁ་ཏས་ཅི་ཞིག་བྱ། །", -- "target_gt": "As I have given this body, let them play with it or mock it. Since I have already given this body, what use is there in protecting it?", -+ "target_gt": "They may make my body a cause for sport, Or jest or snickering, But I have given them my body. Why bother holding it dear?", - "commentary_1": " ལུས་ལ་ཞེས་པ་ནི་རྒྱུར་བྱས་ནས་སོ། །ག་ཞ་ནི་འདིས་ག་ཞར་བྱེད་པའོ། །", - "commentary_2": "བདག་གི་ལུས་ལ་རྩེད་མོ་རྩེ་བར་བྱེད་དམ་ཅོ་འདྲིའམ་ག་ཞའི་རྒྱུ་བྱེད་ཀྱང་རུང་སྟེ་བདག་གི་ལུས་འདི་བྱིན་ཟིན་གྱིས་འདི་ཡི་གནོད་པ་སྲུང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཁ་ཏས་ཅི་ཞིག་བྱ།", - "target_pred": { -@@ -12767,7 +12767,7 @@ - }, - "108": { - "source": "དེ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི། །ལས་གང་ཡིན་པའང་བྱེད་དུ་ཆུག །བདག་ལ་དམིགས་ནས་ནམ་དུ་ཡང་། །འགའ་ཡང་དོན་མེད་མ་གྱུར་ཅིག །", -- "target_gt": "So let them do whatever acts will not bring them any harm. May thinking of me never be meaningless for anyone.", -+ "target_gt": "So let them do whatever acts Will not bring them any harm. May thinking of me never be Meaningless for any.", - "commentary_1": " ཇི་ལྟར་དེ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་ན་ཡང་བསྲན་དཀའ་བའི་ལས་ཀྱང་སྟེ། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ལས་རྣམས་ཀྱིས་ཤིག་པའོ། །", - "commentary_2": "དེ་དག་ལ་འཕྲལ་དང་ཡུན་དུ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་བྱེད་དུ་ཆུག་ཅེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། སྤྱིར་བསྟན་པ་ནི། བདག་ལ་དམིགས་ནས་དུས་ནམ་དུ་ཡང་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་ཕན་བདེའི་དོན་མེད་པར་མ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པའོ། །", - "target_pred": { -@@ -13064,7 +13064,7 @@ - }, - "111": { - "source": "བདག་ནི་མགོན་མེད་རྣམས་ཀྱི་མགོན། །ལམ་ཞུགས་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་དང་། །བརྒལ་འདོད་རྣམས་ཀྱི་གྲུ་དང་ནི། །གཟིངས་དང་ཟམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར། །", -- "target_gt": "May I be a guardian of the defenseless, A leader of travelers, A boat, ship, or bridge For those who wish to cross.", -+ "target_gt": "May I be a guardian of the defenseless, A leader of travelers, A boat or ship or even a bridge For those who wish to cross,", - "commentary_1": " མགོན་ཞེས་པ་ནི་སྐྱོབ་པའོ། །ལམ་དུ་ཞུགས་པ་ནི་ལམ་ནས་འགྲོ་བའོ། །སེམས་ཅན་མང་པོ་ལམ་དུ་ཞུགས་ནས་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་བྱེད་པ་ནི་དེད་དཔོན་ནོ། །ཟམ་པ་ནི་ཟམ་སྟེགས་སོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་རྒྱུར་བསྔོ་བ་ནི། བདག་ནི་མགོན་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་མགོན་དང་། ལམ་དུ་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་དང་། ཆུ་ལས་བརྒལ་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་གྲུ་དང་ནི་གཟིངས་དང་ཟམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་ཅིག", - "target_pred": { -@@ -13294,7 +13294,7 @@ - }, - "113": { - "source": "ས་སོགས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དང་། །ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་རྟག་པར་ཡང་། །སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡི། །རྣམ་མང་ཉེར་འཚོའི་གཞིར་ཡང་ཤོག །", -- "target_gt": "Like earth and the other great elements, and like space, may I always be the ground, supporting in many ways the lives of countless sentient beings.", -+ "target_gt": "Like earth and the other elements, Like space, may I always be The ground, supporting in many ways The lives of sentient beings.", - "commentary_1": " འབྱུང་བས་འབྱུང་བའོ། །མ་ལུས་པ་ནི་མཐའ་དག་གོ། །གང་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་གནས་པའི་ཚུལ་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །རྣམ་པ་མང་སྟེ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སོ། །", - "commentary_2": "ས་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དང་ནམ་མཁའ་རྟག་ཏུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉེར་འཚེའི་གཞི་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པས་རྣམ་པ་མང་པོའི་སྒོ་ནས་ཉེ་བར་འཚོ་བའི་གཞིར་ཡང་ཤོག", - "target_pred": { -@@ -13537,7 +13537,7 @@ - }, - "115": { - "source": "ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །དེ་དག་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། །", -- "target_gt": "Just as the sugatas of the past aroused the mind of bodhichitta, and followed step-by-step the training of the bodhisattvas,", -+ "target_gt": "Just as the sugatas of the past Aroused the mind of bodhichitta, Just as they followed step-by-step The training of the bodhisattvas,", - "commentary_1": " བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པའོ། །དེ་ནི་བླ་མ་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་ཁོ་ན་ལས་བླང་བར་བྱའི། དེ་མ་རྙེད་ན་ཐོགས་པ་མི་མངའ་བའི་གཟིགས་པ་དང་ལྡན་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་མདུན་དུ་བལྟས་ལ། མཆོད་པ་བྱས་ཏེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་གཉིས་ལན་གསུམ་དུ་བཟླས་ཏེ་གཟུང་ངོ་། །སྔོན་གྱི་སྒྲ་ནི་སྔོན་གྱི་དུས་ཙམ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་དངོས་གཞི་ནི། སློབ་དཔོན་ལས་ལེན་ན་སློབ་དཔོན་ནམ། རྟེན་ལས་ལེན་ན། ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགོངས་སུ་གསོལ། ཞེས་པ་སྔོན་དུ་བཏང་ནས་སྨོན་འཇུག་སོ་སོར་ལེན་ན། ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་པར་བགྱི། །ཞེས་པ་ལན་གསུམ་གྱིས་སྨོན་པ་དང་། ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །ཇི་ལྟར་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། །ཞེས་པ་ལན་གསུམ་གྱིས་འཇུག་པ་བླང་ཞིང་། ལྷན་དུ་ལེན་ན་གཞུང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་བརྗོད་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ཏེ་དཔེར་ན་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱིས་གཞན་དོན་དུ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འདོད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པར་བྱ་བ་རྣམས་ལ་དེ་དག་གིས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་ཅིང་གནས་པ་ལྟར།", - "target_pred": { -@@ -13657,7 +13657,7 @@ - }, - "116": { - "source": "དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། །", -- "target_gt": "So, too, shall I, to benefit wanderers, Arouse the mind of bodhichitta. So, too, shall I follow step-by-step The training.", -+ "target_gt": "So, too, shall I, to benefit wanderers, Arouse the mind of bodhichitta. So, too, shall I follow step-by-step The bodhisattvas' training.", - "commentary_1": " །འགྲོ་བ་ཕན་པ་དེ་དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནོ། །བསླབ་པར་བགྱི་ཞེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་བསྒྲུབ་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་སྡོམ་པའི་མཇུག་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "དེ་བཞིན་དུ་བདག་གིས་ཀྱང་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། དེ་བཞིན་དུ་བསླབ་པ་ལའང་རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱིའོ། །ཞེས་པའོ། །", - "target_pred": { -@@ -13766,7 +13766,7 @@ - }, - "117": { - "source": "དེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས། །རབ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཟུང་ནས། །མཇུག་ཀྱང་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །སེམས་ནི་འདི་ལྟར་གཟེངས་བསྟོད་དོ། །", -- "target_gt": "Once the intelligent have thus sincerely embraced bodhichitta, they take delight in their resolve so that it may continue to grow.", -+ "target_gt": "Once the intelligent have thus Embraced sincerely bodhichitta, They take delight in their resolve So that it may continue to grow.", - "commentary_1": " དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། རབ་ཏུ་དང་བ་ནི་དད་པ་ལྷག་པའི་སྒོ་ནས་སོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་འཇུག་གི་ཆོ་ག་ལ་གཉིས་ཏེ། མཚམས་སྦྱོར་དང་། དངོས་སོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས་རབ་ཏུ་དང་བའི་སྒོ་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཟུང་སྟེ་བསྐྱེད་ནས་འཇུག་ཀྱང་མི་ཉམས་ཤིང་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་ནི་འདི་ལྟར་གཟེངས་བསྟོད་དོ་ཞེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་དགའ་བ་བསྐྱེད་པ་དང་། གཞན་དགའ་བ་བསྐྱེད་པའོ། །", - "target_pred": { -@@ -14217,7 +14217,7 @@ - }, - "121": { - "source": "འགྲོ་བའི་ནད་རབ་ཞི་བྱེད་པའི། །སྨན་གྱི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །སྲིད་ལམ་འཁྱམ་ཞིང་དུབ་པ་ཡི། །འགྲོ་བའི་ངལ་སོ་ལྗོན་ཤིང་ཡིན། །", -- "target_gt": "This is the supreme medicine that cures the maladies of the world. It is a resting tree for beings exhausted from wandering the paths of existence.", -+ "target_gt": "This is the supreme medicine That cures the maladies of the world, A resting tree for beings exhausted From wandering the paths of existence.", - "commentary_1": " ད་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སོ། །དེ་རྣམས་རབ་ཏུ་ཞི་བར་བྱེད་པ་ནི་གོང་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ཉིད་ལྗོན་ཤིང་ངོ་། །", - "commentary_2": "འགྲོ་བའི་ལུས་སེམས་ཀྱི་ནད་རབ་ཏུ་ཞི་བར་བྱེད་པའི་སྨན་གྱི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །སྲིད་པའི་ལམ་དུ་འཁྱམས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་དུབ་པའི་འགྲོ་བ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ངལ་བ་གསོ་བའི་བསིལ་གྲིབ་ཅན་གྱི་ལྗོན་ཤིང་ཡིན་ལ།", - "target_pred": { -@@ -14698,7 +14698,7 @@ - }, - "125": { - "source": "བདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྤྱན་སྔར་འགྲོ་བ་བདེ་གཤེགས་ཉིད་དང་ནི། །བར་དུ་བདེ་ལ་མགྲོན་དུ་བོས་ཟིན་གྱིས། །ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་དགའ་བར་གྱིས། །", -- "target_gt": "Today, in the presence of all the protectors, I invite all sentient beings as my guests To buddhahood, and till then happiness. Gods, demigods, and others rejoice!", -+ "target_gt": "Today, in the presence of all the protectors, I invite all sentient beings as my guests To buddhahood, and till then happiness. Gods, demigods, and everyone rejoice!", - "commentary_1": " ད་ནི་ཆེར་སྤྲོ་བར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བར་དུ་ཤེས་པ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མ་གྱུར་གྱི་བར་དེ་སྲིད་དུའོ། །བདེ་ལ་ཞེས་པ་ནི་ལྷ་ལ་སོགས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལའོ། །དགའ་བར་གྱིས་ཞེས་པ་ནི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་མཛོད་ཅིག་ཅེས་པའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་ཏེ་དེ་དག་དཔང་དུ་བཞག་ནས་འགྲོ་བ་རྣམས་མཐར་ཐུག་བདེ་གཤེགས་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བདེ་བ་ཉིད་དང་ནི་བར་དུ་སྟེ་གནས་སྐབས་ཀྱི་བདེ་བ་ལ་མགྲོན་དུ་བོས་ཟིན་གྱིས་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དགའ་བར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །ལེའུ་གསུམ་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །། སྤྱོད་འཇུག་ལེའུ་བཞི་བ།", - "target_pred": { -@@ -15146,7 +15146,7 @@ - }, - "129": { - "source": "གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་དམ་བཅས་ནས། །ལས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པ་མ་བྱས་ན། །སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀུན་བསླུས་པས། །བདག་གི་འགྲོ་བ་ཅི་འདྟར་འགྱུར། །", -- "target_gt": "If now that I have made a promise, I don't fulfill it with my actions, I will have deceived all those beings. What will be my destiny?", -+ "target_gt": "If now that I have made a promise, I don't fulfill it with my actions, I will have hoodwinked all those beings, And what will be my destiny?", - "commentary_1": "", - "commentary_2": "", - "target_pred": { -@@ -15682,7 +15682,7 @@ - }, - "134": { - "source": "གང་གཞན་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་འདིའི། །བསོད་ནམས་བར་ཆད་གེགས་བྱེད་པ། །སེམས་ཅན་དོན་ལ་དམན་གྱུར་པས། །དེ་ཡི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད། །", -- "target_gt": "Anyone else who thwarts their merit even for a moment will be born endlessly in the lower realms, since they've decreased beings' welfare.", -+ "target_gt": "Anyone else who thwarts their merit Even a moment will be born Endlessly in the lower realms Since they've decreased all beings' welfare.", - "commentary_1": "གཞན་གང་ཞིག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསོད་ནམས་ལ་བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་ནའོ། །མུ་མཐའ་མེད་པ་ནི་ཕྱ་ཆད་པའོ། །", - "commentary_2": "དེར་མ་ཟད་ཀྱི་གང་སེམས་ཅན་གཞན་འགའ་ཞིག་བྱང་སེམས་འདི་ཡི་ནི་བསོད་ནམས་ཏེ། སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་བར་ཆད་དང་གེགས་བྱེད་པ་དེས་ཀྱང་བྱང་སེམས་དེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ལ་དམན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་མི་ནུས་པར་བྱས་པས་གེགས་བྱེད་པ་པོ་དེའི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད་དེ།", - "target_pred": { -@@ -16005,7 +16005,7 @@ - }, - "137": { - "source": "དེ་ལྟས་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་བཞིན། །བདག་གིས་གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན། །འོག་ནས་འོག་ཏུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །", -- "target_gt": "Therefore, I will, with dedication, accomplish what I promised to do. If from now on, I make no effort, I'll go from lower to lower realm.", -+ "target_gt": "Therefore I will, with dedication, Accomplish what I promised to do. If from now on, I make no effort, I'll go from lower to lower realm.", - "commentary_1": "དེ་ལྟས་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་འདོན་པར་འོས་པའོ། །གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའོ། །འོག་ནས་ཏེ་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བའོ། །འོག་ཏུ་སྟེ་ངན་འགྲོ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟ་བས་ན་སེམས་བསྐྱེད་བའི་དུས་སུ་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་པ་བཞིན་དུ་བདག་གིས་གུས་པས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་དགོས་ཏེ། དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན་ཕྱིས་འོག་ནས་འོག་སྟེ་ངན་སོང་ནས་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -16108,7 +16108,7 @@ - }, - "138": { - "source": "སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་མཛད་པའི། །སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པས་དེའི། །གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་གྱུར་ཏོ། །", -- "target_gt": "Though countless buddhas have appeared and benefited all sentient beings, due to my own faults, I have not become an object of their healing activity.", -+ "target_gt": "Though countless buddhas have appeared And benefited all sentient beings, Due to my wrongs, I have not been A beneficiary of their succor.", - "commentary_1": "ཅི་སྟེ་དེ་དག་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་གདོན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནམ་སྙམ་པ་ལ།སེམས་ཅན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གྲངས་མེད་པ་འདས་སུ་ཟིན་ཀྱང་རང་གི་ཉེས་པ་སྟེ་ལེ་ལོ་ལ་སོགས་པས་བདག་ནི་གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་པའོ། །", - "commentary_2": "སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སྐྱོབ་པས་དེ་ལྟར་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། སྔར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་མཛད་པའི་སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་པ་འདས་པར་གྱུར་ཀྱང་བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པ་བསླབ་པ་ལས་འདས་པ་དེས་སངས་རྒྱས་དེས་གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་ཏོ། །", - "target_pred": { -@@ -16553,7 +16553,7 @@ - }, - "142": { - "source": "བདག་གི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི། །མི་ཡི་ལུས་ཀྱང་འཐོབ་མི་འགྱུར། །མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་དགེ་བ་མེད། །", -- "target_gt": "Behaving like this, I will not get a human body again. If I don't gain a human body, there's only wrong and no good.", -+ "target_gt": "Behaving like this, I will not get A human body ever again. If I don't gain a human body, There's only wrong and never good.", - "commentary_1": "དེ་བཞིན་དུ་ཡང་འདི་རྙེད་པར་དཀའ་བའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གི་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་དངོས་དང་། དེའི་སྒྲུབ་བྱེད་དོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། ངན་འགྲོར་དགེ་བ་མི་འགྲུབ་པ་ནི། བདག་གི་ད་ལྟའི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི་ཕྱིས་མིའི་ལུས་ཀྱང་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་བས་ངན་འགྲོར་ལྟུང་ལ། མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ཏེ་ངན་འགྲོར་སོང་བ་ན་སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་སྤྱོད་ཀྱི་དགེ་བ་བྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -16747,7 +16747,7 @@ - }, - "144": { - "source": "དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ལ། །སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན། །བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི། །བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། །", -- "target_gt": "If I do not perform any virtues and accumulate misdeeds, I'll never, for billions of aeons, even hear the words \"the higher realms.\"", -+ "target_gt": "If I do not perform any virtues And accumulate misdeeds, I'll never, for billions of aeons, Even hear the words “the higher realms.”", - "commentary_1": "དགེ་བ་དག་མ་བྱས་ན་སྟེ་དེང་ནས་བརྩམས་ཏེ་དགེ་བ་མ་བྱས་ནའོ། །ཉེ་བར་བསགས་པ་ནི་འཕེལ་བར་རོ། །བསྐལ་པ་བརྒྱར་ཡང་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ལྟ་ཞོག །དེའི་སྒྲ་ཡང་མི་ཐོས་པའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་དེས་ན་བདེ་འགྲོ་མི་འཐོབ་པ་ནི། དེར་ཡང་དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ཤིང་སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེ་བར་བསགས་ན་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི་བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཙམ་ཡང་ཐོས་པ་མི་འགྱུར་ན་དེ་ཐོབ་པ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས།", - "target_pred": { -@@ -17573,7 +17573,7 @@ - }, - "152": { - "source": "སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན། །བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད། །ཅིས་རྨོངས་བདག་ཀྱང་མ་ཤེས་ཏེ། །བདག་གི་ཁོང་ན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །", -- "target_gt": "It is as if I've been bewitched by spells and have no will in this. I don't know what's deluded me—what do I have inside of me?", -+ "target_gt": "It is as if I've been bewitched By spells and have no will in this. I don't know what's deluded me— What do I have inside of me?", - "commentary_1": "སྔགས་ཀྱིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདིར་ཞེས་པ་ནི་ཕན་པའི་ས་ལའོ། །སེམས་ཞེས་པ་ནི་བསླབ་པ་ལས་བརྩོན་པའོ། །ཅིས་རྨོངས་མ་ཤེས་པ་ནི་རྒྱུ་ཅིས་རྨོངས་པར་བྱས་ཆ་མེད་པའོ། །ཁོང་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་པོ་ལའོ། །གལ་ཏེ་སྲིད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ།", - "commentary_2": "སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན་དུ་བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད་ཅེས་པའོ། །གསུམ་པ་ནི། རྒྱུ་ཅིས་རྨོངས་ནས་བསླུས་པར་བྱས་པ་བདག་གིས་ཀྱང་སྔར་མ་ཤེས་ཏེ་བདག་གི་ཁོང་ན་དེ་ལྟར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེས་བརྟགས་ན་ཉོན་མོངས་པ་ལས་འོས་མེད་ཅེས་པའོ། །", - "target_pred": { -@@ -18273,7 +18273,7 @@ - }, - "158": { - "source": "མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན། །ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ལ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་བསྟེན་བྱས་ན། །ཕྱིར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་གནོད་པ་བྱེད། །", -- "target_gt": "Everyone, when attended kindly, is helpful and will try to please. But when afflictions are appeased, they inflict more suffering in return.", -+ "target_gt": "Everyone, when attended kindly, Is helpful and will try to please, But when afflictions are appeased, They inflict more suffering in return.", - "commentary_1": "དེ་ལྟར་ན་མཐུན་པའི་རིམ་གྲོས་བསྟེན་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་ལ། མཐུན་པར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མཐུན་པའི་རིམ་གྲོས་ནི་བསམ་པ་དང་མཐུན་པར་རོ། །ཕན་པ་དང་བདེ་བར་བྱེད་པ་ནི་ནུས་པ་ཡོད་ཚད་ཀྱིས་སོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བྱས་ཏེ་བསྟེན་པར་བྱས་ན་གཞན་ཐམས་ཅད་ཕན་པ་དང་བདེ་བར་བྱེད་ན། ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་བསྟེན་བྱས་ན་ཕྱིར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་དང་གནོད་པ་ཆེན་པོ་བྱེད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -19446,7 +19446,7 @@ - }, - "167": { - "source": "བདག་གི་ཚོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པར། །སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་སྨྱོན་པ་མིན། །དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་གཞོམ་པ་ལ། །རྟག་ཏུ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་བྱ། །", -- "target_gt": "How is speaking without knowing my limitations not insane? Therefore, I'll never turn back in subjugating the afflictions.", -+ "target_gt": "How is it speaking without knowing My limitations was not insane? Therefore I'll never be turned back In subjugating the afflictions.", - "commentary_1": "།གཞན་ལྟ་ཞོག་དང་ད་རུང་དུ་བདག་ཉིད་ཀྱང་མ་གྲོལ་བས་ན་ཚོད་དེ་རང་གི་ནུས་སྦུངས་མི་ཤེས་པར་རང་དགར་སྨྲ་བ་ནི་སྨྱོན་པའོ། །དེ་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འཇོམས་པ་སྟེ་ཉམས་པར་བྱེད་པ་ལ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ནི་སླར་མི་ལྡོག་པའི་ཚུལ་ཅན་ནོ། །", - "commentary_2": "བདག་གི་བློའམ་ནུས་པའི་ཚོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པར་དེ་ལྟར་སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་སྨྱོན་པ་མིན་ཏེ། སྨྱོན་པ་དང་འདྲ་བར་གྱུར་པས་དེ་ན་གཞན་འགྲོལ་བར་བྱེད་པས་རང་གྲོལ་བར་བྱ་དགོས་སོ། །ཞེས་པའོ། །", - "target_pred": { -@@ -20065,7 +20065,7 @@ - }, - "172": { - "source": "ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་དབང་ཚོགས་ལ་མིན་པར་ནའང་མིན། །དེ་ལས་གཞན་ནའང་མིན་ན་འདི་དག་གར་གནས་འགྲོ་བ་ཀུན་གནོད་བྱེད། །འདི་ནི་སྒྱུ་འདྲ་དེ་ཕྱིར་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྤོངས་ཤེས་ཕྱིར་བརྩོན་པ་བསྟེན། །དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད། །", -- "target_gt": "Afflictions do not dwell in objects, in the senses, or between. Nor are they somewhere else. Where do they dwell that harm all beings? They're like illusions. Rid your heart of fear, and apply diligence for the sake of understanding. Why let them torment you pointlessly in hell and other realms?", -+ "target_gt": "Afflictions do not dwell in objects, in the senses, or between. Nor are they somewhere else. Where do they dwell that harm all beings? They're like illusions. Rid your heart of fear, and apply diligence For the sake of prajna. Why let them torment you pointlessly in hell?", - "commentary_1": "དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡུལ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའོ། །དབང་པོ་ནི་མིག་ལ་སོགས་པ་སྟེ་དེ་དག་གོ། །དབང་པོ་བཏུལ་ན་ཉོན་མོངས་པ་མི་སྐྱེའོ། །བར་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི་བར་རོ། །དེ་ལས་གཞན་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་རྣམས་ལས་གཞན་ནའོ། །གར་གནས་ཞེས་པ་ནི་གང་དུ་གནས་ནས་ཞེས་བྱ་བའོ། །གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་འཚེ་བར་བྱེད་པའོ། །འདི་ནི་རྒྱུ་འདྲ་ཞེས་པ་ནི་བརྫུན་པ་སྟེ། འདི་མི་ཤེས་པས་གནོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་ཕྱིར་ནི་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བསྟོད་པ་ནི་འབད་རྩོལ་ལོ། །དོན་མེད་ཉིད་དུ་སྟེ་སྐབས་སུ་མ་བབ་བཞིན་དུའོ། །", - "commentary_2": "ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་གིས་ཇི་ལྟར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་གཟུགས་སོགས་ན་མི་གནས་མིག་གི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་པ་ལ་གནས་པ་མིན་ཏེ་དེ་དག་ཡོད་ཀྱང་མེད་པ་སྲིད་པས་སོ། །ཡུལ་དབང་དེ་དག་གི་བར་ནའང་གནས་པ་མིན་ལ། དེ་དག་ལས་གཞན་ནའང་ཡོད་པ་མིན་ཏེ་མ་དམིགས་པས་སོ། །དེས་ན་ཉོན་མོངས་འདི་དག་ནི་གར་གནས་ནས་འགྲོ་བ་ཀུན་ལ་གནོད་པ་བྱེད་དེ་བརྟགས་ན་གནོད་བྱེད་དུ་མ་གྲུབ་ལ་གནོད་བྱེད་དུ་སྣང་བས་འདི་ནི་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་སྟེ། སྣང་ཡང་བདེན་པ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་སྤོང་མི་ནུས་སྙམ་པའི་སྙིང་ལ་འཇིགས་པ་སྤོང་ལ་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་བརྩོན་པ་སྟེན་ཅིག དེ་ལྟར་མ་བྱས་པར་དོན་མེད་པ་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད་དེ་བྱེད་པ་འདི་མི་རིགས་སོ། །ཞེས་པའམ་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་པའོ། །", - "target_pred": { -@@ -20950,7 +20950,7 @@ - }, - "180": { - "source": "སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་མཚོན་ཆ་རྣམས། །སུ་ཞིག་གིས་ནི་ཆེད་དུ་བྱས། །ལྕགས་སྲེག་ས་གཞི་སུ་ཡིས་བྱས། །མེ་ཚོགས་དེ་དག་ཅི་ལས་བྱུང་། །", -- "target_gt": "Who is it that specifically made the weapons of the hells? Who made the ground of burning iron? Whence come those fires?", -+ "target_gt": "Who is it that specifically made The weapons of the hells? Who made the ground of burning iron? Whence come the lovers in hell?", - "commentary_1": " འདིའི་ཕྱིར་ན་ཡང་དེ་ཁོ་ན་ལྟར་ཡིན་གྱི་གཞན་དུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤལ་མ་རིའི་ནགས་ལ་སོགས་པའི་མཚོན་ཆ་རྣམས་སུས་མངོན་པར་སྤྲུལ། དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པས་མ་ཡིན་ཏེ། འོག་ནས་འགེགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལྕགས་བསྲེགས་ལས་བྱས་པའི་ས་གཞི་དང་། གཞན་གྱི་བུད་མེད་ཀྱིས་ཤལ་མ་ལིའི་སྟེང་ནས་ལྟ་བ་རྣམས་ཀྱང་སུས་བྱས་ཞེས་པའོ། །།", - "commentary_2": "གཞན་དུ་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་མཚོན་ཆ་རྣམས་བྱེད་པ་པོ་སུ་ཞིག་གིས་ནི་ཆེད་དུ་གཏད་ནས་བྱས་ལྕགས་སྲེག་ས་གཞི་སུ་ཡིས་བྱས། ཤལ་མ་རི་ལ་གནས་པའི་བུད་མེད་འདི་དག་ཅི་ལས་བྱུང་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་དང་རྣམ་སྣང་འཆད་ཅིང་། དགེ་ལྷས་ཀྱང་བུད་མེད་དུ་འཆད་པས། མེ་ཚོགས་ཞེས་པ་མ་དག་པས་འགྲེལ་པ་དེ་དག་ཏུ་བུད་མེད་ཅེས་བྱུང་བའམ། དཔང་ལོ་ཙཱ་བས་མོ་ཚོགས་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ལེགས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -21052,7 +21052,7 @@ - }, - "181": { - "source": "དེ་འདྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སྡིག་སེམས་ཡིན་པར་ཐུབ་པས་གསུངས། །དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ན། །སེམས་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད། །", -- "target_gt": "The Sage has said that all of these arise from wicked thoughts. Therefore, in the three worlds, there is no danger other than mind.", -+ "target_gt": "The Sage has said that all of these Arise from wicked thoughts. Therefore there is in the three worlds No danger other than mind.", - "commentary_1": " དེ་ལྟ་ན་དེ་ཇི་ལྟ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ།དེ་འདྲ་དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ།དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མཚོན་ཆ་ལ་སོགས་པའོ། །སྡིག་སེམས་ཞེས་པ་ནི་མི་དགེ་བའི་སེམས་སོ། །ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ཐུབ་པ་དང་ལྡན་པས་ན་ཐུབ་པ་སྟེ་རྒྱལ་བས་སོ། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་སེམས་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "དེ་འདྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྡིག་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པར་ཐུབ་པས། སེམས་ནི་དགྲ་ནང་དགྲ་ཆེན་ཏེ། །དེ་ལས་གཞན་པའི་དགྲ་མེད་དེ། །ཞེས་སོགས་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་སོགས་སུ་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ན་སེམས་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད་པས་སེམས་གདུལ་བར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -21448,7 +21448,7 @@ - }, - "185": { - "source": "སེམས་ཅན་མི་སྲུན་ནམ་མཁའ་བཞིན། །དེ་དག་གཞོམ་གྱིས་ཡོང་མི་ལང་། །ཁྲོ་བའི་སེམས་འདི་གཅིག་བཅོམ་ན། །དགྲ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོམས་དང་འདྲ། །", -- "target_gt": "How could one defeat belligerent beings who are as infinite as space? Vanquishing this one angry mind is like defeating all those foes.", -+ "target_gt": "How could one kill belligerent beings Who are as infinite as space? Vanquishing this one angry mind Is like defeating all those foes.", - "commentary_1": " བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་སེམས་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།སེམས་ཅན་མི་སྲུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བཅོམ་ན་ཞེས་པ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱི་རལ་གྲིས་བཅོམ་ནའོ། །ཆོམས་ཞེས་པ་ནི་ཟློག་པའོ། །འདིའི་དཔེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "གསུམ་པ་བཟོད་པའང་དགྲ་བོའམ་དེའི་ཁོང་ཁྲོ་རྒྱུན་ཆད་པ་ལ་མི་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་མི་བསྲུན་པ་ནི་ནམ་མཁའ་བཞིན་མཐའ་ཡས་པ་དེ་དག་ནི་གཞོམ་གྱི་ཡོང་མི་ལང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་རང་གི་ཁྲོ་བའི་སེམས་ནི་གཅིག་བཅོམ་ན་དགྲ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོམ་པ་དང་འདྲ་སྟེ།", - "target_pred": { -@@ -21658,7 +21658,7 @@ - }, - "187": { - "source": "དེ་བཞིན་ཕྱི་རོལ་དངོས་པོ་ཡང་། །བདག་གིས་ཕྱིར་བཟློག་མི་ལང་གི། །བདག་གི་སེམས་འདི་ཕྱིར་བཟློག་བྱའི། །གཞན་རྣམས་བཟློག་གོ་ཅི་ཞིག་དགོས། །", -- "target_gt": "Likewise, although I am unable to keep external things at bay, I'll keep this mind of mine in check. What need to ward off anything else?", -+ "target_gt": "Likewise, although I am unable To keep external things at bay, I'll keep this mind of mine in check— What need to ward off anything else?", - "commentary_1": " ཕྱི་རོལ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའོ།།ཡང་ཞེས་པ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་གྱི་དོན་ནོ། །གཞན་རྣམས་ནི་དངོས་པོ་གཞན་རྣམས་སོ། །དགེ་བ་ལ་མངོན་པར་སྤྲོ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་སེམས་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "དེ་བཞིན་དུ་ཕྱི་རོལ་གནོད་བྱེད་ཀྱི་དངོས་པོ་ཡང་བདག་གིས་ཕྱིར་བཟློག་མི་ལང་གིས་བདག་གི་སེམས་འདི་ཁོང་ཁྲོ་ལས་ཕྱིར་བཟློག་པར་བྱ་སྟེ། དེས་བཟོད་པ་གྲུབ་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་དག་བཟློག་གོ་ཅི་ཞིག་དགོས་ཏེ་དོན་མེད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -21755,7 +21755,7 @@ - }, - "188": { - "source": "སེམས་གསལ་གཅིག་བསྐྱེད་འབྲས་བུ་གང་། །ཚངས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པ་ལྟར། །ལུས་ངག་བཅས་པའི་འབྲས་བུ་མང་། །སྤྱོད་པ་ཞན་པས་དེ་ལྟ་མིན། །", -- "target_gt": "Even with body and speech, results of feeble conduct are not like the fruit of rousing one clear thought—rebirth in such as Brahma's Realm.", -+ "target_gt": "Even with body and speech, results Of feeble conduct are not like The fruit of rousing one clear thought— Rebirth in such as Brahma's Realm.", - "commentary_1": " སེམས་གསལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་ནི་ལུས་དང་ངག་དང་བཅས་པའི་སེམས་གཅིག་གོ། །གསལ་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་མེ་འབར་བ་ལྟ་བུ་གང་ཡིན་པའོ། །དེས་ཚངས་པ་ལ་སོགས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བའོ། །ལུས་ངག་བཅས་པ་ནི་ལུས་དང་ངག་དང་བཅས་པའི་སེམས་སོ། །སྤྱོད་པ་ཞན་པ་ནི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་སུ་གསལ་བར་མ་གྱུར་པའི་སྤྱོད་པའོ། །དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པ་ནི་འབྲས་བུ་མི་མཚུངས་པའོ། །", - "commentary_2": "བཞི་པ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱང་སེམས་གཙོ་ཆེ་སྟེ། བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པས་བསྡུས་པའི་སེམས་གསལ་པོ་བག་ཙམ་ཞེས་རྣམ་བཤད་ལས་བྱུང་ཞིང་། དགེ་ལྷ་ནི་ལུས་ངག་གི་ལས་མེད་པ་ཞིག་འཆད་དེ། དེ་ཙམ་གཅིག་བསྐྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ཡང་ཚངས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པ་ལྟར་རོ། །ཁ་ཅིག་མདོ་ལས་བྱམས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པས་ཚངས་པར་སྐྱེས་པ་ལྟར་ཞེས་ཟེར་རོ། །སེམས་སྟོབས་ལྡན་དང་མ་འབྲེལ་ན་ལུས་ངག་དང་བཅས་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཞན་པས་འབྲས་བུ་དེ་ལྟ་བུ་འབྱིན་པ་མིན་ནོ། །", - "target_pred": { -@@ -21971,7 +21971,7 @@ - }, - "190": { - "source": "གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་གཙོ་བོ་མཆོག །སེམས་ཀྱི་གསང་འདི་མ་ཤེས་ན། །བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་། །དེ་དག་དོན་མེད་གྱི་ནར་འཁྱམ། །", -- "target_gt": "Those who don't know this secret of mind— The sublime, paramount of dharmas— Want to gain joy and end suffering But wander to no avail.", -+ "target_gt": "Those who don't know this secret of mind— The sublime, paramount of dharmas— Want to gain joy and end suffering But wander to no avail or end.", - "commentary_1": " གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་ཞེས་སྨོས་ཏེ།ཆོས་ནི་ཐམས་ཅད་དོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ནི་དོན་པོ་མཆོག་གོ། །གསང་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་གསང་བའོ། །མ་ཤེས་ན་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་མནོ་བསམ་བརྟན་པར་མ་བྱས་ན་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་དམིགས་སུ་བྱར་མེད་པར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདེ་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །གྱི་ན་འཁྱམ་པ་ནམ་མཁའ་ལ་ཀུ་ཤའི་མེ་ཏོག་བཞིན་དུ་འཁྱམ་པས་དོན་མེད་པར་འཁྱམ་པའོ། །ཐབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལོགས་སུ་མ་གསུངས་སོ། །མཇུག་བསྡུ་བའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "དྲུག་པ་ཤེས་རབ་ནི། གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་དོན་པོ་སྟེ་གཙོ་བོ་མཆོག་སེམས་ཀྱི་གསང་སྟེ་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད། འགྲེལ་ཆེན་ལས་བྱིས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པས་གསང་ཞེས་བྱུང་ལ། རྣམ་བཤད་ལས་བདག་མེད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བདག་གི་སེམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྦ་བར་བྱ་བ་ཞེས་སོ། །འདི་མ་ཤེས་ན་བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་དེ་དག་འདོད་པ་དོན་མེད་པར་གྱི་ནར་འཁོར་བར་འཁྱམས་ཏེ། མདོ་ལས། འགྲོ་བ་འཁྲུལ་པ་རི་དྭགས་རྒྱར་ཆུད་འདྲར་ཤེས་ནས། །ཤེས་རབ་ལྡན་པ་མཁའ་ལ་བྱ་བཞིན་རྣམ་པར་རྒྱུ། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། དེས་ན་ཤེས་རབ་ནི་སེམས་ཉིད་གཙོ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས་ཀྱང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་རང་གི་སེམས་ལ་བརྟེན་ཏོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །ཐབས་དང་སྨོན་ལམ་སྟོབས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཉིད་ལས་ཕྱེ་བ་ཡིན་པས་དེ་དག་ཀྱང་སེམས་གཙོ་བོ་ཡིན་ནོ། །", - "target_pred": { -@@ -22165,7 +22165,7 @@ - }, - "192": { - "source": "མ་གྲངས་དྲོལ་བའི་ཁྲོད་གནས་ན། །སྒྲིམས་ཏེ་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་བཞིན། །སྐྱེ་བོ་ངན་ཁྲོད་གནས་པས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱི་རྨ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྲུང་། །", -- "target_gt": "Like those who in a boisterous crowd concentrate and take care of their wounds, those among evil people should always guard the wound of mind.", -+ "target_gt": "Like those who in a boisterous crowd Concentrate and take care of their wounds, Those in the crowds of evil people Should always guard the wound of mind.", - "commentary_1": "མ་གྲངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མ་གྲངས་འགྲོ་བ་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པ་རྣམས་སོ། །རྨ་ནི་མཚོན་ལ་སོགས་པས་སོ། །སྐྱེ་བོ་ངན་པ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའོ། །སྡུག་ཅིང་གདུངས་པ་སྟེར་བའི་ཕྱིར་ན་སེམས་ཉིད་རྨའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ཇི་ལྟར་སྲུང་ཚུལ་ནི། མ་གྲངས་གྲོལ་བ་སྟེ་ཡིད་གཡེངས་ཤིང་སྤྱོད་ལམ་མ་བསྡམས་པའི་ཁྲོད་ན་གནས་ན་བསྒྲིམས་ཏེ་རྨའི་བག་བྱེད་དགོས་པ་ལྟར་ཉོན་མོངས་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་སེམས་ཀྱི་རྨ་མ་བསྲུངས་ན་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྲུང་དགོས་ཏེ།", - "target_pred": { -@@ -22277,7 +22277,7 @@ - }, - "193": { - "source": "རྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས། །སྐྲག་པའང་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་ན། །བསྡུས་འཇོམས་རིས་འཇོམས་སྐྲག་པ་དག །སེམས་ཀྱི་རྨ་ལྟ་ཅིས་མི་སྲུང་། །", -- "target_gt": "If you are careful of a wound from fear of its slight, minor pain, why not protect the wound of mind from fear of crushing mountains?", -+ "target_gt": "If you are careful of a wound From fear of its slight, minor pain, Why not protect the wound of mind From fear of crushing mountains in hell?", - "commentary_1": "གཞན་ཡང་རྨའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཆུང་བ་སྟེ་ཡང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤིག་ལ་སོགས་པ་སེན་མོའི་ནང་དུ་བཅིར་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་དམྱལ་བའི་གནས་སུ་ལྕགས་ཀྱི་རི་བོ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་འཇོམས་པ་ནི་རི་བོ་ཆེས་འཇོམས་སོ། ཅི་ཡང་དེ་ལྟ་བུར་གནས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ།", - "commentary_2": "འདི་ལྟར་རྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས་འཇིགས་པ་གནོད་ཀྱིས་དོགས་ནས་བག་བྱེད་ན་བསྡུས་འཇོམས་ཀྱི་རི་བོ་ཆེན་པོས་ལུས་འཇོམས་པས་སྐྲག་པ་ཡིས། མ་བསྲུངས་ན་དེ་བསྐྱེད་པའི་སེམས་ཀྱི་རྨ་ལྟ་ཅིས་མི་བསྲུངས་ཏེ་བསྲུང་དགོས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -22510,7 +22510,7 @@ - }, - "195": { - "source": "བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །ལུས་དང་འཚོ་བ་མེད་བླ་ཞིང་། །དགེ་བ་གཞན་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི། །སེམས་ནི་ནམས་ཀྱང་ཉམས་མི་བྱ། །", -- "target_gt": "It would be better to lose my things, respect, or livelihood; Better that other virtues lapse Than ever my intent diminish.", -+ "target_gt": "It would be better to lose my things, Life, limbs, respect, or livelihood; Better that other virtues lapse Than ever my intent diminish.", - "commentary_1": "གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་བུར་གནས་པ་ན། སྤྲོ་ཞིང་འདུད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྙེད་པས་ཉམས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། བདག་གི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་ཇི་ལྟ་བ་འདོད་པ་བཞིན་དུ་རྙེད་པ་ནི་རྙེད་པའོ། །བཀུར་སྟི་ནི་རིམ་གྲོའོ། །ལུས་དང་འཚོ་བ་དང་དགེ་བ་གཞན་ཞེས་པ་ནི་རང་གི་དོན་དུ་བྱེད་པའི་དགེ་བའོ། །", - "commentary_2": "བཞི་པ་ནི། བདག་གི་བསོད་སྙོམས་ལ་སོགས་པ་རྙེད་པ་དང་། ཕྱག་འཚལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཀུར་སྟི་དང་། རང་གི་ལུས་དང་འཚོ་བ་ཉམས་བླ་ཞིང་དགེ་བ་གཞན་རང་དོན་གྱི་དགེ་བ་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི་ཞེས་པ་རྣམ་སྣང་གསུངས་སོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཅུ་པོ་འདི་ནམ་ཡང་ཉམས་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་དགེ་ལྷ་འཆད་ཅིང་། འགྲེལ་ཆེན་ལས་སེམས་དགེ་བ་ནི་ཞེས་ཏེ། མདོར་ན་དགེ་བ་གཞན་ཞེས་པ་ལུས་ངག་གི་ལས་བྱས་ཀྱང་རུང་ངོ་། །ཇི་ལྟར་རྒྱལ་པོ་ལ་གདམས་པ་ལས། བདག་གི་ནོར་འདི་བཏང་ལ་ལུས་བསྲུང་ངོ་། །ནོར་དང་ལུས་ཀྱང་བཏང་ལ་སྲོག་བསྲུངས་ཏེ། །ནོར་དང་ལུས་དང་དེ་བཞིན་སྲོག་རྣམས་དང་། །ཐམས་ཅད་བཏང་ནས་འདིར་ནི་ཆོས་བསྲུང་ངོ་། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -22722,7 +22722,7 @@ - }, - "197": { - "source": "ནད་ཀྱིས་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། །", -- "target_gt": "People who are beset by illness have no strength to do anything. Similarly, minds beset by ignorance have no strength to do anything.", -+ "target_gt": "People who are beset by illness Have no strength to do anything, And minds beset by ignorance Have no strength to do anything.", - "commentary_1": "ནད་ཀྱིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྨོངས་པ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་འདི་དག་གཉིས་མ་ཚང་བས་སོ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ནི་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཉིས་ཀ་དང་། ཤེས་བཞིན་དང་། དྲན་པ་མ་བསྲུངས་བའི་ཉེས་པའོ། དང་པོ་ནི། དཔེར་ན་ནད་ཀྱི་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི་འགྲོ་འོང་ལ་སོགས་པའི་ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་བླང་དོར་ལ་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ་དགེ་བའི་ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། །འདི་རྣམ་བཤད་ལས་ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་དང་། འགྲེལ་ཆེན་ལས་གཉིས་ཀ་མེད་པའི་ཉེས་པར་འཆད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -23054,7 +23054,7 @@ - }, - "200": { - "source": "ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཆོམ་རྐུན་དག །དྲན་པ་ཉམས་པའི་རྗེས་འབྲང་བས། །བསོད་ནམས་དག་ནི་ཉེར་བསགས་ཀྱང་། །རྐུན་པོས་ཕྲོགས་བཞིན་ངན་འགྲོར་འགྲོ། །", -- "target_gt": "The robbers that are a lack of awareness, Following weakened mindfulness, Will seize the merits you have gathered, While you go to the lower realms.", -+ "target_gt": "The robbers that are a lack of awareness, Following weakened mindfulness, Will seize the merits you have gathered While you go to the lower realms.", - "commentary_1": "ཤེས་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་རྐུན་པོ་སྟེ་དགེ་བའི་ནོར་འཕྲོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དྲན་པ་ཉམས་པ་སྟེ་ཞིག་པའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པ་དེ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །ཉེ་བར་བསགས་པ་ནི་ཕུང་པོར་བྱས་པའོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཆོམ་རྐུན་དག་དྲན་པ་ཉམས་པའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་བསོད་ནམས་དག་ནི་ཉེར་བསགས་ཀྱང་དེ་དག་རྐུན་པོས་ཕྲོགས་པ་བཞིན་དུ་ཟད་པར་བྱས་ནས་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -23279,7 +23279,7 @@ - }, - "202": { - "source": "དེ་བས་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །གུད་དུ་ནམ་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །སོང་ནའང་ངན་འགྲོ་གནོད་པ་དག །དྲན་པར་བྱས་ཏེ་ཉེ་བར་བཞག །", -- "target_gt": "Thus never let your mindfulness stray from the gateway to your mind. And if it goes, recall the pains of the lower realms to bring it back.", -+ "target_gt": "Thus never let your mindfulness Stray from the gateway to your mind, And if it goes, recall the pains Of the lower realms to bring it back.", - "commentary_1": "དྲན་པའི་ཡིད་སྒོ་ནས་ནི་ཡིད་ཁོང་པར་བཅུག་ལ་གཞག་པའོ། །ཡུལ་གྱི་སྟེང་དུ་སོང་ཡང་སླར་བཀུག་སྟེ་འཇོག་པ་ནི་ཉེ་བར་གཞག་པའོ། །ཐབས་ནི་ཇི་ལྟར་ཉེ་བར་གཞག་སྙམ་པ་ལ།", - "commentary_2": "གསུམ་པ་སྲུང་བའི་ཐབས་ལ་གཉིས་ཏེ། དྲན་པ་དང་། ཤེས་བཞིན་སྲུང་བའི་ཐབས་སོ། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྲུང་ཚུལ་དང་། དེ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་དང་། བསྲུངས་པའི་འབྲས་བུའོ། །དང་པོ་ནི། དྲན་པ་མ་བསྲུངས་ན་ཉེས་པ་མང་པོ་ཡོད་པ་དེ་བས་ན་དྲན་པ་ཡིད་ཀྱི་ཁྱིམ་གྱི་ནང་དུ་འཇུག་པའི་སྒོ་ནས་གུད་དུ་ནམ་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །གལ་ཏེ་སོང་ནའང་དེའི་འབྲས་བུ་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་མཐའ་དག་དྲན་པར་བྱས་ཏེ་སླར་ཉེ་བར་གཞག་པར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -23490,7 +23490,7 @@ - }, - "204": { - "source": "སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག །ཀུན་དུ་ཐོགས་མེད་གཟིགས་པར་ལྡན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྤྱན་སྔ་ན། །རྟག་པར་བདག་ནི་གནས་སོ་ཞེས། །", -- "target_gt": "The buddhas and the bodhisattvas see everywhere without obstruction. Therefore I always am indeed within the presence of them all.", -+ "target_gt": "“The buddhas and the bodhisattvas See everywhere without obstruction. Therefore I always am indeed Within the presence of them all.”", - "commentary_1": "གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ཏུ་སྟེ། ཤེས་བྱ་མཐའ་དག་ལ་ཐོགས་པ་མེད་ཅིང་བར་དུ་གཅོད་པ་མེད་པའི་གཟིགས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་བསམས་ནས་ཏེ།", - "commentary_2": "གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དུས་ཀུན་ཏུ་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཐོགས་པ་མེད་པར་གཟིགས་པའི་སྤྱན་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱན་སྔ་ན་བདག་ནི་རྟག་ཏུ་གནས་ཞེས་ཏེ", - "target_pred": { -@@ -23799,7 +23799,7 @@ - }, - "207": { - "source": "རེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ། །ཟུངས་ཐུབ་པར་ནི་གནས་པར་བྱ། །", -- "target_gt": "First, I must know if my mind is tainted, And at that time, I must be able to hold still like a block of wood.", -+ "target_gt": "In every moment, first of all, I must know if my mind is tainted, And at that time, I must be able To hold still like a block of wood.", - "commentary_1": "བྱ་བར་འོས་པ་རྣམས་འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རེ་ཞིག་དང་པོར་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དང་པོར་ཞེས་པ་ནི་ཐོག་མར་རོ། །འདི་འདྲ་ནི་འདི་འདྲ་བའི་རྣམ་པར་རོ། །གཞག་པ་ནི་མངོན་དུ་བྱ་བའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཤེས་བཞིན་བྱ་བའི་སྔོན་དུ་བཏང་བ་དང་། ལྷན་ཅིག་འཇུག་པར་བྱ་བ་དང་། ཤེས་བཞིན་སྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། རེ་ཞིག་བྱ་བ་ལ་འཇུག་པའི་དང་པོར་སེམས་ལ་བརྟགས་ནས་ཉོན་མོངས་ཅན་དུ་འདུག་ན་འདི་འདྲའི་སེམས་འདི་ནི་སྐྱོན་དང་བཅས་པའོ། །ཞེས་ཤེས་པར་བྱས་ནས་དེའི་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ་ཟུངས་ཐུབ་པ་སྟེ་ཉོན་མོངས་དེས་མི་གཡོ་བར་གནས་པར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -23993,7 +23993,7 @@ - }, - "209": { - "source": "ལྟ་བ་ངལ་བསོའི་ཆེད་དུ་ནི། །རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། །", -- "target_gt": "To rest my eyes when they're fatigued, sometimes I might glance about. If someone should come into sight, I'll look at them and say, \"Welcome!\"", -+ "target_gt": "But sometimes I might glance about To rest my eyes when they're fatigued. If someone should come into sight, I'll look at them and say, “Hello!”", - "commentary_1": "ངལ་སོ་བ་ནི་མིག་ཡེངས་པ་སྙམ་བྱེད་པ་མེད་པར་བྱེད་པའོ། །མིག་ལམ་ན་སྟེ་སྣང་བ་ནི་འགའ་ཞིག་འོངས་པའི་གྲིབ་མ་ཙམ་མཐོང་མ་ཐག་ཏུའོ། །", - "commentary_2": "དེས་ཧ་ཅང་དུབ་ན་ལྟ་བ་ངལ་གསོའི་ཆེད་དུ་ནི་རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་ཞིང་། འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་དུ་སྣང་བར་གྱུར་ན་བལྟས་ནས་ཁྱོད་འོངས་པ་ལེགས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །འགྲེལ་པ་དག་ལས། ལེགས་འོངས་དོན་དུ་བལྟ་བར་གྱིས་ཞེས་འབྱུང་ཞིང་དེར་བཤད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -24318,7 +24318,7 @@ - }, - "212": { - "source": "ལུས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གནས་བྱ་ཞེས། །བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་ནི། །སྐབས་སུ་ལུས་འདི་ཇི་ལྟ་བུར། །གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བལྟ་བར་བྱ། །", -- "target_gt": "Beginning endeavors with the thought \"With body, I will stay like this,\" I'll then occasionally examine \"How is my body situated?\"", -+ "target_gt": "Beginning endeavors with the thought “With body, I will stay like this,” I'll then occasionally examine “How is my body situated?”", - "commentary_1": "ལུས་ཀྱིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ་ཕུང་པོས་སོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་ལྟར་རོ། །གནས་པར་བྱ་བ་ནི་བསྡད་པར་བྱ་བའོ། །བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བ་བརྩམ་ཞིང་སྐབས་སུ་སྟེ་བར་བར་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ་བརྟག་པར་བྱ་བའོ། །", - "commentary_2": "ལུས་ཀྱི་བྱ་བར་འོས་པའི་བྱ་བ་ལ་འདི་ལྟར་གནས་པར་བྱའོ་ཞེས་སེམས་པའི་བྱ་བ་རྟོགས་ཤིང་ངེས་པའམ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་བྱ་བ་བྱེད་པའི་སྐབས་ལུས་འདི་ལྟ་བུར་ཏེ་སྔར་བསམས་པ་བཞིན་གནས་པ་ཡིན་མ་ཡིན་བལྟ་བར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -24414,7 +24414,7 @@ - }, - "213": { - "source": "སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་ནི། །ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ། །ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་མི་འཆོར་བར། །དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག །", -- "target_gt": "With all efforts, I must check that the crazed elephant of mind has not slipped loose from being tied to the great post of thoughts of dharma.", -+ "target_gt": "With all my efforts, I must check That the crazed elephant of mind Has not slipped loose from being tied To the great post of thoughts of dharma.", - "commentary_1": "སེམས་ལ་བརྟག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །འབད་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཆོར་བར་མི་འགྱུར་བར་འདོགས་པར་ནི་རིགས་པས་སོ། །ཇི་ལྟར་བརྟག་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་འདི་བདག་གཞན་ལ་ཕན་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ་ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་ལོག་པའི་ལམ་དུ་མི་འཆོར་བ་དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག་པར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -24631,7 +24631,7 @@ - }, - "215": { - "source": "འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བྱ་བར་གསུངས། །", -- "target_gt": "If due to danger, feasts, and such, You cannot, do what's easiest. It's taught that in a time of giving, You may relax some discipline.", -+ "target_gt": "If due to danger, feasts, and such, You cannot, do what's easiest. It's taught that in a time of giving, You may ignore some discipline.", - "commentary_1": "ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དེ་གཏང་བར་བྱ་བའི་སྐབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཇིགས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྦྲུལ་ལ་སོགས་པའོ། །དགའ་སྟོན་ནི་སངས་རྒྱས་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དེའི་ཚེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བླངས་པ་ལྟར་མ་ནུས་ན། ཇི་ལྟར་བདེ་བའི་སྤྱོད་པས་གནས་ཀྱང་ལྟུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་ནུས་པའི་རིགས་མཚོན་པ་ཙམ་མོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་ལུས་ལ་སོགས་པ་དག་པར་བསྡམས་པའོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སྲོག་ལ་གནོད་པ་ལ་སོགས་པའི་འཇིགས་པ་དང་། དཀོན་མཆོག་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པའི་དགའ་སྟོན་དང་། དེ་བས་དོན་ཆེ་བའི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་སོགས་པ་དང་འབྲེལ་བར་གྱུར་པ་ན། གལ་ཏེ་ཤིན་ཏུ་བསྡམས་པའི་སྤྱོད་ལམ་དེ་ལྟ་བུར་མི་ནུས་ནའང་དེ་དག་དང་མཐུན་པའི་སྤྱོད་ལམ་ཅི་བདེར་བྱ་བར་གནང་སྟེ། འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ་ཚུལ་ཁྲིམས་འགའ་ཞིག་བཏང་སྙོམས་སུ་གཞག་པར་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པའི་ཞུས་པའི་མདོ་ལས། སྦྱིན་པའི་དུས་སུ་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྡུས་ཏེ་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །དེའི་དོན་ཡང་དཔེར་ན། གསད་བྱའི་སེམས་ཅན་ལ་མི་འཇིགས་པ་སྦྱིན་པའི་ཕྱིར་དུ་དེ་མཐོང་བཞིན་དུ་མ་མཐོང་ཞེས་རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -24852,7 +24852,7 @@ - }, - "217": { - "source": "དེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ཉེ་ཉོན་མོངས། །དེ་ལྟ་ན་ནི་འཕེལ་མི་འགྱུར། །", -- "target_gt": "If you do this, all is done well. Otherwise neither will get done. In this way, you will not increase the near affliction of nonawareness.", -+ "target_gt": "If you do this, all is done well. Otherwise neither will get done. In this way, you will not increase The near affliction nonawareness.", - "commentary_1": "ཀུན་ལེགས་པར་བྱས་པས་ནི་མཛེས་པར་བྱས་པའོ། །གཉི་གར་མི་འགྱུར་བ་ནི་བརྩམ་པར་བྱ་བ་དང་རྩོམ་པར་བྱེད་པ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་བའོ། །ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ནི་གཏི་མུག་གོ། །", - "commentary_2": "དེ་ཟིན་ནས་གཞན་བྱ་སྟེ་དེ་ལྟ་ན་ནི་སྔ་ཕྱི་ཀུན་ལེགས་པར་བྱས་པར་འགྱུར་གྱི་གཞན་དུ་ན་སྔ་ཕྱི་གཉིས་ཀ་མཐར་ཕྱིན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དགེ་བ་རིམ་པར་སྒྲུབ་པ་དེ་ལྟ་ན་ནི་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -24963,7 +24963,7 @@ - }, - "218": { - "source": "བྲེ་མོའི་གཏམ་ནི་སྣ་ཚོགས་དང་། །ངོ་མཚར་ལྟད་མོ་རྣམ་མང་པོ། །ཀུན་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་པ་ན། །དེ་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བར་བྱ། །", -- "target_gt": "If you engage in idle chat or in amazing spectacles of various kinds, give up your eagerness for them.", -+ "target_gt": "If you engage in idle chat Or in amazing spectacles Of various and different kinds, Give up your eagerness for them.", - "commentary_1": "གཞན་ཡང་གཏམ་ནི་རྒྱལ་པོའི་གླེང་ལངས་ལ་སོགས་པའོ། །སྣ་ཚོགས་ནི་རྣམ་པ་དུ་མའོ། །ངོ་མཚར་ནི་ཟློས་གར་ལ་སོགས་པའོ། །ཆགས་པ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པའོ།།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བྱ་མིན་ལྡོག་པ་དང་། བྱ་བ་ལ་འཇུག་པ་དང་། དེ་ལྟར་མི་བྱེད་པའི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། རྣམ་གཡེང་ལ་ཆགས་པ་དང་། དོན་མེད་ཀྱི་བྱ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་ཀྱིས་བསླངས་བའི་བྱ་བ་སྤོང་བའོ། །དང་པོ་ནི། བྲེ་མོའི་གཏམ་འབྲེལ་མེད་སྣ་ཚོགས་དང་། མིག་འཕྲུལ་པ་ལ་སོགས་པ་ངོ་མཚར་ཅན་ལྟད་མོ་རྣམ་པ་མང་པོ་ཀུན་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་པ་ན་དེ་རྣམས་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -25179,7 +25179,7 @@ - }, - "220": { - "source": "གང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ། །སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་། །དང་པོར་རང་གི་སེམས་བརྟགས་ནས། །བརྟན་པས་རིག་པ་ལྡན་པར་བྱ། །", -- "target_gt": "Whenever you have a wish to move or feel a wish to speak, examine your mind first, and then be firm in acting properly.", -+ "target_gt": "Whenever you have a wish to move Or else you feel a wish to speak, Examine your mind first, and then Be firm in acting properly.", - "commentary_1": "རང་གི་སེམས་ལ་སྟེ་ཆགས་སེམས་སུ་འདུག་གམ་འོན་ཏེ་སྡང་སེམས་སུ་འདུག་མི་འདུག་ཅེས་བརྟག་པའོ། །བརྟན་པ་ནི་སེམས་བརྟན་པོས་བྱས་པའོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གསུམ་ལས། མདོར་བསྟན་ནི། གང་ཚེ་ལུས་བསྐྱོད་པར་གྱུར་ཏམ་ངག་སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་དང་པོར་དེ་དག་གི་ཀུན་སློང་རང་གི་སེམས་ལ་བརྟགས་ནས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བ་བརྟེན་པས་རིགས་པ་སྟེ་དགེ་བ་དང་ལྡན་པར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -25309,7 +25309,7 @@ - }, - "221": { - "source": "གང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་། །ཁྲོ་བར་འདོད་པ་དེ་ཡི་ཚེ། །ལས་སུ་མི་བྱ་སྨྲ་མི་བྱ། །ཤིང་བཞིན་དུ་ནི་གནས་པར་བྱ། །", -- "target_gt": "At times when my mind feels lust or the urge of anger, I must not act and must not speak—I'll hold still like a block of wood.", -+ "target_gt": "At times when my mind feels the lust Of greed or else the urge of anger, I must not act and must not speak— I'll hold still like a block of wood.", - "commentary_1": "རིགས་པར་ལྡན་པ་ནི་ཚིག་ལ་སོགས་པ་འོས་ཤིང་འཐད་པའོ། །ཆགས་པ་ནི་ཞེན་པའོ། །ཁྲོ་བ་ནི་གདུག་སེམས་ཀྱིས་སོ། །མི་བྱ་བ་ནི་ལུས་ཀྱིས་ལས་ལ་སོགས་པ་མི་བྱའོ། །", - "commentary_2": "རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི། གང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་ཁྲོ་བར་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་དེས་བསླངས་པའི་ལས་མི་དགེ་བར་འགྱུར་བ་ལུས་ཀྱི་ལས་སུ་མི་བྱ་ངག་སྨྲ་བར་མི་བྱ་ཡི། ཆོས་ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་མེད་པར་ཤེས་པས་ཤིང་བཞིན་དུ་བྱེད་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -25413,7 +25413,7 @@ - }, - "222": { - "source": "དགོད་དང་ག་ཞར་བཅས་པའམ། །གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་རྒྱགས་ལྡན་པའམ། །མཚང་འབྲུ་བ་ཡི་བསམ་པ་དང་། །གལ་ཏེ་སྐྱོར་འབྱིན་སླུ་སེམས་སམ། །", -- "target_gt": "When I'm excited or gleeful, When I feel pride or arrogance, When I've the thought to dig up faults, Or have deceitful intentions,", -+ "target_gt": "When I'm excited or else gleeful, When I feel pride or arrogance, When I've the thought to dig up faults, Revive disputes, or be deceitful,", - "commentary_1": "རྒོད་པ་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པའོ། །ག་ཞ་ནི་ངག་གིས་ཐོ་འཚམས་པའོ། །ང་རྒྱལ་ནི་ཁེངས་པའོ། །རྒྱགས་པ་ནི་ཁོང་རྒྱགས་སོ། །མཚང་འབྲུ་བ་ནི་ལུས་སུན་འདོན་པ་སྟེ། དེ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བར་བྱེད་ཅིང་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འགྲོགས་པའོ། །སྦྱོར་འབྱིན་པ་ནི་ལོགས་སུ་འཁྱོག་པའོ། །སླུ་བ་ནི་སླུས་བྱེད་པའོ།།", - "commentary_2": "རྒོད་པ་སྟེ་སེམས་ཧ་ཅང་གཡེངས་པ་དང་། ག་ཞར་བཅས་སྟེ་ངག་གིས་མཐོ་འཚམས་པ་དང་། གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་ཏེ་སེམས་ཁེངས་པ་དང་། རྒྱགས་པ་སྟེ་རང་གི་འབྱོར་པ་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་ཤིང་དགའ་བ་དང་ལྡན་པའམ། མཚང་འདྲུ་བ་སྟེ་གཞན་གྱི་སྐྱོན་བརྗོད་པའི་བསམ་པ་དང་། གལ་ཏེ་སྐྱོར་འབྱིན་ཏེ་གཡོ་རྒྱུ་དང་གཞན་བསླུ་བར་སེམས་པ་དང་། དགེ་ལྷ་དེ་གཉིས་བསྡུས་ནས་གཡོ་སྒྱུར་འཆད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -25510,7 +25510,7 @@ - }, - "223": { - "source": "གང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ། །གཞན་ལ་སྨོད་པ་ཉིད་དང་ནི། །གཤེ་བཅས་འགྱོད་དང་བཅས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །", -- "target_gt": "At times when I'm intent on boasting or being disparaging of others, when I'm abusive or regretful, I'll hold still like a block of wood.", -+ "target_gt": "At times when I'm intent on boasting Or being disparaging of others, When I'm abusive or contentious, I'll hold still like a block of wood.", - "commentary_1": "བདག་ལ་བསྟོད་པ་ནི་བདག་གི་ཡོན་ཏན་ཆེད་དུ་བརྗོད་པ་སྟེ། དེའི་རང་བཞིན་དེ་ལྟར་སྣང་བའོ། །གཤེ་བ་ནི་ཨག་ཙར་རོ། །འགྱེད་པ་ནི་ཁྲོ་འདོད་ཅིང་འཁྲུག་པའོ། །", - "commentary_2": "གང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ་གཞན་ལ་སྨོད་པ་ཉིད་དང་ནི། གཤེ་བཅས་ཏེ་ཚིག་རྩུབ་པོ་བརྗོད་པ་དང་། འགྱེད་དང་བཅས་པ་སྟེ་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་སེམས་པ་དང་བཅས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -25631,7 +25631,7 @@ - }, - "224": { - "source": "རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ། །བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །", -- "target_gt": "When I want gains, respect, and fame, or long for a cortege of servants, when my mind wants that I be served, I'll hold still like a block of wood.", -+ "target_gt": "When I want gains, respect, and fame Or long for a cortege of servants, When my mind wants that I be served, I'll hold still like a block of wood.", - "commentary_1": "གཡོག་འཁོར་ནི་བྲན་འཁོར་རོ། །རིམ་གྲོ་ནི་གཞན་གྱིས་ཞབས་ཏོག་བྱེད་པའོ། །", - "commentary_2": "རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་གྲགས་པ་འདོད་པའམ། གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་བ་འདོད་པའམ། བདག་གི་སེམས་རྐང་པ་བཀྲུ་བ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་གྲོ་འདོད་པར་གྱུར་ན་དེའི་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -25770,7 +25770,7 @@ - }, - "225": { - "source": "གཞན་དོན་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་། །རང་དོན་གཉེར་བར་འདོད་པ་དང་། །སྨྲ་བར་འདོད་པའི་སེམས་བྱུང་ན། །དེས་ནི་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །", -- "target_gt": "A wish to give up on others' welfare and seek out my own benefit, a desire to speak—if these arise, I'll remain still like a block of wood.", -+ "target_gt": "A wish to give up on others' weal And seek out my own benefit, A yen for talk—if these arise, I'll hold still like a block of wood.", - "commentary_1": "ཡལ་བར་འདོར་བ་ནི་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པའོ། །འཁོར་དུ་འདོད་པ་ནི་སློབ་པར་འདོད་པའོ། །སྨྲ་བར་འདོད་པ་ནི་འབྲེལ་མེད་སྨྲ་བར་འདོད་པའོ། །", - "commentary_2": "གཞན་དོན་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་རང་དོན་གཉེར་བར་འདོད་པ་དག་ཅེས་པའི་མཇུག་ཏུ། འཁོར་ནི་འདོད་པར་གྱུར་པ་དང་། ཞེས་པ་འགྲེལ་པ་རྣམས་ལས་བྱུང་ཞིང་དེའི་དོན་ཡང་སློབ་མར་འཆད་དོ། །དེ་དག་གིས་བསླངས་པའི་ངག་སྨྲ་བར་འདོད་པའི་སེམས་བྱུང་ན་དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -26528,7 +26528,7 @@ - }, - "232": { - "source": "བྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །ཕན་ཚུན་ཀུན་དུ་བཤལ་ཁྲིད་ཀྱང་། །ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་ཁ་ཏ་བྱེད། །", -- "target_gt": "If, mind, you will not be distressed when vultures lusting for its meat tear the body apart, why do you cherish it so now?", -+ "target_gt": "If, mind, you will not be distressed When vultures lusting for its meat Together tear the body apart, Why do you cherish it so now?", - "commentary_1": "གཞན་ཡང་ལུས་ཀྱི་ཁང་བསྲུང་བ་ཅིའི་ཕྱིར་བྱེད་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱ་རྒོད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། བྱ་རྒོད་བཟའ་བར་བྱ་རྒྱུ་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །བཤལ་ཁྲིད་དེ་དྲུད་ཅིང་ཁྱེར་བའོ། །མཁོ་རྒྱུ་མེད་པའི་ལུས་འདི་སེམས་ཀྱིས་ཀྱང་བསྲུང་བར་མི་རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལུས་ཀྱི་ངོ་བོ་ལ་ཆགས་བྱའི་སྙིང་པོ་མེད་པ་དང་། དེ་སྙིང་པོའི་ཆེད་དུ་སྤྱད་བྱར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཤེར་འབྱུང་དང་། རྣམ་སྣང་དང་། དགེ་ལྷ་དེ་ལྟར་སེམས་གཟུང་བར་བྱའོ། །ལུས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་དེ་ནི་རང་དོན་ལ་ཡང་ནུས་པ་མེད་པས་སོ་ཞེས་སྦྲེལ་ནས་རྣམ་བཤད་དུ་ལུས་ཅིའི་ཕྱིར་བསྲུང་ཞེས་དྲིས་ནས། མ་བསྲུངས་ན་དེ་མི་དགའ་བས་སོ་ཞེ་ན། ཤི་བ་ན་བྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས་ཕན་ཚུན་ཀུན་ཏུ་བཤལ་ཁྲིད་བྱས་ཀྱང་ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན། ད་ལྟར་ཅིའི་ཕྱིར་ལུས་གཅེས་པར་བཟུང་ནས་དེའི་ཁ་ཏ་བྱེད།", - "target_pred": { -@@ -26880,7 +26880,7 @@ - }, - "235": { - "source": "ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་འདི། །རང་གི་བློ་ཡིས་ཐ་དད་ཕྱེ། །ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲ་བ་ལས། །ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ། །", -- "target_gt": "First, with your intellect, dissect and separate the layers of skin. Dissever with the blade of prajna the flesh apart from the cage of bones.", -+ "target_gt": "First with your intellect, dissect And separate the layers of skin. Dissever with the blade of prajna The flesh apart from the cage of bones.", - "commentary_1": "ཐོག་མར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། པགས་པ་ནི་པགས་པའམ་ཡང་ན་གཡོགས་མའོ། །ཐ་དད་པར་ནི་ལུས་སམ་ཡང་ན་སོ་སོར་རོ། །རུས་པ་ལས་བརྩམས་པའི་དྲ་བ་ལས་ཤ་ཡང་ཕྱེ་ཞིང་ཤིག་ལ་འདི་ཙམ་བལྟ་བར་བཤའོ་ཞེས་བསྟན་ཏེ་བསྙིལ་ཅིག་པའོ། །", - "commentary_2": "ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་ནི་རང་གི་བློ་ཡིས་ཤ་ལས་ཐ་དད་དུ་ཕྱེ་སྟེ། ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲྭ་བ་ལས་ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ་", - "target_pred": { -@@ -26998,7 +26998,7 @@ - }, - "236": { - "source": "རུས་པ་རྣམས་ཀྱང་དབྱེ་བྱས་ནས། །རྐང་གི་བར་དུ་བལྟ་བྱ་ཞིང་། །འདི་ལ་སྙིང་པོ་ཅི་ཡོད་ཅེས། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་བརྟག་པར་གྱིས། །", -- "target_gt": "Then chop apart the bones as well. Look in as far as to the marrow. Analyze it for yourself: What essence does it have?", -+ "target_gt": "Then chop apart the bones as well. Look in as far as to the marrow And analyze it for yourself. What essence does it have?", - "commentary_1": "རྐང་མར་ནི་རུས་པའི་དཀྱིལ་གྱི་བཅུད་དོ། །བར་དུ་ཞེས་པ་ནི་མཐར་ཐུག་པའོ། །", - "commentary_2": "རུས་པ་རྣམས་ཀྱང་དབྱེ་བྱས་ནས་རྐང་གི་བར་དུ་བལྟ་བྱ་ཞིང་། འདི་ལ་གཙང་བ་ལ་སོགས་པའི་སྙིང་པོ་ཅི་ཡོད་ཅེས་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་བརྟག་པར་གྱིས།", - "target_pred": { -@@ -27205,7 +27205,7 @@ - }, - "238": { - "source": "ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་། །ཁྲག་ཀྱང་བཏུང་དུ་མི་རུང་ལ། །རྒྱུ་ལྟོའང་གཞིབ་ཏུ་མི་རུང་ན། །ལུས་ཀྱིས་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །", -- "target_gt": "Its filth is not fit for you to eat, nor is its blood fit to drink. Its entrails are unfit to suck. What does the body do for you?", -+ "target_gt": "Its filth is not fit for you to eat, Nor is its blood fit to drink either. Its entrails are unfit to suck. What does the body do for you?", - "commentary_1": "དེ་བཞིན་དུ་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ངོ་། །དགོས་པ་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་དགོས་པ་འདི་ཙམ་ཞིག་བལྟ་བར་བཤའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་ཁྲག་ཀྱང་བཏུང་དུ་མི་རུང་ལ་རྒྱུ་ལྟོའང་གཞིབ་ཏུ་མི་རུང་ན་ལུས་ཀྱིས་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ།", - "target_pred": { -@@ -27424,7 +27424,7 @@ - }, - "240": { - "source": "འདི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྲུངས་ཀྱང་ནི། །འཆི་བདག་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཡིས། །ཕྲོགས་ཏེ་བྱ་དང་ཁྱིར་བྱིན་ན། །དེ་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བྱར་ཡོད། །", -- "target_gt": "Even though you protect it so, when the merciless Lord of Death takes it to give to birds and dogs, what will you be able to do then?", -+ "target_gt": "Even though you protect it so, When the merciless Lord of Death Takes it to give to birds and dogs, Will there be anything you can do?", - "commentary_1": "འདི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་ནམ་ཡང་བསོད་ནམས་བྱེད་དུ་མ་བཅུག་པར་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསྲུངས་ཀྱང་། འཆི་བདག་གིས་གཞན་ལ་བྱིན་པ་དེའི་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་ཡང་བྱར་མེད་པའོ། །", - "commentary_2": "འདི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྲུངས་ཀྱང་ནི་འཆི་བདག་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཡིས་ཕྲོགས་ཏེ་བྱ་དང་ཁྱི་ལ་བྱིན་ན་དེ་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བྱར་ཡོད།", - "target_pred": { -@@ -27640,7 +27640,7 @@ - }, - "242": { - "source": "འདི་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་ནས་ནི། །ད་ནི་རང་གི་དོན་བྱེད་ཆུག །ཕན་པ་མེད་པར་འདི་ལ་ནི། །ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། །", -- "target_gt": "Now that you've given it a wage, put it to work for your own sake. Do not give everything to it if there's no benefit.", -+ "target_gt": "Now that you've given it a wage, Put it to work for your own sake. Do not give everything to it If there's not any benefit.", - "commentary_1": "འདི་ལ་གླ་རྔན་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ལས་ཀྱི་རིན་ནོ། །ཡང་ན་གླ་རྔན་ཙམ་མོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གོ། །", - "commentary_2": "འདི་ལ་གླ་རྔན་ཙམ་དུ་ཟས་གོས་ལ་སོགས་པ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པར་བྱིན་ནས་ད་ནི་བྱང་སེམས་རང་གི་དོན་ཏེ་གཞན་དོན་བྱེད་དུ་ཆུག་ཅེས་དགེ་ལྷས་སོ། །གཞན་ལ་ཕན་པའི་དོན་མེད་པར་འདི་ལ་ནི་ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -27727,7 +27727,7 @@ - }, - "243": { - "source": "འགྲོ་དང་འོང་བའི་རྟེན་ཙམ་དུ། །ལུས་ལ་གྲུ་ཡི་བློ་བཞག་སྟེ། །སེམས་ཅན་རྣམས་དོན་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། །ཡིད་བཞིན་གྱི་ནི་ལུས་སུ་བསྒྱུར། །", -- "target_gt": "Think of this body as a boat, A mere support for coming and going. Transform it into a wish-fulfilling body To benefit all sentient beings.", -+ "target_gt": "Think of this body as a boat, A mere support for coming and going. Make it so it fulfills your wish To benefit all sentient beings.", - "commentary_1": "འགྲོ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་པ་ལ། འགྲོ་དང་འོང་བ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པའི་བྱ་བ་དང་ལྡན་པའོ། །", - "commentary_2": "དེས་ན་གྲུ་ཆུ་ལ་འགྲོ་བ་དང་འོང་བའི་རྟེན་ཡིན་པ་ལྟར་རང་གཞན་འཁོར་བའི་མཚོ་ལས་བརྒལ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་ཙམ་དུ་གྱུར་པས་ལུས་ལ་གྲུ་ཡི་བློ་བཞག་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དུ་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནི་ལུས་སུ་སྟེ་རྒྱལ་བའི་སྐུར་བསྒྱུར་བ་སྟེ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -27963,7 +27963,7 @@ - }, - "245": { - "source": "ཁྲི་ལ་སོགས་པ་བབ་ཅོལ་དུ། །སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །སྒོ་ཡང་དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་སྟེ། །རྟག་ཏུ་གཅོམ་བསྐྱུངས་དགའ་བར་བྱ། །", -- "target_gt": "Do not shove chairs and such about impetuously and noisily. Don't violently open doors. Always delight in being quiet and subdued.", -+ "target_gt": "Do not shove chairs and such about Impetuously and noisily. Don't violently open doors. Always delight in being quiet.", - "commentary_1": "སྒྲ་དང་བཅས་ཞེས་པ་ནི་བྱ་བའི་ཁྱད་པར་དུ་བྱེད་པའོ། །མི་དོར་བ་ནི་མི་བསྐྱུར་བའོ། །དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་བ་ནི་བཙན་ཐབས་སུ་མི་འཕུལ་ལོ། །དེ་ལྟར་དུ་བྱས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ།", - "commentary_2": "ཁྲི་དང་སྟན་ལ་སོགས་པ་རྣམས་བབ་ཅོལ་ཏེ་མ་བརྟགས་པར་ཤུགས་ཆེན་པོས་སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །སྒོ་ཡང་དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་སྟེ་རྟག་ཏུ་གཅོམ་སྐྱུང་ཞིང་དགའ་བར་འགྱུར་བའི་སྤྱོད་ལམ་བྱ་སྟེ།", - "target_pred": { -@@ -28344,7 +28344,7 @@ - }, - "248": { - "source": "ལེགས་པར་སྨས་པ་ཐམས་ཅད་ལ། །དགེ་བར་གསུངས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། །བསོད་ནམས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །བསྟོད་པས་ལེགས་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད། །", -- "target_gt": "To all those who have spoken well, say, \"You have spoken virtuously.\" When you see someone perform merit, make them feel glad by praising them.", -+ "target_gt": "To all those who have spoken well, Say, “You have spoken virtuously.” When you see someone perform merit, Make them feel glad by praising them.", - "commentary_1": "ཕྲག་དོག་གི་དྲི་མ་བཀྲུ་བའི་ཕྱིར་ལེགས་པར་སྨྲས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དོན་སྨྲ་བ་ནི་ལེགས་པར་སྨྲ་བའོ། །", - "commentary_2": "ཕྲག་དོག་མེད་པས་ཆོས་ལེགས་པར་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ལེགས་པར་གསུངས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་ཞིང་བསོད་ནམས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན་དེ་ལ་སྔོན་དུ་བསྟོད་པས་དེ་ལེགས་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -28588,7 +28588,7 @@ - }, - "250": { - "source": "རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས། །དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ། །", -- "target_gt": "All efforts are for happiness's sake, But even bought with wealth, it's rare. So enjoy the pleasure of delight in the good that others do.", -+ "target_gt": "All efforts are for happiness's sake, But even bought with wealth, it's rare. So I'll enjoy the pleasure of Delight in the good that others do.", - "commentary_1": "རྩོལ་བ་ནི་གང་དུ་ཡང་རུང་བའོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་དགའ་བའོ། །གཞན་གྱིས་བྱས་པ་ནི་གཞན་གྱིས་འབད་པས་བསྒྲུབས་པའོ། །", - "commentary_2": "དེ་ལྟར་བྱས་པས་གཞན་གྱི་དགེ་བ་རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་བདག་གི་དགའ་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དགའ་བ་དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན་པ་དེ་ལྟ་བས་ན་གཞན་གྱིས་བྱས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་བདག་དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ།", - "target_pred": { -@@ -29480,7 +29480,7 @@ - }, - "258": { - "source": "ལོག་པར་ལྷུང་དང་མགོན་མེད་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་གནས་ལ་བགོ་བྱ་ཞིང་། །རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བྱ་སྟེ། །ཆོས་གོས་གསུམ་མ་གཏོགས་པ་སྦྱིན། །", -- "target_gt": "Sharing with those who've fallen low, the unprotected, and ascetics. Eat moderately. Give away all except the three dharma robes.", -+ "target_gt": "Sharing with those who've fallen low, The unprotected, and ascetics, Eat moderately. Give away All except the three dharma robes.", - "commentary_1": "ལོག་པར་ལྟུང་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ནི་རྐང་རྡུམ་ལ་སོགས་པའོ། །མགོན་མེད་པ་ནི་སྐྱབས་ཀྱིས་སྟོང་པའོ། །བརྟུལ་ཞུགས་ནི་དཀའ་ཐུབ་པའོ། །བགོ་བར་བྱ་བ་ནི་བགོས་པའི་ཆ་ཙམ་རྣལ་འབྱོར་པས་བཟའ་བའོ། །རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བར་བྱ་བ་ནི་ཇི་ཙམ་དུ་ལུས་ལས་སུ་རུང་བ་ཙམ་དུ་བཟའ་བའོ། །ཆོས་གོས་གསུམ་སྟེ་སྣམ་སྦྱར་དང་། བླ་གོས་དང་། མཐང་གོས་དང་གསུམ་ལས་ལྷག་པ་རྣམས་སྦྱིན་པར་གཏང་བའོ། །ཆོས་གོས་གསུམ་པོ་ཡང་སྦྱིན་པར་གཏང་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཟང་ཟིང་དང་། ཆོས་ཀྱིས་ཕན་འདོགས་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་གྱི། ཟས་སྦྱིན་ཚུལ་ནི། བསོད་སྙོམས་ཇི་ལྟར་རྙེད་པ་དེ་ལས་ལོག་པར་ལྟུང་བ་དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་རྣམས་དང་། མགོན་མེད་པ་སྤྲང་པོ་ལ་སོགས་པ་དང་། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་བརྟུལ་ཞུགས་ལ་གནས་པ་ཡོད་ན་དེ་དག་ལ་ཆ་རེ་བགོ་བར་བྱ་ཞིང་། ཆ་བཞི་པ་དེ་བཤེས་སྤྲིང་ལས། ཁ་ཟས་སྨན་དང་འདྲ་བར་རིགས་པ་ཡིས། །འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་མེད་པར་བསྟེན་བགྱི་སྟེ། །ཞེས་པ་ལྟར་བསམ་པས་ལུས་ཧ་ཅང་ཉམ་ཆུང་བ་དང་ལྕི་བར་མི་འགྱུར་བར་རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བར་བྱ་སྟེ། གཞན་དུ་ཆགས་སོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྤྱོད་ཅིང་དགེ་བ་ལ་མི་བརྩོན་ན། ཟླ་བ་སྒྲོན་མེ་ལས། དེ་དག་ཁ་ཟས་ཞིམ་པོ་བསོད་པ་དག །རྙེད་ནས་རྣལ་འབྱོར་མི་བརྩོན་ཟ་ཞིང་འཐུང་། །དེ་དག་ལ་ནི་ཟས་དེ་གདུག་པར་འགྱུར། །བ་ལང་ཕྲུ་གུས་པད་རྩ་མ་བཀྲུས་བཞིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །གོས་སོགས་སྦྱིན་ཚུལ་ནི། རང་ཉིད་འཆང་བའི་སྣམ་སྦྱར་དང་བླ་གོས་དང་མཐང་གོས་ཏེ་ཆོས་གོས་གསུམ་པོ་དེ་མ་གཏོགས་པའི་ཡོ་བྱད་ཡོད་ན་སྦྱིན་པར་བྱེད། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སོ་སོ་ཐར་པ་ལས། གལ་ཏེ་ལ་ལ་ཞིག་འོངས་ནས་ལྷུང་བཟེད་དང་ཆོས་གོས་སློང་བ་ན། གལ་ཏེ་དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གནང་བའི་ཆོས་གོས་གསུམ་ལས་ལྷག་པ་ཞིག་ཡོད་ན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བཏང་ཞིང་སྦྱིན་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལ་ཆོས་གོས་གསུམ་ལས་ཉུང་བར་གྱུར་ན་གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པ་དེ་ནི་གཏོང་བར་མི་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཆོས་གོས་གསུམ་གཏོང་བར་མི་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -29685,7 +29685,7 @@ - }, - "260": { - "source": "སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར། །ལུས་འདི་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། །ཅི་ནས་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཏང་ངོ་། །", -- "target_gt": "Unless your compassionate intent is pure, don't sacrifice your body. But give it as a cause to achieve great aims in this and future lives.", -+ "target_gt": "Unless your compassionate intent Is pure, don't sacrifice your body, But give it as a cause to achieve Great aims in this and in the next.", - "commentary_1": "བསམ་པ་མ་དག་པ་སྟེ་རྗེས་སུ་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ལ་འཇུག་པའི་ལས་དང་པོ་དེའི་ཚེ་མགོ་བོ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པར་མི་གཏང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བསམ་པ་མཉམ་པ་སྟེ། སེམས་མཚུངས་པར་འགྱུར་ན་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་ལ། བྱང་ཆུབ་ཀྱང་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །", - "commentary_2": "སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར་ཏེ་ལྷག་བསམ་དག་པའི་སར་མ་ཆུད་པར་ལུས་འདི་དངོས་སུ་གཏོང་བར་མི་བྱ་སྟེ། གཞན་ལ་ཕན་པར་མ་ངེས་ཤིང་འགྱོད་པ་དང་སེམས་ལྡོག་པ་དང་དགེ་བའི་བར་ཆད་དུ་འགྱུར་བ་སྲིད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བསླབ་བཏུས་ལས་ཀྱང་། དཔེར་ན་སྨན་ཤིང་ལྗོན་པ་བལྟ་སྡུག་པའི། །རྩ་བ་ལ་སོགས་སྦྱང་འོས་ས་བོན་ནི། །བྱིན་ཡང་དུས་མིན་སྤྱོད་ལས་བསྲུང་བར་བྱ། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སྨན་ཤིང་དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། འདིར་གཞུང་ཁ་ཅིག་ལས། བསམ་པ་མཉམ་པས་དེ་གཏང་བྱ། །ཞེས་འབྱུང་ལ། རྣམ་སྣང་འཚོས་དེ་ལ་བཤད་པ་མ་བྱས་སོ། །ལུས་མི་གཏོང་ན་དམ་བཅའ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། ཅི་ནས་ཚེ་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་གཞན་གྱི་དོན་ཆེན་པོ་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཞན་གྱི་དྲན་དུ་གཏོང་བར་བྱའོ་ཞེས་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །དེ་ནས་བསམ་པ་དག་པ་ན་ཇི་ལྟར་རིགས་པ་གཏང་བར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -30139,7 +30139,7 @@ - }, - "264": { - "source": "སོ་ཤིང་དང་ནི་མཆིལ་མ་དག །དོར་བ་ན་ནི་དགབ་པར་བྱ། །གཅི་ལ་སོགས་པའང་ལོངས་སྤྱོད་པའི། །ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད། །", -- "target_gt": "Cover it up when you discard a tooth stick or when you spit. It is disgraceful to urinate and such on usable land and water.", -+ "target_gt": "Cover it up when you discard A tooth stick or else when you spit. It is disgraceful to urinate And such on usable land and water.", - "commentary_1": "སོ་ཤིང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཆིལ་མ་དང་ལུད་པ་ལ་སོགས་པ་དོར་བ་ནི་དགབ་པ་སྟེ་གཞན་གྱིས་མ་མཐོང་བར་དོར་ཞིང་དགབ་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཅི་བ་ལ་སོགས་པ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའི་ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད་པ་ནི་བཀག་པའོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སོ་ཤིང་དང་ནི་མཆིལ་མ་དག་དོར་བ་ན་ནི་དེ་དག་ས་ལ་སོགས་པས་དགབ་པར་བྱ། བཤང་གཅི་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བའི་ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད་པ་དང་།", - "target_pred": { -@@ -30244,7 +30244,7 @@ - }, - "265": { - "source": "ཁ་བཀང་བ་དང་སྒྲ་བཅས་དང་། །ཁ་གདངས་ནས་ནི་བཟའ་མི་བྱ། །རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་མི་འདུག་ཅིང་། །ལག་པ་མཉམ་པར་མི་མཉེའོ། །", -- "target_gt": "When eating, do not cram your food, eat noisily, or open mouthed. Do not sit with your legs stretched out. Don't rub both hands at the same time.", -+ "target_gt": "When eating, do not cram your food, Eat noisily, or open mouthed. Do not sit with your legs stretched out; Don't rub both arms at the same time.", - "commentary_1": "ཁ་བཀང་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ཤོང་ཤོང་བཙངས་པའོ། །ཁ་གདངས་པ་ནི་བགྲད་པའོ། །རྐང་པ་བརྐྱང་བ་ནི་རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་བསྡད་པའོ། །མཉམ་པ་ནི་གཉི་ག་དུས་གཅིག་ཏུའོ། །", - "commentary_2": "ཁ་ཟས་ཀྱིས་ཧ་ཅང་བཀང་བ་དང་། ཅག་ཅག་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་ཆེན་པོ་དང་བཅས་པ་དང་། ཁ་ཧ་ཅང་གདངས་ཏེ་བཟའ་བར་མི་བྱའོ། །རྐང་པ་རབ་ཏུ་བརྐྱངས་ཏེ་མི་འདུག་ཅིང་ལག་པ་གཉིས་ཀ་དུས་མཉམ་དུ་མི་མཉེའོ། །", - "target_pred": { -@@ -30468,7 +30468,7 @@ - }, - "267": { - "source": "སོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །གུས་དང་བཅས་པས་གཡས་པ་ཡི། །ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ། །", -- "target_gt": "Don't point at anything with one finger. Instead, use your entire right hand to gesture in a respectful way. Everyone should show the path in such a manner.", -+ "target_gt": "Don't point at anything with one finger. Instead, use your entire right hand To gesture in a respectful way, Showing the path in such a manner.", - "commentary_1": "གཞན་གང་ལ་ཡང་རྔན་ཆད་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སོར་མོས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་གང་ལ་ཡང་སོར་མོ་གཅིག་གིས་བརྡ་མི་བྱ་བ་སྟེ། བརྡ་སྤྲད་པར་མི་བྱའི། འོན་ཀྱང་ལག་པ་གཡས་པ་ཀུན་གྱིས་འདི་ལྟར་ལགས་སོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་ལ་བྱའོ། །", - "commentary_2": "ལམ་སྟོན་པ་ན་ལག་པ་གཡོན་ནམ་སོར་མོ་གཅིག་གིས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། གཞན་ཁྱད་དུ་གསོད་པའམ་མ་གུས་པའི་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བས་སོ། །དེས་ན་གུས་པ་དང་བཅས་པའི་གཡས་པ་ཡི་ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ་ཞིང་།", - "target_pred": { -@@ -30697,7 +30697,7 @@ - }, - "269": { - "source": "མགོན་པོ་མྱ་ངན་འདས་གཟིམས་ལྟར། །འདོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཉལ་བར་བྱ། །ཤེས་བཞིན་མྱུར་དུ་ལྡང་སེམས་ལ། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྦྱར། །", -- "target_gt": "Like the Protector at nirvana, lie down in your preferred direction. With awareness, resolve from the outset that you will get up promptly.", -+ "target_gt": "Like the Protector at nirvana, Lie down in your preferred direction, And from the outset, with awareness, Resolve that you will get up promptly.", - "commentary_1": "མགོན་པོ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གཟིམས་པ་བཞིན་དུ་སྟེ་འོན་ཀྱང་འབྱུང་བ་རྣམས་དགག་པའི་ཚུལ་དུའོ། །མྱུར་དུ་ལྡང་བ་ནི་དབྱལ་བ་དང་ལུས་བསྙང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་ཞིང་མྱུར་བ་ཉིད་དུ་ཙོག་ཙོག་འདུག་པའོ། །ཐོག་མ་སྟེ་དང་པོ་ཉལ་བའི་དུས་སུ་ངེས་པ་ཁོ་ནར་གདོན་མི་ཟ་བ་ཉིད་དུ་འདི་ལྟ་བུའི་ཚུལ་གྱིས་མྱུར་དུ་ལྡང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསམ་པས་ཉལ་བར་བྱའོ། །", - "commentary_2": "བཞི་པ་ནི། སྲོད་ཐུན་རྫོགས་པ་ན་མགོན་པོ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བསྟན་པའི་ཚེ་གཟིམས་པ་ལྟར་གློ་གཡས་པ་ཕབ་ནས་རྐང་པས་རྐང་པ་མནན་ལ་ལག་པ་གཡས་འགྲམ་པའི་འོག་གཡོན་བརླའི་སྟེང་ནས་བརྐྱངས་ཏེ། ལུས་ཆོས་གོས་ཀྱིས་ལེགས་པར་གཡོགས་ཏེ་མངོན་པར་འདོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་མགོ་བསྟན་ནས་ཉལ་བར་བྱ་ཞིང་། ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་པས་མྱུར་དུ་དགེ་བའི་དོན་དུ་ལྡང་ངོ་སྙམ་པའི་སེམས་ལ་ཉལ་བའི་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་ལས། དེ་ཉལ་བ་ན་གློ་གཡས་པ་ཕབ་ནས་ཉལ་བར་བྱེད་དེ། རྐང་པའི་སྟེང་དུ་རྐང་པ་བཞག་ལུས་ཆོས་གོས་ཀྱིས་གཡོགས་ནས་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་བཞིན་དུ་ལྡང་བ་དང་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ཉལ་བར་བྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །", - "target_pred": { -@@ -30808,7 +30808,7 @@ - }, - "270": { - "source": "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དག །ཚད་མེད་པར་ནི་གསུངས་པ་ལས། །སེམས་སྦྱང་བ་ཡི་སྤྱོད་པ་ནི། །ངེས་པར་དེ་སྲིད་སྤྱད་པར་བྱ། །", -- "target_gt": "The bodhisattva's practices are taught to be innumerable. Among them, the practice of purifying the mind should certainly be engaged in for that duration.", -+ "target_gt": "The bodhisattva's practices Are taught to be innumerable. Among them, surely first embrace The ways of purifying the mind.", - "commentary_1": "འདིར་གཞན་ཡང་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་ཅེས་སྨོས་ཏེ། སྤྱོད་པ་ཞེས་པ་ནི་བསླབ་པར་བྱ་བའོ། །སྦྱང་བ་ནི་ཉེས་པ་སེལ་བའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དག་གི་དབྱེ་བ་ཚད་མེད་པ་ནི་གསུངས་པ་ལས་ཐམས་ཅད་སྒྲུབ་པར་མ་ནུས་ནའང་སེམས་སྦྱང་བའི་སྤྱོད་པ་སྔར་བཤད་པ་དེ་དང་དེ་དག་ངེས་པར་དེ་སྲིད་དུ་སྤྱད་པར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -30894,7 +30894,7 @@ - }, - "271": { - "source": "ཉིན་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ། །ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་བྱ་ཞིང་། །རྒྱལ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བརྟེན་པས། །ལྟུང་བའི་ལྷག་མ་དེས་ཞི་བྱ། །", -- "target_gt": "Three times each day and night, recite the Sutra in Three Sections. Relying on the victors and bodhichitta, pacify the remaining downfalls.", -+ "target_gt": "Three times each day, three times each night, Recite the Sutra in Three Sections. Because of the buddhas and bodhichitta, This pacifies remaining downfalls.", - "commentary_1": "དེ་དག་གིས་ནི་ལྟུང་བ་བཤགས་པར་མཚོན་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་རྗེས་ལ་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཉིན་དང་མཚན་མོ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དུས་གསུམ་པོ་རྣམས་མཉམ་པར་ཚང་བ་ནི་དུས་གསུམ་མོ། །ཉིན་མོ་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་གསུམ་དུ་བྱས་ཏེ་ལན་དྲུག་ཏུའོ། །ཕུང་པོ་གསུམ་ནི་སྡིག་པ་བཤགས་པ་དང་། བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་མཉམ་པར་ཚང་བའོ། །ལྷག་མ་ནི་བཤགས་པ་ལས་གཞན་ནོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་ཕུང་པོ་གསུམ་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་སྟོན་པ་དེས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་རྒྱལ་བ་ལ་བརྟེན་པ་བྱས་པའོ། །ཞི་བ་ནི་རབ་ཏུ་ཞི་བའོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཉིན་ལན་གསུམ་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ་སྡིག་པ་བཤགས་པ་དང་། བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་། དགེ་བ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བ་སྟེ་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་པར་བྱ་ཞིང་། རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་སྟོབས་བཞི་ཚང་བར་འགྱུར་བས་དེས་རྩ་བའི་ལྟུང་བ་སྔར་བཤད་པའི་ལྷག་མ་དེ་ཞི་བར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -31024,7 +31024,7 @@ - }, - "272": { - "source": "རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། །", -- "target_gt": "Whatever you do at any time, whether for your or others' sakes, make efforts to train in the precepts that have been taught for that situation.", -+ "target_gt": "Whatever you do at any time Whether for your or others' sakes, Make efforts to train in the precepts That have been taught for that situation.", - "commentary_1": "གཞན་ཡང་བསླབ་པར་བྱ་བ་མ་ངེས་པ་རྣམས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རང་ངམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་གྱི་དབང་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དབང་ངོ་། །གནས་སྐབས་ནི་གོ་མི་ལ་སོགས་པ་གང་ཡང་རུང་བའོ། །བསླབ་པ་ནི་བསླབ་པར་བྱའོ།།", - "commentary_2": "བཞི་པ་ལ་ལྔ་སྟེ། བསླབ་བྱའི་གནས་ལ་འབད་དེ་བསླབ་པ་དང་། ཡུལ་མང་པོ་ལ་བསླབ་པ་དང་། ཆེད་དུ་བྱ་བ་གཞན་དོན་དུ་བསླབ་པ་དང་། སློབ་པའི་གྲོགས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བསྟེན་ཚུལ་དང་། སློབ་ཚུལ་ཤེས་པའི་དོན་དུ་མདོ་སོགས་བལྟ་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཆེད་དུ་བྱ་བ་རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་སྟེ་གནས་སྐབས་གང་དུ་བྱ་བ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་རྒྱལ་པས་བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི་གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ་པར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -31153,7 +31153,7 @@ - }, - "273": { - "source": "རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པ། །དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ལྟར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་གང་ཡང་མེད། །", -- "target_gt": "There is nothing at all the victors' offspring should not learn, And for the wise who live like this, There's nothing that will not be merit.", -+ "target_gt": "There is not anything at all The victors' offspring should not learn, And for the wise who live like this, There's nothing that will not be merit.", - "commentary_1": "ཅི་ཡང་དེ་ལྟར་མ་ངེས་པས་སྟོན་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། རྒྱལ་སྲས་ཞེས་སྨོས་ཏེ།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པའི་ཤེས་བྱ་དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། གང་རུང་གཅིག་མ་ཤེས་ན་གཞན་དོན་རྫོགས་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། རིག་པའི་གནས་ལྔ་དག་ལ་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན། །འཕགས་མཆོག་གིས་ཀྱང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་མི་འགྱུར་ཏེ། །དེ་ལྟ་བས་ན་གཞན་དག་ཚར་གཅད་རྗེས་བཟུང་དང་། །བདག་ཉིད་ཀུན་ཤེས་བྱ་ཕྱིར་དེ་ལ་དེ་བརྩོན་བྱེད། །ཅེས་སོ། །དེ་ལྟར་བསླབ་བྱ་རྣམས་ལེགས་པར་ཤེས་ཤིང་སློབ་པར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ་བསོད་ནམས་སུ་མི་འགྱུར་བའི་བྱ་བ་གང་ཡང་མེད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -31584,7 +31584,7 @@ - }, - "277": { - "source": "མདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་བསླབ་པ་སྣང་། །དེ་བས་མདོ་སྡེ་བཀླག་པར་བྱ། །ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ། །", -- "target_gt": "The precepts are described in the sutras, so therefore you should read the sutras. As a beginning, you should read the Sutra of Akashagarbha.", -+ "target_gt": "The precepts are described in them, So therefore you should read the sutras. As a beginning, you should read The Sutra of Akashagarbha.", - "commentary_1": " རྩ་བའི་ལྟུང་བ་ནི་གང་སྡོམ་པ་འཇིག་པར་བྱེད་པའོ། །", - "commentary_2": "མདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་བསླབ་པ་རྣམས་སྣང་སྟེ་གསལ་བར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལས་ཀྱང་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ་དེ་ལས་ལྟུང་བ་དང་དེ་བཅོས་ཐབས་བསྟན་ལ། དེ་དག་ནི་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ཤེས་དགོས་པས་སོ། །སློབ་དཔོན་ཉིད་ཀྱིས་མཛད་པའི་བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་ངེས་པར་ཏེ་གདོན་མི་ཟ་བར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།", - "target_pred": { -@@ -31894,7 +31894,7 @@ - }, - "280": { - "source": "གང་ལས་གང་ནི་མ་བཀག་པ། །དེ་ཉིད་སྤྱད་པར་བྱ་བ་སྟེ། །འཇིག་རྟེན་སེམས་ནི་བསྲུང་བའི་ཕྱིར། །བསླབ་པ་མཐོང་ནས་ཡང་དག་སྤྱད། །", -- "target_gt": "What those do not prohibit is what you should act upon. To guard the minds of worldly people, noting the precepts, act correctly.", -+ "target_gt": "What those do not prohibit is The merit you should act upon. To guard the minds of worldly people, Noting the precepts, act correctly.", - "commentary_1": " ཡང་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་པའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་པའི་ཕྱིར་ཡང་བསླབ་པ་བསྲུང་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ལས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་དུ་བཀག་པ་མེད་པའི་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ། ངེས་པར་སྦྱར་བར་བྱ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་བསྲུང་བའི་དོན་དུ་ཡིན་པས་ན། བསླབ་པ་མཐོང་ནས་བསླབ་པ་དེ་དང་མི་འགལ་བར་ཡང་དག་པར་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་འཇིག་རྟེན་པ་མོས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ །དྲན་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་མིང་ཉིད་ཀྱིས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྔར་བརྗོད་དོ། །ཤེས་བཞིན་གྱི་མ་བརྗེད་པས་དེ་ངེས་པར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "གང་ལས་བྱ་བ་གང་ནི་མ་བཀག་པ་དེ་ཉིད་སྤྱད་པར་བྱ་བ་སྟེ་འཇིག་རྟེན་གྱི་སེམས་མ་དད་པ་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་བསླབ་བཏུས་སོགས་ལས་དེ་ཡོད་པའི་བསླབ་པ་མཐོང་ནས་ཡང་དག་པར་སྤྱད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -32233,7 +32233,7 @@ - }, - "283": { - "source": "བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས། །ལེགས་སྤྱད་གང་ཡིན་དེ་ཀུན་ཡང་། །ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་པར་བྱེད། །", -- "target_gt": "One moment's anger destroys all good deeds accumulated in a thousand aeons, such as giving or offering to the buddhas.", -+ "target_gt": "One moment's anger shatters all Good acts accumulated In a thousand aeons, such as giving Or offering to the buddhas.", - "commentary_1": " གོང་དུ་སྦྱིན་པ་གོ་རིམས་མ་ངེས་པར་བཤད་པའི་རྗེས་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྟན་ནས་བཟོད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསྐལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྦྱིན་པ་ནི་སྔར་བརྗོད་པའོ། །མཆོད་པ་ནི་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་གྱིས་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ལ་སོགས་པ་མཆོད་པའོ། །ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །དེ་ཀུན་ཞེས་པ་ནི་འདས་མ་ཐག་ཏུ་བརྗོད་པ་རྣམས་སོ། །ཁོང་ཁྲོ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ལ་ཞེ་སྡང་བའོ། །", - "commentary_2": "བཟོད་པའི་ལེའུ་ལ་གཉིས། བཟོད་པ་སྒོམ་པར་འོས་པ་དང་། ཇི་ལྟར་སྒོམ་པའི་ཐབས་སོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཁྲོ་བའི་ཉེས་དམིགས་དང་། བཟོད་པའི་ཕན་ཡོན་ནོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མ་མཐོང་བའི་འབྲས་བུ་དང་། མཐོང་བའི་འབྲས་བུ་དང་། དེ་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པའི་སྦྱིན་པ་དང་བདེ་གཤེགས་ལ་སོགས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་མཆོད་པ་དང་ལེགས་སྤྱད་དེ་ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་པར་བྱེད་ཅེས་འགྲེལ་པ་དག་ལས་སོ། །དེ་ཉིད་འཇམ་དཔལ་རྣམ་པར་རོལ་པའི་མདོ་ལས། འཇམ་དཔལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྐལ་པ་བརྒྱར་བསགས་པའི་དགེ་བ་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། ཞེས་གསུངས་སོ། ། འདི་ལ་གཞོམ་བྱ་དང་། འཇོམས་བྱེད་དང་། འཇོམས་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། སྤྱིར་དགེ་བ་ཐབས་ཤེས་གཉིས་ཀས་མ་ཟིན་པ་བསོད་ནམས་ཆ་མཐུན་གྱི་དང་། བདག་མེད་རྟོགས་པས་ཟིན་པ་ཐར་པ་ཆ་མཐུན་ཙམ་དང་། ཐབས་ཤེས་གཉིས་ཀས་ཟིན་པ་ཐེག་ཆེན་གྱི་དགེ་བ་དང་གསུམ་ཡོད་པ་ལས་དང་པོ་ཡིན་ལ། གཉིས་པ་ནི། ཡུལ་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་དམིགས་ནས་ངོ་བོ་དྲག་ཏུ་འཁྲུགས་པ། རྗེས་ཀྱང་འགྱོད་པ་ལ་སོགས་པའི་གཉེན་པོ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ཞིང་། གསུམ་པ་ནི། ས་བོན་རྩ་བ་ནས་འཇོམས་པ་མ་ཡིན་གྱི། སྐྱེས་ནས་མྱོང་འགྱུར་གྱི་ནུས་པ་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་ལན་གྲངས་གཞན་དུ་མྱོང་འགྱུར་དུ་བསྒྱུར་བ་སྟེ། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ལྕི་བ་དེའི་འབྲས་བུ་ཐོག་མར་སྨིན་པར། གནས་བརྟན་སྒྲ་གཅན་འཛིན་གྱིས། ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལྕི་གང་དང་། །ཉེ་བ་གང་དང་གོམས་པ་གང་། །སྔར་བྱས་གང་ཡིན་དེ་དག་ལས། །སྔ་མ་སྔ་མ་རྣམ་སྨིན་འགྱུར། །ཞེས་བཤད་པས་སོ་ཟེར་ཡང་མྱོང་དུས་བསྒྱུར་པ་ནི་ཐར་ཆ་ལ་ཡང་ནུས་པས་གཞོམ་བྱ་མ་ངེས་ཤིང་། འཇོམས་ཚུལ་ཡང་མ་ངེས་ཏེ། འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་ལས། ཉེ་བ་འཁོར་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆེན་པོ་ཡང་སྲབ་པ་དང་ཡོངས་སུ་བྱང་བ་དང་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བས་ན་མགལ་དུམ་ལ་ཡང་སེམས་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པའི་ལུས་ལ་ལྟ་ཅི་ཞིག་སྨྲོས་ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -32457,7 +32457,7 @@ - }, - "285": { - "source": "ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན། །ཡིད་ནི་ཞི་བ་ཉམས་མི་མྱོང་། །དགའ་དང་བདེ་བའང་མི་འཐོབ་ལ། །གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་འགྱུར། །", -- "target_gt": "When pangs of hatred clutch the mind, It does not feel any peace. No joy, no comfort can be had, No sleep, no constancy can be found.", -+ "target_gt": "When pangs of hatred clutch the mind, It does not feel any peace. No joy, no comfort, and no sleep, No constancy can be had.", - "commentary_1": " ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུམ་གསུངས་ཏེ། ཞི་བའི་ཡིད་ཅེས་པ་ནི་ཡིད་རབ་ཏུ་ཞི་བའོ། །དགའ་བ་ཉིད་བདེ་བའོ། །མི་འཐོབ་པ་ནི་ཞེ་སྡང་གི་མེ་འབར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བརྟན་མེད་ནི་མི་བརྟན་པར་འགྱུར་བའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན་ཡིད་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བ་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་ཉམས་སུ་མི་མྱོང་ཡིད་དགའ་བ་དང་སྒོ་ལྔའི་འཁོར་གྱི་བདེ་བའང་མི་ཐོབ་ལ། གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་དེ་ལུས་སེམས་སོ་མི་ཐུབ་པར་འགྱུར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -32689,7 +32689,7 @@ - }, - "287": { - "source": "དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་འགྱུར། །སྦྱིན་པས་བསྡུས་ཀྱང་བསྟེན་མི་བྱེད། །མདོར་ན་ཁྲོ་བ་བདེར་གནས་པ། །དེ་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །", -- "target_gt": "He will distress his friends. Those gathered with gifts won't serve. In brief, there is not anything That makes the angry happy.", -+ "target_gt": "He will distress his friends and kin. Those gathered with gifts won't serve. In brief, there is not anything That makes the angry happy.", - "commentary_1": " དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གོ་སླའོ། །གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་རྣམས་བསྐྱེད་པ་དེའི་ཕྱིར་དགྲས་བརྟགས་པའོ། །", - "commentary_2": "ཞེ་སྡང་དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་བྱེད། སྦྱིན་པས་སེམས་ཅན་བསྡུས་ཀྱང་ཞེ་སྡང་གི་དབང་གིས་སེམས་ཅན་རྣམས་དེ་དང་རྟེན་ཅིང་འགྲོགས་པར་མི་བྱེད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -32817,7 +32817,7 @@ - }, - "288": { - "source": "ཁྲོ་བའི་དགྲ་ཡིས་དེ་ལ་སོགས། །སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་བྱེད་པར་འགྱུར། །གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ། །དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ། །", -- "target_gt": "The enemy anger will create sufferings such as these. Those who diligently overcome anger are happy here and elsewhere.", -+ "target_gt": "The enemy anger will create Sufferings such as these. Those bent on overcoming anger Are happy here and elsewhere.", - "commentary_1": " གང་ཁྲོ་བ་འཇོམས་པ་དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་བདེ་བ་ལས་གཞན་དུ་མ་ཡིན་ནོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། མདོར་ན་ཁྲོ་བས་བདེ་བར་གནས་པ་དེ་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས། ཁྲོ་བའི་དགྲ་ཡིས་དེ་ལ་སོགས་པ་འདི་དང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ་དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ་ཞེས་པའོ། །", - "target_pred": { -@@ -32912,7 +32912,7 @@ - }, - "289": { - "source": "མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས། །ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། །", -- "target_gt": "When what I do not want is done, or my desires are blocked, displeasure will fuel my hatred, which will grow to destroy me.", -+ "target_gt": "When what I do not want is done, Or my desires are blocked, Displeasure will then fuel my hatred, Which will grow to destroy me.", - "commentary_1": " ཞེ་སྡང་གཞོམ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེའི་རྒྱུ་བརྟག་པར་བཞེད་ནས་མི་འདོད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། མི་འདོད་པ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡིད་མི་བདེ་བ་ནི་འཁྲུགས་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་རེངས་པར་བྱེད་པའི་ཟས་ཡིན་ལ་དེ་ཐོབ་ནས་བརྟས་པར་བྱེད་རྒྱགས་པར་བྱེད་པས་ན་ཡང་ཟས་སོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། བསྟན་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྤང་བྱའི་རྒྱུའི་ཉེས་པ་བསམ་པ་དང་། དེས་ན་དེ་བཟློག་པར་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། མི་འདོད་པ་བྱས་པ་དང་། འདོད་པའི་གེགས་བྱས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས་ཞེ་སྡང་གི་ནུས་པ་བརྟས་ཏེ་བདག་ཉིད་འཇོམས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -33027,7 +33027,7 @@ - }, - "290": { - "source": "དེ་ལྟས་བདག་གིས་དགྲ་བོ་དེའི། །ཟས་ནི་རྣམ་པར་གཞོམ་པར་བྱ། །འདི་ལྟར་བདག་ལ་གནོད་པ་ལས། །དགྲ་འདི་ལ་ནི་ལས་གཞན་མེད། །", -- "target_gt": "Thus I'll destroy the sustenance of this, my enemy. Other than causing harm to me, this enemy has no other function.", -+ "target_gt": "Thus I'll destroy the sustenance Of this, my nemesis. Other than causing harm to me, This enemy has no function.", - "commentary_1": " གཞོམ་བྱ་ནི་བསལ་བར་བྱའོ།།གནོད་པ་ནི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་འཇོམས་པའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དེ་ལྟ་བས་ན་བདག་གི་དགྲ་བོ་ཞེ་སྡང་འདིའི་ཟས་ཡིད་མི་བདེ་ནི་རྣམ་པར་གཞོམ་པར་བྱ་བར་རིགས་ཏེ། དེའང་རྒྱུ་མཚན་འདི་ལྟར་བདག་ལ་གནོད་པ་ལས་དགྲ་འདི་ལ་ནི་ལས་གཞན་མེད་པས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -33130,7 +33130,7 @@ - }, - "291": { - "source": "ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི། །དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་མི་བྱ། །མི་དགའ་བྱས་ཀྱང་འདོད་མི་འགྲུབ། །དགེ་བ་དག་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར། །", -- "target_gt": "Whatever happens, I will not upset my cheerfulness. Displeasure won't fulfill my wishes but will strip away my virtues.", -+ "target_gt": "Whatever happens, I will not Upset my cheerfulness. Displeasure won't fulfill my wishes But strip away my virtues.", - "commentary_1": " ཇི་ལྟར་དེའི་ཟས་འཇོམས་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ་ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་བ་ནི་ཡིད་བདེ་བའོ། །དཀྲུག་པར་མི་བྱ་བ་ནི་གཏང་བར་མི་བྱའོ། །", - "commentary_2": "དེས་ན་ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི་དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་པ་སྟེ་ཡིད་མི་བདེ་མི་བྱའོ། །མི་དགའ་བ་བྱས་ཀྱང་དེ་ཙམ་གྱིས་འདོད་པ་མི་འགྲུབ་ཅིང་དགེ་བ་དག་ཀྱང་ཉམས་པར་འགྱུར་བས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -33330,7 +33330,7 @@ - }, - "293": { - "source": "བདག་གམ་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ། །སྡུག་བསྔལ་བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་དང་། །མི་སྙན་ཞེས་བྱ་མི་འདོད་དེ། །དགྲ་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པས་སོ། །", -- "target_gt": "We don't want pain, humiliation, harsh words, or disrepute either for ourselves or for our friends. It's the opposite for our foes.", -+ "target_gt": "We don't want pain, humiliation, Insults, or disrepute Either for us or for our friends. It's the opposite for our foes.", - "commentary_1": "བདག་གམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་དང་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ་གང་སྡུག་བསྔལ་ཏེ་ལུས་དང་ངག་ལས་བྱུང་བ་དང་། བརྙས་པ་སྟེ་ངན་པ་འདི་ཞེས་བྱ་བ་དང་། ཚིག་རྩུབ་སྟེ་གནད་དུ་ཕོག་པའི་ཚིག་དང་། མི་སྙན་པ་སྟེ་གྲགས་པ་མ་ཡིན་པ་བརྗོད་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་མི་འདོད་པ་སྟེ། མངོན་པར་མི་འདོད་པའོ། །དགྲ་རྣམས་ལ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་སྟེ། དེ་ཐམས་ཅད་འདོད་པའོ། །གལ་ཏེ་ནམས་ཀྱང་མ་གོམས་པ་གོམས་པར་བྱེད་པར་མཚུངས་པ་ལ་བདེ་བ་ཉིད་ཅིའི་ཕྱིར་གོམས་པར་མི་བྱ་སྙམ་པ་ལ། །", - "commentary_2": "རྒྱས་བཤད་ལ་གཉིས་ཏེ། ཁྲོ་བའི་ཡུལ་གྱི་དབྱེ་བ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་གམ་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་དང་། བརྙས་པ་སྟེ་མ་རྙེད་པ་དང་། ཚིག་རྩུབ་ཀྱིས་སྨད་པ་དང་། གྲགས་མིན་བརྗོད་པའི་མི་སྙན་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞི་པ་མི་འདོད་ཅིང་། བཟློག་པ་བཞི་པོ་འདོད་དེ་དགྲ་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པས་ན། སྡུག་བསྔལ་སོགས་འདོད་ལ་བདེ་བ་ལ་སོགས་མི་འདོད་པ་བཅུ་གཉིས་བྱས་པ་དང་། འདོད་པ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་གེགས་བྱས་པ་ལས་ཁྲོ་བ་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །", - "target_pred": { -@@ -33589,7 +33589,7 @@ - }, - "295": { - "source": "དཀའ་ཟློག་དད་དང་ཀརྣ་པ། །བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །དོན་མེད་བཟོད་བྱེད་ཐར་པ་ཡི། །དོན་དུ་བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྔར། །", -- "target_gt": "The Durga cults and Karnatans pointlessly bear the sensations of burns and wounds, so why am I not bearing them for the sake of liberation?", -+ "target_gt": "The Durga cults and Karnatans Pointlessly bear the sensations Of burns and wounds, so why am I A coward for freedom's sake?", - "commentary_1": "གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་འདི་དོན་ཆེན་པོ་བསྒྲུབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བསྲན་པར་བྱ་བའི་འོས་ཁོ་ནའོ་ཞེས་དཔེ་དང་བཅས་པར་དཀའ་ཟློག་ཅེས་ཏེ། འདི་ལྟར་ཀར་ན་དའི་ཡུལ་ན་ཙན་དྷི་ལ་མོས་པའི་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་རྒྱུ་ཆེན་པོའི་དུས་སུ་སྨྱུང་བ་ཞག་གསུམ་མམ་ཞག་གཅིག་བྱས་ཀྱི་རྗེས་ལ།ཆེད་དུ་གཏད་ནས་རང་གི་ཡན་ལག་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་འགྲན་པ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་ཡང་གཅིག་ལ་གཅིག་སྲོག་འདོར་བར་བྱེད་དོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། སྡུག་བསྔལ་མེད་ན་འཁོར་བ་ལས་སྐྱོ་བ་མི་འབྱུང་བས་དེ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་མེད་པ་དེ་བས་ན་སེམས་ཁྱོད་སྡུག་བསྔལ་དང་དུ་ལེན་པ་ལ་བརྟེན་པར་མནོས་ཤིག་པའོ། །གཞན་ཡང་དབང་ཕྱུག་གི་དཀའ་ཐུབ་བཟློག་པའི་ལྷ་མོ་ཨུ་མ་ལ་དད་པ་དག་སྟོན་ཟླ་འབྲིང་པོའི་ཚེས་དགུ་ལ་སོགས་པའི་ཚེ་ཞག་གཅིག་གམ་གསུམ་སྨྱུང་བར་གནས་ནས་རང་གི་ལུས་བསྲེགས་པ་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་དང་། ཡུལ་ཀརྞ་ཊ་པ་རྣམས་འགྲན་པའི་ཕྱིར་ཕན་ཚུན་མཚོན་གྱིས་བསྣུན་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དོན་མེད་པར་ཡང་བཟོད་པར་བྱེད་ན། ཐར་པའི་དོན་དུ་བདག་ཀོ་ཅིའི་ཕྱིར་སྡར་ཞེས་པའོ། །", - "target_pred": { -@@ -33934,7 +33934,7 @@ - }, - "298": { - "source": "ཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་། །ནད་དང་འཆིང་དང་རྡེག་སོགས་ལ། །བདག་གིས་བཟེ་རེ་མི་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་གནོད་པ་འཕེལ། །", -- "target_gt": "Thus I won't be thin-skinned about heat, cold, rain and wind, or illness, bondage, beatings, and such— Being so makes them worse.", -+ "target_gt": "Thus I won't be thin-skinned about Heat, cold, and wind and rain, Or illness, bondage, beatings, and such— Being so makes them worse.", - "commentary_1": "ཚ་གྲང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སོགས་པའི་སྒྲས་ལམ་དུ་ཉོན་མོངས་པ་ཡང་གཟུང་ངོ་། །དེ་དག་གིས་ཉེ་བར་གནས་པར་བྱ་ཞིང་བཟེ་རེ་སྲན་ཆུང་བར་མི་བྱ་བ་ནི་བསླབ་ཅིང་གོམས་པར་བྱ་བའི་འོས་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །", - "commentary_2": "གཞན་ཡང་ཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་བརྡེག་སོགས་ལ་བདག་གིས་ཟེ་རེ་བཟོད་སྲན་ཆུང་བར་མི་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་བྱས་ན་གནོད་པ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -34191,7 +34191,7 @@ - }, - "300": { - "source": "དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་ངང་བརྟན་དང་། །སྡར་མའི་ཚུལ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཁྱད་བསད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱོས། །", -- "target_gt": "This is from steadfastness of mind or else from cowardice. Thus disregard the injuries—do not let pains affect you.", -+ "target_gt": "This is from steadfastness of mind Or else from cowardice. Thus disregard the injuries— Do not let pains affect you.", - "commentary_1": "དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིར་ཞིང་ཁོང་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་འཐོབ་པར་བྱེད་ཅིང་ཕམ་དུ་མི་ཉན་པས་ན་ཁྱད་དུ་གསོད་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་དུ་བསད་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་བགྲོད་པར་བྱེད་པའོ། །", - "commentary_2": "དེ་གཉིས་ནི་རིམ་པ་ལྟར་སེམས་ཀྱི་ངང་བརྟན་པ་དང་། སྡར་མའི་ཚུལ་ལ་གོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། དེ་བས་གོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་དུ་གསོད་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་པར་བྱོས་ཤིག", - "target_pred": { -@@ -34656,7 +34656,7 @@ - }, - "304": { - "source": "མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །འབྱུང་གནས་ཆེ་ལ་མི་ཁྲོ་བར། །སེམས་ཡོད་རྣམས་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ། །དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐུལ། །", -- "target_gt": "We don't get angry at bile and such, great sources of suffering. So why be angry at the sentient? They too are all provoked by conditions.", -+ "target_gt": "We don't get angry at bile and such, Great sources of suffering, So why be angry at the sentient? Conditions provoke them too.", - "commentary_1": "མཁྲིས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། རྐྱེན་འདུས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་བདོ་བ་ལ་ནི་ཁོ་བོས་ཁྲོ་བ་མ་ཡིན་ན། སེམས་ཡོད་པ་རྣམས་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ཁྲོ་བར་བྱེད། རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྐུལ་བ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱེད་པའོ་ཞེས་ནི་སྦྱར་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏེ། རྐྱེན་འདུས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཁྲོ་བ་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གནོད་བྱེད་ལ་ཁྲོ་བ་བཟློག་པ་དང་། དེ་ལ་མི་རིགས་པ་སྤོང་བ་དང་། སྐབས་དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གནོད་བྱེད་ལ་རང་དབང་མེད་པས་ཁྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་མི་རིགས་པ་དང་། རང་དབང་ཡོད་པའི་གནོད་བྱེད་དགག་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། རང་དབང་དང་། སེམས་པ་མེད་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། ། དང་པོ་ནི། དགྲས་བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཁྲོའོ་སྙམ་ན། མཁྲིས་པ་དང་བད་ཀན་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོའི་འབྱུང་གནས་ཆེན་པོ་ལའང་མི་ཁྲོ་བར་སེམས་ཡོད་ཀྱི་དགྲ་བོ་ཁོ་ན་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ། མཁྲིས་སོགས་རྐྱེན་གྱིས་རང་དབང་མེད་པར་བྱུང་བས་མི་ཁྲོའོ་སྙམ་ན། གནོད་བྱེད་དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་རྐྱེན་ཉོན་མོངས་པ་དེ་ཡང་མི་འདོད་བཞིན་དུ་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ནན་གྱིས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ།", - "target_pred": { -@@ -34973,7 +34973,7 @@ - }, - "307": { - "source": "གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་། །བདག་ཅེས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཉིད་བདག་ནི་འབྱུང་བྱ་ཞེས། །ཆེད་དུ་བསམས་ཤིང་འབྱུང་བ་མེད། །", -- "target_gt": "The primal substance that they claim and self that they imagine do not think, \"I will come to be,\" and arise intentionally.", -+ "target_gt": "The primal substance that they claim And self that they imagine Do not think, “I will come to be,” And arise intentionally.", - "commentary_1": "ཅི་སྟེ་འདི་ལྟར་གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བོ་དང་རིགས་པ་ཅན་ལ་སོགས་པའི་འདིར་བདག་ཉིད་རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ཇི་ལྟར་ན་རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་སྙམ་པ་ལ། གཙོ་བོ་ཞེས་སྨོས་ཏོ། གང་རྡུལ་དང་མུན་པ་སྙིང་སྟོབས་ཆ་མཉམ་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་གཙོ་བོ་ཞེས་འདོད་པ་དང་། བདག་ཅེས་བརྟགས་པ་དེ་དག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་ནི་མི་འདོད་པའོ། །དེ་དག་ཉིད་འདི་ལྟར་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ཆེད་དུ་བསམས་ཤིང་འབྱུང་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ།", - "commentary_2": "གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་བདག་ཅེས་བཏགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཆོས་ཅན། བདག་ནི་གནོད་པ་ལ་སོགས་པ་བྱ་བའི་ཕྱིར་འབྱུང་བར་བྱའོ་ཞེས་ཆེད་དུ་བསམས་ནས་འབྱུང་བ་མེད་དེ། མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་བཞིན་ནོ། །རྟགས་ནི། དེ་དག་རྟག་པ་རང་དབང་དུ་ཁས་བླངས་པས། སྐྱེས་ན་མི་རྟག་པ་དང་། རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་གཞན་དབང་ཅན་དུ་འགྱུར་བས་སོ། །ཁྱབ་པ་ནི།", - "target_pred": { -@@ -35182,7 +35182,7 @@ - }, - "309": { - "source": "ཅི་སྟེ་བདག་དེ་རྟག་ན་ནི། །མཁའ་བཞིན་བྱེད་པ་མེད་པར་མངོན། །རྐྱེན་རྣམས་གཞན་དང་ཕྲད་ན་ཡང་། །འགྱུར་བ་མེད་ལ་ཅི་བྱར་ཡོད། །", -- "target_gt": "If permanent, the self, like space, would clearly have no action. Even when encountering other conditions, what can be done to the unchanging?", -+ "target_gt": "If permanent, the self, like space, Would clearly have no action. When it encounters other conditions, What acts on the unchanging?", - "commentary_1": "ཇི་སྟེ་བདག་དེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དང་གི་སྒྲས་ནི་སེམས་དང་བཅས་པ་ཡང་གཟུང་ངོ་། །བྱེད་པ་མེད་པ་ནི་བྱེད་པ་དང་བྲལ་བའོ། །རྐྱེན་རྣམས་གཞན་ཞེས་པ་ནི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྐྱེན་ནོ། །འགྱུར་བ་མེད་པ་ནི་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བའོ། །", - "commentary_2": "ཅི་སྟེ་རྟག་ན་ནི་སྟེ་རྟག་པའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་བཞིན་ནོ། །གལ་ཏེ་བདག་རྟག་ཀྱང་རྐྱེན་གཞན་མི་རྟག་པ་རྣམས་དང་ཕྲད་ན་དོན་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ཡང་མི་འཐད་དེ། རང་བཞིན་འགྱུར་བ་མེད་པ་ལ་རྐྱེན་གྱིས་སྔར་མེད་ཁྱད་པར་ཅི་བྱར་ཡོད་དེ་མེད་པས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -35277,7 +35277,7 @@ - }, - "310": { - "source": "བྱེད་པའི་ཚེ་ཡང་སྔོན་བཞིན་ན། །བྱེད་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །དེ་ཡི་བྱེད་པ་འདི་ཡིན་ཞེས། །འབྲེལ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་ཡོད། །", -- "target_gt": "If during the action, it's like before, What does the action do to it? If you say, \"This is what acts on it,\" What is it that's related?", -+ "target_gt": "If during the action, it's like before, What does the action do to it? If you say, “This is what acts on it,” What is it that's related?", - "commentary_1": "སྔོན་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་བྱེད་པ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །གཞན་ཡང་འདིར་འདིས་བྱོས་ཞེས་བྱེད་པ་པོ་མ་ཡིན་ཏེ་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", - "commentary_2": "འདི་ལྟར་རྐྱེན་གཞན་གྱིས་ཕན་པར་བྱེད་པའི་ཚེ་ཡང་བདག་དེ་སྔོན་བཞིན་ལས་མ་འགྱུར་ན་རྐྱེན་གྱི་བྱེད་པས་དེ་ལ་སྔར་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་བྱས་པར་མ་གྲུབ་ལ། འགྱུར་ན་རྟག་པ་ཉམས་སོ། །དེ་བས་ན་བདག་དེའི་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་པོ་འདི་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་གཉིས་ཕན་གདགས་བྱ་འདོགས་བྱེད་དུ་འབྲེལ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་ཡོད་དེ། རྟག་པ་ལ་རྐྱེན་གྱིས་ཕན་གདགས་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -35380,7 +35380,7 @@ - }, - "311": { - "source": "དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་། །དེ་ཡི་དབང་གིས་དེ་དབང་མེད། །དེ་ལྟར་ཤེས་ན་སྦྲུལ་ལྟ་བུའི། །དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་མི་འགྱུར། །", -- "target_gt": "In this way, everything's dependent and thus has no control. When you know that, you won't get angry at any snake-like thing.", -+ "target_gt": "In this way, everything's dependent And thus has no control. When you know that, you won't get angry At any illusory thing.", - "commentary_1": "དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བ་སྟེ། ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ནི་དབང་ཐམས་ཅད་དོ། །དེ་དབང་མེད་པ་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་སོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ་སྤྲོས་པ་མཐའ་དག་དང་བྲལ་བ་འམ། ཡང་ན་སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུ་ཞེས་པའི་ཚིག་སྦྱར་རོ། །མི་གཡོ་བ་ནི་མི་འགུལ་བའོ། །དངོས་པོ་རྣམས་དེ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་གང་ལ་ཁྲོ་བར་འགྱུར་ཏེ་ཁྲོ་ས་མེད་པའོ། །གལ་ཏེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་བྱ་བ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་བཟློག་པར་མི་རིགས་སོ་ཞེས་རྩོད་པ་བླང་བའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་གིས་འབྱུང་བ་ཡིན། རྐྱེན་རྣམས་ཀྱང་སྔ་མ་སྔ་མ་དེའི་དབང་གིས་བྱུང་བས་ན་དེ་དག་རང་དབང་མེད་པ་ཡིན་ཞིང་། སྔ་མའི་མཐར་ཐུག་པ་མེད་པས་རང་དབང་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་འགའ་ཡང་མི་སྲིད་པས་དེ་ལྟར་ཤེས་ནས་བདེན་པ་མེད་བཞིན་དུ་སྣང་བ་སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུའི་དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -35488,7 +35488,7 @@ - }, - "312": { - "source": "གང་གིས་གང་ཞིག་བཟློག་བྱ་སྟེ། །བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ཞེ་ན། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་རྣམས། །རྒྱུན་ཆད་འགྱུར་འདོད་མི་རིགས་མེད། །", -- "target_gt": "\"Who averts what? Even averting would be illogical.\" It's logical to say suffering will cease, dependent on that.", -+ "target_gt": "“Who averts what? Even averting Would be illogical.” It's logical to say suffering Will cease, dependent on that.", - "commentary_1": "གང་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་བྱ་བ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཡིན་ན་མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་བཟློག་པ་མི་རིགས་སོ་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཕྱོགས་སྔ་མའོ། །ལན་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བཟློག་པར་རིགས་པ་ཉིད་དོ།།གང་གི་ཕྱིར་ཞེས་བསྟན་ནས་དེའི་ལས་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་སྐྱེའོ་ཞེས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་ལ་བྱ་བ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་ལས་འཁོར་བར་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱ་བར་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུན་ཆད་པར་འདོད་པ་སྟེ་ལྡོག་པར་འདོད་པའོ་ཞེས་དགོངས་པའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་སྤྲུལ་པ་ལྟར་ཐམས་ཅད་བདེན་པ་མེད་ན་གང་ཟག་གམ་གཉེན་པོ་གང་གིས་ཁྲོ་བ་གང་ཞིག་བཟློག་པར་བྱ་སྟེ་བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཁྲོ་བ་བཟློག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁྲོ་བ་ལ་བརྟན་པའམ་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་རྒྱུན་ཆད་པར་འགྱུར་བར་འདོད་པས་མི་རིགས་པ་མེད་ཅེས་དགེ་ལྷ་དང་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཐམས་ཅད་རྐྱེན་ལས་སྐྱེ་ན་ཁྲོ་བ་བཟློག་པར་མི་རིགས་ཞེས་པའི་ལན་དུ་འཆད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -35693,7 +35693,7 @@ - }, - "314": { - "source": "གལ་ཏེ་རང་དགས་འགྲུབ་འགྱུར་ན། །འགའ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པས། །ལུས་ཅན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སུ་ལའང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་མི་འགྱུར། །", -- "target_gt": "If things were accomplished by free will, no one would ever have any suffering, for no living being wants to suffer.", -+ "target_gt": "If things were accomplished by free will, No living being at all Would ever have any suffering, For no one wants to suffer.", - "commentary_1": "གཞན་ཡང་འགྲུབ་འགྱུར་ན་སྟེ། འབྲས་བུ་སྨིན་པར་འགྱུར་ནའོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་གཞན་གྱིས་གནོད་པ་སྐྱེལ་བའོ། །", - "commentary_2": "གལ་ཏེ་རང་དགོས་འདོད་པ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ན་འགའ་ཡང་རང་ལ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པས་ལུས་ཅན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སུ་ལའང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -35798,7 +35798,7 @@ - }, - "315": { - "source": "བག་མེད་པས་ནི་བདག་ལའང་བདག །ཚེར་མ་ལ་སོགས་གནོད་པ་བྱེད། །བུད་མེད་ལ་སོགས་ཐོབ་བྱའི་ཕྱིར། །རྔམ་ཞིང་ཟས་གཅོད་ལ་སོགས་བྱེད། །", -- "target_gt": "They injure themselves by being careless of thorns and such. For the sake of women and the like, they crave and starve themselves and such.", -+ "target_gt": "They injure themselves by being careless Of thorns, et cetera. From lust, they starve themselves and such For sake of sex and the like.", - "commentary_1": "བག་མེད་པ་ནི་རང་ལ་གནོད་པའོ། །གཞན་ཡང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བདག་ཉིད་ལ་གནོད་པ་བྱེད་ན་དེ་དག་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་གནོད་པ་མི་བྱེད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེས་འབྲེལ་ཏོ། །ཚེར་མ་ལ་སོགས་ཞེས་པ་ནི་ཚེར་མ་སྟན་དུ་འདིང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ནད་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་འདོད་པ་མ་རྙེད་པའོ། །གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱེད་པའོ། །ཟས་གཅོད་པ་ནི་བཟའ་རྒྱུ་མི་ཟ་བར་སྡོད་པའོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་གནོད་པ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པའི་བཟོད་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གནོད་བྱེད་སྙིང་རྗེའི་ཡུལ་དུ་རིགས་པ་དང་། ཁྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་མི་རིགས་པ་དང་། ཁྲོ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། གནོད་བྱེད་དེ་དག་བག་མེད་པ་སྟེ་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་བདག་གི་ལུས་ལའང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཚེར་མ་ལ་སོགས་པས་གནོད་པར་བྱེད་ཅིང་། བུད་མེད་དང་ནོར་ལ་སོགས་པ་འཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་རྔམ་ཞིང་ཟས་གཅོད་ལ་སོགས་བྱེད།", - "target_pred": { -@@ -36126,7 +36126,7 @@ - }, - "318": { - "source": "ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པས་དེ་ལྟ་བུར། །བདག་གསོད་ལ་སོགས་ཞུགས་པ་ལ། །སྙིང་རྗེ་རྒྱ་ལ་མ་སྐྱེས་ན། །ཁྲོ་བར་འགྱུར་བ་ཅི་ཐ་ཚིག །", -- "target_gt": "Though we feel no compassion for those who kill themselves and so forth when afflictions arise, what good is getting angry?", -+ "target_gt": "Though rarely do we feel compassion For those who kill themselves And so forth when afflictions arise, What good is getting angry?", - "commentary_1": "ཉོན་མོངས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", - "commentary_2": "ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པས་དེ་ལྟ་བུར་བདག་གསོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཞུགས་པ་དེ་དག་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་བར་རིགས་ཤིང་། བརྒྱ་ལ་མ་སྐྱེས་ནའང་དེ་དག་ལ་ཁྲོ་བར་འགྱུར་བ་ཅིའི་ཐ་ཚིག་སྟེ་མི་རིགས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -36487,7 +36487,7 @@ - }, - "321": { - "source": "དབྱུག་པ་ལ་སོགས་དངོས་བཀོལ་ཏེ། །གལ་ཏེ་འཕེན་པ་ལ་ཁྲོ་ན། །དེ་ཡང་ཞེ་སྡང་གིས་སྦད་པས། །ཉེས་ན་ཞེ་སྡང་ལ་ཁྲོ་རིགས། །", -- "target_gt": "If I get angry at the wielder of the stick and such, who is impelled by hatred, it's right to get angry at hatred itself.", -+ "target_gt": "If I, ignoring the main thing— The stick—get angry at its wielder, Who is impelled by ire, it's right To get incensed at hatred.", - "commentary_1": "གལ་ཏེ་དབྱུག་པ་ལ་སོགས་པ་འཕེན་མཁན་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། དེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཉེས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་དོགས་པ་ལ། དབྱུག་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དགྲ་བོས་དབྱུག་པ་དང་མཚོན་ཆ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་བཀོལ་ཏེ་གནོད་པ་བྱས་པ་ན། དངོས་སུ་གནོད་མཁན་ཡིན་པས་དབྱུག་པ་དེ་ལ་ཁྲོ་བར་རིགས་ལ། གལ་ཏེ་དེ་འཕེན་མཁན་དགྲ་བོ་ཡིན་པས་དེ་ལ་ཁྲོ་ན་དགྲ་དེའང་ཞེ་སྡང་གིས་རྦད་པས་ཉིས་སུ་ན་ཞེ་སྡང་ལ་ཁྲོ་བར་རིགས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -36595,7 +36595,7 @@ - }, - "322": { - "source": "བདག་གིས་སྔོན་ཆད་སེམས་ཅན་ལ། །འདི་འདྲ་བ་ཡི་གནོད་པ་བྱས། །དེ་བས་སེམས་ཅན་འཚེ་བྱེད་པ། །བདག་ལ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་རིགས། །", -- "target_gt": "I, in the past, have caused such harms to other sentient beings. So it is right these ills occur to me who have hurt beings.", -+ "target_gt": "I, in the past, have caused such harms To other sentient beings, So it is right these ills occur To me who have hurt beings.", - "commentary_1": "གཞན་ཡང་བདག་གིས་སྔོན་ཆད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་སྦྱར་རོ། །གལ་ཏེ་གཞན་གྱིས་མཚོན་ཕྱུང་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ཁྲོ་བ་བྱེད་ན་དེའི་ཚེ་བདག་ཉིད་ལ་ཁྲོ་བའི་རིགས་ཏེ།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྔོན་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱས་པ་དང་། རང་གི་ལུས་དང་། ལས་ཀྱི་ཉེས་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་གིས་སྔོན་ཆད་སེམས་ཅན་ལ་ད་ལྟ་རང་ལས་བྱུང་བ་འདི་འདྲ་བ་ཡི་གནོད་པ་བྱས་ཏེ། དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་ལ་འཚེ་བར་བྱེད་པ་བདག་ལ་ལན་དུ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་བར་རིགས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -36981,7 +36981,7 @@ - }, - "325": { - "source": "བྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ལ་བརྐམ་པས་ན། །རང་གི་ཉེས་པས་གནོད་གྱུར་པ། །གཞན་ལ་བཀོན་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །", -- "target_gt": "The childish don't want suffering, but thirst for suffering's causes. When harmed by my own wrongs, what reason is there to resent others?", -+ "target_gt": "The childish don't want suffering, But thirst for suffering's causes. Can I resent another being When harmed by my own wrongs?", - "commentary_1": "བྱིས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བྱིས་པ་ནི་རྨོངས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ན་ནི་ཚའོ། །རྒྱུ་ཞེས་པ་ནི་ལུས་པ་ཉིད་དོ། །རང་གི་ཉེས་པས་གནོད་ཅེས་པའི་རྣམ་སྨིན་དཔེ་དང་བཅས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། བྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ལས་ངན་པ་དང་ལུས་ལ་བརྐམ་པས་ན་རང་གིས་དེ་གཉིས་བྱས་ཤིང་བཟུང་བའི་ཉེས་པས་གནོད་པ་འབྱུང་བར་གྱུར་པ་ལ་གཞན་ལ་བཀོན་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -37361,7 +37361,7 @@ - }, - "328": { - "source": "གལ་ཏེ་བདག་ལ་བསམ་པ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཡོད་ན་དམྱལ་མི་འགྲོ། །གལ་ཏེ་བདག་གིས་བདག་བསྲུངས་ན། །དེ་དག་ལ་འདིར་ཅི་ཞིག་བྱུང་། །", -- "target_gt": "If I have the quality of intention, I will not go to hell. If I protect myself, what can happen to them here?", -+ "target_gt": "If I've the quality of intention, I will not go to hell, And what can happen to them now If I protect myself?", - "commentary_1": "དེ་ལྟ་ན་གནོད་པ་བྱེད་མཁན་དམྱལ་བར་འགྲོ་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། བདག་ལ་བསམ་པའི་ཞེས་ཏེ། གལ་ཏེ་ཐབས་ལ་མཁས་པ་གང་ཡང་རུང་བ་ཅིག་གིས་བདག་དམྱལ་བར་མ་སོང་ན་དེའི་དེ་དག་ལ་གནོད་པ་བྱས་པར་འགྱུར་བར་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་ཀྱི། བདག་ཉིད་ཀྱི་བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་བདག་ཉིད་བསྲུང་བར་འགྱུར་བ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དོ། །", - "commentary_2": "གལ་ཏེ་གཞན་གྱི་སྡིག་རྐྱེན་བྱས་པས་བདག་ཀྱང་དམྱལ་བར་འགྲོའོ་སྙམ་ན། བདག་ལ་བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་བཟོད་པ་ཡོད་ན་དམྱལ་བར་མི་འགྲོའོ། །གལ་ཏེ་གནོད་བྱེད་དུ་མཉམ་པས་དམྱལ་བར་འགྲོ་མི་འགྲོའི་ཁྱད་མི་རུང་ངོ་སྙམ་ན། རུང་སྟེ་བདག་གི་བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་བདག་དམྱལ་བ་ལས་བསྲུངས་བ་ཡིན་ན་དེ་དག་ལ་འདིར་སྲུང་བྱེད་ཅི་ཞིག་འབྱུང་སྟེ་མ་བྱུང་བས་སོ། །འོ་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་བཟོད་པས་ཁྱོད་རང་བསྲུངས་ལ་ཕན་བྱེད་དུ་གྱུར་པའི་དགྲ་བོ་དེ་མ་བསྲུངས་བས་དྲིན་མི་ཤེས་པའམ་སྙིང་རྗེ་མེད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། བདག་གི་བཟོད་པས་དེ་བསྲུང་བར་མ་ནུས་མོད་ཀྱི། བཟོད་པ་མེད་པར་ཡང་གང་གིས་བསྲུང་།", - "target_pred": { -@@ -37455,7 +37455,7 @@ - }, - "329": { - "source": "འོན་ཏེ་ལན་དུ་གནོད་བྱས་ན། །དེ་དག་བསྲུངས་པར་མ་གྱུར་ལ། །བདག་གི་སྤྱོད་པའང་ཉམས་པར་འགྱུར། །དེས་ན་དཀའ་ཐུབ་ཞིག་པར་འགྱུར། །", -- "target_gt": "But if I harm them in return, They will not be protected, While my own conduct is debased; Thus, austerity will be destroyed.", -+ "target_gt": "But if I harm them in return, They will not be protected While my own conduct is debased; Austerity destroyed.", - "commentary_1": "ལན་དུ་གནོད་པར་བྱས་པ་ནི་དེ་དག་ལ་གནོད་པའོ། །སྤྱོད་པ་ནི་གཞན་རྗེས་སུ་བསྐྱང་བའོ། །ཉམས་པ་ནི་ཞིག་པའོ། །ཞིག་པར་འགྱུར་བ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་འགྲོ་བའོ། །དཀའ་ཐུབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྗེས་སུ་བརྩེ་བའི་ཚིག་སྟེ། ཕྱིས་དེ་དག་གདོན་པའི་ཐབས་བསམ་པར་བྱའོ་ཞེས་དགོངས་པའོ།།གཞན་ཡང་དབྱུག་པ་ལ་སོགས་པ་བསྣུན་པས་ཡིད་དམ་ཡང་ན་ལུས་ལ་གནོད་གྲང་ན། དེ་ལ་རེ་ཞིག་ཡིད་ལ་ནི་གནོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ།", - "commentary_2": "འོན་ཏེ་ལན་དུ་གནོད་པ་བྱས་ན་ནི་དེ་དག་གི་སྡིག་པ་ལྷག་པར་འཕེལ་བས་ན་དེ་དག་བསྲུངས་བར་མ་གྱུར་ལ། བདག་གི་དགེ་སྦྱོང་གི་སྤྱོད་པ་བཞི་ཡང་ཉམས་པར་འགྱུར་དེས་ན་དཀའ་ཐུབ་ཀྱི་མཆོག་བཟོད་པ་ཞིག་པར་འགྱུར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -37664,7 +37664,7 @@ - }, - "331": { - "source": "བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་། །མི་སྙན་པ་ཡི་ཚིག་དེ་ཡིས། །ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ན། །སེམས་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཁྲོ། །", -- "target_gt": "Contemptuousness, abusive speech, and unpleasant words do not harm the body. Mind, why do they incense you so?", -+ "target_gt": "Contemptuousness, abusive speech, And words that are unpleasant Inflict no harm upon the body. Mind, why do they incense you?", - "commentary_1": " བརྙས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ཡིས་ཞེས་པ་ནི་བརྙས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་འདུས་པ་དེས་ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །ཡང་ན་དེ་དག་ཉིད་རྒྱུ་ཡིན་པས་ན་ཚོགས་སོ། །བརྙས་པ་ལ་སོགས་པ་བྱས་པས་བདག་ལ་མ་དད་པར་འགྱུར་བས་དེ་ལ་ཁྲོ་བའི་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ།", - "commentary_2": "འོ་ན་བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་མི་སྙན་པ་ཡི་ཚིག་དེ་ཡིས་ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ན་སེམས་ལ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས་ཏེ། དེ་དག་ལ་སེམས་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཁྲོ།", - "target_pred": { -@@ -38134,7 +38134,7 @@ - }, - "335": { - "source": "རྨི་ལམ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་། །གཞན་ཞིག་ཡུད་ཙམ་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ། །", -- "target_gt": "Someone feels bliss for a hundred years in a dream and then wakes up. Another experiences bliss for a moment and then wakes.", -+ "target_gt": "Someone feels bliss a hundred years In a dream and then wakes up. Another experiences bliss A moment and then wakes.", - "commentary_1": "དེ་བཞིན་དུ་རྨི་ལམ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། བདེ་བ་ཞེས་པ་ནི་རྨི་ལམ་ཉིད་ཀྱིའོ། །དེའི་ཕྱིར་ལོག་འཚོས་ཡུན་རིང་དུ་གནས་ཀྱང་ངན་འགྲོར་སྐྱེ་བ་འབའ་ཞིག་ལས་གཞན་ནི་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འགའ་ཞིག་གིས་རྨི་ལམ་དུ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་བ་མྱོང་ནས་གཉིད་སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་། གཞན་ཞིག་རྨི་ལམ་དུ་ཡུད་ཙམ་བདེ་བ་མྱོང་ནས་སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའི་", - "target_pred": { -@@ -38247,7 +38247,7 @@ - }, - "336": { - "source": "རྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་བདེ་སྤྱད་ཀྱང་། །ཆོམ་པོས་ཕྲོགས་པ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ། །", -- "target_gt": "Though we acquire many things and enjoy them a long time, we will go as if robbed by bandits—naked and empty-handed.", -+ "target_gt": "Though we acquire many things And enjoy them a long time, We will go as if robbed by bandits— Naked and empty-handed.", - "commentary_1": "འདི་ལྟར་རྙེད་པ་མང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ལག་པ་སྟོང་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནོར་མེད་པའོ། །འགྲོ་ཞེས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུའོ། །", - "commentary_2": "གཞན་ཡང་རྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ་ཡུན་རིང་དུས་སུ་བདེ་སྤྱད་ཀྱང་འཆི་བའི་ཚེ་ཆོམ་པོས་ཕྲོགས་པ་ཇི་བཞིན་དུ་དེ་དག་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཕྱི་མར་ཁྱེར་དབང་མེད་པས་སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ་བས་རྙེད་སོགས་ལ་སྙིང་པོ་མེད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -38608,7 +38608,7 @@ - }, - "339": { - "source": "གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཉམས་བྱེད་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཁྲོ་ཞེ་ན། །གཞན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད་ལའང་ཁྱོད། །དེ་བཞིན་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་མི་བྱེད། །", -- "target_gt": "Those who disparage you harm beings, so you get angry, you say. Why don't you also get upset when others are disparaged?", -+ "target_gt": "Those who disparage you harm beings So you get angry, you say. Why don't you also get upset When others are disparaged?", - "commentary_1": "གལ་ཏེ་གཞན་ཡང་མི་སྙན་པར་སྒྲོགས་པ་ཡིན་པས་དེ་ལ་ཞེ་སྡང་བྱེད་པའི་ལྟ་ན་གཞན་ལ་མི་སྙན་པར་སྒྲོགས་པ་ལ་ཡང་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད། བདག་ལ་མི་སྙན་པར་སྒྲོགས་པ་མི་སྙན་པ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་གཞན་ལ་མི་སྙན་པར་སྒྲོགས་པ་ཡང་མི་སྙན་པ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཡང་ཁྲོ་བར་རིགས་སོ།", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་གཞན་བདག་ལ་དད་པ་ཉམས་པར་བྱེད་པས་མི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་ལ་ཁྲོའོ་ཞེ་ན། འོ་ན་གཞན་ལ་མི་སྙན་པ་བརྗོད་པ་ལའང་ཁྱོད་དེ་བཞིན་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད་དེ།", - "target_pred": { -@@ -38708,7 +38708,7 @@ - }, - "340": { - "source": "མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །ཉོན་མོངས་སྐྱེ་ལ་རག་ལས་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད། །", -- "target_gt": "If losing faith depends on others, so you forgive the faithless, afflictions depend on conditions, so why not forgive your critics?", -+ "target_gt": "If losing faith depends on others So you forgive the faithless, Afflictions depend on conditions, So why not forgive your critics?", - "commentary_1": "།གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་དེ་ལ་བརྟེན་པའི་མ་དད་པ་དང་མི་སྙན་པར་སྨྲས་པ་ལ་སོགས་པ་གཞན་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ནི་བཟོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་ན། ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་ཉིད་གཞན་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རང་ལ་མི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་ལ་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་བཟོད་པར་རིགས་པ་ཉིད་དེ། བཟོད་པའི་རྒྱུ་མ་དད་པ་གཞན་ལ་རག་ལས་པ་གཉིས་ཀ་ལ་ཡང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །", - "commentary_2": "དེ་ལས་གཞན་དད་པ་ཉམས་པར་བྱེད་པས་སོ། །གཞན་ལ་གཞན་དད་མ་དད་ནི་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་དད་པ་ཡོད་མེད་ལ་རག་ལས་པས་གཞན་ལ་དད་པ་མེད་པ་ལ་ཁྱོད་བཟོད་པར་བྱེད་ན་འོ་ན་བདག་ལ་མི་སྙན་པ་སྨྲ་བ་ལ་ཡང་ཅིས་མི་བཟོད་དེ། དེ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེས་པ་ལ་རག་ལས་པའི་ཕྱིར།", - "target_pred": { -@@ -38944,7 +38944,7 @@ - }, - "342": { - "source": "བླ་མ་གཉེན་ལ་སོགས་པ་དང་། །བཤེས་ལ་གནོད་པ་བྱེད་རྣམས་ལའང་། །སྔ་མའི་ཚུལ་གྱིས་རྐྱེན་དག་ལས། །འགྱུར་བར་མཐོང་ནས་ཁྲོ་བ་བཟློག །", -- "target_gt": "As taught above, see those who harm your master, kin, and friends as doing so from circumstances, and thus stave off your anger.", -+ "target_gt": "As taught above, see those who harm Your master, kin, and friends As doing so from circumstances And thus stave off your anger.", - "commentary_1": "གཉེན་ནི་འབྲེལ་པའོ། །རྐྱེན་དག་ལ་འགྱུར་བ་ཞེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་བུའི་རྐྱེན་ལས་འབྱུང་བའོ་ཞེས་རྣམ་པར་དཔྱད་པའོ། །འདི་ལྟར་བསམས་ལ་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཞེ་སྡང་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཆོས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པ་དང་། གནོད་པ་ལ་མི་འཇིགས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་དུ་ལེན་པའི་བཟོད་པ་བསྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། བླ་མ་དང་གཉེན་དང་བཤེས་ལ་སོགས་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ལའང་སྔ་མ་དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་ཞེས་སོགས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་རྐྱེན་དག་ལས་འགྱུར་བར་མཐོང་ནས་ཁྲོ་བ་བཟློག་པར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -39279,7 +39279,7 @@ - }, - "345": { - "source": "གང་གིས་གཞན་དག་གནོད་བྱེད་པའི། །ལས་དེ་སྔོན་ཆད་ཅི་ཕྱིར་བྱས། །ཐམས་ཅད་ལས་ལ་རག་ལས་ན། །བདག་གིས་འདི་ལ་ཅི་སྟེ་བཀོན། །", -- "target_gt": "Why in the past did they do acts That would make others harm them? Since everything depends on karma, Why hold a grudge for this?", -+ "target_gt": "Why in the past did they do acts That would make others harm them? Since everything depends on karma, Why hold a grudge for the other?", - "commentary_1": "གཞན་ཡང་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། དེ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་ལས་དེ་བྱས་པའོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ལས་གང་གིས་གཞན་དག་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པར་འགྱུར་པའི་ལས་དེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔོན་ཆད་ཅིའི་ཕྱིར་བྱས་དེས་ན་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་རང་གི་ལས་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་ན་བདག་གིས་དགྲ་འདི་ལ་ཅི་སྟེ་བཀོན།", - "target_pred": { -@@ -39647,7 +39647,7 @@ - }, - "348": { - "source": "དེ་བཞིན་གང་ལ་སེམས་ཆགས་ན། །ཞེ་སྡང་མེ་ནི་མཆེད་གྱུར་པ། །བསོད་ནམས་ཚིག་པར་དོགས་པ་ཡིས། །དེ་ནི་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། །", -- "target_gt": "Likewise, whatever you're attached to that fuels the fires of hatred, throw it away instantly, fearing it will consume your merit.", -+ "target_gt": "Likewise throw away instantly Whatever you're attached to That fuels the fires of hatred, fearing It will consume your merit.", - "commentary_1": "དེ་ནི་ཞེས་པ་ནི་རྩྭ་ལ་སོགས་པའོ། །གང་ལ་སེམས་ཆགས་པ་ནི་ཀུན་དུ་ཞེན་པར་གྱུར་པའོ། །མེ་མཆེད་པ་ནི་གདུང་བར་བྱེད་པའོ། །བསོད་ནམས་ནི་རང་གི་ལུས་སོ། །ཚིག་པ་ནི་དེ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་བྱེད་པའོ། །དོར་ཞེས་པ་ནི་ལས་སུ་བྱས་པའོ། །ག", - "commentary_2": "དེ་བཞིན་འདོད་པའི་དངོས་པོ་གང་ལ་སེམས་ཆགས་ནས་དེའི་གེགས་བྱས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཞེ་སྡང་གི་མེ་ནི་མཆེད་པར་གྱུར་པས་བསོད་ནམས་འཚོལ་བར་དོགས་པ་ཡིས་ཆགས་པ་དེ་ནི་དེའི་མོད་ལ་སྟེ་དེ་མ་ཐག་དོར་བར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -39978,7 +39978,7 @@ - }, - "351": { - "source": "འདོད་པའི་དོན་དུ་སྲེག་ལ་སོགས། །དམྱལ་བར་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཡང་། །བདག་གིས་རང་གི་དོན་དང་ནི། །གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ། །", -- "target_gt": "For sake of desire, a thousand times I have experienced being burned and such in hell, but have done no good for myself or others.", -+ "target_gt": "For sake of desire, a thousand times I have experienced Being burned and such in hell but done No good for myself or others.", - "commentary_1": "འདི་ལྟ་བུར་ཞེས་པ་ནི་འབྲས་བུ་མེད་པ་ཉིད་དུའོ། །མྱོང་བར་གྱུར་ཡང་ཞེས་པ་ནི་བསྲེག་པ་དང་བཅད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུས་མནར་བར་གྱུར་པའོ། །", - "commentary_2": "འདི་ལྟར་འདོད་པ་ལ་ཞེན་ཏེ་དེ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་པས་དམྱལ་བ་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཅེས་པའམ། འགྲེལ་ཆེན་ལས་ཁྲོས་པའི་དོན་དུ་ཞེས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་དེ་ཙམ་མྱོང་ཡང་བདག་གིས་རང་གི་དོན་དང་ནི་གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -40339,7 +40339,7 @@ - }, - "354": { - "source": "ཁྱོད་ཀྱི་དགའ་བའི་བདེ་བ་འདི། །བདེ་འབྱུང་ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནང་། །གཞན་སྡུད་པ་ཡི་མཆོག་ཀྱང་ཡིན། །", -- "target_gt": "Your pleasure from rejoicing is a blameless source of delight, allowed by those with qualities—the best way to gather others.", -+ "target_gt": "Your pleasure from rejoicing is A blameless source of delight Allowed by those with qualities— The best way to gather others.", - "commentary_1": "འདི་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེས་པ་འདིའི་བདེ་བ་དང་དགའ་བའོ། །བདེ་བ་འབྱུང་བ་ནི་འདི་ལས་གཞན་གྱི་བདེ་བ་འབྱུང་བའོ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ནི་ཚེ་འདིར་རོ། །ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་བསྟོད་པས་བདག་ལ་བདེ་བ་སྐྱེ་བའོ། །", - "commentary_2": "ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལ་དགའ་བའི་སྒོ་ནས་དེ་བསྟོད་པའི་བདེ་བ་འདི་ནི་བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྱ་བར་གནང་བ་ཡིན་ཞིང་། ཕྲག་དོག་མེད་པར་ཤེས་ཏེ་དད་པར་འགྱུར་བས་གཞན་སྡུད་པའི་ཐབས་ཀྱི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །", - "target_pred": { -@@ -40459,7 +40459,7 @@ - }, - "355": { - "source": "གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་འགྱུར་ཞེས། །གལ་ཏེ་ཁྱོད་བདེ་འདི་མི་འདོད། །གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར། །མཐོང་དང་མ་མཐོང་ཉམས་པར་འགྱུར། །", -- "target_gt": "\"But others will be happy too.\" If you don't want this joy, You've stopped paying wages and will thus Destroy the seen and unseen.", -+ "target_gt": "“But others will be happy too.” If you don't want this joy, You've stopped paying wages and will thus Destroy the seen and unseen.", - "commentary_1": "གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལ་ཞེ་སྡང་བས་བདག་བདེ་བ་མི་འདོད་པ་ནི་དགའ་བ་མི་འདོད་པའོ།།དེ་ལྟ་ན་དེའི་ཚེ་གླ་རྔན་ལ་སོགས་པ་བྱིན་པས་ཀྱང་དེ་ཁོ་ན་དགའ་བར་འགྱུར་བས་ན། འདིར་དེ་ལས་ཀྱང་ཁྱོད་ལྡོག་པར་འགྱུར་རོ། །ལས་བྱེད་པ་མེད་པ་ལས་ནི་མཐོང་བ་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །ལས་བྱེད་པ་ལ་གླ་རྔན་མ་བྱིན་པའི་སྡིག་པས་ནི་མ་མཐོང་བ་ཡང་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་གཞན་བསྟོད་བྱ་དེ་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་བར་འགྱུར་ཞེས་དེའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཁྱོད་གཞན་བསྟོད་པའི་བདེ་བ་མི་འདོད་ན་ལས་བྱེད་པ་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་པ་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་དེ་བདེ་བར་འགྱུར་བས་དེའང་སྤང་དགོས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་ན་མཐོང་བ་ཚེ་འདིར་ལས་བྱེད་པ་ལ་སོགས་དང་། མ་མཐོང་བ་ཕྱི་མར་སྦྱིན་པའི་འབྲས་བུ་མྱོང་བ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -41427,7 +41427,7 @@ - }, - "364": { - "source": "བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་ཆེར་མི་འགྱུར། །བདག་སྟོབས་མི་འགྱུར་ནད་མེད་མིན། །ལུས་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །", -- "target_gt": "Praise, fame, and honor will not beget merit or greatness. They will not bring strength, freedom from illness, or physical well-being.", -+ "target_gt": "Praise, fame, and honor will not beget Merit or a long life. They will not bring me strength, good health, Or physical well-being.", - "commentary_1": "བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ཁེངས་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་གདམས་པའི་ཕྱིར། བསྟོད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་གཉེར་བར་འདོད་པའི་རྣམ་པ་ནི་ལྔ་སྟེ། བསོད་ནམས་དང་། ཚེ་དང་། སྟོབས་དང་། ནད་མེད་པ་དང་། ལུས་བདེ་བ་རྣམས་སོ། །བསྟོད་པ་ནི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའོ། །སྟོབས་ནི་ལུས་ལས་བྱུང་བའོ། །ཤེས་གྱུར་ནི་མཁས་པར་གྱུར་ནའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་དང་། བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསྟོད་གྲགས་འགོག་པ་གནོད་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་། ཕན་བྱེད་ཡིན་པར་བལྟ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསྟོད་གྲགས་ལ་ཕན་བདེ་མེད་པ་དང་། དེ་ལ་དགའ་བར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི་མ་འོངས་པ་ན་ཕན་པའི་བསོད་ནམས་སུ་མི་འགྱུར་ལ། འདིར་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཆེར་མི་འགྱུར་བདག་གི་ལུས་ཀྱི་སྟོབས་སུ་མི་འགྱུར་ནད་མེད་པར་འགྱུར་བ་མིན་ལ་ལུས་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -41886,7 +41886,7 @@ - }, - "368": { - "source": "རེ་ཞིག་སྒྲ་ལ་སེམས་མེད་ཕྱིར། །བདག་ལ་བསྟོད་སེམས་ཡོད་མི་སྲིད། །བདག་ལ་གཞན་དགའ་ཞེས་གྲགས་པ། །དེ་ནི་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་གྲང་། །", -- "target_gt": "Words have no mind; for them to wish to praise me is impossible. Though hearing that another likes me may be a cause of pleasure.", -+ "target_gt": "Words have no mind; for them to wish To praise me is impossible. Though hearing that another likes me May be a cause of pleasure,", - "commentary_1": "དེ་ནི་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དགའ་བའོ། །གྲང་ཞེས་པ་ནི་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ལ་རག་ན་ཞེས་པའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། རེ་ཞིག་བསྟོད་པའི་སྒྲ་ལ་ནི་སེམས་མེད་པས་ན་བདག་ལ་བསྟོད་པ་བྱའོ་སྙམ་པའི་སེམས་ཡོད་མི་སྲིད་པས་དེ་ལ་དགའ་བར་མི་རིགས་ལ། བདག་ལ་གཞན་བསྟོད་མཁན་དེ་དགའོ་ཞེས་གྲགས་པའི་གཞན་གྱི་དགའ་བ་དེ་ནི་བདག་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་གྲང་ན།", - "target_pred": { -@@ -42583,7 +42583,7 @@ - }, - "374": { - "source": "བདག་ནི་གྲོལ་བ་དོན་གཉེར་ལ། །རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་འཆིང་མི་དགོས། །གང་དག་བདག་བཅིངས་གྲོལ་བྱེད་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། །", -- "target_gt": "What need have I, who seek liberation, of gain and respect? Why should I get angry at those who release me when I'm bound?", -+ "target_gt": "What need have I, who seek liberation, Of the fetters, gain and respect? And why should I get angry at those Who release me when I'm bound?", - "commentary_1": "གཞན་ཡང་བདག་ནི་གྲོལ་བ་དོན་དུ་གཉེར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། འཆིང་བ་ནི་འཆིང་བར་བྱེད་པའོ། །", - "commentary_2": "གཞན་ཡང་བདག་ནི་འཁོར་བ་ལས་གྲོལ་བ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ལ་དེའི་གེགས་སུ་གྱུར་པའི་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟིས་འཆིང་བར་བྱེད་མི་དགོས་སོ། །གང་དག་དེའི་གེགས་བྱས་ནས་བདག་འཁོར་བར་བཅིངས་པ་འགྲོལ་བར་བྱེད་པ་དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ།", - "target_pred": { -@@ -42833,7 +42833,7 @@ - }, - "376": { - "source": "འདི་ནི་བསོད་ནམས་གེགས་བྱེད་ཅེས། །དེ་ལའང་ཁྲོ་བར་རིགས་མིན་ཏེ། །བཟོད་མཚུངས་དཀའ་ཐུབ་ཡོད་མིན་ན། །དེ་ལ་བདག་ནི་མི་གནས་སམ། །", -- "target_gt": "It makes no sense to get angry at those who thwart my merit. If there's no austerity like patience, should I not dwell in that?", -+ "target_gt": "It makes no sense to get angry at those Who I think thwart my merit. If there's no austerity like patience, Should I not dwell in that?", - "commentary_1": "བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་བྱེད་པ་ལ་ཡང་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་བ་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འདི་ནི་བསོད་ནམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བཟོད་པ་དང་མཚུངས་པ་ནི་མཉམ་པའོ། །དཀའ་ཐུབ་ནི་བསོད་ནམས་སོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཁྲོ་བ་ཉིད་བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་ཡིན་པ་དང་། གནོད་བྱེད་མཐུན་རྐྱེན་ཡིན་པ་དང་། དེས་ན་དེ་ལ་ཁྲོ་བ་བཟློག་སྟེ་གུས་པར་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ནི། དགྲ་འདི་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་བྱེད་དོ་ཞེས་བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་བྱེད་པ་དེ་ལའང་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་ཏེ། བཟོད་པ་དང་མཚུངས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་དཀའ་ཐུབ་ཡོད་པ་མིན་ན་བདག་ནི་དེ་ལ་མི་གནས་སམ་སྟེ་གནས་པར་རིགས་ལ་དེ་དགྲ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -43045,7 +43045,7 @@ - }, - "378": { - "source": "གང་ཞིག་གང་མེད་མི་འབྱུང་ལ། །གང་ཞིག་ཡོད་ན་ཡོད་གྱུར་པ། །དེ་ཉིད་དེ་ཡི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །ཇི་ལྟར་དེ་ལ་གེགས་ཞེས་བྱ། །", -- "target_gt": "If the cause of something is that which, if absent, it won't be, and with which, it will come to be, how is that called an obstruction?", -+ "target_gt": "If the cause of something is that which If absent, it won't be, And with which, it will come to be, How is that called an obstruction?", - "commentary_1": "གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དཔེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འབྲས་བུ་གང་ཞིག་ཆོས་གང་མེད་ན་མི་འབྱུང་ལ་ཆོས་གང་ཞིག་ཡོད་ན་ཡོད་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་དེ་ཉིད་འབྲས་བུ་དེའི་རྒྱུ་ཡིན་ལ། བཟོད་པ་ཡང་དེའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་ལྡོག་བྱེད་ན་ཇི་ལྟར་དགྲ་དེ་ལ་བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་ཞེས་བྱ་སྟེ་རྒྱུ་ཉིད་ཡིན་པས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -43245,7 +43245,7 @@ - }, - "380": { - "source": "འཇིག་རྟེན་ན་ནི་སློང་བ་མོད། །གནོད་པ་བྱེད་པ་དཀོན་པ་སྟེ། །འདི་ལྟར་ཕར་གནོད་མ་བྱས་ན། །འགའ་ཡང་གནོད་པ་མི་བྱེད་དོ། །", -- "target_gt": "Though there are beggars in this world, those who cause harm are rare. For if you do no harm to others, no one will harm you.", -+ "target_gt": "Though there are beggars in this world, Those who cause harm are rare, For if you do no harm to others, No one will harm you back.", - "commentary_1": "དེའི་ཕྱིར་བཟོད་པ་ཉིད་ལ་ནན་ཏན་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་ན་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གནོད་པ་ནི་ཉེས་པར་བྱེད་པའོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སེམས་ཅན་རང་གི་ཡོན་ཏན་གྱིས་གུས་པར་བྱ་བ་དང་། སངས་རྒྱས་ལ་དད་པས་དེ་ལ་གུས་པར་བྱ་བ་དང་། འབྲས་བུ་ལ་བརྟགས་ནས་གུས་པར་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་གི་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པའི་གྲོགས་ཡིན་པས་གུས་པར་བྱ་བ་དང་། སངས་རྒྱས་དང་མཚུངས་པར་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། གུས་པའི་རྒྱུ་མཚན་སྒྲུབ་པ་དང་། དེ་ལ་འཁྲུལ་པ་སྤང་བའོ། ། དང་པོ་ནི། སློང་བ་དང་དགྲ་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུར་འདྲ་ཡང་འཇིག་རྟེན་ན་ནི་སློང་བ་མོད་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་དཀོན་པ་སྟེ། དེའི་རྒྱུ་མཚན་འདི་ལྟར་ཕར་གནོད་པ་མ་བྱས་ན་ཚུར་འགའ་ཡང་གནོད་པ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དང་། བསོད་ནམས་ཀྱང་བཟོད་པ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་དགྲ་ནི་དྲིན་ཆེའོ། །", - "target_pred": { -@@ -43352,7 +43352,7 @@ - }, - "381": { - "source": "དེ་བས་ངལ་བས་མ་བསྒྲུབས་པའི། །ཁྱིམ་དུ་གཏེར་ནི་བྱུང་བ་ལྟར། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་གྱུར་པས། །བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱ། །", -- "target_gt": "Therefore, just like a trove appearing painlessly in a home, I will delight in enemies, as they have become friends in enlightened conduct.", -+ "target_gt": "Therefore just like a trove appearing Painlessly in a home, I will delight in enemies, My friends in enlightened conduct.", - "commentary_1": "ངལ་བས་མ་བསྒྲུབས་པ་ནི་དཀའ་སྤྱད་ཀྱིས་མ་བསྒྲུབས་པའོ། །གཏེར་ཞེས་པ་ནི་མི་ཟད་པའི་མཛོད་དོ། །", - "commentary_2": "དེ་བས་ན་ངལ་བས་མ་བསྒྲུབ་པར་རང་གི་ཁྱིམ་དུ་གཏེར་ནི་བྱུང་བ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་སྟེ་སངས་རྒྱས་སྒྲུབ་པའི་གྲོགས་སུ་གྱུར་པས་ན་བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -43453,7 +43453,7 @@ - }, - "382": { - "source": "འདི་དང་བདག་གིས་བསྒྲུབས་པས་ན། །དེ་ཕྱིར་བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ནི། །འདི་ལ་ཐོག་མར་བདར་འོས་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བཟོད་པའི་རྒྱུ། །", -- "target_gt": "Since they and I created it, it's right to give the fruits of patience to them first, for they're the cause of patience.", -+ "target_gt": "Since they and I created it, It's right to give the fruits Of patience to my enemies first, For they're the cause of patience.", - "commentary_1": "གཞན་ཡང་འདི་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ནི་དགྲ་དང་ངོ་། །བསྒྲུབས་པ་ནི་བྱས་པའོ། །བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ནི་ཆོས་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །འདི་ལ་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད་མཁན་ལ་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བདར་བར་བྱ་བའོ། །", - "commentary_2": "གཞན་ཡང་དགྲ་འདི་དང་བདག་གིས་བཟོད་པ་འདི་བསྒྲུབས་པས་ན་གཉིས་ཀ་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ལ་གཏོགས་པ་དེའི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་བདུད་རྩི་ནི་དགྲ་འདི་ལ་ཐོག་མར་བདར་བར་བྱ་སྟེ་སྦྱིན་པར་འོས་སོ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -44104,7 +44104,7 @@ - }, - "388": { - "source": "བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་རང་གིས་མིན། །འབྲས་བུ་ལས་ཡིན་དེས་མཚུངས་པར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་ཡོན་ཏན་ཡོད། །དེ་ཕྱིར་དེ་དག་མཉམ་པ་ཡིན། །", -- "target_gt": "It's not from qualities of intention, but due to the results that beings have qualities like theirs. Therefore, they are equal.", -+ "target_gt": "It's not from qualities of intention But due to the results That beings have qualities like theirs And therefore are their equals.", - "commentary_1": "ཅི་སྟེ་བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆེ་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་དོགས་པ་ལ། བསམ་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རང་ལས་ཞེས་པ་ནི་རང་ཡོད་པ་ཙམ་ལས་སོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་འབྲས་བུ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྒྲུབ་པར་མཚུངས་པའི་རྒྱུ་དེས་ན་སེམས་ཅན་དེ་དག་རྒྱལ་བ་དང་མཉམ་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་དེ་གཉིས་ཡོན་ཏན་མི་མཉམ་པས་གུས་པ་མཉམ་དུ་བྱ་བར་མི་རིགས་སྙམ་ན། རང་གི་བསམ་པ་ཡོན་ཏན་གྱིས་མཉམ་པར་འཇོགས་པ་མིན་གྱི་དེ་གཉིས་ཀ་ལས་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་པར་མཚུངས་པ་ལས་མཉམ་པར་འཇོགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་སངས་རྒྱས་དང་མཚུངས་པར་སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་སངས་རྒྱས་བསྐྱེད་པའི་ཡོན་ཏན་ཡོད་པ་དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་མཚུངས་པ་ཡིན་ནོ། །", - "target_pred": { -@@ -44910,7 +44910,7 @@ - }, - "395": { - "source": "རེ་ཞིག་བདག་གི་རྗེར་གྱུར་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གང་ཕྱིར་རང་གི་སྐུ་ལའང་མི་གཟིགས་པ། །དེ་ལ་རྨོངས་པ་བདག་གིས་ཇི་ལྟར་ན། །ང་རྒྱལ་བྱ་ཞིང་བྲན་གྱི་དངོས་མི་བྱ། །", -- "target_gt": "Meanwhile, how is it I—an ignoramus— am prideful and don't act like a true servant to those who have disregarded even their own bodies for my sake?", -+ "target_gt": "Meanwhile, how is it I—an ignoramus— Am prideful and don't act like a true servant To those for whose sake they who are my lords Have disregarded even their own bodies?", - "commentary_1": "རྗེར་གྱུར་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཏེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་སྟེ། རྗེར་གྱུར་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་པོ་དེ་རྣམས་ལའོ། །ང་རྒྱལ་ཇི་ལྟར་བྱ་སྟེ། བྲན་དུ་བྱ་བའོ། །", - "commentary_2": "གཞན་ཡང་རེ་ཞིག་བདག་གི་རྗེར་གྱུར་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱང་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གང་གི་ཕྱིར་རང་གི་སྐུ་ལ་ཡང་མི་གཟིགས་པར་གཏོང་བའི་ཡུལ་དེ་ལ་རྨོངས་པ་བདག་གིས་ཇི་ལྟར་ན་ང་རྒྱལ་བྱ་ཞིང་བྲན་གྱི་དངོས་པོ་མི་བྱ།", - "target_pred": { -@@ -45264,7 +45264,7 @@ - }, - "398": { - "source": "དེ་བས་བདག་གིས་འགྲོ་ལ་གནོད་བྱས་པས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཀུན་མི་དགྱེས་གྱུར་པ་གང་། །སྡིག་དེ་དེ་རིང་སོ་སོར་བཤགས་བགྱི་ཡིས། །མི་དགྱེས་གང་ལགས་དེ་ཐུབ་བཟོད་པར་གསོལ། །", -- "target_gt": "Therefore I now confess all my misdeeds, which have caused harm to sentient beings and distressed all those endowed with great compassion. May all those whom I have displeased forgive me.", -+ "target_gt": "Therefore I now confess all my misdeeds, Which, as they have caused harm to sentient beings, Distress all those endowed with great compassion. May all those whom I have displeased forgive me.", - "commentary_1": "གནོད་པ་ནི་གནོད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། སྨད་པ་ལ་སོགས་པས་གནོད་པར་འགྱུར་བའོ། །བྱས་པ་ཞེས་ནི་བསྐྱེད་པའོ། །མི་དགྱེས་པ་ནི་ཐུགས་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བའོ། །བཟོད་པར་གསོལ་བ་ནི་གང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བས་གནོད་པར་བྱས་པ་རྣམས་སོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དེ་བས་ན་བདག་གིས་འགྲོ་ལ་གནོད་པ་བྱས་པས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཀུན་མི་དགྱེས་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའི་སྡིག་པ་དེ་དེ་རང་སོ་སོར་བཤགས་པར་བགྱི་ཡིས་མི་དགྱེས་པ་གང་ལགས་པ་དེ་ཐུབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཟོད་པར་མཛད་དུ་གསོལ་ཞིང་།", - "target_pred": { -@@ -45397,7 +45397,7 @@ - }, - "399": { - "source": "དེ་བཞིན་གཤེགས་རྣམས་དགྱེས་པར་བགྱི་སླད་དུ། །དེང་ནས་བཟུང་ནས་འཇིག་རྟེན་བྲན་དུ་མཆི། །འགྲོ་མང་རྡོག་པས་བདག་གི་སྤྱིར་འཚོག་གམ། །འགུམས་ཀྱང་མི་བསྡོ་འཇིག་རྟེན་མགོན་དགྱེས་མཛོད། །", -- "target_gt": "To please the tathagatas, from today onward I shall be the world's slave. Even if many beings stomp on my head or kill me, I won't strike back. Guardians of the world, be pleased!", -+ "target_gt": "To please the tathagatas, from today onward I shall be the world's slave. I won't strike back, No matter how many people stomp my crown Or kill me. Guardians of the world, be happy!", - "commentary_1": "བྲན་ནི་བྲན་གྱི་དངོས་པོར་རོ། །མཆི་ཞེས་པ་ནི་བགྱིའོ་ཞེས་པའོ། །འགྲོ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་འོ། །བདག་གིས་ཞེས་པ་ནི་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །", - "commentary_2": "ཕྱིན་ཆད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་མཉེས་པར་བགྱི་སླད་དུ་དེང་ནས་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པ་ངེས་པར་བརྟུལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་གྱི་བྲན་དུ་མཆི། འགྲོ་མང་རྡོག་པས་བདག་གི་སྤྱི་བོར་འཚོག་གམ་འགུམས་ཀྱང་དེ་ལ་མི་བསྡོ་ཡིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་མགོན་པོ་རྣམས་དགྱེས་པར་མཛོད་ཅིག", - "target_pred": { -@@ -45779,7 +45779,7 @@ - }, - "402": { - "source": "དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་གནོད་བྱེད་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མིག་རྒྱང་རིང་པོ་དག །ནུས་ཀྱང་ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་དེ། །", -- "target_gt": "Just as, when one of the king's men wreaks havoc on many people, even if able, the farsighted do not retaliate.", -+ "target_gt": "Just as, when one of the king's men Wreaks havoc on many people, Even if able, the farsighted Do not retaliate", - "commentary_1": "མ་འོངས་པས་འཇིགས་པའི་སྒོ་ནས་ཀྱང་གཞན་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་འཚེ་བར་བྱེད་པའོ། །མིག་རྒྱང་རིང་བ་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་ལ་བལྟ་བའོ། །ནུས་ཀྱང་སྟེ་སྟོབས་ཀྱིས་ཐུབ་ཀྱང་ངོ་། །ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་པ་ནི་ཚིག་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་མི་དགའ་བའི་ཚུལ་སྟོན་པར་མི་ནུས་པའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་ཀྱང་སྐྱེ་བོ་མིག་རྒྱང་རིང་པོ་སྟེ་ཕྱིས་ཀྱི་སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན་ལ་རྟོག་པ་དག་ནུས་ཀྱང་ཕྱིར་གནོད་པ་མི་བྱེད་དེ།", - "target_pred": { -@@ -45886,7 +45886,7 @@ - }, - "403": { - "source": "འདི་ལྟར་དེ་གཅིག་མ་ཡིན་གྱི། །རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེ་ཡི་མཐུ། །དེ་བཞིན་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ། །འགའ་ཡང་ཁྱད་དུ་གསད་མི་བྱ། །", -- "target_gt": "For he is not alone—his forces Are the forces of the king— Likewise do not look down upon Weak people who cause harm.", -+ "target_gt": "For he is not alone—his forces Are the forces of the king— Likewise do not look down upon Weak people who cause harm,", - "commentary_1": "ཉམ་ཆུང་བ་ནི་ནུས་པ་དང་བྲལ་བའོ། །ཁྱད་དུ་མི་གསོད་པ་ནི་སྔན་ཆན་མི་བྱ་བའོ། །", - "commentary_2": "འདི་ལྟར་དེ་གཅིག་པུ་དཔུང་མེད་པ་བཞིན་མ་ཡིན་གྱི་རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེའི་དཔུང་ཡིན་པར་ཤེས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ་འགའ་ཡང་ཁྱད་དུ་གསད་པར་མི་བྱ་སྟེ།", - "target_pred": { -@@ -46006,7 +46006,7 @@ - }, - "404": { - "source": "འདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེ་ཡི་དཔུང་། །དེ་ལྟར་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་གཏུམ་བཞིན། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་མགུ་བར་བྱ། །", -- "target_gt": "For theirs are the forces of hell's keepers and of the compassionate. Just as subjects propitiate a tyrant, respect beings.", -+ "target_gt": "For theirs are the forces of hell's keepers And of the compassionate. Just as his subjects propitiate A tyrant, respect beings.", - "commentary_1": "ཐུགས་རྗེ་དང་ལྡན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའོ། །རྒྱལ་པོ་གཏུམ་པོ་ལ་སོགས་པས་ལྷག་པར་ཆད་པའི་ལས་དང་རྗེས་སུ་གནང་བ་ཐོབ་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་དམངས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །སེམས་ཅན་མཉེས་པར་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་མགུ་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་མཉེས་པར་བྱ་བ་འདི་ཉིད་འདི་དག་འབྱུང་བའི་གནས་སོ། །", - "commentary_2": "འདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེའི་དཔུང་སྟེ་གནོད་ལན་བྱེད་པ་དང་མི་དགྱེས་པར་འགྱུར་བས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་པོ་གཏུམ་པོ་ཉེས་པ་ཆུང་ངུ་ཙམ་བྱས་པ་ལ་ཡང་གནོད་པ་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་དེ་མགུ་བར་བྱ་བ་ལྟར་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་མགུ་བར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -46748,7 +46748,7 @@ - }, - "410": { - "source": "ཉོན་མོངས་རྒྱ་བས་བཤོར་ནས་ནི། །སྐྱེ་བའི་རྒྱར་ནི་ཆུད་གྱུར་ནས། །འཆི་བདག་ཁར་ནི་སོང་གྱུར་པ། །ཅི་སྟེ་ད་དུང་མི་ཤེས་སམ། །", -- "target_gt": "Stalked by the afflictions, you've walked into the trap of birth. You've entered the maw of the Lord of Death. Do you still not understand?", -+ "target_gt": "Stalked by the hunters, the afflictions, You've walked into the trap of birth. Yet do you still not understand You've entered the maw of the Lord of Death?", - "commentary_1": "ལེ་ལོ་གཏོང་བའི་ཐབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་རྒྱ་སྟེ་ཉ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །རྒྱ་ནི་འདྲའོ། །དེས་བཤོར་ཏེ་མི་བཟུང་ནས་མི་གཏོང་ངོ་། །སྐྱེ་བ་ཉིད་སྐྱེ་བའི་རྒྱའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བརྩོན་བའི་བསམ་པ་བསྐྱེད་པ་དང་། སྦྱོར་བར་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཚེ་འདི་མི་རྟག་པ་དང་། ཕྱི་མའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ངེས་པ་དང་། མྱུར་དུ་འཆི་བ་བསམས་ནས་བསྐུལ་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཉོན་མོངས་རྒྱ་པས་བཤོར་ཏེ་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྐྱེ་བའི་རྒྱར་ནི་ཆུད་གྱུར་ནས་འཆི་བདག་ཁར་ནི་སོང་གྱུར་པ་ཅི་སྟེ་ད་དུང་མི་ཤེས་སམ།", - "target_pred": { -@@ -47090,7 +47090,7 @@ - }, - "413": { - "source": "མྱུར་བ་ཉིད་དུ་འཆི་འགྱུར་བས། །ཇི་སྲིད་དུ་ནི་ཚོགས་བསག་བྱ། །དེ་ཚེ་ལེ་ལོ་སྤངས་ཀྱང་ནི། །དུས་མ་ཡིན་པར་ཅི་ཞིག་བྱ། །", -- "target_gt": "You will die soon, so until then gather the accumulations. At that time, even if you give up sloth, what can you do when it's too late?", -+ "target_gt": "You will die soon, so until then Gather the accumulations. For then, when there is no more time To give up sloth, what will you do?", - "commentary_1": "འཆི་བདག་ཉེ་བར་གྱུར་པས་ལེ་ལོ་སྤང་བར་བྱའོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་གང་ཞིག་ཚགས་སུ་བཅུག་པ་ནི་ནད་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཆས་པ་ནི་བསྡོགས་སུ་བཅུག་པའོ། །", - "commentary_2": "མྱུར་བ་ཉིད་དུ་འཆི་འགྱུར་བས་ཇི་སྲིད་འཆི་བར་མ་ཐུག་པ་དེ་སྲིད་དུ་ནི་ཚོགས་གསག་བྱའི་འཆི་བས་ཐུག་པ་དེའི་ཚེ་ལེ་ལོ་སྤངས་ཀྱང་ནི་དགེ་བ་སྒྲུབ་པར་ནུས་པའི་དུས་མ་ཡིན་པས་ལེ་ལོ་སྤངས་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -47201,7 +47201,7 @@ - }, - "414": { - "source": "འདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་། །འདི་ཕྱེད་བྱས་པར་གནས་པ་ལ། །གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི། །ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། །", -- "target_gt": "This is undone, this just begun, And this remains but halfway done. The Lord of Death will suddenly come, And you will think, \"Alas, I'm finished!\"", -+ "target_gt": "This is undone, this just begun, And this remains but halfway done. The Lord of Death will suddenly come, And you will think, “Alas, I'm finished!”", - "commentary_1": "དུས་མ་ཡིན་པའི་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འདི་ནི་མ་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་ཏེ། མ་བྱས་པ་ནི་མ་བརྩམས་པའོ། །ཀྱི་ཧུད་ཅེས་པ་ནི་ཨེ་མའོ། །དེ་རིང་འདིར་བཅོམ་པར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་སེམས་ཏེ། ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་འོག་ནས་འབྱུང་བ་དང་འབྲེལ་ཏོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བྱ་བ་འདི་ནི་མ་བྱས་ཤིང་འདིའི་མགོ་བརྩམས་པ་དང་འདི་ཕྱེད་ཙམ་བྱས་པར་གནས་པ་ལ་གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་གྱུར་ནས་ཀྱི་ཧུད་བདག་འཆི་བས་བཅོམ་མོ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར་ཞིང་།", - "target_pred": { -@@ -47322,7 +47322,7 @@ - }, - "415": { - "source": "མྱ་ངན་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྲངས་པ་ཡི། །མིག་དམར་གདོང་ལ་མཆི་མ་འཛག །ཉེ་དུ་རེ་ཐག་ཆད་པ་དང་། །གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་བལྟ། །", -- "target_gt": "You'll watch your relatives lose all hope as tears roll down their faces, their eyes red and swollen from grief. You'll see the faces of Yama's messengers.", -+ "target_gt": "You'll watch your relatives lose all hope As tears from shock of grief roll down Their faces, their eyes red and swollen. You'll see the faces of Yama's henchmen.", - "commentary_1": "མྱ་ངན་ནི་འབྲལ་བར་འགྱུར་བའི་སེམས་ཁྲལ་ལོ། །ཤུགས་ནི་དེའི་རྒྱུན་འཇུག་པའོ། །སྐྲངས་པ་ནི་དེས་སྦོས་པའོ། །དེའི་མིག་དམར་པོར་གྱུར་ནས་མཆི་མ་འཛག་པ་ནི་འབབ་པའོ། །དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པའི་གདོང་པ་ནི་གདོང་ངོ་། །ཉེ་དུ་སྟེ་གཉེན་འབྲེལ་རྣམས་ཀྱི་གདོང་དུ་ཡང་ལྟའོ། །དེ་ནས་ལས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སྣང་བའི་གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་ཡང་ལྟ་བར་བྱེད་དོ། །", - "commentary_2": "བདག་དང་འབྲལ་བའི་མྱ་ངན་གྱི་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྲངས་པའི་མིག་དམར་པོར་གྱུར་ཅིང་གདོང་ལས་མཆི་མ་འཛག་པའི་ཉེ་དུ་རྣམས་བདག་ལ་གསོན་པའི་རེ་ཐག་ཆད་པ་ན། བདག་དམྱལ་བར་འཁྲིད་པར་བྱེད་པའི་གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་བལྟ་ཞིང་", - "target_pred": { -@@ -47443,7 +47443,7 @@ - }, - "416": { - "source": "རང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་། །དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས། །སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་། །མྱོས་པར་འགྱུར་ཚེ་ཅི་ཞིག་བྱ། །", -- "target_gt": "Recalling your misdeeds with anguish and hearing the din of hell, the dread will make you foul yourself with filth. When you become intoxicated, what will you do?", -+ "target_gt": "Recalling your misdeeds with anguish And hearing the din of hell, the dread Will make you foul yourself with filth. You'll be in torment—what will you do?", - "commentary_1": "གདུང་བ་ནི་ཕྱིས་འགྱོད་པས་ཟིན་པའོ། །སྐྲག་པས་མི་གཙང་བ་སྟེ་བཤང་བས་ལུས་ལ་གོས་པར་འགྱུར་བའོ། །", - "commentary_2": "རང་གི་སྡིག་པ་རྣམས་དྲན་པས་གདུངས་པ་དང་། དམྱལ་བའི་སྨྲེ་སྔགས་ཀྱི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས་བདག་ཀྱང་དེར་འགྲོའོ་སྙམ་སྟེ་སྐྲག་པས་མི་གཙང་བ་དབང་མེད་དུ་ཟག་པས་ལུས་ལ་གོས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མྱོས་པར་གྱུར་པའི་ཚེ་དགེ་བ་ཅི་བྱར་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -48314,7 +48314,7 @@ - }, - "423": { - "source": "བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ག་ལ་ཞེས། །སྒྱིད་ལུག་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི། །བདེན་པ་གསུང་བས་བདེན་འདི་གསུངས། །", -- "target_gt": "Don't get demoralized and think, \"How could I be awakened?\" For the Tathagata who speaks the truth has spoken this truth.", -+ "target_gt": "Don't get demoralized and think, “How is it I could be awakened?” For the Tathagata who speaks The truth has spoken truly thus:", - "commentary_1": "དེ་ལ་སྒྱིད་མ་ལུག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་ལྟ་བུས་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་ག་ལ་ནུས་ཞེས་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཡི་བསད་པར་མི་བྱ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས་པ་དེའི་ཕྱིར་ཡི་གསད་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བར་འབྲེལ་ཏོ། །ཇི་སྐད་གསུངས་སྙམ་པ་ལ། སྦྲང་བུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེས་ཀྱང་བརྩོན་པ་བསྐྱེད་ནས་འཐོབ་པར་རོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྒྱུ་ནུས་པ་མེད་པར་སེམས་པ་དང་། རྐྱེན་བསྒྲུབ་དཀའ་བས་སྒྱིད་ལུག་པའི་གཉེན་པོ་སྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ག་ལ་ཐོབ་ཅེས་སྒྱིད་ལུག་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་བདེན་པ་འབའ་ཞིག་གསུང་བས་བདེན་པའི་ཚིག་འདི་གསུངས་ཏེ།", - "target_pred": { -@@ -48527,7 +48527,7 @@ - }, - "425": { - "source": "འོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ། །བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན། །ལྕི་དང་ཡང་བ་མ་དཔྱད་པར། །རྨོངས་པས་བདག་ནི་འཇིགས་པར་ཟད། །", -- "target_gt": "\"But I'm afraid of sacrificing My limbs and such,\" I say, not thinking What is severe and what is light— Delusion has left me in fear.", -+ "target_gt": "“But I'm afraid of sacrificing My limbs and such,” I say, not thinking What is severe and what is light— Delusion has left me in fear.", - "commentary_1": "ལྕི་བ་ནི་ཆེན་པོ་ཉིད་དོ། །ཡང་བ་ནི་དཀའ་སླ་ཆུང་བའོ། །མ་དཔྱད་པ་ནི་དཔྱོད་མི་བཟོད་པས་སོ། །རྨོངས་པ་ནི་མི་ཤེས་པའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཞུམ་པའི་རྒྱུ་མེད་པ་དང་། སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡོད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྦྱོར་བ་བྱ་དཀའ་བས་འཇིགས་པ་སྤང་བ་དང་། དུས་ཡུན་རིང་བས་སྐྱོ་བ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། ལོག་རྟོག་བརྗོད་པ་ནི། འོན་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེའི་དོན་དུ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ་བཏང་དགོས་པས་བདག་ནི་དེ་ལ་འཇིགས་སོ་ཞེ་ན།", - "target_pred": { -@@ -49085,7 +49085,7 @@ - }, - "430": { - "source": "ཚོད་མ་ལ་སོགས་སྦྱིན་པ་ལའང་། །འདྲེན་པས་ཐོག་མར་སྦྱོར་བར་མཛད། །དེ་ལ་གོམས་ནས་ཕྱི་ནས་ནི། །རིམ་གྱིས་རང་གི་ཤ་ཡང་གཏོང་། །", -- "target_gt": "Initially, the Guide prescribes giving away vegetables and the like. Eventually, when used to that, you will gradually be able to give even your own flesh.", -+ "target_gt": "Initially, the Guide prescribes Giving away vegetables and the like. Eventually, when used to that, You will be able to give your flesh.", - "commentary_1": "སྤྱོད་པ་འཇམ་པོ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཚོད་མ་ལ་སོགས་ཞེས་པ་ནི་དང་པོའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། རང་གི་ཤ་ལ་སོགས་པ་གཏོང་དགོས་པས་ཇི་ལྟར་ཆོ་ག་འཇམ་པོ་ཡིན་ཞེ་ན། སྔར་མ་གོམས་པ་དག་སྦྱིན་པ་ལ་འཇུག་པའི་ཆེད་དུ་ཐོག་མར་འདྲེན་པས་ཚོད་མ་ལ་སོགས་པ་ཆུང་ངུ་དངོས་པོ་དམན་པ་ཙམ་སྦྱིན་པ་ལ་སྦྱོར་བར་མཛད་དེ། དེ་ལ་གོམས་ནས་ཕྱི་ནས་ནི་རིམ་གྱིས་རང་གི་ཤ་ཡང་གཏོང་ནུས་པར་འགྱུར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -49328,7 +49328,7 @@ - }, - "432": { - "source": "སྡིག་པ་སྤང་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་མེད། །མཁས་པའི་ཕྱིར་ན་མི་དགའ་མེད། །འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོག་པ་དང་། །སྡིག་པས་སེམས་དང་ལུས་ལ་གནོད། །", -- "target_gt": "There is no pain from giving up wrong, No melancholy from being wise. For misconceptions and misdeeds Harm the mind and body.", -+ "target_gt": "There is no pain from giving up wrong, No melancholy from being wise, For harm to the body is from misdeeds And harm to the mind from misconceptions.", - "commentary_1": "སེམས་ཅན་གཅིག་གི་ཆེད་དུ་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་ལེན་པ་ཇི་ལྟར་ན་དཀའ་བ་སྤྱོད་པར་མི་བྱ་སྙམ་པ་ལ། སྡིག་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཁས་པའི་ཕྱིར་ནི་ཞེས་པ་ནི་ལོག་པར་རྟོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོགས་པ་དང་སྡིག་པ་གཉིས་ཀྱིས་སེམས་དང་ལུས་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་བར་གཞན་གྱི་ཕྱིར་དཀའ་སྤྱད་དགོས་པས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྐྱོ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་སྡིག་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ལུས་ལ་སྡུག་བསྔལ་མེད་ལ། ཤེས་བྱའི་གནས་ལུགས་ལ་མཁས་པའི་ཕྱིར་སེམས་ལ་མི་དགའ་བ་མེད་དེ། འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོག་པས་བདག་ལ་སོགས་པར་མངོན་པར་ཞེན་པས་སེམས་དང་། སྡིག་པས་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་ནས་ལུས་ལ་གནོད་པ་ཡིན་པས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -49992,7 +49992,7 @@ - }, - "437": { - "source": "བདག་དང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ནི། །དཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །གང་དུ་ཉེས་པ་རེ་རེ་ལའང་། །བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ཟད་འགྱུར་བ། །", -- "target_gt": "My own and others' infinite wrongs Are mine indeed to eliminate, But every single fault will take An ocean of aeons to extinguish.", -+ "target_gt": "My own and others' infinite wrongs Are mine indeed to eliminate, But every single fault will take An ocean of aeons to extinguish,", - "commentary_1": "སྔར་བསྟན་པའི་མོས་པ་བསྐྱེད་པ་ཉིད་རྒྱས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་དང་གཞན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ནི་བསྐལ་པ་དུ་མའི་ཚོགས་སོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དཔུང་ཚོགས་བསྐྱེད་པ་དང་། ལྷུར་བླང་བ་དང་། བདག་ཉིད་དབང་དུ་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། མོས་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། དགའ་བ་དང་། དོར་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མོས་པ་མེད་པའི་ཉེས་པ་དང་། མོས་པའི་ཕན་ཡོན་དང་། རྒྱུ་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་དེ་བསྐྱེད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མོས་པའི་བྱ་བ་མི་བྱེད་པ་དང་། དེའི་རྒྱུ་མཚན་དགོས་པ་དང་། ཆོས་ལ་མོས་པ་མེད་པའི་ཉེས་པ་བསམས་ཏེ་དེ་གཏོང་མི་རིགས་པར་བསྟན་པའོ། ། དང་པོ་ནི། བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པས་ན་བདག་དང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ནི་དཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་པར་བྱ་དགོས་ཏེ། གང་དུ་ཉེས་པ་དེ་དག་རེ་རེ་འཇོམས་པ་ལའང་བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ཟད་ཀྱི་བར་དུ་འབད་དགོས་པར་འགྱུར་བ་ལས་", - "target_pred": { -@@ -50224,7 +50224,7 @@ - }, - "439": { - "source": "བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་མ་མཆོད་ཅིང་། །དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་མ་བྱིན། །བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་། །དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས། །", -- "target_gt": "I haven't worshipped the Bhagavan or given the pleasures of great feasts. I have not acted for the teachings, or fulfilled the wishes of the poor.", -+ "target_gt": "I haven't worshipped the Bhagavan Or given the pleasures of great feasts. I have not acted for the teachings, Fulfilled the wishes of the poor,", - "commentary_1": "ཇི་ལྟར་དོན་མེད་པར་བྱས་སྙམ་པ་ལ། བདག་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉིད་མཆོད་པ་ཉིད་དགའ་སྟོན་ཆེན་པོ་སྟེ། དེས་བདེ་བའོ། །བསྟན་པའི་བྱ་བ་ནི་ལྷ་ཁང་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བདག་གིས་ཞེས་སོགས་རྣམ་སྣང་ཇི་ལྟར་དོན་མེད་པར་བྱས་ཤེ་ན། ཞེས་གོང་མ་ལ་སྦྲེལ་ལ། འགྲེལ་ཆེན་ལས་རྣམ་གྲངས་གཞན་དུ་འཆད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་མཆོད་ལ་སེམས་ཅན་ལ་དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་བ་མ་བྱིན། བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས་", - "target_pred": { -@@ -50351,7 +50351,7 @@ - }, - "440": { - "source": "འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད། །", -- "target_gt": "If I have not provided safety to those in fear, or given comfort to the wretched, I have only created suffering and pain inside my mother's womb.", -+ "target_gt": "Provided safety to those in fear, Or given comfort to the wretched. All I've created is suffering And pain inside my mother's womb.", - "commentary_1": "ཉམ་ཐག་ཅེས་པ་ནི་མནར་བའོ། །", - "commentary_2": "འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་པ་སྟེ། དེ་དག་གིས་ཆོས་དང་། ཟང་ཟིང་དང་། མི་འཇིགས་པའི་སྦྱིན་པ་གསུམ་མ་བྱས་ཞེས་པའོ། །ཤེར་དང་རྣམ་སྣང་བསྟན་པའི་བྱ་བ་ལྷ་ཁང་འབུལ་བ་ཡིན་ཟེར་རོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཉམ་ཐག་པ་རྣམས་ལ་བདེ་བ་མ་བྱིན་ན་བདག་གིས་མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད་ཀྱི་དལ་འབྱོར་ཐོབ་པའི་དགོས་པ་མ་གྲུབ་བོ་ཞེས་པའོ། །", - "target_pred": { -@@ -50948,7 +50948,7 @@ - }, - "445": { - "source": "སྡིག་པ་བྱེད་པ་བདེ་འདོད་ཀྱང་། །གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །དེ་དང་དེར་ནི་སྡིག་པ་དེས། །སྡུག་བསྔལ་མཚོན་གྱིས་རྣམ་པར་འཇོམས། །", -- "target_gt": "Wherever they go, those who commit misdeeds, though they want happiness, will be destroyed by the weapons of suffering because of their wrongs.", -+ "target_gt": "Wherever they go, those who commit Misdeeds, though they want happiness, Will be destroyed because of their wrongs By the weapons of suffering.", - "commentary_1": "ཡང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྡིག་པ་བྱེད་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡིག་པ་དེས་ཞེས་པ་ནི་བྱེད་པ་པོའི་གསུམ་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་མཚོན་ཡིན་པས་ན་མཚོན་ནོ། །མཐོང་བའི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་བརྗོད་ནས་མ་མཐོང་བའི་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། རྒྱ་ཆེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་སོ། །", - "commentary_2": "སྡིག་པ་བྱེད་པ་བདེ་འདོད་ཀྱང་གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་དེ་དང་དེར་ནི་སྡིག་པ་དེས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཚོན་གྱིས་རྣམ་པར་འཇོམས་ཏེ། རྒྱལ་པོ་ལ་གདམས་པ་ལས། དུས་ཀྱིས་ཉེན་ནས་རྒྱལ་པོ་འགྲོ་འགྱུར་ན། །ལོངས་སྤྱོད་མཛའ་དང་གཉེན་བཤེས་རྗེས་མི་འབྲང་། །སྐྱེས་བུ་དག་ནི་གང་དང་གར་འགྲོ་བ། །ལས་ནི་གྲིབ་མ་བཞིན་དུ་རྗེས་སུ་འབྲང་། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -51432,7 +51432,7 @@ - }, - "448": { - "source": "དེ་བས་དགེ་ལ་མོས་བྱ་ཞིང་། །གུས་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཆོ་ག་ཡིས། །བརྩམས་ནས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ། །", -- "target_gt": "Therefore, you should long for virtue and cultivate it with dedication. With the methods from the Vajradhvaja, once started, meditate on pride.", -+ "target_gt": "Therefore you should long for virtue And cultivate it with dedication. Once started, meditate on pride With the methods from the Vajradhvaja.", - "commentary_1": "མོས་པའི་སྟོབས་མཇུག་བསྡུ་བའི་ཕྱིར། དེ་བས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་གུས་པར་བསྒོམས་ཤིང་དཔྱད་ནས་དགེ་བ་ལ་གོམས་པར་བྱའོ། །ང་རྒྱལ་གྱི་སྟོབས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་མདོ་ནས་བཤད་པའི་ཆོ་གའི་རིམ་པས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་དོན་བརྩམས་ཤིང་གོང་ནས་གོང་དུ་བརྟན་པར་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །ཡང་ན་བརྟན་པར་བརྩམས་པ་ཞེས་པ་ནི་བརྩམས་ཏེ་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ་བའོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་བས་ན་དགེ་བ་ལ་མོས་ཏེ་འདུན་པར་བྱ་ཞིང་། དགེ་སྡིག་གི་བླང་དོར་ལ་གུས་པ་སྟེ་ཡིད་ཆེད་པ་ཉིད་དུ་བྱས་ནས་དེ་དག་གི་བླང་དོར་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ང་རྒྱལ་གྱི་དཔུང་ལ་གཉིས་ཏེ། རྩོམ་པ་དང་། ཞུགས་པ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཕལ་པོ་ཆེའི་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་བསྔོ་བ་དྲུག་པ་ལས། དཔེར་ན་ལྷའི་བུ་ཉི་མ་འཆར་བ་ནི་དམུས་ལོང་དང་རི་མི་མཉམ་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་མི་ལྡོག་པར་འོས་སུ་གྱུར་པའི་ཡུལ་རྣམས་སྣང་བར་བྱེད་པ་ལྟར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་གྱི་དོན་དུ་འཆར་བ་ཡང་སེམས་ཅན་གྱི་ཉེས་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་མི་ལྡོག་ཅིང་། འོས་སུ་གྱུར་པའི་གདུལ་བྱ་རྣམས་སྨིན་པར་དང་གྲོལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཆོ་ག་ཡིས་དགེ་བའི་རྩ་བ་བརྩམས་ནས་དེ་བསྒྲུབ་ནུས་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -51537,7 +51537,7 @@ - }, - "449": { - "source": "དང་པོར་འབྱོར་པ་བརྟགས་ནས་ནི། །བརྩམ་མམ་ཡང་ན་མི་བརྩམ་བྱ། །མ་བརྩམས་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་གྱི། །བརྩམས་ནས་ལྡོག་པར་མི་བྱའོ། །", -- "target_gt": "Examine first your resources and then begin or don't begin. Not starting may well be the best. Do not turn back once you've begun.", -+ "target_gt": "Examine first your resources And then begin or don't begin. Not starting may well be the best; Do not turn back once you've begun.", - "commentary_1": "བརྩམས་པའི་རིམ་པ་ཉིད་བསླབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དང་པོར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བརྩམས་པ་ནི་ཁས་བླངས་པའོ། །", - "commentary_2": "དེ་ལ་འཇུག་པའི་དང་པོར་འབྱོར་པ་དེ་སྒྲུབ་པའི་ནུས་པ་ཡོད་མེད་བརྟགས་ནས་ནི་ཡོད་ན་བརྩམ་མམ་མེད་ན་མི་བརྩམ་བྱ། གལ་ཏེ་མི་ནུས་ན་མ་བརྩམས་པ་ཉིད་མཆོག་ཡིན་གྱི་བརྩམས་ནས་དེ་ལས་ལྡོག་པར་མི་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -51658,7 +51658,7 @@ - }, - "450": { - "source": "སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །གཞན་དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི། །དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་སྒྲུབ་མི་འགྱུར། །", -- "target_gt": "For with that habit, in other lives misdeeds and suffering will increase. Or else the time of the result will be diminished, unaccomplished.", -+ "target_gt": "For with that habit, in other lives Misdeeds and suffering will increase, Or else the time of the result Will be diminished, unaccomplished.", - "commentary_1": "བརྩམས་ནས་ལོག་ན་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། སྐྱེ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་ཡང་དགེ་བ་ལས་ལྡོག་པ་ལ་འཇུག་པ་དེ་གོམས་ན་ཡང་སྡིག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་དག་འཕེལ་བར་བྱེད་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ནི་དང་པོ་རྩོམ་པའི་དུས་རང་དུ་ཡོངས་སུ་སྤང་བའོ། །བྱ་བའི་དུས་སུ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཡོངས་སུ་བཏང་བའི་དུས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་འབྲས་བུ་གཉིས་པ་བརྩམས་པའོ། །དམན་པ་ནི་ཉམས་པའོ། །དེ་ནི་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་བརྩམས་པ་ཡོངས་སུ་བཏང་བ་དེའི་ཚེ་དེ་ཡང་མ་བསྒྲུབས་པའོ། །", - "commentary_2": "ལོག་ན་དེ་ནི་རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བ་གཞན་ཡང་དམ་བཅས་ནས་ལྡོག་པ་དེ་གོམས་ནས་སྐྱེས་བུ་བྱེད་འབྲས་སྡིག་པ་དང་རྣམ་སྨིན་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཞིང་། དེ་དོར་ནས་བརྩམས་པ་གཞན་དེ་དང་དེའི་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱི་དགེ་བ་དེ་གཉིས་ཀྱང་དམན་ཏེ་མཐར་མི་ཕྱིན་པར་འགྱུར། དེ་རང་ཡང་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་བས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -51765,7 +51765,7 @@ - }, - "451": { - "source": "ལས་དང་ཉོན་མོངས་ནུས་པས་ཏེ། །གསུམ་པོ་དག་ལ་ང་རྒྱལ་བྱ། །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའོ་ཞེས། །འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ཉིད། །", -- "target_gt": "Be prideful of these three: your acts, afflictions, and ability. To say, \"I shall do this alone,\" is in itself the pride of action.", -+ "target_gt": "Be prideful of these three: your acts, Afflictions, and ability. To say, “I shall do this alone,” Is in itself the pride of action.", - "commentary_1": "ཅི་ཐམས་ཅད་དུ་ང་རྒྱལ་བྱ་བ་ཡིན་ནམ་སྙམ་པ་ལ། ལས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ་ཉོན་མོངས་པ་ནི་འདིར་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པའོ། །ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་བཤད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བདག་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ལས་གང་ཅུང་ཟད་བྱ་བར་འོས་པ་བྱུང་ན་དེ་ཐམས་ཅད་བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའི། གཞན་དག་ལ་གོ་སྐབས་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དགེ་བའི་ལས་དང་། ཉོན་མོངས་པ་གཞོམ་པ་དང་། དེའི་ནུས་པ་སྟེ་གསུམ་པོ་དག་ལ་ང་རྒྱལ་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -51882,7 +51882,7 @@ - }, - "452": { - "source": "ཉོན་མོངས་དབང་མེད་འཇིག་རྟེན་འདིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པས། །འགྲོ་བས་བདག་ལྟར་མི་ནུས་ཏེ། །དེ་བས་བདག་གིས་འདི་བྱའོ། །", -- "target_gt": "The worldly, overcome by afflictions, Cannot accomplish their own good. Beings are not as able as I, Therefore I'll do this myself.", -+ "target_gt": "The worldly, overcome by afflictions, Cannot accomplish their own good. Beings are not as able as I, And therefore I'll do this myself.", - "commentary_1": "དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ལ་རག་ལས་པ་ནི་དབང་མེད་པའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ནི། རང་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་དགེ་བའི་ལས་ཐམས་ཅད་བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའོ་ཞེས་སེམས་པ་འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟར་སེམས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ཉོན་མོངས་པས་རང་དབང་མེད་པར་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་འདིར་ཡང་རང་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པས་ན་འགྲོ་བས་བདག་ལྟར་རང་གཞན་གྱི་དོན་ཐམས་ཅད་མི་ནུས་ཏེ། དེ་བས་ན་བདག་གིས་རང་གཞན་གྱི་དོན་འདི་དག་ཐམས་ཅད་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -52013,7 +52013,7 @@ - }, - "453": { - "source": "གཞན་དག་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་ཇི་ལྟར་འདུག །ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་མི་བྱས་ཏེ། །བདག་ལ་ང་རྒྱལ་མེད་པ་མཆོག །", -- "target_gt": "How can I just sit there when another does the menial work? If out of pride, I won't do that. It's best for me to have no pride.", -+ "target_gt": "How can I just sit there when Another does the menial work? If out of pride, I won't do that, It's best for me to have no pride.", - "commentary_1": "དམན་པ་ནི་མི་གཙང་བ་འཕྱག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །", - "commentary_2": "དེ་ལྟར་ན་ཡང་ལས་དམན་པའི་གྲོགས་མི་བྱའོ་སྙམ་ནས་གཞན་དག་ཁུར་འཁུར་བ་ལ་སོགས་པ་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན་བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་ཇི་ལྟར་དེའི་གྲོགས་མི་བྱེད་པར་འདུག་པར་མི་རིགས་སོ། །གལ་ཏེ་ལས་དེ་ནི་དམན་པ་ལ་བདག་ནི་མཆོག་ཡིན་ནོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་ལས་དེ་མི་བྱེད་དེ་བདག་ལ་ང་རྒྱལ་དེ་མེད་པ་མཆོག་ཡིན་པས་དེ་ཡང་སྤང་བར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -52141,7 +52141,7 @@ - }, - "454": { - "source": "ཤི་བའི་སྦྲུལ་དང་ཕྲད་གྱུར་ན། །ཁྭ་ཡང་མཁའ་ལྡིང་ལྟ་བུར་སྤྱོད། །གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཉམ་ཆུང་ན། །ལྟུང་བ་ཆུང་ངུའང་གནོད་པར་བྱེད། །", -- "target_gt": "When it encounters a dead snake, Even a crow acts like a garuda. When I myself am weak, Even a small downfall will cause me harm.", -+ "target_gt": "When it encounters a dead snake, Even a crow acts like a garuda. When I myself am weak, a downfall— Even if small—will cause me harm.", - "commentary_1": "ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལ་ང་རྒྱལ་བྱ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྦྲུལ་གདུག་ཤི་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཉམ་ཆུང་ན་ཞེས་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཞན་ན་སྟེ། གལ་ཏེ་བདག་ཉམ་ཆུང་བ་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ངུས་བསྐྱེད་པ་ཡང་གནོད་པར་བྱེད་པ་འཚིར་བར་བྱེད་དོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནུས་པའི་ང་རྒྱལ་ལ་བཞི་སྟེ། བརྟེན་པར་རིགས་པ་དང་། གཉེན་པོའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་རང་བཞིན་དང་། སྤང་བྱའི་ང་རྒྱལ་སྨད་པ་དང་། གཉེན་པོའི་ང་རྒྱལ་བསྔགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། དཔེར་ན་ཤི་བའི་སྦྲུལ་དང་ཕྲད་པར་གྱུར་ན་ཁྭ་ཡང་ནམ་མཁའ་ལྡིང་བཞིན་དུ་དེ་ལ་བརྙས་ཐབས་ཀྱིས་སྤྱོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ནུས་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་ཉམ་ཆུང་ན་ལྟུང་བ་ཆུང་ངུའང་བདག་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པས།", - "target_pred": { -@@ -52635,7 +52635,7 @@ - }, - "458": { - "source": "འགྲོ་གང་ང་རྒྱལ་གྱིས་བཅོམ་དེ། །ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་ཅན་མ་ཡིན། །ང་རྒྱལ་ཅན་དགྲའི་དབང་མི་འགྲོ། །དེ་དག་ང་རྒྱལ་དགྲ་དབང་འགྱུར། །", -- "target_gt": "Those beings whom pride has subjugated do not have pride; they are afflicted. The proud are not controlled by foes. They have succumbed to the foe pride.", -+ "target_gt": "Those beings whom pride has subjugated Do not have pride; they are afflicted. They have succumbed to the foe pride— The proud are not controlled by foes.", - "commentary_1": "འགྲོ་བ་གང་དག་གཞན་ལ་གནོད་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་བཅོམ་པ་དེ་ཉོན་མོངས་སྙིང་རྗེའི་གནས་ཏེ། དེ་ང་རྒྱལ་ཅན་མ་ཡིན་ནོ། །འོན་ཀྱང་དེ་ང་རྒྱལ་གྱི་དགྲའི་དབང་དུ་གྱུར་པའོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། འགྲོ་བ་གང་ཡོན་ཏན་ལ་སོགས་པས་སེམས་ཁེངས་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་བདག་ཉིད་བཅོམ་པ་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་གྱི། ང་རྒྱལ་ཅན་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་ང་རྒྱལ་ཅན་དགྲའི་དབང་དུ་མི་འགྲོ་ལ་དེ་དག་ཉོན་མོངས་པ་ང་རྒྱལ་གྱི་དགྲའི་དབང་དུ་གྱུར་པས་སོ། །སོང་བ་ལ་ཉེས་པ་ཅི་ཡོད་སྙམ་ན།", - "target_pred": { -@@ -53378,7 +53378,7 @@ - }, - "464": { - "source": "ལས་དེ་ལ་ནི་ཞེན་བྱ་སྟེ། །ལས་དེས་མི་ངོམས་དགའ་བར་བྱ། །བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་། །བདེ་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི། །", -- "target_gt": "One should be attached to that action; be delighted and unsatisfied by that action. Although one acts for the sake of happiness, it's uncertain whether happiness will result or not.", -+ "target_gt": "We act for sake of happiness, Not knowing whether pleasure will come. How can all those whose deeds are pleasure Be happy if they do not act?", - "commentary_1": " དེ་ལ་ཞེན་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་ཞེན་པར་བྱའོ། །འདིའི་སྒོ་ནས་ལས་ལ་དགའ་བ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདེ་བའི་དོན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལས་གང་གཞན་གང་གི་དོན་དུ་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་བདེ་བའོ། །རང་དང་གཞན་གཉི་གའི་བདེ་བའི་རྒྱུ་དེ་མ་བྱས་ན་ནམ་ཞིག་སྟེ། བདེ་བ་ནམ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །", - "commentary_2": "དགེ་བའི་ལས་དེ་ལ་ནི་བླང་བྱར་ཞེན་པར་བྱ་སྟེ། ལས་དེས་མི་ངོམས་ཤིང་དགའ་བར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དགེ་བ་བྱེད་པར་རིགས་པ་ངོ་བོ་བདེ་བ་དང་། མི་ངོམས་པར་རིགས་པ་རྣམ་སྨིན་བདེ་བ་དང་། དེས་ན་དགའ་བས་འཇུག་བྱར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་རང་བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་དེས་བདེ་བར་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི་", - "target_pred": { -@@ -53503,7 +53503,7 @@ - }, - "465": { - "source": "གང་གི་ལས་ཉིད་བདེ་འགྱུར་བ། །དེ་ལས་མི་བྱེད་ཇི་ལྟར་བདེ། །སྤུ་གྲིའི་སོར་ཆགས་སྦྲང་རྩི་ལྟའི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ངོམས་ན། །", -- "target_gt": "How can those whose deeds bring pleasure be happy if they do not act? If you aren't sated by desires, which are like honey on a razor's edge,", -+ "target_gt": "If you aren't sated by desires, Which are like honey on a razor, How can you then be sated by merit, Whose ripening is peace and pleasure?", - "commentary_1": " འདི་ལྟར་སྤུ་གྲི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། སྤུ་གྲིའི་སོ་ལ་ཆགས་པའི་སྦྲང་རྩི་བལྡགས་པས་ལྕེ་ཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་ཉམ་ང་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་ལ་རོ་མྱོང་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་ཆུང་བའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པ་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པས་ཀྱང་མི་ངོམས་ན་རང་དང་གཞན་གྱི་བདེ་བ་སྐྱེད་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་བདུད་རྩིའི་སྦྲང་རྩི་ཞི་ཞིང་དགེ་བའི་རོས་ཅི་སྟེ་ངོམས་པར་འགྱུར། མཇུག་བསྡུ་བའི་ཚུལ་གྱིས་ལས་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་བས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བརྩམས་པའི་ལས་མཐར་ཕྱིན་ནས་ཀྱང་དགའ་བ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་འཇིགས་པར་བྱས་ལ་གཟོད་ཀྱིས་དོར་བར་བྱའོ། །", - "commentary_2": "གང་གི་ལས་ཉིད་ཀྱང་བདེ་ལ་འབྲས་བུ་ཡང་བདེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་ལས་མི་བྱེད་པ་ཇི་ལྟར་བདེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། ལས་ཉིད་བདེ་བར་འགྱུར་བ་དེའི་ཕྱིས་ཀྱི་བདེ་བ་གཞན་འདོད་པ་དེ་ལས་མི་བྱེད་ན་ཇི་ལྟར་བདེ་ཞེས་འཆད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། སྤུ་གྲིའི་སོར་ཆགས་སྦྲང་རྩི་ལྟར་ཕན་ཆུང་ལ་ཉེས་དམིགས་ཆེ་བའི་འདོད་ཡོན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་མི་ངོམས་ན།", - "target_pred": { -@@ -53592,7 +53592,7 @@ - }, - "466": { - "source": "གླང་ཆེན་མཚོ་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་ལྟར། །ལས་དེ་ལ་ཡང་འཇུག་པར་བྱ། །སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་འབྲེལ་ན། །སླར་བྱའི་དོན་དུ་དོར་བར་བྱ། །", -- "target_gt": "Immerse yourself in action, like an elephant who sees a lake and plunges in. But when your strength diminishes, put work aside to act again later.", -+ "target_gt": "So therefore to complete your task, Immerse yourself in action, like An elephant scorched in midday sun Who sees a lake and plunges in.", - "commentary_1": " གང་མཚོ་དང་ཕྲད་པ་དེ་ལ་མཚོ་ཕྲད་ཅེ་འམ། ཡང་ན་མཚོ་དེ་དང་གླང་པོ་ཆེར་ཕྲད་པའོ། །དོར་བའི་སྟོབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྗེས་སུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལས་གང་ཞིག་བརྩམས་པ་དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ནུས་པ་མེད་ཅིང་རྗེས་སུ་མི་བདེ་བར་འགྱུར་བ་འདྲ་ན་ཕྱིས་བྱའོ་སྙམ་པའི་བསམ་པས་སྐབས་དེར་རེ་ཞིག་བཤོལ་ལ་གཏང་ངོ་། །གང་གི་ཚེ་རྫོགས་པར་ཟིན་པ་དེའི་ཚེ་ནི་དེ་བཤོལ་བར་བྱའི། དེ་ལ་ཞེན་ནས་བསྡད་པར་མི་བྱ་སྟེ། ཕྱིར་ཞིང་གོང་ནས་གོང་དུ་འཇུག་པ་ལ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །", - "commentary_2": "ཚ་བས་གདུངས་པའི་གླང་ཆེན་མཚོར་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་པ་ལྟར་དགེ་བའི་ལས་དེ་ཉིད་ལ་དགའ་བས་འཇུག་པར་བྱའོ། །བཞི་པ་དོར་བའི་དཔུང་ལ་གཉིས་ལས། མི་ནུས་པ་རེ་ཞིག་དོར་བ་ནི། སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་ཏེ་ད་ལྟ་ལས་དེ་སྒྲུབ་པའི་ནུས་པ་མེད་ན་སླར་ནུས་པར་བྱ་དོན་དུ་རེ་ཞིག་དོར་བར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -53713,7 +53713,7 @@ - }, - "467": { - "source": "ལེགས་པར་ཟིན་ན་ཕྱི་མ་དང་། །ཕྱི་མ་འདོད་པས་དེ་སྤང་བྱ། །འཐབ་རྙིང་དགྲ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །གཡུལ་ངོར་རལ་ཁ་ལྷགས་པ་བཞིན། །ཉོན་མོངས་མཚོན་ལས་གཟུར་བྱ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་དགྲ་རྣམས་གཞོམ་པར་བཏེག །", -- "target_gt": "Once it's well done, leave it behind— Look forward to the next and later. Like parrying the enemy's blade When you are in the thick of battle, Evade the weapons of afflictions, And strike the foe afflictions hard.", -+ "target_gt": "Like parrying the enemy's blade When you are in the thick of battle, Evade the weapons of afflictions, And strike the foe afflictions hard.", - "commentary_1": " འབད་པའི་སྟོབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཐབ་རྙིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འཐབ་རྙིང་ཞེས་པ་རལ་གྲིའི་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་མཁས་པར་བསླབས་པའོ། །གཟུར་བར་བྱ་བ་ནི་བག་ཟོན་བྱ་བའོ། །འཇེབས་པར་བརྟག་ཅེས་པ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གཉིས་ཀྱིས་སོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ཟིན་པ་གཏན་དུ་དོར་བ་ནི། སྔ་མ་དེ་ལེགས་པར་ཟིན་ནས་ཕྱི་མ་དང་། དེའི་ཡང་ཕྱི་མ་ལ་སོགས་པ་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་བསྒྲུབ་པར་འདོད་པས་སྔ་མ་དེ་སྤང་བར་བྱའོ། །གཉིས་པ་དཔུང་གིས་ལྷུར་བླང་བར་བྱ་བ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཉེན་པོ་ལྷུར་བླང་ཚུལ་དང་། ཉེས་པ་སྤང་ཚུལ་དང་། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བྱ་བ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་བག་ཡོད་ལྷུར་བླང་བ་ནི། དཔེར་ན་འཐབ་མོ་རྙིང་པ་དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་གོམས་པ་དག་དགྲ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གཡུལ་ངོར་རལ་ཁ་ལྷགས་པ་ན་རང་ལ་མཚོན་གྱིས་མི་ཕོག་པ་དང་ཕར་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་ལྟར། ཉོན་མོངས་མཚོན་ལས་གཟུར་བར་བྱ་ཞིང་ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་འཇེབས་པར་བཏགས་ཏེ་དེས་སླར་གནོད་མི་ནུས་པར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -53842,7 +53842,7 @@ - }, - "468": { - "source": "གཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན། །འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དྲན་པའི་མཚོན་ཤོར་ན། །དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། །", -- "target_gt": "If you should drop your sword in battle, You'd swiftly pick it up from fear. Likewise, if you lose mindfulness—your weapon— Take it up quickly, fearing hell.", -+ "target_gt": "If you should drop your sword in battle, You'd swiftly pick it up from fear. If you lose mindfulness—your weapon— Take it up quickly, fearing hell.", - "commentary_1": " གཡུལ་དུ་འཐབ་མོའི་སར་འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་དྲན་པ་ལྷུར་བླང་བ་ནི། དཔེར་ན་གཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན་འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དྲན་པས་མཚོན་ཤོར་ཏེ་གཉེན་པོ་བརྗེད་པར་གྱུར་ན་དམྱལ་བའི་འཇིགས་པ་དྲན་པའི་སྒོ་ནས་དྲན་པའི་མཚོན་མྱུར་དུ་བླང་ངོ་། །", - "target_pred": { -@@ -54241,7 +54241,7 @@ - }, - "471": { - "source": "ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་། །བདག་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །བདག་ལ་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བ། །དེ་ལྟར་བྱ་ཞེས་ཡུན་རིང་བསམ། །", -- "target_gt": "For every single wrong that occurs, chastise yourself and ponder long, \"However I can, I'll make it so this never happens to me again.\"", -+ "target_gt": "For every single wrong that occurs, Chastise yourself and ponder long, “However I can, I'll make it so This never happens to me again.”", - "commentary_1": " ཅི་ནས་ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་གང་ནས་ཀྱང་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །", - "commentary_2": "དེ་ལྟར་འབད་ཀྱང་གལ་ཏེ་ཉེས་པ་ཅུང་ཟད་བྱུང་ན་ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་བདག་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བར་དེ་ལྟར་འབད་པར་བྱའོ་ཞེས་ཡུན་རིང་དུ་བསམ་མོ། །", - "target_pred": { -@@ -54355,7 +54355,7 @@ - }, - "472": { - "source": "ཇི་ལྟར་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ། །དྲན་པ་གོམས་པ་ཉིད་འགྱུར་ཞེས། །རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི་ཕྲད་པའམ། །རིགས་པའི་ལས་ནི་འདོད་པར་བྱ། །", -- "target_gt": "In circumstances such as this, how shall I practice mindfulness? With that as cause, you should seek out a meeting and appropriate action.", -+ "target_gt": "“In circumstances such as this, How shall I practice mindfulness?” With that as cause, you should seek out A meeting and appropriate action.", - "commentary_1": " དྲན་པའི་རྒྱུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དགེ་བཤེས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་དེའི་ཕན་ཡོན་ཐོབ་པར་འདོད་ནའོ། །རྒྱུ་མཚན་དེ་གཉིས་ཉིད་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་ཞུགས་པའི་གནས་སྐབས་ལ་ཇི་ལྟར་བདག་གིས་དྲན་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་སྟེ། བསམ་པ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ཞེས་སྨོས་སོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཇི་ལྟར་ཉེས་པ་མི་འབྱུང་བར་བྱ་བ་དང་། བྱུང་བ་བཟློག་པའི་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ་གཉེན་པོ་དྲན་པ་གོམ་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞེས་སེམས་པའི་རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི་དེའི་རྒྱུ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་ཕྲད་པའམ། རིགས་པ་ནི་འགྲེལ་ཆེན་ལས་ཐོབ་པ་ཞེས་པར་འབྱུང་ཞིང་། དེའི་དོན་ཡང་དེས་གདམས་པ་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་དང་ལྟུང་བ་ལས་ལྡང་ཆེད་དུ་ཆད་པའི་ལས་འབྱིན་པ་སྒྲུབ་པར་འདོད་པར་བྱ། ཞེས་འཆད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -55849,7 +55849,7 @@ - }, - "485": { - "source": "ཕན་པར་སྨྲས་ན་ཁྲོ་བར་བྱེད། །བདག་ཀྱང་ཕན་ལས་བཟློག་པར་བྱེད། །དེ་དག་ངག་ནི་མ་མཉན་ན། །ཁྲོ་བས་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར། །", -- "target_gt": "They get angry when spoken to helpfully. They turn me away from my own benefit. If I don't listen to their words, They'll go to lower realms due to anger.", -+ "target_gt": "Angered by talk of what is helpful, They turn me away from my own welfare. If I don't listen to their words, They'll go to lower realms, enraged.", - "commentary_1": " མ་མཉན་ན་ཞེས་པ་ལ། ཟློག་པར་བྱེད་པའི་ཚིག་ཅེས་པ་ནི་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །", - "commentary_2": "ཕན་པའི་ཆོས་སྨྲས་ནའང་ཁྲོ་བར་བྱེད་ཅིང་དང་དུ་མི་ལེན་ལ་བདག་ཀྱང་ཕན་པའི་ཆོས་དེ་ལས་ཟློག་པར་བྱེད་ལ་དེ་དག་གི་ཚིག་དེ་མ་ཉན་ན་ཁྲོ་བས་དེ་དག་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -56261,7 +56261,7 @@ - }, - "488": { - "source": "དེ་ལྟར་བདག་དང་གཞན་བསྟེན་པ། །དེས་ནི་ཕུང་བར་འགྱུར་བར་ཟད། །དེས་ཀྱང་བདག་དོན་མ་བྱས་ལ། །བདག་ཀྱང་དེ་དོན་མི་འགྱུར་བས། །", -- "target_gt": "In this way, associating with others will only bring ruin. They will not bring me benefit, and I won't benefit them either.", -+ "target_gt": "In this way, my associating With them will only bring me ruin. They will not bring me benefit, And I won't benefit them either.", - "commentary_1": " དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་དང་སྤྱོད་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པའོ། །བསྟེན་པ་ནི་ཕྲག་དོག་ཅན་གྱི་བྱིས་པ་རྣམས་བསྟེན་པའོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་ཕྲག་དོག་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུས་སོ། །ཕུང་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་སྟེ་བརྩམས་པ་དོན་མེད་པའོ། །འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་བས་ན་ཡིད་ཉོན་མི་མོངས་པ་སྟེ། མ་འཁྲུག་པ་གཅིག་པུར་རྒྱུ་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་ན་བདག་དང་གཞན་བསྟེན་ཏེ་འགྲོགས་པ་དེས་ནི་ཕུང་བར་འགྱུར་བར་ཟད་དོ། །དེས་ཀྱང་བདག་དོན་མ་བྱས་ལ་བདག་ཀྱང་དེ་དོན་མི་འགྱུར་བ་", - "target_pred": { -@@ -56369,7 +56369,7 @@ - }, - "489": { - "source": "བྱིས་ལས་ཐག་རིང་བྱོལ་བར་བྱ། །ཕྲད་ན་དགའ་བས་མགུ་བྱས་ཏེ། །འདྲིས་ཆེན་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བར། །ཐ་མལ་པ་ཙམ་ལེགས་པར་བྱ། །", -- "target_gt": "Flee far away from childish folk. Be friendly when you do meet them, And without getting too familiar, Behave well in an ordinary manner.", -+ "target_gt": "Flee far away from childish folk. Be friendly when you do meet them, And without getting too familiar, Dispassionately behave well.", - "commentary_1": " འབྱོལ་བར་བྱ་བ་ནི་འབྲོས་པར་བྱ་བའོ། །ཕྲད་ན་སྟེ། རང་བཞིན་འོངས་པར་འགྱུར་ནའོ། །དགའ་བ་ནི་སྙན་པར་སྨྲ་བས་སོ། །མགུ་བར་བྱ་བ་ནི་མཉེས་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ཡང་འདྲིས་ཆེན་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། སླར་ངོ་ཤེས་ཤིང་གཅུགས་པར་བྱ་བའི་བསམ་པས་མ་ཡིན་པའོ། །", - "commentary_2": "དེ་ན་བྱིས་ལས་ཐག་རིང་བྱོལ་བར་བྱ་སྟེ། སྐྱེས་རབས་ལས། བྱིས་པ་རྣམས་ནི་ནམ་ཡང་མི་ཐོས་ཤིང་། །མཐོང་བར་མི་འགྱུར་ནམ་ཡང་མི་སྨྲ་དང་། །བྱིས་དང་འགྲོགས་ལས་སྐྱོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །མི་མྱོང་མཆོག་དེ་བདག་གིས་ཁྱོད་ལ་སློང་། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཕྲད་ན་དགའ་བའི་སྤྱོད་ཚུལ་གྱིས་མགུ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་དང་ཧ་ཅང་འདྲིས་ཆེན་པོ་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བས་ཐ་མལ་པ་ཙམ་སྟེ་དེ་ལ་ཆགས་སྡང་གཉིས་དང་བྲལ་བའི་སྤྱོད་ལམ་ལེགས་པར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -56614,7 +56614,7 @@ - }, - "491": { - "source": "བདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས། །བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས། །དེ་འདྲའི་སྙེམས་པ་འཆང་གྱུར་ན། །ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །", -- "target_gt": "\"I get a lot and am respected; Many people are fond of me.\" If you cling to conceits like these, You will face terrors after death.", -+ "target_gt": "“I get a lot and am respected; Many people are fond of me.” If you cling to conceits like these, You will face terrors after death.", - "commentary_1": " དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་མི་སྤོང་བའི་རྒྱུ་བཞིན་དུ་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་དོར་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤི་བའི་འོག་སྟེ་མི་ནས་ཤི་བའི་འོག་ཏུའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཆགས་པས་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པ་དང་། ཆགས་ཡུལ་ལ་སྙིང་པོ་མེད་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས་བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས་དེ་འདྲའི་སྙེམས་པ་སྟེ་ང་རྒྱལ་འཆང་གྱུར་ན་དེའི་རྒྱུས་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ་སྟེ། བྱམས་པ་སེང་གེ་སྒྲས་ཞུས་པ་ལས། རྙེད་བཀུར་དང་མཛའ་བཤེས་དང་སློང་མོ་སྟེར་བའི་ཁྱིམ་དང་མཁས་པ་དང་བཙུན་པ་སྟེ་བཞིས་རློམ་པ་ནི་མྱུར་དུ་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་གསུངས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -56750,7 +56750,7 @@ - }, - "492": { - "source": "དེ་བས་རྣམ་པར་རྨོངས་པའི་ཡིད། །གང་དང་གང་ལ་ཆགས་གྱུར་པ། །དེ་དང་དེ་བསྡོངས་སྟོང་འགྱུར་དུ། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་གྱུར་ཅིང་ལྡང་། །", -- "target_gt": "The passions of a deluded mind, whatever they may be for, are multiplied a thousand times to then rise up as suffering.", -+ "target_gt": "The passions of a deluded mind, Whatever it may be they are for, Are multiplied a thousand times To then rise up as suffering.", - "commentary_1": " དེ་ཡང་འདི་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་མི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་དང་གང་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆགས་པ་ནི་སྤྲོ་བའོ། །གྱུར་པ་ནི་ཞེན་པར་གྱུར་པའོ། །དེ་དང་དེ་ལྡོངས་ཞེས་པ་ནི་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་ནས་གནས་པའོ། །", - "commentary_2": "དེ་བས་ན་རྣམ་པར་རྨོངས་པའི་ཡིད་རྙེད་སོགས་གང་དང་གང་ལ་ཆགས་གྱུར་པའི་ཡུལ་རྙེད་སོགས་དེ་དང་དེ་བསྡོངས་ཏེ་བསྡོམས་པས་སྟོང་འགྱུར་དུ་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞིང་ལྡང་ངོ་། །དེ་དང་དེ་བསྡོངས་ཞེས་པ་ནི་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -57321,7 +57321,7 @@ - }, - "497": { - "source": "སེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་སྨོད། །རྙེད་པ་ཅན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད། །རང་བཞིན་འགྲོགས་དཀའ་དེ་དག་གིས། །དགའ་བ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །", -- "target_gt": "They revile people who get nothing and speak ill of those who get much. How can pleasure arise from those whose nature is to be hard to get along with?", -+ "target_gt": "They revile people who get nothing And speak ill of those who get much. What pleasure comes from those whose nature Is to be hard to get along with?", - "commentary_1": " དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མི་སྙན་བརྗོད་ཅེས་པ་ནི་ངན་སྨྲས་གཏོང་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རང་བཞིན་འགྲོགས་པར་དཀའ་བ་སྟེ། གང་སྟབས་གཅིག་ཏུའོ། །", - "commentary_2": "ཇི་ལྟར་མགུ་དཀའ་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་རྙེད་པ་མེད་པ་ལ་སྨོད་ཅིང་རྙེད་པ་ཅན་ལ་མི་སྙན་པ་བརྗོད་པར་བྱེད་པས་གང་གིས་ཀྱང་མི་མགུ་བར་རང་བཞིན་གྱིས་འགྲོགས་དཀའ་བ་དེ་དག་གི་དགའ་བ་བདག་ལ་བརྟེན་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། འགྲེལ་ཆེན་ལས་དེ་དག་གིས་ཞེས་པའི་དོན་འཆད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -57447,7 +57447,7 @@ - }, - "498": { - "source": "ནགས་ན་རི་དགས་བྱ་རྣམས་དང་། །ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད། །འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་དང་། །ནམ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་བདག་གནས་འགྱུར། །", -- "target_gt": "In forests, animals and birds and trees don't speak disparagingly. When will I live together with them, whose company is pleasant?", -+ "target_gt": "In forests, animals and birds And trees don't speak disparagingly. When is it I will live together With them, whose company is pleasant?", - "commentary_1": " བྱིས་པ་དང་འགྲོགས་པ་སྤངས་ནས་དབེན་པའི་ཕན་ཡོན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ནགས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བསྟེན་མི་དགོས་པ་ནི་དགོས་པར་བྱ་མི་དགོས་པའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དབེན་པ་ལ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པ་དང་། དེ་ལ་མི་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་སྤང་བ་དང་། དེ་བསྟེན་པར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། དབེན་པའི་གྲོགས་དང་། གནས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང་། བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་ལ་སྨོན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ནགས་ཚལ་དབེན་པ་དེ་ན་གྲོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་རི་དྭགས་དང་བྱ་རྣམས་དང་ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད། འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་ནམ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་བདག་གནས་འགྱུར་ཞིག་གུ་ཞེས་སེམས་ཤིང་སྨོན་པའོ། །", - "target_pred": { -@@ -58834,7 +58834,7 @@ - }, - "510": { - "source": "བསམ་པ་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ། །བདག་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས། །སེམས་ནི་མཉམ་པར་གཞག་ཕྱིར་དང་། །དུལ་བར་བྱ་ཕྱིར་བརྩོན་ཏེ་བྱ། །", -- "target_gt": "Relinquishing all other thoughts and with one-pointed mental focus, I'll strive to settle my mind in equipoise and to subdue it.", -+ "target_gt": "Relinquishing all other thoughts And with one-pointed mental focus, I'll strive to settle my mind down In equipoise and to subdue it.", - "commentary_1": " །ལུས་རྣམ་པར་དབེན་པ་བསྟན་ནས། སེམས་རྣམ་པར་དབེན་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསམ་པ་གཞན་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ།བདག་ལ་སེམས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་སེམས་པའོ། །གཅིག་པུ་སྟེ་དེ་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའི་ཡིད་གང་ཡིན་པའོ། །ཡང་ན་རང་གི་སེམས་དེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཞེས་བྱ་བའོ།།མཉམ་པར་གཞག་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་སོ། །དུལ་བར་བྱེད་པ་ནི་ལྷག་མཐོང་གིས་སོ། །", - "commentary_2": "དང་པོ་ནི། བསམ་པ་དགེ་ལ་སེམས་པ་ལས་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ། གཞན་དག་བདག་གིས་འཁྲུལ་པ་འམ། །གཞན་གྱིས་བྱས་དང་མ་བྱས་ལས། །བརྟག་པར་མི་བྱ་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །མཉམ་དང་མི་མཉམ་ཡང་དག་བརྟག །ཅེས་པ་ལྟར་བདག་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འཕེལ་བའི་ཐབས་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས་སེམས་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་མཉམ་པར་གཞག་ཕྱིར་དང་ལྷག་མཐོང་གིས་དུལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -59178,7 +59178,7 @@ - }, - "513": { - "source": "འཇིགས་པ་ལ་ཡང་བདག་ཞུགས་ཤིང་། །རྫས་ཀྱང་ཟད་པར་བྱས་གྱུར་ཏེ། །གང་ལ་ཡོངས་སུ་འཁྱུད་པས་ན། །མཆོག་ཏུ་དགའ་འགྱུར་དེ་དག་ཉིད། །", -- "target_gt": "The one for whom you put yourself in peril And also used up all your wealth, The one whose tight embrace would bring The highest pleasure is nothing but That very one.", -+ "target_gt": "For whom you put yourself in peril And also used up all your wealth, The one whose tight embrace would bring The highest pleasure is nothing but", - "commentary_1": " རྫས་ནི་ནོར་རོ། །ཞུགས་པ་ནི་མི་གནས་བཞིན་དུའོ། །མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་ནི་ཆེར་བདེ་བའོ། །དེ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་པགས་པས་གཡོགས་པའི་རུས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིའོ། །", - "commentary_2": "སྲོག་ཆད་པ་ལ་སོགས་པའི་འཇིགས་པ་ལ་ཡང་བདག་ཞུགས་ཤིང་རྫས་ཀྱང་ཟད་པར་བྱས་གྱུར་ཏེ། གང་ལ་ཡོངས་སུ་འཁྱུད་པས་ན་མཆོག་ཏུ་དགའ་བར་འགྱུར་བའི་ཡུལ་བུད་མེད་དེ་དག་", - "target_pred": { -@@ -59293,7 +59293,7 @@ - }, - "514": { - "source": "ཀེང་རུས་ཉིད་ཡིན་གཞན་མིན་ན། །རང་དབང་དང་ནི་བདག་མིན་ལ། །རབ་ཏུ་འདོད་ཅིང་ཡོངས་ཞེན་ནས། །ཅི་ཕྱིར་མྱ་ངན་འདས་མི་འགྲོ། །", -- "target_gt": "It is nothing but a skeleton, not anything else. It has no control and is not a self. What you have intensely desired and clung to, why don't you go to nirvana instead?", -+ "target_gt": "A skeleton—not anything else. What you have lusted for and clung to Has no control, is not a self. Why don't you go to nirvana instead?", - "commentary_1": " རང་དབང་ནི་རང་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་ལྟར་བྱར་ཡོད་པའོ། །", - "commentary_2": "ཀེང་རུས་ཉིད་ཡིན་གྱི་གཞན་མིན་ན། རང་དབང་དུ་གྱུར་པ་དང་བདག་ཏུ་གྲུབ་པ་མིན་པ་འདི་ལ་རབ་ཏུ་འདོད་ཅིང་འདི་ལ་ཡོངས་སུ་ཞེན་ནས་ཅིའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་མི་འགྲོ་བར་བྱེད། དྲན་པ་ཉེར་བཞག་ལས། བུད་མེད་ཕུང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །འཇིག་རྟེན་འདི་ཕུང་ཕ་རོལ་ཕུང་། །གལ་ཏེ་བདག་ལ་ཕན་འདོད་ན། །དེ་བས་བུད་མེད་རྣམ་པར་སྤང་། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདིས་གཞན་གྱི་དང་ཕྱི་མ་རྣམས་རང་གི་ཆུང་མ་ལ་ཞེན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -59782,7 +59782,7 @@ - }, - "518": { - "source": "ཤ་ཡི་ཕུང་པོ་འདི་མཐོང་ནས། །བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཟ་བྱེད་ན། །གཞན་གྱི་ཟས་ལ་མེ་ཏོག་གི །ཕྲེང་བ་ཙནྡན་རྒྱན་གྱིས་མཆོད། །", -- "target_gt": "Seeing this pile of flesh, when vultures and others devour it, would you adorn someone else's food with garlands of flowers and sandalwood ornaments?", -+ "target_gt": "You see the pile of flesh that vultures And other animals devour. Would you give someone else's food Garlands, perfumes, and jewelry?", - "commentary_1": " དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཤའི་ཕུང་པོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤའི་ཕུང་པོ་ནི་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་སོ། །བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཅེ་སྤྱང་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཤའི་ཕུང་པོ་དེ་ཟ་བ་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་ཞེ་སྡང་བསྐྱེད་དེ། ཅི་སྟེ་སྲུང་བར་མི་བྱེད་ཅེས་སྦྱར་རོ། །ཟས་ནི་གང་བྱ་རྒོད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བཟའ་སྟོན་གྱི་རྒྱུའོ། །མཆོད་ཅེས་པ་ནི་ཤའི་ཕུང་པོ་དེ་ལ་ཅི་སྟེ་མཆོད་པར་བྱེད། ཡོངས་སུ་སྐྱོབ་པར་བྱེད་ཅེས་པའོ། །", - "commentary_2": "ཤ་ཡི་ཕུང་པོ་འདི་མཐོང་ནས་བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཅེ་སྤྱང་ལ་སོགས་པས་ཟ་བར་བྱེད་ན་གཞན་གྱི་ཟས་ལ་མེ་ཏོག་གི་ཕྲེང་བ་དང་ཙནྡན་དང་རྒྱན་སོགས་ཀྱིས་ཅིའི་ཕྱིར་མཆོད།", - "target_pred": { -@@ -60022,7 +60022,7 @@ - }, - "520": { - "source": "ཟས་ནི་གཅིག་པུ་ཉིད་ལས་ནི། །བཤང་དང་ཁ་ཆུ་བྱུང་གྱུར་ན། །དེ་ལས་བཤང་ལ་མི་དགའ་ཞིང་། །ཁ་ཆུ་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །", -- "target_gt": "Since both saliva and excrement are made out of the very same food, why do you dislike excrement and yet like saliva?", -+ "target_gt": "Since both saliva and excrement Are made out of the very same food, Why of the two do you dislike Excrement and yet like saliva?", - "commentary_1": " གཞན་ཡང་རྣམ་གྲངས་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་ཆགས་པ་ཅན་རྣམས་རྨོངས་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཟས་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བཟའ་སྟོན་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་པོ་འདི་བཤང་བ་ལ་སོགས་པའི་མི་གཙང་བ་རྣམས་བཤང་བའི་སྒྲས་གཟུང་ངོ་། །", - "commentary_2": "དང་པོ་ལ་གསུམ། ཁ་ཆུ་དང་། རེག་བྱ་དང་། ཤ་ལ་ཆགས་པ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། བུད་མེད་ཀྱི་ཁ་ཆུ་ལ་དགའ་ཞེ་ན། རྒྱུ་ཟས་ནི་གཅིག་པུ་ཉིད་ལས་ནི་འབྲས་བུ་བཤང་གཅི་དང་ཁ་ཆུ་གཉིས་ཀ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན་དེ་གཉིས་ལས་བཤང་བ་ལ་མི་དགའ་ཞིང་བུད་མེད་ཀྱི་ཁ་ཆུ་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ།", - "target_pred": { -@@ -60632,7 +60632,7 @@ - }, - "525": { - "source": "བདག་ནི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་ཞེས། །རེག་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་ཀོ། །སེམས་མེད་པ་ཡི་རང་བཞིན་གྱི། །ཤ་ནི་ཁྱོད་ཀོ་ཇི་ལྟར་འདོད། །", -- "target_gt": "Saying \"This flesh is what I like,\" You want to touch and gaze on it. Then why don't you desire the flesh That is devoid of conscious nature?", -+ "target_gt": "Saying “This flesh is what I like,” You want to touch and gaze on it. Then why don't you desire the flesh That is devoid of conscious nature?", - "commentary_1": " ཅི་སྟེ་བདག་ནི་ཤའི་ཕུང་པོ་འདི་ལ་དགའ་བས་རེག་པར་བྱེད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ལྟ་ན་གང་སེམས་མེད་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། བདག་ནི་ཤིང་བལ་ལ་སོགས་ལ་མི་དགའི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་འོ་ཞེས་ཤ་ལ་རེག་པ་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་དེ་ཀོ་ཤི་སྟེ་སེམས་མེད་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཤ་ནི་ཁྱོད་ཀོ་ཅིས་མི་འདོད།", - "target_pred": { -@@ -61227,7 +61227,7 @@ - }, - "530": { - "source": "གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །མི་གཙང་ཞིང་ལས་བྱུང་གྱུར་ཅིང་། །དེ་ཡི་ས་བོན་དེས་བསྐྱེད་པ། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། །", -- "target_gt": "If you have no desire for the unclean, why do you embrace another? They arose from an unclean field, and their seed was produced by that.", -+ "target_gt": "If you have no desire for filth, Why then embrace another person, A cage of bones that's bound by sinews And plastered with the mud of flesh?", - "commentary_1": " གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། མི་གཙང་བའི་གཞི་དེ་ཁོག་སྨད་ནས་བྱུང་བ་དེ་ཉིད་མི་གཙང་བའི་ས་བོན་ནོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་མི་གཙང་བ་དེས་བསྐྱེད་པའོ།", - "commentary_2": "འབྲས་བུ་ཡིན་པ་ནི། གལ་ཏེ་མི་གཙང་བ་ལ་ཆགས་པ་མེད་ན་མི་གཙང་བའི་ཞིང་མའི་མངལ་ལས་བྱུང་གྱུར་ཅིང་མི་གཙང་བ་དེ་ཡི་ས་བོན་དུ་གྱུར་པའི་ཕ་མའི་ཁུ་ཁྲག་དང་གསོ་བྱེད་མས་ཟོས་པའི་ཟས་སོགས་ཏེ་མི་གཙང་བ་དེས་བསྐྱེད་པའི་ལུས་གཞན་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད།", - "target_pred": { -@@ -61354,7 +61354,7 @@ - }, - "531": { - "source": "མི་གཙང་ལས་བྱུང་མི་གཙང་སྲིན། །ཆུང་ངུའང་ཁྱོད་འདོད་མི་བྱེད་ལ། །མི་གཙང་མང་གི་རང་བཞིན་ལུས། །མི་གཙང་སྐྱེས་པའང་འདོད་པར་བྱེད། །", -- "target_gt": "You do not want the unclean worms born from filth, even though they're tiny, and yet you want what's born from filth, a body of plentiful filth by nature.", -+ "target_gt": "You do not want the unclean worms Born from manure, even though they're tiny, And yet you want what's born from filth, A body of plentiful filth by nature.", - "commentary_1": " །མི་གཙང་བ་ལས་ཡང་དག་པར་བྱུང་བ་ཉིད་མི་གཙང་བའོ། །སྲིན་ཞེས་པ་སྲོག་ཆགས་ཕྲ་མོའོ། །འདོད་མི་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་མི་འདོད་པའོ། །མི་གཙང་མང་པོའི་རང་བཞིན་ནི་བུད་མེད་ཀྱི་ཁོག་པའོ། །ལུས་ནི་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་སོ། །", - "commentary_2": "མི་གཙང་བ་བཤང་གཅི་ལས་བྱུང་བའི་མི་གཙང་བའི་སྲིན་འབུ་ཆུང་ངུ་ལའང་ཁྱོད་འདོད་པར་མི་བྱེད་ན་མི་གཙང་མང་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་མི་གཙང་བ་ལས་སྐྱེས་པའང་ཅིའི་ཕྱིར་འདོད་པར་བྱེད།", - "target_pred": { -@@ -61796,7 +61796,7 @@ - }, - "535": { - "source": "ལུས་ལ་བསྐུས་པའི་དྲི་དེ་ཡང་། །ཙནྡན་སོགས་ཡིན་གཞན་མ་ཡིན། །གཞན་གྱི་དྲི་དེས་གཞན་དག་ལ། །ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད། །", -- "target_gt": "The fragrance applied to the body is nothing else but sandalwood and such. Why does the scent of something else allure you to someone else?", -+ "target_gt": "The fragrance applied to the body Is nothing else but sandalwood. Why does the scent of something else Allure you, then, to someone else?", - "commentary_1": " ཙན་དན་ལ་སོགས་པས་བྱི་དོར་བྱས་པའི་ལུས་དེ་ཇི་ལྟར་ན་མངོན་པར་དགའ་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། ལུས་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྐུས་པ་ནི་ལེགས་པར་བྱུགས་པའོ། །དྲི་སྟེ་དྲི་གདང་ཞིང་སང་བག་ཅན་དེ་གཞན་མ་ཡིན་པ་ནི་ལུས་ལས་མ་ཡིན་པའོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱིས་ལུས་ལ་ཆགས་པར་མི་རིགས་པ་དང་། རང་གི་ངོ་བོ་ཆགས་གནས་མ་ཡིན་པ་དང་། དེ་ལ་དགའ་བར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཙནྡན་ལ་སོགས་ཀྱིས་བསྒོས་པའི་དྲི་ཞིམ་པོ་ཡོད་པས་ལུས་ལ་ཆགས་སོ་ཞེ་ན། ལུས་ལ་བསྐུས་པའི་དྲི་དེ་ཡང་ཙནྡན་སོགས་ཀྱི་ཡིན་གྱི་གཞན་ལུས་ཉིད་ཀྱི་མིན་པས་ན་གཞན་གྱི་དྲི་ཡིས་གཞན་དག་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད།", - "target_pred": { -@@ -61912,7 +61912,7 @@ - }, - "536": { - "source": "གལ་ཏེ་རང་བཞིན་དྲི་ང་བས། །འདི་ལ་མ་ཆགས་ལེགས་མིན་ནམ། །འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་སྲེག་པ་དག །ཇི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད། །", -- "target_gt": "If it naturally smells foul, is it not best to not be attracted to this? Why do the worldly, pointlessly burning, apply sweet fragrances to it?", -+ "target_gt": "Is it not best to not be attracted To this, which naturally smells foul? Why do the worldly, pointlessly craving, Perfume it with nice fragrances?", - "commentary_1": " གཞན་ཡང་དྲི་འདི་དོན་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འདི་ལ་མ་ཆགས་པ་སྟེ་ཞེན་པར་མ་གྱུར་ནའོ། །དེ་ལྟར་ན་ལེགས་པ་དགེ་བ་སྟེ། ཆགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་མེད་པ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའོ། །", - "commentary_2": "གལ་དེ་དྲི་ལ་ཆགས་ན་ལུས་འདི་རང་བཞིན་གྱིས་དྲི་ང་བས་འདི་ལ་མ་ཆགས་ན་ལེགས་པ་མིན་ནམ། འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་པ་ལ་སྲེད་པ་དག་ཅི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད།", - "target_pred": { -@@ -62112,7 +62112,7 @@ - }, - "538": { - "source": "གལ་ཏེ་སྐྲ་སེན་རིང་བ་དང་། །སོ་སྐྱ་དྲིར་བཅས་འདམ་གྱི་དྲིས། །བསྒོས་པས་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །གཅེར་བུ་འཇིགས་པ་ཉིད་ཡིན་ན། །", -- "target_gt": "If the body naturally has long hair and nails, stained whitish teeth, and reeks, besmeared with grimy muck, if naked, it is terrifying.", -+ "target_gt": "The body naturally has Long hair and nails, stained whitish teeth. It reeks, besmeared with grimy muck. If naked, it is terrifying.", - "commentary_1": " འདིའི་ཕྱིར་ཡང་ལུས་ལ་བྱི་དོར་བྱས་པ་ནི་དོན་མེད་པའི་རྒྱུ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འཇིགས་པ་ནི་འཇིགས་སུ་རུང་བའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་འདི་མ་བཅོས་ན་སྐྲ་སེན་ཤིན་ཏུ་རིང་བ་དང་། སོ་སྐྱ་བོ་དྲི་མ་དང་བཅས་པ་དང་། དྲི་མའི་འདམ་གྱིས་བསྒོས་པ་གཅེར་བུ་འཇིགས་སུ་རུང་བ་ཉིད་ཡིན་ན་", - "target_pred": { -@@ -62814,7 +62814,7 @@ - }, - "544": { - "source": "ཁ་ཅིག་བྱེས་བགྲོད་ཉོན་མོངས་དང་། །རིང་དུ་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །བུ་སྨད་འདོད་བཞིན་བུ་སྨད་རྣམས། །ཁྱུད་ཁོར་ལོས་ཀྱང་མཐོང་མི་འགྱུར། །", -- "target_gt": "Some go on long journeys, troubled and suffering from being far away. Though they wish to see their wives and children, they won't see them even for a whole year.", -+ "target_gt": "Others might go abroad and suffer From weariness and long hard travel. They wish to see their wives and children But won't see them for a whole year.", - "commentary_1": " བྱེས་བགྲོད་ཅེས་པ་ནི་རྗེ་དཔོན་གྱི་བཀས་ཡུལ་གཞན་དུ་བང་ཆེན་བཏང་བའོ། །ཁྱུད་འཁོར་ལོ་ཞེས་པ་ནི་ལོ་ཁྱུད་འཁོར་གྱིས་ཀྱང་ངོ་། །དེའི་དོན་ནི་བུ་སྨད་ལ་སོགས་པའི་དོན་ནོ། །", - "commentary_2": "ཁ་ཅིག་རྗེས་སུ་བགྲོད་པས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། རང་གི་ཡུལ་ལས་རིང་དུ་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན་བུ་སྨད་འདོད་བཞིན་དུ་བུ་སྨད་རྣམས་འཁྱུད་ཁོར་ལོས་ཀྱང་མཐོང་བར་མི་འགྱུར་ན་འདོད་པ་བསྟེན་པ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས།", - "target_pred": { -@@ -63060,7 +63060,7 @@ - }, - "546": { - "source": "ལ་ལ་རང་གི་ལུས་བཙོང་ཞིང་། །དབང་མེད་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ། །ཆུང་མ་དག་ཀྱང་བུ་བྱུང་ན། །ཤིང་དྲུང་དགོན་པར་བབ་བབ་འབྱུང་། །", -- "target_gt": "Some sell their bodies and are put to work for others, with no freedom. When wives give birth to children, they do so under trees or in desolate places.", -+ "target_gt": "Some sell their bodies and are put To work for others, with no freedom. The women give birth under trees Or in the wild, wherever they can.", - "commentary_1": " ཤིང་དྲུང་ནི་ཤིང་ལོ་དྲུག་པའི་རྩ་བའོ།", - "commentary_2": "ལ་ལ་རང་གི་ལུས་གཞན་གྱི་གཡོག་ཏུ་བཙོངས་ཏེ་དབང་མེད་དུ་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ། དེར་ཡང་ཆུང་མ་དག་ཀྱང་བུ་བྱུང་ན་བདག་གི་ཁྱིམ་མེད་པས་ཤིང་དྲུང་དང་དགོན་པ་ལ་སོགས་པ་གར་བབ་བབ་ཏུ་གནས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་དང་།", - "target_pred": { -@@ -63176,7 +63176,7 @@ - }, - "547": { - "source": "འདོད་པས་བསླུས་པའི་གླེན་པ་དག །འཚོ་འདོད་འཚོ་བར་བྱའོ་ཞེས། །སྲོག་སྟོར་དོགས་བཞིན་གཡུལ་དུ་འཇུག །ཁེ་ཕྱིར་བྲན་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད། །", -- "target_gt": "Saying they want a livelihood, fools who are duped by their desires fear for their lives but go to battle, or enter servitude for profit.", -+ "target_gt": "Saying they want a livelihood, Fools who are duped by their desires Fear for their lives but go to battle Or enter servitude for profit.", - "commentary_1": " །སྲོག་སྟོར་དུ་དོགས་པ་ནི་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བཞིན་ནོ། །གཡུལ་དུ་ནི་འཐབ་བྲལ་དུའོ། །འཇུག་པ་ནི་རབ་ཏུ་འཇུག་པའོ། །ཁེ་ཕྱིར་ཏེ་འདིར་རྙེད་པ་འདིས་འཚོ་ཞིང་གསོན་པར་བྱའོ་ཞེས་པའི་ཁེའི་དོན་དུ་སྟེ་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་ཐོབ་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །", - "commentary_2": "འདོད་པས་བསླུས་པའི་གླེན་པ་དག་འཚོ་བར་འདོད་དེ་གཡུལ་བསྟེན་ནས་འཚོ་བར་བྱའོ་ཞེས་བསམས་ནས་སྲོག་སྟོར་བར་དོགས་བཞིན་དུ་ཡང་གཡུལ་དུ་འཇུག་པ་དང་། ཁེའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་བྲན་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད།", - "target_pred": { -@@ -63785,7 +63785,7 @@ - }, - "552": { - "source": "འདོད་པ་ངེས་པར་འཇིག་འགྱུར་ཞིང་། །དམྱལ་ལ་སོགས་པར་ལྟུང་བྱེད་པ། །ཆེན་པོ་མིན་ཕྱིར་དུས་ཀུན་དུ། །དུབ་པའི་ཚེགས་བྱུང་གང་ཡིན་པ། །", -- "target_gt": "Pleasures that definitely perish and cast them to the hells and such, for the sake of minor ends, continually make arduous efforts.", -+ "target_gt": "For just a millionth fraction of The arduous efforts that they make Continually for minor ends— Pleasures that definitely perish", - "commentary_1": " ཅི་སྟེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་བ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། འདོད་པ་ངེས་པར་འཇིག་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ངེས་པ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རོ། །འཇིག་པ་ནི་མི་བརྟན་པའོ། །དུབ་པའི་ཚེགས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སོ། །དེའི་ཆེད་དུ་དུབ་པའི་ཚེགས་ཀྱིའོ། །", - "commentary_2": "ལྔ་པ་སྡུག་བསྔལ་དོན་མེད་པ་ནི། འདོད་པ་རང་གི་ངོ་བོ་ངེས་པར་འཇིག་པར་འགྱུར་ཞིང་ཉེས་དམིགས་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་ལྟུང་བར་བྱེད་པ་ཅན། དོན་ཆེན་པོ་མིན་པ་དེའི་ཕྱིར་དུ་དུས་ཀུན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་དུབ་པའི་ཚེགས་ཆེན་པོ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་", - "target_pred": { -@@ -63903,7 +63903,7 @@ - }, - "553": { - "source": "དེ་ཡི་བྱེ་བའི་ཆ་ཙམ་གྱི། །ཚེགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། །འདོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བས། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་བྱང་ཆུབ་མེད། །", -- "target_gt": "For just a millionth fraction of the effort, one could attain Buddhahood. But those with desires, instead of practicing awakened conduct, have great sufferings and no awakening.", -+ "target_gt": "And cast them to the hells and such— They could be buddhas, but the greedy, Instead of awakened conduct, have Great miseries and no awakening.", - "commentary_1": " བྱེ་བ་བརྒྱ་ཞེས་པ་ནི་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་བརྒྱར་བགོས་པ་སྟེ། དེའི་ཆ་ཤས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཉིད་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡུག་བསྔལ་བས་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་ལ་བྱང་ཆུབ་མི་ཐོབ་པོ། །", - "commentary_2": "དེའི་བྱེ་བའི་ཚ་ཙམ་གྱི་ཚེགས་ཀྱིས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། འདོད་ལྡན་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པས་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་དེ་ལས་འབྲས་བུ་བྱང་ཆུབ་མེད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -64013,7 +64013,7 @@ - }, - "554": { - "source": "དམྱལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། །འདོད་པ་རྣམས་ལ་མཚོན་དང་ནི། །དུག་དང་མེ་དང་གཡང་ས་དང་། །དགྲ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དཔེར་མི་ཕོད། །", -- "target_gt": "Considering the sufferings of hell and so forth, there's no weapon, poison, fire, abyss, or foe that can compare to the desires.", -+ "target_gt": "Considering the sufferings Of hell and so forth, there's no weapon, No poison, fire, abyss, or foe That can compare to the desires.", - "commentary_1": " དེས་ཇི་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་སྙམ་པ་ལ། དམྱལ་སོགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དཔེར་མི་ཕོད་པ་ནི་བསྒྲུན་དུ་མེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། འདོད་ལྡན་རྣམས་ཀྱི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལུང་ནས་གསུངས་པ་དྲན་པར་བྱའོ། །", - "commentary_2": "དྲུག་པ་སྡུག་བསྔལ་དཔེ་ལས་འདས་པ་ནི། འདོད་པའི་འབྲས་བུར་དམྱལ་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། འདོད་པ་རྣམས་ལ་མཚོན་དང་ནི་དུག་དང་མེ་དང་གཡང་ས་དང་དགྲ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དཔེར་མི་ཕོད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -64258,7 +64258,7 @@ - }, - "556": { - "source": "སྐལ་ལྡན་ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བའི། །ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཁང་བཟངས་ཉམས་དགའ་བར། །སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་རླུང་གཡོ་བ་ཡིས། །གཞན་ལ་ཕན་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད། །", -- "target_gt": "On broad flat stones—delightful palaces cooled by the sandalwood of the moon's rays—the fortunate pace, fanned by a woodland breeze, serene and silent, pondering others' weal.", -+ "target_gt": "On broad flat stones—delightful palaces Cooled by the sandalwood of the moon's rays— The fortunate pace, fanned by a woodland breeze, Serene and silent, pondering other's weal.", - "commentary_1": " སྐལ་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་དགེ་བའི་ནོར་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའོ།།ཟླ་བའི་འོད་ཉིད་དཀར་པོ་ཉིད་དུ་ཆོས་མཐུན་པས་ཙནྡན་ཏེ་དེས་བསིལ་བའོ། །ཡངས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་ཡངས་པའོ། །ཁང་བཟངས་ནི་ཁང་སྟེགས་སོ།།སྒྲ་མེད་པ་ནི་ཁམས་དང་མི་འཕྲོད་པའི་སྒྲ་མེད་པའོ། །ཞི་བ་ནི་བགས་ཀྱིས་སོ། །འཆག་པར་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་དངོས་པོའི་སྦྱོར་བའོ། །", - "commentary_2": "སྐལ་ལྡན་བྱང་སེམས་དེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་ཙནྡན་གྱིས་བྱུགས་པའི་ཁང་བཟང་དུ་འཆག་པ་དང་། ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བར་བྱས་པའི་ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཀྱི་ཁང་བཟང་ཉམས་དགའ་བར། དེ་ལ་བསིལ་ཡབ་ནོར་བུའི་ཡུ་བ་ཅན་གྱིས་གཡོབ་པ་ལྟར་སྒྲ་དྲག་པོ་མེད་ཅིང་ཞི་བ་སྟེ་འཇམ་པའི་ནགས་ཀྱི་རླུང་གིས་བསིལ་ཡབ་གཡོབ་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིས་འཁོར་ལ་ཕན་པའི་ཐབས་སེམས་པ་ལྟར་གཞན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -64442,7 +64442,7 @@ - }, - "558": { - "source": "རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་ལ། །གང་དང་ཡང་ནི་འབྲེལ་མེད་པ། །ཆོག་ཤེས་བདེ་སྤྱོད་གང་ཡིན་པ། །དབང་པོས་ཀྱང་ནི་དེ་རྙེད་དཀའ། །", -- "target_gt": "To freely act with no desires and without ties to anyone— The enjoyable comfort of contentment is hard for even a prince to find.", -+ "target_gt": "To freely act with no desires And without ties to anyone— Enjoyable comfort of contentment Is hard for even a prince to find.", - "commentary_1": " ཡོ་བྱད་མེད་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཕོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་བསམ་གཏན་བསྒོམ་སྙམ་པ་ལ། རང་དབང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །", - "commentary_2": "ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་རང་དབང་དུ་སྤྱོད་ཅིང་ཡོ་བྱད་ཅི་ལ་ཡང་ཆགས་པ་མེད་ཅིང་སེམས་ཅན་གང་དང་ཡང་ནི་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་སྒོ་ནས་ཆོག་ཤེས་ཀྱི་བདེ་བ་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དབང་པོ་ཡིས་ཀྱང་རྙེད་པར་དཀའ་སྟེ། སློབ་སྤྲིང་ལས། ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་རྒྱས་པར་ཉེ་བར་བརྒྱན་བྱས་ཤིང་། །རྐེད་ཆིངས་ཆར་ཆེན་སྤྲིན་གྱིས་འཁྲིགས་པས་འཁྱུད་གྱུར་པ། །རི་རྩེ་ནགས་ཀྱི་མཐོངས་དེར་ཆགས་པ་མེད་པར་ནི། །རླུང་ལྟར་གཡོ་བའི་རང་བཞིན་ཆོས་གཏུགས་སྐལ་བ་ཆེ། །ནགས་མཐོངས་རི་དྭགས་རྒྱུ་བའི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྟེན་བྱས་པ། །ཀུན་ནས་ཉམས་དགའ་བཟང་པོ་དེ་ན་སྐྱིད་པ་གང་། །དེ་ཅི་དགའ་བའི་ནགས་ཚལ་ལྷ་མོའི་ཉམས་ཕག་ཏུ། །ཐེལ་གྱིས་འབེབས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཅན་ནའང་ཡོད་དམ་ཅི། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །སྔར་གྱིས་ལུས་དང་འདིར་སེམས་དབེན་པ་ལ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་གསུངས་པས་མི་ཟློས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -64526,7 +64526,7 @@ - }, - "561": { - "source": "ལག་པ་ལ་སོགས་དབྱེ་བ་རྣམ་མང་ཡང་། །ཡོངས་སུ་བསྲུང་བྱའི་ལུས་སུ་གཅིག་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་ཐ་དད་བདེ་སྡུག་དག །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བདེ་བ་འདོད་མཉམ་གཅིག །", -- "target_gt": "Although there are many different parts like hands and so forth, they are one as a body to be protected. Likewise, though beings are different in their joys and pains, all equally desire happiness just like oneself.", -+ "target_gt": "Although of many different kinds, the hands and so forth Are one as a body to protect. Likewise though beings Are different and separate in their joys and pains, They all are equal, the same as me in wanting comfort.", - "commentary_1": " ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། བརྗོད་པ་གང་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པ་སྟེ། མཚུངས་པས་ནའོ། །ཉམས་གཅིག་པ་ནི་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་དག་བླང་དོར་གྱི་རང་བཞིན་དུའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མཉམ་པའི་བློ་བསྐྱེད་པར་ནུས་པ་དང་། བསྐྱེད་པར་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། ལག་པ་དང་རྐང་པ་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་མང་ཡང་དེ་ཐམས་ཅད་ལ་ལུས་གཅིག་ཏུ་ཞེན་པས་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བྱར་གཅིག་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་འགྲོ་བའི་བྱེ་བྲག་ཐ་དད་ཀྱང་དེ་དག་བདག་དང་གཅིག་ཏུ་ཞེན་པས་བདག་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་བདེ་བ་འདོད་པར་མཉམ་ཞིང་གཅིག་པར་འགྱུར།", - "target_pred": { -@@ -64610,7 +64610,7 @@ - }, - "564": { - "source": "གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉི་ག །བདེ་བ་འདོད་དུ་མཚུངས་པ་ལ། །བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། །གང་ཕྱིར་བདག་གཅིག་བདེ་བར་བརྩོན། །", -- "target_gt": "When both myself and others are similar in wanting happiness, what difference is there between us? Why do I strive for happiness for myself alone?", -+ "target_gt": "For when both I and others are The same in wanting to be happy And they're no different from me, Why only work for my own pleasure?", - "commentary_1": " འདི་སྙམ་དུ་འབད་འབུངས་ལ་བདག་ཉིད་བདེ་བར་བྱ་བ་ལས་མ་གཏོགས་པ་གཞན་གྱི་སེམས་ཁྲལ་གྱིས་ཅི་བྱ་སྙམ་པ་ལ། གང་ཚེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་གཅིག་སྟེ་བདག་འབའ་ཞིག་གོ། །དེ་ནི་བདག་ཉིད་དོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀ་བདེ་བ་འདོད་དུ་མཚུངས་པ་ལ་བདག་དང་གཞན་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་གཞན་མ་ཡིན་པར་བདག་གཅིག་པུ་བདེ་བར་བརྩོན།", - "target_pred": { -@@ -64638,7 +64638,7 @@ - }, - "565": { - "source": "གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉི་ག །སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་མཚུངས་པ་ལ། །བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། །གང་ཕྱིར་གཞན་མིན་བདག་སྲུང་བྱེད། །", -- "target_gt": "When both I and others are the same in not wanting to suffer, and they're no different from me, then why protect myself and not others?", -+ "target_gt": "And when both I and others are The same in wanting not to suffer And they're no different from me, Then why protect myself, not others?", - "commentary_1": " གཞན་ཞེས་པ་ནི་ཕ་རོལ་ལོ། །གཞན་མིན་ཞེས་པ་ནི་ཕ་རོལ་པོ་དེའི་སྡུག་བསྔལ་ཅི་སྟེ་སྲུང་བར་མི་བྱེད་ཅེས་པའོ། །", - "commentary_2": "དེ་བཞིན་དུ་གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་མཚུངས་པ་ལ་བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། གང་ཕྱིར་གཞན་མིན་བདག་སྲུང་བྱེད་ཅེས་འདོད་པ་མཚུངས་པས་བླང་དོར་བྱེད་མི་བྱེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་མི་རིགས་ཞེས་པའོ། །འགྲེལ་ཆེན་ལས་འདི་གོང་མའི་ཁྱབ་སྒྲུབ་ཏུ་འཆད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -64666,7 +64666,7 @@ - }, - "566": { - "source": "གལ་ཏེ་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བས། །བདག་ལ་མི་གནོད་ཕྱིར་མི་བསྲུང་། །མ་འོངས་པ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །གནོད་མི་བྱེད་ན་དེ་ཅི་བསྲུང་། །", -- "target_gt": "If their suffering does not harm me, why protect myself and not them? And if future suffering does not harm me, why guard against it?", -+ "target_gt": "If I will not protect them since Their suffering does not cause me harm, Then future suffering as well Does not harm me—why guard against it?", - "commentary_1": " གཞན་ཡིན་པས་སོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་མ་འོངས་པའི་ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དེ་ལྟར་བདག་ལ་མི་གནོད་པས་བསླབ་པས་དེ་བསྲུང་བར་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་པའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། ཉེས་སྤོང་གི་ལན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཐ་དད་གཅིག་ཏུ་མི་བདེན་པས་ཕན་ཚུན་དུ་མི་སྲུང་བར་ཐལ་བ་དང་། དེས་ན་བདག་འཛིན་སྤང་བར་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དུས་ཐ་དད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྲུང་བར་ཐལ་བ་ནི། གལ་ཏེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ནི་རང་ལ་གནོད་པས་བདག་གིས་བསྲུང་དགོས་ལ། གཞན་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་བས་བདག་ལ་མི་གནོད་པའི་ཕྱིར་དེ་མི་བསྲུང་ངོ་ཞེ་ན། མ་འོངས་པའི་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་ཚེ་འདིར་རྒྱུ་བཟློག་པའི་སྒོ་ནས་ཅིའི་ཕྱིར་བསྲུང་སྟེ་མི་བསྲུང་བར་ཐལ། དེས་འདིར་གནོད་པ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -64694,7 +64694,7 @@ - }, - "567": { - "source": "བདག་གིས་དེ་ནི་མྱོང་སྙམ་པའི། །རྣམ་པར་རྟོག་དེ་ལོག་པ་སྟེ། །འདི་ལྟར་ཤི་བའང་གཞན་ཉིད་ལ། །སྐྱེ་བ་ཡང་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན། །", -- "target_gt": "It is erroneous to think, \"It's me who will experience it,\" Because it is one being who dies And yet another who is born.", -+ "target_gt": "It is erroneous to think, “It's me who will experience it,” Because it is one being who dies And yet another who is born.", - "commentary_1": " དེ་ནི་ཞེས་པ་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་ཀྱིའོ། །", - "commentary_2": "སྡུག་བསྔལ་དེ་ནི་འདིར་མི་གནོད་ཀྱང་བདག་གིས་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བས་བསྲུང་ངོ་སྙམ་ན།ཚེ་འདི་ཕྱིའི་ཕུང་པོ་ལ་གཅིག་ཏུ་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེ་ནི་ལོག་པ་ཁོ་ན་སྟེ་དེའི་རྒྱུ་མཚན། འདི་ལྟར་ཤི་བ་སྟེ་ཚེ་འདིའང་གཞན་ཡིན་ལ། སྐྱེ་བ་སྟེ་ཕྱི་མ་ཡང་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་སྔ་ཕྱིའི་བར་དུ་ཡང་ངོ་། །", - "target_pred": { -@@ -64750,7 +64750,7 @@ - }, - "569": { - "source": "གལ་ཏེ་རིགས་པ་མིན་ཡང་འདིར། །བདག་ཏུ་འཛིན་པས་འཇུག་ཅེ་ན། །བདག་གཞན་མི་རིགས་གང་ཡིན་ཏེ། །ཅི་ནུས་པར་ནི་སྤང་བྱ་ཉིད། །", -- "target_gt": "\"Even though it's illogical, we act from ego-clinging,\" you say. We must, as much as possible, give up fallacious selves and others.", -+ "target_gt": "“Even though it's illogical, We act from ego-clinging,” you say. We must, as much as possible, Give up fallacious selves and others.", - "commentary_1": " བདག་གིར་འཛིན་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཛིན་པའོ། །བདག་ནི་བདག་ཏུ་བཟུང་བའོ།།གཞན་ནི་གཞན་དུ་བཟུང་བའོ།།ནན་གྱིས་ཏེ་སྟོབས་ཀྱིས་སོ།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་རིགས་པ་མིན་ཡང་འདིར་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་གོམས་པས་ཚེ་སྔ་ཕྱི་དང་རྐང་ལག་སོགས་ཕན་ཚུན་བསྲུང་བའི་བློ་འཇུག་གོ་ཞེ་ན། བདག་གམ་གཞན་གྱི་ཡང་རུང་སྟེ་མི་རིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཅི་ནུས་ཀྱིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་པར་འགྲེལ་པ་དག་ལས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -64806,7 +64806,7 @@ - }, - "571": { - "source": "སྡུག་བསྔལ་བདག་པོ་མེད་པར་ནི། །ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲག་མེད་པ་ཉིད། །སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཕྱིར་དེ་བསལ་བྱ། །ངེས་པས་དེར་ནི་ཅི་ཞིག་བྱ། །", -- "target_gt": "The suffering has no owner. There is no difference for anyone. Since it is suffering, it should be dispelled. Why should there be any certainty about that?", -+ "target_gt": "That suffering has no owner is No different for anyone. I will dispel it since it's painful— In this, why should I set a limit?", - "commentary_1": " དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །དེའི་ཕྱིར་བདག་པོ་མེད་པར་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ངེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་ཁོ་ནས་ཡིན་གྱི་གཞན་གྱིས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །", - "commentary_2": "སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བྱེད་ཀྱི་བདག་པོ་མེད་པ་ནི་བདག་གཞན་ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲག་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་པས་བདག་པོ་གཅིག་མི་གཅིག་གིས་བསྲུང་མི་བསྲུང་གི་དབྱེ་བ་མི་རིགས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། སྡུག་བསྔལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཡང་བསལ་བར་བྱའོ། །དེ་འདྲ་བ་ལ་བདག་གི་སེལ་ལ་གཞན་གྱི་མི་སེལ་བའི་ངེས་པས་འདིར་ནི་ཅི་ཞིག་བྱ།", - "target_pred": { -@@ -64862,7 +64862,7 @@ - }, - "573": { - "source": "སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་གྱུར་པ། །ཅི་ཕྱིར་ནན་གྱིས་སྐྱེད་ཅེ་ན། །འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། །ཇི་ལྟར་སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་། །", -- "target_gt": "\"Compassion is too painful,\" you say, \"So why arouse it with such effort?\" But when you think of beings' torments, How is the pain of compassion greater?", -+ "target_gt": "“Compassion is too painful,” you say, “So why arouse it with such effort?” But when you think of beings' torments, How is the pain of compassion greater?", - "commentary_1": " ཅི་སྟེ་སྙིང་རྗེས་སྡུག་བསྔལ་མང་དུ་འགྱུར་བས་ན་སྙིང་རྗེ་མ་བསྐྱེད་པ་ཉིད་མཆོག་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྩོད་པ་བསླང་བའི་ཕྱིར། ཆེད་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ནན་གྱིས་ནི་འབད་པས་སོ། །ལན་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། འགྲོ་བའི་ཞེས་སྨོས་སོ། །ལན་གཞན་ཡང་བརྗོད་པའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། སྙིང་རྗེའི་དབང་གིས་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བདག་གིར་བྱེད་ན་སྡུག་བསྔལ་ཤིན་ཏུ་མང་བར་འགྱུར་བས་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ནན་གྱིས་བསྐྱེད་ཅེ་ན། འགྲོ་བའི་དམྱལ་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན་དེ་ལ་ལྟོས་ནས་སྙིང་རྗེ་ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་མང་སྟེ་མང་བ་མིན་ལ།", - "target_pred": { -@@ -64890,7 +64890,7 @@ - }, - "574": { - "source": "གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་གིས་ནི། །སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་མེད་འགྱུར་ན། །བརྩེ་དང་ལྡན་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །རང་དང་གཞན་ལ་བསྐྱེད་བྱ་ཉིད། །", -- "target_gt": "If a single suffering eliminates many miseries, those with compassion will induce that suffering in themselves and others.", -+ "target_gt": "For if a single suffering Eliminates many miseries, Those with compassion will induce That suffering in themselves and others.", - "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གཅིག་གིས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ལྟ་ན་སྡུག་བསྔལ་དེ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ཉིད་དོ། །", - "commentary_2": "ཅུང་ཟད་ཡོད་ཀྱང་གལ་ཏེ་སྙིང་རྗེ་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་གིས་ནི་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་མེད་པར་འགྱུར་བས་ན། བརྩེ་དང་ལྡན་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ་རང་དང་གཞན་ལ་བསྐྱེད་བྱ་ཉིད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -64918,7 +64918,7 @@ - }, - "575": { - "source": "དེས་ན་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས། །རྒྱལ་པོའི་གནོད་པ་ཤེས་ཀྱང་ནི། །བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་མ་བསལ་ཏེ། །མང་པོའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་འགྱུར་ཕྱིར། །", -- "target_gt": "Thus even though Supushpachandra knew that the king would cause him harm, he did not remove his own suffering, in order to end the sufferings of many.", -+ "target_gt": "Thus even though Supushpachandra Knew that the king would cause him harm, He did not shy away from pain To end the sufferings of many.", - "commentary_1": " དེས་ན་སྟེ་རྒྱུ་མཚན་དེའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས་མངོན་པར་ཤེས་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱལ་པོའི་གནོད་པས་བདག་ཉིད་འཆི་བ་ཤེས་ཀྱང་ངོ་། །ཡང་ན་རྒྱལ་པོ་ལ་གནོད་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུ་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །མ་བསལ་བ་ནི་དེའི་ངོས་མ་བལྟས་པར་དམ་བཅས་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཟད་བྱས་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་ཅན་གྱི་མི་མང་པོའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་རྣམས་ཟད་པར་བྱས་པ་ནི་དགག་པར་བྱས་པའོ། །ཡང་ན་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དེ་གདུལ་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་དོན་ཉམས་པ་ནི་ཟད་པ་སྟེ།དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་དོན་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པ་དེ་ཡང་འདི་ལྟར་བདག་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱས་པ་ཉིད་ལ་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་རྒྱལ་པོའི་གདན་ས་རིན་ཆེན་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་ན་རྒྱལ་པོ་དཔལ་བྱིན་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བ་ལོག་པར་གྱུར་པས་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་དང་བཅས་པ་བསྐྲད་ནས་ནགས་ན་གནས་པ་དང་། མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཤིན་ཏུ་སྙིང་རྗེས་མ་བཟོད་ནས་དབེན་པ་ཞིག་ཏུ་སོང་སྟེ་བསམས་པ།་འདི་ལྟར་བདག་གི་སྲོག་ལ་མ་བལྟས་ན་རྒྱལ་པོ་གཅིག་པོ་དང་འགལ་བ་ཙམ་མ་ཡིན་པ་གཞན་སེམས་ཅན་མང་པོའི་དོན་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་རིག་ནས་དེ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་ང་ཆོས་སྟོན་དུ་འགྲོ་ཞེས་སྨྲས་པས། དེ་དག་གིས་བཀག་ཀྱང་མ་ཁེགས་པར་རྒྱལ་པོའི་གདན་སར་ཕྱིན་ནས་དེར་སེམས་ཅན་མང་པོ་ལ་ཆོས་བསྟན་པས་དེ་དག་རྣམས་མོས་པར་གྱུར་པ་རྒྱལ་པོས་གཟིགས་སོ། །གཟིགས་མ་ཐག་ཏུ་ཞེ་སྡང་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཀྱིས་གཤེད་མ་མི་དགའ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་བསྒོ་ནས་རྐང་ལག་བཅད་དེ་བསད་པ་དང་། དེར་དེའི་ལུས་ལ་མེ་ཏོག་གི་ཆར་བབ་པ་ལ་སོགས་པ་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་མཚན་མ་རྣམ་པ་དུ་མ་གཟིགས་པས་དགེ་སློང་འདི་ནི་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་ཅིག་འདུག་པ་ལ་སྙམ་ནས་འགྱོད་པ་དྲག་པོ་སྐྱེས་པར་གྱུར་ཏོ། །", - "commentary_2": "དེས་ན་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས་རྒྱལ་པོའི་གནོད་པ་ཤེས་ཀྱང་ནི་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་མ་བསལ་བར་གནོད་པ་འབྱུང་སར་བྱོན་ཏེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མང་པོའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རིན་པོ་ཆེ་པདྨའི་ཟླ་བ་མངོན་པར་འཕགས་པའི་རྒྱལ་པོའི་བསྟན་པའི་སྙིགས་མ་ལ་དགེ་སློང་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཞེས་བྱ་བ་ཞིག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བདུན་སྟོང་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་ནགས་ཚལ་ན་གནས་པས་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་བལྟས་པས། རྒྱལ་པོ་དཔའ་བྱིན་གྱི་ཕོ་བྲང་རིན་ཆེན་ལྡན་དུ་ཕྱིན་ཏེ་ཆོས་བསྟན་ན་སྲོག་ཆགས་མང་པོས་མཐོ་རིས་དང་ཐར་པ་ཐོབ་ཅིང་། མ་བསྟན་ན་མི་ཐོབ་པར་མཐོང་ནས་བདག་ཉིད་རྒྱལ་པོས་གསོད་པར་མཁྱེན་ཡང་དེར་བྱོན་ནས་ཞག་བདུན་དུ་ཟས་མ་གསོལ་བར་མཚན་མོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སེན་མོའི་མཆོད་རྟེན་ལ་བསྐོར་བ་བྱས། ཉིན་མོ་ཕོ་བྲང་དུ་བྱོན་ནས་ཆོས་བསྟན་པས་སྲོག་ཆགས་ཁྲག་ཁྲིག་དུ་མ་བྱང་ཆུབ་ལ་བཀོད་ནས་རྒྱལ་པོས་བསད་དེ། རྒྱལ་པོ་ཡང་འགྱོད་ནས་དེའི་རུས་པ་ལ་མཆོད་རྟེན་བྱས་ཤིང་མཆོད་པར་གསུངས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -64946,7 +64946,7 @@ - }, - "576": { - "source": "དེ་ལྟར་རྒྱུད་ནི་གོམས་གྱུར་པ། །གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་དགའ་བས། །པདྨའི་མཚོ་རུ་ངང་པ་ལྟར། །མནར་མེད་པ་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར། །", -- "target_gt": "Those who have trained their mind streams will enter even the Incessant with joy for quelling others' woes, like swans alighting on lotus ponds.", -+ "target_gt": "Those who have trained their own mind streams Will enter even the Incessant With joy for quelling others' woes, Like swans alighting on lotus ponds.", - "commentary_1": " དེ་ལྟ་བུའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་ཏེ་བདག་དང་གཞན་མཉམ་པར་རོ། །རྒྱུད་ནི་གང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་ནོ། །བསྒོམས་ པ་ནི་དེ་དག་ཏུ་བྱས་པའོ། །གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མཚུངས་པར་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་གང་དགའ་བ་སྟེ་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་གང་བདག་ཉིད་བདེ་རུ་ཟིན་ཀྱང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཡང་ན་གང་དག་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བ་སྟེ་རྣམ་པར་ཉམས་པ་ལ་དགའ་བའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དེ་ལྟར་བདག་གཞན་མཉམ་པ་ལ་རྒྱུད་ནི་གོམས་པར་གྱུར་པ་དེ་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བར་དགའ་བས་དེའི་ཐབས་སུ་འགྱུར་བར་མཐོང་ན་པདྨའི་མཚོ་ལ་ངང་པ་དགའ་བས་འཇུག་པ་བཞིན་དུ་མནར་མེད་པར་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཐར་པ་ནི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་ཡིན་པས་བདག་ཉིད་ཐར་པ་ཞིག་འདོད་བྱ་ཡིན་གྱི། གཞན་དོན་གྱི་དགའ་བ་ནི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་མིན་ལ། དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ་བས་འཇུག་ཅེ་ན།", - "target_pred": { -@@ -65058,7 +65058,7 @@ - }, - "580": { - "source": "གོམས་པ་ཡིས་ནི་གཞན་དག་གི། །ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ། །དངོས་པོ་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་ནི། །བདག་གོ་ཞེས་ནི་ཤེས་པ་ལྟར། །", -- "target_gt": "Just as, due to habituation, I know the drops of blood and semen That came from others as myself, Though that has no reality.", -+ "target_gt": "Just as, due to habituation, I know the drops of blood and semen That came from others as myself, Though that has no reality,", - "commentary_1": " གཞན་དག་གི་ཁུ་བ་དང་ཁྲག་གི་ཐིགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་བདག་མེད་ཀྱང་བདག་ཏུ་རློམས་ཏེ་བཟུང་བས་རང་གི་སྙམ་པའི་འདུ་ཤེས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ནི་བུའི་བློ་ལའོ། །", - "commentary_2": "དེ་ལྟར་མི་ནུས་སོ་སྙམ་ན། གོམས་པ་ཡིས་ནི་གཞན་ཕ་མ་དག་གི་ཁུ་བ་དང་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ་བདག་གི་དངོས་པོ་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་ནི་བདག་གོ་ཞེས་ནི་ཤེས་པ་ལྟར།", - "target_pred": { -@@ -65086,7 +65086,7 @@ - }, - "581": { - "source": "དེ་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་ཡང་། །བདག་ཅེས་ཅི་ཡི་ཕྱིར་མི་གཟུང་། །བདག་གི་ལུས་ནི་གཞན་དག་ཏུའང་། །བཞག་པ་དེ་ལྟར་དཀའ་བ་མེད། །", -- "target_gt": "Similarly, why not grasp the bodies of others as \"self\"? It is not difficult to regard my body as belonging to others.", -+ "target_gt": "Why don't I similarly grasp The bodies of other beings as me? It also is not difficult To see my body as someone else.", - "commentary_1": " དེ་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་གོམས་ནའོ། །གལ་ཏེ་གཞན་གང་ཡིན་པ་ནི་དེ་ཉིད་བདག་ཏུ་བྱས་པའི་ལྟ་ན་བདག་གཞན་མཉམ་པར་མི་ནུས་ཏེ། དེ་ནི་ཐ་དད་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་པ་ལ། བདག་གི་ལུས་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དཀའ་བ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཚེགས་མེད་པའོ། །", - "commentary_2": "དེ་བཞིན་དུ་གོམས་ན་གཞན་གྱིལུས་ལ་བདག་ཅེས་ཅིའི་ཕྱིར་མི་གཟུང་སྟེ་གཟུང་བར་ནུས་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །གཉིས་པ་བདག་གཞན་བརྗེ་བ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། བདག་གཞན་གཟུང་བར་ནུས་པ་དེ་ལྟར་བདག་གི་ལུས་འདི་གཞན་དུ་ཡང་གཞག་པ་དཀའ་བ་མེད་ཅེས་པ་འགྲེལ་ཆེན་ལས་མཉམ་པའི་ཁོངས་སུ་བསྡུས་ཀྱང་འདིར་བརྗེ་བའི་ཁོངས་སུ་བཤད་པ་ནི་དགེ་བའི་ལྷའི་ལུགས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -65142,7 +65142,7 @@ - }, - "583": { - "source": "ཇི་ལྟར་ལག་པ་ལ་སོགས་པ། །ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་འདོད་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཏུ། །ཅི་ཕྱིར་ལུས་ཅན་རྣམས་མི་འདོད། །", -- "target_gt": "In the same way as we accept that hands and such are body parts, why do we not likewise accept that living beings are parts of the world?", -+ "target_gt": "In the same way as we accept That hands and such are body parts, Why do we not likewise accept The living are a part of the world?", - "commentary_1": " སོ་སོ་སོ་སོར་བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་ཇི་ལྟར་ནུས་ཤེ་ན། ཇི་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཐ་དད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཞན་པའི་ལུས་པོ་གཅིག་ཏུ་ཐ་སྙད་བྱེད་པ་ལྟར་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཐ་དད་པར་གྱུར་པ་ལ་ཆགས་པའི་རྣམ་པར་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་གཅིག་ཉིད་དུ་བཟུང་ལ་འགྲོ་བ་དེ་དང་བརྗེ་བར་བྱའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མཚན་ཉིད་དང་། བྱ་བ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་ལྔ་སྟེ། གཞན་བླང་བ་དང་། བདག་དོར་བ་དང་། བདག་གཞན་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི་སྐྱོན་ཡོན་གྱི་ཁྱད་པར་དང་། མ་བརྗེས་པའི་ཉེས་དམིགས་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཞན་བླང་བ་ལ་འཇུག་པར་རིགས་པ་དང་། ལྡོག་པར་མི་རིགས་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། ། དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། བླང་བར་རིགས་པ་དང་། ནུས་པ་དང་། དེའི་ཡོན་ཏན་དང་། དེར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ཐ་དད་མང་པོ་རྣམས་བདག་གཅིག་ཏུ་གཟུང་བར་མི་རིགས་སོ་སྙམ་ན་རིགས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་དུ་མ་རྣམས་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་པས་ལུས་གཅིག་པར་འདོད་པ་ལྟར་དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ཅན་རྣམས་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཡིན་པས་དེ་དག་ལ་འགྲོ་བ་ཞེས་གཅིག་ཏུ་ཞེན་ནས་བླང་དོར་གཅིག་པར་ཅིས་མི་འདོད་དེ་རིགས་པར་མཚུངས་པས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -65170,7 +65170,7 @@ - }, - "584": { - "source": "ཇི་ལྟར་བདག་མེད་ལུས་འདི་ལ། །གོམས་པས་བདག་གི་བློ་བྱུང་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཡང་། །གོམས་པས་བདག་བློ་ཅིས་མི་སྐྱེ། །", -- "target_gt": "Just as the thought \"this selfless body is me\" arose due to habituation, why will the idea that other beings are \"me\" not arise through habituation?", -+ "target_gt": "The thought this selfless body is me Arose due to habituation, So why will the idea others Are me not come with habituation?", - "commentary_1": " བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བའི་འཐད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་བདག་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། རིགས་པ་མཚུངས་ཀྱང་དེ་འདྲའི་བློ་མི་སྐྱེའོ་སྙམ་ན། ཇི་ལྟར་བདག་མེད་ལུས་འདི་ལ་བདག་འཛིན་གོམས་པས་བདག་གི་བློ་འབྱུང་བ་དེ་བཞིན་དུ། གཞན་གྱི་ལུས་ལ་ཡང་གོམས་པས་བདག་བློ་ཅིས་མི་སྐྱེ་སྟེ་རྒྱུ་མཚན་མཚུངས་པས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -65226,7 +65226,7 @@ - }, - "586": { - "source": "དེ་བས་མགོན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་འགྲོ་བ་ཡི། །འཁོར་གྱི་འཇིགས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །རང་གི་མཚན་ཡང་བྱིན་གྱིས་བརླབས། །", -- "target_gt": "That is why Avalokiteshvara, from his great compassion, blessed his own name to dispel the fears of beings' cyclic existence.", -+ "target_gt": "That is why Avalokiteshvara From his compassion, blessed his name To soothe the fears that wanderers Have even of being among people.", - "commentary_1": " །མཚན་ཏེ་མིང་ཡང་བྱིན་གྱིས་བརླབས་སོ་ཞེས་འབྲེལ་ཏོ། །འཁོར་ནི་ཚོགས་པའོ། །བསལ་བ་ནི་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ཉིད་དམ་དེ་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་མེད་དོ། །", - "commentary_2": "སེམས་དེ་ཤིན་ཏུ་གོམས་པ་དེ་བས་ན་མགོན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་འགྲོ་བ་ཡི་ཐ་ན་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་བག་ཚ་བའི་འཇིགས་པ་ཙམ་ཡང་བསལ་བའི་ཕྱིར་རང་གི་མཚན་ཡང་ཐོས་པ་ཙམ་གྱིས་དེ་ལ་སྐྱོབ་ནུས་སུ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཏེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པར། བདག་གི་མིང་ལན་གསུམ་དྲན་པས་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་བག་ཚ་བའི་འཇིགས་པ་མེད་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་གསུངས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -65394,7 +65394,7 @@ - }, - "592": { - "source": "གལ་ཏེ་བྱིན་ན་ཅི་སྤྱད་ཅེས། །བདག་དོན་སེམས་པ་འདྲེ་ཡི་ཚུལ། །གལ་ཏེ་སྤྱད་ན་ཅི་སྦྱིན་ཅེས། །གཞན་དོན་སེམས་པ་ལྷ་ཡི་ཆོས། །", -- "target_gt": "\"If I give this, what will I enjoy?\" Such selfish thoughts are the way of fiends. \"If I enjoy this, what can I give?\" Such altruism is divine dharma.", -+ "target_gt": "“If I give this, what will I enjoy?” Such selfish thoughts are the way of fiends. “If I enjoy this, what can I give?” Such altruism is divine dharma.", - "commentary_1": " བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱོན་རྣམས་བརྗོད་ནས་བདག་གི་དོན་དང་གཞན་གྱི་དོན་སྤྱོད་པའི་སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྣམ་པའི་ཁྱད་པར་ནི། གལ་ཏེ་གཞན་ལ་བྱིན་ན་བདག་རང་ཅི་སྤྱད་ཅེས་རང་དོན་འབའ་ཞིག་སེམས་པ་ནི་འདྲེ་སྟེ་ཡི་དྭགས་ཀྱི་སྤྱོད་ཚུལ་ཡིན་ལ། གལ་ཏེ། སྤྱད་ན་ཅི་སྦྱིན་ཞེས་གཞན་དོན་སེམས་པ་ནི་ལྷ་ཡི་ཆོས་ཏེ་ཆོས་ལུགས་བཟང་པོ་ཡིན་ནོ། །", - "target_pred": { -@@ -65450,7 +65450,7 @@ - }, - "594": { - "source": "བདག་ཉིད་མཐོ་བར་འདོད་པ་དེས། །ངན་འགྲོ་ངན་དང་གླེན་པར་འགྱུར། །དེ་ཉིད་གཞན་ལ་སྤོ་བྱས་ན། །བདེ་འགྲོ་རིམ་གྲོ་འཐོབ་པར་འགྱུར། །", -- "target_gt": "Those who want high rank for themselves become lowly dolts in lower realms. But those who pass it on to others will gain respect in the high realms.", -+ "target_gt": "Those who want high rank for themselves Become lowly dolts in lower realms, But those who pass it on to others Will gain respect in the high realms.", - "commentary_1": " བདེ་འགྲོ་ནི་ལྷ་དང་མི་ལ་སོགས་པའི་འགྲོ་བའོ། །རིམ་གྲོ་ནི་བཀུར་སྟིའོ། །", - "commentary_2": "བདག་ཉིད་གཞན་པས་མཐོ་བར་འདོད་པ་དེས་ངན་འགྲོ་དང་རིགས་གཟུགས་ངན་པ་དང་གླེན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཉིད་གཞན་ལ་སྤོ་བྱས་ན་བདེ་འགྲོ་དང་དེར་ཡང་རིམ་གྲོ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -65702,7 +65702,7 @@ - }, - "603": { - "source": "དེས་ན་སེམས་ཅན་གཙོར་བྱ་སྟེ། །བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་མཐོང་བ། །དེ་དང་དེ་ནི་ཕྲོགས་ནས་ཀྱང་། །གཞན་དག་ལ་ནི་ཕན་པར་སྤྱོད། །", -- "target_gt": "Therefore I will put beings first. Anything I see on my body, I'll take away and put to use For the sake of benefiting others.", -+ "target_gt": "Therefore I will put beings first. Anything I see on my body, I'll take away and put to use For sake of benefiting others.", - "commentary_1": " དེས་ན་སྟེ་དེའི་ཕྱིར་རོ།།སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཏེ་སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་པར་བྱས་ནས་གང་གོས་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ནི་ལུས་ལས་ཕྲོགས་ཤིང་ལོང་ལ་གཞན་དག་ལ་སྟེ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་རབ་ཏུ་སྤྱོད་ཅིག་པའོ། །", - "commentary_2": "རྒྱུ་མཚན་དེས་ན་སེམས་ཅན་གཙོར་བྱས་ཏེ། བདག་གི་ལུས་ལ་གོས་ལ་སོགས་པ་འདོད་བྱའི་དངོས་པོ་ཅི་མཐོང་བ་དེ་དང་དེ་ཐམས་ཅད་ཕྲོགས་ནས་ཀྱང་གཞན་དག་ལ་ནི་ཕན་པར་སྤྱོད། གཉིས་པ་བརྗེ་བའི་བྱ་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསམ་པ་དང་། སྦྱོར་བའོ། །", - "target_pred": { -@@ -65758,7 +65758,7 @@ - }, - "605": { - "source": "འདི་ནི་བཀུར་བྱས་བདག་ནི་མིན། །འདི་བཞིན་བདག་གིས་མ་རྙེད་ཅིང་། །འདི་ནི་བསྟོད་བྱས་བདག་ལ་སྨོད། །འདི་བདེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ། །", -- "target_gt": "\"They are respected; I am not. I do not get as much as them. They're praised, while I am ridiculed, And they are happy, while I suffer.\"", -+ "target_gt": "“They are respected; I am not. I do not get as much as them. They're praised, while I am ridiculed, And they are happy, while I suffer.", - "commentary_1": " འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྒོམ་ཚུལ་དངོས་དང་། དེའི་འཐད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཕྲག་དོག་དང་། འགྲན་སེམས་དང་། ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་ལ་ཕྲག་དོག་བྱ་བ་ནི། བྱང་སེམས་འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱིས་བཀུར་བྱས་སེམས་ཅན་བདག་ནི་མིན། འདི་བཞིན་བདག་གིས་མི་རྙེད་ཅིང་འདི་ནི་བསྟོད་བྱས་བདག་ལ་སྨད་འདི་བདེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ།", - "target_pred": { -@@ -65786,7 +65786,7 @@ - }, - "606": { - "source": "བདག་ནི་ལས་རྣམས་བྱེད་པ་དང་། །འདི་ནི་བདེ་བ་ཉིད་དུ་གནས། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་ཆེ་དང་། །བདག་དམན་ཡོན་ཏན་མེད་པར་གྲག །", -- "target_gt": "I am the one who does the work, but they live comfortably indeed. They're known in society as great, while it's said I've no qualities.", -+ "target_gt": "“I am the one who does the work, But they live comfortably indeed. They're known in society as great, While it's said I've no qualities.", - "commentary_1": " འདི་ནི་ཆེ་བར་གྲགས་པ་དང་བདག་ལ་མེད་པར་གྲགས་ཞེས་བྱ་བ་གཉི་ག་ཡང་མི་འདོད་པའི་ཚིག་གོ། །", - "commentary_2": "བདག་ནི་ལས་རྣམས་བྱེད་པ་དང་འདི་ནི་བདེ་བ་ཉིད་དུ་གནས་ཞེས་གཞན་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དེས་རང་གཞན་དུ་བྱས་པ་དེ་ལ་ཕྲག་དོག་བྱའོ། །འདིའི་སྐབས་ཀྱི་བདག་གཞན་གྱི་ཐ་སྙད་ཐམས་ཅད་འདི་བཞིན་དུ་བཤད་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོས་ལ་ཕྲག་དོག་བྱ་བ་ནི། འདི་ནི་ཡོན་ཏན་ཆེ་བ་དང་བདག་དམན་ཞིང་ཡོན་ཏན་མེད་པར་འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་ལ།", - "target_pred": { -@@ -65814,7 +65814,7 @@ - }, - "607": { - "source": "ཡོན་ཏན་མེད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །བདག་ཀུན་ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་ཉིད། །གང་བས་འདི་དམན་དེ་ཡོད་ཅིང་། །གང་བས་བདག་མཆོག་དེ་ཡང་ཡོད། །", -- "target_gt": "No qualities? What can I do? But I have all the qualities. There are some they're inferior to And some I am superior to.", -+ "target_gt": "“No qualities? What can I do? But I have all the qualities. There are some they're inferior to And some I am superior to.", - "commentary_1": " བདག་ལ་ཡོན་ཏན་མེད་པས་ཁྱོད་ལ་ཅི་གོད་དེ། རང་ཉིད་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཆོག་མོད། ཁོ་བོ་ཅག་གི་སེམས་ཁྲལ་གྱིས་ཅི་བྱ། གང་བདག་ལ་ཡོན་ཏན་མེད་ཅེས་བྱ་བ་དེ་དག་ཀྱང་ཁས་བླངས་ནས་བརྗོད་པ་སྟེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོན་ཏན་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། དེའི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གང་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པའི་ནང་ནའོ། །འདི་ཞེས་པ་ནི་སྔར་གྱི་བདག་གི་དངོས་པོའོ། །བདག་ཅེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དངོས་པོའོ། །", - "commentary_2": "ཡོན་ཏན་མེད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་མི་འདོད་པས་བདག་ཀུན་ཀྱང་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པར་བྱ་ཞིང་། རང་བཞིན་ཡོན་ཏན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དང་ལྡན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་མཆོག་དམན་ལྟོས་ནས་འཇོགས་པ་ཡོན་ཏན་ཆེན་པོ་ཅན་གང་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདི་དམན་པ་དེ་ཡང་ཡོད་ཅིང་། དམན་པ་གང་བས་བདག་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་དེ་ཡང་ཡོད་པས་མཐོ་དམན་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འགྲེལ་ཆེན་ལས་འཆད་དོ། །འོ་ན་འདིར་དམན་པ་བདག་ཏུ་བཟུང་བ་ཡིན་པས་དེ་གང་ལ་ལྟོས་ནས་མཆོག་ཏུ་འཇོགས་ཤེ་ན། དམན་པ་ཐམས་ཅད་ལས་དམན་པ་མེད་ཀྱང་དམན་པའི་བྱེ་བྲག་འགའ་ཞིག་བདག་ཏུ་བཟུང་ནས་ཀྱང་བསྒོམས་ལ། དེའི་ཚེ་ལྟོས་ས་གྲུབ་པས་སྐྱོན་མེད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -65842,7 +65842,7 @@ - }, - "608": { - "source": "ཚུལ་ཁྲིམས་ལྟ་བ་གུད་སོགས་ནི། །ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཀྱིས་བདག་དབང་མིན། །ཅི་ནུས་བདག་ནི་གསོ་དགོས་ཏེ། །གནོད་པའང་བདག་གིས་དང་དུ་བླང་། །", -- "target_gt": "My discipline, views, and so forth are corrupted due to the afflictions. I've no control, so they should cure me as best they can; I'll accept the pain.", -+ "target_gt": "“My discipline, views, and so forth are Corrupted due to the afflictions. I've no control, so they should cure me As best they can; I'll take the pain.", - "commentary_1": " ཡང་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ཕོངས་པ་ལ་སོགས་པ་དེས་ཁྱོད་དམན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ཕོངས་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ལྟ་བས་ཕོངས་པ་ནི་སྦྱིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པས་ལོག་པར་ལྟ་བ་རྣམས་སོ། །འཚོ་བས་ཕོངས་པ་ནི་ཞིང་ལས་ལ་སོགས་པས་འཚོ་བ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པའི་སྟོབས་ཏེ་ནུས་པས་ཡིན་གྱི་བདག་གི་འདོད་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་ཁྱོད་ཀྱི་ནུས་པས་ལྟ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་བདག་སོས་ཤིག་དང་ཁྱོད་ལ་ཅི་རིགས་པར་བྱ་བའི་རྔན་ཅན་མི་བྱ། ནུས་ཚད་ཀྱི་གནོད་པ་དང་ན་ཚ་ཡང་བདག་གིས་བསྲན་པར་བྱ་བའོ། །", - "commentary_2": "གལ་ཏེ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྟ་བ་ཉམས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་བྱང་སེམས་པས་ཁྱོད་དམན་ནོ་ཞེ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྟ་བ་དང་ལ་སོས་པས་བསྡུས་པའི་འཚོ་བ་རྒུད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བས་བདག་གི་དབང་དུ་གྱུར་པ་མིན་ལ། ཁྱོད་སྙིང་རྗེ་ཅན་དུ་འདོད་པས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་ནུས་ཀྱིས་བདག་རྒུད་པ་དེ་དག་ལས་གསོ་དགོས་ཏེ། གསོ་ན་དེའི་དོན་གྱི་དཀའ་སྤྱད་ཀྱི་གནོད་པའང་བདག་གིས་དང་དུ་བླང་བར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -65870,7 +65870,7 @@ - }, - "609": { - "source": "འོན་ཏེ་བདག་འདིའི་གསོ་བྱ་མིན། །ཅི་ཕྱིར་བདག་ལ་བརྙས་པ་བྱེད། །བདག་ལ་དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་གྱིས། །ཅི་བྱ་འདི་བདག་ཡོན་ཏན་ཅན། །", -- "target_gt": "But I am not someone they would heal. Why do they treat me with contempt? What use are their qualities to me? I myself am a person with qualities.", -+ "target_gt": "“But I'm not someone they would heal. Why do they treat me with contempt? If they're a person with qualities, What use are their qualities to me?", - "commentary_1": " བདག་ཅེས་པ་ནི་གཞན་དུ་གྱུར་པའོ། །བརྙས་པ་ནི་རྔན་ཅན་ནོ། །ཡོན་ཏན་དེ་དག་གིས་བདག་ལ་ཅི་བྱ་སྟེ་དགོས་པ་ཅི་ཡོད་ཅེས་བྱ་བའོ། །འདི་ནི་ཞེས་པ་ནི་སྔར་གྱི་བདག་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དེས་ཀྱང་བདག་ལ་ཅི་ཡང་བྱར་མེད་དོ། །", - "commentary_2": "འོན་ཏེ་བདག་བྱང་སེམས་འདིའི་གསོ་བྱ་མིན་ཏེ་འདིས་བདག་གསོ་བར་མི་ནུས་ན་ཅིའི་ཕྱིར་བྱང་སེམས་ཁོ་ཉིད་བཟང་བར་བཟུང་ནས་བདག་ལ་བརྙས་པར་བྱེད། དེ་ལ་ཡོན་ཏན་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་བདག་གསོ་བར་མི་ནུས་ན་བདག་ལ་དེའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ། བྱང་སེམས་འདི་བདག་ཉིད་ཡོན་ཏན་ཅན་ཡིན་ཡང་བདག་ལ་ཕན་པ་མེད་པས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -65898,7 +65898,7 @@ - }, - "610": { - "source": "ངན་འགྲོ་གདུག་པའི་ཁར་གནས་པ། །འགྲོ་ལ་སྙིང་རྗེ་མེད་པར་འདི། །ཕྱིར་ལ་ཡོན་ཏན་རློམ་པ་ཡིས། །མཁས་པ་དག་ལ་བདོ་བར་འདོད། །", -- "target_gt": "They've no compassion for those inside the maws of the dread lower realms. Conceited with external virtues, they want to vie against the wise.", -+ "target_gt": "“They've no compassion for those inside The maws of the dread lower realms. Conceited with external virtues, They want to vie against the wise.”", - "commentary_1": " ངན་འགྲོ་སྟེ་སེང་གེ་ལ་སོགས་པའི་ཁར་རོ། །བཟང་བར་འདོད་པ་ནི་གཞན་ཟིལ་གྱིས་མནན་པར་འདོད་པའོ། །", - "commentary_2": "གཞན་ཡང་སྡིག་པའི་དབང་གིས་ངན་འགྲོའི་ཁར་དང་གདུག་པ་སྟེ་སྦྲུལ་དང་གཅན་གཟན་ལ་སོགས་པའི་ཁར་གནས་པའི་འགྲོ་བ་ལའང་སྙིང་རྗེ་མེད་པའི་སྐྱོན་ཅན་འདི་སྐྱོན་དེ་ཁས་མི་ལེན་པར་མ་ཟད། ཕྱིར་ལ་ཡོན་ཏན་ཅན་དུ་རློམ་པ་ཡིས་མཁས་པ་དག་ལ་བསྔོ་བར་འདོད་པ་ནི་མི་རིགས་པས་ཁྱོད་ལ་ཡོན་ཏན་མེད་ཀྱི་སྟེང་དུ་སྐྱོན་མང་པོ་ཡོད་ཅེས་ཕྲག་དོག་བྱེད་པའོ། །", - "target_pred": { -@@ -65926,7 +65926,7 @@ - }, - "611": { - "source": "བདག་དང་མཉམ་ལ་བལྟས་ནས་ནི། །གང་གིས་རང་ཉིད་ལྷག་བྱའི་ཕྱིར། །བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་ནི། །རྩོད་པ་ཡིས་ཀྱང་ངེས་པར་བསྒྲུབ། །", -- "target_gt": "When I see those who are my peers, to make myself superior, I'll get their things and gain respect even if I must fight for it.", -+ "target_gt": "When I see those who are my peers, “To make myself superior, I'll get their things and gain respect Even if I must fight for it.", - "commentary_1": " དེ་ལྟར་མཐོ་བ་རྣམས་ལ་ཕྲག་དོག་བྱ་བ་བསྟན་ནས། མཉམ་པོ་རྣམས་ལ་འགྲན་པར་བྱ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་དང་མཉམ་པ་ལ་ཞེས་སྨོས་སོ། །བདག་སྟེ་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ལ་གཞན་པའི་མིའི་ཡོན་ཏན་ལ་སོགས་པས་མཉམ་པ་སྟེ་མཚུངས་པ་ལ་བལྟས་ནས་འགྲན་སེམས་ཀྱིས་ལྷག་པར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་གྱིས་ཏེ། གང་ཙུག་བྱས་ནས་ཀྱང་བདག་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་སོགས་པས་ཡང་ལྷག་པར་བྱ་བ་སྟེ། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ནི་ཞེས་པ་ནི་བསྡུ་བར་བྱས་པའོ། །དེའི་ཚེ་གཞན་གྱི་ལ་རྩོད་པས་ཀྱང་བདག་གིས་ཞེས་རློམ་ཞིང་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའོ། །ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་སྲིད་ནའི་དོན་ཏོ། །གཉིས་པ་ནི་ངེས་པར་གཟུང་བའི་དེའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བདག་དང་མཉམ་པ་ལ་བལྟས་ནས་ནི་རྙེད་སོགས་གང་གིས་རང་ཉིད་ལྷག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བདག་གི་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ནི་འཐབ་མོ་དང་རྩོད་པ་ཡིས་ཀྱང་འདི་ལས་འཕྲོག་ནས་ངེས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -65954,7 +65954,7 @@ - }, - "612": { - "source": "བདག་གི་སྐྱོན་ཡང་སྦ་བྱ་ཞིང་། །བདག་ནི་མཆོད་འགྱུར་འདི་ལ་མིན། །བདག་དེང་རྙེད་པ་ལེགས་རྙེད་ཅིང་། །བདག་ནི་བཀུར་འགྱུར་འདི་ལ་མིན། །", -- "target_gt": "Furthermore, I will hide my faults. I will not be honored here. Today I have gained well, But I will not be respected here.", -+ "target_gt": "“Furthermore, I will hide my faults So I am honored and they aren't. Now I will easily get goods And be respected—they will not.", - "commentary_1": " བདག་ནི་ཞེས་པ་ནི་གཞན་ནོ།།འདི་ལ་མིན་ཞེན་པ་ནི་སྔར་གྱི་བདག་ལའོ། །ལེགས་རྙེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་གྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལྷག་མའོ། །", - "commentary_2": "བདག་གི་སྐྱོན་རྣམས་སྦ་བར་བྱ་ཞིང་འདིའི་སྐྱོན་རྣམས་གསལ་བར་བྱས་ནས་བདག་ནི་སྐྱེ་བོ་མང་པོས་མཆོད་པར་འགྱུར་ཞིང་འདི་ལ་དེ་ལྟ་མིན་པ་དང་། བདག་ནི་རྙེད་པ་ལེགས་པར་རྙེད་ཅིང་འདིས་མི་རྙེད་པ་དང་བདག་ནི་ཀུན་གྱིས་བཀུར་བར་འགྱུར་ཞིང་འདི་ལ་མིན་པ་དང་།", - "target_pred": { -@@ -65982,7 +65982,7 @@ - }, - "613": { - "source": "འདི་ནི་མ་རུངས་བྱས་པ་ལ། །ཡུན་རིང་བདག་ནི་དགའ་བས་ལྟ། །འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་བཞད་གད་དང་། །ཕན་ཚུན་སྨོད་པ་དག་ཏུ་བྱ། །", -- "target_gt": "When they act inappropriately, I'll watch for a long time with glee. I will make them a laughingstock That all revile among themselves.", -+ "target_gt": "“When they act inappropriately, I'll watch for a long time with glee. I will make them a laughingstock That all revile among themselves.”", - "commentary_1": " མ་རུངས་པར་བྱས་པ་ནི་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པས་བསླུས་པའོ། །བཞད་གད་དེ་སྐྱོན་བརྗོད་པས་བཞད་གད་བྱ་བའོ། །སྨོད་པ་ནི་མཚང་འདྲུ་བའོ། །", - "commentary_2": "འདི་ནི་མ་རུངས་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱས་པ་ལ་ཡུན་རིང་དུ་བདག་ནི་དགའ་བར་བལྟ་ཞིང་། འདི་ལ་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱིས་ཁྲེལ་ཏེ་བཞད་གད་དང་ཕན་ཚུན་སྨོད་པ་དག་ཏུ་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -66010,7 +66010,7 @@ - }, - "614": { - "source": "ཉོན་མོངས་འདི་ཡང་བདག་དང་ནི། །ལྷན་ཅིག་ཏུ་ནི་འགྲན་ཅེས་གྲག །འདི་དག་ཐོས་དང་ཤེས་རབ་བམ། །གཟུགས་རིགས་ནོར་གྱིས་མཉམ་མམ་ཅི། །", -- "target_gt": "This wretch is trying to rival me, it's said, but can they be my equal in learning or intelligence, in body, stature, or in wealth?", -+ "target_gt": "“This wretch is trying to rival me, It's said, but can they be my equal In learning or intelligence, In body, stature, or in wealth?", - "commentary_1": " ཉོན་མོངས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྟ་ངན་ཞེས་བྱ་བའོ། །འགྲན་པ་ནི་མཉམ་པར་རེ་བའོ། །ཐོས་པ་སྟེ་བསྟན་བཅོས་ལ་སོགས་པ་ཐོས་པ་དང་། ཤེས་རབ་དང་གཟུགས་དང་རིགས་དང་ནོར་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་རེ་ཞིག་འདི་དང་མཉམ་མམ་སྟེ་མཚུངས་སམ་ཞེས་བྱ་བའོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། མཐོ་བ་བདག་ཏུ་བཟུང་ནས་ཉོན་མོངས་ཏེ་དམན་པ་འདི་ཡང་བདག་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འགྲན་ཞེས་གྲགས་ན་འདི་དང་བདག་ཐོས་པ་དང་ཤེས་རབ་བམ་གཟུགས་དང་རིགས་དང་ནོར་གྱིས་མཉམ་མམ་ཅི་ཞེས་བདག་གིས་བསམ་ཞིང་།", - "target_pred": { -@@ -66066,7 +66066,7 @@ - }, - "616": { - "source": "ཅི་སྟེ་འདི་ལ་རྙེད་ཡོད་ཀྱང་། །གལ་ཏེ་ང་ཡི་ལས་བྱེད་ན། །འདི་ལ་འཚོ་བ་ཙམ་བྱིན་ནས། །བདག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་བླང་བྱ། །", -- "target_gt": "Although they might possess some wealth, if they work for me, I will give them just enough to live on, and take the rest by my power.", -+ "target_gt": "“Although they might possess some wealth, We'll take it all away by force, And if they do some work for us, We'll give them just enough to live.", - "commentary_1": " ཅི་སྟེ་བརྒྱ་ལམ་ཞིག་ན་འདི་རྙེད་པ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་སྲིད་ན་དེའི་ཚེ་ཇི་ལྟར་དུ་བྱ་སྙམ་པ་ལ། འདི་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་སྲིད་ནའི་དོན་ཏོ། །ཅི་ཐམས་ཅད་བླང་བར་བྱ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། ངའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་ངའི་བཀའ་བསྒོ་བ་བཞིན་བྱེད་ན་དེའི་ཚེ་འཚོ་བའམ་སྟེ། ཚེ་ཕྱེད་ཙམ་ལྟ་ངན་འདི་ལ་སྦྱིན་པར་བྱའོ། །", - "commentary_2": "འབད་དེ་བཀག་ཀྱང་མ་ཁེགས་པར་ཅི་སྟེ་འདི་ལ་རྙེད་སོགས་ཡོད་པར་གྱུར་ཀྱང་། གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་མི་བྱེད་པར་ངའི་ལས་བྱེད་ན་དེའི་རྔན་པར་འདི་ལ་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་བྱིན་ནས་ལྷག་མ་དེ་རྣམས་བདག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་བླང་བར་བྱའོ། །ཞེས་པར་འགྲེལ་པ་དག་ལས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -66094,7 +66094,7 @@ - }, - "617": { - "source": "འདི་ནི་བདེ་ལས་ཉམས་བྱ་ཞིང་། །བདག་གི་གནོད་དང་རྟག་སྦྱར་བྱ། །འདི་ཡིས་བརྒྱ་ཕྲག་ཐམས་ཅད་དུ། །འཁོར་བར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས། །", -- "target_gt": "We will deprive them of happiness and always yoke them to our torments. This one wrought miseries for us hundreds of times in all samsara.", -+ "target_gt": "“We will deprive them of happiness And always yoke them to our torments. This one wrought miseries for us Hundreds of times in all samsara.”", - "commentary_1": " གཞན་ཡང་འདི་གལ་ཏེ་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པར་གྱུར་ན་དེའི་ཚེ་དེ་ལས་ཉམས་པར་བྱ་ཞིང་བདག་གི་ཇི་ལྟར་གནོད་པར་འགྱུར་བའི་གནོད་པ་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་འདི་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །", - "commentary_2": "འདི་ནི་བདེ་བ་ལས་ཉམས་པར་བྱ་ཞིང་དེ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཀྱི་བདག་གིས་འདི་གནོད་པ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྟག་ཏུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། འདི་ལ་དེ་ཙམ་དུ་སྡང་བ་ཅི་སྟེ་ཞེ་ན། འདི་ཡིས་ཡུལ་དུས་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོ་ཐམས་ཅད་དུ་འཁོར་བར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས་པས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -66150,7 +66150,7 @@ - }, - "619": { - "source": "དེ་ལྟར་ངེས་པར་གཞན་དག་གི །དོན་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་གྱིས་དང་། །ཐུབ་པའི་བཀའ་ནི་མི་སླུ་བས། །དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་ཕྱིས་མཐོང་འགྱུར། །", -- "target_gt": "Therefore you must apply yourself completely to benefiting others. Later you'll see the merits in this—the Sage's words are undeceiving.", -+ "target_gt": "Therefore you must apply yourself Completely to benefiting others. Later you'll see the merits in this— The Sage's words are undeceiving.", - "commentary_1": " དེ་ལྟར་དེའི་བཀའ་ཚིག་འཇམ་པའོ། །གདམས་པ་ལྟར་འདིར་གཞན་གྱི་དོན་ལ་ཡང་རང་གི་ལ་འཇུག་པ་བཞིན་དུ་ཞུགས་ཤིག་པའོ། །ངེས་པར་ཞེས་པ་ནི་མ་དཔྱད་པར་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་དོན་ལ་ཧ་ཅང་དཔྱད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་སླུ་བ་ནི་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུའོ། །", - "commentary_2": "བསྒོམས་པའི་ཕན་ཡོན་ནི། དེ་ལྟར་བདག་གཞན་བརྗེ་བའི་སྒོ་ནས་ངེས་པར་གཞན་གྱི་དོན་ལ་འཇུག་པར་གྱིས་དང་། ཐུབ་པའི་བཀའ་ནི་མི་བསླུ་བས་བདག་གཞན་བརྗེ་བ་དེའི་ཡོན་ཏན་ཐུབ་པས་གསུངས་པ་རྣམས་ཕྱིས་འཕགས་པའི་ས་ཐོབ་པ་ན་གསལ་བར་འགྱུར་ཞིང་།", - "target_pred": { -@@ -66206,7 +66206,7 @@ - }, - "621": { - "source": "དེ་བས་འདི་ལྟར་གཞན་དག་གི །ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ངར་འཛིན་བྱས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་གཞན་ལའང་གོམས་པར་གྱིས། །", -- "target_gt": "Therefore, just as you have clung to drops of others' sperm and blood as being yourself, likewise you must habituate yourself to others too.", -+ "target_gt": "And therefore, just as you have clung To drops of others' sperm and blood As being yourself, likewise you must Meditate thus for others too.", - "commentary_1": " མཇུག་བསྡུ་བའི་ཚུལ་གྱིས་སེམས་བརྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་བས་ཞེས་སྨོས་སོ། །", - "commentary_2": "དེས་ན་བརྗེ་བར་གདམས་པ་ནི། དེ་བས་ན་འདི་ལྟར་གཞན་དག་གི་ཁུ་བ་དང་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་གི་ལུས་སོ་ཞེས་ངར་འཛིན་བྱས་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཡང་གོམས་པར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །", - "target_pred": { -@@ -66234,7 +66234,7 @@ - }, - "622": { - "source": "གཞན་གྱི་རྟོག་ཆེན་བྱས་ནས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་སྣང་བ། །དེ་དང་དེ་ཉིད་ཕྲོགས་བྱས་ནས། །ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་ཕན་པ་སྤྱོད། །", -- "target_gt": "When you see anything on your body, then take away that very thing and use it to benefit other beings.", -+ "target_gt": "You should act as a spy for others. When you see anything on your body, Then take away that very thing And use it to benefit other beings.", - "commentary_1": " བྱ་མ་རྟ་ཞེས་བྱ་བ་བྱས་པ་བཞིན་དུ་བྱ་བའི་རྟོག་ཆེན་བྱེད་པའོ། །བརྟགས་ནས་གཞན་གྱིས་མ་བཤིག་པར་རོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་སྦྱོར་བ་ལ་གཉིས། སྦྱོར་བ་སྒྲུབ་ཚུལ་དང་། སྦྱོར་བས་སེམས་དབང་དུ་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱ་བ་དང་། བདག་ལ་གཅེས་འཛིན་སྤང་བ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། གཞན་གྱི་རྟོག་ཆེན་ཏེ་བདག་ཅི་བྱེད་བརྟགས་ཤིང་ཚར་གཅོད་མཁན་བྱས་ནས་ནི། བདག་གི་ལུས་ལ་འདོད་བྱའི་དངོས་པོ་ཅི་སྣང་བ་དེ་དང་དེ་ཉིད་ཕྲོགས་བྱས་ནས་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་ཕན་པར་སྤྱོད་ཅིག་པའོ། །", - "target_pred": { -@@ -66262,7 +66262,7 @@ - }, - "623": { - "source": "བདག་སྐྱིད་གཞན་ནི་མི་སྐྱིད་ལ། །བདག་མཐོ་གཞན་ནི་དམའ་བ་དང་། །བདག་ནི་ཕན་བྱེད་གཞན་མིན་ཞེས། །བདག་ལ་ཕྲག་དོག་ཅིས་མི་བྱེད། །", -- "target_gt": "\"I'm comfortable; others are not. I'm high in stature; others are low, And I am helped, while others aren't.\" Why aren't you envious of yourself?", -+ "target_gt": "“I'm comfortable; others are not. I'm high in stature; others are low, And I am helped, while others aren't.” Why aren't you envious of yourself?", - "commentary_1": " ཡང་ཕྲག་དོག་བསྒོམ་པ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བདག་སྐྱིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་ལ་ཕྲག་དོག་བྱེད་པ་ཡང་སྔར་གྱི་བདག་ལའོ། །སྐྱོན་ནི་ཉེས་པའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བསམ་པས་ཕྲག་དོག་བྱ་བ། སྦྱོར་བས་སྡུག་བསྔལ་ལ་སྦྱར་བ། གཉིས་ཀ་དམན་པར་བཞག་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་སྐྱིད་གཞན་ནི་མི་སྐྱིད་ལ་བདག་མཐོ་གཞན་ནི་དམའ་བ་དང་བདག་ནི་རང་ལ་ཕན་པའི་ལས་དགེ་བ་བྱེད་ལ་གཞན་ནི་མིན་ཞེས་བདག་ལ་ཕྲག་དོག་ཅིས་མི་བྱེད།", - "target_pred": { -@@ -66430,7 +66430,7 @@ - }, - "629": { - "source": "དེ་བྱ་དེ་ལྟར་གནས་བྱ་ཞིང་། །དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་བྱ་བ། །དེ་ལྟར་འདི་ནི་དབང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལས་འདས་ན་ཚར་གཅད་བྱ། །", -- "target_gt": "Do that! You must remain like this! And you must never act like that! Exert your power over it; Punish it if it disobeys.", -+ "target_gt": "“Do that! You must remain like this! And you must never act like that!” Exert your power over it; Punish it if it disobeys.", - "commentary_1": " དེ་ལྟར་ལུས་འདི་དབང་དུ་བྱ་བར་རིགས་པ་ལས་འགལ་ཏེ་འདས་ན་ནི་ཆད་པས་གཅད་པར་བྱ་སྟེ། གནོད་པ་བསྐྱལ་བར་བྱའོ། །ད་ནི་སེམས་ལ་ཆད་པ་གཅད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཉེན་པོ་དབང་དུ་བྱ་བ་དང་། སྤང་བྱ་ལ་མི་མཐུན་པར་བལྟ་བ་དང་། གཉེན་པོའི་ཐབས་ལ་མཁས་པར་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། གཞན་དོན་གྱི་བསམ་པ་དེ་བྱ་ལ་སྦྱོར་བས་དེ་ལྟར་གནས་པར་བྱ་ཞིང་། རང་དོན་གྱི་བསམ་སྦྱོར་གཉིས་པོ་དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་བྱ་བ། དེ་ལྟར་སེམས་འདི་ནི་གཉེན་པོས་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་བླང་དོར་དེ་ལས་འདས་ན་གཉེན་པོས་སེམས་ཚར་གཅོད་པར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -66570,7 +66570,7 @@ - }, - "634": { - "source": "དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་རེ་ལྟ་ཞིག །ཁོ་བོ་བྱིན་པས་ཡུན་རིངས་སྡུག །ང་ནི་ཁོན་རྣམས་དྲན་བྱས་ཏེ། །ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་སེམས་པ་གཞོམ། །", -- "target_gt": "Therefore, look at your expectations. I have suffered long from giving. Now remembering my resentments, I shall destroy your selfish thoughts.", -+ "target_gt": "I've suffered long the many times That you have given me away. Now I remember my resentment. I shall destroy your selfish thoughts.", - "commentary_1": " དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་ཁྱོད་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་རྣམས་ལ་བྱིན་ནས་དུས་རིང་དུ་སྡུག་ཅིང་བསྔལ་བའི་སྣོད་འབའ་ཞིག་བྱས་པར་འགྱུར་རོ། །རང་དོན་ཏེ་རང་འདོད་དོ། །སེམས་པ་ནི་དམན་པ་སྟེ་བྲན་དང་འདྲ་བའོ། །གཞོམ་ཞེས་པ་ནི་འགལ་བར་བྱེད་པའོ། །", - "commentary_2": "དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔར་ཡང་དེ་ལྟ་ཞིག་ཁོ་བོ་དམྱལ་སྲུང་བ་རྣམས་ལ་བྱིན་པས་ཡུན་རིང་པོར་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱས་པས་ད་ནི་དེའི་འཁོན་རྣམས་དྲན་པར་བྱས་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་བྱེད་པར་སེམས་པ་དེ་གཞོམ་པར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -66934,7 +66934,7 @@ - }, - "647": { - "source": "དེ་བས་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པས་ཆོག །བདག་གིས་མཁས་པའི་རྗེས་བསྙགས་ཏེ། །བག་ཡོད་གཏམ་ནི་དྲན་བྱས་ནས། །གཉིད་དང་རྨུགས་པ་བཟློག་པར་བྱ། །", -- "target_gt": "Therefore, I've had enough of childish conduct. I'll follow the footsteps of the wise. Recalling the words on carefulness, I'll ward off sleep and sluggishness.", -+ "target_gt": "I've had enough of childish conduct. I'll follow the footsteps of the wise. Recalling the words on carefulness, I'll ward off sleep and sluggishness.", - "commentary_1": " ད་ནི་མཁས་པ་སྟེ་དཔྱས་ར་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྙོག་པ་ནི་རྗེས་སུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །བག་ཡོད་པ་ནི་ལུས་དང་སེམས་རྣམ་པར་མ་ཡེངས་པའོ། །གཉིད་དེ་གཉིད་ཀྱིས་བྱིང་བར་འགྱུར་བའོ། །རྨུགས་པ་ནི་ལུས་སྙོམ་པ་སྟེ་ལེ་ལོའི་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ཐུན་མོང་གི་བྱ་བ་ལ་གདམས་པ་ལ་སྒྲིབ་པ་བསལ་བ་དང་། གཉེན་པོ་ལ་འབད་པ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། བདག་གཞན་མཉམ་པ་དང་བརྗེ་བ་བསྒོམ་དགོས་པ་དེ་བས་ན། ད་ནི་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་དོན་མེད་པ་ལ་ཞེན་པས་ཆོག་སྟེ་དོན་མེད་ཀྱི། བདག་གི་མཁས་པ་སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་བསྙེགས་ཏེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཐབས་སུ་འདི་ཉིད་ཀྱི་ལེའུ་བཞི་པ་དང་བདུན་པ་དང་བསླབ་བཏུས་ལ་སོགས་པར་བཤད་པའི་བག་ཡོད་པའི་གཏམ་རྣམས་དྲན་པར་བྱས་ནས་གཉིད་དང་རྨུགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ། བཤེས་སྤྲིང་ལས། རྒོད་དང་འགྱོད་དང་གནོད་སེམས་རྨུགས་པ་དང་། །གཉིད་དང་འདོད་ལ་འདུན་དང་ཐེ་ཚོམ་དང་། །སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ་འདི་དང་དགེ་བའི་ནོར། །འཕྲོག་པའི་ཆོམ་རྐུན་ལགས་པས་མཁྱེན་པར་མཛོད། །ཅེས་འབྱུང་བ་དེ་རྣམས་བཟློག་པར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -66990,7 +66990,7 @@ - }, - "649": { - "source": "ཡན་ལག་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། །ཐུབ་པས་ཤེས་རབ་དོན་དུ་གསུངས། །དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་སྡུག་བསྔལ་དག །ཞི་བར་འདོད་པས་ཤེས་རབ་བསྐྱེད། །", -- "target_gt": "The Sage taught all these preparations for the sake of prajna. Therefore, those who wish to pacify suffering should develop prajna.", -+ "target_gt": "The Sage taught all these preparations For the sake of prajna, So those who wish to pacify Suffering should develop prajna.", - "commentary_1": "ད་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མེད་པར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཐ་སྙད་དུ་བྱ་བར་འོས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བསམ་གཏན་གྱི་རྗེས་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། བསྡོགས་པ་འདི་དག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བསྡོགས་པ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་སོ། །ཤེས་རབ་ནི་དོན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་སྟེ། དེའི་དོན་དུ་གསུངས་པ་ནི་བཀའ་སྩལ་པའོ། །ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ལྡོག་པ་སྟེ། ཞི་བར་འདོད་པས་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ནི་དངོས་སུ་བྱ་བའོ། །དེ་སྐད་དུ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་པ་ལས། རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་དང་བྲལ་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་མིང་མི་འཐོབ་པོ། །རབ་འབྱོར་དེ་བཞིན་དུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔ་པོ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མིང་མི་འཐོབ་པོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །", - "commentary_2": "ཤེས་རབ་ཀྱི་ལེའུ་ལ་གསུམ་སྟེ། མཚམས་སྦྱར་ཏེ་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པར་གདམས་པ་དང་། དེ་ཇི་ལྟར་བསྐྱེད་པའི་ཐབས་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་བསྐྱེད་ནས་བསམ་གཏན་གྱི་བར་གྱི་ཡན་ལག་སྟེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྒྱུ་ཚོགས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། ཐུབ་པས་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པའི་དོན་དུ་ཡིན་པར་ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་མདོ་ལས། ཡིད་མཉམ་པར་བཞག་པས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དོན་འདི་ཉིད་བསླབ་བཏུས་ལས་ཀྱང་། མཉམ་བཞག་ཡང་དག་ཇི་བཞིན་དུ། །ཤེས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། ། དེའི་ཕྱིར་ན་རང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག་ཞི་བར་འདོད་པས་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པར་བྱ་སྟེ། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ནི་ཟག་བཅས་ཀྱི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ལས་བྱུང་ལ། དེ་དག་ཀྱང་དངོས་པོར་འཛིན་པ་ལས་བྱུང་སྟེ། རིག་པ་དྲུག་ཅུ་པ་ལས། དངོས་པོར་ཁས་ལེན་ཡོད་ན་ནི། །འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་མི་བཟད་འབྱུང་། །ཞེས་སོ། །སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དེ་སྤངས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་འགྱུར་ཏེ། འཕགས་པ་སྡུད་པ་ལས། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡོངས་ཤེས་ནས། །ཁམས་གསུམ་མ་ལུས་པ་ལས་ཡང་དག་འདའ་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། རང་གིས་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་ན། སེམས་འགྲེལ་ལས། དེ་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས། །སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གོམས་བྱས་ན། །བློ་ནི་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བར། །འགྱུར་བ་ཉིད་དུ་དཀའ་བ་མེད། །ཅེས་འབྱུང་བས། གཞན་ལ་ཡང་སྟོང་ཉིད་བསྟན་ནས་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -67074,7 +67074,7 @@ - }, - "652": { - "source": "རྣལ་འབྱོར་པ་ཡང་བློ་ཁྱད་ཀྱིས། །གོང་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་གནོད། །གཉི་ག་ཡང་ནི་འདོད་པའི་དཔེས། །འབྲས་བུའི་དོན་དུ་མ་དཔྱད་ཕྱིར།", -- "target_gt": "Due to distinctions of intellect, higher yogis confute the lower. By analogies that both accept, left unexamined for the result.", -+ "target_gt": "Due to distinctions of intellect, Higher yogis confute the lower By analogies that both accept, Left unexamined for the result.", - "commentary_1": "ཅི་སྟེ་ཡང་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ཁོ་ན་ལ་གནོད་པར་བྱེད་དམ་འོན་ཏེ་རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་ཡང་གནོད་སྙམ་པ་ལ། གོང་མ་གོང་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་དག་གི་བློའི་ཁྱད་པར་གྱིས་སུན་འབྱིན་པར་བྱེད་པ་ནི་གནོད་པར་བྱེད་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ཕལ་པའི་ཤེས་པ་འཁྲུལ་པ་ཡིན་པར་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ། གཉི་ག་འདོད་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པ་གཉི་ག་དངོས་པོ་མེད་པར་གྲུབ་པའི་སྒྱུ་མ་དང་སྨིག་རྒྱུའི་དཔེས་སོ། །ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་ཚུལ་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་པར་སྨྲ་བའི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྣལ་འབྱོར་པ་གཞན་དག་གི་སུན་འབྱིན་ན་འདིར་ཐ་མལ་པའི་ཤེས་པ་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཞེས་བྱ་བའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ལྟ་ན་ཇི་ལྟར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པས་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། དགོས་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགོས་པ་ནི་བསྒྲུབ་བྱ་བསྒྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཉེ་བར་བླང་བའི་འབྲས་བུའོ། །དོན་དུ་སྟེ་དེའི་རྒྱུ་མཚན་དུའོ། །མི་དཔྱད་ཅེས་པ་ནི་དཔྱད་པར་མི་བྱ་བ་སྟེ། མ་དཔྱད་པ་དེའི་རྒྱུ་ལ་འཇུག་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་དུ་ཟད་མོད། དེ་ལྟ་ན་ཡང་འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དོན་དམ་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་ཡིན་པས་ན། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་ལས་འགལ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། ཐ་སྙད་པའི་བདེན་པ་ནི་ཐབས་སུ་གྱུར་པའོ། །དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི་ཐབས་ལས་བྱུང་བར་གྱུར་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་པས་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་དུ་མཐོང་བའི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་འཇིག་རྟེན་པས་ཀྱང་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ཅི་སྟེ་རྩོད་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ།", - "commentary_2": "རྣལ་འབྱོར་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་སྨྲ་བ་དང་། སེམས་ཙམ་པ་དང་། དབུ་མ་པ་གསུམ་པོ་ཡང་བློ་ཤེས་བྱའི་གནས་ལུགས་དང་མཐུན་མི་མཐུན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་གོང་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་འོག་མ་འོག་མ་རྣམས་ལ་གནོད་དེ། འདི་ལྟར་དོན་སྨྲ་སྡེ་པ་གཉིས་ཀྱིས་གཟུང་བ་རྡུལ་ཕྲན་ཆ་མེད་དང་། འཛིན་པ་ཤེས་པ་སྐད་ཅིག་མ་དོན་དམ་དུ་བལྟ་སྟེ། དེ་ལ་སེམས་ཙམ་པའི་རིགས་པ། དྲུག་གིས་ཅིག་ཅར་སྦྱར་བ་ན། །ཕྲ་བར་རྡུལ་ཆ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར། །དྲུག་པོ་དག་ནི་གོ་གཅིག་ན། །གོང་བུའང་རྡུལ་ཕྲན་ཙམ་དུ་འགྱུར། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་གནོད་དེ། གསག་བྱ་རྡུལ་ཕྲན་མ་གྲུབ་པས་དེ་བསགས་པའི་རགས་པ་མི་འགྲུབ་ལ། དེ་མ་གྲུབ་ན་དེ་གཉིས་བདེན་པ་མི་འགྲུབ་པས་སོ། །སེམས་ཙམ་པས་གཟུང་འཛིན་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་རང་རིག་རང་གསལ་དོན་དམ་དུ་བལྟ་སྟེ། དེ་ལ་དབུ་མ་པའི་འདིར་འཆད་པའི་རང་རིག་འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་རིགས་པས་གནོད་པ་བཞིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། དགེ་ལྷ་ནི་གཉིས་ཀ་འདོད་ཅིང་ཀུན་ལ་གྲགས་པའི་དཔེས་བསྒྲུབ་བྱ་སྒྲུབ་པའི་དོན་དུ་དཔྱད་མི་དགོས་ཞེས་འཆད་ལ། འདིར་འཇིག་རྟེན་པའི་བློ་ངོ་ན་དེ་ལྟར་སྣང་བས་ཡུལ་དེ་དག་མི་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པས་དེའི་བློ་འཁྲུལ་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་ཅེ་ན། ཕལ་པ་དང་རྣལ་འབྱོར་པ་གཉིས་ཀ་མི་བདེན་པར་འདོད་པ་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པའི་དཔེས་རྣལ་འབྱོར་པ་དངོས་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་བློ་ངོ་ན་སྣང་བ་ཡང་བདེན་པ་ཁེགས་པས་དེ་དག་གི་བློ་འཁྲུལ་པར་གྲུབ་ན་ཕལ་པ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས་ཞེས་བཤད་ནས་འབྲས་བུ་ཞེས་སོགས་རྩོད་སྤོང་བྱེད་པ་རྣམ་སྣང་གི་ལུགས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -67130,7 +67130,7 @@ - }, - "654": { - "source": "གཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གྲགས་པས་ཡིན་གྱི་ཚད་མས་མིན། །དེ་ནི་མི་གཙང་ལ་སོགས་ལ། །གཙང་སོགས་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་བརྫུན། །", -- "target_gt": "It is consensus, not valid knowledge, that there's perception of form and such. Like the consensus that the unclean is clean and so forth, it is false.", -+ "target_gt": "It is consensus, not valid knowledge, That there's perception of form and such. Like the consensus the unclean Is clean and so forth, it is false.", - "commentary_1": "གཟུགས་ལ་སོགས་པས་དོན་བྱེད་པར་ནུས་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་བསྙོན་གདབ་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ། གཟུགས་སོགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྲུབ་ཏུ་ཟིན་ཀྱང་རབ་ཏུ་གྲགས་པ་སྟེ་འཇིག་རྟེན་པས་སྨྲ་བར་བྱེད་པ་ཙམ་མོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་ནོ། །ཚད་མ་སྟེ་དོན་དམ་པའི་ཚད་མས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། འོན་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་པའི་ཚད་མས་བཟུང་བ་ཡིན་པས་ན་ཀུན་རྫོབ་ཉིད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། གང་ཞིག་དབང་པོ་ལ་དམིགས་པ། །དེ་ཡི་གལ་ཏེ་དོན་དམ་ཡིན། །དེ་ཉིད་བྱིས་པས་རིག་པས་ན། །དོན་དམ་ཤེས་པ་དེ་ཅི་བྱ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །མངོན་སུམ་དུ་གྲུབ་ཀྱང་བརྫུན་པའི་དཔེ་གང་སྙམ་པ་ལ། དེ་ནི་མི་གཙང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདི་ལྟར་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་པོ་ལ་སོགས་པ་མི་གཙང་བའི་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་ཞེན་པའི་དབང་གིས་གཙང་བའི་བློ་སྐྱེས་པ་དེ་ཉིད་བརྫུན་པ་ཉིད་དེ། དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་གཟུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡང་ངོ་། །གལ་ཏེ་ཚད་མས་གྲུབ་པའི་དངོས་པོ་མ་ཡིན་དུ་ཆུག །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། གཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་གྱིས་གྲུབ་པས་རྫུན་པར་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། མི་འགལ་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི་ཚད་མ་ཉིད་དུ་བདེན་པ་ནི་མིན་ཏེ། དེ་ནི་ལུས་མི་གཙང་བ་དང་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་གཙང་བ་ལ་སོགས་པར་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་རྫུན་པས་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། མིག་དང་རྣ་བ་སྣ་ཡང་ཚད་མ་མིན། །ལྕེ་དང་ལུས་དང་ཡིད་ཀྱང་ཚད་མ་མིན། །གལ་ཏེ་དབང་པོ་འདི་དག་ཚད་ཡིན་ན། །འཕགས་པའི་ལམ་གྱིས་སུ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཞེས་གསུང་པ་བཞིན་ནོ། །", - "target_pred": { -@@ -67158,7 +67158,7 @@ - }, - "655": { - "source": "འཇིག་རྟེན་གཞུག་པའི་དོན་དུ་ནི། །མགོན་པོས་དངོས་བསྟན་དེ་ཉིད་དུ། །དེ་དག་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་མིན། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་འགལ་ཞེ་ན། །", -- "target_gt": "In order to introduce the worldly, The Buddha taught that there are things. In fact, they are not momentary. \"That contradicts the relative.\"", -+ "target_gt": "In order to introduce the worldly, The Buddha taught that there are things. In fact, they are not momentary. “That contradicts the relative.”", - "commentary_1": "དེ་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་པར་མཛད་པ་ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དངོས་པོར་མངོན་པར་ཞེན་པའི་འཇིག་རྟེན་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གཟུད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་བརྟན་པར་མཛད་པ་སྟེ། དང་པོ་ནས་སྟོང་པ་ཉིད་བརྗོད་ན་སྐྲག་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། རྒྱལ་བས་བདག་དང་བདག་གི་ཞེས། །གསུངས་པ་དགོས་པའི་དབང་གིས་ཏེ། །ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་། །དེ་བཞིན་དགོས་པའི་དབང་གིས་གསུངས། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །སྐད་ཅིག་མར་གསུངས་པས་ན་དངོས་པོ་ཡོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དོན་དམ་པར་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་མ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ད་ལྟར་ཇི་སྐད་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ཞེས་སྨོས་སོ། །གཞན་གྱི་བརྗོད་པ་འགལ་བར་འགྱུར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འགལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་མ་ཡིན་པར་གྲགས་པས་ན་གྲགས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལན་བརྗོད་པ་རྣལ་འབྱོར་པ་སྟེ། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་རྫོབ་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་དུ་སྣང་བའི་ཕྱིར་ཉེས་པ་མེད་དེ། གྲགས་པ་དང་འགལ་བའི་ཉེས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དོན་དམ་པར་ནི་དེ་དག་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །", - "commentary_2": "བཞི་པ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མེད་ན་ཐུབ་པས་དངོས་པོ་སྐད་ཅིག་གིས་མི་རྟག་པའི་རང་བཞིན་དུ་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། དེ་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། དགོངས་གཞི་སྣང་བ་ཙམ་ལ་དགོངས་ནས། དགོས་པ་དངོས་པོར་ཞེན་པའི་འཇིག་རྟེན་རིམ་གྱིས་གཞུག་པའི་དོན་དུ་མགོན་པོས་དངོས་པོ་མི་རྟག་པར་བསྟན་ཏེ། རྒྱལ་བས་བདག་དང་བདག་གི་ཞེས། །གསུངས་པ་དགོངས་པའི་དབང་གིས་ཏེ། །ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་། །དེ་བཞིན་དགོངས་པའི་དབང་གིས་གསུངས། །ཞེས་པ་བཞིན་ནོ། ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་དངོས་པོ་དེ་དག་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་དུའང་བདེན་པ་མིན་ཏེ། སྐད་ཅིག་འགོག་པའི་རིགས་པས་གནོད་པས་སོ། །སྐད་ཅིག་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། ཕལ་པ་ལ་མི་སྣང་ཡང་རྣལ་འབྱོར་པའི་འཇིག་རྟེན་ཏེ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཙམ་མཐོང་བ་རྣམས་ལ་སྣང་བའི་ཕྱིར། ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དེ་ཡིན་ནོ།", - "target_pred": { -@@ -67186,7 +67186,7 @@ - }, - "656": { - "source": "རྣལ་འབྱོར་ཀུན་རྫོབ་ཉེས་མེད་དེ། །འཇིག་རྟེན་ལ་ལྟོས་དེ་ཉིད་མཐོང་། །གཞན་དུ་བུད་མེད་མི་གཙང་བར། །ངེས་རྟོག་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་འགྱུར། །", -- "target_gt": "The yogic relative has no fault. Compared to worldly, it's seeing suchness. Otherwise, the worldly could refute their recognizing women as impure.", -+ "target_gt": "The yogic relative has no fault. Compared to worldly, it's seeing suchness, Or else the worldly could refute Their recognizing bodies as filth.", - "commentary_1": "རྣལ་འབྱོར་པ་ཁོ་ནས་མཐོང་བ་ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བུད་མེད་ཀྱི་གཟུགས་ཕུང་མི་གཙང་བར་གསུངས་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་པས་གཙང་བ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་རློམས་པས་གནོད་པར་འགྱུར་རོ། །", - "commentary_2": "འོ་ན་སྐད་ཅིག་མཐོང་བ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་བར་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་རྟག་སོགས་སུ་ལྟ་བ་ལ་ལྟོས་ནས་རྣལ་འབྱོར་པས་སྐད་ཅིག་མ་མཐོང་བ་དེ་ཉིད་མཐོང་བར་བཞག་སྟེ། སྐད་ཅིག་མ་ནི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་དོན་དམ་ཡིན་པས་སོ། །གཞན་དུ་ཐ་མལ་པ་ཉིད་རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་ལྟོས་ཏེ་དེ་ཉིད་མཐོང་བ་ཡིན་ན་རྣལ་འབྱོར་པས་བུད་མེད་མི་གཙང་བར་ངེས་པར་རྟོགས་པ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གཙང་བར་འཛིན་པས་གནོད་པར་འགྱུར་ཞེས་པའི་དོན་དུ་དགེ་ལྷ་འཆད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -67214,7 +67214,7 @@ - }, - "657": { - "source": "སྒྱུ་འདྲའི་རྒྱལ་ལས་བསོད་ནམས་ནི། །ཇི་ལྟར་དངོས་ཡོད་ལ་ཇི་བཞིན། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྱུ་འདྲ་ན། །ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། །", -- "target_gt": "The merit from illusory victors is like that from existent ones. If beings are illusory, after they die, how are they born?", -+ "target_gt": "The merit from illusory victors Is like that from existent ones. “If beings are illusory, After they die, how are they born?”", - "commentary_1": "གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཉིད་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་རྒྱལ་བ་ཡང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཉིད་ཡིན་པས་ན་དེ་ལ་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་བྱས་པས་ཇི་ལྟར་བསོད་ནམས་འབྱུང་སྙམ་པ་ལ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་རྒྱལ་བ་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བསོད་ནམས་གང་ཞིག་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་འབྱུང་། །ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ལ་ཕན་པ་དང་། གནོད་པ་བྱས་པ་ལ་བསོད་ནམས་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། དེ་ཇི་ལྟར་སེམས་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལན་བརྗོད་པ། བདེན་པ་ལས་འབྱུང་བཞིན་དུ་འབྱུང་། །ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་དོན་དམ་པར་བདེན་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལས་འབྱུང་བ་ལྟར་རོ། །བསོད་ནམས་ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་གཉིས་པ་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། ཇི་ལྟར་དོན་དམ་པར་ཡོད་པའི་རྒྱལ་བ་ལས་བསོད་ནམས་ཀྱང་དོན་དམ་པར་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་རྒྱལ་བ་ལས་ཀྱང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་བསོད་ནམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་འུ་བུ་ཅག་ལ་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །རྐྱེན་འདི་དང་ཕྲད་པ་ལས་འདི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉི་ག་ལ་ཡང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒོལ་བའོ། །ཅི་སྟེ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་རོ། །ཤི་ནས་ཏེ་ཤི་བའི་རྗེས་ལའོ། །སྐྱེ་བ་ནི་འབྱུང་བ་སྟེ་སྐྱེ་ཞིང་འབྱུང་བས་ན་དོན་དམ་པར་ཡོད་པའོ་ཞེས་བསམ་པའོ། །", - "commentary_2": "ལྔ་པ་ལ་བཞི་སྟེ། བསོད་ནམས་མི་འཐོབ་པ་དང་། ཉིང་མཚམས་མི་སྦྱོར་བ་དང་། དགེ་སྡིག་མེད་པ་དང་། སྤྱོད་པ་དོན་མེད་པ་སྤང་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་པ་མེད་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱང་རྫུན་པས་དེ་མཆོད་པ་ལ་བསོད་ནམས་མི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རང་རྒྱལ་བ་དངོས་པོར་ཡོད་པ་ལ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་དངོས་པོར་ཡོད་པ་ཞིག་འབྱུང་བར་འདོད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྒྱུ་མ་འདྲ་བའི་རྒྱལ་བ་ལ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་སྒྱུ་མ་འདྲ་བ་ཐོབ་པས་སྐྱོན་མེད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -67326,7 +67326,7 @@ - }, - "661": { - "source": "རྐྱེན་གཅིག་གིས་ནི་ཀུན་ནུས་པ། །གང་ན་ཡང་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །གལ་ཏེ་དོན་དམ་མྱ་ངན་འདས། །འཁོར་བ་ཀུན་རྫོབ་དེ་ལྟ་ན། །", -- "target_gt": "Nowhere is there a single condition that's capable of everything. If ultimately there is nirvana, and samsara is conventional, then...", -+ "target_gt": "Nowhere is there a single condition That's capable of everything. “If beings still cycle relatively, Though ultimately, they're nirvana,", - "commentary_1": "རྐྱེན་གཅིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཁ་ཅིག་ཏུ་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པར་ནུས་པའི་རྒྱུས་ཐམས་ཅད་དུ་ནུས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་སྒྱུ་མ་ཁ་ཅིག་ནི་སྔགས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ལ། སྒྱུ་མ་ཁ་ཅིག་ནི་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཀྱི་མ་རིག་པས་རབ་ཏུ་བསྐྱེད་པའོ། །དེ་དག་ཀྱང་ཐ་སྙད་ཙམ་དུ་བརྗོད་པར་ཟད་དོ། །དོན་དམ་པར་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་དོ། །ཕ་རོལ་པོས་ཡང་སྐྱོན་གཞན་བརྗོད་པར་འདོད་ནས། གལ་ཏེ་དོན་དམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། །གདོད་མ་ནས་ཞི་བའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པར་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཡིན་པས་འཁོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཐ་སྙད་དུ་བརྗོད་པར་ཟད་དོ་ཞེས་ཟེར་བའི་ལྟ་ན།", - "commentary_2": "རྐྱེན་གཅིག་གིས་འབྲས་བུ་ཀུན་བསྐྱེད་ནུས་པ་ནི་གང་ན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །བཞི་པ་ནི། གལ་ཏེ་དོན་དམ་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཀྱང་དེ་དག་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འཁོར་བ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་ན་རིགས་པ་མཚུངས་པས།", - "target_pred": { -@@ -67354,7 +67354,7 @@ - }, - "662": { - "source": "སངས་རྒྱས་ཀྱང་ནི་འཁོར་འགྱུར་བས། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་མ་ཆད་ན། །སྒྱུ་མའང་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་གྱི། །", -- "target_gt": "Then even buddhas would transmigrate— Why bother with the way of bodhi? Unless the continuum of conditions Is severed, illusions will not cease.", -+ "target_gt": "“Then even buddhas would transmigrate— Why bother with the way of bodhi?” Unless the continuum of conditions Is severed, illusions will not cease.", - "commentary_1": "དེའི་ཚེ་སངས་རྒྱས་ལ་ཡང་འཁོར་བར་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་མངའ་བར་འགྱུར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་ནས་ཀྱང་རྒ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེ་ལྟར་ན་མགོ་བྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ། འབྲས་བུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་པར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ལན་བརྗོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཡང་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "སྣང་བའི་ཆ་ནས་སངས་རྒྱས་འཁོར་བར་འགྱུར་བས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེ་ན། རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་མ་ཆད་ན་སྒྱུ་མའང་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ལ་འཁོར་བར་འགྱུར་བའི་རྐྱེན་རྒྱུན་མ་ཆད་པས་འཁོར་བ་ཡིན་ལ།", - "target_pred": { -@@ -67382,7 +67382,7 @@ - }, - "663": { - "source": "རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་ཆད་པས་ན། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །གང་ཚེ་འཁྲུལ་པའང་ཡོད་མིན་ན། །སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར། །", -- "target_gt": "Unless the continuum of conditions is severed, illusions will not cease. They won't arise, even relatively, when the conditions have been severed. If confused mind does not exist, what is it that observes illusions?", -+ "target_gt": "They won't arise, even relatively, When the conditions have been severed. “If confused mind does not exist, What is it that observes illusions?”", - "commentary_1": "རྐྱེན་རྣམས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྐྱེན་རྣམས་ཡོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་སྒྱུ་མ་ཡང་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་སྒྱུ་མ་ཡང་ངོ་། །རྐྱེན་རྣམས་མེད་ན་ནི་སྒྱུ་མ་ཡང་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་སྒྱུ་མ་ཡང་རྐྱེན་ཡོད་ཀྱི་བར་དུ་མི་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྒྱལ་བར་སྣང་བར་འབྱུང་ངོ་། །དེ་མེད་ན་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་ལྟར་རེ་ཞིག་མདོ་སྡེ་ལ་སོགས་པའི་རྩོད་པ་བསལ་ནས། ད་ནི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་པའི་རྩོད་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། དེའི་རྩོད་པ་བསླང་བར་བཞེད་ནས། གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཁྲུལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བློ་ལ་སྣང་བའོ། །གང་གི་ཚེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་ཡིན་ཞིང་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་བློ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་ན་ནི་སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་བྱེད། དེས་ན་རང་གི་སེམས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་སུ་འཁྲུལ་བ་སྟེ།", - "commentary_2": "སངས་རྒྱས་ལ་ནི་འཁོར་བར་འགྱུར་བའི་རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ཆད་པས་ན་འཁོར་བའི་རང་བཞིན་དུ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །ཡང་ཞེས་པས་དོན་དམ་དུ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས་ཞེས་པའམ། ཡང་ན་སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་བ་སྟོན་པ་ནི་སྨོན་ལམ་གྱི་ཤུགས་ཀྱིས་ཡིན་གྱི། འཁོར་བར་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་མ་སྤངས་པས་མ་ཡིན་པའི་སྐྱོན་མེད་ཅེས་པ་ལྟར་དགེ་ལྷ་འཆད་ལ། ཤེར་འབྱུང་ནི། རྐྱེན་རྒྱུན་མ་ཆད་ན་འཁོར་བར་མ་ཟད་ཀྱི་སྒྱུ་མ་ཡང་མི་ལྡོག་ལ། འཁོར་བར་འགྱུར་བའི་རྐྱེན་རྒྱུན་ཆད་པ་ན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་འཁོར་བ་མི་སྲིད་ཅིང་། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གོམས་པར་བྱས་པས་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་རྟེན་འབྲེལ་བཅུ་གཉིས་རིམ་གྱིས་འགགས་པས་སངས་རྒྱས་འཁོར་བར་མི་འགྱུར་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འཆད་ཅིང་། རྣམ་སྣང་ནི། སངས་རྒྱས་སྒྱུ་མ་ཡང་རྐྱེན་སེམས་ཅན་གྱི་བསོད་ནམས་ཡོད་ན་འབྱུང་ལ་མེད་ན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ཞེས་པར་འཆད་དོ། །གཉིས་པ་དོན་དམ་ལ་བརྟེན་པའི་རྩོད་སྤོང་ལ་གཉིས་ཏེ། འཁྲུལ་ཤེས་མེད་ན་འཛིན་པ་མེད་པར་དང་། འཁྲུལ་གཞི་མ་གྲུབ་ན་འཁོར་བ་མེད་པར་ཐལ་བ་སྤང་བའོ། །", - "target_pred": { -@@ -67410,7 +67410,7 @@ - }, - "664": { - "source": "གང་ཚེ་ཁྱོད་ལ་སྒྱུ་མ་ཉིད། །མེད་ནའང་དེ་ཚེ་ཅི་ཞིག་དམིགས། །གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་དུ་གཞན་ཡོད། །རྣམ་པ་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་ཡིན། །", -- "target_gt": "But if for you, the illusion itself Does not exist, then what's observed? In suchness, there is something else; That image is the mind itself.", -+ "target_gt": "But if for you, the illusion itself Does not exist, then what's observed? “In suchness, there is something else; That image is the mind itself.”", - "commentary_1": "དེ་ལྟ་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ་སྙམ་པ་ལ་དེ་བསལ་བར་བཞེད་པ་ལན་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་སྨྲ་བ་ཁྱོད་ལ་སྒྱུ་མ་ཉིད་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བ་གླང་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པའི་གཟུགས་ཀྱང་མེད་པའི་ལྟ་ན། སེམས་འབའ་ཞིག་ཁས་བླང་བར་བྱ་དགོས་ཏེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་ན་དེའི་ཚེ་ཅི་ཞིག་དམིགས་ཏེ། འདིར་ཅི་ཞིག་སོ་སོར་སྣང་བ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ་དགོས་སོ། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་བསམ་པའི་དགོས་པ་བསྡུ་བའི་ཕྱིར། དེ་ནི་སེམས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རང་གི་སེམས་ཉིད་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་སུ་འཁྲུལ་ནས་གླང་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་སྣང་བ་སྟེ། དེས་ན་དེ་ཉིད་དོན་དམ་པར་ན་སེམས་གཞན་ཞིག་ཡོད་པ་ཉིད་དེ། འཛིན་པ་ལས་ཆད་པའི་རྣམ་པར་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁས་མི་ལེན་ནའོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེ་འཚམ་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ག", - "commentary_2": "དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྒོལ་བ་ནི། སེམས་ཙམ་པ་ན་རེ། གང་གི་ཚེ་འཁྲུལ་པའི་ཤེས་པ་ཡོད་པ་མིན་ན་སྣང་བ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། གཉིས་པ་དེའི་ལན་ལ་གསུམ་སྟེ། རྩོད་པ་མཚུངས་པ་དང་། རྩོད་ལན་དགག་པ་དང་། སྐབས་དོན་ལ་སྦྱར་བའོ། །དང་པོ་ནི། གང་གི་ཚེ་སེམས་ཙམ་པ་ཁྱོད་ལའང་གཟུང་ཆ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་དེ་ཉིད་བདེན་པ་མེད་ན་དེའི་ཚེ་གཟུང་ཆ་ཅི་ཞིག་དམིགས་པར་འགྱུར་ཏེ་དེ་གཉིས་མཚུངས་སོ། ། གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྣང་བ་སེམས་སུ་འདོད་པ་དང་། དོན་སེམས་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལུགས་དགོད་པ་ནི། གལ་ཏེ་གཟུང་ཆ་དེ་ཉིད་དུ་མི་བདེན་ཡང་གཞན་ཤེས་དངོས་སུ་བདེན་པར་ཡོད་ན་སྣང་བའི་རྣམ་པ་དེ་ནི་སེམས་ཡིན་པས་དམིགས་སུ་རུང་ངོ་ཞེ་ན།", - "target_pred": { -@@ -67438,7 +67438,7 @@ - }, - "665": { - "source": "གང་ཚེ་སེམས་ཉིད་སྒྱུ་མ་ན། །དེ་ཚེ་གང་ཞིག་གང་གིས་མཐོང་། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་མགོན་པོས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱིས་སེམས་མི་མཐོང་ཞེས་གསུངས། །", -- "target_gt": "If mind itself is illusory, At that time, what is seen by what? And the Protector of the World Has said, \"Mind is not seen by mind.\"", -+ "target_gt": "If mind itself is illusory, At that time, what is seen by what? And the Protector of the World Has said, “Mind is not seen by mind.”", - "commentary_1": "ང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་ཤེས་པ་ཉིད་སྒྱུ་མར་ཁས་བླངས་པ་དེའི་ཚེ་གཞན་གང་གིས་འཛིན་པར་བྱེད། འདི་ལྟར་མཐོང་བའི་སྒྱུ་མ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ན། ལྟ་བར་བྱེད་པ་མེད་པར་ཇི་ལྟར་ན་བལྟ་བར་བྱ་བ་ཡོད་པར་འགྱུར། བལྟ་བར་བྱ་བ་མེད་པར་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་ལྟ་བར་བྱེད་པ་ཡོད་པར་འགྱུར། དེས་ན་འགྲོ་བ་རྣམས་ལོང་བ་ཉིད་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །ཅི་སྟེ་འདི་སྙམ་དུ་ཤེས་པའི་བདག་གི་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་ནི། བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ལ་ལྟ་བར་བྱེད་པ་ནི། རེ་ཞིག་ཉེས་པ་དེ་དག་མི་འོང་ངོ་སྙམ་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བྱེད་པ་པོར་གྱུར་པའི་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དེ་ཉིད་ལས་སུ་བྱས་ནས་ལྟ་བ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རང་ལ་རང་བྱེད་པ་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་སྐད་དུ་རིན་ཆེན་གཙུག་ཏོར་ཞེས་བྱ་བའི་མདོ་ལས། རང་གི་སེམས་ལ་ཡོངས་སུ་དཔྱད་པ་བྱས་ན་ནང་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མ་མཐོང་། ཕྱི་རོལ་དུ་ཡང་མ་ཡིན། ཕུང་པོ་ལ་ཡང་མ་ཡིན།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་དེ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། རང་རིག་དོན་དམ་ལ་གནོད་པ་བརྗོད་པ་དང་། སྒྲུབ་བྱེད་མེད་པ་དང་། བཀག་པ་ལ་གནོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་དངོས་དང་། འཁྲུལ་པ་སྤང་བ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། གང་སེམས་ཉིད་གཟུང་ཆ་སྒྱུ་མ་དང་རྫས་གཅིག་ན་དེ་ཚེ་མཐོང་བྱ་མཐོང་བྱེད་གཉིས་མེད་པས་གང་ཞིག་གང་གིས་མཐོང་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་མགོན་པོས་ཀྱང་། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། ཇི་ལྟར་རལ་གྲི་རང་སོ་དང་། །ཇི་ལྟར་སོར་མོ་རང་རྩེ་ལ། །མི་གཅོད་རེག་པར་མི་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཀྱིས་སེམས་མི་མཐོང་། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། གཙུག་ན་རིན་པོ་ཆེའི་མདོ་ལས་ཀྱང་། རལ་གྲིའི་སོ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རལ་གྲིའི་སོ་དེ་ཉིད་གཅོད་མི་ནུས་པ་དང་། སོར་མོའི་རྩེ་མོ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སོར་མོའི་རྩེ་མོ་དེ་ཉིད་ལ་རེག་པར་མི་ནུས་པ་བཞིན་དུ། སེམས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་སེམས་དེ་ཉིད་མཐོང་བར་མི་ནུས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པས།", - "target_pred": { -@@ -67466,7 +67466,7 @@ - }, - "666": { - "source": "རལ་གྲི་སོ་ནི་རང་ལ་རང་། །ཇི་ལྟར་མི་གཅོད་དེ་བཞིན་ཡིད། །ཇི་ལྟར་མར་མེ་རང་གི་དངོས། །ཡང་དག་གསལ་བར་བྱེད་བཞིན་ན། །", -- "target_gt": "Just as a sword blade cannot cut itself, so too with the mind. Just as a lamp illuminates its own nature clearly,", -+ "target_gt": "A sword blade cannot cut itself, And it is just the same with mind. If you say it is like a lamp Illuminating its own nature,", - "commentary_1": "ཁམས་རྣམས་ལ་ཡང་མ་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ་འདི་ཅི་དང་འདྲ་བར་སྙམ་པ་ལ་རལ་གྲི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་རལ་གྲིའི་སོ་ཡང་རང་ལ་རང་མི་གཅོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱིས་ཀྱང་རང་གིས་རང་མི་རིག་སྟེ་ཆ་ཤས་མེད་པ་ལ་རང་བཞིན་གཞན་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་དཔེར་ན་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་མར་མེ་ཉིད་རང་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི། ཡང་དེ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་དོན་དུ་མར་མེ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་འགལ་བ་མེད་སྙམ་དུ་སེམས་ན།", - "commentary_2": "ཇི་ལྟར་རལ་གྲིའི་སོ་རང་ལ་རང་གིས་མི་གཅོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱིས་ཡིད་མི་མཐོང་ངོ་། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དཔེ་མ་གྲུབ་པ་དང་། དོན་མི་མཚུངས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་མར་མེའི་དཔེ་དགག་པ་ནི། ཇི་ལྟར་མར་མེ་རང་གིས་རང་གི་དངོས་པོ་ཡང་དག་པར་གསལ་བར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ཉིད་རེག་གོ་ཞེ་ན།", - "target_pred": { -@@ -67494,7 +67494,7 @@ - }, - "667": { - "source": "མར་མེ་གསལ་བར་བྱ་མིན་ཏེ། །གང་ཕྱིར་མུན་གྱིས་བསྒྲིབས་པ་མེད། །ཤེལ་བཞིན་སྔོན་པོ་སྔོ་ཉིད་ལ། །གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །", -- "target_gt": "A lamp is not illuminated, for it is not obscured by darkness. Unlike a crystal, blue does not depend on something else for blueness.", -+ "target_gt": "A lamp is not illuminated, For it is not obscured by darkness. “Unlike a crystal, blue does not Depend on something else for blueness.", - "commentary_1": "གང་མར་མེ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་དུ་ཟིན་གྱིས་ཀྱང་། མུན་པས་བསྒྲིབས་ནས་རང་གི་ངོ་བོ་གསལ་བར་བྱས་པ་ནི་མེད་དོ། །ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་སྨྲ་བའི་རྩོད་པ་བསླང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སྔོན་པོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དཔེར་ན་ཤེལ་གྱི་རྡོ་བ་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ནི་སྣམ་བུ་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་རྐྱེན་གཞན་ལ་ལྟོས་མོད་ཀྱི། རང་བཞིན་གང་ཞིག་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པ་དེ་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། རྐྱེན་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མེད་དོ། །", - "commentary_2": "མར་མེ་ནི་རང་གིས་གསལ་བར་བྱ་བ་མིན་ཏེ་གང་གི་ཕྱིར་ན་གསལ་བར་བྱ་བ་ལ་སྔར་ནི་མི་གསལ་བས་ཁྱབ་པ་ལ་དེ་སྐྱེས་ཙམ་ཉིད་ནས་མུན་གྱི་བསྒྲིབས་པ་སྟེ་མི་གསལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྩ་ཤེས་ལས། མར་མེ་དག་ནི་གང་དག་ན། །དེ་འདུག་པ་ན་མུན་པ་མེད། །མར་མེས་ཅི་ཞིག་སྣང་བར་བྱེད། །མུན་པ་སེལ་བ་སྣང་བྱེད་ཡིན། །ཞེས་པ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་སྔོན་པོའི་དཔེ་དགག་པ་ནི། དཔེར་ན་སྔོན་པོ་ལ་ཡང་ཤེལ་བཞིན་དུ་སྔོན་པོ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་དང་། བཻ་ཌཱུརྻ་བཞིན་དུ་སྔོ་ཉིད་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པ་གཉིས་ཡོད་པས། ཤེལ་དཀར་པོ་དེ་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་དང་།", - "target_pred": { -@@ -67522,7 +67522,7 @@ - }, - "668": { - "source": "དེ་བཞིན་འགའ་ཞིག་གཞན་ལ་ནི། །ལྟོས་དང་ལྟོས་མེད་པ་ཡང་མཐོང་། །སྔོ་ཉིད་མིན་ལ་སྔོན་པོར་དེ། །བདག་གིས་བདག་ཉིད་བྱས་པ་མེད། །", -- "target_gt": "Likewise, it's seen some things depend on something else, and some do not. A thing that is not blue itself does not itself make itself blue.", -+ "target_gt": "“Likewise, it's seen some things depend On something else, and some do not.” A thing that is not blue itself Does not itself make itself blue.", - "commentary_1": "དེ་བཞིན་དུ་ཅུང་ཟད་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ནི་མར་མེ་ལ་སོགས་པ་ལ་ལྟོས་པར་མཐོང་ལ། ཅུང་ཟད་མར་མེ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་བྱ་བའི་དོན་དུ་མེ་ལ་སོགས་པ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ནི་མ་མཐོང་སྟེ། རང་ཉིད་ཀྱིས་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གསལ་བ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སྔོ་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དཔེ་འདི་ཡང་འདྲ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་ཡང་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་རྒྱུ་ལ་རག་ལས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ལྟོས་པ་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་ཡིན་ན་ནི་རང་གི་རྒྱུད་ལས་སྔོན་པོ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་སྐྱེས་ལ། ཕྱིས་རྐྱེན་ལ་མི་ལྟོས་པར་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་སྔོན་པོར་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་ལས། དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ན་དེ་གང་གིས་ན་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ལྟོས་པ་མེད་པ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད། ཡང་ན་སྔོན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་གཞུང་རྣམས་ནི་མར་མེ་གསལ་བྱེད་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་ཀྱི་འཐད་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་ལྟོས་པ་མེད་པས་ཀྱང་བདག་ཉིད་གསལ་བར་བྱེད་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་མདོར་བསྡུ་བའི་དོན་ཏོ། །", - "commentary_2": "བཻ་ཌཱུརྻ་ལྟ་བུ་སྔོན་པོ་ཉིད་རྣམས་ནི་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་བུམ་སོགས་འགའ་ཞིག་གསལ་བྱེད་དང་རིག་བྱེད་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་དང་། མར་མེ་དང་བདེ་སྡུག་ལྟ་བུ་ལྟོས་པ་མེད་པའང་མཐོང་ངོ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་བཻཌཱུརྻའི་སྔོན་པོ་ནི་སྐྱེས་ཙམ་ཉིད་ནས་སྔོན་པོར་གྲུབ་པས་སྔོ་ཉིད་མིན་པ་ལ་སྔོན་པོར་བདག་གིས་བདག་ཉིད་བྱས་པ་མེད་པས་རང་གིས་རང་གསལ་བ་དང་རིག་པའི་དཔེར་མི་རུང་ངོ་ཞེས་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་འགའ་ཞིག་འཆད་ཅིང་། ཤེར་འབྱུང་ནི། སྔོན་པོ་ཉིད་ཀྱང་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་རྒྱུ་ལ་ལྟོས་པས་སོ། །གལ་ཏེ་རང་གི་རྒྱུ་ལས་སྔོན་པོ་མིན་པ་ཉིད་དུ་སྐྱེས་ན་དེ་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་རྐྱེན་གཞན་ལ་མ་ལྟོས་པར་བདག་གིས་བདག་ཉིད་སྔོན་པོར་བྱེད་དགོས་ལ་དེ་ནི་མི་སྲིད་དེ། རང་གིས་རང་ལ་བྱེད་པ་འགལ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འཆད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -67578,7 +67578,7 @@ - }, - "670": { - "source": "གང་ཚེ་འགས་ཀྱང་མཐོང་མིན་ན། །གསལ་བའམ་ནི་མི་གསལ་བ། །མོ་གཤམ་བུ་མོའི་འགྱིང་བག་བཞིན། །དེ་ན་བརྗོད་ཀྱང་དོན་མེད་དོ། །", -- "target_gt": "When it is not seen by anything, whether luminous or not, like the charms of a barren woman's daughter, even discussing it is pointless.", -+ "target_gt": "Whether it's luminous or not, If it's not seen by anything, Like the charms of a barren woman's daughter, Even discussing it is pointless.", - "commentary_1": "འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ལ་ནི་དུས་མཉམ་པོ་ཉིད་ཡིན་པས་ན་འཛིན་པ་ཉིད་ནི་མི་འཐད་པ་ཉིད་དོ། །འདི་སྐད་དུ་ཡང་། འོད་སྲུངས་སེམས་ནི་ཤེས་པ་ཀུན་གྱིས་མ་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་གསལ་བ་ནི་མར་མེ་བཞིན་མི་གསལ་བ་བུམ་པ་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་རོལ་པ་སྟེ་ལོངས་ཆོས་སོ། །བརྗོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་སྟེ་སྨྲས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་དོན་མེད་པ་ཉིད་དོ། །སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་འགག་པ་མེད་པའི་བློ་དེ་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་མོ་དང་ཁྱད་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྒོལ་བར་བརྗོད་པ།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་མངོན་སུམ་གྱིས་སྒྲུབ་བྱེད་མེད་པ་ནི། གལ་ཏེ་དོན་དམ་དུ་རང་རིག་གཞན་རིག་གང་ཡང་མ་གྲུབ་པས་ཤེས་པ་གཞན་རིག་བློ་འགས་ཀྱང་མཐོང་བ་མིན་ནོ། །དེའི་ཁྱད་པར་གསལ་བའམ་ནི་མི་གསལ་བའོ་ཞེས་བརྗོད་ཀྱང་དོན་མེད་དེ། དཔེར་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་མོའི་འགྱིང་བག་མཛེས་མི་མཛེས་བཞིན་ནོ། །", - "target_pred": { -@@ -67606,7 +67606,7 @@ - }, - "671": { - "source": "གལ་ཏེ་རང་རིག་ཡོད་མིན་ན། །རྣམ་ཤེས་དྲན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །གཞན་མྱོང་བ་ན་འབྲེལ་པ་ལས། །དྲན་འགྱུར་བྱི་བའི་དུག་བཞིན་ནོ། །", -- "target_gt": "If self-awareness doesn't exist, Then how is consciousness remembered? When something else is experienced, It is recalled from the connection, Like the venom of a rat.", -+ "target_gt": "“If self-awareness doesn't exist, Then how is consciousness remembered?” When something else is experienced, It is recalled from the connection, Like the venom of a rat.", - "commentary_1": "གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རང་རིག་པའི་ངོ་བོ་ཡོད་པར་མ་གྱུར་ན་དེའི་དུས་ཕྱིས་དྲན་པ་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དྲན་པའི་རྒྱུ་ནི་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དྲན་པ་ཡོད་པས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཡོད་པར་གྲུབ་པོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། གལ་ཏེ་རང་རིག་པ་ངེས་པར་ཡོད་པར་གྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་དེའི་འབྲས་བུ་དྲན་པ་ཡང་ཡོད་པར་གྱུར་ན་གང་གི་ཚེ་དེ་ཉིད་ལ་རྩོད་པ་ཞུགས་པ་དེའི་ཚེ་དྲན་པ་དེ་དེའི་འབྲས་བུ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་གིས་ན་འགྱུར། གཞན་ཡང་དྲན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་འགྲུབ་པར་འགྱུར། འོ་ན་ཇི་ལྟར་དྲན་པ་འབྱུང་སྙམ་པ་ལ། གཞན་མྱོང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤེས་པ་ལས་གཞན་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཡུལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ནས་དེ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པའི་ཤེས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཡུལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་དྲན་པ་ཁྱད་པར་ཅན་ཉིད་དྲན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཅི་དང་འདྲ་བར་སྙམ་པ་ལ། དྲན་པ་བྱི་བའི་དུག་བཞིན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལྡོང་རོས་ཀྱིས་བསྐུས་པའི་བྱི་བའི་དུག་གིས་ལུས་ལ་ཟིན་པར་གྱུར་ན། དུས་གཞན་དུ་འབྲུག་གི་སྒྲ་བསྒྲགས་པའི་ཚེ་རང་རིག་པ་མེད་ཀྱང་རྐྱེན་དེ་ཙམ་གྱིས་དུག་བསླངས་ནས་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་བཞིན་དུའོ། །ཕ་རོལ་པོ་རྣམ་གྲངས་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་རང་རིག་པ་བསྒྲུབ་པར་འདོད་ནས།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་རྗེས་དཔག་གི་སྒྲུབ་བྱེད་མེད་པ་ནི། གལ་ཏེ་རང་རིག་ཡོད་མིན་ན་བདག་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་ཤེས་དྲན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་བས་དྲན་པའི་རྟགས་ཀྱིས་རང་རིག་འགྲུབ་བོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མ་ངེས་ཏེ། རང་མ་མྱོང་ཡང་གཞན་གཟུགས་སོགས་མྱོང་བ་དང་འབྲེལ་བ་ལས་དེ་དྲན་པར་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་བྱི་བའི་དུག་བསྒོས་པ་མ་མྱོང་ཡང་གཞན་དུ་འབྲུག་གི་སྒྲའི་རྐྱེན་དང་འཕྲད་པ་ལས་ནད་མྱོང་བ་དེ་ལས་དཔག་ནས་དྲན་པ་བཞིན་ནོ། །", - "target_pred": { -@@ -67634,7 +67634,7 @@ - }, - "672": { - "source": "རྐྱེན་གཞན་དག་དང་ལྡན་པ་ནི། །མཐོང་ཕྱིར་རང་ཉིད་རབ་གསལ་ན། །གྲུབ་པའི་མིག་སྨན་སྦྱོར་བ་ལས། །བུམ་མཐོང་མིག་སྨན་ཉིད་འགྱུར་མིན། །", -- "target_gt": "It's seen by those with other conditions, So it illuminates itself. When magic eye salve is applied, You see a vase but not the salve.", -+ "target_gt": "“It's seen by those with other conditions, So it illuminates itself.” When magic eye salve is applied, You see a vase but not the salve.", - "commentary_1": "རྐྱེན་གཞན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྐྱེན་གཞན་ནི་བསྒོམ་པའོ། །དེ་དང་ལྡན་པ་ནི་སེམས་སོ། །གསལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། གཞན་གྱི་ཤེས་པ་སོ་སོར་སྣང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། རང་གསལ་བ་ཉིད་ཀྱང་ཡོད་པ་ཁོ་ན་སྟེ། དེས་གཞན་གྱི་ཤེས་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དམིགས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་རང་གི་སེམས་ཀྱང་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དེ། དེས་ན་རིག་པ་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། སྨན་ཞེས་བརྗོད་དེ། དེ་ལྟ་ན་མིག་སྨན་བསྒྲུབས་པས་གྲུབ་པའི་ཆོ་ག་སྟེ་སྦྱོར་བའི་ས་མཐོང་བའི་བུམ་པ་ནི་བུམ་པ་བཟང་པོ་སྟེ། བུམ་པ་བཟང་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་མིག་སྨན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་རྐྱེན་གྱི་དབང་གིས་གཞན་གྱི་སེམས་མཐོང་ཞེས་ཏེ་རང་གི་སེམས་ལ་ཡང་ལྟ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་སྦྱར་བར་མི་བྱའོ། །གལ་ཏེ་རང་རིག་པ་མི་བདེན་པ་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་ན་བུམ་པ་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཐ་སྙད་རྣམས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་གཞན་དག་དང་ལྡན་པ་ནི་རིང་བ་གཞན་གྱིས་ཤེས་པའང་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བ་རང་གིས་ཤེས་པ་གསལ་བར་རིགས་སོ་ཞེ་ན། མ་ངེས་ཏེ། དཔེར་ན་གྲུབ་པའི་མིག་སྨན་གྱི་སྦྱོར་བ་ལས་རིང་བ་ས་འོག་གི་བུམ་པ་མཐོང་ཡང་ཉེ་བ་མིག་སྨན་དེ་ཉིད་མཐོང་བར་འགྱུར་བ་མིན་པས་སོ། །འདི་འགྲེལ་པ་འགའ་དང་མི་མཐུན་ཡང་སློབ་དཔོན་གྱི་དགོངས་པ་འདི་བཞིན་ཡིན་སྙམ་མོ། །", - "target_pred": { -@@ -67690,7 +67690,7 @@ - }, - "674": { - "source": "སེམས་ལས་སྒྱུ་མ་གཞན་མིན་ཞིང་། །གཞན་མིན་པར་ཡང་མི་རྟག་ན། །དངོས་ན་ཇི་ལྟར་དེ་གཞན་མིན། །གཞན་མིན་ཞེ་ན་དངོས་པོར་མེད། །", -- "target_gt": "If illusions are neither other than mind nor the same as it, if real, then how are they not other? If they're not other, they are not real.", -+ "target_gt": "If you think that illusions are neither Other than mind nor the same as it, If real, then how are they not other? If they're not other, it is not real.", - "commentary_1": "སེམས་ལས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དཔེར་ན་སྒྱུ་མ་སེམས་ལས་གཞན་ཡིན་ནམ། མ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་ལྷག་པའི་དོན་ཁས་བླངས་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྟེ་གཞན་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ནམ། ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉིད་སྒྱུ་མར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་ན། དེ་ལས་བརྗོད་པ། གལ་ཏེ་དངོས་པོ་ཡིན་ན་དེ་ལ་གཞན་ཅིས་མིན། གལ་ཏེ་གཞན་མེད་པ་དེ་ལྟ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་ལས་གཞན་སྒྱུ་མ་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས། གང་ཚེ་ཁྱོད་ལ་སྒྱུ་མའང་མེད་ན་དེའི་ཚེ་ཅི་ཞིག་དམིགས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་འོངས་པ་ཡིན་ནོ། །སྐབས་སུ་བབ་པའི་དོན་བསྒྲུབས་ནས་མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གཟུང་ཆ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་འདི་སེམས་ལས་གཞན་ཕྱིའི་དོན་ཡང་མིན་ཞིང་། གཞན་མིན་པར་སེམས་ཉིད་དུ་ཡང་མི་བརྟགས་ཏེ། དེ་ཉིད་དང་གཞན་དུ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དངོས་པོ་ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་སེམས་ལས་དེ་ཉིད་དང་གཞན་མིན་ཏེ། ཡང་ན་དེ་ཉིད་དམ་ཡང་ན་གཞན་ཡིན་དགོས་ལ། དེ་ཉིད་དང་གཞན་མིན་ཞེ་ན། དེ་དངོས་པོར་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ་དེ་འདྲའི་དངོས་པོ་མི་སྲིད་པས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -67718,7 +67718,7 @@ - }, - "675": { - "source": "ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་བདེན་མིན་ཡང་། །བལྟ་བྱ་དེ་བཞིན་ལྟ་བྱེད་ཡིད། །གལ་ཏེ་འཁོར་བ་དངོས་རྟེན་ཅན། །དེ་ནི་གཞན་དུ་མཁའ་འདྲར་འགྱུར། །", -- "target_gt": "Just as illusions are not true, so too are the object seen and the perceiving mind. If samsara had a real basis, it would become like space in other ways.", -+ "target_gt": "What's seen—illusion—is not true, And neither is the seer, mind. “Samsara must have a real basis, Otherwise it would be like space.”", - "commentary_1": "ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་དངོས་པོ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཡང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱང་དོན་དམ་པར་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་མཐོང་བར་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་གང་གི་ཚེ་འཁྲུལ་པའང་མེད་ན་སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར་ཞེས་རྒོལ་བའི་ལན་རྫོགས་པར་ཐེབས་སོ། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་མེད་པའི་ཀུན་རྫོབ་ནི་སྡིག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཡོད་པའི་དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་འཁོར་བར་འཇུག་པར་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། ལན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་དུ་ཞེས་པ་ནི་གཞན་དུ་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དོན་བྱེད་ནུས་པས་སྟོང་པ་ཉིད་དངོས་པོ་ལས་གཞན་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །གཞ", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཇི་ལྟར་སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་ལའང་གཟུང་ཆ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་བདེན་པ་མིན་ཡང་བལྟ་བྱ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་མི་བདེན་ཡང་ཐ་སྙད་དུ་བལྟ་བྱེད་དུ་སྣང་བ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། རྩོད་པ་དགོད་པ་ནི། གལ་ཏེ་གཉིས་སྣང་འཁོར་བ་ནི་འཁྲུལ་གཞི་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་དངོས་པོའི་རྟེན་ཅན་ཡིན་གྱི། གཉིས་སྣང་དེ་ནི་རྟེན་དངོས་པོ་ཡོད་པ་ལས་གཞན་དུ་ན་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་གཟུང་འཛིན་གྱི་དངོས་པོར་སྣང་བ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའོ། །", - "target_pred": { -@@ -67802,7 +67802,7 @@ - }, - "678": { - "source": "སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་ཡང་། །ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་ལྡོག་འགྱུར་ཏེ། །གང་ཚེ་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ། །དེ་བྱེད་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་སྐྱེ་འགྱུར། །", -- "target_gt": "\"But how does merely knowing that all is illusion stop afflictions? Illusionists may still feel lust for dreamlike women they create.\"", -+ "target_gt": "“But how does merely knowing that All is illusion stop afflictions? Illusionists may still feel lust For dreamlike lovers they create.”", - "commentary_1": "གཞན་གྱིས་བརྒལ་བ་སྒྱུ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་སེམས་ཅན་དེ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་པས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་ཇི་ལྟར་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཏེ། རེ་ཞིག་གཞན་རྣམས་དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་ལ་ལྟ། ཐེ་ཚོམ་ཡང་མེད་ན་དེ་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱང་སྒྱུ་མ་བྱེད་མཁན་ཉིད་ཀྱང་ངོ་། །ལན་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ཡུལ་ཅན་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པ་ལ་གཉིས་ལས། ཀུན་རྫོབ་སྒྱུ་མར་ཤེས་པ་དང་། དོན་དམ་སྟོང་པར་ཤེས་པ་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། དངོས་དང་། བསྒོམ་བྱ་ལམ་གྱི་རང་བཞིན་དང་། ལམ་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུའོ། །དང་པོ་ལ་རྒོལ་བ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་ཡང་ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་གི་ཚེ་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ་དེ་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས་སོ་ཞེ་ན།", - "target_pred": { -@@ -67858,7 +67858,7 @@ - }, - "680": { - "source": "སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་གོམས་པས་ནི། །དངོས་པོའི་བག་ཆགས་སྤོང་འགྱུར་ཞིང་། །ཅི་ཡང་མེད་ཅེས་གོམས་པས་ནི། །དེ་ཡང་ཕྱི་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར། །", -- "target_gt": "Ingraining the imprint of emptiness eliminates the imprint of things. By meditating, \"Nothing exists,\" it also is abandoned later.", -+ "target_gt": "Ingraining the imprint of emptiness Eliminates the imprint of things. By meditating, “Nothing exists,” It also is abandoned later.", - "commentary_1": "འོ་ན་ཇི་ལྟར་དངོས་པོའི་བག་ཆགས་སྤོང་བར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ་བརྗོད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བག་ཆགས་གོམས་པ་སྟེ། བསྒོམ་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པས་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ནི་ལས་སུ་བྱེད་པའོ། །ཅི་སྟེ་འདི་ལྟར་དངོས་པོའི་བག་ཆགས་དང་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་བག་ཆགས་ལ་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། །ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་སྟོང་ཉིད་ཀྱིས། །ངེས་པར་འབྱུང་བར་རྒྱལ་བས་གསུངས། །གང་ཞིག་སྟོང་ཉིད་དུ་ལྟ་ན། །དེ་ནི་བསྒྲུབ་བྱ་མིན་པར་གསུངས། །ཞེས་འབྱུང་བས་སོ་ཞེ་ན། དེ་ལ་ལན་བརྗོད་པ། ཅི་ཡང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་གོམས་པར་བྱས་ནས་དེ་ཡང་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་བག་ཆགས་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་སྐྱོན་གྱི་གནས་སྐབས་དེ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ།", - "commentary_2": "སྒྱུ་མ་སྟོང་པར་རྟོགས་ཀྱང་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པར་མ་རྟོགས་པས་ཆགས་པའི་བག་ཆགས་སད་པར་འགྱུར་ལ། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་ཉིད་དུ་ཤེས་པའི་བག་ཆགས་གོམས་པས་ན་དངོས་པོ་བདེན་པར་འཛིན་པའི་བག་ཆགས་སྤོང་བར་འགྱུར་ཞིང་། སྟོང་མི་སྟོང་ཅི་ཡང་གྲུབ་པ་མེད་ཅེས་རྟོགས་ཏེ་གོམས་པར་བྱས་པས་ནི་སྟོང་པའམ་རྫུན་པར་འཛིན་པ་དེ་ཡང་ཕྱི་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར་བས་གང་དུ་ཡང་མི་འཛིན་པ་ལ་ཉོན་མོངས་སྐྱེ་མི་སྲིད་པས་དེ་གཉིས་མི་མཚུངས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -67886,7 +67886,7 @@ - }, - "681": { - "source": "གང་ཚེ་གང་ཞིག་མེད་དོ་ཞེས། །བརྟག་བྱའི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་པ། །དེ་ཚེ་དངོས་མེད་རྟེན་བྲལ་བ། །བློ་ཡི་མདུན་ན་ཇི་ལྟར་གནས། །", -- "target_gt": "When one says \"Nothing exists,\" the thing that's being examined isn't observed. At that time, how can non-existence, deprived of basis, remain before the mind?", -+ "target_gt": "When one says “Nothing exists,” the thing That's being examined isn't observed. Deprived of basis, how can nothing Remain before the mind?", - "commentary_1": "གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་དེ་གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་གཞིག་པ་དེའི་ཚེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རྙེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་དངོས་པོའི་ཕྲེང་བ་ཅན་གང་ཡང་མེད་པར་དེ་ཅི་ལ་བརྟེན་ཏེ་གནས། ཕར་འགྲམ་མེད་པའི་ཚུར་འགྲམ་བཞིན་དུ་རྟེན་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་བརྟེན་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ན་བློའི་མདུན་ན་དམིགས་པ་ཉིད་དུ་ཇི་ལྟར་སྣང་བར་འགྱུར། དེ་ལྟ་བུར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནུབ་པ་ལ་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ག", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ཡུལ་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པ་ནི། གང་གི་ཚེ་དངོས་པོ་གང་ཞིག་མེད་དོ་ཞེས་བརྟགས་ཤིང་དགག་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་དངོས་མེད་དུ་འཇོགས་པའི་རྟེན་ཏེ་ལྟོས་པ་དང་བྲལ་བས་བློའི་མདུན་ཏེ་ཡུལ་ན་དངོས་མེད་དུ་ཇི་ལྟར་གནས་ཏེ་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་མེད་པས་དེ་ཤི་བ་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །", - "target_pred": { -@@ -67914,7 +67914,7 @@ - }, - "682": { - "source": "གང་ཚེ་དངོས་དང་དངོས་མེད་དག །བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ། །དེ་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་མེད་པས། །དམིགས་པ་མེད་པར་རབ་ཏུ་ཞི། །", -- "target_gt": "When neither thing nor nothing remains before the mind, because there is no other way, there is no focus—utter peace.", -+ "target_gt": "And then when neither thing nor nothing Remains before the mind, Because there is no other way, There is no focus—utter peace.", - "commentary_1": "གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་དག་ལས་མ་གཏོགས་པའི་འགྲོ་ས་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་དམིགས་པ་མེད་པ་ནི་རྟེན་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཤིང་ཟད་པའི་མེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་ཞི་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལྟར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་དོན་རྫོགས་པ་ཇི་ལྟར་མཛད་སྙམ་པ་ལ།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་བློས་ཅིར་ཡང་མི་དམིགས་པ་ནི། གང་གི་ཚེ་དངོས་པོ་དང་དངོས་མེད་དག་བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ་དེའི་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་ཏེ་གཉིས་ཡིན་ནམ་གཉིས་མ་ཡིན་གྱི་ཕུང་གསུམ་པ་ཡང་མེད་པས་དེ་གོམས་པས་མཐར་ཐུག་པ་ན་ཡུལ་དག་ཏུ་དམིགས་པར་བྱེད་པའི་བློ་མེད་པར་རབ་ཏུ་ཞི་བར་འགྱུར་ཏེ། འཇུག་པ་ལས། ཤེས་བྱའི་བུད་ཤིང་སྐམ་པོ་མ་ལུས་པ། །བསྲེགས་པས་ཞི་དེ་རྒྱལ་རྣམས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །དེ་ཚེ་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་དགག་པ་མེད། །སེམས་འགགས་པས་དེ་སྐུ་ཡིས་མངོན་དུ་མཛད། །ཅེས་པ་བཞིན་ནོ། །འདི་དག་སངས་རྒྱས་ལ་ཡེ་ཤེས་མེད་པའི་དོན་ཡིན་པར་ཡང་བཤད་དུ་རུང་བར་སྣང་མོད་ཀྱི། འགྲེལ་ཆེན་ལས། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཕྱིར་ཞི་བ་ཡིན་ཏེ། མེད་བཞིན་དུ་འདས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་འབྱུང་བས་ཡུལ་མུ་བཞི་པོ་དེར་དམིགས་བྱེད་ཀྱི་བློ་སྟེ་དེར་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་མེད་པར་རབ་ཞི་ཞེས་བཤད་ནས། འོག་ནས་སེམས་མེད་ཅེས་སོགས་འབྱུང་བ་ཡང་གཟུང་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་མེད་པའི་དོན་ཡིན་གྱི་ཡེ་ཤེས་མེད་པའི་དོན་མ་ཡིན་སྙམ་མོ། །", - "target_pred": { -@@ -67942,7 +67942,7 @@ - }, - "683": { - "source": "ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དཔག་བསམ་ཤིང་། །ཇི་ལྟར་རེ་བ་ཡོངས་སྐོང་བ། །དེ་བཞིན་གདུལ་བྱ་སྨོན་ལམ་གྱི། །དབང་གིས་རྒྱལ་བའི་སྐུར་སྣང་ངོ་། །", -- "target_gt": "Just as a wish-fulfilling jewel and wish-granting tree fulfill every wish, the kayas of the victors appear due to disciples' aspirations.", -+ "target_gt": "Just as a wish-fulfilling jewel And heaven tree fill every wish, The kayas of the victors appear Due to disciples and aspirations.", - "commentary_1": " ཡིད་བཞིན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ནི་ཡིད་ལ་བསམས་པ་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་སྟེར་བའི་རིན་པོ་ཆེའི་བྱེ་བྲག་གོ། །དཔག་བསམ་ཤིང་ནི་ཇི་ལྟར་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་བསམས་པ་ལྟར་འབྲས་བུ་སྟེར་བའི་ཤིང་གི་བྱེ་བྲག་གོ། །དེ་བཞིན་དུ་བདུད་བཞི་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བས་ན་རྒྱལ་བའོ། །དེའི་སྐུ་སྣང་བ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་མཐོང་བའོ། །ཇི་ལྟར་མཐོང་ཞེ་ན། གཞན་གདུལ་བར་བྱ་བ་མེད་པ་ཉིད་དུ་མི་སྲིད་པས་གདུལ་བར་བྱ་བ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐོབ་ཅིང་སྨོན་པར་བྱས་པའི་རྐྱེན་དེ་དང་། དེའི་དོན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དུས་ན། སྨོན་ལམ་བཏབ་པའི་རྒྱུ་སྟེ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། བསམ་གཏན་དེ་ལ་སྙོམས་ཞུགས་ནས། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་བཞིན་དུ་གནས། །ཚོགས་ལ་སོགས་པ་རྫོགས་པས་ནི། །ཇི་ལྟར་འདོད་བཞིན་བསྟན་པ་འབྱུང་། །ཞེས་གསུངས་སོ། །བསྟོད་པ་བཞི་པ་ལས་ཀྱང་། བཅོམ་ལྡན་མངའ་བདག་ཁྱོད་ཀྱིས་ནི། །ཡི་གེ་གཅིག་ཀྱང་མ་གསུངས་ཏེ། །གདུལ་བྱའི་འགྲོ་བ་མཐའ་དག་ལ། །ཆོས་ཀྱི་ཆར་པས་ཚིམ་པར་མཛད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཀུན་སློང་མེད་ཀྱང་དོན་གྲུབ་པ་དང་། བྱེད་པ་པོ་འགགས་ཀྱང་བྱ་བ་བྱེད་པ་དང་། སེམས་མེད་ཀྱང་བསོད་ནམས་འབྱུང་བའོ། དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གཞན་དོན་མི་མཛད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བྱའོ་སྙམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དང་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ལ་ཀུན་སློང་རྟོག་པ་མེད་ཀྱང་དེ་དག་གི་ནུས་པ་དང་སེམས་ཅན་གྱི་བསོད་ནམས་ཚོགས་ནས་རེ་འདོད་སྐོང་བ་བཞིན་དུ་གདུལ་བྱའི་རྒྱུད་དག་པ་དང་བྱང་སེམས་ཀྱིས་དེ་དག་གི་དོན་བྱེད་པར་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་གཉིས་ཀྱི་དབང་གིས་རྒྱལ་བའི་གཟུགས་སྐུ་སྣང་ཞིང་དོན་བྱེད་པ་འབྱུང་བས་སྐྱོན་མེད་དོ། རྟོག་པ་མེད་བཞིན་དུ་གཞན་དོན་མཛད་པའི་ཚུལ་འདི་ནི་ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་རྒྱན་གྱི་མདོ་ལས་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -68026,7 +68026,7 @@ - }, - "686": { - "source": "སེམས་མེད་པ་ལ་མཆོད་བྱས་པས། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་ལྡན་པར་འགྱུར། །གང་ཕྱིར་བཞུགས་པའམ་མྱ་ངན་འདས། །མཚུངས་པ་ཉིད་དུ་བཤད་ཕྱིར་རོ། །", -- "target_gt": "\"How is it making offerings to one who has no mind bears fruit?\" This has been taught to be the same, whether they're present or in nirvana.", -+ "target_gt": "“How is it making offerings To one who has no mind bears fruit?” This has been taught to be the same, Whether they're present or in nirvana.", - "commentary_1": " སེམས་མེད་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་དང་བྲལ་བའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་འབྲས་བུ་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ། ལོངས་མི་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ་གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། མཚུངས་པ་ནི་འདྲ་བའོ། །བཤད་པ་ནི་ལུང་ལས་གསུངས་པའོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཉན་ཐོས་པ་དག་ན་རེ། སངས་རྒྱས་ལ་སེམས་མེད་ན་དེ་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་ཇི་ལྟར་འབྲས་བུ་བསོད་ནམས་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། མ་ངེས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བཞུགས་པའམ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་སྐུ་གདུང་ལ་མཆོད་པ་གཉིས་བསོད་ནམས་མཚུངས་པ་ཉིད་དུ། མཆོད་རྟེན་བསྐོར་བའི་ཕན་ཡོན་ལས། གང་ཞིག་བཞུགས་ལ་མཆོད་པ་དང་། །མྱ་ངན་འདས་པའི་སྐུ་གདུང་ལ། །སེམས་ནི་མཉམ་པར་དང་བ་ཡིས། །བསོད་ནམས་ལ་ནི་ཁྱད་པར་མེད། །ཅེས་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -68082,7 +68082,7 @@ - }, - "688": { - "source": "བདེན་པ་མཐོང་བས་གྲོལ་འགྱུར་གྱི། །སྟོང་ཉིད་མཐོང་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། །གང་ཕྱིར་ལུང་ལས་ལམ་འདི་ནི། །མེད་པར་བྱང་ཆུབ་མེད་པར་གསུངས། །", -- "target_gt": "\"One can be freed by seeing the truths; Why bother seeing emptiness?\" Because there's no awakening Without this path, the scriptures teach.", -+ "target_gt": "“One can be freed by seeing the truths; Why bother seeing emptiness?” Because there's no awakening Without this path, the scriptures teach.", - "commentary_1": " བདེན་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་དང་འགོག་པ་དང་ལམ་སྟེ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་མཐོང་བ་སྟེ། མངོན་དུ་བྱས་པ་ལས་མཐོང་བའི་ལམ་དང་། བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་སྒོ་ནས་གྲོལ་བས་ཆོག་མོད། སྟོང་པ་ཉིད་བསྒོམས་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། གང་གི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལམ་འདི་མེད་པར་བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལུང་ལས་གསུངས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་འདི་སྐད་དུ། སངས་རྒྱས་རང་སངས་རྒྱས་དང་ནི། །ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་ངེས་བསྟན་པའི། །ཐར་པའི་ལམ་ནི་ཁྱོད་གཅིག་པུ། །གཞན་ཡོད་མིན་ཞེས་ངེས་པ་ཡིན། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་དོན་དམ་སྟོང་པར་ཤེས་པ་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པ་ལ་བརྒལ་ལན་གཉིས་ཀྱི།དང་པོ་ནི། ཉན་ཐོས་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པ་ན་རེ། བདེན་པ་བཞི་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་གོམས་པས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ལས་གྲོལ་བར་འགྱུར་གྱི། ཅི་ཡང་མ་གྲུབ་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་མཐོང་བས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དགོས་པ་མེད་དོ་ཞེའོ། །གཉིས་པ་ལན་ལ་གསུམ་སྟེ། ལུང་གིས་མདོར་བསྟན་པ་དང་། བརྒལ་ལན་གྱིས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་དང་། སྤྱིའི་དོན་བསྡུ་བའོ། ། དང་པོ་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་མཐོང་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་ན། ལུང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་ལམ་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་འདི་མེད་ན་འབྲས་བུ་བྱང་ཆུབ་མེད་པར། དངོས་པོའི་འདུ་ཤེས་ཅན་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྒོམ་པ་མེད་དོ། །ཞེས་པ་ནས། བག་ཆགས་ཀྱིས་མཚམས་སྦྱར་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་མེད་དོ། །ཞེས་པའི་བར་དང་། གང་དག་བདེ་གཤེགས་ཉན་ཐོས་འགྱུར་བར་བྱ་སྙམ་དང་། །རང་སངས་རྒྱས་དང་དེ་བཞིན་ཆོས་རྒྱལ་འགྱུར་འདོད་པ། །བཟོད་པ་འདི་ལ་མ་བརྟེན་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། །ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -68110,7 +68110,7 @@ - }, - "689": { - "source": "གལ་ཏེ་ཐེག་ཆེན་མ་གྲུབ་ན། །ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་ནི་ཇི་ལྟར་གྲུབ། །གང་ཕྱིར་གཉིས་ཀ་ལ་འདི་གྲུབ། །དང་པོ་ཁྱོད་ལ་འདི་མ་གྲུབ། །", -- "target_gt": "If the Great Vehicle is not proven, how is it that your scriptures are? \"Because they're proven to us both.\" At first, they were not proven to you.", -+ "target_gt": "If the Great Vehicle is not proven, How is it that your scriptures are? “Because they're proven to us both.” At first, they were not proven to you.", - "commentary_1": " འོན་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་རྒོལ་བ་སྟེ། ཐེག་ཆེན་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐེག་པའོ། །དེའི་ལུང་གིས་མ་གྲུབ་པོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། ཁྱོད་ཀྱི་ཡང་ལུང་གིས་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་པ། རྒོལ་བས་སྨྲས་པ། གང་གི་ཕྱིར་གཉིས་གལ་ཏེ་འུ་བུ་ཅག་གཉི་ག་ལ་ངའི་ལུང་གྲུབ་པོ་སྙམ་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ་དང་པོར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དང་པོར་ཏེ་རེ་ཞིག་སྔོན་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁས་མ་བླངས་པའི་ལུང་དེ་ཉིད་མི་འགྲུབ་པའོ། །ཕྱིས་ཁས་བླངས་པ་ལས་ནི་འགྲུབ་ལ་རག་ན། དེ་ལྟ་ན་ནི་ཁོ་བོ་ཅག་གི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཡང་ཁས་བླངས་ནས་འགྲུབ་པ་ཉིད་ཡིན་པས་གཉི་ག་ལ་འདི་གྲུབ་ཅེས་གང་གིས་རྗོད་པར་བྱེད། གལ་ཏེ་བླ་མ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའི་གདམས་ངག་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་པ་དང་འདུལ་བ་ལ་ཡང་སྣང་བ་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ཡིན་གྱི། གཞན་ནི་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ་བརྗོད་པ།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། མ་གྲུབ་པའི་རྒོལ་བ་དགོད་པ་དང་། ཐེག་ཆེན་གྱི་གཞུང་བཀར་སྒྲུབ་པ་དང་། དོན་དམ་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཉན་ཐོས་ལ་སྤྲུལ་པའི་དང་། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་འགྱུར་བ་དང་། ཞི་བ་བགྲོད་པ་གཅིག་པ་དང་། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་བཞི་ཡོད་པའི་ཕྱི་མ་ནི་བདེན་པ་མ་མཐོང་བ་རང་གི་གྲུབ་མཐའ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་སྟེ། དེ་དག་ན་རེ། ཐེག་ཆེན་བཀའ་མ་ཡིན་པས་དེ་ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་དུ་མ་གྲུབ་བོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཁྱད་པར་གྱི་རྒྱུ་མཚན་དྲི་བ་དང་། དེའི་ལན་དགག་པའོ། ། དང་པོ་ནི། ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་སྡེ་བཞི་པ་ལ་སོགས་པ་འདི་རྣམས་ཡིད་ཆེས་སུ་ཇི་ལྟར་གྲུབ་ཅེས་འདྲི་བའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལུང་གི་དང་། བཀའི་རྒྱུ་མཚན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡིན་པ་དང་། མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། ལུང་སྡེ་བཞི་སོགས་ནི་ཡིད་ཆེས་སུ་རུང་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་ན་རྒོལ་ཕྱིར་རྒོལ་གཉིས་ཀ་ལ་འདི་བཀར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཅི་གཉིས་ཀའི་དོན་ཁྱོད་དང་གཉིས་སམ། འོན་ཏེ་གང་རུང་གཉིས་ཡིན། དང་པོ་ལྟར་ན། དང་པོར་ཁྱོད་གྲུབ་མཐའ་ལ་མ་ཞུགས་པ་ན་སྡེ་བཞི་སོགས་བཀར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཚེ་ཁྱོད་ལ་འདི་བཀར་མ་གྲུབ་པས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -68306,7 +68306,7 @@ - }, - "696": { - "source": "སྟོང་ཉིད་དང་ནི་བྲལ་བའི་སེམས། །འགགས་པ་སླར་ཡང་སྐྱེ་འགྱུར་ཏེ། །འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་བཞིན། །དེས་ན་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱ། །", -- "target_gt": "A mind that lacks emptiness might cease but will arise again, as with conception-free absorption. Therefore, meditate on emptiness.", -+ "target_gt": "As with conception-free absorption, A mind that lacks in emptiness Might cease but will arise again, So meditate on emptiness.", - "commentary_1": " གཞན་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། གལ་ཏེ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ནུས་པ་ཅུང་ཟད་ཙམ་ལྡོག་པར་སྲིད་ཀྱང་། ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པའི་ཞགས་པས་སླར་འཆིང་བར་སྐྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདུ་ཤེས་མེད་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཀྱང་དེ་ལས་ལངས་ནས་སེམས་དེ་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །", - "commentary_2": "ཤོ་ལོ་ཀ་འདིའི་འགྲེལ་བ་མི་འདུག", - "target_pred": { -@@ -68418,7 +68418,7 @@ - }, - "700": { - "source": "དེ་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད་ཕྱོགས་ལ། །སུན་འབྱིན་པ་ནི་འཐད་མ་ཡིན། །དེས་ན་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་བར། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །", -- "target_gt": "The refutations of the position of emptiness are not reasonable. Therefore, without harboring any doubts, one should meditate on emptiness.", -+ "target_gt": "The refutations of the position Of emptiness are not reasonable, So do not harbor any doubts, And meditate on emptiness.", - "commentary_1": " ཐེ་ཚོམ་ནི་སོམ་ཉིའོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་རྟོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དམིགས་པ་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཡིན་པས་ཡུལ་འགའ་ཞིག་ལ་གནས་ཏེ་ཞེན་པར་འགྱུར་ལ། དེ་མངོན་འགྱུར་རེ་ཞིག་འགགས་ཀྱང་སླར་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་སེམས་རེ་ཞིག་འགགས་ཀྱང་སླར་སྐྱེ་བ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་འདོད་པས་སྟོང་པ་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །", - "target_pred": { -@@ -68530,7 +68530,7 @@ - }, - "704": { - "source": "བདག་ནི་ཞག་དང་རྡུལ་མིན་ཏེ། །གློ་མཆིན་དག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་གཞན་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །བདག་ནི་ཕྱི་ས་གཅིན་མ་ཡིན། །", -- "target_gt": "I am not fat or dust. Lungs and liver are not me either. Other internal organs are not me. I am not feces or urine.", -+ "target_gt": "Fat is not me; sweat is not me; Nor are the lungs or liver me. Neither are the other organs. Feces and urine are not me.", - "commentary_1": " ཞག་ནི་ཚིལ་བུ་སྟེ་གང་གི་དབང་གིས་ལུས་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ། །རྔུལ་ནི་རབ་ཏུ་རྔུལ་བའི་རྔུལ་ལོ། །ནང་གྲོལ་ནི་རྒྱུ་མཐའ་ཕྲ་མོ་ཡན་ཆད་དོ། །རྒྱུ་མ་ནི་རྩ་དང་ཉེ་བའོ། །", - "commentary_2": "བདག་ནི་ཞག་དང་རྔུལ་མིན་ཏེ། །གློ་མཆིན་དག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་གཞན་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །བདག་ནི་ཕྱི་ས་གཅིན་མ་ཡིན། །", - "target_pred": { -@@ -68558,7 +68558,7 @@ - }, - "705": { - "source": "ཤ་དང་པགས་པ་བདག་མིན་ཏེ། །དྲོད་དང་རླུང་ཡང་བདག་མ་ཡིན། །བུ་ག་བདག་མིན་རྣམ་ཀུན་དུ། །རྣམ་ཤེས་དྲུག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །", -- "target_gt": "Flesh and skin are not the self. Heat and breath are also not the self. The orifices are not the self in any way. The six consciousnesses are also not the self.", -+ "target_gt": "Muscles and skin and body heat And breath aren't me. The orifices Are not me, or in any way Are the six consciousnesses either.", - "commentary_1": " དྲོད་ནི་མེའི་ཁམས་སོ། །བུ་ག་ནི་མིག་ལ་སོགས་པའོ། །གལ་ཏེ་གྲངས་ཅན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ནི་རིག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྒྲ་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་བདག་རྟག་པར་འདོད་པ་མ་ཡིན་ནམ། ཇི་ལྟར་ན་བདག་འགེགས་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་སྒྲའི་ཤེས་པ་བདག་ཡིན་ན་ནི། དེ་ཡང་རྟག་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཚེ་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་སྒྲ་འཛིན་པར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྟག་པའི་ཡུལ་སྒྲ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", - "commentary_2": "ཤ་དང་པགས་པ་བདག་མིན་ཏེ། །དྲོད་དང་རླུང་ཡང་བདག་མ་ཡིན། །བུ་ག་བདག་མིན་རྣམ་ཀུན་ཏུ། །རྣམ་ཤེས་དྲུག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །ཁམས་དྲུག་པོ་དེ་རྣམས་ནི་མི་རྟག་དུ་མ་རང་དབང་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -68614,7 +68614,7 @@ - }, - "707": { - "source": "གལ་ཏེ་ཤེས་མེད་ཤེས་ཡིན་ན། །ཤིང་ཡང་ཤེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར། །དེས་ན་ཤེས་བྱ་ཉེར་གནས་པ། །མེད་པར་ཤེས་པ་མེད་ཅེས་ངེས། །", -- "target_gt": "If cognition without knowing were cognition, It follows blocks of wood would be cognition too. Thus it is certain there is no cognition When there is nothing present to be known.", -+ "target_gt": "If it is a cognition without knowing, It follows blocks of wood are cognition too. Thus it is certain there is no cognition When there is nothing present to be known.", - "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཤེས་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གཞན་ཡང་སྒྲ་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་བདག་གཅིག་པོ་དེས་དེའི་ཚེ་གཟུགས་ལ་སོགས་པས་འཛིན་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་བརྗོད་པ། དེས་ན་ཞེས་སྨོས་སོ། །", - "commentary_2": "གལ་ཏེ་སྒྲ་ཤེས་པ་མེད་ཀྱང་སྒྲ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་ཡིན་ན་ཤིང་ཡང་སྒྲ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་དེས་ན་ཤེས་བྱ་ཡུལ་ཉེ་བར་གནས་པ་མེད་པར་དེ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་མེད་ཅེས་བྱ་བར་ངེས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -68754,7 +68754,7 @@ - }, - "712": { - "source": "གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་བདེན་མིན་ན། །དེ་ཡི་རང་གི་རང་བཞིན་སྨྲོས། །ཤེས་ཉིད་ཅེ་ན་དེ་ལྟ་ན། །སྐྱེས་ཀུན་གཅིག་ཏུ་ཐལ་བར་འགྱུར། །", -- "target_gt": "If the different manners are not true, do tell me, please, what its own nature is. \"Just consciousness,\" you say, then in that case, it follows that all beings would be one.", -+ "target_gt": "But if the different manners are not true, Do tell me, please, what its own nature is. “Just consciousness,” you say, then in that case, It follows that all people would be one.", - "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཡུལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཤེས་པ་ཉིད་དོན་དམ་པ་གཅིག་པུར་གྱུར་པ་ཉིད་གཅིག་ཡོད་དོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ་དེའི་ཕྱིར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ནི་སྐྱེ་བོ་ཀུན་གཅིག་གི་བདག་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། ཤེས་པ་ཉིད་ཐམས་ཅད་ལ་ཐུན་མོང་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", - "commentary_2": "གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་དུ་སྣང་ཡང་བདེན་པ་མིན་པས་གཅིག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་དེའི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་དེ་སྨྲོས་ཤིག ཤེས་པ་ཙམ་ཉིད་དུ་གཅིག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་རྒྱུད་ཐ་དད་ཀྱིས་སྐྱེས་བུ་ཀུན་གྱི་སེམས་ཀྱང་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་མཚུངས་པས་གཅིག་ཏུ་ཐལ་བར་འགྱུར་ལ།", - "target_pred": { -@@ -68782,7 +68782,7 @@ - }, - "713": { - "source": "སེམས་པ་སེམས་མེད་དེ་དག་ཀྱང་། །གཅིག་འགྱུར་གང་ཕྱིར་ཡོད་ཉིད་མཚུངས། །གང་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཕྱིན་ཅི་ལོག །དེ་ཚེ་འབྲ་བའི་རྟེན་གང་ཡིན། །", -- "target_gt": "The sentient and nonsentient would be one as well, since their existence is the same. When the particulars are false, what basis is there for similarity?", -+ "target_gt": "The sentient and nonsentient would be one As well, since their existence is the same. When the particulars are also false, What basis is there for similarity?", - "commentary_1": " གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དག་ནི་བདག་དང་རང་བཞིན་ཏེ་གཅིག་པར་འགྱུར་བ་ནི་དེ་དངོས་པོ་ལ་ཐ་མི་དད་པར་འགྱུར་བའོ་སྙམ་པ་ནི་མཚུངས་པའོ། །རྒྱུ་གང་ཡིན་པའི་སྒོ་ནས་སེམས་ཅན་དང་སེམས་པ་མེད་པ་གཉིས་ཡོད་པར་མ་གྲུབ་པ་ནི་ཡོད་མིན་ནོ། །འདི་སྙམ་དུ་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ལ་འདྲ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གཅིག་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་ཅིག་མི་འདོད་ན་ནི་བདེན་ན། འོན་ཀྱང་འདོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། གང་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཡང་ཞེས་པ་ནི་ཉེས་པ་གཞན་སུན་དབྱུང་བའོ། །གང་གི་བྱེ་བྲག་བརྫུན་པ་དེའི་ཚེ་གཅིག་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་ཉིད་དེ། འདི་ལྟར་བྱེ་བྲག་ཏུ་ཐ་དད་པར་གྱུར་ན་ནི་ཅུང་ཟད་ཆོས་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་འདྲ་བ་ཡོད་པར་འགྱུར་གྲང་ན། བྱེ་བྲག་ཐ་དད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དེ་ཉིད་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་འདྲ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ད་ནི་རིགས་པ་ཅན་ལ་སོགས་པས་བརྟགས་པའི་བདག་སེམས་པ་མེད་པར་འདོད་པ་དགག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "སེམས་པ་ཅན་བདག་དང་སེམས་པ་མེད་པ་གཙོ་བོ་དེ་དག་ཀྱང་གཅིག་པར་འགྱུར་ཏེ་ཤེས་བྱར་ཡོད་ཙམ་ཉིད་དུ་མཚུངས་པས་སོ། །གཉིས་པ་བྱེ་བྲག་རྫུན་པས་སྤྱི་བདེན་པ་མི་འཐད་པ་ནི། གང་གི་ཚེ་ཤེས་པའི་བྱེ་བྲག་གཟུགས་འཛིན་ལ་སྒྲ་འཛིན་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མི་བདེན་པ་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་འདྲ་བའི་རྟེན་སྤྱི་གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་དེ་གང་ཡིན་ཏེ་མེད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། རིགས་པ་ཅན་རྟག་པ་གཅིག་སྐྱེས་བུའི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པའི་བེམ་པོ་དང་སེམས་ཐ་དད་དུ་ལྡན་པས་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་བདག་འདོད་པས། དེ་འགོག་པ་ལ་གསུམ་ལས།", - "target_pred": { -@@ -68866,7 +68866,7 @@ - }, - "716": { - "source": "གལ་ཏེ་བདག་ནི་ཡོད་མིན་ན། །ལས་འབྲས་འབྲེལ་པ་རིགས་མིན་ཏེ། །ལས་བྱས་ནས་ནི་ཞིག་པས་ན། །སུ་ཡི་ལས་སུ་འགྱུར་ཞེ་ན། །", -- "target_gt": "\"With no self, the relationship of act and result would make no sense. One perishes when the act is done, so whose act would it be?\" you ask.", -+ "target_gt": "“With no self, the relationship Of act and result would make no sense. One perishes when the act is done, So whose act would it be?” you ask.", - "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བདག་རྟག་པ་ལས་བྱེད་ཅིང་མྱོང་བ་མེད་པར་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་ན་ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་བྱས་པ་ཉམས་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་གིས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བར་འགྱུར། དེས་ན་བདག་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ་ལན་བརྗོད་པ།", - "commentary_2": "གསུམ་པ་བདག་མེད་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལས་འབྲས་མི་འཐད་པ་དང་། སྙིང་རྗེ་མི་འཐད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྒོལ་བ་ནི། གལ་ཏེ་བདག་རྟག་པ་ཡོད་པ་མིན་ན་ལས་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་ཏེ་ལས་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་ཀྱིས་འབྲས་བུ་མྱོང་བ་དེ་རིགས་པ་མིན་པར་འགྱུར་ཏེ། ལས་བྱས་ནས་བྱེད་པ་པོ་ཞིག་པས་འབྲས་བུ་མྱོང་དུས་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་སུའི་ལས་སུ་འགྱུར་ཞེ་ན།", - "target_pred": { -@@ -68894,7 +68894,7 @@ - }, - "717": { - "source": "བྱ་བ་འབྲས་བཞི་ཐ་དད་དང་། །དེ་བདག་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡང་། །ཡུ་བུ་གཉི་ག་ལ་གྲུབ་པས། །འདིར་བརྩད་དོན་མེད་མ་ཡིན་ནམ། །", -- "target_gt": "It's proven to us both that the bases of act and result are separate and that the self does not act on them. Is this not pointless to debate?", -+ "target_gt": "It's proven to us both the bases Of act and result are separate And that the self does not act on them. Is this not pointless to debate?", - "commentary_1": " རྟེན་གཞན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྟེན་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ཉིད་དུ་ནི་འུ་བུ་གཉི་ག་རྟེན་བདག་དང་བདག་མེད་པར་སྨྲ་བ་གཉི་ག་ལ་གྲུབ་པ་སྟེ་ལས་གང་ཞིག །ལུས་འདིས་བྱས་ནས་དེའི་འབྲས་བུ་གཞན་དུ་སྐྱེས་པའི་ལུས་ཀྱིས་མྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དང་དེ་བདག་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་ནི་དགོས་པ་མེད་པ་ཉིད་དེ་བྱ་བ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། བདག་དང་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ལན་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་རྩོད་པ་མཚུངས་པ་ནི། བྱ་བ་ལས་ཀྱི་གཞི་ཚེ་འདིའི་ཕུང་པོ་དང་། འབྲས་བུ་རྣམ་སྨིན་གྱི་གཞི་ཚེ་ཕྱི་མའི་ཕུང་པོ་གཉིས་ཐ་དད་པ་དང་། སྐབས་གཉིས་པོ་དེར་བདག་དེས་ལས་བསགས་པ་དང་རྣམ་སྨིན་མྱོང་བ་མེད་པར་ཡང་ཁྱེད་ཅག་རྟག་པ་དང་བེམ་པོར་འདོད་པ་དང་ངེད་བདག་མེད་དུ་འདོད་པ་གཉིས་ཀ་ལ་གྲུབ་པས་ཡུ་བུ་ཅག་གཉིས་འདིར་དེ་ལ་རྩོད་པ་དོན་མེད་པ་མ་ཡིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་ནོ། །", - "target_pred": { -@@ -68978,7 +68978,7 @@ - }, - "720": { - "source": "གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཡོད་མིན་ན། །སུ་ལ་སྙིང་རྗེ་བྱ་ཞེ་ན། །འབྲས་བུའི་དོན་དུ་ཁས་བླངས་པའི། །རྨོངས་པས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །", -- "target_gt": "If sentient beings do not exist, for whom should one arouse compassion? For those projected by delusion, whom we accept for the sake of results.", -+ "target_gt": "“If sentient beings do not exist, For whom should one arouse compassion?” For those projected by delusion, Whom we accept for the sake of results.", - "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་དང་བདག་མེད་པར་གྱུར་ན་ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་འཇུག་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ན། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ། རྨོངས་པས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྨོངས་པས་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཞེས་བྱ་བའོ། །བཏགས་པ་ནི་སྒྲོ་བཏགས་པའོ། །དགོས་པའི་དོན་དུ་སྟེ་སངས་རྒྱས་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དུའོ། །ཁས་བླངས་པ་ནི་དམ་བཅས་པ་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཐོག་ཏུའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྙིང་རྗེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པ་དང་། ཆོས་ལ་དམིགས་པ་དང་། དམིགས་པ་མེད་པ་སྟེ་གསུམ་མོ། །དེ་སྐད་དུ་བསྟོད་པ་བཞི་པ་ལས་ཀྱང་། མགོན་ཁྱོད་སེམས་ཅན་འདུ་ཤེས་ཀྱིས། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་འཇུག་མི་མཛད། །སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཟིར་སེམས་ཅན་ལ། །ཁྱོད་ནི་ཤིན་ཏུ་བརྩེ་བར་ལྡན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་རྒྱུན་གཅིག་གི་རྗེས་སུ་ཞུགས་ནས་སྐྱེ་ཞིང་འགག་པའི་སེམས་ཅན་མེད་ན། དེས་ན་དགོས་པར་བྱ་བའི་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། ལན་བརྗོད་པ་དེ་ནི་བདེན་ཏེ། དོན་དམ་པར་དེའི་འབྲས་བུའོ་ཞེ་འམ་དགོས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་འགའ་ཞིག་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཡང་འདིར་ནི་རྨོངས་པ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་ནས་འབྲས་བུའི་དོན་དུ་དེས་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་ཡང་རྨོངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་རིག་པ་ཡིན་ན།", - "commentary_2": "དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཡོད་པ་མིན་ན་སུ་ལ་སྙིང་རྗེ་བསྒོམ་པར་བྱ་ཞེ་ན། ཡུལ་སེམས་ཅན་བདེན་པ་མེད་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གང་དག་འབྲས་བུ་ཐར་པ་ལ་དགོད་པའི་དོན་དུ་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པར་ཁས་བླངས་པ་ཡི་དམིགས་ཡུལ་རྨོངས་པས་བརྟགས་པ་སྟེ་འཁྲུལ་ངོར་སྣང་བ་དེ་དག་ལ་སྙིང་རྗེ་སྒོམ་པ་མི་འགལ་ལོ། །", - "target_pred": { -@@ -69006,7 +69006,7 @@ - }, - "721": { - "source": "སེམས་ཅན་མེད་འབྲས་སུ་ཡི་ཡིན། །བདེན་ཏེ་འོན་ཀྱང་རྨོངས་ལས་འདོད། །སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་དོན་དུ། །འབྲས་བུའི་རྨོངས་པ་བཟློག་མི་བྱ། །", -- "target_gt": "\"Whose is the fruit if there are no beings?\" That's true; the wish is from delusion. For the sake of quelling suffering, Don't block delusion about the result.", -+ "target_gt": "“Whose is the fruit if there are no beings?” That's true; the wish is from delusion. For the sake of quelling suffering, Don't block delusion about the result.", - "commentary_1": " དེ་ཇི་ལྟར་ཁས་ལེན་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ་བརྗོད་པ། སྡུག་བསྔལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྨོངས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འཁོར་བའི་རྒྱུ་དང་རབ་ཏུ་ཞི་བའི་རྒྱུའོ། །དེ་ལ་གང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་བའི་རྨོངས་པ་འདིར་གཟུང་ངོ་། །གལ་ཏེ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྨོངས་པའི་བྱ་བ་བཟློག་པར་མི་བྱ་བ་དེ་བཞིན་དུ་བདག་ཏུ་རྨོངས་པ་ཡང་བཟློག་པར་མི་བྱ་སྟེ། དེའི་དངོས་པོ་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། སེམས་ཅན་མེད་ན་སྙིང་རྗེ་སྒོམ་པའི་འབྲས་བུ་སུ་ཡིས་ཐོབ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དོན་དམ་དུ་དེ་ལྟར་བདེན་ན་འོན་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཆོས་སུ་རྨོངས་པ་འཁྲུལ་པའི་བློ་ངོ་ན་སེམས་ཅན་སྣང་ཙམ་དུ་ཡོད་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་སྣང་ཙམ་བསྒོམས་པས་འབྲས་བུ་སྣང་ཙམ་ཡོད་པར་འདོད་དོ། །གསུམ་པ་ནི། སྙིང་རྗེ་ཡང་རྫུན་སྣང་གི་ཡུལ་ཅན་ཆོས་སུ་རྨོངས་པ་ཡིན་པས་བདག་ཏུ་རྨོངས་པ་དང་བཟློག་བྱར་མཚུངས་སོ་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་དོན་དུ་འགྱུར་བས་བཟློག་མི་དགོས་ཤིང་བཟློག་མི་ནུས་པས་འབྲས་བུ་རྨོངས་པ་སྣང་ཙམ་ནི་བཟློག་པར་མི་བྱའི་བདག་ཏུ་རྨོངས་པ་ནི་བཟློག་པར་བྱ་སྟེ།", - "target_pred": { -@@ -69034,7 +69034,7 @@ - }, - "722": { - "source": "སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡི་ང་རྒྱལ་ནི། །བདག་ཏུ་རྨོངས་པས་འཕེལ་བར་འགྱུར། །དེ་ལས་ཀྱང་བཟློག་མེད་ཅེ་ན། །བདག་མེད་བསྒོམ་པ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །", -- "target_gt": "The cause of suffering—the ego—increases due to delusion about self. \"But there's no stopping that,\" you say. To cultivate selflessness is supreme.", -+ "target_gt": "Delusions of a self increase The cause of suffering—the ego. “But there's no stopping that,” you say. To cultivate selflessness is supreme.", - "commentary_1": " སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་སྐད་དུ་ཡང་། བདག་འཛིན་ལས་ནི་གཞན་གྱི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་། །བདག་འཛིན་དབྱེ་བས་ཡོངས་འཛིན་ཞེ་སྡང་སྟེ། །འདི་དག་གཉིས་དང་ཀུན་ཏུ་འབྲེལ་པ་ལས། །ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བཞིན་དུ། བདག་འཛིན་དང་བཅས་ཡིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རབ་ཏུ་ཞི་བྱེད་མིན། །བདག་ཏུ་ལྟ་བས་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་ང་རྒྱལ་སྙིང་ལས་སྤོང་བྱེད་མིན། །བདག་མེད་སྨྲ་བ་གཞན་ཡོད་མིན་ཕྱིར་འགྲོ་ན་སྟོན་པ་གཞན་ཡོད་མིན། །དེས་ན་ཉེ་བར་ཞི་བྱེད་ཆོ་ག་ཁྱེད་བཞེད་ལམ་ལས་གཞན་ཡོད་མིན། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །དེ་ལྟར་བདག་ཏུ་རྨོངས་པས་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་བཟློག་པར་མི་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་བདག་མེད་པ་ཉིད་བསྒོམ་པའི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །ཕྱིས་ནི་དེ་ཡང་དམིགས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྤང་བར་བྱའོ། །", - "commentary_2": "དེས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ང་རྒྱལ་ལ་སོགས་པ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བས་བཟློག་དགོས་སོ། །དེ་ལས་ཀྱང་བཟློག་པའི་ཐབས་མེད་དོ་ཞེ་ན་ཡོད་དེ། བདག་མེད་སྒོམ་པ་ནི་དེའི་གཉེན་པོ་མཆོག་ཡིན་པས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -69090,7 +69090,7 @@ - }, - "724": { - "source": "རྩིབ་ལོགས་ལག་པའང་ལུས་མིན་ཏེ། །མཆན་ཁུང་ཕྲག་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་རྣམས་ཀྱང་དེ་མིན་ལ། །མགོ་དང་མགྲིན་པའང་ལུས་མིན་ན། །འདི་ལ་ལུས་ནི་གང་ཞིག་ཡིན། །", -- "target_gt": "The ribs and hands are not the body. The armpits and shoulders are not the body. The internal organs are not it either. If the head and throat are not the body, then what is the body here?", -+ "target_gt": "It's not the ribs, hands, armpits, shoulders, And it is not the organs either. The head and throat are not the body, So what, then, is the body here?", - "commentary_1": " ཕྲག་པ་ནི་དཔུང་པའོ། །དེ་ནི་སྟེ་ལུས་ནིའོ། །འདི་ནི་སྟེ་དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནའོ། །", - "commentary_2": "རྩིབ་ལོགས་ལག་པ་ལུས་མིན་ཏེ། །མཆན་ཁུང་ཕྲག་པ་ལུས་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་རྣམས་ཀྱང་ལུས་མིན་ལ། །མགོ་དང་མགྲིན་པའང་ལུས་མིན་ནོ། །ཡན་ལག་འདི་དག་ལ་ལུས་སུ་བདེན་པར་གྲུབ་པ་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ་གང་ཡང་མེད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -69118,7 +69118,7 @@ - }, - "725": { - "source": "གལ་ཏེ་ལུས་འདི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རེ་ཡིས་ནི་གནས་གྱུར་ན། །ཆ་རྣམས་ཆ་ལ་གནས་གྱུར་མོད། །དེ་རང་ཉིད་ནི་གང་ལ་གནས། །", -- "target_gt": "If this entire body were to dwell partially in all parts, its parts would dwell in those parts, but where would it itself reside?", -+ "target_gt": "Now if the body were to dwell Partially in all of them, Its parts would thus dwell in those parts, But where would it reside itself?", - "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ལ་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་ལུས་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཡན་ལག་རྣམས་ལ་ཡན་ལག་ཅན་ཕྱོགས་གཅིག་པའམ་ཡང་ན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་གྲང་།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ཆ་རེ་རེ་བ་ལ་གནས་པ་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་ལུས་འདི་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱོགས་རེ་ཡིས་གནས་པར་གྱུར་ན་ལུས་ཀྱི་ཆ་རྣམས་ཡན་ལག་གི་ཆ་ལ་གནས་པར་གྱུར་མོད།", - "target_pred": { -@@ -69258,7 +69258,7 @@ - }, - "730": { - "source": "དེ་བཞིན་སོར་མོའི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། །ལག་པའང་གང་ཞིག་ཡིན་པར་འགྱུར། །དེ་ཡང་ཚིགས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། །ཚིགས་ཀྱང་རང་གི་ཆ་ཕྱེ་བས། །", -- "target_gt": "Likewise, as it is an assemblage of fingers, what would the hand be? As that too is an assemblage of joints, when the joints are divided into their own parts,", -+ "target_gt": "In the same way, what are the hands, Which are assemblages of fingers? Those are assemblages of knuckles. Dissecting knuckles into their parts,", - "commentary_1": " དེ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དེ་ཡང་ཞེས་པ་ནི་སོར་མོའི་ཚོགས་སོ། །ཚིགས་ཀྱང་རང་རང་གི་ཆས་ཕྱེ་ན་ཆ་ཤས་སུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཆ་ཤས་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་དཔྱད་ཅིང་གཞིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ལུས་རིལ་པོ་གཅིག་ཏུ་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པ་དེ་བཞིན་དུ་སོར་མོའི་ཚོགས་འདུས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལག་པ་གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་གང་ཞིག་ཡིན་པར་འགྱུར། སོར་མོ་དེ་ཡང་ཚིགས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་ཚིགས་སུ་མི་བདེན་ལ། ཚིགས་དེ་དག་ཀྱང་རང་རང་གི་ཆ་ཤས་ཕྱེ་བས་རེ་རེ་མེད་ལ།", - "target_pred": { -@@ -69286,7 +69286,7 @@ - }, - "731": { - "source": "ཆ་ཡང་རྡུལ་དུ་ཕྱེ་བས་ཏེ། །རྡུལ་དེའང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ཕྱོགས་དབྱེའང་ཆ་ཤས་དང་བྲལ་ཕྱིར། །མཁའ་བཞིན་དེས་ན་རྡུལ་ཡང་མེད། །", -- "target_gt": "Dissecting parts into atoms, those atoms too can be divided into directional parts. Since those directional parts are devoid of components, like space, therefore even atoms do not exist.", -+ "target_gt": "The parts, too, divide into atoms. Dividing atoms into sides, Those, too, can split and have, like space, No parts, so there are no atoms either.", - "commentary_1": " རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཕྱོགས་ཆ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟར་ཕྱོགས་བཞི་སྟེང་འོག་གཉིས་ཏེ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཆ་མེད་པ་གཅིག་པོ་དེ་ལ་ཤར་ཕྱོགས་ན་མོའི་དེའི་ཆ་དེ་དེའི་ཕྱོགས་གཞན་ན་མོ་ཡིན་པར་འགྱུར་ན་ནི་གོང་བུ་ཡང་རྡུལ་ཕྲན་ཙམ་དུ་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡིན་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་དེ་ཡང་ཆ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་ཕྱོགས་བཞི་སྟེང་འོག་གཉིས་ཏེ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །", - "commentary_2": "ཆ་དེ་ཡང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་བྱས་ཏེ་རྡུལ་ཕྲན་དེ་ཡང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡི་དུ་མར་འགྱུར་བས་གཅིག་ཏུ་མི་བདེན་ལ། དེའི་ཕྱོགས་རེ་རེ་ལ་དབྱེ་ན་ཆ་ཤས་སུ་བདེན་པ་དང་བྲལ་བས་ན་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་སྟོང་པ་དེས་ན་རྡུལ་ཕྲན་རང་ཡང་བདེན་པར་མེད་དོ།", - "target_pred": { -@@ -69342,7 +69342,7 @@ - }, - "733": { - "source": "སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་དུ་ཡོད་ན། །ཅི་སྟེ་རབ་དགའ་ལ་མི་གནོད། །བདེན་མྱ་ངན་གདུང་སོགས་ལ། །ཞིམ་སོགས་ཅི་སྟེ་དགའ་མི་བྱེད། །", -- "target_gt": "If pain exists in suchness, then why does it not distress the cheerful? Why don't those wracked with grief enjoy the tasty?", -+ "target_gt": "If pain exists in suchness, then Why does it not distress the cheerful? Why don't those wracked with grief enjoy The tasty, if it's pleasurable?", - "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་ཚོར་བ་དོན་དམ་པར་ཡོད་པར་གྱུར་ན་དེས་དེའི་ཚེ་ན་ཡོད་པའི་རབ་དགའ་སྟེ་ཚོར་བ་བདེ་བ་ཅིའི་ཕྱིར་ན་མི་འགེགས། གདུངས་པ་ནི་གཟིར་བའོ། །ཞིམ་པ་ནི་དགའ་བར་བྱེད་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་རྟོག་པས་ཀུན་ཏུ་སྒྲོ་བཏགས་པའོ། །ཕ་", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་བཞི་སྟེ། ཚོར་བའི་རང་བཞིན་དང་། རྒྱུ་རེག་པ་དང་། ཡུལ་དང་། འཛིན་པ་མ་གྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཚོར་བ་དོན་དམ་དུ་མ་གྲུབ་པའི་ཚུལ་དང་། དེར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོ་སྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། འགོག་པའི་རིགས་པ་ནི། རྩ་ཤེས་ལས། གལ་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་ན། །དེ་ནི་མེད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། །རང་བཞིན་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི། །ནམ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་བདེན་པར་ཡོད་ན་ནམ་ཡང་དེ་མི་འདོར་བས་དེ་དང་རྣམ་པ་འགལ་བ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ལ་ཅི་སྟེ་མི་གནོད་དེ་གནོད་པས་དེ་དག་ནམ་ཡང་མི་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ལས་སྐྱེ་བས་བསལ་ལོ། ། བདེ་བ་ཡང་དེ་ཉིད་དུ་བདེན་པར་ཡོད་ན་མྱ་ངན་དང་ནད་ལ་སོགས་པའི་གདུང་བ་དྲག་པོ་ཅན་ལ་སོགས་པ་ལ་ཟས་ཞིམ་པོ་ལ་སོགས་པས་དགའ་ཞིང་བདེ་བར་ཅི་སྟེ་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་ལས་མི་བྱེད་པས་བསལ་ལོ། །", - "target_pred": { -@@ -69398,7 +69398,7 @@ - }, - "735": { - "source": "སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོ་ཉིད་དུ་ཡོད། །འདི་ཡི་རགས་པ་བསལ་མིན་ནམ། །དེ་ནི་དེ་ལས་གཞན་དགའ་ཙམ། །ཞེ་ན་ཕྲ་ཉིད་དེ་ཡང་དེའི། །", -- "target_gt": "\"The pain is there in a subtle form.\" Has its gross form not been dispelled? If it's a different, mere pleasure, The subtle form would be of that.", -+ "target_gt": "“The pain is there in a subtle form.” Has its gross form not been dispelled? If it's a different, mere pleasure, The subtle form would be of that.", - "commentary_1": " སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི་འོན་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་བ་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་ཡིན་ལ། བདེ་བ་ནི་རགས་པ་ཉིད་དེ་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་པ་ནི་བོད་པའོ། །ཕྲ་བ་ཉིད་ནི་གང་ཡིན་སྙམ་ན་དགའ་བ་ཙམ་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། དགའ་བ་ཙམ་ནི་རངས་པ་ཙམ་ཉིད་དེ་དགའ་བའི་བག་ཞད་ཆུང་ངུ་ཙམ་མོ། །", - "commentary_2": "སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོ་ཉིད་དུ་མྱོང་བ་ཡོད་པས་ཚོར་བ་ཡིན་མོད་ཀྱི་འདིའི་རགས་པ་ནི་བདེ་བ་སྟོབས་ལྡན་གྱིས་བསལ་བ་མིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་ལ། ཕྲ་མོ་དེའི་ངོ་བོ་ནི་བདེ་བ་རགས་པ་ལས་གཞན་དགའ་བདེ་སྟོབས་ཆུང་ཙམ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། ཕྲ་མོ་ཉིད་དུ་མྱོང་བ་དེ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མིན་པར་འགྱུར་ཏེ། བདེ་བ་དེའི་རིགས་ཡིན་པས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -69454,7 +69454,7 @@ - }, - "737": { - "source": "དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་འདི་ཡི་ནི། །གཉེན་པོ་རྣམ་དཔྱོད་འདི་བསྒོམ་སྟེ། །རྣམ་བརྟགས་ཞིང་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །བསམ་གཏན་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་ཟས། །", -- "target_gt": "Therefore, as its antidote, cultivate this investigation. The dhyana that grows in the field of analysis is food for yogis.", -+ "target_gt": "So therefore, as its antidote, Cultivate this investigation. The dhyana that grows in the field Of analysis is food for yogis.", - "commentary_1": " དེའི་ཕྱིར་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཚོར་བ་འདི་རྣམ་པར་བརྟགས་ལ། དེའི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའི་བདག་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱ། གོམས་པར་བྱའོ་གཞན་ཡང་འདིའི་ཕྱིར་ཡང་ཚོར་བ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་བདག་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྣམ་བརྟགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདི་ལྟར་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་ཉིད་ཞིང་ངོ་། །གང་དེ་ལས་ཡང་དག་པར་བྱུང་བའི་བསམ་གཏན་གྱི་བདེ་བ་དེ་ཉིད་ཟས་སོ། །རྒྱུ་ཁས་བླངས་ནས་ཚོར་བར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལ་བརྗོད་པ།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཚོར་བར་རྟོག་པ་འཁྲུལ་པ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་ན་འཁྲུལ་པ་འདིའི་གཉེན་པོར་ཆོས་ཀུན་རང་བཞིན་མེད་པར་རྣམ་པར་དཔྱད་པའི་ཤེས་རབ་འདི་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། བློ་དེས་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་ཞིང་ལས་བྱུང་བའི་འབྲས་བུ་བསམ་གཏན་ནི་རྣལ་འབྱོར་པའི་གནས་ལུགས་རྟོགས་པའི་ལུས་རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་ཟས་ཡིན་པས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -69566,7 +69566,7 @@ - }, - "741": { - "source": "རྣམ་ཤེས་ལུས་མེད་པ་ལ་ནི། །ཕྲད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་ཉིད། །ཚོགས་པའང་དངོས་པོ་མེད་ཕྱིར་ཏེ། །སྔར་ནི་ཇི་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་བཞིན། །", -- "target_gt": "It's illogical to say there is contact with an immaterial consciousness. Assemblies are not things, as examined earlier.", -+ "target_gt": "It's most illogical to contact An immaterial consciousness, Or, as examined earlier, Assemblies, as they are not things.", - "commentary_1": " གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ན་སེམས་ཀྱིས་མཐོང་བའི་ཚོར་བ་ཡོད་དོ་སྙམ་པ་ལ། སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་དང་ཡང་དག་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་སེམས་ཀྱིས་གཟུང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། རྣམ་ཤེས་ལ་ནི་ཆོས་ཅན། ཕྲད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་ཐལ། ལུས་ཏེ་གཟུགས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ཅན་གྱི་ཕྲད་པ་མེད་ཀྱང་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་ལ་ཚོགས་པ་ཙམ་ཡོད་དོ་ཞེ་ན། མི་རིགས་ཏེ། ཚོགས་པའང་བདེན་པའི་དངོས་པོར་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་སྔར་རྒྱུད་དང་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཞེས་པར་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་བཞིན་ནོ། །", - "target_pred": { -@@ -69622,7 +69622,7 @@ - }, - "743": { - "source": "གང་ཚེ་ཚོར་པོ་འགའ་མེད་ཅིང་། །ཚོར་བའང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ། །དེ་ཚེ་གནས་སྐབས་འདི་མཐོང་ནས། །སྲེད་པ་ཅི་ཕྱིར་ལྡོག་མི་འགྱུར། །", -- "target_gt": "When there is no one who feels, and feeling itself does not exist, then upon seeing this situation, why would craving not cease?", -+ "target_gt": "If there's not anyone who feels And there's not any feeling either, Once we have seen this situation, Why is it craving would not cease?", - "commentary_1": " ཚོར་བ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། རང་རིག་པ་ཉིད་ནི་སྔར་བསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་གྱིས་རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་སྔར་བསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །", - "commentary_2": "གང་གི་ཚེ་ཚོར་བ་པོའི་བདག་འགའ་ཡང་མེད་ཅིང་ཚོར་བ་ཉིད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་གནས་སྐབས་འདི་མཐོང་ནས་དེའི་ཚོར་བ་བདེ་སྡུག་ལ་འཐོབ་པ་དང་འབྲལ་བར་སྲེད་པ་ཅིའི་ཕྱིར་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་འགྱུར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -69790,7 +69790,7 @@ - }, - "749": { - "source": "གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་མེད། །དེ་ལ་བདེན་གཉིས་ག་ལ་ཡོད། །དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་གཞན་གྱིས་ན། །སེམས་ཅན་མྱ་ངན་ག་ལ་འདའ། །", -- "target_gt": "If there is thus no relative, Then how is it there are two truths? If it's from another relative, Then how could beings reach nirvana?", -+ "target_gt": "“If there is thus no relative, Then how is it there are two truths? If it's from another relative, Then how could beings reach nirvana?”", - "commentary_1": " དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྗོད་པའི་རིམ་པའོ། །གཞན་གྱིས་བདེན་པ་གཉིས་མི་འཐད་པར་བརྩད་པར་འདོད་ནས་གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཅིག་པུ་ཁོ་ནར་འགྱུར་གྱི། བདེན་པ་གཉིས་སུ་མི་འགྱུར་རོ། །ཡང་ན་དོན་དམ་པའི་རང་བཞིན་ཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱང་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་གཞན་ཏེ་རྒྱུད་གཞན་གྱི་བློས་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་དོ། །དེས་ན་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་འབའ་ཞིག་ནི་མ་ཡིན་གྱི། ཀུན་རྫོབ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་གཉི་ག་ཡང་གྲུབ་པ་ཡིན་པས་བདེན་པ་གཉིས་སུ་རྗོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་ན་ནི་དོན་དམ་པ་ཡང་བློའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་འགྱུར་ལ། བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པས་ན་དེའི་ཚེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དེ་ཐོབ་ནས་སེམས་ཅན་མྱ་ངན་ལས་ག་ལ་འདའ་སྟེ། གང་གིས་ནི་གྲོལ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་ལན་བརྗོད་པ་འདི་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་དེ་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཀུན་རྫོབ་མེད་པར་ཐལ་བ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ལས། རྩོད་པ་ནི། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་མེད་ན་སྐྱེ་འཇིག་ཅན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་མེད་པས་དབུ་མ་པ་དེའི་ལུགས་ལ་བདེན་གཉིས་ག་ལ་ཡོད་དེ་མེད་པར་འགྱུར་ལ། གལ་ཏེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་འཇིག་མེད་པ་དེ་ལྟར་ན་ཀུན་རྫོབ་གཞན་འཁྲུལ་པའི་བློ་ཅན་གྱིས་སྐྱེ་འཇིག་ཅན་དུ་བཏགས་པ་ཙམ་གྱིས་འཇོགས་ན་ནི་སེམས་ཅན་མྱ་ངན་ལས་ག་ལ་འདའ་སྟེ་མི་འདའ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཁ་ཅིག་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཀྱང་གཞན་གྱིས་སྐྱེ་འཇིག་ཅན་དུ་བཏགས་པས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འགྱུར་བས་སོ་ཞེ་ན། དེའི་ལན་ནི། དོན་ལ་སྐྱེ་མེད་ཡིན་ཡང་དེ་མ་རྟོགས་པས་སྐྱེ་འཇིག་ཅན་དུ་རྟོག་ཅིང་བློས་ཡུལ་དུ་བྱས་པ་དེ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འཇོགས་པས་དེ་མེད་པར་མི་འགྱུར་ལ། དེས་མྱང་འདས་མེད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། གཞན་གྱིས་འཁྲུལ་པས་གཞན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་མི་འགྱུར་ལ།", - "target_pred": { -@@ -69874,7 +69874,7 @@ - }, - "752": { - "source": "གང་ཚེ་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཡི། །རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས་ནི་དཔྱོད་བྱེད་ན། །དེ་ཚེ་རྣམ་དཔྱོད་དེ་ཡང་ནི། །རྣམ་དཔྱོད་ཕྱིར་ན་ཐུག་པ་མེད། །", -- "target_gt": "When analysis is done by analytical wisdom, then that analytical wisdom itself must also be analyzed, therefore there is no end.", -+ "target_gt": "“If the analysis must be Analyzed analytically, So too must that analysis Be analyzed, ad infinitum.”", - "commentary_1": " གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་རྟོག་པས་གཞན་ཞིག་ལ་བརྟགས་ནས། དེ་ཡང་རྟོག་པར་བྱེད་པ་གཅིག་གིས་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ན་ནི་དེའི་ཚེ་ཡང་རྟོག་པར་བྱེད་པ་གཞན་ཞིག་གིས་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། ཡང་དེ་ཡང་གཞན་ཞིག་གིས་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ལ་ནི་བརྟག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་གྱི་འོན་ཀྱང་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཉིད་ལའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་དགོས་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་ནི། གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་དཔྱོད་ཅིང་བདེན་པར་གྲུབ་པའི་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས་དཔྱོད་པར་བྱེད་དགོས་ན་དེའི་ཚེ་རྣམ་དཔྱོད་དེ་ཡང་རྣམ་དཔྱོད་གཞན་གྱིས་དཔྱོད་དགོས་པའི་ཕྱིར་ན་ཐུག་མེད་དུ་འགྱུར་བས་རྩ་བའི་དཔྱད་བྱ་མ་ངེས་པར་འགྱུར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -69958,7 +69958,7 @@ - }, - "755": { - "source": "འོན་ཏེ་ཤེས་བྱ་ལས་ཤེས་གྲུབ། །ཤེས་བྱ་ཡོད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། །དེ་སྟེ་ཕན་ཚུན་དབང་གིས་ཡོད། །གཉི་ག་ཡང་ནི་མེད་པར་འགྱུར། །", -- "target_gt": "If entities are proven by knowing, what basis does knowing have to exist? If what's known proves there is knowing, what basis has what's known for being? If each exists by force of the other, then neither of them could exist.", -+ "target_gt": "But if what's known proves there is knowing, What basis has what's known for being? If each exists by force of the other, Then neither of them could exist.", - "commentary_1": " འོན་ཏེ་ཤེས་བྱའི་དབང་གིས་ཏེ་གཞལ་བར་བྱ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཚད་མ་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེས་ན་གང་གིས་ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་སྙམ་ན་ནི། དེའི་ཚེ་གཞལ་བྱ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་གང་གིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ། དེ་སྟེ་ཤེས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཤེས་བྱ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་འཇོག་ཅིང་། ཤེས་བྱའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཤེས་པ་ཉིད་དུ་འཇོག་གོ་ཞེ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་གཉིས་ཀ་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཅིག་མ་གྲུབ་པས་གཉིས་པ་ཡང་མི་འགྲུབ་པོ། །", - "commentary_2": "འོན་ཏེ་ཤེས་བྱ་ལས་ཤེས་པ་གྲུབ་བོ་ཞེ་ན། ཤེས་བྱ་ཡོད་པ་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། ཕན་ཚུན་གཅིག་གི་དབང་གིས་གཅིག་ཡོད་ན། དེའི་ཚེ་གཅིག་མ་གྲུབ་པར་གཅིག་མི་འགྲུབ་པས་གཉིས་ཀ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ།", - "target_pred": { -@@ -69986,7 +69986,7 @@ - }, - "756": { - "source": "གལ་ཏེ་བུ་མེད་ཕ་མིན་ན། །བུ་ཉིད་གང་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། །བུ་མེད་པར་ནི་ཕ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་དེ་གཉིས་མེད་པ་ཉིད། །", -- "target_gt": "If there's no child, one's not a father. So how then can the child arise? Without a child, there is no father. Likewise these two are nonexistent.", -+ "target_gt": "One's not a parent without a child, So how then can the child arise? Without a child, there is no parent. Likewise these two are nonexistent.", - "commentary_1": " ཕ་མེད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་དཔེ་སྟེ། འགའ་ཞིག་གིས་བུ་སྐྱེད་པ་ན་ཕར་འགྱུར་གྱི། ཇི་སྲིད་དུ་མ་བསྐྱེད་ཀྱི་བར་དེ་སྲིད་ནི་མ་ཡིན་ལ། ཇི་སྲིད་དུ་ཕ་མེད་པར་འགྱུར་གྱི་བར་དེ་སྲིད་དུ་བུའི་སྐྱེ་བ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་གཉིས་ཀ་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། ཕན་ཚུན་ལྟོས་ནས་གཉིས་གྲུབ་པའི། །གཉིས་ཀའི་དོན་དམ་ཉིད་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་ཤེས་བྱ་དག་ཀྱང་མ་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ། །རྒོལ་བ་པོས་བརྗོད་པ་མྱུ་གུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཚོན་ཞེས་པ་ནི་གོ་བར་བྱེད་པའོ། །", - "commentary_2": "དཔེར་ན་གལ་ཏེ་བུ་མེད་ན་ནི་ཕ་གྲུབ་པ་མིན་ལ་ཕ་མ་གྲུབ་ནའང་བུ་ཉིད་གང་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། དེ་ལྟར་བུ་མེད་པར་ཕ་དང་ཕ་མེད་པར་བུ་མེད་པས་མཐར་གཉིས་ཀ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡུལ་ཤེས་དེ་གཉིས་ཀྱང་མེད་པ་ཉིད་དོ། །", - "target_pred": { -@@ -70014,7 +70014,7 @@ - }, - "757": { - "source": "མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་ཞིང་། །ས་བོན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་བཞིན། །ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་ཤེས་པ་ཡིས། །དེ་ཡོད་པ་ནི་ཅིས་མི་རྟོགས། །", -- "target_gt": "A shoot arises from a seed, And due to this, the seed is known. Why don't we know the object exists Through the cognition it produces?", -+ "target_gt": "“A shoot arises from a seed, And due to this, the seed is known. Why don't we know the object exists Through the cognition it produces?”", - "commentary_1": " མྱུ་གུ་ཉིད་བཞིན་དུ་ཤེས་པའི་ཤེས་བྱ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་ཅི་སྟེ་རྟོགས་ཤིང་གོམས་པར་མི་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ཉེས་སྤོང་གི་ལན་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་ལྟོས་ཀྱང་འགྲུབ་པ་མི་འགལ་ཏེ། དཔེར་ན་མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་བས་དེ་ལ་ལྟོས་ཀྱང་ས་བོན་ཡོད་པར་མྱུ་གུ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་པ་བཞིན་དུ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པ་ཡིས་ཤེས་བྱ་དེ་ཡོད་པར་ནི་ཅིས་མི་རྟོགས་ཤེ་ན། མི་མཚུངས་ཏེ།", - "target_pred": { -@@ -70098,7 +70098,7 @@ - }, - "760": { - "source": "དབང་ཕྱུག་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །རེ་ཞིག་དབང་ཕྱུག་གང་ཡིན་སྨྲོས། །འབྱུང་རྣམས་ཞེ་ན་དེ་ལྟ་མོད། །མིང་ཙམ་ལ་ཡང་ཅི་ཞིག་ངལ། །", -- "target_gt": "If God is the cause of sentient beings, Then tell us first, please, what is God? \"The elements,\" you say. So be it— Why bother over a mere name?", -+ "target_gt": "If God is the cause of sentient beings, Then tell us first, please, what is God? “The elements,” you say. So be it— Why bother over a mere name?", - "commentary_1": " སྣ་ཚོགས་འདི་ནི་དབང་ཕྱུག་རྒྱུར་བྱས་ནས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། དབང་ཕྱུག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། སྨོས་ཞེས་པ་ནི་འདི་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ཡིན་སྟོན་ཅིག་པའོ། །གལ་ཏེ་འབྱུང་རྣམས་ཏེ་ས་ལ་སོགས་པ་རྒྱུ་ཡིན་ན་ནི་ས་ལ་སོགས་པ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང་ལྡོག་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱུ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པས་ཆོག་མོད། མིང་ཙམ་ལ་ངལ་བར་བྱེད་པ་ཅིའི་ཐ་ཚིག་གཞན་ཡང་སྒྲའི་སྒོ་ནས་སྐྱོན་རྟག་ཏུ་དགལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "དང་པོ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་དབང་ཕྱུག་མ་གྲུབ་པ་ནི། རིགས་པ་ཅན་དང་བྱེ་བྲག་པ་དག་དབང་ཕྱུག་ཅེས་པ་ལྷར་གཏོགས་པ། གཙང་ཞིང་མཆོད་པར་འོས་པ། རྟག་པ། གཅིག་པུ། ཀུན་གྱི་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་པ་སྟེ། ཆོས་ལྔ་ལྡན་ཞིག་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པར་འདོད་ན་རེ་ཞིག་དབང་ཕྱུག་དེ་གང་ཡིན་སྨྲོས་ཞེས་དྲིས་པ་ན། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་དག་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་མོད། དེ་དག་ལ་དབང་ཕྱུག་ཏུ་འདོགས་ན་མིང་ཙམ་ལ་ཡང་ཅི་ཞིག་ངལ་ཏེ་མི་རྩོད་མོད་ཀྱི།", - "target_pred": { -@@ -70126,7 +70126,7 @@ - }, - "761": { - "source": "འོན་ཀྱང་ས་སོགས་དུ་མ་དང་། །མི་རྟག་གཡོ་མེད་ལྷ་མིན་ཞིང་། །འགོམ་བྱ་ཉིད་དང་མི་གཙང་བས། །དེ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཉིད་མ་ཡིན། །", -- "target_gt": "However, earth and such are multiple, impermanent, inanimate, and not divine. They're stepped upon and filthy, so they are not God.", -+ "target_gt": "But earth and such are multiple, Impermanent, inanimate, And not divine. They're stepped upon And filthy, so they are not God.", - "commentary_1": " འོན་ཀྱང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དུ་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ས་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་དུ་མའོ། །མི་རྟག་པ་ནི་རྣམ་པར་འཇིག་པའོ། །སེམས་མེད་པ་ནི་ཤེས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལྷ་མ་ཡིན་པ་ནི་བརྟེན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའོ། །འགོམས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྐང་པ་ལ་སོགས་པས་གནོན་ཅིང་འགོམས་པར་བྱ་བའོ། །མི་གཙང་བ་ནི་གང་ཞིག་བཙོག་པར་གྱུར་པ་རྣམས་སོ། །གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་འདི་ནི་བསམ་དུ་མེད་པ་སྟེ།", - "commentary_2": "འོན་ཀྱང་ཁྱོད་རང་འདོད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་མེད་དེ། ས་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ནི་དུ་མ་དང་། མི་རྟག་པ་དང་། གཡོ་བའི་སེམས་མེད་པ་དང་། ལྷ་མིན་ཞིང་འགོམ་པར་བྱ་བ་ཉིད་དང་། མི་གཙང་བ་དང་བཅས་པས་དེ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཉིད་མ་ཡིན་ལ།", - "target_pred": { -@@ -70182,7 +70182,7 @@ - }, - "763": { - "source": "དེས་བསྐྱེད་འདོད་པའང་གང་ཞིག་ཡིན། །བདག་ནི་དེ་དང་ས་སོགས་དང་། །དབང་ཕྱུག་ངོ་བོའང་རྟག་མིན་ནམ། །ཤེས་པ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེ་དང་། །", -- "target_gt": "What do you posit He creates? A self? Aren't that and earth and such And God by nature permanent? Cognition arises from its object.", -+ "target_gt": "What do you posit He creates? A self? Aren't that and earth and such And God by nature permanent? Cognition arises from its object", - "commentary_1": " དེས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དབང་ཕྱུག་དེས་ཅི་ཞིག་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བར་འདོད། གལ་ཏེ་བདག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། བདག་དེ་ནི་རྟག་པ་ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་འབྲས་བུར་འགྱུར། ས་ལ་སོགས་པའི་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རགས་པའི་བྱ་བ་ནི་ཆུང་ངུ་ནས་དགག་པར་བྱ་བའོ། །དབང་ཕྱུག་ཅེས་བྱ་བ་ནས་དབང་ཕྱུག་ནི་རྟག་པ་དེས་བདག་ཉིད་བྱེད་པ་འགལ་བའོ། །འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་ཡོད་ཀྱི་བར་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པ་ཡང་ཐོག་མ་མེད་པས་ན་དེས་བྱས་པ་ནི་མ་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་ཤེས་པས་སྐྱེད་པའི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ལས་ལས་བྱུང་བའི་བདེ་བ་དང་། འདི་སྡུག་བསྔལ་དེ་དག་ཀྱང་དེས་བྱས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་དེ་ཡིས་བསྐྱེད་པ་མེད་པ་ནི། དབང་ཕྱུག་དེས་བསྐྱེད་པར་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེས་དྲིས་པ་ན། བདག་དང་ས་སོགས་ཀྱི་རྡུལ་དང་དབང་ཕྱུག་ཉིད་ཀྱི་རིགས་རྒྱུན་ཕྱི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་དག་གི་ངོ་བོ་རྟག་པར་འདོད་པ་མིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་བྱར་འགལ་ལོ། །ཤེས་པ་ཡང་དོན་གྱི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་ལ་རིག་ཙམ་དུ་ཐོག་མ་མེད་པ་ཅན་གྱི་རིག་པ་སྔ་མ་སྔ་མ་ལས་སྐྱེས་ཤིང་།", - "target_pred": { -@@ -70210,7 +70210,7 @@ - }, - "764": { - "source": "ཐོག་མེད་བདེ་སྡུག་ལས་ལས་ཡིན། །དེ་ཡིས་གང་ཞིག་བསྐྱེད་པ་སྨྲོས། །རྒྱུ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་མིན་ན། །འབྲས་བུའི་ཐོག་མ་ག་ལ་ཡོད། །", -- "target_gt": "Without beginning, pleasure and pain are from actions. Do say what He creates. If the cause has no beginning, How can there be a beginning to results?", -+ "target_gt": "Without beginning; pleasure and pain, From actions. Do say what He creates. And if the cause has no beginning, How's there a beginning to results?", - "commentary_1": " གཞན་ཡང་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཀྱི་རྒྱུ་དབང་ཕྱུག་ཡིན་ན་ནི། དེའི་ཐོག་མ་འདི་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་མེད་པས་དེའི་ཚེ་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་རྟག་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ན། སྲིད་པ་ཆགས་ནས་ཚུར་ཁོ་ན་སྐྱེད་ཀྱི་འཇིག་པའི་ཚེ་མ་ཡིན་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན། དེས་ན་ནུས་པ་རྟག་པ་དེ་ལ་སྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཐོག་མ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན་འབྲས་བུ་ལ་ཐོག་མ་གང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ཁོ་བོ་ཅག་གི་ལྟར་ན་ནི་འཇིག་པའི་ཚེ་ནུབ་པར་འགྱུར་བའི་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་དྲན་པའི་རིགས་ཤེས་པ་འོད་གསལ་བ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེས་ནས། དེས་ན་ཡང་འདི་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །", - "commentary_2": "བདེ་སྡུག་ནི་ལས་དགེ་མི་དགེ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་པས་དབང་ཕྱུག་དེ་ཡིས་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་སྐྱེད་པ་སྨྲོས་ཤིག གསུམ་པ་དེ་སྐྱེད་བྱེད་དུ་མི་རུང་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཐལ་བ་བརྗོད་པ་ནི། རྒྱུ་དབང་ཕྱུག་འབྲས་བུ་སྐྱེད་བྱེད་རྟག་པ་དེ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་པ་མིན་ན་དེའི་འབྲས་བུ་བདེ་སོགས་ལ་ཡང་ཐོག་མ་ག་ལ་ཡོད་དེ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིང་།", - "target_pred": { -@@ -70266,7 +70266,7 @@ - }, - "766": { - "source": "གལ་ཏེ་ལྟོས་ན་ཚོགས་པ་ཉིད། །རྒྱུ་ཡིན་འགྱུར་གྱི་དབང་ཕྱུག་མིན། །ཚོགས་ན་མི་སྐྱེ་དབང་མེད་ཅིང་། །དེ་མེད་པར་ནི་སྐྱེ་དབང་མེད། །", -- "target_gt": "If dependent, the assembly would be the cause, not God. When assembled, He would have no power to not create, and without it, no power to create.", -+ "target_gt": "If He's dependent, the assembly Would be the cause, and God would not. When they're assembled, He would have No power to not create, and when They're not, no power to create.", - "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཚོགས་པ་ལ་ལྟོས་པ་ཡིན་ན་ནི། དེའི་ཚེ་ཚོགས་པའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང་ལྡོག་པས་བསྒྲུབས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དབང་ཕྱུག་རྒྱུར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "གལ་ཏེ་རྐྱེན་ཚོགས་པ་ལ་ལྟོས་ན་ཚོགས་པ་དེ་ཉིད་རྒྱུ་ཡིན་པར་འགྱུར་གྱི་དབང་ཕྱུག་རྒྱུ་མིན་པར་ཐལ་ཏེ། རྒྱུ་རྐྱེན་ཚོགས་ན་དབང་ཕྱུག་ལ་འབྲས་བུ་མི་བསྐྱེད་པའི་དབང་མེད་ཅིང་ཚོགས་པ་དེ་མེད་པར་བསྐྱེད་དབང་ཡང་མེད་པས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -70322,7 +70322,7 @@ - }, - "768": { - "source": "གང་དག་རྡུལ་ཕྲན་རྟག་སྨྲ་བ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྔར་བཟློག་ཟིན། །གཙོ་བོ་རྟག་པ་འགྲོ་བ་ཡི། །རྒྱུ་ཡིན་པར་ནི་གྲངས་ཅན་འདོད། །", -- "target_gt": "Those who say atoms are permanent have been refuted earlier. The Samkhyas hold that the permanent, primal substance is the cause of beings.", -+ "target_gt": "Those who say atoms are permanent Have been refuted earlier. The permanent, primal substance is The cause of beings, hold the Samkhyas.", - "commentary_1": " གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ལས་བྱུང་བའི་འབྲས་བུ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། གང་དག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཆ་ཤས་ཀྱང་ནི་རྡུལ་ཕྱེ་ནས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་སྔར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་བཟློག་ཟིན་ཏོ། །གཙོ་བོ་རྒྱུར་གྱུར་ནས་འགྲོ་བ་རྣམས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བྱེ་བྲག་པ་གང་དག་རྡུལ་ཕྲན་རྟག་པས་སྣོད་བཅུད་ཐམས་ཅད་བསྐྱེད་པར་འདོད་པ་དེ་དག་ཀྱང་མི་རིགས་ཏེ། རྡུལ་ཕྲན་རྟག་པ་ནི་སྔར། རྡུལ་དེ་ཡང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ཞེས་པས་བཟློགས་ཟིན་པས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འདོད་པ་དགོད་པ་དང་། དེ་དགག་པའོ། ། དང་པོ་ནི། གྲངས་ཅན་པ་དག་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་བདག་རིག་པ་དང་གཙོ་བོ་བེམ་པོ་གཉིས་སུ་འདུས་པ་ལས་བདག་ནི་སྔར་ལྟར་ཆོས་ལྔ་ལྡན་ཏེ་རྒྱུ་འབྲས་གང་ཡང་མ་ཡིན་ལ། གཙོ་བོ་རྟག་པ་གཅིག་པུ་བེམ་པོ་སུས་ཀྱང་མི་མཐོང་བ་ཀུན་གྱི་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་པ་སྟེ་ཆོས་ལྔ་ལྡན་ཞིག་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་འདོད་ལ།", - "target_pred": { -@@ -70350,7 +70350,7 @@ - }, - "769": { - "source": "སྙིང་སྟོབས་རྡུལ་དང་མུན་པ་ཞེས། །བྱ་བའི་ཡོན་ཏན་མཉམ་གནས་ནི། །གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་རབ་བརྗོད་དེ། །མི་མཉམ་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད། །", -- "target_gt": "The so-called qualities of sattva, rajas, and tamas, when balanced, are called the primal substance. When unbalanced, they are said to be beings.", -+ "target_gt": "They say that when the qualities— The so-called sattva, rajas, and tamas— Are balanced, that's the primal substance. Unbalanced, they are called the world.", - "commentary_1": " གཙོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མཉམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནུས་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་སོ། །མི་མཉམ་འགྲོ་བ་ཞེས་ནི་བརྗོད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གང་གི་ཚེ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་མི་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་དང་གནས་པ་རྣམས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ཀྱང་འདི་ལྟར་རང་བཞིན་ལས་ཆེན་པོ། དེ་ལས་ང་རྒྱལ། དེ་ལས་ཡོན་ཏན་བཅུ་དྲུག་གོ། །བཅུ་དྲུག་པོའི་ལྔ་ལས་འབྱུང་བ་ལྔའོ། །འདིའི་དོན་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ་དེ་ལས་ངར་འཛིན་པའོ། །ངར་འཛིན་པ་ལས་ནི་ལས་ཀྱི་དབང་པོ་ལྔ་སྟེ། ངག་དང་། ལག་པ་དང་། རྐང་པ་དང་། རྐུ་བ་དང་། མཚན་མ་རྣམས་སོ། །བློའི་དབང་པོ་ལྔ་སྟེ། རྣ་བ་དང་། པགས་པ་དང་། མིག་དང་། ལྕེ་དང་། སྣ་རྣམས་དང་། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་དང་། སྒྲ་དང་། གཟུགས་དང་། རོ་དང་། དྲི་དང་། རེག་རྣམས་ཏེ་བཅུ་དྲུག་གོ། །སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་ལས་ནི། ས་དང་། ཆུ་དང་། མེ་དང་། རླུང་དང་། ནམ་མཁའ་སྟེ་འབྱུང་བ་ལྔ་རྣམས་དང་། དེ་དག་རྣམས་དང་བདག་སྟེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་རྣམས་སོ། །འདི་དག་གི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་བརྗོད་པའི་རྩ་བ་རང་བཞིན་ནི་འགྱུར་བ་མེད་པའོ། །ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བདུན་ནི་རང་བཞིན་དང་འགྱུར་བའོ། །བཅུ་དྲུག་པོ་འདི་རྣམ་པར་འགྱུར་བའོ། །སྐྱེས་བུ་ནི་རང་བཞིན་ཡང་མ་ཡིན་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོད་དོ། །དེ་ལ་ལན་བརྗོད་པ།", - "commentary_2": "དེའི་ངོ་བོ་ནི་སྙིང་སྟོབས་དང་རྡུལ་དང་མུན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་ཅན་བདེ་སྡུག་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གསུམ་ཆ་མཉམ་པར་གནས་པ་སྟེ། དེའི་རང་བཞིན་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་ཞེས་བྱ་བར་བརྗོད་ཅིང་། དེ་རྣམས་ཆ་མི་མཉམ་པ་ལས་རྣམ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡང་ཐོག་མར་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ཤེལ་ལྟར་དྭངས་པ་འབྱུང་ཞིང་། དེ་ལ་ནང་ནས་སྐྱེས་བུ་དང་། ཕྱི་ནས་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་འཆར་བས་དེ་གཉིས་འདྲེས་པ་ལས་སྐྱེས་བུས་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཐ་སྙད་བྱེད་དོ། ། དེ་ནས་ང་རྒྱལ་དང་། དེ་ལས་མིག་ལ་སོགས་པའི་བློའི་དབང་པོ་ལྔ་དང་། ཁ་དང་། རྐང་པ་དང་། ལག་པ་དང་། བཤང་གཅིའི་ལམ་གཉིས་ཏེ་ལས་ཀྱི་དབང་པོ་ལྔ་དང་། ཐུན་མོང་དུ་ཡིད་དེ་དབང་པོ་བཅུ་གཅིག་དང་། སྒྲ་དང་། རེག་བྱ་དང་། རོ་དང་། གཟུགས་དང་། དྲི་སྟེ་དེ་ཙམ་ལྔ་དང་བཅས་པས་ཚོགས་པ་བཅུ་དྲུག་འབྱུང་ཞིང་། དེ་ཙམ་ལྔ་ལས་རིམ་པ་ལྟར་ནམ་མཁའ་དང་། རླུང་དང་། མེ་དང་། ཆུ་དང་། ས་སྟེ་འབྱུང་བ་ལྔ་འབྱུང་སྟེ། ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ནི་འབྲས་བུར་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་དེ། རང་བཞིན་ལས་ཆེན་དེ་ལས་ང་རྒྱལ་ཏེ། །དེ་ལས་ཚོགས་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་གོ །བཅུ་དྲུག་པོ་ནི་དེ་དག་རྣམས་ལས་ཀྱང་། །དེ་ཙམ་ལྔ་ལས་འབྱུང་བ་རྣམ་ལྔ་འབྱུང་། །ཞེས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -70406,7 +70406,7 @@ - }, - "771": { - "source": "ཡོན་ཏན་མེད་ན་སྒྲ་སོགས་ཀྱང་། །ཡོད་ཉིད་ཤིན་ཏུ་རྒྱང་རིང་འགྱུར། །སེམས་མེད་གོས་ལ་སོགས་པ་ལ། །བདེ་སོགས་ཡོད་པ་སྲིད་པའང་མིན། །", -- "target_gt": "It is far-fetched for sound and such to exist without qualities. Pleasure and such aren't possible in cloth and other mindless things.", -+ "target_gt": "It is far-fetched for sound and such To exist without the qualities, And pleasure and such aren't possible In cloth and other mindless things.", - "commentary_1": " ཉེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་ཡོན་ཏན་ཡོད་པར་མ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་དེས་རྒྱུ་བྱས་པའི་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ནི་རིང་དུ་སྤངས་པ་ཉིད་དོ། །གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་གོས་ལ་སོགས་པའི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ་ཞེས་གྲངས་ཅན་རྣམས་འདོད་ན། དེ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་སེམས་མེད་པའི་གོས་ལ་སོགས་པ་སེམས་མེད་པ་ཉིད་དང་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་ཉིད་དུ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པའི་དངོས་པོའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་རང་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པས་ན། གོས་ལ་སོགས་པ་ལ་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་རིགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། ལན་བརྗོད་པ་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་སེམས་མེད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གོས་ལ་སོགས་པའི་ཡན་ལག་ཅན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན། རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན། ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །", - "commentary_2": "རྒྱུ་ཡོན་ཏན་གསུམ་མེད་ན་འབྲས་བུ་སྒྲ་སོགས་རྣམ་འགྱུར་རྣམས་ཀྱང་ཡོད་པ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་རྒྱང་རིང་སྟེ་མི་སྲིད་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གོས་ལ་སོགས་ཏེ་དེ་ཙམ་ལྔ་པོ་ཆོས་ཅན། དེ་ལ་བདེ་སོགས་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་ཡོད་པ་སྲིད་པ་མ་ཡིན་ཏེ་སེམས་མེད་པས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -70462,7 +70462,7 @@ - }, - "773": { - "source": "སྣམ་སོགས་ལས་ནི་བདེ་སོགས་ཡིན། །དེ་མེད་ཕྱིར་ན་བདེ་སོགས་མེད། །བདེ་སོགས་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཡང་། །ནམ་ཡང་དམིགས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །", -- "target_gt": "Pleasure and so forth come from blankets; Without them, there's no pleasure and such. And pleasure and so forth Are never observed as permanent.", -+ "target_gt": "Pleasure and so forth come from blankets; Without them, there's no pleasure and such. And pleasure and so forth as well Are never observed as permanent.", - "commentary_1": " འོན་ཀྱང་སྣལ་མ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ལས་ཏེ། གོས་ལ་སོགས་པ་ལས་ནི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བར་མཐོང་བ་ཡིན་པ་དེ་བས་ན། དེ་མེད་པས་ན་སྟེ། རྣམ་པར་དཔྱད་ན་གོས་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་ན། བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡོན་ཏན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་འདོད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", - "commentary_2": "དཔྱད་ན་རྒྱུ་སྣམ་སོགས་དེ་བདེན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་དེའི་འབྲས་བུ་བདེ་སོགས་བདེན་པ་མེད་དོ། །གསུམ་པ་ནི། བདེ་སོགས་ཆོས་ཅན། རྟག་པ་ཉིད་དུ་ནམ་ཡང་དམིགས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རེས་འགའ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -70490,7 +70490,7 @@ - }, - "774": { - "source": "བདེ་སོགས་གསལ་བ་ཡོད་ཉིད་ན། །མྱོང་བ་ཅི་ཕྱིར་འཛིན་མ་ཡིན། །དེ་ཉིད་ཕྲ་མོར་གྱུར་ན་དེ། །རགས་དང་ཕྲ་བའང་ཇི་ལྟར་ཡིན། །", -- "target_gt": "If pleasure and so forth clearly exist, why isn't the feeling apprehended? If that very thing has become subtle, how can it be both gross and subtle?", -+ "target_gt": "If instances of pleasure exist, Why isn't the feeling apprehended? You say just that has become subtle, But how can it be gross and subtle?", - "commentary_1": " བདེ་སོགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་སྙམ་པ་ལ། བརྗོད་པ། བདེ་སོགས་གསལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དུས་གཅིག་གི་ཚེ་བདེ་བ་གསལ་བ་རྟག་པ་ཉིད་དུ་བདེན་པ་ཉིད་ཡིན་ན། རྟག་ཏུ་དེ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་ཅིའི་ཕྱིར་མ་གྱུར། གལ་ཏེ་མངོན་པར་གསལ་བ་ཉིད་ནུས་པ་ཕྲ་མོའི་གནས་སྐབས་སུ་གྱུར་པས་ན། གཞན་གྱི་ཚེ་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། བརྗོད་པ། རགས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རགས་པ་སྟེ་མངོན་པར་གསལ་བའི་རྟག་པ་དེ་ཉིད་ཕྲ་བ་སྟེ་མི་གསལ་བར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ། རྟག་པའི་རང་བཞིན་གཅིག་ལ་དུ་མ་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །", - "commentary_2": "གལ་ཏེ་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བ་རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་ན། སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་དུས་ན་ཡང་བདེ་བ་མྱོང་བ་ཅིའི་ཕྱིར་འཛིན་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་འགྱུར་བར་ཐལ་ལོ། །སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་དུས་ན་བདེ་བ་དེ་ཉིད་ཕྲ་མོར་གྱུར་བས་མི་མྱོང་ངོ་ཞེ་ན། རྟག་པ་དེ་རེས་རགས་པ་དང་རེས་ཕྲ་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཏེ།", - "target_pred": { -@@ -70574,7 +70574,7 @@ - }, - "777": { - "source": "གསལ་བ་མེད་པ་སྐྱེ་བར་ནི། །ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་གནས་པ་ཉིད། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་གནས་ན། །ཟན་ཟ་མི་གཙང་ཟ་བར་འགྱུར། །", -- "target_gt": "A nonexistent instance arising amounts to this, despite your wish. If the result dwells in the cause, then eating food is eating feces.", -+ "target_gt": "A nonexistent instance arising Amounts to this, despite your wish. If the result dwells in the cause, Then eating food is eating feces,", - "commentary_1": " ལན་བརྗོད་པ། མཐོང་བའི་གསལ་བ་མེད་པ་སྟེ་མེད་པ་ཉིད་སྐྱེ་བར་ཇི་ལྟར་མི་འདོད། གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་ཟས་དེ་བཟའ་བར་བྱ་བའི་ཟས་རྣམས་མི་གཙང་བ་སྟེ་བཤང་བ་ལ་སོགས་པ་ཟ་བར་འགྱུར་རོ། །", - "commentary_2": "གསལ་བ་སྔར་མེད་པ་སྐྱེ་བ་ནི་ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་ཁྱོད་ཀྱི་ལུགས་ལའང་གནས་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། སྔར་མི་གསལ་བ་ཕྱིས་གསལ་བར་སྐྱེ་བར་འདོད་པས་སོ། །གཉིས་པ་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་ནི། གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་གནས་ན་ཟན་ཟ་བ་དེ་མི་གཙང་བ་ཟ་བར་འགྱུར་ལ།", - "target_pred": { -@@ -70602,7 +70602,7 @@ - }, - "778": { - "source": "རས་ཀྱི་རིན་གྱིས་རས་བལ་གྱི། །ས་བོན་ཉོས་ལ་བགོ་བར་གྱིས། །འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པས་མ་མཐོང་ན། །དེ་ཉིད་ཤེས་ཀྱིས་བཞག་དེ་ཉིད། །", -- "target_gt": "For the price of cotton cloth, you should buy cotton seeds and wear them. If worldly people don't see it due to delusion, those who know reality should present this truth.", -+ "target_gt": "And for the price of cotton cloth, You should buy cotton seeds and wear them. “Since they're deluded, people don't see it.” But those who know reality", - "commentary_1": " རས་ཀྱི་རིན་ཉིད་དེ་རས་ཉོ་བའི་རིན་ཉིད་གྱོན་པར་བྱེད་པ་སྟེ་ལུས་ལ་བགོ་བར་བྱ་བའོ། །གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པ་སྟེ་མི་ཤེས་པས་རྒྱུ་ས་བོན་ལ་སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པ་མ་མཐོང་ངོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཤེས་པའི་གྲངས་ཅན་ལ་ཡང་རྨོངས་པ་དེ་གནས་པ་མ་ཡིན་པས་དེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་མཐོང་བར་མི་འགྱུར། ཡང་ན་དེ་གནས་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་རྣམ་པར་གནས་པའོ། །", - "commentary_2": "རས་ཀྱི་རིན་གྱིས་རས་བལ་གྱི་ས་བོན་ཉོས་ལ་དེ་བགོ་བར་གྱིས་ཤིག གསུམ་པ་དེའི་ལན་དགག་པ་ནི། དངོས་པོ་ལ་དེ་ལྟར་གནས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པས་ས་བོན་ལ་རས་མ་མཐོང་བས་མི་གོན་ནོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ཤེས་པར་འདོད་པའི་སེར་སྐྱ་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་རྣམ་གཞག་ས་བོན་མི་གོན་པར་རས་གོན་པ་དེ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་།", - "target_pred": { -@@ -70630,7 +70630,7 @@ - }, - "779": { - "source": "ཤེས་དེ་འཇིག་རྟེན་ལ་ཡང་ནི། །ཡོད་པས་ཅི་སྟེ་མཐོང་མ་ཡིན། །འཇིག་རྟེན་ཚད་མ་ཉིད་མིན་ན། །གསལ་བ་མཐོང་བའང་བདེན་མ་ཡིན། །", -- "target_gt": "And there are some people who know it—why do they not see it? If worldly folk lack valid knowledge, then seeing the manifest is not true.", -+ "target_gt": "Present this, and there are some people Who know it—why do they not see it? If worldly folk lack valid knowledge, Then seeing the manifest is not true.", - "commentary_1": " ཡང་ན་གྲངས་ཅན་ལ་ཡང་སྣམ་བུ་དེ་ས་བོན་ལ་གནས་པ་ཡིན་པས་དེ་ཉིད་ཅི་སྟེ་གྱོན་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའོ། །གཞན་ཡང་འཇིག་རྟེན་པ་ལ་ཡང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲགས་པ་དེ་ནི་ཡོད་ན་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ལྟ་བར་མི་བྱེད།", - "commentary_2": "ཁྱོད་ཉིད་ལུགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དེ་ཉིད་ཤེས་པ་དེ་རྒྱུ་འཇིག་རྟེན་པ་ལ་ཡང་ཡོད་པ་དེས་ས་བོན་ལ་རས་ཅི་སྟེ་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ཏེ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །འཇིག་རྟེན་པ་ལའང་ཡོད་མོད་ཀྱི་རྒྱུའི་གནས་སྐབས་འཇིག་རྟེན་པའི་བློ་ཐམས་ཅད་ཚད་མ་མིན་པས་མི་རྟོགས་པར་འདོད་ན་ནི་བློ་དེས་འབྲས་བུ་ཉིད་གསལ་བར་མཐོང་བའང་བདེན་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། བློ་འཁྲུལ་པའི་ཡུལ་ཡིན་པས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -70658,7 +70658,7 @@ - }, - "780": { - "source": "གལ་ཏེ་ཚད་མ་ཚད་མིན་ན། །དེས་གཞལ་བརྫུན་པར་མི་འགྱུར་རམ། །དེ་ཉིད་དུ་ན་སྟོང་པ་ཉིད། །སྒོམ་པ་དེ་ཕྱིར་མི་འཐད་འགྱུར། །", -- "target_gt": "If valid cognition were invalid, Then would not what is known be false? Therefore, in suchness, meditating On emptiness is illogical.", -+ "target_gt": "“If valid cognition were invalid, Then would not what is known be false? Therefore, in suchness, meditating On emptiness is illogical.”", - "commentary_1": " ཅི་སྟེ་འཇིག་རྟེན་པའི་མཐོང་བ་ཚད་མ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་ན་ནི། དེའི་ཚེ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཚད་མས་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་མཐོང་བའི་འཇིག་རྟེན་པའི་མངོན་སུམ་ལ་སོགས་པ་དེ་ཡང་བདེན་པ་མ་ཡིན་ཏེ་ཚད་མར་མི་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཚད་མར་མངོན་པར་འདོད་ན་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། གང་གསལ་བར་མཐོང་བ་དེ་ནི་ཚང་མ་ཡིན་ནོ། །ཁོ་བོ་ཅག་གྲངས་ཅན་གྱི་ཚད་མ་ནི་གྲོལ་བའི་གནས་སྐབས་ན་རང་བཞིན་ལ་གསལ་བ་རྣམས་ཐིམ་པར་འགྱུར་ཏེ་དེ་འདོད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། དེས་ཏེ་ཚད་མ་དེས་གཞལ་བ་སྟེ་ཡོངས་སུ་བཅད་པའི་གང་གསལ་བའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཏེ་བརྫུན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་གསལ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་གྲངས་ཅན་པ་རྣམས་ལ་འཐད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཁོ་བོ་ཅག་སངས་རྒྱས་པའི་ལྟར་ན་ནི་བློས་བརྟགས་པ་ལ་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ། དངོས་པོ་ལ་མ་རེག་ཅིང་མ་བཙལ་བ་དེ་ནི་མེད་པ་སྟེ་བརྟགས་པའི་དངོས་པོ་ཉིད་བརྫུན་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་བརྫུན་ནོ། །དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་དངོས་པོ་ལ་ལྟོས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མ་གྲུབ་པ་དེའི་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡང་མི་འགྲུབ་པའོ། །ཡང་ན་གྲངས་ཅན་གྱི་རྩོད་པ་བསླང་བ་སྟེ་ཚད་མ་ནི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པར་འཛིན་པའོ། །གལ་ཏེ་ཚད་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་ན་ནི་དེའི་ཚེ་གང་ཚད་མ་མ་ཡིན་པས་གཞལ་བའི་གང་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་ཡང་བརྫུན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་སངས་རྒྱས་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་འདོད་པ་ནི་མི་འདོད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་དོགས་པ་ལ།", - "commentary_2": "བཞི་པ་རང་ལ་གནོད་པ་སྤང་བ་ནི། གལ་ཏེ་དབུ་མ་པའི་ལུགས་ལ་ཡུལ་འཇལ་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ་རྣམས་ཀྱང་ཚད་མ་མིན་ཏེ་འཁྲུལ་པ་ཡིན་ན་དེས་གཞལ་བའི་སྟོང་ཉིད་ཀྱང་རྫུན་པར་མི་འགྱུར་རམ་སྟེ། འགྱུར་བ་དེའི་ཕྱིར་དེ་ཉིད་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་སྒོམ་པའང་མི་འཐད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན།", - "target_pred": { -@@ -70854,7 +70854,7 @@ - }, - "787": { - "source": "དངོས་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་པ་ལ། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །འོན་ཏེ་དེ་ནི་མེད་ན་ཡང་། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །", -- "target_gt": "For a thing that exists already, what need is there for a cause? However, if it doesn't exist, what need is there for a cause?", -+ "target_gt": "If something can be fixed, what need Is there to be displeased? If something can't be fixed, what good Is it to be displeased?", - "commentary_1": " རྒྱུ་རྣམས་ལ་ཡང་ནུས་པ་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དངོས་པོ་ཡོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །ཅི་སྟེ་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་རྒྱུས་དགོས་པ་མེད་སྙམ་པ་ལ།", - "commentary_2": "གཉིས་པ་འབྲས་ཕྱོགས་ནས་སྟོང་པར་སྒྲུབ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། མཐའ་གཉིས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དགག་པ་དང་། འགག་པ་དགག་པ་དང་། དེས་ན་སྟོང་པར་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཡོད་པ་སྐྱེ་བ་དགག་པ་ནི། དངོས་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་པ་ལ་རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ། གྲུབ་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་མེད་པ་སྐྱེ་བ་དགག་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་མེད་པ་ཉིད་བསྐྱེད་བྱ་མ་ཡིན་པ་ནི། འོན་ཏེ་དེ་ན་མེད་ན་ཡང་རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ། དེ་འབྲས་བུ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", - "target_pred": { -@@ -70994,7 +70994,7 @@ - }, - "792": { - "source": "འགྲོ་བ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ། །རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ཆུ་ཤིང་འདྲ། །མྱ་ངན་འདས་དང་མ་འདས་པའང་། །དེ་ཉིད་དུ་ན་ཁྱད་པར་མེད། །", -- "target_gt": "Wandering beings are like dreams. When analyzed, they are like a banana tree. Reaching nirvana and not reaching Are not, in suchness, any different.", -+ "target_gt": "Wandering beings are like dreams, Like a banana tree when probed. Reaching nirvana and not reaching Are not, in suchness, any different.", - "commentary_1": " འགྲོ་བ་ནི་འགྲོ་བ་རིས་དྲུག་གོ། །དེ་རྣམས་རྨི་ལམ་འདྲ་བ་ནི་རྨི་ལམ་དང་མཚུངས་སོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་འཆིང་བ་ལས་གྲོལ་བའོ། །ཡང་དག་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ཁྱད་པར་མེད་པ་ནི་བྱེ་བྲག་མེད་པའོ། །ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་ཐ་དད་དུ་ཡོད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་སེམས་ཅན་ཁམས། །དེས་ན་དོན་ལ་ཐ་དད་མེད། །བདག་ཉིད་དང་ནི་གཞན་དག་ཏུ། །མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ཁྱེད་ཀྱིས་བཞེད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །འཕྲོག་པ་ནི་ཕྱིར་ཁྱེར་བའོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། འགྲོ་བ་སྣང་ཡང་མི་བདེན་པ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་སྙིང་པོ་མེད་པས་ཆུ་ཤིང་དང་འདྲ་བ་ཡིན་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། ཇི་ལྟར་ཆུ་ཤིང་རློན་པའི་སྡོང་པོ་ལ། །སྙིང་པོ་འདོད་ཕྱིར་མི་ཡིས་དེ་གཤགས་ཀྱང་། །ནང་དང་ཕྱི་རོལ་ཀུན་ལ་སྙིང་པོ་མེད། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་ཤེས་པར་གྱིས། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་མ་འདས་པ་འཁོར་བའང་དེ་ཉིད་དུ་ནི་ཁྱད་པར་མེད་དེ། །མདོ་ལས། ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །", - "target_pred": { -@@ -71050,7 +71050,7 @@ - }, - "794": { - "source": "དཔྱད་ན་གསོན་པོའི་འཇིག་རྟེན་འདི། །གང་ཞིག་འདིར་ནི་འཆི་འགྱུར་ཏེ། །འབྱུང་འགྱུར་གང་ཡིན་བྱུང་གྱུར་གང་། །གཉེན་དང་བཤེས་ཀྱང་གང་ཞིག་ཡིན། །", -- "target_gt": "When examined, in this world of living beings, who here dies? What will become? What once became? And who are family and friends?", -+ "target_gt": "When it's examined, in this world Of living beings, who here dies? What will become? What once became? And what are family and friends?", - "commentary_1": " གསོན་པའི་འཇིག་རྟེན་ནི་སེམས་ཅན་ནོ། །", - "commentary_2": "དཔྱད་ན་གསོན་པའི་འཇིག་རྟེན་འདི་མ་གྲུབ་པས་གང་ཞིག་འདིར་ནི་འཆི་འགྱུར་ཏེ། ཚེ་ཕྱི་མ་འབྱུང་འགྱུར་གང་ཡིན་སྔ་མ་བྱུང་གྱུར་གང་། གཉེན་དང་བཤེས་ཀྱང་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ།", - "target_pred": { -@@ -71106,7 +71106,7 @@ - }, - "796": { - "source": "རབ་ཏུ་འཁྲུག་དང་དགའ་བར་བྱེད། །མྱ་ངན་འབད་རྩོལ་རྩོད་པ་དང་། །ཕན་ཚུན་གཅོད་དང་འབིགས་པ་དང་། །སྡིག་དག་གིས་ནི་ཚེགས་ཆེན་འཚོ། །", -- "target_gt": "They become enraged or exultant. They grieve, they toil, and they dispute. They slash and stab each other, doing misdeeds that make their lives arduous.", -+ "target_gt": "Become enraged or else exultant. They grieve, they toil, and they dispute. They slash and stab each other, doing Misdeeds that make their lives arduous.", - "commentary_1": " ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པས་སེམས་དཀྲུགས་པའི་བྱིས་པ་རྣམས་ཕྱིར་ཞིང་འཁྲུག་པར་བྱེད་པའི་འཁྲུག་པའོ། །དགའ་བར་འགྱུར་བ་ནི་དགའ་བར་བྱེད་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ནི་སེམས་ཁྲལ་ཏེ་བྲང་བརྡུང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །འཚེ་བ་ཞེས་པ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བའོ། །མི་རང་འཚོང་བ་ནི་འཚོང་བའི་ཕྱིར་ཉམས་པར་འགྱུར་བའོ། །སྡིག་པ་སྟེ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱིས་སོ། །", - "commentary_2": "ཡིད་རབ་ཏུ་འཁྲུག་པ་དང་དགའ་བར་བྱེད་ཅིང་། བདེ་བ་མ་ཐོབ་པས་མྱ་ངན་དང་ཐོབ་པའི་དོན་དུ་རང་གི་སྒོ་གསུམ་གྱིས་འབད་རྩོལ་དང་། གཞན་ལ་རྩོད་པ་དང་། བདག་གཞན་ཕན་ཚུན་ལུས་གཅོད་པ་དང་འབིགས་པ་དང་སྡིག་པ་མང་པོ་དག་གིས་ཚེགས་ཆེན་པོས་འཚོ་བར་སྣང་ངོ་། །", - "target_pred": { -@@ -71190,7 +71190,7 @@ - }, - "799": { - "source": "དེར་ཡང་གསོན་དང་ནད་མེད་ཀྱི། །བྱེད་དང་བཀྲེས་ནའི་ངལ་བ་དང་། །གཉིད་དང་འཚེ་དང་དེ་བཞིན་དུ། །བྱིས་དང་འགྲོགས་པ་དོན་མེད་ཀྱིས། །", -- "target_gt": "There, in maintaining life and health, in weariness from hunger, in sleep and adversity, and likewise in the fruitless company of fools.", -+ "target_gt": "There, in maintaining life and health, In weariness from hunger and thirst, In sleep and in adversity, In the fruitless company of fools,", - "commentary_1": "ནད་མེད་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་རྩུབ་པ་ཁ་ཏན་ཏེ་ཟ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བཀྲེས་པ་ནི་ལྟོགས་པའོ། །ནད་ནི་ན་བའོ། །ངལ་བ་ནི་ལམ་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའོ། །གཉིད་ནི་གཉིད་ལོག་པའོ། །འཚེ་བ་ནི་ཐོ་འཚམས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཚེ་འཛིན་པ་ནི་ཚེ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །", - "commentary_2": "ཚེ་གནས་དུས་དེར་ཡང་གསོན་པ་དང་ནད་མེད་ཀྱི་ཐབས་སོགས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང་ངལ་བ་དང་གཉིད་དང་གཞན་གྱིས་འཚེ་བ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་བྱིས་པ་དང་འགྲོག་པ་ལ་སོགས་པ་དོན་མེད་ཀྱི་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱིས་", - "target_pred": { -@@ -71246,7 +71246,7 @@ - }, - "801": { - "source": "དེར་ཡང་ངན་སོང་ཆེན་པོར་ནི། །ལྟུང་ཕྱིར་བདུད་ནི་བརྩོན་པར་བྱེད། །དེར་ནི་ལོག་པའི་ལམ་མང་ཞིང་། །ཐེ་ཚོམ་ལས་ཀྱང་བརྒལ་དཀའ་སྟེ། །", -- "target_gt": "And there, the maras try to make one fall into great lower realms. There, wrong paths are plentiful. It's difficult to get past doubt.", -+ "target_gt": "There, too, the maras try to make One fall into great lower realms. And there, wrong paths are plentiful. It's difficult to get past doubt.", - "commentary_1": "ངན་འགྲོ་ཆེན་པོ་ནི་མནར་མེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ལྟུང་བར་བྱེད་པ་ནི་ལྟུང་བར་གྱུར་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནོ། །ལོག་པའི་ལམ་ནི་བྲམ་ཟེ་ལ་སོགས་པས་བཤད་པ་རྣམས་སོ། །གསོ་བ་སྟེ་ཡང་དག་པའི་ལམ་གྱིས་ཀྱང་ཐུབ་པར་དཀའ་བའོ། །", - "commentary_2": "རང་ལ་མཐུན་རྐྱེན་མ་ཚང་བར་མ་ཟད་ཀྱི་གཞན་གྱིས་འགལ་རྐྱེན་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དེར་ཡང་ངན་སོང་ཆེན་པོར་ནི་ལྟུང་ཕྱིར་བདུད་ནི་བརྩོན་པར་བྱེད་ཅིང་དེར་ནི་བདུད་ཀྱིས་བསྟན་པ་ལོག་པའི་ལམ་མང་ཞིང་། ཡང་དག་པའི་ལམ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ལས་ཀྱང་བརྒལ་བར་དཀའ་སྟེ།", - "target_pred": { -@@ -71414,7 +71414,7 @@ - }, - "807": { - "source": "ནམ་ཞིག་དམིགས་པ་མེད་ཚུལ་དུ། །གུས་པས་བསོད་ནམས་ཚོགས་བསགས་ཏེ། །དམིགས་པས་ཕུང་བར་འགྱུར་རྣམས་ལ། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོན་པར་འགྱུར། །", -- "target_gt": "When will I, free of all focus, respectfully accumulate merit and then teach emptiness to those whose focus brings them ruin?", -+ "target_gt": "And when will I, free of all focus, Respectfully accumulate merit And then teach emptiness to those Whose focus brings them ruin?", - "commentary_1": "དམིགས་པ་མེད་པར་ནི་སྦྱིན་པར་བྱ་བ་དང་སྟེར་བའོ། །སོ་སོར་འཛིན་པ་པོ་སྟེ་གསུམ་མི་དམིགས་པར་གུས་པས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་སོགས་པའོ། །དམིགས་པས་ཕུང་བ་ནི་དམིགས་པར་ལྟ་བས་ཕུང་བ་སྟེ། གང་དེ་དག་རྣམས་ལ་ནམ་གྱི་ཚེ་སྟོང་པ་ཉིད་སྟོན་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། གཞན་དུ་ན་བསྟན་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཐ་སྙད་ཙམ་དུའོ། །", - "commentary_2": "གཉིས་པ་ཕན་པའི་རྒྱུར་སྨོན་པ་ནི། ནམ་ཞིག་ཆོས་ཐམས་ཅད་དམིགས་པ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པའི་ཚུལ་གྱིས་གུས་པས་ཐབས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་ཏེ་རང་གི་ཚོགས་གཉིས་རྫོགས་ནས་གཞན་དམིགས་པས་སྦྱང་བར་འགྱུར་བ་རྣམས་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོན་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ་སྙམ་དུ་དགོངས་པས་སོ། །ལེའུ་དགུ་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།", - "target_pred": { -@@ -71442,7 +71442,7 @@ - }, - "808": { - "source": "བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །འཇུག་པ་རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི། །དགེ་བ་གང་དེས་འགྲོ་བ་ཀུན། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་འཇུག་པར་ཤོག །", -- "target_gt": "By the merit of my having written about entering the bodhisattva's way of life, may all beings enter the bodhisattva's practices.", -+ "target_gt": "By the merit of my having written The Way of the Bodhisattva, May every wandering being enter The bodhisattvas' ways.", - "commentary_1": "ད་ནི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པར་བསམས་པ་ནི་རྣམ་པར་དཔྱད་པའོ། །", - "commentary_2": "གསུམ་པ་བརྩམས་པ་མཐར་ཕྱིན་པའི་དོན་ལ་གཉིས་ཏེ། བསོད་ནམས་བསྔོ་བ་དང་། བཀའ་དྲིན་དྲན་པའི་ཕྱག་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གདུལ་བྱ་གཞན་དོན་དང་། རྩོམ་པ་པོ་རང་གི་དོན་དང་། ཐུན་མོང་བསྟན་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕན་བདེ་འགྲུབ་པའི་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་རྣམས་ཀྱི་བཞེད་དོན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྤྱིའི་དང་། ཁྱད་པར་དུ་བསྟན་པ་ལ་ཞུགས་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མདོར་བསྟན་པ་དང་། སོ་སོའི་དོན་དུ་དང་། ཐུན་མོང་གི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཕན་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །འཇུག་པ་རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི། །དགེ་བ་གང་དེས་འགྲོ་བ་ཀུན། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་འཇུག་པར་ཤོག །ཅེས་པའོ།།", - "target_pred": { -@@ -71554,7 +71554,7 @@ - }, - "812": { - "source": "རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ཡང་། །དེ་ལ་ཙནྡན་ནགས་སྟུག་ཤོག །ཤལ་མ་རི་ཡི་སྡོང་པོ་ཡང་། །དཔག་བསམ་ཤིང་དུ་འཁྲུངས་པར་ཤོག །", -- "target_gt": "May sword-leaf forests become thick groves of sandalwood. May the trunks of shalmali trees grow into wish-fulfilling trees.", -+ "target_gt": "May sword-leaf forests become for them Thick groves of sandalwood. May the trunks of shalmali trees grow Into wish-fulfilling trees.", - "commentary_1": "ཉེ་བའི་དམྱལ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །རལ་གྲི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། རལ་གྲིའི་རྣམ་པ་ལྟ་བུའི་ལོ་འདབ་དང་གང་ལྡན་པའི་གནས་དེ་རལ་གྲིའི་ལོ་མ་ནགས་ཚལ་ལོ། །དགའ་ཚལ་ནི་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་སྐྱེད་མོས་ཚལ་ལོ། །དེ་ཉིད་སྡུ་གུ་སྟེ་བདེ་བ་སྟེར་བྱེད་དོ། །གང་གཞན་གྱི་བུད་མེད་ཡིད་ལ་བྱས་པ་ཙམ་གྱིས་མཁོ་དགུར་ལྡན་ཞིང་ཡིད་དུ་འོང་བའི་འདོད་ལྡན་མ་རབ་ཏུ་སྣང་བས་ན་སྤྲུལ་པ་སྟེ། ཤལ་མ་རིའི་སྡོང་པོ་ཡང་དེའོ། །དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ནི་དཔག་བསམ་གྱི་སྡོང་པོའོ། །འཁྲུང་བར་ཤོག་ཤིག་ཅེས་པའོ། །", - "commentary_2": "རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ཡང་། །དེ་ལ་དགའ་ཚལ་སྡུག་གུར་ཤོག །ཤལ་མ་ལི་ཡི་སྡོང་པོ་དག །དཔག་བསམ་ཤིང་དུ་འཁྲུངས་པར་ཤོག།", - "target_pred": { -@@ -71582,7 +71582,7 @@ - }, - "813": { - "source": "འཐིང་རིལ་ངུར་པ་དག་དང་ངང་པ་དང་། །བཞད་སོགས་སྐད་སྙན་འབྱིན་པས་མཛེས་གྱུར་ཅིག །པདྨ་དྲི་བསུང་ཆེ་ལྡན་མཚོ་དག་གིས། །དམྱལ་བའི་ས་ཕྱོགས་དག་ནི་ཉམས་དགར་ཤོག །", -- "target_gt": "May the regions of the hells become delightful with lakes of aromatic lotuses, made beautiful by gray geese, ducks, ruddy geese, swans, and others, calling pleasantly.", -+ "target_gt": "May the regions of the hells become delightful With lakes of aromatic lotuses Made beautiful by gray geese, ducks, ruddy geese, White swans, and so forth, calling pleasantly.", - "commentary_1": "ཆེ་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་ཆད་པ་མེད་པར་ལྡན་པའོ། །ཉམས་དགའ་བ་ནི་སྙིང་དགའ་བའོ། །", - "commentary_2": "མཐིང་རིལ་ངུར་པ་དག་དང་ངང་པ་དང་། །བཞད་སོགས་སྐད་སྙན་འབྱིན་པས་མཛེས་གྱུར་ཅིག །པདྨ་དྲི་བསུང་ཆེ་ལྡན་མཚོ་དག་གིས། །དམྱལ་བའི་ས་ཕྱོགས་དག་ནི་ཉམས་དགར་ཤོག།", - "target_pred": { -@@ -71610,7 +71610,7 @@ - }, - "814": { - "source": "སོལ་ཕུང་དེ་དག་རིན་ཆེན་ཕུང་པོར་གྱུར། །ས་བསྲེགས་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བར་ཤོག །བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་རྣམས་ཀྱང་མཆོད་པ་ཡི། །གཞལ་མེད་ཁང་གྱུར་བདེ་གཤེགས་གང་བར་ཤོག །", -- "target_gt": "May the heaps of embers become mounds of jewels. May the burning ground become a crystal floor. May the crushing mountains also become temples of worship that are filled with sugatas.", -+ "target_gt": "May the heaps of embers become mounds of jewels; The burning ground become a crystal floor. May the crushing mountains also become temples Of worship that are filled with sugatas.", - "commentary_1": "སོལ་ཕུང་ནི་མེ་མར་མུར་གྱིའོ། །རིན་ཆེན་ནི་བཻ་ཌཱུརྱ་ལ་སོགས་པའོ། །ས་བསྲེགས་ནི་ལྕགས་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་འབར་བ་ཅན་གྱི་དམྱལ་བའི་ས་གཞིའོ། །ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེལ་ལས་བྱུང་ཞིང་དེས་བརྩམས་པའི་ས་གཞིའོ། །བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་ནི་རི་ལུག་གི་རྣམ་པ་ལྟ་བུའོ། །གཞལ་མེད་ཁང་ནི་ལྷའི་གཞལ་ཡས་ཁང་ངོ་། །", - "commentary_2": "སོལ་ཕུང་དེ་ཡང་རིན་ཆེན་ཕུང་པོར་གྱུར། །ལྕགས་སྲེག་གི་ས་གཞི་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བར་ཤོག བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་རྣམས་ཀྱང་མཆོད་པ་ཡི། །གཞལ་མེད་ཁང་དུ་གྱུར་ཏེ་དེ་དག་བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱིས་གང་བར་ཤོག", - "target_pred": { -@@ -71638,7 +71638,7 @@ - }, - "815": { - "source": "ཆུ་བོ་རབ་མེད་མེ་དོང་འདྲ་ནང་བྱིང་བ་དག །ཤ་ཀུན་ཞིག་གྱུར་རུས་གོང་མེ་ཏོག་ཀུནྡའི་མདོག །བདག་གི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ལྷ་ཡི་ལུས་ཐོབ་ནས། །ལྷ་མོ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་དལ་གྱིས་འབབ་གནས་ཤོག །", -- "target_gt": "May those sunk in the Unfordable River—whose water is like fire— Their flesh all fallen off, their bones as white as jasmine flowers, By the power of my virtue achieve the body of a god And dwell in goddesses' company by the gently flowing river.", -+ "target_gt": "May those sunk in the Unfordable River—whose water is like fire— Their flesh all fallen off, their bones as white as jasmine flowers, By the power of my virtue achieve the body of a god And dwell in goddesses' company by the Mandakini.", - "commentary_1": "ཆུ་བོ་རབ་མེད་ནི་དམྱལ་བའི་ཆུ་བོའོ། །མེ་ནི་སྲེག་པར་བྱེད་པའོ། །འདྲ་བ་ནི་དེ་དང་མཚུངས་པའི་ཆུ་གང་ཡིན་པའོ། །བྱིང་བ་ནི་གཏིང་དུ་ནུབ་པའོ། །ཞིག་པ་ནི་ཞིག་ཅིང་འབྲུལ་བའོ། །ལུས་ཐོབ་པ་ནི་བདག་གི་དངོས་པོས་སོ། །བདེ་བས་མངོན་པར་དགའ་བ་ནི་བདེ་དགའོ། །མེ་ཏོག་ནི་པདྨའོ། །ཆར་པ་ནི་འབབ་པའི་རྒྱུན་ནོ། །འབབ་པ་ནི་རབ་ཏུ་འབབ་པའོ། །", - "commentary_2": "ཆུ་བོ་རབ་མེད་མེ་དང་འདྲ་བའི་ནང་དུ་བྱིང་བ་དག་ཤ་ཀུན་འཚིགས་ནས་ཞིག་བར་གྱུར་ཏེ་རུས་གོང་མེ་ཏོག་ཀུནྡའི་མདོག་ལྟར་དཀར་པོར་གྱུར་པ་རྣམས། བདག་གི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ལྷ་ཡི་ལུས་ཐོབ་ནས། །ལྷ་མོ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་དལ་གྱིས་འབབ་པར་གནས་པར་ཤོག།", - "target_pred": { -@@ -71694,7 +71694,7 @@ - }, - "817": { - "source": "གྲོགས་དག་འཇིགས་པ་བོར་ལ་རིངས་པར་ཚུར་ཤོག་འུ་བུའི་ཐད་དུ་ནི། །གང་གི་མཐུ་ཡིས་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་བྲལ་དགའ་བའི་ཤུགས་ཕྱིན་ལ། །འགྲོ་བ་ཀུན་ནས་ཡོངས་སྐྱོབ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དང་བརྩེ་བ་སྐྱེས་གྱུར་པ། །གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་འབར་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པ་ཅི་ཞིག་ཕྱིན། །", -- "target_gt": "\"Friends, cast away your fear and hurry here! Who could this be, now come to us Relieving all our suffering, exuding the energy of joy, Protecting beings from all, the bodhisattva who has roused compassion, The youth with hair in a topknot who dispels our every fear?\"", -+ "target_gt": "“Friends, cast away your fear and hurry here! Who could this be, now come to us Relieving all our suffering, exuding the energy of joy, Protecting beings from all, the bodhisattva who has roused compassion, The youth with hair in a topknot who dispels our every fear?", - "commentary_1": "གྲོགས་ནི་གྲོགས་དག་གོ། །", - "commentary_2": "འགའ་ཞིག་གིས་འཇམ་དབྱངས་མཐོང་ནས་གཞན་རྣམས་ལ་གྲོགས་དག་ཅེས་བོས་ཏེ། འཇིགས་པ་བོར་ལ་རིངས་པར་ཚུར་ཤོག་འུ་བུའི་ཐད་དུ་ནི་གང་གི་མཐུ་ཡིས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཞིང་དགའ་བའི་ཤུགས་ཕྱིན་ལ་འགྲོ་བ་ཀུན་སྐྱོབ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་ནུས་ཀྱི་འོད་ཟེར་དང་སིལ་བར་བྱེད་པའི་བརྩེ་བ་སྐྱེས་པར་གྱུར་པ་གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་འབར་བ་འཇམ་དབྱངས་ཀྱིས་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པས་ན་གཞན་དུ་བྲོས་ཏེ་ཅི་ཞིག་ཕྱིན་ཏེ་ཕྱིན་མི་དགོས་ཀྱི་གྲོགས་པོ་", - "target_pred": { -@@ -71722,7 +71722,7 @@ - }, - "818": { - "source": "ཁྱོད་ཀྱི་ལྷ་བརྒྱའི་ཅོད་པན་དག་གིས་ཞབས་ཀྱི་པདྨ་ལ་མཆོད་ཅིང་། །ཐུགས་རྗེའི་རླན་སྤྱན་དབུ་ལ་མེ་ཏོག་དུ་མའི་ཚོགས་ཀྱིས་ཆར་འབབ་པ། །ཁང་བརྩེགས་ཡིད་འོང་ལྷ་མོ་སྟོང་ཕྲག་བསྟོད་དབྱངས་སྒྲོགས་ལྡན་འདི་ལྟོས་ཞེས། །འཇམ་དབྱངས་དེ་འདྲ་མཐོང་ནས་ད་ནི་སེམས་དམྱལ་ཅ་ཅོ་འདོན་པར་ཤོག །", -- "target_gt": "Behold! See how a hundred gods revere his lotus feet with their tiaras. His eyes are moist with compassion; a shower of many flowers falls upon his head. Look at this lovely palace where a thousand goddesses praise him in song! May the denizens of hell let forth such a clamor when they behold Manjughosha.", -+ "target_gt": "“Behold! See how a hundred gods revere his lotus feet with their tiaras. His eyes are moist with compassion; a shower of many flowers falls upon his head. Look at this lovely palace where a thousand goddesses praise him in song!” May the denizens of hell let forth such a clamor when they behold Manjughosha.", - "commentary_1": "བརླན་པ་ནི་བངས་པའོ། །སྤོས་དྲིས་གང་བའི་ཁང་པ་བརྩེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས་པའོ། །", - "commentary_2": "ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས། ལྷ་བརྒྱའི་ཅོད་པན་དག་གིས་ཞབས་ཀྱིས་པདྨ་ལ་མཆོད་ཅིང་། ཐུགས་རྗེས་བརླན་པའི་སྤྱན་དང་ལྡན་པའི་དབུ་ལ་མེ་ཏོག་དུ་མའི་ཚོགས་ཀྱི་ཆར་འབབ་པའི་འཇམ་དབྱངས་ཁང་པ་བརྩེགས་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ལྷ་མོ་སྟོང་ཕྲག་བསྟོད་དབྱངས་སྒྲོགས་པའི་ནང་ན་བཞུགས་པ་འདི་ལྟོས་ཞེས་གྲོགས་རྣམས་ལ་དེ་བསྟན་ཏེ། ཐམས་ཅད་ཀྱིས་འཇམ་དབྱངས་དེ་འདྲ་མཐོང་ནས་ད་ནི་སེམས་དམྱལ་དགའ་བས་ཀུ་ཅོ་འདོན་པར་ཤོག", - "target_pred": { -@@ -71946,7 +71946,7 @@ - }, - "826": { - "source": "དགོན་སོགས་ལམ་མེད་ཉམ་ང་བར། །བྱིས་པ་རྒན་པོ་མགོན་མེད་པ། །གཉིད་ལོག་མྱོས་ཤིང་རབ་མྱོས་རྣམས། །ལྷ་དག་སྲུང་བར་བྱེད་པར་ཤོག །", -- "target_gt": "May the young and old without protection in desolate, roadless wilds—those asleep, inebriated, or mad—be guarded by the gods.", -+ "target_gt": "May the young and old without protection In wretched, roadless wilds— Asleep, inebriated, or mad— Be guarded by the gods.", - "commentary_1": "ཉམ་ང་ནི་བགྲོད་དཀའ་བའོ། །མྱོས་པ་ནི་སྨྱོན་པའོ། །རབ་མྱོས་ནི་དཔག་མེད་པས་མྱོས་པའོ། །", - "commentary_2": "འབྲོག་དགོན་ལ་སོགས་པ་ལམ་མེད་ཅིང་ཉམ་ང་བར། བྱིས་པ་དང་རྒན་པོ་མགོན་མེད་པ་གཉིད་ལོག་མྱོས་ཤིང་རབ་མྱོས་རྣམས་ལྷ་དག་གིས་སྲུང་བར་བྱེད་པར་ཤོག", - "target_pred": { -@@ -72058,7 +72058,7 @@ - }, - "830": { - "source": "འཇིག་རྟེན་བུད་མེད་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་སྐྱེས་པ་ཉིད་གྱུར་ཅིག །མ་རབས་རྣམས་ནི་མཐོ་ཐོབ་ཅིང་། །ང་རྒྱལ་དག་ཀྱང་བཅོམ་པར་ཤོག །", -- "target_gt": "May all the women in the world become men. May those who are lowly gain high status and may pride be vanquished.", -+ "target_gt": "May all the women in the world Gain favorable positions. May those who are lowly gain high status And also vanquish pride.", - "commentary_1": "མཐོ་བ་ནི་ནོར་ལ་སོགས་པའོ། །", - "commentary_2": "འཇིག་རྟེན་བུད་མེད་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་སྐྱེས་པ་ཉིད་གྱུར་ཅིག །མ་རབས་རྣམས་ནི་མཐོ་ཐོབ་ཅིང་། །ང་རྒྱལ་དག་ཀྱང་བཅོམ་པར་ཤོག།", - "target_pred": { -@@ -72114,7 +72114,7 @@ - }, - "832": { - "source": "སྨན་རྣམས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང་། །གསང་སྔགས་བཟླས་བརྗོད་གྲུབ་པར་ཤོག །མཁའ་འགྲོ་སྲིན་པོ་ལ་སོགས་པ། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག །", -- "target_gt": "May medicines be efficacious and mantras be accomplished. May dakinis, rakshasas, and such be compassionate.", -+ "target_gt": "May medicines be efficacious And mantras be accomplished. May dakinis and rakshasas And such be compassionate.", - "commentary_1": "མཐུ་དང་ལྡན་པ་ནི་ནུས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །ནད་པ་ནི་ནད་ཡང་དག་པར་སྐྱེས་པའོ། །", - "commentary_2": "སྨན་རྣམས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང་། །ནད་གདོན་དང་སྡིག་པ་ལ་སོགས་པ་ཞི་བར་བྱེད་པའི་གསང་སྔགས་ཀྱི་བཟླས་བརྗོད་བྱས་པའི་དགོས་པ་རྣམས་ཇི་ལྟར་གསུངས་པ་ལྟར་འགྲུབ་པར་ཤོག མཁའ་འགྲོ་དང་སྲིན་པོ་ལ་སོགས་པ་གདུག་པ་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག", - "target_pred": { -@@ -72226,7 +72226,7 @@ - }, - "836": { - "source": "བདག་ནི་ཁ་ཟས་གྱི་ནས་ཀྱང་། །ཉམས་དང་ལྡན་ཞིང་འཚོ་བར་ཤོག །ཚེ་རབས་ཀུན་དུ་དབེན་གནས་པར། །ཕུན་སུམ་ལྡན་པ་ཐོབ་པར་ཤོག །", -- "target_gt": "Even with meager fare, may I live with vitality. In all my lives, may I find places of perfect solitude and attain abundance.", -+ "target_gt": "Even with meager fare, may I Live with vitality. In all my lives, may I find places Of perfect solitude.", - "commentary_1": "དེའི་ཕུན་སུམ་ལྡན་པ་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་ཚོགས་པ་ཉིད་དོ། །", - "commentary_2": "བདག་ནི་ཁ་ཟས་གྱི་ན་སྟེ་ངན་ངོན་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་ལུས་ཉམས་དང་ལྡན་ཞིང་འཚོ་བར་ཤོག ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་དབེན་གནས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ཐོབ་གྱུར་ཅིག", - "target_pred": {